reiecit oes EL s ; MASS " B..A ^ Ls A IISURCA. | mU m : - mos Er. 2: él lfeilet gebundener 142, vwail h iiamburg. Neucn it eher, 2 x c - Led tx [2] 62 ME ^ Fr Ll l2 g& - E - [5] e LI E. n " € Als 41 M e Ms Ws , n oii Jib WE z y TET Ts ; à I. HISTORIAE ANIMALIVM. p o x uafera Paiuys x— LI e TEM E Quadrupedibus viulparis, |. cl AN Opus CP hilofophir , cyCedicis , Grammaticis ,Philologtr , Poetis , 69" omnibus re- 3 | - 00 umbo linguarumque vartarum fIndiofts , votiliffimum fimul E Is | iucundifimumque. futurum. . ^ Kditio fecunda nouis iconibus nec non obferuationibus non paucis auctior M | .. atque etiam mulus in locis emendauor. | " V ud e ut TN 9: 22. PN | : Ao ; Habebis in boc F'olumine , optime Letlor , non [alum fimplicem animalium lisloriam , [ed etiam veluti commentarios D : T x D ^ " ' D ] . D 4 ' - &apiofüs , tj cahigatiomes plurimas im veterum ac recentiorum de animalibus. éripta , qua videre bathenus nobis licuit o- | "annia s pracipue vero in drislotelis ,"Phoná y. eliani , Opprani , amborum vet vustica , e^dlberti Magni , eje. de animali- o so o soda lucubrationes. T unm erit candide Le&lor , diligentiffimnm et laboriofiffimum Opus , quod non sninori tempove qnam Vo oe * quidam de Elephantis fabulantur, conctprum efformatianque nobis , dinino amxilto uunc tandem in. Incem adim , non Loo coe 7 sumado boni confülere , fed. etiam tantis conatibus ( ut alterum quoque, T'onsum citius Cj alacrius ab[olmamus ) ex ammo eT E d, —: 1 p S , à UR ; ; ) i / ] i woo oce fautre ac bene precari s ej Domno *Deo bonorum omutttus authors feruatorique , qui tot tantasque ves ad Vuiuevfi orna- E Tum , 4 varios bomihttm. vits creauit ae nobis vt-ea contemplaremnr qitAm y valetudinem , otium e ingenium dona | p Hil, £ratias agere MAXIMA. o SIS ; : d p : ue l i 4 4 : ] EE US ou Me, | : ir » MM LEES ' | | x 5 SSSSSN SS edP ( d |: SSNQNSSMSNSES SA em zt ? 3 | T ' AP Y M Ly y TE ((. 1m € IA o, e ; 127 e * ES cc EPMODIEFRYEM «2 e ^ .. In Bibliopolio Cambierano. — ^. - 1 ?! Á E po ————— -— b B - : £ a £u EC S5 gr pe jan M id as OH | AXNO SEGYLARI CIO I2 CIL c "x J ^ , $, " IS b * [| j 4 M E Er s x ) 2 J 7 u. B s [ x j , CM | € AT » "* ] T ' z Ban: uy Mer J "AMPLISSIMIS ET MAGNIFICIS VIRIS, PIE TATE, PRVDENTIA, OMNIQVE VIRTVY. TVM GENERE SPECTATISSIMIS, CONSVLIBVS ET Senatoribus Reipub. Tigurinz, | Dominis fuis Venerandis,- Conradus Gefnerus T igurinus S. D. P. x29 NivERSsÁ quidem Philofophia ; Ampliffimi viri, vndiquaque optiria 7) & pulcherrima, omnibus (ai partibus amore cultüque rortalium ; ceu /254 clieatumt & amatorum, digniffima eft, vt optimi & fapieritiffimi quique 72 omuibus feculis iudicarunit. Sed quoniani ingenia hominum diffident; (DA 7) & niultas in nobis opinionuni varietates , educatio ; conteffatio , coris £8 fuetudo ; & vitz victusque commoditas, &alizforfitan comiplurés caus "OE UE teristantum & religione, fedferé nufquam non occupant: hinc adeó fit e án Bier vt àlij aliam partem literarum fequantür; quatn fcilicet vel ómnino; vel pro occafione & ftatu rerüm prafenti comniodiorem fibi ftatuerint. Sie factum eft vt ipfe à pu- €ro ,à cognato rei medica ftudiofo educatus , profeffionis iítius aniorem àb adolefceritia imbi. berim. Et quanquam progreffu atatis variarum rerum cognitiotieni deguftareni , nonnullis c£. jam immo:atus rem medicam plus quàm par erat relinquereni , redij tamen poftea , eduirente id etiam rei domefticz cura, ad medicina ftudium. Cum veró maximani huius ícieiitiz cuai üatu- rali philofophid cognationem animaduertereni , nec vllüm egregium aut certe doctum medicüni haberi.qui nonaltius primi nisthodi medendi rudimenta ex libris de riatura tanqüuain fonte haufiffet, coepi & ipfe plilofophorum qui de rebus naturalibus conimieritati funt fcripta éogao- fcere : In quibus illa femper in primis me dele&abant , quz, de metallis , placitis & animalibus trá- Gata reperiebam. Idque duplici nomine: Primum . quia certior deittis (cieritia haberi poteft, quàni de metcotis, & alijs quibu(dam , vel nimium fubtilibus & argutis ; ac procul à fenfu remotis , vel eiufmodi vt firmam corum cognitionem nec ratione nec fent (atis fperare liceat; Deinde quód .non folumad medicinam , (ed rem familiarem quoqueadaiiniftraridari & alias artes ; niultó vtili- or & propemodum neceffaria, mediocris faltem iftarum rernm contemplatio videretur ; Itaque plurimum hoc in ftudio temporis pofüi , ita vt füccifiuis horis ( quibus vulgus honiinum ; & [is terati etiam multi, otiosé abutuntur, deamibulant, ludunt, compotant) & quotiefcurqüe abali- js ftudijs aut negotiisrecreari defiderabam ,adiftostanquam amores meoscupidé multis iani as- nis deflexerim . Ec quanquam de plantis permulta ob(eruarim , alijs arite me aonauitniaduer(a, certein lucemà nemine me priore prodita , (indicio fuerit Catalogus plantarum niter quatuo£ linguis, veluti rudimentum quoddam & progymnaíma iu(tialiquando voluminis parándi;ante . Ücéafis d ápcréme- Ium Ops: fi; | Ge, efficiunt, qu& fuis pleturique preiudicijs mentes hümanas, nóninli-- decennium editus: & paffim w V in Opere digreffiones) minus tamen neceffariumi videba- 'tur in przfentia de eis con(cribdfé , cum niulti hodieerudité & vriliter de plantis fcripfetint & et: iamnum fcribant, vt de metallis ctiam doc&tiffimé vtiliffimeque Ge. Agricola, vit vel eonomirie multalaude digniffimus , Quamobrem adanimalium hiftoriam perpaucis noftri feculi, & fere IS. E | | à zi pe / Epiftola ; j B ra y. : ^ A T" . : perpartes tantum tractatam , animum adieci. Hic cum viderem parum meprzftiturum, nifi do- faefticis ftudijs & le&ionibus peregrinationes quoque adiungerem , aliquot Germaniz loca ( non multaquidem illa) primum adij, nox etiam Italix pauca ;non hoc tantum nomine, fed infupcr bibliotheca noftre, quam tumín manibus habebam, vt omne Ícriptorum- genus enumerarem Aecupletandi: Quod fi Mecoenas aliquis contügiflet . vcl maior fortuna mea fuiffet, multa profe- &o maristerreque remotiffimalJoca ;animalium in primis biftoriz;deinde plantarum pariter alia- rumque rerum cognitionis poftentati tradenda gratia, ctfi non firi valetudinishomo, Deo fe- undante,iam peragraffem . Id quoniam non licebat, feci quod potui , aliquotin diuerfis Europz regionibus mihi comparaui amicos, qui benigne , candide, liberaliter, multas animantium omne genus effigies.ad uinum reprafentatas , quarundam etiam nominain diuerfis linguis & hiftorias, mecum communicarent. Egointerim non folumà vulgo, & quibufuis percgrinis ,quiex varijs na- tionibus ad nos ventitabanr, aut hac forte tranfibant, plurima fubinde quazfita annotaui:& fimul omnia veterum acrecentiorum , quecunque deanimalibus muiltis & diuerfis linguis fiueex pro- fcffo, fiue etiam obiteredita poteram nancifci , conférebam diligenter & in vnum quafi corpus componebam. Ita paulatim creuit opus, magno quidem & diuturno labore meo nec paruo pro meis fortunis fümptu. Hoceum ad iuftam magnitudinem tandem aliquando perueniffeiam videtetur( quamuis opus probé infinitumappareret, & cui femper accedere multa poffent ) ex- coleretandem quicquid haberem & publicare decreui: nc fi diutius differrem , plura potiusinqui- rendo quàm que adeptus effem perficiendo occupatus , humanitus aliquid mihi accideret .actot tantique labores noftri perirent. Volui autem primo loco Librum de quadrupedibus viuiparis (que non ouum, fed perfe&tumanimal & concipiunt & in lucem edunt) emittere:qui fimul ma- ximus,fimul ceterorum vtiliffimus videtur, poftulanteid etiam iplorumanimaliü dignitate:funt e- nim hzccateris fine dubio diguiora , perfc&iora, & homini tum corporis partibus & affectibus | tumanimi facultatibus ac moribus propinquiora. De reliquis omnibus ( hoc eft quadrüpedibus ouiparis , auibus, pifcibus, ferpentibus & infectis) alterum Tomum huic, vt concijcio, magni- tudine parem futurüm , fi diuina fauerint , breui dabo , materiam enim omnem in promptu Fra, liam habeo. Hzecde Operis prima occafione, incremento editioncque dixerim, irs € «pra — Scd mirabitur forté non nemo, & quos fru&tus, quantam opere pretium , tantum volumen, preiim. tandilabores fecum ferant, inquiret. Cui refponderim: Primum hanc naturalis philofophiz par- . tem plurimum prodefle medicine , iddue varijs modis. Vno , in genere feré circa plerafque a- dd rem. nimantes quoniam plurimz vel integra, vel ex parte aliqua in cibo fumuntur , aut ad medica- "HÁIGATIH- yyenta intra extráue corpus humanum requiruntur : altero, priuatim circa quadrupedes viuipa- ras, quz propter fimilitudinem temperamenti & corporis humani multos eofdem cum homi- ne morbos patiuntur , quos in pecoribus armentis iumentisque paítores ac veterinarij curant, fed & animalium quedam fcipfa, multa enim morborum auxilia ab eis inuenta conftat , hinc multa ad hominis quoque falutem medicus non indo&us transferre poteft . Iam ferpentium & lacertorur ferc genus, & infecta quedam , & quadrupedes ctiam nonnullae, praíertim in rabie, nec non pifces, morfu fuo i&tuue, aut fi in cibo fümantur , feu quauis feu certa aliqua parte füi hominem aut vehementer lzdunt, aut interimu nt, hic maxima medicorum diligentia opus eft, neque enim par omnium curandi ratio . Preterea circa cibum, potum, íomnum.vigiliam. mo- tum , quietem & animi affe&us, aliasque res naturales, quarum víu decente fanitas conferatur, fecus corrumpitur, plurima paffim à brutorum exemplis in vfum hominis eft deriuare. Ego cer- tc maximam medicinz partem inter prima huius artis rudimenta à breuis tranfumptavidco, rum ab ijs rebusquas illa per naturam faciebant , aut fortuito patiebantur , tum illis quas homines in ipfis experiebantur. Nam tuto & citra impietatem periculum remedij noui dubijüe in beftia facere conceditur, in hominenon item. Poftremó cum varia medicamenta ex pleri(que ( vt di- | xi) animalibus habeantur, qu& nos in fingulorum hiftorijs vno in loco ordine recenfemus , hac commoditate fruetur medicus, vt cum aliquod animal ad manus eius peruenerit , quasnam e- "Ad appa- ius partes precipue ad vfüm medicum referuare debeat , infpecta illa ex partibus fingulis reme- vatum 6i- diorum enumeratione ; intelligat. Idem & coquus in vniufcuiufque hiftoria leger, quenam bor""- ad cibum'& quomodo, quo apparatu, &' quàm falubriter veniant . Quod (i (ingulatim confi- edd vari- aetate libet, permulte fe offerent ad vitam homini füftinendam neceffati artes, que omnes cir- dT cà animalia earümuc partes occupantur. Nempe cibi gratia pifcatores omne aquatilium genus. ^ — . venantur, partim (ibi, partim vt vendant. Rei pecuarie ftudiofi, omne pecorum genus cinunt, alunt, diuendunt: & qui Lactarij vocantur , caíeos , butyrum . & alia ex ladte pecorum opera conficiunt, qui maximus montane Heluctie imo neceffaríus vi&tus & quarftus eft, hic Iciengia de curandis bobus, quibus & capris requiritur: in alijs quidem iggionibus alie eriam animantes, - equi, afini;alces, rangiferi, cameli , lacis & qui inde fiunt ciborum gratia nügiuntu. Venato- xes feras capiunt diuerfas . Sunt qui corpus muniendi caufa coria, & pelles elaborant, alutarij, k pelliones, coriarij calceolarij , & qui thoraces aliasque pelliceas veftes; & qui ephippia, por pias. | | Le SERT € hulus- T ON üncupatoria:. AES huiufiuodi conficiunt. Quidam vnà cum pilis diuerfatnm quadrupedum pelles ad veftimen .ta hyberna parant, Alij lanas & pilos tondent curantque , fimiliter ad veftes & ftragula , vt o- uium, caprarum, camelorum. Bobus & itimentis agricole vtuntur:iumentorum quidem vfus; prefertin: equorum , latiffime patet, neceffarius agricolis , vt dixi ,ad arandum:ijfdem & alijs ho- minibus ad vetturas; ad itinera in pace'belloque conféienda. Eft enim equitatus res in pace ci- uitatibus & principibus decora, in bello-neceffaria , terribilis , & vbi camporum planicies patet; plane magni momenti; Sunt & in adificijs, & alijs operibus multà , vbi nifi iumenta vehendi aliosque labores obitent, (equos dico , mulos, afinos, camelos , ; elephantos; alces. & rangife- 105, ) nónne hominuni opera, ne fatisfa&urá tamen , pro beftijs requireretar? Jam canumquam - multiplex fit vtilitas quis nefcit ? Domos ; pecora, homines; 'cuftodiunt, defendunt , amant; Venantur iidem ,& feras aut fugant; aut retinent, aut occidunt; Sed quid in fingulis hereo, in fre minime obfcura? Sat fuerit in fümma aflfirmaffe , ad multas & diuct(às artes multorum ani- malium magnum imó neceffàrium víüm effe, & poffe tractari vnumquodque melius, & ad víüm. &licids: conuerti ,'àb co qui naturam eius tüm alijs in rebus, tum iis quas naturales( vt dixi) medici appeli ant; plané peripedtam habuerit. ! Sed in ipfo Opere qui nam fingulis animantibus homini vfus contingere poffint, ad re: media, ad cibum , ad veftes , ad ve&uram , ad prognoítica tempeftatum , ad voluptatem & lu- dos, ad alia diuerfa; fatis in fabularum hiftoria explicatur; necopus eft minutatim in prafen- tia. petfequi omnia, & quafi übtrüdere Le&ori. Quinetiam mores ac virtutes in homine for: Dolan. mandi exempla & documenta ab animalibus abunde fuppetunt , quod qnidem cum alij qui: v sia dam eruditi, tum longe do&iffimus;ille Theodorus Gaza vbi in Ariftotelis de animalibuslibros igi à fe conuerfos prefatur , copiofe & eloquenterdeclarat. Vnde nos eius verba posa noftre j ad LeGorem fubijciemus. — Caterüm ad ceconomicar inttitutionem, quartum conferat animalium hiftaria, fi pluribus 144,,4, demonftratem , merito prolixus & verbofus. cxiftimarer: nam cum iam antea agriculturg , rel sica; füftice , pecuari& & coquinarie, vt ita vocem, quibus res familiaris conferuatur fimul & auge- tut, longe vilifluiam hanc gognitionem effe docuerim , eadem rj da occonomie viilem efle oftendi. | -Porró quanquam non magna nec Entlie vtilitates ab animalibus ad hotihein reditent , eg Digniai que tanto maiores, quanto qui vtitur eis naturz ipforum pctidor eft: non parua tamen in eo: i? du iii rum contemplatione voluptas, homini bene ac liberaliter inftituto; tam varia & mira anima- "^*^ lium difcrimina inter fe confideranti oboritur: (iue ea in corporé ; fiue animo & vtriufqueactio- ' SEP nibus fpectes. Quid admirandum magis quarüüdam auidularum extémporaneo cantu ? cuius En füauitatem ne numerofi(flimus: quidem Muficorum hominum vocibus imul & inftrumentis e 45,4 quibufüis fümma atte vtentium chorus ne longo quidem intefuallo attigerit. Quantus eft in v- zatzsem nius lufcinie admiratione fummus ille & exquifite in huiufmodi rebus doctrine vir Plinius? eperg De 'ais formicularum mirifica & apicularum corpulcula, ingenia , opera; & in tantillis membris tantas animas, fatis digne vel adadnetus vel pradicet? Atqui nullum eft animal in quo non ali- quid fuum , illuftre, rarum: imó non aliquid. vtita dicam, diuinitatis: fpe&tetur ; Quamobrem ineptus fim, fi pluribus in praefatione ea tradtiem; qua paffim in Apis opéré có: piotitlime refero . Atiftotc::s ille philofophorum princeps ; inter cetera generofi & liberalis ani- mi argumenta , hoc etiam ponit , animalibus , precipue rari, iucundi aut admirandi quippiam pixfeipátibus; oble&tari, llliberalis hercle & ordi eft animus , quiuis vbique vtilitatem & lucrumípedtet. -Quàm plurima enim & pulcherrima nullum de fe emolumentum afferunt poffidenti, fed 'dpfà fui pulchritudine fola placent; & animos fibi dcuinciunt . Sic gemma pretiofiffime , ada- mantes; topazij, hyacinthi, fmaragdi, chryfolithi, & alie innumerae; non quód morbos gcíta- tz aut alia quedam pericula auertant , (quod quidam fü perítitiote ne dicam impie credunt, ) fed fola illa. fplendoris & luminis in quocunque colore puriffima pulchritudine ; quam in minimo codemque folidiffimo corpore illibatam perpetuo feruare videntur, tanquam coeleftis materi IDY [^ i quadam pgs autítellz quadam terrenz, in hominum thefautos veniunt, & ipfa fibi pres tium fünt, nec alium dc fe fru&um praebent. Interim faxa vulgaria edificijs , molares piftrinis, cotes ferro acuendo, quamuisnon vtilem tantum fed neceffarium vitz vfum praftent , ftupidif: fimus tamen habeatur & gallo Aefopi fimilis, qui ea gemmis nobilitate aut pratulerir aut etiam - equárit. Atqui hzc i inanimata funt corpora, immobilia, i ignaua, inertia. Longé plus admirationis animalibus debetur: & inter animalia plurimum ilis, que in áügue ftiffimo corpore tam multiplex Organorum genus, qua ad motus & actiones corporis requirun- tur, conclufum habent. Nam & partam artifices i ingenij vim exigua magis quàm ampla materia Mftentant. SUNT | Alexander Magnis ( vt Solinus refert ) iidem ita fubtiliter in membranis (criptam liabuit | à 3 vtteftà ;J:giftoli MN T C vrtefta nucis clauderetut.. Mytrtoecide Milefij; & Ca'licratis Lacedemonii opera C vt fcribit Aelii nus)propter nimiamexilitatemin admiratione habentur. Quadrigas enim fecerunt quz füb mu- fca poffentabícondi;& in fefamo diftichon clegeium literisaureis infcripferunt. Solinus Callicraté formicas ex ebore ira fcalpfiffe fctibit,vt portio carum à cateris fecerni nequiuerit. Sic natura in paruis quibufdam & inuulibus ( vtvidetur) animalculis, maiori nifü FEAPUISRHORE Dupuua pre-- ftare pollit& experiri ipa & nobis oftentare videtur. Nam in omni re quz ex materia & forma componitur,praflantior huius , vilior illius digni- tascf«.. Át corpus materiz rationem habet : anima vero ceiuíque fentiendi , mouendi, & agendi facultas,forma. Quare vbi eedem omnes fecundum formam & animam facultates,motus, adi- onefíque fuerint in minimo & propénullo corpore;quale formicarum, apicularnm & fimiliü ef, naturam fe quantum ficri potuità materia abftrahere voluiffe,& veluti nudam oftentandoformam; finonvtileopus,digaum tamen admiratione contemplationeque efficere , omnino verifimile eft. Hitanquam ludi quidam nature non contemnendi nobisfed ípe&tandi proponuntur. Quod fi ho- minem miramur,qui parno corpore omniumin natura rerum imaginem gerat,animo Veró patris & opificis Dei,proximo certe poft hothinem loco in admirationeni animalia venient, quz & cor-. porispartibus & anima facultatibus hominem imitantur. Certé natura rerum omnium. parens, (vtinquit Plinius,non recté naturam proDco nominans)nullum animal ad hoc tantum vt. pa- Íceretur , autaliafatiaret; naíci voluit , artefque falutares inferuit & vifceribus, quippe cum furdis etiam rebusinfetuerit.lam fiqu&animalium homini vtilia funt, Ntpecora, iumenta, & alia multa, inillisnontantum contem plabimur nature imo Dci fapientiamac potentiam, fed infüper gratias agemus benignitati eius qui tam varias animantes in vfus humanos produxerit,earumque fpeci- €5 perpetuo confetuet. Siquz vero inutilia videbuntur , in illis tantü admirationi ac iccedere, quan- tum vtilitati decedit, exiftimare debemus. Non enim communes folum animicórporisque mo- tus, vires & fen(us, in minutis illis animalculis habentur omnibus, non minus quam ín boue "aut Elephanto, quod ipfum per fe fatis magnam admirationem mereretur : fed infupef in. qui- buídam eorum longe excellentiora ingenij opera, quam in vllis magnis reperiantur beftiis. Vide quam mirifice doimitilia fua parent apes & (imilia eis genera, & forfice: quantum induftriz, - quantum artis in illa conferunt? Quz obfecro eloquentia fatis infe&torum iftorum affiduitatem, 5 prouidentiam, & civilem illam ac perpetuó concordem vnius operis adminiftrationem , aliasque virtutes, fiue;à ratione aliqua profe&tas, fiue naturales potius, ediflerat ? Non eft autem quod ideo minus aliquis admirationi habenda hec animalcula putet, fi virtutes ifte non propriz , hoc. eft, non ex ratione & voluntate ipforum oriri videantur: neque enim ideo minus mirabimuro- pera Dei, quibus per naturam indidit, vt illius fponte eadem multa perficiant , quz homines vix longo tempore docti exercitatiqüe pra:ftare poffunt. Luculenta certe hec omnia diuinitatis nihil non vbique replentis teftimonia funt: & mirabilis eft Dominus Deus in operibus fuis , fiue per naturam, fiue per rationem aut voluntatem , (quz vtraque etiam ab i ipt O pendent , ) fiue nullo intercedente medio moueat. Quomodo vero vfquam abeffent potentia, fapientia & boe- nitas diuina, vel quomodo víquam in mundo ceflàrent, nedum in homine , que in contem- priffimisiftis & mininiis corpufculis , fepe tàántillis vt vifum fallant , necabfünt, nec ceffant, fed illuftria przfentiz fue indicia edunt? Nam quód mouentur & agunt , potentie e(t: quod fen- |" fibusvtuntur,&indevtiliafibi cognitatequuntur , contraria vitant , quod domicilia ftruunt,quod prouident de victu , fapientie eft: quód foetus fouent & alunt, quódfe inuicem amant aut ama- 1e videntur , dum degunt gregatim, dum omnes ad vnum opus confentiunt , dum hoftes aut fures coniundlis viribus repellunt; bonitatis. Harum virtutum ; aut quomodocunque appelles, primum & perfedtiffimum exemplum, aut vt Püstogil loquuntur, prima idea; cauía & origo in Dco eft. — Hasc igitur tam miranda in viliffimis etiam & fepe ex putredine nafcentibus animalculis Deum Optim um Maximum non fortuito auttemere nobis exhibuiffe credemus, fed vt hocargu- mento nobis conftaret; omnia diuinitatis effe plena , ( cum. ne paflerculus quidem vlius fit cu- ius non meminerit ,aut quicitra voluntatem ipfius in humum cadat, )& veré quamuis Ethni- euet Poétam Aratum fcripfifte ; Meg dii AG Imocool pe dynes, | IlZoen d ad our à eyoptt] s , ped de Sat Autodto. Non poffum hic mihi temperare , quin Ariftotelis verba ex primo de partibus animal.libro;quo-- niam optime huc faciunt; adícribam : neque vitio mihi dabit aliquis, fi quid, rede quanquam. . alienis vetbis protulerim, Non enim tam fpectandum eft quis dicat,quàm quid dicatur, quàm- A que comode & opportune. Sic igitur Ícribit: In 3is etiam que in animantium gencre minusct. grata noftro occurrunt fenfüi , natura parens & author omnium miras excitat vol uptates homi-« nibus , qui intelligunt caufás, atque ingenue philofophantur. Abfürdum enim, nullaque xatio-« 4 ue probandum eft; fi imagines quidem rerum naturalium , non fine. delectatione proptetea in-« Ípectamus E - - 4 | dioi D e Em de NY roc INuncpátertd: 5 fpedamus , quod ingenium vnàcontemplamur quod illascondiderit, id eft, ártérà. pingendi ^,autfingendi. Rerum autem ipfarhm naturz ingenio, miraque folertia.conítirutarüm contetn- .- » plationem: non magis perfequamur atque exofculemür ,, modo caufas perfpicere. valeamus. ? Quam ob rem viliorum animalium difputationem perpen(ionemquc faftidio puerili quodam " fpreuiffe , molefteque tuliffe dignum nequaquam eft, cum nulla rcs fit naturé, in qua non mi. " randum aliquid inditum.habeatur . Er quod Heraclitum dixifle ferunt ad eos , qui cum alloqui " eum vellent, quod forte in cafa furnaria quadam caloris gratia fedentem vidiffent , accedere tem- 5 perarunt, ingredi enim eos fidenter iuffit , quoniam ,inquit, ne huic quidem loco dij deíuntim- » mortales . Hoc idem in indaganda quoque natura animantium faciendum. ett , Ageredi énim » quaque fine vllo pudore debemus, cum in omnibus nature numen , & honeftum, pulchrüm- »queinfitingeniunr, Quippe cum natura operibus iun&um illud precipue fit, vbi nihil temere, ?' viceque fortuita committatur, fed alicuius gratia omnia agantur: finisautem , cuius gratia quic- ? quam vel conftat, vel conditum eft , boni honeftique obtinet rationem. At vero fi quis czteró- " rum animalium contemplationem ignobilem, abiectamque putat , iam hic de fe quoque idem /—. arbirrari debet. Non enim fieri. poteft, vt ca fine magna abominatione infpiciamus ; exquibüs »'corpus conftat humanum, vt fanguinem ,carnem, offa, venas, reliqua generis eiufdem . Omni- » no ita cenfendum , vt qui de quauis corporis parte, aut de vafealiquo difputat, non de materia, » aut cius materie gratia doceat, fed forms totius ratione: ficut & cam dezdibus agitur, non de ^ Jateribus, non de Juro, non de lignis, fed de forma ipíarum zdium docemus. "s. Pariratione, qui de natura agit; de compofitione, totaque fubftantia tracer, non de ijs, aue - nunquam cuenit ytà fubftantia feparentur. Hac ex Ariftotele, prolixé quidem , fed non przter inftitutum hoftrum, qui omnia illius de animalibus fcripta in lioc Opus congerenda propofüi: - ; quamobrem ea etiam quz prafationis loco ad commendationem totius Hiftoria peitinebant, nequaquam omittenda duxi. Hzc cum ita fe habeant , fingulas animalium hiftorias , fingulos "quali hymnos aftiimabimus diuipnz fapientiz & bonitatis,à qua tanquam perenni & puriffima -- featurigine, quicquid víquam bene, pulchre, & fapienter fit emanat , per mentes primum cocle. | ' ftes & fpirituum angelorumque ordines , deinde hominum, animos , à praftantiffimis ad infi- . mos progrediendo,(nam in hominibus etiam donorum Dei & excellentiz non vna tatio eft, ) & -ab homine defcendendo per diuerfos animaliuin eradus.de zoophyta & plantas ad inanimata víque corpora; ita vt inferiora fem per àd imitationem íuperiorum tanquam vmbra quzdam " quodammodo componantur. Sic quidem diuinitas in res tum füpra naturam fitas tum natura- les defcendit: nos veró ad eius contemplationem vice vería per coídem gradus con(cendimus." - Ipfa interim diuinitas perpetuo vna eademque & fibi nunquam 'non fimilis perfeuerat, nec in "feipía decrefcit: fed in corporibus tanquam tpeculis pro. materia formarumque diuerfitate ma- gis minüsue lucidis aliter atque aliter refulget. Sic in corporibus noftris anima, licet tota totiin- fit corpori, nec vlla pars ea careat . illnftrius tamen faculiates aliasin alijs exercet partibus, — Verum anima ita connexa eft corpori , idque mouct ac perficit, vt aliquid ab eo viciffim pa- . tiatur, & damna eius nonnulla fentiat , & corporc fuo ceu loco.& domicilio circumfcribatur, * quorum nihil in Deum cadit:qui itaom»ibusie communicat, vt neque fubftantia neque pars eo- run vlla fit; nec afficiatur ab eis quicquam , neque includatur, fed ita fit vbique & omniain o- . mnBibus vt extra omnia emineat, & mundum vniuertumac coclos omnes fuperior ipíe termincr, 3c concludat. Verum hzc neque verbis neque cogitatione humana fatis exprimi aut cógitari poffant, non ideo tamen ab omni contemplatione abflerreri & abftinere nos conuenit. Quin potius aliquoufque cohtemplando proecf!os. potentiam cius humiliter agncícere , infirmitatem noftram boni confulendo : fapientiam eius admirari. noftram inftitiam emendando: denique bonitati cius gratias agere, malitiam no(tram deprecando Oportet , | | | Quod fi ita affe&ti , circa inferiora iffa & veluti pofteriora Del;pio & fimplici animo ver(emur, omnia hzc diuinitusnobis producta cum gratiarum actione agnofcentes,necimmoremur tamen, "fed fubinde ad ipfum opificem crigamur. & rebus alijs omnibus occafionis tàntum & admoni- tionis loco aut tanquam ftimulis & calcaribus de authore ipfárota cogitandi vtamur, quoniam tales fümus in hóc mundi theatro vt admoneri & incitari. ad contemplationem rerum diuina- xum femper indigeamus: reli&tis pauló poft aut certe poft hanc mortalem. vitam externis iftis & inferioribus & pofterioribus , per- gratiam Dei patris duce Domino noftro Ie(i Chrifto qui pri- mus & vnus hanc viam nobis morte fua preparauit & oftendit, ad inefübilis illius intimi, tum- mi & primi boni confortium admittemnr . Atque hic eft finis & ícopus tum rerüm omnium naturalium confiderationis , tum vniuerfe hominum vitz. je : | e Scd- ne fortaffis quifquam: arbitretur , noftra hec ranrüm ant philofopbórüm gentilium dida effe , nec vllis Sacre ícripture teftimonijs- defendi, pauca. quidam ex facris literis mihi adferenda funt. Primum igitur in ipfo mundi exrodio, Deus hominem creaturus,. TRUM ! | : | qui T'effsma- "a [acras r 1 Epitoa |. qui in hoc mundo quafi theatro quodam fpe&aretomnia ,omnibus vteretur,omne prius ani- malium genus produxit, vtin domicilium vndiquagjinftructum & abfolutum homo ingrederetur. Deinde omnibus animalibus ad eum addn&is, nomina fingulis ab eo imponi noluit: & quan- quam credimus non animalia tantum fed reliqua etiam omnia ab homine , fuo quodque no- mine duraturo in pofterum , appellata, Scriptura tamen per excellentiam quandam de folisani- malibus hoc przdicat. Exprimit etiam diferte,omne animalium genus , pifces, aues , pecora fiue quadrupedes, & reptilia, in eum finem produ&tum efle, vt hominis imperio , (non fruftra fci- licet, nec inutili;) fubijceretur. Idem mox in benedictione, quam Deus in hominem confert Tepctitur. Et iterum poft diluuium in benedi&ione Noz & filiorum eius: Timore ( inquit Deus) & metu veltri afficietur omne animal, terrenum & volucre , & quodcunque terra producit, aut in mari degit. Omnia iuris vetri funt. Quicquid mouctur & viuit, ad cibum vobis permittitur. Et iam inftante diluuio iuffus eft Noas omne animalium genus, quod in aqua vitam degere non. poteft, in arcam inducere , de auibus quidem & animalibus puris, féptena fingulorum coniu- gia, de impuris veró fingala, nimirum vt fpecies eorum confetuarentur , quas: hominis caufa Deus produxerat . Vbi illud animaduertenduni impura etiam animalia, non contempta fuiffe. . Porró in hiftoria Regum de Salomone legimus, contuliffe ei Deum tantam fapientiz facul- tatem, vt dodiffimós quofque & celeberrimos viros longoà fe interuallo telinqueret: moxinter frudus & opera fapientiz illius commemorantur Parabolarum tria millia, Carmina quinque fupra mille, Hiftoria plantarum à cedro víque ad hyffopum, poftremó Hiftoria animalium ,aui- um, reptilium & pifcium . Quid eft homo (inquit Dauid Plalme 7.) vt memoriam eius habe- as? Prafecifti illum operibus manuum tuarum , & omnia füDiecifti pedibus eius: oues & bo- ues & animalia ruris, volucres quoque & pifces maris , & quicquid pet equor tranfit. Et rur- fus Pfalmo 143. Laudate Dominum de terra , dracones & omnes abyffi , fere & cun&a peco- . ra, reptilia & aues alat, &c. Atqui beftig Deum agnofeere vcl laudare non poffunt: nos igitur admonemur, Deum propterillas laudare; & gratias ci agere, bonitatem & fapientiam ciusin omnibus iftis rebus quas ad vniuerfi ornatum , noftrumque vfum produxit agnofcentes . Hinc eft quod D. Paulus ad Romanos fcribit , ethnicos etiam inexcufabiles cffe , quód. cum Deum Taste agnouerint ex operibus eius , quantam inde fcilicet homini cognofcere datur, non tamen vt. bun? I]; CUm coluerint, neque grati fuerint. Siquidem quz funt inuifibilia Dei ( inquit) ex creatio- poft pra- ne mundi, dum per opera intelliguntur , pernidentur , ipfaque terna cius potentia ac diuini- torem ad tà5 . Pofttemo locus extat copiofiffimus & luculentus de prouidentia Dei , qua animalia bruta Letlorqe. dignatur ac profequitur, hifteriz Iobi capite 58; & 39. quem ne fim prolixior hoc in loco omit- ponet. tam. Hxc hadenus de dignitate & excellentia hiftorie animalium: quibus vbi fubiecero clari " "i- fimorum virorum circa candem ftudij exempla ,vt non modo homine liberali, fed principe : bu ctiam dignam ,jmo regiam hanc cognitionem efie appareat; finem prefandi faciam. moz. Mexndro Magno rege inflammato cupidine animalium naturas nofcendi , delegataque hac »o 44; commentatione Ariftoteli, fummo in omni dodrina viro , aliquot millia hominum im totius aumabg Ae Grecieque tra&u parére iuffa, omnium quos venatus, aucupia, pifcatusque alebant: qui- bifariam busque viuaria, armenta, alucaria pifcinz , auiaria in. cura erant: ne quid víquam genitum ( a- tolser&t. liàs, gentium ) ignoraretur ab co: quos percontando, quinquaginta fermé volumina illa prz- clara de animalibus condidit: que à me collecta ( inquit Plinius) in arduum cum ijs quz igno-. rauefst , quefo ytlegentes boni confalant, in vniuerfis rerum natura óperibus medioque clarif* fimiregam omnium defiderio cura noftra breuiter peregrinantes , Hec ille. 1 Alexander Macedo Ariftoteli hiftoriam animalium ei offerenti feptingenta, vel vt inquit,A- - thenzus ( libro nono Dipnofophift . Avia Aermy mesmo) hoc Ariftotelis opus appellans) o&ingenta talenta rependit . Regiumenim munus eam ideo cxiftimauit ; quód inter plurima regia que hic traduntur, przcipué? colligi poffint , & equitandi, & venandi, & aucupandi ratio- nes,que füntregie exercitationes,Niphus. —' ^ Ue oA goes | CR - Alexander Magnus dono dedit Ariftoteli octoginta , ( Viues etiam o&toginta legit: malim o&ingenra cum Niphoó, éx nono Athenzi vbi ex(gx nia legitür: fed apparet ex pretij afti- matione, que mox fübijcitur ,. erratum effe librarij; non authoris, quód o&oginta hoc lo- co legitur )talenta ( auri, Jquadringentis octoginta coronatorum millibus eftimanda. Hec autem e(timatio ira colligitur: Centum enim talenta Attica ex abaco valent fexaginta co- ronatorum millia: que multiplicata ogdoade , numerum «onftituunt hoc loco repofi- ^tum , Robertus Cenalis.," Eadem Guil . Budei eftimatio eft libro fecundo de Affe. Quod fi hodie viueret Alexander , intelligeret profe&o & miraretur inter innumera eius regía opera, nullius merito tantam ad pofteros gloriam & famam. ipfius tranímiffam , quantam ex hoc vno apud vulgus hominum contempto opere. Orbem feré | terrarum vicit ,'ampliffima regna íubegit, vrbes ingentes condidit : fed. regnum eius in mutas - partes eo defuncto diuifum ,in poteftatem Romanorum , aliorumque regam venit: vrbesaut | | delete l iNuncupatoria: delete", aut mutàtis.nominibus , ^ aut barbaris incolis habitatz literarum & hiftoriatum ornni- umitpetitis , conditorem (ium non agaofcunt. Interciderunt etiam quam plurimi fcripto- res , qui gefta eius literis mandarunt, vr vix vnus aut alter ex poftremis extet, — Atanimali- um hiftoria, cura &fumptu eiusperfcripta , conferuata tot hadenus feculis, annis feré mil- le nongentis, mazimo;femper apud omnes bonos. & eruditos in pretio fuit, & magnafem» perglorie cum ipfi regi tum conditorketus Ariftoteli .. Non folum vero gloria maior ex hacia philofophum regis liberalitate ad; pofteritatem manauit , fed etiam frnétus long? vberior, quàm ex multis i!lis victorijs, Gc-regnis:ab eo partis , quid enim inde adiuuari pofteri potuiffent quod, "iliusetiam feculi homines vchementer fibi damnoíüm experiebantur. Multa hominum millia vt füuum.pro. libidine imperium vnus Alexander propagaret fubinde occidebantur , refpubli: | cx mutabantur , vaftabantur régiones ; 4& alia multa publica priuataque mala, vt folent in bel. lis multis magnisque regnis obueniebant. Nihil igitur tam honcftum & gloriotum , nihil tam vtile. quod ad noftram durárit memoriam, rex ille regum perfecir, quàm. quód clegantiffimos illos de animalibus libros con(cribendi liberaliffimus author Ariftoteli fuit. Oninem feré animalium hi(toriam ( inquit Petrus Gillius ) vel à r:gibus ftüdiofe animaduer-- fam, velab ijs qui hanc ipfam contcripfiflent, ijdem religio(e dicatam & con(ecratam video, Nam vt omittam alios nobiliffimos reges , non opiimos folum & diligentiffimos pecuarios habitos, verum ctiam curiofos in exquitendis animalium naturis fuiffe: Iuba, Hieron , Átta-- lus, Philometor, Archelaus reges de vi naturadue animalium diligenter perfcripferunt , Hec ile. Qug veró noftra fuper regum iftorum ícriptis fententia fit, exponam in fine Catalogi veterum noh extantium,, qui deanimalibus fcripferunt. i ^Oppianus Anazarbenfis poéta longédodtiffimus,cum fua de animalibus poemata Antonino imperatori Seueri filio Romz obtuliflet , poftulare iuffüs quod vellet , non teditum modo pa- tris exulantis , quem folum petebat , facile impetrauit , fed ctiam pro fingulis verfibus Gingulos hummosaureos accepit, quo dono exhilaratus poemata füa aureis literis-exarauit, vt meritó au- tea appellentur. Sunt autem duorum eius po&matum , de pifcibus & de venatione, quorum vtrumque Ád Antoninum fcripfit, circiter quinquies mille & o&ingenti verfus . - C. Piinius SecundusHiftoriam mundi, inqua cetera breuiter, plantas & animalia copiofiffimé tractat, Vefpafiano imperatori dedicauit ;chi cari(Tinius & familiaris erat . Anicenna vir in re medi- . €a & omni fcientiarum genere excellens Vziro Perfarum regi à confilijs fuit ; à qua dignitate plerique eum principem nominaruht ; non-dubitauit tàmen aliquot de animalibus libros ede. re,& multa de ijífdem Ariftotelis fcripta interpretati «Non mirum autem maius olim cognitio- nis animalium ac totius corum natura ftudium fuifle : fiquidem ( vt Varro fcribit lib.'2. de re. ruft.) de antiquis illuftriffimus quifque paftor erat. vtoítendit Grzca & Latina lingua, & veteres | poétz ,qui alios vocant »»Avzovoz, alios , ToÀvpJ Axe ,alios zeAvCzrxz, qui ipfas pectides propter cari- tatem aureas habuifle. pelles tradiderunt , Vt ÁArgis Atreus, vt in Colchide Aectes , &c. Romano. rum veró populum à paítoribus effe ortum quis non dicit? quis Fauftulum nefcit paftorem fu. iff nutricium , i sc Mp: & Remum educauit ? non ipfos quoque fuiffe paftores obtinebit, - quod Parilibus potiffimum condidére vrbem? non idem. quod mulé&ta etiamnum ex veterein- ftituto bubus & ouibus dicitur: & quód zs, antiquiffimum quod conflatum , pecore eft nota. tum? Et quot nomina multa habemus ab vtroque pecore? à maiore , & à minore, vtíunt, Por- cius, Ouinius, Caprilius, Equitius, Taurus: item cognomina ,vt Annij Capra, Statilij Tauri, Pomponij Vituli, Hzcille, » Iníacris quidem literis Abrahamum pecoris ditiffimum fuiffe legimus, & Davidem patris fui greges pauitfe . Huc pertinet etiam quod proditum eft, (ümmos olim viros anatomes, hoc eft diffe&tionis partium corporis humani perquam ftudiofos fuifle , &|pueros etiamnum inter pri- ma mathemata literarum in ea exercuiffe. Petebant autem cognitionem illam partium corporis moftri , non ex ipfis ftatim humanis corporibus , fed aliarum animantium, vt fimiarum , porco- ü xum,canuni , & aliarum quadrupedum infpedtis, vt his rudimentis imbuti promptius deinde f$ uv ac certius in diffecando humano corpore veriarentur , In primis autem Marcus Romanorum imperator, corporum confectionis, & fingalarum pattium naturz peritus fuiffe memoratur. Ac- ayptij reges fuis ipfi manibus anatomen adminiftrare non dubitarünt.Jam Bocthus & Paulus Set- gius Romanorum coníules, &alij quidam principes viri, Galeno animalia diífccanti (epe adfu- Mie leguntur. | P | | | - Hoc igirur & huiufmodi Opus, & tantorum virorum ftudijs nobilitatum, Hiftoriam inquam Dedisattp animalium cum elaborarem, & primam cius partem de quadrupedibus viuiparis hoc tempore in publicum darem, Excellentiz veftra clariffimi &prudentiffimi viri , omnino multis decaufig ^ — ' confecrandum exiftimaui . Primum. publico nomine, quod-omnes bonas literas fauore vetro dignemini , & ftudia tum facra, tum quz illis fübíeruiunt linguarum & philofophiz, liberaliter in repub. veltra iuuetis atque premoucatis , p t! | r Vi Dcinde ev j A b 4 : : ; spl à l .. Epiftola Nuncupátora :. à | Deinde meo priuatim, quód ciuisfum vefter, quód Academix veftrzà puero alumnus, & nunc in eadem philofophie naturalis profeffor , quód hec omnia in ciuitate veftra multis fubinde be- | neficijs per vos affectus , confcripfi & &denda curaui. Has omnes ob caufaszquiffimum vide- batur, vt Opus meorum operum , nifi fallor , przftantiffimum , füb nominis veftri aufpicio in lucem veniret. Vos pro beneuolentia veftra &humanitate, ita accipietis hanc dedicationem, (que vt vobis honefta & gloriofa effet, quantum ingenio & labore efficere potui, nihil feré intermifi ). vt exterti etiam homines qui pietatem , prudentiam & fortitudinem veftram mirantur, propen- fum animum veftrum in bonas literas quoque earumque cultores patrocinium non vulgare in- tclligant . Quod fi feceritis , & me amplitudini veftrz commendatum habebitis , ad reliquos etiam animalium hiftoriz libros maiore animo & alacritate abfoluendos accedam . | Valete. Tiguri anno Salutis M. p. L1. Menfe Augufto. L | ! | | TYPOGRAPHYS T nn A p—— P EMEN MUIK EN RAE NC BEN BMC NOU (RUN AGNI TUN: AK NNI DUNG: JUNE CPC MIN DUC INC » T NNNM OO EO TD ID EE OT IO [:j [rq [3j [3] [3] o 5 u [:j o — RXEELILIE - — 2 copia omnts alia bonesis lucri vatto €9' occafio defit mfi mmo aliorum [ujcipitur. Iterum Vale | uiis d Xo dd DR qd d ENS p E ; ( à i ds A Adm es S a SENE) Ned QVAE ANTE OPERIS INGRESSV.M LRACTIANTJXZR.- | D E Operis ratione ad Lectorem admonitio. | De prouidenua Dei circa animalia; ex hiftoria Iobi. De fructu ex animalium hiftoria percipiendo, ex Theodori Gaz — prafadone in conuerfionem fuam Ariftotelis de animalibus li- P Joint s NEC NM " BA y -.. Catalogus veterum non extantium,qui de animalibus fcripferunt. - Catalogi librorum extantium, quibus ad hoc Opus vfi fumus. - Catalogus doctorum virorum noftri feculi, qui aliquid ad anima- - *sTiumhiftoriam (imagines;nomina in diuerfis linguis; defcriptio- * * mnes) nobifcum commünicarunt;gratitudinis ergo infütutus, -. Ordinis ratio» quem per fingulas fere animalium hiftorias in capi- . tum partitione fecua fumus. | : | H Enumeratio quadrupedum viuiparorum, co ordine quon hoc vo- .. lumine deícribuntur, cum numeris paginarum. Eorundem indices aliquot alphabetici in diuerfis linguis , Hebrai- - ca, Chaldaica, Arabica: Perfica, Greca , Italica, Hifpanica» Gallica, Germanica , Anglica, Illyrica. C O N- CONRADVS GESNERVS V5 N Epiftola nuncupatoriaquaoccafionead hoc Opusaccefferim, quantum in 'eà Qc MS Vw 3 1 MSc DE : - Zr * PE WC claborauerim.qui inde fructus fperari poffint, & quanto ftudio tü Reges & Prin: dpes,tum multi magni &doctiffimi virianimalium hiftoriàm excoluctint; (atis nihi jar explicatum eft:Hicreliqua de quibus admonédum Lectorem in Ope- 7) (is ingreflu duxi.féparatim proponam : eque enim in dedicatione ad Reip. no- P tre viros Principes fata;prolixiorem me efle decebat. mirum eft magnum euafiffe Volumen ,in quod omniaomninni, quotquot habere potui ante nos dcanimalibustcripta tuimmo ftudio referre conatus (im:veterum inquam & recentiorum; philofo-. phorum;Medicorum. Gram maticoruim,Poérarum.Hiftoricorum, & ciiüfvis omnino Authoruni | generis:necorum düintaxatqui Latinéaut Grzcé , fed quorundam etiam qui Germanice , Gallicé. autTtalicé lücubrationes füasedidetunt Et diigentiffimé quidem illorüi quide animalibiis ex pro- feffo aliquid fcripsére;minori vero cura aliorum, qui obitertantum, vt Hiftotici & Poétz , nonnun: quam deiifdem meminerunt.His plurimasobfervationes proprias adieci;cum nullo pudoteà qui- bufuis,do&is;indo&is,ciuibus, peregrinis, venatoribus pifcatoribusaucüpibuspaftoribüs, &omni hominum genere,multa fubindeinterrogando coliigerem.Per literas étiam ab hominibus dodis ; quas illi ex diuerfis regionibüsad me dederuntnon pauca cognoui. Imagines quoque animantium operis molemauxerunt. Praecipue veró primüs liber, quem nunc damus;de quadrupedibus viuipa- tis.excreuitimmodicé, quoniam hocanimalium genus, vt Hotnini familiarius ita notius ( precipue noftro orbi)& vrlius :Et multi de hingnlislibellósautetiam librosiüftos fcri pferunt, vt deequis Hip- piatri Grace, Latinó,& aliisin lingüisrecentiores,&c De canibus ctiam multi multa prodiderunt:de pecoribus & armentis)bubus,caprisouibtis fuibus,plürinia rei ruftice conditores Grecé Latineque: Dicataliquis non fuiffc ex omnibusfed ex optimis tántumlibrisconícribendam hiftoriam.Ego ve- Et quoniamip(a libri magaitüdo;antequam Icgatar quicquam,de prolixi- Proixsrai titeabud multos meaccafatura videtur;hiecante omnia milit excuanda fnerit Primum igitur nori i ee | ! gr; xonullius (zripta conteninere volüi;cümi nullus tam malus fit liber,exquo nonaliquid liaurire boni- : liceat,(i quis iudicium adhibeat:quod potiflimum fincollatis melioris notz fcri ptoribus,Grzcis cuim Latinis;veteribus cum nouis.Itaque licet nullim genus fcriptorum przterierim , &à barbaris etià & obícuris in diuerfislinguis non pauca excerpferim non temere tamen id £ecizita vt neque negligen- tior iudicati polfim;quiremerefidem quibu(uis habuerim : neque artogahis aut parum modeitus; qui vlliuslucübrationes contempferim.Ea (né quz falfaatit quouis modo abfürda occurrcbant,vel | prorfüsomifi;velita pofüi vtarguerem:aut (i quandoid non feci,fiue perignorantiam.fiuealiani ob | caufam;quod tamen rarius commiffum puto (praterquàmiin iis quz ad medicinam pertinent, vbi fepe multa tum falfa tum füperftitioía retulimus,vtamuleta forte & alia; quz eiufmodi funt, vtà me- diocriteret'am eruditis viris bonisfacileagnofcantur ) ex ipfo authoris nomine,quantum quidd; fi: dei mereatur fere itidicabit Le&or, neque enim ego fidem meam vbiqueattringo;contentusaliorum Verba & fententias recitatfe;Quamobrem diligenter & religiosé caui ne vÍquam nomenautboris o- mitterem quanquam in paruisetiam & vuleó notis rebus: ytlicet dubitationis nihil rébus inefict, de verbistamen & locutionibuscoiftaretà quo proficifceréturauthore.fi quis imitari vellet. Itaque copiofiorfepé füi,vt non folum reruni cognitione prodeflem:fed iisetiam quí foluta aut nümetofa oratione Grace Latinéve differere aut (cribere vellent;yluam vocabuloru m locutiohümque fuppe- ditarem.Caterüm vromnia Latine & puré (criberentur ficti (atis commode nori potüit,cum quazdàá €x barbaris defümpta iifdem pené verbis recitárim, praefertim fi qug Obfcüra vel dubia crant:reliqua veróabillis de(cripta;ad mediocrem lingug Latine vtum defexi non quod melius no& poffem fed. . quod ralesauthores talis elocutio magis decere Yideretur. Qua vero exbonis & Latiais aüthotibus . tranícripfi, illorum nihil mutaui.De meo quideni (lilo nonali ud dicam, quam hocpracipue mihi €urz fuiffe,vt (i nonjeleganter & grauiter.nec ad veteris alicuiusimitationem,mediocritér tamen La- tiné & claré dicerem. Nam neque otiumerat ftilüm excolendi,cum in rébus ipfis àvariistam inbu- merisoccupatiffimus efiem : &feréad pradum defcriberem ea qu&annisaliquot prius cogefta repo p TET Ms "oM d P 038 5. fuerim à pe ad plantas ».£erualla hoc Opere vti voluerit,qui Di mc - Ad Lectorem. X füéram,vt fiexcudi contingetet tion tesamplinsinquiteadz adaiodum. fed fci ptio feré tantum , & ordo:X cura nequid früftra repeteretur,me detinecentiQuin &argamentum operis non grauem & orpatum ftilum,fed perfpicnum & mediocrem requirebat, & Bleruaque grammaticum , hoc cft in. terprétationiaprum.Non enim reciraré tantum verba authorum volui, ted plerüque etiam, vbi ophs videbatur,explicátionem adieciita vt hoc Voluuren iton tantüm Hiltoria (it ànimalium 5 fedetiam expofitionis locoin plerofque omnesqui de aniimalibusaliquid prouiderii nt futu ru m. Nàám qui li- brumaliquem explicandum fufcipiint,duo praecipue curant; vtverba & feníts authoris déclarent, & aliorum fimileslocós conferant, quorum pofterids quoniamin hoc opere fummo ftudio perfe- ci,colladistumaliorum tum vniusauthoris eadem de re diuerfisinlocis dicta , minus operprctium, £ xit pluribus declaratiáuthorum verba,cum ipf inter felóciram diligenter coPati muráani lucé af- ferant.Sicubi tamen opus videbatur, verba etiam & fententias pro mediocritate mea. tumaliás tunt per parentheíesvt vocant expotut. Accedit praterea quod natüraa ninio tili enit & omni affcdta: tione (imalienus;hae cura illis relicta, quibu: verba magis quàm res funt cordi. sed vt coptofius dictà paucis repetam,prolixum hunclibrum fieri oportuit, primiim quod exinnumcetis authoribus cófe. &us ef:deinde quod fpe multa de mco declarandi caufa adieci; Poterat tamen fic quoq; multó bre- uioteffe,fi Philologiam non attigiflem,;in qua mé nimium tuitfe fatéor:fed hanc quoque diligetiaum, fi nonadmodum vtilen,iuncüidam ramen grammaticis & aliis quibuídam fore (pero: ríhi certé ma- gnolabore, muitis vigiliis conttitit. Philologiam autem appello,quicquid ad grammaticá , & linguas diuerfas,prouetbiafimiliaapologos; po tarum didta,denid;a1 verba magis quàai res ipfas pertinet. Hxc & huiufmodi m«gna ex parte ad octauum fiue vitipium de vnoquoqueanimante capnt téi cci: aliquotie: tamenin priora ctia di Capita irrepferunt,parti.o quod égo voluptate quadam ad digreffio . nes ein(modileuioccafionein aitàbar partim quod lucis non üihil authorü locis com mode illic reci- taris afferre vidérentusvtcü alibitum (ecuado capite;vbi de pa ttib.anima'ium Ícribebam, €x gráma- tici: mediéis & aliis fiepe plufcuala attuli;Inteitio vbi de cibis aniialiü m & morbis agendum eratííc- iquibusilla vel n :triunturfàlubriter;vel fortuito guftatis lgdunturaut ctiam necantur, eoópiofius deferibendas diuerti: &fi militeri i quinto cap:te/fi qux tales erant ftirpes vtilis per venato« rescumaliqua eféa obiedtis animalia perirent Fx profeffo verc in ipía philologia, plantas illas nomi- nare X iaterdum multis deferibe:e folitus fum; quz quouis modo nomen fuum ab aliquo animali tAxerurt. lam eapite feptimo.quod cft de remediisex animalibus& noxis quas moríu idtuue aut ir cibo ftimpta inferre (olentcuran dis, nonraro murtaaltius tepeto, rei medicz illuftranda: ftudio ; Eft vbiloca authorum degrauata & reftitue nda.digrediendioccafione m prabuerunt. Breuiter vbicun qi rarum aliquid;aut aliis indiétum,te off:rebat quod explicatum communes literas illufirare v ideres vür;facilius ad id enarrandum ab inftituto deccfficNam cüimà puero in grammatice & philologie: ftue dis Grecis Latinifque educatus li m,& adolefcens adhuc eadem profireri coeperim. ; donee adultus sd maturiorem philofophiz praefertim naturalis & rei med lea: profefhionem acceffi «quanquam ex jllisquoque philologiam nóparum auxi ac folidiorem cffeci:&canidiflimé iem per IE lc&tion ib us meexercuerim , poffe me aliquidam plius in reri & dictionum yariagum explicationibus Qna vulgas ftadioforum prafertim ztate inferiora m & aliis Occupatorum ftudiis.mihi perfuafera. Qui- cbrem liberius fiepe & copiofius multa fcripfi , veteres acrecentiores reprehendi , nullo profcdo vel obtrectandi aliena,vel mea oftentandi animo.fed caiidide ^ limpliciter; vt quantum in me effet publica ftudia pro mouerem.Quód finemoim probat iliocu i libros, qui nu llo Eds vtqui que in mentem venetit, variorum authorum verba & locutionesin viraque lingua enu eant, vt rin a teres Macrobius Gellius, Caffiodorus & quicu aque varia fripferu nt,quorum plurimos in. de di Biblio:hecz noftra patte recen(ais& apud recentiores cum alij multi, tum pracipue Guil. Bu aus; Calius Rhodiginus & Calcagainus, PolitianusEratmu: Rot. &e. (ed Brain opüme Hie que cunquévit bonus & vel mediocriter do&tus, magnas agirgratiasinon video quoiure Ke KA iet fter hiclaborin quo multà quidem ab aliis dicta fed confüte,multaà me primum pr r ira y: B r & difpofui,vt propemodum nihil non fuo Joco redditum st. Siquidem MIRA RA ym-iua unt capita.fed capitum etiam partes.& certi ordi nes Pdoreggustc i cerca e Pe d pee vniuer(am Opus ordine feruato. Et quoniam non rarenter incidebat, vt eligi d nie | js m Py. cx illis quosinftituéram: referri polle videret rie nimius cfiem repctendo; fer d x; dise a ge rümlectorem reiifi.nifi res tota paucis repeti poffe; Hxc & alia quadam (vt diupr Rm mant 10 MA verba & ftili varietas) inzquale;interruptum;& falebrofu m vtita dicam Opus; & (s m guis mU PE iet )fcopis fimile diffolutis reddideruntq uod viti um egoc tí an imaduerterem ts ones Ws E nonrecufaui dum ita prodeffem,Eritautem hoc quicquid eft vig mulo cas lb. us E E ter, me iftaoninia non eo inftituto com pofuiffe vtcontinua le&ienis ferie e annicaee DIEA * NP is:fed itatemperaffe,vt quicquid aliquis fuper quouisanimante nofie defideràrit, id duodocim i n ertum,perfe étiam legere & clare intelligere pofbt.ltaque fi quis tantum adaRquirend uri ped in- HOME &ionariorum &aliorum huiufinodi communium librorum vfuseft.hoc red facere poterit. Quod f PSIPoM fcie nobis oblex nd oidinis ies aene nu bis - Ad Leédtoretn. «em alphabeticum confülatquemi in totius Operis, ideft,fine fecundi Tomi, vtriq; Tomo communem j zdem us, nihilinterim aliud, vt homines fumus, acciderit. Idem feré Pliniusin Naturz hiftoria cauit; namin prafatione ad Vefpafianum, Quia occupationibus tuis ( inquit) publico bono parcendum erát,.- quid finguliscontineaturlibris huic epiftole (ubiunxi, fummadq: curane perlegendos hos libros habe- resopcram dedi. Tu per hoc & aliispraftabis ne perlegant: fed vt quifq; defiderauerit aliquid, idtantum quarat, &tciat quolocoinueniat. Hocante me fccitin literis Valerius Soranusin libris quos "Emo7tlidzovi in- | fcripfit; Hzc Plinius. Quii uiinarte grammatica proficere cupiunt, &alicuius lingue vfum fibi comparare, illi ab optimis grammaticis qui methodo compofitiua(vt vocant)artem tradunt literis & fyllabis ad di- &iones & octo fermonis pattes, & poftremo fermoné ipfum, &fyntaxin progretli, artis notitiam petunt, interim tamen Lexicorum (in quibus fingule dictiones locutionesd; enumerantur longealiter quàm in pra:xceptis artis, vbi necomniafingillatim nec eodem ordine recenfebantur) vtilitatem non negligit,non vtàptincipio adfinem perlegat, quod operofius quam vtiliusfieret ,fed vt con(ülat ea per interualla. Ita qui ianimalium hiftoriam cogniturus eft, & continuaferie perledturus , petat illam ab Ariftotele, &fi qui fimiliterfcripferunt: noftrovero Volumine tanquam Onomafticoaut Lexico vtatur. Non enim melatet quod Ariftoteles docetde partibus animalium r. 4. multo » pracftare(ad philofo phicam defcriptionem) & eruditius effe, deanimalibus ita fcribere; vt tum partestum affectus pluribus communes fimul tracten- tur;perlocosquoídam communes explicata corum hiftoria.primum ea perfequendo quz communiffi- ma funt,ac paulatim ad minus communia, poftremo ad caquz certis tantum generibus acfpeciebus in- fimispropria fuerint , defcendendo: nam fi in fingulis animalibus pattes & affectus aliquis fingulatim confideretmulta (übinde repetenda erunt, quod perabfürdum (inquit) & prolixum fuerit. Hocego di- fctimen quamuis (vtdixi) animaduerteré, volui tamen animalium hiftoriam fingulatim perfequi, quod id noftro tempore,quo nomina plurimorum nonamplius intelliguntur multo vtiliusfuturumiudica-: rem : & nonnulla frequentius repeti minusabfurdum putarem, propterordinem eiufmodiinftitutum, vt inquifitioni magis quàm continuz le&ioni (eruiathoc Opus: non tamen omnia quz communitet alicuigeneriinfunt;in fingulis etiam animalibus pofui, tum quod quadam nulli non notà (int, vt com- muniffimte quadrupedum partes:tum quod in quibufdam fi quis dubitauerit;facilead Ariftotelis locos; in quibus generatim illatra&antur recurrere poflit : & fortaffis nos etiam al iquádo de animalibus fecun- . dumgenera & fpecies nonnihil commentabim ur.Addequod commodius erat per fingula animalia hi- ftoriamà nobiscondi eo etiam nomine , quod non phyfice aut philofophicé tantum ,fed medicéctiam & gram maticé de vno quoq; tra&tare ftatueram. Nec caret traQario ifta exem iplis eruditorum: de plantis enim vixvnusaut alter,vt Theophrattus,Rucllius;iuxta methodumillam: quz communibus pattibus & affe&ibus plantasfin gulas fübiicit;aliquid prodidit: fingulas vero feparatim plurimi defcripferüt. &olim & noftro feculo.precipué medici. V nus Ruelliusferéin ytroq; elaborauit,vt Galenus quoq;.fed in facul- tatibus tantum defcribendis. Fateorequidé potuifie mequamuis inftituto meo manente,in multis mul- tobreuiorem efle, nifi prater catera exquifitum etiam iftud diligentiz mez ftudium meoblectaffet. Vbi in mentem venit Liuij illud quodam volumine ficorfi:Iam ibit fatis glorie quzfitü,& potuiffe fe define- xe,nifianimus indies paíceretur opere. Quanq uam,vt inquit Plinius, maius meritum eflct;operis amo- qxe(quodipfum non fuz fed Romani nominisgloriz com pofuifle decuit) nonanimi caufa perfeueraffe: &hoc populo Romano prattitiffc non fibi. Ego quamuis Liuium non folü vclanimi gratia vel quzren- «a fibigloriz,fed magis etiam hiftoricz veritatis & populi Rom. illuftrádi caua, fcribédi labores fuftinu- iffe exiftimo: miodeftius tamé dixiffeiudico,i ita vt dixit: nefico modo quem Plinius requirit dixiffet,jarro- gantior videri potuiffet,vt qui clariffimo totius orbis populo &gentium vi&ori ornamenti quippiam füis fcriptis acceffüurum de fe predicaflct. Ego fimiliteretfitotum hoc O pus qualecunqueeft; non mihi fed : | Reip. & Academiz noftra moderatotibus (qui meà puero fualiberalitate fouerunt, fouentq; etiat nü, :&ad ea qua coepi 1alacriter perficienda hortantur) vniuerfum deberi volo, ac fi quid inde glorix nafcij po- -tefbad illos potiffimum recidere:modeftius tamen, ni fallor,hec reticeo,& aliorum relinquo iudiciis,an audis& gloriof fame cx opere quanquam non illaudabili, Senatui & Academiz multo iam temporc Amultisnominibus pietatis, doGrinz& yariarum virtutum clariffimis, accedere quicquam poffit. Sed nimium forte hicctiam prolixus fum, dum Operis prolixitatem excufo, quanquam obiter fi- mulalia quedam. egi, vtcommoditates quafdam ciusoftenderem , acftylum noftrü qualemcuniq; excü.- farem. .Pergo adrcliqua.Et quanquam dcimmenfolabore noftro d antedictisfatis conftare poffit ac ipfa | Voluminis tum magnitudo, tum varictas & difficultas explicatarü in eo rerum pro meloquatur, addam -tàmén nonnulla, fiita fortaffis zquiores & benigniores mihicenforescontinganthomines do&ti, (nam | deindoGis parü cura;) ficubi meoffendiffeanimaduerterint. Magnienim & ardui coriatus, etfi non per ' omnia reípondeant,veniam merentur: &(vt ille ait)opere i in magno fas eftobreperefomnum. Plinius fe naturalem hiftoria fuam confeciffe Ícribitexexquifitisauthoribus centum,adiectis rebus plurimis, quas : | aut ignoraucruntaut pofteai inueneratvita:nec dubitamus(inquit)multa effe quie & nos praterierint. Ea-. dem dehoc noftro volumineaccipi velim: quamuis non folum exauthoribus centum, fed multo pluri- bus; id mihicocinnatum fit ,Vtfacile cft com putare ex catalogo eorum quem infra pofi. Eratautem pri- mó peripasaiap oriofum omnia BUSeniet & qumiudicio Vo say excerpere, & ad füos redigere TOM MET ordines " "s Ad Lectorem. m^ | erdines:acmríus inter Opus fcribendum confetré , cam permulti eadem dicerent ,ab alil mutati ex- preffisanthorim nominibus,alii fuffarati füppreffis. Quàm veto & difficile & tzdio plenü firauthorum icripta ficinterfe conferre, vtomniain ynum quafi corpus redigantur; nihil omittatur,nihil repetaturte- incre nemo facile ibtelligit rtifi expertus: hocquidem ita contingit, vel duosautttestantum libros con- fcrendo, multó maximé vero complutes vt nosfecinius: idd; tam diligenter, vt ad alios authores füper iifdem rebus minimé pofthac fit recurrendum, fed qui Volumen noftrum habuerit; omnia de iifdem fcpriptà habere fc perfuafuscffe debeat,vnum fcilicet pro bibliotheca, vnum sev dem Zo au." Hoc cumante nos P'etrus Gillius feciifet, fed in páucis authoribus, Grecos, inquit, qui de animalibus feripfe- runt,nón modo [Latinos fecimus, quod facillimum fuiffet: fed Diony(ium etiarn Caffium, qui Mago- nem cóuettit, imitati, ordinem & iudicium adbibuimus. Sed hzcégo multo iuftius de nofftis dixerim, - $ i & : — T. 1 * M d E 3 » 4 E qui & ordinem multó commodiorem fequutus fim, & longéplura contuleríim inter authorum Ícripta, - tumalia(vtfupra dixi) tum pleraq; ex Gracis translata , &ab aliis & abipfo Gillio. Itaq; fepius Griecaap- pofui, vbi velinterpretes lapfi videbantur: aut vocabulaloquutionésve rarum aliquid autpulchrum, aut rci prefenti peculiare continebant. Multa etiam ipfe conuerti vel quod translata hactenus non effent,vel: quod obuium in Grzcis locum ipfe potius transferre, quàm apud interpretem diutius inquirere vole- bam.Ex Germanicis etiam,Gallicis,& Italicis quedam Latina feci.Hos lucubrandilaboreslegendo,col- ligendo, conferendo,tranfcribendo, multisannis (uftinui : qui certe quales & quantifuerint, non facile credi poteft nifi ab expertis:etfian quifpiam rem fimilem tentárit, vtomniaornniüm , quotquot haberi. oflent vnius argumehti fcriptores, in vnum corpus tedigerct, non faciledixerim : nam qui ex multis quadam conícrip(érint quofdam noui, qui ex omnibus nemiriem. Quamobrem poffüm illud de labo- ribus meis dicere, quod Ariftides de elegantia Smyrna vrbis, quam nemo nifi qui viderit cogitatione - potlitaffequi:Aexz à av DT. x dey iet eJEL eT QV 70] o8 a, ET Ty A CO T6 $yidyne Qaai 3A 39 7 p £98 Adv &npa A&yeyvaN q 6c autreiesome irt ax T T 91 Aoc x ADyidóyh uóvul xowacO aa, t D ovTI rye ad Ti a. Quodad ftilum attinet. etfi in precedentibus quedam dixerim.obiter digreffus.hic priuatim qua dam adiiciam. V (usfumigitur didionehumili & miniméaffe&tata ob caufasfüperiusenumeratas.Nam ánhisfcriptisin quibus rerum cognitio quaritur(vt Maffarius inquitin fimiliargumento;)nón luculen- tz: orationis lepos,fed incorrupta veritas exprimenda eft. Certehuiufmodi lucubrationes(vt cum Plinio dicam)nec ingenii fantcapaces, quodalioqui nobis perquàm mediocreerat:necadmittunt exceffusaut. orationes. fermonésve,aut caías mirabiles; vel euentus varios;autalia iucunda di&tu;autlegentibus blan- da.Stérili materia rerum natura;hoc eft vita narratur & h&c fordidiffima quoq; fui parte,vt plurimarum | rerum autrufticis yocabulisaut externis imo bárbarís, etiam cum honoris przfatione ponendis , Hzc Plinius. Quod fi ille homo do&tiffimus idemd; oninium iudicio eloquentiffimus, quique caftitatem Ainguz Latinz cum lacte hauferat, & aliis commoditatibus vfus, & vnde plurimum excitari fernoringe- nii poterat Mecoenateadiutusim peratore Vefy pafiano,de ftilianguítia & ruditate.in fimili feré argumen- toexcufationem inflituere voluit:multó caufatius ipfe hocfacerem multas ob caufas;quas ne fim prolixi- ornonenumero. Curquzdam paffim in hoc Opere diuerfis inlocisrepetantur, rationem reddidi iam ante, nempequodiita poularctinftitutusà nobis ordo, & capitum partiumq; in fingulis diuifio:vt non negligentiz moftre, fed accurate potius curiofed; interdum diligentiz id adfcribendum fit. Sed re- petuntur quedain aliquando codem in loco,quz viderieadem poffuntobiter cognofcenti: fiquisveró preffius confideret nonnihil (quantulumcunq;/intereffe intelliget velin re;velin verbis: namloquntio :gaandoque peculiaris, aut elegantia verborum, vt id facerem, inuitabat: vt haberet ctiam quod dicendo àmitaretur, fi quiscadem derealiquid quouis modo dicereautfcriberecormaretur. Parenthefes quoque .gráuibus & dois cópenfantur :actanquá nzuiinárticulo pueri dele&tabunt Alcxos;hoceft non ftultos! ieniopetris eftimaiores. Eoo vitilitimatores non cüro:talesenitn potiffimü funt; vt Cato pronunciat, - alieni ope PB 5 | SER (vtNocantgrammatici )ad ftilum pertinent, quz paflim in toto Opere plurima funt ,idq; plures ob cau- fas: autquia varia crat leGtio, aut fcribendi modus ditfidebat , aut noftra aliorümue cattigatioaddebatut, aut vtintérpretarer,aut vt de mco explerem,.fi quid deeffetxaut vt Grecaadderem fiue quod elegantia fiia placerent, aut peculiariterad rem prazfentem facerent, fiue quod Latina ex eis non fatis beneredditavi- - detentur: deniq; fimpliciter ad clarierem intellectum illorum quibusinterferuntur. Quantumador-. thographiam, non fempereadém vocabula codem modo fcripfi, fed fecundum authoresquorum ver- barecitabam nonnunquam variaui. X AMT cud jn. Hzc de ftilo & elocutione. Quod ad res ipfas,earumd; veritaté & certítudiné,fideni med in plurimis. non aftringo,authorü(penes quos ea eíto) nomina pofüiffe contétus. Et certe magna ex parte fide meré- turque multorü &eruditorü m ultis iam feculis cófenfü muniu ntür, vthacetiágratiaauthoresà nobis. complures nominatos, & quedáfortaffi: nó magno alioqui frü&tu repetita no fir poenitendü. A tmriultis enim teítibus res vna fi verbisiiídé dicatur.có fide dignior eft.Fateor nonnullaleuicula efle (vt Gilltuset- jam in /£lianofuo, quem nos in no(trü Opus tranftulimus.)fed ea non multrafunt;& cum aliis infinitis homines verz laudis expertes. Quod fi non ad plenü fatisfecerim ( vtoriildé verbis, quibus in fua de pi- fcibus fcripta Maffarius) non crit culpa defiderii mel, quod fanéardentiffimum eft, fed quod plus facete - hoctemiporenon potui. /quilectoresboni confulénttam diffufz materie qua füfcepimus niaximam ; ; . , partem jo€-— M Ade £o vAdabassofer us | artemá nobis traditam cffe. neque enim tantà iei (atisfacturum me vnquá ifperaui.Quit n prius qua- 3 'um nosin inuandis bonisartibus fecimus;alijtantum quoq: faciant.ac deindeblatercnt, Nec enim " animo feremus iniquo,fi ad hanc immen(am difficillimamq;: à nobis ufcepram prouinciam inau- xilium peritiores aduencrint,nosque ctiam füperauetint. Padaretum ferüt egregit illum virum, qui quum intrecentorum numero ledtus non effet, quiordo apud Lacedemoníos honore preftabat, | abiretque hilaris ac fubridens,reuocatürab Ephorisjinterrogatusque quid rideret,ref, pondit; Quo- niam equidem ciuitati gratulor, queciues trecentos habeat meipfo meliores. Iam etfi profcífus [um omniaferé omnium hactenus quz ad manus meas peruenerunt deanimalibusfcripta, in noftris ]uz cubrationibus comprehendi: nontamen idcirco fü perfiuos aut inutiles pofthac aliorum libros has beri velim,neque enim id vtefficerem: vnquam cogitaui. Quin omnibus fuum locum, fuum hono rem manere &e equum eft,cum prodefie omnes voluerint,& ipfeomnino cupio. Meérétur eniui al j - propterántiquitatem, religiofe vcobferuéturalij etiam propter methodum philofophican m djale e - &icam,autaliam ànoftra diuerfam,alij propter elocutionem. quidà propterhec omnia; Gr €co: fané imprimis lingug ipforum fauentesobíerüabimus . Sunt qui Atiftotelem , Plinium , & alios vetercs (inquit Gillius)omnem animalium naturam fcriptis comprehenditle predicabunt, àquibus adco difientio, vt ab eis praeclare inchoatam multam animalium vim ; non plané perfe&am audeam di. cere. Cur enim totta atifque religiofiffimisauthoribus devi & natura animalium extincti jnoamp!ü locum hominibus minimeinertibus ad nouám commentationem reli&um effe arbitremur: cü fex centisápium fcriptoribus nondum perditis, Ariftarchum Solenfem conftet duodequadragintà aii- nos nihilaliud egiffe,quàm earum mores tum obferuaffe,tum fcriptis mandaffe. . Resardua (cum Plinio loquor) vetuftisi nouitatem dare,nouis authoritatem ,obfol etis nitorem; Epiri obícuris luceni ; faftiditis gratiam , dubijs fidem: omnibus veró naturam , & naturz fuz ; oninia; Itaque ctiam non aflecutis; Yolüiffe; abunde pulchrum atque magnificum eft; Certe peculiari, in | ftudiiscaufa eorum eft,qui difficultatibus vidis, vtilitatem iuuandi pretuleruutgratiz placed, Qu id veró laudabilius exomni humanitatis [tadio quàm fufcipere tam liberale tamd; Tasidaliilc munus re- nouands vetüftatis,velàb interitu potius uendicanda,& nomina rebus, & res nominibus reddendi? Magna debetur gratia ijs qui vías publicas curánt,fternunt, muniunt, repurgant, aperiunt; compla- nant;explent dirigunt, vtfaciles viatoribus, iumentis & curribus (intacfine impedimentis, (inc pe- riculo peragantur: ieri non omniailliimpedimenta, fed maioratantüm fuftulerint; Necparum ià rc literaria merentur; qui Opus aliquod publice vtilitatisergó füfceptumi ita excolunt, vt rcliquisi in eodem argumento nihil àut minimum ditficultatisin pollerum fitfaturum; Quod ergo ficircain- flitutum meum, vt volebam füm confequutus, valde gaudeo: (in minus, aliquid ett magnam me . partem praftitiffe, vtnon magno negotio excitatià üobis homines docti quod reliquum e& aliquá- do abíoluant; Faucteigituroptimi & &quiffimi Lec&ores Opeti laboriofo, honefto, iucundo, vtilis Vatio: & Deo opt. max. gratiasagite , Gcorate vtfidiutiusin hac mortali vita degendü (it, quoniani otiarinon prodeft.i in naturz potiusindagatione & operum Deiac patris noftri gratà ce lebtatione; quàm àlijsquibufuis que velambitio Vel avaritia dictat ftudijs; fan&e pied; veríemur,& multo con- quifita labore pofteritati com municemus.Interim ob(ecro bonos & (tudiofos omnes. fi qui habue: rint quicquam. quodad huius Opctisperfe&tiohem momentialiquid afferre poffit, vc(unt, cuintuis generis animaliumi imagines aur hiftoriz, hoceft quicquidad earum naturam plenius cognofcen- dam facitaur reprehenfiones. corum in quibüs nos hallucinati fumus, quz certe multa effi; quiho- mo fim,nondubito ingenué & candidé nobifcum vt communicent, & tanquam publicum Opus acin medio pofitum illuftrent: :quzres &ipfisgloriofa, & mihiiucunda &hominibusftudiofisper- |. petuo vtilis eft futura. Certe: Operis egregij; quantulumcunque iuuetis;participem fuilfe,in gloria duccetur.Ego etfiin pauciffimis velvnatantum in re, aut admonitus de errore fuero, Cantu. mox emendabo: autaliquid nouiedo&tus,adijciam. fiuead fecarnidum de reliquis animalibus Tomum, fiue feorfim in Appendice: Et ne ingratusinillos videarquialiquid contulerint pratet àmorem quo jllos perpetuo profequar,fi aliud diti ( vttenuis eft fortuna noftra ) beneficij in eos referre dabitur; €ádida (altem commemoratione nominibusipforum in catalogo illorum per quos profcci enume- ratis,ahimum meum declarabo.Quod fi qui vel deftituti occafione ad nos fcribendi mitten diuéali- quid;autalia cauía affe&tüue impulfi, publicé etiam errata aliqua noftra caftigare voluerint, quod Íício multos facere poffe grauiter fimul & do&té;atque vt faciant opto,illis quoque gratias habebo: - hoc vnumoro vtcandidé & modefte fcribant; quicquid aduerfum mefcribere Ss fuerit,atqs ità vtrempub.literariam promouendi magis,quam velfuam ambiendi gloriam,vel nos reprehendendi caufa id feciffe, vt viros decetinagnanimos, veré videantur: Ego omniao'ex quorumuisiuftis cafti- gationibus meà emendare;necíualaudequenquam priuare pa ráttis (um. Spero enim, abit inuidia; | adomneé pofteriratem duraturum hunc laborem noítrüni;non quidem doch dua i boftre. queexigua | eft. (ed I diligentiz merito;qua tottantasque lucubrationes ex innumeris autlioribus in ynum quali. hefaurum accuratiflimé: ceniunxit. Valete: | : B j DÉ V - E ! ] ; T I DE,CYRA ET PROVIDENTIA, QVÁ . . *'* DEVS BESTIAS RATIONIS EXPERTES hs dignatur & profequiturlocusle&u digniffimus: ce exlobicapitibus;8. & 39. ud , Capt N V M tivenaberis L& 0 N Ypredam,es paffum catuli eius fippeditabis? Quis CoR v o deciboprofpicit, a - 8 eg pulli eius fameliciad Deum clamantes oberrant? NEL MELLE: v Cap.ap Noitine tempus quo CA P RJ FERE prupibluspariumt« Anolferuaflipartum CE RY A R Y Ma atf. | o egumerum voen[mum quos irnplent ,ci» parturiendi tempus? Subzmtttunt fé ille , Unctruat eque fatum magnis doloribus adunt . Tum hinnuli adolefcunt , e pabulo dam confirmat. velita matre mon vedeunt. uis CA s1N Y M fylueffrem (pere) Blerum dimifit ,aut qus ON A c &1(arud, Hebrzitum peretumarud afinum ferum interpretantur ) vzenlafoluitf Ego domicilium eins 2n falituaime pofui , eb» cubile im. loco Serili. Itaque ridet turbam appidauam , nec audit clamores agafonis . Pafcua fibi dm montibus difquirit, CP Shirpes omne gems virentes feitatur . Folétne M o N o CER Os fili feruire aut morari ad prafepe guum? con loro tp[um vincies , vt fequenda tefulcos aratro smprimere , aut glebas frangere velit ?« Au- fisme ulli credere, tantoque vobore praflants tuum permittere laborem ? Sperabisme me[[fem tuam ab eo came uehendam , vt condatur in horreum? Et pulcherrimas Sv &. v y H10 N 1s ( pauonis fecundum alios, aut galli fylueftris) alas, quamtum | füperant penas, e? alas Cx c o N 1 &? ( Quidam vertit: An ( de- difti ]alas plaufibiles pauonibus ,aut pennas ciconiz & plumas?) Sed deferit im ferra oua fea «0t... ip puluere f'oueantur | uec cogitat pedibus ea difagari , et à beflijs comculcari poffe. ita immitis eit in put los fuos, ac [f fuà mon effet : esta pro ess folncita nom eff , vt peperife frustra videatur . Nullam enim mentem aut vntellecbum dininitus accepit, Quo tempurevero fablimts euolat videt equum fanulc equitem. Tunt EQYO dabis vt generofus e? bellator [it €ut alta certücef eraciat ,e binnitum adatt Am / [heres te il. dum excitare aut terrere poffe nffar locuffa ? Atqui mares eius ferociam f[pirant:calcibus folum fodicat, eb for - zitudime faa fuperbus armatis occurrit .Metum omutm contemnit, non frangitur antmo , non expauc[cit munantem gladium. IN om pharetra fonitum,non hastam vibratam, uon lanceam aut. cufpidem curat . Duimn- que fremmus e» tumnliuseieturterram fodit, nec tuba fono mouetur .Clafftéo tbe freno animose adhimnit, ae euumus prelium ct ducti clamorem tumnultumque tanquam odorans percipit. N um per tuam [apienttam frr. qt 4 c CAPAT E R. volans ales feaa venta committat? T uóneuulfn fublimi xA Q v 11A fertur, e? nidum zu altosiruit ?Incolit illa ( Vultur incolit petras, &c. LXX. Sed cadaueribus paíci Matthzi etiam cap. 14.aquilz non vulturiadfcribitur ) petras C inacce[]us ruptum velut arces ; dude feb de eta prouidet,lon- | ge Ais pegpondties circuthlbettams . Pulls eius [amausnem [orbent: ipfa cadaueribus vbicunque fut- VIAE , AAUDLAT- i E TJ DE FRVCTV EX ANIMALIVM HISTORIA PERCIPIENDO, EX THEODORI GAZ/J/E prafationein conuerfionem fuam Ariftotelis - ^ deanimalibuslibrorum. 1 ! ^ * Pbhyficns MNIs philofophandiratio naturalis; vbià primis illis naturz initijs, materiam dico , formam, juro finem; agens, & motum(vtita loquar) emeríerit/hic ver(atur;ac diutiffimeimmoratur. hic (uas qyer [erue in hiftoria viresexercet, atque m ultiplicem,variam,& admirabilem rerum conftitutionem ampliffime explicat. anmaliit, Perfequitur ordine difcrimina omnia;quibus natura fuas animantes differre inter fe voluit: colligit &$ in que fumma genera, reliqua figillatim exponit: partitur in fpecies genera:& fingula, quz circiter quin- fomem. gentanumeroinhis continenturlibris,defcribit: pergit quaque explanans, quemadmodum orian- tur,fiucterre(tria.(iue aquatica: quibusnam conftent membris , quibus vefcantur alimentis,quibus afficiantur rebus,quibus moribuspredita fin quantum viuendi fpacium datum cuiqueefbquanta corporis magnitudo,quod maximum;quod minimum eft;qua forma, quis color, que vox, quz in- genia,quzofficia:deniquenihilomittit quodin animalium genere natura gienat;alabaugeat & tüca- tur. Quz omniacó fpectant,vt quod fan&tiflimusquoqueauthor ille; quem Deus fibi veluti fupel- le&tilem quandam preciofam clegerat, admonet, exijs,qua à natura proueniunt, Deum imniorta- | lemyex quo ipfa pendetnatura, intelligamus;admiremur,;atque colamus:qua re nihil pulchiius, nihil Minuto- exauius , nihil dignius hominieffe poteft. Tantus fru&ushorum librorum eft. Necaudiendi fant,aui ri 4^ 3n auiunt:Multa Ariftoteles de mufca;deapicula;de vermiculo.paucadec Dco.Perniulta enim de Deo lum c7 i eraGtatqui do&trinarerumconditarum exquifitiffima,coditerem ipfum declaratznec veró mufca; semplatt e evermiculusomittendus eft; vbi de natutz mira folertia agitur. Vt etiim artificis cuiufuis,(ic hatu- | i pe rcingenium in minutiffimis potius contemplandum eft.Quinetiam cum rerum caufas cognofcere (n T pulcherrimum fit (hac enim vna cognitione homo perfici, abfoluique potcí5 vt Deo immortali fi- ^ enis milisquoad eius fieri poteft, euadat)his fanélibris plene docem urcurqueq; resin animali genere qu4m — ita fit planeq; felicitatem aflequimurillam nobiliorem;que in actione animi confiftit, quam fa piens. iss 2s "go | | "o^ uu. QUOques , * DEN rn uet - s V " | ; | | | | - qjioque poeta pradicans:Felix inquit, quireruntpotuit cognofcere caufas. Quid de anima loquar; js qua toties publicé, priuatimque difputatur?Nufquam fuorum librorum tam à perte philofophus - hicfuam opinionem exponitquàm in his libris,quidanima fi; yndequein corpus recipitur. Ad hac "teri , morcs illi, & virtutum officia, quibusvirtim appellamus bonum.laudequc profequimur longe me- "^ eer - liushinc accipi poflunt quam velàrhetore quem Graci fo phiftam vocant, velà predicatore,nomine Len * "jam trito Latinis duribus.lis enim fepenumcro vita difcrepatà preceptis, & melius hortantur alios; ,,,,,,., quàmipfi officio fungantur: vt interdum fruitra illa virtutis egregia latis recitata fit.prolixaq; eórum ofcja, » preceptio vacet, & iaceat , cum exempla defiderentur vitz praceptotis &aurhoritas, quam qui re- |! fpicit, facilius & moucturad virtutem,& in officio tenetur. At vero in contemplandis animalium moribus éxemplafüppetuntomnium officiorum, & effigies offeruntur virtutum fumma cum au- thoritate nature omnium parentis, non fimulate, non commentitiz, non inconftantes & labiles: fed veréingenueátque perpetuis . Quis enim tám perueríà naturahoftis (ui generis eftquinemen- detur, & mitigetur, cam nullum animaloccidi àfuigeneris beftia videatur?Quis tam in parentesim- | pius; necum ciconizauis, aut meropis pietatem erga parentes intelligat, pientior efficiatur ? Quis adeo inhumanus, illiberalisquectt, quem offifrag benignitas in pullosaquile non faciat benignio- . em? Quistam pigeriners, &fegnisceít; qnin exciteturad vitz munera,cum formicarum, aut apum - | labores, atque induftriam intuetur? Quem non pudeat per metrum peccare, cum non folum ]eonis » animum inui&um cogitat; fed etiam reguli auicula qua cum aquila pugnat, certatque de imperio? , Quis principem bonum non colatatque ob(eruetcum (i rexapumiin itinere aberraucrit, omnes e - inquitete odoratuqae fagaci períequi;donec ihuenerint , cogaitum habeat geftarí:etiam regem à plebe, cum volare non poteft, & fi perierit,omne: difcedere? Nunquid parum exempli ad boni prin- cipis fiue defiderium, fiue obferuantiam datur? Quis princeps non ad clementiam facile inuitetur, | €camregesapum armati quidem aculeo,fed co nunquam vti intelligat? Quz fides,quisamorin cani- bust Quanta inelephantis maufüuetudo? Qux in anfere verecundia? Quantum ftudium ornatus,ac politürz in pauone?Quantaopera vocis amoenz, füauisdue in lufcinia ? Quid deiuftitiaapum di- | cam, quz colligant quidem ex ijsquibus aliq uidd ülcedinisineft fed (ine vllofructuum detrimento? Q uid de caftitate elephantis, qui quam impleuerit coitu;eam rur(üsnon tangit? Autcolumbz, qux nequecoire cum pluribus patitur neque cóiugium iati indeà primo ortu initum deferit. nifi vidua, aut coclebs? Difciplinaautem & eruditio elephanti; quem non faciat ftudiofiorem? Omnino nulla e parsvitehumanz eft. qux noníuorum officiorum exempla commoditfime hinc accipiat. Nam , vt tnde "n omittam artes illiberales,quz & ip(zingenijs animalium non parum iuuantur, valetudinis exempla. 244,55, quao vnde commodius peti, quàm exanimialibus poffint? Loca protemporis conditione folentilla mmutare:non plu: edunt;autbibunt. quam fibi (alubrefit:non diutius dormiunt. quàm ratio valetudi- . nispoftulat:modum mouendi, quiefceadiquc feruant:nouit füa quodque medicamenta: viuit füa quodqueforte contentum,& gaude thaclateà medicis precipiuntur. At vero exempla, in quibus vis maior,quàm in preceptis eft;abanimalibuscertiora prebentur. Addo vtilitatem , quein dicendi fa- 44diren- - cultate ex hacanimalium ratione afferri potcft. Comparationes enim, affimilationesque illz,quas 4 facta ; Graci parabolas vocant,qua plurimum orationem exornant;auditorem due tenent, hinc varie,co- TORIS . piofe;aptiffi med; accipi poffunt:vt(iue oras;fiue cómunem pattiris cüaltjs fermon& eloquens,aptus fuauifque efft poflis. Poéta vero vndénam pulchrius fua illa rara & mira accipiat, quàm ex his li- 4fdpeetiz- bris,qui nature arcana rimantur, enarrant. aperiunt ? Medicus autem , quod fatetur , fefua inde c» ordiri, vbi philofophus definit, nufquam pleniis, quàm hic videriqnodqucà Galeno medicorum e4drem. ^ principe traditur, Aríftotelem primumanatomen, hoceft, membrorum diffectionem fcripfifle,hic »ediea,. agnofcet: & quodidem & primus , & optimus fuerit author, percipiet. lam & philofophi noftras P" ^Prera- , &tatis, qui quadrifariam rerum caufam ex prima illa librorum naturalis aufcultationis inftitutione, iin Á accipiunt quidem communi quadam ratione: fed quemadmodum his natura vtatur; in conftitutio- KE negenerationeque animalium,parum authore Ariftotele,videt, inopia fcilicet exemplaris Ariftote- partem de liciquodlegere poffint, hicvidiffe aliquando gaudebunt;& Phy(ici,quos fe appellant. dignius dece- cea. tero profitebuntur. Rationesenim ideo quzrimus vniuer(ales, vt demum res particulares, & fen fi- lesteneamus. Accedit ad hzc volaptas; qua iuuari; ac perfici quamuis a&onem Ariftoteles ais oluptas. quamincontemplandis rebus naturzauidiffimé capimus. Nam (i pidtornos vehementer obledhat, cumanimal(cite pinxerit: quanto vehementius natura ipfa afficiet voluptite, cum eius tam multa & variaanimalia, mira membrorum con uenientia,inauditaque moderatione & clegantia fatta cer- namus?Cum hoslegimus libroscontemplamur profe&ó; quàm varius, ac pulcherrimus fru&tus ho- rumlibrorum, & vtilitas amplior, quàm vt verbis exprimi poffit.Hec Tdcodorus Gaza. N 2 DI CATA. x "n " (CA lenndri Myndij liber deanimalibu: , & hi- Numenijlibrum Theriacum citat Scholia in Ni- - Numenius Heracleotes de pifcibus poóma con- IIR alc E ze p pace z - m zr — - —— o O oc o [3] o 9 Oo. O [ECONRS: - CI Deck o ^5 Uu 5. OX EXEEG 3 d^ Ui: d "geo eS er M CGCATALGOGCYS VXETEIEYM NON EXTANTIVM, QVI DE ANIL cosu RISTOTELISlbrum Cuir axe ixDiav, xLdtbenaus alicubi citat , mom pecu- 2 uo car artus intelligens , fed partem aliquam biflorta a- z ), e LN) ) », h C JU A 2 12 5 ( $4 finem quidem übri fepzumi, cAtbenaus ex xodriilotelu (bro quinto bifforis ani- malium «verba haevetitat , O woÍug dii zoo Vix9Sudiav ek exAeioi aut TUCTREN DIO | 6i au 1008 To dinestto arae có pst, reae dria D utv B, € . Que verba eotinlibro, capite: nonoapud ctriffbtelem iaubnio .« [Alibi tameneodemn libra« Athenaus cttat «Aviffotelis verba qua legamtur &u cane Civ abpbeflem picem eff wave ng) sujpn, qua nos apud « Ariflatelem nufquam reperi suus, vt fufpiemtr quadam ipfius de amimalibus fripta , prafévtim de pifiibus , mebzs amiffa . Plinius libro. octauo « Vriflotelem quinquaginta praclara volumina. de animalibus condidsffe affrrmat:atoui Theodorus Gaza libros de animalibus octodecim effe ait nouem fctliset de bnflorta animalium , quatuor de partibus , quin- que degeneratione : hi Plinium l.bros etiam de anima , e parua naturalia (vut vocant ) adnumeraffe apparet: fé entm omnes erunt quinquagtita, Nipbus . Nicandri Scholiaffes im «dlexipbarznacs im aconiti mentione, cdtriflotelis ex libro detima nasa de animalibus verba citat de panthera,quod [umpto acomito ad exerementum bumanum in arbore fefoenfum à venatoribus affaltando tanquam ad remedium exbaufla tandem extinguatur. Quod criltoteles aon alibuauam nona libra cap . 6. biflorie animalium vefert,quamud etiam in Mirabili- pus memtnertt , Diogenes Le&rtius author eff fripfiffe c driflotelem etiam de compofita antmalibus brum v- num ,itemde fabulofrt amimaltbus librum 1. e 2d natomicosocto, er. Scletum anatomiuum vuum:biomnes nobi tuterciderunt J-Cuterum compofita amtmalta witellexerim, qua ex parentibus genere aut 977 diuci/is za[cuntur . | | : XR $5 fecundum de venationelibrum citat Stobaeus in Sermone quo Venus vituperatur. ) Strato Lampfíacenus phyficus fcripfit de genera- tioneanimalium,.item de animalibus,deqvi- busdubitatur;& de fabulofis animalibus La- . értius. ftoriaiumentorum, memorantur ab A- thenzo. E Antipatri librum deanimalibus citat Plutarchus in libro decau(is nat probl.38 | Aotiphorhetorfcripfit depauonib. Arhenzus. Archeftratus de varijs animalibus ad cibü aptis," Theophraftus Erefüius ( Laértio tefte) (cripfit de '— eoramqueadgulam & voluptatem apparatu diuerfitate vocisanimalium eiufdem generis carminibus fcripfit, quz períxperecitat Athe- — . lib. 1. De animalibus quz fapere dicuntur, v- naus- | num,Dehisquz in ficco morantur, duos.De Czclus Árgiuus de pifcibus (cripfitcarmine, A- animalibus,tepte. De his que colores immu- thenzus. A ^ -- fant,vynum.Dehisqua latibula iciüt, vnum Callifthenis librum tertium de venatione citat Deautomatis ( fic pnto vocat,que non ex coi Plutarchusin libro defluuijs. x tu, fed exputredine nafcuntur)animalibus, v Epicharmus Syracufanüs pecudum medicinas diligentiffiméconfcripfit, Columella. .- Lconides Byzantius fcripfit de pifcibus oratione foluta, Athenzus. | librcs6.Deanimalium prudentia & moribus vnum.De ftudtibus & animalibus verfus mil" lecentum & o&toginta duos.Horum nonnul losctiam Athenauscitat nempe ze e Cav, | | «E TOV CV TD £noo OjgrgyGorra Cae , «Cà TY candrum. QeAdircov, «Ei re uerit Ga DATA Tolg Agolar: i. didit, Athenzus. | Petrichi Ophiacaadducit Soholiaftes Nicandri. Pancratius Arcas Halieutica reliquit carmine:i- tem Pofidonius Corinthius, Athenzus: Scleucus Tartenfi: Halicutica edidit profa, Athe- naus. | Softratus fcripfit de natura animalium, vt Athe nzus & Nicandri Scholiaftescitant. Eiuídem. tem a£ và» Qoxéra x2 Darm. Xenocratis librum de vilitate quzab animali- | buscapiturcitat Galenuslib. 10. c. 4. de fim- plicibus. - . Auguftinus Niphusin przfationecommentari- | orum quos in Ariftotelis de animalibus li« | broszdidit,compluresalios authores veteres, - . quorum libri de animalibus fcripti non ex- tent num.Compendij ex Ariftotele de animalibu,, n | | | Catalogi Authorum. . tent,enu merat mutuatus exIndice Plitíii qui loco primi libri habetur. Authoresenim ali- quot quos octauo precipuélibro Plinius no- minat,tanquam omnes deanimalibusfimpli-. citerfcripferinrà Nipho numerantur, cüm illi. obiter tantum in operibus füis vel res geítas vel rem rufticam continentibus, animalium quorundam meminerint, luba, Hieron, Atta- lus, Philometer & Archelaus regesde vi natu- taj animalium diligenter perícripfecunt; Gil lius. Fgoregum iftorum nomina citariquidé apud Plinium reperio, de animalibus veró ex ,, profetlo eos fcripfiffe nufquam legere memi- ni. Hiero quidem, Philometer, Attalus & Ar. . €helaus de cultura agri fcripferunt, vt refert Plinius 18.5.lubavero tumalia,tum deArabia fiue Arabicaexpeditione, codem tefte 6.27.& 12.14.in quibus libris multaeosdeanimalibus Ícripiffeconiicio,exprofeffonufquam. .. »CATALOGVS AVTHORVM EXTANTIVM, QVORVM SCRIPTIS adhoc Opus vfi fumus. ian ^ Plinius Secundus in füo de natura Volumine *authorum quos fequitur norhina ; & paflim ad- licere, & in fronte Operisad finem capitum cuiufque . libriprztexere voluit. Eft enim benignum (inquit) vt arbitror, & plenum ingenui pudoris, fateri per quos profeceris: non vt plerigs exiis, quos attigi, fecerunt. Scito enim conferentem meauthores,deprchendiffe à iuratiffimis & proximis veteres tranfcriptosad ver- bum, neq; nominatos. Obnoxii profecto animi ; & infelicisingenii eft, deprchendi in farto malle, quàm mutuum reddere,cum praefertim fors fiat & vfura: Hzc Plinius,quem nos etiam fecuti authorü per quos profecimus catalogum adfcribemus. Enumerabun- tur autem illi tantum quorum fcripra extant: nam fi illos etiam nominare vellem , qui ab aliis, prefertim veteribus citantur, erfi non fine exem plo id facerem; . tamen catalogum nimis augerém , & hominis ambi- tiofi ac oflentantis füfpicionem de me relin querem. * Afterifco norauimus illos , ex quibus omniaqua de animalibus habebant defumfimus; fiue quód toti de animalium-hiftoria confcripti effent , fiae multa paí- &mexinftituto, aut etiam obiter deanim alibuspauca - .contincbanr: ita vt nihil amplius ad particularesani- mantium fingulorum hiftorias ab iis petendum fit. Namex hiftoricis ;poétis & aliis authoribus , non o- » fnnia quzcunq; de animalibus apud eos haberentar excerpfi, quód id ptolixius quàm vtilius futurü vide retur, ( cum nihil ferà noui in rebus ipis apud iMos tradatur, fed elocutio tantum variet,) fed ea.tantum . qua fortuitó fiue in ipforum libris, fiuc apud gram- maticos citantes occurrebant, Si quz tamen ad res ipfasfacere iudicabam, ex omni genere authorum fe- dulo tranfcripfi. — | 23 Lisar HEBRA3CL ^| 3. Vetus Toflamentum cum anmotationibus Seb. " c onMunfleri. 0. 5 » 2. Eundem wMunfleri DiffibBaria, Hebraicolnti- unm, quadrilingue. : P d Epiffola presbyteri I0ABHE , UE vecant , hoc es AEthiopieregz d Pontificem Rom. de.) rebus AEtbiopichs, | - 25. P ÀR A.B1c0s,Loceifex Aralica Tipeta frayslatos, | nomtnabo inferius unter obfcurus, Cosnds vs RUE CR | 4. Atiuarj liber de Serpemtibus ej enema ,Ureni- . erex Diofcoride coutractus eit... 5. * Adamanty Phyftoenomica. 6. "efchylitragedie. bed | 7. viet "0M DPIHÍA fed pleraa, euolui ch excerp[rzn- - .. egrum'verolibrum 15. quieff devenenm €i venenati animalibus. F.* eliam bifforia auimalium , Petro Glzo intey- prete.eum eiufdz additionib.ex Oppiano, Plutarcho, Porphyrio ef Heliodoroyvt li Urititulus babet. Sic autz Aeliami 07HAHTA adiecta funt , vt nilulad rem pertinens ; : U- omttteretur nae ff quando falus luxcu- dominé cum brutis conferzde repreben- dere, ( quad fapiusfaeityvt qui profefzo- | nerbetorfucrit plerung, contraximus. T Einfdem-varia Pillorie libris 4. * Eiufdem deinfIruenda aciebusliber. 9. * Alexandri Magnt epiflola ad. Artflozelem de va. bus Indicis C, ornelso AN epote énterpret e 10. * Alexandri Aphrodifienfis prablematum libri. HN. — Clexander Tralliamus medicus. | I2. "eofmmnicus de dufferentds vocum. 13. *. o miaonis Periplus. IA xdpallonij Argomautica,cum Scholgs. rj. cdpoffolg Byzantg paramta. 16. Appiamus bafloricus. — ry. Aratus eum Scholgs, 1$. riflidesvbetar.— 3^ Ij. Ariftlophanti tomedia, cum Scholss. 2e. — riflotelis hbri integri, quod particularer biffa- rias attinet , 5 De bifforía, de generatione «de partibus animalium. Phyffogmomica. De mirabilibus. De coloribus. Parua natu- iov oraliayutocant. Problemata. In cetera li- Ure , ait ullum aut rarifamusm-ollius api. TIADEUG HOHER OCCHYTER 00 Micha?li Ephefey Scholia in libras de aenera- tiones qua loans Philoponi nomine pubis. catajunt. Napbus fcribit Michaela Ephef Schola in libros de generatione extare , ex» pofftionem uomextare, — | | 22. * Ariani Periplus Euxini Ponti. *Eiujdem Periplusvubrimaris, —— Exfdem devebnsgelha Alexandri biffarie. — 2f * Ejinfdem Indica, - 24. * uthenei Dippofopbifhte, — 24. Biblia faera,hocesi "Vetus Co nouum Telf ivhis. -Gallrmachi pémataquadam. |. (tum Grace, "6. Cl. Galem libris al quidem molti fhavfim à | mobis cogniti : integri véri. Jropzer anima fum bifariam, qut[equuntur. * Libri Wefimplicirm facultatibus, De anti- ^ vWerb. De theriaca ad Pyozem. Dei dus boni e? mala faeci. De alinsentorum Jfacultazibus tertius... De perabilibus Li. v dhritress quarum primus ihéipit , Cum ars. medicá viari videbatur ,et- leuiter €HAgATI, AME | yu di 7 medica tiva nullas "iquam vrbes. Sez. eundas,ad Solonem, acephalus. Tertius '. Galenoadfiriptus , Vnpit s De furgapo- nivits. 0j A er. Diodorus Siculus bi ifforicus.. 2$. Diogenes Laertius de vitis philofo ofüphorum. ep. Dion hifloricus. 30. Dienyfnus «Afer de fitu orbis, é Eufathin interpres. . * Diofcorides. 3 Epigrammatum Gracorum authores diner d. — Epiffolarum | Graecarum autores diuerft , | quos «x4ldus olim vno volumine. £08- unxit. ae — Etymologicon. 8 tragedia. | 36. — Euflaibiusin prioresquing, Wadi libros. 37." Geoponicorum , id eit , de ve ru[lica ad Con- flantinum Cafarem. librorum authores | dinerfr. 07 35.* Heliodori Aetbiopice biftorta libri decem. 30.* Heraclidu defcriptiones Rerumpub. ^40. — Herodoti hiflorie. 4r — Hefrdipoemata, cum Scholjs, Hefyehy Lexicon. 4* Hippatri Greci, Albfjrtus, Blouse Feluge- (orc Wut Chal muovoluminecomiuncis. | 44. — Hippocrates: precipue libri de naturamubie- bri, de morba muliebribus de internis affectionibus. 00 ki Homerus, cum Sour .lofe, ephtes. * Ioapnis T zetza varia hiftoria. 45. * Iulius Pollux. 49. | Luttanus. se. Lytaphron cum Scholaffe- THEN AUcandri T heriaca et cAlexipharmata eum — Schelgs. | ^ Quicolai CA tyrepfé meduamenta compoff ta fe- cundum genera, Leonbardo Fuchfins in- terprete. y». * oppiani libri de pifcibus , e de vegatione. * Inemjdemlibrosdeauenpio paraphrafis. — 32 WA Orpheus. 5». * Orivel Hori Hi jersalyphica. $6.* -Palephatus de fabulus. yp. Paulus Aeginetamedicus. Succidanea cum exv[dem , eje emn Galeni operi- bus copiumei folita. gM o Paufanie libri deregtomibus Gracia. 3 Philes quide animalibus femariosiambicós con- didit ,omniaab Heliano WIITUATUS. 60. Philoffrati Icones. * Ej ifaem libri devita cApolimj. i *- Phurgutusdedgs. ^ | Pindarus, cum Schobjs. » ji TUO MN 64. Pluarchi vite cali jar lilelli iptégri verb, uu 77777 zerreffru. aut DS Mie 707 | fapienzzora. Yt o* * Grylus , E quod bruta ratispecutantur viisalbel | j pour r7. P.Fergil) Maronis Burelica e dd ' lor delfide ci Oftride, — UO Cane naturales. 6j. Polyeni flrategemata. 66.. Polybius bifloricus. 67. Procopius Gazeus fophifta in ochatenchum R- teri Teffamenti. | 6f. OQ. Calaber pocta. 69. Theophraffs apera, 70. Theocritus. 71. Xenéphonté opera diuerfa. * Dewenatione. * Dere equeftri. * Hipparchicue. LATINI AVTHORES. | VETERES. 72." v]Rel. Lampridus. . 73« | del. Spartianus. 74. Chl. Tibullus. 7j. cA mmianus Marcellinus. 26." codulus Gellius. 77. vdulus Perfrus. 75.* c4ur.Cornelius Celfus. . Cal. Apicius dereculinaria. $e... C. Iul. Cefar. 8r C. Iulius Solznus. $2. *. €. Pligg: Secundi Hifforia mundi. $&. CSuetonmsT; ranquilius. $4. | C.Val. Catullus. js. . Decius Au]onins. iiic s $6. Fl.V'egetius Repatus dere militari. 9 EsfdemcMulomeaicina. ip. FLFopifeus hifloricus. $5... Gratg liber de venatione. * —— og. ^ Tal. Capitolinus boflericus. 90. . Iupius Inuenalis poPta Satyrtcus. 9. — L.CABmAERens Seneca. 02. L.c4puleis. 9n LL dunius AM. oderatus colaneli de re ruft. d horten. 94.^ OMbrdbis scrub MENS 45. *- CMarcellus medicus Empiricus ,quem fimph- A citer Marcellà nomine citatointer remt- dia ex animalibus intelligi volo, uon Marcellum F. ergilium alum soffri fecuti qu Diofceridem tranitulit , ibm | mentis illuftrauit. | 96. CM. vois Plautus Comicus, . 07. OM, Agnei Lucani Pharfalia. 9$. CM.cAureg olympy Nemefiam piétadevr. 2s s, BAlioneliber. ep. CM. Cato dereruft. 10. (M. Manil Aftromomicónlibri. — | 101.* CM. TerentiusVarroderevufl.-—-— 0 s -* Jdem de lingua Lat. ; SX r02. CM.Valerg Martialis epigrammata, NE uon 6M. Fatrumiusdearcbitectura. 04. | "Ngnius Marcellus de lingua Lat. gej. Palladiusderevaft. J06. -: Pomponius Mela. * Enf- : : Jd j — 0 * Jijufdem Georgita. 40$ P.Ouidg opera. TA * Eidemfalib adferipta, Philomela de vocibis animalium, Phlex, —— ^ Eidem Halieutica. - £np Quintus Horatius Flaccus. zr * Serenus Samonicus. an — Seruimsin Vergilium. | iB * Sextus Platonicus devemedii ex amimabbus. i03 — Sexti dnrely Property Elegia. I14 — Sextus Pompeius Festus de (mgua Lat. - zig Sextiluly FrontimiStrategemata. rn o Sulis HalicusVocta.—— 0-0 r7 Statius Papinius Neapol Poeta, r$ Tini Calphurmig Siculi Bucolick, - gio T.Liuius Historicus. | | aeo Vulerius Maximus, — | m LIBRI LATINE QVIDEM .E- DITI SED ADMODYM IMPYVRE; VT :ex Atabicalingua conuerfi plerique fuperiori- busfeeslis, &illorum qui tales authores 1mi-. tantur:in quibus frequentitfima etiam circa - tres ipfas errata (unt;partimauthorum , partim -. interpretum imperitia. xar cdeftulupius ne[eioquas, ex animalibus femie- Hia defcripfit qua plerag, eade apud Sex- ium Platomicum Yéper t6. 22 * CAllberti Magni deanimalibia libri, inmume- vá erroribus inquinati ita'ot-Niphus to- — wid£ferberroresene[feferibat quüterba. amo cAlexander quidaia author obfeurus,ab alias e- iujdem farina aurboribus citatur y ipfe .y non vidit ei» Rodolphus je Leutticum. aà4 cdruoldus deVillanouain irs qua deantimali- bus feribit jut imlibro de szberiuca., Ará- | oum eorskmveinterpretum tum nomina "Yumerroresfequitub. 00000000 z2g * Bartolemaicudug lici de proprietatibus verum JE ERES onov sv q26 — Auerrois libros Ariffütela de generatione oe | (— Wepartibus parapbraficà reddidit , teet neo iudicioperperam itterpresetur, Ni- phus Ego cum ex hy feriptus nihileereg:j [perarem,neg, apud nósveperivern, accer- féremolui jut neày, Auicenna deauitinali- ! bus libros in quibus plerag, ornizia « 2rt- 5o c Bffotelé effe puto:ei fé quid prater illaad- (—— —selfum eft , in Alberti lucubraziaribns, | | (quibus nos v [o fumus, contineri. $27 * Auitenfd operamedica.De eiufdem libri ani- malumin Alberti Magni snentidtie ., dame soo 77 ANE qai * Ellucbafém Elimithar AMedicide Baldath3 a- 129 * Ferdinandus à Pon*eto Cardinalis de venena. qgó * lacübus Dondus Pataiinus quem*uulgo Hg ere- Jt UA waipremimcdtb (us rs gr Porachicuiufdam liber de animalibus ab AAt- berto Magnofepe citatur y (e Ab alis ob- * Aa N C - Authorum..- Jfeuris. ait aut£ eum freguenter falfa Jeribere,. ] *1 ] | j f ! i. pe Ktramidesetiam nefcio qus abx Maaregatore » (alit recentioribus yim remedrum precipue ex animalibus fubinde citatur. 13 *OMatthai Syluatici Pandetta cMedicisnles. di4 AutAMafes, 15$ * Petrus Aponenfisdevenemi, 136 * Rafisin hbro defexaginta animalilme. 127. Semeryonvel Haren Semeryon, ab Alberto Ma- 2o Lcugoin biftoriaantmaliumfrequéter citatur, 138 Serapo. ——— | Ever i" 139. * Vincentgy Belluacenfi de animalibus libri 7. qenpe dectenusfebtimms Specnli naturali ci fex fequentibus. Speculi dactrinali etiam L- vro decimetfexea vurfus. de iifdem breuiter | Agit. TCR bs Tao — Liber de natura vérum authors ipmominati, paffim apud recentiores illos quorum Zppte- Ties[ermo Latinus efl,citatur , Vincentium, dlbertum:ex quibus nosóimniaque uo pror- Mfusabfurdaeramt omutuatifumus. T&r* ApdreasBellunenfts Glajfemataim Auicenmana, vila faue ed-erulita , quamus dutioná wen admodumpura fuit enim lingna Arabi ca peritus vita vt ortboeraphiaetta fevipta- rum abeo dicttenum maior. fst. habenda fe des, quam ab alus quorum pleria, mifer? 9 aim corruperunt. PULS 142. Vawrentius Rufus Hippiatrica peratif(smefers- pfit. quanquam fHilo momfatis Latino. 1:43 lfiderus Etymologiez fui libro 2. de animalibsa quadameripfrt nom inutilia : meretur aut mediumfere locum mifallor ,imter clafficos e barbaros authores. | | r44 Vt CMonache illi quorum commentary i8 cMefüen ante annos circiter ocfo Venetus / exeufifunt. — , rgg * Emfdem ordini fuerint c Petrà Cre[centien-- Jisdere Rast dibri. Y LIBRI RECENTIORVM M E- DIOCRI AYT ETIAM EGREGIO STI- ' lo Látine editi, quorum àuthores iut noftrà memoria vixerunt; veletiamnum viuunt; aut | ' paucisante noftram memotriamannis é vita excefferünt. Wir 1m ; 146 * Aenea Sylutj cte Europe defcvibtio. 147 * Alexandri ab Alexamdris IC. Neapolit. Dies is mas v 34. RUE, v* T2 d "n * 1 E »- - DIDREER PIG BNUGE CS ERN) ENSIS x [NNI CRCCDNNINNC: 7 à i geniales. HÀ | v438 Alexandri Benedicti Veronenfit de morbu cu vandaopus. -— | 1x0 * Aloifig Cadammusti nauigatip. 1j0 * Alojff cAMunaelle epzstole medicinales. gr * codmerici Vefputzi madigationes. ja * Andrea cAfleiati Exnblemata., r4; * Andrea Vefala opus Anatothicum. 153 * Angtli Politiani opera, —— rgg * Antonij Mufe Brafanoti hbri de médicament. 2o afitats fempluibus ei» comperta. $6 * Antonius Thyleftuss . ; | 17 * Augirz do. Fan me us a — Catalogi ag. - cAtuguftini vxaphi Lola ib libros 4: iftatelis de animalium Pifforia generatio- ae, C partibus. * Eiufdem de augus liber.. 158. * Baptifle Fierac/Mantuamicena. jo... Bapiifla Plata Cremonen[is de boneffavvolu- (o ptate c valetudine bri. | Bafütanus Landus Placentinus de bumana bi- Jfforia. e m. * Belifarius «Letguitituus «dramoneus QNeriti- norum dux de vekationeyex Oppiano fero. * Edufaem de auctipio liber. , 162. * Brocaydus monachus de terra fancta. suf Celr Calcagnini. opera. 164. * Colj Rbodigimi Antiquarum leétionum vola- o. men:quodfrequentifiime im opere noffro Cely fempliczter nomine citatur Celius Aurelianus Stevenfis. (Pic pertinet (5 or- dinem veterum.) | 166. * Celg Secundi Curionis Araueus. i67. * Caroli Fieuli dialogi, alter de anui, tffelis » alter de pif cibus im Mofella« Atufong. J6$. * Caroli Stephani fcripta de vocabulis vei bor- 27 v tTensSeminarg e» Viuen. * Chriffophori Columbi Natgatto. pn * Chriflopbori Ovofcg Hifham «dnnotationes eo 2 AEIum Ci eus tuterpretes,. rzr, *Defiderg Erafmi Rot. opera. Ei[dem Chiliades adaeiorum. ^ Eyafpites Stella de Borufda antiquitatibus. 3. * Franeifei Mari Grapaldi Parmenfis de parri lus adium hbri 2. Tvatlat autem de asi- amalibus libra primi capitibus, 6.7.8.9. IÓ0. Ió$ fes 174. * Francifci Maffary Venett in nonum Pling de. naturali bifforia ke cd Me Anno- Z4ti0nes. 1gj. Francifci Nigri Baffamazas HM 176. Frameifeus Robortellus Vtinenfrs. 177. Gabrielis Humelberg? commentarg in Samo- Hicum , in Sextum de "medicinas AUima- dium, P277) Apictum. | 178 Gafparis. Heldelui ciconia encomium. 179. * Georgij «Ldgricole libri de metalla. P -deribus e taenfuris. * Eiufdem liber deanimantibus Jfabierranaa, 18. * Georgz c Alexandrini prifcarum apud autbo- res reiru[lica enarratio. Guiliebni Budai Commentarij lingua Graca. * Einfdem P bilologia. Iór. ' 182. * Gul. Philandri Caflilontj Gal in Vitruuiam- amubtationes.. "E * Guilielmi T urneri Angli liber de auibus. * Giberti Longolij dialogus de auibus. : * Hermolai Barbari Cafligationes in Plinium. —* Carollariumin Diofcoridem. — * Phyfíca. rg. Hieronymi Cardami de fabtilitate bri. - 187. * Hieronymi Vide poéma de bombycibus. zii * Iacobi Sylug libri de medicamentis famplicibus delizendrs e praparanda. 158p. * Iani Coraard Annotationes dn Galenum P CE harm fecundum locos. 19e. * Mn Catnerarj Hippovomus,Rbetorica. zor. * IoachimmiV adiami Commentarii Melam. 192. À 0. "gricole Ammon de [implicabus TE | mentis libri 2. Dj * Ig. Bog CAubanus de aritus à UPDATE genium. j - 194. ^* Io. Brodez ADBOLAHODES 1p epigrammata. Grata. 105. * lo. Feruelius «.Ambianus de abditis 12727777 catfs. q96. lo. Kufmerus medicus Germanus. 197. lo.lowiniamusPomiamus. | 19$. * Io. CManardi. Ferrarienfis epi iffole media | zales. 199. * Io. Raut[iy Wextorms Officina. 200. * Io. Ruelly bifforéa plantarum. | 201. lo. Frfi vi profüpoparta amimalium carmine,cum annotationibus Iac. Oluarg. | z02. *lodeci Vusllichy vdtumotationes in Georgica | Vergily. 209. * Iultanus «Aurelius Leffanienfis de anguem. nibus deorum gentilium... | 204, * Lazarus Bayfius dereve[liaria ,deve nautica, —« dewafeuls. zoj. Leonelli Fauentini de Victorgs, de viedendi | orba liber. — 206. * Lily Gregorij Giraldi Systaegmata de dis. 207. Ludouici Vartomauni Romagi patrity Naniga- zionum libri VIL..— 208... * LMarcelli Verail 12 Diofcoridem « Annota- . Zones. 209. * Mareci Pauli Veneti de regionibus. Orient libri 2- LU. 210. CMatthias à Micbou de Sarmatia Affana atque Europea. 2n. CMedicorum vecentiorum cumaliorum tum qui parum Latine de curanda morb den gulatimferipferunt, libri diuerfr, 212. * Michael Cd ngelus Blondus de cantbus et venatione. - zn. * C IGicolai Erytbrei Tadex i in ergalium. -2r4. Nicolai Leomiceni opera. 2g. * INicolai Leomici T homes Varta bifforia. | 216 d Perotti Sgpontimi Cormucopia. 2rz. Otbous Brunfelfi Patidecta medicinales. 21$. * Paulus Iouiusdepifeibus. ^— 219. * IdemdadecAMofé Ghouitarum legatzone. 220. * Petrus Crinitus. . 221. * Petri Gal'jfJardi Araquei pulica Encomium. 222. * Petri Gylly Galli Additiones ad Aeliama libros : deamimalibusa fe tranflatos. * Eiufdem liber de Gallics nomintbus. pi- feium. a2;. * Petri Martyris Oceanee decades, de HE 1 -— dontbus noui Orbis. 224. * Philzppi Beroaldi "nmttationes n Colonel | dam. sc 225. Pinzoninatigationes d Mgelii ad fuas | | cMeluchas. 226. * Polydorus Fergilius de Analia. * Iden Authorum. | | Á Idemdereruminuentoribus. ' i 227. * Rapb. Folaterramus. 228. * Robertus Cenalis de ponderibus c menurns. - 229. * Roberti Stephani Appendix ad Diclionarium Gallicolatimum. 236. * Scribonius Largus. apr. * Sebafliani cMunfteri Cofmographia vniter- alis, SD NIS eie Sigmarij 'cicade Encomium. 5 e Strozij poete, pater ef» flus. | 224. T heodoftus Trebellius Foroiulienfis , comcin- nator Ditfionarg quod Prompiuarium in- . feripf 235 * Valerius. Cordus de medicamenti compofrtus apud Pharmacapolas vitatis. OGERMANICI. 236. aur Steindel Dillisgenfis opfarty- duas 2j. Eberhardus T Appius ica de Mr. bus * Eiufdem prouerbia [SUM Ma eum. Latind ei Gracts collata. : zr * Hieronymi Tragi bifforia plantarum. 239. loanmu Elie [cripta de vocabula venatorgs im libro eius de fédentia feribarum publicorum. 240. * Io. Stumpfi Chronica Heluetza. 24r. * LMiebael Herus dequadrupedibus. 242. OlaicMagni tabula e libellus de sufulis e . regionibus Ocean Septtutriomalis Euro- 2877 245. F. art libelli Hippiatrie Medicinales , eh alij, partim excufi, partian (CROHME Ir AL Te do 244. order (won Aaron s Japefcrz- nd pf fus dn boc Opere ) Ferrarienfis Fabrica 24p — Petridudree CMatthaeli Senenfis Commen- 20 tarjin Diofcoridem. 246. Terra fanti« defcriptio autborü ipnomi- E77 G ALLICK A47. Gulielmus T. dde " accipitribue e canibus Venatit. —. 245. cnpdres Furnerg liber de decoratione bus. | Hana natura. — 249. lo.Goeurotus, de Conféruatiane vit. 2j. T. bom Eliote Dictionarium cnglicolatis 0 BUS jt, Sigiffnundi Gelenij Lexicon Js fmphonum La- pos Hine, Gr'ACA ,GermanicechIlrica hngua- ME. ETE. BetruidecAMfnil Gallus. CATALOGVS DOCTO. RVM VIRORVM, QVI VT OPYS hocnoftrum & tempub. litetariam illuftrarent; velaliundei1magines animalitim; aut nomina & deícriptiones miferunt: vel preéfentes commu-- nicarunt. Horum nonnulli fuperius quoque nominati fant, quód infuper fcriptis corum publicatis adiu- tus fim. —' "n Chille P. Gaffarua vaedicts Germantut, —— Alexander Peer Scaphufranus. CZleifius CMondella Brixien[is medicus. Cndreas Martinus Roflochienfis. c ntonius Eparcbus Corcyraus Grace lingua profej-. fo Venetjs. CA pntotiitas Auf Brafauolus. Muffriffimi Ferraria ducis Hercules Effenfis atchiatros, cdptonius Stuppa Rbatus. cámoldus Peraxylus Arleuius Germanus. Bartolemaus à Caffromura canonicus. Curienfis t5 94/777; 4d; Celius Secundus Curio Italus. Caelius Sozinus Senenfis. Cafpar Hedio ecclefraffes "rgentinenfi $. Chriffaphorus Clauferus Tarurimus archiatros, — Cornelius Sittardus medicus Germanus. | Dominicus Monthefaurus yosedicus Veronenfrs. Florianus Sufz Rolitz; AV arsbauia, Polonus. Frapciféus Belincheitus mercator Bergomenfis. Ge. «Agricola conful Keimpnicu.. Ge.Fabricius pocta, Schola vreéfor Mifena. Gabertus Horflius Am[leradamus smedicus Roma, Gregorius cMangolt Conflantienfis. Guilielmus Gratarolus Beyoomenfismedicus. Guilielmus T urnerus Anglus medicus. Henricus S. vephanus Robertifilius.Pardfrenfis. Hieronymus Fratafforius Veronenfés medicus. Hieronymus Frobenius Baftlienfés Dpagreaptu Hierünymus 75 VAGUS Gerznanuus. Io. Altus Heffus. lo. Cultpamtus Goppsngenfis. Io. Dern[chswam Germanus. To. Effveyeuscodnolns. — Jo. Falcónerus taedicus Anglus. Jo. Kentmanuus Dre[denfis medicus. Io. Oporinus Baftlienfis typographus. Io. Ribittus factarum. literarum. intevprés Laus Jamma. —— Jüflinus Goblerus I. C. : principi Xaffasienf cani: füs. Lucas Gynus medicus Italus. uMicbael Alyfrus Gallus Trecenfsinedicus. Nicolaus Gerbelius Phorcenfís I. C. Petrus Dafj fjpadius Gracarutm literarum profeffo 2 v Ara gentorati, preceptor seus. Petrus GilliusGallus.— | Petrus CMerbelius Ger hAHHS s Carlo Và codi Jj Mediolani. 6 uh gd Ordo. PAS rum Pefrds Páulus F'ergerius oliin epifGopus Iuflinopoli- | .' dJdamus. i Selaflianus Munflerus Hebraica lingua profeffor Ba- NET 72 Nu Sdazfmuzidus Gelemius Bobemus. Simon Lithonius Valefius. Theodorus Bibliander facrarum literarum apud Z0$ — pede. Thomas Gyb[on Anclus,medicus. — : Valentinus Grauiusvir doctus ei femator Mrfema. Viancentins V alevifius Gerimamus typographus Vene- 1js. | Lucas Scham piifor XLAvgemtiraten[as aues | plurimas ad viuum nobis exprefdit , eb quarumdam. hiffarias quoque addidit ,"vir pictura foul ej aucu- | pyperswsw o — 0 a, EL -. Hiferéfüntquorumdiligentie beneuolen- | tique erga me pariter &bonasliteras, turn ipfe plürimum debeo ,tum omnis ftudioforum po- — fteritas debitura eft. Quód fi forté alicuius per. quem profeci nomen in prafentia przterii,idille obliuioni petius & extemporanez. fcriptioni, quam ingratitudini vt adfctibat etiam atque et- . jam oro. ORDINIS RATIO, QYEM PER SIN. | GVLAS FERE ANIMALIVM HIST O- | nas fecuti fumus. i z u Y DE PICTVRIS ANIMALIVM | HOC OPE R E. IN OMA Ni nperg principes olimadhuz maxima orba terarum partis domigi ynulta peregri: na febinde ammalia papulofpeétanda off evebamt vt ita lus animos fübà deutmeirent. Atqui illa x Hon nifi breui tempore, quo fcilicet durabant [petacula ,infhiet eb» confiderarà poterant. Noffra | Nl vero icones , quas ommes ad-viumm fieri aut tpfe cüraui , aut ab amicts fide digni tta faltas acce- pi, (mifi aliter admanuerim , ouod varum eif,) quoum tempore e$ perpetuófe fhettandas valen- ibus, abso, labore, absq, peritulo,offerent. cN.am animalia quedam viua, propter periculum ex erndelitate 5 apforurm aut i Ueneni , quis comminus injicere fufHimeat «vt [auos leones ,vrfos gmmanes ,evudelifüimas ti- gres, rabidas pantheras, imfefiffimos crocodilos, ej 2m mari canes, Joluros, lamias, cete: denig, venenata vipe- varum. afpidum, chelydrorum, c alia ferpentiumferarumd, cenera, qua vel folo afpeé£u, cornibus, vitu, dem. tibusyunghtbus,caleibus aut aliter uulnera c martes minitantia, protinus hominife inimica declarant. At- ui eadem piéla mom modo fine tervoré verum ef» vucund [jetlamus : eb tanto matori quam inmoxias amiman- tes Voluptate, quaimto minusvviua ACETATE Cf» de proximoinfhiceve feflinemus : Cuius vei caufam Crilfleteles etiam in problematis inquirit. Opta[[esa equidem cum fuus coloribus excudi potuilfe efffgies : quad quoniam | fieri mon potuiz typographus pro zjs quà [umptum facere aliquanto maiorem mon recu[abunt , exemplaria ali» quot pictor manu coloribus illuffranda ad archetypum uofirum curanit.. Minora animalia ,inter aues, pif- ces, ei» ifetla pracipuo ,ea qua viuunt magnitudime plerung, expre[[a fmt ; fi libricuel charte [atium admit- zelat. Maior vero uece[farib imminuta funt : quod ff nom [atis cerza proportione inter ea feruata'vbio, fada. eit imminutio illa ,excufare sae poterit ,partim pictorum diuer [itas quibus "fe fumus , id. e diuerfis Lemporibus (i locis : partim eccupationes plurima ,qua metum libro confcribendo tum aliás op e »vt picfurts ope- ram dare fatis non poffem. ea "i, curam fere in typograplos regjcevem. Sed de magnitudine, et» magnitudimum inter fe proportione non admoodum vefert , dum vatera bene habeant , in quo quidem curando pro mea parte di» ligentie mbil intermifr, EM lia "ME 3 DEg PRIMÓ CAPITE A SiNGVLÓRYM feré animaliim hiftoriam, ( perpaucis exceptis vbi id commode fieri no poterat, vtab initio ftatim in Alce, propter multas dinetfasq; authorum deca febtentías) per octo ca- pita,o&o prioribus Alphabeti Latini literis maiufculisinfignita partiti fimus, vt A. fit primum caput, B.fecundum, & ficdeinceps. Vltimum veró caput H. rurfüsin totidem partes per minores literas di- . uifi, vt Philologia quoq; eodem ordine tractaretur. per a. b. c d.c. £. g.h. & lireras. quanquam g. que pats de miedicamentis cft, perráró in Philologiam venit, cumaliquod forte G.maioris, id eft feptimi capitis patalipomenon fe offerebat. Sed fingulorum capitum argtimenta ordine profequamur. A.igitur quamuisczteris collatum capitibus breuitfimum fit, plurimum tamen pletfunq; in eo laborandum erat, continetenim norninadiuerfarum gentium Hebraica feré primum & Hebraicis finitima, ( vt Arabica, Chaldaica, Saracenica:) deinde Petfica, Graca, Italica, Hifpanica, Gallica. Ger- manica , Anglica, lllyrica, vbihzc omnia haberi potui; quod in quadrupedibus faciliusfüit. Inaüi- bus ané multis, & pifcibus; ferperitibus ,acin(éGis, aliquando vniustantum autalteriuslinguz no- mina reperi, & forte aliquando nullius, vt vel innominatum fuerit relinquendum animal vel no- mencifingendum. Initio quidem ftatim de Latino nomine conftituendo laborandum eiar; id quod : | 2 | ders e pen xt ie Capicum. perdifficileeft hoc feculo. Neq; mirüm hoc videbiturhominibus doctis, cum Plinius: Vit tantus &in - Apfoliterarü lingüarunmiqs flore natus, fimiliter conqueratnr;in hzcverba lllud (aris mirari non queo, | intercidiffec quarundamatborum: memoriàm, atqueetiam nominum, quz authores prodidére,noti- |; tiam,Q uiscnim Don communicato orbe terrarum maieftate Romaniim perii, profeciffc vitam putet "commcertio rerümac focietate feft ; pacis, omniag; ctiam qua occultaantefüerant, in promiícuo vía - fa&ta? Atherculenón reperiuntur qui norint multà ab antiquis prodita; defidia rerum internitione memoririndu&da. Huius quidem ignorantiz pracipua videri caufa debet linguarum : mutatio, nequeenim Italiaiam Latine loquitur, Gothorum & Lángobardorum vt bellisoppreffa ,& coloniis . occupáta, fi ficvocabulisi inquinata. Gracia Turcarum feruitio premitur, nec amplius Grece fed barba- rc loquitur, adeó vtnon rerum modo. fed etiam locorum illuftrium nomina fint nouata. Quamob- rem nemo nobis vitio dabit, fi aliquando vocabulis deftituti noua finxerimus ,tum in vernacula lin- gua,tum Latina, aut Grarcà, quodtamen nifi admonito le&tore, vt par eft, nufc quam fietinauium, pi- fcium »ferpentium & infe&torum duntaxat hiftoriis, & in illis quoque raro:in quadrupedibus nun- "quamautfariffimé. —— Hebraicavocabula , cum füis interpretationibus | praceptor nofter Theodorus Bibliander facrà- vum literarum ingymnafio noftro profeffor , magna doGtrinz & incredibilis dili gentiz vir, pleraque nobis fappeditauit. Inquifiuiautem & Apfe nonnulla,cum aliunde, tum ex Arábum libris qui in re medicaextant, & multaanimalium nomina continent, qux ex iouser tranftulerunt, quamuis Grz- ca nóminá petízpe retincantita plerunque « detorta & deprauata vt vix agnofcantnt; qualia plurima nftotcle Auicenna tranftulit, vt apud Albertum legimus: quod indicium illius etiam feculi in- fcitizeft, vtnon fit mirum doGiffimos etiam Iudeorum hodienihil certi dererum nominibus ,vt animalium.plantarum,metallorum,veftium;inftrumentorum, &c. docere pofíe. Certe R: Abrahami abenEzra,qui claruit anno Salutis 1217. huiufmodi rerum nomina Hebraicá pror füs obfcura effe ali- cubi fcribit, quód in rebus naturalibus diueríe regiones diuerfa proferant , in iis veró qua artes faci- unt longiuquitas temporis plurimum immutet.. Reliquarum linguarum vocabula | partim ipfevfü cognoui , Gallica enim & Italica médiocriter intelligo, partim ex dictionariis , partim exaimicis diuer- fis didici. Dr B. LiTEXA. C APVT idus docet quibusi in regionibus animaliaq quaq; teperia ntur. &quomodo fecun dum illas differant: & fi fpecies eius diuerfe reperiuntur,aut aliz quedam differentiz , vt in equis fccundum greffum & celeritatem, &c. illas etiam explicat. Pracipué veró corpus defcribit, & primum corporis magnitudinem : deinde partes fingulis , fim plices primum, externas internasd; , folidás & li- quidas, vt (unt, pellis, pili, (& qui accidit eis color,) fanguis, adeps; medullajoffa, venz, nerui, &c. de- indecompofitasà capitead pedes, vt caput, cornuacerebrum;oculos,auresnafaüm,os, linguam, den- tes,pe&tus,dorfum,cor.pulmones,ventriculum, hepar fel,lienem inteftinagenitalia,cruta pedes, vn- gues vel vngulas , &c. (quanquam cornua & vngues, &alia quadam ex predictis fimplices eff pattes nonignoro, hocordinetamen collocaui propter fitum.) In quibuídam quz ab hominibus aluntur; vt pecus iuuenis, canibus; eledionis etiam notasin hoccaputinfetui. , r DE C. LirrR A. TERTIO | capite comprehenduntur naturales corporis a&iones, quz vel ad vita conferüatios nem, vcl fpeciei propagationem pertinent, fingulatim vero, Animantis cuiuíque, Vox, Senfus, Cibus; Potus,Somnus,Somnia: Excrementaalui;veficz,genitalium, füdor, menfes, lac: Lociin quibus ver- fantur, vt montes, fyluz paludcs, frigidi, calidi, &c. latibula: A&iones corporis quod ad motum & quietem, ingreffüs cürfus.volatus,ferptio, natatio, cubatio: Sanitas, & eius figna, & conferuatio; prz- cipué circa pecorá, &ea qua ab homitie alunturanimalia, (q ge hanctuenda (anitatis partem quz fita eftin hominis cura ,ád quintum feré caput reieci.) Libido, Coitus, Conceptus, Geftatio & pregnantium cura, Abortus.Partus,Foetarum cura, Foetus eiufque educatio. /Etas, & eius dignotio: Vitefpatium. Morbicorumque caufa, figna, pracautiones, remedia. Et ex illis communes primuni toti corpori fiue quód yniuerfüm occupent, vt febres, peftis, venena, fiue quód in quauis eius parte fieri poffint, vt vulaera, vlcera, fcabies ,abíceffus: deinde particulares; àcapitead pedes. Quz ad orna- tum poss quàm fanitatem pertinent, feré ad quintum caput differuntur. Dr LITERA D. CAPITE i quarto deanimiaffedtibus, moribus &i ingeniisagitur, qux fingulorum animibonda aut virtutes,qua malaaut vitia (int. tum inter fe , tum erga foctus fuos, erga hominem. Sym pathiae : &antipathiz ,hoceft naturales quedam concordie & diffen(iones fingulorum; primu m ad alias ani- mantes, deinde adres inanimatas. | " | C i D&£ .€ "Ordo. ; 1a lub "Dr LirrgnA E. | Carvr quistum eft de ví ex animalibus percipiendo; cxtra cibum tamen ac remedia. De. venationeanimalium, & quomodo capiantur. Quomodo domentur vel cicürentur. Quomodo tra- &entur fiue curentur, & nutriantur, & (nitatis tuenda precepta: & in pecoribus quz ad paffores greges & ftabula pertinent. De inftrumentis quibusad v(im eorum homini preftandum opus eft vt vtin bouedearatro,in eqüio de recuruli, quamuis illamin Equo adc. id éft, quintam partem Philolo- - giz retulimus, Exhibitio éoruminludis & fpe&taculis. Pretium & pecunia qua exi píiscorümuepar- tibus vendendis habetur. Vfüs diuerfi hominibus vtiles ex fingulis partibus, vt pellium ad veftes;cor- nuum aut vngularum fuffitusad fugandos ferpentes, excrementorumad ftercorandam terram, &c. Prognofticatempeftatum, &alia fi quz exipfis habentur commoda. - ! Dr E LiTERA SEXTO capitetractatur dealimento exanimalibus, tum integris.tum per fingulas partes : (ibxt- pliciterprimum quzin cibum admittantur, aut non:deinde medicé quàm falubriter id fiat, & quale alimentum ex fingulis corporiaccedat, & fi quid huiufmodi medici (criptum reliquerunt. Tertio de apparatu & condimentis fingulorum; ex Apicio Platina, Athenzo;vulgo, &c. Optàrtytica.id eftcibos : & obfonia parandi cond endid; artem apud veteres Grecos fcripferunt, Acefias quidam, Mithzecus, duo Heraclidz Syracufani, Glaucus Loerus, Dionyfius, Agis,Epenetus,Hegefippus,Erafiftratus; Eu- thydemus, Criton,Stephanus, Archytas, Aceftius, Diocles,& Philiftion,enumerati ab Athenolib.12; Idem fpiffimé multos Archeftrati veríus recitat; ex poémate cius quod Gaftrologiam vel Dipnolo- giam vel Opfopociam infcribunr, de variis cibis ad voluptatem & gulam parandis condito. Melefer- mus etiam, Suidatefte, fcripfit Majdexov d7ng»Aàv; id eft de re culinaria epiftolarum librum vrium. |. Sedhosomnesintercidifle non eft quod magnopere doleamus: plus fátis enim huiusvoluptuariz ar- tis,& multorum tum animi tum corporis vitiorum caufz rion locupletes folum fed plerique etiam & vulgo periti funt: & extant paflim huius argumenti libelli in vulgaribus linguis, Italicé. Gallice, Ger- manicé, quosipfe vidi, nec dubito quin aliz etiam omnes lingua hodie vfitatz fimiles habeant, cum plerique non edant vt viuant, fed vice verfa. Dealimentisex animalibus multa quidem diligenter, fed parum Latine, confcripfit Antonius Gazius medicus, in Corona (üa florida, vt infcribit, fed ma- gnaexparte veterum tantum teftimonia affert, quz nos ex ipfisfontibus petere maluimus; . Dz Lirrz&A G. SEPTIMYM caputremedia ex animalibus homini vtiliacomprehendit.idd; ordine; primum ex integris animalibus, deinde ipforum partibus tum fimplicibus tum compofitis, cadem feré ferie quamin partibus enumerandiscapite fécundo íequor. Et quoniam fepe ab vna parte multa variaque medicamenta fumuntur;in morbisetiam quibüs refiftunrpercenfendis , ordine certo vtot; vt prius communes morbi, deinde particularesà capite ad pedes progreffü fadto commemorentur. Authores . fermé citantnrifti, Plinius , Marcellus, Sextus, Ra(is de fexaginta animalibus, Galenus & fecuti eum inedicitum Grecitum Arabes. &c.. Scripfit & Xenocrates olim librum a& ss 279 (dev a peAetae , Vt citat Galenus de fimplicibus 10.4. — Cacterum quodfupetflitiofa non raro pofuerim, cum alibi fz- pe. prafertim in Philologia, tum hoc in capite inprimis, excufatione vtar, fi quis reprehendat ;partim communi,omnia omnium congerere me volui(Ie: partim quod cum quzdam eiufmodi fint; tnon omnibus, ctiam eruditis forte (uperftitiofa videantur, fimpliciteromnia mihi recitanda, iudicium le- &ori relinquendum exiftimarim. Ego quidemamuleta omnia & huiu(modi füperftitiofa in vniuer- fum damno:itavt reiiciendo potius modum excedere velim, ac fimuletiam nen inutilia quzdam fed fuüperftitio(is fimilia excladere, quàm exreuera (upertlitiofis ( qualia certeinnumera fünt, qux vulgus eiufmodieffe non putat) velvnum autalterum duntaxatadmittere. | Secundo poft remedia exant- malibus loco. de morfibus vel i&ibus animalium in homine curandis tra&o:& methodum me- dendi primum in genere prafcribo, deinde per fingala medieamenta diligentiffiméapudauthores obíeruata: | Dr H. LiTERA, HoG EsT DE PHILO- logia eiusq; partibus. OcTAYYM caput, quod totum philologicum & grámmaticum ett, ( nifi forte cum paralipo- inéna quzdam precedentium capitum inferuntur , quod raró fit, ) ex Grecis Latinisque di&tionariis inter fe collatis, & aliis le&tionibus variisconfe&tum , (militer in totidem partes diflecui, mino'ibrs notatas literis,a.b.c:d e.£.g.h. ^d idet prima pars Philologiz , in fe&tiones feptem plerunque di- .ftrahitur. Primanomina habet, Latina & Greca precipue, quz fcilicet viinus vfitata funt, vt poc- tis aut alicui diale&to peculiaria, aut etiam fiéta & ridicula, X nominum etymologias, ex Gtzcis I. a- tinifjue Capitum. tinisquedi&tionariis magna ex parte. Item propriaanimalium üomina,vt Peérfcànis,&c. Secun: dacft de epithetis, primum Latinis, deinde, Graecis. — Tertia, de metaphorico nominum vfu, ded; deriuatis Latinis, & Gracisfeparatim, (übftantiuis etiam &adiectiuis feré (eiundis, Quarta, de ima- ginibusanimalium alicubi pidtis.fculptisfufisautaliter expreffis, — Potetant huc étiam emblemata quadam Alciati referri, quaad finem Philologie differre placuit, Quinta; de lapidibus, fed potiffi mum de plantis, quz ab aliquo animali denominantur. —Sextà, deanimálibusáliis, que nomenà pretentideducunt:aut aliqua ex parte ei conferuntur, quod pofteritisramen aliquando ad b; retuli- mus, Septima,de nominibus propriisab animalis prafentis nomine fümptis,aut certe ita fimilibus; vtindefumpta videti poffint, hominum primo, virorum & mulierum in vtraquelingua feorfim, de- inderegionum,oppidorum,fluuioum;Xc: — 1 Hen |. b.c.d.e £.g.eiufdemargumenti funt; quibüs eifdem literis notata , fed maioribus, precedentià apita:hoctantumintereft, quód hic grammatica folum, philologica & poética; in e. vero & g. ctiani fuperftitiofa quzdam attigimus: &aliquando precedentium paralipomena. Pars quidem g. hocelt de medicamentis, raró inuenitut, quod omnia huiusargümenti feré (emperad feptimurn caput relà- ta fint. | | | - vn circunferuntur, ne prolixiorefíem, omifi. yw | «FM dise Ha&tenusenumeraui fingulacapita.corum que partes & fe&iones triginta autamplius fi minii- tius diuidas, quz in magnis & communibus animalibus , vt quadrupedibusferé plerzque reperiun- tar:quibu(darn plures, aliis pauciores defunt; vbi nihilad eas referendü occurrebat, (ünt quibuisinte- gra defint capita, quedàr fortaffis vnum duntaxat &alterü , vt de nominibus, & corporis deícriptio- necaputhabebüt,fi modo notina mihi vllà cognita fint:bam corporis defcriptio fempetraliqua futu- raeft. Huius vatietatis gratia literis vt capita corum; partes delignarem vti volui potius quàm nume- tis: abfurdum enim videbatur, quartum cáput nomináre vbi tertium deeffet ; nec placebat quod iri vnahiftoriatertium fuiffetde corporisactionibus, id in ália de iagenio & moribüsaütalio diffimili argumento fub eodem numero proponere: cum ftatuiffem füb eadem litera aut eodem nümero; .. idem femper argumentum afferre. Sed neque capitum partiumque fingularum inícriptiones inte- grasapponere libuit , vt verbis parcerem in opere alioqui fatisverbofo. In literis veró aliquam ponere; precedente omiffa , minusabfürdum quàmin numeris videbatur. Quod (i tion vbique propofitam hicpartitionem exadlé fecutus fum, quod forté in prioribus quibufdam quadtrupedibüs antequam prorfus hunc ordinem mihi confirmaffem, nón multis iamen commiffum eft in nonnullis Yero propter varias &confufas fcriptorum opiniones; vtab initio ftatim in Alce, féruari recte hon potuit: &ftquando voluptas ftudiorum me quafi oblitum mei ad digrefliones & philologiam , non füo loco; vt prioribus feptem capitibus, admiícendam inuitauit:in omnibris tamen aliquam Or- dinis rationem fecutus fum, vt facileà bonis & eruditis Le&otibus, qui operis . —. molem & materiam adcó copiofam ré&te difponendi difficulta- tem zftimauerint, veniam mihi benigné datum iri perfuafüs acquiéfcam. C 4. ^ ENVME N ominà EN YM ERATIO QYADRVPEDVM- VIVIPARORY M, EO ORDINE QVO IN HOC VOLVMINE DESCRIBVNTVR,. Numerus ad.c&us paginam defignat. PE AS E he I Alcida fera fabulifaigninamn — y 4 Afsnus p Elinnusnnus,Cb gine Ij Onager 20 Af quus velonager Tdi 23 | ORODCEHEAUT 23 cxi ftra Indica 24 B. SBoryes e$» panthera im Africa nec Aliud : 24 & (Er "T T. 4 De boue im genere , e? vacca prina- Lm E Tauras 9r Vitulus | It Bufelaphtis i I2I Bubalas qui olei buffalus — 122 Bubalus Africanus — 12$ Boues feri asuer f 126. p 28. Dteral.$ ifm albus Scoticus.: 130 Bonafaus II Catoblepan , Libyca fera zAUrO vel | wittelo fnolus 127 Boues fert India 130 Libyei boues I40 T'arandus 1490 Thur vel T buro Mar MIS 14r Vrus 143 Bos Carzelites 146 i$ Catus I46 Calopus 146. recentioribus barba- ya memorataf era; (gnota Camelopar dali 127 . - cAllocamelus 149 Camelus — 1$0 Camueclus dvomas róg Cape 160 CAU 1n genere Ió0 Canes diuer[i 212. efr tnfér cate- vos de Cerbero quom. Canes LMelitaz 215 216 Canes venatio 1n genere Cann vesiaticus vobuflus aduer [is magnas aut fortesferas — 243 De cant Ja agace eo animalium inue- igAtione 240 ios Scoticz vel Angleani diner- (orum generum 249 Cans velox 262 CABE aucupia feruientes , Cagua- Hobo E Canes mixtivelbigeneres — 256 ani focius c5 fideli uel posl mar- dem domtus 2$7 Camus defen für bomini e bellico- 771 Canes ct vflades,eh primum. de pafta- [2777 260 Cana villaticus e? nauticus 262 Canes prinatarum. e publicarum dium cuflodes: e primum de, euffadis. quedamin genere 26 Canis inutils , et aedium jrauata- vum cuffos. 264 Cani Getulus 26$ Canis vILIRÍCHÁS 26$ Capra 26 Hircus - 247 Tragelaphe 297 EHwedus (300 — Capra fylueflres : P upisqe fgu- "4 20 Strepficeros 294 Caprea, capreolus.dorias 310- Pygargus - 4302 Bubalus capreatrum genera INsso2- I6ex , uulgo Capricornus 304 Dama Plin, cornibus i 7 aduerfum ACHT HALU 306 Dama recentiorum , i4 es, dorcas feticapreaplatyceros 307 Caflor feu fiber 300 Catus feu feles. 317 Catus fyiueftris 32f Qr uus P mos Ceruus palmatia 328329 Cols 36r Cupiculus 362 Cutgiculus aut porcellus Indicus 367 D. ; Dicfys 367 : WES Eale-. 368 Echinus fen erinaceus 368 Elhas —— 376 Equus 464 Hippelaphus pr Hippopotasnus | 407 hn, G; Genetba $49 Gu D Gulo | $f4 H. Hyezá f j Hyeng partim CORCEPETES perum omuibus tantum differens, Alzabo, Ana, Belbus, oer En. p vefpertinus , Papio , Zzlio, Crocuta,Lamta, Leucrocuta,La- pus catus $62, Mautichora 60: e detnteps. 260 Ad Dips ape vider e n pons aureus 24 Hbi os | K. Tchgeumom $66 L. Lamia 6p Les 572 Lepus é0y Luca vel lpci bottes , id est elephan- fes. 376 Lupus 624. Lupus PIAFIBUS 674 Lupo congenercs,T bos, Panther, Ly- copantberos, Lupus Armenims, Cz CAL US Lipus CATIAT IUS Lyca0d, Pathio 675 e deinceps. Lupus ceruarius, Chaue,Lynx 677 Lynx Widicavel AflicaHA —— 6g Lupa Seytbicus 6$? Lutra — 68? Lutra cOngeneres, Lagi. Satyrium, Satherium,Porcos 636 CM. CMefolus, animal quadrupes i nin. diayvitulo frn UneyncalMud — $6 Melesyuu Igà IAX1Is 696 Moneceros — — E^ Mofchà caprealus m Mulus Z2 Mus Z4 Mares diverfi 730 Cus mater dame[Heus , Uhlgbrat- tus ( gr Mus aquaticus 732 CMns peregvinus 72 Mures agre[fes 742 cMusfyluaticus p cus auellanartum zy CAMus napeliz 7:6 6orex 736 Cus Noricus vel Gitelius Z7. Criceius 734 cures dier [f fe eundum VegtORes, ordine literarum — 740. cMus Getulis 74r Cans Didius 74I Poticus feu Vehetus mus,vwtlgoF. 4- Vins 74r CMus alpinus 743 Cus Laficius 746 CES ATAHERS 74* CM. uff da - 7$£2 Muffela Joe di ind) fa: e br res 772 de mufkela fy Jine, [t eura Ficaim &enereymox o Fs Uer, I 012€, Jada, 762 e? deinge, $. Coaries Eos s Pa PutoriusiTHffus vulgo vó7 Muffela Sabella , NoYA; Vórsaela, Chiurca. Lardiromi , Genetha, Fucken * ^ ov6$ : N. pide vel Neides 769 OQ. j Bis | 269 Oui 77I Oues Arabice. platycercos e "ucro- JCeYCOS. 773 V rtes $04 Vertex er «A onus drÉ Mufenon velmufrman ,feramon ab- Jermilis oui, caprino villo,ee. 823 Ones: (eos Jbid. Pos Pasthera feu Pardals,Pardus, Leo- pardus, Vucta $24 | Feles Aiterbi 2 eis add | - $5 Rubaifér vil VAIHgUs $79 Raphius 075 Ahinoreros $42 vx Ay | SOWFHS 2 00 2 4$ Sciurus Geztlus $47 Simia $47 Simia diuerfe LS Simia guter de Sj Cépus $7 Callitbrix fimia caudata i etn; Diriz- 6*1 De femgs vel cercapithecis Praftanis eb alysi magnis $59 Cynoccphalus b $59 Defatyro fimia ,deg, say damo- : nibus 462 Monfhrum án ditione epifc api Salce- x Vetergenjor s jn faltu. Haneibergio ' Captum ammo Salutas Ir. $66 : De bellui humana forma in Nor- uegia 466 De degopithezo Jen WPane 67 DeSphince [mia 467 De Sphingefabulofa Tbid. De Sagonivelsaleupitberó ^ $69 De Haut feu erétopitheg) $70 — Simia 70 Suferanoui orbis $7 Subus - E^ Sus 0 $72 anu diu E UT Talpi z 351 Tatus 3» Tigré A | 336 | pur E Vvfüs 941 Fulpes 54 Vulpes erucigera | vo,h$$. » Latina. INDEX EORVNDEM ANIMALIVM ALPHABE- ticus, € copiofior, infertis étiam aliis parum Latinis hominibus; quz recentiores quidani - P CTRTR WIE dk A pite Ni. 9 Africana def Panthera $24 Co nus N77 CAf/ce I cfllocamelus 104. cpinmus mus 743 Cizabojid. ei? hbyema 33] Cha " $60 caalopos I46 CIfper r$ v CH FrABOeUS HILS 747 CArétopit becus $70 Cfries $04. cCtymeligi 752 ci 5us6 o , T di ntcorautiin áyrhia effica: 2j ctus Iazcus 23 Cx | 24 e p ! Belbus id est hyaua $60 Bifon - 128 Bifom albus Scatieus. $0 Bonafns 127; Boryes 23 Bos 25 Boscamelites — l46 Boues f evi diuerft 1260 Boues feri Indict 139 Boues Libyri 140 Boues Paontict I44 Bottes T; voglodytici. A d Bubalus de genere Pour yvlgo buf- (falus: m TUER Bubalus Veterum, Put genere vaprea- um 303 Burdo 20.743 Bufelaphus | iuga [v G. Cacts ; I4Ó. Callitbrix frnia v4. Cabpss | 02 Igó Camelus fi fenpliciter vel Bathriaga 1j0 Camelus dromas uel Arabica 160 Camelopardaluyvel Cazelus Indica 147 : Catmpe- | 60 Caneps, ideHi gnespla CD Cau ró9 Canes diterfi E CARES aquaziet. do T in aqui Bitr- gie natarecopfuerz Zff Cases atrcupuo ferutentes 255 Canes belitcoft 249 Canes bigeneres velmixt 26 Datnaveldasmulo prosnoftols, Canes bu MR genere adn | Cuffodes priuatarum. e? pubt- CAVUe &diusm 267 Prinatarum 2642 Canes def'enfor borniná Ü* App Cani fidelis vel "posi eoríen domi. »i T Canis flaniatilis al eH dutrh — ay Canis Getulus 26 Catus tauttlus 264 Canes melitaz C2TY CAIS VAITIMCMS 26r Canes mixtivel lizeneres 2f Catus nauticus 262 Cans p. afftrala 200 Cánis fagax , ei» de iptefligatiane ABImaliume 246 Canes Scotica 249 Cana s [ocius e fidelis 257 Cahiis velox 22 CARES UeHAECH B genere 2i CABIS "UCBARICHS vobuffus , aduerfus inaghas autfortesferas — 24) Cászus VH EICÓ 262 Capra 26y Capra Indicei imagines. 267 Capre Jylueftres — 2gr Caprea,capreolus 310 Capreolus mofchi 60* | Capricornusyvide Ibex. ES CAVTAZBIUY 635 Caffor 309 Catoblepon 137 Catus feu feles TT Catus J/ left rea 32j Catus iuda: 6 Gentauri 4r ej-deinceps. Ct £f us | $7 Ceyéopzthecus $66 Cércopitbeci Praffiniei- " queni ED 74 Ceruus 0 226 Ceruus Pabnatus 329329 ' Cerünsfubulo S don Cevaus Achezues 327 Chaus / 677 Chiurta muffelavum Seueri ovd) Cheropitheci HY Cicalus 675 Citellus vel zhaus Noricus 737 Chlos | 36r Cricetus de genere mu ium 7 Crocufa $68 Cuniculus 362 Cusicalus ant porcediss Ie 367 Cymotephalus (69 Daima Pliag , cui corüta in aduer. jesm adunta 20 Damna recentiorum , id est taprea platyceros— 36» D ya P T$ du i . ». M Dub E. 365.753 Dorcas id est capraa gro. Dromas camelus rui dromeda- Tius 160 Eale 368 Echinus terreffru E Elephas 376 E "pira 743 Equus 404. Ertnaceus velecbinus 3268 F. Veles feu catus D Feles zibetbi $26 Fiber feu caftor 300 Furo 763 alidsfurestus, furuncu- lut, fietfa. — i N^ Galeopitbecus $69 Genetha $49 Ginuus 190 Giraffa 147.148 Gh Dr Gorgon 137 (b deinceps. Guo c aes $54 H. | Hayt . $78 Hinnu | P Hippardium. ADI Hippelaphus 205.250.401 Hippopotamus | 493 FHircoboues | 306. Hureus. 28$. — Hedui 300 Eyffrix | 56 Ibex 304 Ichueumeon 366 T6777 764 Taunus ^ 49 E. Laóía | ^ $60 Lanta $62.569 Lardironi 760 Lafficius mit 746 Latax 686 Lauzanum $2r. Leo $72 Leopardus 824... 5 jriuatim de eo Lepe 640 | ($27 Leucrocuta "$62 Lupus d 634 | Lupus Arabie $56. Lupus Armeniuts é75 JLiptt aureus $6 Lupus camakint - ibid. Lupus CAÉLS | (dea Lupus CET HATIUS 677:67 | uupus marinus 074 Jotpus veffertimus $56 Lema 652 Lutre CORGEHeTES 656 675 Lycaon . Nomina, Eycopantheros 676 Lynx MA 677 Dyns Indicael Africana [27 Mefolus 696 Magtichora $62 Martes | | 265 cMeles, vulgo fAxut 6$6 Melitei canes 21j CMonocéros — E^ CMonops 136 Monfirum in ditione epifeópà Salce- burgenf.captum $66 AMaféhicaprealus 6py CMuls 702 — CMu 7I Mures agvefles 732 Mus alpinus 743 CMus AquAHCHS 732 Mits AF APEHS | 747 Mus Auel'apayun 73$ Mus cactus qui ei avaneus. 747. ac- cipituy etiam pro Talpa cMures dzter[i AN Mures diuerft fecundum regiones ordize literarum - 940 CMms Ge£ulus 741 cus Indicus 74I Musmaior domeflieus, vulgbvatzus 7 Mis Laffzcius- 746 cus mapelli 736 cus Noricus velCiteltas 737 Mus ptieavinus . 732 Adus Pharaonis 74I Aus Ponticus Jeu F. enetus, vulgo Fartius: 74i eMusfylsaticus Z2 Mus Fenetus 741 cCMufmon vel Mufitmon $2 AMuffela Z2 AMuflelavuflica 762 AMufflelefyluefires diuevfa — 262 Muffela fole 768. Wabé 147 Neades-vel Nezdes EE /7 Nitedulaydest musaavefló — 5; Nocrzamuflelarumgeners — 768. Onager 20 ORdger Indicus | 23 OA0centaurus 23 Oraflus vel Orafrus I4 Oryx 760 Quis "TR Quis platycercos e inacroteytos 775 Ouesfera 325.148. otis fetaprocas eguarupn F. ! Pan | 467 Pasther 67$ Pauthera vel pardalis, pardué | $24 $9 . Papio dé . Pathio e7y Pirolus $36 Poépbag us £5 Porcos (eMe Ius ó*i Putorius vtleb dec£us 267 Pygarguscaprearum ZCHEYTS 308 Pygmei éig R. Rangifer uela yaingis Rhinocephalus $ay Rhinoceros $42 Rhizes 146 uplenpre qua zgr. bi iferis 292 Sagoih $69 Sat beriutis "T Satyrium Jbid. Sazyrus frmia $62 Satyri dansbnes Jis. Scrfooi 706 | Stiurus fy Seiurns Getulqs $g7 Serapha - E47 Sefquinolus 6$ — Sia . $47 Sizpia callitbrix 8j Simia caudatà 4j Sdemia diuev]à $j$ Ste Prafiana i aliathagna | 58 Semiuulpa $70 Singularis proapro E Sobella 2 genere maftelutum 263 Sorex — (736 Sphinx fimia $67 Sphzax fabulofa Ibi4. Spzrtelus $4 Strebficeros. 2o Su | 7r Subus | 47r Sudllus pro icbneumeone 36d $uf - | 872 gi | | Talpa 5S 4t Taraudus 146. Bub KRangifero 4p Tatus 493* dauvus of Taxus, vide Meles T hos 075 Thuró 1g1. ip Tarando &y feorfim Tiger o 476 Jragelaphus | . &97 V'átcá 2$ Variadd elt pauthera $24 Varius id est sus vel/eiutus Ponuti- eus aut Venetus 74t Veruex — | di Vitulus .— 200 ViuerfA - 762 Ói oriela vulgo dica? à gehere 77/2. flelarusn 262 Fc: Fucia 4 82; Frfus |^ p4t Frus 143. Vulpes | 2/4 Vilptserucigera B I Hebraica. Tora Xapdarus js I2 P Z. Zabe, id esí Dhyena $45 Zio. er. Ziehifües — .— $64 Zobella generis muflelavusa — vy Zubro | 17 Ndices alpbabetici nominum quibus animalia jt diuerffs lingua appellantur. "N'umerus pagsnam defryas , quaque, bocin Opereveperiumuir, INonest autesm vllus tat eoptofas aut per fetlus attimalitm catalogus ej index quam Latinus EE mobis poftus $m Gracis enim vocabulis quanquam eque copio[us effe poterat. , non vi[rem e$] tamen nece|Javinm enm aded eycton ' P MARS aee NT Ah JJ: dokly NA uu. . : ] » nowow . "e t l w FE aate ams dere,Cupm rariera yt poetica cj" dialeci a peculiariayad Indicem toti Operi communem differre liberet.Ta Cateyia linguis partim in feitia mea , partim eAY va inopia » quod multis prafertim peregrinis animalibus nomina defimt ,aneuces nomantitm imper fetlos facit. Germanicus eriam, vernacnlns , cateris pra [ervim barbaris, copioffor à me confie potuit. Inveliquis extermi hommes fui quiza, patri [ermonts vocabnla, fi qua omifimus adtictet, e)» in $22 qua poftea ort fecum eje immabit, multas cotin[oy, lingWh dialeGlos effe : et» im eadem etiam dialetto , barba rospracipue bomines , yov aphie errata emendabit. Hocetiam quam, boc est, alia quam Gracaaut Latina lingma vtentes, alios aliter fcri bere tideod, facilius tmerers ne veniat, qui a dier fiy qj maxime peregrinis Lba« Woiibus diner [a rtomna conquifiui yf mon per otsiia [atisjecersmu. INDEX NOMINVM HEBRAICAE LINGVAE EX AFFINIVM, CHALDAICAE, ARABICAE, SARACENIC AE: Q.V AE Tepearticulo tantum, (al.articulum Arabes praeponere folent )auttermiriatione fola, ( Chialdzi ferà alephin fine adiiciunt)aliáue exigua riutatione variant. Apponemusautetn difcernendi eratía Clhal- . daicis Ch. & Arabicis Ar. Saracenica pauca tantum & Látinis literis fcripta habem us,( puto autein cadem Árabicaeffe.) Caetera Hebraica funt. Syriacám quoquelinguam CO VENOUS | 2 sata de! Syr. $6o TM * - YN 40j ! ? oL NN AdubulvelAdulbusAtab. $64 751.8)6 Omm ri ERE Soranus V 10.702 Chald; tans 24.765. TUN 24 |. ems 326.771.904. . Nu 3:16 Ch. MUN 327 à T2 771 CH. "van 7: Ár. eNSN $04 E Alierh& Ár. S64. 26 I2 363 Ar. alYN Anfíe 26$. Sarac. Vox orta, vt vi- detur,abHebr. *y,vel Chal. NE t 309 TAN 369 , Y. TANT $e Usu nvaun 375. Ar. JO "OW. 304 bee LLOVIS $47 Ch. NDOUN | 302. ZIP VOREMNEEE Li: $72... (200 mmgvelos ($72 Ch. RR (527253077. €h.. nns AArcha Ar. Álberto pro rhinocero- te.(voxcorrupta mihi videtür à karas, «939.) quanquam alibi vocem Gra&cam facit, vt fic ani- mal dicatur quafi archos ; id eft - princeps, fed ridicule. 605 Ar. ArnephlepusSarac. | Ibid. 605 C — NAM , 665 AN 5:ws Ch. bi: namain literamaliqui pet gamina pronuntiant , vt ab .. TY; ld cft capra, deícenderir, » quoniam capreoli genus ett. .à Cháldaica in paucis differreaudio. Ar. 931 BRVUN 27 'a "ARA é Ar; SETA 300816 - | Oa $e | Wait hm Gadeia Ch. 309 : | s A 4 573 ^4 $04 Ár t$UEA Álgiazat 1o " &tma3 | 287 [e] mST $04. " QUo23 150 | Sax 36 — Ar Y'A no Ch Ro 376 XNANUE ERR S 00 ÀE CN3À 847 TRUM 1 697 eU 64 Ch. ^WSRA (408 | Án VW" DabhaveldalabSyils — 50i Ho T23 6i7 Ar; ROB Bakera Ar. 27 6$ | — Ar e Baccara Saracenis 27 Adib Ar. 6i 697. i , WO3 AaCsNM Clh., vtíüs, oai e* 702 At. Y bay Hefychio, vox tránfpofita vi« 376 Ch. A BRYYyS , detur proaldube. iur ya Aldb ^—— Ano 7r i | 941 ——— x! astusbsuX 2k Ái | Le Dubbe Ár. & Saracenice; 94i 287 | At n3 Aci d mg fcribitur & T*6N3 $04 MM Lr . "urs Betuet Perficum aut Ar. vide- 4 SB. II tür, 675. protlióéapud Aui- 775 ud OvX cennam. LAT ORT Ws Mt 697 mwa 369.747 | nynm | Oa: .... HanubSyluatico,hircus 287. Gazel, gazella, Ar. 311.304 . néfcdocuiuslinguüz. Anubin. Sed Arabicecóiicio 7v fcri- ^— quidem Aegyptii volunt ca- pite canino. Sunt quilingua . Aegyptia atiubin canem dict affirment. TPMPMNS qM Alhauar; 150. Ar. puto. Bellu- C'$ nehfis | senis csmelum exponit, Alba mel, Ar. puto Bellunenfis arleteminterprétatur. : Hefel Sarac. vitulas, fi rede le. gitur. Hebraice quidem P3y, egel, fcribitur. E: E ecco maa His & hyrzus. voces Perficz vel Ar. pro muftela, apud Aui-. | €cennam. — 364 . At b 369 ^ FAY M | | ANI DANT ^ ebha Át. 573 '&o NOD 391 rn Li CHF aga ENDE QNM 147 Ch nem n | 363 — on 87298 ..——.. On 872 DAE Con E un S72. 00 6 Tn 753. . m?n 753 Ch. Non T$st hans oven Sut | : von 93 tywnen 311 Ar. 10 31 Ch. NC€- pro quo a&orum nono (46s . legitur. ie. Ch E. 773 noo 365 Ch. BIBO | » 20.133. 301 "*am lachmura — Ch. "20 369 RP" 369 dr 16.703 dee | $04 ; oy 304. Ch. RmSy? 6 | ^R Katt Saracenis $7 775 px v 53 804 Át; Ripe 771. TwWv22 Jos loe "y 701 Ch: Rim igo ^ us 25 — ni. 843.5. An ^ v open . 160 | 223 100 Ch. Ka71 Kepb velkolb Sarac. 160 ; 753 s Àr. ma» 788 9" RATS 515 5 NA Á RES 287.691804 . 2: H [c btaici cehnzinterpretem far. Alfhed Ar. 825. quidam alpheth fcribunt, vel alphec, vel al- pheil: nullum probo. Ch 26 tn TY Alchercheden ( At.) id E Vni. 931 d niv8 'CornisBellunenfis ^; 691 573 - Ar vb 1jo tyna 7499 .xc B 771 ; AO 199 Ava B 317 Atrei Pya.29 NIS LEN I CET ^8 $73 Ch. Oe 59. |f 573 R35 vision Iudeis, quod tigris Grz-. $73 &*w"39 cisHefych. 936. Ego hanc. 2v rien mus —Vocemfadamefleputoà"isyb - 573 916 mee .. Hebr. quod mulum, nonti- 55 Ch. m grim fignificat ifa M j 2) nos 160 Qao 5 T'oyva8 | »- gehen * SEN 26$ Atos ouo DUIS Ae s TNY. : «555 | 3 m j LE "a . Zabo & alzabo Ar. dics UE: NRI eges e |, Mefch vel miích "696 & femininum px Ibid. T Ei (Y 265,771 YvY Alnegib ^ 1g. Ar, k: " NC 2 Mh AE, AT Y ^ WU 77i ni? As n3 2:87 r E 824. à) VAS ?65 Ch. .Tyer URBS MENT. aL UT Tuta Muigs ; RN 5. 1 MU'ài :69 . € Khen n o (Op um At. | "NBI 494 ob 363 - "EV 494 . ; j noo 36» "E Sufüatha. Ch; 405 Kipod 683 687 Ch. wi33eo 3609 | ^^v aliás 3532 |^ 36e i5? y "s yv 2 P» 691.842 Que 109 Ar. vay 772 nov"vwu 27 | nov | et 265 ; Y 691845 — ORA 265 Ch. NY 77 zm Ps l, vide Gazel fü ATA. uo zel, vide Gazel füperius. ! Eri SSSRAN 6s POET r "Ty $n "ua EXeRE : ze : ovy 6» gBrá"y ó Ck. "o^ 70i en ó ^» ^ &2404.Syris | 51-714 X39 4095 . ^ At navi Acberá Ch. Ibid. 363 Ar mv 9316. "WTY v 771 Ch. way 265 Ar. mE 3n np» 93i : (o0 Y*mnWU 20 | OANAFP 573 * Ar vam 20 Ch: NU 772 : nu E. p; um 317 shy 265.2 954 "ox Hebr & Arab Pa o CENE e 371.675.567 cn ss A. MNDB 575. SpYIMD & 714. eft autem mus, Sara-- Shymel Satacen. gie cenis hodie fara, apud Áui- Alshiali é5 Samada, id eft Simia, Syluati- , €us. (At puto... dn $47 n'a 375 n n E 24.265. patr. 862 yo | des mms E ura 605 d ( TOW 687 Ch. BIYANAD ali initium pet dp fa- | mech ícribunt. . (423769 qe 856 " nh Gh. wn 26 Min Ch. apud. recentiores, | mafculin. & torata foemin. | - 687 o enn Has ED PN e" 287.771 (c X0 257 Ch. RAE 27 2o Ph . 931 yv. nova - 954 Ch. 2Yn Tbhealaia Ch. 1954 assi Ár.- avyn d Ch. | MONTSG vn VOCES ALIQWVOT; S QVAS KABINI AYT IY- dai recentiores , ex aliis linguis, (vt Latina, Gallica, Grzca,)mu- tuàti funt, tum alias, tum He-.. : braicas interpretandi . gratia. E^ 309. pro fibto;- T )yevn 369. Gallicavox eft; :herifz . . fonpto hericio vélechino. | O0 936. tigris. Mab 93r.talpa. N3YO^O 369. tartuga, id eftteftu- do, Italicum & Gallicum e(t. O17 635. pro Greco lycos ART upus. ^neas 753. muftela. i Pav 856. pro vulgri voce Ita- 691 Perítca. "lica maimon , id p limi cau- dara. cft noctua. Ten 687. pto Gallica voce tef- fon, que taxum , id virgelem fi- gnificar. CABUERR S TCUAT. PRUEPONYNT AYTEM Períi (epiusanarticulum; ' vt Arabesal. 3 Eu 287 ,mOcN 405 BOSCN 687. "noN Aftir .1$i 26g UNE £s vena | ICE ATHSISD Buskihale buf. 300 1 "o. Wa rm Anm 376 Uam 365. Tm Beruet 675 M buf Mou Ter. fica vel Arabica YOX videtur. dese 572 ^na .326 CONTAN RM f | P"MIBOOA 533 [UT 931 mnava His& hyrzüs, voces Perfica vel - uicennam. Tem 147 ENSIS dc 77* |OlINMM Ligue Hán: c. Tigris 036. Yox Partita: Ali Armenicam , Indicam aut yywomwa 753 marturo, pro marte Medicam faciunt. ^muftela, vox Italica. Voc os | da T ud ThsB 856. pauo. proe ea "n, TYNS eut Te 753. furo; mu- $.. koh rar. AS "c fila. 871 318Y5 NUC^NYY. 269. Gollica voxciueti id $907 14 OXUNA TS Nadgaueha 2.6. aliás ; Madaga- ucha. | 804 v (^ 160. AO 287.804 s Tn23n 20.123 ^ 739 373. YU 1jO anu Guzden, ibus habenium, pela- goz;colty, koky, o1. Perfica: videntur aut Arabice voces. Voc ES aliquot i in diuerfis pe- rcgrinis & barbaris dis. | Mea iid canem dala vocant: fclem bubaftum 317 Acthiopicé nabis cameloparda- linfonat Mo er. Tigtis vocabulum eft lingua | Perfice: vel Armenicz, vel Indicz,vel Medic 936 ndis cartazonus eft monoce- IOS 689. & fandabenamet. thi- . nocceros — 842 Medicanemfpacavocant. 160 Parthis Tipp eft genus quod- dam muris fyl. Phrygum lingua exis vel exin . Arabicepromuftelaapud Á- .erinaceus dicitur. Punica lingua mures quidam Gyon didi T 730 eh mujyatcaniseit:./ 160 GRAECÁ Nomina HIGUR ZESC AC Si quz rariora, poética, &alicui diale&o peculiaria erant, exclu- fimusabhoccatalogo. VLTPIONU E Ave 3m AT 265 AiE I£aA(Q* 303 A ow JE pO 564.369 A ! Axaj I A umiE 954: A Noxagun NO) 149 A'pyóg $16 A pP uve 363.687.743 A'pvíoy . 816 A'aráAat 931 B Bíray 129 Bóvamc (5) : ^31 Bs6nA(Q- | 123.302 BéGaAI 123 Bc 27 5és &yge Os 126 D Tan nomini 742 Tau dygoH 762 Tev(9 |-4$$ T5 73335 I5A:5e 8» Ibidem. Ti" É 2o TAeD $55 ro^. 363 . B. | Ada MG | 27 Aaa ARS ^ X09 AacUT 6 363. 606 . bdsm 365 Aínue 367 Aoguie 291.31I Aognas quAevTU Xe ptog 307 E. E AaQ 326 EAer6 331 E A£Qos 376 E "v dp B» syudpig 684. E eO 291 E Xi S» 256008 368 Z. ZeysgAol 739 X H. J H'wioy B» 7902 6. Oo 675 V I. Yn 764. N»Cs o 20 Iszz(Q" | 40$. Iazsp(g* 84.6 I xv a $66 K, KaNÜejE m Unos 858 Graca. Kay AreodaNG 14.7 Il, Kayun Mens 33g 14.6 Iay0zp ; 675.825 Kan» 150 Ilgdo Auoy 826 Kost A (9 deos 160. IldpdaAg 825 Kopa iege $46 Ilaj9(g» 926 Kéotog | 919 Tub qua Mm? 871 Kei]ue 317 THonuos t mong 847 Keira [2 Amy ( Cay) 137 lleyajeg | 838 KéGA B» | 857 Iopda ug $24. | KeptozUqu (e 8$6 Hopxoc 686 Kseuemibyoi T'eg.estuoi y «04 ao IIpó Gaaey 772 py Ao 858 IlUyzp56$ 302 Kipx f)» 738 Tvypajo 55 K5 6» 88 P, | X57 ($» lbidem Pais 73t KéA(9» | 361 P'iyonepcg - 84.2 Kejoc 804 Pírx genusmurium 73t Ke Jàc t*julote alf M z. Kporo T] $6o XafigAo 686 y ADM cd 859 Xawgjo Ibid. KÜay I60 Xamwpos 862 Kicy avmupau (5 309.664. ipa égeneremurium | 743 : o 2 AR | XxéAems, talpz 73r Aa2A0 cic ysmpiocor 363 Zxíspog $4$ A20 2npas $$I Z&Goc 87I Adae 605 XmyóU» 7/3 Add. $69 Znwgeinspug 294. Adm 686 ZUa3eo6 919 AtGugA )procunicnlis ^ 606 zi $72 AéGy ^| 572 ZQiy£ 369 AiyE 678 T. AUMOLAY 675 Tóegyoog 14.0 Awemiüio D 67$ "TaUpoc 9r Aug 635 Teceayayoereo cvm fere amphi- y OE SM: bie 684. Menu ^(« 686 Tí5eic 936 Menhydpetg | | $62 Teg206 287 Maphióegs | lbdem m Moyio6 20.919 Y eva $55 Moyónepag 691 Year 73.736 Meno. szt Ys 872 MérxQ» 109 Tg 36 Méca dopuac 69$ $, | MU) 747 $eptortoc 764. MEO qst 2: | Mvezog ]bid. XAéwgc 919. Mop May (nifi legendum pup- XeipogeóAhuog vj njoigo?d Ares 363.6C5 | nea $73. Xepempnei 855 Muüg 714. Xeigog 872 Más 2o (D) 733 VOcEs aliquot quibus Graci Mig trop O" 732 — hodie vtuntur. N. | A'oeípi dama. 308 Najldsg 769 Aerivulpes - 954- z. A'pxeiciapo6, a]. pss Ci anos, fimia -zavdapQ* Iq2.— $45 O.. A' ph agnus 816 O 5 772 EgjQ» hoedus 291 O rese 8» 20 Kd 317 O v9 5 Aag lepus 605 O' pu? 769 Adi, ceruus 326 o Quia $69 AUgw,lupus 635 Mip á y OMIM Mp, fiia Dr Macx&eg,, vitulus 109 N ipíroa vel uere, muftcla. 732 TlIovAxec,mus. 714. TipeGorma,, ouis 773 EXÍA(B», canis 160 1 T A LI C À. Gne mi Alicorae T Wr io BLUE LLNTI "fini baflardrvelmai pg Ballotitla | Z9 Beccho 287 : Bertuccia | $44 Biuaro vel benero E Bue - ri LA yrs Bufalo | [3 127 Camélo HI Cane - 169 Capra. 26; Caprerto 300 Capriolo vel canriolo I0 Cafforeo 309 Caftrone vel caftrató $$ Caunallo 4.0f Cauretto vel eapretio 300 Ceruo- 326 Ciaceo Florentius 473 : Ciauarello 300 Ginghiale vel Ne. 919 Coniglt 364. Daino-veldanto 3ed Donnola | 752 Dromedario 160 Foii0 Mad 28 Galero $52. lá Gatto | 317 - Gatto maimone PI Ghiro-vel gliero *j2 Hiffrice. $6 Jférice | y64 Lardirono vel. lardiralo 42 : Leocorno égr Leefante 376 Leone 472 Leonpardo $2; | Lefre 606 Lieuora dud. Lionfante | 376 Lodra lodria vel intra. 6$5. Loza 26 Lupo 6j Lupo Cer uario 670 Loup Chart $62 tMaiale- $73 cMarturoyvelmartara, velmartu- vello: 763. 76$ CAMontone velariete $24. 125] cMuo Up: Caprioto del Mafce 697 Hi panicà. cMufto 607 CAM. Uferain vel n muzeraigne. Rhetzs 747 . cM tffela LEE Latinum. omen Yetineto c orfo ua 4t | Panttgana Foliis; Hits ?haiar do- meflicus 714 * Pardo m | Pecora 27 - Perea fattrice $7; Porc ^ $72 Porco caffrato E - Porcofyinatico 0 ug | Porcafpinofo £6 Ratodi cafa SN 714 — Riccio velrizeo | 360 Sebiriuolo velfe. hirato. j $45 | Serofa CU Siria D Serge morganee 22 Sor'gzo mofebardisio 732 Sorice alias forgio 714 Sourco 714 Szatmbuec 304. Talpa 3I Tafh 6$7 Thetis afe P. | Tigre veltigra 456 Uum zh Teporagno 747 TOUT T C MCRURSCUE p Troia veltronata $72 Facta 7 Vefina Rbeta ilex fena 04 F. zzello 100 F [zal 300 F olpe D Vnicorno UD 5 Zelelli vel zibelli 76$ — HISP ANICÁ. ÁÀ 520 MEOS Bucy 27 Bufano 127 CAbra. 26$ Cábrito E Cabron 247 Cabronzillo sontét 310 - Cazello 1jo Caraéra dog Canallo E Cferuo. 426 Comadreia 763 Conéto 364 Cordero $i Córza 368 Dromedario 160 Elephante 376 Erizo 369 pns D iuri - Gallíicà. Furan 76? "ViitrTA. Gámo | 30$ Gáto EOM Gáto montés . Ma 2$ Harda $ay feiurus Hurón 263 "^uuerra lauali erp Aper ^ León $23 Leonpardo, vel leán pardil 42$ Liebre 06 Liron $j2 Lóbo 65 cMarta 764 UMóga 448. cMitlo 02 CMufia o e do7 ANütria 6$4 dutra p oro vel ofa ,"veloffo 041 [7777 772 ] Pérro 60 Puérco » Ld Puérco fi f luejfra, veli 4-2) montés 410 Puérco efin p Rapíja 24 Jat 714 Ratón Z4 Raton peqtiémmo zi Sorice. e 744 . $orce 736 Taf afi g0. 6$7 pieles : Termera 109 — itulus Texóm 697 mele pa T (po D A | Vnicornio ép: Xenio. $545 Zorlito 210 GALLILICfA, Gneau m Aíne 6. Babion 859 Baccal circà Metas muftelam vo- . Cant, (Gallice puto.) 753 Bedouo 686 meles : Belette. belotte,balotto ^ « 753 Belier ..$04. Beuf 27 Beuffle 123 Biche : 6 326 Bieure 309. fiber M | Blaireau, aliàs blaureaü 687 . meles PM Boüc 287 Drebis. 773 Caion 873 heo a 326 Chameai fo Chat 3T Chenal Gallica. Germanica. Cheudl | — 305 Singe 348 Sucbs 9ry Cheureuelchieure 265 Souris . 714 Sucdbsaff $7 Cheureau 300 Taflon;taiffon;taxion;tcfioné87 Surctte 763 Cheureul 310 Taulpe 932 Chien 160 Tigre 936 Gag — A Chiens augues 243 Torcau 9I EE 26g, Synbifcbeaciffen 971 Chienlimier 243 ruye $875 (5 292 Coche 875 Vache (2 Bits $49 Cochon 872 Veau 109 (ge . 300 Connin 364 Verrat 875 Granocrdt 7AI Dain vel daim 308 Celticavetuslinguacercopithe-. rent $;2 Dromadere 160 . cosvocabatáeegya; $6 /—— 4$. | Elephant 376 Jáfemfin 753 Eícürieu velefcureau : 845 GERMANICA. J9agm Mor Foinavelfouina 76$ ! .— anmelt So4&1g Furon.furet,vel fufíon,fufet 763 , Joamfieroberbamefter 738.9nD Grifart 687 mg Cfemauf 932i. 2 DOE Heriffon -369 KE X. QGeber 873 .Óarnball - 46 Herminne 23 ONWelr f 848 JjafoberBaas 606. Leopard vellyopard 829 ^ w^ C T12Tp 86; .fafefmauf 73y. Goffebae Letot | 735 Jyusocroche n8 fdímup —— 735.737 Leure Sabaudislutra 684. ^ . yxeifroiber ^ 804 Loir sí2 $£5abion. 859 .Xdfant 376 Loup E £5dr ober beer 941 JOermefín — | 741755 Loup ceruier ; $5ara 873 JOc&bunbo | 2yg Loup chatt, 679. (Vide in Ad £5iber 399. yn NE 326 - ditionibus & caftig.fuperea- *5ilcdmuf 352737 -Dinbc/binbfafb 326 dem pagina.) £5ifantbicr 697 .Pit&/bire/bir[d 326 Loutre 684 f$5wf 287 Jyobenioíbet — 048 Licure 606 *Dogner 81 .auptbár 941 Licorne 691 $5olf. or Juno 160 - Lyon $25 fCDammmatber 766 J)unbeiact 370 Lyton velratliron $í2 f5aumrüter g»y JQaufmarber 764. Martre 76; fOtaden | . 216, us à Martes foublines 768 £Pranbbitfch 9 "($aabunb 246 Mouton 81f e 123. dBilbearoffcbàr blibobar ifibaci 504. Mulet,mulus.foem.mule 703 fd 144 fNadl 369 Mullot 73; Cucbmarber 764. "sitio 764.767 Mufc 697 fere vert 369 Cheureul du mufc 697 dan bámlin/ amis ch/ bann Muferainvelmuzeraigne 747 ^ Dirich -308 - f'afb 109 musaraneus AXaye 687 Sine ober fámcftbier 1o Mufet,vel muíettejidem $3bdu. Syorn[cowein $64 $8 7. ACE 32j Ours . 941 (icbornober epchorn g4,5; Snünjcber 2 Porcchaftre 573 (finbom 691 Sorfátte | 738 Porc fanglier 919 (Pic /cenb X1 Wündefünig(ofunldn — 364. Porc efpic 564 (ffq z0 5 ES Bierau $7; (fl[enb ., S$urfbunb 244 Corfici cancs Porcelet 877 (rbmauf 722.97 & Poutois vel poytois .767 fd 6 íamb 816 Pouttet 76295. y. . «afin 4 246 Ran $04 aries SGáreobervdrle $7; ídfrat ? 824.827. Rangier velranglier . 8:9 Sanobearvar or éeibtbunb | 246. Rat 714 BWedbobervecd) 741 ttt ober [emer murium ge- . Ratd' eau 732 Selbmoatrber 766 nus in Norduegia vocatur 7t | 'Ratliron velrat veul 5532 BSedomauf -733 iíeparb 824. | Regnard 955 Sitcbtmarber 766 dp $73. Sauglier 919 Bretteoberfrettel 763 Miechtmatber. 766. Sy Burgilsdis araneus7z47 dudting &g éod)bünble 252.688 £ooff. Pa ánicá. foof. : B5; Cofmuf | 753 fucbsobetfug — ^ 675.672 Couw/fu/fato 2873 ucmuf 733 Civíacl | 363 "Starbet ober martet 764 Sadmarbe | 764. —— Qnifomarth — 766 Gad 687 Sefag 856. Sleinemer Zaran ——— $64 "oWfaem —— 8,8 S banmatber 1776 Sycerfecbeopn. y64 X. bierolf 675.679 Syyiftecilerte 743 Sigertbier 936 Biol ober ttofntitf 932. Flandri- dq | tt ee. Stolmuf 7 47. Hollandis. ey /fat: jin "Socr — — 873 Ore Sátric vat $875 Ceatferefet 6 -Cüccb/fech 74i ^ eeuttbicrmutefel. - 93. ODilfrag $54. "Siuttverff ober molieurf 93^ QCOifent ober. wifehit. ( alis poc Saxonicé feit) | 122.128.144. Groffe Summeftice 9! — effent 144. Siturmeltbiernmmentie 743 Ofvoacibuiib Ay "Jug E OH offero bib: 2$y "Qtüter 736 Qs 9j. Vulpes Elandrice dab NS keit. rods 143 Sur oc 768 qa Sutter ictu 736 Oüafbefef — d. i Ko - Sfafferbunb 25y "bibe S DNE ER 3affemuf 722 dd 2. 00 26884 agg t Ten Ten rm IUE 804.8iy SDantiertbie 824 e QOilprecbt 326 Cerua Pe 737 ns sp. Sint 3orcopidé $64 wing 25 3unbte. | 742 3Bifcie | e Bundes | it d'Bsimtei E "768 9b obet reed io. capreolus. Bnet bao tette zi Et326. prohinnulocerui, - | : "SXell ober teilmuf 5 ii is Siren, rene /tcinger ren- ^ Bifmon bie aroffea 24 . fehicron (8g m 47 | Sin 2» Que | aptfu. .. 109 uff 202, 49$. Bob eM puse CL glünbimarber 766 Cibaaff. E22 (Cchbár obet fcbármuf . 932 A N G L I C Á; Cdormuf TRA PES 848 "Ceretele 86, ^ Affe EM. 6 dywpn/fcroein. 87. E Babous 8/0 o fdwpon ——— r9. Badgervelbageit 687 SXdeanmictef obi fitim $48 Barowe hogge $7; . fimia Flandris . Baufon .. 687 Cacpratte 735. Flandricum, Beer velbeare 941 Cpanfárfe — 87; Beuer —— 309 Cigmuf 736 borvel boore. (873 c pürbunb 246 Bore . bu Ctacbelfcbioein j64 Brocke. .— 687 e teinbod 304 Bugill 123 Cteinmarbe | 764. Buglevelbuffe I44 ner 91. Calfe ET . Anglica. Camel | 10 Cat 317. Catum montanum Angl pro Nc ipps dicuht 827 Cony 264. Cow 2x Deer .— 687 Dogge 160 Dormufz 73$ Erdshrew, vide Shrew. Falouucdeere 308 Feret vel ferrette v 763 Fitíche 767 Foxe 955. Geldid fu 373 Gote 265 Gotebucke 287 Gray 687 Hare 6o6 ' Harte 328 Heffar IO9 Heggehogg 369 Hogg, hogge; hog 816.873 Horfe E Kydd 3200 lambe | $16 Lybarde velleparde c0824. Libdhog 873 Libdíu 873 Marmofet 856 Mineuer 753. Molle 932 Mows vel niouíc 714. Mule 703 Munkai $56 Muske katte 697 Olyfant :376 Otter '684. "Oxe 217 Pygge $75 Pork 875 Porkepyne $64. Ram 3 804. - Rat vel rátte - 714.731 Roo, 310. | Sheepe 772 Shre, fhrewe, f htow, erd- fhrew | 748 Squyrrell 845 Suvelíowe Tup 364. Vnycorne '69I Vrchin ^s 369 - ) W: ant 55 Watterrátte W'efel , vel vefyll, Vélivcalyl.- 1 50335 W'ether f hepe $1$ X olG seii E 63; 873 ILLYRICA. Extenditur autem hac lingua hodie per innumeras gente. Bohemi, Poloni & Mofcouitz peculiaria quzdam habent no- minain hac lingua, vt ple- runque notaui- | mus. Abion |. 869 ! Bauwol EA --Beram $04.815 Bobr 309 Ceruiro 679 Gaynus Bruffis martes eít 766 Gednorozecz 691 Gelen 326. Geís «369 Gezwecz 687 Yelijenij Polonicum . 3236 Junecz 9I Keret Polonicum —748 Koczka 817 Kolczawa 753 Konij 30j Koza A E 265 - Kozel 287 KoziclPolonicum 300 Kozoroziecz. Kralikvelkrolik Krticze | - Kun Bohchudba Lanij Lanij (cerua) Polonicum Laíica Polonicum Lew Lewhart Liíska. Loni Bohemicum Los: Malox Mezeck Myfs . Morska koczka Nedwed Bohemice Niemegkamyfs .. Nouogtodela Polonicum - Opicze | Ofel Otzijfchax Owcze RIRT Pes velpas Pizmo Pouuod Polonicum : Porcofpino Praíc Rys E I N l 9. Rofíomak animal apud Litua- nos&Mofícouitass . $/4 Sarnad- c 310 .ScZurek Pololidum 553 Sczurcz 714. ' Syfel Bohemice | 738 Skop. UA Skrzecziek 73. Slon -. . | .$76 Sniatky Molise ...36t Sobol vel Soból | 768 S$rna 310 Swinie . 873 Tchorz 7267 Tur vel thuro Polonicum I4l "Tzuuijerzatko 369. . Vijdra Polonicum 767 . Vislij canes tobullifiimi Polo- . nis | 24.4. Vuelblud - 1fo Weptrz . 1040 "Wewer Polonicum 641 Wewerka velwijewijerka 84$ Vuydra - 684 Wlka 63$ ó0Wul (à SCONICAR Zagicz | 606; "Zubr velzubro. dee 10 $0 ) Qe AS. VN UE e A 7 Su «s n EN URP SS M 7 TR S SS AO c P "(o DANSES e y COS CONRADI GESNERI TIC V. » RINI HISTORIZ ANIMALIVM LIBER l bE QVADRVPEDIE 2 bus viuiparis. DE ALCE NES S MMXS ——- Pilfuram bancà picterequodam accepi, quam veram effe negant : cornua , qua gemina ba- ic 2.00 77 det feparatim[ubucentur..— Lc € salcis: vel alce;alces: Z4, paroxytonum potius quàm oxytonum : Germanice El/b AES VCX2EY j Vel £leod;aliqui lgeminantalii afpirationem przponunt, vtapud Latinos etiam nonnul- 5; li, quod non probo. ( Zieglerus Eu interpretatur afinos fylueftres. ) Illyrice Los;Polonice fimiliter,& apud alios Pouuod; vt exindigena quodam Polono nuperaccepi. Illyrij etiam Zi ceruum G«len vocant;& fieri poteft; vtinde nomen huius animantisad Germanos tranf- Qj latam fit, propter fimilitudinem eius cum genere ceruino. £fend ( inquitSigifinundus &o fubinde ambitu,nifiintraillum fera delitefcat, non alia ratione eam caperepoffunt. HcPaufanias,quivt plzriq; veteres Germaniam totam & Septentrionalesfinitimas regiones vno Celticg nominecomprehendit. eq - De Quadripedibur Cafarlib.6 Commentariorum de bello Gallico: Sunt itemin Hercynia fjlua qux appellantur Alces; harum eftconfimilis capris ( ceruis potius legerim , quibus & varietas pellium conuenit; & res ipfa oftendit ) figura ,& varictas pellium : fed magnitudine paulóantecedunt,mutilzd; funt cornibus ; & crura fine nodisarticulisq; ha- bent: ( Hac Plinins de machliferibit;vt poftea dicemus ) ned; quietis caufa procumbunt: neq; fi quo afflictz ca- fu conciderunt,erigerefefeautfubleuare poffunt, His fant arbores pro cubilibus,ad Seien licince: ita pau- lum modoreclinata quietem capiunt, quarum ex veftigiis cum eftanimaduflliin à venatoribus, quo ferecipere confueuctint,omnes colocojaut à radicibus fübrnunt; autabfcinduntarbore$ tantum ; vtfumma fpecies earum flantium rclinquatur:huc cum fe confuctudinereclinauerint, infirmasarbores pondereaffligunt, atq; vnaipfe - concidunt.Romzintriumpho Aurcliani fuerunttigrides quatuor, camelopardales,Alces. Vopifcus, Ludosfe- culares inflitutos in honorem Apollinis& Dianz celebrauit Val, Publicola, inquibusfuere, Elephanti , Alces, Tigris/&c.Sub Gordiano Koma faerunt Aleesdecem, Iulio Capitolino tefte: qui totidem quoq; fuiffe fcribitin Gordiani fylua memorabili pictain domo roftrata Cn.Pomperj. C.Plinius natural. hiftoria lib.8, cap.1s. Septen- triofert Alcen, ni proceritas aurium & ceruicis diflinguat ( quoniam aures & ceruicem breuiores habet alce - quàm iumentum,id eftmulus.Joh.Caius de Alce fcribit, collum eius breuius effe quàm pro corporis modo ) iu- mento fimilem.Item notam in Scandinaula infula , nec vnquam vifam in hoc orbe,multistamen narratam , ma- chlinyhaud diffiimilemilli fed nullo fuffraginum Bexuzideoqs non cubantem, fed accliuem arboriin fomno, ead; incifaad infidias capitursaliàs velocitatis memoratz.. Eabrumei fuperius przgrande: obid retrograditurin pa- Ícendo,nein priora tendensinuoluacur.Hac Plinius, &apparet eum dealce & machli tanquam diuerfisanimali- busfcripfifle ca , que Cafarin vnam Alcen coniunxit. Sunt qui coniiciant machlin feram illam effe, quz vulgo reintr appellatur:de quain Rangifero dicemus:alij vero tarandum. In figuraquam damus alcis etiam labrum fu- 2.0 perius perquam craffüm apparct : & Olaus Magnus Gotthus vir propter eruditionemac regionis vicinitatem fi- de dignus, velociffimas effe alces teftatur, vt palo poft dicam. Quamobrem cum folus quod Íciam Plinius mach- lin feram nominauerit, necde ca quicquam fcripferitquod alij authores alcibus non attribuant;animus mihi in- clinatnon animalis, fed nominis tantum differentiam cffe: nifi forte le&io corrupta eft: in quibufdam enim co- dicibus non machlin, fediterumalcen legitur : quanquam propter przcedentia verba fic legi non poffitaut nifi feraillaé Scandinia fimilis Alei, cutusfiguram Caiusad memifit, machlis fuerit: quod planeexiftimo. Ioannes Ammonius Agricolalegitmultistamen narratam alcen; haud diffimilem bubusfylueftribus , & nullo fuffragi- num flexu.Solinus fimia Plinij fic fcribit cap.23. Sunt 8: alcesmülis comparanda; adco propenfo labro fuperiore, vt nifi recedentesin pofteriora veftigia pafei non queant, Scandinauiaifulaé regione Germaniz mittit animal quale Alces;fed cui fuffragines, vt elephantis, fie&i n equcunt: propterea non cubat cum dormiendum elf. Ta- 3o men fomnolentumarbor fufünct; qua prope cafura;fecatur, vt fera.dum affuetis fulcimentis innititur;faciatrui- nam.lta capitur:alioqui difficile eft cam mana capi-Narminillorigorepoplitum incomprebenfibili fuga pollet. Nunc veterum íctipuis fubdam recentiora. Matthzus Michauanus in defcriptione Sarmatiarum : A pud MofchosBifontes funt & Alces , quarum cruraabfq; articulis przlonga. Mofchiappellant Lozzos,& Germani EHillend. Lozziautem forte dicti funtab Alce per metathefin: vt & E/cb germanicum , quodad vocem Alceacce- dit. ErafmusStellain libro de Origine Erufforum :Ibidem, inquit , funt Alcz, non tamen exafinorum agreftium genere : namillitantumin Africa & Afia reperiuntur. Alce autem quafi medium genus inter equos & ceruos, cornua quotannis amittit, & propter timiditatem gregarium eft, Apud Albertum Magnum, virum inrerum cognitione non infeliciter verfatum, nominibus vero imperitiffime ab utentem;libro biftorie animalium 22. vbi quadrupedum hiftoriam ordineliterarum exponit, pro alce primum Alches fcribitur, deinde Aloy, pofteain E 4o litera, Equiceruum duorum gen erum facit;yvnum quem Germani vocitant E/ent, cuiustamen nomenclaturz te- ftem nullum producit:& alterum à Solino defcriptum;de quo infra dicemus. Ceterum libro2.eiufdem operis de Alcein hancfententiam fcribit,& veré, vt ego iudico:Equiceruus nobis cognitusequo fimilis eft, fed altior,vul- go Elent,& ad cquitandi vfum cicuratar:tantundem enim vno diei fpacij, quantum equustriduo perficit.Cornua eius folida & ramofa funt , colorequocerui. Abinitievbi enafcuntur ad tres vel quatuor digitosrotunda funt, deinceps lata & tenuia afferisinftar, & circa finem multos producunt ramos. Facit hzc latitudo,.vtfcabellisido- nea fint.Ponduscornuumingens, Magnushorum animalium numeruseftin fyluis Pruffiz, Vngariz, & Illyriz. Maiorafüntceruis & hirfutiora.fimili tamen pilo; in cateris cauda folum ceruis fimilia. Frontislatitudo ad duos palmos.Hazc Albert.Videturautem palmum pro dodrante dicere. E Ld * Alcesfiguram nuper doctiffimus vir Sebaft, Munfterusad nos mifit ; ad viuum ( vt ait ) pi&tam ; que à noflra 5o nibil differt;nifi quod iubata non eft: & fane putonon recté huic quadrupedi tubam addi. Eadem cornuta eft ge- minis cornibus, (talibus quale nos vnum feparatim dedimus , ) tergum verfus reclinatis ; itavt parsin mucrones diuifa frontem fpe&tet, oppofita tergum. Boruffia ( inquit Erafius Stella ) gignit & alces; quosfalsó fylaeftres afinos quidam autu mant,quum hos Afiatantum & Africa procreet: fpecie media inrer ceruinam & iumenti;nifi quantumaurium proceritasipfad; ceruix difün guit, magnitudine inter camelum & ceruum. Marib usin füper- ciliis cornua nafcuptur,quz quotannis amittunt , latiora quàm ceruinis ramofa tamen, & pertotum concretaac folida. Vngula bifida, colored; ceruum imitatur. Venatorem élonginquo fentit.animal certefimplex, & quod pluslatebrisquàm fagz fidat.S1vi canum vrgetur, magisin canesfe calcequàm cornibus tuetur.In locis paluftri- busfefe plurimum condit,illic & partus edit fuos. Formidinis eius argumentum effeaiunt, quód raren«erfolita- rium,inarmento multum appareat. Vngulis eiuscomitialem morbum etiam fpumantemabigi creditum et T fi éo cute attingitur. Hallucinati funt qui hanc feram nullo. fuffraginum flexu dixerunt. Hzcille. Nuper etiámá peregrino quodam accepi, alcena venatoribus agitatamad aquas confugere, atquein iis flantem , aquam in ore hauftamin canes feruidam eru&tare. "gs: | ! De Alcibusquoq; ad mefcripfitanno ry6r D.IohannesBonarus de Balicze liber Baro; his verbis , Alces fiue onagri,quos Polonice vocamus Loffie in plurali. In fingulari veró Los, eftanimal valde melancholicum acte- trum afpe&u: aftate fübcineritij coloris, hyemead nigredinem vergensi gradatim incedit;in paludinofisac opa-- cislocis plurimum inuenitur, humiditate gaudens, frigidis & feptentrionalibus focis vtitur; impatiens omnis z- ftus. Propterea neque in Polonianoninueniuntur &aducctz non durant ; quod iam fzpius tentatum eft. Cornua deiiciunt quotannis quemadmodum cerui. Caro illorum etfi pinguis & dulcis, tameningrati faporis; groffaac iclancholica. Anterioribus pedibus canes & venatores tanquam cufpide traiicit , vulnerum impatiens: namilla »s tanta | "De Alec. Lib. T. «jy PAN 3 tanta moles, ad fimilitudinem magnitudine duorum cervoram , vio vulnere profternitur, autmediocri ictu bombardz. Hocille. T Nu ii e o e m , Nuncreliquaaddam, quz vulgoapudnos feruntur. Cornua fingula librascirciter duodecim appendunt; longitudineferé duorum pedum; non ramofà vt ceruorum, mucronibustamen aliquot diuifa, dodrantem lata, armi potiusquàm cornu figura;aduehuntur ex Lituania; Germanicum nomen mifcriam fignificat: & veré mife- rum eft animal , fi credendum e& quod fzpe audiuimus; quotidianum ei morbum comitialem ingruere,à quo non priusleuetur quàm dextri (fi benememini ) pofterioris pedis vngulamauricule finiftrz immiferit : quod c- go fi fit fortuito fieri fufpicor, conuulfis& di(Lortis morbi magnitudine membris. Vngulam habetvt bos biful- cam.Illam, vel partem eius;autannulum inde fa&um;eciufdem morbi amuletum geftant: vndefit vt maxitno pre- To tioveneat. lllamautem congruo temporeabfcindi oportere dicunt. nam ni(i poftvenationem caffo animali & adhuc viuentieotem pore;quoin Venerem folen tefferuere;abfeindatur, nullashabere vires affirmant. Tem pe- re autem cafamaduerlüs zw 729r Oruro & affe tiones arauero3es valere credunt. Scioid non raro pio fuiffe; fepius tamen fruftra tentatum : caufam alj in morbi difcrimen reiiciant y ego animi perfuaftonem fu- perftitiofis rebus magis minüsveaut nullo modo confifa m effectus rerum maxime variare crediderim. Capta vcl modico vulnere Ixzfa.expiratflatim prz timiditate nimiru m.Pro vngula eius agyrte nonnulli bubulam vendunt, ptobatur odore, raditur enim & beneolet,vt fertur; bouis feetet. Alutarii pellém eiusadthoraces pifcium adipe: (ad hune vfumaluminitprteferendo ) preparan; vtimbresarcceat. Veneunt fin gulz,ytaudio,tribusau tquatuor denariisavreis. A ceraina; cui fimilis eft, infpirata difcernitut; Fertur enim tranfmittere fpiritum, vt ab oppofita | manu percipiatur,cam fit plen am eatibus,& pili in eacon cau. Egovn gulam integra mcum imatibiz parte pilo fà 20 vid T ;qua pili colore fere pilorum cerui erant.nec vllamin pilis cauita tem reperi quamuis fieri poteft, vcmeatus quidam,qut1n viuiserant, mortuis collabantursprzfertim lon gopofttempore. Denfa & folidaeftadeó,vt v^he- mentesetiam ictuspunctim cxfimq; factos auertat, & ferrei thoracis inflar hodic expetatur : quod Zlianus Ta- rando etiamattribuit;qui ex boum fylueftrium genere eft: quanquam & Alecs medici quidam & feplafiarij hodie tarandulos vocitent, vt Ioannes A gricola Ammonius fcribit: quietam de vngulishuius ferz prodidit: füfpenfas ita vtnudam cutem attingant, epilepfiam eurare,&ab acceffionc eius liberare hominem, quamutsiam orefpu- mantem. Pellis Alcis parata Cracouie ad minus s.florenis in moneta venditur, interdum 8 9.10... Neruis alcisad. fpafmum quidam vtuntur,membrum quod conuellitur,cum co circumli gantes.Ant.Schneberg.Audio prxterea ramenta vcl icobem vn gulz ( vt etiam aininzà nonnullis ) aduerfus eandem noxam 1n Polonia propinari, Qui- dam volunthzcque de viribus vn gula Alcis aduerfus epilepfiam dicuntur, de Alce paruatantum fumi debere, 39 quz nondum coierit.Sunt qui mifcen tpuluerem vngulecum theriaca; dein pulfibus & cordi apponuntin epile- pa. In Scandinauia, vtdixi; plurimz funt Alces, qua gregatim degunt;& fupra aquas eeluaftrictas irruentes in Cas montanoslupos exci piunt; hanc pugnam venatoresobíeruant,& partem victam perfequuntur. "Urahunturà cicuratis homines in vehiculis per niues &glaciem in Suedia: quod in Gotthia non licet, nectanta velocitate ex- ploratorces frui poffint, Alces viuz captz principibus aliquando inter munera mittuntur, Elegans& argutum efT Andree Alciati epigram ma; ideoq; hucadfcribendum i: — epa gena sr forma feflnetalee, 0007 | Mv fen vgttibus ei wuSafert ova Ga Nuus | Conftat Alexandrsse ficreffondifferoganti, ^ - Qui tot obiniffet tempore geffa breitis | IN'enquam (snqvit ) daffirve volentygnod cfe indtcatale, ^ Fortior bec dulites, oCyor anne fiet. Ace & Tigrisinter canesAlceonisapud Ouidium nominantur. 49^ —Afoesrüpura accupa s CUIRE RU ETIN "NS AUR s wPRao CMS i" tior quam füperiusex- | ^ — ER wc 7 S NNENACENB MANN ENS hibita. Fancquidé ceu EXE SE SRNENRML E) ad viuum pictálo.Kent- manüs.&!o. Pontanus, excellétiffimi medici,ad. | medederunt: necdiffi- ^. milem; fed breuiore, dt magiscompacto corpo- re, AntSchneberpcerus.. so — Qua fera Lithwanis ( in g ü 1 t Sigifinüdus Li- d ber Baro ) fua lingua . Lofs eft , eam Germani. Ef'end , quidam. Latiné - Alcenvocát;Polonivo- ... lunt Onagrum,hoceft, — £^ Alinüagreftem effe; nó ^ ^ 3 xcípondenteforma, Se- — |) Gas enim vngulas hai Jl 66 bet. quanquam & que »«.— folidashaberent; reper- tefint. fed 1d perrarum . S WESS MA ; cft. Animal eftalüus | V CEA MAS REEL 200 cerdo. auribus & naribus prominulis,cornibus àceruononnihildiuerfis, coloreitem magisad albedinem téden- te. Curfus eft velociffimi:non quo cxtera animalia modo, fed (E qui)gradarij inflar, Vngulz,tanquam amuletum contramorbum caducum geflari folent. Rurfus generofus & illuftrisin regno Polonie vir Io.Bonerus de Balic- ze. &c.nonpoliticetantum adminiflrationis,fed variarum infü per naturalium rer(ü peritus,de Alceitaad me fcri- pit: Mittotibi Gefnere cornua Alcis,talia vt vix pulchriorapoffint reperiris& fruftü vngula-ego enim pedem ine n2 grum (entegram tibiam nuper mibi donauit ugufia C briflophorus Wir c [emgees,uzr dolirama qj pietate eximius pre[tan- 70 tuffran medie. Phibppiparens : «dam bec feribo alteram longe maximam e Vina Litbnania ab A4ntonio Schnebergeromeo isi A a accepa |o enn UTE AC NO e. p ES Oy MBA De Quadrupedibus | accepi) vna cum vngulis ferno;de fera quam ego ipfein venationibus Lithuanicis(prafente fereniffimo S'gifmun- do Augufto fccundo rege Poloniz)vno venabuli i&tu mirandz magnitudinis confeci. eft enim vt vaftz magnitu dinis,ita mollisad vulnera, & impatiens; necaliud periculum venator nifiis àfronte& non àlatereimpetat fer- tiffimo enim icti anterioris pedis tanquá telo tratcit venatorem. Eius magnitudo feré duos cernosadaquat:ficut cx pede integroiudicari facilépoteft. V eràm haec &alia, quz ad me dono mittebat;nefcio quo infortanio bacte- nusadmenon peruenerunt:& quoniam nuper maximo bonorum omnium mcerore, fatisconceffit, pem plane omnem hzc & huiufmodi rarae sarmatia acquirédiabiicerem, nifi AntoniusSchnebergerus meus, ( cui longam. & fclicem in Polonia vitam opto,vt virtus & doctrina etus merentur, )mel curam fufciperet aut Gcorgius Ioacbi- mus Rhatieus,aut altus quifpiam 1n illis regionibus, mthi fimul gratificari fimul, Naturz hanc partem illuftrare, & honorificam eo nomine fni memoriam im libris noflris pofteritati relin quere vellet, l'linius Alcen;ni proceri- 16 tas auriüm diflinguat , iumento fimilem facit:isquidem haciu re fide dignior quàm Czfar, fpe&tatisiam aliquo- ties Alcibus Romam addu&tis. Praterea vt Paufanizfzculo, ita hodic; raró capitut hec fcra: quod vel ex pedis vnguleve pretio conflat : quz quoniamamuletum efle conuulfionum & morbi comitialis creditur, in magno cft pretio;non tanti zxftimandajfifréquentercaperetu WU NAR A (vtfcribit Bonerus) habctur apud Polonos ge- flata in digito vel brachio profingulari remedio contra fpafmum aut morbum caducum, Obferuatur autem tem- pus vngulisabícindendis; poft medium fcilicet Augufti, víq; ad finem Septembris. quo tempore, vtafferunt;hoc animal patiturhuncmorbum: per quem cum prolternitur , perfricat dextram auriculam dextro pofteriore pede, . & liberatur. is pes viuo animaliabfcinditur, & vngula detracta feruatur pro certiffimo borum morborum reme- dio:quod vtrum füperflittoni an rationi naturali adferibendum fit, relinquo aliorum iudicio. Hzcille. Velocitas criam animalisvt rarius capiaturin caufa eft; & loca fyluarü vafta,defcrtad; qua incolit. Hzc omnia animal £/e»a. 2e di&um;vt Alcen effe credam, mihi perfuadent Sed adbuc obiicit quidam Iul. Caefaris verba: Harum eft confimilis capris figura; & varietas pellium:crura fine nodis articulisq;. Mirum veró cur non cornibus ctiam mutilascíTe AI- ccs ex eiufdem verbisobiiciat, atqui Paufanias cornutas fecit , cui maior fides. ejus enim feculo regioncs,vbi hae ferz capiuntur; Rom anis fubiectz erant & ipfzin Romanorum fpectaculis aliquoties vifz. Fieti quidem potcft, vt Cefarr Alcen aliquis defcripferit, qui eam nondum adultam;& veladhucfine cornibus; ycliisnuperamiffis vi- derit. Paruas enim adhuc Alces;capris,capreisve)fimilcs feré putarim, caude prefertim breuitate; & barba;ac pel- lium varictate.(Si Caprislegas, fimilitudo eritin barba:fed Capreis legédum fuadet varietas pellium. ) Hoc etiam verifimileeftin vnam feram ab imperitis relata, qua ad dinerfas pertinebant:vel contra interdum. Paufanias A]- cen marem cornuain fuperciliis baberefcribit. Czfar fere in Hercynia fyluai nnominatztd attribuit Eft Bos(in- quit)cerui figura, cuius media fronteinterauresvnum corn ü exit, excelfius magisi; directum hisque nobis 3 nota funt cornibus, Ab cius fiummoficut palme ramiq; late diffun duncur.Eadé eft femina m arisq;natura,eadem forma magnitudod; cornuum. His verbis Tarandum fcu Kangiferum feram infinuat, quodadcornuü &guram, fortaffis etiam fitum.At vnicorneanimal in Europa / nifallor preter caprasquafdam fcrasin Carpatho monte fi vera cit fama nullam inuenitur:& com ceruinafpccieanimal fit; fceminas quoqs cornibus; iisd; forma & magni- tudinemonalitet quim marcs,armari,vix mihi verifimile fit. Plinius Alcen &Machlin diftinguichanc illi fimil:m faciens,fednullofu£tagin& Bexu;&c.Alciigitur Pliniusarticulos tribuit ; Cxfar negat. an habet quidem tum A1- €c,tum Machlis,/ vt cun&tz animantes quibus pedes funt. fed propter nimiam velocitatem vel ha bere,vcl flecte- reeosnon fatisapparee? Sed hzcanaliacaufa fich uiusfalfz perfüaftonis, viridadii, quibusanimalipfam éiusáue reffum aut curíum afpicere datum fuerit; obferüabunt. Quod veróaddit Plinius, Machlin velocilfimam effc,& labrum eifüperius przgrande;in Scandin auia notá cfl; hec etiam Alci conueniunt; vt eam à Machlide nonreQe 40. diftinxiffe vidcatur; pra-fertim cumapud nulla aliu m autoré Machlisnomélegatur.Germ. Es, E&cud, Es lig. . €orau Ales,quale pilum olim amicus wnifit. P LEE p : NE PERALES E I * c P c LEUR - - ^ ; e NYC WS Y n M] NW JU w 29 ! j ; t P 7 N EN * F. NEN £5 CIA 77 7. : 2 ES VCOPPT / . d 4 / 2A tes : : 0E 13x ES zn 1 qe ? IE aj n P eS £ AS [ j : E. NV « Y f P d SU" , Jo D 1 5 A e 7 iow à ze JEiufdé,vtvidetur,effigicsalia;ad cornu quod domi mex habeo, dclineata.longitudo einsdici non potefl; pro- CEN a SUN n JUX ls "al iuis Az . J *qy LlB PA T eT pter it partium eiusdiftortum.latitudo dece fere digitorü eft, fià mucrone longiflimo ad parte oppofità mctia- ris.Eflanté mucrolongiffimus, digitorum rg.breuiffimus, feptem, Principium: iueradix cuti proxima qua ena- fcitur;pauló craffiore cft ambitu quá manus mea am pleétiqueat, Cornu totü bipartitü videtur, vt icon pra fe fert: 70 coniiciQ 4j w 1 A We Ma "(n Mer. qrpm "i5 MB MILITE de au : — TLLA : pM |] 1 NN ms v i ds MSS : i» NV mas e : [v AR m S e ^y p LI - E SENS NS »n- e l5 1 M i3 H— N SS ^u 13 hl—. ES SEM ELO TM *3 E: SI Tr - nTPDYER 21 P 2o 7 , n x "Y 1 i J L - »*-, ; i j T " ERN j i ^ i WM wy / eonitcio autem laterefiniftro ferz additum fuiffe, quoniam partes fereomnes introrfum vergrint , fi íta colloces; vt pars altera, que tribusmucronibus diflinguitur, antrorfum fpe&et. T'otum eft folidum. Ponderelibrarurma. medicinalium 15. Alcesaudio Rigg in Liuonia nutriri in domibus, & per vicos vrbis cicuresobambulare. " "n ALCIDÀ FERA FABYLOSA : 2- - Dxoponvs Siculuslib. 4. de fabulofis antiquorum geftis : Mineruam ferunt alcidam peremiffe feram ftu pendam,exterra natam, &ntea,vt qua natura plurimum ignis ex ore euomeret ; in fuperabilem pugna. Ea pri-: mum in Phrygia apparuit, regionem quandam comburens; que hucufq; exufta Phrygiadictaeft. Dcindead. montem Taurum tranfcendens,fyluas continuas vfq;ad Indosincendio vaflauit. Poftmodnm per mare in Phae- . 3? niciamreuerfa,fylnas Libaniincendit:perd; ZEgyptumin Libyam profe&a, adloca peruenitoccidua. Poftremo Íyluis circa Ceraunia defiru&tis,omnid; incenfa regione, cum homincs partim flamma abfümpti effent, partim timore patriam linquentes ad remotiora diffugerentloca ; Mincruam ferunt eam feram necafle; pellem pectori circundediffe At vero alcida: morteterracommota,deorum hoflis,gigantes peperit: Hzcille. Liuiuslib.z.Deca- diss. Mineruam Alciden cognominatamfcribit. J Similiter de Caco Latini fabulantur, femihominem & femi«, ferumfuiffojignem ore vomuiffe;regiones combuffiffe: demum ab Hercule occifum fuiffe. | WE. dioe Pate m ADIRI A SON. D, OÀ Sin vs Grecis 2: & unto Hebraeis chamor Deut $.Perfisws care.Iaterpres Grecus ferme Cor A cvyuo vertit.Cateram myy3)ns atonotafinz;in multitudinis mumero vbiq; penitur.Non placet quod r x x« 1 49 x S e UE UM PERI M hy I^ A, 777 ee UI, & 7 dd /77 Ai E v - 2 - : y : EETAAUA h y cii 7 EU - ze ——————— DA yl 7 A » Z 7 2, A z "Mu /, A a7 7 2 DeHbé Di s K B ü ó | JDe Quadrupedibus "ipsveéjid eft, mulos vertunt; & Hieronymus afinos genere mafculino. Ynuenio &àpoltlerioribusTudais proafino ponitrialize vocabula,*379*3 gaiedor/ onn tartak & 135 caar. Eft& "y airafini pullus velafellus; Gencf2. vbitranslatio Chaldaica» "s ili habet;Perfica emma ya borah ha, Arabica seni atan;Lxx.zeAss fimpliciterver- tant:& fudicum roaaliqui pullos equorum etiam exponunt. Italis lafino;Hifpanisafno; Gallis vngaíne, Germa- nis Efel, Mul, Mzasllerefel, Mlyriceofcl, Angliceanafle. Afellus , 2//,3yeorcv ( Sven enim infectum eL.) ab afino * formadiminutiua:quanquam fimpliciter étiam pro afino pcr contemptum ponatur. Nafcuntura utem parut,vel vtcri vitio,velaliam ob caufam prxter naturam ; vel propter loci frigiditatem. Columellaab initio lib.7; Princi- pium (inquit ) tenebit minor Arcadiz, vilishic vulgarisd; afellus. Minor Atcadiz;ideft, Accadico alino;qui & rnaior & prettofus efl. wi. er x cn ROLL. e m EONIE. | | uw y WC. ^B VS Tr | | 19 Afinus animal gerulum, plagarum & penuriinter iumentatolerantiffimus , tardius reliquisarmentis deficit, laboris & famis maxime pattens,corporc macilento & deformi, Frigorisimpatiéseft: quapropter Pontica & Scy-. thica tetra & finitimz afinis catent, vt ctiam Celtica ( Gallia. üpra Hifpaniam fita) propterimmodicum fri gus, Parui fanzin Illyria, l'hracia.& Epiro;cum cateras quadrupedes Epirotica terra magnas ferat. ApudIndos PÍyl- losarictibusnon matores equi gigauntur:afini tantuli nafcuntur, & firhiliter muli , boues; & quod illiccung; be- füarum perparuulum eft./Elianus.In Arcadia fertilia pecori fuere pafcua, praefertim equis atque afinis UorCorreue, (lego i7re6omussid eft;admiffariisad mulos procreandos)Strabo. In mulis ctiam;afinis commu nia quzdam dice- mus.Afini fpéciofi & mularum generi feminando commodiffimi forma, in mulisinfradeferibetur. Abafpe&u (inquit ) nenaliter probari dcbet,quàm vt fitampliffimi corporis;ceruice valida; robu(tis aclatis coflis, pectore edle toii he vafto,feminibuslacertofis,cruribus com pactis , coloris nigri vel maculofi, autetiam rubei, fecun- 26 dum Palladium.Nam murinus cum fitinafino vulgaris,tum etiam non optimérefpoudet in mula. Muriusapud " Varronem Ego;inquit;de afinis potiffimum dicam,quod fum R eatinus, vbi optimi & maximi fiunt; équofemi-- niocgo hic procuraui pullos, & ipfis Arcadibusvendidi aliquoties. Ieitur afinorum: gregem qui facere vultbo- num primum videndumvt mares feminasái bona etate fumat, vtique vt quàm diutiflimé fructum ferre poffint, firmos,omnibus partibus honeftos,corporcam plo;feminio bono;cx hislocis, vndc optimi exeuntiquod faciunt Peloponn enfes,cum potiffimum eos ex Arcadia emebant;in Italia ex agro Keatino. INon enimfi murenz optime flutz fantin Sicilia, & helopsin Rhodo,continuo hi pifces omni mari fim iles nafcuntur.Etalibiapud Varronem: Qód fimiles parentum gigna ntur;eligendi, & nas &fcéminàcum dignitatevtfint. In mercando item ( vt cate- tz pecudes ) emptionibus & traditionibus dominium mutant, & de fartitateac noxa folet cáueri. Vtrinq; dentati, Homo;Equus,Afinus,& fineadipem habent,ZElianus. Afinus & mnlus dentes habent6. &agnatos, Abfyrtus, 30 Afino& tauro intet ea Toe n generátcraffiffimus & nigerrimus fanguis eft Pliniusafinis pinguiffimum;ho- mini tenuiffimü effefcribit, Caput grande(quanquá Ariftotelcsin Phyfiognomicisparuum idfacit-) aures longa latzd; Tum mas;tá feeminatrigefimo menfedétes mittit priores:fecundosautem fexto menfe, atq; etiam terttos quartósd; eodégnomonas hos quartosà diiudicanda etate nuncupát.Quodfinon prius peperere quàm decidant poflremifterilitas certa, Cor ci proportione maximurmi,vtomnibustimidis,aut propter metum maleficis. Venter vnicus,vt & reliquis quz foltdas habet vngulas.Felle caret;vt lolipedaomnid, Ivfamrinas binas geritintcr femora; in anteriore dorii parte circafcapulas debilior, vbi & crueisfigutain eo apparct : pofterius & circa lumbosvali- dior.Caudá habet quàm equuslongiorem.Cur pili € cicatrice nafcátur cis;ud; candidi, Ariftoteles quzcit Proble- mate 29.& 31.fzGionis ro. Corporeafinorü exanimato fcarabeos gigni purác Stygisaqua ex petra profluési üfigni frigiditate efl; diffilientibus valisomnibus,afini modo vngula excepta; aut mulz,ficutialij prodidere;ni mendofa 4e funt Grecorum exemplaria.Certéin libro de primo fri gido Plutarchus deafinivngula intellexit; quod facit in hi- floriisitem loannes Monachus in Alexandri mentiorie. Atlibrotricefirao Plinius, mularm vngulis contineri modo Stygisaquam prodit, facilislapfus: nam Grecé?G-afinusefitmulusautem vel mulajju/a&-. Autvtrung efl;aut forfan labitur, Plinius. Namin Alexandro Plutarchus dvs Ali dicit : quanquam interprescqui vngulam reddidit; Coelius Rhodig.Vitruuius etiam lib.8.mulinatantüm vn gula Stygisaquam conferuari poffe dicit: Iufli- nuslib.r7.feu Frogus,equi.Curtius autem lib ro.dum iumentiaitin medium relinquit-Z&lianus non vngulis;fed cornibusafinorum Scythicorum contineri fcribit. B M rs NUT vd | ; MP | C Tardus& pigerinceffu afinus,eoqs verberibuspromouendus; inter qux duriffimus cft. Rudiffima &abfona * cxcreinenti ficci egerant quàm humidi, Ariftoteles inquirit Problemate 58.fe&ionis 19. Afinz tenuiorem reddüt vrinam quàm mates. Purgantur menfibus,am plius quidem quàm oues & caprz , fcd multó ex proportione mi- nus. Anna focer Efau primus equis afinos copulauit, vt Iudai afferunt.Iftodorus, Multus eftin coitu afinus,minus tamenquàm equus. Inadmiflario afino Abfyrtuscaput Hiagnum commendat. Tammasquàám foemina se 7 tricefimo : De Aftio, C. D. Lib. 1 trice(imo coit:fed magnaex parte hequeunt generareverum in bimatu;aüttrimatu & feriffe, Sed iam vel'anni- «ulam ventrem geffifle afellam aiunt;ita vt quod pepererat;educari ac perfici potuerit; Ariftoteles, EtPlinius fi- militer, Partus (11 fibus;& fimilim M ep àtricefimo menfe ocyffimus;fed à trimatulegitimus: totidem quot equa & eifdem men- o. Deafinisad coitum 1doneis lege Conftantinum lib.z6.cap.20. item cur equin Elide ex afi- nisconciperenon potuerint,Leonicenum 62. Afinusnifià prima dentium mutatione generareinciptat;nun , quam poltgenerat,fed fterilis omnino perdurat, Ariftot.Superítitio(?à quibufdam proditum eft.afinas non con- cipere totannis,quotgrana hordei muliebris purgationisfan guinecontacta ederint. Non equinoctio verno; vt equa & cetera pecua;admiflarijs iunguntürafinz: fed wftiuoolítitio, propter naturz frigiditátem , vt tem pore .. ealido pulli nafcantur;codem enim tempore parit;quo coierit, Ariflot. Admittunturante folflitium, vt eodem io tempore alternisannis pariant, duodecimo enim menfe conceptum femen reddunt, Varro. Maresin remiffione — operisdetetioresad generationem furit, quamobrem ab opere non difiungunt, Afimus equam füpertienies citius implet quàm equus.Si equus fuperuenerit afinam;quam inieritalinus,non peruettet afini initum:fed fi finus fu- peruenerirequam;quam equus interit;peruertet(ita vtabortus fequatur,Plin.) propter feminis fui frigiditatem; Anítot.Er ali Jl; Afinus quidem equi genituram corrumpit;fed equusafini minime, cum equaiam afini iitu có- ceperit.Cum vel equuscumalina, velafinus cum equa interit multo magisabortus confequitur, quàm cum vni-- genz interfeiunganturverbi gratiasequa cumequo,auta finacum afino. Euenitetiam tempus gerédi vteri,cum equus cumafino coicritmaris norma:d eft, vt quanto Ípacio temporis mas perficitur fuo in genere, tànto etiam fcetus,quemipfeprocreat;abfoluatur. At magnitudine corporis, (pecic& viribus, magis fcemina, quàm mari fi- mileeuaditquod nafcitur:ifi frequenter coca nt,teg; vllo interpofito tépore ceflent,quz ita iunguntur, breui fce- zo mínaflerilefcitiqua de caufarton frequenterita coniungunt;qui curam huic adhibent rei, fed tempus aliquod in- tetponunt.Nonalinum equa;vtafina equum recipit;nifi a(inusfit; qui equá füxerit. Ad mittunt deinduftria quos hippothcelas vocant;ac fi equimulgoscogaomines, quiin pafcuismodo equorü viribus bonis fupera ntes coeant: Reycitafina femenacoitunitiinterpelletur: quamobrem ftatim coitu verberantinfe&anturq; Ariftot.Plinius rem eandem his verbis ex primit; fucontinens vterus vrinam genitalem réddit;ni cogatur in curfum verberibus à Pe] coita.Parit duodecimomenfe (annum vterumfert &afina & equa) fineulatim magna ex parte procreat prolem: canangs natüra efl;vt vnum pariat;fed nonnunquam gemellos ctiam zdit,ratriffimetamen. (G eminos alinam ex Tee peperifiv non facile quenquam memtniffe ferant. Aclianus.) Mulusexafina & onagro genitus omnes antc- cellit;Parere vel in confpeétu hominis; velin luce nolit;fed tenebras quarit (alidsin tenebras ducitur)cum partu- rit.À partu diefeptimo mari iungitur;eod; dieinnóéta maxime recipit initum, fed poftmodum etiam patitur.Solet 3o hzcnifipriufquam gnomonemamittat;peperitjnunquam poltea initum recipere:fin antea pepererit, parere to- tafuaetate poteft.Giguit tota vita (tefte Plinio) quz eft eiad trigefimum annum. Ad mulará maximé partus, au- rium rcferrein his & palpebrarum pilosaiunt:quamuis enim vnicolor rcliquo corpore; totidem tamen colores quocibifuére,reddit. Pregnantes opere leuant; Venter enim labore nationem reddit deteriorem. Mareni nó dif 3unguntab opere, quod remiffione laborisfit deterior.Secundum partü pullosanno non remouentà matre. Pro- ximoanno noctibus patiuntur effe cá his, & leuiter capiflris,aliate qua re habent vinctos. Admittunturante fol- flitium,vt codem tempore alternisannis pariant:dnodecimo entm menfe conceptum femen reddát. In paftu ea- dem tere obferuaut quain equis Partascharitas ftmma,fedaquarümà tedium maius, per ignesad feetus tendunt. Ezdemyfi riuusminimusinter(ityhorrent;ita vs pedes omnino caueant tingere. D'olent eis à foetu mamme: id [16 fexto menfe arcent partusjcum equa anno propétoto prebeant Lac grauidz habent menfe decimo, vel vt Plinius 49 Ícribit; prezguantescontinuolactefcunt. Pullis carum;vbi pingue pabulum , biduod partu maternum lac guftaffe lxtaleeft,/Genus mali vocatur coloftratio.Craffiffimum a(inzlac eft,vt quo coaguli vice vtantur:tenuiuseque,te- nuiffimum cam cli.-Hec Pli nius,quomodoautem cra(fiffimum fitafins lac pauló poft dilfcremus. Equi & afini ad biennium lactentur, Anatolius. Vitaafinisad trigefimü annum (alitsamplior annistriginta) fcemina viuacior mareeft, In Scythiaingenté & diuturnam vim hyemis equi perferunt,muliafinid: neq; incipientem quidem fe- rant,cüm ramen alibifiantesin gelido equilabefiant;afint veró ac muli durent; Herodotus. Vno masime morbo laborant, quem malidavocant;quod vitium 1n-capite oritur;facitq; vt per nares pituita multa;tuffaq effluat quee frad pulmonem defcenderit;moriuntur.fedfi in capite folam ef non infert interitum;sSoli inter animalia pilofa, non àpediculotantum,verum etam redinoimmunces fünt. Plinius oucs etiam à pediculis infeftari negat. Afinus Catarthocorripitut (aodowera:) & fiis in pulmonem defluxcritmorizur. Porphyriuslib.s.984 Xor yi: i loy. Mu- 59. lus tantum fituecataagr m c;afinus raró:equus non » fed podagricus Abtyrt. j Eft autem wesuooovtub erculum lux- ! ta coronamid ef vngule exortü. Preter can£alia quoq; animalia fimili rabie obnoxia fun, vt lupi, vrfi; leopardt, equi & fint; Coetus Aurclianus. fino moriente vifo celerrime deficiüt:raró alioqui morbisafficiuntur, Gráma- tici Grzci maliafmon effe dicunt catarrhü per naresin afinis:& tórmina etti eisaccidere:à neutro morbo eos eua dere, Maliey2A5,3pud eofdé;,affecCinsiumentorü cum tuffiunt:& malisaphthaid efl; oris vIcus;inflámatio. Áb- fyrtusdemorbisequorticag alij catarrhü; Romani fampe i ) p.2.Maxina (inquit )zgritudo efbà quo equi nó facile cóualefcunt; quà pleriq; malin; 1 vocant;eltautéreuera artícularts morbus, deinde etus figna & curationé fubijcit. INospluradehoc morbigencrein Boue dicemus.Si oues ytátur (labulo;in quo muls,aut equi;aut afini fteterunt, facile incidunt fcabic, Columclla.Circa Abderam & limité qui Diomedis vocatur, equi nafcétibus illic herbis pa- fti$infiimantarrabie,circa Potnias vero alini,Plin.Afiniin T hufcia depafti cicutà;tam graui fomno premütur,vt 6o Tiupidi Íenfaqs pritati, cadauera Videitur, Et fiepeaccidit,vt dü àrufiicis propter pelle excoriarentur,iam dimidia (— parte detractaytü primum expergifcerctur;excoriantibus inde veheméter coflernatis, Petrus Andreas Matthxo- lus..Ad vrinz dif flicultatéalini, vt Suidasfcribit fuperftitiofi quida hac verbaimmurmurabant, Gallus bibit & nà | * 25 2 OM an irte qe Jn 15, in. ado y f lov d^. ; r * exer : ia T Mtr A PR cta " : 3 I T | meijt,uyxus nó bibit & mncijt. Ego pro myxo bic myoxum id ef glirem accipio,vt fuolocorepetácopiofius. Ad morbos particularesin equis;afinis, & mulis,fanguinis detractione vtendü eft; Hippocratesin G eoponicis. Eidé fere morbi a(inis & equisin£cfli fant; & (militer curatur: proindeafinos curaturus ad equostranfibit. Afinis non detrahendus eft fanguis,quia aazuraliter mirus habent fanguinis,gracilioresq; fortitifünt verias. Vegetius. 7 Afuftas neptiffimiseftm oribus, & degenereanimo,in primis manfuetus , ingenij placidi , flolidus;nec vlla vt- cunquemagna & iniqua oncradetrectat. Obuijsin via cedere nefcit. Vocem hominisconfuetam intelligit , & i | incredibiliter 1n- 7o meminititer quodaliquotiesingreffus cft, ^ Mauruf)) alini priraum ut fe in viam dederunt, ; e ME E ^ - A4 citata «$ $ «De Ouadrupediou citataceleritateiter conficiunt;vt euolarenon excurrere videantur. Deinde eos cito feffos devia; & pedes & fpiri- tus deficiunt; ac pedum tarditatead currendum conftrictiin fiftunt, & acerrimas profunduntlachrymas ;nótans toperc,meo tudicioob futuram mortem, quàm ob pedum infirmitaté, quare vtcapttutad equosalligati trahun- tur, Aelian. Muli & afini volutationi indulgent; vtita cilicez a laffitudinerecreentur, Afino&tauro coruus ad- nerfaturquippequiaduolans feriat& eorum oculos laceret. Cum flo ctidauiculaprelium ci eft: Spinctis enim fc fcabendi caufa atterens,nidos eius diffipatltem cum fpino, cui victus a vepribus, quasafinus tenellasadhuc pa- fcit Sunt & lupi eisinimtei, vt qui carne alantur, itaq; ab illiscircumueniuntar, | Nullo negotio lupi Áfinos com- prehendunt & facileé vitatollu nt, Aclian us. Cum lupum afinus prafentem viderit, c dts [ats * 23 ciat, & vifuauerfo inuaditur, Praterea colote hoftis eflidormit enim coletain [ refepibus,&narem fubiensafini,. rnecomedat,impcdit.Plura de colota lib.z.in Stellione doccbo. Quarüt afintafplenon herbam, yt minuantatram 19. bilem. Vnguibusmulz vclafini (aduftis) mures fugantur, V rfinus. Pulmoafini fi famigetur ;omneventuofum fugat, Gal.eup.2. AmmonianusSyriano cognatus,poctarum interpretationi & Grecs lingue elegantiz deditus erat,atqueafinum fapienttee auditorem poffidebat,S uidas, Quodafini etiam difcernant genus, Ípeciem acindiui- duum, Galenusconhirmat lib.z. Methodi, his verbis: Adeoque (inquit) eft euidens;ac omnibus natura infitum, tum hominibus, tum brutis, vt aliud quid ceu in fubftantia fubiectum, aliud ceu fpecie vnum in tellieant: vt vel afinorum (qui tamen omnium brutorum ftapidiffimi videntur) aliud effe fpecie vnum, aliud numero, notitiam non fugiat. Confpectanang; camelo;afinus fe retrahit, & fugit,ac um etfinun quamante camelum confpexit:fin autem videre iam affaeuit, quamuisaliamaliamque1lli demonftres, tamen propterconfüetudinem non am plius timet,fed veluti vnam fpeciem intuetur, & illam cuiin fueuit;& hanc que nunc primum SM n acc éim asc dum nechominestimcet propter confuetudinem:fed hos quoque velut vnam fpeciem vi TTE oratatae SO infpexitnon folum vt hominem,fed etiam vt hunc hominem agnofcit; & micat auribus, & caudam quatit, & ru- dit, & lafciuit,cum eumafpexit, vtid; indicansfe familiarem agnofcere. Fluncitaquetum vthominem,tum vt £a miliarem nofcit,Eum autem quem primum iam videt,vt bominém fimiliter,vt familiarem non fimiliter. Et pau- lopoft.Eodem modo viam norunt,nontantum abfolute vtviam,fed etiam vt hác aliquam viam.Mam in ingreffu viz quam non nouit,afinum flatue, attendeq; vtillam p erambulet;ac totam péragat;in neutram parté declinans, nifi (icubi in diuerfa fcinditur;vtiq; declarans fe fpeciemipfam vie meminiffe & claré agnofcere. Quippe inam- bulat eam;quztrita eft:quatenusautem ignorat, fallitur. Neque enim ex recordatione eius, quainfectilis vn aque numero eftj/hanc quam non nouit;peragcre poteftt& quz fequu nturreliqua. Fuiusloci funt ctiam quain Phy- fiognomonicis Ariftotelislcgimus, vbiex aliqua hominis & partium eiusad afimum fimilitudine de in genio pro- nunciac. À finisinquit,& fuibus com munis eft intem perantia circa Venerem: Alinis proprium;cura & folicitudi- 30 rie carere. Quialinos rcferunt capite paruo,fere funtftupidi, Qui facie carnofa,timidi:eademmagna,tardi :Qui fronte rotunda ftupidi: Qui eminentibus oculis;fimplicessmagnis,afinini Qui labijs craffis,& fuperioribus ma- gis eminentibus,ftulti:denique voce magna & graui,contumeliolt, vel (f Grece mauis) v&esa). A damantius ctiá illos quorum oculificut afinis prominent,dementes & contumeliofos effe conijcit. "Tertioannodomare incipiunt ad eas resjad quas quifq; eos vult haberein vfu. Gregeseorum non fané fiunt, nifi j,quionera portent;1dco quod plerique deducuntur ad molas, autad agriculturam, vbi quid Vico dum m aut etiam ad arandum;vbi leuis eft terra, vtin Campania. Greges fiunt feré mercatorum, vt eorum qui à Brundu. fioant Apulia aícllis doffuarijs comportantad mareoleum;aut vinum,itemd; frumentum;aut qnid aliud, Varro. 49 Caterum Columellalib.7.initio:Principium (1quit) tenebit minor Árcadiz, vilis hic vulgarisque afellus, cuius plerig; rufticarum rerum autorcsi emendis tuendisq; iumentis przcipuam rationem volunteffiinec iniuria: n abía; vllo fere fa mptualitur (vt fupra explicauimus) & imprudentis cuftodis negligentiam fortiffimé fuftinet. Hiuiusanimalis tam exigue tutele plurima & neccffaria opera fupra portionem reipondent;cum & facilem terrá, qualis in Baticatotaq; Libye fit. leuibus aratris profcin dat. In By za cio Africa il lum centena & qui Bnased far. gcfertilem campum, nullis cum ficcus eftarabilem tauris poft imbres vili afelloy & à partealtera iugianu vomere trabente, vidimus fcindi; Plinius, Ad hzc vehicula non nimio pondere trahit.Sxpe ctiam vt celeberrimus: pocta memorat, "lardicofiasagitator afcllt, . Vili busaut onerat pomis;[apidemq; reuertensIncuffum,autatrz a iam picis vrbe reportat.lam veró molarum & conficiendi frumenti penéfolennis efl huius pecoris labor. Quare omncerus tanquam maxime neceffarium d efiderat afellum:qui, vt dixi; plera que vtenfilia & vcherein vrbem, & «o reportare collo,veldorfo commodé poteft, C olumcella. Apud nos molitores maximeafellis vtuntur, & ruflici ad 5 lignationem & rebustuis vehendis medici. Quicquid perafellum fieri potcft viliffiméconft ? /Plin.Mulisequis efinisferiz nalla, nififi in familia funt, Cato, Quotiugaboum,mulorum;afinorum hàbebis,totidem Ks cfle oportet,Idem. Alibi quoq; afinos ploftrari 05, & alinum molarium.& iugum afi narium a pud Ca URL reperio. Ad bellivfum afin perneceffarij fun tqui portéton era. (aueua qo gom tiydibdbroea Pollux Mm Mn Kr currustrahant,muli;qui vtrumq; praftent. Celius ex Pollucis lib.i. Quondáafin isnonfolum onera ecflanda im. poncbantur.fed & piftorum hi carru culas trahcban t. Nunc& hipropévbig; cum quiscommnutan E: » mu rus:loüdiinuehuntur canielis,equis;afinis:feliciores elephantis, Arrianus. A finü 400.numm m emptü Q.Axio Senatori.autor eft M, Varro;baud fcioan omniü pretio animalium victo;Plin. Queflusex ijs opima predia exu- pcratNotum eft in Ccltiberia fingulas quadragenis milibusnumorum enixas (alis emi) Plin. À lini Arcadici: NN Grsxcianobilitati;in Italia Reatint,vfque có vt mea memoriaafinus venicrit fefterti js millibus fexaginta ,& vna qusdrige ome canfütedintquadcingentismilibus Varros Fr alibiOptlnumteft GnguityRcstinem femp, vbitficenisae quadragenis millibus FS. admiffarijaliquot venierunt; Quadraginta feflertia valent are ONDE bis mille libras l'uronicas,boceflmillefolatos bilibres. Tanti comparatam referun tafinam Reatinam erulam aiatricem & prolificam. Quo fit vt fexaginta milia feflertiorum num morum,quibusafinü füamem od "ME . Varro miratar, folatorum millequingentorü compleantaflimationem; yt Robertus Cenaliscalculauit 1 T mochaim regno Perfidis,afini funt pulcherrimi & optimi, vt & vnus vendatur pro triginta argenti gondesiliu. Paul. Venetus. Ecquoniam afini propter mulorum generationem precipue vtiles ac pretiofi fünt, multa hic quz adeam & afinosadmiffarios pertinent;dici poterant, nifi commodius videretur in mulorum vfa ; mentio » x E diferte Ex onagro &atina genitus omnes antecellit, Plin Cariani propter equorütinopisnrafinisin bello plit- (zoe CTS | |^. gimum " , , ; rimum vtuntur:&afinum Marti faerificanty quem folum Perfe ex omnibus djs colunt; & bellicofi funt , Strabo libxzs.Idà Scythis fieri ait Arnobius A pollodorum citans, Gyraldus. Saracori A(inisad Ferenda oneranon vtun- . türnequead molasfeti bellatores habent , & quemadmodum in equis Grxci fedentes , ficafinis hi bellica peri- cula excipiunt. Acliants. Afininum lac mifcentad Phrygium cafeumr conficiendum , Ari(lot. Stercus afinorum primum eft maximéhortis:deinde ouillum;& caprinum, & iumentorü,Palladius. Brafficisfimum afininum ma- "Ximeconaenit; Plin. Quidam bubulo iumentorü fimum praferunt;ouillum 4; caprino:omnibus veroalininum, quoniamlentiffimé mandant; contrario vfüs aduerfus vttunq; pronunciat;Idem. Vide plurade Ainino fimoin | sooo. Aegrotantem malum (arborem curabis flercoreafinino aqua diluto ;rigando ad diesfex, Anatoliusin Geop. Tibizludicrz nunc élotooffibusq; afini &arpéto fiunt; Plinius: & alibi, Atinorum ( inquit) offaadtibias 1o canotafunt. Tibiarum artificesceruinis offibus,quorum oltm vfus erat , afini na preponunt, tanquam argutioraz |»3e menclaturaadagij infl; : ? — demfenfu legimus Oneabates,Ste phano veia. Aceypti vrbs eft. Maxima ctiam apud Parthos ignominiadu- & Acfopusapad Plutarchum infapientum conuiuio miratur tam craffam & à Mufisalienum animal offa maxi- metenuia& muftca habere. Niloxenusetiam eodem inlibro:Bufirite inquit Naucratitas nos accufant quod ex | afinisoffa ti bijsadhibere eccpi mus;cum ipfisyeltubam audire nefas fit, quodafini vocem affimilet,, qui propter Typhonem eis cxofus eft.Colyft anenias cognominatus cft Empedocles Laertio teftciNam cum Agri gentini ven- fo oSibredbor tius etis dicitur eireumpofitis vrbi pellibusafinorum innumeris. Apud Cumanos mulicr inadulterio deprehenfa ducebatur in forum, vtilliclapidiinfiftensomnibus effetconfpicua. Deindeim pofitam afino;atqsita per totam ciuitatem circumductam, reducebant ad lapidem, vtibi rurfus cffet omnibus fj pectaculo. Hisactishabebatur infamis peromné vitam,& ignominia gratia Jvecamc dicebaturjquodafinum equicaffet; Ea- | pisautem nefaftasac deteflabilis habebaturia quofleterar malicr;Plutarchus in Problematis.Quadrabitliec no- - inflar in. quamuis proftitutz famz. In Varini Camertis Lexico onoboflides & onobatidcs ca- cebatur,nudüalnoinuehi,Suid. Afininz pellis germ £/95/ur funtfpiffe,& parantur à pictoribus quiijsad pin- gendum velfcribédum vtuntur. Mesha Arabice nomibatur pannuscontextus ex pilis atinorum & caprarum, vel caprinis tan tüm:vnde Arabesfolitudin um incole tentoria & faccos fibi conficiunt, Andreas Bellun en. Equz cal- uatia fed non virginis, intra hortum ponenda eft, veletiam afinz. Creduntur enim fua prefentia foecundare qux fpe&tant;Palladius.Columellalib.io-inter rufficorum remedia aducrfüstem peftates.ficftribit: | Hinceaput Ar- cadici nudum cute fertur afelli "Tyrrhenus fixiffe Tagesinlimiteruris. Afinusquatiensaurestempeflatem indi- «cat, Incertus. Afeili fe vertcntcs fricandoad terram dorfa füa;indicant magnas piuuie guttas. Obfcurus.. - L] B 2 . 4 3o: Pullosafinarum epulari Meccenasinflituit , multum cotempore prlatos onagris: pofteum interiit autoritas faporis,Plin. Ariftophanisinterpresin Vefpisfcribit afinos Athenisin cibü venifle, fi uperhis verbispoete :O*a» polsyys Cageyoreplov gp eV Oh jj rie een B cire vomrooatenimv ive dale. Sunt quiafinorum domeflicorum,etiam cum fenucrunt,carnesmandant:qua peffimi funt fucci;ac concoctu difficillimz;ftomachumá; lzdunt, & protereain- teredendum fünt infu aues:quemadmodum equorum ac camclorum carnes, quibus ctiam ipfishomines ,anímo & corporeafininiaccamelint,vefcuntur, Galenuslib.s dealimentorum facultatibus. Circa Alexan driam abun- dat Elephantia, propter calorem aeris & vi&um:vefcuntur enim athara,lent e,cochleis & falfamis multis, 8 a(ini- nis carnibus&aljshuiufimodi exalffum & mclancholicum fucci gignentibus. Gal.2.ad Glauc. Lac niuliebre tem : peratiffim umeft,mox caprillum, hinc latintnüouillu mdq;, poftremo vaccinum, MAU Archigenes&Phila- griusomnelacincommodi efle calculofispronunciant;prater afininum;quod fübilantie tenuiffimum eft; & fa. |. 49. cultatis facillime diffoluentis. leitar mirabiliter articulorum tumores & nodos ( quosad callo(e duritiei modun $0 ampliores fiu. . . &ecamclinun 9o Ini ex vitiofi latis vfu puerifuflinere coguntur) leuigat & deletivndeadmonendum duxi vtipf:m calculofis aífidue "heming menfura exhibeat ur,poft matutinas deambulatio nes,atq; id pra feruádialapidis generatione gratia, prae omnibus alijsfiat. Meminit horü Actiusin curatio ncfapidis veficeJdem fcriptor alibi de fup puratis renibus tra- €&ans,his verbis vritur:Lacitaq; cü melle poft puriseruptionem cis przbendum:& primum quidem afininumaut equinum;ad viceraenim repurganda conducit:quíi verorepurg ationeamplius opus non habent, & morfus fiunt obtufiores,indigetq; eger nutriméto; tuncetiam bubulum laceis exhibendü duarum auttrium hemihiarü men- | fura. Bubulu msafininum;& equinum lac,ventri magisidonea funtfed ipfum turbant; Diofcorides. Maxime per- pur atlacequinum,tumafininum;deinde bubulum,tum caprinum, Varro.Agathuscum vrfis& tauris & lupis confligere folitus lacteafinino vefcebatur. T extor. Pullum afininumà parturecenté fübijciunt equz, cuiuslacte tquodidlac quàm afininum;acalia omnia dicunt effe mclius Idem. Dolciffimum ab hominisla- efficaciffimum ex finis, Plin. Bub ulum lac pinguiffimum efljouinum & caprinum multo minus; " eofz fübftantiz habet , vt Galenus ipfe exponit. Sed ne fim longior ,& Minsd hoc in lzco TN ; contra 5-14 RM 10 De Quadrupedibus | contra Manardüm dicenda haberem ad remediatraníco qua ex afino.& diuerfis cius partibus apud fcriptores eelebrantur. | ms hor. | Ex eadem aqua, de qua bosauta(inus biberit paululum futmptum & potatum,tollit efficaciter capitis dolorem, Marcellus & Piin... E caluatiaafini;&c. ad comitialem remedium eftapud Trallianum: nifi forte 2y« male aliquis fcripferitpro Zvs,quodeft Zv/pers. Afinifrons cutialligata geftatag; morbo comitialiliberat, vt legitur in libro Stratonis,diciturautem mofchionis, T ralltianus.Coralliumex cerebroafini alligato Epilectico.Idem. Adcomi- tialem prodeftafini cerebrum exaqua mulfa , infumatum priusin folijs femuncia per dies potum, Pliniuslib.28. cap 16. Numerus dierumin exemplaribus vulgatis non eft expreffus:ex fequentibustamen conftat non pauciores effe quàm 3o. Ridiculum cft quod apud euüdem legitur:Si quisafino (inquit) in aurem percuflumà (corpignefe re dicàt; tranfiremalum protinustradunt.. Eftgenusfebrium quod amphemerinum vocant ; hoc liberati tradunt, fi quisé venaaurisafini tres guttas fanguinis in duabus heminisaqua hauferitiitem venenata omnia accenfo afini pulmonefugere; li n Idem fitritus bibaturadanhclitum & tuffim commendaturab Haly Arabe. Sunt qui ex afi- nomarenigrod; cor edendum cum pane fub dio prima aut fecunda luna przcipiant contra morbum comitia- lem,Plin. lecurinaffatum efu comitialibus prodeft; fed ieiunisedendum praecipitur, Diofcorides. Alij admixta modice panacoyori inftillandum docent 1dà; diebus quadraginta: fic àcomitialibus morbis & alijs infantes tueri, Plin.Aridum tritum cü petrofelini partibus duabus , & nucibusiuglandibus tribus purgatis ac melle illitis (aliàs acmelletritim) in cibo datum hepaticoicianomirabile eft.Plinius & Marcellus. Cinisex co cum oleo ad fcro- phulas vtilis cft.Item ex hepate & carne eius cinis ad fiffuras frigore contractas,vt Auicenna fcribit: cgo Diofcori- dem magisapprobo;qui vtraq; hzc remedia vngularum cinertattribuit;vtetiam Rafis. Adlienis vitium efficaci 29 fime daturinucteratus lien afinijita vtin triduo lentiatur vtilitas,Plin.$i licnofus de fpleneafini arcfacto quotidie ieiunus pauxillum manducet, ita potenter fanabitur,vcintra triduum vtilitas remedij huiusappareat, Marcel. 'Splen contritus & exaquaimpofitus mamillislac prouocat, Sextus. .. Lien inuetcratusexaqua illitus, mammis abundantiam facit;vuluas fuütfitu corrigit; F In. Splenisafinini leuiffimus puluis,cu mfcuo vtfino&olcoad mellis craffitiem reda&us, & illitus;fapercilijs pilosreflituit,Rafis. Renesinucterati tritiq;, & in vino mero dati, veficae medentur; & vrinzincontinentiam cchibentPlin.Eidem arcfacti atque exufti tritid;,id eftin puluerem tenuiffi- mum redacti, & ex menfura conchula vnius cum vini meri cyathis duobus flranguriofo potui dati efficaciter me-. dentur, Marcellus. Cinere genitalisafinifpiffari capillum putant, & € canicie vindicari fi rafisillinatur, plumboq; tritiscum olco;Plinius Coitus flimulat dexter afin: teftsin vino potus proportione; vcl adalligatus brac hiali:nec noneiufdem à coitu fpumacollectarofeo panno, &inclufaargento;vt Oflbanestradit. Salpe genitale (afini) in 3o. oleum fcruens mergi rubetfepties; cod; perungi pertinentes partes: Bialcon cinerem exeodem bibi, Teftesfale — afferuati& afperfi potionsimafinarum maximelacte vel exaqua;ad comitialem profunt;Flinius. Fel tauri velafi- ni vtrumq; perfefeaquainfractum, maculasin facie tollizeuitatis folibus ac ventis poft detra&tam cutem. Pli- nius & Marcellus. Sanguis afinifedat fluxum fanguinis ex vclamine(id efl;cercbri tunica ni fallor) Barbarus qui- dam: (Diofcorides hanc vim cerebro gallinaccorüaxtribuit.) Sanguis afini prohibet fluxit fanguinarium é me- ninge, Àuicenna, Eiu (dem tres vel quatuor guttz.cum vino haufiz , febres quotidianas fanant, Aefculapius quidam. Plinius , vt paulo aute cetuli , idem [cvibit de. tribusguttis fanguinis éx vena auris, in du abus he- minisaquaz hauftis.Sanguisafinini pullicx vino,regtiomorbo medetur, Plin. Medullacameli, adeps &lacafini, pilié cauda fimi, adijctuntor vnguento cuidam adrefolutionesapud Aetium 12. Spuma nitri canum mor(ibus exafininoadipceaut fuillo mcedetur.Diofc. Adipem tradunt cicatricescorpori concoloresreddere; Diofcorides: 49 yel vtalij, veftigia cutisabolet;vt Plintus;cicatricesnigras reducitad colorem. Sanat & vuluarumexulcerationes — dem inucteratus,& in vellereappofitus duriciem vuluarum emollit:per fe vero recens &inueteratus ex aqua illi- tus,pfilothri vim obtinet; Plin. Sim edullaafintantfeuo;is qui comitialem patitur,loco calido inungacur pluri- inum iuuabitur, Ralis, $Scabiem hominisalininz medallz maximeabolent.Plin.| Seuocicatricibusac lichenile- prisq; maxime colorredditur: Soleadufta codem aptiffime curantur, Plin. | Coitusftimulatanferis mafculiadipe permixto illitam,Plin Sextusfimiliter, qut. non cuum fcdadipemrectiusvocat;&ad anum hoc medicamentum apponi iubet. Pellisiniectaimpauidosiofantes facit; Plin. Somnos allicitardeolz toftruminpelleaftnina fron- ti adalligatum.Idem fuffitoafini albi pilos & lupt flercus, Jippocrateslib r.de morbis mulier.in prefcripto quodà. ad conceptum; Epilepticus concidet fi pilosafinr& mulein füffitum offeras, l'rallianus.Sanguinem fiftit pilorum | afini cinisillituscfüicacior vis € maribus aceto admixto &in lanaad omnia profluuia impolito.Plin.Offa cófracta se | & decocta contra leporis marini venenum dantur. Vngularumafini cinis perdiesmultos (toto menfe Plinius) biniscochlearibus (velvt Rafis habet;ponderetrium aureorum & dimidi]) potus, proditur comitiales adiuuare: exdem oleo faba& firamas difcutiunt:& illitz (puluis (iccusillitus) pernionibus medentur. Diofcorid.& Gale- nuslib.ri:de fumplicibus pharmacis. Ad e pilepticos,vngulas afininas vftas & tritas dato bibendas continuo: pror- | fusenim curát. Nic. Myrep(üs.Perniones Graci chimetlavocant;aliqui in iam citato Caleni loco non re&té phy- getlalegunt.Strumas difcutit vngule aüni vclequi cinis,ex oleo aqua illitus,& vrina calcfa&a.Plin.| Curat etiam eaquz ferpunt vlecra,infperfus; Idem. Afini vfta vngula mifcetur medicamentisad vmbilicitumores infantium, apud Actium:item collyrto oculorum apud Myrepfum.Vnguleafininz fuffitz partum maturant,vt vcl abortus euoccetur:nccaliteradhibetur, quoniam viuentem partum necant, Plin. Cinis ex eifdem ci afinzlacte inunctus, cicatricesoculorum & albugines tollit. Vt leucomataoculori efficaciter difcutias,vngulasafini viuentis lima; & 6o fcobeearum quàm tenuiffimo;qui leuitatefua oculos non offendat, cum lacte muliebri mixto frequéterinungi- to, Marcell. Annulum exvngulaa(ini,in quo nigri nihil fit;ab epileptico geflatum,;prohibereaiunt;ne concidat. Hodieidem pollicentur deannulo cx vngula alces.Ad concuffos dentes & dolentes; Áfini vngulá vftam tritam; aceto excipe; & orbiculosfaciensrepone:ad vfum, aceto orbiculum vnum liquato; datod; ore continendü, ilicó enim dolorem fedat tollitq;, é Gal.cup 2. Capilli & barba: nafcentur etiá glabro;filichenéalini;id eft colle&ioné duram quazelt circa crura cius;confburas;& teras, X puluerem illum ex oleo vetere jmponasihoc ita validü eft, vt fimulicriinde maxillam vnxeris;barbasei nafci (cias, Idem.Lethargicos excitat illitus ex aceto;Plin. Ex quacung; caufa grauedin£ capitis exortá, que intempefliuü cócitetfomnü, fine dolore difcuxit;fi quis impetieines in afini cruribus naturaliter natas detrahat;easq; in fcobe delimatas,immixto aceto narib.penitusobftipet, Marcell.Car- nesex iure fumptz phthificis medentur: Hoc gencre maximé in Achaia curantid malum; Plin. Simile quidapud 76 Auicennam De AE CENE s IH . Auicennam legitur. Ad phthifiu, carnea(inz feuoque capre, medicina fa]ubris, Serenus, Sunt qui carnem afini, fanguinem alij aceto dilutum , per dies 46. bibendum contra morbum comitialem przci piunt, Plin. Afini- num accum melle potui datum , ventrem facile &fine periculofoluit; Marcel. Diofcorides &ali j fimpliciter aluum mollirefcribunt. Bubulum;afininum;& équinum lac,ventri magis idonea funt,fed ipfum turbant, Dio- Ícorid. Afinzlacad purgationédat Hyppocratesin libro & dizta morborum acutoru m; vbi Galenus cóment.4. laciftud purgantium omnium mitifimum &infirmiffimum effe fcribit:effe veró humídius quouis alio la&e & ventri dejjciendo aptius. VideMundellam in Dialogis,quodlacafinz nó purgetafferentem. Afininum peculiari- ter collutosdentes gingiuasqs ftabilit, Idem. Afinino lacte dentes dolentes colluito: hoc & eos qui mobiles funt ,., €Otroborat. Archigenes apud Galen. Nic. Myrepfus. Eodem lacte percuffu vexatos dentes, aut dentium eiufdem 10 cinere;confirmari notum efl; Plin. Non folum enim dentibusinnoxium eft, fed ob tenuitatem ctiam abftergen- do conducit. Comitialibus morbisvtiles tradunt tefticulosarietinosin ueteratostritosque dimidio denarij. pon- derein aqua,vella&isafinini hemina.Interdicitur vini potus quinis diebusante & poftea; Plin. Ad comitiales (vt diximus) coagulum vituli marini bibunt, cumla&teequinoafininoüe , aut cum puntet fucco:quidam ex aceto mulfo;nccnon aliqui per fe pilulas deuorant;Tdem. Diocles epileptieis datlacatininum & equorum impetigines vel mulorum , neque tempusadijciens factis & odiofis zgrotantes afficiens rebus, Ccel. Aurel. quodipfe Coelius non probat. Lacaftminum melle mixtum Galenus inuent,qui fere contabuerat;à balneo flatim exhibuit, Lac afi- ninumin hecticis&tabidis morbisadmipiftratur: nam plus feri habet quàmalrerius fübftantiz, vnde in phthift- cis magis ad deterfionem praebetur qnàm ad nutritionem, à nutriendis autem afinusin otio & herbis recentibus, vtfarraginc,hordco,fecale, Rond. cap. de affe&t. ventris. | Sufpiriofisante omnia efficax cfl potus equiferorum fanguis;proximelactisafinini tepidi cum bulbis decocti;ita vt ferum ex co bibatur, addito intres heminas cyatho nafturtij albi; perfuti aqua;deinde melle diluti; Plin. Si dolent vbera,lactisafinini potu mulcentur: quod addito mellefumptum & purgationes mulierum adiauat;Idem. Stomachum exulceratum la&is eiufdem potusireficit, | item bubuli, Plin. Ariftolochia vel agaricum;obolisternis ex aquacalida;aut la&te afini pota,ftomachi vitia fanat, Idem. Doloresftomachilenit & maxime his,quibus triftitiaaut defperatio accedunt, lacafininum aut muliebre autbubulum;filicibusincoctis potatum, Archigenes, apud Gals. rez. Heraclides orthopnoicis deditanifi fc- minis quod ternis digitis prehenderit, tantundem hyofcyami cum la&teafinino,Plin. Commendatur etiam ad tuffim,extenuationem, fputum fanguinis) hydropem & duritiem fplenis. Capiti tamcn infirmo, & verti gineaut tinnitulaboranti non conuenit. . Priuatim prodeft contragypfum, & cerufam,& fi ulphur, &argentum viuum: Item durzaluoin febri. Gargarizaturquoque faucibus exulceratis vtiliffime:& bibitur ab imbecillitate vires rc- 3o colligentibus, quos atrophos vocant.In febri etiam qua careat dolore capitis, Pueris ante cibum lacis afinini he- minam dari;autfi in exitu cibi rofionem fentirent;antiquiinarcanis habuerunt: fi hoc non effethabuerunt e ca- prinojPlin. Ad columellam pendulam (id efl; valdelaxatam abfq; inflammatione) mentam ac rutam & corian- drum lacte alinino trita gargariffanda praebe. Galenus de compof.med.xa 7. lib. 6. Adaphthas,lacafininum -gargariffandum przbe.ldem. Eiufdem potus vtiliseft cceliacis & dyfentericis, addito melle, Plin. Tenefmus (id cíterebra & inanis voluntas egerendi) tollitur poto lacteafinino;item bubulo, Idem. — Serum aut lac afininüm propinat Hippocratesin tabe dorfali.& bubulum lac per dics 40.lib.z-de morbis.1dem ad fluxum & alios morbos vtericoagulumafininum cum mali puniciradice;&c, bibendum praecipit. Suntinterexem pla quilac afininum bibendo liberati funt podagra chiragrate:Alij vero feriafinini potu eofdem morbos prorfus euafere;Dlin. Aqua . mulfacontra hyofcyamum falutaris eft cum lacte; maxime afinino,Idem. Afinino lacte poto venenereftinguun- 40 tur. Pcculiariter fi hyofcyamum potum fit, aut vifcum (chamzleon ixiaspotius) aut cicuta , autlepiis marinus, autopocarpathum, aut pharicon;aut dorycnium : & fi coagulum alicui nocuerit : nam id quoque venenum eftin prima lactis coagulatione. Sed meminiffc oportct recenti vtendum , aut non multó poffea tepefa&o. Nullum enim celerius euanefcit;,Plin. Cancri fluuiatilestriti potique ex aqua recentes, feu cinere adferuato; contra vene- naomnia profunt, priuatim contra fcorpionum ictus cum laéteafinino : vcl fi non fit;caprino, vel quocunque: Addi & vinum oportet, Idem. Venenis datis expellendis, lacafinz, placideque bouis prodeffc loquuntur,Sere- nus. Lacafinicontro leporem marinum commen dat Nicander. $i hydrops à fplene fuerit;lactisafinini hemmas octo przbe melleaffufo; Hippoc. lib. deinternisaffectibus. Rupta, conuulfa; cancri fluniatiles triti in afinino lacte maximefanant; Plinius. Afininumlac conferrealiquid candori in mulierum cute exiflimatur. Poppea certe ,. Domitij Neronisconiunx , quingentasper omnia fecum fcetas trahens, balnearum etiam folio totum corpus 5o illolacte macerabat,extendi quoque cutem credens; Plinius: & rurfusalibi, Cutem (inquit) in facie erugari & te-. | nerefcere, & candorem cuftodirelacteafinino putànt. Notumque eft quafdam quotidie quingentarum cufto- dito numero fouere: Poppea hoc Neronis principis inflituitbalinearum quoque fic folio tem perato ; afinarum gregibus ob hoc eam comitantibus. Denigrantcapilloshzc, Radicem capparis tritam cum muliebri lacte, aut, vtalijs placet;afinino; ad tertias cognito & ad noCtem pro cataplafmate imponito. Archig.x. zóz. Vrinaafini at- trituscalciamentorum cum]uto fno illita fanat:item fcabiem hominis, & vngues (cabros, Plin. Leprasac furfures tollittauri , vel addito nitro vrinaafini circa canis ortum , Plin. Afini vrinatraditur nephriticis fiuerenum vitijs mederi in poti Diofcorides. Eadem cum melanthio prodeft contra omnesimpetus & füppurationes fiue panos & apoftemata;Plin. A. fydere percufforumcuratio, Aftnilotioipfos confperge & (inefcent; Galenus. Alij vlceri. . - bus exedentibus & humidis vtilem pradicant. Sideratis vrina pulli afinini nardoadmixto perunctione prodeffe &o dicitur, Plinius. Eadem capillum denfari putantadmifcentQue nardum faftidij gratia,Idem. Vrina muli vel mu- lz velafini cum faolutoillita;& clanos abolet , & callis medetur, Marcel. — Ad pendulam columellam A pollo- nius lotium Afini plurimum & calidiffimum bibendum praeberi precipit. Galenus. Fimum afini recens cum rofaceo in grauitate aurinm tepidum inflillarur, Plinius. Vlcera capitis fübito nata fanantur , fi afini (terco- ris fucco , & fcille contritz quantum fatis videbitur , & bubule adipis tantundem mifcueris , atque ad capi- . tis Ylcera veluti ceroto vfus fueris, Marcel. Quidam, fi inteftitia prolapfa in hernia non poterant intromit- ti , füperponebat ftereus afini calidum & hoc per 3.dies continuabat. Arnoldus. Tam afinorum quàm e- quorum fimum , fiue crudum , fiue crematum , addito acero , fanguinis eruptiones cohibet , Diofcorides. Stcreus afinz aridum naribus infrictum fanguinem fine intermiffione fluentem cito com petcit, Plinius. Jdem E rccensim ponatur, profluuia fanguinis mire fedare dicitur:item cinis ex eo. Qui vuluz ctiam prodeft impo- 7e fitus, Plin. Ad fluxumfanguinise vulnere: Recentem ac calidum adhuc fimum afininum cataplafimatis modo M mur | fuper NU. o A 12 | «De Quadrupedibus fuperimponito. quàdfi aridus fuerit;diffolue pauxillo aceto. Galen.eupor.z, Ad fluxum fanguinis narium; Afini ftercus comburensinfuffla cinerem eiusaut exprimensinflilla fuccum. Idem cap.z. Item, Afinini fimi (fic enim reddo Latine Onida) etiamnum colentis fuccum miftum cüaceti equali portione; & tanta farinztriticez,vtfore dium habeant confiftentia,lineamento adfricato, quodaffe&z nari imponito. Idé cap.1. Afiniftercus ad heemor- rhoidas,apud Aetium lib.r4. Stercora afinina vel equina;fi dá calida funtapponantur;fan guinéex vulnere fluen- tem fiftunt.Rafius. Ad fanguinévndecung; fluentéadhibetur:f1 é naribus profluát,fuccus expreffus inflillaturac retinetur, Siobftruantur eo venarü velarteriarü aperta ofcula; fanguis cotinetur. Fimusafini calidus vino mifce- tur,cui intincta vtaffatim fuccum combibantlinamentagoffampina , ad fluxüá fanguinis coercendü locisaffectis immittuntur; Rafis. Emplaftrum ex codé fronti impofitum fluxionem auertit;Rafis. Armentarij equi velafini, uiherba pafcitur;ficcum fimum liquatum in vino, mox potum ; contra Ícorpionum ictus magnopere auxilta- tc tur, Diofcorid. Afinini fimi cinis ex vino coelíacis & dyfentericis confert Plin.Ad lienofos cum przduro tumore: Afiniftercusaridum aceto diffolue, & perlinteolum excolatum potui dato.Gal.eup.2. Ad comitialem morbum, Afini ftetcus fri&um cochlearium duorum pondere quotidie exhibeto atquezgrotus morbo liberabitur. Id re- medium longa experiétiacomprobatum eft. Idem. Si fella crefcant, Et niueus prodeft ex vbere fuccusafellz,fi te- pido vinoinfundas,ac mella piperá;,ferenus. Fimumafinini pulli; quod primum didit à partu, polean vocant Syri,dantinaceto mulfo contra lienisvitium: Idem coeliacis & dyfentericis confert:Infapa decoctum;colo ma- gnopere prodeft: Datum faba magnitudine évino medetur morbo regio intradiem tertium : Eadem & ex equi- no pullo fimiliterq; viseft; Plinius. Ad podagram , Afinini ftercorisfuccum afinino la&i ac dulci vino ad mifce & illine Gal.eup4. Si pregnanti mulieri menícs profluant, ftercus afininum ficcum & rubricam & fapiz teftam te- rito,& linteo illigataapponito. Hippocr.lib de fterilib. Idem in lib, de fu perfetatione,inter medicamentaquibus 5, füffitus vterusclaufusaperitur , numcratfibri tefl&;afini mafculi ftercus,adipem fuillum. Ad nyctilopa id eft;no- &urnam oculorum czcitatem,expreíTum ex recenti onide(id eft; fimo afin) fuccum oculisilline.Gal.eup.r.Eru- ptionibus pituitz afinini fimi cinis illinitur cum butyro,Plinius.Equarum virusà coitu Anaxilaus prodiditinly- chni: accenfum equinorum capitum vifusreprafentare monftrifice: fimiliter exafinis, Plin. Membrana partus eàrum,pracipue fi marem pepererint; olfacta; accedente morbo comitialium refifüit, Plinius. Ad leucoma equi mifcetur, lac canisautafini fanguis colunibzsros brafsicz,&c. Hippiat.cap 1x. Suntqui ex luto orto ex vrina quá alfinusin via excreuit,fcabiem ouium illinunt,Diophanesin Geop.Stercus afininum flatim oportet imponere in i&um fcorpij, Vegeriusin by piatricis. | | H. . Philologiadeafino. | | a. Afinus Grzcis?- dicitur wee «lu vc quod hominum operaiuuet,vride & iumenta Latinis di&a. A'spa6& 30 afinus vel mulus,&c. Videin Muloa.Cyrenenícs afinum 82/«9v vocitant: Cretenfes Yzaeco:quidam Bzwoov; qui- dam Aivalij w:52uvxevà nimia vocisabfurditate, jvxesov.óvidioy & «awbic, diminutiua funt. Afella proala quoq; fiue axilla reperitur,vndeillud in facris, Prouer.19.& 26. Abfcondit piger manumfubafella:ficàqualo quafillum dici- mus, KoóvAsc Varinusafinosinterpretatur,qua vox ad cantheliosaccedit. Inueniuntur & hzc nominaapud Gra- c0$, xa/Uoy vnde vocatus cantbarus,id eft fcarabeus;qui exafini fimo fobolem fibi parat: «b»« quod talum quoque fignificatzstuvov apud Varinum, haud fcio quàm re&é fcriptum. Mowisvt D Cyrillusin Ofee propheta exponit, alij veró magnam belluam;qua propter feritatem folitaria pafcatur proprietamen aprum fignificat, qui folita- riusdegit Suidas ctiam lupum folitarium interpretatur. Nalsoy («5 d|piarroc (vel aBusas 9» ficut & Picrius legit) GuyyliesSz 1 2wG-. V arinus. Tie Jar. afimus fufcus, Etymologicon.TIaedlev avoduoson, 1 mrt puov eiair Dyavijtadlovoi , apud Varinum. Teejvw, afinusl.bore & fcnio confe&us:accipitur etiam prohominefene& atate exhaufto,3xe/Cac.afi- 49 nus,vcl ariesagreftis, Suid.ise/Gawrec etiam pulpita dicütur; iQ" dv axpav tav oi vasengrrodolovet oue Cav rec Camers. Ariftophanes in Vefpis, Q'cduory iDaiered O job o xoirfi (Oo. ero aro KOvrripee dicütur miniftri publici qui hominesad iudicia vocant, item teftes qui vocantur:fed poeta xaxmigO hic dixit zu! vaivoiow civi 8 «quos. Et alibi in eadé comeedia, E'orcaz d mece GU veomAs Ta vpu*y) Koarrfiol eic ovn up vos Sorobed onem: Hic item x2s77e; di- xit proafino;eftautem fcommain fenem Qiicd/iaslu. Taofovr. anus putida; vel afina yetula:Qopzveve, afinus regius, Varinus Muy Ax. libidinofus,moechus,vt usc Phocenfesafinos quoq; admiffarios mychlosnominant. Afini epithetaapud poctasleguntur;tardusonerarius;doffuarius, vilis, plauftrarius, molarius, piger, pandus, vulgaris, Arcadicus; Mznalius,ignauus;lente gradiens;auritus; iners,rudens; Ícgnis, borxipilus, turpis;clitellarius, lenti- pes; quadru pes,infulfus, miferáda fortis.Etapud Gracos velscmauvreiene d ynaicsf eo dum scs B eoru mv e Ais Memo poe mAvmualuocsuvi atrii fyov interpretantur Grammatici 2 xo Outysudivor ví àmu, quod epitheton cani fagaci aptius $9 eft. Extat egregium Pallade epigramma inafinumfegnem,non indignum hiclegi. Av amagny tci me oves uetpóOvjuov&doousy, — Tw BaguCoptrav óppucv óderme at. Yiov 75e [Deu du vir (By o yov oi voy oney ov ovespov, TA ad aka tudóyt Gov Oo v0, ots TOV, Deafelloinfe&o multipede, & eiufdem numinis pifce,fuis locis dicetur: verumque ctiam Greci onon velonif- con vocant :vtriqueà cinereo (quem Germani etiam afininum vocant) colore nomen. O'ic;sflercus afini. A egi- netz2.52. Áfinius& Afcllius nomina propria virorum leguntur. Heratia infula eft ; quz antea dicebatur Onus; Plin. Aline, Ac» Peloponnefi vel Achaiz vrbsiuxta Meffeniam, vnde finus Afinzus:Lucanus, Quas Afine cau- tes,& quas Chiosafperat vndas.Efl& Laconica vrbs dicta ab Afinefilia Lacedemonis;item Cypri & Ciliciz.Pre- terea vafis genus eft dvocapud Ariftotelicos interexempla homonymiz , quodà figura (ic dictum conijcio, vtor- 68 cham à bellua marina. Infigno cancri duz funt ftellz parue Afelliappellatz; Pliniuslib.i8. Exiguum inter illas fpatium obtinet nubecula;quod prafepe dicitur;Lactantius. In cancri deformationis parte, vt Hyginus fcribit, funt quidam qui áfiniappellantur, à Libero intefla cancri duabusftellis figurati. Liber enim àIunoncfuroreob- iecto,dicitur mente captus fugiff- per Th. fprotiam, cogitansad fonis Dodonzi templum peruenire, vnde pete- retrefponfum ; quo facilius d priflinum ftatum mentis rediret: fed cum veniffetad quandam paludem magnam quam tranfirenon poffet,de quibufdam duobus afellisobuijs factis dicitur vnum deprehendiffe eorum, & ita effe tranfucctum,vtomninoaquam non tetigerit. Itaq; cum venifletad templumTouis Dodonzi;ftatim dicitura fu- . roreliberatus& afellis grattam retuliffej& inter aftra eos collocaffe. Nonnulli etiam dixerunt afino illi quo fuerat vectus , vocem humanam dediffc.. Itaque poftea eum cum Priapo de natura contendiffe , & victuinab eo inter- fcCum.Pro quo Liberum eius mifertum,in fideribusannumerafle. Et vt fciretur id pro deo, non pro homine ti- 76 mido y - mido (quia Iunonem fugerit) feciffe;fupra cancrum conftituit; qui dex beneficio faerat affixus aftris. Dicitur eriialia hiftoria de afellis vt att Eratoflhenes: Quo tem pore lupiter bello gigantibusindictojad eos oppugnan- dos omnes deos conuocauit;veniffe Liberum patrem, Vulcanum;Satyros;Silenos;afellis vectos:qui cum nó lon- gcab hoftibus abeflent; dicuntur afelli pertimuitfe, &ita pro fe quifq; magn um clamorem & inauditum giganti- busfeciffe,vt omnes hofteseorum clamorein fugam fe coniecerint,& ità fint fuperati, Hec Hyginus. Poflremam fabulam Varinusetiamin Lexico fuo in afini mentioneaffert:& hanc ob caufam afinis hunc honorem habitum inquit,vtin cancrifydere occafum verfuscollocarentur. ^ Acharniciafini; de magnis afinis: dicebatur Varinus O even verbum apud Thucydidem Aelius Dionyfius mouere & circumagere exponit: &apud Hippocratéartveat eft « & Byoiv eripo iie velie; O'vor enim funt funes duciarij ex cannabi ftuppaaut lino; nimirum ad machinas vcl er- 19. gatasidonci,velaliequi ad trahen dumaliquid. Nam & cameli funes magni vocantur , à quibusanchorz fufpen- dütur. A'Eovec etiam;id eft vectes machinarum; jo; nominantur. Latini fuculas vocant tractorij generism achinas, qua conftanttercti ligno duobusaut pluribus vectibustraiecto; vtring;aquaextantibus longitudine: qux dum verfantur funis ductarius circa eas obuoluitur. Galli turnos dicunt, Germani Pa[Pei.genus illud earum quo ex hy- pogeis cupe fubuehuntur;velin ea demittuntur.- O'vcsvzaa£ Ícommain craffi & rudisingemi] hominéapud Ari- ." ftophanem,;nimirum àfunibus iam dictistra&tum, Apud Suidam 29» svza£ legitur diuifis dictionibus perzím- plex,cum tamenapud eundem in z, per z geminum ftyppax (quod: magis placet) fine interpretatione habeatur. Ceterum ergata machina tractoria vel hocà fucula differt quodaxeeftre&to. | Nam ctiam vectibus ficut fücula verfatur,non id quidem brachiorum ductu, f»d obnitentibus & ambientibus vectiarijs: Itali arganum vocant, vt Guliel. Philanderfcribitin Vitruuium : Germanici vuznden. Ad hacwG» vnitas eflin cubis vel tefferis, Polluce 20 tefte (vtcanis intalis) quz etiam cubus dicebatur,codem nomine quointegraipfa teflera: & eo fenfü accipitur in , prouerbio 52685 426650621, hoc eft vel maxima vel minima fumma. Merito autemaliquis per iocum miretur in ijfdem Midam;cui auriculeafininz;feliciffimum fuiffe iactum, cum afinusipfe infeliciffimus fuerit. Oy/ex Q-.fer- ra frabrilis, Varinuss Tv?) vad uvxoxsaensdyexóme A A eLis etospies G9 Np perrid Pollux, Superior mole lapis qui circum- uertitur, Latine catillus,Gracez«o-:inferior Latinis meta. - Xenophonlibro r.de expeditione Cyri:o 5j &ox£vrsc üvsc t A&ras opor sar. apud Pollucem etiam v9» zAddav legitur fimiliter prolapide molari. Cato molarium afinum,& Paulus lureconfultus af(íinum molendinarium appellat;non lapidem;fedipfum iumentum.Afinaria mola;quz ab afino circumagitur:vt Matth.i8. Qui offenderit vnum de pufillis iflis,qui in me credunt, prsflaret ei fufpédi mo- lam afinariam à collo eius;ac demergiin profundum maris.Graca eft uua (9 ài. Hippocratichirurgicum eft infirumentum onifcus,luzatorum curationiaccommodum, Afini nomen'n ludis literarijs illitmponitur, qui in - o ftudijsvel moribus deliquerit:is enim protenfis indice & auriculari dipitisa(inum vendere iubetur: hoc eft tant.- Íper hacignominia notari,donecin alium propter fimile peccatum cam transferat. Sunt qui écollo ftipitem;afini velnominetantum;veletiam figura onocephalum;eandem ob caufam pueris appendant.. Similiter & ali) quan. doq; derifuri quempiam, digitis vt dixi protenfisauriculasafini imitantur,& fibilum addunt. Hinc Perfius: O Iane,A tergo quem nulla cttonia pinfaé, .. Necmammu auriculas imitata eff mobilis albas. Ealvqieoys y Quse $vilscsPolluxirotulam nendiinflrumentum intelligo.Licebit etiam Zvov VOcitare, quem girgil" lum Latini, inftrumentum quo fila reuoluuntur. — Aaéijedie apud Pollucem udigenus eft; in quo pila ad paui- mentum yel parietem vi illidebatur, & repercutfa manu ludentis fubinde reijciebatur; cui plures cótinui pila fal- ^ tusfucceffiflent;rexappellabatur,& imperabat:victus autem aíinus, & imperata quauis exequebatur.: Aliusapud - . eundem luduspuerilisoftracindadefcribitur,in quo deprehenfusin fuga fimiliterafinus dicebatur. T'efta erat ab 4o iuteriori parte piccillita:eá aliquisad lineam in terra ductam eminus proijciebats fimul pronuncians, nox , dies; propter colores tefte diuerfos,quorum altera fibi factio eligebat:perfequebatur illa fugientem alteram; cutus in proiectatefla color eminebat. Platoin I hezteto:0 5 ouxpro v xaleB Errat eo dvaeiv obe oux e At ovase dvo» de D^, aiv re pioéuroa aaro Tir Os mrixede qpov.. Commodus Caefar (vt Lampridius refert) habuit hominem cuius promi- nebat penis vltra modum animalium,quem onon appellabat, id eftafinum,fibi chariffimum , quem & ditauit, & - facerdotio Herculis rufici propofuit.Hinc etiam onobelos dici coniectanttfunt autem hi qui vtriliores videntur; vtin Heliogabalofentit Lampridius,velut alinitelum przferentes,Cxlius, Eryfichthon Myrmidonis filius. pro- pter voracitatem afinus eftappellatus;Aelianus. : Euclioille Plantinus paupertatem fimulatisad Megadorum di- uitem filiam eius ambientem in Aululariafic loquitur: Nunc fi filiamlocaffim meam tibi ,. in mentem venit; Tebouem effc; & meefleafellum;vbi tecum coniunctusfiem, Vbionusnequeam ferre pariter ; iaceam ego a- 5? nusinluto.. l'u bosme haud.tnagis refpicias, gnatus quam finunquam fiem: |. Et tevtariniquiore, & me meus ; Grdoirrideat: Neutrobi habeamilabile flabulum:fi quid diuortij fuat; Afinimordicibus fcindant, boues in- curfent cornibus: Hoc maghunveft periculum meab afinisad boues. tranícendere. -.. Chriftiani cur afinarij per iS hominiam nominati fint;& Cliriftusonochelus,mox docebimus; Dre Ariflone Ephefio & Onofcelide eius filia abfürdior eft hiftoriain Plutarchi Parallelis; quàm vt hicreferridebeat. Ab afino defcendiffe mihi videntur Gra- corum vocabula; JveS9»,órdrzusovosoc dvowiCem, & alia huiufmodi. Ncalces cüm pratlium nauale Aegyptiorü &.Per- fatum pinxiffct, quod in Nilo, cuitisaqua eft mari fimilis, factum volebat intelli 3 ;árgumento declárauit; qu od. artenon poterat. Afellum enimin littore ( proripa) bibentem pinxit; &crocodilum infidiantem ci;Plinius; La- pisfpecularisinquibufdam Italizlocis vulgo fpeculum afini dicitur. /Onopordon herbam fi comederint afini, «'; erepitusréddere dicuntur. l'rahitvrinas & menfesaluum fiflit , fuppurationes & collectiones difcutit ; Plinius: 6o uecalibialiud;vtignota fit hodie;ficutetiam onovichla;cui flosdiaturnior per partesflorenti apud ei ndem, In- tervuas daranantur vifa cinerea & rabufcula & afinifca à colorenimirum dicta :cui eadem forte fuerit i/y3y Va- rino memorata. Afinaftrz, Macrobio;fibene memini,inter ficorumgéneranominantur.Prunaferiora matóraq;, afinina cognominata vilitaté;eodeni colore funt:quo:hordearia;Plin.. Auriculam afini Galli quidam vulgo vo- eantíymphytum alterum:Sabaüdidotum pratenfems;panem afini, Inter ftirpium nomen claturas Diofcoridi at- tlibutas;onomordiam helxineeftafini fanguis Aegyptijs, filix: afinusichrei Magis; fampfuchum. Onitis etiam herba ex origari generibasafinumriomine pre fefert:Nicander ye eméóAerov vocat;quod folium eiusafinis pabu- ' logratumfit.Onobletum herb linguc fimilis Hippocrati contra foeminarum proftuuiain vellere apponitur.De . Onocichlevidein Turdo.Onopyxusfolio & caule fpinofuseft, pli. Anonin quidain ononida- malunt vocare, . go Idem, Grammaticióvdwv exponunt? «sc veeuquAsonis Huic nominpefimilis-onuzisefl;aliàs cenotherá dictas qtiv Ao Li b inpotu ! io 7 59 Quadrupedibus in potu data feras quoquemitigat Plin, Onogyrus plantaeft male olida; quamalij anagyrüm vocant,prouerbid: etiam celebrissitem virinomen.A bubus Athenis Buzuges nobilitatus, Argis Onogyrus, Varro. Onophyllon ea dem anchufzcft,quz Arabice lingue autoribus etiam afini lactuca vocatur. Anchufam ipfam quoq; Grzciono- cleatn vocant;& folijs la&tucz defcribunt:Lycopfis etiam ànonnullisanchufa vocatur,lactuce folijs.que & onof- imati herbxapud Diofcoridem tribuuntur.Anchufz genusalterutn apud Diofcoridem onochiles appellatur;alij onochilon vel onochelim fcribunt. Eadem eft Alcibiadion Diofcoridiscontra ferpentes,pracipuée vipetras, effi- caxinecaliud Alcibion Plinijlib.s5.cap.s. quamuisillequalis ea herba effet apud authores fibi repertum neget, Barbara & Arabica quzarichufz fiuelactuczafininz & generibus eiufdem tribuuntur nomina, qu& itr Arabico- rum nominum interpretatione in Auicennam Andrez Bellunenfis,&antiquioris cuiufda innominati reperiun- tur,hzc funt: Achatini;hearphilus;fefula;almiphar;anfadius;fenuat,fencharfengiar;alfangiat: fimarern vcl fin- earem genusanchufz czteris maiussahugilife,lactucella maior:abugilefa;argialefus,abuchalefa, achafunas.Cate-- rum onocardion;dipfacusintelligitur (quafi afininius carduus;ille nimirum quiin prouerbium abijt;Similes ha- bentlabralactucas:) à quolongé diftatanacardium fructus arborisIndicz. Dipfacum nonnulli etiam virgam pa- ftoris vocant, & latucam afini cum ea confundunt, Onobrychis folia habet lentis,&ciDiofcorides. Vrticam ma- Io rinam Galli vulgo vocant c&l d afne : Grzci hodie colicen&. Lingua afini eft planta ; habensfoliarugofa non tna- gna & radiculas odoreligni cü preífi fragrantesSyluat. Onocecidas Galenusà ruflicis fcribit appellari gallas €a$5 qux grandefcunt fangolz,quafi alininas,quodignauz fint & minus efficaces, ClifthenestribusDorienfium di- uerfis nominibus notauitac preter fuam reliquas ex brutis per ludibrium appellauit. Quippe hyatasid eft;fuales: aliquibus oncatasid eft;afinàles:reliquis cbereatas id eft;porcales nominaindidit. Alex.ab Alex.- Afinaria feftum erat Syracufis menfe Maio, ab AGnarofluuioappellatione ducta, apud quem Athenienfium imperatores Nicias 26 & Demofthenescapti Eiufdem nominis comoedia extat Plautina;in qua mercator proafinisem ptis pretium nu- merateintroducitur Lconidz feruo;qui Sauriam atrienfem;cut numerari debuerat, fe fingebat: Dehac poctain : prologo fcribit;à Demophilo prius Gracé editam ki nomine,Onofander philofophus fuit Platonicus,cuius librum de optimoimperatore habemus, Ove xeto, afininz carnes, Varinus, Afinis & mulis procomij loco ad oculos defendendos aurcs datz funt longiores.Xenophon. Acpzic cutis vel pellis afinizveaui. paroxytonu mjidem, velforma afini; Varinus. O vic 443v» fimus afini:poflerius etiam debubulo Hometus dixit; Pollux. O vicia, C yis dte;/cxctementa equi, vt vica ni, Varinus.Kbuov veflis color qui nunconagrius vocatur: Afinum Dores xoxo vocant.PolluxiMvxAmslinez nigreinafinorum collis& pedibus nafcentes,Idem. MuxAQ-, reda plicatio quedara inafinorum & boum collo] dem. Afigi colorem rcfert tarandus,cum eilibuit fui coloris effequem fepeimmu- tat;Cercopithecus pilo eftafinino. Aetgyov i xeQaAdn wo/v9,b v4 AdUnori (O» ÉGAnaw Yrs oudola arem 4€ wig Cate 39^ vic, Nicanderin Alex.In medio,inquitlor: «9;u/a5 fecitatini genitali (imiles.Leucrocutaafini feré magnitudine -eft; Plin pleriquelegunt a&niferiid eftonagri. Ad Cadaram rubri maris peninfulam belluz exeunt quadam afi- norum capitibus;aliz alijs, & depafcuntur fata, Pli n.Voxafino apprimerudis, vt merito rudere Latinis dicatur: hinc& Grzcorum onomatopceiz , Féeyser; ev piicSu (quod de mulisetiam dicitur) & àyad/Su : poet quidam afinosáy«iic cognominant.Oyxibus a6nt clamor. Hefychins, Baewud/rayd (e dn drynotron tà yop dyuairon Deis TP in Tiu ére. Lhom mag Beopoer Gerammatici exponunt dc afinis maribus;cum przfame exclam ant,zwod q2 Éeoune viygv voa O5c dei du, Varinus citans Pau faniam.Boepi:viG-abfoluté pro vs, Nicander in Alex. Boo pneus 4d oaa d Qui € is OY awe os Bowpaiess, afinus rudens per cfuriem, aut pabulum edens velauenam, quam Greci brómon appellant. MuxoSutdvor 8 npuihoie Suotod Dasorecor C Bunt. Hefy chius.Perfius Sat.s.Findor,vt Arcadiz pe- cuaria rudere.credas.Ouid.lib.3.dc Arte: Vt rudità [cabra turpisafella mola.R udentes reftcs nautice; & Ari cum 49 vocem emittunt.Feftus.Abüftue etiam de leonibus & de hominibus dicitur apud Vergilium. Aliquihomines vo- cem edunt fimilem cant,2finoyequo,&c.« hinc quifque iudicandus cft eiufdem animalis ingenium rcferre, Ada- mantius. In Philomela poemateobfcuriauthoris hic verfus legitur, Quirritat verres:tardusrudit, oncat afcllus, Oncarevocem Grzcam effe dixi,necapud vllum Latinorum legiffe memini, iNullusin terra Scythica neg; anus neque mulusgigniturjac ne vllus quidem vifitu rpropter frigora. Itaque rudentesafini perturbabantScytharum equos & cum Scythe fepenumero Perfasadorirentur;eorum equi exaudita a6norum voce, conflernatt auerte- bantur;arrectisauribusftupefa&ti,vtpoteinfolentiatum vocis, quam priusnóaudiffent:tum forme, quam nun- uam infpexiffent;Herodotuslib 4.Onocrotali auesab a(inino clamore nominantur. Philemon mortuus rifüt dicitur;cum afellam ficus confumpfifie videret, Valerius Max.lib 9. OvoGaréi deafinis proprie dicitur cum equas infcendunt,Pollux.Homerus vtafinitardum & ne per vim quidem celeritatiscapacem inceffum fignificaret vd so vt Grece dicam EeaBeiaw jo aistTIwmov muoeto Co TX t erpreaety, loc verfu vfus efl, Q'c Y ov jg aw] loupe iov iGurormo odi $a; Tiad..Erafinusin prouerbio, Afinus efuriens füftem negligit,non recte Gugowme legit & vertit. Aiuntafinum fi ex eiuscaudalapidem appendas,non rudere, A elianus.O ya3sc;afininus;afini inftar ftupidus. be dion y ue,3vss Varinus:doffuarios afinosintelligoquos voszQépseywreis& oxcto Qs, Grecis vocitare vfitatiuseft.ClitcI- la funt quibus farcinz colligate mulis vel'afinis portantur. Hincclitellarium & clitellatum iumentum dicunt.Ca- ta cap.1o. A finosinftratos,clitellarios,qui Ítercus vectent;tres.Et Plautus in Moflell. Nam muliones mulos cli- -'tellarios. Habent ego homines habeo clitellarios:Magni funt oneris,quicquid imponas,vehunt.Sed quas homi. nes baiuli gerunt clitellz;muli Mariani potius dicuntur. furculz fcilicet , quibusreligatas farcinas viatores geftát. Frontinuslibro 4.Strategematum:C. Marius recidendorumimpedimentorum gratia, quibus maximé exercitus agmen on eratur,vafa& cibaria militumin fafciculos aptata furcis impofuit, fub quibus & habile onus & facilis rcquies effet. (Videetiamin Mulo H a;Etinequo E.declitellis.): Grzcihac.aut fimilia inffrumenta dveQiegs, c: e'ooeni Roi picop(is nuncupant. Aliqui iumentorum clitellas etiatn 29nax iani, soap t espa Ce. — Varinus &ispotG lop coy noci Raovinterpretaturscum dubitationetamen an totum potiusiumentum; nó fola clitclle hocno- mineaccipiendum fitapud! Demofthenem contra Midiam:cum alioqui mulum femper fignificet.. Mulorum; equorum;afinorumqQue genus fub fellis autfagmisfolo tergore preftat officium , Vegetiusz.59 -Kevbiaua , ow ya qwrá Ivav,& que eisimponuntur ex vimine contexta:& lignaincurua in puppi naus ad infiruendas attegias: & montes Bithyniz, Varinus. Sagma,fagmz vel fagma fagmatis;fella quam vulgus (apud Italos& Gallos) baftum 6o. vocatifüperquocom pouunturfarcinz:velinftratum,quo.mollior fiat feffio:fed & pro farcina quandoque poni- tur, Czliuslibrorr.. Fortehincetiam patrio fermone equos & afinos clitellarios vocant fesmreffz. & foume]el: vt OrzciLatiniquefagmarios.& farcinam iumenti e£z eue ( vt Itali fomam Greci puto etiam zov) & fellam ipfam 24 rfl d ; : em [oume 79 j Ls De Apo; Ht EMI IS n ein foum[attel, Palmzin Babyloneadiugeri fpatium extenduntur, & pondere depreffz fuperius curuantur veluti afinicanthelij; Xenophon. ^ Varinuscanthcelios magnosafinosinterpretatur:& prouerbialiter canthelium pro : ftupido tardique ingenij homine. KowÓuxioi xa) Xo yes )mngTO qox TC ET. YA ECT, REuftathius. Polybius, EY aia is OnBe8 épdyooic Ghopríoie vt io diae Nol Gy rau Cat roi gio ev aveo cn Gé)9avráY CAE dons vds me CH, yevopéve: cuvtCn mu- ga ara vas vy ae gnus oum Doovesem yero re9o Nac. Per canthelia clitellasintelligo.tveiov, ri xaw05240v; Varinua, O'voy SmnesEon;afinum ad.iter parare fclla vel farcina impofita; Herodotus:Xenophon deequo etiam hoc verbum vfür- pauit; Pollux. Eze, Erie Cny oen rr Vrrov, Vatinus;O veiov.ftabulum afinorum , Varinus, O'viseayc idé fignificat. Afinarius qui pafcit vel ducit afinos;vtagafo.qui equos curatiapud Grecos $isíiris ;3vipysoi s dvaryaie , ivo QopGbe, üvoxly9uuG-, vt Varinushabet:vel Dorice àvoxó«9-, vt Suidas & Pollux:pro eodem xiaoser; fimiliter Dorice apud JO Varinumlegitur,quod probo , nam ovi» & cav fupràafinum effe diximus:apüd Pollucem xuvax]np, quod non: placet in hac fignihicatione: pro venatore tamen, qui & xuviyos,recté dici puto:vt Varinus quoq; errauerit spa vijeg tum alinarium tum venatorem exponens.O were verbum Polluci;afinum agere. Kawyjus, 5 9J2 fe yxer- Ts «AT s eai dO (9,0 Aot myàc QouaivsoioV oi QvqAevT oA aroLSVr ou Xue Amos ; id eftfonus qui oreeditur ab afinarijs ad fiftulz imitationem.Kaowec9u :9l Q?reveJet] ecu A yovron od G9 Seer ote viu uot s d] A ry psv ain ew. Varinus. Li- tyerfasrex Celznarum fuit;vir voraciffimus,de quo Sofitheus Tragicus apud Athenzum, Ete ud) dace veis sie - (fortedysc) cann luc. Tg je owe Beotetas tous. Regi Perfarum quotidie ma&tantur y/iua Iepcior (animalia quietan- quam pura facrificari & edi poflunt) équibus funt equi cameli, boues , afini , cerui & plurimz &aues multz, &c. Heraclides. Ouagallinarum tmpariain vrinaafini elixata & efa;nephriticos & colicosfanabunt mirifice. | Kira- nides. Simonides pocta perquam feftiuus pro diuerfis mulierum ingenijs alias ex alijs animalibus natas fingit, 20 & inter caterasex cinere & afino natá his fenarijs depin gittTlu) 3 bx re erodvis xod are Nwre AGE vs; H'rui eivoiyiits cuu T Quem uopAS E'aeev EV QUT 0'TOE y Jt 00 TT OVITOTO Alpesu T0 Qe 8 the Mudo» nur ais Ieovü£yaveorj^op ile Y Gr Goo at- gn. Opus dl: tod aye 9s &py'ov ot Qpolavov E'Afóvi' éracpoy bt vSy dev. Alexandro Macedoni quum reddita fors cffetz: Eum qui primus occurriffet;interimeret: vbi quendam prz feagentem afellum vidit;arripi hominem ex oraculo confeftim imperauit. Atisiam iam 1ugulandus;intelleCta mortis ratione;proclamauit: Anteambulonem fuum, non fe peti'exrefponfo,quaudois obuiamlatuseffet prior. Perquàm lepidaapud Nicandrum de afino fabula le- gitur, quiiuuéntutem àloue hominibus donat&;,& fibi impofitam,cum valde fitiret; dipfadi ad fontem moranti; vtad potum innoxius admitteretur;tradidit.Fiinc eft quod dipías fenectute exuta iuuenefcit, & propter afinide- riuatamin fe fitim , eandemhominibus morfu infligit. Sed ipfos poctz verfus propter elegantiam non omitte- mus. AQporec,s uU De xonto Q paid Berovawne. Nw 3 our vrec oopGeuoVao Aumotpya ^ AdeorvaroNv exeat (O- dis we- 36 xavgpé(G dy£vo di | Paesoso] ro Aor. — Némwpyavinterpretes exponunt Üvoy,rotao? 0 "Tl. Ae yovoe exc ev Nox. E. paulo pofl. NEcov 3 appa [Bowen rep (D Sod So A&zocm. Alexandrum Magnum in Babylone multa prodigia perturbabant. Ex hisenim quos educabat; leonem quendam eximig magnitudinis ac forme manfuctus afellus calcibus exanimarat Plutarchus tn eius vita. Augufto apud Aétium defcendentiin aciem afellus cum afinario oc- currit:Eutychus homini;beftiz Nicon erat nomen, quod fibibonum omen effe interpretabatur, Suetonius. Afi- num Coptitz apud Aegyptios przcipitem agunt,& hominesrufosiniurijsafficiunt in contumeliam Typhonis; quem rufi & afintni coloris fuiffe ferunt:Bufirite & Lycopolit tubas non admittunt, vt qua fonum rudentis in- ftarafiniedant: Infumma;afinumimpurum & dzmonicum animal effe credunt propter fimilitudinem cum Typhone;tum coloretum animi flultitia &improbitate:& cum placentas faciuntin facrificijs Payni & Phaophi menfium;infigniunt eas notaafiniligati. Perfarum etiam regem Ochum vehementer eis inuifum, afini cogno- 4o mine notauerunt (alias, Artaxerx: cognomen fuit Ochi) vnde commotus ille: Atqui afinus ifte (dixit) bouem veftrum vorabit& Apin mactauit. llt vero qui dicunt T yphonem fuper afine cx pugna euafiffe , & cum feptem dierum itinereaufugiffet, filios pro creaffe Hierofolymum & Iudxum;res Iudaicas manifeflis fabulis implicant, Hxc Plutarchus,vt nostranftulimus ex libro deTfide:pauló aliter Aclianus ; qui Petro Gyllio interprete1ta fcri- bit: Bufiritie, Abydus, Lycopolis, idcirco tubzfonitum ab auditione fua deteflantur,atque execrantur; quód ab afino rudente eius clangor diffimilitudinem non habet:& (imul'eis qui Serapidisreligionem obferuant ; odio eft alinus,atqueacerbitati. Cutusrei nonignarus Ochus Perfes, Apim quidem interfecit, afinum autem & confe-- crauit,& fanctiffima religione coliiuffit , Aegyptios vt moleftia afficeret. Sedis fané tanti fceleris facro boui per- foluit pcenas,nec iniuftasn eque minus graueis,quàm Cambyíes dediffet; qui primus bello facrilego religionibus indicto eiufmodi impietatem commiferat, Hactenus Aelianus, | Ochum Aegyptij vernacula lin guaafinum ap- 5o pellabant,1nertem éius animum;imbecillitati animalis pervituperium comparantes. Quamobrem ipfe A pin, vi abftra&um immolauitafino Idem. Curin Confualibus feftis equos & afinos coronant & otiari finunt ? An quia Neptuno equellri feftum hoc peragunt; &afinus cum equo libertatecommunifruitur ? Aut quiesifla iumentis concefla eft,quod maretranquillum & nauigationi commodüm fe przbuiffet ? Plutarchus in quzftionibus Ro- maniscap.47. Onofceli demones funtinaquofa &arida corporibus arefcentibus frequentantes, afininis cruri- bus. Hifefe maresplurimum exhibent, interdum quoqueleonem & canem induerevidentur, Czlius. Lectum in hifloriaeftab Hyperboreisitem Apollini afinumimmolari,cui fententizaftipuletur Callimachus, TéprserA- encpoa ooieov óvor Qory/a41d eft pingues Apollinem oblectantafinorum iugulationes, Sed & de Hyperborcis Pinda- rusinPyth js, LlagoZ ore Vleoszus üouazero Actyeres ANcyuovt bred xXerraee vov iuo Gas. Lactantius lib.r. de falfa, religionecap.2t. ait LampfacenosPriapoafinumin vltionem &ludibrium mactare confueuiffe; quod quum is 6o deus Vellz dormientis pudicitiz infidiaretur , illaintempeftiuo afelli clamorefit excitata, & detecta infidiatoríis lioido. "Ouidius Faftorum 6.prolixius hanc fabulam perfequitur,&afinumin dez Vacune fefto feriari , & 6 pane . monilibus floribusque coronari folitum teftatur in Vefte gratiam. Idem Faftorum 1.fimillimam de Sileno eiusq; alello & Lotidenympha fabellam recitat:&lib.r. de Arte, Silenum afino delabentem inducit, cum Bacchum in. Ariadnesraptucomitaretur. Afinosà Scythis Martiimmolari , Apollodorus&alij prodiderunr, tefte Arnobio. bhornutus fcribit propter bellicum clamorem vociferationemqueafinos Marti immolatos. Saracori Afinis ad ferenda oneranon vtuntur,nequead molas, fed bellatoreshabent, & quemadmodum in Equis Creci fedentes; ' fic Afinis hi bellica pericula excipiunt : Quód fi quis Afinorum apud eos corpulentior effe videatur,illum Marti facrificant. Aelianus. Afiniin Pompis Bacchi frequenresfunt, Phurnut. Gentes quedam olim , vt ait D. Atha- na(ius, in dijs fuis humana cum brutis mifcebant,& queinnatura diffimilia erant; deos fuos fecerunt; cynoce- 7o phalos;ophiocephalos, onocephalos; criocephalos:hoc eft qui canis, ferpentis, afini & arietis effent capitibus, Bi . Non 1ó | De Quadrupedibus E Non eft hicfilentio prztereunda mirabilisilla Bileamiafinain facrislibris Numerorum cap.22. celebrata, cui & angelum Dei videre, & dominuminfidentem alloqui diuinitus datum eft. An non etiam ipfe reri dominus Chri- ftus.dum fuumipfeingenium ab omni faftu alieniffimum oftendit, &indomito adhuc afello vehitur,vt diuus Za- chariasolim futurum przdixerat,maximam huic quadrupedigloriamadiecit? Extat Luciani liber Lu cij vel Afi- nititulo, & LA pulei, libri vndecim Afiniaureiiidem vtrifq; argumentum , fed Apuleiusomnia copiofius tractat & multaintermifcet.Inftitutum eft naturam mortalium & mores humanosobiter def; gnare,vt admoneremurex. hominibus afinos fieri,quando voluptatibus belluinisimmerfi finali floliditate brutefcunt, nec vllarationis vir- tutisd fcintillain ciseluccfcit. Sic enim homo;vt docet Origenesin libris periarchón;fitequus & mulus:ficeráf- ' mutatur humanum corpusin corpora pecuina. Rurfusex aíinoin hominem reformatio fignificatcalcatis vc!u- »ptatibus exutisá; corporalibus delicijs rationem refipifccre,& hominem interiorem,qui verus eft homo;ex erga- 16 ftuloillo ccenofoad lucidum habitaculum virtutibus & religione ducibus remigraffe, tta vt dicere poffimusiuuc- nesillicio voluptatum poffeffosin afinos tranfmutari: mox fenefcentes,oculo mentis vigente, cum virtutes iara maturcfcunt,exuta bruti effigie humanam refumere. Proclus nobilis Platonicus monet multos cffe in vitz] pos, multos porcos, plurimos alia quadam bruti fpecie circumfufos. Quod minimé mirari nos Oportet; cum terrenus locus Circes ipfius fit diuerforium, in quoanimzaut vnguentis dclibutz , aut pharmacis epotis inébriatz ;trans-- hgurenturin brutas animantes. Pharmacaautem funt obliuio;error;infcitia: Quibus anima confopita brutefcit, donec guítatis rofis,hoc cft fcientia (quz mentisilluflratio eft,cuiusd; odor fuauiffimus) auidéhauflain humaná formam;hoc eft rationalem intelligentiam, reuertatur: Hzc Beroaldus in Apuleij Afinum. Afini encomium fcri- pit Hen Cornelius Agrippa;in poflrema parte libri de vanitate fcientiarum. Leo A fricanusin defcriptione Afri- cz lib.8.cap.20.agens & hiltrionibus Africz qui certisdicbusin quoddam Alcairi füburbium conueniunt,qui ca- 20 melos;aíinos,& canes faltare docent;inter catera fic (cribit. Plerung; hiftrionum quifpiam , vbi nonnihil praful- tauerit, ad afinum conuerfusaltavoceSultanum magni operiszdificium meditari ait, proindeopusilli fore om- nibus Alcairi afinis;calce,lapidibus,caterísq; id genus neceffarijs rebus deferendis. Tum a(inus rcpentéin folum - prolapfus;pedesin acra attollit, ventrem iurgefacit;atq; oculos non fecus claudit quàm fi exanimus effet. Interim aftantibus hiftrioafini cafum conqueritur, obnixed; rogatalio recu perando ipfum adiuuent. Coacta viritim qua poteft pecunia, Nc exiftim etis,inquit;afinum mortuum: helluoenim paupertatis domini fui confcius,hoc dedita operaconfingit,vt munufculis1lli collatis, pabulum fibi emere queat. Deindeadafinum conucríus, vt confeftim exurgat monet:czterum non felocodimouensafin usfrequentibus fuftuarijs vapulat: quibus nec dum excitatus; fabulam repetit hiftrio , iterumq; plebem adortus, Scitote,in quit; Sultanum edictá tuliffe, vt luce craftina popu- lusomnistriumphifpectádi caufa ciuitatem exeat : foemingá; omnes venuftzac nobiles pulcherrímos afinosin- 3e equitent;atq;ijsauenam & przflantem Nili aquatu potandam exhibeant, Vix hzc verbaabfoluit hiftrioo quando aíinusin pedes erc&us profilit fremens & letitia exultans:tum fabula profequens hiftrio, Viciinquit, noftri pra- fectus,àmecommodato petijtclegantem hunc meumafinum, deformi ac vetulz vxori fuz vtendá. Ad hzc ver- baaíin us,tanquam humanz métis compos;auriculas com plicat;& altero pede claudicans luxatum fe fingit. Tum hiíftrio:tibi itad; arrident iuuenculz? A fteus caputinclinansannuere videtur. Age;igiturhic plurimefuüntiuuen- cula;indica quz tibi magis placeat? A finus fpe&atorum coronam circundat, & foeminam honefliorem fcligens, e€ó contendit,capiteá; contingit:fpcótatores Veró alta voceridentes, exclamant; Heus, inquiunt, afini foemina. Pofthzcafinoinüliens hiftrio;adalium fe locum confert.Hacille.A egyptij in Hieroglyphicisonocephalum pin- gunt hominem rudem & nunquam peregrinatum fignificantes,vt qui nec hiftorias cognouerit,neq; ea quz alibi funr perfentifcat; Horus. Àppion Pofidonij & Apollonij Molonis mendacia fecutus, vtIo fephusíecüdoaduer- 49 fusipfum libro redarguit, Iudzos Hierofolymis in tem ploaureum aíini caputingentispretij coluifle fcribit: id; deprehenfum effe ab Antiocho Epiphanecum templumfpoliaret. Atqui cum varij cafus (inquit Iofcphus) no- flram ciuitatem vexauerint, & TI heosac Pom peius magnus ac Licinius Craffus, & poftremo Titus Caefar ciuita- tem ceperint, nihil huiufmodi illicinuenére, fed puriffimam pietatem. Antiochus veró pecuniarum inops, cum non effet hoftis,fed foedere junctus,focios & amicos nos aggreffus efl;nec aliquidin templo derifione dignum in- uenit,vt multi & fide digni feriptoresteftantur, Polybius Megalopolitanus,Strabo Cappadox , Nicolaus Dama- fcenus, T imagenes, Caftor Chronographus & Apollodorus: qui omnes Antiochum pecun js indigentem & fce- dera violaffe, & templum auroargentodj plenum fpoliaffe fcribunt. Hzc Acgyptius Appion confiderare debue- ratnifi cora(iniipfe potius habuiffet,& impudentiam canis, quiin Aegypto affolet coli, Hac lofephus. Meminit hiftoriz hurus Nic.Lconiccnusetiam lib.3 cap.3o.Plutarchus Sympofiacorumlib.4.problemate s. Probabile vi- 5e detur (inquit) fudzos fuem colere vtpote feminandi & arandi magiftram , vtafinum quoq; colunt, quod aqua fontemeisaperuerit, | Huc facit Petri Crinitiex primolibrodc honefta difciplina caput 9. Verba funt (inquit) Correlij Taciti,quo loco hiftoriam deIudzorum origine& moribusfcribit.Affenfere Iadzi Mofi ducijatq; om- niumignarifortuitum iter incipiunt: fed nihil eque quàm inopiaaquz fatigabat:lamá; haud procul exitio totis campis procubuerant,cum grex afinorum agreftium;é paítu rupem nemore opacam confcendit. Secutus Mofes, coniectura herbidi foli;largas aquarum venasaperit. Hicvulgatiffimi codices deprauati funt: fed ita legendü effe conflat ex Apologetico Tertulliani, vbi ille; Refert (inquit) Tacitus Iudzos Acgypto cxpeditos;fiue (vt putauit) extorres,vaítis Arabie aquarumlocis cgentiffimos, cum fiti macerarentu r,onagris, qui fortede paftu potum pe- tituriexiftimabantur,indicibus fontium víos,ob eam q; gratiam cófimilis beftiz fuperficiem confecraffe.Sed hac mera mendacia funt. Nosin facrislegimus Genefcos36.quód Ana focer Efai dum paícitafinospatris fuiin de- 4o ferto;inueneritamyaniemim,mulosinterpretantur rabini Saadias & Salomon;vt etiam Steuchus & Sanctes ex no- firis.Hieronymusaquas calidas;fecutus quorundam Iudzorum opinioné.Sic enim fcribitin Quaflionibus. Alij putantiamim mariaappellata,& voluntillum aquarum congregationes repetiffe, quz iuxta idioma linguz He- braice maria nuncupátur. Et pauló pofi:Nonnulli putant aquas calidasiuxta Punicelingue vicini que Hebrez. contermina éft/hoc vocabulo fignari. Sunt quiarbitrentur onagrosabhocadmiffoseffe ad afinas,& ipfum iftiuf- modi reperiífe concubitum:yt velociffimi ex hisafini nafcerentur,qui vocituriamim. Pleriq; putant quod equa- rum gregesab afinis in defertoipfe curauerit primusinfcendi, vt mulorü inde noua contra naturam animalia na- fcerentur. Aquila, Symmachus, l'heodotion & rx x.vocé Ebraicam reliquerunt,quetamen à librarijs vitiata eff; dum ahj fcribunt ize. alij uev. Chaldaica tranflatio habet ; n3 gibarata, id cft fortes:Arabica eam kegal: Perfica Maran aflarta. R. Dauid Kimhiin libro Radi cum mulos exno^:t oer doGtiores hodic fequütur. 7o Czterum | kh , , Eb gus L l 1 De ad fino. Eu abe | 12 Ceterum Romani veteres pari canfa & Chriftianos zque ac Iudzos afinarios vocarunt; obflinato videlicet in Chriftinomen odio,quem per ignominiam etiam Chriftum per eliteram appellabant. Sed & figuris picturisque Chriftianis illudebant, quando infando etiam pi&urz genere Deum noflrum fic depictum Ípe&tanti populo propofuerunt,vt is foret auribus afininis,pedealtero inungulatus, librum geftans & togatus. Cuiflagitio vt fce- lus adderent;cali titulo Chrifti effigiem dedecorarunt: Deus Chriftanorum 2vóyzA(» : qua1n re vel ipfe quidem l'ertullianusagréarifüabflinuit,cum nomen ipfum & formam confpiceret; Harc Crinitus, INon emittenda eff hocloco Simíonis hiftoria,qua in facris Biblijslibro Iudicumcap 15.proponitur.Simfon virapud ludxos omniü fortiffimus, cum in ipfum inermen Pbiliftet irruerentinaxillaafint arrepta quamuis iam imarcida hoftes mille proftrauit: inde cum nimiafiti laboraret; proiecta maxilla;precesad Deum fudit; &aqus ex dente inolari pro- 1o fluentis fcaturiginemimpetrauit. Suntquivocem Hebraicam trmayan hamáctefch; non veruin dentem mola- xem,fed faxum dentis fpecie interpretentur, quod fueritin loco illo tum recens à regefta Lzhi ; id eft maxilla; ap- pellato. Notum eftlapidesquofdat molares vocitari, nonfolum qui tàamin vfu molxfunt ; fed quoniam illi us duntgeneris,ex quo przftantioresfiunt molaresfiuecatilliquosafinosetiam Grecinominant. ——— i .. VY Pierius Valerianusin vario & doctiffimofuo Hieroglyphicorum volumine docet ; per A fini effigiem de- notabantürolim, denotariüe poffunthzc. I. Rerumomnium; hominumq; locorumq; ignarus per A fellici-- pitemhominemfignificabatur. - 1L lmmodica petulantium hóminum luxuria, per Afinum indiuiüis literis notatur. III, Impudentia:quód Afinus fua tantüm commoda deflinatiffimo quodam animo profequatur: & modó fuz morem gerat voluntati; riihil penfi habeat;caftigationes contemnat, verbera etiam nihili faciat. Xe nophon Afinosquadrupedum inuerecüdiffimosdixit. Iolippus cor Afini & Canisimpudentiam obtjcit Áppio- ioni IIII. Populus ludaicus:vtpote quifüblimiorisdoctrinz ; quzin diuinis corum literis deliteicit ; intel. | lectum minimé perciptunt, limplicitatemquefcriprorum tantüm profequuntur; ob hutufmodi ftuporem &im- peritiam Afinz affimilatür; quam Chriftus potthabuerit infcenfo eius pullo » qui factus cft ea doctrina dignus quamillnosdocui&c. ^V. À Deo &facrisalienus.Ainum enim Aegypti) adeó impuruim exiflimabant, vt animaletiam demoniacumarbitrarentut, &c. Erat veró apud eos mos vt Afinum ludibrijs omnibus inceffe-- ent, luto cefpigibusque paffim impetitum, contis etiam fimularent,quaque fe locus offerret opportunus, praci- pitem agerent. vnde prouerbium in contemptibiles defpicatiffimosque homines emanárit; Afinus Aegyptius; VI. Egregium princ pium citó deftiratum. In oreenim omnium eft Afini fuccuffationem (velincoeptum cur- fum) parum admodum procedere, &c. VII. Stoliditatisludibrium. Sic Aegypti 1n Simiarum grcge Afi- num yel faltare vel tibijs canere, vel ettam difceptare Bingebant ; rem quidem tam dictu quàm fpe&tatu ridiculam; 3o fed queinfecelfapondushabcat..| VIII Indocilitas, per.Afinum frznatum ; apud Aegyptios & Mathemati- cos. IX. Sophiftrarum nugz.AGnum enim (inquit P1erius) Sophiftz nofltiitain delicijs habent, vcfine Afino nihil mcditentur,nihil mohantur,& difciplinam omnem fuam 642v exis oftentent, &c. — X. Adulatorum il- lecebrz. Sacerdotesenim Aegyptij Afinum intet flores & vnguenta ftatuebant: quorum nihil ad fenfum eius pertineret:ex hocfcilicetperniciem, qua potentioribus precipue affentatorum machinis infidiatur ; indicantes; ,cüminde rifui & ludibrijs omnium exponantur, qui enormes adulatorum affentationesaucupantur. XI lgna- uia XII. Mulier male morigera & conceptum cuitàns,&c. per Afinam & fuftem inhzrentem tergo defi- .gnatur:vtviretiam minime ofliciofus invxorem, per AGnum,&c. XIIL Pregnantiz diffimulatrix; Afinà enimimpendiocauetne velin confpe&tu hominums;velinlucepareat, XIIIT. Solilittum vel tempus annuum; perAtinz pullum.Solílitio enimfere & parit &admittiturannumqueintegrum omninogeflat XV. Virfrü- 49 gi, vxor prodiga, per hominéfparti funiculum torquentem;& Ajlcllumatergo opus quantumcunque fieret; àb- - rodentem. XV. Patremfamiliàs parcum,familiam prodigam, per A(inum vnum longioris funis nodos com- plicantem , ácaliosa tergo clanculum diffoluentes. XVII. Bonum omen.quod Augufto in aciem defcen- denti Eutychusafinarius,& Aftnus Nicon nomine obuij fuerint. XVIII, Vinitor, nam abrofo ab Afino vi- tis palmite, vindemiam inde fetaciorem proueniffc ebíeruatum eflzidque fecuti mortales lztiorem fibi qgotan- Disprouentum compararunt, XIX. OchusabAegyptis, quem tanquam tyrannum oderant. XX. Labot indefeffusatqueferuilis. Exemitam diuinzliterz per Onagrumintelhgunt.hoc enim animalin folitudinarijslos es viamdegit, | Ae s. OP RA , Andres AlciatiEmblema 1n auaros. go- . Septitius populos inter ditifigmus ommes, Aruafenex aullus quo magis ampla tenti, Defraudans aemiumg, fuum gnen[asn, pavatas, —— 2Nul prater betas dura, Yapa UOVAT. Cut femileam dicam bunt, inopem que copa reddit? An ne afimo? Siceffsinffar bic eius babet. dana, afunus dorfo pretiofaub[onia acflat, Sta, rubo aut düracarice pauper alit, "Eexdyd2 ése AnAa. i j » CTÉTe s sys) Bogibum uw dvov My Gh lrmrotes ugly o Acietvadie &EeA ovre d po eov T wei cr E MER T dA L X0 x0 oE-" 2 : j OR SN » T 3 ad Cg. O vy oc inti pU oro mrepld poo ae MO alvo yc. : Xgréignüy awosmeie wuxAodieniT D" En ah. (BON En Cara voion coetus d. re Aor Acero FADE H'vuoi T guoAlu) avc ei y atto oL oV. GSÉVULARESo IACU 2 T c EC SURE VE B DUAE -Afinus Aegyptius,pro eo qui derifui ficomnibus; quemque omnes infectentur, conuellant, lacerent; Caelius Rhod.Bouemíinon poffis;afinum agas. Vide inter prouerbiade Bou. Afellam agas. Afinusalia portat; alia La- con.Antroniusafinus. A finusinter apesdeijs qui in malainciderunt, Erafmus & Suidas. Sus fui pulcher; alinus aüno. Videin Sue. A finusauis; Eraf. & Suid. Afinus auriculas mouens,Erafmus & Suid. H'uliée se j3 Arte Quale ITA eo veles oua) 24 Qepiis Mato gets or] 0D» vq) oy oe) ov Ao mi arit Dr moa ob eeio pde P erctoy: Verbahac apud Varinum ex authoreinnominato citantur. Auriculisdemiffis, prouerbium à iumentis ductum;cui aduerlari videtur illud; ] Auribus arrectis Floratius Serm. r. Demitto auriculas, vtiniqug mentis afellus Quum grauius dorfo fubi jtonus. Nos etiam auresillum demittere dicimus , qui fpefua fruflratur, E; /af&t die eren hangen, Afiniaurcs, vide paulà 3o inferiusin Mida, Afinusbalneatoris;in cos qui ex fuis laboribusip(i nihil fructuscapiuntfic Germani ; Em Kar- | 1 B a gereycber - 1$ |. De Quadrupedibus ger reycher ifti Salomons efel. Ab afinis ad boues tranícen dere ,eltex hum iliore códitione additiorum partes tran£-.— ireapud Plautum in Aul.vt fupra recitatimus. Afinibomines proftu pidis & ftolidis apud eundemin Pfeud. Ca. melus vclfcabiofa complurium afinorum geflat onera; Erafmus.. H xor Q- loeadox (alias xj uoeaóier) asl Bev olvarclue loa popa eie ot yo Co s ovi aer eudjon a C4 Kaif» irouoss Suidas & Varins. De Laidemeretricedi&tü , puto;quaiàm vetalafpeculum Venert confecrauit ; vt Alciatus Emblemate perquàm lepido expreffit. $i vcl afi- ' nuscanem motdeat,litem mouebit.Suidas Canthelius,tardus ingenio, rudis, vel magnusafinus,Suidas.Kz»0iA uc, ejus uoc, V atinusiForte legendum; vavPiA Q- KO epe. Afini caput ne lauesnitro. Similia nobis funt, £5 afl nit mot das nan die [auus [cburt, man pflch oder [éngt fj doch vuol &, Adan fol die [cch mt mi (euden neben. Afinicauda. Afinus compluitur: Cephifodorusapud Suidam, x«vle« p ea 7; Nc yu 0G Vouou: in eos qui maledictis nihilomnino commouerentur.Nam a(inus ob cutis duritiem adeó pluuia nihil offenditur, vt vix ctiam fuftem fentiat. Huicaf- ro hniafuntapud nos. Zcbbusfonaffe «lich vuerden mag:&y Vienn ich den rock Jehasttelfofallet es alles ab. A finus Cuma- nus,velapud Cumanos,2w9 eic Kuuztay, E rafmus & Tzetzes in varia hiftoria 4.10.& t1. de rebus raris & inopinatis dicitur, Apoftolius. Videin Leonc H e.Afinosnon curo-Abafinodelapfus. Ab équis ad afinos Equus exafino. Midevtrumquein Equo. Afinus cfuricns fuftem negligit : Huicrefpondet Germanicum, Houngerrge fliegen oder qmucken beiffend [cbarpff, Fabulam narrarefurdoafello;FToratius 2.epift.Suidas etiam refert in prouerbio, OQ- za mxiév.Afinum füb freno currere doces, hoc eftindocilem doces. Ná equus ad curfum idoneus ,afinusad eque- ftrem curfum iuutilis, Horatius, Infelix operam perdas, vtfi quisafellum. In cam pum doceat parentem currere Íretie. Vterecurrutuo deafinisnihillaborans, A'awéua d ex opoetEne, Y óvov Sov uto hoc efl, Cura res tuas hisque fruere,nihil inquirens dealienis. Nam cui plauftrum eft domi;n6 opus habet deportandis oneribus afinos aliun- deconducere. Afinilana, Ab afinolanam,& Afinum tondes;2ve zo Q- vel 7r63:ct, Ol voy xetpey,de inutili vel impofsi- 29 bililabore.Afinusin pelleleonis:Notus eft Aefoptapologus.A finus ad lyram: O'YQ-2vgoe, fcilicet axpox]nc. O vg Apos oix Soy xavel T uu: 1n imperitos & laude digna nonapprobantes,vel ca laudarites quenonintelligunt, fecun- dum illud, Afinusauriculas mouens.Apud Menandrum fic effertur, Ov MNUgote (se (C a ATIS" (D vs. Pythagorei deanimalibus folum afinum affcruntad harmoniam non fa&um eife;proinde abfürdam beftiam nullo feníu ad lyrzfonitum affici, Aclianus.Miretur fané aliquis cum natura auriculaslongioresillis addiderit animátibus,quas auditu przccllere oportebat, & fonos promptiffimeapprehendere, cur non ezdem fonosfimul argutius difcer- nant:cerüusenim difcernit & afficirar,afinusnonitem. Án non tim ad cognitionem & voluptatem aurita funt animalia quedam,quàmad corporisincolumitatem tuendam ? praefertim cum timida ca omniafint. Proinde in flupidum & ea qua non intelligit fe intelligere fimulantem prouerbium hoc conuenient: I12: ja; Jor aro ao. EoyVantévaa qao Gy 9 3i Na la ond rais arat et yat at Vo 4 uale 9 (8, Suidas. Eiufdem argumenti funtapud Suidam, 30 Alinusad tibiam, Afinus tubam audit; O WO» ere9cois i, YO» axeosiren at Amyy O-. Maloafino vehitu T,5T QVE TOF eds óry IG. in eum cui resfünt parum fecunda:felices enim eximijs equisinfidere gaudentinec inícite iacietur in hominem parum feliciter coniugatum. Simile eftillud Vucftphalorum, Herytteyn geck pferdt. Nos vulgoho- minemiratemerecommotum afino inequitaredicimus.Afini maxilla vel mandibula;O'« jyat(G- iocusin homi- nem voracem apud Eupolidem. Eiufdem nominis Laconiz promontorium eft, quodfladijs ab Afopo ducentis diftat, Paufania tefte, à figuraforfitanappellatum. Midas auriculasafini, Suidas & Varinusin Midx mentione: in ftolidos & craffisauribus pinguiqueiudicio homines: vel contra;qui aliquid eminusaüdiunt, quibus vulgo aures tenues effe dicimus:tyrannos przfertim,qui coryczos & aufcultatores quafi oblongas aures habent , qua prouer- bij iguralonge etiam regum manus dicuntur Euftathius annotat veteres finxiffe homines quofdam habuiffe au- res Afini quod fenfu audtendi valerent. Nullum aliud animal acrius afinoaudire ferunt ,, muretantum excepto, 49 Lucianus inlibello cuititulusnon effefacile credendum delatoribus,Calumniz depingens imaginem, Midzau- . res illi tribuit. Argo poetz compluresoculosartribuunt , quod homo folersac perfpicax & a'o^wmrpatey Muay fuerit: ficauditioni precipueintentum afiniaures habere dictitamus. Midz aures quomodoabrerint in afininas Oui- dius libro 1t. Metamorphofcon graphice depingit. Afini mortes, Ov Sawerrec, deijs qui narrarent abfurda ridi- culaque dictu , vt Apuleiusin Aítno fuo. Muli afinis quantum prxflant. Alinus mylleria portans, O' B» a yup pustieso, in eum qui prater dignitatem in munere quopiam verfarur: vt fi quis 1gnarus literarum bibliothecae praficiatur. Athenisolim res quibus ad peragenda facra Elcufinia opus ctat , alino impofitz deportabantur. Huc pertinetapologusille; quem Alciatus inter Emblemata verfibus illuftrauit, iub titulo ,' Non tibi , fed religioni. A ed. f Tfidis efffeiemtardusaeffabat aféllus,—. ^ Pandoverenda dorfobabensmyfferia. "di Obuius ergo deam qui[quis reuereuter adarat, | Piasá, gentbus CORCEpAt flexds preces. Aft afinius tantur praflari credit bonorem Sibi, cir etume[ctt adzmodum fuper biens: Doutc eum flagri campefcensdixitagafo, — — Numesdemstu (afelle) fed deum velas. In Myfia rari reperiuntur afini quibusrecta fintilia:inde nato adagio vt deQui xemwycsyyysy zovTeotryios, 1d eft ilefra- &umhabens;dicatur;cx MyfiaafellussCalius Rhod. A(nooflfa das,cani paleas. Afinusin paleas,0rQ- e Gv ved, in eos qui preter fpem in bona quzdamincidunt;ijsi; frauntürabunde. Deafini profpeétu, Ow aveekxdiue, in eosqui ridendotitulo quempiam calumniantur;aut de friuolisrebus aliquem 1n ius vocant. Prouerbij occafio nem alij aliam referunt,vt Erafmus receníet;egone nimius fim; ad rcliqua pergo. Rexautafinus:ideftvictoraut 6o victus: Tra&um eftadagiumà fphzrzludo,;de quo füprà diximus. Eodem feníu noflri quidam, £r va Azar oder dreck fem. Prouerbium olet quod fcribit Horatiusin Epiftolis: PE Qui male parentem inrupes protrafitafellum, -Et merito:quisenim inuitam fernare laboret? Quadrabit in quofdam peruerfo natosingenio, Bui cumipfi non fapiant, nolinttamen bene confilentium monitis obtem pe- rate, Afinusinterfimias, vbi ftolidusaliquisinciditin homines nafütos & contu meliofos. Similehabentl Ger- mani, Esrfeulevader exaem buffen krayen. Scythaafinum. Vide Scytha equum. Afinus ftramen maualt quàm au- rum. Deafini vmbra, óvs exicis: 1n illos qui temere quamuis ob caufam finefruétu contendunt, quod no- firidicunt,; Fsab em rnbendreck baderen. Widiculam hiftoriam ex qua ortam eft prouerbium parcemtographi referunt. Archippus comoediam fcripfit titulo Vmbrz ani. Aünusin vn guento, OQ» éviuv;o , Erafmus &Suidas. Tiv iverm enfe» , prouerbium ab afinis tranflatum ,' Vide in mulo hi, mutuum muli fcabunt. 70 Xuuaye De dino; BERE d 19 Euuavy|ixyQ» vw $dwiy/u, T orquetpiger funiculum;prouerbium apud Tonas celebratum , vt Paufanias fcribit in Phocicis;cuius verba pauló aliter quàm ab Erafmo translatafubfcribam, Ex Polygnoti picturis (1 nquit ) hec et- lam eft. Virquidam(apudinferos fedet, quem titulus Ocnon effe indicat.Factus eff autem ad hüc modum, vt ipfe funiculum torqueat;aftante afella,que quod tortum fuefitaffidue abrodat. Hunc Ocnum;aiunt, hominem fuiffe induftrium,operid; intentum,fed vxorem habuiffe fumtuofam & prodigam,quz omniaillius labore corrafa mox abfumpferit. Cognitumautem cft mihi etiam ab Ionibus dici folere, fi quem confpexiffent in re quapiam clabo- rantem;quz nihil adferret emolumenti, Hic homo funiculum Ocni cótorquet. Pióturz hocgenus Delphis con- fecratum fuit.Pliniusinter Socratis pi&toris argumenta, Et piger;inquit;qui appellatur Ocnos, fpartü torquens, quodafellusarrodit. Errat Varro;qui defidem & ignauum hac pictura fignificari putauit, cum laboriofüs potius | 1o &induftriusfed cui vxor prodiga fit, defignetur, quamobrem a(ina; non afinusin pi&ura efl : quod Paufaniasde j indufttiaannotautt;authorcs reliqui neglexerunt. Idem argumentum marmore czlatum , Romz duobus vifitart locis)nempein Capitolio & in hortis Vaticanis Hermolaus Barbarustefliscft. Hocinterim admirandum,non folum cur Plinius,vt Erafmus putat,fed Paufantas etiam & alij;ipfum hominem Ocnon,id eft. pigrum appellaue- xint potius quàm afinum;cui conuenit tum resipfa nempe pigritia, tum nomen , cum onos & ocnos vna tantum litera differant: & Propertiusnon Ocnon torquere funem,fcd illum ipfitorquenrhis verfibus confirm et: Dignior obliquo funem quitorqueat Ocno, editernusq, tnam pa[cat a[elle famem. Plutarchusinlibro de animi tranquillitate: ANON carte iy ad " Coyaotps di coy ovo Aox D», àvo) qw) arce noiy 9256 DP TTTETTT XOUTDWOLAOXEtV TO Neko djuov , &c. Hoc elt, Quemadmodum apud inferos depictusis quifunemtorquet, permittit afino vt depafcensabfumatid quod tor- ' tum fuerit : ita pleriq; rudesobliuiofi & flu Bs homines,nulla przteritorum rationc habita , futura femper expe- 20 Gant,& prafentia abolent.Eixc prolixiusadiicio,vt quz Erafmus nec Grece recie legit; necapté Latine reddidit, emendentur.Sunt qui ex hoc figmento, referente Suida, Erafmus enim pretertit prouerbium £s 75xaj de rebus nullo fine perficiendis intérpretentur, vt 7oxe; non ipfa afini vellera (int, £d funtculi , quos abrodere& quafi tondere fingitur. Quinetiam prouerbium, & z^ sid eft, Que apud inferos, Ariftophanisinterpresad eandem fabulam refert: quaíi non in generead omnia pertineat, qu de inferis poete nugantur,vt omnia inania fomni- sd; fimilia apté fic nominemus.Mihi fané qui primi hec confinxerunt, Cratinus & Ariflophanes,veterum poc- tarum & Homeri maximé fabulasimitati videntur; qui alias quoq; apud inferos poenas fimiliter perpetuas &in- finitas celebrarunt,vt cribra Danaidum , Sifyphi faxum,& T'ityitecur, & in Caucafo Promethei: S nune per- petausin torquendis funibus labor, pcena illius fuerit, qui viuusvelin vxorem luxutiofam, vel'in merctricem prodigus fuiffet, Extat Alciati Emblema hoctitulo : Ocni effigics : De his qui meretricibus donant, quod in bo- A $9 nosvíusverti debeat. | - Jnpiger baud ce[Jat funem contexere partos — Hwmidag, artifici iengerefila sana. Sed quantum mhlits uix torquet firenims boris, Protinus ggnami ventri a[ella vorat. Fomtha iners animalfacili congefl a mar!to Lutrarapitymundum prodigit ing, frstmo, Sed defino tandem Ocni funem torquere,fi prius mooueroocnon etiam dici Grzcisauem ex ardearum gene- re maximam & pulcherrimam,tefte Paufania;quam Ariftoteles flellarem vocat,& olim é feruo in auem tranfiiffe fabulam narrari fcribit, quontam yt cognomen fonat;iners otiofaq; fit. Empufa mutabilior,prouerbij loco ab E- rafmo refertur. Ariftophanes enim meminit in varias eam formas mutari, vt bouis, muli,canis,& rurfus mulieris form ofx.Interpres fcribitfpectrum quoddam effe, quod ab Hecate foleat emitti vidédum miferis & calamitofis. Quidam exiftimant meridianis horis apparere folitum iis qui parentant manibus. Fit autem in facris etiam Pfal- 4o mismentio meridiani demoni, Sunt qui hancipfam Hecaten affirmanteffe: narrant autem vno videri pede,vn- de & nomen additum putant Ejwrsesw hiver virobos : Hec Erafmus.In Extymologico legimus Empufam effe dictam E j fo ET OD I ety] 3om dod T Erepoy rosa, S Nx BY Eo enm Ti Son exovenay qvTOV €QaiVeqa qois MuspueVoiC. CAtaLA €i T0 atUTH xod domam, Suidas habet fic di&tam «og q9 ji radice dvysv derspoy roDas y Rv by eiv : qua lectio fimiliterin Etymolo- gico reftituenda eft. Vocabatur etiam 2vexeAs abafinino pede, quem Baxzvov vocant: 9ó^./1G- enim proprie afino- ram fimus eft.Ceterum demones quofdam onofcelos dictos fupra annotauimus. Nunc Germanica quzdam a- dagi2;in quibusafini mentio fit; fubnectemus,& qux eis refpondent Latina, nulla tamé eiufdem animants men- tione.Erm efel be:ffet den andern facktrager,id eft, A(inusafinum faccigerulum vocat: quo fenfuillud vfurpatur,Lo- ripedem rectus deridet-Difeln find des efels [alat Krenteryid eft Cardui a(ino acetarij loco funt:cutconuenit,Simi- -leshabentlabrala&tucas, 71 fech fimd des efelszodt id eft, Multi facciafinum opprimunt vel enecant: Huiufmodi $9 eft, Cedendum multitudini, | Man raft den efcl mit qu boffe.er fol dann fecketragen;id eft; Afinus non vocaturadau- lam nifi pro faccis portandis: Latini fimiliter monent, Porró à loueatq; fulmine. Venu dem efel zn wol iff. fo gebt ew auff das ey[stamaen, vnd bricht ein bein entqsvey d eft, Cum afinus lafciui,in glaciem faltaturus progreditur,& crus pertringit.Eiufdem argumenti eft illud, Viro Lydo negotium non erat;fedipfe cgreffus emit. Apologum deLco- nis.afini & vulpis focictate retuli in prouerbio,Leonina focietas. ^ DE HINNO,INNO,ET GINNO, ec INN vsinnus & ginnus;animalia nobis per Germaniam ign otafunt (nifi, quisviles& paruos afel- i-- 1:55 losetiam fic nominare velit, vteri vidonanos) quanquam ne aliarum gen tium nomina prater Grz- Exe careperio;à quibus Latini quoq; mutuati funt. Nam Itali qui nanos & baftardosafinos vocant, cir- S|eumloquuntur. Quiex equo &afina concepti generantur, quamuis àpatre nomen traxerint,quod C99 9077 hinnivocantur, matri per omnia magis fimilesfunt, Columel. Equo& afinagenitos mares,hinnu- losantiqui vocabant: contrad; mulos quosafini & eque generarentPlin. Hinnulusfoetura capreolorum;capra- rum,damarum,lcporum;fimiliumque: item ex equo & afina genitus,Idem.Inulos accipiunt nonnulli ( Hermo- laus Barbarus.) ceruinos pullos:hinnosautem & hinnulos cum flatili ac duplici con fonante , ex afina conceptos mares equifemi nio, Czlius Nbodig.Muli & hinni bigeneri atq; infitij ( infititij ) non fuopte genereab radicibus: ex equa enim &afino;fit mulus: contrà ex equo & aina hi naus, vterg; eorum ad víu m vtilis, paru, fructu ,ven- tre, Varro. Et paulo poft: Hinnus minor eft quàm muluscorpore; plerunq; rubicundior;auribus vt equi;iubam & caudam fimilemalini habet.Item in ventre eft,vt equus, menfes duodecim. Hofceitem vt equulos& educant, 79 &alunt;&ataté corum ex dentibus cognofcát. Hinnos velhinnasquo fenín accipere dcbea " us, Varro as T - : 4 1t $e 20. | "De Quadrupedibus Airenim,ex equis & mulis(aliàs hinnulis,quod non placet)qui nafcantur; hin nosvocari, Nonius. Himus,hima; & himulus,& himula vocantur,qui ex equo & afina nafcuntur , quosquidam burdoncsappellant; Perot, Egoin quatuor his dictionibuslibrariorum culpa factum puto; vt m pro duplicin legatur. Burdoautem dictus videtur jaro riy Qiglav id ef b5oneribus: nam & Grzceapud quofdam recentiores à Qáglov legitur : velqnód bardum, id eft, flupidum & fatuum fitanimal:autforfan ab Hebraica voce pered ; que mulum fignificat,vt pirdah mulam. Sunt enim hinni etiam muli quidam,cum squisvoi ;id eft, ex altero parenteafinifint, Latini grammatici hominem bar- dum dici putanta Graco &ox3v:, qui tardusingeniofit. Mannifeu man nuliequi dicebantur, haudita magnijac peiemites; vulgus "vt fcribit Porphyrio)burdosvocabat:Burdones dici videntur quog; ab Iureconfulto,Digefto-- rum tricefimofecundo;ac delegatis tertio ; Czlius Rhodig. Peculiare. quoddam mulorum genusin Gallia circa Gratianopolin haberi audire aliquando memini, quod ex afina& tauro natum vernaculalinguaiumar appellant. In Heluetizalpibusfupra Curiam ad pagum Spelugam exequa &tauro natum equum ex viris ide dienisaccepi. Hinnulus ex tauro & equagencratur.Multos vidimus,inquit Scaliger.duosolim habuimus : nunc vnam feemel- -— lam: cuiusaures inter , offcatubercula duo femiiuglandis magnitudine paterna frontis przfe ferunt rudimétum. Huyicgenetiaiunt quidam fuperiores deefle denzes. lllud in i5 vitium frequens , quód inferior mandibula porre- tor eft fuperiore: quodin multis confpicitur pifcibus, Befi dicu ntur à Gabalis & Aruernis.Hoc tempore ina ula regis Galliarum animal nutriri aiuntabanteriore parte afini, pofterioreouisfpecie. Sed prxterinflitutum eft bi- genera hic omnia perfequi Ferrarizin aula principisinter peregrinaanimaliaafclli etiam pumilialuntur.De mu- lispomilits Martialisdiftichonextat: ^^ TT MN Oe ER x His tibi de mulis non eff metuenda ruina, | 0, lrim interrapene federe folos. Muluscum equa coniunctus ingum procreauit'poft deinde fu peruenire non folet, Ariftoteles interptete Ga-: za:Graci codices yivor habent cum gamma &hic, & mox de equo nano. Plinius8.4 4.hzcitareddit.In plurium Graecorum e(tmonumentis,cum equa muli coitu natum,quem vocauerint hinum;id eft, paru& mulum. Hinuimn in ordine hominum;aut porcorü quos pofthumos( pez ooz.) vocant:& quidem vt pumilio, fic ginnus modum fuo genitali excedit. Arift. G.24. hiftoriz animalium. Et alibi 18 libris de partibanimalium:Ex equo & afino ginni proueniunt,cum conceptusin vtetozgrotauit. Aliquinon ginnum;fed inivfcribu nt promanno vel equo pumi- lo.Ginntapud Ariftotelem deminuta forma equi dicuntur.quos & gygenios ab Strabone nuncupari putátnon- nulli:quanquam & mulorumgenus ficin Liguria vocetur, Czlius ihod.icapud Grecosfilium vel nepotéfigni- ficat:& fieri potefl, vtab hac voce iumenta nana quauis Gracel»wo & y/o; dicantur, quod pullorum magnitudi- nem nunquam excedant: & apud Latinos hinni & hinnulij& forté ginni quoq;. Quanquá apud eos complurium quadrupedum feetus,fimilitérvt fapra diximus,ftc appellentur.Etymologtam literatoresafferunt quod hinniant & vocem reddantequinz fimilem,quam ego non probo : neq; enim in ceruis& leporibus, iatis Bsufiuedi ta- lem percipimus vocem: & Grece magis quàm Latinz originis vocabulum apparct. Vtmulusfic& burdo flerilis eft. Hic equum magis rcfert.& vocem cdit equi :illeafinum, Albertus Mag. Videturantemintelligere muli genus exequo &afinaprognatum. Dehiüno&hinnulo;&c.videplurain cernoF.a,& in muloC. M ufimonpen.cor. alinusmulüs,aut equus breuis,Promptua. ums ues 3 ue | DXECOOIACG RO SLVIESASINGOQCUSILNSESTRT 50» NacRys apud Varronem;imitatione Greca» : Latinis vfitatius onager dicitur , afinus eft NU ferus aut fylueftris: regionibusnoflris ignotus;dici tamen poteft vernacula lin guaein Waldefel, Hi- | ftorizlob cap.6. «5 pereexponunt;onagrum Latini & Graci: item Hieremiz cap.ra4.Pered veró ? incadem lingua mulus eft.Prophetz Ofcg cap.8.Iceitur 35 ^5 355 pere boredlo, Latinitrant- balus.Eftautem buübalusctiam de caprearum gm ere,Suhit cx noftris qui fu fi picenzurafinum ferum fignificari,De Itanter omnesonagrum vertunt: & wr ere etiam Ioba9. Devoce ingétem.forma confpicuaac variadono mifit; Raph. Volaterran We os inP hrygia & Lycaonia pracipvifunt, gia & Lycaonia funtgreges multi, Varro. Vltra Catadupa Nili procedens Apollonius & comites; viderunt leones & pantherasjitem ceruoscapreas ftruthiones & afinos fylueftrres complures, &c.. Kao infula prope Cretam, vbi maximi onagri nafcuntur, Suidas. A finorum agreftium copia eftin PerfidejSuetonius. Angermanniz ducatus te- net feptentrionaliaad confinia Laponis : eius cractus efttotus. Ífyluofüs, &ibiin praciyuis feris venantur vros &c bifontes,quos patrialingua dicunt e/g;id efb/afinos fylucflres,Tacobus Zieglerusin Schondia. Alcces feras quofdam inepteonagrosinterpretartyreprehenfum efl fupra. . Fuerunt fub Gordiano Roms prater alias fcrasonagri vi- inti: & trigintain Sylua Gordiàni primi ( depicti tántum puto) Iulius Capitolinus. Afinorum greges ferorum Afiafert & Africa; Plin.In Lyciaonagri non tranfeunt montem , qui Cappadociam à Lycia diuidit. Kegiofubz- quinoCiali ad orientem & meridiem ( vtfcribit Nicephorus Calliftus ) afinos feros magnitudine ingentesfert; pelle - fcribit pern fimplex. Prodeu ntquosginnosyocantex equa,cuimin gerendo vtero &grotauit, more pumilionum . 39 49 LI 6s 79 3 "De Onagro. Lil. Z. f | 27 pelle mirifice prater morem verficolores, albo fcilicet & nigro colore admodum inter fe variatis , & zonz quas dam àfumma dorfi fpinaad latera & ventrem demiffz;atq; ibi diuife, & conuerfionibus quibufdam inter f: ira plicatz;mirificam & nouam efficiunt plicaturam & varietatem. Sunt & afini fylueftres in Maderaintula , Aloy. fuus Cadamyftus, Giraffz,leones,leopardi;onagri in prouincia Abafie nafcuntur, Paulus Venetus. Amantona- grilocos excelfos & rupes.Hiere.4.Onagri( peraim Heb.) fteterunt in locis excelfis , & attraxeruntauram ficut dracones defecerunt oculi eorum , quod non effet herba. Septuaginta vertunt; OVayooi leno Ir vis. Hinc fumpta occafione obfcuri quidam authores onagrum beneficio ventorum abfqueaquis viuere fcribunt, tan- quam Propheta per naturam id ipfum facere dicat,non potius neceffitate & inopia aque : hoc enim multis ani- malibus perfitim commune ell,vt ore hiante frigidum captentaerem. Ifidorus & Iorath quidam fcribunt ona 1o grum «quinoctio verno, vel 25. die Martij , per fingulas noctis & diei horasfemel rugire, &indezquinocium €ognofci item terram pedibusterere & fodere, atque inde ad fitim & fugam prouocari. Apparétautem iftos orygem vel cynocephalum pro onagro fomniare. Ertant & alij recentiores, qui fcribunt domari non pofle hoe animal,& hominum confuctudinem ei intolerabilem effe, Nam,vt M. Varro teftatur,onagrus ad feminationem idoneuseíl;quod e fero fit manfuetus facile & ? manfüeto ferus nunquam. Sedilli forfan Indicum & vnicornem onagrum cum vulgariconfundunt. Deonagro quedam, ciusingenio & manfucfa&ionc,& genito ex eo mulo, videinmulo C. Epithetaonagri reperiuntur afininus, timidus ( Vergil.lib.s.Georg.vbi canes alendos confülit, Sapeetiam curíutimidos agitabrs onagros ) & (cgnis. Atfidc digniauthores,minime fegnem;fed velociffimum faci- -- unt:vtclaret his Oppiani verfibus,quos libentius propteralia etiam epitheta adfcribo; —. E£eme NA ir Qua y, 9) &góeV(g., Keopryov, at coo Blu sxtoeertgoi Xov etmruv Gvartyday, a0 | Osesüne Qaiipacd tuos dax (os tvove IDéaDrar, AeyvotG» sroailu'. Yo vives s óEoTw D v. In his carmmibusattribuunturei vngulz bonz &robufltz , velocitas vento comparanda, corpus fatisam plum; eizw altum, latum, & pulchrum afpectu, aures longz;color argenti : egocinereum fplendidum intelligo,vt igi «vi eodem pertineat: nifi quis ita accipiat,vt Vergilij acripedem ceruam;qtiod minus probo: neque enim quen uam lioc fenfuvfurpaffe memini. Grammatici apud Gracos poetasaereum exponunt obfcu rum,nigrum;ne- bulofum.Nebulz color vtpote cinereusafino conuenit : videturautem idem afini & onagti color effe, vt conli« cio cx Polluce;cuius hzc verba funt, KPuor color eft veftium;queni nunconagrium vocant. Doresenimafinum cillon vocant. Quod autem onagernon rotus fitalbus,quamuis aves» ypoilu/ à pocta di&tus ; apparet cx (e- quentibus, Taj/n 35 ueAozmvo boton pato eta QE que Xaovén Snarrep Ue aam otv secpavqa ; id eft, v.tta niora medium occupat dorfum,quam ambiunt linez vtrinque niuez.Nam fi totum corpus album effet, dorfo excepto , fruftra 30 candidzille line memorarentur.Magnus tamen ille & vnicornis Indicus onager, vt Philes teftatur, toto corpo xealbet,capitetantum rubet, Sedadiiciam reliqua etiam ex Oppiano, itaferé vtàPetro Gyllio Latine expreffa funt. Onagri paftualuntur herbarum, quasabundé funditterra, fortibus feris opima przda fzpcfiunt, magna | fceminarummultitudine gaudent,quoquó maritus ducit,faeminz fequuntur , fiueisad paftiones, fiue ad fontes pro&cifcitur;atquead vefperam vnà cumipfo ad domeflicam fedem redeunt. Ex zmulatione & riualitate tanto- pere laborat;vt fui pulli de matrefinteifufpc&i. Itaquefoeminz parienti proximusaffidens,partum expe&tat;ac fi foemina editur,amat partum , &lambens ipfum lingua conformat: Sin autem editum marem videt, tum fand animoincitatur, & ex xgritmdine làborare incipit, 2 alter mas natus fit, qui matrealiquando potiri poffit: quam ob rem furentianimo & prompto pullorum tefticulosagereditur abfcindere: Mater etfi pariendi dolori- bus debilitata;fuo tamen infelici filio contra patrem auxiliari molitur; & quemadmodum in bello cum hoflcs fi. . 40 liointerfecto matrem retrahunt, quz gnatum adhuc cede palpitantem amplexa magno gemitu plorat gen asqs laceransinfra mamillas fanguinem effundit: Sic illa videns pullum vicinum ad moriendum, mifcrabiliter lamen- tatur,&lugenti perfimiliseft.. Diceres miferam fuum partum circumeuntem fuaui & fü pplicilocutione dicere: Marite;cur tuusafpe&tustamtruculentus ? Cur óculi tuiquiantelucidi effent, fanguinei apparent? Anne Me- dufz faciem vides, qua homines in (àxa conuertit? an immanis draconisvirulentum fcetum ? an lexnz catulum montiuagz ? ltánefilium communi fufceptum voto caftrabis ? O meimiferam , quz partum edidi infelicem ob Ícclus paternum. O filium hoc miferiorem ; quod non vnguibusleonum,fed plus quàm hoftilibus patrisdenti- busobriualem inuidiam caftraris. Pofthacelegantiffimaeftepiphonefis poctzin zmulationis & zelotypiz vim, cuius partem quin fübícribam temperare mihi non peffum : Lid ma mpóovoviqv Aor mwyo"y our. ——- ——— Kévv Q Qvae Xe o Tou aor cid esta $0 Of dvat aues 5 upos dpieeiew tomulu, AsEvregii ?) Qéoetv ordosquatvrmyov aeree ets atcp. OV mas ipte QIASG sy viepctay smcedawv, OUse Erttoscym itc e [AG G806 04 DV Épuoit, O "graria peau eos e v od care (B ebvnGo2ajmi. » Ariftoteles in mirabilibus quiddam fimile fcribit de equis fylueftribus in Syria, quos gregatim incedere di- citjaceorum duces,fiquem minorem natu foeminam falire viderint ; tandiu illum perfequuntur ; donecaffecuti oreinter pollerioracrurainferto tefaculos eiuscuellant. E S | Sitisimpatientem effc hanc feram;conflat ex Palmo centefimo quarto , Doininus , inquit pfaltes, fontesim- mittit luuiis, vt inter montes pratermeent : bibunt inde animalia cuncta, & fitim fuam extinguunt e^gn pereimyideft,onagri. Nam cumin regionibus calidisficcisque tantum reperiatur, & obtimiditatem fubindelo- cum mntet magna cum celeritate, przfertím cum natura corpore ficco fit, afinininempetemperamenti ( funt 6o enim fylueftria eadem qua vrbanatem perie; fed ficciora feré,calidioraque ) neceffe eft epe fitim pati. Videndum efttamen,ne oryx, quem phyfiologi veteres & boniauthores perpetua fiti ardere fcribunt, non item onagrum; àrecentioribus & imperitis cum onagro hacin re confundatur. Vtrunque fané Africzíiticuloferegionis pecu- liareanimal eft, fed magisoryx. Metuit & fu git feras omnes carniuoras, 1deoque;vt pleraq; timida, velocitate va- let.Venatio leonis onagerin folitudine; & paícua diuitum pauperes, Sirach cap.13. & Oppianus; xeorreozaiyadi Bia tiere noct, Add'u ntrecentiores,aquam puriffimam tantum ab onagro bibi, necfaciie aliam: & cum vrgetur àcanibus,excrementum alui odoratum reddere,citca quod illis detentis ipfum effugere: Foeminam nimis libidi- nofam effe;eod; nomine mari fepe moleflam-: Mareslibidineaccenfos, fi fosmine defint, montes fcandere,ven- ' tum natibus haurire, & voce ter. :bili rugire:Cor onagri pinguiffimum effe:Feram ipfam quáto magis capta man- fucfcit;tanto efferatiorem effeantequam capiatur.Sed horum omnium grauem authorem habeo neminem : nifi jo quod Pliniusteflatur, foeminas gauderecopialibidinis, Inhocgenerefinguli imperitantgregibus gut ! i JImulas -L A : : 1 i r De Quadrupedibue ZEmuloslibidinis fue metuunt.Inde eft quod grauidas fuas feruant, vt in editis maribus, fi qua facultas fuerit, gea ncrandi fpem morfu detruncent : quod cauentesfoeminz,in feceffibus partusocculunt,& parere furto cupiunt, Solinus& Plinius.Leoonagrum odit & venatur, Albertus. Afini fyluaticireperiunturin defertis Afric vel defer-. torum confiniis maxima frequentia Leucophzi pariter coloris. V elocitate equistantum Barbaricis cedunt;atque hominem videntes,magnis clamoribus vlulantesrecalcitrant, firmiquedonecillisadeó proximus fit,vt manibus. attingi poffint;perfiftunt,tumin fugam feconiiciunt.Ab Arabibus deferta incolentibus, decipulis, aliisd; huiuf- modi machinadonibus PEIPER on MEE incedunt, cüm vel pabulantur vel potant. Carnes calide feetent;fa- piütq; fyluatict:verüm refrigeratz ac biduo elixeabfoluti funt faporis, Leo Africanus.A fini feri gregatim pafcü- tur:qui vetnantur eos;equites perfequuntur; ac defeffostandem anhelosque ; & plurimo puluere excitato im pe- ditos,partim iaculis conficiunt; partim viuoscapiunt, & catenis vinciunt : partim nimia perfecutione perculfos 1 o attonitosi; equisalligant;quos illi precurrentes fequuntur; Pollux. Martialis lib.rr. ; Pulcher adeft onager mitti venatio debet, | "Dentà Erythrai iamremouete fenus. ZElianusfcribitonagrosin Mauritania curfu pernices effe;citoq; defiftentes & anhelos à venatoribus capi, Raph: Volaterranus.D órcades;aíini fylueftres,&c.ficus & farinam appetunt: quare Armenij vt eas capiant ( ficut & alias complures feras) pifcium nigrorum qui venenati apud ipfos nafcuntur, farina ficus confpergunt : quibus guftatis beftiz ftatim intereunt,ZElianus. Generanturex equa & onagris manfuefactis mulz veloces in curfu, duritia exi- mia pedum;verüm ftrigofo corpore,indomito animo;fed generofo;Plinius 8.44.Hi forte funt muli, quos Arifto- teles Syrie peculiares fcribit,celeritate preftantes, nec [teriles vt proprié dicti muli : quibus tamen commune no- men fortiti funt propterformz fimilitudinem: vt afiniferi vrbanorum nomen accepere,quibustamenlongé pre- ftant celeritate.Onagro &afinagenitus mulus omnesantecellit,Plin.Pullos afinorum epulari Meccenasinflituit, 20 multum eo tempore przlatos onagris: pofteum interiitautoritasfaporis,Plin. Galenuslib.3.de alimentorum fa- cultatibus, Ceruina carojinquit,)non minus quàm bubula & ouilla, fuccum vitiofum generatac concoctu diffici- lem:Hisfylueftrium afinorum;bono habitu preditorum aciuuenum , caro eft propinqua. Sunt qui pantheris vt &afinisbono habitu przditis, cuiufmodi funtagreftes, vefcuntur, Idem. Plinius cum ex afinino la&e & offibus remedia contra venena quzdam receníuiffet,omnia cadem onagris efficaciora effe fübiungit.Ad panos& apofte- matain quacung; parte praecipuum remedium traditur in calculo onagri: quem dicitur cum interficiatur redde- re, vrinam liquidiorem initio;fed in terra fpiflantem fc. Hic adalligatus femini,omnesimpetus difcutit, omnique fuppurationeliberat.Eftautem rarus inuentu,nec exomni onagro,fed celebri remedio, Plinius 28.15. Fel eiusex- tirpacmorüm , & fuper abíceffuum veftigia vuliter illinitur : Admifcetur etiam em plaftris contraignes facros, uos cüirare dicitur : priuatim ad elephantiafin & varices adhibetur : Adeps cum oleo coflino commendaturad ; o renum & dorfi dolorem,quem craffi latus produxerint : illinitur quoquead panos falubriter , Auicenna. Splen | alini fylueftris vel equi fylueftris ; aridus tritusin potu datus fplenetico pondere drachmarum trium in s.vnciis vi- nitempérati conuenit illi, Galenus 7.x27.27. vt citat R. Mofes. Adeps vulturis diffoluit;ficut adeps afin fyluefiris, Rafis. Carocontradolorem fpinz dorfi & coxendicum iuuat; Rafis, Caro dorfiafinifylueftris cum oleo catapla- fmatis inftar articulis dolentibus applicatur, Auicenna. Vrina etuslapidem in veficafrangit, Galenotefte,vt Aui- cennacitat, Vngule crematz cinis comitialibus prodeft : idem oleo admixtus flrumas diffoluit, & alopeciam c- mendat,fi cataplafmatisinftar adhibeatur, VincentiusBell. Medulla inuncta;podagras curat; & dolorem extin- guit : Fimum vitello oui permixtum frontiillinitur, vt fanguiserumpens fiflatur: Idem crifpat capillos cum felle bouinoinuné&um:Aridum cum vino hauftum contra fcorpionis itum maxime celebratur , Rafiís. Infpectioin oculum afini fylueftris adiuuat fanitatem vifus : etiam eft vtilis defcenfüi aque in oculum : & dixit filius Zor,quàd hoceftfanum & indubitatum; R. Mofes. O 2 vocantur pellesonagrorum,Suid. Afini feri magnitudine Leucro- cuta eft, Plin.alij codices non feri;fed feré habent. Fabulam apud Corn. TacitumTudzxos onagris indicibus fon- tium víoscum in defertis Arabix fiti macerarenturjin Philologia deafino fupra retulimus.Onagrum fabulamin- fcripfit Demophilus,quam Plautus tranftulit A fimariz nomine;vt fupra diximus'Onagri item machinz funt;que & harpáges vocantur,quibusinietisaccedentes quofuisarripere & attrahere licebat, Suidas. Harpagem alioqui vocant & Avxov & xeea;yoa» inftrumentum coquinarium,quod quidam füfcinam interpretantur.A'oz«z velaemoys paroxytonum, Latiné harpago inftrumentum eft, quo ficulas & alia à puteisextrahimus : item quod nauibusin bello naualiiniicitur.ficut coruus & manus ferrea.Licebit& vncum àfigura nominare. Vegetiusa.2:lupumin- firumentum quoddam defcribitin modum forficis dentatum, quo contra arietesin oppugnationibus oppidani funibus alligato vtantür. Onagrinomen, ficut & creagrz & podag:z pedicz , 2m sed asyotvev inditum apparet, 5 & quod verbum comprelienderefignificat. Quam uis 9» ctiam vectem fonat,non quemuis tamen,fed quo machi- nz verfantur : & fieri poteft, vt improprie pertica etiam cui vncusinferitur , JveyeG» nuncupetur, quafi $9» ei yotuuvAd efl; vectis ad comprehendendum aptus : fed noflra hec coniecturafit. Nos huiufmodi onagros certis locis per ciuitatem publice expofitos liabemus,vt cum incendiorum calamitas poflulanerit, omnibusad manum fint. Nuncdealio eiufdem nominisinfirumento dicendum Flauius Vegetiuslib.4.dere militari, cap.22. poft de- Ícriptionem baliftz,quz funibus,neruis,chordisd; tenditur, & quanto maior fuerit, tanto fi picula longius mittit: Onagerautem,inquit;dirigit lapides : fed pro neruorum craífitudine & magnitudine, faxorum ponderaiacula- tur, Nam quantoamplior fucrit, tanto maiora faxa fulminis more contorquet, Hisduobusgeneribusnulla tor- mentorum fpecies vehementiorinuenitur. Saxisentm grauioribus peronagrum deflinatis, non folum equi eli- duntur & homines,fed etiam hoftium machinamenta franguntur. Ceterum fcorpionesdicebantur, quasnunc 6g manubaliftas vocant;idco fic nuncupati;quod paruis fubtilibusq; fpiculisinferant mortem,Hc Vegetius. Am-.— - mianus Marcellinus lib.25. diligentiffime lizc &alia bellicainflrumenta defcribit: onagtum tamen à fÍcorpione non diftinguit.Idem enim inftrumentum,tormentum ( inquit ) appellatur, quod ex eo omnis explicatio tor- quetur: Ícorpio autem , quoniam aculeum defuper habet erectum ; cui etiam onagri vocabulum indidit tas nouclla, eare,quod afin feri cum venatibus agitantur , 1taeminuslapides poft terga calcitrando emittunt,vt perforent pectora fequentium , aut perfractis offibus capita ipfa difplodant, Hec Marcellinus: Formam qui quatit ex ipfo petat: ego hoctantum adferam fümmitati eius vncos ferreos copulari, € quibus pendet ftupea velferreafunda: & quoniam vncos;vt ex Suida docuimus, onagrosaliqui vocazt, indealiquis potius quàm à lapidum reiectione nomen inftrumento fa&um coniecerit.O'veyz2; oxytonum, ; - afinario exponitur : & óve- *yos6o(e..loca pafcendis afinisapta, | | 7o j Animal ' ! ^* dh —^ (DBeOnagro. Lib. 23 . Animal eft quoddam onagro fimile,quo vefcuntur Indi quidam verfus auftralem portuin;vt in Magellas ninauigationc legimus. jt FO AP rm | | E A SMENTS sCYTHICTSET AFRICANIS .— Iw Scythiaafinicornibus przditi nafcuntur, quorum cornua Arcadiz fluminis Stygis aquam continent; S tranfmittit vafa omnta;etiamfi fint ex ferro. Elec cornua à Sopatro apportatafailTe aiunt Alexandro Mace- ioni;& illum admiratum mififfe Delphos, vt dedicarentur Dythiz,ZElianus; Vide fuprain B.deafino. Proprie di- Cosafinos fupra ex Ariftotelein Scythia reperirinegauimus. Apud Afros, qui Áratores cognominantur;afinos cornutos reperiri; Herodotusauthor eft libro 4. | Io DE ASINIS, VEL ONAGRIS POTIVS; INDICIS. SyLVESTRES alinosequis magnitudinenon inferioresapud Indos nafci accepi,cosQ; reliquo corporeal- bos;capiteveró purpureo,oculisque nigris ( ceruleis vertit Raph.Volat. ) effe; cornu rin frontegerere vnicum: ( Volaterranusaddit fcíquicubitale ) cuius fuperius puniceum , inferius autem album , medium veró nigrum fiti atq; non omnes quidem Indos,fed potentiores,cum tanquam armillis quibufdam brachia, fic cornua auro.certis fpaciis ornarunt;ex hisipfis biberefolere.Ex hoc cornu bibentem ab infanabilibus morbis tutum fieri; neqj eum ipfum conuulfionibus corripi;neq; facro morbo tentari, neq; venenis vlIis ferunt. Quinetiam fi quidprius pefti- lens biberit;tüm id enomere,tumd; ad fanitatem redire. Cum autem cateriafini, quibufcung; in terris fint tam domeftici,quàm fylueftres.tum folipedaanimalia, non taloshabeant , a(inos Indicos cornigeros Cteliasin quit; talis primum,iisq; nigrisypreditos effe. Deinde fi quis eos confregerit, interiora quoq; nigra deprehenfurum ef- 10 fe: neq; modo corports velocitatelonge multum; ceteros afinosfuperare, fed & velocitate cadem multo equis & elephantis przftare, Cumautemin viamfe dederunt, tardiusprimo ingrediuntur , deinde paulatim tantum confitrmanturad contendendum iter, eos quidem vcfequi operofum fit; corum veró curfüm tran(curtere nulli conceédatur.Pofteaautem quàm faeming pepererunt , patres circum pullosà parturecentesfümma cuftodia ver-- fantur,corumd; commorationes locis Indiz defertiffimis funt. Cum à venatoribus Indis inuaduntur; pullos fuos adhue ztate infirmos à tergo fuo pafcentes habent, atq; pro eis propugnant: contra equites audent vcnire, cosq; ferire. l'anto fané hiroboreexiftant, nihil eis vt obfiftere queat, quin ftatim & concidat,& perdatur; equorümqQ; incurfülatera difcerpuntaclacerant, & vifcera difrumpunt: ex quofit , vtad cos equi appropinquare valdeme- tuant,appropinquatio enim capitalem vtrifque mulétam miferabiliter infert. Ex eo namque conflictu non equi modó,fed & afint pereurit: pergrauiter calcibus pugnant: eorum morfus eatenus acerbiores exiflt, vt quicquid 39 comprehenderintfunditus diripiant: ex his veró,qui funt confirmata etate incomprchenfibiles funt. Carnes - eorumquodamariffimz fint,handquaquam efculentz : Hxc Zlianus Petro Gyllto interprete. Raph. Volaterra- nus malé tranftulit hanc ferám felle carere : & potionem ex hoc pocuload ignem facrum conferre. Nam & fellis 'veficamhabet,& potio illa contramorbum facrum,id eft;comitialem, non ignem facrum predicatur:vcin Gra- -, .€oPhilz codicelegimus:à quo fimiliter, vt Zltano;fed breuius defcribitur : O'vosye(Q- sui esl Quot me bye. Facit autemilleIndorum regem ex cratere de huiusanimalis cornu confecto bibentem , quem fplendidum ( ?iavys ) & cubitalem effe dicit: Feram ipfam inter folipedes folam & talum &bilisveficam habere. Afinus Indicuslicet folipes,cornigertatm en eflfed fingularecornu gerit, & folasin folipedum gerere talum poffidet, Ariftoteles, & Plinius.Cornigerafere bifulca.Solidavngula & bicorne nullum : Vnicorie afinustantüm Indicus. Vnicorne bi- fulcum;oryx. T alos a(inus Indicus vnus folidi pedáü habet; Plinius: & alibi, Cornua folipedum nulli ; exceptoafi- 49 noIndico;qui vnoarmatus eft cornu. Xenophon talos(afltragalos)etiam equisattríbuit, cim Ariftoteles virin his rebus doctiffimus folidipedü nulli talum ineffe dicat;neafino quidem, preterquam Indico, cui etiam cornu éfronte promineat, Pollux. Recétiores quidam obfcuri,onagrum Indicum,magnam & crudelem feram defcri- bunt,cornu ynico,duro;acuto &longo: Robur eitantum effo,vtin gentia faxa de rupibuseucellat, idqQuetantum vim fuam experiundi gratia. Monoceros alius eft fimpliciter dictus, quem Indi Cartazonum vocant;ni(i autores errauerint;quod in rebus adeo peregrinis facile fit:aliusitem rhinoceros, quem fzpecum monocerote quidam: confundunt:alius denig; oryx,omnes vnicornes. | Cornu quod tanto pretio hodie contra morbos quofdam & venena celebratur, plariq; hodie rhinocerotis effeaiunt;alij monocerotis fimpliciter : ZElianus & illum fecutus Philes,fcriptores Grzci;non alterius vnicornis,quàm afini Indici cornu, vt diximus, dotibus iftis prdicant:in hiftoritsfané horum trium,afini Indiciomonocerotis,& rh:nocerocis plurima communia reperio: pauca diuer- $0 fa:wtfüfpiceturaliquis duo tátum diuerfa animalia cffe, vnum rhinocérotem,& aliud monoceros ex media fron- te;quod alij aliter nominauerint;& cam rhinocerote imperiti quidam confederint. Plura videinfrain Mono- cerote. MagnusIndorum rex quotannisdiem vnum proponit, tum hominum tum beftiarum certaminibus: committunturautem pugnaturz inter fe befliz; feri tauri,arietes manfueti;afini vno armati cornu; byznz , po- firemo eleplianti,ZElianus, V DE ONOCENTAVYRO. OxocrENTAVARYM quifquis vidit,nonineredibileducet; quod fama peruagatum eft, Centaurosfuiffe, neq; fictoresatq; pictoresin corum defcriptione erraffe, Verüm fiue reuera fuerint; fiue omni cera flexibilior, & - ad hingendum habilior,fama illos finxerit; przterco. "Que veró de onocentauro fama accepi) hic funt.Eum ho- 6o miniore& promiffa barba fimilem effe;fimul & collum, & pectus,humanam fpecier gerere: mammas diftantes tanquam mulieris cx pectore pendere: humeros,brachia, digitos,humanam figuram habere: dorfum;ventrem, lateraspofteriorcs pedes;afino perfimiles: & quemadmodum afinum, fic cinerco colorc cffe: imum ventrem le- uiter exalbefcere:duplicem vfum ei manus przfítareinam celeritate vbi fit opus ez manus przcurruntante pofte- riorcs pedes : ex quo fit, vt non caterorü quadrupedum curfu fuperetur : Acvbi rurfus babet neceffe,vel cibum capere; velaliud quiddà tollere qui antea pedes effent;manus efficiütur: tum; n6 graditur, fed in feffione quie- fcit. Animal eftgraui animi acerbitate.nam fi capiatur,non ferens feruituté, libertatis deliderioab omni cibo ab- horret, & famefibi mortéconfcifcit,licet pullus adhuc fuerit. Hc deonocentauro Pythagoram narrareteftatur Cratesex Myfio Pergamo profectus, ZElianus & Philes: Raph. Volaterranus fcribit, quodanticá corporis partem fimilem humanz habeatspofticam afininz;colore fit albojidd; ex liano fe tranftulitfe:ex quo nos iam interpre- 7o te P.Gylliocinereum colorem ei tribuimus, imo ventritantummodo albicantem. Jgnobiles quidam authores : onocen- » 24 | — De Quadrupedibur onocentáurumaiünt monftrófum animal cffeiquod non cum cateris ab initiocreatum, fed pofteatemere ex a- dulterina commixtione prognatum fit: vocemarticulatam aliquatenus fonare,non tamen humanam : in perfe- cutoresligna vellapidesreiicete:fed nihilhorumauthoritate muniunt.Lapidum;certàreiectio onagris conuenit, | vt fupra docuimus.Ovoxbrrevporapud Aquilam trichiones;id eft. pilofi dicti, demones quidam corporci, fuperfi- cie obícura,zedi quidam ex Hebraica vocetranflulerunt, Varinus.Efaiz cap.34. Hebraica verba uAo^ *ny^ ey "yas ns oy wan nw 5 ny€anud x Sebaflianus Munfterus reddit, Occurrentfibi ( befliz ) fylueftres & infülares,& fatyrus vociferabitur ad focium fuum : quin &lamiaibiquiefcet. Vulgatatranslatio Et occurrent demonia onocentauris;& pilofus clamabit alter adalterum : ibi cubauit lamia. Septuapintayxad ezwas- ancsmi 9onudvios Bvoxcévuupoicyst (Doxouv lau Vrep (aye ds aov UrtgoV.CAcet. oiVazTt UOS VTzH Bvoxévsoivoo;. Munfterus inannotationi- bus,o yw (inquit ) fauni pilofi funt;& monftra quzdam deferti : Hebrgi communiter interpretantur eeqp dzmonestíicut& per pe» s lilitinfauftum quoddam no&urnumintelligunt monftrum, puerperis maximéin- feftumi& multaftultiffimé deeofibiperfuaferunt. Porró per emiijmIonathan intelligit 3» nm, catos ferales: Hzc Munfterus;per ferales puto feros & fylueftres accipiens. Twy tziah folitudinem fignificat; vnde eros tziim incole deferti;qui funt Zithtopes:& animalia inlocis defertis,que pyyy33 nemiot vocant: cgo lamiasinterpretor: alij daemonia; dracones,catos marinos;id eft,cercopithecos. Idem in Di&tionario fuo. De lamiislaruis,ex illarum gcnerequas Empufas & Mormolycias vocant, mirabilem hiftoriam recenfet Czlius Rhodiginuslibro29.cap.s. ferunteasin amorem & Venerem procliues effe; & humanas carnes vehementer expetere, Venereorumq; cupi- dinealliceremultos,quos deglutiant mox.Dicuntur & Libycz fer quadam cffe eiufdem nominis, de quibusin litera rz. Videinfrain Lamia.Onofcelos demonum quoddam genusfupranominauimus: & Empufam quoq; afi- nino pedefingi diximus: ex quorum genereforfan & onocentauri fuerint. Credibileeft enim flultos & fuperfli- tiofosquondam homines, variasapparitiones & demonum fpecies naturali animalium generi temereadnume- raffe; Quod fi quiinrerum natura onocentauri,fatyrilamiz,& fimiles ferz extant , ex fimiarum genereeasomnes effe crediderim:vt fuo loco coptofiusexequemur.. Vlulz, in Efaia cap.13.ab omnitranslatione;nomine ipfo He- brzoiimappellantur:pro his Septuaginta tantum onocentaurosin translatione pofuerunt, Eucherius. Eruditi quidam per*ij bubonem intelligunt;à vocequerula diGtum:nam & dolentisinteriectio eft. Dauid Kimhi etiam Tos alayid eft, vulturem vel miluum effe fufpicatur. Vlule fanéapud Hebrzos ctiam aliud nomen habent. Idem KR.Dauid lilitexponitanimal folitarium & tioctu clamofum. $unt quiauem magnam interpretentur,qua vento victitet &alio nomines» 5333 gamaleon vocetur. Sed Chamzleon quadrupes eft ouipara, nonauis : hunc Pli- nius etiam aere victitare putauit. Quidam denig; Iudeorum furiam efle fufpicantur. Alborach;animalalbum;afi- nofimile, quo Turcz Mahumetem fuumin coelum eue&um nugantur.,— - fà ^ 30 D'E AXi | CrzsiAsinIndianafciferam nomineaxin;hinnuli pelle, pluribus candidioribusá; maculis; facram Liberi patris; Plinius, | Pladi os iq DU m dix; In arce Cairi vidimus marem & foeminam animalis cuiufdam peregrini, quod Axin Plinij effe coniicio,hisab eo verbis defcriptum:In India & fetam nomineaxin hinnuli pelle,pluribus candidioribusd; maculis; facram Li- bero patri.Hocanimalin vtroa; fexu cornibus carebat: & caudam longam ad poplitesvíq; demittebat, vtdamz, Et fané primoafpectu damas effe putabam : (ed mox quid à damis different animaduerti, Feerina mare minor eft. l'otaeorum pellis maculisrotundis &albis varia erat;in fpacio coloris fului vel fubflaui : cam elopardaliscon- train fpacioalbo maculas punicei colorishabct;per corpus difperíasfatisamplas. Vocem quàm ceruus clariorem 49. &argutiorem( magisfonoram ) zdunt; PetrusBcllonius. | | | au O RYE S, "ien | Bonyzrspanthera,;thóes,&aliz ferz diuerfe in Africa apud Pafforales populos Orientem verfüsgignuntur Herodot.libro 4... Boro iom | | t o J JH Lv) ege LA üt. m ^x ^ A D SAL oe ET , , . 4Bos €9 Vacca. M. DIab. L. "n DE BOVE SIMVL IN GENERE ET | 1 VACCA PRIVATIMNM, 4 d «m NO P VN S NUNC B) 3l A ne T D P j 5 A " // 22227) AUD e 52), 2 Nem, ; A MN » ou 7) », ww em 1 NC - p pun. I, - E MM Y d E TAM A) SS e E RET, rr, J L-. z | ZA WW SE —— 3 77 mes eet E E [772 »»"mSe -— 3f ii 2/7271] A | ES a , ! E. x £z ! à IN Wu ANN E. d [A M -— , | 1 , " zx po n E 8 Mo. 207 CREE np DUE UNT. JA jin | 4 ] ] Td A4. ppm / | "i VE Wuü | du DE. | * jg. URRQURIIUA | | nu S is v3 Au Ug | M p "( ENS | Ag, UU ZZNLUTT ^ | /^ VU qu | ALTE S ZET (ta | A Ah] IP |^ rj 4f 79 - gi po E^ Q/ "AI - ^2 ) "NUS D. 7/1 à kd T(HaN caue un das — NM | | Ni E AM VES gr REOR 7/7772 : NEN c P 1 ad Ios: m 2e ! PS T denn j r Cu : n ] u 77. 7 NO) Jii li : "us e. NIU BEER E p Wf RU 3 i "s QU. £ R39 72005 D JD | | i EN y tr SUN J) p PPM p E 2))]))AP m—————— E 7777 s A y—— pe c LP PUE M oaa XR * 1 eri JA, SMS boyp cibos ee c WE dg.i eod 23 O s proprie dicitur qui caflratus efl;/vtaptioraratro fat;aut vefaginetur:fed preter füum proprium fignificatum;taurum quog; vaccamá; comprehendit, Vallalib:4.In bubulo géiiere (vt fcribit Var- iro)atatis gradus dicunturquatuor : Primavitulorum,fecunda iuüen corümtertia boum notcllo- Do ANB) rum, quarta vetulorum; Difcernunturin prima vitulus, & vitulá: infecundaitiuéncus & iàuencas sort in terta & quartà;taurus& yacca.Quzflerilis eft vacca; tátirá appellatur qus pregnans, horda, Ab coin faftis dies hordicalia nominantnr;quodtunchordz bouesimmolantur. Tuuencus(&iunenca) qui iam(vt ait Varro)adagrum colendum iuuare poffet.Plautus Lruc; "Vidi equidétiü fühiéncum exindomíito domitiim Fic- rijatq; altasbelluas.Plinius lib.8.Optime cumdomitoiuuegcusimbüitüg o ^| o 007080394050 0 00170 1r 3 : | Qe Vacctt- i ES à N -- NN qui. jm j rw (am N dtm ^y M i S : j KA. 9. p" di" Á vij f S ^ 1 Y A e S : Nt " S E. a V5 1) li MU uM uM »l N ) 21 2M (/. l / n nid dl dre lfrp. | » mc m E iu 174 7 Í UT A (Lu E b rt / ic NU tef L Tria d iei NN e: mm NT ] B *«z M | 1i l MT (, iu, uci jii | NS MICI ie MU i [ t il h AT (i "UC RI ticam di JUAT Lo X » AUN 1) WT E MW um VG iai li li LT Mta j ; ( A a MM AC 2 M n L ( G 3 EN CEU "sc ee o, d gp | m i 379] NR "s jp zin ui eem M 5) CE LS "Afsceuls, diminut. Mes Piccubeniblu us fira Whtogidi fish "dirffinat, offBrev, Verg. 1. Georg ("t bucula celum. Susputent patulis captasitnariburaliras, PliniusTib.ag: *cáp-8. Myronem Eleutheris natum, | ipfum Ageladis- difcipulnm ; bucula maxime nobilitauit,&c. Et Cicero 6. Verr, Autexare Myronis buculam? idem r.de Diuinat.Itaq; ex auro quod exterebratum effet; buculam curaffe faciendam,& eat in fumma columna Á collocauiffc. Verg.r. Georg. eut érrans bueula campo... sBuculus ( aliás bu celus )nouellus bos & tyrunculus.Co- , lumcli.lib.é. Quum deinde buculoscomprehendetis.extraftabulum prodacito. Hebraáice/chbor nominatur,H3$r*, Deut.4.1n n miafculino tantum: genete;bos vel taurus ex ponitur: bakar veró"yo2, bos,armentum;aut vacca. Thór Cdp dus quod Íchor Hebrzis, Danielis 4.inde nimirum Grzci & Latini taurum dixerunt. Inucniturá tor4apud recentiores sn mafc ülini generis, vttorata foeminini. 4lepbetiam pow à; docilitate &aflucfictione sk et tes dictus videtut,. Pfalmo 8 proalaphim;idefl;boues, Chaldeusreddit torejid eft:tauri;Grzcus Bis La- xo tinusarmentà: Arabs bakar, Alpha etiam. Graci grammatici caput botisexponunt: Sácrelitere diftinguunt pe cusin iduo gencra, vt oucs& capra digantur : yiz /ev;id efl;greges: armenta ver Ó & Iu menta yea takar: ^pa "» i PRETTA , Bos €9' V'aeca.. d. B. Lib. HL 27 iperia, genus boum magnorum,bubalus. Sunt qui bene faginatas pecudes, vt bores & ottesintclligant: nam vox nya marab faginare fignificat; vt fcribuntrabini Kimhi,& Salomon in comm entariis Amos 5. Hieronymus pin- guia vertit. Abraham ex fenten tia R. Saadiz,animal effe dicit maius boue, quod in hifce rcgionibusnon extett À.« rabicatranslatio habet yy 3 Eruditi apud nos meria pro nomin eadicctiuo accipiunt, quod altile& faginatum fonet;vtetiam baria-qyan tacbafchb, Exodi 15.animalis nomen variis coloribus diftinctum. Onkelus vertit fafgo- na.R Salomon Ezechtz cap.16.taxum exponit,quod eruditi fere noftri tem porisapprobant: quanquam Hebrzi uidam bouem expofuerint.Ceterum egelayyo3y: Genef15.& Ierem.46. iuueticam potius quàm vaccam verté« rim,cum vas egel vitulum fignificet. Exodi cap 32.pro egel Hebraico Chaldzus & Arabs habent cgela : Perfago- falai Septuaginta wozxxejov)id eft, vitulum. Vaccz etiam nomen ab Hebrazis deductum non dubito, quibonem 10 bakarvocant,vt vaccam Saraceni hodie baccara; qua & para vy Hebraice dicitur, vtpar 45 iuuencus;aut vitu lus,cum additur ben bakar : fimpliciter autem bos in genere Genef.cap.32. pro Hebraico partim, Chaldzas vertit: tore : Arabs bakera;Perfa nadgaucha,velmadagaucha. Bicapud Grzcos communis generis habetur,vt apud La-- tinos etiam.Italice bue, Gallice beu; Hifpanice buey , Germanice ecbf & rindin maículino genere taütum : An- gliceoxe.Illyrice wul. Baulbulispro vrina bouisapud Syluaticum legi,ceu Arabicam vocem. Vacca, Italice ct- lamnum vacca,grace vulgo a ysaew; Gallice vache, Hifpanice vaca, Germanice K» vcl Ke, Anglice cose. Simi- livoceinltalia quondam Altinz regionisincolz vaccas humilisflaturz & lactis abundantes ceuasáppellabant; tefte Columella.funix,tunicis,tenerz atatis bos fcemina;qua iam ceffauit vitula effe, necdum tamen ad fummam magnitudinem peruenit. Pérftus Sat.2.7 v; tibi quum in flamma innicum omenta haue[cant. Plautus Milite, Quam moxadflabulum iunix recipiat fefe pabulo. eme: vitulz, quz paulo adultiores faz 3ojAes , & poetis Bot M.oL Acti 26 dicuntur:neutreiugum;neutra Venerem expertz :adultz demum ésid efl,vacce dicuntur, Varinus. Vaccam Florentinus author Grzcus 9:s5yAeuw aut damalinrcddit. — — "a YS Bosin lege Mofaicaanimal eft facrificiis & cibo conceffum, quoniam tuminat & vngulam habet bifidam. De antiquis illuftriffimus quiíq; paftor erat,vt oftendit Graca & Latinalin gua, qui zoAvGErac cognominant aliquos; Bos certein pecuaria maxima debet eife authoritate : nec dubium, quin ( vtait Varro ) ceteras pecudes honore Tupcrare debeat; prafertim autem in Ttalia,queab hoe nuncupationem traxiffe creditur,quod olim Graci tauros iswAgc YOcarent: & in ea vrbe, cuius moenibus condendis mas & feeminaaratro terminum fignanerunt: velut pe- cus, quoditem Athenis Cereris & Triptolemi fertur minifter : quod inter fulgentiffima fidera particeps coelis quod deinde laboriofiffimusadhuc hominis focius in agricultura : cuius tanta fuit apudantiquos veneratio,vt 30 ram capitaleeffet bouem necaffe, quàm ciuem.Hc Varro. Hocanimal, tantz apud priores cura fuit, vt fitinter exempla damnatusa populo Rom.die dicta, qui concubino procaci rure omafum ediffe fe negante;occiderit bos uem,actusá;in exilium tanquam colono fiointerempto. Quare dicam debubulo pecore; quam acceperim fci- "des ade quid ignorat; diícat :fi quis fcit, vbi nunclabarobferuet. Quod ad laudes & excellentiam boum; aliaetiam quxdaminfra dice Quzin emendis bubus fequenda, quzq; vitanda fint,non ex facili dixerim; cum pecudes pro regionis ceeliqs ftatu , & habitum corporis, & ingeninm animi; & pili colorem gerant : alia: for- ma funt Afiaticis;aliz MU... quM ski M Mua diuerfitas prouinciarum,fed ipfa quoq; Italia partibus fuis difcrepat. Campania plerungs boues progenerat albos & exiles; labori tamen & cultura patrij foli non inha- biles. V mbria vaftos & albos,cademq; rubros: nec minus probabilesanimis quàm corporibus.Hetruria & Latiü compactos;fed ad operafortes.Apenninus duriffimos , omnem; difficultatem tolerantes;nec ab afpectu deco- 40 ros.Quz cum tam varia & diuerfa fint;tamen quedam quafi communia, & certa preceptain emendis iuuencis a- rator fequi dcbet; cad; Mago Carthaginen fisita prodidit,vtnos deinceps memorabimus. Martio menfe compa- randi funtboues, qui tamen fiue de noftris ca piantur armentis; fiue emantur;idcirco nunc comparabuntur vti- lius,quia necdum fagina temporis pleni;aut calare poflunt fallaciam venditoris, & vitia fua, aut repugnando do- miturz contumacem pleni roboris exercere fiduciam.Hac fi gna fpectandafuntin bobus, feu de noflro, feu de a- . lienogregefuerint comparandi,vt fint boucs riouclli, quadratis & grandibus membris, & folido corpore; denfo | breuiq; : mufculisac torisvbiq; furgentibus,colorerubeo vel fufco, ta&tu corporis molliffimo : cornibus proce- risacnigrantibus &robufiis, ac fine curuaturz prauitate lunatis(camuris, Vergil.)frontelata & crifpa; magnis & hirtisaurtbus : oc ulis& labiis nigris ( fubnigris,nigrantibus ) naribusrefimis patulisque, ceruicelonga;torofa && compatta ( cui plurima ceruix; erg. )palcaribusam plis & pené ad genua promiffis( circa genua fluentibus ) pe- 50 Goremagno;armis vaftis:capaci & tanquamimplente vtero (ventre non paruo ) lateribus porrectis,lumbislatis, dorfo rcéto planod;; vel etiam fubfidente,clunibus rotundis : cruribus neruofis , folidis, compactisac re&is,fed breuioribus potius quàm longis : necgenibus improbis, vngulis magnis caudislongiffimis & fetofis pilofisque, [ HMM, cae quazq; pecus fit ad fructum : Itaqs potius bonem emunt cornibusnigrantibus quàm albis, Varro.ZVec sibi difpliceat maculis infignts 66 albo: edutinga detretlans interdum, afperacornm: Etfaciem tau vopropior,quag, arduatota,Nerg.Optimatorue Forma bouis.ctiturpe caput, Idem. Vaccas etiam menfe Martio ma» xime parabimus: & quanquam eadem feré in ipfis defiderentur, quz & in maribus , priuatim tamen earum figna rcferemus,vt veterum etiam aliqui fecerunt.Ergo qui vaccasaut grege marmentorum emere vult;obferuare de- bet primum, vt fint hz pecudes etate noucllz,& potiusad fru&us ferendosintegra quàm iam experta:vt (int bes necompofitz(corpore bene compacta)vt integris membris,oblongz,amplz , magnitudine commoderata;for- 6o maaltillima,ztatis maxime trimg,faltem non minoresanniculis: quia víqy ad decenntum fcetura ex his procedet -vülior :bimaauttrima fru&um ferre incipit : corium atta&tu son fitafperum ac durum : colore potiffimum ni- gro;deinde rub eo;tertio heluo,quarto albo.Molliffimus enim hic,vt duriffimus primus. De mediisduobus prior | quàm pofterior melior, vtrig; plurisquàm nigri &albi.Probantur item vacce ceu maxime generofe, flanefcentes colore;nigrisd; cruribus. Ad hec per fingulas partes commendantur, fi fuerint cornibus nigrantibus venuftis& lzuibus : latis (latiffimis velaltis)frontibus:oculis magnis; patentibus & nigris:pilofis vel fetofisauribus: cópreffis talis fubfimisve, gibberi fpina leuiter remifía ( BayzAe GxA esto yvalec sueco utr Gyismas s Gpmqposes p xvp Tote) apertis naribus,labris fabnigris;ceruicibus craffis ac longis: am pliffimisà collo palearibus demiffis : bene coflatz (BaSvaNcUsor) maximis & capacibus vteris,latis humeris, lato tergo : bonis clunibus: coda ampliffima & profufa VÍqs ad calces, vt habeat inferiorem partem frequentibus pilis fubcrifpam : compacüs cruribus (Besorion )hirfu- 7o usnigris & modicis, potius breuioribus quàm longis : reis genibus(cntAei)& Fn edente inter E. x » LA ; IDU D p : 1 NN ^ *: 3 2j | "De Quadrupeaibus n e dibusnonlatis;heg; Ingredientibus qui difplodantur, (248aSCew pol at emovaulvoie 25 0 pal eere (Eulyoie : Y vngulis modicis(breuibus)quz non diuaricent, & quarüm vngues fint leues ac pares. Pulchrum fane fuerit de- orari (ignisomnibus naturalibus: fin minus;ac certé pluribus. Omnis bosindigena lógé melior eft quàm peres . grinus:nam neq; aquz,nec pabuli;nec cceli mutatione ten tatur, neq; infeflatur códitione regionis, ficut ille; qui ex planis & campeflribus locisiin montana & Ve perductus eft, vel exmontanis in campelttia : itaq;etiam,cü . cogimurex longinquo boues accerfete;curandum eft,vt ex fimilibus patriis locis traducátar. Hludantevaiuerfa curandum efl,vt viribusad trahendum comparentur zqualcs,nevalentioris robur alteri procuret exitium. Den- tes bimus emittit bos, necvniuerfos,vtequus. INcrui bubus prz ceterisanimalibus duri :tauro duriores avàm bouicaftrato.Caro eis ficca & atribiliaria.Cornua tauris robuflióra quàm vaccis, Arift.circa finem libri 4.dc hil. animalium : quo in loco Albertus Magnuscontrarium habet,his verbis: Cornua vaccatut fortiora &c maiora & ro longiorafünt cornibus tauror& : deceptus forté Plinij verbis, qui tauris minora quàm bubus tenuiorad; effe cor- nuafcribit,cum Pliniusboum nomine non vaccas;fcd boues exectos intelligat. Similitef & Rafiserratcornu io buflius vaccis attribuens.Gerüntautem boucs ectomiz,id efl; caflrati;cornua maiora;cadem rationc qua fpado- nes calui effici nequeunt.Nam coitus cercbrum maxime debilitat & imminvit.Bubulo pccori caftrato Democti- tusait tortüofa;gracilialonga nafci cornua. Contrà teflibus pradito enafci fecundum radicem,crafla,rc&ajmul- tod; minus prolixaycofdemq; latiori,quàm alterosfronte pi : Nam hicibidem cum mültevenz funt,ab iisoffa dilatantur,fimul & cornuum eruptio;quoniam cráffior exiftat, frontem huic in latitudinem: profervnt. Caflrato veró quod fedes cornuum & initium enafcendi perparuum habcat circulum,minus dilat&tu:.Pars caua cornunm in bubus;vtaliis ctiam feré omnibus;ex cute potiusoritur,quàm folidum quiddam offe enafcens fubit; impleté; totam. Cornua vaccz calefacta facile in quamuis partem fle&untur. Corpuaiuniorum tepefa&tain cera fle&tufi- 20 tur, ducunturd; facilequó volueris, Ariflot. Boum attritis vngulis,cornta (id cfipfas vn gulas. Sed Pliniusho- monymia forte deceptus,non itaaccepiffe videtur. Videinfra in H. b.) vnguendo aruina,mcdentur agricola: Adeo; fequax natura cfl vc in ipfis viuentivm corporibus feruenti cera flc&antur; atq; incifa nafcentiumin di- uerías partes torqueaatur,vt fingulis capitibus quate:na fiant; Plinius. Plura de cornuum natura;vide pauló póft inbubus Nomadibus.Mutili dicuntur boucs, qui cornibus carent, Columella l:b. 7.cap 3.mutili bouesthrenódes ( vt Democritus vocat ) id eft, foraminulentam cranij partem , & poris feu meatibus plenam non habent; fed os vniuerfum folidum : quod cum «fluxum humorum non admittat, vt cornibus, nudi ac mutilifint, in caufa eft. Venz ctiam circaidem os cum p-*cenues fint & infirmz,minus alimenti continent; ZElianus. Lapillum habentin càpite,vt fertur,quem expuunt.fi n ccem timeant. Dentes eis continui; & bis mutantür.Ruminant;nam fuperio- re dendum ordine carentjid efprimor:bus quatuor; vt oues etiam & omniaqueruminant. Oculiboumnigri 30 funt, Ariftotcles: item lati planid;.Cor fine offe omnium;quz nos noucrimus,prztérquam equi,& generis boum cuiufdam,quod in cordc officulum cótincereaiunt; Arifl. In equorum corde & boum offa reperiuntur interdum; Piinius.Neruofar veró cordis bubuli effc naturam;fignificatur vel eo offe, quoi nonnullisgignitur: maximé veró taurorum cor ciufincdi eft. Palearia à pelle dicuntur, que cim laxa prolixa collo dependet generofitatis lignum in boue eft.Senecain Hippolyto, Mufco tenaci pe&tusac palear viret.Ouidius Metamorph.7. Pcndula pa- learia dixit.Palearium veró locus eftvbi conditur palea. Vacce mammas binasinter femora babent : capra etiam & cerua & rcliqua generis eiufdem mammas parte cadem gerunt: euius rei caufaeft, quod bc furfum verfus ca- piant füi corporis incrementa.dtàg; vbi confluuium &co pia excrementi fanguinis;qui locus fand infra eftj& cir. ca cffluentis materie oflia;ibi mammazà naturapofitz funt. Qua enim parte motusagitur alimenti;inde etiam ca- pialimentum potefl, Arift. Bouesin feminibus mammas habent quaternas, Plin. Vaccis papillz quaterne funt, AS Arift De ventribus corum dicendilocus erit alius, vbi deruminantibusin genercapetur, Lapidem ecam quire- peritur in'felle bouis,ad tauri fel differemus.Vmbilicu m*tenzcóntentz in putamine com plent, pluzesin maio- zibusanimalibus,vt boue;cateri«d; generis eiufdem: binz in mediocribus ingulzin minimis, Arift. Suum pili eraffioresfunt quàm bubus & clephantis : quamuis tenuierem quàm boues & clephanti cutcein habeant, Idem. Vaccinum lac craffum cft; vnde facile coagulatur, Albertus.A nimalia quadam colorc varia fuit: ií6; vel genere; vt pauo,vcl nongeneretoto;fed parte;vt boues & capre interdum vari geüctantur, Ariftot. Eoumctauds tenot longus,pili funt breues: equis contra; Arift Horu m caudis cftlongiffimus caulis,atq; in vn a partc hirtus;Plin. Et pauló mox, Leoni in&ma partefetofus, vt bubus & forici. Huictantum animali om nium quibas procetior cauda non flarira nato confummatz vt ezteris menfürz : crefcitvni,donecad veftigia imaperüeniat. Cam elopardalis pedibus & cruribus boui fimilis et.Beum pro füa magnitudinegu&tiorin longitudinem lien cft: ceterisomnibus 5e bifulcis cornigeris rotuadus.Bubulisftmitcs f ufi renes vituli marini fed fobidi non caui:ltem hominum renes, quippe qui tanquam compofiti ex multis rebibus exiguis conftent,neque &quabilesfunt quomodo renesoutum cxtetatumQ; quadrupedum; Arift. Boues& capte & quicunqucidgenus cornigera funt;ob ficcitatemadi pem plurimemgenerant, Galenusdefacult.omed. ———— ^ hsc peu Mee ^ Boum multa funt genera; & vari] mores :ZEgyptij quiacéolunt Nilum;& colore niuci funt , & magnitudine omnium prelTtantiffimi. Veruntamen mitcs,&ad hominum genus manfueti, fcileimperio audientes funt, Elia nus& Oppianus. Ariftoteles ctiam bouesin ZEgypto maiores quàm in Grecia nafci fcri pfit. - ZEthiopicos tauros excuentu rhitocerotes denominant, Paufanias. Aoniorum variis coloribus diftinétorum perpetue indiuifzQue vngulz funt , corindemd; vüicum cornu; quód ex media fronte exiflit;ZEljanus & Oppianus. Boues domeftici. quotquotin Africe montibus nafcuntur , adeo fünt exigui, vtaliis collati, vituli bienes appareant, Lco Afri- 69 canus. Afrorum quiinter Gctuliam & noftram oram habitant, equi & boues phe xaose e orepoa funt quim no- firi, ideft, longioribus labris (interpres; proa legit, & viigulislongioribus vertit )Strábo. Plürimumlactis eft vaccis Alpinis,quibus minimum éórporis,plürimum lab ofts,capitenon ceruiceiunttis, Plintüs. Columcelfa idem fcribit de Altinis per t; quias incolz cius regionis ceuas appellent, id quód magisprobo. Altinutn enim vrbs olim in littere Venetiz floreütiffima füit inxta Aquileiam , à qua Alunates populi dicti. Vaeczx Arabi- E& propter alencium humorum confluxum , qui permultum generofe propagationis nmütrimentu corni- bus przftat, eifdem excellunt: quz veró cotriibüs carent , oshumorem ca perefolitum folidius 5$ erit & haud- quaquam huncipfum fibi bumor:m recipere poteft. Quareincrementi cáufa cornibiis cxiflitinfluentia quam fané plurime & craffiffima vetniz humore,quantum ferre poff unt;grauidatz infaddunt,zElianus. Armeniis duo cornua fic erraticis flexionib ustanquá hederàtetorquentur:Acfi mucrone appetuntur, ob corneaig duritatem, 76 | non . * 1 s | Dos €9 Vacca. .B. Lib. I. | 2$ mon fine damno ferrum retunditur,ZElianus.Item Oppianus qui cum vnico cornu Àonios deferipfiffet fubdit fe Armeniis geminaeis eflecornua. Circa Boeotiz vrbem Peemandriatijqua & Tanagra dicitut;optimi botesna- 3i Ícuntur, Varinus: Apparet indefactum Poemandrie nomen. Cariciin parte Afia fcedi vifü , tubere fü perarmosa ceruicibus eminente,luxatis cornibus;excellentesin opere narrantur : ceteri nigri coloris candidive;ad laborem damnantur,Plin.(Similiavidemox in Scythicis.) Cyprij boues xóme59« yorid clbftercore humano vefcuntur, vt medeanturtorminibus.Plinius.In Dceotia etiam Ariftoph anis interpres «ooc9Qo^ysc boues effefcribit. Videinter prouerbiacx boue. Boucs precipue magros fert Epirotica terrà : quas incole Pyrrhicas vocant : patum enini abunde praebet, &loca fingulisanni temporibusaccommodatahabet, Ariftot.In noftro orbe (inquit Plinius ) E- n piroticis lausmagna;à Pyrrhi ( vt ferunt ) iam inde regts cura. Id confecutus efl;non ante quádtimatum'ad partus xo yocando. Pregrandesitaq; fuere, & hodied; reliquiz flirpium durant; Atnuncanniculzad fecunditatem po-; Ícuntur,tolerantiustamen bima;Plinius. l'heodorus ex Ariftotele tranftulit Pyrrhicas vaccasab incolis peran-- nosnouem intactas Venere feruari : ego eum Plinio annos quatuor potius quàm nouem Icgerim :facilis lapfus ex 3in4, Hasnumero quadrin gentas efle, & propriasregisaccipimüs,nec poffe viuere locisaliis; quamquam tenta- tum abaliquibus eft, Ariftot. Fuerein Epiro Pyrrhicg boues, quasatauros vocabant; intactas Venere; vtincre- mentumampliter caperent,quafi fetauras dicas. Sic vero creduntur dictz ab ignea mobilitate; aut à colore : funt qui diminutiuüm putent ex forma ZEolica. Alij Pyrrhicasintelligunt Epiroticas;de regisPyrrhi nomine, Czlius. Scribunt Graci Epitoticosboucs Larinos diciab Larino paftore, cutusmeminit Atheneus quoque; quiab Her- culeredeunte ab Geryonis nece, exceperiteducaucritque: vide Epirotica mox armenta fint celebrata. | Etianifi A menfurzq; eius dimidium mammis duabus przflant. Ere&us qui mulget;aut paululum feinclinat : quoniam fe- dendo vberacontingere nequeat.Czteras etiam quadrupedes magnasterra cz dem Epirus gignit, excepto afino: bilia fimiliter cornua vt aures habent;zElianus : idem alij de Phrygiis Íícribunt, Argiuum Herculem tniffütn cffe 1 ! Dg nes.Solinus.Bubus Indicis camelorum altitudo traditur,cornuain latitudinem quaternotum peaam; liu. Pto- vt inter fe nexi & iugati trigintafladia currant. 4Equales & pares boues equis currunt,neq; velocitate bouesab c- quis internofcas : cfi quando rex de fuis bobuscum quopiam fponfionem fecerit, in tantum contentionisflu- C. 3 (2 atque -: 30 0, 527 us De Quadrupedibut | | atqueHerodotus, tum ait bubulogen eri non effe in Scythia cornua : Iccircod; cornibus mutilum efl, quód vni- ueríum caluarix gs nullas commifluras habeat, nihild; humorum confluentium propterduritiemrefiflétem ca-. piat,& vero vez per hocipfum os pertinétes,propterca graciliores & debiliores,quia minus alantur: Itemd; eo- - rundem quia cornibus nudi funt, eó ficciorem'ceruicem, ac minus fortem effe neceffe efl; quàdipforü pertenues venz' fint. In Nomadibus, qui ad Mxoticas paludes byemant,& dies xfliuosin cam porum zquoribus viuant,ex bobuspartim finecornibus nafcuntur, partim ferrula ideo exfecantur , quod hac parsvim frigoris [afferre non. qucat,ZElian. Pxontj boueshirfutitoto corpore;tum potiffimumin pectore & mandibula, Paufanis, Pellei,vide inSyriis Pufille buculz quas Phafiana regio fert, (ingulz abu ude beneficio pabuli mulgentur,Ariftot.Phosnicum libriteftantur,indigenas vaccaseaeffe magnitudine, vtvelproceriffimi paftores cum mulgentflare, atq; adeoin Ícabellum afcendere habeant neceffe vbera vt poffint pertingere, ZElianus : idem Ariftoteles de Épiroticis. Boues 5 in Phrygia & alibi funt;qui cornua perinde vtauriculas moucant, Ariftoteles & Plin. Zlianusidem de Erythrzis tradit. Boues Phrygij rubro colore &flammco ( £awjoi e Acci re Oppianus ) altaq; & torofa ceruice praflant. Eorum ab aliis cornualonge diuerfa funt : neque enim confiftunt , fed flexibilia bucillucfle&untur, Zlianus & Oppianus. Bouesin Scythia cornibus carent, ob illtus rcgionis frigiditatem, Hippocrates. Scythici inquorum . dorío gibber efl,& proccriffimi & ex omni parte albi; perparuis cornibus funt, & minime acutis : fimilitei quevt cameli eminenti dorfo exiftunt : fimul & cum dorfo clitelle imponuntur, perindevt cameli genu fle&tunt,rur- fumi; fufcepto onerefargunt, quodipfum hominum, quitisad grauiffimorum onerum vectioncs vtuntur, di- - fciplina facere folent. Quzrendum num quid differant à Caricis,de quibus paulóante diximus ex Plinio: nec di£- fimilia deSyriacis nuncadferemus, vt fufpicari quis poffet authores confudiffz. Syriacisnon funt palearia;fed » .gibberin dorfo,Plin Jib.8.cap.45. Nodosfcapularum fle&unt vt cameli. ZElianus abfq; vllagibberis mentione, hacfcribit: 5yrij bellicofifunt,magno robore, & lata fronte,cornibus robuflis, afpe&u truculento, non obefo corpore,neq; rurfus macilento , ad curfum & pugnam przftant, ZElianus & Oppianus;qui & Pellzos hos vocat: apud. quem vide plura. l'roglodytarum armentis cornua interram dire&tafunt, qua de caufa obliqua ceruice pa- Ícuntur,Plin.Idem Solinus de bubus Garamantum prodit.Borlini vulgo Ialis,boues qui ex Hungariain ltaliam adducuntur fatis pingues & boni, : lu ; EI SNRAR V ! Bones dentibus faperficiert tatum hetbárum carpunt;radiecs nondzdunt Animalium foli & retro ambu- lantes pafcuntur,apud Caramantas quidem haudaliter.' Laudantur multi cibi edaces; verüm in €o conficiendo ' lenti : nam hi melius concoquunt: ideoQ; robora corporum citra máciem conferuant;qui ex commodo , quàm quifeflinanter mandunt.Sed tam vitium cft bubulci pinguem,quàm exilé bouem reddere: humilisenim & mo- 16 dica corporatura pecorisoperarij debet effejncruisq; & mufculis robuffa : non adi pibusobefa,vtnecfüitergoris — mole,nec laboreoperis degrauetur. Vaccas pafci oportet in locls viridibus &aquofis :amát enim pafcua locorum irriguorum.Quamuis butyrum,vt audio; colore fáporeq; praftantius fit ex pafcuis ficcioribus quàm paluftribus. Siregionisratio patitur,nulius melior cibus eft quàm viride pabulum. Vbi veró deeft;co ordine minifiretur, quo pabuli copia & l.borum cogetacceffio.Maritima &apricahyberpa hocarmentum defiderat,quia melius frutetis & bisherbainternafcente faturatur :aflatein opaciffimis nemorü commonde pafcetur,vbi virgulta & frons mul- ta:&in mótiüm altis frondofisd; magis quàm planis pafcuis. Nam melius nemoribus herbidis & frutetis & care- . &is;quàm lapidofis locis durantur vngulz.Nec tám flüuiosriuosq; defiderant quàm lacus manu factos: quoniam fluüialis aqua;quiz fer? frigidior efl; pertum abigit,& cceleftisiucundior eft, Columella. Quamuis circa fluuioste-, Ge propter amcenaloca paícantur: fcéturatamen aquistepidioribusadiuuatur, vnde magis ytilius habentur, vbi, o pluuialisaqua tepentes formatlzeunas;l'alladius. Omnis extremi frigoris tolerantiór équino arimento vacca cft, ideo; facile fab dio hybernat.Bouesautem recte pafcendi non vna ratio eft; nam fi vbertasregionis viride pabu- Jum fumminiftrat,nemo dubitat.quin id genus cibiczteris przponendum fit : quod ramen nili :iguis , aut rofci- : dislocisnon contingit: itaq; in iisipfis vel rnaximum commodum cft, quod fufficit vnaopera duobus lugis,qua eodem diealternatemporum vice velarant,vel pafcuntur :ficcioribusagrisad prafepia boucs alendi funt, quibus | proconditioneregionum'cibi przbentur, Columella. Boues & fru ge & nerba vefcuntur: pinguefcunt iis, quz fa- tum cient,vt eruo;& faba frefa, atq; etiam ipfa fabarum herba.. Ex feniores,, fi cutejncifa fpiritum adigas; donde prabeas pabulum,pingues facies .Adhzc hordeo velintegro,vel pinfito,& à gluma feparato pinguefcunt, & dul- cibus,vtficu,& pafía: vinoetiam & frondibus vlmi: fed przcipüe fole, & lotienecalidz aqna , Ariftot, ins Cycifum in agro cfle quàm plurimum maxime refert, quodbubus & omni generi Aes vtiliffimus eft, $o quod ex eo cito pingu efcit,& lactis plurimá przbet ouibus : tum etiam quód octo menfibus viridi co pabulo vti, & polteaarido poffis: preterea in quolibet agro,quamuts macerrimo celeriter com prehendit : omneminiuriam finenoxapatitur.Satio autem cytifi velautumno circa idus O&ob.vel vere fieri poteft.Cum terram bene fübege- ris;areolas facito;ibid; velutocymi femé cytifiautàámnoferito.Plantas deinde vere difponito; ita vt inter fc quo- quo verfus quatuor pedum fpacia diftent.5i femen non habueris,cacumina cytiforum vere deponitoj& flercora- tam terram circumaggerato.Si pluuia non incefferit, rigato quindecim proximis diebus fimulatqi nouam fron- demagete coeperit,farrito ,'& poft triennium deinde cedito;& pecori prebeto. Equoabundecilviridispondo - ^ xv.bubiis pondo vicena,caterisqs pecoribus pro portione virium. Poteft etiam ante Septembrem fatiscommode ramis cytifus feri,quoniam facile comprehendit, &iniuriam füftinet. Aridum fi dabis; parcius prabcto,quoniam , - vires maiores habet, priusá; aqua macerato;& exempt paleis permifceto.cytifum cumari dum facere v oles,circa 6o meníem Septembrem,vbifemen eius grandefcereincipict, czedito,paucisd; horis, dum flaccefcat in fole habeto: deindeinvm bra exficcato, &ita condito, Columella. Serendain tenutóreterra quenon multo indigent fucco,vt cydfus & cicer, Plin. $ Quoniam veró tam fal utarem non omnifolum pccudá gén er5fedetiamhominifruticem, —. & non medicis modo;fed poctisquoq; Gracis Latinisq; celebratum,quinam hodie & vbi efle;nemoadhucexc- —— ruditis.quorumego fcripta legerim ,nosdocuit: commodum hinc digreflus ea dereftudiofis càdide quod habco, communicabo.recitabo autem primum aliorum opiniones. Primuim igitur Marcellus Vergilius ( qui Florentiae in Itália vixit)in commentariis fuisin Diofcoridem,cytifumhodiein Italia nufquam apparere, & in antiquum ac natale fibi folum reuerfum , non paruumantiqua amantibus defiderium fui reliquiffe: aut (i Gc;incognitum fine honoreiacere cóqueritur.PofthücToan.Rucllius Gallus cytifüm hodiein fegctibus precipue hordeaceisinneni- - tifcribit/fruticéalbicantem;cui omnescx defcriptione Diofcoridisnote cóueniant: Sedalioin loco hüc cytifum 70 3 A ap TER ^2 tuum vnm heros NM COE; NP NN Tüum meliloto tam fimilem facit, vt difficillime difcernatur: diflinguit autem hoc modo, Cytifi (inquit) folia di. gitisfriata fübolent erucam,melilotus magiscrocum iucundo fcquitur odore. Guftus quoq; difcrimé facile pro- det:nangs cy&fus manfu cicer refipit. Hicronymus T ragus Germanus trifolium pratenfe maius;afperiusQ; folijs durioribus;oblongis, & mucronatis (in Italia nonnullitrifolium lunatum vocant) procytifoaccipit. Poílremo | Petrus Andreas Matthaolus Senenfis, in Italicis fuis ad Diofcoridem commentarijs, fic fcribit, venostranftuli. amué:Cytifushoctempore copiefiffimus per omnéltaliam prouenit , Diofcoridisac Plinij defcriptionibus vndi- quad; refpondens. Suntqui vernaculalingua trifolium caba linü vocant;alij tribolum. Ramos primum cubitales - producit;acfepe maiores,qui folijs veri trifolij vefliuntur,cum cofla 6 medio fatis prominente. Frondes eiusalbi- cant, & íi manu fricentur,acrem ceu erücz odore fpirant;fi mandas ciceris recentis gaftum reprazfentant. Flores ro muícoíi racematim harent,alias flaui;aliás cándidi. Hz notzgyti | Ü m adeó exprimür, vt quin ipfiffimus fit negare poffitnemo. Caballinum auié trifolium yocánt,eó quod pAarónagus pabulo delectentur equi; qui liberi zftate pafcunturiid quod fententis noftra confirmanda accedit;nam (vt liniusinquit) cytifus equis tam gratus eft, vt. pra eo hordeum negligant. Fuchfius &Mo nachi qui cómentarios in Mcfuen ediderunt, ci hanc [lirpem verum "ytifum effe nefcirent,trifolij odorati fpecié fecerüs Hactenu sDct. Matthzolus.Prater illos qui noftratempefla- xevilam cytili mentionc faciat,reperio neminem. Eftautécom munis hic Ruellij, 'ragi & Matthaoli error, quód "cytifumarborefcere non animaduerterunt, idd; non modo ptoseritate;fed materia quoq; lignofa;imó offea. Sic enim Piihiusferibit, Tota offea eftilex, cornus, robu rcytifus, moruS,ebenus,lotus, & quz fine medulla efe dixi- ónus.Etquanquam alibi fruticem appellet;arbuflts támen potiusadnumerare debuerat: Ruellius quidécycifum aum früticé nominat; fed cum laborerin diflinguendo co à meliloto herba, fruticis nomine cumabufum, vt fx- $6 pelignon;eft dubium. Ebeni duogenera facit Püinius, vnum arboreum,alterum fruticofum cytili modo , & tota india difperfüm. Agit autem de cytifo inter peregrinasarbores:Frutex cftinquit;inuentusin Cythnoinfula, inde -tranflatüsib om nes Cycladas, mox in vrbes Graecas, magno cafei prouentu: propter quod maxime miror tarum 'effein Ilia; Quid eft igitur quod Matthzolus per omne Italiam copiofiffimum effcfcribit? Eeo c& adno Salutis Chriftiang c $4 2. Italiam ingreffus Patauium veniffem inborto Petüi Bembi Cardinalis arbufculam nunquam pri üsà mevifam,& ommbus qui mecum aderátignotam, vt primum yidi guftauiq;, mox verum cytifum effein- tellexi;Procera erat,li bene memini,fex circiter cubitosfolia (queadhucferuo) vbid; terna;omninoloti fiuetri-. folij pratenilis,tiimora rantam;guftu dulcia & glutinofa, malue propemcdü inflarid quod de cytifo Galenus (& polte& Acginera) prodidit; Cytifi (inquit) folia vtm habent difcutiendi,fed aquofotepidod; fucco dilutá,quem- " admodum étià malux. Deinde cum per alpes in Germaniamrediré,non procul Tridento,idé omnino genus fjl- *3o ucftrereperi.lonsze minus& fruticofiusfatiuo. lo. Quintinus,quide infula Melitelibellum edidit; cytifam in ea abundareteltatus nulla eius defcriptionem adiunxit. Nos, vt à ftudiofis diligentius pofthac animaduertatur,plura "qua tum formatum facultates eius attinét, ex veteribus repetemus,& primü Rd Cyufus frutex effal- "busintotü, vt rhamnos, ramos fpargens cubitales, maiórcsq interdüin quibus folia fcenigrzcí;autloti trifoliz, "minoratantü,dorfo medio prominente:ca dieitistritáeruca olent;guftatad; cicer (aliás cicer viride Jfapiunt.Fo- "liarefrigerant;tumoresinter initia difcutiunt, fi cü pane tritaillinantur:deco um eorü potu yrinam ciet. INon- "nulli quód apes alliciat; propé alucaria ferunt, Hzc Diofcorides:in cuiüsetiá codicibus nonnullis nomenclaturz cytifo1ftattribuuntur,telinejlotus'grandis;trifolii, & apud Romanos trifolià maius:omnes fcilicet à foliorum fimilitudineductz: n&telisfeenumgrzcam eft. Columella cytifum & zeas, & carpicin;& trifarin vocari fcribit : & . effegemitiam,lioc eft faiuam, &altera fuz fpontis. Paulus Acgineta comam cytifitubet precordijs przgnantià *$? contra vomitionesex vetere vinoimponi. Pliniuslibro r3.cap 14. Frutex eft (inquit) & cytifus, ab Ariftomacho . Athenienfi miris]audibus predicatus pabulo ouium;aridus vero etia fu um:fpondetd;iugero eius annua Hs. MM». wel mediocrifolo reditus, Vtilitas que eruo fed ocyor fatictas, perquàm modico pingueícente quadrupede, ita yt inmenta hordeü fpernant. Nó exalio pabulo latis maior copia;aut melior,fuper omnía pecorü medicina mor- — bisomnuivfuprzftante.Quin & nutricibusin defectu lactis aridü,atq; inaquadecoCtti;potui cum vino dari iubet: firmiores celfioresd; infantes Fore. Viridem ctiam gallinis;autfiatuerit madefa&tum. Apes quoq; nunqu&dcfore xyüti pabilo contingente; promittunt Democritus & Ariftemachus. Nec aliud minorisim pendij eft. Seritur cü 'hordeo;aut verefemine vt perrü, vel caüleautumnoante brumam... Si femine,madidü.Et (i dent imbres, (atum fpargitüe.Plantz cubitalesfcrunzur fcrobe pedali Scritur poftzequinoctia tenero frutice. Perficitur triennio. Dc- , metitur verno equinoctio cum florere delinit,vcl pueri; velanus vtiliffima (forte viliffima) opera. Canus afpe&tu, 56 breuiterd; fi q juis exprimercfimilitudine velit;anguflioris trifoli frutex. Datur animalibus poft biduum femper: c EHyeme veroquodinaruit;madidum.Satiantequos denglibrz,& ex portione minoraanim alia;obiterd; inter or- "dincsallium & cepe feri fertile eft. Non eftuum,non frigorum,non grandinum;aut niuis iniuria expaucfcit. Adij- cit Hyginus,nehoftium quidem,propter nullam gratiam ligni, Hucufq; Plinius.Idem alibi.Glaux cytifo & lenti- ulzfolijsfimilis (quod Diofcorides quoq; fcribit) &c,. coquitur in forbitione fimilapinis,adexcitandü vberta- tem lactis;eamQ; qui bauferint;balincis vti conuenit. Etalioin loco:Glaucio quoq; (inquit) lactis vbertasinter- - miffa reftituitur fumitureiusreicaufaex aqua. Hicego nó glaucio fed glauce legerim. Glaucij enim vfus cft extra corpus tantü applicati (cum fitodore tetro, & guflu amara) ad ophthalmiam maximé à principio, & ignes facros - nó validos, Diofcoride & Aeginetateftibus.Polia ramulofa fant vImo & cytifo;Plin. Quid autem hic fibi velitvox "— ramulofa nó fatismihi cófiat.nec video quid vImus c cytifo circa folia cómune habeat.digeruntur enim vlmi fo- - Xo Il fingula alternisadramulorü latera. Cornelius Celfus lib 4.cap.9. in cutationelienissinterea quz vrinam mo- ^uent & lieni profunt;vttrifolij femen;cu minym,;apium,ferpyllum;portulacam, & rcliqua; cytifum quoq; cónu- merat. A cytifo dulce & pinguelac producitur. Malieres quidem,fila&is inopia premuntur, cytifum aridumin aquam macerari oportet, & cü tota nocte permaduerit, poftero die ex preffi fucci ternas héminas permifceri mo- dico viinojatq; ita potandum dari:fic &ipfz valebunt;& pucriabundantialaétis confirmabuntur, Columella S.L. (— CPimumadagroslxtificandosalij aliud przferunt:quidá cuiufcung; quadrupedis ex cytifo. Molefta arboribus eft - |. "&hederaadnafcens, & vinciens: moleflus & cytifus,na omnia ferme necatiled eo valentiorauro (alimon frutex) "efkbicenim vel cyüfum ipfum interimit, T hecophraltusinterprete Gaza. Etalibi,Spiffa & roboris medulla, quod atrum cognominantiatg; etiam magis cytili. quippe cum hzc proxima ad ebenum accedere videatur.Principatus -. "quidem erin pabulis datur, propter lactis inde copiam bonitatem;:incommodum tamen tantifper dum foret, go vtinquit Ariftoteles, apium examina eliciuntut: quanquam Democritus przdicct,nunquam de flore cytifi pa- Jj. A PRENNE ovem | Qva ^ bulum , dr E aH oso De Quadrupidibut bulum contingere. Hederz modo vincit& ftrangulat;/ R uellius. Apparetet erroris huius o ccafionem ex T heo« phrafto fumpfitie,quiloco iam citato libri 4. cap. vltimofic [ctibit: Q9opaa 5 2 var chulo eic Td qoattpeloD vulg qeu Qa/cst on] rok; NOE Gre CRwV. n tI ETT 6 ^) x gi bwrdos aues puoi, B» eva emros ) xai XU Tit (B». SoroAeret (lego XovoNuat) 59 il ds eircdepguparsqoyd sur sd aua Ser uer v imaw, HiezmegtuidduG: Vok homonyma citinam & inna- fci vel circumnafci figuificarepotefbid quod hederz cóuenitivel iuxta nafci , qtiod cytifo , cuius materia cum du- riffima & offca fit,adeà vtvel hebenum prouocet;minimé apta eftfleGti & vincire.Sed iuxta nafcenis radicibus fuis alimentum arboribus praripit;guftanti enim vt malua fucci plenus apparet y vt plürimum attrahere opusfit. Sic orobanche vicinaflrangulat, non fuperficie circumuoluta, vtfciunt qui herbam nouerunt i uanquam Theo- iS $ i Ly itquti. quanqu ; | phraftusalicubi per imperitiam proximis herbis conuolui eam fcribat; vt etiam Pet, Anercas Matth&olus recte | ET. ni DE o od NA - APP IAFit vov Ks V ERES CAECRSS E odd Spe ami dors E * $m Luo ud obferuauit) fed radicibus,fiuefuccum duntaxatterrez omnem attrahentibus illis,fiue etiam circumuolutis. Sic & — | alimon frutex propinquum necat cytifum fion aliter quàm falfügine fua , cuius viprefenscaterisaffertur cala- mitas.Nam proxima inuadere & inuólui àlimhón;ex bonis authóribusnemo tradidit. Similis error eftPlipij cir- caram etiam;id eft lolium & feftucam,de quibus18.r7. hec eius verba funt: Triticum,zra, hordeum feftuca juae vocatur zgilops,circumligandofe & com plexunecat.Theodarusin hoc Theophrafti loco; de hedera pro &$55- dvéid GO ideltadnafcens,addidit, & vincieisa uod licet in hederá congruat;erranditam enanfam Ruellio dedit, . v ; Ug ALTER DR Urb Pad ipAeitin cre ME TNUN T vtidem verbum ad cytifum transferret.Quod f uis contendat T heophraftum omnino fenfiffecytifum arbores 1e juxta fe ramis fuisampleCti,erraffe etiam in cytifo etm dicara fituilitet vtin orobanche. In Myfia, quàparte no- . K 2 NN "C j PY M ELS 134. V LEPCIT P3 or or 71 i» 4 Ew 3) 4 LA fitz prouinciz finitima efbtractusoccurrit, quem Britum nominant, in quo mel Attico fimile penitus magna cit de * j » ; j » iu , * TES REDPRT UT P * E 2» quie L ^ " * ádmirationeconfpexi-quanquam deteriora plané mella ibi quod; proueniant. Extabat autéibi monticulus qui- : At prs d. à dIosr220 NE 3 M oii - 2 dam non magnus; faxofus totüs, thymo & origano plenus, ad cutus radices agri cytifo quamplurimo abundabat: €x có collis dominus mel vfq; adcó colligebat,vt hac In parte Atticum etiam fuperaret;acre tamen vt Atticum nó etat, flatimq; idcirco fe eaftantesauertebat; & naufcam cito commouebat, fi pauló liberalius comeftum fuiffet, Hoc fiquidem decytifo [criptoresvno ore tradunt;apes ex cytifi floribus plurimum mellis excerpere, Fruticofa: vero plantacytifus eft;eam altitüdinem attingens,ad quam myrtus ctefcit:HacGalenuslibro r.de Antidotis, vbi optimi mellis indiciarecerifet. Necant inüicem interfefe vmbra, vel denfitate;atq; alimenti rapina. Necat & ede- ra vinciens.Nec vifeum prodeft & cytifus,Plinius libro 17.cap.24 circafinem,de morbis arborumloquens: tranf-. tulit autem ad verbüm pene Grzca Theoplita(li verba quz paulo ante pofuimus, hoc tantum intereft, quod vi- . fci mentionem addit:vt non immerito aliquis conijciat diuerfam huius loci Theophrafli le&tionem fuiffe, eam; abaliquo in margine vel verfuum interflitio annotatam,in textum afcitam.Ego certe Theophrafti Grzca fic Ie- gerim: XaAc25c 5 (0 51Ebe meo QuaMA p. Je os 9) £j ExT]og Sero Nu mj TAM os ET ETV ly Ua repoy 7) 1T: qd GA uoY STRA | 2verj3 3 ud». Hoc cft, Nocct ctiam vifcus (i adnafcatur: nocet item hedera; quein vniuerfum feré omnia necat: alimon folum ca validus eftzndm hederam quoq; necat. Facilistranfitus fuitab i2cin «dlc S lboudlein xíneG-: n& in Gtzcis quóq; exem platibus Diofcotidis aliquot; vbi glaucis herbz foliacytifo comparantur, vti Plinius etiam expónitpas]a pro xvricolegitur. FIuicle&ioni confirmandz accedüt Theophrafti verba, quibus eiufdem rei Cal fam entucleatlib.s,de caufis plantürum capite22. cui ex Theodori ranflatione huc apponam: conferendo enim. rccté conuerfa animaduetti, Qu autem (inquit) vicinitateiuxta fatorum;aut cotagione fpontefeaffociantium, corruptiones conferuntur, hasalimenti prorlüsrapina folet committere:eod; celerius ;quo validiora plurad; (int 20 que infeflant;ceu quz fylueflria fünt;qua radice numerofa coherent,quz multoindigentalimento;quzabícin- dere;amplecti,ftrangulareatq; ttrepereapta fünt,vt edera. Nam vifcum quoq; & omnino quz aliquam plantam profedecapiunt;interimere poffunt. Edera & auro,nimio pabuli defiderio,(alfugined; fibiingenita, arbores ne- cant.fed auro perniciofior efl quód plus habet falfuginis, Fizcille. Nulla hic cytifi men tio,vt vel czco appareat, recte à nobis emendatum effe tum Plinij locum,tum Theophrafti fuperiorem .Obtinuimus itaq; rectam nonin- uolutam plántam effe cytifum. Hoc vel corollarij loco addam ,non cytifon,fed citton;id eft hederam, omnia cor- rumpere; T hieophrafto hic fcriptum effe. Nam libro 3.hiftor.ca p.vltimo;tjfdem verbis de hedera fcribit: &emv- ví 8 aray qo C ao Qawontyet opo pe dO» seo c), NNotandusceltin(u per Marcelli Vergilij error,qui no modo cytifum cum Plinio& I heodoro & Herm. Barbaroapud Theophraftum inepte legit,quod tantisauthoribus eum faccre tolerandum erat fed infüperita vertit: Fheophraftus (ait) teflatur hederam aliasarbores,hederam vero cytifum, 49 cytifum randem halimum enecare. Ridiculusifte «A/ua£ plane falfus efl,& nufquamin Theophrafli neq; integris | neq; corruptis codicibus reperitut.Sed forte Vergilij ex Bucolicis verfusin mentem ei venerunt. T'ormaleena lupum [eani ur lupus sbfe capellam, Florentem cyfram fequitur lefesma capellas — | Et Theocritus A 2E 3 ximziv Av» ra odo diae. Quarecum & ipfe de cytifo fcriberet, eandem figurá eft imi- tatus Scd quoniam cemmodi hos de cytifo Vergilij verfus recitaui,fübijciam & reliquos eiufdem,in quibus cytifi mentionem fact, Aeglo.i, — ZVom me pafcente capelle, — Floremenm eytifum s ev [alceicarpetis amaras. Serutus fu- . perhoc lococytifum genus fruticis vel herbam effe meminit, qua nafcatur inter campos & fyluas in Cytiza ciui- tateificenim fcribitur, fiue perauthorisimperitiam,fiuelibrariorum vitio:nos ex Plinio fupra docuimus in Cyth- noiafüla vnà Cycladum primum inuéntumhunc fruticem. Scribitur autem Cythnus rccte pert afpiratum, Kv. 6vG-apudSteph cuius etia Ouidius meminit libro 7.Metamorphof.. Florentemo, Syren, (ythaon.planama, Seripbo. Cytilum vero Grzcé omnes pert Ícribunt,non th:Latiné vero indo£ti quidá per th Et Acgl.9. Siccytifo pafl di- flemtent vbera gacce. Aeglo. — INeccytifo aturanttr apes,nec fronde capella. Ex Georg.a. T oudentur cytifitadas Jfylua aliasattiflrat, Pofttemo Gieorg.3. A | | DDR LÍ | : ext ciilalits amorycyti[um lotosq, frequentes — Tpfe manu, Jalfuss, ferat prefepibon herbas. Cytifiepithetaapud poetas lepuntur florens,viridis;agreftis tenuis,vt Ioan. Rauifius obferuauit. Eupolis poeta . infabuls queinfcribitur Aegesinducit capras de cibis fuis & alia quzdam ia&tantes; Kos eese vquiew Vr. a s oiov. auTov ls Gaexovtusó.&c, Vt Macrobius citat. Satisiam multusin cytifo fuiffe mihi viderer , nifi ex predictis occafionem pauca quzdam adiungendi haberem. Nam quod füpra diximus Democritum predicare nunquam deforecytifi pabulum contingere apes : admonct melaburni dequa Plinius lib.i6.cap.18. Laburnum (inquit) us 6o aquasodit: Alpina & hxcarbor,nec vulgó nota;dura ae candida materiz , cuius florem cubitalé longitudine apes | J r $7 0* E ^ F 4 E 4e s* ' E Wec-'a L - m nonattingunt,HecPlinius:nec alibi apud vllum authoremlaburni mentionem reperias, Nos arborem vidimus dependentefloreluteo pedem longiore; forma qua piforum flores:nam & filique fubnafcuntur.. Florem autem appellamus oblongam ex multis floribus pendulam congeriem Folia ei ternajficutinloto pratenfiaut cytifo;fed 7g maiora, | o Bert? Vacca. C; Lib. LL 3j maiora, Rutflici prope Orthodorum (Oétodurum Iulius Cafar nominat) interortü Rhodani & Lematinum Ia? eum leuit;aut Iebit; fua lingua indigerant: & floréteftantür apibus infeftü, quo vel aluearibusimpotto diffugiát fimiliter clauo ex arborismateria impacto Materiá ne fub terra quid£in zdificijs putreditiem fentire, Reperinir etiáin montibus circa l'oggenburgum Heluetiz regioné:nec procul Bonotiiain Apennino. Haticarboré fi quis Alpinum cytifum nominet;propter foliorü materizá; fimilitudiriem, & eund aductfüs apes effecturti (fi modo . veré fcribit Democritus) meo quidéiudicio noerrauerit. Cytifusaugetlac,vt eruum: fed dá floretincommodus eit, vricenim tantifper,& extinguit lac; Ariftot.lib.;.hiftanimal.cap.21. Nor mirüigitur fi eo tantifperabftineant apes. Albertus Mag.eoinloco;vtfoletinepteomnta; pro cytifo cocturé legit; & adhuc ineptius viciam interpreta- zur. Prater cytifum & laburnum;arboré quafolia fimilia, fimiliter]; digefta;hoc ef terna habeat,anagyrin folá in YÓ monafterij cuiufda horto Venetijs vidi. Hac eti fruticofa eft arboris inftar, & femé in corniculis gignit oblorigts: fed graui tetrod odoreàlaburnoac cytifo facile difliuguetur. Pruticofum illud arbuftü,quod Galli vocát bagen- aulde,Germantalicubi (Bafilez enim in hortis vidi) vezbrzze &scble:fic au teni proprie tominant placeritaráü ge- nusturgidum & rotandü, fpongiofüm intus& imagine fauacea. Iftis enim placeritulis fiueglobulis figura &ina- nitate £tüticis huius Folliculi belié refpondent. | Folia taméei non terna; fed bina,eregiorie,qualia ini cicere, pilis, & alijs multis: neq; facultas vlla quz iü guftu malux comparari poffit. Quanquam auté Diofcorides glaucis folia tam cytifo quàm lenticule compárat: lenciculieauté bina effz nó terna conlfat, non tamen neceffe eft cytifi quoq; binaeffe figuram enim Gingulorü Foliorum,non quo digeruntur ordinem, Diofcoridesin ifta comparatione re- fpexit. At Plintustrifolio tam (i milé fecit cytifum;vt abfq; (imilitudinisnotaipfum trifolij nomé ei tribueritibre- uiterenim (inquit) (1 quisexprimere fimilitudin£ velitanguftioris trifolij frutex eft Hoc eft finge trifolium (an^ io guflioribustantum Folijs) ltgneféere &adolefterein fruticó;cytifum habes.Sic alibi de liguftro: Eadé (in quit) a- boreft quzin oriente cypros,cum non.eandé reuera,fed vüdiquag; fitnillimàá indicaturuseffet, Sed redeoad ba- genauldam Gallorum;qua hic & propter generis cum cytifo atfinitaté,& vfüm ad pecora;fi modo colutea Theo- phrafti eft,omittinó debuit. Colutea (inquit T'heophraftuslioros. hiftroriz plantarum cap.t7.) Liparz propria traditur,arbos magnitudine preftás,fructumin filiqua ferens, magnitudinelentis,qui oues mirum in niod& pin- gaefacit. Nafcitur femine, & fimo przci pue ouillo. l'empus ferendi,c& Arcturus occiditiferendü femine premae defactoscum iam in aqua pullulare incoeperit. Habet folium non abfimile fcenograco:germinat primo vnicaulis, triennio maxime:quo quidé tempore baculos decidunt. Elegantesenimillos proferre videtur:& fi ita quis(Rucl- lins non re&elegit,fi quis nimís,quati ad baculos tantum referret, nóad cacum€) decurtauerit , moxarbor emo- rieturchaud enim latere plantigera có(lat, Spareitur deinde in ramos,quartod; anno arborefcit, Hac T'heophra- 3o ftus.Colutca (inquit Ruellius) iam eti in Gallia prouenit,omnibus nota bagenaulde nomine, Nanq; frutex ef quadrienn'ofe in arboré efferens,ramisexilibus;folio feenogrzci,membraneo folliculo,pellucente;pretumido; &veluti quodà fpiritu diftendeute turgido,ita vt digitis fi prematur,crepitans diffiliatin quo femen atrum,durü, latum,lentis magnitudine; piti guítu. Mauritani fermone fuo vernacülofene nominant, duod; eius facitint genes ra/fuz fpontis,& hortenfe.Nam & femine nafcitur,in fimo precipu? ouillo. Addunt vbiq; filiquasoblongas qui- —' bus feminainordinem vtrinq; digefta clauduntur;tenui pendere pediculo.Ob id facile ventorum impetu detur- bari; hzrentesq; pertinacius perticis decuti.. Caducas opilioneslepunt, faginandis ouibus perquam vtiles; Hzc. Ruellius: cuiusfentétiam Leonardus Fuchfius etiá fequitur, nempe coluteam T heophrafti & fene Arabum ean- . A4emeffeplantam Manifeftum autem illis eft qui vtranqy infpexerunt.flirpestoto genere diuerfas cffe. Nam co- . ]uteafrutex eftanno quarto arborefcens:fena vero herba cuoitalis tantü & anuua: folliculis etiam multü difcre« «jo pant Folijs fozxtealiquo modo conueniunt, & vt quidam fcribunt purgandi viribus. Defcribitur fena à Serapio- ne, quod autem filiquz tenacius hizrentes perticts decutiantur, vt Ruellius tanquam ex Mauritaais fcribit, nuf- quamreperio. Petrus Andr. MatthzolusSenen(isin commentarijs Italicis fuper Delphinio Diofcoridis, fenam diligentiffime defcribit, & Ruellij ezrorem refellit. Quamobrem non immorabor hic prolixius:fat fuerit boc in- dicaffe in prefentia.fenam Grzcis Latinisd; veteribusfuiffeincognitam : bageriauldam veró coluteam effe ctiam ipfe fentio,& nifi fallor Matthzolus quoq; eiufdem opinionis videtur. Illud poftremo circa cytifum adi jciemus, videri nobis Matthzeolum errare, cum herbam illam quam pro trifolio odorato in prima editione Fuchfius pin- xit;ean demeffe putat cum illa planta quam ipfe pro vero cytifo accipit;flauis aut albis floribus. Naim trifolium il- Jad-Fuchfjj (quodilleà meadmonitus trifolium Diofcoridisnon cffc fcd lotum fylueftrem potius, in fecüda edi- tionequzfolas imagines habet,inlotum vrbanam vertit) flauisforibus na nquam apparet,imó ne albis quidem, 5o fed canisautexalbo fübcoeruleis. Frequentiffimum autem apud nos feritur propter quoddá cafei fecundatij ge- nus, Claronenfem vocant, quod noftri hac potiffimum herba condire folét :De qua egi in Libello noftro de ope- ribus lactarijs:& agam fortan aliàs copiofius. Hactenusde cytifo &alijs quibufdam cytifi occatione herbis; pro- lixiusquidem &ripfijnon tamen praterin(litutum, quodad animalium hiftoriam. Non enim bubusfolum, fcd omni pecori;przcipucauté ouibus,capris,equis,apibus, gallinis, &ipfi etiam homini, maximus cytifi vfus à ma- ximzauthorttatis fcriptoribus pmittitur: & qua hic verboftus di&ta funt, in animalibus ceteris repeti nihil opus erit. Non difficile autem fuerit cyifum aliundeaccerfitam plantare,cum nullam regionem afpernetur:interim .- loco ciusfrondibus vImeis potiffimum vtemur. INá & Columella illam cateris przfert frondibus, vt mox ex eius verbispatebit: Et Ariftoteles vlmumapibus gratá, & frondibus eiusboucs pinguefcere teftatur. Iucundiffimum | ., bubuspabulumadfert vImus:caprz etiam & oucsid appetunt. Varijsgeneribus foli prouen it: quamobremà ple- o riíg; fcritur.Maximeautem commendatur Attinia; quz procerior lzciorá; quàmnoftras eft. ] | Cytifoaut Medica herbanutrimus boueslactantes;fic enim plus continebuntlactis, Sotionin Geoponicis Grzcis. Ariftoteles contra,lib.g.hiftor,antm:cap.zr. Pabuli genus (inquit) aliud copià lactis extinguit, vt Medica herba;& precipueruminantibus:aliud auget; vt cytifus & eruum 1délib.8.cap.8. Herbz Medica prima falx vitio E datur; & cum feetidaaqua rigatur,incommoda eft. Et lib 9.cap.40. Expedit confcuiffe apud aluearia;piros,fabas, IMfedicam herbam,furiam,&c. — Diofcorides, pratenfi trifelio'(in quit) fimilis Medica recens nata JA. crefcenti deinde contrahitur & anguftius fit folium, profertá; fimiles trifolio caules, in quibus femen lenticuls fimile, in- flexum; corniculorum modo:quod ficcatü fuauitatis gratia condimétario fali mifcetur, Id virideemplaftrri mo- do impofiram;prodeft his quarefrigeranda funt. 'otaautem herba programine vtütur,qui quadrupedes & iu- menta pafeunt; Hzc ille ex tránflatione Marcelli Vergilij;qui mutilum corruptum; hunc defiliquis & [emini- | -3o buslocum fafpicatur. Ruellius & Matthaolusita tranflulerunt: Medicafiliquas habetcorniculerum modo in- : tortas, 44 00707 0 Wd tortas,in quibus femen lentis magnitudine dependet. Ex Hifpania (fcribit Marcellusin Annotationibus) inte- gros herbz quam illi Medicam cenfent,cum fao femine caulesafferri nobis curauimus, Eftauté illius in Hifpa- nia quotidianus in jumentorum pabulo vfus:caules cubitales genicuton profert, trifolio vndig; fimiles. Au- diuimusq; ab ijs quiin Hifpania rem obferuarunt, quod de ca ab antiquisfertur,quicquidin cauleaffurgit,in fo- lijscontrahi;nulle cibo prius magieq; lxtari & pinguefcere iumenta pecusq; omne:parcius dari »quoniàinflet & multum creet fanguinem; quem ducere poftea neceffe fit : deniq; nihil non abantiquis traditum de ea nüc etiam inueniri. Quod non conuenit fcriptori huic,femen eft:quod hic lentismagnitudine indicat & intortü:in illa ve-. roexiguum,panici minus,papaueris vero feminenó adeó maius, cum rotunditate oblengum;colore flauefcente videtur; quorum nihil in Diefcoridis Medie femine eft. Siliquam non licuitvidere, fed vt conijcere ex feminis quantitate facile eft; gracilem & vitiz filiqua graciliorem credere oportet,&c.. VerbaillajiQ' oi; a aztauo meosat- 10 Quxs QoS vo uos 9» on codem modo in cunctis leguntur;arguiti; varietas vitium, Hactenus Marcellus. Ruel- lius pro £e ciclegit AcGoic id eftfiliquis. NuncPetri Mattholi ex commentarijsin Diofcoridem verba fübijciam: Medica (inquit) quanquiolim vulgaris fuerit,& per totam fata Italiam pro pecore,noftro tamen tempore pror- fus non deferuiffe videtur; Abundat hodie (vt quidam fcribunt,in Hifpaniay& fumma diligentia propter pecora colitur:vernaculali ngua alfalfa vocant, que quidem vox originis eft Arabic. Ná apud Auicennam in capite Cot; alfafafat (aliás,al afelet:aliás;aliflifcat) nominatur, Haec Matthgolus, Ego his diebusab Hifpano accepi patrio fer- mone alfalfes vocari hác herbam, ad duosaut tres ad fummum cubitos excrefcere, folia ternaloti pratenfis inflar proferre. To. Rodericus Lüfitanus,qui annotationes quafdam in Diofcoridem reliquit, Medicam Hifpanice mel- guas vocitari author eft. (Sic videtur ille perperam de melega,quam nosfergi vocamusintellexiffe, vt etiam Her- molaus) Alasfeft,authore Ebenbitar,vox Perfica, idem fignificat quod fasfafa, qua eft fpecies trifolij,quod datur 2 equisfaginandis, & in Syria pabulum eft pecorum omnium : ficcum appellant cot,recens alrathbe, Andreas Bel- lun.NuncPlinij verbaapponemus exlib.18.cap.i6. Medica (inquit) externa,etiam Graciz, vtà Medis aduecta per bella Perfarum,que Datiusintulit,fed velin primisdicenda: Tantados eius efl;/cum vno fatuamplius quàm triccnisann's durct. Similis eft trifolto caule folijsQ; geniculata: quicquid in caule affurgit , foliacontrahuntur. . Vnum dega&cytifo volumen Amphilochus fecit confu(im.Solumin quo feratur,clapidatum purgatumq; fubi-. . gitürautumno: mox aratum & occatum Integitur crateiterum & certium, quinis diebusinterpofi tis;& fimo ad- dito.Pofcitautem ficcum fuccofumá;, vel riguum.Ita preparato feritur menfe Maio;aliàs pruinis obnoxia.Opus | eft dentitate fcminisomnia eccupari;internafcentesq; herbas excludi:id prftant in iugera modia vicena.Cauen- dum neaduratur,terrad; protinusintegidebet. Sifit humidumíolum herbofumie, vincitur, & defcifcit inpra- - tum. ldco protinusaltitudine vnciali berbisomnibusliberanda eft manu potius quàm farculo. Secatur incipiens 36 florere,& quotiens refloruit.Id fexies euenit perannos, cum minimum quater. In femen maturefcere prohiben- dum eft,quia pabulum vtilius eft vf4; ad trimatum. Vernoferi debet,lib erariq ceteris herbis: adtrimatum mar- , risad folum radi.Itag; relique herbz intereunt fineipfius damno,propteraltitudinem radicum. $i euicerint her- bz.remedium vnicum eftaratro,fiepius vertendo,donec omnesaliz radicesintereant.Dari non ad fatictatem de-. bet,nerepellere fan guinem neceffe fit : & viridis vtilior eff. Arefcit furculofc, ac poftremo in puluerem inutilem - * extenuatur, De cytifo cui & ipfi principatus daturin pabulis,affatim dicimus inter frutices, Hactenus Plin. .Me- dicaberbaflercoris & vrinz caufa perit, vt quidam dixere, l'heophraftus.Et alibi: Herbz quadam diminutz ton- Ízq; meliores euadunt,ceu porrum,braffica, Medica; &c. tollitur enim acredo & ficcitas,& radices validiores red-. duntur.Multis regionibus Medica natu fatts morofa;alijs cumulatim em ergit:cum feritur decemannis duratiper — annum deinde quater re&té,interdum fexies demetitur agrum flercorat;omne emaciatum armentum ex ea pin- 49- uefcit:egrotanti pecori rémedium efl. Ad maciem equorum, vt Columella prodidit,nulla res tantum quantum Medicapoteft.Flosin purpureum colorem fpectat.Hac herba (Kuellij verbis vtor) pleriq; tractus Gallis virent, quam vetraacula confuttudinegrande treflon,quafi trifolium vocant. Ahj quod allatum fit à Burgundionibus fe- menauorum nofltrorii memoria, Burgundienfe faenum agricolz nominant. Rura quzdam etiam apud nos fe- naciam fermone patrio dicunt.Ruris difciplinz prudentes Medicam lactato femine ferunt;adiecta noftratisaue nz portiuncula: eam fiquidem radiculis fündamentaiacerc putantquibus comprehendens firmius nitatur. Sed & pletaq; prata fcatentapud nos Medica ; qi vel naturz fponte;vel cceli conditione nata eft: nifiquzdam olim . illicfatz reliquiarum veffigiareflent, quz herbofo (vtifolet) cefpite victa, defciuit in pratum. Hanc Marcellus Vergiliusduminlucem reuocare conatur,magis cius obliterauit cognitioné, Vercor fané ne cytifum ille pro Mfe- dica viderit:nam hac feré facie; quam ex plicat; reprzfentatur,& Hifpanijs etiam frequens.Fieri oleum ex Medica so traduntad neruorum tremores efficax, Ha&tenusRucllius. Quod autem oleumalcot ad trc moré maxime corü- mendetur;author eft Auicenna. Egoliquorem ex alfalfes Fifpanorum viigniselicitum per iuftrumenta; egre- giamaduerfus calculum opem ferreandio. Medice herbz genus effe crediderim quam in Heluetia noflra qui- dam trifolium maius vocant, eroffen ke , Hieronymus Tragusfanogrzcum fylucftre: folia eiloti pratenfis fed. bina:ternisaut quaternis per fingulos ramulos binorum foliorum ordinibussquorumin guítu dulcedo tanta, vt velglycyrrhizam prouocent. Coliculi cubitales,&aliquando bicubitales, ab vna radice pluresexeunt, tranfuerfi, ferc perterram fpar(i,fübruffi;geniculati multis alarum cauis. Flores candicant.Siliquz modice incuruz &luna- tzin mucronem cxeunt;triangulz, eminenteab vna parte angulo perlongitudinem qux duorum digitorum eft, abalteracatinata: in quibusfemina feenograco minora paulo,angulofa,fpecic renum;colore lutea,faporevicim. — | Radixalba, cubitiaut fefquicubiti etiam altitudine defcendit, craffitudine pollicari ; lenta & tenax, vetu fate ruf- 6o. feícit : minus dulcis quàm fuperficies, imó. fubamara fere. Nafcitur iuxta vias, & locis ficcis, vt montanis vel arenofisinterdum. Herbaomninoin multosannos viuaciffima. Hieronymus I'raguslotum Ífylueftrem fiue Li- bycam effe fufpicatur: fed fapor medicatus abelt. Ego iamolim & noftro Ízculo primus fylueftrem lotum illam effe oftendi,quam noftri vocant f'undkrant. Ruftici quidam apud nosfolía trifolij maioris fuiad vomitum prouo- candum edunt , aduerfus crapulam prafertim:nimia enim fui dulcedine & neício qua indicibili qualitate nau- f:am ciet. Medica (inquit Hermolaus Barbarus) imperitia vulgi melica vocari ccepit. Hac quondam plena erat Venetia, fed pridem perijt: nuncin eandem prouinciam reuerti eam quafi poftliminio curauimus, ab annis mul- tisferénen vifamin Italia,fed neintellectam quide magnopere qualis effet, allatam ex Africa in Campaniam. Se- men eius fub dentephafcoli recentis faporem prafentat Hac Hermolous.Impulit eum opinorin hunc errorem Albertus Magnus qui circafinem libri 3.deanimalibus , Quzdam pafcua (inquit) lac minuunt; yt granum dibre | melega à ) rA ' n ENS Ac. Dos 69 Vaca. C. Lib. Lo "E. - amelega vocatur; & à nonnullis furigum, Ariftoteles hoc Medicx attribuerat: Alberto nominis vicinitas impo- . fuit. C HP. Se (velforgi,vt Puchfius appellat:cuius hzc verba fünt)quatuor aut quinq; habet,altos; craf- — fos;geniculatos,ru icundos,folijs veftitos longis,latis & in fummitate acuminatis, harundini non diffimilibus: 3 Ípicam quàm panicum maiorem ac denfiorem, rufam & barbatam, in qua (emen rufum,rotundum, lentis ma- Bnitudinc, &acuminaturn. Floremluteum.Radicem multis fibris capillatam: Semen dulce eft;& guftu plane pa. — Ricum rcfert; H»c Fuchíius Ex iubis eius fcopa vefliariz fiunt. Errat R uellius cum Ícribit panicum in Italia me- - degam vocitari. Mclega enim Longobardorum,nonaliaeft quàm forgo alibi dicta,& in Hetruria fagina (nimi- , fund faginando pecorc) Panicum vero per omnem Italiam prifcum nomen Latinum retinuit.Mzdroj adu, del - Qui») Aviv x irerw oropat (ovo, Varinus:(ed in huiufmodi rcbus grámatici ide digni non funt.In Grecia tem- B pore Euflathij archicpifcopi Theffalonice Medica herba nomen vetusadhuc feruabat,vt ipfe fcribit in com- . mentarijsin Dionyfium:nec dubito quin hodicd; feruet; Hzc ha&enus de Medica. Bubus frondé populneam; |." vyImeam; querneam,ficulneamá; vfq; dum habebis, dato; Cato. Folia populnea quern ad; animalibus Catoiubet ' darinon perarida:bubus quidem & ficulneajilignad; & ederacea :. Dantur & ex harundine & lauto; Plinius: qui We etiam eruum bubus iumentisq; vtili(fimum cflefcribit.Ex cibis nemo dub:tat;quin optimi fint; viciain faf-- cem ligata, & cicercula; itemqd, pratenfefeenum, Minus commode tuemurarmentum paleis; quz vbiq; & qui^ bufilam regionibusfolz przfidio funt ; ee probantur maxime cx milio, tum ex ordco,mox etiam ex tritico : fed 3umentisiuftam operam reddentibus,ordeum przter has prebetur, Quibusalimentis potiffimum qued; pecu- "dum pafcattir babenda ratiomecfolum quod forno fatura fitequa;aut bos.cum fues hocvitent,& quxrant glan- " dem:íed quod ordeum, & fiba interdum fit quibufdam obijciendáü, & dandum bubus lupinum, &lactatijs Me- "dica & cytifams Varro. Fabz largius date copiam efficiunt lactis, Ariftot. Miratus fum aliquando cicuta etiam , B6 abfnereboues;nec viridi; nec arida: vidi enim magnos cicuta fafces cx pratiscollectos pro cibo vaccis offer- ri. Noltri bancherbam vocant vofeizsuachd cfbcarum equinum;alij Rarbenglen z ege» kvutsvut[oberhng.& alij aliter. LpoOHzcatnisquàm noxia fit fuprà retulimus, Ranuncuülo fimilem herbam, quam coronopodem aliqui putat. floris "busaurcisinter verna olera vulgarem;butyri colorem commendare eredüt fi à vaccis depafta fuerit: cam ob cau- fam Germaniinferiores nominant Prtrerblounen , noftrià fplendore g/yfibtosmen , & alpbloumen ; quód in alpibus | vaccis pergratafit. Eft & aliain palafribus nafcensflore fimili ma orc,folio rotundo, crenato,radicibus albisca- | D opillatis fapore feré betz: noli vocant sesfiblozmenid cft, flores paluftres, alij dorzrevéeumen , à colore vitelli ,alij Dr debmerblowmen quod tanquam vncti niteaut:Gall: pratenfes bacinos. Nos idem genusin hortis dafypodion,id eft [| denfis confer&tisd; lorum folijs alimus.Racllius chamaleucen interpretatur:cui ego non affenfcrim. Chama- 9 ieuceenim verius eadé quztuffilazo eft. Butomon planta fimilis cft arundini,quam boues edunt; Suidas: de quo |. plura mox in F.dicemus. Galion herba eft cubitalis,foliolisanguflis & per genicula radiatis fim! pluribus:flore | ihuo,cenferéto,mufcoto;odorato;abftinent coboues:vt & vrticiefiimili horbafoeuda, & marrubi jquodá genere- - feetido, quod in aruis & noualibus nafcitur, aliud quàm rallote; longioribus &in acutum exeuntibus foli Js» cre- matisVacez non eduntebulum;nec folanum.Dealijs qui^ufdà herois que bubus noxizautyenenofe funt, mox iu morbiscorum dicemus. Si herbasaereo melle dicto,coslitus confperías oues& boues ederint,fuauiffimuim lae , habebunt, Aclianus.Bobus (inquit Columella; protemporibusanni pabula difpenfantur. Ianuario menfe fin- ! galis frefi; & aqua macerati erui quaternosfextacios miftos paleis dare conuenit, vel lupini macerati modios; vel - eicerculz maceratz femodium;& fuper hzcaffatim. paleas:licet etiam;fi fit leeuminum inopia; & elata, & ficcata rinaceaqua de lora eximuntur,cum paleis mifcere. Nec dubium eft; quin ea longe melius cium fuis folliculis 3n- equam eluantur.preberi poffint:nam & cibi; & vini vires habent;gitidumq;; & hilare; & corpulentum pecus fa- duntigrano abftinemus.Frondisaridz corbispabulatoria modiorum viginti fufficit,vel eat pondo triginta,vel 1non; modius viridis aurez, &ilienez frondis:fed lus, fi regionis copia permittat;glans adijcitur, quz n15 ad fa- *tictatem detur;fcabiem parit poteltctiam fi prouentus vtilitatem facit; femodius fabz frefz praeberi, Menfe Fe- | brüarioplerung; eadam cibaria füfficiunt Martio; & Aprili debet ad feani pondusadijci;quia terra profcinditur: dotautem erit pondo quadragena 5ngulisdariab Idibustamen menfis À prilis vía; in idus Iunias viride pabulum | recte fecaturpotelteuam in Calen.luliasfrigidioribuslocis idem praflari;à quotemporein Calen.Nouemb.to- | tazflate,& deindeautumno fatientur fronde; quz tamen nó ante eft vtilis, quàm cum maturuerit velimbribus; . velaflüduisroribus:probaturá; maxime vlmea, polt fraxinea;& ab hac populnea:vitimz funtilignea, & quernea; xlaurcajfed poftzftatem neccflarie deficientibus cxteris;poffunt etiam & folia ficulnea probe dari,fi fit eorü co- pia;autftrin gerearbores expediatilignea tamé velmelior eft quern c, fed cius generis,quod fpinasnon habet, nà | poss iuniperus refpuicur à pecore propter aculeos. Nouemb,.menfeac Decemobri;per fementem;quantü: 'appetitbos,tantum przbendum efi:plerung; tamé fufficiunt fingulis modij glandis, & palez ad fatietatem datz, | VelIupinimacerati modij vel erui aqua confperfi fextarij v 1. permifti paleis; vel cicerculz fimiliter cófperfz fex- tarij X 1 1, milli paleis, velfinguli modij vinaceorum;fi ijssvtfupra dixijlarge palez adijciantur,vcl fi nihil horum veft; perfe foeni pondo quadraginta,Hazc Columella, Feenumalibi bis tantum; alibiteraut quater etiam anno fe-- tur, Armentórum id cura, iumentorumd; progeneratio fuum cuiq; cófilium dabit optimum, maximé quadri- | pesenquctasioius Sufficiüs hingulisboum iugis erui modij quinifati, Martio menfefatum;noxium effe bu- . | busaiunt;itemautumno grauédinofum:innoxium autéfieri primo vere fatum,Idem .Bubusglandem circa bru- | mam afpergi conucnit,iniuga (fingula modios 240: Largiorvaletudinem infeflat:& quocunq; tempore detur, fi minustriginta diebus continuis data fit,narrant verna'fcabie ponnitere;Plinius Lupini modi tinguli bouem vnü Aatiant,validumá; preftant.Idem.Palea plures gentii profoeno vtütur; Melior ca que tenuior minutiorq;, & pul- ' J| ueripropror1deo optima milio;proxima hordeo, peffima extritico, preterquam iumentis opere laborantibus, "€&ulmum faxofislocis cam inatuit; baculo franguntfubftratuanimalium.Si palca defecit & culmus teritur.Katio. hxc,moturius defeétus muria diu refperfus, dehinc (sccatusin manipulos conuoluitur ,atq; ita profeeno bubus: | datur,Plin. Vinaceosperauntumnum quotidie recentes fuccernito: Le&os exficcato, reftibus fubtentis , cribro Lilli rei parato;ficcos conculcato in dolia picata, velin lacum vinarium picatum ; id beneoperito, iubeteque ob- flini,vti habeas quod desbubus per hyemem; Cato. Hordei ftipnlam bubus gratiffimam ferunt; Plin. Maxi- me ftudendum eft vt competentibus redundantibusQue faturi femper habeantur & pingues. Omnis enim 1 citudo exordium fümitex macie... Exhauflum. animal celerius labor frangit, eftus vexat ; frigus penetrat. on folum enim e(tiuis menfibus pafcuum tufficit;vbi frondes dinerfi generisaddantur & minüax varietasipfa : Bi WT : ) 4 faflidium. | etiam pabulo boum fuumque magnificat;neque alio cibo celerius pinguefcere affeuerat; Plin.Boues quidam lu- animal non requirit nitidiffimam;nec vfq; adeó lzditur fi fordidà biberit: Sed tamen bubulci diligentis eft pro- bustantum exceptisquas illicad flunium relinquüt , quoniá tauri tum ad facrificiatum ad labores vaccis vtiliores ; "vtequabus,fed minus,Idem.Bos foemina cum coitumaffectat,leuiter purgatur menfibus,quantü heminz dimi- "Vraniamappellant:Atq; vaccam etiam ideo venerantur,quia affinitatém & conuenientiam cum. dea ipfa habe- 36 E) De Quadrnpedibus £ftidium.Hyeme non tantum paleis;fed feno quoq; & hordco;& fepius eruo faginandi fant boues, Nullusau- tem vbcetiores ciborum repudiabit expenfas,qui confiderare voluerit boum per inopiam pereuntium quàm ca- | riora fant pretia. Vegetiuss.r. M. Varro turdorum fimo cx auiarijsad agroslatificandos principatum dat : quod porum inftar carniuori funt, Rafis. Theophraftus prodidit boues quoque pifce vefci,fed non nifi viuente.A pud Pzonesqui Prafiadem paludem habitant;equis & fubiugalibus pifces pro pabulo praebent. Herodotus. In pro- uincia Aden, equijboucs;cameli, & ouesvelcuntnur pifcibus( quorum ingensillic copia) & libentius quid fic- cis quàm recentibussnam propter immenfum calorem herbis & frugibus carent, Paul. Venetus.Horotas & Ge- ' drufios fama eft tanquam feenum pifces equis edendos obijcere, Celtas audiosboues & equos pifcibus alere, &c. Aclianus.Circa Mofynum Thraciz bouesfunt qui pifcibus vefcunturin przfepia obiectis, Athenzus. In Nar- bonenfíi prouincia nobilis fons Orge nomine cfEin eo herba nafcuntur in tantum expetit bubus,vt merfis ca- : pitibus totis eas quarát.In remotifiimis ad Septentrionem Occani Germanici infulis boues adeo. pinguefcunt, . vtpericulum eislit ne moriantur prz pinguitudine. Facile faginantursfilabore abflineant. Augentur iuuencz: ampliuscum plus temporis expertes Veneris degunt,vt iam in Epiroticis diximus; Ariftot. ü Boues & equiforbendo bibunt, vt & reliquaanimalia quorum dentes continui funt, Ariftot. & Plinius. Bos. contra quàm equus nifi aqua fit clara, frigida atq; limpida;bibere nolit, Ariftot. Aquam quidem iftius generis | curare,vt mundam femper & optimam bibat, Vegetius. Perxftatem bouesaquam bonam &liquidam bibant, femper curato,vt valeant refert, Cato. I heophraftusin lhurijs Crathin; candorem facere tradit; Sybarin ni- gritiam bobusac pecoribus, Plin.Confluentem candid! coloris efficientem & Cráthis fluuius emittit. Ná ouil- | Jam & bubulum pecus & omnisgrex quadrupes; ficut l'heophraftus ait;ex co bibens, & nigro rufoüealbus fit. | Áelianus.In Falifco omnis aqua potata candidosboucs facit; Plinius. Aeftatead aquam appellendum bis,hyeme Íemel, Varro. — | A Y | - Bubustantüfceminisvox 2rauioryin alio omni genere exilior ( tenuior & acutior) quàm maribus, quod mas ximein homine patet; Ariftot.& Plin. Vitulisetiam vox grauior quàm adultis,perfectisd;: quamobré his caflra- | tis vox é contrario mutatur:tranfeunt enim qua caftranturinfeeminà. Inceteris animalibus vox maribus gra- | uior,fceminisacutior eft, Ariftot. Albertus Magnus vaccá ait có quod corporc atribiliario; id eft frigida & craf- | fz conftitutionisfit ; grauius fonare:tauros autem beneficio fexus magis ad temperamentum accedere , eiusque | gratia vocem habereacutiorem.Cztera omnia (inquit Ariftot.) cum natu minora funt,vocem mittuntacutto- | rem:vituliautem buBüli grauiorem,vt & vacce quàm tauri, Vituli enim & vacce partem quam mouent non ha- | bentvalidam,alteri propter etatem;alterz propter Éceminei fexus naturam. Vas nempe per quod primum fpiri- tusfertur,amplum in1js eft, multumd, aeris mouere cogitur: multum autem;prefertim fi tardé moucatur ; gra- uefonat. Cxteris animalibus vasillud anguflius eft... | E um Bouesgrauidas negant preterquam dextero vuluz finu ferre; etiam cum geminos ferant;Plin. Taurus quis . dam cum Ílatimà caflrationeinijffet,impleuit:quoniam nondum execti effent meatus; Arift. Non procul àPa- . trenfium ciuitatefluuiuseft Milichus: & poft illumalius nomine Ch aradtus:Ex hoc pecora Boewipa tempore : veris bibentia,vt plurimum mares parereaiunt.Eá ob caufam paflores,in diuerfam ae parté eaabigüt,bus fant.Inter aliqua veró pecora foeming maribus praferuntur; Paufanias in Achaicis. Boues ctiá fomniare palàm eft;vt omnia feré que animal pariunt.Impendenté peftem,& terre motum, & caeli . falubritatem,& frugum fertilitate przfentiunt: Neq;,tametfi ratione carent, ab eorü qua fibi aut faluté , aut per. | niciem afferrequeuntintelligétia aberrant; Aelianus, Vita foeminis quindecim annislon gilfima.maribus viginz ti:xroburin quimatu;Plinius.Viuunt magnaex parte fceminze annos quindecim;atq; etiam mares excifi:znonnul- | lisatas,vel ad viginti annos;atq; etiá plures.fi corpore bene habito fint:nam excifos affucfaciunt, & duces cófti- | tuunt boum,vt ouium,qui plus temporis quàm czteri viuunt vfu exercitij,& copia pabuli, Vigent quinquennes maximé:quocirca Homerum quidá recte dixiffe aiunt, Quinquennétaurum,& bouis luftro florentis 1d nanqs ; fignificari arbitrantur, Ariftotel. Actas boum dignofcitur cx dentibus : mutant enim anteriores anno cuoluto & : decem vel oéto menfibus:deinde poft fex menfes paulatim amittunt proximos, donec intratrienniü omnes mus ; tauerint. Quo quidétempore optimé habiti funt;& in vigore ad dec vfq; vel duodecim annos perfeuerát. Viuüt | ad quatuordecim víq; vel quindecim annos.1n ftatu dentes habent pulchros,longos & equalcs:qui pe r fenectuté : eisimminuuntur,nigrefcunt;& corroduntur;Pct.Crefcentienfis.Noftri ex circulis quibuída qui circa vaccarum cornua nafcütur füperné feré;de etateiudicantiilliin quimatu feré ternifunt;poflea pluresSunt qui quoties foe: | ta fuerit;toties fingulosadnafci circulos exiftiment. Equo & boui pili quotannis decidui, vt quidam fcribit, Ce- lius. Bubulum lacfertilius cafco efl;quàm caprinü. Cum euimexamphoralaétis capriniformagtnes obolz (7ec- Qa Ales 2GonuadzuAd eftcafeiobolares;vel quorü finguli obolo venirent) vhdeuiginti conficiantur, bubulü eadenv: menfura triginta facit;vt paftores cofirmant; Ariftot.Bouis laceraffiffimum eft:cur auté paucius proportione fui. corporis fit,in caprini métione infra dicemus ex Ariftotele.Pufille buculie quas Phafiana regio fert, fingula abü-; de beneficio pabuli mulgétur:& Epiroticz vaccz pra fua precipua magnitudine, amphoras fingulas fingulz im plentlactis,menfurzd; eius dimidiü mammis duabuspraflát. Quantü lactis prouencrit primü concrefcens, per- inde vt lapis durcfcit: qd' ita accidit, nifi aqua admifceatur.Lac à partu vtile eftantequá peperit, caret lacte; Arift. Vacc& purgantur menítruis menfura quidem amplius. quàm oucs & caprz: proportione autem multó minus, | Ariftot.In vaccisinterdum purgatio menftrua quinto quoq; menfe apparetin regionibus valde calidis; reliquo: | tempore cum vrina excernitur:cuius rei indicium eft , quód vrina foeminarum omnium animalium tenuior eft cum grauida funt quàm alis, A riftot. Vacc acriorem quam tauri reddunt vrinam. Idem; Menlts & vaccis fiunt; dium;aut pauló plus, T'empus autem coeundi tunc potiffimum eft cü purgatur; Ariftot. Adferemus & infranon- nihil de libidine & coitu taurorum,preterea qua hic dicuntur. In Aegypti vito Schuffa nuncupato;non magno: quide, fed certe eleganti;quiin Hermopolitz prefeéturá cenfetur, Venerem. religiofe & fanctiffime colüt, quam: xe exiftimetur. Etenim huiufcemodi befliatantoperead. Venerem incitata efb; vt cum maris mugitum audit, ad anra coitum : l -— | Ox .* b A dh T - LI Hn - uw L2w J : - ' 1 E - v ] ! Ji ad WrEC j : : 1 y ! , 1 "TRY ria " i . i I - Í I 3 A5 y 4") 3 t pulos ofa EE E X 3 ca aliquandoannicula peperit, vt edicari augerique, Ren genus exigeres, licuerit. Recentior verà quàm I quatto ztatis menfe coiffe perfpe&um eft, Ariftot. Iu- alfuetusquead modum fit ior aa non defunt; qui menfes in his animalibus negent, Ariftor. Flocadmi-: / $9 elerecommito, totrido, molitoquemillo, & per vnam noctem la&e macerato falluatur. Melius etiam in hos Ys conceptionem ín vaccis & equabus. Bouesfatz pinguefcunt dum gerunt vrerum , eduntque amplius, vt etiam. alis quadtupedes, Boucs circa Toronam, paucisante partum diebus, lae carent: reliquo tempore habent per- petuo. Ventrem-£crunt decem menfes, Varro. pariunt mente decimo : quicquid ante gentium. inutile eft,& non vitale. Suntauthorcs, ipfo complente decimum menfem dieparere; Plinius. Quandiu yiuunt& coire folent & |. parere, Pariunt fingalos; geminos raro; Ariftot. Ferunt vterum menfes nouem decimo patient. Sunt qui decem. /'€o totosmenfes, exceptis paucis diebus, affirment. Quod autem in lucem prcurrerit hectem pora, id abortiuum eft, vitaleque minime,etíamfi pauló maturauerit partum : premolli nanque; imperfectaque vngula prodit, Ari . ftot. Masvbiiuuencam fuperuenit, certis figais comprehendere licet, quem fexum generauetit;quoniam fi par4 ' tedextra defiliuit, marem feminaffe manifeftum eft:fi Izua foeminam : id tamen verum effe non aliter apparet quàm vbi poftvsam coitum forda non admittit taurum: quod &lpfum raroaccidit. Nam quamuis plena fetu on expleturlibidine, adeo vltra natur terminos etiam in pecudibus plarimum pollent blandz voluptatis ille- cebrz; Columella, Varro, & Africanus. Ceterum (i defideresvt id quod orietur fit mafculus, quo tempore co- eundum eft; vinculo fiaifttum teftem excipito. Sin autem foemina, dextrum fimiliter deligato;At nonnulli idip- fum naruraliter faciunt: qui quidem fi mafculum nafci volunt, fpirante Borea congreffus przparant :fin contra . faminam, aéreexiftente Auftrino, Africanus. Aprili menfe vituli nafci folent; quotum matres abundantia pa $9 buliiugentur, vtfufficere poffint tributo laboris; & lads. Ipfis autem vitulis toftum armo EU Les im - 3 " i À Ü : ! m - zd. " [* P X - T 34 | |ce Quadrupedihus: | lctemifceatur, falalati more piebendum, Palladius. Cum parere ceperint, fecunduim ftabula pabulut fertasi portetintegrum, quod egredientes degultare poffint, faflidiofz enim fiunr, Vatro. Vscce pergftatemfocun- diores pluniofaminflare byemem indicant. Alis. Cum vaccz plozes gtauidz funt, & facile initum patiuntur, nimirum profigno hyems &imbrium id accipitur, Ariftot. Neque enim fieri poffet, vc Alberto placer, animal ficcum foscundo & genitali humore abundare, nifi iam à celefti ipflnxu ftellarum, quz annum regunt, bumor in eis commoucretur. Tolerat frigus hoc armenti genus, & poteft facile bybernare lüb dio: prouidendum | tamen qvo recipiunt fe frigidus locus ne fit:algor enim eas & fames ma crefcete cogit. Calore igitur fub dio: fri- goribusintratectum manere oporter. Sed laxo fpatio confepta facienda funt;nein anguflijs flent, aut feriantur, . SUtconcurrant , & vt inualida fortioris ictus cffugiat, neciniuria fiatgrauidarum ,& conccptem altera alterius — elidat. Propter tabanos etiam & beftiolas quafdam minutas, aliqui folentincludere feptisne concitentur. O&o 16 pedes ad fpatium ftandi fingulis boum patibus abundant, & in porreione quindecim. Stabulaequorum vel boum meridianas plogas refpiciant non tamen cgeanr feprentrionis luminibus quz pcr hyemem claufa nihil noceant, per zftarem patefadta refrigerent. Optima funt faxoaut glarea (glareis) ftrata, non incommoda ta- men ctiam fabulofa : (arenis ftrataJ illa; quod imbres refpuant: hzc, quod celeriter forbeant tranfmittantque Sed vtraque deuexa fint (propter vpgulas animaliumab omni humore ffpenía) vt hnmorem effandant, fpes &entque ad meridiem, vt facile ficcentur, & frigidis ventis non finrobnoxic(vcl propter flatus glaciales; quibus - aliquis refiftere debet obiectus. ) Subfterni opottet frondemaliudue quidin cubilia, quo mollius conquiefcant. Boucs nitidioresfient,(ifocum proxime habeant, &ignislumen intendant. Prefepium oportet extructum effe diligenter, ne quid pabuliinter pedesanimalium pereat. Bubiliabona beneque zdificata; bonas przfepes, fa- lifcashabeantclatratas.. Clatrosinter fe oportet pede diftare.. Siita feceris, pabulum boues nonciicient, Catg, 26 In incendiis i imisliquid egeraturéftabulis, facilius extrahi, nec recurrere oues bouesque fertur, Plinius, Hy- bernz ftabulationiboum przparanda funt firamenta, que menfe Auguftointra dies ttiginta fablatz meffis prz- cifa, in aceruum extrui debent: horum defectio cur pecori tum agto cft vtilis: liberántor arua fentibus/qui eftiuo tempore per canicule ortum recifi, plerunque radicitus intereunt; & (tramentis pecorisfabie&t pluris - ' mum ftercorisefficiunt. Hzc cumita curanerimus, tum & omnegenus pabuli preparabimus;dabimusque ope- tam, ne penurlacibi macrefcat pecus. Leuis autem cura pafcui eft: nam vtlztiot herba confurgat, fere vltime temporeftatisincenditur: eares & teneriore pabula recreat, & fentibus vftis fruticem farre&urum inaltitu- dinem compefcit. Ipfis vero corporibus affert falubritatem , iuxta confeptum faxis & canalibus fal fuperie- &us, ad quem faturz pabulo libenter recurrunt, cum paftorali figno quafi receptui canitur: nam id quoque femper crepufculo fieri debet, vt ad (onum buccina pecus, fi quod in fyluis fübftiterit, feptarepetereconfue- 36 Ícat : fic enim recognofci grcx poterit , numerusque cenferi, fi veluti ex militari difciplina intra ftabularij caftramanferint, Columella. — — MS T2 "A E Necequus necboues morbo premuntur alíquo , fi illis zornu cerulnum attendas, Abfyrtusin Geop. De bouum fanitate tuenda complura funt, quz exfcripta ex Magonis libris, armentarius fuus crebro vt legeret. M. Varro curabat. Laborant armenta vehementius pruina folicitara quam niue. Quocunqueautem tem- pore, fed maxime eftate, fi boues concitenturad curfum , aut aluus eorum ad perniciem foluitur;aut febricu- lez commouentur. Natura enim pigrum animal bos, & labori potius, quàm velocitati accommodum, vehe- mentet leditur fiad opus cogatur infuetum, Colum. & Vegetius. Plantz olinarnm primo fürculari debent; itayt fimplex ftylus altitudinem maximi fcorbis excedat: deindearando necoxam bos aliamue partem corpo- ris offendat, optimum eft etiam conftitutas plantas circummunire caueis, Columella, Cauendum przci puéeft, 46i neautcutíu nimio, autlongo itinere fadgentur, vel vllis grauioribus certe oneribus affliganrur: nimiam enim laffitudinem fequitur zgritudo, & omne animal eft debile fi rampitur, Veget. Vtlongzui & fani fint boues, bu- . buleum conuenit prouidere vel dominum,vt à frigoribus calidiffimo cubili müniantur,& fi fieri poteft, femper ' focovicinifint boues. Quodam enim beneficio naturali cinfmodi animalibus femperignis commodum*eft: fiue quod inutilis & peftifer humor exudat.fine conceptum ex paftu veloperefrigus expellitur, Guein flammarum ha lituinterna curantur. Bouileloco ficco ftatuendum eft, affidueque mundandum, ita quod quotidie pabulum ad edendum inurile fübfternatur, vt boues ficcius & mollius cubent, Parum quóque faftidij eftcum boues reuocan- tut ex opere,vtcolla eorum ex víno tepido perfundantur, & diutiffime perfricentur. Cum vero de viavel paftu zedeuntluculentiaadhibita, priufquam deducantur ad bouile; aquadiluendi pedes, ne inhaerentes corpori for- des vlcera generent, vel vngulas faciant molliores, vel certe moleftiam manducantibus, vel inquietudinem affe- 59 rant dormicuris. Sed hyemcomni folertla frlgus eft probibendum , velut eftiuis menfibus puraaura quaerenda. . Per diemigiturfub vmbra, per noctem fub diuoboues ftare conuenit. Non enim pauciores fi eftuauerint, quàm fialferint; colligunt morbos; Veget. Omnesfer? incertifunt obfcuriq; animalium affe&tus. Qui enim difcereali- quis poffit, autà quo perconteri,quonam affectu aut morbo ipfum animal confli&etur ?Si igitur filphiá contu- füm ex vino meraco & nigro in nates illis infundas,ompem obícurü affectum facile petíanabis.Democritus su- tem cófulit vt vere ipfo incipiente.fquille atq; rhamnirad cem boü poculo permifceamus,quatuordecim dierum fpatio, Si vero manifefto morbo laborent, elelifpha cf (id eft aluiam) montano ex loco colle&tii, prafium que in ' squs;quá bibiturifunt boues, pari dierü numero ipfundensofferensq; illos reftitues. Id quod non folum bubus, fed etiam aliis pecorib, opitulatur. Sal preterea nutrimentis confufnm; conducit mire.(Multilargo falemifcent.— abula, Columel.)Iauat & Medica herba, Paxamus. Inter exordia tedianti boul aduerfus omnes morbos potio $e ita faccurrit: Tres femunciss (quille minutatim concifas praterea radicestenerz popinum (vox vtapparet core rupta) effoffas & diligenterlotas, contundes in pila,& tria exeis pondera (forte pondo) addito fextario falis in vinifepté fextatios mittes & per feptem díes per os bobus fingulos fextarlos digetes. Quod fitoto anno aduerfus omnes zgritudines defperatas,boues ftagnare(1 ego feruare;vel faluiare,vel faliuate)voluertisincipiéte vere;id eft idib. Februarij quindecim diebuscontinuis hanc potloné dabis, quz víq; adeo falutariseft,vt approbatum fitin- tegro annoboues ficcuratos nullius morbi contagione tentari, Veget. in cap, de malide & morbis contagionis boum. Non proderitcibis fatiari pecora, nifi omniadiunentur diligentia, vcfalubrifint corpore; viresq; confer- : uent: que vtraq; cüftodiunturlarge dato per triduum medicamento,quod componitur pari pondete triti ]upi- nl, cupreffiq; & cum aqua noGte vna fab diuo habito : idqi quater anno fieri debervltimis temporibus veris, z- ftatis;autumni,byemis, ColumelIdem ferm? remedium Vegetius fic defcribit: Foliorum lupini ( (ic enim lego, 7e. non cás , 'L amm ? Qe "$0 medium ; quod diapente vocari poteft, quoniám vno tantum pharmaco, betónica netope, theriacam diatef- 60 hicadmonereopetz pretium videtur, Flauinm Vegetium , qui boum temedia tradidit libro te£tio Veternarig Po | " De Düadrupedibus, equecaloté; qai cognoftülituréx faftidio eibi, vel modo edendi motato; & fredién: detubitii, & liagua cb. ésloreor exert , aliigaue mutationibus, quas facile ani maduestuntilli quifanos & incolumes €0$ prius ccgnoue- tint. CBteram boues fani, fortes, & agiles nofcuntut , fi facilefe moteant cum tanguntur aut potiguptuts: inembra eiídem plena, & aüticulz eredkz. Pulc hros fimul & validos iudicabis, quibusmembra tum plena fuee . fint, tum ptopórtlone inuicem benerefponderint, Pet. Crefeent, Apudantiquos etat pabuli genus; quod Ca- $5 ocymum vocat, quo fiftcbant (legocitaban:) aluum bubus. Id erat &épabulis fegete viridi defetka antequam. &claret& Sura Manilius id aliterinterpretatur, & tradit fabz modios decem; viciz duos; tantundem & eruilizin- fugero tür ocymüm dicunt (Plinius) quod valet eito: fimiliter quoque ocymum (lego ocimum) in horto; Hocamplius dictam ocy-. a bep RPG ferifolitos: Melius & auena Grzca, cui non cadit femen, admixta, Hocvocita- - ymum, boumque caufa feri folitum. Varro appellatum à celeritate prouenlendi, à Greco quod zx. £x num, quod citat alum bubus, Varro: nimirum intelligens deocymo Surz Manilij. Ocimum petióta herbailla — - oderataeít, quam vulgo nomine Greco bafilicum; id eft olusregium etiá Germani appellant: & hoc dictam vi- - Geri poteltà verbo? . giatdictum, velquod citetaluum bobus, quibus purgandi graria datut, farraginis vel pabuli genus eft, nempefee Cevquafi ozimum,propter odorisin eo füauitaté. Ocymurm vero per y, velquod cito perue- - pee Íc&e viridesantequam filiqueatur. Contra ex fegete, vbifata admifta, hordeum & vicia &leguminapae Ea cqui, iumenta, verno tempore purgantut;ac etiam faginantitr, Varto. Plinius ocymum antiquos appellaffe tradit pabulum, vmbra patiens, quod celecrime (tertio ftatim à fatu die) proueniat. Cato in vinea vetetrefe- tiiubet; nifimacerafi, Quod fecaleatque fartago appellatur (Gallis fegele; Germanis rapgen ) occari tantum. . defderazt. Taurini fub alpibusa(iam vocant, deterrimum , & tantum ad arcendatm famem vtile, Duplicira- tloneapud nos (inquit Ruellius) fecale feritur, aut (implex, vel triticum aut far mifcetur zquis feré partibus. Mifccllaneam hancfegetem Galli miftellam quafi mifcellam nominant: 'Conditinamque excuffis etlam granis, ulicaufa funt; Inde quodfar ferto cz(um, farrago d'ótam :ánt quod. primum in farracea legete feri ceeptum. - ia EJ fitraginem tufticinoftrates appellant: quemadmodum & fafces & manipulos inde compofitos, fatreum. | Ea. perhyememiumentorum pecudumque pabulo cedit, quibus etlam pro letamine eft: id cauíz fait cur fecale Plinio farraginis genus fuerit. Farrago ex rectementis farris pradenfa feritur;admifta aliquando &vicia. Ea- dem in Africafitexhordeo, vnde hordacea fatrago dicitur, Farragini quz ex hordeo eft,Columella pabulorum fecundss partes tribuit: eam in reftibili ftercoratiffimo loco & alteto falco ferere conuenit. Fitoptima cum. 'anthetini hordei decem medijsiagerum obferitur circa equinoótlum aututonale, fed impendenribus pluuiis, vtconfita rigataque imbribus celeriter prodeat;& confirmetur ante hyemis violentiam. Nam frigoribuscum .—— alia pabula defecerunt, ea bubus ceterisque pecudibus optime diffe&ta prebetur, & fi depafcere fzpius voles, víquein menfem Malum fufficit. Quàdfi eriam femen ex ea voles petcipereà CalendisMartijs pecora depellen- da, & abomninoxadefendendaelt, vt (itidonea frugibus: Ha&enus Ruellius. Hinccolligimus farraginisvo- cabulum ad diuerfa tum pabula , tum remedia; tum fimplicia; quàm compofita pertinete.- Fatrago fimplexeft, vtfecale, hordeum, ocymum, far aut farris recrementa porius: mixta, cum triticum, vel auena, vel quzuis le. 39 guminaalicuiiam di&orum mifcenturin fatione. Graci mixtam fartaginem ad equos purgar dos graftin vos sant: fed qua circa farraginem ad equos priuatim fpe&tant, inillis dicemus fuo loco: Hic enim communia quzdam liber de farriginem adferre , quód ea non bubus folum, fed omni pecudi conueniat. Sementim facito itaocymum, viciam,fcenum grecum, fabam, eruum, pabulum bubus ferito, Cato cap. 27. Pliniuslib.17.cap.zs circa finem, ocymum ipfum veteribus pabulum appellatum fcribit, cum Cato & híicdiftinguat, & rurfus cap. $4. his verbis. Perver cum arabitur antequam ocymum nafcatur, des quod edant bubus pabulum: Id hocmo- 4e . do parari, darique oportet. Vbi fementim potraueris, glandem parari, legique conuenit, & inaquam conij- ci. Inde femodios, fingulis bubus indies dari oportet,aut modium vinaceorum, quos iu doljum condidetis,. At(nonlaborabunt, paícantur, fatiuserit. Interdiu pafcito, nodu feni pondo. xxv. vni boui dato. Sifc« num non erit, frondemillgneam &ederaceam dato. Paleas tríticeas; & ordeaceas, viclam , acus fabaginum, veldelupíno, item de ceteris fragibusomnia condito. Cum (tramenta condes, qua herbofiffima erunt inte- &ocondito; & fale faperfpargito. Deinde ea pro foenu dato. Vbivetno dare ceperis, modium glandisaue vinaceorum dato, aut modium lupini macetati, & fani pondo xv. — Vbi ocymum tempeftiunm erit, dato primum. Manibus carpito, id renaícetur: quod falcula fecueris, non renafcetur. Víque ocymum dato, do- necatefcat, itatemperato , poft viclam dato, poftea panicum dato, fecundum panicum frondem vlmears dato, Si populneam habueris, admifceto, vt vImea faris iet., Vbi vlmeam non habebis, querneam & ficulneam da-. f to. Nihil eft quod magis expediat quàm boues bene eurare.. Bouesnifi per hyemem cum non arabant, pafci - nonoportet. Nam viridecum edunt, femper id expe&ant: Et fifcellas habere opottet,ne herbam fedentue cümarabant, Hec Cato: &alibi capite $9. Bubus cibariaannuain iuga (ingula lupini modios cxx. ac glan« dis modio ccxr. feni pondo r xxx. ocymi tantundem: fibzmodios xx. vicle modios xxx. Pretereapes - neratim videto vtifatis vicia feras, Pabulum cum feres , multas fationes facito. Omne papulum plurimum, -ocymum, farraginem, viciam, nouiffime faenum fecari oportet, Vatror. 3t. Eodem in loco Varronis erratum elfe puto, quód ocymum in horto , hoc eft bafilicam; vt ego interpretor , fimiliter per ypfilen feribat, 82 ab eodem vocabulum «xc, quod valetcito, deducat: Quod et(i admlttam, per ióta ramen differentiz caufa fcribi debuit, vt veteres Greci omnes fcribunt. Exiftimo cette ocymum fui generis plantam effe: deinde etiam quafuis fegetes liue vnius ue diuer(orum generum qua virides (ecabantur pecadum vel pabuli vel purgationis o caufa eodem nomine dictasapud Varronem. Tertio etiam farraginem proprie diGtam, hoceft (cminum & le- gumínum diuerforum miícelam : poftremo bafilieum olus, quod recentiorum quidam cum ocymo pabula. confundit: & ocymum interpretatus genus illud framenti, quod vulgo beidenkorz, id eft paganicum framen- tum appellatur, (nonalia ratione motus, quam quod pecudibus faginandis vtile fit, in eumque vfum in non» nullis Germaniz locis feratur) eadem ci attribuit qua fcriptores ocymo oleti & herbe oderate, à quaid pror- fus nondiftinguit, ac per imperitiam illos reprehendit qui bafilicon ocimum Diofcoridis faciunt, Sed nimis operofum foreromnesomnium prafertim noftri temporis errores reprehendere. Io. Ruelliusidem frumen- tuis paganicum, veterum eryfimon cereale vel irionem Plinij efle contendit: fed improbatur à Matthiolo -Senenfi, inde quodirione virente nullnmanimal vefcatur, & folia ei fanguinea críbuantur : frumenti vero Tur-- cicinon foliafed caulis rubeat; neceo abftiaeant pecudes, imà auidé vefcgntur: denique quod nihil fefamo 76 | commune e". Bos €9 Uaccá C. Lib E E" eomiuheaut fiiile habeat; Idemab Italis circa Tridentum Formentone ; &alibi Saracinum vocàri fcribit; Raeilius apud Gallos velarüm quondam; nuncireon, & frumentum Turcicum , quodatiorum state? Grae- ciavel Afia venerit. Folium cihederacium ; feapus grandisper faítigium paniculas exerit; ttiangulis rariufculé | coaceruatisgranis, quz foliaceis membranis concepta detinentur; Ea pecudém omnem ceteraque véteriná quàmoptime faginant: & in cándidiffimam terüntür molunturae farinam , quz cüm annonz ptemit inopia íi panificia fabindecogitur.Cum emáturüit granum fais apludis explicitum faginz glandis nucleo fitnile nofcitur; quod incoquant ruftíci; vt bubus;iumentis pecudibusa; cedátin pabtilum culus víuvehementer glifcit faginaz . mireenimab eifdem expetitur. Iam agriplerique in Gallia hac fruge rubepr. Trionum conftat vbique nos .. iríonemà Theodoro verti, forfitan quod ei (emen triangului. Plinlusherbz oleracez,qui eryfimon quogáé '*o Grecisnuncupaturàcerealilonge dillidens, vires permiftim affignzürt. Hzc Ruellius. Ecquanquaim hzc àd fu« 'perioremlocum de pabulo quadrare videantur; irrepfetunt tamen huc nobis ocymi & fatraginis fatione; qui- bus vetezesad medicandos boues & iumenra vtebantur. [o] iu "i. | Limeum herba appellaturà Gallis,qua e MP vetatutin&unt medicamento qüod venenum ceruariutü vocant, Exhacin tres modios falinati additur, quantum ir vna fagitta addi folet : itaoffa dewittitur in boum faucibusin merbis. Alligari pofteaad prefepia oportet , donéc purgentur. Infanireénim folent: Si(udorii- fequitur, aquafrigida perfundi, Plinias; Herbzlimei mentionem nufquam alibi vllam reperi :exiftimo auteri de generíbusaconiti effe, quod AriftorelesinMiris narrationibus xenicum appellet. Namid qnoque venenum effc fcribit quo Celtz fagittasinficiant, ceruosaliasque feras venaturi. "T'oram hodie vocanr, vc in Lupis occa» fioneaconiti docebimus. In Galliafanéantenon multosannos aconiti coerulei rádicibus ad purgationes etiami &0 hominum periculofa &capitaltinfcitia veebantut: quod & Io.Syluiusin Gallis fuis reprehendit;& ipfein Sabau- . diafieriobíeruaui. In Galenilibello de medicinis parabilibus cap. 100. fuperftitiofam curati vt ne boües zgrae tent hulufmodilegimus: Ceruicornufuper Panis del facellum ponito, candelamque defuperaccendito, & ne interdia accen(am obliuione demittito: &intempore fanctum Demufariminuocato actollito: armenta tua && vitam cuftodient. ' Noftrates quidam valetudinis graria bubus conferuamdz pridie diui Martini, hoc eft quars . toidus Nouembris cepas prebentaut ingerünt. Sunt quiad omnts occultos morbos, vifcerum prafertim; vt pulmonis & leceris, tam hominam quàm pecorum, edendas offerant radiculas rabiz fyluaticz, quàm vulgó vo- camus vsaldmeiler ab excellentia, & Jeberkraut, ideft iecorariam. Nafcicar in fyluis tantum & vmbrofis locis ... alia quàm vulgaris rubia agreítis, congener tamen : breuior ea, caulibus re&is, foliis maioribus, (imiliter per ^ genicula radiatis; candidisflofculorum corymbis, de qua plura in Cane rabido dicemus, vbi alyffi mentio incia 535 det. Peritiores quidam noftrarium , feptimo auoquedie, fidomi(it pecas:finabfit in monubus, per fingu- ..: los menfes femel remedium hoccam lin&ta (falem ficvocant ) vorandum exhibent: quod ex hedera terreftei "vulgo di&a, baccis iuniperi, vifco de pyro arbore, & pulmonaría arboribus adnafcente conficiunt : prafetuar à "morbis vifceram. Iagetitar eis etiam contra omnes morbofas fufpiclones gentianz quedam fpecies; flore "cactulco, radicibus albisamariffimis , & quafi deiaduftria decuffatim inci(is, vnde aliqui vernacula lingua radi- cem crüciatam vocitant, alij'wzodelgeer.. Nafciturin ficcis, afperis, & faxofis collibus. .C atur éius pracoe None joe kventereineer: Priuatim vero adüerlus lambricos& peftileütiz luem laudátut, Temà pore verho, & apud uos menfe Ma» potiffimum, ros mellitasinterdum cadit, Greci »cromeli & dtofomeli vo- cant, Ebrzimannam , noftridas brmmelbang, id (t mel celefte; hoc rore madidas herbas fi pecora paícant, müls .. tipeftem fequi perfua( fant. Chameleontis aigri faccus iuuencas necat anginz modo: quare à quibuídam ^4o vlophonon vocatur, Plinius. Helleboro nigro equi , boues, fües necantur : itaque cauent id; cuti candido - "vefcantur; Idem & Theophra(tus. / Cítca Scytharam & Medorum dié&tam Thzaciz regionem ; locum effe "aiunt viginti fer ftadiorum fpacio, qui hordeum producit, quo homines vefcuntar , equi veró & boues ca "teraque animaliaabftinent, Aiiftoteles in Mirabilibus. Gramen quod naícitur in Cilicia, ab incolis cinna di&um , inflammat boues quzid frequenter comedunt dum e(t viride; Diofcorides. Forfan & hzc aconitialie quafpecieseft: nam Theophraftus aconitum defcribit herbam breuem quz nihil faperuaeul habeat; frumetns "to fimilem, feminetamen non fpiceo. Quod fiita eft, nihil impedit quin etiam gramini fimile ; aut quzdatàü eius fpecies dicatur. Nam (vtobiter moneam) aconiti nomen ad varias formisque plurimum differentes here bas vagam videtur, cum aliud cyclamini , aliud platani, aliud feridis auc iridis potitisfolils aconitum abantie .. quis commemotetur. Sola inexpugnabilis veneni vis tabifica omnibus illis; vt video, communis eft: Pro2 $o uenit apad nos noxia quzdam herba, qua non ipfa folum bones abftinent; fad etlam gramine circumcirca — 'pafcente,licet eodem equi vefcantur. Ruftici quidam apud nos maluga florem, alij malum Henricum appel- — Tant: vtattiplicis quoddam fylaeftre geausbonum Henricum. : Caulis cialbus, pedalis; folidus, & fubftanti$ "quadam humida mollique infar&us. Flores hirfuti, purpurafcentes, in fpicam congefti vt in tefticulo canis diniemiis rotundainftar mil j.' Guítu fubafttingit; Radicealbiffima; nodis quibufdam exafperata & velud tifquamata (vt faxifraga alpina, ceu folia quina fünt fimilia fraxini foliis: & vt faniculaalba Heflorum) lori giffima, ad quinque vel fex cübitos deícendente :quamm&uis tato integ:a effodiatur: recens plané frigida liue -"midaque ta&u percipitur. Vites vicinas cotrüm jit & frigore ftiolzdit. Quamobrem di'igentet à vinitoris |. buseffofain aquam reljcitur, ne iaterra denuocomprehendere poffit. Plarimum eirca eam graminis abune 4; dat. Foliiscaret. Visenafcentitanta, vt vel per pauimentum, fi quod obfiftat, cla&tetir. Vere tantum pro- LT. dit. Flosfolis impatiens ; craffus , aquofus, intra triduum vi falis marcefcit. Natales ei vinez colliz, & prad -' talyluisproxima. Autumno; vtaudio, rurfuserümpit. Eadem, nifi fallor , zgolethros Plinij fuerit, de qua ille ^. lib.zrcep.r;. Herbaeft(inquit) ab exitio & füimentorum quidem, fed praecipue caprarum ,appellataggos dethros. Huius flores concipiunt noxium virus aquofo vere marcefcentes. 1tafit yt non omnibusannis fefi2 tiarur hoc malum. ' Ex his floribusapesHeraclez in Ponto mel venenatum conficiunt, Hzc Plinius: Nec alia biquicquam dé eaaliud proditum legi. Mel Heracleoticum (vt fcribit Ruellius lib. 3. cap: 21.) ex herba fieri candida commemorant;qua xgolethros vocetür Similiter etiàm Hermolaus Barbarus legit; tanquati ex Plie mio. Quanquam autem illius noftrz fuperficies&x albo palleat ; radix albiffima fit: ex Plinio tamen de colo» | reelis nihil cognoui: fed alia Plinij libro 18. cáp. 17: herba alba videtur; panico fimilis, occüpans aruá; pe- —.. €oti quoquemortifeta. Thephtaftusaconitum ( fecundum Diofcoridis) frumento cotmpafat ; qüod ad genis . 79 cula tciliet, propter caulesgoniculatos : ficut && primum gramini. : Hieronymus AW, lib. 3. cap: 35: cp MNT E cs De Qsadrupedibmé — SRI «itla frügüm fextoloco defcbitherbàm panicó culmis nodisque ac foliorum vaginis fimilem; prorfasinui- Jem & vitiofam; inter milium& panicum nafcentern,. Exmoxsliam fuperiori non diffimilem,fed longe maio- . tem:culusfolia abinitio plane ilium referant y longis & afperis eriftüis armatam , quz lapparum inflar vefti bus hzreant:inaruis milio &hordeo conítis frequentem. .Hancaitvaldenoxiam effc , & euitari à bubus- Ha- No Ofum altera procul dubio erit illa Plinij herba alba panico fimilis. Hieronymus ipíealteram phalaridem Diofco- | ridiseffé conijcit, quod ne fim prolixiorin pre(entia non refürabo alteram miliariam Plinij, quam ille milium . 3mplieandorenecare (cribit cum ex duabus illis ab Hleronymo defcriptis neutra implicer. Forfitan autem il'a Softertornon aliam ob cau(am bobus noxiaeft, quàm quod ihiteriora partium fuarum afperitateledat. Her- bxiam die, quamzgolethron reot; perquàmfimilis orobancha eft, nifi radice. differret : & caule magis pur- pursfcente: & quoniam ea quoque ad boues & alia quedam animalia pertinet , diligentius eam defcribemus. $e COrobanclie (inquit Diofcorides) cauliculusett [efquipedalis, &interdum maior, fübrubet, hirfutus, tener fis ne folio, pinguis, lore fubalbido, & (aliàsvcl) in luceum vergente; radice digiri craffitudine, & cum atiditate flaccefciccaulis; fiftulofa (cum radix ariditate flacefcit Ms dehifcens in rimas diffilir, Ruelliss: ) Hanc inter quedam legumina nafci conftat, & es ftrangulace,vnde ores ancha fibi cognementum víarpauit; Eftur , vt olus eruda, & in parinisafparagi modo (dum tenera eft, Plinius ) decocta legumentis addita ;co&tionem accelerare - etedimr, Hxc Diofcorides, & Plinius fimil ter fere. In quibufdam codicibus adduntur & ifte nomenclature "Sunt qui cyoomorion, quileonem appellent Cyprijibyrfiaem,lingua communislupam. Plínius etíatn libro $2, ca p, vitimo autà (imilitudine canini genitalis cynomorion ab aliquibusgominari: non mala nequeconcin- na limilitodine, (i plantam contemplerur aliquis: quz à radice (argens;nudo, glabrofingulatique caule, in fum- mo foliaaliquot confe! s, & inter ea emergentes haber flores fimul, & quafi in glomerem collecta omnia &sj qua forma caninam genitalein fammo eft , craffius & quafi galetitum.;. Vidimus nos eruianginam ,. nec quic- qum iater (egeres & legumina per aftatem ftequentias inmenitur, Marcellus Vergilius. Miror autem quod vümorobanchen fibinoram profiteatur , niliil interim dicat in Theophraftum, cuivs verba citat, qui pon res /'&e dc orobanche Íciibir quad circumligando fe-herbas adnatas ftrangulet ( Marcellus etiam ineptius effert, ciris quibuídam e rcumlig:ndo fe, fcribens) in quod Plinius quoque Theophraftum, vt foler, imitatus, libro 18. cap. 17. hisverbisfcribit, Et herba quz cicer enecat & eraum circümligando e, vocaturorobancha, Quam- | uis Mstheolus fe aliquid huiufmodi apud Plinium legiffe neget: qui & ipfe fuper hoc errore Theophraftuns nonimmeriroarguir. -Nam Theephraftus libto s. de Caufis, cap.22. fic fcribit: M opoBooyse xe utt mv dpofov rt enum ceto on x od) cot mt2«et a B atyety s eai) tà XeniDtopo) c Bevspars &Uv« vi iG e paibuousvor. Flac Grece apponere ma- lui, nequis non astorem, fzdinterpretem erroris incufaret Quanqnam ab errore vindicati poffit Theophrsftus se fi dicaturalia cffe eiusotobsnche icut & Galeni quàm Diofcoridis...Diofcoridis enimorobanche; Theophrafti — bimodorisviderur quod Pliniusnonanimaduertir. Galeniveró & Theophrafti orobanche, cenuoluolus ni-- ger Germanis vulgodi&us fueric vel helxine ciffampolos forte. Orobanche certe Diofcoridis vt (ciunt ocu- P teftes, nequaquam amplexi caulis elt : fed fola prafentia faa non atta&tas etíarfi necat , vt Matthzolus fentite / "ko radicis hoc maleficium effs putanetim; aut quiaalimentum omne vicinis fabtrahit, vt apparet ex eo quod ^f .cciplentffima eft. INafcituravtem noninrec legumina folum, fzd etiam in aruis frumenro & carinabi confi- tis, Flores etiam vt canlisad rubicundum colorem vergunt , minus tamen;, magisque albicant. 'Cynomoriom /&xevocatur quod fümmitate quz flores continet craffiore & infta eam caule tenuióre, genitale caninum refe- 1st vt Matthzolus obferuauit: quihzc etlam addit, à cu(ticisin Iralia hanc herbam vocarilupam,eo quod plan» t:evicinasdeuorarevideatur:alibicanidam leonis :alibitoram, quoniam cerró conftet. vt primum vacca hanc 48 "herbam guftauerint; taurcsab eisrequiri Alias herbastorz nominein Lupo infra demonflrabo in mentione - aconiti,- Orobanchen frigidam & ficcam effe in primo:ordine Galenus & Aeginera fcribunt.Áxecenti Gracias "ofprioleon;quatilegumen leoninum,& autleontcos botane (3liàs leontobotanon)quod eftherbaleonina dici- tur. InParifienfiagrotenia,à tenendo, vtarbitror (inquit Ruellius) quod cenacinoxa fabam, cicer, eruum & vl- "ciam obuoluac: cincinnisque vel citris tanquam brachiis ftri&im amplexetur, vt ca penitus obftrangulet: vel quod peftis hzc pertinacius hzreat, vt matiantja capitisvlcera;quz vulgus appellat einess; ip pueris.Inaruis (ve fcribit Sorionio Geoponicis2. 40.) non prodibít, frin quatuot eorum angulis, & medio , rhododaphnz ramuli pabgantur: hoceodem.remedio putant legumen omne à poxa vindicari. Qui volunt hanc frugum pefteem proríusaboleri, quinque teftascreta depingant, Herculiseffigiei n tonem ftiangulantis referentes, & in qua- -tuor agrorum angalis sque in medio collocant. Sunt qui delincztam eo modoteftam inareatantum media, $59 vchianc amoliantur perniciem; iubeant obrui. Democritus affirmat orobanchen herbam confeftimabigi, fi. "mnulierqnz in menftruis eff; folutis cripibus & nudo corpore; gallum 1n manibus tenens; aream circumear. Ita validiorscoalefcerelegnmina teftantur, qui hac fapcrftitioneinnt imbuti: quippe cum herba gallinaceum ve- "rens gállum deliteícat; Hxc Ruellius. Apparetautem nonre&té cognitam eiorobanchen fuiffe; cum legumini- bus cam obuolui, (uisqueea brachiis amplexari, Plinium & T heophraftum fecutus, fcribar : quod aut fal- Afumeft, autalia Diofcoridisalia Theopraftiorebanche fuerit, quod mihi verifimile fit , vt iam dictum eft. Idem "Raelliuslibro1. cap. 8. erobanchz folia pinguia tribuit cum Diofcorides eam fine foliis faciat: fed excufati po- efi quod omnino breviffima caulique hzrentia & alternis d'gelta habeat, vt nulla videri poffint nifi quis de pro- ximo ínruearar: quodadtem in fummo caule folia aliquot ei conferéta fint, vt. M arcellusceftatur, nufquam vi- | di.Hocinfuperobferuauiguftu fübdulcem effe, vt non fit mitum in cibis dni folita: floribus fuanitet odora- é6 -tis;catiisyoblongis,in cacumine fpicatim harentibus;/ficut in cyncforchi: eundem radici chyrfoau floribus colo- | ret effee lureocandidum : radicem craffam , nodofam, plutimis capillatam fibris. Cyprios thyrfinenappelo — ^ Jaffe fnfpicor quod tota ferétyrías fit, ideft fcapus planérectus.. Abimpetitis quibuldam falfo hypociftbidis »momincsppellacaurolim audire memini. Qui pi&uram-eius defideraz, in Gerrhanico de plantis libro Hiero- onyx F'ragi reperiec interfatyría (vt vocat) nonoloco:in quo mireris cur floresei neget, cum eofdem image adiecta depictos exhibeat: Nafcitur (i nquit) in humidis & vmbrofis fyluis menfe Maio; csule pingui fatyrio fimili, colore lignisut fangorum in fyluis nafcentium radice multis intricata fibris, vrin Phu & elloboro nigro :. Visum omnino inter herbas; vtappareti Hzc Tragus. Aconito nullum pecus, npilum animal ! pafcitur i etfi fructum. & folium nil nocere przdicent, vim mortifcram in radice tantum haberi, Ruel- — liusex T heophraíto, quitamen nonaconitum, fed fcorpium hanc ftirpem vocat. Eftautem primum. EET 7e. T | | E : | 0 0 "Dieho. 'é- 3 Li J for 65 Data - C, . Lib E. iof:oridis, Bonce. oues, iumentaemnemque quadrmpedem necat, eodem die, fi genitalibus radicula vel fó- liamimponatur, T heophraftus deaconito fir pliciter, Ett àautem alterum genusaconiti apud Dlofcoridem, re- centiores confandunt. £goin montibus circa ipfa vaccarum (tabula & tugoria paltorum magnam fepe c&ta- lei precipue aconiti coplam vidi, nam cum à bubus non attingatur, copiofiffimum pragenit, Quemadmodum - &alia quedam herba mire frequenscirca cadem viret, qua (imiliter bouesabftipent; bonam vel £ame Germa nice vocant, cabiraliantaltióre caule, ere&o :foliisincanis lapathi quodammodo (fi bene memini) figura;flo- ribus luteis,oderatis, fed parum grato odore, calendule fimilibus; minotibus tamen &angultioribus in capitu- li citcaitu foliis, Herbam lixiuloinijcinnr, vt flauo coloreid comrbendet: Hane caltham alpínam voca:e li- . €ebit, donecallusaliud nomenadferat, Eft & alia qua bouesabhorrent ,amplexicaulis, annta, conuolüolo fi- /59 milisnatura foliisque, quz etiam proximead paganicum frumentum hederz foliis fupra defcri prim accedunt, . &cutioratantum nigtioraque funt: culus & femen refert gura vriangula, fed minos eo ac nigrius cft: Hine quoq; lingua vernacula fcbumartz vuinden, id'eftvolücrum nigram appellatur: ab aliis(/im,eó quod colicalis fuis . tanquam filis tenuibus proxima quaque intricet, & itretitain foluin deprimat. Radix palmilon gitudinem noh . -excedir, fimplex, rotunda, Luxuria omnisin coliculos abit, quibus color fpadieeus, genicula vcin pelygono; - Flores plurimi, albi , exigui ,inodori,infipidi, INafcitur camalibi, tum inter cannabin tamque inuadit. Hanc ^. "Hieronymus Tragus libro ».cap.33-orobanchen propter fimile maleficium cffe fafpicatur, non gffirmat tacet .. eum delcriptio veterumlongediffideat. Poflremo quzdam Z/abten Germanis dicta, vt zudio (perfonátam ef- - fcconijcio) foliislatis, cum rote madida à bubus depafcitur, inflat easadcó, vraliquando rümpantur , bifi car- .. fasgitati incalefcanr, & peralunm reijciant. 1n Burgundia frequentius hoc malum euenire aiont, quod maior »*0 eiusherbzillic copia fit. Cum rorenon mandet, obeffe negant, & sppetialioqui ab ipfis. Villicus meuscura - — eboueszgtotarent deuorato copiofius rapiftro (vellapfana, floribus luteis inquit, rapis fimillima herba ) & infla- »— —tentut ia enim radici eiusadhzrere globulosceuauellanz, in quibus vermiculi lateant; pecori noxij: facile v gutem radix etiam cum herba ab eis euellitut)cannabis femina integra cum falein patella bene calefecit & perós |." «elsegeffitac fic euaferunty Semper propreta cannabim dori feruabat. Geínerus. Conuenit huic loco ctiara. ^. "machine defcriprio: quamquam communis omnium maiorum quadrupedum , qua claufa iumenta bouesque .. ^urentur. Machinaigitur (inquit Columella ) fabricanda eft , vt & propior tutusque acceffrsad pecudem mec —. dentibus fit, nec in ipa curatione quadropedes relu&ando remedia refpuat, Effautem celis machin& form: — «Kobsoreisaxibus (affibus) compingitur folum , quod habet in longitudinem pedes nouem, & in láti:üdinem. - pars prior dupondium fzmiffem (pedes duos & (emis, Vcgetius) pars pofterior quatuor pedes, Hic lolofe- '80 prenum pedumtipites redi ab vtroq; latere quaterni applicantur:]j autém quatuor angulis affixi funt, omnesqs - * tranfuerlisfex temonibus quafi vacetrz inter le lipantur, ita vtà polterlore parte, quz latioreft, velnt in caucatn — " quadcupes poffirinduci, nec exirealia patte prohibentibus sdueifisaxiculis: primis autem düobus ftatuminibus "imponitur firmum iugum (tranfuerfum tigillum ad modutn iugi, sd quod equotum cepita vcl beum cornua . seligantut, Vegetius). ad quod iumenta capiftrantar, vel boum cornud regantur : vbi poffapc ctiam numel- Wi &bricari ; vtinfzrto capire defcendentibus pet foramina regulis cerulx teaeatur : caterum corpus laquéa- $. tum, d ; dif entum temonibus obligatur , ficque immotum animal medentis arbicrio eft expofizum; Hc Ju&enus; 0 M Ve, É d | UAR r " "t LA d vm n g- y, i ] 371 m ] : - -* :9 : " - uu a xh J - . Deinceps de morbis (ing'llatim diceris, generalibus ptimum & cóntagiolis , poftea reliquis. Morbis j - qui appell i rmalis (dequo etiamin Afino iám diximus ) diuerfo genere paffionum emigrans, equini generis A40 perpiurescon gione c'onfümit,bouesquoque idem interficit, fedà diuerfis diuerfo nomine vocatur. $i quarns E do bouem tentauerit ; tisapnofcitar fighis : Etit bos pilo horridus & triftis ftupentibus oculis, cerüicedete&a, 7 faliuisaffidue per osfl sentibus, iacelfus pigtior ;fpina rigidior, fa(tidiutm maximum, pauca rumtnatio : cni fi iti- ^ | tet initia (übuenire tentaueris, difcrimen euadet:fi per ncgligentiam adliibeatur tardior cüra, vetu(tioris morbi 7 -nonpoteft(uperari pernicies roborata. Inter exordia igitur adhibebis remedia qux fupra defcripfimus tanquaria ' aduerfüsomnes morbos »qua parantut exfcilla, vel lapino &cuptelfo, velallio , vel marrübio , velamurca : ve] tlieriacam diapente, &c. Si potcinum ftercus, precrtim fais egre, bos deuoranerit, ftatim peftilentiam conta- ' gionis folias iallei (malidi:) laftinet morbi. Qui cum femelingcegem vel armentorum vel domitorum incet- "feritiumentorum, ftatimromnia animalia: juz: leuem fufpitionem habuetint,depoffeffionetellenda font, & ói- (0 Bribuenda iliis locis, vbi nullum pecus paícitur, vt nec fibiinuicem necaliis noceant. Confeftim (inquit Co- / go lumella) mntonduse(t celi farus & in plates diftributo pecore longinqua regiones petenda fünt;atq; ica (-gre« (. gandiàíanis morbidi , ne quistnterueniat qui contagione catetos labefaciat. Nam pafcerido herbas inficiupt; bibendofontes; labolo prefcpia: & quamuisfani bouesodore morbidorum afflante depereunt. Víg; eó etiarü "morta cadaucravlors fies ville proij clenda funt& altiffime obruenda füb terii, neforte ipforum corporum - (halitu )tatetnafanorum coatingantur& pereant — TA Moos | — -— Vnoquidem vocabulo peftilentia appellatur; fed habet plurimas fpecies quas enumcfare iion licet : facis —— Miusipfa principiaàdiligentibusintelligi poffiat; Eft itaque humidus humor (humida malis) quoties peros& —; ^ mares humor effluit bobus, & faftidium zgritudoqne confequitur. Eft ficcus, quoties nullus humor apparet, fed . - anima! quotidie macefcit & fit deterius , neciuxtaconfuetudinem appetit cibos. E(t articularis , quotiesinter- .. «dum deprioribus, interdum de pofterioribus pedibus clandicant bo.es, cum habeant vngulas fanas. Eft & fub.- 7&0 renalis, quoriesà pofterioribus debilitas apparet,& lumbi dolere creduntur. Eft farciminofus, quotie$pertoz X. sum corpus bobus tüburcula exeunt, aperiunt fe , & quafi fanantur , & iterum in aliislocis exeunt, Eft && fübtercataneus , quoties humor peffimusin diuerfis partibus corporis bobus érumpit & decurtit. Eft ele- phantiafis quoties velutfcabies minut cicattices e&euntextra corium, & ad fitnilitudinem lenticulz. Eft ra^ nia, quz infc&is bobus eripit fenfum , vt necaudiant more folito, nec videant: ex qua paffione celerrime mo- Museu ees pigaesque videantur. Hiornes morbi contagione fünt pleni, & (i vnüm animal spz .prehenderinr, celeriterad omnia tranfeünt, & fic interdum aut integris armentis, aut omnibus domitis affc- . bo WE malide morbo, elüsquenominibus, differentiis & remediis plurs dicemüsin Equis; nune ER M ex Vegetio & Columella boum contra banc peftem remedia fübiungamus. Euincendi funt igitut quam- "uispeftiferimorbi, & exquilitis remediis propulfandi. Panacis & eryng)j radices feniculi feminibas inifcendz ; 36 & cun; dcfruti ac moili ti zritici faring,candentique aqua confpergendz, coq; medicamine faliuahdum iegrotum Vra AETPAN jo DU EE V s- ic D 4 pecus * Y 44 De Quadrupidibus pecus, Coluiella, Panacemà feplafiatlis compata. Eryngionsutem herba dicitiit; qua in littore sia(cltur pró- pevndam maris, lorem habet quá(i aureum vel galbineum, folia tius funt quafi folia vardui fylueftris; inter are- nes litcorum larg ffimé (párgitur: has effodies, & in vmbza ficcatas feruabis; aduerfus morbum tato equotumi quàm boum plurimum profunt. Potio exeiscomponiturifta: Kadicum panacis & erjngi] & feminis feniculi; fingulorum vncias ternas pariter deterasdillgenter; adda(gue fatiüz triticeg fextariam ,ita vt prius frumentum frangas & molas: qui omniade calidaferuente confpetges ,& éam mellevelfapa nouenas cffas fingulis diebus | digeres, Vegetius. Tum patibus cafiz myrrhzque &thuris ponderibus, actautundem fanguinis marinz teftu- dinis miícetur potio, cum vini veteris fextariis tribus, & ita parua resdnfanditur. Scd ipfum medicametitum ponderefex vnciarum diuifam, portione zqua per triduuuf cum vino dediffc fat erit, Columella, Sanguinem marinz te&tudinis colliges, & cum vino petos dabis: quam quia inuenire difficile cít, vulgarium reftudinum 1o prodeffezftimant: Quod vtrim beneopinentur , v(us viderit. Nam au&tores de terreftri (marinalegendum puto) teftudine tra&tanerunt. Puluerem etiam cafiz fi(tulz, nec non etiam thuris pro qua parteadmifcebis, exco vnat femunciam cum fextario vini veterisin die pernares boues Infundes: Quod medicamentum per triduum facies. Morbi quoque quos fuperius nominaulmus amari (ant; & nonnifi amaris potionibus faperan- tur. Nam contraria contrariis potionibus curantur ratione medicinz, ideoque puluerem herbz ab(inthij & erudorum lapinorum herbz quoque centaurez vel peucedani quis ponderibus diligenter mifceto, & infex- - talo vini veteris trina cochlearia fingulis diebus, additis vnclistribusolei, pet osdato, Veget. Noftri eiiam paftores & opiliones abfinthij fores aridos contritos falique permiftos , ouibus ac bubus przbent, quotidiana experientia edocti, omnegenus interiores morbos abíinthio curari, dolores fedari, & excrementa purgari Hie- ron. Tragus. Stícados citripum valet multum contrapeftem boum &equorum & omnium animalium , quan- io dotritum cum potüdaturanimalibus ,'vt quidam multum expertus mihi retulit, Albertusin remedils canum. | Przfensadaerífus peftem remedium cognouimus radiculz , quampaftores confiliginem vocant (alij pulmona- rism, al:j tantundem radiculam , Vegetius.) Eain Maris montibus plurimum nalcitur, omnique pecori maxi- méeftíalutaris. Lzua manu effoditurante folis ortum: ficenim lecta maiorem vím creditar habere. Víüseius | traditurralis: Aenea fubula ( acu velacuto cuptino) pats auricula latiffima circumfcribitar (quaí in circulo fi- gnatur)ita vt manante fanguine tanquam o literz ductussppareat orbiculus. Hoc & intrinfecus & ex füperlote: parte auriculz cum factum eft, media pars defcripti orbiculi eadem fübula tranfuitur, & facto foramini przdi- ta radicula inferitur: quam cum recens plaga comprehendit ita continet, vtelabi non poffit. Ineam deinde auticula momnis vis morbi, peftilensque virus elicitur, donec pars que fubula citcumfcriptaeít, demortuaex- cidat, & minimz partisiaétura caput conferuatur.| Eft autem confiligo herbailla quam Germani/ezskranz, id eft 56 pediculariam vocant (nam hac quoque vt vetatro albo contra pediculos pecorum vtuntur)aliquifeb/augen- — vurtzcsGallipedem leonis, vel pomeleam,id e& palmonariam, Sabaudi Mar(icam herbam : Grzci recentiores veterinatij diapyron, id eft feruldam & ignez facultatis herbam. Eft enim temperamento calidiffimo, per .otifia fere j(dem quibus veratrum nigrum viribus predíta. Plinius à Maríis repertam fcribit, & inde Sabaudi- cürt üómen fa&um videtur, Cam (iligne nihíl plan& commune haber, vt füfpicer Latinos cum Grecam vocem | diapyron imitari vellent, dz5roU7vupo?, id eft tritico, cuius fpecies filigo eft, vocem compofitam credidiffe: eum ab igne petius defcenderit, vt iam oftendi. Ineft autem feruor iile radici & fzmini przcipué, Non aliud - . videtur enneaphyllon Plinij: conueniuntenim numerusfoliorum & vis eauftica. Liquore eius qui perignem.— ' - elicitutin vitreisvafis,in nonnullisSabaudiz locisaduerfus peftem hominibus quoque pr wes SERTNS moueat, Ceteraquae de hac herba cognoui, quia nihilad animglini hi oríaid perpe ME |tem pusdif- 4o fero, Confiligo fi defit, elleborinigri radicibus codem fucceffu non bubus felum; fed equis etlam & fuibus medicandisvtemur, Inequis tamen cuti pectoris foratz radicem inferunt,non auriculz vtín bubus & fuibus. Cornelius Cel(as etiam vifci folia cum vino trita pernares infundere iubetColumella.Bubus in pefte dantur vi- ttioli drachme 2.velad fummum 4.cü Wa s & menfura vinivelaquz:quod remedi&à [ hadeo alicubi inpra&ticafua (criptum Gratarolus etiá expertus eft Tellij in valle Tellina: & fi apoftema appatuiffet, fscari iuf- fir, imponiq;elleborum nigrum.Ex vitriolo quidéaluus eius (oluitur,&c.Suffimenta quoq; plurimü iuuantful- phur;bitumen;allium,origanum,femen coriandri catbonibusinfperge, & coepetta boum ( capita )fupra vas, in quo fuffimenta incenderis,diutiffimé contincbis,vt fumus eorum capiat,acnares imp leat;atq; itaad cerebrum &cinterna falutati remedio penetret.Sed & totum fuffire percommoduts eft, vtabeodem morbo pernicies ex- | ns wn & cztera peftilentie contagio non coinquinet. Vergilius in Georgicisboum peftem his carminibus J9 defcribit, | , ! | Wece autem durofamans [ub vomeretauris . Concidit: dj maiftum [punt merit ove cruorem: Extremosq, ciet gemitus zit trifls arator eZMaveniem abiungensfraterma mortesunencuma e^, opere in medio defixa relinquit avatra. "IN on vmbra a-tor m nemorum, non molla po[Jurit *Prata nouereanimum: non quiper (dxa volatus —— D. ud Carp etit amnta : at ima. - &elunntur latera, atq, oculos [Hapor wrget inerteis: eate ram, fist deuexo pondere zeruix. In Rhztia Heluetica prope thermas Fabarias paguseft /zrtz appellatus, vbi cum peftilentia peeori ingruit; fchedas quaídam magicis chara&eribus defctiptas & funiculo alligatas fupra viam extendunt & pecudes vt 6o fubtus tranfeant impellunt: Sic peftem illico finiri aiunt. Schedas illas à mago quodam ante annos centum. : donofeaccepiffe reftantur , vt reconciliarentur, cum ille à vicino monte deducto dracone herba & frages qua - duxerat proftrauiffst, Peftilentem in quadrupedibus luem ruftici vatiis nominibus vocant, da:fferbes ,das geab, der [chelm. Eft quádo coriquerantur pecora noxio vento afflata effe, das vibe feye in eim z folter oder ba fen vmsnd kona- snen,quod ex infolito tremoreapparet: Huic malo medétur aftiátia fiue imperatoriz herbe radice, quz luna cre- fcente effoffa (ic Vallefij cm peftiseft inter boucs , vaccas duas vel captas; iá pefte correptas; fub limen viuas de- fodiunt :deinde purgatis &ablutis omnibus(prefepibus & aliis) faciunt famü ex offibus & calceis veteribus, ita. peftéceffareaiüt. Generaliaigitur remedia aduerfus morbosgencrales contagiofosg; retulimus; nnnc adueríus 'valetadinesqua fingulis animalib.accidunt,nec inalia tranfeunt, remedia fübiangemus, Veget.Hactenusex Ve-— getio & Columella de malide & peftiléüb. morbisdiximus: quib.adhac addendá videtur malü quod Ariftoteles 79 — | . peUpOys i. e xCE. ius TX za iu , " Bo: €& Uacea C. Lib EL AT &paspor, vocauit, qaum Theodorus Gaza, nefcio quà ratione ftrumarm tranítalit; Euenft ftrüma (igqit) vr cali dius fequentiufque fpiretur: quod denique in homlnefcbris; idem in boue ftruma eft: indicum inorbi, vr dez ghiffe aures flacceant, & vt comedere nequeant: breui moriuntur, adapertifque pulmo infpicitar putris, Haze Gaza ex Ariflorele, libro 8. cap. 23. Grammatici keaD;ov exponütficcum, aridum, & friabile: & xéeupécv merbuni aluearium;cum vermes & aranei innafcuntur. In lnibusetiam Ariftoreles pauló antede eodem morbo x/x»yz? "dixerat ( fire&e habent codicesexcufi ) capitis dolorem & grauitatem definiens, qui plures fimul inusdat; & - tribus vel quatuor diebus perimat, interdum tamen vino per nares infufo curetur. Ventris etiam profluniunà itcurabile eodem nomine vocari fcribit. Branchum etiam (Gaza raucedinem reddit) in fuibus morbum «ffe . Aiftoreles ibidem prodit, in quo maxillz przcipué& partes circa brancbías ipflammentür: eumque in aliis 16 bp corporis partibus fieri, vt pede velaure interdum : putrefcere protinus membrum & vlcus férpete; - donecadpulmonem deuentàt, quo ta&to, mortem fequi: crefcere hoc vitium celeriter, nec poffe faem quic- quam edere cumitra xgrotat:enrari à porcarijs cum malum adhuc modicum fenferint, haud alio inodoquàm «ora parte abíciffa qua cecperit, Albertus Magnus Graca voce corrupra crochaton inepte nominauit, ipe- puioretiam cum vocem Arabicam effe ait : re&é veró , vt iudicio, mali orig'nem facit à defloxu capitis: ad- dit experimento conftate, heptaphyllori(vel vt vulgus vocat; tormentillam ) tum bubus tám equis falubetri- mecontra hancluemin potu paftiue dart, bjec omnia hocloco referre placuit : quoniam xac? Ariftoteli di- &us morbus, tum in bubostum in fuibus, non alius mihi videtur quàm malis humida à Vegetio & recentiori- bus Grecis appellatus quibus eum etiam branchus propter periculum , einsque celeritatem & pulmonis noxam conusnit, differrautem quodin quibufuis etlam extremis partibus incipiat ,ijsque fe&is curetur. Non alius: o ctiain quàm malis himida videtur morbusilleboum quem Iuli vulgo; vt Petrus Crefcentienfis fcribit, guttam ""robeam vocanr. Isinuaditex pabulo potüue nimio; precipue poft humidas depaftas herbas, & propter otium & séris humiditatem. Vultus & oculi inflantur: & nifi curetur, bos morltur; Cufaturautédetra&to fanguine fub lingua;hoc modo: Duz glandulz füb lingua cultri acuti mucrone plurib. in locis fecantur & fanguis copiofe dez shitur. Fit etiam foffitus cum rhure ad naresbonis, Nullo autem tempore, & minime zftate, vtile eft bonesin cur- fum concitari. nam ea resautcit aluum, aut mouetfebrem. Suntaurem febricicanris bouis figna, calor totius corporis, maxime citca os, linguam, & antes, manantes lachryme; caput granatum, & nurans oculi lippi, com- preffi (femiclaufi) & inttor(am ceuin foueam reconditi : laidum faliuis os:calidus; longior, & cum quodam impedimento tractus fpiritus luterdum & cuai gemitu : venarum inquietudo, cibifaftidium. Cauíz funt,im- .. mederatus liborantcalor. Feré enim zgrotant boues cum laborauerint propteraftus, aut propter frigora; aut 3o propternimiumlaborem , aut otlum diuturnum, aut fi cam exercuetis (tatim fine decl cibum potumue ." dedetis. Conuenitautem febricanti abftineri cibo vno die: Poftero deinde exiguum fanguinem ieiuno ful caudaemítti , atqueimpofitahoramodicz magnitudinis co&os brafficz col:culos triginta ex oleo &garo (12 quamine) falufati more demitti /'digeri:) camque efcam per quinque diesieluno dari. Preterea cacurminalen- tifci aut olez , vel tenetrimam quanque frondem, aut pampinos vitis obijci, tum etiam fpongia labra dererge- rl, &aquam fcigidam ter die prezberi potandam: Que medicina fub te&o fieri debet, nec anite fanitatem bos - emitti, Columella. Ex vmbrofis locis accipiens gramen & lauans ; febrienti boüi vorandumi portigiro : «uc vitis (imilitet folia. Aquaautemilli frigiditlima danda eft, eaque in loco maxime vmbratili,fed expofito (ub . dio. Quinetiam fpongiaperfufa aqua, rum aurestum naresipfz perfrigerandzíunt; Alijfaciem bouís, easque - partes quz (üb oculis collocantur, ftigmate inurunt: quas pottea fpongialotio calido & veteri madidata, bis fo- $0 uent fingulis diebus, donecdecidantip(z efcharz ,vlceribusque clcatcix inducta fuerit. Aures étiam ex«lperanz . für, donecfanguis videatureflluere, Sunt quilznigautes farinam vino; eam comedendam apponaut. A1j vbi laucrunt muria; bouem amiculis tegunt & calefaciunt. Alij cytifam ex vino porrigunt, Didymus: Condaciteig vi&us tatio frigida : quamobtemàlaboreceffent, & in loco frigido contineantur falicum frondibus & pampi- nis obte&i:Iacibo etiam falicum frondes conueniunt, & qux refrígerent herb, & liordeum infrigidatum. $8. . pleniores videbuntur, detrahatur (anguis. Aquam bibant de malis acidi & prunis, lpfaqi mala & pruna come- dant Petr.Crefcentienfis.Bos febricitans perfanditur aqua, & perungicur oleo & vino tepefacto. Sitienti dacue - frigida. Si hac non proficitur , demitur fanguis maximéà capite, Varro vt Petrus Crefcent. citat: Ego hzcnufz ' quamapue Varrenem repeti: neq;in his qai publicati funt libris Varronis vlla pecoris remedia leguntur, neqs . . in Geoponici: Grzcls exeo quicquam incer remedia profertur. Tw Rn AM dro P 4*9 Babusperfrigeratisvinum nigrum iofundendum e&, Florentinus. Bos off: non deuorabit, filupicaud dam ad prafepe fufpeuderis, Paxamus. Suis fimum fiforte deuoreturà bubus, ledit mirumin modum. Przz ciput autem quod egerit fus gra peftilentiam facere valet, vt fuprà diximus : procul igitur i przfepibus fuesar- ceanrür: necminusgalliaz. Nam bos cum gallinz fimum inter pabula fampfetit; ftatim nimio ventris doloa -Xetorquetur,inflatusquemoritur: Cui hac rationefnuccurri conuenit. Apij (eminis vncias tres; cumin? fixcaz tium femis , & duaslibras mellis commifce, & tepidum per os infunde,actam diu ambulatecompelle; & eonfri- ^ éandum cura manibus plurimorum,;donec ventrem potio moueat. Gi(n (vox cortupta videt&r)quoque cutn vi2 t0 deterere , & pet os date creditur (lutare remedium: Lixiuium qnoqueéex arbore vImi vel cuiutcapque ges . feris ligni cinerem, dummodobene co&um, cum oleo mifcere; & liquidum ac tepidum diffundere pe: fau ..'" ees aduerfus ftercos (gallina) plurimum ptodeft, Vegetius. Pro Gifni forte legendutn folia fici, nam Ab- 60 fyrtus equis hoc veneno periclitantibus folia caprifici triduo ex aqua eplda bibenda prebet. — Alia etiam contra hoc malum remedia equis adliberi folita apud Vetetnatipsleges. Miretar autem aliquis cum ade& noxium fir ftercus faillum; iumento tamem cul natuta exciderit loco remedij in potu dari à Vegetio libro 3; ^. eap.9. Bupreftin infeétum fi bubulum pecus deuorauerit , tantopere inflammationibus torquetur, vr && -— tumpatür , & nom ita mulró poft efflet halitum extremum, Aelianus. — Bupreftis dicta eft quoniam v5 7$ ipsspqn dd eft boues icflat, Nicander, In Grzcis Geoponicis libro 17. cap. 17. Paxami verba ipfcripta zu? - Buupicras duo Latini interpretes de buptefti vertunt, ego potius de ventris boum ipflatióne vercendam iu- dicio : vt nihil teferat an (9« particula bicinteníiua fit, an ad bones proprie pertineat; Quanquam enim ex- buprefti infe&&o vorato turgeat & infletur venter, idem tamen affe&us aliasquoque ób caufas ibtérdum in- ki" xadit : Malomedici in. ei uis xevógrpuon vocanr,id eft «zxévesvr(Q- sos Aavyev Op» CIUG Trot GA QUéeTy : fit ántém ta- E lisinBatio aliàs in ventricalo , allás ininteftinis, Accedit quod In Geoponicis caput iam ciratito ae jw "ie e eme, * uos $3 en snfctibitis 46 7 o 00 !or De. Ouadrupedibne - | infcribltur per non pet ? in penultima: Er Columellatriain Geoponicis capita, dot inte buprefti Rear minibusinícripta, fub vno de crüditate comprehendit, nulla bupreftis mentione fa&a , (onitum autem ventris | & inflationem tanquam figna & fym ptorata cruditatis non omittit, Sed idem forraffis remedium vtrique ma- lo conueniet, quod Paxamus ita preleribit; Adueríns hanc noxam quidam oleum in naresinfandunt bubus: alij caprifiei groffos aqua diluunt & naribus infandowr, Diofcorides certe poft omitiones & elyfteres, carícasin - cibo prodeíle docet, & cum vino potum earam decoctum aduerfus bupreftininfe&nm Ceterum oleum bu- . bas per nares infundi donec ructent ad inflaionem fedandam in Plitiolcgico: : Nectamen. negauerim Bim contra omnia venena bibi cum aliàs, tum ad vomitum proriandum. Bnprefllm herbam magnainconftantia. Greciinlaudibus ciborum.etiam habuere. fidemque remedium a od "E E ue Am ipfum nomen indicio cft, boum cem venenum effe, quos diffilire deguftata fatentur: Quapropter nec de. to hacpluradicemus, HizcPlinius. Viderarautemanimalbupreftin, quod bubus venenofüm eft; cum herba eluf-- dem nominis confandese ideoque Grecorum inconftanriam reprehendere, Leciturfané apud Hippocratem bupteftis nomen oleris fylue(tris: & grammatici quidam firapi fimile facinnt, Karam in Iralia (inquit Plinius) animal bupreftis eft, longipedi fcarabeo fimillimum,. Fallit inter herbas bouem maxime, vnde & nemen in-' uenit: deuoratumque ta&o felle ita inflammat, vt rumpat, Nouerunt nunc etiam s potare ja Diofcoridis libram 2; feribit Matcellus Vergilius ) Ktaliz rüra hoc malum ; vidimusque nos petemptumali quatido eo veneno bouem. Non fatistamen oftendunt ruftici elusanimalis formam , diuerfisque appellatio-: nibus diuerfis locis & diuerfa forma defcribitur & appellatur, Hacille, Exrucfusinlibrum 6. Bupreftis (inquit) nunc frequentior 1raliz eft, quaro agreltis fortuna & res patiatar, interempto quotidie boue inuenitiaricola lamentantur. Sed de buprefli fuo loco plüts, Eft eram patua rana in arundineris & herbis maxime viuens, 20 piutaac fine voce, viridis, (i forte hautiatur, ventres boum diftendens, Plinius. Magnam etiam d [dn afferchirudo haufta cum aqua: eo adherens fancibus fanguinem ducit (trahit) & incremento fao tranfitum cibis pracludit : fitam difficililoco ef (interius) vt manu detrahi non poflit, fitulam ,velarundinem inferiro, & ita. calidum oleum infundito :iam eo conta&uanimal confeffim decidit, Poteft eriam, pet fitulam deufti cimicis nidor immitti, qui vbi faperponitur igni, fumum emittit, & conceptum nidorem fiftula víquead hirudinem pet- fert, isque nidor depellit bzrentem. Sitaren vel (tomachum, velinteftinum tenet, calido aceto per cornuin- fufo necatur, Hasmedicinas quamuis bubus adhiberi przceperimus, poffs tamen ex hís plurima etiam omni maiori pecori conuenire, nihil dubium eft, Columella. Adueríus hirudiners ab equis hauftam plura videapud Hippiatros, & infrain Hirudine interaquatica animalia. Incauti quoque Vorant interdum araneos,&reuo- . munt. Eftetíam morifer ijs ferpentisictus, eft & magnorum animalium noxium virus: nam & vipera, & ceci. 3o liafpecumin pafcua bosimprouide füpercubuit,lsceffita onere motfum imprimit : Musquearanens,quem. | ' Grzci uoysooy appellant, quamtis exiguus dentibus (parui quidem corporis Veget. )non exiguam peftem mo- litur. Venena viperz depellit fuper Ícatificatlonem fetro factam herba, quam vocant perfonatam trita Gz cum fale impofita : plus etiam eiufdem radix contufa prodeft: Vel Symonianum trifolium (caret eo Germania)quod inuenitur confragofis locis, efficaciffimum, traditur, odoris grauis, neque abfimilis bitumini , &ideirco Grcl eam couv appellant, nofttiautem propter igaram vocantacutum trifolium : nam longis; & hirfutis foliis viret, caulemque robuftiorem facit, quàm prateníe. Huius herbas faccus vino miftusinfanditur faucibus ,atq; ipfa foliis, cum fale trita malagmatis mote, fcatificationi intenditur (ipfa folia cum fale trita imponuntur, Vc- 49. get.) vel fi hanc herbam viridem tempusanni negat, femina eius collecta, & leuigata cum vino dantur potanda; - radicesque cum fuo cauletritz, & farina (cum fucco caulis & farina hordeacea, Veget.) & falecommiftz exa- qua mulía fcarificationi fuperponuntur. Eftetiam prefens remedium , fi conteras ftaxini tenera cacumina. - quinque libratum cum totidem vini;& duobus fextariis olei, expreffumque faccum faucibus infundas itemque €ácumina eiuídemarboris cum fle tritalefe partifuperponas. Caciliz morfus tumorem; füppurationemque molitur. Idem facit etiam muris aranei. Sedilliusfanatur noxa fabula znea: filocum lzfüm compungas, cre- taque cimolia exaceto linas.. Mus perniciem , quam intulit; fuo corpore luit: nam animal ipfum oleo mer- fum necatur, & cum imputruit, conteritut, eoque medicamine morías murisaranei linitur ( confricatur.) Vel fi id non adeft, humorque oftendit iniuriam dentium, cuiminum centeritur , eiqueadijcitur exiguum pi- cis liquidz, & axungiz, vt lentorem malagmatis babeat. Id impofitum perniciem fubmouet, Vel fian- $0 tequam tumor difcutiatur, in fuppurationem conuertitur, optimum eft ignea lamina (vel cauteriocolle&io-. .. nemaperire, Veget, Sedfumma cutis cultello prius recidenda eft. Pelagonius ) refecare & quicquid vitiofi eft inurere; atque italiquida pice cum oleo linire: folet etiam ipfum animal viuum creta figulari (gypfo Pelago- nius) circundari : quz cum ficcata eft, collo boum fufpenditur : ea res innoxium pecusà morfu maris aranel pizbet,Golumel. Muresaranei vt à rufticis noftris audiojapud nos quidem minus venenofi fant morfu: fedaliud maluminfetunt, vngulas boum in ftabulis etodientes, Quod ad morfum, magis conqueruntur de muftelis:à quibus vulneratas partes pelle muftelina eumin vfurg referuata demulcent. Viperz & colubriiniutias Vergilius in Georgicis exprimit, hifceverfibus:.— . d. ENDE | Logs aee | Hi ^ Sepe fab immotisprefepibus, aut malatatia — .— Vipera delituit s celumo, exterrita fgtt: | EN 1- eut telo affuetua coluber [uccedere, cy vmbra, —— "Pestisacerba bono, pecorid, afpergere virus, ! JFonit humum : cape [axamaun, capevoborapaftor, — T'ellentema, minas cj frbila colla tumentemo - - Dette: iamd, faga timidum caput abdidit alte, . Cummed nexus, extrema, agtinina cauda Solsuntur, tardosg, trabit fraus vltimus orbe, —— Si bouem aut aliam quamuis quadrupedem ferpens. $momorderic, melanthij acetabulum , & quod medici vocant fmyrinum, conterito.in vini veteris hemina. Id per nates indito, &adipfam morfum ftercus füillum apponito: Eridem hoc (fivfus eucnerit) homini facito, Cato. Non deíunt hodie qui allium cum butyro coctum in qua.pecorià ferpentibus morfo exhibeant... Infe- ftantur bouestum rediuis, & pediculis, Arift. Ricinus nunquam in iumentis gignitur, in bubus frequens; Plin. Eft &infefta peftis bubulo pecori, coriaginem ruftici appellant, cum pellis ita tergori (dorfo) adharet, vtapprcehenía manibus deduciàcoftisnon poffit. Ea res non aliter accidit : quàm f bos aut ex languore ali- quo ad maciem perductus eft,aut fudansín opere faciendo refrixit; aut fi fnb onere pluuia madefactus eft. Quz ^ quoniam perniciofa lant cu&odiendum e[b, vt cum ab opere boues redierint, adhuc aftuantes an Rus "T; jd ; i a perga A E — Üorts Dax C. bi. GE Afpergsnthr &offz adipis (offula panis vitio infufa, Veget) faucibus eorum inferám ar, Otod fi predica vitiuminhzferir, prodetit decoquere laurum, & ea calda (& cum calida, Veget.) Fouere tcrga, multoqne oleo & vino confeflim fübigere; ac per omnespartesapprehendere, & attrahere pellem (& velutà coftis feparare, Vc- ' Betius) idque optime fitfüb dlofole feruente ,(autin loco calidiffimo, Veger.) Quidam fraces vino, & adipé L- axungia, Veget.) commifcent, coque medicamento (tepido, Vegetins) poft fomenta przdi&a vtuntur. Sca- ies extenuatur trito allio defri&to : eodem que remedio curatur rablofz canis, vel lupi morfus, qui tamen & ipfe impofito vulneri vetere falfamentos zque bene fanatur, & ad fcabiem prefentior alia medicina cft; cunila bubu- Ta & fülfur conteruntur , admiftaque amurca cum oleo aqua (aliás atque) acctoincoquuntur. Deinde tepefa- €tis fciffüm aliimen tritum fpargitur, fd medicamentum candente fole illit maxime prodeft, Columella.Glans o largior valetudinem itfeltat, & vernam feré fcabiem efficit, vt fupra diximus : noftzilumbriccs etiam indc gene- ratiautumant. Scabies atque exanthemata boum , vrina veteri atq; butyro illita curantur. Alij ex refina & humi- - . dapicevino fimul vnitis vngunt, ac fic medentur, Florentinus. Sal pecorum fcabiem & boum illitus tollit: da- turque lingendus;& oculisiumentorüm infpuitur, Plinius.Corchoro Alexandrini cibi herbaboum fcabiem ce- lerrimefanariinuenio, Idem. Vulneraboum curabis maluam arborefcentem contundens admouensque, De mocritus. Frutex quidam peticlymeno non diffimilis tum Foliis tum floribus;in fzpibusloclfque sfperis & fa- xofis nafcitur, ramulis albicantibus. Floribusacini rotundi omnes getnini fabnafcantur;colote rubro : bunc ge- mellamappellemus licet: folia eius contvfa boum vlceribus, vt audio , ruflici imponunt. Vlceribus galla trita " remedio fuat, nec minus faccus marrubij cur fuligine, Columella. Siin vlcere fit puscolle&um , vIcusipfumeft . abítergendum, vrinaque calida proue&ti bouis lauandum, lanaque moli fouendum, ac denique ex cenuifale & 20 picehumidaimponendum emplaftrum, Didymus. Supputatio melius ferro refcinditur, quàm medicamento; Expreffus deinde finusip(e; quieam continebat, calida bubula vrina eluitur, atque linamentis pice liquida, &c oleoimbatis colligatur. Vel fi collui (colligari, Vegetius) ea parsuon poteft, lamina candenti feuum caprinum aurbubulum inflillatur. Quidam,cum vitiofam partem inuflerutit, vrina verere (humana, Veget.) eluunt, atq; ita equis ponderibus incocta piceliquida cut vetere axungia llnunt, Columella. Malis facciminofa;quoties per totum corpus bobus tubercula exeunt, aperiunt fe, & qiiafi fanaptur, & iterumin alits locis exeunt, dicta fuperi- us, vcetiam Elephantiafis. Solent etiam neglecta vlcera fcatere vermibus; qui (1i mane perfanduntur aqua frigi- da, rigorecontra&ti decidunt: velíi hac ratione non poffapt eximi, marrubium , aut porrum cónteritur, & ad- mifto faleimponitur:id celerrime necat przdi&ta animalia : (vel calcis viuz puluis infpergitur, aut cticurbita vi- ridis faccus cumaceto mittitur, Vegetius. ) Sed expurgatis vlceribus, confcftim adhibenda funt linamenta cum 3o plce& oleo vetereque axungia: & extra vulnera eodem medicamento circumlinienda, ne infe(tentur à mulcisy ^. quz vbivlceribusinfederunt, vermes creant, Columella. In Geoponicis Grzcisredté legitur iva] pro vermi- bus vlcerum, vt C ornarius etiam reddidit: Andreasà Lacuna inepte legit, & transfert £xox, id eft cicatrices. Pul uis veratri intritus fuppurationibus cum oleo vel butyro, aut per fe etiam necat vermes. Sunt qui hyofcya- mum imponant vt'excidant vermes, Commenpdatur & chelidonium eodem vfu, & períicaria: Aliquiabfin4 thij; marrübij, & phu deco&o verminantia loca ablunt. Sunt qui folia Perfici contufa cum fuo fucco vulnéri« busindant: Alij caftrangulam hetbam vrtice fimilem ( Germani &raumvuriz, vocant) feetidam : nodofis radici - bus; pecoriverminanti appendunc. Aliuditem genus mali noftri vulgó vermem vocant, Zer veri oder vngnampt -eftautem genus vlcetis maligni, & contumaciffimi, quod artus precipue extremosinfeftat, fed & alias partes, &c ' -offaquoquevitiat: cuius plurimas differentias faciunt. Id in Equo etlam memorebitur;hic fatis fit monuif- 40 [ein bubuscontra hoc vitium herbas contuías imponi , chelidoniam ; vel clymenum, cui vulgo nomen grume - macht[chatt vel gentianzillam fpeciem quam pauloante cruciatamà radicis incifz figura norpinaui. Alijaliteé medentur: quidam incantationes adhibent, vt ad paronychias eriam hominum, quas vulgus eodem vocabu- loappellat. ^ Feré omnís dolorcorporis, fi (inevulnere ett, recens melius fomentis difcutitur: vetus vrirurs & fupra vftum, butyrum, vel caprinus inftllatur adeps, Columella. Si pecori fanguis per anim, aut vte- rum aut nares profluat farinam triticeam cum ouo & butyro & lotio ex equili baufto permifce, & msffam in- de coactam in cineribus calidiscoques ac pecori dabis. Sunr qui herbam , quam germani columbz ingluui- €m vocantin aqua decoquunr, ac infundunt. De fanguine fiflendo, qui cur vrina aut late profluit, inferis us dicam. Si qui boum artus luxati fuerint, in aqua natare compelluntur, vt commotione illa reftituan- tur. Szpe etiam vel grauitate longtoris( vel ab afperitate itineris, Veget.) vel cum in profcindendo, sut du- . $0 riori folo aut obulz radici oblu&tatur conucllitatimos. Quod cum accidit; é prioribus cruribus fanguis mit2 .. rendus eft : fi dextrum armum lafit, in finiftrro: fi leuum, in dextro: fi-vehementiusvtrunque vitiauit, irem .. (etiam Veg. )in pofterioribus cruribus;venz foluentur, Pra fra&tis (Perfractis, Veget) cornibuslinteola fale;atqs . aceto, & oleo imbuta fuperponuntur, ligatisque per triduum eadem infundunwur,. Quarto demum axungia pati pondere cum pice liquida (arida, Veget.) & cortice pineo, leulgat&que imponitur: Et ad vltimum cam lam cicatricem ducunr, fuligo infricatur, Colamella.| Siin opere collum contufum erit, przfenriffimum eft remedium fanguis de aure emiffus: aut fi id factum non etit, herba, quz vocatur auia; cum fale trita, &impo4 fita. Si ceruix mota & deieGa eft confiderabimus quam in partem declinet, & ex diuerfaauriculafanguinem de- trahemus, Ea porró vena, quzinaure videtur effeampliffima, farmento prius verberatur: deinde cum ad ictum ... Intumuit, cultello foluitur,& poftero die iterum ex eodem locó fanguis emittitur, ac biduosb opere datur va- 0 catio. "Tertio deinde die leuis iniupgitur labor, & paulatim adiníta perducitur. Quod (i ceruix in neutram partem deie&ka eft; mediaque intumuit, ex vtraque auricula (anguis emittitur , qui cum intra biduum (triduum; Veget.) quàm bosvitium capit, emiffus non eft; intumefciteollum, neruique tenduntur, & inde nata durici« esiugum non patitur, Talivitio comperimus aureum effe medicamentum ex pice liquida, & bubula medulla & hircino feno, & verere oleo (Vegetiusaxungiam quoque veterem sddir) equis ponderibus compofitum, atq; incoctum.Hac compofitione fic vtendü eft, cum diliungiturab opere, in ea pifcina;cx qua bibit, tamor ceruicis .. equa madefa&tusfubficcatur (lauatur , Veget.) predictoq; medicamento deficatur& illinitur. Si extoto pro« (^. pterceruicistumor£ iugum recufetpaucisdicbusrequicsab opere danda cft. Tum ceruixaqua frigida defrican- ) da, &fpumaargentiilliniendaeft. Celfas quidem tumenticeruici herbam, qug vocaturauia (ams, Veget, aliàs amari & amaticum, Veget) vt fnpra dixi, contundi , & imponi iubet. Diofcorides filices fasminz radices lumen g9 torum ceruicibus mederi fcribit, & ealdem in farinam ttítas; hum entibus & peruicacibus vlceribusinfperg.: he Clanótumd "- 2 i t Mt oi |De Qtndrupedibus Clagorum; qui vere cerulceminfeflant, minor moleftia eftsnam facile opetantilncernainftillatur. (narà - facilefonantur perardentem lucernam oleo inftillato; Veget.) Potior tamen ratio eft euftodiendi;ne nafcantur: iNéne collacaluefcant, que nonaliterplabra fiunt; nifi cum füdore;aut plauia ceruixin opete madefacta cft: ita» que cum id aceidit, veteri lateri later conterátur; eoqueintrito prius quàm difiungantur ( puluere lateritio tri- to priafquam deiugantur, Veget. id eftà iugo foluuntur) colla confpergi opottet : deinde cum id ficcum erit, | fubinde oleo imbat, Columella. Lzditur collum nimio ingi pondere,& maxima? (i pluuia accefferit.. Interdum etiam collectis humoribus exulceratur locusaffectus; pharmacis qus confolident cutitoqs genezent curandus, qualia in equis etiam vfitata funt: quamuis & peculiaria quzdam habent qui bubus medentur, qual; feré funt ex .quibus vngentum Agrippa didtum componitur, Petrus Crefcentienfis. - - "ue ERST. Cum bosaures demittens noncomedit, cephalalgiatorquetur, Quarethymo vino commacerato;2llijsq; 1e & fale, ipfa lingua fricanda eft. Hordeum etíam crudurn ex vino futnptum opitulatur.Quinetiam foliorum laurí quantum mana apprebendi poffit; in os inferens, aut tantundem corticis mali Punici,miré contuleris. Myrrham pratereaad magnitudinem fabz cum duabus fimiliter heminis vinidiftempetans;infundensq; per nares , dolo- rem exrerminabis, Paxamus. Mania bobus eripit (cenfum; vt necaudianr mote folito, nec videant, di&a fuperius intet fpeciesmalidis. Noltrates infaniz quoddamgenus vocant bzrmzzsitig,à cerebri vitlo, cui vertigo fiuein or- bem difciirfus adiungatur. Iuniores frequentius hoc morbo vexari putant, przfertim fi inter cornua fzpius aut vehementius ferantur: vel cornusnondum confirmatanimium contre&tentur. Sic affectos fi madtauerintla- nij; caraem vendere non licer, Plures moriuntur, nonnulliveró curantur terebello iuxta cornua fronzemver- fusadcraneum víque aducto,ita vt fanguis effluat :fünt qui vermem euam vinimaliquando ex vulnereillo egre- diaffeuerent, vcex paronychijshominum : Mihi quidem neutrum verifimile fit. Quidam miles vidit quandam *e vaccam rabiofam percuíliffe quandam ouem cornu; qui Ratim fuitrabiofa, Rufius, Oeftra fiueafili pungen- dorefonandoque bouesin furorem adigant: minimé autern accedent eis, fi quis contufas lauri baccas & aqua inco&as, per locain quibus pafcuntur boues eas difperferit: mox enim diffugient nefcio qua naturz vl. Quod ft "adhucinfetate non definant, cerufam bubasaqaaleuigatam inunguntSotion.Plura de ocftris inter infe&ta. Ma- lis humida vocatur quoties peros & nares humor effluit, & faftidlü egritudoq; confequiturde qua fupra dictam copiofius eft inter reliquas malidis diffetentias. Pituita pecoris curatur (utculo hellebori nigri peraurem mature traiecto; & poftridie eadem horaexempto.Oculorum vitia plerunq; melle fanantur: nam fiue intumuerunt,aqua mul(a triticezfarinz cófpergitur, & imponitur :íiue album in oculo eftymontanus (foffilis Veget.) fl; Hifpanus vel Ammoniscus,veletiam Cappadocus minute tritus, & immiftus melli vitiá extenuat: facitidem tritafepiz te- —— fta, & per fiftulam ter die oculo infpirata : facit & radix, quam Gracl e Qiov vocant; vulgusautem noftraconíue- $9 tudine laferpitinm appellat; huius quantocunque ponderi decem partesfalis Ammoniaciadijcluntur,eaquepa- —— ritertritaoculo fimiliterinfunduntur (cum fiftulainfüfflantur, Veget) vel eadem radix contufa;& cum oleo len- tiícii nun&a vitium expurgat: epiphoram (figenz humorem VY ies lachrymisque vifus confunditur, Ve- get.) fupprimit polenta (ex hordeo; Veget.) confpetía mulíaaqua, &in fupercilia genasqueimpofita : paftina- caque agreftis femina; & fuccusarmoracez, cum melle collinita oculorum fedant dolorem ( paftinaca quoque agrcítis, quam armoraceam vocant, cum melle trita oculorum fedat dolorem, Veget.) fed quotieseunque mel, aliüsue faccus remedijs adhibetur, circumliniendus erit oculus pice liquida cum oleo, neà mufcis infeftecur: nam &ad dulcedinem mellis, aliorumq; medicamentorum non ha folz, fed & apesaduolant (& vefpe, Veget.) Columella, Inmentorum & boum oculis Tragafzum & Bzticum falemantiqui laudabant, Plinius. Interdum & tumore palati cibos refpuit, crebrumque füfpirium facit , & hanc fpeciem przbet,vt bosin latus pendere videa- 49. tar: ferro palatum opus eft fauciate, vt fanguis proflaat; & exemptum valuulis eruum maceratum, viridemque frondem;velaliud molle pabulum, dum fanetur prebere;Columella. Hunc morbum recentiores hipplatri lame paícum, vtconiicio,in equisvocauerunt. Iaterdum duriu(culus tumor, qui poftea füppuratur; tuftici apud nos "vocant die liche , maxillisadnafcitur,& mandentes impedit adeó vt emacientur: proinde hanc ob caufam non- " nunquam madtantur; autlaniisad cultrum venduntur. i^ | Solent etiam (periculofa addit, Veget. )faftidia cibi afferre vitlofa Incrementa lingue, quasranas veterina- rij vocant. Hsec ferro reciduntur, & (ale cum allio paritertrito vulnera defricantur, donec laceffita pituita deci- dit. Tum vino perluitur os, ( melius crediturfiad acutam cannam execes ranulam , poft vino os lauatur, &c. Ve- get. )& interpofito vnius hore fpatio virides herbas, velfrondes dantur,dum fa&ta vlceracicatricesducant.Sineq; — rang fuerint, nequealuus citaza, G& nihilo minus cibos nonappetet, proderit allium pinfitum cum oleo perna- $9 zesinfandere, vel fale, vel cunila defricare fauces, vel eandem partem alliotonfo (tunfo) & halecula linire, Sed hzc his faftdium cft, Columella. Ranz vitium (vrànoftrisaccipio) inftarlati vlceris linguam occupat, fubni- "grum & nono die nifi curetur interimit : fignum eft faliua defluens. Curatur cufpide lignea , qua rana ru- beta,transfixa fitymeltus veró fi in eadem atuerit.Sanatur etiam ftercore canino candido, fale, ruta, fuligine, & fal- uia patiter contritis, & exerce linguz infricatis, Ceterumlinguz puftulisira medeberis:Bouem oportet collo- «are fapinum;& capite reclinato lingaam, an puftulas habeat, infpicere : quas quidem candenti ferro acutoque exurcre conuenit. Dein veróagteftis olez foliiscontufis,faleque etiam, vlcera inungenda funt sant fale tenuif- fimo & óleo: aucbuiyro & (ale : Aut cacumeris agreftis radix ficca contufa vnacum ficubus in patum eftappo- - nenda : Aut etiam farinz hordeacez, triticique torrefa&ti pollinis,fingulorum heminas duas vino madidatas of- ferto; Florentinus. Puttida eris vlcera, diessemafeule, in quibus & vena füb lingua inflatz apparent;aceto & in- 60 duraris vini fecibus aliquoties colluunt:vide pauló antein linguz vlceribus. Abfceffusquidam feu puftula in . , faucibus nafcuntur, vnde locus multóanguftior fit quidam noftra lingua vocant das raet D/n; illas vel digitis vcl " lignoinferto comprimunt, reparganrque locumaffe&tum : fanguis& humor fo:tidus efiluit, nifi curarentur in- teriruris : Quidam ad incantationesconfugiunt. Haud fcio an idem malum fir,vel coniun&um fuperioti,vel o- mnino diucrium,quod aliqui nominantdar geht é/ut, hoc elt fübitum fanguinem: & de pecude ficaffecta di- cünt, das lut bats angestoffen , viderur autem mhil aliudeffe quàm inflatio fubita; & cradítatis fpecies (de qua nonnihil fuprain buprc(ti dixi;& dicam etiam plüra'pauló poft) quus vulgi aefcio quem fanguinis impetum caufetur. Huic morbo vt medcantur manum aliquiinaluum adigunt velftatim , vel virga praemi(fa e ficca excrenienta proruünt, interdum & grumos quofdam tanquam fauguinis, vtaudio, Alij culinarizcolluuiei aquam eis infundüunt; &ad curfum propellunt; quo calefa&z ftercus liquidum emitrunt, &alleuantut, Pecori 79 | | | E TCR | pulmo. " | Bos €9. Vacca. C. Lb, Loc — 4 pulmonario noftratium quida;agarico;gentiana, & rhapontico permixtis medentur. Afari contritte radicescups faletum ouibusad pulmonis vitta & tuffim dantur, tum bubus vt purgentur , Hieron. Tragus. T'uffim &anhelis tusanguftiam nonnulli vinaceis aut iuniperi baccis fali admixtisin hoc animali curant. Alij aduerfus eafdem cau- fas& lentam pulmonum pituitam beronica herbz , cui vulgo nomen eerezpezyfs polline (aliimmifcent, Hieron. Tragus: Quicandemherbam Teucrion veterum Grecorum cffe conijcit; partim alijs rationibusid vc crederet adductus, partim quód mira eius visad remedium lienis explorata fit, (1 quis vinum in quo macer etur per dies ali. quot bibat.Égo quanquam veronicam noftram recté pro T eucrio vírpari poffe admitto,nec acdmodü repugna- uerim iudicio I ragismagis tameanimus mihiinclinatad illam herbam quam Leonardus Fuchífius primus fic ape pellauit;cuius hicverba fubfcribam: F'eucrium (inquit) officinis ignotum Germanis erofr bathengel (1d eft beto-. nica maior;quod nomen puto ipfe confinxit) dicitur. A Diofcoride chamadrys etiam nomitiatur ; vtpote cha- mzdryi fimillima;adcó vt viciffim eti chamszdryshoc nomine diéa fit Teucrion. Maiustamé quàm chamadrys 'Teucrion efl; yt merito Germahis betonica maior nuncupari queat. Nufquá quod fcià fpontein Germania pro- uenit.In Cilicia, Diofcoride tefle;abundat. Egoid anteannosaliquotin hortis quibufda Italiz vidi, nec ynquari alibi.lunioacIulio menfibus oret Incidendi & tenuium partiü facultatis eft, quare ltenes fanat;& ordinefecun-- do calida,tertio ficca exiflimari potefl; vt Galenus fcribit. Herba eft;inquit Diofcorides, vi l'gae referens effigiem y chamazdryi fimilis,tenuifolio;non multü ciceri diffimile Apud Pliniu hemionitis quoq; T'eucrium coghomina- tur,nimirü quód fimiliter lien ofis medeatur.. Inucnit & Teucer eadéztate (qua Achilleon Achilles) 1 euction; quam quidà hermton vocant;fpargentétuncos tenues, folia parua, a[perislocis nafcentem, auftero fapore »nmun- uam florentem. Neq; femen gignit. Medetur lienibus.Conftatd; fic tnuentam: Cuni exca fuper cam proiecta ef- 20 fentadhzfife lieni,cumq; exinaniffz;Ob id à quibufdam fplenion vocatur. Narrant fucs,qui radicem eius edunt; finefpleneinueniri. Quidam ramis bylfopi farculofam;folio fabz,codé nomine appellant; & colligi lorenté ad- buciubentadeóorerenó dubitant, maxim ed; ex Cilicijs & Pilidiz montibuslaudant, Eec Plin.25.5.. Apparet auté Teucrion illud quod priore loco defcripiit & hermion à quibufdà vocari prodidit (codices quidam impreffi n6 hermion;fed hermemon habent, Hermolausrecte reftituit hemtonion : hermion vero in tereryn gij nómen- claturasapud Dioícoridem legimus,non etiam afpleni quod Hermolausin Plinium feribit)omnino Diofcoridis hemionitin effe (vtcunq; refragetur Máaffarius) quam & ipfe fplenion cognominat:& fimiliter fine flore, ac fine femine defcribit;petrofis naícentem locis guítu aflringente:cum acetoad minuendoslienes bibi. In folijs folum noncóueniteis,quz Plinius parua effe fcribit; Diofcorides dracunculo fimilia & poc ,d eftlunata:vel,vt Mar- cellus Vergilius transfert,lune nond( tumentis in globum figura.S ed videtur Plinius cum diuerfa T'eucrij gene 30 ranó difcerneret;alterius quod Diofcorides T eucrion vocat;folia;tenuia & ciceri fimilia; huic attribuifle. Aut er- ror potiuslibrariorum efl, vt Hermolaus fentit, & legendü ari vel cutua: à Maffario enim nó recte fuper hac cafli- gationereprehenditur. Porróalterum Plinij eucrion ramis hyffopi farculofum,omnino cum Hermolao Dio- fcoridis F'eucrium effe crediderim:nam id fimile chamzdryi fcribitur , quam inftar hyffopi ramis furculofam effe conflat: Accedunt & natales eidem ex Cilicie & Pifidiz montibus:nec obftiterit quód faba folium Plinius ei tri- — buat; Diofcortdes ciceris.Nà vbi vno excepto omnia conueniunt,facilis excufatio eft:prefertim in illis rebus qua ex aliorit dictis pendent, vt hecduo Plinij l'eucria, quorü neutrum abipfo cognitum verbaeius fatis declarant. |. Quamobrénon probauerimillos qui fabam inuerfam vulgo dictam alterü hoc Plinij T'eucrion effe fufpicantur: rctcigerat enim illa humectatq; (licet modicé fimul aftringat) ac portulace propemodum per omnia vires habet: tantü abeft vt lienem obfteüctione liberare poffit. Eadé ratio eft curnon probem Antoniü Brafauolam, cui T'eu- 49 crion Diofcoridis pimpinella vulgó dicta videtur,cum illi plurimü aflciétionis infi: Teucrion vero fecundü Ga- lenum incidatacattenuet. Noui quidem aftringentia plurima lieni prodeffe,fed illisopus eftacrimonialaliqua vel amaritudine coniuncta, vtad locum tam remotum penetrare valeant. Horü vero neutrum in pimpinella depre- .hendas. Proinde cü priusillud PItpij l'eucrion,nó aliud quàm Diofcoridis hemionitis fitjaut Plinius errauit: aut Fuchfius;qui lienis exinaniti hiflosii nó hemionio Diofcoridis vt Plinius,fed eius T'eucrio attribuit.Hemionion (inquit Hermolaus) afpleno fimilis eftin tantum, vt difficile fitinternofcere:eadefere Marcelli Vergili] fentétia eft Égo & foliorum figura (vtfciuntqui veram afplenon vulgo ceterach apud Arabes & Italosadhuc dictum no- runt) &aliás permultum intereffe video. Quanquá Plinius alplenon etiá hemionion vocari fcribat, lib.27.cap.s. Afplenum (inquit) funt qui hemionion vocant;folijs trientalibus,multis : radicelimo1a, cauernofa, ficut filicis; candida, hirfata:nec caulem,nec florem,necfemen habet.Nafcitur in petris,parietibus opacis;humidis,lau datif- .So fimain Creta.Huiusfoliorü iureinaceto decocto;per dies quadraginta poto lienem abfumiaiüt: quie &illinun- tur cadé yi(lic enimlegenditex Diofcoride.) Sedant fingultus.Nó danda feeminis,quonià fterilitatem facit; Hee 2] —* , * 3 273 E * . 2 "t * D "- * * Piin, Etlib.26.cap.7.Singultus (inquit) hermionium fedat;legendü hemionium. Hoc etiá philologis annotatu nonindignü videbitur, vbi Diolcoridisinterpretes fcribunt 1'eucrion nafci in Cilicia eiusd; partibus quas Gen- / tiadem & Ciffadem vocant,in Graco codiceimpreffolegi, 6» Kouxie 7$ XU F'evaiacbos C KayriboexoAs pius: apud. Pliniü vero in Ciliciz & Pifidiz montibus:vnde apparet Diofzoridislocü effe corruptü:ego Plinij lectione pretulerim. Nam neg; Ciffadis neq; Gepidis vllius locinomen víqua hactenuslegere memini. Deafpleno Diofcorides eade omnia quz Plinius fcribit:ac infuper,folia ei effc fcolopendrz infecto fimilia; polypodij herbz modo incifuris di- uifajinferneafpera &íubflauasfuperné viridia:Folia veficz ftillicidio& fellis (uffutionibusfubueniunt. Calculos vefice frangunt, Creditur flerilitaté facere afplenos per fe; & (i cá muli liene corpori adalligeturzubentq; in hunc 6o vfum no&ecetfodi filenteluna, Hzc Diofcorides. Theophraftuslib.o.cap-19. hemionon ficvocari fcribit,quàd muli libenter ea vefcuntur.amareeam loca montana & petrofa: Radicetenui effe,&ad facienda hominisfterili- tatem dari;additis mulina vngula & corio:vel vt Gaza vertit , femine:nam dlfopua & ortgpo Gracisfinitima funt. Scolopendrion herba (inquit Franc. Maffarius) quam Diofcorides etiam afplenon ap pellauit, gignitur in petris; & vmbrofis etiam montiums& circa fontium ríuulos maiore ex parte prouenit. Afplenon vocatü eft, quod ani- malibuslienem ab(fümat,hoc modo inuentü teftante Vitruuio circa Potereum flumen,quoad eft Cretz inter duas ciuitates Gnofon & Gorty nam:dextra enim & finiftra eius luminis pafcebantur pecora, fed ex ijs quz paíceban- tur proxime Gnofonfplenem habebant: quz autem ex alteta parte proxime Gortynam,non habebant apparen- tem fplenem: vnde ctiam medici quzrentes de ca re;inuenerunt in ijs locis herbam , quam pecora rodendo im- minuerantlienes:ita enim herbam colligendo curabant lienofos hoc medicamento: quam ob caufam afplenon 79 &fplenion vocauere: nonauté,vtridiculé expofutt Marcellus, quód longitudine latitudineq; fua EPOR ? x : | | | | plaítelli yo yo | TDe Quadrupeaibur plaltelli formám haberet.Plerique omnes medici hactenus profcolopendrió aliam omnino plantam acceperunt; (quam & alij vulgo & Germanilinguárm ceruinam vocant) quz prouenitfolijslapathi , longioribus duntaxat adultioribusque,modo fertismodo feptenis,interius Ieuior,auerfisánnexos exiles cen vermiculos praferent : in. opacis hortisquenafcitur;aufteri guftus, caule;flore;femine deficitur. Sed phyllitis hecnon fcolopendrion voca- tur à Diofcoride;qua re&ius & magis proprie quàm quz fcolopendrion appellatur, linguacertina à Latinis in- terpretáretur,vt l'heódorum omntinotaxem qui fcolopendrion in Theophrafto linguam ceruinam improprie conuerterit. Non defunt qui & hemionion (fcilicet Theophtafti) effe fcolopendrion affirment , Hac Fr.Maffa- tius.Egoiniam citato D heophrafliloco,vbi de hemionio,id eft afpleno Diofcoridis fcribit; Sie1ev 3 v? QUANOV aXo- xozevdpie;id eft folium fcolopendrio fimile (effe vel habere aiunt:neg; enimipfe herbam infpexit, vtex verbis eius ápparet) vellibrariorum erratum effe puto,vtfcribendum fit evaoródpaid eft fcolopendrzanimali multipedi,vt recte apud Diofcoridem legitur his verbisysoxorbdya có Ónglo,& res ipfa declarat;velipfius Theophraftiquod fa- cile fieri potuit,qui tem fibi non vifám,& ab ali Js tàntutn áuditam defcribat:velfcolopendrion vocem diminuti-- uz forma eodem fenfu quo primitiua fcólopendra;animal fcilicetaccipiendam effe. Nullus certe veterum víqu& Ícolopendrij herba fcoríim tanquatn ab afpleno diuerfz meminit. Quamobrem nouam Fr.Maffarij opinionem - nequaquam probauerim;qui in commentarijs fuis in nonum Plinij ad herbas digreffus, dum hemionon Thco- phrafti ab afpleno ftuefcolopendrio Diofcoridis diuerfam effe contendit; Th cophrafti verba,non Grzca , fcd ex tranflatione Fheodorifuis confirmandisadducit:vbi Theodorus hemionon radice numerofa & tenui conftare tranftulit,cnm Grzcus codex irapreffus ifac Aezlasiid eft radices tenues folum commemoret, non ctiam nume- tofas. Deinde Dio(coridis verba,cum ait áafpleno multa effe folia ab vna radiceyascova xor? Macte Biene. mo Eae i uas huctorquet vt (implicem & fingulatem radicem afplenoà Diofcoride tribui exiftimet,cum Diofcorides non id zo' bie ab vna radiccjid eft vno radicis fummo principio (quodin plzrifa; plantis vná & fingulare reperitur, licet inferiora in diuerfas abeant partcs) plura flatim enafci folia, quod & in filice foemina fieri videmus. Scd he- iionios,inquit,quam modo citherach recentioresappellant,vt rcs ipfa monftrat;radice cft nigra,nümer ofa;e- nui;vt capillamenti fpeciem referatsafpleno vero (quzin omnibns fere cum hemionio praterqnáin radice con- uenit) limofa.cauernofa;ficut filicis,candida,hirfuta (qug omnia Plinius ei tribuit) itaque diucrfam efle neceffe. cft. Addimusetiam (inquit) quod Diofcoridesipfe myofotidaradicem vnam digiti craffitudinis multis capilla- fnentisfibratam habentem in totum fcolopendrio com parauerit. Hzc duo poftrema Maffarij areumenta non difficile eft refellereznam quod colorem attinet, variant aliqusrdo authores, & colores ipfi pro natalibus ac xtate variant:& cum fuperficiestantum vnius colorisinterior vero pars tota alterius eft; nil mirum fi diffideant autho- res,przfertim cum fxpe contingat radicés nom recenter effoflas,(cd purgatasintaeri. Poftremo quod hemionon 39. tenues radices habere fcribit Theophraftus,de capillamentis quibus fibrata eft áccipi potefl; prefertim cü ez tam numcrofzfint,vt malor fiue vta fiue plures; ijs inuoluta occultetur. Obtinuimus igitur nifi fallor hemionon T heophrafli non eflé aliam qnàm Diofcoridis afplenon.Hemionitin veró Diofcoridis aliaa quam hemionon effe, Maffarius reé&te fatetue.In Theodori tranflatione hoc etiam mihi difplicet, quod hemionon montzn:s pla- nicies amare eonuertit.In Graco legimus 35e y oe/a xo) mereuis, id eft loca montana & faxofa: neque en'm vt plana int requiritur. Adeó difficile eft hominem in rebusipfis non excrcitatum; vtcung; linguarum p: ritia pol- leat;boni interpretis officio fatisfacete.Sic proximé ante citatum locum , cratei reddidit pro cratzogori, idque linimodi ruffum nafcitin Greco eft Qeras d]: reU dazrco ^lvov arvesvav', hoc cft melampyro herbz fimile r afcit ir. Czterum quomodoaccipiendum fitlunatum hemionitidis folium;non facile dixerim: intelligi cnim po: eft v1 folioad totum latusalterutrumin dimidiatum circulum contracto:vel qua latiffimum efl folium circa primum 46 à pede ortum,yt inaro confpicitur & an axyrideob eandem figuram fic ditto rumicis genere,eminentibus vtrin- que tanquam cornibus.Alio modo lunata funt dracunculi maioris folia,ratione caulis cui herentincuruati.Lin- , guam ceruinám vulgo dictam quamuisaliquando hemionitin effe credidi, (ena(centiaenim primum folia luna- ta funt) nunc phyllitin potius effe perívafüs fum, partim do&tiffimorum hominü Euricij Cordi; Petri Matthzoli, & Franc. Maffarij fententiam fecutus (quatiquam Leonicenus, Manardus; Ruellius & Puchfius aliter fentiant) partim verbis Galeri commotus;qui phyllitidi acerbitatem,id eft,vchementemaftrictionem tribuit, vt optitna ratione diarrheea & dyfenteria cius potu iuuentur;hemionitidi vero,quam n ulli hodie cognitam puto, afttictio- " nem ynà cum amaritudincjideod; cum aceto potam fplenicisprode(fe, Atquiinlingua ceruina noftra amaritu- dinis nihil percipimus.Quamobrem non fübícribam Hieronymo T'rago phyllitin & hemionitin vnam & can- dem herbam à Diofcoride pro diuerfis defcriptasafferenti,eamd; linguarn ceruinam noftram effe.Idera cum ge- $9 nus quoddam montanz filicis polypodio fimilelongioribusfolijs & acutiorib us,ac pluribuscirca vnam radicem (quz fortealtera lonchitis Diofcoridis fuerit) verüm fcolopendrion cffe affcruiffet; mox ceterac etiá Italis dicti, bherbálongé diuerfam fimiliter Ícolopendrion verü facit. Matthaolus fcribitfe à quibufdárei herbariz peritis & fidedignis hominibus accepiffe;hemionitin veráabundepronenireinagro Romano; vnde ipft erutam in hortis , plantauerint. Hemionitidi connumeranda videtur filiculailla quá Hieronymus Tragus defcribit lib.2. capa84., rarainuentu;in fyluis aliquando inter faxa prominet.radicecapillata;ex qua plurimi iunci fetarum inflar tenues . enafcuntur, trientales fere finguli fingula foliain cacumine erigunt, anguíla , breuia , & ab altera partefria- biliquodam puluere, vt filicum genus folct, obfita : horum quzdam modice lunata funt ,aliacorniculorum in- far P dibrok Obijcietaliquis, Quidhec ad boum remedia? Refpondeo. Quoniam veronicam yulgó di- €am;celeberrimiin medicandis bubus experimentiherbam , nonnulli veterum T'eucrion effe credunt; & Plin. 6e Teucrionà Diofcoridis hiemonitide non fatis diftinguit, &alij hemionitin cum phyllitide& Ífcolopendrio vel | afpleno confundunt.de omnibus vna eademque ópera dicendi occafionem me nactum exiftimaffe, pradcrtim cum omnes ad animalía quzdam per tinerent.Proinde quz hic defcolopendrio herba attulimus, in Ícolopen- drainfecto non repetenitur:neq; in muloó,qua dehemiono & hemionitidemequein ceruo, qui delingua cer- uina. Adde quód afplenosad animáliüm omnium , nónfuum & pecorum duntaxatlienem zgrum , vim habet inaximam bubulo ctiam pecori proculdubio profuturam.Sed redeo ad veronicam noftram & T eucrion. In f- talia quidam circa Tridentumabrotono etiam veronicz nomen attribuunt. Sed noftre veronice à vetoni- c (alij peru; alij per b fcribunt: Latini per t fimplex ; Greci per du plex ) quadam fimilitudine no- men factum füfpicor : nequeenim vna folum vetonica eft, que vulgo apud omnes ferc gentes nomen reti- nuit: fed etiam altera Pauli 4Esinetz , quam ille his verbis defcribit : Bettonica ramulos pulcgij fpargit , 7e tenuiores , guftu fere infipido, nafcitur maximé in petrofis. Víus cft cius inter nephritica medicamenta. * P) x -Bos €9 Vatta.. €. Li LL gi ^ Beton Aetibxxevaste vón, Herm. Barbaruslegit uovixumAG» & viicaulem reddit, Hanc noftro tempore quá ef- fethactenus nemoindicauitineque fané ex breuibus adeó defcriptionibus fatis certü sliquid indicári poteft. Ori- turapud nosin parietibus,& in afperismontanislocis herb ulaodorata pulegio fimilis adcó, vt pulegiü petrzum appellari poffit;minorstenuior,flofculis fubcerulei coloris,guftu feré fatua. Hac fan videri poflet Aegincta bet tonicajlicetinnulloapud nosvífu&anonymos negligatur. — Proxima quide Aeginctzdefcciptionietiam pfeü: dochamazdrys cft,qua multi ha&enus Aio pro chamedrye vfi funt fimilis ením eft,flore ceeruleasanagallidis:v n- .. decaeruleamautfatuam autinodoram chamadryn nuncupare licebit.Germani vocát /Janmenderlizs vergit mein nitibelffifrawuenbifs & fchafferant: quod nomen poftremum ab ouibus ei inditum eíl, quibus >is, in tuffi prefer- tim;hac herba medentur. -Mirnm in caquod adlatera tantum flores aperiat nunquam in medij caulis cacumine, 10 Cauleeft re&to;fed altera fpecies eiusin fyluis dw &faxisquod pulegij inflar per humü fe extetidit. Quem- admodum & veronica,vna recta;altera fupina cfl:quac& ipía fortaffisalicuiad Acginetz bettonicam proximeac- cedere videbitur Ego ex tribus iftis generibus ad nominis huiusauthoritaté primolocoà me defcriptum prz cx- ter isàdmiferim.Chamadryn fatuam liueccerulcam Hieronymus Tragusa T'eucrio Diofcoridis non excl. dit in' quafententia Matthzolus etiam fuiffe videtur, cum [cribit vulgarem quandam &vbiq; nofcentem herbam, cha- maedryitam fimilévt eam mentiri poffit homini parum exercitato,fepius fecogitaff: Diofcoridis Teucrion cffe. Sed denominibus veterum qu& quibus noftris plantisaccommodari debeant, non cgo cuiquam valde conten- derim.& voluptatis gratia magis quz ex ifto ftudiorum genere mihi accedit, quàm ferió vel tanquam contentio fusincisimmorarifoleo. Duotantumneceffariafünt, primum vt qua de refermofit nobis confit, quacunque tandemillavetereaut nouo autinter nosfi&to nomine veniat alterum vt certam de vniufcuiufque facultate iudi 20 candi methodum ex faporum;odorum,ac czteris qualitatum formis calleamus. Nam plurimi prorfus amethodi; " impetiri &audaciffimi hominesde plantarum nominibus prolixe ac impudentercontendunt. Quippe vt aliud nibil nuncadferam,talesomnino funt qui fatuam chamzdryn, nó folum nominefed authoritate ac viribus cuin Verácohinngunt. ^ ——— NEST Qtr. e | | .. Redeotandemad boum circa thoracem morbos , additurus primum reliqua detaffi & aflhimate, vt inccepera Recenstüffisoptimefaluiato farinz ordeacez difcutitur, (Sirecens fucrit, lextariosfarinz hordeaceecum vno ouocrudo & hemina paffi per osdaturieiuno, Veget.) Interdum magis pro funt gramina cócifa (tunfad;, Veget.) & hisadmifta frefa faba:Lentes quoq; valuulis exempta, & minuté molite:mifcenturaquz calidz fextarij duo;fa- Gad; forbitio per cornuinf,nditur. Veterem tuffim fanant duz libra hyffopi maceratifextarijsaqua tribus. Nà id medicamentamteriturj& cü lentis minuté,vt dixi; molita fextarijs quatuor more faluiati darur;ac poftea aqua 3o hyffopi per cornuinfunditur. Porri etiam fuccus cum oleo, velipía fibra cum ordeacea farina cótríta remedio eft. Eisfdem radices diligenterlotz.& cum farre triticeo pin(itz,ieiunod; date vetuftiffimam tuffim difcutiunt. Facit idem pari menfaraeruum fine valuuliscum torrefacto ordeo molitum, & faluiati morein fauces demiffum, Co- -. Jumella.Hordeumreda&tumin pollinem madefaciens;atq; palearum partes tenerrimas optime repurgatas, cum illisá; farinz orobi mifcens hem:nas treis,diuidensQue totum in partesternas ; bubus tu/lientibus tribus vicibus edendum dato Qidam Artemifiam herbam purgantes,macerantesq; aqua, ex eaexprimunt fuccum , qué qui^ demantealiud pabulum fpatiofeptem dierum infundunt, Didymus. Pulmonariam quiarboribus adnafcitur, cuimfaleedendam bubusanhelofis & tuffientibus vulgus noftrum commendat, maximé cum pulmo turgidior excreuerit;& vt!piloquunturcollum fubiuerit, Nullam huiusherbz apud veteres mentionem reperimus: pul- .. moniexulcerato & fanguinis fputo cóferre creditur;ficcat enim & aflringit vt Matth xolus teftatur. Sunt qui in- 49 fuperfacultatem eiadfcribant vulnera fanandi;& vlcera genitalium:& fluxiones tueri tum pituitofas tum cruen- tasnecnon dyfenteriam & vomitusbiliofos fiftendi Eft & altera eiufdem nominis (Angli vocant faliuam Hiero- folymitanam) folijs fere borraginishirfutis & afperis,fed acutioribusfigura maculis paffim albis; guftu etiá bore raginis Natales eifylux & montes,locid; opaci.Primo veré cauliculi dodrantales fubeceruleos Horesin corymbis "proferunt;cynogloffx floribus fpecie fimiles.Radicesei plures,nigra,& glutinofz. Hancetiam ad explenda pul- monis vlcera eruditi celebrant-In Italiz hortis maculofa vidi foliajapud nos vero [emperabfq; maculis:cztero ni- hil didabát. Eadem aut eiufdem generis proculdubio eftquorundé pulmonaria;cuius meminit Syluaticus, quam aliqui (inquit) pepanam vocant;bugloffi folio;fed promiffo magis atqueleuiori, coloreinf. per dilutiore; albi- cantibus maculis notato,;inftar pulmonis,inde nomen:nafcitur in humidis. Volunt aduerfus morbos vifceris f.i nominis peculiari effe remedio;in cibofumptam;vel potam,Hc Ruellius. In Heffiasvtaudio,quidam Germa $0 nicevocantU/suren augentrofljid eft euphraliam coeruleam. — In Gallia quidam fecundum genus auriculz muris apud Diofcoridem effe putant: Videntur autem falli:nam folia oblonga &anguftanon habet; quanquam que fa- perius cauli adnafcuntur talia fere fint:inferiora oblonga quidem,fed palmi plerunque latitudine,circa extremi. tatem demumanguftain mucronem exeunt, fübtusalbicant; plurima ab vna radice; pediculis oblongis, per quos neruus rranfit, diftractis etiam ip(isinteger ; vtin pimpinella vulgo dida. Ego ex omnium partium in fpe&tiones & qualitatibusomnibus collatis,certó afferere poffumyhancftirpem fymphyti fpeciem cffe;non petra , fed alte- riasnecaliudab eo difare;nifi quod vndequaque minor eftzidcoque non etraturum quiin medendo alteram in alterius locum fi bftituerit. Huc etiam referri debetlyerba in Hifpanijs freques; przcipuein Galitia& circa Come poftellam;cui folia funt afpera.verbafci communis vel fymphyti potiusfolijs fimillima , longiora quàm borragi- nis,floribus& radicibus bugloffo noftra fimilibus:bubus gratiffimam effe aiunt. Monachi quiin Italiacommen- 6o tariosin Diofcoridem nuper ediderunt; hanc veram bugloffum effe contendunt: licet borraginem quoque eiuf- dem nominis commercio non excludant,cum & fapor &herbz fpecies conueniant. Vernacula lingua marru- biínm quoque pulmonisherbam vocat. Eft preterca ex lactuce feufonchi fylueftrisgenere herba cubitalis, lacte manans,florum corymbis luteis,quorum calyces nigricant;folijs hirfatis,angulofis maculofisq;:afperis & faxofis locis&in parietibus emicat:eam quoque doctiin Gallia pulmonariam vocitant. Mirifica eius praeconia fepe au- diui circa vulnera glutinanda& reduuiam hominum curandam, Perdicium , id efi parietariam vulgarem vete- festum iumenzstum bubus ad tuffim &anhelandi difficultatem dederunt; Hieron. l'ragus.Mulicres que bubus medentur; parthenij, id eft matricariz vulgo dictz, pollinem faliadmifcent vefperi vtlingant: Eo medicamento bouespurgantar; refpirandiQue difficultate & inflationeliberantur, Idem. Lienem quoque obflructum & tur- gidum tuffiscomitatur, precipue cum ad curfum adiguntur pecudes. Afthma Greci vocant anguftiam & diffi- «o cultatem refpirationis quam fer fonitus quidam comitatur: Germani in quadrupedibus; p equo & v s - X 2y08 6/25 $2 | De Quadrupedibus bynfch;per onomatopocian fortaffis:Inde & herbis quibufdam; quzremedium aduerfus hác noxamprafiare cre- dosi pofitum nomen /yefchbrant;vt axiftolochiz longa:& folano perpetuo;quod bounrceruicibusaduer- fus hoc malum paftores appendunt. Perpetuum autem àrecentioribusgenus hoefolani vocatum conijcio, inde quódlicetfolia amittat,non tamen etiam caules vt reliqua folani genera; fed toto anno virides vegetosq; confer- uct. Vbique illam à noftris appellari audio ye enger ye lieber: quanquam & chamzpityinu per quidam nomen idem communicauerint,quod minimé probo:neque enim ratio nominis eadem ei conuenit: Quippefolani perpetui corticem aut radicem quó quis mandit diutius;eó dulciorem fubinde fentit, vnde nomcn eiim pofitum : chamz- pitysvero vtabinitio amara & infaauis eft guftujita nihilo fuauior fit quantumcung; immoreris mandendo. Áu- dioectiam mortalea quibufdam cognominari,cum veneniminus quam vllum folani genus habeat, vt i pfe per- fuafus fum,nec vnquam ab eius vfu incommodi quicquam vel homini velquadrupedi natumaudiut. Et cum cz- terafolani genera,que Graci veteres nobis defcripfere (hortenfe,vefficarium , fomniferum & infanum, ex qui- bus duo priora tantum nobis cognita funt) omnia;tefle Galeno,rcfrigerent; ideoque noxia fint, przfertim co- piofius fumpta, vt frigida venena folent:illud dequo hicagimus,cum dulciffimum fit , & pulmonis iccorisq; ob- flructiones expediat;ac pituit lentorem incidat, quod multis experimentis certum eft, nequaquam refrigerare dicemus. Succum veroacinorum refrigerare,cum fübacidus fit.& diffecare,*t Matthaolusrefert , non. negaue- rim: Additidemad maligna & contumacia vlcerajac vulnerum inflammationes, egregiam huius fucci vim fefe - expertum. Damnaueruntin eofortaffis odorisgrauitatem;quzin folijs & baccis percipitar, qui primi mortalis cognomen addiderunt. Acini quidem omnibus folani generibus communes funt; & foliorum fere figura. Quod ólim hortenfe fuitjin hortis iam coli defrjt/fpontevero natum paffim circabortos fatis copiofum habetur. Neq; enim affentior Hieronymo Trago, qui folanüillud fylueftre,radice maxima;acinis balicaccabi, fed ni gris & nu- dis,quodinter cognita nobis folani genera nocentiffimum eft (1n Traliafolanum maius vel bella donna vocát;nos féblaaffbeere) pro hortenti capiendum docet:de quo plura inter fuum remedia dicemus. Caterü folani neftriper- petui nomenapud veteres;nifi malacociffus Plinij fueritnullum agnofco. Malacociffus (in quit Plinius) Demo- critusaquilex mollibus hederz folijs depingit, caule tenero, fefe cuicunq; quod fuerit nactus inmoluentc. Subefle aquam vbireperitur affirmat. Hac defcriptio quamuis etlam connoluolo conueniat,quiaquas & ipfe amat; & he- dera folijs fimiliorvidetur,malo tamen folanum noftrü an tiquo ifto nomine interim donare, donecaliunde cer- tiora difcamus.Nam Kucllij fententiam de frutice illo amplexicaule;quem figillum D. Mariz ali quivocát;& 1pfe alibi malacociffum;alibi cyclaminon altezu m facit; Matthaolusiam reprehendit, cuinos libenter fubfcribimus. Preterea veratri nigri fpeciem;abrotoni folijs , quam Hieronymus T'ragus defcribit lib.r.cap.125. itidem-à fimili effectu contra afthma quidam vocant byzfebkrauinec non enaphalium herbam;quam aliqui vos Erant: quoniam torminibus medeatur:defcribiturautem ab eodem Trago lib.r.cap.xoo. vbiid polium alterum Diofcoridis cffe conijcit,fed falfo. Calendula datur vaccisanhclolis. Iudzi hodie cum propter diaüerfosaliosaffe&us carnem non fanibouisabominantur,dequibus in libriseorum T halmudicis permulta precipiaudio, tum fi pulmones coftis adbaferint, (quod (uibus etiam accidere fertur; vulgó vocant azg&eff?) vel omentum peritonzo:quos quidem ad- hzíus partium exulcerationem interdum fequi crediderima. Eftauté & illa grauis pernicies, cum pulmones exul- cerantur:inde tuffis & macies,& ad vltimum phthifisinuadit. Que nemortem afferantjradix coryli inuffa ita;vt fupra docuimus;perforatz auriculz inferitur, tum porri fuccusiuflar heminz pati olei menfü rg mifcetur,& cum vinifextario potandus datur diebus compluribus, Columella. Apud Vegetium vero fic legitur:radix confiliginis, fuccus porri;,omnium hemina pari menfurz olei mifcetur,&c. Eso Columellz le&ionem pratulerim.De cran- IO. 20 3o ro fiueftruma (vt l'heod.Gaza reddidit) affe&u vt videtur peftilente ; cum tabe pulmonis coniu néto, 18 przce- 40 dentibus dictam efk. wo t ebur Meo d | T | Cruditatis fignafünt crebri ructusac ventris fonitus;faftidia cibiyneruorum intentio,hebetes oculi: Propter quz bosneq; ruminat,neq; linguafe deterget. Kemedio eruntaquz calidz duo con giJ , & mox triginta braifice caulesmodicecocti, & ex aceto dati/Sed vno dieabítinendum eftalio cibo.Quidam claufum intra tecta cótinent, ne pafcipoffit: 'umlentifci; olcaftriq; cacuminum pondo 1 t1 x. & libra mellis vna trita permifcent aqua congio, quam noce vna fub dio habent;atq; ita faucibus infündüt. Deinde interpofita hora macerati erui quatuor libras obijciunt;aliad; potione (alio cil. o vel potione; Veget.) prohibent. Hoc pertriduum fieri; dum omnis caufa lan- guoris difcutiatur. Nam fi neglecta cruditas efl; & inflatio ventris & inteflinorum maior dolor infequitur,qui nec caperecibos finit;gemitus exprimit locoq; ftarenon patitur,fzpedecumbere,& agitare caput ( Vegetiusnó agi- tare caput habet;fed volutare cogit;) caudamq; crebrius agere (com mouere; Veget.) Man ifeftum remedium eft so proximam clunibus partem cauda vinculo (reflicula vellino, Vegetius) vehementer obftringere, vinid; fextariü . cumolci hemina faucibus infundere;atq; ita citatum per mille & quingentos paffusagere (bouem currenté tra- here, Veget.) $idolor permanet;vngulas circumfecare;& vnóta manu peranü infertafimum extrahere, rurfutqs agere currenté.Si nec hzc profuit res;caprifici aridz conteruntur,& cü dodranteaqua calidz dantur, Columella. (Vegetius fic legit; Si tardius proficit, tres partes lauri diu conteruntur ,& cum dupliciaquxcalide dantur.) Vbi nec medicina proceffit;myrti fylueftris foliorum duz libra deligantur (tunduntur in pila; Veget;) totidem; fex- tarij (libre; Veg.) calidx aqua mifti per vas ligneum faucibus infunduntur: Atq; ita fub cauda fanguis emittitur (quatuor digitis abano percuffa vena) quicum fatis profluxit;inhibetur papyriligamine. Tum concitate agitur pecus eeufg;, dumanhelet.Sunt & ante detractionem fanguinisilla remedia:tribus heminis vini, tres (quatuor, Veget. )vncig pinfitialli] permifcentur;& pofteam potionem currere cogitur. Vel falis fextans,cum cepis decem £a! (decem vncijs ceparum; Vegetius) conteritur,& admiflo melle decocto collyria (longiora; vt ventré refoluant, .. Veget.) immittunturaluo;atq; ita citatus bosagitur; Columella.Eade ferméremedia ad ftrophos,id cft tormina, - Paxamus prafcripfit, vt pauló poflreferemus,et idem prius de cruditate feorfin agat,Bubus cruditatelaboráti- bus (inquit Paxamus) medebimur aquam calidam propinantes,bralficed; aceto perfufie apponentes fafciculum vnum. Aliqui partes teneriores braffica elixantes& contundentesex olco casillis per cornu infundát: ftragulisd; fimul bouem laborantem calefacientes;lentaillum exercent deambulatione:Id quod n6 folum boues, fed omnía pecora iuuat. Alij rurfusagreftis olez folia,aut coliculosaliarum arborum teneres contundétes, aquamá; infper- gentes diftemperant,actandem vna & altera die fex heminasinfundunt;HzcPaxamus. Sicruditas & ventris di- om male habeant bouem,caudam cius deorfum magna vi trahito & excendito Plura de inflatione diximusre- troimmentione bupreftis,& rurfus flatim poft puftulas fauciái, Matricariam quogs herbam, vt vocant; cótra hoc 79 malum Dos 69 Vacca. C. Lib. 4. «3 Yaalüm cüm fale mifceriam ante dictum eft. Boscü gallina fimum deuótraücrit,ftatim mto ventris doloretor: quetur,&inflatus moritur:huius etiam veneni remedia fupra requires: Hoctamen hic adijciemus,noftrates noü tam dc fimo quàm plumis gallinaceis conqueri;(i boues forte vorauerint. Inflàntur boues (vt fcribit Petrus Cre- fcent.) ventribusipforumobftru&tisaut flatu repletis; (i manu vel digitó feriantür partes circa ilia & cóx3s tym- | pani modo refonant.vifuetiam inflati apparent & dolore torquetitur; & quandoq; in terram fe profternunt; ác libenter procumbunt.. Curantur clyfterevelcanüula,vtequi etíam:aut mànu pueri oleo illita extrahuntur fter- cora:aut Vena caudz acuto cultelloinciditür,quz parteinferiore quatuor àb ano digitis diftat, Periculum & hoc vitij affert, quo vulgusinterdum queritur, boues ruminandi facultatem amififfe; Ruminantibus enim omnis fez re cibusore elabitur, vnde totius corporis maciesftatim cónfequitur, Carandáü eft igitur, vt manu infertain faü- Xo cesingeratur;fiue illud ipfum quod boui gro exciderat, fiüequod alteri ruminanti exorefübtra&tu m.fuerit: ità — tamen nenimium velómae alimentum illi fubtrahatür,acidé quiin egro curatur affectus, in fano creetur, Ab- furdo ruflici quidarn pharmaco ruminationem reftitüi putànt;fórdibus vaginaruià excuffis & buccella panis ori inferenda infperfis. Si bos cibum faftidiat; pabulum eius amuürczfufficienti portioneinfpergito: Oleietianrefi- nzaut terebinthinz,fingulórum &quis partibus miftis; ad radicem vÍquecernua bouis deungito; Florentinus; PlzrofQue fané affectus faftidij fymptoma comitatur, yt malidem humidàm;capitisdolorem;cruditatem,tumo. rem palati;alui profluuium;tormina & ventris dolorem;&c; |; Vide etiam fupra vbi de rátià fub linguà diximus, Nulloautem tempore;& minime xílate, vtile eftbouesin ciüifum concitarisnam eà resaut citáluumy aut.moóuet fcbrem. Cholera affe&iscruracauterio vfq;àd vngulas exurenda funt; pofteaquelauacro calida aqui affidue fo; ueüda,contegendad; ftragulis, Florentinus. Ventris&nteftinórum dolor fedatür vifunanti&( anfetisy Veget.) ào & maxime natis quàm ficonípexerit,cui inteftinum dolct;celeriter tormento liberatur. Eadé anas maiore pro- ' fe&umulos;& equinum genus conífpectu fuo (celeriter) (anat. Sed intezdum nulla prodeft medicina, . Sequitu£ tórminum vitium:quorum fignum eft cruenta & mucofa ventrisproluuies. Remedia funt cupreffini quindecim- coni,totidemq; galle, & vtrorumq; ponderum vetufliffimuscafeus; quibus in vnum tunfis admifcentur auftcri vini quatuórfextarij,qui pari menfura perquatriduum difpenfati datur: nec definit lentifci, myrtid; & oleaftri cacumina viridis (ita. vtlentifci myrtid; & oleaftri cácumina prebeantur; Veget.) Aluuscorpüus, àc vires. carpit, opetid; inutilé redditiqua cum accident, prohibenduseritbos potioneper triduuinis primoq; die ciboabftinen- '.. düs Sed mox (fecundo die) cacumina oleaftri,& aründinis (canna fylueftris, Veg.) item bacc lentifci;& myrti daüds,nec poteftas aqua ( poft triduum etiam, Veg.) nifi quàm párciffime facienda cft. Suntqui tenerz laurus caulium libram,cüabrotani macerati (aliàs hortenfis; Veg.) pàri portione dent,cum àqué& calide duobus fexta- 39 cij;atq ita faucibus infundant, eademi; pabula, vt fupra diximus,óbijciant. Quidà vinàceotum duas libras tor- |. refaciunt;&itaconterunt,& cum totidé fextarijs vini wieso and: medicamentü prebent,omniq; alio hu- wise ** vÍ3; ad fanguiné perpungenda.Ali] circácaudam folutioné facientes,donec effluàt (anguis, poftca linteolo deli- gant. Alij cepás cü faletundentes àdmouentesq; fedi quàm penitiffimé fieri poffit, poftea boues impellunt; eosd; KO cogantad curfam.Alij terentes nitrum perfundentesq; (Avere, fubaüdio /9em;id eft aqua rcfoluétes) per osinij- ciunt. Hzc Paxamus:;pleraq; auté eàdem remedia fuperius ex Columella ad cruditaté defcripfimus. Bouesin Cy- pro contratormina hominum excremeitis fibi mederi ferunt, Plin. vt inter prouerbia dicimus. Aduetíus diar- rhoeam,rhamni folia centuridens,afphaltoq; mifcens, da comedendà: Quidam folia mali Punici macerata farte nz; ifta offerunt. Alij farine hordei cotylas duas; & farine tritici tórrefaGi mediam cotyli partem inifcentes aquáporrigunt;Paxamus:Hodie quidam ex noftris ferpylluri contra ventris profluuium commendantali) bur- fam paftoris. Qnidam boues foriolos & ftercoreliquido laborantes noftra lingua vocant rezaiz. Lien boum etia |. quandoq; lentis craffisq; humoribus infarcitur; vndenon liberantur, & diüturnus fitaffettus : dignofcuntur ex tuffi,cum aliásinfeflante, tum maxime quáandoad curfum agüntur, Petrus Crefcent. Mülis fübrenalis vocatur quotiesà pofteriotibus debilitasapparet,& lumbi dolete credütur;fupctius interfpecies malidis memorata.Eiuf- $9 dem;nifallor;loci affe&us efl, qué noftrates vocát dre Blaterz vaider dem krgitz, & nefcio quid concreti fanguinis il« lic repeririaiuntforis nihil apparereiremedio effe vrtic& fafciculüm cum radicibus, quem puto faucibus eórum ingerünt,vt rumpatut abfceffus. Cum fanguinem minguntboues,raro euàdüt; Aiünt autem cuim práta pafcuis aperiuntur, propter nimiam pabuli pinguitudinem folerealiquando hunc morbum fequi, aucto nimirtim fan- guine ex alimenti copia:zindenomen etia ciapud Germanos grafjrechsid eft morbus ex gramitieiferé enim obori- tur cüni à montibus vel mácris pafcuis ad letiorá migrauerint. Kemediatentàntur liutufmodi: hordeum in aqua decoquitur;fimulq; lardum & pánisidecó&umillud infundunt. Aliqui blitum (quód circà fimeta &folo pingui prouenire folet;iomine fanguinariz, caulibus & folijs rubris) tuftim falitü d prébent. Nafcitur & herbula qua dam in collium montiumq; humidis & glareofis locis) herbaipfa feffilis efl; fine caule; folijs ex viridi pallidis; triü digitorum (fi bene memini) piüiguibusac fi oleo illita effent (vide pingüiculum vóco) Hofculis colore & figurà 6o fere violarum.quas Martias dicimus;per fingulós pediculos fingulis : hancaliqui noftrorum aloco natali vecant —— gmofsgele 8t ad fanguinis mictum cómmieridant:& mülierum quoq; ménfibus fiftetidis. Alij fecreto experimento iuglandium nucamentain ouo exhibenda celebrát.Sunt qui ipfam cruentain vrinam dum redditur excipiunt, | acrurfusftàtim peros infundunt, Miliercule quédà fuperflitiofe fpii& appendicis (quàm Galli fpinam albam yocant;nos bagendern) Ífpinàm Ynam in terta d güt eoin locó,1r quem otium cruentum defluxetit; fi cüm pri- inum cruentà effe ihcipitid fecerint , malum defiturum perfüafz. Preterea adfiftendüm fanguinis ini&tura vix quicquam efficacius cffe aiunt hérbà Roperti vel grátia Dei vulgo dicta , quain cami ob caufam paftóres i nione tibus nóftris vocatit barz&rantid eft vrinalet. Quamuis enim verbum barzenfitm pliciter vrinam reddere 6gni- ficetirüfticitàmen apüd nos aliquando priuatim de crüenta rina eo vtuntur. TInferurt autem herbie Roperti manipulósaliquotcontufos. Alij tormentillz lierbam fimul & radicem terunt ac fáli mifcent.. Alij mufcum de 56 nuécazborein cibo prebenti& nifi profüeit; butyrum crudum admifcent, Alij (f bene siia pulpa 4 $4 e De Quadrupedibus folia contüfa filitád; oriimmittunt. Oportet autem hoc morbo periclitantes boues;in flabulo quiefceze; hefu- bitaneus (vt vocant) fanguis fuperueniat:& fesno tum aliotum cordo falubri pafci. $i membrum cozendicis vi-- tioxalimentum non fentiat;& éoritabefcot,fzpe diud; illineshoc vnguentojquod reeipit ceram iu tadine; axongiam deruffo máialt ; medullam fabuci arboris bubulam med ullam acfeuum & fal adignembullire & mifceridebent, Alij deopima peni aC diu bullierit ;innatantem pinguedi- nematferünt, moxiureéquod reliquum efljlocum affectum lauant;deinde pinguedinem perfricando illinünt ad folem:aut fi folis copia non fit;afferem igne calefa&tum membreadmouent.Alij infffivi iubent;allio,axun Bid: herba fabina & fuligirie tritis mixtisqjbobus (imul & equis vtili medicaméto. Herba pidrie(h ippomaratlirüm videtur) vtuntur Khetiad vaccarum dyfuriam. ^ | f glandismagn ic em,quz orinia * FU ft quandolac etiam cruentum excernitur:quoanimaduerfo,muliereulelac omne emulfum aquzfluentiin- 1s funduntzalis rnul&rali inuerfoid e&fundoimmulgents; & figno crucisnotant. Hacferibo vt aniles fuperflitio- nesiftz proditz improbertur. Vaccam fuiffe Pirinthiaccepimus,cui cibi excrementá extenuatüm per veficam zranfmittebatur,diffeCtusá; anus denuó propere coalefcebat,nec refecando euincere vitium poterant, Aríftote- les. Bouesgregales (vt Ariftotelesfcribit) morbis duobus tentantur,ftruma, de qua fupradictum eft: & podagra affe&tu zgre curabiliifacithacvt pedibusintumefcant:& quamuis non intereant, tamé vngulasatittant : valent meliuscornibns piceillitis calida.Hzc Ariftot, Ex alibi; Vngulas cum delorearticulotum laborat bos nonamit- tit, fed pedestantummodointumefcunt vehementer. Et rurfus alibi, Nec pedum dolores fentiunt boucs,ficorü cornua illinantur cera;aut oleoj4ut pice. Boum attritis vngulis cornua vngendoaruina medentur agricole, Pli- nius, Non fübteri pedesbouim fi prius cornua pice liquida perungantur;reperimus, Idetn: Boucs pedes nc fubtc- rant, priu fqu amin viam quoquam agás; pice liquida cornua infima vnguito, Catd. Percornua bic vngularutn 4$ - fubflantiam ifitelligosvt ctiam vernaculalingua appellamus:licet Plinius non ita accepiffe videatur. Subtriti pe- des eluuntut calefacta bubuli vrina:deinde fafce farmentorá incenfo,cum iam ignis in fauillam recidit,feruenti-- buscineribuscogitur infiftere, ac piceliquida cumoleo, velaxungia cornua eiuslinuntur, Columella, Sanguis dimiffus in pedes elaudicátionéafferttquod cum accidit, ftatim vngulainfpicitur: ta&usauté feruorem demon- ftrat:niec bos vitiatam pátrévebementius premi patitur. $ed fi fanguisadhuc fupra vngulasin cruribus cft; frica- tioneaffidua (ad triduum triti falis perfricatione , Veget.) difcutitur:vel cum a nihil profuit, fcarificatione des initur. At fiiáin vngulisefljinter duosvngues cultelloleuiter (Icniter) aperies. (& mundabis intus, Vcget.) Po- ftea linamenta (ftuppa) fale atq; aceto imbutaapplicantur, acfolea fpartea pesinduitur , maxim ed; ncinaquam pedem mittat;& vt ficce ftabuletur, Hie idé fanguis nift emiffus fuerit; fanicrm creabit, rauerit;tárde procutábiturtac primo ferro cipcuhicifus, & expurgatüs ( espurgatur ad viu&, Ve: et.) deindepan- 38 - fisaceto & fale & oleo madétibus inculcatis (aliàs impletur, Veg.) moxáxungia vctere,& feuo hircin o pari pon- dere deco&tis (aliàs ferro candeti ftillantibus; Veget.) ad fanitaté perducitur. Si fanguisin inferiore parte vngulz eít (Veget.addit,nec aperturam faeit; & tanti claudicat animal) extréma parsi pfius vnguis ad viuum refecatur, & ita émittitur;ac lineamentis (ftuppa vellinteoliscum fale & oleo & aceto infufis, Veget.) pesinuolutus fparteà munitur. Mediá vngulá ab inferiore parte nó expeditaperire;nifi eoloco iam fuppuratio fatta eft. Si dolorc ner- vorum claudicat;oleo & fale genua, poplitesqd;,& crura confricandafünt;dohectanetur. Si genuaintuimuerunt, «alidoaceto fouenda furit; & lini fcincnjaut milium detritum;cófperfurná; (infufumd;, Veget.) aqua mulfa im- ponendü fpongiz quoq; feruentiaqua im butzj& expreffa;atq; melle lite recte genibusapplicátur,ac fafcijs cir- cundantur: Quod fi tumori fübeft áliquis hum orfermentti,vel farina ordeacea cx paffo, aut aqua inulfa deccóta imponitur: & cüm maturucrit fuppuratio;refcinditur ferro ead; emiffa , vt fupra docuimus, linamentis curatur. 49 Poffurit etiam (vt Cornelius Celfus pracipit) lilij radix;jautfcylla cum fale: vel fanguinalis herba,quam zeAvyovov Griéiappellant;vcl marrubium ferro reclufa fanare.Peré autem omnis dolor corporis,(i fine vulnere eft, recense fomentis melius difcutitur: vetus auté vritur, & fupra vulnus butyrum vel caprinusinftillaturadeps , Columella. Si ob partis frigiditatem (inquit Florentinus) bos claudicet; pedéablücre conuerit,locumq; aff Cuin (vbi fcal- pello fuerit manif- ftatus) fouere veteri vrina. Dein vero fale cófpergere;atq; ex fpongia peniculoüe alio munda- re His (a&is;adeps hircinajauntbubula; probe contufa; parti dolenti ex ferró calido inílillanda cft. Sin auté,quód calcárit crectá palumjautaáliquid fimilejbos claudicare videatur;cetera quidé omnia fimiliter facienda funt; cer auté cum oleo veteri,melle;& orobi farinajfolutam rcfrigeratamá; vlceriimponere debes. Poftea vcró;accipiens incretam teftulam, ficusQ, aut mala Fünicatundens atq; permifcens, vlceri circumponito : ac linteo aliquo deli- gato 2deó curiof é,vtexternarum rerü nihil fubingrediatur,donecbos ipfe firmiter poflit flare. Sic fiquidépercu- $9 rabitur:tertia auté die fimili medendi ratione fuccurrito. Si claudicetob materizinfluxü,olco & paffo concoctis, ars ipfacalcfacienda efl;ac de'n calida polenta hordeaceeilli imponenda; Caterum vbi pars ipfa tenera & mollis eft reddita;apetienda eft; extergendaq;. Poftea veró folia liliorum;aut fquillam ex falejaut polygonon;aut dehiq; prafium contufum impohcre expedit, Hactenus Floreatinus.Si quid pedéaliamiie parté bouis penetraucrit,cu- fandum eft vt extrahatur cü radicibus arundinis tritis, vel radicibus di&tamni füperpofitis & fafcia alligatis, vel alijs medicamentis quz fpinis extrahendisadhibentur in equis,vtin illórum hiftoria docuimus,Petrus Crefcent; Sitalum;aut vngulam vomer lzferit;picem duram,& axungiam cutn fulfure,& lana fuccidainuolutam candente ferro fapra vulnus inurito (aliásinuoluito, & candéte ferro fupra vulnusimponito, & vngito, Veget.) Quodidé remedium optimefacit exempta ftirpe;fi forte furculum calcauerit; autacuta tefta, vcl lapide vngulà pertudcrit, quz tamen fialtius vulnerata eft lacius ferto circunciditur,& itainuritur vt fupra precepi:deindefpartea calceata &a ertriduum fuffufo aceto cüratur. It&fi vomer crus fauciarit, marina la&uca quà Graci sfipa ov vocát, admifto bucnosiitur-Mirits claudicabuntarméta,fi opere difiun&tis multa frigida lauétur pedes:& deinde fu ffragines, coronasaé difcriméipfum;quo diuifa eft bouis dk bie axungia defricetur, Columella. Cum fiffurx in pe- dibus dehifcunt;piln[en oder fchruuder fanguinem detrahtiubent. Hetruria myriophyllon (Hermolaus legitmil- lefoliam) appellat herbáin pratis tenuem àlateribus capillamenti modo foliofam; eximij vfus ad vulnera: boum datur opera, qui fi fuppu- neruos abfcifos vomerefolidari ea rurfusd; iungi addita axungiaaffirmans, Plin. Hisiam perfcriptis cum à remedijsad reliqua de bubulo pecore dicenda tranfiturus effer ; in libellum quen- dam qui diuería remedia manufcripta Germ anicé continebat, incidi : que & ipfa corollarij vice przcedenti- bus adneétere operepretium duxi. Sunt autem ifla; Si peflilentia bubus ingruerit , radices afari in * tóquito&in potu ekhibeto: velipfas contritasáque infpergito & faucibus infundito: velteflas limacum, fuffi- ciunt 79 Bos €9' Vacca. C... D. Lib. 1 $f ciuitatem fingülis bubus Gngulc.Alij herbam cruciatam gentianz fpecierti; vt fupra disi; pariter ciim litiacum teflis terüht,& per osinfundunt. Alij viream auream ( fic Itali vocarit; nos beidnifzb w'udkrau ) contritai pani iinponunt & oriinferunt. Forfati hzc Diofcoridis Panaces Chirontum eft , flore auteo,folio nofi ámiáraci, vt iri IDiofcoridelegitur,fed lapathi, vcit Plinio , maiore & hirfutiore: radix parua tioni alte detmittitur,güftu acri : na^ fciturin montánis,fitcis &afperis. Diofcorides ferpentium veneno potam radicem, vel illitam comai refiftere docet.Afclepien pátiaces& Chironion Heracleo calidiora furtt, (ego cum Galeno potius minus calida legerim) hinc floribusipforum & feminiead maleficá vlcera & phyrata vtuntur, Paulus & Galenus. Arholdus de Villá no- dá virgam auream apprinte laudatà viribus vrinz cierida & calculi renum frarigendi : Italorum quidatn herba Judaicam vel paganam vocarit. Auicenna per herbam Iudaicam eruum intelligit i recentiores etiatn vnam fideris 10 tidis fpeciem eodem. nomine vocitantquafh alij retrahit, Noftrátes coftum hortenfem quoque homirant herd - vi[ch Néundkraut, Vragus fras wen kraut/Sicfit,vt cum vel vna res diuerfisnotinibus appcllatur,vel rürfus diues fa vno,magna apud plerofque rerum inftitia & confüfio nafcatur.. Bouesfi intumuerint,calendulz füccurn curi aqua potandum eis mifceto. Sanicula & eüpatorium ( qued vulgus agrimoniam vocat ) in vino decocta bourn vulücribus imponuntur.Si bos à ferpente morfus fuerit, butyrum de menfe Máttio cum falead focum perinifce; & illine : vel pelle muftelinalocum demulce. Sivleus malignum , quod vulgo vettnem appellamus, infeflat;car- duos edendosapponito;tum bubus,tum equis precipue : aut radicem Valeriani orecotnmanfam fupetilligatos. quód & hominibus prodeft Boui pulmonario herbam pulmonariam atboribusadnafceritemi , contritam, panids cum faleinfperfam 1 faucesdemittito. Aduerfusmalum , quod noftrates fanguirierh fubítaneum vocant, ( de . quo fügt bi de inflationediximus ) vrticarum radices ex tribis plantis colle&ta;in cibo medentur. Cum fan- £0 guinem cx vefica reddunt boues,quietiin ftabulo permittendi fubt, heforté fanguine fübitaneo corripiantur. Si Boni aut vituloaluusnimium fluat,toftam auenz farinam faucibus imfnittes,& pancin toftuminfperfo fale:óXys lapathi quoq; femen in cibo iuuarecertüm eft.Contrà.fi excrementaalui retitieantur, mufcerdam & cannabisics men in fauccs inferito : vel vaccinum lac calidum; vel coquinariam collnuiem vetereminfundito. Doum & vitu- ' lorumlumbricos expellesinfufo fucco quem exprefferis é foliis & radicibus bete rubce : ldem inedicamcentuni - pueris etiam conducit. Alij pollinem burfz paftoris dictz aduerfuseofdem commendant: quos ego ertareiudi- co :àlia enim berba efl; quati vulgo Germani Newrmhkrant appellant,nafturti fylucftris genus , cui fimillima feri num conceptacula burfx pafloris funt ; adlumbricos ióaximé commendata, Cum vaccafostauerit,ex auenáfo- mentum ftatim admouetor;vt prorfus liberetur.Si poflfeeturam viribus exhaufla erit, adeo vt confiftere vix que- at;flores feeni facco falario infarcti.&in aqua deco&ti ; dorfolumbisd; bene calidi imponantur:; bis die fal qaa ($9 tur,&in folem progredi permittatur,ac.cibus ibidem praebeatur. Si vaccam taurirevoles,falfam bouis carnem 1u- glandis magnitudinein oseiingerito. Vel, Cum vitulusmenfis vnius ztatem attigerit; falem vaccelingendum tani calcfacito, quàm fcrre calidiffimum manu potes, & quattraut quinquies vaccz offerto, mox taurum defide- abit. Pediculos boum & vitulorum hoc vngento amolieris, quod conflat crema lactis fcfquifextario, butyri inenfura,qua duasiuglandes zquet,& refine pari; falem abunde addes, & paritcr ferucfacics: cum opus erit illi« nes. Aliqui lauant eos decocto Sabinz,cuialumen etiam infpergunt. Siquid noxij aut venenofi boues deuoraffe .Nidebuntur, quod cuim cxaliis fignis, tum inflato corpore,facile e& coniicere : przftantiffimamantidotum & o« innibus theriacis vulgaribus( nam illas quoq; pecori venenato quidam infundunt ) longe pizferendam, & raul- tis experimentis cclebrem , ab amico quodam , dum bac fcriberetm, excepi huiufmodi : Gentianz radix in polli» , nem redadia, & flillatitio liquori ex fecibus vini (aquam ardentem vecánt ) permixta infunditurin fauces bouis: 4o Autfigentiana defucrit,liquorctiam folus. Idem pecori vehementer noxium effeaiebatgenus illud glutinis aerci (ficenim appello,cum nomen aliud ignorem ) quod colore fübflauo,molle, & coagulatum in murisinterdum & herbis adhzrensinuenitur. Ruflici quidam traiicicntibus in aere flellisid nofciaiunt : & gramen ctiam cui bafe- rit,'icct aquis plüuiisablutum,venenofam vim retinereafferunt. Non defunt qui iusin quo hordeum diutiffime co&um fuerit, vnà cum cremorefiueipfo hordeo, pubuscontra quemuisignotum morbuminfundant. Bourn etiam quidam morbus eft,quem aliqui-Galli vocant du cru;quo fepe pereunt boues, quioritur ex co,quod vaccae in pluuia diutius refrigeratz fuerint. Rufliciin hoc morbodicunt pulmonem coflis & ping adhzrere: &fi quis contrectet crucem;id cfl;os facrum non poffe patiillam contre&tationem fed fe fubmittere : Etaliquando etiam vi morbi fatifcereomnibus cruribus, vtinfiftere tandem non poffint ; & quanquam fubindecomedant,confu- mantur tamenatrophia & marcore. Contra bunc morbum ALR eftaldus optimum remedium effe dixit,vtab anu $6 quadam curante audiuerat , maximam fpeciem millcfolij, qui catero multo maior in fcpibus nafci folent intra corpus dato. Vetula illa herbam vocabat bien tourneexoc & Qupicpiv, Vt puto. Alij fic affcclis vaccis folia confili- ginis circumponunt.Eft & alius morbus boum quiapud Germanos die voe//e nominatur, cum ex cruditate & ple- nitudine cibi boues inflantur morbus ( vt audio ) peracutus, ad cuius enrationem etiam incantatione quidam vtuntur,huiufmodiferó,In nomine patris , & filij, & Spiritus fan&ti , feéirt ich , daft die boefe blater, die in difem vich- v zerfbringe , inflationem fcilicet veficam nominantes & ne naturalis vefica diffiliat viverborum,vt fibi perfua-' dent,cauent addito verbo die bocfe, Ad vomicam pulmonisin Anglia dant pulmonariam ( id efl; confiliginem ) &ccreuifia cum fuligine. A. il ^ D. 6o J | T2 | Non probatPliniusillos , qui fübtilitatein animi conflatenon tenuitate fanguinis putant, fed cute js mentisque corporum magis aut minus brnta effe : boum tergora, fetas fuum obflare tenuicatiimmeantis fpiri- tusinec purum liquidumque tranfmitti.Sunt fané boues ingenio miti,remiffe,& minime pccuicaces, Ariftotcles. Agnofcunt vocem bubulci,vecatique nominibus propriis intelligunt;iuffisquearmentarij aut prafe&ti parent & obfecundant, Florentinus. Moresin operario boue quales probentur,infra dicemus. Doues ccelum olfactantes, feque lambentes contra pilum,tempceftatem prefagiunt;Plinius. Hu£ss arator item trabit atre [9na procella, Lam- bere f hhgua prisa boi vefrigia fort. Fidertt, aut dextrum profternere corpha i8 aymsummo s eut fi proüxts atto rás mugitibus implent, ,— SPajcua linguentas vix veifere , Àuienus. eJMellspedeid, bones , [beHlantes lutisma car di. AN aribushumiferum , duxére ex. aere fuccum,, Cicero. | Tam fi proximum eft, vt pluat, ad dextram. 79 Dos cox& vertébram inclinatur : Íin ferenum tempus propé futurum cit, ad finiflram incuruatur. A - , LY E 4 Praterea $6 —5 SDe Quadrupedibut dicauit; . Ls NO Ofov d Exxtapitras EA ripas oid i nal K Mirigét; uot ai TarTép e yuuauitelioi gato ud : Kwxvray, au cVU 3 ez,wovAeywigervojfias. | e. e, v - | Rubram veftem nón ferunt,quiad boues ( tauros maxime, fed magis bubalos ) accedunt; neque fplendidam; qüiad ele phantos,quod eiufmodi colore eas beftias conftetefferari,Gyllius. Apud noscum exacta hyeme vaccz primum in pafcua emittuntur, quauis proximam cornibusadoritur: quz tum victa fuerit ; totam deinceps zfta- tem alteri cedit.Sunt qui allium cum fale vaccis fuisprimum emittendisin cibo prebeànt , vt relique omnes pro- 210 je pter odorem eásauerfentur : Íed minus placidzinde fieri cxiftimantur. Suntqui nefcioan allium an aliud quid- ' piam bubusedendum ingerant, vt àcateris vitentur,& ipfi herbis abundéfruàhtur; Boues lupusinuadit : alitur enim carne; Àriftoteles.Caudalupi fufpenía füpra przfepes non poterit éomedere ( bos, Alberto ) cenam fuam d diu ibi fuerit, R afis, Si bosferus funelaneo ligetur, máfuefcet, Ráfts. ZElianustaurum manfuefcere fcribit, fe dextrum ipfiusgenu fafciadeligetur. Cynamyni populi cantes alunt,quibusfe contraIndicosbouestuentur,Dio- dórus Siculuüs.Boi Jon qouverzq ezjovi mue s on) ook ana hoc eft;bos grauitatem quandam & fimplicitatem vultu ac mori- bus przfe fert, Adàmantius.Atiflotelesin phyfiognóomonicis illos, quibus facies carnofa eft;remiffi & ncgligentis ànimi effe coniicit; quibus magna;ignauos feutardos: quibus oculi magni.fimiliter : quibus admodum caui,mi- 4s tes,&illosetiam ignauos; quibus fróns magnafit : poftremo querulos & indignabundos; quibus vox primum grauis,in finé acuta fuerit ? quod eádem omnia in bubus fimiliter fe habeant. | | MN | Müultiplicem ex bubus vtilitatem capi Philes pocta recentior iftis verfibus complexuseft : loy Veusiv dios, XopiCd Qogie Kai cr yea'yse &) QeA€t rec ce Trüv86s Kol jàAd ardet Teo ECA GU» TUO» Merz reru 3, waAictas tont. Hoceft,Boüm vfus extenditur ad vecturam,agri culturam,lac & opera lataria;deiiqi adapüm reffaurandam fo- bolem. Quid,inquit Cicero;de bobusloquar? 2E ipfa terga declarant non effe ad onusaccipiendum figu- yata:ceruicesautem natz ad iugum , tum vires humerorum & latitudines ad áratra extralieida , quibus quum teriz fubigerentur fiffioneglebarum , abilloaurco genere; vt poeta loquuntur; vis nullà vnquam afferebatur. Ferrea tuns proles exorta repente e£ , — A4u[ag, funefium prima fabricabier enfem j Pipe ematia vintium domi-. tmi, iuuencum. "lanta putabatur vtilitàs percipi ex bobus; vt eórum vifceribus vefci fcelus haberetur. b 5s j. Cüranduim eftomnibusainisin hoc &qué atqüe ii Feli quis gregibus pecoris,vt dele&us liabeatur : nam & ; enixz & vetuftz, quz gigücre defierunt, fummouendz funt,& vtiquetaurz; que locum foicundarum occupant, ablegande,velaratro domándz; quoniam laboris & operis non minus quàm iuuerici propter vteri fterilitatem patientes funt, Columella.Tuuencus cáfttatusaptiór fitiugo, & manfuetier tractabiliorque,& laboris focium mi- xifice diligit; vt fupra diximus.Boum vu gariüm quidam funt maiores; quórum víus eft in locis planis: alij mino- res,qui feréad móntesremittuntur : m ediocres vtrifq; conueniunt locis: Oportetautemadultos boues non iu- niotes laboribus deftinare, Petrus Crefcent,. Qui in emendis bubus fequenda; quad; vitanda fint,non ex facili dixerim(inquit Columella)cüm pécüdes pro regionis cocliqueftatu & habitum corporis; &ingenium animi,& li colorem gerant: alie formi funt Afiaticis,aliz Gallicis, piroticisaliz : nec tantum diuerfitas prouificiarum, fedipfaquoq; Italià partibus fuis difcrepat.Campania plerunq; boues progetierat albos & exiles , labóritamen &c culturz pàtrij foli non inhabiles; Vimbrià váftos & albos,eademque rubros : hec minus probabiles animis quàm corporibus.Hetruria & Latium com pactos,fed ad ópera fortes. Apenninus duriffimos,omnemque difficultatem tolerantes, necab afpeétu decoros : Qué cuin tam varia & diuerfa fint, tamen quadam quafi communia & certà precepta in emendis iuuencisaratot fequi debet : ead; Mago Carthaginenfis ita prodidit; vt nos deinccps memo- P » r D *, 9 * A * * * "P in Li m—— SAU UEM rabimus.Parádi funtboues nouelli;quadrati( viribus magnis grandibus membris,cornibus proceris(amplis)ni- 6ó A 7á grant io EU) 3e Bos €5 Vacca. 258 Li. Í. | | YAT grantibus& robuflis,fronte lata & crifpashirtis auribus;oculis & labiisnigris, naribus refimis patulisáue , ceruice longa& torofapalcaribusamplis , & penéad genua promiffis, pectore magno ( lato ) armis vaftis,ca paci &tan- uam implente 4D Reha ecl craffis coxendicibus ) dorfo re&o planod;,vel etiam füb- DEC QN rotundis,cruribus compactisac rectisfed breuioribus potius quàm longis, nec genibusimpro-- bis,vngulis maguis, caudis longiffimis & fetofis pilofisque; corpore denlo breuique;colore rubeo vel fufco;tactu «orporismollitfimo.Hactenus Columella de bouisaratoris electione. Bosem rubeum ab aratortbus probaridi- fcimus:qualis fortaffe ef quem hodie Venetiagricolzlorum fuo vocabulo ppellitant : Necenimidem prorfus €oloreftrubeus;qui ruberànobis,à Grecis &gudpoe dicitur, N1c.Erythreus. "Talis note vitulos;id eftjjuuencos vel boues indomitos & rudes ( inquit rurfus Columella)oportet cum adhuc teneri fünt;confuefcere manu fre quen- ter tractari,ad przfepia religari,vt exiguus in domituralabor eorum , & minus fit periculi; Verum neq; ante ter- tium,neq; poft quintum (quartum Varro annum iuuencos domari placet : quoniam illa ztas adhuc tenera eft, heciam predura, Columella &Pallad.Domitura boum in trimatu,poftea fera;ante prematura; Plinius, Eosau-. tem,qui de gregc feri com prehenduntur; fie fubigiconuenit. Primum omnium f; paciofum ftabulum prapare- tur, vbi domitor facile verfart,& vude digredi fine periculo poffit. Ante flabulum nulla anguftiz fint;fed aut cam- pusaut via laté patens,vt cum producentur iuuenci,liberum habeant excurfum;ne pauidi autarboribus,aut ob- Jacenti cuilibet reifeim plicent;r oxamq; capiant.In flabulo fint am pla prafepia, fu praq; tranfuetfi afferesin mo- dum iugorumaà terra feptem pggibus elati configanturad quos religari poffunt iunenci (boues indomiti.) Diem deinde; quo domituram aufpiceris,liberum à tempeftatibus,& à religionibus (impedimentisomnibus) matuti- num eligito: (quo capti perducanturad ftabulum ) canabinisd; fanibus cornuaiuuencorum ligato : fed iaculi, quibuscopulantur ; lanatis pellib üsin uoluti fint, ne tenera fronte fub cornua lxdantur :cum deindebuculos comprehenderis,extra ftabulum producito, & ad flipites religato ita, vtexiguumlaxamenti habeant, diften tque ánterfe aliquanto fpacio;nein colluctationealter alteri noceat.Sinimisafperierunt, patere vnum diem noctem- Que deferant ( inter vincula mitigentur iciuniis) fimulatq;irascontuderintmanu producanturjita vt & aliquis antej&à tergo complares,qui fequantur,retinaculis eos contineant:& vnus cum claua fálignea procedés modicis ictibus fübindeimpetus corum coéerceat.Sin antem placidi &quieti bones erunt; vel eodem die, quo alligaueris; ante vefperum licebit producere; & docere per mille paffus compofite , ac fine. pauore ambulare ; cum domum perduxeris.ar& ad fLipites religato;itane capite moucri poffint: tum demum adzlligatos boues,n eq; à pofterio- re parte , negs àlatere, fedaduerfus placide, & cum quadam vocis adulatione ( appellationibus blandis, & illece- brisoblatoruin ciborum)venito ( bubulcus admulceat ) vt accedentem confuefcantafpicere : deinde nares per- fricato,vt hominem difcantodorari.Mox etiam conuenittotatergora & tra&tare , & afpergeremero, quo fami- liatioresbubulco£fant: ventri quoque;& fub femina manum fübiicere, ne ad eiufmodi tactum poftmodum pa- uefcant : & vt ricini;qui plerunq; feminibus in hzrent;eximanturzidd; c(i fit àlatere domitorflare debet; ne calce (autcornu)cótingi poffit(quod vitium fi in primordiis effectui fibi ceffiffe fenferit; obtinebit.) Pofthzc didu&is malis,educitolinguam;totumq; eorum palatum fale defricato; libralesqd; offasin prafulfz adi pisliquaminetin- Gas;lingula ( in gulam; Pallad. )demittito;ac vini Íingulosfextarios per cornu faucibusinfundito.Nam perhac blandimenta triduo feré manfefcunt, iugum; quarto die accipiunt, cui ramusilligatur, & temonis vice trahitur: interdum & pondus aliquod(leu e)iniungitur,vtmaiorenifu laboris exploretur patientia , poft eiufmodi experi- menta vacuo ploftro fübiangendi;& paulatim longius cum oneribus producendifünt. Sic perdomitimoxada- ratrum inflitu&tur,fed in (aba&toagro;neftatim difficultatem operis reformident;néve adhuc tenera colla; dura o profciffioneterrz contundant. Quemadmodum antem bubulcusin arando boueminflituat; primo ( inquit Co- , lurnclla) preceptvolumine : curandum ne in domitura boscalce;aut cornüquem contingat: nam nifi hec caue- 59 6o anturjnunquam eiuf odivitia »quamuisfübacta;eximi poterunt. Verümillaficagenda precipimus, fi vctera- num pecus non aderit: Nam fiaderit,ex peditior,tutiorq; ratio domandi efl; quam nosin noftris z grisfequimur: nam vbi plauftro autaratro tuuencum confüefcimus;ex domitis bubus valentiffimum ,eundemq; placidiffimum cumindomito iungimus;qui & procurrentem retrahat, & cunctantem producat. Si veró non pigeat iugum fa-- bricare,quo tresiungantur,hae machinatione confequemur , vtetiam contumaces bones grauiflima dna non recufent: nam vbi pigerunencus mediusinteft duos veteranosiun gitur, aratroqueiniuné&to terram moliri cogi- tur,nulla efi imperium ref puendi facultas: fiue enim efferatus prohilitduorum arbitrio inbibetuür : feu confitiit, duobus gradientibus etiam obfequitur : feu conatur decumbere , à valen tioribus fübleuatus trahitur : propter qua vndiq; neceffitate contumaciam deponit;& ad patientiam laboris pauciffimis verberibus perducitur. Eft et- iam poft domituram molliorisgenerisbos, qui decumbitin fülco : eum non feuitia; fed ratione cenfeo emen- dandum: nam quiflimulis,autignibus, aliisquetormentisid vitium eximi mceliusiudicant, verz rationis ignari funt,quoniam peruicax contumacia plerung; fzeuientem fati gat. Propter quod vtilius eft citra corporis vexatio- nem fame potius &fiti cubitorem bouem emendare : nam eum vehementius afficiunt naturalia defideriaquam plagz.Itaq; ft bosdecubait,viliffimum eft fic pedes eius vinculis obligari ; neaut infiftere,aut progredi;aut pafci poffit :quo facto inedia,& fiti compulfus deponit ignauiam,qua tamen ratiffima eftin pecore vernaculo :longe- queomnis bosindigena melior eft quàm peregrinus; nam nequeaqua;nec pabuli , nec cceli mutatione tentatur, neq; infeflatur conditioneregionis, ficut ille qui ex planis,& campeflribuslocis ; in montana &afpera perductus eft, vel ex montanisin campelttia:itaque etiam cum cogimurex longinquo boues arccffere , curandum eft vt ex milibus patriislocis traducantur: item cuftodiendum eftjnein corporatione (aliis comparatione ) velftatura, vel viribusimparcum valentiore iungatur: nam vtraque resinferiori celeriter affert exitium. Mores huiüs peco- xis( bouisoperarij ) probabileshabentur, quifünt propiores placidis quàm concitatis, fed non inertes ( arguti, 70 manfueti , Pallad.) qui funt verentes plagarum , & acclamationum, fed fiducia virium; nec auditu;nec vifu paui- di,necadiugrediendaflumina;aut pontes formidolofi : multi cibi edaces; verüm in eo conficiendolenti : namhi meliusconcoquunt;ideoque robora corporum citra maciem conferuant : qui ex commodo; quàm qui feftinan- ter mandunt Sed tam vitium eft bubulci pinguem;quàm exilem bouem reddere: humilis enim & modica corpo ratura pecoris operari debet effe, neruisá; & mufcülisrobufta: nonadipibusobefa , vt nec fui tergoris mole, nec laboreoperisdegrauetur. Hactenus Columella. Noucllos cum quis emerit inuencos; fi eorum collain furcas deftinata inclufetit ac dederit cibum,dicbus paucis erunt manfüeti, & addemandum proni. Tum .itafubigen- dum vt minutatim affucfaciant,& tironem cum veterano adiungát : imitando enim facilius domátur.Et primum Cos $4 (De Quadrupedibut eos equoin loco; & finearatro., tum eoleui fimul arre faciant; & priücipio per arenam, autmolliorem terram dumconíucfcant. Quosad ve&turasalimusitem inftituendu m,vtinania primum d ucant plauftra;& fi poffis,per vicum;ant peroppidum; vbi creber crepitus fit; ac varietasrerum confüetudine celeberrima; ad vtilitatem addu- cito. Neque pertinaciter quem feceris dexteruman eo manendum. Quod fi alternis fit finiftersfit laboranti in al- terutta parte requies. Vbi cerra leuis,ytin Campaniajibinon bubus grauibus fed vaccisaut afinisquódarant,có ! faciliusad arateum leueadduci poffunt;& ad molas;&ad eajfi qua funt;quz in fundo conuchuntur. In qua re alij afcllis, alij vaccisac mulis vtuntur; exinde yt pabuli facultaseft. Nam faciliusafellus quàm vaccaalitur,fed fru- &uofior hec.Cauto agricole hocfpectandum;quo faltigto fit fundus : inconfragofo enim ac difficili hzc valen- tioraparandum;& potius ea,qua plus fructu m reddere poffünt,cum idem operisfaciunt, Varro. Araturos boues quàm at&iffimé iungi oportet, vt capitibus füblatisarent: fic minimé colla contundunt : $i interarbores vitesd; 1o aretursfifcellis capifirari,negerminum tenera przcerpant: Securiculaminfitiuam pendere,quaintercidanturra- dices.Hoc meliusquàm conuelli aratro,bouesq; luctari. Hzc Plin.apud quem plura ad arandi difciplinam lege li- bro18.cap.18.& deinceps: & apud Columcllam lib.2.ca p.2.3.& 4. Bubulcusfiuearatornunquam ftimulo laceffat iuuencur , quod detre&tantem calcitrofümá; eum reddit : nonnunquam tamenadmoneat flagello, Columella. Fortiffima bouis parscaput efb;ideod; cornibuspredita, qua iugoalligantnr. Ceruix etiam ei firmi robuflzque &arfus cít,quamobrem non defunt;quiiugum ceruici com mittant.Syrtatenui fulcoarat;cum multifariam in lta- lia o&toni bouesad fingulos vometesanhclent;Plinius. Vnoboumiugo cenferi anno facilis foli quadragena iu- gera. difficilis tricenauftum eft; Idem. Saferna apud Varronemad iugera ducenta arui , bouminga duo fatiseffe icribit: Catoin oliuctis ducentorum quadraginta iugerum bouesternos, ita fit vt Saferna dicat verum;ad cétum iugera,iügum opus cífe;(i Catoad octogcra;Sed ego neutrum horum;inquit Varro,ad omnem agrum conueni- 236 reputo,& vtrumq; ad aliquem. Alia enim terra facilior aut difficilioreftalia. T'erram duram profcindere nifibo- ucs magnis viribus non poffunt, & fepe fracta burarelinquuntvomeresin aruo. Nebonuesoperanteslaffentur; o- leum & terebinthinam concoquens, vngito cornua,Democritus. Boues feriis coniungerelicet; Hoc licet face- re;trahantligna.fabalia, frumentum quod non daturus eris, Cato. "Tribula vel tribulum efttabula faxo vcl fcrro afperatayqua frumenta tererentur : in frequenti etiàm nuncTtalie vfu; Varro. E.fpicisin aream excuti grana o- portet,quod fit apudalios iumentisiunctis& tribulo, &c. Varro 1.52. ae | * : ] "- í* * - Nebonesin area adtrituram sccommodata fpicasinterim edant; dum proculcant;corum bubulofimona- . ! ses illinendz funt: Quz aftuta machinatio perficit;ab illaru m vt fefe efüabftineant. Hoc nimirum animal huiuf- moditetri odoris afperfione deterritum; nihil, ne fifame quidem acetrima premeretur, vnquam ederet, JElianus. Vaccarum alie funt magnz & mediocres qua fobolis gratia nutriri folent; vt vituli mactandi;ac boues plauflris & $6 aratris neceffarij, ex eisgenerentur. Harum lac; licetad cibum & conficiendum cafeum vtile fit , tolli tamen eis non debet;fed pro nutrimento yitulis relinqui. Aliz minores funt; quz lactis tantum & cafci gratia nutriuntur: ideoq; vituli quindecim partn diebus clapiis occidendi funt. Eligendz funt non nimium paruz;& vberibus ma- gnis( & caudis longis, vtaltquiaddunt ) Petr.Crefcent.Non degeneres exiftim andictiara minuslaudato afpectu: plurimum lactis Alpinis,quibus minimum corp oris.plurimumdaboris,Plinius : Altinas apud Columellam non Alpinaslegimus.Boues dicuntur matrices Varroni,quas& fru&uartas rc&eappellaris. Cenomani & Orobij qui- dam quotidiano fermone Bergaminos appcllitant, quos Vaccarios alij dicunt : Germani feneen : & bergaminas ipíasvaccas,qu eregatim in montibus pafcuntur: bergum enim Germani montem vocant: vnde & Bergomum di&uin,quod in montibus fitum fit: videntur & Orobij populiillius regignisinde dicti etymo Greco; quod vi- |; tam in montibus agant :& forte Cen omani Germanicosquaft/enmmannen, id eft; viri vaccarij : vel ceuomani;à ce- » : 4o uajid eft vacca; yt Germani hodic & olim in Italia Altini vocabant. - Nuinerusdetaaris & vaccisfic habendus, vt in fexaginta vnus fitannicul us;alterbimus. Quidam habent aut fhalorem,aut minorem numcrum gregum. Nam apud eum duotanriin feptuagintamatribusfunt. Nume- rnmgregum altus alium facit. Quidam centenarium modicum putant effe, vt ego ; Atticuscentumviginti habet; vt Lucienus, Varro. Noftri Latarij vaccas circitertriginta aut quadraginta vt plutimum in vno grege habent. Vt rcliquis gregibis pecuaiis,fic & vaccis delectus quotan nishabendus; & reiiculz rciiciunde ; quód locum occu- pant earum,que ferre poffunt fru&us, Varro. Vacce cum vcelfterileftunt , velaratrum & plauftrum renuunt, ma- cantur: & cum yetule iam dentibus amiffis non amplius benealuntur Boucs euadent habitiores, fi calida fubin- delauentur: & fi quisincifà cute fpiritumin vifcera harundineadigat,Plinius Poftlaborem pinguefcunt;atfi an- velaborem vi&u &otio abundent;eitius moriuntur. Noftri przgnantes etiam. vaccasad mactandum faginant, 5 idQueoptime fieri àáiunr circa medium gcftationis tempus. Pinguefacies boues ( vtSotion docuit ) fi prima die vbiredierintà paltu,comminuens brafficas , acctoque acri perfundens;easillis porrexeris: & poftea palcis cribro tran(miffis furfur triticeum permifcens, id in dies quinque fimiliterappofueris. Ceterum fexta die hordei reda- &iin polliném heminas quatuorapponens; paulatim curriculo dierum fex nutrimentum augebis. $ed tempus exhibendialienti bobus , hyemeerit, primó quidem ; dum galli occinunt : fecundó autem, circamatutinum crepüfculum quo tempore ctiam dandus eft potus: ac reliquum alimenti quod fupereft, id vefperi exhibendum eft.Ataflates primo quidem, diluculo nutriendifunt boues:fecundo autem ; poft id , hoceftmeridie;acfubinde potus eft dandus. Quo quidem modo;circahoram nonam iam tertio cibans,denuo aquam adminiflrabis. Verum Di 1: m potus fit illis calidior aqua : tepida autem &ftate. Lotio etiam ipforum buceas colluito , extrahens adnatam pituitàm : linguamque à vermibusrepurgato, volfclla auferens ( eygnuntur fiquidem vermesin linguis 60 boum) ac fale deniq; lingüam ipfam infpergito, Hac Sotion.Frifones ftudentimpinguationi porcorum & boum per vnum & cundem é&ibum : bouem enim alligantad przfepe ; miniftrantes ei hordeum cum pilo durum;qui quiadentes non habet, non comminuit hordeum fed in iplo emollitur,& ex ipfo mollitrahit nutrimentum :& altétum quafi integrum emittitur cum flercore.Porcumigitur alligare dicuntur caudz bouis , & ille maflicando grana hordei cum itercore emiffo exillis impinguatur; Albertus. Varro memoratiuuencam quan dam pinguitu- dinecarnisadeó auctam effe, vt in eius córporeforex exefa carne nidum fecerit, & mnres pepererit : Quodin fue etiam in Arcadia fpe&atum fit. Eruum bouesimpinguat, Diofcoridcs. Eruum verum Lugduni vidi; vbià ruflicis fcritur,vt Claudius Milletus medicusillic mibi retulit : id (i fues nimium vorauerint, fangninem per vrinam eis moaeriaiunt,quod veteres ctiam eruoattribuuntià hominibus: accedit & color, qui cortice exteriori detracto intusrubet , quodin Lugdunenfiillolegumince ipfe obferuaui; & A&uarius de eruo fcribit : Hypoftafis orobea 7 | | (inquit) Bos 8 Vacca, E. Lil. I. M"; (inquit )àleguminis (imilitudine nomen habetin vrina, cuius inflar cft os ; ac eiufdem excorticati colo-« rem refert;qui rubeus eft; vitello oui rubeo fimilis. In Germania hactenus | : | egumen hoc non vidi. Ciceris etiam genusalterum orobizum vocant, ab erui fimilitudine; & quod fimiliter fübamarum fit. Ciceram Columella nori tamleguminibusquám pabuli generibusannumierat,que bubus eruiloco detur frefa in Betica, nec hominibus xo dtque nihil differens à cicercula : colore tantum difcernitur, quo ordet, obfoletior videlicet & nigro propior, Hermolaus Barbarus.Idem in Corollario ad Diofcoridis caput delino, ficfcribit : Oleo feminibuslini expreflo fraces & retrimenta quoque ipfa reponuntur,faginando iumentorum generiprecipué bubus, obefita- telolainfignibusfuturis : Qualesad nos Mediolano coronati veniunt , principibus quotannisofficij gratia do- nantibus : vifccratione hincfolenniorta, magiftratibus diuifa carne globulis: quos quia feré pares funt;fociolos confuctudo appellat: quidam non fociolos, fed fuccidulos à fuilla vi(ceratione vocare malunt; qua fingulisan- nisante curiam venationis dieagitur.Hzc Hermolaus. Quidam brafficz capitatz folia, ctiam ea quz tanquam inutilia feparantur;bubus plurimum alimenti conferre putant. Genusgraminisin Cilicia nafcitur quod mue | necinnam appellant,quod viride obiectum bouesinflammat. Sunttamen qui bouesinde pinguefcere conten- dant,natoalterutris errore;quódalij ztmermvalij s(wavinlegant, fenfülongé diuerfo, Ruellius,| Vi(cum fiue 20 39 ficlis & hyphear,bubus & iumentis poft meffem pabulum prebet & faginat, Theophraftus de caufis 2:23 Decibis bonm copiofius egi fapra;& deocymo ac farraginis generibusfeorfim , quibus non purgantur folum, fed ctiam faginantur boues. " NC n NeUÁ MoEDP SD Verres,iuuencos;arictes;heedos decrefcente luna caflrato;Plin. Quomodo auté vituli caftrandi (int, videin Vi. tulo E. Ad copià lactis melius Alting vacce probanturjquas cius regionis incole ceuasappellant: ez funt humilis flature,lactisabundantes, Columella. Apud nos etiam humiles & breuioribus cruribus vaccas tanquam la&e fce- cundiores magis probant Ouillumlac caprinumq; , mox bubulum , commodum eff ad conficiendum reponen- dumd; cafeum, A rift.BubulJum lac cafeo fertilius quàm caprinum exeadem menfura penéalterotanto;Plin. Ex Ariftoteletamen non duplam;fed fefquialteram fere proportionem colligimus; Cafei bubuli maximi funt cibi; & dificilimétranfeuncfumpti, Varro.Bosante partum lac non habet;quo temporc à noftris dicitur zegsff gaan; per dies circiter decem;fub quod tempuslac denfius redditur, & grauiusolet ; quasob caufas, & ne fcetui iam gran- diorialimentum fubtrahatut,m ulgere definunt. | Ex primo femperà partu coloftra &unt;ni admifceatur aqua;in pumicis modum count duritia; Plin. Coloftrum;id efl; primum à partulac; Germani vocát &zenf?, ruflici quidam em pfaffen. Ymprobariaudio quod omnium primum efl, illud veró quod ftatim fequitur inter delicias cenfeti;vt- pote pinguius. Machid al; Mathid vaccinum (apud Arabes ) eftlac vaccinum;à quo propter multam eius in vtre autalio vafe concuffionem extractum eft butyrum. Andreas Bellunenfis.Bubulci quidam fiue Vaccarij apud nos, vaccasà medio Aprilisplerung; adautumnum vía; conducunt, proquo tempore fex circiter menfium batyrili- bras fere feptuaginta quinq; (libram dicoduodecim vnciarum )locatoribus pendunt. Vaccasnonnulli emunt, & ifdem rurfus autaliis locant nutriendas;propterfpem fobolis, quead dominum & conductorem ex zquo perti- net. Quod fi foboles quotannis non prouenit;certa pecunia à conductorenumeratur. Si quid damni nulla códus. oris negligentia inciderit; hoc ctiam ex equo ad vtrofq; fpedtat. Pecudesarmentad; & iumenta,fale maximé fo- licitantur ad paftum;multo largiorelae , multoq; giatiore etiam in cafeo dote; Plin. B£zvo9- aut Bovsugov ftue maris,fiueneutro genere pronuncictur;nihil refert: pin guiffima & oleofa la&is parte fit;interdü vnà cum cafeis relinquitur feiuncto folüfero: vnde calei quandoq; tam optimi;vtadipofum humore deflillent.Butyrum à boue nominatur; cuiuslacte copiofiffimum confit; vt miretur Diofcoridé Galenus,quod ex caprino & ouillo confici 49 la&edixerit.Ex caprinotamé fieri folere teftis eft Plinius, Hermolaus. Egobutyri nomen quoties abfoluté poni- tur,debubulo femperaccceperim : quod & nominisratio; & pecudis huius excellentia poftulant : optimum enim plurimumd; ex vaccinolacte fit. Autores fi aliarü pecudum butyrumintelligant,nomen illarum;vt caprinum aut ouillum;adticiunt:Inulain oleo difco&a(1n quit Marcellus Empiricus)& contrita, & cum butyro ouillo & mel- leimpofita.,cacocthe maligna emendat.Sed quanquam butyrinomé fimpliciter pofitum de bubulo (emper acci- piendum mihi videatur,non alitertamen in hoc Opere de butyro agam;nifi per fi ngula animalia vbi fingulorum nomen additur: vtetiam delate,fero,& cafeo. Nam quz deiftisin vniuerfum & communi quadam ratione dici poffunt;ea explicantur inlibellonoftro quem delacte & operibusla&tariis priuatim «edidimus, & fi vita fu perfit, aliquando dabimusarctiorem, Lingue vacca puluis datus mulieri cfi brodio feu vino, fubitó lac euocat; Incertus. Boum cornua magna przcipue &feniorum , apta funt peCtinibus : offa tefferis & cultellorum manubriis, Pe- $o trus Crefcent. Boum & elephantorum cornua eriguntur & fle&untur, ac nimirum ex rotundisin planas & alias 6o 79 quafuis figuras contorquentur;& fe vt fabris libet;artificio attentari patiuntur,/Elianus, Doum cornibus veteres pro poculis vtebantur,vtin Philologia dicemus.Cornua dicebantur olim , quz nunctubz, eóquódea quz iam funtex zre,tunc fiebant ex bubulo cornu, VarrodeLinguaLat. Rámco fHrepuernnt cornua cantus, V ergil.ZEneid.8. Hinc cornicines dicti.Vtitur hodieque cornu in bello; mugitu terribili, Heluetiorum pagus Vria. Quibombar- das,vt vocant;gerunt milites, puluerem accendendumin cornibus pulchréadornatis reconditum habent.Boum coriisglutinum excoquitur,taurorumque przcipuum;Plinius: id Graci tau rocollam vocant, vt in Tauro dice- mus. T'ergobubulo lentor quidam mucofus abundé inefl, ex quoglutinum facere folent, Ariftoteles. Gummi al- belat ( vt Alchuinus & Ebenbitar fcribunt ) reseft compofita ex glutine ( quod épellibus vaccarum fit ) & mar- more trito, Sunt qui interpretentur pharmacum quoddam fimplex quod ex India afferatur: fed prima opinio | verior efl, Andreas Bellunen(is.Confectos cafix farculoscorio bubulo prefuunt;vteo putrefcéte enati vermes li- gnumerodant, Theophraftus; Coriaboum adultorum foleis calceamentorum conueniunt, Petrus Crefcent, Carbatinas Grecivocant,vt Xenophon,calceos factos ex rudi corio bubulo; 54v vco3otpro» Bad, Varinus, Itali. hodie calandrellos tominant. Pollux calceamentum ru(ficum exponit, cuinomenà Caribus inditum fit. Her- molaus Barbarus in Corollario ad faxifragam Diofcoridis , Carbatinis ( inquit ) legendum in fecundo hiftoriz animalium volumine Aciftotelis, capite primo, ( vbi camelos, quz per exercitum longiore itinere fatifcunt, car- batinis calceari fcribit ) non carbafinis eft. Sunt autem carbatinz, quas Catullus ad Victium carpatinas cre- pidas vocauit calceamenti genus 6 Caria translatum , quod hodieque vulgó fic vocatur, detractis vtique poftc- rioribus fyllabis , & f litera principio adiecta , vt affolet. Nam & carpifculus calceamenti genus eft, vt Fl. Vopifcus aitin Aurcliani Caefaris vita. Quidam tamen carbafa etiamnum vocant boum coria, que Clar alutas appellauit : nam, vt Suidas ait, vbi defcciffent calcei carbatinis vtebantur, ex crudis ens - : goribus. 6o | c De Quadrupeaibus poribus recens detractis, vtillüd Vergilianum : Peffigiansda femiftri. Inffitueve pedis nndustegtt alteva pero. Noftri hodie tergoribus bubulis vtuntur etiam ad conficiendum puluerem tormentorum bellicorum. Nauigant Bri- tanni vimineis alueis,quos circundant ambitione tergorum bubulorum ( aliás bubalorum ) Solinus. In magnis nauibus maris;ex quibus pugnatur;pelles bubulas habent;quas ftatim ad foramina nauis clauis affi gunt, cüm ne- ceffitas poftulat. Cilices pro fcutis gerebant parmulasé crudo bouis corio, Herodotus. Equites antiquitus cly- peos habebant ex bubulo concinnatoscorio , Polybius. Aiacis ««(Q«iclaGie) vocat Homerus liad.y. id eft, fe- ptem pellibus bubuliscircumtectum. Malthz frigidariz compofirio talis eft: fanguinem bubulim ; lorem cal- cis,fcoriam ferri; pilo vniuerfacontundes,& ceroti inflar cfficies,& curabis adlinire, ficubi frigida balnei inter ri- maslabetur, Palladius : qui etiam pauló.anté ad inaltham calidariam fanguinem taurinum requifiuerat. Eff& luxuriofa ratio vitesferendi, vt quatuor malleoli vehementi vinculo colligentur in parte luxuriofa : atque ita vel peroffa bubuli cruris, vel per colla fi&tilia traiecti; obruantur binis eminentibusgemmis, &c. Plin.17.21. Scabri- tiachartarum leuigatur dente concháye; fed caducz litere fiunt, Plinius. Noftri boum precipue dentibusad chartam poliendam vtuntur. BExeovor Grammatici exponunt galeam factam ex capite bouis. Aduerfusmu- resagreftes Apuleiusafferit femina bubulo felle maceranda antequam fpargas. Murcs abiguntur cineremufte- la,vcl felis diluto, & feminefparfo, veldecoctarum aqua.; Sed redolet ( frumentum ) virusanimalium corum; etiam in pane: ob id fcllebübulo femina attingi valiusputant, Plinius... Siradiciarboris fel vaccinum illinatur, nonaccedentadeam formice, Rafis. Lyciumadulteratur etiam amurcaac fellebubulo, Plinius. Etalibi: Ly- cium Indicum aliqui fellebubuloadulterant. Extinguuntur cimicesamurca & fellebubulo , le&isautlocis per- un&is,Palladius, Auiculz fi edantgrana,que vclin fece vini cum cicutefucco , vel inaquaardente;vel etiam in fece fola potentioris vini, velin decocto albi ellebori cum felle antiqui bouis ( maductint ) attonitz redduntur, Cardanus. Boues neinfeftenturà mufcis bubulam faliuam illine, Africanus. Corniarborisflore deguftato, al- "o concita moriuntur apes , remedium przbereeis vrinam hominum velboum, Circumlinialucos apum fimo bubulo, vüliffimum. Aluearia byeme ftramento operiri conducit , & crebro fuffiri , maximé fimo bubulo. Cognatum lioc iisinnafcentes befliolas necat, arancos, papiliones teredines:apesqueipfasexcitat,Plinius. Per vernos dies,vt Higimusait ( circa calendas Apriles,Palladius:) curandz funt apesadapertisalueis , vt emnia pur- gamenta quz fünt hyberno tempore congcíta,eximantur, & araneis qui fauos corrumpunt detractis , fumus im- mittatursfa&usincenfo ( & ficco;Pallad. ) bubulo fimo. Isenim quafi quadam cognatione generis, maxime eft apibus(apium faluti) aptas, Columella. "Tinec & papiliones plerunque fauisadhzrentes decidunt, fi imo me- dullam bubulam mifceas;& hisincenfis nidorem admoueas, Idem. Caftrandis alucaribus fumus admouctur ex arido fimobubulo;quem in pultario fa&tis carbonibus conucnit excitare, Palladius. Quidam agris examinibus apum,neintereant,bubulam vel hominis vrinam ( ficut Fiiginius affirmat ) alueis apponunt. Campasnonnul- li ficulneo cinere perfequuntur : f1 permanferint,vrina bubula & amurca zqualiter mifla conferueant, & vbi re- frixerint, olera omnia hoc imbre confperge; Palladius. Apes quomodo ex iuuenco perempto, vel ( vtal;j vo- lunt ) x ventribus bubulis; vel ( vtalij ) offibus procreentur, explicabimus in hifloria Apum. Fimusbubulus ftercorandis agris & arboribusac vineis vtilis eft; Petrus Crefcentius.. Acerrimushominisfimus cft). vt & Char- todras,omnium optimum eum cffeaffeuerat: fecundum fuillum , tertium caprarum, quartum ouium , quin- tum boum, fextum iumentorum; I heophraftus: & Plintusferé fimiliter : quitamen his omnibusà Varrone prz- £erri fcribicturdorum fimum ex auiariis : cui proximum (inquit) Columellaé columbariisfacit, moxgallina.. ris,&c. Etalibi; Quidam etiam bubulo iumentorum fimum praferunt;ouillumque caprino. Loteis( 6 loto ) aliisQuelignis,quorum vífusad cardineseft;ne findantur, timum illiinuntbubulum,;vt ficcetur,. fenfimque diffle- tur,atque euaporetur humor medulle, Theoph.s. 7.de hiftpl. Lentes bubulo ftercorearidoante fementem obli- tx, mcliores & citius nafcentur; Florentinus. Ne quod animal paftu malefico decerpatfrondem , fimo boum di- luto alpergi foliatibent, quoties imberinterueniat, quoniam itaabluacur virusmedicaminis, Plinius. Areaad meff-m creta pre paratur, Catonis fententiaamurca tem perata, Vergilij operofius, Maiore ex partezquant tan- tum, & fimo bubnlodilutioreillinunt:Idfatisad pulueris remedium videtur,Plinius.. Cato argilla vel cretz ha- renam fimumque bubulum ad mifceri , atqueita vfque adlentorem fubigi tubet, iddueinterponi & circumlini, Plin.17.14.deinfitione fcribens. Fimum bubulum ruftici nouellis plantis ( earum foliis ) illinunt, vt pecus odo- reauertatur,ne abrodat, Theophraftus.Bubulum Ílercus contra culices valere tradit ; Aetius. | OF. Lh. - Bubulacaro multum nutrit, &quiabea gignitur fanguis, fupra menfuram craffior eft, propterea bis qui temperamento funt melan cholico, diuerfos & mclancholicos morbosinfert. Difficulter etiam concoquitur & redditur. Sed fi concoquatur,abundé ( & probé ) nutrit : & fi cum ouilla carne comparetur; frigida eft, fangui- nemque melancholicumgigüit. $1 quisveró eam comedere expetat, vel cogatur, etus lefionem quz futura ti- metur,fic moderetur : cumaceto;alliis & rutaintingat. Soltshzccalidos ( &valentes) ventriculos habentibus confert, & his infüper qui valde & continenter exercentur,Symeon Scthi. Hirci & boues carnem quidem ha- bentminimum humidam, pituitofam aclentam : nocenttamen admodum ob duritiem , &in alterando diffi cultatem, Galenus deattenuantevictu. Idem librotertio de alimentorum facultatibus; capite pritrio : Carnes bubulz ( inquit ) alimentum corpori fuggerünt non mediocre;neque diffipatu facile : fanguinem tamen gene- rant, quàm conueniat, craffiorem. Quod fi quistemperamente naturali inclaucholicus magis fuerit , affe&u aliquo melancholico prehendetur, fi largius his vefcatur. Affectusautem melancholici funt , cancer, elephas, D Ícabics;lepra;febris quartana, & qui peculiari nominemelancholia nominatur. Lien item quibufdam tali fuc-- cointumuit;quam rém cachexia, ideft; prauus habitus ;& liydropes Ízpenumero funt confecut;, Czterum quantum carnes bubulz totiusfuz fubftantie craffitie fuillam fuperant; tanto fuillz bubulas lentore antece- dunt, Porró quemadmodum ex fuibus, qui etate funt Rorenti , iis iuuenibus qui bono corporisfunt habitu, conuehniint: fic & boum,qui nondum florentem ztatem attigerunt-Bos enim temperamento eft quàm fus,mul.- tóficciorc: quemadmodum & vir xtate florens,quàm puerIureigituriisanimali bus,quz naturatemperamento funt ficciore,adolefcensatasad mediocritatem ipfam confert : humidiorum veró natura, quod. fibiad probam acconuenientétemperiem deefl;ab erateflorenti adfumit. Non modó itaq; vituli carnes habentad conficiendà perfectis bubus praftantiorcs,fed etiam heedi capris. Et pauló pófl, Animalia quz herbas terra li cis arborum IÓ 20 va [^] 46 6o 79 | | Bos t9 Vacca. F.. G, Lib. I. | arborum furculos,aut germina depafcuntur: eaomnia cum his abundant, habitiora funt,ac pinguia,n obis iuea-, lendis accommodatiora : Quamobrem illa, quibus herbas denfiores pafci eft naturale; hyeme; vere primo ac me- dio fiuntgracilia;ac praui fucci : vt boues,qui procedente tempore manifcfto fiunt obchores, fuccique melioris; cum herbeaugentur ac denfefcunt,& ad femen producendum feílinant. Que veró exigua & gracilt herba nutri- riqueunt,ca primo ac medio verepraflant; vt oues:zftate prima ac media capre,cum fruticum germina funt fre- quentiffima.Et rurfus eodem libro, Caro leporum fanguinem quidem gignit craffiotem , fed melioris fucci quàm bubula & ouilla-Item in aphorifmos 2.18.Caro bubvla tardius & paulatim alit. Bubula ouillad; caro craíffum füc-- cum creat; & caput replet, Areteus in cura Cephalxz.Caro vaccina & relique carnes grótfz prdictz faciunt cue- | nirealucfües;id efl;imaginationes malas propter exiccationem , Auicenna. Frigid & ficce naturz hec caro eft; 1o impurum &atribiliarium przfltat alimentum;& morbos ciufdem humoris alumnos creat; quartanas,fcabiemle- pram,fplenis vitia & hydropem, inillis prefertim quorum temperiem iftis affectibus aptam inuenerit :tarde à, ventriculo defcendit, & aluum fiflit;Ifaac & Platina. Przcipuéautem boum adultorum carnes vitiofum fuccum generant,& contumaces funt coctioniidq; có magis quo feniores fuerint : luniorum enim tem peratz fünt, cor- pus benealunt, roburd; &fanitatem eius tuentur, Petrus Crefcent Elixa effe debet bubula & vaccinacaro ; Plati- , na. Caules caprifici fiaddantur magnoligni compendio eam percoquunt,. Plin. Caprificorum fummi cauliculi; quos Grzci cradas dicunt bubulis carnibus in coquendo additi , cocturam eorum adiuuant, Diofc.. Quinetiam ipfosboues & tauros caprificoalligatos manfuefcere;tum Plinius alibi; tum alij autores fcribunt. Quam ob cau- fam pleriq; cibos craffosatq; difficiles concoquere facilius poffi unt, vtcarnes bubulas : faciles & fucci compotes laudabilis,vt pifces faxatilesegré concoquunt? Rationéalij ad confuetudiné referunt;alij ad habitum quendam 50 naturalemingenio humano inexplicabilé : alij ventris calore immodico cibos concoctu faciles vltra modum pra. fua facilitate concoqui;itaq; perfringi corrumpid; (fubito corripi, deuri & fumigari, vt cruditatem pené quod ac- , cidit imitetur Jcenfent: ditlicileverà & quod modice immutatur, concoqui tantü, non prxterea quicqua vitiari: Nam & palez quoniam perquam facile afficiuntur,in cineré vertuntur ab ignelargo & rapido: quodligno quer-. noacciderenon poteft.Materiam enim patientem caufz refpondere efficienti conuenit : aliter fierinon poteft; vt effe&usis prodeat,quem vel natura,vel hominisingenium fpectat, Alexander Aphrodif.t. 52. & 2.17. Bubula caro valida efbfiftitq;,& difficulter concoquitur,quonià craffi & multi (anguinis eft hoc animal;caroq; & fanguis & lac grauecft: Quorum lactenuc eflfic & fanguis & caro,vt Hippocrates lib.2.de ratione victusteflatur. Celfus ex domefticisanimalibus bubulà plurimi alimenti & ftomacho aptiffimam efle dicit; & inter ea connumerat,qua minimeintuscorrumpantur.In vitulinam ftue bubulám cum porris füccidanets,vel ceptis; vel colocafis: liquamé 56 piper,lafer& olei modicum, Apicius. Charis albachar Arabice , ab Andrea Bellunéfi exponitür cibarium ex carne. - bouina.Bakarenim boseft.Pulrnonis morbo laborans cum tuffi faliuz craffz & fuliginofx abftineat carnibus bu- bulis,ouillis & porcinis, Hippocrates lib.2.de morbis, Idem laborantibus tertio genere tabis carnium bubularum & porcinarum efum prohibet.Muülier cui vIcératüs eft vterus ; abftineat carnibus porcinissbubulis & caprinis;&c.. ldem.In epilepfiaimperant abflinentiam carnis,& magis porcina vel bubula,& caprinz;&c. Cal. Aurelian. Ge- - nus farciminis eft,quod noftri vocant birnwurfP.id eft; cerebri farcimen,& hócferé modo parant : Inteflinü rectü bouisautvituli cum bona parte falis in aqua bullitmox pulmo,lardü &aromata iinutatim concidütur; & inclu- duntur inteftino,vna cà cerebro, & ouis quatuor;& lactis fextario & apio : Sic paratü farcimen & feruefa ctum in craticula torretur,vnde vel iceum,vel cum dulei & aromatibus condito iufculo apponitur. Pinguiffimiim eftiae bubulum: ouillá Yeró ac caprinum,babét quidém & ipfa pinguedinis quidpià , fed multó minus.Galenus.Bubu- | 46 lum;afininum, equinumd; lac; magis alui emolliüt;quàm ouillum,quod dulce; craffum,& pingue flt Bubulum;. afininum,& equinülac ventri magisidonca fünt;fed ipfum turbant, Diofcorides. Lac & cafes ex Yaceis non tam, conueniunt hominisnutriméto,quàm exouibus,Petrus Crefcent. Lac quod maxime perpurget eft equinü;tum. alininti,deindebubulü,tum caprinum; Varro. Quod praflat? Capre.Poft?Outs.Inde? Bouis; Bapt. Fiera Mantua nus delacte. Lac muliebretemperatiffimü eff, mox caprillum, hincafininü,ouillumq; . poftremo vaccinü,ZEgi- neta, Caprinum]lacfubflantia temperatü ; purgando quidem bubulo imbecillius:ad reliqua veró fatis idoneum; Lac bubulum pinguiffimum, eraffiffimumq;,nutriende & moderate penetrandoidoneü. Qüzdam exiguo guftu famem ac fitim fedant;conferuantq; vires, vt butyrüm;hippace;glycyrrhizon. Cafeorum maximi cibi funt bubu- Ii;&qui difficillime tranfeantfumpti; Varro; Equinus cafeus multum nutrit, & bubulo quodammodo fimilis eft; y^ [: EUN , ,$0 — Éxcornububuli fummispartibuscinis,tuffim fanat,Plinius.Bubuli cornus mucronem exuftum duotum có- | chleariorum menfura , addito melle, pilulis denoratis,phithificis prodeffe tradunt; Idem. Cinis de cornu vacca cum accto illitus,impetigiriem( morpheam foli contrapofitam curat: & naribus inimiffus fanguinem profluens. tem fi(lit, Rafis. Cornum bouis combures ex ea parte, qua capiti adhzret, & in puluerem tenuiffinum rediges atqs. ex co puluere cochlearia duo , cum aquz calide cyathis tribus; & paululo aceti ciuno fplenitico per triduum da bibendum;Marcellus.Cornu bubulum medicamento ad ignem facrum imiícet Celfus 5.24: Bouis vngulz cinis exaqua(illitus )ftrumas difcutit.Item ex aqua & melle;panos & apoftemata difcutit,Plin. Vngula vacce víla & po- taàmuliere cui lac defecetit;reftituitlac,& corpus laCtantis corrobórat; Rafis. Coxz boum vruntur bibunturque vtfanguinem fluentem & menfes cohibeant;Rafis: Galenustauri femora vfta fanguinem fiftere fcribit. Vácca-. rum femora cremata, fanguinis &alui quoq profluiium com pefcunt;Auicerina : Galenus de Ícobe tàurinicor- 6o nuidem refert. Vt lac redeat nutricibus.g.linguam vaccz,quani ita arefacies vt poffitinde puluis fieri ;quem pro- « pinabiséiurcáutvinoalbo, & quafi fubitó redibitlac; Andr. Furnerius: Scobsde r A10 bouisvinoexcepta& dentibus mobilibus appofita eos confirmat, Galenus : alij non fcobem tali, fed cremati cinerem;& dentes gingi- uasd; laxas eo confricari iubent ( vt Plinius; & Rafis,& Haly,quorum interpretes pro talo calcaneum & os bouile imperite verterunt)dentes ita firmandos & mitigandum dolorem polliciti, Eiuldem ctis cum myrrha dentifris cium eft; Plin. Cum cera etiam & medulla ceruina ambuflis medetur; Scobs eius cum melle potalumbricum ro- tundum educit, Galenus: Cüm vino & melle perimit lumbricos cucurbitz granis fimiles,Rafis.Cum aceto mul- . fofcobs eadem(aliàs Os bouisin cinerem redactum ) fpleriem minuit pup NEU Viee ins frain cornu ceruino,quod pleraq; eadem praftare dicitur; Tollit praterea eücas;id eftimpegetiniem albam, Gas len.Lepra prodeft; Haly. Verierem mediocriter excitat, Galen.& Haly.Priuolum licet videatur ;nontamen omit 7o tendum propter dcfideria mulierum i Talum candidiiuuenci quadraginta diebus noctibusqi, donec po qud ELS | , : inliquea ó2 (00 De Quadrupedibus inliquorem,decoctum,& illitum ]inteolo,candorem cutisd; erugationem praftare;Plin, Auflolochta oblonga in fummagloria efL,[fi modo à conceptu admota vuluis in carne bubula, mares figurat; vt traditur;Plin.Ius carnis bubulz prepinguis coxendici boum & equorum álimetitum non fentienti quomodo conferat , fuprain morbis | explicaui.Ad homiriis morfus carnem bubulàm decoctam imponiiubent: efficacius vituli , fi non ante quintum diem foluatur,Plin.Bubula caro impofita tumorem fanat,Idem, Calidaimpofita panos& apoftemata difcutit,vt | fauguisetiam & feleiufdem pecudis,Plinius. Auribus verminofis infundito ex bubulis carnibus inte r affandum defluentem liquorem;autariftolochiam tritári vt emplaftrum s admoueto,Galenus. Caro vaccina ( bubula, : Plin.)recens veretro impofita, vlcera eius & epiphoras miré perfanat, Marcel. Eadem rancorem( rofiones;Plin.) . ftomachi temperatex vini & aceti zqua portione difcocta & cibofumpta;Idem. Bubule carnis ius ventrisfluxus ex flaua bile compefcit, Symeon Sethi.Ius é carnevaccina,vt medulla ctiam , vIcera oris &rimas fanant,Plin. Ad carbunculos valde vtile : Carnem bubulam diligenter contufam1mpotiito : Solue poft tres dies,& cum radic Ífcendet ; poftquam deciderit vt canum vlcuscurato.Eft probatum, Nic.Myrepfüs. — | Io: Corij bubuli cinis cum melle phlagedenasin vlcerum genereadrodit, Plin. Veteris folez crematz cinis cal: fiillinatur: Hermol.Barbarus exlini oleoillinendum tranftulit, Perniones fánat corium combuftum, meliusfi ex veterecalceaméto,Plin. Cutispedum & roflrorum bouis & ouisigni lento diu coquatur,donec veluti coagulum remittat :id exemptum ficcatum; in acre perflatili,ad hernias commendatur;Syluius.De glutine ex corio bubu- lo eiusd; vfu medicinali,videinfrain Tauro: nam Gracitaurocollam vocant. Fortioreft medulla ceruina bubula,Galenus ex Afclepiade.Boum medulla & feuum neruis commotis conferunt , & molliunt fi inun g Rafis.Medulla bubula ex dextro crure priore trita cum fuligine,pilis,& palpebrarum vitiis, an gulorumq; ceamentorum attritus farat, Plin.& Diofcorides, qui ambuflis etiam & intertriginibus hunc cinerem mederi ait; quàm antur, rit: calliphlebarid; modo fuligoin hoc vfu temperatur: ope ellychnio papyraceo; oleoque fefamino, fuligine in nouo vafe pennis deterfa. Efficaciffime tamcn euulfosibi pilos coércet,Plin. Lucernam fictilem de papyro & medulla vaccina concinnato;atq; cius fumo fiue fuligine;pro calliphlebaro vtere,quo palpebras exefas & glabras fzpiusinungendo,decentiffimas facies, Marcel.In variolis & morbillis, optimü eftinun gi medulla offium boum vel ceruor&, Abynzoar.Medulla bubulina ( fortébubulaaut bubalina à bubalo legendum)veltaurina liquefacta, tepensq; infufa auribus, plurimum prodeft, Marcel. VlIceraoris emendat ceruina vel vaccina medulla cum refina, Plin. Ceruix boum fi mediaintumuit comperimus aureum effc medicamentum ex pice liquida & bubula medul- la & hircino feuo,& vetere oleo xquis ponderibus com pofitum atq; incoctum,&c. Columella. Medulla vaccina cum farina tenui fabaCta,& velut exco&tus panis cibatui data;miré dyfentericum fanat,maximé fi & cafeus bubu- lusrecens mánducetur, Marcellus. Vituliautbonis medulle excoquuntur cum farina & cera, exi guoque olco,vt forberi poffint; pro cceliacis & dyfentericis; Medulla etiam in pane np sie puer aphthas habeat, fi- rhilaginem & medullam bubulam ac farinam,co&tain cibo exhibeto , fiveró fugere nequeat,lienem bubulum in vinocoótum actritum cümnielle;in cibo dato Galen.cszz.ex Apollonio.Plura de medullis in genere ex Galeno dicemusinfrain Vitulina. —— | | Seuum vitulinum feu bubuluri contra vehena quz exulceratiene enecant, auxiliatur, Plinius. Clauos fe- uum bubulum fanat cum thuris pollinc;Plinius.Lepras;furunculos, lichenes & pforas fal emendatcum paífa vua exempto eius ligno,& feuo bubulo atque origanoac fermento vel pane; maxime Thebaicus,Plinius. Etalibi,In furunculis ( inquit J illiniturfeuum bubulum cuim fale;fimilique modo caprinum. Soleadufla feuo bubulo cum rofaceo aptiffimecurantur, Idem. Supputratio in bubus ferro refcinditur, expreffus deindefinusipfe, qui eam continebat,calida bubula vrina eluitur : vel fi collui ea pars non potefl, lamina candenti feuum caprinum aut bu- bulum inftillatur, Coluinella. Boum medulla & feuum neruis commotis conferunt,& inuncta molliunt, Rafis. Sanguis bubulus concoquit abfceffus,fi cum feuo ad ignem emplaftrum fiat: emollit etiam tumores duros, Rafis, Vlcera capitis fubito nata fanantur,fiafini flercoris fucco; & fcilla contrite quantum fatis videbitur , & bubula a- dipistantundem mifcueris,átque ad capitis vlcera vcluti ceroto vfus fueris, Marcellus, Oculorum epiphoras bu- bulo feuo cum olco cocto illinunt,Plinius. Seuum bubulum cum adipeanferino tepefa&um in aurium gravitate infundunt,ldem. Adítuporem dentium arcendum, pinguedine aliqua expurgata , bubula velanferina fubunge, Oribafius fynop.5. A d aurium inflammationes, adipem bubulum acanferinum equis partibus liquefa&os inftil- la, Apollonius apud Galenum. Seuunivituli vel bouis cum adipeanferinoimpofitum , rimas fciflurasqueoris o- ptiméiungit, Marcellus. Vlcera orisac rimasfeuum vituli velbouis cumadipeanferis & ocimi fucco emendat, Plinius. Rigores ceruicum bubulo feuo ( quod & ftrumis prodeft cum oleo ) optimé perfricantur: nam conti- nuo mollefcunt,& dolor omnisabfcedit, Plinius & Marcellus. Datur & feuum vitulinumautbubulum coeliacis & dyfentericis, Plinius. Adeps bouis efficax efl vitiis fedis, Plinius Ignifacro: /e/ z&wscino fetm bours «gne remit- v6, e Mollituma, lines Scrcnus capite quadragefimo primo, Taurinus adeps, bubulus, & vitulinusaliquantum adftringunt, Diofcorides: Reprehenditurautem à Galeno libro vndecimo de fimplicium pharm. facultatibus, capite quarto,quód adftringendi vocabulo abutatur, vt cum caprinum adipem fuillo magis adflringere fcribit, cum actiorern effe feriberedebuiffet: quz tamen interpretatio iam citato Diofcoridis loco detauri, bouis, & vi- tuliadipe tion conuenire videtur. Porró bubulum feuum, renibus maximé detractum , exemptismembranis, aqua marina ex alto petita cluendum eft: moxin pila tundendum diligenter, affufa marisaqua. Cum veró diffo- lutum fuerit;in fi&ilem ollam coniiciendum,& marinaaqua, quz non minus dodrante luperemineat, proluen- dum: decoquendum dóriec omnis aboleatur odor,additisad fingulasfeui Atticas minas, quaternis Tyrzheni- cz cerz drachmis :excolatumque , detra&tis qu& peffum ierant fordibus, in nouo idtili reponendum, opertum- quefoli interdiu credendum , vtad candórem reducatur, & odoris virus euanefcat , Diofcorides: Ex quo infra etiam quomodo tagrorum pingue priuatim cürari debeat, prefcribemus. Si languis reiiciatur, efficacem tra- duntbubulum fanguinem , modicé & cum aceto fumptum. Nam de taurino crederetemerarium eft, Plinius. Sanguis vaccinus vulneri infufüs, emanantem fiftit fanguinem ; Haly. Bubulusfanguisabfceffus concoquit , fi cum feuoadignem emplaftrum fiat : emollit etiam tumores duros, Rafis. Panosidem & apoftemata difcutit, vt fel quoque& caro bouisfi calidaimponantur, Plinius. Canum fcabies fanantur bubulofan guine recenti, ite- rumque cuminarefcatillito, & poftero dieabluto cinerelixiuio, Plinius. Tradunt Arcadesquidem non medi- caminibus vtifed la&e circa ver,quoniam tunc maxime fuccis herbe turgeant, medicenturq: vbera pafcuis. Bi- buntautem vaccinum,quoniam omniuorzferéfuntin herbis, Plinius. Vtin Arcadia bubulum biberent phthi- OCcur- 29g 39. 49. 6o 79 € m era P. V. e | Bo: €9 Vacca. Gg. Lib. 1. - 3 fici fynte&ticiq; , & cache&tzdiximus in ratione herbarum;ldem; Hippoctatesin lib. deinternisaffe&ionibusin 3. fplenis morbo per dies aliquot bubuli lactis quatuor heminas ieiuno dariiubet;tertia muris parteammixtàs Idemin tabe dorfali bubulum lac per quadraginta dies propinat. Stomacho accommodatiffimum caprinum; bubulum medicatius,quo &aluus maximé foluitur, Plinius, Bubulum lac priuatim prodeft his;qui colchicon bi- ' berint, autcicutam;aut dorycnium;aut leporem marinum,Idem, Cuna venena expugnar cotraduht Grzci;. i9 20 a9 40 $59 maxime fupra dicta (3d efl qug rofiones vftionesque inferunt) & fiephemerumimpaótum fit ; aut fi canthari- des data, vomitione omnia cgeri Plinius & Diofcorides. Venenis datis expellendis ;' Zac afjme , placided, bonis prodeffe loquantur, Serenus. Cortex glandis ( arboris; non fru&tus ) decoGusla&te vaccino,ferpentis plaga illini- tur,Plinius. Nitrum in facie exulcgrationes fanat cum melle & lacte bubulo;Plinius. Lac bubulum oris vulnerà recentiaad fanitatem reducit, vt quidam citat ex Diofcoride. Lacte bubulo aut caprino tonfille & artetiz exulce- ratz leuantur :gargarizaturtepidum, vt eft expreflum,aut calefatum : caprinum vtilius cum malua deco&um;& faleexiguo, Plinius, ZEgrotantibusq3«AP/e remedium eft bouillum lacinfufum;Strabo.Lac caprinum vel bu- bulum vel ouillum recens mulfum;dum calet , vel etiam calefa&um gargarizatum, tonfillarum dolores & tumo- res cito fedat, Mareellus.Lac bubulum recens mulfum;&lento ignecalefattum gargarifatumd; arteriam conflri- €taminfufo catarrho, & fauces exafperatas;priftinz fanitati reftituta perfanat, Marcellus. Picem précoquam "ftue quam vifcofam vocant;& rubricam Scythicam , quam alij piffafphaltum vocant, cum feui ceruini remilfi cyatho vno;&la&is bubuli velouilli parimenfura;fi quis iam periclitanti phthificoin potu velin cibo quotidie dederit, miré ei fubuenit, Marcellus Lac bubulum tepidumincoctum fubinde fumtum , exulceratum quoq; flomachum. fanabit;,Marcellus.Stomachum exulceratum lactis afinini potiusreficitjitem bubult,Plin. Dolores flomacbi le- nit,& maxime hisquibus trifhiiaaut defperatioaccedunt;lacafininum;aut muliebre, aut vaccinum , filicibusin- co&is potatum, Archigenes apud Galenum. 57. Aluiexulceratos fluores &tenefimos, ouillum bubulámve autcaprinum lac fiftit tentis calculis ( interpres addit;marinis ) decoctum, Diofcorides. Laborantibustene(mo; id efl; qui de perfrictione affidué federe cupiunt, & nihil deiiciunt ,.lac bubulum decoctum frequenter potum; maximé prodeft, Marcellus. Tenefmus,id cft crebra & inanis voluntas egerendi , tollitur poto lacte afinino;item bubulo,Plin.In biliofis luxionibus lac bubulum aut caprinum tepidum recens mulctum auxiliaturin potu saut adignem decoctum, affidueque agitatum , donecad tertias fitreductum: quodipfum & per fluuialesfilices (xa axes Graci vocant ) ferriquelaminas igni candefa&as; ac in lacte extinctas; fieri potefl. Ceterumin deco- quendo füperftantem concrcetionem fiue fpumam cochleari aut pennaauferreoportet. Hoc enim nullum com- pendiofius remedtum ad fluxiones biliofas reperire poffis. Quandoquidem autem febricitantibus lac ipfum ini nidorem autetiam acorem conuerti confueuit, maiusque nocumentum quàm commoditatem inferre : tunc fa- nein przfens,ipfum exhibere vitabimus :aquz veró quarta parte ad lacipfüm affufa, deco&Ctionem faciemus,do- nec dimidium eius confumatur;atque hoc modo exhibebimus; Aetius.Qui eadem feré etiam in cceliacorum di- tatraditjita exhibitum fimul fiftere ac temperare fluxiones inquiens.. Bubulum lac potum dyfentericos iuuat, Galenus.Bubuli lactis decocti potus inter ceeliacorum & dyfentericorum remedia numeratur : dyfentericis addi mellisexiguum przcipiunt: & fitormina fint;cornus ceruini cinerem ; aut fel taurinum cumino mixtum;& cu- curbitz carnesymbilico imponere;Plin. Contrarofionesinteftinorum à medicamentis fa&taslac infunditur : Ee fi vrat dyfenteria, decoctum cum marinis lapillis,aut cum ptifanahordceacea. Itemad roftonesinteflinorum bu- bulum autouillum vtilius,Plin. Noftri vt dyfenteriz occurrant in vaccino lactetepido flomoma frueaciem ferrt optimam nouics candefactam extinguunt, idque calidum propinantegro. Nonnulli in aquactiamagro biben- daaciem fimiliter extinguunt. Alij lac vaccinumin ollaad ignem ponunt; & duos lapides nigros fuuiatiles fimul & aciem candefaciunt, & laCtiimponunt, ác ne exundetebulliendo cauent :-Lac ita medicatum quàm calidiffi- mum bibi precipiunt. Aetius defuppuratis renibustractans, Lac (in quit)cum melle poft puriseruptionem eis prabendum :& primum quidemafininumautequiaum : ad vlcera enim repurganda conducit: quum veró re- purgationeampliusopusnon habent, & morfus fiunt obtufiores , indigetquezger nutrimento;tunc eciam bu- bulum laceis exhibendum duarumaut trium heminarum menfura. Conceptus adiuuari aiunt vaccíni lactis potus Plinius. Vulnerato inteftino refpiratio proditinferné inconfpicua iuxta vulnus; & euacuantur pectora: Dato igitur lac & vinum, pari aqug menfura ammixta; Hippocrates lib.2.Epidemiorum;fectione 6. Ecalibi eodem li- bro; Capitisos ( inquit ) fi doleat fractumve fit, lac vinumque patimodo propinato; Noftto tempore aliqui ad- uerfus quartanam remedium pradicant;fiex vino & lacte confufis liquor in balneo Mariz ( vt vocant ) extractue peraliquot dies bibatur. Preterea Hi ppocratesin librode natüramulicbri;Cum fluxusalbusabortus fuerit;qui vel ventris mouet profluuium;vel ad vterum vertitur, &c. pharmacum bibi iubet;à quo füpernapurgentur;& lae afininum.Pofiquam autem ( inquit ) infra purgata fuerit ; bubulum lac bibatad diesquadraginta; fi poteritme- racum ( vt Cornarius transfert; in Greco efl Zxogmv ciys ) fub dio per noctem expofitum,quarta aquz parte am-« mixta; & quz fequuntur: iubetautem aquam. paulatini imminui, & eius loco plus la&is tepidirecensemulfi ad. mifcert,donec rurfus feré merum lacfiat. Nam Zusmwv non de vino folum dicitur, (ed de quouis mero & non mix- to.. Totusfanéilleapud Hippocratem locus , difficilis mihi & obfzurus videtur. Hoc faltem nobisfi non ex ifta loco;ex fuperioribustamen conftat, vinum lacti permixtum interremedia quondam fuiffe. Sanos vero in cibo idem facere noflrates metris huic argumento accommodatis reprehendunt, quorum hic fenfus eft Lacnon Lyzodeiecore Eftabluendum,fedliquidis Árgenteisquenymphis Ei, quidiufrui volet. Dextravaletudine: "n . Nimirum quod facilelac vino mixtum acefcat; & fimul in ventriculo corrumpantur : autetiam forté coagulan- diineola&is periculum fit. Auicennacerté EmpiricosIndos aliosque docere fcribit, lac cum acidis velacetofis. edendum non effe;quoniam diuturri morbi inde oriantur, vtlepra &alij. Aetiusdecura m elancholie ; Vtile eft (inquit )la&isfero ventrem fubducere: verüntamenid non fit, quod ex cafco fuerit expreffum : melius eftenint id,quod per decoctionem ex lacte feparatur s przfertim equino velbubulo, &c. Serum de lacte bübulo;adiecto: melle & fale , quantum fatis fit; potui fumptum , morantem aluum impellit; Marcellus. Idem anteomnia ortho- pnoicis prodeft cum nafturtio, Plinius. Tumores prater naturam maturat efficaciffimelac bubulum eum fterco- rebubulo & mica panis,Incertus.Medulla vacéina cum farinatenui fubacta , & velut excoctus panis cibatui da- 789 ta,miré dyfentericum fanat, masimé fi & cafcus bubulusrecens manducetur. Marcellus: Ad omnes epiphoras ventris,cafeum vaccinum mollem calidum imponi oportet; quo tem pore dyfentericis potiones ferro candenti calefactas daz conuenjt,Idem, Cafeus recens vaccinus cocliacis & dyfentericis immittitur :Item butyrum hemi- P fis ) l é T | De Quadrupedibus nis quatuorscum refinz terebinthing fextante;aut cum malua decocta; autrofaceo.Sextius cofdem affzétus cafco equinosquos bubulo tradit; Plin. | : . vBoutscapitilapillum tradunt ineffe; quem ab eo expui finecem timeat 'inopinatis przcifo capite exemptum adalligatumd; miré prodeffe dentitioni :Item cerebrum eiufdemad eundem vfum adalligari iubent,Plin. Ex ea- dem aqua; de qua bosautafinus biberit paululum fumptii & potatum, tollit efficaciter capitis doloré , Marcellus. Tn inzencarum fecundo ventre pile rotunditate nigricans tophus reperitur; nullopondere : fingulare (vtpu- tant )remedium zgré parientibus, fi tellurem non attigerit; Plin. Et alibilapillum memorans, qui tn ceruisrepe- riatur,fubdit: Nam de pumice;quiin vaccarum vtero fimili modo inuenitur, diximusinuatura boum : non a- | lium quàm citatum iam locum fignificans.Linguz exulcerationi & arteriarum prodefliusomafigargarizatum, —— Plin.bubuli accipiendum puto,de illo enim lacte proxime dixerat,quanquam fimuletiam de caprino. lecurvac- rg cinum cceliacis & dyfentericis medetur;Plin. Iecur bouis vftum potumq;, ventris & fanguinis proftuuiuminhi- bet, Haly.Lycium Indicum Us fele bubulo adulterant;Plin. Vaccinum fel validius eft quàmaliarum quadru- pedum : Mifcetur emplaftrisad vlcera qua eryfipelati & dolori vehementi iun guntur, Auicenna.Fel tauri calidius eftmagisq; deficcat quàm boum cafltratorum, Calenus. Felboum melli admixtum, ferruminfixum vel fpinam extrahit.Bdellium in eo diffolutum iuncto aceto, & fiftule infufum iuuat;Rafis. Permixtoalumine& myrrha fel bubulum ad craffitudinem mellis fübaétum & illitum , ea quz veretris ferpunt, mira celeritate perfanat :du pra et- lam beta vino cocta recte imponitur, Marcellus: apud Plintum veró lib. 28.cap.ts.ficlegitur , Vitia quain veren- disferpunt;felbubulum fanat,cumalumine 4Egyptioac muriaad craffitudinem mellisfubactum , infü per beta ex vino cocta impofita, vt caro quoq; bubula, Panos& apoftematain quacung; parte fel bubulum difcutit;vt an- guis etiam & caro bouis calidaimpofita,Plin.Strumas difcutit fclaprinum,velbubulum tepidumllitum Plinius, 2 oj Marcellus non aprinum fed caprinum ad ftrumas commédat, his verbis : Fel bubulum velcaprinumadin cipien- (f tes firumasoptiméfacere experimenta docuerunt. Nam penitus crefcere non finentur, ficoadfidué tangantur. Cicatrices nigras reducitad candorem,cum felle bubulo eruce femen;Plin. Ad anginam;Bouis mafculi felle col- lumoblinito; Galen. cup.3.Bubulum fel cum nitro & cimolia furfuresamolitur, fi caput indelauetur, Auicenna. Felbouiscum plurima aqua manus dealbat, Cardanus. 1n vfu eft etiam ad collyriacontra vn guesoculorum. Fel vaccenigra,fi coillinantur oculi debilessferipturam amilli non percipientes, prodeft; R afis : quid fibi velit vox a- milli non affequor :fenfus forfitan cft; tuuari eos qui fcripta remotiora legere nó poffunt, quos Greci uvwzras vo- cant;luíciofos vel lufcitiofos Latini ; Pliniustamé nyctalopas lufciofos interpretatur , corumq; oculos felle capra üquibu(dam inungi fcribit.Deliuoribus oculorum : Erucz femen recenscum fellebouino cataplafmatismodo impones,G;l.eup 2.Quibus furfures caput occuparunt;his cum fcenogreco;betz fuccojac nitro prafrictis&ex- 3 € terlis.cimoliam felle bubuloac fuillo acetoq; fubactam illine.Deinde pofthoram abluc;atramentumi; futorium ac nitrum cum oleo trita illine; Archigenesapud Galenti.In fclle boum in uenitur aliquid lapidi fimilc;figura an- nuli,quod philofophi vocantalcheron , quod tritü & naribusattra&tá ,aciem oculorü promouct, & prohibetne quishumor defcendens in oculis colligatur: It&fimagnitudinelentis inde capiatur cum fücco beta, & hauriatur naribus,comitialibus prodeft. Quod fi defit alcheron ; fubflituitur ei UE o de felle tauri nigri , Rafís, Hunc lapidéin felle bouis repertü;aliqui etiam guers & maffatá vocant, vt Mattheus Syluaticus fcribit, Arabica nimirü dialecto, Videin felletaurtinfra. Ad calculü renü vfurpatur lapis citrinus, qui inuenitur in cyfli £cllisvac- -cz,in libro de medicinis expertisin duabus compofitionibus diuerfis. Fel bouis tinnitui & fonisaurium inteftinis medetur;fi cá goffipio imponatur : & fi cü oleoinfülleturcontractü ex Írigiditate dolort auriumlenit H aly. Ad- uerfus grauitaté audiendi fel bubulü cum vrina hirci;auriculz que moleftia furdiginis patiturjinflillabisflatimd; 46 fubuenies, Marcel. $i grauitas fitaudiendi;felbubulü cum vrina caprz vel hirci medetur, vcl fi pus fit; Plin. Felte-. / ftudinum cü vernatione anguiüi aceto admixto vnicé purulétisauribus prodeft; Quidam bubulü fel admifcent, decoctarumq; carniü teftudinisfüccii addita zque vernation canguiü: fed diu in vino teftudin Cexcoquunt, Plin. Senectus ferpentiü(quz nó vetuflior anno fit) feruéte tefta vftainflillaturauribusrofaceo admixto, cótra omnia uidé vitia efficax (cd contta graucolentiá przcipue : autfi purulenta funt exaccto,melius cum felle caprino vel bubulo aut tcítudinis marinz: Idé alibi; Auriü dolori & vitiis medetur felaprivelfuis vel bubulü,cum olco cicino & rofaceo xquis portionibus: przcipué veró taurinü;cum porri fucco tepidü , vel cum rnelle fi fuppurent:con- trad; odoré grauem per fe tcpefactüin mali cotio;Plin.Felanferis cá felle bouis & fücco daphbasfürdos (anat; Ki- ramdes. Fe/g, bours furdis etiam prodeffe loquuntur Si mngas olde gratie quod sunxérecapelleSercnus. Bouisfclle pala- tum illinitur ad prouocationem;Auicenna : forté apophlegmatifium,; id eft, pituitz à capite detra&tionem pro- sà uocationis vocabulo accipere conuenit, Sunt qui morbum regium pelli credant fafcia lineain bubulo felle cali- do tincta & corpori füb coftisincincta : quod triduo faciendüm áiunt , ita vt quotidie rehouetur incdicsmen- tum.Si mulier diu non concepit,menfibus apparentibus tertia aut quarta dic; alumen tritum vnguentodilntum, lana exceptum apponat , & per tres dies appofitum habeat : tertia veró diefcl bouis radito;& ramentüm olco di Jutam ac fuba&tum;linteo exceptum apponito, & tres diesappofitum babeat : fequenti vcró cum viro concum- bat; Hippocratesin libro de natura muliebri. Induratam yuluam aperitfel bubulum rofaceo admixto,foris vclle- recum refina terebinthinaimpofita , Plinius. Adtalpas ( ficdictosabfceffus ) loeum prius mulfo eluito, deinde bubulum fel iniicito, Galenus eup.3.Fel bouis mixtum vino & medullz colocynthidisacmellijano illito, aluum protitat,Rafis.Flz morrhoides aperit, Auicenna: in quem vfum Galenus & alij taurino precipue vtuntur. Mari- fce autfici,vt quidam fcribunt.fi felle bubulo linantur;indubitanterabolentur. Genus maligni & d epafcentis vl- 6o ccris,intibiis precipue , quod noftri lupum vocant, fanari quidam promittunt, impofito cataplafinate, cx fucco carlina ( qui radicecontufa expreffus fit ) & chelidonij maioris & felle bubulo; ita vt partes fingulorum quales mifccantur, Felbouisdeftillatum, fummumremedium doloris capitis febrium :prouocat etiam fomnum fi ap- plicetur füpratempora, Incertus. Felprecipué bubulum;illitum mammis;facit;ne lac in eisgrumefcat; Aétius. Lien bubulus in melleeditur, & illinituradlienisdolores : ad vleera manantia cum melle; Plinius. Inuetera- tus ex vino datur ad lienem fedandum : recens autem affus vel elixus in cibo , Plinius. Vléera in facie tol- luntur membrana é partu bouis madida. In vefica bouis allij capita viginti tufa eum aceti fextario im po- nuntur ad lienis dolorem , Plinius. Aeris florem tritum bene cum finapi , aut etiam folum, mittes in ace- tim ; fimalQue in bucculari decoques: ita vt. aliquandiu illic bulliant, & ad fimilitudinem pulticule fpif- Ífcutur : poftca in vaccinam vefficam calida ea transferes , ita vx duobus digitis liquori huic veflica maior fit, 7c | , tum —. "wv ET Dos ES V'acca.- G.. Zub. £L. | és tum fpleni fatis calidum medicamen adpones,ligabis fafcia;tertia dic folues, mirabili eratulaberis remedio, Mar cellus.Ad colicam remedium víü perfepe comprobatum ab amico quodam accepi nuper huiufmodi : Later igni- . tus&fafcia madenteinuolutus, pedibuszgc inlectobene cooperti applicetur,& praterea panni calidi: Mox lac - caprinum prius feruefa&umin veficam bubulam infündes ( vclfpongiaexcipics , & paropíidclignea óperiesne diflillet: ) &vmbilicoimpones quàm calidiffimum. Hinc fudor copiofus manabit ; proinde nealuus fiftatur, Ífimuletiam parum olei zgro propinetur ; quod & ipfumaliqui calidum bibivolunt. Boues neinfeftentur à mu- fcis,bubulam faliuam illine;Africanus. Aiuntfi bouis caftrati vrinz cinisarborismyrice immifceatur,velin po- tuvelincibo, Venerem finiri : Carboqueex eo genere vtina eareftinCtus in vmbra conditur: idem cum lib catac- cedere, refoluitur, Plinius. Siquisfeinfundatin vrina bouis; flomacho ob frigiditatem egro conducit: item ad 1o hazmorrhoides,Haly. V rinam tauri maxime;aut certe bouts vetuftiffimam,;in ollam nouam anguili oris infundi- to,& aceti tertiam vrinz partem;ac myrtum con tufam ammifíceto » deindeteflas pro oll magnitu dine fatis mul- tas,igni candefactasin ollam coniicito pofteaque hominem inclinatum appofita ad ollatn aure , fom entumad- mittereiubete. Circum aurem veró fafciculum.ex lanain orbem circumponito , nevidelice: circumfitz partes exurantur, Ápolloniusapud Galenum. Noftrotempore quidam militibus quos dira oris vlccra popularilueper exercitum graffata vexabant (noflri vocant die &rzme ) vaccarum lotium gargarifandu m dedit, ac plerofque magno lucro fuo curauit. Vulnera facta igne , dum faneícunt , defricare bubula vrina conuenit ;; Colu- mella vbi agitdecauteriis boum ad epiphoras oculorum. Suppuratio bouin melius ferro refcinditur , quàm. medicamento : Expreffus deinde finusipfe, qui cam continebat , calida bubula vrina eluitur ,&c. Columella, Corniarboris flore deguftato;aluo concita moriuntur apes, remedium pr&bereeis vrinam hominum; vel boum; 20 Plinius. | sd wm | jj ug T e T | | "Tw Stercusanimaliura vim habet maxime digerentem.. Verüm flercts humanum ob feetorem abominandum eft. At bubulum;caprinum,& ex aliis quibufdam animalibus,neq; grauiter olet, & multa experientia non tantum nobis,fed & aliis medicis me natu maioribus comprobatum eft,Galenus de fimpl.imedic.facultatib. lib.ro.cap.17. Et mox cap.23.Stercus bubulum ( inquit ) pro paftu vario exiguam habet differentiam, eftque & ipfum facultatis exiccatoriz. Verüm attractoriam etiam obtinet , vt monftrat dum apum vefparumá; morfusiuuat. Quanquant hec vtà proprietate fubflantiz totiusiuuentur fieri potefl. Ceterum medicusquidam medicamentorum peri- .tus;in Myfia quein Hellefponto cft aqua inter cutem laborantes bubulo ftercore oblinens; in folemexponebat. Atquehicipfeim pofuit & partibus ruflicorum phlegmone obfeffis;humidum illud vere collectum;cum herbam boues pafcuntur.Manifeftum autem eft hoc effe alio moderatioribusmultó viribus: dicoautem alitid cum paleis 39 vefcuntur.Nam hoc medium eft interid quod modo diximus.& quod prouenit ab erui pafüu. Liquetergo;queni- admodumid quod ex pafcuo herbacco prouenit,ad phlegmonas accommodatur,fic iftud aquain feftatiseffe)da- neum. Scire tamen oportet, omnia id genus medicamenta durisagreftium hominum corporibus aptari , nempe fofloribus & mefforibus, & quiopus obeunt tam validum : in quibus vtique Myfiusille medicus & ad choerades adhibeat;& ad tumoresomnes (cirrhofos,ex aceto in cataplafmatis formam compofitum imponens. Hac Gale- nus.Illinitur in his quz rumpere opus eftfimum bubulum n cinere calefactur ; aut capriaum in vino velaceto deco&um,Plinius.Boasfimumbubulum;vnde & nomen traxére;abolet,Idem.Medetur aduerfusapum & vefpa- rum ictus, Rafis: & Galenus;vt fuprarecitauimus. Omnestumores & abíceffus calidos cum aceto impofitum fe- dat,Anicenna ; & Galenus, vt panló anté di&um efl. Igni facro vitulinum fimum recens illinitur, vel bubulum; Plinius, Armentariz bouis finum fi recensadmoucatur, vulnerum inflammationcs mitigat : Foliisautem inol- 49 uitur,& calfactum. cinereferuentifüperponitur,Diofcorides.lllitium exaceto duritias, panos, & ftrurnas dxfcutit, Idem.Abfceffus craffos diffoluit , Haly. Fimum bubulum cum mellerecentia vulnera non patiturintumelcere, Plin-Adfcrophulas & parotidas qua fünt apoflemata fecus aures , flercus bouisaut capre coquein aceto & appo ne,Gal.eup.2.Quemuistumorem fedari aiunt farina hordei cum ftercore bubulo vel caprino co&a, Author ob- Ícurus.Ad vlceraantiquatibiarum quidam bocarido medicamento vtuntur: teft ouorum , veteres calceamen- torum folez;& bubulum fimum demenfeMáaio;arida teruntur,&infperguntur vlceri: fü perinditur etiam typha | paluftris: fic vlcus exiccari aiunt.Fimum bubulum naribusinflatum;fanguinis profluuium cohibet; Rafis. Aliqui adeundem vfam acetum addunt: Alij nonipfum;fed eius cinereminflari tubent,vt Haly. Pimus bouis Ífoltoinuo- Jutus& calefactus in cinere vaticibus applicatur,;Rafis. Conuenit etiam abfceflibus qui poft aures funt; Auicen- ,na, Bubulum fimum feruens ex aceto decoctum,ftrumas difcutit; Plin.firumas & alios fcirrhofos tumores;vt fu- /.$9 praex Galeno relatum eft. A d firumas facitfimus bubulus cum aceto elixus & illitus : hoc etiam indurato,omnes ^ tumores probé difcutit.Nic.Myrepfus. Etrurífus, fimum caprinumaut bubulum elixum; aut farinam eruinami càm vrina pueri non corrupti;& vino , fi placet , exiguo exceptaimpone;ac cum eis picisliquide & colophoniz .quantumuis & cerz & olei,bene elixaad emplaftri formam redacta imponito,Idem.Magi fimrbubuli cinere con- fperfo puerorum vrinaillinuntdigitos pedum , manibusqueleporiscor adalligant, contra quartanam Plinius. Fimobubulo vfto faccum beta admifceri , atque inde caput porriginofüm lauati oportet, Marcel. Phthificie prodeffetradunt,fimi aridi,fed pabulo viridi paíto bouefimum harundinehauftum , Plin. Stercus vaccinum eit -ex medicamentis;quibus pulmoni;eiusque tabi;& fimilibusnoxismedemur, Auicenna. Potum vel clyftere infu- fum;ventriobinteftinorum vlcera fluenti falubre eft,Rafis. Morbum arquatum pelli ferunt recentiores quidam, fiébubulo fimo recente ( autviridi,vtrumqueenim exlingua noftra transferri poteft ) liquor in chymifticoin- €o firamentolfeparatus potetur. Ad coli dolorem : ftercusbubulum recens exprime per linteum mundurg,& füc- cum eiusin qualibet potione colico da bibendum, ftatim fubuenies : quod remedium efficaciffimum effe multa experimenta docuerunt, Marcellus.Germani ( prafertim noftri ) colicam etiam matricis vocabulo nominant, 8c quodabfaurdius eftin viris quoque: celebraturautem etiam apud nos medicamentum illud Marcelliiam dictum: Fimumyvaccinum nempe vino perinifcent,ficeumd; linteo percolatum;zgroto calidum propinant. Alij hoci- mum magnitudiueoui dimidiati quinq; vnciisvini permixtum colant, & iminutimincifaadduntaromata,zingt- bercaryophyllosmacis,& cinnamum: Hoc egrüm, vbi primum noxam fenerit vna potione haurire; & infuper fudareprzcipiunt.Bouis ftetcus aridum vftum,tribus cochleariis potum hydropieosiuuat , Galenus adPifonem, cap.2,& Rafis. Ad hydropicos : Stercus bubulum accipito;fi masagrotat, maris;fi fasmina;feerine, in'ollam no- uam-coniice, contege; operculum luto, ne diflletur; obline: ollam deinde fupercinerem viuz calcis per dies Íe- 79 pteraflatue: o&tauo die detectaolla flercus exime &aridum medicamentum vitreo vafe repone; cüm vti voless aw i : 3 tres óó j *De Quadrupedibus tresligulas ex vino pet feptem dies exhibeto;fed in vino rutam feruefacias: hzc potio bene facit, etiamfi tumores adfint & edematarcficcát , euacuatq; perlotium egrotus, etiam non potet pertotum diem nifrter, Ga]en.eup.3. Hydropicisauxiliatur fimi ceruini,maximé fubuloris,fed & bubuli ( dearmentinisloquor ) quod bolbiton vo- cant, cinis cochleariorum trium in mulfi hemina : bouis foemina in mulieribus , & ex altero fexu in viris,quod veluti myfterium occultáruntmagi;Plin. Flydropicus illitusfimo bubulo iuuatur,fi diutius ad folem deficcetur, Antiquusquidam;& Galenus, vt fupra ex eo citaui, Hydropico plurimum prodeft &ámobubulo inungi ad folem, & confricaricorpustotum,Rafis. Ex eodemarido , aceto optime & aquain mortario diligenter admixti &.cata- plafmatoti ventri calidum contra aquam citrinam ( id eft;/hydropem ) vtiliffimé imponitur, Rafis. Prodeft & vi- tulifimum,vtinfra docebimus. Hydropicis procataplafmateftercusbouisarmentarizimpone. Reficcaautem ipfum flercus diligenter;& tritum in pofca velut crudam hordeaceam farinam coque; infpería fulfuris viui quar- 19 ta parte.Cataplafma veró peromnem ventrisamplitudinem im one, Archigenesapud Galenum. Bouis fimum coxendicis cruciatus fotu compefcit,Diofcorides. Hchiadicisfimum bubulum imponuntcalfactum in foliis ci- nere feruenti,Plin. Fimum bubulum feruentem;quem in cinereardenti calefeceris,coxarum dolori imponito; plurimum prodeft, Marcell.Em plaftrum ex eo fitifchiadi, Auicenna. Recens calidus podagram lenit; Marcellus. R ecens cataplafmatis inftar podagram impofitus leu at; Rafis.Podagris medetur bouis fimum cum aceti fce, Pli- nius.Priuatim fuffitu fimi,quodà mafculo boueredditum eft;procidentes vuluz reprimuntur, Diofcorides. Ma- ximum beneficium przftat fimus mafculi bouis, hyflericis mulierum fumigatus propendentibus , Antiquus qui- dam. Aiunt & füffitu fimi é mare boue, procidentes vuluasreprimi;partusadiuuari,Plin. Hippocratesinlibro de natura muliebri, vbi medicamenta refert menfibus & fecundis detrahendisidonea; cum odoramenta quzdam, (crocum;calamum;rofas;ftyracem,cneorum pauco melle fubigenda ) recenfuiffet, Hac (inquit) fuffianturfter- 28 core bubulo: id velut acetabulü olearium formetur , habeatd; fundamentum tenue, & fitficcum.lgnisautemfit — farmentitius;in quoftercus iaceat, & ex illo mulierinfidés(e€;622x) contecta fuffiatur.Et paulo polt, Stercus bu- bulü;cedri raméta;& bitumen füffito. Et rurfus, Stercus bubulá contufum ac cribatü;aceti dimidia méfura, & de- co&i erui dimidia adie&ta,leniter pro fométo adhibeto,&c. Et paulo poftinitiü eiufdélibri;aduerfusaquá inter- cuté vteri;pharmacü(inquit)deorfum purgans bibend& dare oportet : poft pharmacü veró,vteros bubuli fterco- risfométo fouere. Quibus biléatram generantibus ftomachusinflatur, armentarie bouis ftercusarid& vino coétü imponito, Galen.«.57.ex Archigene.Aqua pota,qua debouisautafini potu relicta efl; capitis dolores fanat; Plin. Bos,ó bos, & dátiuus pluralis bobus;vel fecundü veteres bubus; prirna fyllabam producit: reliqui cafus omnes corripiunt;Seruius.Hoe ne &zraer£ (inuenio & 79e4s )proiuuenca diciturà Grzcis: ité janua» Dorice & Poetice, 20 velàauaAiquam nos iunicé vocamus.3uuaAs: veró iuuencü fignificat, quem in Alexandri Cefaris vita Lampri- dius damalionem vocauit. Vterg; fexus in mofcho continctur.Photion damalin vocare omne animal exiftimat in iuuenta, Hermolaus Barb.& Ariftophanes grammaticus. qui iuuencá etiam à Sophocle ya-jui 46270» dictam te- flatur, 8 Acovmysorus BsGwouv apud ZEfchylü legi. Videntur fan&autores non femper vituli & iuuenci difcrimé ob- feruare,quod ab atate efl; c hic illo natu maior fit, ( vt diximus füprain A.circa principiü, & rurfus circa finem. ) Ariftophanesiam citatus, Ta 5 Via uaa Dotuot eese mozoi, 20g Asc. Gc. V num nobis vocabulum efL,dar rmdwibe;id eft;bubalü B omnes eius fecundü fexum & xtaté differentias comprehendimus. Iuuencum vocamus ess Aeytechf iuuencam éim Qeytku, reliqua gentes circüloquuntur. Apud Suidà Pus yeyetou Dess ata orgia, € oe myvIUS. ye GKapavo boues fütrt dC aN&ooriexugol dCignci id efl; robufti;quadrati;cof P & coxisplenis Varinus. l:eéov, — quoduisanimal quod immolatur: per excellentiam auté bos, Idem. Dionyfius Siculus bouem nuncupabat garo- 4e tan; Czlius.A)yova B8c Oyaxeiae € inge coro Eel y chius.B&c genitiuü facit 9oxc , vel/93 poetice, accufatinü Géa vcl ézy. Tones & Atticiin foeminino generc proferunt,vt etiam Zi, ves puovucy BC dva. Significat auté non fingulos tan- .tum,fed etiam gregem aut armentü boum, Varinus. B£; à Cg v» 76£Qo. T? vgEQov suae (aov Gm aA rl) yu ig accrue E- tymolog. quidam 3o 4 Gcire àmugitu dictü volunt. Graci6sc nominariaiunt commiffuras futurarü in tunicis, Pollux.5£v etiam appellare licebit chytropodem;quianthraciü aliás, & Aca qui, B&textee yin xo pA v. QC oae yay vocatur,Idé.De boue pifce plano cartilaginco alius eft dicendi locus.Salpá quoq; pifcem aliqui &&v vocabant. Pli- nius lib.8.tradit elephátes Italiam vidiffe primum Pyrrhi bello, & boues Eucasappellafle;in Lucanis vifos. De bo- ue placenta mox inter prouerbia dicemus.Eac pro corio bubulo,totü pro parte; vt elephas etiam Grecis proden- te folo;Euftathius. Bé etiam, apud poétas precipue pro Gc ponitur, &à gramimaticisexponitur;fcutum,pelta, é'aNovgcorium, pifcis quidam. Ed c (u^slw apud Homerum; vt alibi Goa aa & alibi Xazx$e iivee Gov &sroiwmitov, $6 ' ad differentiam váy 4jsoGetuvjid eft; crudi cori bubuli,Varin us.DieJve(G»,65c exponitur apud Suidam & Varinum. Menfem principis dici ratione Orpheus wovoxégo& u2exov id eft, vnicornem vitulum nuncüpauit: cuiusreimo- . minitfüperlliados primum Euftathius. Siquidem menfisfimpliciter, vtgenerationis effector, bos appellatur. uód veró habeat tunc primam fübflantiz domeflice ix Qovow mofchos,id cfl;vitulus,vel (vt inquit Euftathius ) 2a vi vealLetr tel tQ ois oiei Chius. Armenti defcriptio inter Claudiani poemata extat. | Bubulus,idem quod bouinus,vtlac bubulu m,Plin.lib.28. Stomachum exulceratum lattisafinini potus reficit: Stem bubuli.Sic bubulum pecus; Vatroz.de Re ruft. B ubulum tínonümentum ioco dixit Plaut.Sticho. Sunt qui & "bouillam recté dici putant, & citant Plinij locum; Bouille cárnisiurefacile curatur,quem nosin Plinio nufquam reperimus. Bubulinum pro bubulum apud Marcellum empiricum,vt bubulina medulla: Eadem voce vtitur Pla- tina.Bofioy bucula efbtrifyllabum pro tetrafyllabo 9o/9iovsdicitur & 8ci9weov, in auibus Ariftoph. Ceruuseftani- 6i | maladcó fimplex,vtequo aut buculaaccedente propius, hominem iuxta venantem nó cernat: autfi cernatjarcü ipfum fagittasq; miretur, Plin. Vaccinus adiectiuti nom£ à vacca,lac vaccinü;apud Plin. Quodfcorta paffim vac- chas nücupamus;ex antiquitate profluxit; in comoediis quippe Ariftophanis comperitur fuiffe Athenis celebres meretriculas Cynná & Salauacchá, Celius.TIerA e 837, *mAoi hdcxoi, apud Varinum : & Béezre; , qui cornua habet Zvezezlautvo reflexa. l'auras vaccas fteriles dici cxiftimát,hac de caufa , quod nó magis quá tauri pariát, Fe- ftus. Columella lib, 6.Et vtiq; taurz quz locá occupant feecundarüableganda. Varrolib.2.de Re ruftica, Qua fte- yiliseft vacca;taura appellatur.Bouis & vacce epitheta hzc reperimus: Arator,arm ofus,agreftis,agricola.A eripes Onuidio.qui habeat pedes tanquam ex ere folidos.Albus,Horatiusin Carmine Seculari; Quid; vosbobus venera- cur albis.Cerebrofus, Columella 2.11. Contumax.Crud.Horat.Epod. Candens. Corniger, Cornupeta. Decoriab afpectu Colum, Durus. Duriffimi; Colum. Formofz, Ouid. 1. de Arte, Ferus. Hirfucus. Immunisaratri, Ouid. 7g. ; Mctam.5. Bos € Vacca. H.. Lil. LL | "P Metam 3 Ancuftoditz,idem Fafl.r.Indigena, Ouid. Amor.3.Indomita, Valer.lib.4.Argo & Potphyr.Intacta;id cft jugum non paffa,Horat Epod.9.Lectus, Ouid. Metam.6. Minaces,idem Metam.ir. Nitida & niuca, Ouid. Om- niuorz in herbis, Plin 25.8.Opimi, Varro de Rerufl.z 1.Otiofus,Horat.Carm.5.Paffa iugum, Ouid. Metam.3.Pa.- fti, Verg. Aeg.s.Patuli, quorum cornuain diuerfum fupra modum patent, Plautus, Pauidi, Clandian.Pan cgyr. 3 Perdomiti, Colum.6.2.Piger, Horat:Epift.r. Toleranteslaborum, Colum .Ruricolz, Ouid.Falft.i.. Boues perpe- tuo epitheto toruos poetz vocant,quód przcipua frontis afperitas in hoc pecoreapparet:Claudianns, Jag tion blandus ambit T ortaparens,id eft vacca. Vnde Toruitas,vt Pom peio placet, quafi tauroruim acerbitas ducta. Tardi,Ouid.Amor.r. Trux. Tumidus. Tutus; Horat.Carm.4. Validus, Vetulus,luuenalisSat.10. Arinenti epi- thetajbucerum,validum,montanum,toruum, fpumans, lanigerü,difcolor. Buceriz,boum greges.Lucrcet.lib.2. 1o Ducerizq; greges, Nonius.Bucerus.ajum;vt Ouid.6. Metam. Z4frmentag, bucera parit; 1d eft boues ipfos valde cor nutos.Lucret.lib.s. Langerei, femmml pesmeles , €& bueera fecla, hoceftboues. Iuuenci &iuuencz epitheta, cor- nigerz;formofz,fortes;laborifer,lunati fronte, petulans, torua fronte, pulcher,rudes operum, toruus, validus. Iuuencusde homine quoqueiuuene, Horat.lib.g.Carm. — 7e matresmetusnttanencis, Tenes procty miferag, nuper. Vérginesnupta. Porphyrion.Iuuenci ergo non tantum boues dicuntur,fed homines:quam uisin vfüfit,vt non nifi per diminutionem iuuenculos dicamus.Catullus ad puerum, Epigr. Qui flofculua es sumenetlartm, Ovid. Epifls. Graiaimwencavenit. — Plin.lib 10. Exijsiuuencz plura quam vetetes,fed ininora oua pariunt:de auibus. A'gyoi [Bae apud Homerum,non albi;cum nigri mortuisimmolarentur:n eq; veloces;hos enim eAdmbas Yocarefo- let pocta:fed qui iam excoriati propter pinguitudinemalbi apparenr. Oivoz«s, qui vini colorem referüt, nigrixquo fenfu etiam direze verso pocta cognominat. Bésc dpfex oaupas quibus ere&ta fünt capita:nam xeoaes Attice caput eft. 26 EiAGzv)sc 9o0:, qui pedes interambulandum conucluunt, Panfanias mulieres etiam ej/z;3ec Vocat. E*uxse, codem fenfu quo siaízzb«, vel quorum fuffragincs commode voluunturaut fle&untur: vel nigri (t & juxov i3 aquam nigram interpretantur; ) vel qui cornua habent &uxoeii, hoc eftintorta.: Hzc omniain Varini Lexico legimus. Bovs euuéeg B» Gc supvxspors, Theocritus . Bote xsegol cornuti dicuntur ab Homero. Koc fate wouutromi, ab eodem . dicuntur Solis boues,Odyf.J. Ex Iliad... Diomedes Euryalo dat iuavrez cuSpoimvc Coi isypeuAcio Achilles autem curfa certantibus pramia proponit primo craterém argenteum, fecundo CoU ubyae 2, névo: d qu. In codem libro dicitur Arax Oileusinter currendü lapfus effe cum calcaffet 662v ÓKQ-tenauvxos. Item Tliad.A. Govcaze22c5 dicitur, Bod £ouloie oi yea vacat Pindarusia Pythijs. Muxg r&y Oonrsoe Gay id eft o bubulce, Theocritus.Id.8. Pharosaratio ef; & bouis etiam epitheton, Czlius ex Varino. Boarium,quod ad bouem pertinet. Arua boaria, in quibus boa- rium forum Roma fuit. Propert.lib.4.Eleg. e4/244, song [anette boarsa longo. Feftustamen boarium forü R o- 39 mz dictum ait;quód ibivenderentur boues:& Pliniusbouem zreum ex Aegina captum in eo con Ípici fcribit, && Herculis cognominati Triumphalisftatuam. Bucardia gemma bubulo co:di fimilis, Babylone tantum nafcitur, Piinius. Lappz boartz radix é vino pota articulis medetur;Plin.Ego hanc Diofcoridis Arcion effe iudico, quà à Romanis perfonatia & lappam vocari fcribit.Accedunt etià vires (imiles: Radix enim eius (codé tefle) concifa & emplaíiri modo impofita;obortos membro: fra&is offibus circa articulos dolores fedat. Vulgo lappam. ma- iorem & bardaná appellant. Boarie nomen ei factü crediderim,quod cü procera fit,bubüsfacile adhereat:vtlap- pacanatiacanibus,quaz à rcliquis eiufdé nominis(Vlinij verbis vtor)fola humilitate differt. Cunilam bubulá ori- ganumfyluelire Gracorüefle Do.Ruellius lib.2.ca.25.de flirpibus validiffimis argumentis cóuincit.Ego bubulam — appellata cóijcio, quód inter boum remedia forte olim in vfu fuerit , quan quá apud fcriptores in Hippiatrica fo- .». lummentioné eiusinueniam:fic enim fcribit Columellalib.9 cap.30. $1 bilis molefta iuméto eft; venter intume- 49 Ícit,nec emittit ventos, Manus vn&a inferitur aluo, & obíeffi naturales exitus adaperiuntur, exempto; flercore .. pefitacunila bubula;,& herba pedicularis cum fale tritaj& decoCta, melli mifcentur , atq; ita facta collyria fubij- ciuntur,quz ventrem mouent,bilemd; omné deducunt; Hzcille.Eft & bates origanü apud Cydoniatas, idé ni- mirum bubuto,vt vel nomineproditur. Crateuas apud Gracos Liguflicum falfo cunilá appellat:czteri feré.co- nizoides,cunilaginé, Plin. Nicander fylueftrreoriganü cunilam ( &gviAus) & panaces Heraclcü vocat. Paronychi& herbam Romani bozinalé vocabant.Femur bubulá appellatur herbaneruis vtilis, recés in aceto & fale trita, Pli. Videndum an eadem fit,quam alibi fcribit myriophyllon dici,in Hetruria, quaboum nerui Ped addita axun- gia folidentur, Boe jqpocesid eft, bouina verba;grandia;füblimia,fuperba,& foni plenaapud Ariftophanem in- terpretantur.Boeizo coria fcuta;&lora bubula exponunt:Govas 3v, ycoifas. Cretenfes Gomviaw vocant ;veftibuli lanuam,id eft primam à viaingredienti. Foenograecumaliqui buceras vocant , quoniam coroiculisfemen eft fi. 506 mile;Plin.Alibiapud eundem buceros legitur,nimirum Govespos vt rhinoceros funt qui buceron fcribanr. Apud Varinum pro codam femine Cxépaz legitur:Buceraon appellari etiam anagallidem herbam Menetheus teftis eft, . Galenusin Gloffis. Be«cegisfons eft Platearum:item Bovxseo lacus fic olim dictusnun c vcrogenusherba. Vitem nigram aliqui bucranion vocitant: idem nomen aliqui antirrhino tribuunt. Bugloffos boum lingue fimilis, Plin.Ego fimilitudinem iftam ad figuram pariter & afperitatem refero: vtrunque borragini noftrz conuenit: ' quanquam &aliz quxdam herba ad bugloffi defcriptionem accedant , omnesferé viribus cifdem przditz , vt fupra oftendi.Cato cap.4.de infitioneloquens:Infuper (inquit) lingua bubula obtegito;fi pluat.ne aquain librü permeet:eam linguam Dppct librum alligato;ne cadat.Citathunc locum etiam Plin.17.14. & herbe genusin- terpretatur. Arabica & Perficanomina huiusherbz & generum eiusinuenio,marmacor,marmues, fumufe, fcal- ue;alfatrens fumufe;meifidafkeuzauguen.Syluaticus betenicz quoq; tribuitlinguz bubule vel equinz nomen. €o Cirfiofolia bouislinguz (imiliaminora.fubcandida Plin. Aliqui bugloffum magnam pro cirfio dixerüt. Bepavte & (dov aweovgen erafünt herbarum, Varinus.Buphthalmus fimilis boum oculis, Plin.Romani olim boariá vocauc- runt. Herbahzcapud nosin cibum venit, Varin, Arabice chiaugefem nominatur. Ebenfisin lib.de fimplicibus medíc.albehar buphtbalmá facit:citalijocimi genusetfefcribát. Aizoon maiusalij baphthalmon vocát;alij zo- ophthalm6;Plin.ApudDiofcoridé bubophthalmosinter ciufdé herbe noméclaturas legitur.Boephthalmo Of- ' thani fideritis.Boanthemó Galenusin Gloffisbu phthalmó exponit,quod & chryfanthemó vocetur. Bupleurü, enus oletis, Varin.Defcribitur à Plinioherba fponte nafcens; caule cubitali folijs multislon gisq;;capiteanethi: Hee cibis Hippocrati,& Nicádroin medicina. Meoquidé iudicio inter paftinacas erraticas céferi debet, quibus & defcriptione & facultatibus fauet. Bupleurum;bouis coíta,& eft dulbub,Syluaticus. Dvlbub autem quid fit nondum reperi. Bovgréorgie Vel Govzrties potius; genus oleris fylueftris fimile finapi , Varinus. | De hoc Jo pluribus in bupreft infccto. Bovzawor , trifolium herba, Varinus.Butomo Theophraftus folium reddit arundi- : | E TA Raceums 6$ (5 De Quadrupedibus iaceumyangulare:cauleminoffenfiffinium ; qui malá magnitudine fide proximum in lacu producat: foeminam fterilem effe;ad nexus vtilem;&c. Democritusin Geoponicis eft author butomumin paludibus nafci, folia fer- reirinis proximayquibus beuesiu cundé veícantur,vnde nomen ci datum:vbicunq; prodicrit,folum excauandis aquilegijsidoneum fatetur.Herbarij & officinz,vt Kuellio placet; vocant hodie iuncum cabaciniim;quód folijs cius tegetes & fportulz,ficut & fparto vexunturinanque corbulas quibus ficus& vuas paffas rccondunt; corbas vel potius cabas folent appellare. FTT - nad Bs patticulain compofitione fzpenumcro nibilaliud quam magnitudinéinnuit,| Greci J2rewrsev udejov vo- cant: fic etiam equi nomen propter corporis magnitudinem in compofitis vfurpatur,vt hippofelinon; hippola- pathon;hippognomon. lauri nomine apud veteres omnia magna & violenta fignificabantur, vnde & 9« parti- ula;vt quibufdam videtur,àboae dicta eft; Euffathius.Lapathorum generibusSolon bulapathon adiecit, radi- 16 cistantum altitudine differens, & erga dyfentericos effectu;potu ex vino, Plin. Mihi quidem verifimile fit candé effe hippolapathon à Diofcoride dictam,qua rumicü inaximalocis prodit paluftribus, nec viribus à cateris dif- fidet.Pro cadem hydrolapathum quoq; acceperim;cuiusloci natalesnomine produntur. Diofcorides trium ru- micum;agreflis oxylapathi,& oxalidis,feminain aqua vinote contrainteftinorum tormina vtiliter bibi author eft. Oxylapathum quanquam paffim nafcitur,letiustamen copiofiusd; in montibus; praefertim circà buum fta- bula;ipfis intactum.Bumafli vuztument mam marum modo;in pergulis feruntur alba: hnigráq;, Plin. Varro bu- mammas vertit. Macrobius bumammiss circa finem libri 3.Huius generis effe puto quas Arabes & vulgus hodie cibibas vel zibibas vocant.Fraxinum ampliffimam lentiffimamd; bumeliam vocantin Macedonia; Plinius. Gaza apud Theophraftum babulam fraxinum reddidir.lllam effe puto ex quamenfz elegantiores conficiu Dar. Bua linon prodidere quidam differre breuitate caulisà fatino & radicis colore ruffo;eiufdem effe&us;praeualerecon. traferpentes potum &litum,Plin.Menasapud VarronemNoui (1nquit) mateflaté boum & ab his dici pleraq; magna,vt écvkev, Oe wewow.DoUAujAov Boda .Suntautem bufyca grandiores & fatuz fici authore Fefto: vulgo ma- rifcas ficus nominant, Ruclfius.Ego quafdam ficos matifcas coniunctis vocibus in Plinij, Catonis ; & aliorum li- brisnominariinuenio. Mode c TUAE IT .. "Aegyptljs às xoà jene fymbolum eft Leo: quemadmodum terre &agriculturz &alimenti bos;fortitudinis & parrhefiz;equus.Clemens lib 8. zposorcov. Cottinainfignis meretrix Lacedzmone zvésxs Qv y oAxl ( & mox Balttar seirAacoóv ) Athenaeus. Mythrz,qui fol eft apudPerfas,fimulachrum fin gebatur lconis vultuambubus mani- bus reluctantis bouis cornua tenens, quo fignifticabatur lunam ab eo lumen accipere;cum incipit ab cius radijs fegregarij, Gyraldus. | NC Meme. tae IP A Ac aniio | | — BegAmawapud Homerum exponuntazcAo;id cftabactum,non boum folum;fed quorumuis pecorum: Ali- 39 bi pluribus vocabulis rem eandem exprimit poeta Ov j2 aec Bove .orran: alibi abigeum vel abaGtorem &xwríeo: Bac appellat. BeU3eear qaam ab Hefiododicuntür frigidiffimi dies,in quibus flante Aquilone tum boues tá aliz quadrupedes excoriantur:Boreasenim prive vc jg fwoÜ. Goze tony roue cu3e pav ior er Bubpn vds deijs qui boum inflar excoriari mererentur,Suid. BovdiG-.ltolidus.8a/)smanfuetus;funplex,apnd Menandrü. BouCieaz, magnus & ftupidus,zuxeo 19"; uperbusà nimia corporis mole dictus videtur;&c. vide Etymologicon. Bov&y glandula in inguine tumida;à bufparticulaintendente; & £a m Bacvo, v? arab m eic 519 ovo, Etymolog. Bubonesanti- uisfuére tumores vniuerfi preter naturam:moxita priuatim nuncupati;qui in foemoribusalis protuberarét ac collo, Czlius. BeusulasQovzrewo D ouCpuimie, diuerfa vocabula rem eandem fignificant;famem fcilicet ingentem; & vniuerfam:Indo&tiores fuperiore feculo medici bolifmum & famem vaecinam vocarunt. Lud.Czlius lib.26.ab initio;multafcité de bulimo fcribit, tum alia,tum quid ab appetitu canino differat. Gellius tranftulit vim famis 49 nop tolerabilem.Sunt qui xavdwyuby quoqs;id cft oris ventriculi morfüm & famem intempeftiuá bulimon voci- tent, Cxl.Dores xaodwale» dicun tquod Xen ophon gxxqud», Pollux. Reperitur & £ovGoer, & (9ovCpacis: fiue à bu voculaintendente;fiueab ipfa quadru pede;quod ita affecti boues integros efurire videantur (vel boues mactare cogantur) vt de Herculis voracitatelegimus, Suntquibubroftin doloremauttriftitiam ingenté amt mifericor- diam accipiant,vnde cor & animus confumátur,apud Home. Iliad. E xa fovGeueie £xevve. Eufdemn praterea nominis deam quandam vcl dzmoner Ionum legimus,templo ciin Smyrna dedicatojapud quam hoftes deuo- uebant. Bovjupazy sl Bupeorile, vehementer efürire. Debulimo pluraSuidas. De buphago mox intet prouerbia. BovAuaéic)ól (a Bauxivéi zu 2uvol populi prope Liburnidas infulas,Dionyíius poeta. Bod»ye/(G- fluuius Locridis cuius meminit Homerus Iliad.8. Bsépoueiv accelerare exponunt, vt fit idem quod BosZpoué aut oxfiv,cum clamore ac-' currere: nifi malis à bu particula ob vehementem curfum. Bs30rez aues quzdam funtin Ixeuticis Oppiani. Dedit $9 & noftralingua auibus nonnullis nomen à bubus:nam fturnos vocatrinderflaren,regulos ocbferengle, & ardearum quoddam genuszzefikon vel urvind. Burgpés apes à poetis vocari dixi: Ariftoteles ctiam centauros vocat (9ey; & eivdpneu eg reegi Beneovtos pituita veli&rauedo immoderata:& Gsxepv CO flu pidus, nimis imperitus : qué & xesi— pov eadem ratione dicimus, vt cui cerebrum muco ac pituita occupatum fit.Bovzauc eft grandis puer, adolefcens- (qui ex pueritia in pubertatem tranfitqué & avsizoudo, & aiio yocant:Germanica vox eius eiusatatis es bueb.: proxima Grace eft) & pifcis quidam, Varinus;item apicula,fic di&a quod ex bubus nafcatur. BoVawxQ" ; afinus. Peauddec perifcelides,femoralia. Kavav Q».amnis rapidus & valde fluens, Varinus. Bsgtover, magna pracipitia & colles, Idem. BubavacBovxei(G», Varinus:rox nufquam alibi mihi comperta, BsQcprov xofoewoi eiioecoo , nauium valdeoneràtarum principes Suidas. Herculi propter eius uóracitatem facer eft larus qui & Beo» G- cognomi- natur; Atheüzus. Bexooo.capacilfima:ut Bs34; A£65;,;qui vel bouem caperet,in Epigrammate. Bo/ y AG», fer- dor tilis;cuzeo QQ-vt in carmine, lloc [ODIT xot Too és Agere BevscuAov autem nomen elt loci;apud Suidam tamé fimiliter per iota fcribitur. Bavaua(Q- (wmugdove1as torso Meg P'atgoie 6 e AciS iz. Suidas boues feriens: Bot-opaV, da- kgs oe eire arov, Varinns, BourmoQesó mesi arde, Idem, Brew pars nauis (longa) cui clauus alligatur : vel flagrum,,; rans d Poeíaszi warn, imber id eft contentio.& moleftia, Hefychius nimirum 3er 9 cQadya vere) quod predictis omnibus conuenit. Alexandri equum bucephalan vocarunt;fiucab afpe&u toruo;fiue ab infi- gnitaurinicapitisatmoim preffi; Plinius.De hoc plura dicemusin Equo.Bucephalum etiam inter tribuli nomé- claturasapud Diofcoridem legimüs.Duphagus,v orax;helluo;& leonis epitheton,fiue per hyperbolen, tanquam quibouesintegros voret;vt de Hercule fama eft:fiue é bu fimpliciter intendente particula. /— Nam &inalijs qui- buídam compofitis apud Grzcos dubitari potefl;ab ipfis ne bubus;an qua diximus vocula; nominentu r. Bupre- ftis (tue fcarabei genus boues inflantis,(iue alia ventris inflatio accipiaturzquead ipíós boues ac morbi magni- 7g i | - Bu yo tudinem Bos €9 Pacta. H. Luo. éó tudinem,vocabnli etymon referri poteft. Sic& buryncho pifci cetaceo apud Varinum,figuráne rofiri an ampli- tudo nominis caufa fuerit, dubites. Beyarioyliadis lib.r3.Grammatici exponunt;bouem operarium; val tardum & cráffo corpore hominem;velimperitum & ftupidum (qualem Galli quoquefualingua appellant grand ueau, id eft grandem vitulum) vel deniqueárrogantem & iactabundum;& fimpliciter Boves, Varinus.Samij lacte viéti- tantem & imbecillum £«5«icv vocant. Boys», Alexandri Paridis ex Helena filius. Bupalus é2a2,42rozoic Athe- nis,Suidasin Hipponax. Apud Herodotum hifforiarum fecunda obelifci bupori nominantur : quos Rhodopis uzftu ditatameretricio Delphis dicauit. Nec ambigitur apud Grecos,quin magnos intelligere oporteat, etiamfi affandis bobusaptos Vella buporosaccipit;ridiculé,ni fallor, Calius.Bufiris Acgypti rex (a quo ciuitati quoque nomen)abauia lo in vaccam mutata hoc nomen forteinditum habet:vel o5 ze 9oc ipe, vt Etymologici au- 16 thorconijcit; id eft à conferendis & iungendis bobus, vt qui vel folus duos boucs füb iugum includere poflet; vel eX pg «v 95: QT eei, vtpoteadeo robuftus vt bouem catena vin&tum ducere valeret, ficuti de Laerte fertur. Hil- lasinteflina veterescíle dixctunt, vnde bohilla oppidumin talia, quód co bosinteftina vulneretrahens aduene- rit, | Non. Marcellus. Perpauca funt qus primani lyllabatm bu purum babent;nectamen cum fu perioribus, vt vi- dctur,quicquam commune;ex quibus cenfeo que fequüntur.Bosawievepuov 5 70 LY» vmrtior. BoUm&wey oic veia. Bou- guapas Qao on Bi Qoare Dupes bs Acier, Varinus videtut admoyeie/ow exponere:vocabulum rarum, necalibi mihi repertumsapparetautc excoriationem fonare B«?eus qrejles gis ionis, Varinus:forteà magnitudine corporis, Axeor enim corpus eft & Sov suas forte à E & asy xia. Budini, Boudwois Sarmatiz populi funt,apud quos tarandus fera ifia eani adnumerad,Euftathiusin Dionyfium, Pannonij, fecundum aliquos c/5«oc;, Idem: Bul- gari nimirum, |. TY | 2 i 30 - b.XwCog Oii Boy ritenetver ode fuco vm bye edeaes V arinus Bog in Italiaappellatzferpentes,in tantá magnitudi- nem exeunt,vtdiuo Claudio principe;occifr in Vaticano folidusin aluo fpectatus (itinfans. Aluntur primo bu- buli laétisfueco,vndenomen traxere, Plin. Apud eundem boa appellatur morbus papularum , cum rubent cor- poris ambuciramo yerberatur : fanatur etiam ebulifolijs contritis & é vino vetereimpofitis. Homerus regi& & eximiz authoritatisinhomineformam hocverfu depingit, Huc Gcvv a ytAnqi by. tox Q» Vae wuyrov. la- randus fera apud Budinosin Samatla nafcitur magnitudine bouts, Euflathius, révzu Goc peASovrec , Callimachus dixitymembra bouis clixantes. 4^. 9a Varinus exponit caput bouis : quod & Bovxegvov vna voce dicitur, Bucepha- lusappellatur equus cuius coxisinuftum eft Buvxeovor (alids Gicesiriov) id eft boufs capnt; Etymolog. Si oculi pla- ni & lati fuerint boum oculis (imilesexiftimato, Adamantius. I Indico mariarbufculas nafciferunt colore bu- bulicornus;ramofas &c. Plin. ' Plutarchusin Sympoliacis Decade 7. Problem.2.. docethomines przfraGtos & 30 afperis moribus, & intractabilesxegac63ase vocari folitos, quam vocem haud fatis cómodc verteris Latine. Sum- jo. pramautem metaphoram ab agricolis.apad quosfemina qua priufquam in terram decidant, incidantin cornua bounm;«tezcGiAe dicantur. (Flermolaus Barb.legumina inob(equiofa & conturhaciavocat.) Hec aiunt proue- nire ceteris multo duriora ynde & éezwora vocantur. Quifcripfit Etymologicon indicat bancvocem femel duntaxat vfurpatam 3 Platone;fitmptamá; àleguminibus.qua nec igni necaqua mollefcant:cuiufmodi quzdam videmusadmixta leguminibus minuta nigraque .Locuseftapud Platonem librodeLegio. vbiinrerpresinepte vertitfulminis ta&u przdura;quali xep2vvoGdAa diCtum effet. Porró'cur id accidat, vt femina quein cornuaboum impegerint;autnon proueniant;aut proueniant ficeiora durioraás Plutarchus hancadfert caufam: quód ea que àmanucalidaffatim excepta terra fouentur,magis adiuuantur calore;qui feminibus eftamicus.At que 1n cornua incidantproiecta magis videntur quàmfeminata & mora frigus collieunt. Theophraftus dubitat;)num friuolum ianop $ ELE AE D : : on | 40 fit quod de cerasbolisiactantagricolz, Hc Erafmus Roterod.in Chiliad. Homerus Zssegpiorxfo appellat iae pies meatosw C as] renew Te eornov elktener & mollis.cui contrarius zveziov; meqs enim eres uo» 1n mafculino ge- nere peofertur.Gazaapud TheophraflumateramnonincoGibile vertit. Y2oez respor, aquacruda. MS aile abyss ty eeu aij». Ariftoph.in Vefpis,pro viroin exorabili,duro,& cornex fibre. CircaPhilippos ateramon nominantin pingui folo herbam , qua faba necatur:teramon , quain macro, cum ydam quidam ventus afflauit, Piin.Semina que dum fpargunturboum cornibusattactafuerint, non euaduntin bonam frugem, & grana pro- ducunt exigua, Kalis. Mihi quidem verifimile fit ortam hanc perfuafionem de fcminum duritate, quód qux dura &inco&iliafunt;cornu duritiem ac tenacitatem & ihfuper colorem przfe ferant ; tanquam vitio per contagium. nato. Similiter falfam illorum credulitatem reor, qui fatis ramentis de cornu arietis afparagos nafci tradiderunt: Namillorum quoq; femina cornu fübftantiam reprz(entant. Hermolaus Barbarusin Corollario ad fabam Dio- fcoridisPlinius (inquit) T heophraftum intelligit;jnonnunquam fieri vtteramosin ateramon tranfcat, cum va-. pareant halitu terrz madidam,indigena quidá ventus afflauerit. Aliter "I heodorus,qui duoilla,teramon & ate- ramon fiue ateramnon pro co&tibili & inco&ibiliumon pro herbisita nuncupatis accipit. Theophraftus certe alio loco facilefignificat veriorem Theodori quàm Plinij fenfum fuiffc: Tantum Hermolaus;apud quem pro his Pli-. nijverbisteramon quain macro fólo, librarij fuppofuerunt,dequa in Macrobio. Macrobius certe quod fciam nullam huiusrei mentioaem fecit:nonalienum tamen ab iftorum vocabulorum ctymo efl; quodidem ex Fabo- rino fcribit terenum Sabinorum ligua molle fignificare; vnde T erentios quoq; dictos putat Varro: Hiac & FTo- . ratium molle Tarentum dixiffe:& Tarentinasouesnucesq; vocari, qua fint terentinz.id cfL molles Apparet fané Grizcorum rper Sabinos rctinuiffe, Romanos auté tranfpofitis literistenerum dixiíÍe: TÉpaaav grammatici etiam te&unidomusexponunt,&c, «Boum .cornua cur in Auentino fufpendantur, cum in cteris Dianz templis €o ceruorum tantummodó cornua affigantur , lege apud Plutarchum Problem, Roman.4. Poxígac apud Ho... . merum effe aiunt cornu quodlinex pifcatorie iuxta hamum circumponttur , alij pilum; Varinus, Coro- nius appellatur bos , cui cornua fünt ulioe3 , id eft lanata, Czlius! K/xu£ ; bos quicornu alterum peruer- fum habet, Varinus. In Scythia maximum ftigus mihi videtur effe caufa ; curorunino cornua bouino ge-. neri non fuccrefcant , aflipulante fententiz mex Homeri carmine Odyffez quarto ; qnod ita habet: Et Li- byen, vbifunt cornuti protinus agni. Quodrectedicuntinlociscalidis matur? cornua exiftere. INam in ve- hementibus frigoribus , aut non oriuntur ftatim pecoribus cornua: aut fi oriuntur, vix oriuntur , Hcrodo- tuslibro 4. Vergilius fanéin Georgicis meminit boucs in Scythia nimio frigore perire, cum non in flabu-. lis fed caimpis:niuofis hyemem agant: — Jwreregzr pecudes, flant cercurnfu]a primi — Corpora smagna bom. Cornuvoxetiamad vngulas propter fubflantiz fimilitudinem transfertur ; vtin vernaculalingua circa boues go & equos , fic apud Latinos, Solidó grauiter fonat vngula cornu , Vergilius Georgiciss. — Hinc equi corni- pedes 70 | De Quadrupedibus pedes poetis dicti. Hocnon animaduerfo deceptus videtur Plinius cuta £tibi-Bbum attritis vitguliscornuavnz guendo aruina medenturagricolx:adeoq; fequax natura eft vt in ipfis vtuentiü corporibus feruenti cera flectan- tür,&c.. vtfingulis capitibus quaterna fiarit. Apparet eum ex diucrfisauthorum locis,quz alibi de proprie dictis incapite cornibus legerat, & alibi de cornu;id elt corn ca fubftantia vngularü,fine iudicio coniunxiffe. Quid enim vngulis cum cornibus capitis itacómmune; vt hzcillisattritis vngi debeant? In fimili etrore Graecos quoídam Gyammaticos deprehendo:nam vbi Dionytius Afer Loa xovxo. cognominat, Eüftathius exponit;non corni- pedem (ficat etiam Latini pocta capripedem & femicaprum Pána vocitant) fed àzuxeeuv, id efl quiacuta capitis habeat cornua, 268 dus G- coru Uu (harc cius verba funt) 2:vow& d|nNeovr o», XE. aa) Preoisonvuy[awipse Qual, Sed quid opus eftlongiusinterpretationem quzrere,vbinon deci proximior, vti (id eff vuguis qui de mult hidis pedibus proprie dicitur,vti de folidis 4a); id eftimplex vn gula) pro chela id eft vngula bifulcaaccipiatur. Mire- turautem aliquis quód animal bifülcum;quale bos eft, Graci 4/5/40 vocent, cü illo numeri aduerbio nihilopus fuiffet.nàm xjvi per (e de dionychisjid eft bifulcis tantum dicitur,cuiufmodi pedem in cruftatis forcipeim appel- lamus. MUxa( eftreduplicatio quzdam inafinorum & boum collo, Varinus.Boóc Boc/y,pleonafmus eft apüd Ho- inerum pro corio bouis,quod & Beo &Liov Vocattr, Varinus.Kóa, eftglutinum vel corium dorfi bubulivnde- glu- tinum excoquitur,de quo pluramoxin Tauro,taurocolle vocis occafione.Collopas vocant Gr&ci coria duriora Circaceruicem fuum & bóum,ex quibus fiunt «6a6o: dictisid eft clauiculi quibusintenduntur & remittuntur £i- des in cithàra; Varinus.Dionyfiusin Periegefi deIberia, H'regovsehlu inéhduo Gobrue [does ,id eft Ibericam terram. fiuc Hifpantam,corió bubulo affimilantsfigura nimirum. FHyda menfüra terre apud AriglosauthorePolydoro Vrbinatein Hiftoriá Anglicana; viginti iugera Anglicanacomprchendens,)nomé fortitaà corio bubulo (id Ger- mani fere hydam aut butam appellant) quód in tenuiffimas laminas fe&um hyda quantitatem circumfcribere 20 poflc videatur:qunódfi verum efl;longéabetlet hydaà viginti iugerum dimenfione. Verüm nihil prohibet eam , d*1ctionem ab vna fignificationein aliam fuiffe tranflatam,vt cebturiz etiam, — Verum authorem habco Henri-- éum archidiaconum Hintendunenfem, quiaffeuerat hydamtotin fecaperciugera, quotvniaratro annuo cultu fuitücere poflent.Quodfi verum efl;idem foret hydaapud Anglos, quod manfumapud Iureconfültos, Robertus Cehalis;Dido foror Pygmalionis, Agenoris flia,cumSichzo marito Tyrum habitabat : Illum Tygmalion vt pe- cünias cius obtinefetin peregrinatione clam occidit. Occifusille vxorem in Íomnisimonet yt fuga fibicaueretà- fratre impiosqui maioris pecunias quam natura leges faceret. Itaqueisin Libyam fngitaffumptis aliquot Tyrijs & pecuniarum copia. Et cum Tarbas Nomadum rex non admitteret eam,tantum loci quantum bouis corium oc- cuparetfibi vendendum petij t.Hocimpetrato,corium difcidit in lorumangüftum & oblonguin,cod;loci quan- tum potuitlon gelated; inclulit,itavt maximam ineociuitatem códeret, qua prium nouactuitas, deinde Car- 3e thago dicta efl:& arx etus Dyrfayid eft corium, Euftathius in Dionyfium. Cicerolib.2.de Naturadeorum, ciuita- tem hancà Carthagine Herculis filia dictam fcribit, cum Byría prius diceretur. Reperitur & alia hiftoria ab Eufta- thio ibidem prodita.quod cum Elifzfiue Didonis comites vrbem cendituriterram foderéntcapite bouisinuen- to;cceptum rcliquerint; perpetuos fibi labores & feruitutem illic futuram;quales boum fü ntindeaugurati : Po- fiea cura alioloco cffoffo equinum caputinueniffent, bonum omen interpretatiytan qui & otium & vi&tusaliun. defuppeditandus defuturanon effent, C arthaginem illie extruxerunt,qua cam ob caufam vernaculalingua cac- cabe («o0o/65) dicta videtur)hoc eft equi caput. Aoszazov, Faciv aà xzard d TEQUY MAOY vro Amat Varinus: forte pa- learia Itemouszoivio Mig" g Copas (Gs Idem. Kovsvoow, 3znctiay g [eoic;s Coat ago qni dobes, Idem: Fortefine di- füinGtionc legendum $ ooc v cuo: Nufquam.alibi hanc vocem inuenio:conijcio autem effe partem illam carno- fam;quam Latini lumbos, Graci 2ctu/ proprie vocantsder fcblucbbraten, Noflzi bubulum ventrem multiplicem 49 ruminationi defünatü nominantsenqg [aliquo nomine puto com prehendunt,omnesillosventres numero tres, in quibus rüminando alimentum praparator,quorum hin gulos Grzci fuis nominibus efferunt. Eorum primus (inquit Ariftoteles de partibusanimalium 3.14.) cibum recipitinconfc&tum xfecundus aliquantulum confe&tíi, tertius pleni us,quartus perquam plené confectum. Nomina hc Gracéindita f; nt, 19/lu o xekoU QuA (Bs, C ty i- VE» mvzoov. qua Latinejinterprete Gaza/ficreddi poflunt, ventet;arfincum fite reticulü, omafum; abomafura. Scd dehisalibtagendum erat,vbi deanimalibusin genere tractabitur.Qui Germanica eorum nomina defiderat; fiquax funtà bubularijs cognofcet ficillos voco qui inteftinà diuendunt.Nam Grunnius Porcellus in teftamento ludicro bubularjsinteftinafua donat.Grzci 4 au TOT Ot cofdem vocant;non illos folum qui farcimina vendür, - vt vclex hoc Ariftophanisin Equitibusloco patet; Tip & 2a. &V Gy ten E aoi AXerAdaz , lleae qz mt) Ra rai: Echinum Euflathius expoiiitinterna yentrisfeu yentriculum ; Nicandti fcholiafles bouis ventriculum proprie $67 hac voce fignari ait:coniecerit autem aliquis eminentium partium afperitaté caufam huius nominis fuifle.Oma-- Íum grammatici exponunt pitguius atque craíTius in teftinum; quod nonnulli bubulum cffe credunt, Horatiüs Serm. 2, Sempingui tentus oza[o.. Exrarfus t epift. Patsuas camobatomzaft | Vile Agniti tribus vfi qnaa fates effer. De illo qui concubino procaci rure omafum. diffe fe negant; bonem occidit, füpra diximusex Plinio. Abo-* mafi vocabulum à Gaza fictum exiftimo;a fitu: Reticulü vero imitatione vocis Grece figura eum dixiffe; Ca terum tnembranas cumalias , tum diaphragma & peritonzum priuatim noftri appellant Iyflen: alij dia phra gmá priuatim dre Arzeid eft cotnicem,nefcio quam ob caufam, Alia nomina vernacula. partiumillarum quein lanic- nafeortim vanirefolent;paulo poftadferamin £litera; - Ao | Pulmo elephanti quadruplo maior bubülo; Plinius. Ducardiagemma bubulo cordi fimilis Ba bylone tantam - nafcitur Idem. Homini renes bubulis fimiles, velut émultis renibus compofiti; Idem. Camelo tali fimi lesibübu con 1o S^ P E lis,fed minores paulo, Idem. Bo27 2:302 Attici bouis viuentis pedem nominant, mort uiautem Bdeiovzádo, Varinus & Ammonius.Hippopotàmi vngul binz;quales bubus, Plinius. Sarcitesgemma bubulas carnes prafenrar, Ide. BiACcm & B 2Axotudov, vel S0A«mov 8 Boni G-s bouis hmus propriéà Grammaticis exponitur(imsproprie antem quóo- rumuis animalium, Etymolog.) item 44G- apud Homerum ; quz voxadafinu m magis pertinere videtur, vt org etiam;author Pollux.Bolitonafellorum proprie dici retrimenta putant: fed & boum füperfluitates ità vocantur, Quod veró boliton pronunciant Attiereliqua Gracia (prfertim Ioncs; Etymologus) bolbitonyCzlius Rhod.- ex Ariftophanisinterpretein Battachos,vbi de Empufalcgitur. quod pedem alterum habeat BoaCiavoy, id eft afi- ninum. Agnofcuntvocem Latini quoque:fiqtiidem Pompeius Feftus inde inflexum verbum bulbitare putat, quod fignet pueriliftercoreinquinare,Czlius. Ariflophanesin Acharnenfibus: z vecQéstu o) ao Boxdsue : fcho- liaftesexponit;in omnibus dclicijs & bonis, fiue aite srovoiad ; am fermo de bobus eraz:fiue quod ftercórata qu 7& " T |l plantantur — Bos 69 V ácta. H.- Lib. L 7i plantantur aut feruntur omnialetiora vegetioraque proueniunt. Idemin Equitibu Sykopyioty v oyyuv 856 [Bot muS »ibhuid Qo. hic Bolus interpretatur Boidvzois vel "P Boa Erooy e None: vbi & haec verba leguntur, H' E BobesoiMo, 80- Arv Ey erdtemy9opudoi 23 of aeu G29»Àd eft boum flercora. De Empufz pedebolitino, id eft a(inino fupra dixi. BoAlzs d[/lws prouerbiumin eos qui ob minima delicta puniuntur : extabat enim Solonislex etiam aduerfus fini bubuli fures,Suidas, Ariftophanisinterpres, & Erafmusin prouerbio Boliti poenarn , vbi [Bo/zwov evLAQ- inepté exponit crus veluti 8 bubulo flercore conflatum. Bea«mvappellatur,quafi Bobr2umv:quod liquidiora fint bouis ex- crementa quam czterorum animalium, Etymolog. Citat autem & Hipponactem;qui 9oAírs xaevyvimiw dixerit, fceminam opinorextremé contemptam.In Phryfiorum agris videre eft domos bolitinis parietibus:inalijs bubu- lum ftercus adiguis materiam (propter ligni inopiam) ficcari: Quin & hodienoflrates quem infigniter contem- i$ nünt;9ousv appellant; Erafmus Rot.Boxcov,fimetum vel fterquilinium efl;4szcav,vbi boum & tumentoram fler- - cus reponitur: Significat etiam locum in portu vbialligatz funt anchor. Bocotiaregio nomen habet à rege loci Bc«eoto,quem Arne mater mulier Acolis enixa, vt patrem lateret;abiecit ci: Gozva (id eft ftabulum , vt ego inter- pretor:Cyrillo 8o2,2vG-,cuftodiaeftapud Alexandreos) vnde nomen Bocoti illi impofitum. Ouidius, Meta- rSotpho.libro6. — Tegaoquemutatum toruo ANeptuneuenco — P'irginesm delia pofeit, — Pallas (cilicetin tela faa. £uphorion, "Tov jac ETomeiBacove dlauatosocuoy Tex rue, Boierroy 9. àvojeiqyé, ro 29 XoAesia1 G erm, — O'Thje moaeonot €oov di mim ssaenus. Alij Borotiam dictam maluntàboue, quam ex Apollinis oraculo Cadmus fecutus eft, & quo in loco illa moribunda procubuit, Thebas condidit:cum regioilla Aonia prius dicerctur; Etymolegicon. | Huic fabulz qui prolixiusimmerari voluerit, legat Ouidium lib.3: Metamorph. Bolbitinum & Bucolicum , duo füntexholtijs Nilinon genuina;fed effoffa; Euftathius in Dionyf. | io — C. ESiopor, loci paluflres velalij bubus pafcendisapti:apud Suidamlegimus Qsvuov d«cav,id efl littus pafcuum; C & BsveussO7n;poQos, locain quibus boues- pafcuntur. MzAoGor» xci ka Csvcu (^in Epigrammate de Mycenis dirutis, BeGomiow, 7, palcuum, | Strabo; xpleaw & c /sluu Bs Gaaiais, Bufioenévai do7rt (Odec De pove versovmu, Etymologicon. Bsveoxlv, eruum; Varinus,malim per o.in pen ultima:eftenim eruuin in boum cibolaudátum. Bscios GomuunrigAov, QjoyjAM duci. Tdem:pro polleriore fignificato legendum videtur Qsv/a. Lotus pratenfisapud Diofcoridem,do- é&orumommiim confenfu vulgare trifolium eft, quoin quibufdam Italiz locis, vt Brixiz & alibi,etiam agri con- fcruntur:cum pecori;bubus prafertim, plurimum optimumq; prftetalimentum: eftenim fübdulce: & femcl fa- tum refüibili peraliquot annos foecunditate germinat.Lotum arborem (vtobiter dicam ) alij alia facie defcribüt, quam egoin Prouincia Gallix fic priuatim nominata vidi circa monté Peffulanum : folijs referebat vrticam ma- iorem feré,baccis nigricantibus rotundis, paulo minoribus quàm ceraforum, exigua carne, dulciffimis : arbor eit )9 fatis magna;yulgus illicledonuierappellat.Gramen paffim cognófcitur,geniculatis ramulis ferpens,radicesq; ab eggs geniculatas & dulces fpargens. Folia eius intenuitatem cacuminata & dura, vt arundinis paruz latajbubusiu- mentisq; pabularium.Nec vlla iumentis herba gratior,fiue viridis, fiucin fceno ficcata, R.uel ius, Vulgus noftrum graminis norine plures vía facied; co&miles herbas appellat; & Plinius quoq; tria facit genera, in quibus difcer- nendis noítritemporis medici contendunt: Diofcoridis autem & veterum medicorum gramen ,vnum& vnius generis eft,quod cum alijs notis, tum denticulatis przcipueradicibus; fiueradicüi mucronatis germinibus difcer- nitur,&locaamatarenofa. Petrus Matthaolus reprehédit Kuellium & Leonicenum, qui graminis genus aculea- tum à Pliniodcfcriptum,coronopodem Diofcoridis effe arbitrátur. Gramen in officinis (inquit Ruellius)nomé feruauit.rura dentem canis & olitores appellant. Vulgaris eft herba; nunquam fe ab humo attollens;flagellistere- tibusarticulatis,exilibusfolijs , & in cacumen faftigiatis , radice etiam geniculata, guftu non ingratz dulcedinis. jo Gramen aculeatim rura noflra etiam canarium dentem appellá::aliqui é vulgo capriolam , quód capris grato fit - pabulo:multi ab effectu fanguinariam;quód aculei foliorum quini feniüein echinatum faftigium vnà conuoluti naresfarciunt,eliciendi fanguinis gratia cum extrahuntur.Crus galli etiam Latini appellauere;quód flylus € me- dijsfolijsexurgensin pedem galli conformatus articuletur, reliquum exhibens cruris effigiem. Eadem ratione Gracis & Diofcoridi coronopus.d eft cornicis pes ab eadem figuranominatur. Nang; gramen aculcatum;crus galli;[anguinaria hzc,vna & eadem cft herba,quz corenopus dicitur Diofcoridi, Tantum Ruellius .Plura vide ín | Cornice infralib.5.De cunila bubula fupra dixi:cuiusmentioné hic repeto, vt Georgium Alexandrinum repre- hendam;qui eandem effe que nunccotula & bouis oculus appelletur imperitiffime fcribit. Polygoni fiue fangui- nariz maris genius quoddam eft pufill m,cni Germanicum nomé kzazsel, & frequentius reperitur zflatibus plu- uijs perarua;przcipue rapis confita.Herbula dodrantalis,fruticofa; pluribus ab vna radicula alba inutili re&a de- jo fcendente cauliculis,quorum geniculis folia adnafcuntur angufta;incana;& in omnibus alarum cauis flofculi mi- nimi numerofi fübuirides ftellatiq; prodeunt.In pabulo mire expetitur bubus, quamobrem multisin locis fafces eis collectos offerunt.In vino cocta & pota calculosimminuit, & vrine ftillicidium emendat.Defcribitur ab Hie- ronymo T'rago lib.r.cap.129.Quemadmodum & alia €i fimilis fere fed per omnia minor , femine pleniffima bo- tryosinflar breuiffimis foliolis,à quibufdam herba cancri dicta (alia tamen ab heliotropio) eiufdem feré faculta- tis cuius füperior,eodemlib.cap.ri8. Germani vocant barzkras: , id eft vrinalem, in Gallia aliqui centigraniam vcl millegraniam:fapore eft ferc betz,vinofo,linguam & os vellicante. Licebithanc polygonon minimam,illam minorem vel mediam appcllare.Inter vitia frugum eft, quod triticum vaccinum vulgó vocatur , zweyffez , noftri blaun klaffen, nefcio qua nominisratione:herba eft caule pedali velaltiore;folijs nigricantibus,binis, mucronatis: . fpicam florum purpuream zdit,folijs etiam infertis eiufdem fere coloris;afperfis maculis quibufdam flauis:radi- fo cebreui inutilimeífistem porepoftquam defloruit,in fingulis conceptaculis bina ternáue femi na, tritici fimilli- mascolore tamen puniceo producit.Eodem colore panis;fi forteimmifceatur;inficifolet. Proucnit in agris qui triticum velzeam alunt.Defcribit eam Hieronymus Tragus lib.2.cap.32.vfu nullo. ? | Boxerriyprafepe boumzxazilev enim eft edere. Teaw£avo lunt reliquiz & quifquiliz, qua à prefepibus equorum, boum,&aliorü pecorum veliumentorü decidüt, Varin. Vaccam foetam Vergilius dixit: efLautéfoeta & grauida, & partu liberata, Seruius Antiqui eti fordam dixerunt bouem przgnantem, Ouid.lib 4. Faft, Ferdaferens bos ed fecunda, ditla ferendo. Et AM Pontifices forda faera litate bone. Bosforda, que fert in ventre, Varro: Eandem hordam appellabant; vnde hordicalia Roma fefta;quo diehordz boucsimmolabantur, Hermolaus; $o96uc ovo, 5"vokasCsieeQue , Varin.id eftvacca quzalitur & pinguefcit. Forbeam antiqui omne genus cibi appellabant, quam Crzci QogGlu: His vocabulis propinquü eft Germanicum faerer, & Gallicu m fourrage;nifi quis à farragine 7o potius deaucat, De caprifico;quo ita boucs (vel tauri) edomentur, vt propéimmobiles confiffant;res perquifita Ne 2 .] etta 7 00 De Quadrupedibus ^2 tiam Plutarcho in Sympofiacisiniuria temporum defideratur:Si quis curiofiorratiónes aut corileturas requi- rat;adeat Callij Calcagnini'epiftolicarum quzftiotum libri 2. epiftolam x5. Videin Tauro ctiam in E.ex Horo; ' Mugio,fictitii verbum à voce boum.Ad Herenn.lib.4.Imitationts hocmodo:Vt máiorcs rudere, vagire & mu- ire, & mürmurare & fibilareappellauerünt.Litera mugiens,Quintil.lib.12.Inde cüm az b oues quedam;ad de- fiderium (vt fit) relictarum mugiffent,&c. Liuitis rab Vrb& Préetidesimpleruntfalfis mugitibus apros, Verg. Aecgloga 6 Dicitur ctiam dealijs animalibus,vt trionocerote apud Plinitim:Et de inanimatis, l'err am mugire m debis, Verg. Aeneid. 4. Malus mugit Africis procellis, Horat.3. Carm.Equidem & montium fonitus,nemorumd; mugitus predicunt;Plin.lib.18.Crebris mugitibus lonantamnes, Vérg.Georg.5. Mugi tus boum fumifici,lu&i- ; fonirauci;& tetrifici à poetisnominantur. Diros victima mugitus edidit, Outd. Metam.7; Et vox affenfunemo-. rüingeminata remugit, Verg Geor.5.& in Aeneide, Sequitur clámor ceelumq; retmugit. Eft auis quz boum mu- 16 gitus imiteturin Arclatenfi agro taurus appellata;alioqui parua;Plinius.Greges mugientium, proboum, Hora-; tius. Boare;bouim videtur proprium;etiara ab tpfa voce, quemadmodü baubare canum;boire Pacuuio,Clamore. & fonitu refonantesbount, fed hocantiquurm & inufitatum eft." Bouare dicuntur boues,cum vocem emittunt, tefte Varronelib.6.de lingua Latina:boare tamen magis eftin vfü.Grzci de boum vocepvusua dicunt , usui, . puxectuls uius O-, Polluxomnia per v. wpudoor enim per ».caprarum eft.íveidusà quare (oov, Homerus; Idem. Iliados «A415 sVAe« uev oUpawo?, porte cceli refonuerunt;id eftaperte funt, Etymolog. Dicuntur& Bepvxaz. ' boum mugitus, Varin.Moxérou [2oUc C pia ros Son TOUTM UT) did rore n Quis xXXéCatCew oj xavmqua dii duu pn gexv, Varinus.Hanc vocemirridendifignificatione etiam fermo Gallicus habet.H'eeiColaz, «ba sl Bal Mea Aro ru oXr, Varinus.Mycaleffus, uva vias, vrbs meditetranea eft Bosotiz, Thucyd.lib.G.ficdicta,quód vacca,quz Cadmum cum exercitu Thebas duxit;m ugitum illic ediderit. Eft &alia Cariz;item mons à regione 25 Sami,Stephanus.Mycalejmons quidam Didymo:Herodoto promontorium in continentifitum:Stephano vrbs — Cariz.NNomenindenatum,quod relique Gorgones Uri uus d eft mugtentes eim Perfeum perfequuntur 7» put Medufz eoin loco reuocarint. Vide Mycale & Mycaleffusapud Etymologum. Aliqui Mychalen nominant, quód fita fit é) uix d? Keepite 3s » 1d eftin receffu Carici maris,Stephanus. Bouinari;conuitiari & quafi in ali--. quem m :gire, Calepinus. | y ras Sie gla a B y ae d. Narratur Pythagoras,beuem vbi prope Tarentum confpexiffet fabaciam fegeté morficatim corrumpenté, tufü etiam proterentem pedibus, bubulco infinuaffe, Bouem mo neret,frugibus parceret. Ridens bufequa: Ego (inquit) bouatim non didici;tu qui vidére fcholarum 1d genus experiens,obeas vicem meam. Euefligio Pytha- porasauribus fefe admouens,fui artificij quepiamimmurmurauit. Resadditur mira: Obedientiffimus bos,vt ab co quiamplius faperet,edo&tus,lacerare mox fegetem deflitit:quin etiam in futurum eiufmodi pabulo abftinuit: e fcd & bubulum defijt obfequium,factusq; de rureftri colono ambulator vrbanus, Tarentiplacideconfenuit,de manibus hominum victitans,Calius. 4 A » mec a | e. Cuncta legumina fiue frumenta bobus merito aratrifq; debentur: vinearum ipfarum vfus periret nifieo- - rum adminiculis fubuchendis carpenta füdarent. Quid de diuerforum onerum comparatione referamus,dum inter mobilia & quicquid grauius efl;jabfq; vehiculis pené reddatur immobile? Reliqua quoque animaliajipfz-. que cohortales aues,ex eorum capiunt labore fubftshtiam. Vndeenim equis hordeum, vide cibum Uer vnde porcis pabulum dominorum folertia miniftrafet,ni pararenturboumlabore frumenta ? Etne longum faciam,bobus debetalimenta quicquidali poteft. Apud alios genus mulorum, apud alios camelorü; apud pau- cos elephantorum licet exiguus vfus cft,nulla poteft natio effe hine bobus, Hec Vegetiusin prologoinlibmum .. 3. Veterinaria. BoUs &ew iil topacmis Gol Kopawie ( id eft; jade sido ]ur) £e Tbe , Archilochusapud Etymolo-. 40 gum. Mutatio olim non nifi ouium boumq; im pendio dicebatur , non omittenda prifcarum legum beneuolé- tia. Cautum quippe eft,)nebouem priufquá ouem nominaret qui indiceret multam,Plin. Multa etiamnum ex vetere inftituto bubus & ouibus dicitur, Varro.Ouibus duabus multabantur apud aliquos minoribus crimini- , bus:atin maioribus 30.bub.nec vltra hunc numerum excedebat multatio, quz |pofteaquam are fignato vtici« uitas ccepit; pécoráq; multitiaautincuria corrumpebá&tur , vnde etiam peculatus crimen vfurpari cceptum efl, | facta eft zftimatio pecorelis rnulte,& boues centenis affibus,oues denis zítimatz, Feftus. Aes quod antiquiffi- - inum cóflatum eft, pecore eft notatum, Idem. Seruiusrex ouium boumq; effigie primus zsfignauit,Plin.AAQ«- eiGoias apud Homerum mulieres bene dotate; quz boues multos pro dote acciperent: nam 4AQe» & &Aqadvew fonatinuenire,acquirere : & Ad? ; sueenic; 74:5 Varinus.: Nota eftillalliadosfexto armorum permutatio,vbi jo Glaucus cum Diomede mutauit, Xeveza xa uelav bx Goi veo Gola : hoc eft arma aurea pretij cetum boum, proarmiszreis quz vix nouem bubusredim erentut. Hocfenfu etiam dva eoson reperitur ; quod duodecim boues pretio zquet.Bo/muov,ecovgmbouis pretio redemptum, Varinus.Boevirz, 97i divi Cody opos patroni Bolvsur, qoÀog. Kunttois 9e àvomia ide m.TloavCoUros, diuites & qui multaarmenta poffideant, Varro & Varinus. Vrbscum condita eft;tauro & vacca qui effent muri definitum, Varro. Apud Phryges;fiquisaratorem Bouem occiderit, . morte multatur;/Elianus. T LL | Ariftzum à Nymphisaiuntin Co infula ouium boumque curam & fcientiam didiciffe: à Brifis veró melli- ficandi rationem,Heraclides.Boues ad aratrum, Diodorus libro quarto & quinto,ait Dionyfium fecundum ex Ioue & Proferpina genitum,vel vt alij fentiunt, ex Cerere;primum iunxiffe, cum terra prius manibushominü coleretur. Plinio vero libro 7. tefte, aratrum Briges Athenienfis inuenit, vt alij tradunt, l'riptolemus,de quo é& Poétainprimo Georgicorum intellexit, cum dixit: Vnciq; puer monftratoraratri. QuoinlocoSeruius:Alij, ^ inquit, Triptolemum;alij Ofirim,quod verius cftznam Triptolemus frumenta diuifit. l'acuitautem de nomi. ne,quia non vnusin vrbe monftrator aratri fuit,fed diuerft in diuerfislocis.Ex quo eid prodidit Habidem Hifpaniz regem barbarum populum primó docuiffe boues aratro domare;frumentaq; fulco ferere, De Ofiri- de vtoftendimus,fentit etiam Tibullus.Cztert omnia ferramenta ruflica;quibus terra vertitur,fimul,vt puto; cumaratro Cererem comperiffe, Vergilius proculdubio hoc verfu demóftrat: Prima Ceres ferro mortales'ver- tereterram Inftituit. Quod vel Seruiusapprobat, dicens: Ceres prima omne genusagriculture hominibusin- dicauit:nam quamuis vel Ofirim,vel Triptolemut aratrum inuentffe dicant,illa tamen omnei agriculturam docuit:quia ferrum dicédo;omnia agriculture ferramenta expreffit. Verü autilli quos commemorauimus;no- uiffimi;velalij alibi hzc cómonftrarunt:nam , vt Eufebi] atq; Lactant teftimonio cóftat,ante multastépefta- — tes quàm effet Ceres ; frumenti vfus apud mortales erat, przfertim apud Hebrzos & JEgyptios; vti ex lofepho 7« cognof- z - : Tos €9 Uaca . H. Lb EL e 5 So cognofcere licet,&c. Hxc Polydorus Vergilius de reram inventoribus libro 2. cap. 2. Baccho cornua etttibui quidam iudicant, quód primusconiüngendorum boum author fuerit; Diodorus Siculus. Buzyges, Hercules quódbobusiundis terram arauciit; à quo familia Buzygia, Vatinus. Alij Buzygen quendam heroer, arationem inuenifle; & familie nomen dediffe fcribunt. lugatinus deus colebatur, quód coniuges coniungeret, vel quàd .. dugacormmittebantnt, Auguttip. libro 4. de Ciuit. Dei. Bez;ula dita Minerua 75. T) cuvatpüoy 400 (iUe o), id eft ! quód coniunxerit in iugum & aratrum boues. Colitar autem hoc nomineapud Bacotos, Varinus, Pallas Bé3ea cognominatur, quia bumana vod si pa eft, boum opsratertam colere,Calius. Bobusterraatanda eit, & nulla cum eis alcera animalia iungenda funt :fed proprium hoc genus firad arandum. Semina fint muda ^o &impermixta, Iofephuslibro 4. Antiquitatum inter leges Mofaicas. Pharos aratio eft, & bupharos terra qua 10 aràti facile poteft, Varinus. BsxaA(O- atator,o cuv (Quei xouvov viv sv: vel meffor à bu vocula augente & xajvo và <ru kal seQu: vel denique bubulcus. Ingerum vocabatur, quod vnoiugo boum in die exararipoffer. AGtus, in quobouesagerentur, cum aratur, vno impetu iufto. Hic erar cxx. pedum, duplicatusque in longitudinem lügeram faciebat;Plinius. Manfum nonnulli terram effe aflemerant, cultura annuz vpiusaratri capacem: circiter . viginti iogera continentem , &c. Robertus Cenalis. Bos yog dicitur veluti colonus,à terra videlicet:à qua etiam Caium rai» nominatum putant: ficenim Itali & Tarentini mercenatium , aut etiam rudem hominem ac plane brutüm vocabant, Calius. leaQopor Boscapud Homerum Odyffez libro 18. qui ex equo progrediun- tur, autequale pondustrahunt, Varinus,. Genus quoddam fcribendi QusocqQisiy Grgci vocant (vt Paufaniasait Eliacorum libror.arcam 'Cypfeli hoc modo infcriptam fuiffe tradens) quod quidem tale fult, à fine vidclicet | prioris veríus, fecundum verfum conuertere; vtin diaulo curfuüfit, Dictum vero eft ab arandi ratione; cum in 20 extremo fülci in alternm focum boues conuertuntur, vt Grammatici obfergant Greci, De hac eadem re fic —— Afidoruslibro 6. Verfas autem vulgà vocati, quía fic fcribebant antiqui ficut aratur terra: à finiftra enim ad dex- tram primum deducebant fylum, deinde conuertebatut ab inferiore rurfus ad dextram verfus; quos &hodie - züftici verfus vocari, Hxc Idorus, vt Lil. Greg. Gyraldus obíeruauit. Bey ris eft qui boues fub iugo ducir. Pol- | lux:qui & (&&yuxovons vocatur: fignificateriam bubulcum. Bsxoz:54G- apud eundem is videtur qui vendit boz wes. Miox(2o0y proprie cft boues iungere abufiue vero etiam alla animalia, Mécx(9o dicuntur inclfürg iniugo, quibus quadrupedum ceruices alligantnr, Varinus. Hiec, iugum boum, Idem Ze&&yeaa, av zv dos) 5 ip oVay Gori; Idem. Baucvyov, o, bouis iugum, Lexicon fine authore. Athenienfes folitos legimus arationes tres cele- brate, quasao^vuc nuncuparent/cesc Earum vetó prima in Sciro erat; vetuftiffimarum arationumm onumen-- . tum:fecundain Rharía: tertia fub Pelinto, qui locus Buzygion vocabatur. Omnium autem harum facratif- -.30 fimaelt nuptialisfatio , id eftsyatepuO arce (G» atque aratio 970 aor wee, hoc eft quz fiat ad liberorum pro« créatlonem. At dipolosterra, id e(t bis arata :& apud Homerum tripolos, id eft tertiata, nil ad negotium. pre- fens,Czlius. Mosa o0», bouesiungere aratto,Lycophron. Ajceow fanis inter vtrunque bouem vel equum remonis vice protenfüs inuenio & zumo apud Vatinum eiufdem fignificatlonis quod ita fcribi támen pro- bo, paresv. To cy oivioy sotiwov csv [Dàa; jue" S eoo oem eAatety y fva a gol Cety usato, Qopator,i To ÉUAGV 8 VERO Aue Voy quit esp émraveresceylav. Hinc verbum. eyrpstew , apad. Callimachum trahere fignificat , apud Lycophronem store 9 'éi , laboribus & erumnis fatigari : propriesutem cum cutruprogredi, Sedde nomíne «woes, & ver- bo awrpstew, plura dicemusin Equo H. e. & mulo H.d. Item de vocabulis Zwav£ , Jeahut, lox, plura fimiliter inEquoH.e. Eft & zuzv£ Faniculus qno iuba equina colligitur, &ipfa habena. A'uo£a currus boum D mulorum, Varinus in Zé&£o. Bs2vso;, tetnpus vefpertinum quo boues à labore & aratro foluimus, Idem, &c 40 Tzetzes Chilíade 8.cap. 231. vtitur hac voce Arrianus, citante Suida. Cubitor bosquilibenter decumbitinful- co; & vitio decumbendi obnoxius eft, Columella. Zacwleter Tupiter smbres: Grandine dilapidans hemntumque boumo, labores, ld eft arua & fegetes, Idem. Bsosiov flagellum interpretatur, Varinus. Bsoz£. fimulus quo unguntut boues: eftantem przlonga arendo,aut haftile cnfpidequapiem acuminatum,; quo & hodie vtitur Ytali, Bsxevrpov: : vnde butfequa Dextra; dicuntur, Varinus:vtin prouetbio, Hoo! B:xévran z'adpo: Bee yis opo» "ipe. Suidashunc verfum citat poéte innominati, KerrgocómiSovoystu] spo Qa: Yerpuo? revovvov. Buasoi£ etiam fla- grumeftexloro bubulo:item fecuris quabos occiditur, Vatinus. 95e; paffiue ,à bubus i&i: Bsaxzyuvez 10actiue , quiferlunt boues. Idem:hocpenanflexum, illud ptoparoxytonum eft, "o25£, ftimülus & fcutica: di&ta quod fiat ex fetis faillis; vnde & /su£ & Jp isnominarur. Mio & infe&um eft bubus infeftum;& ftimu- . hisquovtrgentur ac punguntur fimiliter vt ab infecto illo: pro vtroque melius per v diphthongum fcribitur 80 pwusx, pre lfeiofo autem, velillo qui nonnifi admota oculis videt; w/o perypfilonfolum. Erat & prioribus aczna dicta virga, exsgitandis bobus accommoda: fed & eodetn modo metiendis agris inftrumentum dicebaz tut, pedum decem: vrfcribit Apollonij interpretes;ab Theffalis excogitatum. Ex quo & Callimachus: 444cm- |, gonsbrrotv e Do3i; qd) taevpov otpovpre. Acsena agros metiri in Aegypto exorfus eftprimum Theffalus quidam ; no- mine ab re indito, quia cognofcentibus fingulisagti fui modum fuüblatzfunt e:edes : vnde nuncupata aczna, qua- fi ssptie ad roJescUxouven. Hinc & Pelafgida vocauit acenam ApolloniusArgonauticón tertio; velutiab Pelaípis compettam;id eft T heffalis, Clius. Multa hic dearatione adferri poterant, fed quoniam illa preter bouesab ali- quibus'quoque quadrüpedibus,vt equis & afinis peragitur, differemus inalium locura;ad reliqua de bobus nar- randa hinc ptogreffuxi, fi veterem aratri figuram; & quale defcribit Hefiodus, prius appofüerimus: nihil auteni impediet quód & alia quzdam ruftica infttumenta fimuldepi&a fint. | : $o Atatri partes à Polluce defcribunturlibro1.cap.13. — Extat Archie Epigramma in boues trahentes náz ulgia: | Xs n MA » [ 2 Ov ura WUotooTpoy se él uev RUNAMOUTEMYRYS Eye 3e elpius JeBiBalyuavmw. s) av Jw Aotoseo . AX Oe xov T0VT 8 Vijoue E Deoa Dc, | - AeAQivan yan eU zov ipeo pogéiv, |. — ftem & Philippi Hexaftichon einfdem argumenti, fed tralientibus tauris, quod infrarécitablmus, Bu ;"bulcus, quivel bobus arat (apud Columellam) vel boues fandi aratorios pafcit. Cic. de dinin.. Eiusafpe&u cam | obttupuiffstbubulcus; clamoremque,&c; Ouid.4. dePon: pfe vides oserata ferox vt ducnt Iacis. Per medias firi plauftrabubsliusaquas, Ssuromates bubulcüs, Idem 3. Tri(t. Tardus Verg. -Aegel.10. Iunioram familiz . 29 Bubulcum nominauetunt; qui bubus optime vtebatur; Plin; Alius eft opilio; alis arator: Necfi poffitin | 9 | 4I 1 | G ápra Y ^w | *gro pálciarmenrsiias, nonalind ac bobulcus, Armentum enim id quod in agro natum non creat, fed tollit dentibus, Contra; bosdomitas cauíafit, vt commodius nafcatur framentum in fegete & pabulum in nonali; Vatró. Bubülcitati, bubulci officium facere; Plantus Moffel, Decet me amare, & re bubulcitarier. Omniafe- €um Armenzarius Afer, egit tcéótumque;larémque, Acmaque, Amycleamque canem; Creffamque pharetrams. Vergilius. Venit & vpilio, tardi venere bübulci, ldem Aegel'xo, Seruius &alij eo inloco legunt fubulci, quos Nic E:ydbrzasin Indice (ro. Vergiliano reprehendit, his verbis: Tardi,id e(t pigri, quod epitheton Bootz propriom eit, Tauenalis, Frigida circumeant plerifartaca boorz. Et Claudianus de Raptu Proferp. 2. Prae- iud ' 4 à 2 * anm ; ki. j nd 3 m | vs uae Ohadruptaiom dio tat plgrum formido Booten: quamquam hic eriam meathematicaadeft ratio. Potultiraque hocepithetons — | quod b. balci proprium, tubmonere doGtiffimum Seruium, & alios, bubulcihocloco legendum effe; non fu- bulci, quibus rardiscfTe aon licet per porcorum celecitarem,quos fequuntur, Quorum paftorum etiam neglecta mentiocon(ultóà vatefuit, cum nufquam eosctiam Theocritus inttoducar: & triatantum fint, quod & Aelius Donpatuscribir, paftorum genera, quz dignitatemin Bacolicis habeant, bucolici, opiliones; & omnium mini- mi poli, ideftcuprari. Quin &illeipfe Theocriti verfus, quem Vergilius zmulatus eft; nullam fubulci men- .xionem haber; H'5cy mor[O evene) zroiuev ec s ou y 6A Cà q^Sov, Elatc IN ic. Erythizus. Gergittius ca nis Geryonis, qui bo« ues [eruabat frater fait Cerberi, Polux, Titormus buffequa fait corpore ftaturolus, cuius hiftoriam in Tauro adferemus. BsxoA s id eft bubulcus, nomen habet, vcl tanquam f9uxos(O- (nam & hippocomum dicimus qui €quos curat) vel quoniam Grzcicibum etiam colon vocant: vnde & colax ,id eft adulator appellatus, Body dn- BsxoAG» civip. pleonafmus eft apud Homerum, vt, aimé S» adyov. Multain Lexicis Grzcorum bucoli fynony-- ma reperimus , qualia funt, Gere Qo. Oscpopos, [Berenvormtes Dre (G, fBoevop »Qéomu( , [Baooso (B, [Jooasuos, Ds qus. Aou : [Bomee, Osovau (ges [Botwiawe vel. Bouvier oxyton. Qavirae; Bovaczme. Horum poftremum Pollux abu- 29. bulco dittingait; & exponit proeo qui boues iugo fubmittit : Videtur autem pro aratore magis acciplendutn: 8 fed poteftpro vtroque, vt & babulcus Latinis. Boxeo, bouesagere. BxxozO" in T her. INicandtl, 2:e/5nc Buxa-.— , AG (otn Badii eno eY (Ge j yamcovO- daas Schol. Muxsrav &ispoy (209v; bubuolcum appellat Theoeritus Idyll. 8, Boris Tic bubulcus Oppiano:Bovzie, Buon Qus k ad mio Amo oi me [Os poviae BpGv, yo) acoupoipalos 27r uc bacis cuve aeptvov, Varinus, Ego fic verterim: Butes, bubulcus eft, & facetdos qui in Dijpoliis fefto Buphonia celebra- bat; id eftbonem maétabat: quodin proucibium etiam abiit, de ijlís rebus que fine apparatu & fimpliciter (ve- tere quodamiitu) fierent. Ov uo oi xcetyite sys voptoUe eVéos aT Ba, Dionyfius de Metopotamia. Hosyerfas, Av- qt)p 0 DSrew A va Qe Ca ave y lov Te", b B porro) co T'ugóv eizré eai Bobs tpe, citat Suidas ex pcéra innominato. Item in Bs ucirybeis eft qui vaccas mulget KigazBuponyievaups Acre avnpsoryeAs. Bunoxor alij mefforem , alij aratorem alij. denique bubulcumaccipiunt. Diphilusin Nicandii Theriacis nomen proprium interpretatur, Vatin. A«g- qre3s qv Bois » & od usse cio a 7i verae erpomvousm , Demoft. contra Midiam. Doores ftella eft iuxta Vríam maiorem, ficdi&a quodinftar bubulci plauflrum fequi videtur. Cicero 2. de Nat, deorum : Ar&ophylax vulgo qui diciture(fe Bootes, Quod quafitemoneadiun&am prz fe quatit Ar&um. Ouidius, Ar&tophylax formam tergaiequentishaber. Iuuenal. Frigida circumagunt pigti farraca Bootos, Aratus, Tardus in occafum fequis turfüaplauftraBootes. ^ .—— — 44; D No URN i Bee sur. d oua Santqui ArcedemTouis ex Califtope filium ip Booren mutatum dicant: Pluribus tamen placet Califtoz nemin Vtiam maiorem; Arcadem in minorem conueríum, Bosé, Idem quod Gor ere id eft bouesagete, Bu« colion filias Lsomedontis fuit; tefte Homero in Iliade. Guardalbla vcl Guarum; id eft bubulcus caninus, apud Mattheum Syluaticum legivur , hand [tío quo fenfo. - X9 batwwpyG-. acclamatio eft bubulcis v(itata, & firili- ter r9 EAtzepy Qs Vans sreperiturantemapud Theoctitum BsxoAe» eft boues pafcere,bubulcitari:Home- 4& zosimproprie eriam de equis hocverbo víus et: Et Euripides; HoAvs 3: viy Ae. 9àvres igrao[dsxoNoi, Dionyfius de N omadi bus Libye populis; A7 eec ole Spec ola Boum. [QuxoAsovrau, quo pauloante dixerat. Bceworrai cuj gras eia lireiov rex oAlw. V tarpatur etiam Bexonév vetbum pto fallere & decipere;sliquem veluti bouem & ftupidum vana fpe la&are sez icai o Dg ylcésh ai Lucian us; Ev poat o 2d eB exco Nei ri s Sor Cetsityaut amr oem 9 eis Eris ayer. E. alibi; A"Aeteomecquot o fs Que D» airpeor ic OsxoA ten; hoc eft, Afcititius ornatus natura dedecus & turpitudiné fallit, mitigat, lenit. Ec incertus quidam citante Vatino, &joveraie voce vriaw vd Ser leRo Av s Dsxoxéw xa) to- srovxtv Sapspet. BouxoA ev udo ig ao 2r a igo ace Abg Oy Ceo e Iovrovoity 9s 0 mEA dig may morTw, cupiprroi ev, Ame monius in Differentiis: Pofterioris verbi explicatio corrupta mihi videtur. Ego itaacceperim vt oa «ra» quo- quo modo decipere fonet, G2xocvantem cum quislongo temporeopinione vel fpeabaliquo fallitur: Germa- nidicunt;aef der vnon laffeu, fatqen, am narren feilvmbxteben, &c, Ad hac Bsnonei capitur pro ueejpváv, curare; ge Éoucte;multum acare. Hinc nomen fexóvipas Sévymqor, SarvaNaviuat, drei riuo , Vatinus: hoc eft, mulcimentum lenimen; folatlum , vt éroctorne mt snó2 qun sfe Ave. BititoAin maledicentia, Varinus. 9sxonis yf terra pafcendis bubusapia Bucolicos, militesrufticos legimusapnd Capitolinum , Czlicus. Bucolicum carmen di&tumà cu- ftodia boum; id efl Zzivv BuxeAov: precipua enim fünt animalia apud rufticos, boues; Seruius, Ouid2. Trift, Bscolicisiuuenisluferatante modis, Dianam Siculi Lyen cognominaterunt, quoniam ab ea effent morboin-- " fefto foluti: vnde natum, vt ruftica multitudo theatrum ingrelfa vi&eriam caneret, quam de Syracufanis mex adeptus eft cx Hiero,que prima creditur Bucolicorum origo;quz omnium princeps carmine Daphniscelebra- | rit, mox Theocritus, Celius. Diomedes heroicum verfam , etiam hexametrum , & bucolium ,aliisq; nomini- | basdiciteftatur. Bucolicitamen proprie dicti verfus boc feréà catetis heroicis differunt,quód quintum locum da&ylus clauditabfolata dictione, qualis eft, Nos patrie fines & dulcia línquimus arua. Bacoliímusvelbuco- 6e liaimus, genus melopeeiz, id eft cantionis & faltationis : vtrumque rufticorum , &à Theocrito defcriptum eff, Various. Bacelicum, Bucolifcus, Bucoli, Bucoliaftz, infcripriones füptIdylliorum aliquot apud T heocritum, - ncmpe quatti, 6.8. 9/24. Balbitinum & bucolicum hoftia Nili íunt manu effofa, eum cetera quinque natura sperucrit Euftachiusin Dionyfium.Bexonor vocabulum non bubulcostantum fignificat.fed etiam animalia quz- dam, Etymologicon. Ego huius nominis animal nullum ha&tenus reperi: nifi quod bucelinen cinclumauem Varinos.nterpretatur. Panacesquod é Macedonis affertur, bucolicon vocant, armentariisfponte erumpentem . fuccum exeipientibus hoc celerrime cuenefcit, Plinius. Diofcorides hoc panacis genus Heracleum vocat, vtab ' Alclepic & Chironio diftinguar : ex huius radice liquor denfatus opopanax di&us nomen in officinis pharma- copolarum2dhneretinec. Herbam ipfam ip hortis quibufdam Italiz vidi, folio feré fici, & peromnia fphon- - dylio nofi o (quodaliqui brancham vrfinam;quz acanthion eff;jnon redté vocant ) fimillimam. Caterum pana- 7 ces Hera- t EDU. Ehouep Cabra oo a derbi ens 2$ es Heracleori Plinij, ne quis erret, plané diuerfüm eft; ab Hercule (inquic) inuentum tradunt; alij origanurü -Heracleoticum fylueftre vocant, quoniam eftorigano fimile, radice inutili, Bsx2A25 vtbs Pharfalia: aut-Thra- PEUEIMBN. o AL Na xc PM ANE AMEN —— — SBubile,locus vbi boues morantur, Plaut. Perf: Etenim inctuo ne poffim In bubile reijcere; ne vagentur: | Quedam exemplaria hic legunt bubilem mafc.genete, Columella lib. z, Dornitis armentis duplicia bubalia fint; - -hybernaátquezftiua. Coto cap. 4. Bubiliabona, beneque sdificata, &c. vt fuprain C. Boftar; locus vbi boues --" ftare confueuerunt, Calepinusfine authore. Bouilia dicunturin quibus boues morantat, vt Calepinus probat - . ex Columellzloco libro 3.inquo tamen nunc bubilia legitur. Mégà oy e ray eorr. oup C'ekaNiOU, o TOM QUT OI VIGO | - egt s uu Gn Gaeta rods Gesn uoto GO RUNG Go uetG x8 Don Die (ta my 96s onn tan mons Pollux lib.s. cap.12, Besgouovigis 10 rar proparoxytonum ,atmentum yel sregem boum fignificat: quo fenfü etlam GexeAexapud Vatinum legitnus: BexaAcisy vera penan flexum, &bubile & gregem ipfum, vt quidam fcribunt; ego proftabulo tantum acceperim; - Bacolis in Acgyptoapud Hieronymum, ceububulcorum intelliguntur loca; Czlius. FHippoftafium effe videtur Le equorum ftabulum, ficuti boum buftalium, Calius. Bssoidtuov xot) Gssaidiov y" Gooséiaroy, Suidas: forte Gxsacmv]e- ^ gsodum non Gzsa3uoy. Surit & alia fynonymasCssaD poor, [DzsavitifBoosators Acro ovs [dw oc, eon Yeors & [Boaiv, vt inftà , dicam, &vac & emos proprie de caulisoutum & capratum dicuntur, authore Polluce : fed inuenio ingenereeti- ' am vfurpari, vt apud Varintm , uageu eno) 9ody 4o Vrarov: Exapud Dionyfium ; Ov 3: ocv uvis 9 ue i6 oo p xoeieay, Caulaferé pto ouili invíucft, voce forfan deriuataser vis auAsc : que vox Grecis ouile aut caprile. - notat, vt jam ex Polluce probanimus., Mandra vocabulo ne Latini quidem ab(linent, in fignificatlone fpe- .lunez, cabilis, & receptaculi pecudum : Iuuenalis Satyra tertia. Er ftantis conuicla mandre —Eripiunt 20 fomnumDrufe. Tanagta Boeerix mediterranez oppidum eft nobile : quod prius Posmandtia dicebatur : proz - "ducitautem boues praftantiffimos; Stephanus& Varinus. Sibas Indicam gentem ab efrcitu Herculisillie - »zelictam aiunt: nam pellibus amiciuntut ;fcytalas (id eft bacules vel fcuticas) gerunz, & bubus clauz notam -inurunt, Arrlanuslibro8, Apiculam Greci Gysvj cognominaht, quod ex bubulus offibus gignantur, Vati» .mus. Animaseriamin mylteriisgentiliim Mm melitfas & Gzyeveic appellatas, & Buclopum deum qui -- generationem latenteraudirét ; Ceelius Rhod. proWft 22. 3. B«ycri7:2) ovoprpeezr ries centauros appellat, Ati- itoteles, In veterum fcriptis mentio fit de co fadere;quod inter Gabios & Romàanosactum eft, l'arquinio R.o- "manumimperium regente: Vbiilladin primis notandum, quod in corio bubulo eius capita & conditionem . exatatuntpticis literis (vt refert Dionyfius) cumqueinftar clypel foret intemplo Iouis locarunt«/ Qua inre -Poroeius Sextus Dionyfio accedir, vtin elus commentariis probatur, quosà Verrio Flacco collegit: ezfiiura-- (40 mentum Dionyfius vocat,in quofanciendo eximium bouem immolarunt. Clypeum (inquit Pompeius) ob x zotündiratem veteres corium bouls appellarunr, in quo Romanorum fcedus cutn. Gabiis foret defcriptum, Pe- . trus Crinitus16, 3. . Kou; primafignificatlone cornu , fecundaria tum alía quedam tum poculum indicat. An- tiquitus enim cornmum bubulorum pto poculis vías erat , antequam inuenta effentalla. Eam ob caufam Bac- |^ — €hus quoque cornutus ingebátur, & taurusappellabatur, & in Cyzico efhigietaurina colebatur, Hincfa&tum alunt xeezzo) verbum; quod eft aquam viro permilcere: & xoci? poculum quaft «serie, Einfmedi pocula sthytavocabant: Quale fuiffe exiftimatur etiam Amalthez cornu, quod vulgaris fabula cáprz attribuit. Eiuf- .dem generis poculum quoddam &avv;, id eft annus dicebatur, à magnitudine nimirum & fumma capacitate, Ingentia enim cornua quzdam prezrandium boum habentur: quales Peonum & Molofforim fuerunt; ex qui- | buspocula conficiebant, labris eorum argento vel auro inductis. Maxima capacitas, conglorum Atticorum 4/40 quatttor; vt apud Atheneum & Varinum legimus, Ariftoteles ab initio Mirabiliüm natrationum monopis fyl- ». Wefttis inPxonia bouis corporeampliffimi cornua fingula dimidiati congij menfüram consinerefcribic; Vide . ipfrain Bonafo:, Conuinalium cornuum-mentio fit paflim apud Xenophontem, hicit lociss Kieauze?) dg ax£at- | opepoy t9) ara mes Oder ovm. Kad égeov qD xao dioc qe. Ka] Axa epa A eim aveerriyo) eui. Etapud Aefchylam; |. €uminquit: Apyuemalsie Keen jeusi sop reae Geo novos. Pindatus quoque centaaros inducit Z apyvecovxe- ^ "egy ziien. INoneltantem quod quis fofpicetur pauperibus tancum 1n víu cornua pro poculis fuiffe :cüm & " regesijfdem vterentar : Philippüm enim regem atunt; illis quosbenignius excepturus effet, & cornu propinaf- Te. Keeiran, va Qon aceiv G1VOV, aUe "ydo &ypavioxtegmown vi aye9x:s, Varinus. Flomerus IHiados 9^; O'woy Fn eotazta sume. Rhytajid eft, maxima pocula heroibus folis olimatcribuerunt: nunc vero edam éx cornu facta ficappels — | .. ant, Atheneus. Xenophon defcribens conuiulumapud Scytham Thtracem, fic (cribit: Hiracorz io apamw . 86 dAASCHA) xoVT9 voy egeo Vd puo V Ee aroe Cis vesorenov. Et alibi; Koj &zuvov xeegertvois moTteJois . Sophoclesin Pan- (.. otá Kai Gies Goeuc vri A edaxoy tons. Mero eui spat jpumet ao apud poétam quendam citante Suida. cvzizéxee j osos »fi Xvoro YoU wk eges ua (9 BO VEA 0EV, 27TO T8. iyryeto V GU d Luo. V Lap PLCNP ERA Nf Dy. d .. 'Abftinebit cenlione ( czfione vr quidam leg unt) bubala, Plautus in Aulularia: id eft fcutica qus ex corio ..bübulo fiebat. C«cav flagrum anci&tus : idem Cervi & Goes vt füpra dixi. Iauenalis Sat. 6, Taurea punit Con- |tinuo flexicrimen facinusque capilli ,fcholiafte fcuticam excorio bubulo exponunt. Zea vel zeteion vocatur... locus quo feruitia punienda mittebantur; ad quod ilinfit poetanofter comicus in Afinaría (nifallor ) cüm dis | . xit: Qui polentam pran(itant; & vbi viuos homines mortui incuríant boues, Hermol. Barbarus, Sedi bubuli maximus vfus eftad candelas: laudatur precipue ex iuuencis &ccirca trimatum, Ruranoftra vulgari dictovers , mumaurMeij menfis examen apum; vel bouis vrilitarem xquare celebrant : Ein Zeyemyrob. I8halsgut alsethn / 160 vind. Bos9Umi; qui bouesimmolataut madctat, & fecuri ferit, Varinus. ludzinon feriunt, fed cultro adactoiügus - lant. Batypos Argonauticorum fecundo apud Apollonium dicitur, qui iter factificanduni fecurim boulim- Y Uu Cum Ov oizi doo, vana: poparoxytonum; vt Extymelogicon liabet; in quo etiam facerdotis hoc officlutà fuiflelegimus: Alij penultimam acuutit, 60778-47075 Qvoudl/cus 20s và are Nen et UT TQV aT ToU ou EVoc: Vehe mena tiorem aurem ille i&amilliderfiin fummos pedum digitos fefe erigat, Vatinus: Bo/vz S roO pli) Su) ne ena Aes Ga ro0 Olai Avi yby se our uev (9, FTefychius. Malim : spáoc quàm zrv9 alu). Boub Odredvui s iro reU reo vA (OVI EoI OO SV Jtep) orla. to Qi Tus Tra oecols o Dor E uUoV s Orig Dar dameapaovAeyeras. Varinus, Eftautem truncusin | quo coqui & lanjj fecant catnes: «opui quiuis cruncus eft: izi£uvo autem dícl conijcio om za Jon£usa) muri "oA ioryzis, Lanionia menfaapud Suetonium in qua fcinditur caro machzra. Spartianus in Geta , Percuffit ha- Mtiam popa nomine A ntonius.Propertius, Succin&tique calent ad noua ( facraaliáslucta ) popz. Popz dicebas | , $0 tuf quiviétimas habebant venales, ligabant eas ad altare ; fericbantque. Suetoniusiii Calig. Admota altatibus T S SIC eL EVE js m G'2a victima madruptdibut ..— » vi&ima, taceloGtas Caligula poparam habitu, clato alia malleo, caltrárium madtauit;Pet fius Sat. $. Mihitramà | Reurz Sicieliqua. e(t illitremat omento popa venter, id eftcreflas & opimus, quales erant vi&timarij. Lanius " vellanio; quicarnes in carpario vendit, quod pecora concidat; lanietque dictus, Lanij quiad cultrum bouem e- . emunt, Varto, Lisiens, officina in que funt.& venduntut carnes. / Qui faccidiam ín carnario fufpendetié ; potius ablaniario, qnàmex domeftco fando,. Vartolib.a.de Reruft. Laniarium hic fanienam: exponunt». 4mihi videtur delauio cdam accipi poffe, Cultrarius idem qui victiibárius, is qui victimam cultro limmolat. -. 'Carnariuni & cella vbi dowi caro feraatur & laniena publica. Apud Armenos noflro rempore (ut fcribit Bare - tolomzus Gcorgeuiis) milier adultera faper afina vicatim ducitur, & nuda flseris caeditur. & tandem inteftina bouis in collogeitans lapidibus obraitur.' Ceterum viradulrer, inie&us carceribus; poft aliquot menfes pe- cuniaredimirur. H. £ Heluetlci bones comméndantar à tencritudine carnis; cumalibi;tam luxta Zofingam oppidum ag ——- Bernenfis. In Sueuia quoque nobis vicina circa regionem Dar, plugues precipue feuo habentur. Pinguiffimi - Élungarici: qui hyeiesetiam fub dino tranfieunt, & liberi pafcuntur: vnde fit v parum manfueti fint & minus. — .'teneta carne. Bübulaabfolute;fobaudirur caro, Plautusin Aulularia: Agninam caram, caram bubulam. Pollux Been upto dixit carnem bubalam vt fuillam veagv: ego cec» & Uerov malim. BuGejes xot Bie, Vatinus: Lapi] no(ttibonem primim in duis partes fcindant, anteriorem vocant dem vorderen fobilt : pofteriorem, dem bindern Jibilt. Deindeanteriorem, fine thoracem, trifariam diuidunt: primum feparant armos, & carnem adiunctam, acin frnfta aliquor íecanr.. Reliquithoracispartem pronam & circa fpinam, appellant borrzggen, hoceftdor- fum (aperins, uezcooo 1fnpinam veró, quaos eco: comprehendit, in ceteris peceribus, & vitulis etiam; die drusd V dd elt pectus -3-:in bubus priuatim dasfaderfluck, Appetitur ea pars propter pinguedinem;qua folidior ado "eiaque gratior efl ficos nc odoalus; der rufi bernen: folent autem cum ea plerunque lanij fcindendo relinque- seiuguli partem cruentam & tngratam emptoribus; den [Heb . Ceterum inferioris dorfi partem , qua renes con- m — tatenes.offe vaccuam, vnde pingue velfenum potius fep ^tinentur ex exteris enimalibus & vitulis, quoniam alfari folet cum (ia pinguedine; vocant nierbraten, id eftaf- "fariam renum:in bubus vero/cbiechbraten vel XL ARS id eft partem carnofam & mufculofam iux- : MiBiur ad lucernas &aliosvfus. Coxas cum natibus vo- cant das Forze; &cin duas partes diuidunt :alteram, cul vberain vaccis adhaerent, das ober fpeltle : & alteram ab ea feparatam carnofam, das vnder [peltle. Pofterior hzc pars, icut & lumborum cato, cum offibus careant; in ollis. aff:rifolent, hocmodo. Carolota in vafe reponitur affafo aceto cum fale & luniperi baccis, & fic vel horis ali- quot vel etiam diebus macerata; cum fute illo admixta aqua lixatur, donec modicum iuris fuperfit: additurau- V l] xemaliquid butyrieo&ti cumi iuris pars fcré media confampta videtur. Sic & tenerior & palato gratior fit. Vbera 38. €liza, mox incila; torrenturin craticula, & fale & aromatibus (pipere & caryophyllis maxime) infperguntur. Si- milis & linguzapparatus eft: & pedam & oris fiae bucce, vel fi mauis ; roftti, Alij has partes, pedes inquam & buccas; quz incarnario elixa emuntar, ex aceto frigida edere malunt cum cepitio & pipere. Lingua etiam per - Snedium incifa; faliri vc reliqua caro & infumati folet; cibo diuitibus etiam grato: Quibufdam in locis bubulas x CEP : € , d : y MESE NUNC... : Iz e - " linguas principibus debét : tantaearum zftimatio:Nouerunt nimirum etlam Mercurij olim facerdotes hanclau- ) Jv M l s ! yt ! x. qu ' : YN ! ] titiam,necremere ex vi&imis Mercurio deberi linguam efferebanr; nimirum tanquam deorum preconi & fez- monisdeo. Nam &alioquilinguain facrificiis preconibus donabatur. Hinc locus ille Ariftophanis ín Pluto, H'yoaitlos vdnspvta otov ruyerab iacunda amphibolia,cum lingua tam praeconis quàm bouls intelligi poffit, Idem in Pace, H yao dla guojc riierot; quod intetpres admonet proucrblaliter ditum. Homerus, Odyflez libro 3. A7 elyestuvereid yis. ApadPlutarchum Antipatercam incidiffec mentio de Demade iam fenio imbecilli fra- 4o; '&oque, velut, inquit, eximmolara vi&ima, folus venter & ljngua fupereft. Apparet fané linguam ceu profa- num membrüm facrisadhiberi non folitum, quod ego quidem ad gulam hominum; precipue facerdorum,re- - Jigionem pratexentium, reculerim.; Prafertur autemin cibo bubüla czteris: & à nonnullis operofius paratur; nam condimentis fardamin veruaffant. Aliarum pecudum quia minores funt, cum fuis capitibus relinqui fo- Jent, Parscitca ceruicem duriore & renaciore neruofaque carne conftar, difficillorconcoctu. Inreftinaetiam . . elixa adferuntur ex laniena, & domi modico vinoaffulo; cum butyro, Cepis , careo & aromatibus percoquun- üt, O ray caytr komo eA Jloavs B wjuotemoo : Ariftophanes in Vefpis: zm Ta0. D GTI oM dius) [2o0s, Sa- ceidotes Acgyprij athil éredomeltica confümunt; fed eorum fingulis quotidie cibi facri codti prafto funt; & carnis babule & anferina fatis abundeque; Herodotus, Antiquiffimos boueatatore & immolando & come- dendo abftinuifTz, paulb poft, vbi defactificiis boum, dícemus. Herculescumin Dzyopia filio Hylz efurlenc! $6 pauxillum cibi à Theodamante peteret; nec ille quicquam daret,iratus bouem ei pet vira abftulit, & macta- rum epulindo cotfümpfir. Hanc hiftoriam fiue fabulam prolixius deferibit Varinusin H'egassj quas. Milo fobultiffimusathletabouem aliquando in theatrogeftauit;& eundem poftea deuouauit , QsSotyas Herculem ea | ánre lroitatus, Euftathiusin Dionyf Hinc & buphagus alterum Herculis cogaomen. Olym ple per ftadium in- .«arnemaptidinos file condiunt (quodferéidibus Octobris vel citcafettum D. Galli primum faciunt, & deinceps 6o 1 greflas effe Milo dicitur, quum humeris faftineret bouem viuum, Cicero deSene&tute. "T'urcasin magnis epu- lis & nuptiis bouesintegrosaffareaudio, & bubusinfertam fuem, fui gallinam, gallinz oua. Verue fané maxima "dh quibus eiiam boues affati pollent, duzóous 3s) o): Grecis appellati füpra diximus. Vatinus etiam Bois na cx bet. 'Quodautem carnes bubulas verübus transfixas veteres allaaerint; panló poft in facrificlls boum oftende- znus. Bouescaltraros, Zesoudaz Bt és n9óvas Greci vocant: poReriusapud Galenum legimus. Quibubnlam per hyemem tantum in plenilunio incipiendum putant: ficenim maiorem vegetioremque carnem perman(u- xam: vt magis fapidam fub interlunium faliatur.. Si diatius feruari velint (feruant autem multi integro anno) per dies circiter vigintiin valefalitam relinquunt; ac infumandam poleain camino füfpendunt;vbi donecbene ficcetur dies plus minus duodecim relinquitar.proutaltius aut humilius pependit,& plus minusue ignisac fami , paff eft. Vbi primum fufpeufa eft accenfis ianiperi ramis & mox extin&tis plerique fumigant. Nonnulli carnis. .. colorem commendari putanG& rubefcere magis, fi aridis vrtica: fafcibus fuffiatur. Quiferuare nolunt, vno die "eum tale relicam fufp endant, & mox poft vnuaraut alterum diem elixant: ficenim plerilq; tenerefcere ac in cl-. bofapidior fieri videtur. Antequam fufpédatur qua diutius in vafe falita fait; muria fua; quse ex fale & carnis fucco «contluxit, diligenter abluunt:fant qui frigidalsuare malint. Optima quz de iuuencisaut vitulis [nmitur, yetu- lorum nimis dura & ingraza, certe difficillima concoctufit, cum fuftis inftar durefcat, Hoc etiam obfcrunri folet, 7o : | VtCaQ JBes 9 Uacca |— H. Li EL vt caro falienda iusta fornacem prius expofita aliquandiu incalefcat ? inde falita opertaque in vale In p €ollocatur. Carnes offibus adinn&tz ceteris fuperponuntur, vc ad vfum fübinde auferantur: feruatze , deszeriores fiunt. SIAEDO CE HNELS | av i | — Qui vaccas mulget, Bsuonjdc Grecis eft: nos vaccarlum aut lactariutn appellare poffamus, vt fuperius eriam dixi : quanquam Lampridiusin Heliogabalo la&tarios nominauit qui cibos ex la&e conficiunt. Imple- bunt mul&rslia vacca, Vergil. in Georg. Bevzvgoy 39, butyrum eftex crema lactis : Bsp» autem herba quas damDiopyfio, Varinus. ^. 9 ' P5 rep uM Y; * . h- A bobusdictaeft Babona dez, vtà belloBellona, D. Auguftinus. Bubotiz ludi faeruntà babus appel- lat, vocantur & boalis, T'extor. Paufanias in Meffenicis circa inem , quantoin pretio boues olim fuerint, his 19 verbisexponit : In Pylociüitete agri Meffenij fpelunca eft; in qua Neltoris & ante eum Nelei boues ftabulatas aiunt. Videturautem genus hocboum Theflalicum effe, & ab Iphiclo Protefilai olim paure defcendifTe: Has enim INeleusà procisfiliz fuz dono petebat: & harum caufa Melampus vt fratri Bianti gratum facererin Thef- faliam venit: vbi vin&us à bubuleis Iphicli, cum illi roganti vaticinium eperiret, boues pro mercede accepit; Hoc fcilicet maximo faitantiquis ftudio, vc equorsm & boum greges tanquam illius feculi dinitias fibi compa4 rarent. Hiaceftquód Neleus deacquirendisIphicli bubus folicitus fuit: Et Euryftheus He menta ex Ibería; quorum percelebris erat fama;abigere precepit. Videtar & Exyx Siciliz princ uesab Hercule ex Ecychíaabduétosarmalfe, vt carum gratia cum Hirculeludctatucas, 25 enu$ enim rculi Geryonis ar- epstantopere bo- vi&or illins bouesscquire- . re; victus veró regnum foumamittere voluerit. Homerus infuper in Ilíadede Iphidamante Antenorisliore-- fert, eaminter precipua dona focero centum boues pro fponfa contuliffe, Quamobtem vereres plurimum bu- 20 busdele&atos Rifle conftac. Pafcebanturantem,vt ego conijcio, Nelei boues vr plurimum extra Dylium agrome i. quivbique feréarenofus cft; nec pafcuis tam copiefis idoneus: id quod vel Homero tefte probanerim, quiNe- — torem toticsPyliarenoíe regem cognominar, Hac Panfanias, vt nos cx tempore conuertimus, God» epithe- tonlunonisaputi Homerum; quod boum inftar excellos & rotundos oculos habeat: velvtalij; magnos , quod |. inmaliebri facie laudabatur, & inde etiám Europz nomen impofitum videtur. Conuenitautem hac appellatio — geil quem fib Iunonis nominetegebanr, vt qui longe lateque peliucidus & vifui peruius circumquaque pateat. Quidam à fono & voce deducunt, «db chu Bol) no) fr, propter fonitus qui;n aerereddifolent, Varin. Étymo- logusiu Iunone exponit, formofam & pulchris decoram oculis. Thraces Dianam BécCeswvappellant » Varinus: . Quimyferia gentilium tractant, Gesfpeicínterpreraptur in generationem pergentes animás:; & Baclopum deum - qui generationem latenreraudiat; Clias. Fluuiorum alios e MpumuioQec,id elthumana fpecie effinxere veteres, 39 aliisbubalam effigiem induxerunt. Vnde Bovsegvoy Acheloum i Trachipiis vocat Sophocles, id eft Té Ear ov. Iniis Exafinus e(t,Earotas item apud Laczdemonios;A fopus apud Sicyoniosac Ph;ystios; apud Arginos Cephi- fus.Hominis figuram przfert A!pheus, Cephitum Athentenfes hominem monftrant vtique,fed ita, vtl promant fe nihilominus cornua. Au&torin Deorum natura Phurnautus, fluuios cfhiogi plerunque Kteare Quésc dy) aupo rac] ex vndarum violento impetu;qui mugitibns affi mile infonet quiddatn.Nam & de Scamandro Homerus Alone (pvp porius lcgendum) 2c érevwoa(O».. Quin & ratione eadem Neptunus Mycetas noncupatur, cui &tauros immolabaut zepascAoves; ob maris colorem, Taurinat forms rationem illam promit Sophoclis interpretes,quod veluti bouesflumina tertá proicindant; vel quód fluuijs feré adiacent pafeua; Caelius. Cur Eleorum mulieres Dío- nyfium precentur vt bouinoad fe pede v niat, Plutatrchusexplicatin Grzcanicis problemates6.Dei1fide quami vacca forma Aegyprij colebant, iam füpra dizi ex Acliano.Ego bouem quinq; przditüm pedibus vidi facrum & A 40 dedicatum Deo qui coliturad Alexandtiam inluco vbi Perfez arbores conüitz; perpulchra vmbra opacánt: pe- dem ísiaarmisappen(um hobcbat camadingrediendumadiuuantem;tum abfelate fadtum, Aelianus de fe,vt vi- . detur, loquens: nifi Appionem inrelligat, cutus reftimonium ante citácat. n) nt QU — . SExbobusvictimz oplmz & lautiffima deorum placatio, Plín. Bonem vel boues facrificare Greci hisver- — bisefferunt, 9o/c Sue, QuSvreiv, OsmeAdew, Baisse; (Qu Qoveiv. ViG ima ipfa Bs9ucia ; & victimarius (Qs9uaus. BoUOvqoy . $mwecolusuttoov. A noo) irata pov dic KeAeo oiu, Varinus. Ego iftarü vocum nullam alibi vfquam reperio; Bxuérgits apud Aetolos vocaturqui facrificiis prefectus eft, Idem Boues altilesad facrificiá publica faginati dicuntur opi- mi, Varro. Qui Anathan munimentum , quod fluentis Euphratis circumluitur, contralulianum & Romanos .. defendebant, cam Romanis fe dedidiffent, pra fe bonem coronatum agentes, quod eftapud eos fufceptz pacis indicium, deícendée fippliciter, Ammtanus Marcellinus libro 24. Fotdicidijs boues feed, & grauide imino- $9 labantur,di&à fatu, Fertus. Oaem aliqui, alij bouem vi&oria potiti immolare confueuerunt, vt fcribit Ro- - bertus Valturius de re militari libro 12. cap. 2. Deque trinmphato vifcera tolta boue, hoccft occifo in triumphi - facrificio, Ouid Faft.3. Spattani cum ftratagemate hoftes viciffent bouem Mati facrificabant fui vi aperta; gal- lum: Pluracchusip Laconicis. Pluris enimaftimabant incraentam victoriam quàm cruentam , Cyraldus. lro- uerbium, Bouem facrificauit nemo vnquam beneficio prater Pyrrhiam, inferius require, Ceresab Hermionen- - fibus eximia coliturveneratione, & feftum eius Chthonium appellatum maenifice concelebraht. In his ferunt boues magnitudine vifenda & ferociaad aram cx armento facile agi immolandos à Cererlsface rdote,quaz veru- - . lapletunque eftac viribus pratenuis.Super quare carmina circumferuntur apud Grzcos,que & appofuijaucto- reeorum Ariftocle: n ] P 4 | Ww 200 5 ABlaema TON oto7re CU X Co XixeADi Ro M, 07 Kal mà E pese Detdones Eu 1 jwepet CAVE Tod 60 -. a E'opacyeuer. a2 E eyehuts 3alo ei qp eideoe rod povs wh oa O'ya oU*c ets poUcuv civeoee QUDE ab, sg | v0 "YRUgOY Aguas get satt uoi uovay oU ar (O- Exc E ToyY 020 Boy, à Y dic JA AUTE A TOUS STCET AR. (Blyaede Sepiorrea ato HOS Ae s Kay zrolvytw Dor ox Aia(D- G9 E gut. "UE | 7 Taura, id eft fterilis vacca, inferisimmolatur, idque merito propter infoccunditatem: fic & ouis non nigra - tantute (3i ulnas, id eft aries niger) fed nigerrimaij(dem; propter tenebras inferorum , Varin. Pefte olim Lace. dem ona dinexante redditum oraculum, vt Plutarchus refert, mali vim ceffaturam; fi nobilem virginem quotane nisimmolaffent.Quum obtemperarent Lacedemonij.ac forté mactanda duceretur fno orbará Helena, deuefans aguilagladium abreptá,&rad armenta, qug Bexoo vocant; delatum fuper inuencádemifit. Quo prodigio za9«- - veussilaw, id eft virginum immolationem defiffe :quod Ariftodemus au&or tradit. Idem obueniffe Romzin Va« — eria Luperca, rationeconfimili volumine ro. Italicarum reri Ariftides prodidit, Czlius :ex Paralielis Plütarchf 7o minoribus;quauisipfe non citet, vt neq; alios áuthores folet.L.Aurelió;L.O Gauio C off. Cyzicü mytridates cum 3 óppugna- 2 — x De Ouadruptdibui Uu" s oppügharet; adimmolandum bos facrainiuffa, de montibusper hoftium claffemadpatault, feque ad ajas persüs "tiendam óbtulit,Iul. Obféquens. Ma&atur vacca Mincruz, Alipedi (id eft Mercurio) vitulus taurustibi fame "Deorum; Ouidius 4. metam. $i quis Mineruz bouem facrificaffet, oportebat etiam Pandiyfo ouem vnà tum bo- v6 acrificare:quod (actificij genus JdnBoiv vel noir appellabant, eó quód poft bouem immolatü celebraretur; "vt ícribunt Lycurgus in libro defacrificando, & Philochorus lib.a. (cuius verba fant que iam pofuimus) & Sta» p hylus lib. 9.de Athenis, Varin. &ziBeQ», facriicium ex boue, Idem. Hecarombe (apud Varinum )non quoduis, "fed (amptuofüm facrificlum eft, & proprie quod bubuscentum conftar; id quod. quisre&t? etlam sva» divo fe- x1ndum Tragicum appellauetit ; quali Ícilicet Clifthenesilleapud Herodotum filie fnz procos & ciucs excepit. Sic & cliiliombe àmillenario numero dicitur. Imptoptieveró hecatombe dicitur etiam dealijs animalibus fiue yecoribus preter bouem:interim ramen per excellentiam tanquam fohis bobus conflarer nemen retinnit. Nu- meras quoque centenarius pro multitudinefimpliciter ponitar , vt ónm dicimus &amwtuyavasv, id eft multorum dingorürm nauem, Hecatombazon menfis dicebatur, qui apud Latinoslunius, e quod plutimzineo hecatombz fierent; Varinus. Hic menfis apud AthenienfesSoli facer erat: cnius quia tunc magnus fit curfus, inde tempori factum nomen: qnando numerus &xom fignare magnitudinem aduerritur plezunque: fiebat autem ineofolfti- tium z(tiuum. Idem & Cronion dicebatur à facrificiis quz Saturno fierent, Celius, Hecatombzus Iupiterim "Gortyas, t Hefychiusair, appellatus eft, & à Caribus, &à C retenfibus Sunt qui potent príraum Grecori men-. íém Hlecatombzóna vocatim ab loue, vt doculmusin libro de annis & menfibus.&c. Sed & hocnomine Apol- - lonancupatusab Achenienfibus: quin Harpoeratlon, alijque libentius menfem ipfum Apollini attribuunt, Lí- lius Greg. Gyraldus. Idem alibihunc men(em à Lacedemoniis fic appellatum fcribir, & Hiacynthia feftaineo - celebrata. Igitur fait hoc facrum (inquit idem) interdam centum boum: fed & ouium interdum, & caprarum, & faum.Faerunt & qui ex omnigenere hoc facrum peragerent, qui etiam fyfcion, id eft opacis vmbrofum nun- £uparunt. Sunt qui centum pedum victimarum dixerint. Inuenimus & bupconon facrificium quoddam, ex cen- tum ouibus & boue vno : alij & Bsozlo dicunt, vt notat Hefychius. Sané quidam nonà vitimasum numero, fed "quod centum Peloponnefi vrbesid iacrum facerent , dici voluerunr. Hac quoq; ratione qua hetatombe dicitur, '& eixgniDuc. Bt poetice texoaiGoia facrificia,ex vigititi bobus dicuntur, Hzzc Gyraldus.Ego quidem he&enuseins- ci Osic» autalterius numerieiufdem tetrninationisin oivfacrificium nullum legi: fed omnia huiufmodi,vt &keeu- Baer fic vTeorDoroV, &yysat D ci0V; Bad exer [D rov ; eiua [S 0toy (f antepenultima re&e per alpha legiturin Varino ) &fi- illia , de rebus illis dicuntur quz totídem fiue boum fiue numerorum pretia equarent, Varinotefte. Nam aureosquofídam nurnos, bouesappellatos Étymologus refercin Fecatombe, Sunt enim qui bouemin vocabu- lisifliscompofitis numum íntelligüt, cui propter quale pretium bouis e fhgiesimpre(fa fueritzalij veró certum pondas, Alij deniq; &emnaiv accipiunt, non quod exacté centum, fed quod multorü boum, id eft quorumnis pecorum, pet fynecdochen partis prototo pretio confter, Varinus. Herzaciuitaseft, qua & Hecatombsza voca- tur. Celebranturautemab Argiuis FHecarombisea centum bubus dex (nimirum Iunoni) immolatis. Premium 210 3o tunc certaminis Ícatum aeneum proponebacur, & corona myrtea. Vel ytalij; in certamine Hecatombzorum Ar- gis, zs premiam datar, quoniam Archinus quirex Argiuorum fuit & huius certaminis author, cum apparatus armor um cüraci delegata effet; arma etiam przmij locadonari voluit, Nomen Hecatombzis; inde quod in ma- gna pom paboucscentum przcederent; vnde vifceratio ciuibus cun&is dari folebat, Pindarus Diagoramin He- tatombzis victorem Argis rasximé celebrat, Varinus. Hefychiusab Flecatombzo Apolline Athenis di&to He- catombza celebritatem & certamen nominata docet. BxS9ucie non folum facrificium ex bubus eft, fed quoduis tegale& magnificum facrum: vel conulutam opiparum, & magnificus apparatus, vt Erafmus etiam memínitin prouerbio, Nemo bene merito bouem imtolauit. Sic&c 9aSvrev verbum proprie eft boues factificare: per ca- tachrefin vero velà bà particulaiatendente, magnificos amplosque fumptusfacere. Diuitium enim eft, vel re» eum potius, boues immolare, EvéoyouDvich v xd) reguyoy qi weAN teeenuu ; Atiftophanes in Pluto : abuti- tur ( inquit Scholiaftes) buthyiz vocabalo, vc facrificij magnitudinem & perfectionem indicaret quod heca- tomben vocant. Perfeé&tum ením facrificium fuc; tauro, hireo &ariete conftat; quod trittynappellant: Athenien- 40 fesvero codem nomine factificiumex reliquistribusetiam abfque boue. Tejflva facrificium à tribus animalibus - di&um :conftabatenim duabus ouibus & boue; Epicharmo tefte : vel boue; capra& oue:velhirco, ariete & rau- xo. Hoc facrificij genus BézeupO" etiam dicebatur e, quod bos precederet, vt prora nautm. Videtur etiam trit- tyanquandam infinuare Ariftophanes, cani Chorusinquità Chremyloi mmolari (uem, hircum, & arietem. Sic Suyexanue Costa (vel Bu3exo3ec potius vt Gyraldus habet, vel 3a$euyis vt Suidas, alij 323exai£) à duodecim animali- basnomenaceepit, Varinüs: Apud Gyraldum veyurva &zgeilvo G re/ereeo legi, ego hac omniainepte fcribiar- bitrot & femper trittysoxytonum, foe mininigeneris fcribendum, non in neutro plurali vt Gyraldus accipere vi- detur. Nam cum à ternario dicatur; omnino iótain prima fyllaba retinere debet (fed hunc librariorum, nó Gy- raldi, errorem exiftimo) quemadmodum idem nomen cum tertiam partem tribus fignifica eddem plané modo zefiee fcribitur & hoc poftulat etiam analogia: fic enimà quaternatio zeregxvcformatur. Quanquam autem sesto & in accufandi cafu re/ílis» apud Varinum Iegatur,non fatis tamen grauis ille author eft quem fequamur: je & apud Ariftophanis Ícholiaften in Plutum,loco quem ipfecitat, trittyn & trittys legimus: (icetiaraapud Suidang. & Étymologüm. lam trittyn quoq; pro tertia tribus parte, nonnulli per (implex t. perperam fcribunt. Sed redeo ad Gyraldum (quem vttribus iftis modis; nec vllo re&té trittyn fcriberet, Helychiusdecepit & fecutuseum Vari- nus) hic ex Heíychioannorat facrificium boc Epyabj id eft Martis effe, quod tribus animalibus eum refticulis, e. id eft non caftratis fieret: vel vtalij tradant ( Callimachus apud Etymologicum ) fue,ariete, tauro. feré Roma- | nis Solitaurilibus fimile. Hocex Hefychioaddendum, tríadem alio nomine dici hoc factificium,nimirum eadem zatione qua aliud dodecadem fupravocari monuimus. Ifter quidam, vt Étymologus habet; ex bubus, capris ác fuibushoc facrificium petficlauthor eft: qux quidem omnia maícula & trima ellcat, Apud Hefychium nonre- &e legitat, verai? cav eAo pO eje74. Quanquam Latinorum quidam nullam hoftiam maiorem minorémue 'bidente, id eff; bimasffe debuiffe prodiderint.Sed nimis forte digredior, dum corrigendaauthorum locafequor auidius. Bézgogcr ( inquit Varinus )facribcium ex centum ouibus conftabat,& boue vno: i$ hu dace Ductoxdu, exuti jl) Bugredoomov. Hecatombe (inquitIulius Capitolinus) tale faerificium eft: centumarz vnoinlococe- | fpititiz estrauntür, & ad eas centum (nes, centum oues mactantur. Nam fi imperatotium facrificlum fit;centum leones (vel vtaliqui legát; oues, quod parumi mihi plac eninquit Gyraldus) centumaquile;& cetera hulufmodi | animalia 79. Jos € acta E. E. d E "animalis centena ferantur. Quod quidem & Greci quondam feciffe dicutitur; cum peftilentia labotarent, &cà maltis imperatoribusid celebratuti conftat, 072» imu), id eftonotüm hacatom be, periocum apud veterem quendam legitur. Cinhamomum tn Aerhiopia gignitut, nec metitur nifi permiferit Deus! Iouem hunc intelli. «&unt aliqui, Affibinum ('aliás Sabin) illi vocant, quadraginta quatuor bouem. caprarumque & arietum extisim- *pétratur venía cedendi, Plin. ^ ovZv zpussyévam B£ew Teplcu Garou, Homerus. Hecatomben aliqui perfectum fa- 'erificiam interpretantur, fiueà centum bubus, (iucà centüm pecoribus, id eft viginti quihque animslibus, Ety- mologus. A pparetautem legendum effe, fiueà centüm pedibus pecorum viginti quinque. Huc MEO "igit 3 perrineciocofis AlleAciftophanislocusin Equit. loquitar aatem quidamad fenatum Athenienfem: A vàgte v9 tua Sower 2H 3 ' a: Tr) : : : in DE MW e i. PETER Cr CAES UY y. c Em ropdopais tyaDosem ciapyyevulons, 0 o0 Bvaryygue Sven bue [Be v Ded s |N Uu Ma red n 8: dA c M. pite Fu dE * 3!! 3r 3$ x , eta o bas 54. MH E'gré&vélsev eie cuctyov. y) [Dx toe TT vo Keyony 6r vyyav voit [oA roie Tii os MUZE t s j i t : FR 2 1 | ' | Auer Dec Ed | » "P T58 aPyporepee s scyMen amoty eant -EUseluu srouvemco at y wovpen bem pAQY, 00 0. 2,0 Mi Tenlbegei gevolaxsOt Gxavady vg CoxoU. ,Etnglur gone oc otpan ov M rel ... Addit hicfcholiaftes Callimachumimperatorem Dianz vouilfe tot boues immolandos xcidifferin Marathone: cum vero ingens corum numerus cecidiffet, necille tantum boum haberet, capéllàsim- Amolauit. Egóoy 0 A a NY Le Xe mas ixovma [ois Tawpayij aUa DEA Di aiAUG &rovyemis, Ho merus Iliados lib, 1; Vi detur autem perfectas dixige hecatombss, qua omnino centum pecora comple&erentür, non fimplicitermá- xguifica facrificia : nifi quisad victimarum potius quàm numeri perfe&ionem referre malit. Opottcbat enim pet fe&a animalia; id eftintegra &: non muütilaimmolari, Eft & alia ratio quattirtyh füpra'dixi plenum perfe Gümq; 0 facrificium appellatum fuiffe. Hoftia fi malorerat, autatis cornibus plerunque immolabatür. s.c, exrat de ludis :Apollinaribas primüm faciendis, quod Macrobiusrecitat primó Sat. in quo decem uiri preceptum fuic, vt Gré- co ritu hoftijsfacrum facerent, Apollini boui aurato; & capris duabus albisauratis: Latonz boue fcem inà aurá- ita: ladosin Circo pepulus coronatus fpeGtare iutfus eft-hinc Ouidiusait;Indutaque cotnibusauro Vi&himavà- .:tafacit: Ecalio loco, Blandisindute cornibus autum Conciderant ictz niuea ceraice iunénca. Iuuenalis; Fron- 1emque cotufcat, dixit: propter fcilicet cornuaanrata: Afcanius in decimo ZEneidos apud Vergilium, Et flatuam ántearas aurata fronte iuuencum Candentem,pariterque caput cum matre ferentem, Iam cornu petat; &c. Quo . locoSeruius quz Ioui conueniret vidima perbellé exponit; Tantum Gyraldus. T. Liuiaslib. 1. quinte Decadis, Qüod caputiecinori defaiffet, tribus bubus perlitaffe nequiuit, fenatus maioribus hoftils vfque ad litationem . fastificare iuffit, Litare veró eft rite facrificare ; & impetrare, vt authorum teftimoniis Gyraldus probat. Hoc ni- : egimoieiv; Attianus sz feo ryvidar dixit cd extaapparerent felicia. Xerxes » quot barbaros sdz 9 mirum Grzci dicuntae»uspiv, xo us qo Ee . inPergamo Priami regia Minerus Iliadi mille bouesimmolauit, quarum. libàmine Magi héroibus parentaue- runt, Herodotus libro 7.Heeatomphonia exlegeimmolsri à Meffeniis folitajn Septem fapientum conuiuio aue &kor Plotarchuseft: tanquam ex hoftibuscentum inreremiffent,vtigquit Paufanias. Id facrum obit Atlemenis louilthomatz, Celius. Epigrammatum Anthologi libro 1. fe&ione 33. extat Philippi cuiufdam epigramma ín duuencam,quecumDíanez immolanda parturiret, quoniam hc.deca partüriginum praes eftdemiffa fuit, Pythá- goram proditur memoriz cum noui quippiam excogitaffsr in Geometria, Mufis bouem immolaffi e:quod ( id- quitapud Ciceronem Cotta) non cteda; quoniam ille ne Apollini quidem/Delio hoftiam immolare voluerit;tie aram fanguine conípergeret, Czlius. luftidamainat propter iumentorum (boum ) cedem violentam derélidtis: terrisad fyderum remeaffe confortium, Veget; Ritus facrificandi varios , & quicquid de facrificiis gentilium af-. p ferriporeft, copiofe do&iflmeque profecutus eft Lilias Greg. Gyraldusin Opere fuo dedíis : nos h!c pauca quedam, non de facrificiis in genere;fed quz ad boues facrificandos pritiatim faciuntadiungemus ex primo Iliá- | dis Homeri libro:vbi is hécatemben cum Chryfeide filja remiffam patri; & Apollihi immolandum his yer- Aemioire fufauogai SA grarmes DAT, CR orent moa riy ad Gr QT p) eros, | ! VETT Nix TTOcowTes ; Ur QUTAV.O- cipoto e rwav. AU / : "AG. vor) map aro cov rere Mae MppTe o0 a AuTuo wrd xU Ue Biotats teen ay abyiey Emi WAT 00 MjsuN oy T deg ma Red euo $G S A odo Ume(pan; Eu. '— Avewp egre grovucow'To TOV» TETUKSVTO T Bm TX, 00 i 1L ats. MS M C LI Me ^ dO EN j * : ! J M ? x AwivupT, oVütarduMor ti pemBewwéser. ^. ^. Eiufdem verüibus Odyffez libro 12. ab Viyffis focils Solis. 3 , . * F à " ] Tone í [/- ' ec Hl Nos pr - ; et o " |o boues madtatosferibit:addirautem preterea; ^^^ vA j Sedan (alias! teebatdoor) riosvoe Byvis UP CE sooo oU OU do alio Neb rai opis locit: NAI j (€ 4 4o Sum $0 | — De Quadrupedibus / am ürisdabantür ex fibris pecudum diffe &a. Extis port infpe&is;exomnivifcere & membro primitias partes- que dcfedtas farina farris inuolutas, in calathis facrificantl offerebant :& tunc-hoftia perfecta dicebatur. Has fa- cerdos arisimponens accenfis, igne cumburebar, addito igni thure &cofto, aliisque odotameniis, prout fa- crum ferebar, & ritas. 1n maritimis factificiis, quz diis marinis fiebant, exrain flu&us lactabantur , vndeiliud, Porricicin fliu&us, Sane extaveruaffaspponebantur, preterquam arietis qua elixare mos erat. Sed etiam coxas cum inguinibus cniffa; id e(tadipe operientes conbutebant. Sic victimarum quidem vifcera, licet nunquam ab- luta; elixapetfefe Rebant: vinumquearis poltea fandebatur, & tunc porrici hoftia dicebatur. Ex quo emana- uit prouerbium illud, Inter cafa & porrecta, Ex reliquisautem hoftiz partibus feu membris coenamapparabant; quibus qai facris incerfuillent, vefcilicebat, Hzxcex Gyraldo compendio quodam'decerpfimus. Apud Thuffas in Agypto, vt Venus cornuta colebatur, vaccailli immolabatur Jdem Minernam Grxcorum quidam A5ewida, Yi vocanr, fiue tanquam ducem populorum, fine quod indomita fit ficuti boues armentinz, quas etiam precipue - ei facrificabant, Pharnutus.11 hoftiis quedam fuere quz iniuges vocabantur, id eft que nunquam domita aciu- go fübditz faerunt. Harum & Vergilius meminit; Nuncgrege deintatofeptem mactare iuuencos Prazftiterit, totidemle&tas de morebidentes.Et vriniugeseutdérius exprimerer;adiecit; Erintadta totidem ceruice iuuencas. Manilius Chreftasin libro de bymnis deorum , ait Mineruz iniuges boues facrificari folitas;id cft iugum quae nunquam tulerunt; illa videlicet caufa , quód & virginitas iugum nefciat mati tale, & virtus nunquam fitiugo prementi fubicctaddem Folgeniiusin libro ad Chalcidium repezit.Locupletiores in celebribusIfidis conuenti- busboues immolant & cetuos: quorümautem tenuior eft res familiaris, anferes atque aues meleagrides,fues , facrificilsinfertenon decet, nec velci failla liceraut caprina carne, Paufanias in Phocicis. | Exbobus, vitulis, & pecudibus, laudatiffimz vitulzad deorum placamenta habebantur, Idcirco Ioui à flami- 2; 'neomnibus idibus bos candidus, ex agro Falifco aut Meuania immolabatur: illos enim ad facra faginabant; & 1 deorum fapplíciis(eruabant, Bosautem qui iugo füba&us fuiffet, purus non putabatur. Faetus bouis nonapte tricefimum diem idoneus facrlsac purus parabatur. Creditum quoque bouem quipquennalem, infignem Ioui . vi&imam elfe. Aegypujj boues ruffas Typhoni maótare foliti fuere. Ipoeewreey 955 yas Pollax. Bidentés non. oués folum, fed omnes beftias bimas olim appellabant, & antiquiores eafdem bidenes, qua(ibiennes,quiane- . que maioresaut minores licebat hoftiasdare, Macrobius. Nos & bouem quinquennem Toui immolari iam dixi- nus: & pecora trimain factificio quod tritiyn vocauimus, Nallum etiam exauthoribus locum puto afferti pof- fe , vndebidentem bouem di&um aliquisintelligat : de ouibus vero plerofque omnes: Vnus Pomponij Attella- naram poetz locus Macrobio citatur, quo Marti vouet [e fa&urum bidente verte. De bidentibus igiturin Oue dicam : namfi veteres & quorum librinon extant, de aliis etiam animalibus hac voce vfi funt; nihil ad nos. Lucia- 3 nusinlibello de facrificiis variaeffe facrificia prodit pro perfona facrificantis qualitare: Agricola, inquit, debo- : uerem diuinam facit, opilio de agno,zpolus de capta. Bezv;c apud Suidam vocatur qui bubusad facrificia emen- dis publicepraficiebatat: quod quidem honeftiffimum erat munus, & imperatoribus precipue deferrifolitum. D uferuatum apud Athenienfes & Solonis lege interdictum. INcbouem, cuius opera; velaratro velcurruvte- rentur, omnino immoelarent ; 27 4ajovroc e; civ yeupyde, 490 Tay GA a graamraie an uorToy xemavac? id eft, quoniam & hic colonus fit; aclabortir) quoq; noftrorum particeps. Bouemaratorium immolaffe, nefas cenfebatur fummum. Athenienfesautem primos hifce non abftinuiffe velin cibis; au&or eft nobis Theon. Vlyffis quoq; focios non temperalfe, cecinit Homerus: quo fit nomine indignatus Sol; quippe vt Solem intueamur, caufam videti hoc brutigenus, quia fit ect moeasiov, ld eftalimenra luggerar, Caelius. Pliniusaurhor eft, Omniaplenilunioma- xiapurgári: quedam & flatotempore: circa Mefanam & Mylas fimo fimi'ia expuiin littus purgamenta. Vnde 4. fabula , Solis boucsillicftabulari. Meminit& loci & boum Apollon interpretes libro4. Mile (inquit)Sici- liz Cherronefus, in qua Solis boues palcebantur. Sed & rem quoquecam fabula recenfüitin Naruralium Quae» | ftionumlibris Seneca, Has quidem Solis boucs Homerus Odyff-z primo viderur nouiffe, Verumfcitecon- uenit, quandoque prioribus recepri faiffe moris, Soli «animalia dicare: quod apud clafficos obleruatum autho- reseft. Nam & Appolloniz,queinfinuIonico eft, facras Soli oues fuiffe; Grzci fcribunt, Calius. Meminiali- cubi legere per.Solis boucsà fociis Vy (fis deuoratos, annos fignificari;tancenim obijffeillos, cum omnes zta- . tisanni,quos eis viuere in fatis erar, exacti confumptique effent. Sol enim ztatis & temporis autoreft, Etficut ' 4n falcis aratro defignandis, bouesad certum progreffi terminum retrogrediuntur,ita Sol etiam ad vtrunque. folftitium, tanquam «soc qXv, fum peragit motum , vt vel hac ratione per noftram coniecturam boues pro annis Soli tribuantur. Czterum Apollinem bubus delc&atum fuiffe; mox Paufaniz verbisdeclarabo. Supra s etiam ex Euftathio docui menfem vitulum & bouem appellatum. Huc facitfeptem egregias & opimas, quasto- | tidemal z macie confe&z & turpesafgcétu deuorabant. AccerfitusTofephus, boues opimasfepteminterpre- — tatürannos totidem fo:cundos & abundantes annonz, quos moxalij feptem fteriles & inopiofi fubfecuturief- ent. Béas Oeupéi eicuoxlu) egit doen (enarius eftapud Suidam,quo quavis de bubusfomniainaufpicata effe con- licitur..: Apud Aegyptios quoque bouem marem Soli facrum fuiffe , pauló inferins in Apidis bouis hifto. rà dicam. Certe cum Lunz propter cornuum fpeciem; ( qua veluti minor Sol eft, fedfosminez natu- r£) boues foming confecrarentur ratio poftalabat Soli tauros facrosexiftimare : Quanquam Homerus de Solis. bubus in feminino genere loquitur. , zaaa4 Bee &evpéresor miram Actico more vtrünque fexum ita complexus. ^i, audet | «v a rà. -' Apud Acgyptlos & Phoenices, ficut Porphyrius feribit, humanis carnibus porius vfi foiffent, quàm vac- 6i cam comediffent: & quamulstauris haudquaquam abftinerenz ramen vaccarum víusnó codo menfarum con- faetudini, verum etiam factificationi interdictus fuit. Aelianus. Ab A gypto ad Trironidem lacum Paftoritij Afri funt, carne vidtantesac la&e, nihil vaccinum guítantes (quia nec Aegypuj guftant faem) nec alentesquidem vaccam. Nec Cyzenee faemina ferire fibi fas putant, ob Iidem quzeftin Aegypto,cui ctiam ielunia &dies | feltosagunt ftudiofe. At mulieres Barczz, non rgodo guftu vaccinz carnis, fed ctiam fuille abftinent, Heros dotuslibro 4. Inter exempla eft damnatusà populo Romano die dicia, quiconcubino procaciture omaíum ediffe fe neganti , occiderit bouem : a&tusque in exilium, tanqnam colono [uo interempto, Huc referenda funt etiam Ciceronis verba, quz füpra pofui in E. circa initium. Animal occidit primus Hyperbius Martis filius; Prometheus bouem; Plinius. Buphonia feftum vetus, quod Athepienfes poft myfteria celebrabant per beuisimmolationem vnde & nomenclatura. Atiftophanes, 2x 26 ag] Bra udin, 49) TI yv vat guis te) FEn- 21 xeidou -iBos €9 "Uatéa LH. Lm... p $C . Bs Buoolav. Sed & Louis Polieifacerdos, inquit Paufanias, buphonüs cit appellatus, Celius : & alibi, Inuento i n (in quit) in literis, Erechtheo imperante Athenis, à Buphon o primum ingouts Policiara immoletum boue: P c quo peracto, fecüri reli&a, moxfeé regione Buphonus proripit. Acin dum vocara fccuris cft, ac abfoluia: idque quotannis vt fieret, feruatum traditur, Meminit etiam NE oom 9. Bru Athenisage- ' banturfcirthophoriónis, id et Martij menfisdie quartodecimo; Wit is bubus immolatis, Etymelogicon.Apud e Varínum legimus Buphonia antiquiffimum feftum Athenis effe, inde ortum; quodin Dijpolijsbos qui placer. tam facrificio deftinatam voraueratà Baulone quodam; qui forte cum fe curf aderat , occifus fit; ida; vt deinceps Aa feruaretur inftitutum; Vocabatur antem £v qui in hoc fefto buphonia petagebat. De Butatum familia fu- Zt pradiximus.. Vide Erafmumin prouerbio Cecidis & Buphoniorum : & Gyraldum 1n Opere de diis vbi lacrifi- 40 cia defcribit: Aiic/2o7, bos Ioul facer, fetum Milefiortim, Varinus.Doalia, ludi diis inferis confecrati;/Sipontinus, .. Tiebant autem eum bubus; quemadmodum nunc quoque ficri folet apud Italos Scptoagefima tempore, qnod 7 Xempus quidam Carnipriuium vocant. Bubctiz fiue bubetij ludi, quos veteresà bobus pecoreque appellárunt; qui & boalia boum gratia inftituri.teftc Plipio.In coenim fefto folennis boum & taurorum venatio fieri lolebat, quemadmodum sunc quoque Venetiis; & fcr& pertetam Italiam , fieri folet eo die, quem. Louedi giallo MEEGIRtELT, COGNO en, BT FREUE P ROMLHN Mosih j Nl rare DE PE LU" . . Apidesdijerantapud Acpyptios culti, vituli fcilicet qul per longum temporis Interuallum ex fj plendoré lunz (Gevd'ecAo4- fs rA ) glgne bantür : quo fa&o magua feftiuitas agebatur,& facerdotescircabouem tia tum confecrati epulas publicas proponebant, Varínus, Fuit& Apis Aegyptiorum rex Phoronei filius: & eodera .. nomineinfala ante Creram fita, Idem, Sed quoniam paffim apud anthores Apidis bonis frequentiffimamen- :39 tioincidit; pleniorem eius hiftoriam ex Plinij, Acliani; & Herodorifcripris hícadiungemus. Primum igitur Pli: .. niuslibro. cap. 46 Bos (Inquit) in Aegypto etiam numinis vice colitur, Apim vocanc. Infigne eiin dexirolà- - — tere candicans macula, cornibus lunz crefcere inciplentis. Nodus fublingua, quem cantharum appellant. [Non ^ 'eiths eumcettosvite excedere annos, mérfümquein facerdotum fonte enecant; qnafituri ln&u alium quem | fubftituant, & donec inueneriut morent, derafis edam. capitibus: nec tamen vnquam diu queritur. Inüentus deducitur Memphim à facerdotibus, Sunt delubra ei gemina; que vocant Thalamos: auguria populotum. Alte- rum intralfe letum eft, in altero dira portendit.. Refponfa priuatis dat,é manu confülentium cibum capiendo. . 3Germanici Czfaris manum auci fatus eft, haud multo poltextindi, | Cetero fecretus cum fe proripuitin catus, -. Snceditíammoto li&orum (vetuslectio & Gyraldus addunt, ftrepitu, Fieti poteft vr Plinlusaut ante eara alius le |», Grecotranftulerit, & pro3q«s,ld eft populi, legerit Squlov ideft li&ornm: grexque puerorum comitatur carmea 89 honori eius canentíum: intelligere videtur j^& adorari velle. Hi greges repente lympha fütura precinunt. " Fesmmina bos (emel ei anno oftenditur, fais & ipfa infignibus ; quanquam altis; femperque eodem die &ic ueni | eam, & extingui tradünt. Mempbi eft locus in Nilo; quem à figura vocant Phialam, omnibus annis ibj auream /— "pateram argenteamque mergentes, diebus quos habet natales Apis: feptem hi funt, mirumque neminem peg | | dic 6.redire belug feritatem; Ha'c Plinius. Locum decanthero lub NET. ! 4c SUPR - rn ( , EU e Uns i pre fenfto. fed pu H n. n sq, MeHDIU 5 Jem Pos E AR OUR ge quisadid conitirütr 1j CN : Hn oiv "UY L «exu | ; 3 E 'ig^ [09 nr] " dd "ow i " » " bu ) "ON uU on 2! i n ! aL. 1 , ] Dn n - j D 'J 4| , ; E Bi. / 1 í LT 42 | SDe Quadrupedibus finguam pecudis cám ftantis ere&z, tum refüpinata exe tendo, iramunda fit, hls fignis, qizegoalio referáfà in iibro, Infpicit& caudz pilos;nunquid habeat fecüdum naturam procreatos, Eam.fi fuerit hisomnibusmiun-- da,notatalligato cotnibus cannabBiQ/Coo) deinde applicara terra figillari anulo impreffa; atque itaabduücunt, - Namimmolare non notatam poena morte fancita eft. Echunc quidem in modum pecus probatur. Sactificandil autem seis eft ritus; Pecude, que obfign ,adaram ybi immolatuzabdu&ta, pyram ineendünt: deinde fupra pecudem libato contra remplum (5x pilsv) vitio ac deo inuocato, eam ma&ant: mactatze caput afportant; &c corpus reliquum excoriant. Caputautem multis verbis execrati in forá fi nundine fiut, & eis Gtecinegotlatores affuerint, atque illis vendunt: qui fi non affaerint, in lumen abijciunr. Execrantur autem capitain hzc verba:Si- quid mali aut ipfis immolantibus, aut vniaerfe Aegypto futurum fit; idin caput hoc conuerratur.. Eodem ritu cicca capira pecudam iramolandarum, & vinilibamtna, omnes pariter Aegyptij ad omniatempla (5s )vtantur, £ Atqueex hocritunemo Aegyptiorum de capite vllius animantis degufiat. Efttamen facrorum delectus; & ali- vs apud alia témpla adolendi modusabeis inftitutus. Quem veró demonem maximum pautant, & maximo fe- ftocolunr, hunc pergam dicere. Pofteaquam ieiunaueruntantefeftum atque preces faderunt , vaccam imma- lant;eamque corioexnunt, & toto aluo vacuant. Viíceraintra ventrem ;adipemque linquunt, crura truncant; &rexternóslumbos armosque ac ceruicem, His acis, reliquum vaccz corpus ftipant panibus puris& melle,8c vna paffa, & ficis, & thore, & myrrha; atque alilsodotibus. Vbi hzc infarferunt , adolent, maoltum vini,oleique infandentes; iciüni tamen prlufquam faciificent.Dum facrificium ardet, omnes verberantur. Pofteaquam va- pulauerunt; dapes ex facrificij reliquijs proponuntur. Boues máreseosdetique mundos;ac vitulos vuiuerfi JEgy- ptij immolant. Foeminas eis immolare non licet, vtpote Ifidi confecratas. Nam I(idis fimulacrum muliebre eft; bübulis przditum cornibus, quemadmodum Io Graci defcribunt. Bouesque foeminas omnes itidem Aegypti 38. . "'&enerantur ex omnibus pecudibuslong? plurimum :eoque nemo Aegyptius ; Aegyptiáue, Graci viri aut os fua» uiaretut, aut cultro, verüue; vel olla, vel plura bouis carne Greco cultro incifa vreretur. Boues qui demortul - fant, huncin modum fepeliunt: Feeminas quidemin flumemabijclunt, mares autem in füburbanis finguli de- fodiünt,vnoautaltero cornu exrante, figni gratia. Vbi computruerunt, & ftatum tempus aduenit, prafto cft ad fingulas vtbes nauis, exinfulanomine Profopitide, quz eftin Delta, nonemque fcheenorum ambitus. In qua . &umalie funtfrequentes vrbes, tum ea vnde proficifcuntur naues ad offa tollenda, nomine Atarbechis,vbitem- plum Veneris extru&tam eft. Exhac vrbealij permuli vaganturin alias vrbes. Vbi effoderunt ofla , afpottant;ea- que vnoin loco cuncti fepeliunt. Quem ín modum boues, in eundem defuncta alia pecora fepeliunt. Ita enim apudeoscirca hzclegibus comparatum eft, Hactenus Herodotus lib. z. Et rurfüsin eodem :Pfammitichus poti- tus gypto.fecit in Memphim tum Vulcano veftibula ad ventum auftrum vergentia; tum é regione veftibulo- 39 rumaulam Api, inqua, cum apparuit, Apiseducatur, vndique columis cin&tam,ac figuris refertam: in quaau- laloca ftant columnarum coloffi duodenüm cubitorum. Apisautem, Gracalingua Epaphus eft. Et rurfus libro - 3. Cambyfe Memphim regreffo; parte copiarum amiffa, Apisapparuit, Aegypti) vbi Apísextitit, veftimenta quàmpulcherrima ferre, & celebrandofelto operam dare. Id runc facientes Aegyptios Cambyfesintuens, ra- tusque ob resà fe male geftas, proríusillos effein his gaudiis; prepofitos accerfit Memphis, & infolite abijslz- zitiz caufam fequirit: Qui cum refponderent, quo tempere deusillisapparet ( longoauteminteruallo appateré folitüm ) ornnes Aegyptios folennem celebrare lztitiam : mentiri iuffos morte mul&tauit, Mox facerdotibus ea- dem referentibus dixit, Si quís deus manfuetus ad Acgyptlos venirer, fore vr fe non lateret: & Apim eos adda- ceteiuffit. Eft autem hic Apis, idemque Epaphuse vaccagenitus, que nullumdum alium poteft concipere fo-- tam ,quam Aegyptij aiunt fulgere i&am concipere ex eo Apim. Habet hic vitulus, qui appellatur Apis, hec 46 - figna:. Toto corpore eft niger, in fronte habens candorem figurz quadratz , intergo efhgiem aquilae, can-. tharum in palato, duplices in cauda pilos. Pofteaquam Apim facerdotes adduxere » Gambyfes veluti vecor- dior,edu&o mucrone cum vellet ferire ventrem; femur percuffit, cachinnansquead facerdotesinquit: O capita nequam, huiufcemodi dij exiftunt; fanguine atque carne prediti , & ferrum fentlentes ?. dignus nimiruns Aegyptiis hicdeus. INoscerte ludibrio habuiffenoniuuabir. Hzc locutus imperauit his quorüm munus erat, vtfacerdotes quidem flagris cederent, Acgyptiosautem (vt quenqueferiantem adipifcerentur) occiderent. Ita fcftuca folutum eft. Sacerdotes mulétati: A pis faüciatus femut; in remplo iacens exrabuit: quem & vulnere ex- tin&um tumulauéte facerdotes,clam Cambyfe. Ob hocfcelus (vt Aegypti) alunt) continuo Cambyfes infa- nijt; cum necompos mentis quidern faiffet, exorfus primum perpetrare facinus necando Smerdim germanum. fratrem, & fororem quz ei & vxoreratin Aegyptum vfque fecura,Ha&tenus Herodotus. Porró ficuti Memphitz $5 Apimbouemfacrum habuere : ita & Heliopolitani poft Solistemplum Mneuin bouem pro deo coluerunt, - quiiníepto quodam nutriebatur. Ammianus quoque Marcellinusinter multa quz de Apide Ícribic lib. 22. hift; & hoc fetéair:Interanimaliaab antiquis confectata Neumis & Apisreponuntute Neumis quidem Soli , Apis ve- rb Lune dedicatus: qui diuerfis notarum figarls expreffus,&c. quare confiderandum an Mneuis pro Neumisle- "gendum apud Marcellinum,;apud quem & longe plura inuenies. Veneri Vraniz vaccam facram euftodiebantim Hermopoli przfe&ura,inloco Scuffa nuncupato Gyraldusin Apide : idem alibi,in Venere. Legimus quoqs (inquit ) apud Thuffas ( (ic enim ibi fcribit non Scuffa ) in Aegypto cornutam Venerem cultam, cui & vacca. immolabatur. Fortaffisetiam Iudzi ab Aegypuijs, cum recensab eis migraffent, hocidololatriz genusaccepe- — sunt vt vituliaurci effigiem fibi colendam proponerent : & fieri potelt vtinde occafio nata fit genrilibus eà- A lumnianidi ,aureum ainicaput ab eis adoratum fuilfe : fchor enim bouem fignificat: literis veró tranfpofitis 68. rofch, caput. De bouelignea Myceriniin Aegypto culta, paulo poft dicemus. | Ceterum anSerapis eadem — — vocabuli origine nominatus fit , queferaphim Ebraice angelorum genus ob ardorem amoris vel claritatem vl- fionisita di&um, petitioribus huius lingue difcutiendum relinquo. Mihiquidem pulchre conuenire videtur, z nonfolum vox in vtriíque; fed vocis etiam ratio: cum alijà fulgure; alij Lunz fplendore Serapin eoncipl vo» . ' luerint; Vide Suidam, qui Satapim vocat. Vfürpatur áutem faraph verbum apud Ebrzos pro ardere & vrere; Aecquius fan? eft Aegyptio deo Ebraicum & congenetis linguz nomen quàm Grece attribuere, Quamobrem non fentio cum Varrone, qui Nymphodorum fecutus; vt frequenter circa eryma nugari folet;cur Apis poft. mortem Serapis appellatusfit, hanc rationem reddit. Quia enim arca (inquit) in qua mortuus poniitüts z- pi; dicitur Grace, & ibi eum venerari fepultum coeperunt; priufquam templum eius effe axtru&tum; velut Sorapis , primo deinde vnalíteta commutata Serapis, dictus eR, Gc: Ille autem bos (fcribit hac Auguftinus lib; 19. de Ci- 7 ! ! 4 c : | uiatedel) dici vocabant, vnde fyrbporüm nome mimirüm quód egrià Serapidis licerdotibus alia quedam medicamenta didi Io ris codemnomine di&a, Solebant autemim Acgypto potiffimum, vcl i . gnisiudicant, qui fit ad facceffioném idoneus, alio vita functo. Anteid leptumauia quzdam iacet m d Jos £9 ad. XI TR goo $3 hirace del) queus miribili vanitate déceptà Aegyptus, In honorem elus deliciis aflla linc larcophago vinum venerabantur , Apis pon Serabis vocabarür : quoboue mortuo quoniam quzrebatur Brreperiebatur virulüs coloiis eiufdem, mirnm quiddam diuinitus fibi procuratum effe credebant. Minus etiam probo Plutarchi coniecturam , cui Serapis di&us videtur ^53 T) coU chay x90 a eOUiD ol Td. TOTO oi LLo Yl vigey quod demsipíe fit vniuerfi motusandtor. Honoris boul im pen(i caufam nonnulli eam tradunt, quod OG.ide 4 Typhone interfe&to, Apis eius membra collegerit, colle&a in bouem ligueum corio bouis albo citeuthte- étum coniecerit, ideoque ciuitatem Bafiridem appellatam ; vt fcribit Diodorus: AL; j aliam, Serapia prifcite- nad ncs manauit, vt ego conijcio, quod manifeftum fit ex AGuario: ciffent: vnde etiam fimilia à pofte- n lomnis, vel per oracula; remedia à diis INon ráto enim zgtos à dco; cuius nomeb non eXpri« entibus alebat; quoniam eun accipere; vex locisaliquot apad Gale. deprehendimus: amit, monitos fcribit. H^ TW qm ; emphis Aegyptiorum regia Apidis templum hsbet, quiidem eft quod Ofiris. Ibibos Apisinfepto quos ma'icur & pro deo habetur, albus froncetm & quafdam paraas corporis partes cartera vero niger, quibus fi- . PL - M TS : . ín qua cft ali- ud c ftam mattis eius. 1n hancaulam nonnunquam Apis emittitur, przfertim vt peregrinis oftendatur. Vide: tur enia per feneftram quandam infepto, & exrea ocio Cos Jem refs maglult m lafctuierit, rurfümán pro priam manfianem rev/picax, ouavviDtO17. laurum veró ad folemreferziz tuni pz C10 phe tusoftendit, vel quiaspud Heliopolim taurum Soli confecratum,quem Netiron (':liàs Neuton) cogtuitiseglz ( io maximé colunt :vel quia bos Apisin ciuitate Memphi, Solis inftar excipitur: vel quia in opeido Hermunthima- gnifico Apollinis templo; confecratum Soli colant taurum, Bachin (aliát Bacin ) cognoriinantes, infignem mi- raculis conuenieotibus naturz Solis, Nam & pet (ingulas horas mutare colores affirmatur. & hirfütus fetis dicis. | turinaduerfam nafcentibus contra naturam omnium animalium : vnde habetur veluti imago Scl'sin sduecfam mundi parteminitentis, Macrobius Sat.1. 21. De alio bouc ligneo in Sai, in quo Mycerini regis A«gfptiorim fi- liafepulta faic; cui etiam odores omnifarij quotidieinferebantur, inferius dicam. Bouem adoranr etiam h.ó'e án Lacregnoidololatre Habraiam, ín vltima patte Indiz verfus meridiem. In regno Nimbar adorant bouem pio Deo.Hunc poftquam fexannislaborauit, in feptimo ponuntin communi, Hanc autém ritum cbíervant, Quo- €die mane duobus vafis aureis vel argenteis; quum dimittmnt bouem ftabulo; excrementa eis excipiunt, vno - veficealteroalui,/ Deinde vrina facies lauant: (tercus vero ponunt primó in medio vifus in vnoloco , deirée rantum, fedrexetiam & regina faciunt. Tjdem fimilitet aliudidolum adorant, quod ex dimidio hotinipis, ex alte- to bouisfpeciem haber, per os refpondet & loquitur, & multoties fingninem xr. virginum petitac requici.EHiiné viri & mulieres filiosac filiss fuas denonent, eofque ante idolum interficiunt, Odoricusde foro uj. locole .infüle que Nicuueram dicitur, faciescaninas habent & bouem pro Deo adorant: quamobrein vnüiquiigueé bonem aureum vel argenteum in fronte geftat. Idem. Tenedij olim praflantiffimam grauidam vaccam alc; & cm peperit; tanquam fan? puerperz inferulunt. Pullum (ideft, vitulum ) recens natutn cothurnisindu- - tiimmolant: qui eum fecuri percufferitlapidattone facta ppetitur,atquead expiandam occifioriel ini mare fu- git.Z&üan, Diane Per(ie boucs facris, Celius.Eft frequensin prodigiis prifcorum bouem locatum:quo &unclaté denarum (üb diuo haberi folitum;Plinius.C. Volumnio & Ser.Sulpitio Coff.bos mugitu in humanum fermo [t fuper vtraq; fum magena & pratereain medio pectore. Hoc ficto dicunt fz fore fan&tificatos. Hoc non populus «o nem conueríolocutus eft. Niphns.Ante paulo quàm Augnítus imperator factus effet; Bosin fobarbano Rom NE ' adatantem locutus elt, fruftra fe vrgeri :non enim frumenta fed homines breui defututos, [dem in prodigiis legiturapud Valerium Max. Bouem dixiffe, Caue tibi Roma; Textor.Temporeloannis Tzetzz vulgo fecebatue oraculi inftar hoc dictum;Bzs once gd Tae (Q- Sdlooica:quodipfe itainterpretatur,vt perbouemin feminino ge^ nere Conftàntinopolin( que ingenti exercitu Alemannorum, & aliorum, à Romanis nimirum millo tum tem potis obfidebatnr)intelligat ,quzàtaurisjld e(t Italis(iue Remanis condita e(t: nam taurum (f inátiit JLatiniet- n- UR Y - j -— 1 - $a | (o De Quadrupedibus bus nieabilittanfitu dictus eft; propter anguftias freti, vc Plinius docet Suntautem duo Bofphori, alter iuxta Byzantium; qui Thracius dicitur, omnium anguftiffimus: cul nomen, vt Valerius Flaccus fcribit,àtraie&tu Io- nis in vaccam deformate: alterin introitu Maotidos paludis , per quem ipfa palus in Pontum defluit ; qui Cimmerlus &: Mzoticus cognominatur, cum vrbe eiufdem nominis. vj5 zi Geriilov spia, Büates ; ov rap Qe Yd H'vge uveontaw &izovro Tr0p tie 688ct Dionyfius Afer: Vbi Euftathius in Commenrariis fuis preter cetera hoc fretum quattior ftadiorum effe (cribit, & aliqnando Myfium appellatum à minoris Afiz popülis, qui éregione "Thracum habitant: poftea vero Bofphorum Thracium di&um fixe quod Io vacca eeftro percita illictranaue- - sitifiue vt alils placet ( Arrianotefte ) quod alia quadam vacca, quam Phiyges monente oraculo fequeban» tur, vt ear ducem itineris haberent, intrepide anguftias illas maris inter Chalcedonem & Byzantium traie? cerit: quà & illi uità fecuti fant:ad cuius xci memoriam bos nea apud Chalcedonios poftea cenflata eft: & 19 eandem forraífis ob caufam locus quidam illic Damalis etiamnum vocatur. Caeterum Ionis vaccz traie&us ad Bofphorum Cimmerium ab allis refertur. Eft & Indicus quidam Bofphorus. Et preterea eiufdem nominis portus iuxta Byzántlum , qui literis quibufdam mutatis perperam ita vocatus eft proQocdépor. Nam cum Phi- lippusin obfidione cuniculis a&is locum ex improuifo oppreffurus effec; Hecate Qur op di&a, Inmenà faci« bus, qua per cuniculos lucebant ciuibus oftendit: vnde illi obfidione liberati Phofphorion ciuitatem butcus parunt, Eaftathius& Stephanus. Plura vide illic in Euftathij Commentariis , & in Onomaftico noftro. Varro Bi. UAE : ab eis di&if | icus j des recenfet, qnàd Bofphorus vnus Thracius, alter Cimmeriusab els di&i fant. bsBuzis, vicus inter boum lau es 3 LN | DOT AEHI inütatas oc pou HUIUS vereri EE NI 2-enres A ecyptüm ingteffa, Aegypti & deas hlegprüm incederer, veftigia luto impreffit: quz cum reglillius loci ab anterioribus pedibusio- "áliteram; à pofterioribus o mega praeferre viderentur,lo nomen vaccz impofuit; & vicum à bouis greffu Bu- s bafin nominauit, Etymolog. Et arfus, BABac Q» 74106 Ayer, 2, Bewrlne mius : gentile Bubaftites, In hac Dianz, quam Bubaftin nominant,clariffimum fuit templum, &c. vtin Onomaftico dictum eft. Ceterum Bubafus regio eft Cariz, Bubáfides videre nutus, Ouid .Metamorphof. 4. Bubo ciuitas eft Lycia. Nafcitur & in Lycia Creta | circa Bubonem, Plinius. 58x92) & BZAQsoo Lyciz oppida, à Bubone & Dalbuto lattonibus condita funt, Ste« phanus. Bubo Lycaoniz ciuitas eft,à Bubonelatrone dita, cuius ciuis Bsovsvc cum Bubonius dici debuiffet. Mautzna Balburam & Bubonem L yciis adiecit, Strabolibror;s. Bubulacum aliis Cyrenes vrbibus Plinio come - memoratur lib. ;. cap.s. Bubeinm natio eft vel oppldum Cyzenes, Plinius ibidetn. Bubetani, Campaniz po» puli Cotiolanis vicini; Plinius. 5. Bubulcorum cinítas quzdam in Aegypto nominatur, Strabo lib. 16. Bédopov promontorium eftSalamíni oppofitum. luxta Hftizas & Cerinthnm oppidulum in Aeolia Budorusamnis eft, cuiusappellationis montem habet Salamis in Atticam profpe&antem,Strabo li.10. Ephoruscaftellum inSala- ,5 mnine effe fcribit, fed pro caftello Budaron per.a apud Stephanum legitur. Sunt &Budorz infulz duz ptope ' Cretam, Plinius 4. 12. Bs5cr,cluitas Lllyriz fic dicta, quod Cadmus ? Thebis fugiensiugo boum inue&tus celerri- méilluc peruenerit & ciuitatem condiderit zz2«&v o2, v5 9ods Quyyeiv.: BsOol AolAww(G- ELT p0* ofiaiy xvao94, So- hoclesin Onomacle (iota nimirum propter carmen adiuncto) Alij di&am volunt, 273 72 onov «a dogoyerétrag (addendum videtur, zzii» Ka3jor ) velà Buto viro ,t inth mutato, Etymolog, Suntqui inepte Buthye per yícribant. Bs5iz vero onis ciuitas eft & regio, Stephanus: qui paul poft etiam Buchiam exiguum Ioniz locum e ffc fcribit .Bathrotum vrbs eft Epiriin Thefprotiis (prope Oricum portum, vt Euftathius habetin Dionyfium; velvtStrabo Orchimum; quod non probo ) inqua regnauir Helenus Primani filius; vel Epiti colonia nonlon- | geab Ambracio finu." Huic nominis caula fait, vt Teucer Cyzicenus fcribit: quod cum Helenus ex patriain "Epyrum veniffet & bouem pro felice ingteffu immolare pararet; bos vulnere non letali affectusaufugetit, & fi- 19 nuquodam Epiri illic traiectio, in terram egreffus, mox collapfus obietit. Quoinloco Helenumaiunt religio- ne motum vrbem condidiffe& ab euentu Batrotum nominaffe, Erymologicon:plzrique per? Ícribunt:fed f 3 boue valnerato dictam velimus; perzfcribendumerit. Vide etiam inStephano Greco: Béxaue vrbseft Pho- cidisin Parnafo, fic di&a, inde quod cum Deucalion & Pyrrho diluuio ingruente illuc fagiffent feruatiq; effent, incole quotagnismagnum bouem in ftruem lignorum accenfam intrudanr, patrio more Ep (95s acclamantes, &rcomburant 75 £e iy 3v, Etymologicon. Bucarteroninuenio montem elfe Afiz. Béxseo palus quon- dam ficdi&a, Etymolog. Et rurfus,Bsxeooi; Fons eft Platzis, fic appellatus: quoniam Polybus poft diluuium Deus calionis feculo ex Argisillus venilfe fertur, beuem ex oraculo ducem fecutus ( vtquondam Cadmus quoque Jqui . cum procumbens terram cornuferiret, fons emicuit, vt fcribit Theonin commentariis in Callimachurm, Ety- molog. Bv regio eft Elidis Straboni: Stephanus nonteglonem folum Elidis effe fctibit,fed etiam ciuita- $9 rem, & flauium , & vicum (xesoio») non paruum , à Buprafio quodam principe. Buplano&iftosapudIlinmtu- — — maulosin Alexandra vocat Lycophron, quod ex Myfiabouem infecutus Ilus,ibi demum vrbem condideritlli- — um, vbi interquieuiffet ca, Czlius. Bura, Bes cinitas Achaz mediterranez in finu Corinthio,haufta à marl, - - aliás Burls dicta: Ouidius Metam. 15. Si quz ras Helicen & Bürin Achaidas vrbes. Condidit eam Hexadius Cen- tautus, & illicarmentorum fuorum ftabula habuit, proinde di&a eft Büra 7272 2v: £4; ope, id eft à cuftodia bo- um, vt ex hoc veteris cuiufdam vetfiüapparet, bxeoiseAcfouuévoio Boso Ohua3ao , Etymolog. Videtur autem vel priore etiam loco Dexamenus pro Hexadio legendum, vel conttain vetíi E£o30o pro Acfapstvaio; quod mis nus placet. Bse/ve apud Theoctitum fons eft in Italia; à (imilisudine cum naribus bouis; fiue arte excifolapideà Chalcone quodam ad bouini capitis fimilitudinetm; ex cuius naribusaqua flueret: fiue loco fponteita formato: fiue quód magnaaquz copiainde manaret: nam aliqui Bsgei fcribunt, dab v8 BS trwwnkxg, x2] 72 ji» : fiuealiam ob caufaip.Lege Varinum: quià nonnullis etiam 225p fcribi ait. Béoyeaus o? ( vel Busy Env so, vt Strabo vocant)vrbs Epirl; cuius meminit Demofthenesin Phili ppicis: HancPhiloftephanus (aliàs Pilochorus )fic nominatam putat eo quod Themis ín Deucalionis diluuio boue inuecta , i: [Boos àsreptin illic deuenerit. Hinc gentile Bucheti- us, Etymolog. Termini regionis Mcgalopolitarum & Herzenfium funt citca fontes Buphagi fluuij : cui no- men inditum aint à Buphago heroé , Iapeti & Thornacis filio: quem in Philoé monte pudicitiz eius infi- diantem Diana (agitttis copfoderit; Paufanías in Arcadicis.Baxaeocidem quod buücephalusfonat: eftanté nomen fluuij ín Salamine apud Lycoph ronem.Kord alu eic JoAeosaw Eo uw T8. Buxaeo monis; Polybius.Bucephalas por- tus elt Achaiz vel Attice : Bucephaleavrbs Indiz ab Alexandro condita, & nomine equi iui illic fepulti appella- ta. Bouillz oppidum fuitin Latio haud proculab vrbe Roma,via quz Ariciam ducebat: Ouidius, Orta füburba- nis quedá fuit Anna Douillis: fic ditum quafi bouis hillz, quod có vulnerata bos faatrahens inteftina deuenerit 76 Bouianum» | — fBost9 Vacca. H. Lib. l $; - Bouianumy;Samnitum colonia vetus, Plin.3.12. Bayeux ro); Bunema vrbs Epiri ab Vlyffe condita, &c. Stephanus. Bunomus vel Bunomia, Macedoniz ciuitas;Pella poftea dicta;Idem:Bunartis;Libyz ciuitas, Idem, Eubcea infula Abantisolim dicebatur. Nam vt fcriptisaffirmat Ariftoteles,profecti de Aba Phocidis ciuitate Thraces, infulam incoluere: vrideilliusinquilini Abantes di&i, Suntquiab heroe Abante itanominatam primum dicant, ficut heroiczindolismatronam Eübcam ei cognomen tradidiffe poftea. Fortaffisautem quemadmodum &in littore fitum antrum quóddam in Aegeum vergens Aula bouis vocatur, vbi Io Epaphum peperiffe fertur, eadem ex cau- fa hoc nomen adepta fuitinfulaquam Hellopiam quoq; nominauere ab lonis filio HIellope;fiueab Azcli & Co- thi fratre; vtalij perhibent, qui aliam etiam condidiffe Hellopiam diciturin ea que nominatur OriaTftiza terra, Strabo lib.ro. pauló poftinitiumlibri. Deiuuencaex Bafan furibunda & ce(lro percita Io. Tzetzes mentionem *o facit Chiliadezo.cap.306. & Bafari fecundumaliquos Scytharum ciuitatem interpretatur: Sed verfüs eius aliquot recitàbo: Tu? | o Me Au Bac ToU To Quoi eic H'pgdtaibos; ! Q/ voy cO eratpoiepioens v» onu THE Monya Qe, "8 gg» 7I adis deas Neo Bocozty &oppeseztant. Ex GesQu $y etum É ven Cae TÀ Abyyad Et paulo poft: O' Ore S eipé TS ome exTuY, 5.0 Oo l'eaeih mupoigpijmyy t deua bsp Go: p Ilo2uv E Qparite os douce dlgdiBeeypdion veto Aju25 TAI A QU. GUT "P d'y TOU TY, Atyet, Aa puaieté Mani Img oa per Xosoipelae, Févgras SuuoussU e outs rHluazo0$ ovo Oa. DeNelei bobus vide Nic.Leoniceni Varia..33.& nos füpra quadam attulimus ex Paufania circa finem Meffeni- - eorum, Myron celeberrimus fui: flatuarius Eleutheris natus & Ageladis difcipulus (Plinius 34.8. )Syracufanus; 20 cuiusvaecafeu bucula ex ere multorum poetarum epigrammatis celebratur.Propertius, Atquearam circum fte- terantarmenta Myronis Quatuorartificisinuidafigná;boues&c. Acginetico xre Myron víus efl, Deliaco Po- lycletus,zquales atq; condifcrpuli:zmalatio autem & in máteriá fuit, Plinius. Anthologij epigraminatum Gre- . €orum lib.4. Se&ione7.difticha funt Elegiaca vnum & trigintadiuerforum poctarum,omniain Myronis bucu- lam,tetraftichaquatuor : hexa(tichoniambicum vium : In eandem apud Aufonium epigrammata decem legi- musxquibus vel ynüapponemus. Buculalóquitur: Vberaquid pulfasfrigentia matrisahenz OO vitul;; & fuc- cum la&tisab ere petis ? Hunc quoque przítarem; (ime pre parteparaffet Exteriore Myron , interiore Deus. Epigramma in bouem & hircum czlatos in orbe vel quadra ex argento apad Suidam extat huiufmodi: i1) (9o0 AUT op 30V LU ABncats "y OU Tüeret, AUN ag araipoui B» oisypd rac ovexAdlnos T1a$ oU vv] tod Co records Sorvreiu ey NN. oUp'yu-. paUv elüzoXoV boys eae. E unos rli) (I) SEexeyvavseryie :: Dehacre videinfrain prouerbio,Bos in quadraargétea. 3o Leguntur quandoq; & Atabyriz boues ; de montis Rhodij nomineficnuncupate. Ceterum znez fuerunt hz, » quasmaloingruente aliquo folitasmugire proditum eft , Czlius & Io. Tzetzes Chiliade 4.cap.158.. Pindatum & Callimachum authores citaris; Meminit etiam Leonicenusin Varia hiftoria 5 103. In templo quodam ELdis bo- mes rei duo dedica vifuntur,alterà Corcyrais,ab Eretrienfibusalter. Quamobré vero Corcyrzi bouem vnum Olympijs&alterum Delphis confecrauerint;dicam cü de Phocenfibus fermo erit.Cxterum deanathemate ipfo- ramin Olynipiarem fic habere audio. Cum paruus puer fub hoc boue federet demiffo capite lufitans, & fubito cáputerigeret,eri illifum confregit;& non mnulus poft diebus ex vulnereobijt. Quamobrem Eleis bouem tan- quàm homicidam ex Alti luco facro deportacuris, Delphicum oraculum redditum eft vt ritibusijs bouem expia- rent;quibus circa cedem inuoluntariam Grzci vterentur, Hec Pauanias circa finem primilibri Eliacorum.Pha- larisAgrigentinorumtyrannus nimium crudelisadmirandis& nouistormétis homines cruciabat & torquebat: 40 Quodanimaduertens Perillusartifex iuuencam ex are fabricatam à [e dono deditregi, vt hofpitesinipfam con- iectos (fabdito1gne) viuentes exureret:zdebatautem iuuenca mugitum naturali confimilem. At Phalaris eo fo- pues. c ADU cile oa iniecit; Dorotheuslib.i.rerum Sicularum,vtrecitat Stobzusin Vi- tuperio tyrannidis, Plutarchusin Pazallelis minoribus;ijfdem fer verbis rem defcribit: vtrifq; damalin, id eft iu- uencam fuiffe conuenit:/Ouidius tamen lib.r.de Arte;taurü facit,his verfibus: Et Phalaristauro violentus mem- . braPerilli Torruitinfeliximbuitauthoropus. Item Pliniuslib.34. cap.8. Addunt quidam huicbouiianuam in lierefuüiffe, — 0-0 Áycerinum Aegypti regem Ch eopis filium ferüt,quód cum filiam defun&tam excellentiori aliquo genere fe- re vellet, feciffc ligneam bouem yacuam,quam cum inauraffet;in ea filiam fepeliffe defunctam. Nequehumo . bosheccondita eft, íedad meam víq; memoriam in propatulo fuitin vrbe Saiapud regiam , in conclaui quodam $9 exornato pofita : Cui fingulis diebus omnifarij odoresinferuntur:no&tibusauté perpetuo incenfalucerna aflat. JInaltero contiguo conclaui imagines ftant concubinarü Myccrini, vt in vrbe Sai facerdotesaiebant. Stantenim coloffiid eft grandia fimulacra,circiter vipinti;eligno fabricati;nudi pleriq:s:qui quarum fint mulierum, nó pof- fum dicere;przterquam quz narrantur.Sunt qui dehac boue & coloffis hzc referant: Mycerinum amore filiz fuz - captum,vim illi intuliffe:deindeillam cum pra-moerore fe fufpendiffet;patrem in hac boue fep:liffezmatrem auté manus miniftrarum;qua filiam patri prodidiffent; przcidiffe:& nunc earü hzc effe fimulacra eius mali, quod vi- uz pafl fuiffent. Hxc(vtegoopinor) dicunt nugatores,vtalia, ita & de manibus colofforum: quippe quasipfi vidimus temporis diurnitatedelapfas,qua ad meam vfq; xtatem ad pedes eorum ftratz vifcbantur, Bos quoq; cü €&terum corpus operta eft Pheeniceo pallio;tum vero ceruicem & caput craffo admodum auro : Cuiusinter me- .-. diacornua circulus adnexusineft;Soli affimilatus.Neq; flans eftbos fed in genua cubans,magnitudine quanta eft €0 grandis vacca. Effertur autem? conclaui quotannis. Etpoftquam Aegyptij verberarunt deum quendam, quem 3ntali negotio non puto mihinominandum, tunc & bouem in lucem proferunt. Aiuntenim eam orafle patrem - Mycerinum,vtdefuncta quotannisfemel folem intueretur, Hactenus Herod. Pafi phaen filia Solis,& vxor Mi- noisregis Crete (vteft in fabulis) nefando tauriamore deflagrauit: cui opera Dadali cócubuitintra vaccá ligne anclufa.& fepta inuécz corio:ex quo cócubitu natus eft Minotaurus, medius fcilicet hom o,mediusá; taürus. Ser- uius fcribit eáin domo Dadali cà Taurofcribaregio coijffc , & hinc datá fabulz occafioné. Verg.Aegl.6. Ez for- amata fs mmqua avmenta fuiffent, Pafiphaen nues [olatur amore iuuenci.Ex copioftus li.6.ZEneid. Hic crudelis amor tau- f&c.Meminit etiam Ouid. lib.4, Metam. Minotaurus monftrü fuit,partim hominis partim tauriforma:quod Minosinclufit Labyrintho (vt fcribit Homerus lib,8.Odyffe) & cü velceretur humanis carnibus, coegit Athe- . nienfes,qui Androgeum filium fuum interfecerant,vt quotannis feptem filiosac totidem filiasin Cretam mitte- 7o zentadalendummonftrum. Quó dem» cum veniffet F'hefeus &lius Aegeiregis Athenar(ü, beneficio Ariadnes - Minotaurum e Quadrupedibus "e EOD . Minótasrum occidit& egtefluseft Lábyrintho. DePafiphae; Mi noe, Minótauro, Dzdalo & Icaro thulta fcribit: lo. Tzetzes Chitade t.cap.19. hos hac pauca excerpfim us: Cum Cretentes Minoiregnum non permitterent;Ne- puraovédit;fi quid figni ad conüirmatiónem eius ex mari appareret; feimmolaturum; & cum ftatim taurus egre- gilisapparuiffet, ad regnum admiffus eft. Ipfe vero taurum Neptuno alium immolauit , & illum quiapparuerat | armentis fuisimmifeanitiex hoc & Pafiphae Minotaurum Boavüpomoy Oxe4ov natum aiunt. Ceterum hífloriz veritas hüiufinodi cfl: Cum Cretenfes Minoi regnum negarent, T'aurusimperator cum claffe fuperuenit, & regnum ci coónfirmauit. Cum hocim peratore,non inbouelignea, fed domo arte Dzdali fabricata; Pafiphae cocubuit. Mi- notadrusin Creta facie bouis fait;reliquo corpore viri, Varinusin Scylla-Aquilam Romanislegionibus C.Ma- riusin fecundo coafulatu fuo proprie dicauit. Erat & ante prima,cum quatuor alijs:Iupt Minotauri;equi;aprid;, $5 fingulos (afiás, qus fingulos) ordines anteibant. Hinc egregium illad Alciati emblema: 14 Linine quod cacoyeb[cura ecaligine menfiram - Grofiacts claufit Dadalus in latebris, ' | aen. 4 e pet. "d : NS qs e o TEST X que Depitlum Romana phalanx m pralta qellats Semiirog, mtem figna [nperba bone: "N ord, monem debere ducttin fecreta latere Confilta: aut boricognita tocbna nocet, cuin contraapud Ph urhut.& Varin. legatur, erratum forte fuerit. Ariftoteles de generatione. ani malium lib.4. cap.3. lam perum (inquit) ortum capitearietis aut bouis teferunt: idemó; in.caterismembrum nominant ani- ralis diàerti: vitulum capite pueri; & ouem capite bouis natam affeuerant. |. Motye; Mor/r, vrbs vel maritimum. | caftellum Siciliz,à Motye mulierenomen habet;que Herculi prodiditillos, quiboueseius abegerát, Stephanus. x 8.03oz Herculesinde di&tus quod Geryonis boues Ioui adduxerit; Eeymologicon. Ouidius Paft:.| Ecce owes s- 22) Toc Eeyibreidas applicatiberas, ideft Flercules;qui Geryoniiuxta Gades rcgnanti eas abftulit. Dionyfiusin Periegefi. Scd quód Minotauruscum hocepigrammate, anteriore parte bumanum praferat corpus,pofteriore bouinum; eErythea& Geryoneficforibits ,, 02 TUI Of PR m ) "dr ; ; . E V 5.5 1h : E - "s j , not br | de Ay MA T Hsec pU vadnas [Aooveo dev au E guletao (00 ETAGI (OS mA vp Dexiicc Al Orom et, ; / rra TT EAD: Neo fte or P : MN m 3 irme: giá S CUM n ow ] , MavxpoGiovviice equ uaVecs o 00. Iovis — TaguoYQ xb oov peo eieyttvop D Hoc eft Aethiopes Macrobij circa Erytheam (vel etiara in 1pfa) bubusabundantem infülim habitant, iuxta, At- lanticüm mare;qui quidemilluc poft Geryonis mortem vencrunt,Nam dum ipfe viueret (vt Euftathius fcholia- ftesait) inhabitabilis erat propteripfius inho/pitalitatem. Fertur autem Hercules boues eius abaCturus zreole« betein eam nauigaffe.vt Eu phorion te/ latur, CAN ceti oor usaba E Eoletaz item Alcxander Ephefius, Xaa- n xela 3 Ad Cnre ubsyan ditam v avrov. Fortaflis autem lebes nauigij genus fuerit , cui etiam lembi piratici vocabulum 36. colludit:idd; ereum appellari potuit;propter aliquid in eo ex «re factum,vtreftrum eratum,velinfignealiquod — zreumin prora puppítte. Sunt qui Erytbear infulam ipfas Gadcsinterpretentur.cótra Dionyfij fententiam:alij- ánfulam quandam vicinam , qu & à Gadibus freto viiiusftadij tantum diftet :in quam fententiam eas adduxit pa- fcuorum illius loci vbertas: nam lac ouinam illicferum reddere negant; & adeo pingue vel craffum effe, vtad ca- fcum conficiendum aquam copiofam affundi defi deret; & pecusintra dies triginta fuffocetu r;nifi minuaturfan- guis, Hucufg; Euftathius.ldem alibi ineundem poetam; Hercules (inquit) cum proficifceretur abaétu m boues Geryonis;in Scythiam peruenit, vbi ex vipera mixopartheno( cui fu perna pars corporis mulieris;inferna ferpen- tis erat) Gelonum;Agatbyrfüm & Scytham tres filios fafcepit. Erythea vel Erytho;infula eff Geryonisin Ocea- no,ficdi&aab Erythea Geryonis & Mercurij filia;tefte Paufania.Stephan us. T heogonie Hcfiodice interpretes, Herculis nomineSolarem intelligunt poteflatem : Geryonem vero, cuiusbones ab illo orbiterrarü illatas fabu- 45 lantur, hyemem effe volunt;322 2 yegpedymUt tei Dedi ob hyberni temporis tumultü. Hyemem veró Solperimit ' ab hyemalitropicoad vernum conuerfuszqui no&ium.At boum nomine tonitru aintelligüt, quadam fo nifimi- litudine qux Gcryonis dicuntur, quod. hyemequidem non fiant, fed illam flatim confequantur: vel quía ex hu- -mecta eius natura mox hae proueniant, Czlius. Vnde ná Geryonis boues Hercules adduxerit,ex Arriani fenten- tia (upra dixi in B litera,vbi de Epiroticis bu bus. Plurade Geryone& Erythea, videin Onomafliconoftro. Or- thus canis Gcryonis fuit in Eryth ea,quicaninacapita duo hab uit,draconum f:ptem; Varinus in Scylla.Palepha- . tus Orum hunc canem vocat:de Cerbero eiufdem Geryoniscane, infrain cane dicam. Gergittium quoq; vnum ex Geryonis canibus füpra nominaui.Lco niccnusin Vatijst.3 3.de Geryonis bobusfcribit, qu ds Eryx haberecu- piensab Hercule fuitinterfcétus & nos idem paulo poftex Paufania rcfcremus.Pl ura vide in Palzphato capit.26; 1o filiafuit Inachi regis Argiuorum, quam cum lup zer ob forme elegantiam maxime diligeret, ab Inachofluuio 5 redeuntem tenebris fuperinductis detinuit & oppreffit, iunoautem cum ex altotenebras videret fufpicata mari- tum fuumalteriusamore frui, in terras defcendit , tenebrasq; foluit. Quod lupiterfznticns, n c pateret crimen, puellam in vaccam transformauit, eam; Iunoni pofcent! ggre concefíit. Iunoautem nectu m fufpicionibus li- bera Argo centoculo cuftodiendam tradidit, quem Mercur:us alouem iffus fopituminterfccit, Quapropter Tu- nodolens,vaccz ceftrum immifit, quo per riulta loca agitata, tandem in Aegyptum venitibid; prece Touis à lu- none eidem formz reflitüta eft, & ab Acpypu]sIhs nominatá Ofiridi regi nupfit: poft morem vero prodea culta | x eft.cutanfetem immolate,eiusq; facra Tfiaca Ciccre folc bant,luuenalis Satyra 6. i candida suffer Io, Iba ad ade. gp fen. &c. In fibula làs defcribenda prolixus eft Ouidius lib.r. Metamorph. Meminit ctiam Valerius Flac- cuslib.4.Argonauticorum. Argisolea nunc ciam durare dicitur, ad quam loin vaccam mutatam Arg us alliga- uerit;Plinius.De Epapho fiue A pide filiopauloante copiofiffime dictum efl; & quzdam de ipfa etiam lóne.- Qui 6a hiftoricam interpretation em requirubtlegan t Palephatum cepite quadragcimoter tio. .Violam idcirco dictam ion Greci putant, quód cumTo 1n vaccam con uerfa effet, terra florem illum pabulobouis eius fuderit.. i Noftri «quoq; violam quafi vitulantimitatione Greca videri poffu nt appellaffe. Tis bospomhiiyG» Ae Tras icons Va- rinus fineauthote. ]Mycena ciuitas Pcloponnefi fic di&a Sb àmugitu, qu em1o vacca, cum illuc veniffet, cdidit, quanqoam alij alta etyma proferan t5 Step hanus. Europa filia fuit Agenoris tegis Phoenicum 3 quam ku piter forz ma bouisantiuuenci raptam;abduxitin Cretam: ibig; ex ea Min oem, Rada manthum x Sarpedonem genuit, JNide Ouidium Metamorph.lib.2.. Iuno ab Argiuis colebatur olim in templo quodem extra vrbem x comu- lier Gicerdos,currui bobus albis iuncto infideus Íolenni die quotannis vchifolebat; .Cum autem boues al- bi quondam decffznt ,facerdos filiorum mater duorum, iugo beumloco eos fübmifit ;&f'c ad templum inue- . Ga eft//Cumagtemà dea innnerisaliquid pro hoclabore filijs fuis petijffet; £i/ij eanocte infomno: e Meo 76 | à z - ferunt, » | os €9 Vacca; H. Lib Lo 47 ferunt; Palephatuseap.vltimo,& Stobizus ex Plutarcho in Sermone de laude mortis. "Thebani (autor Paufanias in Arcadicis) Apollini Polio;id eft cáno,tauros olimimmolabant. Et cum aliquádo in fefto taurus deeffet,& diu- tius cun&arentur qui miffi erantaddu&urt, de curru bubus iuncto, qui forte appulerat;alterum bouem deo im- molauerunt;& inde boues etiam operarios facrificandi mos eis inoleuit. Sunt qui narrent, Cadmum ex Delphis in Phocidem profectum boue duce itineris, quz ex Pelagontis armentis seb fuori & in vtroq; bouislatere fi- gnum adhucvi(talbum,luüs orbi cum plena cft VERA REV Paufanias.De Cadmi boue Ouidis initio libri 3, Metamor.Noüi (inquit Menasapud Varronem) maieftatem boum:& bouem effe fcio;in quem potiffimum Iu- piter fe conaertit,cum exportauit per màreé Phoenice amans Euto pam. Háüc effe, quifilios Ne ptunià Menalip- paferuárit,nein ftabuloinfantesgrex boum obtereret. Haud fcio an hzc fuerit Mcnalippe illa Antiopes Ama- 4o zonum reginz foror,ab Herculein bello capta. In Achaia (inquit Paufanias) templum eft Apollinis & (imula- chrum eius nudi;calceostamen pedibusinduti: quorü altero botis cranium calcat. Apollinem enim bubusim- primisgaudere Alczus fcribit iia ie in Mercurium,quem etiam Apollini boues fuffurantem inducit: &lon- geante Alczeum Homerus fiigit Apollinemarmenta Laomedontis mercenarium pauiffe: & Neptunusin Hiade Apollinem fic alloquitur; oci5s;cv 2 eiAlamdos EAuces B9; OsnoAcémuec, Hacille.Eft autem pleonafimus ; 5c G«xoA.év. Caterum quamobrem Apollo Laomedontiferuierit,quain realij aliter fentiunt explicaturà Varinoin Bóaz 92 xoci. Apollo cur vocatus fit Nomius,variz redduntur caufz, Dicuntenim aliqui nomen hocideo trib utum els quód Cyclopibus intérfectis,amiffad; diuinitate.regis Admetiarmenta paucrit:vése enim eft pafcere, Alij ma- luücdictumalegibus;hoc eftXzv * viov: Ipfum fiquidem Arcadibus quondam imperaffe,lcgesq; eis dediffe, ve- rumob nimiam carum feueritatem regno pulfüm,;ad Theffaliz regem Admetum cófugiffe;ab cod; eam quz cir« &o ca Amphryfüm eft regionem impetraffe:inded; fa&ü effc; vt eius pecora pauiffe creditus fit. Iunoin vaccam mu- tataalicubiab Ouidio in Metamorphofi defcribitur,fi bene memini:&iuuencusin ceruum. Proetus Abantis re- gis Argiuorüm filiusfuiteid; facceffitinregno. Hictefte Homerolib.re Odyffez ex Antia vxore filias quatuor babuit qua (tefte Pherecyde) quumin formafcu pulchritudine fe Iunoni pratuliffent , offenfa dea cis furorera talem itimifit;vt vaccas fe effe arbitrarentur,& aratratimentes fyluas peterent. Hinc Vergil.in Sileno,Prcetides impletun: falfis mugitibusagros. Harum furorem emendatum feruntelleboro à Melampode:à quo ellebori ge; nus nigrumappellatur Melampodion. Pluravidein Capra; H.h. Eudoxiusapud Stephanum,;fontem quendam in Azania Árcadiz memorat,cuiusaquam gulftantibus vini veniat tedium tantum, vt ne odor quidem eius fera- tur,quódin eam aquam Mcelampusabiecitle credatur piamentailla, quibus Proeti filias furentes luftrauit. Ouid. lib. ls Metam.fimiliter tradit, & fontem vocat Clitorium. Meminit & Plin.lib.31.cap.39.& Vibius Sequelfter. 3o Vide praterea Lactantium lib.3. Thebaidos Statij;ftue Lutatium vtalij volunt. : ! PROVERBIA CIRCA BOTES. . .. Bosapudaceruum,Boós 9i vog), de fplendide ampliterd; viuentibus,& ijs quiin vbere rerum affluentia proli- Xius faciuntfumptum : Quo fenfu noftratesdicunt, wer sa roren fjtz.t, der fcbreidet ein pfeiffen vno er vuil. Suidas fcribit hocadagium accipi poff&etiam deijs, qui in media rerum copia conftituti non finuntur przfentibus bo- nisfrui:pertranflationem à bubus ore obligato trituram exercentibus:Id quod apud Iudzos nefaserat.Si bouem non poffis,afinum agas:huic finitimum illud noflrá efl, ar zit balcb bat , der smu[s mit leym mauren:S aliud, 4m mufs unit denpferden pflueren dieman hat, Equus in quadrigis, in aratrobos: Hoceft, vnufquifqueadidne- gotij adhibeatur;ad quod natus velinflitutuseft, Pindarus, T9 apuaewUraeo 5 Y dpbved Bot, m dg aoi Y uer mui *«O us dlgA.Qicsxoemta 2) [Bua evoym dpdvovcuvos Dei vA oddujov. tEsUpev. Sic Germani, Ein munch afl miergens beffer dann im khoe —Jlersemm dieb mergens dann am galzen, Confine cítilli,Bosfub iugum, Bcjc 398 (vyóv. Bosalienus fübindeforas pro- Ípectat, Bajc aspi» ci mmc 1o Gere de ijs qui apudalienos non fatis ex animi fententia tra&tantur; eoque fz- pius fuos deftderant: Huc allufiffe Plutarchus videtur,cum Io BAcrev illum fcribit, qui nó contentus fuisaliun- e pendetsSic Satyricus, Nec te quefiueris extra. Abafinisad bouestranfcendere, eft ex humiliori conditione ad ditiorum partes tranfire:cuius argumenti Plautinos verfus recitaui in Afino H.a.Homeri carmen lliadosa. OJ 53 uromer Ag GEctiAarawsod3s uo Io rucid eft; Nunquam enim meos bouesabegerunt necequos;à Plutarcho prouer- bialifigura vfurpatur; pro eo quod eft, Nunquam melzferuntaut affecerunt iniuria. Boscapite vltra Taygeton porrecto,videinter prouerbia à tauro fumpta.Oleum perdit &impenfas,qui bouem rhittit ad ceroma, D.Hiero- nymusad Pammachium.Ceroma dicitur vnguentum quo olim vngebanturatblete:bosautem ad certaminain- o utiliseftItag; bouemad ceroma mittere dici poteft; qui docet indocilem:autad id muneris quempiam afcifcit,ad p obeundum minime fit idoneus. Bosin ciuitate, BoUc Gym e vbi quisad nouos honores euehitur. Nam Ly« fias bouisimagineim eream in arce collocauit Athenis.quz resin vulgiiocum ceffit. Namin agris boum vfus, no in vrbibus.Refipithuius prouerbij naturam Germanicum illud, Dze feel vf die bench, fétzen.. Ét illud in indigné honoratos, ez duben vom galgen nemmen. Solidoséclibano bouesapponere;in prodigos:deuorare, in helluones dici poterit. Ariftophanes in Acharnenfibus, IHapeaider à uiv OAse Ex xeAGavS (BoUc.C mig eiótv arumore. BoücweAGawioss Antiphanesapud Áthenzumfacit quendam querentem defrugalitate Grecorum;qui paululum carnium appo- nerent,quum maiores folerent totos boues,ceruos & arietesaffos apponere.Et ibidem ex Herodoto tradit;,apud Perfas diebus natalitijs fuiffe morem, vt diuites bouem,afinum ;equum;& camclum appenerent;totosin clibano autcamino coctos; Fic Erafmus Chiliade 5.Centuria r.& rurfus Chiliade 4. Centuria j.fuper eodein prouerbio &o fcribit; perobliuionem nimirum. Quintilianus Inftitut.Orat.lib.s. parcemia, quam ait effe ceu breué apologum; hocadfertexemplum.Non noftrum onus;bos clitellas? Satis cenítat;inquit Erafmus,exapologo fumptü:verum quisfitisapologus,equidem nondum reperi.Poterit autem hioc prouerbium duplici forma efferri; Boui clitellze impofitz funt, vbi mandatü eft negotium parü apto.Et,Bos clitellas? vt fübaudias,ferat: vbi quis deprecatur pro- uinciam,cuiparum fit idoneus;aut quam fibi ducat indecoram, Boum fané terga non effead onus accipiendum figurata,fuprain E.ex Cicerone diximus.Currus bouem trahit, H' diua T [Badv éNewrec de re quae prepoftere geri-- tur.Lucianusin l'erpfione, Nvvj si d zwzonalazsi eitaat eoo T BoOv Nonae ent éoei.. Simile eft;canes ceruus trahit vel ducit:&apud Germanos, dierofs binder den vuagen [panuen. Cyprio boui merendam , Verfum hunc Sotadicum exEnnio Feftus Pompeiuscitat: oftenditQueconuenire, quoties conuiua fordidus &infipidus fordidoatquein- fipidoaccipitur conutuio. Grzci hoc prouerbium efferunt, K/zeiG- 6cUs jid eft Bos Cyprius/quod Varinusait 7o conuenire Umi to areo pays x9) exu, hoccftin fordidiffimum & viliffimum hominemiycl vt Suidas habet , uoi ; Hz uj $3 | * fS De Quadrupeduus 29) vanae Erafmus tn brutumac ftelidum iaci folittim ait;proptereà quad'Cy prij boues táagisbruti Ferattut; euippequiltercore humato pafcantut. Refertur à gre tin Eudoxus ctiam afferit Cypries boues xcaesqaz ycvi& Plinius lib.28.cap. vltimo;narrat Cyprios boueshominufn excrementa appetere,non paftus caufa; fed vt. hoc temediotorminibüs medcantur.Itterpreg Ariftophanisin Plütum fcribit Boeotios boues exemeQorysc fuiffes id eft olctum edentes. Ego fané in Enni verbis non merendam legerim, vt Erafimus;fed merdam, vtres ipfa ha- bet:& lenfusinde prouerbio fit clatior.Deindeuttod ftolidos & brutos hocnomibe Cypriosboues Suidas & cx- teri effe aiunt, quódftercus vorent:egó potius adingeni] ipforum fagaéitatem retulerim ; qui torminibus latali Ízpe morbo fic medeantur, Quis enim pardalm dixerit ftupidam,quod aduerfusaconiti venenum eodem reme- dio vtatur? Quinetiam hominesipfi cum coli dolor & ventris torfiones yrgent; ad auxili& ab excrementisboum (vtfupraretuli) vel equorum; velgallinarum fepe confugiunt, Miranda potis hecingenij folertia eft; certam ng illicopcm inuenire, vbi nemo fperaffet.Redco ad prouerbia. Expectabos aliquando herbam;MéveSEt aer? Qova-. — lui V bi quid feró contingit. Laborat enim bosin agricolands,fed aliquando guftatura herbam enatam.. Finitiz mum illi,Etadhuc tua meffis in herba eft. Boues meffistempus expectantes;Boos aurov Odmipevres Y el BEs éle as 3y:dici folitutn; vbi quisingentium emolumentorutm Ípelaborem fumeret. INà boues ieffis temporeinter tri- turam paícuntur interim, & pabulum largiusap ponitur. Alijs vero temporibus moleflioreftarandi labor,quod nullo prafentefru&uleniatur.Bos infaucibus,explicabitur infcriusin Bu phago.Bos Homolottorum, Boos O uo ?ediv,dicebaturin plurima diflga&us ac veluti diffectus negotia Poterit & adrem referri,vt fi quisargumentumt nimis minutatim diuidat.Zenedotus prodidit Homolottos populos;diffectoin mintmas partes boue;,fcedusiuri- gere.Quem morem Scythis fuiffe teftatur Lucianusin 'Toxatride: Hac Erafmus,qui erratquod Homolottos faz ' citpopulos,qui nulli funt. Acciprendum autem de Holoffis,& ; articulum effe, clariffimum eftapud Suidam. N6 ze probo ctiam quod de homine multis negotijs diftra&to prouerbium interpretatur: de rebus enim foliit minu- tatim fectis (emper vfurpandum cxiftimo: Suidasexponit 9n * eic amo dyupspov ted xvwne7tloputvor 7reaPyuuavTus atqui hominem kavriidrtlud Du) ele rex yue/z., nemo opinor Grece perítus dixerit. immolare boues, Bofuré» , deam- plis & magnificisfumptibus,iam fupra copiofiusexplicatum n obis eft. Nemo bene merito bouem immolauit | prater Pyrrhiam, O vàese tuepsyEcn Oo0v Bvezy a7 v Hojpioz in hominem gratum : Pyrrhiz hiftoriam Erafmusex Plu-- tarchi Quzflionibus Grzcanicis recitat : Meminitetiam Aelianusin Varijs. Inditos boues plauflro inducere, fi- mile eft Inuitis canibus venari.Vidcturautem ex Théognide fumprum,My u aéxovzv [DI xevravi qo aduer VA aVte Tale dictum etiam vulgo perfeuerat, 247: vreveliigen otbfen oder pferden 1] nit guet pflaezen. Diuus Hieronymus ad b. Aur.Auguftinum fctibens,eumq; deterrere cupens,neiuuenis fenem prouocet; Memento (inquit) Daretis& Entelli, & vulgaris proucrbij, quod boslaffusfortius figat pedem. À veteri triturz more ductum apparet, cuin 58 circumaétisà bubus fuper manipulosplauftrisgrana excutiebantur: partim à rotisin hocarmatis, partim à tau- rorum vngulis.Huiuífmodi eftillud Germanorum, wer fich an die alten heffel veibt , der befcbey[st frch gern: nifi hoc forte magisad reprehenftonem;illud adlaudem fenectutis facit. Nec admodum hineabludit illud, A7&pas 9005, ideft Lente (vel placide) bos, fubaudiendum incedit, vel mouet pedem: nam fenfim quidem mouet, at grauius premit. Congruetin illos,qui placideac paulatim,citraq; tumultu m;fed tamen affiduitaterem confi&iunt. In fa- cris precibus tradit Plutarchus (in commentario de Oftride & Ifide) mulieres Elcas publicis ac folennibus votis ad Hunc modum folitas Bacchum inuocare, vtaccederet 9562 m8! , id eft bubulo pede;fiue quod huic animanti, cum fit viribusimmenfis praditum, deindetanta corporis mole, tamen peculiare videatur molliter, quafiq; pe- detentim ingredi nullo; ftrepitu,vel quod bouis pedcs arua calcatu reddunt meliora, quum reliquorum ani- mantium noceant.Boue venarileporenmqualeillud Homeri ef Kurve mui Deibus oxuJ:& Germanorum; Esvuer 4d em [cbammpff das man ein ba[en suit der trumnsenfienge. Lemniz bouis latera Ath Os cxlat, A ucxaAvade SNGUSE AWwyas fBoisivbi quis officit; aut moleftus eft, aut gloriam cuiufpiam óbfcurat,autalioquin ebfiftit. Traduntin Lemna bouis fuiffe fimulacrum ingens;candido factum lapide:Td Athos T'hraciz mons,tam etfilongo diffitus interual^ lo,tamenob fummam celfitudinem obfcurat vmbrafua. Nam,vt Stephanus fcribit; adfladiatrecenta vmbram facit:vt Plutarchus, per feptingenta fermé. Theocriti Scholiaftes verficulum hunc citat ex Sophocle; X us existen Voas A«iis Aoc, Athos obumbratterga Lemnijmaris. Bosin lingua; ois Ü2d yneriius; de ijs qui nó audentlibe- te quodfentiunt dicere. Traníflatum velà roboreanimantis, quaft linguam opprimensnon finat eam loqui: vel hincquod Athenienfium n umifma quondam bouis obtinuit iguram. Hinciactatum nouimus, vt quicunq; pe- .cunia corrupti caufam filentio prodant (quod feciffe quum oratoresalios, tum vero Demofthenem, fubnotauit | hiftoria) dicamus; c0: 972 ya dos Bé&wesv, 1d eftboslinguam infcendit. Ex qua loquédi figura facetiffime Arifto- $6 hancsZcáy OdnCucas cippo e bidpav;id cft, Os rhetorum obturansftipe, Calius. Philoftratus in Scopcliano fo- phifta:cos g ag laure se zrereipuevon Tu) yAitow mives,t, oU o DoVias ba onverlu) Psexausvei. Aefchylus in Agatmetri- none, T2 akovenyas BoUs Od yis ptyas ntCwxev Itacorruptoshomines,eleganter bugloffos ppelidiitus, vt apud Varinum obferuaui,qui fcribit, Hozorpue eros dz à Gode area Doni Cue uosov, Cu Td otv O7 yAdieeis Qtaerc, Apud Athenienfes nummuseratbouis fculptura & nomineinfignis,à Thefeoinftitutus primü, Plutarcho tradente,vel ob Marathonium taurum, vel ob Minoisducé,vel quod ad agricolationéperlicerevellet ciues. Tulius Pollux eti£ lib.o.fcribit olim apud Athenienfes numifnratis genus àfculpturavulgo boué diCtum:ideod; in fpectaculo apud Delios,fi cuimunus dandum erat; preconem pronunciare folitum,tct boucsilli donandos effe. Bouem auté va- luiffe duabus drachmis Atticis:vnde fuiffe qui crederent hoc numifma Deliorum fuiffe propriá;non Athenien- . "fium. Addititemin Draconislegibus extare mentioné, «E E Xavrlven d|euz Gero vid eftde pendendis decé bubus, 60: - Ideftnummis decem. Neq; defuiffe qui fenferint;Homerü quog; denumifmatelocutum,non deanímgante,cum ; 8i&: Xovato xu xketav.ixavrópu eoi Caves Goiov. V erum hanc opinionem alio inlocorcfellitTulius Pollux, oftendens il- lam fuiffe commutationem ferum citranumraos : Hc Erafmusex Polluce; apud quem iav u£s pro &errópu6ol, «umo: &apoftropho corruptelegitur:vnde Caius Rhod.deceptus;nouem boum hecatomben exponit, ignorás - locum hunc effe dearmorü Glauci & Diomedis permutatione.Pbiloftratus in vita A pollonij, IToZz]zv vt uc qe TO» od palaruv cuéezc. [200v 077i md eius EY d|iypua z de Pythagora loquitur file ntij authore. Scholiaftes in Ho- "merum lib.z. fcribit prifcosin altera parte numifmatisbouem, in altera faciem regiam infculpfiffe. Seruius rex .outumboumd; effigie primuszs fignauit, Plinius lib.18. 3. Hincpecunia dicta, quód pecudes fignatas haberet, quzdam boues. Plautusin Perfa, Boucs bini hic funtin crumena, Hzchactenus exaliorum Ícriptis : nunc no- Tram coniecturám debouis nummi pretio fübijeiemus. Videtur fané cius pretij hic nummus fuiffe , quo tum 74 temporis ] I" m Bos €9 lF'acea. Ho Lab. HL. | $) temporis boues fin guli vznirefolebant. Quamobrem non zretitimeq; argenteum;fed aureum füiffe colligimus; ciusq; fententiz teftimonium ex Etymologo fupra citauimus, quiin Hecatombes mentione hxc etiam ícribit: Boisvalij ponderis nomen;alij pretium bouts interpretantur.alij didrachmum nuitimum boueinfignem;alij pe- dem. Hinc nimirum formata compofita illaj5keagg oiov tive otov. & reliqua huiusterminationis.Iam cüm Pollux Ícribatdidrachmum eum fuiffe'Athenis.id eft dudsdrachmas appendiffe (quanquam de vtro metallo fentiatnon expreerit;magisq;deargento quàm auro fentire videatur : quod tamen bouispretio minime conuenit) exipfo de pondere faltem;ex Exymologo autem & reipfade nietallo éonftat, Nam quod didrachmusnummus non ar- - genteusfolum; fed etiam aureus fuerit, cum alij;tum Robertus Cenalis epifcopus Abrincentis;virinhoc argu- V mento exercitatiffimus,plaribus veterum teftimonijs approbant. Valerautem (inquit Robertus) drachmaauri to fefcunciam argenti,hoc eft drachmas duodecimvargenteas,qua Gallico numifmate zftimandz funt libris'Turo- nicis duabus, & folidis totidem. NNuncautem vrgente auri inopia; vel hominü fentemporu miniquitate, fcutum coronatum ea zflimatione permutatur, pàulod; amplius. Et rarfusalibistriplicem olim aureum folidd fuiffe do- cet vnum drachmalem;alterum didrachmalem;tértium fextularem:eft autem fextula; vnciz festa pars; 'His con- firmatis, Aurensifte didrachmalis (inquit) &quabat pondere Philippeumn umrntium;qui olímrapud mos erat: cui fücceifitapud Anglosnummous Odoardeus; (eu Nobilisad rofamr i nec obftat quod hodie pluris £ftimetur. Cur autem bosdictusfit nummus, triplexinihi ratto reddi poffe videturivitiaah cffigic;skera ab quali pretio, &ter- tia forteàmagnitudige nummi, quodis interanteos maximus fuerit: Huiufmodtiigitur bouem nummum olim fuiffe; necampliusctiam bouiscommunis pretiu5hucu(fque dixerim. R edeo ad prouerbium ;, Bosin lin gua, vt , moneam fimiliaà Germanis celebrariifta: Ersffeertemer fnberen bacbfen vefeboffenz Er bat dte geli[achr. Quibus 8 20 illud proximum, Argentanginam patitur. | T NE M Ber mEP TT Locrenfis bos,^oxe7x3e 995, de re vili.aaut de munere Ieuiculo dici poteft. Locrenfes enim aliquando publicum facrum fa&uri;cum bouem defiderarent;compofito ex minutis lignis bouisfimulacro;dijs rem'diuin& fecerunt. - Exipfoboeuelora fumere; 2 3 ose ev puras xata owewylli dicuntur; qui quo Izdünt quem piam, ex ipfo quem Izduntaccipiunt:Agricole enimlora cedunté boum tergoribus;quibus boues vinciunt. | Afinus ad lyram pro- uerbiumj;in Afino retulimus. Ceterum cum Cleon quifpiam,cui nomen inditum Boui, fcite caneret voce, lyrà veronon perinde vterctur:Stratonicuscanentem audténs.Olim;inquit;al nusad lyram dictus eft; nunc veró ios adlyram.Bos marinus, vide pauló poft Bosin ftabulo. Boues mcffetn expectantes; & Bos Molottus;vide in prace- dentibus.Contrabouem neopta, M9 Bote toy sjadagium;admonet non effe vitam inftitnendam iuxta votum " .. animi, nequequiduis fperandum à fuperis, fed vt ea duntaxat fibi quifque promittat, quz poffit induftria confe- . 3o qui;Referturin Collectaneis Diogentani, Videtürautem ducta metaphoraab àgricola;qui tcgligens adhibere | bouisoperam id colendisagtis,optat vt citra füüm laborem proueniat feges;Erafmus, Mihi quidem fenfus cla- rior videretur,fi pro»! prezpofitionelegas 2/4, vtita reddatur, Nc optes (ine boue, "Oppidó quam eleganter Ho- ratiushoc carmine, Optat ephippia bos piger,optatarare caballus, vitium illud fignificat humanisin genys in(i- tum,vtfemperalienam fortem magis mirentur,füam contemnant ac faftidiant, optentinexperta, cxpcrtà dam-- nent. Veteres bubus arabantnon equis. Heftodi carmen, Msj5' v (GoUs SeroXoiz 5. €i wal yerrov xonoc eim 1d cft INec bos intereat;vicinüsfiimprobusabíit; Columellatanquam prouerbiale refert. Bosad prafepe; Bcóc 020 Que, in emeritos dici confucuit,quid;iam obztatem ocioatqueabdomini feruiunt.Effertar item ad hunc modum, 2:55 "Odi edAla tous, Bos in ftabulo fenex. Rurfum hoc modos8év; &» eJAlukafz, Bos in flabulo defides, de ijs qui molli: . ter&inocio yiuunt.Stratonicusinebriatus,dixit fe ab illo qui ipfum inuitauerat;tanquam bouem àd prefepe da-- 40 ta ccena occifum;vt copiofiusex Arhenzo Erafmus refert. C ógruec&in illos,quiin fuum aluntur exitiü: quem- . admodiijqui fe voluptatibusmundi explent;orco quid aliud quam victime n utriuntur ? Bosaduerfüs feipfum puluerem mouet;Boós 6Q &awra xovréry vbi quis ad fuum ipfius malum voléslubensá; ducitur. Nam boues vt fure" maníueti,facilefe prebent vinciendosneq; grauatimobtemperantiugo .Kowey enim Gracis fignificat feflinan« diftudiocierepuluerem. Quidamaccommodantin cos,qui prudentcs acfcientes,femetin praurfum periculum inijci;nt;boutsin morem;qui fibi patitur 1nijci vincula, quibusad ezdé ducatur, referturà Zenodoto, Erafnius: Ego «ovii & «oie Hoc cum circümflexo in penultimaillud in vltima,Grace dici non puto: fed «ove» paroxy- tomum, & xoviezz proparoxytonum, Quanquam enim à xev((oua)futurü «eriduar formari poffit; fenfus tamen pro- uerbij tempus prafens requirit. Czterum quod Erafmus verbum «oviéyz, exponit; feftinandi ftudio ciere pulue-* rem non placet:ego ex Plinio & Plütarcho potius reddiderim,puluere & arena fc conf] pergere, vcathletzante lü- 5e Gamfolent;& fic forte alius,quàm quiab Erafmoaffertur,prouerbij fen(us fuerit. Bosin quadra argentea;in eos qui perfonam fuftinent officiumaliquod egregium pollicentem;nec vlli tamen funt vfui, nifiad voluptatem aut ' faflum.Simillimumeftilli quod alibi retulimus Bos feptimus, Erafinus.D cinde recitatis Suide verfibus,quos nos. eriam fupra Grece pofuimus;Ho; £c Caraon av &c. fubdit, Meminit huius bouis Iulius Pollux lib.6.cap.tt. tan- quam & bosin quadra placentz aut cibi aliquod genus fit;fimiliter vtbosfeptimus. Vndeapparetipfum vel non animaduertiffe, vel nonintellexifle Suidz verba hzc, E'mi y patulae eic oSv 2 Ea yV oon arivascos DegUps Voy eia Na pU Sé, id ef; Epigrammain bouem & hircum intabellaargétea (fic enim potius verterim, quam quadram) czlatos fiue fculptos. Quod (i ex epigrammare vel apologo potius prouerbium facerelibet;conueniet in otiofos , & ignauos; - quid; externafpecie tantum;non reipía;munus fuum exercent.Tulius Pollux loco citato nullam huius apologi, ' .. fedífeptimibouis tantum,d eft placentz,mentionem facit. Regia vaccula vel bucula; Beevuxev cito, de prodi- 66 giofafaecunditateferebatur,natum à miraculo reigeflz, Aetate Ptolemzi iunioris vacca quedam eodem partu ' Ícx edidit vitulos;author Diogenianus. Bosfenex non lugetur,réjov 2 face iro (9 dl]: hoc cftjfenuth mors" ,quód tempeftiua videatur; non lugeturabaimicis. Tug 56205 ju ae 9 [921 ; Bos confenefcit;at operà mul- tafuntbouis;prouerbialisfenarius,cum ob etatis imbecillitatem aliquis inutilis redditur ad obeundum munus. Senarij fenfus clarius ita reddi poífe miht videtur; Boslicet iam feneéta inutilis, merito tamen illorum operü,quae- plurimaiam olim confecit;reijci vel contemninon debet. Bosfeptimus, E'GPonuQ* 9s9; , olim in ftupidos bru- tosQ; dicebatur.Id hincórtum effe tradütquodantiquitus poft fextam luni bouisimaginé e faripa pinfere con- fueuerint;quifeptima lunam cornibus referret. Sunt qui malint hinc natá, quód cum apud veteres fex animan- tium genera mactari dijs folerent;ouis;füs;Caprabos;gallina anfer:pauperes nó haben tes viuü ariitnal quod im- - molarent;bouisfimulachrüe farina fingere cófueuerint:is quonia fenfu vitaqs careret,in floliditatisabijt prouer- 7e biü, Erafmus. Bosgenus eft placentz , quz dabaturantrum l'rophonij fübituris : có quód in adyta defcendentes EU | "T | uu T e» Hl 3 | mugitus |! 90 | De Quadrupedibus | mugitus audirent, Etymologus. Érafmus dum ex Suida transfert,antiquos poftfextam lunàm bouis iniaginem farina pinfere confucuiffe;qui feptimam lunam cornibus referret, duplicemeommittit erroré. Scribitenim Sui- das hanc placentam cornutam faiffe XV ulpa» & atom Que (mbumoQuovs perv habet Varinus) esAlug.hoc eft inftar luizquzàcoitu primufh apparetiquo tempore eam Graci etiam o/prisoiov & ulovoeb vocant, Latini corniculan: té:indedichotomos,id eftdiuidua vel dimidio orbe czfa vocatur, primo fcilicet, vt nos loquimur.fui motusqua- drante confecto. Sed fefellit Erafmum quód Suidas fcribit, Zn 7n e 4 exxletons EmsDuem qut (9 G3 (Q- :. vbi ille per, fex lunasnon fed placentas;vt debuit:fed Lunaris motus fex dies accepit: necanimaduertit quód moxipfe Suidas lunasinterpretatur placentaslatas & rotundas,quales noftri vocant fladem. Eafdé PaufaniateflezsAxwssvocabant, — vt Varinus citat, ex quo etiam clarius quam Suida Erafmus hallucinatus deprehendetur. Solebantnonnullictia Odd rosaipoi avtratvois,id eft poft quátuor placentas;communes fcilicet, quinto loco bouem, id eft placentam vnam 10 cornutam itnmolare, quéaquem frequentius poft fex : proinde eodem fenfu proucrbiali quintum aut feptimum bouem aliquis proferat;nihil intercft. Poliux pelanos placétas à bubus difünguit:nam dijs omnibus eas commu- nitér immolari folitasait;bouem vero (id eft cornutam placentam) priuatim Apollini, Dianz, Hecatz, & Lunz. Addit praterea pelanos à figura dictas effe;vt etiam boues.fed qualis carü figura fuerit; necipfe exprimit: nec alibi reperio;nifi quód Extymologus inter cztera pelani etymas32m 2 zreaNawruios deriuatum conijcit;id eft à latitudi- ne.Atlatitudo non figura efbfed figurz;aut quantitatis potius;accidens. Ariftrophanis interpres in Acharnen(- bus,curà expofuiifet 4iurieo placentam latam fiue panemlatum;qua pulte füperimpofita immolatetur:fubijcit; eic ) 5, Aaa ets ao T0 Aa 0o ovt Gi) Tre xao ro) Eveuriàn t nimirü vtindicaret ex latis placentis huius generis, alias ventrofas & intus inanes fieri;aliasverofolidas. Empedoclem quoq; ferunt,cum Olympia viciffet equis, quód animatisex prafcripto ab(lineret, vtpote Pythagoricus,ex myrrha;thure, & aromatibusalijs bouem concinnaffe, 26 quem ad panegyrin conuenientibus diflribuerit:quod parcemiz quadam imagine vfurpari à nobis poteft, in ijs quz defaccaró paffim coaptati conformarid; animaduertimus, Calius ex Athenzi lib. . Mauer Eoos, bosex fari- na confe&us; Varinus. Seruabisbouem,velbubulcus eris, Buxojees: hoc velutenigmatefignificabantexilium. Siquidem qui per oftracifmum eijciebantur,in Argiuam exuJatum ibantzac illic bos erat eneus infigni magnitude dine.R efertur in Plutarchi Colle&aneis:Hefychius teftatur extitiffein Phafmate Menandri. Bosin ftabulo, vide fü pra Bosad przfepe.Erafimus quidem in Suida felegiffe fcribit BoXs oou g-;id eft Bos marinus: fufpicari tame vi- tium effe & jaJAiG- legendum. À pod mevero certum efl,neq; oig» neq; &avaiG* fed &evAlo.id eftin ftabus lolegendum. Nam fic habent excufa Suidz; qua nos hoctemporeinfpeximus exem plaria, idd; bisrepetunt: fic Apoftolius Byzantius;fic aljauthores habent. Teo Bsxsyronyaredpos dle Tc *yi$ ovpovsipcs, Qui taurum ftimulét,mul- ti, fed rarus arator:in cosqui virtutisinfignia aut famam habent,fed vera virtote vacant. In tergore bouis defedit, 39 On Bvpens mol E7eo id eft fuppleximploratauxilia. Natum à cófuetudine Scytharum;vt teflatur Lucianusin To- - xaride.Nam apud hos (i quisforte lefus effet;neq; fuppeteret vleifcendi facultas,immolato boue carnes minutim Íectas coquebat;ipft eintergore hui ftrato fedebat,manibusin tergum redu&is.Idd; maximo füpplicandi genus apudillos habebatur. Accedebat quicund; vellet opit:ilari, & carniü portione gftata , dextroq; pede tergoriim- pofito;pollicebatur pro viribus auxilio futurü. Atq; hoc foedus apud Scythas fanctiffimum habebatur. T'oto de- uorato bouein cauda defecit; Llzvre Gureovyzv Batv &'s sl) ovp icto: hoc eft; reliquo negotio peracto, in ex- tremo fine dclaffatus eft.Dout trituranti osnó obligandum, Mofaicalex, Deuteron.25. prouerbij locum habebit; cum fignificabimus dignum effe mercede vnumquengq; in quouis labore;& illo precipue fructuqui ex ciufdé la« boris genere percipi poffit;priuart non debere. Vide fupra in prouerbio;Bosapud aceruum. Boucvenari lcporé, Plutarchus in commentario deanimi tranquillitate, veluti dere vehementer abfurda, flulta;ac pra poftera vfur- 49 pat his verbis:o'u : 98 6 mozévem aipoTeo sAdpd Qn od oi Aot XU VIyeT és Busvyy gr égiys o3 98 yeiqou € adteyluotts la- Qu un Aauueoro vq us els det uuav GuawmioU red TTL Sr T SA THE JO, x9) pconeAo 814 aiBuua os )dnyeposei. INe fibos quidem vocem edat: Alciphron in epiftola Glycerz ad Menandri; A» Do uU ouevi sema aci v3 Ucet, ov ei (ott po: Aeyoudjoovs Dey Lomo arenSrellu div. Nam in annalibus frequenter commemoratur bos humanam vocem reddi- diffe. Volentem bouem ducito, T»Óenovmm Gov» GAowve:vtere illorum opera qui ex animo faciunt.Stultitia eft vena- tüm-ducere inuitas canes,vtait Plautus. Sunt&alia quzdam prouerbia,que in precedentibusattigi, vt bulimia; buthyfia.budoro more, & qux àbolito;id eft ftercore bubulo famuntur: de quibus qui legere copiofius voluerit; Chiliadas Erafmi Kum Ades. tantum nonnihiladijciamus,quanquá & füpraieontsid effe epitheton mo- nuerim,;&de homine votaciffimo dici,vide H. b. & Arcadizfluuium cffe à Buphago lapeti hlio nominatum , & Herculem buphagon velbutheenan cognominari. Athenzus lib. ro; indicat larum auem Herculi atuributam à 59 prifcisquod & ille fuerit 4395699" atq; itidem Buscar effe vocatam. Huc &illud pertinet; Eodemin faucibus ortat;BoUv 7n »yiadois Qépecin hominem edacem,vtindicant Zenodotus & Suidas. Natum, vti conijcio (inquit. Erafmus) velà l'heageneathleta Thafio,vel à Milone Crotoniata, quorum alter bouem folidum folus comedit, tcfte etiam Greco epigrammate,tum authore Pofidippo apud Athenazum:alter,vt narratapud eundé T heedo- rus Hierapolitesiin Olympijs taurum quadrimum humeris fuftulit,eumá; codé diefolus comedit: Cuizsrei me- minit & A.Gellius.Ceterum Hercules vt buphagus,quod multi cibi effet;fic & polyphagus;& addephagus; &ab Orpheoóin eins hymno pamphagus vocatur:& philopotes quód multum biberet, vide & fcyphum eidé dicarunt, vtgauiam propter edacitatem. Apud Lindios pium cft Buphagumyid eft Herculem execrari: quod in dei cedere honorem creditur.íiin eum multa conuicia dicantur, Gregorius Naz.aduerfuslulianum. De Buphonijs ctiam — multa retro dixi.Erafmus in prouerbio Cecidis & Buphoniorum Ariftophanis verba:n Nebulis citat, 4,522 ,5 60. X, bj arcas uliyov cvoquser, — Kad Kqxeibs C )u Qoviwv: Qua ficinterpretatur: Prifca hiec fané atque obíita canis, fiec non oppletacicadis, Ac Cecide cum Buphonijs:cum Avez ubsiin emnédatis codicibus legatur, id eftque Dij- , poliarefipiuntantiquiffima Iouisfefta quorum aliquoties Gyraldus etiam meminit. Vfusprouerbij eftderema- gnopcte priícaj& ob vetuflatem iampridem obfoleta defuetad;.Buphonia feftum erat; &c. Hutufmodiludesad- hucdurare videmusapud [talos , precipue Romanos;prifcz videlicet etiamnum infanie veftigia, quosilli T'au- veosvocant. Buthus obambulat , BoUfQ« «€4oqorva;, de leuibusac ftolidis dicebatur: à moribus Buthi cuiufdam athlete, qui viéitin Pythijs ladis:meminit Hefychius. Fieri poteftvtab edacitateid nominisei inditum fuerit, vt — etiam Herculi 8«0olva: Vnde videtur dici poffein edaces quoque; Erafinus. Apud Varinum Bov/os oxytonum lc- gitur,& exponitur gn o ivubav xe) aux paye: & rurfusalibi apud eundem fic legitur; beUpuesdvee Beve 323090; 74:quilocusapparet corruptus. Ego malim Be2/9-, vt apud Suidam quoq; legitur. Videntur fané Graci ciue 79 mplii | Bos 9 Vacca. H..— Lib. DL P fimplici bouisingenio,vt Butalionis quod Etymologus alicubi fcribit »fic etiatn Buthi noineti finxiffe. Boi vg. Nvetaara ToU wpua: (lego fvonac) K&av d[e neiGoo, d]z9epdje Q- wave B9diQ». Seleucus infipientem & flultuni ey. ponitHefychius. «^ — iam et, mee | Animusheptaboeus;Ovp5c EnlaCceio- apud Ariftop hanem;de forti magnoq; & inuicto.Nam Homerus Aiacis clypeum hoc epitheto infignit,quód feptem boum tergoribus effet obductus;stq; ob id impenetrabilis.Onidius, Dominus clypei feptemplicis Atax,. Augiz (labulum;A vyeisBssmeio, in hominem, autin rem maiorem in modü inquinatam: Lucianusin Pfeudomante oftendit huius flabulatantum habuiffe congefti fimi, quantum ter mille boues pluribus annis reddere potuerint.Senecainlibello de morte Claudij,In quos (inquit) frincidiffes , valde fortislicet tibi videaris,maluifles cloacas Augige purgare, multó plus ego ftercoris exhaufi.| Paufanias EBliacorum 10 lib.r.pauló poftinitium fic fcribit: Eleorum princeps fuit Eleus blius Eurycydz Endymionis filiz; patre Neptil- - nofi quiscredat.. Pofteri Aes nomen in HA/s mutaterunt;& Solis non Elei lium faciunt Augeam,vtfplendi- diusdecoloquantur. Augeasilleboum caprarumq; greges tam numerofos habuit;vt magna pars regionis pro- prerfimumillorum inutilisiam effet. Proinde Herculi expurgandum illü perfuadet,fiue regionis parte, fiue alio munere promiffo Quod ille mox fluuio Minyeiaimmiffo perfecit, Caterum Augeas, ctim res arte magisquàm labore confe&ta videretur, mercedem negauit: & Phyleum maiorem natuinterfilios , à quo tanquam iniquus in hominem bene meritum reprehendebatur;éiecit&c. — Graci hanc Augiz flabuli repurgationem,inter duode- .. «im eiuslabores numerant.Éxtat Epigrammatum Grecorum lib.i fectione 46. &nigma elegantiffimum de nu- - metoarmentorum Augiz. Octapedes, O xsvazàes , Scythico prouerbio dicebantur, qui duos pofsiderent boues G& eurrum yn um;meminit Lucianus in Scytha. Dicipoterit periocum;in hominem qui fibi locu ples videatur: 26 velineumcuiruflicanz funt opes. Foenum babetin cornu, longe fuge; Horatiusin Sermon. conuenitin hoini- nesmaledicos & feroces Inde translatum,vt Acroni placet, quod antiquitus bubus cornipetis foenum pro figno incornu appenderetur,quo fibi cauerent qui forte occurriffent. Idd; idco fieri folitum Plutarchus in problema- tis Kk oman.7rautümat,quod copliofiore pabulo;non modo boucs,fed & relique animantes ferociant. Hic locus meadmonet vt Ébrzorum etiamleges de boue cornupeta referam;ex lofephi Antiquitatum lib.4. Bouem cor- nà percutientem (fcribit lofephus)interprete Rufino) dominusinterficiat. Si vero aliquá interficiat percutiens taurus,ipfe quidem lapidatus moriatur, & neq; ad cibü vtilis habeatur. 5i vero culpabilis ctiam approbetur do- minus-prafotus eius naturz; nec caueas;& ipfe moriatur:tanquamipfe cius qui àboue peremptus efljautor mor. tis extiterit. Si vero feruum velancillam bos perimatjipfe quidem lapidetur: triginta vero ficlos eius domino ;la- pidati doniinusdare damnetur. Bos autem fiàboue percuffus mortuus fücrit,vendatur,& qui mortuus eff, & qui 30 perculffit:& pretium aimborum corum domini fibi diflribuant. . e. FAX | - Habentpraterea Germani peculiaria fua prouerbia à boue facta; ex quibus nonnulla coronidis vice híc adie- cimus,Preponemusautem Latiria vel Greca eodem fenfu vfitata;fine bouis mentione. Deo volente,vel vimine nauigabis:Vu eftphali dicunt, "an Gott vnil[o kalber ouch vuol em ochfe: 5i Deus volueritetiam bos vel raurus fce- tabit.. Anusbacchatur: Vucftphali, Dzeolde koe veil byfzen , Vacca vetula mordere vel mortificatim ludere. appe- titjin przterztatem indecore lafciuientes.Cam elusfaltat. Germani, Vacca in grallis (vt quidam vocant) incedit, Dij benalaboribus vendunt:Germant, Gorr pibr einen vuol ein och[en aber nit bey den boerreren, Deus boue aliquan-- do donat fed non cornibusappreheridendum. Non temereeft quod vulgó di&itant:Germani. 2427 beiffet feleez ceni kou blzimlin eder blame. [y bab dam esu pusiten fleckes, Bos rarofloris nomine appellatur,nifi macula vel vna infi. nisfit.Solentenim ruri maculofasvaccasfloresappellare noftri,vtaliasalijs nominibus, (4/i/e, baernie, enoetfcbles 49. Rem odiofam & moleftam quam quis maxime fugiat, defiderari dicimus vt vefpzcà vaccis : Er losff? jon wach umi eim kou dencoue[pinen,, EHomtnem quiimmoderate& vno hauftu plurimum bibat, Zuusi zivés dicunt Grxci, noftri inflar vaccayrimcken vic emrkon;Sici& Nicander ft Theriacis de percutfo à dipfade: EY Auria Py aci re Tao B xp qovouoto VevdLucalg | XawBiv,o/ ps tcegac Y ovwereu mo ovs Hechactenus de boue & vacca dixerim:quibusimmorari prolixiusvolui: quoniá bos principatum inter ani 3snalia homini vtilia femper obtinuit: & cum Heluctia noftraboum armentis abundet, copiofius de eis fcriben- dum mihi exiftimaui. Multo enim vtiliusiudicó noftratium animalium naturas babere perfpectas, quamijsne- glectisaut parcius tractatis,moram in peregrinis facere, i S. pE TAYRO SZ AY Rvs boseftad procteandum referuatus ; dux & maritusyactarum. Accipitur etiam fimpli- | E3)9. citerpro forti boue, Vergilius Georg.r.Ergoageterre Pinguefolum primis extemploà menfibus 4 n àb? anni Fortesinuertanttauri. Sed nos hictantum de proprie dicto tauro oquemur; nón de boue -3) caflrato. Quzcunq; de bouein genereafferri poffuntquorum plurima ad taurosetiam pertinent; | : i^^ Iamantediximus.Grgcietiam vaggoy VOcant; Bo9vr&verov xo) Gyopy loo id eftbouem marem , adultum ( vtàvitulo &iuuenco differat) & non caftratum.Ebrzi taurum vocant te, aliqui bouem fimpliciter interpre- «,. tantur:Videfüpra in Ebraicisnominibus bouis. MatthzusSyluaticus taur exponittaurum;nimirum ex Arabi- 69 cadialectotnam & Chaldzi tor appellant." abir robuftum fignificat, & per excellentiam vel antonomafiam abirim numeromuültitudinis, protauris robuftis exponitur Pfal.22.alij caballos reddunt. Izalicé toro.Gallice to- eau. Germanice ezz [fier jesn upzicher [lersdasuzicher em naummelfaersesn bagen, Aliqui taurum non caftratum vo. cantvarren velfarr.forfan à par Ebraica vocequa & iuuencum & bouem fim pliciter fignificet:alij emébollen: nam & Angli dicunta bulle, vtlllyrij v/bouemingeneredidem taurum iunecz quafi iuuencum, ids wt T Ne | "IB. | | | "ü | Taurüsanimal robuftiffimum, precipue colli & capitis robore valet : & fronté validata pugnzd; idoneam ha-- bet.Cornua eis infefla natura dedit;Plin. Ea quam vaccis robufliora funt, Ariftotele tefle:minora etia tenuiorads .' quam bubus,vt Plinius fcribi c.Plura videfüprain Bouein B. Homines caflrati ita commutátur ; vtetiam cztera- |o7 tumanimantiói quecung; caftrata.NNam & tauri,& veruecesfia cornua é contrario gerun Es. 3s fceminz quoq; ! ; 33e p. | d. 4 eorum zDe Quadrupedtbus NEA LO ctetoum H aS. 1.84 z £M Tr ' » | | e E. » "GL " eng ! Z "T NW] P. : 77 777 f Jh 7) 2707992971722 NW Y NN | —- , E 3S me Lu - 32 SNESSSSSSS Jiu) i P JAuu NN (LL LI (Lon Mi Ha a G ULLAS (t ji at P. "rat. eorum contra,quàm marcsarmantur cornibüs.Ttaq; illi maiora excifi gerunt hi minora, Ariftoteles fc&ione to. p:oblemate 38.. Ecmox iterum eiufdem [c&tionis problemate 56.eandem dubitationem foluit cur boues caftrati maiora cornua gerant. F'auri potiffimum neruoft fun t,& durioribus quàm caftrati neruis. Cor ctiam eorum ner- uofum effein Boue dictum efti/Collopa Graci vocant pellem in ceruice bouis,vnde colla,id eft glutin& fit, vtmox explicabimus eapite quinto. l'aurorum fanguis fibris rcfertus eft: quare omniur celerrime coit & durefcit, Ari-. ftot.Ecalibi, Tauro &afino,inquit;inter eaque animal generant, caffiffimus'& nigerrimus fanguiseft. Veneno- fam eiusnaturam,& contra eam antidota capite 7.tcferemus.- Arnobiuslibro 7.ridensantiquorum füperflitiofa facrificia: Non enim placetiiaquit,carnem ftzebulam nominare, quz raurorum é coxédicibus demitur. Strebula authore Fefto,lingua Vmbrorum appellabátür partes carnium facrificatarum. Taurorum colla & trucesin fub- limeiactus,tigrium rapinas; &c. mitamur,cum rerum natura nu (quam magis quàtnin minimis tota fit)Plin. In 1e fellebouisinuenitur lapis,quem Arabes Guersappellat;de quofüpra in G diximus. Syluaticustaurifel priuatim mamacur vocari meminit; videinfrain G.. Menfe Martio,cui cordi eft armenta conftruere;tanros comparabit, aut his fignis à tenera xtate furamittet: vt fint altijmembrisam pliffimis ( ingentibus ) moribus placidis media z- tate ( & magis qux iuuentute minor efi, quám qus declinetin fenium, cateraferé cadem omniain his obferuabi- muüs,quz in bubus eligendis : nequc enim alio diftat bonus taurus à caflratosnifi quód huic torua facies eft,vege-: tioralpectus;breuiora ( parua corn ua,totofior ceruixs & ita vafta ; vt fit maxima portio corporis; ventre pauló fübftrictiore;qui magisre&tus;S ad ineundas fceinas habilis fit; Columella & Palladius. Addunt alij;generofum. taurum probari, (i facies fit minax: fianteriores pedes fortiter figat ac terram fodiat : fi cauda erecta, fed modice incuruata fit: fi cornua in promptuad feriendum. Obferuandum eft inquit Varro, vtboues mares feminis boni fint,quorum & forma efl peGtanda & qui ex hisoórti funt, vtrefpondeantad parentum fpeciem; Etpratereaqui- 20 . bus regionibus nati fant,refert.. Boni enim genertsin Itslta, pleriqi Galliciad opus. Contra iugatorij Liguflici. "oT ranimarini Epirotici non folum mceliorestotius Gracig, Ícd etiam Italiz;tametfi quidam de Italicis, quospro- preramplitudinem pratftare dicunt;ad victimas farciunt;atq; ad deorum feruant füpplicia: Qui fine dubioad res. diuinaspropter dignitatem amplitudinis, & coloris przpoaen di. Quod có magis ht, quód albiinlItalia non tam frequentes quàm qui in Ehracia,vbialio colore pauci, Varro. TN Ps rer. ,. Diuerfa boumgenera propofuim us fuprainBoue cap.2.. Cxterum Oppianus poeta Graecus libro2.de Ve-. nationc,vbi de tauris fcribit, non boum fed taurorum ( tauri nimirum nominetanquam dignioreomne bubu- ]um pecuscomplectcns ) diuctía facit penetra : & primum JEgyptios commemorat tauros, non aliterquàm nos boues fupra: mox etiam Phrygios fi militer; qui colorefint £asdoi se Qxoyeol oid efl flano &flammeo.Deinde Ao- — nios, Armenios, & Syriosfimiliter, vtnos fupra ex liano, Syrios quidem etiam-A fyrios & Pelleos vocat,&in 3c Cherronefo nafeifcribit : atquehos ipfos effe; quos Herculem Geryoniin Erythea abituliffe fama fit, Eftautem . Pella ciuitas Syrie. qu& aliàs Apamea;a Pella Macedonia fic dicta, & Berenice poftea, Stephanus Idem. Cherrone- fum Syriz ciuitatem, eandem Apamez facit.Secundum alios,Pella Ceelefyriz ciuitas eft, qua & Bütis vocabatur. Paufaniastamen fenuüre videtur, Herculem boues ex Macedonica Pella abcgiffe;cum loca circa &mbraciam atq; Amphilochos Geryonem imperio ten uiffe tradat. ZEthiopici tauri Paufaniz rhinocerotes funt: vtboues laci, e-- lephanti. Vnde apparet bouis &tauri nomen ad quadrupedes fylueftres maiores diuerforum generum à veteri- ' busapplicatum fuiffe. Cibyratici tauri apud Suetonium in Gordianis,nominantur à Cibyris. Stephanus Cabali- dem vrbem effe docet prope Cibyram , tuxta dorfum. Mxandri, & Cibyriatas à Lydis ortos effc;qui regionem il- lam occupauérint. Meminitetiam Strabo. : 4 | | " Mitabubusfceminis quindecim annislongilfima,maribus yiginti: robur in quimatu, Plin. Grecis faerifica- "—' | turis é € "e | - s T auus. C Lb.c. c 93 . turismorisetat,sauros explorare farina appofita.Nam fi guftare abnuiffen t,concipiebant inde,haud valere fatis; ^ Xlius. Lafere filphio cauernis dentium in dolore indi cera inclufum , Plinius non fuadet: quoniam tauros in- flammet naribus illitum,& ferpentes auidiffimas vini admixtü rum pat. Sitaurisoleo rofaceo nares inunctas füe- rint,obtenebrantur, Africanusin Geoponicis, Coire tum mares, tum fcemine anno'tatis primo peractoinci- piunt quoad facultas (it procreandi: verá quod magna ex partefit, vel anniculi, vel nacti octauum menfem Ve- ncremadeunt. Sed enim quod maxime confeffum habemus;bimatn generant; Ariftot. Qui quadrimisrhinores funt (quiannum fecundum non attigcrint, Didymus) maioresq; quam duodecim annorum,prohibétur admif-. fura.illi quoniam quafi puerili etate feminandis armentis parum habentur idonci:hi,quia fenio funt effecti, Co-. , lumella.ldem de vaccisintelligendum eft,Didymus. Gencrationem quadrimiimplent,& fingulis dena eodera | Íó annotradunturPlinius. Tauriduo fufficiát matribus feu matricib us feptuagi nta, vide fupra in Boue cap.3.Duo-- — busantecongreffum menfibus cü vaccistauri pafcinon debent: demde admittendi funt, necimpetus eorü coer-. cendus.Sunt autem explendi herba. Quod fipaftura non fatis cffe yideatur,cicergaut orobos, authordeum ma- cerate;& cis offerre conuenit, Didy mus. l'empusadmiffar optim um,medium veris, Neq; enim omniannitem- pore Venerislibidine flagratfed decurfo breuiter lafciut ardoris Í pacio, aliás femper tanquam ratione quadam & | modo cà coeundo abflinet.Salay minim? inter maresbos cf bArtitot.Poft conceptum vaccz,nunquam cum illa. coit. Quamobrem Aegypti) virum fortem cundemq; temperatum fignificaturitaurum integra: valetudinis pin- gunt, Horus. Taurinon fzpius quàm bis die ineunt, Plinius.Seniorcs necírptius quidem Ícem Í nam eandem,eodé fuperueniunt die,nift exinteruallo, At iuniores,& candem fzpius cogunt & pluries petunt acfoperueniunt,vi- . gorzfuzatatis.Ariltot. l'aurustantoardore genitalem tierunm contenditad vaccá adiunctus;vt finc motu vllo 20 femenemittatacítà mulicbrigenitali neruusin aliam corporis partem aberrauerit;vaccam ri gid:ffimaintentio- . nevulnerat, Gylliusex Hero.Apolline. Bós vnoinituimpletidá; merito,agitenim tam vehementer, vt fcemina vixtolerans faccumbat, Ariftot. "l'aurorüm ceruorumq; foeminz vim non tolerant.ea de caufa ingrediuntur in conceptu Plin. Boueslaboriotius quàm equi coeunt, Ariftot. Siforre conceptio peretrauerit; vicefimo poft die marem fcemina recipit, Ariftot. vel repetit,vt Plinius. Quodfitauriad coitus torpefcant; caudam ('eUpai: acci pis tur autem hocloco pro genitali) cerninam vrens& cóterens, atq; lauigaos eum vino,pudendum tauri atqi tefti- culos vngito:cófeftimq; velad infaniam víq; prurietin Venerem. Quod quidem haud in tauris duntaxat,fed etit. inanimalibus cxteris, in ipfog; hominü genere fimiliter vfu veniet. Soluit autem pruzitum illum exorbitantem;. oleuminun&ü. lam vero polyfpermos, polygonusd; vocata herba, animalia ipfa reddet multis numeris fcecun-r .. diora.Quintilij. Ego vnam & eandem herbam vtrifq; nominibusiflis intelligo:Quanquam crat&ogonon quoq; 36 diuerfamà polygono herbam,& polycatpon appellari, & fcecunditatem au gereinueniam. Taurus tempore col- tustantum com feeminis pafcitur;czterosque oppugnat mares: tem poribus czteris mares inter fe conueríantur: quod coarmenitari dicitur.Tam Epiri prouinciz tauri fzpiustrimeftri temporis Ípacio nonapparent, Ariftot. Per. libidinem tauri efferantur; vt etiam arietes, & hirci! Qui enim [uperiore tempore foci; itugiconcordia pafceren- tur,coitustempore diffident,& alter alterum libidinisrabieinuadit, Idem. Coit qui Yiccrit:cumqs is Venereiam, debilitatus languerit;agireditur vi&usillelanguentem,& plerunq; faperat, Ariftot. Hanc taurorü concertatio-. nem elegantiffimus poeta Oppianus lib: z. de Venatione pulclierrimé defcribit, quem locum vtá Petro Gyllio tranflatus & Aelianihiftorig deanimalibus hiftorizinfertus eft hucapponam. Sequitur (inquit) vt dicá. quem-. admodum pro vaccis taurorum maximeriualis & perpugnax natiojacerrime inter fe certet. V nus preftantiffimus inininorum taurorum & vaccarum armentum dominatur. Hünc magnum regein perhorretgrex armentorum 49 cornibusarmatum,vacce huncmaritum füuumim potenti ferocitate exultantem,eo maximetem poretiment, ct . diuerforumarmentorum tauri alij inalios mugiunt , &ab reliquisfeparati ; cerüicem iactantes inter fe minitan-- tur, l'um fané vtrinq; vehemensinflat pugua. Primuminfefto obtutu inter feintuentur, atq; agreíti iracundia, , ardentes, ignem naribusfpirant, & terram pedibusfpargunt, & pulueruleritaiactatione,& martiali Ípiritu con- tentiffime vociferans vterque prouocataltérum. Acpofteaquam tuba fignum dederunt; ad pugnam acerbam effreni impetu ruentes , interfe mutüis vulneribus czdu nt. Et quemadmodumin pugna nauali duz przfílantes. naues permultis militibus armatis fulgentes, & vehementi vento & remis propulfz, contrarijs proris roflrainter fe mutua allidunt,& concrepantarmis,& ftrepitu virorum:fictaurorumin ccelu m tandiu fonitusfertur concur- rentium,dum corum alteruter ex certamine victoriam retulérit. Vic&üs cum dolens de pugnaà fe male pugnata, ., tüm verecundansin arnmientó com parerejin fyluam proficifcitur, & feparatim à cxteris paícitur; ac in montibus 39 aliquandiu fe tanquam athleta quifpiam exercet, dum collegerit vires, quibus cum fe confirmatum fentit, ftatim vociferatur,adeó vt Íylua ad eius mugitus vehementer refonet: Ac pofteaquam validioré fuum quàm hoftis m u- gitum effe perceperit;iam robori fuo confidere incipit; &ad prelium defcendens, facileante victorem vincit , vt, quipaflionibusfe exercuerit , & remotusab omni Venere virium encruatrice vixerit, Hactenus Gyllius ex Op- - piano: Nos paucacirca poflremam partem Grzcis collataemendauimus: Rem eandem Vergilius Georgicorum lib.5.tantavirtute poctica defcribit, vt temperare mihi nequeam;quin ea quoq; operi noftro afcifcam: Sed umm vlla magi viressnduflria firmat, (AU feruat) — Qnam 'enerem, c caci [mulos auertere amorzs: v, Ate baumfiue el cui gratior v[us equorum. "dtque ideo tauros precul.ata, sn [olarelegant Pa[ena.poft montem oppofitum, d» trans flumina lata: eut intus claufos [atura ad prajepia fersant.— j 8e | Carprenmwires paulatunyvrid, videhdo Famina:nec nensorem patitur qmeninilfe nec berba; P Daslesbus illa quidem allecebris e (ape[uperbos — Cornibus inter [e [aburit decernere amantess " Pajistur in magna [yuaformofasumencas — ... Müialternantes multa vi praliamifcent.— ' V'islnersbus crebris: laut ater corpora[angua: ———— V'erfad,im obntaos urgentur cornua va[fo — it Cum gemituimreboant [jluad, c magnus Olympus: —— [Nec mos bellantes vna flabulare: fedalter » Vitlus alit, longed, sgnotts excalat orssz . AMultagenens, ignomimiamplagasé, faperbi. V'sttorzsst ums quas dmsfit anulus amores —— Et fabula a|petlans vegnis exce[stt auttiss- rA » Ergoommicura viresexercet iei smter — Duraiacerpernox (al' pertix ) inflrato faxa cubili) Frondibus hir[utts, ci carsce pa[Lus acutaz Etteutat fefe: atque sra[éssn cornua difeit. edrboris obmxus trunco, ventosá, lacefub Jlibus: cj par[a adpugnam proludit avena, e. — Po wlicolitiemror vircs retpte; Signa monet: pracepsa, oblitum ferte in ho[leng; Elutluj " »4 ud De Quadrupedibui ERA s Flutlna ut ih ( al. vhi )mediotoprt cum albe[cerepouto —— Longins,ek altóg, fmm trabit: dn volui 7 "Adterras, immane fonatper[axa:necipío — cA aute minor proeumbit : at ipsa exafl uat vnda Vorticibs,nigraing, alte fabictlat ( al.[ubuetlat ) arenam. Mi Pluravideinfrain prouerbio, Abiit & taurus in fyluam.Quàrm acuté taurus audiat vaccam tempore libidinismu2 gientem;& fpatio vellongiffimoaccurrat;in Boue füupradictum eftcap.s. Greciafferunt, fi mares creati velis,fi- niftrum tauriiti coitü ligandum effe tefticulum :fi fceminas , dextrum : tamen tauros diu ante abftinendos ( Ve- nere) vtcum tempus Ki acriusin caufas diláti feruoris incumbant,Palladiusin Martio: & Africanusin Geopon. "Grzcis : qui& hecaddit : Vt mafciülüs nafcatur, fpirante Borea quidam congreffus prparánt: vt faemin a, Aü-. fio. Si tauri poft coitum d dextram pártemabeant,generatos mares effe tradunt: fiin lxuam,feeminas; Plinius: & Horus in Hieroglyphicis; Quámobrem Zf£gyptij,inquit, mulierem qn filiam pepererit,fignificaturi;taurum r 9 pingunt finiftrorfum refpicientem: finfilium,taurum quife vertat dextrorfum. His fimilia,vel eadem potius,de equis etiam fcribunt authores, quantum attinet, inquam , ad. curandum, vt eas vel foemina procreetur; vel vter fcius conceptus fit, difcernatur, vtin Equo referemus cap.3.In Gallia circa Gratianopolin muli velinni genus na- fci audio ex afina & tauro,quod vulgó iumar appelletur. Apud nos etiam viros fide dignos affirmantes audiui, vi- füin fibiequum ad pedem montis Spelugi( vt nos vocamus) in Rhatiaéxequa&taurogencratum. ———— 7 — D. T .— Taurisinafpe&ugenerofitas,torua fronte,auribus fctofis, cornibusin procin&u dimicationem pofcenti- bus.Sedtota comminatio prioribus in pedibus ftat;ira glifcente alternos replicans,fpargensá; inaltum harenam, infperfo pulueread luctam procinguntur,Plutarchus)& folusanimalium eoftimuloardefcens. Vidimusdeim- $$ erio dimicantes,& ideo demonftratosrotari, cornibus cadentes excipi;iterumquerefurgere, modoiacentes ex Eos tolli,bigarumd; etiam curfu citato velutaurigasinfiftere , Plinius. Taurianimofiiracundi;furibundiqué funt.Sanguis enim eorum fibris refertioreftquareomnium celerrime coit & durefcit, Ariflot. Contra, quorum fanguistenuis & (ine fibris eft,vt leporis & cerui;timida funt. Cur taurus iratus coftas per caudá verberet;in Leo- nequiidem facit;explicabimus. T'aurus nifi caftretur,ferocit & infeflat cornibus : ad iracundiam facilis, precipue fiprouocctur.Extra armenta folitarius feré, non long? tamen à vaccis pafcit. Taurum color rubicundusad iram excitat, vtampliusin Philologia dicemus.Non eadem in tauros(quz in vaccas) exercentur imperia, qui freti viri- buspérnemora vagantur;liberosq; egreffusreditusq; habent:nec reuocantur,nifi ad coitus feeminarum : Colu- snella,cum dixiffet de vaccis crepufculo reuocandisfono buccinz. Animalia fortiagrauiorem habent vocem , vt taurus &leo timida acutam, Ariftotelesin Phyfiognom. Nosinbouefupra;exipfo etiam Ariflotcle, docuimus $5 t3urivocem acutiorem effe quàm vaccz. Proinde illam hoc inloco comparatione aliorum animaliumgrauem "^ dicemus,nonitem vaccz. Cuiobiectioni forfan vtoccurratmox addit : Verum praftiteritfortaffisnon exacu- ' pine aut grauitate Vocis; animal timidá aut forteiudicare: fed validam vocem fortitudinis, remiffam &infirmam timiditatis fignum faciemus.Gvpoesid efl; animofafunt, quorum craffa & plena ceruix eft :referuntur enimad £aurosanimofos,Arift.ibidem. Taurus animo incitatus, eo impetu cornibusappetit,ea impotentis animi effre- ziationefertur,niliil vteum, neq; bubulcusneq; metus vllus reprimere queat, Átqui eumquidem ipfe homo fi- ftit;atq; abimpetu continet,fi dextrum ipfius genu fafcia deligauetit, ZElianus. Hinceftforte qnod Kafis fcribit, bouem ferum fi funelanco ligeturmanfuefcere. Caprificustauros quamlibet fereces collo eorum circundatajin £dntum mirabili natura compefcit, vt immobiles praftct; Plinius. Huiüsreirationem Calius Calcagninusinqui- | ritlibroz.epiftolarnm. Gylliusex Plutarcho citat, fiadficum (noh caprificum, vtalij ) alligetur, manfuefcere. 48 Ego de captrifico intelligere malim : Nam & caules caprifici)fi carni bubulz inter elixandum addantur , vt Plinius alibifcribit, magnoligni compendio eam percoquunt.- Hominem nouiffima calamitate caftigatum defignaturi 4Egyptij, taurum pingunt;capriicoilligatum: hic enim cum mugit;fi de caprificoligetur , redditur manfuetus, Horus Apollo. Mithridates Ponticuscum fomnum capctet , fuicorporis euftodiam non modo armis & fatelliti- " büsexcubitoribuscomtnittebat: fed & tauro & equo & ceruo,quos manfuefactos habebat. 1j enim ad cuftodiana eius dormientisaduigilantes;fi quisacced eret;illiüs fenfum ex ipfa refpiratione quam mox percipiebant, atq;ille imugitu;alter hianitu;alius fua propriavoce; eum àfomnoexcitabant, 4Elianus. Taurum vifus aperto Marte ag- reditur,confertaiam pugna;fternit ferefupinüm, dumque taurus ferire conatur, ipfe fuis brachiis amplectitur corruajofe morfum armis defigit ; proftertitqueaduerfarium , Ariftoteles. Vrfi tauros,ex ore cornibusque co- sum pedibusomnibus fufpenfi, pondere fatigant : Nec alteri animalium in maleficio ftultitia folertior,Plinius. eq "Tauri folent diuerfi affiftere clunibus tontinuati , & cornibus facile propulfare lupos, Varro. Tauriceterisani- — nantibus fatis manfuetos fe prebent , przterquam illis, que rapacitate aliasadoriuntur. Has viribusconiunctis Ízpeimpugnant:& linguas in certamine exerunt, Author obfcurus.Elephantos Romz aduerfus tauros pugnaf- £:Lucullorum zdilitate curuli Feneftellatradit, Plinius. Vrfifiquando tauros aggrediuntur,fciunt quibus potifz fimum partibusimmorentur,nec aliud quam cornua aut nares petunt; &c. Vide in Vrfo D. Tauro & afinoad- uerfarius eft coruus: quippeéqui aduolans feriat,& eoruni oculoslaceret. Tauri quomodo ab aquila germana ftue chryfaétoinuadantur, Videinaquila D.ex ZEliano. ] Boum coriis glutinum excoquitur,taurorumd; przcipuu m.Preftantiffimum fit exauribus taurorüm & ge- nitalibus.Nec quicquam efficacius prodeftambuftis. Sed adulteratur nihilzqué, quibufuis pellibus inucteratis, 60 calciamentisd; etiam deco&tis.Rhodiacum fideliffimum,eoq; pictores & medici vtütur. ld quoq; quó eandidius, €ó probatius.Nigrum &lignofum dam natur, Plinius: Et alibi;Ichthyocollam (inq uit) quidam ex ventre pifcise- iufdem nominis,non ex corio fieri dicunt,vtglutinum taurtnum. Col lan;id efglu&inum aliqui xylocollan YO- cant,quodinligno ferruminaádo cius fit vfus;alij taurocollan.Probatiffimum Rhodium eft, Ex boum coriis con- ficitur,colore candido, &lucem cranfmittit: nigrü deterius, Diofcorides. Dzdalo inuentori prater ferrá , aícia m, perpendiculum, & terebrum;plutinum quoq; debemus ( tefte Plinio ) quo tenaci nexu hzrere nt fimul que alia. ratione coniungi aptius non poterant. Ineft coriis omnibus mucofus lentorsaliis minor;aliis copiofior »vtin bu- bus:ex quo glutinum faciunt. Fabriaffirmant, vbiconglutinata fantligna minus frangi, quàm vbi continua. Collopa Grzci vocant pellem tanrinz cerutcis ( vel partis inferiorisin ceruice) vnà cum pinguedine adhzrente, vnde prifci collabos faciebant. Alij faum & boum duriora coria circa collum interpretantur, vndecollabi "mm t. 70 unt , 1? Jaminas;taurorumd; felle tinctum fpeciem auri in córonis hiftrionum praber, Adfaciemornandam;he partau- rteritocum oleo illinito autem cum vino meraco,;fel veró furfures extergit,Hippoc.de morb. mul.lib.z. Ad fa- .. tendum capillos albos ; fiercus hirundinisterens cum felle tauri; vngc;Gal.eu p.2. l'aurea,fcuticaexcorio bu- Suntaittem»a6, filium epitonia,id eft clauiculi in cithara, quibusintenduntur & remittuntur fides. Kéao £ Cospellisin dorlobouisyvynde gluten confieiebant: Komee,coriorum quzdam Ícgmenta ex quibusglutinum Cco- quitur, Syluaticus triafelaicum, neício qualem vocem; crediderim autem à taurocolla corruptam) gluten tauri- Qum exponit. Deglutinandi ratione docet Plinius lib.16.cap.43.. Glutinum vulgare € pollinis flore tem peratur ferienteaquayminimo aceti afperfu. Nam fabrile gummisque fragili funt;Plin, tt alibi, Scammonium (inquit) Saudatur Coloph onium,Myfium;Prienenfe:dfpecie autem nitidum & quàm fimillimum taurino glutini. "lauro- ^ rum fclleaureus duciturcolor, Plinius: Hermolausaddis, &ramentis atq pellibus, qualia cholobaphina COgno- minant.. Xo AoQaG(G 3x00 Qai elim. oU TQ jà im Pay oon orn 0i A ling 7) deeuzoen] CALO Ua Pollux. Et Plinius alibi, Taurinoprzcipua potentiayetiam in zre;pellibusd; colore aureo ducendis, Item, Aes coronarium tenuatur in bulo:TuuenalisSat.6. T aurea punit, Continuo flexi crimen facinus; capilli. Malthz calidarix ad balnea com- - ypofitio huiufmodi eft, San puini taurino & olcoflorem calcisádmiíce;& rimas coniunctionisobdu cito.Ité ficum, & picem dura; & ollreiteftas (iccas fimultundes.His omnibus iuncturas diligenteradlines, Palladius lib.x.Tit.41. Ex eodem frigidariz maltha compofitionem; qua cum catcrís fanguinem bubulum recipit, füprapofuimusin Boue. Eft (ane malthis aptus bubulusfan guis,quód quam czterorum animalium craffior fit, & cito coeat dure- turd; precipue taurinus,qui co nomine etiam inter venena eft: ideoq; is calidariz malthz , vbi craffior & firmior nateria requirituryfrigidariz autem bubulus firapliciter additur, ; Epigrammatuin Grecorum lib.1feCt.33.extat Pe B gut. Toca RE, oc NBI x cpigtane Pallpr in tauros,qui trahebant naues. —. Taucis Acgyptij vefcebantür;vaecis nonitem , vt füpra diximus. Hircorum caro tum ad coquendum , tum ad füccumbonum generandum;eftdeterrima:hanc fequitur,arietum;pofl;taurorum. Porróin ijsomnibuscarnes «aftratorum funt preftantiores.vetulorum auté peffima;tuni ad coquendum tum ad fuccum bonum generan- -dum,tumad nutriendum, Galen.lib.;.de alimentorum facultatibus. p Serpentium fenectusin pelle taurina adalligata fpafimos fieri prohibet, Plin. "T'aurini cornu fcobs cum aqua -potafanguinem profluentem fillit » Galenus & Kafis. Similiter fumpta ventris etiam profluujum fzpenumero 30 cohibet;Galenus. Taurini cornus veteris ex parte ima cinis, infperfus potioni aqua;aluum fiftit; Plinius, Tauri "cornu combureseoloco vbi ferpentes fuerint, & flatim fu gient,Sextus & Acefculapius. Sanguis.taurinus difcu- tit mollitd; duritiescum polentaillitas, Diofcorides. Panos&apoftemata in quacung; partetaurinus fan guisari- * dus tritus difcutit, Plinius;qui idem etiarn de bubulo fimpliciter eodem in loco tradit. Galenus de mediczim; fim- licium viribuslib.1o.cap.4. reprehendens curiofum vfum ex fanguineanimalium quorundam, quorum loco fios paratualia &praftantiora medicamenta habemus: Vrforum (in quit) fanguis;fi abfceffibus imponatur; fieri poteft vt concoquat.Adijciam vero ctiam caprinum, hircin um,taurinum,Licetá; tibi;fi voles; preteritis fex- centis medicaminum parabilium, quibus concoquuntu r abfceffus:vríos, tauros ac hircos mactare;quolibet fci- licet vfu: Necenim quifpiam femel impofitoin partem medicamento; promiffum eius exiget:neccetiam fi refri- xeritytiam cogatur. Tauri fanguis ferpentes necat, Acfculap.Maculasomnes illitus de facie tollit, Sextus & Ac- 340 Ículapius.Calidus offa fracta fomentant,Innominatus:forté legendum ferruminat.: Sifanguis reijciatur, effica- cem tradunt bubulum fanguinem, modice & cum aceto fü mptum: Nam detaurino credere temerarium eft; Plin. Taurinus fanguis aridus tritus contra parotidas prodeft, Plin. Magnificant quidam aduerfüs podagras fanguine tautiper fe, Plinius.Sanguis taurinusad podagram equiin Hippratricis. Ariduscü cotyledone herba phagedze- " nis&fiftalisimmittirur, Plinius. Antidota aduerfus taurini fn guinis venenum, vltimo huius capitisloco profe- — gam. Taurinz pinguedinis frequens medicis vfuseft, quamobrem quomodo ea przparetur, & odoramentisim- ^ Pbuatur;repetam hic ex Diolcoride;prafertim cum adaliorum qu 0q; animalium pinguedinesidem apparatus ex .3tquo pertineat.Priuatim (in quit) taurorum pingue ficcurari debct. Renibuseuulfum pingue profluente amnis aqua abluito,detractisá; tunicisftidtili nouo;poftquam exiguum (alum iufperferis,liquefacito: dein in nitentem. » aquam excolato;& vbi concre(cere ccepit manibus iter confricando vehem enterlauato,aqua fepiusinfufa re- 50 fufad;, donec quamoptimé elotum videatur,rurfusin olla cum pari modo vini odorati decoquito, & cum iterum - eff.rbuerit;,demptoab igni vafe;ibidem finito pernoctare:poftridie fi grauiter adhuc olcat,noua olla repetitüsvi- —mnoodo:ato perfundotur:eadem quzpriusfiant;,dumomhie virus euanefcat.Colliquatur & fine fale;prefertim af- |. fc&ionum earum caufa,quibus faladuerfari folet; fed ita paratum nó magnopere albefcit. Eodem modo pardo- - rum Cuse)aAcuvyd eftpantherarum;vtetiam Plinius habet, & capitisin Dioicoridetitulus)ac leonü pinguia cu- rati oportet: (In Grzcoadditur,& apri,& cameli, & equi; & fimilia: quz verbainterpretesomittunt, eam nimirü - $bcaufam quódin titulo capitis non habeantur:Plinius tamé cameli adipem fimiliter curariteflatur.) Hzc Dio- Ícorides,ex quo füpra etiam bubuli feui curationem Íeorfim dedimus. Nunc eadem de re Plinium audiamus; Quae ^h MM. M WP, ARS o dr d me DUET HORS Mc ue ve aer Um INEST a , , satio adipis (inquit) eadem in hisque ruminant,feui efl;alijs modisnon minoris potentiz. Perficituromne,ex- , emptisvenisaqua marina velfalfalotü,moxin pila tufum;afperfum marina.Crebro poftea coquitur, donecodar 5e omnisabolcatur.Moxaffiduo fole ad candorem reducitur. A renibusautem omnc laudatiffimum efl. Si vero ve- —tusreüoceturadcuram , liquefieri priusiubent : mox frigida aqua lauati fepius; dein liquefacere affufo vino quamodoratiffimo Eodemque modo iterum ac fepiuscoquunt;donec viruscuancícat. Multi priuatim fic'tau- . rerum leonumd;ac pantherarum,& camelorum pinguiacurari tubent, Vfus dicetur fuis locis, Plinius. Czterum ^: edoramentisimbueadi , taurinum & vitulinum nec nonceruinum pingue , & ciufdem animalis (cerui) medul- "Ranstotiobecell Pineue quod odoratum reddi deber, dem ptis; quo diximus modo, membranis,elotum & vino 3 "quamodoratiífim o,nulla maris aqua dilute;feruefactum;pernoGtare linitur:alterumid genus vinum eade men- ' Tarainfunditur,colliquatur,& exquifite colatur:nouemque eius heminis , iunci Arabici feptem drachmz adij- - ciuntur.Quod fi ipfim odoris fragrantioris fieri voles, quadraginta floris eiufdem drachmae, cam paribus palma, calami, & calix modisaddun tur,& xylobalfami ; afpalathi fingulz drachmz,cinnamomi, cardamomi , & natdi, g& fingalz vnciz, Omnia exactigs tunduntur, & afufo vino odorato;in vafe operto, quod fupra carbones firmiter cóllocatum Taurus, E. E g. Lb oL. 9$. "Tees M "rada 96 — De Quadrupedibus | collocatum fit ter el(feruefcunt,& femoto ab igni vafcinibi pernoGtant:poftridie vinum effunditur;aliu dá; gene- risciufdem adijcitur: ter fimili modo beneconferuefcat: deinde iiatutinis exempto adipe vinum effundatur : & abluto vafe,fi quid imo fub(idens hafit, detergatür: poftremó eliquatum pingue& excolatüad vfus reconditur. Hocautem modo odoramentisimbuitur , quodantea curatum él : verum ante dicta prius infpiffari folent; quó facilius fibi odoramentorum viresadfcifcant. Itaq;affumens quodcunq; horum voles,cum vino ferucfacito, im- pofitis vnà mytti ramulis;ferpyllo,cypero;item afpalatho plenius tufozaliqui tamen ad hunc vfuin,vno duntaxat horum contenti funt: eum autem ter efferbuit,exem ptum leniter.& linteo colatum; aromatis, vti expofitum efl; imbuitur, Hactenus Diofcotides. Nunc de adipisfiuc feui taurini facultatibusin genere primum agemus ex Gaz leno:deinde particulatim ex diuerfisauthoribus. Galenusigitur lib. rr. defimplici& pharmac. facultatibus cap.4. Taurorum adeps (inquit) fuillo multo calidioreft&ficcior. Hoc interim addendum , marem fcemina effe tum 16 calidiorem;tuin ficciorem: marem autem caflratum adfimilari foemina, velut quicquid iuu enilis eftetatis, Etin-- ter iuuenilia foemitia mare humidior eft;& minus calida.Sic & adeps vitulinustaurino minus tum calidus cíljtum ficcus. Czterum quanto ficcior calidiorà; fuillo efl taurinusadeps, tantofiperaturaleonino. ltag;tanquam in medio confitens; merito vtrique medicamentorum miíceturgeneri & ei Ícilicet quod fcirrhofis medetur : & ei quod philegmonas concoquit: cuiufmodi eft tetrapharmacum quod vocant;ea cera, refina, pice;& adipe cóflans. Nam fiue in hectaurinum,fiue vitulinum,fiue hircinum;fiue caprinum,fiue fuillum indideris; femper purimo- uendoáptum;& concoctorium medicamen effeceris. Taurinus tamen fofforibus & mefforibus, & omnibus car- nem duram habentibus.fiue ob naturalem temperiem;fiue ex rationeac forma vite, magis conuenit, Hac Gale- nus: &alía quedam deadipein genere :quibus explicatis reprebendit illosquiaftringendi vocabulo apud Grz- cosabutuntur:ex quibus etiam. Diofcorides non recte caprinum adipem fuillo magisaftringere fcribit: itemtau- 4$ rinum,bubulum,& vitulinum aliquantum aftringere ( quanquam pofteriorishuius dicti Galenusillic non me- minit) cum potius aliquid caloris &acrimoniz habere dicendum eifuiffet: & caprinum fuillo acriorern effe, & calidioremficcioremq;. Vincit m aculasin facie taurinum feuum vitulinumuüe fel, cum femine cunilz, ac cinere écornu ceruino,fi canicula exoriente comburatur; Plinius. Compofitioni cuidá ad alopecias mifcet adipem tau- rinum,Galen.r.s. Sepum tauri cum refina & creta Cimolia impone omné duritiem difcutit, Sextus Aeícu- lapius fimiliter, nifi quód pro crcta Cimolia ceram habet: quod magis probo, cum ad Galeniiam di&um tetra- pharmacum accedat. Arborum refinz panos & fimilia cum f:uo taurino & melle fanant;Plin. Parotides miro re- medio comprimitadepsvrfinuspari pondcrc cum feuotaurino & cera permixtus, atq; adpofitus/ Plinius & Mar- cellus. Ruta emendatvitiligines, verrucas, ftrumas, & fimilia, cü ftrychno &adipefuillo ac taurino feuo, Flinius. Ad feiminarum ftrumas cinis afpidum cum fcuo taurinoimponitur.Plin.Podagris medetur vrfinus adeps,tauri- 39 numd; fcuum, pari pondere & cerz:addunt quidam hypociíthidem & gallam, Plin. Medicorum aliqui axungia ad podagras vtitubent,admixto an ferisadipe;taurorumq; feuo,& cefypo; Plin. Ad dyfenteriá omentum vitulinü veltaurinum fartagine xcalefactum , pe&ini & genitalibusimpoiitum miré medetur. Alexander Benedi&us. "Taurinz medulla tertioloco poft ceruinam & vitulinam laudatur: fequuntur eam caprina & ouilla; Diofcorides. Ex medullisoptimam femperexpertusfum ceruinam,;dcinde vitulinam. At hircorum &taurorü;tum acrior efl, tum ficcior. Itaq; durities fcirrhofasemollire nequit;fi qua etiam memoria manet eorum, quz in quinto libro de: licib.rr.g.. Tauri medullain vino trita & potata, torminofos emendat , Sextus: hisfünt prodita, Galenus dei mp : 3 - . : mc ? . Aeículapius non torminofos habet;fed cremulos;fed re&télegi potefitorminofos:inam & vaccarum & vitulorum medulla dyfentericos fanat. Rafisad neruorum contraétioncs ea vtitur,quanquam forisillita;his verbis: Medul- la tauriad ignem liquata. fi mifceatur quarta pats myrrhz rubentis , & olcilaurini tantundem , manus; ac pedes 49 inungantur diluculo & vefperi, neruorum contractiones foluit, lenitd; artus. Gliris pingue; & gallinz adeps; & medullabubulina veltaurina;liquefacta tepensq;infufa auribus plurimum prodeft, Marcellus. l'aurinumiecur lentoignefrictum , dentibus impo fitum,fimulatq; tetigit, dolorem difcutit, Gal.eup.2. Adcaliacos:taurinos renesfrictos potui dato,Galeup.3. Taurinum fel Diofcoridesouillo, fuillo, hircino atq; vríino prafert:& poftea, Vrfinum (inquit )ouillumte, eadem taurino poteft,fed minore efficacia. Galenus defimplicium pharmac. lib.te.cap.:2. Taurorum bilis (in- quit) calidior & ficcior eft, quàm boum caftratorum. Et quorundam cgo taurorum bilem vidi cceruleam, flaua nimirum fuperaffata (quodob nimiam fatigationem,& fitim famemá; contingit) quam medicamento prepa- Facileautem eft ex colore conijcere, quodnam fel calidius acriusQ; fit,quod contra. Tanrinum randoinijci vetui. etes us fel mifcetur cum melle vulnerarijs emplaftris,theriacisq; medicamentis quz forisinunguntur,Diofcorid. Melle 59 mixtum vlcera maligna fanat;Rafis.Rodit vulnera feb precipue taurinü, Celfus. Vlcera cetera fanantur felletau-- rino cum cyprino oleo,Plinius cum de vlceribus crurum & tibiari pauloante locutus effet. Contra phagedznas cum mellevtliter inungitur, Diofe. Ph agedznis & fiftulisimmittitur cum fucco porri autlacte mulierü, Plinius, Ambuftis prodeft fel tauri. Plin.Illitum fuper fimiz morfum,perfanat, Sextus. Vlcera in capite tanquam proprius morbus precipueinfantibus nafcuntur,fed & viros & mulieres grauiter moleftant: hec ergofelletaurino cüace- to tepefacto inlita,efficaci remedio fanantur, Marcellus. Mixtum cum nitro &vino& olco,quod fatis fit, vlcera capitis vel feruefcentem fcabiem fanat, Marcellus. Alopeciasfelle taurino cum Aegyptio aluminetepefactis illi- nunt,Plin.Leporinzlanz exufte cinis cum oleo myrtino & felle taurino & alumne trito mifcetur,tepefa&umque "medicamen illitum ad fluentes capillos admodá prodeft; Marcellus. Cum nitro cretáue cimolia, lepras furfuresds i velafini, vtrumque per fefe aqua infractum, cuitatisq; folibusac ventis poft co efficaciffime exterit,Diofc. Feltauri | 1que p! 121 itatisq; Í detractam cutem, maculas in facie vincit,Plin.In faciem illitum,lentigines purgat. Comitialibus datur feuum ca- prarum cum felle taurino pari pondere decoctum;&in folliculo follis reconditum;ita neterram attingat,potum verofub limineex aqua;Plin.Alcheron;id eft duram lapidis inftar duck opi in fellebubulo reperitur,eo- mitialibus prodeffe, & aciem oculorum promouere ac ne quid humoris in oculis colligatur prohibere , füpraim Boue docuimus ex Rafi: Quod ft defit alcheron, fübftituetur ei fefquidenarius de flle tauri nigri, eodé authore. Felle tauri cum oui albo collyria fiunt,aquad; diffolutainunguntur per quatriduum,Plin. Cum melle & balfamo itia curat, Aefculapius. Ego;vt apud Sextü reperitur, potiuslegerim,hoc modo: Cum mulfo & melle Atticoinunctum,fuffufionem & caliginem oculorum fanat. Fel tauri; hyenz,;perdicis, fcari apud Gal. x.227.4.7. resad incipientes füffufiones, & omnem vif;s hebetudinem & cica- ingrediuntur compofitiones quafdam oculares: gi e uet trices.Mulfoinfufum;& auribus inftillatum,fanat earum dolorem, Sextus. Aurium dolori & vitijs medetur pre- 76 - (z hy c1 pue 'oculorum v ^M UCM | Taurus. G.- Lib. 97 eipuéfel taurinuril, cum porri fucco tepidum;vel cum mellefi fappurent: contrad; odorem grauem pet fe tc pe^ facturn in mali corio; Plin.Sanat purulentasaures, & in hisrupta; cum caprino humanóue lacteintlillat, Diofc- — Purulente& obtufeauriculz & dolorem tolles, &auditum cófirmatiffimum reddes,frpriuscluas eam lafere cum xecenticaprino aut mulieris lacte permixto » deinde inflilles tepidum fcl taurinum cum olco cedrino zquis por- tionibus mixto, Marcellus. Fel tauri confert vIceribusin aurc recentibus, Áuicenna. $1 due veltresgutie ciüsin- -. flillentur auri tinnienti;conducit;Rafis.Cum porti fucco fibilis aurium medetur. Diofcor.| Ad aurium dolores, - £clitaurintim autcaprinum cum porri faccoinftilla, Apollon iusapud Galenum, Fel feutaurinü & Cap rinum ro- - faceomiftum inflillatoad grauem auditum, Idem. Efficax habetur & caprinolacte collui dentes ; vel lle tauri- " npo;Plin.Contra anginascum melle inungitur,Plinius & Diofcor. Melle permixtum & extrinfecus faucibus ap- s! pofitum,vel pro ynguine indu&um;anginas efficaciter fanat, Marcel, Ecllis taurini "falis; aceti; nwellis, olei vete- ris,£quas partesin vnum mifceri oportct,& cum opus fuerit pinna perfricare faucesdiutiuslaborantes, Marcel- Ius.Bubulilactis decoGti potus;inter cceliacorum & dyfentericorum remedia numeratur: dyfentericis addi mel- lisexiguum pracipiunt:& fi tormina fint,cornus ceruini cinerem , aut fel taurinum cumino mixtum, & cucur- - bitgcarnes vmbilico imponere;Plinias. Ad lumbricos egerendos felle taurino madefactam lanam ymbilico ad- pone, Marcellus. Sedis yitia vfq; ad cicatrice perducit, Diofcor. Sedis vitijs preclare medeturin linteolis concer- " ptis,rimasqs perducitad cicatricem ;Plin.Vlceribusani prodeft, Auicenna. Qui occlufas hzmortrhoides taurino felle aperiunt;ijsinterdum imbecillum interdum vero fopra quam conuenicbat acre apparuit: facileauté cx ce- lore quodnam fel ve Yementiusquod remiffius fit; difcernetur , Galenus In lana colle&utn , & fü ppofitum ano; ventrem foluit:Idem facit & infantibus fu per vmbiiicum pofitum;& lumbricos proijeit;, Sextus. Cum abfinthio to tritumacfübditum paftilloaluu m foluit, Plinius. Felletaurivmbilicum perungito: aluum foluet, Galen.eu p.2e Malagma purgatorium ad parualos,fi obinfirmitatem potionem purgatotiam bibere;autfuüfünere nó poffunt: Lupinos crudosficcosin ollam nouam miffosin farno torrebis , ficeatosd; ac tunfos vel molitos cum felle tau- rino vcl vitulino mifcebis & (ubiges : & pro malagmate ad imum ventrem, ab ymbilico deorfum vetfus im po- nes. Nam fi fuper ymbilicumim pofueris, ftercus omne furfum vocabit:im pofitum autem deorfum verfus, & ci- 'lera detrahet.& pituitam deducet, Marcellus. Ad hyd ropicos, Veratrum nigrü,fel taurinü,nitrun, pipersf xquis partib us cum mellealuo per dimidiz herz fpatium imponito, Archigenesa pud Galenum. Ta'rinü icl pro pcff/o fubditur contraflatus ventris, Hippocrat. de mor. mul, Cótra genitalium & fcroti dolores cü melle viiliterinun- 2 gitur. Prerygia digitorum leuat aqua calida diffolu tum; quidáadijciunt fulphur & alutnen, pari pondere omniüs Plin. Butyro & medulla ceruina & felle taurino cum oleo cyprino aut laurino perfrictagenua fanantur | Marccl- jo lus.Podagris (prodeffeaiunt magi) fpinz byznz cinerem , cumTIingua & dextro pede vituli marini, addito:fclle . taurino,omnia pariter co&a;atque illita hyenz pelle;Plin. Illinunturfclletaurino vuluz in dolore , Àuicen Da. — Mulierum purgationesadiuuat lana fuccida appofitum: Olympias Thebanaaddidithyffopum & nitrum: | Cor- nusceruini cinis potuszitem vuluaslaborantes;illitu quoque: & fel taurinum cum opioappofitum obolis binis, Plin. Tauri feltrium dimidiorum obolorum Atticorum pondere;in vino ieiunz bibendum dato: & cfformata quoque exipíocatapotia deuoranda, vt menfes detrahantur, Hippocrates de natura muliebri. Feltaurinum di- ueríisad vterum medicamentis fubdititijsidenr mifcet in lib.de fterilibussitemillitioniadfedé. Cum aqua colo- cynthidis recentis datüm mulieri in partu laboranti;cito partum educit, Rafis. Sterilitatem ob partus vexatio- nem fieri cereum eft. Hanc emendari Olympias Thebana affirmat felletaurino,&adipe ferpentium , & erügine, . addito mellejmedicatislocisante coitus Plin. Ad extrahendum foetum mortuum: Fellis tauri quantitaté amyg- 496 dale diffoluens in vinolymphato da cochlearia2 bibere & emittet cófeftim; Gal.eup.z.Peffüsad cóceptura pro-. mouendum Leonisaut vri aut hyzenez vel falté caurini fellis veficam euacuato& ibidem vnguenti nardini ; irinij : rofacei mellis , partes gquas inijcito,cum q; omniafimul fu per calido cinere vniucris; feruato & vtere poit men- - fium purgationem ante concubitum, Aetius. Fel taurinum,vel eius loco hirci fylueftris (veas oye lu, Je bfyrtus mifcet compofitiont cuidam ad neruos equorum vulneratos cap.85.. Membrum tauri in aceto maceratum &il- litumyfplendidam facit faciem;Sextus fic & gJutinum ex genitalibus tauri; vtinfra dicetur, Genitaletaurt rubri aridum tritum, & aurci pondere propinatum mulieri, faftidium coitusaffert, Rafis; Recentioresquidam contrà vtiu viris Venerem cxcitent,tauri membrum czteris huius facultatis medicaminibus admifcent.: Monti guana ad viriimpotentiam pulueris virgz tauri exiccatz 5 t. propinatante coitut3 cum vino dulci & potenti. Femora . tauri(vtcornua etiam) víla fanguinem cohibent; Galen. /l'aurifimustuimores atque duritias foluit, Aefculap. $50 Cum aqua calida po:atus,omnes doloresfanat,Sextus.Calidum alopecijsimponito,Sextus.C ombuftus & afpcr- . — fasvinoautzquaferuente;combuftum fanat;Sextus. Fimo taurino malas rubefcere aiunt,non crocodilcam iili- nimelius:fcd foueri frigida &[ahte & pofteaiubent, Plinius. Suffitu fimi, quodà mafculo boue redditum eít, pro- . €identes vuluereprimuntur, Diofc. Tauri ftercus ad hydropem equiadhibet, Ablyrtus. Leprasac furfures tol- lit vrinataurivel addito nitro aíini circa canisorgum;Plinius & Marcellus. Lotio taurino caput fi laueris, porri- ginem vetufliffimam rollit;Marcellus.. Ad porriginem,vtá; non tzdiaanimalium capillisincrefcant,fel hircinü cum vrina tauri prodeft; Plinius. Capitis vlcera manantia vrina tauri efficaciter fanat:( vero vetus fit; etiam fur, faresadiectofulphure emendat,Plin. | Vrtnataurifi cá myrrha inflilletar,aurium doloreslenit, Diofcor. Si ma- iorfit granitasaurium, vrinacapri vel tauri, vel fullonia (id eft humana) vetus calfacta prodefl,vapore perlagenze . collum fubeuntesadmifcent &aceti tertiam partem, & aliquid vrinz vituli, qui nondum herbam deguítauerit, 6o Plin.Bialcon ad Venerem ftimulandá tauri à coitu vrinam bibi iubet,lutoQ; ;pfoillini pubem;Plin. Àd eiectio- | nem pudendi:quandotaurüs poftquam coierit minxerit,terram commi(ce & luto quod fit ex vrina vnge puden- dum.Galenuseupi. Purgatorium fi mulier non concipiat ex Hippocratis de natura muliebri libro: l'auri vri nam (iuquit) collige trium heminarum menfura. Deindeartemifiam herbam,;aut parth enium,& adiantum, & ' laurum viridcm;& cedri ramenta fimulcontunde. Deinde in effoffa (crobe carbones accende , &impofitta olla: « vrinamtáuriinfunde;& conrufa in mortario adijce:poftea fcllam circumpone,& artemifiam herbam;aut hyffo- L pumjaut origanum impone:;& muliere fuper hec collocata;donec fudet,foue; Vbi vero fudárit, laua cum calida, | &inlomacromartemifiam & laurum immitte.Deinde fabdititium medicamentum adhibe, Autartemifiam, aut bulbiumin vinoalbotritumlanzinuolutü fübdat.Hzcad tres dies faciat;& deinde cum viro dormiat, De tau- bes rinoglutino,& quodnam optimum fit,& quomodo adulteretur,fu pra dixi cap.s. Prflantiffimum fit ex auribus | 3e taurorum & genitalibus;nec quicquam cfficacius prodeftam bullis, Plin. Cum melle &aceto eoru illi Au D Us "" disci Edd e^ ! cenna ^ ÁX-x 53 BeQuadrüpedibus 0000 0- r. d Ki , ne: "T : A 2. ccanaiubet S&ibier óminisabolétih aceto liquefactum;addita calce;Plin. Cum aceto illitum itfipetiginé tol- li & fcabiem fi profunda non fuerit; Auicenna.. Aceto remtffum,adie&to fulphure viuo len: igne decoctum, ità vt ad mcllis cralfitudinem perducatursfurc ulod; ficulno dum coquitur agitatum;ac bis'per diemimpofitum, im^ petigines «priis, 1d eft feras,potentiffime fanat, Marcellus. Recentes plagas ferro illatas fanat;]iquefactum &ter- t6 die folutum;Plinius;Cum melle & aceto mifcetur;eaque lotione lendzstolluntur, &uicenna. Membrum gc- aritaletauriin aceto maceratum & illitum fplendidam reddit faciem; Vtícribit Sextus: fit enim hoc modo gluti- num cáàndidandz cuti & fcabiei tólerid idoncum, Medetur dentibus fabrile glutinum in aqua deco&um illi- tumque, & mox paulo detractum; ita vtconfeftim colluantur vitio, in quo deco&i funt cortices mali punici dul- cis,Plinius.Glutinum taurinütribus obolis cü calida aqua bibitur in vetere fanguinis excreatione, Plin. Ad eun dem vfu Martellas Empirieus commesdatglutinum quo chatta glutinatur : hoc enim (inquit) calidum in ra modum forbitionis hauriturivelex aqua calida fanguinem excreantibus datur. Glustaurina àqua calida refolu- rasccellaci ventrisinflationi vtiliter imponitur, Marcellus:Ego magis probo Plinij Ic&tonem;queg liuiüfmodi eft; Infanduntdyíentericis &glutinüum taurinum aqua cálida refolutum :Inflationes auté difcutit vitulinum fimum ii vino decoctum. 36 Nt E. pir " Sequitur vt detaurini fanguinis maleficio,eiusque fignis & antidotis,collatisauthorum locis doceamus. Hie celerrim coitatque durefcit (vtfupra diximus) idco peftifer potu maxime,Plin; Miror atté curaduerbiutm ma- ximé addiderit, quafi ctiam aliter quàm potus lzdere poffet;id quod authorum nemo tradidit, nec ratio indicat. Neq; enim tota fübflantia fua venenofus eft hicfanguis;non magis quàm act fed ex accidenti; cum coagulantuf: quod fitin fanguine priuatim cuf recens bibitur,non aliàs:& netum quidem exemptis fibris,qu zcondeniuios nis caufam habent. Taurinasfanguisrecetsinter venenaeft,exccpta Aegira. Ibienim facerdos Terre vaticina- 20 tura tauri fanguinem bibit;priuiquam defcemdatin fpecus. Tantum potefl lym patbiailla de qpaloquimur;vt ali- «quando religione velloco fiat; Plin. De F'erradea eiusque Graculis Gyraldusfcribit in Opere de dijs c&alibistum- 5yntagmate 15.in T'hemide, Simile quid fupra retulimus, nempe vaticinij caufa defcenfuris in Trephonij antrü bouem placentam dari folitam,eó quodintus raugitus quidam zderentur. Acgira vrbs eltinter Aetolos & Pelo- ponncfiacos,Plinio & Pomponio teflibusieft & Acgirainfula apud Plinium. &oyeee (inquit Stephanus) vrbs eft Achatzab Homero Hyperefia dicta:Philon Ciliciz vrbem facit Aegeiran Midamillum veterem multaquetem- porum fabulofitate inuolutum;Plutarchue in libro 3e fuperftitionefcribit, cótracta ex fomniorum diritate ahi- mizgritudine,cum mali nullum fe promeret alleuamen;táuri fanguine copiofius hauftojcóceffiffe ab hwmanis. uod item Strabo teftatur lib.t. Faurinifangaipis vencnum deprehenderuntin diuina re mortales,cum iugula- tisad facrificium tauris,qui aderant fü perftitiofiores calentem adhuc biberent. INüllus tamen clarius hoc genus 3e mortisquam I hemiftocles fecit: quipoft pulfum e Grecia Xerxen exulà patriajaccepto ab Artaxerxe exercitu; fiue nolens;fiue defperans que illi contra Graecos pollicitus fuerat praflare;in lonix Magnefia decepto cultrario ipfe taurum in facrificio tenens, (fimulato Dianz facro,quam Leucophryn vocant, Catus) exceptum poculo danguinem repente haufit.Hincin HelenaSophocles, &jol |: Aosov equos vwups y Cure, — Kal ux ye Neto và. Uy en dlucdyiuow,. E x Ariftophanes in Equitibus y B&Ame v uio eiua, qtUpetoy này, O' OsyacixAEsE 38 verr (O- atesramp (D. Frequentius quondam taurini fanguinis periculum hocfuit:noftra etate. nulla id afferente religionis occafióney nullumautrariffimum eft; Marcellus Vergilius. 1 hucydidestamen Themiftoclem mortuum modó fcribit, &in Attica clatmhumatum., Taurirecens iugulati fanguis epotusfpiranai difficultatem ftrangulatumque concitat: faucium tonfillarumd; meatus precludit cum neruoram diftentione; lingua rubefcit:dentesinficiuntur: quzdá concreti fanguinis velligiajinter corum commifforas rcftant , Diofcorides. Aegineta omnia Diofcoridis verba 49. ; fuper hoc venenoin fugm codicem transfcripfivariatautem in nonnullisque vt hzcfcribendo obferuaui;bre- uiter annotabo, uec» zvey uU iez upt, Acgineta pfo 9:700 habet eaejo) idque probo;nam ewypcv;id eft fuffoca- tionis mentionem iam prius fecerat. Proinde etiam interpretes recte non fuffocationcm ; fed conunlfionem vel fieruorum diftentionem vcfterunt. Et Nicander (3 Alexipharniacisyvbi de hoc maleficio tra&tat,fic fcribit,O' als «pi eB ovengay Ave. Aon Caryouli aeui oec uuo pusypitv oe a Dp. Floceft,lle vero conuulfionibus vexatus. Subinde humifpuma pollutus palpitat;Pofteriushoc fignum defpuma,quam ore nimirum reddit qui bibit;aliorum nul- luscommeniorat Sed non opus efl quod quis folicixusfit de fignis buius veneni:neque enim italatére potefl, aut cibis potionic üsueimnifceri vtalia quedam veneoa:Euenire ramen poffet vt in ftultis aut infanis hominibus, qui vel fponte veloblatum bibiffenchunefanguineim,aliquis horum fignorum vfus effet. Rurfus vbi in Diofco- -— E riderecte legitur,33ov rec BéGopuauóvo t ld eft cruento coloreinfecti dentes: Acgineta & Aetius perperam habent fs- ja Bro utva vttiufas interpretes quidam ineptiffime reddunt corrofi. Nicandri fcholiafles Ariftotelem citat de fan- guine taurino;hisverbis: O'v Aawdeirel o o ypuo vato mra 490 06 oJ dx Aye piat 7o? acie ot y Vo EY on 3s a TOY TGBOY TÉ vv oov Qoo aper D» y o£ A gASoTÜIME : dj noi) o Dpdwos eire Tto MUrPAcLp TepOUVPTEO 5 WIIVECTV VU TO Q mAcbrOn, Et rur- fus pauló poft; & vase zpoivrov ade un M eatevs i eo Quo, Ego apud A riftotelem &mvov Vocem , quz infirmum fignificat; deraurinofinguine nufquam reperio:fed lib.s. hiftoria anim cap.r9. ifa legimus , aravaverv d|5otod ue A vauaporov 58 oae onov daa TU, (B. ted PO» Gom Quamobrem iu Nicandri etiam fcholialte pro esevermpor , vel WV. aspov. Nel eeAoveocy leges, vel verunque:& fimiliter pro Z«»oswrw eadem vocabulain fuperlatiuo gradu. Hoc ad- miffo,vtneceffe eft; verborum qua ex fcholijs citautmus,hicfenfuserit; Cum cetera venena fepefillant, & la- teant,vt velab inuitis cautisque fumantur.taurinus [nguis eiufmodi cft,vtpote nigerrimus & craffiffimus in to- toían guinis genere, Ariftotcleetiam tefte,vtlatere non poffit; nec nifià volentibus fumi;quibusftultitia aut de- 68 Íperatio hocfaciendum perfuaferit: Quamobremre&e Nicander dixit (i quis hoc venenum biberitaiqpos/ve,id eft fuapteftultitia non fraude & doloaucinfidijs. 'Tranfeoad remedia. Vomituma fanguinis iftiushauftu (mo- nente Diofcoride) vitabimus:fanguinis enimglobi feu grumi;attractuillo in füblime relati , magis gulz incul- cantur.Idem Aetius & Acgineta przcipiunt.Caterum Galenuslib.. de Antidotiscap.42. Aduerfus taurinum. fanguinem epotum,inquit;remedium eftacetum bibere & vomere. Mihiquidem Diofcorides & alij vomitum recte prohibere vidétur. illum fcilicet qualispoftcztera venena moueri folet)nempe ab vfu dulci pinguiumq;, ytoleibydrelei; hydromelitisj&c. Galenus probat;fedafolo aceto, vt quod grimos diffoluat, neque fimplici- tereducat & gule infarciat.Certeà latecoagulato in ventriculo,fimiliter vomitiones vitandas Diofcerides, A e- ginetaj& Aetius przcipiunt,ne hzrensingulzanguflijs coagulatum acad exitum eluctádo fuffocet. Hoc etiam obiteramonucrim;cadem feré omnia qua lacia ventre coagulatum diffohtunt,& que fanguinem fuuin cuiufque 79. in yen^ 4 4 "NI * NS n | | qaum. G. Lb. Lo 09. in ventriculo vel alibi concretum difcutiunt contra fanguinem taurinuim quoque antidoti locum obtinere: * "Statimautem (inquit Diofcorides) exhibendafunt medicamentá;qu& concretum fanguinem difcutiuntaluuni - fubducunt:& rurfus paulo poftaluuni refoluetidam confulit; vt Galenus quoq; 6coiam citato: & Nicanderhoc — verfus Hout ie GAofo10 ovr yi (O eoUortoo oc5006, 1d efL vel etiam exprimas onerati excrementa ventris medicamehto E fcilicet purgante. Nam quod Ícholiaftes illic additi 4o? avxic QAocsbtanquam poeta de cortice fici bic aliquid dicat;idita accipi neque fenfus & coüftructio loci illius admittit, neqs cum alijs fcriptoribus conuenit, Ibidem feholiaffes fcribit; Kavzov Qqi v 34520 id cft poctaá aluum clyftére vacaandam monet. Et Actiji nterpres, Áluus Wi (inquit) pinguibus &lubricisinfuíiseluatur, Ego certelicet clyftécis vfum inter huius veneni remedia non. re- * prehendam;authores tameri nihil de eo pr&cepifle con tenderim. Nam & Nicandri verba commodius de imedi- 10 camento purgante peros fumendo acceperis.& Actijlocusapparetcorruptus. | Dibfcoridcseniti ; à quois fuá ; tranfcriplit;fic habet; Aci g[: «dui uorow xir ayem. cteage ) oie ococo puevoi6 SaridldocQva "ar d Gdyse wor ios (Aegineta me- "" fius, zemtuy 8, duse 31) 1d d Aluum foluere oportet. Nam1js qutferuantur flercorofa & fostida per fedein egeri . €onfueuerunt Ruellius legit xoqe0235 49] $oudy id élt ftercorófa & fluida. Praterca flomachum & venttem hordea- cea farina ex aqua mulfa pertingere ( suaviiaosenyid eft ii cataplafmatis formati redacta fóuere ) oportet, Dio- fcor.Proderit quoque ventrem fubducere;eun demi; lüpinorum fatina & nitro ia oxymelite decoctis contege- re,Galenus:nimirum vt iride flaat,yt folet ab epomphalijs dictis triedicanientis. Forfan & apud Diofcoridem nó xeJlivo Ted S peau N am &ad. aluum ciendam;&'ad grumos diffoluendos quantum lupini hordeo prz- "ftent;medici omnes fciunt. Meminit hüirs veneni etiam Ferdinandus Ponzettus cardinalis;fed nihil adfert egre- gium,vt neque alij recentiores quorum libros in prafentia adiui/Nunc remedia quz particulatim apud authores 30 iuueni ordine literarum fubnectarn,vtintienire & con ferre facilius fit, Acetum perfe prodeftad vomitum cien- dum,vtex Galeno dixi.alij id nequaquam ad vomitum exhibent , fed vel mero velaqua dilutó (pofcam vocant) aliamedicámenta qua fanguinis grümos dilfoltere poffunt;admifcent. Ad lac quoq; coagulaturi acetum per fe bibi Galenus confülit,non tamen ád vomitionem. Amarantus, Actio. Diofcorides hanc herbani heliochryfon vel helichryfon vocat. Quenam vero lizc nobis fit, vel quo nomine liodie dicatur; medici contendurit, Eurycius "Gordus& Leon. Fuchíius putant eandemeetfz qua hodie vulgo ftichas citrina nominatur , in quaego abroconi folia defidero, & potius ágeraton Diofcoridiseffe conijcio.Io. R.ucllius cotulam ion foetidam. Ego Matthzoli " Senenfis fenteritiz magisaccefferim.qui helichryfon apud l'ufcos abüde nafci fcribit,locis incultis, & pratis fic- cioribus;collibus,& arenofis linminumi ripis;altitudine cubiti, folijs abrotoni;per interualla digcftis in caule qué re&im & foliduni habet:vmbellain cacumine aürea,quz vulgaris millcfolij aut eupatorij Mcefuei fpecie. refe- o ratiflores velaridi diutiffime vigent, & feruant colorem;quamobrem initio verisaritequam alij proucniant, vfus ' eorum ad corollas, Hec ex Mattha'oli commetitarijsTtalicé fcriptis.Rara apud nos hzc herba eft,áut nulla: appa- retautem athanafiz vel tanaceti vulgo dictigeneribusadnumeraridam effe, vt etiarh Mefuci eupatorium; quod "Moufpeffuli bezbam D.Mariz vocantiin Italia quidam herbám Iuliam,cótra lumbricos vtetitcs. Omnibüs vna florum fpecies, vmbella: videlicet aurcz,floruiii cory mbi fici, quod pulchre cam Diofcoride facit:& hic cauta efl;quod decerpti etiam longo tempore feruenturinihil enim aut parum fücciamittunt. Omnibus faporacriscü amaritudine quadam:om nibusodor quidam fuus eft;jnon ingratus , & qui vel mofchi aliquid refipere videatur. Quare minimam inhoc genere iuati ux ofchatam nonnulli ap pellant;qu dm ex agro Mefauct oppidi vallis Telli- na,vt vocant,amicus quidam antcannos aliquótad me mifit. lla quam defcribit Matchzolus;aut certe conge- b ner prorfus;Bafilea proximc vrbem locisarenoftsemicat,qua torrens influit. INostanacctum n oftrüti in aliorü ^40 locum non minore cffe&tu;cum ad alia przfianda que deh clich ryfo veteres promittunctum ad fatiguinem vbi-- cung; refoluendum,fubftitaemus.Helichryfi Galenus meminitin amaranto tanturii, vt Actius quoqs: A egineta in Amarantoprimumrex Galenojdeindein Helich:yfo ex Diofcoride;quafi vnam & eandern lierbam effc nefci- ret. Amarantum (inquit Galenus) incidit & attenuat:coma eius cuni vino pota m éfcs detrahit (quod & Plinius fcribit.) Creditur & fanguinis grumosnion in ventzcfolum fzd etiám veficaliquefacerejin quem vfum cuti vi- "nomulfobiberidum eft.In (umuia;fluxiones omnes potum exiccat;fed ftomacho nocet; Helichryfury Diofcori- ' desetiani chryfanthemum & amaraütum vocari [cribit,eo4; fimiulacradeorum cororiari : (quod diftgentitfime feruauit Ptolem&us rex Aegypti; lia.) Virga (inquit) eft ezndida,virens,re&a firma velfolida. . Folia habet cx interualloangufta;abroróno fimilia:comai aurez locisiin orbem:vmbellam circinatam ; qui ficcis veluti co- o mbisconftat (ad folisrepercuffum.a urez lucisiu orben veluti corymbis dependentibus,qui nuhqvani mar- /50 cefcunt;Plin) rádiceni gracilém ( & infuper cicterre, Fheophr.) Nafcitur in afperis & terreütiü alucis zz eoi dga3eew.aquofis conuallbusMarcellus Verg.Pliniusin £rutectis naíci fcribit.) Coma cum vino pota medetur an- .guftijs vrinz,ferpenrium morfibus,coxéndicis doloribüs (lumborum vitiJs, Pliri.) & ruptis. Menfes eadem tra- hit. conerctumq; in gramosin vefica & ventrefariguinem cum miulfo potaabfümit.- Catarrhum etia fitit; trium obolorum pondere ieiunis datain diloca vint: Ibi potione. Mifcetur etiam veftibus,vt integras ab erol ionü noxis tucatur, (Plinius addit;odorenonineleeanti.) Hac Diofcorides. Duritias etia &inflammationes difcutit, Plin; Marcellus Vergilius infüatranflatione virgaiuerbreuem non rccte attribuit, vbi nosin Graco ja eloy AdcUxgy, id. efi virgam albam legimus/I heophraftus certeltb.g.cap 21 tribüitel QV AGUugy n 3 né 2v 5 Antv Qewnpiv,id eft folium candidum;caulem vero tenuem & durum.Pliniuslib.zu,cap.ri. T heophrafti verba (1c reddit, Heliochry- fos florem liabetauro fimilem, foliutii tenacicauliculum quoq; graétlem,fed durum. Hoc coronare fe magis fi & "60 vnguenta fümantur ex anro,quogpyron vocantadgratiam quogi vitz gloriam; pertinere arbitrantur, Hinc patet Pliniumin 'Theophralto neq; caulem neque foltuni AsGxzvid eft album,fed vtrung; Aeilov id eft tete vel gracile IcgiffecTpfe praterea loquendi modusizu e itai Abv 3 eT »id eftcaulem quoque tetiueni ( fic enim potius vertendum,quami caulem vero) aliam quoque partem de qua prius dixerit fi militer tenuem effc oportere adino- net.Graci quidem fzpeniumero e» d:cunt,nonfolum quod craffo opponitur;fed fim pliciter parium; Con- uenitetiam quod Diofcorides ee»id eftanguftum dixit,à l'heophrafto Aerivap pellari.Quodad caulemifi legas in Diofcoride vt vulgata exemplaria habent, Asa» 2opivid eft candidum viridem;abfurdus erit fenfus, nifi quis sot iuoisid eft ex viridi albicantem legi poffc exiftimet;ficut uenoyi opo: dicimus : fed prafliterit cum "Theo- ^7 phrafto & Plinio» legere,quàm denoualectione diuinare. Non probo etiam Rucllirimi qui j463/ov hic ex Diofcoride ramulum transfert,cum virgam aut caulem debuiffetznam T'heophraftus «avAzv babet; Plinius coli- 49 culum. Quanquam lib.zz.cap.z $.quod totum de heliochryfo cft, Plinius etiam fibi diffimilis; ita ME | ! 2 chry fuii F ; - | ? ) 3 DeQuadepel 0— | ' Quadespedilor 200 "T Ed RUPES. os habet cándidos folia fübalbida, &c, Sed nec illud quod reddit » veluti fizcis corymbis depea- VK tr chryfuümrainul didós,roliaiubalb e d Cis c ;dentibus,quanquam alium Plinij locum in hoc imitatus:neq; enimin Gracis dependere eoslegimus: & res ipfa "declàratin tanaceto & fimilibus herbis, vmbellas Íiue corymbos (ambiguntenim feré i nter vtrung;) non pen- dulos fed rectos effe. Reprehendendus eftetiam Theodorus;quiin Theophrafli loco iam citato , pro heliochry- - foaureliam reddens,fic vertit: Aureliafolium habet candidum; fructum tenuem durumd; abfurdiffimus hic er- ror efl que pro caule femen füppoluit.Seminis enim mentionem nullus fcriptorá facit, caulem vero huiufmodi effe,omnpibus coónuenirefatis exantedictisconflat. Venioad viresamaranti: Vtuntur eo ad ferpentium morfus € vino:&ad ambufta cremato & melli mixto; T hrophraft. (Plinius fimpliciter, ambuflis cum melle im ponitur.) iz viresad herby fuperficiem,& comam vellorem maximé pertinent : "Theodorusveroitatranftuliz,vt herba. neanrádix accipienda fit in dubio relinquatur. Tam pro his verbis Diofcoridis, 1c;« ) C xerregisv, id eft hflitetiam zr atarthum vel deftillationemà cápitezab Hermolao redditur, profluuia mulierum fiftere. Legiturfané in manu-- | feriptis quibufdam Grecis codicibus Diófcoridis,vt Marcellus Vergilius obferuauit, non xeeribhvy Ted sy tantüs id eft proftinium:& fic legit etiam Pliniusfed fluxionis vocé ad muliebrern tantumcontraxit;Nam lib 2L.Cap.25; Folra heliochryfi trium obolorum pondere mulierum proftüuia in vino albo fiftere fcribit. Nec aliter forte Ga- lenuslegit fcribens:Kas aratra ilv ccasivaie báo pamrrov Enpowrmor fed melius quàm Plinius;ad. queimuis fluxum. nó mu- liebrem taritum, vim vocabuli extendit. Hoc etiam melius quàm fluxiones vfu eius, nó fimpliciter fifti, vc Plinius & Diofcoridesverbum eye» vfurpans (quod aítringentium potius & obftruentium eft) fed exiccari docet: me- mor fcilicetincidendiattenuandiq; & menfes prouocandi facultatem eife attribuiffe. Acgineta helichryfum ca- tarrhis fubucnire fcribit. Quod fi muliebris profluuià exiccat, de pituitofis przcipué &albis(vtvocant)intelle- . | xerimzea enim & diureticis & menfes cientibus,vt afaro ac imilibusabinitio prafertimr adhibitis multo felicius 2a quam aftringentibus folis curantur. Inter Diofcoridis noi enclaturas,chryfocome ctiam & centaurium minus aimaranti cognófnen habét,& ocimafirim amarantis cognominatur: nibilominustamen & inter fe & ab helio- chryfo diuerfe funt omncs hz plante:vtimprobandus fit Acgiaetz interpres Andernacus, quiamarantum Ae- ginete (quod & Galeni amarantum,& heliochryfos.Diofzoridis eft) centanrium minus interpretatur, de quo tamen Acgiuctaalibi leorfum agit.Plin.214r heliochryfoninter vernos flores commemorat: Sequitur (inquit) . senanthie,melaniori;ex fylueftribus heliochryfos: quemlocum ex Theophrafti hiftoriz plantarum lib. 6. cap.7. tranftulit Eft& alteruti amarariti genus,quod Plin.lib.2:.cap. 8 itadefcribit, Amaranto ion dubiears à natura vincitur (boc eft nullumin veftibusequeformofum purpure fplendorera ars vlla effingere poteft;acinamaran- to natura nobis exhibuit.) Efl autem fpica purpurea verius; quam flesaliquis& ipfe fine odore. Mirumquein eo gaudere decerpi,& letius renafci.Prouenit Augufto menfe. D'urat inautumnum, Alexandrino palma qui de- 36 cerptus afferuatur. Mirumque;poftquam dcfecere cunc flores, madefactus aqua reuiuifcit;& hybernas coronas facit Summa eius natarain nomine efbappellato, quoniam non marcefcat; Hxc Plinius: Cuius poflrema verba, Summa eius naturain nomine efbfic interpretor,quafi medicinz inutilem hüc amarantum dixiffet: necobaliud appetendum, quàm quia & elegans flos ef, & non marcefcit: qua fümma cius laus vel ex nomine deprehenditur. Elutusamaranti (quem Plinij,vel purpureum amarantum;cognominandum céfeo, difcriminis gratia) necalius quifquam veterum;necipfe Pliniusalibi;mentionem facit. Recentiores quidam florem amoris vocant, Germa- hi rere Raelbinyaliqui tamfentfcboen:. Galliialoufiam;quafizelotypam;& nobilesflorcs,& pafleuclours,quod fcrici — villofi parpuram vincatiltali oruelluto,&alij fior di gratíajid eft lorem foxici villofi,& orem coc. De quo pluribusfcriberem,fi quid ad medicinam faceret;etfi iam nimis longe digreffum mevideo. Hoc filtern preter- — cundum non duxi,duplicem in eo Matthzolierrorem effc :primum;quód Actij de amaranto Verba, quz ille ex. 4à Galeno mutustus eft nonintellisitomninoad aureum amarantum , id eft heliochry fuo. pertinere, & tanquam de purpureo accipi debeant, cont&denter afferit: deinde; quód Ruellium & Fuchiumimmerito reprehédit, quód ámaranti potioncá vinofluxusomnesfifli fcripferint, quz quidem non illorum » fcd Galeni verb&funt, vt fupra oftendi- A ecedit tertiusertor,quód Aetium teftem citat lluxiones omneseo prouocari, cumillenon prouocaris fed.contrà ficcari fcripferit, Galenum in hoc fecutüs, Hieronymus Tragusamarantum purpureum Cireeam effe fuipicacar, helichryfüm verolinariz fpeciem quandam quos erroresin prz/fentia ali jsrefellendasrelinquo.Mihi — - fauis fit in vica plantatam multos vatiosque veterum & recentiorum erroresaliud agendoindicaffc. Pergo tan- dem, vt ceeperam,remedia illa ordine alphabeti recenfere , que contrataurinum fan guinemin ventre coagula- tcumaveteribascommeadantur.Braffice («men confert Diofcor. Nicander idem cum accto copiofo propinat. Braffice fylueitrisfementoftum auxiliatur, Plin. Caprifici fruétus (Latini groflos, Greci olynthos vocat) la&eo T Íucco turgentcs,dx pofca.Diofc. Marcellus Vergilius pro olynthis coin locoredditficorü caprificorüm uegroí- ^ Íos;quoniam Gracavox (inquit) vtriufquearborisimmaturum adhuc pomum fignificet , & Diofcorides lib.r. vtriufque lacarqualem babere poteftatem tradiderit. Groffi caprificicit pofca & nitro, Acgineta. Ca rifici erofü aceto dilutz, Galenus;& Nicander:qui groffos caprifici ters; vocat, arboripfa Eee dicicsz hodie ey Vr EXE . ponuütolynthos,vel ramos ficisquod minus placet. Groffi caprifici potz rcliftunt anguini taurino poto,& lacti coagulato, Plinius.Groffi ex fico maxime fylueftri liquore pleni,cum nitro & pofca , Actius. Autfici fuccus co- dem modo, Idem.Autramuli fici triti cum nitro & pofca;Idem. At vero flueftris fici fuccusetiam ficcus come- Itus,cueftieio gramos diffólnit;Idem.Ageregator citat ex Plinij lib.23. eti lignum caprificifamptum prodeffe, cgo coin libro cap.7.vbi de caprifico agit Plinius;ex groffis tantum remediup inuchi Exficilignorum cinereli- — xiuium, Diofc.& Accius.Prodeft autem etiam contra lac coagulatum lixiuij genus quod e qiomvarmaes vocát,Dio- $e Ícoridetefte.interpretes cam vocem relinquunt, quidam luto traie&tur aut vigo factam reddit. Idem fic nomi- Óat Acginera lib..cap.2,& lib.s.cap.57. &alijsmultislocis:& Galenuscirca inem libri ro decom politione me- dicamentorum fecundum locos,/226 a'Aompummne» Yocat.Ttem lib.6. [ecundum genera. & fepe alids Graecis medi- cis hecappellatio in vfu eft-Eftautem nihilaliud quàm lixiuium;qualef gulisin vfu eft.Galenuslib.6. Methodi, Cum nullum medicamentum ad manum haberem;petiui conian ftacten; id eft lixiuium liquidum, vbi vidiffem. pelopceon,id eft figulum egro vicinum.Eadem eft quur "P DILDO fy Aetio lib.12.cap.42. Fizcex Iani Cornarij commentarijsin Galenum decompoffecundum locos. | Egoverónullumlixiuij vfum apud noftros figulos re-- perio:quod fi quem Cornartus nouerat;qualeíd lixiuium effctindicare debuücrat, Sed quorfum effet? ad lutüm-. nelauandum? fruftra nimirum , quod vel prouerbium monet, quo laterem lauare pro inanem fumere operam. dicimus.Melius certe fecerunt, qui vocabulum hoc tanquamignotü praterierunt, &aqüam lixiuam nobis fim- ze ; | | di - pliciter Li] Taur G. HL Lib. [. 2 lor | | noftri vzezd- áfchen:qui combuftisanimalium offibus fit. Audio alicubi pileos om nesiam factos; cuiufcung; coloris fint, tali lixiuio ab eis ablui, Vtuntur co &alij tin&ores;ad certa colorum genera? Noftri praeferunt cinerem illum qui ex fzce vini in maffas coacta cremataq; fit. Hac lixiutj genera quoniam plusactimoniz habent; & diflecantis ablfter- gentisq; facultatisfunt, vulgarilixiuio non folümad la&tisaut fanguinis grumos in ventricilo concretos ;ledad aliosctiam vfus extracorpus,a medicis praeferri debent, vt neruorum vlcera, fcabieni maligenam,&c. Hxc admo: i6 mninomonendaseftmedicinztyro,non temere lixiuium vllum, przfertim veliemens, intra corpus propinan- | ü er ru : contra fangui- nemtaurinumicontra quem & epatis coagulum €x aceto; Plinius. Calaminthz;id eft nepetz arida folia , co-: je rumq; fuccum Diofcorides adüerfuslac coagulatum auxiliari fcribit:quámobrem crediderim in fangüinis tau- iini etiám periculo prodeffe,prafertim cum remedia Cetera pleraque vtrifque eadem fint. Conyzz fcliacum pt- peres Aegineta & Diofc.quibus ctiam lixiutum addit Actius,, In excufo Diofcoride Graco non bene legitut o- lis argue pto Qna... Kénc Baldvioveine cloro xovvcne, Nicander: Ficus,vide füpra Incaprifico. ' Helichryfosin , &maranto pradictus cft.Lafer vel filphij radix ex aceto; Aetius. Laferpitij obolusdemiobolüsue; Galenus, Vide eriam paulo ante in Coagulo.Nitrum pet fe etiam prodeft, Diofcorid. « Nitri oboli duoin vino diffoluti; Gale- ius. Nitrum cumlafere datur; Plinius; H'évzex eibloi abe € "6ps vei óoV oc Evrei 6 Qscioyae 9) aera Gui oc beei(le- get» adsxtisex Scholiaftesid eft fuaui;vel vetere & fubaniaro vino) ote EV arAQudtasar 3m xc jio10 32) Ael, ANicariderzid eft equas portioncs radicis láferis eiusque liquorisadmifceto. Baurach cum aniuden fum ptá; Aui- . &ehna. Spumanitricum aniuden;Serapio Citans Galen umvt Ageregator hábet.Piper apud Nicandrum períe: 49 Diofcorides conyzzfolijsadmifcet Pofca;id cft aquaaceto permixta, vide fuprain Aceto, Petroleum recentioz resquidamlaudantad fanguinis grumos diffoluendos:nec dubito quin ad taurinum quoq; vtilefit; A gathocles EEBEED fanguinem tauri fonchi nigri fuccum demonftrat;Plin. .. Rubifüccus ex aceto; Diofcorides & Áegineta: 'Nicanderrubigermina conteriiubet;nimirum adfuccum quoq; exprim endum: Loniceri tranflatio femina ha Robe iuo fo rtetypographico, "Thymuscum& fanguin em concretum difcutere, & lac coagulatuni gitfoluere przdiceturjin tauri quoq; fanguinerefoluendo non ignauus exiftimaudus eft. | "b | | Uu TadpB- V Bagrisquov, 'atrus armenti dux eft; Pollux.Hinc efi, quod Homerus lib.z.1liados Agamemnonem 49 Grecorum imperat orem tauro comparat: m. * 6s: a eA Qu Bey eLox VaNeTo TOVTOY Tao, 3e Tc [dece uerum (o meme dyooud qns Bera» G» perappofitionem dixit,quafi 9cóc Zio. A ccipitur etiam impro prie;pro quouis bo- &ietum à Latinis, vtfüpradixiin A;tum àGrzcis,vtinhocverfu, Yzzo XU e Quy ilemes Topo: ? ueNiGadys "Tac eGinquit Etymologus,dictus eft quafi zas/«09,à cauda extenfioneivel quafi yaUp«, id eft fuperbus. Egoátor -Chaldaica voceappellatum potiusfupradixi. Italiaà bubus nomen habere exiftimata eft, Grecia enim antiqua (vtfcribit Timaus)tauros vocabat ias: à quorum inültitadine & pulchritudine & foetu vitulorum Italiam. dixerunt. Alij fcripferunt, quod é Sicilia Hercules perfecutus fic eó nobilem taurum; qui diceretur Italus, Varro. EtalibijItalia (inquit) à vitulis dicta eft;vtfcribitPifo. "Tyrrhenorümlingua taurus dicitur Italus: Proptereaab vno ex tauris Geryonis abductisab Hercule;dicta eft Italia: quum propeRhegium enataffet in Siciliam in Eryon |, campum;acreghum Neptuni filij peruaftaflet; Czlius ex Grzeisinterpretibus vt ait. Italia olim armentofiffima .&o fuit;Perottus. Heli taurusexponitur Hefychió& Varino. - Suida alu & sera», nihil quàm eminentior montis pats eft, Kanu Eoivous tauri; Hefychius& Varinus. Tasej/dv, paruus taurus,Suid. Tauras etiam vaccas fleriles no-- — minarifüupralindicauimus. Omnia magna &[violenta Grzci tauri nomine appellant, vnde& s particula inten-: |... dendiapudipfos, (de quamulta fuperius) Euftatbiusin Dionyf. & Stephanusin Taurimontis mentione, naim . sllum quoqueà magnitudinealiquificdi&tum putant. Extat Ioachmi Camerarij in Exercitijs eius Rhetoricis detauro elegans enigma, huiufinodi: Moechus eram regis:fed lignea membra fequebar. Et Cilicii mons fum; fedmonsfumnominefolo. Etvehorincedo,fedinipfisambuloterris, — ^ M M /... Taurorum epitheta; Aeripedes, Ouidius; id eft pedes zrefolidos habentes. M i differuntà fylueflribus; Plin.lib.8. Alacres,Claudian.2.Paneg. |. Acer;Silius lib. 23. Arator, Ouid.t. Faftorum. Bellator, Stat.3. T he- r. baid. Corniger,apud Cicer.de Nat.ex Poeta, & Ovidius 15.Metamor. Eximij przílanti corporetauri, Verg;4s o Georg: InersStat.9 T hebaid, Ingens, Verg.2, Acucid; Macer; Acgls: Nitgns; Aeneid. Toruus; Ouid.3: "UL MEE EEUU HEY vA C. 7l à Mem: 399 3 De Ouadrupedibus b E ; ALS " pP PUE 2 5 : "- : 3 ET , z E] "n " x: 2 : DN au^ NUT V uA :;N Ut LEE Nfctam, Trux;o Metam. Válidus,7.Mctam. Etapud Grecos, qtii swvnieporedoripss dedptis vuNaEr yd UTE eve jy arco aor eApt Gate pot Qe konrmadarus, Pindaro. Y d. aevevzec; Phocylidi-sede(e» xoilnepoc,in Epigr. duCeaudguuoi, Calaber, áploxontpaiy Nergavol. Aloveesegerepols pego Tope eUpULLETQUTTOL, SUE doi E A eiryed ooi, Muxirrad, fBasvoals Ct nove Cav fiperos: quae omia licet ab Oppiano Syris priuatim tribuantur;de o- yhni taurórum genere dici poffünt.Idem táurum Vocat armentl xeeadv weyar iyeuovija. BC artow syeanoyme, Quinti- lianus lib. 8. Sicut iri bis que homonyma dicuntur, vt Taurus animal nefit; an mons;an fi gnum in ccelo, an no- men hóminis,an radix arboris , nifi diftin&tum non intelligitur. Detauro fydere dicaminfrain h. Ephefij pin-- cernasappellare tauros foleba nt; Hefychius;non quoslibet tamen,nect vbiuis,fed in Neptuni tantum feflo,vt re- pecenaus infra. Eftauis qux boum mugitusimitetur in Árelatenfi agro taurusappellata ; alioquin paruà ,Plinius. "Taurivocantur fcarabet cerreftres ricino fiihiles;jnómen córnicula dedere:alij padiculos terre vocant; Plin. TaU-. eG» pars cft membri; & pró ipfo membro perfynecdochen acci pividetur. Taurum & orrhon,vt cribit &mmo- fius, Grzci eam vocant partem qux tefticulosinteriacet,quam im auibus orrhopygion vocánt. O'&Q-(malim 2j- g G- per duplex .) locus eft fecundum nates, op rovc yAsvvs, quem aliqui taurum vocant, vt fcripfit Herennius Philo, Varii. 1253 ja p 2]gi reoio os 270 7) F x00n ADV ae & dexidukrs uo àyoywou Ca uduoy mrucipov és T d aeo Aiov avri juiov, aC Ava Bvopeat ero ye Teac. Gg-Pollux. Qux etus Verbaita intelligó, vt taurus eifit locus ille qui inter 16 ánum &fcrotum interiacet, linea autem media que fub coleeft ; acinde per fcrótum & taurum füturz inflar ex- tenditur adanum víqs;tramis & órrhos & pcrinzon appelletur,nempein homine. Inauibusenim alia ratio cft; quanquam in ijs quoq; locusiuter tefticulos medius,vel potiusfinislociilliuseminétiororrhos nominetur. Sic igitur taurus àczteris tribus nomiribusdiffert; qui tamen aliqui cütauró confundunt. Aliqui aX Avgoi per efcri- buntaliqui iti mafculitio;alij in neutro genere proferunt.In Gloffis Galeni hec verbálegimus;Iee;va same to.Eft. «X autem lacus (inquit) inter fcrotum & anutii vbi veficecollum fitum cft. Ezpaulo pofl; ttiene (inquit) Hippo- 20 rrates Vocat ?&€4isov in libro áutem de hzmorrhoidibus & fiftulis;anum fic appellare videtur. Hefychius £av exponit s&»to& pudendum,a 9 Jo) atpatrscdy Tte4 O- pudendum, Suidas. Iee/vau9»; pudendum;penis, Ícro- £am,fcilicettáurüs, Varinus. Mou 3 C ps8 09 Gyrmisy mm EA VE (Dt npoo 7) yam moiLo vomoyAw ris, Ariftor. lib.r. hift. anim. Theodorus fic tránsfert,Pars interior femoris & nátis communis;coles:excertor fubnatale. Sed colisin hac fieniBcatione vocabulum fi&tum ab eo reor;ego interfeminium potius appellárim.Teguur Suida anus ef; ceteris ipfum aniforamen;v 7e/j4o d Vyacin Hefychio corrupta vox eft sua pro verae oi jm Xon $ «v8 (lego vows )pt- xei Évexiis & Biuvavs aoo Ad eft, Alij vero tramin exponurit partem ab ano víqs adinitium balani;id eft glandis: fic vocatur extremà vetetri pars. Accufatiuus vez;du per y in Hefychio & Etymologo perperam fcribitur, cá de- beret periota.Poflremo zezus fccundá aliquosinterpretatut 2 ij: ( quam vocem cü acutoin penultima femper. fcribere malim,ad 4ipovid eft eri differentiam quod vltima acuit) svrepoy,rilezilov, Hefychius. T9 9,5 mp soni sir Gv das dvi paeon dog. lu dva, Ety mologus. Hsc verba nonintelligens quidam;in Lexico Grzco- latino; Taurum Achaix locum ridicule interpretatur,cum hon «arc ^t^ olov Med camo vo27 «ov legendum fit. Vide ' Ofjgo» & deinicepsapud Varinum. Redeoadtaurum;id eft penem vel interfeminium;ab ho€ cexvoer» vox pro. &alta & virgineapud Trágicos config eft; Pollux. O'ixab dvawearm Jra£o ? Bio, Suidas. Eft aute Aciftophanis ver- fusin Lyfiftrata.Siguificanit eo(inqWit Erafimusin prottérbio, Abijt & raurusin fyluam ) vitam ceelibem fosmi- hze,ncgligentis taurum;id eft maritum.Sic & Horauus;pereat malequazte Lesbia quirenti taurum,monf[trauit - $nertem.Quodautem Erafmusimpudicam tauri fignificationem omittitmodeflia caufa magis quàm per igno- rantiam feciffe videtur.Eodem fenfu.fed alia tationcyrawpoi yel ormrowoi potius Ariftoteli dicuntur Pyrrhice iu- uencz, Theodorus fetáurastransfert, qua annis aliquot Venere intactz fcruabantur, vt incrementum ainpliter caperent. A. tàuro videtur etiam verburn roupoty form ari; vr de& mulier &ravpomsque viro coniuncta rion fuerit, tanquam iuuenca taurum non experta, Varinus. Hippobinum Graci quida yocantillum,qui meretricio amore debacchetur:aut quiinexplebiliter Venerea confíc&eturquem Latinorum nonnulli etiam laftaurum dicüt, fed. - Graceétamen vtex Athengoliquev. INá eo verbo Pompeius Leneusnobiliffimo hiftorico,velut nzuum inuffit. Id vero fignareho minélibidinis validz,in libre degrammaticis & rhetoribusauétor Suetenius eft. Cutufmods narratur Proculusinter minufculos Romanorum tyrannos. Vocabuli ratio hzc,quia Grecorum linguaac (At- tice, Etymologus) diCtionesintendit:taurus vero eft pudendorum pars,ficuti adnotatum à Galeno fcimus, nec nónà Quintiliano Eam fub ofcheo pofitam Euftathius interpretatur. Alij laftaurü dici putant quaft Aeeiraugor, quód'hif idofit padendo;vtidem Eultathtus aftruit, (& Varinus.) Nálaftaurocaccabum apud Chryfippumin . j» libro a4x2A09 € 13ovgclegimus effz delicatioris edulij genus (4s à d xewondtns aoo Honc a spyortpaz, Suid as) vti eftapud Athenzum,vt quod fietibidinis iücentiuum. Laftarnos quidam ( Hefychius) malunt fcribere,vtfint oi «o€4 àppày dgurés C arópvor TtVés ivre, Caelius. Ed mc 6» mi; E icy eis aa aoois Adsewp (Qe! d- qEUavv oU TUI TTE T E "Bacinias iras Suidas ex authore innominato. Apud Etymologum & Varinum lego etiam; Aotrawp «y To Eo TY. diat Ao*ycl 93 r1 Auria T. doom Vilis qu&dam veflis,videtur autem ea vox à Latinorum acerna interpolata, Ad eas sipau; Flefychiusé Taxpovinfüper arasdegosl) exponit Hefychius,& muliebre pudendum. Taveuervrodgov zi moY, Varitius. Aavraugovud C oe acuptudi Qd eftauda&er & (uperbealiquid dicésaut faciens; Varinus & Helychius. Phanodeníus hordeum fcribitappellari suoposquoniam cornutum (it; Fefychius; Ariflas forfitan quibus hordei Ípica armatur,cornua aliquis dixerit. l'aurion eftinter lychnidis coronari nomenclaturasapu d Diofcoridem,. Detora herbavulgó diGaapud Italos,quam Diofcorides orobanchen vocat:fuüpra differuiin Boue cap.3. Eft& alteratora; vulgo dicta, prima fcilicec aconiti fpecies,de qua in lupo dicemus. Hocfaltemin prefentia monendü le&orem duxi,lychnidi & àconito non folum nominacommunia effeicum illa taurion;hoctora vel taura voce- tur:fed ctiam effe&us,vtrauis enim admota (corpiones torpefcere Diofcorides tradit.& licet aliud nihil eiscom- muneexiftimem;ad philologiam tamen hzecnon taceri pertinebat, Taurus apocathemenes Magis;lychnis fyl- 49 6e ueftris eft; Diofcorides. Eft &alia taura;de qua Hermolai Barbari verba hzc funt:Sunt qui oxyn putét cffe quam vulgustauram & triada;hoc eft trinitatem;& fphragida;hec eft igillum Salomonisappellauit: oliotriplici, aut yno petiusin terna difpofito; radice capillamentis multiplici:lore cum maculis quibufdam candidis cceruleo. Aflringit;ad ftomachum diffolütum & enterocelasin cibo datur, Hermolaus Barb. De nauigijs tauri nomine, infra dicam inb. A maiore pecore nomina habemus; Eqüitius, Taurus & cognomina,Statili] l'auri,Pomponij. Vituli; Varro. Troglodytz pecorum rlomina filijsind unt, vttauriarictis,ouis,quódabijs vt à parentibus alun- ms rur, Promptuarium, laurusille qui Europam Phoeniffára rapuit, Cretz rex fuit,& Gortynam condidit. "Tauri 78 hif | | E / cuiufdam — Tauub. Hl. Le. T, n Caiufdum quaftoris ad Atmeniá miffi, meminit Ámmianus Marcellin us lib.r4- Taurus medicus celebrisin Creta faig&alij quidam hoc nomin e, Vatinus. Taurus Beiy uus philofophus Platonicus, vixitfub Antonino Pio. &c. Suidas.De Fauroillo ex quo Mtgotaurus natus tercur, dixi faprain Boue cum Paliphae.. l'aurofthenes proprii / vii nomen elbde quo Acltanüsin Varjjslib.g. cap. laureas nomen proprium; Suidas.nee plura. TaurezTu- bcllij Campani viri fneniorandafortitudine hiftociaay deferibit Liuius lib. de bello Punico. Videin Onomafli- "tonollró, Taurifcum feuum tyranaum qut Galliasinfeftabar, Herculem Amphitryonis filtum occidiffe aiunt Galli, Ammiartus Marcellinus liburs. T'aurici Cyziceni (culptoris meminic Plinius lib.34. cap.2. Taurifcus pin- xit Difcobolum,Clytemn:ftram,Panifcum;Polynicen regnum repetentem,& Capanea, Id£lib.35. cap ti, Her- -nerotes l'aurifcijnon cxlatorisillius,fed Tralliantjinter monumenta fua fpectari voluit Pollio Afinius,ldé 6.s. 19 'Tauritesquidam vir vobultus fuit; vndc apud Phileterum quidam de viribus fuis gloriansyinquit;, 3 aves 4 — quis qüvoig vaspcaxo,lenarius eft.Seuero Alexandro im peráre, l'aurinusanguftus ebay ust acA e NT opa poxcoo proparoxytonum,à tauro occifas:paroxy conum autem i$qui occidit, Ammontus& Cyrillus. De aurea id eft Ícutica alibi dixi.Eutroptus autoreit »uperbum Tarquiniü excogitatle primum vincala;taureas, fufles;&c. Et fcriunt mollestaurea terga manus;id eit tym pana.O uidtasIb.a. Pall. dixit autem taurea pro taurina, id efE ex - corio taurino. Vergilius lib. i. Aencid, l'aucino quantum poflent circu ndare tergo. Lucanuslib. r. T'auriferis vbi f; Lacaiacampis Explicat-Toruus à tauro dicitur, afpectu feucrus & terribilis, Toruitas, vt Pompeio placet, uafi tautorum acerbitas dicitur.Eft autem totuus proprium bouis epitheton., Trux etiam quafi taurux di&tus exiftimatur,id cft ferox;crudelis:vnde trucitas truculentus,& trucido verbum,Perottus. | - (v b. Teugiuop toy Fioratius Aufidumtauriformem dixitzExprimebanturautéa prifcis fluuiorü imagines bucra- 50 nbidcftboum capitibus, vel taurina forma, & cornuti, vt fuprain Boue dixi. Fluuij cut taurocrani, id efl rautinis - capitibus ingerentar,quatuor fere caufas afferunt:vná;quàd vbi fein mare exonerantremugiüt: Homerus, To/s B Gusohs I eouCe poti Go (ore nip Galteriquod boum inftar fülcant p ER Ícinduntq; tellurem: tertiam, quoniz xafcua circa ripas effc folent:poftremó;quonià curuis am bagibus cornua imitantur ,.Varinus, Taurus,vtidé ha- ber, Alpheo fluuio immolabatar yt Neptuno quoq;.Jn vniucrfum enim taurusamniü naturz conuenit cü aliás, tü quia violentü eft animal;& cornibus terra reijeit. laurorü [pecie fimulachra flaminü& id eft, cü cornibus for- mantur;quód fünt atrocia, vt tauri. Fettus. Esd[enva aoo voie (fic habent impreffi codices, Czlius reddit in Libya) Ayuda xeatl C TE0/y01,05 eixaleeer ire ruo ov lud vay & 'Fatopagsa vb E Vgariu aizdyans Pollux I.9. Europen qui rapuit Tautusapud Lycoparoné, nó aliud fuerit quàm soupduap por sima tun. Nils id eft tauri forma prz(igne na- . uisi, Cxlius & Varinus.N ominabanturauténaues nominibus illorü qua prztendebátin(ign:á: & maximé ve- 3o rilimile eftscentauri pi(trimá;; 8 cunda id genus,cararione dicta prolata; à Vergilio in q «into, Bayfius.Hac de. £ecopiofius fcribit Nic.Erythrzusin Indice fuo Vergiliano in Scylla/l'aurocercurisnaues flauiatiles, Suidas. Eft auté cer 'ürus,genus nauis breuioris,lembus;vide Bayfium. Elephán tes nafcücur,vt Iphicratcs Ícribit, apud He- - fperios d notas dal rhiges vocantur,forma tauris perfimiles,vita veró magnitudine & pugnádi viribus ele- phautesr eferüt; Strabo. Taupehis pellis tauri, Varin us:& galea ex pelletaurina, Hefychius. In vulgaribus Lexicis legitur veupsouytegmina cx taurino pelle:quibus caput & ceruix obuol uuntur. A TRÀ TaMpo d XL) o Mu» SU see aus; Homerus. Sanguinem taurinü Grzci dicüt-swvpeiv eiua Magi marrubiii tauri fanguiné vocant, Diofcor, - Alexaidriequi buccphalan vacarítt ieab afpe&tu toruo. fiueab in(igni rautini capitisarmo impref, Plinius. .. Ad Cadaram rubri maris peninfulam exeunt pecori fimiles bellua in terram, paftzd; radices fruticti remeant: & quadam equoríi,afinorü,taurorü capitibus,qua depafcuntur fata;Plin. Taupe d diss Qaia roaetos to Dg T md 49 yos, Hefychius;videturaute locuscorru ptus. Kopavg- taurus 258onsemzy yt xopovi(G- bos cu icornuafüntlunata Ca. dius, Varinus,& Hefychius. l'auroceros tr ibulus cognominatur apud Diofcoridem.Kepszios,yawe/ans fuperbi, per tranílationem 3ero vile ireuv ay ru povsld. eft à tauris qui ferociores & elata ceruice fu nt, Helych.raves D e. - VY s » gi Atavrot Juntos Muaiets yam es € dAuwm Qe Cveomeouum D» eie , Antipater Antholog. lib, 1.fcét. I. To. T2etzcs Chiliads 1r. cap 393. genustaurorü Scythicorum p45 vocari fcribit, & facynvQ-; exponit vow- poxAuQis, | "d : ^ r aci d Pis : Rr. NS » n j B P Ja Fel | is - "e. Nicanderin Theriacis de percuffo à dipfade; A'vmloy ji remet mp roma vesc XaYov, jubeesmy | dilzerae muráv. ade (Q» zewypu AO» & ze] uonQ- apud Varinü,taurus vehementem edens mugitü:apud eundem, ie- uv G- legitur vox (vt mihi videtur) corrupta. Tauoerr Qi Suid.rav00Qvyjsi, qui vocem taurinz fimilem zdát, — WMarintsEpvyay qw: » 9». taurüs mugiens cá mactatur,vel fanguiné eructans diffi &to iugnlo: Homerus, H'sv ac | $9. Pr xwda xc. Varinus,Aenbi dL: ovdi Qavav Atzovve avtoraimay E heocritusId.32.de tauris. erm ani de vche- ^ — mentillabouisauttauri per dolorem veliracundiam emiffa voce,dicüt rz/en. Quales Hune | d | ugitcüfaucius | aram Taurüss&incertam exculfit ceruiec fecurím, Vergilius.Idem lib.r2. Aeneidos: Mugitus veluticü prima in pixliataurus. Terrificosciet: (atq; irafciin cornua tentat, Arborisobnixustrunco;ventosq; laceffit. Ictibus 8c fparfaad pugnam proluditarena) Inclu fa parenthefi leguntur etialib.a. Georgicorum vtfupra citauimus, eadé pror(usnifi quod protentat illic difcit habetur. Dente lupus,cornu taurus petit; ynde,nifi intus Monflratà, Ho- - tius ferm. Y. Tavezd» vaccarí eft cü tauros appetüt; quafi taurire dicas:(icut «aedi Sid eft fubare,cü fcropha libidi- ne pruriuntócapros defiderant:vtraq; enim hac verbade fceminis tantü dicuntur,non ctiam maribus vtquidam putauerünt. A*naavyeooa dicu ntur tauri y aAemámumi CY xul) uovetorresid eft ferociores & validio res,qui ctiam, -£obore fuo freti folitarij pafcuntur, Varinus. wapatew eft contemnere : inde nomen quód &yéAlv,, id eft gre- /6o gem & gregatim paíci afpernentur, Hi etiam emuayeami ( malim em May Eust per v) apud Varinum dis - cuntur, Krag Bspon yos coups wjirev impar Na, Casterum cur tauri à riualibus certamine vici, grege defer- - tofolitarjj pafcantur, vt copiofe profccuti fumus füpra capite tertio, aliam rationem habet, neque recte quis. ET | dllos dmoeév dixerit : nequecnim yelvirium fiducia , vel gregis & vaccarum contemptu , fed metu. & do- "loreid ciunt. Ariflotelcs etiam fcribit tauros cum ipfi interfe tantum abfque vaccis pafcuntür , rp Adi dici: quam vocem Gara coarmentari reddit,eontrario plané: enfu , vt recte obferuauit Erafmus: dear- mentarienim potius vel abarmentari vertendum erat : & fic fotíitanille vertit , peruerterunt autem librarij. "Theocritusin Bubulcis, X'«i id upon Baguorres € 6» QUINT mNarpivr O'vNa rien Gyms : Kane fucum Vari- nusexplicansin Ano. negationem omittit, qua ED oncmipx verbi fen(useuadet.. Erpfmus rion. .. feCte omae oy fcribit vocem proparoxytonam & per omicron ; aput enim perocum acuto p A EE .. o Ícribidebet, Deceptus videturinde quód apud $ uidam qzpoyas legit;qui genitiuus ab vtrouis nominatiuo for- | . c " | ips A4 mary 104 De Quadrupedious maripoteft. "Taurus quigrege vaccarum fpreto & reliéto fcórfim páfcicurym fyfuam abijffe dicitur: id quod i prouerbium etiam ceffit; pracfertim apud Grzcos. Theocritus in l'hconycho, AT G- lli Acero me, (Ca ECT ay Ac: quzritur auté his verbisamansquidani feiam pridem ab amica relictum, plarimum(; effe temporis quo illa alijs amoribusindulgeat;/nequeomnino curct ad priftinam redire confuetudinem:; Licebitetiam ad alios di- ueríos vfus proucrbium trahere;vtfi quis amicós priftinos,aut folita ftudia deferat: autà conuictu hominum abe« horrensfecum viuat.Scholiaquz ferunturin Theocritum;prouerbium interpretantur de his, quiabeffent nom rcuerfuri-T'aurus enim fi femel aufugeritin fyluám,;capi non poteft. Vnde non incoricinne quisdixetit maritum diutiusab vxore fecubantem ezisae^c; Tantum Erafmus, Bosinitor,taurus eft procreationi referuatus.Pafci- te vtante boues püeri;fübmittite tauros, Vergilius Aegl.z. Submittere pro fübftituere accipit Palladius, & lufti- nianusinftitutionum lib.2.de Rerum diuifioneSed fi gregis,inquit,vfumfru&tum quis habeat, inlocum demor-. 16 tuoruri capitum ex foetu fructuarius fümmittere debet, vt & Iuliano vifum eft:& in vinearum demortuarum vel arborum locum;alias debet fübftituere: Megafthenesfcribit in India ferpentes in tantam magnitudinem adole- fceresytfolidos hauriant ceruos tauros;, Plinius. T | d.& e. Odientis fignum eftlimis oculisafpicere & taurineyravesbor,vt inquit Plato:de qua vóce mox plura in- ter prouerbia. Qüibus frons eft corrugataac veliti nubila (euvipsc)peruicaces (. avlx3ec) ac duri iudicabuntur, X taürino fórma,Ariflotclesin phyfiogn.vtin Latino rcctelegitur in grzco defideratur. Taurum color rubicun- dus excitat,vrfosleonesq; mappa proritat, Seneca lib.3.de ira. Rubram veflem.non ferunt qui ad boues acce- dunt;&ci quód ciufmodi colore eos conftat efferari; Gyllius ex Plutarcho, quitámen1n libro de Alexandrifortu- na,& rurfusin connubij przceptistauros,non fimpliciter boues)hoc colóreirritárifcribit. ^ Martialis in libro fpe&aculorum derhinocerote, Quantus eratcornu cui pilatauruserat. Vefles vetüftate dilabentes ac laceras 2€ (inquit Czlius) Ariftophanes lacidas vocauit:Latini id geius pilares dicere veftes poffent. Quod Martialis figni- ficat; quum Epigrammatum lib.2.detogafua,quam pertritam cotifciffamq; intelligi volebat;itafcribit: At me, quz paífa eft furtofi córnuatauri, Nolueritdiciquam pilaprimafuüam. ^ Erant fiquidem , vt Sextus Pompeius Ícribit;pilz viriles effigiesatque item muliebres exlana,que compitalibüs fufpendebanturin compitis,quód effe deorum inferorum putarent,quos vocantlartessquibus tot pilz,quotcapitaliberorum,feruorum,mulicrum cir- ca compitá habitabarcponebantur:vteffent 1js pilis & fimulacris contenti,viuisd; parcerent. Hifce vero imagi- nibus nullius omnino pretij veftes cireumponebantur. Proin de parriofos etiam quandoque Martialis pilas vo- cat, vt Epigrammatum decimoin Laurum:. Sed qui primus eratlufor,dum floruit ztàs, Nunc poftquam defije ludere;prima pila eft. Ab hac pilarum fimilitudine;vtícribit Martialis interpres, veftes quz in fpectaculo tauris obijéerenturirritandis,pilz funt uncupatz:quódà tauris peterentur,tanquam effigics hominum. Velinqüi& 3e pil diccbantur,quód in globum & luforiz pila fpeciem conuolutziactabantur: Quanquam rudis antiquitas;vt Pzxdianusauctor eft;/homineséflramineformaret ad eum vfum. Poftea;jinquit,luxus in tantum auctus eft; v£ ve- ftes ctiam purpurez obijcerentur. Quod duodecimo Metamorphofeon fignificaffe Ouidius quoque videturs quum itacatiit, Haud fecus exarfit,quam Circotaurusáperto; Cum fua terribili petit irritamina corüus Phoe- niceas veftes;clufad; vultierafentit. Sed quodille perluxum inftitutumait vt phosnicez obijcerentut iid minüs vetitate connititurziiam ex natura ferum obortaconfuetudo eft : Quam &iureconfultus Vlpianus Digeflis de furtisnon ignoraffe videtur, vbiait:Cum eo qui pannum rubrum ofteridit;fupgauitd; pecus,vt in furesincideret, furtiactiocil. Hoc&in Inflitutionibus relatum inuentes Deobligationibus quz ex delicto nafcuntur, Hacte- nus Czlius. Martiálisinlibrofpectaculorum, derhinocerote fcribens; Nanq; grauem gemin ocornufic extu- lit vrfum la&atvtimpofitastaurusinaftw pilas: Et mox de Carpophoroquiceruum & leonem infpe&aculo 4o telis confecerat,llletulitgeminos facili ceruiceiuuencos Ideni ibidem,Qui modo per totani flammis flimulatus arenam,Suftulerat raptas taurusin aftra pilas; Occubuit tandé cortutoardore petitus;Düm facilem tolli fic Ele- phantaputat, Extatineodem libro Epigrammain Domtitianum,quem Alciden vocat: Qui cum futurü coelum & immortalitatem fibi velletreprafentare; tauro infidens füperiores fcenz partes in fpeciem coeli confeétas pe- tijtamulatione Herculis,cuius nomen etiam fibi indiderat nam Alcidesappellabatur. Quitaurum ex Creta im. Atticam ducens eius dorfoinfediffe fertur, Domitius. Ornithóaisoftium debet effe humile & anguftii, & poti(- fimum ciusgenctis,quod cochleamappellant,vt folet effein cauea, in qua tauri pugnare folent, Varro. "Theffa- - lorum gentis inaentum eftequoiuxta quadrupedante cornuintorta ceruice tauros necare : primusid fpectacu- ]um dedit Romx Ca far di&ator;Plinius. Tauruscaprifico alligatus mianfücfcit; Taurus fylucftris quietus fit &c mitigatur ad &cum alligatus,Zeroaftin Geop. Keegmoscic veliieocAxeis vel esouawo), qui tauroscornibus trahüt, $& Varinus & Hefychius. Kad wspgAicsic stvas cid pos eidov yo, Authorinnominatus. Suprainter epitheta tauri xegeua.- xeizid eft cornibusrobüfti,ex Oppiano poluimus. Kegsaxbc, etiam exponitur qui cornibus trahitaratrum : taurus nimirum,id eft bosrobuflus.Sic item vocant wseeuZov A vd eft futiem antennarum (funes opiferos Latini di-. cunt) Hefychiussidem Apollinis eogaomen efl, Varinus. zzi dé enu» fpieassredoci 3 pueouemiv: hic tauri no- men pro quouis boue ponitur,vtfupraetiam monui. Vcterestaurorum cornibus pro poculis vlifunt, vtin bo uefupradixiinH.e. — Tae Ácutum vocatur; àluperficie quz taureo tergoreoperitur, pcrfynecdochen; Vari- nus. Supra quoque ficappellari diximus galeam ex corio taurino: EET. c £. Milofolusabfumpüttaurum quadrimum,quem per ftadium retento fpiritu portauerat. Itém "T heagenes folustaurum vorauit, T extor. Taurum deuorauit Hercules contendens cü Leprzo:ite Thafius; Milo, l'itormus. g. Annibalem aliqui (vt Liuius veneno haufto fe peremiffe dicunt, ali] Midz: & T hemiftoclis exemplo tauri 6$ cruore poto:alij fuffocatü àferuo id facereiuffo, Plutarchusin T. Quintio Flaminio.T hemifloclestaurifangui- — necalidoepoto moritur; vide Suidamin Themiftocle.Pfammenitus Ácgyptiorum rcx cüm ad defectionem Ae- gyptios induxiffct;captus efl: ac deindeà Cambyfe conuictus,epoto cruoretaurino confefitm expirauit, Here- dotuslih.s. Midas tauri cruorepotoad verfuram faciendam abi]; Strabo. — EVI 2h DA i - pb. Afphaltiteslacus animalnó habet,nihilin eoimmergi potefl:tauri etiam camelid; impuneibi fluitant;So- linus. Alciati Emblema Avéys 44) xxtzeyad picturam bubulci taurum iuxta vaccas vinctum tenentis huiufmodi eft: Eatolerandahominitriflisfortuna ferendo efl; Et nimirum felix fzpe timenda fuit. Suftine (Epictetus di- cebat) &abftine.oportet Multa pati, illicitis absQue tenere manus. — Sic ducis imperium vinctus fert poplite taurus Íundextto:ficfecontinetàgrauidis. Lactantius 4. Theb. comment. Hetrufcos confirmare ait, nym- pham quz cum nupta fuiffet; predicaffe, maximi Dei nomen exaudire hominem per natura fragilitatem pollu- 78 ] | | tionemq; í 4 eros es. | 2 ; T E rac Eu um X 1 u3aoz nonemqQue fásnon effc: quod vt documentisaffereret , confpe&ucxterorum ad aurem Dei tomen nominaffe quem illico yt dementia correptum,& nimioturbine coactum exanimaffe,& reliqua.D'e T'itormo buffequa Ae- - toloferunt,quód flansin armento ferociffimi omnium maximiq; taüri pede corre pto,furentem ac inde fe prori- percadnitentem früftra,retinuerit conflantiffime:ac infüper.manualtera pratereuntis forte tauri alterius pedem - apprehenderit audaciffime;ac compreflcrit ferociter. ld cum intueretur Milo Crotoniates, in coelum manibus fublatis,exclamaffe fertur.O Iupiter, an alterum profeminafti nobis Herculem hunc ? Hinc prouerbij demanaf- fe primordia memorant, Hic.alter Hercules, Czxlius.Polydamas Herculiszm ulator leonem in Olympo inermis confecitiidem boum ingreffus armentum;inibi taurum magnitudinein fignemae przcipue ferum «confpicatus, ex poftertoribusalterum arripuit pedem;retinensd; pertinaciffimé,ferocientem, acim petu przrabido profilien- 19 tem non dimifit prius,quàm indignabundusacfurens,tandéin Polydamantts manu chelam,id cft vngulam reli- « qait, Czlius.Milo quum quotidie vitulum geftaret,eundeim taurum fact um citra negotium geflaffe dicitur. Se- leucus Nicanor aurum fylueftrem qui facrificádus cuaferat cud AAezed o Tà Maso dicitur cornibus appre- hentum tenuiffe & fuperaffe;acideo eius fimulachroin capite cornua apponunt Suidas, De Apidetauro,& Mi- | notauro;& táuro Minois (quem. & Marathonium vocant;ex quonatü ferunt Minotaurum, vide pl urain Ono- mafticonoílroin Marathone,& ibidem in Herculenono labore eius: & Leonicenüin Varijs 2.27. & Paufaniam in Atticis &c,) & encotauro Perilli quem Phalaridi donauit; fuprain Boueegimus;- Taurus Europzraptor rex . Crete Gortynem condidit, Euftathius. Delouetautoraptore Europzlege Oaidium lib.2,Metamorphof. Nos iam priusoltendimus taurum iftum ab eruditis nauem taurina forma infi gnemexponi, . Idem.hic taurus quod . Europam incolumétranfuexerit in Cretam, inter aftracon fitutus fertur, Eu ripidetefte: de quo pluraapud Hy . 39 ginium &aflrologoslege:alij hoc fignum effigiem Iouisin vaccam mutatz effe malunt,vide Varinü. Vcrfusiftos Vergilij ex primo Georgicorum; .Candidus auratisaperitcum.cornibusannum : Taurus,&aduetfo cedens ca- . nisocciditaftro, Macrobius exponit lib L.cap 18 in Somnium Scipionis. Tauri fydus Veneri confecratum,Ibi- dem rar ErSaturnaliorum cap.12.Cum primumfignum aries (inqait) Marti aflignatus fi fequens mox Vene- remyid efttaurus accepit:& rurfus eiufdem libri cap.2r. Taurum ad folem referri, multipliciratione Aegyptius exitus oftendit; &c. vt fupra in Apidis bouis hiftoria récitauimus. Medea apud Ouidium Metamor.lib;. iugu- Varo Pelia pennatis ferpentibus per aerein fuper diuerfaloca inuehitur, & interaliafuper Cycneia tem pe Quz fubitus celebtauitolor:inam Phylliusillic: Im perio pueri volucresQ;, ferum; leonem "Tradiderat domitos:tau- rumquoq; vincereiuffus. Vicerat: & iricto toties iratusamori, Przmia pofcenti tautum fa premancgauit. Ille indignatus cupies dare:dixit:& alto. Defiluit faxo cuncti ceciditfe putabant: Factus olor niueis pendebatin aere pennis. Arnobiuslib.s.de Cerere loue delufain tauri forma : Parit, inquit, menlíem poft feptimum, luculenti 'iliam corporis,quam ztas mortalium confequens,modo Liberam,modo Proferpinam nüncupauit. Quam cum. uerueceus lupiter bene validam,floridam & fucci effe conf piceret plenioris,&e, mox fübdit;In draconis terri- - bile m formam migrat;ingentibus fpiris pauefactam colligat vireinem;& füb obtétu fero molliff. ludit atq; adus . latur amplexibus:lit vt & ipfa defemine fortiff.com pleatur louis:fed non eadem conditione qua mater.Nam illa filiam reddiditiineamentis defcriptam fuis:at ex pa rtu virginis tauri fpeciefufalouialismon uméta pellaciz. Au- corem aliquis defiderabitrei;tumillum citabimus Tarentin um, notumq; fenarium, quem antiquitas canit, di- cens; Taurus draconem genuit, & taurum draco. Ipfa nouiffime facra;& ritusinitiationis ipfius.quibus Sebadijs nomen efiteflimonio effe poterát veritati. Inquibusaureus coluber in finü demittitur confecratis , & eximitur . rürfusab inferioribus partibusatq; imis; Hzc quidé eru dité Arno bius Porro & Eufe biü audiamus deeadé relo- E- quenté;Ceres,inquit;Perfephonen peperit educatur puella.«zey fcilicet(Pherephatten nonnulliappeliat)cui Ju» piter, qui genuio draco factus coni ungitur, Vnde in Sabaziorü myl[terijs draco in fpiram inuolutus, ip facrificijs, ad factorü memortam immó veroin teftimoniü tante turpitudinis,vtfic dixerim, adhibetur. Peperit& Phere-. .- phatte tauriformem fili; vnde poete quoq; nonnulli taurü laudant.draconis patré;& draconé rur(ustauri patre; Ecin monté arcana hzc facta ducentes, paftoralem (timulü celebrant: paftoralé (vtputo) flimulü;ferulam, quod ligni genus bacchantes fcrunt;appellátes:Hec ex Arnobio& Eufebio,vt à Gyraldo citàtur Syn tagmate 6 in Pro- ferpina. Scribit infuper Ciem 2s ionem com mutatüinanguem intuliffe Proferpinz filis viti,vnde fit natus Dio- nyhus.Quoargumento etia Sabaziorum myflica dracone prefrentin orbécom plicatum,Hinc& poetz draco- memtauti patremidum coacslebrant, [ymbolice operted; loueminnuunt, ex quo & filia natus hic fit tauri f; pecie, | - Quareab Lycophronetaurü vocari [cimus; Cxlius. Achelóus Epiri; vel vtaly Aetoliz fluuius, noméfüb Ache- 59 looregemutauit;cum Thoas antea vocaretur,authore Stephano: Hic cum Hercule duello certauit pro Deiani- xa Oenei.Calydoniz regisfilia: fed videns Herculem fortiorem, fe vertit primoin ferpentem deindein taurum, cui Hercnles amputaiu:t cornu; quod Copiz comiti Fortunz datum eft, Sed poftea Achelcus Amalthez cornu Herculi dedit;atq; ita fuum recepit. Tandem ab Hercule victus fc in fui nominis fluuio jemino cornu in(ignito - occultauic.Nam reuera Achelous Grecia fluuius e(t; duobusal ueis,qui per fines E oru in Maliacum fi num-effanditur.Vide Ouidium Metamotph.dib.o. de Acheloi transformatione. Ceraftz incole Amathántis hofpitesimmolabant:vnde Venusoffenfa. Dum dubita: quo mutet cos,ad cornua vultum - Flexit, & admoni-- ta elthxeillis poffe relinqui, Grandiaq; intoruostransformat membraiuu &cos, Ouidius Metam.lib.ro. Tau- . rosin Colchideignem ecllantes,faitfe fabulantur poetz;quos venefica ope Medez Tafon yicerit, de quibus Oui diuslib.7. Mctamor.Ecceadamanteis Vulcanum naribus efflant Aeripidestauri, &c. vtà; folentpleni refon are. 60 camini: Pe&oraficintus claufas voluen daflammas, Gutturad; vftafonant. tàme illis Aefone natus Obuius it: Verteretrucesvenientisadora lerribilesvultus, pretixaQ; cornuaferro, Puluer eumd; folum pede palfauere- mnm 3^ bifilco, Fumificis(slocum mugitibusimpleuerég&e. | 508 000000 0. -" Venetis flüuiusSilis ex montibus Taurifinisfluit,Plin lib.z cap.18:& mox cap.r8. TaurifanosTftriz po pulos: - facit.Et rurfusibidem,In hoc fitu (inquit) interiere, Carnis, Segefle & Ocra: Taurifcis Noreia.Etcap.20; Incolz- alpium multi populi , fed illuftres àPola ad T'ergcftis regionem,Secuffes, &c. iuxtaQ; Carnos quon dam Tauri^ Íci appellati;nüc Norici. Lepontios & Salafos Taurifce gentis C ato arbitratur. Taurifci, Tauefrio: populi iuxta - alpes (alias T'aurini) Polybiuslib.s. ' Eratofthenes Terifcos, Tte/exsc, VOCat :- Dicebanturetiam roo; Stepha 4 mtis. De Noricis vel Oricis& Noricijs plura fcribit Euftathiusin Dionyfium:& Strabonem citat teftem;in T au- , ». iftis Noricijsiuxta Aquileiam ,ad duos fub terra pedes flatim aururs inueniri foffile,. Orici (inquitidem Eu. 7o flach.) iuxta Polybium hibitant circa iuitium Adriatici maris: Norici vero vel Norici] iuxtaintimum bu d x d , eeiiums i. TT Y | De Quadrupedibas ceffum. Taurinqm (vt hodie vocant) vrbs CelticaeftMaffilienfium coloniayTavaoec Stephano dicta:& ciues eius Tauroenci.Apollodorusfcribit conditores huius vrbis vectos effe naui vaveoqépeyid eft cuius infigne erat taurus: "q uià Phoceníium claffereiecti;ad terram appellentes, vrbem inde nominauerunt: Gentile Tautini, Stephanus. Taurini populi funt Italiz l'ránfpadanz in Alpium radicibus;Plinius3.7. '"Tranfpadanz Ttaliz colonia eft Au gu- ; fta Taürinorüm;antiqua Ligurum flirpeyinde nauigabili Pado; Plinius 3.15. Prater mediam & coim pendiariam magisd; celebrem Alpium viam ( peralpes Cottias fcilicet.) funtetiamalie multoantetem poribus conftructe diuerfis: pririam Thebanus Hercules ad Geryonem extin guendum,vtrelaturm eft, & Taurifcum lenius gradiés, prope maritimas compofuit alpes: hicque horüm nomen indidit: Monceci fimiliter arcem & portum, ad peren- nem fui memoriam confecrauit, Ammianiis Marcellinuslib.rs. "Tauri populi funt Taurice Septentrionalis re- M "INCT. ! " , * € t " Li e os JE MS- i 2 * ; Ae a mn wee. 1 2 AY '* gionisin Europaincolz;Iphigeniz & Oreflisaduentu maximé memotatiimoribus funt immanes ;immanemd; famam habenrt,folete pro victimisaduen ás cedere, Pomponius. Vide Onomafticum noftrum, T'aüri Scythica ' "gensab A cgyptijs colentibus bouem & Apim oriundi; vt quidá ex Etymologico tranftulit in quonos hactan- tum verba reperimus:Tadoo! so ExvOmy ev», 9m sopa Aisyvarak civ Bs ngu Amy. Alijfic dictos aiu ntàtauro,có quod Ofiris illic bubusiun&isterramárauerit: Apud hos eft Tauricainfula (vel Cherroncfus potius) que & » Mxotica nominatur: habitant quoque dictum Achilliscurfum,&c. — Euftath; Dionyfius poeta de Bofphoro Cimmerio, Q aeg gonol Kui vossen vro queo v00ivaves. Alius (inquit Euftathius) hic Taurus eff, quàm uiin Ortentem vergitraut Septentrionalis quadam eius portio eft, füb.qua Cimmerij habitaüt;gens Scythica: & l'aurica Cherronncfusingens fita eft verfusoccafüm Mzotidis faucibus adiacés,quamaliqui aiunt tum figu- ratum magnitudine Peloponnefo parem cflc. Regionisilliusincole Taurofcythz vocantur à Tauro monte qui illic eflsquod etiam Herodotus nón ignoranit, cum & ipfe de montibus Tauricisyid eft Scythicis mentionem fa- - erat; Euftath. De Taurofcythisab AntoninoPio vi&is hiftória rcferturapud Iulium Capitolinum. Ad Syriam : mons Taurus nomen à pecore habet, Varro. Tàurus mons Afiz;àb Eois veniéslittoribus;Chelidonio promon- torio difterminatursimmenfusipfe & innumerarum gentium arbiter,dextero latere feptentrionalis,vbi primum ab Indico mariexurgit,&c. . Vide Onomaflicum nofttum.Nomen ei vel àmagnitudine: Nam veteres tautos vo- cabantomnia magna & vehementia:vel quód eius pars ad máre prominens,taurinam faciem (crees) referat: Gentile l'aurianus,Stephanus.Caliusnonatauro quadtupede; à quo & reliqua magna violen taq; tauri dicun- tur,vtStephanus& Euftathiusfcribunt, l'auro montinomeninditum putat:fed contrà à Tauro monte magna violentaá; omnta taurosappelláriait: qued ego nion probo; & Stephani Euftathij q; verba contrario quàm debe- bat fenfu cum accepiffe video. Dionytius Apher laurum montem appellatum canit; O'vvexo; vaupoQavoc € àfuxdt- plug (aliàs dplox pop) SBever O'veecuy CAUTDLO LO FGL. j Quz verba Ahemnius Fanniusfic reddit, Cornua nam füfü- mus Ícopulisimitaturacutis. Suidas hunc montem tauro boui perfimilem ait; exgrayn Qhdlinoso ózod iuc aró- Baz eic v JA», eism 0s] T devoto al; rrsEonoyui: id efl, faltanti & pofteriores pedesin altum reie&tanti , & mox col- lum incurnatumi attollenti.. Aliuspraterea Táurusmons videtur de quo apud Etymologum & Varinum' le- gimusex authoreinnomináto, Taurus mons regionis illius glandes producit pabulum fuibus : pendebant etiam ex montc illotributa,qu& redditus l'auticosappellabant.In Arrabia funt Tauri duo quidam montes qui àlonge - formam quandam oftendunt Tauris fimilem,Strabolib.16.. Tauruslocus vbi gazaludzorum recondita erat in Hierichuntis ingreffu; Idem. l'aurominià, Ta»poptveov.mons efl Sicilie multisbobusabundàás; &füpra eum vrbs ciufdem nominis,Perottus. Diodorus lib.r6.in Pliilippi regis hiftoria fcribit, Andromachum Time hiftorici pa . trem;coactisin vnumi qui cladi fuperfaerant,ab Dionyfio Naxo euerfa, Taurum vrbivicinü collem diutius in- coluiffz:quare Taurom«nij nomeriloco conciliatumjqua inox opulentior fuit ciuitas. aurominitanum littus cur Copriadictum fiin Bodeindicaui. 'Ta uropolis;vrbs Cariz, Stephanus l'auraniaà;vrbs Italie Stephanus.In Campano agro intercidit F'anrania,Pliritus 3:5. T aurianum;Brutiorum oppidum in Italia iuxta Rhegtum; Mela lib.a-Ad Brutium littus; Italiantusin peninfüla Metaurusamniseft,& I auranium oppidü, Plinius.s. Tau- ruruüm Ptolemao 2.16-1dern Taurinum Plinios.25. alio nomine Alba GrzcaBelgrádum hodie, vulgo Grzechsfcb Fueiftbizre vbi Danubio mifcetur Sauus;E(Lautem Vn gariz vrbsà J'urca nuper expugnata. Tauri amphithea- trum apudSu etonium nominatur,in quo C.Czfar Caligila munera gladiatoria aliquot ediderit. Tyburtina porta &omealiquamdo Faurina dicta eft;à capite taurijquod illic in fculpturi erat; Perottus. Alexandria Aecgy- pti fallacibus vadis;tribus omnino aditur alueis, I egam o;P'ofidonio; Tauro, Plin. $3L.- "Taurus item Buuius eft apud l'rcezenem;ex quoapud Sophoclem nominatur Tauriaaqua, Taper v9p, Varinus & Euftathius Iliad.^, & Ashenzuslib.3.adduntautem illi fontem etiam quendam Hyocffan à Sophocle vocari:quz verba nonintellexit Caliusinepté reddensfontem Hyocffan etiam yif apud T roezenem. - Taaeyav Top 39m A syeemudos TOTMMOU DA Yoou var do Xo Xo Qo Aer oa " X gi xolum T'ososa. Hxc verba apud Hefychium & Varinum cotru ptiffimé leguntur, quemobrem bicemendatacitarevolui. Emendaui autem tum ex Athenzo;tum alio Varini loco cuius initium TaXeG-3uciz. Sic tauriformis voluitur Aufidus,Horatius 4.Carm, — wu "1 Nunc defacrificijs dicendum: Fuit quidem prifcis opinto,vt ex hzdis potius& agnis hofliefierent; quód hz mites&cicures cffent. Nam gallinacei;fues &taurianimo magis abundare videntur, Gyraldus. Diximus iam in Boueprzteralia quadam bubulopecori facrificarido communia,boues maresab AcgyptiJs Epaphoimmolari,& quomodoab eis exploréturan purifint ad facrificiüexplicauim us ex Herodoti lib.» Apud Homerü cipe: xex pu pss legancur;id eft fcle&ti:tales enim facrificari oportebat;Sic Vergilius, Mactantlectas de more bidétes. Grarcis facrificaturis moris erat tauros explorare farina appofita.Ná fi guftare abnuiffent;concipiebantinde haud valere fatis, Caius & Gyraldus. Druidzvifcum omniafananté appellantes fuo vocabulo;facrificio epulisd; rite fub ar- '" borepreparatis,duosadmouent candidi coloristauros,quor& cornua tunc primá vinciantur, &c. feecunditaté co poto dari cuicunq; animaliflerili arbitratur, contrad; venena omniaefle remedio. Tanta gentiü in rebus fri- uolisplerunq; religio eft, Plin. : Quetiesautthusaut vinum füper victima fundebatur, dicebant, Mactus eft tau- rus,thure,vcl vino:hoc eft,cumulata eft hoftia,& magis aucta:id quod & Ifidorus lib.ro.fcriptum reliquit Gyral- dus. Homerus, Hpvyty £vdudiuos EAntviav ati &vawro: "Tuncenim de facris bene fibi promittebant lones,cütaw- rus mactandus magnum ederet mugitum, Varinusin Helice.Meffenij taurum qué manibus Ariftomenis ma&ta-,. turifunt;columnz quein eiusfepulchro eftalligat:Quód fi ille; dum vinculü euadere conatur & faliendo tumul- tuatur,columná commouerit:letum omen interpretantur-fin minus,;trifte,Paufaniasin Meffenicis; Cum Aga- IC 28 39 0 40 69 memnonin Aulide ceruim Dianz iguarüs occidiffet dea irata ventorü flatus amouit,vt nauigare non poffent. 7o TNT Oraculum E - 7 - DM e. - nh un xus La Tau DELE S7 7 1. RE Oraculum eonfulentibus refponfum eft Agamemnonio fanguinedeam effe placandam. Miffus igitur Vlyffes Tphigeniam filiam aftua Clytzmneftra fub praetextu facti cum Achille matrimon ij impetratam adduxit : cumd;. jamiramolari pararetur, dca miferta illam fuftulit;ceruamd; pro ea fuppofuit; virginem autem in "Tauricam re- gionem tranftulit,&c. Quidam in vrfam fcribunt mutatam effejalij in taurum, alijinanum,in ceruam alij. Sed hz merz fabulz funt;resipfa autem fic habet.Cum Iphigenia iamiam immolanda effet;accidit forte vt vnum ali- quod ex przdictis animalibus fc obtulerit,quod comprehen(um mox Iphigeniz loco ma&atum eft. Non eftau- tem abfnrdum rem ita contigitfe credere ; cum in facris etiam literis lfaaci immiolandi loco arietem fe obtuliffe legamus, Varinusin NNeoptolemo ; vbt plura etiam deIphigenia affercex Ifaacij Tzetzz in Lycophronem com- mentarijsdeprompta, & Perottusin Cornucopis,Solitaurilium & quo pa&o frant,meminit Cato de Reruflica 4o Càp-r41.Simileeis facrificlum Graci teittyn vocant; dequoin Bouc fupra dixi , Trittys veltriasfacríficium con- ftabatex verre (quem Graci capron vocant) ariete& tauro, Varinus.Populus Romanus cum luftratur Solitau- rilibus circumaguntur verres;aries,tanrus, Varro. Perfectum facrificium fuüe,tauro,hirco & ariete conftabat:hoc becatomben Graci & trittyn vocabanc vt fupra expofui.Solitaurilia facra fuere,qui fingulo perfecto luftroper XCehíores celebrari mos fuit; ad laftrandam vrbem,fueoue,& taüro:aut verre;ariete,& tauro, qui circum vrbeim ducebantur,tumd; multa religione Iuftrum condebatur. Solitaurilia, Feflusinquit;/hofliarum trium diuerfi ge- nerisimmolationem fignant,tauri;arictis verris,quod omnes integri folidique corporis fint:folum enim lingua Ofcorum fignificat torum, & folidu m:hzc Feltus,fed & Gracias dicunt totum & integrum. Porró de Solitau- xilibus meminit Liuius; Afconius; Quintilianu:;alijq;,Gyraldus'Plura videin Ariete. Tauri etiam & taurilia ludi erantin honorem deorum inferorum facti, qui hac de caufa inflituti funt. Regnante Tarquinio Superbo;cum &á magna incidiffet peftilentiain mulieres grautdas , exiftimantes Romani eam fa&am excarne taurorum diutius populo yendita,prohibueru nrne amplius yenderetur,& ob hocludos dijsinferis inftituerunt: quos & boalia & bubcetios aliquando vocatosinuenimus.Sed proprie hiludi funt boum gratia cclebrati;Perottus. Tauri ludi di- cebantur;qui deisinferis fiebant; Feftus.Scd de 1 aureis ludis fupra etiam in Bouediximus: Eft& Tauria Neptu- ni celebritas;de qua pauló poft. Tauezin 5x Cody monete (fortelegendü eed, 1d eft ludus) eg Tapavrivos, Hielych. Videturfanélocus cffe corruptus. TawsoyoAiu dicebatur feftum quoddam in Cyzico, celebrari folitum, - Helychius & Varinus:nimirum in Bacchi honorem , quiin Cyzico tauriformis colebatur, vt mox repetemus, Ego vauporeAim potius legerim,quanquam & Tauricz Dianz feftum fic nuncupatur. . | ^ n Taurum vt Neptuno fic etiam fluuijs immolare folebant : precipue autem Alpheo taurum legimus immola- tum:habet enim quandam affinitatem taurus cum fluuijs, vt fuprain fzcunda hutus capitis parte ex Varino pro- 315 tulimus, Homerus de Chryfe fcribit,eum tauros & capras Apollini immolatfe. Sunt enim tauri coloni quidam tetra, &ad frugum prouentum Solis effe&um fuo labore adiuu&t, De capris & alijs animalibus cur Apolliniim- molarentur fuis dicemus locis.Suprain Boue;vbi Cadmi mentio incidir, detaurorumetiam hoflijs Apollini fa- crisnonnihilattuli.In Icaro infula maris Perfici fplendidé colitur Apollo zauoz2AQ-, vel eodé cognomine Dia- naEuftathiusin Dionyftum. Apollini taurum,louinon item immolabant,vide paulo mox in tauris Neptuno facris ex Macrobio.Ex eodem fuprain Boue (vbide A pide) taurum ad Solem referri docuimus:& vbi armento- ram Solis meminimus. Bugenes, «ic Auvve(G id eft boue genitus Dacchusab Argiuiseolebatur. Hunc & Grazcorum pleriqs caesi uepQovid eft tanriformem Bacchum & ravooxéQazAov, id eft tauricipitem, item raueozbv ab Orpheo (diétum) effingebant, & appellabant:inatumq; ex Perfephone, vt Clemens in Strom. & Eufebius in 2, — Pcxp.Euang.tradunt (quorü verba paulo anteadnumeranimus) vtalios mittam. Quinimo etiam taurus di&us 40 eíb, & illicornuaattributa;& cognomen etiam faCtü vawez«egor, 1d eft tauricornis, vt eftapud Nicandri commét, in Alexipharm. Idem &ab Orpheoin Hymuis Qss2osc & Z|juspo: vocaturjid eft bucerus & bicornis. Hinc Oui- dius, Accedant capiti cornua; Bacchus eris.Idcó autem cornua Baccho funtattribata,vt Diodorus lib. 5. tradit, uia primus boues iugo füxerit & Bacchasidem fit& Ofiris. ldem tamen in quarto idcirco cornutü Dionyfium prodidit,quod Am monis filius fuerit, quiattetino capite cü cornibus fuiffe dicatur.Sunt qui cornua pro audacia fümuntvt Phutnutus,quod audaces trucesq; viná faciat. Hinc Ouidius, Tunc pauper cornua famit. Sunt qui & Ícribautcornuacriftasvecari,&c. & cincinnos interpretentur : acideo Mofen cornutü Hebrais vifum putanta vtetiá Lyfimachüfegem in e:us nomifmatibus videmus fed Armeniosadhuc & Lydos facerdotes, cá huiufmodi cincinnis & capillis Romz confpeximus.Porró & illud item legimus, veteres cornu bouis pro poculo vfos fuiffe: &indefactü effz,vt non folü cornua Dionyfiofinxeritantiquitas,fed etiam taurus ipfe diceretur & tauriformis $9 in Cyzicocoleteturi& «oid eft cornutus dicatur à Nicandro,Gyraldus. Bacchusseeem vic & taurus dices batur &c. vtfupramonui cá dicerem veteres cornibus pro poculis víos.Athensuslib.z.Plate (inquit)fecüdo de. Legibus vini víum fanitatisgratia conceffum ait. Verum ab ingenio hominü ebriorum,Dionyfium tauro & par- . dali conferüt,eo quod inebriati [zpe quzdam per violentiam agere conentur. A]czus, A?hore i37 weAio EO oe. "Bcorige seiconov (lego z.nGenav) ajturspeYG» (forte agis nén (Q-) id eft vino placid& aliquandoingenium con-. "tingitaliquando vehemens & violentius quàm verbis exprimi poffit. Qüidam etiam $vj5/, id eft feroces & ani- moii fiuntiqualis nimirum taurus eit. Euripides, TaUpor 9 (Go 1ganx G2 xfouc jun uJivaisid efl, Tauri proterui funt & eornibusferociunt, Sunt quinatora pugnaces prorfus efferantur,vt patdalis effi gies eis conueniat; Hxc Athe-. n eus.Sephoclesintragcedia quz infcribitur Tyro; l'ereus perperam fecundum Varinum) taurophagum vocat Dionyfiuni,id interpretantar quia dithyramborum poetisin victoria daretür bos (in quo tamen aliqui Ariffar-- £o chum mendacijarguunt.Suid:) ' Abj crudelem &immitem (Zusow) accipiunt, quando & Ariftophanes Crati- — pumitainfamauinSedad vinolentiam magis referendum alij putant; quód philoenus effet is, hoc eft vino indul. geretlargius,vel audax Baccharum inftar, Celius; Varinus,Suid as; Etym ologus. Atforfitan zpustw hic interpre-, t2ricon-1enict;non fimpliciter crudelem & immitem,vt Czlius tran(inlit fed 229275, id.eft qui eruda & non, cocta Voret, Arnobius enimlib.s aduerfus Gentes,Bacchanalia etiam (inquit) pretermittémus inania , quibus. " "gomen Gmophagijs Grzcum efl,n quibusfurore mentito,& fequeftrata pe&toris fanitate, circumplicatis vos, anguibus:atq; vt vos plenos dei numine ac mateflate doceatis; caprorum reclamantiü vifzera cruentatis oribus. diflipatis.Suidas citat Ariflophanis ex Kanis verfus,quibus Cratinum taurophagum vocat: & Bacchum eadem, rationemofchophagum cognominat. Intereaqux maxime memorabilia funt apud Cynethaenfes, templum. . Bacchi eft,hyemisi; temporefolenne celebrant, in quo oleo inuncti viri taurü, quem cunq; Dei inflin&u com-, 76 preheudunt;ex armento boum füblatum;educunt adtemplum;Paufaniesin Arcadicis.. Detauro quem PAR $ S - | | € " / tod | *De Quadrupedibus | Ceretisapud Hermionenfesfacerdos ducit & facrificat, in boue füpra diximus in wh. Diana "Tauriea dicitur, Grecis ctiam Tawe2 (vt habet Varinus) qua à Tauris populis colebátur:eadem T hoantea vel T hoantis, Orcflea, Fafeclis, Aricina & Nemorenfis apud Romanos dictaeft. INam Iphigeniaiam immolanda,vt fupra narraui , nu- minis miferatione fubtra&a,& ad Tauricam regionem tran(lata;regi T hoanti tradita eft.facerdosá; facta Diana: vbicüm fécundumftatutam confuetudin eri humano fanguine numen placaret agnouitfratrem Oreftem : qui. acceptooraculó earendi faroris caufa cum amico Pylade Colchos petierat:i&t cum is occifo T hoante fimulacrum fuftuliffet;abfconditum fafce lignorum,vnde & Fafcelis dicitur (ab alijs Facelisaut Facelina, fiueàface cum qua pin gitüF:propter quod & Lucitera D iana& Que Qoa», rA a Qoo dicitur: fiue Sg Qaxext, id eftàli gnorum onere &fafce) Ariciam detulit; &c. Gyraldus. Iphigenia etiam Dianaà quibufdam cognominata;nó alia quàm "Vautica videtur. Quid; 'Thoantez Tauricafacra Dez, Ouidius in Ibin. Tlauropoliz Diane meminitetià Diod; ve lib.s.Idem & Tauropolia facrificia Dianz & Martisapud Amazonas Vocari feribit.Strabo quoque lib.r4; aitin Icariainfula (Icaro Peifici maris infüla,Dionyfius Afer) templum Diane fuiffe, (Stephanus id ex-eodem Stra- bonislibro,in Samo fuiffetradit) quod Tauropolium à dea diceretur;id quod iri decimofexto repetit; vbi fuit & oraculum; T.Liuius lib.4.quinte Decadis, Amphipolim cumiam fama pugne perneziffet ; concuríusd; matro- narumi a templüm Dianz;quam Tauropolon yocant,ad opem expofcendam fieret, &c. Varinus, Tauropolon (inquit) Dianam dixerunt;quontam vttaurus circumeat omnia:vcl quód taurum Neptun us immiferit Hippo- lyto,furentem ceftro per omnei feréterram: vel quod Iphigenia Scythia fugiens;in Atticafimulachrü: Dianz conftituerit.& Tadropolon Dianam appellarit, quod à l'auricagente tum primum veniffet. Dionyfius Afer in fitu Orbis,non àgentetantum,fzd àtauro; Tauropolon Diánam dénominatam ait:quia, vt Éuftat hius; ea regio armentisabündeu quibus prafit dea:feu quia Diana Luna credatur: quare & Tauropus, Tawgurrbs, dicta cfl quod 26 fit vttaurüsafpedtu, Gyraldus.Calius Euftathij locum melius fic reddit, vel quia cum Luna eadem fit, quz tauris ve&tatur & Tauropus dicitur.Sané Hefychiusnon modo Tan ropolam Dianá;fed & Mineruam vocat. Alij Tau- ropolan dictam aiunt, Jéai6aA c0 x ravecGa) G« inde quodtelum immiferit (tanto nimirum) vnde & Tauro. bolosappellata ef,quo nomine Minetuam quoq; in Andro venerabátur,Suidas. ATi] non Tauropolon cam;fed "Taurophagon nomin auerunt; quód taurus pro lphigeniain facrificio fuppofitus fit, Etymologus. 'Tawe1dvi qus in Tauris $cythiz colitur,fic dicta tanquà gregum & pecorum pracfes; per fynecdochená parte: vel quod nonalia quàm Luna efl; & tauris inuchitur,quam & cavowiv appellant. Lr TERUUD OTT OAND, Abe Nprtuc Q'ogaos zraweruue dr Biss dvyshalezs apud Sophoclemii AiacezMultos enim forétes poets Binguntà Luna affectos effe;có quod illa fpe- &risnocturpis prefit Suidas. louitaurum immolare uefas exiftimatum,vt cxponemus mox ex Macrobio. loui. tamenin triumpho facrificari folitum taurum candidum teílatur Gyraldus. Taurus Iunoni immollatur;apud 3e Theocritum. Mineruám queq; Tauropolam cognominari,ex Hciychio iam docui.Suidas eandé rzzesCoAov di - &am in Andro colifctibitidcirco quod Aniustaurum Atridis dedérit;& vbicung; ille de naui exiliret, Mineruz zdem condendam iufferitjita enim fecundá forenauicationem: Taurusautéin Andrumexilij: Debubus Mi- neruzimmolari folitis,in Bouedixi. Mirabile eft Olympizfacro certamine, nubesmufcarum immolato tauro dco quem Myoden vocant,extraterritorium id abire, Plinius. Te/4O- vel Tasa ,N eptunus,Hefychio:apud Suidam re/exG- fcribitur tave/z; feftum Neptuni Hefych.& Varinus. Kod raupt 8» GvéevyaOs, Hefiodusin Scu to:vbi Scholiaaddunt Tavpc&» epitheton Ncptuni effe, Bceotice; quód ei deo tauri mactabanturin Helicone:vel vtalij dicuntjin Onchefto:idd; vel propter vndarum flu&uumq; fonitum: ex quo etiam vaugoxoss (B , 1d eft tau- riceps dictus eft, Gyraldus.Qui potus mi nifterio praficiuntu r,dici quidem enochoifolent:in Neptunitamé fe- fto apud Ephefios) etiam tauros Ício appellatos; Gzlius ex Athenzoquemtaimen noncitat; Bvangclus apud. 49 Macrobium lib.3.cap.16. Écex his (inquit) que notafunt nobis, Maronem pontifici difciplinamiuris nefciffe conftabit.Q:iando enim diceret, Coelicolüm regt mactabam in ]ittoretaurü, | fitaurum immolari huic deo ve- titum? aut fi didiciflctsquod Attetus Capito comprehédit. Cuius verba ex lib.r.deiure faerificiorü hzc funt Ttag; Youitauro;verre,aricteimmolariuon licet. Labeo vero lib.68.intuliunifi Neptuno; Apollini & Marti , taurum - nonimmolari.Ad hxc Pratextatus renidens, Quibus deorum immoleturtaüro,(i vis cum Vergilio communica- rcjpfetedoccebit: auram Neptuno;taurum tibi pulcherApollo. Videsin opere poetz verba Labconis? Igitur - vthoc do&tójitaillad argute. Nam often ditidcononlitatum ;ideofccutum | Horrendum dictu, & vifu mirabile mnonftrum. Ergo refpiciens ad fatara hoftiam contrariam fecit. Sed & nouerat bunc errorem non eífe inexpia- bilem.Atteiusenim Capito;quem inacie cótra Maronem locafti;adiecit hecverba: Si quisforté Iouitauro fece- * * L2 * c s -* E H v rris RE M * " i D T rit. piaculum dato. Committitur ergo res non quidéimpianda;infoltta tamen, Etcommittiturnon ignorantia, $9 fed vtmonftrolocum faceret fec Mod Hucufq; Macrobius. Paufanias in Corinthiacis mentione Danai facta, eiusd; folij,Ibidem ( inquit) Bitonisimago eft, hu meris tamen fü fünens: de E pocta fcripfit, quod cum Argiui facrificium louiin Nemeam ducerent; Biton vir adm odum robuftus, numeris fublatum geftauerit. Tau- gus vt luuijs (caufam fuperius indicaui) fic etiam Neptanoaptum facrificium iudicatur, Varino tefle. Immola- bantur autem eiytauri zaumtnawesd eft nigerrimi vel vndequaq nigri, propter nigrü aqua colorem: quo poe- tz oo QUpeov «pier dicunt, ayóygei aevo & x épocrüta GC izcidéu, Varinus.Eft autem carmé Homeri in Odyflea, 521 g56 ZOLL ME aO &yoey ovi xuawosr ari Tn Pindaro TUÜooV2e"yotree Neptuno facrificantur; id eftalbi,quod quidé feri . poteft alg slo senior din id eft propter canü maris colorem.Sed veteres &»jairaz intelliguntalbos pinguedine:vt contraquzdá pinguia pro albisdicütur:qualia funt «e/*euva jasrtteo'yrol A4Uxo) € Ao, Varin.Pindarusnfüper alibi Neptünotaurum immolandáü cratepoda vocauit;qui fuus fuit Delphorü mos, Celius.Homeri Scholiaftes, T'au- 69 ros (inquit) ei immolabant;propter maris violentid:nigros vero,propter aque coloré,ex taris profundo. Ide fe- . ve fcribit Phurnutus.Varinus in ieez xad taurum Neptuno immolari folitum ait, 2j o 4 3 eCodpovwam xiviiezag qXAWETKeVS EH e Ajo? 3) HUI TÓRGV "el gr muc e Tí 0bwn xo wroucs d indue xiggirov, Pindarus in Olympijs.swopov 073 )V (for- te jars, Yt fupra ex Varino) illi fcribit quidam album interpretantur; propter maris fpumas:alij non album, Ícd florentem feu nitenté;aut procerü interpretatur. Ego velocé expono:nam ficcanescognominatos videmus: Sed de hac vocecum alibi,tam in Argiphónte Mercurio plura dixi, Gyrald.Iunoni detauro alboantiquirem fa- cram faciebant, (vtin Boue fapraoftendi) vel detnuencapotiusalba vt doti autumant; quod Gyraldus poetará teftimonijs comprobat.Pindarusin Nemeisin laudem Alcimedis Aegineta, Ev Au Qrirüóvav "TawaoQcva qeieave dx 1iuasreVlocenae Nov dv ipo». Intetprestaurophonontrieteridem cxponit;inquatauri Neptuno ferirentur: Repetebantautem Ifthmiorum certamen tertio quoq; anno. In maritimis facrificijs extain fluctus iactabantur, 76 - ; . vnde . * : " ^X Tu! ^ "i , Uuuut 4. B. Lu. r. TY Vndeillad Sil; libro 7. Cuinumen pelagi placauerat ho(tla turus, fa&aque ccerulels innabant futibus exce. Gracialiquot Neptuno decruribus taurorum rem facram faciebant; V/y(lesariete apro, & tauro liauit. Non folostamen tauros vel Neptuno vcl Apollini, fd & alias quandoque vi&imas immolabant. Horoibus tauro, capro, & atietelitabant, Gyraldus, Delupo qui taurum confecit, quoaufpicio Danaus regnum obtinuit, in Lupo dicemus. . d AIUHPN Um | M AF ^0 PROYERSBIA, Tauricüm veltaurine tueri, BA£ren zwi, pro eo quod eft toru& Zye/oc, Ariftophanesin Kanis; de Aelchylo cuius itati faciem exprimit. E'Bsdev QUY Tp OV &yxvibos xaro. Plato demonftrat hunc So- crati fuifle morem, tautinis oculisiobtuerl, Optima toruz. Formabouis; Vergilius. Tues me DAcrety apud . Pellucemlegimus, Odi] gnum eftlimisoculisafpicere & taurine, vt in quit Plato. Weftphali trucemafpectum T0 hocprouerbio notánt; Er /icbt alr ein ochs der. den eic bouuner entlofcn i51: "Vuetur inftar Tauri, qoi ab ictla- nijeuafi. Taurum tollet qui vitalum íaftulerit: ádagium in fornice natum, vti videtur (inquit Érafmo:) fed quodad vfum verecundiorem commodetorqueri poffit, quando fignifica bimus maiora peccacurum adüluim qui puet vitiis minoribus affucuerit. Ín fragmentis Arbitri Petronij, Quorcilla mulier omnium impudiciffi- ma, Infans (inquit) cum paribus inquinatafum;& fubinde prodenntibus annis, maioribus me puerisapplicui donecad hanc ztatem perueni, Hinc etiam puto natum prouerbium illud, vr poff« dicatur taurum toll ere, qui vitulum fuftulerit, Hzcilla. Ceterum nonab(urdum vidéturadagium ad Milonis Crotoniate fa Gum referri, qui quotidie vitulum aliquot ftadiis geftsrefolirus.eundem taurum factum,citra negotium geftaffe legitur; Args ita quadrabitin eos, qui paulatim rebus etlam maximis affuefcunt, Erafmus. Simile noftri proucrbium habent Esmusseytlich kygmmen, das einguter bag g folvuerden, Maturé curuetur oportetlignüm, qued commodus vocas e£9 euafurum eft. Tao (8 xmas Los 39 Taie Sata 305 EveuTtétarisv, id eft, Taurus porte&o vltra 'syzetum capite ex Eurota bibit, dere vehementer abíutda, fimillimum illi, Quid fi celum ruat? Prouerbinm natum cx A po- hthegmate Gerade Lacedzmonij:ísab hofpite quopiam interrogatus , quz poena foret adulteris apud Lace- LUE EA SMS ter eíleadulteros apud Lacedemonios, At inflans ille, Quid fi quis exifterer, inquit,quam panam daret? I5, inquit, taurum maximum dependeret, qui produ&o vltra Taygetum montem capite, biberet ex Eutota. Cumque hofpesarridens, Et vndetaurus tam ingens? Lacedemonius viciffim, At vnde apnd Lace- demonios adulter? Refertur Plutarcho in vita Lycurgi , Eraítus. Abiit & raurus infyluam, & Aapoje s ptc- uetbia, fupetiusenatraui capite 3. T | T "a , Setmaoicum dictum apud Hollandos. Zau drybe ein varren gen Montpelier, Kwumpt er vuider er Bleybt em flier, ,. heceft; Bouemetiamfilongiffimeabducas;bos manet: Horatiani carminis fenfam habet ; Caelum non animuni 39 mutant qui trans mare currunt, Prouerbium , Non fi te ruperis, cx apologo natum, ad Ranam differetur; ^1 un. . , * L » SD E VII ML. 0; l , x M ] j j 970 Irvrvs bos unier dicitur. Difcernunturin prima ztate vitulus & vitula, in fecunda itmencus & ZW luuenca, Varro. Nosiuuencum & iunencam fupracomprehendimus in generali bouis vocabulo, A3 hicde folis vitulis feotfim di&uri. Attulimus autem fupra quoque noannnlla , quz vt bubulo "9 generi in vniuerfum fic vitulis quoqueconuehiunt. Vitulum Ebrzi vocant vay egel, vel ^n par C/WOYNÉ cum additur ben bskar : fimpliciter enim pofitm pat,bouem ingenere fignificat , vr fupra expoz fulinBoue. KabiSalomon& Abraham Efra egelinterpretatitur vniusanni bouem, nifi quís vertat primi an- ni. Grzciqui vocarit zl) Gy awriasow 43) ovo tis tvs [Bodv, id eft bouém anniculam, Varinus. Ssracehi, vt lego;vitu- lum hefel vocant. Greci uzexov qu£ voxad vtramque fexum pettinet, cefte Ammonio:à qua diminutiuum ex- tat uoc xeior Greci valgo hodie vicalum usce veluocxapi nominant. Lali vitello, Galli veau: Hifpani ternera, nimiruma teneritudine,velbcz:con & vezecto; Germani eim £al/.Flandri &a/f, Abgelia calfe; V;tulus in tafculi- nogenete Jaua2ss, rau2Adiov ecl dict px If videtur, Germanice eizfPrerle: V itula in faeminino, bucula àzuaxs& BoiBiov , Ebraicé egela, de qua voce plaribusfipra docui: quidam Germanice exponunt ein ein, que vox tamer adiuuencam vitulo etate paulo fuperiorein pertinet: Án gelisan heffar or yongo cowe. fo | B. | 3 Vituli vngulafiin vtero non abíoluatur, moritur , author obfcurus. Cetera que ad partes corporis, fupra eutn Douerequires. T d | . De cibo potuque vitulorum vide mox quzdamin x. Defotura & partu vacearum etiam in Boue dixi; Vituliitem cürgrauius mugiant quàm boues, cum animalia cetera noüella vocem acutiorem edant, íam füpra. explicauimus. Adhac, remedia vitalorum non pauca;boum remediis pariter coniunximus. Prater cetera, fo- 6o lent vitulis nocere lutmbrici: qui fere nafcuntur cruditatibus. Itaque moderandu m eft, vcbeneconcoquant:aut -fiiamtalivitiolaborant, lupini femicrudi conteruntur,& offz faluiati morefaucibus ingeruntur : Poteftetiam cum arida fico & eruo conteri herba Santonica, & formatain offam, (icut faluiatum demitti;: Facitidem axun- giz pars vnatribus pattibus hyffopi permifta. Marrubij quoque fuccus & porti valet eiufmodi necare animalia, Columella. Vergilius in Georgicis peftem pecorum defcribens, Hinc latis vituli vulgo moriuntur in herbis , Et dulcesanimas plenaad pra f-pia ponunt. | | * * s .. Poftpattum curain vitulostraducituromnis: ^ Continuoque rotas & nomina gentis inu funt, — .. Ftquesautpecorimalint fübmitterehabendo: ^ Autaris feruare facris, aut ícindere terram, Ec campum horrentem fra&is inuertere glebis, Vergillusin Georgicis. Pofthec primum de domitura eorum pracipit, de 7o quanos fupra etiam in Boye cap. 5. deinde dealimonia ipforum his verfibus; NE À HieYea » NOM. Quadripedibus - og oM Vei. p ale oris Ray Persae Ea gEuEm Tulerea vutbiindoitd, non graminatamum, ——— UNeeve[cas falicumfrondas. vlgdmia palufivem: Sedfrumentamanm carpe [dta. nec tibi fecta - eJMaerepatvum witeaimplebunt sonltiralia vacet? — Sed tota ini dulces con[ument uberanatós. Si qua (anatrix) amifit vicoluim ,et oportet fupponere eos; quibus Son fatis lactis prebent matres.Semelftribus vitulis obijciunr farfarestriticeos, & farinam ordeaceam,& teneram hezrbam:& vtbibant mane & vefpericurant, Varto. Inalimoniis arm entitium pecus fic contnendum ;a&tantes cim matribus te cabent, obteruntur enim. Ád eas mane adigloportet, & curs tedierint? paftu: Cum creuerint vituli, leuaude matres, & pabulum viride obijciendumin prefzp is. Iren bis; vt feit in omnibus ftabulis, lapi- d :sfufternendi, aut quid item, ne vngule putrefcant. Ab zquisotio sntutinali vnà pafcunturcum mattibus; Varro Menfe Aprili vituli nofcifolent, quorum matressbundantia pabuli iuuentar, vt füfficere poffit tributo la- boris & la&is. Ipfisanteim vitulistoftum molítnmq ;milium cum l3&e mifceaturfalulati more przbendum;Pal- ' ladiu :. Xlinzoveiric & poexove rrótroye ,id eftfartiles (enaltilesapud Arhenzum lepimüs, | — — Iunio menfe vituli red, vr didum e(t, ante, caftranitur, Palladius, Menfernaio ca(trandi (unt vituli, ficut Mi :go dicit; ceneraztate,&c. Idem. Vitulis tempus caftrandianniculis eft , alioquin minores deformiorefque ea idunt, Ariftoteles. Caftrarenonoportetante bimatum: quód difficulter.fi aliter feceris fe recipiunt. Qui autem poftea caltrantur, durí & inutiles fiunt, Varro & Sotionin Geopon. Caftrare vitulos (inquit Colum ella? 3 Mago cenfet, dum adhucteneri funt: neque ld ferro facere, fed (Tz ferula comptimere tefticulos & paulatim € »nfringere (& paulatim confra&is refoluere, Pallad.) Idque optimum genus caltrationum putat,quodad hibe« tat zticdirenerz fine valnere. Nam vbi iam indutuit, melius bimus, quàm annículus caftratur. Idque facere (verno, vt recteaddit Pallad.) velautumno Luna dectefcente precepit, vitulumque ad machinam deligare:de- ide priufquam ferrum admoueas, duabus anguftis ligneis (ftegneis.Pallad. forté ftanneis, fed neutrum probo) 2&- regulis, veluti forcipibusapprehenderete(tlum neruos quos Graci xeepuesross ab eo appellant, quod exillisge- nitales partes dependent) quibus comprehenfis, ftatim teftes (rentos refticulos, Pallad. )ferro refecare, & ex^ pteffos (Palladius (impliciter habet, ferro refecant; & ita recidunt) íta refcindete, vt extrema pats eorum adhz- rens przdictis neruis (capitibusneruoram fuorum) relinquatur. Nam hoc modo nec eruptione fanguiuis pe- ticliraturiuuencus, necintotum effeeminaturademptaomni virilitare, formaque feruata maris, generandi vím depofuit, quam tamen ipfam non protinus amittit. INam 6 patiaris enm àrecentl cutatióne fa:minan inire) couftatex eopoflegenerati: Sed minime id permitrendum, ne ptofluuio fanguinis intereat. Verum vulnera eius farmentitiocinere (cinere fixipliciter, Sotioniu Geopon. cam argenti fpuma linenda fant: abítinendusq; co dieab humore (poru, Pallad. & exiguo cibo alendus. Sequenti triduo velut eger cacuminibus arborum, & defe&o viridi pabulooble&tandas (prebeanrur ei tenerz arborum fummirates,& fruteta m ollia; & herbz viridis coma, dulciotafagina rorisautfluminis, Pallad. ) prohibendusque multapotione, Placet etiam piceliquida,&c cinere, cum exigao oleo (vcSotion etiam habet) vlceraipfa poft triduum (à caftratione fcilicet ) linire (vulnera diligenter vngere, Pailad.) quo & celerius cieatricem ducant ,necà mufcis infeftentur, Hac Columella & Pal; ladius. Sed melius genus caftrationis (inquit Palladius) fequens vfus inuenit. Alligato enim iuuenco; atque des ie&o, tefticuli trita ((ciffa legit Petras Crelcentienfis) pelle clauduntur , atq; ibi lignea regula premente, deci- dunturignitis fecuribus, vel dolabris, vel, quod eft melius formato ad hoc ferramento, vt gladij fimilitudinem teneat. ltaenim circaipfam regulam fetriacies ardentis im primitur, vnoque idu & moram doloris beneficio celetitatisabfamit.& vítis venisac pellibusà fluxu fanguipis (cidtis, plagam cicatrix quodammodo cum ipfo vul- nerenatadefendit, HecPalladius. Vitulis (inquir Ariftor.lib. 9. hiftoriz auim. cap. jo.) tempuscaftrandian« | nicaliscft, alioqui minores deformioresque euadunt. Modascaftrandi hiceft. Tra&os deorfum teftes; atque 4o ob:entos, preffosquein imum fcorti, cultello zda&o; extradunt : mox &brasfurfum , quead maxime fieri poteft; reprimunt, & plagaminfarciunt capillament, t (anicseffluere poffit :& fi inflammatur , ignem adhibent fcor- to, & refpergunr. Si bosà recenti caftratu jneat, procreare poteft, Hzc Ariftoteles interprete Gaza. Grecain . codibüsimpreffisfichabent: Olpe» uos Goerqavovran, Uncuioi s ei jas aleae xax Eod vylvovros, aj 0 Danae CouTE I or Ay Oy pO GV TOU IPV. 1o mo AG TEC AL) Pavo TRAY OVTEG "TG Daaeets s xairwÜew TGUe Dpyeté Séro o NEG » ero ova eve my o0 147 ya, uc DT PS TÉ y qoulu) S gti Bus 7195077416 ó iaculo pen [227 x9) &xY $DAeyluotya L XOUTNULOLU TOU TEG TV boy bow, don ads civ. 61 G4cgx; eu rely [Do cav iy Gwrpndrodet, sev pewspby avsyyeraei.. Yn his verbis multa cortupta, multa obfcura funt; & ab luterprenbüsvarié reddita quibusego pro virili medericonabor. Primumigitur poft hezcverba ei3 us ficlego eue 26 e qt on Use yivovsaq i Da ao etes CMTEAYOVT OH 95 &c. De vitulis maribus loquitur, quos Greci proprie BapuiAes (àte&oSuuaAs) vocant, tete Ammonio: quanquamà fasminino etiam 9aueus ; fimiliter (32p&2e« in plurall sg formari potefl. E15 fin minus,ideft finon caftrentur cum anniculi funt, fed poftillam etatem, minores & dcfotmiores euadent iuuenci ( quamuis enim prz» 8 aua: eandem Gignificationem feré habeant, fzpeta- men2ajds pro iuuencoaccipitür) que ztas proxime vitulum excipit, &ita conuenit hic interpretari. Dixe- ratautem pauloante, omnia animalia, (i dum crefcantcaftrentur, maiora & elegantiora quàm-non caftrata eua- dere:íed (ipofteaquam adoleuerunt, & iam incremento conftitetunt, caftres, nihil preterea accederead ma- ai:adinem poteft. Proindenon affentior Avguftino Nipho, quivbi hunc Ariftotelis locum interpretatur, Minores (inquit) deformioresqueeuadunt, fcilicet fi infra annum caftrentur, Nam quod de caftratione poft anniprimiztatem;& quo tempore iam creícere definunt, non ante illam faGa Adftotelesloquatur, manifeftum eft exiam dictis, Addit Niphus,fi autem fupra annum, non finc periculo agitur: at nos ex Sotione & Varrone V iam docuimus nonante bimatum caftrandos effe: Sed efto vt pofterius di&um Niphi, pugnantibus interfeau- 6o horibus, velexcufandum, vel etiam verum fit: priuscette omnino Ariftotelís fententiz adaerfatur, quod vel Albertus Magnusipfam monerepoterat. Genusillud caftrationis, quo vitulorum, dum adhuc teüeri funt, te- fticulos fiffa ferula comprimere, & paulatim confringere, Palladius & Columella ex Magone docent: minus frangere vites ideoque tutius e(fein tenera zrate exiftimauerim, minus etiam effaeminare: cum tefteseis non omnino demantur, fed atterantnr tancum. 1d quod teftibusiam etatis progrelfa durioribus, vt difficilius, itàni- miocum dolorefieret.Hominem ita caftratum Gtazci92.xo ( vela aas quod ininus placet) vel92ufiar ap- pellant ,à contritis contufisquecoleis, Hic modus quoniam fine ferro fit, nec tantum dolorem affert; nec fan- guineri profandir, non pugnatillis qui annicolosaut bimos demum caftrari volunt: intelligunt enimilli de ca- firationeferro aut cauterio fa&a. Variafpasdonum intet homines genera; Alciatus in libro de verborum figni- ficatione proponit. Paulus Acgineta libro 6 cap, «8. duplicem caftrandi modum explicat , altetumxaa "d 78 | A vas et. RT NEIN ide | EN DIL T u BedlierE "wd I | - fdeftpercontufionem, altetum az &emuli); id eft exe&lonem, Pofterior ad Ariftotelis eti nihilafferret is'huiufmodi eft: Caftrandusin fedili refupinatur,& (ctotum cum tefliculis inifirz manus digí* tis premitur: & perfcrotum ita extenfum duas lineas rectas, per vtrunquetefticulum vnam, fcalpcllo incides: vbi exllierin tefticuli, cute detracta excidentur,itavt renuiffimum folum naturale vaforüm commercium relinqua- tur. Atque hic modus, eo qui per contufionem fit, magls probatur, Nam quibusteftes folum contufi fant; non- nunquam Venerem appetunt : nimirum quód parsaliquatefticulorum contufionem fubteifugerit, Hxc Aegi- . metatquide contufione etiam fcribit, eam in infantibus folum fieri (olere, &c. Quod fequitur apnd Ariftotelem x avra Atoyres t9) Sero réguvovres "rie 0eactos , &tc. fic verto; Vitulis refupinatis, Ícrotoque inciío; teftes perinferiorem .. fcroti partem exprimunt ('&abfcindunt velexcidunt, quod deeftin Greco: addendum igitut, 42) Gueréuyso: vel - 76 fimile verbum:)deindeneruosà quibus pendebant; quàm penitiffim? fieri poteft furfum recondunt, Qaod ^ Ariftoteles dixit; 3z9A/Osci» id eft digitis velinftrumento aliquo extrudunt, Aegíneta fic effert: Gumibiezuac: 3 &i Biupor, Graium. Proprie fané omia dicemus? óx92udidioos, vt pomorum nuclei digitis expreffi,Gra- ci ónmpite vocant proprio & eleganti vocabulo. Albertus Maguustotum hunclocum fic reddidit, Proficrni- turad terram vitulus, & diuiditur corium ofchei, & exprimuntur tefliculi , & ligantu nerui teflicnlorum forti- ter: & cunc abfeinduntar tefticuli, & erígantur (id eft furfum reponantur) radices nermorum, cinccibusinie&ig in vulnus :Etfi coquantur (id eft vrantur) nerui, meliuserit contra fanguinis fluxum. Qus pleraque ad Arifto- telis fententiam quadrare puto : quanquam de fao adiecitneruos (lcilicet ctemafteres) przligari,ex vulgi ckpe- - rientianimirum: Nam quàd cineres pro capillamentis Íupponit, cümveretes rei ruflice autboresin hocimite- tut, facile condonabimus. Nam & in libro de fimplicibus medicamentis ad Psternianum , qui inter nothos Ga« .- 89 Jenicircumfertur,italegimuscap. 148. Cinisin recencia vulnera penitus infat&us, fanguinem fiftit: iG2095€ o; - mnibus pecoribus caftratis cinisimpofitus prodeft; om nibusque abíciffis. Theodocus,Gaza pro vore le giffe videtur xaxov, cam non opuseffet quicquam mutare. Obfcurum efLetiam quod vertit; Ecb infos . matur, ignemadhibentfcroto, & refpergunt: Prirnum enim locoinflammste,ignera vel cauteriui. sche . weréeftignemigniaddere,& augere malum: deinde quod inflammationem refpetgiait, ncc quifquam vr.» v«i quonam medicamento ca refpetgi debeat ex verbis ciusiatelligere queatsreprehenfione dignum mibiviaci, Paftores (inquit Niphus uec esCov Ariftotelis verba; vtaliquo modo Gaza translationem fülciat ) poluc:e n; adtaliud medicamentum ad hoc przparatum infpergunt. Sed abfurdum eft Aritotelero remedij infperger: nomen tacüuiffe putare, pre[crim cum eo omiffo, obícura & inepte conftructionis relinquatur oratio. Albe c. X. ,.. Maguustidicule fimul & indo&e £c vertit: Siautem apoftema accideticin loco illo, puluerizatus tefticulus &. - ... 89 cofuprapolitus, erit conueniens curaipfius. Mihi pofl xaavizozavrsc diftingiendum videtur, nonpof edo: vc —. , Gazafecit: & itavertendum : Quód fi locusinflammetur, vrunt, & fcroto infpergunt:iutelligo autemidem ic- | medium quod ptoxime vulneri infarclendum dixerat; nempe vec, id eft c pillamenta,autlanas. Lane enim, : Diofcoride tefte, vulueribusà principio fratim ek aceto oleo, vinóue viiliterimponontur, &c., crematariaa preterea cinis craftás inducir. ciraem excrefcentem cohibet, &ad cicatricem vleetaperducit. Abinitoigitur, ^e 0 vybififtere tantum fapguinem opnprter, lana mollis-fimpliciter adhibetur; deinde vbi locus intumefcit (quod Ariítotelés Qneyuamaso dixit; vt conijcio: fepe enim hocverbo Greci parum proprié vtuntor),& plus colligi. tur, vehementiore remedio; ficcante expurganteque opuseft, quád quidem nou amplius laus ied yftsiüia - cinispraftare poteft, Poftremoin citato Ariftotelislaco vIrima.verba &ay Cot muda 0v doedre pav eo*ynvóien px ocul, dubioficre(titui debent , zv GirpaiDoroveoe atras, Üwftuváiei «cutmex fimili loco Ariftorelisiibet u de gentcaiics 40 ne animi, Cap. 4. tum ex Gazae dorada Columellz Pallad3jqu& vexbis goofirmari poteft. Hzchiétenas dixerim fuper vitülorum caftracione, nontam reprehendi & emendandi aliorum foripta, quàm negotium ipfam. 114 am verbalacis non* LED q - )* elariusexplicandiinflituto. — v Rss SEE Eo coser ed iM rs E 7 Apesexvitulis auc iuuencis,&c.quo modogenetentür;inapnm hiftoria profequemur.Apescreduntic non ' fugete, fi ftercus primogeniti vituli adlinamusoribus vafculorum, Palladius, Cafeus ficlate cosgulato, haedino imprimis vitulorüimue coagulo, Plinius. P^" *vitalinz ad variosvfus parantut, vel cum pilis, vel js detzaécs: 9c - tel diuerfiscoloribus tin&z, vel natio relicte, ad culeos; peras, tibialia prsfertim mulierum in Germania: vcfti- untur eifdem libri; mira elegantia, pre ceteris enim nitorem leuoremque polite admittunt. yeh "ET "x $9 - - Vituloslanijad cultrum emunt; Varo. In omnianimalium genere, carnes vetulorum dure, ficcz, & con- co&u difficiles (ant: iuniorum contra, humide; & molles, atque idcirco commodius concoquuntur: his ramen exceptis, que vbiinlucem zdite (ant; protinus in cibofümmuntar. Nanque omnes eiufmodi muccofz funt,ac . precipue quz fuapte natura humidiorc fint cafne,vtagni & (ues: vecam hoedi & vituli, vt qui natura fant becio- ^, fes multómeliusconcoquuntur nuttinprque, Galenusinlibro deboni & mali fuccicibis. Ex eiufdem libro j. . . dealiment.facult.fuprain Bouede vitulinacarneiudicium recitauimüs, nem pequod bubulz praftet& facilius concoquatur. Ex pedefttibusanimalibustuilia.caro probat ffimus cibus eft, dein hedina; mox vitulina, idem. Gaynerusin cura lfchiadis, cónaenire aicin cibo, vitulosla&entes àfecundoad quattum menf: em, Obini tetn- . ^ pereanníicongeniunt hominibustempetatis autcalidis catnes hceduli la&tentis aut,vituli ; poffunt haberi, Ar- e nold.deconferu.fanir. , Vituli vaccam ?i' arum, quas la&istantum & cafei caufa nutrimus, quindecim partu |. 66 dicbus elapfisoccidendi (ant: eazmes eornm temperate funt & f;ciles concoGu, falubresque illis qui vitam de-- ^ sguntotiofam,Pettus Crefcent. Hanc itaque non inlurla menfe nobilium crebro repetunt, Platina. Alfiduos habeantvitulum tua prandia iii víus, Cui madida & fapidaiuriéta tepore caro cft, Bapr. Fiera. Elixstus vitulind vtreliquorum pecorum caro:quidam vt appetitui.confülant excitando eodem fet modo quo pifcescoqnunr, | in qua primumelixantdcfpumantque, & faliunt (parciusautem eafaliri conuenit, in quibusius magna ex pat- .teferuendoconíumi debet) & cum Íemico&a videtur , vinum .affundunt, deinde cepas per uwanfüerfum conci- Tas, poftremo cum parum iurisiam(üpereftburyrum fetuefa&um : aliqui butyro in fartagine farinz aliquid ad- dunt, &aceti modicum , & croceem ex aromaribas pollinemjipfasque cepas-Similiter etiam exta parantur, fic | vocoarteriam.cum pulmone, corde & iecore cohzrentibus: Germaniin vitulo priuatim dasgrict, noftri etiana (o gritk Apponuntur enim aut fim pliciter elixa, aut condimentarioiure cum vinoco&ta, vt dc carne lae dixitm ust . $9 fediusilluadcumcarne fempercoqui folet donec modicum füpezfi; cum extis vero interdum relinquitur Pes ! Bor Masa NS Aena JUL C COE ug: "aM S os E E A Mica. D y) » f 2 - " X jr | De Quadrapedibus : fum & aromatibus cum crocó &dic&is pani fo«fawnb; dife&oin parinis infünditur (c qrielfpen )idqueintet- 1 ara etiam primz menfz ferculanameratur. Ventrem cüm iozeitinis vituli Germani p: tuatim in vituli & hos- dis nuncupantZzi bro. : qdzeitid em elixat&atomatibus condita Initio menfse apponunt.. Lixatur & vituli caput ad primàferculs prandiorüm, idque acietinolonge prafeitur, precio fuperans fzfquialtero. Cerebrum inde fe- Í or(im etiam in aqua modice co&um, mox rünicis liberatum; in vivo coquitur, & infpergitar aromacbas: Sunt qui cui lade mixcum & cepis minütatim incifis, butyro frigant, & atom at bus condiunt. De vitulipa cerne fa- liendafupraia Boued xi: relinjuttaraacem cüm filein vafis fer? non vltra diem antequam fufpendatur incami-« num. G-luin parinafit tum ex pedibus virulinis, tum metaphrenifeu dorfi fuperioris carbib. Pedes etiam elixi — € imacero & pipere edantir: velfri guntut cumburyro inuoluti confractis cadicula ouis; Cibi leues funt pin guis T caró & quicunque glatinofaeft: Quod fer& quidem in omi, que domellica fit, precipue ramen in vngulis 19 tranculisque fam, in petiolis capitulisque hzdorüm & vitulotum & agnorum, ompibusque cereb«l'is; item la- éte, Celfus. Apicius libro 8. cap. 5. vitulinz carnis varios apparatus przícribir, his verbis: In viteliina fri &i Pis per,Ligufticum, spij fem en,cumioum, origanum, cepam ficcam, vuam paffam : mel, acetum, vinum, liquam en, - oleum defrütam.Tn vitulinam fiue bubulá cum portis fuccidaneis,velcepis.vel colocafiis: liquamen,piper,laier, «X olei modicum. In vitulinam'elixam : T'eres piper ;ligufticum, careum ,apij femen: tv ffandes mel , acetum, li» amen;ofeum: calefacies,amylo obligas,& carné perfundes, Aliter in vitulina elixa:Piper,Lugufticum,fonicu- leos;caryotam: mel,acetum, liquamen, fipapi & oleun , Eiixum cífe debet vituli pe&us: Dortfum tamen feu fpina affaturam requirit: Coxaseiuidem in pulpamentum rediges.Platina. Tibi. "S Artocreasquomodo paratur cx carne vitali,& Platinalibro 8. cap 36. his verbis docet: Ast viruliauthee- ^... diautcapi carnem elixabis: elixam & eneruatam,minutarim concidcs,& in mortario tundes.H uic deinde param 7 | cafei recentis;tantundem veteris & triti,parum petrofelini & amaraci coricifi, oua quinque bene d: ffractá, abdo- "men porcinum,aut hüber vitulinum conci(um, modicum piperis,plü(culum cinnami, minimutn gingiberis.tan- tum zrocivtcolorem conciplat;,addes.Curabis concoquatur eo modo, quoàlbam diximus Hocedaat Scaurus & nimiam macdentiam cam obelitate libenrer permutarent,. Vehementer enim alit.cotpus obefcat, | obítru&tionem tamen & calculum facit. Etlib. 6.cap.g. Pattillum ex vitulo aljsue cicuribusanim:n- tibus hu&c in modum parat : C'cures (inquit) appello; omniaque domialuntur, vt vitulum ,capum, g;ili« nam& fimilia. Ex his paftillum fic facies; Carnis macrz quantum voles fumito. minutatimque gladiolis concidi- to. Vitulinam adipem cum aromatib.huiccarni bene mifcero,inüoluta cruftillisin farnocoquito.Codta vbi fue- rint, duo vitellz ( irelliin plurali nnmero genere neutro iepenumero profert) abalbore onorum excretacum | . modico agreftz ,cimque iure perpingoibene codicula agitata; in paftillum infundes, Sunt qui modicum croci 3 ad peciem addaat F.eri & híc paft/ilusin patella bene vnóts,etiam fine crufta poteft: capum; pullaftram,& quic». qu d voles, integrum & in fi uftaconcifum. in paftillo pro voluptate optime coques. In hoc & multum alimenti inet: tarde concoqnitur, panca recrementain fe hibet: cor, hepar, & renes iuuat ,obefat, acventrem "ciet Es mox ibid. cap. 12. Vaftillum (iaquir) inol'a fic facito : Cernem vitulinam cum adipe minutatim concifam, in ol. lam ponito:pipiones & pulios.fi voles;ad jeito.Ollam ipfim ad carbones longeà flamma, ne concitaté« fferueat, onito. Vbi ebullice occeperit,deipumato: p«ffalas deinde imponito, Cepá poftremo minutatim concifam,cum latido frigito: Fritam in ollam indito. Vb:omnia propé cocta exitlimsueris, agreftam & aromata foffundito. —— Suntqui & duo vitella ouocum bene agitata cum agrefta infondant, Multum alet, tarde concoquetur, naufeam f;ciet, (tomacho nocebit, hepar & renesconcalefaciec fperma augebit, cz put & oculos lzdet, Idem.Platina eo- demlib. 6. cap. .8.In pulpam vitulinam:;Ex cóxa vitulina catnem macram sbícindito, in frafta oblonga & fub:i. 49 liaconcidito: batuitoquecnm gl«dioli coffa, ita nerefcindancar: ftatimq; fale & foeniculo trito fuffundito:ama- racum deinde ac petrofelinum cum larido bene conciipm,& aromatibus ípatfum faper pulpas extendito: eaíq; ftatim innolutes in veruad ignem ponito: necimium deficcentur,caueto: co&as conuiuis ft;rimappones. Mul-. tüm alet;corpus folidum reddet, pauca rec: émenta relinquet. In pulpa Romanam,ca19. Carnem vitulinam ju &ufla non maiora ouo ita coücidito, nealterum ab altero refcindatur : falemque ac coríandrum , aut fonicu- | Jumtrítum ftatim in(pergiro: a(peifim, inter duas tabulas aliquantulum opprimito. Veru deinde traie&ta cum velfala laridi, ne fe contítigant, néoe nimium deficcentur, ad ignem voluito, donec coquantur. Multi hoc eft & groffi alimenti, tarde etiam concoquitar,& aluum aftringit, Et fobinde cap.2o.Efitium ex pulpa : Ex coxa vítuli- napulpam accipico,camq; velcum adipe eiufídem,vel cum larido minutatim concidito. Amaracum & perrofeli- . . pum contuhdito, vitellum oui cum cafeo trito tudiculaagitato, aromata infpergito ; corpus vnum facito, ac o- 5o mala cumipfa carne mifceto, In omentum deinde vel procinum vel vitulinum teffellatim incifum; hoc pulmen- tum àd oui magnitudinem inioluito, ad focam in veru lentoigne decoquito. Mortadellam vulgares hocefitium vocent, quód certe parüm inco&um quàm nimium, fuauis eft. Tardeob hancrem concoquitur, obftruit, cal- - culum creat,cortamen & liepar iuuar.. Rorfüscap, 22. Farcimina:;Polpz vitulinz atque adipi luillz bene tunfz; ititum cafeüm tum veterem tum pinguem , aromata bene cünfa ; duo auttría oua tudicula agitata: falistantum quantum tes ipfa requiret, & croci quo crocéafint, admfebis: admixraque inínteftinum bene lorum, & per- quam tenüatim productum; injjcies; Co&taram in cacabo requirunt. Bona non nifi biduodurant. Seruarita» mem n dies quindecim aát plures poterunt fiplus lalis & aromatum addideris, (iuead fumum deficcaueris. Et cap. 3o. Capüt vimmlinum aüt bu bulum, inquit, aquacalida depilato, vt fuem coníuefti , fi elixum voles: vbi co- &um fuerit, in alliatum mergitc: (raffum placuetit;replerum aromatibus, allioac plerifque odoriferis herbis in, o furnodecoquito. Etmoxcap 531. Tncercbram vitulioum:: Excapiteelixo ac co&to cerebrum etucs, oum quo duo vitella onorum tudicula beneagirata, modicum piperis, parum agreftz, falis quantum fit erit , mifcebis, Mixtahzc omniain fartagine cum lquamine taptilper friges.donec.quod breuifiet, concreta fimul fuerint.Cos. medi cito hoc pulmentartum debet: vbi refrixerit, nilinfipidius. Item cap.35. In ventrículam vitulínum : Vitus - linum ventreroinangulo leniter perforaro;ftercusqueac fordes omnes eximito : inlotum ventrem, hzc qua dicam, indito: Ex cafeo veteri oua quatuor bene fatta (fraCta) parum piperis leniter tanfi;ctoci modicum,paffu- ; Jasintegras petrofelinu m;amáracum,mentá concilam. Mixta ómnia & in ventricalum claufa, in cacabo bene co- ;. quantür. Et cap. 26. Palmentarium in carhone :Carmen maétám ex coxa vitulinain buccellas non nimium fub- | tiles concif:m ; caltri cofta contundito: f/le deinde & feniculifeminebene trito vrrinqueafpetíam ,interduas tabulas per ci.nidium hore comprimito. Indeiü craticula ad carbones concoguito,invtranque partem crebro 70 | m. . oue SMELL T vertendo ^ ^ —— € o qu lilemen,origanum, nuc Cel. 25, qui hepáriuuat, dum ro | | Uus FE. G. Ll | 13 vertendo; addendoquetheffelas laridi, ne igne inazefcat. Coqui non; adinodum hoc pulmentatium dcbet: ca* lidum item A, oan apponatur, quo magis appetentiam & defiderium bibendi'excitet, Hoc Bibulus vtarur, - quifitiiinfe demortuam quzrit. Idem 5.15. Non difpliguit mihi Palelli hofpitis noftri patina , qui pedes viti- linosbeneloros , & co&os cum iufculo aromatibus infperfo, in coinam more Romanoattulit. Inditum quoque aliquid ex aceto putárim : adeo appetentiam excitabant. Apponi hacpatina pria menfa confueuit. Bon: & fa- ilis extatalimenti: pe&ori confero tuffim lenit, meatus vrinz exulceratos fanat , dyfentericis prodeft,A medicis xatnenantetiores magis quàm poftetiores, animalium partes probantur. Efitium ex abdomine porcinoant vi- tulino patandum, ex codem Platina referemus in Porco. Genus fatciminis quod noftri vocant cerebrí farci- men (cerebrum enim cum condimentis re&o inteftino bouis aut vituli infarcitur) fopra in Boue defcripfi, Cir- 10 cumfertut liber quidam Germanicus coquinarius, vbi eduliorum ex vitulo apparatusaliquot prefcribuntur,quo- rum nomina hec fant, Leberfaliz, vou kalbs gelung , Lungentschlin , Gebachens von kelberlnzgeu, Holbraten ven kalbfie:fch. | | jet G. —— Caro vituli recetitia vulneranon patiturintumefcere; Plin. Caro vituline recens cum aceto co&a madida- que alisimpofita, feetorem hirci deterrimum tollit, Marcellus. Ad hominis morfus carnem bubulam co&tamim- ponunt: efficacius vituli, finon ante quintum dlem foluant; Plinius: & alibi, Canis rabidi moríu facta vulnera circuncidunt ad viuas vfque partes quidam ,catnemque vituli admouent, & ius ex eodem carnis deco& dant potui: autaxungiam cum calce tufam, fcilicetad mouent. Cornel. Celfuslib. s. cap.27,agens de catatione com- .20 muniaduerfus omnes morfus ferpentium: Si neq; qui exugat (inquit) neque cacuibitula eftforbere oporter ins —— anferinum,velouillum,vel vitulinun,& vomere. Vituliius vulgariter datum; intet anxilia casliscorum & dyíen- tericorum tradunt, Plinius. Carnem vitulifi cum ariftolochiainaffatam edant mulieres circa conceptum, mares parituras, promitrunt, Plin, Vituli cornua decocta contra aconitum, Nicander. . Ferminum vituli cinis fordida vlcera,& quz cacoethe vocant; éla&te mulieris fanat, Plinius. Ex cerni & vi- tulorum cerebro (medalla Galenus ) fit peffatium mollificans apoftemata matricis & dutitiem eius, Ifi: Medulle animalium vim habent dura & fcirtho sffe&ta corpora molliendi. fine mufculi, fine tendines. fi- ueligamenta, fiue denique vifcera;induruerint. Semper autem oprimam expertus fum ceruinam; deindeiuucen- corum feu vitulinam. Hitcorum vero & tautorum acrloreft magisque deficcat, vnde fit vt fcirhofas duriciesdit- foluere non valeat. Ceterum ex vitulina & ceruina medulla, pefli etiam mollientes ad matricis quzdam v itia 30 componuntur: &pharmiacacx medalla confe&ta molliendique vi ptzdita foris quoque vtero imponantur. Accipiturautem non tantum offium medulla, quz veré medulla eft, fed ex fpina quoque dorf , quz reliqüa fic- cior [qualidiorque eft, & eam cb caufam feorfim vtrafque repono; Hzc Galenus lib. ri. de facult. fimpl. cap. 5. plura mox inferens de recondendi & feruandi medullas ratione. Communisratio medullarum cft: (Plinij ver- bis vtor) Omnes molliunt, explent, ficcanr, excalfaciunt. Pro his verbis in Diofcoride legimus, A20 ) ec ua- AG TIRgl, QQoA OY TkOls Osegmóo nei qivonmpomiel Exay, Pro OeeomróUmiel legendá Deguoaw sio cum Plinio: Dioícoridisin- terpretes noftii íecüli calfacere ex Vlinto transferunt: verü de Grecotextu emendando nullus meminit. A2cerze? djdem rarefacere transferunt: & re&te quidem ieoiudicio fecerunt;quod non íinhacetiam voce Plinium imitati fint, qui Enoowsgi legit. medullas autem ficcare, nequeratione neque authoritate vlla niti opinor. Quanquam "enim malactica, id eft mollientíaea prcprie dicantur, quz calfaciunt, exiccant, fed vtrumque moderate , magis 4o taniencalfaciendo ea quàm ficcando prirei ordinis modum excedere poffe fcio. Nam Galenus mcllientia confe- " renspusmouentibus: hzc xqualem calorem ei quiio homine fecündum nsturam cft, efficere docet:illa multo maiorem, Proinde vt mollientia pleraque, ita medullas maxime; calfacereabfoluté dici poteft (qhod meum cft . ludicium) ficcare non item: nifi cum additione quod moderaté oipnino &in primo ordine. Nihilenim eorum qua fcirchiin morem indurata funt (inquit Gal.) vel valide ficcantibus,vel excalfacientibus valide, curari poteft. Similiter pio , id eft rarefacientia Galenus calida moderate & tenuium partitim effe fcribit; xo) dex £a- pauve, id eft & minimé ficcare: non quod non ficcent, fed quód minimum ficcent, culus geoeris chamzmalum e- Tcait, ordine primo calidum & ficcum. Verum Diofcorides, quinon raro Giecis vocabulls abutitur .quodad fecundas medicaminum facultares, hac etíam voce rarefaciendi pro laxandi abufüs mihi videtur in tedollis: molliant enim medullz quz dura funr, laxantqueintenía, msgis quàm ratefacient denfa, aut obftructa aperiant, "go prafertim cum pinguinfcule fint & emplafticz faculta tis nonnihil babeant, recentes przcipué:accedunt enim . medullenaturain ruminantibus ad (caum,in ceteris ad adlpem.Quamobrem recti Galenus vbi de meduls agit, " non calfacere, non ficere, non rarefacere autaliud tale eas przftare fcribit. ícd mollire tantum: quanquam & u diaAden id eft diffoluere obiter eis tribuit non fstispropriafignificatione. Intranslatione Serapionis pr épazo- aitg) habetur vefolutiuz;& pro 9«egzáGr92), fedatiuz : vnde hoc faltem conftarolim etiam hunclocumincertee le&ionis fuiffe, vt mipus mirum fit Plinium quoque & Diofcotidem ; quiabaliis nimirum hecdelcripfere, non ' eodem modolegiffe. Porró quod Piinius medullam explere, Diofcorides vlcera explere dixit; necipferecte di- "&um exiftimo, necapud vllum ex probatisinuenio medicis; Nam q&z farcotica, id eft carnem generare & vlce- "Ta explere preprie dicuntur, ficcare modice & abftergere fine mor(íu debent: ego vero nullem in medullisab- ftetfionem fentio. Fieri quidem poteft vrperaccidensaliquando carnem inducant, przfertim cumaliis mixtz. 6o Malte enim per fele dunt, slilsadmifta eundemaffe&um fanant.. Quod farcoticis etíam contingit: Oleumfor- . Ses colligit, fic & ceta : &rugo rodit:tria bec mifta, carnem regenierant , magis eriam fi quid farcotici adiungas. Scio Plinium commendare medullam ceruinam aut vaccinam ad vlcera oris, fed cum refina: item vituli vel bouls "ad dyfentericos, fed aliisadiixtis : & vitulinam priuatim ad exalceratas vuluss cum feuo, quibus tamen alia ra- "tione quàm farcotica prodelt :aut fi illa quoqueinterdum; peraccidenstamen. Sed fatius hifce reli&tis, veram medullacum facultatem ex Galeni verbis fuperius recitatisaddifcere : quibus hzc addi poffont, Medullis (vt eti- am adipe) recentibüs laxando, veteribus infuper difcatiendo vtendum effe. Medullarum (inquit Diofcorides) piobatiffima eft ceruina mox vitülina poft hanc raurina;tum capritia & ouilla. Laudatiffima (inquit Pliüius )cer- uina,mox vitulina,dein hircina & captína. Curantur ante autumnum recenteslotz,ficcateque in vmbra per cri- brum. Deinliquatz per lintea exprimuntur, ac reponuntur in fiGililocis frigidis. Vide etiam Diofcoridem | go duomodoad vfum paranda fint medullg. Vituli medullz cum pari pondere cere & olei, vel rofacei , addito ^y A ^, HA Y. ES. ÜQvaarup edibu Uo; duritiz genarum Winuntut, Plinius. Matcellus paulo aliter 3 Medulla ( inquit) cim cera & oleo tofaceó &quis ponderibus liquefa&a, & permixta,& ád emplaitri modum impofita,duritias palpebr arunhy& fi quaillicin modam pilularü nafcuntur, co mollit ac difcutit, Marcel. Viroli medulla adibizto cumino trito Infufa prodeftin .»üti& dolore & grauitate, Plinius.Simile remediá vide mox in Ícuo. Recens vituli medulla cá cymino contritain- fulaq;, quamuis magnos dolores auricula ftacim releuat , & intra triduü tollit, Mircell.ex quoin Boue eiádixi, bubuliuam (fic legitur) vel raurinam medallá liqucfa&am,tepentemq; in falam aucibus plinimá prodeffe,Me-- dalla vituli, vel fi vaccina fic, vlcera orisac rimas emendat; Plin. V izuli aut bouis medulle excoQüuhtur cüfarind . & cera, exiguoq; oleo, vt forberi poffint, pto cocliacis & dyfentericis: Medullactiá ia pane fubigirur, Plin. Mar- ccllas item vaccinam,cü farina tenui fübactam,& inftar excocti panísin cibo datam, mi c yfeurcriá lanare fcribit; guaxime fi & calceus bubulus recens manducetur. Manantiaverendorum vlcéra [anatfcuum cum medulla vituli, 1 Plin. Mcdalla vitaliin vino ex aqua decocta cü (euo exulcerationibus vuluarü impofita prodeft, Plin. Componü- turexea medicamentaad molliendü vterum, tut forisapplicanda;tutn peflis indiis,vt ex Galeno fuprarecitaui, Vitulinum pingue quotmodo odoramentis imbui debeat, copiose explicatum cit [nprain Tauro ex Diofco- ride. Idem quomodo à putredine conferuetur, videin Anferino ex Diofcor. Vitulipum adipemaliquanrum aitringere Diofcorides Ícripfit, videfuprain bubulo adipe. Seaum vituli cum fale iuba&um vtliffime adhibe- tur piryriafi. Marcel. Cum (ale tritum capitis vlceribus vtiliffimum eft, Plin. Adipe vituli fi palpebras craffiores peranxeris, extenuabis eas, & ad fanitatem perduces , Marcel. Seunm vitalicam anferis adipe & ocimi fucco; genarum (palpebrarum ) vitiis aptiffimum eft, Plin. Idem remedium alibi ad auciumi dolorem & grauitatem commendat, Plinius: & Marcellus quoque, qui tepiduminfundi iubet. Et rurías alibiin Plinio idem remedium (ni& quod nihil diffe re ait, vitulinean bouisfenum capiatur) vlceraoris & rimas emendate docer, Efft& alia 1ó mixtura( inquit) feuo vituli cum medulla cerui, &albz fpinz foliis vnà tritis: Idem prftar & medulla ( videli- cet vitulina ) cum refina, vel fi vaccina fir. Vituliadipem fucco ocimí adiecto, fi patiter tepefa&um auriculz iü- fdetis, amatiffimo incommodo laborantem continuo liberabis , Marcellus. Cuminum fylueftre auribusin- ftillatucad (onitus atque tinnitus, cum euo vitulino vel melle; Plinius: Quid (i legas? vel medulla, vt íupta ha- buimus ex codem autore, & Marcello quoque. Vituliadeps ex foemina (id e& vitula: fed malim ex femine, vt pali« l5 poftex inguinibus ) (ublata, cum aqua cotylistribus decocta, & forbitionis more fumpta; colíaco plurimum prodeft. Marcellus, Datur& feuum vitulinum aut bubulum; dyfentericis & cosliacis; Plinius. Ad dyfenteriam, Omentum vitulinum vel taurinum fartagine excalefa&tum pe&ini & genitalibus impofitnm mire medetut, lcxander Benedi&us. Omentum vituli calfa&um inpatella rotum applica circa renes, prouocat enim vri- nam, Leonellus. Butyrum adipes an(erinus,, vitulinus, percinus apud Gal.lib, 2. x. ?7. mifcentur medicinisad 36 fedem. Manaiütiaverendorum vlcera (anat [:num cum medulla vitaliin vine decoctum, Plinius. Inflationibus in fede fenum vituli auxiliatur, maximé ab inguinibus, cum ruta, Plin. Medulla vituli in vino ex aqua decocta cum feuo, exulceratiopibus vuluarum impofita prodeft, Plin, Teftium tumor, cum feuo vituli, addito nitro co« hibetur, Plinius, Deeodem remedio Marcellus, Adeps vituli (inquit) & nitri modicum, vnà permixta, & cero- ti modo impofita tefticulis, tumores omnes & dolores perfanare dicuntur. Vngues fcabros feuum vituli emen- dat,Plínius. Salprodeftcontra incipientes verrucas cum feuo vitulino, Plin. Author quidam obícurus ex Pli- nio cian feauin vitulitium podagricis & articulariis morbis prodeffe: quod ego apud Plinium non de feuo;fed fi- mo vitulino, neceo fimpliciter ,fed eius cinere legi, vt inferius recitabo. Lepotino coagulo pares habent vires; hadi, agni, &c. & vituli coagulum, Diofcor. Lethargicos coagulum vituli adiuuat in vino potum oboli ponde- re, Plinias libro32. qui totus [t deaquaulibus, proinde hocínloco non vituliterreftris; fed marini, coagalum 40 - &ccipiendum eft. A recentibus & calidis adhuc vituli extis ( id eft arteria, pulmone; corde & iecore) minutatim conci£s, liquor in vafis chy mifticis elicitur, cni zquales parces faluiz & meliffophylli liquorum fimiliter extra- dorum, admifcentur :inde membra fcigida , vel refoluta, vel tabida , mane &vefperi aliquaridiu perfricantur, & mox calidis pannisinuoluuntur. lecar vituli mafcali, & tantundem foliorum alniz,minutatim pariter conci- dantut:collectas inde ftillatitius liquo: potui datar tum viris tuin mulieribus,qui durum tumorem tranfueríum in ino ventre fupra pudenda perceperint, Vincitleprasac furfaresvitulinum fel, cum femine cunilzac cinere écornuceruino, fi canicula exoriente comburatur, Plinius. Felle vitulicaput perunctum lendes exterminat, Marcellus. Alopecias fanat vrina bominis verus, fi cyclamipum adijciatur, & fulphur: efficaciustamen & vituli- uum fel: quo cum aceto calefa&o tolluntur & lendes, Plin. Fcl vituli calefa&tum cicatrices extenuat : Medici ! 13 in finecapitis i8. impericiffiméad cicatricescutisreferens,cum ad oculorum cicatricestantum pertiDeat;quod velipfa medicamentorum ocu/atium materia monere ipfum debuiffe.. Idem medicamentum Marcellius Em- piricasinter oculorum remedia his verbis defcribit: Felvituli diligenter colle&um ad cotylz menfüramin vas reum mittitur, tenuiqueigne admoto ita excoquitur vtípilfctur, deinde mellisbonitantum mittitur, quaptum fcliisilliusdeco&titemanferit: ad jciuntur poftea myrrha tritz drachmz dua, & croci vna,& arisflos pauxilluma ac poftea fimul omnia diu coagitataad tertias decoquuntur; quod medicamen in pyxide area debet reponi, fa- tis vtile & leacomaris & cicatticibus , & omnibus vitiis oculorum,(iadfidueinde & opportune inungantur. Cum felle vitalino & aceto pari meniuta ferpentis fenectus,id eft exuuiz deco&z, &lanula madefacta medicamen- tim auriculzinfertum, maxime vtilitatis elle creditur; fi priusferuenti aquade fpongiasurem foueris, Marcel- lus. Ex eodem malagma ventri foluendo de felletaurino vel vitulino parandum ,iam in Tauro fcripfi. Vitali 6o num fel (iip purgationibus fuetitfub coituafperfum vuluz, etiam duritiam ventris emollit, & profluuium mi- nuit vmbilico perun&to;atque in rotum vuluz prodeft. Modum ftataunt fellis pondere denar!j ad apij tertiam, ammixto amygdaliao oleo, quantum effe fatis apparet hocin vellereimponunt. Mafculi fel vituli , cam mellis dimidio tritum feruaturad vuluas, Plinius. Lien vituliin vino deco&us,tritiusque & illitus; vlcufcula oris fa- nat, Plinius. Adlienem fedandum emilienem vituli quanti indicatus fit, iubent magi, nulla pretij cunctatio- ne, quoniam hoc quoque religiofe pertineat :dinifumqueper longitudinem aüne&i runicz vtrinque, & indu» entem patidccideread pedes: dein colle&tumin vmbraarefacere ; Cum hoc fiat , (imul refidere lienem zgrivi- .tlatum; liberariqueeum morbo dicitur, Plinius, Gluren vilinum aceto remiffum, admixta modica calce vi4 ua, vt craffitudinem mellis babeat. illines locis leprofis; atqueillic(iccari medicamen permittes, efficaciter pro- We ves u.c E 2C 1 a^ via LOS Y xt * ji ' T vice 2. darit, Marcellus, Lichenas otis prarftantiffim? vincit glutinum fa&um à genitalibus vitulorum, liquatum aceto 78 ^" cum fal- adiicinnt myrrham & mel, & crocum, ereaque pyxidecondunr: aliqui & florem aris admifcent, Pliniuslibro 56 B 1 "» Mab. , n ^ ;^4 £o tg 7 aW Ve ' — Que G. HD OL. | ov ee cam fülphure viüo ramo ficulneo permixtum ita vt bis die recens illipatarzitem leprosex melle S&ceto deco- dram, Plin. Simile remediumin Tauro ex taurocolld diximus , qua & ipfa ex genitall tautifit. Autibut fra&ls glatiaum 6 naturis vitulorum fa&tum, & in aqua liquatum medetur, Plinius. Fimo vituli fuffiri percuffos à Ícorpione prodeft;Plinius, Sanguinem fitit fimi vitulorum cinisillitus ex aceto, Plinius. Vlcera quz fordida- ta funt; fimi virulini cinere & muliebri la&e purgantur, Marcellus. loni acro viculinum fimumrecens, vel ba- balum illiniuir, Plinius. Varlcum dolores fedat fimi vitulini cinis cum lilij bulbis déco&tis addito mellemodi- €o itemque omniainflammata & fuppurationes minantia, Plinius. Verrucas aufert vitulini fimi cinis exaceto; Plinius. Aeffates& quz di[colorem faciunt cutem; fimum vituli cum oleo & gummi manu füba&tutb emendat, Plinius. Ocfypum cum melle Corficanotritum & appofitum , abolet de facie omnes maculas, quidam &bu - tyrum addunt: fivero & vitulifimus, & felcaninum mifceatar, medicámen vtilius erit , ita vt pariter temperata omnia decoquantur; Marcellus. Idem locus apud Plinium fic legitur, Maculas in facie, zfipum cum melle Corfice, quod afpertimum habetur, extenuat :item fcobem cutis in facie cum rofaceo impofitum vellere. Qui- dam etiam butyrumaddunt. Si veró vitiligines Gint (hic vituli fimum Marcellus habet) fel caninum priusaca compunttas. Melancholicis fimum vituliin vino deco&tum remedio eft , Plinins Fimum vituli recentem fi quis ex vino potui dederit his quos Greci cholericos vocant, manifefto periculo liberabir, Marcellus, Flydropicis auxiliatur fimum vituli mafcali illitum : fimi vituli cinis cum femine ftaphylini, equa pertione ex vino, Plinius. Inteftinorum inflammationes difcutit vitulinum fimumin vino decoctum , Plinius. Teftium tumorcohlbetut vituli fimo exaceto deco&o, Plin. Mananria verendorum vlcerafeunm cum medalla vituli fanat, in viuo deco- ,. Sum, velcaprinum cum melle rubique fucco : Vel fi ferpant; fimum etlam (vitulinum forte, quod fopra etiam 50 4d fordidara vlcera & ignem facrum facere oftendi, quanqnam & caprz ftercus cancrofo5 cum melle mixtum fa- narcapud Sextam legitur ) fedmalim de caprino accipere, quod Plinius alibi etlam cum scéto vlcera ferpentia curare fcribit, atin capra dicam: prodeffe cum melle dicunt, aut cum aceto, Plinius. Luxatis recens fimum apri- hum velfuillum, item vitulinum prodet, Plinius. Vitulinum fimum recentem artículis laborantibus illines; fatim fübuenies, Marcellus; Podagrismedetur bouis fimum cum aceti fece: Magnificarit & vituli quinondumi hetbam guftauerit, fimum, Plinius. Articulorm attticis medetur vituli, quinondum herbam guftanerit* fu- mum, Piinius. Fimi vitulini ciniscum lilij bulbis deco&tis addito melle modico , podagrís prodeft & arricula- rijs morbis, € maribus pracipué vitulis, Plin. Si dolor fit & grauitas aurium ; vrina capri medetur, vel tauri, vel fallonia vetus calfa&ta vapore perlagenz collum fubeunte: adwifcent & aceti tertiam partem & aliquid vring vi- tuli quinondum herbam guftauerit: Fimum etlam, mixto felle eiufdem, Plinii, hiciera D | VE MTS NIME , Vitulusbos iunior efb/ & vitulapdo td eft lfciaiendo di&us : vel vt lüdoras conijcit, à viridi etate, ficu virgo (aut forte quia Graci vitulos olim isst, & rem we, vel eminus dixerunt) Vitulus quod Grace antiquitus itulus aut quod plerique vegetij, quafi vegitulus, Varro. Sic & vitula vaccaeft viridiotis ztatis,necdum enixa: cum primam enim peperit nomine marato lunencaaut vacca dicitur. Sed hanc nominum proprietatem Latini non perpetuo feruanr. Vergilius Aegloga *ertia: Ego hanc vitelam (ne fotté recufes, Bis venitad muláram, binos alit $bere feas) Depono. 'Et libro tertio Geotgicorum , Quos prius vitolos vocáuerat, domiture lam idoneos, hoc veríu : Tam vitulos hortare viamque infite domandi, paulo poft lunencos nominat, unge pires G coge gradum conferreiuuencos. Nec po&efolum, fed etlam Columella, Talis notz vitulos (inquit) ideft . luuencosvelboues indomitos & rudes,&c. Plinius alicubi vitalum raafculum dicit, tanquam aliàs de vitula 49 eriam intelligi potuiffet: mihi quidem in caters cafibus non opus videtur fexus differentiam addere, cum Infle- &endi rado viiulumáà vitula vbique diftinguat, przterquam in datiuo & ablatiuo pluralibus, proinde re&e alibi Plinius vitulis matibus dixit: neque enim ita vitulabus vt equabus apudauthores reperitur. Apud Grzcog etiam pàcx(- generis communis eft, authore Ammonio. Apud Theocritum Daphnis Idyllio 9. 49v i375 noc Q- 2«- gueraty aibu De xz eL 2ac, A893) y; a ade JE ox à [Duke NO 9] x yh : lego ei udex D velpropter carmen. Apud Nicans dium etíamin Thetíacis uoc; S» zou vzjovO- dicitur iuuenca qua primar parit. Czterum vituli nomen vfurpa- tur edam de aliis quadrupedibus maioribus,vt elephantis & balenisapud Plinium.Sic & damalin Grece Photion omne animal vocari exiftimar in inuenta. Stulté quidam in Dictionariis fuis Vergilium in catmine lam citato; — dmvituloshorrare,&c, vitulosde equisinterpretantur,cum proculdubio deboum vitulisillic intelligat poeta. z, Bév vocamus & vaccam, & tautum, & vitulum aliquando, Io. Tzetzes, BoUc vou fpina, mee edwev, Varinus. Boite " ov^, & Baziovapud Varinum & Helychium,ad vtrunquefexum couenire videtut, deboue vel peretatem velali- . terparao: Latini buculum vel bucolum (vt Columella habet) de mare, de foemina buculam dicunt. MéczQ- in- -« quit Etymolagus , dictus eft vel quod pé vocem edat: jog viru wore), i 9g "P ua 1 Omni, (lego - Bjaéalooexéow iy cot rede rs vrtpene- Tav [Doy cd vae uaexoi waAeirai Poll. diminutiua reperio. uocxeaov & paczxiav, 50 Gmpemiuvor (malim acpmouov, vt à oxvAnE vxvAesior)apud Varinum & Hefychium. Apes & acoriscs vitale funt,ne- que Venereneque iugo domita (vt perantiphrafin 3zuazA«« vocentur. contratia ratione quàm Sapa? pro vxore zie autem minores fant quàm 3zuaiAers : vitulis mares la&tentes adhuc posxoi appellantur, ijdem adulti tauti, Varinus. Vide fupra in Boue, ab initio o&aui capitis. Apud Varinum 3a vox cottupra elt pro Jaja. A mop ji; feminino licet, vox diminutina fit aigroi in mafculigo genere,& ab hac rurfus srsomiuov , vt lam dixi. I1ene pro zes;abundante «litera. Dicitur autem z/e;c; »rlu) qupelaur, mudo Toc 3 i Baious, V arinus: vclpotias vt Ety» mologus & Suidas habent, atens (Mere (dos, vj erp Eorudiun vut miis o0) vojald gupsiax veliYanonis q opn sugtvtotai 9urei- eth Ego porinà par Hebraica yoce deduxerim. ApudOppianum tamen dicantur 3apuotAog EA Trüp Tias QU Jtire vorzws. idet, vituli circa vaccas vbere diftentas. "Tzimons i499» , ys» zioni: Poo apud Hefiodium, Varinus.A pud Lycophtonem sj legitur per duplex rhó; vt Suidas & Varinus obleruarunt. Iioegumroi, rope, ae- st honin alio quàm Varinl Lexico repeti.LIoprucei; Supe AiCeran Hefych.óc Varinus: AupoAiCe9a; vocé nufquam legi, videturauté idem fignificare quod vitulariapud Éatinos, id eft letari, vel iuueniliter exultare vt vituli folent. Iogriopo: apud Hefyéhiium & Varinum exponuntur, ài aperi su nojfosz 27072 pev : & quanquam rátio vocis £ompofite interpretari poftalat proijs qui vitulos humeris geftant: tamen vocabulum xejjoi (pro quoxofic pet iota legendum puto, id eft jixez «o ezio vel xoegtcie ) facit vt illos etíam qui puerosaut paellas humeris ,. imponunt, vt fepe per Indum fit, Gicappellari putem. AopuASiioy,iuuencula apud Varinum legiturin Kawidr. 40 KveQepei d Sphaus uluzas bixor, fic legitur in Geoponicis Conl[tantini ex Varrone; pro vacca Venerem ex a UL 4 graulddy 60 ! [ ] A * s 116 i 2De Qualupedibus graüld a, imptoprie. TCak ue dA g6y STU. CAUENEY "Tue pO orovoU aol erc xuelségydres Hefychius. Malim zz: vt me- retrices qua: organa mufice nen habererit, & organistanquam equis carctenf, su, id elt pedíres; UR ignobi- lores dicerentüt : qüiemadmodum & vsCDy Acai» id cft orationem pedeftrem dicimus,cuius comparatione qua nnumét islivatur bra Ov quafi equo (a biimis NOCatur. IléCan, [7n GOL, era aH QU sep S Bppetvay equ GU MATO, Qorrócaty Varipus. Videtur fané vox zéaium de vitulisboum, tum de meretricibusillis dici poffe, vt defit coniunctio xaj vel poft uocsis in Lexicis Grécls. | Kooeolo, vt Si fmundus Gelenius obfernauit ad Germanicam vituli vo- cem accedit: vtiswAX ("ic enim vitulos olimà Graxis vocatos Varro fcribit) lilyricain tele Eee, vias (Qo; He- Ívchias & Varinüs. Hs 9o: bos aniicula, ( uova tic tov, mutato e in x) genitiuum qu39- facit, vel qu» lonice... | bus, jray aua Corriere Eom, Achenguslibro o. Celius ecperala interpretatur patula, vel parua exiliaque: ego posteriorem interpretationem priori contrariam improbo. Nam vt zémor pro paruo repetlatur (quod nuf- quam fieri patoapud Grecos, preterquam In zéziAos, quas Hefych:us exponit palmas paruas & fraticofas ) ficut ap"d Latinos petilum; &umémiA ov tamen nupquam hocíenía accipitur ;fed patulum & planam &ia latitudinem extenfum femper fignificat; proinde plana & latiora pocula, quales patera funt Latinisà patendo di&tz, & phia- lz Gcacis , oiizas enmero^o nominant. Quin & folia latiufcula zérs velmém o dicuntur: Eri aman, quod amplum vcgetumque fuerit, Inde & fues z«A/3ec, nimirum optima, € petafus genus pilei lati, & alia plurimas quzomniaà verbo zero formantur quod eft extendere & dilatare. Et qnoniam plana lataque, cadem fupino fitu effz videtur , za oU9a pto xearmovda] xo) revoir exponitur Hefychio & Varino: cuius fignificationis eciam d Achzus Etetrienfisin Aethone Satyrico fues ziemABas dixit; cum vituli proprie zézuci dicantui à corni- xe quz vossa) Verbum apud eoldem extat, quam fcripturam ego non probo. Lez 2», vay, id eft faum (ücenimle- 20 gcüdum ) per translationem à vitalis, qui z*zo; dicuntur, Varinus & Hefychius. E»5 ? O' vseAdv zgmin am xo] Zo AA CM UTRUAd quoi, Varinus. IIeTootigvy qve 40s CAVg rot OV Beau, xe) tmu vov , Idem. IieBawva, ate Gaezreu- A3 to) Qivoabi (lego Quand; ) svrieins Hielychius, & Varinus. Sed hzc fuper ecpetali iguificatione fi füciante pieiertimcam ipfe Caliusaibt&vremo pocula latiorainterprerur, quoniam z£rzac folia perampla fint. De- baerat fané eum res ipfa monete ne ecpetala parua exiliaqae cornua redderet, aut reddi poffe dubitaret, 61i Achenzus fues petalides, ideft przpipgues faginatosque à petalis, id eft vitulis quorum ecperalia cot- iua fant translato nomine appellare teftetur. — Pingue vero paruo & gracili contrarium eft, — Auus eft qui- dam in Lexico Grzcolatino ecpetata cornuaramofa exponere, & falíz interpretationis illius Athenzum te- ftem mentiri, At poterant hominem vtrunque Gracifermonis indo&um oculi fai dolere nunquam fibi ramo- fiscornibus aut boum aut vitulum vifum. ITezvAe , óvójaovr QA erus o) 9005, Hefy chius & Vatinus:locus mihi pa: 3o rüminreger videtur. , à T " les Dues Vituli epitheta, Ferox. Templis maturus Inuenal. Sit. 12. Imbelles, Stat. 8. Theb. Laétentes, Ouidius Metam. 10. Tener, Horat. 4. Carm. Apud Graecos, Arabe Neadjs Nicandro, A yeaw Xovmets Homero Odyfl. x. Axtonr Q» Suid. ex Epigr. Menfem principis diei (vouuluias ) tatione Orpheus nuncupat jwovoxego 3v: socxov , ld elt vnicornemvitulum vtin Bouc iam explicauimusin n. a.De mofcho odorato velaromático, quem vulgo mu- Íícatn vocitant, fuo loco ttadtaboin M.litera. Méca Os xia os s ^P uxor inp rray , Enftarh. 18 Dionyf. Mofchos & pediculum fignificat, quo frondcs & fru&us ramis annexi pendent, qui & petiolus , & à Palladio tenax voca- tur, Hermolaus, | MIex(G- $459.79 QUA kei (8 (legexauncs) Varinus & Helychius: apud Suidam uex(9» nu- dam (ine interpretatione legitur. Míozacoy etiam pro puiexov in Hifychio corruptum eft, quod vel ordínis ratio prodit, Héeuayzitepa d pd Cs Qoo 1e B GE ou ro QUANOY o raro, FT lychius:in Varino us perperam legitur: Suidas 40 non meminit. Diofcoridésfelicem maté defcribit his verbis, qUAS iiv aae C acow nz, aita mraL y SE &àe uo a9 aA aitelw i uto G-, hoc elt, folia fant fine caule, (ine Hore, fine femine, ex vno pediculo cubitali magnitudine. Quodin ilice (inquit Marcellus interpres) 'upra terram extollitur, pediculi fclorum, non caulis rationem ha- bet. Quoniam negato illi femine, merito caulem natura etiam negauít: proprer femen enim plerunque caulis eft. Rurfasin thelyptretide, id eft filice faemina, Tot g)jo Quoka ree 401 Spa o 1, a wine Core 9: : heceít, Folia marifi- inilia habet; non tamen vno fingslarique pediculo haerentia: i rorin h»c fignificatione f(zpe in Theophrafto legimus: facile autem ab aliis lignificationibus difcernitur, quoniam femper cum foli] aut fru&us mentione profertur. Mizxoi patamina & reic&tamenta pomotum funt. Pollux. Dicitur & imofchos, fiue quodidem eft o- fchos, pampinus & capreolus, & clauicula, quz Graci helicas& ligna & clemara, & amphidas quoque appele lanx, vt Galenus inquit, Hermol:tu Corollaricyfuntatitem hec verba Galeni ex Gloffis in Hippocr.OCulo Tja jo I" , t Ln 5 : N À oce TO IA X »t » 4 T Sopa Ti, af rpas EAuQerde Uraweobseiod. C" jeio x9) MC (Ds TD. AA OUTOR (C ou eAuxect T0 o vi od ata cpideov áyopsai Cet xt AÉ- ns'atione errores quatüior inuenio: quorum duo forte librariorum funt, quiligna prolegna,. yr. In Hermolaitra : : & amphidas proamphideon (appofuerunt ;reliqai ipfius Hermolai,cui errandi anfam dederunt exemplaria per- " u peram velfézipta vel excufa: Nam hec Vetba 4G" 52e 9) ue CO; nonà nono initio legi debent,vtin valgatis |. fed praceédeni voci ixl» contungi :: quod vel 5»ze ptzpofitio addita oftendit. Cor- nariüs Galeni verba fic tratsfert: Oslo, pampinoformi circa vteri ofcutum eminentia z (C, O- enim & ua- (xG», larmenta & pampini vitis; Idem etiam e udies nominat G Abyva. Tboda2 , fcilicet iC dov, id cft, eandem muliebris pudéndi partem, Hippocrates alibi amphideon vel legna vocat : helicasautem , id eft Capreo- los planiarum, Graci nnfquam velamphídas vel-legra appellant , vt male conuertit Hermolaus, nequa- quam ita conueríarus, fi Galeni ve , . Ces : inserpretaturieg ([«t; Ea (vt nosttanftulimus/ huiufmodi fant. Amphideon orbiculis extremitas eft ofculi ma- tricis, fimilis cecurbire labiis: ducta metaphora sbarmillis muliebribus, quas Grzcià circumligando & in or- bem comprchendendo amphidea (jc qpibtas fus, Pollux) vocant (Bubalion quoq;vtamphideos, & armillam fi- gnificat & pudendum muliebre) Ec in Lambda, Legra (Inquit ) ofculi matricis ora. vel extremitates funt, per translationem à legíns íd elt fiabriis veftium: :. Has oras alibi amphidea nominat Hippocrates , Hac Galenus, De-Hermolai igitur erroribus conftat. —1u Cornar!j translatione non probo quód Guxac Gov pars patnpinos & farmenta reddit, & helicoides pampiniforme. Melius co Hermolaas capteolos & claui- colas Latine reddidit , fünr enim capreoli colicalt inrorr veluti cincinni quidam in ipfis pampinis tenezio- » ribus ,. quibus vitis veluti S cat quit Ciceto )adminicula complectitur ac comprehendit: exemplaribus [cguntur; Varro verba quibus'in eodem libello Amphideon & legna ordine slphabeuco 6e "Germani noflrià figura furculas vocant; à qua ciam ( v& mihi videtur) clauiculas Cic.ro & Plinius dixerunt: 70 r d ^ J : i rb Jp | "CUwiut. s PL apo 0o. OUT Varro capreolosà capiendo, Greci ab inuoluendo helicas. Plinius etiam crines & vitlenlas appellat. Pampini antem vitium dituntar vitex fea ramifoliofrà br&chils vel palmatibus, tque adeo ipfis caulibus, & (vtinquit Plinias) àlateribus excuntés : Videntur & frondes feu folia vitium veteres quidárn pampinos dixiffe, Flanchü- ius vocabuli figuificationem proptiam innumeris teftimoniis copfirmarem, fi opus effet: vbi vero pro capreolo accipi videatur, vnustantum ín Pliniolocas eftlibro 9, Polypi (inqnit) pariunt vere óua tottili vibrata pampi- no; Hic forte fyaecdochice pampinum proparte eius clauícula dixit, Sed hoc non defendit Cornarium:nam ;vbi.multa propria vocabula fuppetunt.ijs omiffisimproprio vti nemo laudauerit. Grecam vocabulum xpo, - ybiqucapud authores pro pampino proprie di&o, & palmite, & armento legiff? memini, pro capreolo nun- . quam:necaliter Grammaticiinterprerantur, Proindein ijsetiam plantis, qua nec amplexicaules funt, nequa to capreolos haben: vllos, oblongostenerioresque, & flagellorum inftar flexiles ramulos clemata Graci frequen- tiffimé vocant. Galenusautem hocin loco xaxpam & Amas coniungit; non tanquam fyaonyma ( nifi quisim- proprie & perfyaecdoc heri clema pro helice capiat, quod apud authores factum nonteperio) (ed vtofchon vel " mofchon vocem vtrunque fignificare doceret. Quanquam ea pampinum & cuiüfuis arboris tàmulum terie- xum propie fignificat , helica fortaffis improprie , neque enim eo vfa apud authotes inuenimus: Latini rameri viticulam vtraque fignificatione dicant. Sed hisreli&iis ad cem prafentem;: Galeno fermo eft de ore matricis; - quod quia foris apparet orbiculare (eandem enim ob caufam cucurbitz oti ipfam comparat, & sz eouls v uif- (CSgaz n? Gy uiv cixpov interpretatur) à figuta 2»/o» dici exiftimat : quoniam & in ofchis, id cft capreolis;vt ipfeinter- preiatur, figara orbicularisapparet. Mihicerte hzc Galeni interpretatio & ofcb:j aiuliebris etymologia parüri . atridet; Aliaenim orbiculatis figura cítoris cucurbitz, cul aptius extremum muliebre pudendum confertur;ab $9 ipfoeriam Galeno:alia vero clauicularum & capreolorum , quz per ípitas & enfra&tus in fe non redeuntes fit; — Praterea quod ad rem ipfam, amphideón ab Hippocrate dici totum quod foris apparet mulieris pudendum pu- . to5ideoquein fingulari numero poni: partes autem eius vtrinque & oras legnain plutali: o'chion veroaliam parem interiorem, nempe prominentem carunculam, quam Gtceci nympham quoque nominant, quz intet- dum adeo excrefcit vt ferro fecanda fit ; hancre&teéravaseaw, id eftpattem eminentem dixeris: fed non buxseó5, . quod Galenus aut ipfe finxit ,aucab alio confi&um víurpauit, nifi meum me in iudicium fallit. O'c£iovautem eandem partem nopà figaradixerim, vt Gilenus: fzd quonlam prominet, 27; enim & pécxor vocantur tamu- liprominentes, teneri & molles przcipué : Vnde forfan & ofcheo virili, id eft (croto nomen inditum, quod Ety- . . mologusSem vd Zustew deducit. Videtur autem naturacarnem illam quam in viris circ fcrotum coufumpfir, iri mulieribüsad ipforum of-hion quaíi alreruxi ferotum tranftuliffe.Sed Galeno fi etrauit;errare facilius fuit,quod $9 tres ifte partes mulicbris pudendi omnes coniun&z loco & círca extremum eiusofculum habeantur. Ego Hip- — pocratem viram parci fermonis & propriis vocabulis vti folitum, de re eadem tria diuerfa vocabula protolitfe vix .. crediderim. O'zyodóesu celebritas feu feftum Athenis fuir, cuius apud au&tores, & in primisPluracchuni, crebra -elt mentio. In Ofchophoriis pueciingenui pubefcentes (hi duo erant genere & diuitiis eximij , eíchoplioridi- &, Varinus) eligebantur, qui ferrent 20xoc; id eft ramesac palmitescum fuis racemis (fic Helychius & Vaárinus interpretantur) in templum Míneruz Sciriados. Fuit & Athenis locus O(chophorion nuncupsrus; à Phalero non procul, vbi Mineruz templum fuit; Helychius & Nicandri interpretes in Alexiph. Ab his Ofchophoric& carmina dicta; de quibus ín primo de hiftoría poétarum egimus, Gyraldus, Galenusdcxo» & uccxev fynonyma fa- cit, vt Ínpradixi; vrrunquein mafculino genere: In Lexicis Gracis omnibus óc feemininum legitur & ex- .. ponitur xagua (Ooceuc Ego mipojues Üyov 1 Suidas & H.lychius addunt eandem à quibufdam ópeexaa vocari. 49 In neutro etiam genere, multitudinis numero dx«e apud. Hefychium & Varinum pro ij(dem palmitibus .— denbitar. | o Mo P A | EPUM : | Mex 85 di mAM Suidas :nomen adie&iuum pro tenero & noucllo.Hincillud apud Homerum, uéeyom Av- - quies tenetis viminibus: Appion & Hetodotustrapslationem effe aiurnità teneris bubus, id eft vitulis; 97m av s&v- Qiegi qe) ^wyan Qvrz , id cft ad moiles & exiles plantas (27x e vev$sezi ? oov, lee Qvravin Etymol ) Quan- quam, vt 'jdem addun*, iygos non de qualibet arbore vimen eft, fed illa pracipué qua Gracis agnos vocá- tut, Latine virex vel Amerinafalix: habet enim illa precipue flexiles & vtles ramulos. Dicuntur etiam pet fe & fubftanriue MAT AO s nouelli tàmuliac teneriin quibufüisatboribus: «aao v£oi ; [OXeevtro veoQuavs xAaSir- 913 AU yos 9 sogyor avr oi, Varius : furculi recens enati , annotina germina & apta infirioni. Fotfan & turiones - aliquando reddere licebit:(ic vocat Columella teneritates fummasipfarum arborum,qua pecoriin cibo conue- fo niuut, vchominibus etiam ex fraticibas & herbis qos Greciafpáragos nuncupant, de quibus Galenus lib. 2. de '. facultat.alim, Siueaípharagos ((aquit) Attico more, fiue afparagos dicas, nihil intereft. Sic autem vocant omnes - fete Gizcl awe dsrase unu) siciid eft coliculos teneros, dum crefcunt & ad fructum aut femeii proferenduin pér- gunt, Producuntfane éagAaenumrm moii ro, ld eftgermina huiufmodi, tum olera multa,tum [tirpes in genere, nonabomtiiibus camenillis ad cibum decerpuntur. In braffica priuatim xvpo; quafi xvii per fyagrefin appel- ^ dant: deinde de diuerforam olerum alparagis agens, fübijcit ; Aliud aíparagorum genus eft in fruticofis plantis, vt rufco, chamedaphne; & oxyacantha: à quibus differunt (per excellentiam dicti aíparagi) regius &c | paluftris (Latine corrada) poftremo bryoniz, ideft vitis albe afparagi, Hzc Galenus. Cymas de braffica Lati- ni étiam dicunz, Piinius libroxo., Brafficatoto anno feritur, &c, cymasà prima fe&tione praftar proximo veret h:c eft quidam ipforum canlium delicatior teneriorque cauliculus. Itali eriamnur cymas aut cymolas vocant: $9 hinc & Germanisnarüm videtur fuum £ysmer & kymle. Columella librozo. Grzcorum imitatione genere neu- « tro protalit, Frlgoribus caules &; veri cymata mitrit. Quód autein uccxo: de holeribus queque dicantür , ex Etymologo etiam probati poteft, cuius hzc verbba funt pocxsverag veteran xveu ro uocat si c Aera Na at | av Quséie, 5 Qva), hoceft, noxvves*ar verbum nutriti & crefcere fignificat: proprie autem diciturde mofchiis, , ad eftteneris holerum aliarümueftirpium (urculis. uo iu vocat;qua alij uoo: pro Aeziav lego cre Ao» ex Suida, - qui pc xou exponit irae qvsz td pav so) Aaaovov. Notandum autem quz vocem qua totam plantàm pro- priég:ificat, per fynecdochen pro furcaloaccipi. In Etymologico etiam $vr« potius quàm dvrco legerim, € Xvorev quàm dvrZy ex Suida : vr talis fit le&io, pocxvveran, qetderoy , «velas poCaco y 1] vOV aiU GV No Acuto Qurili 3/:oy. Verum pro poCxdveras etiam , uoceerar mallem ; Verbum enim poCxcew, vt inferius dicam, fepe apud authores legitur, uoi ivey nunquam, quod fciam. Huc formationis etiam analogia accidit. Nam fi- jp CULA eU» S05) pui, Gcc. vetbain ivo fiunt; fic & à MIC uova : tariffima fuptinviaà nominibus in or, vrà a a EYE | "ut | | | Anio? l , Lu REPE S rai gs s EUM Quadrupedibus | uw Ne dis Mersuvo. Maeza ( malim uoe;a paroxytonum, vt moris eft in diminutluls ) zzz dur: , ld efl planta te- l nenr;nimiram .xecens plantatz vel infite ; Vel porius ipfi furculi, fiue ad inferendnm idonei, qui & uocyia & aras pua To dicüptaur, nec non pero, vt etiam docuimus. Mofchia vocant item Grzci conceptsculajncepis quadam fermen adíernantia, & ad maturitatem perducentia, Czlius: apud Hefychium & Varinum nihilaliud inuenio quod ad hancrem. quàm xoopuui 8 7» az juo. ( T hallos ceparum vocat Columella 12. 3. vt Betoaldus ex- ponit) lidem pérxja interpretantur xeta orn tees 1d elt vituli carncs:in qua ramen fignificatione penultima pet e diphrhongom ícribi debet. Mozxibiu, germina recentia, & vimina nouaac tenera, item fic nouellz, id eft nu- per plantata , Varinus.. Néz pocxidie ovwiduv ,. Ariftophancesin Achatrnenfibus : interpres exponit worxeupioame Ww GUx0V s xu) DE JR AQ UY TAM 0A vta cuxaj.. Flagella dicuntur Latinis cym& arbotua & ipfatum fumma pattes, que ad cuxuícunqae venti flatum mouentur: vnde etiam nomen traxerunt, abeo quod flatibus petantur, Verg. Neue &;gella Samma pere. Mihi inde d/&a videntur, quod flagellorum inflarlenta flexiliaquéfint. Hzc quoque mo- íchos & mofchia Grece dixerim. Quàd fi arbor innrili quadam fruticatione multos veluti caudices emittere vi- deatur,cu ufmodi folent cerafus,prun us,corylus:tantum is candex iuftéappellabitur,qui eft medius & robuftior: a'jautem vicini ab eadem radice prodeuntes, qui quidem defecari & transplantari tolent , vt arbor craffior fit, & ne fobolcs laxurians parentem enecet , ftolones appellantur, à vulgo in Gallia reie&ons quafi re'jclendi: Ab his (inquit Varro) Licinius Stolo primus cegnominatuseft, quod nulli in eius fundo reperiri poffent ftolones, qaos citcum arbores ? radicibus effodiebar. Hauiufcemodi (tolones vocantur etlam foboles ab olefcendo, Co- Io lumellz: Invineisappeilantur pampini : vnde pampinare vites, füpe;fluos (tolones refecare. (In vitefobolem & rüftico vocabulo füffraginem vocant, Ruellius.) Eofdem Cato cap.51. pullosarborum vocat: Ab arbore (inquit) abs terra pulli qui nafcentur , eosin terram deprimito.Pullulos quoque nominauit Pliniaslibro 17. Hinc pullu- late & pullulafceré verba, quafi pullulos emittere, Catolas Stéphanus in Seminario. Ego iftos quoque ftolo- nes Grace uloxscappellaüetim , & mofchidia &c, quanquam & ee Aasires aliás & oogerab:s Theophrafto dicantur ; Palli certe appellatio mofchis polchie colludit. | Lizegarv ; ftolones adnafcentes euellere. ——Mó- ez ione, in literis facris tnterpretati fünt viculameu , cam Latine viuiradix dici poffet, Hermolaus. Virgulta appcilat Vergilius, qua quibufdam vulgà plantalia, aliis femina appellari placuit: nonnulli etiam palmites vocant: nempe futculos eos qui terre committuntur, vtin arborem infürgant. | Virgas interdum appellant Phoias& Columella,inrerdutm etiam virgas malleolares. Hisitiddem wieyov nomen non negabimus. Arbo- rnm farcili quiin terram pangüntar, vel feruntur; vocantur etiam femina, & planta, plantaria; feminaria , & Grzcis quoque artouacz. quod Carolus Stephanus ((ineauthoretamenafferit. Quanquam feminaria & plan- tariaalioqui vocantucipti agti nouellis plantis nutriéndis deftinati../ O'ueioc Bs mic olwzréAs T0 Agri Tis ye ue TÉ caedusems ra wAMMTOY TV Bo)pov ( forte legendum ,. Tójs GarbAx 0 DOR TS ylS toc uc Cauuazae TV XAMMOET GV x CUR x 4 E "I 3 / I 5r Iz w 4 PR. Y: MM Y polus Ds tg] € Revdpem ) ed reve ee puse, ets eroi av Agree parts 44 HAoérova, atvot[ D Note aot y oH TOO NI OU LOL 200] MoAeUew "P raras WeTle, 07 "9 32i TRÉMYA mpejevi Cet Lp ys TQ Addio Vojua. TO «A79 Xglvay yeyestlaus M4 eO esneven , pos aneedem, unos sra uviten , Pollux libro 7, Et paulo poft addit pocxsuen de arborum nutticatione dici, (aut G zce mauisy7 adavcgecpen qoi vr. )quod moneo;ne quis forte verbum posce perperam fcriptum exiftimet pro paca. Aatomolias (1d eft,tolones & pampinos)vt Pollax vocatnufquamalibi hac voce reperio: Pro uoAevew Veto uojssery apud. Varinum , interpretatur autem bysedilen qus aao. uodas , id eft pullorum oboteià recidere, pampinare. Ego xsoven verbum in ea fignificatione malim , quod plane víitatum eft proamputare; mutilare, & immiauere. Ceterum pocxsvey idem Gignificate mihi videtur apud Theophraftum de caufis plant. lib. 3. cap. 3. .vbicüdocuiffet phyteuteria;id eft farculos inferédos!cues & minime fcabros effe debere,nec vllos habere nodos 46 fiue czcos, fiue eriá (anos& germipantes: quoniá visin germina abeat & fruticando difpergatur: fübdit,Eandem enim ob caufim Jod £ dpa Boi jury eum, 5) oC aoapEevlu) Su Aen '? x) ouv, id eftarborum.ftolones circa trun- cuminfa & radicem, aliqui refecant, alij etiam luxuriantem in ramis germinationem abícindunt, nempein fu» períore pattearboris. Et pauló poft feminis, id eft fürculi inferendi; infirmitati confulendum monens:lIdeo,in- quit, quiin/crunt curant, vt fitculad eandem colli regionem fpc&tent, quam prius in arbore fua, & vcin fimili veli meliore folo infitio fist, deniquevtà robuftiore patte arbótis (urcotiauferantut: ralesautem funt qui circa imumztruncum & iuxta radices naícuntur (pullus & ftolones vocant) quos telectos inferunt, ficenim verto regum evorres Qureuzew.. Quafi dicéret.eo tempore quoarboresà (tolonibus purgant, codem mox aliquos de lisplantant. Eo autem robuftiores fant omnes feré arborum fareuli quoinferiores in trunco nafcuntur: habent chim illitanquam rudimenta quedam radicum,;aut vim ad creícendum maiorem cb radicum viciniam, (7 15520 $0 bids Gaza non re&e vertit, qua fibiis fuffulta funt) xa foU axo "9 uepuoe x dodilor , id cft quemadmodum ftolo re- ciius, , Cupio equidem ftudtolos cam Gaz traoslatione conferre noftra & iudicare. Omnis autem illiusertor | inde mhi ortus videtur , quod uocxesev fem per pro viulradices facere exponit, cum plerunque fimpliciter fto- lones recidere fignificet. Sed quid (i viuiradix de fola vite dicatur(eftenim hac vitis (arculus cum radice exem-, ptus, quo!píoà malleolis & taleis differt) vtnon Gozafolum, fed Hermolaus, Budzus, & lj recentiores ha&e- pus citcahanc vocem decepti fint omnes: quod ego quidem in przfentia nondum affero, fedillis quibus otij plus eft & rei ru(ticz amorinquirendum propino: & hoc etíaminter ceteraan Dadgus viuiradicem re&e duré miei Grace nominaueric; cum Theophitafto libro 3.cap. 6. de caufi *, Durdomie sov vel dvi?v, & alibi Qurétua, furculum iníerendum figaificet, quem & femen Larinidicant, vtillic Giza tranftlit: Quanquam idem mex capite feptimo : vbt lapides circumponi iubet e€4? quduvor v QuróUmte/s , transfert, circa ftolonem plante, rectius trapslarurus circa truncum ( vt Palladius etiam vocat) cui in(itus e(t furculus, Mihi certe rede nominati vi- detur, Qvcsomiesoyin generc quiequid nouellum plantandum eft, frueid viriradix fit, fiue furcalus, fiue ftolo. fi- ue talea; fiacaliud quàm proprie dictam femen, vt eppáret ex fine capitis 2, & initio tertij libri 2. hiftorig plan- tarum Theoph:aft.. Quin & propagines forfitan tum vitium tum arborum, ed idem mofchidiofum nomen admitrentur, quod quis ex hifce Varini verbis conijciat. Mcczcven (Inquit) » pud iufticos cft palmitcs inuetfos iu Íctobem imponere vt radices mittant, & poftea tranfplantare: Autfi Grece maais; MóF xsv 9g yea yit o eua Svaj aYespeutedumc qU XA TOU CU) dg Mem yc, Oni va Gne üron 74 E: oUrac tuve orvas. lego wem urb Ov vate Nam Theophrsftusl bro primo de caufis plant. capite 2: ybi palmam arborem non lemine folum nafci fcri-- - bit» vr.teliquz arboresque ficcz & fimplici caule funt, & citcaimum ttüncum non pellolapt, fed eriam virgis eam Babylonios plantare; his verbis vütur: Tac ve 22e jooss Quer bnocxsuem £4 Baovacvo, Tu TR NG TET Os, Pa) : | | "EPI sa VN tuieeen ia 78 Unum. H. Lib | 2 - SpBidirum pe midvrótert, tal Ca vti oC lud Eolo soul Lo Soros ie aluo urstes iifoDri, e, Dni Y d MEN Qd) bi sal tuna Qi yi my x olo, ce. Hoc eft,vt Gaza vertit, Virgas enim tenerrimas B;bylonios viuitadices efficere, | sdulzasque transferre accepimus, Quin & Graciz fi quis ramos (üperne decifos (erar;radix demittitur,&c. Item . fitruncus inger(us deponatur, fitque folam hume&um, &c.. Videri poffzt hic Theophtaftus uory ce» verbum aliter quàm aliás vnquamaccipere, nertipe pro eo quod eft ramos éfüperiore arboris parte recidere, cum pullos * fiue ftolonesinferlus mulloshabeat, Ego veró hunclocumita exponendum puto, palmam non fine femiue fo- lum naíci, fedaliter quoque, in Dabylone enim ftolones cam producere qui ferantur, & cum in terracompree henderínt (448:oi» vocat , cui (yaonymum fioi) transferantur : In Grecia vero quanquam fimplici & fine .. ftolonibus ttunco proueniat, illic tamen quoque aliter quàm femine, nempe ramis füpezne refet&tis & terrx !0 commilffis plantari. Plinius certelibro.7. cap. ro.fruticationes à radicibus (à quibus vt etiam à ttuncoimó vir gulta plantanda famuatur) palmis manifefté tribuit j ijsque vt fimiliter vImis, atborís fuz & ramorum vmbram nihiLobeffe ait: cam ezdem in czterisarboribus quz hancfobolem habent, vmbra pleconque pereant, Eandem remin hiftoria plant. lib. 2. cap. 2. l heophraftum ita tractare legimus, A72 aviopsr- idvov Querap ray v kanodpo- podus 1n 9 paliuZ s NU) ei d egre BeBun ia x adore rd d[D3uv ox out nis uai ew : Gaza fic reddit, Ex femine tantum nafcuntur omnes coniferz, tech palma: ni fotte apad Babylonem e virgis quoque proueniar, ficut nonnulliaffe- uerant, pro jzAven legendum cenfeo pom evseiw , vt fupra. Quód fi quis obtineat Theophraftum omnino pal- &nas abíque ftolonibus efl inrellexiffe, & tamen uoeycwe verbum de eis vfurpaffe : concedam illi Hocysvew ina terpretati pro eo quod etin feminatium vel plantarium ( velati vitulum aut pullum ad nutricem ) pangere & deponereramum, vt iam adultus inde transferatur: quz tamen expofitioà nullo ha&tenus clare prodita eft: mihi - quidem fatis probatur. Ettautem hoc quoque notandum in fuperioribus verbis, vbi Grece legitur incxcufis - codicibus, n3 av GNO, G zam vertiffe, fitraBicus ineríus deponatur: cni verfioni nonnihil aftipulantur Va- tini verba hac fuperius recitata; poco cue s? Gongevat aves otudlues ro woo. Plinius libro 17. cap-1o. Folia pal- marum (inquit)apud Babylonios feri, atque ita atborem prouenire, Trogum credidiffe demiror. Ar egoPli- nium magls miror; qui cum exillo Theophratti loco vbiis de prouentu palmatuti docet, multa in faum opus tranftulerit , non obferuauerit Theophrsftum hocde virgis palmz nonfoliis (quod ridiculum cffet) narrari fctibere. Porró libro 2. cap. 3. hiftorie plantarum , Theophraftus uices po nominat , plantam e femine pro- prié di&o fatam : Amygdala quoque, inquit, femine fata degenerat , tam fapore, tum quod dura ex molli reddi- tür : idcirco adultam inferere;aut plantam f pius transferre przci piunt;hic pro mefcheuma Theodorus plat4 , tamre&é conuertit. Quanqpam igitur vt plurimum etiam verbum pocxcieo Theophrafto, non ad qua fais plan-; 9 tasramósueaut (ürculos p'antandos, fed ftolones & pullosaccommodetur, alirer tamen intérdum ab &o accipis nulla contentione niegauerim (nam qva hic fcribo, dubirando magis & iitercim ipfe mecum addifcendo inte totauthorum diffieultates.quam docendo afferendóue fcribo) deinfitione certe nüíquam ab eo vfürpari tepéri- Habet enim infitlo alia & ibi propria vocab ula.MéczsU rav arx, Nicandri interpretes Moa cUeucy ey Vim Hefchius & Varius. Mozxzdovs wesiDurwwy, transplantans, transferens, Suidas: Qui etiam in his Eunap!j vet» bis O Uzu ul ads utVaVrec xir dcs fGov vv ra s nov (1d eft, illi quidem hoc in loco manentes bellum clara foucbant &c nutriebant) exponit coeésoecpoy (lego mtzeeepor ) & Varequrátov. Tot woezeidporros ei is robe Eran De fa Xo |a DBsirkei, qam vmeuumte tob vv vov Bvt ou: t quie bemus avis c neos vov QU GU et Tuv alors veis ure Cnudimrens ma D Mipac- Xstuljox((ic enim lego ) iexvovmeeg v, eU3vc amparo eds amos raga (forte age ) vv Quyav y clt uo vl) Vauj Cosy .— eixéiu, &c. V erba (unt T heophraftilibre 3. de caufiscap.7. Que quidem ego longealiterquàm Gazafic yerterim 49 Communehocomnium atborum eft, vt mofcheuma:a, id elt auulfiáà trunco inferlorerami, magisquàmreliqui —. (ideft minores & füperne decerpti (urculi) f;lo humido mandentur. Rarío eft; quoniam humor radices fürcü- lotum quz deotíum emitruntür tafirma, putrefacit: ftolonum vero velanul& onum plante cum robufliores fint; ftatim comprehéndunr.Suntautem craffiores plantz liumido folo aptiores. Arnificiofasplantationes, quz non fponte naturz ; fed arte & induftria fiunt; prater infitiones T heophraftus de hiftoria plantarum , initio libri 2. quinque commemorat, Ton aba aO, Siro aJ gea, oor AADVAS, QUT UTE] seAGo9$y TOU EUAS XoTEXeTvTós eic Mte ots — hocelt, auulfioie, ramo, furculo, ip'o trunco, ligno minutatim concifo,interprete Gaza. Hic licet ex profeffo & copiofe de plantandi differentiis agatur , mofcheumarnm tamen nulla mentio: vnde apparet, molcheumaris proprie dicti & ex anulione plantationgm eandem eT». (Plinius 17.10.. hunc Theophrafti de ligno minutatitu. concifolocum non intellexit , & manifefto erroread iufitionem illam tranftulit que fiffo arboris trunco fit.) Eft 59 autem eius quod aucllitur, differentia criplex, aut énim radicis aliquid fimul auellitur, aut faltem ftipitis, auc nee huius necilliusquicquam:quo poftremo modo punica & malus verna exoriuntur, vtibidem fcribit Theophra- ftus. Et mox capitez. A3 «d batamoid (9» 3 xol plus 92v puedas paci c ps Sa Nasecvavra. Agraria 95, docy "NEUE aj abren, d Seri asogiam Qs d n iiv eviSer avuipuaX D vu det ve ta] Uus ad Som Hee jt oapuas i, Quas Gaza fic vertit, Auulfioné aut radice nibil ex iis, quz ab imis plantigera non fint;exotiri poffs arbitrantur. Cua- €torumautem,quorum generatio numerofior eft,é que auulfione;arque etiam magis que fobole perfici poteft, ocyflima;& au&u pe:rfacilis eft, (1 ab radice fobolesaccipiatur. Conftat igitor auulfiones trium generam effe, que licetomnes parafpades & mofchenmata Gracis in generé dicantur, illamtamenquaz cum radice fimul euulía fit, priuatim 7540432 nominati ('obolem ex Plinio'apte reddit Gaza:) & hancfolam Latinis viuiradicem no- | minarl,idque in vitibas vel iolum vel maxime: Gcael curpico velivesto» epo quada (vt Theophraftus de cauf: 60 2.2) d pdex iuo dicant, rum in vitibustam in czteris arboribus : Ceterum ea quz ab imo plantigera non funt, « — fedüicca, funpliciqueftipite (*neg, uavoquis dedo ^ ) nec auulfione, nec ramoaut furculo plantati pof- /. fe, docet Theophraftus libro r. decaufis éap.r. Didymus in Geoponicis Grzcis libro s. qni de vitibus eft; viuiradices vocát exco dv, malleolos autem sv 39m uxor Quiz, propaginem y air dpu yel xA amo, : [teu .. losquiarboribusimmittuntur veliofsruntur &9cuorm, vnde & verbum &9suomievinfereres degiquetruncum (dn quem infirio fit, 7 Cuodex | uoo Qu) : Idem libro t0. quatuor todis arboreg;plantari docet, aur femine 80t Yer? angue Toy dv Nevyculuuv puooscdU poro » id eft aunlfione & viuiradicibus (nequeepim diftinguit vt Het». molaus , qui differre quidem parum ait, fed quomodo differant omittit: ego non aliter differre puto,quàm. . quod iry ua interdum déaliis etiam ramis foleat efferri, canquá communius vocabulum: parafpades vnam.& - .. certam fignificationem de imis circa truncum & radice adnatis perpetuo retinent: Jaut zz guoso/cv ld eft talea, 25 antScdixAsBayjid eft lurculis. Tranftulit hinc quedam Varo, lib. 1, cap.39« & 40.& parafpades vel mofcheum iis : , vIUuIEka dia i — De Quadrupedibut ' ! viuitadices videturinterpretarl. Pliniuslibro17.cap. 16. Natuta & plantatia demonftrauit, multarum arborum radicibus pultulapte fobole dena, & pariente matre quas enecet, &c; Nullis verotales pulli proueniunt , nifi quarum radicesamorefolisatqueimbtisin fumma tellure fpatiantur. Omnia canon ftatim moriseftin fualo- cari; fed prius riutrici dari (hoc etiam boczcuen Théophraftus dicere videtur) atquein feminarijsadolefcere, ite- rumque migrare, H zc Plinius: für autem palliilli ex radicibus paraphyades Theophtafti. Ecrnox pauló, Et ali- ud genus (1aquit) fimile natura monftrauit, auulfique átboribus ftolones vixere : quo in genere & cum perna faà &üclluntur, partemquealíquam 6 matris quoque corpore auferüntíecum fimbriato cotpote: He fcilicet pa- - Wa - -—— pu —PÓ3—— — À—— rafpades & molcheumata Theoplirafli funt:quasdum inarbore fünte-4SaBAeciracetiam & aye nominatane- | — potes Giza conuertit. Errat autem Carolus Stephanus qui ftolones cum pullis Plinij confundit. Ex eodem . ; 35 dA; ERI B Uma devo . euentu eft (Inquit Plinius ibidem ) farculosabfcitlos ferere. Viuiradicum certein hac arborum plantatione nuf- 1 quam meminit. Czrerüim ramorum & furculorum plantariavt Theophraftus, non diflinguit: nam T heeph. - libtot. cap.io. decaüfis, Malta, inquit; 2772/3 nafci non poffent, 3e axvosuóvG* poffant) quemadmodum & alia quedam aliter quàm Theophraftas quodad hoctiegotiumattinet, eademinloco ttadiz; Qua nos le&tori relinquimus: qui ifta 7255»: nobis rei rafticz ftudio colle&a vtut fefe offerebant, boni con(ulet, Mesxorirupovs fceno grcui Nic: Mytepfo, vt Fuchfius exponit. Meeyoaior sagre , Hiefychius & Suidas : lafciüi & exilien- tes vitulorüm inftar. Icones. Exin medio fedis (i calo) &in circuitu fedis, quatnor animalia plena oculisante & retro.Etanlmal | primum fimileleoni;& (ecundum fimile vitulo:8 tertium animalhabens faciem quaft liominis, & quartum ani- 4 j malfimile aquilz volanti &c. Apocal. 4. Vide in Leone H a-Meloch fuit imago concaua, habensfeptéconclaula; | vnum apetiebat (irnile offerendz, aliud türturibus, tertium oui , quartum arieti, quintum vitulo, fextum boui, 20 Qui verà volebat offerre filium; liuic aperiebatur feptimum conclaac E: fzcies huius idoli fimilis erat vitulo&c. Manttetusin Tophet. Menzchim ftatuarij vitulus genu premitur teplicatá ceruice, Plinius; Mozz52s,in mo- reri vital; vtr275:55: Nicanderin Alezipharmacis eum qui bupreftin háufetit, lac ex mamillis fugere iubens, ita Ícribit ; H'óyexo) S16 dire 5 FleécpG» ipm ovre Au myeres, woesós ?) vrünov. Moeiciiev clpseA ger. Mocszivbas apud Hefy- cliium & Varinum exponitur £c 42) avesuzós, id eft conüpüo deincepsdu&u & fineintermiffione, qualis forte & vitulotum fu&tus eft ex vberibus matrum, vt propriéad potum referatur, quo fenfu tamen joco» libentius dixerim & éuvci.. Movlos, aries triennis, Eultathius, Agnus huper natus Polluci uccsoveft. Iftro veró in Atticis di&ionibus(vt Varinus citat) uccz/as eft ariestrintus. Mofchiz lepores vetligía habent odoratiora, qüorüm odore canesin farorem aguntur, Pollux. Violam idcirco diam ion Gizci putent; quad cum oin vaccainà Ioue conuerfa cfet, terra floremillum pabulo bouis eius fuderit, Noftri quoq; violam quafi vitulam, imitatio- 39 ne Greca videri poffunt áppellaffe; Hermolaus. Moz wosft G5 zr ulis xcov G* bsoikorparv Eva, Hefychi- us ;Varinus &Suldas non habent, ne&mirüm cum vox fit corrupta. i a dag CUL NTONT . . Pomponiis Vitulus viri nometapud Várronem. Idem circa fincm libri 2, Difcedimus (inquit) ego & Sctofain hortosad Vitulum Nigrum T aranaiud. Vitellius Galba Czfar fuir; Mofchi fophiftz hydropotz me- minit Czlius R hodig. lib; 6.in fine capitis 4, ex Arhenzilibro6 Miofclius grammaricus Syracufanus, Ariftarchi familiátis, alterà T ieocrito Bacolicotum po&ta, Suidas. Aniquum dcatomis dogma (fi Pofidonio credimus) Mofchieft, hominis Sidonij , quiante T'roianas res fuit, Strabo libroi6. Mofchtoríisadbacizs vela EE mentio eftapud Athenzum libro 6. & Mofcliionis cocjceleberrimilibío12. Moy multerfait Áttica augur 7:162, mater Hedyles, cuius Hedyles filius fait Hedylogus Sarnius vel Azhenieufis.quiabAiliéngo citatur; | - b. Majea^ 9», animal quadrupes in India, vitulo (imile, Varitins, Helychius. Elephanti pariunt fingulos 49 magnitudine vituli rimeftris, Plinius. Bubalos proprie dictos gignit África; vituli cerofue quadam fimilitudine, Piinius, Mofchtimaliqui diam putant,quod Grzciapimal hoc ex quo mofchas colligitur, vitalorum colorem habere iudicatünt; quos, ki j apud Anaxandriden, Pollux. Moezez, idem. Ev3: vérdised NéCxabs eot ardt xau A0 Déppkormoo: t6 M0 Tomates AIL Wa paupoy ow yis Sri aoi s Envaze, Theocritus Idyllio 9. Aro herbam aliqui valgo pedem vituli vocant, Syluati- cus.Antirrhinon vocatur herba flore hyacintlii, fsmine yituli narium, Plinius: Hanc & bacránon vocant, Gale- nusin Gloffts. Diofcorides etiam femen eius vituli nariBusconferr: Et & inter hippoglcffi nominaantirrhinon: Butrham olim appellabant vitulum;qui roftro effet ruffo; Thy! e(ics. / ^i ng ew» ; c. O' jc iUud VEQLA3G 330 09 Juri pae G- Beatles Gato Rav Ava D eio 23:5 NIcanderin Alexiphar,vbi contra upreftis venenum lacex vberibus fugendum contulit; Iofephussethoreftin mutatione lcgis facrificio- 59 rum.Hlerofolymis in templo, vitulam inter mantis factificantiui peperiffe agnarb, Albertus Magnus. Vitulura aliquando capite pueri natum effe teftatur Ariftoteles de gebér.animalium libro quarto;capitetertio. — » d. 023 zy &Sypawot zégA65 aA [Doug di*y&A odas E'AScveaz ico mé enl oerte xodbrayTads Tldioad dual euonpov am Gyevrtag: oUbt m exte Vezcse', aW. acdwov uusegopduau opa cpi gea m Mrtpas: dis tu wetvor Ereridoy à du uic &c. Loqniturautem VIy (fes defociis, cum ex belluina forma in Komlnes redijfféot, apud Homerum Odyffezlibro1o. ——— : j | ! WM. CIC TEE E e. Huasae(B« ÉUNoV to Um UADV, tig M60 21018 «3CA TtUS ponmiade m euduny y dava Dux Lov, Hefychlus; Kurz» pocitéG» loctim velfaccusé pelle vitulina:vtin cane venatorio dicam, Wocics$ & poexeeso appellant, Bralanolus, Meca; ü ToU udeXs 0ogo, ld éftpellis vitulf f Caro vitulina nominatur Plauto in Aulul. Cicerolibro z. de diuin. Auti, inquit,caruncule vitulinz ma- € uis, quàm imperatori veteri credere? Idem Pato lib. 9. lntegram famem ad ouum affero, itaque víque adaffum vitulinum (quidam híc vitellinum legunt; fed vetus exemplar vitulitàm habet) opera perducitur. Kolas pudeserav Grzcidicunt: A picius vitellinam dixit, & Itali hodie pro vitulo vitellum. Imperator Valens legem Otienti dixe- tat, Nequis vitulinam efitaffe carnem vellecdum agricolationi confültum cuperet, Calius. Acgyptios Agefilao vitulos faginatos mififfe apad Athenzur alicubi legimus. In vitulis precipue mufculofam & fuperiorem femoe ris partem, nofttates vocantrorbraten, quoniam os femorisin ca capnz fpeciem refert. " 1 h. Bacchuscur rasjoQo'y Q- & uoc coy G- ditus fit, ex Aiüiftophanis interprete in Tauro oftendi. MoTis- - Qaia, facrificinm quoddam'celebratum in Salamine Cypri, Helychius & Vatinus: apud Suidam pers. fimplex legitur: dubitauerit fane aliquisan uocxoca/a (cribi debest: Monophagorum celebritatis apud Aeginenfes Gy- raldus meminit ex Plutarchi Quzftionibus Grzcis: Eft &alía Zucqaso dica, Vitulam deam Vickoriam dici 70 Pifo pu- E o5 0 Fuütules. H. Lor. 121 Pifo putamit:cutusreihocargumentum protulit, quod poftridie nonas Yuliasre bene gefta , cum pridie populus |. àThufcisinfugá verfuseffet,ynde Populi fugia dicta funt. poft Victoriam certis facrificijsfiebat vitulatio. Qui- — dam interpretati funt quod potés effct vite toleranda: hincilli pro frugibus facra fiebant; quod obferuat Macro- bius.Hyllusin lib.de Deis, Vitulam deam ait qualztitiz przcífet:vnde etiam Vitulatio & Vitulari. Varro in lib. Rerum diuinarumait,quod pontifex in facris quibufdem vitulari foleat; quod Graci zeuaviZeo vocant. (Hinc i]- lud Vergilij,Lztumd; choro prana canentes.) Titius vero vitulari interpretatus eft, voce lztari. Quidam de hac dea Vergilium intellexiffe volunt; cum cecinit, Cum faciam vitula (pro vitulatione;facrificio oblxtitiam facto) * profrugibus ipfevenito, Hxc Gyraldus ex Macrobij lib. 3. cap.2. Saturn. Vitulari veteres dixerunt pro lztari, teflibus Fefto & Nonio,Plautusin Pería; Commodanti lubens,vitulorque merito. De Apidevitulo. copiofein 16 Taurolocuti fumus:vbi & vituli aureià Iudzisidololatrisin Choreb confecrati mentionem fecimus. Mactatos crederetillic La&tentes vitulos, Amathufiacasq; bidentes, Ouidius Metam.o. Dum faciam vitula pro fru gibus; Vergil.Sic Seruius videturlegere;& Macrobiuslib.3.cap.2.Sic Columella; Nifi priuscatulo feceris. Alij malunt vitulam quarto cafu legere; vt dicimusrem diuinam facere:fed illi à doctioribus non approbantur. Circa vitulos "dua facrilicantibus dicte leges: Vitulum probari,fi articulum füffraginis cauda contin gat:breuiore non litari:Vi- tulositem ad aras humeris hominum allatos,non feré litare:ficuti nec claudicante, necaliena boftia deos placari, ,, nectraheute feab aris; Cxlius ex Plinio. Ariftophanisinterpres in Acharnélibus (vbi pocta dixerat zov osx evo. Sueipoy 1n xfoxov Git; 1d eft porcum n6 effe idoneum facrificio,có quod cauda careret) addit, colurajid eftmu- tila nonlicere facrificari.Bouis fcetus facrificio vicefimo demum die purus eft, Plinius, Boucs mares, eofdem que mÓundos& vitulos,vniuetrfi Aegypti jimmolant,;Herodotus. Vide nonnihil etiam fuprain facrificijs ex bouc.Mi- 20 neruz virgini virgo czditur vitula, Arnobius.Ex bobus, vitulis, & pecudibus laudatifime vitulz ad deorum pla. . camenta habebantur,Gyraldus.Pyth agoram aiunt fuisfectatoribus permififle,vt gallum;agnum ,&aliaquedam paulóanténata preter vitulum,rité facrificarent, Item. Ambaruale facrum,nifi de porca foecunda aut grauida aut vetulafieri non confueuit, Videin Sue h.in facrificio Cererisex Sue. Veteres Greci hoedorum;agnorum,vitulo- rumq; infpectis inteftinis,futura predicebant, Gyraldus,ex Paufania. In Lune deliquio Aemylius Paulusaducr- fus Macedonas imperator, vndecim ei vitnlosjid eft mofchos, immolaffe narratur:etiamíi eo vocabulo tauros ac- cepit interpres, Czltus; Deimmolando porco,agno,vitulo,mentio fitapud Catonem cap. r4 r.. Italiim à vitulis dictam Varro fcribit,authorem citans Pifonem; Regionem tertiam Italiz tenucrunt priuatim di&i Itali; Plinius. Vitella;Bize&a,oppidum Italiz, vnde Vitellinus, Stephanus. Mofchouitas quidam ifterpretantur populos illos; uià Ptolemzo Hamaxobij,à Pomponio Mela Hamaxobite dicuntur, populi Sarmatigin Europa: qui edium yi- 3o ceplauftris vtebanturthamaxa enim Grzcis plaufttum eftquiramuis alio hodieloco quàm olim fiti videantur: Luceriz oppido FIcluetia fuit vitulus quià poftertore parte ceruusapparebat, Nic.Clauferus;Carolus 5.in ex- peditione Africana cüm in Largheram nobilem Sardinie vrbem appuliffet , eadem nocteresinfolita contigit: bosenim vitulum bicipitem peperit; quem mulier,cuius bos erat, videndum Cafari obtulit, Nicol. Villagagn. Prodijtvenalisanno 1552 pictura quzdam vituli monflrofi, quem vacca pepererat Bonnz in epifcopstu Colo- nienfidie 16 Maij eiuídemanni : Monítrumillud habebat duo capita, quorum vnum ab vno latere leporis caput xeferebat,tresoculos & duo corpora fibiinutcem oppofita, quorum pars pofterior tota erat glabra, cauda veró fubnigra & pilofasitem feptem pedes,quorum vnus tres gerebat vngulas. Vixiffealiquandiuhoc monftrum & à " mulus vifum fuiffeteftatur author piCturz. Prouerbium, lL aurumtollet qui vitulum fuftulerit;in Tauro explicaui. M2c449* 32v Biwviov, Mofchus canens 49 Beoticum;in multiloquos & inepteloquaces. Mofchus hic citharcedus fuitimperitus, qui citra refpirationem vocemin longum ptoducebat. Boeoticum autem vocant cantionis genus vclati Phrygium aut Doricum, Eraí- mus;Suidas & Apoltolius. Ariftoplianesin Acharnenfibus, A7X tregov qot lyric Uri peaoago more Abi geos eim AU arco po» Buiemov: id eft, Sedaliud ef£quod meoblectauit, cum fcilicet & uócy o Dexitheus ingreffus eft vt caneret Beoeotium.Scholiaftes i21 «2cx» exponit poft Mofchum , qui ineptuscitharcedus Agrigentinusfüerit: Alij pro- T ptet vitulum,eó quód victori premium daretur vitulus. Bocoticum autem melos Terpandrum inueniffe ferunt, ficuc & Phrygium.Czxterum Dexitheus optimus fuit citharcedus,& vi&tor in Pythijs:alij eundé frigidum & ine- ptum fuiffe atunz; Hec Scholiaftes. Aliquid cito fa&um fignificaturi Vueflphali,dicunt, Ebedana das halb fin auge leokt, Ántequam vitulusoculum lambat,vt Latini Citius quàm afparagi coqu&tur. Lufciofum Latini lolio vi&ti- | tareprouerbialiioco dicunt, Germaniquid&in eundem; Jo er recht suein bant ficbt,da waerdenn die halber bl sad; 596 Sioculosin domum conuertat,vitulos exczcabit, YT | DE BVSELAPH O. Ex Mauritanizdefertis locis (inquit Ioh.Caius Anglusad mefcribens) adue£tà ad nos eftanimalbifulco ve- ftigiomagnitudine cerue; forma & afpectu inter ceruam & iuuencam,vnde ex argumento voco bufelaphum feu bonicernum; mofchelaphum feu buculam ceruinam capite &aure longa atque tenuistibia & vngula gracili vt ceruz ita vtad celeritatem videatur factüanimal. Cauda pedalilonigitudine;& paulo amplius,forma caudz vac- |, eine quam fimillima, fed breuitate accedés propiusad ceruinam : natura quafi ambigente ceruz neeffetan vac- ca:per fuperiora,ruffa & lenis,perima;nigra & hirta, Colorecorporis fuluo feu ruffo vndique pilo feffila cutids zquato,in fronte ftellatim pofito;at fub cornibusperambitum ere&to. Cornibus nigrisjin fummo lenibus, cz- i terarugofis,rugis exaduería parte fibi vicinioribus, ex auerfa , ad duplam aut triplam latitudinem à fe diductis, 6o Ea cornua primo fuo ortu digitali tantumlatitudine diftantia paulatim fe dilatantad mediam vfque fui longitu- dinem & paulo vItra,qua parte diftantpal.tres com. & femiffem , tum fe redacuntleniter,& receduntrurfumin auerfum;ita vt extrema cornuanon diftent nifi pal.duorum;dig. trium & femiffisinteruallo. Longa quidem funt ped.vnum' & pal.vnum:craffa veróin ambitu ad radices, pal.ttes. Caputaverticequa parte linea nigrainter cornua diuiditur;ad extremos nares,longum eft pedem vnum pal- mos duos & digitum vnum:latum qua eftlatiffimajin fronte videlicet paulo füpra oculorum regionem, digitos — feptem craffum in ambitu,qua maximum ef ped.vnum,& pal.tres.Dentes babet octonos,ordine caret fuperio- ri,& ruminat:Hubera funt duo corpori zquata,quo conftat inaencam effe , nec dum foetam.Placidiffimum ani- | - mal eft & tractabile,ludibundumque, faltu valens atque curfu. Quibufuis per famem veícitur, | | pane; phormagine, carne falita , foeno,; erba, & quouis oblato: vfus eius Eoo c n yere aede: ^ —eftin venatione; caroque dulcis. i T DE Y h 4i es. uA "— E ui " j M | : à I22 | De Quadrupedibis ! Kk DREVBYBABRBEC 77, A lg Ln , / 9 NEN A ^ T. s 2, (fi f NEC) m Ny ^f 7f f( í | / n 9 7 AWY] J (IR * SI W | TUA i (^, f ! i 2M £n; l^ T E U v UI U SS X Wd y | 73 VrALI nomenómninoiücertum effjnon hodiefolum,fed iam Plinij feculo confufum. Ali , : 7 5 dom " - 7] a Ja j enim Grzcorum bubalus eft,cui nullum aliud apud Latinosnomen cótigit,vt peregrinis plerife dehoc alio loco nter capreas,quibusadnumeratur,docebo.Alius quem vulgo bubalum vel buffzs Au lum vocant,quide boum fylueftriü generc eft; necvllum peculiareapud Grzcos. quod fciam, nd$ mierge— men habet: Cuminter fylueftresalij quidam certa habeant nomina;fiue propria, fiue à regionib fumpta; vtbonafi bifontes,Indici.&c. A ccedit hoc etiá difficulatis, quod diueríos fylueftres boues (vt Pltnij tent . poreolim vroshodie mult, przfertim in illisregionibusad quasaliundeadducuntur) vulgus bubalos appelli : .Pauciffimaanimalia (inquit Plin.lib.8.) Scythia gignit:pauca contermina illi Germania:infignig taméboum £8 rorum genera, iubatos bifontes , excellentiq; & vi & velocitate vros, quibusimperitum vulgus bubalorum nomi imponit:cumid gignat Africavituli potius ceruitie quadam fimilitudine, Hzc Plinius.Sed quanquam diuerfi bg uesfylueftres bubali nominenturà quibufdam; maxime tamen &à plurimis bosille,cuius eíhgiem appofuimus | rzftantiffimo medico Cornelio Sittardo Norimberga ad memiffam,;bubalus appellatur: quiinter cicures 8i fylueftres medius feré mihi videtur. Hunc Perottusapud veteresin vfu fuiffe negat: & addit,ex Africa primum animalallatum prodi. Ego Plinij verbisiam recitatis,quibus propriedictum, id eff Grecorum bubalum,in Afri cagigni fcribitehominem deceptum fufpicor. Quanquam bubali,quos priuatim fic vocitamus, ex quibus locii primum aduecti fint;certi nihil habeam :Albertus Magnus meminit magnorü bubalorum fylueftrium , qui 2i fent apad Germanos appellentur,hos ego bifontes interpretor,de quibus pluribus dicam inferius.Erafmus Stell : inlibro deorigiue Brufforum, Buffelus,inquit,quadrupes habet barbam veluti capra, alioqui (i milis boui pet og mnia,&c. Huncego vrum effe doceboinfra. Ifidorus ctiam bubalos caprearum generis cum bubalis bubus cott | fundit:Bubali (inquit) vocati funt eó quod funt fimiles boum, adeó indomiti, vt prz feritateiugum ceruicibuli honrecipiant;hos Africa proceat. Atilli qui caprarum fylueftrium generis funt bubali;quos in A£ricanafci com | ftat, neque bubus( vtiulistamen aliquo modo) fimiles effe, nil mirum fiiugumnon recipiant, Quodautem dll noftrisnon Africanisagat bubalis Ifidorus,velinde apparet,quod bifontibus eosconiungit. Martialisin Librdi Ípe&aculorum,Carpophorüm quendam laudans, Illi ceffitatrox bubalusatquebifon. Domitius interpres re | &ebubalum exponit vrumillum dico quiinterboaces fylueftres omnium ma&imus cft; & proprie vrus dicitug Pliniusbubalum vulgarem intelligere videtur, vbi fcribit boue fylueftri nigro, fi fanguinericinilumbi perung gantur mulieri tzdium Veneris fieri dicit Oflhanes. Ariftotelesapud Arachotos (Indie ciuitatem) bouesfylueli llres effe tradit, qui differantab vrbanis, quantum inter fues vrbanos & fylueftres intereficolore atro, corpor&j robufto;rictuleuiteradunco,cornuageruntrefupinatiora. li bubalisforte congeneres fuerint: confentiung . enim color,robur, & cornuum etiam figura; vt pauló mox dicetur. Derictu iudicabunt illi qui przfentes haben bubulos,quibus noftra regio caret. A ma jpuincta fubiecta magno Cham habet bubalos multos & boues, M.Paulll Venetus. Sed reli&is cateristum Africano bubalo;tum fylucfliribus bubus, de illo folum agamus hoc im locogg "r 4 EN. : ^ ' : CUJUS | " 1 Bulalu) eA B. Db Loo b cuius imaginem adiunximus,Fluius igitur nomen apud Ebrxosnullum reperiri putojnifi quis fub ^n teo com- preltendi arbitretur: Nam Dauid Kimhi exponit per amu fchor habar, id e! bouem ferum Deuteronom jj Cap-14- Chaldaica tranflatio proto habet turebalah;(nam tor veltora taurum eis fignificat;balah (ni fallor) fe- rüm:vnde & camelopardalis anabulah,id eft ouis fera Chaldaáice dicta videri potefl.) Arabica taietal, Perfica ba- dek;Septuaginta & Hieronymus orygem. Suntautem verba legiseo in loco:Vefcernini bubus, ouibus & capris: item ceruo;caprea;bubalo;capricorno,vnicorne;boue Íyluefiri;& alce,vt Scbaflianus Munfterus tranftulit. Vn- deapparet teo animal fuiffe purum,& in cibis conceffum:quamobrem non poterit idem efle quod thó id cftla- pus ceruarius,vt quidàm coniecerunt propter nominis affinitatem. Idem nomen gn to fcribitur Efaiz ca p.t. po. Filijtui (inquit prophetajinterprete Munflero) iacuerunt maerore affecti in capite omnium platearum, ficut bosfylueftrisreti (captus, ) pleni furoreDomini;increpatione Dei tui.Flieronymus hic orygé illaqueatá reddit, "Septuagintà G&orAlov quie Qooryd eft betam femicoctá.Meriah Ebraicam vocem in facrisliteris aliqui bubalü rcd- dunt, vtfüptain Boue dixi:fed magis probauerim illos qui pecora (boues vel oues) benefaginata reddunt: nam 3narah faginare eft. Prophet Amos capite 6,in tranflatione Hieronymi ficlegitur, Nunquidicurrere equi in pe- tras queunt;aut arari poteftin bubalis? Error eft;nam Ebraice bekarim legitur, id eft bubus fimpliciter. Septua- ginta fic habent, Ev dw£orron Gy aréeeous Vrauisei qteoam ovra Gi SoA etus Ceterum Deuter.cap.14. loco proxime am citato,vbi bubalum reddiderunt Iofephus, Septuaginta , Hieronymus;& Munflerus , Ebraicelegituriache- mur veliachmur (quod Arabes etiam & Chaldei fimiliter reddiderunt; Perfe k utzcohi aut potius buzcohi. Sic enim etiam Deut.r4.Perficatranflatio habet;pro difcbon Hebraica vocequam pygargum interpretatur) aliqui 20 cx noftrisafinum ferum effe füfpicantur,cum aliatamen onagrorum nomina Ebraica habeamus, bubali G Iaco- .. rum verohullum fi iachmur demas. Ego certeiachmur bubalum proprie dictum à Grecis effe crediderim, de ca- prearum genere.Nam R..Ionaanimal fimile magnz capra interpretatur;& Iudei quidam, Munflero tefte:capram - &upicolam reddunt.Hoccertumeftnon effe bubalum vulgarem:primum quia Iofe phus & Septuaginta /9eU&i7.cv Grxce reddiderunt, quem de genere fylueftrium caprarum effe eruditorum nemo dubitat: deinde quia tertio Regumlib.cap.4.interlautiores Salomonis regiscibos adnümeratur. Quotidie enim confümebantur is aula 83— lomonis(vt illiclegitur ) decem boues faginati, &viginti gregarij, atque centum oues , prater ceruos, capreas & caprasfylucftres atque ancescaftratas:hte Munfterusiachmur non bubalos vertit, vt:in Deuteronomio, fed capras fylueflres:Hieronyius htc quoque bubalos:Septuagintaomiferant. Bubalivero vulgares nequaquam petiuit . interlautos ciboscenferi.Sed tandem,vt coeperam,concludo;aut nullum Ebr&is nomen cfle bubali vulparis,au t 3e füb to; id eftboue Íylueftri, tanquam fpeciem fub genere contineri. $yluaticus dictionem iamus bubalum expo. |. nityvideturautem corruptaiiachmur. Aufeacin veteri Expofitionealphabetica verborum Arabicorum Aui ^ «ennzinterpretatur coagulum ceruinum , & genitum buffali: apparetautem genitum vocem corruptam effe, Sed ne Greci quidem; quod fciam, quo bubalum noftrum appellent,nomen habent: Nam wGoA(Q- &ó2:a. 1c | oxytonum fynonymz vocescaprearum generisfuntquod fapeiam repetij Qus autem Hisanimalibus etymi ra- tiofit,non facile dixerim:fed barbarum & peregrinum vtpote Africanum nomen effe puto:quod cura vulgus ita- orum audiuiffet;& vocis fimilitudinedeceptum bubuli pecoris genus efle fibi perfuaderet, poftea boues fyluc- ftresad fpe&acula adductosfic appellaffe videtur,tanquam Latino nomine. Ariftophanes grammaticus (inquit | ' Narinusin zezjo) fcribit ab Aefchylo dici asovzgipraw o6)» (proparoxytona voce) eodem modo, declinandi fcilicet& accentus ratione, quo z|«uauv dicimus: nam alioquin communior vox cft 8:/62uc, oxytona,in accu- go fatiuo B6u32, & 3 Sophocle yiip Bo/Ge tego vifi potiuslegerim , quanquam enim vis vocem nufquam tfeperiam in Lexicis:dici tamen poffeexiflimo (vt poetz multa huiufmodi vocabula przfertim compofita & cpi- 1heta ingunt) pro veo; vt etiam veo eodem fenfu. Mea hzc coniectura eft; qui aliter cur gaps, id eft terri- enadicatur bubalis non vidco:nifi forte quod exterra & herbisalatur, quod nimislaté patet. In Etymologicoin dictioneBsGzzoz, legimus [Deu Gat ovs putget x 9r) 120: Elefychius BovzaAov exponit ;i£3e, quod magis probo: fed quod. addit 42) jvouz legendum 3G»,jd eftafinus ex Varino:& manifeftius ey Suida.Ba particula auget;arcoew concute- re efi:magnum autem effe oportet quod valde & vehementer concutitur: vt fi quis £euzaov 4[;gu dicat, nemo de parua haftaintelliget. A&inusautem 8o/za(G» apud. Ariftophanem dici mihi videtur , 2/6/72 050712 a eiu] 7 "wwysis, Poftquam igitur Latini bubalum pro bouefylueftri vfurpare ceeperunt;aliarum ctiam linguarum pro- uincizidem nomen ab eis mutüatz funtinequeid mirum,cum perpaucis animalibus peregrinis alia nomina ha- '«a beantur,quàm à Latinis vel Grecis accepta,licet illi plurima primum à barbaris;id cft quibufuisalijs gentibusac- "' ceperintGrzciinquam;fiue fuafiuealiundeaccepta vocabula Romanis & Latinis communicauerunt, illi poftea nationibus ceteris przfertim à fe deuictis. Vifuntur Roma permulti,vt audio;bubali:vulgus adhuc vocat bufa- los.Galli beuffle; Hifpani bufano, Germani /7f2/, Angli bugill,Illyrica lingua Pawvwoef. . BJ Bubali vulgaris (fic enim appellabimus ad differentiam Áfricani,& vri, & bifontis) defcriptioneminlibris AI- |" beti Magni Petri Crefcentienfis,& recentiorum quorundam,huiufmodi reperio. Bubalicx genere boum fyi- | .' ueftriüm funt;perquam robufti,& boue communi maiores altioresq;:corpore valde craffo,cute duriffima,mem- o bris macilentis:pilis nigris, paucis & paruis (minimisjita vtin cauda feré nullifint, Albertus:) fronteafpera, cri- —— fpa& intricata pilis: Capite vt plurimum pronoadterram, paruo fi conferasad reliqui corporism odum, Alber- -tusetfi authorlibri denaturarerum;fimplicitercaput ingens eisattribuat.Intuitu fimplicitatem & maníuetu di- . nem prz fe fert.Cornua cislonga;intortanigra: Albertus barbaradictione valliculofa eis corn uatribuit,& nigra ficutcaprz: Etrurfus, Cornua eorum (inquit) parua funt, ficut cornua capra domelticz, &aliás interius iuxta - collam dependent verfus internam pecoris partem:aliás erectafunt. Praterca collum bubalis craffum eft, vel ve . auther quidamobfcurus habet;longum:Inferior dorfi pars caudam verfus decliuis: cauda breuis,parua, & nullis feré pilis:cruracraffa.robufla;& reliqui corporisrefpectu breuia. Bufalus vulgo dictusTtalis (inquit Cafar Sca- liger eft bouisgenus atriymaximi roboris : depreffiore quam bos magnitudine : ed corpore compactiore, la- -. tiore, pleniore; firmiore. Cornuanontam teretia quam prefla : nec furrecta, fed deorfura verfum retro fiexa: 59 Etiam domitis maxima ferocia:qua corrigitur, vitulis annello ferreo pridera naribus EOS di det f- NE novus zs ; : ». 1 2 itis Y 12. — De Qttadrupedibur ditus prohabehis cft; HuncüequeBubalin (veterum) neque Vrum effe fcio.Calcibusnon cornibus vt Bubalü Ariftotelis) pugnatáncpta enim funt ad pügham cortuajquia retrorfum auerfa ac demiffa cufpide, p.n ; Bubalus vngulis terram fj pargit. Mügitus citerribilis.Vaccz & bones fylueftres , que ruftice dicuntur bufalzs 'achabent& temporc coitus, & in principio partus, Auguftinus Niphus. In hocgenere vacca alterius qu àm fui generis vaccz vitulum non admitut vberibus; fed odoreagnttum reijcit: fin autem vitulus vaccino flercore illi- natur;odere deceptala&tau& profuo educat; Albertus. In aquis morari gaudet, Petrus Crefc.| — Büubalus quanquatn remiffus alids & fatis manfuctus,fi tamen irritetur, pérquafn iracundus & indomituseua- E dit; Pugnatautem przcipue pedibus & vngulis, quas magno nifu defigit, & iterum iterumque conculcat ea qui- busitafcitur.Perfequendo recta fertur;neque declinat; Albertus.Ira commotüsaquam ingreditur & fe mergit ad os víque,vtfanguis zftuans reftinguatur: Nata & cateri boues aqua rcfrigerari pereftum omnes defiderant, Pe- ttus Crefcent. Bubali nonfacileferunt frigus, quarein frigidis regioni busnon funt. lidem caloris adeoim pa- tientes vtin aquam currant víque ad collum, eam currusaliquando trahentes,vnà cum curribus, nec vlla vi in- de exigi poffuntantequam fatis refrigerentur, Incertus. Pueri multisinlocisludendo molefli funt bubalis, qui.. infidentibusillis eorum dorío,aquam fi quz vicinafit ingreffi fe fubmittunt, vnde pueri quandoq; periclitantur. "Colore vario & rubro prouocátur:qua de re pluribuscgiin TaüroinH.d. Bubalus crocodilo infeftus efl,eumq; 'extraaquam repertum conculcat, Albertus ex Auicenna: Ego Auicennam de Africanobubalo locutum credi- derim,cum pleraq; omnta fua ex Gracis defcripferitiacce dit quod crocodilus Africepeculiariscft,———— — E Y i E. ! , E | Bubalusquoniàm fobuftus eft & patiens laboris;paffim ducendo cufrui , & vehendis oneribus, ác etiam terrz &rande eo vtuntur,Perottus. Ad plauftra & aratra non fatisidonei funt, fed in trahendis per terram magnis pon- xderibus exercentur,ligatiartificialiter quibufdam catenis, Petrus Crefcentienfis.Maximo conatu onera trahunt; adcó vtad primi impetus nifum maióremin genua fé demittant;& rurfus erecti pergant. Vnus tantundem pon- deris; quantum equi duo fermé trahere valet, Albertus. Quodfinimium fironusin terram decumbit, & ne ver- ! beribusquidem facilead furgendum cogicurnifi leuato prius onere, Authorobfcurus. Ferreusaut zreuscircus lusper nates ei trafjcitur;cuialligato fune vel hábena ducituracregitur,quo minus homini repugnare poffit.Co- ria bubalorum minus probantur quam aliorum boutn,etfi valde craffa; Petrus Crefc. INauigant Britanni vimi- neisalueisquos circundant ambitionetergorum bubaloru m,Solinus:videnelegendum fit bubulorum.In lege, 3€ Argumento funtSed ftragulas & bubolonicas,qua equis inflernifolent: Sunt: uifentiant hocinloco legendü, ' bubalinas,vt fubintelligatur pelles cflenon veftes: tanquam ex bubalorum jelidus ftragulis ad equos fieri foli- tis.Ego vero (inquit Bayfius inlibro de Vafculis) legendum puto Babylonicas,quam lectionem moxteflimonijs fulcit. In Creta faciuntarcus de cornibus Bubalorum, Bellonius. Inofficinisillorum qui manubria cultrorum faciunt Confiantinopoli; inueniuntur dentes & cornuatara, vt de bubalis, gazellis,&c. Idem. Incolz regio- nis Caraiam, vtuntur in bello fcutis & armamentis de corio bubalorum factis. * CF Bubalus hincabeat;néueintret prandia noftra, Non edat hunc quifquam, füb iugafeimper eat:Baptifa Fiera. Carnes bubalinz nimium melaacholicefunt; & ne boni quidem faporis, quare parum probantur : crudz adhuc 46 forma& cólorenon adeoindccorz funt;cocta vero omnino;Petrus Crefc. Cafeus de Jactebubali valde folidus & terreftris eft, Albertus, v t | AE ES. Ex vngulis vel cornibus bubali vulgarisjannuli fiunt , qui fi in digitis vel manuum vel pedum fübinde geften- tur,mirifice à quibufdamlaudanturaduerfus seruorum conuulfionesfeu fpafmos. Sunt quiijfdem quaterna fila ex totidem metallis,auro;argento.zre & ferro fabricata innectant:tanquá efficacioribus fic futuris, tum ad. fpaf- . mos,tum adalia quzdam vitia. Aliquitantundem fperantex annulo confe&o de folisiftis filisinter fe contortis. Nó defunt quiinfuper mentianturannulos ex cornu vel vhgulabubaliin coitu diffilire, in alioqui puto chry- folithis & fmarágdis tribuitur. Ex parteimminentis venti, cornu ac ftercus bubali (fortebubulum)crematü tue- tur,vtdicunt,plantasac fatad rubigine, Cardanus. Reliqua ex bubalo remedia que recentioreseiadícripferunt, 5e; &d bubulum Africanum pertinent,de quo füoloco. '" cd | e | Vulgareconuitium eff, vt craffi & inepti homines, iuniores prafertim & ferui, ; bubali apud Germanos appel- Jentur, Naribustrahi;eft citraiudicium, alieno arbitratu quouis adduci: metaphora fumpta àbubalisanimantibus, qui annulo in fummam garem infeto — — | cireunduntur, Erafmus — ^ md INS | | De Bubalo. Li. L du 2 : (7. DE BVBALO Africanolongzdiucrfo àbubalo : PRÉS AT fccentiorum. - [| P AA Kt JA : "d —áÓM T$ $ IpnIMvs preterea ( inquit Pet. Bellonius) in Cairo paruum bouem Africanum , forma cor- | poris plena;parua; in fe confercta,craffa.fed cité expreffa.huncftatim bubalü veterum Grecorum effe conieci;notis omnibus: Aduectusaute erat Cairum é regione Afamig: quáuisin Africa quogs à feperiatur. Aetateiam prouectus erat, corporis mole ceruo inferior, fed plenior & maior capreo- oen lo: membris omnibus tam Ícité infe conferctis & compactis , vt iucundiffimum fui confpectum przberet.. Pilusetiam cum coloris fubflaui effet; pra fplendore politus videbatur. idem füb ventre magisruffus - eftad fubflauum inclinans colorem quàm in dorfo ,. vbi feré baticus apparct. — Pedes eius bubulis fimiles funt, crura compacta & breuia , collum craffum & breue; palearia vix modicé prz fe ferens. Caput bouis, in quo cornuaab offe quodam eleuantur in vertice capitis , nigra, & valde crenata, (cochées, Gallice. ceterum in 1 c Gazellecornibus defcribendis facit eain extremo parum efle crochues; id eftadunca) ficut in gazella: & arcuata 49 inftar lunz cteícentis, quibus non admodum defendere fc poffet, có quod mucronesintrorfum verfi fe inuicem « fpe&ent.Auriculz vaccinz.fcapulz nonnihil eleuatz & valida. cauda vt camclopardali yq; ad poplites extendi- tur;pilis nigris intecta dupló maioribus quàm fete in cauda equi. Mugitus qui bouisfed minusaltus. In (umma, -^ fiquisfingat videre fe bouem paruum, politum, (nitidum) bene compactum; füluum & fplendidü, cornibus in- v fiar Lune creícentisarmatum;altis &fupra caput erectis veram huiusanimantis formá conceperit. Ceterum bo- ' "uisillius qui vulgo bubalus hodie vocatur,nomen antiquum ignorare me fateor : quamuis per Italiam, Grzeciam & Afiam,itaabundet,vt vixaltud animalfreq uentius occurrat; Petrus Bellonius. Ego debubalo vulgü fic dicto, fententiam meam1am protuli;:bubalum veró fiue bubalidem Grecorum , inter capreas retuli , multas ob canfas, ^ quaspofteaadferemus. fuas WP Ascn ks HP, NEPLCNNARI E S re eus ón LY I T o CINA n | ..— * Nefcioanidem quod Bellonius bubalum Africanum vocauit animal fit; quod nuper quidam ex Italia rediens | $o Florentiz fibi vifum referebat;bouis Indici nomine; magnitudineiuuenci, colere flauo Aie ad ruffurn inclinan- |. fecapitemagno pró portioncreliqui corporis, oblongo : cornibus non altis,re&tis , modice fupra intortis quafi 3n fpiras; partecircalumbos multó humiliore.. Sed fieri poteft vtille,cum obitertantum. fpectárit non recté o- mnia meminerit. | : | | | — : Manfuetum hocanimalan ferum fit non expreffit Bellonius:ferum tamen effz hoc ipfo quód Bubalum vete- |», "rum effe conijcit;infinuat. Io.Leo in defcriptione Africa. Lant (inquit, €apitis quidem infcriptio haber Lant vel ..Dant)fimilitudine Bouem refert:fed minor efl; cruribus cornibusq; elesantior: colore albo. vnguibus nigerri- .. anis,tantzq; vclocitatisvt à reliquis animalibus,praterquamab equo Barbarieo fuperari nequeat. Faciliüs zftate «c eapitur.Eiustergore clypet validiffimi conficiuntur:quos nulla ratione preterquam fclopett ictu traicias:fed ca- v. réadmodum vzneunt.. Sic illez& mox dealio boue fyluatico, cuiusalind nomen non exprimit: Douem (inquit) «o refert domeflicum,tamet(i flatura minor,leucophzi coloris;ipfe etiam velociffimus. In defertis folüm , vel defer- '. torum confinijsreperitur. Carnemaiuntabfolutifaporiscife. | Quódfi color conuenire, alterutrum iftorum animalium;prius przfertim,Bubulum Africanam Bellonij effe diveres. Sed fi aliud nihilobftet, color folus hoc "non efficiet,vt fpeciem diuerfam flatuamus.. Fortaffe Lant Bubalis fit (inquit Scaliger ) nam Plinius ambigue " Vitulo Ceruóue fimilem facit. Ego fanéhunc Bubalum efte facile perfüadcor, quontam alium hactenus non no- | .uicuiyeterum defcriptio &quée conueniat:prafertim Oppiantlib;2. de venatione: etiamfi minorem eum facere vidcaturinempe dorcade platycerote corpore inferiorem. Cornua quidem eius ita defcribit,yt non ramofajficut «eruis & capreis: fed Rupicaprarum nofltrarum cornibus fimilia;tum fitu, tum inauerfam parté retortis mucro- - nibus;effe videa ntur.ad pugnam feré inutilia. Authorinnominatus cuius Graecum deanimalibus libellum m«- nufcriptum habeo: Bubalum in Libya;inquit;partim boui, partim ceruo fimilem effe:znon dormire: &alium vi-- "sa tra alpesprope Khenumflanium Bubalum effe;colore albo; fuum, vel; vt ipfe loquitur, Qóviov. Niue oo v Es Corcu c OMA dil: De Quadrupedibis Cornuincertum cuius beftiz,catena fufpenfum ad columnam in ede fumma Argentine: longum (filo ducto fecundum hemi- cyclium à principio ad fin£)quatuor fcré cubitos Romanos. Cul-- tro cum raderem, cornü verum effe apparebat. fuere nimirü Vri. alicuius vaftiffimi , atate multüm prouecti. illic quidem cuius fit | animalisnemo fcit. Craffitudinem fiue circunferentiam bafis ob. litusfum metiri. Apparetanteannos quà plurimos (duoauttria fecula forte) propteradmirationé magnitudinisillic fufpenfam fuiffe. Philippusrex Macedonum ad pedé Orbeli montis in Ma- ccdoniaiaculo confodit Taurum ferum, & cornuaelus,orgyiz. - vel (vtalij) fedecim palzflarum longitudinis, in veftibulo templi Herculis confecrauit. Plura leges itferiusin Mon ocerote. DE BORYS PERISU ETISYEVE , uh EI "T E STRIBVS DIVERSIS. dut IR € Ovis nomiie veteres multa peregrina & fylueftria animalia, magna & cornuta precipue, pr | picos boues: Cafar etiam alces & rangiferos boum nomine comprehendere videtur ; nimirü pro- | pteranimalium illorum magnitudinem & lactis vfum. es a [i^ c 5 VW SALA C T aee Á d Se! fyli | 4 AE n PON e Ne EA CMT i Pu DM v non tama lecisabhominum confuetudine remotis; quàm naturafiueingenio fero &fylueflri, Agrefles ijdem oauAsc VOCantqui quanquam manfueti fint; & ex mafuetis nati, liberi tamen folutiquein agrorum; fyluarum; ys Homerus, H'eexorr abypanAotc [ase teu qu Gi Gmulu. — Np ss reddunt grammatici jin agris verfantes aut perno- &antes.Proinde & paftores d*ypauao: cognominantur à poetis,quód fub dio morentur. Oppianustamen lib.z.de venatione hanc differentiam non feruat:nam de tauris domefüicis coitus tem porepugnantibus canit, O zzóze pv- vojceurs abypoi Béts, Be. — Boahyesa Tenta funt ex pellibus boum fylucftrium:item fpolia ex bello relata; v» &« 2s Citysv uabne) obypitudlue nol oues; V arinus, A pud Hefychium (ocaly ej orarris malim in ev genere neutro ; vt Vari- nus habet: & boagrianumero plurali. BéorypG» auus eft, vel potius Qac'yeAQO-, alluens hronium fitum in medi- terraneis P Kviui2-:eftenim Locrorum qui Epicnemidij dicuntur, Varinus. Meminiteius Homerus & Strabo Tib.r& pluribuslib. $.vndefua Varinusttanferipfit. Videtur autem fic appellatusab alluuione fubita: nam Pes exiguusalids torrens fit; vt Strabo teftatur ; quan doquead bina late iugera effa ndicur, vt recte impetuofo & fero bouicomparetur, Komewjovrecs oi fléarnypois Neviniec V arius Sx Helychius. Hodie in Grzciavulgó Gonidia agria J vocantur;boues fylueftres; Bellonius. decl i ori | UE ta De Ebraicà voceto velteo, quam bouem fylueftrem exponunt, pauló antein Bubalo dixi. Taurus Grzcis & Latinisdebouemarenon caftrato dicitur z Vatin üstameninvoce Auot ivy To o0) Ctiam íylueftrem bouem pri- uatim fignificareadmonet. 4X5 Af soa o MORET EPI. Vent o1 rea Etboaefylucftii nigro fi fanguine ricini lumbi perungantur; mulieritzdium Veneris fieri dicit Ofthanes, Plinius; dV "d d MRNA tox MEER — Suprain Boum manfüetorum hiftoria cap 2; diuerfa boum genera enumeraui, quorum aliquot feraeffe non dubito,vt Aoníos & Armenios,quostamen abalijs non feparaui , quontam authores feríne an manfuceti eflent, non fatis exprefferurit. V St Mos NEW: Inr ANT E » js) rum ptoprianomina ignorabant;appellauerüt: vt elephantos,boues lucas; rhinocerotes, Aethio- | iege) ^ Tauriagreftesdifferuntafylueftribus:Plinius lib.8.Aethiopia;inquit;atrociffimos babet tauros ieflres,maioresagreftibus.Ego fylueftres intelligoferos,vt funt vri;bifontes,& alij, quos Greci dyye/s; vocant; aut montium pafcuis relinquuntur, nec adftabulareuocantur vt Vaccz, &c. vtfüpra in tauris a/mpavyéAeue dixi. —— 49 Circa Pxonium agrum atque Creftonicum fuperamnem Chidorum]lcones multi funt, & bouesagreftes pre-- randibus cornibus quiad Gracos veniunt , Herodorus lib.z. Hi mihibonafi finemonopes videntur; vt infra oftendam. Técbrmoswvis DSs fünt multiin Dardania & Media & Thracia, Varro. v S SRn 1 AM Tauri fylueftris epithetasaw;oieuy rawodti ^s Boey uo ud vuv. Cynegeticis Oppiani. Infeftus eífe diciturtau- ris fylucflribuselephasgAlbertus. — o BS DL P | ! LA In taurum ylucftrem qui Macedoniam vaftabat ad pedem Orbeli montis Macedoniz àPhilippo rege iaculo alyawtacuotenidy) con foffum;cuius deinde pellem & cornua opui vel sosmegnondesaweooin veftibulo templi ' Herculis confecrauit:extant epigram mata doctiffima,Simmiz duo, Antipatri vnum, Anthologij Gracilib.6. Pollux lib.2. zx: JexaDueo x£eg cxponit, que palmos;vel vti pfe vocat; paleftas quatuor digiterum , zquent nu- merofedecim.fed hzc nonditmattinguntorgyian;id eft vlnam. Doravero quinque digitorum (palmum maio- .rem vel medium recentiores quidam vocant) numero fedecim, proxime ad vInam accedunt. Sed non eftneceffe tam exact has menfurasrefpondere;cum orgyixon etiam fimpliciter magnum exponatur & poetis maior in vo- cabulislicentia fit.De orgyia & palmo menfuris pauló poftin Bonafo copiofiusagam. | j Taurusille quem Phyllius viciffe fertur, vt fuperius retuliin Tauro ex Ouidij Metamorphofcon lib.7. fylue- flrisfuiffevidetur. |. " WM ) UA SPP | . Debubusopiflhonomis;id eft qui retrocedendo pafcuntur,meminit Ariftoteleslib.2,de Partib.anim.cap.1ó. ' deelephantisfcribens, quod nifi naris corum mollis aptad; ad fle&tendum fuiffer, impedijffet cosin cibo capien- dolongitudine faa, vt boues opifthonomos fua cornua nifi retrogrediantur: vb1autem illireperianturnon me- minit. Herodotus au&or eftin Libya bouesopifthonomos effe, 1d exprimentibus cornibus, qua adnuunt pro- clinanturQue in ima; & oculos obumbrent;tametfi hiftoriam conuellit Áthenzus fub Vlpiani perfona; quoniam ànullo praterea hiftoricorum fitcom probata, Celius.De alceetiam diximus,tam craffa et prominere labra vt pa- fcendo retrogredi opus habeat. Sed opifthonomos bouesnon puto fylueftres effe cám armentorum nomen à Plinio yes md uegles aiarrav eva Atyerau s Ariftin mirabilibus.Boues perferi etiam nüc je &c 78 E B Boues (yluefires. |... Lib. I. | nu^. Ü 1 Plinio & Solino eis tribuatur: & Herodotusexcepta cornuü figura nihil à ceteris bobus differre ait preter craf- - ffitndinem pellis atque duritiam. Solinusin Garamantum regione armenta obliquis ceruicibus pafti fcribit pro- main humum cornua & obnixa:ldem Plinius de Troglodyticis. Herodotus vero & Aclianus Libycos boucs pro- | pter eundem cornuum fitum; opifthonomos; id eftretropafcentes vocant. Ego omnes de ijfdem bubus locutos |» pato Libyci enim omnes funt;nec pughat obliquis fimul ceruicibus & retrogrediendo paci Sunt & alij Troglo- jo 'dyticiferndequibusftatimdicemus. —. ^. | | Ws di | S '" Bouesquidam fylueftres habentur in Galliaiuxta mare mediterraneum prope Montempeffulanum,in parte ' leci quem Paludem vocant,moris cincta. Manfuctis longe maiores (unt, vt audio, & capiuntur viris quiccler- / rimis equisinfident cum hafülibus, hi velftatim conficiunt boues, velinanguftum quendam locum ada&os in- 18 cludunt:Sualingua vocantbeuf brau;per onomatopociam. | Aethiopici tauri ijdem qui rhinocerotes funt Paufaniz in Eliacis ; de quibus fcribit quod cornua in naribus: | producant.Errauit Angelus Politianusin Mifcellaneiscap.56. tauzos Aethiopicos, quorum Paufanias in Beeott- ^. cis meminit,non veros rhinocerotas effeafferens, fed per fimilitudinem tantum à quibufdam itavocatos, Atqui ' Paufanias illic non folum rhinocerotas dictos tauros illos Aethiopicos fcribit ; fed addit fingulos (ingula in nari- "a buscornuahab ere &in fü petaliud fuperne exiguum , quod omnino proprie dictorum rhinocerotum eft , vt vel '! expi&ura;quamad viuum fa&am dabimus,inferius patebit. Immerito igitur Domitium Martialisinterpretem -. reprchenditPolitianus,reprehendendusipfe. Quanquamenim &alij quidam Aethiopici tauri fylueftres fint, |». áchinocerotibuslonge diuerfi,vtiam dicemus, Paufantastamen nequaquam deillisintellexit: quod quidem ita / 1; manifeftum fit collatis Paufaniz: & aliorum fcriptis, vt ne minimum quidem dubitare quifquam poffit, Aethio- &6 pia (inquit Plinius) atrocilfimoshabettauros fylueftres, maioresagreftibus, velocitate ante omnes; colore ful- | nos, oculis ceeruleis;pilotn contrarium verfo,rictuad aurcs dehifcente;iuxta cornua mobilia;tergori duricia fili- T cis,omne refpuens vulnus Feras omnes venantur. Ipfi non aliter quàm foueiscapti, feritate femper (malim, fua) .jntereunt. (Eadem omnis fcribit Solinus cap.55. deIndicistauris.) Deijfdem Acliani verbain hiftoria anima- | lium Pecro Gyllio interprete; hzcfunt:Feri tauri Aethiopici ,fi cum Grazcorum bobus conferantur, duplam ha- |." bent magnitudinera, ac velocitate corporis fumme excellunt:tum rufis pilis vefliuntur, tum carfijs oculis ornan- ; tur: &aliàs quemadmodum aures, fic cornua mobilia habent, Atenimin pugnaitaanimi feruore contendunt . &erigunt;pugna ve nulla fle&i queant : Eiusenim tergora tanto roborcfunt, vt nullis neque fpiculis nequetelis ' pencetrari poflint.In equorum & boum armenta & feras omneis inuadunt. Itaque paftores ad tuendum fuum pe- 'j cusjoccultasfoueasin magnam altitudinem depreffasymachinantes, moliuntur eis infidias. Hi cum deciderunt, $6, acerbe ferunt; & atroci animi excandefcentia fuffocantur. De eodem & ipfe Gylliusin Corollario;fic fcribit, Fe- .. rustaurus, ficut Oppianusait,omnium animalium maxime E d: ,; & domefticistauris maior eft, ac. cumequoin velocitatis comparatione coniungitur. Oris rictusad aures vfque pertinet: tum rubro colore nite- fcit;& oculorum candore noctu fulget, fimiliterque vt aures,cornua alias mobilia habet. In pugna vero conftan- ser firmat, pili contra naturam aliarum befliarum ad caput verfus fpectant. Inui&to robore cum alijsanimalibus . belligeratur.quz poftquam deuicit,exedit & conficit,egregied; paftorum vires & canum multitudinem contem - | it:eius pellis abictibus effe diciturinui&ta.Non vi comprehenditur;ac fiin foueam incidit;aliáue dolofa machi- '-—. matione capitur,priftinz libertatis retinentiffimus;fibi mortem confcifcit. Troglodyta,apud quos hniufeemodi X. beluanafcitur;praftantiffimamiudicant,cui infitleonis vis,equi celeritas tauri robur: & quod magnam admira- . tionem habet;,ferro non concedit, Hzc Gyllius, Nil mirum aatem fiidem taurus T'roglodyticus appelletur,cum / Be Aethiopiz vicinifint Troglodytz. Quanquam &alios Troglodyticos ex Pliniofupra commemoraui, qui pro- pter inclinataterram verfus cornua obliqua ceruice pafcantur. Et que Gylliusfcribit;)nufquam apud Oppianum. - reperio, quem ipfe teflem citat. Phrygiostamen boues defcribit Oppianus, qui vt Acthiopici iam defcripti tum. cornuahabent mobilia;auricularüm inflar,tum fimilem corporiscolorem. Nam £Zafjv ae QAoyetvm , Yt Oppia- nusin Phrygijshabet:& fuluum,vt Pliniusin Acthiopicis,proeodem accipio: Aeclianusin Aethiopicisrufum fa- | «it Gylliusinfuistubrum, | Cornua quidem Phrygijs mobilia etiam Plinius alibi tribuit; nec non Ariftoteles, AclianusErythrzis: de quibus aod eant ExrythravrbsIonum eft, alia Libyz, alia Locridis, alia Bocotiz;&alia Cypri quz nunc Paphus;Stephanus. Phrygijs etiam preter mobilia cornua, &altam torofamQue .ceruicem,nihilaliudattributuminuenio. Quodad Aethiopicorum oculos, Plinius coerulcos effe fcribit, Aclia- $e nusglaucos,id eftezíios ; Gylliusin fuis noctu fulgentes, quz omnia facile conciliantur, vt nihil diuerfum fit, Vltra Catadupa Nili procedens Apollonius & comites viderunt fylueftrres boues complures, &c. Philoftratus: Boucs quidam luporum inftar earniuori funt, Rafis: Idem Gyllius de Aethiopico, vel (vtipfe vocat) T'roglody- - ficofcribit: quamobrem merito ei ri&usad aures vIque dehifcit, vt Plinius & Gyllius teftantur: MT o MN ad. Y animalium ab eis inuadi. Sunt& rhizesapud ^ — (oos Hefperios Aethiopestaurorum generis fylueftrium, — Conc. s dequibus infinecapitisdevro, UU EUN P MR Loo DE 1 MI TE oo De Quadrupedibus Bifómtie bac efftgies defumpta off ex tabula B. Sigifenundi Liberi Baroni in Herber [lain | . dt qua "vide qua dm alteram Vri imaginem ex eademtalula de-.———— (oo npram feripfimuspaulpofhim Pros 00000000 26 | Isou TEM bouem effe fylueftrem conuenit omnibus, qualis vero is fit, & quo hodie nomineap- | pellandus, magnai nter receniorcs varietas &infcitiaeft. Confunduntenim bifontem alij cum MI bubalo; alij cum vro, alij cum rangiferoappellato;alij denique cum bonafo, vel tarando. Ego NI quoad eius poffum bxcgenera diftinguam. Scythia anima ita gignit pauciffima;inopia fru&uumz pauca conterminailli Germania, infigniatamen boum ferorum genera ; iubatos bifontes , excel- ' uibusimperitum vulgus bubalorum nomenimponit, Plinius. In hisPlinij verbis 49 | Kaphael Volaterranus &alij, pronomen c uibus nonad vrosfolum referunt;fed etiam ad bifontes,quod egonon : tobo,&ad vrostantum bubali nomenà vulgotum temporistranflatum opinor:proin de Martialisin hoc verfu, lli ceffitatrox bubalusatq; bifon, bubalüm pro vro (vt Domitius re&c exponit) fcorfrm nominat. Sed idé eui- dentius conuincetur ex Solino; cuius lizc funt verba cap.23. In tractu altus HercyniJ, & in omni Septentrionali plaga;bifontes£requentiffimi funt;bo uesferis fimiles,fetoft.colla tubis horridi,vltra tauros pernicitate vigentes, capti affuefcere manu nequeunt, Sunt & vri,quosimperitü vulgus vocat bubalos, Hzc Plinij fimia Solinus. Sed: | | netiá bifontes,olim bubalosa vulgo di&os;hodie tame (vt fupramonui) auéta- licetobtineamus vros tantum,non eua nominü confufione & infcitia rerü,bifontibus quoq; bubalorum nomé apud quofdam tribuitur; quemadmodiü & bifontü nomen ia lingua Germanicatum proprie dictis bifontibus tum vris, vt mox Alberti verbis declarabi- tur. -Bifon cerui fpeciem fimilitudinemq; gerit, cuius media fronte interaures vnü cornu in excelfitatem ma- $9 gis dirigitur,quàm ea qua nobisnotafuntcornua;&c. Hacverba Petrus Gylliusin Aelianum fuum tranfcripftt exlib.6.C. Iulij Czfaris debello Gallico, nulla authoris; vt folet, mentionefadta. Ego eoin loco nihil prorfus de. bifonte reperio:fic enim habentexemplaría noftra, Eft (in Hercyniafylua) bos cerui figura;cuiusà mediafronte interaures vnum cornu exifüt excelftus, magisd; dire&tü his,quz nobis nota funtcornibus: ab eiusfummo ficut palmz,ramiq; laté diffunduntur: cadem cft fcemina maris; natura, eadem forma magnitudod; cornuum , Hzc Czfar. Hocautemanirmal cgo alibi doceborangiferum hodie dictum effe. Nam quod non fit bifon;ex veterum dcfriptione,Oppiani prefertim;clarct.In codem errore verfatum deprehendo & alios recentiores & To.Pinicia- numin Promptuario verborum eius ;in quo bifontem ynum habere cornu Ícribit ex media fronte, Apud Mo- fchouitas multi funt bouesferi (agvweroch[en) quosaliqui vros , alij bifontes vocitant, Olaus Magnus, Albertus Miagnusetiam vrum cum bifonte confundere videtur:nam lib.2z.deanimalibus, Vri (inquit:licet codices excufi Ge habeant vrni) quos nos Germanice vez vocamus; cornua ingentia duogeflant; que capaciffima funt; ta vt . multi potum in cainfundant, & referuentetiamineis. Idem alibi bubalos fylueftres magnos vifezz apud Ger- manosvocari meminit, Vrfontesetiam apud eundem in V litera, vbi quadrupedes literarum ordine enume- 'xantur,corruptelegitur pro vifontes (vel vt recentiores quidam fcribüt,vefontes) & id rurfus pro bifontes. Ani- mal (inquit) eft boui fimile , collofetofo & iubis vtequus; fcd pernicius &truculentius; vt captum domari vix vel nunquam poflit:Hzc eum ex Solino tranfcri pfiffeapparer. Caterum libro 2.cap-2. Inuentuntur (inquit) 1n genereboum nigri,magni, quià quibufdam yocantur bubali, & apud Germanos voefenz (fie enim illic fcribitur; melius Z"vifent vtalibi habet) hi perquam robufti funt, adeó vtirritati equum fimul & equitem cornibus venti- lent;magnitudinezquant magnü dextrarium ( fic egregium &infignéequum Itali vocant) & facies illorü boum (vtoriphusverbisquanquam barbaris,quoniam obfeuriora hocinloco videntur) aliquaptulü declinat wd 70 ita aq uc | Jentid; & vi & velocitate vros,q - «De Bifonte. Lib. 4. 129 itaquod habenteminentiam fapermediam libeam defcendentem in ter oculos: & declinatio artus illius eft ver- fus os;& verfus frontem declinatioalia,& eleuatioin medio.Cornua eis maxima & ad dorfum recurua, vt facilius cum eis eleuare & ventilarefeu reijcere poffint quod inuaferint. Plura corum genera fu nt:quibufdam alta & 1on- 05 forteintelligit alijs breuia craffa & robufta. INota hec genera fant Sclauis & V ngaris, & finiti- Ex his Alberti verbis manifeftum eft vifegz diuerfa fylueftitum boum genera appellari , ex quibus od vocisetiam cognatio declarat;maibres vero vros. Bonafi enim effenon pof- unt,quibuscornuaad pugnam inutilia fi unt.Bifontes & alcesapud Mofchos reperiuntur, Mattheus Michaua- nusin defcriptione Sarmatiarum. In Bruffia etiam bifontes funt, fed non admodum multi noflrofxculo , tau- ... risomnino adfimiles,& iubas habentes proxime corn ua, Erafmus Stellain librodeorigine Brufforum. Anger- . 30. mannig ducatustenet feptentrionalialoca ad confinia Laponiz:cius tractus eft totus fyluofus,& ibi in precipuis . ferisvenantur vros & bifontes,quos patria lingua dicunt elg;id eftafinos fylueftres,tant proceritatis vt fummo dorfo zquent menfurá hominis porre&i in brachia elata.Sed bzcaltitudo vriscon ueriit,no proprie dictis bifon- "tibus, qui minores funt, Lituanis füber dicitur, Polonis Zuber,vnde aliqui Latína inflexione Zubroné nominát. . Bifontesfiue bifones, Grece Bízave apud Paufaniam & Oppianum,quanquam ekcu(i codices Oppiani G/suves babent; quod vel carminis ratione reprehenditursmanufcapti quidam Bíavez , fed omnino legendum eft Bíza- ya; nomen habentà T hracia,que alio nomine Biftonia vocatur, vnde & Biffoniam gruem poete cognominant. Suntenim Biftones Thraciz populi à Biftone Ciconis filio dicti,Philoftephano tefte; Varinus. Eft& pagwie Aim 3d eft Biftoniuslacus Diczz pximusin Thracia, Herod.lib.7. Bifloniacithara, à Biftone hlio Terpfichores, (fie ^... enimlegendüscum Terpfichorz Mufz citharaattribuatur) Varinus. Scribendü eft auté per omicron. Quidius, ..&6 Feffad; Biflonia mébra lauabis aqua-Etalibi, T utatamen bello Biftonis ora fuit, Sunt qui velint & flagnü & pro- uincià Billóne rege nomé accepiffe, vide Stephant. In Biftonioiuxta Abderamftagno cuncta natantia demergi | legimus. Turpéseffeda quódtrahüt bifontes, Martialis lib.r. Nil ef tritius Edililacernis, Nó rafum canea latus . bifontis,Necdens iam feniorferocisapri;Idem. "Tibidantvarig pectoratigres, Tibi villofiterga bifontes, La- tisq; feri cornibusvri, Senecain Hippolyto, Et rurfüsineademtragcedia, Amatinfani Bellua ponti;lucique -boues Vendicatomnesnaturafibi. HHiclucos boues quidam exponunt fylueftres,vt funt vri & bifontes:ego po- tiuselephátosintellexerim, quosin foeminino genere boucs lucas appellare vfitatius eft.Bifonaliorü,vel Taurus Pzonicus, vt Paufanias interpretatur, eft turpis, villofus,iubatus, leonisinítar , & barbatus: cornibus acutis ad- modum,mucronerecuruo & furfum fpectante Ex Martiali, Seneca Oppiano ;Paufania, quiin Beeoticis 'Tauros ^... Pzoniostoto corpore birfütoseffeferibit, przcipu&tamen in pecore & mandibula (barbalum nimirum.) De | 86 bifonte Oppianialiquotverfüsexlib 2 de Venatione/hicrecitabimus;tum quia perelegantesilli funz, tum vt ftü- diofi eos cum Petri Gyllij ranflatione conferre poffint. : Ey B att Doce TOV Qoia TaUDDimi yero, | Bicovi (Ge. Opuiens er mo DXNOUxOv elàéob TOi. N'ugón gm Asolnis iot au QUTPEAQII fietoues uw joxttsiy 2 Aoaupoi Dav wsüeovre A&ovmes. XecAxetoic yvatucat üiesy Creme Nar arystispoimie * gacornua( Vr - mis Germanis. sgo minores bifontes dixerim,qu Tee xaAdeni Dicavazt rel ara/rene eura eycoAelui goo uo uei Ere alvo ie Q'iai ve Aovy vire vete oce Ame emo eid Eo O Eeiou wpotenv die rU e pyouoy dues orna AN 8x, dg &répoLeiy Gpatwri oV EONWA OLI 3] aD guy x&earu Dd xespeiov ixuló: 0000 Yon? eisopievmwa i5 ou btog Qai xevre a, &C. | Hxc Gylliusita reddidit; Piftonesad faciédas cedes prompti; horribili ceruice & pingui, rubro pilo,& oculister- "ribilibus:cornnum mueronibusaduncis,& bamatis,non inter fc reflexis,fed furfum verfus furgentibus.Eos cum i49 impegerünt velin hominem velferam;in fublimetollunt.Eorum]lingua quidem angufla, fed afperrima, tanquá ferrum limare poteíl,vt cum lingit; fan guinem eliciat.Flec qui cum Gracis coferet;facile deprehender, primum . omiffa poetz verba,quibusbifontem iubam circa armos terribilem in crafía ceruice quatereait,necnó circa ma- J xillasautmentsum;vtita vocem, vt barbatus videatur: Deinde ybi iubatis fiue hirfutis,& fuluis,& terribili afpectut leonibus bifontem comparat, hoc totum à Gyllio in bifontem cógeri nullainterim leonis mentione: cum poeta prateriubamrcliquanon conferat: Ego certe bifontes non £a45cv:, id eft fuluos,& multó minus rubros, uit Gyl- lius reddidit;effe puto, fed nigricantes:ve fupra ex Alberto retuli. Quód ad cornua, Oppiani verborum fenfus hic mihividetur ,eanon effe pacula , velextenfa,vtin egteris bobus nec éregionein diuerfum ad lateraabire vel ex- tendi, (epicarfion enim tranfuerfüm eft.) fed rectà fürgere;itatamen vtUzlia fint, id eft dorfum verfus inclinent: & circa inem hami inflar tum recuruatum acuta effe:vnde & xéviea vocat ab acumine. Talis cornuum fpecies,vt $9 parua magnis conferam,in rupicapris noftris alpinis apparet. Gyllij verba,non inter fe reflexis,nullam in Gracis rationem habent, Quod autem ad dorfum recurua bifontum cornua lint,ex Alberti etiam verbis paulóantereci- tatis conflat,Sicetism boucsfylueftres apud Arachotas cornua gerunt zzudliscorid eft refupinatiora, vt Gaza ex / Ariftotele vertit.Adhzclinguam bifo ntis Oppianus propter afperitater limz confert,non autem inflar ferri li- . amare poffe dicit:nequis forte intclligat,eam liniarum quoque vfum praflare. Ego meante paucosannosbifon- tiscornu viderememini;quod aurifaber quidam habebat;vt labraargento includeret ad vfum poculi: nigredine fplendebat,duos dodranteslongum;aduncum inflar vnguium in rapacium auium generé,vnde imperiti quidam. gryphispedem effe conijciebant:capiebat ieu quàm duaslibras. Adijciam hic etiam defcriptionem ill4 Bi- fontis queanno 15612d memiffaà D.Iohanne Bonaro Libero Barone,his verbis, Bifontisimago non eft abfimi- "e lisboui.Hocautem differtà reliquis bobus,quod fit maior. gibbofüs;latiffima fronte & crifpa, redolentibus villis . illius mufchum: mento &alijs pilislógioribus proutin piura videtur:Colore fufco partim fübcinericionefcio quid fylueftre teprxfentans. Aeflate caro eius pinguiffima, fed Fetorallij , quo fylueftri plurimum pafciturillius nobilitatem viciat: Caro diuiditur in fibrasgroffiffimas.tamé valde fapit ac nobilis efl;ita vc praftet alijs omnibus . €arnibus.Animalipfüm fortiffimum »velox atq; agile: nó conficitur nifi multis vulneribus:fanguis adeà pulcher; vtomnium rerum pulchritudinem;etiamipfius purpurz colorem füperet, fed qui etiam intentiffimis frigoribus propter nimiam caliditatem intra duarum horarum fpatium putrefit; Etfi quando venator hocsnimal non eua- cuatum inteflinis per aliquot horas detinet, tamactum eft detota carne; etiamin ipfa hyemeintentiffimis frigo- . ribus;ij " ratione ipfius caliditatis.Nam & ferrum venabuli,quo à venatore conficitur,itamollefit ex caliditate Ipfius, vt le&taturin omnes partes,tanquam fi plumbum effet, Fronte adeo latam ititer cornua habet, vt duo vel se treshominesineaconfideant, Hac ille. | DUNT d api. ED Dn DL | EisoNTÉM x | ! 3 tat Py À o | | S De Quadrupedibus Br5oNTEM Lithvuani (inquitSigifmundusliber Baroin Herberftain,&c.) lingus patria vocátSuber: Get- mani improprié e/£wrox vel roxiquod nominis Vro conuenit, qui plane bouts formá habet;cum Bifontes fpe- cie fint diffimillima.lubati enim fünt Bifontcs, & villofi fecundum collum à armos; barba quadam à mento pro- pendente: pilismofchum redolentibus, capite brentoculis grandioribus & toruis ; quafi ardentibus, fronte lata; cornibus plerunque fic didu&tis & porrectis, vtinteruallum eórum tres hominesbene corpulentos infidentes ca- pere poffit:cuiusrei periculum fa&tum perhibeturà rege Polonie Sigifmundo; (huius qui nüc regnat Sigifmun- . di Augufti patre ) quem benchabito & firmo corpore fuiffe fcimus;duobusalijsfenon minoribusfibi adiunctis. Tergamipfum ceu gibbo quodam attollitur,prtore & pofteriore corporis parte demiffiore.Qui venantur Bifon- tcs, cos magna vbagilitate& folertia preditos effe oportet. Deligiturlocusvenatui idoneusiin quo fint arboics inflis diremptz fpacijs,truncis nec craffis nimis, vtfacilé circumiri poffint:nec paruis, vt ad tegendum hominetm' ge fvfficiant. Ad hasarbores fingüli venatores difponütur.atque vbi Canibus perfequentibus exagitatus Bifon eum inlocim propellitur:qui primus ex venatoribus fefe profert, in eum magno impetu fertur, At isobiectuarboris Íeíe tuetur, & quà poteft percutit venabulo feram:quz ne fzptus quidem 1&ta cadit; fed incenfa magisac magis rá- bie,non rantüm cornua,fed etiamlinguam vibrat: quam ita fcabram &afperam habet , vtvenatorem^olo veftis ciasattattu comprehendat &attrahat:nec anté relinquet, quàm occidat, Quod fi quis fort? circumcurfitando & feriendo delaffatus refpirare cupit;is ferz obijcit pileum rubrum;in quem & pedibus & cornibus fxuit. Siveró alteriin idem certamen non confecta fera defcendere libet; vt fieri necelle efl, fi falui illinc abire velint: is eam fa- ciléin fe prouocat;fi vel femel fono barbaro Lululu fucclamsárit: Sicillein Commentarijs fuis Rerum Mofcoui- ticaruim, editione fecunda, vbi imaginem quoque huius ferz , qualem nos etiam abipfo nacti fnmus,exhibet. — Reliqu& efl; vt quo venationis modo bifontes capiantur ex Paufania perícribamus. 1sigiturin Phocicisita fcri- 29 bit:Bifonistauri Pzonici caput exzrefactum Dropion (Arezio» Z[ovrG- forte d|gtoluos aO») rex Delphos mifit. Suntautem bifonesilli ferarum omnium difficillimi captu; nec vlla vi retium detineri poffent. Locum igitur de- cliuem acdcuexum fepimencs primum venatores cireunclaudunt, deindetotam decliuitatem;& id quod ad pri- mum ciusingreffum planiciem attingit pcllibusrecentibus detractis cófternunt:ac fi recentibus carent;ficca co- ria vt lubrica efficiantur,oleo madefaciunt : Póftvero qui maxime equitandi periti funt; eiufmodi taurosin loci ' Mliusanguflias vndiq; com pellunt: Iautem ad primas pelles delabuntur, atq; per acclinitatem víqs có praecipites aeu ntur,quoadin planiciem delati fuerint:quo abiecti primó non curantur: Deinde quartoaut quinto ad füm- maur poft die,cum iam fames & labor eorum przcipuum animi robur fregerit,homines qui ad manfuefaciendas beluas prflant;ijsadhuc humiftratis, pineos nucleos detra&tisinuoluctis, neq; enimalium cibum abinitioad- mitterent,edendosobijciunt, ac denique vinculis conftricosabducunt, Hucufq; Paufanias, vt Petrus Gyl.fere $8, conuertit,Raphael Vola.lib.7. codem plané modo bonafos à Lituanis capi fcribit. Vros & bifontes Grzci in ex- perimentisnon habu erunt,quanquam bone fero refertis Indiz fyluis: portione tamen eadem, efficaciora omnia (quam ex domeflicisvel gregarijs bubus) ex hiscredi par efl, videlicet ih ad medendi vim;Plin;Fertaffis ctiam thuro Polonorum,quem moxin Tarendo defcribam,bifontis genuselt. IY. DE BISONE ALBO SCOTICO.. mk 4* ol c SERT 5 ; VAM T NS [. / LM , j u | i ) N Scotia Calydoniz fylue olim di&e nome adhucmanet vulgare Callendar & Caldar:ea excurrit j per Monteth & Erneuallemlongotractu ad Atholiam & Loquhabriam víg;. Gignere folet hee 4 fylua beucs candidiffimos in form leonis iubam ferétes, cetera manfuetis fimillimos; verü adcà «9 ferosindomitosq; atq; humanü refugientes confortiü, vt quas herbas arboresq; aut frutices hu- 79, )pes | | mana ' drruefites eum profternunt,non canes,nó venabula;nec ferrum vllum metuunt, He&or Bocthiusin Def &riptio- ONAs YS, Bivae'eze Ari- ftoteli, per n.(implex &f. duplex , alibivero contra 7 "m I— : (099512 " LE Ma: j Je AR j Ü ] * M NENN | (Does ae. Sl | pcr n duplex, & f.fimplex, 7 Le E " SegS WM bos eit fylueftris , mo- n v— € nops, vel monapiosalió nomine dictus: dequo primum veterum fcripta recen- Ícbo, deinde recentiorum. Ariftoteles jo inaxime dehiftoriaanimalium lib.9. cap.45. Bo- 1 | |o Ko e MP ; 4 v H t Eig T^ De Quadrupeditus z maximé patet,dodrantismenfuramlpertinereintelliget. Neq; enim alijs duobus modis bonafi communes boucs excedunt:cum illis plerunq; tumlongiora dodrante tum ambitu etiam ampliora cornuafint, diametro auté ima circumferentiz dodrantalinunquem. Caterumin eadem cornuum capacitate pro Graca vocé iuiysv, qua di- midium congij fignificat, Gazaimperitiffime femifextarium vertitzcum chüs, id efl: congiusfextarium fexies ca- piat; vnde &lextario nomen apud Latinosin Mirabilibus narrationibuslegitut 41457» qi.scvsid cft plus quàm di- midium cougij.Eft autem congius menfura liquidorum;quez vini velaquzlibras decem capit;tefle Paulo Aegi- - neta;qui etiam £s; fextario vncias viginti attribuit: Alius eftaridorum fextarius;Seziu; apud Graecos, cuius dimi- | dium Zulezso.Huic nomen quod medimni Attici pars fexta fit:choenices capit octo: conflituuntautem eheenices - octo medium Aegyptium vel Italicum.Choenix xeftas (id eft fextariosliquidorum ) duascapit. Quod f quisde, | illo intelli gat,femifextarius choenices quatuor capiet , id eft fextariosliquidorü octo, qui vini vel aquz librastre- decim & vnciasquatuor caperent.lIta femifextarius aridorum ad femicongium liquidorum,duplus erit &fuper- tripartiensquintas,vt vncias quatuor omittam. Sed chüsliquidorum eft menfura; & Ariflotelem de liquidis in- ' ^ tellexiffe verifimilius eft, quoniam cornibus huiufmodi pro poculis v&cbantur. Sed forte Gazam defenderit ali- uis D.Hieronymi authoritate;qui commentariorum in Ezechielem lib.r...choa Atticum ,fextarium Italicum effe fcribit.At hocauthorum alius nemo fcribit,vtomnino memoria velzeiinfcitialapfum Hieronymum aut li- brarium potius credam:qua de readuerfus Alciatü Hieronymo patrocinantem, Georgius Agricola lib.2.de pon- deribus & menfuris do&iffime differit:vbi Plinium etiam erroris incufat,qui in vini neCtarítisapparatu vbi Dio- fcorides choas;id eft congios fex habet;ipfe fiue ex Diofcoride fiuealio Graco authore transferens; totidem fex- tariosreddit,quod itidem vel ipfius vel librariorum negligentia factum conflat, cum alibi femper pro Grzcorum fcxtatio congium reponat, Sed Gazam fortaffis offendebat nimia capacitas;fi dimidium congij reddidiffet. At- qui alia legimus longe capaciora cornua,qu alia Plinius vrorum effe fcribit,ex quibus barbarifeptentrionales po- tant vrnasq; binascapitis vnius cornuaim plent.Amphora duas capit vrnas,vrnacongios quatuor, Volufio tefle, & approbante Ge.Agricola. Vnum igitur vribouis cornu congios quatuorcaperepoterát. Aelianus Ptolemxo fecundo exIndia cornuallatum fcribit;quod tresamphoras caperet; vt Aclianustradit. Tresamphorz congios vigintiquatuor efficiunt. vi vod " | iam ne quisme reprehendat quod Zone Ertdatduvoy diffimulanter preteream,quamuts certü nihil habeo quan- tum hoc fpatium fit;proferam tamen in medium coniecturas meas, & aliquot authorum loca, vt initium faltem & GSiewsov aliquod inquirendi ftudiofis prxbeam,quodante menullus adhuc publicefecit,quod fciam. Quan- uam enim detriclinio & fimilibus vocabulis, & triclinij forma,& veterum accumbendi more;primus (vt profi- tetur) Gulielmus Philander in Annotationibus fuisin librum fextum Vitruuij diligenter quefiuerit:defpatio ta- men quod veltriclinon vel pentaclinon vel alijs huiufmodi vocabulis dictumà veteribus fit; quantum illud fue- rit magnitudiae,nullus adhuc ne inquifiuit quidem. Quódautem veteres certam menfuram hifce vocabulis de- fignauerint,non minus quàm fi cubitos & pedes nominaffent,apparet, ex iani citato Ariflotelis loco,vbi pellem bonafi extenfam fpatium occupare ait eis&zriaxzuvov, Gaza vertit locum feptem accubantium:in Mirabilibus nar- rationibus de eadem pelle fcribitur,excoriatam «or6ren soaov rovs, In eodem librofontem in Sicilie Palifcis (Palicis habet Stephahus) effe fcribit zc d[exeneuvov,id eft qui circiter decemaccumbentium obtineat locum. Ve- teres Grzci óixovnon modo domum, fed etiam domus partes coenacula; vel ceenationes (quanquam diflingui hec Ício) & cubicula vocabant:Hinc Pollux lib.1.cap.8. A&eron 5 diie(G» veli) WB, sre AD s d siat Aot C ovt 3:33 uteos € weyuc LE oui vel aec. Triclinumigitur non quoduis eft conclaueaut quzuis ceenatio;fed certi fpatij tantum:pofleriores tamen hoc verboabufi funt non ad quafuis modo ceenationes,fed etiam zdificia quan- doque. Seruius Aeneidos1 fcribit antiquosftratis tribus le&is epulari folitos:errared; eos qui triclinium dicunt ipfam bafilicam;aut ccenationem:quam ciusfententiam de triclinij fignificatione Gulielmus Philander non ap- probat,cum Vitruuij eo ipfoinloco,quemillic exponit lib.6.cap.5.verba hzcfint, Tricliniorum quantalatitudo 40 fuerit; bis tanta longitudo fieri debebit: Altitudinesomnium conclauiorum quz oblonga fuerint,&c. & paulo poft,Sin exedrz aut ceci quadrati fuerint; & cat. Quibus quidem verbis vt tticlinium, conclautum , exedram & cecon,fynonyma facerealicui parum antmaduertenti videri poteft:nam doy veixuyoy ex Polluce iam diximus.De exedta veroapud eundem ficlegimus:A&yeres 3 adpelvs Tras Guuiovow o1 avo esses etd poro auytetüluoron, | TÀ euro eiov Cue g lurys gvopovm puo Q'avosínov XeXeTraa Aoyerous d TE av (G-,Gtc. Vt fupra.Ego cecon tü apud Vitruuium & Pol- lucetm,tum aliàsJcommuniori fignificatione accipio:triclinium vero,vel vt Greci dicunt veixzuvov oiov, certae for- ma & magnitudinis cecon,aut menfam faltem certz magnitudinis cum tribuslectis, vel vno quitres capiat. Vi- truuiüscodem inlibro mox capitefexto, Fiuntauté (inquit) etiam non Italice confüetudints ceci quos Grzci go Cyzicenosappellant,&c. italongi &lati,vti duo triclinia cum circuitionibus inter fe fpectatia poffint effe collo- o cata; habeant; dextra & finiftralumina feneftrarum valuata. Hàc Cyzicenum cecon;quoniá duo triclinia capit, : hexaclinon aliquis fortenominandum fufpicetur,& fic recentiores nonnulli exponunt:mihi fecus videtur, nàin hexaclino fpatio menfam vnam collocari affero,quz fex conuiuas cum fuisle&is & circuitione recipiat: at caecus Cyzicenus duo tricliniainuicem fpectátia habet, vtramq; cum fua circuitione. At iuxta vná menfam lectos duos triclinos ponere contiguos;aut hexaclinon vnum ,idéfuerit. Tricliniahyberna,zftiua; &autumnalia ad quam quaq; cceli regionéfpectare debeant;idé mox ibidécap.7.prafcribit Pinacotheca (rurfus cap.5.)vtiexedrz am- plis magnitudinibus funt conflituendz:Oect Corinthij tetraftyliá; quiq; Aegyptij vocantur,longitudinis & lati- tudinis, vti fupra tricliniorum fymmetrizfcriptz funt (id eftvt longitudo ad latitudine dupla fit) ita habeant rà- tioné:fed propter colamnarü interpofi tiones,fpaciofiores copftitua ntur.Etpaulopofb, in ccis Acgyptijs fupra columnar& epiftylia & ornam enta;lacunarijs ornantur,& inter columnas fu periores feneftra: collocanturjita ba- filicarü ca fimilitudo,non Corinthiorum tricliniorü;videtur effe. Hic triclinia vocat, qua paulo ante cecos, Co- rinthios.Etinferius ca.10.vbijde Graecis zdificijs loquitur, Circum aut£ in porticibustriclinia quotidiana, cubi-. cula etiá & cella familiaricz cóftituuntur.Et paulo poft:Grzcorum domus habent triclinia Cyzicena,qua ad. fe- ptentrioné fpectant.ad:meridié veró fpectátes cecos quadratos tá ampla magnitudine;vti faciliter in eis, triclinijs uatuor ftratis,miniftrationü ludorumg operis,locus poffit effe fpatiofus.In his oecis fiunt virilia conuiuia. Non enim fuerat inflitutü matresfamiliarüm eorü moribus accumbere. Hac feré nec plura apud Vitruuium de tricli- nijsreperio. Valer.Max:& Quintil. quod Ciccro lib.2. de Orato.de Scopa Joquens conclaue dixerat, triclinium interpretantur, Veteres pranfuriaut coenaturi (inquit Gul.Philander) folebantlectos nonnunquam tres fter- ni ^al 79 , , - e nere « | is I t te L | ira | | Delia EE o ecd SE nere accubitorios, diaerfos fcilicet ab eis in quibus dormlrent. (Nam Hellogabalum tradit Lampridius folio acgenco habaiff 1e&ostriclinates & cubicalares) vnde vocatum triclinium: aliquando duos, inde Plautus quar- , t0 a&u Dacchidam, biclinium formauit, Antiphanes & A naxandtides veouvor dixerunt, Phrynichus érevitior -VGeosoavor vlarpauit, vtelt apud Athenzum libro. Etapud eundem libro s. fcribit Callixenus ad.proreim - gauis Philopatris faiffe Bikov veanoutexaiiNvov, vt coniecturee fic locus pluresaliquando ftratos le&tos pro conui- - marum numero: Namin Platonis fympofio cenuiuz viginti celebrantur. Confueuifle-antem inle&is veteres - difcumbere 8f accumbere, vel ipfa nomina indicant, & authorum aliquot teftimonils Philander comprobat, - Szpetribus le&is videas ceenare quaternos, Horatins, quem locum fic interpretantur aliqui, vt conuluatorís — auaritia notetur, qui tribus leGis volaerit ceenare daodecim potius quàm quartum: lectum & menfam flernere, 5 ceunonauiplior elle debererle&us quàm qui tres caperetnifianguité. At mihividerur potuiffe quartus le&us /. addi, vt noua menfanon opus effez, ni(i altera foret brenior. Lectis accumbere Germani etiam foliti fant, fed mos ille. paulatim foluitur: lantautemillifex feté pedum longitudine, vt fio gulitresconuiuascapiant: quan- - quam (inguli tantum hutufmodi leéti in finguliszctis vel hypocauttis, vt vocant; noftris habeantur. Sedilibus - temen, quz vel üragulis veletiam paluinis aut lectis fterrantur, circa menfas, quas feré quadratas ant rotun- X ges habemus; plucibusaliqai vtuntur : Eorum nonnulla fic fabricata funt, vt afferes àdorfo modicéinclina- |» tiaccambentes ac innitentes recipiant: Quidam fellis quoque profandioribus inftistisque cam anaclintte, - ddeft parte que durü reclinationem excipiat, accumbunt magis quàm sfBdent menfis, Huiufmodi videntur Isaia & xiavmioc; Graecorum fuiffe;de quibusapud Grimmaticos legimus, Karo 3ipo(G- ala eris eO» qpegths ityvidioy Zgov a otovtetcs ev 9 vut A: vex o piov, Ecymologus& Varin. Kareps; nO Des 3, 6 Sudv(Be Gov ease o dade m d 2y Tim o tols En Ieervouyoyeomus auvonov Do Varin. Haiufmodi equidem alias fingulas & eatum - 1mefaras intellexerim à quibi cefjuvov & aliz voces formantur, ita vcin (ingulisconuiuz finguli federent,nonauté qualesaut quanti Romanis leti quidam fuerunt , in quibus rresaut quatuor difcumbebant,qui nen clinz fim- , plicitet, fed clina triciinivel tetcaclini funt, Verifimile eft anté huiufmodi accubitoriasfellas non vltra duos cum - Simidio pedcslatitadinem extendiffe, ne meníz fpatia vacarent , cum amplitudoifta difcumbent fufficiat. Iam (6 - fellasfepcem ordine ponas deinceps contiguas, longitudinem omnes efficient pedutn xix. cum dimidio: Hac - quogsbenaf pellislongitudo videripotetit,neq;id mirum cum vrimultó longiores defcribanturà noftris. Ac Artttoreles quamuis pellem cius heptaclinon vel octaclinon faciat ; animal támen ipfum « uc Q- spe - T&UNO-, id eft magnitudine tauro-zquale eff: fcribit, & non oblongum, fed in latera au&um. Mihi quidem - inhocerratumvide:ur: nam in Mirabilibus idem animal multó maius (imul & robu(tius boue facit: dein- 9 de fieri poteft, vt caude quoque longitudo fuperiori menfarz adiungenda fit. — Heptaclinos igitar bona ! lengitudo non breuior ecit pedibus feptendecim :- qua vero latitudo fit, ex proportione longitudinis ad la- . titudinem ín communium boum East eoe Deals Ego certe eademm omnivm iftorum fpatiorurm, quz àcline nomen habent, latitudinem faiffe perfuadeor, | & longitudine folum differte: quod menfis ob- longis vterentur; non vt noftri frequentius quadratis rotundísue, quod ex Vitzuuij etiam verbis patere poteft, qui triclinia proprie fic dita longioraduplo quàm latiora efe vult. Crediderim iniuper ab yno tantum latere "suenfz (tratos fuiffe lectos ,non vtrinque nec éregione. luberenim Virrauius triclinia duo in osco Cyziceno. deinuicem fpedtare vbi per criclinia conuiuas accumbentes fynecdochice accipio velle&os conuitisparato:: quos ab vtraque parte ftratos, non rete fe (pe&are ,id efte regioneelfe diceres; Commodius etiam erat mini- ' ftris meníz inferuire, eb altero latere vacuo : adhec commodius auferre menfam. — T'otics enim menfas o quoties fercula & obíonia mutari, & onnftasà duobus ferri, conainisque accubantibus apponi folitum fuiffe, - exAlexipoetaapud Athenzum libro 9..& Plutarcho in vita Pelopidz coniecimus, inquit Philander. Poftrc- mo fi Gceci fuas clinas vtrinque habuiffont, pari fempernumeto fpatium indé denominatum proferredebuit dent , vc diclinon;tetraclinon ;hexaclinon; Nunc quoniam etiam impari numero tiiclinon, pentaclinon,&c. dicunt, abalterotantum meníz latere le&ulosordine pofitosconijcio, Suetonius in Augu&to, Neque ccuatit -xnà, nifi vcinimo leo affiderent, Etpoft, Incerto cafufpem mercantium vel ftoftrari vcl explere folebat , ita xt per&ngulosle&os licitauo fieret; Valerius libre 2. Fasming cum viriscubantibus (edentes coenitabant. Ro- m vidimus, inquit Philander, in ede D. Euftatbij &alijslocis, Matinz euam; fcalptum in marmoribus (in- gulisiacenteminiecto bominem fobie&o puluillocubito, appoütaad le&um ttipede menfa, aliquando mo- ; nopodio: Hauc deinde rem (1d eft accambendi apud veteres ritum ) daabus pi&urisappolfitis declarat. So- /o leas ettam (inquit) demere foliros cffe, puluinifque inniti conantes, prerer marmora ,. multis Martialis & - aliorum locis probari poteft. — Plures tribus aliquando in le&to accubitorio iacuife , indicat Martialis Epi- - gram.libro 9. in Mamurram: Etteltudineum meníus quater hexaclinon, 1ngemuit citco non fatis eífefuo, "| Querebatur Mamurra quod. le&us quem comparare velle videri optabat, minus quadzaret, cum fex tantum. ', eapetet , ipfius autem menfa amplior effet atque capacior. Ex recendoribus quidam in Lexico Grecolatino |. cinen menfam interpretatur: quod (ineauthore parofecit. Cxlius Rhod. Antiquatumle&t.27 25.Obferuas ^. tum eft (inquit) ex Pollucis thefauris (aper quibus accumbamus dici xaivaz, xoa, xo vider; hoc eftlectos,le&us. | losueatg;item fcimpodas Xxiprusy velexipsG» Exymologo pars eft grabati, & fynecdochicé proipfo giabato, .— accipitur. Apud Arhenzüm & Gellium f. impodium deminura forma legitur. Libaniusin libro defuai pius vitae , Qmumdomi (inquit) fam, iaceo in le&o: vbi veroin fchola, in fcimpode, id cft inle&ica, vt Czlius interpre- taüdum patat: qui & hocà Grecisannotatum fcribit;ícimpodionfignifi ta o» ckes Dorwid eft claudum grae. " batum: eisaCe, claudicare. Eruditus intet Graecos grammaticus fic ! Bit ex/purcdicy eU veA:6 wAIvidioy puovoitóigitys. ideftícimpodion eftie&ulus viliorin quo decübat vnus modo. «lvuym x eoe Eu moy, Suidas & alij; Alavieioc o fBtzi- ^us BBingp (Qo, tiv iQet aov. [utryo Thu AoY Y 9i BA gdepyautes 06 uera Ano Devoo- A vorawctocite s Kiyeredy Suidas. Hic-e/xivov füb« - audi Zi«sv, bafilicam fiuc regium edificium intelligo: (quo abufu etistm architziclinum dixerunt; qui qiapto-; .. eunqi cenuluio przcflet) nam cim proprie dicta triclinía diuitesfolum conftrueren, vt tihi videtur, in quibua. -. epalabantur, integras diaítum domos poftea perfynecdochenaliquiineptétriclinia vocauerunt,àpartetotum: - €ontrà factam apparet in. bafilice nomine, quz cum palatium» aut integram domum, vt ixi fubaudias re -, giamautrcgiz fimilem proprie fignificet:aliquiad partem domustranftulerunt ( vt exSeruij fupra citatis verbis. paret) fplendidiorem Tcilicets qualem pleriq; hodiein diuerfis linguis recepto vocabulo fsl'am appelle ntfi ue; pto à bafilica nomine: fiue à falutstione, Et enim bafilica,vt Sipontinus Vb plus,vbi àdiui £s u&. Uioe: Gxpeocealae & e d$24 M 3 JDe Quadrupedibut expe&tantur faluratores, & conuiula fiunt maxima, & faltationes. & ladi. | Pofterlores edem facram priuatitn bafilicani nomiharunt.. Ex noflris grammstici quidam triclinium interpretantur menfam quadraram,ad euius ' trialarera finguli fternanturlecti, quartum vero vaenum relinquatur: quod fi rale triclinium eft, quid heptscll- non & enneaclinon cffe dicenc? menfas nimitum octo veldecem laterum, in quibus vacuum relin quatur vnum Scio Seraium, vt fupra citaui, antiquos ftratis tribus le&tis epulari folitos fcribere: quod vt nulla authiorítar munir, fic mihi ridiculum videtur: nam. pro conuiuarum numero veltxes vel plures fterneban;: & locusipíc, ! da^ MAI ( VN SEINE GU PDA ENS S 108 dle S pe i ] E MR LC ' QOL ^ * 1 d ac 'quamuis nullos haberetlectos aut menfas, pro magnitudinis tamen ratione triclinosant retraclinos,&e, dicebas tuc: fantenim hxc nomina adicctiua; & menfutz, acfi pedalem aut cubitalem dicas, Proinde etiam menía oi. triclinon dicere licebit »mon ipfam menfam, fed magnitudinem eius fignificantes, Item le&um triclinon, vel tetraclinon;quitantus fit vrtres vel quatuor conuiuas capiat, Subftantiue vero ipfum locum triclinium Latini n dixifle videntur,in quo tres hulufmodicling commod? ponerentur;ab vno fcilicet latere tantum.R e&t igicur & le&um vnum triclinon appellabimus,in quo ttes dilcumbant: locum vero aut fpatium triclinon, fiue quod vàum malorem]e&um in quotres accumberent continet, fiue tres minores & povomuse. noyoxAtves enim nori - dum]egi. Erratigitur eriam Grapaldus, qui triclinium interpretatur in quo tribus toris, vel quod magis ridl- - ulüm eft; totidem menfis fraus comedebant.. Plautus in Baechidibus , In'biclinto cumamiea fua vterque — *&ores facilesini candida, non pülla vefte accumbere decet: Tametfi eeenatoria & triclinarla conuiuis darlanti-" r1 ^s 1 " ' 1. 4 M3 «5 Li ET red J ") - , 3 ! *?u -. ftamus,quastciclinares & cosnato rlasappellamus,Calius Calcagu Periftromata cum ad triclinla & cosnaculaacd | - commodantut, tciclinatiaappellantur qualia Plintustriclinaria Babylonica nuncupapit.ldem. Tn triclinio choa vnde & triclinium vocatum effet: primam domini vxotis liberorumque: fecundam holpitum: tertiam feruos | 4e, Hoc interim fpatio conclaue illud concidit. In triclinijs ceterisque conclauibus maximus eft vfus lus accübitum eatis, Ita negotium eft, atque ibi inle&is (tratis potetiscito: Quilocnm ipfim biclinium hicacs - cipere volet, permittam. ego («t Philander quoque) le&utn in quo bini difcumberent intelligere malo: vt eti- am in Fellogsbalitricliniis, quz apud Lampridium verfatilia fuiffelegimus:in quibus (inquit) quandoq; ami... cos fuos ponereconfueuit; eosque violis & floribusobrutos opprimere, fic vc aliqui animam efflauerint. Cice-. /'foad Atti. lib. 15, Villaita completa militibus e(t, vt vix triclinium, vbi ceenatutus)pfe Car effet, vacaret. Plura 2 "apad Ciceronem loca, ín quibus triclinij meminit, In Nizob indice reperies. Lectos mulierum fcimus 1arà pri- dem totosoperiti argento; & triclinia quedam , quibus argenturn addidiffe primus traditur Caruilius Pollio | eques Romanus, non ytopetiret, aut Deliaca fpecie faceret ;led Panica: Idem &anrcos fecit; Plin, 33.11. Et - paulo poft, - Cornelius Nepos tradit ante Sylle victoriam duo tantum triclinis Roma fuiffe atgentea. Hicipfe | "Pliniustricliniale&tosinterpretatut: nam ecenationes totas argenteas faille quiscredat? Item libro34.cap.2. 'T cliniorum pedes & fulcra Deliaco zre exotaari folitaferibit: & mox cap. 3. T ticlinfazerata Cn. Manlium pri- mum inuexiffe, Eclibro 9. Teftudinum putamina fecarein laminas , le&osque & tepofitoria his veltire;Car- bilias Pollio inftituit: binceft quod teftudineum hexaclinon dixit Martialis. Repofitorium Grammariciinter- - pretantürid quod faper antiquorum menfa reponebatar ad fercula collocanda, qua fubinde vnà cura ipfotes | | pofitorio adferebantur & auferebantur, Pliniuslib. 28. Bibente conuitia menfam & repofitorium tolli, inau- 3 fpicatiffimum iudicatur. Videturautem perepexegefin addidiffe & repofitorium innuens nonintegram men-. [am , fed repofitorium tantum cum ferculis zuferri folitnm., Proinde cum veteres afferri &c auferri menfas me- minerüat, per fynecdochen de tepofitoriistantum intelligo. Solent etiam noftti i enfis repofito tia, ideftoper- | cula ligueaimponete, (qua. co mmode eis demi reponique poflunt, vnde & appell ta mihi videntur) vel muni- menti gtatia, vr pretiolis s. vel vías, vt calculatio per eretam fuper eis fiat: vel ornatus, vt cum diuerfis colo- xibusflorum alijsue indueuntur ; vel denique vtlacinfcule menia fiant: fantenim repofitoria ipfis quas tegunt menfis latiora, vt conftat Plinij verbis33.11. Repofitotlis (inquit) argentnmaddi fua memoria ceptum Fenes fella dicit; qui ob jt nouiflimo Tiben Celaris pritcipatu, Sed & tefludinea tum In vfum veniffe,. Antefe au- tem paalo lignea rotunda folida, nec multó maloraquàm menfas fuiffe. Se quidem puero quadrata & compacta; aüt acere opertajaut citro ccpiflc: moxad ditum argentum in angulis; lineafqueper commiffuras. Quodfi quis 4 necv(a nec figura tepofitoria veterum (quibastamen necipfis cerra figura fuit )notris conuenire dicat, hoc cer- teconurhtit (refpondebo) quod vtraque menfisimponantur: & poflent noftra, fi moris efTet, eundem praftare vfam. Evrantigitur grammatici qui repofitorium fimplicirer exponunt loculos vel reconditoria vbialiquid re«. . ponaturvelrecondatur: Quod& Bayfius ante nos animadgertic; quiin libro de vafculis repofitoria dicta pu- tac nonfolumin quibusopíonia, fedetiamin quibus m enfe collocarentur, citans verba Plinijex eodem eapi- « te, quo nos aliatam fuperius citauimus. Iam vero & roenfss ( inquit Plinius) repofitoriis imponimus, & adfu- flinenda opfoniainterradimus latere (menlarum intellige, ve addit Diyhius) & intereft quàm plurimum lima. perdiderit. Ego fufpicorlegendum menfis repofitería, eur hac illis maiora fuerint, Repofitorium ex Athes " n&o 9vEli appellatum ibidem docet Bayfius : .& id genus repofitoria Gallicé chapeletz vocarl,quorum vfus | fitad fáltinendas lances& difcos: in quo quidem ipie fibi pactum contare videtur. — Inuenio (9/7 perióta n (ólum apud grammaticos pto calatho exfolijscontextoin arce vel ciftz formam. T'ticliniatium, idem quod viciniam , vel quod ad triclinium pertinet. Varro 1.de Reruft..— Quo elaborant vt fpetent fuazftiua tris cliniatia ad frigus Orientis. Plin.lib.19. Qua purpura quisnoniam triclinfaria facit. 'Tricliniarisetiam adie&i- ^| uumin víuelt pro quo alij tticlinaris dicere malunt.Plin.lib.27.Lectos tricliniares tres. Bellosconuiuas & conul- qui doris fuit, Alexander ab Alex. Habentur & domeftice ac cibaria veftes, qualesinitra domefticos parietesges c apu d Quintilianum ;ehlgmatice dictumin: jibacem ar bitratür Czli ü s Rhed.29. Accumbere Gral xacroxeito as, sivsuutuA ban BL avocéoui dicunt; Varimus, Villicus fit frugalitatis exemplum, nec nifi feriis diebus accubanscae- « net; Golumella2. t. T riclinium proledto difcubitorio fiue accubitotio etiam Varro dixiclib.dere Rut. 3.cap.13 Kratlocus (inquit) celfus, vbi triclinio pofito coznabatnus. Ecli.1.ca. 59. ín quo quidam etiam triclinium fterne- | refolent caenandi caufa. Legi alicubi (inquit Philander) nec füccurrit locus, apud antiquos tres menías fuiffe, ram & domefticorum, Egoapud idoneum authorem decriclinio tale quid legi, vixcrediderim. Tnnenalis, Tera tia ne vacuo ceffaretculcitrale&to, Vnà fimusait, Apulelus lib. ro. Tam denique conati é tticlinio domini de- ceferamus, Quinrilianus, Vix colimen egrefTo triclinium illud fupra conuinas certuit : Cicero de esdem minum, Vitruu. Conftat triclinium (inquit Calepinusaut fi quis adiecit ) &&le&tos difcubitorios; & ipfam coria rionem id eftlocum vbi cosnaturi difcumbebant, figaificare. Sed poftea triclinium per abufionem apparatus | Cic locum vol €o Pu | ; —. ad menfam. ^ uote - DeBonafo. — ib, Lo ;24 - "sd men'am É;&us dici confueuit,& coa&ta in locum vnum parade paucoram carne fuppellex neceffaría. Tàzin. weiclinatium vocari dicit, in triclinio miniftram. Hacfünt que dum folicite inquiro dehepraclinopelie bonafi, obiter fe mthi obtulerunt: que licer parerga, 1etori commenicanda iudicaui, ne labor hic nobisperiret in ea prafertim re, de quaplerique grammaticoram velmhil vel perperam docent: cum quintuplicem vexA/vs vo ca - -bulífignificationem (de quauis coenatiane: decerte forme & magnitudinis ccnotione: de le&o qui tresac- ' cumbentes capiat: de certa menfura cuius libet rel vtfontis, vt pell s: denique de.toto copnuiuj Intriclinioap- | paratu) pauciflimiintelligant. Superiora cum fcriberem, nondum inueneram quanram menfuram Ariftoteles |petaailw intelligat & dum inquirere apud authores quecunque obiter declines taiclinij; &fimilium vocum vfu & fighificatione & difcumbendi more veterum fe offerebant, annotabam. Polteà veró deprehendi in Mecha- y nicis Ariftotelis problemate 2$; :ac id eftlecti longitudinem efTe pedum fex & paulo plus: latitudinem vero pedumtrium , vndeézmócuvor fpatium tantam intelligo , quantam feptem lectis interfe contiguis occupat: quomodo veró inter fe coniungendi (int le&i, non facile dixerim. Nam li ones vno.ordine ponas, maior quàm -. deceat longitudo, latitudo angutlor erit, Hoc faltem conftat, quoniam leas, vt dixi, pedesfex longus;tres Jatus eft, vnius lecti (aperficiem totam octodecim pedcs continere ; qui feptles repetitipedes conftiruunccen- — zum viginti fex, ex quibus quot longitudini; quotitem latirudini rribaas, conticiendum eft ex proportione lon- gitudinis ad latitudinem cari] de boue vulgari. Redeo ad Bonatum. 47 | "t Non placet quod orgyias Gazá vertir paffus ; quanquam & Valla apud Herodot mta verterit, Ge veris hoc »inloco Ariftotelis translatio, vrapparet apud Albertum Magnum in Enchyto libro22. Licec enim paffüs didlcs videti poffità paffis, id eft eftexcenüs manibus, fecundum grammaticcss apud authotes ramenin hac fi gnifica io tionenufquam inueniri pato: proindeà pedibus paffis, id eft quàm maxinéfinepericulo poffunt dinabcatis ex- tenfisque, nomen hac potius fa&um ccediderim. Etenim ea menfara circiter quinque pedes vel pauló maio:. "Quodaurem paffam pre quinque pedibus veteres Jixerint, facile cft calcalare ex Plinij libroz, Sradium; inquir, cxxv. noftros efficit paff is, hoc cit pedes fexcentos xxv. Ettigitac paffus duorum gtcffuum, vtfitgreffas eo- bitus vnius & pedis, hoc eft pedum duorum (emis, Orgyia vero grecis eft 7? ueyo voviMav se epicv poco, Yt Sb des / docet, id et menfura que manibus extenfis fic quz fua cuique etiam ftatura vel ptoceritascifefolet. Eft autem cubitorum quatuor, id eft pedum fex: hinc verbum duy; brachijs extenfis miri: &cijosro e» pro magno vel longo fimpliciter. 0750/2 oxytonum , vcl fecundum vereres Atticos proparoxytonum ,extenfto manuum - eft vnà cam pectoris latitudine (quod & Pollux fcribit libro 2.) di&a (Qa: ^P Qptryet qti Cavrelyen qoo ois 6 des mc xceac, Varinus. Errant qui trium cubiterum orgylam effefcribant, Nos vnam porius interprerabimur: f!* g €nim vinafpatium, vr Seruius inquit, quantum vtraque extenditur manus. Traduor in Pzonia feram , inquic Plinius, quz bonatas vocetur, equinaiuba, ezreratauro fimilem, cornibus ita in feipflexis vt non fint vtilia pn- gnz, quapropter fuga fibiauxiliari; reddentem ea &mum, interdum & ium jugerum id gitudine: cuius con - . ta&us fequenres, vt ignisaliquis ; amburat, Hac Plinius: qui orgylas lagera exponit ipepiffimo fenfo,. Qu s enim credatad tantum fpatium ftercus bonafos eiaculari? Iugerum enim vocabatur, vt alibi fcribit Pliniu:, - squod vno dieboum, vno die boum vno iugo exarari poffet;vel vt Columellalibro s, Qusdratusactas fi duplice- — tüt, faciringerum & ab eo quod erat iun&us, nomen iugeri víerpauit. Eftanrem actus quadratus ,Jatus ped« s centum viginti & longustotidem , Varro lib. lib.i. de Re ruft. Sed (iue Plinij hic ertor fit, Gue librariorum ant illorum qui vocem non intelle&am emendare voluerunt, pro iugerum tum in Pliniotum Solinoreponemvs ergylarum.; quid enim obftat &uo minus voce Greca vtainur ? Solinus enim cap. 45. hunc benem defcribess «o ftatim poft Phrygla & Lydi mentionem : Ia hislocis ;inquit, animal nafcitur, qaod bonafam dicunt, cui cau. tinum caput,ac deinceps corpus omne; cantum iubaequina: cornuaautem ita multiplici flexu infe recurrent, vt fi quisi ea offendat, non valneretur. Sed quicquid prefidij monftro illi frons negar, aluus fufficit. Nam cumin fugam vertitur, proluuie citi ventris fimum egerit per longitudinem trium iugerum : cuius ardor qu'c- quidatrigeritadurit. [ta egerie noxia fummouet infequentes, Hzc Solinus. Medi & Pzones ( inquit He:- molsusin caftigationibus Plinianis) in Europa funt,à Peoncfilio Endymionis Epeifratre, in Thraciam fine Macedoniamadamnem Axium profe&to: conueneratautem inter fratres, vt qui cutíu füperarus effet im peiinin vi&toricederet, vt fcribit Paufanias : meminit eorundem Trogus , Strabo, cater. AtSolinus animal hoc circa. ,. Lydiam Phrygiamque haberi tradit: quafi Mzoniam videatur legiffe ,nonPzoniam. Sunt & Pionesin Aó« Myfis; qna fupra Caicumamnem fita eft: ab vrbe di&ti; quam Pionis conditor Pioniam vocauit,vt libro j.in P'fi-- 5o nium expofai, qui omnia Solino erroris occafiones fuere, Hzc ex Hermolao. Errores enim veterum, qua- *tumuis ipfe multisinlocisanimaduertam: vbicunquepoffum tamen, alienis eos verbisarguere quàm meis: " lo: quominus ipfe facili ad reprehenfionem ingenio videar. In manufcriptis quibufdam codicibus Piir j - Mania pro Pzonia reperitar , quali lectiode forfan Solinus eriam víus Mazoniam inteilexit. Porró quoc idem bonalt cornua multiplici flexu in fe recurrere fcribit, (incauthorefacit:ego in vnum folum curriculo impetfe&tum eaconuerti puto; culufmodiin effigie apparent, quam adieci : Mifit autem eamad nos Notim- "berga Cornelius Sittardus medicus, vnà cum bubali vulgatis pictura fuperius collocata. Ceterum quod «t - Mediam regionemlicet dnobus in locis Maul? pers. apud Atiftotelem fcribatur,nonoinquam libro hifto«. - anim. &ab initio Mirabilium: eandern temen effe non dubito, quz Stephano Madiíz per o, diphthongum ícri- |" bitur. Media (inquit) ciuitas eft Thraciz prope Macedoniam, à qua Medi populi, diuerü à Madis Ais £o Hincprefe&ura Mzdica Thraciz ,vicina Pzoniz, Horum nonnulli ad Macedones migrauerunt; Medob.- thyni di&t. Eft & alius Atiftotelis locus in Mirabilibus; in quo fic (cribitur, Circa Scytharum & Medorum "(Msbav, cum epfiloin prima fyllaba & Ó circumflexo in v'tima )aiunt fluuium elfe Pontuin nomine, &c. Hefe: -H'zajys, montis vtin Mirabilibus legitur, mentionem nufquam inuenio: malim Meffapi vt in Hi&t anim, G;z s, transfert, licet impreffi codices Meosazis habeant; Apud Stephanum Msesznoy Eubaez montem legimus, 8 Mi — - fapiam Apuliam olim à Mefapo rege dictam : fed hzc nihil huc faciant. Bonafi Ariftoteles meminit etiam libic 1. cap. 2. de pattibusanim. Bonnafis (inquit, fic enim illic fcribitur per n. duplex & f. 6mplex ) quoniam cere. a cisad fefe reflexa funt, excrementi profofionem natura pro auxilio dedit: hoc enim cuim metuuntfetuentuc Et - eadé profufionealia quoq; feruari certü eft.In eoloco Gaza obfcurius vertit , quibus pari aduncitate cornus v - 7o flexainterfe orbem colligunt : poffent enim accipi hec verbajtanquá de aliis quoq; fimiliter aduncorü corivioo Lt 3€ 3r oe | | 2, -. enims bus » 126 . De. Quadrupedibus | | animalibus eolnlocotta&a(let Arlftoteles, quod tamen non apparet. Nam bubalis & captels, de quibus pto- zimé dixerat; liceradunca & parum vtilia pugne cornua forte fint, non pari tamem aduncirate , fed longe lia quàm bonaforum funt. Alijsitem in locis, bonzfum fcribit fylue&rem effe, bifülcum; capronatum equorumin- ftar,jubam habere, & cornua bina orbem inflexu mutuo coliigentia, vt Gaza vertit pro Gracis verbis gelo ode: queitidem translatio obícutior eft, Intelligi enim poteftac fi cornua pariter incuruata ambo in or« bem colligantur vtfi quis brachiaante pe&us extenía in gyrum vertat: cum perfe vtrumque fubtus aures cur- uatum 2i ,'id eftaduncum potius quàm orbicularefit, Rurfus alibi bonatum intetiora omnia bubus fimilis continete tradit Aciltoteles. Aelianuslibro 7, interprete Gyllio, hocanimal à Ponibusmonopem vocari fcri bit, pilofo tauro magnitudine fimilem : & ftexcus eius quod. prz vexationeacre & igneum reddit, fiin venatorem . quempiaminfequentem inciderit mortem efferre: cum Ariftoteles, Plinius & Solopniusadureretantum (cripfe- to rint. Pau(aniasin Beeoticis PesoniostaurosRomsa in fpe&aculis fibi vifos meminit, qui tum reliquo corpore pi« lofi (3aseis ) füerint, tum maximé circa pe&tus & genyn, id eft mandibulam. Hosego non bonafos, fed bifontes eff: crediderim : nam &aliblin Phocicis bifontem taurum Pzonium vocatipfe Paufanias: & Oppianus iubam eum geftare (cribit, Aue kay mit eo iris s ot orga D. olas Relais Accidit quod apud aethoresbonafum vel mono- pem Rom in (pe&aculis vifam nufquam legimus : bífontem verofzpius. Ego cette bonafum genus bifon- tis érediderim: nam & Albertus, vt fuperius retuli, boum qui vulgo o;fezt dicuntur, diuerfas fpecies magnitudi- ne folum differentes elfe teftatur : quippe excepta cornuum figura, & reie&tione ftercoris, reliqua videtur omnia cum bifontecommunia babere. Bonafi ceriefolus Ariftoteles meminit, nam Aelianus & Plinius fua proculdu- bio ex Ariftotele defcripferunt, SolinusexPlinio. Aliorum vero anthorüm quotquot bifontis meminerunt, | l j I | [ jJ tum Grecitum Latini, bonafi nomen nunquam attingunr. Cornuum quidem neque magnitudo neque figu- 2€ ragenerisdifferentiam ftatuere poffunt , cum in domefticis cornutís pecudibus quanturn, licet eiufdem generis vcl fpeciei animantes, cornibus differant, notiffimum fit. Iam qaod ad ftercoris reie&tionem; pleraqueanirnali- um in cürfu, prolixiore praefertim, id reljciunt, feruidiusquequam in quiete folerent, & longius: intcftinis fcili- cet curfu. calefa&is,& ob calorem flatibus excitatis, vtfit in humore: quibus inclafis violenta peranguftum; magno imperu eruptio fit: Accedit & locorum com ereífio exvehementi motu. Nonnulla etiamin metu, vt Íepia füum atramentum, excrementa eciictunt. Hzc adferre libuit, vt illi quibus occafio eft, & propiusillas re- gioncs habitant, deboum iftorum differentia diligentiusinquirant. Auguftinus Niphus bonafum fcribit àre- centioribus vaccam Indam vocari:in quo decepit eum Albertus Magnus, qui Solíni detaurís Indicis & bonafo diuerfisin locis f;ripta confandit. Albertus Magnus citcafinem librizz. bifontiquem zubronem vocat, fimi- lem fimi eiaculationem attribuit, Rapliaci Volatertanus libro 7. bonafes eodem modo à Lituaniscapi fcribit, $c qoonos fupra bifonfes capi docuimus Paufauis verbis. Bohemi, vtaudio, monopem vocant loni. Germani ubam vocantzeaze (vt Angli etiam mane) inde fa&tum monopis vcl monapi nomen aliquis coniecerit, vtpo- tebouis iubari. Ariftoteles quidem nomen hoc non Grzcum fed Pzonicum effe fcribit, Pzonum autem lins gunaeadem quz Iilyricaeft. Apud Albertum Magnum libro22. bonachus pro bonafo corrupte fcribitur : & rur- fusin eodemlibroinz.litera, Enchytos, vbi omnia quz nos fupra recitauimus Ariftotelis de benafo verba ex veteri ranslatione recitantur :alij enchires fcribunt, nefcio quibus tam barbare & abíorde fcribendi occafioni- bus aliis, nifi quód ex Arabicis translationibus famptavidentur,qui Grecorum di&ioncs plerasque abfurdiffime corrumpunt, adeo vt originem ampliusnonagnofcas. Alij tautofylueftri, quem duram vel daran vocant, ea- dem quz bonafo Ariftoteles adícribunt. Superiusin capitede dinerfis bubusfylueftribusbonafum mihi videri dixi illum quem Philippusrex Macedonum ad pedem Otbeli montisin Macedoniaiaculo ceonfodit, & cornua 4« eius ooudmadueg., id elt fedecim palmorumin veflibulo templi Herculis conlecrauit: Sed forfitan vrus fue- rit potius : nam fi bonaforum cornua in fefe , vt diximus refie&untur , minus conuenire eis videtur ifta menfuta. | | | BONASI (vtconijcimus) CAPYT adfcele? ton expreffum. | De C atoblepa. | ay Hor UN "E | A | .. 'hoc; volui cogitandi materlam tibi miniftrare, vt fi forte alius animalis offa effent, tu perotium nomen nobis ' petites Hcille; cuius coniecturisipfe euam al[entiar, denec aliquando fortaífis aliquid certius explorgtum siobis fuerit. Bonafum quidem boum ferorum omnium long? maximum veteres faciunt. Fluins enim pellis veldomum etam intexerit, (7? 3égua au mi xa Avdder ÓNov iov. fed 3ixov hlc domus partem accipio, ccenaculum vel cubiculum propter capronas vifum impedientesnon redtà fed oblique intuetur. color eius fimilis cft terrse & locisin quibus moratur, & cornua getit ojo: v9 avmvivem Avions pi Ovwrtlovrs id eltinnoxia quod ad feinuicem conuertantut, vcin Corenide quadam Gzazei codicis manu fcripti Aeliani de animalibus reperi. Hanc quidem coloris mutationem cum al j authorestarando adfcribant, Aelianus aut quifquis hane coronidem fcripfit, bona- o ie non re&e tribuete videtur. — AP S 4: "aed | |. DE-CATOBLEPA VEL CATOBLEPONTE 20V SUI HEIBYCA FERA TAVRO/VEL VITV- | 579 |, EO SIMILI. zxe—3 Vu multiplices 8 varlas Africa procreat beftias; tum Catoblepontem fic nuncu patur parere i v exiftimatur. Tauro fimilis fpectatur, truculentus, tetribilisquesfpe&tu :altaei & denfa funtfuper- ies SE cilia :oculinon perinde quidem magni vt bubuli fubiiciu ntur, inguine fuffafi:non dire&té, fed 0 QS QV terram yerfys intuetur: à verticeincipiensiuba;e quina fimilis, pez eins frontem promittitur, quae $0 Vapweene v liviquead faciem pertinet; formidibiliorem eumreddit.. Mortiferas depaícizar herbas, ac fimul vttaurino afpe&u confpcxit; ftatim horret; & iubam erigit: Ea autem in exeelfum excitata, atque apertislabris pergutiur quiddam vehementeracurum & horrendü emittit;vt aec füpra caput obducatur; & iniciatur: anima- ^. llaantem appropinquantia, que hoccoslum hauriant grauiter sflligantur,& vocis vifum amittant,in letalesque "conuulíionesincidant, H sc Aelisnusab initio libri 7. Cacerum lliniuslib.8. cap.7, Apud Hefpetios (inquit) Aethiopesfons eft, Nigüs: vt plerique exiftimauere Nili caput; vt argumenta que dixiihus perluadent. luxta "hunc fera appellatuz Catoblepas, modica alioquin, ceterisque mernbris iners, caput tantum pregrauc zgre fe- . ens, id deie&um femperin terram; aliásinternecio humani genetis, omnibus qui oculos eius videre confeftim || "expixantibus, Hc Pliniuszex quo etam Solinustranferipfit in fuum polyiftorem cap. 3. vbialiqui Tigriu pro N gtifonte perperam legunt; vt Hermolaus annotauit.. In Libya Gorgones funt animaliaxeze Batrorio; ld eft ép femper defpe&tantia, ouibus credunturagtellibus fimilia, aut vitulis, ficuti quidam voluere; Peftilens iiseft oris '— halitas;quippeintereunt moxefllataomnia. Sed necinnocentlorab oculis radius manans, vbi concuffa, que à Érontein oculos propendet, cora, fpeGarint aliquid. | Cognitum & à Marij militibus aduetíus Jugurcham bel-. lantbus, Cz], Rhod. ex Athenzilib, 5. circa inem. Vbi Ca]. Rhed. vertit.Gorgones, funt animalia xete BAgrcy- mid eft emper defpectantia. Gracelegitur , Tl) yooycvar tr Quov waeAEem 5164 NiBue Nope, oor 2 ylverad xacrao [N-. IL sor Elic poftyivera, diftinguendum eft, vt reddus vertatur: Gorgonem animal in Libya INomades;apud quos, |. «etiam nafcitur, catoblepon vocant. Mirum eftautem neque Plinium neq; Aclianum in huius animantis defcri- '' «ptione, candem effe gorgonem prodere: quod nealiorüm quidem (criptorum, quod fciam, vllus docuit. Cz-- ^. "xerum quód halitu eam occidere vertit, & afllataomnia mox interire: quanquam ea Aeliani quoque fententia |. fuiffevidetur, ex Atheneo tamen non re? conneríum eft: Culus verba adnumerabo; vt etuditiiudlcent: Eve. gro j ACyeri eC suiadslun ellavmvol! vois roov V uy x o mw Ga 2g pa eipei: depen?) sgaslu) Seri usse PM T cA c e LA | iE ego 338 | | C 8De Quadrupedibus (lego xaSenblo peradiphthongum ip antepen.) 272 sw c à eA use, lo CER ulpa Qdocemtuiit a. iy Bain iu [DAS Wrelyet d AED QUU TAS OewaonD erm, ETÓ mysUuLaTts ET gA*yvoudion Son juperroy ducta Qood x) vexoly aui, Hac ego fic stanftulerim;Aiunt antem vim quandam adeó venenofam ab hac fera emitti, vt omnes qniin eam incide ribpp enecec: ibam enim geftare a fronte demilfam qua oculi obambregrur: qua diícuffa, quod quidem zgrefa- - eit ptopter grauítatem, quemcunque intuetur interimit, non fpirita aut halitu (oris) fed neício qua viab oculis "elus emiffa. Obijciet aliquis avorzmvoli oris halitum & fpirationem fignificarE: quod vt concedam, latiustam en patet, & n e quisin lioc ercate poffe, diferte & expofitionis loco additur, Vzdmvdtaum dia, Rc. Moxaddit, Quodaurem resita fc habcar,hdt modo cognitum e(t. Cum milites quidam Marium contra lugurtham fecuti; gorgone vifa ouem feram effe putarent; cum & caputad terram ei InclinaterG ipfa motti rardo procederet, gla- éilsconfectüri in eam irruerunt; Vnde illatarbata,iabam oculis incumbentem diícuffit, & milites irruentes mex necauit. (Nulla bic fpirationisaut halitus vllius mento.) Dei ndeeom iterum atque iterum quicunque ad- ;metíus fram pergebaut, interirent omnes: quidam ferz naturam ab incolis didicerunt: vnde Marij ivffa Noma- desquidam equites eminus per infidiss eam iaculis confecerunr,& imperatori feram attulerunt. Quodautem - calis, qualem dcfcrip(imus, ea fuerit, pellisetiam,& Mari) exercitus, teftimonio funr. Hzccum Vlpianusapud: A:henzüro dixilf:t; Laürgusius Romanas, qui dipnofophiftss excipiebat, «ffenti.á: Marium ferarum illarum | pelles&komam m fiffe addidit, de quibus cuiufnam animanris effent propter forme infolentiam conijcere nemo potuerit: fafpenfas aucem eas effein templo Herculis; in quo imperatores tiiumpbantes ciues epulo excipere foliti faerint, vcmuli Latinorum pce: & hiftoricitradiderant, Gorgonis vocabulum apud Grecos pluribus modisin vfu e(t, jogav, (Go: yopsyics dl: yogryarm ovue && Attiué 340 o0. Gorgones, vt poéte fingusit, dide funt Ky Y Phorcynis filiz (non Phorci; vt quidam recendoresfcribunt. Medufam Phorcynidem Ouidiüs cognomínat) Pr] & Ceuás, fcilicet Medufa, Schenio (quam Hefiodus Sthenó vocat) & Euryale. Quz Doreades (imà Gorgades) intulasin Oceano Aethiopico fitas habiráffe dicuntur, contra Hefperidum hortos. Scribit Diodorus libro 4. Y.blioth. feminas fuiffein Africa bellicofas aduerfus quas Perfeus bellum gefferit, & earum reginam Medufam debellauetirac interfecetit. Nominanturautem foeminziltz à Diodoro &aliis Amazones, diuerízab Amszo- nibus Sauromaticis vel Scyrbicis. Gorgonum & Hefperidum domicilia Sttabolibro 7. obiter nominat. Per« fecus Ixua fupraautigam tenet Gorgoneum ad fummum capat; Vitruuius 9, 6. vbi fydera à zodiaco Septentrio- nem vedusdecftribiG- 2 ^ 0 9 C x mies TOR | . | Gorgonum vnam Perfeus interemitlonchodrepano, id et hafta faleata, Suidas. Gorgonum capitadraco« num íquamis obfita fuiffe dicuntur: dentes maximi , (num inftar: item manus & ale quibus perta ferri díce- bantur: & infeintuentesin faxavertere. Extribusvero Médufa mortalis fertur fuiffe; ideoque à Perfeo decolla- T: ta: relique duz forores immortales Perfeum nequiuere conlequi, quod Otcigaleaobte&us (vtait Hyginus? noncernebatur: hincillz:andem eum perfequi definerc. Mycale vrbs Cariz eft, (ic dicta quod reliqüz Gorgo- nes mycemenz ,id eft mugientes, Medufz caput eo inloco reuocarint; cam Perfeum infequerentur, Steph. Gorgonas Seruius, in extrema Africz circa Atlanticum montem fuiffe feribit ynumque omnes oculum habuif- fo, quoinuicem vterentur. Serenus tamenait puellas eas faitfe vnius pulchritudinis: quas cum vidillentadole- (entes, ftupore torpeban: : vnde fingitur, quod fi quis eas vidiffet, vertebaturinlapidem. Harum allegoriam ià primo explicat Fulgentius, & eo fabtilius Io. Zezes grammaticus in commentario in Hefiodum, Gyraldus, Grzzquoque (vtidem fcribit ) Phorci (Phorcyis vel Phorcyois) & Cetüs filiz in numero nympharum habite faere, tres, Pephredo, Eayo, & Dinon:(Hefiodus Dinonnon habet )fic nuncupatz, quod ftatim vt natz funr, anus faiffz ferant, & vnicum tribas oculam, vnicamque dentem , quibus viciffim inter fe vterentur; Gyraldus, 4$ Hasaltquicum Gorgonibus confundaunr. Plura de Gorgonibus vide spud Palephatum cap.55; cuius fuper his laruisomnia in librum füum pateemiarum Apoftolius trzn/cripfit in prouerbio T'oggoya LIegasus éocetoueo ; ttem apud Erafmumin prouerb!o Orci galea: &Lucánum libro s. & Onomafticon noftrum in Euryale, Medufa , & Pegafo. Perfei & Medulz fabulam profequitur Quidius Metan lib. 4.Sane videtur Gorgonis nomen ad puerilia verriculamenta confi&um, vt etiam Lamie cx eadem Africa mulieris: nam monftrofa pleraq; in Africam reijcie- bantur:Sic noftrialiquando nocturnas mulieres puerís minantur fic Iudei de [ua Lilith nugantür, vt ia Onoceri- tauro dixi. Gorgonem z«eoóde: (aov, id eft monftrofum animal Etymologus exponit. DEP MEL Gorgones, pro Vor aces, Q[ocgol eic eseApaeyrens Suidas: tales etiam lamiz finguntur: Horatius, Neu pran- fálamiz puerum viuum extrahat aluo. Ariftophanes in pace; HIposét£ojiOex rad Tov 78 Jedi , Hartley sevc Aocpse el eit 1 9d o6 593avas; Lcholia exponunt zv eue0(G« erpptoCov C» TUAE. Ka] 692v &Esy'etoey Cat. e ocexrio (ge ; Aritopha- 59 nes :Gorgonem zu UEZYDV 010 dixit pro xapbuAluo 10!quo iclnozv dri P xecbAdis, Suidas. Ego in A ch arnenfibus Ati- ftophanis carmen reperio ; Tic jogyoy &wryeir Caco au*y ua», id eft;Quisgorgonem excitauit ex theca velhoplo-- theca? vefcholiaftes exponit: loquitur enim poéta de Lamacho, qui feutum gorgone infignitum habuit. Kaj qxeositvres uc eiar ety yapyavor aver yes ovas ( lic lego apud Suidam) qx 9A A0» avem xtd irt, Aelianus:vide Suidam án Gorgonis me ntione. Logos, Qio(eegis; Suidas : Bewby Tt uc Nor vii: ápyie j Erymologus, Varinus. Videntur Gor- gones di&z ag T jy € $e s id cft, átecribilioculorum intuitu. 2x 3 10 yoTw Toc 2 o omm O77 4b Nay M Te ev ade Gpavraz , tettib;li enim acri obxotu fpe&taprium corporain lapides vertebapt, Erymologus. AtLa- tinorum quidam; vc Serenus, cuiusopinioner ex Gytsldo fupra citaui, & noflro fzculo CzliusRhod;non hor- ribili fedformiola facie intuentes ftapore quodam affectos aiunt: Hifententiam à Grecis haufilfe videntur , & goyivim pulchriradinem intcllexiffe, quo fenfu apud authotes non repetitur. Nam. vt 5e adie&tiuum in 6 communi dialectico horribile fignificat, Attica veró spazio su) seumpirov, id eft agile vel adtuofüm vtita di- cam, & in actione promptum ac velox:fic etiam jogyiris fabftantiuam vtreque fenín capitur. Hermogenes li- bro. deideisab initio jop5óm vocat illam formam orationis ; quz viuida & concitatior eft, & animos audito-. rum erigiratq; excitat, remiffz fupinzque centraria, 2j. vo vparmieo poco quz s , & c. Apud Ciceronem tamen . Ín Vertem legitur, Gorgonis os pulcherrimum cin&tumanguibus : Et Lamiam: olim farmofam fuiffe mulierem annotatum eft. Gorgus, paroxytonum virinomen eft, cuius memipir Suidas. Gotgias rhetoris nomen fuit, à quo 2eryiecev , declamare, pirpsutw. Fopyiv quidam interpretatur in Lexico Grecolatíno fchema rhetoricum, quod & parifon & liomceocataleóton dicatur; nofi red puto: latius enim patet yopyoTq(9- forma. T'opp4oGov dd cendi genusarduum & laciniofum, vt quidam fcribunt,à Gorgia rhetore. Puit & ftatuarius Gorgiasapud Pli- nium. Apelles pinxit Alexandri Gorgofthenem rcagadum, Plin, Plafta laudatiffimi fuére Damophilus & 7€ | | | | (00 Borges j t | De BobusIndieis" ab Evi o, 229 Gorgafus, fj demque pi&ores, Plin. Paftillos Ruffillus olet Gorgonius hircum, Horatlus. rooydrie 205502414. & Jagyunoy édpaw, dpa [Beegira d éd po, Suid. F op*y' ly Ae TENES, enxplon &vespla, o6(G-. Homeros Iliad. lib.8, repysc 2p- pes exar EtymologusexponityosyóQ»d'opymmQ- 00 ud c EIIROT ERAI Tug T6552» BAsremaliquoties apud Lucianum pro acribus oculístucri (am prum éfabola Perfel & Gorgüs. 225v di&um putant 3e ? ipic quod irati acribus oculis obraeantür, Homerus Iliad. . de Hectore; Topyse apa 6 - | Quov,noe [Bposon iyd dp (G. Vetetes (inquit Caelius Rhod.) pulchritudinem adeoadmirati funt; vt Gorgonem pro- . pter eximium venuttatis decus, ftupidos reddentem fpeütatores, in faxa eos deformare fabnlofo confinxerint iunolucro. VopydvaYIepesUs iyvenolaxes , Gargonem Perfcus adortus eft,in Grecorum colle&aneis tanquam pro» , ucbium citatur, vbi quis egregium facinus incosptat; Erafmus. Apoftolius hane parosmiam exponit deijs qui Ío rem maguam & infignem ftrenue confecerint: & xcov ell vincere ac fübigere, vt non folum ad eos qui ado- riangur aut incipiuntaliquid pertineat, (icut Exafmus interpretatur: eriam(i apud illos quoque dici poflit; hor- tandi animandique gratia. dpi velyspyca porius & yopyaveia s vt Suidas.& Varinus habent, perfona fant & latuz , qas] ss hiftrionum in tragosdijs erant. Ariftophanesin Vefpis Choro loquentead Lamachum, 0:32 Mo- pex aV recor d ent |eoppiovQ- s Scholia addunt, c7 alu nopuuo A) Tl) yopyavon, luo e Ace D Aout (o Odriar gov 1oUTQE) "e EXeycv qo coucpo[Diveov, ad qoi aye9 mar Cot v0? ai agi Map puo AV iet y ol D: 9U rpgiyeo xod xepaxe. — Alibi erista in Scholiis haius poete Lamachum infigne fcutigorgonem habailfelegi: Proindein Acharnenfibus fic loquitur, dés Jecoo yonyzweso alariiGe xuxacv. Gorgona Minerüam Cyrenenfes, vt Greci grammatici notabt: (ed & hoe nomine | eam Romsniinnocabant. M. Tulliusad Equites : Teque, inquit, T ritonia armipotens Gorgons Pallas Miner- us, &c.- Gyrald. Gorgonía autem Minecua di&a e(t; & apud Suidam Topycacdaz (Xe ^édps v aee date itd «ari3€-) qnod examputató Gorgonis capitegaleam habeat, Varin. Legendum cít autem Gorgolopha abíque figma , vt in Arifsophanis Equitibus habetur. item in Achatnenfibus. Gorgones infulz obuer(z funt pro- montotio quod vocamus Hefperionceras: has incoluerunt Gorgones monftra, & fan? adhuc monftrofa. genshabitat : diftantà continenti bidui naulgatione. Prodiditdenique Xenophon Lampfacenus, Hannonem Ponorum regem in eas permeauilfe, repettasq; ibi fceminas aliti pernicitate: atque ex omnibusque apparue- Tantduas captas, tam hirtoatque aípero corpore,vtadargamentam fpe&tandz rei, duarum cutes miraculigra- tiainter donaria lunonis fufpenderir, quz durauére v(quein tempora excidij Carthaginenfis, Solinuscap, vlti- mo : tranícripfit antem ex Plinij lib. 6. cap. 13. 'Timomacho pi&ori ars precipue fauiffe in Gorgone vifaeft, Plinius. Gorgones Tithrafiz apud Suidam cognominantur, à Tithrafo flauio autloco Libyz vbi habitabant. . QGotgonia gemmanihilaliud eft quàm cora lium, nominis caufa, quod in duritiam lapidis muratur, Plinius: 39 Ouidiuslibro 4; Mera.coralij virgasimpofito Medufz capitein litore primum induruille fabulatur. Afpun- * grani popallex Mzoris inter Phanagoriam & Gotgopiam habitant, quingentotum ftadiorum fpatio, Strabo. Vopyam: At, idet Gorgopislacus , in Corintho apud Crarinum , Varipus, Propertius eriam alicubi Gorgo- neilacusmermiuit. Syndicus, vtbs contigua Scythiz cum portu , aliqui Gorgipen vocant, Stephanus. Gor- gippis vrbsTadiz, Idea. Gorgyia, locusin Samo vbi Dionyhius Gorgyien(is colitur. Gorgythionapud Homes ruin lliad.8. Priami filiusex Caftianira. — LEY o 4; Lu io Í , 007 BB BOSvs FEAIÉ ^ "s US] q AnaAMANTYM bubuscornva in terram directa effe , ideoque obliqua ceruice pafci. vt Solinus RA cribit, &c. füpra dixi inter diuerfosboues feros. 1N D 1A fyluasboue fero rcfertas habet, Plinius. Inladeraregione;vbi Gymnetz habitant, maxima eft boum fylucftrium multitudo, Strabolib.16. W Apollonius dextraquidem Gangem finiftra veró Hyphafio flauium habens, ad mare defcendit. x5 Defcendentibus antem ftruthiones muld occurreront , multi etiam boues agreftes;&c. Philofte. bLbros. la regno Nic. quod ad meridiem confine eft Indiz , muli fant boucs fylucfttes magni & pulchri. M. , , PaulusVenetus. Moateseffe dicuntur inintimis regionibus Indiz; ad quos difficulter earur, vbi quzapud nos. $9 beftie domeflicz funt, feras atuntcffe, vt oucs, captas, boues.&c. Aelianus. Magnus Indorum Rex quotanuis diem vnum proponit hominam curübus & pugil'ationibus, tum lu&ationibus beftiarum , qua fane iuter fe cor nibus dppetentes , mirabili natura quadam eatenus ftrenue decertant, quoad uduer(arium funditus vicerint: Sicque omni neruorum contentione; quemadmodum athlete, vt aut maximo afficiantur premio , aut glo» riam capiant cerraminis, nitintur, Rationis quidem expertes funt feri tauri , arietes menfuetl, afíni vno. | armáti cornu, hyenz, poftremiia certamen veniunt elephanti: jjinter fc vulnerant, & elterfepe: altetum vins cit, atque adeo interimit; (epe eriam vterque vülaeribus confedtos, fimul decumbir, Hac £lianus, Cuiusfapra. etiam alium locum recitauiin Boue cap.1. dc Indis qui bubus iunctis velociflimo curtain certaminibus ferantur. quopiam llic feri nean manfueti effent hi bouesnon diftinxerat : Hoc auteminloco omnino ferosefle apparet: (em ei € 1pfa oftendit bonesdomelfticos tanta velocitate minime pollere, India generat boues folidis vngulis, vni«. 1560 cornes, Plinius: Et proxime ante; Aethiopia Indicosboues (id eft Indicis fi miles, nempe vnicornes) vniicornes tricornesque pienir. Solinus vtrunque locum coniunxit: ncfcio quàm rede: Bones (inquit) vnicornes& tr. €otnes folid's vngatls, nec bifidis, ínIndia reperiantur. Babus Indicis camelorum altitudo traditur, cornua in. Aatadinem quaternorum pedum, Pcolemao fecundo ex India cornu allatum ferunt quodttes amphoras ca- perev, Aelianus, Sunt item apud Indosalij boues qui maximos hircos magnitudine non fuperare videntur: Jt vel coningati vclociffiné currunt, nec minus firenut quàm Getici equi eurfum conficiunt,Idem, Hos etiam. fylucfiees exitimauerim. ^ Rangiferum certe noltrum, & bouem fylueftrem effc, & omniam in hoc genere, velociflimum, & ad certamina curfosque aptiffimum , & partim vnicorpem partimtricorpem dici poffe, nec, ^. — InScandinauiafolum , fedaliis etiam Afjz regionibus inueniri, aliás docebo : vt Indicos boues eiufdero gentis. |... eredamus. Solinus non recte Indicos boues nominat, quos Aelianus Aethiopicos, & Plinius etiam lb. 8. eap» » 99 zt. vrfepraiu ðiopicisdixi , quibus cornua mobilia; &c. Deceplt eum foruffis quod pauló poft (cqui q - z ; ; | - x ER a ES — sg M 4 apud NEM al f De Quadrupediónt apud Pliniam, inIndia & boues folidis vngulis,&c: quafi & aliád antea quodin India nsfceretur commem eraí* fet; quod fecit quidem,fed vox eft corrupta: non enim eofácm legendum, fed Indos, in his verbis, Apud eofdem pafci Ctefias fcribit; quam mantichoram appellat: quod conftat ex Aiftotele de hift.anim.2. 1, Exrorem hunc Hermolans & alij non anitmadüetterunt. Apud Arachoras (lego Arachotos) boues fylucitres fint, qui d:ffe- unt ab vibanis, qnantuminter fues vrbanos & fylucftresintereft. Sunt coloreatto, corpore robufto, rictule- niteradunco (23ysvsu) corna gerunt refüpinatiora, Axiftoteles. Arachoti, 425», Indiz ciuitas eft; sb Ara- choro flunio ic dicta, qui ex Caucafo profluit, Sunt &alij prope Malligetas ; Stephanus. Sed Arachofia porius vocatur ciuitasilla Maffagetis vicina, à Semiramide condita , que etiam Cophen appellabatur; Sreph. Cornua refupinatas iviliacovss , qualia fint, in bifonteexplicaui. Animalia quz Ariftoteles pseg vocat, id eft maníue- t3, L heodotus vtbana vertere folet: quod mibi parum arridet. Nam vt de plantis vrbanum fylueftri contrari- uin dicatur ficut Plinius arbores vrbabas dicere. folet ) animal tamen vrbanum ad a»; id cft fylueftris difcri- men,anapudidoneum authorem vllum reperiatur, nefcio : man faetum vero bacfs gnificatione poni cio: Pli- nius lib. rr. Pretereacum apesfint neque manfueti generisneque feri; &c. CiceroPhilipp.3. lllud quaro cur tam fabito manfüetus in (enatu fuerit, quum in edictis ram fuiffet ferus. Plin.lib.9.Lepores manfüefcunr raró, cum feri díciiurenon poffint. Complura nanque funt nec placida, nec fera, fed mediz inter vtranque nature, vtin volucribus hiründines.apes,in maridelphiai. Cicur veroanimal non tam maníuetum eft, quàm manfue- f; &um, quod ptins [cilicet ferum fuerit vnde'cicuraremanfucfacere: videturtamen pro natura manfueto Inter- dü abufiue accipi. Cicero 2.de Nat. deorum. Quz vero & quam varia genera beftiarum,velcicurum velferarum? : Hocobitet addam, cicurà Grecis mihi detiuatum videri, Xo P »reipav, (aav a? xeieo2v, vnde etiam ysieaoy & vuv zteigJav ptO C: cute manfuetoque: fed hzc latius patent: aSwosty vero ad animalia proprie, cul oppofitum :/9ooxov. Legimus etiam domefticam animalapud Plinium. Quimobrem mínor cum vocabula propria Theodorum non deficerent, quibus redderet ipspor, vibanum dicere voluiffe: quod certe etiamfi de animalibus fimpliciter maofuetis dici concefferim porerir tamen tam deillis quein vrbe nutriuntar, quàm de man(fuetis,que ne ruri qaidem defunt, intelligi. 1a p'antis enim (nequis illis mibi obiiciat) aliaratio eft. c9 ] Cynamolgi qui ab indigenis Ago appellantur, comari & barbatifunt. Hi canes maximos alunt, qui- b.s ladicos boues venantur é vicina regione venientes, fineà feris pulfes, fiue pafeuorum 150pia, Sitabo li- broi6. Ctefias Cuidius in libro de rcbus Tadicis , apad Cynamolgos populos, innumeros bones feros de- * IO .gcre fcribit, qui quidem ab zfliso folítinio ad hyemem víque mediam, gregatim homines invadere foleant. - Cynpamolgicanes els opponunt, qBos ea gratia plurimos alunt , Hyrcanis maguitudine parcs. Hi bubus feris immilli ; facileeos debellant & iuteremunr; Aelianus, - ; "OE ! wl CÓUDE LIBYCIS BVRVST Isy con vu boumtanta eft innumerab'litas; tantaitem celeritas, vtvnumnfequentes venato- di&rahat: Ax enim cornibus in funis com plicationem intertis, vnà cum vitulo canftri&a tenetur: Cuius venator cümiecut deuaxit, & vbera excidit; & pellem exemitcarnes relinquitacibus & feris, Hzc Aclianus. De Libycis -Aelisno dixifuperius,in capite de diaerfis bobus fylueftribus. Philes fcribit eosideo retrogrados effe, quoniam cotnualata "EON obumbtent, st ad progred endum vilus eis inutilis fit.teto nonitem. In Africa eftbos "Syluáticus, qui bouem refert domefticum,ramert ftstura minor, leucophai colorisipíéque velociffimus.In de- feriis faltem vel defertoruim confiniiszeperitur. Carnem aiunt abíoluti faporis eile, Leo Africanus. DE TARANDO.- A32 AnANDO magnitudo que bout caput maius ceruino necebfimile: cornua ramofa, vngula bifi- (5-3 ES aa villas magnitadine vríorum (vtfino colore; & pariter ville profundo, Solin.) Scd cum libuit se Er fui coloriscfle,afini fimilis cft, 'I ergoti rapta duritia ,vtthoracesex eo faciant. Colorem omnium Lo ic 4$ arborum, fruticum, füurum, locorumque reddit metuensin quibus later: ideoque raro capitur. d UE i Mirum effet habitum corpore (id cft cure)tam multiplicem dari , mirabilius & villo, Plinius. Et pauloante, Mutat cclores ( inquit) Scytbarum tarandus, nec alind et iis qua pilo veítiantur,nifi ip Indislycaon, culiubara traditur ceraix, Raborcm, pallorem, linorem homini & beítiis cntem mollem habentibus; & mini- " me villofis; accidere,nihil miruc: Tarando vero an mali, cul e(t tergos impenetrabile,& villus vríoram magni- tudine, admirabile ridezi deber : feipfum enim cura villis fuis h:c verut, mi leque colorum fpecies cum fummo videntium (tupore reddit. Scythicumanimaleft, dorfo & magnirudine tauro fimile,eius corium nefpiculo qui- dem penctrari poteft, Aclianus, Caterom Solinus cap. 35- cum. lycaonem dixiffec Aetbopiam mittere, fubdit, Mittit & tarandum : cuius erroris occsfionem. praeter olcicantiam: Gc negligentiam ipfius, nullam video:cum * Pliniàs dilucide Scyrharum id eft Scych: com tarandum appellet: lycaonem vero non in Aethopia , vt Solinus, - fedin Indis nafciibidem Icribit. "Hunctarandum, addit Solinus. affirmant habitum metu vertere: & cum deli- tefcat, ficri affimilem cuicunque tel proximauetit; fiueilla faxo alba fit; (en fruteto virens, fiue quam aliam prz- fstat qualitatem. Faciunt hioc idem in mari polypi,in terra chamaleontes. Sed & polypus & chamaleon gla-- brafanc& pronius eft cutislcuitate fpeculimodo proximantia emulari:in hoc nouum eftac fingulare;hirfutiam pilicolorum vices facere; Solin. Tarandus;z5«/39" animal eft ceruo fimile, cuius pellibusad thoraces (;j74vaz) : Scychee 4o 49 jo. 6Q. De'Taramdo — Lil. |l. 141 Scythe vtantu r, Hefychius & Varinus, Budini Sarmatize 1 pop ili fünt: apud hostatandus n afcitur, animaladmi rabilc; magnitudine bouis, facie (vs eoru qUamw) C erum reprefentans : difficile captu propter mutatio nem pilorum, quos ptolocicolore immutat, vt chamzleon ctiam & polypus; Stephanus in rexov tv, Euftathiu Xo in Diony(ium. Barbari quidam authores pre tarando corrupte parandeum & pyradum fcribunt: aliqui etiam tanquam diminutiua voce tarandulum , quod ridiculum eftcum animal boui fimile fatesntur: quidam adhuc abfíurdius faciunt cum tarandum à tarandulo diftinguunt. Ioannes Agricola Ammonius tarandulum interpre- tatur ejeud, quam nos füpra alcen effe docuimus. Georgius Agricela ran giferum ; eimree».. Et quanquam plera- que tatando & rangifero noftro eadem fint, libet tamen ab eo dilfentite , non certe doGiffimum virum repre- hendendianimo, fed vt hominibus ftudiofis diligentius inquirendi occafionem pr&bcam. Tarandum igitur effe exiftimo feram illam, quam Polopitut vel thuronem appellant. Inueniturinvnafolum parte regni Polonici; in ducatu Mazouie inter Ofzezke & Garuolijn : maior boue manfueto , minor vro; ore d:ffimilis vtrique , prza- cutis in fine cornibus, pernicilfimo cutía,& valde robufta. Deferiotionem hancnobis communicauit, nobili- tate do&rina& omni virtutum genete vir otnatiffimus Folianns Sufliga Roliz à Varshauia Polonus. Hac fta 20 tangifér ramofa pretendunt cornua. Defctibun: 4 4o & metum habet, cetera feré bouis; Thuronem fanà t gnitudinem bouis.rangifeto fatis conuenitquonia filubata effet, quod nondum certo fcio, bifonti adfcriberem : Nz m recentiores quidam churonem Polonorum, zubronis, id eft vri fpeciem faclunt. Cxterum vttarandum credam , plara concurrunt, plurimum magnitudo & fpecies bouis fed caput velos abíimile, deinde quód boum fj : ; yluefttium rariffima eft, & in Sarmstia capitur vi- cina Gelonis, apud quos tarandum reperiri legimus: accedit étiam nominis affinitas, nam in barbarorum que- rundam recentiorum libris,daran huius bouis nomen legirur: quamuisalij duran vel durau fcribant, & bonafum interpretentur, Vnum eft quod obijci poteft, cornua tb'aroni non effe ramofa, qualia Plinius fuo tribuit taran- do. Refpondeo, videri mihi veteres tarandum vel cur, alce, vel cum rangifero forte confudiffe: nam & alce & : sutem alcen quoque veterum alij aliter: quód in adeo peregri- nis animalibus mirum noa eft: cum ea fer? foleazmus vt ex diuerfis auditu accepimus defcribere. Hzcficvinon fatisfaciunt. vel tarandum pro rangifero accipiat , vt Ge. Agricola & ante ipfim Elíota Anglus, quibus cum ego fuper hacrenon contenderím: aut fi quid meliusinuenerit in commune proferat, Hocaddam pro corollario, ex Plinij defcriptionetarandum animalinter cerunim bouemq; medium videri poffe :cerul enim caput, coria, aurum non meticulofur, fed taurorum omniam przfer- Jimquod Plinius fcribit caput ei maius ceruino effe, &ria- min vniuerfum multo maior ceruo effe fertur. Capiuüntur et« iam apud Gelonos vicinos populos : quidàm etiam colorem afininum ei tribuunt : praterea bifculos effecon- ftat. Hzc tam mula cum conueniant, fi de coloris etiam mutatione certior fiam, fine cunctatione rangife- rum protatendo accipiam: & Polonicum thuronem bifontibus adiangam. Nam quod de corio fertur, vfum eius effe ad thoraces, quodfetrum non facile tranfmittat, nihilimpediet: pleraque enim magnas feras in re- gionibus frigidis huiufmodi pelles habere crediderim , quales etiam alces habent, qua ad hunc víum in Germania communtores funt. Omnino quidem maiora minoribus, fera domefticis , & in frigidis regionum quam calidis, animalia pelles craffiores folidioresquegerunt, Sed rangiferi hiftoriam integram ia R. litera dabi- mus:1n prafentia fatis faerit mihi non tam diffzntiendo quàm dubitando de eruditorum quorundam interpre- tatione, velipfos, vel aliosad thuronis fimul & rangiferi hiftotias maiore ftadio inneftigandas excirsffe, & fce- Pr inftarin Viranque partem rationes attuliífe, Ta'egado G^, regio Phrygiz, Stephanus, Hinc forte nos men fera. | AM tim fylaetrium inftar, animofum elfe crediderim, DE THVRO SEY THVRONE | | MASOVITICO. | 4| VONIAM pauloanteé T huti feu Thuronis Satmátici feu Mafouiticl mentio facta eft , hic adij- | clam, que poft fuperiora fcripta & edita ad meà virisdoGtis de illo animali fcripta fünt. Ac pri- mum D.Antonius Schueebergenisin quadam ad me epiftola fie fcribi, Thuros incolz venate- res bifontes & bubalos manifefto errore nominant: quidam tamen boues fyiveftres fimpliciter ac melius appellant, Quidam Pyrtrhicas bouesnominandos cenfent quoad verior appellatio pro- —À x s -: QC TRÉ i « 3 T va P iei 39 feratur. Bebasdomiefticisadmodum fimiles funr ,multó verà malores, pilisque elegantioribus veftiti, cornua bina, inanterio:em pattem incuraata, graciliaque habent. Frons proptet pilos ctiípos & contortos tertibi- lem afpe&amipforum reddit, Vngnla fifa, magis caua quàm domefticorum. Famine minores maribus funt; minusque elegantes. Mas dum nafcitur pilos habet caftanei coloris (febutartz.braun danchelbraun eder [chuttartz.- a[chenfarb : plouuy Poloni nominant) intra femeftre veró tempus omnino nigrefcunt,fpinz dor(ilinea laritudi« ne duorum digitorum fubnigra permanente. Fosmina füpradictüm colorem femper retibent, ratiffimeq; ni- grereperluntur. Aguntin fylug Herciniz parteà Warfíchaula princlpatus Maffouise primaria ciuitate quinque mniliaribus diftante;prope Socbaczonnam c Kofi bam pagos. Plxrunquein denfiffimis fjluz partibus verfantur, ineadem fylua cetui, doccades, apii, fed hi ratiores funt, Autamnitem pore glandibus quercinis ( funtaurem in ifta fylua ingentis magnitudinis quercus: ferunt quaídam quinque orgyas in in circuitu excedere ) vefcuntur; 6o tuncque corpulentioresnitidioresque quàm aliás apparent. Hyeme frondes virgultorum & arborum depafcun- tut: datur veró etlam faenum quod alatis tempore ruftici praedictorum pagorum prothuriscomparaueranr,in ztate inagros fylaisrelictisexeunt, frumentaque demefía deuorant, facurique reliquum cornubus diijciunt; nifi canibusdepellantur. Ferunt quinquagefimo feptimo anno plures ob frigoris vchementiam obijffe, nunc . veró vItrà quinquagintaeffe conijciunt, certus enim eorum numerus celatus, nefcio qua fuperftitione motiid fadtitaut. Hyeme gregatim obambulant, vnoque in loco inftar exercitus cuiufdam quiefcunt: ZEftate veró finguli hincindeper folitadinem deuagantut, quod fi quis remotiusabicritnec pet aliquot dies apparuerit (ve- ! Qistores enim conttituti fant qui fingulis diebusipfos adeant) fummà cum diligentia inquiritur, canibusque te- ucrti cogitur. Animalvelociffimum eft, fed non diuturnum: paucos feruntannum decimum quintum fuper- uixiile,à lapis nullam damnum accipiunt;nifi quando nuper natifeorfim vagantur, tunc enin interdum à lupis í ra . 79 deuorantür. Hominem nontimetthurus;nec obuiantem fugit, imó impetuerga eum irruenti vix parurm de via cedit, Ig2 | *De Quadrupedibur * €edir. Qued (i quis eum perterrefacere vel ctamore ,velalicutüs rei proieQione conerur, ne minimum quidem átritancrit, fed in fao loco firmiter perfifleusyos faltem aperir, dilatatumqué mox claudit, dc fi hominis cona- vum irriderer, Vbiinvia comederit aliásue [teterit circonire eom eporcet velin curta ecam fedens, ipfe namq; .de via hasd difceffzrit, Laceffiti vehementer escdudezunbt quodfiis qui prouocauit fein terram proftrauetit, nihilincommodiaccipiet , proftratis namque proatleones parcunt , mira ciemencia, at fi laceffere non deftiterit, «ornubus petunt, ijsquein fublime iaciunt... MenfeSeptembre coeunt: dum vetó veneris libidine ardent, fre- . quentia eaque acerrima duellacommittunt, atque interd amambo cxanimes concidunt, Venarores antem eum quem.cxteris robuftiorem, aliosque perpetuó ad duellum prouccantem apiroaducrterint ex regis lu fla infràfcri- :bendarationevenanrur, Sed.eos quoque venantur, qui cum vaccis domcflicis coire abíernati faerint: domefti- -cg namque vacca ax ijs quidem concipiunt, fed zclabortum faciunt, vel fectum hend duraturum pariunt. Maio tandem pariunt: quzdam more domefticarum vaccarum in feprembre: hoc ver rariuseontingit, funtqueau- -uminales feetus imbecilles, miniméque fuperulunt propter hyemis intenfum frigus. Quum pariendi tem- us inftat fosmiga in den(iffima fyluz loca abícedir,iliicquecum fatu dies plus minus viginti permanet: tandem vbiiamfirmiorem, falientemque videtitad pafcua prodncit,diligenter ne faiusà venatoribus capiatur, vel àlu- pis dilanierur cuftodiens. Sxpius vitulos tliratorum ablaros domefticis vaccis educandos appofüeruntfed fru itra, omnes namqueipteriérunt. Nunquam nifi rege iubente venantur: ad venationem plurimi equites pedi- esque cum fagittis, bombardis, canibus pluribus exeun t, Mox eum quem venari conftituerünt clamoribus; ca- numque latratu à czteris fecedere cogunt; intetim vero equites ,& bombardas ge ftantes &c. fefe partim in fof- fis partim poft arbores grandieres abícondunt, ne bellua multitudine hominum confpecta futiola fiat. Vbi fe- .gtegatus fetuoQtisue fueritex bombardis m oxpeitur dole tamen nibilominus etfi plurimos globos exceperit, facens difcurritinterdum perintegrum diem & vitra, quoed in pectus tus faerit, tunc n. citiflimé cadit. ufti- xicontinuy ligna cedant qua fuper eum oblique, tranf: oerfim, rcétaqueinijciunr, hisiph firmiter infifientes bel- ]nam ne fe denuó ad refiftendnm commoueat conftringunt; itaque detento adhuc vigenti cutem illam crif pis & contottis pilis terribilem afpe&kum belluz reddentem arquein front inter duo cornua exiftentem, deitahunt: eaque deus randem interimunt: mox veróinteremoto cor jo sae quo pcr medium diff:&ko officulum pat- anum ctucis formamreferens reperiunt, quod cum cute de fronte detracta rcgi tra o(mittent, magnique vttunqs zitimant, Feranr quidam officulum illud pregnantibus, ecin parra grauiter isborantibus prodcíle, Carnes .Aliquandotecentres interdum falitein cate regi tranfmittunt. Audiui Sigiimundum fan&iflima memeriz re- " . gemaliquoticsiaperatori Carolo quinto carnes thuri falitas magni munerisloco mififfe. Hac ille. UNE — His auteyn adieci? iluslvis Baro D. Bonavim qua fegemtur. E p & RHICAs bonesnorinare nullo modo poffum sffztciri, quoniam cüm primes omnino exterorum Re- gum Pyrrhus Elephantes inIraliaoftendit, propterea poétz quidam pet antipbrafim Pyrrhicas boues voca" Averunt, & quia ib Lucania primo funt vifi,an(i nonnulli appellate lues boues, fed quantum abíunt Elephantesà bobus omgesfciunr, Ideo non videtur mhieosappellart lucas bouesvel Py:rhicas boues effe; cum non fint. Et hoc(Thur. fc.) longe aliud genus animalium differensab Elephante catera bouifimile. Longe adhuc melius vocare pof/armus Sarmaticum fiue Mafonitieum bouem. Cüm fatis con(tet hoc anima! nuiquam reperiri, quam. o be ju Satmatia. Ac fiepius mihi hac de re cogitanti quale hoc vtiquegenus belluarum effet, nihilaliud in mentem venirepotu't,quam cafa hzcapimalin ex egregioaliquo boue procreata ineunm numerum excreuiffe: aut Bifon- tem quos etiam haber Mafonia ctim vacca domcftiea conf a cata conípectaque iuffa. Regum fiue Principum loci illius cu ftodiri cepta, &cin hanc víque diem cu(toditur, ita vtiftiboucs acc lyluefttes euaferint nec pro dome(ticis haberi poffint; nomenautem illis inditum T hur, quiafi- ueequus fiue quodcunque animal generose atque alacriter incedit ; dicimus idiomate noftro Polono incedit tanquam Thur. Sed quia negligentis hominnm, atque inopia fcriptorum, nibil plané conftat, neque inueni« «ur quo rem pore aut fub quo Principe ortum futim coeperint hac animalia , Gic etiam difficile eft indicarean propterillozum alacritatem illis inditum fitnomen Thur, velanproptet animantium fuperbiam inalia quoq; animalia hzc verbi Ecbymologia deriuetur. | b 3 - Pies Pellis huius bouis poftqua expurgara faerit tenerrim!s nigris pilis contegitur; quz deinde fcinditurin cin- gulos quibus pregnantes cinctz miram facilitatempariendi (entiunt. Corriginmaurem eft valde fpiffum ita vt ropter duritiem in nullum alium vfum aptum fit, quam in phaleras & ephippia equorum cam fit plane incortu- ptibile.Hac ille. beau o LN | | " D e raoglodytarum bubus, qui cornuaterram verfus habent dire&a , eamque ob caufam obliqua cerulce pafcuntur , (upra dixiiu capite de diuerfis bubus fyluefttibus. XAwdarus; ETC animal fimile boui, iuxta Atlanticum mare, Hefychius & Varinus. Omnino vox corrupta cftà tarando : nec obítat quod rarandi nomen. apud eofdem faolocolegatur: nam & alia hulu(modi errata innumerain ipforum Lexicis deprehendimus. Di- cataliquis xandarum à arando diuerfum e(fe,quoniam ad Atlanticum mate nafcatur,quod detarando ànomine memoriz proditum fit. Refporideotsrandum in Scy: hia nafci, quae Aliz ;& Europz partim ,roaritimas sd O- ceanum regiones complectatur : Atlanticum mare aurem dixi, non folum occidnum illud & Aphricani partem Oceani: fed vniuerfum etiam Oceanum apud veteres, vt apparet ex his verbis Atiftotelisin philofophis: Com- pendio ad Alexandrum : HéAy(O 5 v2 wo Ec 7? olnusiulone A rAaw Toy ka A eirauy io b Cove breeajptow mdi. — hoceft,vt Guilielmus Büdzustranftulit, Porro autem pelagus quod extra orbem . mobishabiratam fufucs eft'& Aclanicum dicitur, & Oceanus;à : quo ipii circumluimut. DE VRO »reffum hanc edidife prolem; qua deinde mulripli- 49 J jo. n m m Tope oh ?] j NNUS UBSINUAA SCA ARS i m ] T "Tu 3 Bav Ys | Ec, | k - magnitudine paulo - || . Tufraelephátosfpes — ,. de& colore &f- | An : n" ", M t : E 1 j UA b t LG 4! , — du ^ fuefieti, neparüuli — (J|) E . quidé cfcepri pei 0^ Ü -39íunt. Ampliüdo |. is j : d h. ! !2jj. SEN. A T zi ' 9j " n 1 | S NW. 4X 14 » . " » iv um UE «NEL J Ta Ew, A Ma b lli |. Pau ffi 2 da "€ ! " dn a AERE: : T j ANNE EN AN RM | ; ENUTM Xo uod cR M AP "NS Ea vcr. (CoA PIPBIES 4. CERRO d OU i d e re ' ámponit, cumid glgtiat Africa vituli potiusceruíae quadam fimilitudine, Plinius. Vri Scythis Bubri dictl, ma- Lye Prseneomafountur monie; pelito inter Callias &c Hilpaniag: Sunt antem exceptis elephantis, maiores cater ! LN. "auimalibus, dil eti3 tur, nufquam inuenio : in noftra verà recinetur, nü (quam tamen fimplex, ledia comp ofitione femper, pro lyl- - 10 ueftriaut veteri aut princlpali :dicimus enim vreshf; vrüm bouem , quem Sueui & Pauari &cahj quidam Ger-- sani v noftrum in au matare foliti , zumerochfs appellant: & propzerfimilem vocis magitumauem quandam at- dearum generis aliqui vrrind.alj mo[sks nuncupant. Sic orban quafi gallam vrüm , 1d efi fyluefttem dicimus: / Vt Xo es Dry * e. Ne cms ' e E : a "orgit. y 3 CINE 5; ^ f pro vereriáutem vel princi pali, vcin nominibus eralz, erant, vrfpemmg wrfüebyvrbab : & videri poteft ur in boc- fenfu fs&um pet fyacopem à ptzpo(itione vor; Apud Mofthouitas feequentes fant agneroch[en ,id eft boues Íyluettees, q: osiliqui vros, alij bifontes interpretan tur: fed (upra docui «res Germanice dici groffe vient ideft bifontes:ve grajfe vuilde baffel , id. eft. bubalos Iyluc&tces magnos: vbi. etiam Alberti Magni verbis oftendi, in il- lorum pre&ipue cornibus ( que maximazaltiffimaque (int) Iimgulas quotannis rugas adnafci. Erafmus Stella iti libro deorigine Brufforum, Buffelus (inquit ) quadrupedes, haber herb omnia, & eftin Bruffia quidé ferociffimus. Caligula Cafar hos primus Roms exhibuit in theatro, quos popnlus *9- putauit effetaurosfylueftres, Sant qui. Ícribant boues fylaeftres Germanice diétos ria chfin in Pruffia nafcl, fimiles fer& manfuetis , nifi quod breuioraeiscornua fint; & baiba fub orepiolizz : Hos perquam atroces cífe, non homini, nonfetis parcere : & fià venatoribus, quiinter arbores fe continent. tclis & iaculis petantur, adeó exardefcete & elferari vbi (e cruentos videnr, nec vicifci fe polfehoftem ,vt crebro inj pías atboresimpetu fe ipfi coaficiant Addunt, eamagnitudine effe, vt corhuüminteruállum duosfedentes recipiat, Manfterus | ibro3.- Geographizfueiuü deícriptione Pruffiz. Dobitetautem aliquis ad vrum ne an bifontem defcriptum his vet« bis bouem potius referat. Viienim magnitudo videmur, & nomen Germanicum: cornuum vetró breulras& barba, bifontis, INam hominem & animalia omnia inuadere; plerifque omnibüs fylaeftribus bubus commu- - neeíl Barbatum veroelffe bifontem conijcioex Oppiano, qui zai el attribuit, non folum circaceruicem, |. led eciam apud ari oan sfiostoss. EtPaufanias boues Paonicos circa pedtus& y&u» maxime pilofos facit; bifon- 39 tesautem ex Peonicorum boum genere effe alibi dixerat, Ego certe fufpicor, quoniám ex diueríis aducnis percun&ari folemus, alium de alio, quem ipfe videri vel audiaerit , fylueftri boue refpondere;&itainvnum animal corigeri quoddiuerforameft, Vricornua; quem ego vrum dico , in nulla fant d.fferentiaaboue man-- fneco , Sigilimundus liber Baro: V ros dicunt adeo greg s elle amantes, vtnon[eparentur, donec omnes capti fint: &c aliquando circiter 50. &umpliiscapiuntun. - 7 MCCC. n E. | "Vrumlilyrica linguaaudio vocarizuberve] zubronem: Eliota Anglus vros fua lingua exponit bugles vel buffes, tanquam hoc nomen à bubalo diuerfam fit, quem zlibià bugill. interpretatur. In Angermannia ducatus Euntopz maximeSe prentrionali & confini Laponiz, in pracipais feris per fyliasvros & bifontes venantür; quos. patria lingua dicunt elg, idetta f nos fylueftres, tantz proceritatis vt fummo dorfo equent menfaram hominis perre&tiin brachia elata lac. Zigler. in Schondia fua. "Tur vel tharonem Polonis nominaribouem lylueftrum 19 domeftico maiorem, mihoremvro,étiam fupra monul. Zubrones, vt fertur, boum funt generis, longitudine aliquando quindecim cubitorum : Cornib. maximis;trium cubitorü longitudo colore fubnigris: tanta velocitas te,vt (cam impete) reietam alot prolünié conueríum (retroa&um ) animal cornibus quapndoq; exciplat,ante- qnan in tetram cada: (addtit quidam, X cornibus exceprálongius proijciatin canes.) in fyluis maxime fepten-- trignalibus degit, tanto robore vtéquum cum eqaite( hominem & equum) cornibus in altum proijciat, ite-. rfumqueexcipiat donec enecauerit, Capi aliter nen poreit quam foueis , aut venatore circa craffiffimi truncl dtborem circameunre , & fera infellantis latera intern vanabulo petfotantis, | Alui excrementum tanto cam lztueiaculatur, vtinfzquentem canem aut venarorcm inqainatum inaclem reddat, vel vt alij, excxcett (quoditem dc bonafo Ariftoteles fcribit, ledadurereaddit; & cornua eius pugnz tnepta facit.) Hzc Albertus circa finem libri 22. pstenthelin meis verbis inferui. Ibidem paulo faperius , Vn (inquit: ficícribitur pro vri) » fans boues quos Germanice v/osz ('alids wafenr) vocamus * cornga ingentia duo geftant copiofi Equoris ca-. acia : proinde nonnulli pro poculis vtantur: H s iracundi homioem cum equo venulant. Vide plutain Bli- fcit pie ue de Ufa cute E ab SERI. 715, ERR CN M so ur ^" AlbaRaflia fiae Mofconta, qualungitur Lithnaniz, vrosin Hercyniafylua producit, Antonius Vuled in tabula Mofcouiz. Alibi etiamlegimusin Lithusnia multos efle vrcs, qui hominem cataphractum etiam facile cotnibus (ublimem rapianr.: Iidorus arbores & armatos milites cornibus eos eleuare fcribit. loannes Boémus. vtam in Polonia reperiri, author quidá obfcurusin Bo&inia. Ego Moguntiz & Vuormacie , Germaniz ad Rhe- - num ciuitatibus ingentia boum fylueftrium capita, duplo (vtmihi videbantur) domefticis maiora cumteliquis qüibuldam cornuum, edificijs pablicis affixa (antc (zcula aliquot , vc fertur) olim cum admiratione infpexl. Vrumatuht quidam. A ) m iuxta armosaltiorem effe, parte pofteriore m agis dep re(fu m, pilis fübnigris. Excorijsvro- rumapud Polonostiunt cingulacum ipfo piloiqui nigerrimus eft (vt ex nobili Polono audiui:) & commendans - rurtanquam motboruim quorundamamuleta ornanceanobilesauro&atgento. — [ x COROLLARIVYM. VRI effigiem anté paucos dies, ad virium ex preffam Scb. Munfterus nobis communicauità noftra (qoàti extabüla Moícouiz Antonij Vuied matuati fumus ) nonnihil diu erfam.Corpus vri, quem pictura illa repra« fentat; perquàm ctaffam elt, tergo fümmo fere gibBofo , longitudo ei à capite ad caudam breuior quàm pro- ceritas & ventris laterumque & dorficraffitudo poftulet.Cornua dena, nigra; breuia;oculiverfusexteriorécan- . thüm rübicundi. eslatum,craffus & fimus nafus. Craffuum & amplum caput/facies (vt fic vocem) lata, T'em de 70 d yillofa- ierbam veluti capra, fimilis alioqui boul pet : : De PE | 4j villofagjmentum barbatum,fed breuibus villis,nigris Color feré niget;maximéin temporibus,mento , collo, &c. '— in facie,lateribus.cruribus,cauda;ad puniceum vergit. Qui fe venatione vrorum exercent, fi plürimosinterf.— céreyrelatisin publicum cornibus, quz tcftimoniofunt, magnam laudem adipifcuntur. Soliti crant antiquitus caucisad lioc ex opera (foueisad hoc in terra) factis eos capere, captosd; iugulare: forté quód ca tempeftate ferro €aruére (Boruffi.) Pofterioribus veró,lectis ad hoc pracipuz virtutis &audacix iuucenibus, canibus cos infi equi Jlacuit,venabulisq; cominus ac eminus petere;arboribus fefe robuflioribus femper condédo; n«à Fera inpetan. t ir,quz cornibus arbori infertis, vindicte adidainhzret, donecinfequentium telisfaucia concidat. Sub mento villos longiufculos habet in arunici fpeciem,ceteristauro perfimilis Erafmus Stella: | Vri caro ponderegrauis ell: xecens vcl flatim poft venationem comefta Ruxam alui facit , quare prius per integrum diem file conditam fer- irant.Pondus;alurcommotiosconditura , indicant prehumidam fubftantia fua effc; Grauiter inceditjita vt terra ae füb co fubfidat:Cutis denfa ad duós digitos ex ea fiunt cingula & lora pro autigis, Ant.Schnebergerus. - | L 4T j t 9 A i «^, WI E u : i | ' | ? 3 D | : " " ue AI " ; D " - i T JJ i) ) ), ll ))) HJ) 4777 )j ] D y 2 e ny y) 1 nDmuyj4) 270377) ini is 63665 berto) vocatur, Germanice /4wrox.. Vrietiam TT indigene Thur, Germani Bifontes vocant, in ria ESSE UE Ue PRORA er SE o AMA HU Y M Ears NT [e com EE - ! ; 3p5: Ts h ; fola Mazouiareperiuntur. Vrusautem eftforma bouis nigri;babetlongiora cornua quàm bifons Necte moueat E. dictio Germa !caquz vrum bifontem vocat;& bifontem azrox. Nam ex Commentarijs Cefarishabes, Germa- nos vrorui nibus proinfignioribus poculis quondam víos faiffc:queém vfüm ctiam hodie Samogith obfzr- potrró cornua, quz ctiam noftro tempore in quibufdam templisauro & argento exornata; veluti indus Liber Baroiterum dehoagnimali fcrip(it his verbis: Vros fo- iN flicis, ! ?- xd MEET C. Quadrupedilza - gicisfednonfinenota.Nam In armentum poftea;perinde atque infames,à exteris Vrisnonadmittunturz& qui. cx ciufinodi mixtione nafcuntur Vituli,non funtvitales. Sigifmundus Auguftus rex mihi apud fe oratori dona uitexenteratum vnum;quem venátorcs eiectü de arm ento femiuittum contecerant:recifa tamen pelle quz fron- témtcgit;quod non temere factum effc credidi : quanquam curid fieri foleret per incogitantiam quandam non. füm percontàtus. Hoc certum efbin precio haberi cingulaex Vri corio fa&a:& perfuafüm eft vulgo borum pra- 3 j dr Ug cinétu partum promoueri. Atquehocnomimmeregina Bona, Sigifmundi Augufli mater, duo hoc genuscingula * mihi dono dedit: quorüm alterum fereniffima domina mea Romsnorum regina;fibi àme donatum;clemétiani- moaccepit. Hecille. Ego etiam ex Vri pelle cingulum ab Antonio Schncbergerom cocx Polonia miffum acce- - picuiu $ corium duriufculum validumq; efl; pili vero (quo d mireris) molliffimi,inflar pecoris lanz;denfi,c oletis. uigri fed ruffo modict admixto;fi propiusfpectes. Icon quam fupra pofuimustangquzm Vti, cum venatore poft. 1 arborem ílante & vulnerante;ipfum venabulo, Bilontis eft potius fecu ndum Sig ifmundum Baronem; (quanuis nonfatis probé facta;) qui hoc modo Bifontes( quibus & barbam tribuit) non ro: capi fcribit. Plinius alicubi | Bouem fylueflrem nigrum nominans, Vrumintellexiffe vidctur. Sunt & apud Arachotos Boues feri , colore. atroycorpore robufto;ri&u leuiter adunco; ( UvrryoUaeis ) quorum cornua refupinantur, Zulia sor qui ad Bifon- tes potius quàm Vrosaccederé videntur. Vri popali fueruntfndiefic appellati.tefte Plinio. Sic etiam vocatug vnusex págis Helueticis. CUPMIN SNR et cd a on qn NOR EV d R hises vocantur,vtauthor eft Iphicrátes, bellu formatàuris perfimiles, vita vero & magnitudine, pugnandi viribus,elephantesreferunt.Nafcunturapud Hefperios Aethiopes,Strabolib 7. Hi fortaffis rbinocerotes fünty (9 qui& tauri Acthiopici appellantur, magnitudine etiam & viribus eleph antis fi:niles:fed preftot diuerfoscredere, . quoniam rhinocerotum lib.16. [córfim meminit Strabó,vifum à fedefcribens. | vHIDUE BOVE CAMEEITÀ - M nA kr, iriter Floridam peain(ulam Noui orbis & Palmam Bumen , (inqvitAndreas Theuctus) ferartiin monftrofa- fum formz diuerfx reperiuntur: & inter alias Taurusquidam grandis, cuius cornua funt pedalia tantum. dorío imminettumor ficut in Camelo; pilustoto corpore prolixuscft; cofore Mule flaux aut ex ruffo nigricantis ,CX.. maxiíhie parte qüe fub mento eft, Fiuiusgeneris duo viui aliquando in Hifpaniam aduc&ti funt ; (quorum alte- iius pellem folüm vidi, ) fed viuere diunon potuerunt. Aiunt hoc anim4i perpetuum effe hoftem Equi;nec ferre poffevtin propinquofit.Sic ille; quiiconer etiam eius 1n Gallica fua defcriptione Americz proponit. Carici- Boues Plinio in parte Afiz , fcedi vifi; tubere fipet armosá ceruicibus eminente; luxatiscornibus, excellentesim —— — opere narrantur.Ider memorat Scythicos.in quorum dorfo; fimiliter vt Camelorum, gibber fit ; &ecosquoque 39 cüm dorloclitelle imponuntur;perinde vt Camelosgenu flectere; &c. Quin etiam Syriacis gibberin dorfo effe — fcribit;palearia negat.Sed hi omnes manfueti videntur: Theueti veró Bos ferus eft: quemidcirco Bouem.camelie — ram ferum nominabimusdegitur autem camcelitz nomenapud Suidam, his verbis: Kepaplaus Qs da xRASHAQ. Dec quibus fuperius in Boue iiy. A | | E. 4 A mt DE CACO BLU DOE, v | ÀCYM fecentioresquidam ineptéanimalibus adnumerauerunt, occafione fumpta ex Aeneidos Vergilianelib.8.vbipoetafidanit — — à Hie fbelanca fat va[lojubmotavece]a —...-—. Semibonini Caci:facies quam dira tegebat P. AN Solis smaccen at rade) femperd, recenti. Cadetepebat buostaforibusg,affcajnperlis — 49. mu Ora vimrim riff pesdebant pallida tabo. Eiemonfliro Vulcanus erat pareralhzsatros— E ^. Ore'verensignetmagna fe moleferebaty&cs.— Et paulopoftde tudaerel chu extractiCafl, - IVeguenm explers cordla tuerdos Auri. M evriiedes octlosunlimemyvilofad fetis 0000 200 7 JBellora[emderiata, extinttosfancibussemet, — Grammaticiaiunt hunc Cacum Latium vndiq;la- - trocinijs & incendijsinfeftaffe: demü Herculis quoq; ex Hifpania;occifo Geryoneredeuntis & apud Exuandrum. hofj pitantisboues noGtu cauda traxiflein antrum fuum. Hascü mane diminutascerneret Hercules; nec quor- füm ertaffent fcire poffet, forte fortunaad hoeantrum peruenit; fed cum veftigia omniaforas verfa videret, cum reliquisabijt.Abeuntibus autem caterisocclufz boues aliarum defiderio mugierüt. Herculesigitur audito mu- gitu, Caci fra udem cognouit,raptag; claua iratusrecutrit: fed Cacus fpelunca frctus in cadem fe abícondit,clau-- " fis foribusingentifaxo. Quod Hercules videns ad montis cacumé tendit,& adextremum deiecta maxima mor^ 59 tis partefiantrum defiliens, Cacum flran gulauit,bouesá; fuas recepit.Sunt qui affirment huncCacum Euandri fuitfe (erum;quiin eo locoltalie omnialatrocinio &incendio vaftauerit, & obid Vulcani filium appellatum, Ouid.fabulatur illum tricipitem fuiffe cum inquit; Mznalio iacuit fufus tria tempora ramo Cacus &c, Veritas taméTeciindum philologos & hiftoricos hoc habet, Hunc fuiffe iuc qur can feruum ac furem. Noui« musatüitem málumà Graciszaxgr diciquem itaillo tempore Arcades appellabant: poftea tranflatoaccétu Cacus. dictuseft vt Abu HélenaIgnemautem dictus eff vomere, quod agrosigne populabaur, Hunefororfüaeiufde ie LA HL nominis prodidit.vnde etiam facrummetuit;in quo ci per virgines Vefte: facrificabatur, Hzc Seruius enarrásiam | citatum Vergilijlacum In huius rei memoriam Petitij & Pinarij Herculis facrificuli Romz conftituti funt,vide Macrobium Saturn.4.cap.6. Alberti Magni & imitatorum eius nugas de Caco,tanquam feranaturali,valderidi- — culas pratereo. Similis feré huic eftaleida fera fabuloefa,quam ex terra natam, infuperabilem pugna , plurimum. 6e ienisorevomuiffe & Phrygiam (que inde nomeri exuftz retinuit) combuffiffe fcrunt;demuma Minerua occi- —— fam efle, vt fupra ex DiedoroS$iculorecitaui : E CNE Cus z —.DE CALOPODE SI QVAE EST, A RECEN- TIORIBVS BARBARIS MEMORATA FERA .. e^ SU | Aropvs apud Albertum Magnum,& eius imitatores, vel analopos, velantaplon; vela btalos (vt | e nominum corruptam nullus eff modus) animal eft acutis,longis & ferratis cornibus, quibus: 28 etiamarbores,licet magnas &altas;fecare fertur: (zpiusautem dum rami & virgulta cornibusada- ASAAAETAN Giscedunt;eisinuoluitur,retineturd;: vndefit vt voce & clamorefeprodatvenatoribus. InSyria SRM iuxta Euphratem inuenitur, cuius aqua potu propter frigiditatem gaudet, aftutum & mirayelo- 76 | su. j CRate, ES ! Em i ) seo: . o4 m —. . De Camelopardali. Lib. I. | 147 — itate,vt venatores facile effugiat. Hzcfere Albertus authorem citansnefcio quem Iorach , à quo tamen fzpius tanqaam parum probate fidei diffentit. Alij antaplon füum capreolo fimilem faciunt, corpore feetido,cui bina peracuta & falcata cornua fint: quibus poft potum ex Euphratealacrior tanquam udendo , arbores (vel, vtalij, frutices & dumeta ) fecare foleat:effe autem genus quod dam fcuticislongis;tenuibus, lentisd; virgis feu vimini- bus;quz cu m refecareconatur;implicari inuoluiq; eiuscornua:& ita ex voce,quam indignabu ndus emittit; ve- ' patoribusdeprehenfum occidi. Egoapud veteres& idoneos authores neque hancferam, neq; fimilem ei vllam reperio , przter vnumlocum cixca finem V dpa Alexandri Magni ad Ariflotelem de mirabilibusIndiz, cuius tranflationem in(criptio Cornelio Nepoti Wbuitiln illaftatim poft Ga ngis & Euphratis riparum mentionem, 3 fic legimus: Eur i venti flatus fecuti incidimusin malignas feras, dequarum eapitibus velut gladij àvertice acuta o fekcatad; eminebant offa. Et hz arietino moreadueríus homines currebant: Tum iuuictz plurimorum militum elypeos cornu fuo tranfuüerberabant. Quarum occifis ad modum octo millibus quadringentis quinquaginta, fic . ándeadPorum exercitusmeus cum fummo tandem labore ac periculo meo peruenit, Hic proculdubio illorum calopus fiue analopos eft, Ka cms Sar boue xc; Suidae 00 ol Is DE CAMELOPARDALI. 9| AMELOPARDA Ne us fACETSAONTO cant "yar zamcery: ON DN à Deutcrona4. vbi | 4 "hv Chaldaica trifla- tio habet ga" deba, Arabica nias faraphah , Perfica very .. feraphah , Septuaginta «2jXo- j quoda, ; Hieronymus came- | Topardum.Dauid Kimhi prate-.—- réateftatur Rabi Ioná fcribere, zamer animal Arabice vocari . farapha.In tantoigitur veterum | , interpretum cófenfu,nihil mo- ucbuntnosrecentiores,fiue Iu- dai (qui merito/magna rerum. - | SANI DOCU UEM fiue - alij , qui rupicapram aut alcen Ebraicam vocem zamérexpo- . nunt. Alces enim S$yriz percgri- nzíunt , rupicapraz veró aliud T Ebraicumnoméhabent, vtíuo ji o NES: 5 loco dicemus. INumeratur auté Jb E09 9 pus : : WS E ES J/ A22 JA UPPER zamer inter animalia cibo ho- d Ene —— [€ minüconceffa: necobftatquod . camelopardalin nufquam ín ci- "bum venifle legerimus: raritas 'enim & peregrinitas facit vt ci- ' "boeá nemo experiatur. Came-' Topardalim Aethiopes nabin vo c2nt,4 qua voce recétiores for- tis Albertus & alij, anabulam box ' (0) SN QA. h5o27/ ] /à XA Xo füam detorferunt; fepe enim in i wi UJ | Arabicis dictionibus a vel. ha —E m yo prima fyllaba articuli ratione ——————— ; abundat. Paufaniascamelii In- ppl dicam vocat: Relique gentes, 7775 ——- — —— 7 0 -quodíciá omnesnonaliaquàm LL LL L-—EESEEe- "Arabica voccferapham appel- 7 - MEAE TRA oS S WAS lant fedalij aliter fcribüt gyrapham,giraffam,zirafam: Albertus ciusq; fimiz, oraflum & orafium dicereaufi funt "Hieronymus, filius eft triflatio vetus Biblica quam habemus; & recentiores quidá indoGte camelopardum pro amelopardali efcrunt; Fueruntfüb Gordiano Romz elephanti 32.&c. camelopardali 10. & cxtera huiufmodi 'animaliainnumera & dinerfa quz omnia Philippusludis fecularibus vel dedit vel occidit; Iulius Capitolinus:ca- , melopardalum dixit mafculino generc;inflexione fecunda (nifi vitium librariorum eft) cum authores reliqui o- io mnes, Grecos imitattin foemininogenere& inflexione tertia tantum protulerint. Politianus chamelum & cha- melopardalin per ch.fcribit;antiquo more fortaffis qui chenturionem pro centurione dicebant. Latine eti& ouis. fera dici potefl vtéx Plinio patct: Perottusin Plinioouem fimpliciter legit.ferz nomen omittit: codicesquidam - "feréaduerbium babent,id accipi peffet pro plerunq; vel apud multos camelopardalin ouem vocari. Camelorum aliqua fimilitudoin duo transferturanimalia:Nabim Aethiopes vocant,collo fimilem equo;pedibus& cruribus boui(velceruo Albertus) camelo capite;albis maculis rutilü colorem diftinguentibus: Vndeappellata camelo- . pardalis, dictatoris Caefaris Circenfibusludis primü vifa Roma:Ex eo fubinde cernitur;afpectumagis quàm feri-- tate confpicua:quare ctiá ouis fere noméinuenit;Plin.8.18. Aliasoues feras, quibus corporis& cornuum fpecies. id nomen dedit;fuo dicemusloco:nam camelopardalis preter placidos & manfuetos mores nihil cü auibus com- mune habet. Tn Lexicotrilingui Sebaftiani Munfteriinuenio 39 ana pro oue poni, Chaldaicam vocéexiftimo: '» indepotius anabulahocanimalà quibufdam di&tum vidctur, quàm à nabi cum articulo, vt faperius diuinabam. di " "ye TR M^ No Quod Ld 145 "e De Onadrupedibss 00 Quod fi anabarà vcl anabura diceretur potius quàm anabula;ouis ferz nómé ex integris daobus vocabulis Chal daicis haberemus compofitti: fed balah etia videtur fylueftre fignificare: nam turebalah bouem fylueftrem Chal- dai vocitant vt fupraannotaui. Albertus Magnus apud Pliniü non nabim fed anabuli legit: & codices quida Pli- nianinabunababés vtIfidorus etis legitsquanquáantiquioriectio fic nabin,queapud Solinü quoq; extat cap.33. zefte Hermólao per nin firie.Sttabo lib.16.camelopardaliu Bóewnus effe fcribitid eft pecudem vel ouem, 9wejov, id eft non feràm;quodingenij feri n6 (it. Hac rationein Plinio legendüonis,rion ferztvt poft ouis diftinguatur; & feraaccipiaticfubftantiue. Porró Plinij verba hec camelorum a]iqua fimilitudo in duo transfertur animalia; cü foliuscamelopardalis,cui cameli fimilitudo cóueniat.menrio fülWungatur;obícurafunt: Przter camelo pat- dalis quidé fttàthiocamelum auem fecimus àfimilitudine cameli di&á, fed nulla hic eius rentio;fortaffis deequó quibus nhoméhabent:camelis minores,& breuiores collo;capitejoculis;colore;pilis,pardi fi miles: Vngulz fiffura éadem qua cameli, cauda longa vt pardi;Diodoruslib.s.Biblioth.interprete Pogio;fed Grzcum exemplar;infpi- ciendum eft, habeat: Quodad caudam, Oppianus paruam ei tribuit vt mox fubiciam — | N £ 1 Oppianuslib.3.de Venatione, camelopardali ü(«2gunAan ajo eàog, Qasdincl pu epdevy occi jics) valde miratur: & cius defcriptiónem accuratám ihftituit. quam nosita contiertimus z. Cameloparda]is mixtam ex pardali & ca- inelo naturam habet.Corpus ei varium, sx'evicollum oblongum;aures exiguz:caput ctiam paruum; (duaov;) pe- deslongi, vefligia (swozx) latajfed crurum & pedum inzqualis renfüra cft maior (altior) multo prioribus, mi- ihorpolterioribus,qui humiles & jxazceenjid eft ad terram fe (übmittentibus fimiles funt... A mediocapite iuxta aüres ytring; intem poribusbinz eminentiefeutu bera, veluti cornua exilia (zGuryeos xsodias) re&tà procedunt. Osei niediocre (axo) & tenerum vt cerui;dentes parui & albi vchin q;toculi fplendidi, cauda parua yt velocibus- caprcolis (7ogxa/ sos ceruis, Cillius) & nigrisin extremitate pilis hiríata. Heliodorus lib.ro. Acthiopice hi- ftoriz camelopardalin elegantiffime depingit,nosita conuerti us: Axiomitarü legati Hydafpti regi Aethiopum inter c&tera peregrinum & mirabilis nature animal donabant:cui proceritas & altitudo cameli erat : pellis color foridis varius maculls, ox/a; partes pofteriores & infra ilia humiles & leoninz forma: anteriores vero circa ar- mos & pectus& pedes prioresaltiores multó quàm procsterarum partium portione. Collum gracile,& licet reliquo corpore craffo procedens,ad canini (eicivveuv agus, vt habentlibri impreffi: Politianuslegit xvavetov, & boue Plinits intelligi voluit:huicenim cruribus;illi collo fimilis eft. Camelopardi rafcuntur ex his duobus;à: 2 3üod prafero) velolorini potius guttutis modum definebat.Gaput forma quidem cameli (Politianus hzc non ic&é legit) magnitudine vero paulo maiori quàm dupla ad ftrathtocameli caput. Oculis tanquam pictis à99wa- ues amvyeyeg gie Ono à; i; ; ceffuslonge alius quàm animalium vlli vel terreftri vel aquatico:neq; enim crura dextra & finiftra vicibus moue- batalternisfed alterutra fimulzyt dextra pariteram bo,inde finiftra (6s3o»,id eftiun&tum: fic enim legendum, & flatim megan pdion aba.) ita vt vtrungs latus cum fnis pedibus fimul totum loco moueretur. Trahenti autem regentid; magiftro tamfacile & manfuetum fe dabat , vt tenui funiculo capiti circumuoluto;pro illius arbitrio wise GAomvasis osos. (Politianus vertit fübferiptosd; velut oculostorué motans con niuebat.) In- . quomodo &quocunq; velletageretur,non minusac fi robuftiffimo vinculo ductum fuiffet; Hzc Heliodorus: ex. . quo tranftalerunt hunclocum, Angelus Politianus Mi ícellaneis,& Petrus Gylliusin Acliano fuo, vtriq; in fuis -sranflationibus reprchendendi.Dion Prufenfis Romane hifloriz lib.45. Czfarem hanc primo populo Romano Ípe&andam dedilfe commemorat:& addit, ex ceteris quid£ partibus camelum viderit:crura vero difparia habere, nam pofleriata prioribus breuiora fant,vtàclunibusquafi cófcenfionis grad üs;eius cxcelfizas leuiter attollatur, corpusq; reliquü ex celfüm prioribus cruribus fuflineatur- Colore fimiliter maculofo vt panthera diflinguitur, A pud Helfperios Aethiopes tumaliz ferztum camelopardales gignuntur, Strabo lib.rz.itélib.t6.In 3js locis (1a- uit,circamarerubrum puto)Cam clopardalesnafcuntur, nallàcum pardali fimilitudiné habentes.Colorisenim 4 varietate hinhalofrmillima elt; virgatis pilis diftin&o: poíteriora quoq; humiltora fantanterioribus, vt cauda - federe videatur;ad bouisaltitudiné Anceriora vero crura à cameli cruribus nó faperantur;collum rectü efl, &in altum auectarisverticé paulo fublimiorerm camelohabet,vnde propterhanc incommenfurationem,nectantam celeritate habere ear puto;quantá dixit Artemidorus,quieam excellenté facit. At nec fera eft 5weiov: fed pecus, Y -* '3.- "75 - : : . Minua. Ideutem ficaccipio;moribus cam pecudüinftar placidis earumq; ritu ioxco9rid eff herbis & frondibus: pafciohoimini & alijsanimalibusinnoxiü.Cam elosIndicas colore fimiles pardalibus Paufanias in fpe&taculis Ro- Hz TT *3 A etre Y1^ beo " . ex ; 4 TS 4 ij [A manorufh fibi vifas fcribitin Boeoticis:ego nó alias quàm camclopardaies intelligo, Camelopardalis regionisil- m . » i Tm p v i 73 m3 " MICE . ^ CB lins (fub xquinoctialiad orienté & meridiem )eft fobolesque quid£ alijs partibus cerui magnitudiné refert; pro- ceritateauté cavicli corpusimitatur:collum longiffimü& relique corporis proportioni & cóuenientiz minimé: xefpondésinaltü erectü geftat:& pelle tota àfummo capitcad imos pedes verficolore; quàm ;pximéad pardalini accedit; pedesq; priores pofterioribus altioreshabet, Niceph.Calliftus. Animal eff (inqtIo.Leo Africanus)adeó fyluaticü vt raró videatur, in fyluis ac defertislatet;hominü confpectü fugit, quanquá& nó eft magnz velocitatis, capite camelü refert; auribus boué&, pedibus. * Paruatantü & recens nata à venatoribus capitur.Georgiani regni 'Sricoleafferüt Camelopardalii1n vallibus quibufdi fuz regionis innentri; Paul.Iouius. Nihil habet cameli pter *&ollum.Nó vnus omnibus color,&c. Caput ceruinü,cornicula caprcoli.Lingua purpureaspene tripedalis, teres, *. "hac herbas & frondes legittáta celeritate vt oculos pene fallat. Collum ad 15 pedü pertingitaltitudiné. anteriora «ruraaliquáto pceriora quàm qua Equi maximi: polftertora valdébreuia, vt ei dorfam decliue fitad clunes , quas - aftrictas habet; vt Afinus:cuius etiá caudam füa cauda refcrt. Cócrà latiffimo pectore eft; Hac Scaliger, Gyraphá, : sdeftcamclopardalin Laurentio Medici àSultano Acgy ptio donatam,ltalialongo polt vidit tempore, Egnatius. -Hocanimal paucisanteannisin Hetruriavidimus,quodàrege l'unis (magno Sultane PaulusIouius) ex Africa "Laurentio Medici dono miffum fuerat, Raph.Volaterranus,.Diuerfum can fagenus panthera cainelo, Horatius. "inepiftolaad Au guflum:quá enim vocamus panth erás Graci pardalin. M. Varroin libro delingua Latinaad Ci- ceroné, Camelus (inquit) fuo nomineSyriaco;in Latiü venit, vt Alexádrea camelopardalis nuperadducta, quod eratfigura vt camelus;tmaculis vt panthera: Camelopardalin Laurctio Medici miflam mirati lumushabere cor- nicula,quanquá maserat,quoniá de bis nihil ha&tenusin veteribus memorijslegeramus, donec Heliodori fuper "hacreverbalegimus.Centü Gordiani principis ludis exhibitas feras oues accepimus; auctore Capitolino: Poli- tianus; Videtur aüt feras oucs camclopardales exponere:de quo ft dubité facit partim i píe Capitolinus q alio lo- cócamelopardalos decé füb Gordiano Rome fuiffe fcribit partim quoniá alias ouesferas nonimus;de quib. aliás. Y Giraffis & damis cornua cadunt, Dellonius, Giraffe, Leones, Leopardi, onagni, in prouincia Abafiz nafcuntur, —dB6A. Paul.Venetus. Orafiusanteriori partealtus; valde eminetita vtextenfo capite viginti cubitorum altitudinem 7 * pofit - f uela B: | De Camelopardali. Lib. : f. OPNS oi » (| poffitattirigere. In pofteriori vero parte demiffuseftinflar cerui. . Collum habet extenfum;caput eguinum;, lice: - mi&us;pedes & caudam vtcerius:pellem vero fic omni colorum genere diuer(imodé variatam , vc homo fruflra tentetartificio naturalem eius pulchritudine imitari, Hocanimal noflristem poribus à Soldano.Babyloniorum tranfmiffum eft imperatori Friderico Romanorum auguílo, Fiaclfidorus: ex quo etiam Albertus. Magnus de- RUM BUM I HEURE E ACC - NE Umso fcripfit: fed addit pratereajquod licetmultis We Ua ut. s eoloribusinfignis itoraflus (iclegitur ) al- TTIM 5 bumtamé & rubeum, frequentiores. habeat: ihi & cum fe fpectantibus admiration effe intel. poribus noftris vifum eft; & Arabice [eraph vocatur: Alij quidam obfcuri authoresana- bulam colore valde rutilo, & pelle eius pro- i | pter ornatum in magno pretio effe fcribunt, T Quidá indefceriptione I errz fanc , ex qua etiam hancimaginem mutuati fumus, gira- b. (01 pham eaprecomparat, & pellem ciüsin ven- | Ü | | dE tre pifcatorio reti; ob.virgulas nimirum.can- | eellatum digeflas,quod in pictura noftra cx- preffumnonefl. Florentinus in fuis Geor- gicisait Romz fe vidiffe olim cameloparda- lim, quodanimalin An tiochia'ego etiam yis ^ - diabindia tranflatü , Author Geoponicorit |» Grzcorii. Schiltbergerus Monacenfisin lib. . de fuis peregrinationibus meminit cuiufd& animalis quod Surnofami vocat, ae ceruofi- . miledicit, altà longo collo; anterioribus pe- "Mi. (e dibusiógispolfterioribus breuibus;cuius ge- neris maximus fit numerus in India minore. Videturauté omnino effe Camelopardalis. . ( CAMELOPARDALIS icon accuratior d (quàm exhibita fit fuprà) ex charta quadam nuperimpreffa Norimbergz; vbi hzc etiam yerbalegütur: Rarum &admirabileanimal; nunquá prius vifum (z Gergzania) Sarnappa nomine;alttudinead fummum verticem fu- praquing; orgyias , corniculis duobus ferrei coloris, pilo leui (& compofito;) colore pul- - . €hro:diligenter & probé depictum per Mcl- , chiorem Enorig Cóftantinopoli, ( vbi l'ur^ carumimperatori hoc animal donatü fuit; ) &'amico cuidà in Germania? tranfmiffum, uL. ANE Md PME QE dent is ef dos LICPRR , annoSalutiferipartus M. D. E1X.. 9 ^ h 4, A&LOcameus Scaligeri. Animal eft (inquit) in terra Gigantum,capite; auriculis, collo Mulz: corpore Ca-; AW meli,cauda Equi. Quamobrem ex Camelo & ali js compofitum A'oxtot uA OY appellanimus. i Sicile, Apparet anté hoc ipfum effe; cuiusfigurá proponimns,ex chárta quadá typis impreffa mutuati,cü hac defcriptione:Anno Do- (EE NN) Pm 77777 TIT A Ig MT E 7 71. (i x | Ns e E xi o3 XX —Ó o APER S s& j | go P, $0 esi m Eb oentos ligit; hueillucfe vertere, & vndiquaq; infpi- uv 'ciendum prebere.Hoc animal(inquit) tem 160. « fDeQuadripedibus ^ | | mint1$;8; Iunij diero.animal hocinirabile Mittelburgum Selàndie aduectumi eff; antehac à prineipibus Gerrna7 niznunquam vifum;nec à Plinioautalijs antiquisfcriptoribus cómmemoratum. Ouem Indicam cffe dicebant € Piro (forte Pers) vegionefextes mille miliaribus feré Arituerpio diftante, -Altitudo etuserat pedum fex;longi- : tudo quinque:collüm cygneo colore eandidiffimum: corpus (reliquum) ruffum vel puniceum. pedes ceu.Stru-. thocameli:cuiusinflar vrinam quoq; retro reddit. Hoc animal (eratautem mas, etatisannorü quatuor ) dheo- doricusde Neus eiuis Colonienfisad Rhenum, Cazfarez maieftati adduxit & obtulit. Hzc ha&enus vtin Scheda illaleguntur , Noriberge,vt conijcio, excufa.in qua ciuitate hancbeftiam fibi vifam amicus quidam nobis retu- lit-- Eam quanuis non cornutam; hoc loce poft Camelopardalim dare volui, quód quàm plurima ei communia habeat:& nomen Ouisfimiliter,nion abaliqua corporis fmilitudine, vtapparet, fed ob fimilem morum manfue- : ] | A, ye tudinemintanto corpe miram. dors E Bero. Ue depre FU ATMCE-E OL NO LU A; : r d Ariftotelem &veteres abfolute pofitum ; nonad Ba&trianam folum quam $4 lum nuncupamus;fed Arabicam etiam quam Strabo cámelum droma- is dem,recentiores dtomedariü vocant;extenditur. Cum camelos quinquaginta annos viuere per- M :9 4M cepitum Bac&trianosad centefimum annum, Aelianus:ex EAS OERE apparet, cam cli nomen 2 esit / inum in dorfo gibber, proprium. Dicam igitur priorelocotum decameloin genere;tum fimul etiam de vowels pofteriorefeorftm pauca de dromade; res nonappeliatur. Sed magis congruit interpretatio noftrorum hominum;vtcurrusaut carrucas intelligamus. Nam Hieronymus & Symmachus carrucas verterunt;alij voce confona deecia: Septuaginta exiedioyyquae Hieronymus vmbracula & bafternasinterpretatur,& dormitoria. His fübiungam nomina qua reperio in libris medicorü ex Arabica lin- guaquanquam corrupta quzdam ex illis& inepté fcripta videantur. Gemel;camelus eft, inde baul gemel, id eft 4e vrina cameli, Syluaticus: Antiqua expofitio vocabulorum Auicennz Zemel habet perz. Camelus alnegib, id et qui pafciturin locis Íylueflribussfecundum alios vero éft camelus valde velox greffu & curfu fuo, quem Latini dromedarium appellant, Andreas Bellunenfisin Auicennam,in Camelo & n Alnegib. In Pandectis Syluatici le- gituranegibus (corrupté proalnegib) id eft camelus. Alhauar, camclus, Andreas Bell. Algiazar, id eft camelorü, Idem.Ebenars,camelus,Syluaticus. Aftergar feu aflergazt quid fit;inter authores Arabes non conuenit. Legitur enim in libro Benagi Albtan quod fitradixaniuden (1d eft fil phij:) &in libello de fimplicibus Alchuin ,aftergar effe vocabulum Perficum:quoniam ftir (nos*pr'fchetor fupra [cripfimus ex Perfica tranflationein Deutero- nomion) Perficeidemfit quod camelus,& gar fpina,vt aftergar fitfpina camelorum 2A corticem radicisaniu- den exponunt, Andreas Bell.Bartolemzus Georgieuitz camelum Saracenice fhym el vocari Ícribit,que voxacce- ditad zemel fupra dictam,ea rurfus ad gemel. Camelusltalice& Hifpanice camello. Gallice chameau; Germa- se nice &ameltbier, Anglice camel,lllyrice Vuelblud. Sin p. * Camceli fylueflres, cerui & caprez abundantecirca Arabiam , Agatharcides. Camelos inter armenta pafcit Oriens,quorum duo genera, Bactriani & Arabici:differunt quod illi bina habenttuberain dorfo,hi fingula: & in pectore alterum cui incumbant,;Plin. Cameluspgopriurnfinter cateras quadt upedes habetin dorfo,quod tüber bad eun dues Arabi Á differant. Alterisenim bina;alteris fingula tubera habentur.Sunt etiam omnibusfingula parteima,qualein dorfo;tubera,quibus incumbat reliquum corpus, & firmetur, puotiestitace nuainclinantur, Ariftotelesinterprete Gaza. Grzca verba » Aia Qiasmró al Bonereion 77 A eaieiuvsed pA 5 diio tse de Joc Y bor pvo, Plinius multó clarius quàm Gazareddidit, vc non dubium fit quin Ba&rianis duo dorfi tubera, Arabicisvnicumfit: nam vtille pronomen Latinis ad remotius, hicad proximius refertur : fic Grecis à udo & à 4]. Hzc differentia ex Gaza tranflatione certa baberi non potefl. Impulit eum fortaffis Solinus; vt de induftriaam- biguéverteret.Is enim errore manifefto contra quàm debuit, Arabicis tubera duo, Bactrianis vnum attr ibuit;his |! Yerbiscap.st.Bactri (inquit) camelos fortiffimos mittunt,licet & Arabia plurimos gignat. Verum hocdifferunt,. quod Arabici binatuberaindorfohabentingula Bactriani. Errat etiam Sepontinus qui Bactrias camclos,qui- busbinatübera,vulgo dzomedarios vocari fcribit. Albertus magnusin diftinguendo adromadecamelum mecü fentit, Quod autem tes contra fe habeat,quàm Solinus fcribit, facile Didymi ctiam teftimonio comprobauerim. Iscnim Ba&rianam camelumin ijs montibus, quiad Indicam pertinent, concipereexapris (avaypav) fimul pa- fcentibus;profitetur.Natus autem ex fue (£ evi») & camelo foemina camelus duplici gibbocft, Verum goenad- 7$ | . medum De Cameo. A. Lib. E * s (y NY C A m e 7 SS 2) | Mi -— e AN xen) ANS LL po » USES ! i l QS NA j AN JJ) 22 pns UN 250/727 RT) N i! hi N XA (0 MERGE ce Li LO Tide id 52 | De Quadrubedibus | ENS. modum in equis & afinis pluimasfiotas patris ferc m ulus:fic camelus ortus ex femine fiis tanquá indicium, vir- tutisroburpilorum4; denfitudinem cótrahit, Necin luto ctiam facile camelus talis dilabitur;fed erigitur ftatim iuis viribtrs ponderisq; fert duplum quàm ceteri. Vocantaut£ ipfos,& meritó fané Ba&rianos, quod primo fue- riàtin Bactrisorti Hzc ex Geoponicis Grecis jn finelibri 16,& mox de dromadibus feorfim. Vocat autem d|/«vj- Tyillum cui duofinttubera: pro quá voce [ONU cft Bibliothecestertio apud Diodorum:vbi ditili fcriptum reperias pro dicyrti, Celius. Videan dityli fortslegi póffit;àvylo de quo paulo poft. Arabia multa & diuerfa ca- melorum przbetgenera,tum pinguium tum mactlentorum , quorum quidam ditili igibbo: duplici nominan- tur,&e. Diodorusinterprete Pogio. Cameli in dorfo tuber Grzcivocant hybon,quanquam & eo nomine intel- lizitur collogiu eftobtorto,Caltus. Boues Scythicifuniliter vt camelieminenti dorfo cxiftunt: fumul& cüdor- | fo clitelle imponuntur, perinde vt cameli genufle&unt Aclianus. Bouesin Syria nodos fcapularnm fle&unt,vt. x« camicli, Arifidtsles. Bubus Indicis camelorum altitudo traditur, Plinius. Nabim Aethiopes vocant animal col- lo fimile equó;canmiclo ca pite &c. Plinius. Camelusinter bifulca maximü eft, Ariftoteles. Et alibi, Camelís o pi- tulataeft natuca magnitudinecor póris.fufficitenim hzcad necem arcendam.Camelis Cafpij abundant,quarum. inaximg ad equofüm maximorum accedunt magnitudinem, Aclianus, Colorem habent cameli pullum atque natiuum;ob id vulgo pullum colorem catnelinum vocant, Sipontinus. Eftin India camelorum arfentum qui toto corpóre albi funt,Philofiratus. Buber;id eftlana cameli, And.Bell. Tvas ; d «auscAs Dum Y ja xctoic Y dixpov. dta wa id eft fuprema (dorfr) cutis poft collum, Hefychius & Varitius:forte quia callofa fit:proprie enim tyli dicütur; inquit Hefychius;callofz partesanimalium doffuariorüm circa humeros;vel fcapulas, ex frequéti affrictu nigi- rum & compreffione preter naturá, Potefttamen tylos etiam feéundum ndturam dici; vtapud Nicandrum caro . protuberans;circum oculos anguium;inde TUAwp4o, Grammatici etiam tuber exponurit ; & inferiorem pedis par- 2« tem.Protagoras primus quam nuncupantsvAl»jin quaonera portant,inuenit, Laertius lib.o. Nih:] igitur obftat. quinapud Diodorum legamus [onov idá; elegantius meo iudicioquàm dues, pro camelo cui geminü tuber. Cameli non funt vtrinq; dentati, quamuis cornibus careant: cuius rci caufam reddit Ariftoteleslib.s. de partibus animalium,cap.r4. Camelus vria ex ijs que non funt cornigera;in fuperiori máxilla primores non habent dentes, Plinius.Et alibi, Dentium (inquit) fuperiore ordirie carentin vtroq; genere, id efttum Bac&triane tum Arahiz. Camieliadiuuantur proceritate collorum, Cicero de Nat. Anbarjid eft locus qui eft ininferiori parte gulz,Lati- né fonat vulneratio cum laricea: eó quod camclusibi cum lancea percuffus , citius quam vllo alio vulnere mori- turjSyluaticus. Cameli venter cur multiplex fit;declarar Ariftoteleslib 3 de partib.cap14. IDefenem;adeps zir- biid eftomenti cameli; Syluaticus. Camelus fc] h6 difcretum,fed venulis quibufdam confufum habet, Ariftot, . lib. 4.cap.2, Et paulo poft, Camelus quia fellecaret,diu viuit. Plinius etiam Camclos felle carerefcribit, In ventre 3f (vel vtalibisinter femora) mammas duas cum papiliis quatuor habet;todo vacce, Ariftot. Genitale camelis ner- uofum eft, Arift. Et alibi, Neruo (inquit) ita conftat; vt vel ex eo coufici poffit (neruus)quo arcus fidiffimé inten- datur. Caprez,xamtéos funtin natura cam eli prominentes carnes,Celius:nos clarius ex Suida dicemus mox cap.5. vbi decaliratione cameli. Caudam habet camclus afino fimilem,genitale retro. Arift. Herodotus fcribit, Camelü in pofterioribus cruribusgerere quatuor femora, & totidem genua; & veretrum inter pofteriora crura caudam. verfus fpe&are; Aelianus. Genua fingulain fingulis cruribusfunt,& flexus artuum,non vt quidam perhibét plu- res fed propter alui interuallum plures effe videntur. Habet etiam talum fimilé bubulo :clunes proportione ma- enitudinis paruos.Bifulcum id animal eflec vtring; denratümi. Sed bifulcum fic eft; vt pes parte pofteriore (fci- - licet verfus calcatieum, Niphus. &« £n, ego non verfus calcaneum, fed füperiore parte qu polterior eft ex- ternis digitis) fciffus paululum (itad &exum digitifecundum:parte antem priore fum ma;quadripartite findatur 4 difcrimine paruo,quantü primotenus digiti inflexu;& quiddam inter bffuras; perinde vc in anférum pedibus ad- iectumtontexat. P igio eft carnofus,vt vrfe,qua de caufa eas quz per exercitum longiore itinere fatifcunt, | calceant carbatinis; oteles;Camelo tali fimiles bubulis,fed minores paulo. Eftenim bifulcus difcrimine.exi- guo pesimus cameli,veftigio cárnofo vt vrfi,qua decaufa in longioreitinere fine calciatu fatifcuntPlinius. Coi-. tus tota di& efl camelis folis ex omnibusquibus folida vmgula, Plinius. . Carbatinas cálceámenti genuseffe ex rudi | velrecente corio bubulo fupra docuiin Boue cap.. Apud Varinum legimus etiam degGvAe; G dpBvAme, & agua. | Ac Íecandum Cyprios,calceamentorü genera. A vare en Aotyrol un ücempuevor pto 3 T9 d|epavmo: , Flefychius &Va- |. rinus.Ego ita potius legerim, A var eaGnA o mt un itemuivo, départ JS v9 euaAdlo. Nam ao6uAov alibi exponu nt. | 'epaAlov oxvikay aC AQt ots. Herodotusfcribit camelum in pofterioribus cruribusgerere quatuor femora; &totidé " genna & crurum pofteriorum articulos verfus caudam conuerti, Aelianus. Ego per genua articulosintelligo;per 39 femora vero offa quz interarticulos rc&ta habentur.FIxcautem terna eff- in prioribuscruribus;ii poflerioribuc quaternasipfe dum hac fcriberemin dromadeobferuaui. Pedes nunqu&atteruntifunt enim illis reciprocisqui- bufdam pulmunculis veftigia carnulenta. Vnde & cótraria eft labes. (id eft lapfus vellapfio) ambulantibus,aul-. lo fauente prafidio ad nifum infiftendi,Solinus. Auicennaauthor eft camelos quofdam fiifos habere pedes;alios. vcroequi inftar folidos, Albertus. Camelus animal zr deforme,collo & cruribus longis; ldem. | .. Genuscamcelofam ytrumq;,Bactrianum dico atq; Arabinm. pedatini 69 ex&6-) incedit, cum pes fiuifter n6 tranfit dextrum fed fübfequitur, Ariftor. Omnia animalia à dextris partibüsincedunt, finiftrasincnbant (id eftfi- niftrisinterim innituntur:) Reliqua vtlibitum eff gradiuntur;leo tantum & camclus pedatim ; hoc eftvt finifler.|.: 1 , t " i i] [ "dl ? ^ x | pesnon tranfeat dextrum, fed fubfequatur;Plinius.A pparct auccm eum non intellexiffe locum Ariflotelis qui eft ó lib z.cap.r.hifloriz anim degrefta animalium: nam vbi Ariftoteles dixit reliqua animalia 4f 2jgueveov ingredi, uod fit cum [latim poftanteriorem dextrum pedem finifler pofterior progreditur, & poftanteriorem finiftrum.—— doner pofterior:Plinius vertit, vt libitum eft, Afefcteni,id eft paftura camelorum, Antiqua ex pofitioin Auicen- | | nam.Schomnuanthosaliqui paftum vel faenum camielorum vocát: nam vbi nafcitur,longe DAE: omnia occupat, - dta vt pafcendi copiamabunde przbeat.Amant hordeum;cuius pabulum fubito glutiunt,& poftca tota nocte ru- minant:Si vnus abftineatin ftabulo;cxteritanquam condolentes in ftabulo fimul abflinent, Albertus. Quzdam rz fai corporis magnitudine;aut difficultate cibi nóad concoctionem idonei, fed fpinofi & lignei, multiplicem aime ventrem, vt camelus, Ethic quidem quauquam cornibus caret , ideo nó fuperne dentata eft, quod ei ma- gis neceffarium eft ventrem talem habere, quàm dentespriores&c.. Ruminatetiam camelus more cornigerorü, quoniam ventres fimiles cornigeris habeat, Ariftot.Paftus columbarum & camelorum;eít berba habens granum fimile Ae MELTEERA T. -— T Aes. De Cameo: €... E; b. E Áü Bá E fritile grano nryitisqua pafcuátur cameli, necinde leduntur quicqu am, cum fi tyenenum yermibus, Syluatic u$ & Aniquaexp.in Auic. Aflergarjid efl fpina camelorum,vt paulo ante di&um eft cap.t. Arabes Scenitae paícua omnis generis pecorum;prafertim camclorum;optima habent, Strabo. Sch cenuanthos qu idam Arabi ce adcher appellant.In prouincia Aden,equi )boues,cameli,& oues vefcütur pikeibus c quorum tngens illic copia) & liben- tiusquidem iccisquàmzecentibus:nam propter im menfi im calorem nerbis « frugibus carent Paulus, Vene- tus, Camelus facilé pafcitur; etiam vbi pabulü delit , Pbilofiratus.. Ca meli & equi tarbulentam & craffam aquá fuauius bibunt;quippe qua necx fluuio quidé prius haucantquàm pede inturbenr. Polfu nt velad quatuor dies. tolerare fine potuymox bibunt.quàm multum; Ariftot. Sitim & quattiduo tolerantimplentur cum bibendi oc- .cafio ef; & in prateritum & in futurua , obtürbata conculcatione priusaqua:aliter potu non gaudent, Plinius. ko Didymus in Georgicis ait triduum integrum tolerare fitim cámelum. Lutalen tasaquas captant, puras refugiüt: deniq; nifi coenoftor liquor fuerit;ipti aifidua conculcatione lim üm excitantvt tur becur, Solinus. Bactrij minus infeftantur fitiideod; laborispatientiorcs fa nt; Calius.lrati ftrident h orribiliter, Authorobfcu rus. MuxaDniyjyoig . Asientos poles Dpd edu x, duri Ficlychius.In auerfum (cx auerfoab suerío) mingit, & mas & faemina;alioqui (^ quadrupedum feeming omnesid faciunt; Arift. Fernidum animal camel us eft, pro:nded; lafciuum:ex quoin Ve (U^ pis Ariftophanes feftiuiffimé, Phocarum (i aquit) odorem habebant,lamiz vero tefticulos illotos,cameli autem podicem;Coitus aueríus elephantiscamelisytigribus,&c. quibusauerfa genitalia, Plinius& Solinus. Cameli fe- dcnic fcemina (4 3gAciae xai) coeunt nec auerft (aoxc &vrimuyor) fed comple&ente mare , vt czterg quadru- pedesaguüt,& coitum toto die exercét; Ariftoteles. Errat igitur Plinius qui camelis auerfu m peragi coitum fcri- - bitquod Hermolaus etiáin Caftgationibus Plinianis obíeruauit. Interim miror qui tiat quod aueríz nó coeant 20 morealiàrum omnium quadrapedum,que genitale retro vertunt. Tempus coeundiin terfa Arabia menfe Se- ptem bri.Incipit& mas & fcemina coirein trim atu fce mina poft partum vno Interpofitoanno coit, Arift. A tri- natu pariunt vere,iterumás poftannum implentur à partu, Plintus. Vere pariunt, Ariftot.Petant receffuum foli- | tüdines cumlibet coire;nec aliquis eó poteft tutó accedere,preterquam paftor armenti, Ariftot.Coituri folitudi- ». mesautfecreta certa petunt,neqs interuenire daturfine pernicie, Coitustota die eft tantum jjsex omnibus, ve busfolidavngula;Plinius. Geniturz cu pidine cfferantüradeó, vtfzuiantcum Venerem requirunt,Solinus. melus mas fzuittempore coitus , fiuehomo;(iue camelusaccedat: nam equis quidem odio naturali aduerfantur; Axriftot, Maffageta: cum vxoribusin propatulo concumbunt vt Herodotus fcribit: at cameli coeundam Veneris focietatem nunquam palàm inter fe ducunt. Quod quidem factíne verecundiaan admirabili naturz munere fa- ciant; Democrito alijsq; difputandum relinquo-Cum auté inter cos coniunéctionisappetitum pattor exoriri fen- $9 tit;aliquà concedit, Aelianus. Nec matri nec forori mifcetur camelus, Did ymus. Camelosin Admirabilium rela- tione tradit Ariftotelesnunquam coiffe cum matre.Obferu atumid &in nono Auicenne libro, qui eft deanima- - libus, Cillius.Camelus cum matre nunquá concumbit: Cui usrei exemplo cft paftor quifpiam, 1s cum foemi nam "quoad eius fieri poterat , exceptis genitalibusobtexiffet, deindeq; filium matri ficopert admififfet : hic ex late- . bris coitusappctitione falíus , matrem imprudens fuperucnitfüam, quod vbi intellexiffet camelarium fcelerati qui- Ca- coitusadmiffarium,& mordicus premens,&ad terram abiectum genibusaffligens,cum futpmis doloribus inter- (- fecit;atq; feipfum pracipitem agens,voluntariam mortem fibi c ófciuit. Atinter homines Oedipum cum matre |. commififfe inceftum;conftat: & Telephum etiam commiffitrum fuiffe , nifi eosdiuino ductu draco diremiffet, Aclianusex Ariftotelis de hiftoriaanimalium Iib.9.cap.47. Camelusventrem fert men fes duodecim, parit(in- gulos,Ariftot.& Plinius. Vniparum (ficlegendum.non viui parem) nang; eft, Ariftot lib.s.cap.ra. hiftoriz ani- 4? mal. Camelusfert vterum menfes decem; Ariftot.hiflor.anim.8.2. pro die leged|shsza, vtlocodamcitato:n am -. &Pliniusita legit. Separant prolem à paren: eanniculam, Ariflot. T'enuiffim umlac camelis, mox equabus, Pli- nius. Tertio locoafinz, Ariftot.Lac camclinum liquidiffimum,tenuiffimum ac minime piugu eltcetd; plurimo fero abundet;tardius tamen fecedere longa experientiacompertum eft. Camelilac babent, donec iterum graue. fcant;Plin. Lac fuum vfq; có feruant; quó iam conceperiat; Ariflo. Syluaticus aufalac camclinum exponit. Lac (^ equarum ficut &lac camelarum partui vicinarum, fubtile eft,aquofum, & ventrem lenit: Auicenna.Camceli lac — sinipofit& alterilacti inipedit cafeari, Kiranides. Cam elus quia felle caret; diu viuit, Aciftoteles:Et alibi, Viuit diu, (— osplusenim quàmquinquagintaannos. Etrurfusali bi; Viuit magna pars cam elorüann ostriginta fed multó plu- resnonnullz: nam velad centefimumannum facultatem viuendi protrahunt. Viuunt quinquagenis annis,qui. dam& centenisivteunq; rabiem & ipfi fentiunt; Plinius. Durantinannos centum , nifi fortetralatiin peregrina; $9 infolentia mutatiaeris morbostrahát Solinus. Scabies cameli cedría curatur, Didymus, Rabié&ipfi fentiütali- qu&do, A riftot.& Plin. Hugéd]e € 036 wg) iatvevongcndletrg C Seo» Porpyri us. Camelis accidit rabies & podagra; vndefacile moriuntur:quamuis enim nonamittant vngulas; dolent tamen vehementer cü peritinera dura & fa - lebrofaincedunt; Albertus & alij recentiores, Camclos necare traditur in Babylonis regione gramé id, quodiux- ta vias nafcitur ; Plinius. lubatraditcetaceo pingui & omninm pilcium adipe » Degociatores in Arabia camelds perangere,vtafilosabhisfugentodore,Plinius; — .— ADLER SM TENE CA " /(— ; Quantopereinceftum cum matre fagiat camelus;paulo ante dixi. Odium aduerfus equosgerunt naturale, te- j fibus Ariflotele & Plinio: Vide ctiam in Equo D. Cum Xerxes per Pzonium agrumatq; Creftonicum iter face- ... retfuperamnem Chidorum,leonesimpetura dederuntin camelos,qui commeatum portabant. Sub nocte enim 750 reli&tislocis confuetis eo defcenderunt ; nullo; alio neq; iumento neq; hominetaé&o , in camclos graffati funt, ^ oMirorautem. quaham impulerit caufa leobes,vt czteris abftinerent, aggrederenrur veró £amelos: quod animal "nunquam antea nec experti fuerant illic;nec viderant.Suntautem per caloca bids d Herodotuslib.7. Si. -monidesinTambis dicit Perías poft Cyri pugnam in Lydia camelos fimul cum equis alerc,equorum metum ex . camelis ;'conuictu conantesexpellere;Aclianus. Orierandi cameli fi vel modice à camelarto fuper genua calce | pereutiantur,ílatim flexis cruribus fe fübmittunt- TT No dr a DAT | Ji E mee OV MESS E aras VA x ^ -. Camelos inter armenta pafcit Oriens;Plin.Omnes iumentorum ini js terris( Bactris & Arabia)dorfo fungun- tüft:atq; etiam equitaturin przlijs. Velocitas inter equos(id eftzqualisequ orum velocitatiquamuis Pollux ícri- jme d Es Y n "m s i. a P3 . E MUN - Cn 3 14 E * " x i ^ i. c ALL EA. qos Pol. vy [o vns à ri vw t m d 6 bit Pactrijscamelos effe equis velosiores) fed fua cuiqs méfura;ficuti vires. Nec vltraaffuetü procedit fpatiü,nee I cet. : : plus id 22 coc De Quadrupedibus FRA. plifsinftituto onererecipit, Plinius. Sant alij oneri ferendo àcco mmodati alij leues ad pernicitatem : fed nec illi vltt2iuftum pouderarecipiunt,nec ifti amplius quàm folita fpatia volunt egredi, Solinus. Currunt Cameli cele- rius quàm equi Niffani; propter laxiorem fui gradus glomerationem, Arift. Arabesin Perfico belloagebant ca- inclos nihilo infériores equis pernicitate, Herodotus. Formice Indice Indosaurum ab ipfis congeftum furan- tes; crebró lacerant;quamuis pra uclocibus camelis fagientes,Plinius.Camelis iunctis Indi tendunt ad auri furta, quod cultodiri alunt àformicis,qua vulpes excedát magnitudine; Herodotus. Adijcit Philoftratus Indos ad cur- Íum camelis vti,hisd; vno dieftadiorum milleiter conficere, Czlius. Strabo lib.rs.de elephantis fcribens, A^«w Viso 4 kp AME, (lego cuo Évyov dà x 00 UA 6. ) In Teffeto IN umidiz oppido terram equo & camelo exer- ceBt , qui arandi mos per totam Numidiam obferuari folet,Leo Africanus. "lhüscollectum Sabotam camelis conuehitur,Pli&ius.Onera fexaginta camelorum memoranturin facris literis lib.4.Reg.cap.8. & fex milia came- lorum;Iob4?.& rurfus quinquemilia, primo Paralipemenon cap.3 . Nonnullifuperioris Afiz incolz camelos veladtriamilia poffident. Ex ditylis camelis (id eft quibus bina dor(itübera prominent) quidam ferendis oneri- busaptijfüpra decem frumenti minas;homines vero quinque in lecto iacentes vehunt;Diodoruslib.;. Biblioth. interprete Pogio,quibus Greci codicis copia eft,fi volent conferant. Caftrantur cameli mares, yt pugnaciores fint,á Badtris populis;fic petulantia excifa robuftiores fieri aiunt, (quod & Solinusfcribit:) Quinetiam feminis vuluas ferro'exulcerari;vt partibusillis quae ad furorem libidinis incitant aduflis,ad bellum aptiores exiftant; Ae- lianüs.Cameli ctiam foeminz caftrantur;cum eis vtiin praliolibet;ne concipiant vtero,Ariftot. Caftrantur fee- mina fuesfic quoque vti cameli; poft bidui inedism;fufpenfz pernis prioribus, vulna recifa, Plinius. Caprez,xa- * 1e | a&las, carnes funt eminentesintra pterygomata pudendi;qu as excindunt cum ad.bellü parantur, ne amplius coi- . fe poffint, Suidas. ( ficin fuibus fceminisapria dicta vuluz adhzrens excinditur.) Pterygomata pudendi fcemi- neilabra funt; qus xenj»o! ab Flippocrate vocantur,ambitus genitalis m uliebris Cornelio Celfo:intra hec qua prominetcaro in camelis cápreas vocant Greci, Hip pocrates in mulieribus àzyjovaliqui nymphá.Adbelli víum, «camelorum quoq; gerula opera expetitur:ex canielis etiam Dactrij pugnant;quod fint equis celeriores;& magni- tudinis rationeformidabiliores etiam,& hirfutiores : & quia non infeftanturfiti , ac laboris patientiores funt, ad diueros vfusbellicos magis idonei, Czliusex Pollucislib.r. Camelosaliquante nationes (inquit Vegetius dere milit.3.23.)inaciera produxerunt;vt Vrcilaniin Aphrica, Mahetes hodie quoq; producunt. Sed hoc genus ani- | 20 , * 5 * : : Urin M : * 1 MEA T - . l 5 malium arenis & toleranda fitiaptum, confufas etiam in puluere vento viasabfque errore dirigere memoratur. Czterum propter nouitatem,fi ab infolitis videatur,inefficax bello cft. Vrinam camelorum fullonibüs vtiliffimam effe tradunt,Plinius. Lycionaptiffimum medicine quod eft fpu- mofim,Indiin vtribus camelorum aut rhinocerotum id mittunt,Plinius.Ex pilis camelorum & dromadum;qui 39 mediocriter molles crifpid; funt; veftes audio confici; camelotasinde vulgo dictas. Coerulei coloris veftis dicitur &cy matilisinquit Bayhus.Hic vndasimitatur, babet quoquenomen ab vndis, Ouidius: «vua enim fluctus eff. Necmelatet quofdam per cymatilem veftem apud Plautum intelligere vndulatam ; id eftde camelot: quod haud "fcio an ridiculum fit; HecBay&us:Diium Ioannem baptiftam legimus indutum fuiffe vefte cx pilis camelorum, contexta nimirum ex pilis)non camelota;id eftipfa cameli pelle;vt pictores & ftatuarij ingunt. Camclorum Ca- 1 mI, A oe rn * * n "y Ln m s- wi. dvo v Js * fpiorum villi adeó funt molles,vt cum Milefijslanis mollitudine cóparari poffint , ex ijsQ; Sacerdotes & Cafpio- rum ditiffimi precipuid; veftes conficiunt, Aelianus.In ciuitate Calacia prouinciz Egrigaiz fub magno Cham, "inueniuntur panni Zambilotti di&i delana alba & camelorum pilis contexti, ormuniü qui víquam funt pulcher- rimi;Paulus Venetus;Fiunt &in regionibus Gog & Magog optimt Zambilotti é pilis camelorum. Idem. Geni- tale camelisita neruofum eff, vt vel neruus ex eo confici poflit, quoarcus fidiffime intendatur, Ariftoteles. Alha- 49 cab Arabice eft nerauscamelorum contufüsin villis , er fimulcum colla inuoluüntur arcus ligatione forti, ficutfitin Damafco:hiinc etiam in humano corporeoffium ligamenta feu chord alliacab dicütur, Andreas Bell. ^ Camelusin facris literisanimalin cibo vetitum eft:quanquam enim ruminat,vngulam tamé non omnino di- nidit,fed parum aliquoufg;,& fupernetantum:imum enim veftigium omnino planum folidumq; eft; itavt inter bifulca & folidipedaambigere mihi videatur; proinde & Plinius alicubi folidam ei vngulam tribuit,vtin 5. fupra di&um eft. Suntquiafinorum domefticorum mandunt carnes; peffimi fuectjac concoctu difficilimas, nec non infiaues:ita etiam equorumac camelorum nonnulli;animo fcilicet & corporeafininiac camelini homines, ve- cuntur; Galenuslib.3.dealimentorum facultatibus. Caro algiezur;id eft camelorà; eft groffi nutrimenti & yalde $ und 2De Camilo. G. H. Lil. I. 55 , Camelus calido & ficco temperaméto eft; Rafis. V encno infectus,fi neceffitas poftulet, collocetur in ventrem - simuli vel cameli recens occifi: fiquidem calor iftormm animalium refoluit ven enum , & fpiritus partesq; corporis omnes corroborat, Ponzettus cardin. Caro cameli prouocat vrinam, Auicenna : Dellunenfis cerni non cameli, legendum monct. Camelorum pingue quomodo curandum fit,ex Plinio.& Diofcoride przdixi jam in Tauro, Adepsdegibbo cameli fuffitajiunat hem orrhoides, Auicenna. Sinon fentitur in eo aduftio, vngatur vnguento quod fit ex adipequi in gibbo cameli inuenitur, & bdellio,&c. Kafis cap.8o.lib.o.de cura rhagadum ani. Medul- . lacameli;adeps &lac afini;pili é cauda fimiz adijciuntur vnguento cuidá ad refolutiones apud Aetium. Sanguis o cameli fricatus (lege frixus)'dyfenteriz prodeft, & diuturno alui proBuuio,Haly. Siccatus & frixus,fluxiones fi- - fliccum vino potus, fagittz Armene veneno aduerfatur, Auicenna, Poft purgationé vero menfium potum, (hoc . ferteadlaccameli pertiact) conceptum promoucet, & prodeft prouocationi vteri, Auicenna:vt citat quidam au- thor obfcurus.egoapud Auicennam nequein fangnints neq; inla&tis mentione reperio. Medetur fanguis cameli ' epilepfiz;fed hoc negat Galenus: quoniam non admodum incidit; fed forte ex tota fub(lantia hoc facit, Autcen- nà, Camelicerebrüm arcfa&tum, potumd; ex aceto;comitialibus morbis aiunt mederi, Plinius, & Auicenna, & . Galenusinlibrodetheriacaad Pifonem cap.rz. Serapion pro epilepticis ordinat cameli cerebrum. atque fella » Czlius Aurelianus qui videtur non probare. Dentes quando fricantur , inteflinisexcoriatis manifefle profuntz , &hzmorrhoidasimpoliti nant: milcentur item cam affagh , id eft vngento& linole cum aqua porrorum naba- ti quo remedioinuncto cfficaciter dolorhzmorrhoidum tollitu r, Rafis. Spuma.cameli cum aqua potaab homi- 5 necbrio;reddit eum demoniacum;Rafis. Si quisdepulmone cameliarido & trito pondusaurei biberit , czcita- tem incurret;Rafis, Fél cum melle potum comicialibus morbisaiunt mederijitem anginz,Plinius.Solum perfe "frontiillitum, prodeftaducrfum caliginem : fed ncomnino Ii ppiatur, decoctum cum mellis optimi cyathis tri- ^ bus,& croci vnciain vnum mifcebis,& lic fuffafionem ad oculos facies, vel etiam füperlinesinde caligátes & lip- | pientesoculos:hoc medicamine etiam excrefcentes carnes in oculis & cicatrices curantur, Marcellus. Cauda Ca- meliarefa&aaluum folui aiunt; Plinius; Setas à cauda contortas,& finiftro brachio adalligatas, quartanis mederi, | ddem. Laccamelorum recenter fciarum auxiliatar afh mati & anhelefis, Auicenna. Lac camelorum (quidam addunt, recenter fcitarum ambulantium,aliàs Arabicarum, quod magis placet) prodeft aduerfus hydropem & — duritiem lienisvt caprinum etiá & alininam, Auicenna, Camceli Jac roboraticcur, obftruGiones aperit; lienem. . eraffum extenuat:& ruuat hydropicos;ti calidum bibatur, prefertim admixto ei faccharo alazur, Rafis, Laccame- ! lorum recens faetarum ci oleo de alcanna (aliás; alkcrua) partibus internis induratis auxilio eft Auicenna. Lac omne fpleneticis & h epaticis, & victu attenuante indi gentibus, infalubre, excepto camelorü festarum lacte: hoc. . enim confert affectibus plerifque fplenis & hepatis, & renouat (aliàs humectat, alis im pinguat) hepar: Condus - &itpretéreain hydropemaxime fi bibaturcum vrina cam celorum recens fcetarum A rabicarum excitat ctiamap- : petitura cibi,fed fitim facit, Auicenna.Prouocat menfes, &con fert hemorrhoidum vitijs, Idem. Epotoveneno ; antidotum eftlac camclitidem corruptam temperiem corporis emendat,& auget ventrem (id eftaluum deijcit;) ig Haly. Coagulum precipue Camelinu ( alchuft, vt notat Bellanenfis) przfocationi matricis confert, Auicenna. Timicamcelicinerecrifpari eapillum cum oleo aiunt:& dyfentericis prodeftillitus cinis , potusd; quantum trinis - digitiscapitur; S comitialibus morbis, Plinius. Stercus cameli prohibet remanere veftigia variolarum; & tollit , verrücas:& luxum fanguinis naribus fifüit , 8 cum medicamentis potum comitialibus confert ,. Auicenna: au- 9 thor quidamobfcurusfalsó ex Plinio citat. Fimus cameli albus cum melle tritus & impofitus, tumoresreprimit, | | & vulnera deficcaza expurgat refoluit bothorac vlcera,fcrophulas qu og;fortiter,&c. Hcex Diofcoride citata, nequeapudipfum,neq; apud Serapionem inuenio. Apud Áuicennam vero fic legimus, Stercus cameli refoluit ctos vlcera:& fimiliter ftercus pecudis fuper mellinum:ftercus ca prarum refoluit ferofulas fortiter,& fimili^ ter ftercus cameli;quod etiám articulorum dolores fedat & abfcefíus eorum fanat; Hec Auicen na. Cameli fimus mifcetur Oribafiy medicamento ad alopecid;apud Nic. Myrepfum.Cameli ftereus ad podagra, apud Aectiit, Apud: eundem lib.rz. cameli flercusin vn guentü queddam ad refolutiones inijcitur. Vrinà viceribus manantibus vti. híümam effetradunt.Barbaros eam feruare quinquennio, & héeminis pota ciere aluum;Plinius.Vrina cameli pul- , Ticumálaétefeparatur, foluit ventrem: & ni& foluerit,medicamento aluo deijciende apto vtendum;Rafis. Vria narum vtiliffima ef;quam reddit camelus Ara bica, quam alnegib vocant, furfures abíftergit, fi caputea abluaturz | ? odoratuilxfo prodeft (vetustranflatio non re&e babet, fectori narium), & obftru Cum os, quod colaterium vo-. cant;efficaciteraperit, A uicenna Vrina cameli,vt hominis etiam,remedium eft hydropi:eadéillinitur Íplen;pre- Cipuécum lacte cameli, Auicenna. Ad im petiginem, Foedafluunt curui qua pu rgamenta cameli, (id eft vrinas | vt puto,) Vrentüur, cinerem q; dabunt, vngentur aceto Mafculathura fimul, diutnad; cura valebit;Serenus. , Sal Ammoniacusfa&itius hodie nobisaffertur ex Germania plerung; : licet nonulliex vrina camelorum arte quas Gam deníata fieri credant; Petrus Matthzolus. . . & Recentioresquidam ehamelum per cafpiratum fcribüt,vt Politianus & Calepinus;forte veteresimitati La 0 tinosquichenturionem procenturione dicebantraut propter etymologiam qua Grgcixzuaho» diciarbitranturg quafi xixuuNov, Um aono cot rdjon odiper mà Qogqiov , id eft quoniam humifedenti, vel potius cubanti onus im ponitura -H' dl keanNO v Que mu wide o) Eourtlun Uca Drev éic qu Siva, Suidas in voce Kaxw.fineauthoris nomine,vt folet. Al xtpxos quafi ventos di Gt conijciunt eg a kel urilet CU utes Coi alt (scoui ,id eft ab co quod femora inflectag | gumad fedendum cubandumie fe demittit. Scribit Onirozriticorum primo Artemidorus, ex Euenifententiaim " Xroticisad Eunomum, camelum dici velut xazputpov, quia ubcse xa uilerci piiesc: quo argumento prezmoníftlra-. | tam crurisdebilitatem fomnianti, hofpitio fe exceptum in fuga; cainomien foret Camelus.. Artemidoro fub-- Kcribit Horus , apud Acgyptios. camelum inquiens , indicare homitiem inceffu tardum: quoniam inter ani- malia camelus modo 3 vsp)v aae, vnde etiam nomen «ei contigerit. Ex Strabonis tamen interpretamento, . Georg. libro17. coniectarelicet camelum effe Affyrium vocabulum: gamal enim dicunt. illiyynde vico conci-- ) liatuma nomen Gangamela; velutdomus cameli ; quod cftab Dario impofitum Hjflafpis filio; quum rige x em bin mc camcle T E. ib | «De Quadrupedibur camcloalimentorumrationelocum con tribueret. Gangamela tamen pronunciant Graci, forteper infcitiam; quiaBentium illarum proprictate;garjlocum dicunt munitum. Mfeminitlociacinterpretamentiin Alexandro Plutarchus;Calius. Camelam Graci omnes;ni fallor, fcemininó generetantu m proferunt, quanquam recen- tioresquidam generis comm unis faciunt: Apud Latinosetiam fcemininum frequentius inuenias ; mafculinum rarius. Recentiores quidamin veterum fcriptis foemininé pofita cum mentione cameli nomina, per imperitiam in mafculinà verterunt, vtapud Pliniam vbi vetus lectio Bactrias, & Arsbias camelos habet,idq; recte (nam Ari- fltotcles etiam fic habet;& Gaza fimiliter reddidit) Bactrianos & Ara bicos fuppofuerunt: non genere folu m mu- tato,fed poffeíTiuisctiam nominibus gentiliü loco vfurpatis: quorum vtrung; licet fieri poffe aliquisafferat, ma- lim tamen & antiquum & magis proprium morem feruare.Sic camelus dromas feeminino folum gen ercà Grzcis profertar,pro more oxytonorum in ásquzfleCtuntur peradosiapud Liuium in mafculino,legimus j Ànte hunc. 1e equitatum (inquit lib.7.belli Maced.) falcatz quadrigae, & camieli quosappellant dromádas; — A'wo uem Q- si xen A(9», Varinus. A xot pui NDy xounxov, Hefychius, Kopavos fumitur etiam pro multitudine camelorum;vt 5 iz: proequitatu , vtapud Herodotumin clioyrí 5 xaporAo trema i amv spam» cxiAwE Camelinus adiectiuum ; vtlac camclinum Plinio. Afórum ctiam vetulorum,vt equorum & camelorum quóque carnibus nonnulli vefcun- tur, zilpuau T Qusel) s) vo eua bres t Quales Galenus. Camelusnon tantum fignificat « o/9sdàpos (oov, id eft quadrupedeti doffuariam; veliumentum clitellarium : fed & craffura illum funem nauticum cuianchora alligatur;à fimilitudine camelianimantis tortuofi, Clius & Theophyla&tus ii Matthzi Euangelium. Latini,vt Caifac lib.r.belli Ciuil.anchorarium funem;autarichorale vocant, Plin.lib. 16. | Víus eius aüchoralibus maxime nauium, pifcantiumq; tragulis. Liuius lib..belli Punici; Vixdam omnes confcenderánt ; quum alij refoluunt oras,aut anchoram vellunt;alij,ne quid teneat;anchoraliaincidüt. Ammianus Marcellinus; Peranchoralia qua- 29 drupedo gradu repentes, in fcaphas fe[einie&abant. Keuaaor2Jg vevmipuitrO» jai dede, vtin Euangelio le- imus, Matthzi cap.r9.id eft camelum velanchorale per foramé acus tranfire aut tranfmitti (quod feruator no- fter faciliuseffe pronunciat,quam diuitem in regnum Deiingredi. Acüsforamen Graci «uae vocant:) prouer- biali fenfü de reimpoffibili profertur: Vt illud ettam Matth. cap.23./ Ol suae! oi diwAfCoyrec ^t vri s rl) 5) wal pooy xavrizr lvaymes y 1d. eft, Duces cci, excolantes culiceim , camelum autem glutientes : Quod przceptorisnoftri Tefu dictum eftin fuperftitiofos & prpoftere meticulofoshominesqui velignorantes;vel diffimulantes,quibus in rebus fita fit vera Clirifttánadi pietasjin nugis fibi nunc placent, nüc trepidant ,in maximis fecuri;pleni Iudai- carum füperflitionum;vera charitate vácui.In hos Chriftusbuiufmodi torfit prouerbium , Culicem Iiqüant, ea- - melum glutientes.Ab hócnon abliorret quod alibi retulimus; 11d; a) 2e95oiCen id eft Statuam colare guttu- re, Hzc Erafmus. Videtur autern milii liquandi verboabuti;pro colandi:deimde 225sice», quod titillare fignifi- 39 cat;vtrecte Gazaex Ariftoteletranftulit; vnalitera deceptusiüepté ranquam 1dem fit oed jepyeelte exponit. Nos ai Bgasu/soe jeipyeAl Ce 4 non faucibus colare flatuam,fed tiüllare verremus : quod cóaeniet ineum qui impof- fibilealiquid conetur; quo fenfi mortuo mederi, & mortuo verba facere dicimus; lóngéalio quàm fit prouerbij Camelumglutire;colare culiceni;cuius occafione huc diuerti:. Diuus Hieronymus Mattli.cap.i9: camelum de *animante quàm func intelligere maluit. Calepinus camelum proanimali comriunis generisfacit ,profune au» : tem mafculinitantum,quod tamen nüllisteftimonijs comprobat: nec equidem probari poffe crediderim, cum. — f-meltantum in facris literis Cameli nomen pro funelegatur, nec alibi víquam qu odfciam; &illicquoque funis- nepotiusqu àm animans accipi debeatin certum fit.Ego de animali potius acceperim, partim quia Dominus no- fterinalio etiata prouerbio quodiam retulimus;cameli nominetanquamanimantis vtitur, quod vel inde con- ftat, quia culicem aliud animanseiopponit:partim quia doctiffimiapud Gr césgrarmatici ;' Ariflophanis iiiz 49 tcépres, Suidas & Varinus,capuAo per iótain periultima,non pers cufa Éanem fignificat, fcribendum docét, Ca- meli epitheta, Hirtus; deformis,fitiens.Iuuenalis Deformis poteruritimmanià membra cameli. Perfius Saty,5« "Follerecens primus piper éfitientecamelo:nam quodfitim vel quatriduo toleret;fupra dictum elt. T E "Kopiayjarne [58 rt xaASpAU Qs Suidas: Varinus&Hefychius non habent: Conicceritautem aliquisbónem;cui j tuberin dorfo camelorüinffar promineat;ficappellari; quod de Caricis, Scythicis & Syriaeis bubus veteres qui- dam fcribunt:& infuper Syriacos, nodos Ícapularum t6 UR cameli. Decamelafio pauló poftdicam ine. Ca- mel ftomachi ( ventriculi potius) eft fuperficiesipfiusfto machi intrin fecascrifpasinftar perfcieipannivellang —— pilis erc&is & crifpis Andreas Bell.Caiella;genus vafis,cuius meminit Oui d.4.. Faftorum his verbis, Dumlicet: appofita velut cratere camella. Lac niueum potes, purpureamd; fapam. Non prztereundum hic camelauciuim elt propter vocis vicinitatem;Suidas & VarinusxepuNaskicy fcribunt perodn fccunda fyllaba,& Romanum vócá- se bulumeffedocent.quod tamen à Grzcis etiam vfurpari poffit vcl etymiratione qnte oio Lo. pA 0t EAGCUYet, ideft ab eftuabigendojeft enim pileifeu galeri genus lati; quo zftiuo tempore quiin fole verfantur,vtuntur:cuius forme. & vfusvulgo ex ttiticeisalijsie culmis cótexi folent. T2 zixidiov ei alu xedidelo *? puri, Atiftophanes in Achar- nenfibus:tribuitautem pocta Telepho ziacvvel pilidion (quas voces apud Pollucem quoq; legimus)quod nunc; inquit (choliaflresycepwe Ao itov yocatur per epfilon Caliusgalericulum interpretatur. Vt camelaucion fic & cau- fiay«aucla, nomen habet;quod genus pilei fie qxedc vo xadiua, id eftaduerfus ftum;idonct: de quo Antipater 'Thef- falonicen.in epigrammate, Kaucinpji To 72tpo0t9e Maecitebbouy CManaidoeiv propter verfum) edxoAav Dao ;, Ka CHETTHS &J vi eral C tdpus GJ TUA AU. Hzc Orusapud Etymologum. Ego camelaucij nomen apud Latinos nufquam legiz - Caufiam veró regum Macedonum infignefuiffegrammatici tradunt. Valerius Maximus lib.s, Onemadmodum Antigonus caput Pyrrhi texit; caufia,qua velatum caput more Macedonum habebat. Plautusin Milite , Facito 6c vt veniasornatu huc naucleriaco,caufiam: Habeas ferrupineam. Kazerawaliqui etiam «uulié exponunt, & pileum latum contraimDrem. Icon. Romzin domo Ioannis Zampolini iuxta plateam Iudzorum eft imago cameli, hauchabensin (criptioné, Salius Auguftus Ezlix Leo nides;vt legimus in antiquis infcriptionibus à Petro A pia- no & Part. Amantio collectis; vbi eriamimago expreffaeft. Camelopodion prom arrubio inter nomenclatu-,. fasherbarum legimus: forteclinopodion potiuslegendü : florum enim verticillis marrgbium &alia herba pro-: prie clinopodion dicta,conuehiunt. Camelaniltaliz po puliin fexta region e,Narnienfibus & Nucerints vicinis Plinius. Camelides;infule duzignobiles Mileto vicinz,in oralonix regionis,Plintus 5:31. Camelocomi,Kau;-. Aexdpan populi Arabizfünt;acamelorum nutritione& cura,vt apparet, nuncupati: meminit corum Stephanus in Chatramotites vocabulo. Alij fant Camelitz apud Strabonem lib.x6. Ab Euphratis (inquit) fluminis tran- fitu Scenas vfque;eítiter dierum vigintiquin q;:hic fant Camelitz,£c. Gamale,epaawsyrbsin Iudza vel Syria; 7 : Stephanus Ld i1 0 DeGwHE BEUENARI 0 0 59. Ho» Stephanus & lofephus Antiquitatum lib. 4. Sxetoniusin Tiro, Tarrhachlam (Inquit) & Gamslen vrbes validif- Íimás ades in poteftatem redegit. Videtucfané hec euam à cameloappellata, quam Hobizi gamal vocant. De Gangamela vico Perfidis paulo fuperius in hoccapite dixi, Carauana; camelorum agmen apud Turcas, y b. Sallufium mirariToleo, qui Romanos[ub Lucullo imperatorein Afia primum camelos vidiTe fcribie, orsirecumforte non eos primum quicum Scipione A nüochum deuicére; neque iterum quicum Archelao ad O'rcbomenum & Chzroneam nuper conferuerunt, cognouiffe camelum, Piutarchus in Lucullo. Hippocameli niit prerernomenin Aufoni) carminibuslegi. Legcrieutz caputeft melium; Piinius ; vel vt Solonus , ca- meüana, KawuAs mouxvy Ariftophanes in VefpisPhilocleoni atttibult, cuius corporis partes veluti mous -— di slteaius defcuübit : fcholia Begin ar puntrmoy vito) ico uA OV. 49i] Aabyvay e(fe dotent; id cft camelum libidino- "1e fim 5c feruido ano effe : [peciem habet preuetbij in libidinofos , fed plebeiz tacpitudinis, ideoque honcftis &uribus vitandi, - d. X e. ACER C. e e OU CN BL CITY linc UNEET. 06 M plv eaa Qd Buy puvoy CtU Lraruc&c Xenoph on dein(titarione Cyrilibro 7. Nos ifa vertimus: Ca^ melin:hilqu&a tercori equiserant. INam quiinlidebanr eis, neque cedebanr boftinm equites, nec ab iplis cae debantur, cum equus nullus propius accederer. Hoc quanquam tanc vtile vifum ett, nuüllustamen vir honeftus à Iicengus caelum inequirandigratía alere vellet, neque easin hocexercere & inftciere eas v pignariab ipfis - polli, Quamobrem priftino habitu refumpto,iater Iumentaimpedimentis deftinacá degunt, Hzc Xenophon, Idem libro 4. rerum Graecarum Kajos xpo) rore Aa] Dyazw y oit A tele e Ur) Ede dT»5e6i , id eft Camelll etiam, quas Agelilausin Greciam fecum abduxerat, tum captz funt. , Heliogabalus fertur iunxitfe camelos qua« tecnosad cucram iu circo, priuato fpectacolo, Lampridius. Tartari habent quadrigas filtro coopertas, quz à -*9 camelistrahuntur, quibus omnem familiam & rem familiaremimponunt, Paul, Venetus. Kom, pellis ca- meli, In fizniotisnotz cenf-batur olim, (i quis camelo infidens,ac per vrbem circunductus, vifendum (e omnis - buspixberer.. Quod contumeliz genus Byzantij in Arfacem Armeniur, proditionis conui&um; promplic qaas doque imperator Iaftinianus, Coelius. Simileminfamlz noram in Afine, fupra oftendi. Caput Gebanita- "r8 Thomoaabeltà Gaza noftri littoris ludz oppido z xxx. x vir. M. paff. quod diuiditur in manfiones ca« melorim rx 11. Plinius 12.14. circafioem:; Et mox, Sumptusin fingulcscamelosdenariàm p c 1. xxx, ad no- fteum lictus colligit. . ManGo , iuquit Siponcinus; iter e(t vnius diei, Idem iam citatum Plinij locum fic legit, Abeftà Gizà,&c. M. D. xxx vir, millia pafluum,quoddiuiditur in manfiones camelorum Ícxaginta duas.Hinc psrapipoteltitercameli vnius diei effe circiter quadraginta aut paulà amplius milliapsffaum, Hzc Sipontinusz &- fecandum cuius calculationem bis mille quingenta& criginra fep: em millia padluum legendum mihi videtur: aue 39 t»nores manfiones facienda. T4: &V&G aus MO (B» av elaertloym; Ari ftophaues citan:ze Suida: Medi enim venes — rüntcamelisinuect. Camelarij dicuntur qui camelos equitant inacie , xzusire] Hetodiano libro 4. poffunt &e heregonomoi dici, vt Atabiz populi Keiotisxo/mio qui camelos agit vel ducit. Arabiam fteiilem Arabes Scenitae |. xamelo ramp altores habitant, Stra bo lib. 16. Kajpioiacus munus inflitutam eratim pediments exercitus agens h. dis& comportandisin ui RN publicis, Iareconfülci titulo De muneribus, camelaziam dicunt camelo- rnmcurationsm, quz publica pecuniaalebantut, & camclarios curatoresipíos. Quod munus, inquit Arcadius, pertonaleeft, Sant qui camelafia diciarbitrentur cam elorum przbendoram munus tabellarijs publicistranss. mixendis;Celius;|Camelalini ef apud Ammianu Marcellinum libro i7. F a&um, Inquit, ranc eff, & deinde vaius anat fi mitate, vc preter folia nemo Gallis quicquam exprimere coparctur comelif] nomine iniqui: Ape parecexa&tionis genus effe, Inundatio camelornm operiecte,dromedarij Madiam & Effa. Efa.Go, Ee d 49. h. Afphaltiteslacusanimal non habct: ntbilía eoimmergi poreft, tauri etíam camelique impune ibi f.i | tant; Solinus. Arabes pingues ac(aginatos camclosin aralgaoti diei faerificaban rnupturz virgines camelis deos, propitiabant; Gyraldos. Sagarentes qu otannis fummaaduerfus Mineruam obferuantia ei celebrant camelorum certamen: enimueró velociffimi apud eos procceantur, Aelianus. ] : n Pi pan. À ^ d : PU HE 3 E "Y RE. PROovERBIA. Cameliin fabulisdictum circumfertur ex Libanij declamationibus, Dam plura sffe&o, ipfius Cyri. Ad hominisaurem illiusitacoloribus d:ftindti, & (vt fic dixerim ) variegati intaitam , pattítn fufius pM Sum veritus, laquit, nelibelli mei perinde fiant ac camelus apud Aegyptios; hec Clius. Camelus vel ^7 Bellere exponit, & portum fübire: quoniam aliquando fimpliciter fübire vel ingtedi fignificat ; eerte Raul. fi Ex. TEN E eme á 35 e) *- appe SREE 75g | "De Quadrupedibus appellente plurimaapud Pollucem libro. verbá legimus, xa)2)6 Or tyxamto tl RAMS EU 0s eictp uasa atm eam y. 4 Geocüaéi, Ros xormNeder nu (quam lioc fenfu; Formica camclas, MvawitE d tau AG, de vehementer inzquall bas, & modo minimis, modo maximis: quod períadefit, quali repente camelus in formicam vertatur. Lücianu* inprim m ola Ssturoalium;O0'c 3 rab Pyoulyos augures t AO, ic mraipoiplo Quep, d eft, Nam vt nunc vlüitur à nobis, formica camelas, quemadmodum prouerbio dicitur, Loquitur de opibus ipzqualiter inrer mortale éiftabadis, v: haic plarimum fupeifiu huic multum defi. Nequeintempeltiue dicetur ip eos qui fibi non con- ftant; in yLramque partem immodici, Hec Erafmus. Ego errorem fufpicatus , locum inipfo Laciano require- re volui in quo poount i xum NO" repeti;id eftformicaaut camielus, & omnino fic proferendum puto longe cla- riore fenfu quàm fi articuluss pro difiup&iua conlun&tiones ponatur, vt Erafmus fecit. Similia hnic prouerbia funt, Rexaut Afinus, Picboffoder bader, Aut terfex auttrestelferz , Aut regem aut fatuum naíci oportet. Quod. 16^ ad fignificationem prouerbij, Gétmani eleganti difticho eam exprimunt, 7 z»pziz.el vnd tz.uwil,. F'erbont alle fpi id eft; Patuto & nimium vbiquenocenr.| Camelusfaltat; vbi quisindecore qhippiam facere conatur; & in- uita, ficut alunt, Minerua: Velatifi quis natura feuerusac tetricus, affe&et elegansac feítiuus videri, nature ge- nioquefu ó vim inferens. Hieronymusin Heluidium, Ri(imus (inquit) in te' prouerbium , Camelum vidimus faltitanter : Taxatautem hominis ineptiam, qui cum à Mafis effet alieniffimus ; tamen difertus haberi vellet, Erzfmus: Czliushzc prouerbia, Lenticulam decoquensvnguentum ne indidetis, In oleribus piper , Camelus | falritans, omnia eiu(dem fere fignificationis facit; de quo viderint quibus vacat: mihi non admodum probatur. | Adcamclüm faltantem proximeaceedit Germanicum noftrum, Die £v gaat anf fleltzen , id eft Vacca grallis(vt vocant) incedit. Prouerbiaà Domínonoftro in facris lirerls vfarpata, Facilius camelum peracumtraijc& Ca- —— melum glatire;colare culicem, (uperiusio prinia huiuscapitis patte pofül, Kojins zewxmv tren, inuerecundius eft. 2" quam vt repeti mereatur, cum vel fupra à nobls pofitum difpliceat. | , | i"60 R OE EA TR vM y. 1l SUE E LIST n | s j - s j -. Hie cürollarj loco adjcitntur qua Leo Africanus de camelis fcri- i co pfit yd defariptionis Africa libro g. bis (diu : Moers nm F^ AwErLvs animal blandum ac domefticum maxima eoplain Africaipuénitur, prefertim in defertís Libys, — | Nuwmidig, & Barbariz, ex quibus Arabes fuas diuitias ac pofleffiones eftimant : & fi quarido de diuitiis 39 Principis aut nobilis eniufquism fermo fiat, poffideresiunt tot camelorum, non aureorum milia, Qui porró camelos poflident Arabes; heüiliter viuunt, dc liberté, vtpore cum quibus in defectis agere poffint , ad qua propter ariditatém nec Reges nec Principes petuenice valent; Faius generis animaliain omnibus orbis parti- bus vifantar; nempein Afia; Africa, & Europa: Iisin Aa vtuntur Tartari; Cordi, Dalemij, & Turcomani. In Europa T'atéici Principes, clitellisacfarcinis dcferendis, quemadmodum & in Africa vninerfi Arabes, rü qui delerta L'byz inhabirant, Regesque omnes cainelis annonam & impedimenra veheüda enrant : verüm Aftici cameli Afiaticós excellunt, inzdiam enim quadraginta vel quinquag!nta diebiis perferentes, pabulum fero- tino rempore nonattingunt, verum exohetatiip proximis campis hebam » Veprétes , vel arborum frondes pa- b lanta, quod Afiatici praftare non valént;, quos profectionem quandam aufpicsturos, obefos & faginatos eife conuenic. Expetientia comprobatum eft; camelos onufto: iter quinquaginta dierum abfque pabülo con- 49. feciffe, qnibus primo gibbi ;deinde abdominis, poftremó coxz obe(itate attrita, vix centum libris geftandis funtaccommodi. Afütícis veró camelis mercatores pabulum $orrigunt, & fingulis ingulum pabulo onuftum citcumdicunt, rurmarim oufti enntes & redeuntes: qua ratione & pingues conferüant, & quxftum condupli- 8L a Rid t cant; Verüm Africani mercatoresia Zchíopiara nüindinarum gratia proficifcentes, de reditu;quiod vacui rener- tantur, neque re$ magni ponderis ifthinc reportent; parum foliciti; vt camelos macilentos dot(iq; vulneribus fanciosin zE.hlopiam pecdaxerunt, vili preció deferrotum incolis faginandos diuendunt.. At qui inBatbariam vel Nümidiam reuertuntur, pauciffimis egent camelis | vtpote quib usad equitationem; s6nonam aurum,ref- qefiltem leutotes perfcrendas vtantar. Camelotura tres funt fpecies, quarum primi Hupiun nuncupati, craf- fi lünt, ac procetz flitare, clitellisquegerendisaptillimi, vetüm ante quadricnniuny inutiles : quo exa&to;me- dioc:zis quifque camelus millelibras Italici ponderis gefta; Cam farcinis oneratur, genibus & collo virgulai&tus je i. folam recubans, dum pondus füfficiensagüofcit, feipfum etigit. Solent porró Africani caltrate quos one- - ribusgeftaad:s [eruare cuplunt, decem faminis mafculum vnicum mifcentese Alcernm camelorum genus (Be- chetos vcapr) duos habetgibbos, oneribus geftandis & equitationi pariter accommodos : cuinfmodi Afia fal- tio producit. Tertium genius, patria lingua Kaghahil di&um, gracili bus,exiguaq; ftaturae camelis conftat, qui "Yircinis gerendisinferiores, reliquos tanta fut pernicitate fuperant, vi diei vnius fpacio amplius centum pat-- fana» milia conficiant, íter modico viatico ad dies o&o vel decem per deferta perperuantes, quibus nobilio- res Namidie Arabes & Afri Libyci vi folent, Cum Rex Tombati magna celeritate alicüius tnomentinegn-- - tiuc Numidis mercatoribus indicare cupit, ntintlus cámelo iftiulmodi infideps , Tombuto Daram vel Segel- meilim nongentis paffaum milibus diffitam ; octiduiad fummum fpacio procurrit: verum ea negotia obeun- | tes, virosicineris pec deferta expertos eff? conuenit, qui iufra quingentos autcos in fingulas profc&iones non 6o exigent. Sub Verisinitium in Venerem propenfi, non modo fe mutaó offendunt, veràm hominesa quibusins - iuria olim affz&ti faere, Ieujorum etiam i&uum reminifcentes, capiraliter infe&antur: & fi quenquam den- tibus atripere poffint, in aerem erigunt;ac humi deiectum pedibus proculcant,atquein hoc furore diebus qued aginta petmanept. Famis patientes, adeó fitim tolerant, f ng at de dnd diebus quindecim " abítinere poffint : nocitarus alioquin fi camelarius triduo abfaluto aquam illis porrigat, quód Gingu!is qui- .Dis aut noneuois dicbus confüeto more potentur; vel vrgente heceífitate quindenis. Sunt & camelinatura - benigni, & humano fenfui aliquatenus participiant: nam fi quando inter Aethiopiam & Barbarlam dici iter folito diutius protrahatur ; camelos defatieatos flagris incedere non vrgeant; verüm certas cantilemas.occt- — | nunt.quaram fuauirate demulfiter tanta velocitate profequuntur,vtnecilloscurfuiofequivaleant.Vidiegoin — Aleairo camclü ad [onum tympani faltaze; quàm artem à magiftro edo&tus pauclsreferre libet, Camelus (oig ar 7s | NM | EM E s " e De Camelo Dyomade | Lib. ESO NU. T E que seal us, quem per horzdim!diumin lioelucoi oftar hypocánfti preparato, cuius pauim entumigne calefa- * Gm conftitaunt "tum pul aate quodam fo:istym pano, caaielus non foni, fed igóis gratia, quo pedibus o£. fenditar, tum.erusvnum ,tumaltetum modolsltacorum erigit, cul exercitio per annum vel menfes decum af- — faetus, in publicam dedactus, audito tympano, cem potis quo calorem fab pedibus fentilt reminifcens ; con- feftim falrat ac (u praidém panimentum co n&ftere exiltimans fein pedes, erigit , & faltare videtur; atque ex víii disturem formans, perpetuo hucobleruat. Alia pleraque. de hoc animale natrare poffem, qua breuitatis graria o atto. D DE.CAMELO DROMADE P TR ee S "ei P^ : SES mU pee M s z AER ALES vcl ire do Ve e S pus. E TES PEE er LE CL rer en — PES OTS E Lr darc LAS TOP CET kt t A - DP zr Rr RE 5 CAMELVS Qnadrupedilus wer vs dromas Gracis à curfü & velocitate di&a & Arabica camelus, omnia fere cum fuperlo- Pici y 1 ? 4 mar dare vifum eft, cum figaraetiam differat:vtpoteviico dorfitubere, cum fu periorigemionnm - 3 fi Dromedarij nomen pleteque gentes vínrpant,Stali, Galli, Germani, Hifpani. Grzcidroma- 4x dem folum feminino genere dicunt, nec vnquam quod fciam fine cameli nomine prepofito. Flara qua id nom ina eis pertinent, A alia quedam de hac qudrupede in camelo dixi, nihil eorum hic repe- titurus, Vidi £pópocus (lego dpepolas) id cft dromedarios camelos;quiin cutínipfo cam equiscomponi poffent, imó vero ctiam qui illos vincerent Didymusin Geopon. Dromedagenuseft camelorum, minoris quidem fta- tare, fcd velocizs, vnde & nomen habet : nam dromos Grece curfus & velocitas appellatur : Raminacficut bos & ouis & camelus,IGdorus. Audio regi Gallorum nuper duas camelos dromadas albas sbimperatore Turcarum | donomilfàs effe, Dromas quam vidi dum hzc fcriberem,altitudine erat quinque cabitorum dodrante dem pto longitudine circiter fex: fuperius labrum in medio fciffüm habet vclepus: 1n pedibus duos vngues Jatos :bi(ulci "apparent, fed diuifio fupernctantum elt, pec penetrat ad ima veftigia: qus carnofa ci & plana lataque fant, orbis cibarij inftar, über durum & glabrumhabetinfrain pectore culincumbir,& fingulajn fingulis cruribus füpes lus : reliqua vt Dactriang cameli, 'Camelos quinquaginta aunos viuere percepi, Bactrianas ed centefimuim víque, Zilianus, Liuiuslibro?. belli Macedo aíci, Anteh unc equiratuta falcatae quadrigz, & ca meliquosappel- lontdromadas. Etalibiapad eundem ni fallor, Dromadzs cemcli inter donaerant velocitatis eximiz, Diodorus libro 3. Bibliothecz de camelis d'tylis, id eft gemina tu beta habentibus, locutus, [abdit: Anacollvero ligarique, qui dromadam funt forma, pluriniam vie conficlunt : prefertim per deferta & aquis carentia leca. In bello quo- que duosin certamen fagittarios fetunr, dorfocontrarié innicem in(identes: alterum à fronteaduesfus hoftem, alterum contra perfequentem pugnantes, Hzc Diodorus de Arabia fcribens, interpretePogio. Ceotum & amplius miliaria vno die pergerefolent Tddorus, Dicanteoscamelisdormedarils triginta fexagintáue dierum itinere, diebus vndecim peradto, rem confecilfe, Strabolibro. 15, in Greco eít 3 OA V Deopeocdcov, Aa. quam ego *! recommunia habet: priuarim tamen quz apud fcriptores reperi aut ipfe obíeruaui, de esliteris lo 2o inter fcribendum hac vidi, onusgeftare dicebatür confaetüm libras mille quingentas :incerdum etiam dicentis ^^ - fapra bismilleonerarl. Inciibat fein tetrramacprecumbit vt fefforem admittat; vel'onus recipiat, ox denuo dargit. Eftenim omnino facile & morigerum animal, quod in tanta corporis mole mireris. Per iracundiam calcitrat,fed raró. |^. e Ws us ah | auct vs mae Dromadi naui curfüs pernicitas nomen dedit. Czlius Caleagninus. Eft & pifcis hocnominespud Atifto- telem, Gazavertitcurforém. Vfarpaturetiam pro fcotto, vt Pollux, Hefychius;& Varinus fcribuatzinde forfi- tan; quod camelorum genus (vt fupra dixi) valde libidinofum fit. A24uov, cancer paruus, Hefychius: apud T'e- xentiü ferul nomen. Acogxosen, curtere Varinus Apogadlw curriculo, curfim , Varinas Apguoyr? dAQer avia: & dyo- wosos aduerbiü,Suid. Impeta finer&tione velati camelus dromasad omne fcelus DIN MM in Alicgoriis. VrdEeo .AD deu E Mea Eqs E^ n ^ m yn tON Ys1vs contracto exercitu, perlocaarida ac deferta ferisq; infeftaprofe&tus ,'ed Zambirram WT T W Le 4 v P *j ^ iat ! : " , ? ] U , e "nm D V vrbem Lybig peruenit. Ibiferamindigetem; cam pesdomine , multis.eius ore rmnortalibus pernl- l4 ciofam, peremit: qua res magnam eigloriam penes accolas tülir. Vrautemfempiterns occifie ab y " , s sta - "n Tc 7 tatisaronamentum, Diodorus Siculus libro 4. de fabulofis antiquorum geftis. DE.CANE IN GENERE. A x15 quadtüpes terteftris, Hebraice 55^ keleb , Chaldaice u 55 kslba; Arabice S55 kelbe 4| cam fcheuafübimedia imul & vltinia conionante, Peifice 355lag. inuenio & oy» lamas, tan- dan Hebraicüm aut lingue Hebraisfinitime nomen,in lexico triliugui Seb. Münfteri, Anti- 444 aua in Aulcenpam expofitio, gaukileb vrinam canis interp:eratur. Apud Syluaticum nomina vocant bud, Mali cane, Galli chien, Hifpani perro. Illyrij pes vel pas; quod nomen Gelenio nellro ad fpaca vel " "E i | : 1 o OG HONTE 1 l " » b : Jo" - B. " "NIRE, nan) | Canitotum corpus hittum eft; Ariftot. De diuerfis canum generibus feorficy agemus poftea, vbi decani- c bus ea primum explicata facrint que otonibusferecommunia videntur. Catulortm optimus exiftimarur, qui c Xp (cbeftiz cloriaextaret; crexit ibi tumulum ingentem;quiad pofterosvíqne perfeuetanit, (ug vir- J hzcreperi, kilbu, idet canis: Lafenel chelbe, id eft lingna canis: haraltis;id eft ftercus caninum: - [ vltimus videreincipit, vel quem primum mater in cubile reportat, Albertus. ego idemincane Venaticoinfra - pluribus declarabo. Degeneresfab aluum refle&tünt cauda m Ariftoteles. Boni temperamenti in cane fignum cit, fi pilos medioctiter longos habet: excrementserim iu pilos redundant, & corpus expurgatur. Sivero nimi- um longi denfique faerint pili; cutisfere fubtus corrümpitur, foctori aut fcabiel obnoxis, Albertus. Canis ex pro- portione ( id eft ex equo) vtriufque partis incremenracapit, Ariftot. Hybernum pilum ataittit , Idem Sect. 10. problem. 23. Prona totius cerpóris hirfata habet; Idem. Medullanon eft nifi cauis offius , neceruribusiumens 'torumaütcanuta ; Quare fracta nonferruminantur,quod defluente euenit medulla; Plinius. Cerebrnm lupi &. canis pezcipu? crefcit & deczefcit crefcenre luna, licet hocfiat ip omnibusanimalibus, Albertus & libro denat. rerdm. Canis calua nulla offca commiffura conftat, fed oflis perpetuitate continctur Ariftoteles; Aelianus, uw Generofis [| 4 y 1 A i i N^ n T EC [ yocp Rx b 7 ? á —- uo NE a ^ $ k A LL LA Mo w- yn (d ' 3 S 1 A — py ) p? X » ir j [UA d " - » e i Uu, ") i / uL ! FP. i ES y b (M m ? —— (m à Weeecet ettet AN S - Generofis canibus imz» naresrotündz, folidz , & feré obtufz funt, Albertusex Platone. Canios reciffum ef, - Ariftot. Serrati pe&inatim co&antes ne contrario occur(a coüterantar dentes (ant; can. bus. ferpeutibus, puci-- bus, Piinids& Ariftoteles; Dentes cani mutantur canini tántum appellsti, vt etiam leoni; Plinius Dentes ca- ncs non mutant, przterqdam ecs, quos vocant caninos. eosque quarto etatis menfe ram feemins, quàm mares, Vnde fit, vc diaeta Gr authorum featentía. Aj cnim quod duos rántummodo iurant; negant oginino vl'os mutari ,cum eos paucos repetire difficile fic: alij cum hos villetint, c&eros quaque pari tatione inctari exi- ftimant , Ariftotcles.. Éc rur'usslibi, De canibus (inquit) diuer(a (eotentia eft; quippe cum alij nullum His 'o decidere dentem opinentur, slij caninos tantüm eppcllatos matare velint; quosetiam homo artttit : vecura ; hoclatéte; propteré2 quia non ante mutant; quàm paresintus enafcantur. Quod idem vel io czteris fc cer fe- ris euenire verilimile elt. Ec quidem canihostontum mutare perhibenrar. Zticis iudicium ex deruboecfomi- iir: quippe cum iuniores candidos habeant, & acüros: eniotes (oigrus fufcos & croceos, Albertus) hebeces, -. Ariftoteles & Áclianus.. | i | | .. Cun&a interiora canis fimillima fünt leonis vifceribus; vt quidam fcribunt; Caninus ventticulus veas paruus & artus eft, nec mulco amplior int«flino, lzuisque intus: habent auteti omnia fete vtrinque denza:a ventriciilum aut canirio adt faillofi iem ; Aciftoteles. Canibus inteftinum qua ventri jungitur; lakiuselt qua desinit; arctius i quamobrem vchementi nixu, nec fine cruciatu eam partem leuapt cxcremento; Ariftoteles & Plihius. Aluusangüftiffimacanibus. Plinius. Pe&uscan! angu(tum acüminatumque eft. Splénem haberlon- jo gum ficat homo & porcus, Aci[Loc. Pznis canibus & muttelis cffs touflat Vefalius; T'eftes & mentula caniforis ., dependegt. intra pofteriores pedet, vcetiam Iéoni, Canum degeneres (ub aluum rcH.:&unt caudam Ariftoteles. Piores pedes le&tuntec homo brachia: & vice brachiorum eidem vruntar, Blondus. Pedcs priotes quidis di- flinctes digirtishabent,pofteriores quaternis, An itoceles de partibus anim. 4,12. vnde Plinius etiam tranftulir, 3L 43. [sd locus Plin: cortüptus elt, vt docehoin Lupo B. Rapacibus vnci funt yngues: czterís reti vt canibus, | pratereum quià crure plerifque dependet Plinius. Canes quoniam nuümerofo partu & mulufidse funt, mam- inas plures per ventrem dplici ordine vtroque de latere eceunt, Ari(totelés. Qus numerofo feecünda partu, GC quibusdigitiin pedibus, hzc plures liabent mámras toto ventre duplici ordine, vrlues : genero(z duodenass vulgates binis minus; fimiliter canes, Plinias. Bipedes & quadrüpedesque animal piocreant, omnes voluam , autvterum; infra f:ptum transuerfam contitient, vc liomo, canis fus, Ari(tot.. Et alibi, Qus intrafe & foris $6 animal genetant, vterum habentin aluo, vrcan's. Fimum eani ficcum e(t, vt lupe... Canis aritmal eft rempera- .. tenti calidi & ficci, fi ipfum perfe confideres: nam comparando aliis anim&libus, contraria etiam temperas ., mentaelattribuerentur: Qu'ppead hominem fi conferas, ficcus cft; ad formicam,humidus; Rurfus hominis re« | fpe&aealidaseftlconisfrigidus, Galenus; — ^ | | | Ns — : » A " i : i ] ; - "nm -. D j ) y - uvm ] d s "" xcd Ns ie Dictemven iate pts ui, & vira & mors, ezteraque sccidentia exfen(bus, funtin ca- » & i non laté admodum conflat, camen mares viuaciores funt Ariftoteles. Ex vartus alibi, Caceri uit | t il "m ys 128 OQ $3 ^ Qnquits. ANU- 3c Quadripedibus inquit, excepils Laconicis) maxima ex parte ad annos quatuordecim, fed nonnulli vcl ad viginti protrahuntvi- ram." Qitemobrem recte apud Homerum canem Viyffis vice&mo anno moriaüqui iudicent. Cabis cum vocem - ztditaltiorem. latraredicituc: quod varias ob caufis facit; Eft & gannitus quidam eius fübmiffior vt sdulando, Y deinfram H. c. Caaibesfenefceotibusvoxgraulorreddicuz, Arif. Canes etiam fomniare palàm eft;idg; fno latratu dzclarant, quém pec quiecem agunt, Aciftoreles,& Pliniüs Cubile fuum Iuftrat canis & citcuit antequam cubet: quod quidem non alia caufa facere videtur, quam vcficcommodius in orbem fe colligat: pleriqueenim itafe componuprad lomnum, minores & iuniores przlerom, qui corpore tenero ac flexili [unt Canes; boues, . élizquebettis ,impendentem peftem & rercie motum, coetique flabritaxem, & frugam fertiliarem prefen- iunt, Aelianus. Fer omnesquidem bgaces funt; quidam tagen ceteros vincunt fagacitáte & inueftigarione, | quorum ad vedandum vfus eft, de quibus (eotfim dicam poftea. Leones merescanumiptlar vrinamerurefubla- t9: t:oreddunc, Piin. Exi(timaurarin vrinaartollececrus fere femeltees, id eft fipoum confümmati vitium roboris, & initi] coitus:feminz hocidem fidentes, Putus & Ariftot. Vcrümexfominis etiam nonnulle crure elato — mingunt,; Aiillot. Ex matibus quidá ferius qu àm fexto axatis menft crus tollant, qüidam matutins, Idem.Quane decunq; id Éaciunr, indicium elt etatem cce rdtadcffe, Aiiftor Foemingin vrina reddenda (edent, id eft difpo- nuntfeac fi federe vellent, Albertus. Masnunquamante1$o. diesa natali crus erigit, Blondus, Omnesferé ca- nes, vuluas & poftetiora odoraptur, & foifitap vt agaces lunt, qualitareshabitudinum in refolutionum corporis | - odote cognofcu nt, Albert. Canesa curíu volutatiotatat, vt vctetinadiugo, Plin. Cetera canes (praetet Laconi- €a5) etiam Íemeftres coitü patiuntur. Tin. T2ra mares quàm femine anniculi, magna quidem ex patte ccéunt: Ífsd nonnunquá vel menfa o&auo: qued magis foemina enemt quàm mari, Arift. Huic quadrupedi neq; femine, -.- neq; mati, nifi poft ann permittenda Venus eft: qua fi veneris conceditur, carpit & corpus & vites;animosque 10 degenerar, Colurbella. Canum generibus anpui partus:luftaad pariendum annua etas, Piin. Quod ad facturam. (inquit Varro & Phtonto) principium admittendi faciunt veris principio: tunc enim dicuntur catulire, id eft o- ftendere fe velle maritari. Qua tum adn iff. pariuntcirciter folllitio.Exv(zy apud Ariftotelem Gaza vertitcanire. Initio Februarij canes fer£ite cundü naturam coirumappctort rarius lanuat;j, l'ardiuus. Canes fa plus coeant (coitum nunquam afpernentus )pariuniq; propterteporem & pabuli vbertatemsvtalia etiamanimalia que cum Domine vinunc Arift.Indicinmin mammisetiamappairet, cum etatem cc eundi iam habent, Fit enim perindeac. in hominibus,tumor in papillis toammarum,& caitilago quzdam (»ivdj Gd eftfolida quedam vel géumofa deo (itas, quaturgent mamil'z: quidam (implicirer cartilaginem,vt Albertus: alij cluten,vi Blondüs ineptéred- ' diderant:) confitlic fed difficileid perceperis nifi habeas vBun rct: carent enim bac indicia magnitudine: hoe «i igi uz foeminse euenire certum eft: mati nihil ejufmodiaccidit:fzd quo primum remporecrus rollit, coireinci- 30 pit, vtfupra dium eft. Cum fe plurimum in currendo exercuit canis, maultóà effufiorem ad tes Veneresosexiftere ferunt, Elianus: Ariftotcles tamen pecullate Laconicis facit; vr cum Izborarint, coire mcliusquàm per otium poffin.' Auertunturin coitucanes, lupi; phoca, in mediog; coit, inuitiq; etiam coharent,Ariftor. Vrcanesin terra ceeunt, ficin mariteítudines& phoca : omnes diu copulantur, tanquam colligat polterius, Oppi nus Ha- lieu. 1, Quam ob canfam canes foliex omnium animantium numero colligsri poft coitum Venereum foleant, inquirit Aphrodifienfis prabiém. 1.73.1, plerar canis vno initu, quod in furtitijs maximé conftat initibus; im- pleatenim qui femel inierint, Ariftot. Implentur omncs vno coitu, Plinius. Capis vrerum gerit dicbus f.xoginta & vió, aut duobus, aut ad fümmum uibus:nec minus quàm fexagibta diebus : qued fi quid celcrivs prodietit, educari ac perfici nequir. Cum peperir, rurfum fexco poft mepfe, nec prius, coitu impletur, Ariflor. lib. s. cap.t14 ..- hifloszarim. Carerum libro 6. cap. 26. Laconicam canem priuatim fexto menfeà partu coire fcribit. Gazata- 4€ menillic quoque de canibus in vniuerfum interpretstus eft idqne meoiudicio rc&te fecit; memor nimirüm Ari- ftotelem lupra quoque decanibusin vniuerfümid fcripfiffe necnon Plinium , cuius hecverba funr, Ineunturà partu fexto menfe; VbiGeza vettit coitaimpletur, in Graco tantum eft?y everajid eft initur.Sunt qua parte quin- taanni vccrum ferant, hoc eftduobus & fepruaginta diebus (impreffi codices Lostini interprete G«za, falfo ha- )bentfexagintaz) quarar catelli duodecim diebus (quatuordecim in Greco, lib. €. cap. 20. Apud Pollucemcor- ruüpre zehrlu so gl awreprlu) legitat: luce carent: nonnalle quarta parte anni, hocefi tribus menfibas ferunt,quarum cat. lli diebus decem & feptem luce carent, 'antandem temporis canire ctiam focminz putantur ( quan- tum fcilicet grauidz funt, vein Grecoadditur:) Ariftor. ex quo eadem Pollux defcriptt libro y.cap.7. Conftat . igitür ex Ariitorelc, caninm alias fextaanni parte; alias quinta, alias deniqae quarta; geftare vteruim reliquiau- |. &horesnon deftinscront, fed fnplicirecalij duos, alij tres menfes, canes grauidas effe fcribunt, Gernnrinvrero f fcxagenis diebus, Plinius: qui ex duobus fup:a itatis Ariftorelis locis, priorem folum legife videtur. Nemefia-- nus etiam in Cjaegericis duosfolum menfescaui grauice tribuit.Pregnantes folent effe cernosmenfes, Varro & Fronto dc cane paftorali. Obferuaui in canibus nofttisnonnullas catellas geffiife vrezum przcife diebus fexagin- ta,nonnullas vno infoper aut duobus, Peregrina leporaria noftraexcellens telir vterum diebus 65, Auguftinus Niphus ib Atiftotclis hiftor. anim. lib. $. cáp. r4. Ibidem addit expertum fePh«(ianam à partu nonantefextusd — | Ynenfem impleri, ferius veró in quàm plurimisfe obferuaffe, Multifida, vt canis, & lupus, multa pariunt; Ari- ftot. Canes, feles; & ichneumones, equsles numerofoctas pariunt , Atiftor. Caniscur numerofo partu fit, Ári« ftot.Ss&. 10. problemate16. Gignuntcxcos, & quo largiore aluotur la&eseo tacd'ore:m vifum accipiunt, Non tamen voquam-yItra vi:efimum primum diem , necantefeptimum. Quidam cadunt, vnus gignatur, nono die. cernere; iigemini decimo. Idemque infingulosadijci, cotidemque cffe rarditarisad lucem dies. Ecab ea qua fae- [T minafitex primiparagenita citius cerni. Optimusin fostu, qui nouiffime cernere incipityaut quem primum fert in cubile faic; Plinfas: Catelli caeci nafcuntur, à partoque tredecim primis diebusita oculis «ffzéki funt: poftea - acevcimumoculorum fenfum acquirunt, Aelianus. Vifum catuli recipiunt diebus viginti, Fronto & Varto. Quse snteiuftum tempus concepere, diutius cxcos habent catulos, nec omnes totidem diebus, Plinius. Quomodo catulorum alij prius.al;j tardius vifum acquirant, ex Arifforclis fententia panloante expofui. Paritcanis duode- eim complurimum,fed magna ex parte quinq; aut fex: vnum eciam aliquam peperiffe certum eft, Ariftoreles.Cur.— fas & canis (int tam foecunda; & multipare, Democritus canfam affert, quod multiplicem vuluam,&feminiscel- — las teceptattices multas habeant: Exs omnes femen non vnoinitu explet, fed iterum & fzpius ca profeminantus, vt frequentia feminis receptscula impleantur; Aelianus. Nos ex Aciftotele & Plinio laprsoftendimus canem et- iam vnojnitülmpleri. Partus duodeni, quibusnumeroliffimi;cetero quini; feni; aliquando finguli, qnod: 'tO- 7 | ; | digiofum * ! l / I j yribhs i . B. Ui T f JEN » Bu, MS 7 S OPENI NH je A vu "NECS P MD j XS AUT Neon on venous de Sm RESUME Ns: .* digiofum putant: licutornts mares ;aur omnes foeminas glgni. Primos quoque mates parlunt,in ceteris 4l- "i ternant, fiineantopportano & re&o menfe, Pli, Albertus fcribit vifam fibi canem é genere maltlInorum, quz f- , mulaoue.decim catulos peperit? & rurfus proximo poft partu o&bodecim , & tertio credecim: erat aatem (in. | quit) nigra & magno corpore, Singulos fere partunt paras üle catalg quas mulieres in deliciis alunt, propter vteri cxiguitatem; Albercvas. 3 en : m odo s RE WI dic. es "osx Quedrupedum mulrifida, vt conis; Teo; & c. omülacecos generant; poft palpebre dehifcunt, Aciftor. Mal- » tifidzque pariuntimperfedta, omnes multipatsfant:- Quo fic, vt parum adhuc recentem alere poffint, au- n" &um iamadeptumque magnitudinem nequeanr:fed cum corpus ad nitciendum nonfofüciat, parum emittanr, ko vtéa quz vermem pariünt. Quidam eatm ex j : éatulosiparticulatos propemodum pariunt,vt vulpes,vrfa,leg- 39 nz,& alia nonnulla: fed omnia feré cecos, vt es que modo dixi; atque eciam cánis, lupa; lapas cecuarius, A riftot. , Üaprz& oues, vr& reliqua fascundiora & mültiparasnimalia, partusinterdura monítrofos eduns, vt etiam mul; - tifida: multiparaenim idgenusanimalia ruvt.nec partem perficinot, vt canis: cecos enim magna eorum pars folet patere, Arift. Idem Se&t Yo. ptebl.&0.can Gm mon (traccur canes & reliqua parae quadrupedes (faes;caprasgues, , monfrapariant frequentius qnàm roajoces. Canis etfipermultos ey fe(c parit catuloshorum tamé à numero pri- ^ rusprodiensinlücem patrem refert, omuinoque Bimilirudipem,fpeciemque illius gerir: cztezi vccafus tule- . titmaícuntur. Quod ftudio & pronidenta nsture fieci videtur, cum matri anteferentis patrem,-tum ceteris catulis primigenium longeanteponentis. Co tuscapi (emper opportunas, Arift. Mares quartosnnoglgnerein- cipiunt (legoincipiant, opera fcilicet hominum admirtentiurs tunc primum robullioris generandz fobolis j. gratiz) foeminz terio víquein nonum, Vecus quidam. Canesnon per totam cceant vitam, fed víquead quen- 59 damzatisvigorem:adanuos euim duodecim magna ex patte & ciéanr & implentur. Verum jam aliquibus, vam foeminis, tum maribus, vel'annum octaoum & decim, atque etiam vigefimum nsctis facultas non defuic prolifici coitus: nam ijs quoque fenc&tas vim generandi, paríendique , vt & ceteris tollit, Aciftoreles. Nontota &tate fua generant, fere à duodecim detinentées, Plinins. Tempusad conceptum & procreationem,in mare opti- mum cam quadrimus cfTc iam coeperit idque deinceps, fed non vitra o&tauum annum ; foemina à rriennio ad fexennium vfque circafobolem oceupetur Pollux. Maresiuueniliter vfque inannos decem progenetant: poft idtempusineundisfaeininis non videntur habiles quorum fentorum pigra foboles exiftit.. Feemine concipiüc v(que in annos nouem, necfuntvriles poft decimum, Colamella. 1n cane foemina etas bimaad procrestionem preb:tur magis quàm minor, Tardinus. Cuin maresappetunt coitum, dies aliquot abítinendi fot, donecge- .' uitalíaeisinflentar & tucgeznt, Idem, Foscninam & marem domi retinebis, (i mazam cum pauco fale vefperi cis n? obieceris, Idem. Si masad Venetem f&igidas ic; (uillam aut ouilam carnem piaguem vnà cum iurc ei appone, "TFardiuus. Canes & fues mates initum matutine m appetere; fosminas antem poft meridiem blandiri, diligen- tiorestradunc. Plinius. Cancsà partnvalde ferociunt, Aciftoteles: qui & caufam curtam temporis fzuiantin- quitit Sed. 10. problemate 37. Mares libidinis copia placidic s fiunt, Idem. Promiaet genitale in foerninis ( cüm d coitura ftimulantut; & locus hame!cit Avriftot. Eralibl, Menftraa (inquit) huius anitnalis dicbus feptem mouentut, fimulqueeuenir, vt genitàlé ptomineat: verum nopdum per !d temporis coitüm patiuntur, fed fe» quentibus feprem dicbus: tempus enim quo toto canislibidiné tenetur, diebus quatuordecim magna ex patte deferibitue, Verum nonnuliz etiam ad fextumdecimum pruriunt. Pargario autem qua coniuncta partui eft, vnàcurh éatellis nafcentibus prouenir, ctaffo pituitofoque humore: reddnnturetiam tenuioresà páttu Atiftor. ——. $95 canis, lepus partu (funt nume: óofo nimirum quód vuluas (ine vtetos coritinent multos;toridemque forman- ^9 diloculamenta, Ariftort; probl. 10.16, Hoz cati & muftele commune habent, vtfoitos fnosde loce inlocuaa otetransferát fed hocetiam esnesaliquando faciunt, Perottaus, Lac ante diebus quinque quàm pariant, habenc Toapnaex partesyerum bonnullis eriamfepcem aut quatuor diebus anticipat : Vtile ftarim, vt pepetint,eft, Ari» . ^ ftot. Craffius canum quào ceterorumanimalium,lac eftexceproferofz ac leporis, dern. Cancs mifcentur coitu. - moniater fe (olum generibus diucr(is, fed aliis etiam feris, vt infra docebo, vbtde Canibus mixtisagam. Oporret utc mad vquate pacar;m ac etatem & miafcali & füemins: & caue ne canes ex eadem maire prognati fimul cc &s ant; Vartoin Ux eis Geop. d tene 2 : "ME scq TOSK* €i |. Pritbus cfcece partüsamouendus cft: quoniam truncula, necre& € nutrit; & edacatio totius habitnsau: fertinctémientum, Columella zapparet fant eamloqui de ene qua primum pepetit. In foertira dandum potius atdésceos qudm triticeos paues: magisepitn eo sluntur, & lactis prabent maiorem fzcultatem, Varro. Sero $0 quodàcaileo mansi tquàm optimecanes outridturt plurimum enim cisalimentam pre ftst,Diofcorides & Aui- €ecnz. VelocesSparts catulcs.áctemque Moloffum P;fce fero pingui, Verg. Georg. 3. Canes, feles, &ichneus | fmonessefenntur eifdem cibis, Atiftor. Canis quoniam fiecl temperamenti eft humido nuwrimento tcficiendus &ft. Albertus. Grauldas cabesnattiemus non triticeis, fed hordeaceis panibus ,vt qui maximl nutrimenti fint. .'Odiaitem ouium exuta carne spponemvs, fed. có&ta, vteorum medalla temperer & pinguefacist ius ipfuroz . Quad ctiam panibus comminutts poftezinfandentes tundentesque rurfus, fimiliter offeremus, Enixis autem . herdeaceafatina, caprillobubulóueistli permiffa; offerendael(t: offiumque, vt diximus elixorum, decoctum ipfam érit potius quo vrentur.. Ipfis veró catulis recens ortis opitalabimur: matris enim mamma non fuffi- «| c eitzac proindela&te bübulo iureque offiam imbuentes panes, in pabulum eisofferamus. Sedapponendaetiam |. Hlisfuotcfla, vetum roborenttam confirment, ac fimul cxacuant dentes, Haec Varto in Geopen. Grecis. Cibas £g tüs esn's proptot hominis, quàm ouis. Pafcitur enim éculina,& offibus, non berbis, aur frondibus. Diligenter. .vthabeantcibaría providendum. Fames enim hosad querendum cibum ducet, finon prabebitur, & à pecore abducet, Nifi (vt patant quidam ) etiam illuc pernenerint, proderbium vt tollunz antiquum fazupu£ xvov. eperiant,de A&zone;atquein dominum afferant dentes, Nec non ita panem ordeaceum dandum,yt non potius eumin/la&edesintritum, quód eoconf(ueti cibo vti, à pecore non cito defcifcunt, Morticinz ouis non patiuns tur vefzi earne, ne du&ti (spore minusfe ab(tineant.. Dant etiamius ex offibus, & ea ipfa offa contufa: dentes. . enim facit firmiores, & os magis patulum. Propterea quód vehementius diducuntur.malz, actioresque fiunt . piopter medullarum faporem. Cibum capere confuefcunt interdiu, vbi pafcunrur : vefperi, vbi ftabulantur, Var- | roin opere Latinode re ruft. Heliogabalus canes iecinoribus anferum pauit, Lampridius. Canes & gallinz hu. .. miaboftercore vcfcütur, Bralunolus.Vbi primum canis pepererit ftatim reijciédi funt degeneres, aut vitiosliquo, , 79 maculati. Ex fepté porro feruandi futt tres aut quatuor: duo autem cx tribus, Quibus quidem paleas fu ierunt. ACEONEER - M NIC: à VM PCS Q 4 - st molltus : z AE us | | "De Quadrupeadibas | vi mol'iastacobent & calefiant, Etenim impatiens frigoris huiufmodi snlmal Csteli biracftirt f; patio cum mias witbas fiatliquendi, PFrontoin Geopon. Quanquam antem de paftorali cane priuatim illic loquarur, vcetiam Vartoinlocoiam recitato: videbanwr tamen hzc huiufm odi cfle, vc commode commuail de cane tractationi sd'criberentur, ficat & fequentium quedzm.. Subfternitur eisacus; aut quidaliud ;qued meliore cubili facilius educantur, Varro. Catu'osfex menfibus primis ; dum cottobotentur, emittinon oportet nífi ad matrérn lufus ac la/c'ulze caufa, poftea & cathenis per diem continendi & noGtibus foluendi; nec vnquam eos, quotutri Ge» nerofim volumus indo!em conferuate, patiemur alienz nutricis vberibus cducaii: quoniam Íeimper & lac, & fpiritus materaus loage magis ingenij, atqueincrementa corporis auget: quod fi effosra lacte deficitur;capridum matimeconaeniet przberj catulis, dum fiant meofium:quateor, Coluroella, egens decanepectiarlo. Sipla- . . res f'int catuli, fecundam partum ftatim eligere oportet quosbabere velis, reliquos abijcere. Quàm páucifi- IÓ mosreliqueris, tam optimiinalendofiunt proptet copiam lads, Catulila&e fiue maza, vel aqna lactisalendi fuat :nec vllum aliud alimentum offerendum : quia laxus (largus) victasfoletefle maximo damno. Verum ae dal ficcis vefcantur edalibus: panevidelicen& offibus, & hoc fiat digeftis horis,vt concotio peragatur, & po- tius famefcant paululum, quam non exadtis horis paícantut, Blondus, Nemefianus etiam in Cyoegeticis catu- los cum matribusfero, & la&e, vel pane cum lacte pafcendos cánit; à tempore vetrio ad folftitium víque: nam cum Sol in cancto fertor, confüetam minuiffe fagiaam Profuctit, tenuesque magis retinere cibatus : Negra- uis articulosdepranet pondete molles. Nam tum membrorum nexus nodosque relaxant;&c. (ic enim legen- dum.) Moxcumiam fextum etatis menfem agant catuli, I anc rurfus mifcere fero Cerealia dona Conuenier, fortemque dari de frugibus efcam. Non permittendum e(t vt nimiamiadulgeant fomno caes: nam cum na- | taracalidi (int, calorinternus pec fomnum etiam au&ior prauos humoresad ventriculum atttehit, vnde morbi 26 Ícaturlune.. Parum igitur à cibo dormiant, quoad cibus mediocriter concequatur, Albertus; Canitanta fa- gacitas narium , vtnunquamcaninam carnem, ne varietate quidem condimentorum fallaciffima temperatam, d:gufter; Aelianus. Canis caninam non eft, Scoppa. Fel cetuo in cauda aut inteftinis efIe putant: Ideo tan- tam babent amatitudinem , vr à canibus non attingantur, Plinius. — Abftinent fraxini fructu, licet fues co fazinentur, quod dolorem vertebrz coxarmm indeincutrant. Sunt & coprophagi canes: quamobrem Plinius, Venenati mellis,inquit, malam (quo bomo infectus fuerit) certum e(t perexcrementa, ad canes etiam perue- nire, fim:literque rorqueti eos.: Cotui & canesinebriantur eputta herba, Arhenzus. Vinum auerfantur, vnde ca binum prandiom di&um, vt infraexplicabo: Panem ramen vino tin&uso deglutiünt. Caniszflate frequen- tus quàm hyeme cibandus eft, vt zítiuis diebus longis & calidis durare poffit. lufringatur ei panisin aquam. Sitamen (pius quàm par eft cibetur; ventriculusei fubuertitur. Lacant patiis lacte madidus opiimé alunt. Si 36 c'imiai tuni cibarjs eis modicum inijclatur, ventris atibus non erirobrokias.. Caro ficcstain cibo eí conue- nit. Oleiparumaque bibendz füperfufum , habitiorem fimul velcéioremque reddit. Si cibum fa(tidiat , panis &tri iicasaceto maceraras, in nareseius exprimes. In magna fame butytnm recens cum pauco pane calido ei obijcies, paulo ante rellquum cibum, Tardiuus. Boum catulum lactentem & pra'cateriscligendum,itacogno- fees. Ptaftatqui pondere vincit reliquos, proinde diligenter la&tsndum curabis: Velille, quem mater primum orefuo reportat : Velqui poftremus vomere ificipit. $5 przeftantiorem hac induftria difeernunt. Locum fatisamplum citcumquaque farmentis aat cremiisincludunt , & catulis impofitis accendunt, qui cum totusar- detiaciceuitu matrem foris detentam dimittunt: quz mox infiliens oprimum quenq; priorem effert, poftremo viliffimums Tardiuus.Videnturanté ex Nemeftiani Cynegeticis hec eligendiiadicia effe tranfcripta: namilludà locoigneambito fumptü, omnino fimiliter defcribit. Quód veró ad pondus,contra quàm Tardinus,leulorem 49 yrzferre videtar; bis veibis: Pondere nam catuli poteris perpendere vires, Corporibusq; leuesgrauibus przno-- Ícere curfu. Ego ita conciliárim, vt ad tobur pra ferendi fint, grauiores: ad celeritatem; leniores, A DE MORBIS CANVM. Offctescani nonnunquam ius elixationis hedcetg: quoniam fi iftud exhibueris faltem per feptemi dies, fctuabis canis fynceriratem : quia & onem paltus hederz feruat, Blondus: (per feptem dies, forte intelligit, fe- primo quoq; die.) E Ieborite nuiffica radices breues q; ac velut decuttata etiatn haz leguntur. Nam fumma qua elt cra(liffima,ce pis fimilis,canibus tantum datur purgetionis caufe;Plinius. Venter cani mollitur aut purgatur pouladis captigi: aliqui fa iem contritu m deglatiend um ingerunt, aut cebcros contritos cum aqua mifcent;eá- quein potu exhibent:antanimalis alicuius ventrem ín cibo: alij (lphizgriam contritam cum pauco oleoinouo go. piabent;etaoxaà pürgatione lae mulfum, T'arditius. Canes humidispotius quàm ficcis edulijs ales:cum enim Batura licci fintaccedéteinfuper abalimente ficcirate, aluo aft ita periclitantur fzpesc pereunt. Obftzuctio- nis fignum elt, quod fubinde gemendo vociferantur,& loco manere nefciunr. & prz nimio de'jciendi conatu. febri citantiam inflar tremunt. Hoc frequens eft in catellis mul:ezum,; quarem pluzimz aluo moriuntur obftzu- és. Detur ergo.cis maffa suenacea Cx aqua cslida, vcinftar denfz pultis edulinm fari vel pane auenaceo mo!li fermentato paícantur, & fero lactis interdum: fic veloces & bone valetudinis eusdenr,Ajbertus. Ezo auenamy. przíertim in denfa pulte,a(tringere magis quam mollirealuum contra Albertum dixerim. "Canestribuslabo- - rant vitijs,tabie, angina, podagra:Ariftoteles; Pollux, Aclianus.Ego ex receniozbus longe plures infcftoscani- bus morbos cum remed;s fuis enumerabo. | pA, "um. í «."Waülnerantur canes vel faigeneris hoftium morfibus, velalieni,à feris, 3b hominibus. D evulnctibuscorá 6o cnzandis Gratij (vel v Blondus citat, Maximi) elegantiílima carmina hzc funt: P na i Ns longe auxili, licet alii vnlneris ora "d fiterint, vitrea, (/ego viera.) cedant ci fanssiue fibra. La [E dd did el iof | : Firofam CREMAS i 10, pex vlcerta ova E Sparge mannyuenas dum faccus coprimatacer. -— ' eSMeriesemm patuérequa:toge pura monebo | Czreum labra fequitenimig, ineltiderefülo. dt fl pernicies anguflo pa[cutur ore, : ee " Contra pande viam» fallenteisq, avgue CcAB[a4. "Mor bor use an vatio faciles vaeducina recenti. Sed tati impofitis mulcent pecuarta (id eft canes) palms, — (Jd [arts ) aut mgr e circum preie vnasne fignantz: Quod fi diftritfo lents est in unlnere noxay Ipfe babet amzxilium valide matale[aluse.— ^ Blondes hunclocum paraphrafi reddens, vifcera & fibras reponi iubet, ac labra filo confu, & detractos pi losilliu: quiintulit vulnus fuperponi, aut virofam eluuiem, dones fanguis fiftatur:inde cani lambédum yeetipqui Jai : TT WS | | ? aturam ' " De Gd C. obi, o sus. fy Naturam enlm canem ita dotaffe; vt lingua medetur vulneribns: & fe breui tempore volnus 'atifffmum hoc modo confolidatum vidiffe: Idem íctibit Aelianus; & recentiores aliqui; Curare valnera füa &allena dica- urlambendo, & fi vulnus aiciagerelingaanequeant, pede [2liuamipgecunt & fanapt, Albertus. Si valaus (in- quit Blondus) lingua fua canis contingere non poflit; medicamentis & methodo vti licebit, ij (dem quibus in vulneribushumani corporis. Vulnus fimplex velcanitanrum lambendnm dimittes;velinfperges claerem de ca- pite canis, qui maxime prodett: vel falem tendem torrefactam cum pice liquida inponcs, Blondns, Sicanisà cane moras fit, (quamz: fetri pollinempice; excipe & iniioge, Tardiuns; (quietrat picem liquidzm Gallice ver- , tendo poixfondue.). Canibus morís ansgallidem venatores imponüpt: que eciam homiuibusádcane rabido "| mor s prodeft, Hieron. Tragus. Albeztus anagallidem noh ad vülaeta; fed vermes In vulneribus canum sdhi- i m »vt paulo poft dicam. Canemà vera la venatione mor(um; cui roftrum valde iptumuerat, moribundum fe- r fésitiffime curauimus,ptimum extta&o fanguinc (citca valuus) eam incifi onefic enia venepum etocatur: po- fieaoleo de hypericoillito, Blondus. | Cimices profanteanià (erpente morfo, Plinius libro 29. Remedia contra morfus quos canis rabidus homini inflixcrit;i fra docebo cap. 7. & moxancellla,de morübas canis non rabidi , Wihominecurandis. Aduetíus rimas & vlcera temedium Tatdiuus prafcribit extefta velollz fiagmento;quod tritum acetoqaefotti mixtumimponatur: veleum adipeanferis erebiathina. Senecio (lic vocat fifymbzium | alteram x brunzenkrefficb) cum lardoxecentitritum & 5 ppoficum, camorem incene (edat, & faniem funditus ex- Uahit& vleus ac valnus confolidar, Albertus. Sicanum valneta inturuerint, butyro inunplto : hoc enim tamores depellicceduntur: fimaxime lingere vulueraconfüéícenr: (melius (ic con faefcenr,) quod perutile " cauibus eít :: fenationibus (d eft fitymbrio altero ) praterrim tritis, cum azungla vel hiccino feuo appe fitis; ?o Aquiuiuus: qui ex Alberto defcripüfle videcur. Alberzi verba de feuecioue herba fu pra pofui:is bntyroquidem lici iabervlceravermioandi vb | Íe ( Martio, add e ermipantia; vbi vermes in els per'aliamedicamenra iam enece t focfinr: Botyro, inquit, men- TS ;addiderim ) fato ,inungantur: & per hoc edam ip(i tumores de pelluntur ; & partes fic illitas ca- nislambetlibentius, quod perütile ef Sifpina vel aculeus in pedeali&ue parte canem 1zferit, fucfurcfca cum Aatdo trita & appofita, excrahit, & (aniem den udando aperit Idem facit puluis hitundinellatum inolla noua cum pattibus inceftinis combuftsium: quod medicamentum tanquam faluberzimum in pyxide re(ernandum — eft, Albertus. Farfatefcam; v: vocat, hetbam, video nonaliam eífz quàm bechion; id eft tiffilaginem, vulgo 1 of. bw b: nam illato quequenonnulli ex veteribus fatfariam vocauerunt, forte quod folia albis qu ibufdam ,ceu | furfuribus obdscantur : huiusfolia;vt apad Ruellium legimus, tela omnia infixa corpori Firth unt. Quódad Tdi hirandines ( fic enim & A quiuiaus edam ex Atberto legit) hunc cinerisipfarum vfum apud veteresinonreperio: 2s ezterum harundínis, quam phragmicen coguorninat, radicem concifam perfe, &]vnà cum bulbis illitam; luccu- los & cufpidesextrahere; Diofi orideswadir. Vlcetibus qua nalci folent ex prauorum fuccorum decuríu, maxi- Rxé rodentium, medetur quoduiscorrodens pharmacum, & ipfa lingua cani n bendo fcilicet) Blondus, Ac- €idit etiam vt vermesianaicantar in potterioribus cruribus, qucs vt eneces; pracer voguentüm apoftolorum fi- uevEgyptiacum ceratum, toijciesvlceri Ísccum foliorum perfiei : fic mortuicoufeftim exibunt: reliquam eram aliuz cat Us permitte, Sic cnim quodque purridum vleus & verminofum curatur, quamuis quidam confueuerupt & (slenr Ípargete, & dulci olisoin ungere. FLec nifi profaerint, vtendum ca ratiotie quam in humanorumcor- potum viceribusmedicipreferibuar Blondus. Vulnera vel viceta verminantia cenam fucco hippz, qua voca- turtanacetum agtefie, perfandantuequoad extinguzntur vermes, Venstores quidam experti effirmant; omnes JM huiafinoat vermesin omnihus btuts animalibus interire, fi ticcas citrita colló eonim fa Ipendatur; vbi primum 49 arucrit. Portbiamextindis vermibus, botyro de menfe Martio locutn ibunges, qaod & tamorem reiittit, & " canes ad lambenduto inuitat, À bercus. Hippis nomine aüagallidem intellico (Bcenlm vel Arabes, vel barba- tosquo(dam appellareinsenia)cuicum tanacero nihil commune efti quàm quod vermes fimiliter interiniere poteft; nimirum acti & nitroía facultatefua , qua beta (im:lis aut edam fo perioreft auod Ipfe obferuani:quam- '' ebremidemad apophlegmatitmosstriüfque vius. De hac pauloante etiam cx Hieron. T:agi fententia Iceutus "fam, Contra vermes vlceribusiunatos ; Vermitiantes partesaqua calidaablne & pofca : deinde pice, calce, & ft- | mo bouisináceto mixtis, lauito locam ,& inlperge puluerem ellebori nigri, Tardiugs.Vicera in Ventte canis oborta, pice liquida (de poix clece,id eftpice pui ütavel purgata) inunge: & poluerem infperge qui teci pit «quales Psttes opopabacis& radicum flampiulie/Tardidu. 07 08010 00 y RR ,..., SMeabies infcitabit, cytiti & fefami tantundem conterito, & cum piceiiquida permiíceto, vitiofamqs parz 79 temlinito: quod medicamentum pirtatur etiam hominibus effe conueniens: Eadem peftis fi fuerit vebemen- . or cedrinoliquore aboletut, Columella. . Sifcabies; impetigo autlepra, quz tria pro vno connumeramus;ca- J meminuaferit: primom fanguis detrabaturà quatuor craribusé vena matori, quein externa cruris parte defcen- . Git: poftea fiar vnguentum cx argeuto viuo; fülphure; & femine acalabis (vtticam intelligo) trito :aquales par- tesde duobus (Teo; tribus) cum duplo axangie veterís vel butyri mice, &cinungelocos affectos, cutabitur. ! | Confert etiam]upini decoctio, &caqua falfa ; Albertus. Decodtione lupinorum ablue canem fcabiofum; Rafis; is ius po€ca adueríus canum fcsbiem remedium pra (cribit , bitumine; pice, & athurca fimulad ignem mixtist | fadelanantagtos, forc linantlegendum, aifi intelligas inungendos primam canesinde lauandos. Hoc medica- "mine illit canes; plauias &cÉrigora vitent: & locis tranquillis, calidis apricisque contineantur; vt vitium exu- 7 dent, & medicamenti vis potosfübeat; Suht quifcabiofos canes aqua marina mergant. In Siciliafpecus cft vbi 60 Staepua fedent venis, oléoque madentia viuo( petreleum intelligo: )Huc pecudes mala tabe effe&tze Ízpedu- | ^ €untar, cám aliaremedis non T:ecefferint - facra Vulcano fiant&c. Necmora(fic lego) fi mediasexedit noxia fibras Flis lane prefidiis.&c. Quód primam fifallet opem dimiffs facultas: Actu precipitemsqua fpes eft proxi- ma,labem Adgredere »infüb:to fübita eff medicina turulta. f. forte; in fümmo fumma eft, yr conueniat huc fententia Hippocratis, Ex.remis morbis extrema remediatentanda,) $ tringends narcs,fcindenda lipamina (ar- | ticuli)fetro Armorum.geminaq; craor ducendus ab eure. Hinc (afanguine viriam,bincillaeft auidz vchemen- tia peiti.liceraaxilijs feffüm folabere corpus: Subfiduasqsfraces(id eft am urcam )diffufsg; Maffica prifco Spar- . vBecado. Liber enucs é pectore curas Exiget ;eft morbo Liber medicina fürenti, Face Gratis, Sepe fcabies | €ontagiofa plures fic I canes inficit, aut etíam perimit; Quinacidos Bacchi latices (ideft acetum) Tritonide T MURMAE canesqs matitas Vngere profuerit; tepidoq; oftendere Soli: Auribus & tineas /0- candenti pellere cultros INemefianus. Scabiem adufta fcr? bilis; aut falfa pituita generat. Comprimunceam DE 5 : ZELLE MNT HEU T NOTOS DIRE HT 217 MqUITSD Tób | .. iDe Quadrupedibus PS a quando leuiora temedia, vt fant;deco&lo famariz, lapathi lupi falictari] bortaginis; vel f etum la&tisin qué. e dem mseeratafadtinr, Prodeftetiam lauatiliziuio, vel aqua marina, vcl garo temperato, velaqua fabrorum | fetrarioruim ii quo ferrum gandens extingunt, vel denique deco&ione fumariz cum radicibus inulz & lapathi: Aafertur & fanguis nonnunquam, verum moderatius. Préftiterit adrem ante omnia purgante medicamento bilem deijci,B'ondus, Tardinusad fcabiem commendat enpuentum; quod conftat pice nigra , fulfure lithat- gjrio; olco & vrina, Locus (cabiofus (inquit) tootenduseft, inde panno vel pehicillo fricandus donec fanguis. sppareat: poftremó vngentotam di&to calidoinungendus, & loco mundo continendus donec vnguentem de- cidat: hinc iterum vagues, fed abfque fricarione , & irerum dum decidat loco mundo continebis. Canum fca-. biesfanaptar babnlo fanguiaerecenti, iternm que inatefcar illito, & poftero die abluto cinere lixiuio, Plinius. Puxliquidaprztantitfi mum remedium eftad canum & iumentorum fcabiem Plinius. Diofcoridesoleum len- io tifcinum & cédriam quoque commendat. Amurcafcabiofiscanibus auxiliatur, Theomnpeftus, Si tumorin ali- qua parte oriatur, remédtam cf; alceam cum aquatriram , mifcere cum pafta (id eft maffa fating) & fimul fubi-. gere manibus, aciam cerz inftar tradabilem imponere: eli: pannum ex cannabi imponunt , maxime cumino - infperíüm : aljjeundemaqua madidum pilis circa tuniorem prius ralis: Lacacidum quoque bene agitatum &&- impofitum, dolercafsdat, & reprimit tumorem: Frem lnifsmen cum recenti fanguinecoctum: Betulatrità. &applicata: Seneciones (íd eft fifyabrium alterum) cum aqua lardo recenti triti à appofiti, tumorem fa- nant, & (aniem fanditusextrahant; &vlcasacvulnus confalidant, Albertus. Si tumor abfque vlcereaut vul- - here fuetit; de off» fepiz puluerem emplattri modo impone. Quod fi etiam veficz (papulz vel exanthemata) adfuerint, coques fimul galbanum, flyracem,toedullam cerui; ceram, oleum, falem amarum, (fortéammonia- - éum, ) & mcl: hoc pharmaco dorfum & locos -ffeétos canis per decem diesinunges. Tumoripoft vulnusfacto 2« - smedeberis, fi furculis arborum ealeficientium inaqua decottis,locum lauetis : dabis autem ftátim poftea edens — dam batyrum cum melle, Tardiaus. Vettucasita tolles: primum diligenter fricabis & purgabis, inde pingue- dinemaliquamillines vt mo!liantuz : deinde impones medicamentum inftar emplsftri ex puluere de cortice cu- arbitz, & faleminutocum oleo &aceto; Aut alo&a trita cum fimapij embammate mixram ,applicabis, vr ero- datur; Poftea decoGis inaceto folijs filic's cum f: oria ferri (id eft micis illis que inter fabricandum profiliunt, vt Tardiuus exponit, cum bac Íquama potius fit quàm fcoria dicenda) etlam verrucas colluito. Tdeny aduerfus. &lauos (cloux Gallice) remedium defcribit, quod componitur ex fimo arido, cortice cucurbite , & panehot- deaceo: quibus fimulcrematis addatur puluisé plumbo, & affundatut acetum, vt clauiperfricenrur: Quos etl- am pofca prius abluereiubet; ac deinde przícriptum pharmacum empla(tri inftar imponere: 'Gignunturali- — quando in canibus ricini, vt pedes etiam & pulices, Plinius, Quidam nucibus Grzcis (amygdalis amaris, Eton: 3€ ro, quas Columella etiam contra mu ícascommendit )inaqua tiitis perangunt aures & inter digitos, quodmu- . Íz,& e & pulices(& pediguli, Fronto) foleant (&i hoc voguine non fis vfus) eacxulcerare, Vatro, Ad- . meríüspediculos faphifagria có tainfpergatur : vel totum corpus lauetur calido decoóto radicum aceris cone tifarum. Prodeft & radix cedri, fed mandragora radix prefertur. Canendum eft interim ne quid dehis medi- € mentis vtpote venenofis, in os canis perueniat, Tutius sbluentur deco&to radicum cyperi, quod pediculos omnesextinguit; Blondus, Palicofz cani remedia funt, cyminum tritum pari pobdere cum veratroaquaq; mi- ftum: fea cacumeris anguini füccus: veli hzc non fünt , vetus amurca per totum corpus infufa, Columella. Palices extingues ac perimes,aqua matinaatqueetíam muria perfundens caném, pofteaqueipungens illum cy- pinc;cum el'eboro,aqua, cymino. & vua immatura: aut ex radicula fyluefttis cucumeris aqaa diftem perata: « (Remedium fimile contraalcarden, id eft ricinosapud Rafim legimus.) Sed mnl à melius fuerit, amurca corpus 44 inficere, qua etlam Ícabiofis canibus auxilíabitur, Theomne(tis. Tardiuus decoéto ftaphifagriz, aut foliorum. & fructuum cucumeris agreflis loca pulicofa lauariiubet: Albertus oleo vngi :fic reccffaras publices, nec cito ié turas. Canibus proprium ricini vitium eft, qui inde eriam nomen cynoraiftz accepit; Ariftoteles. Nonin-- feftari ricino locum amygdalisamarisillitum pauló antedíxi. INemeftanus oxelao; inquit, (cabiem canum. Vn» gete profuerit tepido. us oftendereSoli, Auribus& tineas cadenri pellere cultro, ricinos puto tinearum nomi- pe intelligens. Canisqui habetalcarden (id eft rieinos) ablnatureum aqua marina; aut aqua falfa, & deindevn- gaturaceto vini & cymino; extingnenturalcarden, Rafis. Fere per eftatem fic müfcis aures canum exuülceran- tur, fzpevttotasamitrant: quod ne fiat; amatis nucibus ( amy dalis amaris, vt fupra) contritis linienda fuut. — Quod f vlceribusiam pra occupare fuerint; co&tam picem liquidam fuillo adipi vulneribus ftillati conueniet: " hoéeodem medicamine contrat ricini decidunt. Nam manunonfunzvellendi, ne vtante predixeram faciant $C vlcera, Columella. Plurade ricinis videin l'bro de Infe&tis, vbi etiamde cynomyla, id eft muíca caninaage- | mus. Amaris nucibus Gracisillitaloca;à riciais, mufcis, alf. que viriiscutaeffe; paulo fupra di&um eft. Cha- maleontis füccoricitios canum necant, Plinius, Siapes aut veípz, aut facilia infe&tacanem pupugerint, reme- dio erit ruta vftà, & exaquaímpofíta :: Quàdfi pun&tura mufcz maioris; (vt crabrouis) fuerit: aquam infuper xepidam adhibe, Tardinus. Canes& aliz plerzque & bcítiz impendentem peftem; cceli falnbritatem pra- fenttunt , Zlianus;. Si peftilentia ingruerit, viandicontagij caufa caries adhuc incolumes inaliam regionem tiansferantar. Experim entoaurem probatum eft prazíferuari canemab hac lue, fi vel-puluis ventriculi ciconiz, — veleiufdem partis in aqua deco&tum in os canis apertam infündatu r,Blondus. Gratluseriam in libro deyena- -tionecanum peftem defcribit; & primum effe ait ad caítandum contagium mutare ccelum : fin illud fizci nong- poffit, fecandlum vt m edicamentisvtamur: Sed varij motus, nec in omnibus vna poteftas. Difce vices,&r, quas ^ tatelaeft proxima, tenta. Muli& canesapud Homerum libror.lMliados, ingruente pefte primi Inficiuntur: caus. " : fam inquirit EuffathiusIn commentarijs, & Caliuslib. 17. cap. 28. . Heraclides Ponticus (inqui t) putat iumen-: ta pefteinfici primum, quía deie&ta intetram & prona in paftsm | CEU vordlBeic nel Jer cruee trahant procliutus ho- iine, cuiuseft futrectum corpus, & purius fublimi ip[pirato are; &c, Vide etiam in Mulo s: c; AlexanderBe- ^ nedictus cauendum confalitnecanes & cati noftri tempore peltis extra domum vagentur: facile enim ab cisae- rem peftilentem refpirando hauftamafferrls ——— N'hrn Los NUANAM LU ul vu Aconitum (svo/fsugrtz apud Rhatos occidit omineanima! diciequesithir usce PEE | cettus. Apocynum frutex eft folio hederz, molliore tamen; & minosloncis viticulis, femine ac ito, diuifo,las nuginofo, graui odore: canes & omnes quadru pedesnecatin cibo datum ;Plintus. Apud Dicfcoridem apocy- niálianominaleg m5» ab eodcm «ffestu, nempe cypanchen , cynomoron, cynocramben, cynoétonon,cyna: MM 7 -— De-C ames os ab. m. 1á7 icam, & caninam : & apud Paulum Zipinetam cinoGonon ; vt Marcellus Vergilius legit: noftra exemplaria €ynomoron habent; & re&té, cum apud Gálenum quoque Gic legatur. ; Caterumeur cyaocrambe, quaicani- mabraffica, item braffica ruftica nomineturà quibatdam, non video nifi quod filiquas profert, fimilesforté brzf.- fice iliquis:vel potiusà fimilitudine braífice marina; cui fimilia hzbet folia, nempe hederaces : fimiliter eriam faccoturgent; quamuisapocynon luteo, illa candido. Habent infuper ramulos fimiles, nam, quales Diofcori- . desapocynotribuit; longas & lentos tales ipfein brafIica marina, id eft foldanella:vulgo ditta ob(eruaul.. Pli- mias femen acutam, diuifum , & lanugino(um apacyoo tnbuit; Dio'corides &X £o4BéTI0. A acad, eu; B9, tui eds: pénswo. Marcellus. tranftulit, femine dura, exigna, nigraque: Kuel lias, | Íemine intus albo, duro, paruo: hic qoe vocem tanquam füperfluam omific; ille AsGed. Siliqua ei (inquir Diofcorides) qualesin Ebis , digitales, | folliculari fpecie : viticula parus ( vt Ruellius vertit: locgé,vr Marcellus. Miszivebim &gioxolv facile petmu- j tantur) Aoladecsid elt lent & vitiles: pro q«a:oce aliqui üvzuPec legeraut, 1d elt, foc tidz, quod admitti poteft; | um 3uSoausse vox fequatur, idem fere Ggnificans quad ^vyader Apocyno (quod Mattlilolus depingit: ex Ae-. k. 5 MMC: E ONCE EM & demonftratum atbitror)prorlus congenerem ei herbam illam exi- di !moquam aliquiridizulo nom ine Noliime tange re vocitant; eo quod velleuiter attatta eits.üliquas iam mas. ture mox diffitiaur & femen eiaculentur; quod & cucumeris anguipi fructus facit; Semina in filiquis duriuicula: | &albaprodacic: fuccum lateum continet : non femel enim libros, quibus ramnlos buius herbs im poíneram; . : hocvotteacolote tin&osinaeni. Vim acrem & erodentetn babet, vt (epe guftando cognoui, Flos ei lurcusaco- - mitiinftar cucallatus, Venenofamarbirrarureriam Hieron. T ragns, qai vltimum inter tithymallos locum; fed: |. perperam, eiattribuit, Ec quanqnam foliis Mercurialem velattiplicem quodammodo.teferat, nonid^o tamen; ? nullam apocynigeanse&: Nam & Diofcorides cyoiz herbz (quàm itidem eynocramben vocar) folia ve! Mer- -cutialisvel hedera foljjscompatar. Egointerimapocynon minus; noftram hanc herbam appellabo; donec alius: 'aliquid meliusattulecit nec admodum refert. cum nullas feréin medicina eius (it víns: cauendi ramen pratia re- fert: nam & homini venenolumapocynon efle, quod Galenus aic; facilecredo, enm lupos, vulpes & pantheras; , 1 géperniciofiorem € £^ NDA V rh uu A E "Ir. mea Mi LIN! , I n 1 aat e. » bitat Popetonrtned fluo iuuence pereütanginemodo; quarcà quibufdam vlophonon vocatur, (Sipontious ..— liio | Vm ik | Jegit bus T$ "Ww o 9De Qnadrapedibut Tegitbaphinan) Plin; Vide plura Inchameleontis animalis hiftoria ina. Elieborus & fquilla csnes & leones plurimosbeluasque interficlant, Rafis. Faba lupina feu marcillium (nimium con(iligo) datum inadipe necat ca ses, lupos, valpes, vrfos, Arnoldus, — UE | — — Zizibet caninum velaquaricum , olus eft quodinterficit canes, folia háber faliginis fimilia, fcd pallidiorá (magis cittina) ramulos rübentes fapore zinziberis, Syluaticus ex Aulcenna: defcriptio ad petficatiam vulgo di- Gam vel hydropiper Diofcorid'saci edit, Rhodod;phanes (recentiores oleandrum appellant?) flos & folia, ca- nes, afipos, mulos, óc pleraíque quadtupedes perimunt Diofcorides & Auicenna. ldem facirelleborusalbus apulSerapionem fecundum Eben Mef, & Auicennam,; Nucesvomicz etlam venenum funt canibus. Pereunt canes nucis vomica veneno nifi auricula vulneretar (vbiiam geftus & faltas mirosisifanientiumedunr)itavt — fanguis exeat, aut etiam amputetur pars;ficenim ftatim liberantu r,vtquidam expertus chírurgus mihi retelic. Ait te autem dimidiam nucem fatis effzad occandum canem, & illum omninointra duas horas pe:iturum non vome- re,fed mirt faltare,&c. Nux vomica, vtexpertus fum;canesillico interficit, Cardanus Canes ab ortu periclirincur excfü vuz apud Cabyniumin Achaia: item molieces; T hcophraftus, Chryfippusdocet canes occidi ,fi aqua cis deturin qua deco&tus faerit afparague s Plipus , Diofcorides, & Auicenna. Plumbifütmns canes occidit, Plinfus libro 24.vt Aggregator citat. Venenati medis malum (quohomoinfeétus faerir) certum eft pet excrementa; ad cancs etiam perüenire; (imiliterque torque rteos, Plinius. Circa Scytharum &M edorum dictam T hraciz re« gioaem, locus eft viginti feré ftadiorum fpatio, qui hordeum producit; quo bomines vefzantur: equi veró & "boues abftinent: imó faes etíam & cines excrementa hominum qui mazam aut panem ex hordeo illo comede- tint, auerfantur, tanquam mortis periculo; Ariftoteles in Mirabilibes, Sicanis non cibi inopia, fed aliquo pre- rer Baturam affe&uin maciem inciderit; tecaut quater butyro abunde eum nutries: vnde ni ftatim habitiorfiat, 2 fignum e&eum vermes fub lingua alere:illósigituracuextrahes : Quodfine fic quidem corpulentior fiar; in- cutabilem & breui periturum exiftimato, Albertus, Sunt qui faícinates ctiam paulatim emaciari credant, vt proxime dicam. Si ex pigro ignauoque agilem & velocem reddere cupis, pane auenaceo sccurare cocto fermentatoque fubinde pafce, Albertus. | Gratins quidem etiám veterno quandoqae laboráre canes au» thor eft. s 5 ] s D z rabie cani; ijsque omnibus qua circa eam confiderarl poffants & quompdoin canibus curari debe- | &t; & quzauxilia fint homini aduerfasmoríum canis tum tabiofi tum non rabiofi infra dilferam cap. 6. Blon- dus nugatur quedam de f.fcino, quz ipiusomaino verbisapponam, noh quód probem, fed ne quid omittam. Canis (inquit) vc & infantulus, frequenter iaficitur fafcino, ira vt deueniat ad extremam maciem. Quorun- | dam enim honfinum oculi, adco ligant, vt quem ligauerint non patiantur liberum effe, quinimó nec mentis 3 &omporem. Fafcinumautem dicimus e(Te genus incantationis, vt paterapud Virgil, ZV'efcro quis teneros oculus — enhi fafcinat agnos. Morbusautem isoritur € fpiritu fafcinanris. Sed fafcini eft ingreffas per oculos fafcinati ad ipiam cor vfque. Propterea cauendum eft ne catulus perfpiciaturabinuidis bominibasdonecadoleuerit. Quo-.— niam heceft maxima conferuatio falutis eius; qoia remotis quz inficiuor, faluberrimus feruacur. Pleriqnéaus — temi alij ex corallio baecatum monilecircundantcollo. Quidam & facris herbis pretegunr, & cingunt frontem bacchare, Horum tamen vfus eft minus proficuas.. Conclulio verum prohiber fafcina, velut farinentorum ignis, Hzc Blondas, Lippitudini vel lachtymis canis medeberis, fiafpergas aquam tepidam, & moxfarinam — cumalbumine oui catapla(matis modo adhibeas, T'ardiuus. Adalbuginem oculorum canis; os fepiz cremstum tritümq; mane & vefperi'adhibeto:Si vero inueterataalbugo faerit;illines medicamen compofitum, parí portio» ipecroci;fellis bubuli, facci faenicali & mellis, Tatdiuus Ranunculum viridem aiunt in os canis inie&tam,mu- 4 tam reddere, vnde in Ecclefiaftico dicitur; Xenia & dona exczare oenlos iudicü.& quafi mutusinorecanis auefe | tit corredioneseorum , Víncentius Belluscepfisaddés hancranam ab hoceffc&tu mutamdici quód voce canem priuet; fed authore nullo temunit, Adlarditatem, que deprehendetur ex pigcitie canis & tardirate , Gt omnl alacritate amiffa, oleum rofaceum vino mero permixtam, ter die auribus immirces, Tardiuus. Toflatls vel tu- midisauribusrémedium preftant cortices granatorum oxelzoinco&ti, quod auribus in(t-llabis, Idem. Vulnus. poltrumorem apparens, aceto lauabis, & mox infpergesfpongiam tritam; Tardinus, Vermesetiam in &uribus . occides, fpongiatrita albo oui excepta & cataplafinatis inftar applicata, Idem. Cynicus fpaímus, id eft canina connul&oin homine appellatur, oris preter naturam diftentio, ita vr canis irati inftar ringi videatur, quodfere | fit mufculis abaltera pacte remi(fis, Celfusorisdiftentionem, Auicenna.torturam faciei vocauit, Sicalor nl- mius;palatum canis innaferit butytum melli commixtüm in cibo dabis, T'ardiuus. Eandem partem fi du- | rties aliqua vel caucerinfederit, falem & myrrham teres, ac mifecbis acero, vt locum affectam perfriecs, - Tardiuus. ^ |; di " ! "Tee M pr we | an. ^ | Anginam batbari fquinantiam vocant;cotrupto vocabulo à Graco fynanche vel cynanche. Kvyaryn mOfa | .buseft canum oj eAiGowmwypihe ; V arinus :lege ay puro vi ubs ex He fychio; id eft hominum fuffocatio. Qui- dam cyranchen interpretantur morbum faucium, à canibus quos infeftar. Cynancheeft prefocario notturna, hutmote craffo & cenacead bronchum id eftarteriam delapfo, maxime in pueris, Pollox:quianchonen etiam | (x yi) purülentum abíceffum inter epiglottidem & linguz radicem interpretacur. Synanche (vv ait Paufá- püascitanie Hermolao Barbaro) mufculis qui foncinttita fauces, ioflammatis orítur : ficurijs qui extra, parafy-" "manche. Ad cundem modum cynanche fit; cum mufculi gutturis interiores accenduntut:paracynanche, cum - exteriores. Galenus tamen libro 4. de locis affc&iscap. s. & Prognoft. 5. comment. 20. hoc difcrimen repre hendit. Celfusaliter, tra enim facitanginz genera: Synanchen, vüifyoanchen (uceuvayadw.) parafynanchems ^ In ptímonectumor necrubor comparet vllus, fed corpus acidum eft, vix fpiritus rrahitur, membra folauntur. Io fecando lingua faucefque cum tumore intumefcunt; voxnihilfignificat, oculi vertuntur, facies pallec, (in-. gultusque eít. Illa communia fant, eger non cibumdeuorare aon potionem p oteft, fpitituseius includirar. Ta. tertio, quod leuius eft, tumor tantum & rübore(t,cztera non fequuuntur. Hippocrates & alij vetetes; omnia. mala quein gutture & faucibus accidunt, quas quidem fpirandi comitatur difficultas, anginz nomi neappellant. | Cyaanche, td eft angina interimit canes, Ariftoteles, Pollux: Albertusaddit intra (ecundum , aurtertium ,aut- quattum diem. Ego innumeros vidícanes anginasffectos, quoram nullus euafit , Aug. Niphus. Quid dicam tuffis, quid moefti damna veterni ? Gratius de canibus. Tuffis clamofa,id eftcanina, Syluaticus. Tuflis canu m * venationem , & cuftodiam indigentem taciturnit te moxime impedit. Ideo vt Du ndcuWDEDME cu ' P zu infundere I A € ' | i : 1 à PL ET "1 : ! x " RM 5 E ] z 4m ! E AMC ECL du id m ur vr. "eat ae TAROT CUR UO ENTRE ERENTE A. dnfandereconfueuerünt, ita & cani inijcies, vini cyathi duos fiue paulo mitius, fn quo dulces amygdala contufas semundz;faetint folutz, Blond. Tardiuus pulegium maius ia oleo;melle & vino coctum,cani deglatiendum of- fet. Anhélitus difficultas cani ingruitab aé&cecraffo: quamobremin sérem putiorem ducendus eft: & nifi a&re mutato curetur;aures eius ferro perforentur,vtfpiratioleniorfiat;Blondus. VN, DEDIT 1. Caninusappetitüs dicitur apud Galenum De locisaffeétis, vbi canum mote; aut nil omnito, aut praui cffe &&tur cibià mulieribus fecundoaut tertio poft concepti menfe.Sic grammatici quidam in Di&lonatijs fuis falfo "docent, & fimul Galeno iniuriam faciunt, IN amille Dc locisaffe&is libro 5. cap. s; inter effetos oris ventriculi ficfcribit: Conftat quod eriam citt vocata malietibusaccidunr; vbi bec particula affetaeft.. Quz enim ani canum mote, aut nihil omnino, aut malos cibos appetunt ijs apperentis inftrumebtum lzfuu effe certum eft, ldvero os ventriculi effe demoriftratum iam e(t; Hzc Galehus.. Et licet indecirtam fiue malaciam ;'aliquandoà nino appetitu nihil differre iudicari poffit; fiepe tamen ab eo differt : & mnlieribns folurh accidit; circaterium lationis menfem przcipue (vt Galenus fcribitlibro1. cap. 7. de Sympr. caufís;) quod non poffit tum foetus, vtpote imbecillus, quicquid ad vtetum alimenti rátione fercurablumere: Sed de bocaffeétu in Pica aue plura. Üsterum xuvosso istic, vela? &usod|px (bar, omnibus & varias ob caufas accidit; 1n Graco ex texti^Galeni De locisaff. verbis Grecis 3 Q caue 9 Bpeyopdiisue tado yi ay Atc dpt yopduouc, 5 prose drgi y eor peoi ray àpeyokdjoveet yhyrerads "raa moral rd d [m Bgyenig ara upuerroi m Ew, & c Egro fic legetim, O'oz 53) vt refetatur ad roD suo GC Bpeyopduug dn mafculino genere vbique; quoniam tonad mulieres folum pettinenri(tt affe&tus , fed quoslibet homines: Bros certelegimulla éonftcuendi fermonis ratio patirür.. Eftigitut fecundum Grarcos medicos canina appeten- tia, contrarium amiffioni appétitas malum. Qui enim fic labotent; plures apperentcibos& ingerünt: quorna ' deinde multitudine grauitati; & affümptos cibos citra noxam ferre haud potentes;ad vomitum diuerrunt. Po- ftca rurfus cibo fe explentes;denbó ad vomitum reuertentar, quemadmodum canes: vnde etiam malum hoc ape pellationeni accépit, Aé:iuslib. 9. cap. 21. Plutavide apud medicos.De bulimo in Boue dixi; capitis 8. parte 1. Canitium appetitum à bulimo fcite diftinguit Calius Rhod.initlolibri 26 cum prius ày. 9. confudiffet. In Hip- pocraus Aphorifmutn libro 2 Famem vini potio foluit, Galemisión quamlibet famem , fed canin& fiue caninü appetitum intelligit: qua de repluribus tractet Czlias 25.9 Suntquicaninum prandiüm ad cani&ám appetitio- , mem contra Gellium putentréfeceadum; Calius; Laphygmus dicitutetudité canum & foümi inexplebilisvo- randi auiditas,inclinato vocsbulo à verbo aszo 42] Ae mao, z Xadvera id eftforbeo & deuoro; pro quoltali qui- dam Slapare dicunt,ldem. Si quod osgulz canis impactum fuerit; nafum appreherde& collum verfus aliquan- , diudéprime:& óleumi faucibus infunde vt ecites tuffim: teffiendo enim osfepe excutitur: Autoleum aqua pesos pesvisstenois in gulatn canis; vt remollito lasatoqne loco os cedat, Tatdinus: Si hitudines adhareant gula canis, accipe quin que mufcas illius generis qug pereftaremanté equorum capita volitant ( Gal« | liracines vocant)eex his crematis nidorem canis ote excipiat, & hirudines cadenr, Tardiuus, Aluiin caneob« fra&ax remedia iam fuperius propo(ui., VomitióRes canis monftralfe liomini videtür, Plinius, Canes cum inorbolaborant; herba (aliàs herba) H.d. Ctidiredundantia canis vexatur, het Oteris in frigidis alfedibur: Tum etiám (ipet os euomuerit fuccum e ventriculo; curator, / ab&nthij, cornucerui,& lumbricos arida teré & mifce buiyro ant melli; Tardiuus. Qapi finguinem per vri- nam reddenti, remedium eft; coriandrumin lacte & aquaco&um cum vauco oleo, & duàbus libris len ticulz, & quám ramen efficere potuiffe quo minnspoft viumautad plurimum duos f * Es STIS SUM) E ] : NY pgs A [ AIT ME LALA n. ^ j ic) * S nu * eftantutzginsaut difficilius, &c, Ego cum Cornatio fenferim , 2/45, id ef canuns po Cr E AM t xt omüige US hvb De 1 uadrupedilnt | * omninolegebdim effe. lyra verb quamuis plerunque fignificerid quod nadiuó quodam roborepreditüm difficulterà noxijs caufis vincitur, videturtamétocloco poni pro male affe&to vt Cornarius vertitznam in Gram maticorum Lexieis d|varaSios xansza Oo exponitur: Ge duca av kaxGeTuryme 0000 0 oos Mud | Canem detenturus ne fogiat, butyroàcapitevíquead caudam illins; lingendumque Buryrüm dobiyaut humidaarundineà capite vfque ad caudam eum menlurabis, Frontoin Gcopon. Grecis: Vt necanes domefticf - aufagiant, audio hac machinatloneac folertia retinesi : eorum candam primum arundine , quz baryro fit oblirs; dimetiuntat: deinde hanc eis ad lambendum concedant ;eo fit vt pofteà tanquam ligati perraaneant , A elianuse "Tardinusalas tantum oleo illinendas fcribir, vcà cui fu impediantur. Canis fequetur te, (alterius canisfecun- . dam obligatam pariniculojipfi olfaciendam dederis, Fronto in Geopon.Canes nonállatrabunr,qui dencem canis , nigri manuteriaerit; quamobrem fures& láttones eo vtuntur; alis; Eczur(as, Non allatrabitur à canibus fuper x quo denis capisfüfpenfüs fuerit, Videturhzc fuperititio ex Diofcoridis verbis nou intellé é&tis hia: iic precanendum ctiam vtuntur (mor fcilicerà cane rabido, nein metum aquz incidant; de quo proxime egerat) dente caninoillius qui momorderitcanis, folliculo exaluta claudentes,& exbrachio fufpendentes. Marcellns etiarh in commentarijs addit, Diofcoridera (ibivideriloqui de przcautione metusaque, non rabidi canis. impe tu : faüm tamen (inquic) relinquaturlegentibus iudicium. Conftantinusin libello deincapratióne;contramors ' fumcanisamuletum facit, citansDiofcoridem: Prxcipiunt quidam; vt qui velitíeà cane fc&àri ranam obijéiat : cottam ,Varrg; Cor canis fi quistecum habuerit eines ei moleRttionerugt,Sestas, Coftanbenluce ctibin f. quis cor cahis fupra fe habuerit, nion morderi à canibus: fed quamuis zccelferiri & olfecerint euni, flatim refu- | gere, Albertus. Blondo non fatis videtur fecam habere; aut/nprafecanis cor,fed idem vorandum, aur (quod préeftancus fic) tritum bibendum fuadert futibus & illis qui no&tuad ameres füos accedünt , fic à nullo:canealla- 2 ttandis: quod faribus (inquir) & amantibus credendum dimittimus, Ego quifquis hec credit;non caninum duntaxat habere cor, fed totum effe canem credo. Sed Blondam fefellit;quod cor canis potatum,pro portatur; vtego.conijcio, apud A efculapium legicur. Canislatratam aucrtit; linguam cenisin calceo fabditampollici por- tare, Plininslib.29. Itemexfecundiscanis membraoam habere; Plin.lib.3o.Etcorcanis ficcum ((ecum ) habea te vel ltngüameius fummam pofitau fub pollice pedis Sexvas. In finiftra manu tenere linguam in panno IIR tapes obmutefcete cogit, Kiramides, I.e poris fiimui vel pilos tenere, Plin.lib. 30. Muftelz viuentis caudam ab- fciffimin pede portare, ficut ditum e(t de lingu; canis, Pliniuslib. 29. Rana vina datain offa Pliniuslib. 52; Hzc omniíaad cohibendos canum latratüs,ex Plinio.Sexto;& Kiramideab Aggtegatote citantür. A quo lizc etiá ca- nesfugantia recenfentur, Cor canis porratam, Piiu. 29. finiftra mana portandü Kiramides addit: autlíngua eius in pannoligata, Kiramid. Corpusinunctum lapathi & cyclamipi fucco ; T heffalus, Nigidius fugere tota die ca- 3 ies confpectum eius, qui é fue ricinuin enelleric (& adalligarum geftauerit nimirutn) fcri pum zeliquit, Plinius Canum morfus auertentia,cap. 7. recen(ebimus. : j "oe ud d | | j" "n : » S i D. , , . Canisceterasrationisexpertesanimantes cum aliis dotibus excellittum quodliominesàquibusallturpo- | tiffimum, amer, agnofcat,eisqueferuiat. 1mpetuscanum & fzuitia mirigaturab homine confidente hui, Plin. Clementis &excelti (imulingeni] Ggnificationem canes prz bent, ftatim vt fe demifit is quem petunt; ardorem remittentes. Notum eft illud Homeri Odyffez f. O'i Aonexonyovrec toréYooruov, ca/rup O SuosdUs E Cero xeploau exat- THgov Bs irons eos. Neque enim qui hamife deijcitac fpeciem fupplicis praefert, amplius inuadunt, Plurar- 4i chusinlibro Vtra animalium,&c., Naturale przüdium eft adauertendos caues, federe, & bacülum dimittere; ne poffincinfdias (ufpicari canes , Homeri Scholisftes; Aelianus inanimalium hiftoria canum ratiocinatione quadam ac diale&tica vti fcribit, Venatica enim canicula quedam, inquit, cum lepotis quinufqnarm videbatur vettigijsinfifteret, eaque perfcrutando ad folam perueriiffer , dextri mne potiusan lauum ad foffam iteringre- derexur dubiraudo aliquantifper hzcebat: Acvbire perpen(a neque hac nequeiftacleporem abijffefecum con- clufiffet, cam nulla perfoffam velligia apparereat, crantilijt; Eadem dere Plutarchi quoque-verba adiungam ex libro Viraanimalium,&c. idquecólbentius,quoniameadem opera dialécticos ille refutat. Dialecticiigle tur, inquit; canem quociesadifta venit viarum dinerticula multifida, eo quod ipfs&pluribus difiunctum vocant argumegutationisgenere vtl, & hocpacto apud [e conftitaere dicunt,-aut bác feraabijtaut ifthac; atqui neque hac neque ifthac , illac igieurvrabieritceliquum eft : eamque ad rem nil fenfum quàtm apprehenfionem nu. fi dam conferre: rationem vero & fumpta, & e fumptisipfam mox conclufionem efficere. Acquiifto quidem dia- le&icorum teftimonio falfo nimirnm & adulterino canis nop eget. Nam [onfasipfe, quà elapfa fera fit, exipfius veítigijs & carfu deprehendit, valerelongam tam ditiundtis quam coniunctis iftis Diale&icorumdicens. Alia tamen ftadtsfunt officiaque Gc opera innumerabilia quz vi(u nullo, (ed nec offa&tu, catione veró fola; fola men- te cum fleri tam deprehendi certum eft, é quibus zflimari naturam canis licet. Canesanimofe,amatrices, & allentatrices fint, Ariftor. Canem maxime omnium animalium hominis amantiffimum dicunt. Cum homini occuttit, eum declinat, reuecentia qnadam & pudore datus; cum vero iniuria affe&um hominem ab alia fera perípexérit, tum eiauxiliatur, Aelianus. Soli dominum nouere *& ighotum quoq;;fi repenteveniat;intelliguntz Suli nómina fua, foli vocem domefticam agnofcunt: Itineraquamaislonga merinere, Plin. Nihil fagacius ca^, , nibus: plusentin fenfas caterisanimalibus habent: Nam foli nomina fua cognofcunr ; recognofcunt dominos & faos& diligant, & eorum te&tadefendunr, ac pro dominis füisfe morti obijciunt, Ifidorus. Difeernit eanisdo- minam Inum ab extraneis: nec eos quosiafectantur odít: (ed pro eo quém amat emalatione folicitoque amore ductus inuigilat, Author obfcurus. Sibilovocem domini plerique dignofeunt. Venctijs canis duidamin medlor fori poft trieanium agnouit (aum dominum;Blondus.Beítias & farcs latratu prodünt.Sunt qui peculiarequod- dam genuseífe canum fcribant, quod odoratu fures deprehendat, & à ceteris hominibus t placabili odio dif- ' gernat, Authorobfcurus, Fideliffimiante omnia animalia hominicenesatqueequi; Plin. Hinceft quodcanem illum maxim? probant; qui verberibus quantumeunque afflictus; non fugit: fed etiam repulfus; moxad domum '. vertitur, ceu veniam petens, quamuisinnocens, Blondas. Impartit simoniz memoriam feruar; eratiamq; re- . fert, Ambrofius. Maxime omniumanimalium canes defixisoculis deorum fimulacra intuentur; Aelianus. Qui. paruam,& planam ( wusgivOdnimbor) habent frontem; (tolid'adicabunter, 6à quod caninam referant frontem. ^ : | * | | | "H Quibus ^ | 171 . €um Graiis (s D E LO c METTE ER VE EU Y 4 KCOS Jn i ch M : n. NON uo Cstllus defcripüir 13.12. Atqui Pliniusnonà cane; ftd abanfere amatam fcribic Glaucem regi ci hara canentetn : qnam eodem tempore, inquit; & arics ameff? ptoditür: Item abanfereama- L d wood alij ab anfere : Apud Solos Cilicia. po i P L. «M , 9 cul (dele tionem adul &urallatraret, partim pedibus Fores con'tupratori » "T ET SEAT PM ra j x 1 M -"" e at Je ox J L i Anediocrís terrorin'jceretur, exeoque fulpicareturibi malum aliquod latere," Quate fores effregic, adulterum tejj iuuabant tum adultero confidentiam ad inferendum ftaprum «fferebant, Tantum camen huic ai Usecanis prem locum illum, quo adulter abdeba- : fcribit, fe non debere pretezreeam canis d fiiplinamn »quam y. ftratus iacuit, feque hac &illuc. ec Gbulz tatio farcbar, cr "W | » vtperfzpe de off: inter fefic Solosveró Memphiticos cancs in medi- sficatait Cicero, tam fida euftodia, tamqueamans domliorum adulatio, tattumque odium ini » incredibilisadinueftigandüm fagacitas narium, tantaalacritasin venando qnid f gnificaraliud nm commoditares efle géneratos? Sed de éanum fagacitste; ac venatione, hominamque & LATA tfenfione, poftea dicam pet fingula canum genera. Domindrum víui canes (éruire ;& tfticas his planéfeiunt ad iniftrare & pauperi fatisad famulatum eft , vnum poffidere conem, Aelise anes diuerfi gencris feris noftro tem pere non micentur, Pares iungendi funt paribus: Et admitre i | a : Qui giis D " ix. Ox MB Quadrupedibus c alprimi lafciuierlat, Blondus. Catulo:um caudas poft diem quadtigefimum, quàm fint diti, fic cafttare ccnneniet:netuuscft. qui perariculosIpinz prorépic vfquead vitimàm partem cauda: is mordicus compre- h nfus;&aliquat ouseductusabrumpitar : quo fa&to neq; inlongitudinem cauda foedum capit incrementum, & (st plurimí paftoresalfirmeap:) rabiesarcetar letifer morbushulc generi, Columella, Equis & canibus cura-- .torcs oos praefecit Cyrus, quos exiltimabat reddituros hzc pecora ad vfum funm quàm optima Xenophon, - Canisfimum cum vrina putidiffima mifcerur, & funditur circa plantas aut femina, queà pecoretanginolis,De- mocritusin Geopon. Feraompiaanimalla cicurantur ; fiftatim vbi nata fantla&ebumano la&enturà mulie- | re, aut quod facilius eft; canino. Sic etenim fcles difcuntamare dominum, nec fecus ac canes blandiri illi atque j : y NL : MCN "AE ! "WA iai oque DOUU DR TAREA eum comitarl, Cardanus. Excanino fimo gluten quoddam faciunt, qui profitentur actem coriarism, ad gluti- pádas pelles;Blondus. Capuminteftina fi murmuraneriar pluuiam fignificat. anis volutansfe in terram venti iP i $3 NE DU dus M . MS 1 . ue . VE LA zr e:ENLORNS. y NSRLAN inagnitudinem fignificat:in dextram coxam procumbens, tempeflatem arguit; Incertus. 17. —— T | - "d P.) Cl i. Te : p v a e rc | Quidloquar de canibus, quosiuuenesac plngucs; & potiffimum cum faerinrcaftrati, apud quafda mgen- tes frequentiffime mandunt, cum muli fint qui pantheris veícantur ? Galenvslibro 3. de aliment. facult. Ca- num & vulpium carnem nunquam equidem guftaui, necfané guftare vnquam fui adactus, nequein Afia, neque in Gracia; nequein Italia: aiunt tamen hanc quaque mandi :coniectare tamen poffum vim eiineffe carnilepo- tum fimilem. Nam canis, & vulp:s,vtfuromatim dicam, temperamento funr iicco, Galenus de attenuante vi- | &u. Plura de cane dici sogunt ptifzorum morcs: Catuloslactentes adeó purosexiítimabant ad album, vtetidm 2a placandis numinibus hoftiarum vice vrerentur his, Genito manecatulo res diuina fit, & in cenis deüm etiam- num ponitur caulina: Adijcialibes qnidem epulis celebrem fuiffe , Plauti fabula indicio funt; Plinius. Catuli« nam carnem efitauifTe, hoc eft, comediffe Romanos Plautus in Saturione refert, Feftus. Petrus Martyt Oceanics decadisprime libros. infülam quandam in nouo orbe effefcribit,in qua canes non latrabiles, afpe&u foddiffi- mi; heedoraminftar comedantur. Tartariequos & canes comedunt , Paul. Venetus. In regione Tartariz Ibif- fibur di&scanibus vefcuntur, Sciltbergerus Monacenfis libro j.de fuis peregrinationibus. Rapacium omnium carnes declinant ad ficcitatem generatiuam incorporibus bilis atre: peloresearumlupinz & caninz,. Rafis, Corficz infüle accole cam catulis paruis non folum cicuribus fed etiam agteftibus vefcuntur, iracundi fant, crudeles, infidi, audaces, prompti, agiles, robufli. Talisenim cft natura canum, Cardanus. Conftatin.Co- zumella & Lucatana atque alijs infilis , canes alüles haberi ad vefcendum: quos latratum vllum edere negant, 30 Scaliger. Cynarrolg Indi populi canes mulgent &la&te vefcuntur , vtinfia dicemusin Canibus diuerfis. Ad-- hucnon videntem cacellum fi edas)nullum fentics dolotem;Sextus. otc on M TES a (. Przcordlavocamusvno nomine extain homine; quorum in doloreculufcunque partis, fi catülas la&tens | admoueatar,apprimaturque his partibustran(ire in eum morbus dicitur, idque exenterato petfufoque vino de- prehendi, vitiato vifcereillo quod doluerir hominis, & obrui cales religlo eft. Hiquoque quosMelitzosvo- . &xmus, tomachi dolorem fedant applicati (x pius: Tranfireque morboszgritudineeorum intelli itur, plerun- 4€ que & morte, Plinius. Pli nio fübfcribir Serenus capite de precordijsfanandis inquiens, Quin etlam catülumi — la&tentemapponere membris Conuenit, emne malum tranfcurrere fertur inillum, Cui tamen extincto mu. "nüsdebetur bumandi, Fiamanos quia concaótus mala tanta fequunwar, Ex iunctus vitium ducit de coniuge coniunx. ldem remediam Marcellus Empiricusex Plinio, vt videtur , defcripfit cap. 21. Et Plinius ipfe rurfus 'eiibi, Santocculti (inquit) interaneorum morbi, de quibus mirum proditur :fi catuli priufquam videantappli- ceatürtriduo ftomacho maxime ac pe&tori, & ex otegri (actum lads accipiant, tranfire vim morbi; poftremo | exanimari, diffe&isque palam fieri xri caufas. Morl, & humari debere eosobtutostetra. Catulus vel colum- bus viuus diffe&us per [pinam fupra caput mulieris melancholice vel defipientísimpofitus, iuuat, A matus. Sple- ni dolenti quidam incifum fiffumque cazulum imponunt, Sextus. Idem adueríus omnem dolorem remedium. defcribit, fi quis hondnm videntem catulam edat, Ad comitales :caculus latens fümprus abfciffo capite pedi- 5t basq;ex vino & myrrha, Plin. Ad lienofos cum przduro tum ofe:Venatorij canis catulumaridum tritum modi- conardo adíe&o ieiuno exhibe; Galen. Eupor 2. 40. Mulier qüz aliquando pregnans fuit & poftea fterilefcit;in« terim dum curatur edat caxulos co&tos & polypumin vino dulci coctum ; Hippocrates. Aduerfüs rabiem, ne« cantur catuli ftatim in aqua , ad fexum eius qui momordit, vciecur crudum deuoretur exijs, Plinius. Contra snalidem humidam equo infunditur; per os, ptifana ex auena percolata, cuiincoó&us fir xvayxsTe9iG» bene pur- atus& depilatus:íin minus; gallina, fov, Hierocles. Malier cui ftomachus vteri non re&us faerit, fed velretro velinlatus auerfus ,&c. vnde menfes non recte perfluunt, nec concipit, edat catulos pingues percoctos & po- lypumin vino dulciffimo coctum & de iu(culo bibat, Hippocrates in libro de fterilibus. &quaex catulis deftil- lata prohibet renafci pilos, And. Furnerius. In Leonelli Fauentini libro de curandis mor bis, capite de | Je ralyfi, vbgenti catulini, vt vocat, defcriptionem iftam reperio: Catelli fübrufiexenreratiin aqua decequantur 6i donecoffafeparentur , & in faperficie prozfas nuda appareant: deinde refrigerato vafcin quo bullierunt; quod liquatum eft (intelligo pingue fupernarans/ colligi debet, & indeinungifpina dorfi;& membra refoluta. Catu- los vinosin oleo decoxit vc equo fao arthritico mederetur, fed & homini vriliffimamexpertus eft Alyfius. Ci- barium in Antidotario virili vnguentum chinarium (ex cynarijs)à catulo canis dictum, Syluaticus. Vermicu- las (fab lingua fcilicet) canis tabidi in collo füfpeníus, fanat morfum à cene rabido, Sextus. Aliqui morfis à j | | | cabe rabido vtà pauore aque tuerentur, vermemé cadaucre canino adalligauére, Plinius. Sanguinis ricini - eaalfi cani; pfilotbrum eft; Plinius: .Alijipfam canisfanguinem pfilothrum faciunt. Canis cinere ex oleoilli- to fapercilia nigreglcuat , Plinius. Adüerius vrineincontinentiam Magi verrini genitalis cinere poto ex vino áulci, demonítranr vrinam facerein canis cubili; ac verbaadijcere, neipfe vrinata faciat vt canisin fuo cub , ria E Dlintus. Deftillationesfedat canina cutis cuilibet digito circumdata, Plinius. Corri o canino ( alibi et im in 7 | | i | à genere | De Gané; oat LIA triones. pz enerenettto ytitur)radi nec vnquam vin&o. quilibet digitus Ia quauis manu llgitts remedium deftillantibus B ^V «peus .gpras pro ef epticis Ce : Mu | ! "quos eferatain rabiem beftia momordetit: contra epotum coxicum auxilio eft, Dio'corides. Sangbioe canino Vaga : - legant: & Blor , um fedst, Plinius. Canis adepspodagram & aurium dolorem fanar, Aelcelaplus. Lendes tolluntur adipe ca- .ninojPlin. Caninum adipem cumzlumine (ciffo fabz: magnicudine, ad vrinz inconrinentiam prodeffe trader; Pli 1.nili quis potias ad hydrocelicos referat : non fatis diftin&e enim de his yitijs eoin locoagir Din, Sed malim -ad yrinam cum Marcellus quoq; fic fcribat, Viinam continet lac caninunj& adeps eius cum aluudiue datus, ira vc í homini inflexerit, applicati, & finguinem compelcunt; & vulnus defendunt quo minus vIcus rab:dum fiar : de- fcentia omnia fpodij viceeroditac perfanat, Plipius. In vIceri- -. Canis nen rabidi caput combuftum, & idcm cinis 1n canceroía EL àfrente fapeiius combuftum tritum, fi fuperfandatur oleum ro- E x eo fupet vlcera capitis; deficeat ea, Rafis. Albertus Gileüvim " (titumque, Acfculapiss. Sed certiora fuper eodem remedio j tur à pauoreaque capids canini cinis illitus vulneri: Opor- E Bus E " 1 LR Mm" Um uu v (undc d ps camus in vale fi&ili nouo argilla cireumlito , atquejta in amob id edeadam dederunt, Vpupz corin lateris dolori- toffibus canini capitis fine carne. tufis, Plinius, C. aluatia at tera pars dolet, adijce osfimifizam :6 verà finiftrum, «anis caput comburit »; & clncrem e.9: cam ec:to füfficientl excipe, Idem. Cin:s canini T P 3 Capitis L4 4 V Im w I4 | P De Quadrupedibur E | N capitis ad vicus In dotío vellatereequi, Hippiatt. cap.26. Sordesaurium canis cum vino mixte, ftatim inebri* ant, Albertusex Rafi. Apudipfum ramen Kafin legimus; Si vinum in quo infufi fucrint alkarden, id eft ricini» propinesalicui, inebriabis. Sordes aurium canis, fi els petun&a licinia (ellychnia nimirum) de goffipio nouoin crucibulo (vafe teftaceo) viridi extendantur cum zambac (oleo Albertus puro, ijs accenfis, capita preíentium canina ('calua, Albertus ) videbuntur, Rafis. Magorum quidam ticinum exaure finiftra canisomnes dolores fedareadalligarum tradunt, &c, Vide in Ricino. Caninus dens finifter maximus, circumícarificato co quido- Teat, medetur, Plinius. Colluunt dentes dolentes caninis dentibus decoótis invinoad dimidias partes, Plinius, Cinis eor&m pueros racdé dentientes sdiuuatcum melle: fit eodem inodo & dentifricum, Plinius. Denscanis combuftüs & cnm elle tritus, gingiuas reprimit , vt dentes fine dolore crefcant, Sextus. Densinde contactus | » S. COPI e. J pu 1 d J . "rA Í a. Du VUE RED. EE y MOPONNEE NERO E 5. cito eiitrizur; Aefculap. Puluis dentium canis; doloresdentium & gingiuas curat; Aefculap. Ad dentium do- 18 Tóres à frigiditate, fuflito canis mortui dentem, ita vt fumus ior ca Ma ore excipiatur: poft vero ipfum den- vem vítum & modico aceto «ritum, calidum ore retinendum przbe & dolore liber erit. Actrius 8. 28. Dentem ca- nisaccipito; & inipnem con;jce, fuffiumque facito : vt enim ifte crematur, ira dentes confirmat; Galen. Eup. 2. 12. Ad dentes dolentes, mirifice facit dens canious vítus & tritus, deinde cam aceto coGtus& ote retentus Archi« enesapud Galenum. Siinfanrium gingias canis dente conterantur (affricentur) citius enocantur dentes lüpi- no dente (quam fi lupino dente perfilcarencur,vt ego interpretor, ) Blondus. Dentem canis combure; & cine- rem eiusin viai hemina decoque, & ex eo g; rgarizet cui dentes dolent, fanabitur, Sextus. Dens canis combu- 4 ftüs & vritus impofitus,, gingiuas (aliás cer en gingiuarum) fanat; Sextus. Idem cicatrices oculornm exte- Y " nuat, Aefculapius: Blondus puluere dentium: canis. conts&ta cicatricum (fimpliciter) figna;pelli fcribit; in quo . . V cum crraffe puto, vin permultis etlam alijs quod vetcrum verbaatrinet; de reipfa enim non difputo,quanquam. 29 & hocridiculum eft cícatticem felocontadtu toli, Molares dentes canisrabiofi qui momordit hominem , in corio alligati brachio; canisrabiofi morium amoliuntar, Serapio citante Syluatico, vide (upra in c. circafinem. Canisnigridentem longiffimum in quartanots adalligari iubenz, Plinius. Dentes canini fufpenfi fupra icteri-- cum,conferunt, Ralis, Canislingualanibendo & fua & aliena tum vlcera tum vulnera curat, füpra dixi eapite s. Valnusfi fimplex & paruum faerit, canislingua lom bendo , & natali faliug fucco eméndar, Blondus. Vetmes - qui füblingua rabidi canis inueniuntur , excilos & circum arborem fterilem ret latos & daros., qui'ab.co snor(us fuerit; fanabitur, Sext. Eft limus filiuz iub Jingua rabiofi canis , qui datusin potu fieri hydrophobosnon atitur; Plin. Canis rabidi id quod fab lingua habet accepte & potatum cum aqnacalida, vel ex vino, mirifice " bit hydroplcos Sestus: lege hydrophobosex Plipio:ques aon fanat;fed rales fieriprohiber. | Si fumas de coagulo catuli parui & conficiascuc vino, dilloluit colicam folutione leui, & alléuatut eger 39. éadeipjhora quabiberit, Rafis. Vomitus canum illitus ventri, aquam trahere promittitur, Plinius, Vomitum canis h ydropico fuper ventrem pone, ftatimincipirper feceffum squam emittere ; Sextus. Aduerfusaque me-- nim multó vtiliffime iecur eius, qui In rabie momorderit, datut fi poffit fieri , crudum mandendum: fiminus uoquó modo co&um, autinsincoctís carnibus. Plora vide infra circa finem re mediorum ad morfos à cane ra- Dido, vbideméra aqua. Maculasin facie; ccfypuc cam melie Corfico, quod afperrimum habetur, extenuat: item fcobem cutisin facie cum rofaceo impofitur vellere : Quidam & butyrumaddunz. Si vero vitiligines D fint, fclcaninntn priusacu compundtas, Plimus. Marcellus Excopiricus idem remedium deferibic, fe diario to. iuibufdam, proinde verba eius apponam; Oclypua (inquit) cum melle Corficanotritum & appofitum,; abo- let defacie omnes maculas, quidam & butyrum addunt. Si vero & vituli fimus & fel caninum milceanzur, medi« camen vtilius er | | aetates & difcolorem cutem emendet, ex Plinio-annotauimus in Vitulo: proinde dubito Marccllinean vulga- torum Plinij codicum le&iouem p tzferam. Felcaniscua mcellecuratoc ulos;Ae(culapius.F elle catelli dierum feptem oculi ex m elleinun&lcito à lencomate liberabüar, Marcellus. Suffationem oculotum canino felle ma- Jebarquàm hyene curari Apollonius Pitanznscum v: ^ic: icem albugines oculorum Plinius, Fellis antla&tis caninifcrupulum vnum, & mellis optimi tantundem «f ebis; conteres; & in ftrigilicalefacies, & auricula in- fandes, & lana obcludes : IN ihil potentius neq ue certigshoc medicamine, etiam& intrin fecus cancersuerintau- | res, Marcellus. Podagras lenit fel caninum , itane manom artingatur, fed penna illinatur, Plinius. Fel canis - aquaticiaut canis rabidi lentis magnitudiue furptum. fepcem diebus interficit, |quibus füperatis effe poteft fa- ludis fpes; Bertrutius. Fel canis nigti mafculit amuletum cffe magi dieunr domus rorius fuffita eo purificataue contra otn | lcficum damnum inferat ; Arnoldus. $pleo canis in vino potatus, fplenemfanat, Sextos. Caninuslienh viuen- ur, &in cibo fumatur, lienisdoloreliberat. Quidam recencem füperalligant. Alij duorum dierum. ti exprimatur ; ] nier culreracccolcillitico dautignoranti vel betipacei licnem;Piinius. Caninus plen recens foprafplenembhomi- sisimponitat, dicente eo qui adponit, remediam leni facere, pefleafplem intra parietem dorairorij cubi- culi te&orio, id eft capfellainclufus repouitar, & defoper rer boules fignat are len exem ptus, ciboque fed co&tus (plenitico datus ignoranti, liberat eum quamuis grauiter laborantem. Marcel- lüs. Carellam la&entero de canna occid, & deiplacanne fplenem eius tolle ,sc nefziend fplenitico, in catbo- ^ pibus coctum velaffatum, mandacandum dato, Marcellus. Genitale canis fub limineianuz defollam; nis l amuletüm effe dicunv domus totius contra omnia mala medicamenta, Plinius. Coriz virg canis iinuolua- türterra fuper quam quis minxerit; ligatum que fuerit, non poterit ille vrinam reddere, Rafis. Redauias & quein digitis nafcuntur pterygia, collic canina vulia deco dis, fi terrai nonattig m rabia: moriu, vtt MBra papOLEAQMS, qu n anuo fübfidere cálici;autintusipfius cAvpug pilos combulftos infuéte yulneri,Pli n. Vide circa finem huis ca- pitis, Inter remedia contraaque metum. Mendacecimagorum compofitionetn quainuidtos faciunt,& prater alia canis vngesadhibentcum cauda draconis, &c. indracone expona YU eimi CAP M: Primipatz canis lac potum, contra venena antidoti vicem.obrinet, Diofcorides. Cinis cut lo&e capis pidtoi pastus, euulfi pilis quos rena(ci nolunt; vel nondum natis perunétis partibus al; non facgnnt, PlinsSe. - tegus etiam , Ergolocum ctinis vul tangelacte canino ,, Auulfamque vetat rurfus proecefcere ylaam. Pilos oculis moleftos diligentiffimé velles;atqs eorum loca canino la£te continges, Marcel, lac caninum enulfo: pilos 7 .. mOupa, s " $ / E 3) TTE . i e We OT hb Iw es Bgnatur , Marcellus, Splen viuenti catulo & ligetur, vrinam emittere impedietur : & quàm diu hocabaliquo fernatnm Go. o&ain oleo füperillito butyro ouillo cum melle,Plin. Partus euocat membrana? canum (ecun- erít, Plin. Qui data ip canis rabidi morfu, vttuerentürà pauoreaquz, menftrua canisin - it, ita vt pariter tem perata omnia decoquanrur, Ha'c Marcellus, Quodautem vituli fimusetlam 40 ja mala medicamenta, Plin. Fel in canis afculi nigri domuiafperfum, demonem oppugnat ne ma- 5 -——ó i E B € ge m E & [67] £e L- ^0 ed pr f c ES va. € Lo] £2 c z [o] Meri Rz 5 -— c Lond D £5 Q. £f 70 2 matos I r») a c E. n - zi 32 ii LA m zo e- g8 e 3 e [7 m LA RP "Rm o £- 5 -— Ax Dd T" fb g- re [".d inguam in bote occupat velatlatum vlcus, fübnigrum nono die necat nifi curetur: fignum cft lua defluens. i Curatur ftercore, anino candido, fale, rara, fuligine & faluia: quibus fimulcontritisin pila lingua exerta perfri- . catur, quod ra -Jinguamir A B $a ww ; s "d ficorum experimenta docent. Caninum & Burmanum ftercus gutturi impofitamanginisauxi«" * liariinteromnes conuenire inuenio, Diofcorides. Canino ftercore (quali iam dictum eft) ex preceptoribós | meisquida madanginam vtebatur, jjsadmifcens qu alioqui huic affz &uicongrüuebanr, Galenus. Canino Ter- - . €otecandido trito ex aceto collum oblinito;?d anginam collique dolorem, Idem. lilitio anpinz confcrens otis - / ma. Stercas lnpiaur canísalbum tetito in pollinem ; melléque excipiens illinito, Nicol, Myrepfus. Stercus ca- zl nisad fynanchen & faucium abíceffus iam matüros, optimum eft remediuto,celeriter eaim ea con(trineit, Rafis. ^ :ecentioram quidam ad angitiz abf:cffus canino flercoze vnà cum hiruadiniscinere vtuntur , vtin Hicundine — exponam. Canis fimum cum melle oppu gnat anginam & glandulatum (ronfillatum) inflammationes illitum, ": Blondus. Ad oris cruftas Archigenes iubebát caninum ftercus cum melle illini apud Galenum xar. 97. lib. 6. ad. | v]cerain ore puerorum nata, adm oduto vule& mírificum eft, Stercus caninum candidiffimum vrere, & tritum. cum melle fubigere, ac vti. Nicol. Myteptüs.Idé canini flercus milcetemplaftro ad eminentiascxtetnas & inter- en dá cx chirurgi snoftrisad vua m;hoc m edicamenuiaridü faucib. indunt,quod fit exalbo ftercore canino, E. er ;longo, lij montaniluteis radicibus, & folano perpetuo.Caninü ficium albà morbo regio medetur; Au- - | thorobfurus Idem flzgrantiffimo canis Iydere excepit cum vinó autaquz poti.fiftir aluü, Diofs, Rafis praci- r puead hune vfum commendat ftereus canum qui oflaedunt.. Stercus canis ficcatüm;, fümptim »(colle&tum) triginta diebus Tulij , Gin ortu Solis pondere aurei potum, cum deco&ione gallatum (galli decrepiti , AL- ;j bertus: quod bon placcc) aureum aqua malorum grapatorum, ftringit naturam ( ventrem , Albertus) folutam; o Kafis. Ad áyfpteriam ftercore canino ( aualipra dictum cft ) quidam ex praceptoribus Galeni vtebatur:lacti | " ^ cenis mortolibro 6. cap. 14. copiole agit: de canis autem non rabidi prairie vbi etiam d :hominis ntta catispon rabidimor(us medicamins aliquot profert: & alia rurins contta cane m rabidum fei fim. Quamuis c enim gon tántuadeu veneni habeant; acfi rabie teatarentur canes, non omnino tamen veneno carent huiuf- modi morfüs; vc diferte teflautu: t authores: Etratio di&iat;non inftar fimplicis vnlneris curanda effe, que den- . tibusipfii&ta funt, vtpoteangnítiora & nunquam profunda. Tracundia quoque caput maximé perens animan- tisitaz , veneni nonnihilfnggerit. Quamobrem Aegineraetiam libro 6. cap.3. docer. eC4 A veaoüieri ito) vogo- Qoi» ld eft do morfis C, rab. & aquam paueniribus; mox autem cap. 4. feparatim preferibit curationem. Gt ni i Audldvrama wav dijypormis hoc eft ad morfus canum non rib. Adhzc Plinius vbi Diofcorides «uu29u- x72 habet, feré (emper canis morfus fimpliciter reddit (fiue ex Diofcoride hiuc als Graecis: vbl avesciqurz, addit. rabidi, In remedijs quidem ex vrina claré diffingvit; his verbis: Suacuiqne vrina maxime prodeft, confeftim perfafo eanis mor(u, echinorumque fpinis inhzrentibus, &inípongialanísue impofita: aut aduerfus canisra- bidi motfus; cinere ex ea fübadto ; contraque ferpentium i&us, Hinc non folum diftinxiffe eum apparet, fed de , quo modo etiam: nempe yt efficaciora vehementioraque fi nt remedia illa, quz contra C.rab. morfus faciunt, h. "quamobrem hic vrine cinerem addi, & contra ferpentium etiam virulentos moríus commendat: qua quidem adicctionis notaadmouiti alibi eriam xuscduore avr Aoeeoinro» plerunque apud authores interpretabimnr zfe- ^ cus, non item, Ad fimplices vero canis morfas, vrinam fimpliciter pollere fcribit, quemadmodum etlam extra» hendisechinorum fpinis, qua nihil venenihabent: quamuis morfusilli , non nihil, ytiam dixi, fed exigaum vi- rus habeant. Nucesiuglandescum cepa & fale& melle, canis hominisque moríüi imponuntur , Plinius, Hlc. . facileappareceum feniiredemorfu canis nonrabiofi, quoniam hominis moríum fimpliciter cl coniungit. 4&gl-- neiaquoqaeidemremcdium, nifi pro iuglandibusoriganum poneret , ad morfus canis non rabidi commene dat. Atalio inloco, Nacleituglandium (inquit Plin. ) àicluno homine commanducaii illii; prefentiremedio |. efie dicuutur contra rabiofi canis morfus, Mihi fané ita videtur,quecunq; merfibus canum rabíc Xrum impofita 7c ^ juvant, | DeGCant Xs. LOST. o E uu. dsmant; eadem fimplicibusetiam e3num moribus profundioribus przfertim ab Initio ptodeffz: quod& Aétius 'teffatur, libro 13. cap. 2. his verbis, Si magnus fit mor(us, quemadmodam à magnis canibusinfligi lolet, prz(cri- peainfextofermone methodo curato, velutieos quià rabido canefünt fauciati. Fiericciam poteftv t efficaciora "nonnunquam applicanda prefcribantur phatmacaad (impliciter moríos: incaula eft; quoniam nullis plerung; ' Satta corpus fümiendis,necalijs fere forisilll remedijs curantur: Leuiora autem interdum ad morfos a rabidis l feris, non quod illa per fe faficianr , cum multis varijsquealijs intus & foris medicamentis illi exerceantur: fed ''eztetis & maioribusomiffis, (iue perimpeririam;fiue potis tanquam à (tadiofisrei medica per fe intelligendis, . Qui faa exaliorum fcripriscolligunr, leniora interdum fala comruemorant, ne totles vniuería curandi iihodoà .tepetenda veniat, Hisira confirmatis, cemediaaduerfus canis non rabidi mo:fus ennmerabo, fipriusvniuer- | filem eis medendi methodum ex Paulo & Aétio Grecis medicis praícripfero. Plas igitur libro y. cap. 4. Cae. miis non rabiofi (inquit) mor(us, quum & ipfi virulenta cuiufdam fubftantia finr participes, ftatim aceto irto- tans, lata ri anu morum ferito: infüper nitrum cum aceto tritum ab alto fuperinfundito :deindefponglam re- | &énteg aceto, aut ipfo nitrofo aceto madidam imponito,& eodem medicamente vulnus per triduum foue, tan- dem enim con(anefzct. Catera quie Aeginera ibidem perfcribir pharmaca ordine literarum pauló poft fübiun - .gam,vnà cum Pp iSc Latinisauthoribusad fimplices canis morfus remedijs.Sed Aetij prius verba libro 5. cap. 2. de moríu canis non rabidi in homine curando, opera pretiam videtur adiungere, quoniam. . pleraque fciga digna continent; przfertim quodad vniuerfalem curandi rationem, ab Acgineraomilla. 1n his. : igitur (inquit) quos «anis momordit; ftatim acetum irroratos & expafla palma motíum percutito. . Deindeni- i "E. Sum - É uslib.z3. Eadem cam melanthio, Valerianus. Adianton, Author obíeurus. Sed Aggregator ex Auicennd , &itat, eriam ad rabidi canis moifamimponi. Alabaftitim, Piin.33." Alexinlinreolis concerptis, Plinius: Vale- rianusadditcruda. Alliumsppofitam, Plinias & Macer. Cum elle tritum, Valerizüus. Ia vulnera ex canum ; a JA elleimponitur, Plin, Allium illitum prodeft, & intra corpus lumprum Galenus de parabilib. e Ampeloprafon;Plin. lib.24, Am ypdala, Plinius lib.25. Amygdalini nuclsi cum melle triti, Valerianus. Amygdalz - amare camuelle;Diofcorides&c Plinius. Apiattzam vide Meliffophylloninfra. Anetho ficcovíto motrfum ex- pe uM MEN Apislirom vide Meliffophy Ea ^ : | | ia | | T. " eM zi Ci [ x " , - "i bi ! [ M 4 ' h | | : | : | | e E Ballotes fo ia; Galenus. Ballote, id eft matrubium ani gru m cum fale , Valedianus & Ath : TS E tita; Plin. Betz (fucco macerata panis medulla ttiraque pauco rofaceo admixto pio emplaftro adhibita; A&- tins. Bulbi cum melletriti, Plin. Balbi omnes cum melle & piperis polline illii; Diefcor.Bulbus applicatus; -Aürhercbícurus, - ^. Canis vrina perfafa, Diofcor, Captificus, videinfico. Cepz fuccus cuin aceto , ruta, & melle, Diofcorid; Ccps trita cum mellé , Aegineta. Crodecumi melle vel aceto, velcoctz cum melle & vino appofite, Macer... |, Virides ex aceto illitz, satficex cum melle & vino, ita vt poft diem tertium folpantur, Plin.lib. 20: Cerxi pifcis 1j cato, non fecus atque falfamentum, Difoc. Cerufa vide'in Sale mox. Cinis vitium cum oleo, Plin. & Valerianus: ' ExacetoillitusDiofcor.Cinisé fico cum cerato,Diofcoridesin Euporiftis.Cucumeris fativi fulia cum vino illita; Dicfcor. vide Pepones. Corcomagna, Plin.lib, zz. Cuminumttitum moríui inditum, A étius. Cynogloffifolia - — "Ebulus; Plin.lib. 24. Ebuli folia recentia & tenera cum polenta illita, Diofcotid. Sambucus vel chamza&e eftigeraccanis morfam, cam polenta molliffimisfoliorüm illitis, Plin, Erui farina cum oleo fübacta, Aegineta: MEE MU IL MN S S we. NT .- Ficifolis, Plin. lib 23. Nigra ficus foliacauliculique, Dlofc. Remorum fici teneri cauliculi cuti imponud3 tur, Plin. Canliculi eneri bene triti, Valerianus, Tam fylueftris, tum (atiuz fici la&teus fuccus ipftillatus plagà . Dioftor. Capi! Heusautlac eins; Plin, Groffi caprifici cum melle & foliis,Plin. Fructus, frondes, & foli don jo le Plin. Fimumfuis cá aceto coctum, Diofv, ip Eoporiftis.Feeniculi radices rritz cit melle; & cataplafmatis m E | P aem o sit pandetieq sinet rito eu mener Re supr NN E | 178 De Ouadrupedibus impofitz: Diofcorides. Fó:nieuli radice in fucco, vel cam melle, contta canis motfum vtuntur; & conti? multipedem ex vino: Hippemarathron ad omnia vehementins, Piinius. Fungi fuilll canum morfibus ez aqua illinuntur, Plinius. nda T | | E NS. uei s omne ;Diofcerides Garum Plinius lib.3i. Gobius illitus conttaferpentium canumque morfüs, Diofcorides: | 5 : | ^ zur : Heliotropium herba, Theffalus,Hippomarathum,vide Fosniculum.Hippofelini, femescumviao,Diofco- fidesapad Setapionem:in noftris codicibus non inuenio. UN Att Idsexoleo;Plinius.Iris getoraa cremata, Pliniuslibro 37. vt Aggregator citat. Aio ) Lana füceida, videin fpongta. Lapathum cum melle & aqua; T heffalus. Lafer cam aceto, Plinius lib.22.La? feréfilphio cum ruta, vel cum melle;vel pet fe vifco fa petlitum,vthareat;Plinius. * ou Malum Per(icum manfam & impolitum : videtar autem de citro intelligendum. Marrublum tunfum. cum axungia veteri imponitur, Plinius & Valerianus. Sicautem refertur à Plinio vt videatur ad vtrunque mat ; rubium pertinere, magis tamen ad candidum, Marrublum nigrum, vide Ballote. Melanthium cum aceti fece, Valerian, Mcliffophyllon id eft apiaftrum impofitum velillitum, Galenus de parabil. Diofcorides. Cut fale. tritum, Macer. Menta cum faleillitaDiofcor.& Macer.Cum melle contrita, Valeria bus. Mitalorum cato vitulif- fun cimponitur,Diofcot.& Plin, Mutiaacidafotu prodeft.Diofcor.Myaces ceemati morfus canum homínamq; cum melle fanant; Plinius. Mjacum carnes, Diofcorides. Vedere M 1p Le Nittam addita refina; initijs cum aceto illinitur, Plinius , Valerianus axungiam addit , & zquis ponderibus mifcecNitrum cá aceto tritam ab alto fuperinfundatur *velfpongia codéimputa im ponatut. Nux iuglanscum cepa fale & mellead canum hominumq; morfus facit; Diofe. Plin. & Valerianus. Nuces, Auicenna & Plín. lib. 23. 2 Jaglandium carnes sb homineieluno commanducatz, Valerianus. ru, zd Un Origani coma. falis;cepz, pats fingulorum modicum melle, Zi gineta. L " E Peponiscortex cum vino, Plinius]ib.zo. Folia peponum (vt cucumerum etiam) cum vino;Plinius. Perdi- ciam herbacncumfile tritam imponito, quotídie eam alterando, donec excidat ctufta: deinde ybi ad cicatris cem perducere volueris, ipfam per fetritam imponito, Arius, Pifces falfi maximé fatdina, Serapio ex Gal, Poly» gonos;vide Sanguinaria. Porrum maxime fylueftre;Plin. ib. 24. nigrum, lib. 27. Plantago. Macer & Author ob- . fcurus: Ex plantagine catáplafma cum fale.Diefcorid. Pulegium recens cum vino bibendum aut foris cum melle imponendum.Macer. . Mc vu x) a "^ Rubifolia cumaceto tun(acataplafimatis modo, ZEgin.& Aéclus.Ruts cumacgto, Diofcorid, Eupor.2.ro2; Ex fale & ceruffa, vt fupra ex Actio di&um eft. Salfamentum,vide maris. SamBiWfcus,vide Ebulus. Sanguina- 3 fia cum axungia & pane; Apuleius. Schiftos lapis, Plin. lib. 36. Smaridis caro nonfecusatq; falfamentü prodeftà cane demorfis,Diofcor. Spongia pofcaaut acetoimbuta, Aétius. Spongia recens , vei lana fuccida, aceto & oleo imbuta gineta. Spongiz minute conciduntur, & imponuntur infofe, vel exacero, autex aqua ( frigidaPlin.) aut melle, abunde fubinde hume&anda: Plin, & Valerianus. Spuma niti cum pinguedine afini vel axungia,Dio- Ícoridcs & Galenus apud Serap. & Aulcenna, baurach nominans.Squilla cum pice illita, Plin. lib. 22. Subiü tri- tum, Plin. lib, 32. Succidalana,videin Spongia. AEN eb irr i, A Nye ard Thuaniconditaneicare,Diofcorid. Triticum crudum manfum & impofitum,Diofcor. lib. 2. de mat. fim- pliciter ad xupsbi«rus commendat & in Euporiftis ad avezobiren NT e e) REC Virorum capillus exaceto; Plinius. Vitium cinis cam oleo;PliniusIibro 25.&& Valerianus. Sua cuique vrina maxime prodeft, confeftim perfaufo canis morfu, echinorumque fpinisin h«erencibils;&in fponglalanisueimpo- 4 fita, Plinius, Vrina canis perfafa, Diofcorides. lib.z, de mar. at Euporift.r. 102, hutoanam vrínam commendat. Eg. viticis (vel agni cafti, vc vulgó vocant ) femine, cata plafma, Auicenna. Vitica cum fale trita & illita, Plinius; Va- Jerianus, Macer; Auicenna, Diofcoridesapud Serapionem. Cum falecombufla, Plinius; lib. 22. vt Aggregator | citar, Vrticz femen emplaftrimodoimpofiim, Galenus de parabilibus, In pulnere vpups eft remedium contra: smorfíim canis: decollaturautem & fcinditur& firemplaftrum fupralocnm,Rafis. — A IB Quz pottiaut efa intra corpus affumi medicamenta praci piuntur,ad canis morfum fimpliciter, perpauca | reperio: vt, Allium toftur porui efuique datum, Galenus de parabilib. Cálaminthe fuccus potus, Auicenna, " Caro canis neruofa pota; Acfculapius. Meliffophyllon ex vino potum, Galenus in Darabil. Egó illa omnia E contra zuvor: medici edi aat bibl iubent, ad Aveciuuso reculerim: quód propter periculi magnitudinem.;intus | forisq;, hicattrahentibus, illic expellentibus; medicamentisimpugnari defiderenr. C Lu EL Czterum ad feruldosam morfus (7te7veojdio., lege zemvupdiioisid eft fupp üratos,vt Actiushaber) eruifari- nacum melle fnba&aadmouetur: peculiariter enim his efficax eft. Inflammotione confli&antes, argenti puma trita exaqua oblinito, Acgineta. Hxc aduerfus canis morfüm fimpliciter pofica ab authoribus medicamenta, ha- &enusrecenfacrim, Hoc non diffimulabo qua aggregator enumerauit,ex Opere cius hic repetita effe, nam & ipfe remedia contra canis merfasabfolute, & contra rabidi canis morfus diftinguit: Otho Brunfelfius, vt fparfiga colligit; ita confündit. | t T rut j : — Quomodo curandi fint morfus canum non tabidorum , quos ipfi inter fe intulerint ; dictum eft (us perius cap.3«. | : y ose. "d | *De rabie canus in genere. 1 | Rabies velrabia apud antiquos, morbus eft canum, quum veluti fatore quodam a£, huc atque illuc rapi- üntur, nec vllum quictis locum laueniunt. Alij rabiem quafi rauiem dici putant, raucitate vocis, quam rabioft habent fimilem lattatui canis,Greeci hunc furorem lyttan appellant, eg 7 Ave » 4 oov. Legitur etiam lyfpa apud Varinum quod non placet. Andreas cynolyffon vocauit morbi ex rabie canina;Calius Alían. Ajzcwr tcov Acl, Miad.x. de He&tore. Aio QauJov, Tw, od Adinto, ar paU ye a] naa xvm Teo: Qsortll! potius propter cat« men) 4g) aru ho iktass Suidas, Vide plurain ana rübeta G, Auczibixrec id eft à rabido morfos,non quouisani« riali,fed cane (olum Greci nominant:vt non re&evertat interdum Raellius, beftias rabie efferatas,&c. Inuetio tamen de alijs etíam animalibus abiel nomen pofitum, Mutznz etiam rablevexantur ,vtcaninum genus ,Co- lumeilla. Camelus eiiam rabie teneatur. Áriftotcles. Circa Abderam & limitem qui Diomedis vocatnr equi; pafti (nafcentibus illic herbis) i la zimanturrabic, circa Ponias verb afini Plinius, abiem,inquit Ms | MEE | | | aliqui. CUDUSUMDNRA TREE IOO UC WC ow RE 176 | aliquicanttiem (quod Batbarum nomen eft) iue caninam infaniam vocant. Excltat rabies in.canibus furorem; . & quz momorderint, omnia rabiunt, excepro homitie: (quod pofteriores falfum effe deprebenderunt: nam 82 homines morfifzpe rabiunt: quod & fcriptores teftantor, & prouerbium AZywexuvissvTarrO» , dequo ing. ^] 1.) Intereunt canes hocmorbo, & quz morfi fant; éxcepto homine; Ariftor, lib. 8. cap. 12. Pro verbis poftre- | mis, excepto homine, Grace legitur. au avos ms :& recte quidem meo. iudicio: Nam Pollux etiam libro 5. - €ap.8. hunc philofophilocum paraphrafticé reddithis verbis; Ty eo aoo AUD ts SU. Dry Ozv, ofyotip erra. ave San Q5 uiv aie avt xwivvan o Cay vera. Hoc eft, Omne animalà cane rabido moríum; interit: folushomo nen finepericulo euadit. Non re&é igitur (üfpicatur Leonicenus ael 4y9007« , ideft prins homine, potiusle- | gendum quàm aV gv3oo s. Quanquam homines quidammo:fi longo poft tempore moriantur, Albertus re- » erchi(toriam cuiufdam mori in.brachio , cul cum anno poft duodecino cicatrix vecruduiffer, intra biduum ob« jt. Auicenna quoque cir e aduocat, quí dicerent, poft duodecimum à morfu annm in rabi- £m aliquandoincidere nonnullos. Quod veto feriusquàm ezteraanimalis tabificamtablendi vim (entiant ho« : 150ines, efficitid nature diffimilitudo.INam & in contagio(is morbis hominesab hominibus & fanguineconiun- . Stisafficiuntu: facilius, Celius. Petrus Matrhaolus narrat de Baldo quodam iurifperito, qui Tridentleum cane Tuo ludens leuiter inlabiis morfus eft ,& re negleóta, cum rabidum faiffe nefciret; poft quacuor menfes rable & Bquztimorecorreptus , mifer? perijt. Medicus quidam iniamcitato Ariftotelisloco legit ax xbricyld ex exe ceptoanfere, qui folus ex pedeftribus morfus, nec rabit, nec moritur ex moríu : Et licer hocrei pía verum. ficfor- taffis, non facilé tamen defendi poteft hzc le&tio, cum nullaverborum inter fe fimilitudo appareat , Auguft.Nis - . phus. Non mirum eftaurem; i folusanimalium homoà cane morfus & rablem & mortem euadat, non fem peg. D Bbloui f petomero :cum med camentisab vtroque przfernati poffit: qua ceterisanimantibus non eque conttbgunt, Idem, Omneanimalà raboto cane mortua perimitar , Aelianus. Animalium quedam nullo pras :cedentemorfu fia natura rabiunt, vt qnibus deares ferrati habentur, Michaele Ephefio refte, ve lupi, vulpes & canes: aliannnquam rabiunt ni(i moría; vel rato & non nifi ex magnis caulis, vt equi & muli, & cetera id genus. Obícrnatum eftanimalia quzdam à cane rabido mo:(a, rabiem nonincidiffe: in caufa efft, quoniam v: rabies ex« . &itetur, canem co folüm dente, vel ijs dentibus mordere oportet, quibus visineft veneni: nequeenim id exequo omnibusineft, Aug. Niphus, Homo morfusà rabido cane excitatur ad rabiem ab vmbra forbi (corni, aliás) . quod nonnulli mediciptoexplorato tradunt, Idem: Multi purant quod fi homo rabidus morderet canem fanum | fimilem ineo rabiem inducere pole. Quodego fieri nunquam vidi velaudiui: nam homo rabidustimer & fu4 - gitcanem, Ponzettus. Curfolianimantium canes rabiant per zftarem, cauíam in quirit Alexander Aphrodif.lib ? r.proble.74. VergiliusinGeorgicis petilentem conftitutionem delfcribens, Hiac ( inquit) canibus blandis.ra- . biesvenit. Farte vel ttíticeo pani; quo canes pafcentur, admifceatar liquor coctz fabe, fed cepidus: nam feruens . Xabiem creat, Columella. Pituitz & bilis redundantiam, canis herba quadam deuorata vomitu leuat, quz nis tolleretur, rabiem faceret, Aelian. Rabiem canum fanguinis menftrui gaftatü inci pere fcribir, Plinius. Rabies canum Sitio ardente homini peítifera, & moris leralisaque metus, Plin. Canes per dies caniculares maximéin. rabiem agi non eft dubium, Plinius. Cnm tabiofum ficri patant aliqui ex nimio dentium dolore, Tanta vís mali eft, vt vrina quoque calcata rabiofi canis noceat, máxime vlcus b. bentibus. Remedium eft Gum cabslli- num afperfam Et: cal&&um infico compofitum. Minus hoc miretnr, quicogitetlapidem àcane motrfuay, víquein prouerbium difcordiz venie, Plin. Aggrauari vulneia conftat introitu corum, qui vnquam fuerint . ferpenrium canisue dentelzi. Ijdem gallinarum incubitus, pecorum fcetüs abortu viriant, Tantum remanet o viruscxcepto femel malo,vt veneficefiant venena paffi. Remed!o cftablui prius manus corum; aquaqae illa eos quibus medearis infpergi, Plin, Quantam habetvim afüciendz rei apiitado, facile intelligitur in canibus: cum. eaiui reliquorum animalium nullum rabie capiatur, folus canis eo aflectu corripitur atque tanta fic inipfo hu- "vu TP - . morum cotraptio, vt fola eius faltua; & (i humanum corpus coatígeui, rabiem excitare poflit, Vtigiturab exi- » guo initio, faliue videlicet qualitate; aucta quedam in corpere affectio; quando sd magnitudinem. notatu. di- .. gnam peruenetit, difcerni poteft, idque poft fex menfes, cum ionnuhiquam ante idteinpus nulla nota depre ^ Bhendstur: fic eodem modo vitiofo humorein animaliscorpore genito. paulatim tra&tu temporis; principaliura- ;- aliqua confenut;à qua deindevniuerfum corpus celeriter aiterarur, Galenuslibro 6. de Locissffedis. Canis . rabtofi fel lentis magnitudine fumptum, feprem diebus interficit, quibus fuperatis poteft cffe falatisfpes, Bera , trutius. Cüm yeftem quàm rabidus caüislaceraflet farcinatrix mordicus, vream farciret, tenuiffet; in rabiema 9 ads perljt. Cum igitur ranta fit veneni vis ex rabido cane, quis fang mentisad morbum regium rabidi canis ca« putcontafam, míxtamque vino, quod remedium apud Sextum legimus, propinauerit? Mult tutlos ex Plinio canini capitis (impliciter cinerem ex mulfo ad eundem morbum aliquis biberit; licet ne hoc quidem probemusg - jnteraliatam multaliberaliffimg naturz, homini familiariora remedia. Quam ob caufam aquam extimefcunt. -' hbydrophobi, quos&sabido cane morfos dicimus, & pudendum cum hypochoundriis imulillisintenditur: intres | 3nifcunt etiam acconuülfionem patiuntur, adeoque delirant; vt canum rítulatratum edant? Coffias problemas . te75. Adtimentes canum impetum: Nerij radicem collo circundato, & liberabitor: quod fi experiri volueris, cum canisin furorem verfusfit, illi circumponito, ftatim furorem deponet; Galenus de.parabilibus cep. 67; - Quieditallium & fuperbibit vinum, tutus creditürà mor(u rab, C, qui: fupit odorem Pozetrus. Caninus dens. , incorioalligatus brachio, anertit motus canisvel vcalij interpretantur,aqua metum vtfuüpra in c.dixi. Ras io bidas canes includere oportet, illisquein vnam diem intercedere nutrimentum. Subinde autem veratri alis quid in potu. mifcendum eft. Vbi veró purgate fueripr, hordeaceo pane nutriendz (unt, Similiter curabis. & cos quos rabidus canis morfu impetierir, Thcomneftusin Geoponicis. Elleboritenuiffimg radices breues-. que , acvelut decuttata etiam hz leguntur. Nam fumma quz eftcraffifTima, cepis fimilis ; canibus.tantum da4 . tur purgationis caufa: Plinius. Eft vermiculus inlingua canum, qui vocatur à Grsecis lytta, quo. exemptoingd Éantibus catulis ,necrabidi &unt; necfaftidium fentiunt, Plinius. Séd hoc (inquit Ponzettus) neminem ha&e« . musexpertum legimus. Nanque fubit nodis qua lingua renafcibus hzrer, Vermiculum dixere, malaatq; incondi4 tapeftis, &c. Iam teneriselementa mali , canfasque recidunt. deinde folem vulneriinfpergunt & oleo permul . €ent , vt ftatim fanetur, Gratius, Catulorum caudas poft diem quadragefimum quàm fint editi, (ic eaflrare cona. ;. ueniet: INermuseftqui per articulos fpinz prorepit, víque ad vltimam partem cauda: is mordicus cómprehen4 o fus,er aliquatenus edu&tus abrumpitar: quo fa&o neqj in longitudinem cauds fadym capit ineremérum, & (vd nm - d a yr SUN ] cM i pisrmi - V i i E " t. Palm a | i 1 Wd rs 7^ MUN De Ouadrapedibus : "pluriini paftores affirmant) rabies arcetarlenifer morbus hoíc generi Columella. Colamella author eft, fiqua. dragefimodie quàm fit natus catulus, catretür morfu catida, tammusque eius articulus auferatur, fequenti ner- 4 'uo exéinpto, nec caudam crefcete; nec canesrabidos fieri; Plin.' Mulieris.quz marem peperitladeguftato, cà- inesiübiofos fierinegant, Plin. Rabiesletale periculumin canibus, feu coclefti corrupto fydere manat, cum Sol velin Canero vel Leonémouetur, Exhalatfeü terra finus feu hoxiusaéc. Caufamali:feucümgelidusnonísf- ' "fcithumor, Torrida pervenasconcrefcunt femina flamma. Quicquid id eft, medcberis canibus, Tuncvi- '. tofatibi fames, multumquedomabis Caftórea, adtricufilicis lenrefcerecogens. Ex ebore huc trito puluis,fe- Góae feratur, Admifcensque diu facies concrefcere vtrunque: Mox la&is liquidos fenfim füperadde fluores, — Vt rioncundtantes hauftusinfandere cornu Inferto poffis, fatiasque repellere triftes, Arqueiterum blandas ca- " | "1 - nibus componere mentes, Nemefianus.. Sitio ardente rabies canum homihipeftiferaeft; Quapropter obuiam icur per ttiginta eos dies gallinaceo maxime ftrio mixto canum cibis: ant fi prxuenerit nforbus; veratro, Plinius. Rabidicanesfi helleborum cüm polenta comederint euomunt; ac ftatim folütià rabie refipifennt, Aedus; Si lymphaticus (inquirAlbertus Magnus) aut rabiofus fuerit canis, ftarim ab aliis feparetut nein fanos quogipe- fishzcderinetur, Arinetiarex Valentiz docet canem rabidam in aqua calida per longitudinem corporis rmer- geudum'elfe diebus nouem, fta vt pofterioribus pedibus vix terram attingat, anterioribus furfum erc&tis. Poft hocteipus extracto de aquia caput tadatur, & diligenter deglabretur, adeó vr cutis etiam cruepretur. Sicrafum facco bete iaungatur & perfandatur pius :& cibi; (i quos admittit, codem fucco tinogantur, Daudacítetiam fambüci niedulla, cuius adaerfus rabiem: ende viseft. Quod fi curatio intra feptem diesnon proficiat, pro. defperato'óceidatur, Hec Albertus. Sunt quirabidum canem veneno quàm ferro necare malint; Mori autem. eiuntfi ciboimmifceaturrifagalli parum; cum byofcyamo & hermodadlylis, Ponzettus. Cetera qua canes pef - 1c munt; luprain c: recenfui. umorem quendam. fub lingua canis rab. vermiculo albo fimilem aufertocanivt | prirttum iu rabiem incidetit: deinde dabis et panem edendum cum chelidohiotrito & mixtoadipi veteri: & vule nusibde fadum illine foliis rure; fale contrito, axutigia & melle commixtis, Taidiuds Bie ob canis, veliráaccenfanon d ffarensà furore. Accendituris motbusinvenisprope cot ipfum, S'gnum eft, quod canis agitur pet fé & catriterrando ceo farote correptus : vtigitutis morbus comptimatut , ftadendum eft quieti & fomno canis. Sabducendus cibus, & liquidatantum ac (orbilia offerenda fant & ne hzc quidem ad fatutitatem: quoram praftat ftudere ventris labricitati, negando offa & fangninem gignentia biliofa m. Pofttertium diem vens'turpetites cam in lateribus, quàm ip cenribus euam fecaridz funt: fiue proijctendus eftin lacum in quofue- . rit hiradinatn copia; vt multum fanguinis poffintfugere. Poft lhoccaput & corpusvuiuerfumoleorofaceoom- - phacitio; (ine vnguento populeonis il'inendumi eit; Perosetiam curn oportuerit medicamen inijjciendum eft, o quodipfsm bilem edacat. Poft hoc lanabiséurm decocto lapatlii acuti, rad. inuke &: ' aiie,quoniam multum ' proficies Cum veto canis luuenculus paritur rabiem, cani admittatur mafcalus fosminz, d foeniiua n aículo, quoniam ficeduci folet rabies; Blondus. Quid prifcasarteis, inuentaquefimplicisanni Si referam? nonilla me- '«usfolatiafilfi "Tamlongam traxére fidé&m. Collaribus ergo" Sunt quilucifagz criftas inducere melis Jufsére, aut facris confertà monilia conchis, Er viowmlapidem; & circa Melitefia ne&unt. Coralia, & magicis adiurant cantibus herbas. Acficaffe&tas, oculfque venená maligni Vicit; tutela pax impetrata deorum, Grarius. Canes | fabidifepenec verberanec vulnera curant; & contraomnegenus armorum hominem mordent: qued ne fiat, . - quifque fecam geftetcanisdentém. Nam Diofcorides exemprom cani dentem caninum, &in veficula brachiis allizatum;adinhibendos canum irbpetus vilem facit, Blondus. INosfupraad precauendum potlusaquz timo- rem, Dio/caridis verbaifta interpretari fuus: Molare$ dentescanis rabiofi, qui momotdit homincm ,in co- 49 zio adalligati brachio , prohibentà morfu canis rabidi, Seraplo apod Sylusticum: Videtur hac Setapioex Dio- ^ - fcoridetranftuliffe, & Serapionislaterpres pto caninis dentibus reddidiffe molares. T: o uu ' Ancanis qutmomordic rabidus fuerit cognofci refert: multierim quianihil ztaue ftstim fequebarur mor- fum, neglectis initio remediJs, & vulneti cicatrice ind uta, incarabiles poftea obierunt. Quam obrem nucesiu- glandes beue contriras (co mmenfas, Ponzetrus:) vlceriimponi : & poftridie ( poftduss horas, Ponzettus)gallo ' autgallinz edendas obijce:is vel ea, initio quidem abftinebit : fame autem vrgente f deuorárít; obferua: nam fi canis qui momordit, aon fuerit rabidus, viuet auis : fecus , inorietur poftridie. Quod fi fiat; vleus apetirefe- 3 ftina: Ec rorfus Interpofitis aliquot dicbus, fimiliter experire ita vc cicatricem non prlusinducasvlceri , quam 79 auis deuorat's nucibus iftis locolumis degav, Aegineta exOzibafio. Idem ab Aétio libro 6. defcribitur &àX Ponzetto Cárdivali. Simile expetimentum (inquit Ponpzettus) habeti poteftex medulla panis viteciadlibit i je poftmodam:lijs canibus oblata; Micisex ttíticeo pane morfum perfricabis,easque mox alteri cani pottiges: : quas fi comederit; indicium eft non rabere canum : fin abftinuetic, rabere. Ex ipfo quidem yulnere dignofcere non dacur,cum id bi fimile femper fit, necab aliis viceribus & ferarum motfibus diuerfum. Tritici grana vudecim appofita vulneri donec humore imollita fe im pleut, & intütnefcant , proljcito gallinz, quz fi fa- ftidiat : ciriosalio cbijcioaliàs, quibusfi (imilterabftineat, perícalofum & letale fignum eft: fin effe cespetit, | periculi füblati, Apuleius vc Aggregator citat Diofcorid. vt infra dicam,tritici grana fim plicitet canis rabidi mor- tbusinferilaudat. — a - 5 AB E hr 4 | T Diofcorides fermonem derabiofi canis morfu ezteris przpofuit, quoniam id animal (inquit ) domefticirm ac ftequens e(Te confueuit: & in rablem fepiusagitur ac perit; ab eoque caueri difficile: inde periculum ineui- tabile hominei manet; nifi multis vtatur auxi]js.. Plerunque autem flagrancilfimis zftibus (vel regionibus da hulifmodi in rabiem efferatur: interdum quoties frigora incefferunt, Diofcor. & ves piedras geri melius. - apud Aeginctam legitut, drremwpipor. Frequentius & manifeftius quàm cztera «nimalia rabiem patiunturca-. nes, quia vefcuntur cibis corruptis, cadauera & multa puttefactalambünt: acced ünt, penutia cibi, timor, latra- tas frequenis,iracundia,& alia vnde humoresad rabiem excitandam exardefcunt, antumno prafe rim. Quan- quam cetera animalia, vclupi, vulpes, &c. rabiem setate porius quàm hyeme incurrant» Ponzettus. Canis ra« biofuspotum & efcam aucrfatür:torue & folitó triftiusintuerur,Diolcor.Corpus ci (tcigofüm & (olito co mpref- fiusconfpicitur, AGuarius: Largam fpumantemque pituitam natibus & ore proijcit, Diofcor. Hians quàm ma- ximé&anhelar,lloguam exetit: languida ei aures; cauda demilfa:incelTus fegnis, ac veluti (tupidus fi veró currat, celerisfolitó currit, idque intempeltinà S& inaequaliter, Aétius, Siticulofus eft, fed potu fere abftiner. Mutusvt a" | plurimum, acdemens; itavt néfuos quidem famillaresagnofcat, Acgineta. In oroncs paffira fiae latratu ircuit, 7o Cre eo on tft REC ESPERAN, rv zqué ^ De Gane, G. dab. d — Ft gquéferas bominesáue , tam familiares quàmignotos m ordet: necprotinusinfeflum quicquam infligit, nifi; ve vulaus,dolorem:Exindemorbusille, qui abaqua metu hydrophobicus Graia eft voce appellatus , contrahitur; Diolcor. Rabido caricaputad terram nutatdingua exeritur, idd; adcó interdü vt retrahi non poffit: timore ple- nus e(l, & folitudinem quaerit, Ponzettus. Oculi rubent:caudam inter feminainferit:raucus eft. alienatur non fo- lamà rcliquiscanibus,led fuis etiam catulis sfa giunt eum cateri canes ( &allatrare folent) ac imbuto fanguine X eius paneabítin ent, Bertrütius. Aquz metu afficiuntur, vtca vifa piliplerung; inhorrefcant,& nonnunquam ex — ea formidinc emoriantur, l'extor:Mihiad hominem potiusà canemorfum hac pertinere videntur.Canis rabi- -' dicauda demifla e(l:ingua porrecta; & tanquam bile colorata: citra rationem currit, dcinde fubito rurfus confi- /— füit;Galenusad Pifonem. Oculis vagis circumfpectat; & pratereuntes intuetur; Tardiuus. Morfus canis rabidi jo eltlethalissquod non nifi exira mordet: fedfoemella peftilentior quàm maris,Paracelfus. Hydrophobi fere incu- — rabiles;illi praefertim quos momordit canisrabidusin rabiem actus àguftatis menftruis mulieribus , Galeottus. — Caterum illis qui à Le morfi funt corpus inarefcit , & conuellitur interdum , ac febri intus acri vritur,ani- ^ mus delirat.Galenusad Pifonem.Si vel modicumaque viderint, tremunt & conuellunturftatim, & vigilijs dcli- sq; detenti vel breui tempore vitam finiunt, velaliquanto poft, cum iam euafiffe videntur, fabitorurfus tan- | quamàrecenti morfu periclitan tur, Damocratesin defcriptione antidoti diacarcinon apud Galenum lib.z. de antid. So mnia eisaccidunt terribilia puncture in corpore;lingultus & ficcitas oris, Galenusin Parabil. In 1jfdem malumfi gnum elbvox rauca, Quandiu verointuendo fpeculum cognofcunt feipfos,fpes eftfalutis; Cum per tcr- —. sam volutantur inflar canum, nihil fperandum prater mortem : licet morfus ádhuc mente conftet. Eft quando — zident.Iaterdum egeripfe fibi vas vitreum videtur; vel coelum metuit ruiturum.. Bertrutius addit, à rabido cane so moríum intelligi,fi vulnus doleat magis quàm pro ratione, affectus incidant atribiliarij : hisaccedere anhelitus diffcultatem;aluumficcari;Vriná retincri;& emitti quandoq; nigram,;vellaCteam,& adeó craffam vt catuli ineffz videantur:quandoq; contratenuem & aquofam: P idi oaccidere fuffocationem cum fubità morte. Voces cre- ditzaudiriin corporemorli (quorum etiam Garlopontus meminitlib.r.cap u.in anteneafmo) funt rugitus va- porum:qui etiam ex cruditateaugerifolentin corporibus infirmis, &itaconuertiin fonum quendam fimilem . Wliquiauditur incaueruis quando plures concertant; Ponzettus. Acciditeisaliquando gonorrhaa, id eft lemi- nisprofufio,Idem. Quifanguinem in morfisflatim congelari putant;falluntur: nam ne parum quidem fuper- niuerent.Idem. A rabidis canibus morfijin aque formidinem corruunt;pracipué qui prauis fa ccis pleni fuerint, Aetius.Euenitautem cum diftentióne neruorum.totiusque corporis rubore;prefertim faciei;cum fudore & lan-- guotequodamiusr Xemeos » Diofcorides interprete Ruellio:quiaporian de eadem rea pud Actuarium vertit fa- $9 ilidium Eft autemaporia hoc loco propriejanxietas & prz dolore ac fpei inopia,corporis prater rationcm 13cta- tio. Aliquiadürefplendorem fugiunt; Diofc. Alij tenebras quzrunt: alij triftitiam ceroreq; contabefcunt, A Cküar. - Alij fine vlla dolorisintercapedine vexantur.Sünt etiam qui canum iore latratus edant, & obuiam factos mor- .— faadoriuntarac mordendo fimili vitio labefa&ant, Diofcorides. Fugiuntaquam, vt neque afpicere neq; guftare fuftineant:aliqui etiam omnesalios liquores, Acgineta. Exoritur autem bicaffectus,non fato definitod; tempo- E [urimum tamen adquadragefimu m vfq; diem neglectis differri cofueuit; Diofcorides: (plurimum a quadrá- i Dr die (in negligentesfiue remedia diffcrentesaggreditur, interdum exacto [zmeftci, A &uar.) Poft femeftre criam nonnullosinuadit. Quendam poftannüm aquam horruiffe conftat; quz nobis vifu comperta fuere. Nar- rant & aliquos poftfeptennium aque metu fuiffe tentatos, Diofcorides. Diffcrtux aliquando metusaquz ad heb- domadern vnamsvel duás;vel plurcs;Ponzettus. Nouthominem morfum;quife lànerataqua marina: & cum li- 40 beratus crederetur; poft àliquot menfes conta&tuligni cornui (corni;fafibi apud Aug. Niphumy redijt morbus; - «Habetenim forte hec plantavim quandam occultam cómmouendi venenum. Scribuntetiam Arabes (ex Dio- fcoride nimirum) poft feptem annos aliquando recrudefcere malum,cum interim látuerit, necaliter przterquá -ex habitu corporisad macritudinem pergentis cognofci pouierit,Ponzettus. Quidà ftatimac morfifunt;aquatm 3 eaterad; humida formidant;quidà poft quadraginta dies aut ferius: alij deniq; alijs ità prius au: pofterius,vt pra- uis humoribus plus mindsueobnoxij fuerint, Aetius. Aliorum fanéfymptomatum rationes in promptu funt, toto fcilicet corporevi veneni inf:&o:caterum affectionisquam aquámametuunt, caufam aliqui nimiz ficcitati adícribunt tanquam omnisfubftaria bumidaprorfus eos deferuerit, (natiuus& fubítantialis humor penitus de- mutatus fit, Caelius.) At Rufus melancholie quoddá hoc genuscffeait, veneno mclancholicum humorem imi- tante: fcimus autemelancholicorum aliosalia metuere. Qua quide ratio ctiam proillis facit; qui ficaffe&tosima- 5o Lr aO fecánem in aquis, Acgineta. Hi vbiaquam,velaliquid aliudlucidam tanquam fpeculum in- "^ fpexerint;proptiam nimirumiplorum faciem adeó rubentem , vifum; toruum & plenumirarim contemplati deterrentur. Citerum philofophus quidam morfus canc rabido, & egregia virtuteanimi paffioni refiftés, dum fibi canisimagoapparerctim balneo (ili enim quoq; ficuti & rcliquis eodem m orboaffectisapparcbat) diuin- trafemeditatus, Etquidjinquit,cani commune cft cm balneo? quod effatus balneum intrauit, & imperterri- tus bibit;atq; itamorbum füperauit,& fanitatem adeptus efL Aetius. Vide Caffium 1n fine problematis 80; quód Anfidias &bifieri putantes dzesqaor. Qui aquam metuunt ficafficiuntur,fiue quia canesin ea videre fibi videntur, fiuealiahorribilia quecung; olim vcl animo cogitatunt , Vcl vürparunt oculis, vel ab alijs narrata audiuerunt, fpecieseorum & veftigia rctinente memoria;puta dzeniontb furiarnm, inferorum; quibus etiam fang mentis ho- -. minesdeterrentur,Ponzettus. Mentiunturquidam,in vrina morfi à rabido cane; nonitem ab homine, apparere 6o imaginesfcu veftigiacatulorum:aliJ,vt mendacium augeant, catilosetiam v1nos per vrinam ab cis emitti, Pon- ( xettüus. Ex ijsquiaqux pauorem fehferint,)neminem feruatam vidimus, nifi forfitan ex hifteria vnum autalteríüt eusfiffe audiamus:fiquidem Eudemus fuperaffequendam affirmat (mallem legere,fiquidem Eudemum quendi ^ fupetaffeaiunt:Et Themifonem,&c.) "T hemifonem aliqui demorfuu in huncfürorem incidiffe & euafiffe fa- tentur. Alijipfum cumamicoaquam expaüefcenti morem gereret,& officium exhiberet ; quadam natürarum UA imilem contraxiffe affectam;fed poít multos tandem cruciatus feruatum extitiffe.Cirauiffimum itaq; malumaqua metus eft fed antequam illotentarentur, multos & ipfi reftituimus ; & complures ab alijs medicis — feruatosnouimus , Diofcorides. Ex canis rabidi morfu aliquando fitauteneafmos (vox corrupta) fpecies ma- E : niz,cuiusmeminit Gariopontus r.1r. noftri vulgo chore am S. Viti appellant. Noui quendamlithotomum Ti. - gari, quicüm àcanefuorabido morfus effet initio Iulij pg totum digitum , impofuitallium & rutam &oleum '78 Ícorpionis:fa natum eft valnus breui; aec füppuratum:vilus fibi bene habereymedicum nullum eonfuluit. In fine. E Not. "T | xig: | Q-. Augufü ad | 2 De Quadrupedibus | 2 dms Augufüinuafit eum morbus ceu febris quzdam, frigus fenfit, deinde füdare ccepit per vnum aut alterum diem; aerem tamen & frigus ferre non poterat,multum fitiebat ; biberetamen non poterat; ad aqua & aliorum liquis — dorum exhorrefcensf udor erat frigidus: totus eratanxius & inquietus; frigidumaerem fentiens tanquá adaque afpc&tum exhorrefcebat.aquamafpiciens tremcbat; & quafi fingultiebat yel vomituricbat: vlulabat vt canis:in Bnebidui perijt. | 1s NU Ru. ut Ls EY" . Rauo me dendi du plex eft:yna commünis,qua vtendü in omnesmorfüs, quos viruletitz animantes impreffc- runtyaliapeculiaris priuataq;;eorü duntaxat quos rabiofi canes momorderint:que quide (ammam agris opé af- Ferre confucuit;illis tancü inutilis qui ex multoiam téporeictum acceperüt, Diofcorid.Canisrabiofi morfusim- aduerfushunc affect fumuntur.Sciendü efl neminem perperam curatí effugiffe, Aetius. Vtinflicti àrabido ca- nesfic oranes àpefti feris animalibus morfus, nifi perinitia protinusre&te curentur, eó deueninnt vt furum per- niciofifint.Qua igiturrectacuratio eft?an (ailicet venenü extrahere,quod vnà cum ictu corpori percuffoinhz- litideod; ad cicatricé perducere,clandercüe que hu iufmodi funt;nó accelerant fed contra agüteads infuper imi- nacdicabilis ha&tenus extitit;&c.Plin.vide paulopoftin cynosbato;inter medicaméta fimplicia qu intracotpus . nutim admodüfzpe conciduntdam ij [dem quoq; quz calida acriad; funt, quibusq; attrahi venenüficcarid; pof- . lit medicamentis ob candécaufam vtuntur,Galenusinlibro defectisadtyrones cap.7. Morfo à cane rab.exhi- " Icribemus;cücaterisantidotis compofitis inzra corpus fumendis. )Sed vtalijs cetiamntüauxilijs cótra ineuitabile pericalü m aniamursnihil ceteris vti prohibet. Satiusauté multó fuerit; etiam fiin vanüaliquande fortaffis reci» dat, medicamentoiü inhumanostolerarc cruciatus, quàm perinertiam ac defidia in difcrimen adduci, Diofcor. Canis rab.morfü faóta vulnera;circunciduntad viuas vfq; partes,Plinius. Vulnus cófeftim amplius efficies, car- - 1 L " * x . . ^- » 34 P q * S 1 * J. m L] Lr nemultointerualloor biculari figura precifanefacilead cicatricé perueniat, Galenus ad Pifonem. Necitainde- morfisà rabiofo animali maiora vulnera vereri oportet vti minora, & vleufculis( diu» dicid eft dilaniatiuaculis) cutis fimilia:quippe maiori vulnere cófertim copiofus (xévoni queomiunarses, mclius aeo» Vt aliáslegitur ) fan- guisema naus,poteftnonnihil virulenti liquoris exb aurirez quodin minoribus nó accid:t. Quin àmaloribusab- Ícedétes carncsauferre (fecare) & labia (labiorü margines) acie (calpelli circüfcribere,& prehenfam hamuloaut vulfella (uvzja) cartam putareoportet.In vtrifq; circumflantia locaaltioribus vlcufculis fcarificanda,vt copio- fior fangninis vacuatio arceat,e venenü mébratiminfinuetur;Dtiofc. Locushicapud Actuariü(interpreté q.dé; n& Grzca nó vidi) turpiter corruptus ex Diofcoride emédari poteft.Cucurbitule cü multa flámaagglutinátesid iuuaméti pftát. vt veneni vis extrabatur,Diofc. Sanguifuga & vétofe fupra vulnus canis rabidi ponátut; Arnold; Contra virulentosictus vftioexpeditiffimum eft auxilium ; Ignisenim qui vim omné fuperat; fimul & domat virus, & ferri penitius nó patitur:fimul etiam parsignem experta, poftea non vulgare fundamentü curationi fu- turz prabet,manente diutius exulceratione,Diofcoridesinterprete Rucliio: quieandemfententiá apud AGua- rium paulo aliter tran ftalit,& melius quidem meo iudicio;his verbis: Simul vero pars veneni aliqua incercepta beatur primo medicamen e cancris fluuiatilibus;vt precipit Diofcorides: (nosid ex Diofcoride & alijsinfrà de- 29. 3e fiflitur,quz non mediocrecu rationi füturz iacitfündamentü:modó diu patens vlcus debifeatineg; cito tinsore | coalefcant.Ímponuntur falfamenta cótra morfam canis rabidi:velfi non fint,ferro vftz plagz, corpora; clyfte-. ribusexinanita:hoc perfe fufficio Plinius. Sunt qui ferrcis cauterijs vIcus vrant, Aegineta Efcharotica etiá pharz. tur. Ridicula eftigitur Ludo. Calij faperftitiofimul & ignorantia, quam inhominetante doctrine & tam variz jc&ionisnon poffum fatisadmirari Namcum medicioptimi quig; nullum remediü aduerfus canis rabidi mor- fuscauterio praeferant ,' Calius vclid TPaorans,velvifcienspotiuscum vulgo infaniret & naturales caufas ficte Amacajgnis vim obtinenteiusq;loco vfu Jae infradicamin medicamentis compofitis quz foris adhiben- religioniadfcriberct,lib. 17«cap.28. Nobis (inquit) potentius quàm cynorrhodonPlinij,fuppetit medicamé,fed &ipfum coelitus petità. Eftin Rhodiginis paludibus D. Bcllinttemplum miraculorum frequentia celeberrimü, & affluxu homintü etiam notiffimum. Erectz discaufa feré publica eft. Pulfusis ditus Patauio;graffantibus no- bilium plerifq;.quod feuerius fan&iusi; quàm ab illis probari poffet;epifcopü ageret. infecta ntibusd; inimiciter aduerfarijs,ip paluftre agri noftri folu m;quindecim millibuspaffuum Rhodigio diftans,diuertit. Quum. manus hominum euafiffe viderctur,canum rabiem mon eüafit;à quibus enefligio con aulfus difcerptusd; . mox in diuo- rum indigitamenta relatus,templumin illisemeruitlocis.in quo &arca marmoreaferrcis occluía canicellis, latet. fandtiffimum eiufdem corpus. T cmpli vero ex necis generc ea cocle fiseft proprietas fi quis clauem fbi quefierit, quazdis valuz recludantur;ac ca can dente, quicquid rabie agitari orfum fit, attigerit ; prefentiffimum eft reme- dium,& nunquam non vcrum, Tantum Celius. Poftvftionem cum crufte decident; animaduertendum ne vlce- risore coalefcant,&c. Ruelliusex Dicfcoride:Sic auté verteredcbucrat, (vrrecte vies Actuárium vertit) Vftio- ne peracta mox danda eftopera vt cruftz decidant;ne vlceris orz claudantur, Ex ft fieri poteftad multá idá; prz- ftitutum tempus vlcerationes fordidasadhuc & tu midas (oeysoc n exe Ruellius vettitinflam mation cmminan- tcs) prorogari conuenit. Quodinditumijsfalfamentum optimé preflabir, &fylu eftreallium detritüm (antritze - alliorum fpice;A Guariussqui proagrionyid eft fylucftre;aglithes eg ffe videtur.qug vox nuclcos in capiteallij fi- 49 gnilicat )item cepe:&liquor,prefertim Cyrenaicus,aütqui Medicus aur Parfhicusappellatut: adhezctriticige- | - neraprecipue commendantur man fa vel non manfaimpolita (vrie fimpheibus medic.forisapplicandisinferits repetam.) HecDiofcor, Poftcrufic cafum yfq; ad dies quadraginta autfexaginta ; à cicatrice vulnusarcebis:ad. quam f &eflinet; rurfus vitisautficulneo cinerea peries, Aetius. Sed quando tutum fitcicatrice claudere vicus, ta vt nullareádentis amplius latentisq; vcneni fufpicio relinquatur; & quo pa&ohoc experirt oporteatiu glandium - pucleisvel panis medullatritis vulneri impotitis,& poftea galli neautcani obiectis; fattsexplicatum eftiupra. VI- cusapertum vt minimum perquadraginta duos dies feretur, Acgineta. Abluendum eftetiam vlcus chameraali inaqua decocto, & radicis fylueftrisrumicis Acgin Locum fordidum lauantaqua cep e, Ponzettus. INoui ego fc- nem qui moríosà cane rabido,folo acido ruimice (oxalide/cura bát: primo enim vleus cias decocto fouebat,de- ; indeherbam ipfamillinebat, eandemque potandarn cxhibebat: quod quidem medicamentüm tanquam. efficá- " ciffimum fummoperecommendabat plurima & tu rbulenta (cet id eftbiliofa) qui illum affumplferintmete- yefolent,& cet.Nos quoque nonrarócüm reliquis medicamentis eum miftuimius, Similes vireshabet &upreftis S : ü . m^ . PRUpAUNME AP ; | : i m H rumex aculeatus («éveevàss) radice oblonga,veluti raphanus pufilla, Actiüs lib.é.cap.za. T heriaca rofacco di- luta optime& cutiffimó vlcus ad cicatricem ducit, Aetus:vide infra Inter compofita que forisadponuncur. Qb. du&a vlceri cicatrice; ad integram morbi abolitionem , clieborusalbus propinetur. $i camen quidpiam ab clle» boro ee | | De Cane. G.. Lib. L EST. | "boro prohiberet;fatis eflet hiera Rufi inferius purgari Exhibenda etiam hiera (2299 d ewvovias, Aegin.) quoti. |. die; non quidem pargandi gratia;fed tan quam medicamentum proprietate huic morbo refiftens, deturq; auci: . lung quántitas,cum cyatho deco&ionis faluiz (Aegineta;cum decocto faluiz;(impliciter) aüt fideritidis herba; quam Heracteam vocant,qua etiam fola vtunturjaiuntqQue non parum prodeffe, propterca & alyffum appellant, »( Aetius. Dealyífo pluradicam nsoxinter medicaminà intra corpusfumenda: licet hoc etiam foris alligetur; tefte - Plinio. Si veró;quod perfepeaccidit.ante dies prefinitos ciéatrices coirent,committerenturque,manurà poftu- labant: nanquecas diducere (redulcerare) carnem; fcalpello circinare (carnes circum auferre, & difecare fer- ro, ACtuar. )autiterum vrere expedict. Vbi vero propofitum tempus przrerijt; vlcusad cicatricem ducendum, & . emplaftro quod éfalibus conficitur (dialón di&um) locus comprehendendus:iec multó pollfinapifino vtendü; io. Diofcorides. In quodamfcripto Germanicoreperitut optimum effe;partem mor(amin confluente aliquo per - mediam horam continere: indeforevtmorfusnihilnoceat. Quzad partem ictam pertinent praidia, ita fe ha- " bent.Czeterum victusrationiem e£1js quz vetreno aducrfantur,conftare oportet & in eum tenderefcopuia , fi- —-mui vt veneni vires hebetet refüinguatque: fimul vtárceat;quo minus ad intimapernicies illabatur. Affumptà enimquedam perniciofarum virium penetrationiobuiam eunt. Horum vtrunque przflare poteft, vitii mcrà- - «€ioris,paffi; & lactis potus: (Ave xeotrs Copa ros aróc1c X od Aux ét s QyaAax TO. Aegineta; qui fua ex Diofcoride tranfcripfit, fic habet;2ts yy Aux etis obo oT RTL GAS. Coo po T:pstyyotA ouier (8 «isis. Prodeft & vinü vetus meracius bibere; ACtuarius.) Quippe quihecomnia (hincapparet tria faltem ab eo priusnóminata:nam de duobus non dicimus omnia:) capiuntad curam, nonnihil veneno obijciunt,quod ómné eius acrimoniam obtundat. Simili modo ai- liorum;porrorum,ceparum à cibussquod eadifficülter conficiantur,vixd; aboleantur: ná multos dies huius cibi 20 qualitates remanent, quo tempore nec euibicuntur, nec perfnutantur à mortifera vi :fed contrarijsilla visexpu-- "gnatur.Cui rei antidotorü yfus accómmodatur,& theriaces,& Mithridatij;& eius quód eupatorió temperatur: fgos Mithridatij Eupatoris: hicenim apud Galenum etiam morfis à C.rab.darilego antidotum vero ab Ea- atorionominatam nullam reperio) deniq; omnium que magnáaromatum partem fibi venidicantiquippearo- - "fataomnia viribus&iubftantijs ere permutaütür,quarein corpotibuscuincüt: Victusratio hoc modo fe ha- ' bet; Diofcor.Hisadijciam Ruffi e& Actio verbà devictus ratione circa cibum pracipue feru&da.In vitu (inquit) ' fadigentia & fatietas euttandá:magis tamen indigentia: hzc enim fuccorum prauitatem adauget ; quod nequa- equam expedit malefico vlceri. Ergoalimentum moderarioportet,vt & recté conficiatur, & laudabilem fuccum €orpori przbeat.Nec minuscgeftioni & vrinarum prouocationi ftudendum quod quidem,tum eà que predixi- mus,tum foeniculim & fcandix comefta efficiunt. Crethmus(quidam inepte «euo legit & pultem vertit )fimul jo &aluum &yrinam dücitCichoriumagrefte crudum oblatam ftemacho confert,qiiam nónnulli ferininonunulli abamaritudiuepicrin appellant.Profunt & braffice cymz,& paluftris afparagus;& hortenfis rumex,;agreftisq; à acidus(oxylàphathum: )& é pifeibus quitenerascarnes habent,locuftz,cancri; & echinirecentes, cü vinó mul- [o:& catnium extremitates.auiculed; omnes montanzquz facile coquuritur, bonid; füccifunt. Vinum albuni tenue;nec valdeantiquum.Intraánnum veró praferuationis gratiajaccedenteoccaí0nc; hierapurgari expedit. -. &tinftante die tribus ingiter diebustheriacaaccipiéda eft, Hactenus Ruffus. Morfusà canerabido edat proprie €arnescancrorum fluuianilium prz cateris cüctis,& caules; pullorumd; brodium: & malis fymptomatibus feda tis cibeuturpoft criduum pullisauium prztercolumiborüm, Arnoldus. Inter principiademorforum à cáne r2- biofo curandi ratiotaliscft. Verumenimucró fi eà quz retulimusauxilia,primis diebus pratermiffa fuerint, nec Ícalpro carnem circinare;nec vflionem experiri operzpretium eft, Diofcor. (Aegineta addit etiam zixuzZeiid eff 46 cucurbitulas afgere:hecigitur t1uquá fera remedia aea eriliovd eft omittenda funt, vel pj sa bointlecv pers « ideftnon vfurpanda.) Non enim quod iam pertranfijt fatis euocare poffent. (Grece liclego,s 3ixaroe i57) m ois — Ankulic werovyetr duvarvas iam & Aeginera (ic habet, qiecvr(9- n80$ i00 y upiicon adag qo 996 G-.) Nulla vtiq; hará rerum occafioaut vtilitas fedincatfum corpora doloribus flernéntur.Alter veto curationis modusaccedatidcie- , &iomagnumpprzbet iuuamentum, vtpote cum móuendo corporishabitum tranfmutet;ovppievwmoic& que co- *-— Jocynthidem recipit hiera:item lac fchitum quód fimul deiectionem moucat;& venenü domare poffit, ( Actuaz rius hzcduo nonlactifchifto folum, fed etiarn hierz tribuit, fi recté habet tranflatio.) Cibiacres,& meraculi po- . tus,quibus vis veneni vehementer retunditur,quotidiefumi debent. Ceterum fudoresante cibos, & poftetiam — ' ctendi;dtopacifmi;id cft picationes finapifini; alternatim pertotumi corpusadijciendi; (Kuelliusex Actuario vertit:dropacifmo & finapifmo;vaiterfo corpore & particulatim vtendum.) Sed long? omnium cfficacilfimum 9 auxilium helleborifimus cogriófcituriquo cum fiducia, non femelatq; iterum;fed frequétiusante quadragefimü diem;vel pofthoc tempas,vti licet. Lantamn enim vehementiám hocauxilium habere fertur. vt quidam quiiam aque metum fentirent, (ümpto helleboro,fiiulac primuni morbi iÀpetum expertrentur, fuerint feruati. Nam & iam vitio tentatos,nemo vnquam feruare poteft Diofcorides!'Ego poftremum m embrum (i cverto. Nam eo dam vitio occupatos («ez ;cgiius0Ul au me s pro nlego «) ne helleborus quidem féruare poteft.-In libro quodi Germanicomanu fcripto preter czte ra canerab.morfi remedia quedamiam recitatis fimilia, quadraginta die- buscontinuisbalneo vten dum reperio. Apud Io.Iouiànum Pontanuid in Antonto dialogos Neapolitanus qui- dam refertfeab Antonio quodam audiuiffe ca rmen,quoó oppidatim Vtereütur Apuli;ad (ananduüm rabidx canis . morfum;Tüfomnes enim nouies fabbato luftrare oppidum, Vithum nefcio quem é diuorum riumeroimploran- .. testidq; tribus fabbatis no&tu cu m percgiffent;tolli rabies ominem;venenumd; extingui; Eltauté(inquit)car- '€o0 menhuiufmodi:Alme Vithe pellicane; Oratiquitenes Apulam; Littusq;Poli gnánici; Quirorfus rabidos . leuas, lrasd; canum mitigas: Tu fancte rabiem afperam, Rictásque canisluridos; Tu fzuam prohibe luem; Xjprocul hincrabiesproculliinc furor ominisabefto. Qui aquam expauefcunt ; videtur lymphatici etiam dici | poffe:ny mpham enimi,id eftaquam; Latini lympham vocant:&clymphaticum exponunt furiofum,qui vitium ex aqua confpe&u contraxerit. Vuleó memóriz proditum efl;inquitFeftus,quicun g fpeciem quandarm e fonte,id efteffigiem nymphzviderint;furerdinon feciffe finem,quós Grecivvikes qal» vocant, Látiii lyniphaticosap- p Miro hne lympfiaticorum quadá remedia intetferit illis quead cánisrabidi morfüsfüunt. Nolui- mus illuc etiani relinquere,videri iiobis quàd Diofcorides fcribit nullum à metuaquz feruatuüifciri; &c.' cre- didiffealiquos de his intelligendum effe,qui nó àrabidó cane;fed rabiente & aquam iamtimente homine morfi. e — fuer int: Diofcorides tamen fimiplicitet tradidiffeid videtur ; Marcellus Vergilius; Clyfteris mentionem ad mor- . $6 fosa C. rab. Plinius facit;vt fupra dixitinecalius preterea quái Galenuslibiz;deantidotiscap.78. Abünthij 2 Er j NNI | MC as ! ( NA coctz 'fui;vel ponam deinceps:vt Pohidonij etiam & Rufi ex Actio fcripta. & aliorum. Aetio & AGuario:& ipfi Galeno lib.i. de: parnm aliqui . Stmoxcap.77. ^fecompolitam [emper babuit. ""Pheriacaéviperis cum rofacco diluta, "pio omifit:in priore reddit.ventrem aflringit fi bib EI * / j| » ^ 2 A H " 5 ^ 164. uou e uadeapedibur | co&o (inquit) agrum'eüacua,fülisá; tantum iminittes;vt clyfter vehemeris réddatur. Siquis communem vene- natis miorlibuscunctismedendi modum defiderat;à Diofcoride requiratinos fatis prolixi fuimusin peculiari ad | canis rab.morfüs curationc;turm ex Diofcoridiscum aliorum fzripus collatishactenus expofita. A&uariusfuao- mhia huiusargumenti ex Diofcoride,fed breuius defcripfit. Aegineta quedam addidit,qua fuoloco veliam po- Nuncpolftvniuerfilem hüic malo medendi methodum,ad particularia defténdam remedia, eo ordine ferua- xo,vt primum ea quz forisadhibentur commemorem.dcinde quz intró fumunturi& in vtrifquecompofita me- - 3dicamenta prius quàm fimplicia:ead; omaialiterarum ordine. "a "Compofita remedia qua mor fai forin[ecus adhibentur bec fant. a Exopopanace & piceeinplaftrum fit optimirm are; Avembvwre Diofcorides, —- — i» 0 4 ta. E Brutia pice medicamentü Mraippuquesune Pelops:Picis Brutiz libra,opopanacis vncig quatuor (ttes; 1mplicib:cap.30. vbi Acfchrionem preceptoremfuum hocemplaflro vfum fcribitpropinantem interim per dics 40 aitidotum écanctis;) aceti (acerrimi) fextarius (Tralicus,) Opo- . ganacem diffoluein cyathisquatuor acetij& quod fuperéftaceti vnà cum picc decoquito:vbi confümptum d vi-. derisum opopanacem addito,fed caucto ne cfterucat; cü latisinter fe commifta videbuntur, plagcllas bene ma- -gnas (longa i& grandta fplenia.A Quar.) iudeconficito " locoQ; demorfo fuperindito, Galenuslib.z. deantidotis cap.74. Actius;aceto cum pice decocto & confumpto, (inquic) deinde contrito1n mortario opopanaci fuperin-- fundens vaito& colligito:atqs ita vulneri quadraginta aut lexaginta dicbusapplicato.prohibet enim cicatricem. 2g Viendum eftanaftomoticis, id efLaperientibus (1nquit Acgineta) ex quibus primarium eft, quodé pice&caceto : acerrimo & opopanace con&citur;intractatione dc neruis vulneratis diligenter ànobis defcriptü: Quod fi mor- füscutem habetteneriorem,dilui poteftirino aut balfamo.autaliquo fimili.Hoc ÁCtaariusetiam ex Galeno de- fcribit;flatim poft mentionem antidoti diacarcinon. Loco moro prius dilatato cucuibitula agglutinetur;& po- - flea imponaturcataplafma cx allio & cepa fimul tritis fubactisque cum butyro:longé ramen praftat emplaftrum factum ex opepanace;ariftolochia & pice;Ponzettus. Efchatoticon,id elt craftam inducensaridü medicamen- tum cfficaciffimum;ab Actio & Acginetadefcriptum :Salisfoífilis drach.oCto,chalcitidis,fcille,fin g.drach. fcde- z viridiszruginis rafilis.fing drach.quatuor.feminis marrubij drach.vna Infoleturin pyxide gnea,& ari- dum applicetu r,quoufq; vlceri cruíta inducatur:deinde rofaceo temperetur, donec crufta excidat. Aegincta in- folationis non meminit. Emplaftrum dialón (quolocum 4ü ad cicatricem ducitur eomprehendereiubet Dio- 5g $corides) nifi vnum fucrit ex illisduobus. que Galenus defcribitlib.6.de compoffecondum generacap.8.ad ex-. trahendum;aliud iam non occurrit eiufdem nominis.Crediderim fane ea ree huc facere, vtraq; enim fale & ce- xuffaconftant;&alijs quibufdam: fcribitautem Aetiuslib.rs cap. 2.cm plaflra cx ceruffa & fale ftatim à principio -commod? adhiberi morfisà cane &c. Solentautem Graci falesin plurali nnmero proferre etiam devnotantum falisgen ere, Aliud emplaftrum ad morfos à C.rab. Damoc ratis fcnanjs defcriptam affert Galenuslib.z, deanti- dots,capaig.quod conftat ex terra ampelitide;bitumine,lithargyrosolto; propoli;ariftolochia, & alijs pluribus. Eodemlibto cap.76.defcribitur Album Bafuii medicamentum;ad morfum C.rab. quod & extrinfecus (imquit) vlceri imponitur, & per os intro affumitur , maxime ab ijequibusiam rabies dominstur,&c. quod quidem non smirctur.cum &emplaftri formam habeat,& ceru flam &argenti fpumam venena copiofe recipiat. .Bafilica,qu& in aquarum formidinem(inquit)zgros incidere non permittit:hanc Au guflaapud 4o Habetautememplaflri formam, vt Menclai quoq; medicamentum ibidé cap.75.. & vlceríappofita, confert, Actius.. Ego theriacamaliquandooleo exrofis — , confe&odilui& ceu medicamentum, quodJinteolis concerpus excipitur (emmoton Gracivocant)invulmus . indidi,vt cucuzbitulz cuiufdam modo exugeret,& cxalio venen umextraheret,GalenusadPifonemi —— cMedicamenta frmpliia ad mor [um cani vabidi foris imponenda, ANNUS ^u | ordine literarum. EUM "t "cim.rut "a | | Acetüri, Auicenna de agrefta. Adamas,Plin.j7. Adianturm, vel capillusalgclcum vino; Auiceüma, yt Ag- gregator citat:Egoap ud Auiccnnam non reperio, Diofcorides vero adianti herbz dccoctu m Ong soirs ; ideft sioríibus venenaris prodefleait:& rurfus, Cru da ctiaminquitillinitür grec Dveaténe potteriorem locum Sera- nit i bibaturcum vino,& confertmorfibus venenoforum. Adepsan- ide Anfer. Alliuniilitum foto prius vicere, Aegineta,Haac.Sylueftris rof radix pota;allió prafertim vul- neriimpofitb.Aquiuiuus. Tritoallio defri&to rabiofy canis vcl lupimorfusin bouecuratu r, Columella, Alli. fylueftre detritum,Diofcor. Aimygdala, praciputamara; A uicéná. Àn agallidis folia, Actis. Succus juo abluá- zur vulnus, 4 ragus. Anferisadeps cum mellz; Plin 29. Alfa, vide Lafer. After herba cum axungia vetere viridis x xritayDiofcorides. Axungia cum calce tufa, Plinius. Anguium fenectus cumcancro máfculo trita, Plinius. E . BetonicafuperilligataScrapio fccundü Diofcor. Nosin Diofcoride Graco ad Pge xadyierue Íolum,id cítmor- fosafcrpentibussomm endari legimus. Tritaapplicata; Mufa; A pulcius. Braffica foliacumloferctrita exaceto. — Perfe etiam braffica aduerfusrabidi canis morfus proficit,&ipfids decoctumin potu Galeüus de Parabil. Caülis, di 3d eft bralfica faccus cum vino,Serapio fccuüdum Diofcoridem.Graci códices noftri y m3pemshabentcoinlo- — co.Epicharmus brafficam fylucfirem coutra canis rabiofi moríum im poni: fati$ cfetradio melius cum lafere& . 0M 9. feris,v acetoacri, Plin. 05 2. i LU MSN as is^. 20 iE | - Kalxztufacamaxungis, Piin. Ca rorum cinis é mclle illitus, Aetius potus,Auicenna.Cinis cancri áfperfus. aceto, Hali. Vide Anguium fenectus. Cinis reftarum marini cancri, Aggregator ex iefcio quo authore. | Cafiis , pili impofiti,Galenusin Parabil. Vili caudzcaniscombufli. Aggregator. Cuidam vIcciiimponunt pilos ciufdé | canistabidi Ponzcttüs Canis veld£aconis qui m omoardit capütabfciffu m excoriatu mq: cum pauco &uphorbio applicatur,aclibcrat in totum, vt quidà aiunt,Po nzettus. Ci uis vfu canini capitis,z Cancra oido motfos perfanat, &cxtus:Ageregatorintus G extra prodcfte fcribit, Capillibomiris cuim aceto; Auicenge & Sextuscciómbuft cam i A Qo. : : M Or i » MTS Tec iM m Ex LH A Terzo Ni j accto politi; Haliabbas. Capill; hominis mor haccro remolliti, Galedius1n Parábil. Capilli Algobvide E 7e | P u v P [ E m P. | | | DeCane. |G.. Lib. 1. PRSE f$ sum paulo ante, C apraeftercus cum vino; Plin. Caro ariens vfta cum vino, Auicenna: fed bibendam potius intel- - hgere videtur,licet nonexprimatur.Caftanee cum pauco fale & melle,Haac:ego iupglandes potius quàm caftancas adhiberem;aperiendum enim non aftringendum eft. Addunt autem alij authoresiuglandibus quoque in bunc vfum falem & mel.Cepz;Diofcor, Crudx cum melle velacetojPlin.lib.2o. vel co&te cum melle & vino, Macer, -. Actius.Ex cepis cum fale & ruta cataplafma; A egineta, Auicenna,Haliabbas.& Serapio fecundum Diofcoridem. Videmoxin Nucibus.Locum fordidum lauant aqua cepz;Ponzet. Chamamalideco&to lauandus eftlocus, Ac- tius.. Cinisficulneus ceroto exceptus; Acginet.Cinis vitium cum oleo; Acgincta, Si vIcusad cicatricem feflinet, rurfus vitisaut ficulnco cinereaperies, Actius, | Cucumeris folia; Auicenna: ego ad fim Disícoridepotiis renilepitp. os pes wA Lue Iv uod AM Bun dob uu 6.. Eruumcum vino,Serapio fecundum Diofcor:cuius Graci codices fimpliciter à cane morfisipfumcommen- dant:Ifaac; Auicenna; Colliget Aliqui preter vinum mel etiam addunt. Oleum deorobo,id eft eruo; Galén. de Parabil.Eüphorbium,Haliabbas, Vide paulófuperiusin Canis capite. Equi fimuscum aceto calidus; Plin; "Fabzcrude commanfz;Galenusin Parabil.Fici folio trito ex aceto C.rab.morfus reftringunt; Plin. Ni gra fi- cusfoliaex aceto, Valerian.Fici folia recentia, Auicenna. Ficulneus cinis,videin Cinere; — Ficus immaturz cum accto;Plin.23,Ifaac & Diofcorides apud Saraptonem:ego in codicibusnoftrisnon reperio. Feeniculi radix, Aui- . €enna Diofcorides fimpliciter ad morfus canis refert.Prumentum,vide Triticum. | plices canis morfus cum "S * a ^ ' * Gallinaceum fimum duntaxat ruffum,ex acetoimpofitum, Plin.Kiranides, Valerianus. G Plin & Kiranid. Gentiana;Auicenna; Habyx. — ; alli erifta coritrita, | Hippocampus exacri aceto tritus & vulneri applicatus,Aetius. Hirciiecurimpofitum;Plin.28. aque metum &O auertit. Hirundinis pulli combufti.vel glebula ex hirundinum nido,illita ex accto;Plin. De glebulisidem fcribit Valerian.Hirundinis fimus;Ponzet. Hominis capilli,vide Capilli: Hominis vrina; vide Vrina, Hyznz pellis. drisruffacum melle, Plinius. — | Kakille herba marina, Auicenna. A6 HUS" A ULCUE m ? n -- Lanafüccida morfibusinculcata poftdiem feptimum foluitur;Plin. Lapathi;id eft rumicisytum acidi,tum fyl- ' ueftris,vfus efl fonendo aut abluendo locum, & illinendo,vtex Actio füpradocuiinrationecurandi. ^ Lafer vel filphij fuccus (barbariaffam vocant) praefertim Cyrenaicus;aut qui Medicus;aut Parthicus appcllatur, Diofcor. Atfa cum oleo; Auicenna.Silphinm cum fale. Acgineta.Vide fuperius in Braffica fylucftri. Limacum caro & tefta, Serapio citans Galenum,apud quem egonihiltalereperio. —.. ride ANA ite PLN. . Marrubij folia Actius.lee: jid eft porri;femina um fale trita, Aegineta:malim zezel»;id eft marrubij,vt Ae- 3o tius habet: quanquam porrum etiam contra hoc vencnum à Diofcoride laudari fciam , fed incibo: Marrubium fupraetiam contra fimplicescanis morfuscommendauimus. Prafium (id eft marrubium) cum fale, Serapio fe- . eundum Paulum,& Auicenna. Mcitfophyllon per fe,vel cum fale; Aegineta. Menta, Acgincta; Auicenna, Mu- xisaranei caud:e ciuisjita vtipfe cuiabíciflusfitviuus dimittatur, Plinius; |... ———. uw Nuces (iuglandum nuclei Plin.) à ieiuno commaníx & illitz,Auicenna;Plin 27. Vide fupraad morfus canis mon rab; | ' Orobus,vide Eruum. Olufatrum.Plin. Oftracorum carnes, Auicenna, EU s RE Pecudis ftercus vftum & illitum cumaceto, Auicenna. Perfonátizradix cum fale marino, Apuleius. Petro- leum; Incertus. Pifcesomnes,& iura eorum;& capita falforum vfta applicata, Avicenna: Vide Sal(amenta. Ka- men piícis marinustritus im pofitus,Serapio Íecandum Galenum. Plantago tufa; Apuleius, & Valerian. Lir- «49 gua arietis cum fale cótufa, Apuleius;vtcitat Aggregator Porrum;vide Marrubium, Potamogiton cufn faleilli- taaquz formidinem arcct:vfus eft & recentis & arida; Aetius; | Pie | Rutz Foltatrita vcl commanducata imponuntur cum melle & fle, vcl cum aceto & pice deco&a,Plinius. Ru- tz fola cum melle.& fale; & pice, Apuleius.Ratacum vino Apuleiusvt Aggregatorcitat. — / Salpz fuccus perfufus aut cinere ex falpa fübacto;Plinius. Salfamenta.l'linius.Salfamentaindita przftant ne /iylcerisorecoalefcant, Diofcorides. Rabiofz canis vel lupi morfus,impofito vulneri vetere falfamento fanatur in . bubus, Columella.VidePifces. Sambauci folia,vide fupraad morfus fimplicesin Ebulo. | Sene&a, vide Anguis. "Silphium,vide Lafer. Scfámum; Auicennài .. . | ^. Do ' Y i | Kerrafigillata (id eft Lemma) fecundum Galenumapud Serapionem (meminit Galenus de fimpl.9.».) illita . fexachiaceto (& pota ex vio diluto) fuperpofitisaliquibus folijs: quorüm przcipua funt fcordij folia, poft cen- 59 taürij dinoris.demum prafij. T iticigrana;tam mahfa,quàm non manfaimponantur; fiquidem füba&ta pifláue | Wu dux. quafi Fermentata,& turgida)à perfufione (humore velfaniemanante ab vlcere) vulnera dilatant. unt quiàmandentium ieiunio fibi aliquid afcifcere arbitrentur;quod füapte naturarefiffat. Verum id certum non eft:ceterum temp: fliuuscorum vfüs,minimé eft cótemnendus, Diofcorides. Triticum toffum & comman- fum;lfaac. Apuleius tritici eranis appolitis & gallinz obie&is, inde ex periri docet rabidüsne fucrit canis qui mo- »mordit,vtfüpra dictum eft. edi "Verbenavelherbà facra im pofita; Apuleius. Vituli mariniadipeinungatur facicstimentis aquam, Plinius 2. Vitium cinis,vide Vitis; Vrinahominismorfi goffipium intinctum,Galenusin Parabil. Vrina,cinere exea füb- .. acto,Plinius.Vrina cam nitro.Serapio fecundum Diofcoridem,& Auicenna.: Vrina puericum baurach (id eft: |; fpumanitri, Hali. Vrinzfex cum carbonibus vitis viridistrita appofita frequenter, abluto interim quem extra- 160 bithumore, Apuletus vtcitat Aggregator. Hcfuntremedia quz veteres aduerfus rabidi canis morfus foris im- «. ponendacclebrauerunt: Quz fi cui non ftisfaciunt;augeat ea ex precedentibus ad fi mplicé canis morfum com- memoratis,efficacioribus prafertim. His fubijciemus amuleta quzdam, id cft (aperftitiofa pharmaca, qua ges - fiatafolum abfaue vIla rationeà nonnullis conducere creduntur:& his fimilia, qui caufas quidem aliquas in na- turahabentforis tamen ad auertendumaliquid vfurpantur;alligantur inunguntur , fübfternuntur. | Ad arcen- dosaquz pauores vtuntur dente co;qui cabinus dicitur:huncà canc qui momordit exemptum & folliculo indi- tum;proamuleto brachio adnectunt; Diofcorides/Arabes & qui eosfequuntur;pro canino dentemolarem red- dunt;qui coxisalligatus; vel brachio füfpenfus,tueatur geftantem.Vermém é cadauere canino aliqui adalligant . contra pauorem aqua,Plinins Vermiculus canis mortui in collo fufpenfus,fanat morfum à C.rab; Sextus; Gen- .,; tianadiebusféptem cum hyznz pelleamuleti loco geflatur, Avarjus. Hyznz pellis vtiliter fübfternitur morfis go à C.rab.Actius, Lupivcllupufieli pellis fufpenfaab co quià C.rab.moríus cftjaque pauorem amolitur,Agere- o eso | Qu 3$ — gator í ms DeQuadrupedibus ^07 P 'gatorex Haliabb. Lais & Sal pecanum rabioforum morfus leniriaiunt, menflfuo in ana ariétis figri, argenteo brachiali inclufo.Diotimus 1 hebanusveftisomnino itainfe&z portiunculajac vellicio brachiali inferta, (for- -&à lineo brachisli;vt proxime ante argenteo brachiali dixit, nifilegas;ac vellicio (ideft filo, veftis ita infe&z)bra- chiali inferto Plinius. IÍnteromnes conuenit;fiaqua potusque formidctur à morfu canis , fu ppofita tantum ca- SUM lici lacinis.menfiruo tincta,ftatim metum eum difcuti;videlicet prxualente fympathia illa Grecorum Plinius. - Tisquiiam aquam extiméfcunt,vt bibant;poculo panniculum ex fella (Bono Sari dipedps) fapponito, & bibent, Galenus deantidotis lib:2:cap.r33.Ruellius apud Actuarium tn medicamento diacarcition 3o dtidps, non re&té vertitfübfedem.A o:dpov fella eftad feceffumispsdyOs;apud Varinum xad wacict in Lexico Grzcolatino quidam puerperium reddidit,fineteftimonio. Succorutz perunctos,aut etiam habentes;negaiit feriri ab his veneficijs (apibus,vefpis;&tc. cane rabiófo) Plin.libzzo. E viticebaculusà canis & alijs. morfibus defendit,vt quidam ex 3Biofcoridecitat:ego nihiltalein codicibus impreffisinuenio. — Aggregatorquidem ex Auicenna citat, empla- ftrum exagnocafto morfisàcano prodefle. Vrfi .pellis;auc vituli rmoarini , vtiliter à C. rab. morfis fubfternitur; Aetius, | ; i | ^"rabitmas ant age metum qui mor[a (ust, ipcidant. T MEN í AE "intra corpus fumuntur..—— hd | r des vdntideti d» meditamtnita compofita que aduerfa C.rab-morfea (id ef atin .Potionesomnes quascontra viperarüm morfus fcri pfit Damocratesapud Galenum lib.».de antidotis. .. Aclij Galliantidotus curi adalia quadam, tum morfis à C.rab.falubris,defcribiturà Galeno lib.2. de antido- ; xiscapsssp conftat varijsaromatibus cum opio;quz melle excipiuntur.Item alia eiufdem: cap.71. videtur autem &ipfaad morfosà C.rab.facere,propter antecedentia & fequentia. | Bafuli Album & foris imiponitur,& intro fumitur,&c.. videfupra inter compofita forisapplicanda: 'E cancris paratur optimum aduerfus rabioforum canum moríusauxilium;quod & plerifque vnum fatisfecit, xóquecuim fiducia vtilicet:Eft autem huiufmodi. Cancrosfluuiatilesin farmentisalbz vitis cremare oportet , & cinerem eorum quamminutiffime tritum haberereconditumitidem gentianz radicem cufam cribratamq; re- eme. S E x. t : sy o ^ y. - " E : pobere:quoties autem canis rabiofus morfum intülerit;in quaternos cyathos meraci vini;bina cineris cancro- rum cochlearia,yvnumquegentianz conijciantur:hzcin polentz dilutioris modum fübac&ta, quatriduo biban- tur; Interprincipia medicamentumhoc modo detur:atqui (i abillato morfu bini terníue dies fluxerint, cüra- ' 1ionem aufpicabimur à triplicato pondere fupraid quod abinitioretulimus, Diofc.Similis huic extat defcriptio Damocrratis fenarijsiambicis,apud Galenum deantidotislib.2.cap.116.in paucis quibufdam & parui momenti rebus differens: Codices Grzci tamen corrupti funt, &interpretes quadam maletransferunt. | Eadem eft etiam Mitlirez defcriptio eodem inlibró cap.7e. quoloco cum Damocratis verfibuscollato , qua dofi medicamenti vtendum fitilli, qui fecundo aut tertio die àmorfii demum vti incipit; clarius patebit:nempetriduo à ieiunis bi- bendatriacochlearia (uvspz uoxec Damocrat. Martianus recte legit vxezzid eftparua) huius miedicamenti, in / totidem plusmitfus vini meri & vcteris (dulcis, Damocrates ) cyathis;itavt quotidie fumant cochleare vnum(vt Martianus rccte vertit,licet Graci codices noftri non exprimant) fcilicet paruum,cum tribus vini cyathisiidque facere pergant per tres dies:vel quatior,fi maior fucrit morfus, | Si quis vero fecundo dieantidoto vti iticipiat, duplum medicamenti capiat,nempe cochlearia bina& vini quantum prius. (tresenim cyathi vini; etiam duo- bus & tribus cochlearijs medicamenti temperandis fufficiunt:fi recte legitur; bisiniam citato Galeniloco ,. $ 59 vB» aiTuprts. Tres quidem cyathi viniappendent vncias quinque. Sed resipfa quantum vini mifceri conue- niatad commodam medicamenti potionem,fatisdoccbit.) Sequentibus autem duobus diebus,hoc efttertio & * * vini modo haurire. At fi quistertio à morfu diemedicamento primum vtatur;triplum , id eft triacochlearia eo die bibat, & fequentibus duobus quotidie fingula:ita enim fiet vt tantundem hauriat , qui tardius bibere inci- pitac qui primo ftatim dicinceepit.Ex hacinterpretatione Diofcor.ctiam verba clariorafient, Marcellus inter- 48 qu artoà morfu;fatfuerit fingula quotidie medicaminis cochlearia ideft drach.tres,vt infra dicam ;ex przdi&o . presapud Diofcor,dub;t t vcrum cin eriscancrorum cochlearià dio, gentiana vero vnum , meraei vini cyathis | quatuor mixta;a prima die vfque ad quartam bi benda fintjita vt quotidie hac menfura hauriátur: in fingulis die- bus víquead quartam,quoniam vinicyathi quatuor funt;bibendus cyathusvnustantum fit. Nobis (inquit) in prioremillam rationern inclinat animus.Et merito quidemiilledubitat,cum neque Diofcoriais hie locus inte- ger mihi videaturincq; alij eü fccuti/fatis aperte medicamenti vfum defcripferint. Multis omnino modis exem- plaria Graca,tuai Galeni diuerfis inlocisstum Acginetz,A cuj & A &uarij variant interpretes etiam Latini alij aliter transFeruntzita vt rat/one & iudicio magis quàm collatione codicum intelligenda fint omnia: ego in pra- fcntianonomnia fed vtfeobtulerint quedam; partini conferám;partim emendabo: In Mithrez compofitione gentianaad cancrorum cinerem dupla eft, vtapud Actuarium etiam,contraquàmapud Diofcoridem & Danio- cratem.Ín eadem,tercbinthina etiam adijcitur pari cum gentiana pondere: Martianusinterpres eam vocem o- . mittit. cui egoáffentior,licet &v« przpofitio fequatur,quz duo vt minimum ante fe nominata pharmaca poftu- lat, Videtur fané hzc voxabaliquoadiecta, qui vepeGuivas perperamlegerat: (apud nullum enim alias reperitur) pro ecenejlins aut zexoppitua:yaut alia fimili voce; Damocrates Aexezpuerse dixit, lam cumin eadem compofitione Mithree,triduo exhibendum hoc medicamentum bis fcriptum fit; femel autem ad fex dies: Martianus fex tan- 5€ tum dierum mentionem facitsapud Acginetam dics quatuorlegim us,apud Diofcoridem vfíquead quartum, id cft cres: Actiustheriacam quoque primis tribus diebus propinat. Quanquam Acíchrionem Galenus fuum é can- cris medicamentum pcr dics quadraginta propinaffe folitum fcribitsquod quidem ratione non caret, quoniam adeum vfque diem feré aqux paüor timetur. Cochlearij nomen non omnino certe femper figuificationis vide- tur, Vbi Galenus dicit«syuuesor sUntyie, Aetius cochleirium fimpliciter habet.Iam cum cochlearium magnü (quamuisid aliud videtur quàm £vpZje«s) vini tres vncias cum fcrupulis o&o capiat, vt Aegineta docet:quis tale váfculum arido puluere vel femel plenum, vt duplam & triplam menfuram taceamsvnica potione hauriret?Pre- fliteritigitur cochledrium tvupzjde de paruo intelligere;fed bonz menfurz vt vulgoloquütur. Porró quód Dio- fcorides fcribit cancros vrendos effe in farmentis vitisalbze,& Galenusin vafe xris rubri, Acginetain vnum con- iun&it vrendos montus Jod ajqpuverDon AUi o write a vrtlraabyyeta d xcvi. fie fentiens nimirü vri debere can- 2g [ COS. 6e. 7 ER — ERE MI , : 2 Y E— - 1 rcs í : " pt * | j E - S u. " A » ^ Pec x - - nhe NEMUS LOT EE WES rosinzneo yel Cyprio vale;cui fubiectusfitígnis ex (armentis vitis alba:vel vitis fimpliciter, vt Aetiushabetsu. "ov arma rd EVA oie aba TEN o € LEID AMO; interpresnon fatis claté fim pliciter vrere vertit. Diofcorides tamen fz nfiffz Ei 03 ? t : ' : "Videtur caneros ipfis farmentis dum vruntur,non vali imponendoseffe, Galenus parum curare yidetur ^ ex qua materia füccendatur ignis; poftulat autem vas atis rubrizniniru m quód ex &rcetiam fa lutaris quadam ur T | "benüm vis canctis accedat. Ex Cypro quidem (inquit Marcelius)in omncs medicing viuszsiaudabatur; Hu. Sus medicamenti cochlcarij menfuram quetidiecum aqua calida dabis víqs ad dies quadraginta: quàd f iion 2b 4hitio;fed poft dies demum aliquot morfu svti incipiat, bina quotidie dabis,do nec dies quadragin ta expleas, ,Ae- "tius: Montanus interpres dierum numerum omifit.Facile quidem fieri potuit , vt negligentiores aliqui zizez pas "pro vecvm paid v (oc Ícriberent aut legerent. vi Aegiacta prater caeteros docet can cros crefcente luna fi um endos effe, Ni ur antc Solis ortum. Diacarcinon antidotus,ex ficiliquo cineris cancrorum, & drachma geuuanz contritae "mhixta)bis autteraut fzpius ex vinoalbo datur:js vero quiiam horrent aquam, frequentius exhibere conuenit: "ytitem bibant,fuppone poculolacerum pannum ex fella (2er &QUp»,apud Galenum. Diofcorides in capite de "lepore; & in capite de coagulis apedpov pro puerpetioaccipit. Poteft autem hoc facien dum intelligi , vcl vt medi- "camentum bibant:vel (impliciter vt bibant,cum potum omnem abh orreant.) A Ctuarius. Gentiana ctiam perfe. J3uffar cochlearium trium exaqua efficax efl, dicbus c uadraginta vel fexaginta, Calenus & A &uarius. Inlibro Se- "éretorum,qui Calenoattribuitur,cap.59.eadem feré legun tür quz de [nplicium facultate lib.tr.cap.3o. & me- "dicamenti é caneris defcriptio talis,qualem ex Aetio infia recitabim us. Huius medicamenti (i nquit) cochlear "vnum magnum exaqua bibatur,nec minus quàm drachms tres bibatur. Myftram fané (iue cochlearium medi- ' cum drachmastres continet, vt Ge. Agricola probat apud quem plura. reperies de cochlearij diuerfis lignifica- ? tionibus,tum àliásrum in liquidorum & aridorum menfüris. Sed his omiffis Galeni dehac ex cancris antidoto verbalib.rr.defimplicib.cap.3o.affcram, Fluuiatilium cancrorum cinis (inquit) quanquam fimiliter predictis (cochleis,echinis) exiccatorius cft;ytotius fub tantiz tamen proprietate mirabilis eit eiusin ijs qui irabiente ca- "nefüntmorfi,effectus,tum per fetum cumgentiana & thure multà praftantior. T'huris partem cfle vnam o por- "tet,quinque gentianz;cancrorum decem. Étraró eq uidem aliter illis vftis nonfümus viiiceterumad eum mo- dam plerunque;quo Aefchrion empiricus, medicamentorum peritiffimus fenex , conciuis ac praceptot meus, Patella erat erisruübri;in quam tmpofitis cancris viuentibus,cos hactenus vífit,dum facilead leuorem redi gi pof- » fent. Hic Acfchrion paratum fempetin edibus hoc habebat medicamen vrens caneros zílate poft ortum canis; "quando Solin Leonem tranfitfet,non nifi Lunadecimaoctaua. Porró bibendum hoc medicamen ijsqui à cane * rabido füiffent moríi przbebatqu otidie diebus quadraginta; men fura cochlearij magni (;vieyelsc) aqua in fper- "fum At non protinusab initio, verum aliquot poft dies curam cepiflet demoríi , tunc quotidie duo cochlearia ' aquzinfpergebatnterim vulneri emplaftru m Brutia pice adhibebat, Hzxctametíi à prefenti inflituto aliena "inquit Galenus) fcribenda tamen cenfui;quia magnopere medicamento huicipfe confiderem ; nimirum cum . pullus vnquam eorum; qui illo fuerint vfi it mortuus.Pofthzc Pelopem praeceptorem fium n otat, qui cur can- | eri;jqs lnuiatiles potius quàm marini; C.rab.morfis mederentur, nihil proprictati fu bflantiz tribuens, caufas - naturalesac certasafferre conabatur. Ego (inquit) cancrosopihor ex proprietate totius fübilantie prodeffe. Vo-- "luiautem hocinlocoid commemorare;eó quod nullus eorum qui cancris vfifunt , totis fcilicet "Bus;mortaus ficquaniquam przterhuius operisinftitutumi, in quo deijs quztota fubftantia ag eorum corpori- | m prater hu i 1 t unt differere non. propofucram.Hunclocum Latinus interpres perquam incpté & obfcuré tráftulir. Quod fieo tem pore,quo iam ; diximusex Galeno;paratum medicamentum non habueris,non idco defifies, fed quocunque tempore prapa- pubis Acmis" €ohhiciesaurem hoc modo, Cancróruim fluuialium congruz magnitudinis; qui viuentes in vafe rubri eris cremáti fuerint5cineris vncias decem gentianz vnciastres, ( quingi in Grzco, melius) fyaceri thuris vnciam vnam, Actius. Decancris perfeintra corpus fümendis, paulo poft fuo ordine dicam. Eft &altud écan- | erismedicamentum Cratippiinfcriptum viri egregij & cán um ndtritoris apud Galenum deantid. lib.z. Cap.7I. | qjuod prxter cáneres & gentianam,myrrham recipit cum croco & pipere& denarij pondere cum vini diluti cy- | ethistribus datur. Videetiam Agercgatoreminterremedia morfus C rab in Cancri & ingentianz mentione, | Nicoftrati quóq; antidotus eodélibro cap.I3. preter cancros & gentianam, caftoreum ac lycium cum inelle ex- ;cipit: CI. Apollon;j theríácaad rabioforum morfus idonca defcribitur apud Galenü lib.z.deantid. Cáp.73. quae - prater caterà multa éfcinco& cancris marinis exufti: conftitüitur, Vide plurain Caticrolun G.. . Cyphi; vide paulo poft 1n Antidoto énücibusiug aad, ^ pecPae | ?.. Rfdracompofitio cum vino fumpta,& illita cum fucco mente, Nicolaus. / ! SA OR ^— «Heri Cappadocisantidotusapud Galenumlib.2 de antidot.cap.st.videtar & pfaefficax effe morfis à C. rab? | propterantecedentia & fequentia.Ceterum quzibidéproximé fequitur Zenonis Laodiceníis,exprefsé ad avc- oxsporscinferibitur. Fiera Archigenis,vt te[tangur M:cfue, Aulcenna;Serapio & Haliabbas. Vide fupra in cu- randi methodo. 7 A ve mun TW i "axes: ad | | , Mithridatis Eupatorisdiafcincuantidotus.Diofco.vt fu praemendaui, cu'à nullam ex eupatorio antidotum |. reperiam. Antidotus cum adália yenena,tum ad canum rab.m orfus,à Mithridatio diafcincu nibil feré differens, (praefertim illo quod càrminefcripfit Damocrates ; praeterquam paucisin fineadiectis, apud Galenum deantid. - Jib.2.cap.127. 1 NT LUSTUC INS PERLE diim, i3 ut " ; Arr Ade REL ME j |.» Enucibusiuglandibusantidotum apud Aetium lib.6.cap.24. morfisà C.rab. etiamfi febricitare ccepctint, e confert,quadam aduerfus hutic morbum refiftendi proprietate.fomnumdq; obiter conciliat. Drachmam vnam - eius (inquit) ex aqua pluuiali calida in noct. poft £-bris vigorem dato,ita vtmane quidem confectio ex cancris exhibeatur,vefpereautem e iuglandibus: Quz (i nó affuerint;exhibeto quodcyphi appellatur, fiue illud habue- ris quod trigintaquing; rebus compon'tur,fiue quodévigintiodos; . | SENE IHREN /"Theriaca diateffaron, Nicolaus. Theriacamagna,Auicenna. Aquz pauorem morborum peffimum hoc - medicamentum Ízpe tollere confueuit, & mirabiliter tantorum malorum concurfüi re(iftere ,. Galenus ad . , Adaquemetumantidotus fiuepotio,& catapotia,vtra q; ex caftorio & granislathyridis compofi ta; apud Ga- | denum deantidotis Itb.z.cap.129.& 130.Et cap 67.potio praferuans ne morfiin rabiem incidant, valde generofa; o Lycij Intdiciobolitres cum exigua verbena exaqua danturad dicsaliquot; ;1 P e" m ; Qu4 — Medicis is$ eu Eds *De Quadrupedibus NES m de Medicamenta fimplicia, que intra tor? feomuntur à mor[is. . ud àcant rabido. — [xt : n | panaricizjid eft paronychiz (alis panne) vtilem. . Prolilió,vt Bellunenfis monct, Arabicelegituraltors, id eft purgare; & mederi morfis à C. rab. hóctantum defuo addit;exiftimarefe cam effe pafturam camelorum,vel cot- uorum vtBellunenfisemendat.. Videhominisitfcitiam,duobuscapitibus proximiseandem plantam nomine tantum variante bis defcribentis. To.R aellius reprehendit cos qui alyffon Diofcoridis herham crucialem vulgo dictam exiflimant,cui flos luteus eft, quaternain geniculis folia:zitem illos quililiaginem ruflicé dictà intelligunt, hoc rurfuseum erroris notat Matthzolus Senenfis. Egofané peregrinam nobis&ignotam Diofcoridis alyffon: reor,vt Matthzxolus ctiam:quod vtita credam, Andrez Bellunenfis verbain Arabicorum Auicennz vocabulo- j zumlexico precipue mihi perfu adent.Aaulufen (inquit) vel aalufen, fecundum Ebenbitar fcribitur per düpli- : cem literam aleph:herba eft folijs paruis,qua cito amittit fructus, folijs maior eft, magnitudine feminis cücurbi- tz; ffigieclypei (appingitautem binosclypeos ouata feré figura cohzerentes.) Geminz fructustunicz ccu vagi- - nz, vtroque latere femitialenticulis paruis fimilia continent:& peitingulos caulesabündant huiufinodi fru&us. : Ti feró palmo altiores non funt. Vocant autem Arabes ipfasvaginasfeu folliculos fru&uum nomiue. Et quonià . / A UE " hi fructus teferontaltors Arabice Cictum,id eft clypeum;herba nominatur Arabice altorfiajid eft clypealis. Me- miniteius Auicennaquarto &anonisin capite de curatione morfus rabidi: : & Ebenbitarin libro de fimplicibus | cx lintiatti eius contra morfüm canis rabidi celebrat; Eftautem notiffimain Syria. HacBellunenfis, — Alia eff. «Iyffos Galeri; vel potius Antonini Coiapud Galenum libiz.de Antidotiscap.69. Alyffumhiétbam contufam | (inquic) & cribratam repone:huius cum opus fuerità rabido cane morfis cochlear exhibebis ex aque & mulfz ( cyatlhistribusflatim àprimo dievíque ad quadraginta:fin minus,faltem primis feptem diebus: Alyffus autem | lierba eft marrubio fimilis,ifperior tamen & magis fpinofa circa verticillos (7Qougia:) orem xuawiC ovra, s id eftad | ccermleum vetgentem profert. Hancintér caniculz eftus colligere oportet, & exiccatam cribratamq; feruare , vt exp/rare non poffit HazcGalen. Martianus non recte vertit;alyffon orbes haberein fummitatibus ramulorum; quod Grzcénon lcgitur:& reipfain marrubio ac fimilibus herbis verticilli huiufioditotos ramulos in genicu- l'sambiunt.non fümmostantum. Hxceadem dealyffoapud Actuarium legimus;in mentione antidoti diacar- cinon.De eadem lib.r. Aetius fic fcribit, Alyffon effe aiunt fideritin cegnomine Heracleam,qua paffim iuxtavias | nafcitur,flore purpurafcente; ap Quplcovnzfolijs craffioribus, ( 42) 39 CUR may rego) lic dicta quod à cane rab. morfo mirificé iuuet:deinde cadem ei attribuit que Diofcorides fuoalyffo , & Galenus eidem, à quo tamen di- : ucrfum efl. Hacverbasto] vd QUAm wo» rtess corrupta videntur; pro quibus ex Galenolegerim; teli e Qasplo ! 480 Y, V1 e9a OMEPAIMTS De Gast. G. db. dL. MU es DU MIS | veesesoid cft vccticillosaütem afpériores habet,niempe quam marrubium,cui fimilem effeitidem ex Galeno | sdddendum ef, Nam Diofcorides quoq; fcribit; fideritin Heracleam marrubio fi milia babere folia,fed longiora; | adfaluiz aut quercusfiguram accedentia, verum minora his & afpera, aeo iteivtapud Aetium etiam dua veas | meg recie legere poffimus, - Caules profert quadrangulos,dodrantales; &aliquando maiores;guftu non infua ui, | eum aftrictiobealiqua:m quibus per interualla velut in marrubioin orbem circumacti verticili funté& in hisni- grum femen. Nafcitur lapidofis (veces) locis.Poffünt folia emplaffri modo impofita gl utinare vulnera, & a - vulneribus in£ unmationcs arcere Hac Diofcor.R aellius & fecutus enm Matchaolus errant; hanc fideritin He- racleam effe putantesillam,quz tertia huius nominis à Diofcoride coriandri folijs defcribitur , obliti primam. -— quoq; fideritin Heracleam vocari.folijs marrubij,&c. Hanc yulgo hodicherbam Iud icam vocant;aliqui tetra- x0 hit, vc pluribus probat Ruellius. Diligentioresinquirentnum quaex vrtice mortuz, vt vocant, generibus, huc ; s faciaz:qualis eft quidam ballotz fimilts,purpureis & dulcibus floribus, quam apes petant prz czteris eius gene- - ris, Martbeolusaly(lon in fecüdo de antidotisà Galeno defcriptam paffim in Italiavulgarem effe fcribit, fed nul- mer m enis nomen aiferz,vt ne que defcri ptionem. Czterim herba ludaica Auicennz,nililaliud quàm eruum eft. — Hirba pagánica ctiam, virga aurea quibufdam dicta;abalijsIudatca vocatur, T'etrahit herbe vires ad matricem « & vring meatus expurgandos item ad flillicidium & difficultatem vrina Plateariuscelebrat, Aegineta moris à .' €anerab.purganséücyoniapharmacum quotidie propinandum fcribit cum decocto faluiz., vel Gideritidis He- !xaciezslur iod 3xJaAusuv o0025, Marcellus Verg. melius ledit lo nad a vcaiv xoi a7t AlylTon folio (Horepotius. INÀ Aetius y&Q» azpQucAfov et tribuit, vtpauló fupra dixi) fuppurpureo Phocion Grammaticus defcribit, Ruellius, | . VMenioadtertiámalyfli nomine herbam, de qua Plintus, Ditlat (imquiz)ab erythrodano (id eft rubia )frutex :ó alyffon vocatus;folijstantum & ramis minoribus. üippe nonten accepit quódà cane commorfos rabiem fen- tire non patitür,potus ex aceto adalligatusque: MirumqQue eft quodadditurinfaniam (alias fanicm, lego fingul- tum ex Diofcoride & Plutarcho (confpecto omnino fruticecofanari;aliás ficcari. Hanc R'uellius & Matthzo- lusrübiam minorem vulgo dictam interpretatur. Eiufdem generis fuerit rubia fyluatica; quam noftri vwaldzzei- ier & ldherkraut, quali matrem fyluz;& hepaticam,vocant. lu fyluis & montibus, locisáue ymbrofis prouenit, /. bremorquàm vulgarisrubiaagreftis,fed vegetiorafpectu, caulibus rectis dodrantalibus;foltjs maioribus, mino- ribustamen quam fatiuz.candidis & odoratislofculorum corymbis : (ominibus, ni fallor;gemellis: falu taris ho- | inini& pecoribusomnibus creditur, ad omncesoccultós morbos, vifcerum praefertim , vt pulmonis & iecoris, fi "f radiculz edanturaut vinoinijciantur , quo vfa etiam exhilarare putant hiclenij inflar Homerici, inde impolito . Bemine bertz frerd: Haec habui de tribusalyffi generibus. Alyffon vocant etiam fonte in Arcadia cüiusaquapota |? rabidi canismorfibus medeatur in Cynethenfiumagro; Hermoláusin Plin. M E Axnagallidisfuccus potusà C .rab. morfos tuetur, Tragus. Aprinum iecürrecens áridum cum vino poturi, , contra ferpentium & canum morfus proficit; Diofcorides librofecundo it Grzcis codicibus babetur, tome voted rilluuds dicem cQs;6: Rucllius vertit, contra ferpentium volucru mque morfus auxilio eff. . Marcellus - degit xmwa», &yertitquadrupedum. Egoveto «uv, id eftcatium legerim, namalibi quoque non raro pacc Ln 9j xu Bf pei: Diofcorides coniungit , vtin gobio ; CO X UU d[nseyevitee v Gore s Volucrum vero aut qua- ; drüpedum morfus, nullos ab co alibi memoratos reperias, Serapio hunc locum ex Diofcoride citans , nihil quam morfibus venenofisauxiliari vertit. Plinius bro igefimooctauo, capite decimo. Ápriiecar (inqnit ) J inuercratum cum tuta potüm ex vino,contraferpentes laudatur: fimili modo verrinumiecur,&c. & paulo pátt . decanisrabidimoríu agens, Laudant! irciiecur,quoim pofite,netcentari quidemaquztnetu.afürmant. fecur 19 hirci maturefümptüm , fübuenir, Ponzet. Su[picetur fané aliquis x5» Grzcam vocem que aprum figni- . .ficatinterdum à Latinis parum ànirnaducttentibus .profuo capro, ideft hircoaccipi. Artemifia, Aegus. Ari- - ftolochia, Idem. EOHEG Y "CTAEOE beEV WAR | Nn HE ^- | BitumenIudaicum omnium vtiliffimutn efl; ex tribus aque cyathis pótum:datur pondere fcrupüli vniusaliis - » drachma vnius, Aet. Braffica ; & eius decoctum in potu , Galenusde Parabil.cap.68. Bririnnica, videinferius | , in Lycio, 1 i Um. À | : ^ | n S s (4. Cepe& pertiin cibo,vtfupra ex Diofc.dictum eft. Cancrorum cinisepotus, Actius; Plinius, Colliget, Abu " cafís:züm melle, Auicenna.Cancrorum fluuialium decoctum,cum quibus copiaanethi elixata fic Idem. Kaeoxév | XRramuuav 0 Jo Ao] Queries (C M) üdarr Ov» doni lvses (forte atv rec ) kvas a. Diofcorid. eupor.2102. Vbi alia etiam remediaaduerfushoc malum traduntur. Carinus fanguis Diofcor.2.89.& Galen. Sanguis rabidi C. illiusqui )? momordit, Auicenna. Saliuntur & carries canum, qui rábidi fuerünt,in cibo dandz,Pligius vigefimonono.A g- -» gregatoraddit.eiuspropriequi momordit. Vide paiilà poftin iecore C. rab. ex Plin. Capitis canini cinis, vftus (vt füpradiximus) illitus vulneri idem & in potione proficitiquidam obid edendum dederunt: tueturà pauo- 5 reaquasPlin.Sextushunc cinerem fimpliciter à cane rabido morfos perfanarefcribit. Verris qui fub lingua xabid: catiisinuenitur excifus , & circumarborem fterilem ter latus & datusilli qui ab eo morfus fucrit ; fana- X dum " * bit. Plinius eundem (exemptum infantibus catulis quanquam etiam de alijs canibus exempto intelligi po- . xefD terigni eircumlatum dari fcribit mor(is à rabiofo,nerabidifiate, Eft limus faliuz fub [in eua rabiofi canis, - qui datusin potu,fieri hydrophobos non patitur. Plia. Canis rabidiid quod fablinguah abetacceprum & po- tatum camaqua calida velex vino, hydrophobos (perperam fcribitur hydropicos) mitificéfanat;$ext, Ego . Yermem ytuum in lingua vel fub lingua canis rcperici nullum putojfed vellimum, vt Plin. fctibitvel venam ali- p. US d turgentem (Tardiuus tumorem vermi fimilem dixit:in homine quidem ranam appellant, x 'tzci batrachon, tumorem füblingua qui maximé p uerosinfeftet: ) à qualifigurain cerebro etiam "meatum quendam vermiformem appellantmedici, Apparetautem etiam veterescertiiihilhac de re habuit, ideoque lr alios aliter, vermem,linum faliuz,vel fimplieiterid quod fub lingua eftnominafle quofdam vero É cadauete ca- misvermem. Videtur íanéhzc devermeperfuafio à vulgofumpta, quodin bubus etiani genere quodain in&- me, quam noftri vocant Jzrzmziig, terebello iuxtacornua adà&to vermem vium aliquando egredi affeüc- , Fat. ytexreduuijshominum.Iecur eanis qui rabie exapitatur;toftum , & in cibo abemorfis fgmptum ne tenten- , turmetuaqua tueri creditur, Diofcor.Hepar canis quimomorditaliqui edendum dederünt, Acrincta] & Aui- ,,€enna. Aetiusadditaffatum:Sextus,coctunt, Multó vtiliffiméiecur eius quiin rabiemomorderig datur fi pof- fitfieri;crudum mandendum.fi minus, quoquo modo coctum; autius incoctis carnibus." Scio certe quofdam, 6 quitécur affum C.rab, fum pferc, maafifíé fuperftites; verum non illo duntaxat vas, [cd ctiamalijs pn me- | TT : | Iicamentis; [OE J CI MNA De Quadrupediout AI dicamentis, quz huic veneno refiflere experientianotimus. Quofdam vero cum foliiecori fidem adhibuiffent, poflea mortuos audiui, Galenus de Simplic.ir 9. Necanturcatuliflatim inaqua;ad fexum eius qui momorderit, vtiecur crudum deuoretar cx ijs, Plin. La&tétis catuli iecur, & eiufdem coagulum, Plinius Valerian, quoq; com- mendat. Catuli coagulum exa qua propinatum;efficaciffimum efl:quod vel femel affumptum,; aqua defiderium | protinus excitat, ita vt & reliqua humida vniuerfa affatim appetantur: oportetautem catulum non prouectioris «tatiseffe;fed nuperriménatum & adhuclactentem,; Actius.| Caprifici cortex contufüs & cx aqua potus, Aetius, Caftoreidrachmacum rofaceialibi cyatho,Galen.de antid.cap.68. Centauriüra minus potum; Aetius.Chamz- drys potaIdem: Chamamalum,vide Leucanthemis pauló poft. Cuculifimusdeco&us epotus,Plinius. - Cynorrhodon.Ad canisrab morfüm (inquit Plinius) vnicum remedium oraculo quodam nuper repertü efl, radix fylucflrisrofz,que cynorrhodaappellatur. Etalibi,Herbasaliasinuenit cafus;alias (vt vere dixerim deus. 1 Infanabilisad hofce annos fuit rabidi canis morfus, pauorcm aqua; potusd; omnisafferensodium. Nupercuiuf-. darmi militantisin prztorio mater vidit in quietevt radicem fylueftrisroíz, quam cynorrhodon vocant, blanditá fibiafpe&u pridieinfrüte&tojmitteretfilio bibendáin lacte.1n Lacetania res gerebatur, Hifpanie proxima parte: , afud; accidit, vt militeà morfu canis incipiente aquas expauefcere;fuperueniretepiftola orantis, yt paréret reli- giom:feruatusq; eftexinfperato;& poftea quifquisauxilium fimile tentauit.Alids apudauthores cynorrhodi vna medicina erat;fpengrole; qna in medijsfpiniscius naízitur, cinere cum mellealopecias capitis expleri; Hxc Plin. Sylucftrisrofz radix medetur emorfis a C.rab.allio prefertim vulneri impofito; Aquiuiuus.Huius remedij excel- lentia, & impofitum à cane nomen;diutius huic plantz immorari me cogunt. Cynosbatusidem & cynorrhoda, id elt cenis rofajquondam dictus efi, quoniam flos eius refcus fit, & rabidicanis morfibus medeatur: Ruranoftra paffimeum nouerüt, maximum inter rubosomnes, & qualem in cunctis Diofcorides defcripfit, Marcellus Ver- 5, gilins.Reprehendit eum Petrus Matthzolus,quod diuerfas (vtipfeinquit) plantas,cynosbaton & cynorrliodon confandat,& pro eademaccipiat.Sed antequam argumenta Matthzoliproferam & refellam, cynosbati ex vete- ribus defcriptionem perpendamus, Cynosbaton (inquit Diofcorides)funt qui oxyacanthan dicunt.frutex rubo longe maior eftarborisinftar:folia habetlongé quàm myrtuslatiora. Spinasin virgis robuflas,florem candidü, fructum oblongum;eliuz nucleo fimilem, cum maturefcit rubentem (zvjio, fuluefcentem , Ruellius: fuluefcit autem Intrinfecusmaximeé,;foris rubet:quod in rofistü fatiuis tum fylueftribus apparet:) qui Hocculos , vel quz- dam anis i miliaintus continet. Aluum liftit aridus eius fru&usinvino decoctus & potus,fic vt fine interioribus lanisiilis fumatur;faucibusenim &arteriz nocent; Fac Diofcorides.Canirubus(s2xuviecGa mv malim in mafculi- nogenere:nam ia neutro de fru&u potius dicitur:) inquit L'heophraftus lib.3.cap.18. de hift.plan. fructum fub- rutilumsévbpor ( Athenzuslib.z. citans hac Theophralti verba legit 2evdo2v) parit malo punico fimilem: eft in- ter fruticem atq; arborem, Punicz non abfimilisfolio amering, c 3 Qu3ovdiyr2):. Columclla cynosbaton vaftis fpinispaliuro rubisd; coniungit;cum in conferenda fepe przcipit femina vaftiffimarum fpinarum folo credenda fle:cuiusgeneris etiam fant cynosbati,quos fuaztasfentem canisappellauit. Marccl. Verg. Kubialterum genus | cít;in qno rofa nafcitur:gignit pilulam caftanex fimilem,przciptro remedio calculofis: Aliaeftcynorrhoda, de qua proximo dicemus volumine;Pliniuslib.24.cap.i3.Et mox cap.14. Cynosbatum;2]:j cynofpafton;alij neuro- Ípafton vocantifolium habet veftigio hominislimile. | Fert & vuam nigramin cuiusacino neruum habet,vnde neurofpaílos dicitur. Alia efLàcappari quam medici cynosbaros app-llauerunt. Fluiusthyrfusad remedia fple- nis&inflationesconditusexaceto manditur. Neruuseius cum maftiche Chia commanducatus os purgat. Ru borum rofaalopecias cum axungíaemendat;&c. Ceterum rolas fylueftres T heophraftusde hift.plant 6.7.fcor- 3c fim nominatac defcribit: Afperiores (inquit)tum virgistum folijs conftat quàm fatiuz , & lorem minus odora- 4 tum,minusá; coloratum,nectantum magnitudine ferunt... Cynosbati fructus (inquit Galenus lib.7.de Simpli- cib.).non parum aftringitfolia vero mediocriter, Itag; particularis cius vfus haudignotus eft, Cauendum ab eo quodin fructu eiuslanz Ípecicm habet,ceu artcriam vitiante. Idem alibi cynosbata huius fruticis fructus appel- lat;adnumerans eosalijsagteftibus,qui vtminimum alimenti habent,ita prauifunt fucci; vt cornis moris rubi, arbuti & hálicaccabi fructibus; diofpyris,&c. Matthzolus Senenfisde rubo caninofcribens,cum hodieignotum | arbitratur,cynorrhodon vero rofam cffe fylucftrem,quam Plinius ad rab .C.morfus celebra: it. Primum;inquit, ficynosbatus eadem rof fylueflri effet, nihil opus fuiffet eam pluribus à Diofcoride defcribi fed vno verbo ro- fam fylucftrem appellando fatisfeciffst le&oribus.Sed hocargumentum leuius eft,quam vt rcfelli debeat: cum & aliz quedam fylueftres plantz, nominibus veniant proprijs, nec femper adie&ionefylucftris circumfcribantur: fic fpinum pro pruno fylueftri dicimuss& ipfas fylueftrresrofas Germanifuo nomine;quod defatiuis nemo dice- s« rct, bagénbatten vel hanbuitelnominamüs;Galli eflantier.D cinde folia multum à myrti folijs differre ait,cü Dio- fcoridesnon fimpliciter ea myrtifolijs comparauerit, (ed tantü multó latiora effe dixerit :mihi fane quamuis fer- rata,tamenaliquo modo myrti folijs fimiliavidentur,& fimiliter per ramulos digcfta , bina videlicet é regiene. Fructusquamuislonge maior fitquàm nucleus oliuz;figurz tamen fi militudo relpondct,de qua folum Diofco- rides loquitur.Plinius quidem alibi de cynorrhodoagit ( quam rofam fylueftré effe interomnces conuenit: quan- quam & lilij genus,vt poftea dicá,fic appelletur: )alibi vero de cynosbato: fed hác ita defcribit vt prorfusei igno- 1a fuiffe videatur & ipfefeipfum intricare.Sed non differre cynorrhodon à cybosbato;id eft rofam caninam à ru- bo canino;velfuis verbisipfum aliquisconuincát. Vtrique à canenomen: vtrique rofam attribuit vtriquefpon- giam (licetin cynosbato pilulam caftanez fimilem appellet) vtrique vim e&ndem in medicinacontra alopecias; Namlib 25.Altásapud authores (inquit) cynorrhodi vna medicina erat fpongiolz, que in medijs fpinis etus na- $i fcitür,cinere cum mellealopecias capitis expleri.Libro autem 24. Ruborum rola (inquit) alopecias cum axüun- giaemendat, Etquanquam hac verbaad proprie diétos rubos rcfert,in eo ramén errare mihi videtur, cum hoc remedium cyn VAN odo debeatur:de quo pauloante dixerat; Alterum genus rubi eft in T rofa nafcitur :gignit ilulam caftanez fimil& preciptioremedio calculofis. Certe rof fylucftris fpongia, pilula propter figuram recte dicetursrecte etiam caftanez echino fuo adhucintecte comparabitur.Errat igitur Hermolausqui cynorrhodon à cynosbato non florerofeo differre ait, quersferat vtrun que:fed fpongiolis. PEE MEN habeat, cynos- batusnon habeat Galenus circa finem cap.i.lib.t.de compofitione fecundum locos; zuvopopev vocem repertam inznigmatico quodam medicamento ad alopeciam,cynosbatum exponit. A pud Diofcoridem rubum età pro- - prie dictü, Grace ocv. cynosbaton cognominari legitur:vt etia capparin cynosbaton & philoftaphylon. Mif í buunturautem etiam cappati frutici apud Diofcoridem;fpina,vt rubiin hami modum adunca:ftuétisolca i- 4 milis, j De Gat Gs VIT. o ceti c UU eg milis,qui ci dehifcenspanditur florem candidü promit; quo excu ffo, nóonihil glandisoblongz figura inuenitur, quod apextü grapáacinis punicorü fimilia oftendit; parua; rubicunda. Ex iftis notis multe cynosbato eti proprie |«di&ocómanes funt; que Plinià videntur intricaffe. Vtrung;; certum dpud me eft, Plinià cynosbaton ign otafle, "quiz apud Gracosinuenerat nulloiudicio tranftuliffe, Paulo poft initi cap.14.lib.24. Alia eftà cappari (Inquit, | "quà medici cynosbaton appellauerüt ; buius thyrfusad remedia fplenis& inflationes coditus ex aceto manditux. JNeruus eiuscü maftiche Chia cómanducatus,os purgat.Hac omnia de cappari intelligéda Íunt:cuius no fructus "dolü;fed etiá thyrfos & cauliculosad remedia plenis códirifcimus.. Eiufdé fructum Sopa eypocttew, id eft per os COM & pituità detrahere Diofcorides author efl.Plinius hoc neruo attribuit,cum prins nó decapparis,íed de Lecynosbati tanquá alterius plante neruo in acino eius contento;locutus effet. Proinde velilla omnia ad capparin scfetre oportet,cui etiam vua conueniet (quá cynosbato nemo tribuit) vnde & philoftaphylon Graci vocarüt, "ac Plinius tpfealibi opheoftaphyléaut Plintü omnino erraffe fateri. Theophraftus,vt dixi &v2ce (aryAadec apud. Athenaü,non placet) id eft agni vel viticis folii cynosbatotribuit;pro quo Plinius zv23ss vel proe legitfe yide« ur,cü veftigio humano cóparet, Vifum à fe rubum quida teftantut 1n fyluis hac fi pecie, vt quafifolea efle videre- ' tur, Hermolaus. Mihi animusinclinat mutilum effe hunc Theophraflilocü,& 43://25& legendü;réferendumá; ad. V. fuctü: nonadfoliü reueraenim zxvo3i; eft cynosbati;id eft role fylueftris, vc etià fatiux fructus: hoc eftacerofus, "L&floccis plen us quo fcnfu c orat &gall es Diofcorides dixit: Zyvl» Varinus ex ponit cvgor , C so 'waguox Aeatloamemr. | eode aad Boos Caeterum vbi malo punicolimilé cynosbati fru&tü e[fz Theodorus vertit; Grace legitur, xao- zpbv xDertoulpay Gee € areroetyNito vov Ta po i: Athenzeus non re&te habet vijo;2:) id eft fru&tü, vel femen potius, rübi- cundü habet & mali punicefemini fimile: & fiz vertendü erat ne quisintegro malo pu nico cóferri arbitraretu rz »] quod vtcaneret Marcellus Vergiliusi n alium erroré incidit,transterendo;pu nicz cytino fimilé, Idlicet quodad z& ipfam defendi pofficytinus enim non folum appcllatur flos fatiuz mali Punica apud Galcnülib.6.de Simplic. fcd eti prima pollfloré pomitpfiusrudimenta;apud cundélib.6.de com pof.fecu ndüloc. Theophraftus tamen omninogranainteriorafignificaffe videtur : que licetalba incin fructu cy nosbati, fuccotamé rubente circum- "fundantur, & magnitudine figurad; ad mali punicz grana quàm proximeaccedunt, Eodé plane fenfu Diofcori- . des decappari fcribitjfructü etus apertum granaacinis punicor( fimilia oftendere;parua, rubicüda. Errat Ruel- 14 Iusin hiftoria fua plantarü;circa finé capitis derubo canis, cynosbaton magnitudineinter frutice &arboré pue ^ nics cffe fcribens:fefelliteum non bene diftincta tranflatio Gaza. Grace quidéclariffimé fcribitur, cynosbaton "inter feuticem & arboré (impliciter magnitudine effe, deimdeadditur, punicz fimilé,aut Gi libetzqualeminá za "gai nonnunquáad quantitatem refertur, Opinor autéin folijs etià fimilitudinem efle:nam & punica folia, 9 vtpotegemina fibtoppohita & angufta, myrto cGferuntur. Capparts quamuis & ipfa cynosbatusappellatur, pro« pterfpinarum maxime fimilitudinem:longe diuerfz tamen natürz e(t, quàm noftra hzc cynosbatus. nec vlIa eius ' dpscies exiftimari dcbet, vt neq; aconiti quamuish occtiam nomen ei tribuatur. Neq; enim homonyma;id eft ea quibusidem nomen efl, 'atto vero fubftanti diuerfa,ad vnum genusreferri debent.Etrat igitur duplicrinomine »Matthiolus;qui Plinium lib.2 4.cap.t4.dorascy nosbati fpeciesfacercafleritynam vetti gijlhumanifolijsalteram folijs capparis.Nonenim Ípccies duas cynos bati illic Pltnius facit, fed prater cynosbaton capparin quoq; ücap- . pellari tradit:cappari vero toliofimilem; przter ipfam capparin ( quam ipfam fibi fimilem cfle nihil micabimur) "€ynosbarum nullüm facit.Sed quid opus eft pluribus? cà vel vnica ifla nota, defloccis & lanis in £ructu füfficiat Ue que nullialteri fructuum cóuenit,quodipfc legédo velaliter ob(eruauerim)quàm yc Diofcoridcs foli cynof- — batoattribuit;itanosin folocynorrhodo,id eftrofa fylueftri;jquan quam in fatiua quoq;,reperimus;, Quodaute 9. iltarteciam infcflent;fzpe periculo meo ipfe didici.Horum caufa fortaffis fatu auerfo fractum huius legendum | pr&cipiunt,ne pcrielitentur oculi; vc Theophrattfcribitin bift.plant.9.9. Atqui non poflunt occiilli in oculos inaolare,cüman vafculo fuo femperinclufi maneant,etiam arido, fi tamen ingrederentur oculos (quod vafculo | per hominem aperto fieri poffetà vento)omninolxderét. Verum necipfe I heophraftus fimpiiciter hoc appro- o batfed ab herbarijs dici aut fieri fcribit quedam huiufmodi, partem forütan recte, partem quorei fuam oflen- | tentac praedicent. Sed deícriptioncom:lla viresin medédo confideremus:quasilli Diofc. & Galenus aftrin pedi /"Racaluum fiftenditribuunt. Atqui rofas fylueftrcs noftras cá ali]s partibus, idd; magisquam fatiuas; tum przcipue ructu ficcare;aftringere;fitere,apud omncs hodicin confeffo eft;& guitusipfe mauifeftà oítendit.Non eftauté quód miremur quo pacto validéaftringentia venenisrefiftant , cü &alianon pauca eiufdé generis habeamus, vt pentaphyllon;tormenaullam,terrá Lemniam;chaleanthum &c. fiue tota fabflátia idagant,fiue quia pattes coz- ? porisroborantita vt & promptius venenum repellant;& meatibus claufis minusab eo afficiantur. Hieronymus Tragus etiá duplicitererrat primum quàd cynosbatonà cynorrh odo feparat:deinde quód fpináfepibus noflris vulgar quam pleriq; hodic fpindalbam vocat;cynosbaton facit.In qua tamé,vtreliquataccá;aculeorum fpecics ipfum docere porerat;cyn osbatinoméci non cóuenire baton enim Graci rubü appellant;frnticé vulgó notiffi- aum; caiaduncz & bamatz funt fpinz:à quarü fimilitudinenó in fruticü gencrefolü plantas diuerfas cynosba- | tiyid cft rubi canini nomine vocauerüt Greci, vt cynorrhodon capparin,rubü ipfum;fmilacemafperam;cuirubi Yel paliuri fpinaseífe Diofcorsdes teftatur fedinter animalia eti baton pifcem plant, quem raiam Latini vocát. s Spinzalbz veró fic vulgo dicte recte omnino & miniméadun cz fpinz rigés.Plin.z24.14. Intergeneraruborum, - /Anquit,rhamnos appellatur à Grecis, ramos fpargés rectisaculeis,nà vt cxteri aduncis proxime auté de rubo pri- , uatim dicto, & cynosbatolocutuserat,vt velindecóftet neutri illorüre&tos cffe aculeos. R hamnum certe Grzt. batiid eftrubigeneribus nó adnumerant.Plinio tamé viro Latin & patriz lingue doctiffimo,in fualinguarubü €oómuntus feciffevocabulülicuit;quàm Gracibaton faciát. Inter Grzculi rofam & mofzheuton dicti, qua fun- i uimus 102 : 9De Quadrupedibut uimusenim cynosbatum &rofamin rubo nafcentem,quz tamen autumno apud nos quidem non floret: nifi ra-. rofortaffissnam &fatiuasinterdum autuimnoflorere vidimus. Ad heccum alibi etiam cynosbatum & rofam in. rubodefcribat;coroncolam tamen vocari nufquam meminit.Hermolaum & hacin re &alijsomnibus vbi de cy- nosbato feribitfecutus cft Io. Ruellius: Idem; Coroneola (inquit) inrubo nata,iucundi odoris efl, fed angufti.. Rofavincz vocatur flosfpinzalbz,Syluaticus: hinc errandi forte occafio natá quibufdam, vtfj pinam albam cy- nosbatum facerent.Idem Syluaticuscifthüm rofam caninam vocat; & aliam cius f; peciem (ledon forte) rofaginé, Recentiores (inquit Rucllius) tum rofaginem tum rofam caninam vocant,fruticem thymo maiorem:folijs ocy- mi,rotundioribus,Bore mali punicz:flos mafculo rofaceus eft, fceminz albicans. Egoin fummisal pibuscirca fa- -Xaodoratum fraticem;proríuslignofum,humilem;& copiofum vbi nafcitur:foli js olez;pinguibus,duris,& ruf- B5 parte füpina:flore mali Punicz rofeo Íape reperi,quam Heluetij etiam inalpibus refsbrat (firecte memini) ap- peliant.Sed rhododendron quoquein Gallia rofaginem vocari Rucl.meminit. Quidam fentem canis non recte pro vulgari ruboaceipiunt, Cynacanthaninlexico Atibr. Calepini pro oxyacantha imperitiffime fcribi & ex- | ponireperio. Stephanisagriaapud Actium corrupte legitur pro ftaphifagtiaad vitia plorasq; capitis : riifi quis itephanidaputàriteffe,quamà noftris coroBeolam vocaridiximus,hoc eft cynosbaton : vtique fi & hec, vt rubi, manantibusin capite vlceribus prafidio effe poteft; Hermolausin Staphidem agriam Diofcoridis. PhyfciusLo- | crus Amsphictyonisfilius, cumforteinter eum & parentem obortum effet diffidium, multis ciuium acceptis de fedibusfatuendis Apollinem confuluit:refponfümq; tulit;vt eoloco vrbem conderet,2re zd v» E xut Evidvie vbid cane ligneo morderetur.In alterum itaq; maris littus tranfgreffi us, cynosbatum , ideftcaninum | rubum pede compreffi t:vexatusq; pluículos dies vlceres coloco vbioraculum iufferat, (loci natura interit co- gnita; ) vibes condidit, Phyícos (9vexeic) Hyan thiam;& aliasomnes,quas Locri Ozolz coluerunt, Czlitis Calca- gninusin Equitatione:tranftulitautem ex Gracanicis Plutarchiproblem ate15. Erratautemabinitio: ficenim vertendum videtur, Amphi&yon filium liabuit Phyfcium,is Locrum,Locrus Cabyen Locrum: quo cum orto diffidio;patermultis ciuium affumptis, &c. Meminitetiam Athenzuslib.z.& Czlius Rhod.17.28. Cane ligneam "T ncophraflus cynosbatum vocat, Varinus.Illud fet? praterieram quodfupraiam di&um oportuerat, quoífens | teatia noflra cynorrhodon non aliam à cynosbato effe , vcl maximé confirmatur; ex codem Varino: apudquem . ve:bahazc Grece habentur, KuveéeGat(- QuixeA0v Eciy pabiCv joOd doro. 1 xbv 3) esto Üonav s C divdpo., TWO MeLOP | Tode betedicy] "v jobhausseiavdaoec. FToc eft;Cynosbatus planta eft.quz fructum rof fimilem habet:m agnitudine in- | ter fruticem & àrborem:fimilis punicisarboribusvel rofis fatiuis,fpinofa. Et pauloarite nomen ei àcane impo- fitum fcripferatprepter afperitatem & fpinas,quibusita videlicetriget ; vt canis ferratis dentibus fuis. Kujao(Q- 21a») ápud veteres Grecos aliquotieslegitur, quorum verba citat Athenzuslib 2 femperautem adijcitur Zxa»- $:1d eft lpina, Hecateus Mileüus|in montibus altffimis circa mare Hyrcanium nafci fcribit Zxa»Jo x uaipar : & alibi,In Chora(miorum montibusarbores funt fylucflres, cynara fpina;falix,myrica: nafcitur ctiam circaIndum | fluuium cynara. Er Scylax vel Polemon;!In montibus (inquit) proueniunt cynara;&alie herbz. Caterumi Didy- . mus grammaticus apud Sophoclem quid fit uvae» zxev)o exponens, dubitat an fit cyosbatus, có quódafpera & fpinofa fit planta; Hzc Athenzus:cum abinitio propofitum cffetloqui de herba cinara-xlizea (in quit;inneu- tro plurali numero) Sophocles «uvcoow, per ypfilon vocat;in fingulari foeminino: quo modo etiái pfe paulo poft. . p:riótafcribituvaéar, & candem effe pütat herbam qua cardnus Roms vocata (it, &jn Sicilia cactus: quanquam . & caules eius ca&os vocarent ciboidoneos,vtalium eiufdécaulem aéeuzo (aliás sttovsaz) &in capitulo medul- lam ablatis pappis palma cerebro fimilem;afcaleron:vnde vulgare noftri temporis nomenarrichau natum mihi . videtur:Eadem feré Plinius decacto;& caulé pternicem vocari ait;fed pro afcaleron haberafcalla. Cynaroh for- : saffis effe cynoabaton,Hefycliius etiam & Varinus Athenzi verbisfcribunt;Apud Suidam ki verpcy nudum nomen legitur; pro xvraoovforte;licetordinerepugnante. Kvra3a, cy iósbatum;vel plaiita quam capras depaíciaiüt, He- fychiusiin Lexico Grzcolatino «uvz:,23-, pro cynosbató exponitur. Kvzze genus herba fpinofz fimilis rofis, Varin. xuvóxeveeov, herbaquadam;Hefychius & Varinus:hgc etiam à cane& aculeis nomen habet, vt nonalia quàm cynosbatus videatur. Eft & rubensliltum,quod Grzci crinon vocant:alij florem eius cynorrhodon :lau- datiffimum n Antiochia & Laodicea Syriz,mox in Phafelide; Plin, Cynorodon lilium: eft hyacintho fimile, He- - fychius & Varinus,hoc nimirum fuerit genusilludlilij montanumapud nos,quodrecentiores nonnullinonre- &eafphodcli genus faciunt;florerofeo;cuius folia reflexa maculisafperguntur, quales & hyacintho tribuuntur. noftrià radicis coloreradicem auream vocant. Étalimartagon;forte corruptadvulgo voce pro cynorrhódon, Eft & rnbenslilium, fatisapud nos frequens; differensapurpurco:floreimiilij nafcétisin Italia cynorrhodon vo-. cari Plinius eftauthor: quod & Hippocratesaccepit; cum rubentia cy norrlioda fceminarü purgationibus com- mendatin yino, Ruellius.Ego cynoforchin hyacintho propiorem putaucrim , flore purpureo; radicis bulbo ge- mino.quzaluum fiflit é vino pota:qua facultate etiam menfes fiftere poffe videtur. ElMebori & elleborifmi vim fuprain cufándiratione ex Diofcoride docui. DLE. C19 X JU Ps Galiinz cerebellum potum cum aliquoliquore, Galenüsin Parabilib.Neinorfià rabiofo cane rabidi fiant;ce- rebcllogallinaceo occurritur:fedid deuoratum anno tantum eo prodeft Plinius? Gentiana proprietate quadam 3uvat pota & applicata; Auicenna,& Serapio fecundum Hábyx.Quidam fclius gentianz obolos tresintribusaut pauloamplius meri cyathis per dics duos & viginti propinánt, Galenus lib.z.dcantid.in vetfibus Damocratis: & 10 fineeorundeéimr cap 119. fimiliter,fuccasautem (1nquit) radici preftat. . Vfum certe cius praflantiffimum effe, cx nobiliffimaoriniüm é cancrisantidoto;quam fupra defcriplimus,facileefl conijcere: | | Helleborus,vide Elleborus. Hinnuli (js€o) coagulum bibendum;Damocratesapud Galenumlibrofecun- do deantid.Hippocam pus inarinus toftus;vtiliter com edi proditur à rab. C.morfis:quód eius fanguisaqueamo- rem inducat;& propria quzdam vi pauoriaquzrefiftat.. Quamobrem bisac ter hippocampum comedi cogunt; enndem; ex acerrimoaccto tritum vulneri applicant; rabiemq; hoc medicamentofrequenter peruicerunt, A e- tins Hippofelinumiid eftolufatrum potum &illitum, Plinius. Hirundinis fimusdecoctus epotus, Idem. Hi- rondinisfimusillitusvel potus;Ponzettus. Hirci iecur mature fumptum;Ponzettuis; Vide paulo fupra in Apriie- core. Hyznz carnesin cibo,vt magiferibunt, Plinius. Sm : | Lopathum tamacidüin;tum agrefte,vt fupra explicaui in ratione curandi ex Actio. Lapathi fuccus cum mel- le& oleopotus, Theffalus. Lafer potum & cum oleo impofitum , Auicennaia Affa. Liquor Cyrenaicus aut Parthicusfaba quarititate potus, Actius. Cyrenaiciaut Mediciliquorisobolus € duobus aqua cyathis, Damo-. . *€r ates B. | De Cuneo MG. dub. S RS 123 !erates apud Galenum. Leucanthemis herba pota cfüicaciffima e(t : enl tanca ineffe vis traditur, vt vel poculi fando fublita potionew libenter admitti factat : Idem afferunt cham:zemalum efhcere; &édius... Lycium, Aces inet. Lycij Indicl obalitres ex aqua, cum modico vetbenscz : auc lycium per [e exouo [orbili," Afctepia- des apud Galennm de antid. Lycij Pataríci , vel Indici, (1 haberi potelt, obolos tres'ex aqua (aqua cyachis )circiter tribus ) N:ceratus per dies vigenti duos :eiunis propinabat, celebri (vt aiebar) experimento ; Idem. efficere alunt Bcitannicz fuccum, eodem modo exhibitum, Damocrates ibidem. Lycium incatapotio deuo- "ratum, Diofcorides. 6c. | - — Mellin&um aur potum,Diofcor. Ifc, Auicenna. Mel decoctum epotum, Piin. Méntam com granis moli $ anati alunt effe (ingulare remedium;Ponzettus : non exprimit autem forisne sdhibendafitanintra corpus fu- menda: Diofcor. vi Serapio cirat,& Macer mentam cumfale ad C. morfus fimpliciter,apponunr. Mergiiecur af fatum cítoleo & modico fale datur, mira facultate: iraenim prefenraneum effeaiür,vt eger protinus aquam fla- ite, Actius, Videnturfane mihi medicamenta quedam ab aquaticis animalibusaduerfusaqua metum à veterib, — 4 " tentatanon tam «lia ratione,quàm quod naturz quadá fimilitadine obfiftere poffe crederentur:vt ex canciis, / mergo,caftore,hippoporamo, vitulo marino: & vrfo etiam forté fimili ratione; nam hic quoq; nonnullis iniocs " amphibius eft;ac pifcibus viuit; Sic inter herbas ex potamogltone. — — Olufattum,vide Hippofelinum. 09 ais -..- Plantago pota;Plin. Valer.Pimpinella (nimirum germanica) detur canibus aut vaccis morfisa cane rabido, tet vel amplius :procanibus inuoluatut pinguedine: vaccis & carerís animantibus edenda detur in pabulo, In- cextus. Pelium potum, Arius. Porri,vide iu Cepis. Morfüsá cane rabido capiat vnciam petrolei, bibatq; dimi- dium & reliquo locum affedum inungat, Éx lib. germanico. — — Ranepreparatz & in cibo fumpta , Diofcorides eupor. 2.102. Rute denarij fex exvino potl; Apnleius. — Ruta fuccus acetabuli tmeníara vino bibitur,Plinius:spud Valerianum denariorum quindecim pondusbiben- — dum legitur. UC diooe u. DL 3H SM ^ ANNE EÉE5á. — — Spinzalbzíemen potury Diofcorides vtcitat Serapio:codlces Grzcl habent tezeninowio id cft ferpen« Eisismerhbus — A UE ENS! "v EM ^ eslouan. | [— Terr figillata;id eft Leminia; cum vino diloto fumpta,& exacti aceto impofitaforis, Galenusde. fim plic. Miiros.cipii An m QISE- TQALA EIS aM Ko Aet. CONGEUN Vitisalbz radixpotá, A&dus. Quidam ius exvitulo càrnis deco&te dant potui, Plinius, Vrfini fellis my- ftraduo cum ducbusaque cyathis, ieiunistriduo offerunt, & in magna admiratione habent, Damocrates apud 9 Gilenum; Hx: (unt qui ex veteribus, quorum hac dere [bos tempore habui, & recentioribus nonnul- lis, in rei medicz ftadioforum gratiam precipue, (ummo labore colligere & conferre voluit Que fi cui non | peromnia fitisfaclut; legat Infaper qui de morfa rabidi canis fcriplerunt, Conftantinum Practice lib. 7. cap. 13:& recentiores, Arnoldamin Breuiatio3 13. (& 3.16. vbi de canlsnonrab. morfu tradat; )Gordonium r7. Va- /"Eignanarm parte 4. rratatu 3. cap. 2. & Anronium Gaynerium cap.12.de Veneis. Nunc antequam ad Philolo- gram agsredior, de paucis quibufdam adhuc mediciaz candidati mihiadmonendifunt: quzlicet opportunius 'aliaalibiin precedentibus dici potuiffent, hic corollarij vicem tenebunt. Acabes non rato dum ex Gracisfua | 'traasferunr xus ere non fim pliciterà C. mora, fedàtab. C. verterunt: ex tecentioribusetiam multi confa- n "derunt; quod aiihi in colligendis medicamentoram catalogis, quos fupra pofui, laborem adauxir. Remedia que ydrophobis,id etaquam pauentibus flurariainfcribunrur, vclad hydrophobicum affc&um, fere femper ac- ipi debent pro iilis quz affectam abfíszntem prohibent , &ab eo prz(eruaütactaentur, que etiam fimplicitee à rab. C. aixiliaría dicuntur, & nemorfi larabiem incidant. Horum pleraque intracorpus famuntur, ve isadhuc pattes corrobocent , & venenum ab eis auertant: perpauca qux forisadhibentur eodem doriantue conio, vtaquz formidinem arcere dicantur: ea enim patius vt affc&um curent pelentem, & quod delft ve- :num enocentin vfu funt, vt nó propriefed pecaccidensab aque metu prz(eruare dici poffinc, Remcdiaquz- am (inquit Galenus inaphorifmum 22. libriz.) ab afF-&ioneadhucab(ence preferuant;alia przfentem carant: tertium genas expreferuatione & curatione miítuim elt, quod proprio nomirie caret atque idcirco oL às alia me- dici vrantur appellatione , nonnunquam przferuari dicentes, nemorbus qui iam incipit genecari; ad comple- méntum perducatut : nonnunquam veto curarl; quemadmodum ín js quos canisrabidus momotderit. Quz - o enim ipfis adhibentur medicinz, duplicem habent appellationem. Nam nonnunquam rabiei remedia À dicuntüt ,ac fi rabiem facientis affc&lonis dicerentur. Nonnunquam vero non remedia przfentis affe&io- nis appellantut, fedà rabie fatarapteferuantia, Hzcfiquis prolixiusà me tractata exiftimat, is fecum per- pendat velim quam late huiasargumenti vfüs pateat; Neque enim ad rabiofos canes folum quecunq f£ | | dida (ufit pertinere omnia quifqná arbitrari debet: fed preterea ad alioram quoq; animalium morfus, dif tribus .. diner(is modis: Aut enim perpetuo venenata (unt quz mordent;vcviperz & al;j plerique ferpentes: AWt non ve- | penata :eaq; vel non rabida , & fimplici morfu led unt, quitamen non prorfus veneno caret, in profündo pra- -eipuevalnere: vel rabida& cum morfu venenum ipftigunt nihilo mitius quàm que perpetuo venenata funt.Sed | cummultafint, vt dixi, animalis quz moría aut i&u nocent, medicistamen pracipua cura fait rabidi canis mor- - fus impugnare : quod hocanimal,vt fupra di&a eft, frequentius hotihi & familiarius fit, coq; minus caueri pot- ? fit. Quifquis verà exploraram habuerit medendi morfisà rab. C. methodum, & fimul materiai fitte particularia medicamenta cognouerit, eadem opera à qualibet animante mor(is hominibus cum Deo opem feret. Potiones . quzcung; contra viperarum morfus de(cripte i nobis fant, aduerfus rab. C. mocfüsetiam efficaces erant, Da- | mocrate apud Galenum lib. ?.deantid. Moifisà crocodilo conueniunreadem remedio quz admoríosàcaneac . ad reli. lata funt Aédus. Emplaftra ad demorfosà csne vel vrfo aut fimilibus animalibus (tatímà principio | entur ex fale & ceruffa apparatu; &c. Idem. Et rur(üs; Omnia ferà quz ad canis m ot(ad'dicka motfisconducunt. Eritpreterea, quod nemo aütenos monuirnon medioctrisoccafio ab hac pteraffetus & ymptomatum ac peticuli (imilitudinem;ad fcbrim pettilenteme!usq; vlcera :Quod ecuditi medi:ifacileanimaduettent: nobisad (equentia properandum eft; Kuoinvs- 1co hydrophobus eit dictus. Galli morfos àcane rabido ad 5. Habertuta adducont, vbia fs- atione eos curari audio: aquam bibere iubent & quotidie edereallquor ous dura ex ace- &tus rat nin Callia 1v25255:7: ad facerdotes tantum adduci ai. T cmplum inquit eft D. Lambétti/n v:be | KR quadam M M i08. ERR MTS De ÜOnadrupedibur ua dam Piccardiz: huius fcerdorcs adducto adfe Ly(lode&to crucem fcinduntinfronte, & valneri lm pontint paticulam ignitamde RolaD. Lamberti refcétam (quam tamen nunquam minui eiunt) vulaus iterum. confü«. unb &etu plaftzum qugddám ponunt, pi£fcribunt& victus tationem; vt oua dura, & c. Quod nifi caretür homo: süot füs intradiesao:couftridis inle&to pedibus manibnsq; enm vin&tumalrerole&to fuperimpolito prementes (uffocanr, tanquam de cuius falute deplotatum fi: & aljs forte mordendo noxium futucum; nec parantur hoc faciendo quicquam peccate, Hoc ille, , 2j | w^ ib À a au ri PC Our H.Pbilologia.. | "T. | | d "Canis, à canendo, authore V atrone, qued latratu figna datefoleat, Grecis «vov, aou 9 xv4, quod amt- «e nobisindicát, vt docuit Euftathius,C zlíus: eft enim animal natura duac9taow, id cft hominis amans Vari- nus, D übij ocueris elt apud Grzcos priser & Latinos, ita vt hos vel has canes virunq; fexum 'comprehendo di- camus. Kup, 3 qn, 2ort ^ puucv(aliàs, xvei) XL qULATEMS à Gg. TP ZUG, tranícriptione literarum : 4 QU T üfve- vanov, V ari nts, Kuyleaio T0 Una y vt phialas & phialifcas dicimus, Suidas , Vatia. IN o(tri peculiari voce berz.in caue vocando vt&tur,ab Ihyejsforre fumpta Ho ERE REUS appellant. Mavezo & ew juie pto catie apud Varinum lcgiinus: pofterins erum pud He ychium. 4 Kuga 9e», canis, ado T) coe G0 Ibl Oca tras , Vatin.ex Methos. dio. aisi Gad olator cft. Catuil bon folum canum fastus dimiriuó verum omnium animalium appellantur, No- nius: Catuli afpidis, viperatam, draconum, lacecrarum, fimiz,tigridis, vulplum , mucium. Plinio: ferpentis, Ve rgilio Georg;3. leonis,Claudia no& Vergilio.Ego cam de canibus intelliguntu r, abfolute poni puto, decate-- ris nonn fi cum additione Cetulum canis Varro libro 4. delingua Lat. dictum aità fagaci (cnfu & scuto, Sic ca- nibus catulós fimiles, ftc matribus hoedos, Vergil: Chryfi ppus omnia in perfectis & msturisdocet effe meliora, vt ipequo quam in equalo,in cate qiiae catulo, in viro quam in puero, Cicero. Graci plura habent vocabu- * Yastfeyiaces (inquit Varig.ex Polluce) catuli canum & luporum dicuntur. A fcylace diminutiuum fit cylacion, extellas. SURG "ro V Vd A&ysav , Helych. Scylios proprie de cane infante dicitur; mona? O7no: &v en OP CVNO TOS sel ey ibat , Orüs Scymnos paroxytonum de lconis catulo, oxytonum vero de catulis altorüra apimalium,Ey- mol. Pollux & alij non diftinguunt: nam Hefychius & leonum & aliorum animalium eu/p»sc paroxytona didtio- ne vocat; de conibus neutrum inueniri puto, Catuli animalium illorum quz proprium nomen non habent, Ícy- lacia vel fcymnia dicuntnr, Pollax. Catellum Graci etiam cynidion & cynation vocant, Vatin. Suid. non folum. autem etate exiguos fic vocant, qui proprie fcylices dicuntur ; fed potius natura; vx Latini caniculss. xav, xu- valgjt s Basemejdiov, id eft canicula, baccillus,He'ychius, & Varin. ego pro cynarion malit: hoenarion, id eftfu- biculus:calos enim funis eft;vt calonlignum. Tantülum loci vbi catellus cubet , id mihi (at eft loci,Plautus in "scho, Os &labra tibi lingit M«nueila catullus, Maruislts. Cato etiam catellam dixit faem. gcnere, Legimusali- 3 quando hacc arcus, hzc catellus, x hac gallus, imitatione Gracerum qai by, sutor, 92 d aAetravar dicunt, Semius. — vy aivioDpuroi out xui id ett igoauiffimi canes aliqui teftudines:slij cochíess interpretabtur ( omni- bus ijstarditatis nota conuenit) Helfychius & Varin. Xeno phen lib. 3. inftitut. Cyti, equos & canes Qoneiuorms, id ef pecora neminat& Gratiuspoeta,pecuana, ^ — ^ p. * | Eoihera, Acer, Horat. Epod.i2. Nec naribus actes Irecanes, Ouid.. Ámarus. Atrox,. Arguri, Senecain Hyppo'y* id eft fonantes, Scindent auidi perfida corda canes, Ouid.in Ibin. Audax. Auritus. Bland, Verg Georg .Celeres, Ouid. Epift. 4, & jy. Citi, Idem Epift.s. Clamofus. Emeriti, Sat. 9; Syluacum. Fetnr. Fidus, Fideles catuli, Horat. 1. Carm. Acron exponit fagaces, vel ilentium inueftigando icraantes. Horrendus, Horrifonus, | Hirfutus Iciuna, Horat. Epod. 5. dmman's. Immiris. Immundus. | Horatiós «ift. 1. Infeftus. Marnatius. - Mordex. | Obfcanni, Vergi. Georg. Obefuslacte , Claud, in Entrop. 4 Odoti, Claud. 2. de raptu Profer. Odoerifequusin hymno Lynij Andronici. Pernix cauis pecuaries ;Columel ' pP'eruigil. Senec. in Herc. far.Propetus: Rabidi, Sene. in Oedipo. Rabiofa, Horat. 2 Epift. Aut rapidis canibus orcuus (ecmimatinisiCorporibusS: yllas, Luerez. lib. 5. Raucus. Sagax. Solicitos vocat Ouid. 1i. M etamorph. | quod iem domini diligenter cuftodiant. Vocalis. Introijtin zdesater alienus canis, Terent. Phorm, Epitheta. (Gic) Apylnbts yid elt celeres Hom eto. Agyo, celeres velalbi, Varin. Aiunt autem albos, vt quorum corpora molliora rariorag; int prius pefte infe&tos, Vide Varinum in Aayée, Porphyrius celercs interpretari mauult, Aa- UE Llomerus Iliad. NEU; fagax, Ere quei O ppian,de venaticis.Kagyaoéoi; $i Tea aperi, Erymol. Dentiá antem ratione maxime (ic dici videntur :vnde& xeuatetovres ab Homero cognominantur , à dentibesferratis, - E:ymol iQ xod Aapos, Oppian. RAYS , B9 Te Ma eg yon matur eva id ett à nimia velocitate: Vide infra. [ fuer pedit ia rane socie Lain DAR Vana RR Dau ici OE E.éEv Quran Atiftarcho: eai GE PONE petoptioans isi memet is ide J^aniei Scholiaftes: Phu. r2 Vlll in Lexico Narint. QiAoSoyyu, In epigrammate Anytés. &aNco Qe KV Gy, ychementerclamansaurlatrás. Lo dae kj : D i MES: proe wt 4 A "olg nan | — Meneti j.affim Patarinutn fiigus, nec non hominem canem Pararinem, fumma einéinturia sppellantNic. Fay cheeos.Canesmati non larrantes, Efai. 56. dicuntur paftores & concionatores popui qui vitta non PEpres hendunr, fed magisadulantut, Cancs lucernanj àdocto quodam virodi&tl;qui nihil ipfi fcribunt, fed exalienis - tactum colligant vt canes qui lam buntalienasdapes. Canis verbum cft, quo impadentibus inimicis connicium feti folet, Nam militate d'&um elt ín hoftem canis:& apud Homeram pro graui contum elia aduerfarium di- citur, Ferentinus Eu. Diminuam egocaputtuum hod e nifi abis 6, Ain veio canis? Donatvs. EZ avvivtQuye Sylyeuov ts Homerus. Et alibi deic pudentibus, E Eau Gjerexivaevagson bogires. Canum im padeuHa m Op. [ pianus lib. j. de Venatione notat, quamuis i mp deéntiores eis matinos facit, his verfibus: Eigià ivi Te sei Aadgos s recs aD uve. E vacare GUT dv me vale] eArtes Kuvan(Q» y atas s id eft im pudens; ptoparoxytontim Varipo:. "Hefychio & Suidee pro perifpomenon.Koadioss valdeimpudens ; Hefychius & Varinus: Herm olaus qauogiper y. (cribit, [ed frequentior vízsobiinuit,etiam apnd Gtzcos,vt perióra fcribaturidq; melius meo iudicío:a cane | cnim qui deriuer non inuenio authorem Kram cinzdi, m olles, xiva? - bxevig albus dry ag xivev Ety- mol. Kevoiue, illiberalis (ordidus, Helychius& Vatinus. Kupeis im pudentes, lide. xvv«G- v Qs inuerecundus | animus. Hefiodo. Kuvdins impnudentiffima, Vatinus, uvas apud H.dyc hium xuyrepóy , im pudenrius, grauius, de- tetius, Helychius & Varl. Kuvogangers im pudenteraudax. lidem. Kusom, Fs (quz vox memoratur éríatu Erat " A:ticusafpetus;id citimpudens: ab afpe&tus & oculoramim pudéntia di&us, apud Homerum: Q-: candem vocem. pauló poft refoluitin hizc Verba ,sauie dpa tov: Legimusetiam ir alia decli. moin proueibio: WNEDA Iliad. e. ivwpecé eveniunt «Xs. Ariftogiton etiam Cydlmachi filius cyon, id eft canis, vocabarur propter audaciam :. & cynces, ha Th ! - r - P coi ! 4, NM Á 3" t. T : l "AN , edicendilicentiam, && voracitatem :nec non miferam & nuditatem vitz, diligenter imitamini, &c. ivissci vds nb ous fs: dapes. "ra n TOR anc SHE MUN ns LASER a EMT Am / SY wn E DEP CENTIES DES papas bdo, 0 ter DUCIYVTEUC TOU Supco? POLT 005 SZTUO YOJIGOV GA &Uroi rete ADtÓ US S Oo 7) T£0bX 74953 0 7r 00V 4G Gt os0i- » la eftàfetroignito, dum cuditur, pro- : 2 ...filiens LE E c MD TNT UA / !gó Weiss Quadrupedmu | füiens, fi re&é verto Gra la Varial verba à tAZovoudlov e cid qos qo. aipryoU £N dug» un neras Sieni &ratetism pudendum virile, eodem tefte: & muliebre, qiiod ex his cius verbis colligitur, ot «vay Diae S cp At 5 | t onrope t uel YuAoi. Eadem (ignibcatione xveoc legitur, vnde xuzzA£ey s tutpiloquus apud Euftathium fida. 9. o pro quo succes perpetam, vt puto, in Graecis quibufdam & Grazcolacinislexicishabetur. Eft &morbigenus - "icio apud Varinum, quod quale fit non explícat: fuerit autem fottaffis cynancbe. Irem vinculum quo canatu ceruices muunlüntur, de quo pluribus dicam quinta patte huius capitis, XavA«t vinculum ferreum apud Pollu- cem. Kuvec; pats vngulx equi; claui; dracones, Helychius & Varin. Videin Equo, vbi & xvvodiNov GCxutoa ots VO» cabülaponuentut, Equos quofdam minus probandos cynepodas fuiffe nuncupatos inuenimus, Czlius. Ego apud Pollücet Zovizoias Vvnrscin canum mentione fimpliciterlegi. Kuvoffziuuv equüs quidam fic dicitur, Hefych. | & Vatinus. Kuvoiplu, cj tuusgias dsyoXur s Helychtus & Varinus:locus videtur mendofüs: forte legzendura xvvg;is, 10 dsegjds :mam füpra quoqj cynurás ex Varino aftragalos effe dixi : nifi quisxude rer dapes Teribendum exifti- £n ec nam & vejeabyos uvas Pollux commemorat. m icto RM V It) j ; Sirius, Zelg/O" , ftella eft in ote cauis coeeleftis. quz omnibus anis , vtinquit Seruius, oritur circa calendas [u3s. Vergil. lib. 10. Aen. Sirm ardotem dixit. Lucanus lib. 10. Rebidus qua Sirius ignes. Exerit. VideOno- aniff'con boftrum, Etymolog!cop; Hjginium, Aratum; & aliosattronomos, Sirium Caro vocat carolum. Ca- nicvlaftella, qua & Situs dicitur, in medio'centro cali , ad quam quum Solperuencrir, duplicatur zíius, & ni» mia calorefanguent inortalium corpora: à qua dies caniculates vocati: Vide Plinium 18.28. & lib. 2. cap. 27. & 40. Cieero 1. de Dioin. VceninrCeosdccepimus ortum Caniculz diligenter quotannis (olere fernate;copicé&tu- ramquecapere, vrfcribit Ponticus Heraclides, falubris nean peftilens annus fnturusfir.. Vnde abaftionomis vocantur dies Canicolares; ab ortu ad occafum Caniculz, quos peticulofos efle aiunt. Suntautem msximó cic- io ca triginta dies poft foiftitium aftinum, IbidemlIib.2. Huic po&ie veteres epithets tribuant, flagrantis, infanz, rübrac fiientis. Canem zftioum Tibullus dixit;acrem auramni canem Valetins Flacus: e ftiferum Verg. Eri- goniuto & Icariuim Ouidius: Canisfydus inuifum agricolis Horatius. Plutarchus caniculares dles s: 2 xvvaxez- to dixit: Eftathiusin Dionyfium fetibens vulgo zuvoxexpuorc diciteftatur, vt Varinus ctiam in xvov, propter 4 ftusillotentporeimmodicos. Quamobtem, inquit poeta Sitium effeait malum fignum, & ronltasiuferré fe- bresinflammato 1éce. Pocté canem Orionisinterdum cognominant. In fabalisenim cft Orionem eptimunz veratorem defanótum fyderibusadiunótum effe; & fimulcanem cum co, Varín. Ovsexvy O'eiovG- Ori Ava xaé- gus apud pe&ram. "Plerique putant canicolares dics caprifici dies cffe, Gyraldus. Icarij cap;s filiz cadauerlca- - rj monftaruit : & f ctedepdum eft poétis, hic Sirius elt, Pollux]ib. y. A cone fydereo, quem aftrocynon dicunt (reciyat folechyn Aegyptij, Cynicum com perioannum aj pellari,qui annis compleatur mille quadrin gentis fex- 3e acinta: Vfitartionerm portóid ydus facere quadrienntointeric&o, Calius, "De honoribus & faerificijs canum [E a i canienlz fydert exhibitis;infra dicam patte 9. huiuscapitis, Ar&os,id eft vrfas cosleftes fcribic T heonappellari oicvel dieque nd te Doe «seus, qui fumma fint àc coeli velutcapita: Peculiarius autem Cynofuram dici,ex cau- dg imagine; quonam «ws gpayiyei, quod eft, canis caudam haber, Czlius: Videspud Varinum. Helice& cy- ncfurain celo duz vrfefunt , quasTouis nütríces fuiffe aiunt: aj vnam tantum ius nütricem, alteram ab eo ámatam fuiffe ferunt , Pollox lib. s. Fo. T zctzesin Comment. Hefiodi,nomina nympharum quas Meliss vo- cant hzc elfe ait ;elice ; Cynofura, Aret hufa. Ide, &c. Gyrald. Aega & tielice; rymphaium nomina, quzex Olenó nate, & ip(a Teuis nutrices feruntur, vt Hyginus alijque prodiderunt. Quidam Aegam Panos vxorem dixdce, vt alibi docuimus, à qua & Aegis dicta. Plura Hygin. alj Helicem & Cynofuram dixere; Hyginus in (e- cundo; alij, Gyraldus,. Cynofura, tribus Laconica, & arx Marathónis Eoboesm verfus : & vrfa minor: zgiz4; 40 No gue a TOU ol Kudwviosa] $70 XO A EVTEUS Vatin. & Hefychius. Cynofarium qui Mercurium appellauere;de- cepri effe videnturexverbis, qua citant, Stephani. Ipfe enim Cynofüram vocari ait verticem feuarcem Arcadi, - à Cynofuro Mercurij filio; Gyraldus. Oua vrinafiunt incubatione derelicta, quaa!ij cynofüra dixerunt, Plinivs. KuiZeng, dix (GS id elt vifa apud Macedones, Varin. Pychagorei planetas Perfe phones canes vocabant, Clemens fib. y. sgopeceav. Vif&que canes vlulare per vmbram, Verg. 6. Aen. bi Serüius canes furias dicit. Lucanus, Sty- M giasq. canesin luce füperüa Deftituam. Vlulate aurem & canum. & foxiarum eft. fnferne canes, Horat f. Serm. Varino etiam cyon exponitur erinnys, id e ftfuria. Cerbe rum ferpentem di&um fü:ff: gs xiva. id eft canem in- fernalém, reperio. Exitialesdeimones canes vocantur atri: & da monum fymbelam tri cepseftcanissilléfeilicer — | quiinaqua, terra, &aére verfatur pacniciofiffimus demon, Czl. ex Porphyrio. Xoveei U bnobrsg ues qa) paio qum desde, Flomerus. ^. "ur f dposi e!" ^ Moe t T P LAM $0. Canes & caniculas libro 4. inter pifces numerabimus: Nen dtvdle re uvae mo, Oppianus. Germefüietim& — Angli fuis Ifnguis canes a ppellant marinos pifces, quos (icsveteres Graci & Latini nominarunt burdffb. der- — fiib. Kuvongmis » «xs verberabo, te tanquatn canem : &avioiomizi ex ziv», apud Ariftophanem in Equitibus: ficloquitur coquus quidam, canis enim pifcis eft (à pifcefi ded cas, exponendum videtur x)voreze»in parts ^ | B fecare: non énim puto canes etiam falparum modo verberibus antequam coquerentur pramollitos.) velcani- ho cotie te feriam, vtpote alperrimo, Varinus ex Sch oliafte Ariftopbanis: canis cere pifcis muftelorum generis. clletmvaldeafpetam habet. Cynopotamon,id eftcanem flauialem; Syluaticus caftorem exponit, c ftoteura pro caftore proferens. Cyuopus & cynodexie a Plinio 33. 11, inter pifces nominantor ; vel átilmalia aquatilia ,fo- lisnominibus pofitis, Cynoraiftas, id eft ricinos, & cynóm yias: quas aliqui eafdem ricinis faciant, interInfecta ] quzre.Tcera xvyoA lw, blattam: el dil enim exponunt, & xuven &iv y gUrtev, Vt ab occultatione fui dicta videz- 4 1 - tur. Kivogtigv quoque ricinamelfe puto. De cynalopece vide inferius mter prouerbia ex cane, Sic etiam did pofíent canes Laconicl, quos primum ex cane & vulpe natos ferunt. Sed decanibus mixtis & bigenetis, ideft natisccane & alterius generis animante, vt vulpe, iigride, lupo; priuatim & &opiofius dicam inlfeqneori- bns, Nuxace tol kuvec; dd eft. no&urni canex:lupi dicuntur; Vatipus. Delopo canario, vt recentiores appellant . in panthere (' non panthera ) dicam. Crocutas vclut ex cane lupoqaé conceptos , omnia: dentibus fran- entes , protinusque deuorata conficientes ventre, Aethopla geberár, Plinius. Arabice aut Syriace dabha. vel dahab, vel abenaui, id eft babuin, nominatur anima] medium inter lupum & canem,&c. And. Belluneg, Yidein Hyzha. : retur gt | " L^ D" ^ Icones.1n comeflationibus '&opociosc) apud Acgyptiosdi&is, deorum area fimulchra circumferunt,ce- nes duos, aceipitrem vnum; &ibin vnam: eaque literas quàtaorappellant, Sunt autem canes inp op 1 ram he» Y c H a. : DeCanms, H. — Lb. L NES rom hemifpheriorum, vt quz cirenltum & veluti cuftodiam peragant. Aceipiterfolís , feruide enim natura eft» &ad perdendum compatarus,nam ad Solem etísm morbos pettilentes refécunr, Ibis denique lunz, tenebrofam enim Luriz faciem, nigris in hac aue pennis: lucidam albiscomparant. Sunt qui per canes circulosttopicos no- tari velint: qui feilicet Solis Meridiem & Septentrionem verfus tranfitum determinant & inftar ianitotum ob: ' feraanr. lidem equino&islem circuli lablimem & exuftum accipiter defignat, vtIbis Zodiacum.Videtur enim Aegyptijs hecabis preceteris animalibus numeri & menfarz initium exhibuiffe, vrinter circulos Zodiacus, Clemens lib.B. Siromatum: Nicias piétor Athenienfis canes clegantiffime exprelflit, Plinius. Simon Sratuarius canem & fagittarium fecit, Idem. Ica peratores imagine Augufti hignare folebant, Galbam excipit Dion: Hic enim fignatorium habuit annulum' maioribus fuis familiarem , cuius erat fcalptura, canis e proca fefe procli- 16 pans, Celius, " Cynz atbores Átabicz ex quibus veftes fiunt, folio palmz fimili , Plin. lib, i2. Vide Czl.lib. r7. cap.27. De .eynnara fiae cinnara (aliqui per n fimpliciterfcribunt) fuprain cynosbato dixi. ÍIauento & fpinam albam agrio- cinnaran , id eft fyIuettrem cynnaram nominari : hanc frequentem vidi in Montepeflalano ; magnus & albicans carduus eft, fatio non diflimilis : eiusflorelac coagulant per ieiunia quadragefimz przclpue. Cania, vtticae fylucfttisgenus, Plinio 21.15. Inuenerunt& canescanariam, quafaftidíum deducunr, eamquein noftro conípe- é&u mandunt; (edita vt nunquam intelligatur qua fit: etenim depafta ceraivur, INotata clt hac animalis huius malignitasinaliaherba maior. Percuffusenim à ferpente, mederi quadam bi dicitur, fed illam homine infpe- &antenon decerpit, Plinias. Inuenii cacumeres & (ine feminibus funt, macerato videlicet femine farina culuf- dam herbz quam culicem appellant (vt feribit Plinius ) Hermolaus in Corollaio sd cucumerem Diofcoridis. 30 Etpaulo poft, Herbam calicem (inquit) à Fheophraftoconopa vocati cenfeam;nec ne,quoniam & cynopa fcrt ptum eft maiori parte, nón dixetim. Theodorus canisoculam & canariam conuertit; quafi cynopa non cono- paprobauerit, Oluseft hoc, Theophraftas inquit, primis poft equinoctium imbribus germina, & inter (picas herbas ponitur:à Plinio quoqueduobus locis di&um , vt in cattigatione Plin'aua demonftrauimus, Aphace ^ €ynops (canaria, Gaza) & bupreftis, primisab zquino&tio profiliant imbribus. Theo phraftus lib. 8. hift, cap. 7. Hermolausprobupreiti legit epipetron: ego bupreftin malo; vt Greci codices no(tri; habent, & G«za eciam . ttanslatio : Epipetronenim florere negatur. Eodemlibro cap.1o. Theophraftus, Spicofa func, inquit, oculus caninus;& cauda vulpina, & plantago. Trauftulit hunclocum Pliníus lib. zr, initio capitis 17. & cyaopsvocem. reliquit. Alia certe videtur canaria Plinij, qua canes fibi vomitum cient, vadenomen inuenit, quz omníno cx graminisautfosnigenereeít. Aliavero 'heophrafti canaria, quz mihi omnino pfyllium effe videtut , 1d eft . 3? pulicaris herba : non qnidem conyzs, quam Gaz apud Theophtaftum pulicarem vertere folet, (ed -Diofcoridis ! & veterum medicorum & Plin j pyllion, Qu» noftraopinio, nulli ha&enus prodita, confirmari poteft nomi- l| nibus primum,qua quidem pfy'lionà canc accepit: vtfant, cynocephalion & cynomyiaapud Diofcoridem. (5 Plyllion (inquit Plinius)al j cynoddes ,alij cynomyian appellant: folijs (Ruellius legic floribus; quod probo) €anino capiti non diffimilibus, (emincaurem pulici, vnde & nomen, Flores phyllij (inquit Ruellius ) canino ca» pitinon diifiailes funt, obid cynocephalion &cynoides vocatur. Et paulo poft, Dioicoridcs vno genete con^ tentus elt, recentiores duo (tscaerant faftigia. Vnum calamo exili & longo,in caius fpica cogtiaecuríemen pu- liciscolore & magnitudioe alterum (armentofum, floribuscanino capiti (imilibus fabaceis capitellis,fzmine pulicis effigie, radicetenui & (uperuacua. Accedit nominibus res ipfa, quod pfyllium quoque fpicacum cerni-. tur; necaliternominatum Theophrafto reperitur Iraque nihilapud me dub: ieliquum eft, quin Theophrzti 4o cynops pfyllium fit:quod & Plinium igaoraffe video, & Theophraftl interpietem Gszàm: imó (quod erudi- xorum pace dixerim) quicunquefcripferuntha&egusomnes. Obijciacaliquis cynopem oluscffe ex Hermolal 'Nerbis : dicam illum defüo hocaddid:ffe, Theophrattas enim eoinloco, vndeeius verba Hotmolaus citat;non folumdeoleribus, fedijsomnibus qux in atus na(guntur,. arurza vocat; trá&are inftlruit : at pfyllium quo- que in aruis terrenisque (aliàs incultis) nalcitür, vc R.ueliiusex Diofcocide tranftulit, Admonendi camen (u- mus, inquit Hermolausin Plinium 21. 17.in Theophraítoleg! quandoque conopa, quali calicem: non cynop:: & fane culexnomen e(t herbz Plinio; Flag ille, Plinius cette (1 conepem apud Theophraftum In locis iam citatis ^ - legit, prorfuserrauit:culicis quidem herbe femel & vno dnntaxat verbo meminit, vrfüpra dictum eft, de ma- cerandisin ea trita cucumeris (eminibus. Cum igitur alia it canaria Plinjj quàm Theophralti cynops; melius fe- ' eit Gazavbicynopemoeulum caninum reddidiz, quàm vbi canaclam. Gramniatici quidam anemcnem quoq; T P4 ing : J E 7 | - * Vy MB L - . -i . $0 xvoweuAenov interpretantur. Anticcbinen Apuleius cyaocephalion & cerebrum canis cognominat, Magtane- thum cynócephali genituramaut capillos vocant, vtintec nomenclatarasapud Diofcoridem legitur. Cynianon ! 'efteaquam Theodorus caoariam intecpretátus e(t, vrinculicedocugimus, Hermolausin Corollario, Nos de cy- - niailla Diofcoridis, quz & cynocrambe vocatur, fitis prolixe fupra diffezuimus, Catecum Plinij canariam, quam ex fenigenere effe dixi , Ruelli:s his verbis defcribic. Canacia (inquit) humilis eli herbala, folijs tritici, '" multó minoribus,calamalo tenui, geniculis pyxidatim cohzrentibus articularo, internodijs modo tibiarum in feinfir&tis, quz tracta faisàvagirulis exerunrur, euanida pic loco panicula, ita vtfolio & culmo triticum, ca- 'eumíne arundínem zouletur, Noftrates (Galli) herbam canissappellitant , qua guftata canes przíentaneam . eliciuntvomitionem, fic vcexcaffo rurfum ventrisonere, vorandi moliantur aulditatem, Fic Ruellias. Idem alibi, Gramen (inquit) inofficinisnomenferuauit, rura dentem canis & olitores appellanr. Vulgaris eft herba, ' (6o nunquam feab humo attollens; flagellisteretibus;articulatis.exilibus folijs, & inacumen faftigiatis, radice etiam geniculata, guítu non ingrate dulcedinis: Gramenaculeatum rara noftra etiam canarium dentem ap pellantali- quié vulgo capriolam, qu04 capris grato &it pabulo : multi ab effe&u fanguinatiam , &c. E1ec Ruellius. Ego ali- quando fufpicatus (am canariam non certum graminis genus effc, nec peculiari aliqua víad vomitum clen- dum pollere : fed quodais genus fni à cane voratum ,. & non bene comman/um ( precipue fi aut folia 'dutiufcula, aut fpicam afperiorem habear ) fauces & gulam ftimulando non aliter vomitum facere, quàm in homine digitusaut penna vclal'ud quidpiam ficcum (vt linteolum ) paulo profandius immiffam : prafertim €um neminem certi aliqaid hac in re obféraaffe viderem :. & veteres heibz illius nullum nomen pofuiffe, Videfupra inc.in mentione vomituscanis. INos fepe canes per lofam etiam gramen obuium decerpere & mandere vidimus, . Aliqui feles quoque deuorato gramine vórnuiffe (ibi obfereatum aiunt. Hyofcyamuca í go Latini canicalatam vocant, Macer & Syluaticus : qui canicularem quoque dici meminir: nominis canía 1 ^R 3 forte 2. i » | 193 URN De Quadrupedibut 00 0 s | fortecftodor qualis catulorumta&tentium :- cui fimilis fezé in cynoglo(fo etiam percipitur. Genus allij quod * ih arüis fponte nafcitur, caninum à noftra genre dictam, ampelopraíum videtur: caniniautem nomenaddiiuum inconuicium vitofi odotís puto: defcribitur ab Hieron. Trago Tomo 2. cap.71.quanquam figuram eius ptzce- deütecápiteappofüerit. Eodem capite 71. allium caninum minus appellat; bulbi fylueftris quoddam genus, quodinitio Aprilis pulcherrimos florescasruleos in pratis profert, vnde in hortosetiam transferri caepit, foliis aruis potraceis : lofculis cou's &e fpecie (imillimis lilij congalliam , vc vocant, floribus: proinde. eodem nomi. ne. addica «cerulel coloris d'ffecencia; à noftrisnocinatur blaue seeyenr yksle.. ple byocinthifpecteng facit, quod. & edi improbare polfam, in pracfenda omittam. Violas Martias 1ylneítres coerulcas, quaru m flores maiufculi | ícd patum odorati funt, Germani quidsm caninás vocitant, Tragas. Rubum minorem, cul odorata & zuben- tia mora funt, noftti nominant byndbeere y 2l hendleere: ideft canina mora: quamuis ad veterum cyaosbat de- 10 fcciptionem nibil accedant. Bryonia leu vitis alba; baradiegrbs, id cfi cucurbita canina à nonnullis vocatut , Tra- : gus. Syluaticus vitem canis faxifragam Püccrpreratur: Squiidam aliqui cepam caninam dicuntzaljcepam muris, — —. quód muresinterimat, Verusexpoutto vacebulotum Anicenps, (epe canis, velatatillus, vel cepefylueftre, — - Graceagit (vide neab hyaeintho corruprum fir nomen) bulbum babet paruum, foris rubentem ,intusalbum, foliiseroci; vepneuofum , nulilos in medicina vfus, & ideo non defcriptum authoribus, Syluaticus. Bulborum iviaefirium genetis eft, & Forte Plinij bulbina: cui (imiliter bulbus radicis ruber. intus condidüs abfque fqua- | nis. Flosin fpicls vlolsceus velferragiaeus: íecen nigrum. Eatus(uàr generis Fachfij duo priores hyacinthi.. Euafdalbiariid eft bulbus caninus, Vetas expofiriodu Aoicennam. Guardalbia, bubulcus (lego bulbus caninas) Siluaricus. Romant mandragotam vociar caninum malu, vt legimusinter nomenclaturas apnd Diofcoridem. — Zinzibilalchel z'nziber caninum , hexba nota eft, fimilis lydzopipeti; folijs falicis (Kalef) pillidioribus (magis 20 cicrinis ) ramulis tübuentibus, lapote zipziberis: cantsoccidic. " Calidum cft in fecundo ordine; ficcom in pri- - mo. Recens conttitua cum femine abftergit maculas faciei & pannum , & lentigines ipüctecaras: acfimiliter impofitumabfecffus duros refoluit, Auicenua libro. trad 2. cap. 276. In veteiiexpoliione Auicennz diftig- num;fimiliter defcribiturzinz ber Carmenam (voce proculdubio cotrtipra pto caninum Jaddit eramauthot | credere fe perficariam effe, Aggregator quequeanon anjlis perticariam ex porii ait. Nafcimtapud nosiu mon-. zanis & fylueltribus locis, iuxta tiuos ferà, herba ad bominis proceritavem, floribus purpureis, folijstalicis: o- . res filiquarüum rudimentis prafixi arent: lique ttiam feré digitorum longitadine floccis fine lanis albis plenas (unc, floret particulatim, cades & ramuli rubent: A nullo, quod fciam, qui noftro fcenlo plantarum hifsoriam excoluéte, defcripta. Ego propter elegantiam in horrum tran[Luli, vbi viuax iam aliquotannis viret ; hyeate fa- pérficiem omnem faluis radicibus amittit; guftu acris eft :propfsrtotam denique (pcciem rhododaphae minor 3e appcllari poffet; ni fallor (& eadem forfitan Dicf:oridis delj hiatum faerit, Vide in LupoH 3.) Ant hzc, aut erficaria vulgo dicta: Auicenné zinz.ber caninam videtur: Sed potius credidetím perficariam effe,& Diofco- ridis hydropipet: quoniamid (imilitercum femineitlitam, tumores acinueteratas durities difcurere ait, & fug- gillataabitergere. Deapocyno ftirpe tai proprie fic dicta, tum cognomine braflica ruftica, fapra fat copiote. docul. Eft&apocynon officulum,in phryni feu rubetz aus buffonis latere compertum (iniflro: quoniam cae nom impetusinh beat, Callas ex Plinio. Cereramapocynon faliaionis genas spudicomings IcprartaHiing uitar,Hermolaus. Cynanchon etiam vel cynanchen apocynon dictam refertur inter nomenclaimtras apud. Diofcor, Cynocatdamon, nafturtium , Ibid. | Cyaochala, polygonum , Diofcor. Cynoctonon;apocynon, Idem, Aconitum etlam fecundum; aliqui cynoctonon cogrominant, videinlupo u.a. Cynogloffus veleyna- gloffon herbavulgo nota cft, à foliorum fimilitudinead caninanilinguam appellata: l'linius reete el caulem ri- 40 buit; quem Diofcorides negauit. Plantagini etiam nomen idem attabvitur apud Dioftoridem. Cynoglofli pi- Ícisibugloffo diuerfi Athenzus meminit libro 7. Cynomazon, chamseleo niger, Diofcorides. KuyopieeAat y T0 4 xexxdunAa» id eft pruna, Helychius & Varinus. Canipum malum Romani mand ragoram vocabant, vt/upra mo-' nui, . Cynomoron,xuvopoecv pet omicron, apocypum, à morte quam canibus infert, picpriesss a eraomer rion quinque fyllabis ; otobatcheu cogrominanr Diofcorides & Plinius : à fimilitudine canini genita- is vebliniusalt. J Nosplaribus füptain Bouecap. s.de hac herba egimus, hic pauca addiruri, Aegolerhron herbam eodem in loco docui períimilem otobanche effz^ : qua quoniam vt capris , fic & alijs nirnirnm anfmalibus exitleeft , forte cynomoron ctiam dicta eft à canibus nccandis ; deinde idem nomen ad herbam. ci imillimam ab imperitis cranslatum. Sed nomina reruma vmbre (qnt, de quibus minim contendeadum, Apud Sylaaticum orobancheararis appellatur , & alibi altantik, vt ftatim ex defcriptionibus apparet Ara: $8. - ris ( inquit) herba caulem fine foliis edit: nafeituc locsincultis: caule mbente & genitali canis fmi La- ^ tini cancellóriadidta, Galenus de compofitione fecundum locos rs. cynomoron Cquemor labis) conis 7 nonaliud quàm cynosbaton efle : Corüarius coinloco per omega ctibere maluit, (nifi librariorum quipa afi) in pénukima, cuim Grecus contextus Galeni omicron habeat duobus inlocis, Decynacephalia heibafupradi- —— &isin mentione canariz & pfyllij; eft quod addam: Piinius cynpcéphaliam herbam in AEgypto Grüriten vgenel fcribit: defcribitüraurem ofiris herba à Diefcoride. Cynoce phalon herbam aliqui anemonen vocant, Vatinus. otte quod peticarpion ue feminum eius receptaculuin canini capitis quandamyeferat fpeciem. — — ! MN ,& Hefychius: f : Sebeften vulgo dictos fru&tus, Syluaticus Peificeinquit maminillam:cenis appellari, verfn etiam barbaro id com- firmaus: fed errat, f fcbeften Perficam effe vocem putat. Graci enim myia primum vocarunt, deindein ho- à norem Augufti (ebaftos. Canis te(ticulos uoftiates Colchicos herbam venenofam appellant, propter gemellos &o feminum folliculos. Cynomorphos, crocus, Diofcorides. Cyaoforchin(id eft canistefticulum) aliqui orchin - vocant; folijsolez, mollibus, ternis, pet femipedem longitadinisin terra ratis; radice bulbofa ,oblebga,du- plici ordine, &c. Plinius. Hetba vulgo nota eft, eum maltis & dinesfis eius generibus, Hippocratesta icem eius. -didymen,id eftgemellamappellau:. Cynozemiatitis, conyza maior, Dioícérides. Cy noxy ton :chamzleo ni-. gei; Diofcor. fed malim cynczolon; vt Plinius habet lib.22.cap«15. propter grauttatem odoris. qnidam feetore eiusticinos? canumaüribus decidere fcribunr. EN Wy RUBER Nominibus nonlon giffimis appellandi funt canes, quo €clerius qiif que vocatus cxaud lat:nec tamen bre- | uloribas, quam duabus fyl'abis enuncientür, ficuti Grecum elt Scylax, Lacrinu m.F:rox : Grzcam Lacon, Lati-., num Celer :velfomina; et fant Grieca, Ergbis &ovg. Papa: Latipa, Lupa; Cerua; Tigds, Colum. in cane pecui e rio. Sicetiam Xenophon; ra 3 óipsw anra viDaS: Dagrlen Ivo edant. Oinnia fané qua Xeno pen 36 PRI Ee Ir veo rs. -—J "nUmercia- "i -— : *. 2 4 Taser P MEE TOP NITE OODe Cane H. LA. DEM PME puotgerofa potiit, biffyllaba futt. Similiter Opplan US, AuToa WiTkaszoraT 2r. S vodotrth DUX SANI Bote Ten Sos Jas TD "ee eaim aie. Quid f peroeiiIntelligamus 42v, & oxycona effe debere canum nomina ?vt' ox937 vpavj4, Dw) ;& éxuiporius quàm diii argutlora enim magisqi fonora funt qua vltimá acadnit nemina. Gra miarici qui 4€ Graeci Soir acutum exponür& vjess Tous vois deetnet & vuol, quod vmbra nottisin acatü feu conum dcfiuar. Sed cabüm nomina quz apud veteres repeti (quamuis alia aliíscahum generibus mapis coquenirent, vr ce; ribus, fagacibus;pugnacibus, cuftodibus, &c.) ex Xenophonte precipue, & Ouidij Mctamerph.l] bro tertio; ^ vbi Adzoniscanescaumerst,ordine literat üenumetabo. X. litera pto Xenophonte addetur, C. pro Quid. Pofb | veteribus vfitata pomina, (carümrecenriorafübtexam, — .- URS: eese Ur ! o Aealanthis (oxyronum) videtur nobiliffimi canis nomen , vnde iHud eft Ariftephaniam, Aanay9ie Cregas Ex AMO DA There Acálanthisfeftina bunda occzcatos parir. Quidam tàmén eo pomine aues inrelligunt; quag "nonaalii bafilicas nuncupant, Czl, Azaxo»Sro, TWACEia xU, dvatormtai (id eft nomine proprio )« teveoy pispir, Vide dn Achantbide H. Ágre naribus vtilis, O. Aglsodosex patre Dio & matre Lac onide,vt Labros etiam, Hy -Jactor, O. Aéillocacíufortis, Q; Aes Xs. Aiyzpot. X, Axrif Xs. AAxg. pa roxytonum , Colamelle; exyconum x: |-Alce, Ouid, A/jeó X, Axgus canis Viyffis, Polluce tefle, Aoy 9». Asbolus atris villis; O. Aug£ás canis Molet- ticus, de quointer Moloffos dicam. 45y4, Xx. Auram canis Aralantz Calydonius aperoccidit, Pollux. B/o; X.- Vl» deTloaus. Boetsov X. Boves, X, Kalvay, Xi. In Calathinam canem facileenixam extar epigramma Anihbologi Graci Jib. r. Se& 33; Canache, O. Cappatus canis caftostem pli Aefculapij, de quoibfra dícemus, Cerberus, videin- | fradecanibus diuer(is cap.r Cerus;Columel Xaee,;x, Charon, Qorax, Har ryla4 & Lycitas canum Actzo- nis nomina apud Aefchylum, Chiron nomen canis Codri poétzapud fuuepalem. Corax, vide Charog. Kev ' Z X. Cyprio (aliàs Cyprius) velox cum fratre Lyciíca, O.Dorceus Arcas, O.Dromas, O. Rerox; Colyiel; - . Gergittius canis Getyonis, Pollux, rvStc, X, Ivapuc X. Omnibonus legit Gnomon. Et nigram medio frontemdiftin&usab albo Harpalus, O. Harpyia vnaex canibus Actzonis, O. & Aelchylo, vt Pollux (cribir: HebaHiga,X. Xenophon Grylli filius fertur celebrem canem habuiff:, Hippocentauri nomine , Pollux. Hor« | me, Open X, Hybris, TG, X. in Omaiboniverfione Thybris legitur, quod non placet. Hyla&or, O. vide Aglaodos, Hylax inlimine latrat, Vetgil. Hyleus, T«vo X. FHylzusq; ferox nuper percnffus ab apro, O. Ichz nobatesfagax Gaoftus, O. 1a Pub!ij catella agud Martialem: Aa/&/; nomen canis apud Ariftophanem in Ve- dpisson 2 AapBotren si Dyplu.. Simile fitum canis nomen eft Azzcapud T'eleclidem. Labros O. Vide Aglaodos; | Lachuehirfutacorpore, O. Lacon; Columella. Praualidusque Lacon, O. Et(übftricta gereus Sicyonlus ilia |; Ladon, O. Lzlaps, O. fuit & Cephali canis hoc nomine. Lampürus canis nomen apud Theocritum eft in ) Daphaideac Menalca, es tatiene albicantis cauda, vrinquit interpres; velà peruigili cura & £slerti cuftodia, à qUBqe TÀ Aie gi) sai, id eftà videndiecvandique diligentia :u«l quoniam fit vüàtpi affimilis quam lampuron voe [ cao Cal. Lethargus, A596», canis Hippamonis, Pollux. Leucon niueus, O, Aicoy, X. nifi Leuconlegens ' damit. Leucippus.iLocoridem canem cpltaphio celcbrauit Anyte, Pollux. AC (9s, X. Aly au, X. Lupa, Coli- | | mella. Lycàscanis venaticas Simonid s, Pollux, Lycitas, vnus ex canibus AQ zonis apad Aefchylum, Pollux. - Lycifea, O, videin Cyprio. Lydizabapro perempzuz epitaphion fcripfit Martialis. Moaeg canis Gtionis, Ct, |, Misa X, Melampus Spaitanus; O. Melaachztes, O. Melaneus; O. Deque lüpo coticeptalNspe, O.. Nes ' brophonos, O.. Né, x. O»zo X. Omtn. C e«or. de Divinat, Tamillear&t'us poellam complekus: Agcipia omen,inquir, mea filia: erat autem ni ortus gatelluseo nomine. Orefitrophius, O. O'23i X- Oribafis Atcas; | ,;Q. Orthus Geryonis. Pamphagus Ape: Perf eatellas L. Pauliconfalis apud Valerium Max. Pecudesqua fecut« Posmenis, OQ. IIoavg X. Omnibonus(nifi librariorum escatum cft )ex Hoc & (equenteBla vnum fecitca- "nem, Polyübiam nomine: Gonltatautem duos ciTe vel cx (y[labarco namero, curo ceteráomnía biflyllsba int; &hunc pumerum etiam Columella requirat, vt fupra dtum eft, Illezw£, X. FiipSio X. Aber X. dividi X; | Soseg, X. GVAaE, X. Vuxj, X, Prerelas pedibus vtilis, O.Pycrhas, Gelonis rauni canis, Payer X. & Colamells; | SxuAe s Columella. 3z42::», x. Xa204, X. & Columel X35owX. ZaibeX, XvbeE. EvikewX. Su&e;Q.Xm- l pei Xe 2IUatc yt) TIS S ELTTELUTN CEN TaL,YX. TewXww X. OuOw»,X. "Theridamas, O.. Theron, O. "Thoss;Q. Oves, X. Tigris, O. & Columel. Tejuyaz canis Piconíca, quam Panes Peoniz fatrapadono dedit Alexandro re- ! gi Pollux. Tues; X. Xidoyy X. malim peromega in yltima, "y : TNR. EX EE MEMO. | ; AC (7 .; Nüpequaapud recentiores ceperiuoturnoming canum, fnbtufipam, T'arcus, Aug. Niphus. Falco,lepc- - ,FarJRomenapudeundem, One fequuntur, omnia ex M ch. Blondide canibuslibro mutuatus füm; exf quz- 0 dam ex eis parum probem. À Pto (inquit) nobis alim finiliariffiino, cinis vocatus erat Scymnis, Mantuanvs yero Panes hisnominibus vocitaait, Hylaxe (malim Hylax ) Harpalagus, Tierina, & alijsiam recitatis: iteut | Esgonia, Serpens, Ichria, Helor, Argas.Sunt & haccanum at0mina, Syaolus (Syagrus potius) Menalcas; Grag- A , E i gd. -— P PE RCHP jj€I8, Chiron, & Pilafter. Recentiores etiam varjs nominibus vocirnt canes, vt Leonem, Lupum,Stellau; Quat ocalum,Falgur ;Bellinam,Ragbinum. A pauriaetigm vocant,vi Britannam Gallom, CorGicum, Croacum, , Milanum à Mediolano; & Africano à l'uperonomen im ponunt. Alia deniq; Hifpanis, Gallis;Germanis;aliaali;s ,gentibusnomina funt, N os noftram catellá Furiam appellam us,quod frequenti rabie in furoréconciteturyHs c j Blondas, Ef & Satinus noftris nó infrequens canis pizlecrim elegantioris nomeri: &à gente Phafianus quod cx jecit in pzoprid cáfiuit, vr& alia quada gentili Strozz filins fcilpüitepicedion caniscui nomen fait Borgetus: / e Venioadteliquavocsbulaa cepe derinara: quedam enim eorü prima huius capitis parte iam recenfil. Cari- ^ eramalier nihiled canem iE prima fronte videtur; Bc enim vocatar mulier qus caniim, id eft qualü fert, quod eft cilia; €nus, Gracis vino: Gr» diGra;Feftus Pompeius. Cynáfonesacus (ant quibusmulieres caput exornanty-. !NB CDE Eun ac pro segs dicint Dores, Varin. Catulus quoddá genus vinculiqutintetdum cánisappellatur Vaes rud Keg vincald cit Biuelignum;In qao Izorta,li quid deli qui f[en btenebantuc iua fecundd aliquos vin- , colum s Bong um, £Ado: Atigav üeeqabe eS on wyuis, CFo rte ovde TUS os, ) epum Varin, Kuga, tuu ya $Lents: à d Serrmotudlua ic cU X8VOVTO, * X GVTDG) LctoY ib Mi &paiiy Bivorcurprod, Santa ÉUAM(O-y dy oi po 01V ávaueotes C iy di a Worc | Aor &c. plura videspud Vari. Ci ppum Latínivocanr inftrumenturm ad colligandos pedés, Celarlib. ». belli | Gal. Kuitessy e ngo[ja steals id'eftvelirationes; H«fychius & Varin. in Lexico Grzcolatino xuvleas feribitar pera y peram, vt puto, Kuuciy, vide parte quintahuiug capitis, vbi de pileóagemaus, quem Gcacixuvi vocant. Kuvaus(-, , mmiferrimus, peffimus, im pudentiffimustatpis & tar on apud Apollonia mjVarin.& Helych. Kurve» robuftus; *- 1 [fts es j A dS »4- *x- - 4 D 3 mim aca * ; £a 3 r ES erar 9 » Varinus. FEeuscverbüm E:wimologusin xéav exponit suidso69r,id eft collizstum efle; KuveyxéQaa (9, [ " "EL ] s v E , ' 2 1*3 | E » , : B ) à : " - * "P ur " Y W- ^ " 3 T a. - " - 5 | LI - A "1 T 200 | 2 De Quadrupedibs j Ó aie parte Baro we DauMis ee o aba Qpeootdio G» jov». Hefychius & Varinus, lego? 2jg P josos. Id eft; Cynetce-- phalos vocata: femen genitale quod àcapite & cerebro per dorfi fpinam ad partes genitales defcendat. Kugds rates & muliebre pudendum: hinc forte di&tuc cyfochene vinculum , quo fcorta cc&icebantur: hinc eiiam x0 aA alcun, b vTtBeeorsre GC xtv muzruyis qua aliàs pygolam pis,no&iluga: Gxvelai, zecxiria;: Vt etiam xv7re qu. Cylaron apud Galennm vocaturinteftinum re&um, eiuídem vt vidctaroziginis: hinc &avssAczxud Euftathio, pro quo aliquizuvopeza o Cribunt (vt fupra dixi) tutpiloquus : nifi quisper o: diphthongnm fciiberemalit , Ko»é» enim Ícortati exponunt, xemeior lupanat, xeivoAcy 1 adulterutp. Kupécaro,u, UibYuaau, à 9 ou dalov Orr elvaw res Diov E760 UT GiO2, Vatin, Heiychius. Huc pertinnet CX AQUE y Corio ea sdisioviicoy Voy? Y QuwviiQevrov: & prouerbium xvva 3éoer Se- ' acute: qui omnia vr curpiffima fant, ficab honettis viris explicari non debent: prorfus quidem omittenda, nifi buc faltem facerent vt miferrimaom gentilium & impiotuim hominum conditionem ;qui his non modo vo- cabulis ludere ac librosreplere fuos: fed ipfis etiam criminibus turpiffimé feinquinare foliti funt, plenius inde cognofceremts. Kuuspia, Urs XE veu» «Ou Cn oae , Helyc h. Varih. aliqui flu&umaut procellam interpre. tatur. Kuvozgeio apud Suidam nudum/nomen legitur, Kuvicdes, res nullius pretij; Lexicon Grzcolat. Cy- nu!chos vocant qui (ecum ducant csnes, Cel. Czterum cynuchus pera eft, vel lorum quo cauis ligatur, | Kuyz- Qao, Koplirai , Qui, Hefych, & Vatinus. Kod; xuvo DO dou oi?) dexavres uva, eidikov orareboroo, Fiefychius & Varinus,| Kopie toe, lidem. Kvvodpopein 8t xuvouoeir vetbaapud Pollucem ad venationem pertinent, Kovo- Ovaes venatores.apüd Diofcoridem. i . zy Caralum,Catallum,Caninium, Canidium, & Canuleium ; propria virorum nomínaapud veteres Roma-- noslegimus, Vide Onomallicoz noftrum in Catolis, & alibi. Caninus po&ta fuit temporibus Martialis, cuius meminit Martialis lib. r Epigr. ad Maximum. Gratidia proprium nomen mulieris Neapolitanz malefice, quam : Horat. in Epift. Candidam vocar. Scylacis Caryandei librum citat Io. Tzetzes 7. 144. Cynna, Kv, nomen raeretricis, Helych. apud Suidam & Varinum non re&té pet n fimplex fcribitur. Athenis admirationi fuiffe : meretriculas Cyanam & Salausccham apud Ariftophanem legitur. Cyne ctiam pet fimplex nin Vefpis Arifto- phanis meretricis nomen eft: Ov2enórwmy udi) ia àcp Sie gadiv ovis observes Aou : Cleonem (inquit Scholiaftes) cani propterimpudenciam comparaturus, mutauit orationis figuram. | Kuvi pi me apud Varinum cortuptéle- gitur proxum (paroxytonum) yum ve. Cynnidae, familia facra Athenis, cui Cynes vel Cynides heros nomen de- dir, Etymol. Cyneas T heffalus Pyrrhi regis legatus, vide Onomafticon noftrum : meminit eius Plutarchus. Hunc Aelianus & legatum Pyrrhi & medicum illam proditorem fuiffe credidit falsó, Fermolaus. Cynifca Ar- chidam: ilta plurimum ftudij ad Olym piacum certamen contülit: prima mulierum equos nuttiuit, prima etiam in hocfzxu Olympia vicit, Paufaniasin Laconicis. KwveityeoO», vic Achenienfis)fortiffimusin bello Perfico,&c. 3 Vide Suidam & Onomzft, Cynaras, tex Cyprl. Cyne; Kur, vtbs Lydia: Srephano: vnde Cynei yel Cynij didi. Cyaticam,Kvvzxe», lacus Iberiz prope Oceanum, incolz Cynetes & Cynehij, Steph. Cynetia; Kwéreiz , vrbsin Axgo vel Argoliea Stephan. Idem Cynuran. Kuvzeaw, vrbem in Ago vcl Argolica facit, à Cynuro filio Perfet. Caüatij populicirca Atlantem Africe montem habitant, dicti quod vi&us,vt canibus, eis promifcuus fit, Gram- maticus quidam, fed inepté: nam Plinius s. 1.itafcribit : Qui proximos (Nigro Africa fluuio vltra Aclantem montem ) inhabitant,faltus repertos elephantorum ferarumque & ferpentum omnigenere, Canariosappellari, Suetonius Paulinus prodidit. Quippe vitam (id eft cibum ) ciusanimalis promifcuum his effe & diuidua fera- rum vifcera. Hemicynes; Hnixvveo; quafi femicanes, non proculàa Maffagetis & Hyperboreis habitant, & canum inftar latrant, Apollonij poée verfib. celebrati, quiapud Stephanum rceirantur , [ed corrupti: Vide paulà poft . in Cynocephalis. Canariainfula eftin mari Atlantico Fottunatis propinqua :fic dicta àmagnotum canum maul- 4 titudineingenti, meminit eius Plin.6.33. Kwvav vic G», id eft, Canum infala ad Libyam refertur, Steph. Cyao- . polis, vel duabus vocibus, Kurz», zózucStephano,id eft Canum ciuitas in Aegypto, in qua Anubis colitur, &ho- not& facet quidam cibus canibus eft conftitutus. Ab hac Cynapol;tana prz fectura appellata eft : quiin ea ha- bitant Canarij dicuntur, Perot.. Cynofura Stephano promontorium elt Atcadiz, à Cynofuro Mercurij filio, Kvvozeos tribus Laconica, & promontorium Marathóais Eubaam veríus : ko) T&s xsgroeibue 39 (9, xe oi Kuba. vizga], Varinus, Cynos ciuitas in Locride. Liuius 8. terti decadis ; Cyaum Locridos emporium. Stephano KOv$» Opüntis nausle vel ciuitas eft : & Homeri verfüscitatut, O'! Kev a , Oscevm e Kaewlargov re, quaft eadem fit Cynos & Cynetos: hinc Cyoi] & Cynzi: plara Vatinus & Hermol. in Pliniy m f.28. Cyon,Kvov, Cariz: ciuitas, Canebium prias di&a,Stephan. geutile C yites. Cynocephait, vt fcribit Din. 7.2. homines funt in montibuster- - ye indiz caniniscápinbus, quiferarum pellibus velantur, & latratom pro voce edunt,vnguibusquearmati ve- 1 natu & aucupio veícuntur. Vide Gellium. Solinus cynocephalos in Aethiopia effe fcribit violentosadfaltum, «mor(u feros : (cd feras ita ditas bmiarum generis, non horines intelligens, Vide in CynocephaloH. interSi- - mias. Meminitetiam Augufti. lib. 16. de Ciattate Dei. Plinius eos laéte viuereauthor eft. Eoídem ab alijs Cye pamolgosdici puto, Indie populos (Solinus tamen Cynam olgos Aethiopes facit: de his infra pluribus, in prl- . 10a parte de canib.diueríis:) & Hemicynas à Stephano,quanquam loco authores [eparant, capitis tamen effigies f & pro vocelatratus conuenit. Cyaoccphali afperi fant ri&tibus, amicti veftitu tergorum , Solin. Ecpaulo poft, | Sunt qui fylueftres, hir corpora caninis dentibus, ftridoreterrifico. De Semicanibus & Cynocephalisapud | HyperboreosSimmia fcripta refert Io. Tzetzes Chiliade 7. cap. 144. Regno Zumba relicto nauigans per Ocea- | gum veríus meridiem, reperi multasinfulas & regiones, quatum vna vocatur Nicuueram. hzcinlula magna eft, circuitu circiter duo milià miliariorum. Incolz facles caninas habenr & bouem pro Deo adorant; Odoricus de foro Iulj. De Canibalibus anthropophsgis multa paffim in hiftor'js Noui orbis Petrus Martyr & alij feri- | bant, Ko xedaAdi, id eft , Canis capita, collis eft Theífaliz, & parua regio Thebarum, patria Pindari, Srephan, Scotuífein Macedonia funt & Theffalia, quarum a'tera inlignis eft vidtoria Romanorum cohtta | Philippum regem ad Canis capuc: íta locus appellabatur ; vbi T, Quinto Flaminio duce pugnatum eft, Herniolausin Plin.g1.2. Copissaduerfus Thebas egit ; vbi foffisomnia vallisque munifa com periens, fapcrato loco; quem Canis capita vocant, agrum otnnem adoppidum v(que deuaftauit, Xenophon in Agefilai laudibus: , merótoit eriam alibi, qui locus iam non occurrit. Irem Platarchus in vitaPelopidz., Cum autem in planum (inquit) procederenr; atq;vterq;ca promontoria ; quz Caniscapita vocant,capere peditibus niteretur, &c. Ca- | tülatia porta Roma dicta eft;quianon longe ad placandü caniculz fydus frugib. inimici, rufz canes immolibá- | tür. Cyngthiü KvvouSee vel uva /Lc:u,ciultasin Arcadia.Hinc Cynathéles populi,quos aliqui à Cyaetho p he i / 10 pus; * ] ^A ^ nm . ; j v De Cane. H. Za. jS 20f illo putatappellatos Sceph. Cynztha etiam vrbs et Thraciz (ab Nerito monte.Lufi Arcadig vibs'eftin mon- - . tanisagri Clitonj , iuxta quosà Melam pode perhibentur curata Pretti filiz in Dianz fano :inde haud procul — fohtem cffzaiuütin agro Cynathenfium vicino, cuius aqua pota motfosà rabida cane liberet;obid Alyflon vo- cari Hermolaus in Plinium, 3r. 2. Dionyiusantiquitatum.lib. v. tractam Cynzthium ab Aenez focio ibi defun- &o fepultoq; nominatum putatin Accadis, Hermol. De loue Gynetheo;quod à venatione nominatus fit, cut Arcades & Cyaathenfes vocabant, alibi quoqne dicam. Cynzthus patria Chius ex rhapfodis poecis maxime illn&cis fuit&c. Cali. 7.29. Cynethi vel Cynerhufzinfule meminirFHermolausin Plintum,4.12. Scylace, Xzs- -— Adis vcbsiuxta Cyzicam inquit Hecatzus, Placa & Scylaceparuz Pelafgorum coloniz, Pomponins,lib.:. — Scyllaceum Atbenienfinm coleuia in vltimoTtaliz, corum qui Menefthei comites fuere: hoc rempore Scyla- cium vocacur (vulgo Scilazo ) Bratiorum ciuitas : V ergil. Aen, 3. Caulonisque arces & naufragium Scylaceum, vide Onomáfl. noftrum, & Nic. Etyrhrzum (qui per fimplex lambda fcribendum afTerít Xori " exuAGCer : quod etymon mihi non placet) in Indice Vergiliano. !ris Bnaius T herm odonti vicinus, Scylacero & Lycumex Atme- iiia, aliosquefluutos cxcipit; Euffathiusin Dionyf. ExyAexedso vir Calabro lib. 14. ébello Troiano reuerfus , & à imulieribus occifus, pro Deo deinceps cultus eft. Cynadra, fonseftex quo bibebaat qui manumittebantur,yn- de natum pronerbium ,mieyzubveJ pe AG D teo» U9op, de vita libere, Varini. Cynofarges xu»iozzye, gymnafium in -' Attica prope vrbem & templum Herculis& viens fic dié&us àcane albo.qui facrificante Diomo & Herculi pa- tatam victinsam cftendenteraptafemora in hunc locum detulit, S cephan. Nomenautem inditum eft locoà ca- nis vel albedin vel celeritate. Diomo territo propter abreptum facuificium refponfam contigit, aram illic con. dendam efft vbi canis femora dimififfe. Didymus pro Diome apud Suidam perperatm legitur. Exercebantnr iri cogymantiofpurij (nam Hercalesquoque (purius fuills exiftimatur) qui neutro parehre ciue nati erant, Impre- catio Ia Cynofarges, (imilis eftilli , Incoruos; Suidas, Hefych. Varin, Vide Cynofarges in Chilladibus Ecafai. Exawminabantar eo inloco fputij; cum de patre controuerfia erat ; f purios autem (Sac) Athenienfesetiam li- bertos vocabant , Vatinus expotietis prouerbium Ez uova peg. Quidam acuunt vltimam , fed proparoxyto- numv(itadus ett, AbbocDiomo etlam xp Aic dicitur :& Aue vel Aue per omicron , pars tribus — sAegeidis eft: quo Hercules illic Colyti hofpitio faíceprus , |Domioum eius lilium amauerit Stephanus. Cy- ud * D i io 20 nolarges etiam Hercules cognominatus eft, vt meminit Herodotüs & Plutarchus : & Cynofargis templi , in quo Herculis & Hehbesarz fuerint; Pauían, in Attic. Plato non à cane alba, (ed à Cynofargo quopiam , Cinofar- gen (malim Cynofatges in neutrotantum genere: vnde & datiuus Gixvrooipyer profertur) ditam ait. Etinde | quoqueadagium deductum eft, 15v eje xuvvoszto ys ,in infames atque ignobiles, Gyrald. Cynoffema (vic espe, 4o velivndasnuovs alij per fimplex (igma fcribunt id e(t Canis (epulchrum,quo nomine ditus efttumulus Hecubee (tefte Plinio) vxotis Priami, quz dolorisimpatiens; poft cladem exitiumque patriz acfuorum jin canem con- uera fertur. Tumulus Hecuba (inquit Pom. Melalib.2.) fiueex gura canis, in quam conuerfa traditur (vide Ouidium Metam.) fiue ex fortunain quam deciderat, humili nomine accepto. Eft autem promontorium Hellefponti, cuius etiam T hucydides libro 3. meminit: Stephano, locus Lybiz, &alia quzdam regio. Cynofe- mon locuselt Cherronnefi; in quem Hecuba captiua ducta poft captum Ilium, in mare defilijt, & vitam finiuit; Vatines & Suidas. Vlyffosllio capto Matoneam praterpauigans, cum H.cuba illic exercitui dira imprecaretur, scrumultam moueret lapidibus obruit, &iuxta mare obtexic ( fepeliuit ) 4c locum Cynoflema nominauit; Sut- das. Pollux lib. s. Cynotfemain Hellefponto à celebri quodam cane dictam putac;nifi quis (inquir) credete ma- lita tamulo Hecabzin canem ver(e, nomen ei impofitum. Aliud eft Cynoffema apud Calydonios, vbi Auraca- 40 nis Atalantz à Calydonioapro occifüs , fepultus eft, Idem. Aliud eft CynofsémainSalamine, fepulchrue. canis «— Xanthippi Periclis patrís:Sed de eanü aliquot fepulchris plura dicam in vltima patte huitüs capitis. Cynna, Koo; oppidulum prope Heracleam,;ab vna Aniszonum appellatum: vel à Cynne fratre Cei; Stephanus. Cynna; Phi» , lippi Micedonum regis Athenguslibrot?. «00 0000 EN (n T MT MEE | b. Kurzeibiss cant fimilis, efpe&tu caniao., pfyllionfüpra cynoldcsappellauimus, Canibus Interiorao mnia fimilia leones habent, Ariftot, Felium-&ichnenmonum pleraque , vt canum; Plinius. Pathyo animal tbagnitu- - dine canis eft; Albertus. Cepus faciem habet Satyro fimilem ,Czteta inter canematque vrfum;&c. Strabo.R of- femaka fine Gulo fera eft magnitudine canis, facie cati, corpore & cauda vulpis, Kvf, pelliscanina , Pollax:& pi- Aeus, de quoin e. mox.Saidas «vue opos dixit. Cyaocephali cognomentum, qnod quum alijs, tum veró Pericli sáhzfiffe legimus, non fer? aliud quàm impudentiam & rapacitatem fignat; Clius, Ego his vitijsPericlem noe $0 tatum nufquam memíinilegere fed contra potius, virum bonum liberalem; & pecunijsinuictum faiffe. Cleo- nemsete (in Fquidbus Á tiftophanis) cynocephialum nominaffe leipfam, avri 8 Sewbv; ayer ay ToS buts aiomrabce avv, ex Varino & Suida conftat, Cracinus Períclem iwoxédooi dixic, Pollux llbro z.lege zxwoxécanar : fic e nim Plurarchusíu Víta Periclis fcribit: Corporisquidem fpecie Pericles haud indecora fuit, capite vero oblon- £6; nec czteris parribusrefpondenri. Ex quo omnes feré eius flatue velantur caffide, quod videlicetinollent fcalptores eare hominem deformiorem videri. Ec Attici poece eum ex voxsQao centumeliz grátia appellare folíti (ant, quia cziovfcillaminterdum vocant. Deindeab Eapolidecum cephalegeretám nominatum addit, & à Teleclide caput elis &9exazuvor. Videtur fant in Plutatcho deeffe quod Pollux fcribit, eum à Cratino fchinoce- phalon di&um: quod omninoadendum putauerim poft hec verba Cratihi, noA 2 Ceo Eevie sad Maalese, alioqui - nihilad rem. Ibidem Lapus interpres Titanum protyrannum vertit, nifi mendum librarioram eft intelligit au- ££o tem Cratinustjrarini nomine ipfam Periclem . Ruríusibidem, Eupolis cam interrogaret de fingulis principi- .— busquiab inferisredij(fent, idcirco Periclem bominatum vltimum cffe inquit, quia capur inferorum adduxe- rit: Grece eft, ónmoxidpaaoeo ,lcgerim jn axorxequtauov, id efteó quod puluinum fecum abinferisadduxerit: Magnum enim & graue capur, qualePericlittibuunt , aut eriam curis & negotijs grauatum (quod Telecli- desde'eo fcribic) paluinum & quietem de(iderare videtur... Eo autem fecam geftando impeditum; poftre- mum veniffe fipgit. De cinocephalis animalibus intér Simias dicam. Sunt enim fimix quedam caninis capitibus, quasvoce Grecacynocephelos appellamus : at canes cynocephalos dicere; quod Gyllinsin Aelia- no fecit;non minus abíurdam eft, quàm fi quis Latine canino capite canem dicat. Kvvoaesewa Q», facie ca- hifimilis, Lexicon Grecolatin. | KuvedSuAputere, , impudenter intuecut, Vaárinus, Hefychius, & Suidas. | Ategotvoqp oe tel Per Bev o E reat DicweUEts ay adole oevO ism, E Lely chius & Vatinus. Kuvoy Zputai C yov keadilu: d Exe - 35 does id ei ; im pudentiffim ds & timidiffimus Homerus; Miad. a; Kevemes & «vvo8dzrec vocabula fupra pofita : Marb uL" | x "fung j j Io. "A ! fs 3 *53,5 rau chatte T x eter z 9 Cua aAribealbu RNC ^ X À . funt. Pvy,G», id eft rocum, de canibus & fuibus inter quadrupedes Grammatici proprie dici feribunt. X Nafus canisalfiofus, & plerunque radtu frigidus eít, quod & inetris quibufdam Germanicis teftamur. Kviiziyaz xvvaóav ,1d ef dens caninus, Fefychius, Varinus.Primores quatuor in homine dentes Gtzcià ORAN. -- appellant: his deinceps finguli vtrinque canini haerent : his omnibus fingule radicesinfünt: fequuntur gom- phij; id et molares vel maxillares, qui vt plurimum in moxilla fuperiore ternas, in inferiore binas radices habent, Galenusinlibrode offibus. Canini autem dicuntur quodacuti , & caninis dentibus fimiles fint; Pollux, Noftri oculares vocant, quod oculisreG fubijciantur, & vi extraétis oculi fepe ledantur. Nefcio quis fciolus in Lexi-- co Gracolatino Ariftotelem caninos eum gomphijs eofdem facere, & licerenobiscutn Ciceronenon folum ca- ninos; féd & genbinos & intimosinterpretari, inepriffime (ne dicam men daciffime) fcribit: Ariftoteles enim de. 19; partibus inim. 3. 1. manife(te diftinguit. Offa quzdam in hominea motum loco fant, quibus pre pediétia prote- lenter, vt qui trito medicis vocabulo ex curuitatis natura, vtipfi interpretantur, fimenia nuncupantur, ab Grz- ciscynolophadica, id eft canina prominentià: Hec vero füper dorfi phondylos lecum babent; Czlius 3.17.Cla- r | — X 2A D T T / Coa TE q m2 102 D jJ Orr) v ocvevro jest soper Qe motu (Bogoy , coa QpoVazs alyowrov oivosia v, Dipof. suieu/1053 mo ra? X102» S 9a, Bdamantius. L ius hec offa Pollux defcribir libro 2. his verbis I1ee/ 3 «i voie Ela? rt mte rie. v uo HDSTRAT mtu murg- heu Day àv op; xA SVTI E uUUAG Qv, x ovo, Bou aNo/otou OUO. a4 9) Aot OH Kol M yCSVCUEGI. ni Catulire (exvc£v apud Atiftotelem;Gaza canire) dicuntur canes (fosminz, vt vuoi) etlam SCRI devac- ; i dirt 4 MER D i | T ; a €is & fcrophis proprie, nonitem mdribus) quando Venerem appetunt, vel (vt Vatro inquit) oftendunt fe velle maritarl, quo tempore etlam erra aperitur, vt Varto teftatur, Quum meam yxorem vidi catulientem, Plautus. . Laberiustcripfit catulientem lupa, id eft coitus appetentem. Catulitionem tuflici vocant geftientenaturafe- - mina accipere, eaque animam inferente omnibus fatis, Pliniuslibro x6, Simile eftillud noflrorutn initio veris, 29 Die Son lsibelet. Lacedemonij hocanimal templisomnibus arcebant; quod impürum fit& palm coéat. Canes ctiam cum mulieribus Veneris confuetudinem babere deprehenfifunt. Nam Romz mulier adultetij accüfata - marito fuiffe dicitur : Adulterin iudicio caniseffe przdicebatur, Aelianus, Ku gà sceptro D» révov auod 0 qréciov, Tzetzes 4,126. Primus cánisfostus parenti fimilior eft, vt fupra dixi , acideo forfan: prafertur. Focta canis, Plau - tus. Canem mafculüm catellos duos la&taffe Caelius Calca gninus Epiftolicarum quaft onum lib.x, epiftola ad Thom. Calcag. his verbis teftatur: Quod catuli (inquit) duo exeo genere quos 5ysr Graci vocant tibi nu- perdono dati, frequenti futu, ex grandioris canis papillís lac euocauerint, itavtpuncille non fine magna omni. umadmiratione mattis vice educationismunereperfungatur: minustibi infolens ac mirum videbitur, fiintel- Jexeris, hircum aliquando ita mul&raliaimpleuiff. e,vtcolaftra inde conficerentur,&c. Sola ex omnicalidorum enere canis & fus, paztu numerofo notantur, T heophraftus de cauf.x. 27. Et rurfus Ex plantisquadam ( inquit) 30 vr fici, vites, &c.aliz maturius, aliz fero frudtum ferunt. Atinter animaliagenus nullum elufmodiefl, cane cx- cépto: fed otupia pari tempore & feruntin vtero; & alunt cum pepererünt: quanquam tempora. prolocorü na. tuta Íxpe permutant; & pracipue qua cu m hominibus vivunt. ZxvAgxeczode Oppiano; catulorum educatío. XavAmaxeia Polluci usm nutritionem catulotum, tum procreationem fgnificat.XxuaeUeaols sdvax (Forte exuaaxo. - 'ey)eft per hyemem eas foboleimplere & admittere ad coitum. Tem pefliaéautem admittentur,fi labore prius exercitate fuerint, & deinde aliquantifper quieuerint. Labor enim corpora duriufcula &folida reddit, quiesro. borat &alit.Eodem tempore cibus eis ad fatiem concedendus eft: nam cum venantur, cibo faturariinutilecft. Conueniunt aatem catulis qui nutriuntur, edulia vino madida, Pollüx, (/c9jzdow drago: o8 ervfalecost Bsfegon Homer. eft enim canisanimal prorfus philotecnon,id eftmiro erga foboletn amoris sffe&tu preditum. Quade re Oppianilib. p, de pifcatione aurei verfus hifunt: y H'à4 y dlomrmixolo xui ev Nextel o éCvij Ylogalu) By els, e 46 xp "y tratos X&osam atto [yie as aree sec óXoV UA outotV ol, O Tav varia ren be Er CO CDU Atos treu y oe nw aad TiyeaMer. — dn) mier ovbtose, 7reAelasen. Simonides de mala muliere, Mosregz, dam soo csl stivosow vtov, In Galathi- nam canicuiam facile enixam Adzi epigramma extatlib. 1. Anthologij, fe&t.35. Canis inxtadie noótug; vider, Czlius Calcagn. in rebus Acgypt. Canibus inter quadrüpedes, interaues vultutibusprecipuz odorandi vis eft: Forté quodanimaliailla ficclora fintnecaliozum modo humidum autpituire obnoxium cerebrum habeant. Vi- ilantiffimum naturacanem effejiinediumeuüftodedicemus 0 0 dT -— Latrarepropriune canis eft, cum impetum facit, & voceterret, Plantus, Ecamne mein me latrant canes. Ecalibi, Necgannio,neclatro. Vepaticusex quo l'emporeccrulnam pellem latranitin aula; Mlitatin fyTuis ca- tvlos, Horat, Epift.t. pro allatrauit: Sic Plinius; Hanc habentes negant latrari à canibus. Latratot Anubis, Ver- gilio & Ovid. Szuit canum latratus inattas, Verg. Apud Hebraosvox 135 nabach, id eftlatranit, nonalibire- 5o periturin Bibijs quam Efalgeezp. 56, Apud Pollucem decanutn vocibus hec verba legimus, TAzxi£ Vau, 369 UA ire UAM BYTES) P YU CGU eu ETT Gv 2) 0d edens, eiegitovrau y BüCei 9 PiCevras. x9 5) Eeve avr v xni. duo 8 — ÉmOW nce NOU yVG: epica Emtec "Pony yo, [BA Cen ex yas. exVCRY 9) qu aU eubcyces vero Dey ya a Hac Pollux: YA«- ey etiam pro vAezzevs accipitur (vnde & Jcedty & viam; formantur) Hefych:& Voti; OovSqscir UAaeiz pare dico» oxv&, Oppian.decane tefticulisalligatoin pardaliá venatione.Keo3/5 3 oi( Vlyffi eiovvaaereraic 5] xvam auae —AfevetA exUAdwEas [D Dcoset Av à d etyvariooto UAeLet Mequo vé Te pact xe Hom.O dyff.u Y AA Ae TS vlidem. T'Aexenagor svecapud eofdé vt inter Epitlieta retuli. XaaxeóquvOs xovov, canis vehementer clamans autlatrans, Varin-Kuva- Ael latratus per pleonafmum: Aosesei xvve£ , cancs latrant, Varinus& Hefychius. Ks»Owbwne) uAMuTmos z Duiemi» VAcwrév, Varliaus, KAa*y)d) vocem acutam [non folum infuibus, [ed etiam canibus Homerus vocat, Ke- xAayEaycto usos atrabo, Varin.Ài 5 avversoayyidvn, X hectitusin epigr. Odcce» latrare, Suldás. Beute proprié eo dicitur decatylis, vt deadültis canib.vAse» i CavcBew tamenapuid Theocr, Jnaxré»fimpllciterexponunt; Varin. — ' Baubari;lattatc :verbü factitium à voce canum.Lucret;li.5.Et cá deferti baubanturin edib.omnes.Daubatus;la- cratus. Canis éezelZeidicitur apud Athen.Szszis oe «avito, zug qui) 9 VAauté? Aber AmimoneTeuardipqie QO ey Eoudür d Ue TOU; Hefychius.1i£es apud Hoinerü de cánibus & venstoribuscontraleoné clamantibus. Kuvíso9rs — — dcauibus dicitur, & de obfcura quadá ac fübmiffa canüvoce:quz ab hoc verbewvi9pisappellatur;blandacand — immurmuratio,& gantitus quidam. Invenitur & «vj oov co dé fenfü partici pii vti Ciro mil apud Arífto- phané in Vef pis :Koj &yvCEudloo, Airétres am oA erre itor) Baspuere; Gerniáni dicunt vuyn[an. KovCeutdp es v fotu agente Cav, Varinus & Galenusin Gloffis Hippocratis. Apud Elcfychium perperam feribitat xvoruoe Reperituretiam ; xy0gee, ny paaccvO 3c omnia 27r se tvoCes97 per onommatopeelan à voce canum Q puja, vox; clamor: proptie aute ca- num Varinus. o'sve9« dicitur de lupis, canibus,& lconibuscum per famem vlulaht: & de alijs animalibusque 7o E TED S proprium De Cane. HE. Liu ^ 2 prium vocis vocabulum non habenr, Varin. Pollux de minoribus tantum, vt vnlpibus, thoibus & lupis, dx Fel [€ alavedht vfurpati fcribit, cam alterum prius canibus; alterum lupis peculiariter tibuifer. Vlülare dicunrut - canes, qpum lamrentantibus fimiles lugubrem quandam & querufam zdunt vocem: Ouid. lib. 15. Metam. Inq; — forocircamq; domos & rempla deorum INocturmos vlulaffe canes. Manet Germanis quoque eadem onomato- pat WoBrales Perno&em refonare lu pis ylulantibus vrbes, Lucan uj. p lu div d on eua Ed Ho- 'meres. Carülusglaucitat, Author Phitomcele. Gannire de cane & vulpe dicitur, gall. glappir. Ganniuto canum | querü a, marmaratlo, Feftus. Nié&tic canis ínodorandis veftigijs fera rom leuiter gaoniens, & c. Feftus, Canina | eloquentia, Quintilianus 9. 12. Vide inter prouerbia. Latrat & in toto verba canina foro, Ouidius in Ibin, 'Guttureq; imbuerünt infantia la&e canino;Ibid.Hominem conuijcis & maledictis vtentem canacim 1 equi ( cul 19 (imileaduerbiumbouarim eft) aliquis dixerit. Aduerbio hocobíoléro vfus et Nigidas, tefte INo nio. Rungi;os. . torquere, quod canes faciuntlatraruri , veleum ex iraia rugas deducunt os. Ringtquidamà thin, quod Grace pau m fignificat, &agodeducunt: vt nares torqueri figaificer. Hinc rictus oris difiepfio. Rictum caninum luue- - milis dixit Satyraro; Graeci canem qai ringitür erevperal dicunt, erimus i yeA dv, 49] iia, apud Axiftoph. per — sransla- io aem à canibus, rax 73 ópylCovras cta eattv Ao, Varinus Hicrire, ringere, quod genus vocis eít canis '' rabiofi, Fe fts. Pw£y a darme Xoro To) C4 Th day v rotreo add xuudy, Euftathius. Xxvceas, vultu trifti, vel rruce $racuado effe, irafci ,hoeverbüalijà Scychis deriuant; quodij natura fint iracundi:alijà cane deríuari poffe con- ijciunr, ve oxv Quay it qi x VVECy Tia exei JU 3) uU di06 eiVau 09v ito) m danadviov, Varin. Ne canem quidem irritatam voluit quifquam imitatier, Plaurusin Capt. — Canicule quzdam Indice nunquam latrant, vt infradicetur. -Czuice, furfures de farreà cibo canum vocat, Sex. Pompeius & Nonius. Plerique ex veteribus ad ma-. 30 pnnmablutionem v (antapomogdalia:id verbum fignat; molle (& medullan:) panis: quod quia mox obij- cerenteaniibus Lacedzmon!j cynada vocabant (Pollux 6.14.) Significare id ipfam videtac Athenzüs quoque: Pofcanam (inqui )libationes obibant, nec abluentes manus, Verum abflergentes buccell 4, & apomagdaliatn affzrebat ynufqui(que:id quod faciebant ob no&urnos in biuijs merus. Idem libro 9, apomapdaliz honores muncupat, Meminit eius vocabuli Plutarchusin Lycureo: fed ità, vr intelle&tum eius vocis neutiquam videa- tur interprésanimaduertle. Innuitipfum hocetiam Hometusillis ver(bus : Qc) éra» xui &vonrovidves Dodrmi au ! déysse Zaire kalei 33 re Dépei ner lyumems juod Sunt qui apomagdallam effe ios finiant(Helych. 3d n: xcipus atari quim coSetrvois, Au&koritem Euftath, eft, mag daliam diai 3zr?£ pocos er eífeq:zymoma quoddam , in quo abíter(is - cibatiorum fordibus pinguioribus, inde canibus pararetur cibus, Hac omnia Czlíus 28, L.Kuvadec.o Sor pony Aisio;, Hefych, & Varinus: malim vna voce exytona: oj Soroorybarie aliqui paroxytonam faciunt, vt Pollux , nifs /39 depranata eftferiptura. Manda, mo! iA rro Srro9Aviisot, (Fatfares intelligo) Vel nuttimentum canum,nem^ "peadeps& pingue, quod à cibo wze[dve (abftergebant. nimiram à vafis & di/cis abrad entes) & canibusobijcie- | Tac Varinus. In ptincipum & diuitum edibus, vbi canes aluntur, multis inlocis, orbibus vel quadris , fuper -' quibuscacnemfibi quif 5 ecat, (egmenta panisstriimponnntur, t dcfluentem excipiant pinguedinem, & po- flea canib. dentus Maren & Sesspartlei! Grecis eft abftergereltinde apomagmata & apontatra fordesvel pucga« - méta: & magd.lia apud Comicum, apud alios apomagdalià, & Xovpas tae: eft autem do v3, id eft buecella, qua manusàcibo tergebant;& canibus offerebant Paufantas interpretatut zai d Qepov Ogni 9 Beimvowsele dau xceéracts Soro- pio udluais eir ao usua tato, Varinus, Eral, dequo aXeups, mUaH ei; d ( vel da) Svrualt]ovvag ol peetryetoti, grep Due axeoo uae (que Vox aliàs mantile fignificat) B neo TIU tojecria Ezred beats qvis xci. Canis viuens é magd alia,Kuav um o0 Senpay3ulas, Euftath. in Hiados librum quartum oftendit dici (olirum in parafitos; & alieno victirantes cibo, 49 Eraf nus in Chiliad. vbi citans Pollucis verba y To Gy otoruea vete 49) serai es, hori rece vertit, quod in pane eft |. molleac pinguis; sa/cenim nomeézefolum, id eft pihgae & adipem lignificar, ed etlam farinam fübactam, vc ex . paulo ante citatis Varini verbis apparet. sovra3ec gitur in panic erit, non pingue; fed illa medulla qua facile ma- Bibuscomptiml& fubigi poteft; contta quàm crufta. Ibidem, cícitzzoroo ados, ln quoabfterfo obfopio : legere debuerat Sombumdoor & reddere, quo cum abfterfis manibus, na m Xerieaeroudoas, vt (a pra pofui, Paufanias ha- - bet Noneuimlauabant magdalijs, farfacibus, aur panls medalla , mánus: fed nihil quàm detergebant, vt Cae- . lius quoque errauetit fcribens, vc (upra citaul, plerofque veterum ad manuum ablutionem víos apomagdalia: rnelias fcripturus, loco ablutionis manuum: Redeo adEra(mum Ceterum deapomagdalijs (inquit) quz au« te conuiuium dabantur, &c. non ante (ed conuiuium (ceiberé debait. Er paulo poft: Athenzuslibro 4.tra- dit apud Arcades faiffe moris , 'vrà cana facrificarent (libarent portus) non quidem lotis manibus, fed iure :. 5o feuoffa ( Cup inepte legit pro Joud,id eft buccella panis ) abiler(is : & quolfeabtterferat quifque id fecam au- ^. ferebat: idfaclebantobterrores nocturn 0s, qui in compitis folent accidere, (Etarbitror (ane non inutileremé- dium (In quit Eraf.) adueríus canesin compitis adorientes viatorem.). Hzc ane melius Celio cóuertit Erafmus. - Errat enimille Zola, id eft vicos; biuiavertendo & Xondpfpewaff rré proauferre. Plutarchi in Lycu rgo locum quo pulcherriméis defcribit Laconum morem apomagdalijs calcalorum locum vtentium in reprobando vel admittendo aliquem ad conuiuia fna, miror non intellexTe Eraímü m,quodipfefatetur,cum clariusà Plutarclio .. | dici nequaqoá petuifier, ita nilil defideres ni(i pro «olov fortélegendum Xarxsiyov, id eft xorupil tov :i$ enim om- . .nino fenfus eft. Rcs erat hulüfmodi, Geftabat mínifter vasin capite; ip illud cooive fin guliapomagdalias fingulas ; Simmittebát: qui probarent.fi mpliciter qui reprobarét manu & digiriscompreffas,vt ealcalerum perforatorum fignificatione haberent. Infpe&t s deinde fuffragijs fi vel vna cópreff: repetitctu tq; admitti petebat excludebatur ab eis, ve qui velletomnesomninointer fe fuauiter cónerfarl.Sic exclafasdcaos BéizOr malim docxadiogr, v t exer ficut ioseoiCem thema fit: per delta vcro duplexau fimplex fcribazur;ni iil referre pato) dicebatur:caddos enim (zditioFlorentina habetkxaódu Osexabira Grammatici expontüt prinatü effe, vt non opus fitài cado deducere.) AS gui apomagdalias inijeicbát ; vocabatur. Lapus omnia ftclide & cótratio fenfu reddidit. Zx/Banov, Giov xvetBa- - AOV so a0 xu81 (Dare udjuov x fialézduov; Varin. & Suid, Hinc illadin E pigr&mate,OU3 Xcro ermvidis Sevoudiuoc en CA EsreuBiov eie he éleuriOn, A"roxolven, oruwo[Bo Ni Cev.beftijs & canib.obijcere,vt quida in Lex. Grecolat.interpreta- tur, Knafjes,odor eft fub alis,vel caprarázalij canti cibü exponunt, quaf kvvoGopa!, fed fic perypfilon fcribi opor- |... tet; Scholiaftes Aciftophanis: Kuuav amazon eve QaoyLeesors dote ta nci edere adu Suelo 5 phis cat P Nen slo euij- (oc ev éleoyoxt t rures vo jumáides 0 O20 v4 rupi, Suidasin Xxljjov. Obijcitur cani pafta; qua calida abfteifa fic facies, ma- |. cile; inguina , pedes & manus groti : eam fi comederircanis aegrotus euade: fecus, morietur, Kiranides.De $9 canino prandio videinfrainter prouerbia.. Canis Pontani abhorrcbat carnes gallina, ijsque oblatis fogiebar; Obferua- Fo E j LT 204. " LANA S. Qnadrupedibus Ob(eruauimus etiam quod canesvulg ftatum borrenr, Blond. Aie» eft forbere, forbendo glutire: & pro- püedicitur decanibus & lupis, ac hutufmodianimalibus (quz fcilicet lambendo bibunt) per onomatopceiam; ' Varin. Idem verbum Germani v(urpant. op NR E ul I ^ edax E 2A | Canes vehementiore contra fcras concepraira quandoque occzcantur, Plutarchus in Sympofiacis. AepÁue c - cánesvocant quz maciz ftrigofz funt, & pilos amiferunt: 24 pug» A«cyuv, Hefychius & Varinus invoce Aeples | . id eft macilentus;pallidus pere: diphthopgumin prima fyllaba i vnde librariorum errorem exiftimo quod AneÁaA persin primaapud vtrofque legimus. Decynanche morboà canibus dicto (aut fotteà cynanche vincalc;quod. collum ceu vinculo ine&to fuffocati inde videatur) fapra dixiin c. hic corollarium addam ex Czlio , Cynanchen (in quit) Galenus dicit intimainfeftantem colli: iynanchen yeroad exima nucre amplius, minusque periculo- 4 iam effe, & minusfuftocare, Supra quoque cum de cane rabido agerem, nonnullos ab eo.morfosin furorem 1o quendam incidere dixi, quem noftiichoream S, Viti appellent; Gario pontus voce corrüptaánteneafmon dixit, to entlteafmo, vt Greci vocanr. Quanquam idem melencholig genus etíam extra canis rabidimorfum non« nullisaccidit; quadereTo. Manardi vetbalib, 7. epiftola j. apponere vifum eft, preícrtim cum nonà cane fo» jum, fed etiam lupo, & tipula, tribus diuetíis animalibus nomen huicinfaniz contigerit. Affc&ionibusá melan« choliaptoueatentibus ( inquít Manardus)addunt Greci diuinam quandam paflionem, à qua detenti maioribus quibuldam efferri poteftatibus videntur, adeó vrfutura quoque pronuncient, & propterea entheaftici vocan tir quafi deo pleni. E: paulo poft; Addideraut Arabes quam curabutum appellant, deriuato nomíneà beftiola, que irrequieto quodam motu füp eraquas modo huc modoillucabfque ordine vagatut : Latini( vtquidam vo- lunt) tipslam id ipfc&tum vocant; in paluftribuslocis frequens. Ha&enus putaui hunc morbum ab Atabibus, pracipu&aucem à Raze, insentum; nec effe eius mentionem apud Gracos. Dum ver hac fcri bérem, docente 29 poe igpcema veritate, claté cognoui effe quem Grzcl'ycaonem lycanthtopiam,& cynanthropiam vocant,no- : inineà lupis vel canibus deriuato. Dehisenim &ribir Paulus, No&e exeunt, ad diem víque ciica fepulchra ple- sunque vagantur; lupos canesque (canes non dicit Paulus, fed Aétius:) per omnia imitantes, oculis concauis & ficcisfuntieraffe imbecilliterque vident, linguam ficciffimam habent, valde fitiunt, os faliua caret,cruraque ha- bent obeffiduas offenGiones in(anabiliter vicerata. A&tinsferé eadem, vnum addens; quod menfe Februario incipit. Que fi conferantur bis quz de cutabutó fcibir Auicenps , nemo ambiget eum morbüm ab eo defcii- piam quem Grzci( vt diximus) lycanthropiam vocan','d cft hominis in lupum conuerfionem,prafertim cum & curat.o ; feré verbum ex verbo, à Paulo fit alfumpta, Hocuique Manardus. A canibus quidem & lupis huic: affe&kul nemen impofitum reor, fiue quod hzantmantes in rabie fimiliter afficiunt, fiue quod à rabidis ipfis hominesmorfi vnà cum hydrophobo interdum hoc affedu capiantur. Canís fen in mortem incidit , feu 4o in farotem , fplenis noxa in caufa eft, Caelius ex Horo: — KJyeov-Swvamy , id eft capinam toortem , apud Ariftophanem , difficilem interpretantur ; quoniam difficulter animam efflare deprehenfum fir animal | hoc, Hefychius, Valerianus, Calius. Morticatim inter fe. & homini collüdunt canes , & alia quzdam apimalia. | EPONESE BA Lr SOM e peras o d. Arillud non modo arrogantis; fed potius prudentis , intelligere fe babere fenfum & rationem, hxe eudem & caniculam non habere; Cicerolib.5.de Nat. INos ramen deiogenio & induftria canum, multa disi- musíupracap.4. Deimpudentia canum, vide parte 1, liuius capitis. Defide canum complura exem pla profes setmusinfza vbi de canibus fociJs, defenforibus. & cuftodibus agetur: Canis albus S orboloaefi putatur fidel, vnde Picus Mirandula cecinit ,' Signa quibus fubito vifum eft oftendier albis Ex villis abimal, dominis domi- busquefidele. Homines qui paruam & planam habent frontem, nempe Gmilem canina, ftolidi (avos )iu- 49 dicabunrur; Item qui ferenam &exporredam habent ,alfentatotes : quod canes cum adulantur, frontem fi- milem pra feferant,vt fupta copiofius dixi in p; ex Ariftotelis Phyfiognomicis: Ex quibus teliquas etíam à cani- bus fumptas de hominum moribus pronunciandi conie&uras hie adícrib; m. Animalia fortia, inquit, granem zdunt vocem, vt leo, taurus, & canis latratot ov vAcoezos Et alibi, (zzi Dadsoioy Qavéai eta 44] TretiNey pao r2 adora Dn ee doigt uu vas t Latinus iüterprcsabíque omni fenfü transfert, Quicunque grauiter vocant, EP LI magnum ac perplexum :teducunturad fores canes; Adamantius de vocis genere lic feribit, Oi ) xgiAov 9] atu vod abies edam vara patge Niro tà rus nomphé eui deese, Goruarins vertit, Cil veto cem & grauem ac minime flexuofum fonum dunt, his generofi motes fant, &cmagna fapientíaat inftiralpfos ornat. o tour dwvlu vocat conttaríam illi quam Atiftetelesincinzdis & m ulieribus kexAaeudi lu) id eft fra&tom nuncu- 2 at. Apud Ariftotelem igitur ex Adam antio,vel fic légimus . Ovi Baov tod seio Quavico ps Qpovees dva igovian $0 PISTE canoe ue xdvas :- V el alijs; fed ad eundem Íen(um , verbis. Siquistamen egémvov pto Baguigivov legere ma- lít,non impedio. Nam & pauloanre À riftoteleseo verbo vfus eft, O' ue Qaxevree Éagoswvars uBgagal: Piper quem locum, ne bís vid catur de eadem vocis differentia agere, hzc verba uio 22) assNey der tanquarà differen- - tiz vocisrelinqui poffant, & mox fübijcipejeAépeoveraut fimile quid. Tran [eo ad reliqua 1 Canibus (inquit Ari- ftoteles) proprium eft s Aoopor, ideft vox plena conuiciorum & maledicentiz. - Qui canibus fimilem edunt vocem, canini ingenij homines exiftimabuntur, Adamantius. Qui caput magnum habent, canum inftar; 2463 Me 2 ime Es paruum, E ifini, LL Ariftoteles. Mire tar autem aliquis cur euo «rac hic canes vocet, à fen» fus excellentia? quosalibiin parue & plane fcontis mentione avaurss vocatit: nifi id difcernamus,vt aliàsadin- genium & veluti rationem animalium referamus vocabulum fenfus :aliásad exteriorem fenfuumacumen &fa- — gacitatem. Rurfus,Quibus oculi;inquit, ignitifunt, impudentes habeantur, ob fimiles canum oculos. Etdel- 6o. bris Quibus (inquit) labratenuia funt, & inangulis vtrinque(quos Graci guyygaias v ocant) laxa: asa (lego | d eftita vt pars fuperioris labriiux taangulum inferiori labro fupetim plicetur. vt ita di- Es don) m dia y eae Bt, idi Aa Li wer edigdsto ur OCRARONENI cam,magnanimi funt: hacenim fpecieleoncs; necnon magnicobnfítique canes apparent. Idem de huiufmodi Jabrisiudicium (edis (ed addit tenuia effe deberelabra Jn eiua peitoyi s id eft in ore amplo *eorrupté dutem apud ipfam legitur Oo vj dede xe pro Da radi ay gians dines: quod Cornarius intezptes faclede- — prehendiffet ex Ariftotele, nifi conferendilaborem fugiffet. Ex paulo poft, Hoc etiàm canioum eft, h labrum t fuperius & gingiue promineant: hos ad conuicia & maledicendum pronos conijcito.. Quibus circa deBtes caninoslabia prominent («sguéro)) maligni, contumelioft, vocifetatores & maledicifun: (vel fiGrace mauis, xovte jujots vfBejsa, xeumrai emen [9o ois poftremum Gornarids iactatores exponit: À vt qui canes referann Ad ia in- tius. Os nimisrefcilum, valde voracom, ctudelasn, demenremac impium fignificat, dem, Oivlu iisardness 70 pcs s OYTEC. " w. " Y 2 2 | : | 3 DeCane, HL Es. L. 20; | 2 Ksvres dv? potmoisadat Ceo tror or] em Xue; poft Etat aliquid deefl;interpres acutum addit: Adamantius, Brvac qUoUXD0V — Aefibsid eftnafi exeremitatem tenuem;iracundigindicium facit, Eandem fi craffa, obtufa; rotunda & folida fit -qualisinleonibus & generofis canibus fpectatur; fortibus & magnificis feu gloriofis viris conuenireait. O'25«5:- Heron GA pusgen.sivecDegereu 38 68v xovos, Ariftotcles.Interpres transfert, qui mentum habentacutum, &c. legendü . forte naxosipoe (mentum enim hoministantum eft) qualcs,vt Adamantius inquit,non admodü improbi funt, fed loquacioresye9) curvo osvérepoi, & lubmolliores, Cornarius:fed quoniam eoinloco Ariftot. depiloi's tantum ' "partibusloquitur;eff quod dubitemus. Qui fapra lumbos in cia&u (fic voco parté qu^ zingimur) graciles funt (ovs: vocat Ariftoteles,nifi mendum efl:Adamantius iv(uvss , Cornariusinepté fuccinctos vertit) canum &leo- «. numinflar, venationis (tudioatenentur:maximé autem ftudiofiffimi venationum canes, eiufmodi lunt, Ariftote- e les. Phocylides poeta mulieresalias ex alijsanimalibus natasfingit, pro ingeniorum diuerfitate: & inzcr cxteras * excanenatam »oenu re C d'yesov,id elk difficilis &afperi ingeni] mulierem. Simonides, qui idem argumenzum fenatijs profequitur) Accepgav (Forte 2ou3955o legendum, de qua voceinter prouerbia. ex cane) curiofam oculis vagam, clamofam,implacabilem. Vide Stobzum noftrum in Sermone devituperio mulierü, Floinini formato éluto upitct à Mercurie inferi iuffit xUVeby TÉ vovg, ÜdnzAomv 4), Heliodus. | - "Cinis xixolhen dicitur cum familiaribusaurium & caude motu blandizur;alij banc vocem à gallinaceorü bar- bisdeducunt;quas Greci xao nuncu pant, Varinus, Hefychius exponit zaiven3 amen & osxaiAoty adulatorem. Suidas ivéiv,me Pret eSup eer mwen legitur etiamsZarewiaew apud eundem. Xouvsoor vel e$»: cognominantur -equi& canes, quod caudas fubinde moueant, Varinus. Aa xJovcauvess Kiesoe T ue xdv Verfusapud Suida m. Xauvas dlpiiuou , vide moxinterprouerbia. Xauause oi xvvss «7g Sewepáyn, Helychius, (fedforté legendum, o Xovsolve)| U P -4 MNuperi inauiim Africa, cum nautis abfentibus canis inamphoram olco non plenam filices inijceret, obftn- puiquiin mentem vcniffet,ac vndefübijffeccani;grauibus (ubfidentibus leuiora tolli elidid;, Ariflotimus apud Plutarchuminlibro Vtraanimalium,&c. lmpetuscanumamiolitur nerij radix collo fufpenía: vel denscaninus in corio alligatus brachio;vt fupra dixi vbi de rabie canum in genere egi : & ibidem fcorfim inter amuleta, Apo- cynon officulura effe aiuntin finiftro latere rubctz,quo canum impetus cohibeantur, Plinius. Salpe negat canes - Jatrare;quibus in offa rana viua data fit, Plinius. Vis etiam cani hzc eft,vt eum non latret,qui Muftclz caudam fe- cum habeat,modó abíciffa cauda viuam dimitrat/Aclianus. Corcaninum habentem fügiunt canes : INólatrant veró,linguacaninain calciamento fübdita pollicizaut caudam muffele;quaabíciffa dimitfa (it hab entes, Pliniuss Et alibi, membranam ex fecundis canis habentem;autleporisfimum vel pilostenentem: aut qui hyenzlinguam o. incalciamento füb pede habeant, vt magi pollicentur:aut qui periflereon (id eft rerbenacam herbam) habeant. "Pedesleporis dextro armo ligati non permittit caneslatrare: (imiliter iecür canis facit, nifi eiusgeneris fit cuius iecur fuerit; Có tant.in lib.deincantat.Lapisia Nilo niger fabz fimilisreperitur,quo vifo canes nó latrant: abi- gitidem demonia, T'hrafyllusin Aegyptiacis vtSrobzus citat. Lugduntin Gallia vidilapilios quofdam albos;la- zos,rotundos,cochlez quadam fpecie, quas fabas marinas (fi bene memini vocát) & appenaslac nutricibus au« gerepromittunt. Kuay? evya «t» Aelio Q6voi aov ewpav ae modi Uma epis Philot. Rome in edem Her- culisin foroboario,nec mu(cz,neccanesintrant, Triafantquz optime in caduntimo quatuor bene ordinant greffam. Leo qui fortiffimus eft incer beílias, & non auertit feà confpc & cuinfcunqs: Canis venaticus fortis in iumbis,& Hircusatq;rex contra quem nemo confurgit, Prouerb.5o. Putant per hzcanimaliafignificari princi pem :Leonó fzuit niftirritatus, nec princepsarma veliram exercere debet, ni(i cum opusceft, Canis venazicusin-. | fe&aturferas non hofpitesíuos Hircusprzceditgregem tanquam cuftos, Munfterus. ^. T ! "7 e Nuncvtfum pollicitus (inquit Columclla) de mutis auc tiadiiqnar- quanquam canis falfo dicitur mu- tascuftos. Nam quis QUE. Wie aae tanta vociferatione beíliam velfuré predicat, quàm iflelatratu ? quis £imulusamantior domini(quisfidelior comes? quis cuftosincorruptior? quis excubitot inueniri poteft vigilan- - tior? quisdenig; vltoz aut vindex conftantior? Quarevelimprimishocanimalmercati, tueriQ; debetagricola: qüod& villam; & fru&us.fimiliamq; & pecora cuftodit, Columella. Mox autem fubijcit venaticum canem agri- -colzinutilem effezideoq; dicturum ie de villatico tantum & paltorali, de qaibus nosetiam infra fcorfimn. Ia em- ptione canis, defanitate & noxa (tipulationesfiunt,ezdem quzin pecore;nifi quod hic vtiliter excepzam eft; Alij . «pretium faciuntin fingula capita canum: Alij vtcatili fequantur matrem:Alj vcbini catuli vnius numerum ob- tineant; vt folentbini agüi vnius ouis:pleriq; vt accedant canes, qui confücueru nteffz vnà, Varro.. Qao colore yo eligendi fint canes docct Pollux 5.t fed ita vt de venatorio precipue loqui videatur,quamobrem eoufq; differe- "inus. Turce pilosin caudiscanum inficiuntrubrocolore,Blondus.. Canisin fyluisà venatoribustefticulis alli-. ' gatur,vt clamore pardalin fiue panth eram illiciat,vti Pantheraex Oppiano declarabitu t; XupSluutuy 252056, à TE mweonyud B x gi queda: Sora qésnunm O70 Dujuudos Varinus:legendum vei.id eft fuibus ex Suida;non xax Pelles ca- ninzab artificibusita preparantur, yt plané molles fiant, & chirothecis apte aduer(us imbres: que eflate etiam refrigerare exiftimantur.Ex jldem ocrez fiunt corrigijs tranfmiffe, quibus vtunturqui tumida & vlcerofa crura . haben t,duplicicommoditate:nam &aftricta pars minus influentes recipit humorcs. & laucis cali gis,quarum fz- | pe moleftus eft conta &us.non exafperatu Ke Kupopaos (Forte wubosalas Der ous ) leatvrg oi ca [Duoeuc 9 caa: Qe - qvae e A Nor 205 era didus: Eefy chius & Varinus.Kuvexocctesnuneie d ouam roten , vide fuperiusin a. D. Heliogabalus canes quaternos ingentes iunxitad currum & ficeft veCtatusintra domum regiam, idà5 priuatus o inagrisfuisfecit, Lampridius | |. —— | bos ? : " ..Cellarie canibus circundantur, precipué munimenti gratia aduerfus ferss.venatorijs, maxime pugnantibus; neceffarianez non paftoralibus vtilia:quibufdam pro 'arnamento.& difcernendi gratia:& pro amuleto aduer(us rabiem , quod Gratius poeta teflatur;his verbis: Collaribus ergo Suntqui lucifugz criftas inducere melis. fuf- " fereyaut facris conferta monilia conchis: Etviaum lapidem,& circa Melitefiane&tunt | Coralia,& magicisadiu- santcantibus herbas, Q'rapropter hocinloco tanquácommuni;decollaribusagerevolui;noninpecuarijs aut. ' venatotijs [olum:& propteraffimtatem fimul etiara deloris, quz venaticis propria funt; quibusad uerfum fzras , auniunturarmanturd;. Venaticis canibus (inquit Caliusr7.26.) collaremunimenticaufaaddi folitum , quo retundi luporum impetus poflet nouimus ex rammaticorutm gloffeématis & Pompeij precipue Fefli, quiid etiam vocari millum fcribic... Sed M. Varro Rerum rufticarum libroa dicere mellum maluit. Is millusex co- 9 1e concinnabatar ; ferreis coptixus clauis. Indc factum;vt quicquid prxfidio nobis eft, prouenh qu qo. ! * EU. " ) X : : ; hl id cie *- Soy Seta ^ Aa 206 | De Quadrupedibis — NU id effe miinimento pronunciemus , perinde ac fit millus cani. — Poetze ármillàtos videntur appellaffc canes ex hac ratione.quontam millus fit jsarmillarum vice. Apud Grzcos derxambus eftlatum coriu m (& firmum ) ob caniscollum. Dicitur&periderzum, atq; item perideris. Xenophoninlibro de venatione ita fcribit : Ca- num ernatus funt, d|iscse y ipoivrer s se^ uovic. — In quo illud adüertendum , quas Xenophon flelmonias voca- uit id efifafcias quibus canum latera premuniuntur: Pollux telamonias dixit, Hzc Caelius, Canibus, ne volnerentur à beftijs, imponunturcollaria, quz vocantur mellam , id eft cingulum circum collum , ex corio. firmo cum clauulis capitatis, quz intrà capitainfuitur pellis mollis, ne noceat collo duritia ferri. Quód fi lu- pus alitisue quis his vulneratus eft, reliquos quoque canes facit, quiidnonhabent, vtfintintuto, Varro, At- quearmillatoscolla Moloffa cancs, Propertius 4.Eleg. Expellemclis pharetras & canum colla obtegunt,in- . demelium (aliquiper l'duplexfcribunt) vel millium genere neutro, vt Varro: vel millus mafculino, vt Fe- 16 Ílusvtitur, nominatur. Scipio Aemylianus ad populum : Nobis, inquit, reique pub. prafidio eritis , qua fi millüscani. Pollux libro 5.cap. 9. devinculis, loris, & fafcijs canum, ficferélcribit: Canes ad venationem educantur,uavn Joop CJ ytyro Ato EV) e quastyoi ; ideft oblongo ligati loro, quod a uidem anfam habeat, id eftin fumngo reflesum & duplicatum (it, vc irmius manu inie&ta retineatur, Xenophon, Oi 3 iuavre: Uesvrec a ynUNM 8 Sco dO 2) uou eVe & "98 100A GiC Hot "o2 XCUVale s 01 GE oU TIO ei pom MMOL si d|óe. .Omnibonus vertit ; Lori mani | busanfashàbeant, praterea nihil: neque enim bene feruant canes, (i collaria ex ipfis contexta fuerint. Ego rem its intelligo; Retinacula (iuelora (Omnibonus mafculino genere loros dicit , imitatione Grecorum puto) feor- fim effe debere, & annexzastantum collaribus; non continuos: fedhzc ab illis certius petenda funt, qui vena- uoneméxperti callent. Quodad vocabulum &tyjveuévo, forte leeendum &eysvAsuóo: & rutfus eodem ca-. pite apud Pollucem pro i£iyyswzas , Egypte, at Emyn Aera potius: vbi deinferiore lori, quo canisducitur, 20 arteloquitur , eam àcollari pendere fcribens, & iuxta cynanchumanncetti : fiue quodannulo ferreo, quem a)y&UAlev appellarelicet. ( &yx/ue catenarum annuli, Varinus) innectatur, fiue corio, vtrónis Ícilicet modo ita. vt perforamenin vnaextremitate lori altera tranfmittatur, quod nodi genus noftri vocant az lefüb: fic enim fa- cileerit cum?d curfum dimittetur canis, nodum refoluere, vel vt Gzxce dicam, al) diyyo Alu) Sero Avent y is ua rev divo: pusüdvau. E vusyscu Nau evot CA TE TOLIMA EY c JU TE 7T AEVO Varinus interpretatur, recté quidem 3 fed eofolum in loco; 1d eftad exemplum propofitum, quod eft, Ei za/Zenenf amoto orm, ra xe) mu qi CIMSatu A ctatvas Qepavra S AGO, arcustenfos,incuruatos;& ad fagittandum paratos. Inlexico Gracolat. ZyyvAlu quidam exponit lorum in mo- dumcatenzintortum.fineauthore. Sedadrem, Ornamentum canis, inquit Pollux, dereambus dicitur, id eft - collare (vtiam ex Czlio diximus) intra quod affuta effe debetagnina pellis;ne collum canis corioatteratur. Te- .: / JamoniayzAemavie imiliterlatum eftlorum &areépsOev Sor 9 d|iby'esls: 502 ule GN 6C ea'c a auotiity Goals YA 3o t am ue roc TUU6 (AN OU Aic pate 1 0 rolg ot ovete Vy SVO y malim s&yev; id eftvtrin queàcollari circa latera procedens oblique (ét: quod verbumitaintelligo,vt telamoniz ambz fe mutuo decuffent: hoc efl, vt lateralis fafcia , ea quz à dextra collatis parte incipit, obliqué feraturilia (iniftra verfus: quz veróà finiftra collaris parte proce- - dit;adiliadextra) itavtfumma dorfi pars; Gracitenontas dicunt propter latosilliuslocitendines, poft armos extremos, &aliaquoqueobtegantur. —Verbióozja hanc effe fignificationem apparet apud Suidam in EvyaA- AaiyBlw. rtrovras pro ceruice & fumma dorfi parteaccipiex Varino probaripoteft. ^ Cateram claui , inquit Pol- : lux, $Aors zyxevaelóec, in telamonijs erant: & haz ad »zícecv. ( ideftlocum füpra pudenda ) víqueextenduntur,ne canisiniri poffit;clauis infcendentium audaciam reprimentibus,neexignobilibusconcipere poffint. Porró à collarilongum & anguftum dependetlorum;quod iuxta cynauchum innectitur:eod; canis circunducitur. Sunt quietiam terga canum validiscorijs operiant , quz &ipíaacollaribus procedunt ( 84 10x Vpsepidos atpairowrec) 4o . itavtcanes hoc modo muniti nequaquam facile à pugnacibus feris, quasadoriuntur, vulnerari poffint , Hacte- nus Pollux. Notandum eftapud Pollucem 4[&jasov per duplex rhofcribi, Aeolicé nimirum,cum apudalios repe- riaturcum fimplici rhó communiter. Apud cundem periderzon primumífimplici;pofteaduplicirhó legitur:de- - riuantutenim omnes hz voces»ze ? 4[2n65 d] epis id eft collo, quam vocem deducunt Graci à verbo d|éoe vel - deos», quondam excoriariillicincipiantanimalia folent autem Acoles verbain 8190s paroxytona inutáre in Zpo, Vtxeipa xéjpus d cip dlépiw. Aspnosip,ó CUUVEX Y even 9», Varinus.malim xvvavy «Qv. pro UU Y ,vtih fequéte YO- cabulo:Asiiexcyxuvovy x ite Ew se 9, Hefy chius & Varinus. Axdliria P aed poccoy !mz3, lidem. Adan Jane xácpoc Suidas & Varinus. Atpaae mE ceo tas mite nimi oui 6 C. d pool, Hely chius.UleeaBMiano, Carte atiis omia, Suidas.TIee4biganov, m Eure o NI (B tona (Os Sore 9 digiin Alo?acdie o onore venapiAov. Varin us. T 'godee As Polluci nó aliud 20 uàm «€43:eJ; videtur.Hypoderzon & hypoderidé Varinusexponit ornam entü m uliebre,monile;murenulam. de Derzajid eftcollaria (inquit Xenophon) fint lata & mollia,neatterant canü pilos Stelmoniz ctiam (fafcias ver- tit Omnibonus)loros habeant latiores,neterantlagon as,id eftlatera veliliacanum:clauate fint eti (encentri-- das;id eftclauosinfutos habeant) ia v2 ux Qua Ton, vt ab anguftijsdefendant, OÓmnibonus. Egoverterim, vt. generacanum conferuentur , nec ignobiliorum coitu degenerent : clauos enim cam ob caufam pofterioribus X quoquelorisaddi Pollux mouet, wx ratito ari rois E, af pvo coles id eft ne ex vilioribus canibus cócipiant. | Texauav, lorum latum fcuti vel gladij 3 Loddd S TAO 30 HalpTepénu T WURSEUBLIS «9T icy, Upog € Bloxsecxe nies, Vide Vatin u. éA- " bie Qnam Hefych. Varinus.Hefychiustelamon emfi militer exponit, item diseubv Qaoxia». Sic &in zdificijs 1 telatmonesvocanturfigna quz fuftinent, vtinquit Seruius, Graciatlantes vocitant , vtrag; nimirum yoee 3m 3. Avid eftátolerando & fuftiaendo facta-Herodoto telamónes funtlinteola velfplenia quibus vulnera obligan- Th tur. IIcgGadv d]; an£A mois ecipete ard ve a aaivasyayeori o tme 1 zn Tamblichus;d eft, Inie&tis manibuseius vinculis 62a alligauit eum le&to.KuvssQ» à 3 wova item digrut $.KoAvTRM Ie Xy AGSV y aL LG qt UD epigram atezeftetia | pere vel (acculi genus.Suidas,Hefychius, Varinus. Quarendum anidem fint, ku Oesitarya vel KUPAYANSOC «i8 Abloonav. Tod; ax E Ad Epcoy Baton ses Iv (Oe 9 Q/TOL TOV K UV QU", v EU vurras iat STO TT anyeroa AVV , Pollux: . quibus verbislicet periderzon àcynancho diftinguere videatur, dubites tamenan variandi folum gratia ( quod. . libri eiusargumento conuenit) de reeadé duoftatim nominapofaeritquin &in lexicis Grzcis Sedp ienegt pay one exponitur.Kuvr xov dixo» dixerim millü fineclauis,aut ex corio. Nam & ferreum infiru mentü cynancheerat,. quo fonti& colla clauduntur:quod catulü ferreum Plautusap pellanitzali jü militer; vein canibu scollare: Lucilius Jib. Gum manicis,catulo;collared;,vt fagitiuums Deportem:vt citat Nonius. Eodéfenfu collariam foem. en. protulit Plautusin Capt.Hoc quidem haud moleftu'ftiam,quàd collus collaria caret Sed de f ontium vinculis fu- * practiam docui; prima huius capitis parte, Ac«poz5); quoq; vincul& circa cats collund Ceulficaty Kz4 quy SUE van 79 E Motuemredluo DeoCaus H. Lm. . 207 LUNBo r3 enu ARxcov in epigrammate, Suid. Varinus, Eandem vocem Suidasin Aeggonihs, laqueum interpreta- tür quo capiuntur aues.quanquá ipfa inccrtius fcribit e» i£, exo Aivo qnod pro reti potiusaliquis accipiat. KAoibe . procollaritum canum tumfontium apud Varinum legi,273c c xa&enid eftà claudendo.inuenitur & col: ) Kuvhnyuuutiy uico ysuvé 4 omnia fcem.gen«& auvies mafculini, nomina Grecis pileum;vel petafum & galerum i fignificantzaut vtaliqui interpretantur odxscwAaiav1d cft galeam, quod ab initio ex canina pclle (nam ad xu» & fimiles voces Éceminini gen.zlcez) id eft pellisfubauditur, vt in Avisyawp3a^ 5, &c. mafculinum «uix ad ariiov re- Ferri potefi) frueterreftris casis ae lauiatilis, vt Varinusfcribitgalee vel pilei tales fierent:q.iibus poftea ex alia" etiam materia factis idem nomen remanfit. Ego potamij,id eft luuiatilis canis mentionem nO memini apud ve- teres reperire: (Sylua.icus cynopotamon caflorers exponit.) marini frequentiffime ( Lutram aliqui canem flu- io ntatilem vocant. Videin Lutra.) Solebantautem veteres capitis tegumenta ex pellibus diuerfis conficere proin- de Varinus, Diuerfa;jinquitsCacQanau genera funt:& inter cxtera 15065 xiv (ex pelle muftella ruflicz , aat lupi fecundumalios) & quz proprie cynea vocatur;alia ex taurino;alia ex caprino corio, velex quouisalio. In German'amultisinlocisnon ex caftoris;fed lutre pelle cum fuis pilis,cegumenta capitis parantur , qux ditiores tantum ferunt;non ruftici,vt veteres fuas cynás,fed in ciuitatibus Non peccaueritautem fi quislutram quoque canem fluuiatilem appellárit. Kuvier;alids iwl. in Peloponuefo petafum vocabant, Varinus & Suidas, apud quem zéaozes mendole legitur Hefychius «bz pileum (aac de qua voce in l'auro docui) Arcadicum inccr- pretatürjalij Laconicum. KulacmiAG-,1 x5; Varinus & Hefychiusi& forte xepid eft manus pro chirotheca & manuum tegumento hicaccipi debetivt &749- quoq; non capitis tantum efl fed pedum etiam ex fimili & fimili- . tcr paratalana. Dubitct aliquis quomodo canina pellis velaliorum animalium pericephalez , 1d cft galee vfum zo implerepotuerit;cum proprie dicta galea cx ereaut ferro conflet;,& quamuisgrauesferrii&tustutó cxcipiat Re- fi pondeo pericephalez nomen,vt ctiam zAs,.commune mili videri ad omne capitis tegumcntum;non militare zantum.t Aor zomosy. id eft pilcum reum in Ariftophanis Ly iflrata legi teflatur Suidasin A&6G- , Apud eun. «dera poetam in Acharnenfibus THLAGV 70 At rdv ar69c ^? m Ere onors d Leiva Equo ute holiaftes exponit galeam cxxredelapfam per petras vehementer fonuiffe.vt zliac» videatur pro a?» accipere . pon vtaljj pro penna, qua nullum fuolapfu fonitum ciet:fed ex comicorum iocis proptía vocabulorum fignificata rc&té probari non pof- . fant;cumijsfepe abuti & zug vatvoiuy loqui folet. Kuvétauc oCaxt Qe Nottouc aye? s - pepavtveuvme, V arinus:id eft cy- meis dictis velex pellecanina pericephalzis,conzra pluuiam vtebantur:at galeis ferreisin pluuia nemo vtitur fed neq; ruflici galeas portant, cu mgram matici «vli? exponant pericephalaam que rufticis in vfu fititem Mercur ü pericephaleam habere petafüm.Hinc nemo non intelligit pericephalzx nomen effe communctum galeis pro- 3o prie dictis (quarum d.fferentiasin bacyoce Varinus enumerat) tum alijs pilcis diucríis. $ic ctiam xv»; aliás tan- ^ quam communevocabulum vfürpatur aliás pro lato craffod; & ruflico ac viatorio pileo; quem à latitudine etia petafum vocant;qualem Mercurio vtpotenunciotribuunt, Eadéphto forma galerierat;rotunda & lata; arecn- disafbus.Ettemperataflra galero,Statius 1. Theb.Flauo crinemabfcondente galcro,Iuuen.Sat.6. Nomen ha- bet galerus(velgalerum) quodin modum galez cffet factus, vtinquit Varro.De camclaucio & caufia in Camelo dixi.Strepfiadesapud Ariftophanem in Nubibus conqueritur, quód mifer non fecum domo xvlZattuleritpro- | pier pluuiam nimirum. To B E'Awo1 m Ge eio dotyo y On roizt] ser mv69c arator 930 eim or. XUVILÜ T€ 3. EX otgUV. Qzpc erxionyie, Athenas ib.x4.id eft; Helotis autem opusomneiniuriofum &ignominiofum imperabant: cogcba- turcnim quifa; ferre cynam;vt Bayfinstransfert. QuiStrabonis etia verba ex lib.6.de origine Tarenticitat, qus fequuntur:Conuencrat vt Hyacinthinisinfultusinitium fierctin populares,quando habitain Amyclzo ludorí 4e celebritate; Phalanth üscapiti cynam imponerct.Loquiturin quit, de infidijs quas Lacedemontorum helotes, 1d ' efi manci pia vocati;& Partheniz popularibus ftruxerant. Cynam paulo poftidem auther (vtopinor) ex Epho- rospileum Laconicum appellat,licet aliter rem ipfam narret; Hiec Bayfius. Kuveluo aliqui dictam putant à € yne (0 (uo Kuic) huiusnominis artifice,qui primit id genus pilei parauerit,Suidas, Etymologus, Varinus.. Demofthe- ^i nes.contra NNezram, O^, uszUvat aue cuwTo( Lovrec. Nlercurius arietem fub axilla fercns,& capiti geflans impo- fitamxwhz &c. anathema Arcadum in te mploquodam Hierocafariz,Paufaniasin Eltacis.Cynz diuerfz ficbát, - fed pulcherrimzin Beeotia;quas rufticigeftabant; Varinus. Theophra(tuslib.3 hift. plant.cap.ro de abiete fce- mina(cribens ; Exe 3 ailépusyaus 7o Qu»ov ur. Ad lays ose ib) 0 MwooAleu led evan DuNoeir s d, Trao OEC 42V potousee 7? Batayriouc xgUEguéS ACC. legoxvéc Gazaim peritévertit cyathis. Mineruaapud Homerum in Diomedis curru;ne videre- tara MarteOrct galeam(X9u av.lc) fübiuit:hancaiuntomnium in naturarerum nigerrimam effe. Grammatici $9 craffiffimam nubem interpretantur. Hinc prouerbialiter xuyeluu Qopeiv, 1d eft galearn ferre dicitur, quiin fraudu- lentoaliquo facinorelatet,& tanquam Orci tenebris occultatur, Varinus. Aa6:3' ucósy trexos Ilo l'est Eno qubsymrUXYOTU: xo "loo aliai xwvludv. Ariftophan esin Acharn enlibus.Hieronymus;inquitScholiaftes, in comoedijs | irridebatartanquá nimis comatusquapropter hic comico ioco Orci galeam ci attribuit, ceu qui (üb nimia co-- ma ead; deformi & fqualida (quo fenfu Graci verbum «se» proferunt) propemodumlatercet. Vide Erafinum |. inprouerbio Orcigalea. -Haciov $xvvis INauisaut galerusde reancipiti & dubia, vt Suidas exponit ; extat apud . Ariftophanemin Auibus:vbi lrin quzalata& petafataaduolauerat,quidam interrogat, O'voua d]£ sumi tert qi oiov 4x0/i5 Poterat enim nauisappellanda ris videri; có quod alis tanguam remis aerem traijceret : fimiliter enim ex- tenfxalzfülcantaerem,acremiaquam vel quod veftis eiusin curfü (volatu) finuataeflet; Kwfautem, vel gale- fuspropter petafum pileum,quo tanquam nuncia vtebatur;vt Mercurius quoquc : nam & Sophocles in Inacho 6o cynam Arcadicá lridi attribuit.Hxcfcre Ariftophanis Scholiaftes:pro cuius verbis EHoio dO xao Gépovres (fci- - licetipfalris) uadav cle eg 2doortsumu, ic xam (lego «discs: )apud Suida fic legitur, LActov udiupxato Srflépavreu an T n ge mi dlseg: Sdaerbmwveu daertp xov facili quidélapfü vt pro 5 Je Ícriberetur a veuipes : hinc deceptus Eraf- mus multa detriremi & malo peiafata nugatur,nullainterim lridis eiusd; habitus mentione;à qua tamen prima- , rióprouerbiumhocdefcendit. Canautas capitisornamenta veteresdixére,Feftrus.. Hefychius bis xwlié expo- qutónue»d eft domum cuiusinterpretationisoccaftonem aliam non video, nifi quod fufpicor, ouyls aliquem Bike expofuiffe;camdq; vocem pofteaab im peritoaliquoin «wl mutatam : non pauca enim fimiliain Grecorü lexicis oftendimus. Kuvei, pro avesexvrat id eft adorare; verbum recétiores quidamà cyná, id eft pileofactum pu- tant:quodadorantes pileum à capite dimoueant:fed huius etymineminem veterum;quod fciam;authorem ha- bentxovés proprieamarefignificat verbum deriuatum àprimitiuozvew, Lamachus in Acharn. Ariftophanis; 70 Ti p& e? xuvcisdIcholiaeaies exponunt, | | | | ES varii ; | $ 2» £Caonarij E | ; Ded uadeupedeibur f£. Canarij circa Atlabtem Africg montem di&i funt fopuli,quod vi&us eiusanimalisijs promifenvs fir & vi- ^ fcera ferarum diuidua, Pliniuss.r.. Infelices Hifpanos,qui Nicuefam fecuti, Beraguam habitandam elegerát | op- preffit egeftastanta, vt neque à fcabiofis canibus, quos veaatus & tutele caufa fecum habebant Gneertaminibus — Tanq; cum nudisincoliscanum opera plurimü vtebantur) n eqialiquandoà peremptisincolisabflinuerint, Pe- | trusivfareyrin rebus Oceanicis Et rurfasalibi, Vafchum Nunnez quencá nelcioquoinlocoNoui orbis ad tán- tum inopiam peruen:ffeait, vt fcabiofascancs & cceno(asbu fones, ac huiufcemodi alia pro delicatis cpulis edere. fuerintcoacti.. Cyrus Perfarum rex expofitus infans,à canc femina aliquandiu lactátus eft/Onomafttcon. | th. Decanequem Vblcanusex ere Moncfio conflauit;inter venaticosceleres dicam. Alciati Emblemain im. pertum inanem;Lugarem noctu (vt [peculum) canisintpicit orbem: Sedi videns,alium creditineffe canem, Et laxrat;fed fruftraagirür vox irritaventis, Er peragit curlus fürda Dianatuos. Anthologij Graci lib.a. inter epi- Xe grammatainimaginesanimalium, vltimum eff authoris inccrtrin Priapum horti cuflodem, quem canem ficul- neum vocat, Toutmcerora Quisan (Ge wuoncps ero EAE QUAL. To bam B ipae, eo. ep tu toit; XoxmE, RC. | Brodeuspentsmetrumclaudicarefcribit&legendum, TéQ-iov£&y tog. IMfihiper euuexqorsom xvov monolylla-- bum efferri poffe videtur,quam vocemideo reineremalim;quia conuenit Prapo,cum pudendum fienificet,vt fupra cxpotüi. Epitaphia quadam canum diociforum; in fuis infragenerib usreferam, vt venaticiinter venati- . cos &c- Decanum quorundam ( Hecubx in canem mutata, Aarx canis Atalantz, Xantbippi)fepulchris, vnde locisetiam impofitanomina,füpcriüs dixi parte t. buius capitisfub finem. Apud Moloffos canes inhumari foli- tossiunt.- Honoridcfuncti canisciuitatem conitituiffe Maenum- Alexandrum T. heopompus fcribit, Caelius. Bá&tteizni, vt Oneficritus fcribit, cosqui1am fcnio morbóue confc&ti fint,yiuos canibus apponcrefolebant, ad. hoc ipfum deiaduftriaenutritis,quosi; illarum gentium vocabulofepulchralcsvocent, Calius. Diogenes dice- 3e bacftcanes eum lacerarept tH yrcaniam hanc fibi forefepulturamsün vultures, Cafpiam; Stobzus:apud quem ta- men non Cafpiam;in vulgatis fimul & manufcriptis codicibus fed &iióov reperi. Verum eumalij Indos;alij Iberos & Calpioscadauera vultaribuslancinanda propofuiflc fcribant; Gyraldo tefle aztiéor vox corrupta ad Kaaría vel Xortov propius mihiaccedere videtur. A y dol ud: elo Arum re Kevivunayquie bv Be m/u DuAoT (OA&Gl.o Suidas, Varinus.i.Cannm latratus(in formis auditus) mali aliquid abini- micismetuendum monet. Afperi &latrantes canesiniurias hominibus prafgiunt;& magna damna: Alienica- ncsfi biandiuntur.dolos& infidiasnunciaut,&c. Artemidorus Idem de venaticis;cuftodibus,& alijs, juid figni- ficentin fomnis,froríim nugatur. M.Cicerone.C. Antonio Cols. Lupi invrbe vifijmo&urni viütiede libus Cat num auditi, ful.Obfequens, Ouidius Metam.ts, inter prodigia qux Ca faris morrem portenderint.hac recenfet, "riflia millelocisftygius dedit omnia bubo.millelocis lachrymauit ebur. Ind; foro cireumqQ; domos & templa 36 Jeorum,NoGturno vlulaffe canes ferunt,&c. Aethiopes Sambris proximi fummam. regie poteftatis cani ttá- dunt, decuius motibus quifnamimperitet,augurantur,Solinus. Natio Aethiopum eft quz canem , & habet re-- sem faum;& illius etiam appetitui paret: fradulaturjeum non iratum effe credu nt: filatratiramagnofcunt :tum ctiam vellicationes,vlulatus,difcurfus conicctantes, ci obtemperant, Aelianus, A pud Aethiopes gens (INubas quidam vocant) in Africa Ptoemphanz füerequibus regisvice canis dominabaturyquem mirifice obferuaba n. ex illius enim motu & nutu imperia; & qua effent placitaaugurabontur, Gyraldus ex Plinio. Canem locutu m in prodigijs,quod equizem annotauerim;accepimus:& ferpentem latraffe y cum pulfus eft regno Tarquinius, Pli- nius. Equidem etiam verba prifcz fignificationis admiror. Ita enimeftin comraen tarijs Pon tifcum-: Au gurio canario agen do dies conftituantur: priu fÍquam fru inentavaginas exeant;&antequam in vagi nas perueniant,Pli- p nius. Defacrificio canario (quamuis Gyraldus canaripm augurium & ficrificinm idé faciat) quod pro frugibus 46 Canicule Iyderiimmolabatur,inferius dicam. Pau fanias Eltacorü lib 2. feri bit de Thrafy b ulo( Gyral dus "Thra- | fyllum vocat) quodam vatelamida ( exlami Apollinis fili familia) cuiusimago in Olym pia fit) cui gal eotes(id. eftftellioÀnon muftellaaut feles vt Czlius fufpicatur)ad dextrum haümertüarrepat, & canis affiftat, verum inter- cifus,aciecur patefaciens,quod Is prituus extis canum infpectis va dicinium in (ticuerit quem locumin Lectiones antiquas fuas tranftulit Czliusz3.55. Scribam fignificat ti Acgypt,aut prophetam;aut fplencm autodoratum, autrifum,autflernutationem,canem pingunt. Scribam. quidem,quoniam eum qui debeteffe perfectus Ícriba; . oportet multa meditari, adlatrare omnes quodammodo, agreftem effe, neminigratificani ;q uemadm odum nec canes, Prophetam,quoniam prz ceteris animalibus adm iratur canis, & ob tutu Brmointuecurfimulacra d cor& quemad medum prophetam » Splenem,quonitam leuiffimum fi plen em canishabet:& exeo mors eftilli, & rabies | aliquando:& minifiri canem curantes,cum eft moriturus;vt plurim uü m fplenetici fiu nt. O doratum vero,rifüm,. ge & fternutationem:quoniam qui plane funt fplenetici,neg; odorarineq; ri dete;neg;ftern utare poffunt, Orus in Hieroglyph.nterprete Bernardino Vicent, Magiftratum fcribentes iterum canem pingunt; cui addunt regiam ftolam nudefigurzappofitam: Qnoniam quemadmodum canis, vtante dictum eft, in deorum fimulacra intet tis oculis profpicit:fic & magiftratus antiquis tem poribus in nudu m regem profpiciebant : cuiusgratia vendicat fibiregiam ftolam,Orusibidem. Et alib; Canis auerfionem fignificat.In h omiueimpudente etiam. proquo fa- nam pingint,canis m eminit nefcio qua ratione ,nam cum ranamino culis fan guin em habere dixiffet: & impu- dentes effe,quibus tales fint oculi;fubijcit;Fhineillud Homeri, O woCetpeg ieunibé Bose cur 'aoviquafi vero canis ctiam fanguincos habeatoculos. Canem album fidei fymbolum effeiam fuprain d.ex Gyvaldo docui. Veteresiurabát pet canem, vtin Anfere dicemus. Rhadamanthusincepitiu rareper canem & per anferem, ne quasisoccatione Deum nominaret, Euftathius. Curfacerdotem ( flaminém dialem) canc & capraabflinere, &ne tan gere qui- 6a demavt nominare oportuerit;explicaturà Plutarchoin queftioni basrerum Romanorum.De capraaliisQuod . ad canem;inquitminus quidem ille libidinofus,minusetiam quam cap rafcetid us cft. Dicunttamen aliqui non. faseffecanem arcem Athenisingredi, vt neq; Delum infulam; có quódin propstulococát;tanquamboues, fues | & equiin th alamis;nonautem publice & inuerecu ndémifceantur. Sed illi veram caufam 1 gnorantiiccirco enim àfacris & afylistemplis canem arcent, vtpoteanim al pugnax,vttutum acccffum füppli ees babeant. Videtur auté Iouis quoq; facerdos,viua quedam vel edes vel imago lou is exiftim atus,ad quam libere fupplices nemine prohi- bente autterrente confugerent. Quamobrélectulus eius in veftibulo domus erat &c. Ad hic canis animal im-- purum eredebatur,nec vlli cceleftium deorum (cw »fed Hecatzs, Marti &c. (vt inferius repet&.) Hzc Plutar-. chüs.Canem alerein Delo nefas erat;Strabolib.1 ). Magi Zoroaftrem fecuti canes, gallinas (Sov-Éez) & terreftres | echinos bono Deoattribu unt,aquaticosautem malo;llutarchus. Panegyrin can um menfe Auguílo ab Ró- 7 o Mh minis - » "ms "TN 3 l De Cane, H, Lib. I. 200 ' manis folitam celebrari. suctores Greci funtmonumento vrbis captz ab Gallis, "Tuncveró cedebantur canes qui& alyuNauoi , id eft (ine lattatuagebát;,anferibusampliter fonored; inclamantibus. Hoc ipfum arbitror Pli- . nio fignificagumlib.29. vbicanesaitannua pendere fupplicia inter edem Iuuentutis & Sumani, in furcas viuos » arbore fixos fambucea; Czlius. Viue canes cruci fambucez affigebantur à Romanis, & anfere infidente inter edes Juuentutis & Sumatii deferebantur, Gyraldus.Sed hac de re etiam in Anfere dicam, Caribus exta canis deis offer- remos fuit, vnde factum efl prouerbium Caricum facrificium:nam pro hirco cànem mactabant , authores Dio- genianus,Hcfychius, Arnobius. Meminit etiamSuidas. Catuloslactentes adco puros exiftimabantad cibum, vt - €tlam placandis numinibus hoftiarum vicevterentur his, Plinius. Apud Becotiosexpiatio ficri publice folebat 'cane per mediti duasin partes diffe&to;inter 2 tranfibant, Plutarchus problematciam citato. Vbi apud Grz- 5:cos canisimmolaretur, Leonicenusin Varia hiftoria 1.6. Romaniin Lyczis,quz Lupercalia vocant, Februario - menfecanem immolant,cuius rei caufam Plutarchusin quzftionibus Reman.inquirit: Canis facrificio, iriquit, omnes feré Graci vtebantur,& etiamnum qnidam vtunturad expiationes.Et Hecate catulos cum ali jsad expta- tionem pertinentibus exponunt: & eos qui expiari opus habent catellisluftrant, (wExuflari) hoc expiandi ge- nusperifcylacifinon vocantes.Aut quia canis lupo inimicus efbideo in Lüpercalibusimmolatur, Aut E E. * percosin vrbedifcurrentes cáneslatrant & moleftant. Aut quoniá Pani hoc facrificium peragitur,eui canis pro- pter caprarum greges gratus habetur. Hc Plutarchus. Idem in eodem curcanisin vrbe non appareret cum rem diuinam Herculi faciebant; hanc rationem affert : quoniam canis Herculi femper moleftus fucrit: vt Orthus (fic füfpicorlegendum pro .079-) & Cerberusi& cum Licymnij filius Ocon us propter cané occifus effet ab Hippo- coontidis. praliaricum ipfis coactus.prater multosalios amicos Iphiclum fratremamitit. In Lu percalibus capra o candidzimmolabantur vel (vt alij tradit) canes,Gyraldus. Plura de Lupercalibus eorum; ritu legesapud Plu- tarcliumin vita Romuli: Videnenonrecté Gyraldus ex Plutarcho citet perifcylacifimum facrum e(Te ex catulis; facrum enim velfacrificium ab expiatione differt, Cur Genete manz dictz canem facrificát, & ne quisex dome- flicis xensisldeftbonus euadat;precantur? An quia Geneta generationis dca efl:& quemadmodum Greci Heca- tzjficGenete Romani canem immolant pro domeflicis? Secrates quidem Argiuos (cribit Ilithyiz;id eft Lucine canem facrificaffe facilioris puerperij gratia, An forte hec precatio ne quis domefticorum bonus fiat,non ad ho- mincs;fed canes domefticos pertinet? canes enim afperos & terribiles effe oportet. An quia defun&os 2-ensoss& x2p:Lo9s nominabant (id cft bonos & elegantes ) ne quis ex domefticis moriatur, obfcure petunt? nec mirum, cü - Ariftoteles quoq; referatin pa&o Arcadum cum Lacedzmonijs Xv Ae udi. pro co quod eft neminem oc- cidere fcriptum fuiffe referat, Plutatchusin quaftionibus Rom.De Gyn&cea & Geneta deabus vide Gyraldum e Syntagmate r7.Genito mane catulo res diuina fit;& in coenis deüm etiamnum poniturcatulina, Plinius.Ego pro "Genito manelegendum puto Genitomanze, vel vt Plutarchus fcribitin Rerum Romanarum queftiones0o.reve- TH wai deg Ícilicet ita vocatz:manum veteresbonü vocabant, quanquam Gyraldus Bonam deam:qux & Rhea vocatur &alio nomine Gynzcea; vti pfeinquit,) à GenetadeafeparatSyntag.r7. Cyncetiamszuveriow, Hefychius & Varinusinterpretantur Xosus «aphiuyi Asluuv,n 1147, Quamobrem laribusijs quos proprie prz(ides ( prafti- tes) vocant;canis alTiftit,&ip(i canum pellibusveftiuntur? An quia prz(ides domus cuftodes cffe conuenit; exter- nis terribiles quemadmodum canis eft;damefticis veró mitesae benignos? Àn potiusverum eft quod Romano- tumquidam dicunt,& Chryfippo philofopho pr obatur,malos quofdà demones eircuire,quorum opceradijtan- quam lictorum & carnificum vtantur paniendisimpijs &iniuflis hominibus: & exhorum numero etiam lates | funt,noxij demones vitz & familiarum infpectores:eamd; ob caufam caninis pellibus amiciuntur;& canem affi- jo flentem habent, vt quián malis hominibus inueftigádis puniendisá; acres natura (int, Plutarchusin caufis Rom. , ; Lar familiarisab antiquis,tefte Plautoyin canisfigura efformabatur , Gyraldus:Et mox; Valde (inq.it) con(ide- xandum puto;quid tandem fibi Cornutus feu Probus grammaticus in Perfjj Satyris voluerit, cuim ícribit:Succin- étis Eug ubere Gabino habitu cynomia, id eft canina pelledei penates formabantur, obuoluti toga fu- | prahumerumfniftrum,&fíub dextro. DeSerapidis canein Cerbero dicamin canibus diuerfis cap.r, Hecate canisimmolobatur,vt quz Proferpina exiftimaretur,vt Plutarchusfcribit; & Lycophronis interpres; citans illud Sophronisin Mimíis, O' 3 «vov GauGuEae Ae a Qoo hoc eft, Canisqd; baubans diffipat phantafmata, Calius addit,ficuti eristinnitus quoq;;aut eiufmodi quippiam.Huc refpexiffe videtar Vergiliusin Bucolicis.hoc verfu, . Nefcioquid certe eft,& Hylaxinliminelatrat.. Ab Hebroflumine baud ita diffita cft ciuitas nomine Zona, poft quam habentur Orphei quercus fub quibus eft Zerynthiumsantrum: quod tamenin Samothrace flatuunt alij:& $e Lycophron effe Zerynthium fcribit«uvorquja); je: quam Hecaten interpretamur, Czlius.Hecaten zeiasoxtQa- ^. A« Aufoniustergeminam vocat, quod caput eius dextrum fitequi;finiftrum canis, medium hominis agreflis, vt fcribit Orpheusin Argonauticis, Celius 20 6. Hecatarcanes antiqui tribuebant; Theocritus in Pharmaceutria, "Fa ad yovlor. Enabvaeyroio soi] exuNaee ceoutoym, Hoc eft, Terreftri Hecate,quam & catuli metuunt. Scholisadduntà poeta id dictum quoniam catuli auferrent Hecatz coenam, Gyraldns; ( malim,quoniam catulos Hecate pro coe- naofferrent. Plutarchus, X9evia:9 d] eiervov E'xorr4 Temi es TE AB SC RUM y Syro teUT aO (s Xe joupeicy Urtyet gulozu. Tibull.Sela feros Hecates perdomuitfe canes.Scribit Sophron,&icem Lycophron,à Diana canes unda quin &fpeluncá fuiffe Hecatesin Zerantho;Lycophron hoc fenariorecinit , 7425»9ov dye) d wuvor ay « Sent; (vel vt Caliuslegit d xuocQajsUcJeds Avrav:) Zeranthon eftantrum Canifuorz dez. Putauit autem idfüiffe in Samo- thracia:Stephanus citans huncfenaritiin Thracia:Nicandri interpresibidem ad quercus Orphei, Verum enim- «o ucro (inquit Gyraldus) fi cadem Hecate & Diana fit,non mirum illiattribui canes, vt venatrici Hinc Liuius An- ^. dronicusin hymno; vt cft apud l'erentianum;Dirige odorifequosad certa cubilia canes:yerfus eft myurus. Ver- gilius Notior ytiam fit canibusnon Delia noftris. Porró ait ctiam Phurnutus;canesideo T riui facratos, quod illi iugulari folerent.Alij; propter venationem.Quidam etiam attribuunt,quod & Proferpina putetur,cui canes, id efi Purizafcriberentur.HoratiusSerm,r. Videratinfernas errarecanes: («/ov,te;mis, Varinus:) Vel quod,ve ait Vergilius,Nocturnis HecatetriuJs vlulata per vrbes. Ad hzcfcribit Hefychius,fimulacrum Hecates canem fuiffe;vel quod ctimmolarentut canes: vel quodipfam nonnulli cum capitecanino;hoc eft cynocephalon effin- gerent; Gyraldus, Extacanum T riuiz vidilibareSabzos, Etquicunq; tuas accolit Aeme niues, Ouid, Defacri- ficio Hecatz celebrato Romz Idibus Auguftis plura videapud Gyraldum Syntag.17. Canes adhibebantur Ac- | fculapij templo;quod isvberibus canis fit nutritus; Feftus. Cynetheus Iupiter fic cognominatus,quoniam Yena- 4o tionem Arcades, vtpote rudes (rullicioris vita homines antiquitus exercebát:venandi veró arscynegia & cyne- á ww V | E getice E Y ox £^ À ? ELE d : ^ v es * JeRho Mag ur xy chro em iz Ty coo ei ! Vo ^ E PITE. ve eh LU VEI LUE rgo r7 P UGL Ie: LES ; e un] &yhetheus:licet id libeatiusdo&ti quidam (Czl.6.3.) (criptis fisafferant, Gyral.. Catuleaua Minerua dicta; de quaPlin.lib.s4. de Eaphranoris Alexandroyid eft Parideagensihuiusefl,ait, Minerua Roms, qu& dicitur Catu- lezxna,infra Capitolium à Q.Luctatio Catulo dicata.Suat quilibentius Catulisnam legant; Gyrald. Canesà Ca. ribus Martiimmolari A pollodorus & al fcripferant;tefle Arnobio.Marti veterum quidam canesimmolabant, propter eiusani itTalisaudaciam Gyrald. Ev Aacsdotueviás Qovisavmirto Oed EvoaAdo XU cis Eure idi, PT tar.Mar-. ti canesimmolant2Jg 9 ege C Odn9enue» 2 9ceo Phurnutus. Lacedzmonij Marti Enyalio canem mactabátvtait Paufaniasin Lacon. Scribit enim ephebos Lacones euti pugná effentinter fe inituri; Marti caniscatulum no&tu. immolaffe,deo fcilicec validiffimo victimam validiffimam inter cicuresdicarefe arbitrátes. Subdit idem;catulos | quod fciat,n onfacrificariab alijs Gracis, Colophonijs exceptisqui catellam nigram nocturno tempore immo- labant Lriuiz, c$co3ro. Quare mirum eft quofdam Enodio deo fcripfiffe potius, cum Mercurins eo cognomine - di&us fit, Gyraldus. Quidam humana cum brutisinngebant:& qua in natufa diffimilia erant, vtait D. Athanaf. | deos fuos fecerunt,cynocephalos,ophiocephalos&c, Nec Anubin modo cenis ficie: fed & canes ipfosin tota. | Cynopolitana praefectura coluere; Gyral. Omnigenumd; deüm monftra &latrator A nubis, Verg.lib.8.quo Ioa: Scruius, Hüc volunt;inquit, efle Mercurium,ideo capite canino pingitur,quia nibil eft canefagacius. Tertüllia- nus & D. Auguftinus videntur cynocephalü pro Anubi deo ponere,quód fcilicet capite fit canino, non enim cy- 'nocephalum animalintelligüt. Nosin templa tuá RomanaarcepimusIfin, Semicanesq; deos,Lucan. Semiho- minem cané Sedulius dixit. Plura de Anubi, & cur ca pite canino effi&us fit; apud Gyraldum legeSyntag.9.vnde hacetiá defumplimus. Aegyptus Harpocraté quoq; habuit & cynocephalum fiue Anubimiquorü imagines di- gitis geftarem oris ctiá Romani fuit quandoq;, Czlius. Cané (alij ad Anubin hocrcferüt) Aegypti] venerantur, 2 ex eoq;legé quampiam vecitarfit:cur id faciant.du plicem caufam afferunt: Alterá,quod cü láis víque quaq; PU- | rim quareret,canes przcurrentes,parttmvnà cá ipfa puerü inueftigare conarentur,partim feras reprimerét: Al- - teram,quod cum flella canis (qué Orionis fuiffe fama celebratü eft) exoritur tum c& ipfo pariter Nilusfefeattol- | lensirrigationem in terrà Aegyptum inuehitinagrosq; redundat. Quamobrem cane vcfertilisaquaconciliato- —' rem Aegypti venerantur, Aclran. Suntquilingua Aegyptia Aoubin canédiciaffirment, Aliqui eunde Mercu-.— riuminterpretantur,& Hermanubin quoq; vocant. Strabolib.rz. intempli Heliopolitani deferiptione , Inin- greffu fani;inquit,eftpauimentá latitudineiugeriaut pauló minus, longitudineverotripla quadrupláue, & hoc | Dromusdicitur,de quo Callimachus,O 7pip Ge» isse $:(9- A»£G0g-. Quid veré;quodenixa Nephthy Anubim, 1fis fubijcitur? Nempe quod Nephthys ea cítobfcuritas que fub terra latet-dfis ea lux que fupra terrá emicat. At. | finitor circulus,qué horizontem vocant, vtriq; cómunis Anubis dicitur.&iure cani comparatur. Tuxta enim die 3* noGudq; canis videt:& eam videtur apud Aegyptios vim habere Anubis, quam apud Grzcoshabet Hecate;coslo feilicetterrad; pollens. Alij knubim Saturná exiftimant,quod ex fe pariat & ob id «vovappellatuscreditur. Adde — quodantiquitusab Aegyptijs canis maximos hobores meruit: quod occifo abie&tod; A prà Cambyfe, ex eonihil. omninoguflárit, Czlius Calcag.in Rebus Aegypt. Herodotusin Euterpeaitin Aegypto canes in facrisloculis fepeliriconfueuiffe. Oxyrinchitzin Aegypto.cum viderent cynopolitas oxyrinchum pifcem ederejipfi eti ca- nesfacrificarunt & ederunt Plutarchus. Onofceli damones;maresfe vt plurimum exhibent; interdum quoque leonem & canem induere videntur, Caliusr.47. Cynades; Kova555, Neptunus, Athenis colebatur, Hefych. & Varin. Meminit eius Gyraldus ctiam.Canario augurio (vt fupra etiam dixi) cóftitucbantur dies priufquam fru- menta vaginis exirernit,&antéquam in vaginasperuenirent, àcanec ducto vocabulo. Siquidem rutile can £s id eft non proculàrubro coloreimmolabahtur,vt ait Attcius Capito;canario facrificio profrugibus, deprecadzfzui- 4c tiz caufa fyderis Caniculz, (hoc,vt Ícribit Feftus, Iulto menfe fic bat.) Legimusin Grecorum monumétis, Exu- : xente quandoq; Cycladasinfulas Cane;atq; indefterilitate multa ac ficcitate confequuta;qui in Ceo habitabant; exoraculo Ariflzum Apollinis & Cyrenestilium accerfiuerunt: aduenitis, ex Arcadia fecum quibufdam duétis .- templumq; erexit Iouis,quem vocauit Icmzum;qu aíitu plunium dicas. Cané qu oq; rebus diu inis operatus pla- cauit, Ceisq; legéinftituit;fingulisannis eiufdem feruarent exortum cum armis;ac eidé rem obirent diuinam: Ex quo Argonauticón fecundo Apollonius, K&9 9 £u vév jegüee. A'vonAdu» resonet xudbs Bécuci Voyacs.. Cur vero pla- candis Caniculzardoribusimmolarentur canes.nulla (quod fciam) idonea redditur ratio: ná & Ouidius Fafto- rumA.itacanit, Procane Ífydereo canishicimponiturarz, Ft quare fiat; nil nifi nomen habet. Curauté rutilz, forfan de Aegyptiorum fuperftitione duxeritinitia, quando boues rufrosgentiurm illarü ritu immolare permit- tebatur,quod I yphoni perfimiles viderentur,&c. Calius. Ego propter fi milicudinem rutili Caniculz coloris id g& potius obferuatum coniecerim.. Feftum quo ex cani bus resdiuina hebat; rectea canum cede nominari Cyno- | phontis poteflicuiufmodi apud Argos celebrati videtur quandoq 5» Calius. Ceos folerter quotannis ortum Ca- niculzobferuare;&c.füprafcripfi ex Ciceronis liba. dediuin. Rubigodeo vel Robigini dez;adarcendam ex fe- getibus robiginem veteres menfe Aprili extis canis & ouis facrificabant , vt Ouid. in Faflis teftatur, Gyrald.. Nifi . prius catulofeceris, Colum ella. | KS V L- 1 S ; | 1 Ar ES A s d. AT ie z*, i S Í PROYERBIA. we ia Agnos canibits obijcere; THooGa/hem avi; zumiv dovas; dicebatur qui imbellem &litiumimperitü calumniatoribus & exercitatis exponeret:hemiftichium eft heroic, Erafmus ex Diogeniano. Agninis lactibusalligare cané,apud Plautá in Pfeudolo.La&es dicütur inteftina molliora. Qui can&alligat,inquit Erafm us inteftinis agninisisnon nodo can£amittit, verum & przdá vltró dederit fugitiuo.Sic qui credit homini malefidei .Teipfum nonalens, 6o cáries alis: Adqov od ce&Quv x ovas set Dec in eum dicebatur,qui cü per inopiam bi quz funt ad vitá neceffaria fuppe- ditarenó poffet; conaretarautequosaut famulos habere domi,&c. Sivelafinus cané mordeat; litcm mouebit. Afinooffadas,cani palehs. Attali canis;in homines nimiü voraces nà Attalicaniscibü gluticbat, non guftabat, Ranifius Textor. Quid cani & balneo? T/«omevsuvl C Baxavco; Vtitur Lucianusaducrfiim ineruditü multosem-- ptitantem fibros.Idéin Parafito, Kou isol 56 d]gu S A cv worin QA QOO» 7o 0U TV Emi 2 ey aane LU, Quadrabit incosqui adrem quampiá prorfus funtinutiles. Vfum huius prouerbij nó prouerbialem. cü philofophus à cane rab.morfüus balneum ingrederetur;füpraoftendj.De vfu huius proucrbij vide piu raapud Celiim 3o 15. Vtcanis à Nilo:Quileuiteracobiterarté quampiamaut auth ore deguftant,hi ceu cànis Nilo dcguftare dicétur. ld ada- - gij natücitex apophthegmate quodá, cuius meminit Macrobius Satur. lib.z.cap.z. id eft huiafmodi:Poftfugam - Murinenfem quzrentibus quid ageret Ántonius quidá familiaris cius refpondit: Qnod eanis in PRU ja 70 T | j gite M TD * Do FAM UEDNNMEOE US oco iar &fagit.Nam in illis tegionibuscoftat can esraptucrocodilorum exterritos, bibere & fugere ( alias,eurrete & bi- - :bere.) Solinusait;eos non nifi currentes lambitare,ne deprehen dantur.Certum eft iuxta Nilumamnem curren- | teslambere,necrocodilorum auiditati occafionem przbeant;Plin. Dc quo dicam ctiam infra ca p.i. de diuerfis » éanibus;vbi de Aegyptijs. Simile babent Germaai, Er /aujfi darzber xelyem han zber dre beyffe miden. Ar - Ceruus cancstrahit,in rem impoffibilem vel prepofteram. l'heocritusin Thyrfide; Aoc breilreienet C a5 ku Was d Ae Uoters Germanis Dae rofa, binder den vitagen [panner, Currus beué trahit, Kuve/ muc & canis oculum haz -berejin impudentes,vt fapra expolui. KuvzAsmié;qui caninam im pudentiam ctim vulpinaaffutia cóiunxit, Ari- - ftophanesPhiloftratum quendam (Athenienfem) lafciuiufculé fe ornantem vocauit cynalopeca, ex cane & vul- xi peconciunata di&tione;nifi ad Cynnam fcortum referre m alu eris, Calus.nam & muprcComuly fuifle aiunt, Vo cant . àtem cyualopecas canes Laconicos ex vul pe&cane natos; Varin,& Hefych. Canis ad cibü,Kv 4» J7n cis, de ijs qui 3nfüum properant exitiü. Qui canem volüt occidere,cibó often fo alliciunt. Helychius fimilia cff: ai t; Dos ad In- €Catienem,& Susin vincula; Videinfra, Canis in vincula. Canis corio affuetus:vide poft in proüerbio Canis Inte- ftinaguft. Digna canis pabulo, AZís kia d Braga Go, ferme perinde valet ac fi dicas, Dign us operarius merce- . defua. Etvixquifquam eft tam inutilis minifterquih (i non amplo falario, certe victu dign ns cíle vidcatur. Ke- - fertur à Suida. Simillimum illud Germanicum, Dai pfevat ifl fesus fateri vaueydt, Ca nis digna lcde; A Zla q kv fp T J -eum nouus honosobtigitcui piam immerenti, Sumptum videturà Melitzis canibus, quibusnónnulle mulier- culz maiorem habenthonoré quàm ipfis maritis. Nili mauis referread Anubim Acgyptiorum deum. Refertura Diogeniano.: Canes vel catellas dominasimitantes, vbi qui fubfunt eoríii exprimunt mores ( ferociam;arroganti zs faftum,&c.) fub quotüimperio degunt. Videasauté & Melitzas opulentarum m ulierü delicias, faftum, lafciui&, id totamq; fermémorum imaginé reddere.Plato lib.8 de Repub.de ciuitate licentioft e libertatis loquens: Planéjin- - quit;etá befliz quz ab hominibus nutriuntur,quanto liberiores hacin ciuitate fint quàm alibijnemo nifiexper- tus crediderit. IN2 & catellz vt habet prouerbiti, perinde achers funt: & equi &alini tanta per vias libertate pro- . gredi confuefcunt,vtin obuium quenq;im petü faciant, nifi cefferit. Vna domus non alit duos canes, E di (o g - digvasea vet Qav cvv d|yo xwv fenarius prouerbialis citatusab Ariftophanis interprete. Noftrietiá duobus canibus in vnadomo;vel circa vium os conucnire;füis prouerbijs negant. EvveciLuss(Q» 6xvony mapoipao das, Varin,& He- ils Íych.Videtural'ufum ad &a62em & &veo Gleis fcuta,quz totidem bubulis corijs obducta erant, Homerus Aiacis clypeum &zCoerv vocat. Ouidius feptemplicem:non quodintegta fepié bo um haberet coria, fed quod quanto- cung; corio fepties plicato conftaret.Ariftophanes 9unov; &leacss dixit. Quican£alit externu;huic prater funi- cul& nihil fit reliqui; 05 xJva ceder Eevov, Tiv ro wavov Ai Q» uSuerid eft, qui benehiciü collocatin ingratü, perdit ope- 3? ram.Nam canisalienus relicto fune quo alligantur, priftinum dominürcpetit.Noftrates perireaiunt panem qui . vel puctisalienis vel canibus externis detur. Cané excoriatam excoriare, Suidasait dici folere deijs qui iterum ea pattuntur,quibusaliquando fuerunt afflicti, Ariftophanesin Lyf ftrata, T) ipta: vie dléges dlgdoppstilurs - - "Diogenianusait conuenirein eosqui fruftra fümunt operá:ali Jin cos, qui affligunt afflictum. Xxdue dli igwang- - Awstv eic 1 ajoioi, Suid.& Varin, Canina facundia:Saluflius apud Nonium Marcellum iü di&tione Rabula , Ca- nina (vtait Appius) facundia exercebatur.In ees,qui tantum ad maledicendum cloquentiz (tudium exercerent: arixacanum &oblatratu,fumpto cpitheto.Siquidem rlitera que in rixando prima efl; canina vocatur; D.Hicro- nymusin cpiftolaad Ruft.monachum, Pomparum feculis procedütin publicum,vt caninam exerceant facun- diam.Idem obtre&tatores fuos fubinde canes appellat. De canina cloquentia fuperius etiamin voce canum non- . -nihil:&alibiin Cynicerum mentione. Ariftophanesin Vefpis duos canesinducit a6 iré mue xeAvoptu«s, Canis, 4o feflinans caecos parit catulos, H'xvavareuDsoz To QA& tiere 1n cos qui nimiofeftinandi ftudiorem parum abíolutà — dunt. Galenusinlibro De femine; Toc 5 xvve d9n cre C d wont Quai ro Q2 Tiwer ard credi; Quan quam canum , catulos Galenus mauult imperfactos dici quàm cxcos, quum talpe proprio cecz dicantur. Ariftophanesin Pace; OB adv elei ve erremyotdlo o Qa iret Ceca patit properáto Acalanthistinnuladixu, Etinterim Graci gram- - maticidubitant quid itacalanthis.alij putantnomen infignis canis deductum ebg zi xA fév, id eft quod pla- cidé currat.vel eg si abahen,id eft à blandiendo. AIjj fufpicantur auem cfle; Ariflophanis interpres, Etymola- gus,Suidas. In Auibusquidem Ariftophanes vbi diuerfis dijs diuerfa auium üominaimponit, Dianam Acalan- hin vocatialludens ad aliud cognomen eius Colznin. Periculofüm eftcaneminteftina guftaffe, Xa ea yog av xus! yosos, Theocritus Idyllio re.Admonetadagium liaud faciletein perareà peccando qui femelillecebram vL- lam,velutautoranientum vitiorum deguflarit, 0/3: xov azvecy d) dro uui teayev ia) ov, Lucianus. Effertur .5? &adhunc modum;vt Theocriti Scholiaftes indicat, XoiXenty pog goot uan euorseveavyeti 1d cft, Periculofa res cft Ca- nis,que didicit arroderecoria. Horatius in Sermonibus, Que fifemelyno Defeneguflirit, tecum partita lu- cellum, Vtcanisàcorionunquam abflerrebitur voto. Idem noftrisin vfa ell, dn den lepplim oder véemen lernend — s die bssnd lade effenjid cit. Canesrodendo corrigias,corium edere difcunt:fic Latini,Dicendo dicere difcunt.Ca- ..— miscircum inteftina, Kay map Gregor, vbi quis reseas, quarum effet cu pientiffimus propofitas confpiceret, qui- - busfruitamen nonliceret, Canes enim oberrantcircum inteftinadeuoraturi nifi fuftem timerent. Suidas af- bitraturaccommodari poffein resin utiles &infuaues: inteflinaenim non facile deglutiri à canibus. acdeuorata E IUAME Przffat canemirritare quàm anum; I1o,.J o ,ttpav éeiv éoelecta yaniuv 9 xvva; , fenarius Menandri, — ,Tetigit(velcalcauit) lapidem à cane morlüm , in iracundiorem &ad diffidia propenfüm : & forte in hominem . .conuiciátotemac rixofum. Plinius 29.5.de veneno rabidi canis agens: Tantajinquit;vis mali eft,vtvrina quoqs /60 calcata rabiofi canis noceat,maxime hulcus habentibus. Minus loc miretur, qui cogitet lápidem à cane mor- . — fum,víg;in prouerbium difcordie vcuiffe. Devfu huius proucrbij vide etiam Cxlium 26:37. Ohw 5 xuvsüyuror « Bxpodius Alfov Xewiow auyieay SEeryéipe auis inus, Philes; fracundos fimul & timidos homines, (vel qui timiditate . - hoftem prefentem declinant, acperdiffimulatiotem ad alias nu gas dilabuntut , vt qui fecundum prouerbium cum adíit vrfus veftigia querunt:). rectealiquis comparet cum Platonel ib.s. de Rep. sci uw Blois ced Adbue dli - ve? BaAtvrwv sov eislopiluac id eft catulis n mordét, cum eos qui iecerint noaufintattin gere: confertau- tem Plato canibus qui lapidem mordent;cos qui ceforum cadauera fpoliant. Refertur & alibiab Erafmo, Canis .'" fzuiens inlapidem,Kvov eic Ao year on, 1n eos qui mali fui caufam imputant,non ipfautori,fed alteri-cui- piam.Pacuuius apud Noniumin armorum iudicio, Nam canis cum eft percuffus lapide,non tam petit illü qui fe. go VidePlutarchumin Caufis naturalibus37. Alciati Emblema 3 quodinfcribitur y Alius peccat, alius ple&titut, AM - LI RN NISL L ind, 1.1] * cm * í * icy * j ) H . * a rre E US $ " ua |. ieditquam eum ipfam lapidé quo ictus eft petit. Quare canes relicto homine qui iecit; lapidé morfuinfectantur ] | ; ! 3. 4 Arripit 212 | oov De Quadrupedibur | Arrtpit vtlapidem catulus morfud; fatigat, Nec percuffori mutua damna facit. Sic pleriq;finuntveroselabier — hoftes, Etquosnullagrauat noxia,dentepetunt. ^a/9wyyou canes dicuntur;qui clamaccedentesmordent,inde | — fenariusille prouerbialis, Xaives d|gwuez x9] xov 1o49:2*/(9- i Blandiédo mordes;& canis lxthargus;es;in eos qui bencuolentiam fimulando,ledunt interim. Aa/9255» exponit VarinuswevgoYawrlo C29 Et alibi, Aacyoricuvee; xou ius d|cosvovrest& Naalaryas Alps Finiufmodi cané crydpylu ctiá & Aabpobeierbo diCtà inuenio.Meus eft ifthic clá mordax canis,Plautus in Bacchidibus. Aisyéd« Qadiron xtti aoa reo s uA] m dloAamis Actllcepyoy s ruv urs Dolar xspbuo aswidyi, Ariftophanesin EquitibusPhiloflratum notans:cuius füpraetiam memini. Alrotpyo Aat , tado. à Nur eC yov sj vct v eivous Varinus, Avotpyeepoie,meipriuo idem. As9wpyG- pers nomen fuit canis Hippamonis. Hucper- tinetetiam om Képieo eouver, cauda blandiri, quod facere dicuntur, inquit Erafm us,qui fpe cómodi cuipiam | adulantur, Ariftophanesin Equitibus, Ox£exo coavovsbrrá àv.dlerzvis Oma, EZibemu es v iov y ms ev zs aRoer 1o yxemxec. Pro eodemfrequentervfurpataisooen,quod canum ef;auribus,cauda, totoq; corpore blandientium: vtineademfabula, TZ AUAcjr exoeree, Cum cane fimul & lorum, Xivrg auul «aj iuo, Eudemus indicat diciquoties fimul omnia pereunt, vt nibil omnino fitreliqui, ne fpes quidem recuperandi quod perijt. Canis magdalia viuens,prouerbium fupra retuli parte 3, huius capitis. Mafculi caniscom plura cubilia, I1oxvu xuvàs dom eo trai, hemiftichium heroicum prouerbiale;in hominem mulierofum, peculiaritereum qui non contentus certo toro paffim peraliena cubilia volutari gaudeat. Canis mendico auxilians,Kvov va vh» [Dosbhav, vbi quisno- bisaduerfatur & diuerfis ftudet partibus,is cutusauxilionitebamur. Nam canesinfefli funt mendicis,velut Bt véxyoic nifi (ii quando frufto panis corrumpuntur, Quafi millus cani, vbi certum firmum; przfidium fignifica-- mus;vtíüprain collarium mentioneretuli, Non magisquàm canem: Odium & contemptum vulgó declarant | canis vocabulo:Horatius, Odit cane peius.Plautusin Am phitryone;Expectatum eum falutat haud quifquá ma- 29 gisquàm canem:fic enimlegendum opinor, vtconftet ratio carminis, Erafmus. Prouerbium. Oditcane (nimi. rum rabido) pcius &angue;etiamalibitra&tzt Erafmus Chiliad;2, Cento. Canem naribus prendere id eft pro- uócare mordacem & nociturum,Synefiusin encorio caluitij. à * ir Canis panesfomnians:Sunt quibus prouerbiali figura dictum videaturilludapud Theocritum in Pifcatoria bus, Kai? Gr Üzvoic Ylorove xvn prae puowurrtueraus Vx vo, sojyav. Senfus cft vnicuiq; ea per fomnü occurrere; quz im- penfe defyderat , vel quibus magnopere deditus eft. Erafinusapud Theocritum pro Zero: legendum fufpicatur | &ypos id eftagros, vel asyoaz, id ell venationes: quoniam apud Ariflotclem legatur;audire nos fzpenumero canes ' dormientesvenationéfomniare.Ego ipfum dum hzc (criberet Erafmum famniaffe puto:nihil enim huiufmodi apud Ariftotelem reperitur:cuius defomnijs canü lib.4 hifloriz animaliü cap.ro.verba hzcfunt: tem fomniare ' noh folum homines, fed etiam equos,& canes , & boucs palàm cflj&c. Declarantid canesfuolatratu quem per 3o quietem agunt:necaliter Greca habent,que cum Gazztraaflatione contulimus. Ad hzc cómuniuseft &aque' ad omncs pertinetcanes panem fomniare;venationem,non item. Quamobrem non efl vt cum Erafmo emenda- tiorem hac parte Theocriti codicemexpectemus. Pcllem caninam rodere, prouerbiali metaphora dixiffe vide- tur Martialis,proeo quod eft hominem maledicum &im probum conuicijsinfe&ari. - Sicenim fcribit inobtre- étatorem quendam & oblatratorem: Non deerunttamen hacin vrbe fórfan, Vnus,vel duo;trésue;quatuórue, Pellem roderequi velint caninam. Ductus per phratorcs canis, y/u» 2] Qoo tipuv $vov vbi quis inciderit in eosquibus poenas det. Phratria Athenis dicebatur tertia parstribus. In comitijs autem fi quis canisintercur- riffet,continuó petebaturà populo. In canis podicem infpicere: Tévo ido zw ie sumie yl) $gdvs Atiftophanes in Ecclefia zufis.Interpres admonet vulgo dici folere in cecutientes; (20)wAjvraz; id eft lippientes, Varin.)Jadfcri- bens& hunctrochaicum, Ec xuvic yu) iodicDus sod c& aiv oL aT Ecov. Allufit eodem & in Acharnenfibus, T2 isivo; 4e Queiire T qeaxróv xvvos Erafmus Chiltade 2 Centz- Et rurfus Chil.4.Cen t2« E canis podice, dictum (inquit)vide- .*uràLuciano,pro co quod eftrebusanxijsatq; anguflis, quod ca pars ar&tior fit hutcani manti,quamobré & ex- cernunt difficilius, Namafinum fuum finithis verbis, Evraí3u jui supr EJuov.it ad oven peas éOytots uat eon 'GO36 | ém xoi rei rro dj] va € AUnys aD 6E v en aeprylae y ap urat grau, à, ru?) uenis inae alioeoD ei. Vulgo iaGtaba- tur &in Zenonem tefte Laertio,quod in canis poflico de republica confcripfiffet,vel quod nimisanxié;vel quod inepte. Canisin przfepi, H'avov&» 7i Qvi, in eos qui necipfi fruunturre quapiá;neq; reliquos ité finunt vti.vt canisin przfepi necipfe vefcitur hordeo, & equü vetat vefci.Lucianusaduerfusindoótü, Aha 0 P &wyOE moi S Gg TÀl Qairuw xovrotueruevnts n Be o THE x AB GV Urdrery re Ta izrt to uva qa tva Qavyciv Qdneemd. 15 Qaccva are9oooyent ? 3 vol C reds Aubyygev avyeit oU)*v, Suidasin prouerbio OUS qGe55 * Audruay: Hoc efl,adtersquz ad rem nihil attinent, ex his vero quz pertinebantad caufam propofitam nihil adfers. Caninum pranditiid cft abftemium, &inquonullü vinum s biberetur:propterea quod peculiari nature proprietate;canes à vinoabhorrét. A.Gellius lib.13.cap.vltimo;Eius autélociin quoid prouerbiü efl; verba hec funt; nimirü ex M. VarronisSatyrarum libro,qui Joa xevivyd cftaqua rigensinfcribitur. Non vides apud Mnefitheum fcribi tria genera effe vininigrum;album,mediü, quod vocant xijivideftgiluum:nouum,vetus,mediü. Ét efficere nigrum, vires:albü, vrinam:mediü pepfin id eft concoctio- nem.Nouum refrigerare,vetuscalfacere,medium vero effe prandium caninum, Quid fignificet;inquit Gellius, remleuiculam diu.&anxie quafiuimus. Prandiumautemabftemium;in quo nihilvinipotatur,caninüdicitur, —-. quoniá canis vino caret. Cum igitur medium vinum appellaffet , quod neq; nouum,negq; vetus effet & plerung; hominesitaloquantur,vtomne vinum autnouum effe dicát,aut vetus,nullam yim haberefignificauit; neq; no- ui,neq; veteris,quod medium effet.Idcirco provino nó habendü, quia neq; refrigeraret,neq; calfaceret, Hate» | nus Gellius.Plautusetii in Ca(ina,caninam ceená vocat;quzab/ternia & fine vino fit. Sunt qui capinumprandiü e | ad caninam appetitionem cótra Gellium putent referendi, Cx. Vinum mediü preaqua veteribus videtur acci- » piquoniam vinü omneaut muftum fit,aut vetus. Calius qui ex Mnefithei verbisiam recitatis id probare cona- tur,mihi non videtur. Cynicum conuiuium;id eff, cynicorum philofophorü vbi lentesferé cibus erat; aqua po- tus; Athensuslib.4.defcribit.Promeri canes, videinfra cap.9.de canibusin Euri pidis hiftoria. In puteo cü cane pugnare, Ev decern xuvopax iv, in eum cui reseffetcumimprobo aliquo,quem declinare non poffet; Apoflolius. Simile huic efl,/In puteo conftri&us.Platoin T hezteto, 7/73 1euzi ci Quwrao turtur T) Acyipdiuor, 6a Qpivm oumyde 1J«G-. Quadrabitin eos,ingt Erafmus.qui in anguflias eas redacti funt.vt extricarefefe nullo m odo poffint, Ra. bidi canis morfus, Aypaewvis AvT]avrG- prouerbiü in eos,qui infecti ipfi malorü congreffi,alios itidé inficiunt, Etenim recepta opinio efl,& expofita à Luciano:non modo rabie agitari & aquam expauefcere quosita affe&tus . canis momorderit:fed &ipfos item retinere vim,eundemimprimendi morfum , atque itadejnceps korr d 70 | CM phüouicos p PAQUETE NN TN 21 ! phiouicos oimnes, vt fiat quadam robidorti m catena. Lu Ganus, Kacou VAVALU Pati aus atu Tos C9. B'Uc egt, deles cao PR y vos woran Vorrat elncéate 2237 9. 2 ei veg o. Pro malo cane fuem repofcis » AV qp a2 ave ey amewrés, id eltpro revili prettofim. Sus enim efculentus;canis lau dgtaquam velcuseít Ikefertur à Diogeniano. Canis pec- ' catum fus dependit,T? Wnvoczexer ven &T ince q toties prosquz peccauir alius,alius dat por nas. Aliter catulilom- geolent;aliterfues,Plaut;in Epidico. Quo dicto figniticarnon vettedignofti bomin&ab homine, verum incffe matiuum quiddam,genuin üm ac proprium in vnoquoq;; quodin ipfo vultu oculisq; el üceat,quobominumin- geh fcernas.Similiter Martialis, Omnia cum fcett T haida T haisolet., IHodiede cane vuluo dicunt, eumi.in fuo frerquilinto plurimum audire, Brafinus. Videiti Gallinaceoh prouetbiu m; Gallusin fio fferquilinio plu- rimum potefl: jo quiae re Ne 0,6 (EAE too: Sit condus (Vel, promus) ia rcliquis canis efTo fi libet,vc Erafmus ? vertit;In eum cui feelicitas immerenti contigilfet, peculiariter io eunuchos, Tamiz quaftoreserát Athenis,&c. vtSuidasrefert. Erant &tamiz triremium.ls magiftratüsinterdum furacibiis cominittcbacar non intcgris & -incortuptis viris. Perironiam dici poteft deco, quidignitatem inuadit; nibillaborás quam eraditienem, quósae morespo ftu Ictea dignitas. Lm ahestimidi vehem entiuslatrant: Q. Cui rus lib. z.demonflrat huiufmodi prou er- ; biumapud Bactriános vulgó ia&taturm fu iffe,Canis timidus ychementius Jatrat quammnordes Caifimilemalle- | goriamfübijcit;altiffima queque flumina ansimo fonolabi, Gerrhani etiam vtrangsfzntentiam 1n noflra in- eueprobtrbrsten bene UT CP emt Lr ELLE S TENE | Canisin vincula KvovO7n d:zp2: vbi quisfeipfum in feruitutem, autin mal uimaliquodinijceret; ^A canibus fumptum vltrófe preben tibus vinciendos cibi lenocinio, Autor Zcnod otus,Hefychius & Suidasindicstin ean . dem fententiam dici Bosin vincula.Supra ctiam ex Erafio fimiliter expofui parcemiam Canis adcibum; Canis o vindictam Kvàe d[iclo,fübandi paffus eft; autaliud commodius: Macedonicum adagium in eos.qui prater expe- tationem poenas dantijss uos al/quan do lxferunt:natum ex mortc Eu ripidis, dec qua infra.de canibus diuerfis 'cap-.- Cantsreuerfüsad vomitum , Kvov n qeidioy ééecrua:in eos qui relabunturin eadem flagitia, à quibusali- | "quando füntexpiati. Refertur in epiftola D Petri, adiecto etiam altcro fimili prouerbio Sus lotaad volutationé . €ceni In eandem fententia Hebreus ille Parcetntogtaphus,Sicut canis (i nquit)quiretüertiturad vomitum fuum, 'ficimprudens qui iterat flultitiam. Nam hunc, ni fallor,locum Petrus det; gnault. Sumpta metaphora à canibus -xeforbentibus quod euomuerint. Noli canibus facrum nec fuibus margaritas obij cere, Matth.7. .. . | 0 Cynadrafons prouerbio occafionem dedit; vt fupra dixi parte z.huius capitis. Chiusad Coumt hoc etiam fü- , praexplicatom eftibidem. M E ats Sax Pa die CEU Ns TAS N TURCA — Hisfubtexam'Germanica quadam adagia,in quibus mentio canis fit; & Latina quibusfenfu conueniunt ad- ? jungam. F'van der alte bsma bellet, fa fol sman auffeben: Profpectan dum yetulo cane latrante: hoc eff, n equaquá ne- opus fenes periculum cauendum admonent.. Canes enim vetuli non latranttemere, quemadmo- dum iuuenculi.Meminit Erafm usin prouerbio,Eum aufcultandum,cui quatuor (untaures: panuanden burd d féblsbin vralfo bati er lacer genfca: Quoties can em verberare libet corium voralTz dicitnr, Occa(ione dütaxato pus ' 'eftimproDitati. Sylafend esnanderen die flch ab, unte die land: Alteralterius pitices legit vt canes, Maütuum muli ' fcabunt. he bindfuduitt qutbesdi z macher, Canis vetuli non Faeileaffucfcuntloro;Senis mutare lingua dif- fede. Exe féblafendeubund[ol nan uit vitechen, Canis dormiens non eft excitandus, Malum bene conditus ne moueas Sicetiam leonem dormientem cxcitare adagium prohibet. |Lafreren fina ovgent, lev bedan JfFvier fehich, f . Quin cani curasrelinque ,isquataorcaleiamentis eget, 1n folieitura & aoxium; Jie band Jf der batentodi ,Nuld ; canes morsleporum;Cedendum viültitudini. Esgjfh dere edztez brnd lia, dafs der atider vsider Eecbegadt, Canisdolet icum altertim in culina vidct, Figulas figulo. | Errreibt dre bad anf, vid gaat felbsmit, Canesexpellit, ac (imul ipfe .. e&reditur:in eum cui nihil omnino negotij fitin aulis principum. Dietodren bznd beylfeud mit: Canes mortui non: . AJmordent, Grseci fim plic iter, Q HeÉrqke vie s dgxis Ol. Mortui non mordent. Der bunglaft sa dem potte, V ue flphalis p vfitátum vel Dar eur fl den hund um potte fiaden, Canisin olla, vbineboium quidem reli&ium effe intell igüt, «du der v burd bincken An der bueren wsancten, zin der kyame: füboueren, Dafot fi h ntesmiati an Feeren:Canum claudicatio , me- ptricum autus;& mercatorum inramenta , ex &quoomnia Édem non m erentür. Da aulteon dem buzafa blager . épanice poflulas. Similecft, Da [cbfl vusrftin dem bandflal. ^ Mix. V ELCO N IB VS DIVER Si A | , nibus;quorum hiftoriz extantaliquz , nectaméag vllum genus fequentium commódé referri pof... COT ede Iq E. P A ms | di fcorfim poftea ad (aum queque genus refcram. E da DR 1 5 " o. mineat foras;ipfosq; obtorta gula deripainaltitudinem abripiat, no incli natione corporisabiecta incumbunt. 'vtita dicam;potienem furantür, Aelianus:Idem fcribit Variz hiftlib.r.cap.4. Vide fupra in prouerbio, Vt canis, || viuere; Aelianus. Kb ooo ied MIU iA oot al c MN an ^. Alcibiades canem habuit fcxaginta minis venalem,mire formofi m:cuius caudam cum mutilaffet,illi aui | | mamcanisabeocortuptam reprehendebat:deinduftria fe abfcidiffe refpondit,vt hoc faltem, fi nihilaliud) «4 |- pibe. lego ei usdov ) deco Athenienfesdicerent;Pollux. Alcibiadis canis precium fuiffe traduntfeftertium 28 mil- . Maidefl, coronatosfeptingentos, Camers, — | — | 1 yw for-. Attali cà TEN eae Celebris in kolben kaufen, Fuftem petis(aut licitaris) àcanicida: Hoc eft; petis quip piam abillo qui ipfe indigeat: Aquam ite i "E . Sup Ee d : "un ud 9S gw Nn 43 RE Erga 4 oy Y^ ues ri NT. eie ae CTEN v5 decanibusdixi caque canibuscommuniaomnibus videbatur: rediquumefivtquefin- : i gzulatim ad canes diuerfos pertinentconfcribam. Itaq; primoloco ordincliterarum dicam deijs ca-. funt, Nam quaad yenaticorum genera diuerfa, vel paftorales;vcl fo cios, vel cuftodes,&c. pertinent, " -.., Canesin Aegypto minoresquàm in Gracia fiunt, Ariffot. Aegypti) canes fugaciffimi funt. Nam cum ea qua Y |; in Nilo degunt;timeant;ab hisadmodum fugitiui funt, neque quamnisilluc fitis ad bibendum eosattrahat,fe- /— ' -rarum Nilicarum metusquieteillos potione fe complere permittit.Ideone quidcorum, quzinfra aquamdegüt. | ' ad bibendü, fed vt primum ad ri pam acceff; erunt;fellinanter,& in tranfcurfu lin gua lazibentes;rapiunt;ac certe, | ' €Nilobibit,& fogit. Solos Memphiticos canesin medium anditioneaccepirapinas proponere, & communiter nis inter prouerbia cít, in homines voraces : quod is ri&uingenti cibum glutiret , non gufta- giamimmiffos fuiffe confirmat A.Gelliusss.29. Suidas (in Euripide) addithosamulos fuiffe Arridzum Máce-. . grirhoe prouerbium etiam in bunc "PU na author illati mali diffimulatur:veluti cum veneno tollitur ini- |, fibi exofum;quodab eoapud regem aliquando delatus effct;canes quofdam ferocesfoluerit. Vnde Dospépe sivee anlbinhoc tetrafticho: Przdad; fisillis,quibus eft Laconia Delos Antediemrapto non adeunda Thrafo. Quid; verecundafpeculantem membra Dianz. Qui 3; Crotopiaden diripuére Linum. Lucianus quoq; Samofatenus tho, Letiferique canes;Statiuslibro 7. Thebaidos. Milo ( Crotoniates) à feris laniatus eft, vel (vtaliy) àcani- P ut | ROUTE NINOS M P De Quaarupeatbus Celcbzis£uit etiam Cerberus Epiroticus canis,Pollux $.5-Inuenio hunc Alexandri fuiffe conem;adeó robuftü vtcum leonibus congrederetur,Czlius:qui Pollucis verba male perpendit;& canes diuerfos confudit. De hoc Alexandri cane inter robuftos dicam inferius. t Carmanius virj& canis eiufdem nationis,animo agrefti atque adeo duro;immanfuetiac feri exiftimantur, vt natura manfu efieri non queant, Aelian. | rf Cerberusaltusfuit,quem poete fabulantur inferorum cuftodem fuiffe;tricipitem,& cum ab Hercule ad luc£ (triplici catena vinctus) extraheretur ex fpuma eius natum effe aconitum,, vt Nicander canit, Cerber uaft xpeaGpor Id eft carniuorum dictum grammaticorum coiectura eft. Fertur quod hic fuerit ferpens in'TzmWtoLa. conig promontorio,cuius véneno mortalesextinguebantur. Et quoniam in Tl'naro adinferos dicitur effe-adi. tus.Ditis canem dixerunt:quem cum Hercules trucidaffet;nata eft fabula,cané tricipitem interemiffe : Aut quia 1 omnes cupiditates & cuncta vitiaterrena cótempfit ac domuit. Ouidiuster geminum & vipereum canem appel- | lasSenecain trageedijs trfformem & Tartareum. Serapidis fymbolum canis eft, triceps iilefcilicet, quiin aqua; terray& aere;tribus his elementis verfatur; perniciofiffimus dzmon,vt ait Porphyrius.Nam & exitiales demones operté canes vocantur atri, & fü ríe canum nomine veniunt.Serapidis fimulacro;inquit Macrobius, fignum tti- cipitisanimantis adiungunt,quod exprimit medio eodemque maximo capitc,lconis effigiem:in dextra parte ca- putcanisexoritur,manfueta fpecie blandientis:pars verólgua ceruicisrapacislupicapite finitur, casque formas onimalium draco connecit,volumine fuo capite redeuntead deidextram,qua compefcirur monflrum.Quidam tria temporainterpretantur,prafens]eoni, preteritum upo;futurum cane blandiente:& hzc fermé Macrobius. Hecaton quoquetría capita habuiffe;equi,canis,& hominis agreftis,fupra dixi.In Hecatzi lectum monumentis cft; fuitfein Tznaro ferpentem meticulofum(terribilem )quem dixerunt 43s xvva;id eft Plutoniscanem;quoni& z& morfum eucfligio infequeretur mors, veneni poteftate violenta.Eum tamenab Hl erculead Euryfthea fuiffe pro- ductum; vndeirrepferit Cerberi fabella quem princeps Homerus dixit. A25 xvvo, Calius ex Paufania Laconicis, vbi pluralegetqui videt fuper boc cane-H "c xepCesles, d $ x6porkacyd zi qv ivagor s Ariftophanes in Kanis. Cimmerios intelligit, vt habent Scholia,luditautem alludendo ad Cerberum : quan quam apud Homerum etiam Cerberios. pro Cinimerijs aliqui fcribüt. Plura de Cerbero Yideapud Palepharü,& diuerfis apud Gyraldü locisin Opere de dijs. KcpCte ons olcPreviis. Quee ?) € cuo Kupepeeole sy KeoGeplstso, 1 gro 6) poo epo epietm Vat oU maia P) Kupeutlluue aONOT 3Kippnin 794 («cy Kg üteCte(O- eeoarlu Qe, Varin. & Hefych. KepGegoulvduWQeyra amp 8" & paf e KG JA erat N85 Iidem. De | Gregittiocane Geryonis Cerberi fratre , dicam nonnihil in cane paftorali. Tuis & Orthus Geryonis canis in i Erythea, cui canina capita duo,& draconum Íeptemerant, Varinus inScylla, Plura de Cerbero cane vide apud. Varinum. | i E Cyruscommemorabatfeab vxore Mitradatisbubulci, quz Cynó vocabatur, fuiffe educatum, femper eam. | laudibus profequens;itavtib omni eius fermone effet Cyno. Quod nomen accipientes cius parentes, vt diuinius videretur Perfisfilius corum fuiffe feruatus,diuulgaruntà cane Cyrum;cur cflet expofitus, fniffe educati: Vn- de hzc fabula emanauit, Herodotuslib 1.C yrum Mandalz filium à cane fuifle enucritum fama refert, A clian. li- broxz. Variorum. ys XM n diu c fva Diogenis Cynici feruus fagitiuus;captus & Delphos abdu&usà canibus laniatus eft, fug peenam hero per- foluens,Aelian.im Varijslib.sa. "n E v | | P Euripidem à canibus profciffum interiffe,feré omnes tradünt;ad locum Bormifcum,de montis Bormij no- mineappellatum in Macedonia.Canes cas feribit Stephanus ab indigenis Eflerincas (Eseeauoc) nuncupari,ab Homero trapezéas, Kuva qeazmedies sr Nawpovc. Mid». Calius.Hifloriam mortis Enripidisà canibusillatz copio-,426 fius profequitur Erafmusin prouerbio Promeri cancs,cuius & Suidas meminit: irem in prouerbio Canis vindi» Cám. Kuvis dl«lur Canis vindictam; fcilicet paffus cft: Macedonicum;inquit;adagium eftin cos, qui prater expe- &arionem pcenas dantijs,quosaliquandolaferunt;cb Euripidisinteritu natu m. In Macedonie vico qui Thra- cum diciturquod olim à T hracibusfirinhabitatus, cum canis quida Archclai regisaberraffet, Thraces demore fuo ma&atum facrificarunt.ac deuorarunt. Quod vbi comperiffet Archelaus, talentü cis mul&zm dicit. Verum cumillifoluertdo non cff. nt, Euripidem fubornarunt; qui reg£ exoraret vt fibi mul&tzm remitteret, ita ve fecit. Poltea vero cum Euripidesin fylua quadam folus effet, & Archelaus à venatureuerteretur,canes Euripidemcin- cum difcerpferuntdeuoraruntd;. Exiftimatum eft autem coscanes,exceo prognatosfüiffecenequem Thraces — facrificarant, Valer. Max lib. cap.de mortenon vulgari, refcrt Euripidem; cumab Archelao rege Macedonum | ceenx adhibitus füiffct;domum à conuiuiorepetentem,à canibus fuiffe difcerptum. Eos canesab mulo quo- se; donem;& Crateuam Theffalum poetas,quos Euripidisgloria vrebat. Hi finxerurit eum à regijs canibus dilace- ratum fuiffe, Sunt qui narrent eum nonà canibus; fedà mulieribus fuiffe dilaniatum; cà intempefta nc&e Cra- tcrumadolefcentem peteret, Archelaiamafium (vel vtalij,vxorem Nicodemi Arethufjj.) Accommodari pote- micus.& fpargiturin vuleum rumorillum febri periffe,. Videtur hinc fluxiffe quod hodie paffim apud Germa-. nos dictitant,vbi quid acciditincommodi certiyincerto authore,quodque nemini poffis imputare, id canis acci- diffe morfu; Ha&enus Eraf. Sunt qui Promerum nominatum dicant Archelaiminiftrum,qui in Euripide valde ideft Promeri canes, prouerbio dicantur,quoties potens quifpiam offenfus;aliquos fubornat fubmittitque, qui &g alicuinegotium faceffant Refertur à Diogeniano,Eraf. | | Prater Euripidem feruntur & alij quidé celebres virià canibus laniati,quosillius hiftoriz occafione hoc ipfo inioco memorandosduxi.Thrafi, À &zonis,& Linij,omnium hoc mortis gcnere defuncterü, meminit Ouidius i fophifta;à canibus dilaniatns eft,non fine diuinz vltionis fufpicione: INÀ Chriftianus primum cum à fidecatho- lica. defeciffet,anumum & flylum ad lacerandam religionem conuertit;Io Kauifius. Medio Linusintextus acan- bus,Varinus. Heracletus|[Epbefius philofophus cum hydropicus effet , & medicorum operam recafaret , fuo ipfeperijcmedicamento, Namquum feuo bubulofealquando vt prius inunxiflct , ac dozmiens apricansiue 78 : | 7 Ton L] ^ | De Cantbus diuevfrs. Lab. "Pg ' D. foli peut exiecandumycinem bito ncfiio quo foperuenientlum morfü laniasus ft, o, Rauilus |. Feri canes repcriuütur, Ariftoteles. | Med ata | - DeHecaibàin canem mutata;nonnibil attuli (aprain voce Cynofféma,inter nomina propria à cánie facta. Vi- "de Ouidiumlib.r;. Metamorph. Hippamon canem habuit Magnetem,nomine Lethargum, qui cum, hero fud "Tepultus eft, vt indicatur hocepitaphio quod Pollux refert Avópipdlu Vararaqumv quoe ludyizrayen) lodapy G»s. Kod icut An Seo» C Jsesumv n baen;, Pollux & Calius. wa idi dada p. TV PONEM "vM. ! InterraIndorum haud prope mareinuenitur canis qui fempet ig vàcari catulus, Ts; domefticus eft Cas nis,colore maculote lynci pertrmilis.Pilofusitag; reperitur,ac depilis,vt tonfus. Nec tamé latrat nec gemere Ícit; aut fufpirare, vt retulit nobis Hifpanus quidam,qui maximam partem Indiz peragtauit. 1 Ln emittit vo- " cem,cum étiam hiecatur:& compar videtur faeturz lupi, Editautem ac bibit, vt alius cauis,eftq; paulominus mi- - tiorltalo cane:quibus eft domeflicus;mouet tantum cáudam gefliens, & faliens, quod cft indicium amorisin do- minum,Blond. DcIndicis canibus magnis & robuftis;infra dicam inter Venaticos. Petrus Martyr etiàm in des fcriptione Noui orbi; canum quorundam nónlatrantium mesinit;quiin t&ibum quoque veniánt: Ecalibi;ca- nummonlatrantium roftro vulpino. —- | FONNMCLM PSP UNE due - Mofchauiticzatq; Lituanice fylualiquibusin locisabundant canibus albiffimis tum etiam fufcifiue grifei coloris, id nigredinem párum verpgentis, qui ad extcras nationes eucctiyfalsa vulpes appellantur. Ioh, Bonerus diber Baro. T x - : h gricola canem habuit quem Vlyffem appellabat, &c. Blondus; nefcio ex quo authore. I. Paulo 'Palamedes ag confuli cum forte eueniffet,vt bellum cum rege Perfa gereret, domuum écuria regreffus, filiolarg fuam nomine ? Tertiam,qua tum erat admodum paruula,ofculatus,& triflem animaduertens;interzogauit quid ita eo vultu ef- fét:que vefpondic Perfam perille:decefferatautem catellus,quem puella in dclicijs habuerat; nomine Perfa. Arri^ puitigitur omn Paulus, ed; fortuito dicto , quafi certam Ípem clariffuni triumphi anima prefümpfit, Val. Ma- ximz.5: Pholyes,faluidicunturcanes;ore nigricante; Cetus. eoAvec «vvec ol aujp oi, Varin.apud Hefychium ple- nius;z! rufo »/2vreg t/a et juam 3315017) CuAaxas, (malim QvAaxas proparoxytonum, vt canes cuftedes intelli. gantur.) Idé osAuJev exponit uevren;id cft inquinare;& forteinde pholycs di&i fuerint, quod ora nigra & quafi i1uquinata haberent Nifi quisab aliquoloco fic di&os fuiffe malit. Pholon quidem vrbs Arcadig eft: & Pholoé eiufdem regionis monsfyluofus, dà Men | | | Salentini canes à Varrone probanturin paftoralium mentione, — . pu. . . Scylla Phorci & Crétheidos Nympha (fecundum alios Hecates) filia fingiturà poetis, Ínguinacius in canes ! mutata effe fabulatur Ouidius Metamor.lib.r4. Et Vergilius Aeg.6.marinos canes dicit de Scylla loquens. Vide Onomallicon noftrum, & Gyraldumin finehiftoriz de marinisdijs. Illum Scylla rapax canibus fuccincta Mo- loffis, Vergiliusin Culice. | . TT ea In Scythia canes cum afinis,in magiüitudinis comparatione coriiunguntur, quibusad vehicula rotis carentia mercatores Vvtuatur ac duo hominesin vno vehi poffunt: quodipfuümad lutulenta cóficienda itinera inuentum eft.Sex igitur canesad vehiculum ordine ligantur,ij quocunq; ab auriga qui ynà cum mercatore in veliiculo fe- dct,diriguntur,eó plauftram euchunt,& latum tranfmittunit. Vnitm iam dien i plius laborem ferre non pof- fant.Itaq; his laffis kecentesatq; integri canes füccedunt. neq; tamé magna óueraimponuntur, fed duntaxát ne- gotiatórem,& aurigam & pellium faleiculuin veliunt:Ergo vnoquoq; dic negotiator habet candiu neceffe conis . , futare canes&aurigas,quoadad montes;ybi emat pelles; peruenerit Aclian, ! mous. VÀ ?" "Turcarumimperatorem audio Gallorum regi, vnoaut altero antequam hacferiberem anno.canesdono mi- En pectore & vcntrerubentes. , A HO "om "Bembusiib.6. fcribit in quibufdam infalis à Columbo inuehtis canes puíilloseffe qui muti etiam fintnec la« trent. In regione Tebeth. cancs maximi funtafinis equalcs,qui fylueftresca piunt beflias, M, Paulus Venetus, ! IDE MELITAEIS CATYLIS ET ALIIS PARVIS PP c M . qui in delicijs habentur, — Pura ' Pachyno Siciliz promontorio imminet Melita, de qua catelli portantur, quos Mcliteós vocánt; $trabo lib.c, . Exantolimin pretio & delicijs mulierum catuli qui naícebantur in Infula Mclita,itain (inu Adriatico non pro- cul Kagufto ciuitatc:Ea nunc pauperes pifcatorestantum habetincolas:nec vili eius catuli asnplius celebrantur; *iBlond; MEAT yxuu!dtay Lap, Hefychius, Varinus, MsA(retjoe stt ies tu vec SAI THODIS ci Qd sspe re$ Qua uoi, Suid. / Ad eft Meltzi vel Meliteri cazuli funt;qui ad voluptatem Íolum aluntur. Ariftoreles problematum fc&tione 1. | Probl.t4.inquirens curia animantium ceaerealiaparuo;alia magno confiflantcorpore : Caufajinquit, duplex || reddi poteft: Á ütenimlocus;aut alim entum id facit, Locus, fi anguituscít:alim entum,fi exiguum «quod etiam | , pàrtuiam edito noünulli efficere conantur; vt qui catcl'osin caucolisocclufas educant. Et paulo pofl, Fit vcali- | qui quamuis breues (parui) admodum fint; modicé (ovvuices s) tamen coagmentatasomnesfüi corporis partes | babeant,vt Melitenfes catelli, R atio enim,quod non vtlocus;licn atura fuum efficere opusíolear. Catelli Meli- - tenfis magrniitüdine icis eft (genus muftclz ruflice, quam yi uerram iriterpretor , Gaza) fed minor Ariftoveles, y Grace habetur, H' 3 Lorszs m T0 Aye) OP AIR M EA TGÀOV XU d3oY E vuoi id eft, 1ctts magnitu dine zquat paruura - Alum catellum Micliten fen. ptgav pro v paso, frequens locutio apud Gracos. Sed vtcund; exiguisnon decft Ingenium,nec in hominesamor, Nam T heodorifaltatoris M« licenfis cacellus , vltro feipfum in heri tumulum inijciens,cum ipfo vnà fepeliri voluit,vt Aclianusprodidit, Catuli quos Mclitzosvocant.ftomachi dolorem fc- . dant applicati fzpius.tran(ired; morbos zgritudine eorü intclligitur,plerunq; &morte;Plin. Catella Melita, MeAitos0vxuidiv, proucrbij vfu dicitur in cum qui habetur in delicijsaclautiusin ocio alitur ad voluptatem,non ad vfum. Eftin familijs diuitum hutufiiodi minillrorü genus;quosilli nonad miniíterium,;fcd animi caufa domi . babent; Erafmaus Chiliad.3 Cenr.5. Ex rurfus Chiliad.4.Cent.4.eodé pronerbio repetito, Melitzi catuli(inquit). | ficvocentarni mirum ab infula Melitajinter Corcyram nigram & Illyricum fita , author Plia.lib.3. cap. vltimo. T itidem Strabo & Stephanus, Apud Lucianum in Lapithig gexermgnis Alcidamantern Cynicum, ueArzadoy xuwidiov vocat. Athenzus lib 12. fcribit Sybaritis vcheméter in delicijs fuiffe canes Mclitzos. Qui quidem hoc effe viden- jturin genere canum, quod nan1 & pumiliones inter homincs, HcEraf.. Canisdignathrono, adagium fum- "puumyt yidetur;à Melitais catulis; vt fupra dixiinter proücrbiainliiftotia Canisingenere; — i. de $t ". Prgte? n (e ff V 216 S^ o De Quadrupedibus MEO "- Pr&ter Meliteos,quihodieex Melite,vt Blondus refert,nulli funtidiuerfialij catelli mulieribus mrzcipue defi catis & otiofis nutriuntur. Membrisomnibus pufilli &graciles funt, quos noflrates vulgà brat ben Sas. IEber hardus Tappius.Inferiores Germani,vt idem fcribit; huiufmodi caniculas nominant junffern bsindtsen ires illud Vueftphalorum. Da Lyzeff als ein qunffera bzzadcken, T retis delicatiinflar catelli. Noftri à delicijs ap pellaoé ctiam febofibzindle;& eutfcbenbznale Ytali fua lingua bottolo vocant catellum corpore exiguo, fedferocem & iracundum inflrarrubetz;id cft ranz venenofz:quam bottamdicunt. «^ Nomina diminutiuz formz àcanea ad Latinos & Grzcos vfitata;fupra recenfui cap.8.de Cane partex.. Marzialis diffichon in catellam Gallicanag. Dclitias par- uxfivisaudirecatellz, Narranti breuis eft paginatota mihi. Catellos perquam clegantes & pretiolos Lu duni 5 Gallia haberiaudio, quorum finguli decem denarijs fiuc drachmisau reis,aliquando vzneant. Catellus ts in delicijshabeturinquit Blond. paruulus eft, pedalis vcl femipedalis : habeturautem in maiore pretio fisdaltus 1 non maior fit mure. Eligirur quadratus corpore, nó tcftaceus (fic illeloquitur) capite cuim HAE capitis ZI roftro paruo;auribus non maioribus cuniculi (abfürdum videtur:) cruribus breuiffimis;pedibus anguflis ma oblonga. Laudatur etiamfi collum longiufculis pilis ad atmos vfq; veluti inbatum fit, partes cieterz: vea Íimi- les.Blandus feroci przfertur, Color candidus vel niger pre ceteris probatur. Sunt ex cis nonnulli hirfutiadmo- dum prolixis pilis,alij breuibus & glabri propemodum, Hxc fere Blond.Et rurfus, Canis delicatulus,inquit,pla- cct cum huc illuc faltitat;ac leniter latrat, & abfg; morfu mordicat:precipue fi mundus efljnecalind qa sc tum tangit.Suntquierecti pedesanteriores manut inflar protendunt, vel motant & vt vulgusloquitur, feruifit: alij quod proic&tum fueritroftroreportant,&c: Lafciuz mulieres przcipué lectis admittunt, & lambi gaudent; Blend. Et alibi, Catulos (inquit) quos principes & matronz in delicijs fouét;przcipuós gignit Hifpania, Et zi fus:Carulis cingulum fericum colloapponunt cupreis campanulis circumfeptum: fic nang; matrong plurimum 28 afficiuntur. Szpeiam vifum eft caniculas fingulos peperiffe fcetus ; exiguas praefertim catellas, quasin finu ma- tronz fouent,propter vterianguftiam:nam cum plures con cipiunt.frequentermoriuntur, Albert. Catellis ma- &ronarum aluus fzpeobftruitur,ynde plzrzq; moriuntur, Albert. De catellis qua animi caufa nutriuntur, & ad vfum duntaxat mulierculart ,illud Platonis eft; TZ s 2u/die papspdun mele digemrolyae; id eft, Catelle dominas imitan- tcs,quod fupertus inter prouerbiaàcaneretuli, Et Gregoapud Theocritum in Syracufijs profe&tura duo man- dat famulz,vt infantem vagienté placaret; 8 catellum reuocaret intro. Lucianus falfiffime luditin Stoicum bar- batum,cuiineodem fedenti vehiculo domina catellam committit, obteftansillum percaquz funtinvita dulcif- fima;vt diligenter curet, Eraf. Martialis verfusinIffamcatellam Publij , tam lepidi funt , vtomninohicadfcribi y X * b : ' I mereantur, | dae : i 1 Tffa eff purior ofculocolumbe, — - —— Bf efl Mandior omnibus puellis, | ge. Tffa efl carior Indicis lapilia. | es o Jffaefl deliciecatella Pubti. ; Hanc 22 queritur loquiputabis, C na Sentit triffitiamá, gaudium, t Collo nexa cubat;capitá, fomnos, zi | Ftfüfhtriamullafentiamtur. — Et defiderio coacfa ventris, | Gut pallia nonfefelitvolla: ,. (Sedblandopede fuf&itat,toreg, Deéponi monet,e rogat lenari. | Cafla tantus ineft pudor catelle. Wer. Hanc ae lux vapiat [aprematotam, Pilfam Publius exprimit tabella; —.—... Ja quatam frmilem videbis fam, Vt fít tam fémilu fibi nec ipfa. soe Iffam denig, pone cum tabella, Aut utrang putabis effe ueram, Cáut otrangputabi effe piam. hi DePerfz catello, quem L. Pauli confulisfiliola in delicijsbabuerat precedente capite dixi, — Calathina nomen: "aptum melitze caniculz,ceu quie in quafillo circumferrctur, Brodzus. Corticem caprificusarboris detrahés, & dum recens efl, ad fplenem, vel ctiá fi opus fuerit;ad iecur pones & vbitumor fiue duricies [plenis vel iecoris erit, ibicorticem diutius continebis:deindein fumo eam fufpendes, Quod cü facies;rogabis,vt ficut cortex ille pau- Jatim fumo ficcatusarefeit, ficfplen veliecurlaborantisarefcat. Flacautem restantum valet, vtfi catulisrecens natis fiat, dicanturomnino non crefcere, Marcellus Empiricus. In Anthologio Grzcolegitur Adai epigramma in catellà, Calathinam nomine;facile enixam, T7 Haus KaAufiv VEO AU AQUCUDV uocum Awrolicws Qm eua xil, taogty. To.Tzetzes Chiliade s. à principe quadam muliere catellam nimis delicate nutritam his verfibus reprehédit, NUv axuvidivn: Tag ay Ban yuuoaxoc Cep: udoev vs koNmue Alewvaw Uer lw eivvlw (quam felesreginz,de qua proxime ge. dixerat;quod exaurcis va(is ederet.&c.) 45) v2»e Bpoluc Kdv 9 yevavi Gomutucas a 3e )uoois e ier Avlpurruy bia Qin! € dert ewspdioev, Epitaphiatriacatellorum exBlondo hicapponam. Romz,Corporisexiguoscura dum. X cogorin artis, Subducto niatris lacte, mifer perij. Netamen & fati nomé visa! pera tollat, Leucippi cineres hzc canisvrnategit. Fr.Molfij, Vrnamqui vctulze vides catellz, Concrete teneros breuesq; inartus, Mitisne Ice. nuasfauerelinguz. Nam quimeexiguofolo recondit, ; Exem plum eft Iouis optimi fecutus, Quo dante Eri. gones polo refulget, Obfum mum catulus decus fidemá;. Rnfcriptio » ees kuvibig) yAVicoTIUTQ ode " Tov/ige: D. vetas xe), Yd eft , Phratille catelle dulciffime Phedericus Gonzaga 1. memoriz gratia, Reperitur . ctiam catella diminutiuum nomenà catena;tefte Czlto, (apud Catonem.) a d ls : DE CANIBVS VENATICIS IN GENERE. - gb. Canes venatici,quos Greci 9p osmdls vocant (Suidasin uA vveov) ali j maioribus & robuftis feris opponütur, » alij minores & timidas perfequuntur, vel vt com prehendant. vel vtin retia adigantzali) fagacitate valent:aliqui fagaces imul & celeres funtzalij & celeres & mediocriter robufti :rob uftiffimi enim in fuogenerefimul & celer- x rimicffenó poffunt.De robufto;celere,fagace;fingillatim dic&in fequentibus:hicde venatico in genere. Quam DU uisenim pleraquede venaticis canibus in genere prolata, przeipueapu d Xenophontem Pollucem &Nemefia- num & Gratium, ad canes celeres, vt qui vellepores, vel ceruosaliasq; feras in retiaadigunt, fpectare videantur: " '— fa&ttamen nonnulli quosfimpliciter venaticos dicas, quod ccleritati vel robur vel fagacitatem vel vtrumque ^ coniubxerint. Hincilla Platonis comparatio eftlibro2.de Rep.vbtinquirit qua & quales naturz fint ad vrbem ^ cuftodiendam idonez;his verbis. Exiftimásnedifferre naturam generoli canis,& generoit adolefcentis ad cufte- diamagendam? Quorfum hxc? Vtrunque ipforum fagacem oportctefle adfentiendum; & velocem NEM 1 EE uw ps - * Nc —— ; " " | 1] ! à » A . Y - F 1 Y 3 ^ zh — De Canitus diuerfis, Lib. D. 25 adinfequetdum,ac demumrobultum cum affecutus fuerit, ad pugnandum capiendumque, Audak etlam & fortis fit oportet, fiquidem bene pugnaturus fit: neutrum autem erit, nili etiam iracundus (Suyósdus) fuerit , (1. | ueeqüus, fiuecanis. Canum dao genera, vnum venaticum ; & pertinet ad feras beftiasac [ylueítres : alterum PUE cuftodiz caufa paratur, & pertiuet ad paftorem, Varro. | Mirandum in modum canes venaticos diceres, ita . edorabantur omnia & perueftigabant, Cicero 6. Verr. Catulus venaticus; Horat. 1. epit. Turba venatrix canum; Valer, Argonaut. 3, Amphitheatrales inter nutrita magiftros Venattix,fyluis afaera;bláda domi, Martialis incpi- taphio canis Lydiz. Ceu pernix cum denfavagislatratibusimplet Venator dumceta Lacon ; Silius lib. 3. Et varias cupimus facili canefümere predas, Gratius, Sed quoniam venationis vfus latifTime paret;quzcunq, ad eam in . genere pertinent, differam inalium librum, vbi deanimilibus generatim docete propofüi;& quz velomnibus ? vel pluribuscommmunia funt certis locis ac ordinibus rerü digerere. Deferis etiam fingulis quomodo in vena- . tlonecanum opera capiantur, in faa cuiufque hiftoria dicam, in pte[entianon alia de venatione dikurus, quam . qua canibus peculiaria velrerum vel nóminümrarionevidentur. -. qu de i Entenxen aivecs Duearmu gj Hefychius & Varinus:ego celeres potiffimum toca: dixerim. tAay enim & taew- - vev, perfequi eft : hinc & xuvqA dimi; Veriator, qui cuim canibus feras curfu perfequitur, xuvcdyouev vocat Pollux: xu» ! v»yàs veró,qui quouis modo canum opéra ad venationem vtitur; qui &xvvayeme G wuvasyoryis appellatur: Pollux ; diftinguic, hisverbis, Xuvcoyo E xvvmyers xvvavyavyol Izrayavyaryol: nimirum vt cynsgogus cynegeta infetuíar,canibus ducendis. Inciplam captare feras, & redderepimu Cornua, & áudaces ipfe mouere canes. Propertius lib. 2, Kuvooscor s Supdovad , Flefy chius :apud Variiüm penultima per oi fcribitur, Ezoxciost etlam & ixcrécis venatotes cum canibus proptié dicuntur, Apollonius in Argonautlcis pro pifcatotibus pofuit. Kwyznov, ipfa venatio: o Pollo Mfiiode libri ;. ad Commodum, E76 IUVWyecia avi Ge oae Bee. Etab initio eiufdem libri, Ow eat A&yorr a Id) di*y eg 49d icuviyémioy: SilooL Te 4 alveus xuviryénies, Kc, vbi etiam hc Vocabula fubiun gUntHr : gvykuvi- syEmtso a suviyera anporreat ov Quo uVIpyemites xiu meras wuviyemadcs xvnpyerei. Et capite 3. H' xuyzy 9 yard tuve erovismvugaae sq Epya a) erraj. Koviryeir idem quod xovgyerév. Varinus, Kovigsov vel Kvviryeior nomen proprium loci '(Conftantinopoliputo)in quem abijciebantur oi QuoSyrorm , Suid; Eis «vviiv, in venatorem qui nihil; ceperat, . ucilij fcopticum : Lari QuAoordAvyga » (2d Speo dovrei wp oues Kad Xovrugtis, Ieaolie v tiov A wed juam XUviusi, 22) Ay dean ads mre auo Qpovnas pata (D Mai Ad emos ( Forte eus) Ga xViaz Cate ct mE, Eis &uviyove,in venatotes;epita phía duo leguntur Anthologij libros. (e&ione | 9.nam tertium inaucupem eft. Cynulchos vocant quifecum ducant canes, Cal. Cynetheilouis àvenatione diti, qué Gyraldus Cynegeten appellare mallet, mentionem feci fu pra. Eft & «vimyens, id eft venatrix, Inter Dianz cognomiaa, quanquam apud Pollüzem xvvienims legitur. EviotuXo6» TG xuViyeciouus eici mUApol «69$ avis 7c Oei cu'ykamoamocren, ob auro qreas CT. X9) aquNeud s &fueics Suidas in MesnG»sesmpis. KouYuxo , quoduls animal, «5g «9 xuzlv &Alexesty: proprie ramen marinum animal, . Scholia Ariftophanis. - Venaticorum canum , propría nomina varia receníui fupra in Cane in genere ca- pit.$. Canis alfeluchi, eft canís quo venarores vtuntur , ad capicndas aues aut quadrupedes, Andreas Belunenüs, — it vino feo Les oA ANS CPP | Nunccanes venaticos ordine literarum enumersbo, tum fecundum regionüim & populorum apud quos nafcuntur nomina, tum dominorum,&c.illos imprimis, qui àd certum aliquod venaticorum genus, vtrobu- ftum, cclet, fagax ,conimodé referrinon poílant : Si tamen hicetlam illoram quo(dam breuiterattigero, ni- - hilominus fuisinlocisrepetam. INontunc egreglos tantum admirére Moloffos , Cum parat (lego.comparat; ideft, Caneshi verfutitantundem dolo efficiunt, quantam Molofli viribus) his verfuta fuas Athamania fraa- ? des, Acyrusque Pherzque, & clandeftinus Acarnam: Sic & Acatnanes fübierunt prelia farto: Sic canis illa faos taciturna faperuenithoftes, Grarius in libra de Venatione, Pro Acycuslege Acycus. Eftenim Acytos Plinio 4. , x2 infula, de qua fic fcribit, ftatim poft Sporades: Melos cum oppido, quamsAriflides Biblida a pp&llat; Ariftore- les Zephyrlam , Callimachus Mímallida; Heraclides Siphnum & Acyton: Hzc infularam rotüüdiffima e(t, Hinc forte Mclosà mali figura appellata. «vr infula iuxra Cydoniam Creta , Stephanus. Melos in(ülainter Cretam & Peloponnefum interuallo equali ita:à Peloponnefo promótorium Scylleum; à Creta Dictyonzum , habens, Strabo. Eftautem Di&yanzum promontorium in Tityto Cydoniatatum monte , Hermol. Quodaus "tem de hacinfula Gratiusintelligat;ex vicinis conftare videtur: quodillarum quoque canesad vendtionem com- mendentur, vt Cretz & Amorgi, Vicinaeftetiam Therainfala, quam alij inter Cyclades;alj inter 8 porades nu- metant, Plin.Stephanus 692» pers prima longa fcribit. 'Gratius forte Theras in plarali numero dixit, vcle- ' gendum fit, Acytus Therzque,&c. de quoeruditi inquirant qnibusotiam eft. Si quisDheras legere malir,vt ?«- - exs Theffalie oppidum intelligamus: non pugriabo.. Sirum enim hecoppidum eltin Pelafzicorum camporum terminoad Magnefiam ; vt Sttabo docet: Laudanturautem cx Magnefia quoque canes. Accedit quod & Atha- mania T heffaliz regio fit; quanquam alij Illyrizadícribanr, authore Stephano. Acarnaniaregio & pars Epiri :eft; metfa medio finu Ambracio; vrPLn. fzcbir. H:nceb Aetolia diuidit amnis Achelous , aut Pindus mons vt | Solinoplacet. Acytosigitur, Pberz Acarnania, & Athamania, omnes eiufdem ingenij canes producunt ve- maticos, verfütos, fraudulentos,clandcilinos; taciturnos: A etoli vero contra, latratu feras diftarbant antequam confpexeriut: de his dicam ioferinsinter celeres & fagaces fimul, Aegyptios Oppianus fuxeaíov ovess id eft are mentorum cuftodes vocat: ego fupra ab initio huius tractationis de canibus diuerfis, de Aegyptijs quoque dixi; fed nihil quod ad venationem , aut pecoris cuftodiam, Alopeciz, id eft vulpinz canes , vide intet | Mixtosinfra :item in Laconicisintet celetes, & mozin Caftoriis. Amorgl,A uoo; inter venaticos numerantur ab Oppiano ; poffent & Amorgini dici, ab Amorgo infula vna Cycladum Stephano. Amyélzum canem non alium effe pnto quàm Laconicum ab Amyclis Lacobiz ciuitate,In qua Caftor & Pollus educati funt. Vergilius pro paftotali cane pofuit, eotropo (ni fallor) quo Acheloum pro quauisaqua. Arcadesa Polluce & Oppiano comtcendantur: & in eodem vérfu l'egeata, Tei Oppiano: cum Tegea Agcadiz oppidum fit. Idem At- cades Eleis canibus commode uiifceri (cribit, cum Elis etíam, Hs, Arcadiz vrbs fit vnde gentile Eleus: neque enim Aegyptiam vei Hifpanicam Elidem,; quarum Stephanum meminit;poé:am intellexiffe crediderim, Arca. liz canem ex leonibus creduntur proueniffe, vnde & Acoviguiycis di&a: fant, Cxlius. Manalius lepori det fua erga canis, Ouid. lib.r. de Ace. Argiai; A'gyeiois Oppiano: Argolici, A75oA3:7, Polluciin catalogo venaticorum. unt, Athamánes, vide faprain Acyto.Aafonij, Opplano:Idem Tyrthenos canes Laconicis rede iifceriaitnon II E LI .«r- lias puto quàm Aufonios intelligens. "Y | à E Es z- s | | de DeBri- PL MM De. Quadruptdibus n: MXN ^DeBitaunis canibus tütetfagaces dicam eX Opplano & Gratlo. £tvanztantus Calydonialingue Exibitvitium fatreemendataMoloffoniGra ————— 0 7———- -... Cares/Oppiano:qui eofdem T hracijs conimifceri poffe fcribit. Caring, Koziiar, Pollucl célebrantut, non | 'aliz quàm Cates, aut in forminino genere Cariz vel Carice canes. Nai Kaoi»gentilenomen faminini'gene- xis apud Srephanum reperio. Quamuis apud euridem in mentione Carnes ciuitatis Phoenicia; à qua gentile fit Carnites, hicLycophronis fenarius referatur, O'Aovis farm mrt Kogviszg wdvec , vblipfos nautas Carnitas canes. appellare videtur. Kacéexoi, Harmodij., & Melenaides;à dominis vcl nutritoribus dicti funt; Pollux. Er rurfus, "Caftorides Apollo Caftori donauit. Nicander eafdem alopecidas vocat,eó quod Caftorcanes vulpibus miícue- iit. Xenophon; r4 3P'ybg vy uva ip dios. od kd xiugügaon » e b aAuuzrexlec. E yu) apiors tenen Tl). travels eui Tlus om. Kets ato sje elc t) py» patoase ordols dieQuAauEs. Xol jo uaeupid|av Nana! aw» cac verfus apud Suidam abíq; Hu authorisnomine. Celiz canes, vt Oppianus & Gratiushaben: : vel Celtici, vt Pollux. Magnaque diuerfosex- tollit glori Celtas, Grat. Quondam inconfultismmarer dabit Vmbrica Gallis Sep (um agilem, Idem. Dc Galli- co cane plurainter celeres; Chaonidascanesaliqui? Cephalicane;alij de chao luporum génerls fera progenitas fufpicantur, Celius. Ego potiusà Chaonia regione, qux in media Épiso cft, nominatas dixeriin: hinc enim Chaonis gentle feemininum fit, authore Stephano. ExEplitrtis quidem populi celeberrimi fuerant Chaoses & Molefli : commendabantur autem Moleffi quoque canes, vr infra dicemus: qui & ipfi ex Cephalicane, vt haonides, nati primum exiftimabantür. | Creticicanes, Opplano& Polluci. Hos Oppianusad tobolem cum ^ Pzonibus commode iungi fcribit. Xenophon Cretenfes canes ctiam aprisimmitti aic, Ex Creticiscanibus alios. diaponos diciaudio;aliosparippos. Etillis quidem in venando gloria plurima :noctes etiam ferasimpugnando ; addunt labori, fepeque feris aflidentes dormiunt, mox ortaluce depugnant. Patippi vero cum equiscurrere 21 confgeucte, tanta quoqueatte, vt nec przcedant vnquam fere, nec fübíequantur, Czlius ex Polluce. Cretica ' canis éxpeditiffima eft, faltuque maximé valet, vt Cretenfesteftantur , & fama pecusgarur, Aclian. Gnofus vrbs Ciatz eft, vnde Gnofij canesinter fagaces ducendi. Et patre Dicto, fed matte Laconide nati Dabros & Agloo- dos, Ouid. Di&tzum Cretenfemintelligo : eft enim Di&te mons Crete, vel vna ex quatuor pracipuis vzbib. Cre- tz. Dictzus eciam Cephali canis fuit Martiali. Acron grammaticus Moloffos etiam apud Horatium 2, Sermon. 1. Crerzos intérpretaturé Moloffia ciuitate Cretz : (de qua ego nihil apud claffices authores reperiri puto.) Sed paulo anteoftendiab Epiri regione Moloffizs;nomen his canib. inditum elle. Ichnobaten fagacemn Gnofium Ouidius cognominat. Gypfellicz, vide Menelaides pauló poft; & Pfyilici. Cynamini canes alunt quibus fe contta ' Indicosboues tnentur,Diod. Siculus. à; - TE. E A ioi MP Elei cum Arcadibusad fobolem venaticam procreandama mifcenrur, Qppian. Elymzis nomen à gente fita 3! Stephan. | | TNT : Gallici, vide Celtz fuperius, & infrainter Celéres. Gelonifapaces Marteta odéce; Gratius. l'raxére animos depatre Gelonz Hyrcano, Idem. Gnofij,videin Creticis. ; ht n Ae Harmodij ànutritore di&i, Pollux. Hyrcani; Pollux. Canes Hyrcara ex tigtide eonclpit, vt dicam in Mix- 4' tis. T raxéreanimos de patre Gelonz Hyrcano,Grat. 4 yf os. LUPA ' Iberi, Bsots, Oppian. Gyllius Hilpanos transfert. 1856005; Polla. Sarmate Iberis ad foeruram mifceri poffunt, Oppian. Nec quorum prol&s de fanguine manat Ibero, fubaudi contemnantur, Nemefian. Quzren- dum an de Iberia A fiarica vel orientali accipere debeanius, qu regio fitaeftiuxta Pontum inter Colchidém & Armeniam, vtezdem canesforte finc Phafíanz , qua nomen etiamnum retinent. Phafis enim Colchorum flu- uius e(t.Phafiane canisà partu non ante fextum menfem impletur, ferius veto in quàm plurirais obferauaul. Aug. NNiphus.Indice,;videinter Venaticos fortes. Mentes ee Nun E Laconici,Lscene, Lacedzmonij, videinfra inter Celeres, Libyci. Quinetiam ficce Libyes iti finibusacres Nafcuntur catuli, quorum non fpreuetís víatn, Nemefian. Locrides, Pollux. Acxoo!, Opplan. Locrides canes Xenophon aprisimmittl fcribit. Gracius cum Seras canes intradta bilis irs dixiffet, fübdit, Accontra faciles; ma- 5 gniq; Lycaones armis, id e(t ea parte quam humerosin bomine dicimus. Lycaoniaregio Afiz minoris eftprope Phrygiam :vclfecundum Stephanum Lyciz & Veuciz regio. AI] partevo Arcadi Lycaoniam vocant, Stepha-. | nus totam Arcadiam fic dictam fcribit: Gentüilis,Lycaonius Lycán,& Lycáon. — ^^ — 7 | Magnetes; Oppian: De Hippamonis cane Magnete, cui nomé Lethargus fait, fupta dixi. Magnéfia Macedo: 3 niz regio eft, T heffaliz annexa, Eftetiam vrbs & regio eiufdem nominisin Afta ad Mzandrur fita,Stephan, - Magnetesiuxta Mrandrum aiunt alere canes praliandi focios , zroAspuo vseorisu, Pollux. Indacilis dat praila Medus.Grat. Menelaides dickz funtà Menelao nutiitz, Pollux. Et rurfus, Menelaides Nicandereafdem Cyfpel- | Yicis effe fcribit: có quod Menelaus canesduos ex eo loco fratres circa Argolitam educauerit, Vide moxin Pyl- | licis. Molofii videinter Venaticosfortes. - í , (jue. C Pzones,Oppian. Nectibi Pannonicz flicplstempaturorigo, Nemeftan. Pzzones & Creticlad fceturam re- - &e miícentur, Oppian. Videinter canes robuftosinfra. Perfes fagsx fimul & pugnaxeft; Grat. Phafiana, videiü - beris paulo faperius. Pherzus, videfoprainAcytos. |— — | "n "1 Pfyllicicanes nomen habentab vrbe Archaica; Pollux.Caliósdübitat an Cypfellicilegendutm fi: quoniam . In Atcadia munitus locus Cypfela vocet, cuiusapud Thucydidem mentio fichiftoris S.E& &in Thiactanomis — niseiuídem adiacens Hebro ciuitas, Stephanus. as ts "ec Ld d T E» | Sauromerzj Oppianus: idem Sarmaticum canem cam Iberide fcemina coniungi poffe ait, Sarmattz par$ eft Polonia hodie ditta: vbi venatorij canes híspoiminibas hàabeütur: Virl 5, mart momniim, aduerfus MpoS. vríos;& apros; Charzij, minores paulo. Pobicdniczi], patai,ad ades &clepores. Phj jJ iedij magnitudine intet ; primur & fecundum genns; Sunt q5i Scrasalant, geriusintra&tabilis ire; Gratius. SPartaüi,vide Laconiciin- — &erCeleresinfra. — pu ' - M VL — "Tegeatas | Veltrum vulgo in Italla vocant canem venaticum , & leres. L Hzc quidem celeberrima canum venaticorum genera ^F (De Canibus diuerfis. — Lib. L- 1d Tegeatas fupra cum Arcadicis memoraui. Thracij. Oppianus:idem Thtacios & Cares fobills gratia i Íceriait. Tyrthenorum mentionem feciin Aufoniis. Tufzoscum fagacibusmemoraho. 229. ml« velociffimum curia, Fr. Arlunnus: Vide inter ce- Vertagus , celer fimul &fagax, de quo plura inferius. Vmber fideles & fagax cft, vt inter fagaces à dpferap. | UEE - | | | ; Le RS [4 c "i E ] el [4 ; ? fant, D ALS 1 qve: v 97 NOI A qi GL 2TDUTI 071016 Agree | vas ose 005, üzroloe m5 2 b A o8 Varin.totidem canum genera fünt,quod equorum, vr Gylliusex Opplano tídicu- létran(tulit,Nam libre t. de Venatione;cü deequisagere poe:a defioerer haeclaufula, Tcoxo uU pup mri &cc. ».. id ell, Tantum de equis: fubdit, 125a: 3 (fic legendum non 7) i eeresveosiw E zoo tol hoi Ic «Ad eft, Tot vera. XO tabo canes inter ceteros excellunt,quot & quorum mox nomina pv * : —. CANzs Ven elegaatiflime docet. lungeparesergo, €? maiortim pigtore fima. Quuitenuere(genuerefürte) fma pecus bocimmaneinutt.. 4n F'egerem iungunt: tima (atzs cura fectinde Sint celi wltus, fmt birta frontibus aures, | Spirent, aivitls fBecingant ilza ventris | Cafarses ion fex nisus, nan (vigoris illam Quod magnos capiat motus magnisd, foperfit. eMolirsam ajficio. ficcis ego dura lacertis. SedfrssEra longus properat labor, abdita fion - Femina, nec patitur Veneris (ub tempore rhagnos — "Pesni complexus dulcil[rma prima voluptas. c ertenmet cientlos, ci» yaater adultera non cft, . in Celere, de hoc enim ille potiffimum agere videtur. omnium bonafit proportio: caputleue, cerebrumam plam: addit, Pzones, Aafonij, &c. atici quales eligi debeant & adfobolem procreandam admitti , Gratius po&ta his carminibus | Feuttram, prodantg, tibi metagontn paventer; Etgrimum expertoyanima, qua gratia prima e. Nerenuat [pecus, aut qua detretlet bonorem. Os magum : cj patulis agitatos mor fibus ignes | (anda breuis lonpumá, lavuss difcretuá, collo Jenpatiens: validus tun [urgat pectus ab ar Wiss P5 uge quilata pandit vestigtaplanta Crura uelim, cb fldos bacin certamina calces etas in latebras, uua, inclufa marito | Hllay eq, eymerata eraat vefUgua laudis. | Hàiunc V enevidedit umpatuens natia fararem. "Darequiempygramida, [oltosá, remitte laborés. V'isconers fuper sllafuo.. Elec Grat. Neméfianl de canibus venaticisad fobolem eligendis verfus, infra reci- Canis venatici (inquit Tard). ) partium corporis pilià capite & fronte antroríum ditigantur. Aures 5 fint molles, laxe;pendulz; longz. & multum diftantes. Vena frontis magnz : oculi nigri, vifus acutus: nafus am- jo plus: fauceslarge & profanda, Pili circaos barbam referant, fimiles refe&is, Multa & craffa in ore faliua: Fa- 7 eiesclaracollum longum & in fine plenum: pe&us amplum & craifam , coftz prominentes: dorfüm breue & & planum,honacuminatum circa vertebras. Cauda non feparata à coxis, breuis, mollis, nodis robuftis, Cox fincample; & fuperius torof& : pedes paci, digitis duris , & apte coniuctius, ne quid terrz aut luti in via admit- tant, Corporis pofterlor parsaltioranteriore probatur. Si pars in cruribus prominens, calzarappellanr, curfum '- dmpediat, fecari debet: Laudantur qui lorum aut catenam,qua vinti tenentur, fepe & validé trahunt. Ex coloré G 49. fo - el x£4 Gxoceuy Doreoves cae a ble 0NJasO Loue Buvewreu Dempetv, grayikel T Vaart £y XQ teutmyemz xotg. .. Xenophon canis yenatici formam, & animi corporisque dotes, quz maxime prob:ntur,h nihil certi feré pronunciatur | Lepius enim turpi colore cancs, ulchroribus prz ftant. Niger tolerantior frigoris Be P g eft quàmalbus. Canisalba, oculis niprisautalbis pectore terram verfasinclinato, pellelonga inter coxas,deniqi cauda longa & crafi 'de queitidem Gratij verbaadícribam. | 5 | V unm deindemonebo ——— "Percenfere notis, samq iride excernere parar. IB uos olim non deféllurna enerai. Extulit :ajfeblat materna regna [ub aluo. Dun tepida indulget tevvis clementia muads. dreplacet, tuba, potensoperiur inerti. | CPerpen[are : leuss deducet pondere fratres: bi — (Videqueapradiximus de catuli ele&lone in genere. "Pendere nam eatuli poteris perpendere vires. | z quod * Y 5 »o9u m g ? ord LC MN I 1 MES Atiftot. alt evu Cavovs (sores Adamantius) duxcDvosc eivat. dva Dtoezui Sor owo Aeovras 2, nta. ldoi Y bv mic ien ffa;alacris & animofa in venatione eít, Hec Tard. A partu etiam catulorum, dele&us habeatur "Nematrem indoatlis natorum turba fetiget, Sua dabunt ipe, teneris vix artubus baret lamq, illum impatiens aqua vehementia fortzs | Libera tora tenet Fea Y rergo liber apérta, Verum vli Cauritoper[irinxit frigore vefper, Hla emanibus vires fit eura faturas — "AN'ec sme piguüribus, nec té yea carmina falleut, ) Nemelianusrem eandem clarius defctibig, Corp rribig, leues grauius pranoféere curas Sed hecad celerem canem magis pertinent; quam venaticum 1n genere: quemadmodum & illud forté X s ver a eius Í erf B . » n " » * * s (9? 4 7 rs auia oXU: QuAODIgostérse Govove exavraz (malim eUZavss2vros. ) Idem alibtin Phyfiognomonicis certa in canibus fi- goà effe alt, exquibus periti venatores de ipforum ingenio & git: Primum, iuquit, magnes effe oportet, capite leui, fitno ,a ; No. 4 AIT " ' a ne f ^ 4 " " "od nm » ] T5 ^s : » EE ur ^ 4 Togo T uerwrov. oculis fublimibus, nigris & fplendidis (ardentibus Pollux:) fronte magna, lata,& cauis difctimi- nibusinfigni , (cuiapud Pollucem contraria eft inim proban natura coniecturam facere poffint: Ka]*? ay 22 1 H 8 verbis depin- rticulato, &fnb fronte venofo, ieu xodrae qu xa docene carnofa frous:) süribus (auriculis) patuisg . . tenuibus; & à pofteriore parte glabiis: cernice longa, moli , actereti: pectore lato, non macilento, (caraofo; 9 Pollux:) armis qui patum ab humerisdiftent, Anterioza ccura breuia fint, re&a, tereriasíolida.oCoa, Poll (bet seu Qvatlidem cruratam ante quàm retro excelfa effe valt;longiotatamen pofteriora, & J nimirum propter flexum faffeaginis, (apad Xenophontem n re&ta elfe debeant, (nonemiuentiain cubitis) quod Xenoph d ero üxha-' | Í drie Ava, ideft curaa, on tcOelegitur aCzc2) cam anteriora ipw, id eft on bis monere videtur: primum, Cum dicicoxzia qo . qvesia dojo, deinde cum aykávoz 5907s , id cft. cubitos re&tos:aov enim anterioram crurum etii: polte- tierum;ideftpoples vel fuffrago. Latera nonadmodum profandaiümt, pro(9aS«« Pollux ee3 yl xoc Sra dixit; fed in obliquum tendentia eoe uo ac Pollux,lego exeoczetAsdiix. Lambi funto carnofi, inter loogos & breues medij, vel vt Poliux habet;inter duros & molles.1Ilia quoque, nec magna nec parua int: veliuxta Do'lu-- cem, magnitudine fimul & duritie mediocria. Clunes (icx/« ) rotundz, pofterius carofiz , parte fo pezioti laxa, D | H 1 * * * 5 o | [1 4 I T - ] 4 oe euibeseuiso t inferis afteiGt oe rue aeseseu) us, fic enim lego: quamuis & in Polluce reperiam Gy Sean. 70 finefigma; Venterfub coftis ftatiin, & deinzeps; gracilis : cauda longa, recta, quz panlati ub as mrentilor vel acurior * T, 6nadaty l " -] euadat, veg Pollux videtur i£eay interpretari; femora duriufcula, legendum Iatoldi. eM egt s ex Pollace; fa-. - de fit vt cruribusvalidi venarifponte defiderenu Hc Albert. 1 * 240. 7 2 ACID CY D Qaadárapedibus ! : cile deprchendet, qui laudabilem & vitiofam canis formam apud eundem contulerit, T72A2942 ,in Polluce vzaze «aluo perperam z hypocolion intelligo femoris partem inferiorem füpra poplitem ftatim , vt fuperiorem eirca clunes,actocolion: ficacrotean & hyporean G-sci dicunt, proinferiore & fuperiore montis patte: nifi quis by "pocolion prototaillaparte que füb poplíte elt accipiat, quzà Pollaceinlepore hypofcelion nominatus, vt có- lon ficutfcelos crusintegrum fignificet. Hypocolia igituc fiat longa; tertia, folida, Say Pollux. Poftremo pee desrotundi. vidis e fuerint canes, robufta etunt, corpore agiles; habilesvel partibus bene refpondentibus, cceletes, alacres, & roftro commode, suezuor roflro valide Otnibonus: Pollax addic sU9gmo ,id eftvoftro te- &o Uysveos enina fupra &zapse elfe dictum eft. Ha&enusde figaiscanis laudabilis cx Xenophonte: nuncijs con-: " trátiaexeodem depromam. In libro igitar de. vznatione, de canibus, quas caftorias & alopecidas vocant,lo- 19 cutus, fübdit : Deteriorum vero maicr eft numerus, cuiufmodi funr, paruz;grype (id eft aafo aquilino; velafto- fni, id eft roftro inepto; oculisrauz, 122025 lofcitiofr, deformes, durz vel ttrigofz , inficmie, glabra ,procerz velaltz, doUppergo: , id eft quz corporis partesnon benerefpondentes habent; pofilfanimes, non fagacesyore er: - non probis pedibus, di m0decy CU7C EUTIUU US Omniborus yertit mollipedes. Siquidem parue ízpe fruftrantur vena- tionc ob exlguitstem corporis. "Grypz, paruo funt roftro; & ideo leporem redinere non poffünt. Rau ocnlis & lufcitiofzi vifum habent vitiofum. Defotmes, vcl afpsétu turpes funt. Sirigofz vel durz membris, venatio- nesegreremittunt, oux alc Sore 59 twpenv omae» T «m, (Omnibonus vertit, à faltu non facile abfiftunt. )in- firmz & glabre laborem nontoleranr. Ptocerz & quibuscorporis pattesnon apte refpondent, propter corpus nonbene copflitutüm magnitudine & preportione , in curíulaboranr, Baccox 2Jeioróov , (hocloco impreffi ^ codicesuuam habent pro exime. ) Putillanimes laborem deferunt, & füb vmbtas àfolefe recipiuntacrecu- bsat. Quz verofagaces non funt,egre ra; óqueleniiuntleporem. Quaram pedes nor probi;licet magdanima fuerintlaboris patientes non funt, led pra pedum dolore deficiunt, Hzc Xenophon. a NOR Pere AM Color canum yenaticorum, qui omne gebus feras pertequuiar, necalbus; nec ceculeus (aigturn intelli- go probatur: neutri enim velarttus vel frigoris patentes luat, vt Oppianus tradit. Laudantut qui ferarum colo- remreferunt, lapi dgridis,vulpispantherg aut frumenti granozum, exit eoo: quem recentioresaliqui fpiceum vocant: tales enim veloces paritet & robufti effe (olent. Cologin canibus (inqui: Pollux ) neq; omnino candidus placeteg; farmratus nigredine,fed nec plan ruffus: (ed fingulinonn:hilaltetios coloris admixtum habeant fiue in fronte, fiue fummo nato; ftue alia corporis parre. X-*noph. (imilirer,Colores canum (inquit) non (int omnino: ruft, nigri autalbi. hoc enim vilem &fimplicem, aucferinü pocus canem notar, nongenerofum, Ruffi igitur & nigti pilis nonnullis albiscitca faciem fplendeantzalbrautem rv ffi. Canes hyemelaborefolute pioli dent ope- à ram, vt perquietem ad vernum vfq; rempusgeftantes foetam zdanrgenerofum. Nam hocannirempusnatritio- ni&incremento canum áccommodatiffimum eft. Sunc autem dies quatuordecim quibus libidineagunwir.Mit- tenturautem ad ftrenuoscanes quo tempore ceffint; vt celerius conciplant, Nec vero cum ventrem geftant ve- natum fübinde ducehtur, fed cum intermiffione ne alacritaté amittant, Foccz fantfexaginta dies. Catulosrécens nátos venator genitrici relinquat, necalienz cani fubijciai. Minusenim proficitaliena cura : matrum verolac & halitusbonus eft,& fomenta fuauis. Cum tam oberrantcarali: lac adannuni víque prebear,& ea cibaria quibus omnem &tatem vickuri fant, ptaterea nihil. Grauesenim repletienes canum crura peruertünt,morbos corpori- | busingeneranc & interiora deprauent Xenophon, iila Inter canes venaticosnon leporarios, excellunt, (vt fcr.bit Albert. lib.22.) quorum aures magne & lata di- rectz dd maxillas pendent: & faperius labrumitem longe dependet. Vox probatur Íonora:cauda non admo- 49 dum longa, magisque dextrorfuim caruata, frequenter erecto. Hutuimodicanesin yrroque fexu, quantum fieri ' poteft, magnitudine, colore,zrate & robore pares cligantur: quanquam coloris inrer caetera minor cura eft. Fa- minaincludi, & macerati debet: & mas fimiliterfeoifim. deinde faturabis eos batyrosmulto immixtospfeo re- centi & fimul per nauem dies includer,donec videas catulam concepifle: nec vllo modo anre hoc tempus eda- gati permittes. Cum auté conceperit faemina, dimiffo mate; grauidam rerinebis; ita vt interdum, fed raro,inam-. bulandi copiam ei concedas, mox iterum ad cubile ex/ftameatis reuoces. Quó partui vicinior erit; eó copicfius ales, vt fcecui poftea lac fappetat. Prgbebisautem humida nutrimenta, vclac & ferum cü patte butyri, quibus & | panisaliquid & carnis cóctz mifcebis. A partu pro numero catulorü eam nu triesjita vt nec obefior,nec macilen- ta Bat :he yella&isinopia propter maciemant praua qualitas propter pinguedinem fequatur. Nam cum canum M 2o —- ^" EL lac natura craffiffimum fix proptertemperamenti ipfarum calorem ,iü corpore obefo frigidusac renuis euadit. jo. Catuli fuo temporeablactandi, & cibarijs commode nutriendi, vt nec iuftofiant habitiores, nec alimenti qnod incremento & robozi fofficlat, deliderenc Serum igiturcum aliqnanrola&e quod pinguiufculü fit, primo dan- dum eft els,& paulatim poftea cam iá mapisq; proficere videntur detrahendü hotalimentum:itavcexactiso&o menfib.pane remollitoin feto fine multo humore nutriantur,fic iet vtintra anpücanes f00s;agiles, fortes atqs fagsces habeas. Poft menfesottodecim exerceantütad venationem ,idq; primo moderate, vcvltrorin dies,ma- , gis magisq; fe cxereeant. Nimiusenim curfus & labor abinitio,tencl'laadbuc membra exiccat,& venationtinua- Itdaineptaq; reddit: Mediocri vero exercitic,excitatus calorin cruribus alimentum attrahit;ned; confümic vn« Mediae [tsze, ex Nemetiani confilio, canes renuius sleptur, ne grauis cibatüs mollesarriculos pondere de- p:auet, Protinus & ca'zusatios. Gc debira fosx Blandimenra feres , curaque fequàre meretitem.. L/laperíade LI fuos vteritdelata minores, Aclongam przftabit opem :tum deaiqse fecu. Cum défünt opeti; fregirqueipe dnfttia matres, Tranfeat in cátolosomnistutela relictos. Late nouam pubem, facilique tuebere maza. Nec - Inxusalios,auidz que impendiavirz Nofcant:hzc magno redit indulgentia damno, Grat, Et paulo poft de vc- hatore, vel magifltó canibus praficiendo , Idcirco im perium catulis, vnusque magiíter. Additur, ille dapes, penamq;operamg; miniftzans "T emperet: hunc fpectet fy!uas domiteraiauentus,&c. Veneticicanes (ait Ope. pian.) àtencrisaffuelcincequis venaticis, & canis hominib.blandi funre folis infefti feris: non faciles ad]a» taedum cfilentium edim omnino venationi conuenit; precipueinter iaueftigandum, Canibus tacitis mitrite habenas, Sencca in Hippolyto. Pollux joxeovés canes laudat: quas intelligo, vel ebftinentes latratit, vel qui fe-- ram captam ad dominiaduenrum conferuent stt oteillzfamafferant, vc vertagusleporcm, ldem ptobar csncm RE, EJSAHODUY » taut dovY, QuACYOY yelvyor. Quod ad cibum, lac matecnum catulis pracipué conuenit: 70. ) deed | pl Os ^. 1 5 n pM ra ' PES 1 | ; m. ; " SDe Canibus diuerfis... ib. L0 og eM íP B 3 Venationem educandos lactari precipit; non domefticarum canum iequecaprarüm aut ouium vberibus,f: cgnes y J u | t ca catulorum przcipué venaticorum, ex Nem i ND | -rilos) reneas, neque vinculacollo lmpatienscircundederis, nocedsque futuris Curfib. imprndens: catulis nam. fepe remotis, Aut vexacevrabes , lacerasaut pandere valeas Mens erír, & teneros torquent conatibus artus, ! Obtundáatmenouosadroforobore dentes, Aurteneros duris impingunt poftibus vngues, Nemefian. C a pes venatici'&alij quomodo procreandi (inr, & quib. parentibus (upra ex Blondo dixi cap. 5. de canein genere: ». Caltrati canes ceflantà relinquendis heris: nec taienad cuftodiam aütaur venationem, deteriores fiunt , Xeno- 9 phouin Padla, Si canisinter venandum nimiafitilaboret, duo aut ttíaoua confracta ingulam ei Immitres: fic - enim fitim extingues,&à periculo hectice vel mara(mi canem liberabis, Tatd. Laudatar venaticus canis. quil | tus; alacris, & animofus eft, qai aariculas (ubindemoner,& frontem verfus dirigit: qui circumípedtar vndequag; | "&ferarum veftigia; tractus& balitüsfequitnt&colfa&au Tarde |/—.0800000. o see oie 4i Canum inter venádum continenriam,obedientiam;, fagacltatem Plutarchas excollicinlibiVtra animalinm,; . &c.Deadmirabili canum fidein Niciam venatorem dicam lo Cane (ocio: Mira venatici canis difciplina ptcta- tüir, dum paret domino,nec là reliquit fed fu(penfüsexpettan donec ad perfequendi licentiam miratur figo: | & comprehenfam feramdumf(ernat,vcladdominumrefert,Blondus. —...5 02 224 sone |; Omniscanis venaticus ex eo quod ceperitferam non roedici voluptare afficitur, & ranquam pramlo,fi do - . minus ei permittat, ficea capta vtitur. Si quidem nonconceditur, beftiam feruat,quoad venator aduentarit, de '0 totaq; capturapro fuo atbitratn flatuerit, Quod fi mortuo velapto vel ceruo inciderit; non attingit quidem, nec - enim alienisfelaborib. adfcribit;nec quad (e non perdineant, fibiaifumlt:ex quo apparet zmulationum virtu- . tisnatura ei ron expertem effe. Nec enim catnes quzrere, fed victoria amare videtur, Aelian, Idem canis inge- nitim Plutar. in lib. Vtraanimalium,&c.his verbis defcribit: Venaticileporé cum infequuntur;(iquidem necarüt ipfi difcerpere & fanguincauide lambere gandent: fin,quod perfepefit, carlu confe&um, ac fpiritib. quant fu- pererat/extréma contentione confümptis,exanimem a(fequunturprotfus nó attingunt: aftant autem cauda tan- tum gelticulanres quafi non pulpz; fed virrütis ergo cercaffe viderivelint, ^. |. qp JEU ue on Equis & canibus Cyrusillos prefecit, quos exiltimabar reddituros hec pecora ad vfum fuum quàm optl- ma, Xenophon. Canes finguli feorfim ligari debencnam fiiungantnr, putore; [cabie, aut m orbo aliquo affici- /, entut. Cubabaat prope magiftrum; in [tramiae; velallo cubili puro. Bs quotidie aut altem femelà vinculis fol- j? dentur, & mox itecum vincientur: nam (i diucius foluri faerint, alacritatem & audaciam amitcent.Si manibus tra- Gentur,aüt panno cutiseorum perfricerur, mollior & leniot fiet: & canesipfi magis cicures & in venatione pbe- dientioreserunt,oum velreuocantar, vel ánimantur ,Tard. Socraresnon quofuis homines conueniebar : fed eos qui natura boni exiftimarentur, doctrinam veronegligerent, doccbat bonaingeuia maximeindigere erudi- tione: probansid equorum exemploj&c.& canum, ex quibusingeniofe, (agaces, laboriofz feris infidioíz, be - . nequidem eruditz; optimzac perutiles venationibus fiunt: & conuerfo vero, vana furlofa,ac inobedientes, Xe- | /nophondi&orum Socratis lib. 4. Decollarijs, loris, & fafcijs canum, craótarum eft fapra in n. e. vbi cynanchum etiam vel cynücham lorum effe dixi eirca collum Xenopbon inlibro de venatione faccum cyauchi nominein- eligit, hitce verbis. Eso 3 42] Giro Üoeyma a dloituc x9) T9 Buyers eu Exerripoits (fortes turmeot) wu dy (D plot eO»: .— ata] mb dyerewars i.i B Vois spore eg Ten so Bedpdiuu.. Omnibus Interpres copulam canum vertit: poteft for- 40 talis etiám lorum iutelligi ex pellevitalinayquoramiampatati colligentur. Exfic facci vcl recepracull nomen. fubaudiendum effet : (in mincs, & cynüchon faccum cffe placet, vt Polluci ; poft pce» punctum jyiocandugm | dum ett, Cyaüchas (inquit Pollux libro s, capite4) pellis ef viulini, in qua rete imponunt, ciufdem figurz cuiuslocali velmatfupiaque conrzahuntur; acp 7 cvozaz BaAdvna, Canesagitentureftate vfque ad meri- diem, hyeme perdolidnm diem: atitumno vitra meridiem. | Vcrecirca vefperams érieiarspan id eft circa vel: intra vcfperam, nempeáà diluculo feré v[quead vefperam. Hic enim modus fernaudus ett, Xenop hon. Canis '! (inquir Tard.)ante decimum eratis menfem exactum non educi deberad venationem: nam [n prius educere- tur, pericülam foreraliquidinteriorum rumpi ,connelli, antaliter affici: aut faltem canem deinceps fieri igna- |. uiorem.4£ Ilatis initio educatur canis matutino tempore;ad fecundam vfauead rertiam antemeridianam horam, VR Nam calote metidiano pedes offenduntur, & fitis molefta cft. Elyeme diestoti ad venatienem commodi funt. $9 Obfiraabitvenatorealamferenum & tranquillim, Siquidem pluniz & venti, odoratum impediant. Nixpar-- ua & gelu, nares ciadaruntz nix vero magna; nihilobeft. Initio eftatis parum fagacesfüntcanes, non quidem ce» tcbri vitio, fed proptef multosvatiosque lorum odores : minus peripíam eftarem s ni miusenim zftusolfadum diflipat.Et quamuisle porum veftigia depre henderint(folent enim tura temporis & lepores & vulpesnoctu proe: gredi) nonaffequunturramen eos odore: fedad diaerfa veftigla variosque odores (tupidi, irafcuntur actemere latant; Canem à vomituvenatum ne duxeris snam cum debilis fit, nimio labore & tumulti male acciperetur. | Cumad venationem exis,cancs exhilarato, & fuis quofque nominib.blandé appellato, & ad venan dum; irtitato. ... Vin&os quoq; ducito; ue difcutrendo fatigenturantaberrenr. Cnm lotum folues, caue ne quisalienus canisad- . hiuquaocumludanr, & venatum negligant. Palpabis eos; adulaberis, animabis, Hxcomnia Tardiuus. Quibus .,. remediis vrendum fitad vitia pedumi & nimium in eis calorem, faprain Canein genere cap.5. ex eodemaurho- 60 xerecüli. Canes fosininas cuim fex menfium funt, mares octo menfium, venatum daces, Pollux lib. j. cap: 9. Et '« ibidemcap.6, Quoulstempote (inquit) venatione vtendum eft. Expeririaurem oportet canum naturam :£di- — . gide quidem celo, 4n narib.fint infirmis:zítiuo autem anfolemrolerent, & veftigia percipiant fole halitum /| eoram abalente. Verno an in varia florum fragrantia odores ( veftigiorum) dilcernant. Vernum fane tempus, |. quodadaé is temperiem, venátionicomm odius eft quàmvela&iuum vel hybernum: hoe folum incommodi " eft, quod flores veftigia difcerniimpedinnt, Auturanus vempetie yeri proximus eit: neque lorum odoribus, ^. nequefrugam;vr quz iam reconditz fint,canesà venacione auertit. Ceterum inter nines euidentlora funt vefti- ». gianecdifficiliainuentu: quare lepusfacile capitur; praefertim cum etiam pilis füb pedibus eius globuli quidam adhzrefcentes curfam im pediant Hactenus Pollux. Canesleporem veftigeno cum nix ita ecideri, vt térram. - eperiat: nam hyems sbfas niue (el 3evsanuendbyy eio re&tius fotte pievoiyyeies 1d eft, fiinter niuem paffim terra 70 appateat, quai macnlz nigras vt fitin pauca & tenui niue : hancvocema pudalios quape mon D ADAM A 7 " 3 llam non. : D nim & debiles faturos: fed cerue, autleznz cicuris; vel dorcalidissut lapz, vt robufti ac v eloces fiant. De vi-. efisno doculfüprain Canein genere, Sedneque con clufos (ca. AN " j og am Ue. h : 1 d V Ret d sh 1 | Mia xe oU ue " «s bg Heinde fanguis animalium quz ceperint canes vt paulatim venatorio alimento alfüefcant, Pollux. Opplianusad - "s. ANS t o De Quadraupedibur ^. Mism nonitei - ;itóliquantur; Sin & aufter flauerit; ol fuperfulferit, breul apparent: am ftatim dilabuntur, Sed neq; ct nix ' jupitér cadit, veftigiaeoim obducit: Neq; cü ventus acriterincambit: niuem enim conuoluets incerta facit, Ad i M "Uu Lour SE xy - US [ : Neu Ke n 1 'a ps à a E " » U .. huiufmodi igitar venatione cum canib. exeundum non eft: fiquidem nix canum nates adurit, & pedes;ac leporis - Gdorem gelu nimio tollit :fediueptis retib;enm alio venicns.& c. Fee Xenophon. - DET . Canes vinctos folucre, 6c ad curfum dimittere, Grxci dicant, vas «va &EMan, xb ipei vlc suras ite Coe uü em) veftigabilis non eft. At cam ningit, 1 Boreas fpirácit, veftigia diumanifefta em!nent: neq; enim | 1 !dtéla, DonriZon 9 Gatalpons 33 acm mW olov Bos ai béva Pallux. E acte apad Lycophrenem & Eratofthenem - «e Pzocepleved mois x0 Vas Xo aus odes x) 2i Cenyn qo Ornjpukon Gptoleue Bpupputro 15 Cava, Valid. Ear/eior , v9 ov- plPovtas em Teuve GU «yes dor qp 1goct ài qos xauwyeriis, Varin, & Exyaologus, j E2n2la1s. idopudizai, Helychius. K dEmeliec baues Usi dppur , » Udusetae C Forte Dd ida) Idee. E'enasirien y XU MIX qupcgpety , Idem, Xem, abge 98 pps jx5s Hiych. aei UP CETEUP £c 26 sovyleicüudon; prat uimioferuoreftridere, Said. apud He- fychium jc proe male legitur. Kuvgyévss oxfocalreo ( Vatin. Zo Qouru)) vals xudiy s LyASAGUEsQ » Emu vaDteg yero s dame zeolocB ay Giovani ter drm eoo toy devenue 9/6 Wu ats. GG 3:01). T6. QE TE SR ET G0. Sasyeaera a 6 pgaevran aotgodpea Tad à amones,Polux&Varinos. |. -. 770. Py se TNT Pn i agis cds st ER 1 des - ^ Canem venando felfum recreab's, f duo oua viro infrada, edenda pribuerts; is cibus interanea eius re- "rigcrabit. Alijaquam pav co&ceto mifcenc cum mcis panis stri: & eoliquore collum ac dorfaün canis ilünunt Tardinus. Quomodolapos , vulpes, vrfos, cerücs. capreas,Gcailas feras; canum opera venatores capiant; ín - ipfis que capiuutar feris fingulatim explicabirus, Venaticam genus capum, non felum nihil agricolam iuuat: $ed &anocat; defidemque ab opercfüo reddi, Columella: Lepus & vülpescanum metu exhorrefcunt,& inter-. dum vel fola canjs lattaatis de nunciatione ex logo vndique fepto, veptibns & dumetis veltito excitantur, Aelia- *t w" xus. Nonnevides quod etiam venatores, dumlepores pstuig firmandam rem fcdaninr, mnlta machinanture | Dum enim godta palcendo oberrann fagacibus canibus (ena vuraótrmtdls ze otto: , Beffario legit isyeoro woes 3nod aon probo, ne denuo de ijfdem agat) cos captant«- Sed quoniam interdiu refugiunt, & ad cubile fe reci- iunt,alios canes parant qui quaredicrint odore percipiant, &in cubili eos deprehendant. Quoniam vero ce- leirimifunt, vtà confpe&a cdam facile aufugiant , aliud genus canum velocium habent, quibus auolantesin- ierciplunc Ecquiahiseriam aliquando elabuntur, retia pectramites qua fugiunc difponunt; quibustandem it. xeclaptat. Elec focrates]ibro2: Apomnemoneumatum eius apud Xenophontem, ad Theodotam mulierem foumofam-Quiilla; Quonam horá, laquitvtar. ad mcos captandos amatorcs? Si per louem,inquitillepto cane quem plam spudte habebis inueftigatorem boiufcemodi amatorum,atque fortuiatorum hominum, quiqui- dem vt primum eos compererir doctus arte, efficietvt tua in retia concidant, Ketiafünt, forma ifle tua,atq;. ingenium, &c. Vierum ferunt duobusmenfibus, non oportet autémgrauidam venatum educere; cum partui vicina erit, irre Übist ein aj O3 poe(G-, Pollux, Canes ad venatum educere non conuenit, fi obie&um cibum nonauidé admiferint, quod eas non bene valere fignificar. INecfi ventusingens flauerit: nam veftigia rapit , nec canes odorari, necfagepasretiaue flare permittit; Quod fi horum neutram impediat, tertio quoq; die educito (yen 0] del vios intoaci Q mnibonus verrit, triduum edacito.) Nec vulpesagitare alluefcant canes:id enim non mediocte vitam, & cum oporret, nunquam pre (Loadfunt. Sedin diuerfos faltus educito , («ic avixiwiryéeto atr ipleregionis petitus euadas. Exeundum eft autem diluculo;ne veftigatione fru- fGbmoyao,) vt & canes venandi, ip | | ndum eftau ft:entur; fiquidem tardiufculisneq;canesleporem inueniurdt, nec ipfi fru&um capiunt. INeq; enim diutius ma- necnatuta velligij, res plané euanida. " r Co We —- ; Y 1 1 3 ^ ^ ds RA E " * DG í * 1 MEL. " Aon venaror Ari(tzi filius; ira Dianz , quam nudam in fonte làuantem viderat, in ceruum mutatus, a 49 fals canibus láceranás eft vt canit Ouidius libro 3. Metamorphofeon : Canum A&tzonis nomina lüperius recen- (arinreralia diuerfacanum nomina. Scholiaftesin quatum Argonauticorum Apollonij; Actzonem Meliffi fi- lium facit, quem mulieres Bacchi Orgia celebrantes laniari nt. A&tzouem (iiquic Falgentíus ex Anaximene )ve- sationem dilexilfe alunt:ls cumad maturam peruenifletatatem, corifideratis venationum periculis, id eft,qua- (i nudam artis fuz rationem videns, timidus (a&uselt. Ec paulo poft, Sed cum venandi pericalum fugeret, affe- &um tamen canum nondepofuit, quos inaniter pafcendo pené omucem fübítantiam perdidit. Obhancremà Ínis canibus deuoratuselt.. Pauló extra Megara (vt fcribic Paufanias iu Bocoricis)fons eftad dextram : & pauló virerius petra, quam A &zonis vocant, & in ca quiefcere alunt A&zonem folitum venando defeffüm. In fontem v&ro infpexilfe, cum Diana in eolauaretur, StefichoresHimeraus fcribit pellem ceruinam à dea A&zoni cir- cumle&om effe; vtà canibusoccideretur, ne | bien piffas puto :in quo quidem farore etiam allum quemuis obuium laceraffent; Hxcille, Plura de Actxone videinFabuloós Palzphati hiftorijss cap. 4. A&zonem, inqtit à proprijs deuoratum canibus , falfum cft. Canis prirnis diligit: & peculiariter venatiei cun&islonhibus adulantürs ai jvososts a] movrag avOpa enim herum im git: à i qareayxmy Scc. AGeonis quidem nomen aptutn venatoci mih! videtur, & eia(dem originis culustzewzno id eft ; venatot,apud Grecos, à canibus ducendis. Senrqui fcribantIndíces ex Atzenis canibns progpatos: qui poft xabiem in fan'ratem redeuntes, Euphrate tranfmiffo in Iadis eracezinis Ouion maximis fait venator, qui cum viribus fidens gloriarceur nullam cfle feram; quam nou conficeret : désinfolens verbum vlcifeenubus , contigit viterrafcorpionem pareret, a quo itus periit. Dians fatellitis fui obicum grauiffimé ferens, cüm in coelum iuxta, "Tauri fydus conftituit, Lucenusa Dianafcorpione immiffooccifam dicit& deorum mifcratione ia coclum füb- latum. Horat. ab ipfa Diona fagittisconfoffuartra quex | maflico noftro. Metam dicunt Orlouiscanem appellatum faiffe, Caelius. Atalanta Scheneifilia fuit, quz Me- leagriamote capta.aprum oinnes Aetoltzagros deuaftantem occidit, &e.. Vide Onomafticonin Melagro. Ly- cadetn nomine canem Theffalicam celebrem epitaphio, quod tumalo eiusipfctiptam fuic; Simonides fecit: quod vrà Polluce refertar adponam. Ht a» 2, Q9rdac(legoH e ad «gi 9 iios y Ni ongservo tui meu Pa, euo tn «epa Oipas abyouosa, Konacs TA B. agemii dide) M&yet Yhijutuy oe 7. elplbu C" Oasis Kigasgev T di vigo) COTTIGEA- 1n fodinis canes veuatici ad venationem exeuntes, omnibus boni fanc, &acttonum prenuncij: verum reis & in jus vocatis, mali, Blondusex Attemidoro. Etiaferius, Quiigiturad venationem aluntur, ea que foriscompa- rantur bonafighificant,& a&lonest quate bonum cft ipfos videre venznres.Canes venatici dici poffunt, qui altos - clamaufcultantcs prodünc vtCorycei; item miniftri magiftratuum, facellites, létores. Tullius Actionein Vetr- sem fexta, Apponitde : | Ibidem nec vxorem duceretSemelen: Ego abfque numine A&tzonis canesra- 70. dit, eó qued vi voluetit eam comprimere; &c. Plurain Ono- éQ (uis canibus quendam, qui dicat fe Dipdorum Melitenfea rei capiralis reutn vellefacete. 70. ." - De Canibns dinerfts | Lib. 4. 243 -- Abidem aliqianto poft, Qu imulatquein oppidum quopiam venerat; limmittebanturilli cóntiano Cibyratici . '€ancs, qui inue[tigabantac perfcrütabantar omoia. Duos frattcs Cibyratas appellat canes, quod «d farandam Verresillorumoculis, fed füis manibus vrerezur. Ac faperiusin eadem , Qui polteaquam venerunt, mirandum in modum canes venaticos diccres,ita odorabantur omnia & veltigabant c, Facere ex E'afao, in prouer« - »bio Canes venatici. A'vsU iav 7s n2) Alvov, 1d cft, Abíque canibus & retibus, Hoc quidem fchemate Pindatus — Nemeotrum Oda j.fignificauit fummam celeritatem. ( ig; Vr tg) Toxvasir y Schollaft)). Quis enim pedibas af- fequatur cecos, nifi aut à canibus remorentur, autimplicentur rebus * Conueniev tamen in eo qui clancu- ^ larijsartibuscaplunt predam. Pindari verba ficlisbent, «revoir UxeQse, iso obo VoAlav - ipxtov; id eft; Cer- ; "us occidentem fine canibüsae dolofis ctíh. Dicerur & in eos qui non a'l:nis pexfidils, fed proprio Marte , [ EU | Tu b 3g: I9. rem geranr, Etafm.Dindaris de Achilleloquitur,quem Homerus eti&à celetitate 2254512 ppceliauit Iauitiscani- — bus venari: Hocadaglo ('iaquit Eta(m.) fipniücatar, non fat fcliciterfücced ere,quod à nolentib. extorquetnr: Neqicorü officio vrendum; qui non exanimo operam (aam nobis commo dant. Apud Plautumia StichoPane gytis patri larerminans; ne fe tuam; (orozem inaitas vltiscollocet: Srultitia e(ljiu qüit; pater,veuatua ducere inuitascanes : Addirqi feotentiam qua nictaphoram explica: Hoftis eft vxor, inniti qu ad vitum nuptü datur. Eodem prouerblo Germani vruntar, Z44ir vasuilienbundm ii nu cut iagein, Ecalluct, WV ann der buad nin luflsg Bibzn sagen, füveytet er adem avs: Qs Cr PCR POTE 4 DE CANE FENATICO ROBFSTO, ADFEER- T "Ars 3 fées magnas aut fortes feras, bo doy 2é | fa TU MED uertendam Ioctoti eft;nonnalla fuperius dita de cane venatico,rum ad robuftós rum cirteros venationi de(tina- tos canes cammuniter pertinere: quemadmodum turíüs plurima in tra&atione dc Cant in genere prolaca, noni advenaticosfolum, (edreliquoseriamcanes — P. | | ; AM) p SU íV at Nes. UN X Cw M ^ A 1 Mace EL Demaximis & robuftiffimis canibus, qul malores & fortlores ferasconficianr, fcorfim agam, Hocanimad- | Robuftos & pngnaces canes Oppianus libro x. de venatione hi$ feré verbis defcribit: Canes; inquit, belll- ' | pug PP | | : q . €ofi, non folumin barbaros ji jperse, qualesylue&res quofdam eff» docuimus) tauros inaadunt , & apros occl- duct, fed neque leones fuos reges ciment. Vaftofantcotpore, Zaceeqicy meuveasuw donde sygoAi paw: s roftro fi- , molaxa & horribili fitpra ocalósinter füpercilia pelle; oculis ignelsrauo colore Ipleudeatibus,zueisvsiz O cbdxA- pa xta mati XotoslA(Qovaez ama. Pelletota hiríata, robufto corpore, dorfo lato. H1 non veloces fed magno co- 9 .bore & animi & cotporis, & acerrimaaudacla prediti (ant, Huinlmodi canes quaslibet feras timpngnant. Canes vchementioreaduerías ferás coaceptaira quandoque occacantur, Plutatch.; in Sym poliacis, TowkUva, Y matan; xe Odnidmoya Dos, carmen h eroicum apad Varinum 0; 9 irre etae cy y DuoxuVery rt. QU vani, c. ELo-- mer. Érrcuculentas Hclot certareleonibusandeus, Baptifta Mantuan. Videinfrain Leone, Taurus Aechio- picas (alius quàm thinpceros) paftorum vires St canum multitudine m contemnit ; Gyllius. T domas Iz €» à wascea Bis, og: vabv dl; Lover auae Vexebles xata 9) Bu Nevavm qDovov. suus. 3i vAeuwor stad» , Pindarus vt c Exaíascitatinadagio Equus in quadrigis. Sepe volutabris pulfosfyiueftribusapros Latratu turbabisagens, Ver- gil. Epigranmain cané caprophonon, id eft apricidam,extin&tum cà vifis del phinisin mare infi!) (lec; exeat Am- tliologi] Grecilib.a fe&. 35. Hisploriamagnos Frangereapros, fzuoshis debellatfe leones, Et molem ingérema eoi proftraff elephanti; Scroza filiusia Epicedio canis, Atalantz canis Aura nómine fait; quam cd Calydonía (us 40 peremiffzt,bruto fepalchtum indigenz (tedxece, Cel. Hyleusq; ferox üuper percuffasab apro; Ouid, Canis Lys diz ab apro occifie epiraphium Martialislib, 1t reliquit;his verfibus, | ed vnphitheatrale smter tria mazifiris Mie 2v ! Venatrix [yluis afpera, blauda domi; | - ydiurdicebar donisao fidyffima dexro wb is 72) Qui non ragones p al let babere cam, E — "Neequi Ditea Cepbalumdegemefeoutut, ^—00000- Luctferapariter venit ad a]lra dea. TN on eme longadies, necinttilts abflalitatass & Qualia Duhcbia faia fuerecani..—.. Fulmineo [pumantis aprifüsa dente perempta, Ms Í Quantuserat €alydon,aut & yymanthe tuis. AN'ec qnavor anférnas q tasmnis cto vapta fub vinbran IN'on pottit fato mobiliore mors, ,.— Syagrasvirinomenapud Herodotum lib. 7. legitur. Syagrum dicit Sophocles canem, qui fuum venationi fit jo apti mus; Cz. Hnc forte & Syascanis nome apud Helych.Quihominesà canibus lacerati (int, vide fuprappar- te primahuitstra&arionis de canib. diuerfis in hiftoria mortis Euripidis. Pro comperto e(t Benignü martyrem, | quü nullisad idololatriam totimentis polfecimpelli;ab Aureliano famelicis & diuturna maceratis incdía canibus, obic&um,mottistamen periculum eus(itfe. 1n rerfectora à Diocletano Gorgonij & Dorothel martyram canes vcifamelici maltum.cadauers nonatiigére; To. Rauiftus Teztor. Videntur autémsgni & validi canes fuiffe quib; obiectifunt, qqaamobcem hocinloco commemorare volui. Eiuimodi üimirüm & fepulchrales fuere canesapud E Hyrcanos,de quibus dixiin Caneingenere parte vltima capitis oObátlo m. 5 A | Mean m. Auagies, vraudio,in Gallia vocantur canes, quie Britannia vt plurimum veniunt, caplendis vel occiden- dis maioribus feris, apris; vrfis& lupis, vtiles: vt qui fetocitate fimol & magnitudine lüfignes fiat. Solent au- f, tem eosaduerfas ferarüm iniurias cilicijs quibufdam vel pannis craffioribus obtegere, acinillo collo munire; 7 In Narbonnen(i Gallia canem limier appellari aiüntmagnum & tobaltum;auribus magüis;qui feras maiores in- uadit. Polonis validiffimi canes; quibus contta lupos, vrlos, & apros veontur, vislij nominantur , vtfüpra dil; . Meloffi apud Aiiftotelem magni & robufti canes, duorum generum funt; alij paftoráles, alijad venationem viles; vcinfradicam. Albertusféré maftinos pro Moloffis vettit: quod nomen Itali ctiam & Acli víatpant; — haud fcio cuiusoríginis nii quis maftinum quafi inaximum accipiat. Germani Kzdrz appellant, forte quod ru- . loco:quanquam paftoralibus etiam aduerfas luposaliquando pügnandum eft. Ex caniscumi lupo coitu gigni- , tür magnus canis qui maítinus vocatur à nobis, Albertus. Mattini Ccaüesfünt grandes & mordaces, Francifcus. . Alunnus. Canemvidi quz fimul vnde viginti catalos pepctit, &alio; partu octodecim , tertio tredecim: erat , autem nigra, corpore magno; ex illorum genere qui maftini dicuntur, Albertus. Exleporario & maftino nati xulistobuftilimnl & veloces fiunt; Alberr. vbi &riftoteles habet ex Eaconico & Moloflo.Maftinuslep : fimilis ey | DRNERUNIE TUAE ^ el celis B pw . des & pre czteris hirfuüci (inr. De horum igitut/genere paftorali infra dicam: de venauico & pupnace hoc ia... * BLa 0549, MENT Quadrupedibus e(t, & clrca genet rib us ali deber, Lem. Maftini (inquic Bclifarius Aquiuiuas)ex illo genere canum funt;quigraulores & mínus ve- ationem fimiliter feh abet vt leporaritis : fed'cum ablactatur nuttimentis ficcloribus & craffio- | Dalmatia puto plures inueniri, Nafci eiim folent ( vt fertur) in ea patte, quam Illyrij in- loceshabentur: quosin | colunt & Liburni quoque. Eiuldém generis albani viden iuprimis,& ad quzcunq; animalia inuadenda capiendág; audacilfimi. Eligi debent ,étroci vultu, ceruice & ca- pite maximo, labro fuperiori fuper inferiusdependegte, rabicubdis oculis, ápertis narib. ore quod velutiflam- mam hiatu eaomere videatur acutis dentibusrzcollo ramente, pectoreamplo; ta vt leonis (imilitudinem pre fe ferant: magnis pedib, diferetisq; digitis: dürisac curuis vnguibus,vtfoloinherete magis poffin.quo validius fe- xam profteraaut conculcentque. His enim canum generibus venatus omnes fu peráre factlius curfaü & capereve- uatorespoterunt, Hec Aquiait. Canumex Corfica (/mfsband) inltalia, Komz precipue; víum effeaiuntad- wetíusapros&bouesferos, — y Wb. b OMA, LUC o LAG | — Alanum canem Hifpanice di&um Fr. Alannus fcribit eundem eff: quem Irali volgó Moloffum vocent: & alibi Alanum canem vertagom interpreratur. De vertago dicam inferius. Alani veltri contraspros, videin A- ro E. Alania regioeft Scythiz Europzz,que ad Mz otiti paludem pertingic calusincole Alani( propelüri,Pto- Plin. 4.22. vbi Alanum etiam Scychíz lanium ficit. Ammianus fcribic Alanos vocari, len.) quorum meminit | quos ppfzi Maffagetas dixerint. Et fequerer duros &terni Mattis Alanos, Lian. De Acrili canib. dixifuprain prouerb js à Cane in genere, Indiam petenti Alexandr delectatus ivffit vrfos, mox apros, corporisoffenfus imperator generofi fpiritus, eum t oMagno rex Albaniz dono dedetatinufitatz magnitudinis canem. cuius fpe M & deinde dámas emitti, contemptu immobili iscepte, . Eaquefegnicie tanti e interimiiuffit. Nunciauithoc fama regi. Iraque alterum mit- tens, addidit mandata, ne in paruis experiri vellet ; fedin leone elephantóue: daos (ibi fuifle; hoc interempto pratetea nullum fore. Nec diftulit Alexander, leonemquefra&um protinus vidit. Poftea elephantum iuffitin- duci, baud alio magis fpectaculo lztatus. Horrentibus quippe pertotum corpus vill:s, ingenti prireum lata intonuit :mox ingtuit affaltaus; contráque beluam exutgens hinc & illinc;a:tifici dimicatione qua maximé opus eller infeftans; atque euitans , donec affidua rotatum verc grne afflixit, ad cafam eius tellure concuffa, Plin. Apud A!banos nati canes ferisomnibus abteponuntur ,frangant taucos ,]eoaes perimunt, detinent quicquid ' obie&tam eft. Solin. Et pauló mox, Hoc genus.canum crefitad formam ampliffimam ; terrificis latratib. vltra ]eones zagicibus infonans. Albania eft regio Orientalis tater Colchon & Atmentam cuius incole Albani :à qu bus orti fant quorum parsin Peloponnefo , pátsi fuit GeorgiosScanderbegus. Ww. Arcadiciex canib, & leoni nib. venaticisin genere ordine literarum,de Arcandicis. - Canaria Vna ex Fortuoatis infulis,re pleta eánib (ingenti exhibiti Iubz regi; Solin. & Plin. 6:324. Fic a | | Creiiesg canes, vt Xenophon fcribit;apris opponuntur. Er pagnaces tendant Creffz Fortiatrito vincula collo, Sénécain Hyppolito. Ha aimirum diaponi di& fant: vide plura fupetius in Cauibus venat. in genere, tni er Crericas. | , WT A- M Cynamolgosa canes qui dicuntur cynamolgi, q buscreda ntarptoueniffe primum, & Adevaspay&ie - di Gt, Pollu x. Videfüpra in ca- bus) forma etiam eminentiffimis: indc etlam duo lij populos,al' canes eorum appellant. Reperio prope paludes quz ad meridiem fant, effe ibus lacbabulum cibus gratillimus : Hi Indicosbouesqui genremillam zí(tate inuaduat,expugnant,vt Ctetias feribit, Pollux, C el. Cynamolgos Ath opesaiant habere caninos ritas & pro- minula ora; Solin. V ide fupra xt. a. in Caneingenere.1n his libris. q'1os Gnidius Ctetias de reb. Indicis confcri- pt Cynamolgorumgentem, ait canes permultos, magnitudine Hy'canis canibus pares; alerefolere, Quam- obrem fit hec natio tam canum (tadiofa,caufamidem affert.Camab xftiuo fol(ttioad mediam hyemem,cáquam apium examina, quzad alucos frequentes verfantur, ficat menta üumieroa mpliora boum ferorum eos cornibus vehementer incitataappetabt & noceant, hinon aálitet hic rerundere valeutes;canes quos magna cura aluerunt, "jnipfosimmittunt, qui facile boues depellanr, & interimunt. Deinde ante commémorati homines, quasefcu- lentás carnes exiftimant, fibi agferunr, reliquas canibus impertiunt ; libenterque communicant. Reliquo anni tempore cnm non am plius có bouesaccedunt, ad venandas alias feras fecum ducunt.Iccircóque Cynamolgi ap- pellantur, quodà canib.lacexprimuat muléra, tum vero fic idipfum ;quemadmodum uos velou:llum velca- prinum;bibunt, A elianus. Cynamolpi, quiab indigenis Agr;j appellantüur, coma & barbati funt, Hi canes maxi- mosalurit;quibas1ndicos boues venantur, e vicina regione venientes, fiue àferis pulfos, fiue pifcuorum ino- pia.Strabo lib.i. ! TS EE MO | d ^. .Epiroticáterracanes precipue magnos fert, Ariftoteles. Epiriregio eft Moloffia,de cuius canib. inferias mox dicam. € nides de quibus fupra inter Venaticosingenere. W^ : : E x Hyrcani canes robalti & feroces, excane qux conceperites gti: quanquam Plinius Indicas etiam extigti- bus concipere fcribit. Vide infidin Mixtis. x Ud : ' Indicz canesapros, ceruos X hinnalos venantut | gatos Ícribit Nicander Colophonius. qua A rabido furore refipifcentes, Euphrate tranímiffoin Indos víque ab- ertarint, P.llux, Caelius, Apudregemin Baby:oneca num1Indico rum tanta alebztur maltitado, vtad preben- daeiscibaria, quatuor in eadem plauicie magni vici atttibuti effenr, aliorum triburorum immunes Herodo- tas libro Y. .Ariftoreles hos caucs ua(ci fcribit ex cane & tigiide, alibi vero ex cane& fera quadam fimili(ox Opis quiexuadse non expreffo nomine, E rigribus canes (inquit Plinius) ladtvolüsteoucipi: & ob idiniyl- uis coitus cempore alligant feminas. Primo & fecundo foeru nimis feroces puta nrgigno, tertio demum educant. Suntqui hircanos e iá canesetigabus concipi fcribant,vrin quz fübfequantur docemar: Canes faeminas tuultó generofiffimas ;tum adinueftigandas ferss narinm fagaci- tate przítantiffimas, tum vero ad cutfam velociffimas in loca vbitigridibus eft habitandiconfuetado, venandi rationibus etudiriyperdu&kas Vt primumad atborem alligarupr, aleamque vt vulgó dicitu r, iecerunt, difcedunt. In has autem tigres incarrentes venatioüis inopia ex fame laborantes lacerant: fiautem ad libidinem inflam- Clarus eftinter canes Epiróticus Cerberus,Pollux. liaonia eriá Epiri pars e(t, vnde canes di&z Chao- »" mati,& cibo completi lint cum canibuscompiexu ven venerem n Macedonia confedit ioxtaDyrrhachium; quorum düx ; Xenophon: Indicos canes ex canibus A&zonispropa- | Mixtis dicam. ExIsdicacum rerum (criptis.de his ereoiunguntur: nanqaeilliquoquecum funt exfaturati, 79. tur, €x Plinio. In Corfica quidem pluresfunt, feroces 19. 20 30 £9. P T. Mm. , EJ ; s" D. T r u "- wa n EET LOS X * - x im ' poa Sai x deci MEN - C s MW. 1 n 3 À 4 f y ! . M , EM. , j* : "enérem memi&erint. Echac tigridum confuetudinecum canibus; tleris quídetition generetur; fed emen d "Idererius delapfüto, maternum genus referens; canis eficitur.IH caries tigride patre nati, vt vel cerui , velaprive- jnatum przclare fpernunt, fic cum in leonesincurrünt, gaudio vehementi exiliunt, Gylliusex Aeliane. Canes — "Indici maximi contra Leones pugnant, Qcefias Adüerfüs hinnulos & ceruós canes Indicaseffe oportet: funt -enim valida, mapnats ve cesynec paillamines:& cam tales nt adlaborem fufüciunu Xenophon. Celebris eft & Alexandricanis, quileones impzpgnanit; alumnus Indiz centum minis emptus, in cuius defan&ti hong. rem Alexandtüm cinitatem conftituiffe T heopom pus fcribit, Pollux. Is etiam , quem Porus Alexendro donauit: - duosleones vicit, Pollux. Appenam & Aeliani de canibus Indicis Alexandro donatis quantumuis prolixam hi- -ftoriam,quod hon exiguumindeadacuendam animi fortitudinem pro virtute & pierare reinenda argumentum o-viti bonittahere poffint: Summaigitur indus, inquit, nobilitate homo, Alexandro Philippiregisfilio, horum "toboris canum, (ic periculum fecit, vt primo ceruam emitreret. canis ex eo loco , vbi quiefcebar, eum defpicatií- - fimum habens, nibil fe commouit: deinde ad apram dimiffum, quemadmodi affe&üs fuerat in ceruam, immo- | tuspermanfit : um vero vbi vríus immiffus furffet eque hunc atque allos defpicatui dacens; abeoinuadendo fesenuit: Ad extremum hicleonem queni: protulifencin medium, vt vidit, cum ira cxarfit, ac peofe&to tanquam iuftus hoftis in certamen defceridiffec, Gne moraintrepldus inuafit, atque acerrima comprehen&one, leonem conftri&um tenens, illius fauces premebat, & fuffocabat. Tum Indus; qui hocfpe&aculam regi praebebat, qui- Queprobefciebateiusrobüranimi & conftantiam, primum huiccaudamab(cindiiuffit, is pre ipfo leone, quem mordicus tenebat, fibi caudam facile abícindi patiebatur: deindeetiam crus vnum fuffringl imperauit. Is vero eque vtà principio vigebat, & perindenihil remittebat, quafi alienum crus, &ad (z nihil pertinens fufftingere- b tar. Poftaltecum, vnde quoqueis nibilcommotus ar&té tenebat: tum tertium incidi precepit ,1s fimiliter vtan- té nihil fe relaxauità reciaendoleone:tum ctiam quartum crus abícindi voluit, is nihilo remiffior factus, nihie loqueminus leonis retinens, maximo roboread eiusperniciem incumbebar. Denique ctfi caput à reliquo cor- . po:e abfciffum etat, illius tamcn dentes, ex illa leonis parte, in quam primum defixi füiffent, pendebant fimul; — & quárcuisis qui cosin initio defixiffet, lam motcuus effer;eius tamen ipfius etinm nuncex leoneappenfüm ca- patfüblime ferebatur, Hic cum Alexander non mediocri dolore afficeretur, ipfius admiratione virtutis obfta- pefictus; quodis qui ràle virtutis experimentum dediffeté vita, quàm cx robore animi cedere maluiffet, Qua- re Indus videns Alexandrum ex huius cafu dolorem non mediocrem cepiffe, quatuor canes huic fimillimosil- lias donati : ille cum grato & iticundoanimo eos muere accepit:tum vero eum ipfam qui dediffettanto pre- Cio,quanto par eflet praftantiffimum regem,remuneratus cft. Éraque horum quatuor munere Alexanderexmes | o moriadolorem quem ex primo fufcepiffer, depofuit, Hactenus Aelianusinterprete Gyllio. Diodorus Siculus & ' Strabo Sopithen tegeim fuiffe dicuns qui cánes illos Alexandro donauit. ApudPollucem libro j. cap. 5. esdem hiftoria refertur, vbi pro hisverbis o4 v2 20:5 reponi debet e bg E Xwrcow: quidam inepte Sophiten feri- bunt. Defcribitur etiam apud Strabonem libro rj. fed copiofiusapud Diodorum Siculum libro17. Sopithes rex (inquit) prater multa & fplendida donaalia dedit Alexandro centum quinquagintacanes, qui prégrandes; robuftilIimi, alijsque nature donis przftantes valde erant, atque cum tigribus commifceri dicebantar. Eorum virtas vt Alexandro reipfa innoteíceret, conem fortiffimum intra fepta quzdam daci fecit Sopithes, duósque - $mibecilliores à numeto canum, quos donauetat contra feram immifit. Qui quum fuccumbere viderentur, du* osalios addidit, fimülque quatuor leonem proftragerunr. Tunc à Sopithe quifpiam cum gladio miffus, crus ., dextrum vüius canis caepit abfcindere. Ibi Alexandro inclamante, regij fpiculatotes adcarterunt, manümque |o hominisretraxerunr. IuffitSopitheszquo animo adférrentpro eo cane ttes ( qnatuot Strabo & Aelian. ) ab .. fedanoaccepturi, Tgltur veraror reprehenfum crus paulatim concidere, neque vnquam canis aut latratum aut clamorem quempiam edidit: tantummodo frendens dentibus (2/re xAyyl) cre uoyuy ovest s NG: ovo d:Mivraz tuzrentinols ) carnificinam ed fütinuit, donec exanguis fa&us fuper leonem expirauit; Hac Dionyf Diuer- fusab his canis Indicus fuiffe videtur de quo Plutarchusinlibro. Vtraanimalinm,&c. Canem, inquit, quiin- ter Indicosprimastenebat, quique aduerías Alexandrum depugnárat, in harenam productum, quantifper cer- uusaur aper vrfüsve emitteretat; contemprim immotum facuiffe ferunt. Sedenim vbileo conípe&us eft, ex- citatum momento, pedibus harenam fpatliffe, velut huncantagoniftam dignum feiudicares ceteros omnes de- fpicaretnt. Ilawr; xuvis pbyis Urbe wa xov, &c. Philes eadem feré qua Aelian. fed breuius fcribens, & fimpli- , eiterde Indico cane quolibet, ncn Alexandri tantam. Apud PrafiosIndiz populos Megafthenes feribit, canes o valentiffimoseffe, qui non'antémoríüm dimittánt, quàm aquanarib. infundatutr: Nonnullis prz (tudioin mor- .. fn oculos diftorqueri, nonnullis etiam excidere, leonem & taurum 3 cane detineri, taurum motiri&iu compres : heaíum, prinfquam dimittatur, Strabo libro15. In pacteIndórum, vbi regnaffe Sophites mem oratür, & gentem -. effc fapientia precipu? infigüem, & nobilesad venandum trádunt canes : quique latratu abftincant cum videré feram, leonibus maximéinfe[tos, Clius abíq; authoris nominc. ut ; | ... Lacenécancsyenatoribus etiam aduerfás apros fetuiunt, Xenophon: fed de hisinfrain Celere, "^" Locrenfes canes venantut apros, Xenophon. | 4 ls VE: -.3ndocdilisdatprelinMedus,Gtat. — . ^ dor UE: TEST TET . —* Molofficanes vel Molotici ( usAo]uro] velpcno 113: Pollux )à Moloflis Epiri populis di&ti fant. Nam & 7! hi & Chaonescelebertimiex Eupirotisfüerunt: vnde & Chiaonides & Epirotici canes commendantur, Chao- ;o nides & Molofli canes; ex Cephali cane(de quo ínter celeres) natos primum fabulantur. Acton interpres Ho- ratij Moloffos canesà Moloffia cluitate Creta nominatos fomniar, Ex canib. maxiini animl eft Moloffus, quia. acriter animo funt Moloffi viri; Aclian. Molotticum genus venaticü nihilo à cxteris difcrepat:ar pecuarium * longe& magaitudine, & fortitudine contra belluas przltat.Infignesvero animo & induftris; (id eft fortitudine: |. &curfa) qui ex vtroq;. Molotticü dico & Eaconicum.prodierint, Atiftot, Albertus ex mafthino & leporário na- » tum commendat; hoc nomine Laconicum, illo Moloffüm intelligens. Maftinus hocte mpsre,& Germanis vul- . gorudius dictusalias paftoralis eft,de quoinfra alius venaticus; fedis quoque ingens vt ex Aquiniuolam/retuli: cum Moloffos vensticosnihilà ceteris venaticis difcrepare fcribat Ariftot. Moloffus vel Molottus; canis ma- . gnus& paftoralis, Varin. Suid; Vergilius etià Geotg.5. pro paftoraliaccepit bisverfib. Veloces Sparta catulos, 'o acremg; Molollum Pafcefero pingui,nunquá cuftodib, ulis Nodurnum ftabulisfuréni ihcurfusq; luporum, Mer A VN ag t | Autimpa- - : L] y $ L E | ( z i" ME P A J ' 50.99 Caalbus dmerfs: Wu lo e 5 T Ef j. lu &- D - J E * " (- 246 1 De Quadrupedibus | Aurimpacatosátergo horrebisIberos. Apud Moloffos populosferunt canes inhumari folios Canís Mclof- fus ,magnus& mordax eft, vt canis e Corfica, Gr. Alan. Mordacem dici puro, non quod temere mordeat, led. quod vehementer, & moríum ferisinflidtum vix remittat, vt deIndicis diximus. Nam Corficabum etiam audio, cum ap: o aut boui fylueftri dentes infixit,nonaliter abfirshi poffe nili venator caudam eins mordicus appte- hendat. Scoppa in didionario fuó Latinoitalico Moloffum canem bracco vel vracco Italice dictum interpreta- tur, quod non placet. Calydoniam canem Moloffo mifceri Gratius poéta probat. Xagozzi se Mexsosc!, Oppian. Quandorure redierunt Moloflici, Odiofiq;& multum incommaodeltici, Plant. ia Capiiuis.lacommodceiticum quidam exponit, quiincommoda inferat: ego immodellum malim, & modincfcium. Exanimes trepidare fi- . inuldomuszlia Moloffis Perfonuit canibus, Horat. Serm. 2.Sat:6. Teneapt acres lora Moloffos , Seneca in - Hippolito. Atq; armillates colla Moloffa canes, Propert. Eleg. 4. Illum Scylla repax canib. fuceincta Moloffis..1 Verg. in Culice, De Nicomedis cane Moloffo dicam in cane defeníore: & ibidem de Eupolidis poétz cane Mo- lottico, cui nomen fuit Áugeas. "i i | of "e Donum canes co/rgoi, lo eft venationum focij etant, nec non przliorum, Pollux. Vide fuprain parte 1.de cavibus diucifis. Nota eft l'riacàs nomine cani$lzonica, quaPanes Fzonia fatrapa Alexandzum régem dona- uic, Pollux. r ; peifzs; fagax fimul & pugnax eft. Grat. A parc iL e, eie | Intercanum nomina,que apud Xenophontem legimusrobuftis precipué conuenluntifta: A24 T1659o, Og-- gà, Ov ule Bespotva QAEyG; Bia, XS vov; Ricbww, Xrupeul, INovyy ty Aio psi boves. | | Canesdefenfores,qui & ipfi magni tobuftig; funt, feorfim infra commemorabo,vt paftorales quoque. | | | » DE CANE $SAGACE, ET. ANI A- , hum inneflagatione, i Sagacitas de odoratu precipue dicitur, Plinius de gufluetiam protulit. Seneca fagacitatem fenfüum cor- potis (impliciter dixit, transfertur etiam ad ipgenium. Hinclage mulieres di&z, qua (vt Cicero ait) mulrafci- re volunt item perite facrorum, diuina, incantatrices, malefice, Plin.l.b. 8. demuribus, Quorum palatum in guftu fagaciffimum authores quó nam modo iatellexerint , miror. Sagax catulus , Ouid, 1. remed. am, Fideles | catuli, Horat. t. Carm. Acron exponit figaces, velfilentium ipueft'gando feruantes. Naris fagax, Lucan.lib.7. Plautusin Cürcul, Canem effe hanc quidem Mazi: par fuit : na'um edepol fagax habet. Sagaces canes dicuntur authore Fefto, qui feraram cubilia przlentioht. Aufer lagacior can bus, Ouid. 11 Metam. Acuto homine nobis 30 opus eft, & natura vfüque callido, qui fagacitet perueftiget,Cic x. de O:a:. Sagaciffiméodorari, Ibid. lib. 1.Odo- ri canes, Claudian.lib.2.de raptu. Et odora canum; vis, Vergil. fic Lucret. iib: 4. Promiffa canum vis: & libro 6. Cumprimis fidacanumvis Dirige odorifeques ad cerra cubilia canes, verfus cft myurus Liuij Andronici. Nec ' naribusdcres. Ire canes, Ouid.7. Metam. E: naribus vtilis Agie,Ibid.l b. 3. Germani hocgenus canum vocant fosixbisnd, lesdtlznd, quotum aures (inquit Pinicianus) languidz (unt & flaccidz : idem hos canes plaudos appel- Jat. Ex Fefto fzilicet qui plaudos canésflaccidis & latis auribus interpretatur, INoftrates priuatim 22g/z7d, id eft venaticos; fsgaces nominant: alijs enim venaticisalia nomina tribuunt, Angli, houndes velfpaynelles; fagaces vocitant. Horum maior hodie víus eft quàm olim :indicatas enim feras aut exturbatas cubili,bombardis eminus petunt venarores, vt plerunque canum celeritateaut robore, ac reribus eam parum fit opus. Vcin cane vultu- rina fagacitas, ficaciesaquilina in venatore, requiritur, Badzus. Catrteizin cerariis polypuse mari exireaffue- 48 tus in lacusapertos, atque ibifalfamenta populari, deprehendi non pctuit, nifi canum fagacitate: hi redeuntem circumuafere no&u, &c. Plin. Graci inystras vocant. Oppianus ioyvéorioas. VAvóLrais ol viv igeveupaoves ^egopdiuot Vac rin. intelligitautem canes fagaces, non jchneumones Aegyptios lutrarum generis ,de quibus fio loco dicam, EC & pilcisichneumon, Varin. Ichnos Grzcis veftigium «fL, proinde ab inueftigando hzc facta fünt nomina- Vxvazus iavoena7 éi, Suid. & Vzrtin. aveo q 209660109 V ain. 20i toov avus «4d ess igeu&omu. Txyia, proi, poétice, Idem. v avuqorücop 2] P ova tva Omen, Suid & Varinus. Yz»gAeria, ip fa inucftigatio, Kuubc Aooouvie cx mic tue D Baa Sophoclisfenarius apud Suid. in Bas; EJe4cxvav id cft iagax,Gc.Exyenologus. Aereuiecuaivavzejsàv d'y ei TRUNG xoy,INtcand. apud eundemEVV/g/vovxuudv, A pollonius: vbi interpres exponit &Uacguarov id eft bene pellitarum,vel: fa gacium n atibus, Piygzorév, oni v avi xvcuorwe T xuvov: licet etiam fuv omis à reperiatur, bxa Sox di TÁÜócQn. Moaryiügui, biu evréi cay, El efy ch. Eon m * add idv Hacyevew. Neyeruus 490) avia eu ens 2 [y ar € j ixvéous avijg xgixvav,don $ o 3 Oygivr Qo. Bpuoktac s Cre, obvius eco Lucio ua aci Lalgnew y E Colaen s vuveQugiax en 97r 3r veia, Grease duxere c p.erorévon (fac habentcodices Po:lucis vulgsti.lege uerud ey &c. Poll. Ex rüurfas Eimuc3 avi" inn Arria, gm tri 45) ences md iis avec Gres pjeet T yfi s inpreu parois Vatvuae VasodLans. Vtt dp Qus eU tas TUM Sy peat, SU vata * «a |! u^ Ns »: wi "mo CX CS rd Eb x 2^ "SES , eUgauo: (mend Um videtur) dpouuaio, , üt. de TOC AOV] STO C Eds 7 Y €15 2ZTUTT VE? y Sor (eoe GUT GUTOY TVeUM s ayccpeatsduato euo qe od 6 qo xam e qvi o olov etydLoeiv, Pollox. Mind queque vfusinuenit, vtacerrimcesac fagaciffimos canes in turri bus guutriant, Vegct.lib. 4. dere milit. Conesfagaccs odore & importunis latratibus feram infequantur,cogütq; adlaffitadinem;donec eam in manus venatorum velleporatiorum de'jciant; & quam iaffu venacorum infequi ce perior,non relinquuptetiamfi multasali.sinuenerint, Author obícurus. Lot , uhei3i Indagare proprie fignificat locomaliquem retibus cingere, vt fera vbicunque (it intra id fpatium reperia- éo car, fed impropriealiquando fimpliciter pro inquirere &inucfligare ponitur: hincdeducuntur, indsgatio, in- dagos ipis:indagatrix, tndaganret. Omnibes veftigijs indagare aliquid, CGiceroad Articü hib 2. Saltusq; indagine cingunt, Verg.4. Acn. id cft, fericreplagatü filrascingentium. Sylvis vndiq;impeditiffimis;autaliffimo flumine | velindagine murium, Cafar 8, belli Gal, de campo quodam. Et fy!uas.valtaq; feras indagine claudicLucanus . lib. 6. Budeusindaginem metaphorice interpretatur foffam. & tartinm munitarumferiem. —— | .. Vuiüsan vari] coloris indagatorcsfint canes (inquit Belifarius) parum referre videtur: vt ftarure etim —— parueneanmagn (int. Sat etitfi deie&tisac propendentibusauribos retortis farfam naribus, odoratu acuriffi- 1.0 füccint vt neq, aliud quàm venam latraza indicent : quo quidem atroci meximoq;, qua incedant fera pec nemora virgultaq;ac veprescognofzià venatorib. poffit: vt non ventorum fHrepitu aliarámue recü adlotrarum i ongiffimé 70) prog:edi » "T "wo ert N TN t 1j I o» i Ns / ENS ! ! " áo s Ld [od y UOI LO. qui&qu5 s qw Qu cac cp 4 i 1v Soror VeoVaot Neve mis oio TO. kvotioD xyr0o4] üucatiod roe T WeupLa To, V ipovav. Iloowuven, Wo zcPP inuttentur, ac falla tufpicione yenàtores concitenc Debent autem venatorum vociita parere vt nec] on C nw VMMADEMEU CLSRA. e h ' - j :: b u P. ; ) h a d - Na AX | "progredi aufint, hiéc prope venatores tantum manere velint. Fit fané non natura, folum fed etlam arte difzipli" -paque, vt cancs$ ad obediendum faciles efficiantur. Albi coloris indagatores prferuntur ,quum ferarum gene- - ibuslonge diffimiliores fint: nigri enim intetdum apros, rufi capreasaut alias feras colore fuo referunt, vnde ve- natores decipiuntur, Ha nusBelifains. | — t x ; » SPEM, TS DEM C4 EN Da Canem odorum (inquit Blond. ) quidam autumant preftantifimum quadratum cfTe : quem nos cdam probamus, & breuem : (imo potius quàm adunco roftro, capite concinno: crutib. pofterioribns cadem. fere aldi- - udine qua funtanteriora: pectore quod non fit maius ventre: dorlo plano & porre&oad caudam, Oculifint agiles & crebró moueantur, aures pendulz arrigantur fubinde: caudae mutila frequens totus, & roftri perter- . ramodoruserror. Quidum predam querit , (entes ac fpineta diutius odoratus, lagacior eft. Laudatur Impri- 1o mis qui przdainuenta, domini accurfüm expectat. Quod ad colorem, in Italia eligunt varium; & macalofielyn- ^ Si pellet :nec tamen fpernendus eft nigri coloris. Albus etiam ac fuluus color canem odorum decorate . Dum non venatut, lorisin ftabulo vinciendus eft: & ficcis potius eduliis alendus, quam pinguibus iufculentis: hzcenim grauiorem reddunt. Educendns ramen nonnunquam eft é ftabulo vin&us, in vicos tantum , vt excree mentisfecxoneret promptius : mox iterum coercendus víquead tempus venationis, Hxc Díond. Canis fagax .. Áingularum femitarum exordia racitus percunctatur,&c. Ambrofius. Ia venatu folereía (Piinij verbis ) vtor & | fagacitas przcipua eft. Scruratut veftigis atque perfequitur ,comiianremad feram inquifitarem loro trahens: quaviía; quàm filuens & occulta demonttratio eit, cauda primum;deinderoitro. Ergo etiam fenecta felfos.cz- cósqueac debiles (inu ferunt; ventos & odorem captantes, prodentesqueroftro cubilia, Hzc Plin, Canes praci- . |pué fagaces, taciti & mipiméprompti ad latrandam fanto, Oppian. Ee 5 Blas BucütgxEO- Üaemo Posee, Aidpaiv RO 19: xuvdvy wégezrec Liv ai) auo 2 RAO! O aimi reper, o) Ecbegioyawa x EC jo. Mu£a'mügruAUves ?) srowiy viae GHI a Ta (— Oppianus.fubinde autem adijcit; hominibus adinucftigandum commodiorem e(f hyemem, quod veftigia tum xempotis vel niuib. velluto impreffaliquidó appareant :yel canibus aduerfarl propter vatios lorum odores,ap- aiffimum effe autumnum. In Aetna Sicilix (ait Ariftoteles in Mirab:lib.) anttum quoddam effe fertur; & circaid vndiquaque magnam floram coplam toto auno prouenire; precipue vero violis refertam effe locum arpliffi- mum, quz fragrantia fua locos vicinosade repleant, vc canes co odore occupati, fraftraleporesinueftigent. Fue giuntcerui latratu canum audito, aura femper f«cunda, vt veftigia cum ipfis abcant,Plin. Nunc Xenophontis . deinueltigatione verba adícribam, partim noftra, partim Omniboni translatione víus vbi iilenon etraffz vide- tur. Dinerfeigitur, inquit; canum indagines(unt. Quedam veftigijs deprchenfis , nihil figuificantes pergunt, , 'Ytanveltigent nefcias:aliz auribus tantummodo micant, caudaimmore manept. Aliz auribus immotis fum- $9 mum caudz vibrant: nonnullz demitcuntaures, cupyse: 0 J:2 , & contratta froate veluti tcifles (vtpote ni» fium iatentz) caudam quoqueimmobilem demittentes, curfam peragunt. Multe nihil baram faciunt, fed infanientes obambulant :& veftigia circum latrances. cumin eainc derlar, temete fipia confuudaat. Suntqua ambagibus multisacerrotibus v/ , nec veftigia re&é qua antrorfum ferunt (ecutz , ( Cumiup ron Poei- &ivawiovi: Vide num CATUA S WT RYE OH autxaoueravaoa legendum fit: velex Polluce, VayvA ou Dotyscon e sort o Ae a5 ixo)leporem derelinquunt: & quotiesad veftigia redeunt, conie&aram ficunt.. Acvbileporem vident, trepidant: nec inuadunt, priufquam illum moueri confpexetint.| Que veco inrer indagandum & perfequen- dum , aliorumcanam inueataprecurrunt, & fepe refpectant, fibi ipe diffidant: vt contra nimisandaces & có- fidentes fant qua períras laboris focias ante fe progredi non finant, fed interturbando impediunt, Aliz falfa amplectuntur, & quicquid na&a fieriat , plaudentes fibi &ia&tibundz procedunt (uz ibi fraudis confciz: 4o Quedam hocidem faciunt infcie. Sunt &igaanz, quz nafquam à tramite aut viis (re4442» legendum in ex- cuüis, ex Polluce) declinant, veftigia rectaignorantes. Damnantar etiam quz veftigia cubilium (circa cubilia | leporum) nondifcernunt: curfu vero impreffi, celeriter percurrunt. Sunt quzab Initio curfus magua conten- tione vtuntur, pre mollite deiuderemittunt. Aliean teuertuunt ('CameSéxow Axtíce acci plo pro gejStse: : Pollux coniungit «zzjsdezc &€ are2jescos, nimirum óx eos.) Quedam in vias ftulse incidunt, aberrantque: & reuocantes zgre exaudiunt. Multe ferarum odio, plerzque hoininum deüiderio, venatione omiffa , recurrunt. "Nonnulla ad veftigia clangentes ( 4exe2/i, Pollux habet &éx2.xyouiza V licut O mnibonus etiam lcgitfz videtur) fallere tentant; pro veris falfa (imulantes. Sunt qua boc non Bciunt fed interdum carrendum ficande clamo. - xemaudieriut,ad hanc reli&io opere feruntur, Aliz temere feqauntur;slig multam przueniunt. Quedam. .— Ge&&lefacere) putant; aliz imulant.. Nonnulla inter cürrendum Inuidia & ewulotione certant, feque mu- 59 ruoluxtavelticta irritant, ita vtalterab altero non abícsdar (ed vpà ferantur. His quidem vitiis canes partim na- tiuispartimex mala in(titatione ortis przdidi,inatiles eaadünt: & homines eriam &udiofos vcnationisdeterrere . poffunt, ha&enus Xenophon: À quo v(ürpatumióuxorc verbum (pro quo Omnibonusim petitereddiditinter- ofculari, & adhuc impetitius quidara ean 1er intecpretationem in Gracolatinum Lexicon retulit )certare & fe Anuicemicritaretranttuli. Nam apud H«fychium & Varinum leglmaus, Euer, ipeOifensUoricens : Etapad eofdem; - €4/y0/, cum acüto velcircumflexo in vltima, vdoaua m xov: lego Esto, proparoxytonum vconua qiuusv y id. eft morbus canum: cam non corporis morbus Git; (ed xoxia potius, id eft vitinm animi, vt ex Xenophonte patet: vtipficanes hoc vitio labotantes jxuvo; dicantur. Apud Pollucem s.11. lzgantaz hzc vocabula , joues ieu eats cie led abfque vlla intetpretatione:& facile credo ipfos etiam Grecos grammaticos has voces vtanti« ' .. quas & obfoletas non fatis intellexilfe. Scio :xuvéy exponi ofculari Gxvvév vero vocem quain Polluxà canibus f&o factam cfTeait; nemo quodlegerim, inea Gignificatione ponit:adde quad q3»ioa,id eftinuideapud Xenophon- temadiungiter, (quamuis Omnibonus impetité,vt foletad przcedentia refezar) conuenitautem Inunidia irrita. eerie odis dipiuci VeL. Sor on Be Tztly dian Batven tas &v $i &ualxen QyeocD Exe Aovryodi ua] 9 vg Mis lel Tu, 3» Grrobeas (malim pai dueoior ciel $1 auod rat, ) reAsuT d capyir rover dicit uvOL qvia petbonuo. Querendnmanidem óx- xvvéi quodalibi dixit 9 Qiaonpias various en av 1o, vltta leporem vel eiuscnbile excurtere: quafi de cutíü tantum contentio eisfit , non delepore,& aliter precurrentem alterum fetre non poffit. Omnibonus vertit, ftudio certandi veftigia praterire;quod Grzce dixerim, 2/9 dXXvoy sg) Dusovendav io 22) Vearcerbon 35 leva diipta als MtAoUWrag MUTO — Eam ob caufam dveAnu aver, id eft reuocare hos canes iubet, tanquam deferro-. .,, re$, nonignania ant metu , nec errore, quzalia canum vitia funt, fed ipuidia mütua & contentione quas 79 damambitioneQque, piod p LL MN a 2d . Y | | pons Canes -— " " 4 po - E » 3 " EUN ANTT EE. Ls W- SQCUUEMEUN TENANL 00. 5 735 tioni, ofculis minime. Hoc clarius conftat exalio etlam Xenophontis loco,vbi fic feribit: Eze Ó usto Brie tra. e " - -! F- " w D l "t Y * |' ^ ie; AA 4 ei 226 nadrupedibus P | " C —— "an E . " T2 As , " ». ,! Iw M " A Canesita veftigent (inquit Xenophon) vt à vit'Js & tramicibus mox recedant, capita terr obíiqua (Aeyei- rem pracutrens , ad pergendum ire vlterius attrahit & allicit Vbi vero veftigia deprehendit, Sferamacerrimo — narium feníu affeqnitur, híc fe fubito retinens, filtitpedem, & quod venationis prouentus prope fit; gaudio per- 39. falus venatori blaudiiur., Eoille cum proxime acceffit, eius ofculatione peduni,& complexuinuitatadprzdam. Acfimuladinftittam venationem incumbere peifeuerat, & pedetentim v9; có procedit , quoad ad cubilislo- cum peruenerit, quem vltrànon progreditur. Quoanimaducrfo canis.dux, propria venatotum fignificatione pra dam adeflc, his qui retia ferunt denuntiat; hiaucem retia circumijciupt; canis intelligens voce opus effe;ad - excitandam feram; latrar, vt ex fuga in caffesincidens comprehendatur, Ex hac porró capra, canís quemadmo- dumviri,quiex pagnavi&toriam retulerint, fic exultat latitia, rriumphatgandio,& quafi vitulatur. Hzc & cap tis apris, & ceruisagunt canes, Hiec Aelianus. Atquileporis veftigia (inquit Xenophon) multum hyemepréce- dunt, quia longe funt notes: parum autem afftate, quia é conirario iunt breues. Nec vero fübolenr hyemedi-- luculo, cam pruina fuerit, aut gelu. Hzc enim calorem halitmmque (calidum vaporem) omnemadfeattradum —— fibiincladit. Gelu vero conftringit, & congelandofiftit. Quamobrem ro: peícentes naribus canes (uajxuic- 40. cay Toc plvas , vt bis etiamapud Pollucem legitur: egotameu poucear alita : nam & ua frigus, & ex frigo- reftuporem fignificat. Maxi eU ATO XU C XEXMAKO TAS Nem Ata ruvSamaco duse. Varinus, MaAstév TUO du. x85 awveam doy 70.5 xicipas, Id em, Gc.) fentirenon poffunt, priufquam fo] diésue procedens; omria refoluat: tunc enim & canes odorantur, & ipfadum euaporant veftigia redolent. Abolerautem earos quoque multus fuper- incumbens, xoemectoson : legi poteftuaasudvosov, id eftafpergens, & humo permifcens. Imbres etiam quiper ia- teruallum temporis (2Jg 1:ecv«) cadunt;,odorem ab humo roapientes, olf;&um , donec exiccerur, difficilem red- dunt, Adhzc anílralis cempettas deteriora facit veftigia: humeétans enim diffundit: Septentrionalis vero , fi nondum reiolutafaerint, contrahit & feruat. At pluuiz & rores dilnunt, Praterea Luna halitum (vaporem | calidum, à «gs: Omnibonus legit? «pi quod probo: nam & pauló poft fic legitur) extenuat; przcipuein plenilünio; qno quidem tempore veftiyia funt incertiffima, (uavóvm, forte plurimum diftantia. uewsy enim id. 5o eft rarum,poros habet diftantes, deníum vero omnibus (uis partibus conrinsum & folidum eft. Nam exultantes ad Lunam lepores inter fe colladunr, & ealonge diffipantes ditimunr. Sed pertuirbatiffima fiunt,cum ea vulpes anteapertranfierint, Verpropterannitemperiem valde clara praebet veftigia, quanquam terra ficubi floret; ca nibusnocet, dumin vnum fpiranresconfundit odores. Exilia peraftarem veftigia & obícurafiunt. Nam terra fevaensabolet, quicquid halitus (celidi vaporis) habent. Eftenim tenuis: & canestunc minus oderantur, quia reloluta (out corpora. Verumautumno purafunt veftigia. Quecunqueenimterta producit, & domeflicatam repofita fant, & fylueftria ztatelabefa&ta, vt fru&uum odcres veftigijs milcendi; cancs non amplius impediant. . Iam hyeme, & aftate;& autumno; reda (unt vt plurimum veftigia: verno autem confufa. Namlepuscoitum quatit cum aliàs femper, tum hoctempore : quamobrem fimul vagantes neceffarió veftigia implieant. Subo- lentautém veftigia cabiliurn (iuxta cubilia) dintiusquàm curfuüimp:retía. Illaenim lepus perambulat infiften- &o' do, hzc celeriter tranfcurtit: vnde fit vt illis refetciatut bumus,hisleuiterimbuarur. Syluofa item loca redolent , magisquàm nuda. Siquideni modo pcrcurrenslepus,modo procumbens, multa contingit: & quz fequuntur; in leporis hiftoriareferenda. Subíidia canum veítigatorum qui excurfores vocantur, venator opportunis [latig- nibusdeponet miniftrisq; committet;Budeus, j et, 3 & Braccum canem vulgó di&bum, alij canem fagacem & odorum: alij aliterinterprerantur, vt fuptatétuli, & dicam etiam inferius In cane veloce. Britannici canes indagatores, fortes fed pace: fant; ipli agalzros vocant; aieo D» & aipeostós haber Opplanus:) curüh, jo), macilenti, hiifuti, oculis pigri: fed vriguibus probe armati, | & dentibus multisacutis;odoratu & indagatione przftantiffimi, tumad veftigia deprehendenda, cum notandos aeris halitus. Fluncexperturüs venator, leporem viuum aut mortuum e do mo-rüs dcfert,non recti, fed obli-- | qué, modo ad dextram niodo ad lzuam procedens. Eccum longiusabfueritctcbe fa&tainliumat. Mox réuerfu 79 t ORE | canems E | : go à " X M , Tu » ER t Ty oue cero le n 7, MAP P. De C. ABIDE Her frg. Li. J. 'kanem educit, vtfit propeinitium viz. Is percepto flatim odore; nullis apparentibus vcfüi di'currit,& circum obuia quzq; inquirit,lapides,colles,viasarbores, vites [epesiare | tractu,qua delatus eftlepus;illac om ninoperomnesruris ambages fequitur doncecipfüm attingat leporé Quod fiin ipfa venatione opera etus vti velis, videbis quàm caute veítigia premat, quàm tacité & infidioléaccedat, cum prz corporisparuitate facileinterautarandines culmósue lateat. Cum vero prope leporem fuerit, incredibilt : celeritate, figittze aut excitati elatibulo ferpentisinflar, & miraalacritate przdam inaadit: quapartim vagaihus acutis,partim dentibus fubacta ytcung; graue onus vix magno laboread venatorem refert: Qui etus occurrens canem vnà cum leporeàterra füblatü gremio reponit, Hzc Oppian.in fine Ii | & Nemcefianide Britannicis canibus verfus adiungam. | ] ! ! ! ) e T u , " ] 7 d MAPA c gijs anxius & folicitus as: tandem deprehenío aeris bri de venationc.His Grau) quoq; Quia freta fi Marinson dubioveflaentia ponto O quanta csl merces c quantum impendia Jepra, ! Proitaus bsc vnaetl catulisiatlura Britanni, ratius, "Druifa Britanmagiitit F'eloces,moflrid, orbis venatibus aptos.Nemefian, . Agaízi canes Britannici (a hi vulgo vtaudio , ho: | Kieappellantur blurbitud fanguinari canes,quontam fanguinem ferarum longisiaftPrallisolfaciant. Huberi cos dcapream aut damam aut aliam fe- Ft enertsy atque ipfos libeat penetrare "Pritannoy ? Si nomad rr ectem men tirttrosá, decores dicunt vt cuftodiant viuaria feu leporeria ferarum. Vndefiquisprzdono& ram occifam auferat;cancs infequi & repetere etiam vbilongiffimé abfint. Hos canes aiunt Angliz peculiarcs effe. Aliud genuscanum Angli babentquosvocantfpanielles:hos qütiter faciunt fecum ducüt. nam fi quid for- tcamiferint, canesretro cedereiubent. Abeuntilli nec defiftunt antequam inuenerint quod rcf. wd | rant:& fiquem ao fortereperiant;qui 6 via füftulerit tandiu allatrant donec reddat quod fuo hero tcporcent, Incertus. ; DE CANIBVS SCOTICIS SIVE ANGEICIS: non minus enim in Anglia quàm ir Scotia íunttrium generum. | CA N IS SCOTICV S Venaticus, quem Scoti vocant je - aftcarcio Joenb id ct canem Graecum. ! » T. je vs] - ) AN ^ : Es | S $9 accum o ; jT e 2 NL j| " | [ | | Z. * LA hs Jae VULDMMEL 2 M dn 1 " 1 is - MEOU andit. ; j e Quadrupedibus CANIS SCOTICVS SAG AX. vulgo dicus atte SQador, lohannes Caius canem venaticum qui ferasperfequitur, Anglice vocari àHunde dicit:In eo genere quiferas odore inuefti A .gat,marem nomincgenerali a Hunde dici vult foeminam vero Ánclis à Brack; Scotis autem qtie Diaecbe, ie Ue CANIS. SCOTICVS furum deprchenfor, Scotis va- ET catus atic C'cblutb 5otnb, Germanice Crflatte PE d butib vocari poteft. | Ioh. Caius iubet ei demi pudendum mafculum & i nominari à Brache. - p lb. bl oz ME Lye j WII sump o m iut atm : ARIETE HON V x T apud$cotos preter vulgares domeflicosq; tríacanum genera; quzaliubinufquam (vt opi- QNT f zi nor)terrarum inuenias vnum genus venaticum eft (anegremv hounzd) cum celerrimum; tum au- /^ dacffimum:nec modo in feras, fed in hoftes etiamlatronesq; : praefertim fi dominum ductorémue 9 ininriaafficicernat;autineosconcitetur. Alterum (avevache ) eftodorifequorum,feras,aues;im- t SSSEA EAS mo &piícesquoq; inter faxa latentesodoratu inueftigantium. Tertium genus Caneslutb bovuna). &a)H efthaud maiusodorifequis:fed vt plurimum ruffumni grisinfperfüm maculis,aut nigrum rufis. Tantaveró his — ^. fagacitasineft; vt fures furtoq; ablata perfequantur , & deprehenfos continuoinuadant. Qnod fi fur, quó fallat, fluuium traieccerit, quo locofluuium i ngreffus eft & ipli fe przcipitant , & inaduerfam deuenientes npamingy- . rum circunquag; procurrere non ceflant , donec edoratu vefligia affequutifunt. Id minus verum videri poffit, nifi vulgariscorum effet vfus Scotis Anglis; in confinibus, vbi ex mutuaagrorum pradatione multi fibividium quzrereconfueuerunt. Quodfiquispacistempore dum fibi ablatum quifpiam cane indagatore perfequitur, veletiamin fecretiora cubicula caniingreffum deneget ;is plane profure habetur, Elector Boethius in Defcri- ptioneregni Scotici. NE : LA (Ae e^: T4 07. CANIS : ^3 re AD 79 — * i ia De Canibut diuerfis. Lil. À | CANIS fagax fanguinarius, apud Anglos. ANGLICGE 9l SSubftinbe. Eadem huius natura videtur,quee | Canis Scotici furum deprchenforis,proxime defcrpti. ; SY )YOYNYNSSSSSSRN : (nip «7 ^ Z /) & P s VN TOR AUN NOSE NS S bi o ] JW$ AnTEM odéreGeloni, Sednaturafagax, Grat. "Traxéreanimos de patre Gelere Hyreamo, | Idémi 3 | Gnofij quoq; canes Ggaces funt, quamobrem Ouidiusinter canes Acteonis Ichnobaten fagseern Y D) Gnofium fecit Oppranuslib, 4. de polypo fcribit, qui mari egrediatur olearum;quarum frondes * libenter depaícitur,odore illectus:Hvs eevyyO- Kyacvi "se fvora xus A6vocyos x dotosis GOpbe civi yeves SAO. muoAluo Bairw EEcpeenam. P'ivbo earn yet Vequeprei C e uy ditas Molede 3 aic useuren (aueiszev Cot TU ptehabentimpreffi codices) &3 értoorey vex. Gnofus vel Cnoffus vrbs eft Creta:de Creticis dixi fupra in Venaticis diuerfis. — Y d mA iiim: oth e 2 m Y . Hifpanici canes,vtaudio; Gallis efpaigneulx dicti, auriculis füntlo & cuniculosexcitant;pilisplerunquenitidis;nonhirfutis, — 750050000 00000 000A - C Kugbs Aonodite ae ic ue» Gams, Sophocles.Quorum nares porrecta funt longius, vt catulorum (suia) La- conicorum, olfa&u valent, Ariffot; de generationeanim.s.2. Nosde Laconicis mox inter ecleresdicemus; qui putomaiorcs funt fagaces vero Laconici minoresinam Ariftoteles zui/Auz vocauit. "^ Tufcicommendanturà Nemefian:hisverfibus, : Qum c T ufcorum non eft extrema voluptas ngis, minustamen quàm bracchi: lepores I9: Sape canum forma eit illia licer obfita vul "". *Difemilesá, habeant catulis oelacobus artus, Haudtameniniucunda dabunt biemunera prada, INamnq, C$ odorato nofcunt ve[Hgiapratos - dig, etiam leporum [eereta cubilia mon[irant. dtt Lie 10 T RR" NU. —. Vmberfagaxfedtimiduseft. —,— adt fupit aduerfosiderm qnos vepperit bofleis Vanber,quania fidesyutinasm cj folertia narzt, T antaforet virtus, et tantum qelietin armis, Grat. | "Autexigit Vmber. Narefayax e calle feras, Sylliuslib.s. Quondaminconfultis mater dabit. Vmbrica Gallis Senfum agilem,Grat. | i V PM | Canumdiuerfanominaex Xenophontefupra retulimus AG Gs Toons Mia Talis iav Gov Nis vites uw aan edt 1 . ,Vematicorum canumalij fagacesfüntjin quibus tamen celeritatem defideres; vt quos diximus iam pleriq; : alij. $6 olfactu & pedibusexzquovalentquosnunerecenfebo.. — 000000000005 00st Qualauprimacanum? quibus e$t audacia praceps; Venandiá, fagax viriueyviresá, foquendi. ua nunc elatarimantur naribusauras, 007 ernunedemilfo quarumnt vefhgiavoflro, DMNEAS Lr ME AOn Ge Eo | Inerepitant:quem ficollatiee]apitarmitz — dInjequitur tumulesd, cantsycamposá, per omnes. —— sNoflerimarte labor pofitus, [Des omuisan illas — , OuidmsinHalieuticis, |. — . 0. 700 Wacsvs est CANARIA, SC XNED 0 -—, Aetoli celeres fagacesi; funt;de quibus Grat. "t clangore citat,quos uondum conficit aprot, - aetolaquacunq, caus deflirpe (malignum. —— —— 'Offium .) [ine slla vaetus contitiavipit, | - Senfraftra mimins properat furav: £ttamenulud AMewanumtotas genus a[pernére per ar tette. . Mirum quam eelores, cj quantum maremerenturs ......— "Tumnenest vili cu conce[fore labos. jintereafuntquz fagacibus precipue conueniantvt 69. Britannicuscanisfagax & celereft,vtfupradocuimus. — . *4 J81). - rad M Celtici canesex Gallia Britanniaq; venientes;odoratu curfud; funt infignes, Textor. De Gallico dicam infra inter celeres,Quod fidem eft Celticus qui Gallicus celertantum;non item fagax videtur: Quondam inconfultis mater dabit Vmbrica Gallis Senfum agilem;Gratius. Inconfultisinterpretor non fagacibus: & fenfumagilem, fagacitatem:Vmbrosautem fagaciffimos effe füpra diximus. Sed non vnius gencris Celtiei canes videntur, quod velex Gratijifto carmineconijcio,Magnad;diuerfosextellitgloriaCeltas. |^. — ^ 0. MWoceeiue . Metagontis canis nomé apud folum Gratium reperio , videturautem illos (agaces pariter ac celeres & tacitos facere, vtapparebitinfrain Petronijs. Addit hiftoriam Hagnonis Beeonij Haftilidz (forte Aftylida ; id efft Aftyli cuiufdam filij:znam &alij quidam Aftyli dicti funt) qui primus venationis vfum oftenderit,folus in fyluas fine fo- ,., cijs& retibusegrediens ;' Metagontein tantum canem, €ui Glympicus nomen fuerit fecum ducens; fedipfum /O poctam audiamus. | | | b E E | yon Vut "NT M ! 0507 RM Dime rri Fata prefidium,afqueoperi fesenagma petito ás Adfumptus Metagon, lfirat per nota fevardm | SPafci; per fontes per qrasirgterelatebrae, 00000 SPranza luctsopusssm figna veporeferino Jntemerata egens qua efl aua fallitvems 00 - Mirba loci eatera fecat fbatia extera g yro. tgo bitegreffe sana tum fine fraudeveperto —— 0 Jncabui fbatijs qualis peren[a Leche T heffaluuga quadréda decusyquam glorupatrum 7 «Excitat,cyprimeSpes ambstiofa corona. "Sed ne qua ex nimio vedeatiabinraf anore, — - 0 "Lexdttlaofftus, neuvaece lacefferet boflem: ZN E ee leuenz pr 4datm aut propriores pagnova lucfé ed mulexus préngos nequicquam offenderet aklus. Jam vero imagen fuso entelior fertena laborem | | Cum fequitarititad, domus quafica ferarum ddmouetz ctr fi Ferte loci Spes prime fj elis, "CRavum opus) incubuit Sfaatajs * ad profpera sfera | JYutabloveperen: prima ad vefHigtiy ree | Ergo via plena faovedijt vetloria fie, IG | Inpartem predaweniateomes e [amarte "Preasasa-Yc operi uunet etiferaeffe benigno, EXac ^5Gratius. Éerurfus in eleGohe canis venatici Tungepaves ergos eo viatoruso pugnere figtia Foturamsprodantá, tibi »ietagonta parentes, TE Qui tenere (forte genuere) fza pecit boc imusase iuuen- dac. namhos verfus cam fequentibasfuperius iri cánis venaticiin genere electioneretali: non enim ad meta- gontem folum pertio crem ihi videbantu r. Metasonium, WETIZy VID, Stephano vrbs cft Libyz, àqua gentile Me- «agonites. Aliqui promontorium factant,quod Africamà Numidia diuidat,dictum quod angularefit-Anbiclo- cus nomen canibus dederit haud fcio, ni s c e E u/XS M OC p. Petroni&i canem Gratitis celerem & fagacem fácir fed non tacieum;his verfibus: t re leue] ua T angit opus:pasidosa, 14HaL o mpellere drca, Nu nt ver ftis feguus deporzs ve[hgia parts: | gPetronros (fuc Exe) cantsivolucves, Sicumbras, £t pilam macsela F'evtrabam dehgefal/a, | ic Ocyer aff élu entatis pita teur. | - éd, premit inuentasyman unueiteralatenena WHla feras, qua Pétvonua beneglorea canfhat.— o Quedfi mataroprel|antes audza lufe; 'Diffiasiulaveferas tacitid, accedere paljours 0... Pisommedecus quad nunc metagontes babetin, | Petronij ie à venatoribus & dominis hi canes di&i fint Conflaretyluisi fed virtarirrita dama eit. WE. : 4nultos enim virosPcttoniosadpcllatos]egimus: Janab aliquoloco,non facile dixérim. Petronia quidem nomé fluuij eftin TyberimdeBientis, dicti quod per petras fluat. NE oU. : LUE .. Vertagam canem grammatici quidam interpretatitur,qui fnontead venationem exeat;predamá; domumte- ferat. Marualis, Wenfrbufed domno venatur vertagusacer, lüe[on parem quitibidente feret. Vertagos dicicanes leginsus, verbo, vti voluntp eregtinoapud Firmicum Mathefeos quinto, fponte quii venationem exeant,le- — " otibucinfeli przcipud; Cal. V ertagum recentiores eporarium interpretantur,vt Scoppa :alij fimpliciter ca- 39 nem venaticum,vt Alunnus:Quidam Galliceyng metifid eft mixtum,nempeex canefagace;& cane Gallico ce-. : "PET. A3 MUN T de " - lere:proindefim ulindagareeum &perfequiaiunt. Hzc de celeribus & fagacibus. Sunt qua preter figacitatem robuflz etiam & pugnaces fint, quales Indicas effe. D NS 204 E: 2 y 9 " * ^r fapraex Aclianorccitau& Gratius Perfen qug; eiafmodi facit. $ Suntpraterca parui quidam canes, & ipfi forte fagacibusadnumerandi, quos oftrates vocitant lecbhsindle, id eft'cauernarum caniculaufubeunt enim cauernas vbi vulpes & meleslatitant, eosd; mordendo expellunt. Canis .Yulpeminiocum fübterranenm fecutain Orchomenis Boeotia, cum. latrandoingentem fonitum excitaffet, ve- ' patoresaditu cffractoingreff, locum quendam per foramina illuflrari & neício quz intus latere viderunt: qua. in vrbem regref( magifiratuimunclarunt, Ariflotelesin Mirabilib. .— — es TUN. (mn DE CANE VEL OCE. MO AMA a. | i Cani veloci, vt etian alijs pleriftue; multa conueniunt quz fupra iam dicta füatin hiftoria canisin genere , &c venaricorum polea; quzcunq; veropriuatim ad celeres pertiGereobíerüaui feorfimhuncin locum conferam. Deijs canibus qui celeresfimul & (agacesfuntin ptoximo capiteactum eft. Pulminco celeresdiffipatore caaes; Quid.lib.z.Faltorum. EJortart celeres per iugafu mtra canes, idemin cpiftola Phedrzad Hippolytum; Sxpeci- tosegiperingafümma cancs,ld eminc pitala Oen oncs ad Paridem. Pipe Eyrpt-snito Lomas pao. Gugjuris least Biyaro eS oi cetpeco ^x. l'oouns xer]c GE bie MOTO p Os qu oT eve. T). X04 gag A otàv GRUE topev ;Op pianus de cele- sitate Britanoict. Ocyor affectu mentis pinna; cucurrit;Grat.de Vertraha. Atteleue fi qua Tangitoptis, pauta | dos; rdast con pellere dorcas, Autvertutafequtleporisveftigis parui;&c. Idem. Ceruivrgentevicanum , vl- " troconfugiunt adhosmines,Plinus. Hosnonimmiffis canibusagitant. Vergil, deceruis: Canesimmittere dixit; 4 2) Greddmaty. Tinidi dama, cerniq; fugaces, Nuncinterd; canes; & circum tecta vagantur, Idem. Hy-- 1x aculcisfuis mitibus ora vrgentium figit canum,& paulólongiusiaculotur,Plin. Oc 3 Presnaexaaidovre euo | aos Bis Diony 1 weg uide Attytobv Easier guutiu-s scs, Homerus Iliad. B "glos V HU seas usps uo aiEuUdy du fDaexy poat Homerus, ai fallor; itatucab Ftymologoin Kipos. X elut tne ation Emp ee dyosuSon, Phili p- " pusin Epigrammate. Ca nescelercsc Polluce, PApga s monte &cdpstuves cognominantur, Intercanum nomi- naproprisquedupra zacenfuirelocibus iflamaximeéconuenlnnt Aura Lalapsi&r apud Xenophontem;Yatorau, SosbO us I hous. Ouid inter Actzoniscanes.A clo catfa fortis, Ibidem. Cyprio velox cumfratre LyciícaIbi- PO V Hylaxjvolaocyor Euzo Harpalagus, Baptifta Mantuam.Grzci de venatoreferas infequéte vna cie canibus welocibus dicunt uens neos denis 2 Qianeedy xT artdac cives Dot gasaaOr ^ xurisauwodpouety, Pollux. Kaz iv dyuveGpoued o|uuufcivs Are dee ori ^" zeveuiv t uved po dear, Idem. Q ray? BTGK 2Jg 8 ixvseesuxvas Df adj uerit s uri wer ctv vtto d oov Xpnaphon. Etcanen ipf Itn quoque; pintras A cem delis patro ilie, pehierren 3) a950a0s taa tli A Dye Adiaxca QU disxem Idem. Quomedo cancsferisimittanrur ,& ad.celeritatemac fertitudin em acclamante Ye siatorcanimentur, apud Xenophontem in librodevenatione leges, Canisvelox & idoneus m mitti in ceruos, leparessacdamas;cerporefitlógo, valido, mediocriter magno (£c épuorexpono) capiteleui,nitidoinquooculi | fplendeaut caerulet, (nig Dore demubusafpero;oblongo:au riculiis panis, quarum tegues fint membran: eple do procerojpectore rabulto &datospeditiws anteriori bus bteu ioribusreGs:craribusiongis & rcs: fca palis l- ! &ie:coflislatenum obl quisTambis a on ping&ibus,fed benejideftzsoderatécannofis: caudadenig;longa& aftri- &aidieft folids ac nerefa. Tales) voroadezv bog I Coove d pdetuei, Aorta v dO OUR Dirt Sho qul ne évnsyuc Mec Ops gian.Sed audiamus Nemefianum quoque de cligendis canibus ad feetisram precipse; quoniam deceleribusmas | simeloguividerurcniushifnutverlus, 0 t | Vut : | | fnepidt o De Canibus diuerfis. | Lib. | 243 P^ CI poA pyé meas ctisoa amies temporis atetbor I - wixá "Prinerpio Hbi ctira camtizm non fegtis ab ania T hgetitie etra Facrleva facilem, vecuvfa, ^ (0 VPandstin occtelsma be[[Evass vesemfibus auum. Non bumuili de gente canem fit éruribusalti, ——— 7 Sen Lacedünonis matan, [n vitre Adoloffo CojLar tena fail fie decenteP prona cdvrpara, (s so elt rigidis mastltamá, verat fab peslore lato QJembre a pSptafarzs walldisd«dutiag cosas. 00 Qua [cifimeriu[)2 ficca fe colligat aluo; Thee paralera futEsnitto marem flc ons ia magnum, ( Cnid, nimtsuollesflaitentin cur fibusaurer,. p ürpzris Qj Qevie pritio auis qum au gpudar. Dum Jéperamt vires, dum leto flore Vastentus, Canis ccler faturus;eligidcbetyqui Inter catulos pondcrelleuior fuerit, vt fu pra dixiin canein genere. Aliud ca- o num genüs eth (inquic Beltfarias) qui ad magna animalia fortiajue; vt apri funt & huiufmodi,fuftinenda (im pe- dienda) apti dicuntur,quoafiforiioresgrantoresq; canesaduenerint. Hi aprum fiftent , &incurfu aliquando motdendoiipedienn Eorum duofunt gencrasvnum ftrigefiorum;qui Íi perniciores fuerint, velociffima etiam fcétari poterunranimalia, Huitfmodi canistum corporetóto;tum capite & collo oblongis efto: pe&ore acuto; COlbs inicrits longis,& adima paulalum trahentibus: przco:dijs lateribus; itaamplis,vt fine difficultate canes dpiritum trahant Nam quo facilior refpiratio füctit;tanto expeditiorcsad curfum erunt.Ilia fintan gufta & com- (Pp retfa:venter exilis, nam craflus curtentem gratiat. Cruraalta;brachia non zque,neleporis capturam impediant. Anteriorcspedes vcin fele, rotundi potius quàmlongi fint. Alterum vero medium (inter robuflos& iam dictos ccleres) genus efl:cuius generis canes cum leuioribus flrigofioribusi; velociffimis, ceruos domant & fternunt, cum ftrigofiorum vim morfumq; cerui paruifacerevidcantur, Ethi quidem omnium generü canes, fi pedes ve- jp Patot fuerit, inifira manu ducendi fünudextera vero ;fieques;fitamen lancea caruerit. Dexterisenim partibus tum fere tum hominescommodius pugnam committunt, Hactenus Belifarius. Leporarij qui maximé proben- tur,dicam ex Alberto inferiusin catalogo celerum. Pedes celeris.fpilos habeant denfos,tenues,molles,Pollux ex Xenophonte, Pecuaritiscanis neq; tam flrigofusaut pernix debet effc, quàm qui daimasceruosq; , & velociffima, fsétaturanimalia&c. Columella. Canem ex pigro velocem reddes, fi paneauenaceo bene co&to & fermentato, alfiduc eum reficias, Alber. Catuli celeres futuri cumiam quatuor menfium fucrint, | (ravárdes & ferre gradus, clafig teri, — l '! Libera tunc primum confae[cant calla Bgari, Jüepe nou lougo catulos producere eur [is ana cum bts denos Phoebe veparauerit ortus, Ha leporem pramuttemmausnon viribus aquis, Sed parma vallz satio, fepto we nomali. 4 eMmbras queant iam unc faciles ot [nmere pradam. INec ctor [us virtute parem: fed tardatrabentens 9. Sed; donec validos etiaym prasertere fae[cant, . INecfeimelindulaevatuli moderamine curfus, "Difeere, eo ezeerita landem virtutis amare. - Exeretto dit uenandi tminere cogens Sg cer as vesocent seboant [Gu tendere curfus. N ez mon con [neta norint bortamina vocis, Esyuatimave uelint tautum,mon ca vpere [umnptamy. Quinetiam dotla vitlam contingere pradam, HecN emefian, Venator canes (inquit Xenophon) venatum agat; fceminasmenium octo , mares decem : nec casad.enbilium veftigia foluat/fed fubmiffas (Veuioas fubnexas) lon gis detinens loris veftigantes fü bfequatur; & per veftigia currere finat, ( Hocloco Grace legitur,oe3: 5 v Loro! pater us Aven: legendum autem videtur «J- vaiiiobijeictaliquis Pollusem;apud quém lib.5.cap.r. veftigia e/vaua & evpouos, vocabula coniuncta vtraq; propa« Toxytona,legimusiquibus proximsadiungit Jpoudio; Mihi quidem Pollux fuo etiam tempore corru pta voce «u- g Tener pro creto. deceptus videtur: & quanquam cum eve coniungenstaciteeiufdem fignificationis facere vide- tur,non tàmen excufstur,cum omnino vnatantum dictiofit swa: fed cum ea accentu variet,fieri poteftvt Pol- lux vttoque modo fceipferit.sdiaze & sivo librarij deinde corruperint.certevocis cipe; nullum video etymon. hecin vliisreerio Lexicis:Dicuntur &ipfi lepores adie&tiuéssivoso: GC d poorer, ev oozo nufquam,&c.) Porró cum iuuentus fuericlepus, fi pulchraindolead curfum alacres fuerint , non continuó dimittat : fcd vbi przcurrendo lepuséconfpectuabicrit;tum canesemittat:nam fi comminus (^ucjev;pariter) fpecie pulehras,&ad curfum ma- gnanimasfolucrit (dum lepusin confpe&tu ef) nondum Girmatis corporibus nitentes rumpuntur, Hoc igitur veuatori cauendum eft. (E zv uduxorAo) wmworeos 3 doo uov T is Omnibonus legit NES cio prO az 1o»i;mam proxime fequitur xau; e eid draciproinde proxaAal etiam «acu repono: cum canti nomine femperin faeminino genere ytatut Xenophon:lNotanda hic raralocutioxaacd ares: dpcuov& quz mox fequitur ajzxoad areis ydo, qua clario- " restiunt cum sz &à5id eft; fec undum corporisformasad priorem additur: Vtille dicatur KaADS q»€3s dpapiav 7 eid (Gs - qui €orpusad velocitatem optima comparatum habet:sicyois cotra, nulla pulchritudinisautdeformitatis ratio. one.) Quod fiforma fuerincad currendum fegniores,nihil eas emitti prohibet. Nihil enim erit periculi, cum fta- | tim fpem capiendileporisabijciat, (Omnibonus nefcio quomodo inuertit fententiam:) fed ad pedum veftigia (Apenas quifcilicetiam primum e confpectu elapfus lepus imprefferit) tranfcurrere finat, donec ad leporé per- xenerint, Przdam captam ipfislacerandam tradat. Caterum cumiam ad retia fub(ftere nolucrint; fed palantes. — aueríx fuerint; recolligat cas,donecleporem procurfantes( G€9cdésev» accurrentes) inuenire confüeuerint:ne fi femper hoc faciant, retia fcilicet aut veftigia deferant, id vitium tandem trahant vt plane boue; fiant ; quz peffi- | oma confuetudo eft; (hoc eftinuidiaaut zmulatione mutua dumi nter fecertant; retium vefligiorum q; &ipfius fer negligentes, vt üpra expofui vocem zuvev.) Porró cibaria canibus obijciat ad retia venator, dum iuuenes . o fünt;vt indefumant (tuncenim fufcipiunt, Omnibonus:) & fi quando inter venandü propter imperitiam aber- " rauerint;ad locum redeuntes faluentur. Nam cibaria tunc refpuent;cü iam ferám hofüliter oderint: & hanc ma- | gisappetent quàm illa.Multis vero de caufis (es hz asa, lega as pro ec, vt plurimum) neceffaria ( cibos in telli- | :gioz urvrdenas sw ere9o cgo QIu) ouod Varinus:) canibus exhibenda fu nt(adde;ab ipfo venatore.) Nam cum ino- piam patiuntur (malim cum negatione,qua tamenin Grzcis e Sh nulla cft) autorem eius ( cibi exhi- biti;per enallagen numeri) nenagnofcunt:at cam auide acciptunt;exhibitorem diligunt.Hactenus Xenophon. , (anima celeritate proflantinm ,quos veteres cotnmmendarunt , defers- » | Doo UU go frsgillanm. Alopecidessid eft Vulping,videin Laconicis. Caftorides,videfüprain Venaticisin genere. ^ Creticasvideibidem, Ex illis parippi dictz ccleribus,diaponi robuftisadnumerande videntur. JAM (2^ pu eR NNNM Eres j | | / Y 3 Laco- DL "4 * RA | » j: 4L ; De Quadrupedibus Laconicz, Là cenz,Pollux.L acedgmonij, Oppianus, Eligetunc cutfu facilem, facilemá; recutfu Scu Lacedz- monio natam. feu rure Moloffo Non bumilidegente canem, Nemefianus. Sed non Spartanos tantum, tan- ^ cümuc Moloffos Pafcendum catulos,Idé... Veloces Spartz catulos,acrem; Moloffum JPafce fero pingui, Ver- - giliusin Georg. Et alibi. Omniafecum Armentarius Afcragit, te&tumd;, laremd;, Armád; Amyclzumá; ca- nem,Creffamá; pharetrara, Amyslaum intelligo Laconicü;ab A myclis Laconiz ciuitate; 1n qua Caftor & Pol- lax educati fans quanquam &aliz fueruntin Italiaycognomento Tacitz:& Awyclrum quoque ciuitas & portus in Creta,authoreStephano. AtSpartanos genuseftaudax Acidum; ferz)nodocautus Propioreligs Sene- cain Hippolyto, Ceu pernix cum denfa vagislatratibus implet Venator dumeta Lacon;Sylliuslib.a. Kuvis Aa- sadviti «c v. luz» Betesty mr a éinrm s Sopliocles. videin Saga cibus fupra. Aat eai Oda Dioni evt qelQien , eive amm £st. Pindarus vtcitat Varinusin Kuoov. Praualidusá; Lacon,Quidiusinter cones Actzronis, MelampusSpar- IO ianus,lbidem. Et patre Di&tzo,;fed matreLaconidenati: Labros & Aplaodos, Ibidem. Tyrrheni Laconicisad »rolem com mifcentur, Oppianus, Xenophon Lacrnas etiam aducrfus apros immitti fcribit, Canes Laconici 4x vulpe & canegenerantu r,Ariftoreles Alopecidesiid efvulpinz canes, ex cenibus natz fant & vulpibus, qua- jum naturafpatio temporis confufa eft, Xenophon. Lacenas aiuntprimum olim cx canibus & vulpibus natas; alopecidas appellatas cff; Pollux. Apud eandem Nicander caftoridas & alopecidas confundere videtur, cum Xe- 3hophon c'aré diftin guat. Videin frain Mixtis. Cynalopeces,canes Lacoüici ex cane & vulpe nati. Vífurpatur & wawa progerbialt fenfu,vtfapra retuli. Coit Laconicüm genuscanum menfe fox atatis octauo; Ariftotc. Cocunt quandiu viuuntLaconici & mates& foemina; Idem. Octauo menfe vtring; (in vtroqg fexn) generant, ylinius Geruntvterum parte (zxxtaannü/ hocc(t fexagenis diebus,aut vno vcl altero plus minusue, Artftot. Perüt fexaginta dicbus & plurimum tribus Plinius.Magna ex párteocto (octonos) pariüit, Arifloteles& Plin. Coeunt ze à partu fexto menfe, Atiftot.6.2o interprete Gaza:Grece eflyrr oo etd cürqmu Gra Ii ProximéautédeLa- conicis dixerat, quibus hac verba adhuc cohzrent/fed perperam yt videtur: Vide fupracap 3.de Canein gcnere: ' GenusLaconicum poft coitum diebus triginta; baberelacincipit Ariftot. Huius fané gencris Leconici peculia-, scell,vt cum laborariat coire melius qu àm perocium poffint, Ariftoteles; Aclianustamen dequouis cane, Cum f. plurimum (inquit) currendo exercuit ; multo effufiorem ad Venerem cffeferunt. Laconicigenerisfoeminz, quia minuslaborant quàm mares,viuactores m aribus funt: at veroin cxtcris,& fi nonlateadmodum conftat,ta- nen mares viuaciores funt, Ari[lot.Viuit mas Lacon:cus adannos decem, feeminaad duodecim, Ariftot. & Plin. Propriain cogencre maribus laborisalacritas,Plin. Quorum nates porrecta funt longius vtcatulorum Laeoni- corum;olfactu praflant, Ariftot. Ingenerecanum Laconico faeminas cffz fagaciores quàm mares, apertum eft. lafignes animo &induflria canesfunt, qui ex vtroque genere, Molotticum dico & Laconicum, prodicrint, Ari- 3€ fiot.Laconici canes;in quit Aug.iNiph.vulgo bracca dicuntur. Albertus leporariusinterpretatur. Sed braccino- nen hodieinconflans eft, vtfcriptura quoqne. Nam aliqui per c fimplex fcribunt, alij per c duplex;alij afpiratio- . nemaddunt,bracus, braccus,bracchus,aut cadem in feminino genere in a.Sigifmundus Gelenius broccum fcri- bit pero,vt accommodet Grzco vocabulo 9e Ii G-.Germaniceérack. Mlyrice praczieck. Haud fcio an aliquid Buc Bciantiflz voces; brocus vel brochus & bronchus, quafi brocho, id eft craffo & prominentefitore, quem canem brachum dicimus. Scn cétutem in equis intelligi negant poffe, praterqu ata cum dentes facti funt brochi & füpereilia cána, Varro. Senectusin veterinis intelligicurdentium prochitate;fuperciliorum canicie,Plin. Et ex coenatis duobus dentibus, destra & finiftra pauló eminulisfüpericribus directis potius quam brochis,& acutis; Varro deca oibusloquens.Hinc patet brochos dentes dici prominentes ita vradunci fint: quare hancvocem 3g» Si gesbyes factam conijcio:prafertim cum bronci etiam homines dicantur, producto ore & dentibus prominen- 4! ribus. A labrisinquit Pia.bron cilaheones di&i funtiemen datiorcs codices broci habent. Quidam brochumin- zerpretántür cui mentum & dentesinfertores magisquam fuperiores premin ent.Similiter 3v T at9t« dictum crediderim brochum vas vinarium fundédo vino accommodatum , &implendis deplendisq; culeis & vafiscon- . ditorijs,& vino quocunquemodo tranfusfando,quodTtalisadhuc brocho dicitur: quamuis Budeus 358 $ Bai- xv deducat quod fundercfignificet. In Germania quofdà catcllas quarin delicijsaluntur brackervocare ia Me- litis dixi.Gallt, vt audio;braccham appellant ven aticam canem (celerem & fagaccm) que perpetuo curfu feram «quam primum conípexerit (in quam iuffi uvenatorisim mifí a fuerit) infequatur,vtcunq; pluresfe offerant: ean- , dem & auesexcitare aiunt,corpore humilem;auriculislongis;ore craffo. Fr. Alunnus canem bzaco Italice didá ! exponitfagacera &odorum. Canisaltus retroin lumbis;ftrictus & magnus in pectore; qui leporarius vocatur, . coire aliquando incipit octatio menfe, Albert. Qros Ariftcteles Laconicos,nos Italicos dicimus; Blond. Aliqui 5 vertagum leporariu m exponunt, vtfüpra dixi. (e Md | E i Lepotarij canes( barbarileucrarios fcribunt) no bilifflmifünt pectorevalent; latratus &derencfciunt; & nift producanturad curfüm,intra domum fe continent, Auther obfcorus. Sarfisvocem Hebraicam canem lepora- riuminterpretatur,alij aliter. Videin Aquila. Leporarius collo longo pulchrior & meliorcrit. Longumautem. ctiamartereddetur,fiin fcrobe proloagitudine canis effoffa, ipfum /nimirü dum corpusadhucincreftit) quo- ties cibandus eft, colloces: & cibum fcrobis oreimponas; vt canisnifi collobene extenfo affequinon poffit. Le- porarj (inquit Albert.) optimi funtlongis& planis capitibus, non enormibus auriculisacutis retrorfam dire- | tis & paruis labro fupertore fuperinferius non dependente, nifi minimum forte.collolonge.& aliquantulum | turgidiore quàm caput;ca parte qua capiti iungitur:pectoreen ormi, & beneacutoinferius: cofüslongis& valt- | dis:ilibus ftrictisscruribusaltis, macris potius quàm obefis cauda non cratfajnec adinodnm longa: Raróvel non- quam latrent.Proprium enim hiscanibus cfl füccenfere minoribus qui pro cuftodialatrant. Non viduliónéi s duntindignum,id fe exift mantes.Lacte magis quàm fero nutriendi (unt. Scd nutriendi cducandid; ratio eadem his,qua veniaticis cxteris conuenit, Hac Albert. Etalibi. Leporarios maznos,inquit;quos vel tres quidam vocát, ex coituleopardi cum canc,ortosnonu alli dicunt. Veltroltalicevulgó diétuscanis,venaticus & curfu velociffi- t nus eft; Fr. Alun.q axrenduman idem vertagus fit eum nomina colludst. Leuis itia Falco. |Víantuan.Apud Aug. INiphum Falco proprium nomen eft canisleporarij. Canibusvenaticisdorfumintégunt pannis diuerforum co- dorüm.aduerfus frigorisiniuriam , przcipueleporanjs& pedibusadhibent c:lciamenta, quo facilius illeti cur fum exerceant; Plond.. | à; | Podicnitzij Polonisappellati canes;parai & cclercs funt, quibus vtunturadanes & lepores. | Canes vcloces quidam & m agni Germanice appellantur, /"uinajpi nimirum à velocitateipíorum ventis com- porata: E ACD De Ganibus diners... Lib. £L 25 | o parata: Alij funt qui nominantur Zzzctzfel; vend, l'urcicicancs: vtriquein lepores, vulpes,c cr pos clima sn Aa: immittuntür,communi nomine Aerz/zddicti,quod etiam derobuflis licet non velocibus dicitur: hon 7 . Gallici cancs fiue Celtici dici, diuerfi func; vide fuprain Celtis inter Venaticos diuerfos, & inter M his /' acceleresin Vertago. Vtcanisin vacuo leporem cum Gallicusaruo. Vidit, & hicpr ici pedibus Ad IS " à " — tem, Ouid.Iib.s. Metam. Leporemq; lefum Gallici canis dente; Martial. Gratius Gallos canesincon u SEND. | non fagaces vocat;ideod; ad prolem mifcendos V mbris.. Callicos quidam leporarios mterpretantur, qui i j ; d montanisoptimi proueniant.& eam ob caufameommendanr Turcicos ex montibus Dalmatig& iE Had orientem fitis Laudantur imeis;pedes duri,auricalzlonga, cauda fetofi & prolixioribu« pilis. | Etfübilrict1gerens Sicyoniusilia Ladon, Ouid inter canes ACtzonis. |. Docridis nomine canis Anyte poctria T'egeatis, gloriam pofteris tanfmifit, hoc tetrafticho in cius fepulchrá inferiptà: Q'"Aco dpizvse i XoreAV EACoV (lego &/Ato dg arag Soo. ava piiGov ) Q5 doro Acus QAO QS "i EA (lego GVTOCTR) CXU ARV. "YOTOV $xXotQ 2 ACov/ Ted eysarr dero 6/0 Thy ( lego joy) ocucet iem iid enis E SORRY . Chaonidas & Molottidasaliqui tradunt prolem effecius canis,quem ere Moncfio vbi cófauit xy an M mifla quoqueanima,Ioui dedit dono:is vero Cutopa,;hzc Minoi, Minos Procridi: illa vero Ccphali € * Sean munus. Necqui Di&ea Cephalum degentefecutus Lucifere pariter venitad aftra dez, Martial. SÉ Weiuit natura,vt vitari non pollet, vbiinfequeretur:ücuti T'eumefia vulpes faitle narratur iacotn prec jj. fa- tio (neineuitabilem canem vulpes effugerct,aut vulpem incomprehenfi bilem canis caperet) M s Vei . witinlapidem,Calius ex Pollucislib.s.cap $.. Plura vide apud T 2etzen Chiliade r.cap.20.& Quidiurn i T a ,-tam.qui Lzlapem hunc canem vocatumfcribit:& Palephatum cap. .licet Telmefia apud eum pem mum : - !o (us Bocotie mons eft, vnde vulpes"'eumefía; Stephan. Telmiffus vero periotain penulr. Cariz i Lyciz vrbs. Monefium esquod faerit non reperio. "T'eumeffiam vul pem Dionyfijirain Thebanos excitatam je Ur Bes cum canisà Diana Procridi datus capturus effet, vtriq; in lapides mutati finguntur,Blond. Paufania de his verba referam in Vulpe h. ! T | i aom Canicula quxdam cum venaretur,quamuis ventrem ferret,leporem cepit; cad; iam capta prada, ftatim domi- ' fo cedens feceffitatq; quàm mox nouem catulos peperit quos aluit poftea, Aclian. Ineratus cicatrice * * Anthologij Grzcilib.r.Se&t.3 3.legimusepigrammain canem celerem cuigraui dz vterus vu - concreucrat;partusautem tempore ctus eft vt po ffeteniti:& aliudin canem celerem fiti mortuum. idi DE (ANIBFS INSTRFCTIS AD AVES I "T E! capiendas, cj agnattei. .. Cancsarte & difciplina potiusinftru&a, quàm fuopteingenio & fagacitate ád auium capturam in feruiunts quamuis odoratu etiam eas valere oportet. Docentur auté hoc modo, frretitis perdicibus primo circum ducun- tur fxpius& per minastandemaffuefcunt vndiquag; circuire. Deprehendunt autem perdicesodorando,fi pri- mo veftigijs captarum fepiusimponantur, Albert. Noftrates& Galli hos canes coturnicum appellant ; quod €o- rum opera hoc maxime auium genus capiant:Itali canes retis:retibus enim affiftunt, Jsq; E. fe obrui Vr EAP tur,vndcaliud eis nomen apud noftros,gorffend bzsd. Eft &aliud canum genns,quoscómtfni nomtne vogelhatn | vocitantid eftauium canes , quorum vfus eftad variaaccipitrum genera. Hoc canum genus Demetrius vocat, Xüyat 5y ege maby (X X9, TUUSDys ro, Td i&esna. Gt xuvseAoy PVu ary EVE Carros g ov. Canescoturnicum tota hyeme , vt au- 40 dio,foluti &liberifunt,primo verelegantur, & pertotam zftatem ad autumnum v Íq; aut faltem E efectasfege p detinentur. Canisalfeluchi;eft canis quo venatores vtuntur in capiendisauibusaut quadrupedibus, And. Bel- lunen. Auisnulla non canem parui facit:svnam otidem exci pio,qua propter corporis fui grauitatem & tarditaté, canem perhorrefcit, Aelian. Genus canis quódin plerifq; regionibushodie braccham appcllat , au riculis longis, orecraffo,&c. de quo fuperius fcripfi inter fagaces fimul & celeres,auibus excitandisaptum eft. Ne i ' qui podienitzijapud eosnuncupantur,ad aues &leporesvtuntur, Narefaügaxalius, campisq; vadisQ; VO HEIES Quzrit,&ad nutushucindefeffus,&illuc Difcurrit,Strozafiliusin Epicediocanis. Necverócanü cuiufcunq; generisfamiliz fagaciores veftigiatantum ferarum odorantur, fed feras & perdices & lepores :corumq; recentia cubilia perfentifeuntélonginquo,vtpoteaduerfo vento eorum odorem ca ptantes erectis naribus & exorbentcs. Equidem ipfe fepeadmiratus fum perdicarios & campeftrescum curfu pracipiti in longum conten dere p 5o eoscernerem,non aliter atq; iobiectam predam oculis fequerentur, quoad viderem emicantes Inde & euolan- - tesperdices,quó illt contenderant. LT "i 0 « . Suntquedamgeneravrforumalborumscanum,luporum, & fimilium qu otundam animalium quz venantur "&habitant tam in aqua;quaàmin terra, Albert. Ajuaticos canesvocosquos noftri viaferbuna: quorum alijs ca- , flores;lutras, &anatesfylueflresvenantur: alij iquid in aquam inciderit, aut proicctum fuerit. reportant. Sunt "gutem aquatici canes plerunque villofi. Galli vocant; barbeti. Haud fcioanaquaticum intellexerit Bapt, Man- tuan.cum fcribit, Ichthyaregis Deliciz, nomen patrie | | fortita marina. T | | Caurs Auiarius AnglicasCam pefiris,quo Falcona- 60 tij ideft, qui cum Accipitribusaucunantur) ad Perdi- cum autPhafianorum feré aucu pium vtuntür. Sunthu- Ausgeneris omnis feré coloris (inquit Caius)fed magna | expartecandidi : & (i quas maculas habeant, rübrz fant; rare& maiores, Peculiarenomen Anglisnon habet, nifi abaac; ad cuius venationem natura di propenfior, CaNis Aniariusaquaticus.O ui per — | aquas venatur (inquit Caius) propen- . A fionenatural5accedentemediocrido- — cumento,maior his (auiar]j: qiiem ficco venantur) cft; & promiffo pilo natura- liter per totum corpus, Egotamenab armisad pofteriores fuffragines atque extremam caudam depinxi detonfum,. ytvífus nofter poftulat, quo pilis nu- 19 dus expeditiorfit, & minüs pex mata- '' tiones retardetur. | | ANG. 3 üateripaonec, De CANITZTFS MIXIIS FEL. BIGENÉRIS. Mixti & bigeneri (bigeneres,bigena;infititij) canes vocari poffunt, tum qui ex vtroque parente cane, fed di- uerforum generum,vt ex Moloflo & Laconico apud Ariftotelem celer fimul & validus futurus nafcitur: tum qui [9) : : AE ! | E : E A E DS 5 parenteáltero cane;altero fera; vt lupo,leone;&c. natifunt. Excogitarunt habc mixtionem yenatores, prioris 29; S ] SN NW M. y 5» aab 7 b quidem generis,vel yt vitia quidam emendarent& precauerent in fobole : vel vt dotes quafdam adijcerent: Po- flerioris vero, vt vel magis robufli ad venandum aduerfus maioresferas producerentur canes, vel certe callidio- res,cxingenio parentis cum non corporum modo , fed animorum quoque bona maláueà parentibus in prolem deriuari cofiflet. Dicamigitur primum de priore & fimpliciore genere, qun : |. Preftantiffimi quidem canesin fuo quiq; gencre novaQvao; funcid efl, ex vniusgeneris parentibus prognati:ve- rum fuperflua venatorum cura mifcere etiam diuerfa genera, que quidem innumera fant, adinuenit. Si quisigi- LE mune dele&abitur, coniu ngere poterit Arcades Eleis,Pxonijs Cretenfes, Cares T hracijs, Lyrrhenos Laco- fiicis.Sarmaticum Iberidi, Oppian. Iccircovarijs mifcebo gentibus vfum. Quond&inconfultis mater dabit Vm- brica Gallis Senfum agilem,traxéreanimosde parte Gelone. Hyrcano;& vanz tantum Calydonialingue Exi- bitvitium patre emendata Meloffo. Scilicet ex omnifloré virtute capeflunt, Et fequitur natura fauens, Grat. Etpatre Dictzo,fed matre Laconidenati Labros& Aglaodos,Ouidiusintercanes ACteonis. Vertagum ex ca- ne Gallico &alio quodamfagace mixtum effc;vnde Galli vocát vag menif, ex quorundam fententia fupra retuli. Flybris & Hybridacanis vocatur , qui imparibus parentibus natus eft, inquit Porphyrio; hoc eft ex yenatico &- gregario, Videin Apro C uem) A o - ast Toe Noftris temporibus canesnon admifcentur vulpibus, lupis, aut tigribus quoniam tantà aftutia & feritate non cgemus,Blond. Fidgquidem canes re&é aliquisfemiferos appellabit , ad rcliqnorum mixtorum differentiam. Cocuntanimalia,& düiorum genus diuerfum quidem;fed natura non multum diftat: fi modo par magnitudo fit, & temporagquent grauiditatisraro id fit; fed tamen fieri & 1n canibus, & in vulpibus & in lupis certü eft; Ariftot. Canicongeneres lupus, vulpes,hyena;tygris. Concipiunt hzcexaliena xquéatq; éfua quisq; fpecie Scaliger. Chaonidascanes aliqui à Cephali cane;alij de Chao luporum generis fcra;progenitas fufpicantur,Celius. | 4€ Arcades canes primum ex canibus & leonibus natosfama eft, & appeliatos ie;vzzayéic; Pollux. cdi Leporarios magn os,quos Vcltrosquidam vocát;ex coitu leopardicum cane procreatosquidá dicunt, Albert. Cum canibuslupi coeuntin Cyrenenfi agros Ariftotelcs,& Pollux citans Ariftotelé.Cum apud Roccam Van- dream cum Federtco Monfortio venaremur, initincrereditus, quidam ex cantbus, Muccius nomine, infectatus eft lupam magno nifuyquam affecutis canire deprehendit, & cum.eacoiuit. Namcum nos vocibus & cornibus. reuocantcs non curaret;inquirentes tandeminuenimus cum lupacoéuntem, feritate vtriufq; prz defiderio Ve- nerisremiffa; Aug. Niph. E lupiscanes Galli voluntconcipi, quorum greges fuum quifq; ductorem € canibus & ducem babentIllum in venatu comitanturjilli parent.Nanq; inter fe exetcent etiam magifleria; Plin. Ex canis cum lupo coitu gignitur magnus canis,qui maflinus vocatur à nobis, Albert.alibi fimpliciter maftinum]upo fi- — | milem facit.Idem alibi ineptelincifium vocatex cane patre, & lupa matre natum: fimiliter & alij barbari fcripto- se. ressquorum aliqui etiam lintifceum fcribunt, &Ifidort verbaadducunt Pliniumteftem citantis canes ex lupis & — canibus natos;cum forte mifcentur,lintifcosdici.Ego nihil taleapud Plinium reperio. Videturautem hzc vox deprauata pro lycifco vel lycifca, quod canisnomen apud Vergilium legimus, Multum latrante Lycifca, Aen.s. Cyptrio velox cum fratre Lycifca, Ouid.inter ACtzonis canes. R.eferensá; lupum toruo ore Lyciíca, Mantuan. Foit& LycascanisSim onidis epitaphio nobilitata, vt fupra retuli. -Deá; lupo concepta Nape; Quid. Crocuta appellaturfera,quamaliqui exl upo & cane nafci putant; vide infrain Crocuta.Dum hazcfcriberem canisin vrbe noftraerat,lupo fimilis,& ex lupo natus vulgoferebatur. d | | Canis rufus ex generecuffodum , catulus adhuc cum fimia verfari confuetus multa iocofa & rifu digna facere . confuefcitsiQuod fi etiam coicrit cum ea,natus ex eis canis omniumaptiffimusad ludos erit, Albert. Canes exthoibus natos Grat, commoendathis verfibus. iic (Hagnon Boeótius quidam: c fezeferam tboum de 4o M^ e dfageame prolem | Geunorit vocessfeuntidi ad piguora Martis Finxituom alio maicr ita pettore vertus. Eefaliére aftu Ci partis domaerelacertiz. - T bees comamoifos (clavaffenza fama.) leones V'nlpina (peciestamen bacexaiiavolumtan 2 2 — 04 INans genus exiaumm, ei pudeat quam in iforene videri, Exercere yel; Gc. — j e^t non efl alius quem tantaadmmnia fatus Íaimpreffis codicib us hic verfus, P'ulpina fpecie &c. cum Tequentibus;feparatur àcancex thoibus nato,fed con- fiderandum eftan przcedentibuscohzreat. » . Extigride & cane gigni confirmantIndicos:verü non ftatim,fed tertio coitu:primo enim belluinosadhuc ca- tulos precreariaiunt.allieantur canes locis defertis,& nifi bellua incenfalibidinefit; fepe lacerantur,Ariftotel. Et alibi, Canes ctiam Indici (inquit) ex belluaquadam fimili , & cane generantur. ExtigtibuscanesIndi volunt 7a concipit ^ E " "x t -. t - z ! ! c v M MNT. Or T Rn De G ARIIDIS auorjss. " Lib. F. Sy 'eenc pi& obidin fjluiscoitustemporealligant foeminas. Primo & fecutido fetu nimis feroces putant gigni» 'Entio demum educant; Plin. Plura deIndiciscanibus vidc fuprain Venaticisrobuflis. Grat. Hyrcanos canes e Yigr:dc nafci fcribit hiz verfibus. Perd id Hy cere fatis est debe mentiz denti T antazf[pis periere viro fera femina [ylyis. Jes Pans acce[fees co blendo feaere uengtle co enc o manmuelix iilo ferin evrat adalter Ju olbstisy ol; od, qramts faccederetzavim fa Cani. matere tulit de fangtinef utum. à, | Sid pratips virt ipa venabisramla. * Hle tuba o Di gantlto cis Jangsmecre[cet: "Paliesanici' ndcemna, dom; [jb criimna fecit, Excutzet fna magnus pgmatoradepta. o 4 * T. 1 E T. * v Bapt.Mantüan.Tigrinamcanemn mine proprio propter macularu m fimilitudiné nominauit, Et Tigrina no- | trstergutn maculofa. Lacxnas aiunt abinitio ex can ibus& vulpibus n atas,alopecid asappellatas effe;vt pluribus fupradixiin Lacohicis. Xenophon alopecidas canes venaticos facit: & (an? videntur venatici quidam veloces; vt leporarij dicti; capite magis iracutum tendente & roftri fieura yulpem referre, Albertus nonad venationem fed ad mimica & ridiculaopeta itliriendum canem; cx vulpecula natum commendat, vt dicam in cane mimo, EGr- se AorececHielych & Varinus. rR db. s d. us ND (4 FOE dud T Ed 'HX Socij hominum vocitàri poffunt,ommnes quiabhominib us alühtür canes, nó folum vtrcliquá animalia man- fucta,que Graci euvavlpwzrevovm, quod hominibus conuerfentur;appellan tfed quia laborutn curarum; focios bominibusfeprazbent. Verum canibusalijsprzterfpfum homiteb»altus etiam fcopus cfi;vt venandiopus,& cu- ! flodiendi domos, pecora;aliasd; res. Quamobrem focium canem pet excellentiam hicáppello, quiipfiustantam hominiscaufà nntritur, precipue vt édomo pródeuntibns &iter facientibus comes fit; fue fimpliciter & volu- pradsautettiam defenfionis grátia. Sed de 1js qui viribus corpóris &animi fortitudine tantum pollent, vt homi- ncs vel priuatim , velin bello defendant aduerfus hoftes, in fequentibus dicam , boc priusloco de canibusfocijs fimpliciteracturus. Caeterum canem auniimal effe fummo in hominemamorcfided;, dixi capite quinto, de Cane Deiconss aieifei bare rien Le MS LORS IU EL eine | Canisfodalis (inquit Blondus) eligatur magnitudine inter canem & estulum media; hirfutus, pilis oblongis, diue crifpis,fiue protenfis:quadratus, capitead roflrum vfque pilofo; placidus:& qui domino continue affiftat; in r Lad itneribusindefeffus& morantem expectet; — 7 7 2. Matura PT '" Codtipoctz canisapud Iuuenalem memoratur,nomine Chiron. Canum beneuolentix proprium in altores ' fuosillud deviro Colophonio teftatur:Is ad nundinas pro&cifcens, vti quedam ibi emeret, nam ciusin mercatu- tisfaciendis verfabaturinduftria:pecuniam,feruum,& canem fectimàccepit. Acquidem ferus , qui eamipfam pecuniam ferebat cim vig aliquantum proceffiffent, ad deijciendam aluum exinftitute itinere diuertit, quem "fecatus eft canis,is poftquam necefütati dediffet operam, éterramarfy pium tollere oblitus,difceffit Atvero ca- nis ibiremanfit marfypto incubans: deindefimulvtad emporium, dominus& feruus veniffent, reinfe&a , cum "nummieisabeffentad emendum;cadem via qua profecti füiffent, reuerterunt: atq; cum có veniffent, vnde prius ille dinerifles; dere&a via abianere fafcepto defleserunt; eodem vbifané nummos feruusreliquiffet: Vbi canem dnarfypioiucubantem, pra famevis [pirantem offendunt, qui vixdum dominum & conferüum füum vid crát, cumàmarfyptofe remouensyno & codem tempore & cuftodia & vita exceffit, Aelianus. Eandem hiftoriam Io. Tzetzes natrat; Chiliade3.cap-13t. hocintereft, quod Anacreontem T'eium;non virum Colophonium, cánis ) dominum fuiffe fcribit.Gelon Syracufanus cum arctiffime dormiret;fe ictum 8 ccelo cozitabat: Hoc quod ci vi- debatur,infomnium erat.Is etfi dormicbat;inter fomniui tamen contentiffimavoce clamabat.Canis igiturqué ipfe alebat, fimulatq; altoris amici fui voce m audiffet;ta nquam quodpiam Geloni periculum crearetür,infidied; . compararentur, & inle&tum maximo impetu profiluit, & circum dominum conuerfans, veliementiffimelatra- Eat; vétucinfidiatorem vlcifci cupiens. Gelon cum rei funeft metu, tum canis clamore fomno quamuis arQtiffi . cuoteneretur folutusefl, Aelianus. .—— 5 A MU. n NS 20 ytij aiunt Herculem capturi fuiffe amore nymphe cuiufdamilliusregionis,cui nomcn fuerit Tyra; (1085 lego Tveas) Sequebaturautem Fierculem canis quoq;;prifco morc. Solebant enim canesad concionesetiam co- mitati heroes. Herculeusigiturifte canis cum ad fàxum quoddam reptantem vidiffer purpuram.carnem promi- nentem mordicusapprehenfam deuorauit,&labia cruoretinsit. Huncincane colorem virgointuita;Herculen deincepsadmiffaram fenegauit; nifi veftem ei caninislábris pulchriorem floridioremq; afferret. Itaq; Hercules hocanimaliindento;& cruore colle&to, munus piellx attulit, priniusvtapud Tyrios fama eft, Phosniffe tin &u- — "Tobiam canem habuiffe comitem in vetereteftamentolegitur. NU EE nl » Wr | dar - Xanthippi canes,eo tempore,qua ingenti bello Perfarum in Greciam exardefcente Athenienfes monentibuis - oraculisrelicta patriain clatfem demigrarurit:dominü fécutz ex Atticain Salamina traieeeruriz Aclian. Tzetzes Chiliade.cap.1356, Xanthippi,qui Periclis pater fuit.canem vtdomiuum fequerctur üaulgantem in Salamitiem, in marefe proieciffe fcribit : & demum viribüsriátando exhauflum expiraffe, &c. Afclepiadesfepultum etiam à. | Xanthippotradit;hoc verfu,O" Qxuvi; saAsvei J|uejeops cia: Neminit& Plotarehusin vita Themiftoclis;vt fupr& retuli parte t. capitis 8.de Cane ingenete,vbialiosquog; locos Cynoffemadictosrecenfui. — NE / ginuentorjPollds. HISTORIE CANVM$ QVI FIDEM DOMI . misetiampoft mortemferuarunt, —^— Digna commemoratioriefiünt canum exempla , quiiri lide & amoreerga dominos poft mortem etiam dómi- - Biorum;conftantiffimé perfliterunt quod vel pro eis pugnaudo ; vel Fogis fpontetufilientes comnmoriendo vel ' «adaucribus ofteudendis, vel deniq; homicidas prodendo mirifice declararünt. Primum igitur deillis dicam qui - prodominis certáuerunt,miox órüinedereliquis. .— YS j ^ KRomz bello quodani ciuili Caluns Romanus cum necatus effet; hutus virt caput ex hoflibusnemoabfcindere poterat;cü tamier fumma contentione fexcenti certarent, & facinusiftud confcifcere pulchrum ducerent priut- 9 quamcanem quem is aluiffet;interfecitfent, eraffidentem; & beneuolentiam erga illumipfum 8diffime 8 amari - : : : tuliumne 254 De Quadrupedibus tiffime fernantem pro q eodem humi ftrato,& qui iam extrémum fpiritum effudiffet,fic propugnantem.tanqua virum comilitonem;& con tubernalem bonum; &ad extremü amicitiz obferuantem, Aclianus,& Tzetzes Chi- liades cap.151 vbi interpres Galbam pro Caluo vertit. Meminit & Plutarchusinlibro Vtraanimalium, &c. fed. omillo Calui nomine. Dario quiextremus regnauitapud Perfas, in eapugna quam contra Alexandrum füfce- pit, 5 commilit,cum Beffo (Buzpal.per c: vnum) & Nabarzane multis vuln Ks confoffus cffet, & iaceret flra- tus omnibus mortuum fefinquentibus, canisab co cducatus folus permanfit fidelis , eum; tametfi non amplius füumaltorem;ficuttaméadhuc viuentem feruauit; Aclianus, Lzetzes Chiliade 3.cap.131 Darij à Befo occifi cané iuxta fepulchrum;vtSilanionis can& maníifle fcribit: o5; v4 «9o, malim eg: s vexou 1d cft iuxta cadauer. Sla. nionisenim quoq; canem cadaueriadhafiffe, proxime cx eodé authore referemus. P ugnzffe aduerfus latrones canem pro dominoaccepimus, confe&tumdq; plagis à corpore nóreceffiffe; volucres & fcrasabigentefn, Plinius. ri Cum Silanion dux Romanusin pugna cecidiffet,cadauer eius canibus;feris, & auibus expolitum, folus canis omnium fideliffimus mulus diebus feruauit; & partes eius pudédas operuit; donecaduenirent Romanorum du-- ces)& fepeliri curarent; Tzetzes Chiliade 5 cap.i3o.Syllanion nomen fuit ftatuarij cuiufdam. Sed faper omniain nollro uo a&tis populi Rom. teflatum , Appio lusio,& P. Siliocoff.cum animaduerteretur ex caufa INero- nis Germanici filij, in T.Sabinum &feruitia eius, ynius ex his canem, nec àcarcerc abigi potuiffe, nec àcorpo- re receffifle;abie&to in gradibus Gemonijs mueftos cedentem vlulatus,magra pop.R om. corona circumftante; ex quacum quidam ci cibum obicciffet;ad os defuncti tuliffe, Innatauit idcm in Tiberim cadanere abiccto fuften- tare conatus, effufamultitudinead fpectandam animalis fidem, Plin. Canis Iafone Lycio interfecto , cibum ca- peren oluitinediad; confhmptus eft.Plia. Daphnidem bubulcum Syracufanum can esquinque primum deflc- | runt,deinde commortui funt, Tzetz. Huiufmodi canesre&te euvaaebviengvrac,id eft cóm orientes,appellabimus. 2i Gcelonistyranni canisàfepulchro domini fui,néc vi, nec vllis bla&dimentis abfceffit, Aclian; Gelone Syracufano | infomnis clamante;vt qui fulmine ictusfibi vtderetur,can islatrare non defijt; donec excitauit, L'2aez. Hune ca-. nem Philiftus,tefte Plinio; Pyrrhumappellatum fcribit. Isvero; cuinomen Hyrcanireddidit Duris, accenfo re- gis Lyfimà: hi rogo;iniecit fe lámma:f iniliterd; Hieronisregis, Plin. De Ly(imachi caneidem fcribit Plutarch. inliv. Vtraanimalium;&c. , & Aclian. Clarus cft Pyrrhi Epirotz canis , qui cum Pyrrhusinfomnis exclamaffet, circumienseum cuftodicbat. mortui autem cadauer cum cremareturjin rogum infilijt; Pollux. Eadem codemds modo feciffe canem,quem Pyrrhus; non rex ille; fed priuatus homo educárat, fama eft: circum corpusexanime herentem, cap. lorum effcrretur affultaücem, pofiremoin rogum fefe abijcientem ac comburentem, Plutarch. ibidem. Cum Polus tragoedus ( hiftrio T'ragicus, l'zetz.) defünctusantiquo morc cremaretur; canis cius alum- nusin mediostogos fcfeimmittens,viuus vnàcumaltorefuo exuftuseft: Idem de Mentoris canibus fertury|Ae- s lian & Tzctz.fcd l'zetzes vnum duntaxat Mentoris cabem id feci(fe fcribit. Theodorum faltatorem (pfalten, "T zetz.) cum propinquiin fépulchrum im pofuiffenty Melitenfis catellus eius, vltro feipfum in cadaueris tumu- Juminijciens , pariter cum domino humari & fepeliri voluit, Aelian.& l'zetz. Noftris temporibus in ciuitate Aftenfi;cum mulieris cuiufdam genere clare funus procederct, canisfactoim petu fuper cadauer infilijt, & prz dolore diliectus cft defuper,tanquam ab aliquaferalaniatus,quoniam vnà mori voluit; Blond. Eupolidis poetae canis,defiderio domini defan&tijmacroreinediaqnecontabuit,de quo pluramox inter dcfenfores. Nicias qui- Ípiam ex venatoribuscum deimprouifo in carbonariam fornacem lapfus fuiffet; canes, quicum eo eranthocin- tuentcsynion illinc difcefferunt,fed primo circa caminum ingemifcentes, & vlulantescommorabantur : tandcm pratereuntes leuiter,& fenfim moriu veftium attrahebant ad id quod accidiffet tanquam auxiliatores domino. fuoimplorántes homincs.Vnusigitur videns hocidem,füfpicatuscítid quod erat, & fecutus eft canes, iniienitd; 4 Niciaminfornacedcflagratum (deflagraffe potius dixerim ) ex reliquis conic&auitrem ipfam , Aclianus intet- prete Gyllio: & Tzetz.Chil.3.cap.131.cuius hi funt verfus.quos appono;quoniam Gyllij interpretatio non fatis- Gcitmihii Xevres edm adUpus mo 1800 al Tru uU eé. Qe?) sàel cubic) e & üdviuav T m&oyuot, ET iparien dloikvavmee saut c qno gov as Eidotov 3o «lud wacvov denuavres à «ad-. . Scd clarius resintelligetur ex Czlio qui lib. 23; cap.27.eundem locum ex Acliano tranftulit,cuius ego pofteriorem tantum partem adfcribam.Id autem(inquit) intuitus quidam;cariem infecntus ducem ; fa&tum deprehendit ; exuftumqnein fornáce fpirantem Niciam, re prorfum conic&tata exijs quein ignibus vifebanturreliquiz. Similis eft hiltoria, quam Blondus refert, his fere verbis: Marius Cafarinusé patritio genere R.óma venator acerrimus; dum equo iüifidens & canem ducens ad- uenationem exit;inciditin profundam foucam : quod videns canis creberrimis vlülatibus circim latrabat fo- ueami :co audito ruflici quidam accurrerunt, & re cognita homine extraxerunt é fouea, in qua ei inedia per- s eundum füiffet;relicto mortuo equo. Anno pofthunc cafüm cuoluto, eodem die febri correptus, obijt. Icarij Erigoux filiz patrisa y M interfecti cadauer canis oftendit : etfi credimus poetis, hicSirius cft, Pollux & alij. Cum Bacchus vini vfuffi hominibus monftraffet , & Icarius agricolis Athenienfibus id bibendum dediffet , illi inebriati, & fe venenum bibiffe fufpicati, occiderunt Icarium: Huius cádauer cum filia non inueniret ; cane monfirantereperit. Huicetiam poftea mortenti canis commortugseft 5 Tzetz, Idem pulcherrimos füper eac demre verfus ex Otphiei Georgiciscommemorat. Erigons canis; fuz doming fepultura affecta immortuüs eft, Acliad; QuinonErigones mallet haberecanem, Martialis iu canis Lydiz epitaphio. — Accepi à viris verbo- rum tior prodigis,fyluani cfle non procul Aurelia ( vrbeGalliz) vbi cum graffatores hominem quendam inter- fcciffentiiriterfectum homicidij tegendi gratia inter frutices inhumaffent: canis ( qui latronum viribus impar fuerat tieque lispotüerat rcluctari)domini fuidomum propero curfu redierit:ac reie&to, qui offerebatur, cibo, velutlaclirymofus nunc egrediens,nünc reuertens,non prius latrare defliterit , quàm praflita tanti infortunij coniectura impetrauerit,vt redeunti fibi ad domini cadauer aliquisdaretur comes. Huric ergo cum fecutus effet vnus ex domiefticis famulus;fequentern reuolutis vbique femitarum veftigijs ad inh umati locum perduxit, vbi & vnguibus fcalpuriens,& terram dentibus effodiens , occultum corpusindicauit, Io.Rauifius Textor. Bono- niz puer quidami catulum amabat, femper ciim e oberrare folitus. FIunc poftin cella vinaria feipfum laqueo fu- Ípendent- mintu enscatulus perterritus conflitit i deinde paulo poftimmobilem videns, parentestanquam fu- Ípenfi nuncius latrando curfuadiuit:& fubinde furfiim ac dcorfum recurrens, latrare non deflitit , donec miferi parentes fecuti filium pendentem repererunt, Blond. Hefiodi canesà mortuo non recedentes, latratu homici- dasprodiderunt;Pollux.Plutarch.in lib.Vtra animalium,&c.. eum recitaffet hiftoriam canis qui apad Pyrrhum regem homicidas prodidit, quam proxime fubij ciam,Idem (inquit) Hefiodi fapientis illius cané feciffe fama eft, 7 - — €um e dusds d " apro ne,8: comite ea um re 10 |b 1ce defendunt,zupiso: n nonaliare magis quàm "E « " 4e Gaibus ^d drnerfis. LL £D 2j0 filios, quorum manibusperegiptus erat;prodidiffet, Pyrrhus Epirota (Epirotarum v M E füfpenfus;turpiffimo fine pro fcelere dedi tpeenas, bl oeum firusuit,in quo dominus eratoccultatas.Et cum ex famil nciditin canem, cadaueri domini füi adiacentem.& illud ipfum cum füm- Isautem iam triduum ferens ine- xiffet; hunc quide miferatus;fepul- ieicntem dedit paulacimque illum allc&ans abduxit; [od E N 3 Itum ? ^ sl ! 3: Ew LvpÉ(e tpsoUov EAS TEGLY 03 eie, & citiusexcandefcat in exteros; m canisraró natura defenfor bo- diamàpueris.Anniculum iam & adul- N | » AULUS | : 260 Cusco Wood aadrupedibost o à m . PT d 7i " | Eupolis,quo Augcás erat,appellauit. Canisiam nomine Augeas,cum longa confuetudine tum vero ciborum il. lecebrisallectus;& blanditijs,diligebat dominum,vt przclare oftendit,cum aliquando feruus nomine Ephialtes: dramata quzdam Eupolidis domini fuifurrtperet. Tum non latuitcanem fürax feruus.Is itaq; acerrimoim petu, : crudelique incurrit in hunc direptorem,mordicusq; comprehendens interfecit, Poftautem aliquantoin Ácgi- na Eupolis exceffit à vitajibid; eius corpus ad fepulturam datum fuit. Haius vero canis morte illius ingemifcens, non tantum vlulatu primo illius exceitu m e vita luxit,fed deinde moerore inediad; extabuit, in odiumd; vitz ad- ductus ex altoris fui morte,extinctus eft. Ex eo locus hicad huiuscafus memoriam conferuandam, Canis luctus. app cliaur, Acllan, Eadem feribit Tzetzes Chil3.cap.igt. ApudSuidam hzcverbalegimus , Os 79 actin gura xov as oes gU gum MoAefxans qui quidem de Eupolidis cane dicta mihividentur. Memoratur & INico- | medis Bitbyniz regis canis, vxore cius Cofin gi lacerata, propterlafciuiorem cum maritoiocum;Plin.Nicomedes rcx maximum & hidiffimum fibi chariffimumquecanem Moloffum habuit;lhuius coniugem Ditizclen ( ex qua Prufiam, Zielum, & Ly(andram fufceperat) regi colladentem, canishollem arbitratus, rnuafit , & dextrum hu- - merum morfuauulfit carncs & offa dentibos commínuit. Illa moriensin vinis mariti Nicomedia fepalta eft in f: pulchro deaurato: Qiiod quidam tem poribus Michaclis lij F'heophili effodicntes;falunm adhuc mulieris ca- dauerinuenerunt,veíte ezauro textainu olutumt quain fornace fufas auri libres tredecim fupra centum repere- runt. Ceterum canem ipfum à regis confpectufemotum;defiderioregis & meerore propter nccátam mulierem; pleri; mortuum referunt,Hac 1 zetz tellem citans Arrianum in Bithypicis. Orpheum aucupio intentum dra- coinua(uruseratquem interceptum canesocciderunt,vtipferecitatin poemate delapidibus (quod etiamnum. extat,) zet2. Apud nos Volcatinm nobilem;qui Ceftlium ius ciuile docuit, afturcone é fuburbano redeun-,; tem,cum aduefperauiffct,canisa eraffatore defendit? Itera Caliam fenatorcinzgrum Placentixab armatis op- 5 preffum:nec prius ille vulneratus eft;quam cane interempto; Plinius. — His auxtre fidemyques noflro faahua febrauo | (00 eüraturnutrita, Kbadosece[li dibus illis "Ayuay ci» Carpatbi] defeudst |ttora partit Jt nobles amimo[a phalanse, intexa tvleci iy Pe&loratboracum iumicasfacrumó profana 00s. 0 eligit et Dlande exceptum deducit ad orbem, Tlium autem rapit; & morfa difeerpit acerbosStroza filiusin Epicedio canis. Dicunr in Rhodo to fviffe ca- mes,qut aduerfus Turcas fuerint rabiofiffimi, & erga omnes Chriftian osctiam ignotos quos,nunquam viderant . placidi.In mea patria fcio fuiffe canem qui omnes peregrinos allatrabat&in eosirrucbat,fed oppidanum nullum neq; paruum neq; magnum Izdebat,fcd omnibus illis aduenientibus blandiebatur &ab his fe etiam attingi pa- tiebatur, Philippus Melanchton. Adolefcens fpe&tate virtutisinter Danaos camem habuit horrenda acerbita- 3 tis;qua fola plerunq; bisfenosperemitviros,Blondus. - vw | Garamantum regem canes ducentiab exilto reduxére;praliantes contra refiftentes. Propter bella Colopho- nij; itemá; Caftabalen fes, cohortescanum habuére:ez prime dimicabantinacie,nunquam detre&tantes. Hac. erant fidilfima auxilia, nec flipendiorum indiga. Canes defendére Cimbris cxfis domus eorum plauftris impofi-. tas,Plin. Cum Hyrcanis& Magnefijs canes quafi focietatem belloru m gerendorum inire folebant, hisd; maxi- moad bellainferendaadiumento erant. In pugnaad Marathonem commifla caiufpiam Athenienfis canis,fum- | ma contentioneillitulitauxilium;ac fimul ex eaactione vterq; invarijsfcriptionibus honoris memoriam con- ^ fecutus efl; Aclian.. Magnetesquiiüxca Mzandtum habitant,ferunt alere canesin przlijs propugnatores, goAc-. pua Cr ieiifimilesautem erant Peonum quoque ai evi Onporxvies, ld eft venationum focij canes, Pollux. Cer-- tum eft ex verbis Valerij Maximi Mafi miffam regem Numidarum. (quum parum fidei inhomiuum pectoribes? reponeret) corporisfai cuftodiam canibus commififfe, 'extor. '"Tale('ex canibus)tibi auxilium Colophon, ti - bitaleparaftt Cafpia gens; partosq; eque partiris honores,Strozafilius in Epicedio canis. Apparet eum Cafpiam. gentem apud Pliniumlegiflz, vbi codices noftrite&té habét Caftebalenfes. Efl enim Caítabala Cilicia & Phoni-! cix ciuitasque X Perafia dicebatur, Stephanus ex Strabonislib.12.. Hifpaniqui nouum orbem perluftrarunt;im certaminibus cam nudis incoliscanum opera plurimum vfi funt, Petrus Martyr. Etalibi, Canes Hifpanorum (inquit)in hominesnudos rabidi infiliebát, baud fecusac in ferosaprosaut fugaces ceruos: nec minus fidos Hi . [panireperiuntin periculis fübeundis canes, quam. fnosolim Colophonij vel Caftabalenfes. Etrurfus; Páéra gevulum &tresalios eum comitantes,lhominesn efarios & extrema libidinis, Vafchus Hifpanus apud fe accufà tosinbellatorum can fauces coniccit;; illorumq; lacerata cadaueracremari iuffit. De canibus,cum quibus pra- liaineunt, mira referuntur. Adin digenasarmatos baud fecusirruunt pr&cipitcsacin ceruos autaptos ,fi digit 9 monftrentur.Data quandoq; teffera canibus folutisprecuntibus agmé,toruo Molofforü afpectuatq; infaetolá-' tratu perterriti hofles hzit&tes,puguas ordinesq; ftupidi deferuerüt. Verü Caramairenfes & Caribes ferocioresy. disaptiercs,in ruentes canes citius fulgureicto Yenenatas deftinant fagittas,& multos perimunt. DE CANIBVS CVSTODIBVS: ET PRIMVM de iA de paftorali. . af irt ee bellisá; geren "Canum qui cuftodes dicuntur,& cultodiecaufa paranturjalij pecora;alij villasjalij domos priuatas;alij publi- cas,vttempla,cuftodiunt. A ptac uftodum nomina apud Xenoph ontem funt Phylax & Phrura. Plura decuftodt- busingchere,vide infraab initio tra&ationis de cuftodibus edium.Sed primum depecuario;inde differamusde. reliquis. Molotticum genus venaticum,nihilà cetrris difcrcpat:- At pecuarium,longé &magnitudine& forti- tudinecontra bclluas praflat, Ariftoteles. Mo/.oosteycdun 8 quippe s 1t 9l) yat Varinus & Suidas: Sed de Moloffis vide füprainter Vcnaticos robuftos. Nec tibi curacanum fuerit poflrema: fedvnà Vcloccs Sparte catulos; acremá; Moloffum Pafce fero pingui:nunquam cuftodibusillis No&urnum ftabulis furem , ipcuríusq; lupo rum; Aurimpacatos à tergo horrebis Iberos; &c. Vérgiliusin Gcorg. Pecuarium canem Aug. INiphus mafli- "hum interpretatur:Suntautem m altini,vt fupra docui, quos Germant udenappellant. r | | Nunc de mutis cuftodibusloquar: quanquam canis falsó dicitur mutus cuftos, nam quishominum clarius; auttanta vociferatione beltiam , vcl furem prsdicat quàm iftelatratu? quis excubitor inueniri poteft vigilane tior? Qaare velimprimishoc animal mercaritaerique debetagricola: quod & villam , & fructus, familiamque & pecora cuftodit, Columella. Sed de villatico alibi: hic deillo dicemus; qui (vt Columellainquit) prope [. lendisiniurijs hominumacferarum comparatur: &idem obferuat domi flabulá, foris pecora pafcencia. -Relin qui ul 1 ! x ee Canibus diners. — Lib. 1. Ads P , opulfandis lupisfüb obfcuro mane, vel etiam crepufcnlo, ne fi on fit albo co-- ! "ug "dg »: lere confpicuns, pro lupo canem feriat, Columella, Primum ztate idopez parandi funt (Inquit Varto) quod ; ideft nigtis capitib. perperam legi puto pro pejaAoxeQe ed n ceteris fert omnibus: pe&ore lato, Fronto: quod Varro intur ;ncedantqu extrorfam cürüant nn: Lfiderat. Quodffi quisde corpotisfpecie & figuraacciperemalit ilii nóoritendetim, ne Varronem quoq; etraffe, jautlocum effe corruptü defendendum mihi fit: quanquam pofterius iam proxime probani. Crefcentienfis,cuius modica apud meauthoritas eft; hunc Varronis locum vfarpans, colorem leoninum fi mpliciterin cane paftorali | Jaudat, nulla albi mentione. Oculisigitur charopls fiue rauis & leeninis hoc genus canis deligendum Fronto dy m Qeecisuygtrovidireo dy vs pai ho eft Guebit(uti fue glabrifinr, nempe teliquo corpore, vtin fo:- nima edam dicetur, eti irfatoseffe precipue citraarmos magis lconinum eflet, A pud Agemachetas Afros pa- torales homines cantu laud elip(S- vail vtpote mon timens hyanas, 9 A«guyycov 2s Avec Bioterea faemi- gonas volunt cffe mammofas, aequalibus papillis, Varro. Fronto etiam in fceministum precedentes maris notas 9 defiderat, tum & magnas habeant mammillas & papillas in eis magnitudine pares: quoniam nonnulla canes p marcidas mammillas, & inftar ligni ficcas durasque habent ,aiee2d «eal octo. Nec admodum refert an P reliquam corpushirfütum & glabrum fit: hirfütiestamen canem magisterribilem reddere videtur. Magal in- p teteltex femineeffe canescodem, quod cognati maximeinter fe fant pra fidio, Varo. Canes fant nutciendi;af- Liinesaffinib. iun&i : naturaliter enimilli fibi mutuo blandiuntut, vt Andr, à Lacuna vertit : vt Cornarius, muta- guam opem ferunt, Grece zuudscilegitut voce corrupra: Cornariusvideur djyzo legiffe: que lectioex prece- nte etiam Varronisfententla confirmari poteft. Videndum vtboni feminis fint: itaqueà regionibus appellan- tur, Lacones, Epirotici, Salentini, Varro. Videndum neà venatorib.aut laniis canes mas: Alteri qood ad pecus ip dequenduminertes ; alteri fi videcintleporem, aut ceruum;quod eum potius quàm oues fequuntur. Quare ant à jpaltoribus etupta melior, qua: oues (equi coufaenít: aut fine vlla confuetudine qux fuerit: canis enim facilius I9 quid affueicit, eaque firmior confuetudo, qua fit ad paltores, quàm qua ad pecudes, Varro.Seruabimus eos ^ a. i ^ NS eo oe dr aM m D E collum - E: NE Qe Quadrapedibus collum eoru crudocorio circumtisllentes;guttutque & totas fances munlentes,ab ipfo nimirum cotto erigen« tes ferreos aculeos, Siquidem fi aliquam harum partium attigerit fera, canerb occidet :fiveroaliam partem mo- tuorderit vulnus excitabit duntaxat, Vatroia Conftantini Geoponicis. At ne ineos graffentur fcr , vt hyenz & lupi, imunire illisguttur atque collum oportet, veluti ferratis thoracib. clauisque acuminatis transfixis;à tein- vicein latitüdinedigitorum ditiümaculeis ipfis diftanrib. Fronto ibidem. Sed de collaribus canum pluta dixi c parte s cap. 8./de Cane in genere. In locis faxofis& fenticofis, calciamenta pedib. adhibenda funt, quibus pre- tegagtur ví3ue ad crura, vt integris pedibus canis validior obfiftat contra impetus beftiarum, Blond. Hos ca- ncsqui educant, collidunt, atq; ad mürnam pugnam impellunt, deprimi tamennon fiaunc ne pufillanimes fiant animoq; perculfi, fed in certamineaudacesalis minime cedát, Fronto. Educüt eos,pliresin vnülocum;&irri- tart ad pugoandum qao fiát acriores, neq; defatigari patiütur quo fiantfegniores;Varro.Pablius Aufidius Pon. 1o | tianes Amiterninus non ( lego,cum) greges ouiü emifferin Vmbra vltima; quibus gregib. fine pa ftoribus canes acceffiffenr: paftores vt deduxerant in Merapontinos faltus & Heraclea emporium,ndecá domü rediffent;qui - adlocü deduxerant:é defyderiohomiunü diebus paucis poftea canes (aa fponte,cum dicrü multotum viaintetcf- fcc bi ex agriscibaria quefierüntatq;in V mbriam ad paftores redlerüt: neq; corum quiqnam fecerat; quodin sgricultura Seferna precepit, qui vellet (eà cane fari, vti ranam obijciat coctam, Varro Numerus canum pro pecoris ialtirudine folet parari. Fere modicam effe putant, vt fingulifequantur fingulos opiliones, de quo nu- merosliusaliummodam conftituit. Quod (i funt regiones vbi beltie finr mültz; debet cfle plures: quod accidit, qui percallesfylueftces longinqu os,lolét comitariineftiua,& hiberna. Villatico vero gregi in fundum fatiseffe duos. & id marem & feemipam. Ita enim fantaffidiores, quód cum alteto idem fit acriot : & fr alter indefinenter (e c Icentien. vocem ipdelipenter omittit) eger eft, ne fine cane grex fit, Vatto. Catuli duob. menfibus primis 2Q à parro ,mon difiungunrur à mátre, fed minutarim defuefiunt, Varro & Fronto. Confuefaciunt quoque vt pof- £&ncallizari primum lenib. pumellis (vinculis, Crefcent.) quasi abrodere conantur, ne id confuefcant facere, verbeslb, deterrerefolent, Varro. Afluefaciunt eos vinculis, primo quidem loco, dein veró paulatim fetres ca- iens. Tronto, Pluuiis diebus cubil:a fubflernenda fronde, aut pabulo (palea Fronto:) duabus de caufis,vt ne üblinantur,aut perfrigeícant. Quidam eoscsftrant, quodeo minus putant relinquere gregem ; Quidam non f;ciunt; quódeosc: edant minuszscres fieri, Varro. Canis paftoralis colladit paftori, gregem agnofcit, infidian- tes feros perfequitur : quae dotesfi ei natiuz & [pontanez fuerint;excellitinfno genere, Blond; Catuli quot edu- candi,& alia quadam ad precrearionem , educationem & cibatum pertinentia, lege fupra in hiftoria Canisin genere, Canes inrerdiu claufoseffe oportet; vt no&u vigilantiotes fint, Cato cap. 124. qua eius verba ad villa- ticos & alios caftodes potius qnam paftorales pertinere mihi videntur, & fi Pewus Crefcentien. in paftoralis hi- 39 ftoria eatecitet. Cibariaferé cadem funt vtrique genere (pecuarlo & venatico) przbenda. Nam fi tam leka ru- ya funr vt foftineant pecorum greges, omnes fine difcrimine canes ordeacea farina cum fero com modé pafcunt. S naurem forculo confites ager fine pafcuo cft, farrco vel tritico panefaturandi funt, admifto tamen liquore co- &z fübz; fed tepido: nam feruens rabiem creat, Columella. Non permittunt, illis imortua tabgere pecora: ne in vibentia ctiam effucfcan: impetum facere: reaocantur enim zgerrim? , vbi femel carnes crudas gufta- verint. Fronto. i | X A | Jat M. | j Ex deore paltorij canis vireus exiluit ranula, Apuleius libro. Metamorph. Omnia fecum , Armentatius Afer agit; te&umque; laremque, Armagne, Amyclzumque canem , Craffamque pharetram, Verg. in Geor; Bi Ue v vvec aut mg. Oyaroe alorem a Day ^U aS xaTa ng] repair s t) vil enpelee lo dio Qoae quoty sean dvraQe Se aeecpindjuas 7 y deor, Xeno phonin Oeco nomico. Ilonuviszg XUVec s TT UADI XVEG y Pollux. KUvés 201v itov QuAauxsc Geo- 4€ pon. Gteca, Kuvezforiacc, Vna Voce, Suidas exponit canes paftorales , adijcient, d 9 avare alu x8 exa) avr ga a y oU &bo niveis eovoupéi quafi canis paltoralis natüta his verbis declarerur;vt qui nulli familiarium noceat , exter- nos veto quoldam (nimirum fares & przdones) interimar. Pecudesque lecuta Paemenis, Ouid. inter canes. Aüxonis, Aegyptj canesab Opplano cognominaptur BiexoMoy dao id eft armentorum cuftodes. Geryonis ca- pis, nomine Gergittios Ccrberi frater, armenta cuftodiens, &cab Hercule czfas ,in Iberia fepelchrum habet, Pollux. &c jure «£4 pipa Ducapicovm Gr aA, carmen Homeri quo fignificatur aesuiOwo, eO ri QuAdorem. Aj/aolg Dy &omica, & c. ése Mo doge, Ov fee woes ^re yo) acvd pes Sur ewDhocio oiavey E*ypctdt x8] Quit, 9 Y à dpsen. d'supcs cmo. Hacyy gau ol tuv Bey. t9 Sor? aeovatuAoto. Homer Ilíad.e. Idem poéraà Glauco quodam hofpitio ex» ceptus, canes nó ceflarent ceenanrem i pfümadlattare; Gc m onuit; Tou ray pde xvci Oeizrvav 6a eA etim Sens Aver, c 95 djsemov o 90 2, tr&airoy ores Nd ple tse e des p) saeos Dos calvrG» Sed horum quadam comm odiusad villaticum 5€ referentut. 1c91 29 eacv ( T'opyy!s 'araisoes ) kuci tor ovegioudjuov, e &y qvis Luo; aisypaie 40 Xoyov &Swaieerv. x4 93 tod x Dy A eios 20V gy qus TÉRYOIG EA Qpvgétus "IP yidicv aivDraumivte dedica gri eS Af toner, Simocatus in epift. Aiii XUI epiemeiuv Gs c. vay dyga, Ov và ara dibidupu vo. Sato, za veu. dier, I hieoctit. Idyll. s. Canis & ouisapo- logum Socrates apud Xenophontem lib. 2. Aponnemon. his verbis refert; Cum animantia effent vocalia, onem domino fno dixi(fc fero: : Mirum facis profedo, qui cum nobis, à quib. lanam, egnos.cafeumque habes rihil des nifi quicquid à terra capiamus: canem, qui nihil dbi tale preber , de quo tu.comedis pane par- twcpem facis. Canis vero cum hac audiffet, Non immerito per louem , dixit : Ego nanque fum ille, qui & vos oes facio,atque cultodio, vrnec homines vos fürentur, nec lupisapignt. Quod fiego vos non cnftodismf, nec ad paícua vobis proficifci licebit, timentibus ne percatis, Hisab ca dictis, oues quoque fer- $i cani conceffiffe. Tode TT" AA. | p a "68 CODE CANE FILLATICO, ET WAFTICO. CA x15 villariéus villam, quzqueiun&a fuat ville cuftodit; isobcfior & grauior effedebet quàm pecua- — rius, corporc etiam minus longo, cum celeritas in co non requiratur, Columella. N oftrates vt paftorales.fic vil- Jaiícos etiem ejas pleranque gencris habent; quostndios vocant, Rüdes, Villa cuftoseligendas eft ampliffimi | corporis, vsfti latratus, canoiíque; vr prius auditu máleficum, deinde etiato confpe&tu terreat, & tamen non- nunquam ne vifus quidem horribili fremitufao fagetinfidiantem "fitautem coloris vnius;isque magis eligatur albusin pattoralt.niger in villatico: nam variusin neutro eftlaudabilis. Villaticas.qui hominum maleficiis oppo- nitur, fiac luce clara fur àdacnerit, cerribilior niger coufplcitur, fiue ro&e, ne confpicitur quidé proptet vmmbrz 7c | Íimilitudi- De Gantbus diuerfrs. — Lib. r zo limilitadinetn : quamobrem te&us tenebris canis tutiorem acceffum haberad infidlantem. Probatur quadraru '& potius, quàm longus, atit breuis : capite tam magno, vt corporis videatur pars maxima: deiedtis & propenden- ? . tibus autibus: pigris,vel glaucis oculis, acrilumine radiantibus:amplo, villo/ógae pectore; latis atmis, cruribus | craffis & hirtis : cauda breat: veftigiorum articülis;& vnguibusampliffi mis, qui Greece Zpexoc-appellantürz(dya- — xen mswAwUg e xcoes, Varin. ) Hicerit villatici canis ftatus przcipae laudandus: mores autem neque mitiffimi, | neque ruríustrüces, acque crudeles; quod illi furem quoqueadulantur, hi etiam domefticos inuadunt: faciseft— " feuerosetfe, nec blandos, vrhonnunquam etia conferuosiratinsinrueantur,femper excandefcanrin exteros, Maximé autem debent in euítodia vigilaces coníplci: nec erronei, fed affidui:& circumfpecti rcagis, quàmte-— | . mherari]: nam illi, nii quod certum compererunt, non indicanr: hi vano ftrepitu, & falfa fafpicione cotzcitan- xotur. Hzcidcirco memoranda credidi, quianonnaturatantum, fed ctiam difciplina moresfacit; vr cám émendi poteftas fuerit, eiufmodi probemus: & cam educabimus domi natos,ralibus inftitutis formemus. Nec multum zefertanvillaticicotporibus graues, & parum veloces fint: plus enim comminus, & in gradu; qpàm eminus, & in fpatiofo cutíu facere debent: nam femper circa fepta, &intrazdificium confiftere,immó ne longius quidem recedere debent: fatisque pulchre funguntur officlo,fi & adueni&tem fagaciteradoriuntur , & lattata conterrét: : pecpatiuntut propius accedere, vel conftautiusappropingnantem violenter inuadunt; Primum eftenim, non .'" adtentari: fecundum cft, laceffitam fortiter & perfeueranter vindicari atque hzc de domeílicis caftodibus.Co- - lamella. Blondas villaticum landat hirfutis contractisque pilis, vt ipfe loquitur : qui corpus in gyram colligat;al- terooculo vigilet;alteto dormiat : quileuiffimum propter motum expergifcatur: auribus & cauda domino fa- . Weat, eiusque manibus caput fubijciat & dorfum, ranquamita blandior domino; & in cuftodia vigilantior fu- 20 turus: externistamen;imó familiaribus quoque domini terribilis effe debet: Canes potius cum dignitate & acres paucos habendam,quàm multos: quos confuefacias potius noctu vigilare, & interdiu claaios dormire,& catena vin&os elfe, vtfoluti acriores fit; Varro. r. 21. Canes iuterdin claufos (le opottet, vt boctu vigilantiores & acrio- res fint, Cato 124. Ad villaticos referri poffunt etiam fuperius pofita quzdam circa finem hiftoriz de paítorall. Kaj 30v Kpijoser wvvo, auvégADov x&wmnz Simo carus in epift. de cuftodiendis vincis loquens. | | | Navt:icvs caniseít, qui à nautis vchitur,vt nauis & rudentum merciumque cultos fit. Iseligitur cor- Ms d loe E terribili latratu; qualis e(t canís Ctouaticus pilis & magnitudine lupo proximus,afpcGu ctiam atroce,biond. , i Bod v uie x t DE CANIBFS TPRIVATARFM ET TPFVBLICARFM e&DIVM 30 (0 0 nitosibus : (quanquam decuflode prinatarum adis vofivius etiam fitlcum imutilicane. | pug quadam afferemus) £t primum de custodibus qua-. ) . dat ingerere. | . Cawzs éuftodesdiuerfos effe fapra dixiab initio hiftoriz canis palLoralis. Canes! (ica(treatur; ceflancá ,. telinquendis heris, ad cuftodiam & venationem nihilo deteriores fa&i Xenophon. Erleuifomna cánum fido ,um pe&ore corda, Lucret.libro j. quod fomni fint modiciac parcé dormianr.Cuftos epitheton canis,quod do- murmaltorisprotegat, l'extor, Exagitant&lar,& turba Diania fures, Peruigilantquelares, peruigilantque cae nes. Ouid. lib. s. Paftoram canes turbam Dianiam vocat. Boifcum pugilem 'T heflalum longéaliter quàm canes tractare debetis: nam ferociores quidem eanes plerifque interdiu vinciunt, no&u dimittunt: Hanc vos; quod 40 z quium cftfeceritis nodu vin&um tenebitis, interdiu folutum dimittetis , Xenophonin Expeditiohe Cyri ad fi - memlibris. Vigil. epitheton canis, quod pro foribus excubiasagat vtrem domini tueatur. Robuftzque fores; & vigilum canum: Triftes excubiz munierant fatis, Horat. libro 3. Carminum, Ode16. Tenebrisque tegun- tur. Omnia,lam vigilesconticu&recanes, Ouid. libro 4. Faftorum, Catenarium canem legi mus apud Senc- cam libre 5. deIra: eft autem is qui ad fores domüs alligatur cuftodiz caufa. Kvvac cea us auAacpuc, Flomer. .. lliad. . communis lingua z7Asozcfanitores dicit. De voce c&z7:75« vide infrain Cane iriutill. Exanimes trepida- zefimul domusalta moloffis Per(onuit canibus, Horat. Serm. 2. Sar. 6. Illud quoque vfusinuenit vt acerrimos ac fagaciílimos canes in turribus nutríant, Veget. lib. 4.de re milit. Sieximios cuftodes habere co pis, robuftcs .. elige; eosque ligatos interdiufemperinclude;nottu folue. Erunt enim mirabiles in cuftodia neminern omniom . sgnofcentes;nec admiffuri in domum quenquam, Albert. Illad quoque víusinuenit vcacerrimos ac fagaciffimos 5 0 canesin turribusputrianr,quiaduentum hoítium odore przfentiant, latratü que teftentur, Vegetius. : e Aedium priuatarum cuftodes canes, vno verbo Graecis oisseot appellantur Oiasgo? «vss; Ogni DuAeUt Te miae zov, Suidas , Oid9 eG», eluspoc wav, Hefychius & Varinus. S-3o(G- exponitur audax, robuftus, magnus, impetua- 4us; bellicofus : 4&G- vero,cuitos. Canum qui communiterdomus cuítodiunt, quidam funt magni, quidam me- dij, quidam parui: fant& minimi nobilium matronarum : omnes hi domos latratu defendunt, &alicnis imz portunifunt, Authorobfcurus. Rafuscanisex numero cuftodum, idoneus e(t vt mimicus at; Albertus. Ge- muscanum ignobilius, quod ad cuftodiam deftinatur, ita vt plarimum atite menfam fe difponit, vt vno oculo o- füium,alterolargam dotmini manum infpiciar, Albertus, — Ánfer folertiorem cuftodiam praebet quàm capis, Columella. Eft & anferi vigil. cara ;, Capitolio teftata defenío, per id tempus canutn filentio proditis rel-ss . Plinius. Canesdomus cuítodes in (omnis vifi, vxores & famulos & quitas poffcilioncs fignihicant ; At« 6otemidorus. Kor c mes: Pak p LM | Canesetiam templis cuftodes & edituos multisin locis gentilesadhibuerünt, qui fares & facrilegosarcez rentac proderint. Achza Pallas cognominata eft,culuscemplum (vt Atiftotelcs fcribit in libro Mirabiliam ia Talia apud Daunios Apuliz populos, in quo antiquitus fuifle crádit cum alia, tum fecures & enfes catera- que Diomedis eiusquefociorumarma. Huius templi ca(todes canes fuiffe perhibentür, qui Grzcisadeunti- .. busblandirentut;cateris mortalibusagreftes & feri Gyraldas Syntag.11. de dijs.Et pauli poft: Ilias Mioerua (ia- quit) cognominata eft in Daulia, cuiustemplo canes alebantur, quibus id erat inftituti ac mocis ; vr aduen:cn- tibus Gracis blandirentur: barbaris vero fiaduenitenr, latratu infefti erant. Scribit Dion. Cl: yfoflomus Gre- cus à Troiaabitarosfpofpódiffe fe Minerue IIladi reli&uros maximum ac pulchetrimum /Azie;o». Hoc Minet- uz Iliadis templum in Daulia effe Caliusetiam meminit lib.25.cap.30. Achaz vero Palladis apud Daunios; | 99 eum eiufdem illicingenij canibus,Leopicenusin Vatijs t 91.Daunia didta eft Apullia; velà Dauno Pilumni filio, | ! -— ; " X x "Turni NX 264 aeo 1 De Quadrupedihue "Turniauo, qui in earegnauit: vel à Dauno Il'yrice gentisclaroviro. Elus incole Dauri d/4, & fluulus inea - Daunus. Eft & Daunium,vibsItaliz, & murus Thraciz, Stephan. Daulidavero vel Daulis,Pbocidisc ppidum,a :Danlide nympha diétumn quo Procne & Philomela faerunt,vt Pocte fabulantur. Apud hos Daulientcs Miner- uztemplum,& ftatua antiquiffima fuit; Stephanus. Y 1 | ( ! v - P Vulcanitemplum in Actna fuit cum igne perpetuo & inextinguibill:&d cuiustempli & luci cuftodiam Ca nesaltiriflc ferunt, qui adeuntibus cafté & religiose blandiendo affociantes comitabantur,vti dei familiaribus.In Íceleftos ver & contaminatos, fi vel templum,vel lucum ingredi vellent irtuebant, & mordicus cos appetentes lacerabant;caterisallatrabant, Gyraldus : cuius verborum poflrenia clarius intelligentur-appofitis Celij Rho- . , digini verbis; qui eandem rem lib. 25. cap.29. deferibens, Quod fi manibus (inquir) nonpuris, fceleréq; aliquo pollotiortemplum inuifat,vellocum, itreunt mordicus. laccrant, conuelluntque; Ceteros ex coetualiquo re- .meantes, lafciulore intemperantioréueinfeGtari modo, fatis fnpérque habenr. Idem huius rei caufam tcátein immundorum fpiritunm fallaciofam fedulitate mreijcit. Scipionem Africanum ferunt folitauiffe nc&is extre- mo, priufquam dilucularet, in Capitolium ventitare : ac iubereapetiri cellam Iouis,atqueibi folum diu demo- rati quafi confultantem de rep. cum loue ; zdituósque eius templi epe cffe demiratos, quod folumid temporis 3n capitolium ingredientem canes femper inalio fzuientes; neq; latrarent eum; nequeincurterent , Gellius 7.1. [T nid tacitos linquam; quos veri haud infcia Crete. Nec femper mendax, ait aurea templa tuentes, Parceréque : haud vllifo!itos (mirabile di&u) Dota Tyanei ftretosfeniorisad ora. INon magico cantu; fed quod diuinitus ollis: Infita visanimo virtutis gnaralatentis,Stroza filius in Epicediocanis. Miuc vctó (inquit Plutarchusinli-- bro Vtraanimalium,&c.) quod maioresnoftri Athenisiam tum agentes fe vidifTe natrare foliti funt; hisque di- ximuslonge confpicaom cft magis. Aefculapij templum homo quidam clàm fubiens (nc&e intempefta) ma- gui ponderisanriargent'que donaria farripuit, aclatére putans tacite fefe fubduxit. Canisautem quitum ct- ftcs erar rempli, Cepparos notmine, quoniam latratuszdituorum nemo curabat , facrilegum fugientem infe- cutuseftipf::ac primo quidem faxis petitus non deftitit: mox exorta iam luce, propé quidem non acceflit, fed. oculis diligenter hominem feruans fequebatur : cibum vero obie&um ne contingebat quidem: ism vbicunque quicuillet ille, excubabat híc iuxra; turfus cum procedeter, furgens inlequebatur item : viatcribusetiam qui- cunque fe obuiam tum forte culiffent, sdulabatur, cum hunc infefte femperallatraret ; im peteretque, Haccum. quifurem pexfequebanturex obuijs colorem fimul & magnitudinem capis narrantibus fcifcitando comperif- fent ;avidiusiam vrgentes, prehenfnm hominem à Crommyone vfque reduxerunt. Canis autem conueríns exe altansgeftienfque pzeuolabat, veluti fuam przdam captutamque facrilegum illum facerct. Ei vt alimentum publice daretur; tum vt facerdotibuscura huius perpetua. incuty berer, Atheniepfes fciuerunt, Hactenus Plu- tarchus. Eandem hiftoriam Aelianus defcribit, ex quo eafolnmadfcribem in quibosnenpihilà Plutarcho diffi jo dere videtur. Far primum, inquit, faxis lspidatione fa&ta, canem appetcbat: deinde vbiis latrare non defifteret, | ilinm allicere consbatur, panem & offas canum illecebras obijciens: Verum cufles incorruptus canis, vel fur. cum cusfiffetin domum fucm, vel cum inde exiret, fe illi implocabilem inexpiabilemque prebens, furem latrare nondefnebat. Tandem intelle&vm eft vbi canis effet, & ip furem captum Atheniefes verberibussc rormen- tisquafiuerunt: qui omnia confeffus & ex lege capite damnatus extremum dedit fupplicium. Meminit etiam Io. l'zetzes Chiliades. cap.151. non vnum, fed plures facrilegos faciens, his verfibus, Kev Avonc Weite oris pou SUA MÉn-eic olia 8 aw t. CY UAGy d AopE Gn; H'vzreo xxi imei qecdeckray e44ociz,, Craconiz fummum eft . templum Mariz virgini dicatum, in quod femper appropinquante nodte conueniunt aliquot canes, vbique: perno&tant, templumque vel f ftatutanon veniat;tandiuetrat, circa zdes donecintromitritur:tunc veróalij caneseum lacerant, mordentque - yÍquead mortem, lidemcanes habent (tatuta prandiain fingulos dies,apud diuerfas perfonas, neque mutant erdinem,nem alternatim hodie accedunt hi duo canonicum, alteri duo concionatorem;cras alteri canonicums alteri concionatorem,quod cetté mirum videtut;fed veriffimum eft, Antonius Schnebergerus. T DE INFTILI CANE ET AEDIFUM ooo ( gpitatarum . cusiode. | | L Pod Iwvr:LIS canis, qui ad nullum bactenus enumeratorum generum pertinet,temere latrat, & cibo tan- | quz in templo funtcontra fares cuentur: quod fiaccidat vt aliquis canum hora 4« tum vorandooccupatur, quem fümit qualemcunque: mox fomno & inertiz deditus , Blond. A'24945y Aere fO x9) 2]gnstyem aus xo reos Arftoph.in Vefpis, Tales plerique fanr, quos vulgus domi alit zezrciec apud poérasà menfisdióti: quod illas petant, & circum oberrent, ranquam parafiti.. Flomerus tamen etiam zyAgo3s, id. eftjianitores & cuftodes portarum zeazs/iae dixit, Canes qua Euripidem laniaruntin Macedonia; ab indigenis | Efteticasappellati Stephanus fcribit; ab Homero trapczeas, Czlius. TZv 4i ueyeS (» uo Guolioy dabat Aíioig ol Diem reomtros wvtos. Oppian. de Agafeiscaniculis Brirannicis fcribens, Teac, ci aede vo2$ veaerttous 1 d NL T Y : iv c " E im " LU ) un, Add eUOV TES, PES ef OdrreomeCi orto olxegol. TegrGias, meA TH Tegen ve dou ss. Te2tré Eve agar», ox (s He- e 1 Tiny. Y ! t Eu CU. fych.Tesas(iiaus wuuv,$ X Gaeuaro 9 regm ( cam e diphthongoin penultima, vtànummulario differar,quem, 4 s H S , LL 1 ^ ; ] e € 1 vu ! . ' perióra regna Giro vocart:) Suid. 3 pud quem & Tearmeivee corrupté puto per zezzre(jise legitur. Tego KUvif ei 39d Tegmerrapovc aisy Axa lots EVERSY WO OUIIV GV GUTEN, bp GTI y oike'TEe De, ois qvo Demow Tes e$ veto c» Ut2cia0101, Varin. Quidimmerentes hofpites vexas canis, Ignauus aduerfum Iupos?Horat. Epod.6.in malédicum peétam, éo Oeonus Lycimnij ilius;cumin Sparta domum Hippocoontis tranfiret, Gora]2 eov Pre itoto alos, 03) qu'yssad- va vs ot Dels lov, stu avri Daten rl dvo, Paufan. in Laconicis. Lycurguslegislator, cum-ciues ex molli & diffoluto viuendigeneread honcftius moderatinsque transferre cuperet ; catalosduos ijdem parentib. natos educauit; quorum alterum demireliquit, 8zgulzi1ndulgere; liguriendo lingeadoque yafa & cibos permifit alterum rus eductum venarloni sffuefecit. Pofteain concionem duxit, vbi fimul & cibariis quibufdam propofitis, &lepore- 'emiffo : hic ftatim leporem fecutus eft : ille cibariaabliguriuit&c. Plutarch. in Lsconicisapophtheg. XeaquaduAon A6NOYag tod otyu. Grobavrreu P wavdy, oi jcss XexAiac , Helychius & Varinus | omnibus quidem i(tis rarditatis vicium "9 | conuenit, | ) p Lucerna. l j De Canmibus dintvfes, ouo CANIS Gcetulus. ; — Canis Getulus (inquit Caius ) iam apud nos eft ln Britannia: corpore coacto; curio & recuruo batu- taliter, etiam quum ingreditur, patiter & collo breni aut nullo rcruribus longioribus quam pro corporis | proportione, cauda breuiffima & pene pulla: facie; - vtherinaceo terreftri ; acutaatque nigra Vocecanis, V » grelfu fimiz, &c. - »Lucernarius canisà quibufdam nominaturtan- — | tum,nonexponitur, - kil gr | | ^. — Canis animal docile eft, & homini facile ibftituendum fe przbet: quámobrem agyrtz S elteumfofaliel |. bominesquidam, ad ludos diuer(os & mimica vel hiftrionum opcra cancs affuefaciunt. Oprimifane mimi fae- - rinr,id effjad imitationem apriffiml, ex vulpe nati canes, Alberto tefte:qui (i defint;rufi ex cuftodum numero de- ; ligantat, & cetall adhuc cum fimia verfentur :ex qua multaiocofa difcent. Quód fi ctiam ex coitu eius cim fimia " natusfuerit canis, omniumin hoc génete przftantiffimus euadet. Apud Aegyptios tanta multis;canib. docilitas ! fuiffe proditur,regaante Ptolemzo: vtludere, faltare, & molliter ad fymphoniz cantum moueri edo&i fint: ac !: vicem feraorum pauperibus domi aliquando prftiterinr,Io/ Textor. Memotabilera mimici canis hiftoriam re- /. tulifüpra cap.4. in Canc in genere. | e | "a uf | i EUM ApRrIGENYMgeénusoinne, capras hircos, & haedos, Flebrgi vocant esty izim, à nomivatiuo Mess hingularivy ez. Numerorum r5. legitur nid natysid ef capraannicula. Chaldaice mts eza: Ara- iG toov bice mur fchash ; Perfice ya buz. Eteodem capite hircus caprarum, Chaldaice , "ry izezAra- 2 AN bice vy3 maez: Perfice y bufan. Adiunguntur illi nomina vy teh, vt pecus caprarum; & - N : canc Yi? zon,armenta os bakar. A maículino "yu feiridefthirco, fcemininum fit ovy roy yay feirali.- | Aegyptiz capta festa? quitios patere feruntur: quod feccundiffimas Nili aquas bibant. Quam qnidem paz «. ftotesctiam lactis inopibus pecadibus, & in fecundis darefolent, Aelian. In Afric quadam parte tonfiles ca- . ». prefant:ex quarum villisnaute rudentesconficiunt; Textor, Aegyptijaffirmantcapras fuas, quoriescum $0- ». lecodem planéloco Siriusoritur; in ortum omnes conuerfas'eó refpicere, atque hoclyderis eius reuolutionumi | argamentum certiffimum effe, Plutarch. in libro Vtraanimalium. Lybiciconfidenter & fortiter afferunt fuum. 60 caprinum pecus fimiliter eiufdem ftellz (id eft caniculg) exortum profcire, itemque pluuias prefentire nam vt. ». extra caprile procefferunt concitato cutfuad paftioném accedunr, deinde paftum fead ftabulam conuertit, Ae- lianus. Cafpiz caprz &calbiffima funr, & cornibus mutilz, corpore paruz & (ima, Aelianus, In Cilicia cir- 'éaque Syrtes, villo tonfili veftiuntur, Plinius. In Cephalenia caprz non bibunt quotidie, vt alia animalia - — fed aduerfum fibi ventum ore hiantes excipiuntl, Aciftot. in Mirabilibus. | Capras Cephalenidas fex men(tz " busnon bibere ferunt, Aelianus. Capcz fantlongiffimis auribus circa Alexandriam Bellonius. Caprasin GÍ- . imantinatas Alexander Myndius fctibit fex menfes non bibere; fed tantum in maro intderl,& ore hlanteilline . suras excipere, Aelian, Illyricz capra vngulas quidem habent; fed non bifidas, Aelianus ex Alexandro Myn- .' dio. Apud Illyríos pecora aiunt bisanno parere, gemines pleraque, nonnulla etiam ternos aut quaterios 7o hesdos; alia quinos vcl plures: praterea la&is feíquicongium neddere; Ariftot. in Mirabilib. Orthragorasinlib: | ! mn j ie X3 quos De Quadrupedibus. 20 2 /, Jg | "Nd RSS x ji MSS EST 1 — quosconfcribit de rebus Indicis, inquit in Coycha vico fic nuncupatoab indigenis pifces capriscomedendes - obijci, Aclian. Lybicornm capte ex pe&ore vberaappenfa habent, Idem. 'Callifthenes Olynthius, capras fcri- bitin Lycia denfiffiino & prolixiffimo hirfütas effe pilo, vt muliebres crines effe videantur, & paffim tanquam oues tonderi ex eifdemq; nauiü fabros rudentescátexere, Aelian. Sardiniam pecudum optimam effe parentem, Nymphodorusfcribit; capráfa; proereare, quarum pellib. pro veftimentisindigenz vcanturtamQ; mitificavi ef- te,vt hiberno tem porecalefaciant,zítino refrigerent,(imulq; in ijsipfis pellib. cubiti magnitudine pilos innafci: 6o atdi. " qui tjsindutus faerit, fi commodum videatur cum eft frigidatempeftas, pilosad corpus conuertit, vc ab iis caleicat: cum autem eft zflas,inuertit;necalorevexetur. — — | 5cyrias capras, require cap. 8. inter prouerbia. Capra in Syria funt auticulis menfura dodrantali & pal- 18i scnonnulle démiffisita; vc fpectentad tertam, Ariftot. Capri in Damafco aüriculis 2. dodrantes lon- 3 £5, Lodoic, Capre Syriz (forte Scyriz) quantum liz nullz lac habere dicuntur, Aclian, Capra Mambrina iategione Damiata dicta, fert equitantem, felam, frenum, & cetera quib. equiinüruifolent, admittit : auricu- ^as ad tetram víq; demiffas habet,cornua deor(um reuoluta füb ore: Haud fcio an fit ex capris fyluefirib. illius re- $onis, Italns quidam innominatus in defcriptione terrz fan&a. Recentiotes quidá hanc Indicar captam vocát, vtplerag; peregrina Indica) addunt cornua ei acuta cffeparü diftantia: corporis colorem eundem qui rupi ca- pris:teftes v equi: cztero noftratib. captis non diffimilcs: fylueftres tamen cffe; & inaltis montibus reperiri, vifu acutiílimo; 79 * De Cantus diuerfis, b o0 sm "aentifimo,& cam ob caufam à Gracis doreades nominari. Sed illiln dorcádum nomine plurlmuin flluntu:. «e "patebit infra in hiftoria dorcadum. Mambre mons eft iuxra Hebron, inde Mambrina fa&tum cognomen [: fpi- /'€ot, In regione Nubia,quam nunc Mauritaniam vocant, oües laiiffimss habent eaudas,&c. Ex inxer auxicu! «« 73. prorum & caprarum illius terrz, palmi feré(dodrantem inrellige) menfü taintercedir,Et capro: m quidan: cc us »dás habent pendentes vfq; ad terram ; & anricule eorum fér? cerrá attingunt, Albert. Mesnus: $ed locusomni- | -mo cerzuptus eft, cum italegendum fit, vt fupra ex Ariftotele cianimus. Hanc capram Io. Leo Africenusin A fri " xz delcriptione Adimain vocar, vt conijcit. Adimain. (inquit) animal domefticum,arietem forma tcfertftatu- xaalfinum.Antes habetoblongas& pendulas.Libyci hisanimalibus pecoris vice vtütur'quorum lacte caximum seafei & butyri copiamconficiunt.Lanam tametfi cuttam geftant.Ego quondam inuenili feruore ductis, horam | animallum dorfo infidens,ad quartam miliarij partem delatus fui. In deferris Libye frequéter reperiuntur: alio- -quinrari: licet plerunq; in agtis Numidiz videan tar quód prodiplj loco habent. Sicille. Oues Indíe & capras ad maximorum magnitudinem afinerum audio accedere. Quatuor ferus plerunq; pariunt, tres vero curn nimiurna? | Caprinacaudain eam procedit longitudinem;vt terram contingat, Aelianus. ; uv w vd vC APRA Indica ad viuum depicta, us m : , ; XAR ^u Cu c Ed X OWENS SONS zz e x : E S E SS SS WS SENE: 3 OM : N ] N SENNS NN we. — | CAPRAM Indicam; aut Mambrinam aut Syrlacam — potius, ante annos aliquot Ferrariz in Italia vidi, ex qua. wrbefigurametiam maiorem clariffimus illuftciffimi pun- — cipis Herculis Eftenfis medicus Antonius MufaBrafauo- — lusadnos mifit. minorem, quz geminas habet capras; ex Germanico quodam libro defcriptionis Terr (anéte olim Futuarus fum. — Caprz in Narbonenfi Gallia, vt audio, auriculas latiores lo ngiorésque noftris habent, vt quz ad . dodrantem longitudinis accedant. Qui caprinum pre- gem (inquit Coffinius apud Varronem) conttituere vult, in cligendo animaduertat oportet: Primum ztatem , vt eam paret, quz iam ferre poffit fru&uum, & de ijs eam potius, quz dintius : nouella enim quàm vetus raelior. Deforma vigendum, vt fiatirmz, magne bene compa- &z. magne & mufculofz , corporisque fuperficiem le- mem & zqualem habentes,Florentinus.) corpuslene vt, — | : ! * To P | poa habeant (utra, V/A ^ «ngula bipartita przditisanimalibus acerrimo eas effe putant, Aelian. Hominem acuti auditus fignihicare volen- - 265 NI s tum ràamufcults quosore pofluntattingerein montibus & conuallibus, Obícurus. In paícendo loca crebro pet- eo v o viDe Ozadrupedibus | habeant, plo erebro,nififi glabtz funt, dào enim genera earum: fub roftro dussvt mátillas penfiles habeant, quod he facundiores fant: vbere fit grandiore, vt & lac multum, & pingue habeantpro portione. Capella, in- quit Colu mella;pizcipué probatur fimillima hirco (cnius formam laudabilem infradefcribam)fietiam eft vbe- ris maximi, & la&isabundantiffimi. Capram amplam quàm patuam potius eligunt, Vatro. Caprarum gene- roficatisinfigne laciniss (mamilla, Varro vt,iam pofui* velverrucule, vt in Hitco dicetur : Noneolz, papillz ; qua ex fancibus caprae dependent, Feft.) corporibus & ceruice binz dependentes, Plinius. Caprz colorem. snutánt , vt fccibit Ariftoteles Set. 10: probleiate 7. 'Capre interdurn varie generantur, Idem. Caprzían- . guinem non coagnlari, in Plinio zlicubi male legitur pro caprez. Longa & acuta funt cornua capris & hircis. . frons tobuita , Albertus.. Non omnibus capris cornua, fed quibus fünt, in his & indicia annorum per incre- . menta podorum; Plinius. Matilislactís maiorvbertas, Plinius. Cornigerz & bifulce fant, Ariftoteles, Capra Xt oculiin tenebris fplendent; lucemque iaculantur, Piinids. Conditos (quibus opponuntur prominentes) in. ' homineoculesicláriffimé cernere patant ficutincolore captinos, Idem. Homiaum quibuídá oculi caprini funt, Ariftoteles. Oculosaliquando habet capra colore diffimiles, Author obfcur. Caprz íupériores dentes nonfunt, preter primoresgeminos, Plinius. . Capris pauciotes funt dentesquàm hircís Ariftotel. &Plinius. Spitillum | vocari barbam capra. ait Opilius Aurelius, Feftus. Dependet omnium mento villus, quem aruncum vocant. . Hoc fi quisapprehenfam ex grege vnam trahat, czterz ftupentes fpedtant. Id etiam euenire(aiunt) cum quan- dam berbam ( eryngium, vt cap. 3. dicam) aliqua excls momorderit, Plinius, Incapris aruncum Ariftoteles — eryngum appellauit, Caelius. Binas in foeminibus mammas habent, nec alibi, (icut etum MEQUE ARA cius rei reddit Arilloteles vtin Vaccaexpo/ui. Pili craffi prodeunt hiscie: ksvibisténuleee outs NER de quecunque id genus cornigera funt, ob Biccitstem adipem plurimum generant, Galen. de facultat. aliment. ?€ | Cerut& capte, &c. fel non habenr, Plinius, Caprez potius legerim. Nam Grecelegitur gehssapud Arifto- elem. Apud Plin.& alius locuseft, ceruorum & caprarum fanguinem non fpiffari, fimiliter ex Atiftotele ' translatus: vbiiterum oe5x«s legitur Grece. vnde apparet Plinium cesco vertiffe capream; librariosautem cor- - rapille, Hoc Gaza-edam vel non animaduertit, vel non probauit: «exe enim ex Ariftotele damam transfert, non de Plinij credo dama, fed de vulgariinrelligens, que proculdubio capreatum generis eft. Ouium-& capras 4 rum pars maxima habet fc] ; & qnidem terris quibuídam adeó largé vtexuperantia prodigij loco habeatur, vtin |^ Naxo: fedal;jsquibufdani locisomnino caret, vtapud Chalcidem Enboicam parte quadam agri ; Ariftot. Plu - -yeshabet ventres capra,quoniam rumínat, Ariffot. Lienem bifülca inter cornigera habent rotundum ,Vtca- 1 P pta;ouis; Arift. d ( | 5x ; ) ^ 3 EU S 1 G DON, P 00 fgaptas fpttate per autes falfo éredidit Alcmzon, Ariftot. & Plinius; aptid quem ion Alcrzon fed Atche- laus, t; vtapud Varronem quoque, Hocidem (inquit Varro) pafto:es curiofiores aliquot dicunt. Paftos : .. sescaprasaurib. & naribus refpirare teftantur;, Aelianus. Philesfignum addit, quoniam naío obftru&o, nihil. offendantur, Hac facit qued Oppianus de egaris, id eft capris fylueftribus (cribit, meatum quendamà medio 3 UT Sntet cornua locoad pulmones peruenite, cui cera infufa fuffocentur,. "T'raduntcapras noctu non minus cerne». | ze quàm interdiu:ideofi caprinum iecur vefcantursreftituit vefpertinam aciem bis quos py&alopasvoeant, Plin. Exalibi, Quoniam caprz no&tazqae quoq; cernant, fanguine hircino fanarilafclofos putát,ny&talopas à Graecis di&os. Senfu (audiendi vr Gilliusaddir. Grzce fimpliciter legitur effe animal diua rw? yd») ex omnibus 4! IU SP emu RTT tes Zegyptij ; capram pingunt; ha enim & auribus & quadam parte gutturis audit ; Horus Somniat etlam hoc animal,Ariftor.&z Plin. — P. Fan " E B PPM CORO — Gaprzruminant: carent enim fuperiore dentium otdine, Ariftor, pafcuntur vero fyluas; & fummaLy- exi, Horrenteisquerubos, & amantes ardua dumos, Vetgil;in Georg. Gaudent locis montanis; Florentin. Caprz in montofis potius locis& früticibus quàm herbidiscampis palcnntur; Varro. Alantur herbis, &arbo- amutanr, füummáque tantum contingunt Ariftot. Nec multo aliter tuendum hoc pecusin paftu,atque ouillum:z 'quodtamen ME fua propria quadam , quod potius fylueftribus faltibus delectantur quàm pratis. Studiofe - enim deagrelftibus fruticibus palzuntur, atque in locis cultis virgulta carpunt, itaqnea carpendo capte nomi- j € | maue:ob hocinlegelocationes fondi excipi flet, ne colonus capra natum in fundo paícar.. Harum enim den- tesinimicifationis, Varro, Vrentes cultra capellas; Vergil. Morfas earum arbori exitlalis. Oliuam lambendo: uoque fterilem faciunt, caque ex caufa Minerug non immolantnr, Plin. Etalibi, Oleam fi lambendo capra - lingua contigerit, depaueritque primo germinatu;, ftecilefcere authorett M. Varro. Capras in occafüm de- cliaifole; in pafcuis negant cohtueri inter fefe, fed anerfas iacere: reliquisautem horis aduerías , & inter cogni» | Q UTR UK ME USER Par an tiores (lege cognatiores,) Plin. FIxcPlini) verba male intellexit Albertus itafcribens, In die cum pafcuntur di . conturrefpicere ea, que € regione funt oppofita:in fero autem reípiciuntea qua iuxtafunr pofira. Cubant oues. | captzque vninerfa per cognationem. Cut primum fol conper(us deltiterit;ceprasnon adueríis prztereain- "s. ter fe oculis, fed aner(is cubare accepimus, Ariftoreles, Cubapt difficilius oues quàm capras , magis enim capree quiefcunt.acceduntq;ad hominem familiarius: fed funt frigoris iv patientiores quàm oues, Ariftoteles. Acque ipf? memores redeunt in tecta, fnosq; Ducunt: & grauido (uperant vixvbere limen, Verg. Caprz & ouesspin-- l guelennr cum gerunt partu m eduntq;amplius, vt & cetera quadrupetes, Aciftot, Cum Scolymus, pinguiffime * capre fant, Hehodusideft,inciplentevere; Proclus. — Tg. M XM T SIRO Ic . . Eupoliselegansveteris com«edig poeta, In fabula que in(cribltut Aeges, inducit capras de cibifuicopiain ; bécfeverba ia&aptes: BorXou Dac UAQe Dar) Trawatdaye » Eom, Tlgtie stauoiaH. veil dgO te eos Sese reda 1 Kal? greci iow ir 4, oÍoV RU TIGOV TT; Zr alc oV eU cb 4, tod ed A acoco Un aux Qui ov, Konvovs gr iov, MENDES GUXV y Sou) XT «vy pogtlin, Cal. Sobcm fortetgeido fccibédum pro iphuv.) Dodpevov, forro Bagues doduo podus, ideft verbafeum) aii Urea aen s asroyg Dypgávy Sjupaets ?vnoxs, Videtüine vobisciborumifta fimpliciras , vbi ror enameraurur velarbu- | fta velfratices, non minus fucco diners quàm nomine? HzcEuflachias apud Macrobium coatra Difiriam, qui pecudes vti finplici cibo, & ideo expugnari difficilius earum quàm hominum fanitarem dixerat. Phafcon 7 Theophra- T "HERES De Capra C. Lb.l . 3 269 1ophtaftus vocat, quem alij fphagnon, fplanchuon; & bryon, penem (al. per h. duplex) in certo,id eft, ma- m éramis eius & cortice dependentem, odoratum, cübirali magnitudine. Led G- , vt Hefychius & Varri- exponunt, myricam autagnum, id eft viticem fignificat. Reliquain Eupolidis verfibus fatis nota funt. Ia- frondentia capris Arbutafüfücete, Vergilius. Arpibutus, Gracis 24uooGs arbuftum eft quo Germania ca- "frequens vidi in Galliz: Narbonenfis nemoribus frn&tu omnium tardiffimo, ram fimili fragis; vt hifi ma- effer, & luteo intus colore, non difcerneres. Caprinum pecus dumeta potius , quàm campeftrem fitum de- rat :afperisque eriam locis ac fylueftribus optime pafcitur, Nam nec rübos auerfatur ; nec vepribus cffen- I» & arbufculis frutetisque maxime gaudet; Ea funt arbutus, atque alaternus, cytifusque agreftis. Nec minus el querneig; frutices; qui in altitudiné nop profilinnt; Columella, Alaternum qui nouerit nullius adhuc fcri- egi. Fru&ium arborum fole nullum ferunt, hoceft ne fómien quidem, rararix fcopistantum nafcens, popu- alnus; vlmusattinea, alaternus;cui folia interilicem & oliuam, Plinius 16.26. Nafcitur apud nos frutex, rariísi- isalibi;iiaxta flauii Sili ripam, Perfici arboris fapore foliorum fer&,fru&tu & (emine nullo quod obferuauetim: iem fruticem Per(ictim appellare licebit donec aliud nomen reperiaimus, nam alaternum effe nondum-affir- erim;quàd folia latiufcula videantur, Gramen aculcatumaliqui $ vulgo capriolam vocant;quod ca prisgra- t pabulo, Ruellius. Gramen etiam apud Grecos «gicon cognominari inuenio. Capra afaro delectantur, & inaldrurcarpuntacperdun. — MD jJ OI NE es - t Gyrifaminsgro effe quam plulmuri rcfert, quód & capris & omnium generi pecudum vtlliffimüseft, ?€ol. Scd de cytifo in Beuecopiohffiméegi. Vbietiam reprehendiillorum opinionem qui loti fiue rrifolij pra- ilis genus maius, durius, & acutiotibus folijs; cytifum effe pntant, eó quod loto fimilefolijs, & capris gratam ndenoftri zeifsilee appellant;alij Pitz.blee,ab acutis£folijs. Nicó meretrix, vt Athenzus fcribit, Caprà cogno- nabatur,eó quod Tballum nomine diuitem. cauponé confumpfiffzt; id eftad paupertatem redegtffet:thallos im Graci olez ramos appellant;quosauide petuntcapre A ale guy xu ieay, à Av (Gro 090 dione C ysae» (Q» TUo0- Bya Y Wa slu sues, Theocritus, Idyl.zo.. Periclymenon frutex cft apad Gracos; qui nunc captifo- & materfylua dicic ur vulgóz quanquam Diofcorides matrem fyluam pro hedera capit, cui periclymenon fi- leeft; Herrmoleusin Corollario.. Clymeno. & periclymeno multa eadem rum in viribus, tum defcriptione ophraftus & Diofcorides adfcribunt, vr Hermolaus itldem monuit: do&tioresdifcernant. Periclymeno £& etiam nomenclatura capris fi&aapud Diofcoridem tribuitur: certum eft íd,effe quod noftrates vocant n tenfirt yumaltllzens zennling, fpecklleens ceyfsblatt.. Scribonius, & qui eum in fna tranfcripfit Matcellas Exipi- us; periclymenon Íyluz matrem interpretantur. Ederadicitür, quod libenterà captis edatur:vt batba hir- Ina etiam, & rofa cauina, ab hitcis appetuntur, Syluaticus, Lada appellatur herba, ex qua ladanum ficin Cy- o; barbis eaprarara adhzrecens, Plinius. Arabia ladano gloriatur: forre cafüque hoc, & iniuria fieri odoris Iresttadidere, Capras maleficum aliás frondibusanimal, odoratorum veró fruticum expetentius, tanquam I gantpretiacarpere germinum canles prxdulci liquore turgentes, diftillantemque ab his (cafus mixtura) um improbo barbaram villoabftergere. Hunc glomerari puluete; incoquifole, Etideoin ladane capra- Xiloseife, Sed hocnon alibi fieri quàm in Nabateis, quifunt ex Arabia contermini Syriz. Recentiores toribus frobon hecvocant :traduntque fyluas Arabum , paftu caprarum iafringi, atqueita (uccum villis Anhztefcere, verum autem ladanutm Cypri infüle effe. Similiter hec & ibifieri tradunt, & cffe c:fypum hirco- ium barbis genibusque villofis inhzrens, fed ederz flore derofo, paftibus matutinis, cum eft rorulenta Cy- jpros: Deindenebalafoledifcuffa; puluerem madentibus villisadhzrefcere ; atque ita ladanum depecti Plinius. utem quod ederz'flore derofo a capris ladanum fieri (cribit. Graeci ederam ciffon appellanc, cifton vero eI cifthon potius cum afpirarione )fruticem odoratum , cuiusalterum genus ladon velledon di&ut; illud e(t tladanum, nec quicquam cum edera commune habet: qua dere plura leguntuzapud Marcellum Ver- incommentatijsin Diofcoridem. Impingo capras, homines occido cicuta, Obfcarus. Cicuta homini- 1enum, capellas efficit pingues, Iidorus. Capris & ca pellis (ai? £2) yauotow) fab largius dáta copiam ef- lactis Ariftot.dehift.anim.3.21. —— mo d | bia Mo Ai aped ANE Herbam pentadactylondi&tam (id eftquinque folium ) priufquam bibantquinque dierum fpacio illis vos dam dato, fic plurimum latis habebunt:In eundem vfum ventribus earum di&amnusalligatur, Geoponi- reca. Grace legitur, &xv Yurunoy ot4. mole e| vá gorstous aC Ae]. Panló poft tamen dela&tein omni pecore o ex Africano ic(cribitur, Omnia pecora reddent lac copiofam, fimulque foetum enutrient, fi cytifum LIBUS] 33/20) apis saistoousoi- ayE42 6, 1d eft, aut fi ventris illis ipfam lac applicueris;vt Andreas à Lacuna rd nam Cornatius hicetiam pto 5&Ae reddit didtamnum. Caprzin Cretaicke fagitta; querunt nafcentem camnum;&c. Ariftoteles in Mirabilib. intellige feras capras,vt coplofius in illarum hiftoria dicetur: on in libro de Simplicibus citat Galennm fcribentem fe vidiffe capras linguentes (pafcentes) tamaricis qui poftea fiue fplene inuenta finr: Item alias lingentes ferpentes excoriatos, easque poftea minus te & albeícere, aliàs & poft albelcentes minus fenefcere, Albert. & alij quidam barbari. Ego liunc locum Lapud Serapionem , nequeapud Galenumreperio. Si capra ex vafis tamaricis biberint aut ederinr, bebünt fplenem,Conftantin. Melioris nota authores de faibus hoc fctibunt ; minui eorum lienes alüeis maricefa&kis, Siex capraruco (vel ouium Jgtege quzpiam eryngium herbam ore fumpferir, Plutarch. eam it primum, ac deinceps reliquum capratum gregem tandinà progrediendo fuftinere, quoad de eiusore her- paftor detraxerit, Aelianus. Si quisappreheníam arunco ex grege vnam trahat; ceterz ftupentes fpectant: euenire alant cum quandam herbam ( eryngium intelligo) aliqua ex eismomorderit, Ariffotcl. libro 5. 3. hiftoriz. Grace legitur Tdi B. ous dv GrotV i$ uai Netz r8 o'gay "roO stguvysys (t 5) olov Sale.) aci eR it 6er Gora j [Aeon el unelylur ; proxevyys quidem facilis lapfus fuit ad igu*yys : quin & Latina vox átüncià fi noy G» fiue dpvyy deducta videtur, Vide Marcelli Vergilij commentarium in eryngium ; Dio- uic pecudi nocet eftus, fed magis frigus, & precipue fata, qua gélicidio hyemis coüceptum fecit. - tamen folaereant abortus; fed etiam glans cumi citra atictatem data e(t. Itaque nifi poteft zflatim prz- non eftgregi permittenda, Columella. Quibusin locis pecora fcammoniam; veratrum 5 clematidem ,auc urialem pafcuntur,lac omne ventrem & ftomachurn fabuertit : quale in Iaftinis montib: effe à nobis pro- neft. Siquidem capre, quibus candidum veratrum pabulo fuerit; primo foliorum partu, euoniurit : & lac hauftum naufeam creat; & ftomachumi in vomitiones effundit; Diofcorid. Alibi etlám in veracri | inentione | Pullea qnàm eapra proxima eftvtiaguletur, nom amplius cibum attingit. Zlian. 3 | Son P rtsfBoevem, Sareerevvet qd 0 QUON ate b xaromos :proquibus verbis Plinius habet; Intusgranum quadrangula. opulus etiam arbufto Gallico faciundo idonea atbor; corno fimilis, vlmi proceritate adolefcens ; frondibus 270 E — De Quadrupedibus mentleneid/m de captis (cribit Lafer multisiamannisin Cyrenaica prouincía non inuen'tur: quoniam: publi. cani qui pa/cua conducunt, maiusita lucrum fentientes, dcpopulantur pecorum pabulo.Si quando incidit pecu in fpeonafcentis, hac deprehenditurfigno : one cum comederit dormiente protinus; capra flernutante , Plin —— Hetbaeltab exitio, przcipué caprarum, appellata z.golethros;&c.Plin. de hae abunde diffzrni in Boue.Sa- bina capris & ouibusvenenum eft; Plin, libro16. Rhododendrenin iumentis,caprisque, & otibus, venenum eft:idem homini contraferpentium venena remedio, Plin. Etslibi, Pecus & capra fiaquam biberint; in qua fos liarhododendti maduerint: mori dicütut, Euonymus arbor dicta; nafcitur cun alibi, tum in Lesboinfüla, mone te Orcyolo, cui bomen Ordyno : magnitudine toali punice, atque folio eiuídem, maiori quàm vinca peruinca (chama'daphne:) & molli, sc punica. Germinare menfe Septembri (Pofideóne) incipit flores in vere.flos colos. xe alba vio!z fimilis 'odorein (etus, veluteraorem inferens (2725 Sewiv, Gazreo ovs. ) fructus cum patamine filie qua fcfamz proximus, intus folidus preterquam quodin verfus diuiditur quaternos : hic pecus (oues) enecat gullatus: quinetiam folitm idem facit: & potiffimó capras, nifi purgentur, interimit. Purgantuür autem anocho (elleborum nigrum intelligo: Hippocrates e&omon vocat; apud Plinium entomon legitur, ) Hac Theophra-. ftusin fiae libri 4. de hift; planc. necalibi. T'ianftulit hec Plin. libror;. cap, 22. catera fere fimiliter, fed pro cha. madaphne lantum reddidit: dvoyovcum quid effet nonintelligeret, fimpliciter vertit, Succurrit aliquando pra. cepsaluiinanido. Koma tüodev exoeac (fic enim lego)aNlu duenydiac nari. meregient dan, ?T(malim sz) ji9udpdluov. figura, fpiffar, letale animahtibus :nec non &in folio eadem vis: nullaouium aut caprarum mentione. Hanc; arbulculam effe (ufpicerillam que vulgo apud barbaros,item Gallos& Italos; fufaria vel füfanus appellatur ab. vfa fuforam propter materie foliditatem à nonnullis Gallicé fcrota facerdotum, à figura fru&us: Germanice füblimpfeufüblegele y eyerbretfibelen, pindelbaum , banbocle, Ef apud nos ( inquit Raellius) mentibus, & viuis inter-| dum fepibus nafcensarbor, punica mali proceritate;folio malore,fatisad Jauteum accedente: flore luteo; albae. viole on diffimili: filiquis quadrangulis; per maturitatem purputeis: grano intus folido; crocata membrana: claufo, Asbufculagraniter, cam delibratur, olet, Hanc neque pecus, neque capra noucllorum germinum e tal jam auida prorfus attingit, ligno intus buxeo,qnam ad fufos netu muliebri celebres vfarpanr. Culinztransfigen-- dis latdo carnibus pro veruculo frequenter vtuntur, Sed an fiteuenymos, etfi multe deliniationes faueant,non. aufim affirmare. Fufanus (inquit Crefcentienfis) eftarbor paruaquz in fepibus oritur, ex cuius ligno fiunt fuft: optimi, & alia hocgenus. Hieronymus Tragus Tomos. Germanice fuz plantarum hiftoriz, fufariam nulla ra-2 tionc caonymon effe negans; carpinum facit, quod vnicoargumento confirmat, quoniam ex dura elus materie: vaforum velinftrumentorum genera fiat, cüm fufaria noftramultó minor fit quàm vt vafaaut inftrumenta ex? ea fieri poffint." Veterum aliqui carpiuum fub acere comprehendunt, alij genus diuerfüum faciunt. Sunt qui it montibusenatam carpinum, ín campeflribus Gallicam vocent.Carpino materies eft laua crifpáque Theophra-: ftus: Aceris genus tertium zygiam appellant, quod ex ca materia iumentis iuga comparant, rübentem , fiffili li gne, cortice liuido & Ícabro. Hincfatis conftare poteft fufariam nequaquam efle carpinum aut zygiam. Amo fere vitigineis, baccis raeematim dependentibus à maturitate puniceis,&c. acetis, vel Gallice; velzygis ge« nus fit (quoniam Grzcum nomenaliud ei bactenusnon inueni) do&is confyderandum relinquo. Opulus (in yuit Crefcentienfis) arbor cft fatis tmagna; ligno pulchro & candidiffimo, ex quo fiunt optima iuga boum, in- d ciforiz paffides (forte paropfides) &affides( sfferes forte) pro delicatis operibus. Redeo ad capras. ZEegyptijo hominéoues& capras perdentem fignificaturi;animalia ipfa pingunt conyzam pafcentia: hecenim conyzam € dentia moriuntur, fiti enecta, Horus, Ocymum Chiyfippus dicit infaniam facere, & lethargos, & iecinoris vi^: tla: ideoq; caprasid afpernari: hominibus quoq; fugiendum cenfet; &c. (idem in Geoponicis Gtzcis legimus.) Secuta ztasactiter defendit: nam id effe capras, &c.Plin. Capra faliuam humanam perniciofam effe nofcunt (vt quz marinas etiam fcolopendrasinterficiat) itaque vitant: nec vnquam eas latet, Aelian. Capra multis her- bis venenatis & ferpentibus vtitur, & proficitex eis, Albert. At Plinius de capreis,non capris fcribit,quód venes nis pinguefcant. Haufte melle caprz valde debilitaptur,& moti periclitantur, Albert. AREA - Capella perzftatem bisadaquam ducideber, Columella. Caprez cam mouentur poft meridiem plusaque potabunt, Albert. Iubeo frondentla capris Atbuta fufficere,& fluuios prebere recentes, Vergilius. | .. Caprisin Aetho piavitaeft víqueadannos vndecim , ip orbe reliquo plurimum o&o, Plinius. Vitacaptis ado&onoscomplurimumannos;Ariftor. Jdem non captas, fcd oues Aethiopicasad duodecim veltredecim an nos viuere fcribit. i * CMM | LAS | Caprz coiteincipiunt feptimo menfe, & adhucla&enter. Mutilüm in vttoque fexu vtillus. Primusin die coitus non implet, fequens cfficacior,ac deinde concipiunt Nouetnbri menfe, vt Martio patiant turgefcenti- busvirgultis, aliquando annicula, femper bimz in trimatuinutiles: pariunt o&onisannis. Abotrtusfrigori ob- noxius Plio. Tempusadmiffurz perautumnum fctéantemenfem Decembrem precipimus, vt propinquante veregemmantibus frutetis, cum primum fyluz nonagermipant fronde, partus eedatur , Columella. Oues & ca przanniculz, co£&unt, atque vterüm ferunt :fed caprz potius: mares quoque in ijs ipfis generibus eodemillo temporeineunt fed proles differt, quatenus preflantior eft, quam feneícentcs mates & foeminz procrearint; Atiftot. Oues & caprz ternoaut quarerno coitu im plentur:& (i acoltuimber acceffit, abortum infert: pariunt maximaex parte fingulos; f:daliquando & btnos, &ternos, & quaternos: ferunt quinque menfbus tum oues tum caprz. Vndefit vtlocis nonnullis, quibus cali clementia,& pabuli copia eft;bis pariant, Ariftot. Vltra octo 'annosnop funt mares feruandi: quia genus hoc languore fterilefcit& atate, Pallad.lib. 8. Capra ott fimilis elt multis nominibus. Initur quippe iifdem iemporibus. Qninque menfibusingrauefcir fotu, perinde vt oues Gee minosetiam parit vt plurimum Florentin. Commodillimum tempus eft vt hecanimaliaco£ant , quod hybet: num olftitium przcedit,]dem. De maribus ee foeminis idem feré difcrimen , vralij ad denas capras fingules parent hircos, vtego:2!ij etianzad quindecim, vt Menas: nonnalli etiam, vt Mutus, ad viginti, Varro. Caprii proprie fant vocesad Venereum coitum, Ariftoteles. Anima capris quàm euibusardentior,chalidioresq; cocum bitus, Plin. Capratota vita colt: & gemcll P Qoae a 3 B E os patit; ti pabuli beneficio, cum fi pateraat mater vim cigeminand per aaturam obiüncear, Ariftot. Annicalz vel bima capelle (nam vtrag; atas part edir) fubmitti hazdum not oportet - , De Gapra G: (ERES JE | NE 7. 'pportet neque enim educare, nifittlma debet: Sed atiniculz confeftim depellenda foboles ( quód renertores matres generant ranfigendum eft;) bim tandiu admittenda, dum poffit effe vendibilis. INec vltra octoannos amatres (matrices) feruanda funt, quod affiduo partu fatigat fteriles cxiftant, Columella & Palladius. Capra ventrem fert quinque menlibus, Varro. Defeminedicam eadem, que Atticus in ouibus :hocaliter oniumfe- then tardius effe, quoe fint placidiores. Contra Captile mobilius effe; De quarum velocitare in OriginutnJi- ro Cato fcribit hec, In Soradti Fifcelio caprae fera funt, quz faliunté faxo pedes plus fexagenos.. Ouet enim quas paícimus, ort funtab ouibusferis :fic captae, quás 'alimusà caprisferls funt orte, Varro. Quod ad feetn- tam pertinet definente atumno cxlgantà gregeé campis hircosin caprilia. Jtem vt in ariesibus didum, qua 'cencipit, poft quartàm menfem reddit tempore verno; Varro, Caprz pariunt & quaternos, fed raró admo- dum, Fersnt quinque men(ibus vt oues. Pingnedine fterilefcunt, Triinz minus viiliter generant, & fenc- &a, nec vltra quadriennium, Plinius. Parit autem, fi eft generofa proles, frequenter duos, nonnunqnem tri- geminos. Peffimaeftfaxura cum matresbinz, ternos licedos efficiunt , Columella. Capra & oues (vr & reli- qua fcecundíora & multipara.animalla ) partus interdum monftrofos zdunt; Ariftór. Idem Problem. 6o. fe- &donis decimz,caufam ipquiriteur caprae & aliz patuz quadrupedes, monftra pariant frequentius quá malores: "Capra craffiorem reddunt vtinam, quàm fui fexus mares, Ariftor, Capris & ouibuscur plurimum fit lactis pro- portione fai corporis, Ariftoteles quzrit problemate 6. fe&ionis 10:De men(truo caprarü fluxu,videin Ouibus. . Oüibusquidem robuftiores funt caprz:fed oues melius valent, Ariftot.. Deemptionealiter atque de ouis bus dico, quod capras anas fanus nemo promittit:nunquam enim fine febri funt. Itaque ftipulantur paucis ex- ceptis verbis, ac Manilius fcripram reliquit, fic:Illas capras hodie rete effe & bibere poffe, haberequeredtà licere, hzcfpondesne ? Varro. Quid dicam de earum fanitate ? quia nunquam füntfana :nifi tamen illud vnum, quod quzdam remedia fcripta oportet habere magiltros pecoris, quibus vtantur ad morbos quofdam earum; ac vulneratum corpus, quod vfu fepe venit his, quod inter fe cornibus pugnant, atquein fpirofis locis pafcuntur, " Vatro, Grzcis facrificaturis moris erat , capras frigida aqua explorare : nam figuftare sbnuiffent ; concl- piébant inde haud. valere fatis ; Caelius. — Aly(fon fi circa ftabula plantetur; gregibus & ouium & capra- | za falubremeffe perhibent, Plutatch.libro;. Sympof.. Dealyffo copiofe docui fupra; intet medicamenta fimplicia intra corpus fument ab ijs quos rabidus canis momordit. « Capras nunquam febri carere Arche- lansauthor c(t :ideóquefortaffis quod animahis quam ouibus ardentiot , calidioresque concubitus , Plinius. | Capranaturafuafriporisimpatiens animal eft, vtpote nunquamnon naturaliter febriens; quód fi quando febris eam reliquerit; mox perit; Florentin. Caprz &aliz quedam beftiz, cam impendenrem peftem ; rum veto ter- rz motum, &ccelifalubritatem, & frugum ferdilitatem prefentiunt, Aelian. Neccapr nec oucs peftz infi- . tentur; fiexciconiz ventriculo,aqua intrito, fingulis cochleareynum infudetis , Quintilij. Alia genera peco- , temcaum peftilentiavcxzntur, prius morbo & languoribus macefcunt: fola capella, quamuis opima atq; hila- tes, fabido concidunt, vclut aliqua ruina gregatim profternantur. Id accidere maxime folet vbertate pabuli. Quamobrem ftatim cam vnam, velalteram peftis perculit;omnibus fangnis detrahendos. Nectotadie pafcen- | ám, ed medijsquatuor horisintrafepta claudendz. Sin alius languor infe&at; pabulo medicantur arundinis , & - &lbz fpinz radicib. quas cum ferreis pilis diligenter contuderimus, admifcemus aquam pluuialem folamque "potandam pecori prebemus. Quod fi eares egritudinem non depellit,vendeuda fant pecora: velfineq; id con- "tingere potefbferro necanda.faliendáque. Mox interpofito fpatio conuenietalium gregem reparare: Nectemen snte quàm peltilenstempusanni, fiue id fuit hyemis; vertatur zftate? fiue autumni; vere mutetur, Columella. 9 Ones & caprz rediuos habent, pediculis vacant, Ariftor. In ouib. & in caprisricinifolum gignuntut, pediculi & pulices nulli: Plia, Melampodis fama diuinationis artibusnota eft. Ab hocappellatar vnum ellebori genus Me« lampodion. Aliqui paftorem eodem nomineinueniffe tradunt; capras purgari pafto illo animaduertentem ; da- toque lacte earum fanaffz Prostidas furentes, Plin. Plutarchus (in queitionibus rerum Rorman:;) capram prater extera animalia comitialitentari morbo refert: proptereáque (vel propter fcitorem, vel libidinem:) veteres facerdotes ea vehementer vt morbida, abítinuiffe : quoniam gu(taptibus aut ragenticus modo aliquid morbi clus affricetut : qo) avesse yauuvvedDiay "ris Qaydew f Giysaws veo $ sra Ductxenluoi.) Cuiuscaufamafferunti po- rorumfiue meatuum anpuftiam , quibus obfeptis , fepiffime inclaudatur fpiritus, quod arguat vocis tenuitas. Nam qui eo affectionis genere tentantur, fimilem capelle vocem edunt, Czl. 6.9. In motbo comitialicere- , btumnimishumidum cft, Cognoueritautem hoc ipfum quis maximé ex ouibus; & prefertim capris: hze- 0 nim frequeniffimé corripiuntur: quod fi caputipfarum dilfecueris teperias cerebrum humidum & faderere- " fertum ac malé olens, Hippocrates inlibro de motbofácro. Podagra morbus mulo vo) evesBoov, Avienus. » Oculos foffafos capra, iunci punto fanguine exonerat: caperrubi, Plin. Caliginem oculorum caprinum pecus | probecararefcit: Cum euim contürbatam oculüm , & nop probe affe&tam ad videndum fentit, eum ad rubi fpinsm &admouet, & rcferandum permittit: hzc vt pupugit, pituita fiatim cuocatar, & nulla pupillzlefio: . nefatta, videndi víam recupere. Hincetlam homines hoc curationis genus (o 5gxtrmr medici in foffüione. . vocant, eam quacu fit pun Gram) didiciffe exiftimantur , Aelian. Capras negant lippire, quouiam ee quaf- | dam herbas edant: item dorcades. Étob id fimum earum cera circundatim noua luna deuorare iubent, Plin: . Capris quas aues capri mulgidi&tz mulfere, czcitas oboritur, Plin.Si capra diltendaturaqua curis, quod vitium . Gracivocant hydropa; fabarmopell sleuiterincifa perniciofum tranfipittec humorem, cum fa&um vulnus pt- '? celiquida carerur,Colum.. Sefzlis Maffilienfis femen capris, quadrupedibusq; aliis bibendum datur vt partus . facilesteddat;Diofcorid. Cum effaxta: loca genítaliatumebunt; aut fecundz non tefponderinndefruci fextarius: -. vel camid defuerit; boni vinitantundem faucibus infandarur, & naturalia ceraro liquido repleantur, Columel, | Idemcum de pefte dixiffet, que totos gregesinfeftat, fubdit: Cum vero fingulz domo laborabunt, eadem re- , media,que etiam ouibusadhibebimas. Et rurfus: Sed ne nunc fingala perfequar, ficurin ouillo pecore dicturi . eftcaprino medebimur; — . | Ec aM | | LM , Quorum vox acutaeft & clamofa, plor ld cft ftupidi funt, propter fimilem capratüm vocem, Ariftcte- po les. Item quorumoculi fant ojvami; & é8dem colore quo esptini, Ariftotel, Quod fi pto cami legas eiua? nam - | zgopos | 272 | 3De Quadrupedibur ! egoposotulos, inquit Cclias,füb glaucosaliqui intelligunt & captinos.Et Ariftoteles ipfe libro quinto de gene- rat.anim.cap.r. Oculi(inquit) quorundam animalium ruflitoto genere fust;autc&frj , nonnullorum caprini, MS capratij generis :fio enim Gaza reddit hecGraca. Tav 9 appo OA GY 5 UO, 2] "y Xauitgvs eykot 3 adytis xa Doizrsa aj P abyav eu" eio 9», INec moueor quod Latinus interpres barbarus innominatus legit sio cranftulitenim D ' quibas tíno colore fimiles fant. Apud Adamantium nihil reperio; quod hucfaciat. Sciociiuzzv in cenfucolo- | xum effe : nam & elvozror ovre», GC elvorote (Qoa poetee dicunt: Gramroatici nigrum exponunt: &bubüsoculosni- .- ros efTe Aciftorelesloco lam citato fcribit, Vinea vrina (vt A&uarij interpresreddir,nec dubito quin Grece oic-. - ai legatür ) hepatis colore exiftit, ant vini paulo quàm rubrum eft aigrioris , quale vel exiguum plurima aque mixtum; adhnc rubicundo colore fpectatur, Vineo paffeus íntenfior cft, maxime fimilis paffo quod ex vuanigta confit: hüiufimodietiam cerafi fru&us coloreft, Sedde nigris oculis Ariftoreles proxime dixerat: & nigrican- tes colores noh conueniuntcaprz, quum ad lucem no&ufundendam minimé idonei fint. Solertiam caprarum Matianus vifam fibi prodidit in ponte prtenui, duabus obuljsé diuerfo : cum circuma&tum anguftiz non cape- IC rentnec reciprocationem longitudoin exilitatem ceca; torrente rapido minaciter fabrerfluente; alteram de-- cubuiffe, atq; itaalreram proculcata fup ergrelffam Plin. Capra indignum putans fe in exrremo ouilli pecoris - agmineincedere,gregem quidemantegredirur, at ipfam hircus barba fiducta antecedit, Aelian. Arunco fi quis appreheníam exgrege vnam trahat, cxtera ftupentes fpectant, Plin, Idem eisaccidereaiunt , (i qua caram eryn- gum momordetit, vt faperius retuli in c. Sed confiderandurm eft, an qui erypgio hoc attribuerunt; erybgi (fic. "Goeciarancum vocant) nominis vicinitate decepti fint. Curiófi experiantur: ego quod ad'eryngium; rationis nihil video: eryngeautem app tehenfa vna, czteras ftupere minus mirum-eft. Cui caprisoues amicitia coniun- &z unt Aelianus. - | | rw: 7 dé imei MA Bea ed. Caprarius, paftor, cuftos exercirorque caprarum eft, Vtuntur hacvoce Varro & Columellai Gtaci ajzxcv dicunt, vel quafi 2/ez9^o» quod circacapras yerfeturs vel quod 2/7, id eft ardua & alta loca; vel 5» Z7, id eftin altitudine (gaudent enim capra locis montanis Grexcelfis) obambulet, Varinus & Etymologus: Qui &ofos- 2g piov huüc paltorem vocant A/z6Auo» adyovopaors gregescaprarum, Etymologus. AimoA(G«arysv pleonafmus eft apud. poétam. Téyafyov ivojUe Mágra Qr sio ÜPriasozar Eger Egur edgvA lei dCoawiu» dioere y Veríus Leonidz in Epi- grammatein Mercurium. Locros Ozolasaliqui cognominatos putant, quod liomines foctidi fuerint, vtpote nadie xd) egt , id eft onim & hircorum pelles geftare, & plerunque iuter caprarum greges verfari foli- tos, Plutarchus In queftionibis de rebus Grzcorum.. "Tria tantüm genera funtpaftorum, quz dignitatem in Bucolicisapud poétas habeant, bucolici; opiliones, & omnium ibis ball Miei cudcirif Svesefian: "Denpatus fcribit. db uat : M ST iod ERE LEE Magiltet antem pecoris acer, durus; ftrenuus, laboris patientilfimus, alacer, atque audax effe debet; & qui pertupes, perfolirudines, per vepres facile vadat, & non vtalterius generis paftores fequatur, fed'pleranque vt antecedatgregem. Quarecum effé maximeftrennum opus efl: Capelle, dam dameta pafcunr , capriscedunt, fubinde qua cedit compefci debet; ne procurrat Sed placide, ae lente pabuletur, vt & largi fit vberis;& non - ftrigofiffimi corporis, Columella, Caprati) lenes & veloces nato, vc caprarum celeritatem affequantur Geo- ponicaGrzca. Canjscuftoseft pecoris, quod eo comite indizetad fe defendendutn:in quo genere funtmaxi- méoues , deinde capre; Varro. Captile, (tabulum eft eapracum. Difficiliusfe recolligentes à ferpentlum ictu, in caprilibus optime conualefcunt » Plinius, v2 19) vios, s ejdis xod dier Trarrurs Vatinus: fed eadem nomira proaliarum ettam quadru pedum ftabulis víurpantur, vtin Boue dixi. Ip fam vero eaprile vel naturali fax o vel manu confttatum eligi debet: quoniato huic pecori niliil! fabIternitur. Diligensque paftor quotidie ftabulum 4o conuertit: nec patitar ftercus, aut humorem confiftere, lutümuetieri, quz cuncta funt capris inimica, Colu- ; anella. Nontamenitatnultz capte, ytoues, vnaftatione claudabtur; quam luto & ftercore carere couuernict, - Palladius. Stabulatur pecus mieliusad hybernos exortusfi fpectar.quod eftalfiofum. 1d vt pleraq; lapideanttefta fabfternioportet; captile quó minus fit vligitrofamaclutulentum. Foris cum eft perno&tandum item, in e&dera "partem cceli, que fpe&ent; fepta oportet fübfterni virgulis;ne obliuanter, Vatro. Ecftabulaà ventis hyberno opponere Soli Ad medium conuería diem; cum frigidus olim lam cndit extremóque irrorat Aquarius an- - : ino, Vergilius. ?" Superius quzdam explicata fant capite 3. qua' huc referri poterant. In ouium hiftoria etiam non paucadi- . cemus, qise captis & ouibuscoramunlafunt. Cap re natura mobiles & celeres funt, quamobrem paftoresnon przficiunteisducem Ariftor. Relinquiturde numero, quii gregibus eft, minorcaprino;quàm in ouillo,quód - capta lafziuiz; & quz difpergunt fe. Contra quód ouesfe congregan& condenfant in locum vnum: iraq; inagro 5o Gallicogreges plates potias faciunt,quám magnos, quod in magnis cito exiftant pellilentiz, quzad perniciem * cosperducunt, Satis magnum gregem putant efft eeirciter quinquagenas, quibus affentiti putant id, quod vía ' yenit Caberioequiti Romano 1senim cum infüburbauo habererapgrumivgerum mille, & à caprario quodam, -quiadduxit capellas ad vrbem denatiosfibi in diesüngulos darlaudiffet, cocgit mille'caprarum gregem, fpe- xansíe caprutum de przdio iu dies fingulos denarlos mille. Tantum enim fefellit, vtbreui omnes amiferit motbo:contrain Salentinis &cin Cafimati ad centenas pafcunt, Varro. Melior fit grex. fi non eft excolle&tls 9 "«ompatratus; fed ex confaetisvnà. Sed numerum geueris huius malorem, quam centum capitum fub vno clau- fo iion expedit habere, cum lanigerz milleparitercommodeltabulentur. Atquevbicaprz primumcomparane tur, melius elt vnum gregem tuum, quàm cx pluribus particalatim mercari, vt necin paltione fepatatim lacinis " deducantur, & in caprill msioreconcordiaquiete confiftant, Colamella. Capraramque coitumnon patiuurur , bera, paftores montis Octe virtica perfticant vehementer, vt dolorem infligant, itaque primum cruentam hu-- norem eliclunt, mox purülentum, poftremo lacniogiinus, quàm exiis, que Venerem patiantar, Ariftoteles. Albertus fccibicfehioc vidiffeiamulieribus tum viduls tüm virginibus, qua idem in fuis experte macillis. lac abündeemiferint. Exanimalibus ibi quo plus prolis nalcacar;haram rerum curatores, & paftores oufmn; ca-- prorum, & equarum; geiitaliatemp orecoitus, delibutismultofile & nitro manibus, perfricant: vnde ijs vehe- snentior coitus appetitio exoritur. Álij ea pipere, alij nitro perungune, alij veticeérudtus funt etiamqut ayrrht 73 é nitto ^ E / De Ca ES Dd 267 B nitro eadem inungant Ex cà fané fricationefeemiriz & libidinofiores euadunt, & maresfuftinent, Aelian. De "apris quod meliore femine ezxyqus bis pariant;ex his potiffimum mares folent fammittiad admniffuras: quidam | etiam dant operam; vt ex infula Medica (Mclo potius; vt Pollux habet: videinfra in hcedo cap.6.) capras habeát, quod ibi maximiac pulchertimi fieri exiftimanturhaedi, Varro. Vtilitàs ex pecoreduplex, vna efttonfura; quód | eues & caprasdetondent;aut vellantalterasqua latius patet,eft de laéte & cafeo , quam fcriptores Graci fepara- ntyropceiám appellauerunt;ac fcripferunt de ea re permulta, Varre. Hz quoq; non tura bobisleurore tucn- da (alias, Hectuenda.) Nec minor vfus erit,quamuis Milefia magno Vellera mutentur, Tyriosincocta rubo- | res, (alias colores.) Denfior hincfoboles: hinclargicopialactis. Quó magis exhaufto [pumaüerit vbere mul- Qa, Letamagispreffis manabunt vbera (flumina, Ald.) mammis. Nec minus interea barbás; incanaq; menta | Cinyphij tondent hirci fetasd;comanteis Vfüm in éaftrorü : & miferis velamina nautis, Verg.lib.3.Georg. Ser-' uiüsin commentarijsIn vfum (inquit) caftrorum poeta dixit; quia de cilicijs expoliunturloricz, & tegunturta- bulata turrium, neiactis facibus ignis poffitadlizrere. Celfusait retuliffe Varronem; Cilicia fic appellari, quod wfuseorum in Cilicia ortuseft:fed de hisiterum paulo poft. Capra; hoedo ;la&eá; falubri, cafeo , pelléin caítro- zum víum,hominemiuuat. Vide & hyemem continuare fub pellibus maiores dicebantur. (Sub pellibus;id eftin eaftris flatiuis. Cicero 4.A cad. Budzus. Militum enim tabernacula apudantiquos pellibus conficicbaütur. Apud Pollionem Trebelliumlegimusiinperatori Claudio donatas pellium tentoriarum decurias triginta: Vide plura apad Czlium 27.14.) Hisetiam nautzvtebantur:villis enim aquam pluuiamreijciunt. Cinyphia cápellz olim 3n pretio erant;quia maiores menfe quinto pariunt.In quibufdam la&is magna vbertas. Ex hishcedi la&étes efüi dunt optimi,Platina.: Illic intuffz:veniuntad mulctra capelle, Horat.inEpodis Butyrum à boue nominatur; €cuiuslactecopiofiffimum confit, vt miretur Diofcoridem Galenus, quod ex caprino & ouillo conci lacte di- | xerit:ex caprino tamen fierifolere teftis e(t Plin.Hermol. Pin guiffimum eftlac bubulum. ouillum veroac capri- um;habent quidem & ipfa pinguedinis quidpiam,fed multo minus,Galen. Caprinum lac tertia fere patte mi- ;nusfeecandum eftad cafeum conficiendum bubulo; Ariftot. Bubulum cafco fertilius eft quàm &aptinuim , ex ea- dem menfura pene altero tanto; Plin. Cum fal capris daturante partum, multo la&is prouentu Vigebunt, Alber- ] gelimam nimirum partera vini, & diebus quinq; tegunt; & 1us, Si vinum acefcat;aliquilae caprinuminijciunt,vig : tpoíteainaliad vaseffundunt vin um;diebusq, decem tegunt,& non mutatur vinum, Nic. Myiepfus. | L^ Velabrenfescafei dicti funt caprini,quod fumo apud Romanos in Velabro cóndirentur. Non quencunq; fo- | tum;nec fumum cafeusomnem, Sed Velabrenfem qui bibit;ipfe fapit, Martial. Et caprarü gregibus fia laus eft; "Agrigenti maximé,eam augente gratiam fumo;qualis in ipfa vrbe conficitur,cunctis przferendus. Nam Gallia- prumfapor medicamenti vim obtinet;Plin. Cafeum Siculum Iulius Pollux meminit & Ariftoteles, ex ouillo & ca- prino mixtum la&eiquod hedied; fit vbi yttiufq; copia habetur. Hunc Athenzus praeferri putatemnibus, vtiqj oft Achaicum ex oppido Tromilia,vnde Tromilieus dicatur , & à Simonide Stromilius, ex caprinolacte, Her- | mol. In Plinio legendum fit epityrum;an caprarum,in mentione cafei lib.zr.controuerfum diu fuit: Ipfe nà cpi- [tyrum (verbafunt Hermolai) fed caprarum lego: non quia epityrum oliuz fracta genus fit, vt quidam putant: iq uandoquidem oliuz genusillud pityrum & pityrida:non epityrum vocari conflat: Sed illa ratione potiusquod. |mifijcaprarum gregibus fua laus efl;in recenti maxime eam augente fumo gratiam: & reliqua;fic legamus, vix fla | bit fenfus,nifi plane quis extorqueat.Praterea cum de bubulo & ouillo cafeo differuiffet author, rtáxim éfcquens trat; vtde caprino quoq; loqueretur:ne quia fitomnium fere deterrimus, impróbari ómnino iudicáretut; Adde | quodinfumarinon aliusmagnoepere cafeus quàm caprinusaffolet:Nec fer? placet nifi mufteusatq; receris. Tiv. | gov ÜAa.z5 &Xouo0, V arinus. Epityrtmentioapud Catoné, Varronem, & Plautum fitzipud Grecos nufquam ,Qquo clam,quod mirorincompofitione vocis Grzca. Caprini cafeoli preftantesin Rhatia Heluetica fiüt, precipue (quod Íciam) ijs in locis qui circa thermas Fabarienfes montani funt: partim ex caprino mero, partim admixto ubulolacte. Ex caprino & hircino feno candelz apud nosfieri folent, Caprino fanguttie ádamatitem molliri Albertusfcribit, de quoin Hircini fanguinis mentionedicam. Adferpentes ONE A quidam capre vngulas vrunt;Pallad. Vngulz caprarum & pili fuffiti procul fugant beflias ven enofas,Archigencs apud A etium. Capra ornu vel pilisacceníis fugari ferpentes dicunt, Plin. Capriná cornua conficieridis àrcubusidouea effe, apud Va- tinumlegimus;in dicione Ta/js5, Homerus Pandariarcum ex cornu capr& ferz concinnatum memorat, vt in Aebice dicam. Cornua caprarumtria circü arbuftum erectain figito; acumine deorfum, alia partefürfum fpectari- | te:& obruito,vt fumma cotnuum pars paululim deterrá promineat, quo pluuia delapfa defcendens,cornuá irri- » get.Hocfacto vitis valde fertiliseuadet, Africanusin Geopon.Grcilib.a. Fel caprzin vafealiquo iü terra te- | pofitum;capras ad feallicerefertursac fi illz non parum ifideiuuentur, Albert. Si piles equi candidos producere | volueris.locum rafum fclle caprinoilline, Author obfcür. | | |^ Caprinapellis, Cicero 1.de Nat. Et cinctus villofztegminecapte, Maroin Moreto. Pelles cáprátum cum vil- -Hisfuis parant & ex poliunt pelliones,quibus veftitur vulgus prefertim mulieruni,in Sueuia precipuc aduerfus in- | juriam frigoris Quamobrem & infantibusindefiunttunicz. Pellesà mercatoribus rudes petunturex montafis | Sabaudizlocis circa Geneüam.Aptz (ant pellionüm operis,ex teneris tantü heedis & capellis,quales vernó tem- | pore mactantur;ztate duorum plus minds mienfiui : Vfurpantur etiam ex illis quiz ftatim à parcu fnoriuhtur, vt ,ouiurn qioq;. Lyrij in bello Perfico gercbantex humeris fufpenfas caprarü pelles, Herodotus. Capra pellis apud Grzcos 243 vocatur; Pollux:item aiytx, Suid. Varin,& auvyeins Várin. ceaylus Gul C» weAonvas, dvi $ adco s Suid. | Sardos Getulosá; caprarum pellibus amiciri confueuiffe author eft Várro; Diphth etájinquit Ámmonius,caprá- ruui eft;vt melóte oum, AQ eem duikay «38 AS AOV. A'Tlixei ?) Abysaw dvgy iom lw ( meltus.i£zAlw ) Xa Suy, Hz: S e difeusrO", Varin.Hefychius diphtheramexponitpellem,corium,librüthyyezonorco. Hinc diphtheralae- phus apud Cyprios yeguermdena NO, Hefych. Varin.quod literás meribranisinfcribendoillinat dum pueros. ; docet.Etyniologus fimiliter expohit, & additinfuper BuGalov; & diphtheram di&am cóijcit quafi dub QépowsTlu p cs dlyo pabpemrs cbepumop yos has boceft membranam ab vtraq;parteexpolitàm & ibfcriptam. Opifthographos Hermolaus interpretatur,quoriiam vtraq; pagina fcripti effent, aduer(a &auerfa, iinutis literis & lituris pleni: deu xor cnéluo 978 Qiperu) clu) diQftoav, Authorinnominatus apiid Etymologum. E dpjegas AS ree 2aveloue 6au- » ESSET p Tay yesibasb Epulavs!rwere voie ?reAejatoi G9 1] Aoxawiiapud Suldain in Diphthera.Ai$3eaa« etyov exemaic oro Suri Nw (legosds Clem Nai abi) ve pv ws Duelo eubiyyoy Q utar aic d J egoce cic ur] eicit cOn 7? noipQuie I? v9up, apud eun- em in Kotp Qs Koc aei dV epo 71 acpiric um aiveqaduas Res Arriat, VElbidem citatur. | Adfes 3] vamepQs vod fip epos on d ; | V | e » in [door s | | | a46 3De Qnadrüpedibus a; AE [Beso Vrecy robe enirn ovrt; d ov tpuua elvca C oriapser mi toon A gathias apud Suidam in za Aiaves. Paulo pofttamen fpalioncs.tefte Menandro, machinas quafdam fuiffe fcribit, bubulis corijsintectas,qua perticis quibufdam fupra fe geftabant militesad mcenia perfodiendaaccefferit, Ade Greci appellan: pelles nau. tícás.quas nos vocanius fcgeitria;Feft. On a ex UMAAUTI AU TU avi à 4E xu/T0C Pu T CIS C d|eppsotrav, 5s a-eovmu £» Tél qTÉifpéc. yas ó Tena " xam (2e qeu Suid. in Dipbthera. Antiquiora diphthera loqueris, A'oxciérteo ji QUtpas AG AEiCO, prouerbiumin cósqui nugas nárrant;aut derebus nimium prifcis&iampridem obfoletis. Aiunt enitn diphthe- ram pellem fuifle eius caprz,que lóuem laCctárir in qua creditum eft an tiquitus,illum omnia fc ribere que Bierenty: Eram. Diphtheram fero infpexit lupiter, O' Ze karte 0e VegonQ eis aus db yeons. fenarius prouerbialisin eos qui fe- xo quidem fed àliquandotamen pro malcfactis dant p&nas, & in principes qui diu diffimulata tandem püniunt,. ErafAideoydliAr Orr hipiten. Hefych, Varin. Herodotus fcribit lones $i6Asc dicere dip(tas quod aliquando ob: enuriam papyri,pellibus vterentur,tum caprinistum euillis. Vcl vt Czlinscitat Herodotus (Lribichircinás pel-. les& ouillas biblos etiam dictos veteribus, quod papyri vicem impleuerint quandoq;. Citat etiam Pollux hunc: locum in finelibri 8.& addit diphtherasalio nomihe iziézaz vocari:quz dictio cum alibiquod fciam,non reperia- zur:confiderandumaan rc&ius, i924: VeliowAs: (vtrunq; eftapud Varinum, legi poffit. Diphteramaliqui oper- culumlibriexponunt: item paftoricium (vt füpra dixi) ex pellibusindumentum , q: od quidam vocant rhena- neém,fagum pelliceum. Scorta vetetes; pelles nominabant, vndepenula fcortea, quali vtuaturij qui folenne ha-- bent viec edem D.Iacobi Caleci,item pegafarij curfores, Bayfius.Ingrediare viam coelo licet vfq; fereno,An fu^ bicasnufquamífcortea defit quas, Martial.Hanc etiam recté puto Grace diphtheran appellari.Rhenoné Gram xnatici quidam exponunt veftem pelliceam,dictà quod calidos teneatrenes:fiue quia jià« pellis dicitur,fiue quod ; Rhenàni populi ea peculiariter vtantur.Nàm Ca far lib.6.bcl.Gall.fcribit, Germanos vti paruis rhenonum tegu- | mentis Sed hos Grammaticos Gracenekciuiffeapparet:omnino enim rheuones ab ouibus dicuntur,quas Greci 'casappellant:vnde Hippocratis p'tits sopvanidas y id eft agninas pellesinterpretantur. Licebit tamcn caprinas | étiam pelles,thenones appelaare. Plurima enim hisduobus pecorum generibus indifferenter tribuürur. Vrrungs | m & aresóxrov homine communi interdum continetur, Quanquam uj« potius oues fint, & puoi pellis | ouina:apud Varinum,fed etiam caprina apud eundem.Hiefychius diphtheram exponit : Suidas nóintegram pel- lem aut veftem;fed zonam pelliceam usAeviw vocat, Crterum usos paroxytonum;opilionem fignificat; He- - $ych. Melota (inquit Eraím usinepiftolaad Hebr.cap.i.) non tam pellem ouis fignificat; quàm exuuiumihoc eft pellem corpori detractam vnà cumlana. Legimus ité Daunijsvel Calabrisin more fuiffe pellibusincubare,quas melotas dicunt;id eft ouillas,in Podalirij fepulchro:ficd; per quietem oraculisinflrui, Qui Amphiarao facrificát, facris peractis,arietis pellé fubfternebant, atq; itadoriniebant captantes fomnia, vtauthor eft Paufanias:ad quod ; allufit Vergil itade Latino canenslib.7, Aeneid. Pellibus incubuit flraris ; fomnosq; pe:iuit, Plura de Melota; — Videin Oue H.e.V£aAlw, rene oos 96s, Galenusin Gloffis in Hip.apud Varinum per duplex lambda fcribitur, quod non placet:vt ne illud quidem quod izAlz per figmafcribitin diphtherz mentione. Apud Hefychium etià locus Eas] Poeg i mb rixds corruptus efl:ego lic legerim, V'£a/juaiyec dl ome X iD miDwmed 6, nto eIvetats aie yd d Alae là wil) xaASmv,Erotianus. H3 Xemveum &Oric epatis € S ( malim iZaluj) iA sy od Tea Lo. &c. Pollux. Ixalus capra fylueftris eft; vt infra dicam. l'oaec,turdi & melotz caprinz, Varin. Idsaryeta par Auniysuieis Hefych.& Varin.uieis vox corruptá mihi videtur:quid fixevaxlo legas, Zzigdeow ajyeieics pellibus cae prinishinc verbum ssQoczs & Ibycus sQome2 sposi» dixit,quod pellibus vtantur milites, Varinus. May sd . pocas pellis diphthera;haben a,& calciamentum puniceum. Hefych & Varin.. Max etiam prater alia diph- 1iheram fignificat;ij (dem. Nai» xidiovyad*yetov dones rei, Fey chere xcov d|igua y Varin., Nox» velvoxa, de 4 pelle caprina proprie dicitur, vt «23/e veliodwv de ouilla,Idem. A&jezu2 van. oi; Sovet dvatyv (lego aveien) £Q Bis ave xewm vivre, Varinus.Hincyaxerioma,qui lanas ouium tondentaut vellunt, Idem & Hefych. Nexvgov,vaxveaor, — dius lidem , Natur cU ari) 86 6) T0 LT A as lidem.Hefy chiusvazcow etiam exponit quami, Nox G- tum in mafcu- lino,tum in neutro genere profertur, (meliusvax;sin mafculinogenere primz declinationis, vt Etymologusha- bet)& vaxx in feminino. xveA«e 3r 4? eTyoc dlepjaov C x00 yy Xu De ate 3v 2 aed6or: Suid. E'pren qua XSARUTM avis icio ei C mo Valmto au XU TH ew vatxe ive et kovribai Tig ducvv Yvi Gps QoawrWiou TO c EACOLEV ELLUGIV Iofephusapud Suidam, Simonidesouisetiam pelléin Colchis vx appellauit, fed improprié caprarüenim propriecf; Etymol. Omnia feréoperaexlana;n acce dicunturà Graecis; Feft. Hzcvox cum fuaffignificationead vx magisquàm»wxQ- aut - vaixlw. pertinere mibi videtur. Kevevaxu ? x:ipoy Son renMatias, Axifto phanes In Ecclefiazufis, fermo eft de ancillis, -- Kacevotplorricy ces cat "e Xe,TO) IA EpGOy Vx (O- ETE dpa mE acio o uuevav armo oe 8 dpiauus C aye A tu egos xov, Scho- $ liaít. Hefychius| polt e Cuegpa autor addit; 2o poXormi.dlexotei 4 dqo DAYTON T, M SLTENTITITT Y eA TIe«rigparmoy TU eua PU ; D Emewovynov corru ac n0 Core veloue Ma avri iY es qo cv bi mATqmu. Suidas infu persue 7-819977 overroy lj d]irikov. A' easet: vies O vx 99 30 vac bi AawavesoruDns au. Kovraveruas QapcüvTss CADavees JogA Gc, Pollux catonacam craffam laneam ve- ftem fuiffeait,cuius or va» Q-.id eft pellis caprina affuta fucrit. ( Videz £/ain Suida.) Sicyonijs olim in vfu, ty» rannide preffis & Athenisfub Pififlratidis,vt puderet cos vrb£ intrare, Sunt & wozwribessemg is vonseisSare 7 aja Qopedoi dpa, Hefych & Varinus:nifi catemides legas,vt exomides, Bseoxaxa, caprine diphtherz apud Cel-. tás, Varin.apudHefychiü 4e: pro a*yeo legitur. Keosaz i251); Xenophon memoratin Cyri inflit.a]3 eiciv 7 se euro) Pollux lego maerat. Kaosac enim apud Varinum exponitur dus Qvi. G zooms hoc obiter, Kwajoxwmon) icawiéYimush atv n diens Qd Hog ey rri tamm y ini Boer, (melius paroxytonum,vtinfra) ig p) resins x; ov.codem vero nomine Sophocles fcenas barbaricas vocat.Syfira autem (cveetee fcribitur)tunica 6 pelliceascum pilis manicatajin vfuScytharum. Sifyra (nevea) veto, tegumentum ex diphthera. Ariftophanes; Ey arlvre eimipouc Uyssnogpév/uuA oO». Vbi Scholiaftesyievez; Inquit, « £ esystov d|sap avrai Eyiov En mole T1 ^v ote GRETTRIS ROV Xieuegis T0 80.5) Ici soU BUTO c yel dlepuirav, Hefychius. Xmónas preterea thorax pelliceus eftapud Xenophontem; - ad humeros pertingeüs, x7 ce aus éparfli LO, (intelligo non manicatum.) Spolasctiam pro thorace ponitur. Sophocles Libytlam cogüominat, hoc verfu: XzdAas Ai&varaz,vwpbtasaQupo dit G- Hec omnia Pollux 7.15. N e bri. das & diphtheras Pollux 4.(8.cumi tragico apparatu numcrat.Et paulo poft,z dg axxo e pii rac ve Ge Aes aanylis lu 0 itx- viud(lego iEosAlus) Gato wv. vta uo, € EA Belo vpemuóilu: vide ne hec vItima cafu recto legi oporteat.Et pau- jo poft inter comica veftiméta diphtheram rufficis attribuit. Et rurfusinter tragicos feruos, O o dp Q3eglos Sysey ex pvymEAxegvorExe &c. Eft & diphtheritis inter muliebrestragicas perfonas. Pelliscaprinz, inquit Varro; apndantiquosquoq; Grzcos vfum fuiffe apparct,quod in tragoedijs fenesab hac pelle vocantur diphtherie:& in 7 ux | ns comcaedijs — ES C De Capra: G..— Jab. D 269 — gomedijsqui in rufticoopere morantur,vta pud Czcilium in Hypobolimco habet adolefcens,apud T'erentium in Heautontimorameno fenex. De fifyra, ifyrna;& fiy, veftimentis cx pellibus caprinis fiae cum pilis, fiuc abfq; llismulta legimusapud Varinum, Etymologum;&alios qua breuitatis caufa prztereo. Bairaw. Varinus exponit ielotam;diphtheram.fifyram.Batan enim ( inquit) vocant tegmenta ex pellibus (:461xo«2 £i zMav) confüta. /" Atticieandem fifyram vocant: Ariftophanes, Ev zérre myeupaus iyxtkopdv Aue». INOS ca. fifyrinianominam us,Gre- - ti batam.Bairiw Dorcs diphtberam vocant, 2 lia» Idem. Baz d|éapoimvoy tavi & fecundum alios fcena pe li- P cea; Hefych. apud Suidam diphtherra expohitur,per duplex r.Bztatum hyemetüm zftate bona, Aacziua» Jed 2; - érxequami ai yodibv:Suidas; qui huius adagi] meminitjadfcribit betam veflis pellicez geü ui$,quodin vtrung; tepipus " videaturappofitum.Nam hyeme depellit ventos,eflace folé, Iulins Pollux lib.7. mcminit tunicam fuiffe przlon- E contegeret corpus. Conuenit igitur de fead multa vfui futura , Eraf;S oprhonis Mimismuliebri- busrufticórum diphtheras;batas nuncupauit,Pollux lib.ro.cap.45.Et rurfus cap.4 6. sgaepióa, dl; Q Uto» vulgo di- 4 élait pelliceam tunicam. Xievpe» Etymologus aj»yeov stoespov intetpretaturt& sez gsropuievav dléopeo, — A ieyellon ulus . galeam vel pileum ex pelle caprina; Hefych. Varinus.A'iyeiy pénsc pellis caprina,vter caprinus,Suidas, Aye (re- d Bis proparoxytonum ) 7|rgue o/yoc3 € pe^ (Q»» Varin. &rye(G» olewis, tcr caprinus àpud Homerum a5«9», Idem. - Kexunio Écfla erant Athenis,quibusin medio theatri, fuper vtresinflatos obtin&osd; vno tantum faltabant pede; Y ieuwo»iutew vocant:) vt delabentes rifum excitarent, idi; inhonorem Bacchi... Ad quod allufit Vergilius lib.a. ban, in pratis vnctos faliére per vtres.Pluralegeapud Varinu myqui vtresiítos caprinosfuiffe fcribit. ' VléAT salas lc aciat dlépueovri ewyt$ v) oio weite ouwer, Euftathtüs. Acdcsia gue ya Ges damvoe Nae C d gurtossrd DUpawi ad | etas axEA Be Adiodr en vuevp axe Cosas Hefychius. Ladani fruticem effe dicuntin Cármahnia quoq; colligiQue vt ) zummiincifo cortice: & caprints pellibus excipi;Plin. X&x(Q- adero Oe py etov y x peram per metalepíin, He- à B auss & Varinusexponunt. T;»z23éra;fandalia ex cotio capring,lidem. ^ ^ ^. | . In Cilicia caprz tondentur, vtalibi oues,Pliniis. T'ondentur caprz,quod magnis villis funt in magna parte | Phrygiz:vridecilicia,& catera eius generi: fieri folent. Sed quod primum catonliurain Cilicia fitinflituta, nome ' 3d Ciltcasadieciffe dicunt, Varro. Aeneas Syluius zambelottum vulgo dictum écaprarü pilis in Cypro fieri fcri- | — bit. Lanà merhazi;eftlana capraefübtiliffima.cx qua fiunt zambeloti,& alia vellera fübtilta; Andreas Bellunen fis: - Mathaliaze;pannus cx pilis caprae. V etus expofitioin Auicennam. Mesha,pannus contextus ex pilisafinorum & * caprárum:& interdum cx folis caprinis: Ex hoc enim rudis pannigenerequi deferta habitant Arabes, tentoria & - faccosfibi conficiunt, Andreas Bellun. T'onfiscapraram villisin Africa nauteruüdentes parant. Capra pilos mi- 1 niftratad vfum nauticum;& ad bellica tormenta;& fabrilia vafa; Varro. Caprini pili neceffarij funt, quum ad fu- hs conficiendos & faceós;aliad; his fimilima:tum vel maximéad rudentes auticos,quüm neq; fumpantur faci- le; necnaturaliter computrefcant, nifiadmodumn egligatur, Florentinus. Arabum Scenitarum tentoria cilici- - nafunt: ita nuncupant velamenta é caprarum pilis texta; Solinus. E or i MP | ^ — Caprinum &ouillum ftercusfeduló cófarnato; Cato. Quidamhomíinis fimum quód fitacerrimum, (4125J- msi, cui n£Qoropponitur) omnibus preferunt;fecundum faciurit fuillum , tertium caprarum /quartum ouium, .quintum boum,fextum iumentorum;2va», l'heophraftus interprete Gaza. Hutani fimi mentionem adflerco-. randum ( quamuis noftrates eo vtuntur) alij authores, quod n uhcmeminerim, nonfaciuat, Afininum veto ii . fimili comparatione diuerforum fimi generum, Palladius prafert, & Plinius idem ab aliquibus pracferri fcribit. - Facile autem fuitapud Grecoshominis legereproani,v:1 contrà. nam genitiuam ab afinoferibunt is, ab ho- , mine 2veu cum nota abbreuiationis, Obijcipoteft;nó poffe legi vs.id eftafiniapud Tbeophraftum quonia fex- A & vltimo locoaíinint meminerit. Kefpondeo,Gazam nonalinorum eoin loco;fed iumentorum vertifle imt- - — tatum fcilicet Plintum & Palladium:& quanquam afini quóq;1umentorum nomine veniant; bic tameniumenta - proequis& mulis acceperim:aut pro mulo per excellentiam, vt illi prozwvforte quove» legerint. Nam deafinino 1 & equino Pliniusfuis tractat nominibus,de mulifimo nonitem. Stcrcusa(inorum primum eíl, maxime hortis, " deindeouillum,& caprinum, &iumentorum,porcirnium vero peffimum,cineres optimiPalladius. Quidam bu- E op e goontitiaprinooiinipus veró alininum;quoniamlentiffimé mandant: ' Econtrario vfusaduerfus vtrung; pronunciat; Plinius Et alibi, Aliqui columbaría prxferunt: proximum deinde "caprarum eftjab hoc ouium;deinde boum,nouiffimum iumentorá. Á deod; nihilomifit cura;vt carmine quoq; comprehenfum reperiam;in fabis caprini fimi (ingulis cauatis;fi porrierucejlactuca;apij,intubi;nafturti jíemi- mainelufaferantur,miréprouenire, Plinius. — —— ! Nx: ?^— Sues& capre cm preter morem libidinofz funt (& maturius) tem pcftatem )enáva) magnam futurá figni-. | ficant;cüm veró tardiores ad coitum funt, fatis moderatum anni tempus futurum prafagiunt, Aratus, e : Ps Sura E JUNE. LN : i : : £^ F; k^ N ^— Ntvitultcarneshabentad cóficiendum perfectis bobus praflaritiorcs, Gc hoedi capris. Caprá nang; tcmperá- ^ meénto,mirius quàm bos;eft (icca:fi tamen homini & fai com patetür, multum fuperat, Galenuslib.3.dealiment. - facult.cap.t. Et proximé pofl Caprina prater fuccum vitiofum acrimoniam etiam babet. Etrürfus, Acliate pri- p ac media praflantiores funt capr, cuin fcilicetfruticum germina, quibus vefcifolent;abundant. Caprinam carnem fi voles,menfe Ianuario, cum alliato.comedes , Platina. Hoedi ( inquit Symeon Sethi ) fi fzx men- ' fes excedant, capellziám vocantur. Capra & hirci plurium annorum , conco&u difliciles & mali fucci funt; "Carnes caprinz vtiles funt patientibus puftulas & bothor ; fi preparentur cum vino rubeo dulci, Hoedi vo- cantur víque ad fex menfes , & annales poft annum , & duorum annorum poft biennium : eó deteriores, | quomaioresnatu , Elluchafem author Tacutüorum. Caprinz carnes bubulis funt acriores & calidiores, atqs i obid vitiofiores. Bilefcütenim,;fiincocte máneant:quare fri gidaseasm agis,quàm calidas efitareo E t. Gale- - nüs Cóment.4. in lib.de rat. vi&.in Morb. acut.cap.r6o. Capellz atq; hirci foetidi earnem rie deguftato, Platina, - Caprarum & hircorum iecora fügito,nein epilepfiam incurras,Idem. Caprinacaro plurimum alit. Quamobrem . Clitomachus Carthaginéfisnouz Academiz fe& atorpréclarus , 'hebanum quendáathletam hac carne vefcen- | té;tcliquosfux ztatisathletas viribus fuperaffe fcribit, Validus enim hüiuscarnis faccus & tenax cft, và demulrá "téporis in corporibusdurare poteft :obijciebatürtamé ei (udoris graueolentia. At fuillz &agninz carnes,cum in |orgocibusincotte manét/facillimé corrumpütur jppter pinguitüdiné;Athenzus.Caprinz caracs qu£cüg; bu- Y s bulis 1 » PES v nm sd JA sos uf V ors : 43 5 iJ 270 | 2De Quadrupedibus bulisinfunt mala (hoc eft conco&u difficiles éffey&atribiliariasaffe&iones exacerbare) omnia habent; & flatiio- fieres fünt;& ructusam plioresfaciunt,& choleram generant. Suntautemodoratiffimz, folideac iucundiffimz, | optima, & percoGtz; & frigide. Verum iniucundiffimz;& graucolentes ac dura, peffimzimoó etià recentes. Opti- mz vero funtaflatistempore;peffimsrautumno;Hippocratesin libro devictusrationein morbisacutis. Opti- ' mé condiuntur caprarum ouiumatq; ceruorum carnes)fi vbi primum fale confperfz fuerintabhumored; ipfo & fanie liberat & abflerfze,denuó file infpérgatur,fübindeq; inter vinaceos acinos pelliculis exutosimpolitz mu- tuó fenon contingit.Si ctiam & dulcis muli aliquam portionem infuderis, feceris multo melius. Mulier cui vl- | ceratus cft vterus;abflineat carnibus porcinis,bubulis& caprinis;edat autem panes, Hippocratesde morbis mu- liebribus.Rafisad Almanforem caprinam carnet magis quamarietum (ouillam ) refrigerare feribit, & parum. — nutrire. Lacedemonij in'conuiuijs quz copidas,sozi)as, Vecant mactant ca pras,nec vllum aliud ieiov Athenzus V 7o -— — lib.4. Homines ruftici ventrescaprarum fanguinecarii vna ( cum adi peimplent,vti Homerusaitfolitos procos Penclopes,Galegus de fimpl.16,4. qui etiam nullum edülium difficilius coquizsfferit. Columbzamabunt locum. & alias etiamadducent,fi caputcaprz excoriatum in aquacoquatur, cum copiofo (forte 12 vncijs) cumino Ro-. mano, &m ulto fale (forte 4 vnciJs) quod dcin deponatur in columbario; Petrus pharmacopola. Aluum'minns tentat caprinum laciquoniam pecus hoc aftringentibus pabülis ; quercu,lentifco, & oleaginis frondibus, & serebintho magna cx parte vefcitur:inde ftomacho accommodatiffimum reddi folet, Diofcorides. | Maximeéalit quodcunq; humanum,mox caprinum:vnde fortaffis fabula Touem itanutritum dixere. Idem flo-- machoaccommodatiffimum eft:quoaiam caprefron demagis quàm herbavcfeuntur. Lacfchiftron quomodo fiat ex caprino la&teaduerfus morbos diuerfos com mendatum fequenti capite Plinij verbis docebo. Multo mi- | nus pingucdinis habet quàm bubulum,Galen. Sicapreautalteriusanimalisfcammoniam aut tithymallum de- 2 patti lac cibiloco quis fumpferit omninoaluusilli fuct.Idem, Et inlibro deboni & mali fucci cibis cap.6:Capri-' ni (in quit, actis vfus;frequensapud nos eft;apudaliosbubuli. Capritium inter catera lactisgenera moderate fe habet,cum non admodum pingue craffumá; fit;ob idj; medium quoq; effe cenfetur,quodin corporibus noftris przftag&c. fed cum inter ceteraanimantium genera capelle mediocritatem adepta fint,interfetameninuicem | «ollatz;alio quàm diximus modo differre videntur. Neq; enim harum parua difcrimina funtab atatejà paflioni- | C bus;abannitempore;ab coipfo fpatio quoa partuzdito diflant quzabundetertiode facultatealimentorumli- | bro diximus Nuncveroid tantum referre fit fatis, caprinum lac finem clle fum ptum periculofüm effe: plerifque enim qui purum illud hauferunt,coactum eft in ventriculo in fpeciem cafei, quod quidem cum accidit, mirum eft quam aggrauet homincm ac ftrangulet. Eam ob caufam lac vbi füumunt nonnulli, nein ventriculo coagule- tur, mcliis,aqua;& falis nonnihiladmifcent;Hac Galen. Lac muliebretem peratiffimum eftmox caprillü: binc $! . afininum omillumq;; poftremo vaccinum,Aegineta. Caprinum lac fubftantia temperatum, purgando quidem. | bubuloimbecillius:ad reliqua verofatisidoneum, & nutriendo non parum efficax. Quod praflat? Capra. Pofl? Quis.Indc? BouisBaptift.Fiera Mantuan.delacte. Lacomnium rerum quas cibi caufa capimus,liquentiü,ma- ximéalibileeft ;/&id ouillum, inde caprinum. Quod autem maxime perpurget eftequinum, tum afininum, deinde bubulum, tum caprinum, Varro. | Lac nigrarum ouium melius eft in capris verum contrà, Albertus. Cafei maximi cibi funt bubuli , & qui difficiflimé tranfeant fumpti;fccundo ouillixminimi cibi, & qui facillimé deijeiantur,caprini. Caprz Scyriz lacaugent;przcipuéautem cafei (nimirum ex lacte earum) maximé commo- difunt; Hippocr.de morbis muliebr. Mulierapud Homerum lliad.A kvxsovu conuiuantibus bibendum parat ex vinoPramnio,cafco caprino & farina. | | m E" j ; 4 orig Miliaremediorum ex capra demonflrantur,(icutapparebittquod quidé mitor,cum febri negetur carere. Am. plior potentia feriseiufdem generis,quod numerofiffimum effe diximus;Plin. Etalibi deanfcrelocutus, fubdit: Multapraterearemedia funtex anfcre,quod miror qué quàm in capris: Nanq;anfer coruu sq»ab eflatein au- tumnum morbo confli&ari dicuntur. Difficiliu: fe recolligentes éferpentium i&tu;incaprilibusoptiméconuas lefcunt,Plin. Omnium quadrupedum morbis capram folidam cum corio & ranam rubetam difcoctas, mederi - reperimus;Plin. Lacertz viridis vius dextrum oculum cffoffüum mox cum capite fuo decifo, 12 pellicula caprinay contra quartanasadalligariiubent magi;Plin. Caprini corij cinis ex oleo illitus perniones primé abolet, Mar- cel. Iniuriase calccatu ex olco corij caprini cinisfanat,Plin. Pelliculze caprinz ramcnta cum pumicetrita;acetod; x permixta,exanthematis profunt, Marcel. Si feeminz fanguis ex naribus nimie defluat; mamillz cius vinciantur * corrigo caprino, Marcell. Corium caprinum cum fuo pilo decoctum, fucco epoto;aluum fiftit,Plin. Prohibent cpilcpticis fupra pellem caprinam dormire fiueiacere,fiquidem paffionis facit motum, Coelius Aurelianus, Ca- prina pellis noxia cft epilepticis & capiti; odoris tetri caufa non fpecialiac priuataratione.Idem. | * " . Pili caprini vftiyfluxus omnes fedant;Aefculap. Vfü &accto permixti,fanguinem de naribus fluentem repri- muntScext. Capra femingfetas vílas& tütas& myrrham fimilitertritam & cum fetis caprinis miflam in nares fufflato;Gal eup.3 97. Combufti adiecta pice &aceto;inferti naribus cito fanguinem fiftunt, Marcel. Eodé mo- do in naribusappofiti;lethargicos excitant, Sext.Caprini cornus nidor aut pilorum,]lethargicosexcitat;Plin. Fi- mum caprarüin mulfo;calculosexpellit:pili quoq; caprini cinis.Plin. Co mbufti tritiq; &in potione dati,ftran- guriofos potenter emendant, Marcel. Caprarum cornu yel pilis accenfis fu gari ferpentes dicunt: cinerem; corü & potum velillitum;zontra ié&tus valére;Plinius, Adfluxum vteri fiftendum,fordes pilerum circa fedem capra fic- | castundito & torreto;atq; cum ordco fracto & oleo fübactas füffito, Hippoc.lib.r.de morb.mul. Comitialibns dantur carnes caprinzin rogo hominis tofiz , vt volunt magi , Plinius. Caprina caro quz füperfocum; velrogam hominis mortui affatur , fumpta, caducis remedium eft » Sext. In epilepfia abfünen- tiam carnis & magis porcinz vcl bubula vel caprinz imperari contrà fcribit Coelius Aurclian.| Lufciofos, - quos Greci ny&alopasdicunt,quidam inaffati caprini iecinoris fanie inungunt;aut felle capra: carnesque eas. veíci, & dum coquantnr, oculos vaporari przcipiunt: id quoque tcferrear bitrantur, fi rutili coloris fuerint; » Plin. Ego hic non fimpliciter caprz carnem lufctofisedendam intelligo : fed iecoris carnem : etfi caminus pro-.- prie fic adpelletur , Greciin vifceribus parenchyma vocant. — Caprino iure cantharidcs expugnari tradunt. . Grab Plin. | | » Uer ES LANE. ' | Drufüs . | De Capra. G.. Lb oL ax 271 * Drofüstribunusplebis traditür caprinum fanguinem bibiffo; cum pallore & inuidia veneni fibi datiinfimula- cre Q Cepionem inimicum vellet;Plin. Caprinum fanguinem bibent: bus pallor accidit, De curiofo vfu caprini ! | hireiniá; (anguinisad abfceffus concoquendos,in raurino fenguine Galeni verbaretuli, Sanguine caprino ma- ;cülz contáGz abluuntur, Marcel. Diofcorides Ic porinocalenteephelidas & lentiginesillini iubet, Caprinusfan- | guis contra toxicum bibitur, Diofcorid. (quicum vinobibendum monet) & Galenus lib.2.deantid. Venenum |. potuscxtinguit, Aefculap. Decoctus cum medulla contra toxica venena fumitur,Plin. Contratoxicu m auxilia- |! türetiam hirci velcapre fanguis, Aétius. Priuatim contratoxicum conuenit quinquefolij radix , & hircinus fan- ». guis,aut caprillus cum viuo fum pto, Diofcorid.lib 6, Hircinamaur caprinum fanguinem aliqui terre Lemniz |. mifcerifolitum fcribunt:fed Calenusid fuotem pore factum negat. Commendaturad antidota hoedinus quoque o fauguis à Diofcoride,Potus humores remediat,Sextus:forte perhumores; ventrisfluoresin telligit: Quanquam | Plihiusfanguinem caprinum,vel medullam;veliecur;aluum foluerefcribit: fed maiorapud me Galeni & Dio- - fcóridisauthoritaseflj quorum híc verba adi jciam.Sanguis hirci; vel caprz,inteflinorum tormina & alui fluores -. fiftitin quem vfum frixusin favtagine ftatim fumitur, Diofcor. Sanguinem caprarum hydropicis quidam cum — melle exhibent: aliqui ad dyfenteriam eodem tofto & ad ventrisHluxum funt vfi: Videturd; mihi quifpiam, craf- NS fameiuseffentiam & terrcam,cum caliditate exiccatoriam cffe fufpicatus;ad hüc vfam perductus,Galenus. San- | guiscaprinuscum medulla;hyd ropicis auxiliatur: cfficaciorem putant hircorum; vtiq; fi lentifco pafcátur, Plin. / Sanguis caprinusdecoctus cum medulla dyfentericisfübueuit, Plin, Si (inttormiria,fatiscfferemedij in leporis . €oagulo potoé vinotepidovel femel,arbitrantur aliqui;cautiores & fanguine caprino cum farina ordeacca & re- -. fina ventrem illinant, Plinius vbi deremedi jsceeliacorum & dyfentericorit agit. Sanguinem caprinum fi polen- pt furfuribus, adiecta re(ina mifcueris, atq; emplaffri modo ano ven trid;adpofueris, pondusomne&libidinem " deiectionis efficaciter reprimes, Marcel. Sextusnon Capta, [ed'capri fanguin em , cü refina & polline (malim po- .Jenta) mixtum,;& ventri (aperpofitum;torminofos fanarefcribit.Sedan capre aut capri fitfangüis parum refert, | | vt patetex Galeni verbis paulà ante pofitis. Inuenimus etiam ca prinum fanguinem renü calculos frangere; Mar-. . cel.Verg.dehocplutain hircino.Sanguis caprinus cii polentaimpofitus ani vitium omneper(anat, Marcel. Cze- | tcrisvitijs fedis( proxime deinflationibuscius dixerat) medetur fan guis caprinus cum polenta;Plin. | Adftringentioreftcaprinus adeps (adduntaliqui, pafcuorum caufa; ) quaniobrem dyfentericisdatur,&c. vt -infradicetur; Diofcor. Boues& caprz,& quecunq; id genus cornigera ob ficcitatem adipem plurimum gene-- ; rant.Sed ftue adipem (feuum) fiue pinguedinem, totum oleofz & pinguis fubftanti genusinanimalibusappel- , Jes:non tamerf licet citra mendacium adipem ca prinumhumidiorem effe dicere; quàm fuurn,&c.. Caterum ca. prinum adipem ijs quimordicationes patiuntur, autin re&ointeftino, autin colo , potius quàm fuillum inijci- |» mus:ron quod acrimonias plus obtundat:fed qued ob craffitiem citius cócrefcat , cum fuillusinftarolei defluat; » Galenas de fimplicib.rt 4. Ex paulo poft : Hoedorum adeps (inquit) minustum calidus tum ficcus eft;quàm ca- p prarum fed & caprarum minus quàm hircorum. Et rurfus cum nonnullos aftringentia pro acribus dicererepre- diffec,fübdit:Sed illi in vocabulis potius,quàm rebusipfis hallucinari videntur: & maximeilli quibus Greca nguainfueta efl; qualis eft Diofcorides Anazarbenlis,&c. Hic enim cum ait magis effe aflrictoriumadipem Ca-. "prinam fuillo.fi quidem acriorem fi gnificare uelit per magis aftrictorium;acci pimusfermonem ceu yerum ;atfi | (d Iud.talem babentem qualitatem, qualem rh us,rliéon,hypoeifthis balauftium j;haud verum effe fermoneim dice- jamus, Tuenfq; Galen. Seuum caprzadftringentius eft feuo boum, Rafis. Adepscaprinus in füffimento contra: corpios.apud Actium: 1.7: Caprinusadeps datur vtiliter hisjqui cantharidü venena hauferant; Di o[cor.Seuum: aprinumcum cera,contraictus ferpentiü imponitur, Plin. ;Qmnimorfui & [xfioni fubuenit;Aefcolap. $i mu- eris verus poft partum doleat; ptifanam & porrumac adipefi caprinum coquat; inded; modicü forbeat. Hi p- ocrates inlib. de füper£et. Cótra oculorum varia vitià, Ca prinumoaillamtteadipem calida aqua euadenté im-« onito;Galen.eup..12. Fert omnis dolor corporis fi fine vulnerecít recens melius fomentis difcutitur : vetus itur, & fupra vftum butyrum,;velcaptinus inftillaturadeps; Columella in remedi jsboum., Et alibi,Suppuratio' nquit)in bubusferro refcinditur:expreffus deinde finusi pfe, qui eam continebat, calida bubula vrina eluiturz 1f collui ea pars non poteft,lamina candenti (eaum caprinum aut bubulum inflillatur. Seuum caprinum per- onesfarcit;Plin. Cüm calce ftrumas difcutit; Plin -Adeps caprina cum calce fubacta &appofita;flrumas ftatim olüit& anat, Marcel! Caprinum fe uumadmixia fandaracha vngues fcabrosemendat;Plin. Exfepo caprino jixtafandaracha cerotum,vnguibus leprofis faperpolitum;(ine tormento fanat, Sext. Cantharides Licheni tas cum füccotaminiz vug,& leuo ouis vel caprz, prodeffe non dubium eft, Plin. Caprinusadeps mundatos ficitad altiores oris & labiornm fciffu ras, Gal.eup.z.to: Vlecra quz ferpurit, cohibetfeuum cum cera: item ita piceacfulphure percurat; Idem. Manantia verandorum vlcera fanat fenum caprinum ctm melle rubid; co;PIin. In faranculis feuum bubulum cum fale illiniturzaut fi dolor eft;intinctum oleo;liquefactum fine (4- milid; modo caprinum;Plinius. Adepscaprinus cum rofismixtus, puftulas, quzin noctegrauefcunt, tollit, [culap.Hocctiam auribus inflillatum furdos fznat, Ide. Comitialibus magi commendant feuum caprarum; im felletaurino pari pondere decoctum. &in folliculo fellis reconditum ita neterram atti ngat;bibendum fub ineexaqua.Plin. Zezfarina ex vinorübroad fcorpionium ictustepidaillinitur,tuffi (pectori fc: contra tuf- illinitur )cum caprinofeuoautbutyro;Plin. Ius decocti caprintadipis,phthificisin forbitionibus prodeft, iofcorid.Capra feuoin pulteexalica,& phthifin &tuffim fanari;vel recenti eum mulfo liquefactoyita vt vncia yathum addatur.rutzd; ramo permifceatur , non pauci tradunt, Plin. Idéalibi ru picaprz feuo ex lacte pliti- m liberati fcribit,vtinfra dicam. Ptifana cü adipe caprino co&ta;storminofis in declinatione conuenit, Mar- Caprinusadeps decoctus cái polenta; rho& & cafeo , dyfentericis datur, & ci ptifanz fucco infanditur, Dio- Rafis vbi remedia ex capra defcribit)leonis etiam feui (nifi interpres errauit; quodomnino fufpicor) men- mimmifcet;cüdeleonetractaffetab initiolibri illius de 6o.animalibus;nec vllum tale ex eius feuo remediü emoraffet: Sepum leonis; inquit, omnibus prafertur: ob hocquücclyfterex eo paratur cüi aqua ordeitofli:aut quafarinztoftz. & fumach cocti (cocum) & liquefactum cü cera, exulceratis inteftinis fummo perecondu- Scuum caprinü inforbitione aliquainteffinorü vitijs magnopere prodeft, ita vti protinushanriatur frigida Plin. (Sextusidem remedium hydropiciscommendat,quod nor probo.) Seuo hirci aduerfusdyfenteriam tur, in pane qui cinere co&us fit:caprz, àrenibus maxime, vt perfe hauriatur, protinusq; modicé frigidam riiubent Aliqui &inaqua deco&um feuum admixta polenta & cymino, &anetho.acetoq;, Plin. Adipem so DAMPS E : n US caprinum. 274 | Nr De Quadrmpedibut r caprinum de renibus fublatuni,mifte cum polenta furfaribus, atq; adijceillic cyminuga,& ancthum; & acetuzaf aquis portionibus,atg; exaqua decoq; & colatumforbitionis more dyfenterico dato fumendü, mire celeritet à fabuenies, Marcel. Helxineimponitur podagriscum caprino feuo cerad; Cypria;Plin. Seuum (capri, Alber- tus) cum ftercore caprarum coctum & croco;ponitur (fricatur, Albertus) fuper podagram , vt diffoluat (leniat, | Albertus) dolorem, R ais. ! y* j | L Caprina medulla quarto loco poftecruinam;virulinam,& taurinam laudatur apud Diofcoridem,poflrema eft ouilla. Laudartiffima ceruina;inquit Pliniusymox vitulina dein hircina& caprina. — Videfaprain Vitulina, vbi multa de mcdu'lis carumq; viribusin generedixi. Ad oculorum varia vitia, Caprina medulla oblinito & fanabis Gal. cap.5.12 Sanguis caprinus decoétus cum medulla;contratoxica venena fümitur,Plin. Idemremediumdy- — | entericis & hydropicis prodeft,Idem . Etalibicum excaprinoremedia quadam docuiffet, fubdit , Nec abdicant 19 imum ex melle illitum epiphor is,contraq; dolores medullam,item pulinonem leporis:vt dubitet aliquis Iepori- námneancaprinam medullam accipiat:cgo de caprina intelligo Sanguis caprinus,vel medulla,vel iccur, aluum foluit,Plin. Égo contra (iflere potius dixcrim,cum ficcandi modice & emplafticá fere facultatem plerzq; omnes. medullz habeant: Quamobrem ad dyfentericos etiam capriuz medullz vfus eft,vt nunc dicam. Quinetiam fàn- guinem caprinum;aluum fi(tere fupra dixi idem deiecore mox confirmaturus. Sanguis caprinus decoctus cum. medulla dyfentericis fubuenit;Plin. Sanguis capriaus cum medulla hydropicis auxiliatur : cfficaciorem putant | bircorum,vtig; fi lentifco pafcantur, Plinius. Caprx medulla ad oculos cqurin Hippíatricis. | Cornu caprinum dextrum in Athanaftam magnam,fic appellatam compofitiónem apud Io. Mefuenrequiri- | turitem in antidotorum deícriptionibus filij Serapionis& Hali,& Auicennz. Apud Mefuen codicesquidáva- 3iam lectionem habent, Aliás de cornibus cerüi.Hanc reprehendunt monachi quinuperin Mefuen fcripferunt; 16 Quoniam apudaliosauthoresnon habcatur.Io.Manardum quoq; (fus Mineruam) vituperant, qui fcripferit fu- perftigof: é dextrum potius quàm finiftrum cornu fami.ipfi enim dextrum prefcrendum putant,line occulta no- | bis rationcillud przcellat; fiue quod pugnando magis cxerccatur :&alia multo rifü excipienda nugantur. Non ienorotamen ex cerui cornibus alios dextrurm;alios (iniftrrum praferre,vt fuo loco dicetur. Caprarum coruu vel pilisaccenüis fugari fetpentes dicunt;ci neremq; corum potum vel illitum contrai&tusvalere,Plinius. Puluerem — : decernucaprz,& ciuslac cum origano,& cum vini cyathistribus,à Íerpcnte morfus bibat,venenü excutiet;Sex- . tus Sedis confnditin vnum ramedium;quod Plinius triplex fecit, de cornu.delacte;& de cafeo caprg: de cornu Plinij verbaiam retuli.de reliquis quoq; mox fübiungam: videntur ctiam corrupta quedam in Scxto, quz omit- to,& Plinij [eruandam Icétionem moneo. Sudoresirhibet cornus caprini cinis é myrto oleo perundtis, Plin. "Cornibuscerui& caprae vflis,& (fi opus efl) lotisvtimurad dentium,candorem gingiuas mollitie fluidas,dyfen- 3 seriam,fluxionesin oculos;quia terguos fineregionc: tamen nec dolores leniunt nec coquunt, qui frigida ficcas fyluius citans GalJibrum de fimpl.medic.& de com pof.pharm.fec.loc. quartum. Citra mordacitatem exterget ? cornucerui vftum velut ctiamicaprarum, Galc.ks.roz in occularibus medicam. Caprini cornus vel fimicinisex ' accto illitus,fanguinem fiflit:hircini veroiecinoris diffcCti fanics efficacior ; Et cinis vtriufq; (vel cornus vel fimi caprini, vthirciniiecoris per parenthefin mentio inciderit) ex vino pottis; velnaribus exacctoillitus, Plin, Ad. facrumignem: Cornu caprinum in flamma vftulato;& cruítas quz exurgunt excuties in vas nouum; donec con- fümatur:deinde cónteres,cum aceto fcillitico)& illiniesfacrum ignemsmirifice fanabitur,Scxtus. Cornu capri- num capitiinfirmi qui non dormit, fuppofitum;vigiliasin fomnum conuertitSext. Caprz cornu furfure mix- tocum oleo myrtino;capil!os fluentes retinet & crefcere facit, Scxt. Ca prinicornus farina vel cinis,magisq; hir- | Ciniadditonitro'& ramaricis [emine,& butyro olcod;, prius capite rafo , mire continent ita fluentem capillum. 4 Plin. Comitialem morbum deprehendit caprini cornus;vel ceruini vfli nidor, Plinius. Sicaducusveré caducus | eft;caprinum cornuiaduftum naribus fi fumpferit (fiantenares cius teneatur) mox cadet, Sextus, Suffimentisad. — epilepticos cxpertis;icornu caruini & caprini,fing:sr.mifcet Nicol. myrepfüs cornu caprinum fuffitu atguit.epi- lcpticos,vt & caprini tecinoris affati odor,ipfumqQ; iecur comcftum, Aetius. Lethargicosexcitat caprini cornus, nidor;aut pilorum;Plie, Cornibus ccrui& capra vílis maxime vtuntur, vt & nosízpevíi fumus,tum ad candoré dentium,tum ad contrahendas mollitie fluidas gingiuas, Galenus. Coruu capra ad albediné vftum,dentes egre. gie abflergit;& gingiuas corroborat, earumq; turgentiü dolorem reprimit, Auicenna item & Rafis & Albertus, qui dentescoconfricandos Ícribunt.Cornu capra rafum in mel mixtum;& pifatum (contufum) medicatum (ex smedicinz malicia nati, yt Hümelbergius exponit, ventrisfluxum reprimit,Sextus. Caprinocornu fuffirivul- — uiam,viliffimum putant,Plin. Vt conceptus fiat, caprini cornu ramenta oleo infperfa peractis menftruis fuffito, «i Écuti diximus, &locisadhuc calentibus mulier cum viro concumbat, Aetius r6 34. In vteri dolore, cormucaprz: inraméta confectum oleo fübigito & in ignem miffum fuffito Hippoc.lib.2. de morb.muli. Ouiculzaut caprz | cornu tufum, & ordeum toftum ac frefum oleo fübigiteac fuffito , Hippocratesin libro de morbis muliebribus, - inter medicamenta muliebria diuer(a;& ita confufa, vt de multis ad cuiusfacultatistitulum referri debeant dubi- temus.Caprz cornu, & gallam,& adipem fuillum;acredriam ,fuffito, Ibidem. Lotinm caprinum cornu caprino - - nditum referuaturad remedia quedam, vt inlotij mentione dicam. Cornu caprinum yftum vlceribusequorum.. | $erminantibusfüperinfpergitur, Vegetius. — - | | 2 .- /Capre vngulas ad ferpentes probibédos Palladius vritubet; Ce prinsrum vngularum cinere perunctz éx ace« toalopecie fanantur, Diofcorides & Raüs. Albertusacetum vehemensrequirit, & malignam quoq; alopeciam. | S&acurari fcribit, Quidam vngues caprarum deuftos mox; aceto perfafos;alopecijsillinunt: lItaq; fuerit& hic 6i cinis facultatisextenuatoriz , Galen. Acfculapius vngulas vftascum pice liquida teri&illiniiubet. Vngularum. enis cum picefluentem capillum continct, Plin. T | | Talorum capra recentium cinis dentifricio placet,& omnium feré villaticorum quadrupedum, ne f pius ea-. dem di antur;Plin.. Puluisad eryfipelara,vt eadem hora euanefcat malum: capra pedem vrito cum capillis & ci. neremeiusin pyxidem conijciensferuato. Víuexigentelocum vino prius madefacito, & poftea puluerem in- fperge, Nic. Myrepf. . | | MESS à ena | F Adruytaintefnalaudant apa capitis cum fuis pilis decocti fuccum, Plin. Caprinum caput cum pilis de- co&um & cótritum;incifainteftina folidat, Sext. Cum pilis (uis contufum;atq; di(coCtum.ciboq; fumptü, rupta interiusintcftina dicitur glutinare, Marcellus. Cerebrum capra (caprez Scxtus:) magi per annulum aureum. traiectü, priufquam lae dewrinfantibusinflillant contta comitiales,ceterosq; infantium morbos,Plin. . CHE cerebrum - d | jl , L M Li De Capra. E UM : E eercbrum eum melle carbunculos in ventre fanat,Aefculap. Aquaquz écapz palato tfanditut , & quiequid comeditmifceatur cum melle & fale, & ex cocaput & corpusfero fricetur, pediculi exeinguentur, Se&tus Idem yemedium eltad ventris dolorem:fed & ventrem [trictum foluit,& fi plus biberit,purgat; Idem. Lingue exulce- rationi & arteriarum prodefLins omafi gargarizatu; Plin. omafuminzelligo bubulum:deillo enirn lacte proxime "dixerat, quanquam fimul ctiam de caprino. l | Caprinumiecur affüm fi edatur, tum ad nyctalopas aecómmodari aiunt , ti cos qui comitiali morbofunt ob- moxij,arguereconuulfionemá; illis accerferedldem potefthircinum Galenus. Papilid quoq; luceFnará lumini- busaduolansinter mala medicamentanum cratar:Huic contrarium eftiecur caprin um,Plin. Capriniiecoris in- - affati decidua fanicjinungi lafciofos (imy&alopas) prodeft: & dum coquitir apertos oculos halitu eius vaporari; » prodeft in cibotoftum ad cadem, Diofcorid.& Galenus. Capras tradunt noctu non minus cernere quàm inter- . diuzideo fi caprinü iecur yefcantur,reftituit vefpertinam aciem hisquos fyctalopas vocáat, Plin. E: alibi, Etquo- niam caprz noctu equéquog; certant, fanguine hircino fanarilufciofos putánt,nyctalopds Grzcis dictos: Ca- | PS veroiecinorein vinoauftero decocto: Quidam inaffati iocincris fanie in ungunt.autfelle cáprz:;carnesq; eas . ipfum iecoris vicus) vefci,& dut cóquantur;oculos vaporariijs przcipiunt;Id quoq; referre arbitrantur,ti ru tili coloris fuerint; Volunt & oculos fuffiri.iocinere in ollis deco&o,quidam inaff: àto,Plinius. Dam heparcapre cumaqua & faledecoquitur.com primat fc oculisapertisfupet vaporem huiusaqua;cui vifus deficit nó&u,m ul- zum iuuat, Ra(is. Celfus medicinz lib.6.poft multorumin oculis morborum curatiónes; deoculorum 1mbecil- . litate curanda fic prodit, Prater hec imbecillitas oculorum eft; ex qua uidam interdiu fatis,noctu nihilcernüt; quodin fceminam bene refpondentibus menftruis nó cadit. Sed fic laborantesinungi oportet fanguine 1ocino- 0 ris,maximehircini,fin minus;caprini;vbi adaffüm coquitur,excepto: atq; ediquoq;ipfum iecur debet. Sext. bxc remedia ad ny&alopas capra iecori adfcribit, vide infra. De phrygijsoculorum, quidam hepar eaprz melli iai "fcentes vngunt, Galen.eup.z. 98 Iceüraffum caprz cosliacis fubuenit, magisq; etiam hirci, cum vind áuflero de- cocum potumq;;vel ex oleo myrteo vmbilico impofitum: Quidá vero decoquunt à tribus fextarijsaquz ad he //minam (al.geminum) addita ruta; Plinius. Vini veteris feces, & locineris caprini fruftum fufficiens in ollam rudé 'mitte;& facito vt bulliat, atq; indeietuno cceliaco füfficienter da bibere, Marcellus. .Ad colon.Iecur caprillum combuftam lzuigato;datad; ex vino potui mulcum colicisaugebatur, Alex. T'rallianus.Iecue capre aluum foluit; Plinius:fed quod fiftatnon foluat;conítatex co quod cceliacis fabuenit,vtiam dictum efl, &c. $1 pariens inflata fuerit hepar ouillum aut caprinum, calido cinere obrutum;edenduin dato meracius addiesquatuor, & vinum bibatvetus, Hippocrates de natura muliebri. CM PA E P undi ar 5 . Felcaprinum veneficijs ex muftela ru(tica fa&iscótrarium efl, Plinius. Felle caprarum pfilothri vis efficitury fieuulfis pilis triduó feruetur illitum; Plinius: vide paulo poftiri remedijs huius fellisad palpcbras & füpercilia Relcaprinumadincipientesftrumas oprimé faceréexperimenta docuerunt: nam penitus crefcerenon finentur; fi eoaffidué tangantur; Martellus:apud Plinium non caprinum,fedaprinüm fel firumas difcutere lesimus. Pet caprinum c&aluminiscinerefcabiem hominisabolet; Plin: Leprasiecur hirci calidá illitum tollit ficut ciephan- tiafin fel caprinum, Plinius:Diofcorides hizcinum fel ad clephantiafistumores commeridat. Magi felle capra fa- cri&catz duntaxatillito oculis,vel fub puluino pofito,foninum allici dic, Pliriius. Ad porriginem prodeft cor- nusceruinicinisevino, vtq; non tzdia animaliü capillis increfcaut:item fel caprinü cum creta cimolia & aceto, fic vt'paululü capilli inarefcadit, Plin. Hyblzi mellisfucci cá felle caprino Subueniunt oculis dira caligine pref- fis, Serenus. Fel quidem caprinü pluribus modis alfumuntad óculorü remedia: cum melle;cótra caligiries, (Sex- 49 tuscaprez fel cü melle mifcet aduerfus caligine: Diofcorides in eundé vfum fel fylueftris caprocómm endati) cü veratri candidi tertia parre,contra glaucomata: cü vina,contra cicatrices,& albugines,& caligines,& pterygia.& argema:ad palpebras veró;euulfo prius pilo, cfucco olexis, ita vt i&unétio inarcfcat: contra ruptas tuniculas, ci lacte mulieris.Ad omnia autéinueterata fel efficacius putant, Plinius: Eadé omnia Sextus de caprez fella fcribit, paucis verbisvarianzibus, vide infra. Sedat caligine fel cá paffoaut melle;Ideni:cáprinü intelligo;etfi propius no- minatus fitlepas. Ad nyGalopa id efl;no&turnam oculerum czcitaté, Iuuat fel caprz. Gal.eup.r.46. Felle capta nyétalopas inungunt , vide fuprainiecoris ex hocanimali remedio ad eofdem Diofcorides capra fylucftris Fcl ad oculoslufciofos & varios corü affe&uscommendat. Collyrium ex felle caprarüfylueftrium vel domefticarü, te lamocalorü fanat;Rafis & Albert. Ad pilosinutiles & pun entesin palpebris,capre fel cü brafficz fucco illiniiuz . bet Archigenesapud'Galenüsa.m7.48. Felcaprinü do: vel(upcilijsimpofitü;pilos aboletzacerrimü enim 80 eft.& forfan in alijs quoq; locis pilothru:-, Albertus, Domefticarü Lus bile vtantür quidam ad vlceraaurium, " medicamento vtiq; non reprobo:& tu quoq; vbicompofitorü nihiladfuerit, vtitor: furit enim innuniera. Sed & pro affectus magnicudine;alia etiam atq; alia alteriusanimialis bilis poteftcongruere. IN& vbivlcus diuturüiü fuc- rit; multamd; faniem pusq; contincat;etiam ficcioré bilem preferes,puta oui; que pauló eftacrior fuilla.hae eti& magis caprarü,cui adfimilis quodam módo eftvrforum & bouim:tauriria valentior eft, &c.Galen. Adaurtü dolo- rem:fel tauriní aut caprinum cü porri fucco inflilla A pollontusaputi Galenum. Medicamentü quod recipit fel- liscaprini & mellisana f(crüpulum vnum,conteres & iti ftrigili calefacies 8c infundes,&lana obcludesaurem.INi- | hil hoc medicamine potentius, neq; certius, ctiam(i intrinfecus cancerauetint autes, Maftellus.Senectus (crpen- tium víta;cá felle caprino auribus purulentis inflillatur, vtin Senc&ute ferpentium dicam ex Pli nio. Aurit vitia fanantur tritis porrifolijs cü felle caprino, vel pari menfara mili, Plin:Auríum vitijs medetur fel caprinum cum i69 rofaceo tepido;aur porri fucco: atc fi (int rupta ibialiqua, élacte mulieris; Plin. Capririüm fel cum pari potione . mellisad carbones deco&i miftum tepidum in aurem inftillato ad grauem auditü & fürditatem, Galenus eup;3. Quorü auditus hebes cft;ex felle caprino;formicarü ouis,melle & chelidonio mixturd medicamen au ribusinflil- Jentr.Innominatus. Ad corrofas gingiuas; Caprz felcü melleaut migellamibidem cíi melle illinito, Gal.eup.3.tus A nginz prodeftcaprinü fel cü melle,Plin. Caprinum fel, vel tau rinü,melle permixti, & extrinfecus fancibusad- pofitum.vel pro vnguine inductü anginas efficaciter fanat, Marcellus. Ad ceruicü tumores fedandos; ouorá vi» | telli cocti cüadipeanferina illin&tur;felle caprino equis ponderib.petmixto;atq; inde ceruices fricitur, Marcell. . Capiz fel cum cyclamini fucco & aluminis modico:aliqui & nitri & aquá adieciffe malunt;aluu máoluit; Plinius: fübdi cá paftillo intelligo:quod mox etiam de felletaurino dicit cü abfinthio trito: Simile remediü Sextus cx elle y9 capre* defcribit,vtin Caprea dica, Ad lumbricos egerédos felle caprino madefacta laii vmbilicoadpone, Mar- RowLUtE E wa | n uu.. MW 4. celos u 222 T "De Quadrupedibur | - cellus. Ani vitia & condylomata felle caprino peruncta;fanari certiffimé conftat, Marcellus. Fel caprinum per fe » condylomatis fedis medctur,Pliniusfibene memini. Cum melléveretri doloribus vlceribusá; illitum 'prodeft. Marcel.Languidusantiquo purgatur penis Taccho, Ac füperillinitur foecundz felle capellz,Serenus. Caprarum | fel callum vuluatum emollitinfperfum;& à purgation e conceptusfacit. Probatum remedium eft felle caprino, noniianu,fed pinna;pedes perunctos confeftim dolore rcleuari, Marcel, D "Capra hirciueliéneaffo;cceliacis vtuntür, Plinius. Sextustorminofis caprez lienem bibendum commendat. Genuinum caprz Itercori commifceas,& factum quafi malagma;femora perunge,miréífanat femorum dolo- d xgm;Sextus:Pergenuinum (inquit Humelbergius) aut tefticulos, aut naturam, aut tale quid intelligendum pu-- tamus;ficuti de patella cerui eciam diximus. | aM V Qui vrinamtenerenon poterit;capra (Apri potius. Videin Apro G.) veficam comburat , & cinerem cius ex 19. aquacum virii potione bibat, Marcellus. Veficam caprinam aut ouillam vftam, ex pofca bibendam przbeto his qui fc foimnopermingunt, Gal.sa. mor. j Caprz fecundaex vino pota mulierum fecundas eijciet,Sext, Membrana caprarum in qua partuszditus;in- | ueterata potu; (umptain vino,fecundas pellit, Plin. : NT Delaé&tecaprinovide quzdam fupra cap.6. Scio Damocratem medicum in valetudine Confidiz M. Seruilij | confularisfiliz;omnem curationem aufteram recufantis , diu efficaciter vfum la&te caprarum, quas lentifco pa- fcebat, Plin. Cancri fluuialestriti potiq; ex aquarecentes,feu cinereadferuato;cótra venena omnia profunt, pri- uatim contra Ícorpionum i&tuscum lacteafinino: vcl fi non fit,caprino, vel quocunque :addi & vinum oportet, Plinius. Abfyrtusidem feré medicamen ad ceph alaleiam in equis commendat, vt dicam paulé inferius. Caprinü lac contra cantharides remedio eft, Plinius & Sext.& contra ephemerum; potum cum taminia vua, Plin. Siquis 28 hyofcyamum guftarit;lacte capelle Exbauflo;rabidos poterit mu lcerefurores,Serenus.Lactis (caprini) hauftus cum vuataminia;contraictusferpentium valet;Plin, Caprelac quod primum mulgetur leuiores facit acceffio- nesin quartanis;fiillud editur autex dulci bibatur,Sext., Magorum quidam fimi hirundínum drachmam vnam inlactis caprini vel ouilli vel paffi cyathistribusaduerfus quartanas anteacceífiones dant; Plin. Agnis febricitan- tibus multi la&tecaprino medenturrquod petcorniculum infunditurfaucibus, Columella. Alicz vfum ad fyn- texesex ouillo aut caprinolacte;in ouillo dicam ex Plinio. Felhermacei pfilothrum eft, vtiq; mixto cerebro ve- Ípertilionis,& lacte caprino: (legendu mcanino)item perfeciniscumlacte,Plin. Vetonicz farina élacte capri- nopotafanguinem ex hubere fluentem fiftit. Plin. Sacerignis morb üsonium infanabilis pené ad omné tactum excandefcit)fola tamen ea fomenta nó afpernatur lactis caprini; quod infüfum tantü valet, vt blandiatur igneam fxuitiam, differens magísoccidionem gregis quàm prohibens, Columella. Frigidam vftionem noftrates vocant, 3& in vulneribus & vlceribus quibufdam periculofum fymptoma, cum locus tanquam víftus nigrefcere & fenfum amittereincipit;& caroipfarefoluiac decidere,ex putrilagineni fallor,fphacelum aut gangranam dicas:huicali- 'quioccurrunt/filicis maioris radicein la&e caprino decocta & impofita calida: Alij anthemidisflores cum farina triticiinla&ecaprino coquunt &imponunt. Lac capriuum potum pruriginié &morfüus fanat,Aefculap.. Si quid in membrialicuiusarticulum deciderit, vnde vel dolor vehemésoriatur, vel ligamentalzfa hnmorem remittant (quem noftri vocant das ghdvua[fer) quod magnu tum doloretum periculo fit, lini femenin late eaprino deco- ues&impones, Autborobfcurus, Lactecaprinolendestolli tradunz;Plin. Laccaprinum incoctum;fed non adulteratumaut vitiatum;recte alopecijs infricatur , mirum eft, Marcel.Contra pfilothrum lac caprinum bibi- tur, Galen.lib.2.deantidotis. Vt fplendida fiat facies, bonum eftouilloaut caprinolacte faciem lauare, Funerius. Cancrosfluuiatilesfeptem contritos mifce fextario lactis caprini,& olei cyatho: diligenter percolatum equo ex 49 capite dolenti per osinfunde, Abfyrtus:Simile paulo ante recitaui ex Plinio aduerfus venena. Philiflion opiftho- tonicis brafficz fuccum exla&e caprino cum fale & melle bibendum cenfet;Plin. Dextro oculo chamzlcontis, fi yiuenti eruatur;albugines oculorum cum lacte caprinotolli,Democritus narrat;Plin. Fel tauri fanat purulentas aurcs, &in his rapta,cum caprino humanóuelacte inflillatum,Diofcor. Purulentz & obtunfeauricule & dolu- -xemtolles, & auditum confirmatiffimum reddes, fi prius eluas eam lafere cum recenti caprino autmulieris la&e ermixto,dcindeinftilles tepidum fcltaurinum cum oleo cedrino zquis portionibus mixto, Marcel. Idéremes diumalibi etiam defcribitab 1nitio capitisnoni. Late caprino perunctz gingiuz,faciles dentitiones faciunt. Plin. Infantibus dentientibus, Autleporis (cerebrum) niueum bibitur cum lacte caprino, Terentius. Efficds - . habcturcaprinolactecollui dentes, vel felletaurino,Idem. Dentes mobiles fxpius colluendi funt lacte caprino; ^ Sext.Ca prinolacterecenti,ficut mulfum fuerit, osaffidue collutum , laborantes exictu dentesconfirmat, Mar- go cel. Lac&te bubuloaut caprinotonfillz & arteriz exulcerate lenantur:Gargarizatur tepidum;vt eft expreffum,aut calefactum:Caprzinum vtilius.cum malua decoctum & faleexiguo;Plinius & Marcellus. Aeículapius attericum habet;proeocuilefa fitarteria:arteriacum malim, quanquam & arthriticis lac fchifton caprinum datur, vt mox dicemns.Lac caprinum; velbubulum,veloyillum, recens mulfüm dum calet , vel etiam calefa&tà gargarizatum, - '"zonfillarnm dolores & tumorcs citofedat, Marcellus. Pe&oris doloribus decottumin lacte caprino prodeft na- fturtij femen.Plin, Mi&imé perpurgatlac equinum,tum afininum,deindé Bubulum;tum caprinum, Varro.Ca- , prinilactis potus cum fale & melle aluum foluit;Plin. Purgatorium effi cax,quod necflomachum vexat; nec ca- putgranat;s bilem deducit:lactis caprini fextarium,fális ammoniaci vncias duas,mecis optimi vnciam vnamsin vnumomniadiu contrita & permixta ieiuno potui dantur: fed poft potionem diuinambulare debet, vt ipfa po- tio meliusmotucorporisprofit, Marcellus. Mulieri grauidz pituitofz & caput dolenti, &aliás atq; aliásfebrien- 6o ti,dare oportet pharmacum quod pituitam ducit;&lac caprinum coctum cum mellemifcere, Hippocratesin li- -brodemorbismulieb. Medici fpeciem vnam addiderc lactis generibus,quod fchiflon appellauere: idfit hoc modo:Fic&ili nouoferuct, caprinum maximé, ramisq; ficulneisrecentibusmifcetur , additis totidé cyathis mulfi (aceti mulfi; Diofcor.) quotfintheminzla&tis. Cum feruet,necircumfundatur przfílat cyathusargenteuscum - frigidaaquademiffus;ita ne quid fundatur.Ablatum deindeigni refrigerationediuiditar, & difceditferü à lacte. 'Qaidam & ipfum ferumiam m ultà potentiffimnm, decoquunt ad tertias parres, & füb dio refrigerant. Bibitur "antem efficaciffimé heminis perinterualla Gingulis diebus,quinis (fingulis víque ad quinas,Diofcor.) melius à | potigeffari. Datur comitialibusymelancholicis,paralyticis in lepris,elephantiafi;articularibus m orbis, Hepati- cusquidam morbus eft pluritidi non viffimilis,quod ad dolentes loeos,&c.In hoc egeo bibatcaprinum lac ter- tia patte mellis ammixta; Hippocrates lib. deinternisaffe&tionibus. Stomachomedentur, femina mathri faz 76 | - | | | «cum 17e Cupra: T L^ 7 NN RE 27 ó | "€um lacte capelle; Screnus, Inteftinorum vitijs magnopereprodeftlactis caprini potus deco&tus cuim malua,exi- - gue faleaddito:& fi coagulum addatur: maioribns emolumentisfict Plinius. Lac caprinum ex coagulo tem pcra- 9 ja dum tepet;antequam penitus conftrinsatur,dyfenterico bibenduin dabis;cito remediabitur, Marcel. La- i: tis caprini ftati mm ulfi gran dipotioni additur de coagulo hédino fraftum quantum aucllana grandis cftiquod ' digitis,medicinali & poiicefublatum vel miffum; ijdem digitis contemperatur; & datar laboranti dyfenterico "dum adhuc calet lac;anteq uàin coagulo ftringatur, per trid uumHac potioieiuno dabitur contra oricnté biben- . da, Marcel. Laccaptinum feraens,adiecto polente quantum fatis fit, cum fuerit quaft tenuis pulticula, dy:ente- ricobibendam dabis, Marcel. Lac caprinum ad dimidias pattes decoctum, dyfentericis & cceliacis datur; Plin. $1 "torminofi vel ceeliaci propter frequen tes defürrc&tiones viribüsdéfictentur, dandum erit cisius galli na pihguis 9 excoctzcüm butyro,vellac capri numautouiilum tepidum per Íc,vcl ctiam decoctum cumbutyrosMarcel.. In- | iectio àd dyfentetiam, Amyli viicias rresin la ciscaprini cocti promodo quantuuz vifum fuerit;adijcics, &itain- — iectionem facies, Marcellus. Aluiexulceratos fluorcs & tenclinos, ouillum bubulümueaut caprinum lac tiftit, ieniti 1 Í í : "d E i 1 : 1 m - ignitis calculis decoctam;Diofcor. Poftclyfteris vfum, fi quidem ftercorüm multitudoin czco intefüno fic: (n e minus;poft fomenta pectini inguinibusd; admota;exhibendum eftlac ca prinum recens mulétuim heming men- | faranequaquam minas:verüm nón aceruatim, fed figillatim partitum,Sequenti deinde die lacipfum ad di midi ' decoquatur ablato co quodin decoctionecóncretirm füperftatatq; ita exhibeatur; Aetiusin cura tc nefmt.ldem. » alibidoczetquo pato lac cum calculisfluuialibus ignitis (ine bubulum fiue caprinumyin biliolis alui luxionibus; | & ceeliacorum alibi;parare conueniat; vtin bubuli la&is mentione fü praexpofut Panicum fiftit aluum in lacte " caprino decoctum,& bis die hauftu m: lie prodeft &ad tormina;Plin.. Panisantiquusex la&e caprino decoctus, io & more forbitionis Ventrisfluxu laboranti bisad dicm datus, cito fuccurret, Marccl.Satiui fiferis priuatim fuccus "^ eumlactecaprino potus,fiflitaluum,Plin. Caprino la&telienes fanantut; poft bidui inediam tertia die edera pa- ftis capris,per triduum poto fiacaliocibo;Plin. Vtiliffimumlienofishocremedium cft.Caprglactaresabftinen- turáàcibo per triduum, tertia dic hedera tantum medo fàturantur, & mulgentur antequam bibant:fi ex eo lacte fextarios tres per triduum calidos (latim quomodomulfi fuerintieiunuslienofus acceperit; itavt nullosalios ci- bosillo triduo manducet,;potenterfanabitur, Marcellus. Qui cotidieiciunusferum caprinum,fed earum capel- latum qua hedera pafcuntur, biberit, fpleneconfümpto erit, Marcel. Laccaprinum femico&tum , fi capra tan-« tummodo hedera pafcantur, infaatibuslienofis datur, Marcel. E captinolacteadiec&to coagulo ; vt folet cafeus ». fieri potus detur hydropicis, labuntur, Sext, Remediü ad colicam ex la&e caprino calido in bubula vefica vétri | admoto, fupradeferipfiin Boucthic illud addam, aliquosnonin veficam lac infundere; fed fpongiam eo graui- 9 damimponere,& infup:r vas ligneum , quolae minus defluat. Lac caprinum potum lumbricos necat; Aefculap. I zn Cretici cyathostres, la&tis caprini itidem; feminis cucumeris grána triginta tria, optimé trita fimul vna po- |^ tionequibiberit;abfoluetur renium dolore, Marcel. Anatolius equis Tanguinem per yrinam excernentibus,la- . '&iscaprini cotylam cumamyli camenfura;qux tribus ouis par effct,& olei vncijs tribus,omnia mixta per cornu . ánfundiiubet:Pelagoniuslaccaprinum amylum,& ouatria,& fuccum perdicij herbx commifcet. Vettonicz faris — . ma&élacte caprino pota, fánguinem ex hubere flLientemi fiflit Plin. Medicamentaquadam ad Venerem incitau- po damedici excaprinolacte propinant, Marcel Herba quam orchin vocant radicem alteram,quz mollior & infe-. ' »— tiorefbinla&tecaprino viziin Fheffülia bibuntad (timulandos coitusduriorem veroadinhibendos,Plin. Ad - eos quibus femen fluit & non potentibus, & aquofum eft, vnde efficit vt foemina non concipiat: Caprinum lac 2» eum mellepotum;remedium eft& valde optimum vt concipiat;Sext. Si fedis mufculuspromincat, & rimas pa- ? tiatur,caprinum lac calefactum illinito;Innominatus. Iscuius oues egrotant;fumatlac caprinum ac cum vino ^: mifceatdetq: illis bibendum; Incertus. Aenis febricitantibus vel xgritudincalia affcétis multi lacte caprino me- i hu dentur,quod percorniculum infundatur faucibu s,Colum ella. EL ae c RU «. :Caprinuscafeus recens,hisquivifcum biberint,remedio eft, Plin, Adreliquos ( prater canis rabidi) beftiarü Y morfüs,caprinum cafeum ficcum cum origaso im ponunt,& bibiiubent; Plin. Et alibi, Cafeum caprinum cum — etiganoimpofitum,contra ictus ferpentium valeretradunt. Ad cunctosautem morfusictusd; minorum , Ca- - Mfeusaptuseritfima de lacte capell cum, hocabfomi dcbebit origanusherba,Serenus, Siccusexacetoac melle —— pargatvlcera,Plinius. Contraquartanain datarcafeus caprinusrecens cum mellediligenterfero expreffo; Plin. .. eàmpofitus cafeuscaprinusomnes panctiones & dolores reprimit; Aefculap. Mollis;id eft recens, cum melle fub- TM a&tusimpofitusq;,& panno defüper te&usaut lintco;fuggillationes li uore.d; celeriterabfterget, Marcellus. Ca- $0 feus caprinusficcus cum porro igntfacroill nitur Plin. Siccusex melle & aceto in balneis, olco remoto; papulis ^. migrisillinitur,Idem. Recens coagülatus fupra oculos pofitus dolores cito lenit. Marcellus. Ad feruoré vel pun- .. Gionem oculorum;capitis & pedum dolorem: Cafeus caprinus recensoculisfuporpofitus mirc fübuenit: Item fimili modo capitidolenti fuperpone:Sic & pedum dolorem medicare, Sextus. Cafco caprino molli impofito ex aqua calida eptphorz fedantur:fi tumor fit,ex melle vtrung; verofero calido fouendum, Plinius. Ad veretrido- Jorem;cafeum caprinum & mel pari poudere in pultario fiétili coque;& bis ad diem impone fedante vino vetere. '- Joeumquicurandus eff; eluas, Marcel. Genitalium carbunculis cafeus caprinustritus &impofitus medetur, Plin. » Simuliercibosauerfans;vtero doleat, & febris ipfam ac rigor corri piat; peplialbi quintam dimidic choenicis par-- tem;,& fe minis vrticz tantundem,& cati ca prinirafi dimidiam cheenicem,fimul cum vino vetere mollito,dein- de coctaforbenda dato, Hippocratesin libro de morbismulieb. Et paulo poft:Si ex partu alui profluuio corri- fo piatursbibat vuam paffam nigram; & punici dulcis malicorium,&internum nucleum;,& coagulum hoedi: hec vi- - nonigro diluta;& cafcocaprinoac polenta triticea infperfis,bibenda dato.Etalibi in eodem libro, fi quidin vte- | —» fiscomputruerit,itemfi fanguis & pus exeant cafcum caprinum vel derafüm affatu mqQ;velfimpliciter, cü equali, pettepolente mifcet,&invinoieiunepropinat, — 0 | | |. Omnium creberrimé vtimurcaptinoftercore, Grxci axüeoiss (fcem. genere) propri? nominant; digcrentis | &acris facultatis: adeo vt & induratis fcirrhorum in modumi tu moribuscongtuat,non tantum lienis , fcd etiam . aliar um partium. Vftum tenuioris effentiz quidem;verum haud manifeftó redditur acrius: quamobrem fané ad alopecias congruit,& omnia adeo qua extergentia medicamenta defyderant,vt lepras, pforas, lichenas, & id gc- nus alia. Mifc tur & digerentibus cataplafmatis,qnalia funt queaccommodantur ad parotidas & bubonas diu- turniores.EJt enim vts ejus tum víti tum non vfiisabfterforía;& digerens: nec eam parua habet digerendi poten- tiam. Verum pro paftu vario nonnihil habuerit differentiesnon tameii tantum;quantum ftercushumanum.Ne- ) uicus 276 o De Quadarupedibus dicus quifpiam exijs quiin agris & vicis rnedicinam exercent , vtebatur hoc fimo exaceto ad viperarum. morfus & multó fan&eciam magisaliarum befliaramacprofe&o ex ijs complures feruauit. Et hicipfe quoq; medicusad aürlginem porandas ipíss [pyrathos ex vino prabuit, & ad profluuium muliebre cü thureappoluit. Quz omnia finé optimus medicus ignorare non debet:czterum potiora cligere , potiffimum ad vrbanos & honoratos viros, Hizcomnia Galenus lib.to.de facult.fimplicium cap. 22. Caprinum fimüm inquictos infantesadalligatum pan- no cohibet, maxim? puellas,Plinius.In aceto decoctum imponiturferpentium morfibus,Diofcor. Ezalibi;Cum vinoftudioft impofitum viperarum morfibusauxiliatur. Fimum caprarum in acetodecoótum & illitum in i&us iétu,in caprilibusoptime conualefcunt. Qui efficacius volunt mederi occifz caprz aluum diffcétam, cum fimo intus repertoftatim illiganc Piin. Percuffis à (corpionefimum caprz efficacius cim aceto decoctum auxiliatur; Piin. Ad canisrabidi morfum laudant caprz fimum ex vino illitum aut tnelle;Plin..A d morfus venenatosflercus caprinum cum aceroimpofitum, Actiuis. Sanguinisimpetus ex accto cohibet, Diofcor. Caprini fimi cinis cx ace- to illitus Plintusvvidefuperiusin Cornu caprini mentionead eundem vfum, Caprinum flercus impoefitum non patitur confurgere tumorem;Sext. Farina hordei cumftercore bouis vel capra cocta;ad omnem tumorem valet, . Authorobfcurus. Stercuscaprinum cum melle mixtum, fanatluxes, & tumores difcutit, & non patituriterum confurgere, Sextus Luxosintelligeluxatos,vt inferius dicam cx Plinio. Fimum caprinü exaccto decoctum ftru- , mas difcutit; Plinius. Fimum'caprinam ad buboncs diuturnos vfarpari, ex Galenoiam dixi, Fit etiam ad tardan- tcsrupturasjin fuppuratio nibus pectoris vtile cataplafina ex folo fiercore caprino;quod & colle&tionem maturat & difcutit, Actis. Ad mammarum mulierum tumorem,«aprinum ftercus aridum ex víno meraco imponito,in- flaummationemenim digerit;Galen eup.3.284. Adgenasoculorum crafas , callofas, rubras; glabras, R. mufcen« das & caprarum ftercora vfta pari menfura;cin eris calami grzci duplum,cam melle Atticoilline.Iden xa. qo7.48. ex Archrgene. Fimum bubulumin cinere calefactum;aut caprinum in vino vel aceto decoctum, illinitur in his ! ferpeutiuim valere dieünt; placet & recentiscinisin vino: Atq;intotum difficilius fe recolligentes àferpentium 1 qs rumpete opus eft, Plin, In accto decoctum imponitur, vlceribus quz ferpu nt ignifacro, parotidibus, Dio- - Icor. Exaceto fübferucfactum & illitum,fanat vlcera quz ferpunt;Plinius.Etalibi;Manantia verendorum vlcera fatatfcuum caprinum cum mellerubi; fucco:vclfi ferpant; fimum etiam prodeffe cum melle dicunt; aut-cum accto.Prodeftad lepras;pforas lichenes,&id genus alia; vtpauló antecx Galeno dixi. Cum melle mixtum & ap- politum fanat canccrofos,Sextus. Cum melle commixtum & fupcrpofitum, carbunculos quiin ventre naícun- | tur, difcutit;Idem; Fimuscaprinusinaceto feruefactus & fubactusimponitur,quoomnia crurum & tibiarü vl- cera purgantur & perfanantur, butyro bubulo cum oleo cyprino autlaurino poftmod:m addito, Marcellus.Spi- r5 1 " ] | | | iem m km - *— ) umm i STUEMUES nia. fimiliscorporiex: rahunturexcrementis capre cx vino, Plinius: apad Scxtum capri non caprz legitur; his 38 vetbis,Stetcuscapriex vino confperfum impofitumq5; quod inhzrebit;extrabet & fenabit. Medicus quidam me- dicamcntorum peritusin Myfia Hellefponti; vlcerum ambufta ad cicatricem ducebat ouium flercus cerato ro- ficeo commifcens, (hoc & Diofcor.de ouillofcribis:) fed & perflercus caprinum combuftum fimiliter curabat, páram eiusmaltis numeris maiori cerati ( rofacci) moli admifcens,Galen us.Grsacum exemplar noftrum habet, Ko) uso N47? anc esxaurieru Spnalue C)egoerr Lcid eeft nomen exerementi,interpres legit, 2]5 4 T aU ov xt aue xent Solus (eoo muc eyrus C roue, non vamus fi? articulum addas; «eve: vox omitti poteft vt proxime in prz- . cedentibus pofita. Sed confiderandum eftan re&té legatur «exaupéves, vt n'hil bic mutandum fit przter à atticu- ]ümaddendum:fenfus erit. Quinetiam caprillofimo homines ambuftos fimiliter curabat, &c,. INà Plinius quoq; caprarum fimum (fim pliciter, non vítum) ambufla fine cicatrice fanare dici; fcribit, Ageregatoretia ex Aulcen- na citat,capre fit ille piede su o Galenusfcribit, quod mintsacrimoniz quàm caprinum habet, capriaumineundé vfum víliffe non eft verifimile. Quanquam fi víti quog; huiusfimi(cum acrimoniz ex igne nihilaffumat;ex Galeno fuü- radicum eft) modicum copiofo cerato aliquis mifceat;idoncum am buftis medicamen reddet, Scio &alia qug- dam (vt pilos;teftas purpurarum,& coria) inhunc vfum vri folita. Proinderem in medio relinquo, vtquifq; pro arbitriolegat & fentiat, .Luxatisfimum caprinum cum melleillinitur, Piinius; Luxnm &tumores difcutitcum- melle;& non patituriterum confurgere:Sextus.Coflis fractis landatur vnicé .aprinü fimum ex vino vetere, ape- rit; extrabit;perfanat,Plinius. Neruorüm doleribusfimum caprinum decoctum inaceto cü melle , vtiliffimum. pütant,vel putrefcenteneruo,Plinius. Melle mixtumimpofitumq;fappulatoseruos expurgat & adfanitatem vfq; perducit, Marcellus. Cum acerrimo aceto mixtum morbum articulorum finat.Sextus:In dulci potum, Idé- iore ftercus cumaceto;vel cerato rofacco;ambuftisauxtliari.Deinde cum ouilloftercore non vflo víus 4e n. : se vt Apgregatot citat.Cum polenta & acctoin cozporib usduris,vtrufticorum,Galenus vt Aggregator citat. Cum melle mixtum parotides mire finatzitemarticuli cum codem perunctiy fanantur, Sextus. Caprz itidem dépafte / fimusad podagram, Aretaus. Cum aceto mixtum & füpeilinitum neruorum contractionem fanat& confirmat, ldem. Cumaceto co&tam & fubactum;at qs ad craffitadinem mellisimpofitum,articulorum contractiones rela-. j " ' 4 " * ' -— he 4f] 1 | T3417 H -uA L1 xat,& tremulis prodcfl; Marcellus. Cum mellein acetodecoctum articulorum attriris prodefl;[Plinius. Ad ftru- mas facit fimum caprinum autbibulum elixum, Nic myrepfus. Stercus caprinum valde ficcum efl. & ideo necat - filtulam. Arnoldus. Emplaftrum de ftercorecaprino & farina fabarum cü f2po, vino & lixiuio barbite loris con- fectum prodc(iccatione Biftularum plurimum 1uuaffe percepimus, Io.de Vigo. We : "Medetur alopecijsexuftum, & cum acetoaut oxymelite (melle, Albertus) illitum. Diofcorides & Bsderihe- viinitctiam Galenus, vt fupra rezuli. Caprigo fimo cuim mellealopecias expleri tradunt, Plinius.Paulus Aeg, vbi E ht dealopeciafcribir,tum ca prinotum ou illoadeam excremento vtitur. Septem pilulasftercoris caprini ex aceto 99 tere; & fronti inlipeconrra capitis dolorem, Marcellus. Caprinum flercus cx accto & oleoiofacco terito , fronti illiaito & faf iadcligato;idq; mane & vefperi, fi lBboratem in capite fanitati rcftita es, Gal.eup.21. Ceruicis dolor. inflexioilis. quem opiflhotonon Gracivocant,leuatur bulbo trito cü fimo capre ceruici illito. Plinius & Marcel. Stercuscaprinü fi remq; detergit,M decoctum imponitur, Diofcó | vtiupr Ex na | precalefacta inftillataauribus.fimumd; eiufdem cum axungia illatum, Plin. Cum melle eominixtum parotidas.. mire finat Sextus. , Caprinum ftercus cum melle & liq uida pice il'itum angina laborantibus fumme prodeft. Gal,cup.2.71,Adidem,Caprinum flercus cum mellego rgatizatosId&. Baccascs prinasaridas teras & ex Yinoge- 78 nerofo mo(vinofotrte) confperfum;tritu mà; &impofitü oculis;atq; obligatü. omnem doloré tumo- «. arccl. Necabdicantmum ex melleillitü epiphoris (oculorü, )Plin.Contra parotidesin aceto .. ridessmeminitctiam Galenus vt fupra dictum eft. Parotidibus prodeft vrina ca- ; E " z LAU -w E" E d ; "*. lU € PL | i imd | unb 3 | De Capra. G. Lib. "A Pj aZÓE Berofo bibat quem tuffis male habet:pituita flatim reiecta fanabitur,Innominatus. Fimuin capraruzo,prefertim in montibus degentium;potum in vino (perf: evel cum aromatibus,in euporiftis Diofcoridis) regium morbum emendat, Diofcorides. Medicus quidam inagris aduerfusauriginem potandas ex vino przb cbat caprinas Ípyra- thos, Galenus, Illinunt & ventrem coeliacis ue cum melledecocto, Plinius. Caprinum flercus pro fomento im- pofitum;colicis prodeffe dicimus Sextus. Stercus caprinum recens in aqua rciniffum colatumq;, cum mulfi co- tylistribus, & piperis contriti granis Ícxaginta intres potiones diuifum per tridu& datur;ita vt prius corpus eius €olici;cu! potio danda efl;acopo perungatur,vt perfriétiones omncs coacto füdore difcedant, miro remedio fad nabitur Marcellus, Cataplafmatis pro1ecore induratoabinitio Archigenesapud Aetium flercus caprinum mi- - fcet. Ad fplenis duritiem, optimé facitftercuscaprinum cum farina hordeacca cxpofita cataplafmate im pofitum Actius. Ad induratos lienis tumores medici non pauci creberrimé caprinum ftercus applicant, Galenus: Etrur- fus,Adaquamintercutem,& ad fplenicos, varié caprinoftercore vtimur. Ad hydropicos: Caprinü ftercus in vri- napueri impubis venenis expertis, velipfius capra vrina coctum , ad firigmenticiam fpiffitudiné redigito ac iim ponito. Egregie ipfum per aluum purgat Archigenesapud Calenü Vnguentum à flercore caprino (montano) Vocatum fpongion;hydropicis efficax,apud Myrepfum num.35. Anglisquidam retulit mihi vtile cffe hydropi- .«isad tumorem reprimenduni cüm in cruribus tum in ventre & alibi;cataplafma ex ramentis corianorium (pel- lium) in aceto coctis c flercore caprino. Adhydropicos,Fimi caprilli ficci libras duascoctasin oxyciato vt ma- laginaimponito;Galen.eup.1.108. Aridum tritum adic&to melle potui datü ex aqua calida, mire producit (edu- cit) tineas, Marcellus. Calculos expellit fimum caprarum in mulío,cfficacius fyluefltrium;Plinius. Vtilé iíchia- dici vflionem buncin modum accipiunt;In eo interflitio vbi pollex brachiali cómittitur, caua veluti lacunafub- fidet,im qualana oleo imbuta fubfternitur, deinde figillatim feruentes flercotis caprini pilule impon untur,duim vapor per brachium ad coxam fentiatur peruenire;& coxendicis dolorem mitigare:zaduftio id genus Arabica ap- pellatur, Diofcorides.Ego canam illam lacunam in ipfo brachiali,interno ciuslatere, nempefüb pollice reperio: quatamen non femperapparet: manum veró itatenenti ; vtdipitusminimusinfimoloco fit, pollex fupremo; idem; furfum & retro tendatur,omnino confpicua fitinter duos neruos, figura prorfusidonca qua baccam re- 'cipiat capripam.Hacadmonere volui,quoniam interpretcsnon fatis conueniunt & Diofcoridis textus Grzcus vel mutilus eft; vel certe obfcurushis verbis, Ez? pevu£v pti d dvrlyeu Qe, cuveyltov val xopmronkaiov tc. nam. vbicunq; wesw)id eft medium velinterflitium fuerit;duo extremanominari debét. Confpicitur fanélacuna ifta e parte velíciffura quz inter pollicem &reliquam manum (velindicé:fic ehim forteappellarelicet vnumquenq; | digitum; vtfimulpars omnis in metacarpio ci fübie&taattribuatur:) interiacct, ad carpü vfque re&ta defcendenti; ' Pliniusfortehacapud Grzcoslocutione non intellecta fimpliciter cauam manum rcddidit,vbiidem remedium defcribit.his verbis: Afferunt & magi fua commenta. Primum omniürabiem hircorum,fi mulceatur barba, mi- tigari. Eadem przcifa nonabire cos inalienum gregem. Huicadmifcent (fenfus videtur.huiccemméto alterum admifcentzneque enim fimum barbz mifceri intellexerim) fimum caprinum,& fubditolintcolo vné&to caua ma- nu;quantum pati poffit feruens , fuflineri iubent ita vt fileua pars doleat ; hac medicina in dextra manu fiat, aut é contrario, Fimim quoquead eum vfum acuszrez punctistolliiubent. Moduscurationis eft, donecvapor ad Tumbos fentiatur peruenire.Poftea vero manum porro tufo illinüt: item Inmbosipfofimo cum melle: fuadentd; in eodem dolore & teftes leporis deuorari, HxcPlinius. Similerem edium idem authoralibidocet, im quo plus. rationis (vt Marcello Verg.etiam videtur )minus fuperflitionis eft : Ifchiadicos;inquit, vri fubpollicibuspedum - (Aggregator legit;fub poplite) fimocaprarum feruente vtiliffimé tradu nt. Arabicailla (inquit Marcellus Verg.) ^ apud Diofcoridem vílio;noftra xtate; quod audiertmus ; in nullo vfu eft. Plutarchusquidem in commentasio; Caurferó fceleratià numinepuniantur,in vfu eam fuiffe vflionem ijs vcrbis teflatur. Kai 26 19- $ Qa'eov vide elvat "P Loa ovoUvrwvaddem t avriteieg: Quod eft, Ridiculus praterea eft, dicensiniuftum cffe riedicum, qu iin : coxendicis dolore pollicem vrat.Coxendicis dolor perfemora genua;tibiasq :ad infimos talos pertinet, quod in - fuperiore hominis partenon fit: quamobrem plus rationis effe videtur cur pedum pars potius quàm manuum - vratur. Prztereaquiaptiorem coxendicum vftionem docuerunt;Hippocrates, Paulus Aegineta, alij; Greco- rum nredici,aliter vriineomalohominem voluerunt. ; Hecfolum habui de hac vftione dicenda, nec plura apud quthores repetio:vt neque cur Arabica diceretur:conijciotamen à gente nomen inuentum,quoniam Arabes fic coxendices vrerent.. Non diffimilis vflionibus hisea eft , quain gente noftra circaqu adragchi mum à partu diem infantes,candente ferramento;ab alijsin imo occipitio;ab alijsin interfcalpio (interfcapilio malim) abalijs fuls o pofteriore humero paffim vrunturrvulgoque creditur;fine ea víftione non poffe feliciter prim illius &tatis peri- cula infan teseuadere, Hac feró Marcellus.Mihi quidem becinfantium vítto nullaex parte cum Arabica confe- renda videtur,cum preíeruandi gratia &ferro fiat, illacurandi&íineferro, &c. — His iam perf riptis Aétium adiui,qui lib.rz.Cap.. ex Archigene & Antyllo multa fuper hac readfert digna memoratu & Diofcoridis etiam verba repetit;qua ex Cornarij interpretatione nonnihil ab excufis Diofcoridis codicibus variare video: Sed quoniam codice Aétij Grece deflituor, Cornarij tranflatione vtarin ijs. vt dignafunt,recenfendis, Veteres (inz quit Archigenes) etiam vflionein ifchiadicisvfi funt;alij aliter,&c.. Quidam ad propinque cruri affecto manus T locum inter magnum digitum & indicem medium, circa infernum magni digiti fiue pollicisarticulum, capri2 . num/flercusferuens perforcipemimponunt;flercoraque permutant , donec fenfus vílionis ad locum affectum » perferatur. Diofcorides hanc reni ita tradit, Caprinum;inquit, ftercus ferucfacito, & extenfo magno manus di- jo gito;cauum locum circa inferni eiufdem articulifinemnota,&c. vtfuperiusrecitaui. Antyllusautem,nos (ins | quit) ctiam huiufmodi vrendi modo vtimur:ftereus caprinum fiécum feruefacimus,eoque ventrem magni digi- tiaffecti pedis perurimus pauló infra vnguem,vfque ad os ipfum vítione penctrante. Hzc ipfa vítio extremas co- | xendicum affectiones,& qua nullis alijs prafidijs cedunt,diffoluit. Ceterum poft vftiones porri folià cum fale titammponito &c. Pimum apre cum farinahordei & aceto im pófitum,maxime in duris & rufticocum corpo- . ribus,remedium eft ifchiadis,Serapio citans Galenum; Aggregator.Fimurm caprinum cum axuhg:a (ze dEvyyyyls ' ideftadipe velaxungia: Éienmeluu: oxycrato legit,id eft pofca, Marcellus Verg.) impofitü, his qui podagra ten3 " tantur,auxilio eft,Diofcorides.Cum fimo capra & croco impofitusadeps hircirus,podagricis auxiliatur, Idem |. vtalicubi citatum reperi.Seuum capri cum fimocaprarum coctum; & croco , podagris impofitiim dolorem fol- pum Kaíis. Albertuscrocum omittit, Podagris medetur taurinum feuum,&c.. alij hircinum praferunt feuis peum fimo caprz;& croco finapiue,cum caulibus edera tritis; ac perdicio vcl flore cucumetis fylucfttis : gs | ; ficari& ao 000 0 0 [pe Quadrupedibur - kh. »»- &É5 EM Lj 2 53 ficantalij fimi eaprinicinerem cum axtmgia; Plinius. Fimum caprinum eurh aromatealiquo (cum fpica nardi, vetustranflatio) bauftum,menfes cit; & partus euocat:tritum in farinam ,& impofitum laniscumthure , fcemi- narum profluuiafiftit;caterosq; fanguipisimpetusexaceto cohibet; Diofcorides. Stercoris caprini pilulas,& le- gatis plos, pinguedine phoca [ubacta fuffito:Aliud,Stercus caprinum & pulmonem phoce ac cedri ramétafuf- aside ie "rates inlibr ode natura muliebri, inter diuerfa vterorum remedia menfibus precipue & fecüdis pcl- Y | . 4 . & A : , ; " ; lendis. Medicus quidam in agris imum caprinum ad profluuium muliebre fiftendá cum thureapponebat, Ga- 1enus, Profluuium quamuisimmenfum vrina caprz pota (ifti obftetrices promittüt,& fi imumillinatur, Plinius. Siequus vngulam pertuderit;ouillum ftercus cum accto permifcebis & impones : quamuisalij caprinü efficacius credunt. Vcgetus. Malus arbor quz iam vermes habet curabitur caprino ftercore cum vrina humana radicibus affafo, Anatoliusin Geopon. » ir Ie Vrinacaprarum cum aceto fcillitico haufla contrai&tus ferpentium valet.Plinius. Panos &apoftemata (im- petus & fuppurationes) in quacunq; parte difcutit:vtfuum etiaminlanaimpofita, Plinius. Dolorem ceruicum — inflexibilem,opiflhotonon vocant,leuat vrina capra auribus infufajaut fimum cum bulbis illitum (bulbo trito cum fimo capra ceruici illito; Marcellus:) Plinius. Opifthotonicis & tetanicis lotium caprinum cum aqua mix- tum efficaciter prodelfl,fiieiunis potui detur, Marcellus. Vrina caprzaurium doloribus imflillata medetur.Dio- | fcorides. Miürabiliter facitin excellentiauriam doloreporri fuccus & caprina vrina & rofaceum cüi modica myr- rhainfufa;Archigenesapud Galenum sacr lib.j. Subeo momento queegeritur,tepidam auri obtunfz infun- des, Marcellus. Lotium caprinum miffum in aures, dolorem fedat : (i cum inulfo mifceatur, fi pus habet, eijciet, ^ Sextus. Inflillatum dolorem fedat,quod magis fuppuratis auribus adfirmatur:ob quam caufam przfentis auxilij pluresexceptum & cornuc aprinoinditum,in f umo fufpenfum. diligéterad neceflarias medelas referuant, Mar- cellus. Si grauitas it audiendi,fcl bubulum cum vrina caprz vel hirci medetur:vel fi pus fit:In quocunque autem vía putanchec efficaciorajin cornu caprino per dies viginti infüumata,Plinius. Adfurditatem naturalem, capra nuperiugulatz cornu caprino lotio impleto, &ad fum(ü per dies nou&fufpendito, deinde vtere, Galen. eup. 2.45 Videinfia ctiam inhircivrina. Vrinacaprz calefacta inflillataauribus,fimumá; eiufdem cü axungia illitum, ad. parotides proluncPlin ius, Vrina capra adaquam quz cutem fubijt,cum nardi fpica quotidiebints cyathis cum aqua bibicar.vrinamq; per aluum extrahit, Diofcorides. Hydropicus forbeat leti caprz, mirifice fanat, Sextus. Videinlotiohircino. Hydropicisauxiliatur vrina veficz caprz (codices quidam minus emendati habent apri: potcrat&,caprijlegiznam hircina quoq; prodeft, vtinfraoftendam) paulatim data in potus : efficacius qux ina. rueritcum velica faa, Plinius. Ad hydropicos:Vrinz caprz cochleare vnum cum nardidrachma vna calcfactum bibendum dato, Archigencsapud Galenum. Ad vrine difficultatem & calculum lotium caprinum, fed monta- num (ideft caprarum quein montibus pafcuntur) tepidí potari oportet,admixto vino cum aqua ob faftidium, - Marcellus. Ad cal ulum veficz, Nec non obfcenus capre potabiturbumor:Obruat hic morbum labefactaq; fa- xaremittit,Screnus. Lotium caprinum mulier fi bibat,menftrua prouocat,Sext. Profluuium quamuis immen» fam vrina caprz pota (iflijobftetrices promittunt, & fi fimumillinatur, Plinius. Aétiuscum prefcripfiffct reme- dià cfficàx ciendz veneri, nempe vt paffer T roglodytes dictusin cibo accipiatur, fubdit; Verüm his qui frequen- tius & fupraquàm conuenitindecoéunt,vrinam capra bibendam praebe. a. Caprzà carpendis virgultis dicte funt, Nonius, Varrolib.3.de Re ruft & Ciceroalicubi, Vel quod carpant afpera:vel àcrepitu cru rium,vndecas crepasappellatas,qua funtagrcfes ca pr;lfidorus. Crepz à principio ca- 49 przfunt appellatz;quod crüribus crepent, Feftus. Capra;carpa:à quo fcriptom,omni earpz capr&. Caprigenum genus vocare licet,caprastum villaticas,tum feras item hircos & hoedos , G: zacaprarium genus dixit. Caprige- numhominüm non placet mihi neq; pantherinum genus; Plautus Epid. Caprigenumd; pecus nullo cuftode per herbas, Cornificius apud Macrobium. Quamuiscaprigeno pecert grandiorgreffio cfi; Pacuuius. Caprigenüm trita vngulis, Actius. Lege locationis fandiexcipitur, necolonus capranatum in fundo pafcat.Capella, vox di- minutiva. Capras chimaras Grazcivocantchimaro n & eno: chan hircü, Hermolaus.Homerus ouiut capra rumque atatcs difcernenssaresyoes venire teras nominauit;Pollux.Varinustoeas exponit:e/Qsoid cft hedos, in prima tate: weoz'raz ( uero: 0 pud Homerum Odyflez lib.9.u«écexsuenitAinc5, Scholia:) 1n media, de foeminis nimirü,nos capellas dicere poffumus,licetid nomen pro capris limpliciter poni folcat.yppapjvs de naribus: adul- | vos demum & perfectosztate marcs zeciyssyid ell hircos & i£oss.dd efl capros (dequa voce plura dicam abinitio aiftoriz de capiisfylucftribus ) Feeminz veroadulta ae ,id eftcaprz dicuntur. yiposesis ca ella hyeme natá, s " 4 1 1 r^ » : P X "n 49 : .! s edv Grecis hyems ef vel que vnam folum atatishyemem habeat,Etymologus, Varinus. Hefychius chimaz- $9 ram capram feram expouit Xliapon capra hybernasvel hirci, vel beedi: irem torrentesfeu riui quihyeme &ime- . bribusaucti vel ninibusliqucfactis fluunt,in aftu & fqualoretorrentur, id eft(iccantur. Sed proterrente, potius cumrhó duplicifcripferim vt eppareatnomen cffe compofitum eg vy enc Bev t. profertur autem x74 quoque pro x epo plarique ctiam cutn torrentem fignificat primam fyllabam per« fcribunt;poéta producunt; xiptei ets ct hys xiuieldisv,qu& ego per e vfarpare malim,&c.) cum caprarium genus perióta;poetz corripiüt. Pro-- "(quanquam video Grauimaticos in lexicis Grzcis &lia quoqueabliyeme deducta vocabula periótanotare, vt - indein Lexicis Helychij & VarinizipagQ- recte per iótafcribitur, quan DR nonfüoordincintervocabulaquz e diphthongumin prima fyllaba habent. Xísaeei heedi hyeme nati, Hefychius. Ergopro omni caprario genere; 6a omniztate & vtroq fexu chimaron grammaticiinterpretantur,cum inediam folum etatem propriefignificet, re&2 tamen de vtroque fevu vfurpari puto: vt ctiam aejvoi.quz voxab Homeri fcholiafte foemininis vocabulis exponitur, gré9yy Legoein aco A ott repatnsti att futepao TU iq t & rcéte quidem , cum Homerusetiam codem genere protulerit, & mares forisrelidtos meminerit. Xreovm)enkeh Agwavi tol Qovs Sueno spoon B icgon Epxserte ye 1 medpiiei ue) jutimosse, Xoelsb cid tproa, Ecy mologusaipagor hitcum exponit, à deriuat «54: s xle 00 qu- péeopan. Xia pO» capra an niculaà tribusaut quatuor menfibus víq; ad partum, deinde enim dz autx(aezeg dici- tur, Varinus,. Chimerampoétfabulantur monftrum quoddam 1gniuomum fuiffe, à Bellerophonte confe&tü, dequo Lucretius, Primaleo;poftrema draco m edia ipfa Chimzrayid eft capra.Grámatici exponunt Lycic monz tem (dequo Plinius 2.106.) effe qui dies noctesq; flammas eru&tàritih cuius cacumineleones habitarent,in me- dio vcro propter pafcua capraein radicibus ferpentes.E tquoniam Bellerophon Glauci filiuseum monté habita- 7« bilem | | SUUES 25 07 FEET Fecit, Chimizrim occidiffe traditur. Hanc Typhonis & Chedrle (Apodclags , Varin, ) Ham fuiffe fingunt. dus ex Hydra natam affirmat. Meminit eriam Seruius enarrans illud Vergil: Aencid, 6. Flammisquear- Felix pecus. Vergil. Aeg. r. Frondipeta. Garciles, Quídius 1. Metam. Hirfüta, Fürtg, Vergil. in | apiid IZ George gnare snata, id ett icilfura quacdam Qualis pam faerit louiszgis, & an Minerua pro priam habaeritegidem,velà loue 26 | — "DeQwuadruptdibus | bu T iig gru, n AA vo suDevein adis cis od yay znyezr, Etymologus & Suidas: cb quod vías earum maxime ficin vena- tione caprarum nimirum fyluefitinm. Suid ásiaculum exponit holofideton,ideftex fezto folidum, egi mietev yeiOuy set qtptv eoa A yeso bic x&v (Q»- Tevag o" Neap LZ T1u) aty po m e eytetóüts eugAR AIDS - 'w PUN [do ivit ($9 id D^ T d ] " de hiftoria plant.5. ro. Errurfusaliquanco poft, codem capite, Habet vt pinus egider ita a3biesalbum , didum |. lius fcribit zgida dici ab Aelio Dionyfi o & Pauf. jniarete ex coronis contextum quem veró vfam hsbestgenus hoc, nó explicantapertius :probabile camen fic (inquic) Taneasab els coronas intclligl. Atyls zi G0 euge ray ge e. inlibrum quintum Iliados. Abyits diarnie, eod à bdo vod: Rods Sora sas $ ja prav Exytaologus, & Hefychius A twr 5 ( ? a d^ ut ] x i; "S : * ; xA a jd efl, (ubicus venti motus velimpetts, oculi monumentum cum fplendore. Aides; wovrupyldes, oi eiveuti y maa v0. 3 : y , : : » "n ! J ; d 1 h hodorusthoracemà Laconibus zgidem appellari fcribit, Suidas, Aegis pellis eft; quam Libyes (Libyffe mus | lieres, Hely jh.) geftant, S aid, Pollux egidem; caprinam: oellem exponit Aeg! chus, Grace aiptox G- Croce yix», frequens Coni Grzcos (Homezam, Orpheum, Pi ndarum , & Nicandram) cogoomen louis, de quo ita; - ciea Etyavotogus.) Scribunt Graci grammarici quod pof toni natiurratem , ipfe itin Cteraà capraipuentug " cfle opinentur. Sed magis verifimile vid ctur,Touem egiuc hüm nuncupatum à ventorum & tacbinam conuers fionibus (idem Varinns fcribit) quasi pfe lupiter commonear, Grzce xpídas & catsegidas sppel atas 1st exijs. patet qui Meteora fcribunt & interpretantur, ?hot nuchui dictum uod fcili etu. feratar, Hacde € iócho loue omníaex Gytaldo. Phyfica allegoria (inquit Caius) I ouis & Palla dors dn] interpreramur : quósdo £o nomine procellas afcctionesque in fübi ntingentes int ! tegides nuncupaptar ,& ggides.fed&rzges. Siquidem Iupiter fit aet; vbi id genus formidolofa concipi fo-. lent: Ad quem Pallada item referunr erudidotes. Aegis eft münimentam pectoris zreum. ( verba fant | Seruij) XValcanofabricatum, habens 3n inedio Gorgonis caput; &c. Hoc fi in pe&ore horinis faerit ; ficut. inantiquis imperatorum fatui cernimus, lorica vocetur. Si vero iu pectore numinis, nam & fcutum Louis. Ar Palladis ab Fiowero ita appellarür, egis dicitur. Vide Ouidium circa finemlib. 4. Metam. Aepifono | quam nec fera pe&tore virgo, ValeriusFlaccus 5. Argon. Alyidlz Sustnásett, ( Ofuto D.) so émsov € die TS kobroue. 3c, Helychius. "Tyfsnos in veftibus (inquit Calius ) fimbrias iptellige, ques item btelfos ( ego numsquai ! broffam apud ideucos aüthores, fed femper croffutn legi ) velcroffosper omicron vocitantz (unt autem fchif-- tantüm matuata fitvide apud Varinum in Ae; 3 is. De Aegidequam fndara facecdos nosospuptos adibat,. inter proucibía dicam. Alyi&A i], locasalrus, arduus; sfper, dictus quad à capris relin quarur , quod pra alticue| " $. S A5 rs T 3 t Di Jr VOD i B | i3 E dinecou Íceadere no n.poffin tB EXEAT algun Qu moepueydueDeg E: xsv 906, Homer. A^ n xirboyeXpon a " Cám qua MSN De Capra HH UC dub, d. M i th 2j; T Meu "vt quam capra depafta reliquerit: corrumpit cüic &infocunda reddit omnia morfa i RM E ms aiyas Noct», 1d eft capras faginantem; polfüit enim eriam in faxo(is-& afperis locis inmoot palei Varim A vy/ioxpab(ceffus eltin maroreangulo oculi velinter ill & nares, per quem pitui nvcillipingae, fi T ! i Ica , : yl ologas & Tarings ziperiG; yültür ziyiavyG»sxaesO- id eft, locufta " Varinum cadis", quinque fyllabis eadem fignificatione legitur, Aegocephalus cepriceps, G ezze: ve ox capella. Et écopud Germaacszuis voce dita ozrefeifo; id e&; m s 1s, vityaulop (Gs ayosai (oes eiae AcUb, BC arant b Le tre UD ge 1n M CERNI e E CU Qr oet SE Tee $ | d'nihil fcribit. A55, Aegeus, aliqu! Lati- ius Neptuni (aut verius Pandionis] E: i rex fait; f 'gidem patron "hefe: tiam Diony(usin comm entariisin Euftathium recen- 242 | — 4De Ünadrupedibur | : quàm aba Effan&Aégeum pelagus fludibus & nauigandi periculo tetribile, Suidas & Varinus. Idem Diony3 fius poéa teltatat, circa Sporad esinfülas fcribens Aegeum pelagus fuis fl ; Cibus refonare: nec vllum effeali matis mestam, cüiusvndz vehementius &altlus agitentur, Aegei marislatum equor, aem: ae 6- Dionyfi à Patarisineipicnsad Tenedum & Imbrum yfque protenditur, inde Boream verfus Propontis anguítus reati excipit Euftathius in. Dionyf Et rurfus, Hoc mare aliqui di&um volunt ab Aegeone, cuiusin Ilíade mera Homerus: Velab Aegisloco Bosotie,in quo poeca Neptuni equos quiefcentes facit, Aliqui diótum malu Aegeo Thefei patte; quiin illnd mare fe precipitàrit ab arce in A cgis infula, ficenim Etymologusfentite. tur: vel(vtaiij) cx Athenarum atce. Vid e E:ymologi con, Varinum, Suidam ,& Caelium libro 3. circa fine '9 Acgzum ima:c Cyclades alluit, Hefych. Sunt qui Aegeam Amazonum rcginam in eo perijffe referant. mari nomen dedic fcopulus inter Tenedum& Chium verius quàm infula, Aex nomine fpecie cap : Gcisita appellatur: tepenteit médio mari exiliens, Plin. Solinus hoc faxum Antandrum nominat, quo Ip to hoe modo, asydicv erebioy etri 9, 2 teqzu ass bTXIE d dao) e mebieAPydioh y paroxytónar, Aegos Cherfonefi Thraciz fluuius ( vbiStephanusctlam Aegaso mós;id eft fauium:ad huiusoftia cleflis ciuitas; vocabatur eriam Yt Stepha i cum.A. unt, Iones prius didi, nunc Achzi,in » Vatinuszapud Stephanum & Suidam : paludes dici folet, Feftas. Caprafía, Pa ! lim Capraria ) infüla eft nominata clicaitu XL, M: n Pii xia vocatür vna ex: biz: velvralij ante -"morisinfaulis, | ' Snidas. Acgilips AcStephanus AraeAetay ram appe plum condiderunt : | Vs gentis, Suid. Aexonia, vrbs Magne(ix, & Acxone pars tribus Cecto| eph. Caprullonp tcm Atho Pomp. Melg lib.a, A*gone vel Aegonea; nomen vrbis Suidas: Stephanus addit N E 5 "De Capra. o Ho coL L 26ó Àcgofiis, vibs Loctld!s , Stepb. Acgys, vrbs Laconica, Steph, Gangra Paphlagoriiz vrbs cft, culus üóininis inem Nicoltratus,referéteSrephano, iftam facit: Cum caprarius quidam ruri caprasadeffe omnes reperiret iveró vnam deeffe:rem domino narrauit, Iuffit ille diligenter quenam fecederet obferuare; Depreheudit rvnam inaltá quendam collem afcendere,& intraillá haedorum voces audiuit; quos illic capraenixa erat, - €ü commodusislocus (domino) videretut,ciuitatem in eo conditam Gangram appellauitquod capel! no- nen faerat. Aegon Abyov viri nomen apud Theocritum, Idyll. 4. ' TN | b, Melas eft radix cornu captini: Alij interpretantur partem Cornu luxta pedes animalis, Andr. Bcllunen. A «2 phthalmosgemma nomen eft spud Plinium lib.37. Gemm& non paucx (inquic G, Agricola lines inrec íe "urrentibus, & fiepenumero colore variatis; effigics rerum exprimunt: oculi quidem humani, leuccphrhal- 05 : caprini, zgophthalmos, &c. Mu(moncsatietesin Sardinia pilüm habent caprinum Strabo, Equiccruo rnua fant capra proxima, Ariftet. Caprarü batba firilum vocatut, Sipontinus, Nonnulla etiam dupiici ge. itali;altero matís;altero foemina nafcuntur: & ín genere quidem hominum;fed makiméin caprarüm ; pjgnun- enim quas vocant hircinas(*es*yzuvac) propterea quod fimul genitale habent & maris & fos iir. law & cot- gerensincrurecapraconfpe&tae(t,Ati(tot.degenerst.anim.44. — ——— n | pute; "Tityte pafcentes à flumine reijce capellas, Vergilius Aeg.3. Vocabula que ad caprarum vocem petti- üt, Ialius Pollux $15 his verbis defcribit: aya 3 LMRQUT és UA Los Apto uat. O'Ltaoc 3 "m , nealiug a yac epica & 5 Ivo dri asy v eivou poto 8 DeAMay mas eMe lecnau, Qeinoriluduo-. ox Hedtor(Q» iepavreu 078 * Batav c dpu- (xy Nite XAnpyjxodu) ott adt ots iig ( Videin Equo Hc.) Miis de vece ca prarum ,Vàrinus Qejyphos pco Qeagary- "i i srapud eundemnon rede legitur. Meuaxuizs wipxaidiuo, Mo) (o*ytonum ) 53 dz alyavdovi, Homes de ouf? Pbusetiam hanc vocem vlurpauit: pofteriores decapris tantum, de ouibus veró 9/45 2:9w, Varinus Nigccóuy. ul» quipeas doovidsajpy da) Nay aw ted Aoi ebwn , Eutathius. Puzarndjuxs Boupylo, Oppianus de capris fyluefttibus bpux Matta mo wiAovapud Aefchylum,vt citat Strabo citc; finem libri 14., Guftatumà pecore caprisque pulegium; balatum "concitat: vnde quidam Graci lireras mutsnres bjéchon vocauetunt, Plinius. Sed balare proprium ouium eft, "am puerum orcum capitearietisant bouis referunt; &c, fed nihil ex ijs, que nominant, eft : quamu!s (imilitido quadam gerneratut: qnod euenitetiam non in morflrum perucr(is ; quamobrem fpenumero perconuicium nonnulli deformes affimilantür ,aut caprz ignem efflanti , autaticti petulco;Ariftot; dc generat, animal, lib. 4. €ap. 3« Quad za Bpuo. or) op TER] vas (dans dev Jet) Voto E ot uirrigee aj aec oo mopoxAc, Euftethius. Ciborum | in captis (uperfluitares, Palladius caprinas faceté bacchas dixit, Czlius. Plinius fabas caprini fimi appellauit: no- fti vulgó etiam caprarum fabas: Marcellus Empiricus ftercoris caprini pilulas: Gtzcl zvez9vsgenere fcemini- io. Nicanderin T heriacis 7ve23:«: dixit, nifi vitium librarlorum eft. Suntin Gracís qui non caprinam tantur, "fed ouillum etiam ea voce figoificent, Marcellus Verg. Xzve3«, capratium & ouium excrementa. Galenus in 'Gloffis. x:6ve43« eàdem fignificarione Acticum elt: o4 ax'uelas , Helychius. duea3ov zw». svageieu, Eupolis, "wt Suidas & Varinuscitant, Ariftophanes homines quofdam omnino viles; & fordidos «dveadov Xervclloquaimoé "vocat, vr pluribus exponitSuidasin XQucoBen Olarz aasybs 0 ange Ori vos Cre4tl eo ajyos Gyyo dul O- Gori epa irs Galenusin Gloffis, & Varinus. Ta. vcbe Sybari caprarius peradolefcens nomine Crachis, cum cupiditáte libidi- misflagraret, inceftum in capram fcelus cxercult : Quod quidem ipfum vt hircus gregis dux petipexit; ridalitas »elaborare, atqueínterea [anm occultare animum coepit;quoadaliquando tandem eum fomnum capere deprcs "hendiffet: tumenim omnibusreuocatis viribus, fa&o in co impeta, cerebram diminuit. Cum eis(oiodt fa- inad indigenas permanaffet;non modó ei tumulum magnificum excitarunt.fed ex co etiam fluuium Crathiiad nominaruut( Crathis Huius iuxra Aegas Achaicasà dáobus fluminibus incrementa fafcipic, fic à miicend s quis appellatus :à quo & Italicus vocatus eft Crathis, Strabo:) infantem autem puerum ex eius cum capra cou- 1erudine fufceptum, caprina hiábentem crura, & faciem humanam, in decs vepofitum, deorum qoc honore af- "fetum fuiffe, & Syluanum deum (Hylzum numen Napzutm qe, Cilíus:) c(lein fermonem hominum venit, i. belluis igitur obtrectationem & riualitatem ineffe hircus docet, Eandem hiftoriam defcribit Caius libio 25 1.32: KulelBecen umbla P auioyi iva Doov var. hunc fostorem Latini capram & hircum vocant. Àiydv eoveBouvrav 25» Áriltophanesin Pluto, Cinabran aliques exponere canum cibum; in Cane dixi. Y iO», epo yeo, 1 v5- Sg Buswülo, tto) li) wA Em pli: (al; pda ) o1 es ov $) peau , Helychius & Varinus. Yee, awmto Svr Ti Á- dem. LeaeQ- 6c andy cui fco xtyeru Euftathius. Mio vel uS» caprinum ftercusfigaifivar, auc edam faz manum, hinc wvrdra; epud Ariftophanem in Pluzo & R sis; ftercore inquinarediosqegras Svrez uos vivis nac uan ont vesica Paftores eniin hircisalfiofis & fev us &gié colefantibus naresexcrementorum vel ipfoid vel. hominüinungere folebát: & eo fcetoread ftecenutancà mouere;quod hoc pacto nimio fiigoris fenfuliberentut. Minthonaliqui mentam herbam, alij ' hymum;alij yogem exponunt: alij florisgenusin ficrcore nafcentis, quo L hircigaudeant,Varinpus& Scholia Ariftophanis, /— —— | : du Loo € OmNO, caprarius; pro 5ou/^ 9», Dotice , Varinus. Poetisaijo du^, que vox Nicandro proloco etiam | pafcendis caprisaccomrmodo ponitur : di(tinguicur fort? accentu in re&o cafu : irem 21:9i«s. ^5 ores. Pan os epitheton, vt dicam inferius. Aizuaoi , caprar ij, eo quod fint iar po3óc ld eft valde rudes, Varinus. Coma- tas Caprarij nomen eftapud T heocritim Idyllio. j, De Glauco caprario. qui Homerum hofpirío excegir, mul- tafcribitHerodotusin vira Homeri. x/7acclamatio eft, qua ad capras vtuntur, Varinus. Alooixvrec, canes ca- | prarum cuftodes Pollux. Olimapud Atrhenienfes, qui rei pecuarie operá dabant à capris o/5«965 diti fon; Blu /tarch.in Solone. Aiy/Boz- 4, tettaapta paícendis capris, Suidas & Helychius: proptié antem de montaus di- €itur,quam aj & ary Bororetiam vocant, Varinus.Infulz vt queque afperiores facic oiy/Bomi s ppelan- ; tur, Varinus. 9e*éxc aut 6c^es vocitabantfaxofos & capris idoneos pafcendis locos,qui ip fuperficie faxorum | terram haberent exiguam, Varinus, A»y/aAzycr(G- , nudum nomen apud Suidam : videtur autern fignificare Lo- . eumin quo capte oberrantes palcuntur. AiylAubs 8muis oivyais oiov, Gc. vt fupra explicaui. esas caprile , & ai- | 3avipuov, Spumifer &gon apud Sratium libto y. Thebaidos; pro rnari Áegeo. Capt «3n Geopon. Grecis | dicuntur, matrices quz fcilicet foecum alant, & lac prebent : la&ates Marcellus Ernpiricus d'xit: quz tamen !h- L. telligi poffunt etiam abfque feet, & cum à partu remotiores fünt. In capram multo & dulcila&e abundantem | -& eo nomincà Cefare quodam abdnétam epigramma Crinagorz Anthologij lib.i: (e&t. 33. extat. huiufmodi. * Ales p alu GU wA ovs Gotoy CALEYGIUEV juo) yevs Od Jacmols "rataze cov TEAVSaA avro Tto Tébou id O- ' MENDES bw &Dearora.mo Lo giup Kojono lo) yuvel evwpvoo vipetyen. H'za 9 aurine: 213 7, 66 estas. ui 22 iré oy Mao Quarum ed Cars. ; PETUNT Prae SEN NC cn | | : "esL ME "lnvete- 270 d iDe Qhadru pedibus "v In vetcte teftamento, libror. Reguur kebir vocem Hebraicam exponunt capillitium ex pilis caprinisinflat ) capiris criniti fa&um : Ionathantamen vertit noda, id eft , virem cx pelle fcilicet caprina & pila ficum, 1 Hipparchas tempore Neronis, in theatro fedens, ex caprina pelle quam ferebat, quàd futurum tcompcftatem | 1 prenuntiaffet tantum Neronisadmirationem mouit, vtille Bithyniz in cenfibus gratulatus fuetitquód Hüppar-. 2 ch :i (aura ciuem baberent:Aelianus. | v | 3 - f£ Aegiftho Thycftis & Pelopis filio capraalimentum fuggeffit, Czliusex Aeliani Variis, Otion Etymo- , logusindenomen etiam Aegifthiintetpretatur, abzzz capra, & 9: lato. . Circa Alcathivicumn Cypro Mes. l | feri Cyprio infans patus eft,cui pro dentibus os continuum fuit;I neicio propter quam fafpicionem expofitus. / j L [/ Li ' 3 t . hcapranuttitus eft: & primüm Aeginomas di&tus; poftea Eutyptolemus,& Cyprijs imperauit Pollux libro fe--— cundo, Antiphanes in Áceftria apud Athenzum, auarum quendam illastantum capras mactantem inducit; ex 19 quibus nollum amplius fru&um heedorum aut cafei capiebat. — aite mie 1 b, Cut veteres facerdotes capra fic abftinuerint,vt neque tangerent aut ederent, neque nom'inarept ex. | Pluratchoexpofui fupracap. s. Capre ollam lambendo quoque fteiilem faciant; eáque ex caufa Minerüg nonimmolantur, Plinius. Caprasin arcem afcendere Athenis nonlicet , neque omnino facrificari Mineruz, quod olez ramos worent & ledant, Athenzus. Obferuatum eft(inquic Czlius) capras AU ID pad iei jungi, (admitti:) preterquam (emel ad neceffarium facrificium;neoleaibi nata primum ; poffit tangi: quando ita proditum eft, eiusanimantis faliuam effe fru&uis venenum, quo nomine nec de immolatur, Acículapio (apud Phocenfes) omnis generis animalia immolare confueuerunt, exceptiscapris, Paufanias. Aepyptijqui - Touis I hebapitemplum incolunt, aut Thebani ritus funt, jj omnesab ovibus fe ab(tinentes, capras immolant. .. Qui Mendetis templum obtinent, fiue Mende ritus fant, hi caprisabftinentes, immolant oues. Itaq; Theba- 29 ' pi, &quicunq; propter illos ouibus parcunt;alunt ideo fibi conditam hanc legem: quod lupiter cum ab Hercu- lecerpere eum volente.cerni nollet. tandem exoratusid commentus fit, vt amputato arietis capite;pelléqs villo- | fa.quamilli detraxerát, induta (ibi,irafefe Herculi oftenderet: Et ob id Aegyptios inftituiffe Iouis fimulacrnm facerearierina facie: & ab Aegyptiis Ammonios accepiffe, qui funt Aegyptiotum atq; Aechlopum coloni, & — linguaw inter vtrofq; vfurpantes. Quietiam mihividentareadem re fe Ammonioscognominaíle; quod Aegy- pujloucm Ammonem appellant. Ob hancrem arietes non mactantur à T hebanis. fed eis facrofandti funt. Cer- totantum die quorannisin fefto Iouis, vnum demumarietem amputant, cuius pellem detractam, hunc inmo« duin Iouis (imulacrum induunr, ad illudq; deinde aliad ducunt Herculis fimulactum. Hoc ao, cun&i qui circa templumarietem verberant, deinde facra eundem vrna fepelinnt. Hzc Herodotus libro 2. Agricola de boue rem diuinam facit,opilio deagno, polus decapra , Lucianus. Graci facrificatuii capras frigida aqua explora- . bant : Nam fi guftare abnniffent ; concipiebsnt inde, baud valere fatis, Czlius. Capelle probubus immolatzs: item caprzauratz alb Apollini immolatz, videfudra in Boue n. h. Te/1:s facrificium, fecundum aliquos ex oue, capra & boue conftat: de quo multis egiin Bouc. In Lupetcalibus Rome capras iugulant, & incifisin core rigias caprarum pellibus; difcurrunt : & fi qvi ebftent » Ícuticis cedunt, Plutarchus in Romulo. Lupercai- libuscapra candidz immolabantur , vel ( vtalij tradunt) canes, Gyraldus. Embarüs quidam, vel Barus, cum Diana Munychla vt regio à pefte liberaretur filiam alicuius immolandam requireret , ea conditioneim- molaturum fe fuam promifit, vt facerdotium familie eius perpetuó manetet filia inadyto occulta;capram eius. | veftimentis indutam madtauit : quz resin prouerbiumabijt.vtin hominem prudentem & aftutum Embarus es dicamus, Vatinus in ZéQicua, authorem citant Paufaniam, Peftis vero caufam fuiffe dicit vrfam quein templo | Diapzillic erat, ab Athenienfibus ((zvorcBézwo, lege xvougeSréew ex Sulda) occifam, Apud Suidam fame bon cn pefte(que apud Grecos vna rantum litera differunt)regionem laborafle fcribitur, Eraímus prouerbium Emba- rus fum de homineinfano, deliro & demente interpretatur, Suidam fecutus: qui Embarum filiam fuam verà, non capratn cifubftitutam, immolafle refert. Epiapóc eipus vA itoc, pope t3) yuveszsf s Qatyituos. Mtraud) (O« Dolapamy Vari. Paufan.in Arcadicis Cleombroto Lacedzmoniotü regi in Leuctris Bocorijs (ignum diuinitus huinfmodi "accidiffe (cribit: Solebant (inquit) Lacedemoniorum reges pecora fecü educere in bellum , vt diisante prelia. liarent: preibantautem caprz ducesitinerisapte ones: quas ( capras) paftores catocades,zooiadas, appellante Lupi tuncimpetu in gregem fatto, illzfis ouibus in folas Capras graffari fant. Capram.& hircnm Mendefij colüt Gyraldus : Vide pauló poftin PanosDei mentione, Phliafij capellam Zneam colunt;Paufanias, Eo3ov3' A miNovr iatosactnavia Dus Today i) ou vov , Homerus Iliad:lib. 1 Capras Apollini immolabant, propter pecudis huius. naturam impetuofam,& in altum (;lrandoefferrigaudentem: & quod caprina cornua ad arcus faciendosidonea ge . $nt: Apolloautem toxores eft, id eft, arcubus & fagittisoble&tatur, Varin. in Toc x4) anyaz, ex Euftathio inllia- - dos1. Capta; que nunqvá fine febri eft, Aefculapio qui eft deus falutis, per contrarietatem immolatur, Seruius, - Aegzon,nomen gigantis; qui Coeli (alás Titanis)Terrzq; filius fingitut: Aegzon qualiscentü cai brachia di . cunt, Centenasq; manus,&c. Verg. lib. 10. Seruiuseundem cü Briareo effe fcribit, Vide Onomafticon Softrum - & Vatipnm,& Gyraldüir opere de diis, Syntagmate quinto, duobusin locis. Hefych. Aegeonem exponit Bria-- . rcon,& deum marinum; & Neptunum :Erymologus Soleai o3 Y rats ari etiasor. Briateo itiqnit Solinuxy Caryftij rem diuina faciunt, ficut Aegconi Chalcidenfes. Nam omnisferé Euboea Titanum fuit regnum.In Btias.— reo (inquit Calius ) quod obuium erat, fabula inuolucro factum eft obícurius. Quippe prodit hiftoria effein Aatumulum Agzonis nominc, abs quo fontium profiliens multitudo circumicctos impinguet campos. ZEgo- bolus, A224» Dionyfiusapud Potníam colebatur , de quo nominehiftoria hzc proditaeft. Cum ibi Diony- 6e fia celebrarent, itain contumeliasadti unt & furorem, ob ebrietarem, vt Dacchi facerdetem interemerint. Qua- re deiira graui peftilentia affe&ti funt. Ciues hac de re Apollinem confuluére:à quo refponfum acceperüt vtdeo formofiffimum puerum immolarent, Quod cum Pornienfes [us multos annos feciflent;capram demum à deo edo&i pro puero fuppofüerunt: vnde deo cognomená capra v delicet füppofita, factum videtor, Gyrald,Cinna- | momum in Aethiopia cefuri, quadraginta quatuor boum; caprarumq; & arietü exiis ,à Ioue impetrant veniam mecendi, Plin. In Pedafia Cariz (vt tradit Ariftorelesin Mirabilib.) facrificiü loui peragitur:in quo capradedu-- éka ex Pedafis per ftadia feptuaginta magna fpectante turba.procedir, nec perturbaturin via, necindeauertitur, faniculo vin&a facetdotem pracedens. Ineadem mirantur extranei cornua cius quatuor congios capere, Aego- phagus,id eft capriuoruscognominatur lupiter apud Nicandrum in Theriacis, Etymologus, & Varipus: Mibi. samen,inquit Gyraldus,non faccurrit,apud Nícandrum id nomen legiffz, In Laconicis Paufaniz Iuno nomi- 7e | | | gatgr 3De Capri fy Inestribus. | mu ue - liatür a/5o5, GO: apud Lacedaemonios tantum id adepta cognomentum, quando & des caprasimmalant, S4. . €éllum ab Hercule primo ere&um ferunt; qui & princeps caprasimmolárit : quoniani pugnanri aducriüs Hip- - p9coontemac liberosnullum à lanone feingellilfet impedimentum , ficat feté alfuenerac: Ad rem vere diní- pam adbibitas potiffimum capras quod aliàrum victimarum haud (uppeteret facultas. Verum in eo quod dé ca- prafcribicauctor hic (inquit Czlius) vehementer ad uertenda poéz Ouidi) fententia,ex quadam Elcgia, vbi ani . malism quz ducerenturpom pam defcribitinlunonisfeftro, — | "Daxd, gregis cürnuper tempora duravecurue ieiifa esl domine fola capzila dea, Jlsias seneittzo [ylenss iauentafubals x "Dicitur inceptam detuimi[fe fugams x. zt a unc quoq, per pueros iaculis ance[fatier £paex, Etpreiium antlors vulueriz tpfa datur. to Anas vies co Xa rin Varinus | pto Xuiesdege H'aa Caprorinalunoà Romanisculta,nonà capris, fed Acaptifico nomen tulit, vidc Gyraldum,&e, None Caprotinz, inquit Varro; dicantur, quod eo diein Latio Junoni Caprotinz mulieres actificant;& lubcaprifico faciunr, &€ capriicoadhibentvirgam* Capraà Thefeo | Veneriimmolanda in hircum mutata, vt in Hiteo dicam, ui. h.. Pan capripes cognominatus eftà poétis, à Gre» Cl$adjowAx, & asvyiraw. Propertins intertio, Capripedes calamo Panes hiantecanent.- Hyginus de Capricor- ^no : Huius , inquit, effigies ficilis eft Aegipaot. Dicitur & femicaper deusab Ouidio in Faftis, & Metam. vt- eit, Suntoculis Nympha, femicaperve dcus, Gyraldus. ' Cerobates etiam, xteo[9eTc cognominatus eft Pan, tefte Helychio; (ine quod cornua habebat, quali, «ceoma'nas: vel qued bafia haberet corneam, id eft-pedes, Syraldus. :KajxesoBairo L1ay, Ariftophanesin Ranis: Scholiacerobatan exponunt; qui per montium cornua incedat; velàcornu, id eft vngulis hircinís: nam lnde aiciBiza» quoque & vexjsfBo acie dici, Didymus fimiliter *9? expenit, vt Gyraldus iam ex Hefychio: quoniam (inquit) inferiores patres hirci habet, ita ve pedum caufá cero- bates vocetur. Hinc& insons nominatur, vt íuprain Boue docul. Capras ea de caufaapud Aegyptios qui Mende ritusfunt, non mactanr, quód Pànainter octo deos Mendcfij namerant, quos octe aiunt priores duo-- . decim diisextitifle. Pauós (imalacrum & pi&orcs pibguar, & (tauarij fculpunt, quemadmodam Graci, capri- ha facie, hircinisquecruribus: haudquaquam cxiftimantes eut efle talem, fed fimilem cateris dijs. Qua tamen €um caufatalem defcribaur, non e(t mihi relatu iucundum. Verum hicum capras,tum vero capros hircósue o- , mnes venerantur, Ecintec Mendefios caprazij prsecipao ho nore afficiantur,& ex his vnus maxime: qui cam de celfit; ingens toti Mendefiz plaga lu&us extitit. Vocaturautem & hircas & Pan , Aegyptiacé Mendes, Hero. dotuslib.z. Aega & Helice Nymphz ex Oleno natz, louis natrices feruntur, vt Hyginusalijque prodiderunt. Quidam Aegam Panos vxorem dixéie, Alij filiam, vtio loue egiocho iam proximé retuli: & fuprain Canc H, a, 3? iu mentione Cynofürz: nam Helicen aliqui Cynofutam vocant. Aegoceros Panes filius in Ibiceinframemo- rabitur. De Acgipane etiam nonn:hil in Acgiocho fuperias dixi. Acgipani populi ad ripas Nili habitant, Plin, a. 30. & in fineeiufdem ca. Iuxta Hefperios Aethiopes ('15quiz) qaidam modicos colles amoena opacitate veftitos Aegipanum SatyrorumQae produnt. Item 5.1. Aclantein noGtibus micare crcbris ignibus, Aegipanum Satyro- zumque laíciuia impleri tibiarum ac fiftula cantu, tym panorumque.& cymbalorum fonitu [ttepere. Ec rurfus cap. &-inter Aethiopiz populos numerat A«cgipanas femiferos, & Satyros. Satycis inquit, preter Bguram nihil moris humani effe traditur : Aegipanis,qualisvulgó fiapitur forma. Hiecloca capripedes Satyros. Nymphas; tenete; Lucretiuslibro 4. Auyi;o3ecin Gesecis legitur; vnde capripedes verbum verbo expreffum, Argippai Scys thiz populi cefecunt quz apud me fidem &oo hábeac. fupra ipfos inceli moutes ab hominibus capripcdibus, Herodot. Syluanus, deuscaptipes ex paítoriscum capra coitu natus, vt Gyllius ex Aeliano vertit, & nog füpra :? recitauimus parte 3. huitis capitis. Grace proSyluano Ziezov eai vorralion elegi , ex Caeli) translatione coniicio. Pratidum qua fe vaccas putarunt mentionem feci in Vacca H. h. pautó ante prouerbia. A Melampode ( inquit . Plinius) appellarar vnum helleborigenus Melampodion. Aliqui paftorem eodem nomine inueniffe tradunr, capras purgari paíto ilo animaduertenrem; datóquelacte earum Janaffe Praetridas fürentes. Hermolaus Praet - filias Elegen & Celznen memotat, quz prope fontem Cliroriumà Melampode rali lacte purgatefint, Idem in Caftigationibus Plinianis Lufos vel Lafas vrbem effz refetein montanisagti Clitoiij,vbià Melampode pethi- beantur curate Preeti filiz,in Dianzfano. Lut, Ae, vrbs eft Ascadiz, telle Stephano, vbi Melampus Pra filias ca xcci, id eftlauit vnde Lui nimirum didi funt. Meram aliqui vocant Praezi filiam Aðrz fororem, Hely. chius. Circa Alpheum (inquir Euftath.in Diony() aqua eft qoa alphis, id eft, vitiligini medetur,vnde forfan & - fluuionomenimpofitum, Medecur eadem leacis & impetigini; & Melampodem ea vfuin aiunt ad pargationem 'o filierümPrexicuminfanent — Ve HAPERIRTU: EE oni RENS entum TPROPFERBIA. | j: , Inagrofürculatio capras: Vatro dere ruft. Lb. r. cap. di&um boc veluti legem agricolarum affert: Colo? , üusinagto fürculario ne capras compa/car. Dcfle dti poteítad.cos qui soxiarum rerum admixtu cortumpun:tes netam ztatem, Capra olez & viti przcipué noxia eft, vnde & Bicchoimmolatur vindictz gratia: Mineruz ni- hil caprini generis, quod ille vitis repertor dicitur, huic facra cftolea, Etafim us. Capracontra fefe cornua, H' aif — Ku iau av x£esir, cum quis fibi ipfe authoreít mali. Capra quapiam (vtin apelogo fertur) cam effet 12eulo . vulnerata, circumfpectans vndenam id mali fibi eneniffet;arcurm contemplans-cáprinis cornibus compactum, » dixit, Ka9 iuawsis íQuos mi xtogm: , id eft, In meam ipfius perniciem produxi cornua, Exafmus. Capra cinamo- /o mum; H d qo wvaqeowuov : Adagium deijs quialiquid vehementer amant, inde natnm, quod cynamomum planta Arabie appetiturà capris maxime, quz in ea regione páfcnntur.. Euftathius in Dionyfij periegefin. Capraad. feftum s [8E eie shi éco ru: dici lolitam vbi quisin temporeád negocium aliquod accederec: Aut vbi quis com^ modé in fuam perniciem offertícf:: Namin feftis, maxime Bacch, capram immolabant , Erafmus. Capragla» dium, Ai uaouoor , fübandi reperit. (Malim AU £avzz vlb ueaestonr tin omnibus Grzcorum Lexicis habetur.) . neos; qui ipfi reperiunt qüo pereant, Ortum eft antem adagium ab huiufmodi quodam cuentu. Olim cum . Corinthi] Iunoni Acrzz ( Apoftclus Afcrzz, non ree ) caiuseder à Medea ftructam aiunt; rem diuinam . facere pararent: atque hi qui ad przbendam hoftiam erant conda&i , (o: 6) 75 quapt xo MEM widivo Suidas GE | Apoftolias : cisoplonrrot vastum, Helychius & Varinus;) defoffo fab rertram cultro, oblitos fzte affimularent; , Capra pedib. exícal pens, prodidit, itaq; maótata eft. Quidam fic efferunt. A0 ow Tuayonocisid eft, Capra cultrum. o praebens: Quidà hoc pacto,O'isT acentos Etafin Aiyie qEoas Or e terroic dry p eec lov ica 9V ero KogAy.guunii d ! SUR j : | E c4 aliquié L 2 ce E «De OQ zadrupedibus 3|iquid defiderari ) zxgaela. ri anl Bde ho netos, Suid. De lana caprina: hoceftdereinutili & minimi mometi- ti fimile e(t deafinilana; Eraf; Alterrixaturde lana fepe caprina, Propugnat nugisarmatus, Horat. Libere ca- pre dearatro,EAc/Dspoy aiyesporgov ; hemiftichium heroici carminis prouerbiale, di&um olimab js; qui feab o- nere quopiam aut moleftia liberatos gleriabantur;authore Zenodoto, Eratmas. Mattis vt capra dicitur, TZ; u- vto» arai usc cuu: Infpariosdiétam videtur, quorum patet incertus eft,cáque gratia à matre denominantur. Ducum ab hodis, quiin captilibus à matre dignofcuntur:namà patribus haudquaquam poffis. Manetetiam. hodie valgiiocus (apud Gcrmanós) quo dicunt, faplentem effefilium qui patrem fuum pócit, Erafmus. MjTip ios tué Qu B tution, Homerus Odyffez lib. x. hoc eriam Germani vfürpant. Materait. Velcapramotrdeatno- centemKay di San didyor soviel, ( hemiftichium heroicum :) Capra minim? alioqui mordax elt, fed improbis otbhia funt inféfta; Erafmus. 'Capraram nomina: Aiyov vua, vide fupra in n.a. Capra nondum peperit, 10 hodüsautem luditin te&is. NIE mto vtvxey tea» 9 dri Bap zicer: In illos qui pofttema perfe&ique A d ] grediuntur, preteritis ijs, qua prceffiffe oportuit: aut qui gloriantur iam affecbrts fefe, cuius ne fündamenta quidem fintiacta: Aut qui rém agunt pre pofteré, Prius eft enim peperiffe, quàm vt hoedusTudat ín tectis, Refer- | turà Zenodoto, Erafm. Captam portare non poffum , & imponitis bouem , (Melius, imponite miliibonem fine copula. ) Plutarchus in commentatio de non accipiendo mutuo:E7e ando adatta eA alty Ou Duvazpaan alu oye: QipetY, DanriSert joi Bv : Vbi quis quod leuius eft recufat, & quod mult ficintolerabilius imponi fibipo- ftalat, Veluti fi quis impatientia paupertatis vfaris inuoluat fefe; quod onus vix dinitibus (i ttolerabile, Erafm. CapráScyria, AI Zxvplo : Zenodotus huius prouerbij Chryfippum citat, tumautborem, tum interpretem.Con- wénitin cos qui beneficium maleficio corrumpunt, aut virtutes adiun&is vitljs contaminantatque obfcurant: .quiue re&é inftituta non re&té finiunt. Velüti capraScytia , quod fera fit, mulétrum quod lacteimpleuerat; ipfa ^9 ruríuseuertit (Meminit etlam Suid.) Alij putant diciin eos, vnde plurímum emolumenti capitur, proptétéa - quod eiuscegionis cápre chaximam lactis vim reddere dicantur, Id quod «firmat & Atheneuslibror citanshoc Pindaricartnen, Z«uele) 33 eiie AE poxetwr (B aye oyorwmi, Erafmus. Idem Athenzus libro15. cáptas exScyro... & Naxotanquam przcipuascommendat. Capra Syrie (malim Scytiz) quantum aliz null lac habere dicuntur, Gylliusex Aeliano. EftautemScyrus vna Cycladum. Dicdetribus capellis, in eum videtur ceu proueibiotor- queri poffe, qui multa extra canfam qua funt & ad rem nihilattinent, dicit'cx hiftoria, quam Martlalis lepidiffi- zio epigrammate refert, non de vi neque cede, nec veneno, Sed lis eft mihi de tribus capellis&c. Huic fimilli- ium e(t Lucilij epigramma Greeum, quod tecitat Erafmus in prouerbio: Alia Menecles, alia procellus loqui- ! cur. Copie cornu. apo Oe ilps Amalthes cornu; aliqui addunt ais id cft capra ; Cum affatim omnia fnper- effe fignificamus. Translatum peruetufta fabula , que varié narratur spud authores. Quidam (TRUNG mu. 72. dum narrant :. Rhea Iouem eniza met patrisinfantem in Creta occuluit natrieudum à duabus nymphis Ad. . ráftea & Ida Meliffi filiabus. (Ouidius vnam-fuiffe fcribit, quam Naidem Amaliheam vocat.) Hz nutricaue- runt illum caprz cuiufdam lacte, cuius nomen faerit Amalthea. Eam capram Iupiter adultus in fydera retulit: vocatürqueà Gracis oif sgowio, id eft capra cceleftis. Huiusalterum cornu nymphis nutricibus dedir, videlicet: officij premium, hanc adijciens facaltatem; vt quicquid opralfent; idillis ex eó cornu largiter Ínppullularer. Ovuidiuscapram cornu alterum adárborem fregitle (cribit, quod Amalthea nympha herbiscin&um ; & pomis . repletum ad Iouis ora talerit. Iupiter poftea regno potitus Syderanutricem , nutricis fertile cornu Fecit, quod dominznuncquoque nomen habet, Legimus & H erculem Aetolisdonalle Copiz cornw,proptercoércitum corpu luminis Acheloi:quate regionem illam antca ftetilem, fertiliffimam reddidit: cornu nimirum ]labo- rumdutitiem fignificante ftugibus feracitatem, Erafmus. Idem plaribus authorum exemplis, Plinij., Gel- 49 lij. Luciani; Plutatchi, Horatij vfam huius proucrbij explicar. Ego jsomiffis quzdam apud alios obferuata. ^ .adijciam. Hahc capram Oleniam vocat Oaidius quiato Faftorum. Vide nonnihil fuperius in Aegiochi louis mentione: & Palzphatum cáp. 47. Aegium (inquitStrabolib.8.) oppidum eft Achaiz,vbiIouem à capra la&ta- tum fcribunt, (icut Aratus prodidit, AZ ice ml uy e ty Ak pot (by Ogre zceiv s Qo Asvllu Be pay erigat Alle te/XER T VIUTO- cffmy, locum innuens proximum effe Olenz. Vide Aiyd: apud Varinum, Scholia in lHiados Homerilibrorg. fabnlam hocmodó teferunr; Cum Saturnus filios omnes natos(tatim deuorarec, RheaIouem enixa,lapidem | falciisinuolutum Saturno vorandd tradiditrinfantem veró in Creta Themid: & Amalthez,quecapraerancom-. mifit. Hanc Tiranes quotiés infpiciebanr, terrebantur. Alebatipfa fais adhibiris vberibus Iouem, Isadultus patrem expulit regno. Etcum impugnarenteum Titanes, confilio Themtdis caprzillius pellem protegmine. induit:vtcui perpetuo cerrendi naturainelffet: atquéita vicit Titanes, & hancob caufam Aeglochus di&us eft. zl "Depellecapre.quz Iouem alui;nonnihil etiam fuprs dixi capite 7.in ment'one prouerbij: Antiquloradiph- — thera loqueris, Euftachius in Dionyfium defituorbis fcribens, vbi ille Acheloi flunij meminit, cutus finiftrum ' corna cum Hercules confregiflet, Amalthez cornu bonis refertum omnibns pro illorecepiffe dicitur; va- —— rias interpretationes affert ,& multa fuper hoc cornu do&é & egregie diffsdit, qua breuitatisanore relinquo. Piinccps omnium Bupalus Fortune fimulacrum fecit, polum in capite geflans, & manuum alterà fuftinens Amalthes cornü, Czl. Socrates Amalthez cornu hoc pa&ointerprerabárur, A malrheam aiebat fignificare ho- minem,quiminime malthon;jid eft mollis & diffolutus,fed gnauus & operarius effet, Per cornu veró bouis,quod anim al eft labotiofiffimum,virum operarium innui. Botros aütem &fimiliain cornu effe: quoníam omnía,quo- rum egemus,in agricolturainfunt: quamobrem geftantesipfum bonus Genius, bonáque Fortunaintroducuti- tar,Srobzus in Sermone de Agricultura. Apud eundem in Sermone de laude diuitiarum Philemon pcéa, " Amelthezéornu non tale effe fcribit, quale pi&ores depingunt; bubulum fcilicet, fed ipfam pecuniam, quz o- inpia donet, dlaxr 0050 36 uleropues ruvoniass iuxta illud Horatij Scilicervxorem cum dote,fideniqs, & amicos Etoenus, & formam regina pecuniadonar. Pofttemó in Setmone de fclicitare, Hippodamus T'hurius enhomi- am: id efi bonam legum confticutionem in Rep. A malthez cornu interpretatur; Genus illud poculi apud Athe- nzutmn libro n. («iecappellat) cái apglutinati erant cotyliíci referti papauere albo; tritico; hordeo &legumini- bus, non temere aliquis corna Amalkhez nominauerit. Prouerbiam quod iamtetuli, Coplz cornu , velAmal- hes, vel Amalthez caprz apud Grecos (icetiam effettur, AZ dgivla, vel seuiuB» ,id eft, i apra cceleftis, Hefy- chius & Varinuscapram ceeleftem interpretentat candide fabze genera, qua calculos & fuffiagia ferebant: Simi" he su sr caccia eos qui manera accipiuntab ij soutritiait,vrIupiterab Amaltheaca- —— praautcitus cft. Alij cesillas;ex quibus magis lucri & pecunizaugéde occafio fit, ita nominant, Capra er 12 H | De'Hirco — eAÀ, Lab. I I1 de illo qui qu& cupit eonfequitur omnis. Ferunt €nim Iouis capraminter fydeta lacatam qui primus orentemi - afpexetit, peromnia voticompotem futurum, Idem. Capram cccleftem orientem confpexerunt ; Aij vv zozias" | ÜDorrehxcun iacu, ab Etafmo fimiliterexponitar. Apud Athenzüm tamen libro nono Antlphanes in Cyc!o- pecommemorat capram ciceftem interanimantiaapta menfis, Teal» VAiDwracs aie Samia, e Ale TO loe, Bcc, A e gis venit, Aiylc toyceuu: Suidas (& Varinus) indicat preuerbio dici folitam ,deijsqui perulanter & impudenter agerent: quód Aegis dicta fuerit facerdos Athenis folita ferre facram egidem, & ita ingredi ad eos qui nuper du J . . Xiffentvxores ( aercvi vecd ss.) Appatet (inquit Erafmus)in huiufmodi facri multum fuiffe licentiz. Capra- —. rxiusinzftu, AimiAQ- ioxaduss deintempeltiua libididine, vr & illud, Lydus in meridie, Nam hishoris capra- — ov "rlj, dum fedu&tis gregibusin vmbra latitant, lafciuirefoliti foribuntur. Referturà Zenodoto & Suida, Erá(, His - 39 adijciam dnoemblemara Alciati, quorum prínsinfcribitur, In defci(centes : Quód finc egregios turpi macula- .'uetisorfus, I noxamque ruum verreris officium, Fecifti; quod capra; ful mul&raria la&is Curi ferit; & pro- | priascalce profündit opes. Vide paulo ante in prouerbio Capra Scyria. Alterum,In eum qui fibi ipfi datum , apparat, Capta lapum aonfponte, meo nuncvberelado, Quod male paftoris pronida cura iubet. Creuerit 2 dllefimul, meame poft vbera ps(cet, Improbitas pullo fle&titur obfequio. Aliudeiufdemin amatores metetri-- d -'eurex aítutia pifcacoris caprinam pellem induti; & ita fargos pifces alliclentis: quód ij hoc pecus mirificé ament; Cuachsacpotclordine "ERE RIMA M uc9e POI Edi LOS LODSE UB DR OQ idt E j "m | : T A nes Yn ' ! * (n E E - A ' 239 In cvs dux eft & maritus eaprarum : Qui caftratus , caper nominatut, Martialis, Dum iugulss hiez T1353 eum; factus es ipfe caper. Caprumpro hitcoimproprie pofuit Vergilius Aeglog. 7. Vir gregis ipfe y caper. ny atud Hebrais hircuseft, & propris maior: nam minor feir ^ ye dicitur. Genefeos j ca:15, Chaldaicé vettit telas iaii Sm Arabice jy m teus, perficeqsnoN afteban, vbiSeprüsgintà CCHUAEQ habentzegju Hieronymus hirci, Hebrziatudnim, wq lair etiam pro hirco ponitur;adiücto feré . Caprarum nomine;hoc modo fheiriffim.Perfz pro fteir ponunt kalahe(aliás kalahei )pto iffim veró bufan. Scd de hac voce &aliisquibufdam, vide fapra in'Capre nomenclaturis Hebraicis, Scribitur etiam per zade prima lite- (CQ Fazeir:quam vocem Danielis8. Hieronymus hiream caprarum interpretatur; Theodotion zea5o aiyav. Chal- dic dzus pro feir ferme transfertzeira.. Munfterusin Lexico trilingni ^ne zaphir quoque hircüm exponit, vtze- - .. phirah eapram spen taish, Abraham Ezia Genef 3o. pecus maculofuim & varium intelligit. Septuaginta reos Fiieronymus hitcostranftalerant. Aliqui arieres, alij totum genus ouium interpretantur. (quod non placet) 5^ Chaldeusteddit teissiah, Arabsteus; Perfesaftarha. "e kar, Dauid Kimhiagnum exponit item arietem & hire cum. Carim pfalmo27. Hieronymus monocerotes reddit; Septuaginta 255a, Abralhiam quidam agnos, & alias quidam valles. Deuteronomij 23. Arabica translatio habet baraphiPerfica pharbe lian ; Septuaginta apyaw - Hietonyausagnoram, Syluaricashanub hiréum exponit. Flifpanicé Cabron vocatur, Germanice loch, vnde mutuattfant rali nno beccho, & Gallibouc;& Angligote bucke, id eft caprarum hircum. Nom caprarum no« men Germanieti&aliquando addunt; gerjilocke.diflinguendi caufaà marib.in caprearum é& caprarum fyluefttíumi 2s genere,quos item Leche, ld eft hircosap pellant, vt reecb och; llyrice hircus dicitur kozel: | Ls PESE ON WELTEN -.. Capet etlam tondetar, Vum iu cs(tcoram ae m iferis velamina hautis, Columella. Nec minus interea barz basincanaque menta Cinypbij tondenr hirci, (etasque comariteis Vfumin eaftrorum, &c. Vergiliusin Georg: . Cinyps(inquit Probus) opidum eft & flumen Africz regionis Garamantum , apud quos hirci villoci(fim! na- m fcautar, quos tondentad cilicia quibus naute vtuntur. Quidamapud hanc fluuium matores quàm alibi hiicos s v malcifcrbunt In Cilicia circaq; Syrtes caprs villotonfili veftiuntur,Piin.8,50. ETermolaus eoin loco pro Syrias; —. Syttestepofüit.Circa Syrtes enim (inquit) Cinyphium pecus celebratur Vergilio, Silio, Martiali, Claudiauo, cz- (o. Uetris vEquinto libro (Ceftigationum in Plinium) diximus; Cilices hircos babent villo tonfili, vnde veftes con- e Tou ciunt, quas cilicia & cilicina dicimus, Ioh: Rauiftus textar. Cilíci j hirci, id eft villoti; Etymologus & Varinus: /.'. Deciliciis pannis fupra dixiia Ca pta ca.s. Carici. hirci oj 4/765, id elt viles, Vatin. Meminit eorutm Sophocles ii ^m ;Salmoneo, ran quam villum, (Kaeov, d rese uio) nifi forte cum Ciliciisconfundat, Hefchius. Hircas natà-- -( . Faauimof(uselt, pagnax& robaftas: precipuz ei viresih fronte. & cornibus, quz longa & acuta habet, Albert; ... Dentescaprispaucioresfanr quàm liíircis, Aríftot; Flanc pecudem mutilam parabimus quieto cceli atu. Nani er -procellofo atqueimbrifero corauta [smper. Nam & omni regione maritosgregum mütilos effe opottebit.quo- - Besizi» vt Varro edam ; Andreasa Lacuna og)» mauult; & grauem /». Bronchus ( iaquit) id eftafpera arteria fieri non poteft vc longa 90r :cum videliceteius prolixiot pars quz pecus ipfum egreditur, (emperadhzreat collo, . '&longitudinem eiusneceffirio adzquer. Gurgulionem eruditi feré Grzcam vocem gargaróna;id e&t vuam;red- pm dunt: quod hieuon conuenit. Sed forte hoclocointelligerusfüpremam partem artetig ex cartilaginibus ali- ^. ^ quotconditam &preminentem, quam Grecilarynga proprie vocant. Poteftfané bronchusetizm appeliari 5o vo vo B mein.) Probatur prarerea hircas.armis quam villofiffimis; Plinius. cruribus creffis, Columella. 2:02.32", d E - feforte avo Gs, id eft lareribas vel coftis firmis: & coxisamplis, Florentinus: oreui exiffente : cum videliceteius , interpretatur, uaxoireooi vero poni pro p« v' e C. Hircas 288 | | 3 vsDe Quadrüpedibus * "os 4 H r3 * . pt N n. ^ b LA 3E »^ Ue ced die V uS , a Egan LE T t r - , A y E | : | Hireuscornibuciéturam valido feritinterdu m; vtafferem etiam velfcatum obtentum feindar & profter- nat hominem; A urborobfeurus: Capti petalci fzuitiam duh paftoresrepeliaut; infradicemusin Arietis: petalcimencioneex Columella, FTireos ait fexm eufes hil er nosfuprafiniftcam latusiacere, quem dormiunt: | ""abequinoctio hyberno roridé mcfes fopradextrum:. Hirci deleGantarin cibo barba hircina(de qua infiadicam in. )&ofa caloima Syiua deus. Hircus inquit IGdorus) animal eft lafciua,& femper fcruens ad coitum: cuius . oculi óblibidiréin ranfaer(um alvicinnt; vade & nométraxit, INam hirci fecundü Snetonium, (unt oculorum| 2 guli!: de quibusvideintrà cap.8. parrex. Qui hirfüta crura habent libidinofi fur; quemadme dum hirci, Ari-. ' floteles Tez so Odndaiveny ve geelgpovs Adamagrius. Hlirci per libidinem effcrantur: quienim iuperiore tempor z foci , iugi concordia paicerentur, coitus rempote diffidenr. & aliter elterum libidinis xabie inuadit ; € : " epa l C : : MC. . . : ; : / 2 De Gapra | H. | Lil 27j Septimo poft die quam in Incem editus hircus cft; coire incipit, & quamuis fterile (emen emittit, omnium ta- "men matutiffimé quadrupedum ing: editur coire, Aelianus. Hircus menfium feptem fatis habilis eft ad pto- 'creandum : quoniam immodicus libidinis, dum adhuc vberibus alitur, matrem ftupro fuperuenir, & ideo ce- wi leriter;& ante (ex annos confeue(cit, quod immatura Veneris cupidine primis pueritiae temporibus exhauftus .jeft, Itaque quinquennis parum idoneus habetur fo:minis implendis, Columella. Ad ineundas faeminzs & , anteannicalum congruus :nonautem durat yltrafexennium, Palladius. Hircianniculicoéanr, fed praftantior ea proles eft quam natu maiorestum capra tum hirci generauerint , Atiftor, Hirci pingues minus fascundi -— füntz verum curaextenuandiadhibita; efficitur vt coéano atque procreent, Ari(tor. Ec alibi, Hirci pinguefcen- . tesminus feminis habent: quamobrem eosfolentante admiffionem extenuate,| Capri etiam pinguedine fte- T dme mW füpradixi. Satyri genus etychralcon;arietibus quoque & hircisad Vcnerem fegnioribus pcm j VET... ht Aft oon ZI GN "E dpc/4s a | ne T * n - otudatur, Plin 15 Hircosad coitum procliulores cam efficere ftudent rei paftoricize periti, eos horum na- &Genrium odorato vaguente perungere: contráqueeofdem med:js ceudislinoiiligaris à vebementi coi- res tüs appetitionereprimereaudio , Aclian us.Ilaacin dietis patticularibusigquit: quód arietes & capri, ficut & .jezteraanimalía propriam habeut vocem per quam inclamant & vocant fe*minas tempore coitus & amoris : & ' pugnam ineunt, Aelianus. C "am eruere conantur, curilii quorum vxorcs corpasinuulgent,hircorumappellstione deformentur paffimin- ''defieri conijcinür, quod animalium foli (vti putant) hirci, fui generis fosmellasipüsintuentibusiniri, facilefe- — X rant, Czlius. Dehirco qui riualem paftorem dormientem interemit, fuprain Capra dixi. Hirci maximé olidi. - 9 fant,vnde & hitco(os vocamus bomines graueolentes vide, H. a. Hircis al&o(is ftercorefuo vel! humano na- — ses oblinuus pa&tores, vt faperius docui, Oculos fuffufos capra iunci puncto fanguine exonetat, caper rubi, u^ POTIUS HP COE | : | MT, ^ Yt V e | »y ws. , "n » à . D. e. - Hitcus gregem barbz fiducia antecedit, Aelian. Afferunt & maagi fua commenta: Primum omnium rabi^ ho orum li mulceatur batbs,mitigaci: eadem przciía non abire cos inalienum gregem;Plin.Hircus non fa- . gie barbaciusdetonfa; Florentinus in Geop. Gracis. ^" | : VOR CM PET iade ous e i5) T PA ne s. x56. [ ! M ey setfcribitu reram vi luritis; videapud Era(mumin prouerbio Adamantinns:&in opere Ge. Agricole denatutafotlilium libro. ' Magnes ferrum trahit : exoluitar expira: q; allio perfri&tus:reuiuifcit (Zv&£;, non vt And.à Lacuna ebullit ac ferue(cit) fanguine hircino perfofas. Hircinum feunim ad candelas praftantiffimum eft, vt quod (olidus fir, nec | faclleliquatum ditiuat. Amoris (altidiam fieri poca hirci vrioa;admixto propterfattidium nardo, O(thaucs di- elt; Plin. Phileriphusin Epiftolis Theophyla&ti Simocati : Csftratio, inquit, ferax etiam quietlores & modera- : tlorested it: Egoautem caftrandi peritiffimus fum: nam vulnus fale fatclo;& picem illino: vnde moxita coale- | Écit.vt cutis ricino & cucurbita integrior fiat. pu WE DIM UROC Tuo, La J j] Ais, / e rs ; P AR ! | n ; E E ] j es MEL CEA Us i € pti cum coiuerunt,improbam habent carnem, minim? plngnem & ficcam: quibus curz eft vtfaauior fiat ca» , fo hitcum adhuc tenerem caftrant. ficenim frigida & humida qualitatetemperamentü eius emendarar, Albert, oHircosamearnes traditur virus non refipere, (i panem hordeaceum eo die , quo interficlantur , ederint ,laférae " | 3. ore dilute as 290 |» 8De Onzadrupedibut Midi m dilutum biberint Plinius. I Ircorum tefticuli conccáioni refiftunt, & vitiofos creant humores; Acgineta; LL LI TegyG vaarus Tn conultioapud Antiphan em pcetamin Cyclopeapponitur, vt Arhenauscribic, De Hircis gitur. Hilla dicuntur falfainteftlna hirci; Pofiturn eft dimingtiué hec lila; quicá indiminutione neutri generis. cÍie dicunt a3 dicuntfarta falficia ( forte faulciffes pa1l.) Acron iu Horat lerm. 24s Mor, E. Hircos2pud nos c: esqiidaminftabnlis eqc MN ads E RR Mus. m /. Hiréosápsdnostaoponesqsidamin tibulisequorum alünt,tétqusm edendi Gnitstem momen na pihilefersnt quod eb verifimilinselt, qnoniam l-linius qnoq;aferpentinm i&ta difficillius fe recolligentesin ea- - magi,Plin. Ex pillis capri fumigabis eum quiininguine dolet,fanabitur, Sextus. Hircini vtrisvinarij duntaxat P els x B xu cinis, cum part pondere refiuz, fapguiné 6ftit;& valoosglutinat, Plin. Ciprini cornus farina vel cinismagisqs. bircini, addito nitro & ramaricisfemine, & buryro cleóq;. prius capiteralo, mire continent ita fluenrem capil- - hircos vel alas feerentes remedium; Hirci matutioris cormurafum velexoftum c felle hirci mi, etur; & ponde. 24 re equo mytiliaadijcitur: atq; indeafcelles demptis prius pilis;affidué perfricantur, Marcellus. In omnib. .phat- contra toxica efficax eft, Diofcorid. & Auicenna,qu! pro toxico Armens fagitte nocumentum vertit: Haacin i irciníg; apud Áedum admifcetur. Omnem lepráillitus hircinus fanguis emendar Marcellus. Pilos oculis moleftos dili- — fos putant; pyGtalopasa Grecisdi&tos, Plin. Cui fanguis fluit (de naribus;vtinfcriptto habet) fricetur fanguine capri, & reprimet; Sextus. Sanguls hircinus ciboaptatus iocineris dolores reficit, Plin. Calens adhuc fisper pru- pas exco&tus & cibatui datusieiuno, iocinerofo mederi traditur, Marcellus. Hirei caprae fanguisinaffatns far- | tagine, dyfenterias & cacliac orum prcflauia fiftit; Diofcor. (Vide fuprain Captinilanguinis remedi s.) Sanguis. hircinus;in carbone deco&us aluum fiftit,Plin: Exceptus & coagulatus;ac (uper catbones affatus, in cibo datus, uit) tíad 4G xideadlernato: & remittente malo cochleari üplentim cum paffo Cretico exhibeto. Gognominatur auté phar voacti hoc Diuina tnanus. Hulas & nos; in quit Philagrivs, in breui tempore nonafpernandi peticulum fecimus. $e cipies munditer,ex eo los Buuiclesin vefficamn mittes; in qu tta dies feptem folatos penirusinuen biliter fuccuri remedio tali; Si hircum, imelius fi agreltem, co ficco pertriduam , vc ei folas laurus edendas famminiftres, | De Hirco. G..—.. Lib. L agn dd eflaut Iouis cut Solis occidas. Meliusautéeritfi caftus purtisi; fuerit & qui accidit; & quiacciplet remedium: Exfcéto igitur gutture eius fanguis excipitur, vtilius fi ab inucftibus puerisexcipiatur,comburiturln vafe fi&li . VÍqsad cinerem. Vasauté in quotortebitur,coopertum &inlitügypfoinfurnü mittetur : quód cü Vàpore cxe- . merisin pulueréconteresinec nó & polypum marinü ideritidem vt dixi exuflum;in pulueré rediges. Confc&tio , autc vniuerfi medicaminis hzcefl:Sanguinis huius hirci vnciastres,thymi vhciam vná;pulegi] vnciam vrà po- Jypiexufti cineris vncias trcs, piperisalbi vnciam vnam:ápij feminis olufatri vnciá vnam; hic qm hia fepatatim , tunfa, & ad leuiffimü pulueré redacta commifces;& dabes infirmo, meliusfi die Solisaut Iouis ; cochlearis tnen- uráin meri potionc;aut cuiufcuriq: dulcis poculi. Prouidereauté debes vtdigefto aciciuno potio dcturi& ruc- .. fum vt cadépotione bene digela.cibosaccipiat:& có meliuscrit;fi hanc potioné cum condito;poft balineum in Io (5 banis adhuc cóflitutus acceperit.EtfubindeSupraomnia efficax (inquit) aliud ex eo facics medicamentü fie, fanguis hircinus eaobícruatione qua füpra excipitur in patella ferrea candente vt aduri poffit & ftringi cótinuo ipfefanguis;ita vt pofteain pulueré redigatur: velcerte cótittuis aliquot dicbusad Soléipfum fanguiné pones; ita vtroreiam deculfo;poft horam fecundá ponas,& ante nonam colligas : pofteaquá ita fuerit ficcatus fanguis. vt nullü humore habeat;colliges eiufdécruflulas & teres,atqs ex eo leuiffimum pülueré rediges ? deinde accipics — herbamtribolü,cuius herbzipfum tribolü;hoc eft feméfpinofüm proijcics :ipfam autélierbamlectam de locis jaritimis (iccabisstundes& in puluerérediges.Confectio auté niedicaminis totius hzc eft. Herba triboli vncias diss pipecivncsdusepensloini Macdonicm cias duas, folij fertulam;d efl,coroná fiue fphram vn, lc omniafeparatim tunfa;& ad leuiffimiü puluerem redactá;cii fanguineliircino mifcebis:& dabisinfitmo die So!is - autIouiscochlearum menfurá;in meri potione aut cuiufcunq; dulcis liquoris. Prouidereauté debes vt digefto ?o ieiunodgfffbtio detur:quam cüacceperit qui calculum patiturmox lapides folutós omnes per vrin& emittct; Ha- | &em cellus,fubijciens etia adamantem hoc fanguine perfufum folui; Sanguis hirci vt calculü frangat quo- nodo prapitetur,docetetiam Iacobus Syluius in Methodo de componendis medicamentis, ab initio capitts de & partibus.ex Auicenn a& ceteris practicis.Sanguini hircino,inquit;quamdiu abanimalicalet, effus vi itantumtribuit Galenus:qualé caprino;taurino;& cateris calidis humidis modi: e. Qvod ntem frangit,(ed calidustantum ab animali:liclapidem calidus tantum epotusfregetit. Quod & fangai- pinumex vena fe&ta potum prarflare audio. Neautem coaguletur, Xenocratis exemplo mifcere peffis Laut coagulum, Hirciquoq;;capri;cerui, leporis fanguinem fartagine frixum dyfenterias & ium etantum docet Diofcorides, non addit calculum frangere, quz vistenuibus con- m fanguis fubftantia craffà & terreas& cii calore ficcatoria dy fenterias fanet; Hac ft hirci fylueftrisalpini vfu ad calculum; dicam inferius. o6tz pan s& seti Wenn. quacunq; parte difcutiunt, Plin. 45 Jic qesmius 1. dam rotuli ex Galenojin mentione,V;tulinz fupras& priuatim etiam dehircina, alijsd;.Laudatiffima cc medulla,mox vitulina,dein hircina & caprina; Plin. Ficedorum adeps minus tum calidustum ficcus eft | caprarumsfed & caprari minus quàm hircorü: & rurfus hircorum minisquam leo- mum Galenusde fcorid, Magisrefolui maculas toliit.labrorü tur varices;feni hircini 49 cx pice liqui ulame fcuo & vetere oleo; quis ponderibus compofitü atqiincoctum,&c; in duplici vafe remiffa & calefa&ta dyfenter icoinijcies, Marcellus. Similis & caprini vfus eftvtfupradixi Vtun- — tur& feuohirciin pane quicinerecoctus fit;capre árenibus maximé;&c. Plintus intet dyfenterica & cosliaca rc- $0 media,vt in Car rarecitaui. Cum fimo caprz & crocoimpofitusadeps hircinus pedagricisauxiliatur.Diofcor.& Rafis. P. | agris medetur taurinum (euum. &c. alij hitcinum prafer untfeuum cü fimo caprz,& croco. finapíue cum caulibus ederz tritisac perdicio vel lore cucumeris fylueftris: Alij feuum hircinum magnificantcum hcl- xines partezquafinapis tertias Plinius. Et alibi,Podagrisc um feuohircino vehementer profuntminoris fàm- - bucicauliculi: liti. Rang quog; ruber & exulle ciniscum fambuci cauliculistritis & feo hircino vetere permix- . £o & decocto pariterd; impofito podagris prodeft; Marcellus. Heliotrop: radix cum folijs & hircin ofc uopoda- nitur,Plin.. lircinum fcuum;ouillá,ceruinumdq; ita curato.Elotum ex his quoacungs.tuh'éis, vtin fuillt UU rr » hi 4o tumd;,vel exolco myrteo vmbilicoimpofitü:Quidam ver decoquüt à tribus fextarijs aque ad heminá(aliàs gc- Tv MES | Aa minam) 1 "n TUE d FT NE JDe Quadrupidibur : minam) eddita rota, Plin; Yecur hircinü miffum;in ollam nouam cü vini aufteri cotylis fexad tertias decocti, fed . dumexcoquitur compunctüsyt humor eiuscü vino pe^toifceatur, poftea dyfenterico potui datü efficaciter: pro«- deft, Marcell Aluum bfüticcur hircinüdecoctumin vinthemina,Plin. Ad profluuium ventris fiftenda; proba- tum:Tecut hircinü cum yinoauftero coquito, & da bibendü cythum r.& confeftim fiftet,Nicol.Myrepfus. Tra- dunthirciniiocineriscibocomitiales deprehendi, Diofcor, Hircinü felimbecilliusefttaurino;Diofcorid. Vide - fuprain Taurino,vbi &ingenere queda defelle docuimus. Hircinü prinatim thymiaabolet , & luxuriantes cle- ] phanticorum extuberationesillitu reprimit, Diófcorid.Plinius ca prinofellitribuitquodclephantiafin tollat.Eel |. hircinum carné malam eradicat, Auicenna.Ad porriginem prodefl fcl hireinum cum vri na tauri:fi verovetusfit, etiá furfuresadiecto fulphureemendat;Plin.Hirci fel lenti ginestollitadmixto cafeo & viuo fulphuse, fi pon gizds ? cincre,vt mellisfitcratfitudo, Aliquiinueterato felle vti maluére mixtis calidis furfuribuspondere oboli vnius, '. quatuorq; mellis;priusdefricatis maculis. Ad hircos velalasfeetentes remediii, Hitci matutioriscornu rafum vel | cxuftum cü felle hirci mifcetar,&c. vtfupradixiitr Cornu, Adtabernaculainpudédis,fclhireinum óbline,Ga- — len.ex- Af clepiade.A d conceptum promouendum, Purpuram veram hircino felle madefactam muliebri vmbili- co dicbusfeptemimponito & deinde crefcenze luna viro congrediatür, Aetius.16.34. Adidem;fellinamveficam - dama(dorcadis) aut hirci euacuato & ex co quod vifcidum interius in ueneris peflulum conficito & paulo ante congreffumimponitoaut penisglasdemillinito,lbidem. Fcl capra fylueftris priuatim lufciefos (ny&talopas) inunctamfanatidé potefi & hircinü;Diofcorid. Ad vleera oculorü &albugines, fel hirci cófrica 1n oculo, Gale- nusParabilium2 99. Euulfis radicitus pilis.qui palpebris innati oculü infcflant, hyznz aut hirci fcl flatiminun- g ge & nunquárenafcentur; Galenus Parabilium 1:42. Adaures qu&grauiter dolent, & vetera vulnera intrinfecus Ww habent,remediü ex felle bircino vel porcino;videinfrain Suc. Lienafluscaprz hircíneceeliacis fubit, Plin. Hircinus fplen caltdus;id cft ftatim vbi depecudefublatus fuerit, fuperliené homini simpofitus & alli lire I5, mire doloréintra paucos diesauferct; fi poftca ad fami fuf pendatur,vtillicarefcat, Marcell. Silibuerit: BST M remsduos tefticulos capriaffos deuorato, & cocas codé die:fic fcemina (nifi quidimpedimentiinipía fuerit, AT-- bertus.) maréconcipiet: Quódfivnü duntaxattefté comederis; puertefle vnonafcetur, Rafis. Suffimentumad cpilepticosexpertum Hirci & vrfi & lupiteftiü, fanguinis birundinis,lapidisin eius ventriculo reperti, afferij in mariinucnti(ftellam marinamrintelligo, Fuchfiusqu idfitdiuinare nó poteft)anethí ana A 1j. Alliorum purga- toram,cornuceruini & caprinifing 2j. &c. Inter foffimentaapud Nic.my repfum. Fimum ex hirciscum melle deco&tom panos &apoftemata difcutit Plin. Pimus hircorü cümelle decoctus adpofitus: paniculis fanitaté prz-. NW flat; Marcell. Cum accto mixtá pirftulis nigris falubriter fupcrilligatu r,Innominatus. Srercuscapriexvinocon- 3 fperfum impofitumá; quod inhzrebit extrahet & fanabit,Sextus:capra nó capri apud Pliniülegitur,vt in Capra ^ oftédi. Vlceracatera (preterquáin cibijs cruribus; explentur autpurgatur fimoaprinoaut hircino;Plin. Hir- cinum ftercusad morb comitialé proficit/fiex co quindecim globuliad fummáü exhibeantur, Galen. Parab.2.3. Ad caluas pilisd; carentes palpebras fummopere conducit; fi mufzerda & ftercore hircino zqualim enfura mixtis toflisQ: ex melleiliinantur, facit hocetià ad vitiligines, Galen.Parabi:41.Hircinü fimum tritum cü aceto fcilline axifce,& fronti & téporibusilline: boc ad doloré hemicranij fedandá etiam ip. perpetuum prodeft, Marcellus. - Poeni pa&oralesin filijs quadtimis venas verticis lana fuccidainurunt:mónulli ven astemporü,ne vnquam fci- licet pituita delluense capite officiat:ead; de refe effe aiuntoptima valetudi ne. Quod fi puerisinurendis fpafmus contingat, vrina hirciafpera cosliberant; Herodotuslib.4. 'Si grauitas fitaudiendi;fel oubulum cüurina capra |, $ vel hirci medentur, vel fi pusfit.In quocunq; auté vfu putanthzc efficaciora in cornu caprino per dicsyiginti in« 49 fumata,Plinius. Aduerfusgrauitatem audiendi,fel bubulum cum vrina birciauricule que molefliam fi rdiginis - patitur, iiflillabis;ftatimd; fubucnies; Marcellus. Si maior fit doloraut grauitasauriü, vrina capri calfacta reme- dio efi, vel tauri,&c.vtin Tauro narraui ex Plinio, Potioadaquamintercutem vtpervrináeijciatur, Hyffopum & hircilotium ex dulci potum vriná mou et; perinde & fi caprinicopiamhabaeris; GalenusParab.2.41. Hydro- picusforbcatlotium caprz,quod mirifice fanat;item hircinum]lotium, fi heminam biberit: & fj pica nardi & ebu- lum cumarueritimelius eftlotium;fiidem pafli fuerint, Sextus. Ciniseboris cum vrina hirci petus , calculum is renibusfimul &in vefica abfque omni periculo conterit,Innominatus, E e Hrevscapratum dux (5*9 &idvi qu Pollux) Grecé zes^ G- Yocatur;à voracitatemá vjdyew &reayévedere 39 fignificat:qug voces durius quid &afperiusfonant quàm qayeisvt Tez'y(G- etiam quàm ey. Varinus. Ariflo- —' paanesin Auibusauium gencracognominatsenvereg'yeseDireoftya. Gt aregusoA5yquod oleaftri baccis,hordeo, & varijsfeminibus vefcantur. Alij tragon deducunt «9 vean d faua ty ewyà pellis afperitate : Alij ab afperitate Vocis: Alij Sor 8 api eid eft à urrendo,Etymologus, Varinus,S uidas. Xíuap» hircus, Varinus. C apras chimia- ras Gezci vocant.& chimaron & enorchan Theocritus qui fit aper; quanquam Varro caprum dici pro] rie vult á qni ficexcaftratus, Hermolaus; Flara de hac vocevidein Capra;ab initio octaui capitis.Hircum quid&al hirfuto di&um purant,Perottus. Teac & Vetvor irciadulti nom inantur,vidcinfra non procul abini tio hiftoriz. de ca- | grisfylucftribus. A 9e hircus, Varinus & Hefychins. Tid enean interpretantur mullos vel hircum, Ada dies oloberes bm a0 arecargoe Auri xnl ae Goo Aoi, Ewftathiussb er, renyoc e 46, mrceta s Ou yEtelychinse Tes M artes; hircus Hefychius & Varinus.Képsea: hircusapud Cratinum, Didymus deriuatà Corfe: quod Coríz locus 6e . fit Cilicig idem. »ylexG-, capra; caftrata; vel caper forte; quem &i£aaoy aliqui vocant, idem. E Braco, — velgrato;& timgos.nomina vtapparetatragos voce Greca corrupta, hircum exponit. Hircus& Pan Aegyptiacé Mendes vocatursHerodotutus.Merden,Méolw,voca ntPinaA agyptiJ.c Teanereomuwmv,vt c uilir cina facies fit, ; co'quod hircusetiam ipforum dialecto fic appelletur, Vatinus Suidasaddit PánaàMoende ijs coli, vtcui vis geni- tais curz fit:&abflinere eos hircisin ciushonorem:eó quod animallibidinofum fititem Meudefij templáü apud Acgyptiosfuiffesinquo fimulachramcru ribusbircinisfaeritpudendo erecto, Grzcihircum tragon voca nu& Aegyptia vocemurem;Hoermolausin Corollati o:promiuvem lege Menden. Kin shircus mutilus cornibus, Va- rinus.Hefychiusseacvoxytonum;exponit magnum hircü (inecornibus, Epitheton hirci,lzuis, Horat. in Epo- dis,Plura numerantur Kauifto T extore finejauthorummominibus; qua licetà recentioribustantum: pleraque víurpata putem;adícribamtamen. An nofus,auidus;barbiger;ccler,cinype;cornigerdux pecoris,grauis, hir! u- tus horricomus;imbellisiimmundus,olens;olidus;piger; ptocax;faliens,fetiger;vagusvilis.Qapri etiam dtes "i T cpitiiera 9) ] ! (De Hii; -GoOH. ^ uA 202 ' pitheta hac reperio, Vir gregis, Vergil. Aeglog. 7; Albus, Horatius s.Carm. Blicórnis, Ouid. rg. Metam. Libidi-- - "mofus Horatius Epod.1o.Set geri Siliushb.s. -Et praterea apud Textorem, bifrons, hirfutus barbi ger, tous» !'. &orniger lafciuus;acer;olidus;foedus;immundus.Te25 9» VasCarac, Antiphanes, Teaper aiam Pindarus, K.- "v guns, Theocritus. Kee; Idem. T2o9e LX i*ypord orb Og ve x3 itas crybe. Aviv Ogni zelpoicer Qul merui t alibi, Za xov évaxez; Ups Auior uA oGa TE, llawi QiAoGKSTEA Netoy (DXAPA mE Aot aote xac. Kyaiigv (aliàs oxyto num e(t — «enecicolore;ruffum: álij albu m) Vaplwnras 7. 9 avityxs TeonAY ;in Epigtam mate. Expuei 93 Attagto DacUTEAMQ- ei xá J| Teatyois Kvanev d| Eg dpvaims viue RuMarvio ze rocdoy, Y heoct.Idyl.7. Kod? Gira" uGuxdv vonxamas QuAMas'm, uil rng pág. '7 Caperare frontenirugis contrahere'à crifpis eaprórum front bus,&c. vt in Capra diziin H.a. Capronez vocan- , turinequis comiz feutubz in frontem deuexa. Tragemata,bellaria »cundü Macrobitim; omne menfe fecun- 19 dz genus, nimirum 3o» S resydi, quodeft edere, vt xax $£oy!u delicatiores tantur cibi, & quosne faturi quidem Riftidiant,intelligantur. App'ón ac Diodorus izécveis vocari tradunt;que poftccenam dantur tragemata. Trà- 'gematum reliquias aliqui ápótragemata vocant, Cxlius. Tragematà voco ea, que poft cóinam voluptatis ad bi- beridum excitandzgratia manduntur: Sunt qui cannabis fcmirie frixo cuni alijstragematis vefcantur; Galenus dealiment.facult.r. 41. Evreorye pró exesmicen, Ientaculum fuere, apud Ariftophanemin Equitibus. Tezjsce Hefychius& Varinus exponunt eós;quifacrificata (79 ic,&) furentur: quidam mon rc&é facrilegos, cum à vo- randonomen factum videatür. Tpa ye Qs, hircinus, "T ragicum licet vt plurimumaccipistur pro co quod adtra- gediam pertinet; reperitur tàmen pro hircino etiam: namtragica cornua in Pyrrhi galea hircina iritelligunt; te- i Czlio. Follibus hircinis conclufeaurz, Horat 1.Serm. Vetctes hirquinum pro hircino extulerürit. Plautus .. ünPfeud.Heustujquicum hircquinaftas barba;refponde quod rogo; Hircipilum quidam pro hirfuto vfü rpant, | $0 veleó qui durós pilos hábet. Hircipili,denforum pilorü Homines, Feftus. Hircus ántmal eftlibidinofum: & quo- | iam TT" T MAENINSICNE ME angullias,quos vocant hirquos;autlióre Sueton!o in vitijscorpota- libus:sindeà Vetgiliofcriptum volunt, Tranfuetfatuentibus hircis, quoniam libidinis; quein hirco przferuida | eh peouilttr figiitetito Apuleius granimaticus , quod illic bzreantoculi;hirequosdici opiratur. Alij . hircisdefetidunt; quoniam id animal oculoshabeat ad nares coruerfos. Proinded; apud Ariftótelem m 722r queseuma» non larüasinterpretamur,quod fecit Theodorus: fed tragicás facits, ad haric hircorum haturam refe- fentessquoniam tragcedorum perfonzüihil ininus, quàm oculosad naresvaleahtinflectere, Caelius. ifidorus 3pfumanimalhircum;ab oculis ad hircquos (id eftangulosin eis, Graci cantbos dicurit) conuerfis, ficappellatáü autumat. In'am citato Vergilij hemiftichio;hircisan hircquis rectiuslegatur, vide Pentanum de Afpirat. lib.r. . "Nos quamobrem hircum anitnal ( inquit Nic. ErythrzusItalus) vulgo becco vocemus; vnde beccári beccaric, 39 & vox illainfamisab hiftoria eiufdem animantis déducta qua populus Venetus viciffim fe vfq; ad fabulam impe- tere folct;pluribusfané iri Stoico docuimus:Hxc ille.fed Stoicuseiusnon extat; Eftintradurestieruus nomine gos;e regione cuius eft quem vocantantitragon , Caelius. Hircnm &caprum (vt Catullus) pocte appellare «onfueuerutitgraueolentiam fub alis, Scd nimisaróta premunt olidz conuiuiacáprz , toratiusr.epift.r. feetor fub alisexcigatutaréte nimis difcumbentium.Homines ita graucolentes hircofos vocant, yeccevas Greci (tefte - Suida) vtodorem ipfüm yesicor,& tragon.Hincillud pareemiódes, resizyvi ui 3pyli Grafoni nefuccenfeas. Su- | dorem corporisacfordes gra(oriam dixit Archigencs. Lauarüm iti outbusfordes Grecivtefypum fic grafum . "appellant. Ariftotelesin Acliarnenfibustragafeum vocauit mal? olehtem,& alia fabula tragomafchalos eofdem ' dicit,Czliusz4.18.vbi plura de hircini odoris rationeleget qui volet. T23)ouaicroiaci Feetidi hirci:tales etiim ma- -.. "fiticaprarumtunt, Varinus:fed ibundat& expungenda eft vox tragtid efb/ hirci: fiquidem homines fcetidos tra- 49 somit, appellant, vt Ariftophanesin Pace, vbi in Scholijsverbaà Varino vfurpatalegütur fed finie dictio- ne tragi. Pollux, Hefychius & alij valGpa oc Virusappellants 7 Ziydv (3) veau) xavaGpsvrav d|ueaSirs vt in Ca-.. pradocui. Plautusin Muftellarta, T'eTüpiterdijd; omnes perdant;oboluift alliutn. Germana illuuies, rufticus, ! org tdi hominemtrauftalicimriuudum & libidinofum.Etin Afinaria, Propter operáillius improbi |. hirciedentuli.Grauis hirfutis cubat hircus in alis; Horatiusin Epodis, Plautusiri Mercat. Qnü fisiam xtatis ple- mus,anima fcerida; Senex hircofus;tu ofculéremulierem.&c. PertiusSat.5.Dixeris hcinver hircofos centurio- mes,idefl;rufticos;olidos,& omnisnitoris expertes,Budzus:Nonnulltlegunt Váritofós. Tiberius Cxfar obfce- - mus & olidus fenex in Atellanico exodio hircus vetolusappellatus eft;/Suettonius.Paffillos Ruffinus olet, Gorgo- . nius hircum, Martialis. Qui rem Veneream agunt,aut quiin tate fant quz fufficiat Veneti; malé olent, QYxe- | Aid reacys Sese, hoc eft virus hirci reddunt. Quodin paerisnon fit:cuiusratio eft, quoniafh puerorum fpiri- 59 tushumorem fudoremá; coucoquere poteft:yirortim autem riequit.Proinde funtin ijs humiditates érudz indi- gefteq;, & ad corruptionem prociiues,ideoq; fudore$ eoruni, & refoluti illinc fimi grauitet o! ét idd; inalis prz- e i UC PERSA Abhoceuentu putant eruditi,vtSext: Pompeius docüit cam Cenforiiio;piteros dici hirquitalos,vbi primum ad viril.tatem accedaünt;fitd; Venereorum appetentid opportuna; Hxc Caelius. Hirqui- tallus, perl.duplex & rurfus Irquitallusfineafpirat one; puer qai primó virilitatem fnam experitur, à libidine fcilicethircorum dictus; Feftus, Naues quedam Libyczarietes,& hirci dicubtur:vnde conijcimustaurum ctiá, quiEuropam abduxit;tale niauipium fuitfe,Pollux & Czlius. Tráernau es videntur,forté quodid genusanima- hum haberent tanquam infigne, Bayfius. Voximmntatur; maribus maxime: fed foeminisetiam tdem accidit, qnan quamobfcu rius;quod quidam hircire appellant, c vox mittiturin zqualis, poft veró feftituitarin fequen- tsztatis grauitatem autacumen, Ariftoteles, Tpasyi(en, o vperyoev TÉ Quy Tous eua Coyres TP WreRAD IG y Hefychias & . 66 Varin.Huiusin voce mutatienis caufam indagat Celiust9.12. Teesyu3Ma Sor 9 vpavyav 6 dst Bapt Eod», Várii. ^A Tnroratoretrageedotüm vocem exigunteruditi, alius. Tragcediam alij quali hircinum cantum dictar vol int: Bamhircuspremiom dabatur trageediarurm authoribus;qui rufüci & paflores erint. Carmine qui tragico vilem vertabatob hircum;Horatius in Arte. Alexanderpubefcentes pueros hirciffare feribit, ob vocts afoeritaté rau- cam;ab hircisita vocem efferentibus producta verbirationc. Siqiidem natur& tuné corpora diffocianrem; mul- tam repentinamd; ztatiscfficerem utationem,augefcentibus fceminarum vberibus,marium vero thorace, hu- » meris,teftibus; Accedereitem morborum mutationes folutionésue,&c. Cal. usr9.2 t. Idem alibi cessifeo, hir- cumolere exponit. Nzutüsvocem gallulafcere dixitgallulareenup (vtatunt grammatici) eft pubem emittere; & gallalafcere pabefceresquód pubeícendes vocem grandiorem ad galli gallinaceifimilitudinem faciunt, H rci . pingucfcentes minus feminis habenthinc & vites cum nimiaaliment copialuxuriant hircire dicimur, Ariffoc, "x6 legcneratanima.118 interprete Gaza:xqui&alium Ariftotelisloeumin tiiftori2aaim.ftetrauflutic. Efiréi pin- rm «. X a y à CE j y sp ow 4 eues 240 Dec Quadrupedibur ; gues minus feeeundi funt: quorum àrgutmento vitcs , quoties per nimiam alimenti copiam luxuriantes fru&uari nonferunt,hircefcereruftici dicunt." Tezyz y quidam interpretantur ?Jg lw roodlu étvGejZei: idem vitium i vitibusfimul &alijsarboribus veparév appellari puto;cüm nimia vbertatefyluefcunt;ac in materiam, vellignü, xamos,& frondes eluxuriant. Vide rests in Equo H.a. Yganya v ovrt q8 olicotp Trev WES P yetoppnca $ eA. Yagovs 1, ci Qavíz o rh Qs Hicfychius & Varinusspro send» lego àuztaov, Tragon vocaüt Grzciin vitibus caufationem; vbillatu graffante decutiuntur germina;hirculum Latine queas nuncupare; Czlius:Alij ic vocant, fiue im por- e tuno vento germinaávitibusabfcindantur,fiue cultorum imperitia obledantur,vt Hermolaus in Corollario ig - quintum Diofcoridislib.cap.r. vbi tanquam diuerfa vitis vitia hircum & hircefcere videturaccipere,cum vnü fit: & cum infeecunde fiunt vites hircefcere dici ait,cum hoc non fimpliciter fed adiecta caufa nimig vbertatis pro- £crendum fit. Articulationem (inquit Carolus Stephanus)eleganti vocabulo vocauit Gaza:quod vitisin ipfo ar- ticulo potiffimum lzdatur. Inde vero hircefcere fiue hircire dicuntur vitesab antiquisfcriptoribus , cum infee- cundi propter articulationes oblefasredduntur:quoniam hircusanimal (vt inquit Ariftot;) pinguedine flerile- fcit, Hac Carolus Stephanus. E'E vorepGo2uns j€ q0 pde yh e GMT ENS y, Bevu$ oL oNait acere enu Cave Noe lu). tuGA atto, "Theophraftus de cau fis plantarum lib.s.cap.r2. Ibidem fiatim hutus vitij remediaadfrribit: & mox cap.13. eiufdé. canfas.ybi Gaza fic vertit; Vitisautem articulatio venit;aut flatu ablatisgerminibusautimperitiaeulturz conci- - fis;aut tertio in fupinum excifis. Sic enim humor largius colle&us, vchementerad germinandumexcurrit jita vt nihil queat fruétificare.Sufpicetur fanealiquisin duobus his locis nó articulatio;fed hirculatio abinterprete pri- mum effefcriptum:cum hoc vecabulum Graco refpondeat,& eiufdem epus lib.r.in fine capitis 2. hirculata vi- tcsab co reddantur, vbi Grace usta sc oewyocws legimus; "ropajeatov He ychius& Varinus exponunt 4ijiesom, id efl ruptum:egoin ca fignificatione j[25«£cv malim, nam & hoc Aiejp'yypévor exponunt, 5422, great , zem 3o. lidem:extat hc vox apud Ariftophanem: locum iam noninuenio. r;a;eAice» verbum vfüfpatus apud Ari- flophanemiu Vefpis videtur autem fignificareatrodere, vel paruis fubinde morfibus denorare: interpretes va-- riant.Suidas A riftophanis locum adducit;fed abíq; interpretatione.Hefychius & Varinus nonattingunz. Tpayz- aac iaho. genus cli; quod Cottastanta Yi in quendá emifit, vtthorare & lateribus traiectis humo eum a igo Suidas. Tragula genus teli,dictü quód fcutoinfixü trahatur, Feftus. l'um T.Baluentio viroforti vtrung; femur tragula traijcitur, Cafar s-bell.Gall.Eft & retis pifcatori j genus codé nomineapud Latinos. Tragos videtur etiá panis nomé fuiffeà figura nimirü:vtin Ceruo dicam cap.2.cireafinem cori qua de Achaina ceni quce ToU ETT $ isis TO po GUT 70 99 Epor 3 xpo ro Du Cg'awe ipa C15 TO Eran [Uk À aciemcettaloov, o vrivpe*y s, Pollux. . Erincon,vt cx Paufaniz thefauris (in Meffeniacis) percipilicet, € sutem Meffeni. Id quod Íymbolicéfi gnificauit Apollo Ariffomeni & Theoclovatide falute confultantibus re- Ífpondens; ETE easy Q aiv NinsUuxedpicyUdwp Ovxen Measlulw pvoy eu. Eratautem Neda fluuius; cuius vi- funturfontesin Lyc&o monte. Tragus vcró non hircusintelligebatur: fed erineosarborinaquam Nede prona, acfolijs humorem quodam modo hauriens,ynde à T heocloconicctatumingruere Meffenijsfatalemalum, Ca-- 29 rzcorum nonnulli oelynthon dicunt: tragü 39 lius.Idem paulà poft erineon negat cffe fylueftrem ficum.fed fui generis haberi;à Dorica ciuitate fic nuncupatás ex Lycophronis interpretetquodin przfentia aóimpugnabo. Huius Mcfleniorum hiftoriz meminitetiam Sui- dasin Tea -. T'ragacantha defcribiturapud Diofcoridem : nomen in officinis fcplafiariorum ctiamnü feruat: vtd; omneslachrymam paffim nouerunt(inquit Marcellus Verg.) fic percgrinam Italia flirpem,fi Theophrafto credimus;pauci nouiffe nunc poffunt;in Crcta, Arcadia, Peloponnéfi Achaia, & Afiz Media nafcentem. Et pan- Jo pofl,im vetuftiffimo Diofcoride Latino, Longobardisliterisfcripto;repertum àfe fcribit, tragacantham com- ofito nomineà Grzcisnominatam,quoniam fpinofa,& tragio; quz Crctz peculiaris flirps efl; cógener & fimi- 48 lisfit. Gazaapud T heophraftum,qui tribusquod fciam locis eius mcminit; hircifpiná transfert. Tragacanthcn fert Creta fpinz alba radice multum przlatam apud Medos autin Achaianalfcenti;Plinius. Abundat hodieq;in Creta, &inde Venctiasaffertur, Antonius Drafauola. Tragion frutice fola Creta infulagignitterebintho fimi- lem & fcmine,quod contrafagittarum ictus efficaciffim um tradüt, Plinius. Taasyeov penultimacircumflexa,He- Íyehius & Varinusnihil quàm herbe genus effe docuerunt. Diofi orides lib.4.cap.47. tragien defcribit quod in fola Creta nafcarur,folijs, virgis & feminelentifco firnile. (Pliniusalicubibis tribus partibus iunipero fimile facit tragion fiue tragoninyquod non probo:lentifcus enim & tere binth usij Ídem tribus fimiles ferméfunt ; vtraque à iuniperolongé diuerfa) fed minoribusom nibus,&c. Ferunt inquit ,fagittis vulneratas fylueflrescapras hocfibi frutice mederi, paítisd; co decidere cufpides. Hincfortealiquistragion di&um cóijciat, quod hircis & capris fyl- ueftribusmedeatur.Sed moxapud eundem alterütragtun defcribitur: quod cum priore puto nibil quàm nomen communehabet;non etiam nominisrationem. Sic enim dictum ait;inde quod folia eius hirci odoré per autum- num fpirent.Idem tragon,tragocerorem,& cornulacam Romanisappellariadfcribitursitem Ícorpion,quad no- men trago herbe mox dicende magts conuenit; vt garganon quoq;; Ícribendumtraganon.Tragoniaherba qua- lis itjnontraditur. Credo & falfum effe promiffum Democriti portentofum enim eft) acalligatam triduo abífu- merelienes,Plinius. Ego hanctra goniam alterum Diofcoridis tragion eíle crediderim;cui fcolopédrij feuafple- nifeliatribuuntur:& cam ob caufam forte ctiam vireseedem magis. Galenusalterum hocgenustragij multis inlocis nafci fcribit. Vel potiuslonchitidemalteram, cui foliafcolopendri) & (plenem minuendi vim Diofcori- des tribuit. Fieri ctiam poteft.vt vna herba propter nominum diueríttaté pro diuerfis habita fit à Diofcoride, & eum fecutisalijs.Eft &alia herbatragos,quamaliqui fcorpion vocant; ft mipedem alia, fruticofa;fine folijs, pufil- lisracemis rubentibus;granotriticiacuto cacuniine;& ipfain maritimis naícens. Huiusramorti decem aut duo- dccim cacumina trita ex vino peta,caeltacis,dyfentericis fanguinem excreantibusmenfiumd;abundanttz auxi- liantur,Plinios. Eiuflem meminitlib.is.cap.2r. Tragion,inquit (legotragon/ & Afiafert,buefcorpiogem.ve- prem fine folijs,racemisru bentibus;ad medicinz vfum. Diolcorides etiam lib.4.cap. 49. banc plantam deferi- bens, fcorpion & traganon à quibu Ídam nominari meminit. Nomen equidem tragt impofitum ei fufpicor à tritici granis;quibusa Pliniofim pliciter,à Diofcoride magnitudinetantum comparatur.Efl autem tragosetiam. tritici fiue frumenti genusvtmox diccmus.Scorpion dictumapparet,quod acuminata granorum capita int. In iuhicorum generealiquieam numerant, nec ditfinilem marino üncoin aliquibus faciunt : M atcc]lus Vergilius ex Herinoiao: qui bancin littoribus Italix gigni herbarios allerere fcribit, & ob fimilitudinem à multis iun- cum marinum vocari. Idem mone: racemosa Pliniod ictos,quos Diofcorides para vocatd cft acinos:hi fingu- . lliracemi ex acinis pluribus collccttintellignntur, Polletfane aliquis acinosiftos foliorumlocotragiamu p: "T as srefc m j* 6o 7* "Ke netragum fiin Campania duntaxat & Aegy poene Alibiquoq; tragumItaliz peregrinü &ab Oriente in- ^*^ we&ummeminit,Tragoscognométo erras; - gimisnunc Romanaconfuetudine dicitur petre : capa ARE cue eus & Varinusmeminerünt:cortupta apud eos Jeov Vel eso» vox videtur.Plura de hac oc eft cercalis, vt ab herba trago diftinguatur,fruméti genus eft. In x H dais quidfitftrygis,quod ipfeleuius effe tritico & ventré magisfoluere teftatur, noncóperi: nifi quis pro dieere cd quida|Gallice exponit du ble turguc.Hier. Tra- erba, quodafperislocis quafi à medijsfaxis videatur erumpere; "&àquoetiam Hetruria faxificam appellat.Gerontopogon eadem effe creditur perimultis.Alij diftinguunt;quonià hirci barbula fittadice dulci oblonga;in feapo calyx ingés,flos purpureus & prolixa barba:In gerontopogone ra- dixamaraflosluteus,;in caulis vertice calyx longus;qui incanefcentesbarbulas fatifcat, Haec Kuellius.Ego trago- "$9 poponem ia Montepeffülanovidi, in Germania &alibi hactenus nufquam: folijscroci. Ceterum barba fenis; ! quam recentiores pleriq; p fo bireina falsóacciptuntvulgó nominatur balermarch. Galenus 3emreagor a*yavo Ja- danum exponit;quodab hircc tum barbis colligatur: Arabicifané fcriptores malti leton fruticem, ex quo lada- mum;barbam vecanthircinam.Barba hircina & rofa canina;ab hircisappetuntur, Syluaticus. Idem alcberatib; herbam hircinam interpretatur : & libi Lac deSerfi, herbam hirciná vel hypocifthidem : & Crifomon,linguam "hircinam,centumneruiam. Quidanichrifomon,chamemalum faciunt:centumneruiam;plantaginem maiore; "Sed de Ladanoquod ébarbis caprarum & hircorum depafcentium colligitur,dixi in Capra cap 3. Alauim genus elt calaminthz:& aliud quód calaminzham hirci vocant; Vetus expofitio vocabulorum Auicennz. Trágoriga- xi 5olibidi nem ftimulat,vnde &nomen El » hircisimpofitum vidctur. Ey eiypor tons Te)904- fürpevideapud Ruellium Tragonaton,lychnisfylueftrisiin nomenclaturis apud Diofcorid.Vbi trageceros ctiá anemone; & aloem cognomtmiantur:itemtragion alterum, quod Romani inde factonomihie cornullacam ap- -pellaffevidentur : quamuisin hiftoriáeius nulla coru fimilitudo; fed odor tantum hircino fimilis exprimitur, — Saxifragia hircinaà quibufdam vocatur herba pimpinelle fimilis,propter odorem radicis,Matthaolus. Germa- mihancipfam pimpin ellam vocant,cumà vicinis gentibus Gallis & Izalis;aliam pimpinella nomineappellandam effe conftet, quc&in cibum venit;&in hortis colitur, Natrix vocatur,yherba cuius radix euulfa virus hirci redolet; SA - Plinius. Forfitan hec faxifragiaiaw dicta füerit: qua quam dictamnus etiam vulgaris, vtaudio;cum eruitur, ra- ! dicehircumolct. Es/regyG- in vite;carbo,vitiumi | i zi ! i DE" , ; min uite cum carbunculatur; Pollux. "DE T'RAG£LA?PHO. * ^7» Cinirusexoue& hirco nafcitur, Albertuslib.z3. in Ibrida;fineauthore. Pliniüs vimbrosdi&os ex giufimone i tois ]lus caprinus,vel hircinus) & oue nafci fcribit. De capris tragenisin Capra dixi, parte 3.capitis 8., Ab hirci Aa 3 .fmil- Obuitbàrbinem pes& armos villofos,& cer xe son «ov DeQuadrupedibus fimilitudine & cerni, hométrapelaphi factü cfl. Eft eadé, qua ceruus, fpecie; barba tantum & armorü villo diftans; "qué tràágelaphón vocant;non alibiquàm iuxta Ph afin amnem nafcens; Plin.8.35. & Solinusin finecapitis 22. Ge. "Agricolatragclaphtim interpretatur, Germanice dictà feram ez brandhivfey Y. ragelaphusjinquit,& ceruus,infyl-. viiscabant. T rapelapht& bubali nafcüturin Arabia Diodorus lib. 3. Apparet fanéab Ariftotele idéanimalhip- . pelaphü diei; (ve Raph.Volaterrano ctia videtur) quoniam & pcregrinü facit; & eadé que Plinius tragclapho tri- 2 | | 08 vil | uifimilitudine, tum magnitudine eorperis, t quod fceminain eo ge- nere cornibüs caret. Hippardiü (inquit) & hippelaphustenui iubz ordine à capitead fummos armos crinefcüt. Propri& hippela pho villus,qui eius güuttu rimodo barba, dependet. Gerit cornua vtrung;, exceptafeeminahip-: | pelaphi & pedes habet bifulcos. Magnitudo hipp la phi nen diflidet à ceruo:gigniturapud Aráchotas, Et alibi, A" Hippelaphus fatis lube fummis continet armis qiia forma equi & cerui,quam habet compofitá,n ohenaccepit, quafie quiceruus dici meruiffet.Et rurfus; E quicerno cornuafunt capra (legendum caprez, déguaXO- )proximas Gaza alias Gracü hippelaphi nomé rclinquitalids equicerium trásfert. Albertusramofa& ceruinisfimiliacor- — | l is eds Bed X IS 9 I AS UNE T NEL En Ns Tem. 19 e IN eb ess aoes M LEE SL de EE Pa - kJ nuüatragelapho tribuit;fedfin eauthore. Cerui fimilicudiné vtrj q;in hocanimali viderüt, tu mquitragelaphum;. tum quihippelaphum nominarunt: fed hi propter iubam equiceruum dicere maluerunt illi propter barba hir- "m co ccruum. Volaterranus tam ex A eliano citat;trapelaphum czterafimilé ceruoeffe;barba tantum &armorum villohircopropioré. Pygargusinquit Bartolemzus Anglicusanim aleftcornutü & barbatü birciinflarminus. certio,maius hirco.fimile hircocertto,fedlone e minus,vtlegimus in Gloffain Deuteronomij capüti4. o ako vocem Hebraicá Deuteron.r4.ali quitragelaph um interpretantur, alij ibicé aut rüpicapram. Videinfrainlbice. "ragelaphusaliquibusnominatur de requa nulla fit,necvfquamin rerü natura reperiatur, vt & aua ss neieate " gpurssernusbas (melius xen vt Stephanus habet, quas omnia in 4/; cumacuto in vltima dcfinüt:) Etymologus *9 & Sephatiusin reae Eftaute verifimile idcirco nufquà huiufmodi fcram extare à plerifgicreditü,quodnün- qiiam cam vidiffent,& folá nomen audiuifent; quod mirá non efl;cumin Arabia apud Arachotos reperirian- thorcsreferant. | Arachoti autéIndz ciuitaseflab Arachotofluuio lic dicta;qui ex Caucafo profluit: Sunt &alij Tl Caliahuius nominisciuitas, quz & Arac hofi a) prope Maffagetas,Steph an. Atheneeuslib. 11, tragelaphos pocula üzdam dicta, Alexidis& Eubuli teflimonijs comprobat;qui fimpliciter b ocnoméinter pocula pofuerunt; ter- TN co Menandri apud qué seuyevertoi votre legütur: quartà A ntiphanis, qui diuitt quendá preteraliapoffidere fcribit phialas;triremes;tragelaphos, carehefia;ampla nimirü à POS DRM Canathra grypíi imagines funt actragcla horülignes; qb-infi détes puelle circüferebántur in peculis, vtXen ophó indicat & Plut.expenit, Cal, : , U NEN TEENS E xe P OPRRSSRS SS $ - " , , wes D T ragelapho, Hy | Li. 1. | sies 297 Tes RacrrtAPHvs quorundam. Tria dicunt effe Ceruorü genera venatores noflri (inquit Ge. Fa- / NUNT u 9. briciusqui etiam iconem banc mifit) non fingulari quidem natura difcrimine: fed aliquo tamen; N Jue nominis formz,virinm. Primum illud notum mc diligenterab authoribusdeferi ptum. Al1- - TES ES) terum ign otius;quod Greco nomine Tragelaphus dicitur: priore maius, pinguius, tum pilo den- VASA fius&tolore nigriussvnde GERMANIS 3 femiufli igni colore Brandbitz. nominatur. Hoc in ra Mifens faltibus Boémiz vicinis capitur. Vulgusvénatórum ait nomen reperiffe àlócis, in quiBus carbones funt, lean uentet& herbisibidem renafcentib uslibenter pafcatut. Hoc verü fitjan eo errore & opinione pro- / "2-05 rin ! scm Uv iva m ditus 38 a aecti RN] My 455 P9 n Ud UT "x JN & 2S Mie TEE M Ics. [ abella natajin medio relinquo: cert vulpes etiam villi denfioris & mgricantis, à colore codem mo- esi fit, cornua eininquam decidere, idj; fieri €o maxime tempore,cut ardentiffimé foe- étbis. Trag quimin . ille. Egoin ^ xta Pháfin amnem nafci, Sic losfupremos (qui bini alio- 1dinem fex digitorum. infe- : |J 7" he M. n ju L; ?PUA ' Aliqui Achainen & nondum exire | e Kummerer, fimi 14x : ^ Mis do ? KAcrLAPHYs(culusno- clunes coxas-. ius. nihil. Bau ur Mufmon de AA MEN su uu rs. i. Callisto vi" :alioanimalt | TE laphum effe conijcit;ficad me fcripüit. Eftin Britan- 4s sic go upib montariisá; locis Mautitanig;adüentitium:: cerui, fed] atere firandri & promiffiort: erucebreuio ri i$ horis ruffo'& nigro premifcué colitis : ariinco capri, fed. EGEPPN, 0 eS Aa 4. diuo Zu Mr breutore;pofteriorum contrajinteriore vngula maiore & longiore, exteriore minore & breuiore, quafi vtrobiq , 4 giorcft.Cornibus atietis,fed nigrisac fuo modoin auerfum reflexis: per eorum longitudinem mediam produci- funt)non poflit. Aure breuiori,quafi capri,oculo,pudend o,tefticulo & cauda cerui;nifi quod zc mométo lon- selimaangulis vtritiq; obtufis.longa funt, pedes dios Romanos, digitum vnumcdillantis quàlatiffimé, pedea ynum palitesdig.vnum &femiffem;quà minimum, vix digitali latimadine Craffa vero ad radices inambitu;ped. fumad pedem vnum pal.tresdig.vnum & femiffer. Dein fe reuocantintrorfumyita vt fumma. fafliia nó diftene miflis, excepta iuba: Longitudo totius àverticead caudam pedum quatuor eft & dimidij acdigitarum duorum. Dentes habet tantum inferiores, & cos fexynec defcétum dentibus puto. Ruminat vt c&tera bifulca. Naresnigri zes,cornutar etiam & villofe gutture atq; collo, fed nonita magnolongo & reflexo cornu, necitadenfo &|ongo 3deere of barbarie; hoceftceruum batbaricá nominant. Hirectius fentire mibi videntur,cüm ex dimidio pofte- | riorifimillimus ceruo (it; etfi exanteriort magis capro. Paetus pariuntfingulos, Hacille. Nos veróiam ad reli infula efttuxta Cyclades, (vel vn epfilon & plurali nu circa Tragzasinfulas;qua ftationes plex. Tragafzum At iftophanesin Acha ) tanquam deriuatum iciitaté nómé,cum perioc -ad hirci virus magis refpiceret, de;falem intelligit Ath cngus: cu iquüm ye Gigal he iunxiffet Lyfimachus,euanutt: mox demp ius. T ragilus Te29 9». vrbs efl Thracia iuxta Chers fonnefüm & Macedoniam,Steph. Traguriumyinfulain: riatico;adiacens Dalmatiz,cum ciuitate eit dat. CeraiftesKseaizitlocos eft Milcti; dictus i Varinus LAS dee nderis librarum vigintifex, Va-' riBusinK£egesv. Montanus hircus qui in montanis pa | alioqui.Pafcali pecore,ac mone cáno hircoatq; foloce, Lucilius. Solox lana,craffa:& pecus quod paffim pafcitur uon tecum, TitinniusiuBarae thro:Egoab lana folociaad param data, Feftus. Ei «i vei Qev arayava enel culus aem, Kad gatyos tura vyaya fum oA te Iba. Palladàs. : X MN ES c. Atmutirecapris hircepetulce foles, Author Philomela. Bexudoset de birco dicitur, ego 18. QeuaTieedoa potius) dc equo. Videinequo H c. Eva. hircing vocis imitatio, Varinus. Mrebonnady ae aii Y alegre mde Ariftopb. in Pluto:Scholiainterpretantut, as qao: degree y atyn E Qulyareyl i garimtalosers A doceri atiaov $ edolg. ized guusdiaw 5i TÉ AMscmret Eorly cuddiet, Acgyptij in bierogl T5 fignificantes ;hiream pingunt: qui poftfepimum abortu diem coit: & quanquam inua "4 Dt PÓTRs Plo RyGA d 2Ó0y eniittit oit tàmen citius ceteris animalibus,Orus.In Mendefia Aegypti hocinea mémória prodigiuri eontigi ——' Hircuscum muliere coijt propalam, quodin oftentationem hominum peruemit; Herodotuslib.». Hac de re cti i Pindari verfus Strabo citatlib.17. Mévóufa. y XptltéVoU Jot Aacass s , Ve x oy Neg ipaz, A 'iryl Caro 199; Teo quaa zi E provi. Sybaris paftor cum capram deperiret;abhirco interfectus eft Textor, In Lemnoinfula ex matumis €a- * prisquasille gemirnasiuxta genitalegerit,tantum la&is emulgebatar,vt coloflra inde cóficerent: quod idem etià . rolimafcule capri illiuscuenifft accepimus.Sed hzcoftentisannumeranda potiusducunt. Nam & Lemtiio illt (. pecoris dominocon fulenti, Deusamplius incrementüm peculij fore refpondit, Ariftoteles. Maillaieopaó re orsa (— CTgeygate phas Arifteph. videfu prain Capra H.c. Satyrus Sylla militibus captu$ vocem afperati, equi praefer- .— timhinnitu,& hirci halatu permiffam zdidit,Plutarchbsin Sylla; Et pauló pó't, Pridi equàm Campaniamin gre- 30 deretur,duoeximiz magnitudinis hirci iuxta Ephzum montem confcrere con Ípe&i (unt, omnia quz inter pu- gnandum eneniremortalibusfolent,nunc inferentes,nun ctolerantes. Eratautévifio, que paulatimà terra clc- mataquaquauerfus peraérem difpergebatur,obfcurisidolis perquam fimilis: poftmodum euanuit. Bojaby zr ouis pxeettspuiiTaty Dev oU D» iato; Téppeliln ToaPy mv Ur ciroy aitpbuovao, T leocritus inepigr.ad Mufas & Apollinem. d. Elephianticx animalibusmaxime exhorrent hircum;ceraften, (arieiem ín telligo,) porcü:quibus fand ma- €hinamentis Romani clephantosPyrrbirepis primum vertentes,victoria fun: petiti, Volaterramus, — ; h. Gracis facrificaturis capros viceribus explorare moriserat:ná (i guftareabnuiffent;conci piebantindeliaud valere fatis, Czlius. Perfe&um facrificium-4ue,tau ro;hirca;&ariete conflabat: hochecatóm ben & trittyn voca- bant,vtezpofüimus in Boue gluri bus. Heroibus tauroscapro; & arictelitabant, Gyraldus. Apollini, Homero te. fte;vnustauro,alius ariete;ali quis hircofacrurm fecit. Agathius Gottici bellilib.z.3uthor eft,in gruente Perfarum 9 belloin Marathonijs carapis vouiffe Athenienfes, totidem f: hircos Dianz immolaturos, quot peremiffent ho | ftes. Quod cum implerein primis cuperent,non quiffe tamen, etiam caprisadiectis vel fuccidaneis, Caelius. Ca. pram &hircum Mende(ij pro dijs (ibt confecrarunt, Gyraldus,& Strabo lib.r7; Iidem tum Pána tum hircum vno | vocabule Menden appellant, vt fu pradixiin prima parte liuius capitis In Capraetiam ex Herodoto retuli quod Mendefij capras &hircosvenerentur;& dehirciniscrüribus Panos, vnde & TgojemteA vs coenominatur & Tpayo- Paus vt explicaui vltima parte capitisoctaui de Capra. Hircum (Aegyptij) deificarant, ficut & Greci Pria pum: & propter eam corporispartem àquafit omniü ortus,pudendisnon folum &egyptij fedalij plures facra faciunt, .. DiodorusSiculus. Bacchi transformationé in capru m;Ouidiuslibis. Mctamorphofcon def:ribit:Hitreum Bac- chofacrificant,inquit Phurnutus;có quod vites& ficos ledere exifticvetur. Quamobrem excoriato ctiam hirco E in ytremiufiliunt agricole iuuenesin Atticis vicis. (HuncAfcoliorum motemin capraiam explicaui:) Sed for- 89 tehacvictima Bacchus gaudct,quoniam & ipfe hircus fit. Vergiliuslib.2.Geor.cum quadtu pedes vitibus infe- fias nominaffet,fübiungic: Non aliam ob cülpam Baccho caper omnibusaris Czditur:& veteres ineunt preiee-. nialudi,&c. & mox poft men tionem afcoliorum, id eft, faltationisfu per vires caprinos vel hircinos vi no reple- . tos. Etductus cornu ftabitfacerhircusad aram: Pin gula; in veribus torrebi müsextracolurnis. Vicimm nu. — minibus (inquitSeruiusin hunc Vergili jlecum fcribens) autper fimilitudinem,aut percontrarietatemimmo- qui obeft vitibus, Libero. Aris lantur perfimilitudinem,vt nigri pecus Platoni: per contrarietatem, vt caper autem omnibus,non finecaufa dixit. Nam cum numinibus cztetis varie pro qualitate regionti (acrificetr,&rc; - Libero vbique caperimmolatur. Prima exiftimatur hoftia (i nquit Probus) fuitfe fus,quiaterram roftro protru. dendo Íemineerueret: fecunda caper , quia vitem Izferat: quod & Pychagorás.etiam teflatura pud Ouidium li- /! bro t5, Metamorph, Meminit etiam Varro lib.z.cap.4. Icaro patri Erigones, Liber pater viná & vitem ;&yuami f tradidit:qui cum feuiffet vitem ipfam, & hircusin vincam fe contecifler , & qua ibitenerrima folia viderat decer. i3 phiffet;ex pelle eius vtrem fecitac vento plenum petligauit, & in medium mare proiecit, fuosque fodales circa | €um faltare cocgit,Higinu $. Incenfisiam altari bus;& admoto hirco, id carmen quod facer cliorus Libero. patri i xeddebat;trageedia dicebatur, hoc eftab hirco vinearnm hofle, &à cantu vtrcfert Donatus, Vel qued vter ex E eiuspellevini plenus,folenne przmium cantoribus faerat: vel quod hirco donabatur eius carminispocta, Oui- s "diuslib.r. Fafforum: Sus dederat poenas: (propter agrum fcilicetroftro effoffum y & fegetem vaftatam, Cereri | à3mmolata:) exemplo territushorum Palmite debuerasabflinuiffz caper. Quem fpcétans aliquis dentes in vite | prementem, "Talia non tacito dicta dolore dedit. Rode capervitem , tàmen hinc cum flabis adaras, dn tua | quodfpargicornuapoffit, erit. — Citat hunc Ouidi j locum Politianus in Milcell. cap. 26. &adijcit ctiam Eüe- . nidiftichon Grecum, cx quo Ouidium tranftuliff: apparet. Id huiufmodi eft: Klud uecpubyue dod pP s dac Un JO wagroQapicu, O'aseyOdntes dio oe e? Teo voulu, Et mox, Afferamusetiam ( inquit) quodapudSuctoniuin in ^ Demitiano efl;/bis verbis: Vtedicti de excidendis vi neis bropofiti gratiam faceret, non alia magis re compul- - fuscreditur, quàm quod fparfi libelli cum his verfibuserant: Klo ue Qa-yie Od] aw , $a Emi xapmoQopuma, O'oyor | Synar éco neieteASvoutro, Quodenimfu pravitiscapro minitabatur: hoceadem nunc Cefari » pulcherrima pa- j la: V. acir 1ens,adradicem comederis: tantum tamen vini producam , quantumiminolando Cxfari hiinfundi. Difüichen Eaeni in hircum;apüd Variaum ctiam reperi, in voce Aue. Cares pro birca iem immolabant, vnde fa&ura eft prouerbium Caricum faerificium,vtin Caneretuli. Veneris arawinessid eft, x cfligies exare hirco etiam greoinfidet.S copa ftatuarij opus;apud Paufaniam Eliacorum lib.z.Cur- infideatlector; conijciend um r:ling ait, Mihi quidem ratioin promptu apparet,quod hircus maxi- idini fit:cui gentiles paademon fuam Venerem preficiuntquam ad vraniz,id eft cceleftis, diffe. itacognominant:nifi quis hiftoriam autfa bulam potius quam Gyraldus, vt nácfübij ciam;refert, huius ia erit. Epitragiam Venerem; inquit, Plutarchus in magnis Parallelisfcribit vocatam ;€um Apollo nius (Delphicus Cxlius ) Fhefeo tefpondiffet, nauigaturoin Cretam; vt delige Venerem;& is ad mare capram dez immolaret, | retíibi nauigationis ducé- ftatim ea in marem efl mutati zz 2 vesyx vidclicet denominata J?nzearyia id eftab birco, id fextainflan tis Munychionis,hoc eft metifis M artij contigiffe idem Plutarch us eft athor,E € Gyraidus.. Extatapud Martialem li b s.lepidiffimum Epigramma, quo narrat hiftoriam facerdotis, 1emm'hircum Baccho mactarct;a grcftem & rudem quendam hominem libitnferuientem;tefliculos acnta fal. fecareiuffit, Tetervtim mundz carnisabiretodor, Interim occupati circa hircum luclinatid; facerdoiis fcro. apparens,;ruflicusre malei ntellecta fubito refecuitantiqu osfacrorum ritusid pottulate exifüimans, Sic mo. qui l'ufzus facras, nunc Gallus harufpex, Dum iugulas hircum, factus es ipfe capet: Ánytes epigranima pueros birco inequitantes Anthologij libro LÍeCt.35. extat buiufiodi: ivíe dli cmt ories 01 suae Qarvikeercué Egon r LS ETT C. NRI NND — (De Quadrupedibus | ov 5 » b Te IPS LU j^ ny m m nic ERA * . Let d 1 f . . 1 Glvrcirdl elo Cip aC erro V'amsia qvaatuses je aval aiclnsts O' Qg alu zi Qopene mot, sipmptros. Dialogumi hirci&bosisinargento fculptorum;vide fuprain Bouecapitis8.parte8. . : : dece i due T hir ciffans, pede iride din de anu ad h ucintem peftiua libidiue prüriente, &, vtait Plau-. tüs,catulliente.Ariftophanes in Pluto, A» sirrieeero Fpotb eost ove sdQiwrerdict Vcrum nouerit Anüscaptif-- (ntis Vorare viatica:de 1uuene cut anus libidinofa omnia fuppceditabat. Nota cft hircorum libidojodorá;. qui & (ubahtes confequitur, Hac Eraftnus.Impofuit ei vocum fimilitudo, vt «aces Grxcorum (quibus rw. in B5 "EN - &fuam marcm lignificat)pro Latinorum capro;id eftj/birco transferret. Kaze» fcropharuim eft, cü libidine tur- gent& mares requirunt,vtinipfarum hiftoria clare conftabit. Quamobrem Anus fu bans,nó hirciflansjab Eraf- o reddendum faerat. Ad eundem feré fehfum à Germanis quibufdam effertuc: zn die alten geulgeben vuerden, fo fleben fre vtt zn baltem. Tp&vy etyar ues A nus hircum redolct,de vetula libidinaute propterea quod alaruin &reli- t quarum partium odor excitatur ad libidinem incéfis, Erafimus, Miror fané nullum ab cohuius prouerbij autho- fem citariieq; àáquo Grecorumid decerpferitindicari. Quod ideo defidero;quoniá zva9vg vox deprauata mihi videtur; Ego nihil hircinumin ea vid co,fed dvebve legendum aflero,vtfenfüs fit, Anusinu eniliter luditaut falta: in quem fenfum & hac proferuntur;r pads Basi x tuer ponis xiptvei. Suidas dvafUee exponit rem diu intermiffam re- etére& Pherecratis verfum adducit; Haauv ec Dre alvei di tycparisepon Ad eft, Anus denuo iuucnilesrepetunt mo- res. Varinus (ex Hefy chio) addit zv alive av atvetipupray C evo", & o2 adis dvayeec en & rü rfus pauló pofl, vaddensaliuso ocv arro Go vet qquae quidem interpretationes omnes, praterquam qi aiouaéiiuid efljocciderc,ad prouerbij fenfum congruunt. A vayas: ctiam apud Hefychium évaaxigzrowvs exponitur. Erafmus mihi deceptus videtur. tanqu& elvaSva prodvatvpiay acceperitzquod verbum tamen ad hircinum & feetidum odorem referri non poteft; fedad | füauem & gratum qualis aromatum eft:adde quod tran fitinumfemper efi vt fuffire Latinis. Caricus hircus; Ka 2t yide veg" O-: Diogenianus indicat dictitatum de vilibus& contemptis. Hefychiusindicatvfurpatum à Sopho- de,&c. Fieti poteft vt prouerbium có refpiciat, quod Cares pro hitco folentimmolare canem, vtindicatum. eft inprouerbio Caricum facrificium, Erafmus. Qui Banium non odit,amet tua carmina Maui , Atq; idemiungat vulpes & mulgeat hircos. Vergiliusin Palemone:dere palàm abfurda. Eft enim vulpes animal ab aratro vche- menter alienum.Lucianus de Demonactein vita cius narrat,quod cum confpiceret duos quofdam philofophos, vtrofqi patiterindoctos;inter fe difceptantes, & alterum quidem rídiculas quafdam quaftiones pro 'onentem: alterum itcm aliena,neq; quicquam ad rem facientia refpondentem:Quid,inquit;amici, an nó horüm alter hir- cammulgere videtur;alter cribrum fupponere? Refertur à Diogeniano his verbis, EIovepov? ? veolsyov dpieAsyam, 1 you :taevlosu Orovteg OG id eft, Vtrum ftultior,qui mulget hireum,anq ui cribrum füpponit? cum vterque. pariter abfardé facit; Erafmus. Mulgens hircos, fanguinem dncit;Had.1unius, ADS T à .DE HOED OQ. ; vri al soie oet o as Orpvs Hebraice nominatur""3 gedi. Dauid Kimhi putattatnagnum quàm hoedum ftc appel- e: lari;& ideo differenti caufa plerunque caprarum n oméadijci,hoc modo;gedi haiffim. R-Abraham z« folis capris hocnomen attribuit; vt folet etiam Arabicalingua:plurale mafculinum eft gedaijm , fae- | Ij G)mininüm gedioth.Genefeos cap.58. Chaldaica tranflatio habet gadeia; Arabica gedi,Perfica bus ka- S369 he (aliàs calahei) bufan, ponuntautem Perfx kahale prosheir Hebraico;& bufam pro ifim, bus 4 quidem caprat eis fignificat. Septuaginta eri phon;Hicronymus hod ü. Sàir velfeir etiam Hebrzisparuum hir- cum fignificare fupta dixi;ali quihaedum interpretantu r.Hosdi Grecisteco: dicuntur, vfquead tresaut quatuor - menfes, deinde x/uaso: ad partum víq;. Varinus.Quifex menfes excedunt; nó hoedi,fed aryss,id eft, capellae vocan- tur,Symeen Sethi. Hcedus hodieQ; vulgo apud Grecos to/0;nomitiatur. Italicécauretto ; quafi capreolum di-. cas:quo nomine barbari quidam etíam im Latinalingua prohcedoabutantur. Aliquictiam Italice capretto vo- cantalij ciauarcllo Ranétt qui Italice loquuntur vlzol. Hif panicé,cabrito. Gallicé, cheureau. Germanic gitzes vel vealij fcribunt Ag z/em An glicekydd Polonicékoziel . | Íis | MORE u Tl | w^ Feró ad tres mienfesnon difiunguntur hoedi, Varto. In niutricatu heedi trimeftres cum funt fa&i tum fübmit- : tantur, &in grege incipiunt effe, Varro. Vbiediti (unt,eodé modo quoanni educantuxznifi quod magis hcdo- rütn lafciuiacompefcenda;& ar&iuscohibendacft Tum l'aper factis abandantiam famera, vel cytifus, aut edera przbenda:vel ctiarh cacumina lentifci; (&arbuti Palladius:) alizqs tenues frondes obijcienda funt, ( Íxpe prz- benda; Paliadiüs.) Sed ex geminis fingula capitayquiz vidécur cfferobuftiora,in fupplementum gregis referuan- tur,cxtera mercantibustrad untur,Columella. / Dementigine heedorum mortiferala&entibus, dicam infrain Ágnis ex Colümella,&c. Natura corporis partes fingens pcrficiensQs fecit vt ipi citra dotriná proprias actio- nes aggrederentur : cuiusreiexactiffimum aliquando fecimus periculum,heedum alendo;fed itaalendo , vt ma- trem qu£ ipfumin vtero geflaneratnunquam vidiffet. Cum enim p. zgnantesca prasdiffecarem ,hcedum à ma- [» trcexolutumitaabftali vcipfam haudquaquam videretzatqsin domum quandam, vbi multz pelues erant; depo- € fuiquarum aliz vini,alixz olei alie meliis;aliz la&tis;autolterius cuiufpiam humo;iserant plena ,ideraniq; fru- &us non pouci,tum cereales,tum ab arboribus decerpti Hüncitaq; hcedum confpesimus;in primis quidem pe- dibusincedentem,perindeac fiaudiuiffet crura inceffusgratia (ibi faiffe coaceffa: deiadeexcuffit quam àmatre contraxcrat hamiditatem, Poftea pedelazes fcalpere;ac dcindefingula vafa vIfacere vidimus: percepto 1129; fin- gulorum odore,lactandem abforbuit. Quibus vifis,omnes exclamauimus. Hippocratem veré dixiífe, animaliü Haturas effe indoctas, (& reliqua) Gal: nuslib 6.delocis affcctis,cap.Ó.- | D. Splendidior vitto senerolafciuior boedo; Ouidius. - S RA, Y * | C8 WM. E. Cafeus icla&ecoagulato,heidino imprimis vitulorámuc coagulo.Plinius.Maio menfe. inquit Palladius, - abimus fyncero lacte, cóagulis vcl agni, vel hodi,&e. dm ietifconfultorum libris vbi traéta- ge Argumento fünt, odonum legebatur ; Payfiüs Gidorum legendum gfferit: à quo cafeum coagul tür deauro & argento legato)in le De Hao, - CD, E. Li £ 30j E duod ex dorum (fic feribit fine af, piratione) pellibus fiebant calciamenta, vtexantiquis, inquit marmoribus; Romz coniecimus.. Idem his Martialis poétz ad Phoebum verfibuscomprobat, Ocdina tibi pelle contegenti (— Nud£tcempora verticemás caluz, Fefliuétibi Phoebe dixit ille. . Qui dixit caputeffe calciatum.. Feftiuc autem Üixi propterea quod Romani tem poribusillisin calceamétis vterentür pellibus oedinis, Hzc Bayfius. De pel- lium caprinàrum vfu ad veft: menta,füperi usin Capra dixi;cap.s. LIeorraeyóuayv y egli éaroraw xov s QeAoy ev, Ades Lo quem Gujactlew VEUpao Boic, iba Dor verra X eri aja iGuAd slo, Hefiodus. Glutem fit ex corijs vaccz ouis & hcedi. Albertus. Lectulos pellibus heedinisfterhere,Cicerolib;s de Legibus. :uphorbiz incifie conto fubditur exci- pulusventriculo hoedino;Plinius. Agni & hoedilafciuientes;& inter fc faltantes;latos (ferenos) dies promiíttüt, . Aelianus. Si fefc füftollant fültib us heedisvel filiugegtegi cupiant hzrere nee vfi quá matribus abícedant, & fi fine finemodod; Pabula dclibent càm tutasvefperadire. Com pellatcaulas, monftrabunt adfore nimbos, Auicenus. Cauehdum ne anferes hoedi nos porcinósue pilos dicebas im enim cos fi vorauetint, Auatolius. Verres. juuen cosarietes,haedos, decrefcenter In nacaflraro, Plinius, Aliqui pilos hedorum füffiunt ;& eo nidore fugant, ferpentes, Plinius, ferpente — E, , ke Gellium, Czlius. Homin es gulz ac ventri dediti non definent celebrare heedos à Melo, Clemens in: pedagogo. De Viburtino veniet pinguiffim usagro Hoedulus , & toto grege mollior,infcius herbz ,, Necd um aufiis virgas humilis mordere fali ci,qui pluslactis habet quàm fanguinisIuuen. Sat.rr. Similiteromnitem poreanni conue- . niunthomipibustemperatisaut calidis carnes hoeduli la&entis aut vituli f; poffunt haberi : Arnold.deconf fan. . he disinnoxie vtare, Galenus inlibrodeattenu.viu. Hodorum carnem, etiam Vt primum in lucé zditi fant; o in cibonen illaudabilem effc;ex Galeno docui iam in Vitulina. Hoedorum caro minus excrementi habet quàm "i tum, Auicerina.Heedorum carn es £acile co ncoquuntur,& modice nutriunt (vt Gyraldus vertit : Grace legi- M dkninictucid eft;temperata fünt:) fan giincmás tenuem & humidum gignunt: calidas & ficcas babitudines ac temperaturas imant.Suntveró meliorcs,mcliorisd; fucci, qui nec nimís tenelli funt;nec nimís natu maiores, Namquifex menfes exc dunt,non hoedi,fed ca pcllzae,vocantur.Rufifünó & glauci;ceteris melioresfunt:fed colicis morbis focent. Aiunt quoque,quód fi p ulmo corum (ante potum) edatur;ea dietemulentiam auertercy Sy Pon. Inomnifacroigne neque lenibus & elutinofis cibis neq; faltis & acribusfed his qui inter verunqs funt.qualis cft panis ine fermento,piltis, hoedus;auesexce ptod;apro omnis fcre venatio, Celfus. Ebtietatem at-- €etheedinuspulmo.Plin; Hoedinecarn cs hyemeimprobantur,conucsiunt eftatesreliquistemporib üsmedio- - «rcs fi unt, Rafisvt in Dacuiniscitat ur.H cedinam carnem,qua nullainter dometica a guiculum, Lesiconv ulgare. Iocinora,f ucpaülmones: locinora hodina velagnina fic coques (verba funt A pi- jj 7:10.) Aquam mulfam facies,& oua; partem [acis admifces eis vtincifaiecinora forbcan t:coques: & cenoga- pi & celasquod capere polsüt, & infringis r diligeaterà euülay - ; (2E, nteftina fufflentur, & per nouiffimam pars xtoliquamine;& ab humeris confuiturj& Piper tritum, liquamen,caren f defrutum N T modicé, j | 302 QI De Quadrupedibus frodicefic & oleum etiam:bullienti mittisamylü:vel cere mittitur in retiaculo velin fpertella,& diligenter eon- fiingitur; & bullienti zymacum modico falistubmittitur : cum beneillis tres vndas bullierit;leuatur , & denue ^ bullitcum humorefüpra fcriptojbullienti códitura perfunditur. Aliter hosdus fiue agnus fyringatus: Latis fex- - tarium ynum mellis vnciasquatuor;piperis vnciam vnam,falis modicum,laferis modicum; dactyles tritos octo, iusin ipfiusoleiacetabulum; liquaminis acetabulum; mellisacetabulum , vini boni heminam; amylum modice. -odusfiueagnus crudus: Oleo, a cuieod! ^ cii i falem purum multo ci coriandri femine: infut- mum tnittis:affatü inferes, Heedusfiueagnus Tarpeianus: Antequam coquatur;ornatus confuitur.Piper,rutam, fatureiam,cepam;thymum modicum;& liquaminecollues. Hoedü macerabis in furnoin patella quz oleumha- - beat:cum percoxerit;perfundesin patella impenfam:teres fatureiam;cepam,tutam,dactylos: liquamen, vinum, : carenurijoleum:cum bene duxerit;impenfam in difco pones: piper afperges & inferes. Ficedus fiue agnus pafli- 1« - cus: Miticsiil futnum,teres piper,rutam;cepam, fatureiam, damafcena enucleata; laferis modicü, vinum, liqua- - men &oleumvinumfernenscolluiturin difco;ex aceto fumitur. Hosdus laureatus cx late: Hasdum curas; exof- fas;interanea eiuscum coagulo tolles,lauias: adijcicsin mortarium piper;ligufticum, laferis radicem, baccas lauri duas;pyrethri modicü,cerebella duo vel tria: hzc omnia teres; fuffundesliquamen; tem perabisex fale: fuper tri- |. turam colaslactis fextaríos duos,mellisligulas duas; hacimpenfa1nteftina reples , & fuper haedum componis in piro (quidam legit zirbo;id eft omento:) & omentum charta cooperies, fürculas: in cacabum vel patellam com-- pones heiduin:adijciesliquamen,oleum,vinum:cum ad mediam co&turam venerit;teres piper,ligufticum;& ius defaofibifuffundes, mittes in defruti modicum, teres; reexinanies in cacabum: cum percoctusfu erit, exornas, amylo obligas & inferes,Hucufq;Tbpiciuslib.S.vt dixi cap.6. Pulmo hcedinus ( vt fcribit Aetiusin ratione victus colicorumlib,9:cap.30:) bis affatusacin ciboacceptus, fu perabundansalim entuti fübtrahere videtur :Qui vero 2 cumlactereplent, deinde; coquunt;autaffant, voluptatis gratia non vtilitatis refpcétu id faciunt:multoà; magis - eum fruflatim concifum infartaginetorrent. Ventrem cum inteftinis noflri in vitulis & heedis priuatim nomi- E E ] nant dae Aeefiiquae quidem élixa & aromatibus conditainitio menfzapponunt. ^ poriiungatur.Facitidetiam heedusagnusdc difciffus; & calida eius caro ftatim fuper vulnus impofita. Idem fere 3& & anginas;galling hodie ixfculo vtere;Galenius Euporifl;2,15.. Vegetiusin potione equi prophylaética adhi- itri & mofchato macerantur quatriduo. Deindeadduntadipishoedi recentis libram ; & fimul feru dam tragacantbas ceruffz.& lacus caprini nonnihiladmifcent. Eidem E detur,qu od vulgo vngaentum album caphuratum vocant, oleo rofariim; cera: prez (tribuitautem caprez eadem feré omnia quee Scip e | ffuras. Fem - NA 4 NL ' ES - jXDEEC apru nó, [neslribid. oc | 290 dNicon (vt Nicandri Schol'a citant, & Hermolausin Plinium 1r, 41.) in librodedifficultatibus;optimuto coagu — Jamait hinnuli. fecondum leporum, tertium bosdl, Marcellus Verg.non redtéapni pro hasdiin huius authoris m. teftimonio poftic. GCoagulum hinnuli, leporis, hosdi, laudatum: precipuum camen dalypodis, Plinius. Lepo- t rino coaguio pares habet vites coagulum hadi ;sgni, binnuli,&c. contraáconiti porum in vino, & concie- y tam lac, inaceto conuenienteraffumuntur , Diofcorid: Reliquas vires, vtpote communes, fedJeporino pte- H cipuas, iu Leporis hiftoria dicetn. Coagulum boedi contra potum cicuta (lege aconiti; ex Diofcoride) prodeft: 4 eid;qui fangos comedit. Haly, Pánius prinatim commendat contra vifcam;( ixian chamaleontem:) & chamz- 5 leonrem album,ac fanguinem tanrinnm; contra qüem & leporiscoagulum ex aceto bibatar. Contra paltinacam Eo. marinoram ictus vel morfus coagulum leporisvel baedi ve! agni, drachma pondere ex vino fumi- ? tur, Piinius, In profiutiio faoguinis hasdi coagulum bibl vtile putanz, Plinius. Ecalibi, Coagulum haedi tertia : Li aceto potum fanguinis excreationesrelicit, Ex aceto fanguinem fiftic, Plinins: Exiccat etiam coagulum — hedi, cerui verà magis infpilar, Accius contra. reiedionem fangüinis, Mag nitudine fabzin vino myrreo remiffam, & ieiuno coliaco potui datum. efficaciter prede&, Marcellus. |Cocliacis & difentericis coagu- lum hai invino myctite magnitudine fabe quidam propipant; Plinius, Cosgulum hasdiaduerfas alui profla- uium Hippocrates laudat, vt dixi ia remed js ex eafeo csptino. -Acerrimoacéero maceratum aduerfus muliebie profdauium ielunz propinato, Gilenus Parabilium 2.73.. Dorcadis, hcedi leporis coagulum & fcl cum agnino fanguine & adipe, medullágue ceruina, nardino & rofaceo oleo commifce & poft purgationem fübdito ( vtetG prius purgato.) fcilicet vt conceptus Bat, Aclían.16. 34. Ebrietatem arcet pulmo aptiaut faisaffus,leluni cibo. .. lumptuseo die : item heedinus, Plinius& SymeonSethi, Pulmonis hodini combufli cinis prurigénes ocu- 9 lorum difcutit , & Ícabras palpebras]erendat, fi qua(i ftibium imponatur, Marcellus. Vrinz incontinen- tlam cohibet vefica fasminz (uis combuftaac pota: Item hodl, vcl pulmo, Plinius. Hoidorurn lien impofirus lieni fedando prodeft, Plinius. Impofitus lienem digerit; Galenus Parabilium 2.40. Hosdinuslien , fimiliter vc hirciaus, fuper fplenem infantis adpofitus, & tamores & dolorem elus emendabir, Marcellus, He paranima- .. liumnoncompctit temperatis atque cholericis & habentibus debilem concoquendivino: Solum hepar hcedu- - li competit intetdam predi&is ; moderaté affum, & fimiliter cerebrum ipfius ta&um, nob fi perfcdté sfferut, Arnold. deconferu. fauirate. In onte Atlapte Getuli, quieuphorbiumlegunt, hcelino la&e adulteranr, fed difcernitut igni. Id enim quod fyacerum non eft; faftidiendum odorem habet; Plin. Deveficapauló ante di« ximusin pulmone, ^—— ^ — TM k- | e Heedasanimaleft ex caprageuitsm:quod nomen do&iores plerique cum c diphthobgo fcribunt; pré- dum, tenerum, humidutn » pulchrum recéns, param & m ATE ASTRA en z URN 5" Tul e s ^e. N Á - Ns * - * : » ^ B PA TER Kao», heedu - Hefychius & Varinus:e qnibusxaes: etiam pro capta exponitut, ex Gortynioram diale&o: E or bam multi fono edi 2 ni & per hyemis initiura emicante , (emine fabaceo famulis. wi : Sednoti xaimaduerti fi tot radiculis fibrata effer; quod eft ra- al Igenuseffe, quod flore parputeoà Diefcoride norarut, Erifici- fo e in Lupoa.vbide acotilto:) habetq; radices alias qua fic radi- rS. MN EE n pn UCM scu d aj AT lare e od )- * c Dm NECEM P A - ! T nox. : | in manu tenet. Poer nimbofos & pluuiales cogaotinát, quod eorum ortus & occafus grauiffimas excitettem- peHatas, Quantus ab occa(ü veniens pluaialib: l » "M 290 — (De QOgnadrupedsóus | Ew — vefpere atles medices occidit, Columella lib.ix.' Vide fapra in Capra fydere.. Eclphus pcéca comicus fuit cuyas fabulae ferantur, Aeolus, Peltaftz, Mclibos:; tefte Achenio lib. 14. Suidas. Phileziphos,nomen ruítici in Itolis A elianí. , | r. Eu. me. | "e a |. b. Xéginy V veo oi tole e yry£ a Hefych.& Varinus: facci forfan aut pere ex pellibusagninis haedintsue. Chorión aliàs fécundas fignificat, fiueinuolucrum; quo fa:tusin vteto inuoluitur. | €. Subrumari dicuntur hoedi (vel agni , vnde agnus fubrumus) cumad mammam admouentur, quam slij dicunt rumim. (ficenim lego) vcl quia ruine trahüntlac fugenies , Feftus. Vagitus fimiles puetilibus ho- dum Ardentem; Ouid. 11. Metamor. : mm. abt T d. Dehadoqni tigridi familiaris faitin T'igtide dicam. Captilus eft anis, quam venatur draco, cumdebi- —' litatur invenando hoedos & arietes, c. Syluaticus. A SG $e. ax B e, Strauit pelliculis bcedipis le&nlos Punicsnos, Cicero pro Mur. Ho:dileftabulum hedorum eft. Nec vi- ridesinetuunt colubros, Nec Matialcs beedilialupos, Horatius. Carm. Vermem quiinIndo flamine reperi tur feptem cubitorum longitudine,capturi,agnnm aut beedum inhamumimplicanr.Aelian. — — mois Veteres Graci hedorum,agnorum, virulornmqs infpe&is inteftinis fatura predicabant; Gyraldus ex Pavfinia. Bacchum eriphon di&um fuifle Hefych. & Vatinus qieminerunt: Phurnütus hircum fuiffe Bacchum; vt fupranarraui. Fauno resdiuinanonis Decemb. de bordo & vino fieri folebat. Horatius tertio libro Carm. ad Faunum ipfum canit;Sitenet pleno eadit heedus, anno XC. ; Bru. UNDA ih / .. Apüusboedus, reazctesQO- : Apollodorus spud Zenodotum (Hefychium,& Varinum)aitanum quandam foiffe;qua dicta fit Ecipha; ( legendum Eriphia) quodin virginitate confenuiffet : perinde quafi eadem & anus eflec perztateim & puella, qued adhucinnupra.Supr qui tradantlocuflá agreftem à nonnullis zzagtzz appellatam, 19 in Sicilia ygacv te scpovappellari.Aiantautem quodcunq; animal aípexiffer;lli mali quippiam accidere.Promdein — mulierem veneficam & fafcinatricé quadrare viderur; quod genusapud Horatium Canidia; Erafmus, Apud Sui- dam legimus Fgaci cte1 o Gin eamsque virgo confenuetit: pertranslationemab aruehfi locufta,quam yoauv qspi- Ql) & mantin vocitant. Si ccaiibus catulos fimiles, fic matribus heedos;&c. Verg: Aeglog. 1. Vel hosdus ereprus- lupo,Horat. in odis citat Erafius in prouerbio: e faucibus lupi, | : TNT DE CAPRIS SYLVESTRIBYS ^ «Piélura bac rupicapre eit, à -Eosbeenioiuiho | | 49 montibus apttd Rhatos c V alefios prafertumfre-.—— j ide i$ s n queis, dequaanferaus in boc capite [eor feris agetur ' s | APza (lfyluefttes ) in plu- «f^ rimas (imilitudiries transfigu- S3 rantur, Sunt caprez, rupica- NAM | preibices: Sunt & eryges,da- " INN m pygargi, fttepficerotes; multág; lia háüd diffimilia. | Sed illa alpes; bectrásmatini fitus rittantPlin.8. 53. Pre- tec hec, plutaetiam Greci nomina habent, &alia Hebraei, vt mox apparcbir, quz qui- deminter fe conciliare diffciliimü eft. Non [olàm enim recentiores multa ex his nomi- nibus non intelligunt & confundunt, & i alij aliter interpretatur: fed veteres etam 2:53 Grzci Latiniq; multanon fatis intellexiffe E Ks | 2A videntur, quodiride colligimus; quoniam ——————Ke WP —- : : AS Latini Grxcis fübinde nominibus vtuntur, vt funt dorcas, platycetos pygargus, (trepficeros;bubalus, oryx: nie mirum quód cum Iraliz peregrina hac qe effent, preter dorcadem , peregrinis quoque nominibus vti ne- fo ceflarium fuit: quod tamen minus moleftum nobis effet, fi accaratlores fingulorum delcriptiones velabipfis ' velà Grzcis haberemus. Multi fimpliciter de feris feu fylueftribus quedam fcripferuntin vtraquellnguaid quo-.— ' que nimis obfcure: cam omnialam di&a genera capra fylueftres appellari poffint. Ego quecung; de capzis fyl- - ueftribus, non alionomine adíe&o, fcripta reperio; primo loco quàm maximé pofíum perfpicué proponam; 2 hy, 27/2/41 /,. v LAP AES DM um e Ra irre " ! md dun Ns Ro »: moxíingslatimdereliquisadurus. — —— 0. | od | PR | . Caprasnonnulli (inquicIfidorus)à crepitucrütüm dictas volunt,znde eas creas ('crepas potius) vocitant, qu& funt capra agreftes : quas Graci proeo quód acutiffimé videant 5c 9 ocexeiw,dorcas appellauerunt. Ma rantur enim in excelfis montibus, & quamuis de longinquo,vident ramen omnes qui veniunt. Eadem autem & caprez,exdem ibices;quafi auices eó quod inftar auium ardua & excelfa teneant,in fi ublimibusinhabitent: itavt de fübllmi vix liumanis obtütibus pateant: vnde & rneridlana parsibices (ibides )aucs vocat;qui Nilifluentisin- 6o habitant. Hac itaq; animaliain petris altiffimis commotantur: fi quando ferarum vel hominü aduerfitatem per- fenfetint,dealtiffimisfazorum cacuminib, fefe przcipitantes. in faisfe cornibusillzfas (ufcipiunt, HecIfidorus, qui fuo tempore do&iflimus habitus eftnec vllus opihor o ernditior ab elusatate ad noftri víq, feculi tempus; - quobonzliterz renaíci caspere, fcriptisaliquid mandauit. Sed quàm inepté ti aliaquzdam in his , quzriam re- cítauimus fcripferit,tum tria fylucftrium caprarü genera pro vnoacceperit, manifeftü eft quàm vt reprchenden- doimmorati debeam, Similiter authorlibri denatura teram; capram fylueftrem capreolam ( fic entrn vocat) & rupicapram,vná animal facit: quod in (aum genus (zufat in alias aurem beftias timidü & manfuetum fit: Cumà -canib. vrgetar,in noütes altiflimos confugere: plurimam inter mares difcordiam effe propter faeminas,tempo- relibidinis.Idem in Creta pulegij pa&u (agittas, quibus vulneratum efl;exigerefcribir. e vam In Italia circum Fifcelitira & T'etricam montes multe funt ca prz ferz, Varro. In Sora&iFifcelio (vt Cato 70 -^ | fcribi, ' à r - ; FI . 4 dé Qu j/) Ü. " * C &- Lib. PA d OEXSITNNT zi PE MES ] AERE s is BONES | | j TA "i : E | — Jenibitin Originam lib. citatte Varrone) capre fera fuot, quifallunté (xo pedes pius feagétios, Csptz qnas » "édelicnitio hic ferascap ras Tfitérpretatur capress; Etbeneaptac (inquit) defccipticnem ad fpecies: vc cerui $ campossecapreis '! vÍcerat« boe Ee p 5 x L 4 " ^ Novo les Qu 1 d latvec DU LC ART M. X, ne E le eiosocl n Mood Le e I^ CREONÀ ie fireofi » X EONTEPES. S iucs nA Lis OR" i Fre TW , de vetidttone It:eplicerotes dictasi ntelligere viderar ex fylueftriti ca prarum pa- : 76 zn 'en up tH E up i $950 ETATE o 120. ad «32 ERES TO P ORE Fügite filijinfeftos venatores;né memiferá ca- tesy icergs primum lu&uofam cautum occinere; .rogamtüs,per Dianam ipfam charam matié libera, ire deorum fnra,& genitoristai fene&atem. At enim TW oes am cus zi vp Mer TEMPE HUS * : " , - ipreferzad fummos Lybicorum montiü vertices cómmemoran- [ ic parui fünt)accedit;ipfarü armi & crura exutiofis pilis ffa- 158 'concauis, non valde proiectis fant. Cornibuspoft primü ex- à * e rd cx- Ju E Rue iret Pom Kari Ie T Le NES PL ' ; ^e 1 F LS es it i aer x fic eftaduerfus faxorum duritiem metbrorum refiftendi firmitate, vtnec cornua frangat, nec caput " dzditur, jo diminincl EU UNES poire cited e EE 292 | SDeQ uadrupedibus vellaquels;à do&rina artis venatics inftru&ti comprehendunt. Tamin patentiutn camportitn equoribus quill-- bet vel tardus pedib. eas.quàd ibidem nom valent ad cófugiendum, caperequeat. Earum pellis & cornua aliquot | comioditates babent, nam in frigidis témpeltatibusad vim frigorum atque byemem excipendam pallócib gh & fibris m&teriariis pelles mirifice profunt.Cornunad hauriendam de praterfluentium riuorum coftuentibus; aut éfontibus potionem ad depellendam fitim,non minori víui habentur, quàm vel calices ipfi : tanta enim ca-- pacitate lunt, vt in bibendorefpirare lic neceffe. Ab homineexpoliendi bene perito cornu politum, tres men faras capere potett. Aut s. - | A | ^. Idem deferisln Aegypto capris, quas fcorplj nonledunt:In Copto, inquit, Aegyptia vibe & magnacon- ficiendorum aliorum facroramreligioneI(im Aegypti) colant, & vero codem cultu hancipfam veneraptur,quo .' aut coniuges autliberi à lugentibus afficiuntur: Vbiifis hanc religionem poffidet;ibiacerrimiad peftiferum 19. vulnusinferendum fcorpij maximi verfantur, quivt perccflerant, ftatim igtetfigiüht-adquorum vitatonem ^ omne cautionis genus Aegyptij adhibent , fexcentaque machinamenra moliantür, veruntamen lugentes ad. Y16dis fanum capra fere ex omnibus tegumentisnuda inter fcorpios humi iacentes abhorum acetbitare inte- gre incolumesque permanent, exquo fit, vt Coptita eius caprini generis Íceminasad diuinitatem & religionem confecrent, & religiofiffime colant, eaídemque ldiin amore & deliciiseffe exiftiment: contra iet inares immolant. ar Me. a Eo f ptr A UT Et pifces quidam pigri venenati in Arm entia reperiuntur: horá farina ficus confpergunt,quas in caftris quae maximé abundant feris difleminant. Beftiz primum vt eaattigerunt, ftatim moriuntur capti, ferse caprz; cerüi &c.nam eiufmedi animalia ficuum & fatinarum auidiffima fünt;Plutarch. | v J Rv PICAPRAS étiam (quarum figuram abinitio huius capitis dedimus Plinio inter captatum fylue- E firiumgencra nominatas; adnumerare hiclibet: quoniam hoc nomen apud folum Plinium legimus, &apud - Gracos fimpliciter fere capra dicuntur, vr.conijcio: nam & magnitudine & figura tum cornuum tum reliqui | villaticas proximiusaccedunt, qnàm vll reliquarum, Fl fotte fünt a4» Vel a2oc20: Oppianis pauló fuperius defcripta: necaliz fottaffis Creticz dictamni remedio celebres, de quibus infra dicam. Nomen àrupibusindicum:iniisenim pet fammos verfantur montes Hermani appellant gemzzs vel gasurafs, noftri in feminino, ali] in mafculino genere; Rhati qui Italicé loquuntur, camera: Faipsni capra zzoztés, ni fallor. Angli «yitlde gootes id eft, lylueftrem capram. Poloni dzyka Kozas 1d elf, fcram cexpram. Bohemi melius &ovytenski kozsl,. usfi Carpicum,feu (vt nuncloquuntur)Carin:hiacum hircoiucm: quod illa psrsalpium vt vicinior Bohemis,ita et notior. Bellonius fcribit Rapicaptam Ga lis chamb:is dici,ia veteriauté eorundem linguain ylard. vide plir- A ra in fingularib. eius. Capream forte Martialis proru picapraimproptiepo:uitinhocdifticho, —— 3 | SPendentem [fumma capreamdevupesudebiss —— Caforam [peres, decipit slla canes. bc ROC Capra genusfylueflre noo magnum, curua admodum vnc: h:bec cornua; quibusfe retinet cum per de- tiexa montium cadit, Albertus. Rupicapris cornuain dorfum sduncas Plinius. Animalia quzdam infirma ha- bent cornua, quz parum ant nihil eisad pugnam conferunt: qualia *untin capris montanis, quamgemeve Get- mani vocant Habentenim cornua parua & inualida .qua con ram ad pagnam, quàm ad retinendum fe ceu vns ' co, dum rüpes Ícandunt & cadunt interdum à naturà eis conceff: videntur, Albertus. Er rurfus, Animalium | cornutorum qu apad nosappatent, minimum eft caper mozacus: qui rubros habet oculos, & cornu recur- uum, zcuffimum vifüm, & gregatim pafcitur, lingua noitra gemeze dictus Cornuaeinigricant, nouem aut de- cem circiter digitos longa: multis nodofis circulis exalpirsta, nunoribus pauletim; in vncenullis: isleuis & acutuseft, hamiinftar. Parallelaferé, hoc eft equis vndique interuallis furgont, folida; ab iuidipasbtam cji 9. citer pollicis men(íuram caua, & tertia mag s quàr dumeft;cis: Maresà fceminisin hoc genere nihil d'fferunt, , noncornibus.non colore, nonreliquo corpore. Magnitudo que capre de ol tanrum altior , & cor- poris forma feris altis (vt noftri vocant d: bocbpeuuilt ) (imilior, Coler eisint er fa lliin &xcdtati ck: quita- men tate magis ad ruffum, hyeme ad fefciim vergit. Memini partim albam; partim nigram diftinékis colori- basvidere. Certum eftcolorem cispérannitempera mutari, Tot albeinterdum , fed rariffime confpiciun- tur. Rupesmontium colunt, vt dixi, non fummas tamen vtibex, neque tam alté & longe Blinnt. D vea duntaliquandoadinferiors alpiumiuga. Conuc niuntízpe circa petras quafdamarenofas , & arenam inde lin- gunt » et villarica pecora falem , quo linguz interim piruiram defricent & excitent appetitum. Qui alpesin-.- colunt Hcluetij, hos locos fua lingua fultzem tanquam falarios vel halepegia, appellant. Girca hos occultantfe- venatorescum bombardís, & pro moreaccedentes csprasex improuifo feriunt. Cumin venatione vtgentut, 35. altins fes; perafcendunt, donec nuilus ad eas|cauibus pateot acceffus: deinde cum venatores per faxa manibus. edibusque reptando fequi vident, defaxo in faxum tranfiliunt,ac montium cacumina petunt , donec nulla Écandendireliquafit facultas: illic fe cornibus rerinent, & quafi fufpenduntrarqueibidem vel b6mbardis feriun- tur, velin przcepsimpellunturà venatoribus : aut reli&ta interdum quod indefe abloluere nequeant, illic per- eunttandem; vel przcipites ruunt: quod circaibites etiam euenit. Mox à diui Iacobidie, qui o&suo calendas Aogufti notatut, frigidiores montium cliuos petui it vt paulatim affacfcant frigori./ Audio capras aliquando . cicurari: pilus eis denfus eft, quamobrem pellesillarum que hyeme capta funtà pellionibus, parantur;eo modo quolupinz ; ha pilis exirezfum vetfis geftantur etlam|pluuio tempore. Fiuntexeifdem chirothecz proequi- tantibu&, Cornuainzdibushominum lautiorum parietibus affiguntar, fingula vnco deorfum verfo : vel bi- na ere&a vt in capite fuo erant, pelli & parti calug adhuc harena: vel quod elegantius eft; ligneo capitiad hu- $9 jusanimantis effigiem fculpto, inferta. Rupicapraaliquando accedunt víque ad greges caprarum cicurum.quos non refagiunt,quod nó faciunt Ibices mares habent cornua multo magis in dorfum adüca: foeminz verà minus. Vngula rupicapris acotz fant; Stumpfius. À rupicapris nomen indidere noftrates radici quam vocant gezsfjeu- NUCUrE Sali] msiteruurtz, quod affe&ui colico mederi credant. Rbztorum quidam graffoy,Sabaudi alacro: Phar- macopole vulgares doronicum. Hac quanquá natales habeatipfos montium vertlces;niuofos & faxofos praci- pue: & ipfasropium timas,( vbi plerunq; femper rupicaprz verfantur: vt; vcl quod ijfdem locis nafcatur, vel eo pafcartor di&um mihi videatur:) facile ramen in hortos tranfplantata comprehendit. In Prouincia Galliz fpon- ténarum in planicie vidi. Radix eft omnii dulciffima ad faftidium feré:tranfuerfa;digito craffitudine miporscre- berrimis confer&a geniculis, vt polygonatonalpinum vocari poffit: huic binz fibre permultz tanquam pedes — vtting; fubaafcuntur, quatuor aut fex digitorá longitudine;albasfed ficcz infufcantur, T'ota radix gieieqrd j " infc& corpo risad | | SDe Capris f'yluestribur, 295 Infe&ifiguram refert: feruati pertnultosannos poteft: nullis ( quod mirorin tinta dulcedine) vermiculorum - fniurijs obnoxia : fuccus ei tam lentus & pingais, vcnon prorfusarefcat; nec dura aut fragilis fiat, natíui perpes - tu faccitenax: quod idem in angelica vulgo di&a fierianimaduertimus. Flores &ureis circinnati, hieracio ma- 7 dori perfimiles, in fingulis coliculis,qui feré dod rentales fant, finguli, cdote grato, & fubacti : folia hitfuta, trí-. | entalis.quzinitio latiota paulatim in mucronem fecolligunt, Calfacere & ficcare lüdico infecundo gradu: -Vulgusapud nos efficacem elus vfüm contra vertiginé credit: ea forfitan ratione; quoni& apr montapz, qua frequenrercá depafci folent;citraomn£ vertiginem citato pereditas & przcipites rapes feranturcurfu. Genera 1 eius duo, maius, quod in noftrisal pibusn alcitur,& m ollius eft ; minus, quod Romanum vocant, durius. & foli.- dus. Longeéaliud effe doronicum o rientale,guftu feruente & aromatico, in malta Atabum medicamenta requi. * fitum;nune nonoftendam: plara videapud Ruellium. — | vein e^ d ?. ; Audiovénatores quosdam;ex recenti vulnere fcaturientem hulosantmalis fanguinem forbere,tanquam 1 ibligne vertlginis remedtumi. Rupicaprz feui cyatho & laétis pari men(ara deploratum phthificum comualuiffe & certus uror affirmar Plin. aliás legebatur,non ropicapre;fed lnpi-& capra. Nos villatica etiam capra feuuti 2 pheiünfamare,&c.füpraindicasimus, ^^ 000 t RECS eate y TR e "A (XN Ctetainfulacapras ly'ue(tres fagitta transfizas didamnum herbam querere alunt, (vt depafeántur,) hoe - enim fpicula ex corpotecijci , Ariftotel. in Hiftoriaanimal. & ia Mirsbilibus. D.Gomnum Crete infula pro- —— prium c&, vi mirabile; &c- przcipué ad difficiles partus m ulieeum. Aucenim facile poffe parerefaciunt eiusfo- lia, aur certe dolorespenitusíedanr. Dantur bibenda ex aqua. Rarahzchetba : locus enim quifert exiguus admodum eft, eumque capr depa(cunt capeffenda caufa voluptatis. Verum etiam quod detelis fertur, afüir-- * mant. Caprasenim lagitta transfixas, di&tamno deuorato telum eijcere, Theophraftus dehiftor.o.16,. Idem: ; EL Diofcorides (cribitindi&amni hifte:ia :apnd quem etiam ab hacipia facultate dictamninomina leguntur, 2 2 Asi (gos 8 Dena me :&abi plis animalibus àzexicioy , quod diminutiuum viderurà 9»xQ». Beloacos (inquic -. "Marcellus Verg. )à telorum remedio vocatur,belotocos ob eándém caufam, & eà amplias quod partus adipuar: — ¥atrice dea Diana, Artemidion. Dictamnum herbam extrahendis fagitris ceruimonftrsuere; percuffi co E telo, paftáquceias herba eie&to (malim, éerui monftraucre petculfi, & celo paftuelus herbs ciecto ) Plin. 8.27; - SEtrurí(üs 25.8. Di&amnum oftendéte vtindicaulmus, cerae vulnecate pattes ftutím decidentibus telis. Non ^ eftalibiquam in Creta. Et pauló poft, Etin Creta antemnon fpaciofe natcirar; miréque caprisexpetituo( quod . *. €xeodem Theophrafti loco tranttulit;ybiille gas ; id eft capras fag ittis vulnetatas, hac hetbain cibo fibi mede- ,, ti fcribit) Hasc Plinius. Corru ptóautem ceruos vel cetuas pro caprislegi, velindeapparet;quod poftremo loco jo additum eft, miiéque capris expetitar.. Addeauthoresomnes, quoram hic te(timonia cltamos ca pras HOD. cere. ... uos e(fe conuenire, quz di&tamne viantur. Pliniuscerté ipfealibifcribit ceruos in Creta infula, prieerquam in ' Cydonistarum regione non elfe. Et Solinus, Ager Creticus (inquit) fyluetrium capratum coptofüs eft, cecuo .. eget. Lupos, vulpes, a! áque quadro pedum noxianufquam edücac. Miror cru ditos, Hermolaum przcipué;hos . lecosapad Plinium non animaduerti(le: Cretice capra paftu di&tamini telis ete&tls , nónne grauidis eijciendi partus vim huic plante ineffe oftenderuat?. Hic properare vulnezacas (olum videas ditamnum qvereredicta- mum fequi ; Phiracchus in libto Vita animalium ;&c. Cicetofcribit caprasin Creta feras, cam etfent confixe . venenatis fagitrls, herbam querere; qug di&tamnus vocaretur, quam cato gufta(fent; fagittàs excidere écotpo- . xedicunt. Crerenfesfagittandi periti, faculis petunt capras; quz in montium cacuminibus pafcnntur. Ila verà /; percuffe, ftatim comedunt herbam di&tamnum;& fimulac guftarunz, /aculatora excidunr , Aellanus lib. z, Va- *9 rorum, Caterüm ab hac facultate di&tamno etiam nomen inditum eft 5s: $ 3xzen, quod eft Gase: vnde 8e. - ., Ses) ld eft, retia dicuntur. Arabum fc&ateres dictamnum vertant pulegiumylue(tre;quod notienintércxte: , taapud Diofcoridem quoque eiattriburum reperio. Commermorantur& Cyothiz capra fylueftres, à Cyatho monte Deli fic nominat, de quibus Graci aa- .. thoris incerti epigrammaextat Anthologij lib, € fc& i5. huiufmodi, - Nosti **» s je: v, Kuugioss Superest, au 39 & Kowris duit, dr Kéz4 à O' esu v átororetd Aor. (oos Of dut imtrerti do(Q- weja. vr rer 00 AV ure daravio f 4 Deae elapeomre. uiii E Bibdedé RR d Goret lastbresr Ted ceruas velcapreashoc epigramma effe[edibit: quod egononprobá- rim;eum expref;e legatur o5; Idem docet vocabaluia Extvuo patox yronum in quibuídam exemplaribus legi; vtfitproprium nomea venatoris Cretedfis in genititio cafu ( quod nobis etlam placet: ) iralijs vero Exsuuos $6 proparoxytonum, vtiptelliganturacvus & fagitrz (7252) animalia petitaliftentes.Ciratantem Etymologiam ia ^| di&ione s Asie, ex quo tamen de huius vocis fienifications ftatui nihil poteft.cum propter terminationis fiini- . tudinemfolumabeoptoferatur. Debebateuim (in quit) a BAG» dici 9&.quQ», vt ab bro Dos msi. Te: " lemusquidemvitproptiumeftapnd Vatinum. |^ 000000000 | p^ 4 4 , | 6. t MW EI es ZEPUb a0 m. Qm 74 00 05 ME TL E » poo roue cs "De remedss ex capris fyluesiribun o :. . Millia temediozur ex capra demon(tra ntür-quod quidem mirot, cum febri negetur cárere: Ampllor po- ,; tenda fetis ciaffem generis, quodnumercfiffimum effe diximus, Plinius. Caprearum viresmedicasin f tà (eor- 60 finrdicam: quanquam Sextus non allasfere capreisattribuit, quàm Pliniuscapris mapfüetis Sylucfitiumcapta- bi 3 ngaisabíceffas maturar, Marcellus Verg.Egoapud Galenum caprino fangulni limpliciter bác vim adíetis: biinuento,vtin Tautino faoguine ditumeft. Syluefttium capratum fonguis, cum palma marina pilos detrá- bit; Plin: Collyrium ex(eno caprarum fylucftrium; confert patiencibus relaut oculoram; Ra(is. Aibcttascolly- um ( quamuis culmo deprauat? apud eum legitur) non ex &mo, fed felle capratum fylueftríum vel domeltt ca- ^" tüm, contra telam oculi prodeffe fc ibit. Seuum m ontanarum capratum confert pülmerni vlcerate, Rats. (Ca- i [ox ag cur catbonibusiaallatum,& petfe finmptum cocliacos remedia : (demque arefactum & tritum; & cum vino potuidatura certiffimé auxiliabitar, Marcellus. "Capta fylueftris fel commendat Diof: corid esad ocelorum affetbus , Sextus eaprem. — Fcl hirci fyluefttis ef theriaca mor(ibus venenofis , Acicen- : | ma C apte fylueftris fel priuatim prodeft eontra faffüfiones incipientes, oculorum caligines ,argema( a bu- 'o gines vertit IMarcellus)& generarum (palpebrarum) (cabritias,Diofcorid. Et ruzfus, Eum INCHES 9s. ] " B. "4 pecu.art. : E pO *De Q uadrupedibus E prie percun&i lufiofi fanantur : idem poteft & hircinum , (hirci fylueftrls nimitum.) Capra fylueftris el (cripferuntquidam lufciofis (vuxsuAw:/) prodetfe, Galenus. Plinius ad lufciofos & vatios oculorum affe&us | eapre fe] fimplicirerlaudat. Collyrium ex felle(feuo, Rafis:) caprarum fylucftrium vel dom efticaram, contra velum oculivalet, Albertus. Fel taurinum veleiusloco hirci Sylueftris (70252 221») Abfyrtus mifcetcom- pofirioni cuidam ad nervos equotum vulneratos;cap. 25.Calculos expellitfimum caprarum in mulfe effhcseius — - dylueititum, Plin. Remedia quz Diofcorides attribuit fimo «iz 2er id cft, caprarum in monti, agentium, - iupraadícripfi villaticis :deijs enim cumin montibus pafcuntur, Intelligo, admonente ipfafermonis ferie,qua . talis eft: Caprarum bacca; praefertim in montibus agentium;&c. Nec moueor quod vetus Diofcoridis transla- — | dohoeloco/ylueftrium caprarum habet. on wo TER LM M ; Rn. — — H. Aeyta, iaculum paruum & leue, eui nomen ab vain venatione caprarum,nimlrum fylueftrlum ;vt di-. te x! in Capta. Ambrofia spud Diofcoridem fecundum Romanos caper fyluaticus appellatur , &ab alijs artemifía botris : quibus nominibusad dictamnum accedit, quz & Ipfaartemifion, & dorcidion yocatur. Vera etiam ar- temifia toxotis veltoxetefia cognominatur, quafi & ipfa (agittastrahere poffit, diétamni inftar. Capellam Syl ucftremSpartaniimmolarunt iam iam corfli&uti cum Athenienfibus ; apud Xenophontem libro 4.de rebus. Grecorurn. Kos" aiyaz ayolac, abominantiseftfermo;& malum deprecantis inque fylueftres capras auertentis. — Víuseft adagione A:henzus lib.2. Myrtilus inquit; affeuerabazvelutad capras fjlueftresnosrelegansquaeren- — tes; Hegefandrum Delphü in commentarijs fuis eius dictionis meminiffe Ad capras fylucftres pofüitproeo quod — . diflicillimum cfleinuentu,aut quod nufquam e(t, Citanerat enlm ex anthore teftimonium, quod mox Plntare chus negatapud illum extare. Ad hoc prouerbium opinorallofit, Apuleivsin Afino, fingens Pfychenà Venere — mitti ad atieces sgreftes, Erafmus. Suidas & Varinus fcribunt hoc prenerbium vfitatum fuiffe Ozrxaavpue, xax 197 aas alyelaz volare vi nau: hoc eft; poft execrationem aliquam; vt mala verterentur in capras fylueftres. Nimi- —' rum fi quis mali quippiam dici vel nominari andiuiffet, fiue contrafe, fine fimpliciter, mox deprecandi gratia fubijciebat sar aiyaz a yelas. Hefychius hoccitcamerbos obferuatum ait, comitialem precipue f S Jp Els xum p JU C ER DUESERT o rec ds C . Exeaprarumfylaeftrium genereStrepficetotes funt : mittunt eos tranfmarini fitus,Plin. Étalibl, Cornua erc&a , rugatumq; ambitu contorta;& in leue faftigium exacata (yt lyras diceres) Strepficeroti; quem addacem Africaappellat.Pazkaxso65, spe oxtpumuis Varinus & Hefycli. Necpluravfquam de hoc anlmalireperio. Eft & aliud genus;ni fallor, (ylueftrium caprarum;de quibus Oppianus dixit; Xzeezleie ze Quas Quneavoscpd oi ttegioans 39. quarum hiftoriam ex ipfo Oppiano fupra narraul. PE SROTMer Wes PL Ap CX uo d. xd Sucpficetos Bellonij :vel ouis Cretica, vt iu. Io. Camis. consjolta 09 26s ss d N Y SCARUN ; m epe temas 3j [5 | "1 d o — í REN , B I X L , . 5f Ss y D ( J. | d 6e N Crera (inquit Bellonfos) referti da monte gestus ulsreperitoriquod paflotesStrepicerorem nomi. nant, cui cornua non vt Ouibus communibus reflexa , fed omnino recta ciedique vt rnicorais, fpiris cama. liculatis capreolorum inftar intorta. necaliudà noftris Ouibusdiffert; ne wagnitudinequidem: (— ^ &fmiliter,vtnoftre gregarium eft, &inmagnisgregibusdedigcuiusfigus ——— € 010. rammesprimi,à neminesalioexcerptam —— ^ MU (oe publiamusHaellle 0000000 "Ruf ips we ota" Y hk. p TA E^ Capris f) tuesiribus. 20$ : ! : PSVUM Sa Wo : ela em[dem icot, etim imagsne rà y : Sttep ficeros Io, Caj. | UP Rea - qam cornus enternalama Exec ^ wii AT reprajentais — ^ 4 ; " (00. STREPSICERO TIS cornuum effigiéaliam Lo. Caius ex Anglia pléam ad nos mifit, cum defcrlptlone eorunz —. dem, quam hícadijcio. Strep(icerotis cornua ( inquit) tam graphice defctipfit Plinins, arq; lyris tam appofir& €omparaait; vt longiore verborumambitu opus non fit. Ergo hoctantum addam :ea effe intus caua; fed longa pedes Romanos duos palimos t:es, &ire&to du&u metiatis : fifl 2xo pro narura cornu, pedes tres integros.Crat- fafunt vbicapiticommittuntur, digitos Rom. tres cum femiffe. defrcibuntarin ambitu palmis Rom. duobus & .. dimidio, eo ipfo inloco. In fummo, leuore quodam nigrefcunt , cumin imo fafca magis & rugofa (int. Iam in- j? deà primo ottufenfim gracilefcant,& randeminacutum exeunt. Pendunt vnà cim facie ficca perlongitudinem -— dimidiata, libras 7. vncias s. & (eciiffem. Facles, que adhuc fupereit iunctacornibus, & frontis ceruicisq; pilus, - loquuatur Strepüicerotem animal efe magtuitudine feré ceruina, & pilo rufo ad inftarceruini. Sed an nare & figura corporis ceruina fit; ex facie nihil habeo certi dicere, cum nares diuturni temporis víudetrite fint, & fa- . eieseadem de caufla hinc inde glabra it, conij cetestamenex eo quod fupere(t eum propius accederead ceraum , aut pure Hinc pi&tor ceruinasadiunxit nares Strepficetotis faciel, cxiguasfcilicet & breuiores:.quàm | profacieimagnitudine. Quodinterradicescormuum vides, parscollo eft Hzc Caius, Idem poftea inEpifto- | laad me: Sí Ouis Cretenfis (inquic) feuIdea, Strepficeros fir, propter ere&torum cornuum figuram, eadem o- | pera& M onocetos erit Sttepiceros.. At non. propter verfüram ere&i ,fed flexuram indire&ti cornu vocatue . Strepficetos. Ita enim. Bexa vt áque fuut, vteorum.curuaturz faciant imacinemlyre, vcre&é fcripfit Plinias. (o Quamobremimaginem «diunxi vt ínter Strepficerorem & Ouem Cretenfem, non tu folüm, fed & omnes qui eam videtint dijudicét.Tslem auremantiquorum]ytam effe viciffim & ex hac cornüüm curuatura,& ex coeiefti Mytafeitelicet (etfiin chartis altconominicis aliter depingatur) fidempto manubrio , aut pro manubrio (appo | ditoanimalis capite, (pacium intei cornua corpus eff: lyrz, animo 'conceperis. Sabusappellatur ab Ariftotele - Oppiano diceredebait) qulà Plinio Strepifceros,inquit Io. Bodinus enarranslibtum 2. O ppianide Venatione: . 3bihihoc fimpliciteraffitmari poffe non videtur : quando ali js verfibus Oppianus, vtfüperiusciraui, Sttep(ice- rotismeminit. " Subus quidem eiamphibia quadrupes eft, pifcibus vi&itans, viderlautem pote(t ad fylue(tre, ;Oulum genusreferri poffe :nam ftatim ante hiftoriam eius Oppianus de Ouibus feris Creticis egit, quas colore Tflauovel perpurafcente effe (cribit, quadricornes : nonlana ed villo fetécaprinotectas. Ec moxaddit: Quin- . etlam Subus colore flaucfcit (plendido, (ed non xqué villis hir(utus cft: & duo tantüm valida cornua fnpra latam jo | getit frontem. Quàd f non congeneres beftias iftas exiftimaffet, co nferre intet featque diftinguere opusnon éco, ; jniectura hectantum noftra eft : quat certioribus aliorum Ícriptis aut confirmari aut infirmas : Hineognlte corna quale hicexhibeo vidiin arce generof Domini Guilielmi W'ernbez longitudine brachij, colote nigticans, baculi velcoli craffamento, leue; cauum ad di-- ian moro 7 wur ome E Du. UAM MP ien PEU - mahululmodiinter anathernata rariora Fer. wASSSEee227 Ty 000 " - MAR É 1 i € Bb 4- DE C Á- ONE AES "c0 OD OBsadepeda (DE CAPREA SIVE CAPREOLO ET DOR. GADE CAPREOLI MARIS FIGYRA, FOEMINA Y cornibus caret. " i " ue 7. U AR NRTN mS Po j à Ts edlia icon vtrung, Capreolorum fé- wHmrepraféMtans 2 APREA, capreolüs & dorcas; trianomina, animal, vnurt 7-« meaquidem opinionedenotant: namjneque Grammatiei ne- zw que alij fcriptores fatis cxprcfferunt quid de his nominib. fen- |rirent, Dorcadisnomine Piinius & a ij veteres vtuntur,tan- wes quam nullumapud Latinos vocabulum ci refponderet. Leo- nicenus reprebédit Plinium quód caprea & doreadem táquam diuerfa ani- [ malia diuerfisinlocis memoret, vt vefperd ionem & ry&eridem,&t. Re- 1. cendorum plerique, etiam do&iffimi, vt Gaza Hermolzus. &c, zapram ver- [Syl tapt;alij Graecum nomen retinent. Capram quoq; reccn:iores non omnes |y ( eodem modointerprerantur. C:prea dita efl, quod quandam , ytait Vai- à ——s xo;caprz fitvilitudiuém h. bear. Suntaurem fyluefres capre (Grammati- AP RONMMENCNCUGUEEU CURT SUM cus quidam; non Vatro) vnde capreolidi&i. Capre in plurimas Du epo Me funtrupicapra, &c. Pliniss, Scribens manfüetaomnia etiam fera reperiti, quafi inilla scensfigurentur, Eccefes rz faxi deicde vertice caprz, Vergilius 4. Aeneidos: Seruius caprasexponit,In Afrícanon funtcaprz fylueftres, vt Ariftoteles : et Plinius.caprea. Martialis etiam capream pro rupicapra accepiffe videtur, non pro dorcade; vtinfra dicam. Ego capress quidem degcnerecaprearum fyluefirium effe concedojidq; propter reliqui cotpo-- óc ris figuram: nonirem cornuum, quz ramofaeis & ceruinis fin iliaf nt, vt mediznter feras capras & ceruos. naturg cenferi debent, vc plitycetotes quoq; Rupleapra veró, ibex. dima, & bubslus Africus, que corpibus. etiamcapram eut hircura referunt, magis proprié capra fylueftres m:h- dicividentur. Capreaipitur propriedi- - éta,ramo(is eft cornibus, paruis nec deciduis (e quo pluribus infra dicam) .efte Plinio: Hapc Germani vocant, veeh velvech (quanquatn & certorum hinpulos aliquiapud nosfimiliter abufiue nominant: ) marem priuatim - vetbboch , facininato vacbeeifs. Angli Roo :- lilyrij Jernavel farna x Galli chierrean vel chenresl fatmage. Hifpani z.orito , vel cabronzla montés, Yat cepriolo vel eamriolo, & 1n fceminino genere capriola «el camrtola. Licet ple- riqsiin fua quig; lingua) noncapream, fed cspreolam,hifce nominibus iprerprerentur:cgocerré inrer capreavt — & capreolum non sliam quàm vel etatis, vel fexus potius differentiam inuenio, stapud Crecosetiam inter dote - cum dorcadem, dorcalidem, &c. Qui foperiore (feculo literas docuetnnr, capreolum pro 5eedo pec infci- tiam intcrotetatifunt, Capzeolus diminutuumà € prcolus ; animalfyluefire; Grammaticus quidam. Cory. 7f donapud | E. : Ue GEBEN « dd. Yu des | $57 .. Hothapud Vergilium A eglogsà. Alesidi paero duos capreolos promittit, his vetfibis: Pretérea dito hec tura tuihi valle reperti Capreoli, fpatfis etiam nunc pellibusambo, Bina die ficcant ouis ybetà, quos tibi feruo, Spar- . fosalbo exponit Seruius qui habent adhuc maculas à prima ztate venientes. Accelfu entm temporis murant €olorem, & corum maculz effe gratie minoris inciplunr. Capreolus (inquit Albertu&) cornibus magis refert e fpeciem cerui: vifu efeacuto fe rtur,vocedibili, (exilem alibiditit:) quam venator fibilo fol.j imitatur, & allc- . &umcapreolum, quali ad fui generisanimal profiliens interficit, aut capit. Etalibi, Capreoli, qui cezuíis cornis | bus fimiles fant, non mutant dentes: quicum craffe(cunteis, xtate prouectiores intetliguntur: oculi eis pul- 7 chri; vifus peracutus; abundantin Africa vltra mare Carthaginis, vt Auicenna fcribit. Hos Auicennz capreolos, —. dercades intelligo, alterias generisquàm capras [ylueftres, quas in Aftica effe negauit Ari(toreles, vt Plinius non tee capreastranftulerit; (iile à capteolis non differunt fpecie, quod nosafferimus, Capreolosin Acgyptocapi teftise& Marcellinus lib,:2. Reperiuntur etiam in Germania permulc, Albert. Cerui appellatione forte intelli- git Ariftoteles capreas quoque; damas,& capras fylueftres, Ni phus 315. Caprez multe capiuntur ii regionibus Heluetiorum alpinis, colore cexais non diffimiles (cd mole corporis longe inferiores; qua vix capras equant: ex quarum etiam genere fylueftresexiftim antur, Mas cornuin capite gerit fenis plerunq; ramis di(tintta. Si fce. minz fuus macitus capiatur;ali quzrit,eumq; fecam ad pri&inz habitationis fuz locum adducit. Foimina vero captas matitasalió difcedit,& «liam fequitur coniu gem.Quamobrem callidi venatores, foeminas raró capere fo- lent,& fortuito captasinterdum dimittantquod vna aliquando fcemina complutes capiendosadducat mares, vt fctibit Ioan. Stumpfius nofter in Chronicis Heluedia. | : DW "AY zebi, eruditi lingue Hebraica capream exponunt: ejus femininum eft, ryssyy zebiah, Iadzus quidam 20 ceruum mihiinterpretarus cft, deceptus puto ob cerui fimilitudinem. Legitat hzcvox Deuternomij capitei4. interanimalia cibo permitfa : vbi Chaldaicatranslatio habet uat» thisbia, (proqua vocein Adis legitur ce p.39. «xijv, quod fonat 3gxaie: ) Arabica. vsto thabiu biflyllabum, vt v fir confona: Perfica mw ahu: Septuaginta dorcas, Hieronymus capreu. | Arabica vox & Chaldaica Gnitimz mihi Hebraicz videntur, z litera tantum in th veltconuetfa. In tanto veterum & eruditorum confenfu non dübitabimus quin zebi fit capra , fea doreas: vc minimé approbem recentiorumillosqui damam ; aut binnulum exponunt. Zebaoth numero plurali fc$mini- nholegitur Cancicorum cap.a. vt zebalm in mafculine r. Paralip.12. vbi Munfterus capteas velocescoríu €xpo- nit. Libro. Reg. cap. 4. zebiim numerantur iuzer cibos lautlotes regis Salomonis, cum ceruis & bnbalis,quos Aachmaür vocant, & ipfisex caprarum fylue(trium genere. Equidem coniecerim hocanimal apud Hebtzos fic dictam e(fe à pnlchricudine, quam zebi fimiliter vocant : nonenimoculis tantam; vt Albertus & alij fcribunt; 39 fedtotum afpectu eleganseft, & maculis fais mirum in modam placet vtin delicijs haberi mereatur: vnde Mat- tialis, Delitium patuo donabis dorcada nato: Jactatisfolet hanc mittere tarba togis.. Ceterum in difticho quodapud eundem proxime fcquitur percapream intelligo rupicapram, vt infra dicam. Finitima buic apud Het Iz05 vox eftetiam zaphir, hircum exponunt: vtzephira capram , Manfterasin Lexicis fais "iy opher.fos- tts cerui aütcaprez, vt Dauid Kimhi intepreratur; his verbis, ^33 jM Wm nb Aftipulantarei Abraham & Salomon Cant. 2. vbi fcribitiropher alalim, Grzca translatio habet vsus Giov : Hieronymi, hinnulocert- uorum. De voce dithon, quam aliqui capream exponunt , in pygargo caprz fylueftris generedicam 333 bikerah,camelum dromadem figuificat, vt fupra dixi: quanquam Hieronymus Hieremiz 2. ca pieam interpre tatur; deceptus vt füfpicor quodin Aquijz, Symmachi & Theod. tcapslatione dorxais legerit pro Sopuap vel gez MEUS. Dorcadem & capreolum qui Atabice fcripferunt medici, veleorum interpretes , gaz-l, vel zazelum, vel 40 gazellam vocaut, vta »parebitinfe.ius vbi de alimento ex hoc animali dicemus. Capreolus,ad Almanforcti r. feptimo ertij. à iftanide doress dicitur, Aggregctor. ASyluatico etiam dorcas capreolus ex ponitür, Gaza ^ velazael Arabicealiqui vertunt pro iaal Hebtaica voce, de quain Ibice dicemus. Agszel Albertus damam ex- ponit, vt aliqui etiam dorcadem, fed vtrique vnius generis (peciesconfandunt. Captea minima ettintercor- nigera qua explorata habemas, Ariftotelesinterprete Gaza: Graece legitur dorcas, lib. 3. cap.2. departibus: & zurfüsibidem, Bubalis capreisque interdum cernuainarilia funt: nam & ficontra nonnulla refiftant, & corz nibus fe defendunt, tamen feracespugnacesquebelluasfugiunt. Non placet (verba fant Hermolai) quorun- dam diftin&iointer darcem & taion : quafi dorcas ceruinus pullus fit, dorx animal diuerfum: cum dorc:s : ? Atiftorelinon ceraum, fzd capram fignificet. Certé Diofcorides in coaguli mentione dorcadem à dorco f^« , parauit:(lego, non) vt eo diftet dorcus à dotcade, quo ceruusabinnleo. Etin Strabonezorces, proeo quod 5o fünt dorces, aif vitlum fit exemplari, legas. Hxc Hermolaus. Ineptior e(tillorum fententia, qui cspras Indi- cas longiffimis auticulis,dorcadesiare: p'etantut, quàm vt pluribas reprehendi debeat. Origenes dorcada z«- egi óeosdpteen dici opinatur, Czlius. Verba Origenis in cant. homilia s. fi modo eius funt quz illi adícri- buntur, hzc reperio 1 Dorcas quantum ad Grzca vocabula, nomen videndo atque clarius profpiciendo for- . titaeft, Habetin natura fua, vtnon folum videatip(a & perfpiciat acerrim?, fed & aliis vifum prebear Affee . füht nanque hl, quibus medicine peritia eft, ineffs huicanimali intra vifcera humorem quendam, qui cali- . ginem depellat oculorum ; &obtufiores quoque vifus exacuat. lfidorus etiam fcribit dorcadessoz Z dpéxecthil dicas, Diofcoridesintercosgula fimiles inquit ;leporino|vires habent;coagolum hoedi, deindesgni, hianli; e caprez laticornis (vt Ruellius vertit: vel vt Narcellus, dorcadís, quamà latirudine cornuum platycerotém di- - €unt?) dorci ,cerui, vituli, & bnbali. Greca fic habentEz/Qs 5 và, so] veas s xod YogxatY Os, x2) Na TUR tpur D, x8 Doni » Je Ao Du o) uoc no) De otav Grace exa, Coniundionem za poft 39x43", Hermolaus & Raucllius nonlegerunt, fed 3:articulum, vtvidetar eisloco. Marcellus vero coniun&ionem expreffic, & duo diuerfa fecit snim alia, quod illi vnum, inquo ego einon affentior. Ineodeu Marcello Fr. Maffarius repre- heudit, [: WE petaenl dixérit capream. Non enim caprea cft, inquit, quz platyceros Grace dicitur, fedele omnino genus ex Plinio, volamine vndecimo vbi de cornibus loquitur,tradente. Aliorum fin- M p de digitosque emifit ex lis, vnde platycerotasvocant. Dedit ramofacapreis, fed parua, nec fecit deci- . dua: Ex quibus manifefto apparet animalia hzc prorfus effe diuerfa, Hzc Maffarius; Ceterum quod non — Éntprorfas diuerfa, neque diuerfam omnino genus, caprea& platyceros, quod Maffarius nimio traducendi Marcelli ftudio du&us afferuit, vel inde apparet,'quod vnum dorcadisnomen vtriufque commune e(t: ida ue . merito; cumaliud nihil, quod fciam , differant, quàm cornuum fpecie : qua capreis fimplicitet diis tertia, 7o alteris lata fant : & praterca magnitudine , platyceros enim maior eft : (ed de platycerote Te ggim | X. dnd | " "m áíl | nferius; 60 v Pei ^4 » l e ] Vs. n v BEEN, Co Y P H ] d rM. r YA. y " i JN 3 ; ! | - gu. E | | ui E h £ t * E 295. NU "De Quadrupedibus LOSS infetius; -Hedeo ad iam citàtem Diofcoridis locum: in quo dorcum capream, vel capreolum intelligo , cti. cornus ronfautlera, vt dixi. iNegoby vero» Jd efthinnulum, vixaliter intelligi poffe puto, quàm vtad fequentia omnia referatur, vitaloTactdm excepto : nam & apud Latinoshin nomenad huiufmodi animalium fos:as coms ". mun cft, & apud Grecos fimiliter vfurpari reperio. Hoc fi cui non placet, doceat nos qvid, hirnnuli coagulum à ceruino d fferat: quanquam. Varinus aemaauimalcerao fimile effe fcribit, quod alio nemine veQuss dicaiut, - fed ineclaffico authore. Solinus per capteam intclligirle bouc eftapi(tcIbicem,) Gzzavero Aüftotelemtren- 'ereosimicatione Pini], Dorcadafempercapream vertic, Fellonius. De illodorcsdis genere, quod mofcham. odotamcntrum ptoferr,alibi dicam in M. litera. Panideeque, utet compellere dorcas, Grarius, nili legendum —— fir pauidas: nam dorx fceminini generis videtar. Ast zou Cuv, t9oy Bogseis, Etymologus: Aegxole m are pug V y umpaty BEuBeguic )3 70 Culov 3x9) Uo worm, Ety mologaus, & Varin. l'ogxtty 57 Scoxolduv Cotoy t'wvro 3) pvncionn. iae, Hely- chius& Vatinus: Iugxts, auget aisyolavs vepise ides Fic fychius & Varinus. Aix d (ats D Us VA Qs pr uv , cit rou efe eo Gy dei àendkous arit orepd yd Astor ev, Suidas. Myrcilosapud Atheneum 3osxolsss folumnon etiam àdgzuves vl urpatt dicit. Xenophon libro r. dt expeditione Cyti, Ev/zz/ 5 tale sibets xa] Begiates. Adpuam dvo iT, 9) 5 tid Q-, Sul-. das Camtlopairdali cauda eft parua vt 3oexaAibox; Oppianus. G lilius cermoram vertit, malim capreolorum. Ca-- nes venatici ve celeriores fiant, cerulaut dorcal dum vberibus alendi funt, Oppianns, HieGillins eandem vo- / cem damatum reddidit. Et licerin reipfa fortaffis n hil interfit; negligentia ramen vocabulorum &inconftantia: vertendi viros eruditos non decet. Acsxepeorides 1d eit lendes, Hefychias & Varinus, I175:2 , dotcadem svcl eere uum; velleporem exponunt,Suidas & Varinus.. Sed cam aident bogiatootss 9 7i nate ve[Dpsie dicimus; epitheron [120 ro eo qdod elt ci midot. ITgoxou; Coins ideftfnbito, Galenus in G!offis Hippocratis. Tlgóxats euSuc étort oues dde: 28 c(G-,Helychius, Hincdida fotte axésxevenas oo coc évice Oo aura, id eft farina exhotdeo nono: vtpote prima, & (tatim polt roatnritatem facta: 8 cxedxcr vao ix ova EAg Qa; s egnabuy el Qo» dd eft teneri cernorüm hinnuli, autcaprearum genus, àfubita nimirum celeritate: velvt grammatici dicunt, Sem 2 areícchuy; Bev ares e mw edm Varinus : Helychio fimpliciter cecui. Ilofuer ig» Sopkocbov, à /cà) yeoyrai P Alum s m 94 và arem Ayers Es ftachius. Idera azexaz ceruos vel celeres interpretatur, quod minus placet. Iam eüm prox Grecis etiam rorem fi- gnificet, rencrum cerug faccum fic appellartindeconiecerim eadem ratione, qua herfz ijíde m bcedi vocantur: pam herfe eciam vel etfe roseft.: Damam Graci proca vocant: Ariftoreles & idonei feré omnes, & Dionyfiusà cervonon diftingo unt. Phileias primigen:os ceruos procas dici voluit : Abhocanimall Proconnefus appellata eft, Hermolaos. Ariftoteles ceruo & eei fel negat: & fanguinem eorum non fpiffatiait: Plinius vtrunque de: ceruo & capreatcribit, quanquam corrupti codice$capram habenr. Gaza tamen procavettitdamam , vulgarem . a nimirum ,non Plinij damam intelligens. Idem Geza; Aphrodifienfis problemarum 1. 27. B2gxos reddidit dao | "spas, vbi inquiritur cur Osgxav, Gc aliorum quorundam animalium excrementa paulifper aroma oleant. Ego. quidem nullinsanimantisalui exctementum odoratum noui preterquam martis émuftelarum genere Aphro- difienfis forte de mofchoaudierat; qui excrementum eft derci eu capreoli peregrini, non alui tamen, fed apoftematis circa vmbilicum , vt libi referemus. Oppianus.lib.2. de venatione poft ceruorumr iftoriam eu-. rycetotass ld eft plarycerotes fubin ngits dequibus fcribit peromnia ceruos effe, excepta cornuum latitudine,&.- ftatím lesse (pro 3cgio s puto, carminis ratione :nam & paulo poft, & alibi Begtoy meminit f ne viladefcri ptione - propria) hiíce verfibus, Tés deo xixarimiie e uA coram Yogicec. Koxetvois EA aicpano epos, fry y Od vost. Xaov duwva qui Qrgsem, qr aU eto AOV s QiaE T Oigav VlazYzAteovy a 1 eavylücoxw Ori 4o poppe laxor. Hocett, Habent &iorci corpus cere vinum, & pellem vndique tuaculofam, nonalirerquam pantheiz. Hosigitur espteoloseffenondubitabimus: |— Moxin bobslo, minorinquiteurycerote eft, dorco maior; Bdpus py 27c'ov. Ex ratas paulo poft, inter perdices TH & dorcos ( G llius damas vertit) m irum naturz;confenfum indicat sita vt & manfueri inuicem fint, & inpropin-. quo maneant, & ijfJem locis pafcantur. Quamobrem venatores capto dorco propofito, NT ialliiunt,vel — ccutra, Portócitca finem libriquatri, venatores monentne poftloogum & prolixum curfum dorco vel mo- . dice relpirace & quiefcere permittant; przgipué enim cis grauem & mole ftam effe in mediocuríu vrinam: quam . fitefpirando excreuerint. longé velociores poftea fcrri. Cerui genus eft; quod Achainen Ariitoteles vocat, Al- bertuscorrupié b. Iz«uen, & dorcadem interpretatar.- Alcheif effanimal quod dicitur gazclla, & eft fimile ca-- preolo, Andreas Bcllunen fis. Damilla;id eft, animal fimile capreolo de Han ?Daala, idc m, Syluaticus.In dor» - cadem, cujus vber à viperaiétum fagentehinnulo (vefopv vocaut) vnà cum matreperijt, epigramma Poly eni, & alterum Tiberi I!li, Anthologi) Gcecilibro r. fectione 53. JEft& tertiam ibidem Tiberij,in dorcademin mari. captam. "pibertns xspuada dixit, quam Polyaenis dorcada, "Keuas, cerui binputus, tener & in fpelunca adhuc J9' jacens, quafi «equos v en xetpic puto G) TO am Aet : v.p! aatem , quiiam maioreft, & ad pafcua exit, 021 Gcegv &uov aghveuop e. Vatinus: Vsl qnafi vemipQ, à Veuigl qre3s mcaetet idv, 9 xoà uoto LEE Duvet Qs jaa. qi ye gspime vovad) 3o Doegk tsp (G» ms Gape s. sys cde iy Etymologus,& Varinus, Alij contravegpschinnulosin prima atas te Vocánt, x«uaaz Vero In ea quaiam cerdis, id eft adultis, proximi funt; Varinus, Kepas, hinn ulus; vel ceruus,- veldorcas. Hetychius; Minus equidem mitorveteres Gre cosvnum vocabulum de duobus apimalibss diuer-- fis vfarpafíe; cum Germ anino(trates eriam vtrunque animal vna vocerecbappellent. Dotcascnim adulta cerui. hinnulo fimilis, & magnitudine qualis eft, Apud Helychium & Varinum xiuqecquoque reperias proceruüo,- B x eum vs Qs, Eo Coclig oe Qr. Et xéumQ Os pro xerO» nimirum, quo leoiffima auis eft, Keupuxe, per duplex; Jd Tünnulus ceral,, Hefychius, KsuudYQ- op nimias uates plos 24018, l'iberiuslllus in epigrasmmate : licei y eftpoética., Communiténehim per p. fimplex fcribitur. Q'c8 rexatxotosdcvre 90d) xuv ebore rte Heu e | j | eioni. dd eye ty Errerye m Bpuuevis aii Flomerusiad, IO. . Té £s ue Dec omsporut nah», Herodicasapud Athenarum iufineli od quinti, Etymologus cemadem hinnolum cerui vel dorcadee exponit. Tpizg B re Isid, ll vamáv poe LAN Homerus puto, citaturab Etymologo. Ei Zee TeAwy S eipuato Ada evo, H'eme (Fo tte Ex aile ). Buret s eurtiee py ice hago, | KeAqaaie veopav EN epu y Hefychius & Varinus: malim vies quàm vepor: non raro enim — pro «P. fcrivtam librerioram incuria reperitür.Zop (malim Cpl upwido tAabg v Dopies, Helychins. Hodie vulgoà — Gtacis capreolas apta dicitüt; quafidorcadiadorcasBellonius. — 775. 0 Rio Ws : M LT mee SR Ui ? Tag c. on cum DeLibycodorcadam &cemadü genere Aelianus hac tradit: Doteades(in Libys) quanquam velocitatefnt — . mirabiligtamen inferiores funtin currendo equis Libycisiearum àluus nigris viuis dig potis e | E T | «olorzü- — V UM E De'Capres D. CODE So boo 299 ! &eloriabett & pedes quidem els longi funt, cornibus cáput ornatur, oculi nigri, lohgifficss aures habentur. kcc v paca poé&us nuncupata,turbinis inftar celerrime fertur, dauis pilis fpectatur, cauda cil tum pilofiffimá tum ex- Bou albenti, eius óculi cyanco colore tincti videntar ; aures peraltis pilis refertz, neq; modóinterra pedum celerita-. « kemoftendit,fed eciam cumin fluu'j confluentem inciderit, vngulis pedum remigans;fluétus perrumpit,& veró - Inlacubus natate gaudet, vnde fibi paftum comparat vltides iuncos & cyperum depafcitur, Hzc Aelianus. Vltrà . Catadupa Nili procedens Apollonius ceruos & cápreas inuenit, Philoftratus.In Arabia funt otides & 3oexous Xenophon lib.i.de exped. Cyri iminoris.Capreolus vulgà Italis di&tus,corpulentia fimilis eft cecuo: (ed minor,& —. hoc particulare habet,quód null prorfus candá habent, quod Ariftoteles notauit, & eft dorcus (vel dotcas) Ari- ic fotelis, Plinij caprea, Bellonias in fingul. vbieriam le&ionem Plinij emendat; qui decidua eis cortina elTe negat, d , Cornuaanimaliuim vacua funtiuxta caput, & ilii intrat eorpus quoddam dürum fer? offcüm, porisrefere tum: ptérercornucerüi, & corum animalium , qua fimilitudine quadam cum cerüo conueniunt, Vt funt dama (vulgatis;) capreolus & equiceruus, (alcenintelligit:) que omnia nobis cognitafunt, & corum cornua folida ». effe conftat, fed pozis intus plena, Albertus. Ez ruifus : Nullum animal nobisnotur mutat éortiu; preter cer«e | wum,&nobis(lego ei; nempéceruc) conuenientiaanimalià. Atqui Pliniuscornuá capreis decidua cffe negat. At Czliusex Paülania vt éerüorum , fic dorcadum quique cornua decidere & renaíci fcribit, Capreoli etiam - quotannis deijciunt corntiá vt cerai, & defodere créduntarà nonnullis, quod deiecta non reperiantur, ( raró pu- to habent vltráterios amos. Edl&bach : Coínua ramofa quotannis amittunt, Bellonius. Belifarius rufos ca» nes coloré capreás refertetradit. zx xeu in epigrammate legimus. In Lycia dorcades non tranfeunt mon- 4 tes Syris vicinos,Plinius, Hifpania dorcades multás producit, Sirabo. | Capra fangüihem non coagulatiapud - Pliniumnon re&élegi pro captez,velinde conftat; quod medici hzdíno fabguini bibendo ,aütequam coagu- - letur, acetum mifceriiubentne coagularipoffit; — Di d.r . C. Venenis captez & coturuices ; vt diximus, pinguefcunt, placidiffimaanimalia Plinius, Dorcades;fi- ni fylueftres,&c. ficus & farinam appétunt: qüiate Aemenij vt eas capiant, pifcium nigrorum quivenenatdi apud ipfosnafcantut, farina ficus confpergunt; quibus guftatis, beftiz tatimintereunt. Aelianus. Dorcas dormiens - oculos habetapéctos: Varinusin A£ov, ex quo Czelius etiam tranícri pfic.Irzo£ quidem & lepus & dorcas ezponi- tur, leporem autem oculis apettis dormire conilit. Capream no&u cernere Ioan. Textorfcribit: quod Plipius de capris fcribit, de capreis quod fcíám) nemo; Ni(i quisita interpreretur hzc Plinij verba, Capras negant lip- pire; quoniam ez quafdam herbas edant: item dotcades. Et obid fimum earum cerà cireándatum noua luna de- E worare iubent Ec quoniam no&u zqué quoque cerean:, (anguine hircino fanari lafciofos putant; Hec Plinius; 39 Vulpes & capreoli etiam noGte cibum querunt; Caidadias. Leo aü deélpiat oculis apeitis vt dorcas;Ery mologus ^ dnas Asien GO" Pendentem fumma capresriü deu pe videb:s,Cafüram fperes;dacipit illa canes, Martialis lib.i3, Videturautem non propriédi&am captearü, fed tupicapraai Plinij intelligere: quz & füummaás tupesconfcen- - dit, &abijs pendere (oler,cum veistores vrgent: S cornua ad hancremidones habet,captea nonitem: accedit quodin prozimo ante hoc difticho dedorcade (1d et vera caprex) locatüs fit quod füperiusadiccipfi. Blóndus etíam;qui his proximis annis multa edidit Koma, capream pro rupicápra accipere videtur: Caprea , inquit, fixa. &crupesaltiffimas habitat, nimirum proptet timidiratem. Vidimüs tamen & marfuctiüi hocanimsl: nam intet hominesdeponitferitaté celerrime, vt & hinnulus ceri. Ex pelle eius fimbiiantat muliztá pelliceaindumentaz fiunt & chirethecz. &c. Eandem Creticám effe putat tylueltrem capram, qu dictamno (vel vtipfe inepté fcri- bit puleglo) depafto fagitras übi expellar. "a iz ND 9^ ! ' 49 — D. Tamdifparagaile columbanó eft. Neé Dorcas rig do fugaxleoni, Martialis. Prouerbiutn, Caprea con- traleonem, Infra ponam, Vt paueracreisagria lupos; capiezq; Leones; Hot, Epod 2. DOrias 5 avis Vm a 9opreiday Lo dm veh onu puc. E NET Lc a ME C LN .... Cynoprofopi vel cynocephali bomines qui poft vaftam Acyprifolitudinem habitant, &c. ex venatu dor- cadum & bubalorum viuunr, Aelianns. Dorcadum& bu baloruro,tanquam eiufdem generis animalium; men« tionem Simocatusctiam in epiltolis coniungit. Qualis eligendus fit canis,qui venetür dorces.ceruos & leporcs, €x Opplanoin Canecelere docui. Dipreas,ap ros; & leporesin vnum leporarium coniungi apud Varronem in opere de re ruft. legimus, Nunc vthabeant multosaprosac captas, (lege capréas )compluraingera macerijs con- . cludunt Varro. Inleporario non leporesfoiàm incladanrnefylua, vt olim in ingero agelli, aut duobus: fed etiani erui, autcapre (leg : caprez )iniugeribus multis, Idem. Ápros in leporario pinguesfolere fieri fcis Áxi. Nam 9? quemfandum in T uftulano emir Varroà M. Pifone;vid:fliad buccinaminfatá certo tempore apros & capreas conueniread pabulum,cü é fuperiore loco & paladtra ff inderetur apris glans, cáprels vicia aut quid aliud; Var- to. Ferz pecudes, vt éapteoli dam £q;nec minas orygum cergorumqQ; genera & aptorum; modo laütitlis & vo- - laptatibus dominicorum fetuiant, modo qugftui ac teditibus.Colamellegt. vbi de viuatijs faciendis fcribit. -... Caprez; inquit Blondus, leuiffimo ceruo fimiles funt , eademq; arte qua cerui decipluntur. Comptehen- duntar enin canibus;implicantur & retibus at ratius quà cerüi, quoniam álpes & montid culmina incolunt. Quamobreminfidicin rontibüs & collib. ponende funt.in fyluis citiuscapluntar. Cauendum eftne venantes ab cis videantur : qui proeul etiám agriofcunr venatorem, & mox fuga elapfe cccultantur. Cum vim cantim &, infidias venantlii prope fenferint,ex rupibus quandóq; pracipitántüt: quare & rupes fubit obfidende Circa R.o- 4, inam noGuris infidijs ad lumun Lune ,bomba:dis aliquandottaijciuntur, vc ceral etiam ; vcf; aprique: H ec $9 Blondus, Caprez ceruiq;, vc pins experti (unt venatofes, llanrem ventü petere currendo folent , vc refrigeratl fpiritus cirfu laborantes vento poffint: quamobtem ad venti flatum canes collocandi fiint: Attrabi enim ita A vento eetuifolent & caprez vt nolentib. quandóq; venatoribusilla fugam arripere adnitátuc Belifarius. Sic et- .' iam ceruilatrátucanum audito, vt Plinius fcribit;aura femper fecunda fügitnt,et veftigia cü iplisabeant. Scythis: & Sstmatis venationesfünt: intra paludes quidé ceruorum aprotum(; in campis auxé onagrorüm & dorcadutmn: . Strabolib.7.Dorei quantopere ament pecdices,cis(; propofitis illiciantur, faperiusex Oppléno retuli.Capiuns — tur & folij fibilo alle&i capreoli,quo vocem eorü venator imitatur; vt fupra dixi ex Alberto; & plaribus dicam id vebationc cerui, Aquile lepores cunicu!os & capréolos capiuntaüxilioeanum Crelc. Videin Aquila. — | 4. .F. Dipnofophiftis nconuinio quod Athenzus defcripfit; dorcades etiam appolitz funt: quarum carnem .. Palamedes Eleaticasonomatologos non infuauem cffz dixit. Menle apud Indos timponuntur integti Leones & 76 capreg &c: Philoft.lib. z. Hic optata fcretnobisfomenta éalore. Vdaleui; modicis inoxQue wr ne "UN | | Bapt | ses - buftum & alperfum; fanguinem mir? fiftit Sextus, Contritum,& ex aceto In naribusoffultum, 300 ! De Quadrupedibus | M f. Bapt Fiera dece preolop£zfert autem eum damz, quam magis aduftam (id eft, ficcloris alimenti) cffe fcribit: D'orcadisearo meliorisfacci eft, quàm czterorum apreftit animalium,& ad humanum corpus quandam habet, familisrivatem,humid!fq; & multasfuperfluitstes ljabentibicorporibus prodeft: Item morbis colicis & comitia- libus;fed ventrem moratur, & neruis fua ficcitate conducit, Symeon Sethi. l'ympanici ex carminibus moderate. comedant: & easpotius, que non funt plngues, pracipué fcrinas: vtcerul, apti & caprez , Trallianus; Ex fylue-. ftribus optima eft gzcllicaro, deindeapri, Auicenna.Carnes fering omnes prauz funt,vt quz fanguiné ferinum & melancbolicum gignant:gazellorü tamen minus malefunt ceteris: eas fequuntur leporinz Eluchafem. Ca-.— rogazel parum excremenci gignit, vtpote ficca; Kafts Nutrimentü ex algazel frigidum & ficcum eft, Arabs qui-- dam, Caro caprearum;autlior Cclfo ; boni & plurimi alimenri eftifanguinem tamenatra bili confinem generat. Gepreolus decem vel duodécim menfiüin cibo fumi poteft awalibet anni parte; Acnold; dc confer. fanit. Ius in 19 caprea,vt docet À picius : Piper, ligufticum;carei; cuminum, petrofelin&m, rutz femen: mel, finapi;acetum, li-. quamen, & oleum.Aliter iusin caprea ala: Piper condimentum , rntam , cepam,melliquamen, paffum , olcüm . modice | tam;liquamen,mel, paffum & olei modicum amylo obligabis, Ha&tenus Apicius 8. 3, - Exceruo velcapreolo paftillus quomodo paretur; Platine verbis di£etur in Cerue. Ex capreolo item quo- éamylascum iam ballijt. Aliteriusin caprea: Piperscopdimenture;perrofelinum,origanü modicum;tu- modo fiat iusconfumptum,ex eodé doceboin Gallina vbi decapo.Cerulanteriorem partem in iufcule laridario | coques,lum bos allabis :ex eoxis paftillosaut pulpamenta facies: Eadem & caprcoli.damseac caprez coctura;Pla- tina. Cibarjj genus,quod Germani vocant /ofzeffel hoc eft, ligulas aulicas,hoc feré modo fieri inuenio. Capreoli Y t pellis bulliat & depilataclixetur, deinde in ligulasfeutz nias d odrantales & feíquidigitum latas ciffa eo liquami- n, ne,quodgeluinpatinaVocentcondiatur, — | G. De vemedits ex capita c dorzade, - Plintas ratore pto parte fimpliciter & domefticls ttibuit capris vires, (vt Hum elberglus obferdaüit ) quas Sextus peculiariter caprcis: id quodnonmagui momenti eft: camremediaex eisnon differantgenere:fedineo — tantum qnod fylueftria in plerifq; efficaciora domelticis habeantur, Amplior potentia, inquit Plinius , ferteiuf- dem generis (caprini,) quod numetofiffimum effe diximus. Si eui oium etít diligentiusinter fe conferre poteft (ncsobiter tántum contulimus) remedia quz ab authoribus collegimus; primüm attributa villaticis capris : fe-. candó fylueftcibus fimpliciter: tertio fylueftribusillis, quas dorcadas Graci; Latini capreas vocant, quz hicin - enim & retinet ventrem caro caprearum, vt Symeon Sethi prodidit, Cordis draconis pinguein pelle dorcadum 39 praíentemlocumeongerimus: Caprez torminofis incibo profunt, Marcellus: dyfentericesintelligo: ficcat neruisceruinisadalligatum inlacerto, conferre iudiciorum vidtorie Magi promittunt, Plinius. Et poft pau- ca verba , Dentesdraconis illigatos pellibus caprearum ceruinis neruis, mites preftare dominos poteftates« Que exorabiles: vndeapparet eum dorcadem non eandem exiftimaffe cum caprea, eadem nimirum ratione qua dafypodem à lepore differre putauit. Mulieri candida à pectore hyenz, caro & pilifeptem:; & genitale. cerui ,fi illigentur dorcadis pelle collo fufpenfa,continere partus promittunt, Plinius. Interremedia aduerfus comitialem morbum, Magis placet draconis cauda, in pelledorcadis alligata ceruinis neruis. Seuum caprez, & adipem anferinum, & medullam cerul, & cepe, cum refina fimul & calce viua, fac vt malagma; mire fanant, Sextuscerebrum caprez (caprz Plinius) per annulum traie&um fi dedetis infanti ad glntiendnm antequam lac. fagat, efficit vt nec caducusfiat, nec phanta(ima incurrat; Sextus. Dorci coagulum eafdem leporino viresha- ber, Diofcorides. Leporis hinnuli, aut caprez coagulum potum ex vino nec nonimmiffum cum otyzz cremo- 40. recoeliacos & dyfentericos iuuat, Galenus parabilium 1.13. Auicenna 4.6. 4. 9. dc cura lyffideti inter alia. remedianominat coagula leporis, vulpis,gazel. Adconceptum promouendum, Dorcadis hoedi, leporis coogu- jum cum agnino fanguine &adipe, &c. commilce & poft purgationem fubdito, Aerins16.54. Cuioculido-- Ient,iecur caprezscontritum ex vino bibat cum aqua calida in fetuore fanabitur Sextus. ldem remediumad eos quiab hora decimanon vident,ideft, ny&alopas (eu lufciofos , huiufmodi ptzícribir: lecnr caprez (alij capre, vide fupra: ) in aqua calida falfa cequatut, elüsvaporem oculi excipiant, & ex eadem a aqua oculos foueant: fed- & iecur edant, & ex liquefa&to inungantur. Quidam iecur elusaffant in craticula,& ftuentem faporem colligunt, & exeoinunguntur. Quidam coctum velaffumiccurcaprez cum pane edunt, &idem DOR ac Cia come. fiftit; Sextus. ! "A 1 | Ad maculas de facietollendas: Captes fellis drachmam vnam, farinz lupini & mellis drachmas quatuor. commifcesin vnum: & exinde faciem iliines,limpidam faciem efficit, Sextus. Fel caprez cum aqua mixtum. il« litum in faciem à fole v(tam, (anat, ldem. Adlentiginesin facie: Fel caprez feruatumillitum, lentigines de fa- cle purgat; & emnes maculas extenuat. Irem cam melle & nitro commixto, & (pongia combufta & fulphure vi- uosdmelliscraffitudineto reda&um; & in faciem illitum, emendat, Sextus. Felcapres ('capre, Plinius) cum nielle Attico mixtum inunges caliginem potenter difcutit; & claritatem preflat, Sextus. Felcaprz drachma: vna, & modicum vini cum melle vt poffit teri inunges, & fanabis oculorum caliginem, Idem facit & ad cicarri- cem, & argemata, & nephellon, & glaucomara , & pterygia, fi ex cofelle innngautur, Idem ex eo felle inun- anguinem miré - gantur palpcbre cum oleris fuceo, extrzGos pilos non finit renafci. Facit & &d rnprioncsex i&u tunicula- — omniade capte felle legimus apud Plinium, vtfüpra recitaui paucis quibufdam variantibus. Fel dorcados per. (ead claritatem oculorum laudatur: Hippocratis, vt putant, authorirare adi citu, quod inargentea pyxide id. - feruariiübent, Plinlus.. Alferunr dorcadi iptrs vifcera humorem quendato ineffe, qui caliginem depellat ocu- lorum, & obtu(iores quoque vifusexacuat, Orjginesin Cantica: egononalium quàm bilis humorem intelligo. Adtinnitum & fonamauricularum: Fel capreg eum tofaceo aut fucco porri tere, & repefa&tum aucibus inflilla- - to, fanat: Sextus, Fel captez cum. rofaceo, vtfupra, dentium dolorem finat, Idem. Ad faucium dolorem: Felcapree cam melle Attico mifce; fauces range miré fanat, Sextus. Ad omnia vitia que in faucibus nafcun- tür: Caprez fel cum melle AtticotadiéGtamyrtha, croco, & pipere equis pondetibus coquesin vino, donec contrahatur, & ex eo fauces quotidie tange, donec fanz fiant, Idem. Ad ventrem faluendum : Fel'eaprez fop- "xum cum la&e mulieris tepido. Hoc autem fel quanro vetuftius fuerit, tanto melius erir. Sextus. Eadem 66^ pofitum ano cum fucco cyclamini herbe & alumine aliquantulum aut anctho (intro, Plinius) combuftum; 7e indito: | p or tur Fixe quanam fit, certi nihil habeo: videtur fanéeffe odorataaliqua herba, .^ quaamofchus colligitur.in M.litera dicam. Inuenio & mufcilion dici quandam herbam ab od ] E E oi ad d L] iL T H ^. » 1 | , ni Sao AIT *4 ! . n | PROLES ! ad n h d. o TS AR " indito: cauene hemotrhoides habeat; Sextus. Idem Plinius de felle caprae fcribit, vt fu pradictum eft. Ad conce- »p:um inducendum;Fellinam veficam dorcadisaur hirci euacuato & ex eo quod vifcidum interius inueneris pcf- .. fulum conficito & paulo ante congreffum imponitoaut penis glandem ill rito, Aétius. Ad veretri exulceratio- "nem: Fel caprez mixtum cum melleautfücco rubi appolitum, mire fanat;Idem. Splen caprez potátus tormino- —— fos mite fanat,Idem.Plinius cceliacis capre hircíuelienem affüm commendat. Contra ferpen tcs in fufficu quodá 7 Nieander addit fyo3uov Coexos (caprea) veov xtgac, Caprasnegant lip piresquoniami eg quafdam herbas edant: item dorcades.Et ob id fimum earum (querendum;an caprarum tantum,an etiam dercadum) cera circundatum no. ualunadeuorare iubent,Plinius. Medicamento cuidam ad impetigines mifcetur ficrcusdorcadisapud Actium; &. Ad arquatos: Caprex ftercusaridum tritum cribratum cochlear: j menfüra ex vin i odorati cyathis quatuorieiu- 36 no & loto exhibe:febricitantibusautem ex aqua eandem potionem,Galen us Parabilium 2:39. Suntex plebe qui í , dicantvelicam capreoli f coniuges ederint, co ncordiam &amorem in: eripfos mutuum fore , prac rí e -— ergafceminam:nam & capreolus mas mirificé fuas foeminas amat & fequitur, Edlebach: | 4 I4je^ M du Quemadmodum capreolus apud Latinos diminutiuum eftà caprea; fic dorcalis & dorcadion Graeisà dorcaz " dc. uu a3apitordtavs Hefychius. Ilgbf apud Gracos,caprea, dama, & alijs m odis exponitu rvt fupra moti ui.Lon- gealiud fonat prox dictio Latina. Prox (1nquit Feftus) bona vox;vclüt quidam vocant figtificare vidctur, vcait Labeo deiure Pontificiolib.rz.Aliterprobavox,vtzftimo. /———— 57 0. IT Epitheta Caprea pafcuisintenta, Horatius 4. Carm; Edules; Horatius 2.Serm. Im belles, Ouidiusr.Faft, Ea 26 fitux fimilem ludere caprea; Horatius 3.Carm.Sequaces; Vergilius lib.2 Geor.oues;auidasi; nnuencas,capreasq; fcquaces à vitibusarceri iubet, quód plurimum eas pafcen do mordendoq; edant, Seruius perfecutrices exponit; vtfimile fitilli, Malezd; fequacibus vndis: nimirum quod vineas perfequantur. Vitibusàrupicapris hemo me- tüit: quare hoc etiam argumento quomodo hac duo generafyl ueftriu m caprarum differant, apparet. Ihicesal- tiffimaoccupant, & pàrum defcendunt:rupicapre defcendunt quidem,fed non longe ;ita certe vtloca culta nun. quam attingant. capreoliinferiora montium,& colles QE valles 4 fyluasq; cttam circa planitiem colunt, | Caprez celeres etiam;& fylueftres &leues dicütur inter T extoris epitheta. Pugaces, Ouidius r.Meram, & Vergil.10, Àe- neid. GuoszAcav a aeyvioi dogio uv, Agathiasiti epigrammate: animofos vocat capreolos,quod intcr fe tales fint cum ludunt & lafciuiunt; timidum aliàás animal: quanquam etiam aiimoféinter Íe pugnát aliquando,tonta con- tentione vt fe inuicem conficiat. Kewas £st Herodicus.zzeios xéa ess Apol lonius Atyon.3. Aopit ot A Tae s Bpyyawüv /50 ioxoxeqe" «yr paateiees Sora Reetyoy dt gnaidov, Suidas & Varinus:Hoc eft; inftrumentü quoddam ad puniendum; 7o vel(gutica ex loris caprearum. Acgk Lov, circumfpiciens Hefychius & Varinus. Pulfus hiioteruallatus conquie- /-— fcat;ac inox cooriatur velocior, d[optor?i(o» vocatur; id cft dorca diflansiq us naucupatio de animalis prodactain curiu natura efl Czlius. Mentio eius fit apud Galenum, noinullis capri tantem vertere placuit, Capreoli vitium ' ciaciani funtintorti. quia ad locum capiendum tenáuatappellari, Pom peruslib.s. | Vit's caprea dicta cft; quod j paut capreolum:is eft coliculus viteus intortus.Vt cincinnus:ís enim vites vt ten ext ferpit adlocum capiundum;- cx quo à capiendo capreolus dictus, Varro de reruft.r.32. Noua circuncifts yndiq; caprcolis fpargatitur in tabu- latis, PliaiusIHb.r7. Grezcihelica vocant, de quom ulta dixi in Ps itulo parte prima cipitsoctaui Vere deinde priufquá cosperit germinare;capreolis, quod genus bicornis ferramét eft; terra coinn:oueatur, Columella 11.2; .Egohu cinftrumentonomen pofitum crediderim, vel quod caprcoli cornua reprefebtct, que quidem putoiri . 40 fummo bifida effe, diuaricatis ramis, qualia & ceruina [epe vifunti t. Quodframboshutusferramenti m ücro- nos, quos «b altera tantum parte habet,refpicias; capra vel rüpicaprz cornuum quandam videbis Ípeciem: Velà fiinilitudineadilios vitium capreolos qui bifur-ati fimpliciter fu ntnecdurn in f-fe retorquentur.Gerimani lixc inftrumenta vocant jettbouevsle id eftfarculaab vfu farriendi & exherbandi.Capteolus, vt quidam fcribit;dictio T c&onica. Ciefar 2. belli Ciuilis, Duz primum trabesin folo zquélongz,ciftantesinter fe pedes quatuor, cojlo- canturiinq; eis columhelle pedum in altitudincm quinq; defigunt, has inter fe capreolismolli fiftigio ceniun- gun, Vitrauius lib.ro.cap.20.cardines vocat,extremas capreolorum partes quein cauum indüntur,&c. vt fcri- bit Gul. Philanderin Annotation!busfuisin Vitruuium.Spirulatim (ignat;clauiculatim;& capreolatim,Czlius: pae mariti Y Dicitur & lebeti fubiectus capreolus;id eftheliz,fplen Idcm. Mulieres feré circulumex ftramento nexum lcbc- tibus& cucumis fubdunt:vt patellis & fartaginibus tripodis genus illud qued furculas babet; quibusfartagin um - $0 aníz nitantur; fixam vnam;alteram am bulatoriam Hoc forte capreolum Lati ne dixeris, [rue quod tri pes fit; vc &. machinam quandam tripedem, & ludi puerilis inftrumentum capram vulgó Jici fiipra monui : fine propter fur- culas:nam ceruos etiam bacilla furcillata vocari Seruius fcribit:& Graci helicasin vitibus capreolos vocant,qu O8 Germani furcillas. Eft & aliud inftrumentum cum anfa bidentefeu farcillata; quod mentis imponitur, Jasfuftineat praefertim pauperunnin quibus inferüt pultem.hoc etiam capreolum | | Dorcidion cademdictamno herba eft,vt fupra expofui. Apud Aétium lib.i6.ca pnem,dorcadiadisherbz,que & mufcium appelletur, pars vna,cum cofti dimid nis: vt patel- nomtnartmyesn pfipsterdenechr: ap-2. aduerfus iecoris obflrüctio- lo,cochlearij menfürain potu das | | quz mofchum odoramentum re: |. |. ettioribustantum Gracis notum;ex quibus Aetius quoq; eft;odore fuo referat: cuiufmodi cgo plures noui:(ed. - iuam mofchatam vulgo dictam , chamzpityi fimilem ; autgenusalterum chamapityos; obflructoiecinori pro- "66 culdubio vtilem,prz ceteris hoc nominedonárim.De alijs herbis que mofchum oleat.in Dorcade peregrinayex X ms ur in M.liter n.Inuei fcilion di nda oremufci,vt conij- €iotquoniam & dorcida vocant eam;nar ibus vitiofis & fcetentibus accom modatam, vt A&ius exiftimat;nifi quis pro dictamnoaccipiat,quod & dorcidium appellit,Hermolaus. Dorceus,vnusex canibus A&zonís ápud Oui. dium. Dorcon,5dov,nomen ruftici in epiftolis Simocati. Auxeoic & Jeexe; meretricum nominain Anthil Orynx (lego oryx animal colore dorcadifimile,Hefychius & Varinus, Antaplon, lofimile;videfuprain Calopode. | | À omínain Anchilogio. peregrinum animal capteos ] 4 « ) — A capreis Caprez dictz funt infula vltraSurrentum Campania circiter octo millia paffuum , Tiberij princi- pisarce quondam nobilis,munc coturnicum multitudine;&c. Sipontinus. Caprez nomineinfula etiamnum cft - inconfpectu INeapofís, Nic. Eryth rzus.Capregab Athenzoabru ptz,Strabo lib.i. Et lib.s. Caprearüm, inquit, 56 duo antiquitus fucrantoppidula nunt Vero ynumyquod Neapolitani occupauerej&e: "Tiberium aliquando im BR | Li T Cc Capreig ) i. | / "qw ; a * : ju uf Ti | MS Eo 8 UT DeGaprar. G. EH. 1" ia: L : — 30i WR SAGE.-- y — Ww / ] mN.o7 k E à £X AA 352^ | De Ouadrubedibus, : Capreis habitaffe apudTofcphum quoq;legimus lib.r8. Antiquitatum.cap.xs.Hulusinfuli fupia etiam in Caprà memiri,capitis8.partez. Eft& Capraria vtputo à feriscapris dicta, Vide fupra in capra r.a. Dorcades infulas - (vtquidám nominaht, perperam fortaffis:nam apud Plinium. & Solinum Gorgones appellantur:) in Oceano Aethiopicofitas contra Hefperidum hortos; Phorcifiliz Corgones dictz inhàbitatfe dicuntur. Perfeus dorcum & vrfüum;& alia quzdam animalia amabát, Ttezesin Varijs. Laphriz Dianzapud Patrenfes magnoin ara igne excitato certtos,apros, dórcades, & alia animalia viua inijciünt; Páufaniasin A chaicis. Coptitz dorcades fcemi- - nasreligiofecolunt,mares veró comedunt.Poemin as eiim Ifidis delicias effe dicüt. Aelianus, 'Ca prez priusiünz gentur lupis;de re incredibili;apud Horatium r. Carminurh, Necaprea contra leonein, Mj areis Adovms dopstoles hocelít nelonge inferior cum potentiorte décertes Dorcasenim fylueflris eft capreolus, Erafmus: Quafi vero ali- quis capreolus fit non fylueftris. Rcferturà Diogeniano. Suidas integrum refert fenarium, My cvesc cov dipoxee dass axpopuen poc sc. Huc pertinent verfus illi Vergiliani lib.ro. Aeneid. Impaftus tabula alta leo cen fzpe peragrans, — ^7 (Suadet enim vefana fames) fi fortefagacem. | Confpexit capream;&c. | Sed prius Appulis fungentur caprez lu« pis,Horatius. Citat Erafmusin preuerbio,Priuslupus ouem ducat vxorem. | 7 &- CORNVA hacvidinuper apad eenerofum Cimbrorumcomitem Guilielmum Vuernberum, | quiea Capreoli femina fure (eum famima cornutarum , quorum ramofa fut corna, feme cornibus effe foleant) afferebat. bi DE PYGARGO | QA d ET o Yo^ncr tefte Plinio, ex caprarum fylueflriü genere funt,quas « Á Jew tranfmarini fitus mittunt. Quidam Pygargum capream fylue- x SEC) j firem exponu nt, non diffimilem damz , cuius ibtcrpretationis 2 uw authorem non afferünt. Suminecü magno lepus;atq;aper, atq; 227347 Ww" pygargus. EtScythicz volucres, Iuuenalis Sat. 11. Deuterono- | mij cap.14- go" dilchon vocé Hebraicam Chaldzusinterpretatur wyam re-- ma;id eft vnicorné. Arabicatranflatio habet Y arziu: Perfica "r5 133 buz cobi: quanquam ctiam pro akko,id eftibice, ibidékoz cohi redditur. Buz qui- dem Perficc capra eft, & koz quoque fortaffissnam & Illyricekoza vocatur. Se- 39 ptuaginta zv;«eyG-: Hieronymus pygargus. Numeraturautem inter quadru- pedes cibohominum puras; Bartolemzus Anglicusauthorobfcurus, Pygar- gus (inquit) atiimal cornutum eft & barbatum inflar hirci, minus ccruo, ma- 1us hirco:fimile hircoceruo : mir velocitatis: loca frequentat Ífyluofa & defer- ta.Gloffa ctiam,inquicin Deuteronomion;animal hircoceruo fimile exponit. Fortepygargus efttragelaphus Bellonij de quo in Hirco ra, Eft& aquile ge- nusapud Ariftotelem pygargi nomine; abalbicantecauda Graci grammatici 2U«gyointerprctantur etiam pro hominetimido & imbelli,quod ij quibusal- bz funt nates,vel potiussotum corpus feré rimidiores fint: melampygi verojid eft nigris natibus, qualem fuiffe Herculem ferüt, fortesacintrepidi: Vide pro- 49 ucrbium , Nein melampygum incidas,apud Era(mum, cuiusmentionem Va- rinusquoq; facit:Item pro turpi & libidinofo, vt pygargos fit per anti phrafin:* 6 par] atpryluo vx v rlw) gpuylu^y oo ot av awTlu Gy Tal cuusaace: Preterea pro rapace, nimirum à pygargi aquilz natura, xo gen N EN TN EN AX NNI X A E Ty TES H n ) UR ;E 8F9ALO. ! ! ! PAvcA dánimaliagignit Germaniainfigniatamen boum ferorum genera, - lubatos bifontes, excellentique & vi & velocitate vros, quibusimperitumvul- | . gus bubalorum nomen imponit:cum id gignat Africa vituli potiusceruíue quadam fimilitudine.Plinius. Buba- 59 li vulgaris,id eft vulgo ficappellati apud plerafque Europe gentes, hiftoriam fu praftatim poft Taurum defcripti, & obiter quedam de Africano bubalo immifcut;przfertim capite primo. Apud Grzcos vbicunque bubali men-- tiofit. de Africano femper intelligemus: & fimiliterapud Latinos veteres: Nam recentiores omnes pro bouis Íylucftris genere hoc nomen vfurpant, a" | Um hes BuGaA (Gd ogkattov, FHefychius,dorcadion capreolum fignificat, diminutiuutm àdorcas, BsCoisyoi BsGaxo 8 eispoi eoi Flefy chius & Varinus. ' à; 2 Malim «Gaio, vt numerus cum interpretatione cóueniat: nifiillam potius mutesin fin gularem numerum; hioc pacto:Bubalis; & bubalum animal, & talum fignificat. "T alum forfitan bubalum aliquis dictum (ufpicetur, dbüaugente particula; & verbo 9a5a:eó quód ludentes frequenter eum proiectent. Ariflophanesgrammaticus | fcribit damalin;id eft iunencam;asovs; feros B Cou» (proparoxytona voce) ab Aefchylo di. i.&a Sophocle jj; 69 saw, eodem modo, declinandi fcilicet & accentus ration equo d[zuov dicimus, ( namalioqui communior vox eft9sCaal; oxytona, qux accufatiuum facit 9s6za/3a,) Varinus in Taeyoi. AtoVqty cp ak expono przdz lco- num éxpofitam. jyjr;exterra natam fignificat: haud fcio an legi poffit vesti pro vea, id clt, teneram & nuper natam. Bs622i; oxytonum apud Ariftotelem legitur, & Oppianum & alios. Bubalorum feetus zo; dicuntur, Varinusinvexyo 20 0 | ; B '*uw P "mam iachmur Hebrzis bubalüm Africanum, de quo hic agimus, fignificare; copiofeafferui in Bubalo de boum generefupra. Caterum Deuteronomij capite t4. vbi Hebraice iachmurlegitur, Perfica tranflatio habet. meoskandaz. ^. : | | 1 Tragelaphi & bubalinafcunturin Arabia,DiodorusSiculaslib.s. | 2 gy Bubalus E ES De Bübale. F.G. H.. Ei, Ek —— 303 ^ Bubalusinquit Oppianuslib.z.dc Venatione; corpore minor eft cürycerote (idefdorcade platycetóte: Gyl. 1 "usnon rectéceruum tra ftulit?) dorco autem lengé prflantior, (dama longéinferior Gylltusinepte vertit) - L— fplendidis eft oculis; fuaui colore; pulcher afpectu. Cornuurmn rectilongid; ramj à capite exorti, mucrones retró JA. adtergum &celíos retorquent. Kajseeatovyigool uo Szr2 xem e re Quae, Axptuóvec arcoroeis Ae, Domefticam fe- "dem iirificeample&iturznamfi ipfum vinculisaftrictum venatoresia alienum locá lónginquum abduxctint, acibidemin paftionibus liberum & folutum reliquerint, nonobliuifciturad confueta loca redire; neq; díu pati- tur o vthofpes erretzmeq; enim folis homin:bus amica patria eft, fed ciusdefiderio etiam fere tenen- - tur, Hc Oppianus.Idemlib.a. de Pifcatione;fcienam pifcem bubalidi;& firuthiocamelo comparat; quod hae omniain metu;occultato rantum'capite;tetafefatislatéreputent. — UR ovx | Ep XYe dins apetzfiO- iusosopivevAtavrQe ———— BsGodeev Abo uma koira Te eame otoluavy Do 0 c Mádalilu dues) am GaNEru SO ipxacüp ———— mere eiexce di pav eredlas 3Nobe Org. ! MC E Ht ETUR PES &uoliov 0s alot oV Nd A'yxAlves d]gxtet 3 € àxvpdiun rs aAVEM ENS Ls | 7. -Bubalis capreisq; interdum cornua inutilia funtam & fi contra nonnulla refiftunt;& Cornibus fc defendát ^ tamen feroces pugnacesd; belluas fugiunt, Ariftorel.s.2. de Part.animal. Bubálorum & ceruorum fanguini fibre 7 $ullzinfuntiquarefanguis eorum non fimiliter vtaliorum concrefcit, Ariftlot. Bubali fanguis aliquantulo am- pe » quam leporis & cerui , quippequi proxim&ouilio aut pauló minuscon(iftanIdem, Bubalorum - fanguis sad pditéss Budd | | 3* ies" Vas VOY ooa od: m: T — G. Bubilicosgulum eafdem vireslepor/no habet,Diefcorides. Coagulum hinnuli bubali contra potum ci- - ute prodeft; 'contrafüngos, Haly. Barbari quidam remedia que de bubulo fimo & tauri vrina Diofcorides ? fctipfit,abfurdiffiméadbubilumreferunt. ———— ts i | c |. * B EL " L uU D I *u m | hv | M. i L. OH. Bx6eAtoy nomen ruflici in epiflola quadam Simocati. Oca: 55 Aueyas ovr meg qui gre Bagni Gibyues vt Du- — BaxeextARQou Rc. In idea Et pal pofl, Aopclbus 4 C SuCa Alas üsyermves Atovret oisreNouvsoi.. Poft vaftam |— Aegypti folitüudinem, Aethiopiam verfus, Cynoprofopi homines habitantes ex venatu dorcadum & bubalorure D viuunt;Aclianus, Bo/Gexe carnes bouis feu bubulz; Hefychius. Ornamenta qug circa manuum iun&urá ferunt, T prafertim mulieres,Grzci pericarpia;&c. & bubalia vocát, Czlius ex Athenzo.Bubalion ornamentum aureum L eircabrachiale, Diphilus in Pellice. Bs622uar xara awpltve poyqun(o, Exy mologus:malim Qopipao fenarius eft L—— lambicus Suntqu: muliebre pudendum exponant, vt aniphideon ctiam pro vtroq;;vtfupra dictum eftin Vitulo [3E cap.8. ssCzixO»,cucumis agreftis , Galenus in Gloffisin Hippocratem:idem nomenapud Diofcoridem reperi- IL. tur. BsCxpacjnauis quod bubali axesroulwid eftcaput;infigne haberet; Varinus & Etymologus.Sunt & aliz huius 'TO3E?" vocis in Grxcorum Lexicis declarationes.Etymologus 8cvGzcv exponit magnum & multum. Bs6227; nomosi | mauisapud Philiftum:dici videtur de onerar:a vcl valde onerata naui; vt 9o/qopr Q» Suid, D. —O ECEE Dz oRYcs;vide in O litera. | NC ONU es E BNEBICE howvrg ES c3 ! ] d ^ [ : ; f AM NL RU (-. N i ; Um | " NN J) WR i E b 1M a". 5L CQ ANS SQ DA a7), f b. ) ue se LIB AS SS N mu i JA M S : DONNSSSNSUAM MD qim A SS « à NU à 1 ams s us " S Pru - jéd | (o De Quadrupedibus: In hàcicone cornuuim Ibicis inteftitium meliüs expri amipreccdente, — TS ? X Capraruim fylueftriüm genere funt ctiam Ibices inalpibus;. | pene rendum onerato capite vaftis corni- — us gladiorumq; vaginisjin lizc felibrant,vttormeétoaliquo | uM rotat, petraspotillimum émofitealiquoin alium tranfili- E erus ! requ&rentes, àtq; recuffu pernicius quo libuerit exultát , Dli- "nius.Hoc genus Germani vocant flembock: Galli quoq; Cifalpini qui Italica zt Joquuntür circa Mediolanum, Germanicum nomen vfurpant: & fimiliter. A a V Bniimieis Rhetiy foeminam tamen priuatim fuglinguag vocabulo vefinam | S NC 8 NI SES digerant. Galli tranfalpini Bouc eftain vocant. Scoppaibicem fcem.gen. — faci; penul.breui,Plintusibices rotati mafculino genere protulit.Idem Scoppaltalice camorciam intetpretatur, -— fed hacrupicapra eft camuza Rhatice di&tà, Fceminam ibicem Heluetij montani priuatim vocantybfchen, vel -sbfibgefi quod nomen à Latino deductum non dubito. Illyrij kozoroziecz. Hebrai om ako Deuter.t4. inter | quadrupedes purasiquanquam Septuagintaillic tragelaphu m interpretantur, dequofüpra dixi : quod parü pla- éet;quoniàm tragelaphum circa Phafinamnem folum reperiri Plinius fcribit,DiodorusSiculus ettam i& Arabia, M Chaldaica tranflatió habet wey iacla: Arabica V7: Perfica sna 3 s& kotz colii, pro difchen veto; id cft; py- zardo buz cohi; Abraham Efra,& Iudeorum PEE rüpicapam Vel ibicem;t eudiojinterpretantur. Rabi Sa- 2 [x «ul atr - A £g CAETERAS dn otcariiónl cá Voce fleimbock, id eftibicem: Kimhi hircum ylueftrem iis iaal vndefoemininuim iaelah;plu- ialeieclitiDauid Kimhi hircum ferum exponit; Hiéronyitis primo Rcg.cap.24. & Au güftinus.luftinianus | píalmo o4 ibices vertunt. Videtür fané nomeiiiaalàfcandendo fa&uni. Grzcatranflatio nomi recte habet éAa- /Quis. Chaldaicáiaelr. A rabicagazael velgazal, quod nomen pro dorcàdevel capreafaperiusexpofui. Vox iaal re- peritur etiam Tob 39 & Prouer.j.aliqui damam;alij hinnulum velcapream interpretantur: Capricorni nomen . apud Latinosauthores,quorütn quidem fermo probetur,pro animali pofitum nunquam lcgi;fed femper profy-. dere, vt inferius exemplis patebit & fimiliter egoccrota Gra&corum ad cuius imitationem capricorni vocem La-- «iniformarunt apud Suidam folum legimus, Aegocerosanim alis genus,nec plura. ATE IE apud Homerum | (cuiuscarmina fupra citauiin Caprisfylueftribusin genere) ibex effe videtur. | Nam & nomen feré conuenit, à 7 cornuum magnitudo apta vt areus inde bant.Aliz quidem fylucflres caprae minusidonea arcubus cornua habere 3 videntur.quod vel minora fint, vel ramofa. cM NE cC NU lou |. Quamobrem de feris capris, quasixalos vocat Hemerus; ex Euftathio hic auctariü adijciemus, fuperius omif- fim. Caprz fera,inquit,dum fugiunt venatores attritis vehemétius coleis fepe caftrantur,vtfues etiam feri, qui | ita affc&ixy Ava, vocantur.Hocautem accidere tum capristum fuibus feris multi etiam noftroremporeobferua- | sunt. Purró cornuaixali capti &caudexamest s id eft fedecim palmorum, f uedódrantum quing; & palmi vnius, i uidamitaintelligunt vt per fevtrumq; dimtdiz tantum menfurz fucrit, nempe duorum dodrantum cfi dimi- ' /«ig.Sed hzc magnitudonihil rarum aut mirum haberet. Atqui vel fingula quatuor dodrantuim vifafunt, & alia. maiora ad feptimum vfq; dodrantem.In Delocerteinfula con fecratu maiuut cornu aduectum ex locis citca ma- retübrum, arietis bicubitale & octo digitorum; librarum viginti fex pondere& alterum hirci, bicubitale cü do- drante;ponderis eiufdem;Hac Euftathius.. Habentalpes,vt Polybi us tradidit, peculiaris formzbelluam ^ fpecie 4; fimileni cerüo, cerulce & villis exceptis, quibuscapru mrefert, geritq; fub mehtó ároncum dodrantalé ,cui craf- fities pro pulli equini cauda, & paulatim inmucronem coliigitu r,Strabo panló ante finé libri quarti. Verba Grz- «afic habent; [rr 3 HoAv6iO" € idaoppov m Caiov Pfpyatoor CA "P LATTE, ge Qoeldic TO exse eu EQ 1 TED a Gy TUTO, B. Ce Evod KA TEC DO 9) Td) Set mpl Voy ei ógov grrigonuociey aao tao. Hanc feramapparct ibicem effe: & | | Strabonem vel Polybium «sev pró ved^rpofuifle,quoniam Latini,àquibusaccepere fortaffis,caprum hircum appellant; Graci v eroaprum vel fuem marem,curcum ibice nihil com m unes Lupi Grarcis nucleum fignificat, prazcipuéoliuz:& ab cius flgura quamuiscongeriem feu ftrüem;que in acumef tendit, qualem Latini metam Yo» " cant;cuiufmodi eft feni meta. Latinut Sttabonisinterpres carnisglobum tranftulit. Ibix in vetere Teftamanto ^ cum in vtraq; fyllaba (cribitur, &abimperitis pro caprearum genere vela tiete exponitur. Ifidorus dorcades, capreas;Gibicesim peritiffimé confuudi t.Ibices;inquitidem; quaft auicesicó quodinftar auium ardua & excelfa 5 teneanc & inhabitert ,itavtde (ublimi vix humanisobtutbus pateant:ynde & meridiana pars ibices aues vocát; uz Niliflueatis inhabitant .Ibides aues intelligerevidetur nulla ràtione,Similem video R.lfaac Iudzi etrorem ii Hebraicam vocem aecoyid eftibicem; nomen auisfacit. Nofter Francifcus Niger in. Khztig defcriptione; | E hztos Heluetijs confcderatos,quoniam ibicem pro "nfigni gentis habeantjin venationibus ei parcere fcribit, hisverfibus: Parcitur híc capricor netamen tibi,Panos amice; Arma quód exornes; & pulchra infignia gentis, Hinclongum hic vitam viuens;ingentia1aCtas Cornua;perq plicas rugofa,repandad; inarmos, Formolusque | : nigris villis in montibuserras, Capre fylueftris alterum genuseft caper montanus velibex, Aoc oed genera,przter cápreolos, (qui minus proprie capris adnumerantur y vt fapra dixi) caprarum f ueftrium G er- -nanis nota fant.rupicapra & ibex, Idem Albertus Creticas capras,quae paftu dictemni infixas corporibus earum fagi tas excernunt;capros moritános fiucibiecsinterpretatur, qu od tamen nullis argumentis probat, Et alibis é Nullum (inquit)animalcuríu&agilitatetantum pollet; & fimultam ingentia cornua habet, quàm caper mon- 'tanus,quem Latineibicem vocaüt:huius enim cornua à capite vh q;ad clunes protenduntur:& cadens abalio to- , tum corpusinter cornua protegit à collifione,& itus lapidum magnorum excipit carniBus Exin Catdlogo qua- drupcdum alphabetico;Ibex de genere capri animal,colore fuluüm;t nalpibus Germaniz àbundabs,magno etiá hirco maius:fummas rupesafcendit, & cum altius fcandere nequit, cóuerfum aliquande veratorem deij cere ni- - titur:fed pe:itus venator cruribus diuaricat sdorfo eiustn ilit, à cornu amanib us appreheudit " & fic aliquando : de rupc depofitus euadit. Extat Gordiani fylua memorabilis pictàin domo roftrata Cn. Pompeij;ii qua piura. etiam nunc continentur ibíces 200.&c. hzc autem omnta populórapienda conceffit die muneris, quod fextum - zdcbat;Iulius Capitolinusin Gordiano primo: lbicumgenerts mihi videntur fera ille caprz in fummis Libye : montibus;quas ex Acliano defcripli fuprain Captis [yluefitibusin gencre. IoaünesStumphius noffer in e I Inoftri Icorpul n Y. 13 Ll AU - M 4 4n » xidie,vefper i 1 p us,exec EE xtimadecima Luna componatur.Ex co ergó fimo quantum vnius manus pugno plené potue- dummodoimparfitnumerus pilularnm,in mortarium mittes, ( coriteres validiffime,) atq; i grana viginti quinque diligentiffime trita; tuncaddes mellis optimi heminam; '& vini veterrimi riosduos: (aliás fextartos quatuor, & conditimore mifcebis potiorem) & contritis prius pilulis vni- bis; & reponesin vafculo vitreo,vt eum fuerit opus paratüm, habeas medicamentum ad fubuenien- - -medicamin cacia,Luna fcptimadecima idfacere debebis: & cum daturus fueris reme- icipe, & per diesfeptem continuos dato, ita vt quiremediandus eft, ftansin fcabello contra potio;fiitavt fcriptum efljdata & obfcruata fucrit; etiamfi omnibusarticulis & coxa infir- it,& immobilisac defperatusiacuerit, neceffe eft vt (eptima die ambulet (ita fanabitur, loloribus implicetur,) Hac Martelluscap.25. Ecrurfuscap.34« Inuictam, inquit; potio- iticos facientem;in titulo fuperio re deifchiadicispleniffime fcripfimus : fcd quoniam terandam putaui, ne quis arthriticis remediarequirenshu ius ignoratione fallatur. i montecolligitur, Coagulumibicis ca(demlepotino vires habet , Serapio citans. am Grzcis Diofcoridis verbiscontuli, necinuente nomen v]lum Grecum;cuiibicis nomen inuen dtotusis locásapud Serapionem mutilus cftinam hinnuli; dorci;bubali; & cerui nomina nde conijcio vnum ex iftis Serapionisinterprecem expofuiffe ibicem ; & dorcum vel bubalum; po- nnulumautceruum;itareddidiffe. — PAR MDC pM Tto ome, VEI dae, n 'O55l pricornus;animial efl marinum;vt Ícribüt Grammatici;in quod tradunt fe Pana trans- deieciffe,cum in Aegy ;cum reliquis dijs Dyphónagigantem acersimum deorum iterhuiusingenium adn iratus, inter aftra eura collocauit, Lucianuslibro 8. "Humidus: is Leo tollitur vrna.. Lücretius lib.s, Quo pacto aftiuis 6 partibus egrocerotis Drümales ecocerorem àlouei lera relatum fcribant;quod cum eo nutritus fuerit. Alij Pána partem ii veroin fotmàm hirci commutaffe: & ea fpecie à loue lat | j &ore frigus anlielans Corpore femifero magno Capri- ) 2.de Naz Eademlcegein Arato; Lotus Hefperia Capricornusaqua; Pro pert. libro. Eleg. Capricornus vnde, Horatius 2. Carm. Plura lege. apud Varinum, qui Aegocerota Pani tum exeo ait; &c: Acgoccros humidus; gelidus, celer, corniger, vdus; niuofus laniger, hirfutus; E nm dz. cua | Cc 3 etofus* E H ie A Ls T 1 VOMRIT Li 3 : J DT | " 2, ! 2 * t " A, amy 9n 1 | f. ctolüscorniger, auritus,horremdusatrox;tropicu:, 1quofus,r gens, imbri'e*, m:naxs frigidus,vrn'gcr, in Epi 1 "poffubt quanqnara veteresomnes,quod fciam, de fvderc tantüm protulerint. Cur per cancrum anima dcfcé I ^ 1 ) n l | . "i ^ VW. vt De Quadrupedibus | thetis T'extoris. Conmentuntautem hzc epitheta omn aquidem fyderi,fed partim ctiam ibiciferz accomtod rejpercapricornum afcendere dicatur Porphyrius explicat in Antro nympharum;& Cxlius15:23. Caprz alice dunt pafcendo , vndeinzodiacofignum , vbiSol rurfus afcendere incipit ; hac potiffimum ratione'capricorso nui dixerunty EIU | E Tw M. M yswo is hiftorrampoft Ouesrequire:etfi hocet amloco rcponi potuiffit'funt enim villo caprine àPauniain Phocicis hiretfylucflres vocantur. 2h RING UU Eie i EM Hikcozovss ferafylueftresvcPhiloftratusfcribitin vita Apollonij; vltra Catadupa Nili reperiunturf matanquam exboue& htrco compofita. M | ) " | | DE DAMMA PLINII ET VETE R-VoMS 2 ROB TP cu E Coonaxva fjlucfiium generibus quetranfmarini fiasmittuntPlinius damas quoe; adpumerat: & ali Cornua (inquit) rupicapris in dorfum adunca. damisin ad uerfüm:vt dama forte nihilal pd Fe. pra differat; preterquam cornuum fitu. Quamobrem lenge alia cft dama vulgaris;de qua proximé dicam;ne: dorcasplatyceros Grecorutn,cui nomen Latinum non inuenio vt neg; Grecum damz Plinij.Si pontinusplat cétotescx.damarum genere effefcribit nulloadbancrem teftimonio vius. Certum eft platycerota vul. vocati;neqs vulgaris dama genus,fed cam ipfani cffe. Alij dorcadem fimpliciter damam interpretantur, vt Plat üx,8 dorcem Cazain problematibus A phrodifien(is,& Albertusagazelyocem Arabicam;que omniaad capr & platycezotes.& alia s fortaffis caprarum fylueftrium fpecies, vtca prcolum à quo mofchus excernitur, tanq D. generis vocabula;nonad folam damarum fpeciem pertinent. /"Iheodorusex Atiflotele aes. vertit damam quavoceplaradixiim € aprea.Strabonisinterpres Cipeaefacit damas. Gadilonetica regio iu Strabo lib. poli Halyosofliaad Armeniam vfq; extenditur, tuta campeftris alizaütem zorcas, quarum alibiraritaseft,Mar Grapaldo»«£» damam redderelbuit. Hocin vniuerfum dixerim recentioresomnes vbidaram vel ex Graci: vertunt,vclaliter eius meminerunt.cam que vulgó ficappellatur,hoc cft platycerotem,non Plinij damam in ligere.Primus noftro fcculo G. Agricola difcrimen animaduertit. An veró vetuftiorcs dams uomine Pliniana femperin:elligant;necafferosneq; nego. Recentiores quidam "ner zcb: vocem Flebraicam prodama expont nos caprcam effe fupra docuimus.Eft& fui generis &d cenna agazclquarm. Albertus damam nominat,lib.22, l verbis: Dama beflia eft magnitudinis caprea.figurz & pili:ficut ceruus cornua. babens, fed planajlonga & acu Eflautem curfü velox; vita prouida;cornupctain aduerfas fibi beflias; Arabice vocatur agaacl. DAMAORILNSEN. Er CENE T ' | 4 | ^ —aema AR Cicon dams .eftqv£ | j | ex caprarum genere efle : e Indcatpilus,aruncus; lt» | li) gura corporis. atq; core | 5 nua, nifi quod bisin ad- : nca, cum cateris in auete« 1. Jl preutrionalibusreperiri Damas ill. uL. quarum cffigiem ad temifi. Plin m Romanoerí ffeindicio eflquód Ro--. cR damamratómanfuefieri poftefcripfiffe:r | '& velociffima fe&tatur anim lia, !culis ca talp: E - - 2 Palps (inquit Quintilianus 9.3.) & timididame dicuntur à Vergilio: Sed fabeftratto, quia fexus vterque altero * j figaificatur. Tamenim mares effe talpas damasd; quàm fceminas,certum eft, Et fupetiecto pauidz Bata: üt /.c Tov quoredama,Horatiusz. Carm, Veloces damaz;Seneca in Hippolyto: Dame epithera apud Textorem recen D . fentur hzc Agreflis,errans fugax; imbellis leuispauens,pauidus,pronus in fu gamsfpurcus,tenerstérritus, cimi- - dus. Poffüntíaué & hac epitheta, &alia plcraque de damisapudauthoresmemorata, tum platycerotittim Po j , damz(cornuumfiguratantum excepta) communia effe , quando vtrzque fylucfirium caprarum generis funt. , Andiam petenti Alexandro Magno rex Albanie. douo dederat. inufitate magnitudinis canem: cuius fpecie de - —. fectatus,iufit vríosymoxapros,& dcinde damas emitti. contem pinimm obili iacente; &c. Plinius. Dama py tha- 4r gora filia fait ingenio & doGtrinain exponendis paternis (ententiarum inuolucris excellens, Cxlius,' Gordiani | ge ye niemorabilis extat;in qua picturz etiam tiune contin entur,dame ducente;&c. Iulitis Capitolin usin Go: - "*- diano primo. Recentiorum quidam datimam per m.duplex fcribunt, quodegonon probo. Damaferuile nos fBen,nguitAcroninHoratScrm.2) | V MCA so ! - am NOTER dd DE D AMA vuleari, fidérecentiorur. 4 "n Jj *» Iii i) rry Jn; 7 d à ". i i In mm n ^h - "v nos 3 l i ; b: k ^e d ae T n js | c E NY A AZ fra Dem | & L6 : £ z- i pem T 74 UM 22 ES f . i E— SW 3 s V SNNSNON ip rp dum D / ! Ji Js - "e ni d A RHEDHNI ^ (hh SEHRUHIC AH ides au MUS Y ! Br E SSU! NC x " 3 1 DERI 1a TOTIS CT NN i ESO NiwarnIVM quorundam cornuain palmásfinxit natura;digitosq; emifit cx ijs vnde platyceró- i JP tasvocaut, Plinius. Diofcorides dorcadem platycerotem nominat;quod dercadi;id eft caprez (7 m : t " € «c A. Ier juli 2De Quadri »edibut Yr Zoatbes so sen Queizxteorav à tQvaspt e Oa Tuvopa, yeci kimi pte Qopesat. Yr. Maffarius Marcellum reprehendit qui dorcadem platycerotem, capream àlatitudine cornuum fic dictam | apud Diofcoridem verterit quod caprea & platyceros genere omnino differant. Ego Marcellum fuperius defen- di. Cxterum platyceroterh;damam vulgaremsid cft vulgo fic dicam appellare volui;quód alia quàmPlinijdama videaturycui corntain aduerfum adunca effe ait vt rupicaprisin dorfnm:& alibi ex tranfmarinisregionibus eara — | mitti Noftra veró dama etiam 1t Europa cápitur,cum ali bitum cirea Occanum Germanicü,vtaudio. Germani - ulgovocant dass v cbdawelimv eldamnbarizsv eldaeehartz, potius. Italidaino, nonnulli danio: Galli dain vel daim: "Hifpani gámo vcleórza,quod nomen à do rcade fa&tá videtur:Angliafalounedecre. Graci hodie vulgo &yezs Polontlanjj; Munfterus fcribitinalpibus cotig incredibilem ceruorum & damaru minueniri multitudine, Bu- 19. z bilo Oppi anusmediam magunitudin em in ter eurycerote & dorcum tribuit, q uod hec maiorjillominer fit.Cerui. "m appellatione forte intelligit Ariftoteles etiam capreas;& damas,& capras fylueftres, Niphus.. In Samothrace ca- pra funtfera,quas Latiné rotas appellant, Varro. He rmolauslepitquas platycerotasappellant. D gudonqm dama diminutiuum apud Hidorum & alics recentiore slegitur. Multi (vt Vincentius Bell. Albertus, & alij )cum ] inuftela quam Itali vulgó donhnolam vocont,damam (quam 1pfi damulam appellant) confundunt;tum aliás yum (^ rcmedijs qua ex muftela funt,dame adfcriptis, Damula, inquitIfidorus, vocata cfl, quod de manu effugiat; vt- k potetimida & imbellis &cui pro armis fit fuga leuitas. 5 dab doc MA As PrATYcEROS, quam Gracihodievu! gó platogna vocant, Ariftotclis prox yidetur, pro qua voce interpre- tcs damam reddunt, Accedithoc animalad corpulentiam cerui,maius caprcolo;à quo col orcetiamdiffert. Cor- — . nuaeipra caterisantrorfüm incl inant, qu& quotannisamittit. Color dorfi fubflauus cft, cá linea nigra per der- io fum.Caudalongavíque ad poplites,vtin vitulo. Latera eiusaliquando maculis albis diftinguuntur, quas fere-. 9 Ícensperdit.Foeminse etiam aliquando tote albz fünt;ita vt capre vidcri poffent;nifi pilo breuiore differrét.Cor- nva eius diucrfisinloeis propter magnitudine oftentantur,vtilla que fpc&tantur inafcenfu arcis Ambaufij. Vbi ctiam alterius befliz huiusgeneriseffigi csvideturin lapidefculpta;cui cornua vera (quz animal viuum geflaue- rat) adiuncta funt. Hippelaphus. Hzc forte beflia fuerit, quam Ariftetcles Hippelaphum nominauit,quoniam barbam peritibicisinflar.Scd quocun quenominevocetur;animal fané rarum & memorabile eft, quod in Gallia aliquando confpectum fuiffe; eff gies efus publice fpectanda ct cornibus expofita perfuadet;Bellonius. .Ad hip. . pclaphi hiftoriam hoc quoq; pertinet; quod Francifcus Galliarum rex equum habuit pofteriore corporis parte. ceruitia,natum (vtfertur) ex ccruo & equa. Sed hic cum cornibus caruerit;hippelaphus Ariftotelis clie nonpo- teft; idem De hippelaphovide que diximusin Hirci philologiacum detragelaphoageremus. | bow. Damarum fanguini fibrz nulle infunt;quare fanguiscearum non fimiliter vt aliorum concrefcit,Ariflot. Ee eibi Damertimida nan fanguis carum fibras son continet. Idem damam fel non habereait: Etalibi; Fel (inquit) dama prorfusnon habet.Cornua dame folida funt; vtcerui, Albertus. Cornuacerui & dama fere funt duficin figurz,differentiain quantitateIdem. Pinicianus cornuum fpecie deceptus platycerotadnterpretatus ei» ellendyquamnosab initio operisalcen cffeoftendimus. Suntautém dam zvulgariscornua, vtipfe obferuaui, huiufm odi A ussipas habent vt ceruinadeindealterum ramum,nec plures:reliquaparslata eff, & in digitos cir- cixer deccm dinifa;prorfüs codem modo; quo cornn alcesfapradepictum dedimus. "Totum cornu longum eft dios dodrantes cum palimo:huius media parsfüperiorlata eft, vt dixiinferior rotunda vt in cerno; W Ya quinqne Catipitul esc FewiemQ pum cer ui, dama, & capcrayfumeesap pellant. Devocedamarum vi-—.. ác 1g Ceruo. Ero MEE eme e pUSENBU DB OIM | 44 F. DamojinquitPlatina, enm capreolis fer? in qualitatibus conueniti:bonum nanqs alimentum, eluscoro ver. Ícentibus praftat:modici quidem recrementi eft, fanguinem tamenad atram bilem quequo mode tendentem .. ficit. Baptifta Fiera poft mentionem caprcolifübdit, | Damulaadufta magis fi matris ab vbere raptae f. Huic priorin nefiro forte eritorbelocus. De coctura dam a;ex Platina, vide in Ceruocapite fexto: &ibidem de con- citura platycerotisex Apicio.Caro algazel ferasquam Albertus damá exponit, frigida & ficca efl, & hemorrhoi- dis moueonifi cum pipere,cinnamomo ac finapi paretur, Albertusvel v Rafis habetnifi cum melle; pipereoga- lapca & cinhamomo conficiatur, Et rurfus, Com edantur carnesalgazel cum finapi &allijs. Olimex quanis ar- Lo-cmenfa fiebat: At nunc diuitibus cenandi nulla volu ptas, Nilrhombus,nil dama fapit, putére videntur. Vn- guentum atq; rofz,&c. Tuuenalis faty.z. P m TEE n & ue | , Ur jk G. Dorcadis platycerotiscosgulum eafdem leporinovires habet, Diofcorides, Fimusalgaz el capillos auget, $9 ic emendatcas,cum oleo (myrtino) preparatus. Si lingua cius arida füffiaturgottur , (locus velmembrum in quoeftfanguifoga) hirucines decidunt. Talicinisimpofitus in iftulam;iuuat; Rafis & Albertus:qui &alia qu - damdefimo&felle ( quo tamen carere putatur ). huiusanimantis adcoitum & conceptum M pertinentia füperftitiofa & illicita fcribunt. Recentioresquidam pinguetalpe — WE —. j&jdame&vrfi mifcent linimentiadanemoriam ——— UA - s; .eenfümmandam. —— 000 wa Y i ^ pne o Ícoridistranflatione fiberipfeilcaftoreo vos - - plurima paffim cafforis & caftorei in Arabü -.3e vel (imilem vocem addere fólent:Ium debe-. E Lr o [yy itn - is - deftar;aliàs Giendibideflar | Rcperio & aliá - rumdiffcrunt: vt, Cafcubas, Amphima; vocc cortupta forfan ab amphibio & Anfiniafi- — PT müliter,nàceu Gracam Syluaticus exponit. —— -'. item Achiam,Anchián, Anchiani. Aritin al- bi DE 3) AsTon animalquadrupes eft | i 'amphibium : Latini ibrum ,&- Ed ND vt Seruio placet canem Poniti- dI Neum vocat: Gracis iiominatur NASA UM UC rM M oor xe caftor,& xav aoriiuoc id eft,ca- fluuiatilis, vtapud Syluaticü legimus fed "decepit illum nominis vicinitas. nam cáiis | DeCafore, B.C. — Lib. £ Em CASTORE ponticuscaftor efl:canis potamiosveró Lur — ff, ra,vtin Lutrz hiftoria demonflrabo. Itilis, - biuaro:vel beuero. Gallis bieurequanquàm E. // Brafauola Gallos Cáftoris nomen retinere T "LU 24 oto À ^3 pl M "n *4 Y. B ' bt ! ' fribitid quod Hifpinos feciffe puto; fieri WIR tamen poteft vt Galli ctiáinregiohibus quis | bufd& retinuerint;In MatthzoliTtalicaDio-- catur. Germanisier: A üglis beuertlllyrijs bobr:queomniaàfibro voceLatinadeductà effeprimafronteftatim apparet. Syluaticus libris omina recenfet , quorum multa fcri- ptura folum & orthographia differunt; ego omnia vtcunq; corrupta adnumerabo , AI- bedüefter;caftoreum: ego 1pfum caftoré po- tiusintelligo;nam protefliculisium vel iune dufl, Tunadahadufter: Aügnuide belduftor:. Guidelarus: Quibar:In debidifler: Zunde | bedufter : Iuna da baufter : Iune de buflor: - Gendebedufler. Auicenna habet Giende- quedam vocabula apud Syluaticuum & alios; quaztuha interfetum afüpcrioribusnon pa- | gib; Afu fchelliar. Albertuslamyekyz barbar& | vocem,ek Aüicenna puto ; caftoré interpre- tatür: (& in libro 22. eadem.vtapparet, voce deceptus laniz quedam attribuit; que omni- no cafloris fünt:( fed lamyakaz pro latace ha- , bet Auicennztranflatio , pro caftore autem " faftor. Caftoreütefticulus eftanimalis.quod | ^eaftorappellaturvel deum;Platearius. Ex his - -—: (ug totfcribendi modis quin maior pars corru- P | ptà fit; dubium not cfl:ego quos quibusprz- - — feramincertusfüm; Kigod Hcbraicam vocé Éfaiz 34. &alibiin Sacris literis ton cafto-- (Uyem, vt eutdam videtur; fed echinüim tetre- ft:em fignificare in cius hiftoria demonftra- bo. pies anakah veleuranak.Leuitici aam. | 'aliquiericium; alij hirudinem interpretán^ /otüf, author concordatitiarü reptile volans. N qu R.Salomon alibi hericium;a] bi 355 expo- &o nit; ideft brum, Gallicalingua ( qua is vti - folet) bicuredictum:fic etiam Mu nferusle- git. Nonplacetlegi viuerra, quod id voca- bulumlingua Gallica R.Sa1omoni familiari; . NS AN 5 NN | S N WANN W Y QU i NUN z2 a AZ T E — - e Et — - Mf ^ ern a ume Ez ". yat n X i "m m ' » NS f VAT AA | iod j |] Que io aliter effcratur. Tranflator nofter mygaleti vértit, Mu nfterus; | E ICnop Differtàlutra fiber cauda folumiceteto pilus vtrig; pluma mollior:trüng; aquaticá, Plinius.Sunt qui fibrum meli comparent.fed copus eilongiustribuunts& pilum fübtiliorem. Piloshabet pulcliros, Author obícurus: Y CO L.. 2^ "à- : "- IS Met nO. - s : SE Des * E UPU mU VEA N * 1. - denfos & breues, Albertus:duros,fului coloris;Idem:in cinereo candidos &inequales:&biq; enim à breuibus du- ^ N 7e pló longiores exiftunt;nitidi mollcsq; funt;vt etiàm lutre:cüius tamé pili alterius coloris breues & gquales funt, Ge Àgrie Je Onadrupedtbus ^ S e mM cU ExMber ad | SAEI Lo EON t M TRE | T 2er tr E m oS PENA ^ AS S Ceu 2ricoda. Pel ijs« kis cinerea eft ad nipredinem declinans; Albertus:quó higrior eft, tanto pretiofior habetuié vorgbicurus. Piloeft fiber fapernécaninosalibilutra,Syluius Pellis ci mollis: & vt Albertus ait, valde denfa, Aures minimas rotundz,Syluius.Dens validiffimus;aduncus;pralongusIdem:acutiffimus. Egofibri apud nos capticalaam feruo;in qua dentium eius naturam pulchré perfípexi: habetautem prominentes; longos, latos; ade vacos,in vtraq; maxilla binos coniunc&tos,qui inciforum Joco funt, omnino vt murium genus: inferiores extra snaxillam tribus digitisprominent;fefquidigito fuperiotes:vtriq;in extremitateinteriori, obliqua veluti fe&io- mecunciformi magis magisQ; attenuantur,vtacies extrema tanquam cultii fit.Color eis quà foras fpe&tant ex fla- uo ruffas:his fefe defenduntligna fecant,& pifces nimirum tanquam vncis in;e&tisapprehendunt. Alterum ge- aus dentium,;oreintimo habet,)nempe octo molaresirivtrags maxilla:hi breues &infuperficie afperi funt,ac plt«. cis quibufdam cminentibusfeu rugis, ad limz vfum faéti videntur ; itavtcorti-ibusarborüin cibocomminuen- dis molendisq;aptiffimi fint. Animal cft horrendi morfus,Plinius:Morfu potentiffimum;adeó vt cum homin em inuadit,conuentum dentium non prius laxet;quàm concrepuifle perfenferit offa fracta, Plinius & Solinus.Mor- fum caftoris quidam dicunt non [anari;nifi lzfus audiat facturam offium eafloris,AlbertussEgo hancftultá per» fuafionem ex Plinijaut Solyniverbis modó telatis,maléintellectisnatam crediderim. Setaoriscornea; Syluius. Caftorioffaduriffima& omniafere fine medulla fuut. Dc teftibus eius dicemus mox cap.4- Pedes priores caninis . adcundum magis nati apt q; (untfrequenter en iminterràm progreditur, Albertus & Ge. Acricola, Pedesante- ciorcsanferis fed vngulati:pofteriorcs fimiz,Syluius: vbilibrariorü lapfum uie er odd anteriores pro po- flerioribus legitur & contta.Cauda lata, (palmum ferc; Ge.Agricola) longa dodrantem, Idem ; obfcurus quida author cubitalem effe fcribit:Cauda pifcium, Plinius,non quod ad figuram cauda pifcium;fed quod pifcium cor- porisfquamis obducta fit, & pifcem fapiat.Pifcofa folez mula Sylutus. Pilis caret vni forte quadrupedum, Cau- da corio fquamofo tegitur, prepinguis.bácin aquam femper demittere falet,vt & pedes pofteriores, reliquo cor- porefi:co Sineaqua diu uiuere poffe negant. Apta eftad natandum cauda;cum pifces infequitur, & gubernaculi inftaream ceu remigando mouctcaftor. Falló quidam affirmant, quod n unquamretrahat.eam ab aqua: retrahit enim cum nimium frigida & glacialisaqua eftiquanquam Ge. Agricola íctibit,etiam cum frigoribus conglaciat, fibrum in gradibusdomicilij fui iacentem , caudam & pofteriores pedesin flumen demittere. Falfüm Ki etiam, fimileshabet;pofteriores anferinis:ctenim membrane qugdam digitisfuntinteriectz: itaq; hiad natandum; illi quodaiu ntlutram ab eocogi,vtaquam hyeme circacaudam ipfius moueat,ne congeletur: vincit tazjacn lutram; - & cxpcllic;vel acut fimo morfu occidit, Albertus. Pereniucrfum Pontum plurimuseftfiber,Solinus. Naícitur &in Hifpanix Ruüminibus vt inquit Strabo Item inTtalia, vbi Padus in mare feexonerat. Necineptifuntqui ad Matronam Gallig fluuium crebró capiuntur, Sylutus.Inuenitur in Sabaudiasin Ifarz & Rhodanifluminum pi- fcis maximéin ea Rodantinfula;que vulgà la Camargo dicitur:vicina enim eft mari & Arclatis vrbiantiquiffime. Eicluetia multos babet circa Arulam lumen, Vrfam,& Limagum noftrum. Gaudent enimripis magnorum flu- zninum; cumanimalfit amphibium:non folüm vt reliqua quibus hoc nomen tribuitur, quz victus tantum gra» tiaaquas petunt:fed etiam quadam nature affinitate,vtiam in caudz & pedum pofteriorum mentione diximus, quzad pifcium naturam accedunt. Abundat& reliqua Germania mulüsinlocis:nec non Sclauorum repio;Po- lonia, Pruffia & Ruffia; Albertus.In fyluis Mofchositicis & Lituanicis fpe&antur caftoresaltiffimi;ita adimpléte omniatüa officianaturà vtin caftore illilongiorespili , qui fupereminent alios & quendam fplendorem cBerüt, cüiaminalbishocpraftent;Ioh. Bonerus. Spectabiiis naturz potentiain h:squoq;» quibus &in terris & in aqua vi&uscft ficut & fibrissquoscafloresvocant;Plinius, Diequidem in fluuios abditusatatem agit; noctein terra j Nagatiirs Aelianus. Hicaddam quz Bellonius dehocanimali fcripfit his verbis. 4& C^sToR &fiberà Latinis dictus, Ariftoteleslatax eft.Eius magnitudo; ruflicum mediocris notz canem nom excedit;pedibustamen eft breu'oribus.neq; quatuor digitis à terra clatus,quorum anteriores caninis refpondét, arq; vngulati fantpofteriores,digitos oblongiores habent, latiore membrana intertextos , vt in palm ipedibus;, atqueadcó anferibus videmus, quibus in terra minimé valet. Quamobrera fuas cauernas non long à littorefeli- git, C quibiüs exiliens,protinusin flumenaut mare ad conquirendum yictum immergitur. Vnde etiam ab Arifto- telewonvuenminhoc eft, vrinator appellatus eft. Caterüm corpore eftrecurvo,catelli pinguis modo, cap te breui acrotundojauribusatque oculis paruis & orbiculatis.nare anteriore , vt in Éclibusdiffiffa , ac barbislongioribus obfcffa.dentibusanterioribus quaternis (vtin muribus) oblongis;falcatis & valid ffimis, quorü fuperiores lon- gi quidem funt, fed inferiores extraimaxillam prominet .fuperioribuslongiores:pofteriores adtalpinosaut por- cinosaccedunt.Pelleveflitur fpiffa;villofajad ichneumonem accedéte, nigriore tamen, ex qua chlamydes & chi- rothecasadüferfusimbrium & frigoris iniurias cotificere folent. Verum ea víq; ad caudá tantum talis cft. Eftenim ciftoris cauda,quiddam veluti natura diuerfum à reliquo huiusanimantis corpore:mam ea magis ad pifcem acce- dit. Vnde Lotharingis perieiuniain delicijs habetur,quod ca murznam bene preparataipfo guftu propemodum referat, Inmaiori caftore fcfquipedalis eft;fenos digitoslata,duos craffa, quatuorinterdum librarum ondo ; ad xnarginesin tenuitatem definens, membrana glabra ac liuida, contecta, fuperquam linez quedemífquamas di- shctientes incredibili artificio depi&z funt : Cateraintrorfum neruo faefl,vtinintegrum pifcem pinnis caren- tem,acfoleam referentem dixeris, qua veluti gubernaculo quodam in aquisvtitur. Quodautemadinterná to-, ciuscaftorisanatomen fpectat:in eo certé nihil magis admirandum;aut f: riptione dignum effe duxi,quàm teftes, «quibus pro corporis exipuitate;adeó ingentib usac ctaífis preditus eft, vt hiad taurinos accedat,in quibusrotun- r$ Jj di calculi oui magnitudine, mihi plerung; confpc&i.Suntautem hi medédis corporibus permultü vciles: quam- obrem à mercatoribus maghafolertia difquiruntur ; magnod; venire folent. Fabulam effe putat Diofcorides, nod caflor à venatoribus excitatus;fibi teíles execet, cum illuc vfqscaput extenderenulla ratione. poffit. Verum quidem efle potcftmercatores aut venatores , poft exe&os cafloristeftes , corpus ita viuum aliquando dimififfe, acnonnullos poftea repertos fuiffe caftores teflibus carentes. Proinde huiufinodi amphibio Europa noftra abundat,vtapud Dburgu ndiones , Lotharingos atque Auftrios per multi cicures etiam hodie reperiantur, Hac Pellonius. S M | ^^ jd LE pipi. *« Atqui Ariftoteles lib.8.cap.s.fibrum ilatace manifefté diflinguit. Sunt (inquit) inter feras quadrupedes que "victumex lacu & flunijs petant vt fiber, fatheriurá, fatyrium,utris,latax;&c, Necalibi vfquam puto vcl fibri vel latacis meminit.Ea quidem quz lataci tribuit,fibro etiam conuenire videntur de pilo tamen an Ípecie inter vitu- li marini & cerui pilum de cer nen fatis poffum. Pratercain loco Áritatelis iam citato.quadrupedé ferar erm ^ Bullam ^» 7* r n " * y t D ,, » LJ x ^ i ^ i - |) ^ , N - M un ] ; ] , De C'affore. *D. G. D. j Lib. /. à ^ | Es llam preter vitulum ritaridum, é mari victum petere legimus: & mox caftorem cü alijs numerari intér eas quie | a dulci viuant, quamobrem miror quód Bellonius fcribit caftorem à mari ctiam viuere, nec Ariftorcizi (cribentem reprehendit.Locus etiam vbi ab Ariftotele konuu Gic appelletur nullus mihi occurrit. Qneal. à lutre;partim lataci;ea Pliniusfibris tribuit.nempe quod fit animal horrendi mor(üs:arboresiuxta Bur: - crro cedat: hominis parte comprehenfa non antequam fracta concrepuerint effa , morfus refoluere , v: i. nus etiam obferuauit. Poftremo quod rotundos calculos oui magnitudiae in teftibus fibri fepe fibi coa. » s Bellonius teftatur, in veris teflibus id accidere non fit míhi verifimile ; in adulteratis veró fi calculi rc ps t;nihil miram. Adulteranturautem; quamplurimis, " (CASTORIS Fominzfüpinz Icon à Rondeletio exhibita. So IsRrininguinibus(vtin- ^ ^. NI AN | , ORCD S quit Rondceletius ) gemi- | 2 c Cc ac inp nos tumores habét, vtrin- LO) J quevnicii, membrana fua wx conclufum , oui anferini —A nitudine: inter hoseft mentula in ^: ibus,infceminispudendum. Hitu- | SA NP » »N n NNSSSQUAME teftes non funt;fed folliculi m eni hy ) SNNT nacontectiin quorum medio (inguli . n [en N imeatus, équibus exudatliquor pin- SS e 8& cerofus.quem ipfe Caftor fepe ad- relambit & exugit;poftea hoc ve- eo quas poteftcorporis partes con« eoblinit. Hostumores,teftesnon -. - hinc maximé colligas, quód ab his ad mentulam via, neque ductus or in mentulez meatum deriue- "T ^ LAE. m tFords emittatur.Preterea quód teítesintus reperiantur. Leporibusetiam fimiliterin vtroq; inguine timor dem tumores Mofcho animali cffe puto à quibus odoratum illud pus emanat. Foe " | min&squam hic depin- 5 vnicus eft meatus & ad excernenda excrementa; &ad paricndum. Haz ille, | à | 1 t & lutra egrediuntur et riparum cauetnis;in quibaslatent, & (cin f uminiBus mergüt, ac pifcescaplunt. efcuntur:fed fru&tus quoq; & corticesarborum comedunt Ge. Agricola.Cibuseius melica (nom bor- ignotum mihi) eft pifcis; &arbore m corties, Albertus. Multi aiunt caftotem pifcibus vefciiuftar lu - rgumentum effe pifcoti làminis,vbi caftores habitent. Caftorantmalamphibion,vt plueimum in aquis . cu iehuai C waoxivaic; id eft,cum pifcibus& cancris. Diofcorides Vetusinterpretatio babet,fibrum viue jus & cáncrissitem Marcelli Vergilij. Rondeletius negat pifcibus viuereit h | aqs.cuv recte legetu 5» Arbos flumina vt ferro cedit, Plinids, Cafu & fortuito obic&ts vefcivar. A clianus Imprimis prouidus eft; & /- im fruticibus &arbufculisdentetanquam fcrro refe&is jante ripsrum cauernasconflruit paruas quot" s:& in ijsduos trésuegradus; quafi quafdam cameras: ut cum aqua flumiRis crefcensinundauerit rip.«, epoffi:cum decrefcit; defcendere.GeLA gricola. 5zpenocu prodit é latibulo&u tatis arborum ra. : Circa fuuios, conftruit fibi cáGsex eis cum folario (tabulato fuperiore) in quo habitat cum crefcit aqi3; Aj- B—. omicilia corum dimidia parteinaquafünt& dimidia fu perant: Agricolz ea diligenter obferuant: & fi ofuerint, feruntin montibus: Gi haiiilies;in vallibus, Olaus Magnausin defexiptione Septentrionali,ct um. Similisobferiatio eftin Aegypto;fi behe memiai, circa crocodili cubilia. Fiber dentibus deíjeit iy - agnitudinis ( craffamentointerdum femoris humani) arbores: &cafasinde conflruit bicamerarzs v1 dtasicum folarijs, vt aquz modo afcendercaut dcfcen derepoífit Albertus. Architecturain fof inta. r,Syluius. Alnos,populos, & falices infeflat: przcipuéverogenusillud falicis fylueftrislatifolis, ol —. 'ecant falvsyden.vel[arumyden. -Sic me fubes quotidie quafi fiber falicem ;Plautus.Mirum eftcaftoren no . tempore relictis luminum ripisin vicinos locos cócedere,& arbores omnis generis maxime lalices ' quia. sopinor) duobusfüpraterram pedibus; adco circumrodere, vt breuitem poris inreruallo eas excin.ist,. rabilem ruinam adigat.Flu.Solinus. Amarisarborum folijs & corticibus caftor pro fammis delicij: Ye» uthorobfcurus. — ^. 5 Edere Pet ary 4 V vdd o e UR - - : » n 24 [ : | i» | b. | | n $6 eI ; lemper eadem femità ex aquaada rboremaliquam procedunt: quam abrod ünt totám,hihil tdinen cvm r&ter corticem edunt. Cum arborem iam feré fecuic caftor, quoties ictum facit, toties fufptciens cor n fitcalura:timetenim ne feo iu cócidat;ab ca, priufquam recedere de loco poffit, incautus oO uil- Ie€ vero minuseft conftans in propofito quàm folerssnam quam arboré ad ripas prinio elegit fecaudaan, mutat;etiamfi longo tempori: fpatio diffecare no poffit, Gc. Agricola. Ligna rcfcctaad (fra&oram, d enticapite dixi,aduebunt. Caftéresgregatim ad 'yluas lignatum pergüntiiibponuntautéligna Bom fupinati vnius;qui pro vehiculo fit; & inter crura eius artifictofe compohunt:qui ne delabantorco uribusante& retro ftringitshune ficonuftá catéri cauda ad cafás vÍqs pertrahunt.Hapcininritm hj | eregrino caftori , quraliiinde ad coscon fagerit; autfortnitó perueneritad caffores locialicuius i8- : enim hoc pactoin feruitütetn ab cis redigi. Alij non peregrino. fed catugrandi&laboribuscon£- - pter dentés obtufos lienisfecandis ineptusiam fit, hoc fieri aiunt.Ea craCtati cafforesin do [c &' irc. &3 " unt. 1 ] : j E . HS [n 1 *1 17 on E *o ca - E 1 "Y - me.quorem minusfabulofam exiflimem, eruditi & fidedigui viri Olai Magni cadem afleuerantis yerba in dg runt. Tefliculi eiusáppetunturin vfum medelarum: idcirco cum vrgerifeinrelligitne captus profit , ipfe gemt NE De Quadrupedibus. : f: i ^ ^ a - ^ Lan : * , * * * " cunt,quo fignoa ven atoribus fortem corum miferentibus agniti,illefi interdum dimittütur, Albertus Magnus àpcrito quodam venatorerern itanarratam feaudiuiffe fcribens : & alij quidam obfcuri authores : Sed mouet Ícriptione regionum Europz Septentrion. Accedit quod mures alpinos foenum hoc modo in cuniculos conues bere;etiam no/tratés aiunt. Sed hocin dubiorelinquamus. Czterum quod genitales partes Ébri, fiue quilibet fiue Pontici.vt Plinius fcribit,ipfi fibi vrgente periculo amputent, obid fe peti gnari,noua refutatione noftrang eget;cumtam olim apud veterestanquam fabulofa hzc perfuafio explofa fic. Marcellus Vergilius huiufmodi vez teram fabulisignofcit, quod de induftria abis cópo(itz videantur; vcbonas & vtiles resauthoritate aliqua m : nicasvulgushominum facilius & libentiusadmitteret, quodin religione & ethnici faCtitarint, & inter cateros Plato philofophus. Ego con trà vtbono viro & fapientiz ftudiofo,cum philofophiz finis fit veritas, fabulasvb | fugiendas exiftimo illasinquam quz pro veriscredendx obtrudunsur, ficin religione potiffimutn noxias& pe- flentes eas cxiftimo:eamq; ab canfam cum Platonem & czterosgentilium damnau erim,qui tale quid in fuis fü perftitionibus aufi fu ntitum omnes quiin noftrarcligione;quz puriffima & fynceriffima eife debebat;idem ma: liunturaut olim moliti funt, quadere pro dignitate dicturo maximusfe campusaperirct: egoad caftorem. Pris mum autem ponamillorum verba, qui caftorem ipfum fe caftrarefcripferunt, ( vnde ctiam nomen eius gram matici quidam Latini deriuant,quod rcété fieri non poteft cum dictio Greca [it:) deindeàliorum qui redargue: nos (id eft teftes, vt Greci didymos fuos deuoràt,Solinus:isá; folus opinor huiusfententizznam alij non per uidiam teftes b eo reuelli;neq; vorari: fed reuulfosabijci in venatotum confpectá redimendi fui gratia [cri runt.Quife Eunuchum ipfe facit;cupiens euadere damno. Tefticuli:qu oniam medicatum intelligit inguen U- uenalisSat.iz.Idem teftatur Andromachusin Tberiacaantidoto carmine defcripta. Hominem ipfum fibi à centém Aegyptij indicaturi, caftorem pingunt:hic enim venatoribus infequentibus tefliculos füos demorder relinquit; Horusin Hieroglyph. Fibrorum teftes apti funt medicaminibus, propter quos vbi fe requiri fcnit runt,eosfecant,Seruius. Kedimunt fe ca parte corporis, propter quaminaxime expetunturs Cicero. Quod 1tU- tem caufam ab infequentibus venatoribus curtam cupide pctatur non ignorat idcirco mordicus premens vfque incumbitad elidendos teftes, quoad ab [cabfciderit, & fic eosabiecerit; tanquam bomo fumma prudentiain la troncsincurrens ; quzcunq; portat ad fe redimendum exponat. Quod fi polítea quàm exfectus & ex periculofer uatus fueritabiafcétantibus iterü vrgeatur, hic fefealleuans , atque quamobrem infequi vlterius, & pergerei ofi debeent,caufam oftende ns.ad reuertendum,quod iam ea parte quam expetunt careat; venatores inducit. Perfae peetiam nunc tefüiculis przdituscuma venatorum confpectu fe longilfimo curfu remouerit, cam partem défi deratam ità aftate comprivit.& occultat, vtinfectatores fallat, Aelianus. Vanum eft quod traditnr,tefiesabipfi -auclli,& à fefeabijci, quum venatu vrgentut:fiquidem tangi üequeuntjita,vt in fuc fü bítricti, Diofzorides. Am putari hosabipfis cum capiuntur,negat Sextius diligentiffimus medicine: Quintmo paruos cff», fübftri&tosqs &adherentesfpinz, nec adimi fine vitaanimalis poffe, Plintus. Falfüm eft quod agitatus à venatore caftrecfe ipfum dentibus;ac teftes proijciatz& poftea ft ab alio venatore vrgcatur,crc&o corpore caftratum fe oftendat; y Íxpein regionibus noftris compertum cft; Albertus. Animaleít valde manfuetum, Author obfcurus. Ego neq diíciplinam anfucfieri poffe credo:ncg; manfuetum effe natura,cü plané mordax & noxium dentibus fit, vtfupre dixi. Bellonius tamen multos cicuresreperirifcribitapud Burgundos Lotharingos& Auftrios, vtante diétü cfl T MN. ^s vr m UD ES U Volucraanimalferé przroditteneros adhuc pampinos & vias: quod nefiat,in ipfa putatione quoties falce acueris,fibri pelle aciem detergito, atq; ita putare incipito, Columella. Voluocem aliquiappcllantanimal pré rodens pubeícentes vuas: qnod ne accidat. falces cà (int exacutas fibrina pelle dererguntatq; ita putant; Plini? -Fibrosvenantur fupremam eorum cauerne partem perforantes;perq; eam parüum canem immittentes fibers exitum fugit, vbi irrctitus fuftibus occiditur. lidem hi canes;uoftri aquaticos vocát.lutras & anates fylueftresv nantur. Canisad hoc inflru&us.in aquam proijcitur, qui ad cauernam caftoris perueniens, ingreditur;nec ee " caftor morfibus, doncc artiffciofa illa caCe cius flructura refringatur, Authorlibri denat.rerum. Cum canes pé fequuntur caftorem, ai antillumobucrfum ventrem ac tefliculos offendere, quorum illi odoris diritate affe fugiant, Authorincertas: T'efliculos quidem,cum ad lumbos,vtdictum eft, fubftricti fint, oftendere ncquc ; In Pruffia,vtaudio, naffiscapiuntur arborum corticibusinefcati , ad hosirrepunt; &ijs confumptis cfim ex non pateat fuffocaptur. Sed non puto ficri poffe vt cibuminipfaaqua capiant cum nallum cis licinftrumenti quo reddant influentem cum cibo aquam, vt pifcibus bran chiz. Vrinari diunon poffunt, fed reípiretionis cà caputfubindeexcrunt,& ficbembardisi mpetuntur, vel transfiguntur hafülibus.In aquiscaftorem confpicati pilosum piícem putaba m.Sequebantureum nautz venatóres:vnus in proracotirum ferratum gerebat: alij pa latim nauem ducebant vcrfüs eam partem , in qua fibrum fubmergi viderant& cum Goer motu exterritus cu exereret, qui contum tencbacillum confixit, Brafauola. Hocanimal venamur non modo propter caudam g veícimur,& pellem qua veftimuizfed ctiam propter teftes,quibus vt medicamentis vtimur, Ge. Agricolae Vd torescafterem capiunt pellis gratiam agis quàm tcfliculo: um;Platearius. Pelliscaftocis aliquando pretiofa 1 nuncin paruo pretio eft, Albertus. Mollis & nobilis cfl,có pretiofior, quo nigtior; Author obícurus. Lutte d ftoris pellibus concifis , imbrias veftium ex pellibusnobilibus confeCtarum , folentexornarc : quap quam d pelles longe pradítant fibri pellibus, Ge. Agricola. In Polonia caftorum pelles elegátiores pretiofi [fima fantsd tiffiméenim durant. Pelies dorfi vetfiium pclitarum adduntur oris, tam vt emineant decoris gratia, tum eifdem conferuari putant alas pelles. Fiunt & integrae veftesex eis,quibus pannus nuilus fuperind ucitur, vtà pinis. E pilism ollioribus& interioribus ; deventrc praefertim, in fe intricatis lau fcltriz inflar,tibialia: RE fiuntquirefiftunt pluvijs. "Ex canis Ruuiatilis pelle cya, id eft pilei primum fadi funt, vtin Canedixi capit parte 5. Sed hocadlutram potiuspertinet. — p | uu. j H ' Caflorquoniam amarisarborum folijs & costicibus auidé vefeitur; tota cius caro etfibono; tamen ai OC A A sU De Calor QLEA ub. D 213 te perfánditue Author obfcurus. Tota eiuscaro abominabilis eft prxter csudá, Albertus, Ego qui fibri car- ederunt;laudantes eam audiui:fed multum interefl quoimodo parctur. Sunt qui clixant primum;deindeaf- tin fartagine; vafis fcmper apertis ; vt odot grauisexpiret, quodinalijs etiam carnibus fit qua graviuis olent, maut ferarum Ipfe nihil eius prater caudam & pedes pofletiores guftaui;iure croceo conditos.Suaues;tene- | prepingues unt hz partes;inftar thunni carnis, folida quadam tenacid) pinguedine: faporis fcró cuius an- le, quibus fimiliter etiam apparantur,vbi modicé primum ebullierint. Appetunt has delicias paneoncs, ma- né autem ipfas inter digitos membranas, Memini alicubi apnd Plutarchum legere /decxgse ov pito: hoe iauiffimas effe carnes illas, qua nonomnino carnes fint.Einfmodi eerte partesifla in fibro funt; vt ove ad pi- m naturam faporemd; proxime accedant:vnde iciunij etiam temporibus apudillosquiea retinét conccdun- vtapud Anglos quoq;auisquedam, quam puffin (vt audio) vocant:quafi Vcroncn mille, pratcrquadripes dum auium; carnem delicix fint ac illam folam jeiunijs excipere oporteat; cateris pro arbitrio fruiliccat. Sunt Qui caudas fibrorum affas pauco zingibcre confperfas apponát. Elixant aljj,& denfiufculoaliquoiure condiunta — .Pellecaftoris paralyticos vtiliter veftirt aiunt , Albertus. Fibrinarum pellium cum piceliquida combuftsrvma 'einis,nariti proflnuia fiflitfucco porri mollitus, Plinius. Pedagris vtilevft ibrinis pellibus calciari, maxim € Pori- fibri; Plinius Apud Aetium idem remedium calcis mentis ex pelle canis fluuiatilis tribuitur: lutram intelliz ám teftes eiusad eadem valereait,ad qua caftoris teftes, minore tantum efficacia; lib. 3,cap.178.. dixeratau- cáftore precedenticapite. Vrin SMS refiftit venenis, & ob id in antidotaadditur:adferuatur antcm opti- : fuavefica , vt aliqui exiftiman: , PLnius. Fel cafforisad multa vtile cfli:Einfdem coagulum fedat morbium »,Auicenna,vt quidam citat. Ego spud Auicennam in capite de cafloreo nihiltalereperio. Vitultqui- lem mz en caftorei vires habet,& commendatur ad comitialcssfed hocanimal felle caret. ^. ug Genitales caftoris partescaftorcum vocantmedici, Plinius. Er alibi, Fibros (Graci caftores vecant;& caflo-- a tefles eorum. Caftorea cx aqua mulfa drachmis binisalurm emollitpt.ldem. Gracisecs(Q- 2 xw, 1d eft fibri Yappellant; & xasceov. in ftngularifemper nutneto nifallor. Hilpania ctiam caftores procreat : fed cafto- tum ex eis non eam quam Ponticum habet vim: Pontico enim proprium eft vt venenofum (Qejgoxédec . id eft inedicamentolum) fit vt & alijs permultis, Strabo lib.;. Caftoreo in Hifpania non incft visilla medica, vt Ponti- Hermolausex Strabone; Caufctür quisforté acrem calidum, cuius vimedicamentofum illud vi; usexbalet&. ratur, Nam in Heluetia noflra, vc & inreliqua Germania; vbi frigidum céeInm;nihil deterins,opinór, Pon- mafcitur.E.ffe autem Pontum quoq; frigidam regioné nemo ignorat. Efficaciffimi caftoris teftesfunt € Pon- o Galatiz,mox Africz, Plinius, fire&teficlegitur. Eligi debenttefles qui ex vno ortu connexi funt : fierienim mon poteft vt gemini folliculiinuna membrana coniun&i reperiantur: liquoreintus veluti cerofo; odore graui k virus redolente;guftu acrijmordente;ac friabili,nataralibustwuniciscircundatos (interfepto,) Diofcorides rete R uellio. Grammatici qnidam caftoreum odorem putrem & acutum interpretantur: fed non cft pu- tis boni caftorei odor : verum prauis & fostidus... Mihi quidem aridum fxpe non iniucundo odore vifum eft. Iri (palatho;inquit Plinius, inenarrabilis quedam eftodorisfuauit:s:& pauló poftfubdit, odorecaftoreo cffe. Et. onychem füffitum vuluz pcenis mirercfifterc fcribitso dorem cilecaftorei meliusque cum eo uftum pro- licere: "T efticuliabfciffi in vmbra fufpenfr deficcantur fic dcficcati, alby& molles funt. Praferuntur ex maiori- I: busnatu; vel qui in vigoreatatis int, nimium ituenes& vetuli nonplacen t; Platearius: quanquamintricatiora eius hac de reverbafunt. Eligendum acri faporemediocriterznam quod valde acre cft & quafi terrcum;adultera- | Slutinofum étiam fi; & neruos habeatintricatos;& pclliculasadharentes. Per fcptém (aliás fex) annos efficacia poteft feruari zantcferturtemen recentius. Pelliculisabicétis, quodin eiscontinetür , in me- ntis ponitur, Platcarius. Opera prerium cft diuifo pelle melleutiliquorem cum eucftientetupicaaffume- ficcatum potui dare, Diofcorides, v: Rucllius vertitcgofic potus. Quoniam fibriteftes non cminent, led iusconduntur aftridique funtvt n fue: pellem fcindioportet, & vnà cum tunica melleum continente li m eos eximi ; atqueita ficeatos in potu. um aliqui fraudecorrvmpunt, coniJcicntes in fol- - rg addit.eiufd emanimalis:) & caftoreo fuba&tum; " As ilen cnduntur;: ! ( 2 n Sm | De Quaarupedibss tham ferecafteréum eft. F go euitande fraudis caufa noflrate fem per quàim peregrino vii ràaliri, Sed plegii tarimacopole quoniam minorisemuntperegrinum , verámnean falfum id fit parum curant, Ab vnotefte ad; | àil/Tumcommunis meatus pertinet, longus cireiter decé digitos : in quo diff: ecto genitale repert, quod vno con P. £eofficulo (vtin viuerris quoque;) carnesquaindüitur,nigrisquibufdam pun&isexafperata. 'T'eftieulo vtriqs siter etiam Folliculusadhzret;plenusalbo quedam& pingui humore,fubflátia mellisymolli, & Foctidaspirtris in-n ftir cafeilongitadineinterdum duorumpollicum. Etforfan de hoc folliculo Diofcotides intellexitin fine eapi-; tisde caftoreo fciibens, Oportetautem diffc&ta cute caftoreum auferre; vnd cum membrana qua humorem mel-2 leum continet; & Ita ficcatum in potu dare. Nam proprie di&i caflorei fubftantiam paulófuperiusnon telli e b. cerz comparauit; Sed humor:llemelleus propter pinguitudinem non fatisido neuseftqui ficcetur: odorectiam - faporeque differt à folidocafloreo; vtroqueingratior: acristamen & calidus & cenuiffimarum partium; quam-j obrem;llepotius extra corpus; vel perfe, vel cum oleis vnguentisi;, quibus eaftorenm|mifeere placuerit: tena dim exiftimo;folidiore vcro intra corpus.Pharmacopolz quidem nonnullireliquam etiatmeirce iftas partes pina, uedinem partim in oleum de caftorco inijciunt;partim pifcatoribus vendunt, quieam alijs quibufdzimn milccnt | adincfcandos pifces. Iidem caflorei vnciam denarioindicant plerunque. Sufpenfum in agre ficcatumds in abe ? finthio reponunt. Sunt quiexfoeminis ctiam teflcs haberiaffirment, fcd exiguos ,'& qui vix ynciam finguli aj pendant. Inantidoto nephritica éfexagi nta rebusapud Nicolaum Myrepfum,interprete Füchfio:trium.cafto- yeigehernm mentiofitqueautem& qualia illafint non exprimitur, necalibi reperio. Proindequerendum mi- Tividetur;an derheo;quod proxime ante nominaturstriahzc generaintelligi debcant:diuerfa ehim rheigen era inüfu medico cffe fcimus caftorei non item. Caftorei odorefemel imbuta tenaciffima cius funt; & vik vnquam: » remittuntimbuunturautem eo etiam quz non tetigerint; in ijfdem vafisaut capfis opertis condita. Cafloreum | éPerfidefermé adulteratumad nos defertur: fyncerum enim tanta vi odoriscfl predituro; vtolfacienti vefiram | eaftiorei; fanguin era é naribus eliciat, Perfz autem ad ulterandisrcebus funtexercitatiffimi Sernatura nnisdécem, . Syluius téflem citans Ludouicum. patritium Romanum: cuiuscgo librum Germanice vidi, vbihacomnianon de caftoreo,fed.de mofcho fcribuntur, fed poftea nactus Latinum codicem nauigationishuiusauthorislibro 3. cap.5. Inueni hoc etiam de Caftoreo,non mofcho fc cripfiffe:nifi ipfcmet memoria lapfus fit. At Chalybes budid | ferrum, vitofaquePontus Caftorea, Verga.Georg. Seruius virofa venen ata exponit:nam licet fintnultisreme- c dio,imquit,tamen przgnantescornti odore abijciunt;& egetuntpartum: Virofum autem dcrinat ab co quod eft. | virüs:alij fortiainterpretanturà yiribus.Sed hi in. etymologia vocis errátjillern reipfa. Virofum RE ie NU "1 ron alia ratione dixerim;quàm odorisgrauitate, vnde Diofcorides Basvesper& Bpouódec, Efloenim aliquando. Z &aliquibusven enofum ,nonideótamen abfolute hoc cicpitheton conuen it. Scio decafloreivenene apud Ara- 3! bes, & recentiorum quofdam qui illosfequuntnr; mentionem fieri rüibitamen non alia-magisrationein cafto- zeum id cadere videtur, quàm alia quguis putrida & corrupta. Pleraque enim talia venenatam & contrariam ho- s. qminisnaturz facultatem obtinent,vtnucesrancide &c.. facile autem corrumpi caftroreum videtur, vtpotefelli-- culo inclufum,& humidum; nifi recté & commodoloco ficcetur, in locoacri expofito; vt re&é euaporet humi. aditas füfpenfum.Caftoreum nigrum;foetidum,rancidum, die vno necareaffirmat Auicenna;Syluius. Ponzettus.. cardinalislib.z.tra&.S.cap s. Cafloreum;inquit, corre ptum , nimis calcfacit&acutos pectori vapores fubmit- sens,partium conti puitatem foluit. Remedio cft lac afininum :cui quidam fyrbpura deacido citri fucco admis - fient: qnód fi neccffitas poftulet;Philonis antidoti drachma vnaaut alteraad fummum propinetor. Cafloreum corruptum,in quit Matrhaolus ex Petro A po nenfi ipfaniam & furorem inducit, &ger linguam exerit febri con-..(' fli&atur;& vno plerunque die moritur. Curandi modus eft, vt butyro &aqua mulla vomitusprouocetir ,& re- 44 petaturtotics ; donec nullum amplius caftoret odorem reddat: pofleadandum eft medicamentum diamoron, (fob morotum autlimonum) vel fyrupus de limonum (vt vocant) citrortmue fucco :Peculiare vero huius mali remedium coriandroad(cribitur,ft feminis tofti denarij duo exhibeantur. Auicennacaftorei venenofi antidota -. ellc fcribityacetum;acidum citriliquorem,& lacafininum. | Venenofum autem cffc eit; quod variu m fit, vel (vt... Éellunenfis emendat) puluernlentum fübnigrum: dic vnaeccidere: & fiquis evadat, illum inciderein birfeny . quod vocabulum Bellunenfis pleuritin exponit Birfen eftapoflema capitis propter confenfum diaphragmatis factum, Vetusinterpresgloffarum Auicenna-. Birfenaliquando pro pleuritideinuenitur, Idem. Egophreniti- . cum;non pleuriticum,eum "a i prafcns periculum euadat;ficriintelligo, Phrenesdiaphragima vocatur, quo in» » fiammato cerebrum etiam afficitur, vt phrenitis fat; Yel vt quidam vocant paraphrenitis., Manardus in cpifto- rz. carabitum vel ifen (corrupté puto pro birfen) exponitphrenitins Cafloreum fi defit, tantundem acori e & dimidium piperis fubflituetur, Auicenna.. Aetius, vt fupra dixi, canis fluniatilis teftesad cadem facere ait jad ui caftoreum:recentiores idcm delutrateflibusferibunt. Caterum fluuiatilem canem àlutra non differre in ge i e Tutradocebo. In Antiballomenis inter Galcnt notha procaftore egalochum vel filphium vfuürpari poffe legi- usicgo non agalochumned figapenum lego: cui & rariosflipulatur, & Platcarius vt fuperius retuli, nonnul- lóscafforeum adulterare fexibitfa gap eno &fanguine modico piperi mixtis. Silphijnominecaflorcefubflituen- - di.áflam fetidam vulgo dictam intelli go: hac enim meliusquàm dulcis dicta caftorco refpondet; cum aliás tm. aduteripracipue morbos. Ef enim vterus inmulier; busvelutianimal quoddam, qu od [naues odores fequitur, 1 féetentesfugit:fugari autem deber, cum aimium afcendit » :tidis fupraadhibitis, füauiterodoratisinfra: cum — vümiüfa defcendit, contras&vad hune quidem vfum quiequid gravitcrac virus olet, caftorcilocum implet: eu- sifinodifunt diuerfo;qua cumyrantar granifiinie olcntavi penneaniumellychniun e&udelerecens extinéumy di ]2n glacinizq aecomibuflz.folez calccamen torum;alliorum autceparum cottic es, capilli, eapra cor nuspix »gal-. ^g banum:& alia grauis odoris ctiam non. vífta,vt parthenium; quodipde matricariam vocant; & feropbularia vrtie ^ ct (imilis:quam aliquigaleopfin Diofcoridis effe putant; &filph latra-fescidz: quarum inteflinaprocafloreo accipiendain Antiballomenisque cum Aeginetz codiz habétur, legim us: & facilis quidem aflphisadfilphium tranfitusefl;&c. Sunt qui ad fuffocationem ab vtero pomum ex cafloreo & alijs medicamentis componants sá4mecommendentfübindeolfa&andum mulieribus huic malo obnoxijsspreferaandi maxime gratia. Co mpo- fitio eiufmodi eftRuta & meliffophyllifolia:dauci;nigelle &abfinth ij Pontici (vel fementing) lemina; fingula denatij fcinis pondere : caftorei denarius; &afle feetidz ferupulus mifcentur ,odoramentum hoc vt faluberri- P dim ftseciam ilis uli cribus qua feetidum nihil petuntur non zquéingratum effe aiunt;vt cetera huius. ew. Freris. Laudatur in vterj fuffocatione prafertim.à craffis humoribus , Caftoreum perinterualladatum;Foc au : | €x ^ ! De Caftore. G,.— Lib. LL E ^ kem Vatijs modis vtimur. Nam in paroxyfmo diffoluimus in aceto acerrimo & naribus adimouemus: vel cius Dij Lad $ 1. exbtbemus cum aqua diflillaturus radidauci vclarithemifiz, Ex praxi manufcripta. Vide Arcla v.m ca p.2. J« Tefticuloscafloris (in quit Galenus de fimplicibus 1LI1.) nuncupentcofloreum , mcdicamcntum & ccle- 'e;& mulu vfus,adeó yt Archigenesde caflorij vfü totum confcripferit li brum. Atque illefané partici larcs eius "dacultatcs expofüit,nosmore noflro gencralem tantum facultatem dicemus, Tta qs quod c xcalfaciat manifcfium eft Nam fi volesipfum ad vngucm leuigatum olco maceratum parti cuipiam infricare,cuidenicrillam incalcfce- "xepercipies. Iam cum caftorij confiflentia ficca quoqucfit;& calfaciendi potentiam habcat ad unciam, mcritó —— deficcat. Porró quoniam impenfefubtilium cft partium , ob id efficacius cfl quàm alia qua fimiliter voplum & calefaci unt& dcficcant. Penetrantcnim tenuium partium medicamenta, & in altum fubeun: adi otorum cor- 'orum;potiffimum fi ea dcnfa fucrint, vtneruofa. Sané fi odori gv fluid; aduertasanimum, fu Ípicabcrishumar.o - eorporiaduerfiffimam habere fubilantiam : tametfi in natura nihil cfbcere comperiatur cori msqui talia faccre . affolent,cum nullam omnino corpcris partem intró fumptum lzdat.Nam fiuecorporibumido applicestcficca- - tionem pofcenti,fiue frigido cxcalfactionem,fiue Írigidofimul& humido,magnam vtig; ex pericrecommodjta- , tem:potifhimumfi febri vacet. Etcorum fané multis quinonadmodum calidam paticbantur fcbrim ( fic cnim lo vertere dcbueratinterpres) fed vtfic dicam tepidam, qualisacciditincataphoris maxime & lethargis, calloreum | exhibuimusvnàcum pipcrealbo, vtrunqs menfüra cochlearij ex melicrato bibendum prabentes: nccquifquam Vllam fenfit noxam. Qnz portóin coi pusintrófumptum iuuat;jjfdem prodeft quoq; cuti impefitü cum Sicyo- | nio aut vetereolco: Qua veró ampliori caliditateindi ecnt; ijsctiam per (cfeinfricaridebet, Inuat etiam fi quis . dufhtum cius inprunisim pofiti infpiraione bauriatmaximé affectusin pulmoneaut capiteconfiftentes. Atta- D menlethargicos& cataphoricosafkc &us,qui quidcm adiunc&tam habent fcbrim, praftatnon dictorum(Sicycnij - aut veteris) cleornum quopiam macerantes curare, fed potius ex rofacco capiti collod; i mponcre, Hac Galenus: . reliqua decaftorco ex codcm, fuo quaq;loco rcferam. Caftoris teftes coquunt difpofitioncs contumaces & fcir- -xhofas,Galenusde compof pharm.fec locos. Cafloreum valde calefacit,rclaxat (fecundumalios; rec orporat;) [O& fic eliminat di üturna neruorum vitia quz (forte quisfcilicet nerui) nimijs dolotibuscontrabu ntur, Defim- [ plicibusad Paternianomliber Galenoadícriy tus. .Diffolvit;attrahit(al.ás con fv mit,) & nerv ofa maxin.é loca ! roborat;Platcar: us. Idcmin calfacicndo te tium cigrad pm attribuit;i nficcando fccu ndrm. Colcfa. it ( nquit -Auicenna) in finetertij vfq;ad quartum;ficcatin fecundo. Tn fumma calfactoriam vim habet , &in yniucrínm - variosobtinctyfus;Diof orides. Caíloreu m potuin quartanis rigores mitigat , & morbofatm cai ncm confumit - & concoctionibusin venis opitulatur, Actius, Ld ' 9. Fibriteftesferpentium venenisoducrfantut : priuatim contra ixiam e aceto bibuntur : faciuntetiam adalia | venena;Diofiorides, Profunt contra vcnepa:Differentiatantum contra generacft mixturz.. Quippeaduerfus — fcorpionem, exvino bibuntur aducrfus j balangia &arancos. cx mulfojita vt vomitione reddantur: aut vt rei- . meantur, cum ruta ;.. Aducrfus Chalcidas (alis Chalcidicas,nempelacertas) cu m myrtite: Aduerfusceraften & prefteras,cum panace;aut ruta ex vino:A d uerfus ceteros fcrpentcs,cum vino. Dari binas drachmas fatis cft; corü , queadijciantur, fingulas Auxilisntur priuatim contra vifeum (ixiam, chamaleontem fcilicet, Diofcor.) ex ace- . to:aducrfüs aconitum,ex lactesutaqua:A éucrfüshelleborum album, ex aqua mulfanitroq;,Plinius.Caftoreum confert morfüi paruorum venenatorum, Auicenna. A fij porc laborantibus;caflorij ternis obolis yti cx quatuor tialcs ieiunis datur;his Veró.qui fa pius corripiuntar clyftere infulum mirificé prodeft.Caftore drachme dua cffe | debebunt,micllis & olci fextarius,& aqua rantendcrmzAdprefens vero correptis olfaétu fübuenit cum accto; Pli- | mius. Cafloreum mifcecur f'ernutatorio medicam entoad vertiginC & comitialem apud Galen. 5 lib 2. Ca- f Ys ua TK c perfe refoluatur& confimatur;Platearius Contra paralyfin membri genitalis pe&en frequenter ocaftrorcum deco&tum fit:& cx caftoreo cataplafma imponatur, Platearius. Caftorij Zrcum catalepticis quibustremor füccedit;prodefl, Aétius. Potum & illitum prodeft tremulis, afticis,& neruorum vitijs Plin. vide ctiam pauloinfcriusin métione opifthotoni) & omni- neruor 1t1j$, Diofcorid. & Plinius; eo modo quem fuperius ex co recitaui.Potum fpafmis medetur, Ga- lenusde Theriacaad Pifonem. Cafloreum .YcHf eiusTchor qui intus reperituraccipiatur, & multo olco exci pia- f; coque mitiore medicamentum eritefficaciffimum,in omni conuulfion eque àfrigidohumorcortum traxit, x dv | | FW T aie | Dd zs Pondcde&. | MN | De Quadrupedibus Pondele. tap. de conuüllone, Tremulosiuuat,fi ex oleo perungatur , Plinids. Cietcrum fallantür inedicórüm plerique (inquit Galenus) in vfa caftoret,cum id modo confiderant,partem quampiam auttremcre;aut conuels - laut fenfu mortiueprinatam cffe,aut zgre fentiremouerfue:haud fcientesid genusfymptomata ad diffimiles fe-- 'qui corporis affe&us. Quod fi ex plenitudine fiat conutlfio, vtilefuerit caftoreum & potum & im pofitum :lnex . iceitate vel inanitione;aduerfiffimum & fimiliterintremore. Caftoreum auxiliatur opiflbotonis,co modo qué. fapra retuli ex Plinio: Rigorceruicis mollitur caftoreo poto cum pipereex mulfo mixto; ranis decoctis ex oleo & Tile,vt forbeatur ficcus:Sic & opifihotono medentur, tetano:fpalticis veró pipere adiecto; Plinius.: Caftoreuni - cam melleclaritati oculorum plurimum confert Plinius. Etalibi; Claritatem yifüs facitcum melle Attico inun- Gm. liflammationesoculorum itemq; aliasaffcctionesconcoquunt hec,myrrha; Pelcallionymi cum rofaceo . anfufum;auribus vtiliffmum eft, vel caflereum cum papauerisfuceo; Plinius. Cum oleotritum aurium dolori-' bus medetürymelius fi cum meconio,Idem. Quibusob multamfenfusfubtilitatém fonitus oboriuntur; cafto- reum & cicutz femen cumacetotrita ctocus caftorum;&c. Galen. sour. . P ; Inftillato; Archig.apud Gal. Si audiendi difficultas ex caufafrigida fiat;cafloreum medetur: codénihil vrilius; euh fpiritus includuntur autibus:dcbetautem magnitudinelents oleo nardino diffolutum infundi; Auicenna.- Mcdctut & dentibus infufum cum olco tritü in aurem;à cuius parte doleant; Plinius. Afpafij vxoridentis& ma-.- xille dolor vehemens:caftorium & piper colluens,acin oretenens,remifit; Hippocrates Epidem.7. Adcorrofos molares: Cafterij;pyrethri torrcfacti,galba ni fi n gulorü equales partesmixtas indito;Crito apud Galenü x. T. Siquis fuffitum eius ih prunisimpofitii nfpiration c hauriat;iuuat affectus in pulmoneaut capite cófiftentes, (aa lenus. Suffituseius naribusattraétus vtilis eft ad abfceffus& alia pulmonis vitia; Auicenna. Sufpiriofis caftoreum cümammohiacitxigua portione exaceto mulfoiciunis vtiliffime potatur, Plinius. Adtuffes & defiillationes à capitecurm opio aliquoties mifcetur cafloreum apud Gal.«.57.7.2.& 7.3. Sitim facit, Auicenna. Cohibetfin-.. ultus ex aceto, Plinius, Diofcorides, Aetius & Auicenna. Caftoreumcum ammoniaci exigua portioneexaceto . mulfó calidopotum ;fpafmos ftomachi fedat. Pli nius, Singultusfi ex plenitudineftomachi proueniat,ad caftorel | vfum accedito:fin autem ab euacuatione,aut acrium humorum morfu prouenerit, mediccamen hocfugito,Ga- lenus. Medcetur flomachicis;Plin:us:eo modo;quem fu prapra fcripfi adaerfusvertiginem,&c. luuatcontrain- | flationes& tormina,Plinius & Diofcorides Dolorem ventrispungentem & flatus diffoluit, fi cá aceto bibatur, Awicenna, IHeos & inflationes pellit caftoreum cufn dauci femine & petrofelini quantum ternis digitis fumatur ' ex mulfi calidi cyathis quatuor:tarmina veró cum aceto virio mixto. Quibusventer itaflatu diflenditur, vtzgre. curationem adimittat;àc torminibus vexatur atque fingultu , idqueob frigidos craffosque humorcs , àu t craffos . üstulentosque fp'ritus,eos caftorium exoxycrato potum adinuat; Calenus. Ex apparatis in colica affectione pharmaci: hocce nobis inquit Archigenes,familiare efi:Caftoreum & anifüum tenuiffime trita;duorum cochlea zium menfura prebemusexaqua mulfa, Aetius, Ex ibidem paulóante. Caflorcum ctiam (inquit) potum, totius affectionis molem demolitur,om nibusdsm edicame ntis praftare repertum eft: datur eius drachma vnaintribus Cyathisoptimzaque mulfz. Vfüus inuenitvt animalia ( cqui difficultate vringe laborantes) à collo víq; ad pedes inuoluantur de fagis,füppofitisq; carbonibus viuisaddito caftoreo, fuffumigentur, vttotü ventrem tefliculosá; corum cafBorei fumus euaporet. confeftim detra&is carbonibus cooperti deambulant & mingunt, Vegetius. Alüumemolliuntcaftorca ex aqua mulfa drachmis binis: Qui ychementius volunt vti;addunt cucuineris fatiui zadicisficcz drachmam,& aphronitri duas, Plinius.Ft alibi; Caftoreu m ex mulfo potum purgationibus pro defi: i Sedhicpurgationes pro mentibus accipio. $1 gonorrhcainfcftat;caftorci in fücco viticis & pauci aceti dec octü, renibus pt Gini,& locis genitalib us cataplafmatisinftar applicetur,Platearius. Iíchiadicis medetur, Pliniustquo 4: fupra dixi modo contra vertiginem;&c. | Vuluarum exanimationes pelli velfubditum »Plinius. Inuenioapud quofdam oftracium vocari, quod aliqui onychem vocantihoc fuffitu m vuluz pcenis miré refifterezodorem cffe caftorciymeliusq; cum eo vftum profice- vc;Plinins. Caftoreum cum aceto & pice olfactum;contra vuluam prodeft, Plinius. De vfu caftorei cótra hoc ma- jum,fupra etiam dizi.Capitisd olores ex vtero fedat; Hi ppocrates Epidem.lib 7. Menfes ac fecundas ciet duabus. drachmis exaqua cum pulegto potü, Plinius. Menfes ac partus ciet, duabus drachmiscum pulegio potumpartus fccundasqj; eijcit,Diofcorid.Hoc modo potum virisctiam partes genitales calefacit, Albertus. Ex mulfo potum - purgationib us prodeft: Ad fecandas ctiam vti codem prodeft cum panacein quatuor cyathis. vini & àfrigore la. | borantibus ternis obolis, Plinius. Menfibusretentis v bipervenaquain malleolo cft,modicé euacuaffem,oblato ; caftereo vnà cum puleg oaut calamintha "fem per medicamen hoc expertus fum purgationem ciere ine homi- s nis noxa. Praterea fecuridas morantes cijcit,ead; omnta ex melicrato potü efficit; Galenus. Caftorij petus puer- perij pargam entaà partu purgat; H ippocrat.de morb.m ulieb. $i caftoreum (caftarem forte) fibrümauefu pper- grediatur grauida abortum facere dicitur, & periclitari partus fi fu perferatur;Plinius lib. 32,cap-1o Inter medica- menta quibus fuffitus vtcrus claufus aperimur;fibri teftem;afini imafculi ftercus & adipem fuillum numerat Hip» pocrates lib.defuper. "aen y, at (Ub 1 MÀ ài NEM * Antidotusdiacaftoriu;id efte caftorio,à Nicolao Miyrepfo defcribitur, vtilis vertiginofis, comitialibus, apé- dMe&ticisrefolutis, & paraple&ticis, eft autem Séctionis prime antidotus 27.& rurfus alia ciufdé nominis, nume-. jj 10102.in qua cüm caftoreum non recipianimaduerterem latim diacoftu lege ndum deprehendi, & hocnomine. candemantidotum ab A&uario defcriptam:quod Fuchfium nóanimadaerüffe miror. Diacaftoriu emplaftrum P adrefolutos,ab Actuario defcribiturin capite de emplaftris & linimentis. Eadé defcriptio in RR variatsa pud « Nicolaum legitur Settione 5.qua devnguentis ef;num.z. Adlinguamimpotétem loqui, caftoreum & theriaca, videmyreptum vBguento 6o .Vnguentumacopon € caftoreoad eos quitremunt;apud eundé myrepfüm num. 8 Invulgarib us Nicolai Prepo fiti; vt vocant;defcriptionibus, (nam in Greco libro.qué E uchfius tranftulit,nó re- ;erio)oleum de caltoreo cotinetur,ita vtvncia caftorei in libra olei decoquatur, donec abfumatur pars tertia hd ! infperfo caftorei pulnere.Pharmacopole quidá huic oleo addüt pinguedine qua circaipfos cae Extatetiá apud recétiores defcriptio olei de caftoree Iacob? deManlijs quod preter calta- alidas,& arómata;aliad; recipit. Sunt qui diueríism edicam étis caftoreü addant, prafer-. timnaduerfus comitiales, Inijfdé Nicolai vulgaribus defcriptionibus erchinon,id eft per nares purgás medicam E. tum reperioscai à caftoreo noméjinter pilulas nefcio qua occafione defcripta: Inter Nicolai ex interpretatione | Fuchlij erthinamóinuenio. Mifcetur caftoreum etiá medicamentisqua ad excitanda fiernutamenta cóponi fi o- I ient; cum helleboro albo&pipereferé, — ' | Fiber poftca reponaturi Loris teftesreperitur. reum lachrymasaliquot c u Deas AUSTR OD 4 ji? UT, LH, e. isi) Fiberabextrema ora, vt Varroni placet; vocatur: quoniam dextra & finiftra luminis maxime videri foleat: & antiquifibrum (inquit) dicebantextremum z vnde fagis fibriz (fimbriz legendü pute,vt Feflushabct:) & fibrae anauribus & iecore. Canem fluuiatilem;lütram effe fuoloco often dam:qui caftorem exponunt;decepti videntur . inde,quod potamium pro Ponticum legerint:nam caftor etiam;cánis Ponticus appellatur. Opx;« animal qua- drupes,& EUN YEN & Varinus:Videturautem caftor cffe, cüius teftes maximéin vfü fünt: herbà vero non . aliaquàmorchisjid eft tefliculus Diofcóridisfuerit. Fiber, genusvefpa quádrupedis, Feftus: legendum befliz, . namde fibro,quem Greci caflorem vocant eum loqui,mox citatusab eo Plauti verfüsindicat, Vefpaquidemin- 6 fectum eft; fed nullum infectum quadrupes. Interim nonignorolutràm fibró congenerem exiftimari,lutrz vero ichneumonem quadrupedem Acgyptiam:& vefpa etiam genusapud Ariftophanem vocari ichneumonem. Ca- , ftoràcaftrando dicitur;non quod feipfum caftret,vt fcripfit Ifidorus:fed quia ob cáftrationem maximé quiritur, Albertus. Kop a dog ai Jetciip: omm yoiepioy 93 vo Coo € oy ev 8AoY seii Etymologus & Varinus: hoc cibcafior nomé habet quod totus propemodum nihil quài gafler;id eft venter fit,oblongo enim corpore eft, cuius maxima pats in ventrem confu mituf. Auiusfiber,Siliuslib.zs. Fibrinusadiectiu um,vtpellis fibrina: GrzcéxasderQ»; vt do- pL LY aptid Hefychium. Kaczejov ueA(9 Lacónicum erát,quo vtebantur in praliJs cao? 4s Camdeaov Vàp40y; . Pollux. Caftorium melos (inquit Czlius)dici interpretantu£;quodarmiatam faltationem Diofcori compererint primi,cum jpysesoi forent plane, Meminit Pindarus in Pythijsad Hieronem odefecunda firophetertia; cuius Aocícholia,filibet;confule, Kecdserov fA Qs 7 kocop(O- € (s, Suidas& Várinus. Eft& caftóreuminfe&turz f; pes ? cies, Calius:Suidas & Varinusaddunt, 3o 4 xeyz/Ass,id efte conchylio. Con chylium quidam; quod onychem vocant,caftoreum olere fupra dixi, & fieri poteftvtab odore nomen ei coloriqueaecefferit, Caftoreum colorem Grzci cinereum intelligünt; Czlius. Caftorias vel caftorides canes Íupra mriemoraui inter Caries venaticos in ge- . nere. Oppianuslib.r.de pifcatione meminit nefcio qu arü caftoridum,que amphibizfint;&inlittoribuscoéant, - &tamdirum inaufpicarumq; edant vlulatum, vt quifquis illum audiuerit, non procul fibi calamitatem & ipfam mortem abefle eo tanquam nüncio exiftimare debeat. Aelianus interprete Gillto caflorides auibus adnumera- uit. Lutrase generefibrorum nufquam niari accepimus mergi,Plinius. Vituló marino viétusin miari ac terra: Si- milefibro & ingenium; &c. Plinius. Caftereimvitulo niarino comparat;tum victus ratione, quia fimiliter am- . phibius (it;tum ingenio ; quia vitulum aiunteuomere fel faumad multa medicamenta vtile: item coagulum ad comitiales morbos:vt caftorem ft eipfum caftrrare. Ariftolocliia longaapud Germanos Diborvartz , id eft fibri ra- 9 dixappellatar;haud fcio quam ob caufam. Falfà caftrationis,quam fibi ipfe caftor inferret; perfua(io, anfam de- dit pluribusamantibus vt pi&utas ex hocanimali fibi ingerent,Brafauola. Emblema Alciati , Aere quandoqué falutemredimendam: . : Et pedibus fagnisytudaida ci propendalus aluo Hec iamen infidias effugit arte füler; - AMordicus ipfe fibi medicata virslia vellit, e^fiqueabicits fefe emarus obslla peti. Huius ab exemplo di[ces non parcere vebus, Etvitam vt redimat bofhbusara dare: » Sunt praterea feptem alijin Argadia lacus, quorum nónnullasambi&us efitriginta milliarium, alijs pauctorü; omnibus fic fatis late diftentis. Retulienobis Duncanus Campusbellus eques auratus ex borum lacuum quodam . eui Garloil nomen eft; prodijfle fub auroram folftitij eftiuianno 1510.animal quoddam venatici canis magnitu- * dinc, pedibusanferinis,robora ingentia nullo ricgotio caudz i&u pofterriens ; ac ftatim pernicicurfu venatores . impetenstrestribus ictibus deieciffe, reliquisin arbores euadentibus; nec diu cunctatum protinus fefeinlacum recepifle, magnum malum regno portandeteid monftrum dum apparet volut: nàm &aliàs fed raro vifuri eft | : Fedtor Bocthius, | sime | | | P» Meta ABBOCATO SEV PELE' Nu dus beso E EN ERR Sr? Errsanimaleftfamiliareac domefticiri, omnibus notum: vulgà catus nominatur, vt opinor,à QD folertia:nam catum fapientem dicunt & acutum; Grzci xluron vocant;Phil. Beroaldus. R ecentio- - vef, resquidam Grammatici cati (vel vtalij Ícribunt catti. pertduplex) nomineabftinent, quodapud ate y nullumidoneum;vtipfiaiunt; authorem reperiatur, Atqui vtituree Palladius,& T'heodorus Ari- M YE ltoteleshiftorieanimaliinterpres zluron nonaliter quàm catum reddit. Sextus Platonicus catam .. genere fceminino dixit: Martialis cattam tgeminato. Catumfudzivocant o3n5 catul ; & 3t Íchanar; vel Eoyanasíchunara, vt Munfterusin Dictionariotrilingui fcribit. Saracehigkatt. Grce as» dicitur: & xa/tlus, s; qnam vocem Varinus felem domefticum exponit: vocatur & vulgó hodieapud Grecos serie Italice gatta; gatto, - Hifpanicégato;gata. Gallice chat. Gerfnanicé &atz. Anglice cat. lllyrice koczka. Furiozapud Albertum Magnü | pre catolegitur, quód noméab Auicennafumptum puto,& Arabicum vel Perficüm effe: Albertus fi gnificatio- . nemeiusignorauit;& alicubi pro capro montano velibice,vt fupra dixi;ineptiffimé exporiit: fed catum effe con- o flat,quoniam &in'eoloco vbi Ariftoteles dezluro, & eadem fcribit. Eiufdem forfan originis eft etiàm vocabu- lum furo,quod viuerram figiificat, vtpote congenerem feli. Acgyptij felem bübaftum vocrit, Stephanus: Hinc fertenomen Bubaffto ciuitatiin Aegypto: quam Herodotus Buballin appellat: facras enim feles Aegypti] habe- " bant;vtinfradicam, Apud Columellam (lib.8.cap.3.) & Varronem (lib. 3.cap.12. ) felesáccipi videtur pro foui- - no:fic enim vulgus appellat beftiolam gallinis maximéinfeftam noxiamque, & fepe gallinaria totácontrücidane ^. | tern; Philippus Berealdus. Feles Varronis & Columella fouirius vel marturellus videtur, Aug.Niphius; Idemali-, | - bi;felis eft;inquit;qua vulgo dicitur fouina:ictis,marturüs vel marturellus:muftela veró, donula; Sed de his o- —mmibusin Muflela dicam, - Meles auibusanimalinimicum ?puto effeid quod vulgus fouinum & marturellum - appellat,Ge.Alexandrinusinlitera M. in Enarrationibüs prifcarum vocum:citatantem Varronis locum de re , xutt lib.s.cap.12. vbificlegimus, Quis enim ignorat fepta é riacetijs ita effe oportere inleporario; vt tectorio te- S &afint,& fint alta; Alterum ne felesjaut meles ; alidue qua beftiaifitrate poffitalteram ; iie fg tran filire: Ego "Ad VM . JA Ros WE Ge. Ale. 5i | De. Quadrupedibur jt Ge.Alexandrinum felem interpretari v .aiffes | /^ lapfum autem memoria melem (qucmtuo lo- M Z// cotaxum vulgó dictum effe docebo) pofuiffe 7 puto. Felem certé pro cato fiue domefüco fiue WEE, fyluefiriapud veteresauthoresfemper accepe- /)/ 4 rim,Errantqui fclem putaucrunt martem dici, / 7 7. Perottus, rz2u Grecis muftelam fignificat, di- // uerfum à feleanimal, vt copiofe probat Perot- 4 tusin Cornucop. Recentiorestamen quidam Graci, vt Galcomyomachiz author , &ab 1js decepti quidà Latini, jeAl pro catoaccipiunt. Sunt fanéquzdam horum animalium muftela & catijnaturiscómunia, vtcorporisfere 6gu- li m d MUR / [ "i (d ((/ or ed | m" : ill í Wo 0 NA 2 ra,& ingenium: calliditas, victus mufculorum MA (7099977 AM venatus: vtrung; foetus fuos orede loco in 1o« (i Y , ! jf cum transfert,vt & canesinterdéü:& Greci mu- 10), » WE ficlam nó folüm 5aal» fimpliciter,fed fxpe 5a- (il j d ^ Al xasoxidovid cft domeftlicam,&in domibus WU TNR J |, nobifcum verfantem vocitant: funtauté vbigs. A4))))9/ , cati domeflicimuftelz nimirum nó item: Quz i omniaerrandi occafio faifle illis videntur , qui. | galen pro cato interpretantur. Miror autem | Ji ! ^ nondixiffeillos , (igale catus eft apud veteres /)))y) )) J y» Grzcos,quo nomine muftelam ijdem appella- e "YA ^" "n A LLL M | "v , i i jl uA lll. Jj JP] rint.Michacl Ephefius etiam in Grecis Ícholijs ES 1 um " in lib..de gener.animal.cap.2 9. ;aAlw exponit BENE, ili ^if J" catam,vt refert Aug. Niphus: Et Gaza 2«Ah | DES il [I] T | non femper muflelam transfert, fed aliquando: JH s S MNA j I APT catum:vtgalen agrian,catum fylucfirem.Mar- NS Alii MN ! " cellum Vergilium quoque muftclam domefli- 3: Jp 5 M TU) [ acum cam,fclem exiftimaffe ,apparetex commenta-. NN ii itid M jl rijs eiusin Diofcoridis caput de muftela dome- | z ERÍTULGP MY T ftica;& in caput delychnide, Feles genitale of- BÀ ji " feum non habet: muftcla, ictis, lupus & vulpes EE d NV sflateexpergifcuntur, Ariftot. Hoc mufftelis iu) accidere (inquit Sipontinus) compertum eft: quodipfiguoque coemptisin hunc vfum vtri- " ufquegeneris (paruis& magnis, fiue domefli- cis & rufticis) muftelis;aliquando experti fumus: hoc cati non faciunt , fed neque in canernis verfantur, nec in- 44 gredi cas facilepoffunt vt deworentaues:quorum vtrunque muftelis tribuitur. Plinius certe pro aluro ex Ariflo-. tele femper felem reddit;progalemuftelam. Hzcfi cui non fatisfaciunt;collatis cati, quam hic tradimus,& mus | ftelz in M.litera;hiftorijs,ipfe iudicet. Carolus Figulus vir eruditus vtraque lingua,dialogum de m uftelis edidit, in quofimiliter zluron pro fcle,galen pro muftela femper exponi debere confirm at. ErafmusRotn prouer bijs Ya mupriosdo;; B je Ni «poxurmv, pro gale felem pofuit, dubitando tamenan rccte fecerit,his verbis : Porró vox hac ale; fclémnefignificet an muftelam;an quem vulgó catum appellant ; quoniam inter eruditos controucrfum cffe video;relinquo alijsiudicandum, Hzcille : Qu afi veró feles & catus diuerfa fint animalia:fed for te fequitur Columellam (inquit Car, Figulus) cui feles eft beluailla , quam fouinum appellant Galli » Ger mani eis uifele, muftelam autem forfitan capitproictide. Ategoctiam Figulum errate dixerim, à:-Beroaldo & alijsItalisdece- prumin co quod Columellz fclem fouinum facite A ET E, z B. Gn à ant inagris,indevrbes &domos repleuete.Sed de cato fylues |! firi dicam poftea feorfim. Pannonic& cattzlib.12. Epigrammatum Martialis celebrantur hocdifticho: ded nicas nobis nunquam dedit Vmbria cattas : Mauult haec deminz mittere dona Pudens. Feles JM didi | apud nos;agiliorcs rapacioresq; funt caterismaiores,nigriores, & pelle molliffima :quz propter fplendi EUR T. gredinem & mollitiem alicubi etiam,vtin Gallia Narbonenfi & alibi , ad veflesin vfu eft. Apud nosex fylueftti- — bustantum pelles parantur:domefticas enim excoriaffe paraffeüe pelliones noftri pro ignominia ducunt. Sv nt& Romaniquidam anoftrisdicti, Tartefia feles, videinfrainter prouerbia: In Pordoíclena , VAI Nds cum éi vltraalterum latusgignitur catus;citraalterum gigni non poteft, Ariftotelesinterprete Gaza:Grecélegiturgale, - ideft.muftela. In Pordofeleneinfula viam muftelz non tranfeunt; Plinius 8. 58.Idem $31. Porofclen nominat. Pordofclene,infula eftiuxta Lesbum;cum vrbe eiufdem norninis: Aliqui vt ciuilius loquantur ( pordeenim m ^ pitum ventris Fenrior MRdeact e P ip Feles (aluros) in Acgypto cfle meminit Stra Ó :b.r7; auz quantopereab Aegyptijscolantur,dicam infra. Te. qme e tal ER M uo ree rà (milis eft onu tani potius, vnguibusac dentibus fimiliterinftru&z: fed auriculas acutiores feles habet;leenarotundiores. Domeftici cati diuerfos habent colores,fylueftresomnes grifeum (id eft, dines — reum, ) Albertus. Ex felibus domefticis quzdam albz funt;aliz ru£z , alie varia, Sipontinus. Color feli rom 1 glaciei vehementer congelatz fimilis: atq; hiceifecundum haturam cfl;alij extrinfecus accedunt, vt ratione cibi, precipue domelflicis, Albertus. Caroeilaxa& mollis,Idem, Oculi catorum no&ulucent,non e: in- 7 i] tuénüum; - dea e habent, Sipontinus. Muftelz hyeme cubant, m . Li——— feles antiquitus nonefant manfuefa&z:viueb De Calo. ed. .— Aib. .L en E mielitium;prefertim eg improuifo. Nocturnorum animalium, velutfelium;iü tenebris Falgeht radianti; oculi; ' vtcontueri non fit;Plinius. . Perficos fmaragdos , Democritus refert, non tranflucidos,fed tucundi tenoris, vi- fam implere,quem nó admittant,felium pantherarumd; oculis fimiles. Namq; & illos radiare,nec perfpici:Eof- . dem in Sole hebetari;ymbris refulgere;& longiusquàm cateros nitere;Plinius 37.5. Oculi felis carbunculofi tam " &cuté cernunt, vtin cauernis etiam tencbrofis,tanquam in lucejmures confpiciant, Albertus &alius author ob- "fcurus. Aeluri;id eft;cati;/hyxne,& vefpertiliones,cur no&u videant; Alexander A phrod. inquirit lib.t. proble« - amate 66,& caufam affert,tenuilfimum quem fortiti funt videndi fpiritum. Noflri vitreosfelium oculosappellát, «quoniam per no&tem radiant, inclufo eislumine,tanquam vitroaut vitrezlaterne.. Felem marem Acgyptij di- tunt pupillasad Solisrationem variare: cum enim exoritur Sol, tum longz fiunt, in meridie rotunda videntur; » ad veíperam autém obfcurantur, Gyllius: Plura de oculis felium lege infracap.8 .proximóante prouerbia; Lco- nibusac pardis,omnibusi; generis eius;etiam felibus, imbricata afperitatislingua;ac lint& fimilis. attenuansque lambendocutemheminis. Quz caufa etiam manfuefacta, vbiad vicinum fanguinem peruenit faliua; inuitat ad - rabiem;Plinius, Dentes cati ferratos habét: & pilos (Albertusbarbará vocegranones vocat) circa o, quibus ab - fciffisaudaciam perdunt, Albertus & alius author obfcurus. Vngues eis hamati,vtleonibus;& vaginis reconditi: C, Catusanimal eft velox, & [caridenda,reptando; faliendod; mirs agilitatis. Valdemordax, Albertus. Diuerf "murium genera,& aues venantur,vt dicám capite quartoy& ideo natur beneficie etiam in tenebris cernüt. Ve- ? fcunturijfdem quibus canes; Ariftot, Pifces pr&cipué appetunt. .Valdeintemperantes funt circ cibum; eiusque 'gratianen raró pericula fübeunt, Albertus. Pepinesà fclibus naximé expetuntur, Ant.Migaldus. Focos,forna- ces &loca calida diligunt:vndepilos fepe adurunt. Puré &imolliter cubaregaudent. Libidinis tempore, mares precipue efferantur:noftri vocantrazzlez. Cati per libidinem is duntur, & domibus fulsteli&is vagantur: vel vt Alberto placet,folitudinem petunt;quafi pre verecundia homines relinquant: propriatum eis & dirá vox eft. " — Felescoéunt mare ftante;foeminá fubiacente;Plinius. Feles non parte pofteriorefe iunguntiled mas ftat feeminá , fübiacet Sunt porró in cogenere fceming ipfz natura libidinofie & falacces:itaq; mares ad coitum ipfe frequentes alliciunt;inuitanr,cogunt:puniuntetiam nifi pareant, Ariftot. Puniunt;inqui Niphus, infectando fcilieet ver- | berandod;. Grace eft aresoxyovzug c9 d jevos eie ic àcetois C rui Bron xbxxcnhunclocumagparet deprauatum effe: .egoillum fenfum,quem Gazareddidit,)nonvideo. ProxesZunfortecxaetso legendum , &ita vertendum: fes- ! minzmaresad coitum alliciunt,& dum coéuntjin terram fe fübmittunt t quo fenfü verbum éxaaesin vfueft, & fimileapud Germanos bockez. Albertus hic furioz;id eft catum, ineptiffimé caprum montanum exponens, Fae- . minzfuriomorum, (aliàs furonum Videin Furonc) inquit, funtvaldeobedientesadcoitum , & clamant alli- ciendo maresad coitum tempore coitus. Ttern lib.22.1n alphabetico quadrupedum catalogo quódnam animal fit non exponerns;Furioz;inquit;in coitu maxime feruet.ita quod in fceminam graffari videtur: & cum coitum per- . ficerenon potefl, clamat:exercetautem ceitum, proftratum fuper feminam more hominum,ficut &íimiz. Et quoniam conflat catasin coituclamare, fiue propter feminiscaliditatem , fiue quodretinentis maris vnguibus- Jeduntur,fiuealiam ob caufam;xazCsailegi potefbid eft clamant. KauZev enim grammatici exponunt od, xpuu seicem& cum dealiorum animalium voce,tum canum;«22yyz & xexos won apud authores repericu r. Quemadmoó- . dü ex fclibus;inquit Aelianus,mas eft libidinofiffimus: (ic amantiffima fetus foemina: quz Venercá idcirco má- 9 risconfüetudinem refugit,quod is calidiffimum ignisi; fimilefemen emittat, genitale vt fceminz adurat. Huius reimasnon ignarus,Jcommunem fobolem interimit.FIzc autern noui féetus defiderio permota;illiuslibidini de- , nuomorem etit, Aelianus. Idem vríos facereaudio. Felesin Aegypto facrz & multe ED uturg nifi hec res eis officeret. Feles poftquam funt enixz,non am pliusadeunt mafculos, Eas ifti cocundi gratia indagantes.ta- men potiri nequeunt. Ergo contraillastalia comminifcuntur.Ereptosaut fubreptos earum fcetusoccidunt,non . tamen occifos edunt; (z«miovroz, Valla recte tranftulit,ed unt:zSipontinus inepté;calcant.) lllz filijs orbatz, cupi- ditatealiorum (amantiffima enim filiorum fera eft) ita demum ad mares fe conferunt. Tot numero pariunt quot «anes; Ariftoteles: Apud nos binosautternos,vt plurimum quaternos,interdü fingulos. Parit canis (inquit Ari- |; ftotcles) duodecim complurimum, fed magna cx parte quinq; aut fex. vnum etiam aliquem peperiffe certum eft. . Vulgaredictum eftcatas cum dolore conci pere;fine doloreparere. INuperenixz,canes fugant, & [epe inequi- ' tantes pergradus & fcalasedium expellunt. Prafertur fetus Martio menfe editus: Augufto menfe proptcr puli- . ces minus probatur, Vterum gerunt catz, vt audio, dies quinquagintafex, hoceft duos menfes Lunares. Viuunt | eirciterannos fex, Ariftot. Viuuntannis fenis, Plinius. A pud nos feréannis decem:caflratos diutius viuere credi- derim. Furioz (id efl feles) prorfus intemperanscirca cibum eft, & breuis vitie propter ezceffum fuz corruptio- " nis, Albertus. Ab omni tetro odore felesabhorrerc dicuntur, eamq; ob caufam excretnenta fua, prius fcrobefa- &ajinterram occultant; Aclianus.Volaterranusaddit;neà prztereunte premantur;Plinius caufam dicit,ne ódo- -. e prodatur,muribus nimirum. Obruuntautem ca pofterioribus pedibus. Felem odorevn guentorum Plutat- ^Ehusfcribit grauiter vexari; Gyllius. Peles olfactu odoramentorum perturbari & furere traditur, Cxlius. Catti, . vt Aloifius Mundella fe obferuaffe fcribit;comitiali motbo aliquandoafficiuntur. Gobij funt «gris felibus vti- . lessex Germanico quodam fcripto. ura ar E NA I: 1 , 2 E * * &- ! : t (— Hominisfibifamiliaris maau leuiter cóntre&ari catus, & molliter per caput dorfumque demulceri gaudet: . eua quidem voluptate vt fruatur prolixius;ire ac redire fub manus fubindefolet.Ipfe etiam capite przcipue pref. fiusapplicat femanibus demulcentis, & in aduerfum erigendo nititur;tan quá tranfigendz pertotum reliquum 'torpusattrectationis admonens;aut vt piliita planiustomponantut. Cruribus etiam praztereuntium tanquam | adblandiendo lateraaffricat; fecundo femper piló preteriensreuertensd;. Hanc autem uoluptatemanimidire- miffionem;fübmiffo murmure quodam, & continuato oris occlufirhoncho teftatur. Me certé (in quit Czliug - Calcagninusin epiftolis) nihil poenitetinterdü, quum vel à ncgotijs vel ftudijsaliquid temporis fücciditur , elu. | ro (feu mauis fclem appellare) blandiri.eumq; adludentem;& feftiuis rhonchis fupparafitantépermulcere.Facil. | | | d 4 — limus MT * 220 | I DeQuadrupedibut dy ODE E] L imus & proclinisadludoseft,non folum cum prouocatur ad cos;fed etiam fua fponte;prefertim state adhuc te- nera, 5i quid pendere;ant trahi;antaliter moucri viderit;mox affultat,mordicat ore, ferit vnguiculis,refiliz, infi- — diatur,profilitinuadit rapit; proijcit;iterum arripit, & multis mirisque modis gefticulatur: vt pueri & otiofi ho- — mines plurimum fepe voluptatis colludendo capiant: Fuhiculosaut[fafcias trahunt cati; vel quia quauis occafio- . ne ludere libet, vel mufculumautaliud ánimalculi genus effe rati;ridiculis geftibus aliás infidiofi quiefcunt;expe- &ant;collimantzalids celerrimé fequuntur, & apprehendunt. Solent autem füpini feré colludere;vt& oculis vn- ' - dique circu mfpicere;& vngues in prómptu habere omnes poffint. Itaque nuncoóre hiant & morficatim ludunt; nunc vnguibuseuaginatis obuium quodqueapprehendunt: fi tamé hominis manus effefenferint,nec mordent,. — neclaniant;fed lenitertantum retinent,mox dimittunt. Voceseis pro vario animiaffectu variz:aliter enim og-. ^ gaunien de aliquid petunt aut queruntur:aliter beneuolentiam Ífuamteflantur homini ;aliter deniq; atque aliter 1 inter feipfiagunt,vocant,blandiuntur,fugant;exibilant tanqu& efflantesaut expuentes,vt canes preci pué. Alius: eisanimus cum caudam fubmittunt:alius cám erigunt; iddue non vno modo. nuncre&àinaltum, nunc a£cua- tam.Hxcetfi vulgó nora, in animali tamen rationis experte quis nó miretur? Cum imaginefuainterdum in fpe-. — culo colludit catus & ean dem abalto puteiin aquaintuitus,dum ludere geflit,caditac mergitur. Madidusautem. " aqua tántopere xditur,vt nifi cito fiecetur,vitam morte non raró commutet, Albertus, Flumiditas enimexter- — nacontra naturam ei eft, proinde pedes etiam tingere cauct. Felesanimal verecundum eft, & formz ftudiofum, —— Albertus. Puritati &lzuori fiuezquabilitati pilorum;adcó ftudet,vt fübindefelambat & comat;in quem vfum & | flexibile corpus prz mollitie &linguam (vt dixi) afperam habet. Pellem totam lambendo complanat, Albertus. Letnram facieilambendo prioribus pedibusimitatur, Authorobfcurus. Quibus paruum eft dorfum; pufillani- — ines funt,quod ex fele& fimia conijcimus,Ariftot.in Phyfiegnom. Nomina fuaagnofcunt,que quidem à Ger- 1 manis diuerfa eisimponuntur:funt & communia; quibus vocantur fugantürue. Locaconfueta diligunt, & in. hoc differuntà canibus: vt qui altores fuos fequantur, cosque magis quàm domos confuetas ament, cati contrà, in domicilijs vbi educati funt, plerunq; manent, etiamfi migrentà quibus nutritifunt. Longiusetiam in faccis 1 afportati,rcuertuntur.Caftratur vterquefexus, ni fallor, przcipuétamen mares, vt mitiores & corpulenti fiant, ] minusque deferant domos & euagentur, Auribusabfciffis,facilius domi remanent,quod guttasauriculis apertis | illabentes fuftinere non poffint; Albertus. Feraomniaanimaliacicurantur, fiflatim vbi nata funtlactehumano lactetur àmuliere:aut quodfacilius cft, canino. Sic etenim feles difcunt amare dominum ; nec fecusaccanes 1 blandiriilliatque cum comitari, Cardanus. Wm nes. Xs; | N Qmnemurium genus perfcquiturcatus:captos primo lufibus afficit;illufosvorat, Author obfcurus. Feles 1 quidemquo filentio;quàm leuibus veftigijs obrepuntauibus? quàm occulto fpeculat 11n mufculos exiliunt? Ex- gt crementa fuaeffoffa obruuntterra;intelligentes odorem illum indicem fui effe; Plinius. Pugnantcati obfidentes — terminos fuz venationis, Albertus.Felis & i&tisaues petunt, Ariflotel. H3 aiasgsexoxecpysc OU ve narronaloim (Que axiesaixaaieis Oppianus. -Aclures,id eft catus,non inuaditpallinam,fi rutaagreflisfub gallinzalaappendaturg Y Africanusin Geoponicis Grzcislib.14.Cap.15.1dem lib.rr.cap.6. exSotione refertur, vbi Cornarius & And.à La- " cunainterpretés pido. fimpliciter auté verterunt,cumlibrofequentegallina verterint,quod magis probo;nam de gallinis ilic ex profeffo agitur. Ne colüimba a felibus infeftentur;ad feneflras atq; aditus omnes, & fecundum plures columbari] regiones, ramulos rut penito fufpenditoq;. Kuta fiquidem vim quandam poffidetferis ad. — ucrfatricem,Didymusin Geoponicis r4.4. Videetiam mox cap.4. Neffotrophij(id efl,/locivbtanatesaluntur) omnes parietes tectótielcuigantur,ne fcles,ali áue quz beftiaintroiread nocendum poffit, Varro dere ruft.3anr. Etrurfuscap.12; Septaleporarij € macerijsita effe oportet vttectorio tc&tafint, ne felesaut melesalidue qua be- ai ftia intrare poffit. In anferum cellis,& alijs generibus pullorum, canendum eft ne coluber felesqueaut etiam mu- ftela poffit afpirare; que feré perniciesad internecionem proflernunt teneros, Columella. ANeffotropbijtota dmáceries Ópere tectorio leuigátur extra intrad;,ne felesaut yipera perrepat,Idem. Limaturazris trita ac diflem- peratacum vino,bibendo ex ea necat Catos, Arnoldus. Catusferpentes etiam & bufones interficit, fed non co- medit:&leditur veiieno;hifi mox aquam füper biberit, Albertus. Bufonibus quoque pugnare dicitur: querum licet venenatisáculeis (ego nullum bufonisaculeum noui) repugnetur , non tamen necatur , Author obfcurus. | Ariftoteles & Plinius muftcllam inimicam effefcribunt cornici,fui;& ferpenti:HazcinquirPerottus;ad felem re- ferti non poffunt,cim ricc feli & cornicialiquid commune ft, nec ferémultum feli &ferpenti: contraveró mu- ftellam & corniéum nidos fzpe diripit: & vifa efl frequenter cum ferpente pugnare. Cum monachi quidam füb- indezgrotarent,nec mali caufam intelligere poffent,andiuerunttandem àruflico operario qui catum monafte- $i rijcum ferpenteludenterm viderat Non cratautem letale hocvenenum;quia latitiaferpentis ex ludo venenivim remittebat: Nec mirum,cum inures etiam ferpentibus colludant;Ponzettus. Cum feles fimiam in Aegyptoinfe- querentur, hzcautem omni neruulorum contentionein fugam feimpellens, rectà confcendiffet in arborem; atqueilli ad eandem arborem afcendiffent; (ad corticem enim inharentes furfumcorreperefciunt) hzc fané vt fola à pluribus circumuenta cx arboribustruncoad remorum cacuminafe vertens diu multumq; exijs exgremis pependic:llli tum quód có accedere non quirent;ad aliam fe conuerterunt venauüonem, Aclianus. E, Poffum deichneumonum vtilitate, de crocodiloruin, de felium dicere, fed nolo effelongior, Ciceto de Nat, 6 lib.r.& Tufculan.g. Alo zlurum;qui aduerfus muresforicesque perpetuos Palladis (vt Homerus fcribit) ef, Mufei ac bibliothecae mez hoftesexcubet;& flipendiafaxit:cui non delicias modo,verum etiam;fi gratus effe vo- lo,dimenfüm &annenzautoramentum debeo, Calius Calcag.in epiftolis. Muresabiguntur cinere muftelz,vel fclis diluto,& femine fparfo,vel decoctaruniin aqua:Sed redolet (frumehtüm( virusanimalium eorum etiam in panc,ob id felle bubülo feminaattingi vtilius putant;Plin.Didymusad eluros abigendos fntam poni fufpendiq; iubet paffim in columbario precipue circa feneftram aditasomnes.. Necfeles,nec vulpes.iec aliud animal gal- linas continget;fi ruta fjlucftris fubala gallinisfufpendatur;& multó magis; fi vulpis ; aut felis fel cum cibo fub- actum exhibueris,vt etiam Democritus cotifitmat, Cornarius in Geoponicis Grecis lib.r4.In Grzco exemplari, vt Andreasà Lacuna citat,non rutafylueftris, fed ruta fimpliciter legitur. Hzc apud Autcennamquoque lib. fcn.6.tracb.3.cap.13.muftelas fugare dicitur;id quod mireris cum eadé contraferpentem pugnatura rutam fumat. ; | EN cc 1 Rutz ramulosia col ambárijs ; pluribuslocis oportet contra animalia inimica fufpendere;Palladiás. Piura vide | precedenti capite, Vt locus fittutiorà venenolisanimalibus; catti & furonesac pauones;&c. quórum natura eft renenofa capere auimalia,nutriendi funt, Rafis. Catosdomelfticosvicinorum cum molclti fuut; facile quis ca- - piet eifdem quibus mures maiores cápiuntur caueis (iue mufcipulis: aut etiàm laqueis qua domos ingrediuntur A fenefiras alibtue dif potitis.In granatjjs muftipulz difponantur ad murcs capiendos, & per foramina óftij fe- " libusintroeundi poteflasrelin quiatur ad mures fruméta rodentes fugandos, Grapalduscex Varrone vt puto. Qui - vulpesaut luposcapere vult;hoc dolo vtatur: Carne uilla pingui latitudine palmi, resenstotla; foleas salccorum anungat, exeundo interim à fyluadomum verfus: & fimulin veftigia frufta fuilliiccorisaffi & melleintinéti reij- ; clat;& felis cadauer àtergotrahat. Vbi autem fera veftigiafequensiam in propin quo fuerit; tecum habeas opors » tet hominem fagittandi peritum, qui fagittamimmittat, Authorobfcurus. Catus (eu felis pedum priorum il- linctu, caput etiam interfcapilio pe&tinantisia modum & ábluentis, fi diu palpauerit, pluuiasingruerenonine / eptéconimonftrabit,Incertus. Ecles caput manibus lauanses imbrem prenunciant, Cardanus; F. Muftelz fel duntaxat coritra afpidas eft efficax; cetera funt verieno, Perottüsex Plinio. At felibus,inquitjmulti hoctempore pro delicatiffimis epulis vtuntur. Cuniculi caro dulcis efl& fapore (vt quidam fcribit) felium carni . proxima. Felesin quibufdam regionibusin cibum admitti, przcipuéin Hifpaniajaiunt. Noflrariumaliqui feles fylueftres edunt;domefticasnulli.Hali caries catti mederi hemorrhoidü doloribusfcribit, &c, vr moxin G. di- 9 cam. Catosedunt quidam in Gallia Narbonenfi,vtaudio;vbi pritis vno autaltero dic noctu füb dio expofucrint; quod itateneriores fiant, & odorem grauem exhalent, | | wur G; Y Catusanimaleftimmundum & venenofum, Author obícurus. Muftelz fcl duntaxat contrà afpidas efl efficax; €xterafunt venenum;Perottus ex l'linio: At felibus,inguit;multi hoctemporepro delicatiffimis epulis vtunturs Alibi etiam Plinius veneficia quzdam cx muftelaruftica fieri meminit. Ecalibi, Mures (inqui) abiguntur ciue- £e muftel,vel felis diluto;& femine fparfo,vel decoctarum aqua:Sed redolet (frumentum ) virusanimalium eo-- zumetiamin pane. HisPlinij verbis muribusvenenofam effe fclem aliquis confirmaucrit;non item homini: vi- rüsenim non tam venenum,quàám odoris grauitatem & fcetorem fi gnificat. Aiunt certum effe quododorarian- y helitum Cattorum, habet confümere humiditatem radicalem pulmonis & totiuscorporis, Abynzoar. Sunt qui. folum cati cerebrum venenofüm cffe putent:de quoPonzettus lib.2. tractatu 6,cap.s. Dicunt;inquit, quod qui . ederitdecerebro cari mafcali,dementctur feré:cftenim valde ficcum fi ad hominis temperiem conferas: & imea2 tuscerebri obftruit;ita vtim pediatfpiritusanimales nead pofleríorem ventriculum tranfeant: vnde exclufa ime smoria line mente videtur qui fic affectus eft. Curatur propinando bis menfe drachmam terrz Lemniz cam aqua fampfuchi;aromata etiam cibis mifcenda funt recreandi fpiritusgratia, Vinum bibendü clarum;& cum eo quan- doque drachma femis diamofchu dulcis.Sed forte fat fuerit;bonam victus rationem inftituiffe; Hzcille. Plurimi *oramanducato cati cerebro;fürentes redditi fant, Alex. Bened.cerebrum lconis (vt & cátti) acceptum induci "dmentiam; A bertus & Rafis. Cercbrum cati fümptum,inquit Matthzolus, vertiginofos & ftupidos reddit (fto- -Iidos & quafi przftigijjsobnoxios,Petrus Apon.) & isaffectus egre curatur nec nifi paulatim temporis progrefs 5 fu. Aegro vomitusprouocandus eff poft terrx Lemniz potum , idquc bisautterin menfe, Iuuateciam quotidie dumphifle tribusautquatuorantecibum horisantidotum dianofcha.Sunt qui precipuum huius mali remedium effeicribunt;fi dimidiusfcrupulus mofchicontritie vinobibatur. Quod fivenenum eftcati cerebram, apparet |, mon eandem effegalen; id cft muftelam,; cuiuscerebrumaridum in comitialibus propinatur ; vt fcripfit Galenus ad Pifonem. Vrforum quidem cerebrum veneficium effe Hifparii credunt;occiforu mq;in fpe&aculis capita ere-- snant,teftatoquoniam potum in vrfitam rabiem agat;Plin.Idem de Leonis cerebro Kafis & Albertus. Auicenna £hyana) taxus,genufta (genetha)lynx feu lupa ceruaria;cattus, mus, füro & muftela,lzdunt plus vulnere quàm, Cyeneno Arnoldus c. 107000 507 i | E "Wf 3 - | . Adfelismorfirm remedia Actiuslib.rs.cap.s.hisverbisdefcribit: Omnia feré qua ad canis morfum di&a funt, , etiam àfele morfis conducunt.Propriéautem eis conuenit. mel teccbinthina,oleum rofaceum, (imul eliquatode 9 ytitor. Aut centaureamtritam cum melle imponito. Aurgalliflercus liquidum cum adipegallinaceo fabigito & ámponito.Interpretes Aeginetz lib.s.cap.tt.22A cos felisexpofucrunt, perperam vt apparet: namfigna & reme- | dia quzillic Acgineta de(cribit;eadá habet Actiuslibroiam citato cap.12. Impofuitipfisopinor, quodapud Ae-. ginetam proximeanteceditremedium ad morfum afcalabotz, quem ftellionem reddiderunt. Atquifieri poteft "Vt Acginetanefciu eritafcalaboten & galeoten idera effeanimal; 1dq; non aliud quam ftellionem Latinorum:aut temedium hocad afvalabotz morfam abalio adiectum fit, cum nulla etas nofcendi fignà vtin ceterís habeantur; & vnum duntaxat remedium breuiffimé proponat r,nempefefamum contritum cataplafinatis modo imponi; quod ipfum Ae&tiusinter remediaaduerfus galcotz morfam ponit, vt Auicenna quoque, quanquam mutila cius "le&to videatur cum Aétio conferenti. Sedtam galeoten qàmafcalaboten flellionem effe in Stellione pluribus | probabo.Errauit etiam Auicennz interptes,qui lib.4. fen.&.tractatu 4 capis. cattum pro flcilionetranllulit: ea 5 dem enim illicfigna & remedialeguntur que Aécius & Aepincta degaleotehabent. l'onzettuslib.s, tractatu 4. | Cap.4.cati morfus figna cadem refert; que Aétus, Acgincta& Auicenna galeotz;id eft [Eellionis morfus, nempe | dolorem magnum & viridem (liuidum potius, vt Grzci habeat) eirca vulnus colorem: remedia vcró alia. Cu- | rantur(inquit) bona victusratione: Quidam exbiberi iubent cerebraaliorü animalium, & vinum clatum odo- - ratum dilutum:& fzpe lauari vIcusvrina hominisytquae virusinlictum confümat:vellacte caprino & origano.. De morfu cati vide etiam Arnoldum in Breuiario3.16. Cumquoramuls animalium pili,fi ab incautis deuoven- | tur;arteria przclufa fuffocationis periculum minitentur: precipue tamen felium pili maligni & venenofi funt; "Matthzolus.Audio fi pilus catiforté in fauces hominisinciderit( quód accidit colludentibus;prafertim pucris & /ó&ncautis) quoniamisinhsgreat,necloco promoneatur; paulatim aggefta materia flrumas vel fcrophulas generari. | Prau useftetià anhelitus felium:nouienim quofdá , qui cum no&uin lectis feles fecum habuiffent, & infectü ab j eaecem infpiralfent;hi&tica febri & marafio tandé confumpti perierüt. Nec ita pridéin monafterio quodá vbi x | | | | | y petmulié -wWe - I — QN ?De Ouadrupedibut | permulticati familiariter nutricbantur, & in ccenaculis cubiculisd; & lectis monachorum frequétes erant, adeo letiq;infecti funtmonachi,vt intra breuetem pus nec miffa nec vefpera coin monaflerio decantarentur, Idem. Alexander Benedictusin libro de pete, cauendum confulit, ne canes & cati noflri temporepeflis, extra domum vagcntur:facile etiim ab eisaérem pefülentem refpirando hauftum afferri. Hoc maximé mirum cft quod non- nullosfixo oculorum obtutu ledantzalios veró fola prefentia: Quod quidem non folum accidit cx malignaali- quaaut venenofa vi inipfis catis: fed accedenteocculta quadam hominum qui itaafficiuntur qualitate fiue natu- ya,ccelitus nimirum eisillapfa: qua nifi przfente obie&o prouocante, adaffectum eiufmodi non mouetur. Hu- iufmodi ego homines Germanorum n6 paucos cognoui: qui nulla fimulatione przfentibustantum catis, quan- "aquam illi adcffe nefcirent nec przuidiffent,nec vocem eorum audiuiflent, mirum in modumlzdebantur. Nam cum aliquando ad conuiuium vocatusin coenaculo effem,& expectaretur talis ingenij quidam; catum coinloco 14 ^ occultaruntillum mox vbi aduenit;fudare;pallerc,& ob metü tremere animaduerti;& catum alicubi latere con- ücrentemaudiui, Huiusego naturz homines cidem remedijsiuvari crediderim , quibusij iuuantur qui cere- brum cati cdcrint, Matthaolus.. Vidi & 1pfequi prafentes catos vbi confpexiffent audiffcntüe, ferre non po- tcrant. ia ' NIED- 1 1 | ^ dt Aclurorum;id eft felium (filuiorum potius, vide Diofcoridem) falforum carnem, adlzuorem tritam ,lignà (fcolopas) corpori infixa mpofitam educere aiunt, vtpoteattrahédi vi przditam,Galenuslib 11.de fimplic. Car- nes catti calida funt & ficcz: medentur hzmorrhoidum doloribus, rencs calefaciunt, dorfi doloribus profunt. Sumptacaroreprimitturgentes podice venas, id eft hemorrboides, Vrfinus Iacobus Oliuariusaddit hoc reme- dium fecxpertum cffe. Et lumbus lumbis praftatadcfusopem; Vrfinus:iéc Oliuarius addit veriffimum effe. Ego nifiin füummaomnium remediorum;quz rat onealiqua nitunturjinopia;nunquam ad hzc abfürda experimen- 2€ ta defcendcrim. Podagte vtilis fertur caro cattz agrcfüs inum Ga, Rafis& Albertus. Remedium ex anícrisadipe dum affatar diftillatum farcti catis paruis minutim concifis,defcribaim in Anfere G Deco&ü cati pinguis (exene '| terati;pelle detra&ta.) Alyfcus podagricum vti iuffit,ftuppas in eo calido madefaciendo, fouendod; partes, & po- flea eiufdem cati pinguedineillinendo, Hofpcs eius Bailez hoc vfus confilio, intra $ aut 6 diesmelius habuit. Sanguinem cati paronychig quidam illigant,& latentem in ca vermem (vt vulguscredit) eadem no&e extingui promittuntInnominatus. Cotifylucftris feuum fimile cft naturz carnis eiusicarnem autem calidam,mollem,& podagra vtiliterillini dixerat, Rafis.Inter taurinum & fuillum adipem fuerit felinus, Syluius. | Felispinguedine medicamentaqua faciem fplendidam candida mà; rcddunt vtiliter diffoluiaiunt. Oculorum vitio quod noftri vocant flaecken vndfacl, hec efl, yngues,nebulas& leucomata fic mcdcberis Caputeatipigri,quinemaculà qui- — dem alterius coloris babeat, vresin olla figlinajntus (vt vulgoloq uuntur.vitreatayaut figulo vrendum commit- 36 xcs:non eft periculum ne&nimium vratur. Hunccinerem percaulem pennzin oculumipflabister die; INcGtu fi. uisardorinfeflet folia? quercu aqua madida, bina fimulautterna cculoimponesautilligabis : Hoctanquam egregium experimentum fuum medicus quidam mihinarra nit: ego poftcainIibroquodam manufcripto Ger- manico reperi adiecta promiffione vifum rcflituendi,ctiam pofl ar. n: vniuscacitatcm, & remedio ad authorem Hippocratérelato, Fclisiecur vftum tritumq; ita vt bibi poffit; celculofis remedio cft, Galenus Euporifton 2.52. . Quartanis magiexcrementa feliscum digito bubonis adalligari iubent, & ne recidant, nó remoner feptcno cita cuitu. Quis hoc quao inuenire potuit? quac cft ifla mixtura? Cur dictus potiffimum bubonis elc&tuscfl? Mo- defliorcsiecur felis decrefcéte Luna occiiz inucteratum fale; cx vino b:bendüenteacceffiones quartang dixérc, Plinius. Catzftercus cum vngula bubonisin collo vel brachio fufpentum , pofl fcptimamacccffionem; difcutit quartanam; Sextus. Cclfusadijcit malagmati cuidam contra firumas.. Cati agrrfüis fel adoristorturam vtiliffi- 4 mvm ferturzaccipiturautem fellis catti nigri (catifylueflrresapud nos non funt nig 1; fed ex domeflicis quidam) dimidiadrachma; (Albertus non recte habctvnciam) & mwifcctur cum zambacb p ondere quatuor aureorums& — fit flernntatorium;Rafis & Albertus. Felis fel adalbugines, Actius 7.39. Fcl czti pra cipue fylucftris, foetum mor- tuum ab vtero cxtrabit;fi fübitus füffiaturmixtum cum flercore nigroalicuius cati; vcl ciufdem cuius eft fel. Id&, cfficit fel eius;cum mifceturaquz colocynthidis,& madidam indc pong: am (lanam) mulier ori matricis indit, Rafis & Albertus. Proflercore felis , flercusichneumonis vfürpari peffe, in Antiballomenis Galeno adferiptis legitü r. Adquartanam cate ftercusà faperftitiofis allieari;pauloante d: Cum cft, Cata (vel eati)ftercus ficcum cum finapi aquis ponderibus cumaceto contritum & impofitum;capitis alopecias fanat, Scxtus & Aefculapius, Felinoffteréore Celfus vtiturin malagmate quodam ad firumam. Spinam aliüidue quid faucibus adhaerens ; felis extrinfecusfimoperfricatisaut reddi aut delabi tradunt; Plinius. Cate flercus cótritum,recens,purum,il'initum sa has s P cxtrahitfpinam;Sextus. Cum refina & rofac co fuppofitum; profluuium mulierisrepri- mit,Sextus: Ax Plinius hocidem remedium exulceraticnibusvuluarum impofitiprodeflefcribit;id quodmagis | placet.nam adipem vulpium quoque, & m cdullam vituliin vino cx aquadecoctam cumfcuoidem praflareait, —— Fimuscatifuffitus & illitusfcetum mortuum expellit, Author ob.curus. Ad vngueminoculoEqui; cineremde —— fimo catimaneferoqQueinflay obícurus. . h YET. "m" H. a Felesnomen,vt Crammatici quidam volunt;tam mafculini quàm feeininini generis: Valla infeimininoge- nete viitür-funt qui mafculinitantum generis faciantmanifefto errore. Man: wanus Tectiuagos feles dixit. Felis 6 aurea, Plin.6 29. Eft & apud Czlium Calcagninum & Vallam Herodotiinterpretem hzc felis: eft & meles foem. generis apud gram maticos. NNe feles aut meles;aliáu equa beftia intrare polfit; Varro. ufi etiam Ge. Alexan- drinus legit:grammatici quidam recentioresin Diéctionarijs;fclis & melis Icgüt.Phil. Beroaldusquoq; fdes pro» tulit. Catusvel cattus,à capiendo dictus videtur recentioribus,vt qui mures & auescaptct.Ego potiustanquam cautum &aftutum ita dictü crediderim. Catosenim olim fapientes & call'dos appellabant, vnde& Catonespri- — mum di&os volunt.Sed homo catusnunquam terminat;nec magnitudinisncc diuturnitatis modü, Cicero Tu- | fcul z.vt Nonius citat.Hinc& Gracis conijcioderiuatum, vt 5^! Q- vele»: Q-dicatur, C mONO. ede 5 3g) 7r po Os Hefychius, & Varinus. Sunt qui Seruiumteflem citent catum feem. genere proferri, Reperitur& apud Grecos - recentiores grammaticoszz;i vel «o9: Murilegus & mulio pro cato; apud Albertum & recétiores barbaros, » à; ! U T Ape Ü €x 325 MENU b. veda as don. camas À NEU DONTINS TRTORRSSMR IPC TRE NEPTIS TAS o ; aD ajoAely Ice ajo? ev Yel aae C ava ev sp V5 suyeis d.t molo usé Varius, AlAve(G^ytdeminóa JASP 4 pav, 3 (: per pleonafmum,fed antithefin,o759/ $8 s ajcAcr C Y spavtsvMoNoye Ru. Gerodianus apud Etymologom:spud Va- ES ACWES 1 me P T Ueneur né oE-. 6 M "^ dd L y np , s inum;elo/AxpO- habetur,quod non placet. A'jne» Hefychius exponitS tva, id cftadulari, vtinde etiatn catuà &lurus dictus videri poffit, quod cauda homini quodammodo adblandiátur. AiyiAErO- nudum homcn apud Svi- ; dam:Etymologus & Varinuszlurum exponüt: Hermolausin Corollatio poéticum cffe feribit, 1/54: ugs quinqs | , exe Hefychius'& Varinus. 0/5 [ues vud dpyeSvroudyatEd ullvoi d ant axreiioaie, Aathorinnominatus à pudSuidarm: .' addit autem Suidas , xev Quely ds PAspov correr, id eft catum aut felem domcflicam intelligit: non quideni .— fpatalen dicens effe felem, vtaliquis putaret;cüm zeccto jid eft cibum pauló antéinterprcetatus fit:fedinfinuabs vt 6^ videtur, brc verba pertineread apologum quendam de muribus& fcle confitum.. Catum marem noftrates voz —. fyllabis.carabus,'d cftlocufla ( ex ofttacodermorum genexe) exponitur: vt etiam xgipygos procodem: Aes; G», 1 - cántrevre/peronomatopoeian. Felinus adic&iuum à fcle apud recentiores quofdam Icgijapnd veterem nullum; d. Oppianuszluroszaxscpyz« vocat id eftmaleficos.quod auibus infidiciitur. In a lceomyomachia palés;id cft catis ; fikauthor cius recentiora ppellat;epith eta hxc funt alpes ele C (Os 00 BitQoy Ge mou pars (Gs obye mr; owes | YO», QUscG-. Putes certare canendo T'cGtiuagosfeles, Bapt; Mantuanus.| Oc osra ms (o iul mp dUxor Quiyl Sa, - Cem iuenportNvrvria Gnpaepolpoiss Suidas, Nuctetias & cattas naues; traf 8; veteres, fed & has recentiores agnofcunt . Cuius Caleagninus. Addebantur maioribus hauipijs prodromz & quafianteambulatoris", ficut holcadibus; : . epholcia;triremi bus cáttz. Idem, Cáttz nanesnominanturapud Gellium10.25. * Metalli genus eftquod Germani vocan tglmmer,id cft imicam,ve] Vatic filler. Td eft felium argenturn:eft eniti EN colore argentoita fimile,vt pueros & rerum metalltcarum im petiresdeci pere poffit. A fclibusàutem nomen in- 9 diderünt.fiucàfi militudinc, quód eorum oculi etiam no&u radiant fiue quod caffum quiddà & inutilehacvocé | " fignificare volunt. Nullüm enim vtilitatisfructi prabethis qui venas excoquunt; quod totum eius corpusienis- «onfumat.Hoc ipfüm Latini, vt opinor, micam appellantseum chryfocollà & czrulco ii codem lapide quandoqs reperitur, Georg-Aericola in Bermanno. Rotae a MR ur LE Mir c Wr art de capp Buphthalmon Diofcorides & zluron dici Àneminit : ego & Turion vocari quandá fiirpem legoapud Photio- ném:diuerfa néc nefit;haud conflat; Herm olaus. Aclürius; AA eA G-i radix quzdafica ppellata,Étymologus apud Tefrchium & Varinü corrupte] egituradiioxe1cs, Buphthal mum ego zlurum dictü credid erim,quod figura ocu- Jumiefecat; &inftaroculi felisrefplendeat, quamuis non cti nocti. Sed cum bu phthalmi radix in vfü no fit,zlu- i UU MN nfcatur, Valerianam potiusvulgó dictáintellexerimicuius Graci aliud infualinguano- nen nó habent:nám phü peregrinü eft. Exusradix mite àcatisa ppetitür,quod in horto mco píeobfervaui, vbi ? & hortenfe & fylueftre phü;& nepcexfinecalaminthz genus, ew noméab hocanimaliapud Germanos (A4tz.en- Rrantskatzenminiz.) Gcaliasgentes,non femel quamuis circumfeptas & Ipinisinterdà munitas mihi perdiderunt: | quodab eisnon odio harum flirpium ;ledamore potiusfieri puto:referunt enim fi milem queridá catis odorem: "Valerian quidé radix;& alids,& przcipue liquore aliquo macerata, excrementititim quendam odorem emittit; eim; ob caufam licet cótra diuerfos merbos comm endataàmultis fafliditur. Porro cati nó vnguibusfolum has Ttirpeslaniant;fed etiá ore.Martorellajid eft Valeriana vel herba gattz, Syluatieus:dictaforte quod mates etiatn; " quz cuftice muftalefunt; fiiafliter erga cam afficia ptur, quodtsm en €ert&non habco. Cataria nepete genus eft: 'quanqná& alie herbz fimili vocétur nomine,vt Valeriana,&e. Hic nepcta pulegiti magis rcfert odore quàm ca- Timitntham montanam:cati ea delectantur; eduntd; ftequenterjvnde patíi ei cata rienomé, Motiachbiin Mefücn; S'vt plurimam fylucflribus & afperis nafcatur locis, Primum cala mintbz genus(inquit RuclhusYofficinz etiamnü «calamentum vocant:fecundi puleginm fylacftre:tertiü nepctam, volgus herbam catort quod magna fclesodo- wis huius capiantur voluptate:nanq; fi vulíe vel herenti cóun gatoccurrerc;eifefeflatimad fric 8t, deinde tr agná 'áuiditaterai nos pafcuntur. Qin & humoin quarefederit incundiffime fbburrantur: quapropter foloefu huius 'aelaxos concipere vulgus fibi perfuafit. Medici hac expericuafreti muliebribus balneisaut infcffionibos inferüt; . idem alibi gattariam interpretantur calaminthamfylucflrem, fire pul egit fylueftre dictum à nonnullis quoni " onés perepfilon fcri- E cur paire betidüge iat locis,in hortis colitur: .' 324 | *De Quadrupedibus benduimeum gentile eftzcum an'mal fignificat peres diphthongum. Cumantem Heluri populi àpaludibus di- cantur;afpirandum effe hoc vocabulum;&l (implici fcribendum ex Grec linguz proprietate apparet.Erafmus inprouerbio Minerua felem ; non recte attribuit Etymolego quedin eononlegitur, proanimali fcribendum. dicens eiispov per e qnafi torquicàudam auttrahicaudam;lic enim ipfeloquitur. ^ [! c. Qui multum fternutant; dicuhturà noflris ctm catis ediffe. Pici feandunt in fübre&um fclium modo; Pli- nius. Fxfelisinftar exeuntes é rimülis mures venatur, Aurelius citante Perotto. Sicd; repugnabant votis contra- riavota i Nonfecusac müri catus;illeinuadere pernam Nititur, hic rimas oculis obferuat acutis, Mantuanus inBucol'cis.. m | "Au je | | d. Ibisin palmisad euitandos feles nidificat:non enim facile in palma obeminenté & cultellatum trunci cor- ticem ij fepe repulfi & reiccti;furfum correpere poffunt. Gillius ex Acliano. Vulpanferabaquila & felis & cete-- 18 rorum hoftium fuorum iniurijs fe defendit & propulfat, Aelianus. Beluas etiam iu cosà quibus beneficia accepe- runt, vehementer grata eff-;teflimonio funt vel Aegypti admodum feraanimalia;fcles ichneum ones,ctocodilis - Idem. [ani Lafcaris epigramma extat iucaniculz fociam.galen. ('fclem intelligit. vt yidetur, ) & opem ci ferentem, . bh iu e Yt M:ee b. Io. Tzetzes Chiliadis g.cap.12. pev) xovxov (proevmildyov) id eft muftelam domcflicam, catum intelliges re videtur, vt& alij quidam recentiores Greci. Narrat autemillicin quantis delicijs bocanimal fuerit apud Mo- nomachiimperatoris vxorem:quz indito ei barbaro nomine Mechlempe; Mey suis plurimis delicatiffimisque ciborum generibus ex vafisaurcis ipfum quotidie alebat. Catusaut belua per feramen intrans quid fignificet peri? figna Zodiaci;Lunain fingulis exiflente;explicaturab Aug. Niphodeau gurijs lib.r.tabulafeptima. Cum Gigantes aducrfisdeos pugnarent , deorum alij alias fibi formasinduére, Fele foror Pheebilatuit, Ouidius li- 2& bro s. Metam. Acfopus puellam faiffezlurum fcripfit, & quidem ita preftantem forma, vtinnidiam infe Vene- -— ris concitarit: qua Venus percita priftinam formam abftulit, nouam intulit, nec eam tamen degeneré aut defor- miem.vtpote quz vegeta atque agilisfit,& leonis forma fimillima,Czlius Calcagninus. Galésin mulicremmu- tate. & fponfa cum effet murem perfequentisapologus recitatur à Io: T zetze Chiliadis quartz cap.ir. Itern vul- pis&feliscol'oquium apud Erafmumin prouctbio. Multanouit vulpes;vbi ingrüente canum vi feles fubfilijt, vulpesrelicta capra eft. | | | J We | ad : Á«gyptiorum moresquisignorat? quorum imbnutz mentes prauitatum erroribus, quamuiscarnificinam po- tius fubierint quàm ibim,autafpidem ,aut felem;autcanem, aut crocodilum violent, Cicero. Et alibi, Ipfi quo- ^) rum vanitasridetur Aegyptij;nullam belluam nifi ob aliquam vtilitatem confecrauerunt, veluti felemquod pel- Jeeiusfcuta contegant. Ego füperflitionis gratia magis quàm vtilitatis, felium pelles Aegyptios fcutisinduxiffe 3e utarim:nam cum molliffimz fint,ictibus refiftere nequeunt vt bouinz.. F elem (inquit Herodotus lib.2. inter- . prete Valla) incenfa true diuina resoccupat, (Hupxains 5 gavapdlenc Beto. stbry palio ar) Caves ard od spec : Perot- tus transfert; Facto incendio fclesdiuino numine corripiuntur:Ego fic verterim,Siquandoincendium contige- . rit fclesin furoremaguntur: vt 9eovaeaypo non aliud fit quàm Sescpuar & Grup: Ódo. ctiam laupase cxpo- punt,vtinterprcterisrem miram circa felesaccidere: fed neinaliorum tranflationibusoécuper , praftatvt reli- quaipfetransferam:) Nam .Acgyptijab igneinteruallo aliquo recedentes, extinguerenegligunt,fcles tantum obferuant, (cuftodiuntneinfiliant:) at illz vel fübeuntes vel fuperfilientes bominum coetum in ignem ruunt, Hoc vbi fit, Aegyptus magno afficiturluctu Cum veróin domoaliqua feles fortuito (3e $ dustucis s, vltro, Vallaz intelligi poteft de naturali, & non violenta morte; vt Calius Calcag.exponit) moritur; domeflici omnesfola fu- perciliaradunt;totum autem corpus & caput,in quorum domibus licimoritur canis. Efferunturfeles mortuz ad 48 facrate&ta;vbi fale fepeliuntur in yrbe Bubafti:Hac Herodotus. Bubaflum A cgyptialingua felem nominari fu- pra dixi.Gentesaliquas qua felem auream pro deo habuerunt circa Syenen fuific legimus, Gyraldus. In Rhadata (oppido Libyz circa Nilumad Arabiz latus) felisaurea pro deo colebatur; Plin 'us6.29 Nihil me peenitetinter- duin (verbafunt Calij epiflolicarum quaftionum lib.r.) eluro;feu mauisfdlem appellare; blandiri, | Cur enira. mihi illud io.anti vitiodetur,quod Aegyptus fcrium atq; adeofacrum habet.Nam inter brutaque nimis fuperz ftitiofe colit;eluro tantum tribuit, vtin cos qui reliquafponte volen tesQ; Iinteremerint, decretum fitfupplicium capitaleiquod fi cafu aut certe nolétes fecerint, fcelus prafcripta mulétapoff: expiari putant. Solafelisinterqua- — drupedes( Herodotus lib.2. interprete Valla ibim & accipitrem adcó factas haberi ait,vt fiuevolens ftue nolens . aliquis necauérit, neceffarió morte afficiatur:) interauisiaibis, nominatim excipitur: hasnolcnsvolensuequis - Jetho dederit;crimen non nifi capite luitur. Cuius reitanta religio fuit;vt Diodorusin fecu ndo Bibliothecesfidé $9 atq; oculos fuosinteflimoniumadducat: quum «tate Ptolemai, inita nuperamicitia cum Romanis : Romano- rumquidam prateranimi voluntatem glurum occidiffct, factaimpreffione Acgyptij apminatim eius domüob- n D "MN. EA SL t fcderunt,eum ad poenam pofcentes: neq; magnitudo Romani nominis, neq; amicitia recentisneccffitudoeiía- — um ^ tis przfidio effe poterat: n1 Rex prafectids regij cum magis prafenti periculo fübtraxiffent potius 1 cel fcnt: quód fi fatoaut natura diemobijffet zlurus, vniuerfa domus non fecus funefla fuit, ac fi pater: «miliás ceci | — diffct. lidem praterea quum inter om nia fcarabeum maxime venerentur, ciusq; aliquot fpecies numerent,cam | yuz zluromorphos dicitur, 8c aluri facie pin gitur,longé omni buspraferebát.Nec modo Acgyptij,verum Ara- besct.am elurum;& eam quidem auream pro deo habebantin Rhadata.Necífané mirum,quum ritu natura nu- meros Lunz oftendat, & lunaribusincrementisoculos h: beatgrandiores , Hac Caltus Cal cagninus. Ifidisnu- mcn totam comple&ti in fe naturam Aegyptij c redentes;ideoilli animalhoc coni unxerm nt, quod Lunz;cnius fj - 6d deris beneficio naturz pars multa ftat , notas & imaginem quan dam; prafertimá; ineculis rcferret, inquibus ad qu otidianaluminam ino incrementa decrementaq; augeri pup ulas in muftclis, (felibus dicere debuit, fed per imperitiam confundit, ) & migui , pletiq; teftatifunt: nec id tantum, fed noctu &in tenebris fyderis illius modo fulgere: & quod maxim umeft, ferailem & vegetabilem Lunz natutá fecunditate fuaexequare; Marcellus Vetr- giliusin commentarijs füper Diofcoridis capite de muftela domeftica,& rurfusin coment.fuper lychnide.Aclu- torum o. uliad vices Lunzautamplioresfiunt, aut minores: Id multo mirandum cft magis, elurum marem, vt. — Horo placet Apollini, Solis vicesfen tiremutareq; pupillasoculorum fyderis curfu: fiquidem diluculoinexortu | rotenduntur,cxdem meridie contrahunturin orbem, occafu folis obícuriores hebetefcunt ; Ruelliuslib. z. de lantis cap-151. Catus apud veteres Plutonifacerera, Arlunnus. — , ——- MMNSAR, . Mineruz felem, Aliud? ainspor, fübaudi comparas:cum multo inferiora cum preflantioribus cotnparantut, : quod limes LE og po B . LM oc De Capren x Eoo ub. h 22y &uodleniculaquaplam inteconueniant, Quid enim habet Minerua dea cum fele commoüe, préterglóucum colorem oculorum? Nam is oculorum colo£ Mineruz tribuiturjqui & noótuis adeft: & felibus. Vnde apud Ho- Amerüm ei epitheton yards & 91u« Eft Gchoc fclibus commune cum nodtais;quod & noctu cernunt , & pari- terinüdiangue rauribus. Refertutapud Zenodotum & Suidam, Exafmus. Carrera pronerbia vbi felem Eraíimus tranftalit , vc Tarceffia feles; Feli crocoton, Rapacior fele, orüniaad muftelam referemus: cum Grece non ielu- rosineis, fed gale, id eft;muitelalegatar, Sphondyle fugiens peffimé pedit; Hielychius & Varinus fpondylem proquo Attici fphondylen dicant) galem,id eft multelam Acticé dici fcribunt: quamobrem hoc quoqueadiü- - itelam differemus, quamuis Erafmus felem reddiderit. Oi 3 uósz vOv oy Eva dpafnuos mite eie aera, Mures nunc faltant cibo tuoarreptos Authorínnominatus apud Suidam in Spatale; tanquam in apologoaliquisita ad 39 fclein de muribus dixerir.. Videtur fané prouerbiale ditum, cui (imillimum noftrates iactant, Fele abfente anutes filtant, auc diem feti agunt, Sunt& alianon pauca Germanis in vfu vulgari, à fele prouerbia, exqui- ' busnónullafübijciam: 2472 Jafst von art witydie atz last irs mau[ens iit. Ingenium nalla vi vincitur, nec catus capta- xe mures definit; Naturam expellas farca tamen víquer ecurret. Man fore ein kar sm &ngellant fo vtirt fie doch mautten: Catusetiam trans mare vetus; vocem non mutabir: Coelum non animum mutant, qui trans mare currunt. Es frat bee katzein, dieforbar lecken,und binden kratzen : Malig ni funt cati quianterius lambunt, pofterius . Tauiant: Altera manufert lapidem,altera panem oftentat, ar soit Raren jagt, der fact. gern menfí: Quicum caris venatur , feré mufculos capit: Corrumpunt bonos mores colloquia parba.. Dzre Kacz. baa die fifch lieb, fre wall aber zu ies vuaffir: Catus piícesamat, fed aquam rimet: Ficusauibüs gratz fed plantare recufant, Er gect dartmby vine en hatz, urb ein heifen bri: Circumit vt feles feruidum iüfculum: Lupus circa puteum chorum $5 agit, in eos qui fümptainaniteropera fuafpefruftrantur. Zn der zacht fiat alle Katzen graum:; Noctufeles omnes fufcz fant: Sublata lucerna nihil intereft inter mulieres. De katz, 5f gern da san [ia flrelet:: Catus dele&atue jjslocisvbi curatur & comitur: huic aliqua ex parce refpondet, Athenienfem Atheais laudare haudquaquam difficile. Der £atzen 552 der kafr- (oder der [eck) befüblen: Feli cafeum ( vel lardum ) committere :: Ouém lu- 'po committere , Muftelz fenum. INam (i quis catum cuftodem lardo prz&ciat à muribus defendendo, vnus ipfe plus confumet quàm multi mutes;fic fepeimprobi magiftratus cenferuandis prafectilegibus magis in cae . delinguunt quàm plures priuati.- j UMEN 12-—.. DE CATO, SYLIgSTRI AP Errsantquitustion erant manfucfa&tz, viuebanttà ágris: inde vrbes & dorhos repleuere, tg NOD] Ümapud Hebreos, Efaiz 54. catos feros quidam (vel vc ipi loquuntur, ferales) interprerátur,alij |£, aliter: videfaprain Onocérauro: queinadmodum ty zijm aliquicatos maris,id efi éerco pithe- ' cos: alij maites, ie eft muftelas rufticas. Quiaulicein Germania loqui volupt; catos fylüeftres no- CUM minantZowmrzter,ld eftequitesarborum: quodatbores (candant;auiti preda gratia; & cum peris cula fugiunt; Hifpani gHito montes. Chat caretrz;cacus fylueftris in quibufdam Gallicolocisvocatur. — B. Catifylueftresin Heluetia multi capiuntur; infyluis precipue; & atbuftis iuxta qiios interdum: fimi« «o les domefticis peromnia, maioresrantum, denfioréque & oblongiore pilo: Colore füfci,vel vt Albertus loqui- rur grifei, Sed forte vt domeflici coloribus vatiant; ita etiam ferinon vnocolore reperiuntur, in dinerfis regio- nibusprefertim. Quem egocircafinetn Septembris apud nos captum cenfideraui, huiufmodi fuir. Longitudi- . - misà frontead extremam caudam;dodrantes quatuor. Linea nigra perdorfum defcendcbat in pedibus etiam & | 'alibilinez erant nigra. Inter pe&us& coll macula latiufcul ex pilisalbiffimis, Reliqui corporis color ybiq; tus ' fcuscuiiudorfo paucus ruffusin vnum colorem mifcebatar;ad latera dilutior,id eft cinereo propior: inter erara ' pofterioracirca clunes rufus.Calli imi digitorum iu pedibus nigri, & pili circáinquaq; concolores:Cauda craffior "quàm domefticis,tres palmos longa;duobus aut tribus orbibus nigris diftin&ta: extrema pars palmilongicudine totanipricabat. ^— — : e qui i ELA UMS 1 — s X. Catilylueftres (vt Gaze vertit; Grece legitur gala agriz, id eft muftele fylueftres ) venantur inutes fyl:. 50 ueltres, Ariftot. In Scandinauis (fic vocoingentem Europaad Septentrionem infulam) à lynclbus capti voran tur,|Olaus Magnus. — ^. — ; ; E. RUMOR Í — . E. Canibusimmilfis capiuntur, velimpetuntur bombardarum globis arboribus infidentes, Sepe rufticl plutesarbórem circumftant,& felem defilite coa&um fuftibus ceduat. Felemque minacem Atboris in trunco longisprafigere telis, Nemefianus, Pelles carum cum pilis ad veítiüm vfum parantur, vt éx alijs etiam feris: priuatim vero ribialia & manicz inde fiunt, pilisintcorfam verlis; cum artus refrigerati aüt arthiitrici funt; Pilas admodum mollis, fed pipguiu(culus eft: ideó3; facile conglobatur, & minus placet in veftitu. Cati fylueftres fa- - müumtrutz &amygdalarum ematazum fügiüc; Rafis. Muftclas quoq; ruram fugere legitur apud Auicennam:itegm catosdomefticos,vcfupraferipfimus. — | | eH: Pus | "o v OF. Catisgreltes temperamento propinquifüntleporibus, Caro eorum calida & mollis eft; Rsfis. Eduntut $9 apud Rhetos. Apud nosetiam in cibum veniuntaliquando, capite ferz & cauda abfciffis.Sunt qui fatis lautos af: firment,abhorrenr propter domefticorum (imilirudinam,quibusapud nosnemo vefcitur. — — —— ^. . G. Felis fylueftris pinguedo à quibufdam reponitur, calefaciens nimirum, molliens & difcutiens ; magis quàm domcftici, Vruntur ea in morbo articulart, alias quoq; pinguedines cum herbisad eundem alfz&ü facien- - tibuscontafas inanfereaffanres, vin Anfere dicemus. Ego excoriatíüaliquando hocanimallongé pinguiffi mum vidi. Diuerfaex huius ferz partibus,carne,adipe;felle & fimo, remedia ex fententia Rafis enumeraui füpraintet / domellici cati remedia:cü nonaliudintereffe videatur quàm quod ex fylueftri ornia fint efficaciora. Sylueftres — maximéfeles ad motfosàcrocodilisob contrariam quandam affetionéaccedere confueuerunt, Aet. 15. 6. Galli - lupum ceruarium quoq; catum fylueftrem nominant,quem Itali quidam lupüm catum, — MENU E Feles Scythica vel Mofcouitica;(fera an domeftica nefcio.Scaliger quidem,domefticorü Feliura pellib. tra- "Zo ditfeminasin Mofcouia veftes munire aduerfus hybernü gelu:quàd nullius «qué pili Bir renraga THÉ | POMMT NNI C me | Ec uitis 1 Let 226 6 | De Quadrupedibut cuius pellem tiuper Ant, Schneberpertisad me mifit, longa eft duos dodtantes cum dimidio, Felibusnoftcis fi. r- lis, fed'colore diuerío, nempe nigilcante, vel, fi propiüs & ad lucem infpicias, é nigro ruffefcente , vndiquág; feré concolor, Cauda decem digitos longa, terete; nigra. Sed vnam tantàm pellem vidi, nec fcioan omnes eiufmodi fint.In Malabar prouincia (inquit Scaliger) Felesfuntagreftes inatboribusagitantes. Deeorum ce- leritzte in cutfu nibil memorabile proditum et, Saltu valere potitis. Peculiaris veró volatus. Idq; quod tnirnm mag'seít, (inealis. Membranam abanterioribus pedibus ad pofteriores vfque productam tendi, quam dum qui- elcunt, ad aluum contrahunt, Vbivolare ipftituunt; pedum erurumque spitatione protenta , collediáque tnembrana,tum fuftinentut, tum feruntur: mirabilisqne efteorum , tanquam peraérem currentium fpecies. Sic ille. addit autcm verifimilius hoc nobis fieri ex Vefpertilionis natura. De mure Pontico volante dice- inusfuo loco. MI» [ V TR. ) fae wm | ; " Ad Feles forté referri poteftetiam Heytat in America dictum animal, culusiconem (non fatis explanatam tamen) Andreas Theuetus pofuit, Genethz cato non diffimilem;& fimilirer maculofam. Heyrat ( inquit) vo- caturapimal, vocabulo beftiam mellis fignificapnte: eó quód paffim defiderio melliscertas arbores (quas Vhe- behafonincolg vocant, à quarum fru&u apes mellificant) perquitat. Colore eft caftanez feré, magnitudine Fe- lis: mel tanta folertia fuis vnguibus extrahit, vt Apes neq; lzdát;nec ab eislzdstur. DE CER YO. ! 3À Énvvs Hebriléc V*jaial Deutr.14. vbi Arabica translatio fimiliter haberalal: Chaldalca o^ Ys S aicla: Perfisa 4^3 gevazen. Septuaginta ad G- . Hieronymus cétütis. AidA zl Tngepov Xo aco. S Varinos: legendum fufpicor a/zA. facilitranfitnab Ain A. Italis nominatur ceruo, Hifpanis cier- N^ uo, Galliscerf, Germanis birtz vel irs, velpirfcb: Anglis harte flanderis bere. Illyrijsgel en: Polos P2 west V nisiel jenij. Grecis tA«$ G- (hodievulgoaad» vel dAzq» ) & alijs neminibus, vt initio capitis o» dicam, Certain feeminino genere Hebzis fimiliter vt!mas, os alal, & priuatim m z*isalia, & pos aielet:Ita- — lis cerua; Hifpani ciérua, Gallis biche: Germanis & Anglis b;zde vel binds, quidam primam fyllabam per y alij | perz fcribunt, quorum neutrum placetinlingua Germanica ; In eadem cermamalij bynalij vwelprecbt appellant. 6o Polonilenij; quo nomine tamen damam quoqueinterpretabtur. In eodem genere tenerum faetum hinnulum ' vocantLatípi GrecivSpi, Hebrei "rs ofer ; Germani brmdkalb vel recb, quod pofterius tamen capreolo pro» priéconuenit. Anglifauennevehyndekalfs, ^ .—— . — . Y | | "x |... Bimis cornua primum otiuntur fimplicia & reta, ad fubularum fimilitudinem, quamobrem fübulones | petid emporis eos vocant , Ariftoteles 9. 7. hift, animal. interprete Gaza, Ariftoteles Grace meilaAlas vocat, quod cornua habeát ad fimilitudinem ? zwi]aAov,ld eft paxillorum: eft enim paffalos vel pattalos Attice reum, oblongum & tereslignum, ab altera parte acuminatum, vt parictibusinfigatar (hinc etiam dictum volunt22» Z mise» quod eftinfigere) vt fufpendaturab eoaliquid. Einfdem feré fignr& fubulainfitum entum cerdonum . eff, quoad perforandos calceosac(nendos vtuntur. Hinc fabulones cerui, quibus cornua fimplicia ; minimáq; ... zamofaad fübularum fimilitudinem. Alijsfimpliciacornuanatura tribuit, vtin ceruorum genere fobulonibus 70 it. 5 di T : exargumene LU CDeQeruo. 4... Lib. HL | az », exargumento di&is,Plin, lib. rz. Germani cermutm huiufmodi vocant puzirez, , Anglo fbytrarde, Cerul patui, fa- . bulones; Italis cer£zati, Arlunnus, Galli proprium vocabulum non habent, ipfavero fubulonis 8: anniculicerai cornua boflas, id eft, tubera appellant,vt quidam fcribit, qua apparent antequam enafcatur cornu: id quod non . placet;nam fübulonibus ceruis cornua fubularum inftariam apparent; & fabulones non ante biennij ztatem di cuntur cum tubera iflaanniculisfe promant. Cerui pulmonem , maxime fubulonis, (iccatüm in fumo; tritumq; dn vino, phthifico quidam profaiffe fcripferuntPlin. Ex alibi; Efficacior eftad id fübolo ceruorum generís.Sed defübulone voce protibicine quilibet pluralegecapud Ciinitum18.13, Vbi prater alia; De fübulis (inquit) no- tumeft omnibusacceptas effe pro mucronaris fpiculis, quorü fit v(us in Janificijs ad. pectenda vellera: Germanl id eftinfirümentum yocant bech/en ,Jtali pellizerz) Hinc illnd ab Anneo Seneca dicitur, indignum effe pro djs 19 hominibusq; inaciem fufcepta (ubulaarmarum defcendere. Sed hoc Senecz teftimonium fübnlam velíabulas |» proinftmumenro lanis peGendis vel carminandis apto non fufficit; fed pro inftrumento cerdonum potius ac- «ipiendaftibula (vnde Germanicz voces defcendunr, /zlez per fyncepen;& per metathefinalfez) in verbis Sene- cz videtur cum fingulari numero protulerit: nam inítrumentum lanificio paratum ex plurimis ín circulum fixis & reda rigenribus conftat fubulis.Subulz etiam dici poffünt quenis miucronata ferramenta teretias oblonga, , qualia capulisinfixa cum enlttis femper in'eadem vagina minimo loculamento condi folent.Zzarlive;genus cer- ui, velcetta etas cerui, Hefych. & Varinus: eundem zzzlwAie effe conijcio: fpache Quidem gladium & cultrum . fignificat: videmoxin Achainis Subulo etiam lingua Frewufca dicitur tibicen. Ennius,Subulo quondam vicinas (aliàs marinas) propteraftabaraquas,alisplagas,Feftus. ^ xL NS TRELT 2 .. Güterumego fübuloniscerulcornua vidi dodrantis circiter loneitudine, nullisadminiculis noftri vocant | ein Spilf«.: Farcarij veró vul; b dicti; hoc eft; rimi (ez; Gablzzs) duorum &liusdodrantum : quadrimum de miim, Cernum appellant, zu Hartz. Sed fpeciesalia Cernorum reperitur, qui emper Sübulones fint: hoc eft; di- reta fimpliciáq; & fine ramis cornua gerudt. Ego cumaliquando putarem , ita vtin veterüm librislegeram; Su- bulones nonalioseffe quàm Getuos bimos;ea de re cum Sabaudo quodam Scgufiano, viro literato, dilputaui, xogauiQ; vrad fuos reuer(ustém omnem diligentiffimé mihi perfcriberet,id quodis pauló po(t praítrit, his ver- bis: Supetioribnsdiebus, cum nofira difceptationis de Ceruisin mentem veniffer; (latim ad eos quiab ineunte .. &tatein venatione conlenuersnt,me contuli quosaliquando füper hac re audieram, vtiterum eos feduló conín- — lerem,cüm etiam ex ipfis quofdam habeam familiatifimos. Quibus perfuadere adnixus fum;Brecardos cezuos ds effecernorum hinaulos ,vttandem noftra al tercatío ne hnius rei clarior patefietet veritas. Sed rationibus vttinq; agitatis, omnes qui venationis funt peritiffimi;Brocardos ceruosalterius generis effe allerát, prafertim in mon- te Tura, Nam in (luis Galliazum nunquam talesinneniuntarquamuis Galli ceruorum. hinnulos, Brocardes vo- care foleant.In monte veróluraadlacum Lemanum Brocardiaballis cernis genere differunt: quod hifce ratio- nibus probant; Primüm tales ceroi nunquam habent ramofa cornua,neq; fenes;neque iuuenes : fed in quolibec cornu vnus eft ramus, fatis longus;sracilistámen,& vnius digituli craffitudine,& vno acumine: quare alios certos ramofos (qui cornua ramofà ieubifarceta habent) facile vincunt;cum cerue [unt in amore, Deinde vbi confe- maerint, exdentibus dignofcuntnr. Nam venato:es; feniores'ceruos, ex dentibuscegno(cunt: qui vbi confe» nuerint Brocardi, non tamen cornua mutantur. Preterea cum fint alíjsceruís magnitudine zquales,tamen cor- . porefuntgraciliori, & curfi perniciores. Adde etiam, quód cum venatores perfequuntur,non fepe latitant fed 4o penécontinuum faciunt curíam;aliquando tamenaduentura venatorum auribus obferuant. Et fi lint plures cet- . mifimul( vtfzpefit) cum venatoresfequuntur.fi quis (it Brocardus;cerul ramofa habentes cornua fagiunt (imul deinde auribusaduenrü yenatorpm obferuant; 3 latitantin opacis. Quàd li venatores pratereant ramoloscer-. . uos;dum latitant; illi ftatim fugientes retiasret E venatoribas, canibus ac retibus euadunt. Sed br is ^ei i&o fequuntur; reli&is ceruis ramofislatentibus,& ficBrocardus capitur, & ramolus euadit frequentius. Pofttemo Mese üintcarnes Brocardorum, ramoforüm carnibus effe multo fuaulercs atq; delicatiores. ltis ratio- - orum efü- 4: ates INozerethi;vir vndiquáq; doctillimus; qu j^ ) . SERY1Bumundici, feu Subulonis, aut femper Subulonis ca- "NU CMLEERM puradfceleconexpreumo s vc | ! !* 1 " s ! NU 3 la J * A a , y ] 2 ku 1 D a ^ [ ! : M [A xtA duos dodranteslongafunt; minima vnum: omnium pars capiti vicina inzqualis & tberofa eft: —*-maximain proceffu magis dinaricantur, infammo rurfus mucrones ad (cfe cecurustur, vt Ípecies tota mo- dicéinftararcus infle&atar, Minima non diuaricantur.& cum propemodum reótà procedant, foperius perquà m , modicécuruantur. Omnia pottinitium (quod tüberofum effe dixi) prorfus lenia funt.non folum abfq; ramis, 7o fed tuberculis etiam prorfus vacus:quo nomine à Caprearum & Ceruorü cornib, facile difcernütüc. Hoc vium rdiet Lem inter eífe ww | 3384, 5. s. o De Quadrupedibus t QUE inteteffe ópinor;quod cornuum tadices ofíei intra cutem latentes,in hoc gei ^ ) nere quam Geruorum (impliciter dictorum longiores (int: & quod cornuum ba(is;hoc elt proxima fupra cutim pars,in Cerulstanquam circulus magis pro- minet,à füpetas parte diftin&tus: In hisnon item, fed paulatim furfum atte- : noatur. Sed hec melius diftinguent,quicorriua plura vtriufq; generisinter fe contalezint : quod nobisnó licuit. Nosintérim Bargandicos itosceruos,ana- . y inyntas toguomiaabimus; quoti non folum ceteris tamis;fed ijs &tid quos acr ynyntasvocant.carcét : donecaliud cómodiusantiquiüsue nomé docueritalius. AA chainis cetuis cogüiomi ne felcontineti in cauda creditur, Aciftor a. 15, hift, "animal, Grace legitur, Aaa voy tettafyllaba & oxytona. Caeterü lih. 9. ca. 7. i vbi Gcecehabétur 5245 eraty À game EN CpOs &c.Gaza omilfa Voce axafris aciffyllabaparoxytona,vettit,Captuis jam.cerüus eft hederá fuis innará cornib. gerensvitidemiqua coriadhuc tenello forteiafects; quafi ligno vitidicoas luerit. Aog malios aitanigi propter genitiuum inssiiedfortevtroqsmado rede ponetur, hocmafculinum, illad faccininü, Ar iftorelesin maículiuoge- vere vtitur 0n 5 edd dx (ficlegerim non scii mte AO» Dan" eorom te uw uv ero. y ) xa o» vtin Epigrammate Kaj euv1(9* ou Qiaogs Sm ose uico Suidas & Varinus. Apud Suidam etiam ' Auli legitur cocidé fyllabis,fed pulla diphthógoinantepenultima:In Argonauticis Apollon i Solini XA accufariuns Aaxivilio, quinq; fyllabis per epenthefin nimirü 2 eA Achea, & gelo, ciuitas eft Crest vbi Achgi« c giez dicti cerni nafcuntur, qua etiá ara lui vocantüt. Cerafte veró cerui fant magnis praediti cornib us, Vari- 18. nus:apüd Polucem ceraften fi mpliciterínter epitheta cetüi procornuro legimus. Hermolatis; n Corollario,Ge | nüsceruorü (inquit) pregrande, Graci Ec hzineas (lego Achzineas) ab oppido vocant: Ariftot,Achznas(me- llus Achainas quatuor fyllabis) cognominat, Atqui Varinus ceraftas,non Acheíneas , ceruos magnis cornibus; non fimpliciter raagtos appellari icribit. Sed Hermolaus Erymologü lec aiter, cuius hzc funt verba, MO bed VA dO A mv Os lor wyn (TUM 0c c0 ivilu) 40^ e5diys Boro A you iyéaz IA; à el$n eiely D 22 79 Op pian. etiatn lib.z:de Venationeinfceminino pofüir;hac verfu, Opi E G- dr dvkep sou dai piss Klare Bes Arifto- iclesin Mirabilib. ceznosin Achaia cü corpuaabiecerutt, (eabícondere dicit, quod lib. 9. cap. $. hiftor.animal,. de ceruisin genere dixerat) & imultisin cornuü locohedetam inbatam appáreté.vt Gazalocoiam citato hifto- ^ zig animslium «yai vocé non otnittere debuiffe vídeatur. Achzinea ciuitatisnomen nuíqu á legi; fed aba zeli. | ye&e formari poteft Axaiir (quarmuls rarus hic derinandi typus cft; nam à xaoloczaptvis üt. fcd in fceminino genere 38 t2nrdm,in malculino xaoi75o iuxta quam formam cerua «ois; & ceruus dxuíswe dicendi effet : fic &b Inachia fic Inachites:) & perepenthefin Aiaivine Cat erum fpathenzasnon crediderim eo(dem effe cit Achainls: cum cer- 1355 cerni zttatem ta vox denotet; & àfiguta cornuum d eriuata fit; vt faperius docui. IN ifi forte Sphateng cerui di&ti fant eadératione quaapud Latinos paltnati; quoniam fpathé,vt Pollux teftatur pars palms eft à qua fruétus dependent: &fphatzin(trumenta quedara ;alterapartelatinícula hominantur, Cydoniatee fuperioribus annis . vicatim habitabant; poftea Lacones & Achziconuenienteshabitauerunr, &c. Sttabo lib. xo: Hincveriisile cit locüaliquem apud Cydoniacas Acbaiam ab incolisdi&tum effe; cum in reliqua Creta cerui effe negentur, Miras bile in Creta (inquit Plinius)ceruos Preteiquamin Cydonietarü regione non effc. Acercreticus ceruo eget.So- linus. Aya Vepay EAM pol jualas Hefych. c Varinps: confiderandu an corrupta fit vcl mutila mox Axa); quod [as LA fpicor. Aaluto «bo: «x a; e (malim gx ceab oixte po etico vetbo)z Avreioey «ta au iAfo t6xva. 72 apro Suuaululur (for- 4€ te Juust tbv axis odo daeltpo rro s Erymologus in Keuac, Ka) Bage AO» oe dot Ns RU) alui A oulilur rera &N S Gy Blood aiv eit 3Lv, Suidas inAchile , videtur autem mulieris nomen effe fiue proprium ;fue gentile. Al bertus &alij barbariAkanes vel Ahane fctibni Qe o e d EU eem. Murs gh EUM C MEM. tauquá diuerfüm à ceruo genus: fed hzc indi- . CAM 7 ERE SEE Lc aet gua lant memorari. Axadirapud Arhengülii. | ges cft magni panis quodin 'Thefmophoriis: : fiebat, quz inde etiá Megalartia dicebantur, fo- | lebantauté adfetentes diceres Ausus ster ip eov redii. quad fi legas, Axaulilus à rios &c.vt (enatius fit; Fait & elaphos inter placen- cas, gura nimirum didus: & fieri poteft vc A- . «heines quoq; panis uisgnus (nam & Achginz - cerai ceteris niaiores fecütur) cotnutusfuctit; . & inde etiá tragos;id eft hircus appellatus.Gor-- 6 net,interquasfunt cerui palmati ducéti mixtis - Caput hoc To. Caius in Anglia depi&umad | me dedit. Videtur auté(inquit exargutàéto vocat, Eius finon elt, alicuimsex ' & craffitudine cetuina, & latitudine excedunt . . e(Te, Hzcille, Ego Ceruos palmatos.quorüfe- diániyluamemo rabilis picta indomo roftratá, Ca. Pompei pi&ura animali& diuetfas conti- . Brirsonis;Iol. Capitolinasin Gordiano primos c " E 1 Wo Matt. LN | iit)eius animalis et- fe, quod tulius Capite inus Ceroü palmatum genere Plstycerotü faerit. Verüni quàd cortitia. "wn hzcauür equantaut fuperant & longitudine& Platycerotds cornueconfonumeftcorpusani- —— malis Cerui potius, quàm Platyceroris fimile. . luscapitolinus meminit,aliquando efle có jcie- bam quos yulgó Damas vocant, (alie enim funt DeCmuo. C. — Lil 329 [o ti pet excellentiam dícendi effe videntu:: non enim fuperiore folum patte palmata iunt, vt Achane & Plaryce- '? Paul. Venetus. Certus nullus eítip Africa Ariftor. & Heredor.lib.4. & Plinius: ldem alibi, Cetuo« Afticapro- - iw Ceruorü color fabflanus e& pundtis albis diftin&tus,z y eau rovs xovcodevo Nd Une't ye ota etym) guon ires quaternz, reresovisas Quies; arlavass roin: Viau*oi, Opplan. Cor magnum, vt omnibus timidis: pedes bi- . fulci. Ceruorum fanguis perinde vt leporur folet (piffari videlicet non coitu firmlore,vtczterorum, fed fluido, quale laceft;quod (ine coagulo fponte celetit, Ariftot. Ceruorum fanguis non fpiffatur;Plin. Ceruorum fangui- " nifibrznullzinfaat, quare non fimiliter vtaliorum concrefeit, Ariítor. Idem quarte libro Meteor.ceruinum ? fanguinem non coirefcribit quoniam aqua naturam magis fapit ; ac Írigidiffimus eft: & proptereafibris caret; quz op eraterrz fantfolide Q; confiftantCelins.. vr | | . . Ceruipalchritadine & magnitudine cornuum ramoforü omnib. feris facile antecellunt Oppian. Bilulcis (inquit Plinius) bina cornua natura tribuit: nullieorá faperne primores dentes. Qui putant eosin cornuaabfu- - mi,facile coatguütur ceruará natura.quz neq; dentes babent, vt neq; mares: nectamen cornua. Ceterorum of- fibusadhzrent,cermorum tanti cutib. enafcuntur, Cornua quedamin ramos fparfit natura,vt ceruorum,Plin, . Etalibi, Omnibus caua,& in mucrone demü concrera funt: cerüistantü folida;& omnibus annis decidua.Ceruo , excornigeris vnicornua totafolida;& fpar(a in tamos,& quotannisdecidua;tü vtilitatis caufa,vt onere leuentur, | tü exneceffitate pre pondere, Atiftot Ec rurfus, Ceruis quoniá cornua pre nimio exceffu füperuacua funt;alterum | ljsauxilium nataraadhibuit;nempe velocitaté: grandis enim illa & multifida cornuum magnitudo potius obeft quàm prodeft. Orpheusin libello de lapidibus ceruinü etiam cornu celebrat, quod foliditate & duritie ad lapi- E Y : | RD 132: . dum nati NN. 330 HE De B gadruptdibus dam aatutét teeda ri eve ple uel ricus A dum de meom e ertrpt Od uar poli ant 4419 9s ETgivies pav elqocbobloy dÜpoic wuqtorts Ata, Cornua damss folida funt.vt cerui: figura eriam fimibs; fed. maguirude. differs, Albeic Et alibi.cornua animaliü cerio fimilium (vt capreoli,platyaetetis,alces) inreriug Tat. rum &umeatibus exiguis peruiti ef, iuftar fubftantiz que aliorum cernibus ipfigitur, Ceruipamquidemcum avüeritjperquam leue redditur, prefercim fi fub dio fuerit, ita vt nunc humeat nunc ficceat: inuetecarumeniim. hoc mode tam lene redditur vr'euanidum &inane videstur : quodipfe deprehendi in cornibus Quz pePtyluas à cervisabiecta reg eri, Ceruiigitur & fimilium animaliii cornua;terzez funt catarz;calore validocoa Lo E fis fubftantiam accedunt. Cetera veró his collata humida funt, & molliri apta,cartilagitis naturz vicina;& f.xi- 'biliacalote: quamobrem n6 calore fed frigoreconcrcta videntur, vrintelligitar exijs qua in Meteorologia do-. cenar, Haec Albert, Coroua mares habent, foliq; animaliüm omnibus antis fato veris temp oreamicta bt. Plip. 19, Solicernocornva omnibus annis decidua, initioa bimatu: czterisperperus, nifi per vim aliquamamittant; Ari- ftot, Etalibi, Anbiculis nondii cornua nafcunrur;nifi quoad i ndlcij gratia fitinitium qu oddá pretuberans 1 quod - breue hirrumq; e ft.Bimiscornua prim oriuntur fimplicia & re&ta;a d fobula ium fimilirudinem;quam Mebotdfi- bulones perid temporiseos vocant. Trimisbifida exeunt,quadcimis tcjfi da,atq; d ein ceps ad hancmodu (à pro- | cedit numerus víq; adannm fexcum. Abhocfimilia femper prodeunt, itane fit dignafcere etatem ramorum nu- ero. Ceruum blinor noflri vocant ffibiis trinum galt, quadrimm fi phciter ceruum Jar Pro atate ramosaugent:id incrementd per fexanaos perfeucrar: deniq; numerofiora nó poflunt fieri cornus; paffunt crafe- fiora Solinus. Iod!cia etatisin cornibus gerunr,fin gulos annisadijcie. atibus ramos víay ad Gichgt AE A porefimiliare uiulfcant: nec poteftetas d:fcetmi: fed dentibus feneda. Aut enim paucos, autnullos hab ent,nec. in'cotpibusimis ramos(Gteci ej uviggas vocant, Gaza ver títadminieula) alioquinantefrontem prominere foli- 20. vos iunioribus, Plin. Albertusincertum effe fcribit quot ramos (ipfe culmos appellar) M cerit uro rire fe vidiffe quod vndenos habecrit. Ceraos fents ('in quit Ariftet.) cum cornuum indicia d efiéte, c à es leiitieia maximéeindiciotvpiciillo: dentese nimant nullos,aut paucos hibentarq; sdmiinieulis carent: vocan silkdegi- nicula rami,quiimiscornibus prominent ante fron tem ;quibusin pu gnà viantur upiores fen xs Reh Caxeritt amittunt fingulisanais corna m enfe Aprili, quz cum amtiferinroccultant fcfe interdiu, vt fsperius dixi, idque opscisfaciuntlocs,vt mufcarim tedio vacent : pafcuntur perid tempus ncctu,donec recipiant cornug,que prl- mum quafi cute vellita;& hirtiafcula emittunt: fed cum creuerint;Soli ex ponunt; vrexcoqnantur,& ficecant;vbi " e niblbten n arboram;c um;ea fcalpant, indolent tunc ca telinquuntlocac onfifi babere iam quo repugnare poffint, cum res exigit *captus jam ceruus eft ( aspis toot (9) hederam fuisenatam cornibus gerens vi i nL.. | qua corpuadhuc teticllo fo ttéipferta, qu afiligno viridi coaluerat , Hzc Ari ftoteles,' Captiiam funt ederain E cornibus viridante;ex attri arborum, vein aliquo ligno reneris dum experiuntur innata, Plinius. Apud Athe-— pzum libro $, quidam Ariftotelem re prehendit, tanquam incertum aut fabulofum hoc fit, quod hederam "8 nibus ceraladnatam fcribit. Cornva cerno po& annum fextü nihilà numerofius ramificant. Quinfenibus duo defunt rami,qui prima ftatim prodeunratate;q uos dpiuumeas Graeci Latini minus bene adminicula, melius pro- fubulas dixeris:quia & alijs furre&tis proftant: & p rimorüfaciem gerunt, quas Latinifübulas inennizulis appel- lant ynde &ipfosSubulones;Scaliger. Audio Antuezpie cornua ceruina ip pharmecopolio qnodam fpcétari, quotü fingula tamos Circiter quindecim habesncSedquarendüan ca ramiferfint, non cerui. Erampunt (eer- uls cornua poftquam abiecerunt) renáfcentib: tuberibus pri m atidzcutis fimilia: eadé tenerisincrefcuntferu- lisarnndineas in pantculas molli plutatalatiogine. Quam diu carentijsnodtib.proceduntad pabula. Inerefcem- — xia Solis vapore durant,ad arbores fubinde ex perientes: vbiplacuerit robur, jna perta prodeunt, Plin. Exuuiasil- 40 las anniueríarias ; quibus,oibatilatét ce rul,quafi honore atq; Infigniemilfo: nó cotnua,vt Latini, fed.caput quafi ——| decus ferinu m;appellit venarores Galli (tefte de cef. )Cranij partcse quibus cornuaenalcuntur Galli molasvo- cant. Stipitem corneum; quam materiem dicunt,aprt alünt erum pere e molis ais &exiftere: qua fedimétacor- - nuum: (Gallicéle marain. le&erfa refte. Les meules: rum tabulataipfa fruticantia e molis concinnéin ranios cffe expanfa. Scaposécaudice proportione enatos à fcapís porrà corhicu!a educta in mucrones congrue debnere: moncc mirada pa quim fefe ncn difüliore aomabfardi donfornicets, Tum probeclsssmbm ellecoput, - (Gallictitefte biem cheuillee;)& congruenter: patulum;& equabili fruticatu decorü ( Gallicé,bien rengee;) Cer- mum egregium & Ípectandum lignificate volentes.ficloquun tar, Capite pra ditus eft commodé nato, compas &ili,concinno.recté, ordine, decenter conftituto (Gallicétefte bien nee; bientengee.) Materiam ij »fam caudicis. ,pulc hré fnlcatam effe;atq; ioter fulcos fttiásue (quas quafi colliquiasappellantatq iillicidia) Icebtitiem emine- 79- rez qaa biliter vnioparam quod B ddxo verraculoíam fignificare vifum eft. D eceraíno capite qbod ramos cor- puum omnes habet; Galli dicunt tefte (emee onfommee.Tidem ceruum cam cornga iam nuda & cuteliberaap- parenc;bru ni vocitancautfynorymis (ni fallor) vocibusblond on fa üe, 1ofimirami verfo sfroptem rectà proce- dunnnecergantur : hisenim pugnat ceruus ( qua mobrem Graci amyntécas vocant) relíquis ventilat; Albertus. Ramoscórnuum quic fuistanquam flipitibus predcunt; Galli priuatim corsappellant: & exh s primumshoc eft amyntéta, propemolasetiaru i,endouiller vei encoiliie nverbum quidem enrouillerimpedirs, zs figulficat : fc- cundum; fareüdo.viller oufurentoillier: reliquos; ch euilleuces (quafi clauos) oucorst fupremos & in foftigie : vtriufq; cornu; efpois: quos rur rurfus cá geminitantum fupt,n ominent fonrchie quali p arem bud oie autquaternitronchare:cum quini auc plures.p aülmure,quodpalme ioffar ranquam in diirosf ndarur(vt pal- snatusetiá clufcemodi cernus dici poffit: ) deniq; cum pe cplates verti cisramultin 'orbéambtir, coron neejl de& 60 coronatá.Germani corpua cernigemina vocátez gehzrm& ramos malores flangeneodé fenfa quoGalliperches ' did eft per ticas: minores ende vel: "incken, Corn uaadhuctenera & im pl icia morchivelkollen qua in cbü no bilü & principum veniunt. Cornüafiramos im pares protulerint,ipla ramocü pa riaab alt eto;quo d plures habseriunu- merant. Quadricornem cerbum Nicocreon Cyprius habuit. quem Pythiocenlecravit, Achan. Ceruus cornua Jocis difficilibus amittit; & quainueniti nequeant: vnde illud prouerbium ortum, Quà cerat amittunt eorpus. Quafi enim fua amileritarma,cauet ne inermis reperiatur. Cornufiniftrum compertum elfzànemineadhuc E [ | E fertur: occulitid enimtanquam quodam medicamento predium 3 Ariftoteles, Cornua cerui foli ffato ve- gistemporeamittunt : ideo fab ipfadie quàm maxime inuia petunt, Latent atiffis velut in ermes led & hi bono füo inuidentes. Dextrum cornu negant inueniri , ceu jedicamento aliquo pra dirum. Idque mirabilius fa- cendum eft;cum & in vluarijs mutent omnibus annis: defodique ab ijs putenx,Plinius. Eralibi, Ceruus dextrum : ! : | cornu - PEUX EN CER mM 40. füpta. In Martio folent deijcere cornua fponte, aliquando vnum zlrero prius, in recenti deiedtione ma- pd ad e,à quodam verme per multos gyros & anfra&us fübrodi, donec tora cornu bafis debili to tetur, & eft tam illa pars albiffima, aliquibus tamen notis fanguinis extantibus, fluente etiamin capite cerui — fanguine, ex reli&ta caluitieinqua cornu fuit. Mirum autem dita , quam cito sltéro ant ad fummum rertio die clcatrix obducatur neua ac hirta cute;ple na Ícetente fangui nequi moxin cartilaginem conu ertitür,atqs breuito- taillacormuüm moles cief.ír,stq; ui duriffima offa coalefcit. la menfeenim Auguftoiam noua cornua detracta | entecon picienda pro lucir. Hacille. Aegypti; lobgauum fign ificantes,cerbum pingunt: eó quod ceruis fingu- lo quogjanno coria germinent, Orus. Apud eundem legimus ceram fuos dentes infodere,quodalibrü,quod Íciamyneno tradidit proindelegédum (nlpicor clephantos, auosid facere conftat;nó ela phosid eft cerues. Cur aut&(ol;s ceruis cornua dccidan:, nzulcs rationibus explicati poteft, Primum ex materla qua conftant: quoniam ficca & terrea fanc, vt ceruus ipfe totus,nempe hirco fimilis temperatuento,catido ficcóq; :eaduntautem facilius . vtin firpium quoq;foliis quz ita (untarida vcnull habeant lentorem eut tenacem fuccum, qualis ceterorum dd cornibusineft , cuius gratia icai molliríque poffunt, Deinde exloco; quoniam » Vt diximus, non'ex Caràneo . maícuntur vt teliquis , fed cuti tantum adharent : tertio ab efficientibus caufis : nam & caloté zcftatis ficca ric fiunt, & hyeme (ubfecuta à frigore fimiliter afficiuntur: nam vt quodque folidlus eff, ita magis atur: rekrigeratis aurem nimium pori clauduntur , & calor natiugs emoritur : vc neque slimentum offic, & vie qua trahi debebat preclafe bnt : quod in tztcris, cum omaiut caua finr & vapores tx gum URN duriotáque efti, atta) m |» 0 perztatemnondum cornua gerunt, caftrent izdu ü : : , -€ornua, & magnitudine eadem fecaantor, A-iltoreles. Etalibi, Ceruistantummodo cornua otnnibusannis Í altren | i ) PWOUNE: D ryxos OE UP E 9. he CUM DEAD we LL eMe UOS er dr RENE, LT a qilUpsse bus, cr. eos an edpuarerey , Auria, Jeu Vos OCT $9. oi stade watalonioy OEvxg Mov veo Ea a quos d : Je E ET «De Quadrupedibut quos aliqui melius cornua vocant) duntaxat matribus, A cthiopicis verà ac Libycis vtróq; fexu. Loquiturautei Pindarus deceraa, quam Hercules cepiffe fertnr cornibus aureis. Pollux tamen in mafculino genere fcribit lib.g- cap- 12.49] Du QD» sv pusintptas, à aU H egest AoUr. (Euripides ceram ab Hercule expugnatam curh cornibus fuiffe dicit, Volaterzanus ) Ibidem reprehenditurà Polluce Sophocles qui Telephi nutricem ceruam XE QU Eos, id eft cotnutam dixerit. Ceruam que l'elephum la&taulr, pi&kores & plafte cornutam faciunt, Scholia Pindari. Exrac & Anacreon, inquit; Pollux,qui cornutam cernam dixit. Anacreontis carmina ipfe noncitat, nosex Scho- lijsin Plndatum ca apponemus Ayo» ox ( legerlm Ayovas ) alix cre ve Bobv votados so O loubvsés v &» VIS epotos iis X EIU- A.eip9-els corro (al Soin) wnreos émon9». Zenodotus «epotoyus vocem mutauit in Gotoyiit, non re&e, vt videtur,cum certes zi quod; po&te cornutas faciant cezuas. In Euripidis Iphigenia, Ceruam cotnigeram (inquit Diana) manibus Achsorumtradam,quampro tua ma&abunt filia. Attici ceruuro marem etiam 74) Üeo dicunt, in genere foe- minino, vt in prouerbio, Ou al Paqo meg Seno ies darep 93 o SoOs ovis verba fant Ariftotelis de hift.animal. 9. s. quifoeminas cornib. carere minimà ignorauit, vt ex verbis fuperius recitatis appatet:) Qvaarf]ar quisegió, Eodem inlocofepius in mafculino genere ponit vocem t^«q G^ , diftin&ionis gratia; quoniam de - faxminis quoq; nonnulla priuatim in co fcribit. Alijsvero in locis aut femperaut vt plurimum fiue aliquid fexul commune vtriq;, fiue mari proprii referat; fceminam facit vt in Mirabilibus, zc c»dmelpo vot Que xovmpvadew Qai qui Jefibvudpaz : & alibiin ij [detn, Lomo 5 ios Odtyarepuko mu Co ro 7 xteara aio 6eseor. Sed Pindarus & Anacteon Acticilno excufari nó poflunt, cum omnino fede ceruis fceminisloqui exprefferinz, Ca far Maximilianus verum id effe (nempe ceruascornua haberc alicubi de prehendit, idquein librü fuarum experientiarum iuflitannotari.- Sed & Zenodotusanthor eft;nihil impedire pro diuerfo regionis ingenionon &undern corporis habitum ceruis - informari, Poffunt hic cornuatantü mares habere, alibi etiam feminz. Id quodin Elephantis deprehenditur, in quib. verung; fexum dentibus armarinemo non tradit;.cum Ammianusin India foeminas edentulas nafci tra-- 3 dat, Spiegelius.. Facies ceruis carnofa,nafus fimus,collum oblongum & exile, Ariftot.inPhyfiognom. — Aures animalium alijs maiores, alijs minores: ceruis tantum fcifle ac velat diuifz , Plinius. Hocaliblnon | omnibus, fed ils tantum qui circa Arginuffamin Elaphem onte verfantur,aures effe fciffas fcribit, vt Ariftoteles. quoq;: Aelianus Hellefpontiacis,vt fupra oftendi. Dc dentibus etiam ceruorü & fene&utis ex cisindicio,nempe cum iam pauci vel nulli fant, in przcedentibus docui. Dentes ceruo funt quatuor vtting; tum fupra tum infra, quibus molit cibum: & ipfüperalij duo magni;qui mari quàm feming maiores funt. Vergunt autem deorfum dentescerui, ita vt repandi videantur, Albert. 2. 4. Vermes cetui continent omnes fuoin capite viuos,qui nafci - folentfab liaguain concauo cicciter vertebram , qua ceraici inne&itur caput , magnitudine haud minoresijs , 39 vermibus;quos maximos carnesputres gdiderint. Gigni vniuerfiatq; contigui folent; numero adeó circiter vi- ginti, Ariftot. Ego eosita gigni & cohzrere intelligo;st vermesin lumbrizo lato;quos cucurbitinos appellát re- centiores, Ceruis incapite ineffe vermiculi fub linguz inanitate;& circaarticulii quacaput iungitur,num ero vi- ginti produntur,Plin.& Albert. Ego dum hzc fcriber&ab oculatotefte fide digno audiui,qui fe vidiffe affirm: diffe&o cerüi capite recenti,non viginti tantum;fed plurimosomnino vermes;eosq; non cobzrentesfed difcre- tos: funt qui dicant nó omnib.innafci. Peétus ceruinü Galli peculiari voce hampam vocant.Ceruo cor magnum eft, Ariftor. Maximum cor preportione ceruo,muftelis,&c.ó omnibus timidis;aur prepter metum maleficis, Plin. Deoffe excorde cerui dicam cap. 7.inter medicamenta exceroo. Ceruus multiplicem ventrem habet; &c. Ariftot. lib, 3. de partibus: nimirum vt omniaruminantia;ficut in Boue expofui, Ceruus non habet fel, Ariftot. bat X:calibi, Cernusfellecater, quare & longzuus eft. Cerui fel non habent: quod hominum paucis nó cft, quorum - valetudo firmior & vitalongior,Plin. Ceruus felle vacat - quanquam eius inteftinum amarum adeo ell,vrne à 49 [ canibus quidé attingatut,nifi ceruus prz pinguis fit; Ariftot. Eralibi ;Cerüis Achainiscognomine fel contineriin cauda creditur. Ef;quodibi co parre interiore. Sunt qui cerao (inquit Plin.) felnon iniecorc effe , fedin cauda aut inteftinis patent. Ideotan- tam habent amaritudiné£,vtà canibus non attingantur. Miror equidé de Acbainis ceruis nullam apud Plinium & alios Latinas mentionem extare;cum Ariftoteles diferte diftinguat, Hoc etiam nunc fübit extremam cerui cau- dam fortaffis illam ob caufam venenatam effe; vt capite fzprimo profequar,quod felin ea cóti neatur. Fellis enim 1 fel diffufum eft in eis: alij tamen in auribus ceruiid diffundidicuntjalij in cauda, Álbert. in multisanimalium venenofam effe naturato traditur, loteflina cerui perquam foetida funt quoniam, vt Plin.ait; In Brileto & Tharne quaterni renes fant ceruis;Plin. Apion;nifi nugatur;ceruoslocis quibufdam'quatuor | ntineriaiunt,colore quidé fimile felli, (cd non ita vc fel huraídu t3, fed lieni fimile xenes habere tradit; Aelin. Ceruo genitale nertofam cft. Ariftot. Cauda exigua,Idem. Cerui tefticulos Galli pe- jo culiatiter dainire nominant.Bifulcaanimalia,vt bos,ceru ds,caprea, in pofterioribus p edib. talos habent;Suidas in Ausg d. Germanilprafertim lantlotesin loquendo, vt aulicipropria quadáde cerni partibus voc ala: fur- pant:fanguipem vocant /ohmneyfi: pofterioré dorfi partea, gummer vel zemer: articulos kuepf: latera feucoftas, kxieben vel mand: os in corde;das erzrz:cruta; luf: pedes.llaunen. Coxasfeuclunes.fcblegelzarmos hup. — Cersaanimalafpectu egregii cft mutilum cornibus,ceruo minus,vifuacuto,mirz wa TS 'sa habet, vtvacca; Ariftot, Ex eodem fürprain hiftoria vaccz ex olui cur maramas binas inter femora habeat. M P Ceruorum mira velocitas eft , vramplius patebit capite quinto, cum devenationeipfor edam & mare tranant,vt capite quarto explicabirur, Cerui mares; vcomnium feré animalium vocem gra zem quàm fceminz mittunt. Voxautem maribusin hoc genete, cum tempus coéundi eft, (dequa plurainfe- 69 — rius:) foeminisautem cum metueríut: breuis vex fceminz eft, maris produtior ; Ariftotele ». Cernus & lepns, vtpote timida animaliaacutam eduntvecem:Idem in Phyfiognom; Ceruus vnuscum plaribusamb: alatfosmi- nis fui generis raro autem plutescerui mares fimul incedunt, nifietate minores fuerint, quorum muli quan- doq; verulum comitantur,eiq; obediunt,& coitu in elüs przfentia abftinent, Albert. Ceraus fi ere&as auriculas. teneat, acerrime fentic neclatére eum infidle poffunt :findemiffas; facile interimitur, Ariftor. ^um erexére aue res, acerrimi auditus : cum rermifere , furdi , Plinins. Rectis auribus acutiffimé audiunt, fummifíis vera nihil, Solinus. Erafmus hec Plinij & Ariftotelis teftimonia citar in prouerbio , Auribus arre&tis; quanquam enim um dicam.Fluuios - i» & aliz animanrcs ( nam folí homini immobiles funt) fi quid eminus audierint auricules furrigant: ceruo . tamen ijsarredtis peculiaris & acerrima auditu percipiendi vis eft. Cerui cum maria tranant, non vident ter- ras,fedin odoreearum natant; Plinius, Ceruum ruminare planum eft: degit enim aliquando cam hominibus: | alioquin 79 i (De Grub. ud. SMS. Lov 332 "alioquin éx feris nullum rum nare conftat, Ariftor. Ruminarit fylueflrium cerul; cuma.nobis aluntüt, Plinius, - Fama eit slaphobo[ci pabulo ceruos refiftere ferpeniibus; Plin, Elaphobofci femen contra ferpentium i&us da- * c turinvino:fama eft hioc pabulo ceruasferpentiurm morfibus refiftere, Diofcorid. 3. 28. Filnc nimitum etíans — 'ophio&tonon;& ophigenion àppellari meruit, 1naenio & elaphiconappellari, & Romanis ceruiocelli. Apud. | "Hefychium & Varinum £9o8oovic mafculipüm & oxytonum nomen (cribitur : Alij elaphobofcum genere ' Beutro proferant, Rauellius in Gallia vulge gratiam Dei nominari fcribit, & apud Suéfflon eníes herbam copa- | xiamyquod es vranrur ad vulía.tupta. Defcribit àutem eam lib. 3. cap. 48. Simplicius quàm canesherbam qua fi- . icona ferpentés medentur) ceruz mopílrauere elaphofcon;Plin. Herbs in Monte peffulano auricula lepo- -. risrli&tas cuius folia ad lithiafin potacommendant, elaphobofcon abaliquibuscreditur: rapice eft alba, fitmpli- I9' ei, vtín aplorum generibus , non inodora; floribus luteis per vmbellas digeftis, caule ramofo; cubitali, folijs ; oquedranalibus [pecie quodammodo plantaginisminoris, fed minoribus, & cum primum erumpunt;auriculas anufzulorü referencibus. Nafcitur locis afperis & ficcis,rara apud nos,clrca Baüleam frequentior. Sed Hieron. "Irsgusaliud elaghobofcon facit; paftinacz fcilicet hortenfis;genus illud, fi bene memini, quod fylueftri fiferi c yc Fachfius vocat) fimillimum eft, Eft & elaphofcorodi herbe deferiptioapud Diofcoridem,(ed non genuina il- | diusauthoxis.Aphrófcorodou quidem alio nomineallia Cyprium vel Vlpicum nominatur; pregrande,&c Dicta- - 3sunü herbam etreahendis fagittis cerui monflrauere: percuffi co Dept vu eius herbe eie&o,DPlin. Cretenfes - 'daculandipetiti feres caprasin verticibus monti pafcentes percutiunt, ez accepto vulnere.ftatim di&amnü her- bam comedunt & évettigio iacula excidunt; Aelianus. Hinc forre qui de medicina Arabicefcripferunt pulegium " :«ezainum appellant hanc herbam Palegij liortenfis genus fylueftre cft, vndiquaq; fimileautidem potius horten- 25 f, aif tenulus & acurioribus folijsprodiret. Idin. Sabaudia circa Lemaná lacii vidi; coplofüm;& circa Montem "peflulanü vbifi re&e memini cerninum cognoniinanr, Sed alia ct di&amnus, quanquam vlresin medendo non — diffimilesiortita; Mefcatrameür & defecnlij, vetusinterpres vocabulorum Auicenna pulegiü cecuinnm inter- | preratur. Aciftorcles non ceruos, fed capras fylueftres!n Creta didtamni paftu fagittis abfolui tradidi: Vide fupra ' sin Caprislylueicbus Grericis. "Ceruus cumiaculo vulueratus fuetit, polypedium edit & feruatur ; Ob[curus. . «Smilacemafperamaliqui hodie in Italia vocant rubum cerüinum.S pina ceruina vulgo ab fralls nominatur frutex — Mfpinofus, cuiusgranis diuerío rempore decerpris ad diueríos colores noftii vtuntur, fermo verbaculus sppellar hrxicbetre-Hancquidam rhamni generibus adnümeranr, quos Mattbzolus reprehendit. Rhamnumtamenà . "Romanisfpinam cernal édicijinter nomenclataras apud Diofcocidemlegitur. Sefelimmonftrauere cecus euixz eA pare Plinius: Primum fefelis genus, quod Maffilienfe Diofcorid, vocatintelligo.Sefeli Aethiopicum;vt mihi *go quidem videtur & Leonhardo Fachfio.noftrates radicé ceruinam albam appellant: ea perquam craífa; longa, & - "amaraeft, & reíinola, Alla minor eft.radice foris nigra, fubdulcl refiuofa;ceruiná radice nigesm vocamus: Fuch- fuusic(eli Peloponne(iacnm facit: qued faciliuscrederem fi locis huandísuafceretur;egofemper in hiecis reperi. ——. Cerulmares duntaxat; folsni genus [yluaticum; noftri baccas foporiferas vocant, (dequo pluribus dicam in Su- - owmhiltona)& Gmiliterfambucum yluaticam fiue rontanam, culin vmbellis grana cocci iüftat rabent; mitur 1 di modumamant: & pet z(tacem illic plerun qj verfantur vbrhz plante vitent :folentenim )jídem feré locis na- » fel. Depa(cuntar autemfrondestantum, nom etiam baccas.Feemina vtrifq;(tuim folano rum fam bucoiam didis ) ilachrymas3 fanguine perturbato excitati fepararique tanquam ferum àlacte cxiltitmenr. vt Empedo- j' cles; Quoniam ipituralper (res, ojuo , malim qus» ideltcraffus) &ateraprorum fanguis eft propter calidira- s tem,ceruoram contra tenuis & aquofus : conlenraneumeft vt quodab eo pet iracundiam vel metü excernitur. - —amiliterfe habeat; Hanc locum eciam Catus rranftulit lib.12. cap. s. Idem mox ab initio libri triceiri occu! am &cincognitam ait effe caufatu cur cetuis fal(üginofe manent lacrhyma: fuibus dalcés dum capiuntur. Beza- sit lapis qui diciturlachtyma ceruljquegeneratarin ceruis: quia cerui comedant viperasmaximé in yn ed Ceru, A 4 0 T De uadrupedibur Ceérui tempore libidinis effarantür, & certant pro foeminis, feq; mutuis interdum vulneribus vel mottispe" ricülo conficiunt, idq; precipue faciuntin fine Augufti, quo tempore Ar&uri fydus cum Sole otitur, Albertus Hincef nimirum quodao/Quvo» y: xor, Oppianus dixit; Faeminz licet prius conferantur, non concipiunt ante Ar&urifydus, Solinus. Cum mares impleaexint foeminas , feparantur per fe ipfi, & propter libidinis pra- ueolentiam quifq; (olitarius fcrobes fodit: fcetent vt hirci: facies quoq; eorum nigrefcitafpergine, vt hircerum: deguntita,quoufq; imberaccedat;tum pafcua repetant.Hac ideo ceruo accidunt; quia falax animal füapte natu- ra eft; atq; etíam quia pingui abundat, Ariftoteles. Mates genctis huinfce cum ftatutum tempus Venerem inci- tauit,fzuiunt rabie libidinis efferati;Solinus. Fosminzà conceptu feparant fe : At mares reli&irabie nemine . uiunt/fodiunt (crobesituncroftracorum nigrefcant, donec aliquando (alíás,aliqui) abluant imbres;Plin. Vehe- . mentiamaris l/bidincflagrant, vt ranquá gallinacei ('& reliqua aues) rotos dies ad Venerem non ceffentincum- 1 bere.Gilliüs ex Oppiano. fam mares foluti defiderio libidinis auida petunt pabula. Vbi fe przpingues fenfére;la- zebras querüt.fatentesincommodum pondus ;& aliás femperin fuga acquiefcunt, (vtin venaticne ipforum di- «cam ca. j. Plin, Inter eaquz animal generant;augenturq; magnitadineinfigni, nec Cerug maresfuos patiuntur mifi raro: nec vacca tauros: propter rigorem genitalis, nimiamqs tenuiginem,fed clunibus fubüidentibus femen -yécipiunt genitale :ficincerais manfuetis fieri vifum eft; Ariftot. Ceruinon fimiliter atqsaliz ferz coeunt: neq; enim flantesneq; cubantes, fed magna celeritate currentesineunt fceminas, fimul & tametfi properantesfüge- re vxores pedibusample&untur;non earum tamen curíum retardare poflunt : (ed'inexorabiles ille tacseage dum , maritos fcrunt; & fugere perfeucrant: ij autem d uobus pedibus quantam poffunt,curfimq Vie un tumabfoluunt, Oppian. Taurorum ceruorumá; foeming vim non tolerant;ea de caula ingrediuntur in conce-- pru;Plip.Cerua plurimum fubfidens coit; vt di&um íam eft: marem enim fuftinere non poteftob eiuscontentif- ; fimüimpetum.Veruntamen aliquando ctíam fuftinent mode oulum, & fociss declinant,cum turgenteiam Ve- nete coitum appetunt. Mas non in eadem irnmoratur, fed mutat; breuiq; interpofito tempore aliam atq; aliam fapergreditur Ariftot. Cerui incoituviciffim adalias tranfeunt , & ad priores oiv emper lana : menfe Augufto & Septembri : implentur paucis diebus, & ab eodem mul SP S s Coin udutm - d ; poft Ar&uri fjdus, Plin. Simi libidinofi cfle conijciuntur,à ceraorum fimilitudine, Ariftor, Ad decimumodt, cal. O&obris,cerui libidinariincipientes,catulientium ceruarum conciliabula querunt, & velutad forum Ve- : netlsvndiq; conueniunt, Budzus.. Et rurfus, Libidine (quei in eisaffetum Galli vocant le vut oureutd' ung ctrfs Gercmani/rurit,id eft ardorem )flagrantiffimaadmiffarijad menfem agitantur, tuncd; rabie pruriginis efferati;&. canes & homines atrociterinuadunt quum primumafpexerupr. Deinde paularim defeuientes, alterum. E minus men[emabfamunt. Vox maribus cum tempus cc éundi eft, feemipis autem cum metnerint, Arifto dd - Fancete (seer Gallicé )&itia voce tunc dietinrur(cum libidinantor mares, & foerinas vocant, fiue elato capite guttureplepo, fiue ad terram demilTo: ) Rancentesautem oiolygonestune vocantur : Rancoripfe. clamor. Ba- snos volunt fu fi das is infi E t is IU cu: tif t a5, € àmque. C "HD M E ris temporibus nulla euenit ceruz: cum autem patit ». ^" dum videtur, ceo évdpav cóxe dAcetvei id eft femitas virorü no - hinoulum ducensin flabula , affucfacit, quà tefugere debeat. |(axum hoc eft abruptum, (petra difrupta; alibi) 'vboaditn: quoloco eam fi quis inuadit; expectarerepugnaréque affirmant; Ariftoreles: qui & alibi idem repe- dic Edit: partus exercent curfus & fagarn meditari docent: ad pretupta ducunt, faituque demonltrant, Plin, De Gero | C. Lib. | oa Secundum vias ( inquit Aclianusinterprete Gillio) cerua parete folet; quod quidem iptum fapientet facere vi- | detur,yel quód híinnulis fuis infidiasà feris timeacfieri, vel quia celeritatis Rducia homines egregie cootembáàr, Non enim;tametfi infitmior,dubitat eos effugere poffe: polea autem quàm fe opimo corporis hab.tuaffc Gam | fentit; hon ampliusiuxta vias partam edit, quodiam fe minus accommodatam ad currendum intelligit at cnim | velín faltibus vel conuallibus parit, Hec Aeliatus: Cui Greca ad manum fünt,;cum Gillij trabslatione confe- rat. Ertaffe enim mihi videtur vel interpres vel ipfe Aelianus. Neq; enim decerua apud vllam bonüm authorem ? legimus, quod vbiiam corpulentior eftjiaxta vias parete definat,&c. Sedde ceruo mare hoc fertur, quod cami - pinguiorem fe fenferit;ideóq; tardiorem,loca remota & folitatia petat, Ariftoteles & Plutarchusin libro de Vita b animalium,&c. Exrecentioribus quidam fcribit faetnm à cerua occuli, neà máre deprchendatur: quod éün: ne. qué veterum authoritate, neque vlla ob(ernatione certa confirmet, fidem apud me non meretur. Nam i qui ceraorum viuatiaapud nos curant, omnino mares hinnulis nihil nocere aiunt , necoculià matribus; Ceru& uoa qualibet patus fuos educant, tenetos ftadiofe occulunt: & abíconditosinter profunda fruticum vel herbarum pedum verberecaftigantadlatendum, Cum maturueritad fugam robur, exercitio docent curfus, & «ffi-fzone falire per abrapta, Solinus. Hyeme estenuaturcetui, debilitanturque: vereautém vigent makime ad caríui; Ariftot, Sene&utem indicant dentes, cam aut pauci inueniuntur, aut nulli, Solinus, & alij, vt fupra diximusin cornuum mentione, quibus fiagulianni ramum adijciunt ,à biennio vfque ad fextum: & cum abiecta cornua ? rena(cantur quotannis vnà cam adminiculis, id eft infimis ramis: etate proue&ioribusi] non renafcuncar, &c, Sunt quitradunt ceruos fenecta graues ferpentium efü recreàri, vc proximo:-cap. dicam, Dicünt in eaplzé éeiui annofi intra os oculi vefpas & formicasgenerari & aliquando progredi, Albertus. Venatoresalletunt ,quodia cetuo natu grandi offe capitis fub oculo tetebrato vefpz concreti & fotmatz interius ex humore fupe:fl.o, vel vtalijautumaat, ex medulla prodeant euolantes: &tunc negagteum poffediutius viuere, nifiefu fe;pentium renouetur: Aliquando etiam eodem modo vepss dicunt prodire concretas? naribus cerui, À athor libri de na- taris rerum. Apparetauté vel Albertum erraffe;qui pro formare legerit formice, velalterum qui conta: quod adlectionéloquor:nam quodad remipíam neq; vefpas equidem neq; formicasin animantis viuz corpore naíci | crediderim: Et verifimileeft ortü hunc ertorem ex verbis Ariftot. for(itan malé translatis,qui lib.2, butt. an.ca.t7« 7 , Vermes,non vcfpas, in capitibus ceruorum reperiri (cripfit,vt fupra recitaui, 1 Vita effe pecquàim longa hocanimal fertur, fed nihilcerti ex iJs qui natrabtir,vidimus:üee geltatio;ant in. cremeotum hinnultita euenit, quafi vita effet przlonga, Ariftoteles: Idem lib. 4. cap.2. de partibusanimal.Cer- uus, inquit, felle caret: quare & lo ngzuus e(t. Edeautem longzua quedam felle carentia; vt cetuum & delphi- iit etíam Czlius 4. 17 Hefiodus (verba (unt Plinij) cornici noué noftras tribuitzrátes.quadruplam eius cetuis ld triplicatum coruis. Hefiodi verfus (quosin'operibus quz extant, nufquam reperic ) hifünt, Eve quee Su&aze Maitéou Cot ko pan i Ajdsav v Bovrov (2 2egcvvay) Ae og 0e TETETÉ 2IAg pu D, Tgés à Dudes ixsest lestie Tui, a pb doiiE EsvimcvU weeaxas Hosverius Hefiodi interpretatus videtur quiíquit fuit, cuius carmen intc£ reliquas Maronisappendices extat: eique hüiufmodi: Terbinos deciesque nouem fuperexit in annos lulta feneícentum quos implet vita virorum. Hosnouies faperat viuendo garrulacotnix, Etquater egreditnr core "micisfecula ceruus, Alipedem cermum ter vincit coruus: ar illum Maliiplicat nouies phtnix repátabilis ales. ?-Meminit Ecafmusin prouerbio Cornicibus viuacior : Atiftoteles (inquit) hominenullum aliud apitval (e vi- quo cum occiduntureerui, Lullíus, | uacius arbitratur, excepto vno elephanto. Vide. plura in Cornice C.Zae Y zz A4 QD» otv Ago , TTL - A'Dpusuv oen mic pure rere noon, Oppianus, Vitacerulsin confelfo longa, poftcentum ánnosaliquibus ca« ptiscum torquibus aureis, quos Alexander Magnus addiderat, adopertis iam cute ín magnaobefirate, Plinius. Ad dignofcendam viuacita:é Alexsuder Magnus torques plurimis ceruisinnexuit, qui poftannum centefium eapti, nec dum fenij indicium przfereban: Sclinus. Apud Peucerinos (Peucetios potius dixerim aiunt effe Dianz templum, vbi dedicata deevifatur torques nea (xri exi) cum infzriptione, Diomedes Dian : Fer- turenimilletorquem cerui collo addidille, circa quam aucta fit caro, & ceruus poftea captusab Apathocle tcge Sicilizintemplo Iouis confecratus, Ariftorelesin Mirabilibus. Peucetia Italie reglo eft, alijs homtmbus Cala- bria.Iapygie, & Melffapia di&a. Eju£, Leouov, Varin. Meminit etiam Leonicenusin Varijs t. o2. Arcadesaiunt Ac- cefilaum quendamin Lycofurahobitantem, vidifle ceruam facram Dominz appellata (zl ieoay t65 xax ene 0c | emoinisiocpoy ) fenio grauatam, cui torques circa collum fuerit hoc verfainfcripta: Nsoietov iuam 2c icTAutvlud | Agentu/ao: hoc eft, Hinnulusfui captos cumin Ilio effet, Agapenor, quo quidem teftimonio confirmari porelt: | ceruuü etiam elephanto longe viuaciusanimal effe; Paufanias in Arcadicis, Ceruusin viuatijs Complutib.annis: | fuftineri poteft naro din iuuenis pcffiderur.quod enilongiorisvitamfortituseft, Columella; — — ^ Febrium morbos non fentit hocanima!: quin & medetur huic timori, (vt capite fzptimo dícam,) Plinius, | - "Patuitceruos nunquam feb:efcere, Solinvs. Ceruizgri ramufculos olez comedunt, & fanantur, Ambrofius. Sed hocremedium ad elephautos, non eliphos; id eft ceruos, à veteribus teferri video. Elephas olez flore vel ''eleofibi medetur, Aclianus, Ecchamzleonte deuorato. oleaftto fibi medetur, Plinius. Eodem remedio con- traidem venenum coruuser'am apud Plinium titur, Phalangium non minus cetuís quàm hotninibus pernl- ciofum exiftit: à quolafi celeriter pereuntnifi fylucftrem hederam comedant:qua quidem adefa;phalaagij acer« ne. pony oos 7e . ACA UNNEUE 2n " / * SIS E S LRL TEE : bitasnihil eis quicquam nocet.Gillius cx Aeliani Varijs:in quibus tamen nos legimos ceruum à phalangjs ictam - canctosedere. Quodcerui omnes viucsin capite vermes contineant, &c. fuperius ex Ariftorele& Plinio dixi, ; Nam quod vefpas & formicas eis innafci Albertus fcribit, faifum exiftimo. Cerai in fuga inteftino dolent, quod .eistaminfirmum eft (tenue & imbec;llc) vtiu leui rumpaturinitus cute adhuc integra, Atiftot.& Plin. Ca- &us cítgenus fpinz, qua binnuius icas inutilia habebitoffaad tibias, Varinus, Ceruum Gal!i dicunt froyer, 1d eftprurire, cum caput cíus (cabie afficitur, & pellis fepatatur. Quatto gradu calida funt napellus & oleandrum; .. Deptudenria & ipgenio cerulnon pauca láante diximus, non repetenda, nifiadmoneudi forte grauia.Ferze tum quadrupedum cerua maxime prudentia preftarevidetur,tü quia circa femitas parat;,&c«tum quia hinnulum W ^e à RATS j PENA IS ducens terream os D ORO ry oap Ur pmMÁM MM 3 "u 236 4 SDeQuadruped ibut ducensin tabula, affucfacit quà refugere debeat, &c. vt fupra di&um eft. Hinnulos tenellos adhuc abfcondit: ofteaad curfum matuaros affidué exercet, & fruteta tranliiire docet,ne dum per loca früticibus arbuftisq; con- feicácutvunrs cornibus hareant & capiantur, Albertus. Clcures multisin locis Heluetiz Germania que cerui publicéin Foffis cliga m ceniaaluntur, vt cum libuetit magiftrarui habeant quod vepentur. I:ad vocantium ex al- to voces accurrurt, maxime cum cibi príertim panis deijciendi fpealliciuntur. Mithridates Ponticus cum [ome num càperet , fui corporis cuftodiam non modo fatellibus committrebat: fed & tauro, & equo , & cerno, quos inapfaefactos habebat. li enim ad cuftodiam eius dormientis aduigilantes fi quis accederet quod exipfa refpita- | tione ftatim percipicbant, illemugitu, aliter hinnitu, ceruus füapropria vocc, eum éfomno excitabant, Aelia. nus, Ptolom.zus fecundus, quem etiam Philadelphuto appellant, cerui h/nnulum munere accipit: quem cum dleter, ficad Grzcum fermonem affüefacetat; vtloquentes intelligeicr, cum tamen ante hunc ipfern creditum 3 cffeuiolamInderum linguam ceruos petcipere, Aelianus, & ex co Caelius 23. 34. Ceruiingeniofi actimidi fant, Ariftoteles. Ecalibi, Ceruz (melius cerui, vt vitonque fexum comprcheudamus: quod Aitici eriam in fcemi- ' nino faciunt) timidz funt: nam fanguis earum fibras nón contibez, idcóque non fpiffatur; Ariftot, Fruftra ceruis tanta nafcuntur cornua,cutneisinpugnanón folurà contra feras aut canes, fed nec contralepóres quidem vriaufint, Oppianus. Cerui timiditas cernos pro fugitiuis dici, & virn mceruipoum protimido; in caufa eft,vt ex- licabimus capite o&tauo, parte prima: & vltitaa inter prouerbia. T midiffimum animaleft ceruus, lepus, oues, quz omnis pllum habent molliffimum Ariftoteles in Phyfiog. Timidi fupthomines quorum facies eft carno- Íía: itém quorum collum efttenue & oblongam: & qui vocem zduntacutam ; nam eadem in ceruis fimiliter re- erias, Ibidem. Ceraorum quidam audaciores funt, qui liomines tranfeontes per fyluas ipuadunt: alij fugiunt, | Albertus. Referunt ceruos qui fimplicia recta breuiáque, neé ràmola cornua, fed circa tadicem tuberofa ha- * bent, iracundiffimos elle, Ant. Schaebergerus. Ceruus noninícius dextrum fuum cornu víüi magno homipi-. bus effe, hocipfura inuidia flagrans, ne ranto bonobominesfruantur, in terram occultat, Aelianus. Sed hacde xe plura dixi capite tertió. Miro natális foli defiderio tenentur, non Hellefpontiaci folum, vt Aelianus prodídit: jed'cerui omnes, vtaudio, pul i locis vbi educacifunt, & meliora. quandoque pafcua na&ti, fem RUN. dire folent. Mas cüm pingacrir.qu od valderempore fru&uum fit, nufquam apparet,fed long? fecedit,vt quipon- dere fag corpulentiz capi fe poffe facilius fentiat, Ariftoteles & Dlatarchus, vc fupra etiam retuli cap.3. contra Gyllium qui fazminis patientibus hoc adfcribit. Latent etiam (vt fupra dixi ) cornibus amiffis, veltanquam in- erineslc effe & imbecilles fibi confeij, vel pudore quód arma decusque (anim amiferint , Opplenus, Aclianus & Simocatus, Abie&ta cornua defodiunt , non quouisinloco, fed in remotis & condenfis arbuftis : przcipue alce- yàm, fae dextrum, fiue vtaliis placet finiftrum, tanquam vi medica efficacius,quam hominibus ibuideant. Apud : horum legimus ceruum fuos dentes,qui excideriht; humo ipfodere, quod quidénó claph.x. cervi, fed elephanti eít,vcin hiftoria clus es pite tertio dicaim. Cauere etiam dicuntur, ne quando in vulnera;qua acceperint Lecen- cia, Solisradius incumbens priufquatn obducantur,carnem putrefaciat, Aelian. Fagiant venenata: & fj iacula ve- . nenoinfe&a in loca eiusconfuetaemittantut, recedunt, Albert. Di&amnum ipfi prodiderunt, dum eo pafti ex- cutinntáccepta tela, herbam quoque quam cynaren vocanr, contra noxia edunr gramina, Solinas. Apimaleft fimplex & omniam rerum miraculo ftupens : in tantum, Vt equo aut büculaaccedente propius, hominem in-- xta vebantem non cernánt: aüt fi cernant. arcum ipfurh fagittasque mirentur, Plinius, Mulcentur fiftul; patto- xali & canto;Plip. Paftorum mufic fzpeita oblectari ferunt; vtinterim negligant pafcua. Mirantur fibiluem fiftu- farum, Solinus ;: Quamobrem fibilo & cantu venantium capiuntur, yt fequenticapite dicam. Mariatranantgre- "atim ndBtes porreáto ordine;& capitaimponentes precedétium clupibus, vicibusque ad terga redeuntes: Hoc * maxime notirutà Cilicia Cyprum ualjcientibus : nec vident terras, fcd in odore earum natant, Plinius. Sima- zia trahant , nonafpectu petanrlittorá, fed olfa&u:infirmos ponunt in vltimo, & lafforum capitaclunibus per vices (uftinent. Solinus. More cláffis nauium ( Gyllius ex Oppiano) matetranfnant, vnus ante c&téros natar,dux ad vranfmictendum : hancalter capiteinnitens tergo, infequitur,& limiliter ceteri deinceps fübfequuntur.Cum. aurem primus praznatando defatigatur, ad exuremum sgmen recurrit, & capurin alterum inclinans, paulum à la- borerecreatut, Secundus receris; defatigato fuccedensanteit, atque aljj omnesin aliorum vicém füccedentes, duces efficiuntur: pedibus tanquam rernis vtüintur,cornua excelíatanquam vela ventis permittunr, Hzc O ppia- pus. Idetifcribit 1o. Tzetzes Chiliade 5.cap. 121. In Amano, Libano: & Carmelo, Syriz montibus (inquit Aelia- pus )cerui nafcuntur, qui cum in Cyprum tran(mittere volunt, gregatim adlittora perueniunt , ibiquetandiu. f:cundos ventos prz ftolantur, dum pet pzscatiffimam quierem belle fibi flare fenfetint, tum fidenti animo fefe traijcere mateingreffi, & ordine natant;& veroin antecedentium tergo lübíeguentes capita reponunt: ac ni» inirum dux idcirco retrocedit; quia non habet vbi niratur, & pofl omnesclunibus proximiantegredientis ni- retis; ex labore quietifefe dat, (imul & extremum agmen ducit. In Cyprum ideo tranfaant, quód paftionum, qus illicampliffime effe dicuntur, defideriotenentut. Et profe&ó adeo feracem Cyprij (eincolere regionem te- jtantur, deagrorum vtbonitate Aegyptijs non cócedant.Eodem modo Epiroticiceruiin Corcyram, que contra Epirum eft, mare vranfeunt; Aelianus. Manifefta eft negligentiaillius qui Elegiam compofuit, cuius initium eft, Lud vd tula hod id Cun Steeay H ASaqdie aa rove vL, Qrvyév Eoo : Sine ea Delus fit, fiue quecunque (eS. d días igne" dgirdv: lego &9^ dw leiem, &c, hoc fenfu, ue is author incertus eft, fiue quicunq; randem.) Dicit - enim ceruasex Corycio iugo delapfas, à Ciliclo littorein Curiada a&ten tranate; & addit, Mugloy ave paai aue vo- él rol poty Tris idm XeUpuo: di jepkav &yoqeopdio Cevowv. A Cotyco enim ip CuriadaaGen circumnauigantes , nec: zcphytum, nec infulam à dextras habent, nec tranfitum illüà finiftiis,Strabo non procul àfinelib.r;.Pugnantes in paícuis,viétori vtdomino obediunt, Albert: Et alibi; In pugnatempore libidinis victus omnino paret victori, - & [equituripfüm tanquam herum. - | Rs DR | | | Amanturab attagenis.. Ceruos cumlupisaggregari fabulantur inlucis Venetorum, ita illic manfuefcunt fcx, Strabolib.«. Ceruis quoque eft fua malignitas, quanquam placidiffimo aBiresliom: vrgente vicanum, /*'wItro confagiuntad homines; Plinius. Ab vrfo nonnunquam inuaduntür, Ariftor. Thóés,id eft lupi ceruarij lüres fimul cernum inuadunt laniantque; Nam vulneratum (fagitta fcilicet ) cffagientem perfequunrum: | ddl adaastY 350v Bafdpuxas dAofet dE eO redii, Aor Ur. adivolav Goku 2daren eeu Gigas; Oi B6 pv s! Aci | saei A Cs t elegantiffimus po&tarum Oppianus lib.2.de pi Ícatione defcribit in hiftoria Animali pugnz contra delphinum. Idera alibi ceruos à lyncibusinfeftari canit, Homeri verfus, quomodo thóes faucium iniequ pur 2 : - ; CCcrauis & ' Le , l De Ceruo.. D.E. — Lib. HL 227 *eruumyexlibro vndecimo Iiados,in Thóe poft Lupum recitabo; Cerui amiffiscarnibuslatent &pafcuntur de nocte;quialupos fugiunt, Vincentius Belluac.Vifa fugit Nymphe, yeluti perterrita fulhium Cera lupum; Oui- diusmetam.ir. Eugitceruuscum arietem videt,Horus. 'T'iment cerui gannitum yulpium,Alberrus. Primo & - fecundo generiaquilarum,non minorum tantum quadrupedum rapina, fed etiam cum ceruis pralia. Multum pulueremvolutatucollectum;infidens cornibus aquila excutit in oculos; pennis ora verberans;donec precipitet 1n rupes;Plinius. Elephantorum anima ferpentes extrahit:icernorum item yrit; Plinius. Ec alibi, Cerniseft cum fcrpente pugnasinuelligant cauernas;nariumd; fpiritu extrahunt renitentes, Serpenres hanriunt, & fpiritu na- rium extrahuntdelatebris cauernarum;Solinus. Exitieferpentibuseffe ceruosnemo ignorat, & fi quz funt ex- tractas cauernis mandentes;Nec vero ipfi fpirantesq; tantum aducrfantur, fed membratira quoq;,fugantur ni- ' dorecornu ceruini (i vratur:Pelles cerui fübftratefecuros preflantab eo metu fomnos,&c. Plinius. ..Mirifico . quodam naturx munere ceruusferpentem funditus vincit: neq; enim ipfum;tametfi hoftis in latebram abditus, eifügere poteft. Etenim ille naribusfuisin ferpentiscauernam incu mbés,vehementiffimeinfpirat ; & fpiritufuo quafiamatorio quedamalliciens extrahit;inuttumd; profert,ac nimirum procumbentem illam mandereingre- ditur:Quod hyeme facere maximé folet, Aelian. Videturfané Aclianusrationem qua ceruus ferpentem e latibu- loextrahitignoraffe;ideod; philtro hanc vim cemparaffe:ac fi itaà cerui fpiritu traheretur, vt à magnete Lerrurg, afuccino palez.Soletenim ad occultashuiufmodi caufas hominum infcitia confugere, nempead totius fubftan- tie proprietatem tanquam ad facram imperitiz anchoram. Quód fico tanquam philtro ferpensallicitur, n6 an- tipathiafed fympathia quedam inter cerui &ferpentis naturam fucrit. Sympathiam appello tacitumi quendá na- turzcenfenfum;& velutiamorem mutuum.Atqui ipfe Aelianus hoftem cerui appellatferpentem, & alij ausho- Tes, vt audiemus,emnes, Defendataliquis fpiritum faltem cerui gratum effeferpentibus fiue caloris ra1ione;quo vt valde egent propternature fuz frigiditatem;ita vcheméter defiderant:(iuealia quadam ignota , vnde hoc etia eueniat,quod Pliniustradit,vte fummo cerui gutture (ex quo fcilicet fpiritus meat) vílis offibus, ferpentes con- pregar dicantur. Refpondeo,Cum plurimg cerui partesferpentibus aduerfenturjita vt velauertanteartim mor- us(vt authores referunt; & nos partim quinto partim fe ptimo cap: recitabimus) vel morfis iam lxfisd; veneno fingulariremedio fint:non verifimileefle quod Plinius degutture vfto fcribit; prefertim cum id neq; authoritate alia vlIa,neq;experim ento conftet. Quamobremmon fpiritum cerui;quatenus à Ceruo proficifeitur: (ed cóiun-- &umilli calorem,;quatenus calor eft, ferpentes fequi conceflerim:prefertim cum (vt Aelianus fcribit)hyeme po- tiffimum ita eri contingatquotemporceriam reliqua animantes, fomno id tempotis & frigido vetezno obno- xix (vtmurcsalpiniapud nos) fi incaluerint;ymoueri & interdum progredi folent. .Calfieri autem latibulum fer- pentisfpiritu tantum immiffo potefl,co fcilicet modo quo frigidas hyeme maaus fouemus.Hinc fortaffis Aclia- nusdixit,ceruum naribus admotis vehementiffimé inferpentis cauernam infpirare.Simpliciter quideminfpira- tio el;cumaérexternusab animauteattrahitur:expiratio yero,cuminternus emittitur. Aelianusautem fentire videtar ceruum expirantem,id cft emitrentem halitum fnumyillà infpirareh oc eftámmitterein latibulum. Ego. «contrariom odof: erpentem trahi exiflimo,ceruo nimirum Bon emittentelalitum;coq;implente latibulum, fed potiusaérem latibuli quantum poteftexhauriente,vtrefj pirationisfuctu eo euacuatoferpensfequatur,non aliter quam vinumautalius liquor canali immiffo;& aére extracto : quo quidem modo etiam cucurbitulz fanguinem hauriunt Etficproprieferpentem traherc;licet inuitum & renitente m;vtipfe Achanus& alij fcribunt.fuperiore enim modo non inuitusfed fponte progrederecur ferpens; gratum fibi calorem fecutus; vt verno folet cum Solis calorem percepit. Rurfus opponi poteft; quód Plinius inquit; ceruianimam ferpentes vrere: atqui extracto hau- ,fted; aére vri non poffimt;halitu dutem fao immiffo & in latibulum continuo du&tuinfpirato poffunt. Dic& non tantiapud me Plinij verba effe; quanta rei ipfius ratio certis argumentis confiderata; Aftipulatur opinioni mea fine Oribafus fiue aliusauthor, cuius commentariosin Hippocratisaphorifinos Io.Guinterius Andernacus pri- mus noftrofeculoin lucem deditjisin libri primi aphorifmum vicefirtum nonum feribens, ad quzítionem qua rationefemen viti genitale ad fondum vín; vteri perueniat, Sciendü (inquit) fic matricem illud exügere,quem-- admodum ceruusad orificium cuniculi appofitis naribusinde extrahitferpentem. Qui Geoponics; Graca col-. degit;lib.ro:cap:s. Xen ophonrem tc(lcm adducit;quod cernus fpiritufuo (licipfe verto) C Pipe ceu verticis neaffectam ad fefeadducat & Yapiatattrahédo:bi Grace ic legitur, EAe QO» oup no QeAxouon va crtopiaen excedit d Qu, C tal PAxaccreos Eau. Cornarium qui hzc re&téconuerterat Andreasà Lacuna temere reprehendit, .& itareddenda fui Ieait; Exhanftus ceruusac vulneribus exafp eratus;fuo Ípirituferpentem obtenebrat, ad fcfed; trahit:&in cafti tionibus fcorfim fubiectis,/paeuyin quit;exhauriri exagitariq; eft à9saxdidwu autem exulce- "rarijnecnomn exafperar i vulneribus:qua quidéinterprctationes tam ridicule hocinloco funt, vc refutare, pigeat. entcs,corpu faxo " | Ft aliricat, ; 2 M T Ja "y Eat U - y; : v S LJ£ I, UL drüpedi MS T affiicat, vnde ódotexcitatur emfmodi, vt ferpentes etiam € latibulis exigantur, Étymologus & Varinus, Motus interfeodio(vt Oppianus docctinterprete Gyllio)omneferpentium ceruorumd; genus flagrat inexpiabili,fer- penis ceruüsloige atcas taquiren s,tandem in illius vefligia,longis flexionibus apparentiajiucutide peruenit, nàtibusá; adcauernam adinotisad pugnam pugnare nolentem ipfurh attrahit. | Serpens extracta; in altum tollit collümj& crepitu dentium horribilis eft,& acerba fibilaanhclat: Contràceruus tidenti fimilis euefügio inaniter poguantem.& cerui collum & eria cireumplicantem;in fexcenta frufta lacerat.In Libycis finibus magna visfer- mcr EV I peotum, cerunm (cum folushumi ftratusiacct) viidig; inuadit, & in ciuspellcm dentesconfigit, neq; cerüui vlla. parseft,quenon ferpentibus circunfufa fit:aliz caput mordicus prem unt;aliz collum & pectus; ven tremque di- iuahsnoale item vtring; circum lateraverfantesin ftant; nonnull& crura, aliz dorfüm dcpafcuntur; alizex in- guinibuspendent hofüliterinfixa; Hic omnibusdoloribus refertus; primum fogeretentat, & rug.t; & quoquo-- uertun fe verfar, fed magna turba circumfeflus , non poteft clàbi , fed tamen ore dilaniati nfinitam & bellicofar. gentem,& cornibusinfeq uritur, Cespaitrn quod verb um etiam fimpliciter perdere fignificat; AJagleipens dial tev, dgixo dLlewseveapétuy A deyesroe ew mphew : Elomerus ain asegicen dizitiquamuis proprie anim alibuscornutis cohue-. niat; Varinus.) Hlz veró nihil remittunt fed etiam ceruinis dentibus demorfx. audacter incum bunt:lsalias den-- tibus diffecat;alias pedibus perdit;ac ferpentum perterram permultus fanguis dic uit,carumdq; membra femico- meftaad terram abiecta palpitangaliz laceratz in latera magno dentium roboreinhzrefcunt;& fola capita à reli- quo corporcabfciffa ccrui pellem adhuc pertinaciter retinent. Quu m autem cernus fe ita affectu m fentit, diuino quodam naturz munere fluuiuminquizit, vnde cancellos corripiens, medicinam fibi facit; confcflimd; ferarum rcliquizex eius pelleexcidunt;cicatricesautem obdueuntuc Hucufq: Gylliusex Oppiano. Ceterum cau fam cur ceruiferpentcs deuorentalij tax entyalij aliam proferunt,yt nuncadícribam. Etymologus & Varinustradüt cer- : uosefu viperarum QuemácuallaneaSr, id eft naturaliter purgari,neopluribusexplicát quemodo velper ques mea- xus purgentur. Ego nó defceminarum duntaxat menfibus purgationis vocab ulum hicaccipiovt alias fzpe vfur- patur:neg; dealui ft ubductione,fed corp oris totius per cutis poros latenterexpurgati quadam retiouatione , qua- lcm & clephantiacis quibufdam eodem remedio víis contip! ffeleg'imus. Vermesin ventre cernorum (vtin Hip- piatricis Graecis legimuscap 42 Jinnafcuntur;&ruminantibus eis ad fauces (Bear) afcendunt; inhzrentQue; . Cerausita affe&tustoco non m ánct,fed.circun currit:Inuenitautem remedium , nam ferpentibus deuoratis cus ratur. Pliniusde ceruo narratquod cum fentitfe grauari fenectute; fpiritu pernaresé cauerni s ferpentes extra- hi&c. Ethocego verum effe non puto; Albertus. Ego ccruosin fene&ute tantnm ferpentibus veíci,neqs apud Plinium neque alium authorem idoneum legiffe memini, Cum fc infirmos fenfére, fpiritu narium ferpentes à canernis extrahunt;ac fupcrata veneti pernicie;illorum pabulo reparantur,Iidorus. Ceruus fenio grauis, ex- arefcentibus pilis& corni bus,ferpentem paribus haurit,mox hauftozfluat veneno: vnde fontem ad bibendum ;rdentiffime defiderat.quo poto pilos& cornua deponit, Gloffain PGlmum 41. cuiusinitium eft, Quemadmo- dum defiderat ccruus ad fontes aquarü,ficanima mea ad'te Deus;Vincentius Belluacenfia sceruis ferpentes edi fcribit vtcaligni medeantut oculorum, Et alius quidamautbor obfcurus; quem Phyfiologum vocant; Ceruus (3nquit)ficubi ferpentem cffe cognoucrit;aq uam orehauftam in canum cffundit,mox fpiritu fuo ferpentes exe tractos pedibus coaculcansinierimit. Ceruorum autem duefünt genera: vnum, quod extraéti fpiritu ferpentis collam vtrinque calcans, ita enectum vorat: quo deindeveneno intumcefcens,aquas petit & euomit. Interim ve- ro dum tumet; pilos mutat.& cornuaabijcit. Alterum genus inuentum ferpentem occidit, &à victoria flatim ad montana paícua fe recipit, Hiec ille. Elephasarietem fugitnon ela phos; id eft ceruus, vt Hori Hieroglyphi-- corum vetusinterpreslegit & cranftulit, d uum | E (UM Diu E. Ceruinam pellem Graci nebridem vocant, de qua pluribusin Philologia dicam. Ex corio ceruino fiunt te- zinenta hominum;&rerummultarum operimenta;Blondus. Noftri has pelles parant,vel cum pilis;illas przíer- tim qux clegantiores& mac ulofiefunt; vt puluinis fediliuminducantur : vel pilis demptis , ad caligas; femoralia;. chirothecas &c. Ex offibus cernorum tibiz fiunt. Cactus fpina eft quahinnulusictus inutilia habebit offa ad tibias; Hefychius & Varinus. Oe4» dvAr: CuiGades po cuni Ga veC pav salo elg jo. ctm ixeovilAan D» Y lud alu) EEoDer ib, Pollux. | MALONE Nei Ws EC T^r EE IBS Ceruis,vt dixi,cum ferpentibus pugna eft; qvas ctiam cauernisextractas mandunt. Nec veró ipfifpirantesque vantam (inquit Plinius) aduerfantur,fcd membratim quoq; E. fummo cerui gutture vftis offibus congregari fcrpentes dicuntur; Plinius. Sanguine quoq; ceruino; fi vnà vrantar dracontion & cunilago &anchufa ,Jentifei ferpentes dicunt:Diffipari deinde fi fanguine detracto adijciatur pyretbrum , Idem. Belles cerui [tantàferpentium metu (omnos, Plinius. Auttu ceruina pernoctemiin pelle quieícis, Sere- nuscap.46. In ceruina pelle fiiacuerit;nullus ad l:ominem ferpensaccedit, Sextus. Medulla peruadtos feuóue ceruiaut hinnuli;,fugiuntferpentes Plintus. Ceruna medulla prater ceteras; ferpétesinancta fugat, Diofcorid. Medullam ceruinaminceníam tecum habens, cü cadem füffumigalocumin quo es, & cffugat fcrpentes, Sextus. Nicanderin fheriacis v nguentum qu oddam prafcribitexcarneferpentium; medullacerui, & vnguento rofaz ligno;contrahit fubftratzfecuros prz cco cum oleoceraqiquo tauncti à ferpentium morfü tuti fint. Adipe ceruino elephantinoq: perunctos, ferpen- ces fagiuntIdem: Setpentes fugiunt om ninodentem cerai habentes, Plin. Aliale&tio erat; F ugiunt omnino ali- aid ceruthabentes,que minus placetiNam dedente Serenus etiam feribit, Autgenereex ipfo dentem portabis amicum. Coagulu mhinnuliexaceto bibitur abiétu ferpgentium: &fromnin otractatum fit;co die non ferit fer- pens, Plinius. Ceruis cu m ferpente pugna eft;&c. ideo fingulareabigendis fe rpentibus odor aduflo ccr uinocor- nu.Cornu ceruini odore (nidore; fumo fafitu,fuffimcto;vftrina;incenfis/: krpeniesfuganrur, Plinius, Aclia- pas, VarroyPalladius, Rafis. Cornu cerui crudumfuffitu fugat ferpentes Diofcor. Caucndum ne pull ju UN vibusafflentur:id vitatur fepiusincenfo cornu cerüino; Columclla. Etalibi, Vrexttiofis ferpentibus tecta l be- gentur, muliebres capillos, aut ceruina fzpiusvrecorn uayquorumrodorniaximénon patitur ftabulis predictam. Gftere. Accenlis vtrislibcet, (dextris vel finiftris cornibus, adore ferpentesfuganrzur, Plinius & Sol- , pofteaq; excifosinignem p ulueresconijciac; fumusind i-e & vhgucdomus fut- fumigetur, peftem con 3us. Siquis cerut cornua1n puluerem excidat | vndiq; ferpentes fugat, Gyllius ex Acliano. Serpentes fagiunt odorem cornu certi di inde | H | X E | ! ] DeCeuo. E. — Li E $39 famigetur, Albertus. Raftstamen;à quo illefua ex animalibusremediatranfcripfit)fic habe t:Silocusin quo cu- Jicesfunt;cornu ceruino & vnguibus capra fuffiatur,difcedent. Cornu cerui facto incenfü plurimainfectorum sparsfugrunt; Ariftoteles. Quin & ipfi cerui (teflesfunt Etymologus & Varinus) vtferpentes é cauernis propel- Hor ud proximum faxum attrito concalfactoq;,acrem nidore imbuunt;quo perceptoilli progrediuntur. Cornu cerai & eius pinguedo fuffita fugant venenofa , Gal.cap.2.143. Ex cornu ceruifiunt quedam ornamen- qtaarmorum;Blondus. Ceruina cornua;ligneo praefertim capiti inferta, parietibus diuitum & nobilium affigun- "turitum ornamenti gratia,tum vt vfum prebeant fülpendédia ramisquaz quis voluerit. $1in vafisé Ceruino cor- "nubibamus edamusq;,& pocula cibi4; moraminillis contraxe:int,venesorum plerunquehaud tamen omnium vires hebetabütur, Cardanus. Cordis draconis pinguein pelle dorcadum neruis ceruinis adalligatum in lacerto; conferre iudiciorum victori magi promittunt:Primum fpondylum adituspotcftatum mulcerc: Dentes eiusil-- ligatos pellibus caprearüm ceruinis neruis, mites przlftare dominos; potetatesq; exorabiles/Sed (upereft compo- -fitio,qua inutctosfaciunt magorum mendacia: Cauda draconis & capite; pilisleonis e fronte& medulla eiufdé, - equi victoris puma, canis vnguibusadalligatis ceruino corio, neruisd; cerui alternatis & dorcadis: Quz arguitle nonminusrefert,quàm contra ferpentes remedia demonftralfe,quoniam hzc morboram veneficia funt, Plin, DE FENATIONE (ERE f£ - Cerausanimaleítfimplex,& omniumrerum miraculo flupens.in tantum, vteguoaut buculaaccedente pro-- pius;hominem iuxta venantem non cernantautfi cernant ; arcum ipfam fagittasq; mirentur, Plinius. Stupent omnia, propterea facilius obuiosfe przbent fagittantibus;Solinus. Cerui fibilo (iftula paftorali, vt Plinius ver- tit) &cantu venantiü capiuntur: mulcentur enim (xacoixMdvorra), Gaza legit womiincuvmon) alliciunturá; ea volu- ptare : itaqsalter venantium cantat palàm aut fibilat, alter clam ferit à tergo , vbi focius tempusiam effefienifica- . rit:fed fi eeruuserectas auriculastencat;acerriméfentit:neclatéreinüdiz poffunt:fin demiffas, facile1nterimitur, ' Ariftot. Albertushunc venationismodá fieriait; cum aliquis folio fübligna pofito fibilat; imitando vocem hin- nuli;ad quem fenum prodeat ceruus precipue veró capreolus,& reliqua vt Ariftoteles. Si audierint cerui tibiam "aliquam &iftulamá; concinne fonantem; non fugiunt , fed expectantes capiuntur , vidclicetfuauitate Maficz al- lect; Xenophonin Geopon.Grzcis. Hominem adulatione deceptum lignificantes Aegyptij ceruum pingebant "cumtubicine:mulccetürenim ceruus castus modulamine;ac fic quodammodo oblitus fui capitur, Horus.In fun- | doquemin Thufzulano emithic Varro à M.Pifone,vidiftiad buccinaminflatam certo temporeaptos & capreas ? conueniread pabulum: Etpauló poft, Ibi erat locus excelfus, vbi triclinio pofito ceenabamus, Quintus Orphea vocari infit: qui cum eo veniffet cum tola; & cithara , & cantare effez iuffus ; buceinam inflauit:vbitanta circun-- | fluxit nosceruorumaprorum; & cateratum quadrupedum multitudo, vt non minus formofum mihi vifum (ic . fpectaculum,quàmin Circo maximo zdilium nó fine Á fricanis beftij:cü fiunt venationes, Varro dere ruft.3.3: "Ud isds peruagatum cft (Aeliaui verbis vtor)apros,& ceruosapud eos cum retibus & canibus,vt venandi fane víus ferrefolet, tum multo maxime muficeadiumento capi ; quod quidemipfüm quemadmodum | fiatiamporrodicam. Circumicctisretibus,& ceterisinflrumentisaccommodatisad faciendas beflijs infidias, ;'ollocatis;homo ad tibiam canendi bene peritus;quoad cius fieri peteft, omnem cantuscontentionem remittit, | & relaxat; & quidlibetad canendi (uaue praeclare vfurpat, & fenfim pederentimd; progrediensin montium ver- | tices & conuallesatque,vt breui explicem; in omnialuflra ferarum, & cubilia, tibi cantuinfluit, Acnimirum » primoin eorum auresinfluentis foniinfolentia ipfos exterret:deinde cum impotenti voluptate aures tenentur, | tum nullo negotio comprehenduntur, cantusque fuauitate permulft, & deliniti1u eorum quz procreauerint & " domefüicarum fedium obliuionem veniunt: Etiam fiferz beftiz non àlocis vbi verfariaffieuerunt j aberrare fo- | lent. Sicigitut Tyrrhenzbefliz paulatim tanquam fuadz illecebra ducuntur, & quafi cantn perftri&z, in la- | qu«os fefeinferunt;quib usillaqueate comprehenduntur, Hactenus Aelianus. Ceruos (inquit Czlius) rubr pennzafpe&u terreri,)nónne & Aufonius comprobatillisverfibus? An cum fratrevagos dumcta per auia cer- | uos Circundas maculis, & multaindagine penna? Id & Seneca fignificare videturlibro de clementia primo :. 1 feras (inquit) linca & penna conclufas contineas;iubcasq; telis inceffi , tentabunt fugam per ipfa quz fugerant, (Rc p ON MEE TIUS Sed & in Georgicislib.3.commeminit Vergilius vbideceruisagit, Punicezüe | agitant pauidosformidinepennz. Et Ouidius Metamorpb.libro 15. Necformidatis ceruos includite pennis. ? Quin & Lucanus, Sic dum pauidos formidine ceraos Claudatodoratz metuentesacrapennz. Quód autem | odoratasait pennas;ad id referri potcft; quod vítularià plerifque folent; ficuti Infübribus eft mos. Floc ipfum '& Hieronymusinuuitin Euciférani& Orthodoxi dialogo. Et pauidorum more ceruorum, dum vanos pen-- Wo 1a SENATE QUT. fpenfefin contraventum cürrunt,vt ventusab eisauferat voces canum. : Caprez ceruiqsvtexperimento fepius probatum elticum quafi flantem yentum petere currendo foleant (vt refrigerari fpiritus curfulaborantes vento poflint) ad | uentiflatum canes.collocandi funt. Actrabi enim ita à vento cerui folent caprezQ; vt nolentibus quandoque ve- | patoribus fugamarripereadnitantur, Belifarius. S ed quód fecundo femper vento, non contrario fugiant cerul, | mox in Appendiceetiá de venatione Budzi teflimonio comprobabimus. Ceruis quoq; cft fua malignitas;quan- quam placidiffimo animalium;,vrgente vi canam,vltro confugiuntad homincs, Plinius, Ceruusin faga fiaquam | bibensintrauerit à laffitudiner $0 & ad curfum reparatur, Author obícurus. Hyeme exrenuamtur debi- fitenturque:yerevigent maximéad curfum cum fugiunt; requiem inter currendum aliquam faciunt confiften.- tes 3manent;dum quii afequitur, appropinquet, tum fugam iterumarripiunt:quodideo facerevidentur, quia interiora laborantiinteftinà enim tam tenue imbecilled; habent,vt etiam fi leuiter percufferis,poffi: rumpi, cute EAS. ume ' edu x adhuc 7 LI go Pr U Add UPC OH : - Y adhutintegvasAriftot. In fuga femper acquiefcunt ftantesq; refpiciunticutà prope véfhtim eftrürfi us fu gi pug Tidiarepetentes.Hocfitinteftini dolore tam infirmi;vt ictu leui rampaturintus, Plinius. Pinguefcunt zilate fü. pramodum,quamobrem nec currere quidem poflunt: fed fecundo aut tertio curfu capiuntür abijs.qui pcdibus infectanturifagiont etiam 11 aquas propter z(tumatq;anhelitum, Ariftot. Agitatusceruus magis fugitad vias. hominum publicasquam adlatibulane fua occulta prodantur, Albertus. Equi czfjjs oculisC xuéra zt, id eft eos, ruleisoculis: & sud29:5 1d eft varijs vel maculotis pedibus) in venatu contra certos accommodati furi» Gillto 3 ex Oppiaho. Forma canufü q ux probeturad venationem ceruorum; in Canum celerum hiftoria ex Oppiano re &uli.CanesIndici à Xenophoate aduerfus hinnulos & ceruos probátur : atqui Ind-cusille Alexandro Maenodo- patus, cernum , aprum & vrfüm ;tanquam indignas fefcras contempfit: in folum veró lconem infürrexit, vein Canerobufto dixiex Acliano. | yu | Nuncex Xenophontis de venatione libro, quzad hinnulorum & ceruorum venatienem pertinent, Omni- bono Leonicenointerpree recitabo, mutaturusfinul o Gunllaquzin tranflationeeius cum Graciscollata. mi- &üsaxrident. Adaerfus hinpulos& ceruos (inquit; canes Indicas effe oportet: funtenim validz; magne, veloces, nec pulillanimes: & cum talesfint; laborem faciletolerant. T'enmellos igi turhinnulosverno tempore venabitur: tuncenim nafcuntur,Primum igitur lucos (3e 5&3a-) ingreffus venator contempletur; inquibuscerui plurimunz conuerfantur. Exadlocum vbi fuerint;cum canibus & taculisantelucem veniens,caues proculàfyluatreliget, ne: ficeruam viderint latratus emittant. Ipfe veró de fpeculaprofpicict,& ceruas fimul cum Iuce hinnulosadlecur ducere videbit; in quo fuum quzq; fotura efl, (px tovaexen, lego suvace» , 1d eft ad quietem depofitura.) Cete- fum vbirecubucerint (iorrixg aveceers poft: (t actiue ctiam exponi, vbrhinnulos eubare fecerit vt adem «afaxAlver qu od iua Civ effec:fed Pollux gh Cerua; nquic fefe demirtens,vel recumbens, Eoo biu saerecG AE (od la&at hinnuc Jum:atquinos obferuauimus hin nulos velfiantes velin genua demiffosa matribus etiam ftantibusla&tari:) &lac^ rxbnerint;acneab vllo videantur circumfpexerint, füum quzg; imoppofia ftarione feruabit, (acsa So eig m Jiylisisesid citlongiusab cofed reci é regionerecedens:Pollux non ceruam, fed cexaum genitorem longius re-- cedere & cuftodite fcribit, & accedentes impugnare: quod non feciffet puto,fizogxA aces aptid Xenophontem - actiucaccepiffet: nunc cum in ncutrafignihicat one ponat; & ceruam cu bantem faciat,non imuletiam in oppo- | fitam locum cam reccdere dicere potuit;fed patri hoc tribuit, quod mihi minus placet. Ariflotelesenim maresá. fceminis extra tempos libidinis feparari tradit: & notum eftqued maresin quadrupedum genere nullam fobolis curam fufcipiant.) Hac ybi viderit venator,cancs foluat: ipfe vero fumptis iaculis ad primum hinnulum proce- dat,locorum memor vbisacentem (ivvaeSaran ) vidit; Flea $8 alvuvsea (fotte ook oiSivran) v6 pen zyyuc avesmo vits v) 8 forte 5o) s diode Süoa eivai id efl; Long? enim aliaapparetlecorum facies, cum quis propius accefferit , quàm. qualisex longinquo prius videbatur. Cum autem iam viderit hinnulum; accedat propius. Illeimmotus iacebit, veluti terra affixus fe opprimi (avencoyu,) inet valderugiens:nifi cum fuerit imbre pérfufus; (éQpueueG-:quida. | Sbeyst« eid eft refrigeratuslegit:ego ephyfmenos;id eft imbre madidus rectélegi video?) tuncetim. haudqua- - yuam manebit; fiquidé humorin ipfo (id eft bumid.tas pluuialisin cute eius) rigebitfrigore: (nam cutis humt- | da facile friget, prafercim matutino tempore:) quod eum fagere cogit. Capietur autem à canibus eum labore in. - fequentibus Captum cuftodi retium tradat.rugietille: Cerna partim videns; partim audiens, tenentem inuadet: » (SIndpoquerisu a vocavm ) Vt ipfumeripiat. Tuncigitut canes hortetur,& iaculis vtatur. Hc vbiobtinuerit;adalios tendat,in quosfimili ve&atione tetur, Et iunroresquidem hinnulihoc modocapientur: iam veró grandiufcult — difficiliussnam cum matribus alijsqs ceris pafcuntur: quibus in medijs cumagitantur; fugiunt: fepeinter pri-. j mos;rato inter poftremos;& pro illis pugnantesceruz canes proterunt. Itaquenon facilecapi poffunt, nifi quis 4 inuadens fubito diffipet ; vt ex ipfisquifptam vnus deftituatur :' quod vbi coactis cisacciderit, hinnulum fequutt ' canes primo curfufuperantur. Nam trepidumillum facirabfentia ceruarum;& hinnuloruta ín ea atate celeritas « incomparabilis eft. (Quafi dicat; Hinaulitam grandjufculi, tum natura cclerrimi funt, tum augetceleritaté me- n tus,quo foli relicti afficiuntur;) Secundo tamen tertibue flatim capientur. Corpora enimillorum cumadhucte- nerafint labori fufficerenon poffunt. Quinctiam tendiculzz ( podoftrabz ) ceruis ponuntur,in montibus; circa 4 prata.fecus fBuenta;propefaltus, ( Vor ae jin bini jes (60 d dasfignificatautem diodosctiam fimpliciter viam vel - femitam:) in aruis,quocun queadierint. T endiculas autem oportct ex Ímilace plicari, & delibrari (id eft cottice fpoliari) ne putrefcant. Harum corona fiue flexus (fpira Omnibono) pulchre rotundusfit, &iníertos habeat. — clauosferrcos acligneos alternatim quibus plocamos (id eftlaqueusintra coronam;Pellux fic habet; € aNéxaies &pplea GNO Met m Eadem: forte autein idem fuerit avzxap G & (955; (8: & fi Pollux plocamon nefcio quam pli: cationeminipfius plegmatis,id eftcoronz pue media dicére videtur, vt bon intraipfam, fedinipfa& parsipfius fit: Etforfan neipfe quidem Xenophontisfententiam affecutus efl; itam cum verba eiustranfcribat ; becin loco. 4 aliter habet quàm in Xenophontelegatur:) implicctur.-Debentaütem ferrei claui robufliorss effe; vtfilignei: cefferinybi pedem premant. Caterum laqueus füni: uli; coron füperponendus: &funisipfeéfparto contextus | fit n& fparti materia putredini minime obnoxiaeft.Laqueusipfe funiculus validifint. Lignatu àfunependeat. uernum autiligncum;longitüdinetrium dodrantu m;craffitudine palzftz, id cft palmi (Omnibonus vertit vl- na) cum cortice, Porro te ndicule ponende füntapertafcrobe quinq; pal mosprofunda : eafupernerotunda fit; . & cotonistendicularum equalisrinterius vero fandum verfus magis magisá; inanguiliam colligatur. Similiter | funiculo &ligno fcrobs aperienda cft quanta vtiifas (quati) conueniet.Hec v bi fecerit, fümmà tendiculzfcro-. bemfubfternat (vt Omni bonustransfertimihiobfeurusvidetur locus.Grace ficlegitur, 9o e Ballo» müospa-. [ae dee atro span igozo3ov.) Circa coronam autem laqueum funisfun cmq; tpium;& lignu nideponat in fuu m vtrung; locü, (f crobem:)pofteacoronc imponat atractylidis caulestranfu erfos.(virgulasenodes, mnibonus;). uinonprormineant Foras.His folia minuta inijetat;qua tuncannitem pushabcbir: Poflremo fcrobem terraim- | plebi; ca primumque ex füperficie cü foderein ciperet, ablata cfl deindexerra. firma procul inde fümpta, vteer-. ue quàm maximeoccultus ficlocus. Quod fa peteritterrg, a[porvetur longeà tendicula. Quiafi recen termotz terrx odorem ceruafcufcrit fentitautem fübitó,auertetur. Porré ceruasmontanasvenator ci canibus in aurora | quam & reliquo die,obferuabircam peflres veró diluculo tantam.Noam in montibus nónocdu -potiffimum,quan LO Ci it;ca! : a iROr lu folum capiuntur,fed ctiam interdiu propter folitudinemilnagrisautem noctetantum:namin dic homincs me-. * folutis canibus tcanfcurrat,ligni tra&tumyguocung; ferat, obferuans. Erit enim plerntiqs nó 1n- pm! A certu * d E . D * s 3 ) 1 Z2 wi » , -"$. * y LA ov ^ cuunt. Poflquam igitur tendiculam abftractam (ZvessugueLsrefupinatam Omnibonusiquid fi. aizaraepiulur le- gast J inuenerit; ELS us De Cmuo. E. — Li L- 24 Eertusyquippe motis lapidibus, & limite in agris ducto,via manifeflaerit; Quódii per afperalaca feratur; raptu? deligne cortex lapidibus hzrebit;& fic facilior erit perfecutio. Iam fi pedevinctus fucritanteriore,cito capietur: | ham lignuminter currendum corpus totum & oraferit,Sin pofteriore,lignum quod trahitur yniuerfum corpus -impediet. Plerung; ctiam inter flipites & arbufla diuaricata retento haret ligno nifi funiculum abruperit;illic - deprehenditur. Quód fi mas faerit, fiue ita captus;(iuelabore victusnon eft cominus adeundum: nam cornibus - ferit & pedibus:eminus;gitur iaculis vrendum; Hactenus Xenophon. Hislibet etiam Pollucis eadé de re, yena- - tione dico per podoftraben fcu pedicam, verba adijcere,qua libro Onomaflici eius quinto cap.4. hoc modo fed- didimus;Podagria dicta (mi3ahyeerat alias arodoirygsen, genuslaquet exponiturapud Varinum; quam fcriptionem pra- fero) ponitur ceruis,&apris interdum:poteftautem ctiam podoftrabe vocari. Circulus eft ex ligno fmilacis (he- 9 deraceo, Czlius:eflenim finilax hederz genus;fedarbor quoq; taxus Latinis dicta, Graecis vocatur f[milax. ) Is cir- - ulusftephaneyid eft corona dicitur, & ferreis ligneisq; clauis alternatim infixis intercipitur. In medio huius plo- camos (1d eft laqueus) nectitur, vtanimal pede calcans &illabensin fcrobem , podoflrabe euerfa laqueo (irteo |» Besxgoid eft alterilaqueo;quod rion placet:) artead hocipfüm facto detineatur. Deponiturautem podoftrabein - fcrobem, Ca:terum/Jaqueo circacoronam, funis quidam annccitur, quem Graci cea vel eeipado, (apud, Xeno- d RN vergAlot) Vel doseboylio vocanttis € fparto contextus & folidusell.. Ab hocliguum pendet, inalia | fcrobevicinaobrutum:yt cum ferain foueam pede illapfa; podoftraben ad fe con uerterit, funem cumligno fe- | cum trahere cogatur,& ita impediaturad Bs eed prioribuspedibusdetineatur, Poterit auté venator inféqui;fi veftigia & tractum ligni ob(eruet, quain terra mollifacilius notantur: Sin afpera & (alebrofa fuerit, fi- | IETGUig x EN Ra M. ex tractu attrituq; relicta; viam fequendi oftendét. Eft quando lignum ? ipfüm denis retentum feuticibusautarbuftis, velinzqualiter prominentibus faxis, feram fitit. Scrobem allata folidaterra; aut herbisfolijstietegereoportet;tecentem ver terram nuper éfcrobe cffoffam, proculauferre, ne recens commotam terra fera odorata (155ye/ov Qspatdiuov, lego àeQpocadpdoov ex Xen ophonte ) Seformidet, Hacte- , nus Pollux. Et quanquam pleraq; omniaex Xenophontetranfcripferit, nonnihil lucis tamen ad rei intelle&tum - conferre videtur,nimiumalioqutn obfeurz mihi meid; Gmilibus,quivenationibusnunquam interfuimus. 5j: Soves,funiculi,Suidas & Varinus.ApzYovn venatio cum funibus,Idem & Suidas. ApmdawZew cum funibus( laqueis) . venati,Idem & Hefychius;& Suidas. Ka] qnas digse TéEo aepuoóic xtv x Q éomdóvg; Suidas ex epigrammate;id eft, . Efnnevel neruo purpureo multas emific fagittas. Podagrainflrumentui venaroram : hincillud apud Suidam; "pe wopud e, Cro dory erore d DipsEY, ads Oe Jue ol oe puioue d cft, Scrobibus effeffis laqueosimmitithoftibus capiendis tanquá feris.Podoflrabas appellant macbinasquafdam,;fiuelaqueos,vt tere pedibusioherentes capiantur:vtun- ? turhac voce Hyperides & Xen ophon,Suidas & Varinus, Eft &inflrumétum medicor um;quoartusluxati & pet- - uerfi refticuttur, Pollux & Varinus. Eft deniq; lignum iu carceribus;alio nomine podocacce dictü, & cippus La- timisiin quopedesfontiumincludeban tur, Suidasshinc illud eodem citante, 0's imeYospaGons cimi fe (Dtlpoie Gucippa- Jglworeserenovi Latini pedicas vocantlaqueos;quibus pedes illigantur, nó autum folum, fed etiam quadrupedum, Vergilius Georg.t. T'unc oraibua pedicas co» retia ponere certi, Liviusr.belliPun. Vt pleraq; velut pedica capta psrereneindurata &alta concreta glacie:loquitur autem de jumentis. Nononiitrendi funt etiam Gratij de pe- w d icis verfusithi: — Namfuit cir lagsem alauis cuvractbus v fme. (v Cerro iufiére napis oontexeremeruo. 000 Fraurenet (fortà tegev) enfidias babitu merititaferine, Q ttidoui dentatas tliguo raboreclanft —— Venator pedicas, cnm dsy]rsaislantibusarmis, - Sape babetimprudensaliemilacra laboris ? ru Tendieula; laqueusquoavues &fete decipiuntur, ""Tumaucupiaverborum & literarum tendiculas in inuidiam vocant, Cicero pro Cecinna. Cerui eapinntur füb- j(dem vijsanguflis irc tedirefolent, vt facile tritz appareant, vt obferuauimusin foffis ciuita-- emlocisapricis, vbi & mares & foeminz libidinis tempore conueniont Alijs * Otus To-e s ppellaze:eó quod F f 3 toxa;. 7 "s T d 15] yq / "a JA " ; ) 2 E 33 446 tr Had Hp cdibis. - EC Dus (eus T8 USE 4 ó0!eo1 A prp uw k ] EA SECES A Tor og É us $ i d URS 2X * (berfynccdóencny €oznhciantur: quanquam atterrus tóxiCic viperarum anguine apu ey» thasconfi £n) rif oteleseodeém in libro memiuit; T oxicum cx herbaapio fimili (ranunculi'genus efl; 3 quo rifus Sardomiusdi£tis) Hifpaniszn vfu FüffeyautliorcftStrábo lib.5.Pliniustoxico nomen abarboretaxofactumpu- tat;quod non p'ace t,etiámfi taxo venenum ineffe fciam: Quin contrà potiustaxum 27 ? sezovyid cft abarcubus. dicam crediderim quiex hac materia optimi unt. Quem in víum in montibus noflris cefa ad Briraunos vfque afportatur. Limcum herba a ppellatur à Gallis,qua fagittasin venatu tingunt,quod venenum ceruarivm vocant. Plinius:ldem vidc tür quod Ariftotelis Xenicum,& forteitalegendum erat. Nam curlimenm dicatnr, ratio nulla. Wu de 2 Lj t A e Teoffcrt, xenicum vero tanquam arfenicum ab cadem veneni vi dictumaliquisconiecerit. Arfenicum quidem . Hebraice originis vox videtur: (imiles enim voccs pro veneno fimpliciterin Lexico Munfteri trilineui inuenio. . Mify Xeniconajy ud Acginetam & Galenum decomp.fec. locos, interpretes aliquando relinquunt , aliquando i prereg arinum vertunt. Toffi quafi tosicum apud alpinos quofdam Gallos vocaturjfi rc&té memini;eaherba quam . in Boue confiliginem cffe docui.In Arabicz fecta medicorum libristosicum venenum fagitte Armene nomine appellari obferusuimus: haud fcio quam ób caufam,nifi quodin Ariftotrclis Mirabilibuslegi; in Armenia parda- lioudi&um venenumnalfci,&c: | Eftautem id non aliud qo àm primum aconiti genus pardalianches Diofcoridi di&um;quod hodie quidam alpium incolz (vt dixi)toram vocant,coq;fagittasinficiunt. Toxicum quidéapud Grz«os medicos,non quoduis quo fagittis tipgendis venenuntdinerfe gentcsvtebantur fignificat;fed vnum ali- quod certumd; genus, vnde fit vt certa etiam rem cdia aduerfusipfum defcribant, quod recte ferinon poffet nifi vnum& certum aliquod venenum intelligerent:quod quale fucrità nemine explicatur: fiue quoniam vulgóno- - tum effet;quod mihinon fit verifimile:fiue potius quontam3gnorabant vz quod cxalienis regionibus; Gallia & Armeniaafferretur, vnde etiamenicum forfitan quafi peregrinum;appellari potuit. Neq; enim alind Diofco- 2i cim herba eft fiue ex herbe fucco paratum venenum; toram vulgo dicam effe crediderim, & Ariftotelis Xeni- cum, &limeum (fi re&télegitur) Plinij; Aduerfüsxenicü Celtarum (inquit Ariftoteles) antipbarmacum reper- tum effe aiunt corticem quercus: (eiufdem, vel fagi, velilicis corticem Diolcoride: cótratoxiciim commendat: ) Alij aliud.quoddam folium (forte pentaphyllon;id eft quin quefolium;vt Diofcorides hahet:) quod Celtz cora- rides & alij de toxico quid fit fcribuntnifi barbaros (id eftexternasgentes) fagittas cotingere. Sineigitur toxi« '. cion vocant (alludit ad'coracion aliquo modo vocabulum tora;cuius antipharmacum hodieantoram, quafi an- titoram,appellant,&c.) Aconito vim cffe fepticam;id eft putrefaciendi vel exedendi, omnibus conflat.eandem & xenico tribuit Ariftoteles. Quanqna & reliqua omnia to&icajfeptica cff: e probabileeft, Aconiti genus qued apud - nos nafcitur,os & faucesinflam mareipfe meo périculo didici.Nam cum imprudensaliquando eius radiccmgu- ftaffem, non deglutiuiffem tamen, magnum pauló: oft fernorem percepi non continuum fed ingaualem tan- 2 : "s E A ^ : n " ES B UU Eri. ri e 3s » E À "5 quamm ordentibus formicis. Osautem & linguam inflammari àtoxicoquogs Diofcorides prodit. Sed hz con- -. je&urz füuntnoftrz plura de his vencnorum nominibus, in Lupihifloria; vt promifi, dicentur. "Ferg pecudes; vt caprcoli dama, nec minus órygum ccrgor omque genera, modo lautitijs& voluptatibus dominorumferuiunt 1sodo quxítut ac reditibus, Columella 9-T. Vbi agit de viuarijsfaciendis.In leporariojinquit Varro,non folum Ie- poresincluduntur fylua,vt olim in iugerosgelli; fed etiam ceruiautcapreg in iugeribus multis. Piíces quidam nigri venenati in Armenia reperiunturshorum farina ficus confperfas in ca loca quae maximeabundantferis dif. feminant. Beflix primum vteás atuügcruntftatim mortuntur:atqs ea Éraudeapri,cerni;&c, necantur: nam eiuf- modi animalia cuum &farinarum auidiffima funt Aclianus. Scythis & Sarmatisvcnationcsfünt, inter paludes quidem cernorum aprorumdq;in campisautem onagrorum & caprearunyStrabgTib.rz. JAM IUS | adPPENDIX D£. FENATIONE CERFL. : Faqus dodiffimus vir Guiliclmus Dudausfecun dode Philolegia librode venatione ce roro im elega ntiffim à fcripfit; cum rep erirem Di&ionarto Gallicolatino Roberti Stephani, viri de omnibusbonis literisoptime meri- ibincalce adiuncta,omn:no digna exiftimaut quznoftro huicoperi corollari j inftarfeortim accederent adiectis atitersvtillicreperi, vocibus & phraüibus Gallicis » quas parenth efeos lignisfparfiminclufi. Ea igitur huiu£- 3nodi funt. | i3 Fera fugax;falla enes cesui folent, quü illud artis venatorie callétiffimi, x,lubrica,longisanfra&ibusinterdum fruftraturvenatorem. Maandros fugx p care infi Diane latrabile fatellitium wuciq; ri&tu terribile eos 0 veftigiofequitur, Moloffos,echemythos, limiers qui ne padlent point) quali; canes Pythagorcosma- yuregunt modéranturás & imperitant corum auiditati, Quorum fit prudétia, vt feraindagatlonis orbeinluftro $ fuo (en fongifte) circumauenta;canibus excurforibus (chiens courans Jimprouifo obijciatur, qui recentia perdu £rent& odorata vefligiafugitantis, ij: que pertinaciter inftent. Moris eft cgregijsveuatoribus, non gregaritum ceru um,non quemlibet etjam foliuagum venari; ! Quin folenneeflipfis, non minorem ad curfum eligere, quàm | quaiiuftx proccritatis efle yi r : | ;| nd ceruinisvelligijss exe | rorumqg fterculculis (Ies fumecs) iud-cat ique inuenta venatores diligenter colligere folentatqueintra cornu venaticum (latrompe) condere. Sunt à magnitudinisindiciaraffrittusad arborum ft pites, qui confpicui fape. füntintra fincsftabulationisciusstum cub enim & allarenunciari 1n concilio venat snancipes inflrumenti venatorij atq; terefolent: quo chiens: & copulascanum quafiQ; rug : | chiens.) Venatus i nccircunda tus. In ipfa ferarü exagitationc, omnia venatorís munera exequi;pernici curfu venatus [patio permetiem do:cen- traQ; cerui vafri& exercitati( tuofaloca;pet denfaprarupta;!pii | ori oculis; prete r pn fitas exequo exanimatorecentem tn alterum ( cheuaux de relatis atqsin aliumnonnunquam affilire- Fgo inte: ilisinuenti amplitudo & fübftramenti laxitas vbiipterquieuerit. Fixe ico ( al'affemblee) à veftigatoribus folent : quos reges habent velut miniflerij;,corumq arbitratu; conciliofaltu cnfi dimiffo, venarum commit. d fermone peculiari dicitur; ceruum aut feram cuiufuis generis canibus permittere, (Iturer aux 6 | iuga foluere, (defcouplerleschiens.) Venatus indaginecircundata prefini- (4 cfligatores y: Y H s effc videatur. Idautem nonafpectu modo cerub fed plerungs ceruinis vefhigijss exeremen- — cer fruzc) firophas,venatorias antiftrophases tempore comminifci:dentq; perfal- — fpinis obfitaymanusoriin curfu oculisq; prztendercinterim perftationes difpo- — reatütus carbafeum feprum (les toiles) curriculo am bibamin equo fedens : capiteq: fupra carbafa emin cns, Cebu. tamenipfum arbitrabar oculis;atq; ' mum qui decem corn'culis.quod m1 r 1 eg t Bud: | tdec | pyum:non quafi deaarium,fedtanquam eminentem & egregium. Eiufmodi ceruus fzpe comitatusincedit vno: sninorecetuo,qui nondum tutela fux etiam: fine difcrimine circumfpectabam, Ceruus grandis(grand cerf )vocatur isde- inimum fitinfignituseft Huncego (ait Budaus ) eximium voco &decuma- E fa&usfit,quem vosarmigerum cius vocatis; (l'etcuyer dugrand cerf)ego- 7 De Coo. E. Lib. 4 àEM 7. "etia optionem (eptio &anteaaccenfus vocabatur, quem decurio att centurio rerü minilirum fibi o ptabaga ! 'Eettus.) deenmani,& comitem;& parafitü;atqs emiffarium vocari polfecredo. Qui cerniatateadhuc funt zic- garasaut licet foliuagi lintjindigni tamcn venatu iudicantur,quafi nondum annosztatisimplcuerimt eurriculz- ^ Xisurenculià venatoribus appellantur. Mediocrem ceruum vcnatorescum Bignificare volunt, aiunt cernum cfíe vo venabilem,venabili magnitudine; venatui iam adultum;fed veluti tyronem & nouirium. | Hiscnimverbis vtan- | "turindagatores, c uum indapationem antelucanam'& matutinam retnunciantin conuentu faltucnfi, fignificant |, tesceruum quafi fubdecumanum, Conuentus fub dio celebratur.ibiq; ceecum omnem flratum per herbam, us fiio, eg eco tps I5 E CA ce TA, V M Pdor, cs Htec * PLUS , : yx ieu kt MCI ar CERT SES ved inflibadijsi; foliofis difcumbentemac toris viridantibus;epulari moris eft circa menfam Principis: Confilia ctiá j,tehorigaem potifim um ceruum venandum fufcipiantex ijsqui dighi venatu cffe renunciatifunt, Diuerüe ? prouinci mandariindagatoribus folentjita vt quifqs fuamobeat;in alienam pedem non inferat indagandi gra- ttasnéuein ea quid obturbct;neu pro poteflatefaciat, Tndagator veflipijs cerui inflat; aut foleatis (la-forme du svlieimofus eft vel pluuiz anteeefferüntzaut odoratisarente folo ad quz fcquenda Moloffo Veftiga- titufsatq; eo víqs perlequitur, quoad decumanum recubuiflein proxito certis fignis explora- ui Galli vocant erres;y bi veró forma pedis pon apparet;vt fit vbi vel nimia herbs crecfeunt;vel usacdurus efi;autfoliaimpediunt;autaliud quiddam,foulees du cerfappellant.) Verum ne effuindagantis propinquiore;aut Moloffi fremitu;aut panico (vt fitinterdüm ) territus,inde m eiatcemodi canesinfigniterauriti; generis (int Harpocratici, (chiens muts:)tamen qu& fcio quie uote obloquiatque gannire plerungs folent;malisque ihicrepitare:) Nc; gi- mod catuaut culpa, é cubili matutino piofilierit, indeque longius abierit; folennis cft ati cum cireumfcribere: Moloflum numella (collier ) regentem & compefcen- exploratum habeat; feram intra fpatium à fe circinatum iacere. Gyro claudere : liftere. Kex Prancifcusbuins nominis primus, hanc propemodum formulam yena- fütuerat. Quum poftrenunciationem circuitorum,de concili jfententía decumanum vnum aut dieifpectaculum delegiffet; ( naminterdum pomeridianam ctiam veitationem matutiriz adde- quum füccenturiatas copias canum haberet;seminumqueintlrumentum ( double efquipage) con- uebatur:ad vadimens5locumibatur. Moloflnsrurfuseloco num ell (1a longe ou laiffe du collier) icium Faciebat. Feram inde impetu facto excirabat,quod v ulgolancinare dicitar(lancerlecer£.) Tunt x canumleuis excurfüs(chiens courans) foluebanturibuccinis (trompes) fignum venatus commiffi da- tanguam bellicum canebatur ad canesexhilarandos: pour resbaudir lcs chiens) & acuendos.. Subfidia- decuriz ad ocos deftinatos dimittebantursque fcflis fuccederent;(i res ita ferret: & aliz rurfus ad po-. n miffum affernabantur integra. Decumanusipfe cerüus eanibus excurforibus equis ecleribus;buc- ume Igóre,ver atorum clamore,concentuallatrantium canum vrgebatur. Quod! cafu aliquo euenic- | antevenatusaufpicatumindagator non liquere renunciareticertamen 1n potlerum diemrejjciebatur, aug omperendinabatur.Nam vt diutius Ipcctaculo eximeretur & certamini, rariffime con Gngebat, Sin ceelt autantiquioriscurz anocamcntis caeniebat: vclutreusa mpliatus prituo quoq; die venatico àd cur- | att rimpetu atroci & perticaci. AMludveró precipua admiratione diguiü eft; quod 1s eximius ceruus oni de um»canibus peritis magiftri femel exagirandum dederunt, itain predam illis obtectus nibus alijsintelligant, In multipliciaSutem [epe vefligiamediys in faltibus vt in- (quo. | bundo vociferatu fieri folct) inffauratiua indagattone opus eft, & us numellaric 'efigium rnaioris cornigcti reponatur, Qua denuo utn | er precipiti primum faüga;deindcludificante rapitutjloquaci canum agmine. cer- m. Solere eernosaiuncfimül vt fenferunt rem fibt d» fugelapfus & eyrosagelomerare:deindefi porro. tia petere : ibiq; intraturbam promicaam; quafi losaliquovindeabigere, atq;ad aliquautam fpatij per-- :Quum atitem aliquantifper hacratione contechnatt ramitem deuium longiufeuleabfeedunt , deinde fnterfi- mexcipientesidiaerfiab eisauferanzur. Quum hrcitro- | divicerit;circumfyicientia vti; ven atorit adi uütarad - quadamtenusrecurrere yetigia: deindefpiras fugas | xillimertum raptim longius procurrere qu omn a | -Ttags intertm dum canesintétifunt ded uced s elaptibus & tfpattamagna ll: permetiuntur: quüiaterea buccinarü lhiortamétay: | taté» Solent cerui plerungs fecundo ventoferri;treis (vt perhibent) ob erfo vento feruntur, ventus ori & naribusirrumpens;fauces corum veheméterare- m ? E: | ^ FEX E NDS m al 344. «De Quadripedibut facitjanimeq, ducum inhibet. Deindefecundo vento cedentes, quum canum voeem facile excipiunt, ex eaque ' colligunt;propinqui anremoti fint:tum vero olfa&um fui fequaci turba adimunt. (De hac cerut ventofecundo fuga;dixietiam füperiusexalijsauthoribus.) Interexempla huiusanimalis, vltima perfugia exquifitaqueexpe- rientis hac funt commemoratu digna: Vifum effe ceruum inarmentum bubulumirrum pereinfilientemque in. bouem; primoribus cruribus armisque complexum ;ad longiufculüm fpatium velut equovehentem; pofiremis tantum vngulisterram ftringere:vt odorem fui canibus quoad fieri poffet, exilemincertumq; relinqueret. Ludouico regehuius nominis x r1. ven atoric turm& decurio;qu! venator maximusappellatur (le srand ye- neur)ad duodecimum ab vrbelapidem venabatur, viro Prarfidiid Ípe&aculum gratificans, qui Budzum comi- | tem fecum amicitiz caufa có duxerat. Ibi cum mentio huiufcemodi mirificentiarum ceruinarum incidiffet , hoc affirmabat. Me (inquiebat) pridem venante ceruum quendam ab atate & experientia vafrum , euénitferuente venatu & lengé iam progreffo;fugitiuus vtille non compareret: & tamen canes nec vltra procedere vellent, nee : in fua veftigia redire.Ibi omnes ftupere;circumfpicere;inter fe afpicere, lapidem (qu od dicitu r)om nem venato- res & magiftri mouere. Res erat miraculi plena; & Apollonianz praftigia fimilis, quafi fublimisferaalipesabijf- fetautterra difcedente;rurfümq co&unte, non compareret: aut oculos noftros canumque perflrinxiffet, "Tan- - dem omnia (vt fitin tali cafu) à nobis perluftrando, deprehenfus eft planus illecornipes in furto fui manifefto atq; memorabili. Alba ibidem erat fpina enatain loco den fo atq; opaco,qux ad magnitudinem arborcam excre- uerat. Incam eeruus dolis folennibus confumptis;faltu feconiecerat. Stabatautem ille füblimis, ramis früticis | ipfo faltu diuiaricatissfic interceptusinde vt defilire non poffet;fiue crat forte exanimatus:Ibi enim qu alicompe- - ditusimbellisque confe&us eft. Atqui vtom nia ludificatorilleceruus faciat; & velutalter Proteusomnesfefein ^ Écies vertatnifi folum quoq; no&tu verterit, poftridie latrabilesillas manusacrefimas auribusd; infignitos . mica - niméadexiremum cluctabitur: non fianhelus &afluansin amnem [c coniecctit, vndisd; fecundis vehendum fe — dederit:quod feperefrigerandi caufa facit:nonfi amnem traiecerit.yt canum curfum intercidat: nonfiincitatio- recurfu diurn oq; profligatus;animu miam defpondens , vndis potius perire, quam laniari malit. Mira eft certe. agriophage illius turba pertinacia:dirumautem fatum cornigere animantis,quum ad extremumláffitudinisad- ducta, opperiri cogituratrocem illam clamofamd; coronam (rendre les abbais) vndique ferictu petentem mi« naciffimo atque inteftiffimo. Qua tandem circumuenta,poft omnia falutis prafidia deplorata,tepenté fxpeaffi- liens,primum queng; yenantiumin quem incurrit, cornu peterefolet; nifi ferro protinusexcipiatur, (Enferrer | d vngefpieu de chaffe. ) Quod vbi factum efijautfi aliás fera afflicta & ftrata eft, (Eftabatue) tum demum rece- pruicaniturab eo qui primus tn eam confe&tam occurrerit. Tumümonpum cborusille filonumd;inclamatur& venateresco&untquoqu o verfus palantes:que tanquam ouatio eft, ob rembene& feliciter geftam. Quam dein- deipfam excipit vifceratio (Ia euree, le droic des chiens, cum ceruo capto panis anguine eiusimbirus pellique ipfius impofitusin cibum permittitur canibus: interdum etiamaliquid dearmis & collo ceruiadi jcitur,) extemi- | poralis,que ficdebeturipla canibus venaticisvt libamentum captu reaccipitribusinaucupio volucri. Vifcera- torem autem peritum effe oportet, quilanienam ferinam venatoria cum paleftra exequatur, quifcité feram de- lubere nouerit;membratimd; inciderej& profecare:ncifam, l'ergoreautem detr. 5koycaput abfcindendum eft; ' 4 Moloffoq; therelencho porrigendum& permittendum (le droict du limier) qui indagatorem appellamus. Has enim ei primitias peculiares placita maiorumlargiuntur obindiciumfere:n. ^ -avtincapiteferinolace- rando & obrodendo, fructum nauatz opere ipfe percipiatante omnes aliosjin pofterumq; itritcturiss cuius au. fpicijs du&tuq: rem alij executi funt: quum interim. vifcerater gratulabunda voce fruenti parte füaanimali blan-. diatur, & tanquam mactum virtute induftriaq; therelenchicaipfum efletubeat Deinde venatoriz plebiinfimod; 4 minifterio venationis;fug funt partes vifcerationisii'dem fcitis attributz. Epulam caninum omnibusin vnum euocatis venatoribus,& cunctis clafsibus canum decuriisq; coéuntibus,fieri hoc modo folenneeft: Venatores - »antratergus ferinum panis fragmenta do ws madentia mifcent enm omafo, in minutas particulas conci- fo.Nonnunquam praterea ficanes ftrigofi fint & macie exhaufti, aut fi ftrenuam infigniteroperam eo die naua- ucrint,liberalitatis eft venatoriz,optparts cos 1m penfius epulis acciperesceruicem extis add entes, & nonnihil (vt italoquar) 6viuo refecare.Hec quum redté atq; ordinefa&ta concinnatzd; epulz fuerint exerti mann venatoris: rum deni; luculentosillos dea venatricis epulones ad cpulumfui geherisadmittunt cum ouantium vociferatu, | (lahuce-) Namantea &intertm dum epulz illa patabilcs cxpediunturscorone geflientisac canorz rapacitascu- linzcircunfufz nidoremd; captantis,à miniftrisarcetur fuftesin manu geflantibus.. Prioreepulo pera&to; fit & - alterum eodem momento,fed non codem loco:ex interaneis perpurgatis & dilutis (funt enim hzcquog; Dian 4 facra ciusq fatellitio) non con citis fruflillatim aut profectis, fed ntcgris: itavtquum aliquandiu illayifcerator | (£ublimiatenuerit & oftentarit;ad irritandam edacis agminis y otacitatem,tum ea demum repentéin medi por- xiciat. Inter cxfa veró & porrecta cuna venatorum cohors cü auxilijs &calonibus; fublatis bucciniscanerc ca- pturam quam vocant (corner prinfe) debet,co quoa pra dictumeftmodo, quum ceruus in poteflatem venit agminis venatorij.Tam vero buccinaturz modos venatores aliosatqs alios habent pro fignificationum varietate: - cüandoauidemindagatoresnon alio vocis commercio vtuntur, interim dum in quafttonecerui funt: qui abfas- '€o foret;aut inter feiphi cum noxa incurrerentjautlon "Riva NM NU quum receptu opus | effct.Nam fi vnus forte (vt fit) fortunasprimoreinquifitioneceruum decumanumindaginceopportuna vadatus | fuerit; confeftim fignum receptus ceteris buccina fua dabit, ve illi ad conuentum extemploferecipiant. — ^ — Eftinterdum venandi ratio ita conflitutajaut cafu comparata, prafenti vt confilio opus fit: vt fi. diffufus die hefternus fuerit; & fiftitum ceruus certo loconon poffit: aut fi ceruus qui ad quaflionem deftinatus eft, ftabulum certum nullum habeat:fi meticulofus & panico coffernabilis;qui interquiefcereinterdiu, cubiled; mutare iden- tidem gaudcat:inam & ij qui recenti venatu exagitati fuerunt,ad omnéftrepitum MEieabiles Mar ferénon funt. Sunt&qui cubili excitati;illicoin pedesita fe conijciant, vt non per finitimaftationis fuz loca curfitare, & commeareremeareq; foleant (quod pletiq; cerui faciunt) fcd rectisitineribus porrófemper excurrant. In hac scitur fpecieisqui canibus regendis prefectus efl;imulacid comperit; fignum camore buccinz darefolet,vtij qui. ' 3n fubüdijslocatifunt,& reliqui omnes venatoresatq; auxiliarij;calonesque yenatici,fui minifterij protinus vafa. colligant,quum ceruus caftra mouerit.In fuperioribus autem fpeciebus fignum copulis foluendis canitur in fc. mita veftigiali;fi mul vtinuenta fera eft. Tendiculis ac pedicis;reticulatag; indagine & tibicinibusarre&ta, ceruos. & ceruas hinnulesd; &alia venari, Nondicam quod viridivefte ad venatum cerui, fufca & villofaad apti, vr | | .— um efi / Job E Sidi 24 dum efl; maiorum iriflituto:quód certo quodàm niodo amictum effc oportet: quód enfe füccitictums& cultro ad impronifa munitam:quód ternos aut minimum binos equos vno die;eosque pegafidas, oris m origeri ac ductilis — "habere;ad defulroriam viciffitudinem 8 feffo irtrecentem affiliendi, Non venatoris infigniaynon geffamina; non "infitümentum enumerabo: Non generacataum,non formas,non natoram,nó educatonemjnon.inflitutionet; — honprobationem Seneroforum,non degenerum notas dici: non blaterónnm atq; petulan diü cafltigationem at- N. tingam.Omitram ctiam quod vt prtetis ingenuis pedagogific canibus generofis cynagogi füi attributi funt. . 4, Quum poftcoitionem illam Tyluellreta de cerui nece coactam & folutam , ad locü indaginis ventum eft à co- , "herte veratoria princeps illc venator qui ductor effe canum moderatord; iu lus eft, & penesquem fafces (vt ità . dicam) era diei effe contigitsprinfquam paria canum refolimntur;flatuere folet quo loco grandiores canes vclo- IO: ces; locahdi (intquos licebit ceruariós (chiens cerfs,baudsimuts: id efl; ceriarij. quód ceruos tantum verentur audacesumtti;quod cum cernusverfüram fecit; vocem & latratum continent ; donec cam relinquat ). vócemus: |» quamuis cosin órdinem Ieporariorur lingua vernacula redegerit quomodo & fuarios Iupariosq;:qui etiarn cer- ^ wipetz;apripete, & lupipetzdici poffunt; Sicautem ferunt placita huiusiuris prudentum, vfusq; comprobauit, , Xtpernicesillt canesatq: emiffarij (lationatim collocenturinlocis abditis, latera procurfus ceruini cingentibus. . Quemprocurfümad apertum Iecü fyluz;& veluti glabrencem,;vel m fyluam glandiferam proceram & illuftrem ^ perünereoportet, vt natura habirusq; locorum tulerit; qua maxim? yerifimileeft ceruum tandem tranfiturüm: quia ea via forfan fertad amnem;aut àd aliud perfugium;aut ftabulum ceruo nott & amcenum. Tuftum effeaiunt ' Xernas gnidemflationes difponere;fed geminas:fenos vero in fingulis ceruarios,hoc eff vtrinq; ternos;medius vt .., teris tranfcurrésvtrings ab ipfis vrgeatur;Senisauté cernipetis (quiterni vt dixi exaduerfo fibi collacatifunt) 6 latrunculibini &numerominifferij affignantur;quos titulariosappellare folent;qui numelliseos cohibeant (qui tiennentles chiensentitre) quoad ceruus pratericrit:tumd; demum à latruneulis cancs emffijillicet emicantes & improuifi.cernum tanquam ex infidijsterritum adoriuntur; Interdum etiam bini ternorum vicem füpplent,fi ' fauces procurfus longiores (tut,pluresq; latrunculorum flartunculos pofcere videantur. Procurfumanté i pfura - €enflitutum effe oportctlocodele&o;& quam fieri poteltaperdiffiniosquippein quo fyluaticum fpe&taculü zdi- 'tü£ vel principibus fceminis vel proceribus, quorü grariainterdum vnius dici venatus comparatus eft, quiq; per Tyluam euagari granantursatit ceruumé veftipio pecíequi.Pernicilfimorum porró canum latebra primoloco fta- tuenda, & deinceps peruiciorum ad vltimam procedendo; quaipfa cffe debet validifimorum atq; atrociffimorü; 1 Msucodidscdulttáram elt.vtprimi qui int velocifftini;pracipiti eurfu alipedem ipfum exerceanz:tum dein- . «defesundi primis lüccedentes & accedentes;& rertij rurfus fecundis;f1 quatuor fint flatiuncule, fractum iam & O9 exanimatumd&d vItimos vrgeant: (i quidem ad tríartos (vt dicitur) res ipfaredierit, & manus fupradictas ceruus eluctatus fit. Hiecporró manus non àtergo,vtaliz qua velocitate valeut;fed aduerfx fera obijcienda :quiarobo- Xe& ferocia preualens)filtere ean poteft; & morfu rexinere,cxterisd; lacerandam ociofe prxbere. Crterum nom — cuiusliberminiftri latruncularig munus eft : nan g; nificanes emiffarij teapeftine em ancipentur & appofité , ex- | templo infidiasfera fulpectans;ac tergiuerfans, retrorecurretaut craafucrfo impetu aliqua erumpctex anguítijs allis, icubi rimam nacta fueritzaut clauftta curriet! pertumipet.Quod fi femel fecerit nulla vi poflea fübigi pote- | sitin eandé vtcurriculinaffam yeleaputfoluminferat. Id nequa ratione eueniat, alarijsaftitibuslatera procur- ' fustrequenrari folent:Quorum müutius cft; fimul vt fera carceres curriculi ingreffacft; cam vociferatu & equitatu vtrin ; abfterrere,quo ipfa intra fepta curriculi comp ulfa;ad vltimum tandem finum Fitalemq; irrumpat: quum Wr el pateat; propter affeclasillos quadrupedes; vociferatoresinfeftiffimos, Eft praterea fupradicti ? venatoris, primarum partium actoris;fubfidia canum véftigatorum;qui excurfores vocantur, opportunisítatio- . nibusdeponereyminiflrisq; committere. Ad hocaute funt decuriz canum integre comparatzs quas relictas ap- — pellant (Iesvelais) vt decunjfs iam feffis fuecedant;aut temere expatiatisiceràumd; qui fui fartü fecerit,fi per fub. : uo biloweluisn duxerit;stecenti venatu prefligent & exaniment. Secundi igitur tertizás manusexcuríorü A : cade caufadifpenuntur,vt firesad fubfidiariosaut triarios denencrit;ab ipfis venatus denuó inflau retur. Verum js hac maximopere cauendum;ne fu bfidiarij ipfi canesauerfa veftigia protinus pro aduerfisineant: quod tanquam | 3nportusft impingere:auerfaq; (vt aiunt) aui certamen aufpicari, Quum vero architedtusille &infpector arbi- atari; venationis; füpradicta re&e atq; ordine difpofüerit , quafiq; omnes etus certaminisacies inftru Xcrit ad enmip felocumreuertituryndecopulerefoluede funt;cernusq; agmini latrabiliad exeurfum obijctendus;& ex- . ponendusaa "adam. Sicautemremtemperantytabipló commiflu venatus;hortameta primum remiffiora fa- 'ciant:quia ce Iopte ipfi impetuabinitioardentiusferuntur,Eeniterigitur verator cogere agmen faccorum gentis debet;finereq; eos certa yeltigialegere, $imulacveró ceruuslongius in pedesfefe dederit.gyrosqs quofda. M circumfcripferit, folet rimum per veftigiafüaregredi; vt derelictis ftabulatiouts memer, xftiu orum que füorum -"'ameenitatemrequireás blandam atqueiucunda:quam tamen poftquam perfentife ere coepit fe retinere finepre- '&entancacertaque rece non polle;tum deniquefalutemilli qua6 vltima dicitdentide mreftitans;& mecftusfolü -"' vertit. Eftettam quum praceleri fuga Du praecipiens, exin arbitratu fuo aliasatquealiasin alijs ' firopha: comminifcitur.Pofcit autéipfius venatoris officit, vt ipfe agmini illi clangendiatq; excurforio affeclum UR 1efti gio prabeat quoad: Lpoteft:& vt dicerefolent ; ytactus canini tractum inoffenforenore perequitet. c" A&umappello verbo quafi venatorio & faltuenti;femità per quam cancsipf veftigatorcsagere ceruum dicütur. | defe euef | Sin fdlebrarummontiuümue occurfulhomoinbibeatur,quo minus id faciat;deber quàm citiffime potefl; aut. cir- guifpianinisrimé comperecit, Alieubiinfilla vnde canes at- uetcomfeant | ugitiuiin caufa efl illius repentini conticinij,ornis canü catere ua eodem ftupore affici videbitur. Sin verfuratemere à canibus arrepta elt ( quod venateres dicunt colligere, "quaftagelomerare permutationis actum. )- claffis excurforiz ductores , & coryphai caninz fymphoniz , qui d huiufmodifpecies va occálluerunt;atum verfurz cum tyronibus nequaquam exequentwr. (Chiens zefiifss ! | CHE canes " 346 P bed .SDe Quadrupedibnt | canesiqui cüm vident ceruum qui petebatur alijs fe immifcuiffe,reftitahtes manentloco;& expectant magiftri.) Hutufurodi enim excurfores vix vnquam nuntiumremittunt predz fibi ab initio defponízac deflinate, Errore igiturintelle&to actaarius venator eostetto inhibitosreducet,vnde repetere priftinü actum certiuslegitimumds "poterunt, cum clangore fymphoniaco:autfi error dolo ferino admiffus eft; vnde cosin gradum (vt ita dicam) re- ponere legitima excurfionis,ex adulterina aut(ubdititiapoterit. Ecceautem rurfusaliud atq; aliud incommo- dum.quod Ízpenumeto negotium illis exhibet; & quafi vitium aufpi cantibus affert : Canes fic errore aut fraude lapfiin integrumq; fubinde reftituti;in errorem nonnunquam denuozqué grauem im pingunt, auerífis vngulis vcnatumillamincuntes repetitumstotads adeó fyIua quafi toto ccelo (quodainnt) aberrantes; excurrunt: non- sunquam hucillucq; tranfüerfi rapiuntur; ferarum gregariarum Ícquentes veftjaia; eut ceruorü etiam qu orum- visabgregarorum quibus fyluaru im femitx tramitesq; referti funt.In qua fpecie non modo venatore circumfpe- 18 &o fed perfpicaci opus eft; qui fugacisfere veftigia vngulata colligat ; Ceruos ex epbippio, vel equíi habena poft fetrabensalioquininter artis magiftros práuaricari per inertiam dicitur. Etquidem vein cane vulturina fagaci- tasficaciesaquilinaim venatore neceffaria. Tam veto vnius eiufdemq; cornigeri veftigia foleata,odorata;cubilia- ria fedentaria;& curricularia;non cademynon paria;non fimilia vbig; funt: ex quoalia rurfus exiftit nec modica difficultas & etratio.Interdum enim euenit, vt Ícle&tus ceruus; nactus viam quampiam (qualidam & pulucrulen- tam,tum diu,tum longé peream veftigia faciatiin quo canum fagacitas cum exp erientia falliturINam praterqua uódcanestum exiftim antceruum viam ab hominib us tritam yitaff 6n denfad; &auia penitusfecondidiffe, ob. . idá;via trita decedunt;exilis quoq; admodum odor & fugax in lecisillis beret glabris. & fqualore puluereqs ob- . fitis:quum alioqui falisardorin vniuerfum omnem ftatim humorem,;in quo veftigij odor barcthaurire &abfü- | mere folcat.Contràin locis herbidis &invepreculis odoratiora ideo funt veftigia; quod noh folo tantum pedí, " fcd & cruribus, & corporisaffrictusveftigiaria femita odorata reman et. Inlocisetiam opacis odot minusfugere folct Iam paftores locain fyluisealuentia;& retorridis herbulis Ícabrisd; virgultis obfita,obid fiepeincendunt,vt ex foloconcalefatto herbida feges exoriatur,qua armentis perutilisef.. Ita quum per bufta (vt fic dixerim) illa recentibusadhuc fauillisceruus viam fecerit;canesodore fui liginis offenfi,ac crebro flern utantes;veftigationem | deferunt quifictiam ipfiibidem pertolerari nt,tam en odorariyeltigia nequeunt; hebetante vtiq; fenfum &pre- ualenteodore fuliginofo. Floc vbivenator a&tuariusanimaducrtit, lacunam illam (vtita loquar ) veftigiorum, circumactu vitare debet:deinde intercifam veftigij femitam farcire; & a&tum repetere:duntaxat nifi ceruus infua retrorfus vefligiaceflerit, In fummaautem addubitatione harpocratidé illumlabeonem é numella venatoripfe - confulitquem therelen chum füpraabindiciofere diximus:qui quafi quidam antifles Diang;non voce;fed cau- dz verberatuatq; murmure & gannitudarer efponfa folersnon flexiloquasnon ambigua,omni(|; veftigiali argu- 3o mento indiciod; certiora. Solet etiam in huiufmodi cafu ductor ipfe agmintsac moderatora&us, quum fera per decrectationem ac dolüà abefl; & buccinz canore &inclamatu palabundoscanes;fociosq; ludicri & miniftros iu- bilatueuocate;& celeufma requifitoriü zdere,qu od requeftam canere Vocát (corner requefte.) Td eft fermé per- inde,ac fimxifconfultorü verbo dicerem;ceruum requirendü adnotarc;vt delatumae reum doli mali;buccinzds praconio pernulgare farti fui feciffe, l'um anté operz effe putitpretium,caninti comitatum fqualere; feruore, laffitudine confecti; 0b idd;im peria hortamétaq; detre&anté,quefito fonte recrearezibiq; pane & quafi curádis corporibusreficeretum cormuum clangore alacritati reftituere:plaufa & blandimentisad venatüabintegro in- cundá cxulcitareinterim etia actum à capite denuoarceffere,quafiqs ad carceres reuocare excurfo pené fpatio. Mos veró ceruorum eft, quum profligatosfe fentiunt& cx agitatu enc&tos,aut (v tloquuntur venatores)duré & atrociter actos (malm enez,rüdement menez)fyluarum opaca (lecounert) relin quere; atq;in campefttia (la 48 champaigne) feconi jeereinterdum ad vicos villasd; propiusaccederesquod ferénonante facit, quàm animum defponderit,omni fpe depofita folennium perfugiorum.Eo tamen pacto [zpe eucnit vt canibus Íe fübducat:in campeftti enim planitic)locisd; profciffis &c in veruactis;& vcro in noualibus.tra&tus veffigiorum nózqué odo- ratus eílatq;in yepribus& in iyluarum czduis, (efpines; buiffons, & taillis:) quiafoleata tantum veftigia relin- uuntur exilitetds odorata,nullo nec crurum contactu nec corporum, In recensautemi naratiscó amplius ne- | gotium exhibet canibus odor foli fuba&ti.. Sed tum venatoris eftofficium necinertis nec pramaricatotis, oculis . vefligiain mollibus locislegere:tum canumlanguorem impetumd; fencfcentem hortatu clafficoq fylueftri cri- — cere & reuouare, (xesbaudirleschiens.) ^ — | , tW d dels - Mu. Venatorisipfius,& canum calliditas & folertia;& (vtloquuntur venatores) fapientia ,in verfuris extricandis; &inemendanda canum Ballücinatione,maximé vendibilis vtfiin vllavenationis parte. Verfürs (la change)du- $ licem modum eífeatuntvnum ficeruus fcle&us;& curriculo prafentisdiei deflinatus, aut fatellitem fuum ,aut rzeradem alium eeruum fimonibusillispediffequisfuis obiecerit, quafi pro fe piacularem hofliam: tumquein- torta vertigineim poftoria protinus fe fübduxerit.In qua fpecie venator peritus & veterator non temere fallitur, fimodo canes prxtereuntes obferuauerit,aute orumtantu m clangorem exaudierit. Qui ppeomnium ceruiaffe- | étaterum voces notas haberedebet; corum prá&ci puéqui claffisductores appellátu r,& narisemunétioris effe no- fcuntur.Sermone fyluaticofauces & actum cuiufg; canisnoffe venatoré dicunt. Alter moduseft/f decumanus;.. qui primum quen qi ceraumin venatum;aut paratitum faumin difcrién, quafi; in reatum tran cripfit, focium | fugz fefetranfcripto illiadiunxitsquod idcircointerdum facit, vt maioreftuporc& perplexiorevenatu homines. canesd; afficiatatq; im pli d cet.Id quod vbiaccidit;dicere folent venatores ;legitimumactum vnàferri cü verfüra. Huiufcemodi impoftu rz duas indices notasminime (vt perhibent) fallaces, à technologis venationis proditas £i effecomperi :f comperta fidei auriti excu rforesnec vanilo uentizquequo modo fu ped Ü repente ita, infiflant; | vtnecprogredi videantur nec regredi,fed quafiftarein veftigio'au tli porro itaagant;vtinerterid fefacere acfine | fpcprzfe ferant;ob id; vocem baubantium nó edant:nimirum quos vcluti deprehenfos p! ecat & pudcatincal- fum porró progredi, quafi per caliginem.Iscafusetiam prafentis confilij hominé pofcit, 3 ilratagematibu sali-- quando venaticisdocumenta luculenta folertizefus dederit:qui ine odem ( vt dicitur) yeftigio;confilta expedire - ftratagematica aliaatq: alia poffit. Poftremó ceraus diu exercitus& iam fatifcens, omnibus commugutisfugg ac - prafidij confumptis,folet (vtante di&um eft)aut fluméaut flagnum perquireresinidd; fc faltu conijeere. Quod | interdum rcfrigerandi caufa facit,fepius cam en Nympharum zdem; DUE ER) &deplorate pe- — sensobidq; inde plerunq; non nifi captus eijci poteft.[biautem modó aduerfavnda,modo fecundafertur. Quo. cum venator Éeftinus & curriculo venitjin primisanimaduertere folitus eft quo loco ceruus in flamen in E : | Jocumd;- 1 "CR De Cem. ££. Lih d $a locumd; ànimaduerfum deflri&a frondeaut humi flrata notàre; autex arbore füfpétía. Reliqua vix memoratu | dignayquein vtraq; ripafacienda funt: quibus modisinnatanscorfiger yrgendus fit &lancitnandus: quomodo - fugitiuns enatator perfequendus;fi vItertorem ripam füperauerit;auti per citeriórem retrócefferit. Flac hacte- "inusde venatione cerui ex Philologia Budzi; Etquanquam Germanisetiam non defint fuz voces ac phrafes ve- fnatice,castamen breuitatis caufa omifi. Gallicasveró adiunxi,quod & Budzi yerbis nonnihil addere lucis vide- "rentur, & à fermone batino ncn adeó abhorrere. "M JE j Mas cum pitiguerit;quod valde tempore fructuum fit,nyfquatm apparet, fedlonge feceditAriflot. Caro cer- - morum libidinis tempore vitiatur&fctet; perinde quat hircorum, Ariftot. Blondus ceruz grauidzecarnem hoc odorc effe fcribit; haud fcio quàm veré, Quafdam nos principes fceminas fcimus, omnibus diebus matutinis car- fem eam deguflare folitas,& longo zuo caruiffe febribus : quodita démum exiftimant ratam , fiyulnerevno in- terierit,Plintus& Solinus. CeraijinquitIfidorus;carnes habentteneras & faciles concoctu (falfumeff) propter niotusfrequentiam: Etficaftrentur;antequam cornua crefcant caro melior fietmagisd; temperata in ficcitate & calore, Caroleporum fan guinem quidemgigait cralfiotem, fed melioris fucci quàm bubula & euilla: eeruima autemnon minus ijsfüccum vitiofam generat;ac concu difficilem, Galenuslib.s. dealiment.facul. Idem in libro deactenuantevictusratióne, Equorum (inquic) &afinorum efüm;hominibus afinin s relinquo: Proximi vniusannivclitfra; vel potiuslactehtium. O ptimécondiuntur capraru m,ouiumatq; certo- primum faleconfperfe füerintab lhuimoreq; ipfo & fanie liberate & abflerfz,denuo faltinfper- n venire dixi etiam fupra cap.2» hillemaliqui Gcnominatum volunt, AJ v» jm - dulli vec VAR bligas,ceruuin coctum inwoforás ranges & inferes, Tn platycerote, fimiliter & in omne genus nationis eadem conditura vteris.. Aliter: Ceruum elixabis & fa baffabis ; L'eres piper; ligufticum, careumpiJ. " femen:faffundes mclacetum quamen;, oleum ealefactum :amylo obligas; & carnem perfundes. Iusin ccruo: Piper xligufticum,cepullam,c ig num,nucleos;caryotas:melliquamen;tinape;acctum; eleum. Ceruiuz condi- . tüta:Pipcr,cuminum,condimenrum,petrofclinum,cepam,rutam,mentham: mel,liquamen; paffi um, carznum, & oleum modice: amylóobligas cum iam bullijc. fura feruentiain ceruo: Piper, liguflicum; petroftlinum ; cu- minum;nucleos toftos autamygdala: füffandes mel acetum ; vinum, oleum modice, liquamen; &agitabis em- bamma, In ceruinam afar: Ptper;nardo(tachyum;folium;apij femen;cepam aridàm;rutam viridem:mel;acett; liquamen:adiectas earyotam, viram paffam & oleum. Aliterin ceruum affum jura feruentia: Piper, ligufticüm; petrofclinum, damafcena macerata: vinum, mcl; acetum ; liquamen; oleum modicé : agitabis porro mu^ ay En cw ha : iidcuigsy ( dub | De Quadrupedibus | Hocufq; Apicius. Cerui anteriorem partem in iufculo laridario coques,Iumbosaffabis:es eoxis paftillosaut pul- amenta facies. Eadé & capreoli,damz ac caprez coctura efl Platina (quafi vero capreolus & caprea aliter quàm fcxu differát.) Idem Irb.o.cap.8. dehoneftavolupt. Ex ceruo;inquit;vel capreolo; paftillum fic facies : In frufta haud magna carnem concides: vna bullitionecumaqua & aceto faleq; remollitam;ex cacabo eximes: finesquein qnadra;donecius exinaniet: piper deinde & cinnamum contritüm fimul cum laridotunfo in modum placentz fubiges, crn má; additis quibufdam per longum laridi teffellis, hoc quafifoliato inuolues; indes; circunquaq;. caryophylli genera:farinam deinde benc excretam fübiges: ex fübacta cruflam groffioré vnicuig; frufto circun- uolues. in furnoqQue lento igne optime eoques.Apponi hecflatim conuiuis,velferuariin menfem.aut faltem dies quindecim poffunt. Parum omninoalit,tardé concoquitur, flomachum laxat;fpleneticjs & hepaticis nocet; pe- étus exafperat; HzcPlatina. Sanguine ceruin oftri vtunturad ius nigrum;quod vulgó piperatum vocantjà colo- rc puto;licetabfg; pipere plerung; puce Qui de Te coquinaria Germanice fcripferunt; precipue Baltafar u dam Dillingenfis,ex ceruina paf illos.yt vocant, pararedocentinec nos. pulmonis & hepatis apparatum e& condiméta. Pro Ferdinando regeaudioparari 1n paft.llis ceruarum feetus grauidis exectos. | Cordaanimalium noi funt facilia concoctunec cerebra:cor tamen cerut; & cerebrumleporisaut cuniculi fumpta;profünt propter virtütem theriacalem. Arnold. de confifan, es s | PRI | | G. Cerui naturaomnia venenaabigi & repelli conflat; Alexander Benedi&tus: ex Plinio nimirum, cuius hac de're | verba cap.5.retuli. Ceruinus fanguisaluum fiftit;Plin:us. Hirci;capra;ceruij& leporis fan guisyinaffatus fartapi- ' ne dyfenterias & coeliacorum profluuiafiflit, Diofcorid. Frixus cum oleocerui fanguis,fi fiat ex eo clyfter, fanat inteítinorum vlcera,& remonet fluxum antiquum; Albertus & Rafis. Ego neq; ceruinum neqsalium fanguinem in clyfteribus à peritismedicis poni puto;fed vel bibi velilliniadfluxiones fiftédas; vtin Caprino dixi, Cum ace- to mixtus & inun&us pfilothrom cft; Galenus Euporifton 2.85 In vino potuscontratoxica (fagittasvenenatas, Rais, Albertus non recté habet apoftemata venenata; ) efficax eft, Diofcorid.cui non cerui folum;fed & cuiufuis iam dictorumanimalium fanguis candem vim obtinet.Sanguis ceruinus deficcatus & tritus fümptus, à ven enatis beftijsmorfosiuuaredicitur, Symeon Sethi. Lapidem educit fanguiscerui przparati Leonellusfanentinus. Fe- brium morbos ceruus non fentit;quin & medetur buic timori: Quafdam nosprincipes feminas fcimus;omni- busdiebus matutinis carnemeam pcguftarc folitas, & longo zuo caruiffe febribus :quoditademum exiftimant | ratum,fi vulnere vno inteatcrit; Plinius & Solinus. Et alibi; Pebresarcetceruorum cato,vtdiximus;Plinius. Caro : cerui calefacit; & lenit; Raós. Demedullain genere ex Galeno fupra diximus in Vitulina, vbi & Ceruinz facta mentioeft. Cerui pingue & medulla quomodo odoratentisim buantur; vidc füprain Taurino pingui ex Dio- "fcoride. Cetuina medullalaudatiffima eft, Diofcor.& Plinius. Aétiusin pharmaco quodam cótra podagram pro ccrui medulla tautundem adipis ceruinilfu bfiituit. In Arabum fcriptis pro medulla cerui cerebrum quidam ine- pté vertunt, Hebraice vocis homonymia decepti. Confe&acsx medullis cervorimynguenta, fedantcalores ho- minum languentium,S olinusImmtuünem conferuantà febribus, Albertus. Pliniusid carni ceruinzin cibo fum- pteattribuit,vt fuperiusretuli Cerut medulla pharmacum eft paregoricotatonid eft mitigando& leniendo do- lor spraftantiffimum;Galenusad Pifonem.Doloresfedat;Aefculap. Et ceruina poteft mulcere medulla rigore, fc.frigoris Serenus. Medicamento cu damadalopeeias mifcetur medul.a cernina cum aj1js quibufdam apud Ga- ljenum2.z.8. Serpentesinunta fugat; vt cap.s; dixi: vbi &aliaex ceruo qua ex trinfecus ferpentesarcent enu- 4 meraui: Suntqui ceruinam medullam peculiare faciantremedium perfufisaquaalióneliquoreferuido. Ad am-- bufta & intertriginesymedulle ceruina drach16;&c. Galen ex Critone- Medulla & pingueceruorum dura car- cinomata molliuntimpofita.Symeon Scthi, Gyraldusin faa tranflatione difcutiendi vim etiá eisattribuit;quod in Grzcocodiceimpre(lononlegitur. Vlceracatera (preterquam n tibi jscruribnsá;) cornu ceruini cinere; vel medullacerüi explentur & purgantur; Plinius. Cotyledon c(t medulla ceruina calefactaimpohita, fiflulisme- detur, Plinius.Etalibi, Cotyledon etiam purulentisauribusinfunditur,& cum mednlla c eruina calefacta. Ad fic- cas non humétes aurium vleerationes, Oefypidrach. 4. M cdulla ceruina dracb.4,&c. Galenus x: az. ex Andro- macho. Hircifeuum efficax eft abrorum fiffuriscum adipe anferino;ac medulla ceruina refinaque & calce , Pli- nius. Eadem verbaapud Sextum in paucis mutata legimus hoc modo, Seuum v aprez &adipemanferinü & me- dullamcerui & cep cum refinafimul & calce viua, fac vtmalsgmags mircjanat labiorum fifluras. Scuum vituli j cum medullacerui & albz fpinz folijs vna tritis,vIcera oris & rim :semendat, Plinius. Medulla ceruina: in aqua calida potui datajinteflinorum dolorem etfi tormina fuerint;miré fa nat Sextus. Cclfusinter aliaad. dyfenteriam medicamenta; fi vetuftiot morbus eft; ex eO Hoc par ab infundereiubet medullam ceruinam; vtqus do- lorem lewet;& mitiora vlcera efficiat, Butyro & medulla ceruima&fclle taurino cum olco-cyprino aut laurino perfri&agenuafanantu r,Marcellus.. Lumbisdolentibus;Prodeftceruina vehemens natura medulla, Serenus. Medullaceruina & cefypus medicinisad vitia fedis mifc entürapud Galenum x,zz. ex Andremacho. Medullam cerui & adipem liquefacito; & in lanaapponito, Hippocrates de natura mulicbriinter "fubdititia medicamenta: üzvteram emo lunt. Idem in libro de morbis mulicbribusmedicamentum fubdititium purgatorium his ver- bisdefcrib't; Medullam anferisaut cerui magnitudine fabas affu fovnguento rofaceo & lacte muliebri terito, ve- lut pharmacum teri folet & cum hoc os yteriillinito. Ex vitalma& ceruina medulla peffi componuntur; vteros € emollientcs:& extrinfecus vteris medicamentaimponuntur;quaeex medullapreparantur , vim habentia emol- liendi. Accipiturautem non folum vera medullacx offi bus; yerum etiam exfpinadorfi,&c. Galenus de fimpli- cib.ri.s. Apud Rafinidemlegimus,fed pro medulla perperam legitur cerebrumsvit-o interpretis vt credo. Cere- brum (medulla; Kafis) cerui prodeft contra dolorem coxarum. & latcrum:&in reflituenda fracturaquam etiam. mitigat, Albertus & Rafis: Albertusinfuperadditvalere contra pulfium EU ood. Aetius 16.34- medicamento ad fcetum concipiendum idoneo medullam ceruinamadmifcet, fo-Agricola menfibus euocandis effum ex medulla ceruinacommendat:. Huius medulla;inquit; drachmas duasauttres mulierculz ratiene ha- bita,innolue findone munda & filibet defilo appende. Curandum eft tamen vereliqua fatis refpondeant;corpo- ris videlicet preparato, & habitus conftitutio, victus, & tas: nec ita multum pefteafequetur menfium eruptio. Hoc nouum experimentum yocat; cuiusadmiranda facultatis,inquit;nó reddidit nos FNGUERISCIRIMER quis ] piam *1 | De Ceu. — G. | Lil 249 Tplam. Atqui Hippocrates, vt fuperiusrecitaui, ex medulla anferis aut cetuimedicameütum vteri purgatorium «hoceftquod menfesaliosque eius hümores euocer) exanferisaut cerui medulla parare docet quo os vteri il- linatur, In antidoto vrbaniapud Galenum, ad eijciendosfee:us Cerni medulla adimifcetar. Cochlez vuluam a- uerfam corrigunt cum medulla cecainà,ita vt vni cochlezg denarij pondusaddatuz & cyperi.Cerni medulla viun- tur in accipitribuscumalijs remedijscontralumbricos. Cerui pingue (adeps; (cuum quomodo odoramentis imbuidebeat;copiofe in T'aurino docai ex Diofzoride: & quomodo fimpliciter curandum fir; in Hircinoex eodem. Ceruinoadipe perunctos erpentes fugiunt, Diofcorides & Plinius: vcfupra cap: s retuli, Aécins in phar- maco quodam contra podagram pro ceruina medulla cantandem adipis cerulni inijci poffe monet. Cerui adeps nullo medicamentoruni mollientium eft infctior, Galenus de comp. fecund.gen. Seuum cerui calefacit &lc- nit, Rafis. Medulla & píipgaeceruorum dura carcinomata molliunt impofita; Simeon Sethi. Capillis nigrandis infe&io optima ex hirandinum ftercore parato ; vtín earum hiftorla recitabitur: oportet autem feuo ceraino - ficlem prius petungere; ne quid ex medicamento diftillanseam commaculet, Marcellus. Scui ceruini víum ad lentiginesfaciei, pauló poftin remedijses corpuaperlam. Ablyrtus aduerfustuífim equorum ex frigida caufa remedia prafcribens, poft purgationem & füffitum ;invino dulciliquare iubet adipem-ceruinum aat ouillum cum cera, & lingua apprehenfía infundere. Picem precoquam, fiue quam viízofam vocant, & rubricam Scy- thicam , quamalij piflafphaltum vocant, cum feui ceruini remiffi cystho vno, & lactis bubuli vel onilli pati men- füra, fi quisiam periclitanti phthiíicoin potu velin cibo cotidie dederic, miré ei fübueniet, Marcellus. Cum equi faiguinem per vtinam reddunt, Anatoliuslomentum purgatum coctum, & adipem cerainum; vino pauco . mifceri, & triduo perosinfundiiubet, Seuum cerulnum combaftum fimul cum oftrea tefta minuta commi- ' fce; & fa&um quafi malagma pernionibus impone, miréfanat, Sextus. Vtetis exulceratis ceruinum adipem re- €entemac viridem fübdito; Hippocrates de morbismulieb. Ecalibiin eodem libro, Malieri vt vrerus purge- mn. " Sp UMS c3) alita , N RF 1 nn ^ . | M tut, allium (inquit) & nitrum rabtum, & ficum, paribus portionibus melleadmixto fubdenda dato. Et vbi amoterit; cerui adipem apponatin vinoliquefa&tum.Ideminlibro de natura muliebri inter fubdiditia medica- menta quz verum emolliunr, Medullam cerui (inquit) & adipem liquefacito. &in lana apponito. Vuluas & pilocernino faffiri prodeft, Plinius. Contraabortum ; Ex piliscerainis foffumigabis, & mulier (auabitur , Sex- tus: Difficulter mingentibusauxilium admodum probatum, Pilos cecui foffumigato, & confeftim minget, My. xepfus. Ad fuppreffam vrinam pilos ceruinosfuffito: vndique autem cinctus (it vefte cui fit remedium ; ne fu- musdiffiperur, Diofcor.Eupotift. 2.97. Iguifacto illinuntur ramenra pellis ceruinz deíe&a pumice , exaceto . trita)Plinius. In pelle ceruina amuleta multa adalliganda magi praecipiunt, vt paffim apud Plinium legimus: quae ? fingula fi percenfeam , vanus & loquax fim. Morfusà ferpente vlmo mox liget locam cum corio cerui, deinde imponattheriacam, & candem bibat, &c. Petrus Apponenfis. Adinuoluntarium vrinz exitum in ftratis reme- dium, Altercifaccumaut femenin a(imino la&e maceratum cotio cerui includito & dextro femotiappendito, miraberis, Galenus Euporifton 3.2;7. Ex pelle ceraina vfta medicamentum ad engulas equi reparandas reperitur apud Vegetium 2.57. Aduer(us comitiales morbos, Magis placet draconis cauda in pelle dorcadis alligata cer- uinis netuis, Plin. Apud A&dum lib. 12. cap. 47.in antidoro Philagrij aduerfus podagram; reliquis mcdicamen-. tisadijciuntur offium ceruinorum aut bubulorum ex furis recentium & vt probé conteri queant vftorum d'a- «hmz quinquaginta. Quanquam etíam fine offibus eandem antidotum parati admonet. O fium fubftantia (in- quit) facultatem habet confo mendi ac reficcandiade vt etiam fola affidué & opportuné exhibita, inuetersrum .. articularem morbum curet: Vt vero ne quid ex humoribus re(iccetut ac lapidefcat ; incurabilég; aut egre me- 40 dicabile reddatur, tempore przferuationis cám minime imi(cebimus, fed poftea fi ita videbitur : copfumit e- nim & re(iccat humores in iphisarticulorum isn&utis reli&os. Off ceruina vfta recipiuntur in antidotum Xuliani ad calculum & coritales, &c. apud Adam. Parellam ceruinam, hoe cft; genuinum , fi tecam ha- '"beas, non furgunt inguina : & qua ante furtexetunt; eadem ta&taredeunt, Sextus. Ad ventris profluuium . "Ceruorum olfacontufa ventri illinito; Galen. Epor. 2. 46. Offa cerui vfta antidoto lieiiem liquenti Nicol, Mirepfasadmilcer. — - | Cornu ce "ulniapud medicos frequens & varlus v(us eft : Dexetum Plinius & Solinus przferunt, Áriftotes lesfinifttum, vt fupra dixi cap. 2. Mactonesctiam efficaciotes videntur, vtpote folidiores. Quz abie&tair fyl- ^ uisreperlunt, fer? eusnida & nimisleuia funr, medicamentisinntilia. Víus habenc & cruda & vita, vt in (equen- X tibusapparebit. Cerui cornu contufüm (vt R.uellius vertit: Grace eftxoz, id eftiu fraftavelaffulas (e&am, vt 50 Marcellu: :) ctudo fi&ili, luto citcumlito, & in farpum indito, vritur donec albefcat : id cadmiz modo elotum; b xlceribus oculorum & defluxionibus falutate eft, Diofcorid. Sunt quinon fatis vrant, quo modonigrum fir& | , atringentius, vt mihigu(tanti vifum eft. Frigidum eft & ficcum ceruibum cornu, Symeon Sethi. Miteturau- ., xemaliquis cum huiufmodi fit quomedoobftru&onibus medeatur, quod idem Symeon fcribit: Nam & fpleni obf 'u&to vtileipfamfaciunt, & morbo reg!o , qui feré obftru&oiecinorefit, An quía vt cinis & vftaomnia, ni- : "lilauentur , empyreuma quoddam & relictas viignistenuesaliquot calidasq; partes fibi retinet; ablutum vero Yjídém priuatur,necaliud amplius quàm ficcat & emplafticum eft. Cornibuscerei & capre vítis, & (fiopus eft) lotis, vtimurad dentium candorem, gingiuas mollitie fluidas , dyfenteriam, fluxiones in oculos quia tergent finerofi one : tamen nec dolor£leniunt, neccoquant quiafrigida & ficca, Syluius ciraps Galen. lib. it.de fii plic. &quartum de Compof. phar. fec. locos. Cornu cerüivítum & lotum multi pro fpodio venduat, Brafanola, Ex 'o eris & fecens enatis ceruorum cornibus cibarium quoddam diuites fibi parant: Poffident eniin (inquit Blon- 1] Ó 3398 - pe Q uadrapedibii p ED EET x&eilu doni xesiam Acus, ! E x8) debvoxololuiD- loi 6 4. eia Mu mv j | y. Len - ME L $3 , D TeiBldivo veioois ngoiQue raw" tjsovmot cios | Al vdap EA ebyp re» cele civi. | Bd fluentes capillos Ícobem de cornu ceruino permifce cum femine myrti nigra, adie&o butyro ole 1 daB. & capiti ralo denfiffiméobline; ettam ex infirmitate fluentes capillos efficadlter, continebis, Marcellus. Ad por- riginem cornu ceruini cinis &vino prodeft, vt; non tzdía animalium capillisincrefcant, Plinins. Cornu ceruini tamentà acerrimo aceto incoquito, vlque dum tertia pars remaneat, exeo impetigines illinito, Gilends Ete porifton 3.378. Combuftam cum aceto ttitam impetigines mirifice fanat; Sextus. Medicamento cuidam ad - acbóras Crito apud Galenum x. vr. admifcet alcyninm & cernu cerul vium. De víü cornu coruinia JEN c phantiafin dicem mox in elephanteinterremedia ex ebore. Vlcera cetera (precerquam in tibijs cruribusque) i cornucetuini cinere, vel medulla cerui explentut & purgantur, Plin. Puftuliscornu ceruini cinis exaquail lini. 19 tur, Idem. Maculasin facie abolet caurinum feaum vitalinutoue fel;cum feminecunilz;accinereé cornu cerai- no, fi'canicüla exoriente comburatur, Plinius, Adlentigines de facic collendas;Lenticulam cum fcobetenaide €ornuceruino, fenum ceruinutm paritcr diuide,coque & tere :atqne inde fuclem velante horam balnei,vel et- iatin balneo frequenter inlinito, ita vt quafi pro pane molli vtaris; efficacifimum médicamen expetieris fed je axicule maior pars 6t , cornu & (eui zqualis menfura, Marcellus. Cornu ceruino combufto in Sole faciemli- nc, & detería iubínderenona; & hocin ortu Solis facies, mire tollit lentigines de facie, Sextus. Articulorum fra- (turis cinis feminum pecudis pecaliatiter medetur,efficacius cum cera: Idem medicamentum fit ex maxillis (pe- cudis intelligo, id eft ouis) (imnl vftis, cornáque cecuino & cera mollita rofaceo, Plinius. Combuftum ad dra- chmastresad ectafpuma argenti duarum drachmarum,& ceroto maeetato mixtum ; Íntertrigines dolentes siad Íanat, Sextus. Ceruini cornu fcobes limate, & ex vino potui data (Plinius illinendum ex vino fentire videtur; 13 vtetiamad porriginem,yt pauló faperius citaui) pedanculos in capite lendesque nafci non finunt, Marcellus. "oth cé ciis iilitus fronti (&temporibus) ex aceto velrofaceo (aut ex vino;Plin.) capitis dolores fedat, Pli- nius, Marcellus & Galenus Euporifton. 2. 91. Ad capitisdolorem ex ftigore, Corhu ccrui exurito ; eiusque acé- tibulo, vinnm odoratum dupla men fara admifceto, terito acillinito, Apollonius apud Galenum x«,T. Ádca- . pitis dolorem , Cornu ceruiin cinerém redactum,exinde drachmam cum. vini cyatho, & aqua,cyathis duobus - dabibat,Sextus, Comitialem morbum deprehendit caprinicornu , velceruini víti nidor, Plinius, Etalibi; Cor- nibus (iue dextris fiue (inifttisaccenfis,odore comitiales morbi deprehen duntur, Vftina hzc nidore vitium 2- p:ritae detegit.fi cui ineftmorbus comirialis,Solinus. Sunt &alia quadam: raniter odorata,qua füffitu arguunt ; concidere compellunt, vt bitumen,gagates lapis, cornu caprini caprinig; iecinoris affati odor, l- (tum, vt fcribit Aédiuslib.6.cap. 12. Adultornm cornuum & in ramosdiffuforum maxima dos etin morbum comitialem,Blond. Sunt quiaridum hoc medicamentum comitialibus commendent; quod mi- X fcetur ex vifci querni vncla vba: mucronum de cornib.cerui drachmis duabus;& cordis lupini drachma vna; qui- busaddunt fcobem critam de occipitiocranei humani. Qui poftegritudines aliquas,vt lethargü aut peftilentiam in obliulonem deciderunt,eos maxime iuuat hiera Ruffi: & poft purgationé hiere;fcobem dentis clephantis cir- citer drachmam vnam & mulfa potam not patüinuare creditur & cornu ceruinut fimiliter, Aetius. Olfa&u ex- . éit&t ex vcero (trangulatàs,Bitumen.Caftoreum & cornu ceruinü fuffita, Gal, xo. 77. Si ttanfmoti prefferint vteri hordeum tetito & vnacum paleis & cornu cerül;oleo fübigito & füffito , Hippoc.Aduerfus fcrophulas gutturis, quidam cecuinü cornu tritum,cum (pongijsin quibuslapides teperiuntur quali menfura;ex vibo autaqua quoe tidie mene à ielünis bibi inbent: ficaboleri, f adhuc increfcant : finiam confliterint,nonaugeri. Ceruicornu — .- vftum,& cadmiz modo celorum, vlceribus oculerum & deflexionibus falutare eft, Diefcorid. Mifcuerütipfum 46 - yftum elorumq; nonnulli collyriis deficcáubus oculorü fluxiones: eftenim omniütalium vis exiccatorla, eu- Jenus & Sextus. Ad lachrymanresoculosapaccollems: R. Limaces & ceruinicornu vfti puluerem,tnifce ci albu- mine oui & frontéeo illine: üftit lachrymas & lippitudinem, Obfcurus. Ceruini cornu cinere fcabricas oculo- inungunt: mücropesautem ipfos efficaciores putant,Plin. Ad polypum,cornucerui vftum Bicitandarscidrh naribusinflato Galenus Euporifton ] 26. cetui cornu vftum elóramq; infri&tum dentes expugnat, Crndum in acero ferucfa&tum, fi eogingluz colluantut, maxillarum à dentitione dolorem adimit;Diofcor. Gracélegitur, mugnjsté Y quace;, Gom phij dentesm olares funt, vtgomphiafisillerum dantaxat dentitionem fignificer: & fi "Marcello in annota tionibus fuis 1d no n placeat ,0 mnium fim pliciter dentium emiffionem hoc remedio facilig-— remhGeri exiftimant: Quooiam alij authoresin remedljsex cornu cet, gomphiafeos nonmeminetinr,& den- testantum mobilesconfirmari,& gingiuas flaccidascompefcerefcripfe rint. Addit infuper nonam effe hanc vo- : 9 cem; & nefcirefcan iterum in toto Diofcoridis opere reperiatur: Adhzc in Grecorum Lexicis jo«diaenv ex- oni ait aps vouc |o IUE id cft, ftuporem dentium. Ruellius cuius interpretationem fuperius retuli, nulla omphicrum:jd eft, molarinin mentione fa&ta, fimpliciter maxillarium à dentitione dolorem hác collutione edimifcribit. Ecquanquam gomphiafis ita molarium emiffionem fonare videtur, vt odontiafis dentium (im. vliciter tamen ipía remedij facultas eiufmodi eftvt neque m olaiíum neque aliorum dentium prod uétionicon- ' ueniat, vt quz gingiuaslaxas conftringere libuerit-non eum illz molliri lenirique opus babebu nt ycin dentitio-- ne. A&tius libro quáttoscap 2- dc dentitione ícribens, nullum eiüfdemaut fimilis facultatis remedium przfcri- bir, fed eatantum qu& laxare poffint gingiuas,vtfunt leporis agniue cerebrum , mel modice decoctum, &apud Aegineram galiinac eus adeps. Sed neque ad dentium ftuporem, hec aut (imile remediu m abalioauthorepofi- » cum Ipuenie : quanquam remedia aduerfus huric sffettum plerique purant non certa qualitate vlla, fed extota € vun aie. Ouámobrem,adDisen, velyndBikri, veHIechius esponiss (apud Vetioam € Ones Gba S) acciplo muto rpideuuruqlrdiiew i hoecfidemdüm cantei inen. vel contritionem , que: (ilice veli&tu vel cafu fit. Hoc nonanimaduertiffe Marcellum Vergilium valde miror,cum é medio horum ver | epilepticos & con piumq; iecur come ram deri rteueri quus Apa FHINNEN dipenimu ue rioehine EE eri eyiv (corrupte puto pro Apcdiag pulv) 86v, deberaurem vox üloyrav ad praccdentia fingula refecti, Toda mie, quy Nama, (id eft confra&io) Suidas & Varinus, nec aliud addunt: ego 3Xrovaddendum conijcloz ant Jegendum evys^eaposs nam j/p«dss etlam xaedaces & cuvbcpss exponunt. Apud Suidam & Vatinum dente i anteriores non te&e jou pio vocantur : melius Gaza spud Ariítotelem maxillares, id elt m olares interpretatur. Videnturaucem illi goomphij di&iy quod pluribus quafi gomphis, id eít, cuneisfeu clauis, radicibus nempe fais » jnprafepia faa (Gic enim Greci dentium loculamenta vocant, quanquam Pollux lib. z. aliter RR duly )7 | | | | nfigantur. u ^ Ba! Rs DeCeus / G. ^. Lil. : | 3 . Wnfigantur. Vetus Diofcoridisinterpresapud Serapionem progomphiafi (impliciter dentium dolori expouit. , WOuedad medicamenti naturam; vtileid mihi videtur tum ad dentes iim plicite* dolentes , rim etiam mobiles & ' loxos; fiue fimpliciter, Gae externam ob cau(am violentam, vtictum & cafam :ad dentitioncm veró fiuealierura . fiuemolarium dentlum;non tantum inatile, fed etiam noxinm.Monent chim medicinon aftcingeridam effe gin- » giuam, ne callofiorreddita naícituros dentesimpediat, Quod cum ita fe habear, Hermolauim , Mercelluto, & | 1 Ruellium, Diofcoridis interpretes »pariter omnes erreffe fatebimur, Galenns lib. 5. de Compofitione medica- mentorum fecundumlocos medicamenta aliquot mylica defcribit, hoc eft ad molarium dolores. Sed (sts hac in teprolixusiam fui. Dentes mobiles confirmatceruini cornu cinis, doloresque eorum mitigat, fiuc infricenriz, — fiue colluaptur : Quidam efficaciorem ad omnes eo(dem vfüs crudi coran fatípam arbitrantur. Dentii; ici 10 vtro; modo fiuncPlin. Cinis corna cer, dentes dealbar,& dolores tollit, GalenusEu p: 2.12. Cérul cornu in osy - gato decoquito, (»péque eo osabluito,Ibidemr, ;&. Quod verà alfumpfit nomen de dente fricando , Cecuiso excornu cinis eff; Serenus." Ad dentes dolentes, Cornuceruiinaceto & gerroincodum colluito, Gal.ex An. - gene. Ad dentifricium;cerui cornu cape fic quater víti quam optime, quartam librz partem, (alis folaca libzsm, Aem ex critone. Cornibus cerai & capra vítis maxim? vruntar,vt & nos fepe vfi famus,tum ad candorem den- . tium,tum ad contrahendas mollitie fluidas gingiuas, Czterum cerninum maxim commendatur ab ijs qvi talia fcribunt, Galen.lib. 11. de fim plic. Cerui cornu ramentum (nio, id eft fcobem lima fa&sm) aduftucs, & cuin vinotritum, deinde circamlitum, vacillantes dentes confirmar, ficut & bouistalusidem poffe traditur, Galenus ad Fifonem,& Aegineta, Cornu cer. combuftum dentes qui monentuür confirmati eo pro dentifricio quis via- . tf,Sextus. Coraucer.decoctumi cum acero, fi eo colluatat os, [edat dolorem denrlum,& confolidat gingiuas, 1o Ráfis & Albertus, Ex puluere eius dentifricium fit expurgaádis dentibus, lidem. Cornu cer. coubuftum, ci- tum cum aceto; dentibus adpofitum prodeít, Marcel, Suurquieriam medum mifcendi przfcribauc hniu/modi, vtaceti fint vnciz tres, corpucerui vfti drachma dusjindecollni osiabent. Ramentacornv ceruinivelícobem eiuslimafa&tam cum vino véteread terrias coque, & inde affidué oselue: mire proderit roboraudis dentibus, Marcell; Ad dentes mobiles & dolentes, & gingiuarum tumoremgremedium fi: Cornucer.combulti vncias duas, folij fcrapulum vnum, falis Ammoniacitan tundem, piperis grana nouctm,iris Lyric Ícra pulosnouenm:cx hispuluecem tenuiffi mum facies, & co dentes cotidie perfricabis : (i mobiles erunt & dolebuat,facile cadent & fifine dolore validi flunt.confirmabüntur, & candidiores & odotatiores erunt: melius autem pro&icienr, fiin jan&urisaut radicibus aut cauaturis eorum , de hoc ipfo dentifricio aliquid refederít, Marcell. Cornuum cer- | uinorum vftorum in ollagir eris vnum: (hac hotafextarium fignificare folet: fed videtur nomen pepderis hic ra- 5? quiri,non menfürz:) maftiches Clhiz denarios octo, falis Ammoniaci femunciam: diligenter hzectritain vnnta *Xoncorpotantur, & petfricandis dentibussdhibentut , Marcel, Ad i&éricos , Cornu cerni vfti drachmas 8. cam alijs quibafídam dari precipit Galenus ex Andromacho. Ceruini cornu exuti cinisin potione datus empyicis velhzmoptoicis medetur, Marc. Symeon Sethi pulmonem vfu cornu ccruíini xdi fcribit. Cornu cer. cinis , elotus excreantibus fanguinem prodeft, Diofcor. Marcellas iaterpresaddit.cum tragacantbz lashrymadaorum cochlearium menfura: quad in Graco texta nog|hocin loco,fed moxin remedioad dolorem veficz fub:jcitut: | fed nihil periculi video etiamfad vttunque affedtum tragacantha adijciatur. i Vftum & lotam dyfenteciam, & . fanguinis excreationem, preterea cacliacos affsctas (anat: & auripini vtileelfe dicunt: Porró due exhiberi co- chieariaad omniaifta precipiant, Galenus, Sanguinem expuentesceruini cornucinis anat, Plin. Ad vomitum . nimium teptimendum, fülphuris viui pufillum,& ramenti decornucerui tantandem, in ouo fotbili timum & 4o permixtum bibi vtile eft Marcel. Stomachi rhenmatifmos cornu cetulni cinis reficit, Plinius, Regio morbo '* &ornu ceruini cinis prodeífe dicitur, Plinius. Galenus vr paulo ante retuli ( ficut & Diofcorides) vftum & lotum . aduerfus huncaffz&tam andarifctipfit. Cineriscornu cerni drachmam cum vini cyatho vno & squz dacbus, propinaad morbum regiam, mirsberis bonum effe&um,Sext. Rafiscontra bunc morbum circiter triam aurec- , fumponderebibiiuber. Lienem fedat ceralni cornu cinlsin aceto; Piin. Corau cer. combuftum ex oxsymel- ledezur potui, & fplenem ficat; & dolorem tollit, Séxt. Galenusinlib.de T hetiacaad Pifonem eap. ry. cü fcri- | püffztfcrobem (Bann) cornu cer. vftam &illitam dentes firmare labantes, addit dazrea 0 ttg) edv eicpatgakov ais Blois $v qoieiy DuvoccDuu Abysen. éLabtyero, cno*yytAluu Diva, 7 MéAIT(B» a6 ud, Am uer üru Ue D" aar Abos mien 2 qu T WU augue vent Ds rotas 3) d DaoeWatetos iav. Hocelft,Idem efücete talü bauisaiunt. Edacit aütem & lum- "d bricum rotundum cum melle potus, & cum oxymelitelienem minait & vitiliginéslbam illitus: deniq; medio- fo.criter Verereusell, (ad Venetem exc'tat. Qusomnianonad cerul cornu, fed ad ralum bouisab eo referri ^ apparet, quoniam xem eic plu Be 2I daodemonos mafcülino genere ponuntur. Sed cum alij euthotescafdem (vires de cornu cer: przedicentar calum bübulum & cornucer.ij(dé viribus pollere dicemusautzema edil & - giOpadvzizisiov genere neutro loyemus, vtad cornu cerul tantam referantur, Supra certe inter remedia exboue, . Kálineriam & Haly Atablcos fcriptores , tali bubuli vim aduerfas lumbricos, vitiliginem albam, & fplenem , turgentem ex aceto mulio, deniq, Ven«zem excitandi citauimus. Quamobrem prltiterit nihilin Galenilé&io- , memutaffe,fed ezídé vtxiq; In plerifa: facultates effe putare, etfi vim Venetis ciendz ceroino cornuattribui nuf- "quam harenas legerim. Cinislotus.biaisqueligulis (cochlearijs) epotus,dy(entericis & cceliacis prodeft, Dio- s fcorid. & Galenus vt fuperius cltaul.liídem cinerem hulus cornu tribus digitis captum in potione aquz vtilem , effe Pliniasanno:ault. Vilum & potum ad pondas trium auteoram & femis (ad pondus vnciz & duorum aa- 6o reorum, Albertus: cfl ris eit flaam fanguinisquteftfine putcédine: & valet conrra vlcera inteftinorum & la- | Xumyenirsandquum, Raifis & Albertus. Ad dyfentericos cochlearumintegrarum vftarum vncia vna, cornu ? :ceraivíti vnciz dug, vnlantur ficco plautaginis: fabse magnitudine datur febre carentibus cam vino, cumaqua / verb febricitaptibus, GaJenus Baporifton. t. 13. Paftillasé cornu cerulno;ad dyfentericos & [puentes fanguinem. defcribiturd Nic. My repfo pu. 57. Cornu ceruinum mollius vtum cü gallepari portione in potum dato ad ven- s tris proflanium , Ibidem 2.46. Qineris bulus drachma ex vioi cyatho & aquz duobus epota, flaxum (infcriptio /. Babet,ventiisfolutionem) omnem cohibet;& dolorem fedat,Sextus.Ceraini cornu de ipfisradicibus que capiti .hatent, [cobeslimatenuiffimus fatus; &ad drachmg menfaram cum vini aafteri cyaiho datus, filter nimios — | ventris fluores, fi vel tridao iugiter bibatur, Marcellus. Cornu ceraini teneri cipis cochisis Africanis cum te-. /— 3 fta fua cufis mixtusin vini potione;colo magnopere prodeft; Plin. Hoc idcm medicamentümapud Marcel. Em-.— [0 piricum;quamuis prolixe expofitumyad(cribam tamen, promiffi ma gnitudineaddu&us, praefertim cum cochlez I | c » c il 222 E Ggua'' 77^ edam. - Hs I | j au de ora Quadrupedibus | | euam admiféeantury vt duplici nomine animalinm hiftoria dignum videatüt : reiniiteinul autem lectos *ém hucà cochlea. "Ad coli dolorem (inquit Marcellus capite vigelimo nono) ficut quidem mirific quz fuperius pofita funt, (ed catera medicamenta in alijs vitijs dolorem levant in prafentia , hoc verà (upra hominis fpem conditionemqüe ef. — Ideo primo tempore ne fidem quidcm ka- quad dicturus fum nam & in prafentia dolozem tollit, & in futurum remediat, ne bet, peítea à nullo facis digne laudari potel : cum vsquain repetat. Raró enim quis iterum , vé £i quando repetierit itcrum dolor, dandz erünt per triduum & tunc potiones , eodem modo quo príma - data fuit. — loterdum verà & tertio in dolore eodem genete.potioncs dabuntur , quod raró quidem acci- det, vt polt primam potionem dolor redeat; fed fi admouente caufa iterum atque iterum data fuerit, in fa- 19 tutam quoque ita remedisbit , vt ne fufpicio quidem vlla huie vitio relinquatur : fi quando tamen repe- zierir hoc malum , frigus ex multicudine cibi przcedit , grtauitetemque quandam & torporem eius loci,id | eft coli, fed fine vllo dolore Íentiendum infert, plane vttum intellieant, quanto malo caruerint,quiillamo- .- leihaliberantur. — . 5 Ww ; elu: Dae AMD: Hoc inedicamento primum muliercula quzdam ex Aphrica veniens multos Roms remediauit: poft- ca nos per magüsnr caram compofirione eius accepta , id eft pretio dato ei quód defiderauerat qui ven- --ditabats aliquot non humiles neque ignotos fanauimus, quorum nomina fuperuacuum eft referte, Con- flatautem medicamentum ex his rebus : Cerui cornua fumuntut dum tenera fupt, & quafi in tabulas vel partes breucs & tenues diuifa in olla fidttli componuntur ; opetculóque füperpofito , & argilla vndique. | circundata, fornace aut furno vrnntürs donec in cinerem candidiffimum redigantur, atque ita trita in vafe vitreo muado reponuntur. | Cum dolorem coli habebit aliquís , ante diem abítinebitur quàm potarus —— iuedicamentum ab omni cibo , atqueita poftera die digcftus atque ieiunus accipiet ex hoc puluere cornuum cxüftorum cochlearia tria cumulata fatis ampla , quibus mifceri debent pipetis albi grana nouem trita , & anyrtha exiguum , quod odorem tantummodo przftare:polfit.— Hac in vnum commixta in mortario dili- - center agitantur &C teruntur : deinde/cochlea vera A phricana ; id- eft inde allata fumitur , quàm macule- diffima gi viua fifieri peteft, in alio mortatio cum fua teftacontunditur , atque ita teritur donec nullom vcitigium aut afpritudo appareat reítalarum : poftca vini Falerni non f;ccati eyathus adijcitur : & pih lo- sninus ruifüs teritur. Magis enim tunc apparebunt afpritudines ; fi quz refedeript ; quibus leuztis (forte. ro lenigatis ) iteruro adijciuntur duo cyathi elufdera vini, atque ita cum proi ompolirióne benead- inifcebtur, poftea transfanduntür qua fnt in.mortario in calicem nouum : qui calix fuper aliud vas po- ] ajitur ad carbones.& affidue mouetur cochleario liquor; ne quid fabfidat, aur peruratur. Vbi bene incalue- - it adijcianturin eundem calicem de his quz fupra fcripta funt cochlearia tria: & rurfus permonetur vniuer- fa permixtio: | 4 Cum autem ca (dubitatione ceffibit : fed vt penitus aboleatut, dati potionem firniliter oportebit per infequens biduum: fed quibus hocremedium dabitur, cibum in prandio tantummodo; atr dé rempore in coena exiguum capient, quo ficile conficiant,ne crudi eam fumant: poftea veró in confüemdinem vi&us fui remittentur. Oportebitautem . "temediatos non intemperanterin futuram vinum bibere: tametfi enim à coli dolore tuti faerintmeruere nihi- lominus debent;ne elía parte corporis eque adfciantur ob intemperantiam, ob quam ytiquecolo faerantante vexari, Ha&tenus Marcellus. * | ! : EN URN S Aédus etiam libro nono capite te'cefimo primo, inrer celicorum pharmaéca medicamentum. hoc de- 48 fcribit ex Afclepiade his verbis : Cornu cerni recens enati áchuc pilofi , tenerrimique ac vfi , cochleeria ' maioris modi trla,piperis albi grana nonem mytrha: exiguum ad commendandum odorem. . Conrere o- mnia, elsque cochlearum terreftrium níagnzrum vnà cnin teftis fuis; quantam vifum fuerit adi;ce:omniá- que fimül trita, & vino Falerno mari.yxto trium cyathorum meifüra permixta: & ad mites prtnás in vafe. fi&tili calefa&a , ac feduló ne quid in funda refideat, agitata , pratbe bibenda, it vt nihil reliqui-maneat: atque id maxim? tempore acceffionis & ieiono ádbuc zgrofiat. Deinde veró cibum qui facile conficitur prebe,- atque hoc ex ordine ad dies tres exhibe; His vero qui cochleas fumere non poffunt, reliqua prabe ficca . cum vino. ! o^ Ad lumbticos ventris Cornu cetulramenta ex vino vere Cornd cer; & ebut mixta aliqui propinent,vcexigantur lumbricii MM S exp "Tinearum genera pellit ceruini cornu cinis potu, Piin. Ceruini.cornu ; cotobufti cinis tritus idm pe- tus, tincas potentet expellit ; Marcellus. Cornu ceru. limati lima lignaria Ícobis quantum quatuor velquin- que cochlearia fint, exaquain qua decodtus fuetltipie fcobes porus ad cyathos tres,mirifice facitaduetfum lum- bticos Marcellus. Combuftam dattim in vino vel aqua calida, l, mbricos necat & eijcit, Sextus. Vftum potum um modico melle expellit vermes, Albertus, Rafts. * E LOUER I | Suüt qui admifceant cretam, femen lantum ; vitellum affum , & cum melle placentam fiue paftillum conficisnt ; vnde modicum exhibent tam pueris quàm adulus. Cornu cer. ad ftrangurias vtuntur; Syme- oüSethi. à nt - "E - are j Adaquofum ramicem; Acetum potul dáto,& cerui cornu vftum ad cataplafmatis modum itnponito, Ga^ T lenusÉuporiftons.159. — LU LES TRE LU Nonnulli remedijs quaa póndere trium aureorum & femis contra dolorem ve hümiditates ex vteris manantes cohibet, idem. |. ( " . Mulier profluaio laborans «(tum & molliffimà tritum cum vino bibat; proflanium, Cornu cer. vftum potui dato, Galenus Euporitonz.73« -. —— Y v4 J : Malieram purgationes adiuuat corpu cetuini cinis potus : [item vuluss laborantes ; illia quos. que; Plinius : in cuius verbis adiuuare purgationes inulietum , menfes promouere & ciere interpreter: . " quanquam abundantes etlam menfes » vel pitultofas potius fluxiones ( vt paulà ante di&um eft) fiftete teigreflon conem : uu ee [ Và f lad fuorum tertió ; hoc accepto medicamento vexatus eft : quamobrem. LI wa sii lore fafficlenti temperatá erit potio, dabitur epotanda verfus orlentem: ftatim dolor fine re potui dáto à baliéo, Caleus Euporifton 5288, À d fanguinis micum dinturcornu ceruinum admifcent. Vfum porumQue cz prodelt, Rafis & Albertus. Eodem modo petu fanabitur ; Sextus Adiuliebre Adfluxum | Ü:DeCeruo..— GO. — Lib. mE .. d fluxüm rubrum, cornu cerui vítum cum hordescea farina ? vino bibitur, Hippücrates demorb. inuli.libro 2. Adfluxumalbum petus, Cornu ceruini víti pattem vnam crude hordesces farine partes duas, & cedti baccas quinque;aqua terat & bibat, Idem. Recentioresad geniturs profluniüim corticis oui cinerem lau- dant vel cetuini cornu, Alex. Bened. Cornu cerui cinerem mifcent quidam compofitis ad «Iba mulierum pro fluuia medicamentis. t. , ^ NN x^ Titi e. RN . Muliet fi offocatur à vulua; quad nequiffimum vitium Grzcé /eex vit dicltur, puluerem ex ceruino cornu pertriduum cum vino bibat: fi febricitat; in aqua calida miraberis effe&tum Sextus. Ferunt eríam quód fi . &difficalter pariente füperferatur;iuuamento elfe; vt Gyraldus vettit «x Symeone Sethi: cuius Geeca verba non /., integra mihi videntur, nempe hzc 9a X ac vd Dosvs rem desene. fv : nihil autem przcedit auc fequítur,quod IO ad izuy9&cx participium fcemininum referti. poffit : ego z£:7loi ov aut fimile quid potius legerim , ve feníus fit facilius parere mulierem quà àdallipatum vel appeníum geftet cornu ceruinum , qualis füper- ftitio circa alia quoque multe eft,pracipise veróaed:en lapidem. — Cerui cornu & oliuas nondom habentes. oleum,limultrita mixta fuffito; Hippocrat, in libro de natura muliebri ad nefcio quos vteriaffe&tus: non (;-- tisenimexprimitur. ves SOM a SE UN | mv | ., Cerebrum cerui apud Albertum & interpretem Rafis falfà pro medulla fcribitur, vc fupra monui. De bezahar lapide, qui dicitur lachryma cerui, Andrez Bellunenfis verbe retuli fapra capite tertio. B«- zahard, inquit loàn. Agricola, eft antidotum contra venenum epotum cfficaciffimum & prorfus diuinum. Siquidem probatiffimus medicus Auenzoarlibro primo teftatur fe hoc vno medicatum effe quendam qui per- ,. Biclofiffimum venenum fumpferat, quod cum biliofum cflet, protinus vniuctfo corpori auriginem indoxecar. 19 Dofis etatbelzahardi trium granorum hordei pondus cum vncijs quiaqueaquz cucurbitz, qua nimiam veneni caliditatemtefrenaret. EN o TENOR. NT ; $5" IWN . Caterum huius medicamenti orlgo huiufmodi eft: Ceruus poftquam cum ferpentibus congre(lus eas dcuorauit , fiti corteptus , preferim in regionibus Orientem verfus , vbi prezgrandes reperiri conilat: mox ftagnum aut fumen alic uod quzrit in quod fele immergat ; (iuxta illud regij prophetz , Sicut ccr- uus defiderat ad fontes aquarum ; ita anima mea defiderat ad cé, &c.) Inde tamen natura itadocenre, velat Tantalus iu medijsfitiens fluctibus, non bibit : nam ftatim concideret mortuus fí quidaqua degultaret. Erum- pantautem intetim lachrymz ex oculis quz paulatim craffefcunt, coguntur, & coagulantur, arquein caítanez magnitudinem ciodicull Quas, poftquam ex aquis euafit ceruus, deciduas homines obferuant ; & colligent. ., Hocillud eftbelzahard ,tante'apud eos qui poffident e(timatiohis, vt cniuis veneno vel medium vnguem oftcn- j^ dan,Hzeile ^ — M MEUS. Sita €i | : Deeodem Ferdinandi Ponzetticardinalis verba hecfant: — Experientia cognitus eft adomnia veneno- rum genera pollens lapis quem vocant Kemme feu bezar , colore citri íplendens, odore vini: natus exla- chrymis ceruorum. — Infirmi enim ztate flumen quoddam ingrediuntur in Oriente , & ftant in eo immer- fi eíque ad.caput, donec emitranr lachrymas ; quz frigiditate aqua & aéris cbagulatz , vertuntur in lapi- dem magnitudine auellanz : qui exeuntibusà flumine decidit, Huius tritl, yt do&i omnes teftantut , fi pondus duodecim granotum hordei fiimarur , expellitur omne | venenum & virus perfudorem. — Cci- uorumlachryma colle&z, cordis pulíu laborantibus auxilio funt, Phyfiologus author obfcerus Vene- num Hebri aut finitima lingug pretet alia nomina vocant. "ry Zthari; Lau] autem dominum : vod« la- , pidem iltum ditum conijcio quali dominum veneni : cuitis Etymologla ratione merito pro peculiari cui- 19 ufuis veneni antldoto víurpatur. Fiunc lapidem aliqui bégaar vocant , vide plura in Pandectis. Cei , angalorum in ceulis fordes contra venena, Scribonius. Contra febres & calores nimios corporis. — Nec fpernendus adeps, dederitquem beftis melis: Seminecis ceruilachtymam mifcere liquori conuenit, atque at- - tus illinc mulcerecalentes,Screnus. il MR cogo a | . . Pulmo ceruinus clauos & tímss callique vitia fanat , fimiliter vt fimum füis recens illitum , ac tet- | tio die folutum; Plinius. Pulaio ceruinus impofirus & fepe renonatus ex calciamento lzíos pedesine do- lore perfanat 1 fed leporinus pulmo impofitus multo efficacius curar , Marcellus. Apud Plinium quidem ftatim à ceruini pulmonis mentione remedium ad calccamentorum attritus fübjjcitur , vnde forfan decc- ptus eft, Marcellus, Quód aatem ceruino pulmoni apud Plinium nihil eum attritibus calceamentorum .,. fit, inde conflat ; quia Plinius hoc ob(eruat, vt motbos & affe&iones prius, remediapofterius nomiaet, Jo ij: quidemin lecis , vbi remedia fecundum affe&ionum generapartitur , ne qua poffit oríri confufio. Hiec . de Pliniana legione : nam quod ad naturam remedij , hoc elt ipfum ceruí pulmonem , an ad alrerumm affe&um magis conueniat , an que ad vtrumque, experturis iudicandum relinquo: quanquam intertam mulia & obuia remedia horum vitiorum , neminem ceruí pulmone opus habere puto. Tufífim fanat pul- 10 ceruinus cuti gula fua arefactus in fumo , dein tuíus ex melle quotidiano ecligmate : Efficacior e(t ad id lubulo ceruoram generis, Plinius. — Ecalibi, Sant qui cerui pulmostern phihifico profuiffe fcripferint, maxime fabulonis, fccamum in famo , tritumque in vino. — Ceraí pulmones cum fais gurgulionibus vir- gulis cenfos , in fumo donec atefcant füfpende, & ex his aliquid contu(um tritumque diligenter adiecto . selle, ecligmatis modo phthifico dato, quem fanariciriffime voles, Marcellus. Ad phthifim non perfe- . Gam fanandam , Pulmo cerui calamo extra&tus & arefadtus conteratur : & cochlearia clus trla ex mellis cyathis tribus exhibeaurur , deinde paucis diebus irirerpofitis iterum propinetur , Galenus Euporifton li - 2. capite 2p (E Pulmonis cérui in olla hi&ili exufti cinis datüs inultis ad lufpirium vel dyfphaam profuit, Marcellus, ^ — Mw " T Jig Mey : | . "Tradunt ceruas , eum fenferint fe grauidas, lapillum deuorare, quem in excrementis repertum, aut 3n vulua ( nam & ibi inuenitur ) cuftodire partus adalligatumi : Inueniuntur & officula in corde & in vulua perquam utilia grauidis partutientibasque, Plinius. - Lapis qui inuulua aut in ventriculo cerul inuenitur, . phyladerium eit pregnanti, & perficit vtpartum perferat, eóque ratio colligit velociffimum effe illud ani- mal, nectamenaborfum facere. Simili ratione officula inueniuntur in corde cerui;autin vulua eius, qua: idem. preftannSextus —— ^ —— PES . PREMO S ca mcr WT L E ^ p " Gg 3. ., Wtmulie N i: E remediura. efficaciffimum a "qx )uadr yuped: dut EN T3 FNIT eet Vcmultet non: concip ht , Éadem. ofa in brachio. fafpenfa eficlübt re invlie cóndipiat: Ades 14. 1 sin vilia aut corde dut inteftinis ceruarum repertus ptO amuleto geftetut. Ett cnim ad £etinevdos foe- - Aédas 16. ar. Os à corde cerui humanum cor totius fobftantize fimilinitdine roborare Aétuarlus cu.n. Arabibus confentit : fed. ab alioram animalium malorum 'corde:potius faerint,.- qz tam mulia proferant phatmacopola:, quàm à corde cerul. ^ An veró cartilaginofa hzc. füb(tantia magis praftare id queat , quàm c cordis aut arteriarum corpus , ipfi viderint; Syinius. Venetijs bubuluai ant vaccintum. quoddam os venditur ] quod. vete os eft , etiam ingenti pretio, pro offz de corde.cerui. is. ynum ftatim X cerül morte, in quo: neruus quidam aut cartilago perüeaap-. . $ge duo .cerda cerui aperul ruit, BO. admodum dura, in crucis modum : alterum interfe&ttante fexidies , caius nie cariilago IO, P nds durior. etat; &tenfa, tall fere figura, quali Venetijs osde cordecerui venditür , bubulum illudinqnam ^. vel vaccinum. Illius nerui d veteres. Hon ii a aereo Wdicite e corde valere at A ip | ten. Byafauolest | NE - o rag o cepenitur Aio didit 05 parte f [8 "— Bi quzdam: "— e | fpirat;. x: excrements ien nn ( pet Vapores. fcilicet, ) qua. illie ob fi ccitstem Y fiam /inot- (ub(tantiam. -Eftautem hoc os de. fanguine cotdis , : fübrufu ode c M : Datur etiam contta cardaicam (fic vocat. polfum d uemorem cordis j) fyacos' Anthon. S hnebé Sod ju V MPndego ipfe: ^: quam (len re feam vertuntur. dendi fumum vim habet 5. en, & hemortrhoides; Hiec ille. Superiore anno. (inquit. props. r&agibus officulum ex corde cerul exprimi: a" teperiar deni quo bet cetüi cotde inter auriculam maiotis ventricali & vrinalem. da urit T b dm 2 ibis, ids fils D o bo quoque fg pits reperiffe afferit, Haec ille. Os cordis. cerui tritum. potui da mulieri fterili'; &« ridebis g "n riam Del , Galenus Euporifton libro 5. capite 374... Ger. AEE flc eff omnit p nos noüerimus s de ferquam equi. & gencris. ; boum: umor Ur | genda. eit form ofcitantia qu uiis ebd af. fcéibus magno lapetcilio.os « cordis e nefcio qu ene getitois & sure istam, propinant: q m terim ceruo non aliud os y. quàm vitulo aüt cani, au ipft, carriloginee i pimiru /n arteriae a dre arrerialis radices. Br officolum illod quod e ceraorum cordibus. exemptum j phar repli officipz mi-. hi hactenus ementi funt, aliud nihii elfe cenfeo , quàm grandius agni hyoi ff EN juo 2 uat tinum eft; & ^. fixnillimum.s nifi quod dextrum crus etlam tran p iniftr in deculitim. fceat, & ál- . terum crus altero breuiusfic.; quod edam ouina lingua quotie i suf ie ap RePE luce fidius: eh : Hec Aud. Vefalius.Eftapud nos quidam 1 rei Venatoriz pcritus;qu S ashirafii rmauito ;in BbGo die AIBIOC dli tem: AU gre cintieniri quàm ee quod inte ducs dioc Virginis dies feftosintetcedit .hoc eft à medio circiter Augufto vfq. n Gor cum pelle& cornu cerui combure, & t ex "Bla situe inuvge ,Galencs Eüporifton 3. ium: offa in Enrds cetui ipuentaffi siftto brachfo fal xr. PUES DE et e DAL rs S - Yes li coagum dioe eft, silua 3 1 ; 1à venenat laudauít, quo loco - pp Í buit, fecundum leporis ? deuil SE agno (. e eas NE T ) Dio odis led rino prium in coagalorum . cenfu o din cedi Ma | cdi E Dic (cride' Punt , quod primum: hignuli (vec H coagulum noui inet ;, : d surfas p Ns i quá d de re fopra alicubidixi. Pares autem vires habere icc pis PM emilia bsp à s agccods E dotci. ceti Bee Wir e aite Coagulum hipnuli, esie - Ne 1 pacc. difypodit &c. Plibius. "Contiai moz. fas (fergensium) przcipuum remedium ex, coagulo inuliin vtero occift, Paus: libro 8. Ex snifns libro: i$ Summis remedijs prefertur inuli coagulum. án matris vtero: expedi; vei&dicinimus Aduerías. venena mirifi- cuta e& hinnuli coagulum, escifi i in ratris vtero, "Solinus. Albertus nón. caaguli a: fed abortinum (id eft . $cetam imperfectum) peipera ram legit. Coagulum cetui ex aceto potu 4 (ferpentium. Inuat:) & i o- ionino tradiatum fit, €o die non ferit Pyt Plinius. Xdlie "bibendum daraz m Adice Pen mocrates: udi cH 2.de antidotis, Contra poter ciere sconti porius t eagradin x iem iv A ies - des E UNS tui, fum efaniprodeft Haly. — | e s | ' "us ME ses ceruinum 3009 lagern fue — "dup iotlone " folututà bibitur sil di en siib 4 toicis, Marcellus... Coagulun ceri éx aceto fatéuinein j; flic, Plinius. "Deghici itüm fud sieh itl nis profluentem. facile B Is idem facit & co sfum léporis Ma "Marcellus. Eepóris st hiun coagulut ex Vino potum nec. nonimmi 2 cum oryza eren Te codi COS dy' 'entericosinuat ;Galehus. Eu- orifton libro 1. capite 113. - , Exiccat. coagnlum. bordi 5 certi ver. magis in £piffat ; A&dus ce Ws teie&i oz nem fanguinis. Iotetinoram vítijs: magnop. ere prodett coa dl cere orugideco&tum cu len ebeáqu ftaih cibo: fitum iniu, Hiamoltcoagol yer düoà nibu: partus fpe » WrWubo wn dp m ;Dioftorides. s] | P. apum un... Sag eu E t "T Cere E. jig , s t. ." WNentiéscermorm;vide moxin Tel ibus. ] itanider d iioii s TM aco, iud jubet ioa devwih uj idt eft eecu iventrem q quem voc ent echinum, alij cectyph á " x f gie std " B ju d nite matis; falutariter. dantur dn É- ; Tem. e. s qui cehiipel-. "T eftes cerul ingeterat f l j iones vecabtr ; s aduerfus erpentium motíus, Plinius. Genitale cerui utum ( Aegineta ficcagi;pri d s ceri remedi 9j jivesre peramum. xPar usrpetpenun p bec, cimcteri s. additque m A vipera d demo:fis auxi itor; Di amorfibus vipera fuccuttit, Syr j IN: e me oui potauetis omnis m orfüs ferr pends: 10cuus Ae ; & idem potis im fo eficaciff mé curat, Sextus. Rafi Pen rie ee ul conrra-ter| busdiié jas, auxi E Ceruini tefticuli fici aliquam partem potato; e Cines £t cum o. Maidit sor ates Douéi ue 23 euycumiay o dotem, Hefychius& Varnuss | X jq d ! CE i" DeGeun G. Hi dk o Im — Mulleri candida à pe&óte hyata caro , & pili feptem ,. & genitale eral, frilligentut dorcadis oct -le; collo fafpenfa continere partus promiztunt (magi,) Plinius. Hippocrates7. libro de fterilibus iube: 'datl ramenta genitalis ceruini , ac fi ita fecunda fiant, & id partum qboque aecelerer.. Antidotus 72. ad excitandam Venerem apud Nicolaum Myrepfum recipit pudendum ceri. Padendum cerat atidum vrità | & drachm. id e(t.cum vino méraciore praebe ; ad exciraniam venerem : experimento conftat, Aérius. ST quis cerui genitale vítum & tritum cüm vino illinat reflibus & pudeudo animalis admilfarij , vehementius - iplum reddet ad coitum , Xenophon in Geoponhicis Grecis libro i9; capite j. Idem alibi in codem opere ex Quinrilijs refertur his verbis : Qujd fi teuri ad coitus totpeícanr,. genitale cerminum vrens & conterenss . & leuigans vino, padendam tanti atque tefticulos vngico : coofeltirmque vel ad infaniam vfque pruriet 9 in Venerem : Quod quidem haud in tauris duntaxat , fed ctiam In anitnalibus cxteris , in iplóque homis - num genere fimiliter poffit vf. venire... Solait autem pruritum illum exorbitantem , oleum inun&um. In Gracis quidem pro gent primo leco xiv legitur ,, fecindo c/egv , quie licet caudam ptoprié fignis 1 ficeüt, hic tar jen pro genitali fiue pudendo maris accipiuntur , vt Greci etiam grammatici exponunt in - Lexicis. Sic Horatius quoque caudam pro virga virilis membri , vt Acron interpretatut , accepit Serm.r: ; vbi fcribit, Quinetiam illud Acceidit ; yt quidam teftes caudamque falaceca. Demeteret ferro. — ^ | ..- Mitgaarida pota valer contra difficultatem mingendi aut colicam : bibitar autem aqua folum in qua abluta dix c4o yd Albertas. In compofitionem quandam theriacz Nicander inijci iubet feming bapleu- ti; item Cerui abfciffam uetus opea id eftcaudam femen fundentem. ! | X "2. - Hydropicis auxiliatur imi ceruint , maxim? (übulonis; ciuis cochlearlorum trium in mulli hemina, Ari- -« fteteles. Vriuaceruifplenisdoloremfanat: ventriculo & inteftinis inflauis prodeft : auribusinttillata medetur POCNRNE LC Co s RLW pest ND ey , Cras ftstimà Jartu exédunt inuolucrum; vt di&um eft: nec fieri potc(t vc id'acciplas: prius enim quàmia celiabi debhitdot,ipfoacrlplumt: visin co medicaelfe creditur, Axiftot. Pea COGN i ue 2:7 NES CA TRE Nl cd» oW E ^ wx d$ "- pi Ae "Meroe 1 o.» Be c | Extrema pats caude ce pui yenenum continet,quod potum vehementem inducitanguftiam ( in ftamascho : & inteftinis, Bertracius;) fyacopen, & mortem. Curandi rztio eft vomica excitato eum butyro, oleofefamino, &abetho: poftvomitum exhibere oporretinedicameacum ex aucllanis & piltacijs cum lycio mixtis; Auicenna CiBBüCQENED S us NECS TR euo o VT un | | - Ferdinandus Ponzeteus foribit humorem aduftum in csudam cerui tranfmittine inficlatur reliquum cora 3? pus:Sumptum in cibo hoc venenum triftitlam & rierotem iaducere;& reliqua vr fupra: hocaddir;sntidouim effeoculüum cerui,veleiufdem velalterius. «.———— Um | | | T — "Matthsolus venenum iftud viridis aut flaul coloris (le fcribit , (vnde verifimile eft. non aliam quàm, . fellis eam effe fübftantiam * cetuisquidem Achainis cognominefel contineriin cauda crediuar : eft autem. illud colore quidem fimile felli ; non zque tamen vt fe-humidum; fed lieni fimile parte-intezidre, Ari- ftoteles) venenum plané fzuiffimum : quod in cibo potáne fumptum ; intolerabilem corporis anguftiam, fyacopen, & alia fympromaraadferat,que napellas excitace folet: Auxilium elfe, fi poft vomitum ex bu yripo- ta dimidius triti fimaragdl fcrupulus cum vino bibatur ,. piftacia.& auellang edantur :. poftea veró corpus. x Na e UTE P ur PME : o -. j J " AME : ED : kj, . vwhiueríum per£ricetur cum oleo femine citri, & theriace drachmas dug propineutur, Eadem fcribit etiam D dJcim í d T " 1.24 "49 " ! fpes. au LE ECEME S, dt s : " "n gen. cir ucc Nis, UM MU : TE , 4 Y 3 - É ; ] LI &. i 1 ^ Ls - A3 eu. » ^" (Certus di&us eff, quód doge, ideft; corusgerat, Feftus; | Cerul, quod magna coríua ge- July Etymologus in Aj99- :. Vel quod ipfe ceruus cornu ad faxuni attrito ni- ntes ? cauernis pellit, Elaphis Grece.nomen c(t, haud à celetitaté ; quod pi* - Negiie s tAa Helychins. — AN n. 1 - ed m TW | n &AE, Cérius, lidem... BéauiGes deskVaiue mb MN dac D NL vos TNNQUCONENR CORR He Epenoedapus Nusinudecitplgseone Grm Sjo10y. Soi Dot elt enim prócas aceufethuug plura- E ul vocari poflinr; vé fupra diximus :. Fofum cítta- ift. Niphos: Dpédovy EAS- u [ Y a p- EY G2 zx ' or n 266 | «De O uadrupedzbus Qui 3 wequalul tole, Varinus. — Bobilor, ceruum, Idem & Helychius. Brundufium , beim , vrbs ad mare Adtiaticum.fic dicta velà Brento Herculis filio: vel Pun multis pertibus vein ore fitisopporruna fit, quibus cerui caput quodammodo refert. Vocant autem Meflapij ceruinum caput bregtjon, vtSeleucas [cribitin fecun- ^ dogloffarum. ue | | da Brundufium (Beerrtnev; Strabo libro 6.) Meffapiorum lingua ceri caput dicitur : Sic enim e£ ciui- tas cum portu capiti ceruino perfimilis, cum cornua, & caput & linguam habere videatut ; Onctoaflicon. Hinc forfan & Brettotia dits infula maris Adriatici cum Brettio fluuio , quam Elaphuífam Greci vocant, - aliqui Brettanidem, spud Stephanum , quanquam & Oceani infule Britennicz, Grecis Bretannides dicun- - tur, Sed deBrettia infüla, qui hodiéque Brattia dicitur , vide Gerasolaum in Plinium libro s. capite26. Elaphites in(ula prope Lesbum, Plinius lib. quinto trigefimo primo. Non placet quàd Hermolaus Barbarus " fcribit bredon poétas ceruum aut caput cerai nominare, cum Mffipiorum non poecarum id vocabulum fit, qui brendon vel brention potius quàm bredon proferunt , licet Varinus etiam bredon habea. Non ftatim autem quicquid non vulgà vfitatum eft , poeticum fuerit. - A«ac Uv QO» vrBpias, Helychius & Va« rinus: videntur autem intelligere ceruum marem , qui nondum adultus fit, Gyllius in hiftoria camelo- pardalis , dorcalidas ceruosnon re&é interpreratur , ego capreolos verterlm, — Aufeac, id eft coagulum cerüinum , & genitum bubali, Vetus expofitlo in Àuicennam. — Aufeac alugreb , id efti coagulum cerul- pum , Syluatlcus : apud quem fequentia ctíam Barbara nomina reperi : Anfeagidl, coagulum ceruinum: And.Bellunenfisapud Auicennam anfhaa coagulum exponit.) Aureros, ceruus : Bclachim, ceraus. Meloffia medullacerains, u^ NO Eh " ! gi Binnulum vulgà vocant & fcribunt ceruum adhuc tenerum , quad nomen author quidam obfcurus ab hinniendo deducit. Eruditi quidam aliter Ícribunt , fed variant. — Inulos per fimplex n: & fine flatu pro ceruinis pullis rectius proferri Hermolaus putat : hinnos autem & hinnulos per duplexn. & cum alpi- vatione, ex alina conceptos equi coitu , fed vtique fi fint mares, vt Pliniusadiccit: -quanquam Nonius et- iam hinnas vocat, &c. Hermolaus in Diofcoridis caput de ceruino cornu. — Idem ex Hermolao Czlius exícripfit. ^ Cerui inulum fiuc inuleum , nebrón & cemáda Grsci wel Cos ccmas nondam pto» grediturin paícua Hermolaus. Vitas hinnuleo (pro binnulo)me fimilis Chloe;Hotat. EvsAos vigis, Hefychius: eadem voxapud Varinum oxytonalegitur. "Ege vix vllam di&ionem reperiri puto; in quatam multiplexícri- - bendiratio fitapud Latinos pariter atq; Grecos TQ», zuAQ- b Gy ii 2nepl vomnras ativuenS can Varinus & Elefych. — vic (oooc, s érawascju bos annicula. Hv» eAetov; vécu, Helychius. | er | $6 De vocibus (nQ», yin , & iis fupra dixi in Hinno ftatim poft Afinüm, — Nidgic iyyovoy tAcidpev ld eft fetus cerui, Pollux. Polyenus in Epigrammate etiam dorcadis fcetum ve)pbv appellat. Marius Grapal- dus nefcio vnde motus v«9p;» damam interpretatur. Dorcas proprie ceprea eft, vt ida docui : Grzcitamen grammatici etiam hinnulum, 255 Au ov spp, interprerantur,vt Ecy mologus.EAaeivars vi9pis, Hefychius & Varinus. NazO 0l, vedgol; ol ver Apo; Idem. | | "Mack | —.. Cerui primigenij proces dicuntur apud Philetam , (quod fupra reprehendi:) grandiores pauló iam dicl cemades valent: perfe&ta demum state cerni : Nifi cos item qui achzing nuncupentur; aut fpathing quzdam tatis elTe difcrimina conie&ket aliquis: vel etiam generum ex magnitudine , vel cornibus inter- fira. Graci fcholiafte in ]js fatagunt egregie: fed ita , vt nec fibi admodum fatisfaciant, Celius. Ope» [Baba ve(dpav Helychius. "O'puQades, eyes, Idem. — Nefaove veu fear eua luos, Fiamerus Odyffez quarto. 49 Czlius Khodiginns cerui catulum pro hinnulo dixit, Neeevexoi s9) Coex55, id eft cerui & capreg , vt ego in- eerpretor in Nicandri Theriacis. Keuél hinnulus paruus in fpelunca adhuc iacens : vifpis autem maiora) Oi var (iav; De hacvoce & fimilibus, vt «euquas xs qas xtupis; & de cemadum genere Lybio, plura goculin Caprea. x aS | » 55 pos 3 | xAb idem quodvel; id eft eft hinnulus cerul , apud Homerum : vnde ellophenos di&a Dianaàcz- de ceruorum , vtpote venationis dea , Varinus, E», leuis, celer , nuper natus (tanquam epitheton. cerui:) ltem mutus, humidus, marinus, (tanquam epitheton piícinm , quod mihi ellops potius quàm. ellos proferendum videtut: ) item bonus, ànozo ,aya9lw ) glaucus; charopus ; Dodonzus; (eft enim Hel-- la, louis vemplum in Dodene : Eoi use ai 6) ^at kn) oi Ieacis ) Helychius &Varinus. E»wris» (per w $o zmagnum vel paruum in penultima ) Phoenices virginem vocabant, Varinus: eadem quod ad statem inel- ^ li, id eft hinnuli nomine ratio eft. — Eoxez23es & 9c dicuntnr pafferes & hinnuli, 3sm vo ao et y id e à faliendo. Etymologus & Varinus. , Ápud Hesychium ellopídes legitur , cum icta in penultima , his vers bis: Exémba; dicio apud Cratinum, fa&ta eg cvv Esc ( melius cum fpiritu tenui, & acuto in vltima) & communiter di&os hinnulos;vel pafferes,vel pullos fer pentis fignificat, TOU aL eod. Se dvideti poffit etiam inénss quafi icm dici, ideft iso quod hinnulo maxime conueniret. 'E9Voe ceruus. forma diminutiua ab. elaphos:$éstoe mis 2greiBais Louv, 22r 99 €. UNIe 9] S tA" : (corrupta hac videntur. ) KVavtXs mmiixov ov, avi É luo Homerus Odyll. x. | : | . — Bpitheta cerui & cerue : conueniunt enim eadem vtrique fexui prater cornigerum. "Fixerit etipe- dem ceruam licet, Vergiliuslibro 6. — Aeneid. Agilis, Alatus, Ouidiusz. Metamorph:id eft velociter óo. currens. Alipidescerul , Lucretius libro €, Annofüs. Celeres, Stat, libro 6. Theb. .Celeripes. Corni- geri, Lucretius libro 3... Aut furgencem in cornua ceruum , Vergilius, Aeneid, 10. — Cornigera, vt haber "extor , fineauthoris nomine, fed falsó : vt etiam Graci pc écz plerique xeoltosar, ld eft; cornutam cer- uam falíó cognominauerunt , vt füpra oftendi capite 2. Creta id eft Cretenfis, Seneca in Hipolyto, vbi - Grammatici Cretam ceruis abundare mentiuntur, Errantes Vergilius Aen, s. Formidantes, Ouidius sy. Metamorph. Fugax, Ouidius 3. Trif.G& Vergilius; ^ Georgic. Fugitiuus. -Imbelles, Vergil. Georgi. s, Leues, in Bucolic. Ante leues ergo pafcentur in ztherecerui , id eft auium more anté cerui volabunt. Scrulus. Pauens, Pauidiformidine cerui , Ouidius $. Faft. — Quadrupes. Syluicultrix cerua, Catullus Epigram.s9. Territa. Timidi, Senecain Hippolit, repidus. Vegus. Veloces, Vergil.;. Aen, 70. e "De Velocipes 1 & ] : - ki AD v ! . x EX QeGeuo do dabho NU " Nelócipes. Vétus. Viuaz, Vergilius, Aeglog. 7. Volucet. Voluctipes. Volabilis, Vatto Meleaprls, Autille - €éruum qui volabiler cüxrens ,5páto fecurus traguláue ttaijcit. 2 - ac M M nis (0 s Kd bdo xx, Homeras Iliad. 5, & re&é in mafculino genere : tnds enlin tantum cornutus eft -; Varlnus, Hefychius; Etymologus: Idem exponit. éGegov, 2 jeep xtpgme Vvoyre. — Similitet x$eoislu cet-, | wüm; alij cornutum fimpliciter, «lij magnis cornibus peeeditum: | Kegoes recte dici videtur de ceruo, mares mar fcemina xeposose fallo appellatur, — Keegy GApev apud Homerum ceruum adultüm | (séAer ) interpres - -, tantur : fed x«egis poéticum efty weegedóoos commune Varinus.' EAcQwr axsooc uo d Aet t. 075 ellus xtgme V dplyes, i wtegir ioo s il xspeicus y despues s vmiusgac 5 Dartpesgur t. eisiitqar, 6 Du) HegnNus did Vas — rinüs'ex Polluce. | Noj juli) aizuazdew GAe iy AO» Evesqp:y aio EUxteotov, eepXudv avpimterrie edoNvyay Xem IO si uy y mrioqavropov vieler , Oppianus, Ex quo etiam fequeutia decerpfi , tum ipfius cerui ; tum cor- / puum & pedum eius epitheta : OEvxgAo) xeeotuy y mAvloADoAOY , coe Ep(Do. | Fucsaltuy wieota ,.— ATWor moi got /cmvoi Oréav. E'ax'ópdioQ» xen! sródeosw. — apio. TéTÉoHgpuon y. Haec ex Oppiano.. ldem de iecotis , fi- us dorcis; id eft capreis, Kaxeiore tooidpoio Odes, piv 0 Dori vela Zertieii arr Qtovar, mrvaioN, Apud eun- ^ demBejjixsus EAudpoc.. 1rem gió Tug oit e'eNomódeos. $AeDorei, Idem. Bauay &Aecpoy , (aliàs (Baja paro- . xytonum, (spud Euripidem; xorseien. [BasAlau, ad busy £i ge. T0 BaNetY od) o boe cipi Bn o Dar dpdiuov, 4 «Dee P NES E E j^ a5 Dadyew eiAte. tot] [Boo 2N arai Qe «— ipte] rd Autvumv. Oparnec. xà) (Baa aive jeuv reste padpae q year " (apud Synefium Cyrenezum, Suidas ) Varinus. BauAVW $ TTL AOV 5 Kerrrecs Be/AIV. T^y SA a ppy, 7gbvs Helychius. Onesuuv (Qo lus euuopativios C» vog VA«e. Q*cems 98 cruor (malim cpsorilur) eiz A y toov- 16-23; Diftichon apud Suidam. De balio colore etlam in equo nonnihil dicemus. xe &2 oi Doiet Xa ia IO us djauozi, Philippus ia Epigrammate. A rwy iii roce Quyev (uo, Ianominatus in Eplgrám. EA^eQ9Q- eveA- C xe DEO aas s Oppianus. EAa dO QuComvoe v QuCaiimi ,cecalob fügsm & timiditatem epitheton, Euftathius: & Varinus. Hoiixovewiy, Flomerus A'ypóreees Ae poi, Idém. 1. ad yea 5 od epo TERM » el, 0 gl py] TOU Me omi ead Euftach. EAedor i lcsov, Homer, EAecporo suxsinc Idem. | h | t Cetuiin edibus rüfticis dicuntnr, vbi fingula exttema bacilla furcillata, habent figuram litera V. à fimili- tüdinecernuum cerul, Varro de lingua Lat. Atque huwiles habitare cafas, & figere ceruos , Vergil. Aegl. 2. vbi Seruius, Autfurcas (inquit) que figunturad caíz fuftentationem, que die fant cerui,ad fimilitudinem cor- nüum ceruinorum: aut quod melius eft figere ceruos; id eft venari & laculari, intelligamus: vt magisad volu- piátem eum quàm ad laborem inuitate videatur. i : , ."* «A cérao adiectiua fant, ceruaríus & ceruinus apud Plinium, — Ceruinus & murinus color in equo jo notiffimi fanc , Thylefius. Greci iA«ceor dicunt adie&iu&. | EA«deov qo Téc x xtosz xo) xptxc, Vari- pus: Suidas; xofac tantum habet... EAedpis , id eft leuis , nomen eft deductum ab elapho , id eft ceruo; . qued leuiffimum & imprimis agile animal et Erymologus. —EA«de éx aás tog mpm. (videtur adden- : dum s obw ix« Qui ) xo) avyxéxezlal à Apis, Varinus. Aliqui contras vt fupra dixi , claphon quafi clas phron, id eft leuem vocatum exiftimant. XIooisy £A»; , in Odyllea, areis poto visos Uxeiqpuy né Qa í xU gU TI dixe sowt 3 xod si Duy mépae s Varinus, | | ! — Niébtophonos ab hinnulorum cede dius , inter canes A&conis ab Ouidio numeratur. Tlevdios spe —CAiworpbilw 5) vefDoetvo Aeictlet sra rint) gpmroowon. MeDoatos , Dabrius citante Sulda. Néeaxee, gallinaceotum pul- limalculi, Heychius & Varinus — FAaQé , fugere more cerui , Lexicon fine authore, | EFAae(G» vips id eft ceráinus vit, prouerbio olim dicebatur formidolofus; & fuge fidens magis quàm viribus : Hinc il- ^» lud Achillis.in impudentem & timidum , uibs Jug Ven » weglilluo Y àxuQuo , Eralmus. De cetui timis — ditate plura dixi fupra capite quarto. EAeQe(- «vio apud Suidam & Etymologum recté legitur, apud Va- | rimum verà deprauaté uzQovor, — T'rux fpiritus ille Phillppi Ceruorum curfa przpete lapías abit, Alceus ia Epigrammate de Philippo Macedonum rege vi&o, apud Platarchum in vita Flamminij. Martialis in car- mine, indigno quod memoretur; cerunm pro fugitiuo puero dixit , vt fcribit Crinitus libro decimo nono "capite o&auo. Ce:uos vere apud antiquos vocari confucuilfe 3 celeritate fugitiuos ; docet eriam Sextus; ^ Pempeius , cuius verba ex libro de vetborum fignificationibus decimo nono (ubiecimus , etfi in peruul- atis iftis codicibus neutiquam comperies : Sernorü (inquit ) dies fcí(tus vulg exiftimatur Idus Auguft. quod eo dic Seruius Tullius natus ; idemque Diane edem in Auentino dedicauetit, cuius tutelie fünt cer- ui: àquoruu celeritate fugitiuos vocant ceruos — Sed nec illud alienum videri debet, quod in Teren- jo tianafabulafcriptum cít ab Aeliano Donato : quo enim loco Terentiüs, quadrupedem , inquit, conítrin- -gito: Quadrupedes , inquir Dona. ligaturz genus in cratibus : auc itemi quadrupedem pofuit pro ceruo & fugitiuo, vnde illud Vergilianum , Saucins at quadrupes nota intre te&a refugit, Hactenus Crinitus, ex quo "etiam Celiustranfcripfit25.24. SEL Nuccipe cbr ades e NEIN cea TN s . -Xnde eft quàd illoram qui Lyceum in Arcadia ingrediantur, corpora vmbras mittere negant? An 1! quía vmmbrz cauia eft- Sol , Sole autem prinatür (vt qui obruatur lapidibus; qui Lycseum fponte ingreflus "fuerit. Vocatur autem elaphos; id eft ceruus quicunque ingreflus eft, hanc ob caufam : Cantharion Átcas /cim ad Elienfes Arcadum hoftes profugiffet , & per Lyceum cum preda tranfijffet, bello finito in Spartam "fagit Spartani veró ; oraculo ceruum elfe reddendum iubente , Arcadibus eum reddiderunt, Plutarchus 3n Grrcanicis queftione tricefima octaua, — Sic autem refert, tanquam Cantharion ceruus fit appellatus; fo eó quod prius etiam Lyceum ingtefi (ic vocarentur : mibl plus rationis habete videtur ; (i Cantharionem . | fic primo nominatum dicamus ; idque meritó , qui bis fugerit, transfuga primum ad hoftes deinde'im "Spartam : à Cantharione vetó poftea ceteros omhes Lyceum ingrefos. | Ceruius nomen viri apud Hora- ilum. Nebridius comes orientis aptid Suetonium. Elaphos placenta nomen habetab elaphebolijs facris in 5 quibus fieri folebat ex Ícíamo & farinsg flore ( sac, farina pinfita, Ruiellius.) Czlius ex Athensi lib. 14. Her—' -nolausà menfe (elaphebolion enim September eft) in quo fiebat,dictam aic. Erantautem claphebolia facra eo- . Hemin menfe, vt nihil interfit. Íneptius & obícutius Io. Ruellius, hanc placentam cerüorüm venationibus ' dicatam fcribit. BNMME c tUm dues d ess *w —. Ceruifca pirum à Cloatio inter reliqua pirotum genera nominatur apud. Macrobium libro ;. capire 9. jo Linguam ceruinamIxomani vocant filicem Íceminam : Noftri hodie vulgo hemionirin Diofco ridis hc Eos Hu , JRCUIT: EA d j : " quap uris | efti axons 2 xo pe cmm :Be AE veiovy mh eov, » potius& alta) offa continent: . fingnlaadnafc " longitudine: furcarij vero vtl 3E c5 6 no br ebepsllar 77 o CP M qua plutibus dixlin Bote cap. 3. inter remedia ad morbos boum. Elsphine, veratrum nlerm; inter nomenz 1 claturas Diofcoridiadiun&tas. Elaphion;ocimaftrum, Ibidem : Hefychius tamen & Varinus interpretanturco- - nion, id eft cicutam. Cerainum trifolium noftri vocant hetbam bicubitalem aut proceriorem;locisnalcentem aquofis;odoratam.folijs rernis,oblongis;crenatisvmbella purpurea, &c.quam pleríq; pharmacopole vulgo has - &enus eupatorlum vocarunt, Ruellius hydroplper effe credidit.Ceruiboletos pharmacopolainíyluisexceruo- rum femine nafci & Venerem ftimulatecommínifcuntur, Adamus Lonicerus, - Ceruacanis nomenapud Varronem, Tarando caputeft maius cerüino, necabfimile;Plin. Tarandus ani- ^malefcetuo fimile; Varius & Hefychius, Euftathius facie (? E aejess sUmv)ceruum reprzfentare fcribit, Bu«- balos Afríca gignit vituli cerulue quadam fimilitudine,Plinius, Eftin Hercynia fylua bos cerui figura, Caefar. lib. 6, belli Gal. Gylliuspro boslegit bifon;vtin bifontis hiftoria oftendi. Decaprea fiue capreolo,& platyce- 1€ rote,quz ceruini generis quadrupedes funt, fuperius egi poft capras fylueftres, InSardinia eftophion animal ceruo.minüs,& pilo demum fimile, necalibi nafcens:id quanquam Plinius interijíle arbitratur,mufimonem ef- fe conijcio, muflonem vulgo vocant, vt ftatim.poft Ouis hiftoriam referemus, Ceruarius lupus,qui & hodie apud Italos & Gallos nomen terinet, ex cerua & lupo,aut làpa & cerno genitum acmiftum animalexiftimatur, (vt recentlorés quidam grammatici in Di&tlonarijsannotant:fed à nullo idoneo authoreid proditii memini.Ego à colorepotiusaut maculis didtum putarim ceruarínm, aut quod ceruos infeftet) de quo: poft Lupum priuatim. dicam. Ceruaria ouis, qua pro ceruaimmolabatur, F eftus. De hippelapho,id eit equiceruo, qui & tragelaphus dicitur,in Hirco docui capitis octaui parte prima. Tragelaphum Ge. Agricola Germanica voce mihiignota ' brandlirizinterpretatur. Alberto alcen etiam equiceruum appellare placuit.Illad quoqueanimal quod Septen- trionalistantum regio producit, rangiferum vocant aliqui ; cetuino generi adfcribendum videtur. Examico 20 quodam accepi vifum fibi in aula regis Gallia Francifci, equum pofteriere parte ceruum. Elaphis nomenauis, quafi dicas ceruariam, Opplano in Ixeuticis, quód pennas pelliceruinz fimiles habeat;colore nimirum & macu- lis. Animal peculiaris forma gignunt alpes, Aa eer so a 4o, 8c. vtin Iblce dixi ex Strabone: videtur enim /nonaliud quàm ibex cffe. Ceruorum magnitudine aucs apud Struthiophagos reperiunturaliz quam ftruthio- chameli,in eorum tamen hiftoria nobis referendz, Ceruum volantem Galli vulgo appellantmaximum inter fcarabeos,& ramofis cornibns,quibus cetuum referrinfignem. Belluas quafdam ex boue ceruóquecompofitas A pollofius vltta Catadupa N/li procedens,reperit; Pliloftratus: Videmoxin fequentiparteb. DeBufclapho fcu Bouicerso diximusinter Boues poft Viculum..—. / : LU W: "De Elsphuffa &Elaphitc infulis fuperius dixi prima parte hulus capitis Eft & Elaphonnefus,vna Sporadüi infularum cum vrbe eiu(dem nominis, Stephanus. Ceruaris, locusad Templum Veneris,Galliz Aqniranicafi- 38 nis, inter Pyrenzi promoutoría in finu falfo ad mediterranenm mare, meminit eius Mela libro 2.. T hyatera, ;.— Ovdraeg ytbs e Lydie,quz etiam Myforum vltima vocabatur. Myfienim vrbem condiíturi oraculum accepe- runt, illlevtconderent, £av$ez9SeiitAed (9 vere EU eva o cto ets 1d efovbi ceruus fagitta fanciuscurrexe vi- deretur. Inuento igitur cetuo, & vrbe condita T'hyatera nominarünt, 2Jg. 7 Sev iral vtero al) tAucpor. Eraf- Anus in prouerbio'My forum vltimus nauigat , huius ciuitatis non meminit, fed Acolidem vel Teuthraniam fe- cundumalios ,exttemam Myfiz partem oraculo figuificatam fcribit. Refert autem oracula duo diuerfasb eo quod nes exStephano recitauimus. Prouerbíü etiam apud Suidam habeturin Eco»: Melius autem effertur od adv Urge (fcilicet xóm.) Muezv ae, id eft, Ad vltimum M yGiz vel Myforum locum nauigste,de re fa&u dif- ficili & ijs qui dura quepiam imperant. Nam ficü Erafmo proferas, Myforum vlrimus navigat, nihilad hunc fen- füm, nequead oracula. Simileillud Germanoram videtur, Vbi piper prouenit, id eftin remotiffimaaliquare- 4g lephi hiftoriam in hoc prouerbio long? aliter narrat Suidas, quàm Erafmus, qui ex nefcio quoauthore gione. Tc | : deccptus videtur, Elania, Eoi apud Stephanum, caftel- vertendo,tum inalijs tum quod qavér pto joe lcgit;, lumSiciliz.nihilad ceruum... ^ | o" bv OrfeiIndi monocerotem venaotut, capiteceruo fimilem,Plin. Oncficrilus fcribit equos vnicornes in andis effe cetulniscapitibus Strabo Bauesceruorum cornib. preditos Ludouicus Vartomannus fibi vifos (cri- bitin Zeyla vrbe Aethioplz, principi illius locidono datos: Vide paulo foperius ex Philoftrato. Auxpol, vel Acxpol xami conu ceruotum;Helych & Varin. forte quod oblique vel per.tcanfuerfum enafci foleant : 22xeoic enim. | xo£5 Sinus Byzátij cornu ceruino perquàm fimilis, Strabo. Crefias in India nafci fctibit feram nomine axi; hinnali pelle; Plin. Eaa/iat cf V GA pov puo Aor ;Hefych. & Varin.Ex«- Qoyo:s medulla cerul, Iidem: Syluaricustitafin barbaram vocem pro certi medullá interpretatur. Aethiopia leu-. go crocuram generat, cruribus ceruinis Plin. Iu equoad venationem & curfüumtpto probantur zwei Aexeiatyar ual Ao Qa, aou patpotat» ai coNamc eos. EAzpounv, O p plan. EAeQimbus equi dicuntur , quifüffrazínum articulo re&ta ( procera ij pelfimo greffa nituntur, & ve&orem concuttendo fatigant, Abfyrtus cap. r14. Equus hsbeat falces curuas & amplas tanquam ceiuinas, Ruffius. Ceruos colore nigricantes in fylua Her- cynia;vel vtaliqui vocant, Mattans, quidam reperitiatunt : & cauiam ad jciunt parum idoncam; quoniam ea o» lim conflagrauetit. FAaqen aexvmAesard vta), INicauder de cornu ceruino,cuius epitheta aliquot fuperiusxe- tuli; Cornua ramis octo przdit2, cv 2 evi pbida: uerumay Qesywa ro, In epigramma. Corneüftipitesnoftrivocant — bus rami enaf:untur: quibus ftipitem vnum adnumerarefolenrcum ramorum cerul. flangen, quali perticas, é qui | : udic,cutecornib: obdu&a,vertniculi quidá fübnafcuntur, qui cor- nucerü proferunt. Círca meífis tempus,vta nu fuperficiéinzqualiter exediüt & afperant. Eotem porc vermiculos fentiens ceruus & prutiens;arborib.cornu fo. effiicat; quod noftrates dicunt firzer, Inter cerui crapeü & cornua, vt ipfe obferuaui;officula fiue tubera offea ge- Y j ^ * Uinc ea Vw NS X p ny * d :. 3 t , ) | :- M minaprotubetant lzuls,duos circiter digitoslonga;có breniora quó ceruusnatu maior eft:horü fingulis cornua ütüt per fymphifin quandá & quafi atticulationem. Su bulonis cerui cornua vidi dodrantis circiter . ;Gmucrones fiue ramulos füpremos,quibini alioqui p'erunq; aut terni fpect&tur, fe- ín confümmaticerui cornib ! | inferinsauté erant & alij bini & adminicula. Hac cor- pterics,& eodéinloco [tipitis latitudinem fex digitorum: nüa n6 vulgaris funt cerui, fed illiusqué Germani vocitant Bbrandlirtz, que Ge. Agricola Tra pelap hüfacit,dequo fupgrain Hirco, Cornua abijciunt (noftzireerez vocát) Martio, & citius etiá fi a&ris conflitutio calida & ficca fue- it. Ab;jciuntauré alis pariter;aliás vnti pofta . Ígpenume. Icerá horísaliquot,dnodecim interd aut plurib.interpofitis,Ab- .— € Gain vluatijs quidé apud nos hegligi ab eis, ncc humo obraiaut aliter curari obferuatü cft: Quin etiá in fyluis 74 ülgo dicti (einsgablers) qui trimus eft,duorü & am plius dodrantum.Obferuauietiam . "De Caruo. AH. Lib. "AER 3y$ 4 woo — fepebumero in apertànon occultata defofláue repeclibtür,vt quod hacde re veteres tradider nt eimnino for- "teMisfabulofümfit. —— TEN RE T TY emm uM Do t. ^— — €. Geruiglocitant $onagrl, Author Pbilomelz.Idem catulis glocitare tribuit, Glocireverà & glocitare apud Coluaellam & Feftum; propriam eft gallinarum quum ouis incubitutz unt. Grauirerque rudentes Cae .— dunt, Verpgiliusin Georg,ide cetuis. Xenophón ceruorum hinnulos os dixit. Bipvy os 220/175, Oppianus &£eruo à ferpéntibus morío. | Mipizdes pulporpios Quit aya uo) Aaryadiy x9] ^or, Euftathius. ÓpijsO- locüs Vbicerüi excrementa faa reddàünr, Varinus & Hefychius : fed anenam quoque & fonum fignificat , & odo- zem: átqui pro odore non quóuis, fed. virofo tantum, pere circumflexum1n penultima fcribitur :& inideforfitan nomen]locoexcrementorum cerul. Vincerescurfü ceruum;& grallatorem gradu, Plautus citante Fefto.. Cerui 0 à celeritate epichetou Ze3ozzi; & alia fuperius enumerata. Audio locum quendam Fraücofordia nonprocul diftautem, itinere for(itan fetquihorz, 3 ceraino faltu nomen habere,in que lapides duo erecti vifantur; interfti- tio pedum hominis medioctis feré fexaginta: tantó enim fpatio falijffe illic ceruum; idqueetiam füpra paulftrur - eneratüm,;cum venatores inftarenr, — Noftri ceruis, quos in viuarijs alunt, prater fenum quotidie auenam /. quoq; offerunt. Libidinari incipiunt circa calendas Septembris, auc aliqnando rardius, quod hyemis etiam ' tatdioris fignum effe conijcitur. Cerua vterum getit, vt vaccs; feptimaois quadraginta& (ingulositidem parit, d. TiQ9 £cuctei nonaimec irme ve95o] ; Homerusin timidos. T'imidi dams, ceruique fesaces, Nunc inter- que canes, & circum te&a vagantur, Vergilius. Ceruóque fugacioribat Sudunti tremeburdus equo, Claudia- , mus, Adi Perl O'Bvosta, TgdscEmv9" arti. e Daspourol Sec aps cpuv. A^. aov ve grav sod iiov, dv T tB. aiia — Yusenvssoiis &c. HometusIliadosA. Kuvlsipaar rovs eodilu 9 tAaqporo, id eft; pond me & tdimidiffimé .$0 Homerus. Megalthenes fcribit in India ferpentesin tantam magnitudinem adolefcere;vt folidos hiautiant cer- - uosteurosQue;Plin. InoppidoLochain Saxonia ceruus qui fingulis annis folebat tranfilire muros & cütrere in fyluam adadmiffionem;& menfe o&obri reuertebatur in vrbem,idq; per multosannos: Sed anno quo imoriuus eitdux Saxoniz Fridericus jabijt & non eft reuerfus: Ph. Melanchthon. | ; pur à ^ e Mordentaureaquód lupatacerul; Martialis lib. x. enumerans animalia In pe&aculo quodam exhibità, Orpheusin libellodelapidibusfponfumiubet cornuceruinum geftare: fic enim perpetuam ei cum fpon(a futu- ram concordiam. Cerui cornu faper Panos dei (acellum ponito, candelam; defuper accendito, & neinterdiu :accenfam obliuione demittito, & in tempore fandtum Demufarim inuocato; actollito: arménta tua & vitani cultodient, Author libri Parabilinm Galénoadícripti.Suntautem hzc verbalib, j.cap.ioo: Cerui pellis & pe» .. desdextri fiinfigantur porte prohibent ingreffum cuiuslibet animalis venenofi , Galenus Euporifton 2. 143. 39 Nec equi nec boues morbo premuntur aliquo; fi illis cornu cerninum appenderis, Abfyrtus. Hellogabalus '- ptoceffitin publicum quatuor cetvisiundtis ingentibus, Lampridius. Romain Trinmpho Aureliani fait cur- rus quatiior ceruis iun&tus, qui fuiffe dicitur regis Gotthórum: quo vt multi memorie tradiderunt , Capitoliurn Aurelianus inuectus eft;vt illic czderet ceros,quos cum eodem curru captos vouifle Ioui opt. max, ferebatur, Vopifcus. De ceruis quiin Scythicis regionibus equit&ur, Vide in Rangifeto, Cerui proprium eft5éiid eft cur- sere: leporis s'yew, Pollux. FAed«94A(», venator , proprie qui ceruos iaculis & fagitis figit: & provenatore,.- quem xuny» Greci vocant, In genere víurpatar per carachre(in;Suidas, Etymol. Varin.Eadem vox in feminino 'genere, Diane epitheton eft FA Qu6oAla; venatio ceruorü. VelocesSparte catulos;acremQ; Moloffam,Pafce fero pingui;&c.monites; peraltos Ingentéclamore premes ad retiaceruum; Vergil. Ácq; hutmniles habitare cafas;& fi- . geteceruos,Idem; figere,id eft MEUM duanquem per ceruos híc eriam bacilla furcillata intelligi poí- 4? unt,vt fupra dixi ex Serio. Idemin Georgicis de pecoribus Scythic (cribetisique nonin ftabulis,fed cam pisniuos - fishyemé tranfigant. de ceruisetlam fic eanit, Confertóq; agmine cerui Torpent mole nona, & fummis viz corni- busextant. Hos nonimmiflis canibus;non caffibus vllis, Panicezue agitant pauidos formidine penn&: Sed fru- "ftraeppofitum trüdentes pe&ore montem. ; | : : ; —— Comminus obirüncant ferro: gramiterd, vitdenter- Cadunt; € magno latielamore vepartant. - Venaticus ex quo tempore ceruinam pellé latravitin aula, Militatin fyluis, Hora.cpilt.t.Leonidz vel Mne- falcitetrattichonin ceruum venabulooccifum;extat Anthologij Graci fe&.15. lib. 6. "3i Ta tAadoy Kasona (Ds aU RYRMOIVACAMTAS, ^7 Ekrawe Mouotdps trao qeitoaxmy dup | Org rewpoTÉgA, TRO OwrwdbitoejeetumTRV bearypad Vaytp neavaay aO" wrote mirus .... Etinalium fimiliter occifam Antipatri hexaftichonibidem.. — — Nr. »J 30 — TavzA&QorAdBava, xod aud E'gujéót. nov dup; Noa» Dueovajes eegBoud iiam $o ose. n — Xloss 6 Ocapibeo Aetoquvi(Gr» iX. Avopjates IUufas Pop [dwval Spo Q» Sessa: | Atia ?) itat] dwutoauov Syri cup w'yses wevrwtra : z Xon AO» yuan Dre rep aypknd. tan —— — Nebris, veByis, pellis eft cerui vel hinnuli : $oezi inae, Vatinus & Pollux. Venaticus ex quo Temporecer- uinam pellem latrauitin aula; Horatius. KaiexvrQ- pipibdgs eutiv x»rofiew, , In Epigrammate vt Suidascitat. Aj- ' Boso s visopuisw itor ve[Dpidus erp TTacv s Suidasex Epigrammate. Nebridas & diphtheras Pollux 4. 1$, cum T ra- - -gico apparatunumerat: Etpauló poft, H' Xervejxi i915, vends, o5, & c. Philoftratus etiam Satyrum defcribit , gébri'de humeros ami&um. N«Bpliev,hinnuli (ceruipam ) pellem geftare, Etymologus. Vritur hocverboDe- n3ofth;enes pro Ctefiphonte;tanquamisqui facris initiabat nebridem indurus faerit.& initiandos eifdem pelli- "buisciioxerit £n vdveDpés 2dgarar xard qwa ojjnmy Adyo Suidas & Vatinus; NNebrides pelles (uut damarum fiue 56 cei "o1 :üm; quibusinOrgis Bacchlvtebantur, Grammatici quidam recentiores. Afperíz nebrides varlosuro, ^ Sta*z. Achil. E & nebritesgenfma Libero patri faers,à nebridum pellià fimilitudine, Plin.lib.27. Huiusgem- ' mz. me minit Orpheusinlibro delapidibus, etfi vio/aspro vep/m perperam fcribitur; Ey9ev yov élu x9) Bovaulóas - (leguoB xxix ) veDpiamo Ades: Ars [laojla xe ae Amd iino RC. Suidas ex Epi gram mate quodam citat carmen , Kiosu- "alu. si avec e ve[Bplb: yero, Kioswrrlu) , ideft hedera ornatam, quod & ipfa Baccho facrafit. Camarite populi ex fndic ob elloredeunterm Bacchum exceperunt , Zope o) veo ac 97 oi0sosi Ba évme Dionyfius Afer. Bacchus - nupe tna :tu$ apud. eundem, ve2e33o «erro putbiluo Erro ev, try Gen euoermev, Conf pom. Attribaitüraurtem hocgenus | pellis Ba. :cho,vtEuftathiusinterpresconijcit,eó quod homines ebrij vatij & inconftantesfinr/ficut eriam pelles M itervi :Ip topter diuerfam in vuis colorem: vel deniqs quod ebrietasinfirmos & timidos reddat quemadmodum - &neb ros fiue ceruusanimalimbelle & ad fugam natum e(t. Nebrida ferre dicitur eleganter; qui timidior eft &. 79 vinole ntis, quia illam geftaret Bacchus;Czlius. Habebit fan? prouerbij fpeciem, vt fi quis ho um e : AE nU. NR &fraudalen- ' EL LORS ES "De 9uadrupedubus | Var & frandalentum ; vulplnam geftare pellé dicat: $opciv 2 veooiBas ju ein v downs à Denis à utbuz (e. i4 z, quj 1-4 ta) quA dp Bo. rei vo ewmoy v veopie, Vatinusin HadeAég. Tes ^) zwpoa Ae xoure( iU yrém v6 Auot, 42) iba so A Sra elonysov jr 2g v9 aoiéAcw Tf£ ae poidisy as o ( Forte ac o)) velDoida, aw vis oar s a Don Sce Phurnutus. Verbahzc 2g v zoviiNor mis t eeidic , ideft propter vatietatem coloris, fotteaccipi poffunt eà quod cbrij colorem mutent. & eorum alij aliter colorati fiant:aut dicendum eft deeffe vocem s«QvAcv, ]d eft vuarum: fic enim Eu-. ftathius habetin commentarijsin Dionyfium Afrum 2Jg s ? «vA» mv yecov. Exalibi ,Ai j Auovoctata] ved poen alii 9 cr pua Go redes cvi iovqed mAueidesaur, "rU A-0618 400 ad ve[Opiaec sod mune Tos siry tat. In epigram matequo- dam Bacchum cognominatuminuenio vs9jaosa eoo) oem. EZ 93 . h. Ceraanutriuit Telepbum Agaues (Auges, Celius 21.37.) & Herculis fillam,Aelianuslibro12. Variz hift. - quAsQO- Guarda à Sarenet Deor, Exymologus. Ceruamatipidem aureáque habentem corauain Ma- n nalo monte curíu deprehendit Herculesatqueinterfecit,vt Grammatici fcribunt: qua de re plara; vide apud il- los qui Herculis labores defcripferunt. FAedO- xenmiusousy $i Hester Adc, Varinus ex Polluce, Taygeta: Axlantis filia ceruam ab Hercule poftea captam Dianz confecrauit. Fertürautem quod cum Hercules eam Eu-- 1yflheo traderet, collo eiusinfcriptum faerit, TaZyem icegvdvivuev. Hanc dum períequitur HerculesadHlyper- borcos víque venit, Scholiain Pindarum. Meminitetiam Czlius 7.15. Conftat equidem ex Callimacho inhy- mno Dianz, é quinque ceruis fecus Parrhafij montis radices inuentis, quatum & cornibus fplendebat aurum; quatuor ipfam fine canibus cepilTe, carruique adiunxiffe : fugientem aliam Iunonis voluntate, Herculi vt certa- men fieret, rupem excepiffe Cerauniam, Grapaldus. Sed de ceruoab Hercule capto fupra ctiam dixi eapitefe- cundo, contra eos qui fosminam & ramen cornutam fuiffe (ctibunt. Apud Martialem Epig.lib. x5. diftichonin . ceruum cicurem exrat huiufmodi, Hic eratillezuo domitus Cypariffe capiiro. An magisiftetuns Syluia cer- 2 uuserat? Cypariffus fuit Telephi filius, ab Apolline dile&us, vt docet Ouidius lib. 1o. Metamorph.à Syluano veros vt Seruius: quicum puer ceruam manfuetiffimam (fiue Apollinis, fiue Diana fuerit) occidiffet, prz nimio dolore expirauit;tandem inatborem füi nominis permuratus.. Nunceques in tergo( cerui) refidens hacletus & illuc Mollis purpureis frenabas ora capifttis, Ouidius de Cypariffo. Deceruo Sylaig quem Afcanius fagitta peremit, lege Vergilium lib. 7. Aeneidos, Siliuspoc:a ceruam Campanam celebrat. Aegidius Athenienfis (quem inter fan&os quidam colunt ) ceruam iu eremo familiarem habuiffe fertur, cuius la&e nuctitus fit, vt in vulgaribus fanctorum hiftorijsleg'tur. De A&sonismnutationein ceruum,lege Ouidium Metamor. lib.3. De cadem nonnihil diximusfopra in Cane venatico.- Alciati Emblemain receptatores ficariorum , Lattonum fu- 1umque manustibi Sceuaper vrbem. Itcomes; & diris cinóta €ohors glad:js. Atqueita te mentis generofüm |. p:odigecenfes, Quód tuacomplures allicit olla malos, En nouus A&zon, qui poftquam cornua fumpfir, 1n predam.canibus fe dediripfe fois, IdeumQae nemus; quo natifarta, junencum. Occuluit Liber falfi fub ima- ginecerui , Oaidiuslib. 7. Metamorph. Delphigenia Agamemnonis & Clytemneftra filiaita fabulantur pcéta: Quum Agamemnon in Aulideceroum Dianz ignarus occidiffct;dea irata ventorum flatus amouit ; vt nauigare nen poffent. Quaproptercum oracalum confulerent,refponfameft,Agamemnonio fanguine deam effeplacan- dam.M (lis igitur V)yffzs Ipbigeniam filiamaftuà Clytemnef(tra fub pretextu facti cum Achille matrimonij im- petratam adduxit: cuu Qac iam immolari parabatur, Dea milertaillam fuftulit , ceruamque pre ea fappofuit, vir- ginemautem in Tauricam regionem tranítulir &c.Vide onomafticon propriorum nom. vel Gyraldum in Tau» sicaDiana: & Ouidium lib. 12. Meràmor. & Euripidis Iph:geniamin Anlide & in Tauris. Aliqui noncetuam, Ácd cautum :alij vrfüm pro eaimmolandum fappofitum aiunt, vtfupra in Tauro capitis o&aui parte vltimaex- — Varino oftendi. Achillis curfus, peninfula (iue cherfonnefus cft, quam Tauri habitant iuxta Boryfthenem:quam 40 Achilles dàmIphigeniam in Scythiam ex Aulideabrepram períequitur circunquaque curíu fertur emen(us:in- ierim veró Diana ceruüm factificandum fubftituit, Euftaibius in Dionyfium. Locupletiores in celebribusIfi- disconuenibusboucs immolant & cetuos; quorum autem tennior eft res familiaris;anferesata; aués meleagri- des, Pauíania sin Dhocicis, In Laodicea Syri quotannis virge Mineruz olim immolabatur, nuncveró.ceruus, Porphyrius lib. 2584 3ovyfic tubo. Aegyptij hominem adulatione deceptum fignificare volentes, ceruum pingunt cum tibicine: mulcetur enim ceruus cantus modulamine, ac fic quodammodo oblitus fui capitur , Ho- ;us. Reliquaáceruo fumpta hieroglyphica fuperius fuis queque locts collocani, Ceruicornu dijsgratum facit | O-pheusinlibello delapidibus. Boum cornua cürin Auentino fufpendantur, cum in ceteris Dian remplis: cetuorum tantümmodo cornuaaffigantur, Plutarchus inquiritritulo quarto derebus Rom. | Exaqu8óAO- Dia- nà nuncupabaturab i&u ceruorum & nece. Dicebatur & Elaphebolia,quo nomineculta eft à Phocenfibus : qui $o &umaT heffalisobfelfi in f(arnmadefperatione(qua etlam in prouerbium venit) vi&oriam obtinuiflent;anniuer- farium Elap lieboliz Diane inftitietunt,vt Paufanias pluribus recitat, Gyraldus;& Leonicenvs 2.4.Elaphiz Dia- nz memiuit etlam Strabo lib.8. anpuutn eiin Olymplaconuentum celebrari Ícribens. Elapheboion Dianam di- Cam Phurnutus quoq; fcribit: Suidas & Ellophonon:nà ellosceruuse(t. Et enim venationis dea, "Theophilus XBlaphebolonà ceruorü infe&atione dictam putat. Meminit Orpheusin Hymnis. Elaphebolia fefta celebrantur 3meníc Februario ab Athenienfibus, ín quibus cerui Diana Elapheboliz facrificabantur: vnde & menfis ipfe .Elaphebolion di&us. Gyroldus. ( Meminerunt etiam Etymolog. & Vatin.) Dianz ceruos factificabant : hzce- , anim ei victima pro Iphigenia data fuiffe creditur, Hac omniafere Gyraldusobferuauit diueifisinlocis,in Opere .dedijs, Laphriz Dianz apud Patrenfcs magnoin araigne excitato,apros,ceruos,& alia animdlia viua inij ciunt, | & facrata virgoin poftremo agmine pompa currü ceruis iun&to inuehitur, Paufaniasin Achaicis, Ceruaría ouis 60 ;dicitur qui pro ceruaimmolabatur,Pom peius lib.3. Cerua lupo fugatainter duasacicseuadensillzíainfignem "vi&oriam Romanis dedit, Alexanderab Alexandro. — ^^. "Loto MO iS MET .PROYERBIA, Vbiceruicornuaabijciunt,O ees Aseo d ute emu Sore Don eiy : Hocadagio fignificabant (ín- quit Bra(mus) quempiá in negotio difficiliverfari. Siquidé cerui cornua depofituri feceduntinlocaafperaatque |" épacceffa: (qua dere lupra dixi; ci ex alijs tü Ariftotele qui etiatn proucrbij huius meminit.) Conueniet&in — . €osqu àcommuni homini conuicta fübducuntfefe:item in locum vehemenrerabdirü abfttofum;. Po: iremó - «nod innuemus nuíquá inuenidi illic effe dicemus vbi cerui cornüaabijciunt. Platarch.in Co mmentario dePy- 'thijsoraculisoratione profaredditis,oftendit hoc oraculü £dirü fuiffe de Procletyranno,vrilli fagereacmigrare - - Bcereteó , vbi cerui cornuaabijéiunt.fignificante deo vt defod eretur,& é med'o pror(us tolleretur. Idé mérpinit | huiusadagi) Sympofiacon decade fepiima, problemate 2, Suidas & mutuatus ab eo Apoftolius hoc prouerbium. ; j A 1 esl ' €xponunt; - b £959 1 | M P De Colo. Thu Lib. "4 h | 361 . expontt, dori P ayuden yroie AfopreiGace misdouv. Ceruinus Vir, EA Qe» cvip, olim dicebatur formidolofus,& fa- gx fidens magis quàm viribus, Erafmus. Hunc etiam ceruum SS prouerbialiter dixerit & cot cerui habere; & nebridem Beliar ; vt in przcedentibus docui. Ceruuscanestrahit;cum a3viasy feu prepefterum quippiam (i- | gnificamus. Prepofterum enim eft vt ceruus venetur canes, AaQwstzei Dyalowes C vue xdv as eio OO» Aso. Kretyoye — SA Qus xyób usd. dloXienU takeov , Pindarus Nemeorum Odatertia , vt fu prain Cane venatico inter prouerbia re* ) tuli. Hinnulusleonem, 2viGjc? A&vr, fübaudiendum cepit, vicit,aut prouocat;autidgenusaliquid pro ratione ' fententiz: quoties przpofterorerum ordinc;qui viribus multó eft inferier,füpera: potentiorem.Ducianus de ca- . ptatore teftamenti;qui iuuenisà fene;captatorà captato captus efl: Tae Gcéivo vo arepoipuís i veCobe Y Afovmw, Huc refpexit quifquis fuit quifcripfit Megaram Elerculis: H" ja aei dA gez morae otro Qd ys vios. Audybe xem? gian ! SpoiosAtevuietl ome veeps. Noninconcinnétrabeturad id quoq;; quoties fit vt longe inferior laceffat potentio- : rem,aut multis partibus indoctior certet cum eruditiffimo, Era(mus. Senecta leonis praftantior hinnulorum inuenta, I'jjpue Acovr(G« xoéiayov e'ituouon veGpav citatur apud Stobzum ex Hippothoonte poéta. Seeus viri fortis | acftrenui , przftantior eftiuuenta quoründam ignauorum & imbecillium iuuenum. Venuftius fiet fad ingoniü transferas: Dicetur etiam non ineptéin fene&utem cradam viridemd; , animiq; viribus adhuc pollentem, Era(- mus. Germaniquidam hocdicto tanquam prouetbiali vtuntur, Ezzfzrfo iff vuol[o feltz.am vuilprát im binc, als ein hirtz, in etm armen maus kuche: Princeps tam rara auis in cele eft,quàm ceruusin culina pauperis, | uUDE COLO. - | 7 (006. T À 2 NS fl H 2 MÀ / Z 1^ au i 1/7 | ER RN (e 2 | à us — Wa P vp Scythas & Sarmatas quadrupes fera eft, quam Colon ( K/nor) appellant. magnitudine inter js v ZING / Mofchobios vulgó nominaturanimalfimile Oui fylueftri candidz , finelana, capitur ad pulfum tympanorum;dum faltando delaffatur,vt doctiffimus Sigifmundus Gelenius nobis retulit. Colos quidem nome à Mofceuiticonefcio quid fignificante fa&tü apparet.Callixenus Rhodiusin defcriptione pompa Ptolemzi Phi- ladelphiin Alexandria exhibitz;inter cztera memorat euvedAaz ceryov okay m elu (Forte xoAov) dlgxaBVa. n4- Ao quidem etiam grammatici Hircum mutiluminterpretantur.A pud Tartaros(inquit Matthiasà Michou) re- (, peritur HMM ielanagniemdine Ouis, in terrisalijs non vifum, lana (pdodrcere debit) grifeum , duobus paruis '9 cornibus preditum;curfu velociffimum.Carnes eius fuauiffims. Horum animalium gtex cum alicubi inter gra- minain campo confpicitur , imperator Tartarorum cum equitibus fuis eum circundat , inaltiffimis zraminibus . delitefcentem. Et cum equites tympanaincipiunt fonare, $nacca tanquá metu perculfe rapidiffimé hu: illuc ab vna parte citcunftantium ad alteram procurrunt, idd; toties donec prz laffitudine deficiant, & ita ab irruentibus Tartariscum clamoreocciduntur. Exepiftolis Ant.Schnebergeri, quas Cracouiaad me dedit : Magnificus do- . minusIo.Bonar dc Balice;liber Baro.&c. inzdibus fuis mihi oftendit duo cornua pellucida fer? inftar lamina cornez (prefers [nperiore [ri parte,) cornibus Ibicisnon diffimilia, Animaldicebat forma & magnitudine Oui . fimillimum;maximz celeritatisiinueniriin finibus Podoliz principatus: neq; capi;nifi multitudine militum in- cludatur vt effugere non poffit. Et rurfus: Vocatur hoc animal à Tartaris Akkijkalbo /"aza, à Turcis Akoifn. '. Turciécornibusaurifcalpia & dentifcalpia faciunt, & cultellorum capulos, Inuenitur circa Neprum Buuium $e Boryfthenem , Negeiska terra; in Tartara, Polonis INehislka dicta , femper in campo agit, nifi alta nix fit: tunc | enim fyluas fequitur, vbi facillime capitur,atque etiam baculo occiditur. Gregatim deguntcirciter quingentos: à pafchatisfeflo interdum ad duo millia congregantur.coleris funt cinerei; pulli veró eorum fülui: roftroin acu- - tum porrecte vt porci. Pariuntplerung; gemellos poft pafcha:famis patientiffimi;frigoris non item. Lu piniuis temporeplurimum eis nocent. Cornibus equum perforant;fi ventremattigcrint. Martio menfseffodiu nt radi , cem quandam,;qua vel odorefuo libidinem eisexcitat,& vim genitaléadauget. Cornu rato duobus digitis quàm id quod ad te mittitur,longiusreperitur.Cornuaetiá foeminz gcrunt:rariffima fünt recta nec circuntorta: quód | fidiutiusfolem & pluuiam ferant in agrisiacentiajlignefcüt. In T'urciacornu vnum quatuorfolidis Cracouien- - | fibusvznit.Qui hzc mihi diCtabat; propria manuad ducentosinterfeciffe feaffirmabat.. Ex epiftola, qua me di- | gnatus eft illuftris virdominuslo;Bonarde Balicze,liber Baro;&c. vir vt auita nobilitate, ita eruditione varia, & |o omni virtutum genere fümmus;àquo etiam cornu dono accepi. . Cornu miffum à megratum tibi fuifle gaudco: | Hh. ipfius I $62 LEUR De Quadruptdibnt. UC | ipfius veró fere iconem integram non facile tibi polliceri aufim: conabor tanien quantum potero vt haberi poly | fit.In campis Ponticis,vbi funt maximz planicies;in quibus preter coelum & terram nihil con fpici poreft;ifti Su- lacigregatim agunt, velocitatis ac libidinisimmenfz : itaq; aliquando Venere exhaufti;contractis (aur refolutis) omnibus neruis per-horas 24.femimortui;àmiffopedum vfu, humi profirati iacent: neq; ante horas vigintiqua- - tuor liberantur, nifi berba quadam guftata, quam fi in proximo forté nafcentem rependo contigerint; illico fibi reftituuntur.Sicaffetti interdum deprehenduntur. Quod fi aliquan doturmz cquitum fereniffimi regis noffi . C que cuftodiamagunt; & perillos campos quatranfire Tartari folent;obequitant; vteosa przdationearccant,: vclinfidijs venientes : xcipiant;) gregem ifterum animalium circutidare poffant , nonnulla ex eis conficiunt fa- gittis, cornuad; (rariffimum etiam inter nos munus) acquirütur. Quód fi quando animal viuum capiatur,omnis | manfucfactionis impatiens eft. Hacille. Cornuautem quod ab eo accepistale cft: Longum digitos16. id eft, pal- ios quatuorscum alids modicéinflexum;tum imücronc retorto. Solidum efttotum, craffitudine baculi inferfus, (fex pollicum ambitu;) qu& mucronem verfus magis magisq; attenuatur. Viicias appendit nonem.Cornez lami-. nzin t'artranflucetad folem aut lum en, przfertim circamedium & inidead fümmum víq qua candicat : 1ihfertor enim pers crafla & fufca non tranflucet, Circulis vel nodisin orbem eminentibus liratim,non fpiratim;tredecim. P b auti4.ambitur, quorum tresfummiimperfecti funt:fuperfi cleslzuis& fplédida eit, fumma prafertim qua per 4. aut 5. digitos nodis vacat, Cornuum fitum & Corporis iconem fecundum defcriptionespropofuimusexconiettura. ——— ET Cort: caputeum fuis cornibus, cuius pi&uram àgenerofo viroSigifmundo Li- bero Barone in Herberfiain;accepi:Superiüs exhihita cornuafatisrecte quidem pi- 28 € fünt quantum imitari mens piter cornu verum;quod habeo; petuit:fie&untür " enim ita in diuerfas partes hzccornua, vt picturanon fatis affequatur. at fitum co- rum interfe, ( qui ad Strepficerotis Caij cornua feré accedit) & elatam füblimita- tcm, non recte. : In defertis campis citca Boryftbenem (inquitidem Baro in Commentarijs rerum Mofcouiticarum) "Tanaim & Rha, eft Ouisfylueftris, quam Poloni Solhae , Mofci Scigak appellant, magnitudine Capreoli , breuioribus tàmen pedibus: cornibus in altum porrectis,quibufdam circulis notatis:exquibus Mofci manubria cultellorum tranfparentia faciunt: velociffimi curfus , & altiffimorumfaltuum. Audiui tamalté faltantesvttranfiliantequosinvenatione. ^^ ^. ^ - ;, 8 DE;CTNEEYLGe XU Pr cg P x m - ! ET 1 A A 7 —— UD n e e p 22 s | LÀ Ze 2 ! z ze - we zm : a À ] zc z. 5 TALf — UU, zi- - TEM z Wr ^ z-— —— ^ i. E-:— : » — E Se. ZZ IRE d cca E Lr zt IÉÍÉ£A » - ——A—-——: IM - € j A—EL— cR ' NE zs AZ IZNGS z A ZE EE | j E E AL, 2 ( z x-— TU erm / minat, quod füb terra cuniculosipf faciant, veluci mures, quas dicunt pvari | bilatitant in agris, Grapaldus. 78 Mis mm d i P D i c-b P hi B. | De Cameulo. zi..— Lb. £L | 363 "n Vbi cheerog:yllus 18 Sacris 1. & x. redditul &erinaceusà Làtinis fecundum Hebráos sem fchaphan , videtur . effe cuniculus,&c. Aug. Steuchus:videcaput itin Leuiticum. De cheerogryllo plura víde mox in Echino. Pfal- ^ mo164. pro fchephanim vulgaris interpretatio herinaceos habet : fed Hebrzi communiter accipiunt pro cuni- calo. Deuteroaomij capitez4. profcha phan Hebraica voce xoigoypvnuov habent Scptuaginta:& Leuitici vndeci- ^; mo dafypodem: Hieronymus vtrobiq; choerogylium; & Prouerb.cap.36. lepufculum;Pfalmo 164. herinaceum J'idá;in cotimentarijsin leptim um cap. Matthzi;afferere videtur,inquiens: Timidum animalin petrarum cauer« , nasfe recipit, cuteafpera, & totaarmataiaculistalife prote&tionetutatur,. Atinlibro adSuniam & Fretclam -. Pfal.104.füper his verbis:Petra refugium herinaceissOmnes;inquit;acigoyvA s fimili vocetranflulerft: foli 1. x x. /' lepores interpretati funt. Sciendum autem eftanimaleffenon maius hericio,habensfimilitudinem muris & vrfi, 1C -*4nde&in P; sfünacp«louo:dicitur, Etmag na eftin iítis regionibus huius generis abundantia, fem perq: in ca- — uernis petrarüm & terra foucis habitare confueuerunt, Sed de hoc niuris genere,quod»vlousv appellat Hiero- | nymus;alibi dicam inter Murcs:id enim effeexiftimoquod cricetum Albertus vocat, Illyrij ftreczck & Germani - Karnnerle vel haimfter. Choeros Grecis porcum fi enificat, cui fynonymum etiam pylius eft, & yeUviuvs Gt ys NGOs , &videturid animal nonnullam fuis fpeciem pra fc ferresvnde&apud Germanos nomen rves, fportula milita- | risinquam cibesimponcbant:velanimal quod àquibufdam z550yovA«G» vocatur, Scholiain Pacem Ariftopha- - nis. Hancfportulam oblongam fuiffeaiunt;& in acutü defijffe, (forte ab aliqua toftri vel corporis porcini fimi- | litudine:)alij oreangufto, Varinus: Idem vavvexpenitporcum;autleonein.Gyraldus in Opere de di jsgylion iquibufdam chcerogryllon exponi fcribit : choerogryllumautemipfe porcum fpinum interpretatur, vt Syluati- | eusetiamsqui corrupte cirrogrillium fcribit. Eftautem porcus fpinus qui apud veteres hyflrix dicebatur. de quo jo in H.litera dicam. Choerogryllium ab Hefychto, Varino, Alberto Mag. & Ifidoro echinus exponitur, Erinacij . €hirogrilli nuncupantur, prope magnitudine mediocrium cuniculorrim, de cauernis petrarum procedétes gre- . gatimiin eremo quzeftcontramaremortuum;depafcütur, Eucherius. Chyrogrillus (inquit Albertus,quamuis t alibiherinaceum interpretatur) animal paruum & debilo;in terra foueis habitat , animalculis paraulis terrenis . infeftum. Cirogrillus animalinfirmum;fed rapax & mortiferum effe dicunt.Gloffa fuper Leuiticum, ex D. Hie- ! ronymonifallor: hocad ar&omyn cenuenire videtur;ad leporem cuniculum & herinaceum minime, Ego vt »meamtandem fententiam aperiam,cheerogryllum, vel chosrogylium vel cheerogryllium. ( omnibus enim his : tribus modis recte fcribi vidco,reliqui inepti funt:) herinaceum effe crediderim. Obijcientialiud apud Gracos . hetinaceinomen effenempeechinumirefpondcebo, vnumanimaletiam in eadem lingua; pro dialectis & regio- nibusdiuerfis,duoaut plura habere nomina; vfitatum effe, & apud Grecosprecipue. Verifimile eft etiam cum O echininomenambiguum fitad terreftrem marinumdj echinum,euitandz homony nis gratiaterreflrem à non- . nullispriuatim cheeregylion dictum. Accedit quàd plures funt qui herinaceum interpretantur, quàm qui ali- , tenijque & antiquiores & Graci. Iam quod ad ipfam herinacei figuram,roftrum praciptié, omnino cheerogryl-, | lusdicimeretur,cum uitam fimilisfit,yt Germani genus eiusalterum (duplex enim eft)fuillum nominent: An |» gliberinaceumomnem porcum fxzpium, quod iater fxpeslacitent. ELase fuis circa roftrum precipue fimilitudos nec vlliiam di&oram animalium,nec hyftrici conuenit:neque criceto,quem ar&tomyn cffc puto, ncc vlli denig; notorum mihi vifu auditüue;aut ex hiftorijs animalium, Cheerogtyllusigitur herinaceusterrcilris efto, donec aliquis certius quidpiam attulerit. An vero faphan Hebraorum herinaceus potius vel cuniculus fit; fi quis ex me | Aquzrat,cuniculum efledicam: Primum Deuter.cap.r4. cum lepore nominatur, vtpote congeneránimal, quod xuminet quidem;fed vngulam non bipartitam habeat:deinde quia certus fum aliud herinacei nomen in facris li- P rerisreperiri,nempe^n kipod,quod licetalij aliter exponant, ego tamen herinaccum effe in hiftoria eius de- » monftrabo, Et quamuis apud veteres non meminerim]legiffe;necipfe obferuauerim leporem ruminarc;inde ta^ men hoceum facere colligo qued coagulum habet, vt ruminantia omnia :licet vnus tantum ci venter fit; cum , €zterisruminantium omnibus plures habeantur : fed inter pifces fcarus quoque ruminat; etfi vnum duntaxat & | fimplicem ventrem habeat (vt pifces omnes) & vtrinque dentatusíit. Kumtnant & Pontici mures;vtrings den tati, Áriftoteletefte. Leporeautem ruminare conceffo,vtin facristraditur, cuniculos quo; vtpotegeneris ciuí- demanimalia ruminarenon negabimus. Porró quód herinaceus ruminet,nec authores vllt meminerüt, nec vlla . opinorratione confirmari poteít:auamobrein ides nonfuerit Hebrxorum faphan. Caniculus & lepus rumi- | nant,vt Hebraicelegitur Leuitici rr. vbiintranflatione Grecorum ruminare negantur: fed apparet exptingen- ,dam effe negationem:nam Deuter cap.14. corundem tranílatio Hebraicam veritatem fecuta rumiinare cos affe- p rit. Quiapud nos cuniculosin eunicularijs (vtitur hac voce Budzus) alunt, deruminatiorie ipforum certi nihil docere me potuerunt: hoctantum quidam affirmabat , fxpius fe poft cibum cisante horz dimidium exhibitum; | mandentes adhuc deprehendiffe quod & ipfc obferuaui poftea; Hieronymus etiam cum Prenerbiorum cap.30. lepufculum vertit,lepori firnileanimalintellexiffe videturyminus tamen:tale cuniculus eft.Grapaldus fané cuni- «ulosànonnullis lepufculos vocari (cribit, quod egoab alioauthore factum quàm Strabone non memini ; qui €0SX«13cic Vocatsaliàs fimpliciter;alids cum additione à«436 jenes quosaliqui leberidasappellent. Qua fimi- liter vox tanquam diminutiuaàlepore Latinorum facta videri potefl; cum alio proprio vocabalo Graci careret: | quanquam Varro Aeolcs Boeotios Grzco vocabulo astiquohocanimalleporem dictum author eft, &ab ijs ad . Katinos deriuatumarbitratur. Quarefi faphan, vt probafle mihi videor euniculus eft, choerogryllus autem heri- | Raceus,Septuagintainterpretes & fecutum illos D.Hierouymum Hebraiez vocis fignificationem nonaffecutos P dicemus. Deuteron.cap.r4. pro Hebraica vocefaphan, Chaldzeus reddit ieppvo; thapfa:nam Pfalmo quoq; 164. 'profephanim Hebrzorum Chaldzus redditthapíia: dapficusautem &adapis nonalius quàm cuniculus cft vt |. fupra offendi: ) Arabs, vebar Perf Tan bezangerah.Pfalmo 104. Arabs fecutus Grecum,qui Aeyacit red- | dit; vertita 3o alraneb,idefllepores. SebaflianusMunfterus in Lexico fuo trilingui cuniculum 3m chagas | | vel hagasnominat;& alio nomine grato thapza vel taphza;quod nomen alibi etiam ericioattribuit. Ego pro cu- niculo femperacceperim:nam Symeon Sethi,vt mox capite fexto referam,dapficon vocat, Hermolaus Barbarus. adapisvbialitera forte abundat;velarticuli Hebraicilocoeft. GracusLeuiticivndecimo dafypodem vertit, de |. qua voce pauló poft plura dicemus.V incétiu: Belluacenfisin cuniculi hiftoria, vires eiusin remedicá defcribens; | 1 ici verba de Kericuloimperitiffimé citat. Pertinét enim ea omniaad herinaceum;quem barbarusTfaaci inter- ilum Somisiuie Cuni ce pud Ariftotelem perleporesintelliguntur, Aug. Niphusin commentarijs t; Etalibi, Cuniculos (inquit) àleporibusnó difcernit. Strabolib.5. leberidas (vt ERUS ante dixi : à ejui- ^ni: | hod "s "TI 2 'bufdam Dy 4n Ari to : no Sig; Gelenij pro cunicu Lo: MOS De Quadruptdibus. | bufdam appellari traditipfos cuniculos quiab effectu lepores georychiz, hoc eft foffores,ab ipfo cogitemihdfiz «ur,Hermolaus in Diofcorid. Verba Strabonis hzc funt: Tv 9 oAsbeMov yea amoiris y aNu! P yesouy a Aalen y, BS dior AcCqo soos crésmmgaatizen Hoc cfl, Animaliaautem noxia defunt, prater lepufculos terre foffores,qu Os quidam. ] ieberidas vocitantifcribitautem hac lib.s. de Turditania Hifpania: E.t infuper addit Plantisenim vaftitatem TN ferunt; & fatorum radices efitant: &hoc per totam ferme obuentens Hifpaniam , Maffiliam víque prorogaturz - quin & ipfas pertu rbat infulas, Nem pe Gymnefi arum infularüm incole miffis aliquando Romam legatis tetras petijffe dic untur:ab iftis enim .ciectari bellijsquibus propter multitudinem obfifterenequirent,. Hicvbi Grg- celegituryd xyseas eu mens vide anlegi debeatias Donuse Joe ai im» hoc eftad prafidium militare petendum. Nam. & Odile vox ftatim fequitur,& Dalearicos(ezdé veró Gymnefiz infulz font Grecisyque Latinis Baleares )au- xilium militare aduerfus cuniculos petijtfe Pliniusauthoreft. Eo deminloco pro d|uvamdvoy legerim diwegdUsts m S pro aó^euo ygzerüpuov: c pro QHeoov d] ivi 20i unosi es Dopa dl qwvIY Aux xaciwsoerer v t fenfus fit,non quidem cuniculorum maltitadinepeftilentiam importari , vt vertititrterpres, fedipfam ex aliqua cortuptione/aut aéris conllitatione peftilenti prouenire,vt ferpentrum aliquando & murium agreftiutn copie. Quanquam idita acci- dere mihinon videtur: nam que in. prauoaut peflilentiactis fatu plurimum aliquan do multi plicanturanimalias raniomniatemperamenti effc videntur, nec in hominum cibum venire, vtranz; mures; locuftz »ferpentes, & iafe&a diuerfa: cuniculi vero & benetemperati& in cibonon infalubres videntur, vtalia fcecunditatis eorum. abundantis ratio quarenda fit. Polybius lib 12. hiftor. animallepori fimile effe ait , cuniculum appellatum; his — verbis: Cuniculus (235x205) vcró diCtus,eminus quidcm videtur partus lepus:atfi quisin manus acceperit, mul-- vam differttum in faperficie,tum fi difccetur (lego 20:8 veo.) Vt plurimum autem fub terratmoratur. Me-- miniteorüm Pofidoniusquoque philofophusin hiftoria: & nosinter nauigandum à Diczarchia Neapolin per- xi mus. Elt enim infüla quedam non procula terra, iuxta poftrem am Dicgarchix partem, paucis qui- zoultes vidi Lp AMOR QUE ibushabitata;fed cuniculis abundans, Hac Athenauslib.o. Diczarchiaolim dicta eft ciuitas Cam- dem homin ^ panizin Italia, quoniam iuftiffime regebatur, qua nunc Pateoli : aliqui Diczam vocarunt. Superfoetant da- fypus,& lepustantum, Plinius. Oblatrant Bud&o quidam (verbatfunt Io. Brodzi tractatautem delepore & da- ÍvpodeBudzus in prioribus Annot.in Pandect.) leporem idem animal cum dafypode effe fcribenti; Egoin e& fententia Plutarchum in commentario;vtrobi in terréftribus, an in aquatilibus brutis maior fit prudentia , fuiffe. Íconcerto, Athenzum lib.9. Pollucem quinio. At Vegetius volumine quarto, Aliud genus oppugnationis eft | fübterraneum atque fecretum, quod cuniculum vocant, à lepor bus qui cafulas (üb terras fodiunt ; ibi que con- duntur,& Strabolib.3. Te» isleJuv Sog Amv arai &c.. (vt pauló ante recitaui-) leporis& cuniculi vocabulo in- differenter funt vijlicenter mc hercule nimis. Gnefien fané verumqueleporem (funt enim adulterini & dege- 34 neres) fub terram cafulasfibi nunquiá fodere , aut cuniculos facere vbi lateat in agris, ex Venatorum omniumt axiomatibus fumo pro certo. Ariftoteles aperté.femel opinor, datypodem à lcpore diftinxit (licet inficias eat Herm.Barbarus) libro de hifloriaanimal.primo; T« d]: Qgivipet v ad d|eireet y oiov VAQLQ(O 3o) Katy n9) d|rvzrec. Dae fypodem àcuniculo &lepore fcparauit Pl; niüs lib.ro:cap.63. Negatitalij. Leonicenus & Theodoruscuniculum dafypoda vocant: quos qui reijeiunt, quo nomineab Ariftotele2 veteribus Gracis dicus fit patefaciant:eis fi-. idem bominibusaut nufquam vifüm,aut in tanto otioacdilige:«cianon internotum,verifimilenon eft. Con- - tra fi cuniculns dafypuscít, quamobrem eum Polybius& Pofidonius ( vt ex Athenzo pauló ante relatum eft) xxyxAc? Latinéappellarunt xuwkASv Galenuslibro «84 ve Qav d|wogseoc yy. labatanimus:nos hac propterea. in» medium relin quimus;Hucnfque Brodzus. Aniinalculum in Iberialeperi fimileeft , quod cuniculum vocant; Galenusloco iam citato,nec pluradeco. Plinins lib.ro. cap 6;. dafypodem cuniculis ita affociat , ve nullatenus 4& procodem capi videantur poffc:ni gencrisloco pofitumibi daly poda contc&temu:. Nam & Theodoruslib.6.de hiftorijscap 35. dafypodas;id eftleporescoireauerfosinterpretatur, Chus. Igeniofa quedam & timida funt, vtlaa dua yac its dp.sumes, Ariftoteles Iib.r. deanimalib. Hic Gaza prodafypode cuniculum vertit, Quaflio- ^ nem de dafypode , icut dethóe & panthére aclynce, negligentia quadamantiquis authoribus ita pretermiffam putat Theodorus Gazáyvtexéufari haudfacilepoffint, C«lius. Leonicenus reprehendit Plinium; quitanquam diuerfaanimalia diuerfis inlocis memoret leporem & dafrypodem, vtcapream & dorcadem , vefpertilionem & nv&eridem,&c. Dafypodi nemen fa&um à pedibus hirfutis manifeftum elt, quod plantas etiam pedum pilis munitas habeat, quod vtleporibus & cuniculiscommune eftfic prater eos nulli conaenit. Hinc & lagopodi herbx nomen, & aui (propter pedes totos plantisindutos) de qua fuo loco. Prouerbia quidem à Haben ^ celeritate & pulpis fumpta, ad leporem magis quàm cuniculum fpe&are mihi videntur. In Lexico fympho- $t iculo Grzcé exuvat redditut , voxapud authorer mihi nondum reperta: fuerit autem forlitan recentioris Gracia. Cuniculusltalicé nominatur cog. In Grzcia Vulgó exc, Gallice comm, Hi- foanice coreio, Germanicé Axniple vel hgnele vt neftratcs vocant, vt alij quidam 4goiler : Anglice cony, lllyricà kralilv el kralh . B. ! * pU ^ I MERCY S T h- E i : d 3 : A ' jo - Ebufecuniculi non fant; fcatent in Hi | pania Balearibusd; ; Plinius, Baleares cuniculisanim alibus quondam é opiofzsSolinus. Quibusin locis ita abundauerint,vt vcl fuffodiendo vcl mcffibus populatis noxij füerin tdicam | cap.5. T'ertijleporum generis cft quodin Hifpania nafcitur , fimile noftrolepori ex quadam parte; fed humile, « uemc unicülum appella VU j cabo palam í Appiusapud Varronem. N ufqu am locoru m tot inueniuntur cuniculi vtin Anglia, Muüfterus. C uniculi na« fcanturin Hifpania &in prouincia; & vicinis c1 Lombardia parüib us; Crefcentieufis. Cuniculi fylueftresin Bo- hemia funt,vtaudio. Cuniculuslepore minor,fedfortior eft:colore & e m lepus, Albertus. Credideram icporem ficform a fimillimafallit, Ambo füperfoetant,deüite vcl aure pares: A&mbotimét,&c. Bapt Fiera. Aliud - eft etiam genusleporum;natura perparuum,nectamen augetur vnquam, ei cuniculnsnomen eft: quod quidem ipfum nouatum à me non eft;atetiam inconfcribendahiftoria Greci quid m vfifunt,quodà principio Hifpani impofuiffent.Cau dam czteris breuioré habet;catera reliquis leporibus confimili eft;praterquáur ü ód magni tudocapitis quippiam differt, quia exilius fit, & minima carne praeditum, eius vniuerfum corpus cándidiusquàm: reliquorum leporum, Aclianus. Plurimain eis colorum diuerfitas; funt candidi , funtatri, fafci fübflaui, ruf | 3 : & ali , CAES pr o Mic F3 qon z Jos ; 2 - Yr - nt, Varro.In Hifpaniaannisita fuifti multis , vtinde te cuniculos perfecutos credam, ; PS , i VUES EX. C OPEP ES PX fen 1 fos P v E 4 £ Li ' q S9 ES 1 / D e LP £e , epgG ib m TE ARUUM lur Li Pau E E] ? Lab, 4, 52 [o] iu 1 alijs coloribus:& rurfüs vel toti coloris vnius, vel varij/Cuniculis (inquit Ge.Agricola) nen vnus eftcolor; vcl enimin cinereo fufcusvellepori nónihil fimilis, vel maculofus: quo modo candidi nigris vel rutilis maculis fiel. ' dantur. Cuniculosalicubi etiam viridcs facinnt appofi tisfórte huiufmodi coloribus, Alyfius, Carnem habent al-. 1 bam, Albertus. Cuniculorum extain Batica gemina fpe reperiuntur, Plinius ; videtur autem iecur potiffimum Y Li , intelligere:nam deleporibus quoq; fertur,quód nonnullisin regionibus bina iecinora habeant, ) | E e : . Gaudetin effoffis babitare cuniculusantris, Martialis, Quzritantra in collibus terreis » &adequat ea puluere 16 nedeprehendátur,vefpere & maneanteantra fedet, Albertus. Emerguntalij fubinde, alij redeuntin cuniculos. - Prouerbiarum cap.3o.fchephannim,id eff,cuniculi;callidis & prouidis animalibus (formicis; locuftis, araneis ) . adnumerantur,Cuniculi (inquit fapiens) genus non fortejin fzla, id eft petra collocant habitationem fuam, Et ' Pfilmo rea.felaim, id eft petras, latibulum effelafthephannim, id eft cuniculis legitur: Schaphan Hebrzi com- muniterpro cuniculoaccipiunt, Munfterusinfcholijsin eundem Pfaimum, Hinc farfitan dubitet aliquis an fchephaunim cuniculi fint, cum non in faxisaut faxofislocis verfari foleant, quód fciam, quód fodereillicimpe- diantur:fed terreno potius folo;& collibus tcrrenis,vt ex Alberto retuli : Flerinacei veró circa parieteslatent;aut . incauisarboribus, Sed quoniaminter faxa quxdam in collibus fpecus vel meatus oblongireperiuntur, & cuni- culorum receptaculis apti;quzrendum eftan inijsquoquecuniculiinalijsregionibus verfarifoleant, Hc iam | - fcripferam,cumamicus quidam Hifpanus bac dere per literas noftrasinterrogatus in hac verba refcripfit: Cuni- P culi apud nos copiofiffimi funtin montanislocisatq; in preruptis montibus. Neq; dubium mihi eft eos habere - fübterraneos meatusin locisafperioribus & petricofis; quanquam id nunquam acuraté abferuaui, Puicgoín. , ' venationecuniculorum in loco montofo & faxis oppleto;inter quz videbam cauernulas perfoffas: verum autem. - 3nlocisinterioribus fuerint faxa;an terra mollior,non poflum affcuerare. In Anglia, vbi eft copiaingens cunicu- lorum, in fyluis, lucis & nemoribus, locis videlicet planis delite(cunt, quoniam regió non eff montofà, Fixcille. Cuniculus multasfedit (pecus, &in collesterrenosagiteuniculos, Mane & vefpert egreditur , reliquo tempore -.. ferélatet. Aliquasautem fpecusoperit paluerenedeprchendantur, Coitusauetfis, elephantis; tigribus. lynci- buslconi;dafypodi;cuniculis,qnibus auería genitalia, Plinius. Quz retro vrinam mittunt;auería coeunt; vtleo- -nes,lepores,lynces,Ariftot.de hift.animal.5.2. Auerfüm cft cuniculis membrü genitale, & femen paucum habéts quamobrem auerfis pofterioribus coéunt, Albertus. Dafypodes omni menfe pariunt & faperfoetant, (icut lepo- 9 res, À partu ftatim implentur;concipiunt quamuis vberaficcante foetu:pariunt non excos (hoc falfum ede pau- ló poft declarabosquare legerim, pariuntautem czcos.) Pliniuslib.1o. Habent fané hec omnia cuniculi cum le- poribuscommunia, Generareincipiunt, vtaudio,cum fex menfes etatis lunares habent: vel vt Anglus quidam. mihi retulit;annicule:nam cum pro matricibus Martio menfe tantum natas aleret; quod per fequentem zftatem. commodius nutrirentur ; prolem ex eifdem non ante fequentisanni Martium fe habuiffe: Superfcetant dafypus | &lepüstantum,Plinius.Tn cuniculis manifeftiffima efl füperfoetatio;Aug.Niphus, Narrauit mihi quidam cuni- ' culorum nutritor, fceminas quafdam huius generis quas domialebat, binos autternos foetus cnixas , & poít dies » €irciter quatuordecim iterum totidem:hocipfum fuperfcetare eft. Pariunt feré circiter quinos, nouenosad fum- mumy;aliquando (ingulos:eosd; cecosad nonum circiter diem, Facit heceorum fceeunditas vt numerus eorum breui multiplicetur. Statimà partu requiruntmares: & nifi admittantur , indignartur aliquandoita vt coitum € pofleaad diesaliquot;plusminus quatuordecim recufent. Hyemeapud nos non pariunt, nili raró cum fatis cali- da eftaérisconflitutio. Lac przbent catulis per dies vnum & viginti feré. Mares catulisinfefli funt, & morfyperi- -muntvtfeles, Cum primum fcemina peperit, non flatim lac habet fed ad marem ftatim admitti debet & gum eo 'ad 6 horasrelinqui;deiride rurfus cum catulisreponi,& auenz grana ei praeberi. Quzdam matres funt z5jpyo nó enim parant catulis fuis nidos, quedam lactarenolunt,quadam etiam mordentveldeuorant. Sed proba mattes nidum faciunt velvno & altero dieante partum, & pilos fibi é veatrefcapulis &aliunde euellan:, & feenüm mol- liuscomponunt: Id nifi faciant curatorem oportet nihil miferentem pilos eis vndequaq; euellere & nidum face- te; vtbenecelidus fit; alioqui etiá vel eflate perirentfrigore.Sicalio tempore partus tanquam poena edoGtz,;i pfe fibi euulfurz dicuntur, Thomas Gypfon. Progrediuntur noctu & vineas frugesq; depafcuntur, Albertus & au- — thorlibri de naturisrerum. Gramine,trifolio pratenfi;alijsq; herbis & fructibus vefcuntur, vt dicam cap.s. Cus '? niculusaliquando vorat vrinam & ftercus fuum; Cuniculi etiam vt quidam putant Íomno pingucífcunt, D, — »Lepores& cuniculi (xosyao Q d grv7roSec) ingeniofi ac timidi fant, Ariftoteles de hift.animal.t.r. interprete Ga- za. Cuniculiinter femiferaanimaliaconnumcrantur,que nec placida;nec fera fünt,fed mediz nature:non enim manfüefcunt;nec feritaté tamen habent, Grapaldus,ex Plinij, vtapparet lib.9.cap.6.vbi legitur, Hi manfuefcunt rato:proximéautem deleporibus dixerat,& anteeos decunieulis. Vide plurainlepore D. Timidumaftanimal, . &locum vbi aliquid periculi autiniurizfenferit, mox deferit: quód fi vnusautalter migret, reliqui cttam tanqu& communem ducentes fociorum iniuriam;gregatim abeunt, Albertus. Iracundi funt, hominem tamé non mor- 'e dent:fedinterfe,emulationisftudio,morfibusadeó infefti funt, vt auriculis aut pedibus quandoq; alter alterum . mancumautmutilum reddat, fap | | AP aae i ^ s. Feccunditatisinnumerz cuniculi funt; famem; Balearibusinfulis populatis meffibusafferentes. Certum eft Balearicosaduer(íus prouentum eorumauxilium militareà D. Augufto petijffe; Plinius & Strabo. Monftrauit - tacitas hoftibus ille vias, Martialis:vt Camillo ad Veios capiédosin Hetruria. M. Varroauthor eft àcuniculis fuf- . foffumin Hifpania oppidum,Plinius. Magna propter venatum eorum viuerrisgratia cft: immittüt easin fpecus J quzfunt multiforesin terra, vnde & nomen animali:atq; ita eiectosfuperné raptu nt, Plinius.In l'urditania,&e. . euniculialiquando itaabundant,;vt meffes vaftent;& militari prafidio aduerfus eos opusfit: Vbi vero mediocri- 9 tas adfit (inquit Strabo) pluresrepertz funtvenationes, Itaque deinduftrla muftelas fylueftres afferunt, qs ag | NC... | | : 3 educat b 366 | De Quadrüpeaibd. | cdücát AfricaHas fünieulis capiftratas (quu evumis) intra foramina dimittüt. Yltarquos Capiuht vtieuibus ektrà- hunt;autinapertum fugere compellunt:egreffos venantur qui id agunt &aflant, Etalibilib.;. In Balearibus in- fulis(inquit) nullumanimal noxium facilereperias. Nam cuniculos nequaquam indigenas cfle afferunt: Quini- 'rhocum ex propinquainfula quidam/marem ac foeminam attul flct;tantaab initiofacta eorum eft procreatio; vt | ex fubterraneis cütitculis domicilia fubuerterétur, & arbores,& (vtfuperiuscommemoraui) hominesad implo- randam populi Romaniopem,;confugere coa&i fint. Nuncautem cum ad tractandam eorum venationemezedd- fimi facti fint , nullainualefcere fibi damna permittunt, verum poffcílores magnam ex terrz fructibus vtilitatem affequuntur, Hzc Strabo. Cuniculum viuerraatq; parui quidam canes; quibus eft adinucfligandü fagacitas na- 'ium,in fpecus & cuniculos immiffi;aut liquor feruensin codem infufus, fugatum'& exturbatum pellunt in re- tia; quibus capitur, Ge. Agricola Andioin Germaniainferiore quibushoc ftudij e(b;/perforatis viuerrarum labijs '&apnnuloargentceo iniecto, fuperius labrum inferiori connc&tere;ne cauisimmiffi cuniculos morfuperimant;ln | Narbonenfi Gallia, fi re&té memini fportulas quafdam aut capiftra capitibus viuerrarum adponunt eandem ob caufam, & tintinabulaalligant. Oportetautem venatorem cum propecuniculorum foucas cft, magno firepitu - "& clamorcexcitato eos perterrefacere vtin latibula faa omnes confugiant, atq: ita retibus circumpofitis viuerras capiítratas immittere. Accipitres quosaflures vocant,auxilio canum venanturlepores & cuniculos. Ridicula eft üpudlfidorum Etymologia: Cuniculi;inquitdi&ti fant quafi caniculi, eo quod can& indagatione capiantur, vel àlpeluncisexcludantur. Suntin Anglia qui folis fer? cuniculisalendis vitam fuftentét. Deftinatur eis cellain do- inónàdt cafà extra domum extruitur, inqua locatur capfa oblonga foraminibus diftin&ta ; que aliquot cu niculos fceminas fübeuntesrecipiunt,vtillic pariant. Maribus;neingrediantur , & catulós vtfolent morfu conficiat, lignei paxilli colloappenduntur, Suntqui cancellis ex palisligneis fupra partem borti ad parictesincludant,& ne. * qua elabi fodiendo poffint; folum ad duosaut tres àfuperficte pedes pauimento cx lapidibus & intfita fternant, Jateribus ctiam erectis pro magnitudinecafula. Leporum tria genera, ex quibusvnum cuniculorum eft, in le- porario habereoportet, Varro. Gramine & alijs herbisaluntur;trifolio maximé:gratz eis brafficz,tumaliz, tum capitatézitem panis,& poma eorum; putamina,vtrapornm quoqs. Lacucas maximé appetunt, & folia vitis. Cuidam áconiti ccerulei folium dedi, quod fine noxa edit. Indis& acori vulgarisfolianó edunt nec Ícrophulariz maloris:Cumherbam viridem edunt,non bibunt;alioqui facilé hydroópici fiunt: Cum datur aqua bibenda,quo- tidierenouari debet,nec multum dari. Ti cibo válde etiam malua delectantur. Herba viridis non eisaffatim pra- benda,prafertim catulis;alioqui hydrope tentantur & moriuntur. Hyeme fceno;auena;furfure, & ijfdem puta- inibibusterdie nutriuntur. S1quis pullosad huctenerostractet, matres pullisipfisindignantur,& vel deferunt, . vel mordendolzdunt;aut etiam interimunt. Pelles in vfu veftimentorum funt;fufce & variz minoris pretij,ma- $ ierisalba & emaculaticandoris: maximi qux nigredine [plendent,apud Anglos prefertim : vbi quaternzhuiuf- — modi pelles tribusplzruünq; denarijs,id eft drachmis argenteis,vt au dio, vaneu nt. Ex D etiam praferunturs ' qui pauciffinis albis hincindepilistanquam afperfz fu nt. Exdorfiscuniculorum cenfutz pelles; durant qui- dem diutius; fed grauiores funt: ex ventribus veró licet minus durent, quiatamen leuiores mollioresque funt, in smaiorihabenturpretio. Vulpesaliquando capitcuniculos&leporcs, Albertus, Aquilz lepores, cuniculos & caprcoloscapiunt auxilio canum, Crefcenn enfis. [ 2 | Hn VEBEE S S ap, - Catuli cüniculorum, vt diki,citciter dies vnum & viginti latant:pingues &in cibo faauiores exiflimáturzum menfem atati$exegerunt. Multi latim à quartodecimo die edunt Cicuresin Hifpania contemnunt neceos per- 4 $nde falubres aut aptos efui putant;ac fylueftres. Nam cum.animal natura fitgraucolers,augetur hoc vitiü fiere inclufoalatur.& motus libertate priuetur. Dulciseorum caroeft, & fapore ( vt quidam fcribit) felium carni pro- /&ima.Eadem cum iunipero (iuniperi baccisforte) repofita (& falita nimirum; ) fuauior gratiorá; palato fit, Au- thor obfcürus.Cuniculi caro melius ac faciliusalit quam leporina;Platina. Vdacuniculusaffert Fercula; vifco- fumfemiimitatagluten. Hunctórreignetamen,Bapt.Fiera. Cuniculi & leporis cerebella contravenena com- mendantur, Platina; Corda animalium non funt facilia conco&tu, neccerebra:cortamé cerui & cerebrum lepo- Yisaut cuniculi fumpta profunt propter virtutem theriacalem,Arnold.& conf-fanit. Decuniculisificiaproximi Jocum habent;poft ficia de phafianis que preferuntur, Apiciusz.2. De cuniculi co&tura videinfra in Leporeex Platina. Cuniculorum festus ventreexectos gratiffimo cibo laurices appellant, Plinius: Noftriinhumanas iflas | & inimicasnaturz delicias nonagnofcunt. Eanrices vnde dicantur non facile coniecerim : nifi quis lautices tan- $ quamàlautitijsmalit. Cuniculus quatuorautfex menfiumin cibo fumi potcft qualibet parte anni; Arnold. de conícr.fanit.cuniculi debent ad minus per diem naturalem feruari przterquam coquantur. Idem. | me! Ádfynanchen remedium fic, Caniculum viuum in olla rudi combüres,& puluerem de ipfo cum cofto & folio &quis ponderibus mifcebis;& ficin potione plenum cochlerare dehac puluere cum vinodabisatq; etiam fauces inde perfricabis, Marcellus. Repónitur etiam adeps cuniculi. Isautem,vt Syluius Ícribit,intertaurinü & fuillum fucrit,vt vulpinus etiam; melinus;felinus,&c. Ad dyfuriam, Cuniculiadipem celebrantrecétiores, Alex.Bened. Cuniculi axungiaillita pectiniadigüem peculiariter vrinarh elicit, Idem. Pinguedine neruos Mulceo, Vrfinus é Velius. Stomachum pülpa vorataiuuat, Idem: Apparet eum deceptum ab Tacit interprete; qui pro herinaceo cu- niculum vertit, &alia ctiam quz partimad marinum partim adterreítrem echinum pertinent, vni cuniculo fal-. fo attribuit, quem recentiores multi fecutierrarunt,Platína;Grapaldus;& alij. Cuniculi & leporis cercbella con- travenena comimeridantu£;Platina. | à | | ' Cutiteuli dicti ab eó quód fübterra cuniculosipfi facere foleant, vbilateantinagris, Cuniculü, (genere neu-. " tro in quoabalijsauthoribus pofitum non reperimus) foramen fub terra occultum: aut ab animali, quod fimile eftlepori appellatur,quod fübterfoffa terralatere eftfolitum : aut à cunctorum fimilitu dine, quiomné materiam intrant fidentes, ( indentes potius) Feftus lib.z. Hyponomus Thucydidi fubterranea cauitas occultior sik cuni j | | | | culum , ; ] : 4 * - E De Cunicklo, Hj db do bk | ulum interpretari poffumus;& factum indeverbum Cavenster cuniculum agere; Calius. Strabo cuniculorum -. foramina fimpliciter éza: vocat. Cuniculus dicitur & per quem vapor trahiturin balnearijs vaporibus, Vlpianus. »- Decuniculis per quos murus effoditur aut ciuitaspenctracur fcribit Vegetius dere militari 4.24. Cuniculis op- —L PUBBaresCervouois goNspaleer, dicitur qui non aperta vifed di(fimulanter ac dolis rem gerit: contra qui palàm agit / quod agit, machinis agere dicitur, Ovx &r vaoovépeoie à Kaekazepy Ly. 714 uu y amat aenpei t erosuretsw, Catulus Luctatiusin | "fenatu, apud Plutarchum in vita Caefaris, Erafmus R ot. Quiz resaperté petebatur,ea nunc occulte cuniculis o p- H pugnatur. Catullus Celtiberiam vocat cuniculofim, id eft cuniculisplenam. Agerecuniculos, meatus fübterra- : neos fodere,apud Czfarélib.8.de bel Gal.& Cicerone 3. Offic. Is qui fübterra cuniculos fodit, cunicularius Ve- ; gcetio nominatur. Alterum genusconcbarum purpura vocatur,cuniculatim procurrente roflro,& cuniculilate-. *? reintroríus tübulato,qua proferaturlingua,Plin.o 36. Alijcodices,ctiam antiqui, canaliculatim liabent, & ca- - maliculi:fedlegendum vidctur cunicülatim,vel clauiculatiri (à claticulis vitiíi, 5225,) ex Ariftotele qui fcri- bit «ox uceos, Caterum verbo cuniculatim Plinius fupra quoq; vtitar lib.9. cap.;;. (hisverbis, In concharum 1 gencribus magna varietas eft;/crinitá,crifpa,cu niculatim.pectinatim, imbricatim vndata;) Hermolaus. Curiana . regtonoti orbis cuniculos habet,villo;colore ac magnitudine leporibu: fimiles, P. Martyr. Idem lib.g, Occanez i decadis, Vtias (inquit;in nouoorbe) vocantanimalcuniculonoltro fimile: Et rurfüslib.8. Vtias muribus nó ma- . lores Ícribit:&ab Hifpanis ad cibü requifitasaliquoties m eiminit. Tiquadra patria Hannibalis, Plinius 35. Qui- . dam Triquadram legunt;quod ea fit eius forma: & à riautis Cunicularia, vt alix multa, ab animalis eius copia di- .catur;aliás deferta, Ibidem aliqui non pstría fed parua leguntfed videtur etiam patria poffe,quod Hannibal,tefte Li Liuio,in Hifpanianon Africa fit editus, Hermolaus. Cuniculariz infül parüz funt, Corficeinfulz vicinz; (in- p ter Corficam & Sardiniam; Perottus:) vt fcribicPlinius;.6. | DE CVNICVLO vdPORCELLO Indico. Udo NrMAr cuiushzcceffigies cft » M primum ànobili quodam viro amico meo Lutetia miffum ac- cepi: cuius quidé corporispar- ; tes defcribi no eft neceffe, cum 4 pinximus. Voxnonnihil ad porcellorum vo-. " cem accedit. Vefcuntur omnegenus herbis& —7 "fructibus, pane;auena. Suntqui ctiam aquam Az eisapponant.cgo abfq; potualiquot multis i RC - 9. . menfibusnutrio. fed plerung;fru&tus humi- —————— ——— —. 100 0o : $E. e XLNg UE Tet j Po src snc: qo I eurem. ET NEQU ERA IIS mE aud . :dos,eorumd; cortices (vt pomorum, ra»orü) ESDUUT Uireeecteesm B peur rd UAM OVEHRTEISEEIT A& teiectaméta eis exhibeo, alioqui facile hy-. . dropetentantur. In cibo fatis fuaues funt, & pingues multo fübflauoadipe, autlardo feré füilli inftar. Carne minusalbaquam Cuniculi nofiri & humidiore. Non fod'unt vc noftri cuniculi. Sed Munzingeri quoq; noftri de 9 illorum natuta ad me fcriptum non omittendum duxi&Mas vnus (inquit) ad fceturam faemellis pluribus (feptc- ' mis vel nouenis plerung;) fatisfacit: fiuntq; (ic fcecundiores. fin veró vnicam tantum fortiatur fcemellam ,falaci- "tate nimiaad aborfum interdum irritat. A1untante fexagefimum à conceptu diem non parere. INos nuper octo- «nosnatosin vrbe noftra confpeximus e quibus tresin vtero füffocati vifebantur. T'u profedulitate tua obferua- ' bisplura,que porcorum potius, quàm cuniculorum vel leporum naturam imitentur, Hxcille. Pariunt hyeme | 'etiam,& catulos,non czcos vt cuniculi. fed neq; ita fodiendo mordendóie noxij funt vt;lli:& manibns tractabi- - lioreshoc eft mitioreingenio, quanquam non apti alioqui vt veré manfüefcant. Mares duo inter fe commiffi, fi fcemina adfit;acriter pugnant. ijdem catulísrecensiu lucem editis, quántüin meis obíeruaui;nibil nocent. Mari fifceeminam fequendilibertas detur, vt eftlibidinoliffimus , fubinde cum murmute quodam appcetentis potius quàm iacentis perfequi non definit.In ciboquales fint nondum expertus fum.Superfcetare eos certum efl. Pe- trus Martyrin hiftorijs nauigationum ad nouasinfulas, tria curiiculorum genera alicubi reperta fcribit; Suac& . nobiscuniculi Hifpanici,vt vocant,non caudati;fceno & gramine vefcenteslepufculiin morem repentes,tumi- ' disfeecundi; pingues fed nibil fodiunt;nihil corrodutit; quemadmodum alij cuniculi & mutes fáciurit. luftinus Goblerus. Iidem autem videntur effc qui & Indici dicuntur. | | IXESGIIC DES ^ Drcrvss animaliíain Af ica,vt fcribit Hetodotuslib.4. Apud Paftorales Afros Orientem verfi üs,gignuntür ' inquit) baffaria;& hyzuz, & hyftriches, & arietesagreftes, & dictyes (7]«vsc) & thóes,&c.. Hocanimal neno- minatum quidem alibi víquam reperio:conijcio autem quadrupedem effe viuiparám,quod cztera qui eodem iri ; locorecenfenturanimalia omnia SR dA Bb eedobrerh nihil huc pertinet quód Hefychius & Varinus do- | cent;dictyn rySAMM icinum,id cft miluum appellari. m j m E . | ! -UHR 4 DE |: c | De Quadrupedibus; DE EALE. N asciTVR apud Acthiopes &quevocatur eale, magnitudine equi fluuiatil's,eauda elephanti, colorenigre.. velfalua:maxillas apri,maiora cu bitalibus cornua habés, mobilia, qux alterna in pugna fiftit, variatd; infefla aut obliqua;vtcunq; ratio menítrauit,Plinius. Eft&eale (inquitSolinus cap.55 fcri pferat auté proximé de Indis, & animalibusapud cos) aliás vt equus; cauda vero clephanti; nigro colore, maxillis nigris, preferés cornua vltra eu- bitalem modü lon ga;ad obfcquium cuius velit metus accómedata. Neq; enim rigent, fed defle&ütur vt vfus exi- git preliandi. Quorü alterum cá pugnat protendit;alterü replicat, vt fi i&tu aliquo alteriusacumen obtufum füe- rit;acies fuccedat alterjus. Hippopotamis cemparatur;& ipfa fané aquis fluminum gaudet, Hucufq; Solinus, D ? E : ; ECHINO TERRESTRL ^ A. ^E — effefaGium erigium cum pilis &c-vt . Erafmuslegit. Videin Gallo H in ! quam Gtzco nomi- ne, hocloco fcribere vifum eft,quoni&he- | rinaceum fuum La- d eL " * NC AUTOR ' tinis inconftáter fcribi video, etiam cruditis:quidam enim afpirant; vt 2 Plinius; Gaza, Pontanus, alij ; funt quifine E fcribant, Her- molaus, Maffarius, &c. In penulti- mna etiam nonnulli;i.vocalem pro e. ponunt,vt Eucherius, Egofempet afpirare malim, vt Plinius fecitznam | qui fpiritum detrahunt recentiores funt omnes, Accedit etymologia: putantenim grammatici quidá he-- ritium vel herinatium ( fic legimus : jn Pontani deafpirationelibro; pe- | nultima pert, &i, nonperc &e. ex- preffa) ab horrendo dici; atq; exiu- dedfpirationem trahere. Quinetié Gallrafpirantes fcribuntin fua lin- | gua,Hifpanitamé non afpirant.Nó inepte etiam ab herendo aliquis de- riuet, quód fructus & alia fpiniseius : infixahzteant. Echinus tam aqua- tilis quàm terteftris Grzca vox eft, 7 à Latinis erinaceus appellatus:quan quam Theodorus echinum marini vbiq; non aliter quàm echinum in- terpretatur;Plinium forte imitatus, at eum qui terreflris cft erinaceum -cóuertit; Maffarius. Ego aquatilem - echinum à Latinis erinaceü appel- lari authorem non hab:o:(licetIta- li vulgo hodie rici tum terreftrem: tum marinum appellent pro ericio | Dig apharcfin.) Quamobré & Maf- 1 arium miror & Hermolaum ; qui echinum pifcem (fic enim impro- rié vocatcü branchiasnon habeat, melius quidam oftrcis adnumerát), erinaceà Latine vocari fcribit. He- rinaceusqui & herix ; & hericius; quod fpinis horreant dicti, vt quid volunt; Perottus,Hoerices;quód fpi- nis horre&t, Grapaldus. Hericij;qui ( & echini dicuntur, Eucherius, Var- '— roinueniffe feericium cum probo- fcide fcribit, vt Nonius citat ex Var- ronisSexagef. his verbis : Inueniffe fecum dormire coepiffet tam glaber | quàm Socrates, caiuum cffe factum ericium é pilis albis cü probofcide: ( tam glaber quàm Socratis gallus, |» prouerbio, "! f X p^ ON - E m. 4 - i 1$ 2 E -. | or c ID Ecthinó. 3,77 £L | 3ó$ d N "eoe T yt SLM ! vr 2M : sta eA XR SP MEC DOT " | aüerbio Socratis gallus.) Syiuaticus bárbareiriccium protulit. Implicitumd; (inu fpinofi corporis erem, Nc- efianus. ^38 4ipod Hebraice hcrinaceum fonat: qnam vocem licetalij aliter interpretentur , herinaceum ta-. men cile cotiftat:quoniam medici vt Serapion, Syluaticus;& alij qui Arabice fcripferünt ceufud appellant (apud - icennam caufed fcribitur) & Grecorum de echinoterreftri verbà eius mentioniadícribunt. R. Dauid Kimhi mfolitadinegaudentem interpretatur, quam Iofeph Kimhi pater Dàuidis Arabic vocauit y63; vulgo "^D tortuga, (id eft tefludo; fed inepte vt videtur.cum proaue ponatu rferteturtarlegendum; que vulgo seré nomen Latinum retinet, & folitaria auis efl.) Idem Kimhi Sophonia 2 lingua lfinaelitica/inquit)dici- m Aribice addit Efaigr4.femper in aquis verfari, Salomon vyg^^y vocat, (alludens puto ad Jid eft hericium,fecutus nimirum no(lrosinterpretes. Nam Septuaginta Efaiz14. 8 ophonix 2:5yivov vertunt; Hieronymus hericium. Tta etiam Eíaige 34. vbi Salomon autem dicit wvpyYy ziuettá |! veleiuetta;id eft noctuam.Redigam Babylonemin poffeffionem erinacei,& in fLagna aquarü, Efaizz 14. Hebraicé kipod eft:.quod animal effe aq uaticum vel faltem quod iuxtaaquas babitet;ex his concludi poffe aliqui putant: & quoniam verbum pracidere vel faccidere Hebrais fignificat,erüditus quidam apud nes lutram,feu potius cafto- rem;qui arbores füccidit,e(fe colligit. Ab hac vocc vitima tantum litera differt ^n £spoz,, quam R.. Kimhi eiuf- dem cum kipodfignificationis exillimat, quoniam zain & daleth crebro inter fe permutanitur:fimiliter Salomon. Septuagintzetiam echinum,& Hicronj'mus hericium exponit. Abraham Era nó fine ratione refellit;auem effe contendens. Nam Efaiz 34:auem efle apparet ex eo quódalijstribus auium nominibus cotungitur. ( Munfterus - Biofter eoin loco non kipoz fed kipod legit, & vlulam vertit;in Di&tionario tamen fuo kipoz vocem inde citat: & exemplaria quedam kapon habere monet:C laldatca quidem tranflatio kipod habet) Quidam apud nos.vultu- tem effe conijcit;quoniá ea maxime fitfolitariaauis, vt cutus nidum hominesignorent;tefle Plinio: accedere etiá etymon vócisab infilieidoaut inuo'ando dictayid ip papa. fonare in lingua Syrorum. Sed hzconiecturzíunt: neq; enim neceffe eftauem effe quod cum auibus nominatur: neq; etym ologiaprobationibus rerum fatis efficax eft. Ego in vulgatis dictionarijs kapaz vocem cümzade,non cum záin,in finefcriptam reperio: quam claudere & coitrahereexponüntquod herinaceó precipue conuenit. Prokipod Hebreorum Chaldzi gn Yo Aopeda dicüt. Errant quithapfa erinaceum faciunt:cuniculusenim eft,vt fupra docui. Hoc quoq; vobis inimundà fit iritet re- - ptiliaquarepunt fuper terras muftela,mus;at3; bufoiuxta genus fuxin:ericius,chamzleon,&c. Leuitici vnde- cimointerprete Munftero: pro«ericio Hebraice habetur 5195 Rervianaka. quam vocem Kimi interpretatür pro . reptiliquod femper clamet, & inde nomen fortitum fit: Author Concordan tiarum Eíra reptile volans.Chaldai- 'cas interpres Leuitici vndecimo vertit» tele Bc oon ela id cf hirüdo vel fangaifuga. Arabs, vo veral; Nicó- laus Lyranus R.Salomonem fecutus,liericius: qui tamen alibi exponitld efl &brüm feucaftorem, vt Mun- fterusTegit.vel vt noftrorum quidam, viuerra, (quod non placetin nulla enim lingua hodie vulgare id nome eft.) | Septuaginta uvyan Hieronymus mygale;id eft mus araneus. Agelmin,id eftericius Syluaticus, Adulbus, id eft. ericius montanus, Vetusgloifographus dictionum Auicennz.Egoin Auicennztextu aduldus reperio & hyftri- eemeffe puto, vtin hyftrice dicam. Alierha fecundum quofdam eft ezicius magnus fpinofus; ( hyftricem intelli- ere videtur) (ecundumalios veró;ericius minor, An reas Bellunen. | ÁAema zameleantos; id eft famguis ericij: Syluaticus manifefto errore l-gendum Hzmachanizleon tos,ideft fanguis chamslcontis, X», echinus, Hefy- ' ghius& Varinus:nec aliud addunt; vt dubium (it de terreftríne vel marino accipi debeat;Sed conijciataliquister- - teftrem ita dictum quod x2 ds ipis (O- id eft folitariusagat: velzaeguessty i x'togusiiscyid eftlatibulafeu forami- mafubeat. AS: herinaceus terreflris,;5 OQ». Hefycbius & Varinus:à dorfo fpinofo: vnde & £owP iG i NS porcusfpinofus (quanquam hodievulgó non herinaceus, fed hy flcix ita nomin atur) ab Etymo- logo& Varino. Eruditus quidam noflri feculi acanthoches;on à Grecis hyltricem vocari fcribit,ex Suida. A«- | pov jq C15, Helychius & Varinus.Ao»/ ijdem animal & auem interpretantur : nec exprimunt quale l'animal:& acanon fcarabei genus.Apud Diofcoridem echinos che ÍIzos;ideít herinaceus terreítris appellatur, & | nefcio à quibus dr» 94y«o: ego acanthion potiuslegerin i3 fpinis, Nam & Galenus lib.r.cap:t. de compof. med. fec. locos;in medicamente quodam quod locos ctiam calucícentes prohibere, & pilisinduere poffit , acan- thionem terreftrem,herinaceum interpretatur: nam in eodem medicamento echini marini affumuntur. Azani vel Aezani vel Azanium, vrbs eft Phrygis,quam Hermogenes E£ara yo fcribidebereputat. | Fertur enim co ia locofrequentes villas fuiffe ruflicornm:& cum aliquando fames ingruiffet & paftores facrificijs nihil impetraret à dijs, Eüphorbus quidam vl sasobv, id eft vulpem; (videtur .avaj 2?» legendum; fifüpra recte fcribitur EZaioyo: " vel àyapeóv ; fiinferius recte EZajave:) & Ev. id eftechinum demonibus irmmolauit, vnd le placatis dijsterrz fce- -eunditasredijt. Quamobrem à vicinis facerdos & princepscreatus eft; & ciuicas abeo dicta EZa;avs; quod ad ver- | Bum fonat iy/anemi; Stephanus in Azani:ex:quo Erafmus etiam tranftulit in prouerbio Azansea mala. Fieri- " fiaceus; Italice riceosvcl vt alij fcribunt »zzorHifpanis,ermo: Lufitanisewrifo vel ortcà «&chero, eo quod corpore con- | &racto fefe eccultet:cácher enim occultare eft. Gallislorgfon, Germanis gel veleigelvtin Germania inferiori fcri- verckeri quafi porcum ferratü dicas. Anglis er geharg;id eft [zpium porcus ;quonià in fz- 3 X , Y 3m r ES srt 5. e / d -Oridjuys Douol vet, ouTioOl eA Isai, NPRAS EN, US AS E ua a vL. " 2t2 d Weg hejee QUAU pueitoyes, 49^ xor repDey- v àre&o qrestascdeduco, vt aesti aa] & eamm acet; legatur Uso aresGoa civ dinond5, vtlib 2.de pifcatio- (o rewbine J i RENS iDe Quadrupedibur. roftro fimile eani, bundsigel Spinas habet hericius vterq: tam canimus quàm poreinus, Albertus, Dilferuit etiam loco;inamalijagreftes fiuefyluaticijalij eirca domosreperiuntur, ; NN v. B. | | Echinusterreftreanimal eft, cuniculi magnitudine; fed fpecie porcinajaculeis vállatusquemadmodum hy- flrixeft,Maffarius, Vallatuseft aculeis extra quàm ore pedibusqueac parteinferiore, quam raratantum &inno-. cualanugooperit,Hermolaus. Porcelli formam babet,fpinofus vbique przterquam in ventre, lfidorus, Pinguis: eft & porcellimodum exprimit cum excoriatur; Albertus. Mirabilein Cretaapros;herinaceos,&c. non effe, Pli- nius. Herieij itafpinofo defendunturtegmine , vtnecontingi quidem poffint, Eucherius. Aculcosqui à nen- nullisvicepilorum geruntur,genus effe pilorum exiftimandum efl vt herinaceorumaculeos, Ariftoteles. Hleri- naceorum pili paulatim adeo duritate degenerant, vtnon pilis praterea) fed fpinis fimiles effe videantur Idem. Acgyptijs muribus durus pilus ficut herinaceis, Plinius. Herinaceiteftesintusfunt, cutisenim eorum efficien- do Ícroto inepta efl; Ariftot. Et alibi teftes eis intuslumbisadharerefcribit. Omnibus queanimal gen etant, te- ftesantó habentur , velintus,velextra; preterquam herinaceo: hic enim vnus lumbis adhaerentes continet , ob eandem quaaues caufam:coitum enim herinaceorum celeriter fieri neceffe eft,cum non more quadrupedum fu- perueniant tergis,fed erecti coniungantur propter aculeos. Duosanosad ftercus emittendum folus ericius dici- tur habere, Albertus. | | " | Vt e. - dd | EM | | Herinacei in fepibus dumofis & vineis perautu mhum przei pué diuerfantur. Condütur in arbores cauas hye- : me,& cibis (pomis przcipué) per xítatem congefüis vefcuntur. Echinum aiunt ad annum vfq; fine cibo durare poffe; Ariftoteles in Mirabilibus. Pra parant hyemi & herinacei (vtmures A] pini) cibos,ac volütati fupra poma (mala & pira; vtalij:vel etiam ifchadas, vt Philes) affixa fpinis, vnum non ampltus tenentes ore , portant in cauas arbores,Plinius,& Aelianus. Herinaceus potamogitone herba i nterimitur; Aelianus. Admirabiliseftilla echint pro catulis( o; * exvwiav) folicitudoac prouiden tía. Vites fubit vindemia tempore, pedibusque botrorum aci- nos in terram decutit:hosifthic circumuolutatus; excipit eonfixosfpinis... Ac memini cum iam olim nobis qui tum aderamus omnibus fi pectantibus botri reptantisingrediehtisq; fpeciem przb eret, adeo fe cu mulauerat atq; | oppleuerat vuis. Mox vtfubiuitlatibulum;ex fe decerpenda qua collegit catulis prebet,vt partim fruantur, par- tim recondant;Plutarchusin libro Vtra anitnalium,&c. Ko auA(Q* v towov iba Odor vam. Qépov(ee P'aryaz aime levev za Ox ynortio, Suidasex Epigrammate.Eftautem Sedo (fic fcribi debet per ein primafyllaba) locus pla- : nustabquamareola fub dio,vbi vuz Soli expofit ficcátur; quafi zi 64e 252», Varinus.Si quid deciderit ex fructi- "bus,quos volutatus aculeis fuisinfixerit, reliquos etiam omnes excntit, reditds vtaculeos omnes repleat, lorach. Lacetiam & vinum bibunteum in domibus aluntur. bleritaceis coitus erectis, partibus füpinis hzrentibus fibi aduetfis, Ariftoteles. Herinaceiftantes ambó inter fe complexi coeun t;Plinius, Curcoituseis celeriter eragatur precedenti cap.dixi. Echinusparturienscunctatur; vide capite octauo inter Prouerbia, Echinofel athyisinto- lcrabilecft; Aclianus 6.46. P. 3 Echinusanimal eft vafriciainfigite, quonomineNauplium exingenio nimiscallido Echinum appellauit Ly- cophron,Calius, Flerinaceimutationema uilonisinauftrum,condentes fein cubile;prafagiunt,Plinius. De 4 heritaceorum fenfu locis multis séipen o BD our cauernis funt; commutét fua cubilia.aquilonum &au- flrorum mutatione:qui autem intrateCtaaluntur;ad parietes difcedunt: quodita fieri cum Byzantij quidam ani- smaducrtiffet,confecutus exiflimationem efl;jtanquam tempus futurum poffet prafagire, Ariftoteles, Duovero foramina eius cubile («oro Quac) habet;alterumadauftrum;alterum ad boream pertinet:ac protemporisra- tioné;ficut velum gubernatores nauis vicibus transferüt, fic id quodad vencumfpectat, obftruit: alterum antem. aperit. Atque hoc Cyzicenus quidam cum animaduertiffct nomen fibi ea ex re peperit, tanquam fuopte ingenio ventos przdiceret,Plutarchusin libre Vtta animalium, &c. Serpens& herinaceus (vt Oppianus refert libro da. 'Pifcatione fecundo) mutuointer fe odio flagrant, Quamobrem fiin latibulisoccurrant , echinus moxin orbem fe contrahit, vt przterfpinas nihil emineat. Irruensveroin eum ferpens,& fpirisimplicás,fruftra mordet: & quo arctiusillum circumuoluta premit;có i ipfafeaculeisinfigit & vulieratiquibus vtcung; affli&a,non remit- 4 tittámen,donecemoriaturzalids quidem fimul ambo pari cafa intereunt : aliás echinus euadés, ferpentis immor- tui corpusaut carnesadhucaculetsinfixasgeflat. Herinaceum lüpustimet ac fugit, lorach. Memini aliquando eudireleporem deprchenfi herinaceiaculeos fingillatim dentibusextrahere, & nudatum poftremó corpus vo-- tarequod mihiparum verifimile fit,de vulpe vero, quam Echini hoftem effe conftat hoc, dici non foret abfur- dum. Vulpes quibus deliscenglobatum echinüm tra&et, vtexplicantem fe deuoret, Legein Vulpe D. Et mox. An prouerbio; Multa nouit vulp esfed echinusvnum magnum. . Herinacei vbi fenferevenantem, cótracto ere pedibusq;ac patteomniinferiore, quararam & innocuam ha-. bentlanuginem,;conuoluunturin formam pilz;nequid comprehendi poffit preter aculeos. In defperatione ve-- roy vtinam ex fe reddurittabificam tergori fuo fpinisq; noxiam;propter hocfecapignari. Quamobrem exinani-. ta prius vrina venarbarsefl. Ettum precipuadostergori;aliàs corrupto, fragili; putribusfpinisatque deciduis, etiám fiviuat fübtra&tus fuga.Ob id non nifi nouiffima fpe maleficioillo perfunditur. Quippe &ipfi odereinfi- tum veneficiüinita parcentesfibi,terminumd; füpremum opperientes,vt ferméantecaptiuitas occupet. Calide- pofteaaquaalfperfu refoluitur pila: die c. eg alteroe pofterioribus, fufpendio acfamenecatur, Aliter. 'non eftoccidere &tergori parcere;Plinius. l'erreftris herinaceusinteranimaliainuida céfetur;ftatim vt capitur, vrinafua reddita tergus fuum confpergit, cujus Vi perfufum corrumpitur;& quod futurü erat ad multa vtile,red- ditinutile;Aelianus.Mihi quide non inuidiaadüerfus hominem (quam ftulté etiam alijs quibufdam animalibu: tribuitantiquitas, plebeiam fcilicet & anilem perfuafienern fecuta) fed metu potius, cum capiendus eft heri- Gaceus eus vrinam reddere videtur, Cum in(idias fentit dia; fe fpinis claudit, & difficulterfe videndum probet atq: ,con pipfum concludit, & tantere cóntrabit, vt com prehendi non queat, fimul & animá les 5 A (s Tm i Án ; ME s 'u , ; imal non mai noi l n 3 ! [ Á E FE. 1 v * ' Y zi d oftrates fuarium tantum ron iter caninum echimuimen(isadmitti. Cute detracta inferuefaciunt pau- - * s ' E: D US : 7112-4 | Rr T rm d 2 4 ^ wg M , ET v 44 i 4 p [ im vinocum aceto:indelardo & caryophyllis cófixum iveruaflant. Elerinacei carnem iucundam effeaiuut; Veteres] erinaceicüte expoliebarit veltes;cibum Yeró exo non fümebant vt nos facim us,Sipontinus. Audio r BE nemo ire qa Colicum remedium perexperientiam rceeptuxa , Baccas laut decé, piperis erana feptem, opopanaca m agii 1 eciceris, conijcein aquz cyathostres, totum fimul ferucsétum bibendum przbe ; quicfeatd; inde £gers erfecte fanitati reftituetur. i9) portetautem,inquit Galenus;aviros mafculi, ad foeminas muliebris fexus he- ceiinter nam membranam accipere,exiccare; ac contundereriusá; partestres predictisammifcere, Aétius cap.31, interprete Cornario Grzcum exemplar non vidi: fed'onijcio Greceechinum legi; cumaltud heri. omen víitatum non habeant Graci; Significat autem cchirus, vt capiteoctauo ofLendam , menibranam interiorem ventticuliin gallinaceisautgallinis,quám aliqui!omachicis commendat: Et d tei endafunt Aéti] verba. Ad dy (entericos, T erreftrium erinaceotim metbranaintez nay Actius 2.186,& 9.48. acei vtriufq; tum marini tum terreftris corpus vitum cinerem ef cit Facultátistum extergentis tum dige- ;tum detrahentis.Itag; eo quidam & ad excrefcétia,& ad fordida vi funt ylcera,Galenus de ftmplicib.1:.38. rides tamen eam facultatem marigo priuatim attribuit. T'erreffrs (imul & níarini echini cinis, abítergit, rium combuftum, alopecijs cum pice liquidaapiffimé illinitur, Diofcorides, Aelianus, Auicenna, Albertus. Erinacci caput & pellic aco ares ciadiecto melleinlitusalopecijs cito prodeft.Caput m eius perfe com buftum,& adiecta ip lusadip e; cinis ille alopecijsinlitus, ctiam cicatricolis facit piles rena- odfitotumipfum quis exurat;& puluerem etusbenetritim cum adipe vrfino caluo ad integrum capitiim- zl at,decorem oriftinum reftituet capillorum;Maréel, Et alibi,cinis (inquit) exufti erinacei recentis, vel fimus laceirecens,& fandaracha;cum aceto & p'ce liquida mixta & Fat entes capillos continent. Author eft n alopecia mederi cinerem ericiorum marinorum cum gallis rabeis & amygdalisamaris , equali omniü vt finttres partes zquales, quibusaddatur fimi murium pars dimidia, Albertus:) permixta hzccü acez & impoaes. (Medicamentum bocapud Galenum,flatim poft Critonispharmacaadalopeciam He- eadfcribitur lib.r.cap.r.de Compol.fec locos.) Eiufdem facultatis efl cinis ericij, velcorij, vel capitis eius; dor mfi fepum vrü admilceas: & iam curritaquaabíq; fcpoiniuuamento, (vel vt Albertus babet, iam incipi humor recurrereabfg; labore: ) poftquam fricatur locus affectus donec rubefcat, Rafis & Albertus. )peetaft capillorum exortusremoretutherinacei terreflris caputaat corium vílu mtritü ac mellefubactum | clepiadesapud Galen um, Herinaceorum marinorumteflas exuflas & aqua fubactas locis prafrictis ie. Inquibuídam exen ribusnonaqua , (cdadipe vríino cxeipi debere herinaceorum cinerem reperi; plac enim modo efficacius redditur; Galenus lib.i. decompofmed.fec.locos,inter Cri- . Herinaceorum marimornm teflas vftas , ex melle &accto prarafis illinc; Sera- imponatur fiftulz; ruat, Rafis & Albertus,Limaces rubentes & erinacei puluc- niam, Lichepasin facie cinere herinacei ex oleo illinunt:In haccura- récipiunt, Plinius, Attritis medeturcinis muris fyluatici cum melle, nisin vini potione fumptus , remedium ad dolores renum adhibet, & ad etuftiores carni ficczzin cibo fumpta eadem tribuunt. Suffumigatio cum pelle iit eam fi modo non procedat ab apolftemate vel lapide viam obturantibus: fi it; cerséliberabitur, Dcodante ; Obfcurus. Carnes crici Leonis& aliorum quo- De bchinó, E. G.^ db. E às ite percuffo vnoictu interficiatur; priufquam in fe vri reddat; &c. Plinims. Caro eiusin cibofumptaad- | ehacfortein- - x | rundam ^ | h ] ; i (0 PS 3 | I : - E nf : "s ] M oes | 220 |y | 272 | "De Quadrulibus. | rundamanimalium;feruanda in vfus medicos;prius quate;t quinquies; femper tamé per horam lauande funt - vino calido dulci; & in farne leniter ficcidas Sr luiis. Adi cato (eueaneréLUcien, Pliniusinueteratá reddit; Ara- bum interpretes falitam )& cum aceto mulfo pota , nephrjls feu renum vitijsauxilio eft: item aqua qua cutem fübij;S conuulfionibus,elephantiz,& male habitis, quos Qci cachectas vocant, (Arabum interpre:es initium hydropis vertát:) vifcerum fluxiones exiccat, Diofcoridgadéex Diofcoride repeti» Galenus de fimplicib.rrs. his verbis, Scripferunt quidam herinaceiterreftris carnedcliccatam prodeffe elephiito obnoxijs , cachectis, | conuulfionem fepenumero patientibus, nephriticis,labintibus aquainter cutem quàMh anafarca vocit: Quàd fi ca efficere potefl facultatem habuerit valenter fimul dentem deficcantemá;,ficut & caro muftelzarefadia Eadem quoq; apud Rafin & Albertum legimus. Ifaaci irrpretes magna imperitia cuniculo vel vt Belluacenfis habetkericulo;attribuunt vim diffoluendi,ftomachun?berandi,aluum molliendi, vrinam preuocan di:lepra ia:fedij quoq; peccaruntinam cum Diofcoridesalud; . | denig; & elephantiafi medendi: Alij herinaceo eadem Grxcifeorfim de marino echino fcri píerint, eumin ci fumptum ftomachogratum effe; bonam facere aluum; & vrinam ciere:& rurfus priuatim de terreftri, quod cletantiafi alijsd; pauló ante enumeratis morbisfübueniat, illiin vnum omniaconfuderunt, Ericius montanus mior eft domeítico, & habet Ípinas in modum aeuum (fa- gittales Auicenna) & eft confimilisin cura, melioris cheftionis , magisq; iuuat ftomachum, & ventrem magis - mollit,vrinamq; ciet efficacius, Rafis & Albertus. Milquidé herinaceus montanus illehyftrix effe videtur,adul- busab Auicenna dictus:nam Syluaticus quoq; adual primum, deindeadubulericium montanuminterpreta- - tur,qui vulgó dicatur iftrice. Quódautemisin cibo fiptus ea praftét,qua Rafis, Albertus, & eosimitatus Pla- tinacitribuit,ex veteribusauthorem habeo nemíner Echinisenim marinistantum omnes has facultates attri- ^ buunt;herinaceo veró terreftri & hyftrici, neq; fimpliter, neq; magisaut minus quàm marinis. Quanquá enim 2 inremedijs ex vflo corpore corióue aut fpinis,eande vim terreftri& marinoechine effe Galenustradit: Plinius | vero, Quz de herinaceis;inquit,dicuntur,eó magis ebuntin hyftrice: longétamenaliaratio eft, fiin cibo fu- mantur:quodillinon animaduerterun t. Ericius ter'ftris falitus aduerfus elephantiafin pro deft:item paralyfi& f fpafimo,& vitijs neruorum omnibus, Auicenna. Ca? erici eft bona lepr,Idem. Coétusautaffus ericius inlepr& | remedium eft, Rafís. In contractione neruorum c palumbinain cibis prodeft & inucterata herinacei fpaftis ' cis,Plinius:Diflinguendum forte poft prodefljnoiolt inucterata, vt cum Diofccrideeiconueniat. Carnesim- ueteratz herinaceifumptz vtilesfunt hydropicis Tinius. Salía ericij caro cum oxyme 1 liteiuuat hydropicos, Aui- , ccnna & Rafis:Albertusaddit;ad omnes hydro pidifferentiasgrode ffc, nempe carnofam;(vt ipfe loquitur,) tü- midam,& citrinam. Eadem caro falfa,cü oxymgte pota^falábris etin dolore renum; Rafis, Auicenna, & Dio- Ícorides,& alij:Solus Philes herinacei vfti cinercn cum vigo albo potum dolentibusrenes medeti fcribit, Carog ericij falutaris eftin phthifi, Auicenna. Ericius &usavcaffus phthificosiuuat, Rafis. Emplaftrum ex ericio Ya-- let contràneruum contractum,& dolorem in 'entredatum ex craffis flatibus, & difficultatem digeftionis, Rafis: quemautem bonum authorem hzcfcribendo(/cutüsfitno inuenio. Herinaccorum cinis cum oleo peruncto- - rum cuftodit partus contraabortus, Plinius. paeteratas (inquit Plinius) herinacei carnesquis poffit dare pot furenti,etiamfi certa fit medicina? Herinacetarnem tu cundam effeaiunt, fi capite percuffo vno ictu interficia- tur;priufquam in fe vrinam reddat:Eos qu yarnem ederint,ftranguriz morbum contrahere minimépoffe. Hac caroad hunc modum occifi,ftillicidia vef;j& emendat: Item fuffitus ex eodem. Quódfi vrinam ex fe reddiderit, - eos qui carnem ederint, flran guriz mop contrah erc traditur, Plinius. Caro ericij terreni cfficitne pucri le& : , permingant:vrinam enim tantopere pünetin cibo fumpta,vt ft affidue quis ederit, vrinzdifficultatem incide (-3 periclitetur, Auicenna;& Rafís fr paíter,fed obfcurius. Siabfcindatur caro herinaceiabíg; decollatione,dein 2 d fufpendatur füper befliamaut pominem,quizgre reddit vrinam,mox & facile cam emittet, Rafis. Herinacel ca- " rooptimédecoctaatg;in cibefum pta ftranguriofis mire fübuenit;& citó naturalem vrine curfum relaxat, Mar- - cellus. Idemalibi echinos cafu aculeis fuis tert iubet;& ex mulfa aqua frequéteraccipi aduerfusdyfüriam: Pliniug vero echinoscü fpinis fpstufos & &vino potos;calculos pellere fcribit;de marinis intelligens,qui &aliàs(inquit): in cibisad hocprofici«ft. Caro ericij terreni confert febribus diuturnis , Auicenna & Habix apud Serapioneme Eadem fuccurrit zxorfis àferpétibus (vermibus ) venenofis; Auicenna.Medicinalis eft herinacei pellis, nifi ab eo permingatur, Philes. Herinaceiadeps (caro afficcata potius, fecundà Diofcoridem) prohibet vifcerum fluxio- nes,Auicenna, Eticij falfij&inaqua feruentisinnatans colle&a pinguedo, fiillinatur baculo, & isin d vel le&o, Albertus) ponatur; conuenientad cum pulicesRafis. . Pungentesin palpebris pilos vbi euulferis,cochlea- rum carnescum Viridtum ranarum harundineta incolentium, vel herinaceiterreftris fanguine fübigito, &adies &aatramenti fütorij moderata quantitate exiccari finito; & vtere (inuerfis palpebris illine:faliua diluens)cauen- do nepupillam attin gas, Aetius 7.67.Et paulo pofl, Extreméautem confertjinquit Archigenes, fanguis herina- cei terrefiris & fellis eiufdem par pondus;& caftorci quodfufficit,&c. Ad pilos inutiles & pungentes in palpe bris, Fellis & fanguiniserinacei terreftris partes tres, fellis chamele&tis totidem caftorei parum. Gal. x. sz. 4.8« ex Archigene, St ex fanguinceius & melle cum aqua'calida gargarifmusfiat , vocem obtufam & raucam emeti- dat; Rafis & Albertus. Sinifter oculus cumoleofrixusin vafculo reconditurisliquor fomnificus eft: oportetau té extremo fliliimmiffo inaurem diftillari,& flatim fomnusinuadet,lidem. Heparherinacei fictili folibus excoctor arcfa&um, (in tefta (iccatum in feruenti fole, vetustranflatio:in tefta noua; Rafis:) ad cofdem víus, quoscaroaf- ficcata praftat,vtiliffimé reconditur, Diofcorides; Rafis & Albertus. Auicenna nonad omnia;quz de carne heri- naceiprius di&a erant; hepar eius vtile facit;fed folum ad poftremum,nempefluxiones vifcerum: quod auxilium tamen non carni fedadipi perperamadfcripfit. Ad folem exiccatü elephantiafi medetur, Aclianus. H'zrso ae (E5jva -Qaciviargol) napiy Gat &rogdis ovardyncenr, Kat QAesypuovis longas custovem rav, Philes. Felherinacei pfilothrum eft vtiq; mixto cerebro vefpertilionis , & late caprino:item per fecinis ( quiuis cinisfimpliciter) cum lace, Plinius. Fel herinacei cum vefpertilionis cerebro & canino lacte renibusimpofit um,miré prodeft; Marcellus:£n Plinij verbis caninolegendum;non caprino;tum ex Marcello apparet,tum ex ijs qua fopra dela&te canino fcripfimus,cut pfi- lethri vimquidam falfo attribuerunt:caprino autem nemo. Caterum Marcelli verba plane corrupta effe vic tir,quid enimiflisremedi]s cum renibus? prafertim cum hzc & huiufmodi Marcellum ex Plinio mutuatum ei conítet:proindehoc velfimili modolegemus, Felherinacei cum vefpertilionis cerebro & canino lae mixtum pfilothram eft. Necmoueor quod Marcellus cap.26.inter remedia adrenum vitia hoc quoq; defcribit, Pil palpebrisincommodos cuulfos renafci nó patitur fel herinacei;Plinius, Collyrium ex fellehetinacci oculis im | P. | miffun I Ri : an ! je SERRA SENI ME dia Ew wu F* TP a "De Echino. c P. | Fab. £. dn 37 EP o Wa d Re cui " "Wn TPHABONQU QT ORE. | —miffum prodeft. Ras. Ád vitilipines illini in bent fel herlnacel exaqua; Plinius. Eodem vertuce otnnis gene risfanantur,Plinius. Aduerfuslieotsdolorem, quidam duorum dierum catuli ex áceto fcillitico dant gooranti, * velherinacei lienem;Plin. Heripacei lien affus in cibo fampzus,lienofum efficaciter curare ferrer, Márcel;Con- ferunt contra lepram expreffionéad phthifin ex vIcere pula r&nes elus deficcari. Si ex eo ('ex renibus; Alber- /tus) fümarur pondus vncizà patiente difficultaté vtinz cum aqua cicerum rubeorum;di(Toluit ftatim;Rafis: Al " bertusaddit; 8 dyfenteriam &tuffim curat. Fimus erinacel recens & fandaracha;cum aceto & pice liquida tnixta, ^ &impofitàetiam fluentes capillos continent; Marcel... "a i EM ; — — Suaculq; vrina (quod fas fit dixiffe ) maxime prodet; confeftim perfufo canis morfu, echinorumd; fpinis in- » hzrentibus;& in fponpialanisueimpofita;Plin.Si echini acnlei pedib. inheferint;aut allcui corporls parti, in lo- 1o tio humano calenti pedé diu tene, facile excütientur, Marcel. Quamuis autem Plin. echini nomine marinü fem- d perinrelligat,vt herinacei terreftrem,videturtamen bocex lotio hotninisremedium ad vtriufq; aculeos corpori | infixos communé habere facultatem. Quidam erinacei vini cd Spinis exufti pulueres equo aftlimatico datosiü .. ftabulo,ftatim prodeffeaffirmanr, Camerarius. | T ! r od A NU | | L . . Grammatici Graci (vt Suidas) echinos intetpretantur cheeregryllos & contra. EG» Sur ter tumiv y"? Gütgity al Qawiy Sad» : v) XV ecl Deae 2r 9 ui Qudoncinu, orsa, SNjog rois Gio Uus s ws x eormi6, Exymologus & Varin. E Errurfus, Ex IQ» bo d CiU e Eau TO Y Gpo*y*yuXs uJjuav 164 98 T oA EE EOD TOV byrephz puo ceo, TB "P ocxcaw Draw epe i qd distouua lidem. .Exgiaicas eic Stpnuas AcUiby "9 aim ateovdye Activer, Galennsdécomp. phar. Tec. locos. Cotnarius dubitatan re& fic legatur: & fific legendum eft; berinacel pellem exponendumconijcit, E "quoniam hocanimal Graci vrfipradi&tum eft acanthionem & acanthochostam nominant. Galenus quidem malagma quoddá ad fpleuicos & hydropicos tali pelliinducendü fcribit, Fieri poteft vt ab aliquoloco dictam fit .. genus pelli, catemplafttacommodeéillinerentar: Nimisenim curlofum videretur,& magorum nugisaffine; ' herinaceipelléin huncvíamrequirí;que haud fcioan ita patari poffit impediéntibus fpinis.Acanthus certe apud Stephanum ciuitatü aliquot riomen eft, & Acanthalucusingensin T hebacia, quamuis locusis mutilus apparet, - ——Eevaxschifttices,echiniterreftres, Lexicon. v | ! Epithets;Hirtus,Afper, Volubilis, Ruber, Aequoreus,apud Textorem: Áequoreus idem eft marino: Ru- ^" ber (etlam marini eroprià videtur,cctera vtriqscommunia.O Zéa Aeaoieym: Dépuaz ereoim dvor, Suidas ex E pigra, 30 O'ZuxopO-, apud Oppianum;quialibiidem ejarino attribuit: Oxe2&c, quod afperum fignificat , vnde pumicem 1 Alav óxgadevse quidam vocauit) & terribile pezeróv coGcgbwTongst., KuxAorsenz. O Aocireox Gv ; cum afpiratiune ; à | aeoxaerie DA(B xod mami Jev dise mr O», id quod herinacio magis conuenit,quàm ficum tenui fpiritu fériptum exponamtis, s/àAoNy QJ vd TeGysy.. Aetnbcs AloA a: uia; dwdUav ad oA Yn terpretor mobilia, vtpote in globum contracta, "& aptarotari: hoc magis placet, quàm varía calore interpretari: non enlm corpus varium haber, fed ipfos tan- tumaculeosalbo nigróq; «Itetnis diftin&tos.quales& hyltcicls funt/Tonxzslons Aaeloxm mee JE mee ev SDreloec O rure" eus Srupuosev Ddlyavadone: QUAc; Oppianus de hifttice: Ex eodem poeta fuperiora epitheta omnia fart; prater pri- mum exepigrammate. - NE Qu AR UT Jada. Vio Ay" TNI ^ EchinusGrecisnomen eft vafis ex ere;aut opere fielino, in quod rabulz ad iudicium pertinentes (reftimo- .. nla, vel teftinni di&a) conijciebantur, aliàs coniecta (ignabantur: eius mentio fitapud Demofthenem, Ariftote- i 9 lem,& Ariftophanem, Suidas, Maffarius, Caius; Pollux. In hanccapfam fiue fcrintum; teftium dicta, aQa litis, ' emnmiaque.à partibus prolata conijciebantur, norisque additis figoabantut, ne quis dolus melusin ijs fubeffec. . Vüide ea quac inacta prolaturi erant, apud fequefteem depofitari; quoad palam iniudicium proferrentur ad fen- tentiam ferendam , av eis zov tu Coh opo» appellabant, Htisinftramentum figaificantes. e txivov uA A?Né , pro | €o quod éftapud acta profei re. 1429» Z'yy:imi ax0v3; (legendum 5 vt Ariftophanis fcholiaftes haber) c ««- ais eie à 0) y epa puor'celos o) yes s Dina (a Mas oti ue iu iv mv cs quaspaz oi tan team y wi vonaluo: ) rideo. Hine Acifto- phanesin Velpis, KareuP iyw. Echind, cad*ic: vel vaía erant , eic &/ aire wagovsugiop xod ay avesAicee Dy yea "or GueCaipvoyso x50 P dio putra y 28) scovrcuaelvo vam Tus ui ele tappa Toe iuGaoudius :. Vel fecundum alios, eis e Jiovemuod Xxx Sora rol Yyeguuavréios T Beto TUE AC y 2 ves iua TUgi620 xu XU TOUTY LY audjuot uode ei dyxa9-eui 3 Bl oterto01 L duorrdis trbliv, Vatinus , Suidas Bzalij. Quamobrem disretarum, id eft erbitrorum, erat echinus, &ab ijs cca J9 opus erat iudicibus rradebatur. Plura videin Commentarjs Budzi; Poculacumcyatho dum fuftinecaftac echi- - nus, Vilis, cum pateraguttus, Campana (pellex, Horarius Serm. r.Sat. 6. Hio, vt Acron docet, echinusge- — "nus eft vais enerin quo calices lauantut, quam alij ampullam dicunt effe vitteam : Scopa Itelicé defrefcaroro - "exponit. Echinusgenus eft chytrz,id eftollz , Pollux irem lebes, exeo» puavyeie ior, 4t) Aor, Elelfychius & | "Warin. Ezjiov sexo id eftlebetem , Etymologus. Sunt Item echini circa manus carpum ornamenta: ficut pe- . ricarpla, &item pfelliaacbubalia, Celius. Echinus muliebrisornamentigenuseft; non diffimile omnino bra- chialibus & armillis, Hermel2us ex Polluce, Echinus placentafecundse menfz apud Athenzum libzo14, vide- . tüurautemin Rhodo feri folita ex verbis Lynceiillic citatis: &/5 vero; cul comparatur; Athenis. Polluxinfu- are Y placentam effe meminit 4 um fimilem :. Vids Viri TtAo V 0$ (GN DUCOUS, Helychius. Ezio 1 5 veta coddV Bi sy ves, TJ. f. ML a y? q^ b 1 o ü * 2 ou NAE. o. " ] E 1 $ T Helychius. Echinus, freni pars, Hefychius, Ereni pars qua oti inferitut szvic vocatur » euius medium n I TM ET OS TEN E n 23 c SE ESOS. 4 rt Tex n e ) E . : : Mey, "m i ] E T ; L- 30. vic, 49 5 EA adio DotoU tot » tadilor» vel GaXci Es Ep. pétoseire) ( nili malis e €auaosd'vui ) 5 iz O^ , Pollux. Et alibi n- TS 9o S 0 cioe Ao , CEWUS 0pu106 1 3099) "TV ASUSOUAAOIY y, TOL VU Kg VAGU GAVORy GCCe « E2OWO » vv xiQVoie gay M9, He- ^ rire rn li melia in zw , fÍcribens INoh sliennm efta acrales p Grzcis nona auem ex Atiftote pilus ficut herinaceis, Echiunum vetuftis codicibusnon erinos, fed echinos legitur ,eft& apud Hip pocratem echini heibz mentio, Maffariuss Apud Plinium lib. 23. cap. 7: crineos legitur:vbi de ficis & caprificis agens Herba quoque (inqait) quam teci 4 5 - E ] n". i- k eünque autem decerpta manatla&e multo liarefiftant veneni E e £e m B - en a e [M is] uc i. [e in) -—- -— m 12i D E ga vemm "t Rs um "oj $ Eas iz p— S BC Po 5» zd uA lum nen intra diesquinque fanat, ex oleo im pofita: Necalibi plaraapud vllum au " id ef caprificinomen impofitü ob fimilem liquorem. Verum lac eius dulce,nonaete vt tich ücí;q ia : uistitbymallosafpe&u;floribus, pericarpijs & femine tta referat,v ricarpi L | i : ia SOM tamen NE Pe ; u l : E -- : 3 : x E E ; Dn M NU : Qe Echmo. . Eh. duo III 24 "Jafüén lion leuia habet, fed hirra & quodammodo cchinata; vtillóram gratia echini nomen metite eiéonut- niat. Aftringit omnibus (ui partibus; maxime tamen tadice; qnam albam haber, digitiferé craflicudine , geuicuc. - -Jaram, tranfuer(am, duos aut trés palmos longam; eainendübus nodis totidem; quot caules precedentibus an ] , H nisfingulos fingulis &diderat. . Locis aquofis prouenit,& iuxta fepes, fyluefiribus rantur eut montanis, In hor- ' tos translata pluribus annis viuaciffima durat. Flores eilutei, folia olez fed minora, quamobrem hon erinon. Diofcoridis, fed omnino congenerem eieffeftatuo. Echini vocantur etiam quercunm cyttari , id eft pannicule quadam ceunucamenra qui ex ramis earum dependent, Hetychius. Echinus, fru&us plarani; Idem, Ricinus quoque vt folijs platanum imitatur, fic echigara habet feminum vafa. Ett & echinatum pomumin folàni cuiuf- . dam peregrini genere: quod Fuchíius (lramoniam & nucem rüethel appellat, Dicuntür item in caftaneiscchi- r ? ni, quiaco modo quo echini marini aculeis armati fant, Grzci ebim echinon hirtum vocánt ( hoc teftimonio aliquo fulcire debebat: ego echinon adie&iué fumptum nufquam legere meinini ) inde echinatum dicimus; :uedad fimilitudinem caftanearum calycis aculeis hirtum eft, Maffarlus; Armarum caffaneis echinato cortice vallum eft, Plín.15:25.Dipfaco in cacumine capitula füntechinata fpinis, Plin. Chameleon candidus ferpitin ter- ta echini modo fpinas erigens; Idem. Glycyrrhiza & ipfa fine dubio inter aculéatas cftfolijs echinatis , Plinius: . atquiglycytrhiza; non iy/vs fed a//vsid eft lentifci folia habet, Echinopus Athenzo lib. ». nefcio quam herbam fpinolam fignificat, quàm poéta quidam vnà cam ononide nominat, Tos dxoyOe cuuasyavs Q'c a» Ex rómbae i9]. - Vo! TÉ cr Ayenviy Ad 2Ma«ceifduv » aiv tov vv sdigav pendev eua aola , in grammaticum quendam anxié dilt- gentem circafingulas voculas, folideveró eloquentiz & eruditionis negligentétn. Avxódpawov; Govóres , Hefy- chius & Varinus, Céerasexomniumarborurm fatorumqae floribusapesconfingunt , excepta rumice & che- ? nopode: Herbarum hacgenera; Plinius 11.3. malim echinopode: quoniam chenopodis nomen nufquam inae- 3 an nlo:conuenit autem herbe fpinofzabechino fa&um nomen. Quanquam herbam quandam fuibus venenofaa: Germani vulgo chenopodem, id eft, anferis pedem,res(ifufsYocitant; —— ^ TE - InfuleEchinadesdi&x funtab Echlone quodam, velà multitudine echinorum , fiue terreftres illi fiue ra- d - tini fuerint: Velquod folum earüm afperam & fpiaofum fit echittorum initar, Euffathinsin DionyGum. Oxize infülz, quas Homerus T oàs vocauit, Echinadibus propinqus fant, adeó vt inter éas à Stcabone collocentur; Hermolaus. Echinz infule funt circa Aetoliam, quibus Achelous Bunins limum adijcir, Echinades aliàs di- &e 21g, vo vto) 9, zv: vel ab echinoram copia,vel vt Apollodoro placetab Echino vate, Stephanus. Echinades; infulz Acarnanis iuxra hoftia Acheloi fluuij,in quibus Epei dí&ti habitant, Scholia inlliad.2. Pluraqusre iü Onomneftico noftro. Echinusnomens eft ciuitatis, cuius (.velviri à quodicta eft, vt Erymologus habet) memi- ) nit Demofthenes Philip. quinta;Suidas. Echinos vrbs eft Acarnaniz ab Echino condita, quam Rhianus Eso? | iv VOcauit, aliqui Echinuntem;Stephanus. Echinus vrbs T heflalig fic dita 2er Escvs bie d co Xue évost- eur» , Varinus: vel iic € Emuován ( lego Xawenceray) Grab)w obiqmr(9» , Eymologus. — Hanc ciuttatern in "Pthiotide collocat Ptolomzus,in faucibus Sperchij amnis, Plinius. Echinüntis mentio fic apad Cicerouermi in Arato, Dicitur excells errans in collibus amens, Quos tenet Aegcó defiza in gurgice É£chious, Echínos "A hracie vrbs ad Pagafeum (inum, Pomponius lib.a. Sperchium tamenin Maliacum finum definere Ptolo. meus fcribit. —€- Muresalpinitetam hyemem inlatibulis víq; ad ver erinac&orum inftar conüolut dclitefcutt & dormi- unt, Ge, Agricola. deme m ^ x * A / UY TNI TEPEN XO TERES "ool n ERI: j * nof watrd $1 "s ' e Sanguineberinacel cum decollatür , equali oleo mixto, fi inüingatur corpus viti ignorantis quid fir, li- ? gatur ab omnibus mulieribus víq; ad menfem, Ralis & Albertus. Oculus herinacei dexter frixus ad pendas vn clz (Raíisneício quas ponderum notas híc haber) cum oleo alinulz (aliás alnule) vel feminis lini, (i ponataria | valesrisrubri,&collyrij modo inde illin&ur oculibominis,qui no&a videre defiderar;in rencbris condita que: Aibettam vi(u difcernet quàm inrerdiu, lidem. - » h: Magos qui Zoroaftren fe&antur, ipi pritnis colere aiunt herinaceü terteftcem, maxico? veroodiffe mures aquaticos, Plutarch. in Sympofiacis lib. 4.qucftione vltima. ld in lib.de Ide;terreftres echinos ab his magisbo- no deoattribuifcribi;aquaticosantem malo. De herinacco facrificato fopradixicapite primo. ——— ^^ PROYÉRBIA. Exam, videin Valpe. Echino &lpecior, EXive ceozvsipG in hominem intra Ctabileni &infaauibus moribus dictum meraphora fümpta ab echino fine terreftri fiue marino, Exaíaus. Totusechinas aper, &ac Gai» 1€aos/;in motofos & iniucandis moribus Quadrat. Echini enim tum terteftres ttm marini vn- ? dique fpinis obfepti fuat,vt nufquamicpune poffisattingere. Et & hominum huiufmodi genus cum quib. nul- larationepoffis agete citra litem. Ariftot. in Pace, OUX ser av Sexe Aeiov eov reamov diio , id e(t, Ex hirté in lauem | Bunquam murabis echinum;, Erafmus. Scholíaftes Átiftopha nisaptum bui us di&iv(um effeoftendir, cum quis - alicui infenfus &afper, mitis ac benignus ergaipfum vcfiat;perfuaderi nà poteft. Echinüs partum differt; Ex - miy aoxoy ayuj oahers de ijs dici faetutn qui prorogatent quippiam fo malo: veluti qui creditam pecuniaib com- | perendinant, tamenaliquando reddendam vel maiore cum fiinore. Aiunt echinum terreftrem flimulataaluo rémorari partum, deinde iam afperioreac duriore fatto foetu mora temporis;malote cruciatu parere author Sui- . das;Eraímus, Echinus parturiens cun&atur : vel Echinus partum procraftinat; prouetbium in eosqui in perni- . ciem fuám morarum caufas inne&unt: cuiufmodi (unt illi veríuram facientes,&c. Budzus: Prius duo echini | amicitiam ineant, alter é marialteré terra, Lev 85 d|vo Udo i Qua dASoi£vs bdo CAL TTEAALUygS 088 n Ados :de ijs Meinek oi urine: fc difcrepantiores, quàm vt fpes firaliquandointet eos neceffitudinera coitu- sam. Referturà Suida, Erafmus. Multa nouit vulpes; verum echinus vriuto magnum, IIo 63 aAsmriL s oA "E G-trua ,Zenodotus hunc fenarium ex Archilocho citat. Diciturinallutos, & varijs confutosdolis, Vel | potius vbi fignificabimus quofdam vnica aftutiaplus cficere ; quàm alios diuerfis technis, INam vulpes multi- | lugisdolis fe tuetur aduerfus venatores, & tamen haud raró capitur: Herinaceus vnica duntaxat àrte turus eft | aduer(üs carum morfüs. Siquidem fpinis fuis femet inuoluit in pile fpeciem , vc nulla ex párte morfu pre- « J hendi queat, Eralmus.. 07:3: oi épdiror s Aevyto 08. xot] GVU iet orcute ito) c$U So Aevi]ise, on ta ei QuAaiMiel rey cud. | — Bnedivrae ves Bo dpdjuct ois ciel rac emt aie egmultot Veo XO paprüpél C) poli toni AE OUTQS, ÁN 0) Te Xtorai i ms Ata Qe d veo: H'axie tolus paa ov Quot vtae. Ore ev. aiv a/NaV Otolwoy ümulo) wet ty S60 AQ oou oer ei es dipuus Kérreu Donnie e eor) Dvyeiv cipio (OH qe ex Achenai Dipnofoh. lib. s.Etaímus eofdem verfus ex Zeuo- a dote recitat, & primo quidé verfu proi» «elegitivgefecundo auté pro legit 2 & ita REF Leonis atte in e CUNCTS RUM a zt : dd.oa aud 856 De uadruptdibut re ^a MES i Y ; , A LER zn fanéprobo; Autmagis chin comprobo miferos doles. Ego Ache&&l le&iónéto potius fequo?; culus big. ^ fenfaseft, Magis laudandam effe leonisfortitudinem, qui [cilicetaperto Marte fefetueatur, quam timidam hes xinaceialutiam. In Athenzo etiam aliquis tniretur,quo pa&o dicat ab lone p. eta veriufque echini calliditatem . piadicari;cum ia verübusab eo recitatis de terreftri tantüà mentio fiat: Sed videntür reliqui, de marino fcilicec '€hino deeffe,quod ipfaorationisf»ecies oftendit; nam illud $c /oso;expe&tari facit inferius addendum; c 9a... A«ijyaut fimile quid. Refert prouerbium etiam Plutarchus inlibro Vtra animalium; &c. his feré verbis, Quid herinaceorumin defendendis tuendisq; fe dexterítas nonne pronerbio locum fecit? Scit multa vulpes,vnum fed echinus magnum. Nam vrgente vulpe,vt ferunt, cíoy ZceoQuA (Q» w pq dor av , &c. vtiam ex'Atheneo recitaui, — Tam fi verü eft quod noflratesaiunt.& Ge, Agricola fcribit. ( videin vulpe D. ) vul pem lierinaced itainclufum&. : in pilam reda&um permingere;ac fuffocare,cum propter vrinamin os eiusinfluentem fpiritum ducendi millam 18 habeat poteftatem,forfanid ignorarunt primi huius proueibij authores: aut non hec animalia intet fe com runt,fed vtrumq; ad canes venantes. Superius ex Plinio retuli,aqua calida perfufam herinaceti corpus explicare; - & X-quodforfan fimili ratione fit cum à vulpe permingitunnon fuffocationis periculo. 0/ ree Evfvov Avoir pd) pac YUls | CU E^ C ey 9) Sr EA ETT DS STO 2 TO gps id eft, Sicut echinum vtiq; capere facillimü eft, retinere difficillimum: ita & P pecunias, Aeliap.4.14. 1n Varijs. Huic fimile eft illud Anaxagore c» 72 «€ Dacisciaz Xonparm aptemrv ado suae e2 5 JGNETCU TEpOY 3 QuAaxlw 87015 3€ AG vau, Caelius. | "Um se pH NICO EST D DE ELEPHANf OO. eun] ] | 1 ' m a ! Ts : 1 " | agn Z uid yu, T T --—-——— Ec T gprras Greclsvíitatum vocabulum à Latinis etlam receptum eft : apiid'Clceronem &alios: / 15] bonosautboreselephantus quoquein re&o fingalari reperitur. Barrus, vt Grammatici quidam | 3) annotant/ingua Sabina elephas dicitur; ende & ebur appellatum putat. Seruius tanquam e barro. | : Barrire etiam elephanti dicunturà feno, vt Feftus fcribir; peronomatopoelaun) , vt boues mugire: 3 ET AS ElephantesItalia annovtbis conditz quadringente(imo feptuagefimo fecundoin Lucanis pri-. num bello Epirotico vidit, & boues Lucas inde dixit;Plinius & Solinus. Amatinfani Bellua ponti.Lucique bo- ; ues, Senecain Hippclyto: quidam luci boues,/ylucftres exponunt,quod lncusfylua fir;cego pro elephantis acci- pio: vt fenfus fit;maximas etiam quafque belluas,tum in mari vt cete : tum in terra,vt elephantos, amore vinci, a nyana /bemab Hebraeis quamuis belliam Ícubelluam 6Gen!ficatfunt qui etiam pecus & iumentuminterpre-: 38 tentur, Dluraljs numerus eft behemot, Iob czp. 40. vbi R. Mcfescommunevocabulum omniüiutmentorum ex- ^ poniovtleniathan omnium pifc á maiorum. R. Abrsham eodem inloco mirabile aliquod vel monftrofum anis ' maleffe patat. Noftzorum quidam elephantum fiznificari arbitrantur perexcellenriam,quarstione Latinorum — etiam nonnulli belluam vocant. Anim facultacem quam a9, id eft fenfitiuam Grac! dicunt, Iudxorum fcriptores nephefch hiabehemit vocant; quafi abimam irretionalem dicas,vt per vocem behemah brat omne | | intelligatur, Chaldzus interpres Deureronomi; capite 14. prosbchema generali vocabnlo vertit jem^3 ^5 bera (Arabsspmena Pebitz., Perfa *ry3 PebadSeptusgintawsluu Hierenymusanima!:) Idetn Chaldzusalibivbi He- | braicé qq fcben, id eft ebur legitur, vocem ey phil viurpat;& cum articulo Vez; dphil vnde Graci elephantis. vocem traxille videntur. Munftetus etiam proelepbanro phil ponir,& pro cbore ichendephibin Di&tionario fuotrilingui. Schen Hebrais dentem fimpliciter fignificat;accipirnr auteiri per excellentiam proebore, id eft 4i elephanti dente yin bobez, quidam exponunt Elephantemslij panoné, a] j sberüarborem,quod magis placet. | Syluaticus haage & aagi nefcio cuius dialecti vocabula ebur interpretatur: Ec alibi Lapis alagi (inquit) fimilis eft | offibus elephantum. Fel'zabaragi fel elephantis, Vetus Gloffogrs phus ip Auiceppam. Cfr vocatur elephantus lingaa Punica;índe nomé lulij Cefaris auo;quodis elephantéin pugna occiderit. At Feftus,Cafar (inquir) quod cognomen efl Inliorum à cazfarie dictus eft, quia fcilicec c& cefarte natos eft: aj Czlarum nómenp al'ande deri- — . ; A " o vanr,vtin Onomaftico noftro reperies. Tiolosaz, elephas; Hefych. & Varin Italice leofante; vel (vt alij Ícribunt )b- enfante ; Gallice, elepbanr: Hifpanicéselepbante: Germanice beffant: Anglice,o) a: Hlyrica flon. -— "nw A lie: RUN AC uc do dime : - Elephantes Romziun&i primum fübiére currum Pompelj magni Afticano trimmpho? Quod ( fadum) | priusindia vida trium phante Libero patre memoratur, Procilius negat potuiffe Pom pei) criumpbeinnétosin- | | gredi portam, Plinius, ElephantesTtalia primum vidit Pyrrhi regis. bello.& boues Lucas appellauit in Lucanis | vi(os anno vrbis quadringentenfimoleptuagelimo fecundo; (vt Solinus etiam poft Plinium fcripfit.) Romaau- tem intriumpho feptem annisad fuperiorem numerum additis. Eadem plurimosanno quingentefimo fecun- do vi&oria L. Metelli Poatificisin Sicilia de Poenis captos. 142. fuere tran iue&i ratibus.quasdollorum confertis ordinibus impofaerapt. Verius eos pugnaffe in circo , interfe&osque iaculis tradit penutía confilij: Quoniam néqueali placuiffetneque donari regibus. L. Pifoindu&osduntaxatin circum;atque vt contemptus eorum in- crefceret ab operarijs ha(tas pra p laras habentibus, percircüm totum acto:: Nec VTCHBRE qu aries i xesexplicant,quinon pütantinterfe&o:,Plin. Pompeius Roms venationes exhil uit.quibus quingenti cones ét - exi, clephantes deinde, horrendum quippe dirum que fpectaculum. Plutarchusin vita eius. Mirum eitlibrofe- "ftimo Plin'am fcribere, L. Metellum elephantos primum bello Punico Pa. duxiffein trlümpho:quuin ta^. men libroidem o&auo tradat,elephantes Italiam vidiffe primum Pyrrhi bello,&c. Sed infeptimo forfan deis — fenfit, quimodó in Carthaginenfes depugnarunt,ficuti commeruinit libro decimononosab Vibe condita Liui- us. Certe MP Seneca eftin libro de brenitate vitz priacipem omnium Curium Dentatum elephantes duxif- fein triumpho.S:d & mox pauló, Idem (inquit) eharrabar, Mctellum, vi&tisin Sicilia Penis, tiumphantem ; vnum omninm Romanorum ante currum centum & vigipti captiuos elephantes duxiffe, Czlius. Vi&o Pyrrho Manius Curius Dentatusin confalatu trlumphauit,& Romam primuselephantes quatuor duxit, Eutropius. : C. Fabricioapud Pyrrhum legato pecuniam ab eoaccipete renuente poftridie ipfum terrere volens Pyrrliass luffit dum fimul loquerentur maximum elephantü poftaulzam iuxta fe conftituisac deinde fubitó aulza arn VRBE VASOS NER ) "E | elephas ' ! f ] » u- | i | ' LA / i ntu ; 1 4 i . ' J ' P "s ) : ! D - z j ' ] : , | vo dy a» [ elephasex ios De Ebphant) 2. Lih - A ( N RN: (A^ N N NS 3 : -: i zx D PEERS OVAL (ULT IU t ERI N ian NS 1 | ls AUN SA NUN mn uj 2 TES EE RN eT | genre s Cc CT TPECCXE ^m; ** ANCUNS " ' T ] prouifo confpe&ussprobofcidem fuper caput Fabricij extulit, ae vocéni terribilem afperamque — emifit, ArFabriclus tranquillé conuerfus leniterQ; artidens inquit, Nec heri auram;nec me hodie be ftia permo- * uit; Plutarchusin vitaPyrchi. Elephantes éx Europas ( inquit Paufaniasin Attlcis) primus Alexandet habuit, Dj cum fübegiffet Porum & Indorum potentiam fregiffe:. Ámorte autem Alexandri, prater alios reges Aütigonus 4 Lass sea a Demetrium przlio viciffzt. Hos cum idem aduerfus Romanos dimicaturus haberer , vc- |. hem ipfas tamen belluasantequá Macedonesin Afiam rranficent;nulli dum mortalium preter Cui rei teftis vel Homerus e(Te poteft, quicü regü le&os,& edes etiam ipfiustamen bellaz nullaapud eur mentio: Quam quidem fi vidiffet, TN LOIS UA /-. áut altem il. I. EDT, mente t'eos territ;tumi alidstum aliud quipplami quàm animalia effe ratos, De elephanto enim 27(9- à LC dpi x éiga (lego gets, vt fit fenfus) quantü ad opera& vías (in bellis)momenti hominibusadferar;etfi iam o- -... limeninesneuerant: FC | Indos& Afros,eorumi; vicinos viderant: *- leeopletiorü ex eis;ebore otnatas referat, /?! LES "ri : 325 |o tue Onadruptamut - aut altédeeaaudluiffet niültó pris Gam commemoraturus fuifle mihi videtut;quàm Pygmsór&m & gru pi- H -'ad Auft rum innuunt;affatim füccrefcunt, Calius.. Frigoris fané impatientes funt elephanti; proindeftigidis in , regionibusnonnafci mirum non eft. Indiaplurimos maximosque clephantes habet, robore ac magnitudi e du cos magnis riguibus in continentem tranfportantes Calingarum regi vendunr, Aelianus. Elephattimulti& ma- — ritania oppidum eft Sala, iam folitadinibus vicinam , elephantrorumque gregibus infeftum , Plinius, Tingin- : 3. a Diony(ium pcétam fcribeus ex €o repetit. Amphilaphesgrammatici exponunt magnum; confpicnum, &alljs modis qui elephanto non conueniünt.: vods 1a ( Italía) vaftirate beluas progenerari quís neget? cuminter mcenia noftra natosanimáduertamuselephau- , : Columella libro 4. Poft S in Africa excipiunt faltus repleti fer iinpdum cfc 49 res, Columella libro4. Poft Syrtes in Africa excipiunt faltus repleti ferarum mulutudine , & introrfus ele- ^ * torum equitescutatoresqué, ( Grace legitur, AjBacl re s) Vraytrna eris ol yeoene y ) Philoftratus. Oneficritus claf- fis Alexandti Magni prafe&us elephantos in Taprobane infüla maiores bellicofioresque quàm inIndia gigni. fcribit, Plinius. Elephas magna copia in fyluis Nigriraram tegionisinuenitur; Leo Africanus. In regno Dafman quod magnum Cham Dominum agaofcit,elephanti multi repétiuntur, M. Paul. Venetus. | E Elephanti magnitüde & tota fpecies ftupenda eft. T'errefteiti (inquit Plinius) maximum ahimaleftcle" phas. Elephantis opitulata eft natura magnitudine corporis: fufficitenim hzc ad necem arcendam, Ariftoteles: $6 Mares féecoinls maloresexcelfioresquefunr, Auicenna, Vartomannpus; &Gillius. Eorum variaeft proccritass nam álijad duodecimum,alij ad decimumtettium dodrantem excel(itate procedunt, alij ad decinnum quartum; Gyllius : aut etiam decimum quintum; Vartomafinus. Indicielephanti nouem cubitorum altitudine funt, vt Aeliauus refert, Blephas vnus maior eft tribus bübslis, Vartomannus. Oppiani de huius beftie magnitudine veras Bibus ap (Uic op QUAM ORMELE o n, 1" AME UN... lis co UNO S s Ac 2S n * : ' co MENU ^ "RAn- Sese: T WNME X aee D UPC e. | Owerri 360i poto pu, óoov wma xt yam n E Sg degtes. aic ev Bouton: | H'xggudplu) dps Qo raw eg, 5veQO- auvoy ur aun Besvclon aod, 025i y eory bBóCew. 1 wWTQdGN e - e " x A Indicis color eft niger vel murinus: in Aethioplz vetó regione quadam nuper innentà albus. Quid 60 tibi vis mulier nigris digniffima barris? Horatius. Pellem habet nigram quaft puniceam &z fcabiofam, Al- .. bertus. Colore eft bubalorum, Vartomannus. "Lotus niger eft , & glabra cuti, fiae pilis, Obfcurus... Duriffigum dorfo tergas , ventres molles , fc:aram nullum tegumentum : ne in cauda quidem prefdium — abigendo. t&dio mufcarum ( namque id & tanta vaftitas fentit) Íed cancellata cutis ,. & inuitans id ge- nas animalium odore. Ergo cum extenti recepere examina , ar&tatis in rugas repente cancellis; com- prehenías enecant: — Hoc ijs procauda, pro iuba, pro villo eft , Plinius. Duriffimum dorfo tergus eft; .- ventri mollius , fetarum hirfuriz nulle; Solinus. — Plinius cum reprehendiffet illos qui fubrilitarem animi con(tare non tenuitate fanguinis putant, Íed ea magis brura effe quibus craffior cutis eft, (ubdit ; Elcphan- totum quoque tergora impenetrabiles Ícras ( aliàs cetras ) habent, cum,tamen omnium quadtupedum fub- 70: EE. 0 Aet s | | — filiasáni- ^ "[ a M m | T E. De Elephant. — 8.7 ap. L 370 ^. "tilíras atilmi prarcipua pethibearur illis, | Hic vbi feras legitur, verus lecto erst feafetias * quie vok cum fic 5 . Capüt elephanti pregrande." Minotibus fünt auribus atque oculls quàm pro tante molis portione. LA c. M Tua neu UN. P B ; Sel ' à XY. x A / i Ledis ls aen mS A $ ; Piisror 3 wlpludor, in due Bouortgotet KolAoum Éesuis : abmip üKaAusD ruxDuni Miclivety d wav Gndio Mua uti - (in Afdica , vel Sambros Aethiopes vt Solinus habet ) quadrupedes omnes fine auribus etiaurelephan- . i, Plintus. In Melindz regno vifi funt elephanti duo inuenes, alter 6. menfes natus , quantus eft bosma- "yd fed carnibus fuperans boues duos,altet multo maior & vterque niger & carnofas, quorum dentes gnam, ThomeusLopez. ^ €Unt prominere exertos , quos alij dentes;alij cornua vocant; Aelianus. Sunt aurem illi in faperiore mati- . dibula, Vartomannus.. Quemadmodum duobus dentibus apti, fic clephanti armantur, fed fitu contrario: - illis enim.iii fablime feruntur, his deor(um retotquentur , Gillius. Eorutn qui fant cohfirmáta etate, ea ; magnitudine dentes exiftunt, vicem yt pofium przftent in domicilijs ( quod capite quinto etíam ex Plinio 30 copfirmabimus;) & pro palis Nigritz ad fepitnenta vtantur : fzpe enim ad longimdinem decem pedum au- -. gefcunt, Gillias, Grandia taurorum portant qui corpora queris An Libycas poffincfaftinailf ttábes? Mar- . tialis de dentibus eboreis. Innominatus quidam cuius liber de terra Sancta Iralicas extat , fcribit fe vidi(fe |. dentem elephanti à Veneto quodam mercatore ducatis , id eft, "denatijs'anrcis, fex & triginta emptumlon- " gitudine dodrantum ipfius quatuordecim , craffitsdine dodrántum quatuor: tanto pondere vt hamo tolle- ze non potuerit. Vartomannus fcribit vifos fibi in Sumatra ipfila daos elephauti dentes qui ambo appen- -. derint libras trecentas & telginta fex * libram autem quantam accipiat non exprimie, — Pulufttlum, clephan- . torüm dentes liuidi fant ,' rati , tra&tüque- (forte vra&atu) difficiles, & in: plerifque partibus forainina ^ fant : in alijs veto partibus quafi grandinis grana tumores quidam infürgunt ; & arti niinimé obtempe- "rant. Montanorum veró minores fünt dentes ; verum & füfficienter albi funt, & nibil in eis difficile in '? uenitur. Optimi autem omnium funtcampeütium elephantorum dentef : maximi enini albiffimique funt, | "& incidi faciles, vt nullo labore ia quancunque' ma&us voluerit pattem deducantur ; Philoftratus Nlera- "moRhiriuccino interprete. Ex elephantino genere cornua foiming malas pretium quàm matis habere fer. "tur,Aelianus." Abijciurit ea decimo quoque anno & defodianr; vt inferius dicam. Pradamip infe ex- | petendam fciant folam effe in arcis fais, qu& Iuba cornua 2ppellat : Herodotus tantó antiquiar & confu. | "tudo melius dentes, Plinius libro 8. Libro quidem nouo , Elephantos & arietes ( induit) candore tàri- | (tum cornibus affimulatis, in Santonum littore reciprocans deftituit Oceanus. Quoniám autem de ámba- . "bus belluis ( vt fcribic Maffarius ) (cilicet elephantis & arietibus (imul loqttitur, dentes elephanti marini PI. "nius hic cornua videtur appellaffe, ne fi dentes dixitfec , arietes , de quorum cornibus non dentibus fet- mo ef , ab.appellatione corriuum exclafiffe videretur, - Nam fi dentes elephantorum dixiffet , opus faif- 0 fet , atietum quoque cornua exptefliffet : fed tolerabilius Plinio gium vtrifque animalibus ferüiendo cor. muà appellare t quod álibi etiam liac de caufa feciffe videtar, dentes elephanti cornua im proprié nuncu- | pando, vtlibro decimooó&táuo quando ait, Atque cum in arbores exacuant limenrqae cornua elephanti, . '& duto faxo rhinocerotes:: ne fi dentes elephanti dixiffet , rhinocerotes quod cornua noh dentes exaci- | wnt , fimiliter exclufiffet. | Sed quando de folis elephantis loquitur ,' dentes proprie appellat; vt libro o. .&auo , ( vnde eins verba paulóante rerüli.) Dentes quoque Ariftoteles fecundo de hiftoria appellauit : & "tertio de partibus animal, elephanto cornua natura elTe negata dixit, quod magriitudinis i pfiusexüperantia ."&d neceut arcendam (ufficeret, Ha&enus Maffarius. — Tuba dentes elephantorum cornua eífe arbitratur, eà - quodà temporibusnafcantur. Acuere gutemipía elephantes dicuntur , quo 4 nulliali iltusbbsP Ore manere eadem etiam quz primitus nafcuntur; nee decidere (icut dentes ac turfus maíci. Ego autem hiis ra- o rlonibus nequaquam effentior. Cornua enim etf non omnium animalium, cernorum faltem. decidüntac - renafcuntur.Dentesautemin hominibus quidem deciduntac renafcanturomnesaliorum vero animalium nul- "li contingi ies ceteris eminentiores, quas fannas vulgó dicimus, aut gemini etiam fponte cadant: quod fi CEQUR dam coat ceciderint, non renafcuntut armorum inter natüra maxillis eosinferuic; Infaüper. "&ornualineim quandam veluti torno im preffam fingulisarinis circa radices obducunr quod oues etiam, capres, ; beuesq; teftantur,densautemlenis politusQ; oritur; & nifi violeriter fran gatur talis permanet: materiam enim / fübftaririam; lapidis paterevidetar: Cornuaintfuper eatantum habent animalia quibus duplex bifid4 queeft | Vngula: Elephasverb quinquéhaber vnaes & plantam multipliciter fciffam, nc alcius pedesimprimae. ( ds loin humido folo forteconfiterit. Preterea natura cornutis omnibus animalibus perforata ''émaoffa fapponens.fapra que extrinfecus cornu producitur:elephanitorum autem & plena pe o milia offa funt: quod f: | a, & in medio va- did d Ab ind :m wr piena per omnes partesfi. illud exttinfccus quissdapertum inf piciar; in médio tenue foramen (7/e/54 ) initcniet, ; x we » DT. ; lu "im : A CUM E d 4 ficutin EL ] «De Q uadrupedibus m Écut ín deütlbuselfe videmus, Hac Philoftratuslibro fecundo de vita Apollonij, ex interpretatione Alemani Rhinuccini, quam licernonprobem, ea tamenquod Grzcum exemplar ad manum non effet neceffarió vfus fum. In elephante non potius dentes quam cornua; tefte Aphrodifienfi, appellari debent; Grapaldus.. Quos dentes multi dicunt, corndafünt, Varro libro tertio de lingua Latina, item Aelianus: qui & corngeum medul.- lamin elephantis edendo effe fcribit. Quicunque (inquit Paufanias) elephantum offa quod ex ore promincant, dentes porius quàm cornua effe putant;confidersre debent alces mares (foeming enim ijs carent) faa habere cornua in fupercilijs: Aethiopicos veró taurosin nafo fita: vt non valde mirum fit eadem elephanto ab ore pro- minere, Accedunt & hzcargumenta affertioni noftra : Cornuaannorum circuitu animalibus nonnullis deci- dunt & renafcuntur, in quó genere vt ceruos & dorcades effe conftat, fic nosetiam elephantos ponimus. Den-. tescerteanimalium adaltorum nullifolent tenafci. Quomodo igitur renafcerentur hecelephanti offa;fi den-* tes, non cornuaeífent? Sedigni etiam dentium natura non concedit ( quod fi cogas dilatari, franguntur: Op- | pianus: )atcornuavt boum fic elephantorum, ex rotundis fieri plana, & inalias verti figuras vi ignis poffunt. Hippopotamis & apris dentes exertos inferior maxilla profert,at cornua non videmus ex maxillis nafci (In Gre- co noi legitur negatio, fed videtur mihi dec(Te , quamuis Czlius fine negatione verterit, Gillius diffimulanter preterijt) Sclendum eftautem cornua elephanti à temporibus fupernédefcendere (oicon uio meurmioey Sarà eam enduaews Ewptgunu MegoiAdis Qiryav acre, Opplanus:) & itaforas tendere: qued quidem nonauritus fed oculatus teftis fcribo: Nam craniá elephantisacuraré copfideraniin Campaniain tem plo Dianz,quod triginta plurimum * ftadijs diftatà Capua mettopeli Cam pani. Elephas itaq; vt magnitudine & fpecie corporis à ceteris animalib. ermultü differt.fic diuerfum etiam & peculiarem fibi cornuum habet exortum,Hucufq; Paufanias lib.1. Eliaco- Ium: Éundem locum Calius tranftulit lib.13. cap. 18. Ei[dem argumentis Oppianus vitur lib. 2. de venatione; vbiclephantum inter cornutaanimalia defcribit. | EY Linguam perquam exiguam elephantus habet, atque interius pofitam quàm in ceteris fit;ltavt vix eam vi- dere poffis, Atiftot. Lingua eibene exiguaeft, Aelianus. Lingualata elephanto precipue , Plinius, Probofcis, axesBornis in elephanto vocaturà Grecis & Latinis nafus elephanti vel potius parsà nafo porrecta demifláque terram verfus: ficautem vocatur quod ea ante fe extenía pafcatur, hoc eft cibum potumque ori admoueat. Pli- nius nunc probofcidem, nunc manum vocat: vtlibro8.cap. 7. Probofcidem (recentiores quidam codices pro- .imufcidem habent, Probofcidem, inquit Celius 3. 3o. nos etiam promulcidem dicimus , ratione qua b. tranfit quandoquein m. vnde xov illi, nos cymindin pronuntiamus: Hec ille fineauthore,. Egocybindinapud Grzcoslegere non memini, fed cymindin tantum : quanquarb Hermolaus cybindin apud Ariftotelem fcribi ait, deprauato forfan codice vfus. Promufcidis quidem vocabulum apud Vitruuium etiam , & i Gaza translatione ex Ariftorele reperitur) eorum , inquit, facile amputari, Pyrrhi pralierum experimentis patnit. Etalibi, Man- dunt ore : fpirant, &bibunt, odoranturque haud improprie appellata manu. [ta promufcide tanquam ma- nu vtitur, Gillius ey Aeliano. Eadem ratione pronomaam Grzci hanc partem vocant; quibus view ldem quod Gee» , id eft pafci Gignificat. ITeofomuis, x vU iaiqarrQ- aresropatos Suidas & Varinus, Vel, vt Hefychius habet, «ewrernuditov itg) axes[a«(Dovuditov P. Areas quU Saepe G. d x ayaves[Qomuis y si eU tar fis, Va- rinus; Hefychij le&io corrupta eft. Inuenias tamen etiam de alijs animalibus probofcis nomen víurpatum. Varro fe inueniífe ericiüm cura probofcide (cribit, vt Nonius citat. Probofcidis, vcapud Athenzum legimus, qua & pronomeà; elepháanturn eft, proprié veró etiam de mufca & lolligine profertur: & vt idem alibi ha- bet, defepiaquoque : Demufca quidem Lucianus ' vfurpauit, Habet elephas talem tantamque narem , vtea manus vicé vtatur: quippequi non nifiad os illam admouens;& bibat,& edat :. (uo etiam re&ori eam erigit, * atque offert! &arbores quoque eadem profternit : & quoties immerfus peraquam ingreditur , eaipía edita in füblime; reflat, atque teípirar. Adunciufcula parte fui poftrema, natis hzc eít, fed fle&i non poteft: carti- laginea enim , & proinde rigidiufcula eft; Ariftoteles. Ec alibi, Elephantis prolixa validáque natis augetur; eiusque víus idem qui manus: ea nanque cibos tam ficcós quàm humidoscolligunt, capiunt, &ad os admo- uent foli animantium omnium; Et rotíus, Elephas prioribus pedibus non vtitur loco manuum, fed nare fua. Promufcis eorum intus concaua füilli labri fpeciem fimilitudinem que quandam gerit : mobiliseft, vt modo relaxetur, módo contrahatur, Gillius. TZ» d[ ce: àdwAqudi psosuyve ayeorésUeel asgelAn Bie s Arii e ewojut Tis exes[QamlYas lii toAum. ' Ketviy Sole Qu eria puni s xe m Sixei. P'ibloc te)sc, Opplanus. Habet hocanimalquo locoalijseft nafus; partem quandam pendentem; anguftamac longam adeó vt ad terram pertingat. Hac pro manu vtitur ; & extrema eius parte fic omniá tra&at; atqué ita rebus apprehendendisapplicat, vt ne minima | quidem numifmataipfum effagiant: qué etiam fublata probofcide ( ficpartem cam vocant, rectori infidenti . tradit. In fine perforata cft; &animal ipfum per foramina illa velut pus nares refpirat. Poftquamautem mor- tuo elephante víquead radicem partisipfius diffccans , meatus, quià foraminibus furfum feruntur, repeti non aliter quàm in nobis exitum habere duplicem : vnum quidem qai ad ipfum cerebrum perueniebat: alterum auterà it os perforatum; impenfius adhuc nature errem fum admiratus, Vbiautem etlam didici; ipfum animal, cum fluuium ; aut lacum profundum traijcít vt totum ipfius corpus demergatur, per fublatam in altum hanc probofcidem refpirare; nature prouldentiam intellexi; noninéo duntaxát quod partes omnes ipfius animalis. pulchtéconftruxerit, fed quod ipfum etiam eis vti doéüérir, Galenusab initio libri feptimi decimi de vfu par: tium. Pobofcis eiad terram deémiffa;& anterius cárnofà eft: liac cibum potumq; affumit in os,quod ei fub cerui« ce eft (icut fturióni.Eádemaliquoties nummü terra tollentém vidi: & aliquando detrahentem ramum arboris; ' quem viri vigintiquatuor fune tralientes ad humum fle&eré non potneramus i eum folus clephas tribusvi-- cibus motum detrahebat, Vartomannus. Promufcis eius longa cft decem cubitos, qua pro manu ytitur in. bello, cibo, &alijs operibus, Albertus: Hanc alibi calceum vocat, & plura de ea fcribit libro 2. tra&atu t. cap. 1. de animalibus. Aquam; inquit; ea haurit , &aípergit venatores aut circamftantes&c. Duplici tum corde, tum fenfu animi, elephantus effe dicitur, &altero quidem iraincendi, altero mitigari & leniri Maurorum fere monibus peruagatum eft, Áellanus. Galenus libro feptimo Anaromicarum adrinift. (cribit fe ex elephanti dif«. fe&i corde magnum os exemiffe, &: quód duos tantum ventriculos cor eius habeat, contra Ariftorelem qui magnis animalibusttes attribuit. Elephanto ctiam iecur fine felle:incifatamen parte qua fel adharere folet, humor felleus effluit plus minus Ariftoteles. Fel non ad iecur, fed ad pe&us fitum habere dicitur, Aelianus. Elephantointeftinum ita eft finuofum ( avyadicen Door) vt aluos habere quatuor videatur; inhocetiam KA | | recipitur: " PN ; 1 j EU C0 0 xa 5o hi m L— fecipitür: nullutà etim éotteptaculum cibiallud feparatitnadeft. Exta quoque eldétm fülllis proxima, fed ma. -. dora. Iecur enim quadtuplo maius bubulo eft: & reliqua pari ratione , excepto liene: hic ctiimà minorex pro- v. porioneeft Arifteteles. Plinius noniecur fed pulmoneta eius quadruplo maíorem bubulo facit, Venties eie- E phanto quatuor; cetera füibas limilla; Plinius. Mammas duas habet paufó citra pe&tus, Ariftoteles, Sabarmis ^ ipapillecxiftunt, Aelianus. Elephas tantum mammas fab armis dei habs necin pe&ore, fcd citra inalisoc- F "exiltas: Nulla in feminibus ( aliásfemoribus) digitos habentium, Plinius. Elephanto matnmz (unc fub atmis 7 — duz, t&m mari quàm feeminz, perquam exiguz., nec pro corporis vaftitate;ita vt easà latere confpicere prope- . modum nequeas, Ariftoteles, Et de partibus anim. 4. 10. Elephas, inquit, duas tantum habet, casque fubar- . mis: cauía cur duas habeet; quod vniprolis eft: cur noninter femora, quod multifidum et : nullum enim intet 49 femora h»bet, cui pedes difcreti indigitos (unt. Cur fupra fübarmis, quod inijs quz pluresobtinent mammas ᣠv" prmsfunn& plurimüla&is hanriunt qug ea parte continentur, Elephautusgenitaleequo fimile h:ber,/c par- |. "uum: nec pro corporis magnitudine. Teftesidem non foris confplcuos, fed intus circa renes conditos habet: ... quocircainitum celeriusapit, Ariftoteles, T'eftesintus habet propter pondus fui corporis, vt fit velocioris coi- " . "tus: tamentemporecoitusemittireos, Albertus. Teftes elintus ad aluum ne&untur, Ariftot, Ec alibi, Tcftcs : Intashabetob (az cutis duritiem,cum exea fcrotum non pofetfieri. "T'eftes elephanto occulti, Plinius. Cicfias 'Cnidius plané mentitur ea quzde (émine elephanti fcribit: ait enim víqueadeó durari iccefcens,vt ele&roid et . fuccino fimile efficiatur; quod nunquam fit; Ariftot. degenerat; animal 2.2. Feeminaetiam elephantorum ge- nitale , vt ceterz , inter femora habet, Ariftoteles. Malleolospofterioribus imis cruribus poffidet, Arift. Cru- rapriora multó pofteriotibus longiora funt , Ariftoteles & Aelianus. Lto3« je tA) G$x. low. utoga z- Tpé9s Du mecs p" um TTRAU-GyNéOV &ctoovrej, Oppianus. Pedesmaiores priores, Plin. Cur ánteríores ei pedes maiores válidioreqi . int; caufim reddit Albert. lib. 2; tra&. 1. cap.r. de animalib. Cruraeluszquali infra fupráq; crallamento, Vc- toman, Magnalunt, & ex equo ferefiprainfraque craffa columnarum inftar; Albert. Acticulos crarom non tam fublimes habent vtalieanimantes, fed humilioresterram verfus, Vartoman. Elephasnen, vtaliqui tetu- lérant,agit: fed confidendocrurainfle&it: nequit tamen prz nimio pondere.vtrunque in lacus zquilibzio quo- / "dam vergere: fed'autlauo incubat, aut dextro, atque eo ipfo habiturequiefcit. Flectit hic certe fuos pofterio- . .EEs poplites modo hominis, Ariftoteles. Creterz quadrupedes, elephanto esdepto, contrario modo qvàm ho- . minesíüamembraine&tut, Idém. In pofterioribuselephantoarticnli breues: Idem poplitesintusflcétit boz .- finis modo; ceteraanimalia in dinerfüm, Plinius. Accedit quoque motum pteftari etiam( nullus crurisiiflcz TW xusagatur, quemádmodum puftonesferpere videmus. Quinetiam elephantiitafe mouerediuturna hominum à 3* fama celebrantur: quztamen falfó confirmata eft, cum id genus animalium inflexu velin fcoptulis opertis vel (. dnclunibusadductofefe moueat, Arift. in libro decommunianimalium greffa. Elephanti crura offe continuo no &inflexibiliconftant, Strabo. Genua elephanti non fle&unt; vti Ambrofius prodit: quiarigidlore ccurum víu ( epusfutt, quovelutcolumnis tanta poffet membrorum moles fulciri. Calcaneum modo leuiterinfle&unt, ri- ', gentcxtera pedum à fummoad imum; Czlius 4. 12. Elephantos crura fine riodisarticulisque habere vanüim efl: 7. i$móvetó habentflexiones, & vtaliz beftiz ; quum libet crura fle&unt & erigunt: in ima enim propemodura & ruris pasrcelundtiones & flexushabent; Gillius. Si cadant furgere non poífünt; quoniam offa folida & inariiz |. salaralisbent: vnde crutatibiasque poftquam iuuentam excelfetint fle&ere nequeunt: Hinceft quod dormi- .. €htesnon recumbunt: defeffi vero magnisarboribus fe applicant: eas obferuant venatores & pené füccidant; L0. vtinnixzeis belluz cadant & capiantur, Aathoresobfcuri, Flexus poft genua (poplitesintelligo) negantur ha-- .'89 bere: quosforfiran habent 1zxos (lego, non laxos) fed ftriétos,&idcirco ab imperitis carere putantur: nam (i s. proríüsnonfle&erentctuta, ereffas eorum non foret ordinatus, Albert. Similiter rotundis pedibus, vt equi, ».. dunt: fedampllorib. vr planta quoquoneríumad binos dodrantes accedat; Gillius. Pedeseorum inferias, magul . verbis menfarij inftarcorundi fu&t; Vartomar. Porii inftar; Aathor obfcurus. Elephas animal mulifidum eft y, Ariftoteles. Digiti eius indiuifi, acleniterformati, nec vnguesomninó funr, Idem. Omnia digitos habent quae pedes, excepto elephánto, Haic enim informes, numero quidem quinque, (ed indiuifi ; ac leuiter difcreti, vnguz 4 . lisq;non vnguibus (imiles, Plin. Singulis pedibusnumero quing; digitos indiuifos leuiterq; dilcretos habent, | Arittor. & Aelianus. Ex quo fit, vcanimal fic minimóà ad natsridum habile; Aelian. Quinque vngueshabent,& . pedemmultipliciterfeiflum, nie fi quandoin humido folo conftiterint, altius pedemimprimanr, Gillius. Varto- . TaahBüS totidem vngues& corneos eis effe (cribit; Quamuis in multa diuidant pedem, natura tamen digitos /5? coniunxit; vtpes validior e(fer Albertus; Solipedafunr, vt equus;afinus; elephantus, Aelianus de animal. ir. 58. .. Caudamhabent fimilem caudz bubali, trium forte dodrantüm longitudine, paucisin extremitate pilis: Várte- tnan. Nullum tergotifetarum tegumentum;ne in cauda quidem prafidiuriiabigendo tedio mufcarum: (ed can- ^o — 47 — E 1 p €ellétacutein rugas ar&ata enecant:vt füperius ex Plinio retuli. T Lo mind A ^? MES AENE, eir Ir A y yo Pa "T K maii $ " m : ! C; " | - ! ' 4 . ' Ámatamnes locanimal: & Quandudm noi flauitale fit, témen tiparium dici poteft; Ariftoteles: Gau dentamnibus maxime, & citcafluulos vagantut; cum alioquin nare propter magnitudinem corporis non pof- . "fint, Plinius. Bartire elephanti dicunturà fono vocis, Feftus.. Hinc & ipfi elephanti barri vocantür, vc fa-- /'£o pra dixl.. Et barrus bartit, Author Philomele. Citra natés-ore ipfo vocem elidit fpirabundam , quemad o- . dumcum homo fimul & fpiritum reddit, &loquitur. Ar per nares fimile tubarum raucitati fonat; Atiftoel. ^ "Otranaresoreipfo, fterttamento fimilem elidit fonum. per naresautem tubarum raucitati, Plinius, Cla- | . mor autem; quem quidain barritum vocant, prius rior debet attolli quàm acies vtraque fe iunxetit, Vege- | tus3.:18. Hune exercitus clamorem Feftus noni barritum, fed barbaricum vocat, quod eo, genere barbari ... Stantut: &forte fimiliter apud Vegetlumlegendum.. Qum terribilisin pugna fit clepbantorum ftridor, vt ^. Marcellinus vecat , capité quinto dicam. EA&faz veceryzs, elephas ftridens vel batriens, apud Philoftratum; $ - "Truncos gratiffimoiu cibatu habent: Palmas excelfiores fronte profternunt; ac ira iacentíum affümunt fra- . éum,Plinius&zSolinus. Quznam incibo cis noxia aut venenofa fiat, inferiusin tradatione demorbisi pfo- | . fum exequar. ' Cam eos cztera pabula defecerint; radices effodiunt , quibus paícuntur : E quibus primus 70 quialiquamtedam reperetit, repteditut; vt & fuos gregales aduocet ;&in przdé communionem PRA B mm | n elianus; C 1 j E "un E Jj De Quadrupedibus ) E Aclianus, Dentiatma! «etimaentam ad propulfandas iniurias feruant, altero radices effad'unt & arborek exiiz- 'panr, ldem. Lulitanitegis liourntez inter alia meridiang illius nauigationis miracula, melone: in Aethiopia nob liffisos haberi predicant; quoram odorem elephantes fagacilicciolfactus animal; d» longinquo fenti- ant: advolantesqne cucumeraria tota depoptlentut ac protetant; Hermo!aus in D;ofcorid. Elephants cicu- ibus pteteralios c/bo: Bordeum datur. Elephantus eodem pafta modios Macedonicos ( hordei, vi Aelianus addit) nonem,quod plurimum edere poteft. Sed tantüm dare pericalofüm efte fexaut feptem dediffe mo* dios, ià vfu frequentifatis ell: fcd fatinz non plus quàm quinque: vini etiam quinque mares, que mens. Íuta hemiüas continer fex, Ariftoteles | Animalium maximé odére murem: &fi pabuluni in prefepio po ^ fitum attingi áb eo vidére, faftidiunt; Plinius. Farinam fimilem minuriffimo pulueri permixtam feparatopti- —. mé, iraquod fatinem iu paftum colligens nibil adwittit de puluere, Obícurus. Elephanti poftquam cicures ro euaferunt, panibus maximis , hordeo; caricis, vais , capis, allijs, iunco, pahna, hederaceis folijs vefcunturs Aelianus. Apud Iadostra&use(t, cui nomen eft Phalacrus, qnafi Latíne caluus : eoqueira appellatur, quód qui herbam in eo nafcenteam guftauerit, & pilos & cornua amittit. Iraqueelephanti, nifi cogantur, nonacce- dunt ad locam illüm , imó veró prope cum accefferint, perinde atque bomines pradentiffimi, sb ompiilliaslo- - -cigerminercfagienres, pedem referunt, Aclianus. Iam quidam amphoras (metreras , Aelianus) aque meníu- rz Macedonicz quatuordecim eodem haufit potu, & rurfüsà meridie eiuidem diei ocko , Ariftoteles, Clara & nitidzaquz potio elephanto inimicilfima eft, nec prius bibis quàm conturbarit: turbidaenim & fordida ei fnauiflima eft: proinde cum ad lamen autlacum accefferit, cosnum pedibus perturbat , Aelianus. Huius rel ^ caufam Simocatusadferr; qaódin aqua pura fuam ipíe vmbram extioefcat : ideoque folere Indos cum tra- ijcienda eft aqua obícuram & illanem obferuare no&em. Sine potione o&to dies fett, Aelian. Elephantus ze" quidem gregarius affaefactus, aque vtitur potione : Ei veró quiad bellam certat, non modó ex vitibus confe- Al y fed etiam ex otyza fa&ticij vini vfas indulgetur, Aelianus, Et alibi, Potionem, inquit, qua ipfi pro vino vtün- tur , ideó ipfis largiudtur, vtad prelium audaciores efficiantur. Elephantes & fimiz vini potu incbriantur, vt Axhenzus citatex Ariftotelisde cbrietarelibro. Vt elephantus vini potione obliuifeitur forticudinis , fic Simia haufto vino, frandis immemor, non eft ad capiendum difficilis, Gillius. Recens captoszytrhi potione clcuratis cespite quinto dicam. Omnia bepe olentia amant, vnguentorum & florum odore permulcentur, Aelian. Et rur- fus, Flores eis dantur, atque in prata ad legendos Bores; quia fuauitatem édorum amplexentur, aguntur :ipfoe- nimodoratu fores internofcentes colligunt, atque etiam hos le&kos in calathugo inferunt, quen; eornm rector. fuftiner. Poftquam hunc floribus compleucrint; tanquam vindemia facta, lauatione fimiliter atqs homines lauti dele&antur : Vt vero ca vfi reuctterint, eó vbi quafiliun: floribus plenum reliquerint,expetunt.. Quod fi re&or 102 afferre tatdauerit, bartitum edunt; neq; prius cibum fumunt quàm eis quifpiam quoscollegerintfloresettule- rit,eosallatos de quafillo tollenres ui prafepis labra ornant; Hanc nimirum cibo fuanitatem ex bi« bene elenti- bus comparantes, ftabulum vbi diuerfantur, flocibus permultis fternunt, Hac Aelian. Ssgaciffimà oderantur, (quod for(itan propter nali longiradinem eis contingit, vcauririsacutius audire) & venatorum infidiashoc be- . neficlofügiunt, herba quam fenferint humianis calcatam veftig js euulía, & per manus deinceps traditayvt ca- pite quarto ex eodem auihote dicemus. Velocitate non quifquam ranta eft, quem non velfao ratdo gradu afle-. quantur, G.]lius. Agminatim oberrabr, Solin. Nare propter msgnitudinem corporisnon poflunt, Piin, Digiri pedum eis indiuilileuiterq; difcreti,ex quo fit vtad natandum minime fint habiles; Acliap. Ancedit etiam pet a- quam,& eatenus mergitur, quatenus eius promufcis fuperat : rcflat enim per e&, & fpiritum accipit & reddit, fed | natare fatis pondere fai corporis non poteft, A 'litoteles.In nauis auté immittuntut, ponte vtrinq; ramis fron- 4? deícentibus adumbrato, «d fallenda hainfcemodianimalia: hoc enim ipfum cum vident, fe per terram;quia eis haec mate videndifaculta:£adimanuetiam nunciter facet earbitrantur, Aclian. Somnüm ercéto corpore capiüt: quia opcrofum eis effet decumberesfimul & deindeàcubiru exurgere graue; Aclian. Dormituri nonrecümbunt, defeffi vero arboribus magnis fe applicapt, quibus füccifis cam cadunt turgere Dequeunt.Obfcurus. — — L Í ' ' — Necadulteria noué e, nec vlla preptet faeminss inter fe przlia, ceteris animalibus pernicialia: non quia defit illisamoris vis (ram & hominesab eisamatos conftat, vt cap. 4, indicabimus;) Plinius & Solin. Ab omni immoderata libidine caftiffisii fnnt... Nunquam enim , nequevt conftapratores, neque vc irem valde lsíciui focietater V «netís cum fasmina faciunc fed tanquam generis fucceflione carétcs,liberis procteandis dant ope- ram: fichi,fuaftirpsvt ne defi. at, complexu Venereoionguntur: eque id fané plulquam femelinvita,& eo . duntaxat cempore, cum leinirifaeming patiuntur, Aelian. Mas quam impleuerit coitu, eam rurfus nontangir, fe Aiftot. Vtquifquevxorem impleuit,non eam amplius attingit. Aelian. Idem alibi, Cum libidinisfurore ar- dent,incutfa patieteseuettunt;& fimiliter atq; aries frontis viarqs? mpreffione palmas profternunt. Ad ceitum inquit Ariftot. efferari folent; quamobrem apud Indosij: haudquaquam permitii initum alunt; libidinis enim ' fabieagitatl, cafas profternunt malecouditas, pluráq; altatncommoda faciunt: mitigari pabuli copia natrantut: plagis eciam temperant, eddu&tis alijs quibus ferite przcipiant; Ariftot. Elephantum quamuis raroamare ferüt, quoniam, vtanté di&um eft, libidinum moderatione remperatus fic: tamen ipfeillud admirabile amore plc- num eudiui,quod coufequirur: Vir venandielepliantos baud impeditus, fcribit fe; cum ab 1m peratore Romano cum poteftarein Mauritaniam ad venandosele phantos allegarus effer, ex elephantino genereadolefcentem for- mofam vidiffz, cozuntem cam elephanto & adolefcents & pulchro: alterum vero feniorem; quia huius fiue amator fiae maritus eflet,vt fe fpretum, ignomnieloco hoc tulffe: quareactiter animo incitarum impetum fc- € ciffe, vt nil proprius fa&um fucrit, quàm nos, inquit, omnes peiderct, fic incurriffein illum formofum tiua- lem fnum,pugnamq; edidiffe,tanquam eum qui de amica fibi erepra doloribusacertimis premirur: adeógjinfes — - ftisanimis vtrang; cum altero pugnam commififle , vt eximpeta cornibus ambo tutilareutur. Neutrum ideo non viciffe; quód multa verberatione eos veüotores diftraxerint, Poftea autem quam amiffis srtoisin pofterupr- inutilesad conferendan quafi manum inter fe fa&i effent, riualitatem amantium conquieuiffe, Domantur ra- bidi fame & verberibus, elephantisalijsad motis, qui tumultuanrem catenis (querendum an re&té hiclegatut, catenis, malim plagis, ex Ar ftotele,id eft verbcribus,quam vocem Pliniusetiam proximé anre pofuit ) coerce&t: & aliàs citca coitusmaximé efferantur : & ftabulalodorum dentibus fternunt, Quapropter arcent eos coitu, fominatumá; pecuaria (eparant; qua handalio modo quàm armentorüu babent,Plin.Pudore nunquam nifi i abdito cocant, Plin. Aperte perró ac palàm in aliorü oculisnon count, ed fecedéies;aut [ele in oh pancptde 72 j | Ade NUI "De Elephanié: T os Lib. P4 A 34 w&frequentes occultant;autin concauum locum ; & profund umad eccultandos eos faenltatem habentcin; fé | abdun e tlocis aliquam, vt mas commodis fuperueniar. Praecipue veró in ipz tam mari max: mé commoditas accedit; nam is & coitaris per aquam fa- s defcend Ak: | ecamplius quam fem elgigaere, plaresue quàm fiagulos, Plin. Eadem apud Solinum & YGidoram lectiocft. I s dit Concipiuntdecimoanno. Hinc natam prouerbium, Elephanti celerius parinüt, de quoinfee, Aadinifzpe "hoc vulgo dicier, (olere elephantum grauidam perpetuos decem elfe annos, Plautusin Sticho. Biennium gerere ] JA fii ^ noftro etiam códice Graco Bafilez excufo legitur ) idefteer-. emadmodii quorannisceruis, fic decimo quoq;annocornua a incumbentes, vf35adeo eaimpellunt'& defigunt juterrá ex« Nam pre ceteris camporit patencium zquora & palufftia amát, & repofueruntcotnuum chefaurum pedibusexequant & ili herbam proferens;abdirorü cornuum afpedtamviato-. LM uirunt ; fta um iibus fagaciffimé przdam odorailocum illu m perfo- : fi vero vtres permanterint pleuijeos inde transferentes, alió fe conferunt; | nare multó robuftior, alacrior,& magismaghánimaeftquim mas. Ecfeeminz quedam lane viriles funt, Vartomannus. Noumodo feeminz marib. ferociores, fed ad onerum vecti ones 7 | Qux b Ir ENS | eüamfor-. . 4 um (aliàsvinum)alij bibuntalij non: & i fpiculüin corporeineft.eijciri E73 cto pe Quadrüptlis 0 E elephantus, dentes admouens magnos : palmas veto fuafrontei mpellit, donec declinet, tum pedibus inculcans rofernit intcrram, Ariftoteles. Aelianus haceum precipue facere fcribit; cum libidinis farore ardet. Palmas excelfiores fronte profternunt, ac itaiacentium a(fuunt fru&um; Plin. 1n bcllo etíam 'toboris & fortitudinis v eciam fortiores exiftimantar, Cillius. Mastamen pralijs aptlor eft, vtpote altior; Obfzürus. Éuérdt edifici. — facinora defignategregia,&aliás ad imperium. Probofcide quantum poffit, fupra retuli. Vnus fané animalium omnium, vt maximus; fic robuftiffimus effevidetur. Vidi (inquit Vartomannus) nauem palangisimpoftram (ü rect veita)àcribus elephantis ingenua demiffis frontibusannixise mari in littus protrudi, Oppianus ;ylueftees: elephantos fcribit; fagos; oleaftros, & palmas dentibus fubuertere radicitus, Syxrfow aireigseteue jerücasw. tyévua : denrés vocat per (ynecdochen, continens pre contento. Quó magisoneratus eft,ranró firmius incedit: in um fo geftat tutrim ligneam, que homines triginta & vium quantum fatiseft contineat, cum ARUM ; b:llicis, Author obfcurus. Tam validi (unr, vein cruce (lego turre) ignea (apet fe ferant hominesduodecim ác amplius, ira quod aliqui magni quadraginta homines poffe portare dicuntur, Albertus. Indorum regem hofti- busbelluminferentem;bellatorum criginta millía elephárorum accedunr: tum yeró maximorum & fottiffimo- rum tria millia fübfequuntur;ad hoftiles muros ipfo incurín euertédos inflitutorum : cum enim rex iubet, euer- tunt. Idque fe audiuiffe Ctefias fcribit: idemque Babylone fe vid;ffe dicit; palmas ab his ad moderatoris fuiiuf- fum violentiffimoimpetu extirpatas, Aellanus.De vi& robore ipforum ad bellivíum,plura adferam cap. quinto. Elephaptem alij annos circiter ducentos viuere aiunt, alij trecentos , Ariftot. & Aelian. Vtlongiffimum,annos circiterducentos viuit: fed multianre hoctempus morbo pereunt; Arrianusin Indicis. Viuere elephantos ma- resalij annos ducentos, alij centum & vigintlaiunt: fem inasetiam feré totidem, Ariftot. Florereztate circa xagefimum natrant, Idem & Aelian. Viuunt plerique quantum longzui homines: quidam ( qui maxime fene- Ícunc Diodorus Sic.) ad ducentefimum perueniuntannum. Ariftoteles viuere ducentisannis,& quofdam tree centisexiftimat : luuentaeorum à fexagcfimo incipit, Plín. Viuuntin annostrecentos , Solin. Oneficritus di-. cit cosad trecentefimum annum víueré , rarosad quingentefimum : cireiter ducentefimum robuftiffimos effe Strabo. lubarex Elephantum fcribit patri (uo fuiffe, qui multafecula vixifet; nempe qui eranaffet;& per ma- nus traditus fuiflet, vfque ad huiusalta ftirpe; Et Ptolemzo Philadelpho Aetbiopem elephantum fuiffe, qui vel multas ztates vixiffet, vel exhominum confuetudine, vel inftitutione manfuetiffimum : atque idem ipfe | ait fe vidife elephantumSeleuci; cognomine Nicanoris,qui vfq;ad Antiochorum poftremam expugnationem vixiffet-Aelianus. De elephantotum, zrate quod longtffimz vitz funt ,abalijs pluribus fcriptum eft : verun- tamen qui habitant apud vrbem Taxilam, omnium Indie vrbium maximam elephantum inueniffe perhíbenr, quem vittisac myttelscoronisindigene ornabant, «ffetentesvnum ex his cffe, qui pro regePoro aduerfus Ale- xàndtum pugnauerat: quem propterea quod in pugna promptiffim verfatus efict Alexander Soli dedicauit. Efl: autem illi torques aureos círca dentes, feu potius cornua libeat appel/are, & in torquibus litcras Gracas in- | fculptas , hzcverba teferentes: AlexanderTouis filius Aiacem Soli. Hocenim Aiacis nomen ipfe elephanto im- poluit, magnum magno nomine exornans. Sod ciuntaurem indigena anncs quinquagintalupra ttecentos,sb eaquam diximus pugnaad ea tempora interceffiffe,cum tamen fcire non poffint quot fuerit natusannos,quando pugnzipterfoir. luba veró quondam rex Libye in fcriptis retulit, equites L: bycos quandog; elephantisiufiden- tes, inter fe pugnaffs, fuifféas alteri elephantorum patti turrim dentibus infculpram;alteri veró nibil: cumq; nox pagnantes occupaffer, partem qua turrim in dentibus geftabar fuperaram, in Atlantem monté confugiíle:fe ve- 1o poftid tempusannos quadringentos ex ijsvnü caspiffe, qui aufogerant.& inigne illius dentib.infculptum in- ueniffe, quafi nuper fabricatum;nul'áq; exparte confümptum Hc Philoftratus lib, 2. de vita Apollonij. Can- 4 dore dentium intelligitur iuuenta;Plin.& Solin. bcc T. ftw ha Maltis morbis obnoxij,& prorfus difficiles curatu fant;Strabo. Hyemis acfrigoris impatiens hoc animal eíTz dicitur, Ariftoteles, Aelíanus.Solinus. Frigorisimpatientes: maximum hoc malum, inflatlenemque, &c. fentiunt Plin. Anniaftiui tempore cum calor à fole intendicur, & eftus ingrauefcitrum elephanti ad calorem fraugendum Interfe craffo perfunduntur coeno; quo partím vim caleris depeilanr, partim velvmbrofis fpelun- cis, vel atboribusqua ramorum frequentia eos opacare poffiur, re rigerentur. Complures eorum morbos vi- | num nigrum epotum ctrar;Strabo. Aclianus poft mentionem de valnerib. eotum & oculorum morbis fadam, Czreris (inquic) quibus tentantur morbis, vinum nigrum medetur;(idem tcftatur Arrianus in Indicis ) Quód (hac medicipa ex morbo non liberantur, infanabiles fant. Elephas chamsleonte concolori frondi denorato, t 8. wm 1 De Dv 2 *- I! [ * u "i * t3 1 E V occurrit oleaftro hüiévenenofo;Plin. Si quis cafu chamzleontem deuorárit, vermé elepha tis veneficam, olea- $ ' fito famptopeftimederur, Solin. Cruciatumin potu maszimum fentiunt baufta hirundine: E 'c vbiinipfo ani- ni comedantter- ma capalt (id eft faucibus &c arteria ) fc fixit; intolerando afficit dolore, Plin. Aegrotanteriam fi con ram, nifi eaftequenrer vtantür: nam fi frequenter , nihil fentiunt mali : lapides etiam interdum deuoranr, Ati- ftoteles. Ettertam ediffeijstabificum eft; pifi fepius mandant: Deuorant autem & lapides ; Plin. In venationi- basfiqnis eoram fuerit vulueratus, ceteri alcéslachrimas vulneribusillinentes, tanquam medici «grotantibus affiftuat.Philoftratus, Vulreribus bütyrutm auxiliatur : ferrum enim extrahit. Vlcera fuillis carnibus fouent, Strabo, Indica pitis ele phantis eorum vulnera aqua primum tepida elaunt:Dciadefi hecipfa luculenter fintalta,. buryro vhgünt: pofteainflammationem leniunt,fuillam carriem recenti fanguine madentem & calidam admo- ueores, Aelian. E sce radvqen TDÀ U etat pea, idlaudivs z xavricmetoy ouo (lego ket GN astu.) Artianusin Indicis.Ole- CREE GN : Es. y quod bibitur oleo, vcaiunt:quiau- € tem oleum (4lás vinum) non bibunt;ijsradix tyrtami decoctain vino (ali? in oleo) datur, Atiftot. Dubitatqui- - daaian pre tyrtamilegendü fit di&tamnian ex pungi omnino debeat. Di&amnum equidem telis expellendis vti» - lem elfe capris tylueftribus & ceruis, in ipforum hiftorijs diximus: fed folia eiustantüdepafcuntur: medici quoq; in hominum remedijs follatantum requirunt, radix inütilisett: Nonigiturlegendü di&amni. Quód fiexpunga- tur;aliud alterius plante nomen fubRituendum fuerit; cuius radix vim corpori In fixa depellendi habeat.In Grz- cotexcu nec ryitami necalterius plante nomen légitur.In Grecis codicibus( vtlcribit Aug. Niphus) magna va- rietas eft: primó quía legitur radix,& non adijcitur cuius herba: deinde quia dicitur decocta in oleo & non vibo. , Vnde antiquus interpres ficlegit; Vinum alij bibunt; alij non : Ecfifpiculum ineft, eo vino eijcitur, 4nod biberunt, vt aiunt. Michel Ephefius afferit eijciquorundam opinione fpiculum excorpore elephanti po- 'one vini, et per efum dictamni ex eaprea: qug fcriptura probaturab Ephefio: vnü tamen decft;quoniáin G:sc | ALME "^ textu non 8 De E. lepbauto. C. Ld £L 34y textu non habemus expreffim herbi,cuius radix in oleo fit decoquenda, Hzc Niphus. Ego tyrtami nomen nuf- quam epo :fed nealiud quidem medicamentíi quod intra corpus homini , aut fers (excepta dictamno) füm- pum,tela aliduc infixa exigat, Omnia enim forisimponi precipiunt medici, & preter cererain radicum nume- ro,in hunc vfum laudantur, allium cum pice, ariftelochiz cum refina, arundinis perfe vel cum bulbo :berberis -- vel oxyacanthz radicem,cyclamini cum melle & vinotilicis;la&tuca afini;id eft anchufe:narciffi cá lilio & melle: - rübi canini,xiphij radix fuperior cum vino & thure: vitisalbz cum vino & melle:deniq; iridisfylueftris cum flore atris.terebinthina,& pauco melle.Ex hisomnibusad tyrtami vocem;calami forte vel cyclamipt voces propiüs ac- ceflerint. Olei potu tela,que corpori eorum inheferant, decidereinuenio: àfudoreaurem faciliusadharefcere; Plin, Senfus videtur, Oleum ad extrahendas fagtttas magis prodeffe elephantis , fi poft fudorem flatim id haufe- rint;quoniam ita (meatibus apertis, & calorein füperficie corporis oleum à venis attrahente )faciliusadherefcat: tanquam nimirum olco ad ipfasattracto ceu vn&z & lubrica facilius emittantur. Cum vel hafta vel fagittaictus eft elephantus,olez lore vcl oleo ipfo defixa tela expellit; Aelian, Cerüi gri ramufculos oleg comed(üt & fanan- |. tur, Ambrofius fecutus fortealiquem qui pro elephanto elaphon; id eft ceruum hocfacere perperam lcgit, vtin |. incitato, Aclian. Rabidi (quales precipué per libidinem fiunt) fame & verberibus domantur;elephantis alijs ad- - motis,qui tamultuantem feriant; Ariftoteles:cateniscoerceant, Plinius. Si per infomniam feffi iunt;armis per- -— fricatiscx (ale,oleo,& aqua cutantur.Cum humeri dolent carnibus fuillis affis appofitis iuuantur, Ariftot. V]cera - etiam & inflammationes eorum (que nimirum in humeris precipue nafcuntur propter onus & atttitionem)his 3 - carnibus foueri fupra dizi.Ophthalmicis medetur bouillum lac infufum;Strabo & Arrianusin Indicis, Ip oculo- o rum moerbis,bubulum lac tepcfactum infundunt;quo hi remedio oculosaperiunt, & magno cá voluptatisfenfu ficuthomines,vim medicinzagnofcunt, Aelian. Elephantos exteris malis immunes aiunt; inflationeautem alui acriusinfeflari,Ariftot. Frigorisimpatientesfunt:maximum hoc malum,inflationemq; & profluuium alui, nec alia morborum generafentiunt;Plin. Morbis inflatione cótradtis laborant: quo fit,ne poffint excrementum vel velice velaluireddere, Ariftot. Niphus huncineisaffe&um colicum effeconijcit. Fluoreinfüpertentantu riquo «um vireslanguerint,curantur potione aqua calida, & cibo foeni melle imbuti;vtrung; enim id fiftit profluuium àl ul, Axiftotcles, | mat i " D. Elephanti gregatim femperingrediuntur. Ducit agmen maximus natu;cogit ztatc proximus, Plin, Et alibi, 3o Gregatim femper ambulant;minimé ex omnibus foli uagi. Oberrantagminatim, Solinus. Nunquam veró cle- o phantus ab reliquorum agmine feceruitur,nifi aut filiorum fuorum;aut egrotantium caufa:pro his nimirum ni- hil non moliens inexpugnabilis manet, Aelian. Solent magno numero confertim incedere , & fi quenquam ob- - uiam habuerint,vel deuitant vel illi cedunt; Leo Africanus. Przdamiipfiin fe expetendam fciunt folam effe in ar- mis futs,qug Iuba cornua;alij melius dentesappellant: Quamobrem deciduos cafu aliquo;vel fenecta;defodiunt, Pliniusitanquam inuidia quadam aducrfus hominem ducti id faciant. Quód autéabiecta cornua defodiant prz- «edenti etiam capiteex Acliano dixi;nec non quaarte defoffainueniantur, Noctu fuam feruiendi conditionem deploraredicitur,non contento barritu (4 a«reryos) quo fpe aliás vtitur, fed lu&tuofa vocis fuppreffione mifera- biliterimmurmurans. Quód fi quisita occulté gementi & lamentanti interuenit, vcrecundia quadá motus,que- . telis fatis moderatur,& gemitusfacere defiftit, Gillius ex Philoftrato. Gaudent phaleris argenteis. Mulieris forma 45 hocanimalcapitur, atq; hebefcensad eiuspulchritudinem, remittitfürorem animi fui, Aelian. "Traditur vnus —.— amaffe quandam in Aegypto corollas vendentem: Acne quis vulgariter clectam putet; miretur gratà Ariftopha- , ni (Byzantinoin vrbe Alexandria, Aclian.) celeberrimo in arte grammatica, Plin. Sunt ferarum amores ctiam; idà; plurimarum:feri alij & rabidi, quemadmodum & hominum:alij nec ambitione barbara,necinuenulflo con- greftu: qualis Alexandriz grammatici Ariftophanis riaalis elephas fuit, Coronarian eandem vterq; deperibant, cum elephas quidem grammatico haud fegnius amorem ftudiumq; declararet: pom a forumtranfiensamicz ad- ferre;iuxtadiu adfiftere,cunctariq:;promufcidem intra veftium fiausinfererejac mamillarum decus blandé pal- pare contredtareq; folebat; Plutarchus in libro Vtra animalium; &e. Prater hancaliam quoq; mulierem corollas iimilitervendentem in Antiochia Syriz vrbe cicurem elephantum amaffeaiunt: de quo Aeltani hecverba funt. Huncaudio dum ad paftionesiret; mulierem corollasvendenté cüm quàm füauiffimé adfpexitfe, tum veró etiam o quam libentiffimeinilliusconf; pectuacquieuiffe;atq; huius faciem promufcide terfiffe,faauiterd; contrectando illi blandit fuiffe: Mulierem viciffim ex fno artificio illecebras amatorias ; corollas videlicetad tempusitacon- texuiffe,vt cotidie illi quidem fumere operzpretium, huic vero etiam opus largiri effet. Poftea autem quàm mu- | - Berexceffité vita, elephantus nec priftinz confuetndinis compos, necquam amaretamplius mulierem videns, : tanquam amans qui amafiam amiferit, fic eam defiderabat, anim oqueincitabatur,ac quianté manfuetus fuiffet, humanitate expulfa, feritatem ind uebat;tanqu amQ; hominesex triílitiajae mcerore laborantes de poteftate ani- miexeunt,ficisfurensferebatur, Hiec Aclian. Etvaguentariam quandam dilectam Iuba tradit:Omnium amo- risfuéreargumenta gaudium à confpe&tublanditiz4; inconditz, ftipesd; quas populus dediffet (eruatz, & in fi- num effafz, Nec mirum;effe amorem, quibusfit memoria, Plin. Alius Menandrum $yracufanum incipientis |(. juuentzin exercitu Ptolemzi, dcfiderium eius quoties non videret inediateftatus, Plin; Nuncquàm memoria o fintbona quamq; diligenter prxceptum officij aduerfus precipientes teneant, quàm fimuleorum qui quippiam eis committunt, vel expectationem yel idem non fallant, explicandum eft. Cum Antigonus Megarenfem vr- bemobfideret,mulierfimul cum vno de elephantis bellatoribus verfabatur:hac enim illius qui elephantum ale- ret vxor, infantem puerum pepererat, quem huic elephanto, lingua vtensIndica ; quam elephantiintelligunt, credidit, Vt veroisprimum fibi creditus elt, illum diligebat,& cuftediebat, ex eod; proxime adiacente magnam. voluptatem capiebat:cum ploraret;,oculostum auertebat tum veroab eo dormiente mufcas abigebat : Arundi- nes ei pro pabulo obijciebantur;quas,& omnem cibum, nifi paeradeffet.reijciebat. Nutrix igitur neceffehabe- batpoftcaquàm eum la&e compleuiffet , elephanto curatori apponere; vel omnino elephantusnon parum ira- - eundiaincitabatur,ac nonnunquam in verbera erumpebat, Interdum etiam cum vagiret infans, cunas vbi iace- * retymouebat: ficd; eidemipfi ex hoc motu oble&amenta & folatia;ficut nutrix;afferreftudebat; Aelianus. Ean- 5o dem bifioriam, quoniam perclegans eft, & pauló aliter refertur ab Achengo lib,13.. vt ex eod indetra b | | K recitabo. 1 Ceruo monui circa finem capitistertij. Furoris tentatione eos aliquádo laborare manifeftum eft; ex curfu furijs yra , : n : 356 De Ünadrgpedibus. NE uL . J TA irt : recitabo. Phylercbus (inquit) libro vicefimo mirificum elephanti in puellürn amorem his verbis defcribit, Mas erat clophas,& cumgofoemina,quam Nicxam yocabant:cui moriens Indi vxór infantem fuum dics natü trigin- taappolitum commiferat. Mortua igitur muliere, mirabilem quendam bellua infantisamorem concepit. Narà Áeinngiàle infantem non faftinebat; & n1ü confpicerétindiguabatur, Quamobrem quoties eum la&affet nutrix, ^ moxinter pedesbellug collocabat in cunis:quod nifi faceret, elephascibum recufabat. T otaautern deinccpsdie, 'dorm'ente pueroscalames velaliud quippiam de pabulo teaés mufcas ei depellebat. Quod fi ploraret,cunas pro- boícide moucbat;& fopicbatipfum. Idem.& mas elephantus fspenumero factitabat, Lzfi dicuntur offcnfam meminiffc;longoq;temporepoftiniuriz vindictam r eddere. Qui ad boues accedüt, rubram (puniceam ) veftem iccirco non ferunt neq; item Íplendidam (claram) qui ad clephantosappropinquant: quod certé ciüfmodi co- loreeas beflias conftet cfferari, Gillius ex Plutarchi connubialibus praceptis. IdéBiutarchus in libro de Aléxan-- 18 dri fortana;tauros pheeniceisirritari efferarid; fcribit clephantos yero albis, vt Czlius obfernauit. Elephas timet N album colorem, T heuctus.. Pullos fnos,adhuc à partu recentes,nunquam deferüt at fané in illisà periculo tuen- | .| disconflantiffimé permanent; priusd; abimam amittunt, quàm fuos catulos de(erant, Aelian. Idem, Quantus matrim in hocgencrein fobolem fuam fitamor, multis (inquit) etiialiunde argumentis conflat , hoc veró prz- cipaé: Cum infoucampullum faumincidiffe mater perfpexiller, ne minimam quidem moram interpofuit, nec cinscurfum vllaad pullum confequendu míegnitia tardauit,quin vehemeéti doloreaffecra;quanto maximo pof- fctincitato incurfuyin delapfum fiium praceps ageretur, ambodq; eodem cafumorte occumberent: hic quidem amatergo ponderepreffus cótereretur;illavero.pracipitata, caput diffringeret. Tov veo zrestvrow 5: aratvu [dates [Adüpars Tlisilovete Eius comu Qvi eimes ob [Boe Qu. Tzetzes, Duplicitum cordetum fenfu animi clephantus etfe diciturg& altere quidem ira incendi, altero mitigari & leniri Maurorum fermonibus peruagatum eft, Ael'an, 2d "Amnem tranlituri (fylacftres fcilicet, ve Plutarchus addit) minimos przmittu nte máioruin ingreffu atterente aluenm;crefcat gurgitisaltitu do;Plintus & Solinus. Trajéit prier,cateris hoc fefe dans,natufimul& mole mi- nimus:ceteri intereaad ripam aflant;.quantumq; flumen illemagnitudine fuperet,fpeculanturzqua res exercitui reliquo non dubiamad traijciendum fpem facit, Plutarchusin libro Vtraanimalium, &c. Elephantorum flume tranfmittendium minorcs natu fefe trajj ciunt primi: hi vero qui funt confirmata ztate iam grandes;fluctibus ob- ruuntur, duntaxat promufcidibusextraaquamemin entes,teneros vero pullos dentium proiectorum eminentia snatres ferüntjac fimul tanquam vinculo promufcideillos complectentes, tranfuchüt, Aelianus& Philoflratus. "Mafculi pullos manibus furfum impellunt:la&entesautem deferunt matres, vel manibus fuis, vel seminis denti- bus, l'zetzes. A polloniuscum videret elephantos hoc modo IÍÁndum flumentranfeuntes,Hzc (ib quit) ó Damis, nulldiabente ex feipfis naturali quadam prudentia ac fapientia faciüt. Vides enim quo pacto larcinarum vctto- 3d resimitati fuos deferant pullos, vinculis neforté cadant; cos complexi( Videojinquit Damis,&c.fed cur tam im- prodentem,libiq; inutilem tranationem faciunt? Praecedit enim, vt vides, omnium minimus, ipfum vcrà fequi- - zür páuló maior;& poftipfamaliusjitavt eorum maximi pofiremifint:oportebatautem contrarium ordinem in tranfeundo feruarematoresq; tanquam muros & propugnacula czterisfacere. Tunc A pollontus, Minime vero, inquitiPrimum enim ipfiinfequentes homines fagiunt:oportebat igitur contrainfequenteshofles àtergo mus. niri ficutia pugaafieri videm us.Infuperfieorum maximi priusflumen tranfiffentignotum crat anfluminis al- titudiriem cateri minores poffent füperarerillis enim faciliseffet fortaffe tran(itus cum fint proceriores: his veró. impoffibilis forfitan effet, quod altitudincm aqua fuperarenon poffent: fed cum corum minimustranfiedt,faci- - lem effe ceteris tranfitum demonftrat. Infüper maioresprius euntesprofundiorem alueum fequentibusfacerét fubfidentelimo, & in foffam fecedente; propter bellug pondus & magnitudinem pedum minorcs veró nequa- 46 | quamtran ationi maiorum officient , minoreminalueo fluminisconcauitatem facientes, Hucufqs Philoflratus. — ^ Mutianuster conful author eft.fe vidente Puteolis,cum aduccti e naue egredi cogerentur; territosfpacio procul pontisà continente porrecti,vtfefelonginquitatis zftimatione fallerét;anerfos retroríus ifle, Plin. Altenz quoq; regioriisintelle&u creduntur matia tranfituri, nonante naues confcendere; qu àminuitati rectoris iureiurando dereditu Plin. Mariatranfmeaturi naues non prius fubeunt, quàm de redizu illis facramentü luatur,Solin. Cir- | cadentes belluisfumma cura;alteriusmucroni parcunt;ne fit pralijshebes;alterius operario víu fodiunt radices, impellunt moles; (arboresextirpant, Aclianus,) Plinius;Solinus, Aclianus,& Plutarchus in libro Vtra anima- Jium,&c. Cum ab Indis bominibusarborem elephanti radicitus extraherecoguntur,non priusad cam extirpan- ' dam aggrediuntur, quàm quatefecerint ac tremefeccrintarborem: fic periclitan tes,euerti ne poffit an omnino: inui&am ab impetu fit fe przftatura, Aelianus. aa PU nes v "ON Lix- ae cro Elephanti iuffa faciunt, Plin. Nearchusauthor eftadcó manfuefcere clephantos.vtlapidem ad fcopum iacere; &t artbis vti & optime natare (vé) edifcant, vt maxima poffeffio exiftimetur clephantorum currus,Strabo. Mu- tianustet conful author eft;clephantum quendam & l'terarum ductus Gracarum didicifl c folitum; perfcribe- re eius lingug verbis, Ipfe cgo hac fcripfi; & fpolia Celticadicaui; Plin. Hac verba fi Gracefcribantur, heroicus verfus conftituitur hoc modot Avmisiryg mw Eye oboe A Quest se K&) oYédocon Vt Sipontinus citat,fedabíq; authore. Ego;inquit Aelianus.recte & ordinein tabula quadam Latinaslitcras vidi clephantum fcribereweruntamen do- centis manus fubijciebaturad literarum figuram & lineamentuni inflitnensanimal: cumq; clephantus feriberet, eitsoculosimmotos;& deiectoseffe perfpexi.vt grammaticum quendam dixifles. Elephasterribilis eftillequidé & vaftas corpore:fed adeó homini obnoxius , vttantam molem inludicra verterimus & f] pectacula pan egyrica, quando faltatioues condifcit;&c. Caelius. ApudIndos Arrianus fc ribit,clephantesquoq; faltation cm doceri & 6o exercete Idem T'urpes effeda quod trahunt bifontes, Et molles dareiuffa quod chorcas , Nigro bellua nilnegat magiftro, Quis fpe&tacula non putet deorum? Martialis. Motus quofdà bcllicos zdit,vclut oftendens quod hác etiam difciplinam ferat; Aelianus. Germanici Czfaris munere gladiatorto, quofdam inc onditos motus zdide- e faltantium modo. Vulgareerat per aurasarmaiacere non au ferentibus ventis, atq; inter fe gladiatorioscón- - -greffusedereaut lafeiuientepernicitate colladere. Poftea & per fu nesin ceffere: le&icis ctiam ferentes quater iii fingulos, puérperas imitantes: plenisd; hominü triclini Jsaccubitu ete pet lectosjitalibratis vefti gijs nequis po- -tantium attingeretur.Plin. Ad numerum faltare,inquit Aelianus;tibie auditione dem ulceri, curfumtardare ad foni tarditatem. fed; remitteread remiffionem tibiz:rurfus cum achte fonansim pellit; fellinare,difcendo affequi perfecte elepbátusfolitus efl, Neq; vero natüra modóillü fumma ex omnibus animalibus magnitudine ornant, fcd & difciplina manfuctum,;& tractabilem edidit. Elephantoad morum maníuctudinem & facilisatem erudi ^s 7a. is | ail x zuo) acm -otbs i * " : - De Elephaiito. Doo d f P hihiliitids, hihilad id quod volumüsobtemperantitis eft. Cum Tiberi] Cefatis nepos Gerinanicus glad atorü fpe&aculuni edidit;pluresiam grandes vtriufg; fexus elephanti Rome erant,é quibusalij plertq; generati extite- 1. funt;quorum artüsinterea dum comrnittebaüitur,& confirmabantur, & membra infirma congluttua bà atur, pe- - fitus vir ad pértractandóseorum fenfus,animosq;, nuric eos difciplina manfüetiori , nüc terroris & mirilicx ver- .' berationis plena excipiens;erudiebat. Primum enim eos maxima lcnitudine & mollitudine, cibos nimirum ille. - t €ebris & varietate fuauium inüitamentorum refertosindulgens;ad diiciplinam informabatsvt (i quid effcc agre. P. fle,expelleret;ex feritate ad maüfuctudiniem & quafi àd humanitatem quandam transformaret:fitd; eos modera- batur, vt feritate expulfa;difciplinis & mufice ftudio operam darent, tympanorum fono nihil exterrerentur; pe- p düm .ingredientium ftrepitum;cantumq; mifcellaneum ferrent: eos preterea exercebat ad nó fórmidandam bo- ) ininum multitudinem. Illa vero virilis difciplinajnó ad grauem plagarum iCtum excaridelcere, coactos membrü / aliquod ad faltandum flecterc;non rabiof (cum effent maximo robore praediti) 1neitari. Cà magifter elephan- "orum fpectaculum edidit;ij tempore fuo fpecimen dederunt, fe recte inftitutos effe; illumq; in feipfis erudiendis honoperam perdidiffe oftenderunt: nam duodecim tiumero theatrum ingreffi, compofito gradu incedebas.t, ac totocorpore diffluebat, tanto ornatu, nimirü ftolisfa]tatorijs induti, folaq; magiftri fignificatione vocis ordina. tim infiru&i, vt ferunt;gradicbantur. Ac vero rurfus, fi illis hoc imperaretur,in orbem faltebant,eundeémq: orbé ^ adimperantis vocem repetebant, atq; nunc florespautmentü ornabantfpargentes; nüc modefte pedibus terram pulfantes mufica moderatam faltitionem vna cófenfione obibant. Hactenus Aclian. Certum eft vium tardioris - ingenij inaccipiendisqua tradebantur, fzpius caftigatum verberibus cade illa meditantem no&tu reperti, Plin; Elephantum c&teri quidé hoc potiffimum mirantur, quod difcendo & doctoribus fe przbendo,in homini coe: tibus easin geftu figuras & varietates effingat,qtiarum elegantiam ac copiam vix i pfahominü induftria exprimez | te aut memoria complecti facile poffit: ego vero hifce magis ex affectibus motibus; , quos fuapte fponte citrad; do&rinamtenet,velut fimplicibus & impermixtis ac fynceris, eftimandam beftizintelligentiam pütàrim. Nain Rom certum eft cum haud ita pridem ad geftus quofdà miros indipifcendos, & motus euolutu difficillimosin- '. geminandosantea quideminflituti fuiffent,ynum tardiorisingenij,quiazgrius hecaffequebatur, vbilibet pef- || fimeaudientem, & verberibusfepe catigatum, deprehenfum noctu cadé illa ex fefead lunam meditantem mol: . lientemQ;, Hxc Plutarchusin libro Vtraanimaliü; &c. Vidiego elephantum cymbalo ludenté, aliosq; laltantes: Cymbala autcm fingula vtrig; crurianteriori appenfa erant; & aliud appellate probofcidi: Ile alternis vtrun q;.ü crutibus cymbalü probofcidc feriebat numerofé:alij circumcirca faltantes tripudiab&t: & alterriisanteriora cru- . ratollentesfle&tentesq; numerofé in grediebatur, ita fcilicet vt cymbalorü fonoadmonsbantur, Arrianusin 1n- 39 dicis. Elephantum mimus Acthiopsiubetfubfiderein genua , & ambulare per fune; An neus Senecain c piftolis. — "Mirum maxim? & aduerfisquidé funibus fubire,fed regredi magis utig; pronis, Plin. Illa vero velad ridicu! in- faniendum fpectatoré inducere poffiat,in theatri harena humiles lectos fpectare,vario ftragulotextili & magai- ficisopetibus picto ornatos:lautaité pocula & argenteas crateras,atircasq;, permulta aqua repictas,menDisq; ma gnificas,tanto pane & carnibus extructas, vt vc] edaciffi morüanimalium venrréimplere potuiff:n t: omnibusita , recteapparatiscouius intromiffi funt elephanti,mares fex; virili vefteinduti, totidemq; toemin, fola muliebrt ^" ernatz, decore epulisaccubuere, ac in menfam promufcidestanquá manus porrexerunt ; fümimad; cà modcftid epulati funt;neq; ex ipfis quifpiam vifus eft vorax, neq; maioris partisrapax. Cura effet bibendü,vnicüuiq; cratera exhibebatur, &hi quidé promufcidibus potione haurientes, moderate bibebant: deinde circunfiantes leuiter & R fefliue,fine cótumeliaafpergebant, Aelian. Elephantusomnium ferarum mitiffimus & placidiffimus eft: quippé 46 quipermulta officia & erudiat, & intelligat:quando etiam reg& adorare condifcit; Ariftot. IN3 quod ad docilitaté - attinet,regéadorant,genuá fubmittüt,coronas porrigunt;Plin. Defuppliceclephante Martialis tetraftichon; N | » pr. ts ] : * 'N ] ] I r ; | Quedpius ci» fapplex elepbaste Cafar adorat, — Hicmadoquitaurotata metuendus erati L pp y, (Ue o 7 X Q— e n ^ MS ru $ c4. IE Mon f acit boc iw [[24,ntllon, docerze mágtfiros Lo. | Credesuibunumen fettit ci ile tuum. ElephantusIndorum regem ad forum euntem;primusadorat; Huic przeft reor, qui illam hutusinflituti com- monefacit, Ipfid; memoriam difciplinzinflrumentiquoillam moderatur pulíü, atq; voce Indorum propria rc- |. mouat;cuius natura quadam admirabili recondita elephantiintelligentesíunt, Aelianus. Viginti quatuor ele- phantiIndorum regi permanenrcuftodes alternis vigilijs.alij alijsin ftationem fuccedétestanquam cétcricufto- deshomines. Sapientiaitem quadam Indica ad vigiliatum difcip'inam erudtüntur, rie inter cuftodias fomnü ca- | viant;Hii igitar ad vigilias agendas preflátiffimi excubitorcs,& à fomno inuictiffimi,& (ecundum hoimirics fidif- 8o fimi illicfun 5 Aelianus; Elephantorum alij paluftresali] montanijalij campeftres, Paludibus capti; dementes; - leuesq; funttMontani; prautatq; infidiofi,& nifi cum pabuli inopia premuntur;nihil tutumab eis cxpectanidums Campcfttes nianfueti & lenes,& imitationis ftadiofi:fcribunt igituratq; tripudiant;& ad fiftulz fonitum (aliunt fed; àterrafaitando fubleuant,Philoftratus, Elephas animal eft proximum humanisfenfibus. Qiuippeintellectus illis fermonis patrij, & imperiórum obedientia, officiorumq; qu didicérememoria. Amoris & glorig voluptas: imóyeró;quz etiam in nomiue rara;probitas.prudentia equitas,Plin. Iata fenfum humanum intellectum ha- bent,memoria pollentfyderum feruant difciplinam,Solin, AtquiPlinius éoinloco, non difciplinam, fed reli- gionem venerationem; lyderüen Solisd;ac Lanz eis effedixerat, Valentfenfu &reliqua fagacitate ingenij ex- celluntyAriftot 9uuduoQov/3 eireomtaDNo )4242V 2A&Q8«, Ar Janus, INominafua nouere. Linguam Indicá elephanti "s intelligunt; Aelian. Peruagatüm eft, ficut. Op »lànus ait; clephantosinter fe loqui, Q3vyylu Guezusrov wspocnii^ a Éo «mlp/(orrecicorü vero collocutionem non omnibus quidé,fed folisdomitoribus notá effe: Itemid; cum vicini funt .. ad moriendum, diuiriatione quadamanimi przfcire fatale neceffitatem,. Vidielephantos quofdam;qui pruden- tiores mihi videbantur,quàm quibufdaciin locis homines, Vartoman. "anta huic belluz cum gerere humano focietas, tamQ; prope accedit ad lio minis ingediüm, vt Cicero non vereatur affirmare, nó paruam nationem ho^ minumfenfu acingenio effe raultoinferiorem,Gillius. Elephanto belluárum nulla prudétior, Cicero r. de Nat, Elephantotumacutiffimi (enfus,Idem z.de Nat, Omnium quadrupedum fübtilitas animi precipua illis perhibe- tur. Plin. Antipatertradit agnitum infecneGamiüultospoftann osquitector in rütenta fuiffe, Plin. InSyriacle- phantum fcribit Agnon,cumin edibus cuiufdam alceetur, ac fersus qui additus curator erat, de demenfo quoti- die fabtraheret;dimidiod; belluam fraudaret fedenim heroiamali quando prafente coulideranted; demenfum totumfolueret,tornetuentems;ac promulcida contrah entem;bordei partem ádditam repuliffe,ac quàm exactif- 70 fimefeparauiffe;feruiiniuriam hoc nimirum pacto ad herum deferentem. Alium vero cum lapides & terram ma- Mure d Kk 2 gifter 1 V à ' N » L| pod De Quadrüpeazbut. : oj s acd i : " n ' : ; ^ | M. n oM uu 1 giter ad explendam meufurato pabule mifcuiffet,ipfutn ex foco correptum cinerem in ollam magztri,elixis iam. carnibus iniécitiz, Plutarchustn libto Veraanimalium, &c.. Aelianus eandé hiftoriam pauló alttcrnarrat; Cum | SAL pO it. ! 1 [ DUST, p i Rt P rs - : 17» VOI YN uocis . M is (inquit)qui hordeum buicadmetiendi procurationé habebat; hordei partem fubrraxiffetzilliusd; in locum Ia- e fappoticzis;ipfi dcbitam tamen menfüramecumulatéferuaffet,vt dominum vtriufq; fi quado vidiffet, fal- legit; deindein oliaminfudit (icq; folerter iniurijs,iniurias fibiillatas vits eft. Circa Lic ham( in extrema Áfricà) pluutaliumaquatumlacunz funt,quibusarefactis elephantes probofcide ac dentibus puteos effodiunt & aquatm 1nveniunt,Strabolib.16. Decalliditateipforum,qua vtutitur.cum premuntur à venatoribus, vel in foueas ab eis- eret : Elephantus videns eum qui fibi debitum fraudabat;polentam coquere: primum promufcide pabulum col: M r u n factasinciderunt, dicemuscap s. Mirum in plerifq; animalium fcire quare petantur, fed &percunctaquidea- . - veant, Elophas homineobuio forte in folitudine; & fimpliciter oberrante, clemeés placidusi; etiam d WD uiam traditur. IHé vefüigió hominisanimaduerfo;priufquam homine;intremilcere iufidiarü metu, fübfiftere ab. olfactu,circumfp: &are;iras proflare;nec calcare;federutum proximo tradere illum fequenti, nuncio fimili víus 2; DOT A OE TTEU IS AD : Ha : | H DR TAM REESE b E 2 £x ENTUM IS PL * ud ad extremum; & tuncagmen circumagi,& reuerti/aciemqs dirigi: adeó omnit odoridutate virusillud maioreex. 3 * | partenenudorum quidem pedum,Plin. Tum fagaciffime odorantur,tum acerrimisfenfibus exiftunt: tum vero... "ex his partim antegredientes,partim fubfequentes,ordinatim cunt;atq; horü primus narium fagacitate herbam | ante pelcsfuos pofitam fentiens humanis vefligijs effe tranfitam,;eam euellit,& ei, qui àtergo proximus eft, odo- tandam traditzisrurfusalteri;qui poft eum ffatac deinceps per oraniü quafi manus f JiBw... | adillum ipfum qui extretnum àgmen ducit peruentum fuerit: is fimulac olfecerit, Darritum vàftum xdens. quafi aeitercontrectatur,quoad E fignum ad fugam dat. Hi tuncin conualles profundas, autinloca cócaua & paluftria, vel fi minusid concedatur, in nemorofa campeftria;áb eo loco iterauertunt, prorfusq; fetotosauertuntab his locis,quacunq; frequétes ho- minesiter facere folent: quód ab hominibus, vt animalibus fibi infeftiffimis, timeant, AcIian.. Differuntinterfe clephantes mirum in modü robore;atq; animo.Sunt apud Indos in vfü rci bellicz non foli mares; fed eti foemi- nz:vetüntamé fceminz pauciores funt,& longe timidiores, Ariftot.Elephantorum generis foeminz multó paui- dioresfunt,Plinius & Auicenpa. Quamobré miror quód Vartómannus fcribit fcemina multó rebuftiorem, ala- crioré,magisd; magnanimá effe quàm màs fit: Etfceminas quafiá plané viriles reperiri: Ni forfan interpresejus errauit, Antipater autbor eft, duos Antiocho regiin bellicis vfibus celebres eti cognominibus fuiffe, Aiacem & Patroclum: Antiocho vadumfluminis experienti renuit Aiax alioquin dux agmints femper. Tum pronunciatü, cius fore principatum qui tranfiffet,aufumd; Patroclum ob id phaleris argenteis,quo máxime gaudét. & reliquo omniprimatudon auit.Illé qui notabatur inedia mortéignominiz pretultt.Mirus nanq; pudor cfl;vvictusd; voce fugit victoris:terram ac verbanas porrigit, Plin. Herbam vi&orià vi&to tradi (olitam;vel ex prouerbio conflat, Religioillis fyderum quoque; Solis; ac Lenz veneratio,Plin. Luna nitefcente gregatim ámnes petunt. mox áfperfi liquore,Solis cxortum motibus, quibus poffunt, falutant: deinde in faltus reuertuntur, Solin. Authores (;ntin Mauritaniz faltibusad quendam amnem; cui nomen eft Amilo (aliàs AnuloJ nitefcente Lunanóua gre- ges corum defcenderc;ibiq; fe purif can tesfolenuiter aqua circumfpergi;atq; ita falutato fydere in fylias reuerti; vitulorum fatigátos prz fe ferentes; Plin. Hifloricns Dion pergere clephantesait 29:325 xcov id eft; ad aquam peren nem, Cxltus r5. 18. coníiderandum relinqués an Plinius eno) ex authorealiquo ceu proepriá nomen tranf- - tulerit, qua voce deprauata Anulum librarij fcripferint. Abinterlunió recrefcente luna, elephantos intelligo 1 à quadám natura recondita notione;ex fylua primum, vbi pafcuntur; ramos decerpere,eosq; deindefüblimes fer- re,tum veroipfosad lunam fufpicere,ac leuitef ramos mouere,tanquam füpplicatiónem quandam luna praten- dentes cisipfa vt propitiaexiflere velit, Aclian. Viti funt feffi egritudine. quando &illas molesinfeflant morbi, 4 herbas fupiniin ccelum iacientes;velutitellure precibusalligata, (aliásallegata,) Plinius: Aelianus( vt mox fübij-.— ciam) lhioceos moribuhdos facerefcribit. Iuba fupplices dijs immortalibus effe tradit: quippe qui fuepteingenio & mariluftrentur, & furgentem Solem adorcntproni, promufcidevclut manu in coelum fublata : vnde chariffi- mum dijsanimaleffe conftat (ex Ptoleméi Philopatoris fato,qui elephantos quatuoríimmolauit, vteap.8,dica ) Plutarchusinlibro Vtràáanimalium,&c. Exoriestem folem elephanti venerariturpromufcidem,tas quam ma- num aduerfusfolis radios alleuantes.Itag; hos eicharos cffe & egregie diligi Philopator Ptolemeusteflis ef nobis. Tocuples.Is fané peftpartam,vi&toriam eius belli quod é&um A ptio: hogefiifet, ceü quàm gratiffimus aduerfus fo- lem,qué deum exiftima bat;cffe vellet; proQsvictoria ei gratias perfolucret,tum alia magnifica facrificia fecit,tum. vero quatuor elephantos;bene magnitudinegrandes, cxiftimàásfeficdeum religiefe colere, primum immolauit: | dcindecum in fomnijs minis dei perculfusfuiffet,ob inuifam numini talem holtiam; rcligionismetu permotus, , proimmolatis ex zrequatüor elephantesin honorem Solis excitauit: hoc vt füpplici fao hüc (ibi placatum ef- ficeret; Aclianus,& Plutarchusloco proxime citato. Elephanti cadauera fui generis fe - Mu de religione ipforum tuminalijsfepcliendis tum fub fuam cuiufq: mortem; Acliani verbs hzc (ant: Vt Aethiopum (ibquit) Termonibus peruagatum ett, clephantus;cum alterum perfpexeritmortuum,no préterit, quin hum un tomufcide liauftam,velutfan ctam & my flicaminijciat,communem naturá miferatus mortuo parentans, vr ne aliquidimpie committat:nam hoc quidem ipfum non agere;cxecrabile ducit. Quaread hóc nefariü fcelus vitàn- dum,fatis cftei velramum inijcere,quo faéto,abit,commanem omnium finem non afpertatus. l'um etià adnos isÍermo permanauit,elephántoscum ex vulnere;fiueidin bellojfiuein venatióneacceperint, vicinifant ád tno- riendum,autobuiam herbam, aut fortuito obie&turm pulueréalleuantes; in ccelum fufpicere; eumd; püluerem,. herbámueiacere,& (imul vocefua propria lamentári;& m férabiliter fu p plicate, tanquam deum ob ea qug iniu- fte, &indigiefuftinent,obteftantes, Aclian. Patresfuos xtategrandes nutrinat, Tzetzes. Actate áffeGus iuniores delegitimo cibo cedunt (quod etiam Tzetzes teflatur) eofdemd; fumma & obferuantia colurit.& à periculis fer- vánt.In foffam dclapfos;inie&is fruticum fafcibusfübtrahüt; quibus tanquam fealis fene&tutegrauesafcenden- ces,liberantut, Aelian. Ecturfus Iu ntores,vellabores,vel pericula fufcipiunt;Santecedentibus etate, de cibo & otione coiicedunt, propter obferuantiam per quam cultu quoda, & honore natu maiores dignandosexiftimàt, ] Mc enim neq; ex fene&tute infirmhim,neq; eum qui m orboteneatür,fui gregales deferuntifed & hidiffimt eiperman ét,ciusq; cum ecterisin rebus ftudét incolumitati,tum Vero ctiamfi i pliinfe&tatione urgeanturproeo propugnant,& faucios,& feffos curant:ac integri, à vulneribus haftas, & iacula é corpore fiu Gorum,tanc aa chi gurgi periti estrahunt,vtne hominesquidé ícientius; Hzc Aelian. Nata gran diores& minores;i nfiribos etiam, & feffosacfaucios quantopere curent,fequéti capite dicamin venationeipforum, Czterum quatita vm - 2 CA me 7* De Elephanto. D. | Lib. mm, uum dutanturamore;füperius explicaui. Abftra&ià fuis elephanti fedibus patrjjs quamuis vinculis primum & | "fame; deinde varijs cibariorum blandimentis manfuefactifint; tantatamen naturalis foliillecebratenentur , vt , patri memoriaetisobfcurari & enanefcere nequeat. Quare cum horü plerigs erauiffimo moerore fufcepto con- ficiuntur:tum vere quidam exhis,vberrime flentes (ut Tzetzes etiam fcribit) tantám lachrymarü vim profun- dunt,vt oculorum fenfibus capiantur, Aclian. Antipater diuinationém quandam iufliti clephantis ineffz tra- dit. Nam cum Bochusrex triginta elephantis,totidem in quos facia eret, ftipitibus alligatos obieciflet, proeurfantibus inter eos quilacefferent;non potuiffe effici; vt crudelitatisalienz minifterio Inngerentur; Plin. Elephantus quahtopereauerfetur & oderit adulteria, hiftorijsaliquotab Acliano relatis probabimus : Elephas .— quidam egi )cumyxorem fui domitoris & altorisfluprari manifeftó deprehenditffet, ambos, &eum qui ftu- /3o prum inferebat, & eam qua cumid faciebat cornibustransfigens, interfecit , acin ftragulis conftupratis, & lecto adulterato iacentes reliquit. Vt veró primum elephanti re&or veniffet, & manifeftó nefarium facinus , & hutus . vindicem cognouit. Hoc quidé fa&um;ab India hucad nos manauit.. At Roms aliud fimile euehiffe udio:piz- terquam quód addunt, ibi elephantum non vtrunque modo occidiffe, fed & ftragula vefte eos texiffe, & nucri:io , eduenientiflragulam reiecifle;& retexilfe, & proximeinterfeiacentesdemonftraffe. Traille tum facileininriam | latam fibi fuifle intellexit, tum etiam maxime facinus ei liquebat; vbicornu quo ipfos cofixiffet, cruentum pcr- Ípexit. Etrurfus, Cum quidam cicuris elephanti moderator,coniugem non illam quidem amabilem, fed fàn2 di- uitem haberet.amorisoculosprimum adaliam adiecit:deinde eam vxorem ducere ftudens, alteram prioré ftcán. gulauit, ac prope ab elephanti prefepi homo precipiti confilio non defodit modó , fedalteram quàm amarct, in matrimontum duxit. Elephantus autem cum tanti facinoris confcientia incitatus,tum vero fuaptce natura à raalts :20 abhorrens,nouam vxorem eà perduxit; vbi humataalterajaceret,cadaun erd; dentibusrefodiens & denudans quae dicerenequiret, ex ipfisoperibushzc mulierioftendere conabatur:eam edocens, quibus effet moribus prcditus 3s,cuiipfa nupfiffet, Hactenus Aelian. $i quem ex magiftriscuratoribüsue ( 5 ;c»volpov C ABaoxea) pericatn interfecerint;adeó illum defiderant,vt pre moeroreà cibo àbílineantjidá; interdum etiam ad mortem vía:,Stra- bo. Quidam iracundia permotus cum fefforem fuum occidiffet;tam valde illà defiderauit;vt poenitudine & mce- rore confectus obierit, ArrianusinIndicis, Non eft omittenda etiam illa A cliani hiftoria; qua mirificü clephanti cuiufdam albi amorem &gratitudinem predicat;quaisIndum nutricium fuum profecutuseft. Cum Indus (1a- uit) quifpiam clephantialbum pullum offendiffet;atq; huncetiam nunctenerumaluiffet, & paulatim manfue- eciffet, eod; deinde veherctur,& beluam amaret; & viciffim redamareturipfe; ac (imul fuam elephantus educa- . tionem,cüm maximis amicitia officijs huic Indo compenfaret:Indorum rex id intelligens, muneri popofcit fibi 30 clephantum mitti. Is vt yehementi riüialitateflagrans, amatorie dolebat, fi huncalius quàm ipfe efft habiturus. tag; negansfe daturum, vnàcum elephantoin defertiffimam regionem perfugit. Rexautemid &eré ferens, ad eum infequendum mifit,qui Indo auferrent, fimul & illum comprehenfum ad poenam reducerent, Cum eó ve- niffent,vbi erant transfugz,comprehendered; aggreffi fuiffent:ex faperioriloco lapidibus eos homo appetebat, pariterd; elephantus, vt inturia infigni accepta;illorum impetum repellebat. VbiInduslapidatione facto percuf- fus,deloco, vndefe defendebat, przceps deiectus fuiffet, clephantus hominüm moreacerriiiefe tuentium , pro fuo nutricio cum propugnauittum vero exinuadétibus partem occidit, partem in fugam impulit: tum altórém fuum promufcide circumplexus;ad ftabulainuexit, ac tanquamamicus permanfit fidelis amico, beneuolentiam oftendens,qua admirabili fuum educatorem profequebatur; Hactenus Aelianus. Quid Poro regi in illaaduerfus ^. Alexandrum pugnafaucionónnemultaelephas fpiculaleniter ac citrà dolore promulfcide vulneribus extraxit? 49 & cumeflfet grauiter vulneratus;ipfe quoq; non ante abiecit fe tamen,quàm exanguer & nutabundü reecmin- -. telligeret;hic enim vt neduriusillecaderet,fenfim fe humi prior demifit velut flratum heroincumbenii pribes, Plutarchusinlibro Vtraanimaliam, EcrurfusIam chirürgicen elephantos callere ceitó traditur: quippe fpicula haftasq; & tela vulneratorum corporibusaftantes extrahunt; idá; citraconuulfionem& damnum. Qui primus aliquam przdam repererit,regreditur, vc& fuos gregalesaduocct, Aelian. Foffas quomodotranfcant; quum ve- mationepremuntur:& quomodo illapfis egrediendi facultatem parent;tapitequintodiceimus. cet . .Blephantifunt natura mites & manfueti,vtad rationaleanimal proximé accedát, Strabo. Elephasanimal do- cile &fyluaticum;Lco Africanus. Maximéomnium ferarum difcipling capax eft : vbi femelàd hominem adfue- Ícit; ab eo omnia patitur, ex eod; niorum fimilitudinemin fetransfert, neq;aliter quàm patui canes ex hominis manu gaudet cibum fismere, atq; ad (eaceedentempromufcide complectitur, etum; caput intra ftuces imimit- - $0 terefaciletandiu pedtur; quoad hominilibitum fuerit: hoc enim in eorü paftoribus (vouaer) fieri videmus, Phi- — . Joftratus. Ipfins animalis tanta narratur clémentia contra minusvalida, vt in grege pecudum occurrentia manu. dimoucat,ne quidobteratimprudens:nec nifilaecffiti noceant,ideod; gregatim femper ambulent,Plia. Ineftil- lisclementiz bonum: quippefi per deferta vagabundum hominem forte viderint; ductüs vfq; ad notas vías pra- bent: vel f confertis pecoribus occurfitent, itincra fibiblanda & placida manu faciunt, ne quod obuium animal - interimant;Solin; Nonhomini;nifi laceffitisquicquam nocent: tumrenim promufcide tànquam manu compre- henfum eum ad telia&tum iaculantur:ytfzpe;antequam terram contigerit moriatur, Cillius. Plutarchusaffert, Romeectiam elephantum ex pueris; qui promulfcidem flilis pupugiffent vnum fublimem corripuiffe, vtftatim .. veuminfüblime, quantum maxime poffet;iacularetur. Atenim füblato eorü qui aderánt clamore; fenfim & mo- & . deraterurfüshumidepofuiffe;exiftimantemtanto metu intecto,fatisillum poenarum pependitfe, Gillius ex Plu ' €e tarchilibro Vtraanimalium,&c; Vbi pro his verbis vt ftatim eum in füblimeiacularetur, Grecelegitür; 92:o£oe lu Sysmoyujézrowieon: Gry nus fimplicius yertit,arreptum alted; fublatum confeéturus videbatur. A'zezzucrávizon, Vt Varinus;& Etymologus docent, non eft fimpliciteroccidere, fed tympanoferire: id autemlignum eft, quod alij Ácytalen vocant:olim enim hoftes lignisoccidebant; poftea veró gladio;tum feruostum liberos. (Certum eft an- c —seferri & xris vfamin pugnisftipitibusdurisfudibusd; preuftis milites v[os,& fimiliter nimirum fecüris aut glà- dij loco carnificesligno vel trunco vtebanturt &forfitan inde verbum obtruncare defceüderit, pro capat ampu- .. tare: Capio fuftem;obtrunco gallum furem manifeftarium, Plautus:qivod poftea feré pro quouis modo occidere vfurpatum eft.) Ex rurfus, A'zozupzrzicolon, Ànquit Varinus,idem eff quod decollari ,, ab xeQalu orco nllo. A'awru|rewiC et Suidasinterpretatur zxAeas Qov&&evid eftignominiofe occidere. TUwmrawas Eu $2! o brune ov, m iygavmn 38 quvva vá mpawe Ao [Dacos «a aU TUTen yi -ysv EUNc ois rU THoVzu &u roi dycacstte jas cl mpuops uoa, Suidas & Va- | 0 rinus: (forteita vt tympana vulgó nota inflrumenta bacillis pulfantur.) Tympanum lignü eft carnificis; quo fibi E " "ME TH ] | PME a: iraditos LU Dd $80 De Onadrupedibnr. traditos necat, Etymologus. vuwmevicecudigno feritur,cxcoriatur,fufpenditur. Tympanain Ariftophanis Plu te lignafuntquibus cedcrentür nocentes, Callius. Varinus cum fcribit fuiffe ligna 29 oc ézupzratvicov, id eft in quibus £ympanorum füupplicie afficiebant, vidétur indicareligna quibus imponcrentur velalligarentur fontes. Pollux libro o&auo carnificis infirumenta nuümerat;gladium;laqueum,tympan um, & venenum. Et paulo pofl, Xouais d zl. qo dlegpuurmiev EUAcNEXAACITO, aput yo) elc e U0Y» ca PP YT AeTapdiuov. Tym pan um apud Theodoritum inflrü- — - sncntitortorij genis cfl; quo fontes torquentur differunturq;;Grammaticus quidam.A zervwrawléechw,ty mpanis ac fidiculis extendi vt martyrés, Cyrillüslib.8. Fidiculz numero plarali tantum, fumitur pro inltrumento tor- quendi,ex duobus RO Ge pu compacto;ab extorquenda veritate ac fide: Vel nerueis fu nibüs, | RA culisd; quibus adillum modum homincs torquendi alligantur, Valla lib:t, Seda jj potius effe putanttormen- tum quo fontcsà tortore funibus alligari, vulgo torquentur, (appentis fcilicetad pedeslapidum ponderibus.) í& "Cumig turtam varta fittymparni.cum pro fupplicij tormentiue geacre accipitur. fignificatio, neceffario etiam formatum inde verbum zuwrawiCew & 3zrvr wrrawitevs fenfum habebit multiplicé. Quod ad Plutarchi verbajqui- bus dicitelephantum ita pucrum probofcid: (ua rapu:ffe fublimem vt videretur illum »zrezjpzavieew, ego verte: xim, violenter illifurus folo:percutiuat enim & illidunt que volunt manu clephanti. Videtur autem suwzewitew non fimpliciter & femeltantum, fcdaliguotiesiterum atq; icerum in terrá illidere fignificare, inflareorum qui €ympana bacillisferiunt. Facile poffunt manfuefcere clephanti, Ariftot. Et alibi, Mites & man füetudini addicti funt. Quomodo manfuefiant, vide cap s.poltvenationécorum, GupiszmegteXO" aénemu xt dlgmiov lun ASyejos, &» dle oor "i oerie p epo7reosi T iir &c. Oppianus. Muficacapti cicurantur,przfertim Indici,vt capite quinto di- cam. Ex Strabonis doctrina didicimuselephantes cantu mulceri,& tympanorum fono, Caltus. —— ' Elephanti etiam pugnant inter fe vehementer, & dentibusalteralterüferit:qui autem vi&tusfuerit, adeó ani- 19." mum amittit vtne vocem quidém victoris toleret, Ariflot. Elephantum quomodo expugnauerit canis Indicus, | xctuli farain hiftoria Canum rob uftorum. Magnus Indorum rex quotannis diem vnum proponit,tum homi- pum;tur beltiarum certamin:busscomrüittütur autem pugnatura inter fe &alix beftiz,& elephanti. Elephanti ad certamen vtincendantur,promu [cidefpontetua fefe verberant, Aelian. Clara eft vnius é Romanis dimicatio aduerfus Elephantum,cum Annibalcaptiuos noftros dimicare inter fe coegiffet. Namq; vnü qui fupererat ob- . 'decit clephanto:& ille, dimitti pactus, fi interemiffetfolusin harena congreflus, magno Peenorum doloreconfe- — | cit. Annibal cum famam eius dimicationiscontemptum allaturum beluisintelligeret; equites mifit qui abeunté interficerent. Probofcidem eorü facilimeamputart Pyrrhi praliorü experimentis patuit. Romz pugnaffe Fene- ftella tradit primum ommniüin Circo Claudi] pulchri dilitate curuli M. Antonio; A.Pofthuio Colfs.anno vrbis dexcentefimo quinquagefimo quinto. Item poftannos 2e-Lucullorum gdilitate curuli aducríustauros. Pompei 24. quoq; altero confulatü, dedicatione tem pli Veneris vi&ricispugn auerein circo 26.alt vt quidatradunt r7. Ge- culis exaduerfo iaculantibusmicábili vnius dimicatione; qui pedibus cófoffis repfit genibusin cateruas, arrepta fcutaiaciensin fublime,quz decidentia voluptati fpectantibus erantin orbem circumacta, velut arte non farore beluz iacerentur. Magnü & in altero miraculü fuit vnoi&tu eccifo. Pilum fub oculoadactü;in vitalia capitis ye- nerat. Vniuerfieruptionem tentauere non fine vexatione populi;circundati clauftrisferreis. Quade caufa Caefar — |. dictator, pottea fimilefpectaculü editurus, Éuripis harenam ctrcundedit,quos Nero princeps fuftulit equiti loca addens Sed Pompeianiamiffa fugz [pemifcricordiá vulgi inenarrabili habitu quarentcsfupplicauere, quadam. fcfe lamentatione complorantes,tanto populi dolóre,vcóblitus imperatoris,àc munificentiz honori fito exqui- fite, ens vniuerfus cofurgeret.dirasq; Pompeio;quasillemox luit;peenasimprecaretur,Pu gnauere & Czfari di &atoritertio cofulatu eius,20.contra pedites quingentostiterti totidemturriti cum fexagenis própu gnatoribus; 49 codem quo priorcs nuràero peditum,& pari equitü exaduerfo dimicante. Poftea finguli;principibus Claudio& — Neroniin confummatione gladiatorü;Plinius,Pugnam illorü primus omnium in Circo dedit Cn.Pompeius]n- dis,quibus àfe fa&um theatrum dedicauit, vt fcribit AfconiusPxdianus, Vide füprainitio capitis fecundi.Decli- | nas vrlucasboues Olim refumpto praferoces pralio Fugitiuuentus Romula,Aufonius.-Edita munera in qui- bus elephantos & crocutas,& tigrides,& rhinocerotes,&c, exhibuit, Iulius Capitolinusin Antonino Pio. Qui modo per totam flam mis ftimulatus arenam Suftulerat raptastaurus in aftra pilas, Gccubuit tandem cornuto ardore petitus, Dum facilem tollific clephantaputat, Martialis, Flec ómnia Pliniuslib.8,cap.7. Elephantorü pleriq; ignem fügiunt,vtex hiftorijs confirmabimüs fequenti capite; vbi de vfu pilorum in bellis dicetur. | Si elephantus feritate cftert flatimadarietis confpectà manfuefcit,Gillius Elephas furens ariete vifo quic- fcit;ac cóflaccefcitimperus Calius tuls ex Sympofíacis Plutarchi:& Zoroaftres in Geoponicis Arictiscornuahorre- sà fcit elephas, Aelianus Et alibi, Romanos (queniam non cornua modo; arictisfed etiam füilli pecorisgrunnitum oderunt) Pyrrhi E pirotarum regiselephantosin fugam vertiffe homines dic üt; victoriamq; amplam ex eo bello retuliffe. Elephanti ex animalibus maxime exh orrent hircum ceraften, porcum; quibus fané máchinamétis Ro- mani'clephantos Pyrrhi rcgis primum vertentes, vi&oria funt potiti, Volaterranus: qui perperam forte pro arie- tecornuto,bircum ceraften reddidit. Regem infipientiam fugientem fignificaturi Aegyptij,clephantum ( vetus interpresin cptéceruum reddidit) & arietem pingunt:fu git enim ille cum arietem videt, Orus. Cum Elephanti in venatione fügantur/fi eos fic frequ étes coactos leones perfpiciants alij alióin fugam tanquam hinnuli, ab ele- hantis fibiincredibiliter timentes, conijciuntur, Aclian. Iphicratcs Icribit apüd Hefperios Acthiopesleoncs : clephantorum pullos aggredi,quos cum vülnerarint, iam matribus fuccurrentibus fugere. Tlasveró cum filios fanguine machlatos viderint;cos inrerficeredeones poftmodum reuerfos cadau eribus vefci Strabo. Suis grünni- 6g zum horrefcitelephas,Idem. Etru rfus,Cu mab Á ntipatro M e garerifes circumfedetétur;acerrimeq; Macedones iücumberent;primoin fués piceoblitos incendium Megarei cxcitáhi nt,deinde ficincenfos in hoftes immiferüt. ' Ii itaq; furoreinflam mati;ctiin el cphantorum aginitiaincutreruntjtum clamahtes,nemp: igni Hagrantes,quaft ' quibufdam furijs elephantosincitatuit,& grauiter perturbaruntihi enim nullum neq; ordinem tenebant, reg; amplins,quamuis à primo etatis temporedomiti fuiffen t manfuefadti erát: fiüe quódíuaquadam recondita na- - turaà fuillo pecorelongéabhorreant,grauig; 1n id odio fint: fiuc étiám quia horümabfonum vocisacumen per- hotreant. Cuiusrei non ignari educatores generis elephantini,vnà cum fuibus pullosalunt;ex con fuetudineeos vt minus horreant, Hac Aclianus. Elephantes porcina voxterret , Senecain libro delra. Acgyptij proregequi , hominem nugatorem fu giat,clephantem cum fue pingunt:fugit enimisgrunnitufüuisaudito, Orus. Exhorre- fcit poreclli recens nati voce, Zoroaftresin Geoponicis. Odorem muris ( forte iui legit pra«2:) vel maxime 72.- » ugiunt o 2j D - [iO cüli inftar appeníam demittunt:co cum acceffit elephan tusad arboriscacumina colligenda, draco in huius ipfius hiffimaslaucinant partes.Irdé obui deprchenfi,in aduerfoserigunt fe,oculosd; max me pctunt.Ita fit vt plerung; . caciacfame & maeroris tabe confeétireperiantur. Quam quisaliam tanta difcordis caufam attulerit,nifi nature 20 fpectaculüm,fibi paria componentis? Eft & alia dimicationis huius fama. Elephantis frigidiffimum effe fangui- nem;obid aftu torrente przcipueà draconibus expeti. Quamobrem inamncs incrfosinfidiaribibentibusaróta- - 40 Sepctamen pondereillorum obruticommoriuntur. Inhorum draconum capitibus inulti pretiofiffimi lapides tur eo pictores ad fingendim fanguinem. Apud hos fimul & medicos in magno vfu eft. Idem fentit Matthaolus 2. | 4 MET T A nu '02 | "De Ouadrüpedibus. " mo o Jj i hodiednogenerahoc nomine,quorum aterürn fictitium eft, ex bolo non Armenia, forbis contüfis , & caprinà - / hircinóue languine;alijsq; diuerfis rebus;in placentarum formam redigifolitum;& furno aut foledéficcari.Hoc || vtplurimum in equorum & fimilium (animalium) remedijs vtüntur:multi ctiam hominum. Alterum veio fuc- cus cft & lachryma quarundam magnarum arborum, in infulis Lufitanorum nuper inuétis copiofe nafcentium: Cuius generisarbores Vlyffippone maximas vidimus. Suntenim tanquam columnz;vnicz cimaturz (ficillilo- quuntur more palmarum;abfq; ramis,folia funt eis fimillima fpatulze fcetidz;craffiora tamé: cortex arboris (ub- cinericeus& vna cum tota arborerubri fucci plenus. Arbor tempefliué fcarificata emittit lachrymasíanguineas, | quasgummiinftar condenfatasabradunt é cortice incola;nec vilius vendunt. Multi etiam lignum cius fruftatim | Aucifumebullirefaciunt;& decoctum igneautfolecondenfant,&c. Vtrumq; enim fanguinem draconis appel- | lant. Sedlongé melior eft lachrymafeu fuccus colle&tusligni deco&ione. Ceterum an hic fanguis draconis eafde 1d vires habeac quas Achillea fideritis (Serapio;vt ex Brafauolafupracitauimus,non Achilleam aut Achilleam fide- | ritin;fed 6impliciter diétz fideritidisfpeciem tertiam fanguinem draconis vocat: Galenus fimiles viriufq; facul- tates facit,fed Achillezefficaciores magisq; aftringentes)nefcimus.Sed przftare putamus vti fucco fideritidis vel. la&tucz authoritate Auicennz,quàmalia re abíq; vlloautborü teftimonio, Hactenus Monachi in Mefuen. Ego hasarbores Libycas & in nouis repertas infulis palmarum gener:s effeconijcio. INam palmisfolia gladioli herba | | folijs comparantur,vndefpathen Grzcinominant. Trunci etiam ramorum; natura cadem.NNatalesijdem,locl | feruidi & arenofi. Colorem praterea palmarum germina phoeniceum fiue puuiceum habent , vndearboresipfe pheenices Gracis dicte.Sunt autem illarum tam multa geneta;eaq; longé dinerfayvt vix vlliusarborum puto plu- rarcperiantur:quó minus mirum fuerit hanc etiam adnumerari.Poftremo vires conueniunt. Nam fructus pal. maruin aftringunt, vulnera glutinant:fanguinem excreantibusin cibo commendantur, hezmorrhoidas & dyfen- ae teriam cohibent;&c. Actuariusfangu!nem draconis;ZpexevrG vel Jpaovceio v sens ullvov euo: nominat.Caterum quz hodie cinnabarisvocatur;idem fcilicet nomen propter coloris fimilitudinem fortita;alia foffilis, alia factitia eft, vtraq; metallica & venenofa;nec vllo modoin corpusadmittéda.llla in fodinis argenti viuireperitur,vt Mat- thzolusícribit;rubicunda,nen admodum dura,fed friabilis.magni ponderis, & argenti viui tam plena aliquan- do,vtfponte defluat.Fa&itia exargento viuo & fulphure fit; fublimatis vt vulgó loquuntur. At minium vulgare hodievt plurimum fitex plumbo & ceruffa vfta, vndeid ipfum Galeni ac Diofcoridisfandycem cffe apparet, Se-- rapionisvero minium , Matthazolus.- Georgius Agricola vir tum aliásin bonisliteris, tum in re metallica vnus , omnium maximz authoritatiss cinnabarin fiue minium faétitium Germanis fuisinterpretatur qzzoler: minium. natiuum;Jergzinabersmininm fecundariumysezzig:quo nomine (inquit) etiam appellatur fandyx:differt autem fandyx,non colore,fed conficiendiratione à minio fecundario. Cinnabari (inquit Galenus) modicéacrem fa- 39 cultatem obtinct;habetveró &aftrictionis quippiam. ' EV - ML 1 2d Elephantum infeflum eff. ferunt tauris fylueftribus, Albert. Martialis in Spectaculorum defcriptionibustau- . rum cumelephanto commiffum meminit.in Ludis Pompetj Magni vifus eft rhinoceros.Alter hic genitus hoftis clephanto,cornu ad faxalimato przparat fe pügnz,;in dimicationealuum maximé petens, quam fcit eífe mollio-. rem:longitudo ei par,crura multó breuiora;Plin. EtalibiInarbores exacuunt limantd; cornua elephanti, & fa- xorhinocerotes. R hinoceroslicet humiliorinferi ord; elephanto; cornu tamen (quod in fümma nare validiffi- mum geftat;adeó vt ne ferro quidem robore concedat) faxis exacuto, elephanti crura fuo ri&u fubiens, difcer- pit &lacerat:isqs effufo fanguine decumbit. Pugna eorum eftde paltionibus,proijsq; tuendis multi mori dicun- tur;ac fialuum non preoccupárit rhinoceros; fed in aliam elephanti partem aberrárit, elephantinis dentibus di- ftrahitur:actametfi eius pelliseaexiftat irmitate,vtegréiaculo penetrari queat;tamentam violétus eft elephan. 4« tiimpetüs,vteam traijciat, Aclianus. Meminit etiam Oppianus;fed paucis, & Strabo lib.i6. Tigris elephanti quoq; fpernit veftigia; Plin. Tigris clephantolongé robuftioreft, Euftathius in Dionyfium, & Arrianus :Infilit. in caputclephantis,& facilefuffocat, Idem, Gryphescumalijsanimalibus certant ; cad; vincunt, contraleones- autem &clephantosnonílant Aclianus. ^ — | ha uic S | | d Flephantumvenatio multisin Libya cirea Troglodyticam oppidis nomen dedit; vt capite octauo dicemus. A fricafoueis capit, in quas dcerrantealiquo protinus ceteri congerunt ramos, moles deuoluunt, aggeres con- | Yiraunt,omniq; vi conantur extrahere. Antea domitandi gratia greges equitatu cogebant in conuallem manu f. sm, &longotra&tu fallacem:cuius inclufos ripis foffisq;,fame domabant. Argumentum crat ra mus; homine : vorrigenteclementeracceptus.Nunc denti caufa; pedes eorumiaculantur alioquin molliffimos;Plin. Accept ex izncquodá fidedigno (verbafunt Alberti ex Auicenna) Indos fácere foueas; in quas efca illiciente elephanti ali- «quandoincidantillapfum venatorü aliquis accedés,flagro vehementerafficit : tandéalius fuperuenit; qui fe ele- phantooftendens percufforemillum tanquá cum incrcpatione & violentia ab elephanto reijcit,8 mox elephan- teinfouea reli&o difcedit:redit percuffor,& rurfusflagellansab altero fuperuenienterep ellitur, Hocfepiusite- " raturjita vtelephas tandéagnitoliberatore fuo;confpe&tu eiusgaudeat:quo animadnerfo;aperitur ei via fodien- do qua poffit egredi de fouea:egreffus fequitur liberatoré faum;eid; paret. Ethoeidem (inquit Albertus )narra- - ut miht vir fide dignus,qui regioné;llam peragtauerat; addens percuflorem elephanti horribili colore caput & faciem pingere; & habitu vti alteno;ne poftea i canto cicurato agnofcatur, & in periculo vita fit. Caterum M Strabolibro deci mo quinto, & Arrianusin Indicis,hoc modo eoscapi aiunt, vt Gillius tranftulit: àquoomiffà 6 adijciam,& quedam emendabo:Venatores quatuor aut quing; flàdiorum locum planum &miniméimpeditum GLixby, Str: bojid eft nullisarboribusaut fruticibusinterceptumissbor xo] xaupozrob eu, Arrianus. aov Varinus planum exponit;xawparobu eftaofum CUM kupioixoDsu legendü, vtdecliuem exponamus, quem Pli- niusnimirum conuallemlongo tra&tu fallacem nominat;quo fcilicet paulatim & tanquam per gradus defcendi- - tur) foffalatitidine quinq; fimul &altitudinequatuor cubitorum (3»5»ovid eflvInatum,) cingunt:&terráque -— fodiendo erüiturmurorum inflar circunquaq; exaggerant. Inaggerefubterranea latibula efficiunt; in quibus foramina relinquunt; per que lücer admittant, vndeaccedentes ferasintueri poffint; um ponte (anguftiffimo, Strabo) multocefpite conftrato , nefer& infidias pofitas fentiant; foff tranfitusiungitur, acnimirum ad maio. - rem ferarumillecebram tres quatuórue ex manfuetioribus fceminas elephantosinclauftru nconcludunt: vena- orcsin aggerislatibulaabflrufi manentin infidijs. Iam vero eiufmodi belux loca cultainterdiu nó adeuntes, M 7 m , ^ 1 i no :; Y - properant;& circum aggeres tam diu concurfant, quoad póritem ua&ipintrà munitiones ngillatim ingrediun- - "tur:diautem qui pofiti faàt in in(idij 8, ponterü celeriter d etorquent; alij magna celeritàte vicinis proximis vicis / 'Slephantesinclufos denunciant: quo intellecto;ij infortiffimos quofq; & maximé cicures elephontosalcendco- . 'tes,accedere contendunt: neq; tamen flatim vc eóaccefferunt, cumferis pugnatd committunt, fed cas primum - aliquandiu fame & fiti frangunt:deitide perpontemrepofitum ád eos ihgreffi,cü ijsiam infirmioribus & afilictis ^ certamen inflituunt, ae feros fiti fam eq; & triflitiaconfectos, cicuresckpugn ant:achominesex elephantis deü- — lientes, (Cum veró iam defeffi fuerint; rectorum audaciffimi clam deftendentes, quifque fui elephantis vterüm. 33 liatur: nec omniazgre DSK CNETR e ante declina nceníis cand: | naquit)elephartos fcientiam tenent, nóbis » b ! ^ le: TN E l li ) * "i uam cófumat:eos cá hóminibus certare, & [peculatozespr&s ex : ne, plitem dextra cxdit:ac pracuta bipenni hoe cruré tarda- fugiens;alter Itls.t «on dicta ab Ei, ofiusprofequitur his verbis; Aethiopes ex proceriffimisarboribus clepliatitecüniic- E iile troitus D FON i e De Qua d VEUDUIID US. *roitusatq; exitus obferudnt,non in multos vno eodemq; tempore inuadunt, fed in fingulos tantum maeno Fs. boreanimi infiliunt: nimirum fpeculator caudam belus appropinquantis ad arborem, in quara abditus s latet; dcfiliensymanibus comprehendit, pedesd; ad dextrum femur obijciens fecuri, que ex humero pendet, expedita; & acota; dextri poplitis neruos füccidit;in quo certamine vtriuíq; falus periclitatur. Interdum clephantusincifis neruisin fauciam partem procumbens; Aethiopem fecum interram ab:jcit;atq; interfiit:Interdum fuo ponde- rehominem adarboreniaut faxum allidens; occidit:zac nimirum nonnulli elephanti dolore preffi ; quando. infi-- dias facienti nocere non queunt, fefe tandiu in fugam impellunt, dum crebro fecurisictu decu mbüt:tumad ter- ram ftratorum polteriores partesincolz vicini comedunt. Alij (ex Troglodytis Aethiopiz conterminis) tutiore genere;fed magis fallacisintentosingentesarcus defigant humi longius. Hos pracipui viribusiuuenes cótineht; alijconnixi pari conatu tendunt;ac pretereuntibus lagittarü venabulaintigunt, mox fanguinis veftigijs [equina tur, Plin. Nonnulli (ex Elephantophagis) fagittis eosinterficiunt ferpentium felletinctis. Sagittatio per homi- nes tres perficitur,quorum duo arcum tenent; & vltra progrediuntur,tertius veró neruum trahit; Nonnulli af- bores obferuant, ad quaselephanti reclinari & quiefcere folent. Flarum ex altera parte truncum fuccidunt, Itaqg. beftia feinclinans;pariter cumarbore ruit:& cum fargerenequéat;eó quod crura continuo & fineflexu offe cou ftent;illi ex arboribus defilientes eam obtruncant,Strabo, lam apud Ariftotelem venatio elephantorum huiuf. modi legitur: Confcendunt (inquit) mitesaliquos animofosq; elephantos;qui venantur,curfud; infequütur fe- rosiquos cum occuparint,ferire praecipiunt fuis,dum fatigent;viresq; difloluant. l'um re&torin defatigatum il: lum infilit.regitd; falce:poftbreuitemporefera mitefcit;atq; obtem perat. Q uandiu infidct rector. mite fe quifas - exhibet:cum defcenderit,alij manfuetudinem feruant, alij fuam repetunt feritatem: itaq; immitefcentium crura prioraprepediuntvinculis,vtquicfcant capiuntur& natuiam grandes,& pulli, Ariftoteles. Capiunturin India vnum ex domitisagente rectorc:qui deprchenfum folitarium abactümue à grege, verberat ferum : quo fatigate tranfcendit in eum,nec fecus ac priorem regit Plin. | Vetulus elephas efferatior efl,& non facile capitur. Sed mi nores quoq; natu capere operofum eft,quoniam à maioribus, qui eos tuentur, non facile relinquuntur. In Ca- Ípiolacu oxyrynchi pifces capiuntutthorum exempta vifcera excoquunt. Vndead pcrmultos vfus accommoda- U 1 E tumfitglutinum:nam non modo ad quzcunqueapplicatum fuerit,adharefeit: fcd & firmiffimé retinet, vt & de- | cem diebus madcfactum nunquá poftea diffoluatur :& eo ad elephantos comp rehendendos venatores vtantuts & pulchrafacinorazdant, Gilliusex Acliano.. Suntin Zcilainfüla multi fylueftres Elephanti , mirz magnitue. dinis,quos capiunt& cicurant hoc modo;In montc parantur ;lauftraingentia firmiffimis palis, atque interduas atbores habent portam penfilem.Illicincluditur elephasfoemina cicur,quo tempore marem appetit. Tum ele-- phanti czteris animalibus falacio res, vbifentiunt feminam ilic effe ; fponte fua quarunt ad eam adirum rod intcr duas arbores. Quumautem ingreffi fuerint, qui ingredi cupiunt, tüchomo in arboribusfpeculator funem vnde porta füfpenía eft abícindit:portà decides elephantos ad fceminam ingreffosincludit: illic relinquütur fine) cibo & potu 6 aut 7. diebus, donecinedia confecti, vix pedibus cófiflant:ficd; fameenectos 20 aut 39 viri dau. ftraingreffi;binis fuflibus cadunt víq; ad latitudinem;& fic eos domant, T homeusLopez. Tametficlephas ani- malfit ingens& ferox, magno tamcn numero à venatoribus Aethiopiz in hunc feré modumcapiuntur: Hi im. denfis fyluis vbi animalia quiefcere norunt, inter multasarbores feptum frequentiumac tobuflaru mfrondium conficiant; parum interualli ab altera partevacuum relinquentes; cui portam qua fune leuari poteft in plano ins - flarraftri diftenfam affigunt;paruod; negotio paffum occludunt. Elephasitaquefub frondibus quietem captus ' rus,fcptüm ingreditur, quem attracto fune conftri&tü venatores ex arboribus defcendentes fagittis confodiunty dentesq; extrahuntac vendunt. Caterum fi clephantem feptum euadere contingat; quotquot reperit homines, 4 interfüicit;Leo Africánuse. | VT OPE n M ra A uua Hactenus dehominum aduerfus capiendos elephantos technis dixerim : tiuncfubijciam quid ipfi contra has elephanti faciant,& quibus modiseuadereconentur. Quomodo venatorum infidias herba euulfa per manus tras dita ibiinuicem prodant;capite quaito explicauimus. | Circumuenti à venantibus primos conflituunt PA. (dentes lli exertij funt minimi; netanti prelium putetur, Poftea feffiimpactosarbori fran gunt, przdaq; feredi- xunt,Plin. Cum venatu premuntur,pariter confringuntvtrofq;,vt ebore damnato nó requirantur, Hanc enim | fibi caufam periculi prefentiunt,Solin. Elephanti caufam cur petantur prenofcétes,ex fcfequi denteinutili funt, | ante czterosin primaacieconflituunt, ad primum Fé cu magnaiactura excipiendum: rcliqu j| quiin fübfidijs manent, dentium robore integri;auxilium Fcffis ferunt; Aelian, Equitatu circum uenti; infirmos . aat Feffosin medium agmen recipiuntzacvelutimperio ac rationcsper vicesfübeunt; Plin. Conf iB fortuita quando püpnatur,non mediocrem habent curam fauciorura:nar feflos vulneratosd; in mediuin receptant,So- | lin Amor cis mutuusintercedit: & cum fugiuntvenatores;robultiac florentes setate extrema tenentjin medium. vceró verulos & raátres cum pullisrecipiunt, I zetzes. Invenationibusfibi mutuó feruntauxilium , ita vtfic ulis. eorum labore dcficiat;alter proillo fefe opponat; hiloftratus. Cumàvenatoribus elepbanti.tanquam mi itesin. blo funduntur & fugantur nó alj ab alijsfeparatim;fed omnésfimul& communiterin fugam fe dant. ac fimul | inter c prementesad gregalesfuosadhzrefcung Horum autem quiiam funtfirmata &in tcgraztate, reliquos fie circancliidunt,ran quam pugnaciffimt propu gnatorestotum agmen circummu niunt:qui verolongius funt eta te prouccti, atq; matres fub fe qug; fuos pullos itaocculrantes ; perrare hi paruuli vt videa itur, fubtermedium. obünentlocum, Aelian, Cumelephantifoffam tranfilire non queunt ; de hisynusaliquisin hanc fefe demittit, & tranfuerfus folTx ftans; partim vacuitatem occupat, pártim pontis fe vicarium przftat. Cateri fupra hunc gra- dientes tranfmittunt, & cuadunt;fiminl& c; quit pontisloco erat,hoc medo xx foffa confernant. Superioreenim. exloco quifplam porrigit pedem; £o 1s qui infra eft promufcide circumplicat, reliqui autem virgultorum fa- fees deijciunt;ad quos ille; cá fortiffimétum cautiffiraé pedibus adnités, celeriafcenfu fubtrahitur, Aelian. Cui £otlas trab eunt profundas, & difficiles fuperatus|pzexGa: s qui inter ceterosrobufüor & maior fuerit,ftaismes dius,tanquam pons;tranfmiititomnes;alij antemingérentes deinde farméta mul foffz, feruanteum perquem traieci funt, Tzetzec. Societatis & commercij vim non abfq; intelle&usfenfu elephantos oftendere,Iubaautho eft, foffa dua ead; fruticibus parus & humoleui obte&a,veriateres hisftraunti 1 ias. Hucigiturquotiesd ciditaliquis,cateri quicung; comitantur congeftam vndiquefyluam fa&aue inijciunt, dum cauofoffz expleta egreffus captiuo detur; Plütarchusin libro Vtraanimalium,&c. Pofteaquàmin foueaminciderunt, & feiamt ncri fcntiunt,animaduettentes exituslocum nullum cisrelictum effe,cum eos priftinianimi;tum roS | | L- ^. obliui j EUH... h De Elgpbanio. £—dR d à8j 7 bbliulo:tum vero facile cibosex fargientibus fumunt;tum frquis prebeat, libenter bibunt, atq; vinum fiin pros — mulcides effundas;fine recufatione admittunt, A cliaüs. Quomodo tranentHuuios cum vrgent venatores; pre- ictum eft capite quarto. — emen vM OMCORON | | Elephantos natura maníuctos effc & facile cicurari eodem fupra capite docui ;nunc quómodo & quibus arti- cicurenturexpediendum; Manfuefcunt igitur yel neceffitate, vt yinculis & fa mes vel blandinten us tü m M a tum alijs;vtex Aeliano deinceps docebimus, Quid elephantis (inquit Aelianus) poftquam capti fant faciát; cmaufuefcant,dicendum eft. Primo in fyluani non italongotaterualloab ea foffa, vbi comprehenfi fuerint, di- antem,fie eos ftricté cónítri&tos funibus trahunt;vt ne permittant quidem;néuc hi precurrantnéue rurfus re- hantur: deinde certo & dimenfo fpatio horum queng ad maximam arborem illigantes, vt neuin anteriorem teminfilire, neu rurfus admodum in pofteriorem refilire qu cant; néue ipfis exfun Islaxitate facultas fit ad 1n- rendum iniuriam,uictus tenuitate & famc;horum robur frangunt. Poftea veró quàm eoruin domitoresduri- am animi tandiu paulatim molliuerunt , quoad priftinz inexpugnabilis feritàtis eos ceperit obliuio; de manu xs iumendum dant. Hi neceffitate preffi;cum non malitiofe iam,tum veroh ilarióribusoculis.& manfitetio- quàm effent foliti intuentur. Horum autem;qui funt ataterobufti vinculis ru ptis, cum dentitim robore; eró promufcidearberes reuellunt, & frangunt:vixd; feroadmodim, partim fame; partim ciborum illece- partum verberibus maníucfiunt, Hac Aclianus.Etrurfus.Indi bomincs,licet permtti& ud a machinati; ephantos iam ztate procedente confirmatosfacile comprehed erequeunt. Quaread loca uminibuspro- i(roícidaenim & paluflria pafcua frequentant) venatores profecti, corum catulostantum capiüt. Hos cum uc xtateinfirmos & teneros ceperüt; ciborum blan ditijs & affentationibusad parendum informant, acinfti- nt)blandiloquentiad; manfüefaciunt: Hominum enimiundigenárum linguam elephanti intellipüt. Breuiter nde illos quafi infantes puerosalunt;partim cibaria eislargientes, partini difciplinastradentes.qué res efficit; fi vtad obediendi facilitatem transferantur, & exuta feritate, huma nitatem induant, Aelian, Et alibi;SiTndicus | phantusrobore dtatis confirmatus capiatur;ex ferirate &gre traducitur ad manfuetudinem : & quod defiderio Wibertatisteneatur,ideo cedesfacit:acfi vinculis deuinciatur & co üftringatu r,magisincitatür áhimo; néq; vllam feruitutem perpetitur, Atenim Indi varijs & multiplicibuscibariorum illecebris cam delinire ftudent: illc tame nihil de acerbitate fua remittens,nihild; ab ijs blanditijs mitefcens;ijs preclare contemptis; pergit ijfdem infeftus le.Quid igiturij comminifcuntur & machinantar?Inftruméto quodam mufico vernaculam cartiunculam ei inunt,is anipum attendit,auremd; ad audiendum erigit, & fuauttateillius demulcetur:animiincitatio com pri- ur. Tum paulatim in obie&tum cibum refpicit; & tametli omnibus vinculis exoluitur, tamé cantu dcuinótus; - ampliusad priflinos morcsà manfuetudine deficit, Hxc omnia Aelianus. ExStrabonis doctrina didicimus ohantes cantu mulceri,& tympanortim foro; Caius. Capti celerrime miti ficátur hordei fucco, Plinius & Só- Zythuspotionisgenus eft quod ex hordeo fit; quo madcfa&& eburin omne opus tra&tabileredditur, Dio: tides:Gracce legitnr Buses ge C6 Aus sylva 9e 354 xvsi Hinc apparet Plinium ex Grzcoaliquoautho- dem aut (imilibns verbis vío,zythum reddidiflc hordeifuccum; & pro elephantehom onymavocenó ebur; debuerat, (edipfum animal. H'ngoxal qo 2evov arg Aet Té pas C den d alepegov s udputvos : d T 6E Qoa Td. Cuba ue Xaxev foc BV C aeo YT waiperilsiyi darse han eame ni € divae Plutarchusin commentariolo , An ad infelicitatem" vitium fit;/Senfüs eft;vt Marcellus Vergilius transfert, cinere &aceto niaden soslicio (ftueacia malis dicere) icatur;& ebur zytho mollitumfle&unt& conformant;aliterauté non poffunt.Certéiplà vox «0:552: 45ddd Dio- foridem;operi facilem & tractabilem materiam fignificans, neq; de animali,neq; de elephantiafi morbo (vt ri- lédubitat Marcellus (verba cius accipi poflc écOuincit. Accedit ratio, ebur fcilicet macerari molli rid; zytho;. jamisacorem& vim aceto fimilem;quz folidiffima quaq; penetret;in fe contincat. facile enim aceícit aqua (qua hordeum aucaliquz frugesaliquandiumacerantur. Acctum etiam ex zytho & Timilibus, vt cereuifia, po- nibusfieri conflat. A ceti feruidi vis tanta efLvt (axa penetret.cum cinere offa emollit, Plutarcho tefternon mi- nigitar fi zythus etiam corem infe continens, & facile acefcens, cadem facultate eboris foliditatem remittat: thumSymcon Sethi o«xa»appellat. Elephautina off inquit;in zytho aliquandiu maceratá, cerzinftar emol- ntursaddic& reliqua quz Diofcorides de zytho. Democritum inueniffe aiunt quemadmoduni cbur mollirc- 'eneca lib.z4«epiftola or. Quód fi quis Plinio patrocinari voluerit, dixeritforte fieri poffe vtpáriter vtrumq; ' um fit,& ebur zytho molliatur, & ciufdé potu mitigetur clephas animal:nam cü vinodele&etur veladebtic- Item; vtfüpra diximus, zythum quoq; libenterab co admitti verifimile effe, prefertim cum hordeo gaudeat ex 1o conficitur. Elephanto quiad bellum certàt,non modo ex vitibusconfedti, fed etià ex oryza factiuij vini vfüs'. ule etur, Aelianus. Mandragorz radix fertut Lo easem UxCQawrw cuidam auTO O7 dpa a &UGNeéstY auTO EY d Buh esgim. artepouaGacu y. Diofcorides : quod de ipfo ebore quoque, non áutem de animali intellis ;inalijsmille;Salibiad fummum bis milleinterdum, Vartomannus. Infueti infidegdiin eis,non aliter mij quiin mári nauigantin naufeolam inciduntneg;infiftere poffunt.Non item in adolefcehtium elephans um feilionefit negotiam,imo exillorum molli gradu («flor tantopereoblectatur,vt fi mula velieretur, Gillims :Vartoman. Cum in elephantum afcenditur, is1n terram abijcit genua, & conícenfionis sradum fcandenti fà: leq; porró frenum eorum cuiquam nijcitur,neqs funisad ceruicem vlIus adflringitur, fed folutiad infulam " aram eradiuntur , Gillius. Seflore confcenfüro elephasalterum ex pofterioribus crus infle⁢ vt perid zndat , fimultamen ab affantibuseum iuuari & promoucriopusefl, Nonfrenoaut liabenis autali js vinculis itur belluajfed infidentis voci obízquitur, Vartoman. | ApolloniusiuxtaIndum fluuium puerooccurrit, qui imos natus tredecim;elephantoinfidens,acriter ftimulis belluam vrgebat,Philoflratus. Elephantiften Arifto- » vocat elephantorum moderatorem, elephantarchen Plutarchus, Caelius. Sed forfan elephantiftesis tantum ui infidet elephanto;etiam priuatus:clephantarches autem qui imperat in bello (vtinfetius dicar )non 1pfis luis, fcd militibus quielephantisinuchuntur , vt Czlius non re&é fynonyma fecerit. Puerinfideris ele phad- Imxajsupom regitapud Philoflratumin vita Apoll, Eftautem apud Camertem «a» vecd,, fómoin oy Doris n D XOLX0Y S. ier ÉUAoV du peret s Boxeo ics Dania ao Qaa». Scribitur & xo^«6pod. per &. pro virgà pal torali: AU f * : ) E , 1 3 [e . T : yr. ox. id à ou Doa fosa interpretatur. Hefychius. Baculusin alteram partem recuruus & clauatus, xéporis: Tl evV EAE Qo ee vurilsai2drpo, Flefychius& Varinus: Apudeoldem vox iemij(dem verbis exponitur: idis : | TT - "s Branes 1i : i: ] i [ 2 ibufdam regionibuspretium elephanti eft, ducati / denarij fiue drachma pondere nummiaurei) quidc: ^ QaiAatyy C7 qt az coe TED AU OV OE. TE Od 7 dAeQaivrov xD cov gupyse &E qv etait (lego Vxetsny ) xaventonecs ( Videtur e| 29 | "De Quadrapeditur. arantelephanti minoresquesappellantnothos, Plin. Vita mitioribus populis Indorum multipartita deeitur: Genus vnum eft femiferum;ac plenumlaborisimmenfi venandi elephantes domandiq;. lisarant, ijs inuehütury hzecmàaximé nouérepecuaria;ijs dimicant;militantq; profinibus.Dele&umin belua,vires & ztas atq; magnitu do faciunt, Plin. Elephantem fub iugum & vincula duci Ncarchus fcribit, Strabo:vbi Grzcus codes habet, 4&7 à aoo Cuyav (lego (vyov) so) forte dc) xapinxse: fed locus videtur corruptus. Oppianus libro quinto de pifcatione elephantem fübiugum mitti fcribit,mulorü inftar. Mulieré eam preltare exifimant Indi,qua munusabamante clephantem acceperit, vt Nearchus refert; fed hic fermo cótrariuseft illi qui equum & elephantum regibus dun- taxat poffideri afferit apud Indos,Strabo.Mulieresapud Indos, que quidem pudicitia fa mam appetát, nulla alia mercede cam amiferint: pro clephanti veró munereci qui dederit mifceri;turpe non exiftimant: quin ettam glo-. riofüum mulicribus videtur,fi cuiusforma elephanti pretio digna fit iudicata, Arrianusin Indicis. Quadrigz ele-- pharitorum Gordiano decreta funt, vtpote qui Perías viciffet, vttriumpho Perfico triumpharet: Mifitheo auté quadrigaequorum & triumphalis currus;Iultus Capitolinus. Anthologij Greci lib.r.fe&ione &9.in bellu m,Phi- lippi epigramma extat huiufmodi: Ovx £u avgyabes QauXavy yowotscots dan dieu Keoces (o Bpuouver pweA0Dsr ian. AA Qi6o sos Bau) &ox tva, ave 9c CuysDeejuses A vague. d DpuAxei Kouoxo(G» pauta. ia M uU Indiclephantis dimicant militantd; pro finibus, vt pauló antc ex Plinio rctuli. NoutffimaTIndiz gente Gan-. garidum Calingarum regio Partalis vocatur:regi elephanti feptingenti in procinctu bellorum excubant;Plinius: & Solinus, Rex Palibotrz omnibus diebus elephantorum octo millia ad ftipendium vocat; Solinus. Indi omnes uicung; praditi funt regia poteftate ,nonífine maximoclephantorum numero militarem agitant difziplinam, Idem. Vltrahosfiti funt Modubsg,Molindz,&c. rcx horum elephantos quadringétos in armis habet;Plin, Anti pater author cft; duos elephantos Antiocho regi in bellicis vfibus celebres ctiá cognominibus fuiffe : etenim no- ueteea. Certe Cato;cum imperatorü nomina animalibus defcriberet,eum qui fortiffimé preliatus effet in Puni-- caacic;Sutrum tradidit vocatum;altero dente mutilato,Plin. Quidam feffores fuosexcuffos contra vim hoftium tutati funt, & fefe pro illisin mortem obiecerunt: aliqui fublatosé pralio extuleruntad fepulturam Arrian, Ele-.- phanti quidam aurigas fuos , qui in conflidibus fanguine exhaufti cadunt, füblatosé pugna eripiunt ac feruant, Sunt qui defenderint& feruarint eos qui fpatium inter anteriores ipforum pedes fübiuerant,Strabo.Cum Porus Indorumrex,in przlio;quod cum Alexandrocommiferat, multis telis confixus effet:elephantus quo vehebatut; - etfi (ane mukis etiam ipfe fagittis vulneratus erat, defixa tamen in corpore Pori tela; leniter & caute promufcide | extraherenon priusdeftitit, quàm dominum intellexiffet,ex redundanti fanguinis profuftone;debilitari, & eua-- nefcere. Ttaq; leniter & fenfim feinflexit, vt neex alto decidens, Pori corpus graui cafu affligeretur magis. Cum - autem Pyrrhus Epirotarum rex ad Argosoccubuiffet, in eo confli&u elephantus fuit , qui fefforem füum tanto- ereamaret;vtnon prius, quamuisauriga iam cecidiffet, currere omiferit, quàm fuum nutritium ex hoftibus Teruaffet;& intra finesamicos reportaffet. T'urrigeros elephantorum miramur humeros, Plin. Domiti militant; & turresarmatorum in hofles ferunt,magnadq; ex parte Orientis bella conficiunt. Profternuntacies,proterüt ar- matos. lidem minimo fuisflridore terrentur, vulnerati; & territi retro femper cedunt; haud minore partiü fua- | rum pernicie;Plinius, Equorum & clephantorum infignis vfus eftad pugnas: du&orelephanti; clephéstágig vocatur:& qui eis praeficitur elephantarches,Pollux. Elephantarchas quidá fedecim elephantis praeffefcribunts & munusipfum clephantarchian vocant.|Quantum ftrobur corporis elephanti tum;ad alios cum bellicos ens capite tertio expofui. Militaris elephantus dorfo fuo vel nudo tres bellatores fert,alterum dextra;alterum finiftra ugnartem,tertium retro verfusbellantem;ac fimul quartü manibus moderamina tenentem: icq; illis beluam | dirigentém,tanquam nauem clauo nauicularium;reid; nautice peritum, Aelian. Pugnantonufli turribus, qui- 4 bus decem aut etiam quindecim Indici homines fuperftant,qui ex turribustanquam propugnaculisinhoftesia- | )' culantur;autarcu fagittas torquent;Philoftratus. Cum eosad bellá Indiarmant,in clitellas, geminisex ferro ca-t- tenisinfraaluum cin&as;vtring; tanquà caueatm ligneam imponunt;atq; ad collum alligan tfingulas caueas ter^ nimilitesingrediuntur: in vtriufq; medioauriga fedet;qui beluam patrio fermonealloquitur, & cit progredien- - dumaütregrediendum eft,oftendit:Ferias,inquit; hunc: ab illoabfline manum. Ytemq;: In hosinuade, ab ijste' |o eamagnitudinetanquam caftellum aliquando dorfo conftituunt ; vt vcl quindecim ex co armati ) uodcum pugnam committere moliuntur, affcribus fuperintegunt: ad promufcidem lorica | cse iadius longitudine duorum cubitorum,craffitudine humanz palmz alligatur. Neqg. contine. Atq; 4 * X 3 dh L4 [4 5 4 " " EY füs,013 topedia m Vai Covers Sauctu T. EAe Qaa XinrteeoN ov uero O7ri Ad Qov 3] dps ejioy qm Qaiov xo Qévjovres-tv 9a 1 3 RI LS 7 e M MN ex D E E aoNU$ QU» C Al ys qraureNts ewwLenafls qo Lora Dew. cl Te 29 Vgr0y01 8696 70 0/9 ec 7 6e QTY leuc a paov n : ' T 5 ) t Ll "n Dt LL 1 E 1 ^ t! - 7 peyelei EeviCoru d Bios à QaGebyu zn Qepslennol qe gw) d popa Svrecyol 3 6» dote (lego NYAoi€ ) cupmieonili puoi, avia aliquid deeffe) 4lv«5 XL a Upatv Bulsluo Gjemleveves , T d spay Movie Qc einreoticlov exo Na IUS, Eras diim cusexee e y Or exo ov domep £6 ai po TO AEG 76 qrupytoV EGO, st 6$ VE Qawettour Y erux vehe «vbgslusa mis Hépronc Et pauló po Kad dro ol dijo aire: XOUTBAAI A TR SVO CAVO T *P 6A Qayray avorreemóudiun Carus o VT "P Xupos VO Te "T BAsu- pooev giearep at Aoxs 9 éxe Qai O" eudpopie TETUELAEVOV, PI22 y Tiréaioen bveryavvrovt eu? e cuwasoxlur Son e eis lud abvzum.órai 3a, diebid posee, amrtandi C và i dpheawrec Gév EAE Qus lus ATE pive T xj eov etQegemi p [7 | ara ego dpBlvov eic pata: QC aho 9) red d Qvoxuc T d|opatv cc patratis epepovis QaAIB (^ vfi OdniQaweta: Jonice ovans ted wteo: ] eui ului di ciarum Doacuov aw. I n Perfarum exercitu aduerfusTulianum, elephantorum fulgentium formidandam | fpeciem & truculentos hiatus vix mentes pauidae perferebantad quorum ftridorem odoremd; &in fuetum afpe- &üm magis equi terrebantur: quibus infidentes magiflri manubriatos cultros dexteris manibus illipatos gelta- bant;accept& ap ud Nifibin memores cladis:& fi ferocius animal vires exuperaffct regentis,nereuerfum per fuos; | yt tunc ! "" E Y Rum à ' E c í oT 432 .]3 .. 5 ^ T1 ey yw : | " B cDe Elephanios —. EH... Lib. 1 ^ 397 "pttunc acciderat;collifam (terneret plebem, vertebram, qua caputà céruice difterilnat, lu maximo terebra- ; bant. Exploratum eft enim aliquando ab Hafdrubale Annibalisfratre ita citius viram huiufmodi adimi belua-- "züm, Ammianus Marcellinus paulo poftinitium libriz;. Idemlibro r9. Lux ( inquit) nobis aduenit mocftiffi- ma, Perfarum manipulos formidatos oftentans, adiectis elephantorum agminibus, quorum ftridore immanita- "téque corporum, nihil humanz mentestetribiliuscernunt. Elephantis pagnaturis non modoex vitibus con-- Ns » fed etiam ex oryza fa&titij vini vfus indulgetue, Aelianus. Potionem qua provino vtuntur, ideo ipfis Jargiuntur, vt ad przlium audaciores efficiantur , Gillius. | Elephantis vimagna propullis , quos flammis .tenie&is vndique circumnexos, iam cotpotibus cactis ,. gradientesque retrorfus , retinere magillri non Jud Marcellinuslibrotg. Quomodo Megarenfes in przlio aduerfus Antipatrum , foibus pice obli- ? tis incenfisque; in elephantos ipfius immiflis, eos perturbarint; iam capite quarto retuli. Romanos(quo- miam non cornua modo arietis; fed etiam fuilli pecoris grannitum ederunc) Pyrchi Epirotarum rcgis elephan- "tosip fugam vertiffc ferunt, Aclianus. Elephanti in preljs magnitudine corporum , barritus horrore, formae A fd nouttate; homines equosque conturbant. Hos contra Romanum exercitum primus in Lncania rex Dyr- , zhus eduxit.Poftea Hannibal in Africa,tex Antiochus in Oclente,lugutilia in Numidia copiofos habuetunt. A dz . uerfus quos diuerfa refiftendi excogirarunt generaarmorum; Nam & centurioin Lucania gladio manum(quam "promufcidem vocant) vniabftidit: & binicataphra&i equi tungebantur ad currum quibus infidentes clibana- - tij fariffas, hoc cftlongiffimos contos in elephantos dirigebant. Nam muniti ferro, nec à lagittarijs, quos vehe- - bantbeluz ledebantur,& carum impetum equorum celeritate virabanr. Alij cootea elephantos, cataphractos militesimmiferunt, ita vcin brachijs eorum;& in c;flidibasvel humeris aculei ingentes ponercurur éferro, ne ) manu fua clephas bellatorem contra fe venientem poffccapprehendere. Precipue tamen velites antiqui aduer- - fum elephantos ordinarunt, Velites autem erzntiuuenes; leui armatura, corpore alacri,qui ex equis oprime mi(- filia dirigebant. Hi equis przrercurren:ibus ad lariores lanceas vel maiora fpicula beluas occidebant.Sed crefzeus te audacia, poftea colle&i pluzes milites pariterpila, hoc eft miffilia jin elephantos congerebant, eosque vulne- ribus elidebant. lllud tamen additum cft, vt funditores cum fuftibalis & fundis rotundislapidibus deftinats; In- "dos(per quos regebantur elephanti) cum ipfis turribus affligerent atque mactatent; quo nihil tutiusinuenitur. Preterea venientibus beluis,quafi irrupiffent aciem, fpatium milites dabant. Que cum inagmen medium per« ueniffent, circumfufis vndiq; armarorum globis, cum magiftrisabfq; vulneribus capiebanturillefie. Carrobali- ftasaliquanto malores (hz enim longius & vehementius fpicula dirigunt) fuperpofitas cutriculis , cü binis equis autmulis poftaciem ordinati conuenit, & cum fub ia&a teli accefferintbeftic; (agitis balitariorum transfigütur: o Latiustamen & firmius cos:ra exc prz figiturferrum;cum in magniscorporibus maiora fint vulnera. Aduerfum elephantos plura exempla & machinamentarerulimus, vt fi quando neceffitas poftulauerit;fciatuc, qua fint tam immanibas beluis opponenda;Heo Vegetius dere militari lib y. cap.24- Elephantisprobofcides facile amputari güprademHs:- o 7 c PEDE s bat — -— Maurorum pedites elephantum pellibuspro clypels fe protegunt;Strabo, my E x -. Nuncdecbore dicendum, quod Grzci pec ynecdochen non aliter quàmipfam beluam elephantem no- minanr. Quód cornua (ua certo vemporeabijcianc defodiantq; & defoffa qua atte inueniantur, capite tertio do cut es Aclano; Libyci hemines clephantos venantur, nonalia magis quàm dentium gratia, Aclianus, Herodo- tus prodit, Aechiopas tributi vice regibus Perfidis vicenos dentes elephautorü grandes, tertio quog; anno cum - auro & ebeno pendere foliros. Tanta eborianthotitas erat vrbis noftre trecenrelimodecimo anno:tupcenim 9 author ille hiftotiam eam condidit Tharijsin alia; Plin; Excogitate fant (per luxuriam ) &ligui braétez, nec fatis: Caeperetingi animalium cornua, dentes fecari, lignumq; ebore diftinguiymox opetiriPlin. Dentibssins gens pretilimSt deorum (imulacbiis landatiffi ma ex ijs materia ,PlinsCornua foeminarum (habent enim ea fe- mitia quoqs certisin regionibus, vt capite fecunda dixi) maioris effe pretii; huiufmodi rerumartifices przdicant; Aclian. Venditarcbar pondete: funt qui csbell «s aut (egnienraeboris praefertim in operibus inde fi&is , vr pe- -&inibus; capulis;alijsg; ;eeraceorum piícià offibusadulteren:. Diftingul audio, quod e pifcibus leulora fint, mi- -nusd; peracatem pallefcant. Eburená verum.cim in terram cadirjfacilius frangitur, cetera offa tenacíora funt. Exarborz & (imulachra numinum fuere; nondum pretio excogitato beluatü cadaueri ; antequam vt àdijsnato - inre luxuzis, eodem ebore numinum ora [pe&arentur & menlarum pedes, Plin. Ebur quomodo molliaturzy- tho,dictum elt faperius hocipfo capite, ebi quomodo elephanti capti cicurentur, tra&auimus. Mitlor eft (quàm ! farcopha gus) feruandis cotporibus ncc abfumendis;chetnites; eborifimillimus ; inquo Darium conditum fc- E runt, Plinius 36,17. EAÉDarn GL 01D» Xv epvi ie, ey a Qaci qoy Acupeioy itéiod s "Fheophraftus. Candidum marmor . ebori fimile;dicitur & lapis Coraliticus; & Arabicus: ex quo fit gemma Arabica: que;vt Plinius Ícribit,ebori f1- millima e(t,8: Boc vidcretur, nifiabnueret durltiaidicitar etiam chernires;in quo Darium, vt Theophraftus fcri- | bityconditum ferunt: teperitur etíam in Germanis,&c. Td aliquando in ftirias concreuit, fzzpe translucet, fzpius non politim nitet: idem marmor plurimis [picis famidum effefolet: quale potiffimum g gnitur in Phrygia & Cappadocia;ex quo iterum firgemros, quam Plinius;etiamfiebori fimilis fit; tamen quia fumo faffala, capniten appellauit, Georg Agrícola. Hainsgenerls mihi videtur , qui apud Syluaticum lapis lagia (lapis alagapud vete- xem gloffographumin Auicennam ) nominatur, fimilis offibus elephantis , fufci coloris & quafi (abroffus. Ha- -glatalagiid eft lapis eburneus; Andreas Bellunen&s. I heophraftus author eft & ebur foffile candido & nigro co- "loreinüeniri;& offa 6 cerra nafci; inuenirique lapidesoffeos, Plin. Aliud cft ebenum foffile;gagati fimillimum; "fed ramofum;necardens. Pederos gemma Arabica, afpectu eburneaeft, Solin. Verusoleum exiftimatur ebori vindicandoàcarie vtile effe; Plin. Circa Iouis Olympij fimulachrumin luco;quem Altinappellant;pauimentum eft exlapidenigro, proximé veró circa ftatuam xeirrio id eft bafis, Pario lapide, vr oleum ftatue infafam illicex- -&iplatur. Condncit enim ftatua illi ebar;& ne quid vitij ex vligine loci accidar,cfficit. Ceteram Athenisin atce; Palladis quam Parthe non vocahr, fimulachram eburheam, non oleum fed squa lavat. Nam cum locus valde z- | ditus & ficcusfqualidusq; fit;aquam & rorem inde nafcenrem defiderat. Ar in Epidauro quetenti mihi qni fieret; quod Aefculapij (imulachrum necaqua nec oleo tigaretur, refponderant, ipfum & foliom cui infidet fuper pa- teo fitum effz, Paufanias in Eliacis: vnde etam Caelius partem tranftulitlib. 1. cap.17. Quódebar ficcitatibus. maxime offenditur,& de cburnels celebratis fimulachris, Leonicenus variz hiftoriz 2. $9. vbi eriam ex Paufania X quadam tranftulit de eburnels celebratis fimulachris, Veneté Vtaniam Phidias ex p & auro Te NUS ie Ed ; : 2T. irt MS ÁN ephar- Lu — bon; . "tibus marinantium belluarum infigoiunt en(ium capulos: candicát énim ad eburneam clatitatem, Solin; ca "E Plato dixitadlw zuo cà à x2) Qin erm, x93 x Aus, Pollux. Iater opesSalomonis fuit DEC Sanguis & i(chiadicis prodeft; Plin. venenatafuganturfidorus. — «dy T8 ma "y b: * x v De Q uadrupedibut : Slephantlna Venus (inquit Gyiald.)ab vtbe Ae gyptia denominata putatur, &c. Sedforte ab eburnea ftatua fé 4 di&a faerit, vr Apollo eboreus Rom. Raphani ebora poliunt,Plin. Squatina lignum & bora poliuntur, Idem; Fiuntexebore przteralia cultorum capuli,quosaliquiin menía veneno prafente fudare nugaatur, EAedairóa yam Seri a5 Ao 905 319) patnonpcr (i, Sald. Ciorcy rzaflagra xomas CAearrivss, id eft ex ebore manubria habebant; Hefych. Epedovmomse libepaspuoas, Gba OQ» co HAceis vt Pollux citat. Qu! culcuí ftudent in Britannia den- | 'e- boregrandis veftitus aurofuluo, ( vt legimus 3. Reg. 10.) ui operi vix minus ttigipra millibus talentotum attri-, - - buipoteft,&c Robertus Cenalis. Mineruz Panachzidis fimulachtum ex ebore & auro factum REA Achaicis, Idem multa tum deorum tumalia fimulachta, velexebore tantum , ve! etiam ex auro fada commemo zat: multa & alijauchores paffim;quz omniareferre iu finitam füetit O'acsuva (ex füccino vel ele&ro nimirum); $9) $e obvio Dott qU A 01 SytiU cy eoi eu dopois Suidas ex authore iBinominato. Magnitudo dentium videtur qui- ; xdemintemplis precipua. Sed tamen in extremis Afriez, qua confinis Aetbiopiz cít; poftium vicemin domici- ijs prebere: fepesq;inijs& pecorü ('abulis pro palis elephantorum deacibus fici, Polybiustradit,authiere Gu- luffa Regulo;Plin. Eorumqui fant confirmataatate ca magaitudine dentes exiftant,vicem vt pofiá praftent,&c " pto palis Nigritsead fcpimenta vtanttit: fepe enim ad longitudiné decem ped augefcunt , Gillius. Atramentum Apcllescommentus eftexeborecombulto facere,quod ele phantinü vocant.Plin.35.6 Pinxiteborc ceftro (a às. celo ) id e(t viricalo , Plinius 5s. 10. E« fuperius paulo, Ex penicillo pinxit &ceftro. Sophocles ceflramdi- - xit pro flimulo fine ftylovtait Pollux. Hocgenus miffilis, quod Graci ccftrá vocant,noftri viriculum : nam& | terebram vulgoita dicimus, Hermolaus in Plinium. Pi&ores cboreà Plutarchoin Periclis vita. VA bewnis Lon UM do nominantur: nifi quis &a£Qavr- putet,non ixEQaues fcribendü.lbidem.Plurade ebore quod ad philol ogiam * | precipné,vide capitis octaui fegméto fecundo.Elephanti offa & pellis, bicung; ierbnsun/e p Fuse " vlláanimal venenenofamaccedit, Author obícuruslibridenaturis rerum. Quirendum an hec potius ad cla- r phonjideftceruü pertineant: Vt & illud quod apud Aclianum legimus. Contra omnium ferarü venena remedio effe elephantiadipem: quo inun&ü,licet nudus contra efferatiffimas beftias procedat, illzfum difcedere, Sed viz detür eadé vis vtriufq; animalis partibus iam dictis contra ferpentes ineffe. Nam viuamciam vtrüngs. ferpentib. - infefium eft: Ea quidem quz vruptur omnia fere, fi fumi mordacitati odoris grauitas accedit; vt maxime fitinof- * . Ébuspilis& corijs ferpentesfugsut. Vide plura capite feptimo. | : (1 - ?*E . jl . " p TL " ! uoad " T ; : F. j ^ [ ! ' n E v r " T » : * ! i , : E Elepha ntophagià belluis quias venantur eduntqué, dicti, iNomadibusim mundi vocantot, Strabo libe. | " Etproximéante hzc verba, Saba (inquit) ciuitas maxima eft, quam Eumenis lucus lequitur: Vltetius eft vrbs: Daraba & elephantum venatíe,que ad pateum nominatut,cam Elephaotophagi habitant. T'roglodycue contet- - nini Aethiopiz, folo clephantorum venatu aluntur,Plin.Afacha (in Africa) montes habitant, viuunt elephan- torum venatu, Plinius. Afachal ex Aethiopum numero captos venaribus ele phantes deaoranc Solinus. Con- tta Meroen funt Megabari, vc] Adlabarz dicti; pars eorum IN omadcs,qui elephantis vefcuntar, Piintus. Aethio- , pes qui Nomadesappellantur, ciuitates in curribus pofitas habent : Proximi atitem illis funt qui elephantos | venantur, illosque in frufta diuilos vendunt, vnde cognomen adepti Elephantophagi nu ncu pantür, Philoffza-. tus. Inuenitluxuria commendationem & aliam (' preter eam Quz circa opera x dentibus fa&ka ell: )expetit in 4 callo manus vim faporis,haud alia de caufa credo, quàm quiaipfüm ebur fibi mandere videtur, Plinii is, Extanta - elephanti mole nihil eículentum cft nifi promufcis, & labra,& cornaum medulla, Aeliap. Aethiop dE à tum in venatione captorum pofteriores partes comedunt, Gillius. Vidi ia quibufdam regionibus ferculü omnl- um preriofiffimum zeftimarl & regi ap poni folitum, renes elephanti, Vartoman, . Carnem elephanti cumalijs | uibuídam decoctam veteri tuffi mederi Rafis & Albertus fcribunt, vt fequenti capitedicam. TdeAx(G» Udine voy, id eft elephantinum (al(amenrum, memoratut apud Athenzum lib. 3. nec explicatur. Nam quos recitat Cra- . tetis comici verfus,mihi quidem obfcuri füntznecab Hetmolao& Celio Athenzilocum cirantibus explicantur. - Quodautem(inquit)percelebre fuerit Cratetisillud elephantiná flfamentum,Ariftoph.in Thefmophotiazu- - fisteftatur. Apparet fane in magno pretio fuiffe,nam Ariftophanes «eje Bpoue & Napeart)y mies" cognominat Elephantinum autem fortaffis ab eboris colore didümfüeti. ^ — . € AD 1x pi. 1 ^ o. (V vis | APEC | EN mew T cow ATI P Ne | Ge E. A^ J , us : n D E 5 "e : h ; EE, Er m J "d P E. s ) 6s í * E T Muftelz exuftzcinis;& elephantisfanguis)Tmmixrus & illitus elephanticis corporibus mederur, MarceTtus Vergilius, Elephanti fanguis precipue maris fluxiones omnes;qnas theumatifmosvocaur,fiftit; Plin. & l(idorus. 1 2 - -— : [ i " ui / Caro eius frlgida & ficca eft aboriinabilis, Albertas: Pónderofa,frigida, pinguis; abomipabilis, Rafis. De- cocta & liquefacta cam aceto & femine ferule;fi pregoans hancguftauerit deco &ionem;proijcit quicquid habet. in vtero, Idem. Qui guftat de carne elephanti cumaqua & fale cocta, cum feminibus afquelim (^ ferulz Albertus) fanat tuffim antiquam, Ralis: & mox fubijcitur,Quan docoquitur& liquefitcum accto & feminefeni, (Albertus - vtiam citaui; legit ferula: & addit, hunc potum abortiuum elfe przgüanti, W^ EE Kom. n [ ' » Elephantiadeps contravenenata valet. Nam fi quiseo inun gatur,eiusue faffiraento expietat, hzeabillo aufugiünt longiffime, Aelian. Vide fupra circafinem capitis quinti. Itlitus fugat venen ote, Auicenina. Adipee uino elephantinoqsperunctos, ferpentes fagiunt;Diofcorid. 2.86, Sepum elephantisillitum capiri dolent deft, Albertus & Ratis citans Aciftotclem. Fumo quoq; qui fit ex vngula & pilis elephantis ,ani malium quali : IEburtora fubftantia cor roborare, & conceptum. iare i pra&icis fcribitut, frigidum fíccum primo gra- : du,Syluius. Cauendum cftne fit adulteratum offibus pifcium ,aut aliorum quorundam animalium, Elephz pmo rA LIRE UN ac | T OUT fnqui P * ebtiner, Diofcorides &Serapio. Ego nullam in guítà aftrictionem percipio , fed empláftizam. viai pode ^. "us & abfqu | | eec Ec WE prum ebur ín ORO woes ctibiato : ot patlillos , &in denfo ter pra parabis: eft er liqui commendant ténquam aie kifac;lege alcitat;id eft ceracinm; ; Albertus: Rafis equale moíchi pps deft, Hali. Sif "Om cy AN. , " ' »preferrim recen DN. Em Li al; | Athengum ex Plutarcho. Ea4Qo; noméü habet quafi £z; quod in piliiibusgmia faiminam D2sCadvens di RET NO A Ll ài id eftcon- ue CX De Quadrapedibmd EG ebur, Ifidorus apud Vincentium Bell. Eluc facit illad Oppian, - Gare nevibav cA 6er ro kapodilu) doc» 29r setae — iod Zu6Hps koe eek boot 19s. lo ed quera QUXomorcay ahy (ueste 9) coude Bah potop e" , Suidas in Baemuscs EA 3 y dolop anf "nghe comieptarijsin DionyGum de fituorbis, videtapra in B, A weveoBhov Ge cp&vruns E Eiymologus fiue authoretexpono paxpoelay. TaprobaneN/«G- meiidule iseopeile Mesi em : chaus. Mies magnitudine datis & d «7. aypapac bellico víusin epigrammate Philippi- Ada) Dily rggxenaaidl hy aiio a oiyazryi KAdricp BoGururis Acc Oppian. Ttvojrodonapud HeliodorumisMd spa nac. [ Gees) deujatevtoeqavrai Dionyfius Afer. Ini ceci Rd v opdiitdermasi 1 Elephes poculi genus erat tetconginm ; vt Damoxenis teftevur In Autopenthbüute j- Bid! dy heeviv ess P : sai ela: Tllueiv Bedees mute vens dxebodptb KoniCopditov, audiri dij otibiuihon . ESvd[ lviqpite y GAESporsoi rar : epe] de abes m (verfus conftabicfi legas; E'yd) 8b apad ey. Cocsrrontat.) emere, QUO) bed dents a cus cv, Hec Athensus : Verfas vleiaius prouet | MET deüm infulum , & ef quidam potus, Sylaaticus (ine a Min ex hordeo , non aliüs quàm Diofcoridis zythus, vt füpra Fd nimium vtentes elephantici fieri dicantur & € certum moliri alunt ." Eburnen facies , id eft e ; AES aet , elephantisfis & elcphas : vr in Plinio quoqne.(io (ls defende- - ze , ficubi elephantis (vt libro 20. capite 18.) pro elephaarijs feriptum zin itio qpoque quid D. | dam genns elephantorum 'cuii fimile , crebtis fumma corpotis parte maculis ae tugioribus.s rubi Um quit ) anim HaecHerm ] ! ; E h r , 37 ire fclet; i .i'«udimeg por un i odí &d* 'atytis festur, Eftautem, j AL UE n: i iU n m ác, pedum : : -— fanies liuida ac fetida emanat : apparent etiam in huiufmodi partibusa affectis vena: Pala mE plenz, Galenusin definitionibus & Therapeuticis ad Glauconem. Plurade hoc malo videapud Cetfam 5. dbi : : De Elephanto. - BH. — Lih 401 anardum in epiftolis, & alios recentiores quorüim dhuerfe quidem opiniones fant: fed plures & do&kiores 'in hoc conueniunr,morbtm qui facris literis lepra vocatur (alia enim eft quam Greci medicilepram nomi- t non adeó diflücilis cararu) & fimiliter hodie valgo; non alium quàm elephantem effe. Elephantia(is ge- pra» Hefychius & Varipus. Elephantialin certe alicubi inlepram mutatam apud Galenum legimus. queue morbus, Varinus.. Pheenicius morbus , emi vóeO-, qui in Phasnice & àlijs regionibusad Ori- tisabundat : videturautem elephantia(is effe, Galenusin Gloflis in Hippocratem. Etrurfus, Phocenici.- ium (inquit) conieceritaliquisa celore di&um elephantiafineffe, Galli morbum quendain in equis tfarcin; in quo (vtaudio) tumida & varicofafünt crura: eruditus quidá elephantiafin exponit : fed haec non Grecorum elephantiafis eft , ego varices potlus dixerim,vocabuli etiam fitpilitudine fretus; Ftos- bli) Ébyaves Némaws KTefychius & Vatinus. Archigencsapud Aetium lib. i5. lepra à leuce;alpho;pfo- igine fera certis notis diftinguit. Scitu dignum ( inquit.Calius) ex vi&tus ratione accceli efto hoc ma- lexandtiam vigere plurimum: In Germania veró ae Myfia rareriteradmodum quen quam itainficit: imodoapud Schytasgala&opotas nunquam vifum feré. Acin Alexandria diztue medus plurimum id innare valet : athara fiquidem vefcunitr, fiue pulte. id eft farina frixa, nec lentem abnuuüt, vel fil(a- Quod quum alibi, tum infecundoad Glauconem comprobat Galenus. Elephantices nuncu patFir- iantiafi laberantes. Elephantiz ferpentes fic dí&ti, qued is quém momordetint hoc genere lepra af- t quidam ex Solino citar. Anacardus fructus ab imperitis vocatur pediculus elephantis, Syluaticus. ium cctacel generisad Aquatilia differo, Vri magnitüdine pauló elephantis inferiores funt, Caefar, Bel- na. cul Andromede expofita fuit, coftatum excellitas elephantis Indicis eminentior fuiffe tcaditar, So- qui fluuialis reliquum corpus (prgter vngulas , aures & caudam ) elephanto non diffimile eft, Giliius. joceros féra pedibus elephanto fimilis eft, Plinius. Eale fera Apud Aethiopes caudam elephanti haber, lus, T'heocritum aiunt v xa» dplozcBug Ae Qerlilu Süplaw, Laertius in Ariftotele, An quod elephantes 'deformiffimi. — ME. a rm "mA . yr scd |. Q. Fabiuspropter candoremEbutnus cognominatus eft. Elephantis, quz & interdum à Graecis Elephanti- Svocatur; lafciuiffima mulier varla concubituum genera defcripiit. Huius meminit Tatianus Aflyrius in libro [as gentes, & Suidas, Mattialis quoque & Plinius. Latini quidam , alioqui literati falsó marem putarunt, dus, Elephantine T hebaidis oppidum, vbi nulli arbori decidunt folia; Pliniust6.2:. Ele phapriaa eftia- [patio femiftadij, cum ciuitate que Cnuphidis templum babet, & Nilometrio, Strabo lib. 17. Elephantis linfula e infranouilfimum catara&ten, nauigationis Aegyptis finis, ibi Aethiopice conueniunt naues,Pli- s Elephantina vrbs diftatà Thebis Aegyptijs viginti & o&tingentisftadijs. De hac fcribit Appion quod Ony- dicidebaiffec :quemadmodum enim onyx, id eft vnguis refe&us ; iterum crefcit, & quod demptum eft rc- lic Nilus peo confumptis inundatione peragrosaquis, quotannis rurfus paulatim colligitur, & rutfusin- at.Etymologus. Nilus Aegyptum & folus , & totam, & in re&um permeat,à minore cataracte fupra Syenen owes iuciplens,qui fant & Aegyprij & Aethiopiz fines,víquead Nili oftiaiü mare;Sttabolib.7.De intophagis dixi fapra capite fexto. Elephas, mons Arablz in mare expofitus, Strabolibro decimo:exzto. has promontorium & flauiusiuxta mare rubrum, Arrianus in petiplo maris rubri. Eleutij, EA& o, gens &, Hecateus in Eutopa: (forteaddendum Elephantiam vel Elephantinam vocat, popter gentile quod ) Parthenius Elephantidem eam vocat. Gentileà priori Elephantinus; à pofteriori Ele phantites, Pto- Philadelpho condita eftad venatus elephantorum , ob id Épitheras cognominataiuxta lacum Mono- » Plinius 6.29. Philotheraeftab Heroum vrbe nauiganti iuxta Troglodyticam, à forore fecundi Ptolo— ppellata, Satyri opus, quiad T'roglodyticam & Elephantam venationem perícratandam milfus eft, Sura- roum vrbe víq; ad Elephantum venationé & Ptolemaidem ,(tadiorum (unt nonem millia ad meridiem & ulumad Ozientem. Ecalibi eodem libro, Poft Stratonis infulam fequitut portus Saba, & Elephantum vena- E Aeeparcan ipto Sivuusov aui viv. Et paulo poft, VIterius eft vrbs Daraba;& Blephantum venatio;quead pu- im nominatur, eam elephantophagi habitant ( à quibus elephanti quomodo capiantur, fü pra recitaui capite Ito.) Sunt &aliz quzdam Elephantum venationes (EaeQarrov95oot) & vrbes ignobiles, &c: Vlterius eft Li- aelephantum venatio; Strabo eodem lib. 16. mr Mtr y. V b. Ebur velebor neutrigeneris,elephanti dens, quafi é barro, id eft elephanto produ&tum, tefte Secuio; "Hocfolum ebur eft; Plinius de dentib. eius exertisloquens.I1e;z rA £pas eburferra diuifum) os elephantinnm,. E ur Greci per excellentiam vocant: additur autem ze ad ipfias belluz differentiam, Varinus. EAsdavray .& 7. Paul.9. Lotinietiam elephantum quandog; pto ebore fiue dente elephanti ponunt: vr; in foribus m exauro folidóque elephanto, Vergilius. Georg. 3.Altera candenti perfecta nitens eleplianto , Aeneid.6. vriyov Sípeovid eft folam eburneam nominat , Theocritus Idyil. 31. Ex AcUxa tédpawroc Aicrw id eft aquilz budnos candore probantur eborez, eburatzque ebore intectz, Grapaldus. Homerus ebur elephanta vocat &cuta antepenulritaa: perfynecdochen, vtcaput pro homine: funt qui vltimam acuant, & elephantina; id eft | NNNM auaniov gupdivat VraravyK c. Miados quarto. Aliqui lanas albas interpretantur, Helychius & Varinus. vds | in Ll 3 EAsdavrva it limaces: quidam necafininas carnes, autein(modialia quibus chymi vis comparatur craffior& me- - ro decimofexto. Et rur(us, Arabij finus pars que Troglodyticam fpectat ad dextram eft, vbi nauigantibus | iuc TreA erras Ser£usen óYovzos , Dionyfius Afer de Indis Oxcientalibus canens. Claffis regis Salomonis ibat. ein Tharfiscum clatfe Hiram , ferens aurum &argentum, dentes clephantinos, fimias & pauones,3.. l X ebore facta interpretentur,in hoc nempe verfu, OX Orecísz tAEQawaw usi doti doin deosnam wv Mus. EdES : | qe Quadrubedwus | ^ - laturexebore vicginisfimulachrum feciffe, eiusque amore captum à Venere impetraffe vt in vetam ctevitz, Dinus Czfaradlumma quadringenta in capitolium triumphans afcendit, elephantis lychnos dextt EN eburnea, & fimpliciteralbaapud Hec(ychinm.Impube: q;genas, & eburneacollas det inflar el Iba; Ouidiuss. Metamorph. Digiticburni, id eft candidi, apud Propertium. Ebur item ponitur pro ; alijszebus exebore dolatis. Nonebur,nequeaureum Mearenidetin domolacunar, Horatius z. Carm; mneebur ex zdibusfacrisauferret, Cicero 4 Verrina. Dam Tibuttinisalbefcere collibus audit Antiqui. fufca Lycorisebur, Martialis lib. 13. Merulis anniculis roftráin ebur trapsfignratur,duntaxat ma ribus,Plin ecim efte faxo fcslptus, aut ebore dolatus, Cicero 4. Academic. Eburex inanimó corpore extractum. ha caftum donum deo, Gicero2.de Legibus, mutüatus eum locum ex Platonis delegibus düodecimo; v legimus, EAéqus 3 225 Aeneis O» (lic mallm qut vna voce avAsAciai cO») duselu) vuwei «s ie docs ! Ficinus transferr, Ebur cum olim ab anima deftitutum faerit corpus, àd dcorum fimmlach raineptum eff FO pto tuy epis videtur evoyerlegiffe, quod placet. Ouidiuslibro decimo Metamorphofeos lygmalio , virginem verteretur: & exeius coniugio Paphum (ufcepiffe filium; qui nomen infulg dederit. EAsQarm idem eft qnad &cdawzinez Qs id cít eburüeo ca puloinfignis, de quo fapraalicubi :fic & pusholylenzy à tamflegas, dequo vide Varinum. E'Acdavismias eoa t(as d ixit Lucianus in fomnio. Ev xlyaus bAeQpava n mp Duac(Aazi]a.s Pilato pc eta apud Ath enzttm. PyToea! MatiacV bg ereiareon busyoee xe boum, Xen n3 | Dr gaviévo Qévoy, Epigramma authoris incertilib. 2. Anthologij.Elephantos Manritania alit, Strabo. Nafcunt hantes apad Heperíos Aetbiopes quirhizes voc&tur, qui magni tudine & pn 20andi viribus eleg 1 fecuntldem ex Iphicrate. Marcello intcr alia prodigiainfantem elephantis capite natü adhuc.cffe faperfü; ciatum eft; Plutarch.in Marcel/o. Alcippeelephantum pzperit,quod inter oflenta cft, Plin. " e, Liberales fané mihiac magnifici, minimeque parciin pecunijs circa dinfuurs cültum Gracie | dentür,quibusab ladia vfq; & Aethiopia eburad concinnanda fimulachra aduehebatu aufan.in Elis de» x, ege H'viai AeUE. Usa x ouai ntnviHomerus lliad.quinto. Elephauntoromi Oppíano dienntur,qui re aliquid ciunt. De eburneo Pelopishumero fabulam lege apud Ouidium Metamosphofeos librofextoys conditam de codem hiftoriam in Leoniceni Varijsa. 6r. | Je. E Ha Sunt semina Somni porta, guarum alterafertár "Cornea , qua verts facilis datuy exitus urnbrm, —— edliera candenm pevficla utens elepbanto, | - Sedfal/a ad calum tmittunt informa manes, — Hi vbiaum natum enclifen y vnag, Sibyllam 0. ÜProftguitur diélisyportaé, emittit eburna, — - Vergiliuscitcafinem libri Íexti Aeneidos. Somni; id cft lomnieram, inquit Seruias. Eft autem inh clpe jj | Homerum fecutus; | | ). o RR m Eeiy fmi 1Upo Bvétpoi e aoo abeamutyos ast Thvovr joi TATE TtAXeteqtU avro, ' Aoía) Jota T& gU NG] M LO ULud eledv. Bvelgun. au Ab udo 38 Ktpoltosi ETE p TEM, 04. d CAE Dis Tv ol pde x EASruri Tg Oe) Diu On ^ ^ Og ixecbonphyren iare obtoguno. Qtoovrec. le s AES ; 3l yy i us À ESI RR AA E HOLT EONS DLE CETUR ERO uy, , Ot 3 Aa Eesiov Wepatov GA: vean c (C Off tra upativii Doctus , Ure x ET TOWN, (Hzc pénelopead V yllem Odyffezlib.19.) In hoc tameh differt,quod ille (Homerus) per vtramd 'tám fomnia exire dicit. hic( Vergilius) vmbras veras, per quasfomnia iudicat vera. Et poetice apertus el Valtaatem intelligifalía effeomnia quz dixit, Phyfologiaveró hoc habet. Per portam corüeam cul cantur, qui & cornei funr coloris. & dutioresceterts membris; Nam frigusnon febriunt, ficut etizm Cicere cicinlibrisdeDeorumnatura. Pet ebürneam veró portam oslignificatur à denti bus. E: feimcs quia quedo quimur falfa effe poffant: Eaveró qu& videmus fine dubio vera funt, Ideó Aencas per ebürneato emictitarpm tam. Eft & alterfenfus. Somnum cum cornu nouimus pingi, & qui fcripfernnt de (omnijs , dicunt ea qua fübfote runam & perfona poffibilitatem funt videntur habere effe&tum,& hec vicina funr cornu ,vnde cornea veral gitur porta: ea M^ dla e ien habent nimitim ornatum variamQ; ia&antlam, dicant falfat vnde eburnea quaft ornatior porta fingitor, Hec Seruius. Sed audiamus etiam Grecos Homeri Scholfafl&s, Aliqui corneam portam fybecdochicé pro oculisaccipiunt: cornea enim prima oculi cunicaeft, Per eburne veró asintelligunr, intra quod eboris colore (ine paso v paims) dentes font. Hecautreo fic interpretantur,vté oculis vfarpamus, fide digniora effe dicant, quàm qua orépatrara allorum andímus. Vel;quoniam cibi pottitij copia per osingefta, falfa reddat inforania. Velab ipfa vocum E:ymologia, vt portaxsezris denominetur 3988. xeouveiv quod perficere fignificat : ie Qawrim autem ab tA«dargev, quod decipere : nam his duobus vocabulisetiat ipfe poé:a vtitur, Velabeboris& cornu natura. Hocepimin làmipas diffe&am , vifütn facile tranfaittitigb nonitem, Itaquecorneam portam exponint veram, perfpicaam & lucidzm: Eburneam veró, fallám, obfet ram, & confufam. Non deluntdenique quí ceeleftía fomnia coroibus conferant;inde quód eain stum rendi: terre(triaveró eborl,quódinelephante deorfum nutat, Nam decoele(ti fomtilo etiam alibi mentionem pote ta fieri, vt cum ait; Kajj2 s ruo ac Auct iow: & deterreftri , cum Syuovóvetowy nominat. Siquis plura hac dered derat; legat etiam Varinum in di&ione Keeoiziil», & Macrobium ia Somnio Scipionis lib. r. circa finem capit Nos pauca hec verbainde adícribemus, Cornu (inquit) iftanatura eft, vc tenuatum viui p:raium fiti ebt veró corpusita tatura défatum eft, vtad quamuls extremitatem tenuitacserafüm,nullo vifa ad vlte£iora rend te penetretur. Animalia quibusinuehunture pud Indos plerofq; cameli (ant,& equi, & afini : felicioribus elepliantifunt. Eftenim elephas apud ipfos regium animal adinequitandum, Base Dra, fecundus Tol quadrigis equorum, tertius camelis. Vnoautem equo vehi tuipe eft; àzuov. Arrianus.' Pompeius priinus Circo elephantorum duodeuiginti pugnam edidit, commiffis more prxlij noxijs hominibus,Seneca de brew niftráq; geftantibus; Alexanderab Alexandro: Heltogabalus fertur elephantord quatuor quadrigas in Vaticatie agitalle, Lampridius. Libycieos quiab elephantis vel in venationibus veliu pralijsinterfecti funt; honotificis pultucis profequuütar, hymnosQ; in honorem eorum cantillant. Et autem hocargumentum hymnorum,vt canteosfefortes vitos prabuiffe,qui tante beftiz relu&tari non dubitarint, Aelianusin Varijs,& qui ab eo trafife tulit. Gzlius18.38. ! "PA rd A M oen » -h. Ptolemaus Philopator elephantos quatuor Soli immolauit,delndein fomno minis dei perculías;tt dem exareelephantosin honorem Solis excitauit,vt cap.4. dixi. Alexander captum vnum ex regis Pori elephs tisSoli dicauit, vt fupra etiam ex Philoftrato reculi. PPAR a Ac m 1 L4 aslls 03 A zd Íaillat CC ERA iDe Elephant, 4 0 fibus m 1 .— Jnillaudatalaudantes Alciati Emblema; — , ——— Ingentes Galat (érmerii wlite turmas, . — d:pem prater trepidus faderat ZAniiachus; Lucarum cum [auatoum is , dira probofcis, Tum premut bofliles corrspui[et equo. Ergo trophaa locaus elephantis maAginepuinsit : Yn[uper é& foctjs oceideramus att, 23 Bella fermal]ez *n' nos faasfima barrus. ——Fifepera[fe stat , fee fepera]fe pudet. c- 2 Éiufdem aliud in pacem, bs 3 T urrigeris humeris , dentis quoa, bavrus eburni, Qui Jiaperate fevox Martia bella füler, OPE eti ; Ideft; Citius quinq; elephantos fubala tegas, quàm vnum cinzduüm; De ijsquidiffimulari NES "Supp finit nnnc colla ingo : fhamuiisá, [mbatius, Cajareos currus ad pta templa vehit, TAL Fel fera cogne[eit concordes vndic, gentes, — "Proittlisá, arszs vonia pacts obit. : NEN THER "3 "t f. * / TUNE é : - DU s E JU Lo 7 UDUPROVERBTYA. Citiuselephantum fub ala celes: Lucianus inindo&um,; GZ]ovdv mlvretolpawraz Cuo uos ) nullo pa&o poflunt , quin notis aliquibus prodantanimimoerbum. —Culicem elephanti conferre dicuntur qui E" minima maximiscomparant. Libanius ad Ca(ilum, T2 Eds anissov, oiov x vl eA prm edo Ca» dA , Td elit. |^ —SEgeveróperinde fum quafi culex cum elephaute collatus, Iiepiftolis qua Phalaridis notnine feruntüt; extat ^" - huiufmodi quoddam édagiu ni Kovoz Q» CxEos Tr) choc aiite M eft, Culicem liaud curat elepbantus Indicus. Di&ame(tautem ob fiagularem duritiem cutis elephantinz , quz fercur etiam dacula excutere , cancum abeft vc. culicismorfu poffit offcndi. Adhiberi porerit, quoties gnificabimus excelfis animis leucs& vulgares iniurias effe negligendas. Priuslocufta elephantum pariet, de rcimpollibili. M. Varro delingua Latina libros; referc *?9 ex Ennio verfum banc, Atq; prius parictlocuíta lucam bouem, Eráfimus. Fcftus hunc verfum Nauio tribuit: Elephantus non capit murem , FAéaz uu £z ol iuer Genezofus & excelíus animus negligit praedas viles,aclu- - cella minuta. Vit, egié& do&us non infectatur minatulos illos lterátoram fimios. Homo preporens rion of- fenditüriniuriclistenuium, Brafimus, Egoin Apottolij Colle&aneís re&iuslegi puto, EA£Qaz uiv osx e Aeylers Id eft, Elephantus nonicurat mures , quod Greci carminis heroici hemiftichium eft : 922 Y s uxga xo) QavAse vimteosuvraw. Obiecetittamenaliquis huic prouerbio id quod fupra docuimus, elephantum odiffe mures, & pa« bulumabeisconra&tumalpernari. Elephantum ex mufca facere, eft res exiguas verbis attollere atque amplifi- " cate, Lucianus in Müfcz encomio : IlonNa) o, tutt Azov. eim eS xcovroU acum o) T0 AO 0VS f gt] OOo x abu maooiplaw, dAt- Qamwavs cat nulo ici, Etalimus ex Suida: meminit etiam Apoftolius. Nihilab elephante differs ; FAfQa»rO" 2jo- fBipeic doe in magnos & ftupidos dicebarur: eciamfi primam ipgeaij landem Plinius tribuit elephantis, fed intet 39 bruta, Verum corporismoles & forma feeditas , adagio locu fecit. Referturà Diogehiano, Videtur huc allu- dere Paleftrio Plautinus; qui hertim fuum non fuo;fed elephanti corio circuntectam ait; nec plus haberefapien- tiz quàm lapidem, Erafmus. Legituretiamapud Suidam & Apoftolium, 77? epa or xo] vac provs tpdotv s] T (bwsugw. ApudEpinicum in Hypoballomenis, cum 1a&to*er quidam fe elephanturn poculum tricongium , quod ne elephas quidem ebiberet, (ez pius exiccaffe, fubitcir quidam , O/XvtalpavrQ- 53 21g ipe ac) t ov vt fupra ex Athenzo citaui, Ex ijfdem verfibus poftea obteraaris Erafmusetiam hacverba ; OUd[ av &A&Qascnrto: , ld cft; Neeiephas quidemebiberet, adagiis inferuit. R hytus( inquir: erratautem, nam pro poculo rhytum jv», ge- uere neutto femper profettur ) poculi geuns e(t; pecie cornu , quód yidetur ( liocex fua conie&tura dicit, mihi quidem nen videtur ) eburneum fuiffe ,Impoficum imagini'elephanti : itavc quadruplex in iftis vetfibus ele- phanti mentio fiat( poculi,imaginis belua;eiufdé viue & hominisebibeatisomnid elephanti nomine zuuitpos 49 di&orum. ) Dicetur ioquit Era(mus, inlibrum infal'um acioqnacem, quem ne patientiffimus quidem petle. gerefüftineat. Magaos (tupidosq; elephantorum nomine intelligebant; vel Greco fuffragante pronecbio;Ce- Jius: Celerius elephanti pariunt: Sunt quibus hoc quoque ( inquit Eraímus ) iatetadagia videturadnumeran- dum ; quod (cripram eft apud Plinium Secundum in prafacione hiftoriz mundi: Nam dc Grammaticis, inquit, femper expe&aul partutiri aduerfus libellos mcos; quos de Gram maticazdidi: & fubindeabortus fecéreiam - decem annis, cum celériusetiam elephanti paríant.Ha&enus Plinius. Itaq; cun&zstionemimmodicam, & quo- —rundam nimislenta molimina;his verbis licebit fipnificare. Portó de elephantóruih partu Plàutusin Sicho: Audiui ízpe hoc vulgó dicier, (olere elephantudagrauidam perpetuos decem elfeannos. Licebitadagium etiim, iu hancvertere formam: Quando tandem paties oblecro, quodtotiam annos partutis, vc nec elephanti diu- tius ? De elephantorum pariendi tempore fenrenrias anthorüm diüer(as, capite tertio po(ul. In eburna vagina 50 plumbeus gladius, Ev£aeQawrivo saos v [66AuGwoy Lio 9»: prouerbium natum ex Diogenis Cyniciapophtheg- . mate. Namcum adole(cens quifpiam infigniforma, fcedum quiddam atque ob fcoeaum dixiffzt : Ex ebucnadim- quit; vagina plumbéum gladium educis. Eburatramento candefacere, eft genuinz form, cultum atque orpa- | tumexternum inducere, quo decusillud natiuum obfcarecur magis quàm illuftretur. | Proinde legna Plaudina s. puelle naturali forma przditz; tamenceruffam ad oblinendas r$alas poftulanti: Vna ; inquit; opera ebur atra- mento candefacere poítalcs. PIS S" DE EQYO | AD 3 2 QVVS nobiliffiim intér quadrupedes animal, & vitm humabz mulus omoino modis - J vtiliffimum, & iumentorum numero cenfetur: cui equidem nullum apteferri polfe. inte: I) bruta exiftimo , curn ingenij fimul & corporis eius dotes perpendo. Habent & ali qua- " drupedum fuas laudes, & nonnullas quibus equum fotraffis. exccllunt : pam quod. boue Cue» pluribus modis vi&ü iumet humanum animal nullum eft. Sed conferas inrer fe vins omnes; -—— - licetvnoauraleto equus vincatur, plutibusfemper vincet, Accedir quod vbique erratum equus ali & nafci |o 70 poteft. Quamobrem merito prima ei quadrupeduth, imó animali omuium, dignitas, przcipué in planis regionibus,vtboüiimmontanis. Sedequi laudes & vtilitates plurimas paffim vniuerfahec eius hiftoria oten- der, eà czteris prolizior, quà plura de hoc abimante, vtpote omnium nobiliffimo , apud authorés f? inuenimus. Equum Latini etiam caballam vocant; de qua voce plaradicam initio capis b tini. & JM E ; | L4 . Hebraei 44 De Quadrupedibur D (q«« E A, ] N M ! 1f / Hebrzi ey fas;vtequam /z/ab,quam vocem Canticorum primo aliquiequitatum vel multitudinem equorum exponunt. Appellantautem Greci quoque ; tum equam,tum equítatum;hipponin fceminino genere: "b qui- dem Hebraice equum aliqui dictum pntant quafi qpet*à gaudio. Hieremig octauo fus vel fisautem quandam fi- gnificat,quam Rex Salomonaliter corcaia dictam , & Gallicégrzens videtur interpretari: Suntautem verba pro- pheta.de ijs auibus vt ciconia; turture;hirundine & grue, que norunt tempus fuum migrandi ac redeundi. Si- - . cutgrus & hirundo ficgarriebam, meditabar ficut colambe,&c. Elaiz 38. pto grue Hebraice yo fus legitur, i -Kimbi equum exponit, vt etlam Ionathan qui lam citato Hieremia locoequum expofuit: Aquila quog; equum reddit Hieronymus alibi miluum,alibi hirundinis pullum Septuaginta & Sym machus xeaidav, idefthirundo. — Xscísc equus Sytis, Varinus. «ps rehefcb, Danid Kamhi docet R. Ionam putare equum praftantem &nonannis confe&um fic appellari:ipfe Kzsbi aliud genus animalium nefcio quod (iumenti, Munftetus) efle fofpicatur: & tertio Regum capite quarto fcribit quo(dam peradim; id eft,mulosinterprerari. Leuiben Getfoue osvelocif.- fimosintelligit,quorum vfus in bello fit: & fimiliterauthor Concordanr, genus equorum. Hieronymus E(ther o&auo,veredarios. Idem Genefeos14. equitatum intelligit per pss reefth,po fleffienem veró per vo^ Palins | ; Ji ! z? : ^. . Danielis E 3De Eg E E (Ubi. v ioi: rekafch appatetam bellicum notat; tyalibi poff:flioné eor. tubis 'roóctaue Hieronym us veredatios tansferr,Dauid Kimt | iter currentes. Nomjinantur. autem eodem - capite acl Í ext radici ione patris fui ipm ait Hio. p g 406 cue Quadrupedibut | | eolórisequosafpe&tu pletunq; elegantes nitidos effejidcoq; frequentius palpari vnde natum fit prouerbiunia inlinguanoftra vulgare; den falbem bengs? flreichen, de ijs qui affentantur & palpum ebtrudunr. Nifeusequus;id e(tflauus, 5055. Nifaenim equosomnes flauos habet, Varinus. Grammatici noftri (Seruius) glaucos diclez quos iriterprerantur felineis oculis, id eft quodam fplendore perfufis, Calins. Glaucus eft velur octlos pictas: habens; & quodam coloreperfufos, Vincentius B:ll. exl(idoro. Glauciequi felineis oculis; qui vulgo glaucios" lidicuntur, Perottus. Atquiglaucustam de reliquicotporis colore quam oculorum vfurpatur, & de inanima- tisquoquerebus. Vergilius glaucas falices dixit & oliuas & vltiam; quod admiftum hab eant viridi coloti albos rem quendam. Sed ne viridis quidem color (inquit Gellius lib. 2.) pluribus quàm à nobis vocabulis dicitur iNéqg non potuit Vergilius colorem equi fignificare viridem volens,ceeruleum magis dicere equum, quàm glaueums ded maluit verbo vti notiore Greco quàm inufitato Latino. ceus ( Qiwixols, dAspyis ad ares») colores nunquam extant, Ariftoteles circa finem libridecoloribus. Iam cum porraceus color viridis (it, qualisin porri folijs nofcitut, repugnat hec Ariftotelis verba Gellio, qui glauz cum in equis colorem viridem cxponix. Non placet etiam quod eundem colorem cosruleum appellari poffe fcri- phit illius: mihi enim omnestres diuerfi colores videntur. Varium in eauocolorem nollri vocant g/ibegget, In animalium pilis puniceus, purpureus; & potra-. RANA AGAR Mr L bd eosvideastantave- | s fignum fpe&tabiliuseffe poruiffe videatur :Etim | loribus, non equoram, fed afini admoiffari] ita fcribit interprete Ruellio: Speciofiores funtafini;quoram color macula fubeft , (€ 3 «d;21 i c925 3 soper ( Ubri ov,.) antT dunt,vt pürpurei appareant;fpadices habendi fint, J dat quos Grace faíss,b: ios vulgà appellant: Vg u lim lib.z.cap primislaud puto,non fi . tfaat, Dojo», ramus oat Zuripide: quidam tm m i L. Tyrium di&um Ktel M | craanima! 3 d1CcU 27 Y 5t *) 4 ! : * &T procolos | : n E | JOE ENDINECIO, — EDR DR c s 407 » pro colotis diuer(tate nomina quoq; diuerfa equis imponunt, qualia funtrapp, Jfélilvumel, blau; Yobarn effecon- , vol otem corpori cenfuéce veterese(le optimum: nutic tamen in füluis laudatur albicantis com quali canicies, Gc Ajequi magnifiunt & velaruli appellátur, Camerarius. Auemov 3 34e it voi ri à, Udeue Pollux. Hippocomifzpe -&eloremfuco.robur inani fagina,v: ait Quintilianus;mentluntur. Admonet melizc de colo ribusequorum tra- -&atio; vtilLosetíam quos Graci oiyngas vocant; oevyyac; hoc potiffimum lococommemorem. Horumgenus | putat,velà montibus velà libidine;hifce ver(ibus: 7 | ^w Eat c H'on xaNne puoi Gy S otmmy aS OxTÓW H'óg TA dy. u suc Bri JyvTéentarty. dpseivs TO — "Addit;alios eorum maculis fiue tenijs oblongls frequentibus ornari, quales rigridusm fpedtantur: alios ro. 9 tundis yt panthera: arque has maculas cauterio adhuc pullis adhibito fieri. Sunt &alig (inquit) mangonum at- tes quibus pullos etíato quocunque placuerit colore concipi & nafci efficiunt, INam cum equa libidini obno- xia eft, equite dicunt, admitlarium bellé ornatum & pulchris pictum coloribus ( szhvreimEz veorei yes quoi )el ,eftendunt, &in confpe&usius aliquandiu retinent, vt defideratam ilIa /p.ctem diutius imaginetur, & ocalis ^ die c ámprímatque: demum admittunt, vnde pullus fimilis patcl concipittir.. Columbas etiam - pulchris & vatijs coloribus; quales in confpe&tu eis pet libidinis tempus fuecint, nafci, fno loco dicemus. In hip- "specomicislibris Germanica lingua editis,nigram colorem pilisequorum albis induci reperio, & abluantur ilicis - radicum & faluizinlixinia decocto. Dealbari vero pilosillosqui illiti fiar pinguedine colie&ta ex decodtotalpze in olla noua: füpernatat enic pinguedo, fitalpa diutiffimé decoquatur. Vel fic, Piliseunlfis locus illinatur mel- ' lecrudocumadipe melis. Alij aliter idem molluntur. Videinfra capitetertio in Cofmeticis Sz pius quidem fimi- 0 les fcetus parenti zdereconfüeuerunt equa, vt Dharfalica feni per, quam !deo probá nominarunt, Camer. Prater - hominé pilosequo tantum canefcere Plin.fcribit. Equis piliinfenecta aperte canelrunt; Ariftot, Ecalibi. Equis maximéormniam quz nouerimusanimaliü canicies innoteícit; quod oin. quo cerebrum, tenuius quam cetera pro Gasp MER EUCH sguuepc atefl quod ictusin eo laco pericnlofus eíl: vnde lllud Flomeri, Er qua fe- teherent capit letaléq; vulnus Precipuéfitequis. — ^. Voip MAT De pilorum coloribus equitum alijs, tum canicie;am proximé diximus: Rcftat vt ipfas corporis equini partes enumeremas.Equo & boai pilü quotannis deciduum effe quid&feripferunt, Czlius. Quia pilis equiingenafeu . palbebrainferiore carent, propterea Apelli Ephefioqui eqnü quempiam pinxiffet,reprehenfioné artulilfe ferüt. Alij nó A pelli hocaccidiffe,fed Niconiaiunt, cum tamen cienriffime cateras equi partes pinxiffeth anc partem : Alli ilo verfam fuiffe; Aelian. Iubam in equis Greci 2odiavappellant; Xenoph. zassbo, Gzza vertit criftam lib, 2: 9 deparüb. anim. cap.14. Pili equisiniuba largi; in armis Iconi, Plin. Procomium, Heoxepuers pili funtquià vertice | eqal iuxra oculos & remporaptopendenr. Apud Vegetii lib. 2. Vcterinariz cap. t1. protocomium legitur. quod mon adcó placet Xenophontis interpres iubam verticalétranftulir.Latinivs capronas dicturus Sunt enim capro- Ies; coms ante frontem, quafi à capite pronabtefte Nonio: vel vt Feltusait, equarü lube infrontem deuexa. De bas Luciliasin Satyrisapud Nonium, A ptati caput,atq; comas fluitare capranas Altas frontibus iramilfas,vt mos git illis, Adoro BEA Jed tat] iy Doc ito orar gon rts cod are datae odes Xenoph. Hoc eftinon vrliredis anti cS ae ptu ná cauda mulfcasabigit: procomiti oculos tuctut ne quid molefti incidat, nihil intetira Ampedico pilorum prolixitate vifu:afinis quidem & mulisprocomij loco ad oculosdefendendos aures datx funt longiores.Iuba confcenforiadriniculü pre(tatcóg; magis quo fuerlr prolixior) luba;capronz & cauda equis. ""'eonugerunt;fed etiá decotisornamentiq; loco. Quod vcl equiipfiintelligere videntur; yave/cvre «odo em o CouAvan O98 vf acu rns «t Pollux albid eft fupecblentes óc quafi eloriantes ob iub&fuam. Quamobrem petorigz qui -ralinosequabus admittuntad mulorii procreatiópem (2j 2emovms) cnim alin os sb equab. defpich& iniurijsin- fuper affici morlu aur calce lzdi;animadüertunt, iubis detontis equasad fontes tanquá fpecula ducunt; in quib. . tütpitudinem fuam & ademptücormz decus contemplotz,ignobilts illos admiffarios no amplius dedig nantur. d ei S arse tona "i | dear udosa siu edeshvlua £ euorros cimpyo. eoim etu ( le go éawyAairuieradd eft separa s airy As Kd kd pati Ven TI RÉTE TU Gr655 d sesto pudor Poll Xaequis (snqoit Vegeclus)nó folum vtilitas,verü etiam decotis atio fermanda eft. Nunquam iraq;,nifi nece (litas paffionis exegerit; dearticulis refec&di funt cirri. Naturale enim ermamentum pzdinaturain illis conftituit.Cervicem etiá pam diligens debet ornare tonfura.Malti enim ficut «urrulibus, ita & f: llaribusinmentis preflius colia radunt, Qua res licet prftare creditur augmentum,tamt fub honefto felTote deformis eft. A^j itarondent; vtarcum videapturimitari. Nonnulli Armeniorum morecrines o aliquosintonfuroipfa perordinem derelinquunt, Sedgratiorafüntqus translata de Per(ispofterior vfus inuc- , xit, Nammediaiubaad omnem accurationem-ex finiftra parte tondetur , à dextraveró omnino infeda ferua- "tur. Et neício quo pacto plucitaum deccat; quia illud quod nataraliter laudatur, Vergilius imitatur: Denfa | Juba, & dextro ia&tatarecumbitiuarmo. Quodfibicomis fucrit,vtvulgos appellat; medi ceruicis fetas e qua- Lr ds etae, artum descr quàm (iniftá limitiscontinuata ferieiubz relinquantur ints&te : quod nibilominusinuentum conftarà Parthis, Huculque Vegetius, Pofterior pars pulli eftaltior anteriore, fed acce- . dente incrémento etatis anterior in pleriique fublimior fit. Palliequini, inquit Ariftoteles;pauló fuis parenti- i ou: fammiffiores funt, atqueádolti crure polteriore caput auipgere nequ D quod nouelli facile attingunt. ulomediel quoram barbara dictio elt; vt Laurence. Raífius, paftoralia inequo vocantinn&uras fiue articu- i los pedum : quod ea parte numelle (vinculi genos , 1csli paftoram vocant: &ita vincire paftorare ) adhiberi o foleant.Tumeptum habetín capir& offa dua, à fronte víquead nares aliaduo, maxillaria inferiora duo: dentes i dy eptem;fpatulz (lego fpond y) senum funtodto, à renibus víquead anum féptem, Mulcarium (id eft cau- .. de) habet com miffuras duodecim. Tu armis prioribus fuot ra gulae duz:abarmis víq | » «lrolisvfgiad genua, duo, Ia genibus paraffatice du. A ribis vf3; ad artículos, duo. Dafes quz appellantur nu- mero dug. Viquead pumices vngula, offa minutafedecim. In pectore vnum. Coftz ramen in interioribus tri- gintafex, Item. ofterioribusà cumulari (aliás columellari, (ed. pauló poft commiffaram renti eumulare vo-- seat) víquead molaria duo:à molaribus víque advertebras duo:coftales duo. Abacrocolephio( actocolienin- Gernant amabile;varium (exxv)ac perpulchrum vocat Oppianus libre primo de venatione, Nomenautem eisinditurma | quadraginta, id eftmolates viginriqnatuors capings quatuor, rapaces duodecim. In ceruice autem füntfpons uead brac hiola.duo :àbra- |, telligo, id e(Eaoxam vel (aperiorem femoris partem, Bam iufeiior bypocolion vocatur) víq;ad gambam (id elt - , tibiam: vclIsali & Galli hgdiéq; vocant )duo:à gamba víq; ad crtos tibiales (piloslongiarestateiligit auosf/oem. 1 p ^h "| " Ü i. j e: , " | " " X | , | » | | ! t | aob 4o cs ox De Quadrupedibus e Germani nominant, de qnibusnon tondendis pauló ante ctiam ipfius verbis monuimus) duo: minuta víque ad vügulas fedecim. Ecfantoffa omniacentum feptuaginta, Vegetius 4. 1. Nunc menfüras numerumq; membro-. - zum oportetexponi. In palatogradus funt duodecim: longitudo linguz habet pedem femis: labrum fuperius | habet vncías fex, inferius vncias quinque: maxillz fingulz vncias denas: à citro frontis (procomium ficappel- — l;re videtur )ad nares haber pedem , auricula áingulz continent vnclas fenas. In oculisautem fingulisvnciz qua- terüg. A citro vbidefinitceruix víque ad mercurium continentur calculi o&o.Spina continet fübrer fpatulas - (forte labter fpondylos,vt & paulogante Spatule pro fpondylis leguntur) trigintadnas. Acommiffurarenum, quod cumulare dicitur, vfquead imum muüfcarium commiffurg funt duodecim, Sagul longicla vncias duede- cim: Ab armis víque ad brachiolum vncias fex. A brachiolis vfÉquead genua longitudo continet pedem. Abarti- culis vfque ad vngulasvnclas quatuor. In longitudinem vel prolixitatem pedesfex. Hac eümetria equi conue- 1 nit fatur honeftzacmediz. Caterumnon dubitatur in buricis minora ifta, & in primz forma equiseffe ma- dora, Veget. 4.2. Neruorum quoque numcrus, qualitasac menfüra pandendaeft. A medijsnaribusper caput; ceraüicem ac mediam fpinam, víquead imum muícarium defcendit filum duplex,quod continet pedes duodecim. Duo neruiin ceruice palmarij continent pedesquattlor. Abarmis víque ad ge nicalum nerui duo. A geniculo. | víqueadbafim nerui quatuor : in prioribus fünt nerui decem , in pofterioribus decem. À tepibus víquead te- ftes petui quator. Fiuntin fe omnes nerui trigintaquatuor, Veger. 4.5. Confequencer venarum quoqueindican- | duseft numerus. In palato venz funt due, fuboculares duz, in pectoreduaz, de brachiolis duz,defübcirris qua- - tuor,de talis du, de coronis quatuor,de feminibus quatuor, de femoribus vero duz,de fubgauibis due; de mu- fcario vna, venz matricisin ceruicibus due. Fiunt pariter venz viginti nouem, Vegetius 4.4.. Venz quzdam fupraoculosfecanturequis, minutis in eum vfum fa&is phlebotomis. Detrahitur etiam fanguis ex palati ve- nis. In fcfte diui Stephani moserat olim apud noftrates venam in ceruice equorum aperire, proprer plures eius te mpotis ferias: nunc propemodum exoleuit. Sanguinem detrahes de cetuice;id eft de matricali vena; Vegetius 113. Spadonibus equisinter authorcs conftitit fanguinem deinatrice nunquam, nifi forte ex nimia & extrema neceffirate;tollendum : propterea quod caloris maximam partem cum tefibusamiferunr, De palato tamen, fi non impediat negligenria,omnibus propé menfibus tam fpadonibus quàm tefticulatis minuendus eftfanguis. Adimiffarij verà fi cohibeanturà venere; vbi dematticati fuerint (id eftfanguisex Matrice venaeis detra&tus, vt — ego interpretor) czcarifzpe dicuntur. Quamhiseo anno quoadmiffam faciunr; non fit eis vena laxanda,ne generationlintentum corpus cura gemina neceffi:atis exhaorlat, Vegetius 4.7. Sanguinem mitte de vena orga- nicaequi, qus cit incollo, Rufins. Recentioresvenam magnam, aliás nigram, & fontancllam eandem faciunt. ' Vocatit aütem Itali fontanellam, locum quin equis forinfecus cauus apparet circa coxendicem, quin &iugu- ?' lum feuthymum inhomine codem nomineeppellaot. Sieauus fueric morfanditus, fcinde pellem fuprafon-.— | tanellam hanchz,&c. Lau. Ruffius cap. 73. Spauanus morbus circa gare&tum ex latere interiori fub:usgate- &um paruminfetius, quandoque tumorem inducenscircavenam magíftiam quz diciturfontanella, Idem caps —— 103. kxtremitates gulz cum parua rofnetaintantum caveurur funditus, donec vena magiítra pedisquz tendit. ibidem, rumpatur, & fanguis fluat, Idem cap. 129. Indolorecorporisequi ex füperfluo fanguine, de vena qui tigtarica dicitur, videlicet prope vngulam ab vtraque partecorporis minuatur,Idem. Vena confüetainteriun- . &uram & pedem ex latereinteriori aperienda eft in attra&tione di&o affecta, Petrus Crefcenr. Hancvenamef- — - feputo quz yulgoà noftrisvocatut die fyfelader (vel porius feffelader, loco ficdi&o,vt conijcio,quód iumentisillic numellzinijciantur, id quod nos f/svlen dicimus:).& in homine die rofjader ; nimirum tanquam roff/zader, id eft —— equina, quod in equis frequenterincidatur : eftautem vena malleoli. Ea(dem puro venas Hippocrates intelle- 40 xit vci ovid VO CAS; quis Cj satis mrepvenc [S NE cpas citante Varino. Venam quz fupra genu interius eft; noftratesno- 3ninant de fobranckader: Ylam veró que pertundi (olerea in patte, qua ca!caría adiguntur die [porader : quam Pe- ttus Crefcent. 9. 18. cingularlam, vt con/jcio, appellauit: 5! equus (inquit) doleat ex abundantia fanguinis vel humorüintra venas,&c. ftatim à vena cingularia, qua eft prope cingula abvtrag; parte fanguisdetrahatur: & ex /— | quacungj parte corporis fanguis habeti potellvíq; ad debiliraté feié minuatur. Sed de phlebotomia equorum , plaralegesinfra cap. 3. vbi de fanitate equorü tuenda dicemus, Equas, non feunm veladipem habet, fedpingues — ' dinem, 9 s:a05 dx psu, Hierocles, Pars mediainreraures, Gemanicé bam. - | Oculiequerum quibufdam glaucl, Plin. D. Augufto equorum modo glauci fuére fnpraquehominemal- - bicantis maguitudinis, Idem. Curalibitam homincs quàm equi oculis magna ex parte carfijs (glaucis inGreco) | funt? Ancum oculi triplici colorisgenete diftiagnaotur, nigro,czprino & ceo; corporis totius colorem oculi jo uoque colorconfequitur: iraque haudimmeritó caius eft, Anftoreies Sc&t. 1o. problem. 3. Grammatici no- fti (vt Seruius) glancos diciequosinterpretantur felineisoculis,id eft quodam Iplendore perfufis, Calius:fed de hc colorecircareliquum corpus fupra diximus. N oftriappellant glafüsg, id. eft vitreos oculos,& noctu etiam videre putant, Equis folis preter hominem vatiat oculorum color: proueniuntenim eis aliquando czfij, Atifto- - - teles. Equi maximéomnium ceterorum animalium oculis varisnt: aliqui enim cafij altero oculo naícuntur, quod nulliex ceter 1: beftijs euenit manifefté; Atifto. Equos caexalets oculis ('avavorrzac; Gillius czf1os reddit) in venatu contra cerdos Opplanus probat. Exophthalmosequus eftcuiocull prominent, celophprhalmos, cuiinrece(fa conduntur, Czlius.Equi hererophthalmi habentur quibuídam pulcherrimi (muse; przftantiffi- — mi)cuiuímodifair Alexandri Bucephalus, Pelagoniusin Geopon: 16. 2. vt Celius vertit, And. à Lacuna hetero- , hthalmos reddit monoculos.Inter optimos;inquitm onoculosà quibuídá cenferi Pelegoniusait;fiànatura ta- c léotrbiratem contraxerint: nam fi é cafu, abfardum effet id dicere. Idem Cornarium reprehendit, quod hetero- | phihalmos in terpretetur ab alterius oculi varietate fic di&os. Videturauré deceptus verbis Ammonij,quiin lib. de vocabülorü differentijs heterophthalmon vocat;qui altero oculo xf myiztlocn (id eft cafualiquo; fiue fortui- in.fctibatXf svp») orbatus fi: monophthalmü veró;qui vnicum | | | "—S— tofiue per morbü, vt egoacci piosquanqu& Var orb duntaxat oculüm habeat, vt cyclops: etfi Varin; non itaaccipere videri poteft. Itaq; mono phthalmus, nifi mon- — ftrumaliquod fortaffis, nemo fuerit: heterophthalmi vero Ammonio di&i quicunquealtero oculo czchaltero tantum vident , fiue ita nati fint , fiue cafu poftea füperueniente. Sed huiufmodiequi qua ratione laudari poffint non video. Abfyrtus certe lib. r, cap. 13 longe alios videtur heterophtbalmos dicere, hisverbis vt Ru- elliustranftulit: Hererophthalmi, id eft qui varietate oculorum notantur equi,non eandem rem eculis cernunt: Nam quemadmodum £reozieAriz & ird mes claudicatefolet,& labori itineris cedere : fic eti& illos hac Rare. 7 ihi: im ie) | | | variegatos ! b | Hj Vaticgatos vifus deficit. Quin & ob hancoculorüm varietatem, & improbi, & ferum eis occu trentium vefentes, -— mecnon ad fpeciem rerum oculis obie&arum confternabiles funt. Hos tamen Parthi magnoin pretio habent, & , Biogenerolifüiisad(imuntapdd quos primum procréatos fuiffe conftat. Qui vero difcoloresn otas intergore — oe Parthos veteres appellarunt;apüd quos primumin lucem zditi produntur, Hzc Abfyrtus interpre- — teRuellio:Qui éripoexen s & &ióm3a vertit eum cuicrüra vel pedes difcoloribus maculis euariant, quod mihi nom " ? acet:neg; enim hoc admodum vitio dari in equo poteftneq; tarditatis vcl caufa vel fignu m cft. Nam Oppianus jn venatu ceruorüm equos adhiberi iubet sndémodas; id eft quórum pedes maculis diftinguantur , vbi precipua "celeritate opus eft. Apparetautem lieterophthalmon quoq; Ruellium intellexiffe eodcm modo; cui varijs pun- -&tisaut maculis colorati lint oculitin quam forte epiniónem induxerünteum Ablyrtihizc verbà, Kaj 0e015 sixiAo( T ypuperm enisi, QUOI Boxavos "p CALEIVOI qe a T0L S e Vev aU. Nam cam hec ftatim poft heterophthàlmtz vitium eodem in capite fübijciantur,Parthicos fcilicet equos appellatos à veteribus qui varij colóre effentjillam decoloris ocu- lorum varictateintcllexit,cum author nihil circa colorem eis commune;fed noinen tantum à gente apud quàni vtrique nati primum celebrentur,infinuet. Proindenon probo quod Racllius vertit, Qui veró difcolorcs notas "'intergorereferunt,&c. quafi veroetiam h eterophthalmi Gmiles,id eft difcolores notas in oculis referrent. Alía " igitur quadam varietas & diueríitas vniusfcilicet oculiad alterum collati intelligéda eft;iue eain colorefit (nam ex Ariftotele fupra citauim usequos nonnullos altero oculo cztíios nafci; quod nulli ex cateris beftijs manifefte! — eueniat:) fiuealio quodam affectu.Fíuc facit quod heterognathos equis appellatur,non vIla coloris ratione, fed qui caputin alterum latus & maxillam vtplu rimum vertat, & nefrenoquidem facilein contrarium fle&atar.Sic & Erspojéeris dicimus." Parthiautem idco fortaffis huiufmodi equos przferebant, quód pauidi effent & fugz apti, cum ipfi fugiendo pugnarent , nec vellent comin us hoftem aggredi. Vetus ille Micoa (Mixer ) arbitrabatur equum in inferiore gena pilos edere, quos phlebarides Grzcivocant. Taxatigitur Simoiure Micónem, ac igno- rantizinfimulat, Herocles. Videin H.a.vbi de imaginibus equorum. Equorum animi indicesaures,ficut & leo- "num cauda,Plinius:fed hzcad ele&ionem equi pertinent. Éqai nares mulomedici Graci jotavac & uvzMi os vo- cant. Equo dentes mutantu r,Ariftotlees. Vtrinque dentati funt, homo;equus, afiius, & fanéadipem habent, Aclian. Equus dentes emittit vniuerfos, Ariftoteles. Dentes continui;vt bomini, eqiio, Plin. Quibus continui 'dentes,forbent,vt equi;boues,Idem. Difficileautferé impoffibile eft,equum os probum haberc , nifiextrahan- "turei dentes fcallioncs diti & plani. Equus enim calefactus fi hos dentes habuerit;zgré per fefforem rctineri po- teíl,& morfum freni plurimum auerfatur. Quamobrem iam dicti dentes quatuor , poftquamannorütriüm cum dimidio equi etatem exegerint,radititus exttahentur,de maxilla inferiore;bini vtrinque;ferramentisad id aptis, 0 Ruffius cap.40.vbi pluralegatqui volet de cura poft dentes exemptos vulneribus adhibenda.Ideim equos qui ha- benthuiufmodi dentes fcallionatos vocat,& peculiaria eisfrena prfcribit cap.35. Dentes quos noflri lupinos "aut fylueftres vocantin equis (vuolffeanyunsldezn) poftrema parte maxille adnafcuntur, pullis praefertim :ante '€zteros dentes;parui,maguitudine fabz,in cibo capiendoimpediunt , vndeiumentum ftrigolius euadit ; quam- Lebremextrahendifunt. Reddunturequis dentes fenectute candidiores , ceteris animantibus (rubefcunt, Pli- nius) nigriores, Ariftoteles. Sed plura de dentibus dicam cap.3. vbi dedignofcenda equiztate agam. Os Vegc- "tius2.33 etiam morfum appellat, vt & Germani, his vérbis : Si quod osfractum fuerit; vt morfuni claudere non "poffit. Vfurpatur & p/yzG-jid eft roftrum deequis, vnde & 4495»vyzoi apud Abfyrtum lib. t. cap. 13. qui tardius j- decere feruntut,vt & 4AQooe9romi. XeAvvia Rüelliusin Hippiatricis labratransfert. Varinus z:Avv etiàm & xz- ws; (G- interpretatut:at z«jzvio» Pollticifümma pars dori eftiuxta cerüicém in homine. Eqüa mámmas I9 binas habet inter femora;& fingulos parit, Ariftot. Equi mares nonnulli carent mammis: non enim omnes ha- bentfed tantum qui matri fimiles prodiére,Idem. Equorum cor,ficut & boum quorundam,fuoin cordeofficu- - ]um coütiBereaiunt, Ariftot. Gaza in tranflatione fua de bobus tantam hoc fcripfit,de equisomifit:quod miror, "eum Gracus textus expresó (ic habeat; xe ) € 1? Vara olor à5oov. | Et lib.3.de partib.cap. 4. Cor (inquit) fine offe c(Lomnium,qusz nos nouerimus przterquam equi, & generis boum cuiufdam.Et Hierocles, In equorum & "mulorum quorundam cordeiguentum eftos.Et PliniusIn equorum corde (inqdit) & boum , offa reperiuntur interdum. Equiaxillz,apud veterinarios Grzcos uzAea& vacxixAes. Dorfum equi) barbari authores gárcefüum "velgarrefe nominantapud Ruffium cap.86.infcribitur de Ixhonegarrafij feu guida:& cap.88.. de pulucribus ad Pfanandum dorfum velgarrefum equi. Equusfel nonhabet.Ariftot. Ecalibi, Equusomnino & omnia folipeda xfelle carent. Equi,mult;afini;&c. fel non habent;Plin. Santquiequo non quidem in iecore effe,fed in aluo pu- nzPlin. Fellis veficam equusin hepate non habet,fed quidam folutiorinhzret neruulusjin quem fe genus hoc umorisinfinuat,&c. Abfyrtusin cura malidisarticulariz. Tecur habet (vt Ruellius vertit: in codice imprcffo "wituuova;id eft pulmonem legirnus) in tres fibras diuifum (7e/AcGov fortelegeiidum,non v24602o,) felle non ad- "nato,vt quod copiofum & graue olensinteflino adhzreat;Hierocles. Coloninteftinum Abfyrtusetiam intefti- dum magaum & monenteron nuneupat. Torminacquis accidere putanturin grandioreinteflino, quod Grz- Xi moneuteron & cólon vocant;quia altera parte fuiliberum quafi voluatur in ventre (ine meatu: ideoq; tam ho- minibus quàm brutis;in curfu & incitationeibi fonitus editur, qui eft equorüm clarus & magnus.Sunt qui cólon ab hoc diltinguant,& monenteron vocent ty phlón,id eft czcum;fubijciantq; colo; Camerarius. Extalis Vege- tios.rLinteftinum re&tm. Hancham barbari & Arabum imitatores pro coxendice, vel capite aut articulo eius v»vfurpant. Coccyx pars quzdam eft inter armos fiue (capulas, in medio (vt coni]cio )dorfo ; circafpinam emi- fo nens. Abfyrtus cap.14.de afinoadmiffario, Esc uu xor mu) low Te Uo oipotn Gar kal iclusg, T Gi etu Tf] ko Tto syeaidbovnddicu necs miNavruvs iege wa antike s a sevv 9) od arviyoo. Ruellius prococcygecatagrapho vertit prominen- tiam litura diftin&tam,&c. Abfyrtus quidem exprefsé dicitcoccygem effe £2 euvopulzid eft interfcapilio fiue n edio fzapularum antarmorum loco.Eandem partem innuere videtur his verbis cap.ti4. EIoovro» 5 «peridovs 5 Quaw Uyoves 8 euvepios opuAoripew. Ex rurfus cap.115. «exxov appellare;ni(t mendum eft exemplaris, 27s 4|: xesv- fuis "P Vararan Gà aoc ai015 A o0) T oot, 00-9 gi Natta Gori ol Xosppnoeqa s a5aoUc. Quofdam aétogenes vocantà genitiua Q uadam nota.quamin armis & clunibus referu nt Ruellius:fed inepté: probant enim hanc notam Satmatainar- mis & cocco,in pofteriore autem parte circácoxas & caudam improbant,vt mox fubijcitur:non igitur clunescü 'armisiungere debuit Ruellius,neque coccon itá transferre. Rurfus cap.26. Tpvmráv d|ei aa rlw ixAvow (malim uziy vt Ruelliussnam Abfyrtus Qvzi habet) 8 dus eie ? advo gatmv , verbafunt Hieroclis& fimilia Abfyrti, vaellius vertit; Iuxta exortü armiin mediam prominentiam perforare tergus oportet. 0299 Grecilumbos vo- az: Mm cántz , * * do ^ o» | De Quadrupedibus. j cant. Rftautemnon yna huius vocis figuificatio,vt apparet ex hifce Xenophontis verbis O'eqowa]iatyouto USE zar aupoc oU i oe Quis paemeu SÉ eC aa xo) 7€ lryfey xy sov xeyeavai. PFademex Xenophonte mutuatus cit Pollux. Ep in homine num fignificat, id eft partem curinfidet:in equo autem doríi partem cui infidetur, vt apud Xe- — nophontem ; Curator (inquit) fpinz pi los Requoattingito, nifi manu; quaillos premat & mulceat, (reCem sa]. — eiaxoven; Pollucis codices córrüpte habent «aewanovav pro &zwAivov,( fequens fitum eorum:fic enim quali fedili jn equo minime nocuerityruse )9 av [astlot 3 Gdiaw S Irae, Eadem Pollàx;cuius & hac funt, v» 4|; vr o) jeune. Spa qp us diem pere Y Bol xtti CIE AE Ud ó ddnbarsne. Vbi apparet eum eandem partem Üdraw B ray Vo- [ caréspracipue yero paw dici mediam fpina parteus,cui infidét eques:vt Forte legendum fit, Maite d|i*ogAécoy Tw$ — — pa usos quredpa &c, Mufcarium Vegetius cquicaudam appellat, à mufcary flabelli; quo mufcz abigüntur; i fimilitudine & vfuin equis eodem. esi prolixa & dena pilis precipuum equi ornamentum eft , de qua fupra 1 eam ex Xenophonte nonnihil dixiià procomij mentione, Equorü caudz tenor breuis;pili prolixi: bubus con- 1 cra, Ariftoteles Caudzanimalibus przlongis fetof, vt equis;Plinius. | : | | | .Suffragoideftin polleriocibus pedibus quadrupedum quodin prioribus genu. Vel eft nodusaut articulus fub: : ^ k crure,quo pedis verfura conftat, tibizd; ita annc&itur pes, vt verti poffit: id quod fpectamusin bobus, equis,& . czierisarmentis, Dicta fuffragincs quod füfiringántur, boceftin alrum frangantur: vel quodad greffum fuffra-- gentur. Conftat fane genua animalium, quiam al genérantante fe flc&i: fuffragin um veróartus in aduerfum. Qnemadmodurmjgitur poplites dieti funt. quod poft plicentar:ita fuffragines quod fubterfrangantur, Aues& uadrupedes in priora curusnt,fuffragines in pofteriora,Pliniuslib. 8. Barbari fuffrágineim garrectüm nominat, - Gallileiarret de derriere, Equ us in ven atione facile vulüeratir abapro cs c é»izs nio» v ai ryxu ARS ct T yn Aba — fyrgus cap uy, Rucllius vertitinterno poplitis fin uydütintertore crürey. E | 20 Vegcuuscrura ipfainiumentis gambas vocat:quafi campas. Nam & Ariftoteles campen nominatin pedibus, " ua fuffragi ues poplitesq; habétur, Herm olaus. Legimus etiam fupergambam apud Vegetium3.2e. &fubgam- | bam 3.22. Si laccein gam bisfucrint,aut aliquis dolor coxz vel gambz; fanguis dctrahatur gambis: füuntenim ve- — — nzà vifceribus defcendentes per gambas interius, Vcgctius 1.27.Idem lib 3.cap.19. delaccis gambarum fcribit, & | mox cap.20, de iumento gam bofo. Pro gamba Galliiambam etiamnum dicunt. Oi a5; d40:€ ÜdrtexAeuovres du yis caereritudiuoe yat Acovryuadves, eoe ep emat on eso "rarae, Ariftotelesin Phyfiognomicis. InterpresLatinus galeancenes vocem relinquit;czteraad verbum,fcdineptiffime,transfert. Intelligiautem & emendari & expleri potefthiclo- — cusex Adamantij Phyfiognomonicorum lib.z capite demotu vbilegitur! O3 6rads duoi mmvov ue Qs 20:5 die ) d d aw ello cula Bus re od UGG y Erw 33 Gauvert msQ»: Hoceft.vt Cornarius vertic, Qui vero humeris fub- commouctur,rectius autem e ft & altze ceruicis, contumax eft & contumcliofus, itaenim graditur equus, 'azuoy- s xay quidem apud Varinum exponitur qui brachiu m minus (vel brcuius habcat:grammaticus quidam recentior | cundem Latine ancum vecari att. Peftusaneum illum effe docet quiaduncum brachium habet, vt exporrigi non offit)nimirum ab ancónc,id eft cubitoincuruo. Sed hoc quid faciat ad iam eitatum Ariftoteltslocum, non vi- deo; Adamantius pro TaAcorysivi ( quam vocem e uomodo Galenus in Gloffis exporiat dicam 1n Muflela) lee- — fe videtutvLauxivouviec : nec dubium quin ex Ariftotele italegerit, cum & praccáentia &fícquentiaconueniantj vtconferentes deprehendent. Pil T y riseblw in equo,quidam pedis commiffuram vertunt,ego os tibiz quod radium vocant, vtin homine etiam,& fic Ruellius quoque capite 13.tranflationis fue reddidit. aliqui ibulam. Méezxsvis Ruellius calces tranftulit. Afi- nusadmiffartus habeat To pA e TULUVLOL JA?) NLoty vae pao aurea ua vivoGaT«s igo. Floc eft, calces neq; prater mo- dum altos,neque nimium depreffos:fed neque nixus talis ingrediatur, vt R ucllius vertit, Idem alibitalos, vtca- 48 pite 7.velvt eius tranflatioh abet,octauo. Emi xeAO tof 2daiserle qu Gu moie werekuuiois quic dparentios Qa£Gas, 5n. E $ Gare id eft, In hord catione morbo venz fub anterioribus talis extera velinterna parte feriantur. | Rarfus capite 113; de domitura palli, Pullo (inquit) qui committitur exercitationi folum non alta profunditate j fubijciatur: qüippecum facile tibia radium hinc contingat abfcedere, id quod pedis articulos ac fuffragincs in- firmat; Grace efto) oU T05 T0) Ae0tUVLGE 1; ge 0o 96 VivETUd Et mox fequenti capite;Si os luxeturinarticulo pedis aut coronas Xsetspuernos fiot eT uere ] kN Meyer meat ai Dang UM d 224 pusaviuis (ab articulo fu£- | fraginis) 22 dz VUVo y o B esQaluo (es p WEYT EV TUeI Toe) o 102 ei evvüe n Gr» vogue, Hinc apparet coronant | etiam cynoplon dicimefocyn ion veró proximam (faperius nimirum paulo) partem , & ipfam quandoque pro- pter vicinitatem eodem nomine venire. Iam capite 103. vbi Grzcefcribitur, penxinia ey Deoyion, füffragines in — cruribus vertit, & alibi etiam pro brachijserura pofuit Ego Beet ovas GL exea non femel ab Hippiatris diflincta je xeperio,& Vegetium etiam brachiolain equis d:xifle. Rurfus Cap.I12. tranílationis Ruellij,ficlegimus: Qui fu£- 4 fraginum articulo (Z»acis eeoosawtois ) recta procera potiusvt paulo poftex Xenophonte dicarh) offa continent, - jj peffimo greffü nitantur, ve&oremd; contundendo fatigant (diéocvns avyneleei, concutiünt nunirum vt equi faccuffatores)ij quod ceruino pede conftant;claphopodes nominantur. Atqui eifdem in locis breuia condunt | offa & humilia, ob idd; cynobatz vocantur; vngulasad internam cálcium partem, feu malleolos potius vocare 1 placet (4 uuvalavi e Qupd Asyudloev) ddferurit,ac pedes tractim agunt (*Axotei lego ex Xenophonte , cuius verba paulo poftcitab o,id eft, vulnerant pedes. Recentiores hocvitium attaconem Vocant,gerzré Jin eisq; claudicant. Suntex ijsqui facile vngulisaberrent. KusoCatueon vocatur equus quidam, Hefychius & Varinus. Equosquofdam minus proban dos cyncpodas fuiffe nuncupatos inuenimus, Catlius ; Ego nufquam ipfos equos, ed tibiarumin b cispartem ficappellariinuento : Pollux tantumin Canum hiftoria xapimas rere fiin pliciter nominauit lib.s. 6c cap.1Linter nomina àcanc deriuata. Ai PAESE Poo ido " D AGAS o gr HET Bou is SOM dA, 52d 50a E éiya dicar ép ary oi, Vrqum o Tipo )3 Du nantes qu eva Gest eu ger HATTE TU UE Noy m "Pia rt THEN oua lu) aryaw Tu 3 xdlAdiva2 9 dv C &Anetvso b wu roD eG Ef. CV 07.015 (lego [Bo Aaic ) er e» Ars ear $'7(O-, Xeno-s — hon.Omnibonus Leonicenus fic ranftulit, Offa qua funt füpra vngulam infratalos,qua parte vtin caninis pe« | o allus fübeflziisobas dixere, neque erunt procera (459: id elt recta, videtur prove accipi, cum ewzrenar cis opponantut Abfyrtus hscipfa offa puto,veltotam hanc partem, tielaoypia appellat, qua neque alta, neque .— brenia cffe valtinalino admiffario, vt fuperiuscitaui )& caprarum: ( vtceruorum, vnde & elaphopodes dicun- 1 tur, Abfyrtus;)ficenim cum fuccuffatione equitem affligunt , tüm ipfa fácile crura huiufmodi inflammantur. " Neque veró depreffa: fic ent m deglubi ifti & exulcerari calli folent, feu per glebas fiue per lapides agatur equus. - Xc»eo, d Tar "E bavir wl Q-sod Aoi, Hefychius & Varinus: fed apparet eos errare, cum non vngularani pars; s M vicin | | 35 2.59 T ya T O6ct diei eieaj. xs MED D "eed Y De Equo. D. Lui. E 2 eieina fit; vnde &sovomovappellatur. Nos partem illam à corneis illis callis próminetibus ad vngulam vfa;, po- - fieriori fcilicet parte; vbi cirri pilorum eminent; & pes cauus apparet; nominamts dief/e/, & caua ipfa fyfellac ber. - Eandem puto Laur. Ruffius falcem appellauit; locum delicatum & neruofum parumd; carnofum effefcribens, "kap.i12.quod de Ixfionc falcis infcribitur. Etalibi, Equus (inquit) habeat falces curuas (indenomen fortaffis) & amplas tanquam ceruus.EuuCatver eiducinlludons qi weroxU viae Ct 7o ray omédue y deoqaos avs 1 Bupex Soremriletya, DIA ye WeTzU TU & vw véUpto., A bfyrtüs cap.re 7. Loregerpioet tn S A&yereu n eA wu pid ec, 70 TWeo 7) vuoi es mmi y eeu Go quis ! xui 9) espoic XeyotiorsHerocles eodem volumine cap.107. Item cap.117. neswxswovlegimus;corrupta voce,vt " mihi videtur; pro mefocynion; Ruelliusarticulum vertit. Coniecerit atitem aliquis xvvaz &inde, deriuatis nomi- nibus has partesappellari;à colligande quod Grzcixuso0s9r dicunt :fiue quoniam vngulaillic adnata fit carni, vt ) MP Vbi preputium glandialligatur:fiue quoniam ea in partenamellis & vinculisaftringi folé tequi. Leg- nicenotamen alia etymologia placet; quod calli illtc tanquam in caninis pedibus fub(int. Eft & in tibijs equi pars - quam lingua vernacula vuerize/ appellat , & alia quàm fcblege^. Decirris pedum mentionem feci fuperius, Vege- "tius etlam fubcirrosvocat. Cafnem viuamin vngulis Germani &erz quafi nucleum nominant:Bullcttum recen tiores quidam,vt Ruffius vbi carnes viuz vngulis coniunguntur. XseQali, id efl coronam (iue córollam Grac: | vocant commiffaram vnguülz cum pede, vel vngulx exortum. Afhtoe Natu Gaya sro 4 «xag owl s Hi ppocfatesio - Hippiatricis cap.rr7. Ruelliustransfert é partecoronam cingente.. Quzrendum eftan potius vena (it eiusióci periftephanis dicta. Eodem capite zeuovía 9 voy (G^ id eftvngule commiffura nominatur;nó alía nimirum quàm «sati. Bafes Vegetiooffa quedam fub tibijs, vt videtur, calcanei forte. Xenophon aftragalos, id cft talos , equis 'attribuit,cum Ariftotclesfolipedum nulliaftragulum effe dicat; & ne afino quidem praterquam Indico,cui coc- nu àfronteemineat;Pollux. Cornu provngula tümin equo,tum in boue etiam & capra; vt alicubi dixi. Hinc & ;cornipedes equiapud poétas. Equinas vngulas à Stygis aqua folasnon perrumpi Paufaniasfcripfic, Calius.. Alij Ademafinialij muli engulisattribuunt,vt oftendiin Afino capitefecando. Germanorum bhippiatri & fabri, qui Íoleas ferreasequis inducuntnefcio quam vagularum partem nominant /rej/f. &aliam Pallez vel palier; Vngula ipfa vulgo bonf dicitut,Gracis?o/, & fw£interdum, Xeno hon vtroque vtitur. Sed forte diftinguataliquis, vt onyxvngula proprié dicta (it;35A veró parsilla tota,qua & irundinem & tuellim & batrachos cótinet. 0 5..55 Brojee Verayoov (90) rcov looi quafi oodd eft fimplices: quod non bifida nec multifidz fint vt in alijs quadrüpe- "dibus, Varin. Pediscauum interius veteres chelidónanominarunt , nunc quod ad foleamm, cum paratur vngula &ferroadzquatur , forma cufpidis igitte effingitur in medio;pedeftralam vocantfua lingua Teutones; Càme- rarius, Cheltdón vngulz dicitur concauitas, fed & in canibus eodem modo, Czliusex Hefychio. Sedincanibus "vilam fic di&tam partem nufquam ha&enuslegere memini. Inafino admiffario requiritur vngula dura; fübtere '€oncaua;interiore finu paruo;quam à nido hirrundinis chelidona vocant, Abfyrtus interprete Kuellio cap.r4.vbl IGrzcé fic legitur; Haaov 1 Duy od eoim Dev nolAuo lu) Vau). C zcepidovo picegiv tx. Qui albam habent vngulain equi;& chelidoneslongas,improbi funt & molles habent pedes; &e. Abfyrtus cap.105. vbi & alia plurima ex che- didone figna docet; vnde equi vel probis,vel prauis& mollibus pedibus przditi colligantur.Raellius hirundinem ad verbum transfert , Camerariusin Xenophonte nefcio quaoccafioneteftudinem vtriquealicubi cauum pe- "dis. O' izrar oou ( xadlottpbrta ly sie ova ) 400) P Xe TWTICTTIS TAS Osea éCerws Pollux. Idem alibi injequo probat vngulas cadas;ita vt chlidón profundius lateat, & nullam ex folo moleftiam percipiat:talis ením vngula(inquit) Xenophentetefte;cymbaliinftarin folo refonat. Hirundo fané molltufcula eft,ideoq; foli & lapidum tactu lzdi- tut; Xeunec vocat Xenophon vngulas pleniores carnofasq; citra cauitatem; Celius. Nofcendum eft (inquit Xe- !nophon)vtrum vngulz (intarduz,at tam priori parte quàm pofteriore depreffz ftue humiles. Nam arduz altius -àfolo hirundinem;quam vocant,clatam babent:at depreffefic gradiuntur, pedis vt molliores & duriores partes "squabiliter fulciantinceffum. Noftrares equosillosquorum altior eft hirundo, & infignis cauitas pedis, vocant bofusir:quibus vero pedes contra (c habenc, farrfzfiig quafi planipedes dicas. li offenduntur cum per locaafperà &lapidofaincedunt:& folez ex ferro aliter eisinducunturquàm cateris,corio quandog; interpofito. Similevi: tium'in humanis pedibus euenit: vnde plauti vel planci dicti;qui pedibus planis funt: Et poéta Accius quia Vm berSarcinas erat;à pedum planicie initio plotus; poftea plautus eft ditus. Exterior pars flabuli fternatur lapidi- bustotündis palmari magnitudine, &c. vcinti(tentis velincedentis per eosequi hirundofolidior reddatur, Xe-- nophon, Tuellumapud barbaros fcriptores vt Ruffium , cft quzdam teneritasoffium referens Formam vngula; "quam nutrit etiam;etusq; radicesin fe continet. Fic fxpe clauisfolearum malé adactislzditur, vt fcribit Ruffius /cap.123. Eadem forte pars fuerit,quam Germani vocant dez &erzez, nimirum quód molliorintra duriorem tan- quam nucleusin tefta fua contineatur : nifiquisà carnenomen deductum malit, quàd carnis fubftantia conftet; Eandemaut proximam partem à Grzcis batrachon diciconijcio. Nam Abfyrtusin Hippiatricis cap.8. dehor- :deatione fcribens, Fri&io (inquit) fecundum pilos ad imas partes fpectet:(iquidem per pedes huiufce morbi im- petuserumperecreditur: quapropter pecus vngulasabijcit;in quibus partesillz quas batrachos id eftranas vo-. - cant;tenerz fiunt, & fanguinem emitcant. quas «ferius fcarificare & circuncidere oportet. Ruellius hocin leco aliter vertit, &ranasincrementalinguz ( vtin homine aecipifolent) interpretatur;abfurdo ( vt mihi videtur) fenfu.Nam quod vnguls parsfitmanifeftiffimuim eft ex Geoponicis Gracis,vbi lib.i6.cap.1. pulli eligendi fignà ex Abfyrtotraduntur,& inter cztera laudantur, $4 voCtyse QD" xo] Tow me? $a Ads cv azremyvic [Dare (O» ua Xpb5,9vvZ soe35, Amdreasà Lacuna batrachon; nefcio quarationevertitefcharam fingulis cruriumàdnatam: Cor- nariusranunculum,licet codex impreffus renunculum habeat. ZvjGalver3 vodoo (lu iil) no voew)) va Too Cav irt D Aia tad ore 2dpava y tad 3 eyem Barcouuiints A bfyrtus Cap.26.Ruellius transfert.Deteritautem vn- "gulam tractimingrediens,cum curfitans lapfatur , & ita caducus diftrahitur, vtinnatantes ranas imitetur, id 9a "Teaxitev Greca confuetudinenominant. Ego potius verterim;ad tanulam fic dictam pedis partem offeüdere: quam vocem Ruelliusalibitanquam onec ibt praterit, Oportet ferramento conciforio foleas ramulasque (lego ranulas) purgari, Vegetius r.s 6. X i e Ad x REA Aktie 1 X |. Éupodia; virtus pedumin equis:vnde equi ipfi eupodes diciintur, pedibus & vngulis bene conftituti , preci- |puecum duras &folidas vngulas habent:qui fecusyxaxoodesynamontAeis y uorAoiom cis a mwAom0:s. Dicuntur & ez goexexés quidam equi,vtin heterophthalmi mentione fupra eftendi. O'soi 4| eici xovz dvuxa, memürms i repo moUi | urit PrtpoX o1 & ai Tia OCC. ANB cot, C cat dua op oS ey eis. | Abfyrtüs cap. iro. Kuelliusita tranflulit, Qui fecu ne dum vpguem corni calcant;aut fuopte ingenio vario pede; velex certa caufa diuetfis vngülis conflant&c. clau- - Ln ? i 2 dicaüit EA 0 [ De Quadeupedibi: AREE SMEAT Se. - Y Dicant, &lumbos habertinfirmos. Sunt &àlia quzdam nómina partium equi, vt que 3s Hippiatticis citcá Bunk. capitisti4.legütur,quod intra nflatione Rucllij centeimum duodecimum el[L Ae smürw Exetv 3 orroy udsp by, reat e Nar apo EpHYy Cu id Eemmüus Qaipbu e Os ta eive Vega Qaije s adououss Gar TIU aV axe Qao V, taU TU uva i qv. avito veQegiykovm veQeois omi koVmapheue és v, xevoww d onervA ise. Rucllius propterobfcuritatem hac omifité füntenimrecentioris Grzcig vocabula ifla xevrz,Qapotos &t. epuieeft harmontajarticulus, iunctura; Pii z^ t] Palladiusin equo admiffario quatuor fpe&tari iubet;formam;coólorem meritum; pulchritudinem: Sed eadem. quatuorin alijs eriam equis;feu pullis educandis,fcu emendisadultis,precipué mihifpectanda videntur. Deco- s loribusequorum iam fupra copiofe dixi,dicenturtamen bic etiam nonnulla obiter in obfernatione formz.For- 2 smaequorum quales maximélegi oporteat; pulcherrime quidem Virgilio vate ab(olutaeft : fed & nosdiximus in. Jibro deiaculatione equeftri conditoj& fere intcr omnes cóftare vidco; Pliniuscséd primoloco de pullo eligen- | doprzcipiemus,initioà Vergilianis verfibus facto qui lib.s. Georg.legu nturhaiufmodi: Necnon & pecori eft) idem dele&us equino. T'umodo,quosin fpemftatuisfubmitteregentis, Precipuutniam indeá tenerisimpen- ^ delaborem. Continuo pecorisgenerofi pullusin artis. Altiusingreditar& molliacrurareponit, Primus &ire 2 viam,& fluutostenràreminaces Audet, &ignoto fefe committere ponti: Necvanos horret flrepitus:illiardua ceruix, Argutumd; caput;breuisalu us;obefaqueterga: Lu xuriatq; torisanimofüm pe&tus, honcfli. Spadices, 7 elaucique.color deterrimusalbis; Et giluo:tum, fi quafonum proc ularma dedere; Stare loco nefcitittnicataeqii ribus,& tremitartus: Collectumd; premens (alidsfremens) voluit fub naribus ignem. .-Denfainba; & dextro F iactata recumbitinarmo. Atduplexagitur perlumbos fpinarcauatd; Tellurem:& folido grauiter fohat vngula cornu.: Setuiusargutum caput;brcue exponit:ipeótus terisluxutians, torofum & eminens pulpis.. Deterrimus. ^ albis, Atqui alibiait, Qui candore niucsanteirent, Sedaliud eftcandidam effe; id efl quadam nitentiluce perfu- fu ind album;quod palloriconftat effe vicinum. Giluusautem eft melinus color, quem vulgó fuluum vocát. .— Multiitalegunt;albis& giluo( forte; E. giiuo) vtnonalbum & giluum,fed albogiluum vituperet: quod fi finguli E colores vituperandifunt,quanto magis mixtus vtroq;id effalbogiluus? Spina duplex;aut reuera duplexzautlata, 12 .Nt alibi Duplicem gemmis aurod; coronam Hec omnia eruius. Equiboni futuri figna (unt; ficum éregalibus E. inpabuloco ütenditin currendosaliaue qua re;quo potior fit; ficum flumen traijciendtü cf5;[gregiin primis pre- 7. ereditux,nec refpe&tatalios, Varro. Cum natus eft pullus, confeftim licetindoicm zftimare ( qualis futurus fit | equuse pullo conietari potefl, Varro:) fi hilaris, fiintrepidus: (i neq; confpe&u; noua; rei audituterretur , fi 3 antegregem procutrit/fi lafciuia, & alactitatéinterdum & curfu certansgquales exuperatifi foffam fine contra- 2 &ionetranfilit. pontem flumend; tranfcendit. Hacerunt honeflianimi documenta. Moresautem laudantur, | 7 uifünt ex placido (videturaddendum, concitati; ) & ex concitato mitiffimi, Nam hi &ad obfequia reperiuntar: habiles,& ad certamina laborutn patientiffimi, Columella. Mores;vt vel ex fumma quiete facile concitentur,vel. il exincitata feftinationenon difficileteneantur. Confiderandafunt in pullis corpora magna; longa, mufculofa & arguta; Palladius. Corpus multum,membra nonc onfufa, Varro. Corporis forma conftabit exiguo capite, non | | xaagno. Oculis nigris. Naribusapertis,non anguftis; Auribus applicatis, Varro. Auriculi: breuibus & arretis. / ^ 4jeruice molli latad;, nec longa.Iuba denía, non angufta; crebra, fufca, fubcrifi pa»fübtenuibus fetis implicata imn dexteriorem partem ceruicis; (per dextram partem profufa. ) Pe&torelato;pleno,& mufculorum toris numero- fo, Humerislatis, Varro. Armis grandibus& rectis, Columella. Scapulis latis. Lateribus inflexis. Ventre modi co, fübftrito, Spina duplici, Columella. Spina maximédu plici: fin min us,non extenta, Varro: cxtentam intclli- 2 gogibbofam vel prominente m,Graei xvprii dicunt que caue opponitur. Legun turautem eadem verbaapud... y Ablyrtumin Geoponicis Graicé hoc modo jas anus pA) durAluisel 3 s «verlos contrariofenfu, quem & Ruel^ 4 liusin Hippiatricis hoc capnt exponens (quanquam Grecis codeximpreffus non habeat) incpté imitatur: fed — negationcim addendam ad xveslu/ tum ex Varroneclarü efl;tum ex Hippiatricorum A bfyrti cap.163. vbiin equo ' adiugumidoneo bozza xuprlod requirit. Lumbis deorfum verfum preffis, Varro :latis & fübfidentibus, Colu- inella. T'e(tibusparibus& exigu's, Columella & Palladius. Caud alonga& fetofa crifpad;; Colum. ampla;fubcri- (7 fpa, Var. Craribuszqualibusatq; altis re&tisd;. Genibusrotundis (teretibus ) nec magnis (paruis) nec introrfus. » Ípc&tantibus. Clunibus rotundis.Feminibustorofisac numerofis. Vngulisduris& altis & concauis, rotundisqz. | quibuscorong mediocres fuperpofita funt. "l'otocorpore vt habeat venas;quzanimaduerti poffint, quód qui 1 " hiniufcemodi fit & cum efl egerad medenduni eftappofitus. Sic yniuerfum corpus cempofitum vt fit grande, fublime,cre&um;abafpectu quoq; agile, & ex longo; qu antum figura permittit; rotundum, Hzc omnia Varro | & Columella prodiderunt: Habetur & in Ang.Politiani Ruílico cgregia cle&tionis pulli defcriptie, Eadem fere: omnia Gmiliterin pullo probat Abfyrtusin Geoponicis Gracis lib.xó.cap.r. in paucis admodum differens: re-. quititenim tenue collü (vt vertit And.àLacuna: Grgcé Icgitur dau», id cft molle, vt Columella quoqj habet) - iubampromiflam (Balica») brachia recta, ventrem modcratiscusyaov.And.à Lacunainepté vertitamplum (cum — "Varro moedicum;Columella fubftridumaudetiteftes oblongos;)fed errorcm video & pro Lagos legendum gue. ^xpesNam pre:er Palladium & Celumellam qui probant exiguos teftes,Xen opbon ctiam non magnosequum de- cerefcribit,quanquam addit;à as te ass xen, Interpres vertit , fed in pullo hoc notari non potefl.) Pe us | usga'ytlivovdege wspiediio» (nam &alij authores eiufmodi laudant, mufculofum inquam &torofum: fic& poigads puoejteres mox laudat;ridiculus eft qui contextum vertit; Ruellius etiam uepueidiiovlcgit, vtapparct in Hippia- — tticis capar4 tranflationis etus.) Poftremo ranam exiguam. Ex hisenim (inquit) clarectum magnum tum bo- numfuturumequum. | CIE. /$ pal H Nr epe ut on Du Lr Hisadnectemusquz Xenophon & pleraq; mutuatus abeo Pollux, de probandis autimprobádisin pullo cor- poris partibus literis man daucrunt. Equi nondum domiti corpus (inquit Xenophon) diligenter explorandunt | eft, quod animi haud fatis claras fignificationes dare foleat equus qui nondü confcenditur. Soliditas igitur mem- | * "brorum omniunt,cum ad curfum celeriorem tum acriorem equum reddit.Plato ftatum corporisrectum & arti 7 culatum probat. Caputoffeum fitmaxilla (ciajovcr) parua. Dposmpes Geexsa, Pollux. Extantes oculi vigilantiores utandi quàm profundithorü etiam profpectus longius penetra ucrit. Oculi fint ignei;& quafi fanguinely/teupioy Briwmzs Pollux & Oppianus, Plato taméin Phaedro equum dcterioré &immorigerum;yacwxgpueamy & Pid N. MACH : € UE E D£ ELECTIONE EQFVORF M. p ] | | De Equo. B: — Lib D | Zt? - 3d eftglauco & fubcruento afpe&u, reliqui corporis colorenigro facit: meliorem veró mitioremq;, higris oculis» / €orpore albo.Auriculz breues,& minutz;vertex veró grandior caput equinum decét. Nares patulz multó quàm ' cenniuentes,& apertiores meatus habent animz;& faciüt videri equium terribiliorem,j«5joepov. Nam & iráfcens equus equo;& intcr agitandum ferociens, diducere vehementius nares confueuit. Praftantiorem equum Plato | Séypumv.id eft roftro adunco fingit,contrarium noaeócomv. Iam de pe&tore non oriatur ceruix tanquam porci . | prona;fed eminens pertineatad verticem vt gallinacei. (1«ap259 en à! lai XE T mwyvewrlu) , quidam vertit; cur- . ueturautem in flexu:malim , gracilisautem fit ceruix quaiungiturcapiti:nam & Kuffius collum longum & gra- ^ cileiuxta caput laudat. Aa5apby proprie eftgracileambitu vel complexu fuo, inter craffiores fuprainfrad; partes E mihiquidem videtur; quales in animalibusinde vocata ^zjovec fünt: quod autem tale fuerit, fle&itur uruaturq; commodius. Efto igitur equi ceruix circa fummam vertebram gracilior;vt caput in eo fle&tatur.) Ita collum fueritante equitem;oculi autem fpe&tabunt ante pedes. (Nea«lu luu 223i dlepaar vevos, Oppianus. Et ' urfus, l'ueaaén d]gir) vex xot Acura, Verarsy Q^ ore you meoyoe Ad Dor vedere Qu/Aem.) Atq; huiafmodi equus, vt- |. eung; animofüs,minimé violentus effe poterit. Violentiam enim vfurpant equi noninflectétes collum & caput; / fed extendentes. Platoni laudatur equus éLavxlo, vtxeormpadituo & Bec mta nO" Vitupcratur. Confiderandü hoc vtrum buccz finttenerzan afperz;an veróinzquales;Nam imparitasharum facit plerunq; duri & contu- acis vt oris (heterognathi) equi reddantur.Tuba pulchré comata; & precomium decorü. Spinadorfifupra ar- | mos (cxeoplo.) pauló elatior;prabet opportunius fedile equiti: & armtac reliqui corpus firmius compinguntur, - fiilla duplex fuerit, quàm fi fimplex:tum etiam & eques refidebit mollius, & forma dele&tabilior erit. Pe&tusam- lum (latum) idoneum eft&ad formá & ad.robur,& ad longiores greffus,vbi non implícentur ccura, (vt fit cum reuiori interuallo diffant.) Latera demiffiora ( a&«U29 e3vrtee, Xenophon: Pollux in plurali dicit ox4,22:sid :eftlatera vel coftas) oblonga; & füupraventrem turgidiufcula , tum aptiorem ad refidendü, tum robuftiorem me- liorisd; de paítu fucci equum indicant. Venter fübfirictus; axesesmAo jus Pollux: legendum areoezeza pts. Lumbi (árQus) quo eruntlatiores & breuiores;hoc faciliusattollet priores pedes equus; & pofterioribus fubfequetur: ita. '€ iamtlia (3xeveov) effe minima videbuntur, qua vaftitate oue deformant, partimetiam debilitant & gra- Juantequos,Xenophon.Lumbi fint duplices; Pollux. Coxas effe latas & carnofas oportet ; vt cofentanex fint cum ques & lateribus.Clunes folidzac latz. Caudalonganonornamentofolum fed etiam vtilis eft , vtinfciiantes ilicet mufce abigantur.Femora neruofa; eo! tvadeis, Pollux:ed72ece p023:es, O ppianus. Camerarius uucedte: le- propter carmen;ego iva3ese malim cum Polluce:neruofum enim folidius eft mufculofo. Sed Abíyrtus quoque bat uupovzuspoagéres quare remin mediorelinquo. Femina quidem fub cauda filatioris interualli linea di- erit; (12p20c 9dgesrmtisc, Xenophon, videtur legendü effe &seizu&ves,) hoc pa&to quia crura pofteriora fpa- fius (maioriinteruallo diftantia) attrahentur;ideo & fucceffio (eios malim progreffio,vt Atticum fit pro ;6ueis , nili quis qto6wei de prioribus pedibus dicat; .o6zei de pofterioribus) ac equitatio erit terribilior & ior,& quàm alitereffent melioráomnia, Crura eu femora pofleriora 2/g6sCimorx, Abfyrtus etiam inafino uflario probat: quód fic futurus fit &pouorepscóo v? O2nGare.. Femurfubarmis fi craffum fit; habet, vt in virili pore nonfolum robur,fzd ctiam venuftatem. Tibieexcarnes. Tibiarum offa fint fpifía, vtpote corporisto- ;ftabilimenta:fed fpiffitudo non erit venarum neq; carnium:nam hoc pacte cum per afpera agitur equus,im- eri hzcfanguine neceffe eff, & exiftere nodos (xe/05«/c; varices) inflariq; crura & cutem refcindi , ('aplzów:) la laxata fzpecommiiffurz difcedunt, & equus claudicat, (4 aepévin Sorostom aov eor tete T Vrvv, id eft radius ti- axatusclaudum reddit equum.) Crura mollia & llexiliayeutA4 vix. | Tek MB Pulluscuiusa primo ftatim ortu altiores tibiz fuerint; í$ maximus futurus efl. Omuium enim quadrupedum ibiz proceffu temporis parum crefcuntaltitudine;fecundum has vero (id efti illz vero in pullo alte fint). con atientemagüitudine corpusreliquumaugetur.Genua fi pullus lubrico flexu moueat ingrediens,coniecturam hoc facere poffisjin equitatione crura fimiliter lubricum motum habitura effe: quanquam enim mollities illa *Glendi procedente temporc maior fit; meritó tamen in pullis ftatim animaduería laudatur. 'évo Aa3aptv esc nyiemtu Polluxsmaltm vypivoye9; lu avyxaqunlu velézwrlw; vt Xenophon habet: &ipfe Pollux in vitijsoppo- enibus loquens, /ye»appellatequiimqui ea facile fle&at : quanquam & auxlu/ xorepls x8 7 ewysequrlu! ophontelaudetur:genutamen non itidem vt ceruix;Agjapi (de qua vocefuperius docui) dici poteft: Kur c&yasinoiseel, Pollus, Offafupra vngulaminfra talos, qua parte vt in caninis pedibus callus fübeft ; «uvizoàae (ére,ncque erunt procerayneque vero deprela, fuperius expofuiin partium equi enumeratione. Sed omniíi 1 j ma erit pedum, vtpote fündamcenti totius corp deratio.Etin his primum vngula cófideranda.Spiffa | d pedum bonitatemlongé przftattenui; De. ognofcendum, vtrum vngulz fint arduz, an tam priore uàm pofterioredepreffz fiue humiles.Nam arduzaltiusa folo teftadinem (chelidóna) quam vocant, ela- abent: at depreffz fic gradiuntur, pedis vt molliores & duriores parteszquabiliter fulciant inccffum : vtfit isi jq i diftorta funt;qui valgi vocantur. Recte etiam Simcon fcripfit fonitu depre- bi enimardua (xs/jjid eft; cada) vngula,quàm cymbalum refonat. De pofte- quitumad belliim tunrád venationem apti notaslaudabilesin plzrifq; fimiliter de- antum recitabi m 3 0xwiciqi DE | De Duadrupidibus. P oT r z "E 2 35 3T e EaaV xn du *i j " [ M ex ega vl Le mE n, ; p "m c n "4 ? L] is B ; ; M y- inuvtovei dlaeQowiw,. dlpxig v dace Mirtool B. ugar ees, podes, (Pollus ivadees, Gre. vtpaulo füperius monui) dutER [0 | 1 COMER Wl y NW My Tu ; zd E er ] d ] 3 y t voe M EC ne ] Cvepjév. O'gjorovéts, dloAux ai qe mobv E Apu e6s ADI, Kos Mai aeta, Xon, itle] estos xexequptvo xx, ceruinis fimilias |. Ko v Qugay aiyAivormo, Talem etiamequum;inquitmasime probant; Y Bovec gray ad popa, t; Dto Nov Or poit Hoc . &ft, periti certaminum equeftrium , &armentoru mcuftodes: nimirum quod contra piratas.& abigcos talinra- equorum fortitudine & celeritate praflantium;vfusin fua autalijs regionibus fucrit. In adulto etizequo emene : * AES 4 AS EAE. DCETRE ONE. X. AGRO RENE ig e, ^4 A, LANE A et Pu dus. ^w Ms 4 "M - Y 2 Inadmiffario etiam & matrice eligendis , pleraq; 6militerexaminari debent, vt 1n equo fimpliciter emendo m poéctecademdereverfusáudiamus — 5 De IE a V ! "ON V WIS C Nec pes officin H] B: à * "n " xe vr j 4 : * )pplanum fec e» * " AN o VAL vL SEYY DAL un De Equo. Bo DhESA TN y b MSN aque e. pu 277 ONT NA | j Ire !4 TT NE - "e EC Mis partibus;circa electionem obferuandis; tanquam appendicem omi fforum fuperius, Eqüoriitianuntin- " r.a nt esauressficut & leonum cauda;Plin. Et alibi,In equis (inquit) & omnium iumenrornmm genereindicia anim ! pum te,apu WU WE MNT ' " he "i Y 3 M AN oy Lt UN) 1 M MS Tg ; »,apud Pollucem, Ajeivos 5 "ma G2 ui evan (1n. Xenoph ente corrupte lc- ets 1 A5 jgenleis € 2o ipe Abc) Sel 8 2Jatorw Voget e DEAD ai teryistuus o X cea n dr ; TEN he Rl : c ) Maus y plici toO $523luuoY T by en Ap ver m : iv sf um bonum &generofum gunt,diuerforum animantum con- gitdedijs Agamem nonem fuum, lupo tria, &à valpetria, & à muliere z?l« los; voracitatem,validam eéruicem, Vulpis aures breues, candam lon- incomam. Alij magispudendo intclle&tuinter mulicbresin equo. m4; alij hzcita expofüére,generofo equo virtutes vt attribuerent. isborerum oculorum & pilofe cauda. Lupiduas, lenitatem m pilorum:yel vt quibufdam placet;,bonas vngulas.. aliter hocmodo: (declarant enim becetiam T'euto-. at dorfo confcenforem: multi enis equi rc- r'&hoc; vtrum cum equite non tecufetabats eperiuntur eti : "EB sa dotpxci y XXV TE 8 ci gne Ex hac EDTRCEEES nonnullas at1Ó — De Quadrupedibus. gracili filo cohztét,idem fphecódes appellátur: at (trigofus habitus totius corporis eft; pleno & nitido carnofods 4 contrarius) eflet bspuemexvossAerróneens; liccus & vcluti ftrijs (fcu ftrigis) quibufdam afperior, fqualidusafpes — &u,& femper vitiofus. A«)agov vero in nonnullis corporis partibus commendamus; vt in cqui ceruice qua capite - jungitur apud Xenophentem. Cenforcs P.Scipio Nafica, & M. Popilius cum equitum cenfumagerent;equüm. — mimis ftrigofum & male habitum;fed equitem cius vberrimum & habitiffimum viderunt: Verba funt Mafurij ci- zante Nonio, & Gellio 4. 20. Grammatici quidam flrigofum interpretantur exhauftum & macilentum , quafi flringofum: & iumentaftrigofa, quod corpora eorum reftrictafintfameautaliavitij caufa. Vide infra in C. de motbistoti corpori communibus; initio fiatim. Equus dyfgargalis Xenophonti quieft dpavzóaoxl- ac dif-- ficilis,qui ne tactum quidem aut titillationem pati queat, 2e5eicqu» Graeci dicünt,Cxlius. — M. "n " Vitiaingenij;morü &actionum equi (pedum etiam nonnulia)apud Pollucem leguntur ifta: Bezus; vou, ona" tc [Pd ot rie ripara ones asqurete Pon spia Golh ron (mnis potius vin Hips piatricis legitur) ducet uu Ossesri Qo soU au aono ero ardbaz, pou Aoxos Tl) Calo) euivtetesp (Os Dneoe o xeQaalus. j l ^ n fov P yes ' m , M E In ? EV ; x.oyct) YeumV»erg DV E $ TENGVSYUU QayoyoTte(8-sd]v c2e922 Ns (B erede. duolu iQ, dpoetsyony (s ecyavsy ny seis Os plciziy Qo» pucalgons Gs pbviov, Nonii qavy Nadeongs etat aav Bos Qo i yv ce up Gs albo Qo i midlors ue Jalniy dia Que eO vaict Dex rr uacyov beats (s oor dua poro reto Au Qs e QuGgiQuoYs bc Noui exUAueE T iourtons ov Os arescit due "qav y giis orto Qo (G» eu DsEsvo C Sore e eeeo Xi,ov( 36 dyopuou-t qu 61010, Elactenus Pollux. Probanturadequitationem qui genibus lentis (voci) & facile flexibilibus conftant: quippe minus 3j ceteris deerrant (dauge soo minus offenduntaut cefpitant) necfeffori periculumafferunt, minusq; fatigati in obeun- ddisoperibus elaffefcunt;quàm qui duris genibus non fecusatq; fi vallis & palis niterentur.Q ai magnis ilibustur- l " genoijimbecilliores viribus & deformioresintelliguntur. Omnibus praftantiores habentur; qui originem at- 1s morum (ruuepiar) füblimiorem prztendunt: non enim modofefforibustuti; fed Girmioribusarimis ftabiliti pu- tantur, Sufpicaces & meticulofos fupra modum;optimum eft non poffidere: cum nos non fugiat plerung; farci- - nas&oneraqua fübuectan t; perniciofé deturbare: quod minori vitio verteretur, nifi ve&orem excutientesmale | fiepiusafficerent, Sedequinum genus profpicuam pra fefert fufpicionem, fic vtinfidens tutó hzreat:afininum. veró pecus &bigenerum rerü eonfpectu confternabilenouitatis; verens;in difcrimen adfert, Abfyrtus cap-xiz. ^ Laur. Ruffiuscapitefeptimo aphorifmosaliquot ad clecionem equorum vtiliffimos quanquam parum Latino fermone hisferé verbis preícripfit: Equus maxillis craffis& collo breui,non fatis cómodé frenari poteft: Equus frigiditate & inllatione capitis laborans, oculistumidis, & capitegraui deo tfim nutans auriculis circa partes ex- trenaas pendentibus & frigidisvix vnquam poterit curari, Equus auriculis pendenubus & magnis, oculis con-- cauis,lentus,remiffus & molliseft. Equus gatettisam plis& extenfis;falfis (faleibus ) curuis;ita vt garettain gref- 3o fuintrorfüm fpe&ent, vc plurimum celer & agilis eft. Equus garettis curuis, & falcibus extenfis, & hanchis cur- uis,fecundum naturam ingredifolet. Equuscum per caudam trahitur,quo firmius preffiusqueeam ad fe trahit, vanto przftantior &ad bellicum vfum laudatior: vt ille etiam, cui pellisinter aures vbiiuba definit, cranco tena- ciushzret. Equus habens iuncturas crurum iuxta pedes natura craffas, & pafloralia breuta boum inflar, natura £ortisexiftimatur, Equuscoftis groffis tanquam bubulis, ventre amplo & deorfum pendente; laboriofus & pa- cdensiudicatur. Qui vn gulas omnes albas habet;vix aut nunquam forteshabebit. Equus fi füperomnespedesin | principio, precipue antcrioress diu & aqualiter coniunctosin fiftat;ita vtvnum pedem antealterum non exten- dat;aut eleuet ; aut vno quam altero leuiusac debilinsterrzinnitatur, membrainferiorafe haberefana & firma declarat. Equusnaribus magnis & inflatis,oculis groffis,non concauisnatura vt plurimum audaxeft; Equusore smagno fciffofeu valde diducto.maxillis gracilibus & macris, collo longo & gracili verfus caput; facilem treno fe 48 praebet, Equus truncum cauda ftrictum ad fe cenens,& fortiter iuxta coftas Itrictum,magna ex parte fortis & pa- . tiens eft,fed non celer. Equus habens crura & iuncturas crurium fatis pilofas ; piloslongos, eafdem partes ad la- borem validas habet;fedidem plerunqueceler non eft. Equusculminelongo &am plo praeditus, hanchislongis & extenfis;altior poftcrius quàm anterius, velox in curfu effefolet. (Qua de claudicationefequuntur capite tet- tio inter morbos pedum addentur. Equus cuiinteriora corporis male habent;auriculis & naribus vt plurimum frigidis, & oculis concauis,pro femiuiuo habetur. Anthracelaboransfi latus narium cmittatfrigidos,& oculi la- chrymentur affidue, morti vicinus iudicatur. Equusaffli&tus enorra vel verme volaticoin capite; & continué na- yibushumorem reddensaquz pinguis& frigideinftar, vix euadet. Equus patiens morbum arragíati;& foriolus; id eftliquidum fubinde [tércus emittens, ita vt venter eius prorfusinaniatur, ininfufioné cadet, & vtplurimum — breui morietur. Equus habens viuulasfifübitoin füdorem toto corporerefoluatur ; & meibrisomnibus con- gc tremifcat,& animo fübinde deficiat, non videturpoffecuadere. Si naresequi aliquantifper.comprimantur, & c j Exi. , - b 2d D T Adr Hs $34. Jj fpiritusfcenum aut ftramen iuxta pofitum. fortiter proijciat; áflranguria (ftranguillione) & ] ^ 3nox redditus ex ets : ! lione) enorraliberum habet caput. Equus habens pares balfas (falces forte) natura, & non impares; non facile bene. .— habituscuadet. » 2 IM SMER ES d ^» e E m oc mes | ».! Pullus quiad bellum infüituitur quomodo exerceri debeat; prafcribit Abfyrtuscag. r3. tranflationis Ruellij, Bucephalus Alexandri Magni equus bellator optimus qualisnam fuerit, dicemusinfra capitis octaui parte viti — ma. De equorum ad militiam delectu fcribit Valturius 6.9. Xenophontis, Pollucis & Oppiani fententias de eli- gendo militari equo in pracedentibusiam retuli. Aliaquadam de equo bell atoreinferius adferam. | , Equus qui ad oftentationem & forma merito alitur; ab alta & erecta ceruice commendatur : nam equus cum | fcemina quam defiderat vifendum fe przbet , aeocSnAen xoDumit iMd», ceruice erectafuperbit ; & curfu fer- t tur procace. Inprimis vero elegans fuerit, fi ceruicem natura tollat & extendat : vertice magito; auribus quàm . pro capitis modo minoribus; Pollux ex Xenophonte. Catcra que ad pulchritudinem equi faciunt ,cum alijs fuperius explicaui. Deregionibus quasufigues equos producunt. a Ww 7 X Deflirpemagniintereftquafint, quod genera fint multa: Itag; ad hocfobilesà regionibus dicuntur, Varro. In permutandis equis vel detrahendis ( lego diftrahendis,id efl vendendis) maximam fraudem patrizfoletaffer- re mendacium. Volentes enim charius vendere;generofiffimosfingunt. Quz res compulit nos, quipertam di- - uerfas & longinquas peregrinationes equorum genera vniuerfà cognofcimus, & in noftris flabulisfepen utrius mis, vitiufeutufq; nationis explicare figna vel merita, Vegetius, Equorumtotfuntgencra; quot hominum na-. - tiones ^. kiónes dilcretz:ego (inquit Oppianus) praftantiffimatàntuni dicat O'aso: f iytpobAdo roiv apex ei) $ufxos. Si "pius quidem fimiles foetus parenti edere confucuerunt equa ntultám etiam cceli habitis & regio refert; vt de [ patria inquifitio non inatilis it &flimanda. | | | Áo nud 72 Acaranutm & Áctolorum folitudo;paícendis equis eft ; dànó minas quat Theffalia, Strabo. Achi2 L 2 AcarBahuin & Aetolorum foólitudo;pafcen Is equiscitaccommodanó minusquám I heflalta; Strabo. Achi ^; i4 eol Armenij& T yrrheni,ad bellum apti funt; Opptarus. Vide Epei. De Gracisinferius dicani. Aegyptij; : Necfzuos miratur equos terrena Syene, Gratius. Ale&andria equorum ftudijs & equefttibus certarhinibus, olim 2 maxime dedita fuit, vt feribit Apollonius lib.s. Aethiopia pennatos, vt fertu?, equosgenerat,& cornibus arma- EIS I. AN uh a du dd I . qiu Wo sS PLUS Á : : ! tos, Àetnzi,videSiculi. Aetoli, vide Acarnanes, Afri, vide Libyci, Algoici,vide IR Apulos Varro laudat; ! Eofdem & Rofeanos Volaterranus bellisaptiffimos fcribit. In Arcadia fertilia pecori füére pafcua , preferrim "tgo | Aheffüticos Arcadicis prxfert. Idem mox Argolicascelebràt. Argolici probis funt pedibus & capite, clunibus - nonitem:indiuidua f pina;gràndi,fed curta,vt Ruellius vertit, (77/2 dmuoly tai .ob tue Deryldug xc. Polteriorà "duoadtotum equi corpus retulerim,) Abfyrtus. Armenijad bellumapti, Oppianus. Armenij & Cappadoces à ? Parthis genus ducunt;capitetántüm grauióres.Videinfrain Niféis. Dc Aflurc vel Afturcórie equo ditam irife- iusin tractationede differentiaequorumabincelfu. - | "od 1 DL. Bürbari,vide Libyci, Vegetius poft Hunufcos.Toringos & Burguiüdiones celebrat; iniutietolerantes, Bri- tannia mannos equos & tolutares hodie mittit, Volaterranus. di Ape ord a rh | Deequisá Calpe monte celebratis videin Hifpanis. Cappadoces & Ármenij à Partbis genus ducunt, fed ca- ^ ^ tegrauiores fant; Abfyrtus. Cappadocá gloriofa nobilitas, Vegetius; Cappadocia ante alías terras altrix equo- | rum;& prouentui equino accommodatiffima ef; Solinus. Cappadocumd; notas referat generofa pro pago Ar- j mata, & palmas nuper grex omnis auorum, Nemefianus. Cum Cappadoces Períis quotannis pendant, prater argentum mille & quingentosequos,&c. duplum feréborum Medi pen debant.Strabo. Oppiárus Cappadoces : p inclytos& celeres cognominat. Hi dum atate minores fünt (inquit) pullinisadhuc dentibus & la&eo córpore, imbecilleshabentur:fiustautem eó velociores, quó maroresnatu fueririt. Animofi audaces; fünt, bellis pariter & veriationibusidonei;cum nécarma metuant,nec cominus cum feris congredi. Plura videinfra in Siculis. Ma: ca (neutrü plurale) eft ciuitas Cappadoci fub monte Argzo;quz nunc Czfarea dicitur, vt Eufebius in Chro- cis meminit:hinc gentilta Mazacenus, Ma(axeoc Stephan o, Turba Mazacum;Suetoniusin Nerone. Non fo- Jüm autem zegio, fed & vrbsipfa quondam Cappadocia dicebatur. Ab hac vrbe Mazaces equos dictos conijcio; - quiapud Oppianum Maixec nominantur,pcriótaip penultimia,ego per 4x malim exalphamutato. De his fi- nul & Mauris Nemeliani verfusattexami A m | | : is atq; alinisadmiffarijs ad mulos procreandiss Equorum fané genus excellit Arcadicum,;Strabo. Idem alibi 2 Satibipraterea fonipes Maurtfiatellus Ü uem wotttit mado fit gentili fanguine ftem num Q uemá, colóratus Maz.ax dejertager arud | ! Pat, co alfiduos docuit tolerave labores. (—— ANepigeat quod tirpe caput,defov Bags ej alumi €ff ollis, qnod, mnfrenes qud liber vterque, | Quodg, ibis pronos cereix deuerberetarimos. ——— "N'am fleth facris la[einaa, colla fecutus. Qc Paretsm obfequium lntesmoderamime verga, 0 Verbera [rnt praceptafuges nat verbera freto RU Que panifibata per equora campi, - Curfibis acqvarunt commoro [angnihe viresy Qo Panlatimá, atidos comites poft terga relinquam; Hand fecus effafis INeret per carnla ventas; Lo Cum e T breicius Boreas aper extulibantra&c: —— Horumatavda venit longt fiducia curfu: (0 Hesenam emerit vigor eft uettenilis in auo. - | J SNam quacun, freta vartus benefloruit amis, (0 NGanprisa efl ammo quam corpare pa[Ja vuinam:. des ANormadcs etiam in Libya Mazyes dicuntur: ! | | VEtforte Nemefianus Libycosquofdam equos Mazacum nomineintellexit, cum & Maurufijseos coniungat, & fazacem coloratum appellet, quod Cappadoci no conuenit:& verbere virgz freniloco regifcribat;quod apud ' rcs de Maffylisin Libya equis legimus, vt irifra dicetur in Libyum mentione. Verum celeritàs& vigor in. e&a Cappadocibus conueniurit,vt ex Oppiano relatum elt. Kurfus fi Mazacesijdem Cappadoces funt, quid juod ytrofq; feorfim nominat Oppianus? nifi forte ómnis Mazax Cappadox eft,nón contra. Celtiberi , vide Hifpanis. Chalambrij equi à loco Libye fic appellantur, Hefychius & Varinus. C haonij,videEpirotz. Co- lophonij & Magnetesin equisalendis plurimum operz impenderunt: habitantenim Colophonij in planicie, v& ipud Grzcum quendam autliorem legi. Strabo lib. »fcribit Colephoniosolim cum naualibus copijs abundaf- um equeftribus vfq; adeópracelluiffe,vt vbicung; gentium bellum gereretur quod confici non poffet; Colo- . iorum equitum auxilia profligaretur; arquein vulgo natum prouerbium; Colophonem addidit, Erafmus; - retenfes equos Kojrac Ó ppianuslaudat: Etalibi, Tororaupeluei 2 aor Aem Kenia, QUAG; Cyrenaici maenitu dis €pollenr,ilibus fubftrictis & paruis,idce ad curüle certamen idonei (?yoparol;) pedum bonitate praftantes ins T equitandum longiore animi ductu, Abfyrtus. - B IR Mat: Dalmatas videmox in Epirotis ex Vegetio. e ST WIRE TB 3 "sy yel equi, Ere), Oppiano memorantur.Suntautem Epei Áchaiz populi:& Ácliaici étiam equiab eodem ee. - ntur. Epidauri umgenus equorum excellit, Strabo. Idemalibi Theffalicos Epidaurijs praefert. Epirotici aces & perueríi, Abfyrtus Epitotas,Samaricosac Daltnataslicet contu maces ad frena ac viles, armisac bel- | Teuerant cruribus, Vegetius: | legerim;licet coritumaces ad fréna;ac vilesarmis;at Bellis&c.) Etmox, Epi- asac Sicilosnon defpexeris.fi morcsac (abundare videtur hec copula) pulchrituda non deferat. | Quamuis ^ iÍcos non minus velocitate quàm con tinuatiorie curfus imuictos, Vezetiustertioloco comm endat, poft gundiones. Videne Frififcidicendi fintà Frifijs ; quorum equi commendantur, vt al bvide Menapi.Fgo xim muli pretio qui fuperant equos; Sint viliores Gallicis cahterijs, Plauti: Tlli — B : : | | gaudeat A e: A 3 : 213 E 41d De Quadrupedibus. — z gaudeant Callicis canterijs nos folutus vinculis alcllus Zacharie delectet; Hicronymus.L.À puleiusiuméta Gals licana commendauit:quibus,inquit;generofa foboles perhibetgenerofam dignitatem. Téaevosgenusequoruim | ignobilium &ad bellum nonidonceorum,Hefychius& Varinus. Hocnomenanáregionealiqua factum fic, & -quánam illa;certi nihil habeo.Gelas quidem Sicilia fluuius eft; & equi Siculi in magna exiftimatione funt. Vide- tur autem Gcelas cafü recto dicendus Sicilie fluuius:wrbs autem Gela, 3s y£e zvvxjao0, Suidas. Immanisq; Gela (in genitiuo nimirum) fluuij cognomine dicta, Verg. Sunt & GeloniScythia populi,quiin equis lügiendd pu- gnabant,de quibus Lucanus; Maffagetes quo fugit equo;fortesq; Geloni. Et Vergilius,Bifalta quo more folent, acerj; Gclonus, Cum fugitin Rhodopen,;autin deferta Getarum. Etlac concretum cum fanguine potat equi- no. Fugacesautem equi bellis miniméidonei funt. Germania grauiores & fuccuffarios habet;qui fubfultim mo- lcflé ingrediuntur. Getici equi celerriméferuntur, Aelian. Grzcanici, E7:«2wsi, pedibus bonis tulti funt, vaflo t corporc,capite ven ufto:arduaantica parte ftatura (2p9:0( Templi) concinnod; hactenus corpore:fed clunium compago incommoda, nec refpondente;pernices &animofi. Verum in tota Gracia T heflálici przferuntur, Ab- fyr.Cornipedes igitur le&tos det Grzcia nobis, Nemefianus, De Achzis fuperius dixi. : 0 Hcluetij bellisidonei funt;& przcipué Algoici;qui durare diutiffimé putantur,Camerarius. Hifpani magno funt corporis habitu,concinno & ere&o,eleganti capite,compage corporis luculenser diuidua; (vmpo: fimplici- ter:) fed aftrictis clunibus, (9x ivicxioi: ) itineribus obeundis pares & robufli, corpore nec gracili, necad maciem opportuno:caterum ad curfuram inhabiles (. &idpopoisfortetvdpouoi, vt ex fequétibusauthorum yerbis apparebit) in equitatione calcaribus non incitantur (' &igarosxeleslego imwacia vt Kuellius ctiam , Zxerzeor) Quin & ab ortu ) adintegram vfq; etatem morati & obfequentes, (&rd«s,) deinde improbi & mordaceseuadunt, Abfyrtus. Cap-. padocum gloriofa nobilitas:Hifpanorum par vel proximain circo creditur palma. Nec inferiores prope Sicilia. 2 exhibet circosquamuis Aphrica Hifpani fanguinis velociffimos praftare confueuit ad vfum felle, Veget. Parthis | (inquit Oppianus) praftantiores funt Iberi;celeritate enim tantum praflát inter equos,quantum aquilaaut cir- | cusaccipiterin aere;& in mari delphinus:fed exigui funt;& viribus paruis &animoimbelli, A7 àA/porsBonol 7e pé V (8-52, avare dro ( Abfyrtus tamen,fi recte legitur ; magno corporis habitu effe fcribit:) & curfus celeritatem, | pauca emenfiftadia amittunt:corpore venufto,fed vngulam habent parum folidam, ayAove2 Qaystuguzridyev. Eie Ípani celeritatis & agilitatis opinioneà Magnatibus expetuntur, Camerar.Ex Hifpania leuitate elegantiaq; con- Ípicuifun t; Volater. Equi maiores corpore átertio climate víq; ad finem fexti procreantur;& precipue in Hifpa-. l nia:Fortioresautem & fatis magnos ctiam in feptimo climate procreari vidimus, & eofdem patientiorcs laboris, í 1 1 Ls quàm quià tertio climate vcl quarto habentur, Albert. Celuberorum equi fubalbi (A medazo/) funt: quód fiin. — | exteriorem traducantur Hifpaniam, colorem permutant: (unt auté Parthicorum fimiles;nam & agilitate & cur- 38 rendi dexteritatercliquos anteeunt, sexe C tudpopio;, Strabo lib.3. Videbisaltam LicianeBilbilim. Équis & armis nobilem, Martial. Eft autem Bilbilis Celtiberiz ciuitas. De Callzcis & Afturconibus vel Afturibus dictis , itenw. | à Calpe monte celebratis,omnibus Hifpanis, pauló poft dicam in differentijs equorum fecundum gradum. Hu- nufcorum long? primo (prima) docetur vtilitas patientis laboris, frigoris, famis, Veget. Et pauló mox,Hunu- | Y * ! ' H po^ i: ^ it Hd ' ; fcisgrande & aduncum capat;cxtantes oculi,an gufla rares, late maxilla, rob ufta ceruix & rigida, iubg vltra ge- nua pendentes,maiorcs cofiz,incurua fpina; cauda fyluofa,validifimz tibiz,parue bafes, plenzac diffufz vngu- lz,ilia cauataytotumq; corpus angulofum, nullain clunibusaruina, nulliin mufículis tori, in M un] magis - quàm in altitudine ftatura;propenfior venter exhauftus,offa grandia, macies grata, & quibus pulchritudine pre- | jJ L flet ipfadeformitas,animus moderatus& prudens & vulnerum patiens, Hzc Vegetius.Hunufcosequidem (aliás. Hunnufcos per n.duplex;alibi etiam Hunnicos vocat) eofdé olim Hunnos,& hodie Vngaros dictos puto. Hun- 4 norum examina pernicibus equis huc illucq; volitantia, czdis pariter ac terroris cuncta compleuerunt ; Hiero-- nymusad Oceanum. Equi mordaces & calcitrones, vt Pannonici plerig; (Pannoniam hodie Vngariam vocant) — dequibus & prouerbium malignitatisortum,non feré nifiirritati;aut opinione aut metu offen(z ferociunt, Ca- J merar. Pannonij ad bellum idonei funt, Idem. [$18 A NP SEA a j lberi,videin Hifpanis.Indicum equum ex ultantem,&immoderatius excurrentem continere & coercere,has 7 benasadducete, vel remitterenon eft cuiufuis, fcd hominü qui à primis temporibusatatis ad rerum equeftriu " fcientiam inflituti fint:hi frenoipfos fuftinere affueuerüt , fimul&refra&tarium lupatisrefringerc. quos quidem. — equinz tractationis bene periti.ex indomita effrenationein exiguum gyrum com pellunt : Veruntamen ad hun yrum agendum,atq; ad conficiendum orbem manuum roborcopas eft,& fummareiequeflris [cientia.Qui hu- | jus difciplinz funt experientiffimi, & callidiffimiagitatores, currum verfarein orbem plane norunt: cuiuscerta- men non eft contemnendum, przfertim cum dnos milites pugnantesferre queat: Aelian. A pud Indos Píyllos. (namfuntetiam alteri Africi)arietibus non maiores equi paunqe Idem. Terram Indiam equos vno cornu przditos procreareferunt,quorum écornibus pocula conficiuntur,in quz venenum mortiferum coniectum, ft. uis biberit,nihilgraue;quod cornu repcliat malum ipfum,;perpetietur, Aelian. De hoc vide plurain Monoce- rotis hiftoria: Ipfe quidem Aclianusalibi,& fecutus eum Philes,idem fcribunt de poculo ex afini Indici monoce- 2 zotiscorhufa&to. Iones,Oppian. Iftrij pedibus valent, (ivzo3és?) perquam procerl (évpeysles:) indiuidua fpina — " (aixouoidfi fot ) caua qu fed curfu pernici, Abfyrtus. b : | NT Libyes,Oppianus.Mauri (inquit) praftantiffimi funt tumin longiscurfi bustum duris laboribus ferédis. His.» proximi Libyes durabili celeritate. Forma fimilis vtrifq;: nifi quód robufti Libyes maiores funt;corpore oblonzz o:coflis & lateribus craffioribus,& amplioread rectum impetum p: &ore.Solis zítum & fitim meridianam faci- 6t lc tolerant. Ezad/lux]bvo coftas & pe&tus (quafi coftale vel écoftis contextum) Eram axratdas coftarum. offa vocariinuenio Vocantur etiam aadaa ligna& fetramenta oblonga;anfaangu: iore;reliqua parte latiufcula ad feriendum;radendum;& eximendum aliquid apta. Hinc & fpatha Apuleio & Vegetio, longioraclatior enfisg. quod nomen fermoltalicusadhuc retinet, Vulgusfpathulas vocat,fpecilla latiufcula, quorum vfus eft frequens pharmacopolis& vnguentarijsiSpathulzlignez mentio eftapud Celfu m lib.8. Graci ctiam fpathen nuncupant infirumentum textorium, cuius pulfu tela ar&atur denfaturd; ; Latinéforfan pectinem dixerisáfigura. Krévag Grammatici ov, & verielas aNéteg't interpretantur. Africa Hifpani fanguinis equos velociffimos praftare cons ' fucuitad vfum felle, Vegetius Numidis(1nquit Liutuslib.23.) defultorum in modum binostrahentibus equoss pi inter acerrimam fzpe pugnam, in recentéequum ex fcffo armatis tranfultare mos erat, táta velocitas ipfis,tamdi A 4 - : » & 3. à W A Em docilecquorum genusefl. Ex Tuni Africac Maffylia Numidiaq; curfu praflantes etiammum habenturéque 7 - t o Vertit.) Eórum reges plurimum equorum gregibus ftudét, vt ad centena pulloram millia quotannis recenfean- h ME LLAER : 3 : 3 Eu Jrsd A ^gtpr l6 112i XZATW EM, E Y JI9E-1.3927 i-es Ala sd dL 22 DR ;strabo. Sunt& Chalambrij Libycitam prius dicti; & 1afetiu: dicendi Nafamónes. Pauciffimos equos Bar- uilitiam fed venationibusaffuefaciunt,necalium prater camelorum lac, noctu & interdiu binis vieibuscibüm /erum tion tnequitant. At quos alunt. CUN C RA Ty; is Praia AUR IR 4a, dj. PPP PP re p ; Maflyli equi proximé cum Libycis memorati lant. Magnetespopuli equis alendis celebresfuere , & cqueftrís igne periti, vnde Lucanus lib.6. Et Magnetes equis, Minyx gens cogtiita remis. Eftautem Magne(ia Macedo | *. J NM 14s s EEUU LE * , ' * . . "^ meo. dat. Mauri puguantfrequentiusab equo haftati (om asev«-) equis nudis vtentcs, & iunceis frenis, ( CAVO AA Tn Eaeguuci veis va quis € yopvois,) A.c feré & 1j & fequentes Maffefyli & alij Libyes magna ex parte codem módo ín- uctifunt,&in cateris per(imiles, paruis equis vterites,celeribustamen & obtemperantibus adeo vt fola virgü- 9. Barbari principesnon funteiuídem velocitátisfed quod pabulo cibentur, clegantiores& corpulentiores; ibus vrgente periculo,cum hoftium furorem euádere conuenit, vtuntur, Leo Africanus, Oppiani verba de uis Mau ris(& Nemefiani de Maürufij sidein efautem Maurus & Mauru fius Strabone tefte) fupta ititcr Li- jes,quibus €os forma fimiles facit;recenfui. Voc atautem ajo) Qna watvpv hoc eft agilia & velocia. Maurorum lera, vtego quidem interpretor, noi varia. Et pauló poft, Maueav auarepoi axe ol Yxtpudv d]E ve utt. Kad yotpos JeAEdsotSt SLosov abyAifevrec, Kod pusvo: wives eje [Douyque ^eor(9-,, Videtur autem verfus ynuspoft primum de- evtfenfus hic fit; Mauris celeriores fuut Siculi, Siculisauté animo (Mauri praflartiores fünt;autíimile quid) r& fuluo colore & valde fplendidi vifuntár,& foli magnü lconisrugitum expectant. Mox ctiam cum ad alias asin venatioriealio colore commendet eqios,ad 1 onesprzcipué charopos id ef fuluos laudat. Abundátáu- ! ledos homines habita Cotporis opimo, &lüxu fimilit:tatq; tllorum equos diflluentes pariter cü dominis equos, & magnitudine corporis € pü!chritudine, atq; adeó lauto extra corpus cultu delecta- '& magnitudinem & pulchritudine fuam fentire videantur, Aelian. Medi Perfis quotannis equos ter mille peri :bant,Strabo.Nifzos etiam Herodotus Medicos vocat; vt infra dicetar. Menapi) ( vulgo Geldrici) rioftratiurm ;qui Cxfari opinor Gallici fant, & Ragi;vt bellatores ferméia pretio funt, Camerarius. Rugosinuenio inco- ffe regione quz adhuc Rugenland appelletur, & meuiiniffe ipfotü Paulum Diaconum lib.r. derebus Lonsgo- ardorum.Suntqui eosiu Mechelburgenfes abijffe dicát. Hi veriffimis Germanis orti //nquit Althamerus) lin- ura ac virtute Germanisintercenentur. Murcibij vix ora tenacia ferro Concedunt, Gratius. Mycenas tanqua neroforüm equorum patriam Vergilius przdicat; Géatiusequum venat'oniaptum defcribés his verfibus vti- r: Cófule; Penei qualis perfunditur anne Theffalus,aut patriz quem confpexére Mycene Glaucum, nempe gens,nempeardua fundetinauras Crurd;quis Eleas potiorluflrauit arenas? Netamen hocattingato plisia- intiorilli Virtusq^àm fyluas,durumdq; laceffere Martem. Myfi vt bellatores in pretio fuere, Camerarius. "Nafamonesapud Gratium nominantur.fed locus non eftinteger,his verbis : Maurcibij vix ora tenaci ferro ncedunt;aut(forteat) tota leui Nafamon * Sunt autem Nafamónes populi Libye naufum Syrtibus inuolü- i fpoliatores, Pulcherrimusomnium equus Niffzus eft, eo reges vehuntir: eleganti forma; greffu molli, & [o facilis:capite aruo,iuba multa & lóga,comis vtrinq; demiffis fubRlauis uc guai, Oppiánus: qui Niosajo» ibit;perióta & figtria daplex:Hieroclesin proo'mio Hippiatricorü Nveajov (ct ypfilo &ligma fimplici) iPer- m fegibusin pretio haberi Regio fub Cafpijs portisin humili & concauo folo, & Armenia , ximic pafcendis isapta eft, vnde pratum quoddam Hippobotum vocatur; per quod iter faciunt qui ex Perfia & Babylohe im pias portas proficifcuntur;in co pafci dicuntequarum(Lozrov 9 ercv quin quaginta millia, quzarmenta regia. nt. Nifzos (cum iota & fipma fimplici, vt Euftathius ctiam fcribit) equos, quibus reges vtebantur, optimos ac àximos, alij hinc genus habere dicunt:alij ex Armenia, habentautem propriam quandam formam quemad. dum Parthici nuncdi&i prz Gracis& alijsquiapud nosfünt.Étherbam que p; zcipué equos nurrit,có quod bundet;proptié Medicam vocamus,Strabo. Nifeuscampus, Nrediov zio» , ille celebris alicubi iuxeà Medi. iregionem fuit, magnos equos Nifzosappellatosproducens; Euflathius in Dionyfium. In India an martes ultó funt grandiores quàm czterisin locis, preterquam equi:nam Indici'equi vincuntur à Medicis qui Ni- i vocantur; Herodotus lib.s. Et libto fc ptimo in defcriptione exercitus Perfatum Poft lraftátos (ihquit) ince- — oc o xd iai. d xiii Lb ca oL dcbane h Y eit, istegio Theffalirannexa:item vrbs& rcgio Afix ad Maandrum. Magnetes equos Oppianusctiam commen- 11n Manritanialeones. Mazaces,videfupra ftatim poft Cappadoces. Medi eximia funt magnitudine; Abfyrt: adcó nitefcere audio; vt — ria producit, fed qui defertaincolunt Arabes ; populid; Libycicüm plurimosenuthiánt, non tamenad iter vel" rebentquo agiles & elegantes & potiffime macilentos conferuant & graminis tempore herbam pafccre nunt: ' lagubernentur. Equi collaria (o£47625:7141«) ex ligno habeüt aut pilo confeta,e quib ushabena dependet.Stra- " 4.20. | De Ouadrupedibus. debantequi decem quàm pulcherrime ornati; qui Nifzi dicuntur,ideofic di&ti;quod eftingens Medic regionis | campusnomine Nifzus,qui grandesfertequos.Hosfequebatur Iouis currus quem octo equi albitrahebát. Poft | quem ipfe Xerxes vchebatur curru equorum Nifzorum. Quantum equo Nyfxo maior eft Libycus elephas, tan- to Libycis elephantis maiores funtIndici;Philoftratus.Idemlibro primo; R ex autem candidumequum immola- | turus erat ? zQ4fya Nisodovjd cft ex Nifzis de meliorenota,vt quidam exponit. Nifzi equi dicti funt à Nilea (ni- | mirum regione) fiue'Armeniz fiue Mediz.Sunt qui Nifieum locum Perfidis faciant, vbi Nifzi equi celerrimi na- | fcantur. Aliqui Nifzeum flauum (Easy) iriterpretantur: eó quod Nifa equos omneshuius coloris habeat, Varin, | IntérSufianam & Bactrianam locus eft Kaugryove, (X ciryavos Hefy chius & Varimus) qui lingua Greca vie (9- (vijsss, Hefychius & Vakin .) vecatur ,1n quo equi eximij procreantur, Suidasin lr 9 Nieas- : Hefychius & Varinus | in Nücap lr v s. Sunt qui à mari rubro haberi exifliment;& omnes colore flauos effe. Herodotus Nifzum Media j| locum facit. Orpheusin Di&ye Nifam locumin mari rubro fitum cffe fcribit, Suidas. Stephanus etiam Nyeajov | arébicy apud Medos effe meminit;à quo equi Nefzi dicantur. Cxlius Rhodiginusreprehendit quendam qu pro | equis Nefzisiofulares verterit, Au&tor Plutarchus eft Pyrrho Ípeciem oblatam, velut Ncefzo equo infcen o,ducé 1 feilli prxftaret Alexatider Magnus:id quod non percipiens interprestranfiluit. Sed &in Grecos codicesirrepfit | mendum:nam Nicadov goo legitur, Meminit & loci &equorum Arrianus quog;ifed & in Legibus Plato, vt Stra- 1 bonem prateream,& Ammianum Marcellinum, Calius. Egoin Plutarchi codice;vbi Nicdiov per iota fcribitur, | mendum effe non puto,cum apud aliosetiam (authores quoscitauimus, Oppranum, Strabonem, Philoftratum: | Herodotum,Suidá, Euftathium,omnes eedem modo Ícribatur: Solus Stephanus & Hefychtus Grammatici per - x (cripferunt, Varinus vtroq; modo.Quare miror & Hermolaüm,quispud Plinium lib.6 .Cdp.25, vbi fcribeba- | tur regio Ni(za,N efxcd legendum putat. Sunt apud Medos foetus equorum nobiliu m,quibus (vt Ícriptoresanti- uidocent,nosq; vidimus) ineuntes pralia viri fuma vi vehi exultantes lolentquos Nefcos appellant, Marcel- linuslibig.NumidicivideinLibycis. — — . —— bxc vo MS Mika dui De Paphlagonum inalen dis equis ftudio;videinfrain Venetis Parthi magno & am plo funt corpore,animofi, | fpecie generofa;ac pedibus eximie valent, Abfyrtu s.De heterophthalmis apud Parthos coriüiendatis eque ijs | ui vario colore diltinguunturabijfdem primum profectis,ex Abífyrto fuperius dixi. Siculis velocioresfunt Ar- | menij & Parthi BagugNóxa puoi: Parthos rurfus celeritate excellunt Iberi, Oppianus.. Scilicet & Patthis inter fua mollia rura. Manfithonor: veniat Caudini faxa Taburni, Garganümue trucem aut Ligurinas defuper alpes, | Anteopus excuffis cadet vnguibus , & tamen illi Eft animus,fingetd; meas fe iuffus in artes, Sed iuxtà vitium 1 ofüitdeus,Gratius. Celtiberorum cqui fubalbi,fiin exteriorem traducantur Hifpaniam,colorem permutant, | Suntautem Parthicorum fimiles:nam & agilitate & currendi dexteritate reliquosanteeunt Strabo. Parthi quo- 7 modo in tottonarijs vcl füccuffarijs equis greffus molliant ad Afturco numfi militudinem, inferius dicam ex i. 1 getio. Pellzi,videmox poft Ib effalicos. Perfis prouincijs omnibus praftat equos patrimoniorum cenfibus xfli- : mates,tamad vehendum m olles& ptos inceffibus,nobilitate pretiofos, Vegetius. Er pa uló poft, Perfis & flatura | & pofitione àcateris equorüm generibus nó plurimum differt, fed folius ambulature quadam gratia difcernun- | zurà ceteris: gradus eft sainutus & creber, &qui fedentem dele&et& erigat, necarte doceatur , fed naturz veluti 1 iure praftetur.Inter colatorios ( malim tolutares) enim, & cos quostotonarios v ulgusap pellat : ambulatura co- | rum media eft,& cum neutri fint fimiles, habere aliquid creduntur ab vtrifg; comm une, ficut probatum. eft. In | breuiamplius gratizin prolixo itinere feuior patiétia,anim us fup crbus, & nifi labore fubiugatus, affidué adu. fun equitem contümax mens,tumens, prudens:& quod mirum eíLintanto feru ore cautiffime decoris eft obfer- uantior: incuruatain arcum ceruix,vt recumbere videatur in petore, Fizc Vegetius. Ph arfalica equa femper ] parenti fimiles fcetusgdit,eam ob caufam proba nominata, Camerar.- Phafianosequos inuenimus ab eius auis | inuftoin(igni, vcl quoniam ad Phafin equi habeantur pulchritudine praflantes, Czlius. ! à Rofeantapud Varronem à KR ofca dicti:eofdem Volaterran us bellis aptiffim os effe fcribit. Eftauté Rofca apud. | Feftum (alias R ofcea) campusin agro Reatino,dictus quiain eoaruarore [emper humida feruntur, Rugi, vide ; in Menapijs. | HS LSUM dolio cir, : nM URS idt quifefforem excufferint,fübito coníiftuut,vt rurfu mafcendere poffit; Aclianusin Varijs.Ve- | etius 4.6.cum Perfasequos laudatfet;fequuntur (inquit) Armeni atq; Saphareni. Sapphirine quidem infula eft | in Arabico finu & Sapiri popultiuxta Pontum: de Sapharenis certi nihil habeo. Epirotas; Samaricos ac Dalma- tas licet contumacesad frena ac vilesarmis ac bellis affeuerant cruribus, Vegetius: ego poftarmis dipngdts & | proaclego at: Cuius veró regionis Samarici fint non inuenio. Equi Sardiniz, agiles pulchri, fcd minoresalijs, | Miunfterus. Sarmaticum genus non in clegans& in fuo genere cócinnum efl,ad curfum idoneum: ümplegegpsit J di corporis habitu,valido capite;ceruice decora, ( SuxsQa ev tute agito ) Abfyrtus. Et pauló poft, Cue a um aétogenes vocant àgenitiua quadam nota quam 1n armis & cocco referunt , quos Sarmat fibi vt probos adici-. fcunt,apud quos cum reliquis de pernicitate certant:quarei jsad bellicas excurfiones Modica: KS TA TM nam notam ponéferunt contra clunem & caudam;ij abipfis improbantur, Quin & obfer PETENS " POPE PME dunt. neexeisprzlientur; Quippeautequitem facileijsinfidentem perire,autin quippiam motel M Sarmate longinqua itinera acturbinedia pridie praparant eos, exiguóm tantam porum impartientes satqueita per centena millia & quinquaginta cótinuo curfu euntibusinfident,Plin. Sarmaarici pus pn Spr : Kis tieo- rum reperiuntur caftratiin tenera atate,atque 1J5 dentes cadere d SB cyt ud gena SD tice mos proprius eft,equos caftrare,vt manfuctioresad parendum ant: parui en | n is ce a " Sus ii 2 rebellesStrabo lib.7. Scythici, Oppianus. Vide qua proximéante de Sarmaticis fimul & Scythicis ex Strabot 4 diximus. Necinferiores Hifpanisequos prope Sicilia exhibet Circo; Veget. . Etrurfus, Nec Tr en Siculosqi e- defpexeris,fi moresac (accopula videturabundare) pulchritudo non deferat. Siculi equi celerrimi n) ; e Sec coru Xe sendglonr i G opto Au lego Avia pordiarein. Lilybaumenim promontorium Sicil ll Libyam yerfus:fic& carmen melius conftabitzmanufcriptus quidam codex perperam Ai&iuoy habe at. Ha pe tem montem Actnamintelligo; vt quiignemerudeet ; & fuppofitum CUEddigiginupe einge a d quo D dehoc monte Oppianus;alij de Aetna nominatim Ícribunt. Caterum Siculis (inquit) vejguee es funt Ene ij & Parthi.videetiam füprain Mauris. Sed Gratium etiam deequis Siculisaudiamus: Sic (vtLi defi i) Po Y mmofacilis tutela Bifalte, Po[fant e, Aetnaaa urinam [eferreper artes. Quuiludus Mme puma] E quafi pA vorfacuruatur. jpirazpersllos Cantatus Graijs Agragas y vitlad, fragofem | INebroden liquere fere. O quanti u^ vins 3l ; . d me ^ , ] QUSE DEETRECÓEEESEYL S. - Dig mese y ctis. docile pecuaria fatis — Sufficient qued: Chaonias contendere contra — Auf vise suerita tias fignat.. Be f«lna., Wizc Gratius: Mihi quidem locus tanquam parum integer fufpe&tus eft. Agragas monscft — Sieiliz, cum oppido eiufdem nominis in fummitate,apud quem optimos equosalere confacuerug veteres. Eft ] & Mebrodes Sicilie mons; quem aliqui à damarum copia didum puranc, Gne authore. Impre(fus Grarij codex ^monred habet Hebroden. Msgnsnimüm quondam generator equorum Agragas, Vergilius Aeneidos 3. - Vbi Seruius,Secundum Pindaram, inquit, quondam Ágrigentini equos adágones Grzcia mittebant, qui inde ? viGotes reuertebantur. Legimus étiam illud, quum in Cappadocía greges equorii periffent, Dclphici Apollinis refpon(ó teparanerunt greges de Agrigento, eosq; meliores. Aetognmeautbarur Ariftophanes in Pace vocat - magnum fiueà monris Aetnz magnitudine,fiue quod magni canthariin eo pafcerentur:velabequis Aetngis ve- locitáte & curfu celebratis, Excellont equi in Syria & Cappadocia pati, Alberc. * D In Grzcianobiles (unc Thetfalici equi, Varro: Excelluntintora Grzcla; Abfyrtus. .Grarij peéie verba de Thelfalo equo lege fupra in Mycenzo, id eft, Mycenis nato equo. Admeti eque preftantiffimz apud Homerum - Hiíad. 9. T heffalicz fuerant. Acarnanü folitudo pafcendis equiseftaccómoda,non minus quàm Tbeffalia,Strab. - Certü cft T heffalica equorü valere preftantia: Vnde eti Xersescertamen curnleibid£ loci feciffe dicitur, vt fuos 7 illic experiretur equos vbi Grecorü optimos effe audiuerat. Deccrnerorequa TheffalicaEzmxe emu mos ec ex)uxij. prouerbiale diftum defummo prz mio, propterea quod antiquitusprima laus fuerit equarü T heffaliz: Id | quod fatis indicat oracülum Acginenfibus redditum. Citat Euftatlinsin fecandum Iliádos librum. Suidas re- - fert, haud dum Ícioex quonam authore: Izz€sudo à» Ososa Ala xor Geo; ToLCTe 5 Xj av xe doseegi E gov £A vota X - Kezn £ Kool, Id eft, Equites in Theffalia, T hraciaq; fagittarij atq; armatura leurs in India, Creta, & Caria, Erafm. ) Scholia vulgata in fecundum Iliados Theffalicos equos prarftantiffimos faciant , l'rztv Geosaivacv y Aanxedonuovlae L 7g y Lacan, Avdpas S oi zivsc! iseaiv vorylo A'aeOrdays rive ÜBwp xoti 3S A'geO rans, alias ieedic A'e)9 vvors. Meminit rurfus 7 Euttathiusin Diony(ium Afranifcribens, & Arethufam ; chius liic mentio, Baboez fontem facit, Qui fcripfit |" commentarios in Theocritum fic legit, Tro Sues, AanceBonuavias ve yuvodikcs & c. vt citat Era(mus in prouerbio - Megarenfes (vel Aeginenfes) neq; tertij neq; quarti; T heffaliam paícendis equis commod:ffimam, qui Arcadi- 1€os & Epidauricos maxime precellant;teftis ef Sttzbo libro 8. Cefar didator equorum Theffaliz in tauros di- ' micantium eosque necantinm , primusfpectaculum Romanis fertur dediffe, Texror. Theffalicus fonipes bellis feralibus emen, Lucianuslibrot. Pella etiam T heffiliz vrbs eft;à qua Pellzos equosapud Geatium dictos puto; |! quanquam & aliz (int Pellz vt Macedoniz & Aclialz. Spadices vis Pellzi valvéce Cerauni , Ectibi denote ma- - gnum pecuaria Cyrre Phoebe decusnofkras agere ii factatia tenfas, Gratius de venatione.Suunt Cerauni; mofites ? Epiri.& Cytrha Phocidis oppidum in radicibus Parnaffi montis, vbicolebatur Apello Cytrlizus. Tyrcheni tan- "quam bello apti ab Oppiano laudantur, Ex Tyrrheni marisin(ulis, praefertim Corfica & Sardinia; breuesadmo- ? dum, fed animo generofo atq; audaci, ingreflnirrequieto, Volaterran. Fhracij,Gerixec, Oppianus. Thraccs tür- "pes funt, deformifpecie, rigido corpore (Zuiczeyo: Jprzgraridibus armis («avaptos :: Grammaticixeropistu ex- | posuntequum quifetforem ab lhiumerisio terram excutiat:) gibberevelcurua fpina: vari,atq; ideo ingreffu va- 'eillance cüríuq;. A b!yrtas interprete Ruellio. Orácalum Delphicum,quod pauló ante recitauimus, T heffalicos; : vel vt Scheliaftes Theocriti fcribit, Thraciosequos prz omnibus extollit. Strymonio facilis tatcla Bifaltz, &c. vt mox fuptain Siculis ex Grario dictam eft Toringos & Burgundionestanquam inlüriz colerantes Veget. com- iendat, ita vt proximum po(t Humufcos,quos omnium primos facit; locum obtineant. Burgundionesolim lo- ta vltra Viftalamtenuerunt: Thuringi Hcffis vicini lant;qui Pliniojvt Volaterran, conijcit, Cimbri mediterra- ! nei vocantur. raw ! | elf ie LÀ ipsa c Tele -.. Venétosaliqui putant defcendereà Venetis Paphlagonie populis,qui poft bellua Tioiinum ad hzc loca peraenerint:& huius coniecturz argumentü faciunt induftriam ipforum in alendis equis:quz hocomninotem- »ore defecit:antea tamen in füummaapud illos cura fui, vereris fcilicet ftudij circa mulotum fobolem zmulatio- Dé (3n quXouoU IAS E 4T moicipuevimBas Urmss, cuius Homer. eriam meminit (Iliad.C.) EZ Everdiv,) Jev dpucviv fj. 2 pore». Dionylias quoq; Siciliz tyrannus híncalendotum femen equorum conftituit ( Ts ixmóreoqóoy Cute mv a3 Amravimrov) ques ad equeftre certamen tollebar : adeo vt per Graecos equinz prolis Venetz nobilitas pmaneret;& ad longü tempus propago ipfa famam vendicaret;Strabo lib. s. za Everidee nominantur apud Ste- hanum in Enctis, vicinis, vrait, Paphlagonia populis. Evézióez (preparoxytonü. malim paroxytonü) ross «po (QopstySora 115 847? A dla» EvesibOe n dabiperi 5 one, Hefych. & Varin. Eviiss (vox corrupta vt videtur pro Everi- 5 c Vzrmoly CA à) A dplge Vr zi; 490 Auxo model, sod Avuxo doo, Iidem. Evezav,reAciuv, 9 2219 y&es? SUA 2VOY, Iidem.Vaallachus hodie apud Sazones appellatur equus caftratus: quod multi ex ea regione,quz olim Dacia di&a eft, habeantur; V illicinus. Lycofpades & lycophori qui fint, infra dicam in celezuni mentione. | iU "De equarum differents 4 grada .€8 ence[fu. PA adr 1. Équorum gradus;vel qualitate differunt, vel quantitate. Qualitatem voco; cum equum molllu(culé; duré t mediocriteringredi dicimus: quantitatem vero celeritatis& tarditatis difcrimen. Quanquam & hz qualita- quedam & potentie naturales iunrin animantibusi non fine temporis tamen,quod quantitatis generi adfcri- uranimaduerfione: propriéautem tardum & celere dicimus ratione morue;qui cum fitomniscontinnus, ea dem ratione quantirati (übijcitur, Sed prioreloco dc differentijsin qualitate dicam. Motus igiturequorü (vt Itradit Albertus) quatuor funt : Curfus, qui ex faltibus equi conítat: & fitcum fimuleleuanturánteriores pedes; Mimuletiam pofteriores, & equus fe impingitanterius; T rottatio, quando velocius quam in ordinato greffujop- * pofirorumlaterimanteriorem fimul & pofteriorem pedem tollit: quo quidem modo Éitetiam pcditatio, fed ' preter equiconcitationem. A mbulatio ( Germanis, dez flapf ) denique;cam fimulin eodem latereanteriorem & jefterioremleuat pedem: quz quidem mollius agitur, (i propius terram non alc füblatis fcd qua(i tta&tis pedi- fiat, & pauló citius anterior quàm pofterlor pesfigatar: quo magisautem ab hoc modo recefferit gradus, eà orerit: Vndenecelfe eft optimé ambulantes equos frequentius ccfpitsre precipué in via alpera, Hactenus ertus. Sacculfores equi ( quos alij fuccuffatores vocant, faccuísooésue) frequenter fefforem inquletant, 'nomen fottiti: ram Marcello authore (accufsare eft furfum frequenter excutere , Grapaldus. Ex Ger- niania ( inquit Camerarius) graulores& fuccufsarij habentdr, qui fübfultim moleft? ingrediuntur. His fimiles appellat Noniustortoresequos: Aufoniusveró cruciantes, vt erüciance ( inquit canterio: (uccufsarios Feftus. ( procu : NÉE Sucéüfsas | | $ T RI. | T sor ^ : k E ol 422 qe Q uadrupedibut Succuflatores tardi, rarique (aliás tetri tardique) cabali, Lucilius. Pt alibi; Campanus fonipes füccnffor nul- lusfequatur. Agite, ac vulnus ne luccuffec greffus,cauté ingredimini, Actlus, Pedetentlm ite, & fedato nifu m füccuffu atripiat maior dolor, Cicero 2, Tufcul. Greffam ipfum huiufmodi fuccuffaturam aliqui vocár. A Em | (tupra pofui) trottationem,;voce Italis, Gallis, Hifpanis & Anglis vfitata: (Tortores ex Nonio fere incell o qui & cruciantesà pocis dicuntur: vulgo quoque paucis immuctatis appellantur hodie tortores, forte Enos equi, Hermol.) Germani traP. Pomponius Decuma fullonis, Et vbiin&luiin cochlestum equuleum mod tim tortor, id efttorqueor; Nonius. Parthis confüetudo eft equorum greffas ad delicias Uber hacarte mollire: non enim citculisatq; ponderibus przgrauant,vt [olatiambulare candefcát: fsd ipfos equos;quos vul- go trepidarios, militari verbo tortonatios vocant (prius verbum ad Germanicam fuccuffatorum nomenclatu- | ram zraberalladit; vel ceizibov Grzecum;quodapud Abfyrtum legimus,vt inferiusin Calpes mentione citabimus: L pofteriusad Gallicum velItalicum; fir literam tantü poft t fübijcías) ita edomantad leuitatem,& quzdam blan- dimentavecturx,vt Afturconibus fimiles videantur. In ficco itaq; equaliq; folo quinquaginta paffusin longum, & quinquein latum plenis cophinis digeritur per ordines creta, ad fimilitudinem ftadij; quod aultcibus (vide dn filicibas legendum )afperius (itum difficultate coronam velocitatis optátibus ingerit,in quofpacio cum equus frequentiffime exerceri coeperit) in illos aulices neceffarió offendit; & priores & pofteriores vngulasimpingit, Sc aliquando vel cadit,velfic offendit vt cadere videatur : poft quod ad monitus iniuria,toilít aia eruta SCIRT Ie xione geniculorum atque gambarum molliter vehit. Prztetea minutosgre(fus imitatur, vcinteraulices vngulas onat: ham fi extendere voluetit, offendirin cumulum, Minutim autem equus ambulans commodius vehit,& pulchrius videtur incedere, Hzc Vegetius 1.56. Quazrendum ari hicaut fimilis, vr pute, fit greffus ille m Germani vocant dreifcblag. Habentur & in pretio cuinídam molliorisgradus equi, ad quem magna cura , vti ne? "nimis alté tollant crura, affaefieri folent: fed ij delicatiffimi, quorum hic non inftitutionls fed nature graduseft, - Camerarius, Huiufmodi equusapud Simonem (quem Xenophoncitare folet) &/dpoj 9 & «vd pop" dicium | quiinter currendum crura modice à folo tollit, Pollux. Idem gradarius vocatur & tollutaris equus, qui molli gra- du & fine fuccuffatura geftat.. Varro, Quite gradu (inquit) tollutim (aliàs tollutili) melius quam tute molliter | ve&us, citó relinquat Afturconibus & tollutaribus mannis, Seneca in epiftolis. Demam Hercule iamde ordeo; zollutim ni badizas Plautus Afin. Vtequus quiad vehendum natus eft, tamen traditur magiftro, vt equifo do- ceatiollutim, Varro. ("Tolutim per l fimplex; quafi volutim vel volubiliter, Nonis: qui multaetíam fuper hacvoceex veteribus teftimoniaaffert. ) Adequitatjo hxc, vtatbitror, «fpe à Iulio Polluce dicitur, quia carpat in curfu terram , & tollat volubilitet ac modice veftigia: etenim tollutim, quafi volutim interpretantur, Hermolaus. 1n Hifpania Gallaicagens & Afturicaequini gencris, quos thieldones vocamus, minori forma ap- pellatos Aftürcones gignunt: quibus non vulgarisin curfu gradus, fed mollisalterno crurum explicata glome- Tatio: vndeequistolutim carpereincurfus traditur arce , (Hermolaus legit , tollatim carpere in cucíu traditum arte, & ricldones, (ineafpiratione:) Plinius. Tieldonum vocabulum accedit ad Germanicum zelimer: (icenim vulgó nominant equum gtadarium: Angliazamlyngnag: huncenimab Anglisaudio paruum;caftratum & per- quam molli greffü effe : Hlumi veró quem vocitant 4 hobye borfé, paruum quidem, fed minus molli greffu, & caftratum: & alium a backeney borfe; hodesporicum metcede conduci folitum , mediocri magnitudine, fiue is ca(tratus fiue non caftratus fit; Galli & Germaniainferior, hac quené: quodalternarim pedibus eleuatis foni- zum citet fimilem illi quiauditur cum oleraaut aliud quippiam geminis culttis minutatim fuper abacoligneo inciditur: quod Galli dicunt hacquer,noftri backen. Franc. Arlunnus equam mànnum , thieldonem vel Afr. conem, Italicis vocibus vbino & chinea exponit; Scoppa maunum palafreno: mannulum palafrenetto: Aftur- 4 conem veto; lo cauallo portante, che va ferrato; acchinea & cheua a lambro;vel adafo : & alibi T'ollutarium fi-. militer. Voces quidem chinca&achinea à Gallica hacquenéfa&z videntur. Afturco)hac quenee ou gnilhedin, | Robert. Stephan. Sunt quigradarium & tolum factum equi inceffam, Italicéambiaduram vocent: Albertus, | wt (uprà dixi, peditationem. Palefridorum víus eft ve&io, quz equitatio dicitur, & horum etiam eft noncaftrari, | gne effceminentur , Albert, Gualoppo velgaloppo Italice, equi greffus inter fuccuffationem & curfum medius eft : huncetlam Arlunnus Latine gradrarium interpretatur, quod non probaiim: Dehoc paulo poft plura in Calpe: Hermolaus provoce tieldonesapud Plinium; aliquandofcribendum putauit Tyddones, à Tydda oppi-' do citerioris Hifpaniz, Grecorum originis iuxta Galleos, Necdecernoid magnopere (inquit) necrefello. Ipfe equusnon formofus, gradarius optimus vi&or, Lucilius. Seneca cpiftola 4o.per metaphoram Ciceronem gra- * darium vecauit, cuius oratio lenté incedebat: quoniam gradarij equi (ine luccuffatione molliterincedünt. To- lutarius vel tolutaris equus, à pedum volubilitate quafi volutardus.- Tolutim, quafi volutim; hoc eft volubiliter, Nonius. O peftifera; trux, acerba tolutiloquentia, Nzuius citante Nonio. Tolutarium ab Afrrucone & manno diftinguere videtur Seneca epiftola 88. his verbis. Itanonomnibusobefis mannis & Alturconibus &tolutarijs | praferres vnicum illum equum abipfo Catone defri&um f Mannulus; equus pufillus. Marrial.libro 2. Nuf- quam eft mulio, mannuli tacebunt. uu l'« Habebat puer mannulos niultos; & iun&os ; & folutos, Plinius in epift. Manniapud Horatium Carm. 3.di&i funt, vt ibiinquit Acron, quód manfuetudine manum fequantur. EtAps.. piam mannisterit, Horat. in Epodis. Detonfi marni, Propertius libro 4. Elegia 8. Currit agens mannosad vil- | lam, Lncretiuslib. 3. Manniequinon admodum magni veftigia glomerant: nunc fané id genus ex Britannia | venit, Volaterran. De hisnonnihil ad uis cociones, atte & induftria calem (qualis A dus. Hicbreulsad numerum rapidos qui colligit vngues. brovltimo. Fiicaliás His) paruus fonipes; nec evolli pacata celer trabit e[feda collo, Silius de Afturibus populisloquens. Callzcis lufratur equis fcrapofa Pyre-. pe. Nontamen Hifpano Martem tentare minacem A prio quedam Aftyrum mentionem facit , vt refert Francifc. cap. 2t/ Aftyras veró ego puto ( inquit) intell nifi fottafÍe malis ab Aftura oppido Latij vocat ludita protulit cum ait, Aftur equo fidens: etfiilleL - Prafe&uscohortis fecundz Aflyrum , Aftures vero, vt ex przceden fentior Robortello : & necilli conic&urz, A fturasab Aura oppido Lati vocatos videri poflc. Parthiquomodo M "De Equo. — 2B. - intottonarijs fiuefuccu(farijs equis; greflusaddeliclas dominorum molliant ; fuperius ex Vegetio traditum eft. Volcatium nobilem A(turcone é fuburbano redeuntem canis à graffitore defendit, Plin. Aut Afturconi lo- — eas ante oftium detur, ad Herennium, Eft & 74 equirationisgenus;de qua Xenophon interprete Camerarie: 7 Heterognathos ( iuquicJid eft, duri orísequos, prodit non folum equitatto illa quafi cetenata, qua 7 dicitur, 1 fed edüidentius enam mutatá fübito equitatio, Ecalibi, Agitationem autem im prímis probamus eam ; quz à — appellatar, quoniam ámbas buccasad conuerfionem afluefacit. Eft & hocboum, agitationem ipfam mutare, vt equibucczin vtrifque exzquentur. Nos etiam extenfiorem illam cacenam agyrationisgyrata praferimus:(£ras- vou ulo 2 set ro) Erepeqn redluo xov C tuRAoTta00s: )nat in hac libentius & conuerti fe equus fatur iam procurfionis -- CS eC9tos)) & fimulad dice&um curfum, fimulad flexus atfuefieri patietur. TIédg 5 Izrzyaeaioo 5| xvxXoepnt 3 O9njavsats Io (éseeopoiuas Xenophonti) zi; « pc Q- d &vxAo aes dox , Poll. 14 quidem vinculum &pedicam fignificar, - folent aüremgradarjjs futuris aut Afturconibus equis; circulis atque ponderibus pregrauári pedes, quod patet ex Vegetioi 5 6.vcidem fottalffis greffus (ic 7694 Grecorum & Latinorum gradarius vel tolutarius. Adeundem pettinet etiam calpe Grecorum: nam xeAzaev Suidas & Varinus exponunt ** eos «od (Opa [adicem : hoc eft, — fummis pedibus & moiliter incedere Kasreye (forte xoscraer) üfvzrodne axvv utn Hefych. Ego ouxaa c verbum - nuíquam repetio. Kano i7 9» 9odoicld eft gradarius ad verbum:) ai £9 dpi, Hefychius & Varinus, Cal- ein Oiympjjscurfus erat cum equa fcemina, Paufan. Keovrgy jxomaCev Geeci dicant equum ad ihgretfum ex- ultantem vrgere: noítri ( inquit Budzus ) hoccallopare vocant : & callopam;quod illi ^5 dicunt. (Curías quo quisinfidens equo, alterum quantum po:eftcelerrimé trahit, calpen Graci vocant; Galli ga/op, & lhinckeA- mice, lego xaxmaitei ,galloper;Petrus Ruciiius.) Plutarchusin Alexandro de Bucephalo loquens, 5/7/55 aesz- iD. dpa uy rdi Vr oy ttd 93e Noto edv eri) v viz; s Cartepexpe aves TV jouov. Mixeg 3 oro QADgiia TQ aes X9 xXavR p UmUz, 6$ beg Sy tooU duc SujeoU 4 aj avóUporr (O- Sernjbibo qOU xc Ta xeu 8o, xo) peTeople ae QUT; e.g eA qe AC. Quib us verbis , - fignificat Alexandrum equifrenum manu tenentem ad aliquantüm fpatij equam incitaffe ad procucfuim, cam - ipfequoquecurfa equam affequeretur atq; zquarec: & deinde manu planfüque permulfffe, vc olent equifones equos ferociores demitigare: & deinde in Bucephalum infiliuiff2 & conícendiffe; Legimus & in Hippiatricis hzc verba » Kot ozya Gotrlw Odptot OH nop zou onte , dyóua TG De xoi AzmS yvmvate VITE T Q Ayo vévmioo (crepidarij equi mentionem es Vegetio fuperius feci in füccuffatore ) Hactenus Budzus. Mihi Alexander Bucephalum fero- cem equum confcenfarus, illum ad procuríum incitatfe (vt Budzusadboxax7ecarreddit ) minime videtur, fed potius equum iam procurrere incipientem leni curfu comitatus aliquantifper, ita vt potuit confcendiffe:vt ver- , bumillud nona&iuz, fed neutra fignificationis fit, vc fimplex etlam az e i 7g pre pofitio ipfam iuxta & 9 ad latas equi molliter procurriffe infinuat: quo (enfa etiam e5oce5xo profertur. Sed plurade vocabulo calpes, |! & calpe dido certsmine, afferam óctaui capitis partequinta: Nemefiani tamen veríus, in prefentia obuios,huic adhaciocoannedam : Quinetiam gensampla iacectransardua Calpes Culminacornipedum laté foecunda pro- borum. Nanque valent longos pratisintendere cutfas: Nec minor eftillis, Gralo quàm in corpore forma. INec non tertibilesfpirabile numen anhele (anheli potius) Prouoluunt flatus, & lumina viuida torquent, Hinani- - tuíg; cient tremuli,frenisq; repagnant. Nec fegnes mulcentaures,aec crure quiefcant.Calpe mons eft Hifpanis, | oppofitus Abylz moni Africz,que duz dicuntur columne Herculis. Ex Tyrrheni marisinfulis equi habentur greffu irrequieto, Volaterran. ! TÉ | j Kzso equus celes, qui ab vno feíTore agitatur & regitur. Veteribus (inquit Camerarius ) non fuit in fre- - quenti víuagi Gingalosequos, velequitem infidentem equo vehi, non incognita tamen res. Itaque & Flomerus defcribens V|yllis re(identis diuaricatiscruribus fuper vna fracta nauis trabe in marilactacionem , víus eft fimili- * tudine equitis agitantis equam folum;quem x£Asrz vocat. Hinc verbum xexicitew, quod idem pceéta pofuic ia 1 Rhapfodia e. Miades. Apparet autem non fa ff: talis equitationisin bello víaa, fed ii pace tàntum & ottenta- » tione agilitatis defültoriz : cam vnus plures equos aleret & inter illorum caifus, vel vt Homcrus aítvolacus, exvnoinaliuminhliret. Sed nunc hzc fola agitationota & confueta eft, illa autem curulis dcfira & ignota. Vocatut hzc agitatio uówzz(- (monippos vocant vno depuguantes equo, Czelius) inucütum Bellerophontis: Cui pater Neptunus ( huíus enim faiffe filism tradunt, cum putaretur patrem habere Glaucum Sifyphidem:) illiigitur Neptunus velociffimum equum Pezaíum deditalis przditum. Aliqui hocinuentum ad regem pricum quendam Aecgyptüj referunt, Sefonchofin nomine, quifitapad Herodotum Sefoftris. Aliqui etiamad Orum, - quibellum geltarus cum fratre Typhone; potius equam quàm leonem ad prlia fertur inftcuxiffe: quia ad per- 9 fequendum quoq; hoftem equus.leo in ipfo tantum corfli&a effe vtilis videretur. V ergilius buiusagitationis au- -thores &inuen:ores frenotum,facit La pithasgentem Theffalicam in Georgicis ita canens: Frena Pelerhtonij Lapithz gyrosque dedere Impofitidorío, atque equitem docuercfub armis Infultare folo &grefsus glome- rarefüpetbos. Sedalij Centauros hanc primos vfurpatfe perhibent, faltem vtex equis pugnarent. Sed de Cen- tauris plara dicam in n.a. Non eodem modo patanturequiad ephippium (hos celeres dixeris) vtad predam; Vatro./rzacso9w non fimpliciter rei eque(tri vacare fignihicat; fed vnico equo vehi ; quem nunc celerem appcel- lant, Scholia Ariftophanis & Suidas. KGvis irs, dob Qo. CU, b ermudvas Exe oues o eis alvio Daraus - jeovadqusro e eo) doopuisós, Ov eee AO" Nd UD" xo) uvis, Varin. hoc eft;celes eft equus fingularis, non iunctus ad - eurrum;idoneusad ciürrendum;qui nunc fellatis dicitur (vtitur eo vocabulo Veget.1. «6. iumenta fellaria vocans - quibus felle imponuntur) & nudus. Mov pvja iym, equum ve&orem & equiti paratum intelligo, quod freno o inftru&us fit,quod Greci &z siniv & dum je vocant (vt pluribus dicam in 1. e.) nam fingulares tantam pro-. |» prle di&is frenis reguntur; czteri non item. Varinus uovzuavyaex Pindaro wovoysuvov exponit. Dictusautem - &:Aq videtur, velà vetbo xsAsCe, quod eft iubere, horrari, & excitare voce, vnde celeuma nauticum : (hinc & ce- - letesnaues dicuntur;de quibus pauló poft: ) vel Qd ) x Rena it ceby en? Baie, vnde 8 xas:29 9»: vel quod. deeneAiaidioor, ld eft diuaticatis cruribus infidere mos (it; Varin. & Scholiaftes Homeri Iiadosc. Toirg 457259 Egaadpoguiou o£ Eee; vos 0 «$35 xÉAi To qAbgaceArmiéi, Ariftophanesin Pace: vbi Scholiaftes celetes equos uovesopu; ex- . ponit. Celetes & celetizonteslegimusapud Plinium libro 34.cap. 5. & cap. 8. item lib. 6. cap. 29. itemlibro 9. - €ap.1o. Celetizontes pueri (inquit) laudantur Hegis ftatuarij: Etalibi; Canachi etiam ftatuarij. KG rz», 3a gracie, qo) novato, Hefych. Kéiss equus folus,& qui eo inuehitur,fellaris equus & nudus: fynoris verb equos - binos& iun&os (igaificat, Suid. Olympiade triceíima terria, pancratiaftes & equusceles Olympicis certaminib. : reliquisaceefferunt, Paufanias in Eliacis, Iafius vir Arcas «urn botes Drm dpi Ibidem, | Fuit &zeasxvrQ- ; n i certamen r- MY eexemum Iu TETTE mem. m AUD | * pes A b. | tertameni Oytnvijs Tftitutüm; in quo vicit Tlepolemus Lycius Olymplade 118. Idem. Ia'Alrt G'ymplora | ; ; : A^ 3 "p i : j Suiv id efl nudum coder fenfuinterprera Íatnds :qug quidem interpretatio non conuenit cum Ij qui fella. ^9 . oin quinto Aftronomis fiunt fub figno Henlcchi, Grápaldus & Perottus, Vide etiam infra capitis o&taul. . defumpferit,tacet, Nosquidem eadem Grac? apud Homerum Iliados vicefimo legimus. Nam de Darda. d eqni potis quum varij intelligantur, ex Porphyrtij fententia, Celius pluribus id aruens lib. zin Énecap.z4. VA AC | De Ouadrupedibub- — acto re juco Timonichilij Acfypi qui equo cclete vicerat, effigies à Dzdalc Sicyonio facta fpe&atur, dem, Celfus ex "Graco, uil eques didus, Feft.. Korm xev icem ieroyéGe , Flefy ch. & Varin. uéasw £Aoutve, A püd He ychium & Varinum reperitur eriam xexqriCew, qois VITR 01$ OdnGouven , quio modo fcriptum non placet. MOVUTAIU qui equo fingolatiinfidentescurfucerrant, Suid. & Varinus, DeCelete & monippovidenonnihil etiamin H. e. PE weagAOS misa 1o «ON, Varinus legox£Ant cioe)», &c. vt fuperius explicatüm eft, vt Larinz originis fit; & grammatici Graci non intelligentesa x£ne» defcendere fomniarint, Ks etiam nàuigij genus eft Hind pars na- tuis, Hefych. Kim e$ eiáowr Or, 390 pua 0V ^ y Lo OEWEAWTES ET EL "I. IE NÓU ET 3 ot Or Nolo Abe quéntam innt tz & remiges fais vtuatur celeufmatis, hortationibus & &3oc405: velà verbo xev quod appellece fignificat, ^ (magais enm ad littus appellere non licet.) & rurfus &ÉAVTO & xeiuov parum nauigium interpretantur, per F translatiorem ab equo celere; quo feffor vnus veBirur, Suidas & Varin, A?» &«ééy! oid om on Yxehweav 2daGe Cie xou de9:oy A riftophanes denauiculis intelligens. Ovré Ti dioe AOV qi£iv yov Qupolo wSAarr (e T1549 iipet taro S4" atiNO- eotcllui in Epigrammatecitante Suida, Nauigia quxdam celetesappellantur; author Pollux: vti mirum ne fit; celtitadinum qnaq; id genus celetes vocatam fuifle, Fiermolaus. K&s, nauigium aétuarium cít, quod Vnoremo.X non biriseut ternis perfediliaagebatur,cum tamen plures remiges haberer, Celocem Latiniintet-. | precantur, authore Gellio, Vnde & &tximov, paraulus celo, T hucydidi,Bay(ius de re nausli, Kévno ba jucv m (1e- &0 mNolatzJov 1t Lexicorum fcriptores habent) penpay: o TEOXEA a autem (apud Aefchinem contta Timarchum. malefica & Pycatica nauis eftformà intet epactridem & celetem, Ammon, Apnd Varinü Zaxépus eiiam pro nauí. pytatíca exponitur; vel equo nonftrato, Graci écpomv: n05 celetem equum fupra ex Grammaticis quibufdam . zem exponuac, Defultorij fine ephippijsequiad curfum apti erant, quos Grzci celetas vocabant, Hi quondam Anobiliffimisiuenibus;tefte Tranquillo(in vita CzfarisJagitabantur, nunc fanéà miniflris, Volaterran.Ephip- |; piatis equis contrarijfant à noftris defultorij nuncupati,quod exhis facile defiliant defultores, qui; tefte Mani- parte quinta ib ephippiorum mentione. Ego defultorios equos vt minimum binos eff? oportere video; cele- zer vero etiam folum dici: vt celes latius pateat, & vnicum femper & lingularem fignificet equum, fineflratus.— is fiue inflratus equitetur, & (iue cum celeritate;fiue fimpliciter vt hodceporicus. Defultorios veró binos vel plu — ies effe Gportet, vt ex defeffis vel carfu;velarmati quem vehunt equitisoncre, in alium tranfilire liceat: hi vete- . sibus nudiin vfaerant.: hodie ephippiati fantomnes. Celetes quidem pro defultorijs Homerus lliadoso.po- fuit, his verbbus. O5 ér vibrare xeDorri e weldus, Or Erei Gut qoNtav rioupas ruuotyepeTU TES XrUaes case. DON Slcio patoa eretrl dieu dunes (No cpapov a BXbvaroA ccs ve nomo. A vépea ne ryusodks 5: 60 Zuge dov roe Ecales Ooclewov xA- — jor Ga doy dueiCequ soi 5 remm. Defultorios equos (inquit Calius) video dicià defiliendo: nam ,vt Sex. Pomp. fcribit,paribus equis; id e(tduobus, Romani vrebanturtn prelio; vt fadante altero tranfirentiníiccum. Nam & pararium dicebatur es , quod equitibus duplex pro binis equis dabatur. Eum veró Scytharum pletifque mo- iem fuiffe, Ammianus prodit Marcellin. binos trahendi equos, vtiumentorum vires foueat permutatio,vigor- due oto integretur alterno, Hzecille; Defultores,id eftdeínltorijs equis vtentes Grece amphippos vel hamip- pos dici exeodem docebimus inx.e. Caffiodorus in epittolis 34... Equi (inquit) defultorij funt, per quos. Circenfium mini(tri miffus denunciant exi:uros ( vc luciferi, quadam in afris fimilitudine; przcurforias, velo- éitatesimitari videantur, vt Hermolaus citatin Gloffematisin Plinium.) Defültor veró is eft; quiequos de(ul-.- toriosalit docetque. Itaque peritus bellialios eligit, alit; ac docet: aliter quádrigarlus ac defültor; nequeidem 49e qui ve&orios facere volet, Varro de re ruft. Numidis defultorum in modum binos trahentibns equos, intet. ácerrimam fzpe pugiiarn in recentem equum ex fcffo atmatis tranfultare mos erat;tanta velocitas ipfis, tamque docileequorum genus eft, Liu.lib.25.ab vrbe. Quin & cum qui certat, re&éde(ultorem dixeris: quod compro. ba: Vlpian. Digeft. de prefcriptis yerbis, l'uque defaltor inhís cucurreris & viceris. Cicetopro Murenaait, Qui — - nefcio quo pa&to mihi videtur prztoriuscandidatusin confalarem,quafi defultoriusin quadtigarnm curriculum. 7 incurrere. Defoltorem porràdefignat Elegiacum illud ícientiffimé concinnatum, E etiam auriga fpecies ver- tümnis,& eius Traijcitalterno quileue pondusequo;Cal. Plura videin d.c. in Bellatoribus equitibus. De cele-, iibusequis dicémus etiam in b. & n. e. inter certamina: A e U . 2. cb deed Dentes luporum fnaximi equis quoque adalligati, infatigabilem curfum preftare dicuntur, Plinius, Sar- « inatz longinquaitineta a&uri ; inedia pridie preparantequos, exiguum tantum potum impattieutes: atque itá, percentena millia & quinquaginta continuo curfu euntibus iafident, Ider. Tlofjaiei, paese: axesqpéosaw Y Goes, Qruue d 6p01€1 qid easi XpoouYvovTes gre3ióicts Ketvoierau Qa uzvG- eror indpapiLai Aieris a dgplotrw den uva ues im» Hp M aen cios cO Mideimrs t Beni daapuoiów. &2ucB-otvy poO Hour, "Tooyov Y Gupes Eae eo! abus qiewaevrass O pplan, Koi AiGusi ut cms Boadgov dps emere eum s Tyrrheni & Cretenfes » A porepavgkpoumai re d Gem Booural re TTEADVTZUS TT. (Qo iz oreste Deere oieimtisasm . (Hoc fertur de equis Dardaniex Borea prognatis, vt ex Hometoiam dice- mus) M AQ mivados sto oU esqponluo inve. Hac omnia Oppianus diuerfisinlocis. Idem cum celeritatispal.- ynam Iberis equis attribuiflet, vciam recitaui: proximosijs Armenios facit: his Parthos, Siculos, Mauros & po- flremos Libyos. Senecainepift. i5. $6. devclocitate perfe zftimara, non quz tardiffimorum collatione lauda- T tur hzc carmina effe fecibic, Za vel iztatl fegetts per [senta valaroe — Gramina y. uec cura teneras lafiffer avisias: — Uel znare per emeditem flu&la fifpenfa tumenti , Férvet ster $. celeres nec tingerez aguore plaztas. exquo poetaautem 9€ Va n " H " [3 ' t! zi! Lo : es ] WT E P z- " noregeferibens, Halus (inquit ) eeieztlouon Vara os 6A XU Duo torvo, Or etan TTA oin &serivc udjvad dimi eiv. Elas Bo ; » 1 ! ) 1 f »,- t t : : : 3! *, D * ioasamauitequo affimulatus xuaucsxiru,8 pullosex eis genit (9Ass 795)qui fi pertetram currerent, Azooy iz avs | i - :] P 3 ; ic hs TE d " y H ' - (HEE Orephuy xotg cy Dé ,oU8t xabvev.Auy : Sin per mare , A xpo jdn ey AA asoko Srécmuay n Lucianus inLycinode * [E 6^ c z ] - 7T ul , "i 2: CERE En " adulatote loquens , Kaj quA pai etey a eiréi. acd emat éc ont o 62uoys ee oov toy icula (pay dpogurteve 9T. A Xg0y eT ay deghnav xoumov O'éev y oUde xdaltAc. Kap meloav ow av-óyuoeig Qoa, À &oac9 v. d popuy Tran Celer equus Polluci cogno- minatur, iur, vogue» TuÁUTES: fed plura à celeritase epitheta referemus in.H. a. Aioacze»ei Homero celeres. » E , LI ^ , : E 3 r 2 EROR c f T V Sed auoAémoAc, nor equi ipft dicantur ; verum qui poffident equos : vide in g. b. Lr eveuoinY QM O40L C -eietys : d 3 n » D - 2X] u r $ *t " el * wr 2 uv am ' " ? Homerica hypezbole ; Eod pop Qs 9nd pou Qs quis aWetois quud eas cimi e auTov O pui Gn au pate avg: nn Pollur. ; i | UU COST : lloomxésu T 9. vieler 475 Ui RO UNT ANTE Rr AME: Pollux. TloYwxdesrty Vrorov Pluta£chus dizit in Sylla Xenophon aid, E'kdyepov vocaft equi cutlum, Cütn vltra terminum conftitutum przimpetuexcurrit, Pollux. Legimus autem ixdpopov vrzov apud Aefchinem; vt idem 1. fcribit y. so. Arabes, quorum principem Zambeium appellant; equabas vehuntur, tante celeritatis, vt per diem n : xa no&emque circiter centena milia itineris conficlant. Volareij porius quàm equitare videntur: ephippijs vulgus non vtitur, fed proceres tantam : quicriam foli ve(tiuntur; reliqui indafijs contenti fubit ; Vartomannus, Hea | regio Africe habet non multos admodum equos, verum eosadeó agiles, vt non felishis velocius moritesillos tranfüolare poffit : nulli illis adliibentur calces ,Leo Africanus. 'Equa inter optima; fumma charitate & fide pullum fuum atnat;cuius fané modi amoris Darius atate inferior non imperitus, equasà partu recentes reli&is . domi pullis,ad pugnasducebar. Pullificalieno lacteà rátribus orbi, quemadmodum homines paréntib.amif- - 30 fisaluntur. Darlus cum inclinata iam acie ineo pr£lio quod ad falfum ( lego Iffum) commiferat, Perfarum res premi caspiílent, cumque vi&tüs faga falutem adipiízi neceffe haberet, in equam afcendir: que quód reliti me- moriam pulli recordaretur; quanto maximo potuit ftudio & celeritate eum ipfum predicarur ex peticulis eripuif- - fe, Aclish. Circa extremum Scptentrionem ( vt fcribir Paul. Venet. 5 49. ) regio quedam eftinqua multo peran- num témpoereSolnon appartt;ita vc non folum no&u renebrz fint, fed eríam lnterdiuaérin modum crepufculi aliginofus. Hancregionem confines Tartari prede gratia M Eiune propter (abitóingruituram noctem pe- ticlitentur, hoc modo cauent. Equás cá pullis accipidt: & pullosin primo regionis ingreffu cuftodibus commit- tunt, vt fe illicrediturosexpectent. Sic equa no&turno itínere diligentius obferaato, rectà ad pullos (nosin redítu contendunt, idq;celerrimó. Laxatit enim eis feffores habenas, & libeté quo füoinftinctu feruntur ire permittüt. - Equialijad admi(Turam;alij ad curfuram idonei fünt; Varro. Toxvaanav, vo xtie PrmTseGeorrov, Vatin. To) 97negGoo- - 10 dpopéiy aov Vrzrav, orco vy eau evris eis dpdpuov Ee avo iy aU. zratvu Eraav aUa o riti; Poll, Equus curforius;dyoruxss, Equus imperatoris Probiin patosmiz forrtiam dedüci poteft. Is erat nec decorus quidem ; ncc [Laturofus, verü celerita- gerantavt diuturtiis [pátijs centum obiret iniliaria;velin decimü diem labore liaud interpellato; Eamtamen fa- . gaci magis quàm forti ác flretiuo congruere militi pronünciauit Probusidem, Cs. Fuit autem hic equus Alani- cusin bello Probi contra Alaiios captus. Equos générofiores & ád curfuürn. praefertim paratos; quos barbaricos dicimus, paleis & zeatico hotdeaceóue cibatio;qui fant princi urn equifonesalere confüerunt, Grapald. Alber- tusequos celetés inepta voce curriles dixit: Horüm; inquit, vfus eft ad fugas & in(ecutiones preclpué; & neindu- reícant cis nerui ex calore curfu;caflrantür. Voluptatem équisineffe, Circi fpedtacula prodiderunt, Quidam enim ' equorü cantibus tibiarüm; quidam faltarionibus,quidam colorum varietate, nonnulli etiamaccceníis facibus ad &utfus prouocantur;Solin. Ex Hifpania veniunt leuitate elegantiáq; confpicni, Volatetran. Hos vulgó jannettos /.0 vocant Hifpani (vtaudio ) genetos (à quib. etiam felis cuiufdá fylueftris nomen geneta habemus) à genibus, yt quidam conijcit: quod cd feré celere hoc genus equorum fit; vectoré genibusád fellam & latera equi inniti opor- tcat,vt tutius veliatur. Scuppacanteriü 1o giahnero Interpretatur, quàm reQ ipfe viderit. Everíes (alibi età Ev- —Birh abeturquod noii placet.apud eofdeni ) zz», id eft Veneti vel Adriatici equi, ijdé Avxoz3c« (legerim avza- a à05c)8€ Ano dopo: dicuntur; He ych.& Varin. Equusà lupo fauciatus,bonus euadetac velox,Zotoaltresin Geo- pon. Equi cur dicaritui lycofpades (inquit Celius) etymon duplex comperiffe videor:alterum cft de freni genere quodlycon vocent,noftri lupata dicunt: (icut Georgico; tertio Vergil. duris parere lupatis. Quoin loco Seruius /". & quiabeomutuati funr plures.effe lupata tradunt freriaafpertima, fic delupitorü dentium fimilitudine nün- cnpata;quos effc inzquales conftet ynde & morfus infigasr fammi nocuménti.Hoc vero fcenorüm genus equis . adhiberi praferuidis.fgpeq; ob infitam animoltitatem rebellibus, vt retundatur impetus, hebéfcatQ; generofitas :49 nimia;moriseífe,nemo non nouit. Sunt qui malint lycofpadesinde dich, quod qui pullina etate in lupos incíde- rint, fi periculum euadant,itifigniter bonitate proficiant ac pernicitare. Ceterum perpenfione dignum cürnam eiu(modicafum confezquatur euentus liic;nifi dicamus, ideo credi vehementiores effici equos abea impoftura: quoniam,frii faiffenr nacura tales, liaudqtiaquá dilabi érialuiffent : neq enim prudentem: eua(iffe Vlylfem ditita . .. snus,Cyclopedeclinato: fedídeo declinaffe,quia foret prudens;Hsc Cel; Tranftulit autetn éx Àelíano (vel Plu- tarchi Sympofiac;) ex quo rurfus eadem , interprete Gillio, v: clariota fiant;recitari nihil prohibet. Lycofpadas - igitur (inquit ille alij ideo dicuntà frenislupacs appellari,quód his effrenationem eorü precipitem fefforesmo- — detentur. Plutarch. ex parentis fui fententia exiftimat hos opiimos & velociffimoselTe;quià lupo appetitiex eius . faucibus euafetint:quod ipfum dub'tationem habet,curij quoslupus mordicus preffericacriter snimofi effician- |. .turcumferz beltiz moríus,terroteiti potius; quàmanimum facere videatur: & timidi effc&ti, quemadmodum $0 ferz tendiculisattentata magis infidiarurmi metuentes funt, its hà currendi celeritate fee füftinent. ( 5 5juos GEvilomred nod muto Tex or P latarch.acci pltautem/zyev pto Jevjnon pro fuftinere & morari,vt Gilliusincpté ver- - tit.) Quamobremdicimus huiufcemodi equos nó ex eo magis ad currenduih préftare,quód cum pulli ellencex " h lupiseuaferunt/ed quiaanimofi& veloces natura c(fent;ptopterca effugiffe.Eiufdem rei( curínquam equi ex r.- &uluporum fertati;alacriores;9vzsoedóoeffe dicantur) canfam inquirit Plutarch.in Sympoftacis 2.8.ex cuíus ver- bis vel Aclianum ertaffe qui ex Plutarcho tranfcripfir;yel intetptecem potius (nam Grzcum exemplar non vidi ) - facileapparer. Ipíe quidem Platarchi verba fic verterim: Cum pater meus equotum pullos qui lupi moríum ef- fagillent;bonos & celeres euadere diceret, &multi qui aderant idemaffirmatent,quzftionem propofuir, cür hie - tuentus Supaxwrrtosc d) yopyeripes, ( animofiores & velociores: nam & pauló poft fubdit, 9uuso! «aj reges) reddat equos, Eréum plzrifque videretur, hoccafu equos non animofos ; fed potius timidos fieri: iraqueiam prorfus 6o pauidos velleuem ob caufam (tatim ad cnr(um & velocitatem excitari, (imiliter vt ferz ille que femel irretite fue- — tint. Ego veró confiderandum dixi, ne contra potius res (e habeat quàm pletifq; videatur,nempe vt non quialu- " poseffugére velociores fiantequi, fed quia natura veloces erant, iccirco effagerint Haec Plutarch. Equilycofpa- des nuncupati, inquitalibi Aelianus. Graecorum hominum cum ftudiofi efIe dicuntur, tum de huiuícemodi lio- minumgeuere mirificam notionem habere; vt naturali quodam ferifu ad eos amandos afficiantur: neque enim palpantibus le oflenduntur, neque refiliunt , fed tanquam conltrictlterientur, torum diem cum ijs tradu« cunt atquefomnum prope eofdem capiunt. Sinadipfos barbarusaccedit, quemadmodum ex vefligijs fagacis | teródorantes canes feras percipiunt, fic eos equi cognofcunt , & clamorem tollunt; & tanquam fané feram be - fiam extlme(centes, dant (ein fugam. Iam porcó ijs ad equiosaffüenerunr; & pabulum obijcientibus mirificé ob- lectantur, maxime aurigis formofíi videri ftudét, quod quidem ipfam cum narsnt oftendunt: tum enim in aquac 39 bese penitus procedunt;vt& nitidd os efficiant, & ne fordidura quippiam ex prefepiaut de via illitum deformet j Nn à . — fpeiofum - * S2 m LLILLLLIT MUR nn | De Quadrupedint —. A fpe clofuti nitorem; ac od orati vnguetiti fuauitatemi, Homeri & Simonidis teftimonio, inamorey & dclid Js lia- bere exiftimantur, Ha&tenus Aclianus. Sedbocidem alibi equisin genere attribuit, his verbis : Ex ijs qui equi. ng tractationis periti funt, audiui equum dele&ari lauatione & vnguentis. Hic de lycofpadibus equis: quibus anidem]ycophori (int, haud fcio:Hefychius quidem & Varinusin vocibus. Everdidec & Evài3ec , vt fuperiusreci- / - tàul, eofdem facere videntur, Vtrique etiam à celeritate commendantur. Sed differre videri poffunt, quia — aliam rationem cur di&i int lycopheri (quàm de lycofpádibus fupra retulerim ) affert Strabolibro quinto;his E verbis: Fama eft iuter Venetos celebrem admodum füillequempiam , qui in faciendis vadimonijs ftadio non | mediocri teneretur ,quaexre& homlunin iociscarperetur. 1s igiturin venatores fertur incidiffe;qui iretitum — » : haberentlopum, & illis per iocum rogantibus, vellétne pro lupo vadem fe conftitueze? vtillata abeo damna |. perfolueret, fic eretibus beluam dimilluros, Fideiubere fefe confeffus eft. Emiffum deinde lupum; magnum ! equarumarmentumagitantem nallo notatum cauterio ad fidelufforis ftabulumadduxiffe, Eum recepta gratia, | equabus lupi notam inuffiffe, & inde lupiferas (AvioQ?ess) nominalfe, velocitate magis quàm pulchritudine pte«- flantes. Cuius fucceffores & fignum & nomen, equarum geneti feruaffe, vtq; solis eis ftirpsipfa lcgitim? perdu- zaret,focminaro nullam alienare con(ueffe. Equinam bine precipue celeritatis progeniem extitifle.. Hacvero ' tempeftate, vt diximus; omnis huiufamodirei defecit exercitatio, Hucufqg Strabo. Plura quzad Philologiam de | celeribus equis fpetant,referemusin H. b. 2 Ex velocibus equis funt etiam venaticl,de quibus partim diximus, partim dicemus. Sunt & veredi cutiu pernices. Veredos antiqui dixerunt; quód veherentr rhedss, id eft ducctent, Feftus, Veredarijs ad celeritatem comparatis equis nomen olim fait, iuxta hoc Martialis, Parcizs vtara mauee rapiente vereda . Pri(ce y mecnm lepores dz viblentus ta. , Ex alibi, Stragula [ciné venator [imn veredi,: Nam [ilz à nuda fargere ficus equo. Nexedos. (inquit Czlius) fi modó non aberrec intérpres, aliás eris non multiapud Procopium Perfici belli fecundolibro,- equasaccipimus publicos: Veredariuim metaphora decent legimus apud Hieronymum : Quia fingule, in quit ; meraunt veredarium vrbisoffendere.. At Procopius idem veredarios intelligere videtur, eos qui cele- iitet equisinuecti regum literas prouehunt. Equorum publicetum in hoc vía, commeminiffe Ammianus vi- detur f üuccelibuhs ; Tranfco (inquit) qued quidam per atpla vrbis fpatia fubuerfosque filices fine periculi metu properanter equos velur publicos, fignatis ( quod dicitur) calceis agitant , familiarum agmina tanquam. — ^ pradacorios glebos trahentesà tergo: ne Sannione quidem, vt ait Comicus domi reli&o. Procopij, velintet- | pretis fententiam adiimat Firmicus Mathefeos teitio : Regum, inquit, nunclos veredariosque reddent. Cut-- fus pablicus dicebatur atit ifcalis, qaum ab imperatoribus certis locis equiid genus przceleres deftinabantur: quibus nen vtebantur alij, nifi facultate impetrata, quam vocant ua&tateriam , Hucufque Czlíus, Verba hec 3c spud Liulum lib. ;. italeguntur: Repente quibus cenfis equefter eret . (equi publici non erantaffigaeti) con- ! filio priusinterfefe habito. fenatum adeunt, faGtáque dicendi poteftate, equis fe fuis lipendiafa&uros protpit- | zuct, quibus ampliffimis verbis ab fenatu grariz act funt. Puto (inquit Fr. Kobortellus ) Liuinm per | equospublic? affignatos intelligere equos, qui vectigales à Cicerone vocanturin Philippica oratione 2. cum ait, rum exiftimauit fe fuo ute cum Hippla viuere ; & equos vectigales Sergio mimo tradere. : Antonius re« demptas habebat ab rario ve&igales quadrigas; Afconius. Sed redeo ad veredos. Scytha foeminis ( vE 7 nunc hoftri fant curfores caballarij ) vti maluére : fedin przljs, quod vrinam curfu non impedito reddant. ; Grapaldus. HoJe aud O Saw» ios *'caeudia Nopsaidan v *y eta pvrs soultov, Plutarchus in Othone. Fue-y unt & aoa nuncij, vocabulo Tatentinorum (iue pedites, fiue equites potius; vte e'lcquendhbus Herododde Suidz verbisinter fe collatis colligit) oi e Nope icy eaa oorr popa, fssgodpóot ; d'yyeni, Varin. apud quem et- * dara zex«355 pro nuncio (éribitur. Recentiores quidam Grammatici (cribuntaftandas di&osapud Perfss cabella-. glos, qui certis interuallis itinerum permutabantur. Aypetgeoy dpoppae s curfus perniciffi mus equitum , vt feribit | 'Herodor.lib.8. Vnde nomen angarie parangarla;inlibris iutis manautr. Eftautem nomen Perficüm vulgà po.. ftasappellantBad.in Annotat., fecundis. Apud Petfas,vt Suidas indicatsre gij nuncij Zy5«po: (quali aye foxte) . dicuntur, & ijdem aftanda,&c. Vide Lexicon Grzcolatiaum. Ay5eez^ dicunturipfi s3uol; hoc eft manfiones .' 4c diuerforia, in qux angari id eft tabellarij; pera&o dici penfo diuertunr, Call. 1o. 3. Veredis ( inquit Grapald. ) ncearij equeftres ftratioticos quos dicunt,lances manibus reciprocantes, Commen- | danrurad hoc Turcorum caballi tefticulis ve plurimiuurademptis, cant herios vocát, perniciflimi. À verediscur- ^ fores.feumauls tabellarios equeltres celeri celetitate perferentes; vereda rios, vt à caballis alij caballarlos agpel- . lant: qui tefte Iulio Firmico fub equi cceleftis [ydere nafcuntur, Veredarios hodievulgo poftas appellant;forte s quod equis perinterualla difpofitis,vt recentes abinde habeant; vrantur. Equos Pega(idasad dcfultoriam vici- 3 -4firudinem 6 feffo iu recentem affiliendiin venationibus habere opottet , Bud. Pegaficüi curfores à Gallia — Lucdanenfi quinto aut fexto demum die Romam adup!snt, fabinde pet ftationes mutatis equis, Bayfiusde | re Veft. Hv98 wEA dU Sov aye 3i Varro apii ede au pto Gio S eye dpa sive siis iiis gocivi upiCov o aeree 2 jgrebyren, Suidas In Indaco. Magni Chamregis Tartarorum emiffarij & nuncij (vt (cribit au. Venet. 2.25.) m5nhiones habét difpofitas pet viginti quiaq; miliaria vfq; ad extremos imperiilimites, ita vein locisetiam vaflis. | 5 inta millaribus di(tantia reperiantur. Conficiunt lalioquin & defertis hulufmodi diuetforia triginta aut quadrag | trecenta miliaria; reli&tis fubinde equis Feffis,& recentib.fubftirutis. | i.Poll. Vetedisetiamin venationibus vtebantur,vt ex Martiali pau-. | Equos Pega(idas ad defaltorlam viciffitudinem 6 fe(foin recentem affiliendi in venationibus ha- € nofiratempeltate vtuntur la | I5anterecitaui. bere oportet,Bud. Maresad venationis víum fus: fed abigends fant procul fesminz,ne equi arma Dianz Admittant: non omne meas genus audeti | Corpora: pieeeniens quon pian. lb. 2. de Venationie. Videnonnulls etiam in b- Equi licerplerique animofi (int & infignianimotum p dam amen hac ipfa excellunt, & corporis infuperviribus po | cndes & eqnorum bellíca (alias duellica) proles,Lucret. Bellatoris equi formaque probetur per totum corpus & fingulaseius partes, Xenophon & Opplan. docent, quotum verb | Quoniam veró propofuimusi( inquit Xenoph. bellatory) equicom patationem, faciendum periculü omniam; - n p, NECMU . -*"N) a 0 ^w : HM TY E EUEUUEEADU A YI, A. RP - quain bello obijci confueuere: quz funt, folfain tranfilire, fapetaté vallum ( rela NmtoEatven : yel, tt Pollux ; " habet, vorseonalca))in collemerumpere, de colle defilite (57 2 9:sc divop seed 0c Seo tat o teDad cfLautem dy 5s 1 vel 9 G- proptié tipafliminis: quamobrem Poll. «bi huncXenophontis locnmesxfcribitante verba iam citata; 1 degit: za] oso zmeotsat mox fabdir sa" 2,95 (malim ir 595) civi pm Üdri Gore arvbpgervs aper] t Conto - Vates goroveedna. ) Tentrabimus & in cliuos lutfum, & per decliuia,& in obliquüm agitare equum. Ex his enim omni- |; bus deprehenditur, & animi fortiruido,& corporis fanitas.INon ramen (i quis forte non In omnib. Iftis fatisfaciat, | ideo repudiati debebit. Malti enim quia Ínexcreitati fant, non qula param valeaur, in illis dehiciunt;quos fi quis -"inftitua, & alfucfaciat atqueexerceat; iam &lpfi hzc preftiterint, fi quidem fani Gt monignaui faerint. Cate- "rum fafpedki (i omozdas (cribitur, id eft fufpicaces, non vasvles, id eft lufpectos: licet vesziQ» & contrarium ejus O oyumilG- apud Pollucem legantur de equis) pretereantur, Qui enim formídolofi funt, non finuntà fe malum - | - dati hotlibus: quin etlam equitem fepe fruftracl in maximas difficultates fe pe coniciunt, Seuitiam etiamequi LU (avo sound mo toi.) nouiffe debemus; fi quaillius vel erga homitics, vel aliosequos itemque nura implica- -— bilis fit(30759o5zus;ld eft «gré ferens contrectari, vtpotetitillationi obnoxius:) omnia enim hzc dominissduer- — fantur. Detcectationesautem frenationum.& confcenfionum; & (i qua alíarenuat equus, mmnltó melius compe- ) "tiet, qui poft defatigationemirerum illa experíri voluerit quante equirátionem fecerat. Sané qui poft exhau- ' ftumlaboremnon recufant laborare, certum argumentum hi dant praeclari animi. Atq; vt dicam breuiter equos |. cum bonis pedibus manfíaetus, (atisq; velox, quilaborare & poffit, neque nolit: inprimis quidem morigerus, is —— fcilicet & minim triftitiz; & maxime falutisanthorim bello equiti faturus eft. Verà quibus aut ptoprerignauism . Crebraapitatione, aut propter animolitarem blandimentis multis atq cura opuscft, hi primum equitis manibus lo alfiduum negotium faciunt, deindein periculisanimum perturbant, Ha&enus Xenophoninterprete Caiera- ! tio. Probatur prztetéa Polluciin bello equus à svoeseixóc e GO pav , averrecotonos y Conr oom (Oo Sopa s Laici ' guo». Idem bellatorem equum nominat zoAeuieriejov , se^ y epovriormov. Ineptus veró bellisapud eundem ! hisnotis vituperatur, SereAe1 (Os nios diu, TET EIAS, patstotspus (Os alae iav; dinem euAmCu rt go 2 ava emyy a yeLa- - SXgums SY av Greer mque [Bolal. Gujaavuv, cual NO»; ois, o Ge AO Vr OO, Opplan. Nearmorum fremitum, & gladiorum ad clypeosrefenantium crepitum equi cxtimeícant;eos ad ftrepitum & fonitumafliefcere cognnr; armatáque cadauerum (imulachra füb ipíum foeanm (frenum) fübiiclunt , vt ceforum confpe&tum in bello fer- re con(uefcant; vt nereram terribillum metuaffc&i.ad rem milirarem inutiles fint. Quod quidéipfnm Homerus - haud fané ignoravit, cum Diomedem quidem in Iliade fcripGt T hracesiugulare: VlyHem vero interfectos pedi . . busfübrrahere;nein cadauera incurrentcs Thraces equi fozmidine perterrerentur : atquead hzciplainfueri, vt 3^ in formidolofa quzdam ingredientes przcipiti effrenatione cfferrentur, Aclianus. Quomodo inititui & exer- ceri debeat pnllusbellator futurus, infra dicam capte quinto, ex Hippiatricorum capitei16. Cur equos ad belli . Vfam barbari caltrare foliti lint, videinfra in Canterio, Equibellici, qui dextrarij vocantur (vtnntur hacvoceho- |. die Lal, Germani hee? nominant ) non debent caftcari;ne timidiores fiant. Forum eft(onis Muficis gaudere; (n &crepita armorum excitati, & cum aliis dextrazljscongredi : Item edere faltus; & irrmpere aciesmordendo . &calcitrando. Hialiquando dominos cut curatores fuos tantopere amant, vt amiffis eis cibo abftineant,& pce triftida quandoq; vitamfiniant, Eft quandoin triftitia lachrymantur, vnde aliqui de vi&oriaaut clade fecututa -— prefagiunt, Albertus. Símilia ex Plinio legesin p. Bellatores equi;aut cataphractisardui & tobufti:autfemicata- | phra&is, fiue fagittariis: aur fané baliftatiis (liceatenlm noftrorum temporum irzem£óracita appellare: iisigirur / mediecres querantur, Camerar Noftratium equorum Menapij foli; qui Czfati vc opinor Gallici lunt;& Ryastve £o bellatores feciméin pretio funt. Sunt & Heluetii,& przcipue Algoici qui durare diutiflimé putantar. Externo- ^ rumautem Myfi,& Pannonli, & Sarmatiei; Idem. S sl premo acris . lamfi quando lobeat(inquit Xenophon) idoneo bellisequo vtl ad apitationem magnificam & fpeciofam, . emninoab eo; quod pletiq; faciuntin opinione preclarz equitatlonis abinendum , os vtinfrenis laceremus: itemque calcari vt fubdamus, & incutiamus fcuticas, INam ita diuerfa omnia accident ab iis, quz expetuntur; , €um & figuram quandam ardnam equi habenisarreptis eficientes , qui debuerat profpicere eum occecant, & | &alcaribasatque flagris equum tetritanr, vt non fiae periculo pertutbetur. Hzcautem funt quz faciunt hi equi, 'quibus agitatio molcfta eit maxime, atqueiu turpitudinequidem, non cum honeftate. Sed equus fi didiceriragi- tari frenis laxioribus, & ceruicem attollere; candemq; à capire recuruare; ita facile prftabit ea, quibus eism | ipfe potiffimum dele&atur & Gbi placet. Hac autem eífe qua dixitnus, vel hoc argumento intelligi poterit, jo quód equas quoties feítinatad alios equos, (ed ad equas inprimis, tum & attollit ceruicem quàmaltiffime, & ca- |» putmaximé proclinat truci cum fpecie, (jsoyspuO-:) tam crurum mollitudinem fert füblimen, & caudam fur- fum intendit, Qui igiturad talem formam compofaerit equum;qualemipfe cffingit, quoties pulcherrimus vide- . ficupit,is hoc confequetür,vt & agitatione voluptatéequus capiat; & magnifictis atq; terribilis acfpectabilis lit. . Quzquidem qua ratione obtineri pofle credamus napc deinceps conabimur exponere. Primaigiturfrenorum . €ura eft fed fuper his verba Xenophontis differem ad capitis 8. ((ementum quiatum.) Sed qualecungicontige- - ritftenum,cum hoccunda ea qua fübiiciuntar,prellabit is qui voluerit formam equi efficere eam quam fupra -. diximas' Osigitar equiconcutiendum (avaxosszv) neque ita vehementer equus vt refugiat ( dee coeve ; quod. (- pto ravsuev pofitum videtut:) nequeita placide vttion perfentifcat. Acque iam poft concuffionem vbiequus .. €eruicem attoller, flatim frenoindulgendum ; itemque alia oportebit (Id quod monerenon celfamus) dum fci- $o té obfecundátit.viciffim illi gratificari, Cumque animadueríum fuerit deledtari equum elatione ceruicis, & ha- - benarum laxitate, tum cauebirur ne quidillo tempore huic moleftiz ebiiciatur, quafiad laborem equum adige- .. Te velimus; (ed blandimenristum equum demerebimur, vt ípetet requierem: ita enimmagis prompto animoad celeritatem agitarionis deuenfet.Iam vero celeritare etiam gaudere equos,fatis argumenti eft, quod liberatus pe» "detentim nullusabitfed aufugit: hecenim certé eft voluptas equorumsnifi forte ad curfuram im portunius fne- X rintincitati. Sed cum interagitandum equus exultabit, fcilicet edo&tusiam priore agisitione fuit deflexibas ad . celeritatemincitati: quod cum facere fciucrit; i quis tum ill addu&is habenisretineat;& (ignü aliquod det con- - citationum, coércitus hic frenis, inperlo concitationiscommouetur;& pectus effert, & iratus prot olitterura al- ' tlus,non molliatamen hec: quippe inoffen(isiam non magismollibus cruribus vtuntur equi. Sicigitur exarde- -. fcéteequo,fi frenisindulgeas;ibi pre gaudio; quod in laxitate fe freno liberatum putet,exaltabundo habitu,mol- 'o libusQ; cruribus elatt fefe inferet;plané prefentans pulchritudinem qua componere fc M folent (unii ad Ma. i "e T n 4 alios x |] p Pes E A au 238 Duadrupcdilus P ullosequos.Quid; hoecernünt;taléf equum ap pellant libetalem,& voluntarium;& equitstorem,& ferocem, Bm fuperbum,;fimalq; & iucundum & terribilem alpe&u;HzcomniaXenoph. - ^^. MAE ; —Minautiin delicijsfepe habentur,& pueris potentum atque diuitum parantur, Camerarius. Ex equa & misc logeneraturinnus, Ariftoteles & Varin. Twovgrammatici mannum & equum pumilutà exponunt. Sed de mane no & mannulo dixi (uprain mentione equi gradarij. Yvol ojxoAsCol Y Irmrov votar ol xoA ot at Draco, XO Vaga vodouei; Suidas & Varinus. Equos ftaturapulillos vocant inos,fed & ginnos pofteri nuncu parunt; Calius. Gin- | niapud Ariftotelem deminuta forma equi dicuntur;quos & gygenios ab Strabone nuncupati; putant nonnulli: ! quanquam & mulorum genus fici Liguria vocec: plurade ginno, hinno & inno, & vario harum vocum tum fcribenditum fignificandi vfu, diximusin Hinno poft Afini hiftoriam, & in Ceruo capitis 8. patte1. T'hQe.mó- A (Go à Gn vi jeep vonijocs al xonDiviu, Flefychius & Varinus. Exequo &afino ginni proueniunt, cum concept " invteroggtotauit: eftenim ginnusidem quod metachcerüm ín porcis , cum membra & msgnirudines E eürin vtero, Ariftoteles. Bin», i (malim 2) awpte Vra O97 wie dvor von, Varinüs apud He/ychium poft au me punctum Ícribitur, quod non probo: pro vou vo forte Uic G- legendum: etfi Ariftoteles ex mulo & equa ginnum genereri doceat. Nivvoy , aov xà Gato Vm , Flelychius & Varinus. Apud Indos Pfyllos ( alij: enim in ^ Aftica Plylli funt( arietibus non maiores equi gignuntur, Aelianus. Mannos fiue mannulosequos pufillos;bu- sicos etiam hominanpvt eftapud Acronem & Porphyrionem, Grapaldus :Calius burdos vulgà vocitati, non, buricos;ex Porphyrione citet. ( De burdonein ginno dixi poft Afini hiftoriam.) Buricos quidem equ os minores. vocarilegimusapud Vegerinm quoque libro quarto ca pitefecando. Runcinz Plinio fant, maiores ferra , qui-' bus fabri materarij (ecantàcboruni moles, fübie&iscantherijs. Canterij veró funt, quià rufticis feré nominan-d rar eaballi: quiaipfos equos; vc notum efl, cantérios vocamus, Sed & runcinesagrefté vulgus dicit minotes e- 7 quos;ex hac fortaffe runcinatum;quas diximus origine, Hermol. Runcini equi habenturad labores onerum vel? £ra&tus quadrigarum & rhedarum: licet etiam alij aliquando his laboribus depntentur, Alber. Minores quofdam equos,quibus carpenta & petotità cralierenturmannos; & voce diminutiua annulos appellarunt: horum;vt - nuncqiioq;fit;iubz tondebantari quod & Propertius figoificatlib.4.Huc mea dctonfi$ auedta eft Cynthia ma- mis,Camerat. Mafimon,;afinus,mulusaut equus bréuis, Non. Pretium emitqui venditequum mufimonem,Lu- - ciliuslib.é. A(inum,áut mufimonem autatictem; Cato Dcletorio; Nonius, De müfmonein Sardinia fera oul vcl] arieti firi]i,dicam ftatim poft Ouis Hiftoriam: — | MUTA | " Canterius (aliqui cantheriüm (ctibunttafpirató) equus, cal ademptifunt tefticuli, Cato cap.149. Vegas 2 zius padones dixit. Cantherium Germani monachum vocant, eig sumi b: & aliubi Vaallachum ; Vuillichio te fte: quod eorum copia ex ea regione; que olim Dácia di&a eft, habeatur. Anglia ve/digz Scoppa cantetium ian- 3 necum Italice vulgó di&um interpretatüf, de quo fuperiusinter celeres dixi. Galli cbenal ongre; cantier; cheuroin. ) ' M; Cato Cenforius cantherio vehebatur.Seneca. Cruciante cánterio,Plautus citante Fefto : Cruciantem intere ^ pfetantur fuccaffatorem : Locus Plauti eft in Cap. T umi pifcatores qui pr&bent populo pifcesfeetidos, Quiad- | uchuntr quadrapedantictuctant caa hedda: Vctür cantherij vocabulo étiam Ciceroad Puirb lib. 9. & lib.3. "deNat. Veredivelociffimi in curía fant,&c. commendantur ad hoc Turcorum caballi, tefticulis vt plarimum 2 gdemptis, cantherios vocant, Grapaldus. 1n vijs habere malunt placidos : propter quod difcrimen maxime iu2 3 flitatum, vt caftrentur equl.. Demptis enim tefticulis fiunt quietiores; &ideo quod femine carent, ij canthesm tij áppellatiin fuibusm2iales;in gallis gallinaceis capi; Varro Multos egofcio non moda aftaos inertés, ve- c sumetiam fetociífimos equos nimio libidinis calótelaborantes, atque ob idtraces vefanosQque; adhibita tali: deteltatione, maníuetos ac manfues exinde fa&os, Apuleius libro 7. Metamorph. | Equis inrerdum fetociat mi 4 yunende gratia exectione animus cm virilitateadimitur: hoc vulgo fit quibaídam in locis, vbi prowilcué pa-- Ícunterarmenta equorum, vt placide & manfuete conuerfentar; tum canter!j vocantur, Camerarius. Dé ca- ftrandi tacione;Hippiatr. 18o.Rufius.o$. Scythis & Sarmatis peculiare equos eunuchos facere, quoniam fic eua 3 dant mitióres : habentautem non iagnos admodum, at acres précipué pernicelq; nunquá non rebelles,Calius 7 ex Strabonis lib. 7. mutuatus. Sarmatis & Quadisequorum plurimi ex vfu caítrati funt,ne aut feminarum vifu 1 exagitati raptentur, (captentur, Celius:)aut fubfidijsferocientes prodant hinnitu denfiore veGtores:& pcr fpa-- tla difcurrant ampliffima fequentes alios,velipfiterga vertentesinidendo velocibusequis & motiperis.traliens | xesque fingulos, interdum & binos, vti permutatio vires foueatiumentorum, vigotque otiointegretur alterno; 7 Ammianus Marc. libro 17. Pannonij & Sarmatici multi reperiuntur caftratiiti tenera atate; atqueijs dentesca- ^ dere negantur; Cametarius. De Gallicis cantherijs mentionem fecifüpra, Currilium (fic vocat celeres &ac 4 curfum tiles) equorum víus eft ad fugas & infecutiones praecipue: & ne indurefcant eis nerui ex calore curfus "exftrantur, Albertus. Sed neque vetulus canitlicras (lege cantherius) quàm nouellus melior, nec canitudini co-? mesyirtus, Varto Aboriginum vtcita: Nonius, Ptefepia, non tantum quibus aut cantheria,autiumenra cetera" gut vetera (veterina animalia pabulantur .fed & omnia locaclaüfa & tuta dicta pratfepia, Nonius. Cantbetijs- equis non mittendus eft (anguis , vt infra dicam vbi dc Phlebotomia equorum agetur, Vc&urz optimi canthe-2 rij; equi videlicet ca(trati, Volaterranus. Menfe Martio omnia quadrupedia, máximé equos caftrare debemus, Pallad. Cantherium infoffa, rufticum prouerbium (inquit Erafmus )quo licebit vti, quoties quisad id ncgotjj g£rahitur,in quo nequaquam valeat; aut vbi res vehementer etit impedita periculofaue. Nam vt plurimum valet. | equusin planicie, ita miniméin folla. Iubellius Taurea; & Cl. Alellius fingulari certamine iuxta Capüaim pu-- gnabant: & cum dintius vterq; altecum libero caripo elufiffez, Taurea in cauam viam defcendere iuffit, alioqui. equotuüm, nonequitum fore certamen. Eó cum Afellius extem plo deícendiffet; rurfum elit l'aureafermone; qui pofteair rufticum verfus eft prouerbtam: Minime, fcisinquiens,canthetium in foffa? Hzc Liuius decadis $. lib.s. Cantheriusig porta adagium quod refertur à Fefto in dicione Ridiculus; Indicatautéem conuenire;cu u quisin princlpio rel vixinchoatz deficit animo. Natumà Sulpitio Galba quodam, cui cum pronincia exituros cantherius in portà cecidifTet: Rideo, inquit, te canthe£iin portacum tam longum iter ls iturus, iam laffüm efe fc te; cum vix dum fis ingreffus. Erafmus ex Fefto. Sunt qui opinentur cantherij vocabulum inde trahi: quía caue cerio deteftari (tefticulis priuari ) mos effet, pet vnius demntationem elementi, Nonnulli canterios intelligunt mulos, ad vellaturam quos paícere moris eft: vnde fit cantericium (lege cantherinum ) berdeum, Caliuse Hordeumhoc nomineapud Columellamlegitur, hexaftichon etiam dictum. Cantberinum, inquit Ruellius purauerim dici, quod folliculo caftratam epalcatur, Eft & in vitibus cantherius,iugum fimplex , cum depofitis hafilibu Ec ' ad ! i. Mi "bas n * : OERLEC n ui. , - Ec 0x ^ | " r4 on 24.20 ^ 4. on Ae XR T-) ud dA | - ; ' OM MA 27 RU : z battilibüs, (vt Colutnellà fcribit) adne&antur finguli per traufuerfum pertícarin vnam ordinis partem :Td fere . L4 í 4 Plinius quoque prodit, Czlius. Dedamentüm etiam cantherlum vocanr, ynde cantheriolus diminatiuum apud ; P - Columellam, Vocat enimis cantheriolosig cepinis, id eftceparum locís, munimcnralqazdá ceparum , ne thall? earam ventis profterpácur:(icurin rapinis etiam cantherios cum operiuntür rapz , vt àprninis femina defeudan- tut. Canterios item in archite&tütz ratione nominat Virruuiuslibro quarto : vndecanteriatum te&tum, ficut al- Íerulatum quoq; dictum inuenimus. Vulgus quoq; (Italicum )craffiorcs & robuftiores ramos canterios folet di- cere;nildeluxato admodum ve:bo. Ridiculé quidam canterium apud Senecazo pro vehiculoacciplt; Cai. Can- tetij, igna, Vitruuius!lib, s. Eccantherij prominentesad extremam faggrundationem ,fapra canthetiostem pla. . Vinez que pedaminibus adnixz fingulis iugis imponuntur;ess ruftici cantheriarasappellant, Colum, 5. 4. Cer- ? tehzc maliercantherino riti a(tans fomniar, Plautasin Menzch. Adagiuto hoc reconditum (inquir Czlius)ía mulierem concinnatum ef?,qua etiam fiaftare; vigilare, rectéq; fenlibus vti videbatur: tamen quia nznias quaf- dam Siculis gerris vaniores efutiebat.(omniare ac dormitare eam dicirequino ritu, Nodllfimum quippe dormi- | zeequos ftantes;Czlíus 8, 4. Iidem Apuleij enatratórem reprelieadin qui cantharino ritu legit;tànquam à cari tharo vale vinario. - : | - Dr j : ,» 7 p - * t Li XgdAex25, genus equorum : (ignificantur etiam talpz hac voce, Hefychius & Varin, Equos gregales Greci "QopGa3as dicunt; (does3a; autem grauidas) domelticos veró veodízc, Czlius: opponuntur autemapud Ariftete- . Jem. Egogregales Grece etiam ojexorsc dixerim, & Latine armentitios,vel armentinos, vel armencales. Armen- ^ talisequz mammis ,&la&e ferio. INuribar, Vergilius. Equas domitas fexagiuta diebus equire, ante quàm gregalesaiunr,Plinius. Emiffarius equus, aries, & huiufmodi, qui emiffus fic ia /olitdinem, vel quiad generan- '0 dam fobolem emittitur, Vallain Rhauden; Hoc vocabulum iatranslatione B.bliorum,que Hieronymi patan- tur; pofitum aliquoties reperi :vt captum emilfarium Lenitici16. vbi 70. Zovwproso vertunt, Equialij fantido- neiad rem militarem;alij ad yecturam : itaque peritus belli alios eligit; alir.ac docet: aliter quadrigatius ac deful- tor, Neq; idem qui ve&arios facere vult Varro. Ad currum equiiungantur: hine curules & bijuges,& à carruca cartucarij,à carpento carpentarij, & à rheda rhedarij, & à cilio cifarij (cifiarlj potias) nomina rraxerunt: fed mu- losprimoscceptoscurrui vehiculoque adiungi creditum, tefte Pompeio, Grapaldus. Apud Vegctium iumenta currulía legimus; per duplexr. Albertus inufitato vocabulo equosad fagam &iofecutionem sptos,curriles vo- at; Acurtu fellam cutulem nominari legimus, r fimplici & primabreui. Celerius voluntate Horcenfi) exequi- lieduceres rhedarios, vt tibi habercs mulos, quàm & pifcina barbatum mullum, Varro. | Videtur (anérheda de mulis propriedicl, cui ad itinera conficienda iuogebantur, vt apad Grzcos czlu»: nam rhedarium equum 9 (quanquam Grapaldus fic vocét) apud veteresnon meminilegece vc mulumihedarium. De varijs vehicalorum generibus, dicaminz.e. Vectari] (Inquit Camerarius) ad plauílra, elTeda, rhedas, catrosadiunguntur. Veteres tamenGrzciz & Italie populinon equosad plauftra & vehicula, fed boucs aut mulos adiunxére, & vlatoribus mulismagís quàm equis vfifaére, Noftriautem homines, nifi vbi montana (unt, non feré boues, nequeatato- resneque vectariosalunt, Videasetiam alicubi fyluatum ingentitim accolas, & carbonarios, ante bouesequos agitare. Ve&urz optimi canterij equi videlicet ca(trati, Vo'aterran.. Vectariis robur efle oportet: hi rutiedu- cuntur, fi culu(dam generis, quamuis & bonos equos intetdum rura mittant; fed In oppidis ad vecturas plerun-' que dantur effoeciaanis, aut Ixfi; cul illis operisreliquas vires conficiant. INeq; eft abra nofiri temporis humani- tas, vt ociofus alatur equus, poftquam confenuerit & viresamiferit, vq; nonturpi fenedtzillius, quod Maro fie- ti oportere cen(uir, ipnofcaturabdito domi, Camerat. Runcini equi habentur ad laborcs onerum veltra&tus 10 quadrigarum & rhedarum: licet etiam alij aliquando his laboribus. deparentnr; Albertus. Dignum cf nota. tu dextratio verbum apud Solinum, (de curfu eqdorum quadtijugam;) vnde modo equos maximé bigatilos,He- truria dexciarios appellat; Hermol. Ego equum infignem potiffimum , quibuídam Italie lacis valgó déffriero nominariaudio. Equi farcinarij aut iugales, Bud.lib. j.de Affe; Clitellarius equus 1d eft farcinarius, a ferendis cii- 'tellis;Textor. Declitellis plataattuli in Ano in s. e, Equi & cánesíi ruri alátur, fumptus & caras quzin ipfos có ^ fo. feruntut;facilecópeníant.Nam equo fiue manc fiue feró dominus ad negotia felliact; expedite vchítár. Xenoph. "De equis bigeneris & adiagü deítinatis,(upraalicabi dictum eft.. Itinerari] equi promifcu& grandes patuiq; effe folent.Camer.Poliux hodeeporicos nominat: nos itinerarios, vt Celio place: dicere poffumus.1a vijshabere ma- Junt placidos propter quod difcrimen ( placidotum ab acribus, quiad tem militarem conueniunt) mazlmé initi- .tutum,vrcaftrentnrequijVarto. — | Lu oa Kb ta Auer Deequisautemadponipam idoneis (pompicis ) quiq; fefeerlgere & praclati videri foleant,filu!s 'aleste- quitit,is fciat nonculufuisequi rec elle opera: fed eorum qui fintanimis ingentibus & validiscorporibus prz- diu. Quódaatem nonnulli arbitrantur.cum'mollitadine crurum coniunctam cfTc erigendi facultatem, id vcrum - non eft: (ed lumbi (lumbos; zu, nancapello, non qda caudam verfus, fed qua intra latera & coxasad iliaten- dutit; ueru£U 3 e GNSUom sod "P lrsly T xencóvor) cul fune molles & fuccindti atque robufti. poterit fpatios? prioribusccuribus fubijcere pofteriora; Hocdum facit; dum fi quis freno concutiat os equi, ( epos i zoo à;) fit vt pofterioresin talosille tefle&aturetque fubfidat , erigat autem fuperiores cotpor;s partes, ficafpici- entibus contraaluus & inguen vtapparcat. Ibi igitur frenis indulgendum , vcequos; quod pulcherrimum eftin hocgenere;faciat libens .& ita fpectatoribus hocfacere videatur/Sunt quiad hoc erlanmerudiant equos: quoram , 1 ] T "TTG » A 2 re s ] Lue): " rel ., »hivirgatalos pul/antilli baculo iubent accurrere qui coxas (259 sc utendo) verberet, Nobis veró hzc videtar €9 inflitatiooptima,fiid quod fempet dicimus,non mittatur vn qu&equo vt quies contingar, poftquam volanta- a ] ! ON * "e (qo . " L D ^h [/ 3 fa S MEE - tiagitatoris obtemperauerit.Proinde certis (ignisexcitarum equum fponte (^zzvnolege &ovv) palchcttimos & fplendidiffimosgeftus exhibere oportet. Quod fi poft equitationem &copiofum fadorem,nec non cum fefcite ereserit, ftatim felTore ac frenisreleuetur equus, (li) j 2, vas uo irr Drop epi md M pares ove: ara xo " E | | [ i ; XO, S OU S Eee nd bna: dM ell,vtipfe verto; Quód fi etlam dum equitstür, ad fado-. rem ví$s agitetur:vbi primam veró (cite elcerexeritftatim fe(Toreac frenis leuetur) nó dubitandi quin fua vo- - Juntate pofteaad ere&iones perueutarus fit. Super huiufmodi iam.quidé agitationi idoneis equis telidentes, ec - 4j pinguntur,& herocs :hominesQ; In vfa horü decente, magnifici a Víqs adcó veró equus qui fefe eri- git, vel pulchra vel admirabilis, veletiam expetendares eft,vtomnid oculos [pe&tantiuminfe conuecfos eueat, /- tam iuuenü quát feniorum;& reliqua. Maximé fane landarar talis equus, qui corpus & alilfim & frequentiffi- 9 méerigat;& lente interim procedat; Hzc omnia Xenoph. 'Franfcripiit & Pollux éx éo nonnulla; (ed breuiusae M o^ Non obfcürius : E - P nis defctipti, penitus equis i *matici (Suidas & Vatinus) xjA» fimpliciter nutrimentum, vel xdpve ' Equo abunde eft cyrífi viridis pondo x v. " / 335. Wechos De Qaadrupedibus obfcurius: & quedam à Xenophonte rclataad equum militarem cum ad oftentationem equitatur, ipfc non re- &éad pompícum refert. . | Oppianus fylaeftrem equum compofita vece hippagrum vocat, equiferum Plinius, Equi feri reperiuntur, | Ariftoteles. Alpes habent equosagreftes, Strabo. Etalibi, Hifpania producit equos fylueftres affatim. Equi | feri in Hifpania citerioris regionibus aliquot fant, Varto. Fneruntfub Gordiano Roma equiferi quadraginta Iulius Capitolinus.Et alibiin Gordiano primo; Extat (inquit)Gordiani fylua memorabilis, pi&ta in domo toftra- ta Cn. Pompeij ,in qua piura preter alias feras equi feri trecenti continentut. In Aethiopum locis praruptis muli funt equi feri, duobus dentibus exertis & venenatis praediti: quibus non folidapedum vngula, (ed fimili- ter vt ceruorum bifida eft, iuba per mediam fpinamad extremam víque caudam pertinet. Ácfi quándo tospo- fitis laqueorum infidijsIndi com prehenfosin feruitutem redigere velint,ab ftinentfe propterea cibo & potione; quod feruiendiindignitatem acezbiffimé ferant, Oppianus libro 3. de venationc.. Onefictitus (cribit equos vni- cornesin India effe cerniniscapitibus, Sttabo. Equi fylueftres colore funt cinereo, lineaper dorfüm fufca à ca- pitevfquead caudam, Albertus. Apud Hypanim Scythiz lluuium equi funt fylueítres & candidi, Herodotusin Melpomene:quod exeo Euftathius etiam tepetitin Diony(iarm fcribens, vbi &alium Indie Hypanimeffe do- cet. InSyriaaiuntgreges [yluefttium equorum effe, quibus finguli duces przfint: & fi quis minoram natu fce. minam faliat; ducem indignatum tamdiu petfequi, doneca(fecutus ore inter pofteriora crurainferte, teftes eius auellat, Ariftoteles in Mirabilibus. Nosfupraex Oppiano retulimus onagrum marem pullisin fuo genere ma- culis ftatim natis teftes mordicusabfcindere. Seprentrio fert& equorum greges ferorum, Plin. Etalibi, Potus uis fnfpirofisante omnia efficax eit. In Bruffia (untequifylueftres, neque à Grecis, neq; à La- miles,nifi quod dorfa fatis mollia habent& ad infidendum inepta, neque temereci- curantur vnquam. Suntautem edendo, nec (unt eorum carnes palato infipidz , Erafmus Stellain libro deorigi- . ne Brufforum, Equus fylueftris ceruino cornu reperitur in Polonia,Io. Boemus: quzrendum an de rangifero di&o fentiar. 1n iyluis mofchoaiticis & Lituanicis equorum fylucftrium maximi greges reperiuntur, qui etiam capti nunquam domantur;impatientes omnis laboris.Fufci fiue fabcinericij colorisIo, Bonar.de Balicze.Habe- tut inter feras Afric equus fyluaticus, qui raro feconfpiciendá prabet. Ab Arabibusdefertum incolentib. capi- tur & comeditur, afferentesiftiufmodi carnem eó przftantioris effe faporis,quo magis iuuencula eft: verim raró equis vel canibus comprehendi poteft. In aquis vbi animal verfatur, certos ne&unt laqueos,quibusarena obdu- &is pede (uper impofitoinnexus capitur & occiditur, Leo Africanus, Equos feros (iue fyluefites cum alibividi, tum in ygicceod eo Tluftriffimi principis Bruffiz:equis communibus per omnia fimiles, excepto colore totius a vero dot(i nigra; itemque cauda fi bene recordor. Ad primum hominis afpectum non ad- fed (i quis forteinlederiumiro modoinfanite ferantur: carnibus pro fetinis equiferorum fang corporis murino, fpip modum ferociüt,nec etiam fugiunt, etiam nobiles vefcuntur, Ant, Schnebergrus. C. Equinatura calida & temperata iudicatur. Caliditatem oftendunt, lenitas, velocitas, audacia, & vita longi- tudo,viuacior enim eft czteris (plzrifq; )animantibus. l'emperatus autem exiftimatur,quoniam dociliseft, & in dominum vel nutricium fuum placidus,Ruffiu $. Minoris eft pretij equus multó , culus oculi fuerintalbi,quia du&usad niuem vellocum frigidum non videt: IG fedinloco nonlacido & cempore calido bene videt, Creícent. Reliqua de oculis & vifu equorum przcedenti 40 capite diximus. Quibuscordi eft educatio generis equini, ma que vtradi vel mediocria poffunt alijs pecoribus nü pecus, Colum.6.27.Equi gaudent pratis riguis & paludibus, non montana paícua eligenda funt: rigua;nec vnquá ficcanea,vacuáue magis quàm ftirpib. impedita,frequenter mollibus potius quàm proceris herbisabundátis,vulgarib. equis paffim marib. ac faeminis paíci permittitur,Co- lum. Pafcendi (inquit Varro) ratio triplex: In qua regione quamq; potiffimü paícat, & quando é queis: vt capras in montofis potius locis, & fraticibusquàm in herbidis cam pis: equas contra.Equis paícua legamus pinguiffima,; hyemeaprica: frigida & opaca prouideamus zftate,nec adeó mollib.locis nata,vt vngularü firmitas de aperitate. nilfentiac, Pallad. Equimuli,&afini (inquit Ariftot.) fcigc herbad; vefcuntur;fed maximé potu pinguefcunt. Equínum pecus pafcendum in pratispotiffimum herbazin tabulis c prefepibusatido fasno:cum pepererintor- deoadie&o,Varro. Equos vere nouo farragine molli pifcivenamq; feri '.— Inde uli pulentes calamos darauerit afas; Latlentesó, vrens herbas ficcauerit omnem. eSMenfibus bumoremy,culmig, armari ariftai: Ordeatum.paleasq, lenes prabere memento. *Puluere quinetiam puras facernere [rmges (ura fits atQ, toros manibus percurrere equorum, Gaudeat "vt plaufu (Jaipes , letum, relaxet (ovpue; e$ altores vapiat per vifcera fuecos. Jd curent famuli, conitumá, anmo[(a suuentus, Nemefianus, De oleraceo cibata equi, fcribam inferius vbi fanitatisequorum tuendsz praecepta tradentur, Foenoalunturitmenta,datur & ftramentum. Equos verogene- zofiores, & ad curfum prefertim paratos, quos barbaticos dicimus , paleis & zeatico hordeaceóuecibario , qui funt principum equifones alere confueuerunt, Grapaldus. | nonindet : vtauena,vel triticum, & aliquando fpelta: hordeum veró & filigo quóniam inflant minus proban- tur, Albert. Pollux equorum nutrímenta enumerat, hordeum , zeam, olyram, fenum (x4prO- x)^&, Gram- ximé conuenit prouidete authorem induftridi, & pabuli copiam adhiberi:fummá fedulitatem;& largá (atietatem defiderat equi- Ariftor.Equorum gregib. fpatiofa,& paluftzia,nec N 7P acid ré tes inde xixvdodu » sreaivest evíCadu: GUN O1) &cex Hom | Columella. fed de cytifo copiofiffimà docuiin Bouis hiftoria capite 3. Equus(inquit Ruffius edat fcenum,paleas;herbas,ordeum,auenam;que funt naturales & proprij lemperequo- rum cibi. Si tamen equus fitiuuenis, berbis& fono cum ordeo , vel alio fimili, aut fine ordeo pafcatur fuffi- cienter: quoniam herba & fenum ventrem dilatant & corpus, & humiditatefuaalunt augentque.. Namcüm - omneanimal natura humidum fit,equusin omni etate reficiendus efthumidloribus herbis. Vbi iam adultus & laboriidoneus fuerit, ficcioribus alimentis mediocriter vtatut,vt p | ; - ficclores Equis pabulum conuenit duriufculum, & quod 6o » ideft fanum exponunt, quafi xeaov edo .— ero, triticum, lotum, apium paluftre. :- aleis & hordeo;& fimilibus.Pales quidé cum 7 | Jd » l ^ t :: — céw gd cUE T Tu E LE Eu oss ES 6G. Yu ode Aat E Vy "e "i - X 4 0 ' ficciores fint, equum non facile obefum reddunt; fed in habitu mediocri conferuant& robur addunt; Nam du- " racum diffoluantur egrius vires diutius fouent: tenera& mollianonitem. Melior autem fuerit in equis me- - dioctis habitudo; inter obefam dico & macilentam. Nam fimodum excedat, illa multos & paruos humores - morbis fomenta fuppeditat : hzc vires imminuit, & corpus afpe&u turpe reddit, Hacuíque Rallius : tranfetiptit - autem feré ad verbum ex Petro Crefcentienfi 9.5. Botri autumno in cibo exhibiti equis, ventrem monent, & corpusaugent; Obícurus. Medica herba que przcipué equosnutrít;in Mediaabundar, Strabo, H erbz Medi- cz primafalx vitio datur, & cum fostida aqua rigatur commoda eft; Ariftoteles. Herba Medicá apud nos fo-- | num eftoptimum (x/orG» a5/c:) & praftantiffimum &aptiffimum equis: eadem quoque trifolium vocatur, Va rinus. Sed fatisiam multis in Boue de Medicadixi cap. 3. Ad maclem equorum, vt Columella prodidit; nuila 0 restantüm, quantum Medica poteft, Plura de hac herbain Boue capire tertio dilferui: & inter cetera vocari eam hodie vulgó ab Hifpanis 4/i/fes, apud Arabes alatfeít, &c. Bellunenfis alafeft, & fasfaía eandem effe icri- - bit, hic pauca ceu paralipomena adijciam. Falfafa, trifolium e(t quod daturequis faginandis, fimile fula, Ve- tus Gloffographus Auicenna. Sulla, id eftarthritica: velfecundum quofdam herba dulciffima & grata equis, - qua Calabri equos fapinant;Syluaticus. Etalibi:Sual id eftfulla. Cytifum in Italia vulgó plerique vocant trifo- liam caballinum, quod paítu eiusequi dele&entur, Matthzol. Sed cum trifolium caballinum,vt ex deleriprto- ?. neeius apparet, nonalia (it herba, quàm quz Germanis //lerzevei? appellatur, &c. eandem cyxiíus effe nen po- - teft, vt facile intelliget qui cytifi hiftoriam fuprain Boue legerit cap. tertio, T ribulo herbaviridi Thraces Stiymo ^ nisflauijaccole equos faginant.Diofcorid. | d |^ —— Vernotempore equis, iunloribusin primis percontinuos dies plufculosfarrago exhibetur,qua & purgan- 0 tur Gcobefioreseuadunt. Farrago eft commiftuta multarum frugum in equorum pabulum, Germanice ei ze- emengde, Villich.. A trimatu fatrago darifolet. Hzc enim purgatio maxime neceílaria equino pecori, quod díc- ' busdecem facere oportet , nec pati aliam vllum cibum guftare. Ab vndeclmo die vfquead quarcamdeeio: ura - dandum ordeum, quoridieadijciendo minutatim. Quod quarto diefeceris,in eo decem diebus prexiaiis ma- " nendum :ab eo tempore mediocriter exercendum; & cum (adauerit;oleo perungendum. Si frigus exit; n equili faciendusignis, Varro. Eadem omníain Hippíatricis, quz Ruelliustranftulit tanquam Eumeli recitantui: nam Gracus codeximpreflus non habet:) Etinfüper hzc verba;Farrago etiam bubus ceterisq; pecudibus optime di^ - fe&a przbetur. Et 6 depsfcere(zplusvoles,víq;in menfem Malurn fafficit. Noftri equorum mangonzs (inquit Ruel.)dragetam , quafi vario paoulorum genere conflatam nominát, Greci graftin. Farrago pilum expulit, cum — frugibus grauida eft: fed duris isi horrensariftis inutilis e&, Ariftot. Grzci mixtam farreginéad equos purgan 9 dosgraftin vocan Ruel. De farcazine & ocymo; quantü ad boues attinet &iri genere permulta arcoliin bouis — hiftoriacap. 5, Memineris ftatim cuin in effe&ionem inciderithordeum eifübtrahendum penitus & potus, her- bas vitides vel farragines ad (uftents ndum dandas Vegetius de vefice morbis loquens. Paíce igitur fab vere no- uofarragine molli Cornipedes, Nemelian. Vbi equum priuatim locauerimus, vere circa idus Aprilis, farraginera dabimus: maximé probatut triticea: fn defit, hordeacea: dabitur autem per dies quinq; inde iam dieb: decem alijsobijcietur. Longe melluscedet 6i inxca mare fata farrago fuerit: (ventrem enim faciliusfoluit humoremq; dedacit, Veget. 1, 23.) ea (i defit; prz fence vtemur indiesfextarium vnum hordei priori modoadieciffe aris eft. (Ego verterim;prefente vtemur cum hordeo: vt legatur,non «oj, fed 47 xe94» , vt etiam paulo po&) quoad vei tum erit ad conftitutum modum,in quo morabimur,viride foenum qrandiu fuppetit (ineintermiffione dantes. : A primis quinq; diebus equüad aquas producemus;torumq; fic vndis proluemus; vt natandiderur poteftas: dc- 0 in omni deftrica curis illunie,oleum & vinum oportetinfptrare, & manibus preffis terga fecundo pilo fubigcrc; dum infidens humor prorfus abftergeatur, reliquis diebus, vt pauló ante fcripfimus , herdeum vnà cam fatr:- | gincdandum erit. (Siramen farraginis penuria fuerit;alia ineunda erit ratio,vt inito à calendis facto ad triceft- mum víq; diem perueniamus ) Sed neceffaclum eft dum (Rucll. non re&étranftulitantequam ) farrsg'neo pie- bemus, fanguinem mitti, fc&is in pectore venis, faucitatisq; palati toris, vt qui prafuerat fanguis vnà cam fanie à folidisfaffündatur,nouusq; inanitas implear venas, & in palatum feratur. Hac ratione viuendi firmatus equus; non facile aduerfis valetudinibus patcbit,& obeundis par erit laboribus. Casterum equo qui ita viridi paízi- ^ tur herba, falem (faper tabellaaliqua vel difco, vtfacile fumant quantum voluerit) preberi perquam vtiic fue» rit, ne os manantibus vlcufculis, que vetetinarij figriafes, (cvaeiacirin excufo) nonnulli aphthas vocanr. obfi- '. deatur. (Eodem ostottim manu mulceatur,aduerfas idem malà aphtharurn ne fuperueniat, 'hbeomneft.) N«n (a eftcommittendum,vt equus qui malide implicatur, in hac perfarraginem curatione, fub dio pafcat. Nam facilé lues hzc tergus fabtercurrit & fcabiem creat, ex qua flagrante folisz:ftu furor vel infania concipitur. Oportet ' ' ergoclaufam intra tecta continere & ita cibumobijci. Porró longé optimum ante fueritalui deie&ionem moli- 'rldato cucumere (aimirum fylucfiri ) & nltro , qum|viridi fegete genus equinum exhilaretur, Abfyrtus;Hiéto- cles, Fheomneftus, Eadem hzc ratio circa fatraginem, mulis quoque conducit, vt Theomneftus fcribit: Card viridis pabuli terpusadpetit (inquit Hietocles) dabis operam vt vno die fylueftrifoeno(gramine)vefcantur: Pa- ' - ftridiein nares medicamentum inipirabis,quod cocci (gnidij) radice (2]g 1exxoo/72) iride, follo, cofto & pipere - componitur: confeftimque ad pafcua diebus binisaur ternis emittas; vt rapto naribus medicamine caput humi deflc&entes omnem ei infidentem humorem excutlant;Hierocles. T'heomneftus eundem puluerem aliter de- . fcribit hisverbis: Radicis cocci (gnidij) piperis, pulegij,origani, fingulorum vncia :fol:j.cofti, iridis, radicis cu- 5o cumeris erratici quam leuiffimé triti, fingulorum femuncia: omnia tufa &cribre tenui farinario creta. per aruns dinem in naresinfpirantur. Caput femiffem hora füfpenfam extollitur: infequentique triduo ( vel biduo) pa- ftioni veterinum indulgere finitur, vt omnispitultofus humor, qui frigoribus hyemis in cerebro coierat, capi- tisdepreffu cum incumbit paflui deftillans ruat. Éa res omné pituitam pernares elicit, & pecudem expurgat:ita . enim neq;malides;neq; ton(ille;neq; (ttum 1jsanimantibus enafcentur.Dein in equilia reducas,& fylue(tte fce- . pum quatueraut quinq; diebus reprafentes. Quin etiam farraginem (poltridie incipe dare farraginem) in pri- mis triticeam,;fi defideretur,hordeaceam, quinq; diebus miniftrabis. Deinde fanguinem detrahes,& cum eo qui ptofluxit;nitrum &acetá additis ouis / Theomneftus ouanon addit ) & oleo mifcebis,ac totum animal oblines (àcapronisad calcem fecundi pilosillines )& tantifperin fole cotincbisdum omnis illitio reficcetur.Poftea re- - mittesinftabulum, & rurfum alijs quinq; diebus farraginé obijcics, in quibus ftrigiles non adhibcbis. Sexto, fta- '0 bulo educens equum lauabis,& afperis ftragulis deterges,vtomnis exhautlatur humor, & fordes radantur: ds | s. | | s vbi ig Mb od D «" i " E "br e€—s dS . E Wu .* e : E- g^^, B Ex L3 -—. b XT Lass y c * VLA M A 1 y | s. ] " Y i AME ] 4 ; | z E 3 . i a ^ | y^ 432 dDe Quadripedibul 4 | p Ir ou ^ La e. LOPT : - : . a Jum y f - vbiinequilefe receperit farraginé obijclescomplutimü diebus quatuordecimsvel falterh nó pauciorib.quàm fe- vel noné, quà przpinguis & obefus enitcat. Similé huic curam videinfra inter T?revz de purgatione per aln um, vbiex Vegetio recitabiturqua obferuatione cyclo curentur anitmalia. Camerarius cum ad noftras regioneshanc curandi equos & à morbis przferuandi rationé reuocare vellet,in Hippocomico fuo fic fcribit: Vere cibiprode - | rür, nequaquáatidi, fed mollesatq; reneri. Hanc ob caufam videturad valetudinem tuendam optimi efle,equus- ) vtin prataboni &faccidi graminis deducatur atq; ibi pafcatur pro voluhrate fua. Nam fatiari vel etiá repleriillum | nonoberit. Si aliquid impedimento forte fit, qo minusin prare deduci equus rect? poffit;affetri gramina defe- &a, qualia diximus, curabuntur, & anteillum hamiin corbe amplíufculaapponentur ;& hic cibus przbebitur, fiita videatur (nam tempus non aufim prafinire )à Calendis Maij vfquein Nonas atque prebebitur folus inter- 1 diu, Vefperiautem auene vel ordei non multum dabitur; vt verbi caufa confuei pabuli pars quinta; atque hulc " falinfpergerur, vel proponetur hocequo vtlingat. Interea fzpius fternutationem fremitus excitabimusindito paribuspuluifculo quem vetetes preícripferunt. vtfint pondera aqualla piperis, pulegij;origanl, amaraci, co- fti,ireos, malabathri, radicis(cocci)gnidij. Percalamum autem inflariiufferunt.. Nos illa exotica; five pulai- : fculo velimus vel omittere, vel mütare, vt opinor; rore marino , natdo, faluia re&é poterimus, de quocuiufque faum eto iudicum. | Poftea alios dies fex palcetür gramine defe&o , neque viridianequearidoadhucíedfeno | quodam virefcente : & (aum pabulum integrum apponetar. His peta&isianguis minuetur, & quidem largius; Ü atqueitarefumetur vfitatacuraatque tractatio. Hoc, vt ratio mea fert, & vigorem equi augebit. & corpusred- 1 der pleniusatq; nitidius,non quadam éxuberantia, (ed roborecarnis: idemq; fipitatem praftabit rutam atque. defenfam,neg; patietur leul momento affligi. Sed quandiuin gramine detinebitur eqhus; accurate oportebtrà — frigore defendi : ideoque nifi fereno cetloin prata non educetur,& no&u ftragulisatq; cegetibus operietur, Hxc E Camerarius.Secale elixum & cum pabulo datum equis vendendis,falfam corpulentiz fpeciemreprefentat. Ocy- — ^ mum Venerem ftimnlat,ideo etiam equis afinisq; admiffurz rempore ingetitur, Plin. Plutadeocymoin Boue cap. tertio dixi, vbi etianyde farragine, De macerata fruge quam ftrigofis equls Cappadoces exhibent, fcribitut ^. in Hippiatricisi29. Equicum edunt frumentum, nanquam fine detrimento id faciunt, Serapio citans Gale num. De herbis quibufdam, tum quibus vefcuntur equi, tum que denorminsntur ab eis, in Philologia docebo; — - Quibusiumenta in genere nutriuntüraut faginantur, vt gramen, eruum, vifcum,adlibrumdeanimalibuscom- — amunem pertinent, Horotas & Gedrufios fama efttanquam faenum pifces equis edendos obijcere: Celtasaudio' boues & equos piícibusalere : Ecnonnulli quoqueteltantur: Macedones & Lydos pifcibus equos fuos pafcere, Aelianus. Apud Pzones qui Prafiadem paluden: habitant (vndebreuisadmodumin Macedoniam viseft)iuxta — — montem O:belum,equis & fubiugalibus pifces pro pabulo przbent, Herodot.1lib. ;.De pabulo equofum plura dicam capitequinto in tra&atione equi; De pullorum autem alimentis priuatim quzdam, hoc ipfo capiteinferi- | us." Quicitó obcfos cfficere equos defiderant,tortucas (id eft cc(tadines cum pabulo mollidecoquunt;&índe equi grandem fed falfam corpulentlam acquirunt, Albert. Helleboro nigro equi, boues, fues necantur: itaq; ca- - uentid, cum candido vefcantár,Plin. Prouenit apud nos zgolethtos,noxia herbs,orobanche fimilis, de quain — Boue dixi :hac non ipíafolum bouesabftinétfed etiam gramine circum circa nafcente,licet codem equi vefcan- tgr. Quzpam Ín cibo abortum equabus moueant, dicam inferius. ! 1 Equiforbendo bibunt,vt & reliquaanimalia,qu orum dentes continui funt: Ariffot.Equi,& cameliaquam turbulentam & craffam faanius bibunt, quippe qui ne ex fluuio quidem príus hauriant, quàm pede in:utbentz poffunt velad quatuor dies tolerate fine potu;mox bibunt quàm multam, Ariftoreles.Etalibi,Bibuntequiaquas ^ - libentius turbida: qued fi clara eft, intutbánt eam vngulis fuis,& cum biberint.lauant fe totos, lymphisqne po- 49 tiuntur : balneum enim omnino hocanimal adamat, & aque deditum eft: quamobrem natira etiam equi fhuui- atilis ita conítat, vt viuere nifi in humore non poffit. Boscontraquàm equus. nifiaqua fit clara, frigida atque lympida, bibere nolit. Obferaandum eft (vt fcribitauthor quidam obfcurus) vt aqua bibenda equisnornfirni- mium lenta aur mollis,fed duriufcula, turbida, leniter fluens. Hecenim craffiore fua fubftantia meliusnutrit. Caterüm quo frigidioraqua eft, & velocius fluit, có minus alit. Concedirur tamen per eftarem cum nimium calorem temperari respoftulat. Non parum etiam confuetudini dandum eft, quz licer mala fuerit, fubito ta- inen mutari non debet, fed paulatim. Et quoniam equus nifi affatim bibarnon fatis proficit, os einterdumr fale (quivino nonnunquam recenticoníper(us fit) perfricandum elt: fic enim bibendi fimuledendique auiditas acuetur. Adferentur & capite quintoin tra&atione equi nonnulla, quz ad potum eius pertinent, Quo acrior e- quus eft,eó altiusin bibendo nares mergitPlin.Qui fiat quód equi bibentes caput inaqua ad oculos víq; demer- 59 gant,moli veró &afini fummis tancü labrisforbeant, Hieronymus Garimbertus inquirit quzítione 47.Illud mi- - rum vtig; vel Homeroau&ore vinum iumentis folitum dari:ic enim Hector Iliados octauo equos alloquitur fü- OS, R.ependire (inquit) fi Andromache T'pii Tug cyeorépoic péAldgova. TUgOY &Ormtv , Oivov byxteolaxox enév, óre jutuo$ eto, Cxlius; Columella equis fanis , fed macilentis, vini porionem dari iubet, Vinum equis quida infundunt, vtanimofos reddant, videcap. quinto in tra&atione equorum. Bgm»; ranayauena: vel fecundum alíquos fru- mentaceaequorum potio, Varin. Hefych. ditinguit,vtali] equorü potionem exponantalij veró frumentaceam, 'Efkautem frumentacea potio,vt curmí,& zythus ex hotdeo. | - Somnus & vigilia, incrementum & corruptio & vita & mors,ceteráq; accidentia ex fenfibus, funtidéani- - bus, icutin equis & hominibus, Author obícuras, Equi & lupi nocte melius vídent quam homines , Car«- ^. 60 ' danus. —— En | Equos etiam fomniate palàm eft, Ariftoteles, Plinius. Equos ftantesdormire & fomniare fuperius dixi in Cantetij mentione. ! | Equi cat plus excrementificci egerant quàm humidi: Ariftoteles (e&ionis o. problemate 58. Vt eque ira & vacéx crebrius mingunt, Ariftotel. Scycha per bellafaminis vti malunt, quoniam vrinam curfu non impedito reddanz,Plin.Cur masin equino &a(ininogenere,vrinam femine odoratus;caput erigir;& dentes nud«t? Hes ron. Gatimbertrus quzftione 46. Spumantemq; agitabat equum, Vergilius Aeneid. 1t, Ve&tuseqnusfpuman- te Sages, Aeneid.12.. Seu fpumantis equifoderet calcaribus armos, Aeneid. 6. Inquitit alicubi Gslenus cur equi currentesfpamam emittan.— Équz lac fecundum locum tenbitaris habet poftlac cameli, Ariftoteles, Plura de la&e equino capite fexto leges. Equz purgantur menfttuis, modo quidem amplíore quàm oues& - caprz, fed multó minus portione, Ariftoteles. Equabus menfes fiunt; & vaccis, féd minus;Idem. Etalibi, 70 ; | Eque, à : | E i w' cL EEaus Qi. LUN 423 "UA ye VAI CTS ; wr Nt a. CT. - ; * - OTT. TENERE Lo ^ Equamenfttuofa non efljimó minimum inter quadrupedes emittere folet. Ec rurfus, Equa vacatadmodum pur- didam in partuminimumq; emittit proflunium fanguinis videlicet pro corporis magnitudine, lié alibi, Con- ceptus indicium maxime in vaccis,equabusq;,cum menfes ceffarunt;fpacio tem porisbimeftri.trimeftri, quadti- meltri,femeftri:fed id percipere difficile efl; nifi quis iamdudum fecutus;affuetusq; odmodum fit: quamobrem n8 efunt;qui menfesin his animalibus negent. | t —. Cumequapeperit ftatim fecundas deuorat,atque etiam quod pulli mafcentis fronti adhzret; hippomances di-- " &um, magnitudine minus carica paruajfpecielatiufculum;orbiculatum,nigrum, (fuluo colore, Solinus:legen- dum forte fufco:) hoc fi quis przrepto odorem moncat;equa excitatur, furitd; agnito co odore: quapropter id à veneficis petitur & percipitur mulierculis,Ariftotel.Et alibi, Quod hippomancs vocant;heret quidem fronti na- fcentis pulli; vt narratur:Sed equz perlambentes abflergentesq;, tdabrodunt: quz autem dehoc fabulantur, bi- f gmenta muliercularum, & profcfforum carminis incantamentorum effe credendum potiuscft. Proditurequis | inquit Plinius) amorisinnafci vencficium,hippomanesappellatü;in fronte; caricz magnitudine, colore nigro: "quod ftatim edito partu deuorat foetay aut partum ad vbera non admittit: o!factu (nempehuiuscaruncule) in Yabiemidgenusagitur. Aelianus etiam hippomanes buiufmodi in fronte pulli nafcentem caranculam effe fcri- »bi& Hiautem (inquit) qui perprzfligias& captioncs mulieribus illudere folent, vim aiunt quandam allictendi 'ad libidinem;atq; amatoriam flammam excitandi habere:camq; ob rem equa farens inuidia, nó homira has prz- ftipias permittit affequi. In Varini Lexico de hippoimane Ariftotelisfer verba legimus,&infüper, Ea 4|: de zoo s|jugsoy.hoc eft; probatum ad multa vfum habet. Vtuntur eo ad philtra venefice Hefychius. Quzritur & nafcen- " tisequide fronte reuulfus, Etmatri prereptusamor, Vergiliuslib.4.Aencidos. Atqui Georgicorum tertio aliud hippomances facit;/hisverfibus: Fiincdemum (cumlibidineagitantur cquz) hippomanes; vero quod nomine ' dicunt Paftores: lentum diftillarab inguine virus, Hippomanes, quod fxpe mal legére nouerce, Mifcuc- "runtd; herbas,& noninnoxiaverba. Sic & Tibullas, Fippemanes cupida füllatabinguine equa. Sed hoc Ari- |! Éiotelesquoq; agnofcit, vide infra vbi de libidine equarum hoc in capite agetur. Coitus ftimulat virus à coitu | equi Vergilio quoq; defcriptum;Plinius. Hinc perorigz coitum admiffarijs excitant, vt inferius dicctur.Id pre- cipué armentum fi prohibeas, libidinis extimulatur furijs: Vnde ctiam venenoinditum efi nomen hippomanes; . quod equinx cupidini fimilem mortalibusamorem accendat, Columella. Hinc &izaoparn: adiectiuu m, & izmo- | genio de quibus vocibus capiteoctauo dicam:& /zavouoweiyinfanire acfurerein Venerem, de que mox in libidi- neequorum. Apud Theocritum in Pharmaceutria hippomanes memoratur tanqua herba lis veríibus : Tzrzo- yueec Quai égx orc) A aitairiy ra S Ud wore Kou wroyot eauvoveM oV toa ta Itt) Sont (Zr 01; Sunt qui ex Hefiodo quoq; her- » bam effe putent,quam edentesequi infüroremagantur, Vuillichius:dehac nonnihil capite 8. dicam. Equarum virus(acoituinlychnis accenfum, A naxilaus prodiditequinorum capitum vifus reprzfentare monftrifice: Simi- - fiterex afinis, Nam hippomanestantasin veneficio vires habet, vtaffufum zris mixturzin effigiem equx Olym- j piz,admotosmarcs equosad rabiem coitus agat; Plinius.Olympiz Phormts Arcas/ vt Gillius ex Paufan:a vertit) exzreequum pofait;in eundem Qs quemadmodum infermonem Elienfium venit hippomanes inclutitiin hunc | &fiabfciffa caudaturpior eft, equi tamen ruptis vinculis libidinis furere feruntur,ac fi de manibus ductorum ef- fagerint,in eum ipfum ardentius multó,quam in pulcherrimam equam & viuam & fe iniri fuftin&tem, infiliuntz - neque enim quod vngule cum ad zrcam fiatuam adherefcere cupiunt, lubrico lapfu eludantur; idcirco coitum defpetant,imo vero magis magisd; orc hiante atq; imminente adhinniunt, & violentius inuadunt: neque prtuf- quam flagris & magno roboreequifonis abílrahuntur;ab ereo fimulacro depelli poflunt. Eadem Aelianus fcri- » bens, Abftrufa quadam (inquit) artificis machinatione hippomanesreconditum intra xream ftatuam equas al- liciebat:neq; enim erat tam accurata fabrica,vt ex ea equi eatenus fallerentur & inducerentur, vt tantopcreadil- lius confpectum inveneremftimulari deberent. Lichenesin equo; aliud quam hippomanes funt, quod alioqui noxium omitto;Plinius. Carunculam vnà cum pulle cnatam;alij in fronte infitam effe; alijad lumbos, alij ad ge- - pitaliaadherefcereaiunt,eam fanc nuncupatam hippomianes,primum vtex fefe equa peperit continuo deuorat; & dei benignitate mifcricordiin equinam ftirpem occultat, ne fi, vt ferunt; idipfum víq; ad extremum vitz diem pullus femperinfitum in fe perfeucraret habere, ad effrenationem impotentis veneris, tam mas quamfoemina rueret;& libidinisrabie equinum genus fünditusperiret.. Quod quidem ipfum penituscognitum paftorcs ha- bent;acfi quando ad moliendasalicuiamatorias infidiasegeant, vtipfum ad cupidinem venerisinflamtment, di- Jigenterob[eruant quando equa ventrem ferens pariat, atque ftatim à partu pulli illud àpullo abfcindunt, & in ) equx vngulam inijciunt: (nam in hancabditum & conditum optiméfcruatur) fimul & pullum quód ipfum po- ftca non lactaret mater illa;infi gni& propria beneuolentiz nota carentem , exorienti foli immolant: nam ideo pullum vehementer amareingrcditur,quódillam deuoráritcaruneulam.Iam quicunq; perinfidiss carnemillam guftauerit, proiecta & przcipite amatoria libidineconftrictustenetur; furit & porbacchatur& vocifcratur, átq; ' effrenatusad omnem muliebris fexus xtatem ; cupiditatis adijcit oculos, ac morbum teftans obuijs omnibus quemadmodum conflagret amoris flamma,exponit. Tum ex co illius corpus diffluit & extabefcit ; quód veneris infaniaanimus exagitetur; Hac Aclianus. Videtur autem pullium (Ariftoteles ze; vocat; 1n Gazz tranflatio- nepulium perl fimplex legimus) cum hippomane confundere. Ariftoteles manifcflé diftinguens, Emitti ctiam (inquit) ab equa prius quam pullum; quod pulium dicitur, certum eft. Pliniuseandemrem (Hermolao tefte) duobuslocisnon polion ; fed poleam vocat : quod nomen tamen alibi attribuit afinini pulli fimo; quod pri- ) mum edidit. | no: | ipi-- Deequi voce Latini hinnire;adhinnire & hinnitum dicunt: Graci Qeupe redu, &c. vtcapite octauo profe- quemur. Equorum etiam voces (inquit Ariftoteles) differre palàm eft: fosminz enim fimulacnatafunt; vocem exiguam mittunt,ac tenuem:mares exiguam quidem &ipfi.fed pleniorem tamen,& grauiorem, quàm foeminz, &indies maiorem reddunt. Bi muscum efl;atq; inire incipit;vocem magnam grauemq; mas mittit: fcemina ma- iorem;quàm ante; & clariorem víq; ad vigcfimum atatis afigum magna ex parte: fed ab hoc tempore imbecillio- rem tam mares,quàm fceminz reddunt. | E. Vitaequorum (inquit Ariftoteles) plurimisad decimilflioctaunm,atq; etiam vicefimum annum:fed nonnul- li etiam quing; & viginti,atq; triginta cgerunt;& fi cura diligenteradhibeatur, vel ad quinquaginta protrahitur ztas.longiffima tamen vita in pluribus ad tricefimum annum; quod magna ex partefierinorimus. Feemina ma- » gnaquidem parte quinq; & vigintiannos viuere potefl:fediam nonnullz ctiam quadraginta inr us tem- j | ! o poris ' : . TN UN ar. AS DEW . h - : " 1 b C 424 7 De OQ uadeuptdibut. | |o - poris mates yiuunt,quàm faeming,pro pter coitum: Etqui domi aluntur,minus quam gregarij, Hae küfter. Be alibi, Coeuntmaresad annos tricenos terlios;fcemin ad quadragenos: ita vt per totam fere vi tam coitum equis ^ feruari eueniat.Viuitenim magia ex parte nias anü os circiter quing; &triginta, fcemina plusquam qu adragins ta.lam &quings& frxaginta ((feptuagintas Athetlarus & Plinius) annos vixiffe equum proditum eft. Éadem ver. - balegimusapud Athenzunmitbro octauo;citata ex epiftola Epicuft. Albertus narrat fe audiuifle à uodam mili: tcequum eiusannum. fexagefimum exceffitle &femperad pralia vtilem faiffe.Nos cdam (ibquitÀug Ni hus) accepimus ab equifonibus Ferdinandi primi,fuiffe equam in rcgio ftabule feptuagenariu m. Viu untahnts qui- dem quinquagenis teemine minoreip atio, liniuscótra quam Artftoteles; qui maribus pr optcrcoitum (vt pan loantedixi) vitatubreuiorem attzibuit In Lufitania quedam ex vento'certo tem porecócipiunt equa: fed ex his. equis qui nati polli;non plustriennium viuunt, Varro.Cur equus cum tatdiusm axime quam homo pariat, viue- gi xetamen minus poffit:dicetur infrain equa partu. Actatemiumentortü ex dentibus alijs d; Ggnisoportet aga-mi Ícijne velamentis imperitis fübeamusincommodum:ve! curantes &grotantisignoremus tatem loatteuth ? minibus,ita & equisaliud conuenit;cum iumenta funt feruidajaliud cum fenectute jam frigida. Man ifeftum etg autem notas corporis cum tate m utari, Vegetius, Etalibi, Aetas lengua Perfis,Hunn icis, Epirotis ac Siculi 2 breuior Hifpanisac Numidis. Equus fi diligenter curetur & mediocriter equitetur, ir vtnon nimio labore ex-. bansissotyeplurimaniad vigeimum annum in vigorefuo p*racnict aff, Ftéming quinquennio finé cre. fcendi capiuntm aresanno addito,Plinius, Foemina ( inquit Ariftoteles) quinquennio finem;tum longitu dinis, tuni etiam proceritatis fiii corporis recipit fed masfexen uio: pofbaunisfe uétibus totidem crefcit in corpulen- tiam,&ad vigintivíqs annos pergit preficiens : verum celerius faeminz quàm mafes perficiuntur; quanquamir vtero mares,quàmfcemino citius.quemadmodum etiam homines:qued idem,vcl in czteris animalibus qu& pa- 4 riant plura,fieri folet, MA Diguyydcat & &AQecrescuaush oc éftere albe vcl faciealba infignes,tardius fenefcunt, Ab- T fyrcuscap.13. Ab complemento (inquit Abfyrtas) viribus polletequusannos octo, qui molli co nflitit pede fed. i qui duriore nititur decem: quoniam fi vehemétiore motu concitan erispoft hoctemp us malé valebit,impatiens: itinerum;nec pareritlabori.Nam in prioribus pedibus ceronz & füffragines, qua: mefocypia nominant, à mal- leolis dimittunturinec ingredi poftea,nec pedibus infiftere valet,fed; ipfe proiJcit. Aprimolucisru dimento ad. fenium folido pede fultus,octo& vigintiannos,vel vndetriinta viuit;nec facile trigefimum implet: porró molli pede praditus,quatuor & viginti annos degit, Hxzcille; Pluresfunt dentes maribus quam feemin is: Vita funt P breuiorisquibus pauciores, viuaciores quibus plures.Equo deütes quadraginta numero funt, Ariftoteles & ph- nius, Habctautem (inquit Abfyrtus) inanteriori parte füperiores octo; & tetideminferiozes,cü caninisi & mo-^ laresin maxilla fuperierefenos;ac inferiores totidem:& iiraltero latere fimiliter. ltaq; preter agnatos ( eai TOV. axeocduóv) quadraginta dentes equus peflidet, Cateris fenecta rubefcu nt,equo tantum candidiores ( nigriores | Ariftot.) &unt;Plinius, Equo caftrato prius non decidunt dentes; Plinius, Aetas veterinorum (equorum,& alio- rum qua folidas vngulas habent; Abfyrtus.& fere omnium qua vnguías indini fashabent, & ctiam cornutorum, — Varro:& feré cornutorum,alius quidam) dentibusindicatur.Horü vt fcribit Arftot.)primoresquatmormen- | fetricelimo mutantur,bini vtrinq;,fuprà dico, & fübter:tum vbi preterea annum compleuerit, quatuor ité mo- «x do eadé mittuntur,due füperius,totidemá; inferius:rurfusd; anno altero peracio;fimili medo quatuor alij mu-.— tantur:quibusiam prateritis àànis quatuor; & méfibus fex,nüllus preterea mittitur: quanquá eucn:ffei naliquo «crtum efl, vt cü primisomnes amitterentitr:zatq; eti inalio,vt cum yltimis omnes;fed hec rato; Hcc Ariftoteles. Amittit equustriccfimo menfe primores vtring; duos:fequ entiannototidé proxi mos;,cumfubeunt dicti colu- h mellares.Quintoannoineipiente binos amittit, qui fexto anno renafcuntur : feptimoomnes habet, &renatos& Ammutabiles;Plintus.Equus (inquit Varro) triginta mentium;primum dentes medios dicitur aniittere; duos fu- periores,& totidem infctiores.Incipientes quartum agereanníüiitidem eijciunt & totidem;proximoseorü quos SUIS HEISE incipiunt nafci quos vocát columellares. Quintoanno incipientiitemeodé modoamittere binos, quos caninos habent,turn renaícenteseis, fexto annoimpleri.Septimoom nes habere folent renatos,& cópletos, — His maioresqui funtjintelligi negant poflc,s;eterquam cum dentes funt facti brochi( plicati, Crefcentius)& fu- percilia cana; & fub ea lacune (partes fu bicctz fupercilijs cauz,& oculi fcilicet ca ui, Abtyrtüs) ex obfera atu dicüt eum equum habereannos fexdecím, Dum bimus&fex menfiurh eft equas (vt Columella & Palladius fcribunt) medij dentesfuperiores,& inferiores cadunt (quos lactentes vocát, Vegetius) cum quartum agitannum,s,qui canini appellantursdcicctis,alios affert: intrafexcum deindeannum, molares fu periores( molares cadunt j Vege- | tius)eadüt. Sexcoanno,quos primos mu tauit,exequat.Septimo omnes explen tiir equaliter, & ex Co caustosge- st rit. Nec poftea quotannorü fit manifefto comprehédi poteft. Decinotamenannotempora cauariincipiunt, & fapercilianonnunquam canefcere,& dentes prominere.Eadem Vegetins.& infuper,Duodeeimo anno (in uit) nigredo in medietatedentium apparet.De brochis dentibus,dixi füprain canis hiftoria; hicillud monete S rit,quos Latini brochos & prominentes Vocátyaésmilan.craz Abfíyrto dici. Abfumpta hac obferuatione( exden- tibus)fcnectusin equis, & cateris veterinis intelligitur dentium broc hitatefuperciliorum canicie, & circa ea la- cunis,cum feréfedecimannor& exiftimantur,Pliniusex Varronevt apparet. Dentes anterioresqui primium mius tantur, Grzct iugesdHiss & mue vocant,Latipi medios, Vegetiuslactan tes, malim lactentes, Dentes pullinos ia- cere; Pliniusde mulalib.8.Dentesanteriores quibus pafcu ntur,numero duodecim, Vegetius rapaces nuncupat. Cum pullasttiginta menfium eft(author Abfyrtas:Ruellius perperam;annicul us & fex menfi umstranflulit)pri- mum dentes medios; qnos fectores ap p:llan t, amittit, duosfuperiores & totidem inferiores, qui facile princi pes 6 wt & maiores habentur. Vbi quartum agere annum ceperit: femeftri fpatio proximos abij cit: nec multó poftin €o- dem quadrimatu füperiorem vrium,& inferiorem alterum vtring; proijcit: quo tempore caninos zdit, cosq; fe- cutis duodecim menfibus complet: 1ntrafextum deindeannum iolafes fuperiorcs cadunt. Sexto ann o ques primum mutauit, exequatià feptimo ad octauüm'omnes expletzqualiter; Flzc Abfyrtusimitatus (vt a ppatet) . Varronem. EtPaulópoft,Suntqui xditis primis dentibusinteriecto octiméeftr fpacio fecandos praferant, & emittentes vltinios pari uora dentitionem interp t; Cxterum tempora prima ( triginta ttiebfes intelli 5: quo dentesprimi mutantur) nulluseorum qui pri amittit dentes pertranfit,neq; Huquitur.In reliquis ve- rónonomacsíors eadem manetnec fimile tempus dl]feruatur: fed fecundi primos (aliquando) anticipant (24 quere jid eftaffequuntur; eodem feilicet témpore mutantur,vt & mox fabijcitur) vltimiq; fecun dos. Ex- ploratum autem habemus cos qui primorum ja&turam faciunt, eodem tempore columcllares(7s40155) anterius, 7 I c EY i | ^— — vnum ) | ; — De Eqio. G Lk 43 j - müm fuperiore &inferiorem alterum emittere; (Bano.) & ab vtroq; latere printósex eis cum agnatis ipfo- "yum (Ageóva: vocant) mutare.A complemento cam reliquum trimatum agunt, densrumpiturac rotundatur; &intriangnlarem figuram exit:quo temporc praecipue dcfluxio inora equorum decu mbit,Ha&enus Abfyrtus, V euius verbade eadem re paulóaliterlegunturin Geoponicis lib.t6. cap.r qui volet, conferat. Dentes mutare & - amittere; Grzei dicunt civ àdvzie Bae 1 Go eng Sore Go emo eros eric cum id primum facere inctpluntzeoso- | Banév Licet & pullos1píos ve62Ass dicere, vt Pollux dies Gens dixit. Emittere veró den tes , Que c*v ódivraz, "Ablyrtus:in Geoponicis 16.1.pro Que» legitur Qipev,. Virprudens & expertus (verbis vtor Petri Crefcentienfis) | moflris temporibus ait, cquum baberedentes duodecim, nempe (ex fupra& tetidéinfra,omesanterius; ex qui- ' busstatis indicia habeanturz& infuper fcaliones ac molares, Fieriautem poteft vc equi nonniilli plures hábeant, | &tuncdentes funt dupli:Irem vtequus cijciat ex lisaliquos, qui non renafcantur : quod quid em equo obeft ad » paftumipafcitur enim pcr dentes anteripres, Quam obrem mineris erit pretij. Mandit per dentes molares, Den- | tec qui primi mutanturduo fuperiores fuot,& duo inferiores,qui vocantur primus morft us; & ocatu tp ullus pri- ' sni morfus, quod quidem dicit fieri fecundo anno, & poftea mutàt alios quatuor dentes proximos: fcilicet duos - füperióres & duosinferiores, qui vocantur quadrati, id eft tertius morfus: & quando pullustiafaitur j cum ante- -xioribus nafcituc, & poflea nafcantur fcaliones (de hisextrahendis vide fuprain n. &infra in morbis dentium:) / qui cum nimislongi fünt,impediunt equun) mandentem ita vt macte catquamobrem a marifchalcis dictis refe- "eantur, Equiiamadultideptesfiunt rariores longioresq; : & capita dentium nigra , canefcurit etiam tatis pro- sgreflu: & dentium color ia feaelceritead albedinem redit, tranfit; ad colorem mellis: & poftea fiuntalbi colore | pulueris,ac longiores:fedipfa dentium longitudo eft aliquando pernaturam ab Íq; fen c&ute;pro pter quati cau- j fam refecantur fenibus dentes,vtiuuenes credantur, Hucu Íq; Petrus Crefcent.. Animalia qux albefcunt(hempe | infene&tute) vt equi & canes,omnia ex natiuo colore in album mutantur, [o T tuTeoQiaw lego zreadiaw,Ariftotc- - lesinlib.de colorib. Pleriq;afferunt (inquit Vegetius) domitis& frenoatfuetis animalibus rugas , qux in labris | funtfuperioribus,computandasita vt ab angulo Vbi coeperit morfus incipierités, vfqjad extremum labrum perz | eniamus:quiaannorum numerum rügarur (numerus) oftédit.Poflremo;rugarüm niultitudine;triflitiafron- tis;deiectioneceruicis;pigritiatotius corporisflupore oculorum palpebrarumq; caluicie fenectus ipfa fe prodit. Viget& equus & mulus (inquit Arift.) à dentium ortu, 'cumdq; prodierin tómnes, non facileztatem dignoueris: . Quamobrem dici folet;certa fabortu,incertaab ortu: denique poft dentium ortum, eo maxime declaratur etas, quenicaninum vocamus, Breuior enim hic feptennibus eft ; propter freni attritum quod adeurn inijcitur:non feptennibus maior quidem,fed non vertice extans adactiore.Iuntoribus acutior & procerior eft.Aetatisnetz (vt docet Anatolius) non à dentibus folis petends füntsnam hzc probandiratio n6 fatis exacta iudicatur; quà pla- nédentibus fuam ztatem non fateantur. Nonnullià maxillisannosexplorant.$i cutisà corpore reliquo nó xgré | diduGa,trahentemá; manum Íequens,perquam facile fuamin fedem refiliat,equi iuuentarn denunciabit. $i ve- s leuata cutis,fe ipía carni cardiusagglutinet,feneCtutem teflabitur, Actatisindices dentesà G 2 Crracis yreuoves Vo-- caütur:quos poftquam excidiffecompertum fit malé emi equum Xenophon fcripti t. Varro poft feprimum annü - fallacia effe omnia indiciatraditnitefcere tamenin fenecta dentes equorum.Eft & hocà veteribus vt atinofititis - indicium proditum; 6i contra&aarmorum pellis lenté explicetur:hoc de pelle maxillatum Icripíit Ariftoteles, Garnierárius.. Fvapover dentes Latine pullini dicuntur;quód pullis adhuc &inin cremento ztatisdecidant,vtPol- luxfcribit. Aumyvauav, adultus & fenefcens:iiullum ex dentibus reliquum &tatis habens indiciu m, vt quosami- serit omnes, Hefychius & Varin:Scribitur apud eofdem & Pollucem quoq; per diphthongum Aem, iig t 7 y ai ednav ÜpavyrtAeO« C eyes. Baxcvintelligo ipfam dentium emiffionem;aut amiffionem. tvzwovo fiejor ? BA Acuduov óBovaw vá veo ( Ariftoteles quidem deafinis vfurpat) 2) s que Aie Eyre 5 eu T x) kG/THo xo T9 EG yov, Stti- das. HeoGosmyisiuov, qui dentesiam abiecit, Varinus in Dyaptaav. Idemn, mirum a yraipua S miae Fuerit. Tlgacr e GoA0! Aya TtUs br rad ovg C Tei IAETOL £0 39 FIAT GUU d rosC. ARS CALELAE GE Ve TOL TY NetoL Toyo re yrege Tes, y MO vec xeimoyrauaves Pollux. A'Goa rap € x Gapus 1j Go» WO 5 Uma 8» , 0 under ex Gs eAUx0s cuv ó3ovrx«, Varinus. Idern - autem (inquit) etlam aepo» Vel Zyvop Q- dieitur. 1 IP eu Ao i M — Equisopitulata eft natura pernicitate corporis Aciftoteles, In equis valde currentibus motus vehementia & - calorípumam circa os excitant; Galenus. Boues cá humtincumbunt, Germani federe,equosiacere dicunt. Effe equam animal philolutron ac philydron, id e(t balneorum & aquz expetens; auctor probat Ariftoteles, Czlius; " Hippicum effemenfurz nomen nouimus Plutarcho docente: Lege (inquit) Solon flatuit, vt vbicunq; publicus ; pa£eus effet;intra hippicum homincs vserentur.Eftauté Hippicum quatuor fladiorum diftantia, Celtus. Irae? doo G-yrereooseidvos 6, Elefychius & Varinus. | | i v4 - Admiffarius equus,quiad prolem feruatur, vt vnus pluresequas impleat:Ttalis rozzone, Gallis eftalon , GerZ manisez bezeft v el fpring beug|l, Vide etiam in Ha.& Fc. Emiffariusequus;aries, & huiufmodi,qui emiffus fit im Jolitadinem,vel qutad generandam fobolem mittitur, Vallain Raudenfem:Legitur autem hzc vox aliquotiesin veteris F'eftamentitranílatione. Admiffariusad feeminas admitti dicitur , & admiffum facere, id eftinire:opus "apfam;admiffio;admiffus,admiffura; (equi alij funtidoneiad rem militarem, alij ad admiffüram, Vàrro:) Graecé ixi vt admiflariusipíe 254,7; Abfyrto; & alijsiycicv genere neutro, vtStraboni , & Ariftoteliin Mirabilibus, & hiftoriz anim; 6.18. Pelagoniusin Hippiatricis cap-14- xseseróxeo» vocat non bong indolisvel degenerem ad- miffarium. O'yeiovsym eis à;eiov» eiverutvovstntellige (ov, Hefychius: Varinus etiam currum & vehiculum exponit , & | locumidoneumin quo proli opera detur. EfL& wiAov eiufdem fig aificationisin Hippiatricis. Kgaviov, ires 0o Barrie Des agi vd oA oos exuattves à Sopabv, Varinus, KuAsv, dyes, Idem & Hefychius. In Polluce legimus àv«&a- "quss T. Q9 E. oiyeA As ei, melius eo xci, Ava Cam nomen admiffarijs, vt equo, afino, arieti, &c. commune eft; iguoGumr proprium afino qui equam falit, Femina ipfz fubmitti dicuntur. Peroriga appellatur quifquis ad. mittit:eo enim adiurante equa allieata celerius admittitur , neque equi fruftra cupiditate impulfi femen eij- ciunt, Varro. Quo fit;inquit Calius , vtapud Plinium libro 8:capite de equis, rectius forfan peroriga legatur -quàmauriga (vt modoagnofcitur) quemab equalaceratum fcribit: quanquam apud Varronem hiftoriz eiuf- demrelationeaurigaitem circumfertur. Perorigam Ariftotelesin Mirabilibus 9zpexriu vocat, Oppianus vuu- | T$ es. Equimentum, merces qua datar proadmiffura equi. Varro Sexagefi. An frequam emiffes quadrupede; 'vt meoafino Reatino admitteres,quantü popofciffem,dediffes equimenti? vt citat Nonius,qui per z.diphthon- | gum fcribit interdictioncsab a. incipientes, non pere. vt in dictionarijs fuis E deriuari exifti— W : Jo zz &atntces " L 4.36 "De Quadrupedibar. | maütes,cum potius ab equitate deriueturs proinde parem vicern exponit Nohiuss fcilicet mercedé pro coquod admiffum eft. Idem reprehendit eosqui zquamentum fcribunt. Deadmiffarij eleione fuperius fcripfi poft ele&ionem equi fimpliciter: Equinum pecus tripartito diuidi- [ I tur:eftenim generofa materies,qua circo fácrisd; certaminibus equos przbet: eft mularis, quz pretio fectus fui | comparatur generofo:eft & vulgaris,que maediocres fceminas,maresq; progenerat: vt queq; eft praflantior, ita. vbere campo pafcitur, Columella. Equasex quibus propagare ftudemus oporteteffe bene compactas , magni- tudineq; deeenti:vifu preterea fplendidas & fpe&abiles, ventre & ilibusmagnis:xtate non minores quàmtrium, nec maiores quàm decem annorum, Abfyrtus. Si vtilem admiffarium & ad creandam prolem idoneumlibeatex- | periri,digitis duobuscomprehenfum genitalefemen lancis lacinijs (xai Sera Soto) diftrahes: fi refiliatin fe, ac | t fcfe cohibeat;ita vt nen difcindi patiatur, vtilem admiffarium oftendit: hoc Hipparchus affeuerat: fin protinus tactu diftractum diffin datur,nec vifci more glutínatü lentefcat.feminandisfilijs vcinatile repudiatur:talis cquus adineundas matrices non eftadfcifcendus,Pelagonius cap.14. Equosatateaffectosaiunt, pulloscum cateris'in 1 rebus debiles,tum pedibusinfirmos procrearefolere; Aclianus: Huncquoq;;vbiaut morbo grauis, autiam fe- ' gniorannis Deficit, abde domo:necturpi ignofce (enecz, (id eft, & fenectz non turpiignofce) Frigidus in - Venerem fenior,fruftrad;laborem Ingratumtrahit:&,fi quandoadpraliaventum eft: Vt quondamin flipulis magnus fine viribusignis, Incaffum furit, Vergilius. Illud in admiffarijsferuandum cft, vt medijs aliquibus fpa- tijsíeparentur,propter noxam furoris alterni ; Palladius. Equos pretiofos reliquotemporeanni (pr&terquam admilfurz) remouere oportet à fceminis,neautcum volentineant; aut fi id facere prohibeantut cupidinefolici-. tati noxam contrahant: itaque velinlonginqua pafcua marem placet ablegari , dad prafepia contineri , Colu- sella. Etrurfüs.Eotemporequo vocaturà fceminis ad miffarius,roborandus eft largo cibo, & appropinquante 2 P« Sed cadein dere Vergilium audiamus: vere,ordeo eruoq; faginandus,vt veneri fuperfit: quantoq; fortior inierit, firmiora femina prabeat futurzflirpi. P" Eisanimaduevfisinflant fabtempus, ci omnes Tipendunt curas den[o diffendere pirggui, —— mo legére ducem, (i pecori duxere marita: Florentesá, fecant berba, fiuuiosa, zoinifhratty Farraó: ne blando nequeant fepereffelaboris JInnalidid, patrumrveferantieiuma nati. — . Jpfaautem macietenuatit armenta volentes. e^ft3, vbtconeubitus primosiam nota voluptas Sollicitat, frondesá, negant, ci fontibus arcent. Sape etiam cuv [n quatiumt ci Solefatigant: | [uingrami ter turis genet area frupibus:dy cm Surgentem ad Zephyrum paleasatlantur inanes, Hoc f acittntnitmto ne luxit obtufror vies Sit genitali aro c [Mlcos obliznet snertes. " c Sedrapiat fitsens Veneremsinteriusd, recoudat. : Equiadgenerandumadmittendi copiofé pafci debent,& finelabore; non prorfustamen otio relinquendi, ne jners & pituitofu shumoraugeatur, fed moderatis exercitijs recreandi magis quàm fatigandi func; Ruffius. Ad- r : » ^ LJ 1 Li iy h — a a miffarium equum relaxare conuenitab op eribus, Abíyrtus. Marem putant minorem trimo non effe idoneum admniffurz.poffe veró vfq; ad vigeimum annum progenerare; Columella. Aetas incipientisadmiffarij quinti an- niinitio cffe debebit:foeeminarecté & bima concipiet:quia poft decennium inersex ea foboles & tarda nafcetur, Palladius. Foeminam bimam putant recté concipere,vt pofttertium annum enixa fcetum educet:eam; poft de- cimum non effe vtilem,quod ex annofa raatre tarda fitatq; iners proles, Columella. Generat mas ad annos tri- intatres:vtpote cum àcirco pofl vicefimum annum mittantur ad fobolem reparandam. Etad quadraginta du- raffetradunt,adiutum modoinattollenda priereparte corporis (hoc Ariftoteles de equo Opuntio fcribitt) Sed 4€ ad generandum paucis animalium minor fertilitas: qua de caufa per interualla admiffurz dantur, nec tamen. uindecim initus eiufdemanni valet tolerare;Plinius. Quz xtasin equis coitusinitium & finem adferat , dice- vurétiaminfrà. — . | eae V | | 4 nd Coéundiinitium equisin vere, Ariftot. Etalibi, Admiffarios inquit) non vt equz, fic afin equinotio ad- mouent:fed aftiuo folititioyrt tempore calido pulli nafcantur, Coitus (inquit Plinius) verno zquino&tio bimo vtrinqs vulgaris;fed atrimiatu firmior partus. Foeturz initium admiffionis faceteoportet, abzquinoctio verno adfolftitium, vt partus idoneo tempore fiat Varro. Admiffurz in vulgaribus equis certatempora non feruau- cur.gencrofis circa varium equinoGium maresiungétur, vteodem tempore;quo conceperint, iam latis & her- bidis campispoftanni meffem paruo cum labore fcetum educent. Nam m enfe duodecimo partum zdunt:maxi- sméitaq; curandum eft predicto temporeanni;vt tam fceminis,quàm admiffari js defiderantibus coeundi fiat po- teflas:quoniam id precipuéarmentum fi prohibeas,libidinisextimulatur furijs: vnde etiam venenoinditum eft Somen hippomanes, quód equinz cupidint fimilem mortalibus amorem acceridat, Columella. Menfe Martio faginatiac paftiante admiffari jgen erofisequabus admittendi fu nt,& repletis fceminis item ad flabulacolligendi, Palladius. Tempus congreffui aptiffimum exiftitab equinoctio verno, hoe eftà vigefima fecunda Martij, víque. ad vigefimam fecundam Tun;j, vt partus videlicet fiat circa temperatiffim am herbef centemqQ; anni conllitutio- nem. Equa fiquidem vtero geritvndecim menfium decemd; dierum curriculo. Etenim quz concipiuntur poft - zftiuum folftitium;ea fanéinfoeliciter educantur,prorfusq; inutiliafunt, Abfyrt. Commodum videtur vt equi lociscalidis menfe A prili,frigidioribusautem Maio admittan tur.Nam cireumuolutoanno pulli eodem tempo- renati ,& aeremtemperatum & copiofum inuenient nutrimentum : autumnus etiam eafdem ob caufasnonin- com:hodus eftnafcentibusin eo pullis; Ruffius, Admittereoportet cum tempus anni venerit; bis die, mane &. vefpere Varro & Abfy rt.Siequa femel f ubactamarem poftea refi pueri t; poft dies denos rurfus funtconciliandi. Quódfinetuncquidem equum exceperit,fecernenda eft.ceu iam grauida. Vbiautem equz ipf cóceperint, ob- f-ruandum eft ne mifceantur plusiufto, néue in locisfrigidis diuerfentur, Abfyrtus. Quoad fatis fit admitti ipfie fignificant,quod fedefendunt, Varro. y 45d PI. A RALA odes en Quidam przcipiunt eodem rituquo mulos;admiffarium faginare;vt hacfagina hilaris plurimis foeminis fuf- ficia:veruntamen nec minusquam quindecim, nec rurfus pluresquam viginti vnus debet implere, Columella. J Lucienusapud Varronem,Ego quoq; adueniensaperiam carceres (inquit) & equos emittere incipid,nec folum mares,quos admiffarios habeo;vt Atticus fingulosin fceminas denas, équeis foeminas Cómodius Equiculus vir fortiffimus etiá patremilitariiuxtaac mares habere folebat. Neq; tamégqualem numeri (inquit Pallad.) omni- busdebemusadhibere, fed xftimatis viribus vniufcuiufq; admiffari), fubmittendafunt pauca vel numeroía con- * iugia, | : ! | dDeEgus. B. abs d. — à? É jugia, quz tes efficietadmiffarioshon paruaatate du fare, Iuueni tamen eqit o; & viribus forma: conftanti, not ' amplius quam duodecim, vel quindecim debemusad mittere,cateris pro qu alitatevirium fuaráü, Palladius. Tris ' €enz feeminzaut pauló plures, maribus (fingulis dantur, Ariftoteles. Regi Babylonis erant peculiares equi; prz- "ter bello deftinatos;admiflarij octingenti,cum equarum quibusadmi:tebanturfedecim millibusinam finguli ad / wicenasadmittebantur, Herodotus lib.i. Hippotrophium Straboni Jib.16,locus eftequis alendis accommodus; qualis ad Syriz Apamiam vifébatur , equarum velfapra triginta millia capiens, admiffarios veró trecentos Ce |; Ius:fic vni admiflario eque centum affignarentar , qui fane nimiuseft numerus. Non defunt quident operam; | quomagisequarum amoreflagrent admiffarij, vtiuba fuorumq; capillorum venuftate ; necnon ceteris clegan- - tibushoneftamentis (2vx«c:0) exornentur, &ad hoc fi que pollentaliz eupidinisillecebra: Quin eam quoq; 5 equo tanquam curíu certantem proponunt. Hisautem lenocinijs putant equum adamorem inuitari. Mares . quinque menfibusantea quam vocentur, à faeminis funt fegregandi;frumento etiam roborandi, torrido paula- ' timeruo &fimilagine aqua macerata largius faginandi , vt veneti fuperfint, & hoc fulti cibofortiusineant, Hac Anatolius. Vtadmiffarius equusin vencrem proruat, vftam cerüi caudaim cum vino terito, teftes & genitale li- . nito:fic hebes equus, voluptate folicitaturad venerem: fed cum furentis in libidinem impetum! compefcere Yo- 5 les;oleo perungito, Abfyrtus. Ocymum venerem flimulat: deo etiam equisafinisd; admiffurz tempore ingcri- tur,Plintus, Satyrij genserythraicon arietibus quoque & hircisad venerem fegnioribus in potu datur: & àSar- - snatis;equisob aífiduum laborem pigrioribüs in coitu,quod vitium profedanum vocant,Plinius.In fceminis iu- mentorum coitum incitat vrtica,fi folijs eius perfricetur vulua, Macer. Coitum in equo iuuat puluis tefticulo- rum equiin potione datus, Agsregator citans Plinij librum 28. Sunt qui rerum perpulchrarum ftudiofiore;;ai- num;equum;autalium quemuis admiffarium;huius coloris veftimento con tegunt, quem futuram puliationem . referre velint. Siquidem qualem veflitu eolorem ij mentientur,in talem enata progenies degenerabit; Abfyrtus. ' Admiffarium eo colore pictum,quo pallum nafci defiderant, (vel vno vel vario) aliquandiuante equam libidi- . peardentem detinent, demum dimittunt, fic pullus füo tempore nafcitur eo quet optarunt colore, Oppianus; . Prolesvt velfoemina;vel mafculusconcipiatur;noftri arbitri) fore Democritus affirmat, qui precipit, vt cü pro- | mien woWid ud tefticulum admiffarij lineo funiculo;alióue quolibet obligemus, came feemi- . nam;dextrumsidemq; in omnibus pene pecudibus faciendum cenfet, Columella. Si quifpiam marem nafci ve- lit;cum Aquiloniusinfpirat ventus, infiltendam equam obijcietifi foeminam fingi fitin animo , cum-Aufler per- flat; Africanus. Vbiadmiffariusequam fü peruenerit (inquitidem)certis fignis comprchenderelicet qué fexum 2 eneraueritsquoniam fi parte dextra dcfiliuit, marem feminaffe manifeflum eft: (i 1eua,fceminam , Africanus in !iranflatione Kuellij cap 15. His (ivilia vcl cadem potius, detauris etiam feribuntautliores, quantum attinet in- quam ad curandum; vt hic velillz fexus concipiatur. velvter conceptus fit disnofcatur, vtin auro docuimus - €itcafinem capitistertij. Marem pariet equafi fübmittatur( hoc Germani vocant Peroffez) tertio ante plenilu- nium dieifoeminam fi tertio poft pleniluniu m;Obífcurus. Mares(verba funt Ariftotelis) hoc genere foeminas fibifocictateceniunétasdignofrudt olfa&tu, etfi paucis anté diebus vnà fuerint: quod fi fosminz diuerfe permi- fceantur,mates alienas mordendo expellunt;fuasd; finguli fcorfum habentes pa(zuntur. Tricenz;aut paulo plu- | Fes fingulisdantur: quoties mas'accefforit aliquis, confeftim in eum maritus conuertitur, & currens gyroaggre- "ditur pugna:& feeminam;fi quà fe mouerit; morfureuocat, Etalibi, Equi temporelibidinis eques mordent; fternunt equitem atque infequuntur. lE di Er v ( p E r A : 4 5 i ! " .. * s M. | - E "n Fo SNnnevvidesut tota tremir pertentet equorum (Corpora fetautum notasodor attulit auras (0 00 eMfeuta, totam frena virim,nec verbera iua, — —— Non flopulirupesá, caua, atq, obiettavetardant (o Flumina,correptos unda tórquentia mantes, | |^ Vergiliusde viamorisfcribens. Coitus (inquic Arifloteles) non tam laboriofus equis quam bubus eft, Salacifimum omnium tum feminarum tum marium equusefthomin € excepto. ,. Equiredicimusequam,cum marem defiderat, Graci rsuave. Equienti mul;id eft equum appetenti, Co- | Jumella6.37. Equasdomitas fexaginta diebusequire tradunt;antequam gregales;Plinius, Incenduntu: libidi- -ne (inquit Ariftoteles) ex fosminiseque potiifimum;mox vacca.Equzitaq; equiunt:vnde vocabulum id ab hoc ynoanimali trahitur maledictoin mulieres libidinofas(vtillasequas vocemus;& equire dicamus, Acliánus/Nec | non euentari (éoweg zou ) per id terapus cquz dicuntur: quapropter in Creta infülaequos admiflarios minime àfceminisfemouendoscenfent.' Cum veroitaaffe&tz foerint,currntreli&a focietate: fimile hoc vitium eft, vt quod fübarein füibus dicitu r.Cü rrüntnon o rie ntem;antoccidentem verfus,fed ex aduerfo aquilonis;autauftri: | necappropinquareqnenquam patiuntur;douec vel defatigatz defiflant ; vel ad marem deueniant.) Vide infra in mesitione conceptus earum ex vento.) Tumaliquidemittünt, quodhippomanesappellatur, codem ;quo il- lud quod nafeitur;nomine. Tale hoc fané eft; quale fuisillud, quod apriam vocant: fed hoc przcipieadamoris | vencficia peti Equstempore coituscolligunt (efe,& focictatemagis quàmantea gaudent: iactant caudam | erebriusvocemimmatant, humorem emittunt fuis genitalibusfimilem genitura; fed multo tenuiorem; quàm mares,quem hippomanes nonnulli appellant;non quod pullis nafcentibusadhzret :ac cipieum humorem diffi- &ileeffeaiüt,quod paulatim admodam labitur.Mingunt etiam pluries; atq; interfe ludunt cum equiunt.Ha&e- nus Ariftoteles. Mirum eft, quadrüpedum pregnantes venerem arcent; prater equam & fuem,;Plinius. Solaani- malium (inquit Arifloteles de generatione animalium 4; s )mulier &equa;grauida coitum patiuntur. Equaqui- dem foliditate fux natürz, & quodaliquid fpatij in vtero fuperfit, vt ditum eft;amplius quidem, quàm vtab vno. occupetur: fed ar&ius quam vralteram perfe&te poffit füperfostari. Libidinofa natura eft equaob eundem effe- Gum,quo folida omnia veneris fantappetentiorailla enim ita fc habent, quia carent purgatione,que perindeeft Iceminis.vt coitu: maribus: equaenim menftrua minime emittit, Albertus caufam facitabundantiam cibi, & temperamentumcalidumachumidum. |^ — ^—- ^h par^ | Scilicet anteomnes furor efl infimis equarum: ca Etsentera Venus ipfa dedit, quotempore Glauci . SPotniades malisimembra ab[ump[ere quadriga. —— — dilasdncit amor trans Gargarayransg, fouantem |": feaninm:fnperant montes ci flumina trauant, Vergil, -Tum equa tum vacca indicium fuz libidinis Oo s prxftang - v 3E l ; S14 EN ra EMEN ae Y 445 , UA ex T 1 k - rum iuba, vtafinerumin coitu patiantur humilitatem. Auicennafcribit equarum libidinem minui cum preis | annos quadraginta natus po: cx Plinio recitavit) defiderabat; Idem alibi. Feruntregi Scytharum fuiffe equam cgregiam;ex quà mares ge « n [ ZUM. / j Tr j " Er Ó - DE. ira y Y PARS s im Cg p 3 I omnesgignerenturi quorum vmums qui praftantier haberetur, cum vt ex matre procrcarct, placeret, admiffu omnino recufaffe :opertam deindelatuiffe matrem , vc imprudens fuperuenirec: verum vbi áconcubitu. ns cem maris deiectam agnouer at,fugam properalle ;dtqs feipfum actum pracipite minteremiffe, Alij addunt; regem) — Scytl arum hoc fieri volüiffe; cum reliquas przflantium equorumgrex pete abfumpsus effec: &cnefe ex fs : A ux s ( H : NY Ar, o RN EL eS. fog v3 j 2 CO ! P WAS Cer NUM TENE NC C MS nofcentes detrectarent, ytrofq; à peroriga alijs pellibusobtectos & oleo odorato inun&os effe jp Iavcrochius rig manda ndum hs crejequa comitatur, F'ametfi incredibile (inquit Varro] qu od víu vcnit, mem satrem vtfaliretadduci non poffet, & cum capite obuolutoperorigaadduxitle aliqui : quod tamen falfum conuincimus ex Ariftotclelibrofexto fcribente; Equi »elfuasmatres & fi ias füper- y ME Hori perfectum effe armentum videtur,quum parentes fuam incunt prolem, Suppetit Ouidij au j PAFRODS GUT E WRAP NA socis dd ov États Rd bv Naepeurm avs xarjupiie Solini K.hipss. "Fumin equorum tumin boum generes titrgentad coitum prius minores natu quàm maiores Ariflot. Equos , & canes, & füuesinitum matutinum ap-- »cteres fciposaniteqa pif tbecitie na bloeiistlen tio re8t adn Plinius. Equusnon certodierum numes | roimplet,fed aliquando vno;aut duobus tribüsue;aliquando pluribus:fcrius certe quàm afinusjequam füperue. niensimplet;Ariflot. Apud Myfoscum equinum genus coit;qnidam velut Hymenaum quendam nuptijs prz- | cinunt,& cantus faauitate permulf eque granida fiunt, & torma p alchritudine, eximios pullos ex fcfe pariu Mo - Aelianus. Etalibi,Euripides dicit; paftores hymen&osad fiflulam cantantes,ad Venerem equasincitare;atq; eti. cquosadineunda: fceminasincendere. Yaadjing» vo Q-yos er iA BA or uro utro Plutarchus in Sympoft ch Sill (1 do coh "pie » menfis erü D c piditate ce Á diximus.Excitatur & tibia cantü libido in vtroq; fexu,hippothoronvecant;vt e Aeliaho retuli, Vide etiam fu- ! prain Caprz hifloria,cap.s. Sed non vlla magis viresinduflria firmat, Quam Venerem; caci ftimulosauertere "amoris. Siueboum,fiue cftcui gratior vfusequorá, Vergil. De equorum in Syria fylueftrium emulatione, quá ""ampulfi minores natu;qui fceminas falierint;perfecuti call án, fuperius d Conceptusindicium;, maxi- "mein vaccisequab usq: cum men fes ceflarunt,fpatio temporis bimeftri;trimeflri, quadrimeftri, femeftri : fed id , percipere diffici ceft;niti quis i amdudüm fecutusaffuctusq; admodum fit, Arift. Colorem ( eque cum conce- | pere) illico mutant rubriore pilo,vel quicunque fi t pleniore :hoc argumento definunt adrmittere etiam yolen- . tes;Plinius. Aliquot regionibus (inquit Colum clla)tantoflàgrant ardorecoéundi f&eminz, vt etiam fi marem - ponhàbeant;affidua & nimia cupiditatefigurantes fibi ipfe Venerem (colvortalium more auiüm) vento conci | piant, Quz poeta licentius dicit, 007 C Centintag aiii obi [abita flensioa medullis Feremagir (quiavere calor reditoffibus) 4l (000 LOreomn verfa is Zepbyrsmsflantvupibus attis) "Exteptautd, lenets attras:ei» fépe frresilrs. (O7 Coutagijsoetógraseido (mirabile dictu) Vu Saxa pers ce» fcopilos ee deprejjasconmalles "m qe Ü"Düfugwmtynón Euretzosneg, Stlisadertus — d "Boream, Cutmum à, aut unde tigerrimuas «dufley (O8 cNafümmmy e phat coutilas fravoveemlums MA Se | Cum fit notiffimum etiam in facro monte Hifpani; qui procurrit it occidentem iuxta Oceanum , frequenter | fitaniaad Oceanumin ea regione, v ieftop piden appo marte Tagto, quedam vento con ciptunt equa, lant: fed ex hisequis qui nati pulli non plus triennium. » 4 2 s e 4 bh ELLA VAIO S 2 : j E EU o» s MAR o s MU. oxfe ZUM ^ jy T^ "Je1Y3/! »U JA Aepe ls ng s ocres. V 440 De Quadrupedibus. . ditur partuseius, Abortiuntferé menta; glandibus cerri deuoratis, Ruffius. Ex fene quodam noflrate auditis, gentianaim quoq; abortus caufam effeequabus. Si poftea quàm trachuri caudam abfcideris, ipfumd; in mare li berum emiferis, eam cquz ventrem ferenti appendas, non multó eerte poftabortum pariet, Aelianus. Aegyptij mulierem quzabortiuum fecerit fignificaturt,equam fcribunt que lupum prefferit. Equa enim abortit, nó mo- dofilupum calcaucrit,fed etiam fi 1pfius veftigiaattigerit, Orus. Videinfra cap.4. Sicum equa ex equo przgnan- te coieritafinus,fcetusiam conceptus corrumpitur, Ariflotel. Etrurfus, Quum equus cumafina,velafinus cum equa inicritmultó magisabortus confequitur quàm cum vnigenz inter feiungantur:verbigratia, equa cum - equo;aut afina cum fino. Conccptum ex equo fecutus afini coitusabortu perimitinon item exafino equi, Pli» — nius & Ariftoteles,qui caufam rejjcitin afinini feminis frigiditatem. Et rurfus, Equi genituram (inquit Ariftot.) corrumpit afi nus:fed equus afini minimé,cum equaiam aliniinitu concéperit. .. ii Siaut partuautabortu equa laborauit, remedio erit filicula trita & aqua tepida permifla; dataque per cornus. Columella. Scythe equabus grauibuscquitant, cim primum fe mouerit fvetus, & nimirum eas proficercad pat- tus facilitatem arbitrantur, Ariftoteles. Equi &ijs cognata animalia; quanquam minus temporis viuunt; taraen diutius vterum feruntzalia enim annum; alia quod plurimum menfes denos grauida exigunt, Ariftoteles, Idem problematum fe&ionero, Équus (inquit) vrtardius maxime quàmhomo parit;fic viuere minus poteft: cuius rcicaufam,vuluz fiue vteri durities habet. Quomodo enimagzer fitiens haud citó fuosflirpes enutrit: fic durior vuluaequarum;informando nutricandoq; fuo foetu remoratur. Annum vterum fert& afina & equa, Ariftot. Partus isümdocieni ds menfe ocyffimus:fed à trimatu legitimus: totidé pari unt quot equa, & eifdem men-. fibus,&fimilimodo;Plinius. Partumin eo genere vndenis menfibus ferunt;,duodecimogignunt, Ariftoteles & . Plinius. Equacum conceperit duodecimo menfe parit, Varto ex Magone & Dionyfio, Columella. Ventrem ET fert duodecim menfes, Varro. Etalibi, Dnodecimo menfe die decimo aiunt nafcisqus poft (1d) tempusnafcun- xutsferé vitiofa atq; inutiliaexiftunt. Equarum natura cfl partum fpatio duodecimi men(isabfoluere, Palladius. Equa yterum gerit vndecim menfium decemq; dicrum curriculo, Abfyrtus. Marescitius perficiuntur in vtero quámfominz. Equa facillime omnium quadrapedum parit, Ariftot, Etrurfus, Cetera quadrupedesiacentes parercfolentat veró equacum tem pusiam edendiap propinquárit, erigit fe, ftansq; emittit partum. In hoc ge- nere grauida ftans parit Plinius. Equafi ngulos parit, Arifloteles. Et rurfus, Pariunt magna ex parte equa fingu- los:fed gemellos quoq; aliquan do complurium procreant. Singulos gignunt equi, Plinius. Equa vacat admo-. dum purgamentisin partu, ( Gracilochia vocant:)minimumdq; emittit profluuium fanguinis,videlicetpro core - poris magnitudine, Ariftoteles. Cum peperit; ftatim fecundas deuorat;atq; etiam quod pulli nafcentis fronti ad- harethippomanes dictum,Ariftot, De poliofeu pullio di&to,quod ante partum emittit equa, dixi (uprain hip- 36 pomane, Matrices equas quidam vocat cas quzfoetü alunt. Pullatio & pullitiesapud Columellam foetura pul- lorum eft; vel ipfi pullifed de alijs quequeanimalibus non equistantum invfufunr. Aftnisàfostu mamme do- lent, ideo fexto menfe atcent partus, ciiequz anno propé toto przbean t; Plinius. Lactaremulum femeftretem- porisfpatium referunt,equo autem plustem poristribuunt, Ariftot. Equi &afiniad biennium lactentur, Ana- tolius. Pulluscommodiffimóablactatur hec modo;Separetur à matre triduo ante plenilupium, & per horas vi- gintiquatuor ab exexclufus,ruríus maneadmittaturs& vbi lac co piofc fuxeritadeo vtventer turgeat, remouea- tur necadmittatur amplius:fic deinceps babitior manebit;& elegantior fiet; Author obícurus. Quinquemeftri- bus pullisfactis,cum redacti funtin ffabulum,obijcien dum farinam ordeaceam molitam cii furfaribus,& (i quid. aliud terta natum libenter edent. Anniculisiam factisdandum ordeum;& furfures; vfque quoad cruntla&tentes, Neg; prius biennio confecto àla&eremouendum, Varro. De bi ppot h clisat nisqui lacteequarum aluntur;pau- 4 là poft dicam. T'erram attingere ore pullum triduo proximo quam fit genitus,negant poflc; Plinius vtfupraetià — in$.di&tum efl. Pulli equarum nati manu tan gendinon fünt;quia cos tactus lxditaffiduus:quantuim ratio páti- tur,defendanturà frigore. In pullis pro xtatis merito ca funtcon fiderandajqua fignum boneindolism onftrant, uzin patribus, vel matribus fpectanda przcepi:dabit & hilaritas & alacritas, agilitasd; docam en tum, Palladius. ; Dcijsqua circapullum eligendum confideranda funt/faus iam dixi cap.z. Si partus profpereceffiminiméma- — nucontisgendus pullus erit. Nam Ieditur etiam leuiffimo cótactu. T'antum curaad hibebitur,yc& o&ca- | lidoloco cum metre verfetur, ne aut frigusadhucinfirmo noceat;aut mater Mu dte &ümobterat. Paulatim | | deinde producenduserit; prouidendum; Sig MC ai aduratzmox cnm firmierfoerit,in eadem pafcua 3nquibus mater eft ; dimittédus, nedefiderio partus fui laboret equa.Namid precipuegenus pecudisamoórenae | xorum,nifi fiat poteftas.noxam trahit, Columella. In decem dicbus fecundum partum cum matribusin pabulis , prodigendum, Varro. Et rurfus,Pullos, cum ftent cum matribus; interdum traétand ü, ne cumfint difiuncti, ex- ! terreantür, & reliqua, vtin domituraipforum dicam s.cap. Prafcpiaaltiora cflc oportet, ad que iumenta eapi- flrentur, vt furfum verfus fpectantia cibum capiant. Id maximein pullisobferaan dum eft :fic enim ere&tacerui-. cc niti confücfcent:qux res equino pecori maximam venuffatem adfert. An atolius. E rurfus, Equa poftalterum auttertium menfem (zditoiam partu) longé magis exercitationibus credídebet, quó lacin ca prdftátiusgigna- | tur:fequensequuleuscur(ibus committatur. Si pulli molles gerant vngulas;afperis locis cos citatiusagemus; cal- culos pedibus fubfternentes : ficenim vngule durantur: quafi ijs parumadhucf lidata mollefcant, hanc cura- tionem oportetadhibere: Adcpsfuilla vetus & hircina, fulphurignem non expertum, &all orum fpica mifc en-. turádjsvn gulz& earum caua perunguntur, Hzc Anatolius. Pafcuaprouidere OpontcE 1o! adeo mollibus locis : nata,vt vngularum firmitas deafperitate nilfentiat, Palladius. Ad firmitatem M uui a Me MU 6 tür vt pulli faxofis & montanislocis nafcantur;vt duris &afperislocis & aere frig 1 o durefcant. Conducunt an- tein montana locaduplici nomine: primum quia pcdesin cis validiores, aptiores, craffioresac duriores reddunt: deinde quoniam fübirde perinzqualialoca afcenfu defcenfud; exercitatilaboribus füftineudis praparanturro- beranturd; Ruffius. Exafino & equa (inquit Plinius) mulusgignitur menfe duodecimo: Ad tales partus equas neq; quadrimis minores,neq; decennibus maiores legunt:arceriq; vtrum; genusab altero narrat, nifiininfan- tia cius generis quodincant la&c haufto. Quapropter fübreptos pullosin tenebris eq uarum beri afinarimue equuleos admouent. Gigniturautem mulaex equo & afinajfed cffrenis &tardi tatisindomita. Equo &afina ge- nitos mares hinulosantiqui vocabent:contrad; mulos,ques afini& cqua:generarent. I t plurium Gracorum eft monumentis cum equa muli coitu natum,quem vocauerinthinum, id eft aruum mulum. Generantur exequa & onagris manfücfactis mule velocesin curfuy&c. Hucufg; Plinius. Eguuleos quorü hocin m ibab T" ! ' , " »J p- De Equo. C. | Lib. Loc 44i ' £àp.44-) meminit; Ariftoteles hippothelas quafi equimulpgos vocat, Arcebit (inquit) ab initü & afinüm equa, ài equum afina:nift contigerit vtafinus equzlac haüferittob id de induftria pullos afinorumfüpponunt;qui vocan- L tur hippothelz, Hermolaus. Pullüm afininum (inquit Varro ) à pártürceentem fubijciüt equa, cuius lacte am- . eligendocopiofétractabimus. Annafocer Efau primusequisafinas copulauit,vt Iudziafferüt,Hfidorus. Equa- j muli nequeuntgigni;cum neq; locus fit frigidus:neq; vlla alia caufa appareat. Aiunt Elienfes ipfi ex imprecatio- | M I . poftquam admiferint alinos dum equa conceperint;tunc rurfus eas reducere; ! Defamtateequorum tuenda, ch pracanendis suorbis. ) Mulomedici& vetetinzrij dicuntur communi vocabulo;qui veterina curant,equos, mulos,afinos, Dicuntur . autem veterinaanimaliaad ve&uramidonea;quazaliquid vehere poffu nt, quafi venterina, quódad ventré onus religatumgerant. Vngule veterinotantuim generi renalcuntur, Plinius, Étgenusomnequod eft veterino gc- : nerepartum;Lucretiuslib.s. Veterinarium pro medico veterinorum dixit Columella,& medicinam veterina- . riam. Vegetiusartis veterinariz fiue mulomedicine libros quatuorreliquit, &eadem vocabula ip przfatione | vfürpat:quanquam ars veterinain excufis codicibus legitur,perperamvt videtur, Equarius, equorum curator, » apudSolinum ca p.5.Herophilus equarius medicus, Valerius Max. ÉEquorum medici,equinarij,veterinarij,ma- nucalci, (corrupta puto voce;pro vulgari illa marefcalci,) mulomedictappellantur, Textor. De medicinis vel plurimafunt in equis,& (igna morborum;& genera curationum;quz paftorem (cripta habere oportet. Itaq; ob hocin Greciapotiffimum medici pecorum zin/aceoiappellatt, Varro.Iulius Firmicus 'armievea) dixit. Marcícal- cum Rufius & alij vocantchirurgum (vtitadicam) equorum,qui vel fecando vel vrendo eis medetur. naro na ^ (intellige Bi&la ) Abfyrti & aliorum Grece extant.Eadem Latinitate donauit loan.Rue!lius,cuiustranflatio pu- P quidem & clegansin Latino fermoneeft: quód ad rem veró,multisin locis & manca & corrupta, vt ipfe cuni | "Gracis conferendoanimaduerti. Suntautem prater Abfyrtum autlioresifli, Hierocles, Theomneftus, Pela go- - nius, Anatolius, Tiberius, Eumelus T hebanus vel Chiron, Archedemus; Hippocrates, Acmilius Hifpanus,Lito- - - riusBeneuentanus; Himerius, Africanus, Didymus, Dioyhanes, Pamphilus, & Magon Cartbaginen(üs. Citan- tur etiam obiterin codem opere, Agathotyches, Nephon, Hieron; Caffius, Hemerius. Geoponicorum etiam; . quz Conflantino adfcribuntur, liber fexcufdecimusianeresiav cótinet : fed ita vt omnia ex Hippiatricorum vo- ' Iumineiam dicto defumpta videantur. Nonnulla que in Geoponicislegebantur, &in Abfyru,&c. Elippiatricis - deerant, Ruelliustrar flationi fuz adiecit.Scripfit & Laurentius Rufius librum eiufdem artis: in quo przter alios * authores,copiofe de frenis eorum; differentijs tractat, expreffis patiter picturiseorum. Primusomnium puto di hippicum,;id eftdeequis & cqueftriarte librum Simon quidam Athenienfis reliquit , ex quoomnia quz placebát - infuum tranfcripfit Xenopbhon;nos pleraq; ex Xenophonteinhugcnoftrrum,De equis preterea (vt Camerarius . obferuauit) quzdam fcripfit Cleodamas A chnzus: Plinius etiam, quiipfe librum fe de iaculatione equeftri edi- . diffeait; tradit equitem quendam Sarmenem primum de equitatu fcripfiffe, effiGtum à flatuario Demetrio : Et . Mecon quidam; &alij. Magifter Maurus Hippiater citaturà Laur.Rufio cap.14 4.& 151. Petri Crefcentienfis de - agriculturaliber nonus capita 57.de equis continet. Multa deijfdem docet Albertus Magnus quoq; lib.23.hifto- rizanimalium:Multa etiam rei rufticz prifci fcriptores, Varro; Columella, Palladius. Extant deniq;in omnibus | feré vulgaribus linguis de equis curandis confcripti libri ; Germanicé, Italice, Gallicé: Italice quidem excufum | vidi Auguftini Columbini librum. kids 4 Ri Arr | x WWE ns - Quzcunq; ad equi fanitatem tuendá.vcl cauendos morbos precepta pertinent (Uyrena & stsdunsenud Greci | Vocant) partim hocinloce trademus,partim cipite quinto, in capartequs eft detra&tandisequis. Dedentibus | equi;quos vulgo fcalliones vocant;& eorum exeiptione;fupra dictum eff. Ad hos autem eximédos (inquit Ru- | fius) tempusvindemiarum aptiffirium eft: nai firacemi vuarum in cibo eis tim dentur, vulnera oris melius cu- rantur & confolidantur, nec vermesaut prauz carnesinnafci poffunt: itaq; ex hoccibo os equi melius efficitur, 'acipfeetiam pinguefcit. Ad eandem €uram (fcallionate vocant) obfernandum eftvtLunadecrefcat. | Anima: | liim dorfa vt laboris plurimum fentiunt;ita diligentius funt curanda. Exceptisenim his qui deputati funt circo; reliquum mulori m,equorum;afinorumd; genus fub fellisaut fagmis folo tergo przftat officium. ' Vnde lauda- | biliorinduftria efl; qua incolumitatem tuetur, quam quz cupit Ifa curari. Nam diligétia defendit vitio: fi ceri- |tones vel faga primum fuffi. ientia; deinde mollia imponantur, & lota, atq; ad tempus diligenter excuffa; ne ali- quid fordium aut afperitatis inhereat quod füb pondere inulceret pellem:tunc fagmarum vel fellarum menfura «conueniens & aptaqualitas debetadhiberi. Sienimiftaminora fuerint vel maiora, an gufliora, ve! vltráà modum la | | | ] £42 De D uadrupedibun. 1 4 v. ]A 7 ^ ^ i [D ^ D A m E TEN , PST eo MAWNTS * . " um IG RAP. * : aS A [E et, fenum intrura decumbat; &c. Camerarius. Et rurfus ; Crithiafisomniamembra debilitat; vt nec ingredi Veit. equus;& pafcatur huriiacenssidemq; acciditde potu intempefliuo, fed cum minorc periculo. Scd dehoc & có quod ex rctentà vrina in longtore itinere fit periculo;amplius dicam capite s, "Fempore veris equu m frenatum Solim atntino aliquantifper exponere;ad fanitatem tuendam facit. Plurimum iuuat (inquit Vegctiuz) fi fepius | & cum moderatrone animalia fedeantur( exerceantur, nempe cquitando.) iNam imperitia rectoris, & inceffus eorum debilitat, & mores , previpue fernorum impatientia, qui abfentibus dominis ad curfum equos vehemen- fer flimulant, &non folum flazeilis, fed ctiam calcaribus cxdunt, dum aucinter fuos vclccitatcm cupiunt expe- xiri,aut cur alienis vehementiobítinatione conzendunt,necreuocant aliquádo currentes, nec tenipcrant: neq; - enim de damno domint cogitant,quod eidem cortingere gratulantar, Quam rem diligens paterfamiliás fumma fcueritate prohibebit;& iumenta füaidoneis & moderatis homi nibus,fcicntibusd: tra&are committet. Poftfu- ü dorem quoq; fixftus fit; puíca osablui cóuenit/fi hyems,murta, Vinum quoq; & oleum faucibusinfundi opor- E cebitad cornu, zftate frigidum, hyemetepefaétum ; 1ta vt byeme meri fextario , olei vnciz tresaffate autem duze vanturimodo mifceantür , Hec Vegetius. Accidit his equis qui parum exercentur, feré ytanbelitus difficultate laborent,Cauierarius. VXeimmum flabulum cóuenit cffc jocoarido;fleccorc vel palcis mollibus adoperto, in quo gtentur: Quod exercitium & fanizati proficit,& zgritudinis vitium cómmonf fat: nam ante potum animalia vel cuotiesapimalaut non falito more f tranfüoluit, aut omnino detre&tat accumberc, fziasillud ex tzdio labora- xc &ideo feparati debereatq; eurari Venuum Si veterinisin itinere defeffisfelle vel (agmg auferantur, vt loco aliquo commodo libere volutari poffint, itarecreantür vt loffitudine pofita, moxiterumlaborem tanquam. re- adi übeano Rufus. Toimrordyen Pn shoiuejes (codeximpreffus nonreeie habet iadcasoucsigeeuin pe iatricis legimus:Rucllius abfurdé tranftu lic adaquationes & lauacra. Et alibi zeiutcha ned feiticw, tque abfurdé Ir verdt,proluatur & ad curfum leniterincitetur. KuA/ew quidem verba mcommnn iffimum volutarefignat: vnde | uvxispas volutabrum;locus inquefe volutant animali a.P'olfe wrarius A LC SN MM MGE. curfam ibcitarezoicevenim circumflexum Hefychius & Varinus exponunt, fexemóppdivs renes Sd c BOT ce: Hefychius etiam V'o Get i Ce" & Puluen intetprctazur. P'ompioos 5c raro futecy Xidem:quanquam hoc nl ad reni przfentem facere videtur.nam fupiov interpretantur temonem inter bin osequos. Ara dsiio am dX ore. quodapud coldem is exponitur locus iuxta fBuuium & arenam inquo cqui volutentur;jdicev verbum idéquod duAlev effe fübit, eod; magis quód Hippiatri etiara ta locisiam citatis coniungant.. Apud Suidam nihil reperio. Optimum fuerit vt interdum ad volutabraducantur qua folidasgeruntvngulas: locus adid eligendus folidus, terrenus, zquabilis,non lapidofus nec falebrofus;quo fefe poffiut citra noxam faburrare, Improbanturletitra- | Kus Baldo graminefiftercorati, quod expeditum nó reddantequum, nec corporisa gilitate pr ML qodaubew dum Y sordo Dog d rapa G. ) Porro durum folum & folidum, non erit eis altenum, Abíyrtus interprete Ruelito. Equum aiantlauattone & vnguentis delcétazi, Aclian. Monent quidam ne E VURINDUR cqui fupra ventrem in aqnam adigantur: quod ventre cis refrigeratoalimentum non fentiant: pinguiorcs vero ficpius &altiusinaquamagendos,lic efici ne nimium pinguefcant& corpus nium acintegrum conferuent, Equusad aquam potaturusducatur panas paffü:&ctam manequam vefperi rctincatur vfqy ad genua velpaulófupra fpatio — dulci frigida velmarina: nam aquis naturaliter equis conueniunt,dulcisquidem frigidi- | [] trium horarum in aqna | care, marina veró ficeitate fua conftringerido humores qut ad crura cefcendunt & morborum caufz funt. Inde i: m noningredietur,donec crura etus deterfa & ficcata (int, Nam flabuli vaporesin cruribus xediensequusftabulu humidis facile excitant gallas & prauos humores. Hac Petrus Crefcent. Sunt qui hircosin flabulisalant:tanqua hircinusodor falubriorem equisaerem reddat,& nefcio quos morbosamoliatur. Omnisextremi frigoris tole- 4 1andorequinoarmento vaeca efb;ideoq; facile fub dio hybernat, Colu mella. Si animal (inquit Vegetius) demi forisd; perfrixerit,calidioribus vn guentis,qua multa funt,]um bi eidem confricentur & cerebrum;potionibusá; & pigmentis, & herbisquarum feruentior eft vis, peroscontinnó oportctin fundi, vtperfrictionis incemmodü - euincatur dtq; pellatur. Ná fiin vifceribus permanferitalgorisintu ria;diuerfos periculofosd; procteat morbos. Jnlociscirca Tanaim & Cauca(um borealem tantur eft frigus hybernum, vt prz illoequi, muli , & pecora mo-- xiantur, vt fcribit Dionyfius Afer.In Scythiain gentem & diuturnam vim hyemis equi perferunt, muli afi aidine.- incipientem quidem ferunt,cum tamen alibiftantesin gelido equi tabefiant, afini veró ac muli durent. Herodo- tus. Equus hyemegetat operimentum laneum propter Érigusixftate lineum, ne ledatur Amufcis& fimilibus in- - (c&is, Rufius. Si dicrum canicularium temporeaftu animal fatigabitur, vel aquis frigidis eft perfandendum, vel. in dáre lumenue mittendum:frigidisetiam potionibus recreandum, vc neceffitati laborum aut tem porü aptior : medicina fuccurrat; Vegetius. | Si (anis eft macics, celerius torrefacto tritico quàm ordco reficitur: fed & vini po- tio danda eft, ac paulatim ciufimodi fubtrahenda immiftis ordeo furfuribus, dum confucfcat faba'& puro otdco i tidiecorpora pecudum quàm hominum defricanda funt ac fzpe plus prodeft preífa manu. largiffimé cibos pra'beas; Columella. Animalia macie tenuata (inquit Vegetius) non ntur ad corporum firmitatem. Ná olco veteri vinoqs permixtis,& tepefa &isin Sole, . ertotum corpus Vnguntur,& contra pilum multorum manibus perfricantuz,vt & nerui mollefcant;& cutisla- xctur,& fudor er umpat:Quo facto coopertain pontili ftrato collocentur. Etfi hyems fucrit;condita cá femiun- ciaapij feminis crit; & olei ribus vncyjs calefacta per osipfiusoportetin fundi, Siaftas fueritabfinthium velro-. fátum cum quatuor fcrupulis croci & duabus vneijs olei frigidum peros fimiliter debet accipere.Quor um íinon fappetit copia, vinum fimpliciter cóuenit praeberi cü cateris.Preterca etu fmodi fpecies téporehyemis cum hor-. dei modijs quatuor mifcebis, fabz fextarios octo , tritici fextarios quatuor,ciceris [extarios octo; fcenigreci fex- tarios quatuor,erui fextarium vnum & fi meritum equi vel facultas domini (appetit, vuz paffe & nuclei fextarios. fingulos:qux omniafolerter commiftacum fuerint, vnum moduminaqua mundiffima pridie debesifundere, & paululum mane ficcate;ex quo equo femimodinm ante prandium,& fcmimodium ad vefperam dabis per plu- «imos diesin locooptimo; Vigintiuno dicitaflabulerur, vt intrinfecus bibat. Quàd fi vltra modum fapina pro- uenerit,ne pleth ora Boceat;àu fc rendus eft fanguisa matrice. Pretereagraminum radices quas aratrum frequen- «er eucliit,ftudio(e collige, & qu ám potuerislongas minutatim concide; hordeod; commifce;& quotidie oos re non dubites. Aeftate vero,excepto eruosfpeciesilla: quas diximus,pro zftimatione men fura farraginis adimui- hoc eft, hordei viridis plures maioresque fafciculos, tritici vel ciceris, velfee i minores & Íe alj. Nee minns quo fibegiffe terga, quàm f abíq; ftudio diligenti reüoca cem prebeantur, | | : pauciiQue omnia contufa oportet apponi, Huceufq; Vegetius, Aegrotanti pecortaut fame confecto (vtin Hip. "T | J | piatrici E | | De Ego. . Li. ], 1 43 WU ut os o VES " lom atr $n. , ls n TRY, : C , wo 3 ram peond PE T ME n NE $7 NN $3 S d piitricis Grecis legimus cap.u. intranflatióne TRuellij) curatione huiufmodi opus. fi: Seminis api] fextarius V ! ES : uis ponderibus per triduü diuides (ita tem perabisvt per cornu dcfluant) cfacies; víquead feptiimaui, à cibo abfiineatur & potu, tis & das capite potionem. Aliudibidem,quodiumentaim orbis vin trolochiz rotandz, myrrha troglodytidis, rafürz eboris , & baccarim lauri equis ((iebur dem diateffaron: dida: delcribitar etiam in Hippiatricis titulo.Potio neccflariaomni tempore pralibanda,)ex quo grande cochleare ple- fcrüpulosquataor mellis vel pafft vnciastres,vini fexcarium, gifui refolucipaftil-- heminamadijcies,sflate roris ( forte rorifma- gctius 3.75.potionem conira omnes morbos de- quam boum plurimum profunt;vtin Boue ex Vegetio liscórnuceruinum appenderis, Abfyrt, in Geopon. Si & faciem confouebis,oua quoq;tritacum hetgi- & crefcunt, mibrati vncias fe pre ümanum commi Ditrsó ) Pradentius confilium eftoedum tueri fanitatem,quam paflionem curare. Corroborantur aut& vita ut: | nr | bafi oetiam confricabis,quod vn gulasnu- ^ xuneielibram , olet veteris librang LI PT NC "De Quadrupedibus. ' libram femisacetiacriorts fextatium vnü, vntuerfa contundes & mifcebis,& decoques, & ex eo coronas vel vn- guesanimalium confricabis Et rurfus 2. 55. Animalium (inquit) vngulx alperitateac longitudineitinerum de- teruntur & impediuntinceflum;&c. Etmox poft curam apoftematis intra vngulá orti, Subtritespedes fomen- tabisaqua calida;axungiad; veteri perunges.deinde tefla candenti decoquis, oleo poft & fülphure pariter contri- to lana candente leuiter vres pertridaum. S1 vero contuderit, fanguinem de corona emittes, & calida fomenta-. bis,axungia veteri perunges:óninum quoque ftercuscum aceto permifcebis & imponcs: quamuis alij caprinum — cfficacius credant. Vngulas his temporibus (inquit Camerarius) fimobubulo maxime folidari conferuarij;cre- - dunt:cuius rationem funt quiapparere negent.fed adiuuari fimo bubylovngulas compertum putatur. Parantur | ctiam ad has vel conferuandas; vel etiam reparandas, medicamenta quedam vnétionum. Huiufmodi medica- | menta adhiberenoftri vocant j»feblabes; Vidc infra capite quinto;& hocipfo capite infravbi de vngularum cura & morbistractabitur, Vngulam fübradere Veget.dixit;cauare vel (quarare Pet: Creíc. Subraditur autem tum reliquum folum,tum chelidón dida. Equorü pedibus (inquit Grapaldus) foleasé ferroaddimus, at Nero olim mulis fuisexargento:Poppea coniunx Neronis (tefte Plinio) delicattoribusiumentis fuisfoleas exauro quoque induerefolebat. Aprili quotidie mane in campis per quo fais gurgites equitato,item Maio:fic vngulz & cornu | &rmantur. Vtileautem fueritfoleasex ferro inducere cum noua eft Luna, & cumin Virgine verfatur, Obfcurus. Contingit aliquando vtnixinterfoleas & vngulas equoram recepta congeletur,noftri vocant yaffollen ,id ne fiat üidam hoc pacto cauent;fafcias ex marginibus pannorum precipuéfectas,nouem ferédigitoslongas, aqua at-. - * dente madidas ferreo inftrumentointer foleas & vngulastane equitaturiin farciunt;& fi quid forte promineat, abfcindunt:itaablhoc malo fecuri totum diem iter faciunt, velperi rurfüsauferunt. Cofeaetica quadam, idefl quaadornatum c pulchr ittdiniem in corpore equi ab equi[onibus finute Caputequi mactefcit ( inquit Albertus) &ficcatur; fiantequam feptem annos habeat;fepe aquafrigidaab- — juatur & fricetur. Collum autem eius craffefcit, & crines melius crefcunt,;fi aqua calida fpe ac diligenter iuxta Y fcapulashume&tetur;& crines digitis fcalpentur & prope caput:fed frigida,non calidaaqua: quia caput debet effe ;racile, Simenfe Maiotenerasfagi £rondesequisin cibum dederis,pilus clegantior cum alias tum colore nafce- tur, Obfcurus. Equisé cicatrice cur pili na(canterijds candidi, Ariftoteles quzrit fectione 1e. problemate 29. | &s;r. Curequis pili per cicatrices otiri queanth ominibu snó item, A phrodifienfislibro primo problemate 46. 9 Pilorum in colore varietas,itemq; oculorum ( vt áivnusalbi coloris fuerit.alter nigri, vcl vnus albus & alter va rius; &c.) mutari non poffu nt;quia contingunt inipfa genaratione, R fius. Vt pili renafcantur in cicatricibus, : vcl qui aliter efluxerunt, Rufius 163. V egetjus 2.65. Cur cicatricibus equorum infperfus hordei puluis faciat vt pili non albi;fed caeteris vnicolores oriantur, Aphrodifientis inquiritlibu.pt oblematea5. Pili concolores nudis. cicatricumarels reddentur hoc mode, vtícribit Tiberius:Hordei pin iti fextarias duos fubigito, & adiccta nitri fpumajexiguod; fale, panes forniato, dcin in furn um dimittitodonec in carbones redigantur : pefiremo tufo ; tritosd; permifto oleo vleerum cicatricibus oblinito:hoc dicbus viginu facito. Alijidad idem medicamentum; & - alia vt p.li nafc antutscrefcant,vel colore mutentur;lege ibidemin Hippiatricis Grecis capite 55.item de pilis cau E da,iuba,& capronarum;vt crefcant, & non marceícantaut defiuant; capite $4. Quomodo pili nigri mutentur. inalbos Rufius docetcapite164. Talpaminaqua difcoquito,& usi! lud;poftquam triduo feruatum fuerit, rafis riuslocisvbi pilos albos enafci voles;illinito;coq; abluito. Vide non nihil fupra capitefecu ndo,vbi de coloribu 4 i. Sicubi pilosin equo albos defideras,loco rafo fel caprinum inunge , Author obícurus. Feces fevi in lucernis vítijillitz partibus glabris piles cliciunt;vt quidam cribit. Si album pilum nigrefcere cupias, Atra-. menti futorij (crupulos feptem,rhododaphnésfucci fcrupulos quatuor; [epi caprini quod fufficit, pariter tems? erabis& yteris, Vegetius 2.64.noslocum pla nécorruptum em endauimus ex Grazcis Flipptatricis cap.5 s.Si e di- t uerfo albos pilosfacere volueris,cucumetis fylueftris radicu mlibram vnam jnitri iugales sud P Ww : res cogis,h emiram meliis adijcies, quibus permixtis vteris. Fadem in Gr d joi oed Hn citato pn Óa E tcrleguntur. Vtequis hirfutis pili nafcantur molliores,Hippiatr icag4. Siin tibijs &. a n M oh Hay ? D^ licentur, pfilothra adhibentur,qualia de'cribit Camerariusin Hippocomicofuo. aud fcio quali pilo*d zum affe&tione vitiatos equos Germa nicélcgo vocari flravffbá ds. De Ícabic & pruritu, videihfra inter nid 2s vnionis folutz;Si pili marcelcunt vcl corru mpunturinextrema parte caudz remedia, Flipplatrica gs; 25 |'uXU pilorum caüdz,Rufiuszór De lan gio cauda,qui m orbuseft "nftar canc rijIdcma62. Deis me a ngo | | re hyftrichidem vocant,quód fetis fuillisfimiles pili enafcantur,Hippiat.5o Cade is 3 & iis E is p [5 pium equiornamentum eft. Huius igiturincrem entum ftudiofé Bue odt s cre ro ume et frigida, vcl etiam fero liquidiore:hoc enim prefentem habete efficaciam quidam a Terunt, Camerarius. equorum egi. Sicu forteimp De purgatione alui. "T d Í De purgatione quz per farraginem fit,fu pra docuimusin ciborum métione. M eer t vy | 11 tranílatio habet 122.deinfufionibus dciectorijs «A nage To buone, Tta cribit: " um lactentel iugulatum deglübunt,vifceribus& extis exenteratum cluunt,dein ollz cerise iur per iced dum corpus offa relinquat:cuiusiuris,adiceto melle;per triduum heminas binas quotidie zm " infu 3 Ic. De- co&o füillz itidem praflant;aut candidi gallinacei iure:ca maioribus noltris memoriz tra a unt. Nos ijs Vio ufi ithymallum incequentes 1n aqua; aut peucedanum , aut ab inthium, aut minis fuimusinfufionibus,tenuemti RIDERS i4? 9x : centauriumautariftolochie radicem codem modo decoctam aut fylucftris cucumeris radicem ex nitro;vt pHU fcriptum cftaut colocynthidis Aegyptia femé cum pulpa cruda reficcatum:fitaque modus fextarius, quotidie feptem dierum fpatio per 0$ infundatur.Optimum fuerit fylueftrem pec ex nitrode fud Bc iB ] capite uin tranflatione Ruellij, Tufam (inquit) in tenues parti lasfylueftris ihre radicem ii d dum Baccefcensinarefcat:rurfumq; vt 1n tenuiffima leuigetur,c ndimusjadiecto tunfi nitri pu medo:f. j permifcentes vorandam obijcimus.Porró grauidis & ventrem ferefitibusiumentis abítinem us;la Pues Ni e ^oi) tamen interdum damus. Siquidem &ipfiqui matribus fubrumantur cquuli;hac ratione purgabutur, buius] : - | : 2 à - , M E ^ | DeLguk OO — Léh ING UU | hofüsgratla permiícemus, vtanimal hoc ille&uih condimento ; dciéztorium medicámenmóh afpermerur, Me? "lius cedet fi lalis farfurofa fordesadijclatur, (xaxov 5) € &A25 pryyvew srl es) fic vtà decimoquintó rem aufpicaà ki, quinto quoq; die;quod cft teríh eo temporis fpatio, ad calendas vío priebesmus. Quod fi fuerit ita factum; | » cc pfora nec (cabies inuadent, czterz que valetudines atcebuntur. Audio gentíana eciam exhibita purgari e- quos. Vtileeftequum (inquit Rufius) (emelin anno purgari, vt & firmior valetudo & ipfe viuaclor (it: quamob- . brem aliqiios hic purgandi modos aperiam. Purgaturergo equus farragine, vt Rome & locis vicinis fieri folerz "Pafcuntur enim cqui herbis, quas farrsginis nomine vocant diebus quindecim, quo tempore abunde purganturz - deinde véró eodem pabulo etiam pinguefcunt. Herba génusin Apulia trifolium vocant, (trifolium vulgare; fiueJotum pratenfem interpretor)quod femel fatum triennio durat. Quotannisaucem viridem & teneram her» bam producit; quz pertotam etatem vefca manet. Huius paftu non minus quàm farrsginis purganur (imul 8 - habitiores fiunt. Porró in locis frigidioribus, quáles funt Gallia, Germania; Anglia; & fimiles;quoniam paícna | "bumidiora, magisque viridia & tenetà (unt, cqui pratenfibus herbis mirificé & purgantur & pingueícunt. 1n quiz :busveró regionibus melones vel peponesabundant, hosfru&us minutatim concifos equis exhibent: purgant enim mirabiliter, przcipué per vrinam,& pinguiores délndereddunt equos. Eft & alia ratio,eaque melior buiuf- modi : Annona pér dies quindecim prebetut, ita purgati habitiores moxfiunt. Huicetiam przferunt eam quas yuis fiue racemis abunde exhibitis purgació fit: que vullos etiam ( morbum pulfinum ) iuuat, & vnicé prz ó7 mhnibusremedijscurat. Similis huic modus eít, quodad purgationem equorum, ficus affatim edendos obiecif- -fe. Sunt &aliz quzdam purgandirationes, quz tamen corpus nonaugent; minusque tutó adhibentur, vtpo- -. te magis medicinales: ex quibus vnum & altérum folum proponam, teliquosinduftriz peritorum hulus artis re« linquo. Tincevel barbi pifcium intetanea omnia, fiue de vno, (iue etiam fi opus fit de pluribus pifcibus minus tatim incifa cüm optimo vinoalbo mifce, & per cornuin gulam equi iifunde; purgabit mirum in modum. Ali- qui (iliginem (fecale intelligo: fic enim filiginem accipiebant fuperioris feculi homínesindo&i) in aqua flauiali diu coquunt: fed przltat non diu coqui, ita vt aon rumpatur cortex, & minus faftidistur ab équo: deinde fic- - €atam equoannonz locoincibo przbent: mírabiliter purgat ; & lumbricos etiam expellit. Hoc cem ion vti- le quidem eft, modo equi admittant: fepe enim diebus aliquotafpernantur&abftinent, Curandum eftautem vtequus qui herbis pargatur, contineatur fub te&o, & operimentoaliquolatieo tegatur,Hazc Rufius. Canabis aqua fumptaaluo iumentorum prode(t,Plin. Qua rationecyclo curenturanimalia Veget.deícribit 2; 6. his vet« bis: Meminerisautem omnes valetudines capitis; precipue veteres (&) periculofos cyclo oportere curari: Cni hecobfíeruantia & otdoeftadhibeudus. Triduosb hordeo ábftinebituranimal ,temperabitur etiam mollibus ) cibis, poft diem tertiam dé dexttaac finiflta, prout etas aut vires vel valetudo pertriferint, de roacrice (fic dicta - ven&) fanguis auferetur; Quo fa&o per triduum viridi cauliculórum ac lattucarum fáftentabitur cibo. Pri- mo vnodieà cibo eum faftinebis & aqua: nono autem die offas caulium cum liquamine & óleo optimo tempes tatas noni thinus viginti digeras, cui nihilominus la&tucam dabis inciboterindie. Poft potionem biberefem- .perincipiat. Siveró ventet vehementer foluiinco: perit, caulium offas dare defiftes: fed dabis paleas & furfares; -dravi fequenti die penitus nihil manducet, fed folam aquam percipiat ad bibendum , ac poftero die inducaturin xellam balnei calidam & fade. Opus eftautem diligentia vt reducatur celeriter de calore, ne interclufo fpi-- titu pereat: tunc extergetur diligenter, vinóque & oleo largiter perfricatus , accipiet cum nitri puluere folia - raphaniconfpería, quantum commodum éft. Po(tmodum cum radicibus cucumeris afinini viridis minuta- - tim concifis oleum óptimum mifcebis,& in váfe ouo ita decoques vt terriam perdat; ex quo fingulas berii- nas per capita animalium per triduum dabis, vt potio ventrem refoluar. Sed 6i vltra modum fluete coeperit; lenticulam & hordeum pari menfura friges, & de his fingulas bilibres per dies fingulos cum futfure & paleis da- "bis. Quinqueitaque diebus operam refe&ionis eiusimpendes , & leuiter exercebis, vcinrelligas quantum ví es corporis fanitasque profecerit. Poft hzc euni pro arbitrio defpamabis. Sequente dle caput eius pargabis "€xorica (vox cortupra videtur) veltadice Dianaria, quam Artemifiam dicimus: fi hzcnon fuerint, ex liquami- heoptimo cumoleo mifto: cuius capt pedesq; connectes,cum bene purgatum agnotieris,foluito :butyrüm ex - eleorofeofolutum infundes in nares; vt illo purgationis mitigeturafperitas, ità vc ingule cotyle fingulisnari- "businfandantar. Si fapradictz potiones non foluerint ventrem ; mellis, hellebori albi pondusvnius denarij €um heraina dulcis vini bene tritum in potione recipiat, vel certe fcammoniz pondus duorá denariorum dili - genter tritz cum dulcis vini hemina fimiliestione diffaridesin fauces: Quàd fi venter vltta modum diffolutus di- ) Ícrimenimportat;anapallicum facco prifariead reftti&tioriem i plius dabis,lenticulamq; & hordcü frixumfingu- las bilibrescü paleis & furfure ptebcbisin cibo.Ad vltimum;partes quein caufa funt, (inapizabis diligenter, fina-- * pizatà cautére ferreo, vel quod vtilius creditur cu prinocobures, vfta curatutus ex more. Potionem quoq; ex an- 'tidoto polychrefte per dies plurimos dabis,& exercebis leniter,& ad cibaria ipfius aliquid per partes lemperád- lunges; donecad priftinam confuetüdinem reuócetur. Infanabiles valetudines cycloaffirmantut poíle curi, id. - eft; infani corroborati: Caduci cyclo curati vruatarín capite: morbidi veró;dyfenterici;coriaginofi, octopnoicis "firophofi;cyclo curentur in renibus, Hucuíq; Veget. ! | . : m SD 2De fanguinis mriffones 0 | ^ * JPhlebotomam hoceftferreuminftramentum quo venainciditur. Vegetlus alicubi faglttam vocat, Ger- mani fampto (vt videtur) à Grecis vocabulo, ei» fliedyseg. (iC Thes pA Gomsueii, ol popuotosem Ex mV» patpscs - apud Hippiatros legimus: item &auporiCen 05 Gy avis jweroxuvlois AG ae ataot ot Orapély Y Na a Goles m (Bo nop, sgoriicpus AUcaus uis BoDexo, aéGas 8 Vrare veas, Etapud latinos, venam incidere vel fecare, ferire : apud Vegecium |» etiam percutere, pulfare : fanguinem detrahere,vel mittere ; emittere, auferre, laxare, minuere, fubtraheretol- ete: deplere etiam Vegetiusdixit & phlebotomare: Et alibi, Vena i&a fanguis acontizet, poft decurfionem "fafciolaligabis venam. De vene fe&ione, & venarumà quibus fanguis detrahi folet nominibus quadam docui "fupra capire fecundo. Pluribus membris ac morbis (inquit Veget.) generale remedium diligenter oportet expo- - ni, quod precipue in fanguinis detra&ione confiftit, fi rationabiliter pro tempore & viribus animalium , & pro " &quitate perfe&i mulomediciadhibeatar induftria. Qui fi ignarus fuerit huius rationis;non folum per detractio« ;mem fanguinis non curabit, verumeti& erículum iumentis frequentiffimé generabit; cum vita virtusq; animan- tium cofiftat in fanguine-Rurfus cempeltiué detra&tus fanguis,eorpori pre(tarc aud. - um Etru E us 2. se. | | : SS | 2E AE P onuecnit E. m 27 De Ouadrubedibin Conuenit de ceruicis curatione di&uro, obferuationem indicare phlebotomi, (phlebotomia:) juia citéà £a &« frequenter operatur. Detra&urus fanguinem, animal à cibo abftinebis & potu, equali loco conftitues,t locum fupra cezuicem aliusteneat & adftringat ad normam, vt vena facilius appareat, Deinde fu pralaqueam dé finiirz manus pollice venam deprimas, ne ludat,rum fagittatangas, Dua aütem venzacapite fummo defcetr dunt & conueniunt fe fub maxillis v[que ad gulam, inde à gemibis venis inferis quatuor digitis, ferramentum, deprimls, neingulam mittas, & bifurcum tangas, & iumentum occidas. Statita fagittam duobns digitis tenebis nec plos ferriimprimas, quàm extra digitos eminebat. Nihilominusetiar riediano digito manum tuam modes rando fafpende, vtfitleuior; ne vehementiusimprimas quàm oportet: quia non plusdebet quàm macro des fÍcendere. Siparumapté profluat fanguis, iumento feenam dabisaat aliquid qued manduect Agitatione ma xillarum plus fanguinis (de) vena prctluer, Hac Vegetius. Que de phlcbotomia equorum in genere icripfé runtAbíyrtus & Hiecocles,& de venis quibufdam priuatim, legesin Hippiatricis Grecis capite nono :Inijfd capitis decimiiníeriptioneshe (unt, Viram optimaequisfirvenzíetio. Qnódinterioresfemorum venas care non conducat: & quo4 vena prope tefticnlos 2i); dita fi fecetur, mortem inferat :' Et quz venzin dcaccirca coronam fccandz fint,quz non; QuÓd ex itinere defeffis fangainem detrahere non conueniat: Qu poftincifionem venz non oporteat diuà potu arcere ; Raríusquod equo citinere feffonon fit fecanda ven quomodo tra&tandusfit. Caftra:orum fanguinem noa dewrahendum. Hippocrates de phlebotomia equitum ingenere, tum ciréa ceriicem & tempora; Deinfl;mmatione ex phlebotomia. Si vena fe&s immodice fanguis nem fandar, Rurfus ad ioflammationes ex phleboromo,& contraomnemiüflammationem. V (onirasequifer- ustur (Inquit Pecrus Crefc.& ex eorepeit Runs) vena colliconfuera quater eft incidenda anno, fcilicety a Itateautumno & hyeme. Equas nunquam debet minui de ftontris,feu de pe&tore;néc de coftato feu de flancis qui tales minutienes requicunt confuetudinem: pifi caufa aliqua & ueceffitas pofln!et; Rufus; Ad morb particplares in equisafinis & mulis fanguinis detratione vrendum eft, Hippocratesin Geoponicis. Pafce Tub verenoco farregine molli, Cornipedes, venamqQueferl ; vetere«q; labores. Effluere afpecta nigricur craotris, Nemefisnus. Equus vt preíerneturà diuertsaffectibus, vt minimpm teranno fanguis ei mittenduselt, auth ore Mauro, primó citcafinem Aprilis, fecundo circa principlam Septembris; tertio citca medium Dec ps bris. Mutariramen hzedebent pro equorum qualitate &locormmin quibus degunt, His autem fignis cog fcitutan cquasvene fe&tioneindigcst, fi rnbeantoculi,fi vene plus folito targesnr, fi culis & crincs pruriar fi pili cadanc, fiin dorfo equi tumores aliqui rubicendi apparesnt; fiequusnon bene concoquat. Hi cum apparent, principiis obla , & fanguinem mitte de vena organica equi quz eft in collo ( die balffader) idque fatis abunde.fi viresequi patiantur; Quód fia phlebotomo vena ioflstar; impone folia vitis albas compen Qa, ficramor demíttetur, Fizc Rufus: Alia fangninissbundantis (ignalegegpud enndem cap: 41. Pleriqs veris. tcmpore (inquit Veget, 1. 22. quotannis de ceruice iumentis (anguincm demere, & ficin herbam mitte enecefe farlam putant.nc veteri corruptoq;fangais nouusadmixtus natura cslefcens, debilitaré valetudinisue periculum ficia, Veteresautem prudentioresqueauthores abfq; neceffitate depleri animalia veruerunt: ne couíuet minueudi, fitemporealiquo facta non fuerit,ftatim intra cotpusmorbumac valetudinem generet, Rectiuse eft minorisztatisanimalibus & bene valentibus ex nulla parte corporis fanguinem detrehiabfque (pro nifi) pae lato: dequo affiduétam minoribus quam maturis detrahendus eft humor, vtcsput; oculi , cerebrumq; releuen- tur. (Sic etiam lib. cap. 56. De palatis, inquit, fingulis menfibus minuenteluna fanguis dettahetur; quo fa&to ff qua eft capitis paffio rcleuatur, & ciborum faflidium tollitur.) Maturis vero animalibus non incommodum pulfare venam cum mittuntur if pafcua. lla tamen in omnibus, qui deplndi funr,confetuanda eft conínerudo | vtpridiequàm vena pulfetur,fobltententnrleuioribus & parcioribus cibis, vt per diaftema compofito cor gre fint, non turbato periudigeftionem. Infolo autem equali ftatuesiumen tnm,cernicemq; illius loro cinges quo. firi&kius (uper fcapulas tangatur, vt vena poffit abaliquo clariusintueri. Tuncfpongia cum aqua venam ipfam Jauabis, & fepe decerges,vtaltius emineat. Pollicem quoque finifttz manus interius deprimes, vt non ] fedtumidior atque inflatior vena reddatur. Confequenter iuxta preceptum artis, vel animalisipfius p ein, fagittam dari calibis (forte chalybis, id eftex chalybe) exiges, cotibusbeneacutam. Obferuabis quoq altius imprimes manum; & gnlam atquegargulionem tumpas, & arteriam prxcidas. Hoc enim vita con(u infetre periculum, Perculfa vena foenum veifarraginem ad edendeimapponas animali, quatenusagitatione n .Xillarum per venam melius erumpat fangninisimperüs. Cum autem niger vel corruptus humor egeret vel coeperit manare purior, flatim inmencum tolles à cibo ; & impofita fiftula venz plagam aftringes. In ga Vero pittacium imponas, vt diligentius claudat, licet quidam vrantur & creta. Deinde in tenebrof. co & calido ftatues iumentum . & farraginerm ( fi tempus eft) vel fcenum molliffimum dabis feptem di : "gc po&ibus. Áquam eríam efferes, vt fi voluerit bibat: Pullata etiam quocunque loco vena, emuem £f qd guinem diligenter excipies, & aceto oleoque permiítam, vel alijs medicaminibus quz ratio depofcit; VE malisipfius corpus petunges, przcipuéque illum lecum, ex quo detra&tus eft fanguis, & qui effe puratarin cau- "fa. Conftat enim naturali qdadam rationeatque beneficio ( vt quidam ainnt)ipfum fanguinem, cum füperfue. fus ctlanguentibus membris przftare medicinam, vitiumque (iccare : Quam curationis folertiam nou opote tecomitti, Prarerainterpofitis diebus poft phleboromum animalis producuntur ad Solem, & fanguis decrah - Xareisde palato, Defpumantur euam terio graduà dentibus caninis, (videin Hi pplatricis Graecis cap. 9.) quos. opottet fufpendialcius proptet fanguinis fluxit;ita vt eà die molliffimis cibarijs vtantur & furfure. Sequentib. d: tem diebus non exintegro hordeum confequantur,fedà vilibusincipiant,& ad confuetudiriem per ngulora n dierü sugmenta perueniant, Confequenter tepido die ducantur ad mare vel fluuium, diligenterà; loti tergantur. ' Vinoquoque & oleoinSole perungendi fünt diligenter, & confricandi, vccosg ota eorum calefacta aut repeliat aut pecferant pérfricarionisiniuriam.Quibus peirfe&tis equi nobiles runc demum ad labores curfasq; itiner | E RN uocentur,Hzc Veget. Venz;auté diei horafecunda, verno autumnaliq; maximé temporeincidentui fed &. rt maliatq; alio quolibet,modo non'nimiscalido neqye(tuante; Camerarius, Sanguis initio vel fine morbi poti s quàm in medio mittendus, Veget. Quibufdam equis fua fponte venz rumpuntur, & exudar humor fupetfluus, ijsincidiiliz non debebunt: alijs fanis quoq; fed nimium plenis: quod Fiexacde o upidita- te, riui; dentium & capitis iaGatione animaduerti folet. Hisergo fanguis detrahetur, vt veteribus lacuit, de. palato potiffimum: (ed de collo ctiam minni nihil nocuerit; prefereim iu confuetudine;vt Íepeaccidir, Camerar Admiffa-- - Dus Cu | d 2 (inquit Albert.) quz eftinterambascosas; & vena quae fub lü quatuerdigitorumà natibus incidatur;vt fanguis à natibus extrahatur: idd; cito facicn- autem fanguisad.antmi&re deli- » d 4- X JUI - £4* . | - g* 0t i£ * ' Nba au * / ? m siis - ^ ! ' ieyid cftmuiculi brachiolares (uut, [:x digitisfüperius quàmgenu; tribus vel duob us digitis inferius quam cen urbe, Fl e vena fagitta pereitiantur,edcautém odefted; tangantur, propter debilitatem animalis: quia hz com- IS | 20 ss De cahterijss | " Ax I n, " E n - " S, - - : * Co uere& deco juerc,pro adurere:& cecturam proaduflienespud veterinarios Vegetium &Rufium legi- Eus- Eaomi vel Keomesosinftrumentum quoignitovruntiidé ferro fit,vel vrilias cupre. Adhibetur cquis caus terium etiam in curatione per cyclum , przcipue ad veteres capitis valetudines; vt fu perius dixi vbi de purgatio | nibüsaluifermofüit. /— 000 000 000 i es | r | Chirurgiaap| llatur quodcung; fecatur fetrosvel cauterijs vritur.que cumfit omnibus membrisanimaliumg | precipnétame n capitis necefariá efl medicina, Veget. In animalium curisac medicinis( inquitidem1 28.) du. j plex remedium authores efevoluerun minütionem fanguinis,per quam conflricta laxantur : & vflioncm-caus fit; aperienda videtur vrilitas. Nam aduftio laxata ases csi t attepuat ; humcétata deficcat; itfarcinomata (vox apparet corrupta) przcidit;veteres dolores emendat; alienatas corporis par» t caufaad flatum faum reuocat: fuper naturam excrefcentia, fublata & adufla crefcere non patitur: T Pp.z Nati al OU De Qusdeqedilus, iNamixcum candenteferro ruperis cutim , vitiunomneconcoquitar atq; thaturatür, & beticfició iei Ass tumsperfora minaqua f "Lc cim cum hifmore:atqsita fanatur patlio & tollicurdolor. Poft quat cícatricis. us claufis;conftrittor & robuftiorredditutlocus ac propc infolubilis cutis. Sciendum verà cüprina cautería. plus effe&usad curandum h abere quàm ferrea. Prztercafi in capite mórbus eft; inuritur ceruis:fi fübrenalis efl; | jumbisignisadhibetur. Taterdum autem punctainfiguntur, interdum adfimilitudinem lince candens deduci-. vür ferrum; aliquando velut palmulz fiunt, 1n hocenim laudatur mulomediciingenium, fia ahimal cauterío xurauerít,nedeformet. Prolocisantemin quibus efl paffio, & pro pellisaftimatióne; cauteria vchementius im- rimuntureutleuius Memoriaautem retinendum eft, quaffaturas (al.4s fraGtutas;) emota vel estórta aut eitta delocisfüis,vri penitusnon debercinam perpetua debilitas con(equitur : fd melius eft cum locis fuis repofita fuerint &ligaturis diligentius communita;atq; ita naturzinduftrizq; beneficio correborata, chalaflicis vactio-" nibus & malagmis, poliremum caufticis eadem percuraread fpem perpetueanitatis, Quod fpecialiter admo- nendum efl, ne mulomedici feftinantes,dum fóco curare cupiunt;animaliadebilitentaut defórment,cum gilie- boromis,parlonibus,vnguenuis fvringis medicaminibusq; diue riisante fit tentanda curatio: & (i nihil profeee- xint,ad extremum ignisadhibetur, Hac Veget. Decauterijsadhibendisin febri, opiflhotono, nephritide, & ijs quz pattprifmata vocantiuxte poplites.&c, & de canteriorum vflionibus fanandis; qui legerc voletadest Hiip- piatricorum caput 97. inquoctiam partienlares aliquot compofitiones medicaniinum caufficorum cí calce, chalcitide; &c. prafcribunturs& apud Vegetiumlibro 4. cap.ta« Sidiutarnam eqni fanitatem defideras (inquit Rufius)ita quàd gallz fapcofís, ipincllesierdasfpausni, curb &furina, nunquamipfuminfcftent;&matore fiduciaeum fatigarcaulis (affectus enim iam dictos equi prz nimiolaboreincurrunt) curabis ve'equas à perite - eiusartis hominedecoquaturin locis vbividaiflaoriri folent. Si equi coquanturcam funtbimi vel cri mi,velan-m tequam feparentur de armeutis,flatim cu m iurmentisper p alus Dite ob dits t debent. bond diibitis ali Vier camentis:licmelius curabuntir;& pulchtioresapparebuntcoéture: ros enimignem, aduftionem, & pruritam mirabiliter remouero& codtarascürare poteft: Sciendum ell etiam quàd couterium codemin fata in quo i- ueneritequum confernatiquamobrem fi equusalicui ex prxdictis vitijs obnoxius fit; non debetignis remedium: adhiberi quoufa dolor ceflaucrit Hac Rufius. Cauteria felicius adhibentur verevelaflate, Abfyrt. item decre- fcente Luna potiusquàm creícente; R.ofius. Equum timidum & pigra m vreinflancoin in odum rotes& fac cHti- ces& punctos in eisitimiliter & in renib us & quatuor pulfi bus : & panicum edendum obij dto, & in jo co calido diligenter cuftodito Rufus, Medicamentum caufticum ad neruorum dolores Vegetius defcribit espite vitinio. Cauteria confulunt hippiatriin diuerfts morbis,comitialiftco pho dyfenteria,orthopneca;hy drop, bfceii morbi farciminofimalandris,id cft vulneribus cermcis,coriagine;& radio fracto. Cauteriü adhibeturvumenti- à bus tefliculis)fialiaremedia & fanguinis milio non iuuant;'ed curaadü ne teflesattingatur cauterio; Hierocless | l ) - ! TN t Deusorbis equovata y urandivatione quads in genre, - " B eti 9 - c [e] is] e — £E 3 $258 Dis eu. Le] m] e €x z- à E [0] L1 5 ct . fo £2 8 ££. b & B f2 S &. [n et LZ E £g. Ln e me [3 E) (3 R2 rz a E 3 E: m [9 É Fa 8 & S. E t1 Le [^ cidunt. Non ergo purabisipfe dolorem effe ventris;ant tormina : neg; ab ijsmedendirationem trahes; fed cou tiam frigidz indicant morbum. Signa diuerfa equi virtutesaut vitiaant morbos nofcendi Rulius per aphorif. 3nos pradfcri amina;quód vfq; adc nature beneficio zgroti conualcfcant; vteisnocitura fit cura. Sed falfa erat ila perat. "Namquantofo | lequis& pigrius,nec co ! | D EA SEU I. Ais id natace : satum cibum affumit exintegro:& potum aut intemperantius accipit,aut omnino faftidit, flupentibus oculis, tio:nam frequentius infpici debet 8 quivtcaduco inde | graetiam feréftare& ambülare nefciunt: ficoguntur; c malia,que propter doeleremnon coquunte V TI " | ! " ve Ü E ! , De Egma C. Li. f | T Fehalimérbo, Fwepdar Gt Awptran, legunturapud Ab[yrtum cap/ó2, Syrmaticuma Timenrunm eqirod coxas pofte-- - "tiores fubito trahit Vegetius3.22. Sed hgna& Iymptomata vndead certiorem merberum cognitionem venia- musaccuraté & ordine traderenon inflitui, fat fueriteccafionem aliquam praflitiffealijs, qui hzc forte magis . WMefiderant. Veneta faGionishomines & Praünz, equorum fubinde rctrimentaolfa&tare confueffelegimus: vt " hincpernofcerent, quam facilecibos conficerent bonam corendem habitudinem]fic deprehenfuri, Cal. Ple- . fuag;iumentà morbos concipiunt laffitudine &zflujnonnunquam & frigore, & cum fuo tempore vrinam non Tecerintivel fi fudant,& à concitatione confeflim biberint: velíi cum diu fleterint , fübito ad curfum extimulata .— func. Frigusquantopere roccat equisdi&tum eftfuprain Y'enmois. | ^. Prohibet Rufius ne ferro tangatur pars vlla equi, quz alicui figno zodiaci refpondeat, in qtto tum temporis o Luna fit. Siequusdolcat exretentione vrinz velicam inflantis, cum aliquaequa perftabulum liberé permitta- turabirejficQue neceffario prouocabitar ad vrinam:Ethota qnod hocremedium ad omncesdolofes vtile reperi- turzqua voluntas coitus valde naturam corroborat & confortat, Crefcentienfis. Suffümigantur equi in diuerfis motbis,vt dyfuria velifchuria;tétano,malide, (Iran gulina ex frigiditate capitis, & morboiafeflati apud Crefcen- tium quiaceidit equis cum ftatim à calore rcf; gerantur. Sudorisremedium adhibetur nen paucis: farciminofi ad fudorem vfq: ambulare coguntur:hydropici bene operti medioctiter exercenturad fudorem, Multum equi- tantur etiam tetanici, ni fallor:& quiifchuria laborant, & quiracbànoftris vocantur. Podagriciambulando mi- nutatim exercenturloco ftcco donec füdent: In Grecis Hippiatricisopertosad füdorem víque paulatim agitari lego. Inambulatio &leniseurfus conuenit equo ex vrinz difficultate laboranti Vegetius. Perfrigeratus equus & quiinteftini peruerfionem patitur,deambulatione & equitation €,Afg: XàATmciuuatur, Abfyrtus. Orthopn ei- o cumequum temperabisexercitationibus vtfudet, Véger.. Equusftropho, id cft;torminibus ventris laborans, poftaliaremedia quz ad aluum ciendam pertinent;ad curfum agitur,fed nec diuturnum neccitatum: deinde va- €uato ventre rurfusad firdorem víqueagitatur, Abfyrtus. Hippiatri radice hibifci frequenter vtuntur, Tragus. - Sanguinedraconis fiGitioex bolo non Armenia , forbiscontufis, & caprino fanguine, alijsque diuerfis rebus, ad equorum & iumentorum mozbos vtuntur, Monachi in Mefuen. Sulphurisgenusnigricans pharmacepolz no- -— ftu vendunt,quod caballinum vocant, non aliam puto ob caufam, quàm quodin equorum remedijs locum ha- bet. Aliquinonfolum grauioranhelitus fiit; fcd ad omnes vifcerum & interancorum morbos prodeffe volunt, fulfuris viuipulueresinfufoscum paffo : Qui ctiarà acrius reddunt hoc medicamentum liquefacto fülfure ad igné &ita poflea trito & admifto pabulo; pondere denariüm trium ant quatuor. Sed hoe vt egregié curari'omnia equorum latentia mala affirmant in fucceffu;ita contrariam fortunam equo effe flatim letalem aiunt. Quare, nifi o neceffitate vrgente;ab hecfcilicet abítinebimus, Camerarius. Hedera terreflrisad omnes morbos & lan guores 'équerum prafens remedium habetur;qua non folumab illis mandatur, fed etiam trita inferatur naribus vt fter« nutàatio rouocetur,Camerarius, Suntquiradicem yulgo carlinam dictam equoinittinere alligari iuxta. os ju- bent infrer » vellupatis;& (ic vires fuas confernaturam, & nullofübito morbo (vácb vocant noftri) correptum iri, Serpentiscaro & deco&tio equo vulfo datur;item (calmato vt vocant:& ad tuffim ficcam ac lumbricos ven- tris. Plutarchus refert Achillem medicam equorum pabulisapium commifcuiffe : necab re, quód cum otiofis preter morem equi pedes laborent,nullum apio melius remedium; quo in lliade vfüm Achillem inuenies, Ruel- - lius. Confiliginis herbz ( dequa plura diximusalibi) radix; veli ea defit, veratri nigri, multiplicemapud hippia- tros vfum habet.diapyron Grzcevocant. Inorthopncea (inquitPelagonius) (i cztera remedia non fuccedant, curabitur equusinferta pe&ori radicula,quam veterínarij confiliginem vocant (Grzcelegimus Ajageexors: Bias. i$ malim 2fgrvox) aut narium|vel auricularum radicibus (»/:) impacta : fiquidem has in partes omnis vis morbá | noxiumó; virus elicitur. Vtuntar ctiam confiligine in hydropc, & contra omnes contagiofos morbos. Suntqui ut prafentiflimum aduerfusoculorum albu gine$ remedium putent,aurem fübula tranffuere, faCtoq; foramini ve- ' yatruminfercre. Prodeft quoque cutem fa b malis perforare, impreffoá; vulneri idem veratrum adigere, Abfyr- tus capti. vt vertit Ruelliusin Grzcoadditur,E i45 dvin4cpco 9 Vosa naprrion )eyésÁvcv. Stercus humanum im politum linguz equi,reuocanit & erexit iacentem iam humisefficaciusautem,fi etiam naribusinferes, lacobus onda: ad morbos quadrupedum ( ingenere) ex Pliniocommendat, capram folidam cum corio & ranam ru- bram diffectas: Cytifum:R utam per nares cum vino:Semina perfufaamurca olei:Sideritin; przcipué ad anginam quadrupedum libro 26. Scrofulariam maiorem in Gallia appendunt collo equi farciminofi : Aiunt autem farci-- nen di&um idem effein equo, quedin homine niorbus Gallicus: & Hifpanos N eapoli morbi huius authores o fuiffe,cüm excifa equorum farciminainieciffent puteis, Alanus. CC Nn E. | ats Saliuandum pecus;hoc eft,quafi faliua potionandum, vt Petrus Ruellius ex ponit: & faliuatum (inquit idem) aquibuídam faluiatum, potionis eft genus quoin iumentis maximé vtuntur veterinarij medici : Grace zv», ai- pen & cesi mepos Saluiatum vinum (inquit Hermolausin Diofcoridem fcribens cap.904.) à faluia dici notti - mus.Saluiatum veró quo veterinarij vtuntur;potionis genus eft. Potón Greci vocant, ex hordeacea aut triticea — farina & faleja quo fortaffe faluiatum.Qnidamin Colurcllam faluiatim aut falinatum legere malunt: ab eo fali- nareverbum deducitur. Item in Plinium 27.11: Pro flinati vocc (inquit) codices antiqui & Columella habent, faliuati:eft autem vbi & faluiatum Ícribatur:omninod; potionis genus eft,quoveterinarij vtuntur; aliua vt pu- to,quam veteres profucco accipere confueuerunt:nift quis& faluiatum;autfalinatum quoque legi probet, fale. [UM faluiatum non potionem.fed offam vel vt vulgus loquitur magdaleonem effe,quz non bibatur nec in- o fündaturin osanimalis,fed masibus inferatur demittaturd; in fauces;collatisauthorumlocis deprehendi. Opus - eft autemarida tritad; in farinam,vt erunm,bordeum;milium,lentem,aut herbam aliquam,liquore aliquo exci- pivtla&e;aqua;vino;fapa,ouo;&in offam (iue glebum formari:fed authorum loca fubijciam. Veterem tuffirn EiansduzDbrehydor) macerati fextarijsaqua tribus:id medicamentum teritur , & cum lentis minuté molitz Textarijs quatuor more faluiari datur:ac pofleaaqua hyffopi per cornu infunditur, Columella 6.10. Vocat autem aquam hyffopi;in qua maceratus eft hyffopus.NNam preximeanté;remedium ad recentem tuffim his verbis ei de- fcribitur, Lentes valuulis exempte;& minute molitz mifcét uraquz calidz fextarij duo, facdtad; forbitio per cor- TEN Y | muinfunditur, Hinc facileapparet forbitiones,vt potiones quoq; (forbitionem veluti craffiufculam potionem | dixerim cum farinaaliquadecoctam;ita vt cremorem habeat) liquidiores effe & percornu infundi, faluiata non . Atem. Teneroolerecommifto torrido molitoque milio,& per vnam noctem lacte maccrato faluiatur, Columel- o la. Eftenim faluiare;faluiatum inferere;velfaluiati morc faucibus immittere. Vitulis( proalim Sup rea m mo- Ev: Ec Ü oO Pp.3 itumdj 3 - seu Glo d Dur G- nora had oque D, Abfyrtus 61: E*yy o1 025,5, in Hippiat. Et alibi, Ey«av Eo 35.- " fcatur fine auticulis,vel cecus, & cat, vel prauitare, vt cum naris, vel oculus, vel tefliculiis, alter altero minor cft; | tem (capite 1 &o.) &alia quedam remedia, & optimum effe quód caftrecur : Caftratos enim & manfüctos& nen , à " ] A T J $ Sr 48 C REIS Er PRAET Mme Li rai. A EELIEA, xA C ed ET: ? TIE. - xeftiuosfieri,&c. Equo refra&tario radicem vrticainter carnem &cutem infere qua parte RR ur "220 * s ] * m-—— — 2-3 JUMP" QE 3L$0 0 De Duadrupidibas. | ; LU litumq; milium eumla&e mifcet r.laluiati more prabendum, Palladius: Noftri huiufmodi turundos favinan dis aníeribus parant. Adlumbricosvitulorum, lupihi femicrudi conteruntur, & offz faluiati more faucibus Inge-' runtur:Poteít ctiam cum arida fico & eruo conteri herba fanvonica,& formata in offam, ficut faluiatum demitti; - Columella.Limeum herbaappellaturà Gallisjaua fagittas in venatu tingunt medicamento, quod vencnum cer- uarium vocát: Ex hac in tres modios faluiatt additur, quantüin vna fagitta addi folet, ita offa demittiturin bound. faucibusin morbis, Plin. Kecenstuffis optime faluiato farinz hordeacez difcatitur, Columella. ficcum hoc me- | dicamentum videtur, fed Vegetius onum crudum & heminam paffi ad fextarium farine hordcaces addi iubet. — Eruum cum hordeo molitum laluiati more in faucesdemittiturtaffientium boum; Columella. Hoc ctiam ati- - dum videtur fed Graci remedium idem Feré cum hordeo madefacto fieriia beht.Errantigitur qui faluiatu m po- tionem ekponunt graminatici recentiores: &3j etiam, vt mihi v. detur; qui à faluizefucco deducunt: mihi quidem. faliuatüm fcribi przcipué probatur, quod vna cü faliua in pecoris fauces immiffum deglutiatur. Exrauiti& Ioan- nes Ruellius in Minus Grecis propotifina.quodinfunditur faluiatum reddens; cap.i28.in Gracis:Et mox, Alia faliuandi ratioeft,&c.. Grecà limplicitet s legitur & fübauditur própotifma. Vegetius 3.60 offas & offu- las appellat his verbis; Mcel,butyrum,;axungiam, falem & pieulam cómifcebis , offas fa cies &if palloindnélas di- eres. Et rurfusalio medicamento defcripto,feenogrzco;apioyruta, caricis tragacantho;anagall ico & alio com. mixtisfubdit: Omnia conterantur;óffulisd; ad aucis maguitudinem factis, terne, quina; fcptenx per triduum digeruntur, (hoc efl; primo dieternz;alterno quinastertiofeptenz-) Paciuntautevtrag; hzcretnedia àd equos caffientes,vulfos,ru ptos, Abíy rtüs in Fiipplatricis 62 wary? 446; nominat, Equti m (Inquit) inere aut curfü de- fcffumreficies hoc módo: Polentam vino odorato mixtam redigesin magdalias, apprcbenfa lingua iuferes. Et .. rurfus cap.8 9. Si equus gallinaceutm finum deuorárit , fimum alburn galinaceum cum denario adipis & duobus 3 »olent choenicibus vino permifcens & magdalias efingens edendum dato. Hierocles ibidem mazas vocat. Sed. jatis defalinato. Medicamcentorum genera diuerfa defcribuntued Vegetio 4.27.Potío zfltua 157.8 4.27. Hye- nalis 1.58.& 4.27. Autu mno & vere 1.59. omni tempore, 6o.Fotio diapente L.64. Aducrfum omnía genera mor- borum confect/o 4.11. Confectio fuffimentorum falutaris 4.12. Puluis quadrigarius, 4.15, Eiufdem apud Hi ppia- tros Gracos capite penultimo diuetfisinlocis variz traduntur compofitiones: Malagmata plürima & hippaco- pa quzdam pratcribunturin Hippiatricis Grzcis ca pite vItime; Sunt& apud Ve ;ctium málagmata quzdam 1i- bro 4.capitibus 17.20.21.& 23. Synchrifma apud Vegetium 4.1 8. Anxcollema e yachrifma 4. 22. Tnfufionum, ideft potionum qux per os infnnduntur : Graci en chymatifmos vocánt, varie compofitioties 1n Hippiatricis Grzcis capite penultimo. Sed non eftinftitutum de compofitionibus fiue rriedteamentis ad equorum morbos. fccundum genera agetc:alijs hanc curam relinquimus, quitum hectum alia es Vegetio & Grxcis Hip iatricis | & aliarum linguarum diligentius& curiofius perfequantur ; mihi f mma capita digeffiffe fat opetofum fuerit. Potiones medicamentofz equis per osinfundi (digeri, vt Vegetius loquitur) folent ; pet vas ligneum , Vt Colu- mella rneininitalicubi:percornü,vt Vegetius & Graci. quibus trequens eftillud, 4/95 20gxéearrQ-. Ei tAvatpx Bandi yx ees v eoina, Hierocles.Perosda bis adcorn u Vegeti us, Filicula trita &a ]ua tepida milta datur percor- 4j nu,Columella. Espere 2]g 7 pis, Hierocles: Ag. quer», Abfyrtus. Aud iav oyyonoimtt e soiks un bed nm xesra Pas wav, Hierocles: Ex aqua mulfa diffundes adcorriu, Vegetius. Pt alibi, Defün dere in Faces; per osd i-o te,per fauces digereread cornu. Sed alibi verbum digerere accipit pro co quod eft in ós man inferere, vr. S26: Offulz ad nucis magnitudinem facte per triduum digerunitar. Et, Offas in paffo intiü &as digeras. Tnferitur & — manus vn&ain anumin diuerfis morbis, vtftropho vcl corfionibus ventris,inflatione & alijs,vbialuusobftrutta & eft. Clyfter proprie dicitur inftrum entum quo aluus colluitur: bocadhibere Vegetius clyfterare dixit. Q uoties [, autem clyfteríabis (inquit) caput anim alisin valleftatues, & clunesad altiora coriuertes, vt quod per clyfterem di£undisadinteriora perueniat. Diutiffimé ausem poft potionem in talibus lecis animol retitetursvt facilius ne- centur veleijciantur peftesinterng. Audio velo Vocatur inftrumentum quoddam , cuius vfus eft vt equis per narescommodius medicamenta infündantur. Camillus (vox barbara) inftrumencum quoaliquid inflatur: videnecannula potius legendum. Cum lignea brocha humorqui intra cutem eft meucátur, Rufius. Xagio)aCis in Hippiatricis cap.128.inftrumentum qtio aliquidapprehenditar & extrahitur orpex. Rofnettam vocant bar- bac fersietuam, quofalee equiraduntar & Rinduntor: dequo talis quibufdam plarein Philolog adicen- turin e. Aphorifmos aliquot de figuis & iudicijs circa morbos equordm ,lege apud Petrum Crefceniienfem 5 a bro 9.cap.57.& Rufium cap.7. Morbi naturales(' inquit R ufius) dicütur, qui continguntin vtero, quibus cum »nimalnafcitur. Piuntautem velaugmento,vel dintinution e,vcl errore natur, velex parentibus hareditarij. : fkurfus morborum ex augmento; alij funt ex fimplici abundantia aut máteria corrupta »&c. ex hac gignuntur fcrophulz, teftudines, glandulz & fimilia. Ex diminutione, idi; vel pártisalictiuspriuatione omnino, vtfina- : » autcoxa vna quàm altera Breuiorzeft quando crustotum min uitur, qualem equum vulgo fcul maturi ( fcalama. tum)dicunt. Eft quando natura erratin formatione festus, vrfi nalcaturequus cru ribus obli uis, vel vngulis, anterius aut pofterius,aut vtrobig;: vel cum pars aliquanomn fto fita eftloco. Par SECO denique vitia &m orbi. Ízpein feeturam deriuantur:hiac perd &guttz ( zardg galla. P ctrus Cr efcent.) ortütar;& : Nafcitur plssoq dog; equus vitiofusita vt ma xillainferior fuperiorelongter hit Ecali qu ando nafcitür p siqua füperfluitate in pedibus velalía corporis parte qu murus velcallum vulgo ( verbis vtor Petri Crefcent.) dic tur, qui murus 6 finecoriofit. Eft quando errore natura nafcitur equus obliquis cruribus , velcum zardisin garectis, & gallisin crüribus;&c. Plura de his vitijs corii; cura & emendatione;lege apud Crefcentien fem loco iam citato. Lice yet hocinloco etiam ingenij & animi vitia cen morbos quofdam annotare ; qualis eft e uus refragator vel re- Fra&tarius & contumax quem noftri vocant ferng, ali ceftio & adombráro, eunt fsplus ta sefliratScfubüRit ve nec verbis nec viadigiad pergendumin via vel opere poffit. Fr ét uenter pullus ( inquit Rufius) po malam eruditionem & inftitutionem dum domatur,vitiefüus & rcftiuus f tquod vitium non facile relinquit. Traditau- Mtitueris; ruitiam mot- 7 ;, dentium, Innominatus. Contrariolaborant vitio quos Xen ophonanagogos vocat i a contumaces , yt vbi C confiftercabnuant, Cxlius, Equus mordaxaut caleitro;vitiofüs,nó morbofus, Gell.4.2. Potioa T - - i t m ^S J T I x à; | JDeEgwe. C. Ls. [ | 4j | deütum;in Hippiat.r28. Vtanimaliaferitatem cxuant, Ibidem 1:9, Equine hinniant; Ibid, Kad; taa — Supe Wis, Flefychius & Varinus. acl " "fion "De ; De js morbis gHi fot corpori comes ent, fue quod emnes partes [rms eecemnent, at ! febrssspefhis cives fiue quodnulli parts fiat prápraj, féd vel quamuis | pariemy veleuten duntaxat sueitdere Joleanit. ^R RRANT | ! 1 Xenophon Apemnemoncumatum libro .atrophos equos intelligit imbecill.s; quid; ouie cdit be aidean - CelIn Hipplatricis/zwo tuAécemorlegimus, vocabulo à ligni fi ccitàte facto, acfi aridum &finefücco dicas. Stri- Pw quit Nonius,apud veteres morbus di citurium entorum quicorpora ftringat,aut fam c,aut alia vitij cau- o faquafi ftringofüs. De equis ftrigo'is& mactelaborantibus, fapradixiin 5. iüter vitia equi : hic pluraadijciam, . deca precipue macie quz fanitatis limites cxceffit/& morbisannumeraridebet, Plenituáo & obefitas quamuis morbus nón dicatur,cquum tamen edit ,'& medicationem requirit, Camerar. Dc equis emaciatis, Püswa -€ap.ó2, De extenuatis & flrigolisincertam ob caufam, Ibidem'capite 68. Siextenüatus fitequüs,Geoponica 16.3. "ex Abíyrto. D ud cumabunde edatnon proficit; Ruf156. Ad cutis (iccitateni & maciem, Pel; elaponius ca- " pitei28. Demacerata fruge quam fttigofisequis Cappadoces exhibent; Ffippiat.129. l'otiusco: (an en fe- "quit ureti am illum mórbüm,quem malidem liccamapp ellaut, Recentiores quidum fzalam atum velfealiatum . vocantequurm emaciati cxbaufligs corporis, ctus ettam excrementa féetent, & interiora omnia ficca fnt: fiue T viniltdeusd(eeleta potiuscórraptavoce. Hunc morb um Rufiusfcalmacüram vócat cap.L4t. Equum cnm fc b "er, ni fallor,vocant rz bgerirtes, Eft quando Vi 'ni lofuni equ us, ver qlecht fic b.e lerzog en vaiob c 8 tele atr.g. Vergilius . Lalbster infoslic fladiorsim.ata, immemor berba -— oo AT AS Aden á -. Viélor eguusfantesáj auertituriebspedetervam. — .— Crebraferisdemifaamresncertius iludem E- VM. C ES [ a9 M. T obe T OBEC UN DIG CU "il B E LUE. D cure PLUR. x iS dar: & ide quideus moriar. fruar "Palliseiy ad tatium traclanti durare, Ht, me Y s dcs PR oa Hago e Y pe Psi in PNE De Quasdrupedibur. eh | aic anite estitiitin primis dant figna diebss. Spain proce[[ncognt cvidefoere mos Los: DEM — "lum weroardentesoculatq,attralblus ab alto Sprritusainterdum gemttis grana ums, longo fh finguli tenduntsat naribus ater Sanguts ebfe[Tas fasces premi app. 7à lgeef, "Profu sa[erta lazuessnfundere cornus — Lenzosyea vila falessmovientibus ona, —— 07 Mifox erat bocip[urm exeo. favijsd, vefotii ^7 «e^ydebant:tpfid, [nossamanorte fnb epra (Dijeneliora pijserroremá, bofhbusslum) —— SD»fcaf[us etuslta iamiabunt dentibus artus. Stichas citrina efficax eft aduerfus peftem boum & cquotum,& omnium animalium, quandotritàcum potud ju. turanimalibus,vt quidam experimentis clarus mihi retulit, Albertus. De fcbri equorum epidemia, Rofius 1€6. ft etiam illa peftifera labes, vtintra paucosdies equa fubita macie;& dcinde morte corripiantür: quodcumac- 3 cidit quaternos fextarios gari fingulis per narcsiufunderc vtile efl,fi minorisforma funt: nam fimaioris,cdam | congios. Earesemnem pituitam per nareselicit, & pecudemexpurgat. Vuule apud recentiores nominantur | | glandulg quidam inter cellum & corpus equi (legédum viuulz)que aucte dcglutitionem & refpirationem im- pediunt. Aliqui m orbillos vocant. Ex his lab orantes equi; aurcs fu binde concutiunt;fitiunt, lmbuntquodap- | ponitur, &c. Ruftus 6 ?. (Videt urautem ton (illas intelligere,n on viuulas nofttozum.) Glandulx funt circa ma- | ' xillas;&c. Petrus Cref.9.17 Itali, vt audio; vulgo vinas appellát: Germanifyfe/ fifelferbel, forte quoniamaliquiver- ' miculos effe putant; vabe/autem volgo eft vermiculus velgurgulio qui cxcftlegumina, Pleriastamen non ver- aniculos;fed grana effe afferunt milij fere inflar. Equus habens 1unulas (lego viuulas) fi fubitó vn:erfus in füdo,- vem foluitur, & membraipfius fingula contremifcunt, ac ipfe cuntinuofcorditiones patitur , non videtur poffe cuadere,Rufius. Audio equis fic affe&tis venas fub lingua aliquando aperiri; vel poftauriculas,vcl in medio vtri- 29. ufa; auris.Sunt apud nos equarij qui cqui aurem dextram deorfum ad maxillam iuxta collum extendunt, &mque poítrema parte auriculae cutis attingiturillai refcindunt ; & vermiculos, vcl grana, velglandulaspefliferas cxi- munt. Similiter ni fallor extenfa auricula retro ad locum inter iubam & maxillam, vbi mucro auriculz defimit, | EHE pertundunt in Pus quosávento affcétos noftrates yocant,racb vorm vid. Aduerfus viuulasaliqui vir. gas tencrasé corylo naribus intruduntita yt fanguinem cliciant;deindeaquam falfam infpergunt. Alij in medijs naribusintrinfecus Vtrinq; venas Iiuidas apparereaiunt,eas aperiendas effe vt fanguinem emittant, & digitis in- Jj ER: quàm penitiffime adactis pertraGata cute fanguinem detrudendum effe: &fifanguisinos equi influar, - permittendum vtlingat;ipfum vero equum non concedendum locoftare, fcd fübindecircunducendi. Viuulis | uidam hodie, vtaudio,medenturprofluuio menftrui muliebris per potionem infufo , atq; aiunt deinceps per- | petuó liberum fore equum ab eiufmodi pefte. Strangulina vel ftrangulio apud recentiores eft catarrhus & pitui- ade ta narium ex refrigeratione,cum anhelitus difficultate, multo per nares humore effluente: qui nififponteiluat, | fuffimentis auterrhinis prouocatur. Germani vocant fiere vel flrengel: & equum fic affectum fIrenghe. $ortalfis à difficultate morbi:nam ffrezg vocant omne difficile feré quod Graci (sev: (quare etiain alijs partibus Cqua- — zum morbos compofitis cum hac voce nominibus nominant, vt buchf]reng,brufhoeftrene) vel potius à ftra ngu lan- do,quod equi ficaffe&i naribusobftru&tis proptcr refpirationem im peditam quafi (Irangulari videantur.Straun- guillio;inguit Ru fiuscap.63. glandulefunt circa gulam t db videntur effe carnes, quas aliqui vocamt i odd iba csedilens. MÀ branchantgulam & mandib ulas;ita quod cum gurgulatione quadam fpirantequi;& vix tranfzlutiunt,&c. Sed hic forte aliusmorbus eft quàm noftrorum (trangulio,qui Ruíij & Pe« &ri Crefcen.cymorra videtur,cum & morbi defcriptio & remedia conueniant. Cymorra (in quit Kufius.71) de- | fcendità capite equidiu refrigerati, proueniensex curforheurnatis, quod per nares continué aqu: inflar cma- 48 nat,& humores frigidos & quandog; craffos educit. Acciditautem propterantiquam frigiditatem,& aliquando propter vermem dictü volatilem,vnde fere omnis huraiditas capitis per nares luit. Et interomnes morbos qui propterintemperie m qualitatum accidunt equis,nullus tam periculofus & fufpe&tus cft quàm paffiorheum atica qua ex frigiditate contingit, &c. Profunt eis variz fuffumigationes,errhinajfternutam enta,&c.. Apud cundem Rufium circafinem capitis 7.non cymorra fed cnorra huius morbi nomen (fcribitur, Equus (inquit) anhelitum fortiter (e proijciensà flranguria (legofttangulione) liberum habet caput. Petrus Crefc.9.24.cimonam vocat, quod magisprobo; quafi Xa $ ;;eqsdG», quod hyems & frigiditas buius morbi caufa fit. Huius exfrigore con- tracti humoris per nares fluxus remedia leguntur ctiam in Hippiat. Gracis cap,129. Noftri equosficlaborantes vocánt frrengyrisg,vel potiusrize4g &rorepquanquam hocad fimplicem pituitam fiue coryzam & graucdinem snagis pertinet. In ftrangulione vero proprica noftris appellato, preter alia remediaaudio cauterium füb mento. 5d (vtita vocem) adhiberi, & caputita ligari vt deorfum fpectet, quo liberiuseffluant h umores. Idcm fortaífis eft merbus Anglicédi&us glanders, quemaiunt catarrhum cffe per nares cum tuffi.. Ad fafcinum , Vegetius 3.74; De incerto equorum morbo, T heomneftusin Geoponicis 16.12. pecwert Crithiafis,xe/llaa:, id eft hordeatio;vt Gazaapud Ariftotelem tranftulit, morbus eft equorum, Non placet quod apud Hefychium & Varinum legitur, Ke Agosto ed av, 2 E &olasuuo; Exo ftc malim, Kejiocue. iare efie equa. Vitium quoqueequorum eft quod hordcatio dicitur, cuiusindicium, vt palatum moleftet , & feruentius Ípiretequusquàm ex confücto: nullum huius mali remedium eft,nifi fponte natura emendetur; Ariftoteles. Ese dit nylon orav ave lauae sco vegrepaiponi xoa atejoviis Pollux & Varinus. Sed nequis decipiatur, ac vniusmor- . biduo nominacrithiafin & hyperemofin effe putet;apponam verba Xenophontis qui de. equilifcribés id clau- fum effe oportere,non folum ne furto pabulum equi diminuatur: fed ctiam vt appareat fi forte effundatur ab 69 equo:quod vbi fuerit deprehenfum;inquib;intelligi potefl,vel curationcindigere secu vartoepasv, (lego a ra pex ximrspaapasv:) ant quiete defeffía membra, velfu rrepere crithiafin;aur alium quempiam morbum. Equuscum | crithiafin patitury«e/S:u» Vel ej3oCer dicitur. Si equus doleat ex fuperfluitate fanguinis vel humorum prauo-- zum in venis,terquentur & mouentur ilia,& frequenter cadit interram,& vena plusfolito tumehunt, Crefcen- tienfis g.8, Qunm exitinereautcurfa (inquit Hieroclesin Hippiatr.8.& Abfyrtus fimiliser) adhuc anhelabun- dum pecus hordeum deuorarit , cruditate vexabitur , que fubter tergus irrepens , per totum corpus euaga- tur: itaque conuellitur equus, vt nec pedibus infiftere ( roppuens Qfnc attieulas inflc&tere sapis Magna cum vilotium egerit. Sudor femoribus & coftis erumpit. Cibusinter fufpiria datus, raptim cum halitu trahitur, Caducusrecufat exurgere, fed decumbens pabulo vefcitur. Deinderemedinfübiüngit, qus aliafunt ab hordei, aliaa tritici largiore cibatu affectis equis; "Quódfi equus in itinere non diffimile vigum potu raptim haufto 7f 1 a a | | contraxerit; " s | | | B | DeEqu. C. Là i "-— &ontrüxerit;eildem cafibus cogaolcitur ithplicari. (sé eub3599;) ijdem remedijsenrandusdft : Rn tamen Yngularum iacturam faciet, multoq; celerius reereabitur. Deprchenditurautem vitium, fiequus horrore cont » eutitar,& in palato eutis intume(ot.Qui huiufcemodi morbo fupereftequus;fefe nunquam ita recolligit, vt de- inceps fuum obire minifterium & folitos vfüs praflarequeat, Hxc Hferecles. — Noftrates,vt conijcio,crithiafiri * Vocantrach vopa fuoter:& fi ex intem peftiuo autliberaltore potu fiat,rzeb vom vila[fers Vbi minus periculi elfeaiüt: -& nifi pituitaà naribus deftillet, vena colliin cifacurant: Poft Hieroclis verba alis hordéationis not&ex innomt« nato quedamauthore fcribuntur huiufmodi:Ir crithiafi oculi male habent; 6s fesdis vleeribus (aphthas vocant) - ebfidetur.Crenx palati verfusá; fublimesattolluntuz; & feruorem quendam expirant : ànguine targent vena: - vifuiquecaligofuccedeus offünditur, A1 bertusiVMfagnus Ariftotelis crithiafin interpretatur forcin; & Germani- » cC fear vel feimle, Egoin Hippiatricis quibufdam Germanicis fbou/ nominatum lego morbum;in quo pala- "tum & gingiuz prz nimio fangóineintumefcant, lubentautem vrerefi magnus fit tumor: (in patüuis, aperire :cultello. Sed iusc morbum oris recentiores lampaícum vócant;qui ab hordeatione diuerfus eft , deceptus.aue | ters videtur Albertusquódin crithiafi queque fimilefymptoma accidat. Auguftinus Niphus Sneflanus hordea- "tionem à rufticis vulfüm dici int erpretatur,quoditidem noi probo:vulfi enim pulmonarij fant. Si hordeo malo autnimioledatüranimal, Vegeriuss.73. Equohordeatione laboranti caducó tubitorique, qui nec progredi necexurgere poteft, Hippiatricar29; Equüs podagricus humi iacet non aliter quam qui hordeatione laberat; "AbfyiDe doloreex nimiaingeftione hordei vel fimilisindigefti , Rufiusise.. fcribitautem prater cetera fym- 'tomataetiam ventristorfionesingruere, Plethora ex hordcofit;fiequi dum füdant hordeum comederint: vel ipfum hordeum nonum faerit, quia vehementius calet : vel copiolius quàm oportet otiofa pafcuntur. Sudantj ) ligatifuntarmiambulantincerrum; Vegetiuss.44. Alibictiam apud Vegetium indigefta ex hordeo animalia degimus. Si equus (jaquit Albertus lib.22.). hordei velalteriusfrumentiaüt legaminis grana; nihil aur parum dentibus coutritadeglutiat, idquenimium abunde, morbusfit vnde concoquerenon poteft , neque caput fatis erigere:fedid valdeà fe exreadit, & fiti atlligitur:debet autem ab(lineri à potu;&c:. hoc et'am Hierócles, Non- nulli;inguit;preceperuntequuma potu abítinendum effe. Ecmox,Suntqui manuoleoinuncta fimum eximát; Et Albertuslocojam citato, Sunt qui manu (inquit) perinteftinum equiimmiffa »granaattrahunt& viam ape- riunt,&c. Equiinterdum(Camerarij verbis vror) peftilente humorum cortuptionelaborant, vcl cum agítan- turitavtinlabore& fatigatione de&ciantur viribus. umprimis fi contra ventum incitentur: vel dezíti& fidere: 'etiam nonnunquam de tigore& diuturnioreinedia : Necnon jo dk d quietem repente fatigentur. Autnififuotemporevrinam eiecerinz:potiffimum autemfi vel infüdore;vel dc vehemétiore agitatióneaquen- tur, Szpenumero etiam aquzi pf vitiofi , interdum & contagia qusedam illos inficiunt. | Hoc malum, quo equus fueritgenerolior,eó citiuseum extinguere foletnifi celeriter fuccurratur.. Vix autem vüquam.priflina ftrenuitasin talib usrecuperatur. Piretiam vr expulfo veneno; vel natürz robore , vel miedicamentis ad extimas carpotis partes, vngula delabatur de pedibus morbo correptorum. Co ntra hec malum nota multa funt reme- dia,quzdametiam obíccena; (vt excrementum hominis cum allioin vino dilutaminfu(umd;.) Sed fanguinem , mitti fi viresferant, omnino optimum & przfentiffimum. Veteres pulueresduos v aldeprobarunt, quorum co- 'ehleate vnum laboranti equoiafünderetur. Horum vnus teritur de radice gentianz &a riftolochizlongz, bacs eislancigmyrrha;eboris fcobe,hisomnibus zquali pondere inter fe millisac coniminutis-Aker de pullo ciconia plumatoquidemillo;fed nondum volucri. Ficindetur in ollam viuus,& hac diligenter corite&tayin furno toftus ciacfiet;& puluifculi afferuabunturin vitréo vafculo;vnde ad füprafcriptum vfum promantur, Hac Camerarius ex Vegetij libro rcap.17. Vegetius quidem inter ceteras huius mali (malleum ipfe vocat) caufas, illam quoque mumerat,fi hordeum fudantesacceperint,& fi pofl cozfüm calidi biberint,&c. quasfupra hordeationis quoque !canfas fccimus:vt du birem an malleus potius Vegetij itillemorbusàquo nosequumzzch dicimus;nam tetidem * fere cius ex caufis dilferentías capiteiam citato Vegetius facit an quam fupra defcripfimuscrithiat $. Videtur & "infundotura, vt Albertus vocat;non aliad quàm crithialis : & equusinfunditus, qui crithia(in patitur. Iüfündi- tus fit (iri quit Petrus Crefcentienfis 9.19.) ex nimio alimento velfanguine per crura diffufo. Infundatura (in- "quit Albertus) accidit equo ingefta multaannoaa, quando nimis fe(linanter ducitur (forte manducat) & mox aimio potu repletur; antequam cibus fatis fit concoctus. Item fià mignolabore puràm & boaam annonam aliümuecibumvaldee(uriens& ventre vacuo;nec hauffo potu, multagrana parum dentibusfracta vnà cum coc- tice vel palea tranfglutit:hincaliquandoinfu(ioad pedes deícendit. Quàd ^ inter pellem & carnem fl üxerit,prue- » ritum ciet. Equus ita affectus incedit titubans;ac fi faper carbonesardentesambularet: cum ftat; pedibus tremit: necestenfisfed quali contractis membris flat:quin fubinde iacere enpit, & propter grauitatern pofleriora àter- ra erigere nequitacfi freno anterius retrahatür;& fuper genua quafi cadit polteriora, Hc Albert. Curádi ratio ,nemoinitto. Equusanofltris rzcbdictus,rígidahabet membra & conuulfa, & faa guine et detracto calido perfri- | &atur: hoc remedium in malleo etiam peflilente Vegetiusadhibet.& alij in alijs morbis , vtcap. feptimodicam: | Eftquandohuncaffcétumin pofterioribustantum pedibus heri dicunt noftrates equarij medici;rach vff den hn- | deren fuejfen ex nimio onere pofteriusimpofto, vel aliam ob caufam: hic forté Gracis fuerit &4 Aeyevov Gutaidoo | & morbusab Alberto frenes dictus , de quólegesinfrain morbis renum & lumborüm, Eft & quidam affcétus in cratibus vel pedibus putoquem voeant ezamchelrácbs abíceffus,vt coni] co,citcavngulam. Sed hi duo par- /ticularesaffectus funt: ceteri vero, vachgraten, vácb vom ona]fr,uonz fuoter , vom vttind, toti corpori communes, Sed hacaccuratius difcutienda, & Germanica aliaque barbara nomina próprijs Latinisaut Grzcis reddenda pe-.- ritieribus reiequeftris relinquo..Sunt qui flores » quiin agris frumento aut fecali confitis proueniunt ; qui- | busàcyancocolore nomen, falutares in cibo affirment equis laffitudine ira affectis ob curfus vel faltus vio- | lenterextertos;vt malleum Vegetio dictum inciderint; zu racbereen: vel potius pcítilente malleo captis, qui- busetiammodicum de pelle muftelz albz minutatim concife, vel caudam eiufdem, in pabulo przbent..À ven- | to ficaffe&tis,venainter oculos& aures aperiturà pabulo vero; vbi venter inflatur (ego crithiafin appellárim) | faponem inteflino inferunt. Syderatitia iumenta dicuntur , cum venas vacuas percufferit frigus aut ftus, | aut impleuerit cruditas , aut jeimaia bulimum fecerint. Redditurenim ftupidumanimal, & titubans ambu- | la Vegeniuss35.. Hyperemolin., id eft fanguinis abundantiam à crithiafi difervefüpraex Xenophonte do- cui. Sanguinis exuberantia fpiritus lzditur: hanceurarunt quondam pabuli mutatione & exercitijs: nunc (àn- inis miffionc crebriore malum plenitudinisemendát; Camerar, Dc dolorecx fiperluo fatiguine intra venas; ^ MG - - . vnde l | n ^ "^ XN — De Quadrupedibus. — | vndedolotes& torfionestn córpote oriuntur Ruf.48; Crefcent.oga8. Defanguine fuperabundante, He 45 Deinf:flationefanguinis, Veget.1.55. De wuosts folvtione, abf ceffibus ci ttmoribus. "Deflusu fanguinis? vulnere & fi fequatur hemorrhagia R nfius 43.& Albert.lib.22 de morbisequorum. De. geftringendbus fluxum fanguinis, Idem 44. Si pereuffa vena claudi non poffit, Veget 3.14." Fluxuidanguinisiu-. imentoram vtiliseftfimus fuis infufusin aceto;Plin. Si (anguisfluat perdorfum & 'ecundum pilos; Hippiat.g4. Sanguinis prctauio exhauftijIbid.42. Adoffa fracta, Hippiat.74.Ruf.:68. Ad caputfractam velnudatüaliquo — cafu, Veget 2.:3. Ad omnia equi vulnera; Ruf160. Ad vulnera vel vlcera; Veget.2.62. Ad vlcera cereum, Idem 4. 27. Aduerfus vetufta & recentia vlcera, Hippiat.12o. Chlora & tetrapharmacüm ad omnia vulnera climpidanda $t vel ine difficultate claudenda, Vegct.4.27.& rurfusaliudy&c. — Vulnérarij mixtura, Hippiatr. 129. Traumati- | cum; Vepget.4 26. l'touimatica medicamentaduo, Veget.4.79. Vulnerarium emplaflrum , Hippiat. 129. Aliud ad cruc&ita vulncràjIbidem. Erigeron mixturaad recenter vulneratos, Ibid. Devnguento ad reparandam carnem. Ruf177. Gens cft mill: folij quo rufticinoftriad boues & equos va'neratos vtuntur, Brafauola, Ad vlcera iu- mentoram &anitnalium, facit afphodeli radix coctaillita; lim. Cinis exerementi menflrai cum camini puluere & cera,Idem.Pix humida; Serapio. Robifoliorum puluis,Plin. Hera quat Gc rmani confolidam auream wo- cant,gzldinguufel. Aprili enfe & initio Maij floribus ceeruleis florentem in pratis, &e. equos vulneratosautfel. Iis compreffos efficaciter fumat;minutatimconcifa & pabuloimmixta. Siequusabalio morfus fit, Hippiatr. 73. Siquem alter equus calcitroicerit, Ibid. Siiumentum autrotz autaxisicu fueritelifüm, Veget s;21. Surculis hsrentibus & clauis refigendis,Hippiat. 129. Sitruncusaut fpina intretin aliqnam part: m corporis equi, Rafips al 176. Si equus fagitta vulneratus fit, cancros dues cum adipe leporis centufos vulneri fuperilligato, & extrahetur fagitta. Innominatus. Przcipitatiautinfoucar deuoluti, Fiippiat.72. Em plaftrumad ruptos. Hippiat.129. e 2 ijsquibusaliqnidinterné conuulfur efljlbidem 66. Siquidintus conu uliumaut ruptum eft Ibidem. De dor- : . folzfoàfella, Rufius 76. Si compreffo equi dorfoin itinere tamen pergendum efl;pannum felle quopiliconti- - nentur aperics,& pilos exemptos diducesdigitis vt molliores fiant;iterumd; claudes, itane vlla duritiesautafpe- — xitasindeequum lzdat,& fimul medicamenta appones. Sunt qui tritum piperloco lzfoinfpergant; & interim in iinere pergant. Eft quá&do dorfum lzfum inflatur & carnes putrefactas producit; ex comprcflione felle velone- ris laflatio hc inueterata putrefcit; & putrilagoitxta offa efficitur aliquando coagulatio praus carnis, vndefa- — niesaquo'aaffidué defüillát, & hic morbis dicitur lzfio pulmonis vulgo, Crefcent.o. 28. Vocant autem pulmo- | nem non'vifcus;fed genusatfccffus à forma.De pulmone feu pulmoncello; R ufius82, Pulmunculum;n dorfo 3 animalisnatum difficileeft medicamentorum appofitione ficcari, Vcgctius2.61. Idcm pulmunculiin pede me- miniv2,;6. Noftri vlcus exattritione in dorfo factum;rupturam vocant, £racb vnder dere faticL Idaliquthec ma- docurane'Ollam nouam dimidia parte implentafinino fimo , & dimidia otis formicerum:&frevrunr:i& voilo- | cum oleo vnxerunt,cinerem in deinfper; :unt bis quotidie. Delzfione dorfi, Rutius 75. De profunda plaga ócift fupra fpatulas,Idem 78. Dedorfo & armislfis;dolentibus,attritis, vIceratis,fuppuratis, vulreratis, diucrfas ob ^ caufas.Hippiatr.26. Vlceratiofpinz, Theomneftusin Geopona16.:5. Decura dorfi ifi, Veget.t.63. & 2.60. Pet. Ciefcent 9.50. Intertriginem velattritionem dorfijnollri vocantfrari Vide ctiam infra quedam vbi defcz- ' biedicetur& rarfüsinferiusdecoriagine & cornu dorfi. Deinflatione dorfi ratione fella, Rufius 77. De vcficis parutsio dorfo equi; Creftent. 9 30. Ruf87. Tumorescirtéaarmum inucteraui excinduntor & curantur; vt reli- | . quafpinz vlcera quz cyfles;id cft vefice vocantur, Abfyrtus 26. Defpalacijsfiuc tumore & duritie infommita- 4 tearmiorum,Ruf 84. Sincruiaut mufzuli fratulz ex punctura calcaris vel ex alia cau faledantur au tinflentur, i Albert.lib22, Siiuméto feapulz fuerint diffolutz,id eft vlcerate, Veget.2.44, Sicquusintereingula ex eo quód E nimiscinctus diu pergit, ledatur: aucfortein venalateris pungatur ; & propter fiicturamfanguis em anarenon | poteft; vnde forfan inflatur;oportet poft quing; dies cum pus maturust aperto corio pus extrahi, ita vtdigitoru m | compreffione noxius humor expcllatur, Albert. Suppuratio mcliusignea lamina quam frigidoferramento refe- | xatur,& expreffa poftea linamentis curatur, Columella. fl No | "3 — Cephalicum ad omnia vulnera difficilia claudenda & füpplenda; Veget.4.27. De fluxionibusvlcerum, & ijs quosaper dente percuffit, Hippiat.rr. Vulnusin cauis partib.)bióem 71. Syypticum ad om niavulnera humceéta, & fangosexiccandos, Veget.4.27. Ariftelochia& caua radix (fic vocant Germani hetbam cuiusradicerotunda &caua lia&enus pro Ariftolochia rotun daabufi funt) vlceti b us omnibushu midis & man antibus in humano pecorum corporibus conuchiuntiquatobrem equarij medici ad curanda equórum vulnera hisheibis& radici- — bs carerenon poffunt, Hier. Trag. Vlcera equorum inonnullis hunc inm odum curantur: Sambuci folia invli- nocoquuntur cum pauco fale:eo vlcera ablüuptur:mox füccusfoliorum fam buci infiillatur: deinde gallinaccus . fimusaridus & cribratusinfpereitur: debet autem fambuci fuccus mane inflillari, puluis àfim ovefperiinfpergi, & fic viciffim pergendum efl, Innominatus. Alijal uminis & chalcanthi parteszquales cu maqua coquunt in olla neua;&aquam inde vleeribus infpereunt. Suppurattone ctiam equiin feftantu r, Ariftoteles. Defuppuratione, Hippiatr.26.Suppuratio( inquit Columclla /meliusign ealamina,quam frigido ferramen sé referatur & cxpref- fa poftea linamentis curatur. Ad tumores malagma, V eget.4.27. Ad tumores fine ad duritias quamlibetfomen- tum;Ibidem. Adtumoresduros & vcteres malagma, V cget. 4-15. Contratumorem omnem;] raertim quiignco: feruorenon flagret; Hippiat.i29. Abfceffus fa&i ex nimio motuscafu,velictu, lbid;9. Advarios tumores pra: fertim calidosin equis fedandos,anagallide aquatica vtuntur ad equos,& mire redicant Tragus & Fuc hfius. Ambufla velignem experta, Hippia.8r. Liparapre ambufüis,Ibid emi29. E ecombufíis à calec iau paste corporísautfimo,Ibidem 65. Fly perfareofin;id eft carnem in vlceribusdxuberantem noftrates vocant das utaild fecha gellflafch. Caro mortua in vulnere quomodo cu retur , docet EE inequo. É iic E ' putridam vocant, dzifulflefeb. Si caroin vIcere vel exuberet vel putrefcat, vitro age ie o ap coge f aa ges & abluesvinojin quo decoctum üevrtice femel. UU mei ME digi Mpecn Ad vermes vlcerum; Veget.3.2.. Scabies, Veget.3 71. Rufius 72. Theomneft. in : Mp 17. Hip E | cap.6.32. Sifcabies latius prurit,Ibidem 69. IÍnprür gine (inquit Albert. libro22.) equus. edentibus mordendo, fcalpere defiderat, | s "5 jah Li dpa * d. MS UNLADIRE SE oe T1 I TTS-O n . &c. Oriturautem primó iuxta carnéin collo paruis vleeribus, & pertotum corium & corpus defluentibus pilisfe diffundit,& nifi cito occurratur in fcabiem vertitur, &c. SM EE Ue | AMNIS 1 $ : lbert. . *? | | Debau C 0 Lhdo. | af Yi d t " XP 1 1 E Ir |: un $2070 ARES t Alber. Ibidém. Sion fcib:ém equoram lenit; Plin. Equorum feablem tanz deco&z in aqua Excenuant;donecil- - lini poflit, aluntq; ita curatos non repeti poftea, Plin. & Auicenna. Ad fcablem & prüritum quadrupedum adhi- bentur, Haleces lale infufz per noGem,Plin, Aqua maris, Idem Amurcaoleicoóctacum lüpinis& chamalconte; . Idem & Auicensa & Serapio, Aiph itus, Plin, Afphodelusillita,& prinaum in equis Idem: Butyrum enm refina, . Plin, Chamzleontis fuccus, Idei ;- Elleborus niger cum thure & cera;aro & pice, vel cum plyliio,Plin. Heliotro- plum vftum cü aceto iliitum; Obicur. Fel caprz cum cinerealuminis, Ficus ficcz & folla eiue cocta cum radice ai- mezeieon nigri, Auicen. Pimus bouis vcl bubali, Plin. Glatinum taurinum inaceto liquefactum addita calce, . Idem, Citran, dd eft ccdria, Serspio fecundü Galenum & Díiofcor. & precipaeoleüeius.Oleut lentifei; Plin. Pa« (.. flinacz pilcisiecur coctum in oleo cfficaciffimé curat; Idem.PizPlip.Pix liquidasSetrapio exDlofcoride.Sal Cha . 1o laltreus;DIin. Squinanthi oleam,Setapio fecaundü Habyx, Auicen.Halisbbas. Hyffopus eum oleo;Plín. Períona- |^ ote hear) radicem tritam aliqni mifcerir cü la&e vaccino, & equorum fcabiem illinunt. Im petigines, & quic- quid fcabies occupat, acero,& alumine defricantur.Nonnumquam,(i hec permanent. parib. pondetibus pcrzi- ftis nitro; & Íciffo alumine;csim aceto linuntur. Papulz feruétiffio fole vfq; e ftrlgile raduntur, quoad eliciacur fanguis: tum ex quo mifcentur radices agre(tis herbz,fulfarqi& pixliquida cum alumine, Eteo medicamine pradicta vida curantur, Colum: Ecracías, Scabies (inquit) moctifera huic quadrupedi eft, nifi.celeriter fuccurii- tur: qua fi leuis eft, inter initia candentifubfole vel cedria, veloleo lentifcilinitat, vel vrticz femine; & eco d«- - tritis,vel vnguine ceri, vel quodin laucibus falitusthynnus remittit. Preci puetamen huic noxe falutariseft adeps , marinivituli: fed (iiam inneterauerit,vehementiorib. opus eft remed;js;proprer qnod biramera, & (ulfur, & vc- tatrum piciliquidz;axungizq; vcteri commilla pari pondereiocoquuntar;atq; ea compo4tione curantur, ita vc 9 priusfcabiesferro erafa.perluatur vrina. Szpe etiam (calpello vfq; ad vini refecare;S amputare fcabiem profait, . Atq;íta fadkis vIcerib. mederi liquida pice atq; oleoquz expurgant,& replent vulnera eque: qui cü expletafunt, et celeriuscicatrícem & pilum dacant,maxime prodctitfuligo exaheno vlceri infiicatz, Hec Columella, Sun: qui ad fc jiem equi enguentum parent veteri axungia,oleo lsuring;helleboro albo & argento viuo permíxtis;ita vt ad libram axungia fextam olei laurini partem, hellebori octauám addas: argenti viui veró quantum (atis vi- . debitur profcabici modo, non nimium tamen. Simile vnguentum defcribit Rufius 72. Malidem fabtercula- ' — meam (Gtscluouy wmo)'tuonimy vocant) fcabies (equitor, pranis humoribus füb cuteinfufis: meno eius itin - Hippiatr. & apud Vegetlib.1. cap, $. & cap. 12. In Germanicis libris nifi mendum eft, genus quoddam fcabief equorum nominariingenio dre viden nere; , quod rcfina, axungia, & vitellis onorum rixtis &iníoleinundtis ,| eurant, Impetiginem aliqui rezrer vocant (alij zztermzal) qua forfitan voce corruptazeres fcriptum eft; vt impcci- | 80 goferaintcllizatu. De ícabie & puiritu colli & saudz equi, Rufius 72. Etde fcabiein genere, quam rüngiara vocat Gallicavoco, ibidem. In collo equi (inquit) iuxta garcfe quedam fcabiesfit;&c. De lefionegarra(j (en , guida idem86. Cum garrefc ( inquit) fuerit nimisinflatum & plenum putredine, vratur pluribus purctis fo: . €haut ferroidoneofcindatur,&c. Dequibufdam pulueribus ad fanandnm dorfum vel garrefum equi, Idem 88. . Hocmalum noflrates puto vocaut &raztigkeit, & equum fic laborantedi krertig vel potius krattig , à rana vübeta, -quàd locus affe&as fimiliterinfletur. Idem aut (imilis affe&use[t, vnde equam nancupant krantzgrindg. De püziolis (pu&ulis Jqua nafcuntur in dorfo equi, Rufius 57, fantautem , inquit; pufille excoriariones,&c. Pa- vii pmpehten Hippiait. 49. Jntertrigo bisin die füblaitur aqua calida: Mox daco&oac trito cum adipe , defricatur, dum faniei vis emanar, Columella. Ailbz vitiligirii citra fcalpellum mederi, Hilppiatr.129. Contza il . morpheam, ferpiginem & impetiginem equórum , Rufus 150. accidunt antem hac vicia vt plurimum cireg 49 oculos feu palbebras; & circanares & osequi. Deim»etigine faperius etlam dixiex Colnmella, De impetigi- ne crurum slijsque virijs feorfim dicetur infra. D elephantiss Hippl. 3, Elephanriafis figna, Vegetius x. 9. " ., utat. 16. Numeratur autemrab eo inter fpecies malidis. Lepre curatio i8. Defpallatiis, Rufiss 84, Sicau- ... tém vocant bifbari tumorem & duritiem carnis faperfpatulas fiuearmos, que dorfi fupetficlem fuperar. Vege- , tius libro 2. cap. 39. entomatanominattubera & tumores dluerfos; vt ^c Bee en SU capite d p atha- roma ganglion. Adijcit & curam omnibus vnam &comtounem. In malide articulari taberculà quadam na- "Écantur per totum eorpus, Hippiat.o7. Dracunculus vermis efttinez fimilis, non in ventre; (ed inlacertís.fos- , mote; ribijsque, patte Aegypti fupetiore coplofus: quilatera queque paruulotum infeftat, moueturque hic fi- / nedubio,PetrusRuellias. Aduerfis dracunculum Hippiatr.129. hocinfeftante; toro corpore pulttuls erum - unt, &animal clamitans obftrepit. Farciminofi morbi gna; Vegetius 1.7. curat. 14, Cenfetur & hieinter ma- $o iE d odisciunetd deprehenditur:In lateribus (inquit Veget.) & in coxis & ín verendis quo- . guepartibus, & przcipuéiniun&turis membrorum vel intoto corpore collediones inflantur: rarfum que hi- —— "velut fedatis, aliz ensfcuntur: cibum potumque ex morerecipiunt, macre(cunt tamen: quia digeftio eis ples . ranonptouenit, hilaresafpectu, fanisque fimiles creduntur. Haud fcio an huius generis (int quz in Hipplatri- | €iscap. 97. aiiis, dicuntur, farcimiaa forte legendum: que tumores funt (iaqnit Abfyrtus) illis quos Grz- ci dothicaasvocant (imiles, maioresque, ac fuppuranttir, &fÍponte erampunt, fiuntq; diffufa malide articulari. Farcina (inquit Albertus) nafcitur ex nimiacarnishumedtarione, & immoderate repletione: aliqui vermem vo- . .€auerubt, có quod feperfluns humor in carne & cute foramina facittanquam vermium;contingit autemex (an. - E gus dpdgnbeure venas: &interdum ex magna plaga;veli&in & liuorefi non curentur intra duos menfíes, &&- s. inlocis uerint cauis, ac inter atmos & in lateribus: interdum ex morfu alteriusgouifarinam paticntis,&c. Haec "6o ille, Deve 1e dicto farlino, Rufus 146. Devermedi&o anticor, Idem 147. Fitautem eum parunshunmor col- B ligit It & putrefcit incafalacordis vnde pars.ad pe&us propellitur, & , 6 collum occupauerit, cumorem fzcit. TE "Ab hoc corruptacordis fnbftantia mortem fequi necefle eft : quamobrem anticor, id díl, cordis fuffocétio v Qca- (our. Auticax (aliás antiquor velanticar, qui tres modi cortupti videntut; v: anticor tantum re&éfcribatur, quod - morbusante & citca cor & inpeticardiofir) glandnle funt, vel rumor, inflatio, vela poftema circa cor, erras .. Ciefc. 9. tj. Deverme volatili, Rufius rz5, In hocvlcera precipue in capite oboriuntur ; humores? naribas flu- ... Unt: Vocatur auté veatilis, quoniam humoxwes fuperiora petunt: aliquiralpinum appellant, & teenfit sliquando "ndn cimorram fapra di&am.De vermeequi Rufiust24. Isincipit in pe&tore,velintra coxas luxta refticulos:deinde (8d crura defcendens tumefacit ea & ccs bris v)ceribus perforar: aliqui guttam vocant. Vermem diciinr glandu- í asi pecore vel coxis inflammaras, &c.. Petrus. Crefcent. 9. 1. Kealgar fitex fuifure; calce viua, & auripigs 557 méto,& idlomatenoftro vocatur foricoriaoccidit forices puluis cius, & omnia animaliasabolet iftulas & vermes E ER équoruma d Ü ; 3 456 0 Pe (uadupae yx sk md | equorum, & omne talit criiét Eatrodit Syluaticus. Ad eadem ómntà Valeraconirüiiptiti pue autem e. &coniti generead vermesequotum apud nos vtuntur, quód pallidum florem gerit radice ad retis fpeciem incia. Hine natus videtur error; vc reslonge diffimiles,aconitum & realgar, propter virinm fimilitudinem à receótio- ribus quibufdam confunderentur. Equus vermem paffus nunquam ad priftinz valetudinis robur aut priftinam Alacritatem redibit. Vertnem Germani vocantdes veerze velbzrtzelali jpurt el, à Farcina velfarcimine forfan dee torto nemine. Diftingauntautemloco tripliciter, vt alius nafcatur ip nafo; alius inter genu & coxam aliusirt pudendisvelvirgaequimaris. Rurfus vermesaliosaápettos elfe legimus;vbi tuberculaaliauotapertis foramini- busapparent, eu[runer finde vrirm: alios veró te&tos. Sed remedia quoquein libris quibufdam noftra lingna m&- nufcripris reperta adijciam. Cicute fuccus cum melle illinituz, quo guftato vermem illicomori aiunt. Radice petafis herbz (quam noftri radicempeftilentiz vocant) veterinarij quidam vtuntur ad vermes equorum , aliáqs vitiatümintra tum extra corpus, I ragus.- Pecudiex vermelaboranti, przfertini equo; folia carduorum edenda przbe: Autcommanfam herbz phu radicem fuperilliga: quod homini quoque prodeft. Si vacca vel bosver- PR Ó j inem patlatur; óuis ruberarum in palude aliqua velalibi repertis locum affe&um diligenter perfricabis:sindefter- — cus humanum calidum impones; & linteo obligàbis: & nigri folani fuperficiem edendam obijcies, radicem €ollo appendes: neaquam adeat animal cauebis, fanabitur. Sunt qui loeum fcindunt & extra&o verme fucco perficcarie herbe, quam pleriquehydropiper faciunt, abluunt: Alij herbam cum lapide füperponunt, mox de fodiunt, morboita paulatim decrefcente, vcipfi füperftitiofiffimé credunt, quemadmodum herba defoffa flace Cefcitac putrefcit. Alij radicem polygonati,, carbones quernos, hus; hordeum non decotticatum & falem, o* mnia minutatim cótufa concifíue milcent, & indequantum manus capit pabulo equiinfpergunt, idq; bis aut te repetunt.Siequo vermisinter carnem & curem nafcatur, tumorem vrito , & medullam ceruinam infütidito.In libris Hippiatricis noftra lingua excu Bis, vermes vbiuis nati cauterío vruntur , deinde erugo infpergitur, fi inter Coxam & genu fuerit :fiin nafo, zrugo cum offe equino vfto : iin pudendis , zrugo, fulfur, & hyofcyamifemen eteriaxupgia exceptaillinuntur. De cancro; Pet. Crefcent. 9.46. Decancro cumalibi, tam inlabijs, Albert. . Cancer (inquit Rufiusi71.) fit circaiun&turas crurium iuxta pedes autinter inriéturas & pedes, videlicetin pa- ftorá, & quandoquedlibiin corpore,&c. De carcinomate, Hippiatr. 76, Defiftula ex cancro, Pet. Crefcent.47: De fiftulis, Hippiat. 128. Rufius172. fitautem (inquit) exantiquo vulBere non curato, velex cancro, De fiftula vbiuis corporis, Veget. 2. 27. Collyrium fiftulare, quod fiftulis immitritur vulnerum, quz ab initio curatafue- tint negligenter, Veget. 4. 16. Emplaftrum contra erinia cacoéthe vlcera, phagedenas vlcerum diuturnas, & .U abfceffus ano prefertim erumpentes, Hipplat. i29. Muri, catoin pelle fuperflua, Pet. Crefcent. 1t. Detuber- i culo in mori fpeciem, Hippiatr-127.. Malagmaad vligines, Veget. 4.24. hzcalibi puto vlceraglycea vocari. Ag- 39. glutinans medicamen ad fauos Hippiatricaiz9. De glandulis & (crophulisinter pellem & carnem Petr. Crec. 32. Deglandulis,teftudinibus & Ícrophulis, Ruf 159. Omneshitumores fiuntex materia cortuptain vnoloco fe condenfanteinter corium & carnem. Pendigo ad fcirrhos pertinere videtur. Siiumento fcapule vlcerentürs diligenterinfpice, nequas inter heros & commilfuras pendigines faciat, Veget. 2,44. Pendiginem circumcle desad viuum;ldem 2.55. Glycium ad fordida & cancrofa vulnera, Veget. 4.27. Malagmaad vligines, Idem 4.24; Linimentum ad phazalam (abíceffum puto) morbum peculiarem equis mare rubrum ingredientibus. Empla- ftrum quod dolores fopit, & incandefcentes inflammationes difcutit, Hippiat. 129. itemaliud, Ibid. Traumati- ca duoad phlegmonas tollendas, Veget.4.27. Rhadunculus (forte carbunculus) eft phlegmone occupans cutem & carnem víq; ad profundum,cum fanguinolenti humores fuperabundant: funtautem eius differétig pro diuer- fitate humorum, &cat. Albert. Adinflammationem omnem, & malagma ad fpinz vertcbram , Theomneftus 4 in Geoponicis16, 16. Debarbulis & carbunculis, Rufius8y. Barbula forte à carbunculo corruptum eftno- inen: fiuntautem ex fuperfluo fanguine, & aliquando mifcentur etiamalij humores:cura eorum docetutinca- | pitedelzfionedorfi. Squillares dici furunculi Hi ppiat.8o. Ficuseftcolle&io rubicunda velliuida prominens cx nimio intercutaneo fanguine, &c. Albertus. Deficuqui nafcitur alibi quàm inpedisfolea equi, Rulius 140. Tgnis facer vel püfula, Hippiatr.2;. Si equus aut bos ficofos tumores (f£ygwuartzén) patiatur, cultto abícinde, c quinque folijíucco fanguinem ablue, mox cretam tritaminfperge, Obfcur. De herpefte, id eft ferpente vlcere, Hippiat. inhoc2/gQ9ce,calbum fab pelleincidendum , & aftringentibus inde curandum eft,&c. Turtz (in- quit Albert.) apoftemata funt in fuperficie carnis intracutem exorta,in modum panis quiturta vocatur: fiunt ex abundantia fanguinis maxim, humiotisque intercutanei putridi : & aliquando cum caro ledituri&u aliquo, '. &c. Decuttis (legeturtis) equorum; Rufiüs 81. Deequofüper quem Lunafplenduit, Rufius 8j. Videturau- $9^ tem deapóftemate vel vlcere intelligere, quod Lunz radijs radium putrefcere vel corrumpi alibi etiam legere memimi. Verruce vbiuis, Veget; 3. 17. Traumaticum ad vertucas tollendas, Idem 4.27. Verrucas ineqnis - quidam pilisiporum vipciunt, & teftas concharum quz inaqua dulci reperiuntur vítas tritasque infpergunt. Claui, Hippiatr. 16. Coríago; iyeSraulo, vitium eft, cum peliis appreffa tergo pertinaciter adhret: hoccum ambobusarmisinhzfit fynomia(in vocant, vide Vegetium 3. «4. & Hippiatrica 26. Cornu vocaturcumcorlum — | in carne doríi, vel folacaroantealzfa, videtur ficut cornu indurata; qnod ex nimio pondere felle velalteriuso-- neris accidit, ita vtrumpaturaliquando pellis dorfi,& vlcusaliqando etiam ad offa pertinear. Fit etiam raduncu- lus interdum in cornu,&c, Albertus, & Petrtis Crefc. 9.27. Compreffum in hoc malo ( inquit Kuftus80;) co- rium cum carne conglutinatur: & cornu vocatur, quía ipftar cornu formam rotundam habet: velàdiffufione latitudinis que protenditurin acutum: velàcorio cum cute inviícato,&c. De coriagine diximus etiam inter 6€ morbosbubulipecorls. Dedorfolafoattritóque, fuperius etíam di&um eft, De netiio incifo & eius cura, Rufi- us173. Neruorum vulnera, Hippiatrica84. Ad ictus & dolorem neruorum cataplafma, Hippiat. 129. Czteros neruorum affectus, quzreinfra vbi dearticulis & partibus extremisdicetur. Varices, Hippat. 77. Crurum offa - . (inquit Xenophonin ele&ione equi ) fint fpiffa, (ed fpiffitudo non érit venarüm neq; carnium: nam hoc ps cum per afpera agitur equus, ipleri hc Íanguine necefle eft,& exiftere varices (xeeosss; lego x ioris) & calla fcere crura, & cutim abícedere. , vt e "Y ; : cg Y e/flexipharmaca & T'heriaeto -— | Szpeimptudens animal venenum in paícuis vel przfepibüs vorat, contra quam noxam alexiphármaca temedia vbiab authoribus petenda fint monftrabimus: fepe etíam à venenofís animalibus itu merfüueleditur, 7 quibus "1 De Equo. bo Ju ET quibus thetiaca dicta medicamenta ficcurrun& De braffica fylueftri cuim fceno depafta; Hippiatr.90..D eadoni- p Decicuta;92. Deveratro & zgolethroincibofumptis fuperiusdixi. Interit veneno fandarachz & cquus; , & quoduis iumentum (iue veterinum:datur ip aqua percolatum, Ariftoteles. Eft quando equu: fordidos & ab- ! CNN deftinatospannosvorat,contra quod.malum in Gérmanicislibris remedium inuento oua àceto calide mgnacerata donec teítzrab(cedang,&c, Si equus terram vorárit proremediofauinam in pabulo dant minutatim incifam;Obfcur. De equo qui comedit pennam; Rufts3. Contrafimum gallinz deuoratum, Hippiattica 89. "Veget.3.85.8 3.15. "Stercusfuillum iumen tis propinaturcontra venenofos mor D Er MI nee lil mederitequus; Veget.3.80. Bupreftesbeftiola (v ulpefires,corrupte)aranez fimiles; cum deuoratz fuerint; ani- ! alprafecant, Veget.5.15. .Vbtde caufisim pedit vrinz loquitur. -Si bupreftin comederitin feno , Idem.5 78. Contrabupreftin,Hippiatrica 86. Quir emedia.Germanicé fcribunt, hoe malum vocát Lzferz jm mnacen. Deeru- D cis Hippiatrica ;. Contra hirudines hauftas,Abfyrt.in Geoponicis 16.18. Hippiat.88. . P NE CERE " M morfu canis rabidi, Hippiatrica87. Veget 3.84. Hi ppiatricain finecapitis87. Deaquz metu, Vegetius 3. 31» Murisaraneimorfus (inquit Ariftoteles) equisalijsd; iumétis moleftiffimus eft: puftulz hoc excitantur: & pc- riculofiar quem defixerit grauida:puftulz cnim rumpuntur,ex quo interitusfequituc; fed fi non grauida efl;non interimit.Demorfu murisaranci, Hippiatrica 87. Vegetius 37 7.vocatauteni murem cecum;& 3.82, vbimurem araneum vocat. S$iiumenta momorderit (mus araneus,) musrecenscumfaleimponitür, aut fel velpertilionis ex. accto;Plinius. Fitaliquando vt mufléla iumentum morfu faucict;cuius dentes inficitint animal; & moritur, nifi fubueniatur, R.emedio cft fi vulnus oleo perupgatur jin quomuftelafuffocata computtuerit ; expreffo validiu- fculéperlinteolum. Fricatur & locus (auciusarida pelle muftelz, vtincalefcat, & daturiumento antidotusthe- tiaca, Camerar. Quinetiam ca (inquit Atifloteles) qnamalij chaleidam.alij dygnidam vocant, fuo moríü aut in- terimit;aut vehementem dolorem mouet: (imilish &cparuislacertiseft: fed coloreferpentis quam cxciliam no- minant. De vulnere ex fagittaintoxicata, Rufius178. Ad morfus ferpentium,Hippiatrica85. & 86. Rufius179. Quadrupedibusà ferpentelafis hec profunt, vt Aggregator obferuauitiCancriin cibo fum pti; Plin. Daucüs;idé. Filix impofita capitiiumentorum defendit à ferpentibus, Idem. Mulftele catulus nudusrecens cum fale appofi- . tus,Plin. Rutaper narescum vino;Idem. Vefpertilionis fel cum aceto; Idem. , Si vi pera'animal percufferit V e- | getiuss.79. Hippiatrica 85.8 86. Aduerfus colubros, Vegct..77. Adictosà fcorpione, Hippiatr; 86. à fcorpio- ! nevelaliareptili beftia lzfos,, Hippocratesin Geoponicisr6.19. Veget.3.77.8: 3.83. Siatiimal mordeatur àpha- langijs, Veget.3.777.8 3.81. Hippiatrica 85.8& 86. Si paftinacam (ftaphylinon; infectum) deuorarint; cuius ma- : | gnitudo quz verticilli beftiolz eflirremediabile malum eft, Ariftoteles; Deeodem infe&o; Hippiatrica i9. De . paftinaez marinz ictu; Hippiatr.87. E(tin exemplis equosab apibus occifos;Plin.rr18. Apes aliquando equum - hon modo fortiffiméinuafifl., fd ctiam interemiffe, Ariftoteles affirmat, Aelian... Ne mufcisinfeftentur veteri- - nay Hippiatrica8s & ne vlcera ab ijstacta vermibus fcateant;Ibidem. Mufcas quoq; vulnera infeftantes (inqnit Columella) fammouebimus pice;& oleo vel vriguine miftis,& imfufis;cecera erui farina recté curantur. Sunt qui vulncribusillinitubent vnguenillud quoaxesrotarum perungunturzaut ferum aquámue cafeiinfpergi. Culices: propellendi; Hippiatr.85. Contra tabanos vel ceflra,Ibidém. Contra cimices& pulices;ibidem. Contra pedicu- los, Veget.r-44.Hlippiat. oy. Contraricinos,Ibidem. Quidam argentum viuum axungia vetere extinctum j fà- fcigex canmabiilliiete iubent, camá; colloappendi. Alij aquajin qua refina decocta fit;abluunt; VMES E oes De particularibus morbis à capite ad pedes. NEA Ghvxbao NW : i i Me or TN 5 Edu dioe cud ^ : n des " Omnesvaletüdines capitis, przcipue veteres & periculofos, cyclo curare oportet , Veget. Cycliautem ratio- . hem exeodefcripfi fupra, vbidecquo purgando egi. Ad paffiones capitisiumenti bryonia & vitis nigra profunt; -Plin.23.vt citat Aggregator, Ad caputfractum vel nudatumi aliquo cafa; Vegetius 2.13: Si caput equi exictu mor- | bóuelanguet;raphani (feminis nimirum) &zedoariz parteszqualestritas cum vino mifce, & faucibusinfuride: idá; toties, donec faniesà capitefluxerit, Obfcurus. Ad capitis dolorem » Vegetius 2,8. capitis & caluariz; Hip- piatri104. Capitis dolorem;inquit Columiella;indicantlach rymz quiz profluunt;auresá; laccidz, & ceruix cum | €apiteaggrauata.& in terram fummifla, Tum refcinditur ven aque fub oculo eft,& oscalda fouetur, cibod; ab- . finetur primo die.In poftero autem potioiciunotepide aqua prabetur,ac viridegramen;tum vetus feenum, vel , molleftramentum fübfternitur;crepufculod; aqua iterum datur; parumqueordet cum viciz librisduabus & fe- » mis:vtperexigua portione cibi adiuíta perducatur. A ppiofus;id eft hemicranicus equus, vnde & mens hebetatur. | & vifus: Etquia vna pars pregrauacur, tanquam ad molam vaditin gyrum , Veget 2.2. Etrürfüm 2.10. Appio- , fumiumeritum (iüquit) prefepio incumbit, oculostenfos habet, micat auriculis,&c. Vide etiam paulo poft in Rabiofo. Solcanicularisardentioran:malia percutitin cerebro, vnde caput deicctum habent; Vegetius 3.36. Ad - firiafinjid eft capitisardorem , Flippiatricai29. Capitisvaletudines; Vegetius2.r. Cám ex &ftu (1nquit) vel fri- . goredebilitata lunt membra; &in capite frixus fanguis vertiturin virus, tuncrepletisvenis cerebri membrana diftenditur,& fómni falubritatem Írcquenter excludit: ex quo neceffarió dolor capitis , mceftitia &imbeciliitas. fübit. Difteationis quoq; valetudo / Vegetius 2.9.) ad capitis precipue caufam refertur. Obfcuraturin ea vifus; capitis membrana difténditur,adeít tremor & fudortotiuscorporis. Contingit autem diuerfas ob caufas, fi fu- ] dans biberit,ex indigeftioné cibi, non dormiat;fi f(abftrictus mauferit. Capitis refrigeratio, vt cum equusex ca- lid offabulo fubitó ad frigus perducitur.vndeequusaliquan dotuffit,& appetitum amittit; &c. Pet.Cref 9:25. De frigiditate capitís equi; quz tuífim prouocat;oculosinflat; aliquandolachrymas euocat, Rufius7o. De viuulis; Petrus Crefe 9.17. Deftrangu lione; Rufius 63. Deftrangulione & cymorrha, vt quidá fcribunt, item devinu- | lis;tuprainter morbos communes docui: etfi potiusad capitis morbos referri debeant. Pro chimorra aut fimili : | j -— 1 [2 yocejapud Petrum Crefc.9.14. hemoagrainepté legitur. Deftrangulinaetiam interthoracis & pulmonismors - bosnonnihildicetur infra. Ad defluxiones vel deftillationesà capite, Hippiatri.104. Pituitz,id eft fluxui hu-.— morümwelrheamaziinmentor vel pecorum vt Aggregator obferuauit; prodeft cretani (id eft crethmus) Pli | niuslib.26. item helleborinigri farculus per aurem traiectus;& poltero dieeadem hora exemptus, Idem lib. s. . Equo cui catarrhus per nares fluit (7727) olei libram; in quaargenti viui quadrans deco&us fit,refrigeratam ab ignis calore per naresinfundes:fic enim velintra o&o dies; vel fex menfes faltem con ualefcet : aut morietur; Ob- n fecutus, Degenere & qualitate mucorum qui per nares fluunt; Vegetius 2.36. Medicamenzumad faniem li p E ; 2r Q.q quidam | 44$ | De Quadrhpedibus. n e naribus, Hippiatr icai39. Vegetiuslibro i.maniam quoq; inter tralidis fpecies nuinerat. Dephrenitiz e Vegetiusz.j. Si,vbianteadiebusaliquotfponteiciunatintmoxin furorem vertantur,faa guine detra&oiuz vantur, Ariftoteles. Equis furentibusauricula funt fübre&a; Plinius. Deinfania, Vegetius 2.12. Oculi, inquit, ardent (anguine & hu morefuffundunturyauriculz ftant vel micantindomitorumin(tat capi non poffunt, capti parietibusfe illidentes conantur effugere. De furore &fabie, Hippiat.tó»; Infania cum pt&fcpia frangunt, fefe morfulacerant.hominesimpetunt;auribus micant; &c. Vegc.3.43. Contra maniam feu furia in equis,Rüf1s8.- Dechirurgiaadhibendain equo furiofo;propi nato ei opiatopharmaco,&c. Idem 159. Rabies ( inquit Vegetius) eadem'omnia & maiora oftendit quam injania. De equo fariofo velleprofo (lego rabiofo) Ruf1$4." Rabiofus; Vegetius 2.5.& 2.11. Cum appiofo(inquit)accedit thoracis paffio,ftatim fit rabiofus, fu percalefa&to iecore& fan. — uine;&c. Dolor eft loci;adcó vtmordendo fe comedet (przfepiaautilia mordicet: ) velalium impetat. Subito. te bin nit tanquam fanus.In partecapitis vbi vitium remanfit poft curationern, difficile fe gyrabit, & parietibus'fé. iunget,&c. Rabiofi equi (inquit Camerarius)fiunt varijs decaufis,vtab zflu;àpabulo nonidonco,icerebriinz flammatienc,àbilisin venas exudatione. Flagrant & rigent oculis , fpumam eijciunt.. His Venas flatim incideré | oportet;quifi caftrrentut,refipifcerefübitó perhibentar. Noflri equos in(aoos lunaticos vocát;& cerebrum cuf , ]unacisminui àiunt. Circa Abderam & limitem qui Diomedis vocatur, equi pafti (nafcentibusillic herbis) in- flammantur rabie, circaPotnias veró afini , Plin.non exprimit autem quibusherbis. Equóscfferari& rabiein- — - flammariferüt, bibentes ex Coffinito lumine Thraciz.qui defluitin Biflonicum flagnum,vbi Diomedis Thra- ^ | cis,quiimmanes i ss habebat; quos Hercules expugnaüit,regia olim füit. Ex eedem niatbà laborare dicont. : equos bibentes de fonte Potniz,qui nonlongeab urbe Thebisabefl, Aclian. Equi dicütur vudid 5 quilympba-. | tico morbolaborant.in quoad tibiz fortium quies cótingit,fronte demiffa qnod vocaturzesoz:,Cxlius. Quod | autem lymphari dicitur;tale efb vt equusad tibiz fonum quiefcat, & demitrat frontem : cum vero confcerideris, — citetur contentius donec retineas:demiffusetiam femper triflisd; eft. [i rabie tenetur: cuiusindiciuth , vtauricü- lasdemittatadiubam ,rurfusd; proten dat;idà; viciffim fa&titet, Ariftoteles; Rara quidem (inquit Columella) fed & haceft equarum nota rabies,vt cüm in aquaimiaginem fuam viderint;amore inani capiantur; & perbuncob- ' | litz pabuli,tabe cupidinisintereant. Eiusvefani figna fünt,curn per pafeua veluti extimulatz coric ürfant,fub- ^ — inde vtcircumfpicientes tequirere;ac defiderare aliquid videantur.Mentis error difcutitur,(i deducas ad aquafn; | Tumdemum fpeculatz deformitatem füam priftinzimaginisabolent memoriam. Eademhzc verba Ruellius ^ | in Hippiat.I5.tanquam Theomnefti repetit,cum in Gracisnihil talehoclocolegatur,nulla Columellz mentio- nefacta, Hydrophoba;id eftaquam timentia iumenta, ex qua paffionein rabiem conuerti folent Vegetius MSE QE S eratio, Veget.2.39.In hac (1nquit)labia & maxilla & naresctiam depranánturin párte, ita vt vix cibária dcn- 39 | tibusinlidat;que etiam humoribus plenareperies:& bibiturüs sad nares demerget iri áquam; quia infirmsfünt | labia quibus hauftus attrahitur. De fyd eratione € comitiali morbo , Hippiatrica 109, De epilepiia » Vegct.3.33: Siequusmorbo incognito collabatur;filicis faeminz radicis partem lin gua fübijcito; mox alii ac vefice excre- znentum reddet & exurget; Hieronymus Tragus hocipfüm fe expertum fcribens.Ad vertigine; Hippiatrica 128. Paralyticumiumentum ambulat primum inlatere ad fimilitudinem cancri , ceruicern inciruat ac fi fracta. effet; rectos pedes non penit( pariettbus feillidit) cibum & poturn non reeufat, hordeuinipfiusvdum feriper appa- ret, Vegetius 3.41. Indicia refolutionis neruorum,Hippiat.129. Exiinpctigineinueterataiuxtaoculum vermis ' fit quiad cerebrum pen ecrat,vndeaninialflatim moritur, Incertus. Cerebrumcommotum facitvtmaléambu- — | lent equiyfrequenter offendant,& totofc corpóre cómmioueant, Ec. Veget.2.7. Adletlargicos,Hippiatricar28. | uod penultimum eft caput de diuerfis morbis. Delethargico equo; ibidem ior.in verbis Abfyrti de thlafmate. Animallethargicurt femperiacetac dormit, Vegetius 3.48 Lethargici;Hippiatr.to4. Axu)wajsiP Virga ài d GA- 4&s Qvaliool X ara Ti cov vpexa, Hefychius & Varinus. Ad fomnum conciliandum,Hippiat.128. Nertorüm lz- fio, Abfyrtusin Geopon.16.7. Capiunturequi (inquit Arifto.) etiam rigore neruorum:cuius indiciiidi,venz vt emnes neruid; intendantur& caput ccruicesd; immobiliter rigeant,reétisd; cruribus gradiátur. Roborofa pa(- fio (Vegetius3.24.) dicitur,quz animalrigidum facitad fimilitudinem ligni. Totum corpusaftringitut;extenfz funt nares,&auresfrigidz,im mobilis ceruix;os conflrictum;capnt eztenfu m,pedes conftri&ti, vt nulla commif- . furafle&atur,&c. TetanusvideturbicaffeCtus:& idem forte eft quem Gcrmani vocant erfebrecken vff allen fies. ven hec eft noxam peromnia crura:n quoallium cum acetotundunt, & erura bisaut ter illinunt: & donec inéáe- lefcantinequitant,& calefactum operiüt. Spaímus;der &rampff;yader verkiertz.t adern, Videinfrain affectibus cev- uicis& colli;& rurfüsin affe&ibus neruorum inferius, Tetanus,Hippiatr.34. Tetanum velrigorem neruorv m, jo vulgóin Italiaincordatum vecant. Tetanus vel robur;opiflhotenus,emproftbotonus,Veget.j.24. Opiftboto- — nus,Hippiat.54. Vegetius 3.47. Adopiflhotonicos vnguentum, Hippiat.129. Spafmusir caufa eft vt (übito con- cidant;articuli eorum extenduntur,toto corpore palpitant, aliquando etiam deorefpumam emittunt;&c. Ve- getius 5.32. In opifthotono non debet incidi venas Abfyrtuscap.9. Demorbisoculorum;Hippiat.iz Ru(iussz, Vegetiusz.22. Heterophthalmos equus, videfüprain s.fed hie affectus naturalisfiue connatuseft. Oculisiumentorum & quadrupedum ( vt obferaauit Aggregator )prode | anagallis,Plintuslib.25.Chamelza Idem 24: Sa (i infpuatur oculis,[dem 3t. Oculuslünaticus vitzum eft, quod interdum oculoalbum inducit interdum lynmipidat, vnde lunaticum veteres nomirauéte, Vegetius2.18. Noftri aiuntoculum (malim, maculamautfuffuttionem oculi ) cum Luna crefcere & decrefcere ; & iriterdü prérfus ob- czcari, Aduerfus hoc vitium aliqui lapillosin capitibus cancrorum repertosterunt;melleesci piunt.& oculis il- 6o linunt(hocaliqui etiam ad ci catrices & vngues adhibent.) Alij vitellumoui cum falefabigunt; & vftum inde puluerem oculis infpergunt,quod cicatrices ctiam abo] ereaiunt. Pili in oculis, Vegetius 2.15. De fanguine qui apparetin oculísequorum;Rufius 57. Oculi cruerefuffufi; Hippiatrica ri. Oculocum vülneta &ictus, Ibid. Ad oculum percuffum, Vegetius 4.27. Kufiusso. Adalbum vel glaucomaex pereufl'ara natum Vegetius 2.22. Iétus vulneris&indecarcinomajlbidem. Adrupturas; & de tuntculis fetuandis, Vegetius 4.27. Noflrates vulnus oculi ab acuto alíquo ligno infixo Yocant demangflal , & venam flatim ante oculos incidunt: Alij verd eám uz mox fub vinculo nali (. vt vocant ) reperitur , & caput humilius alligant; vt fauguiseffluat. Exulce- rati oculi, Hippiatr.rt. Vlceribusin oculis animalium medetur papauer, Auicenna. Papaucris cornuti folia & floresiumentorum (xhpav) argema & nubeculas ipuncta emendant, Diofcorides. Theophraftus folium cius stgemain ouibus tollere fcribit. Dolores oculorum; Hippiat.u. Omnis dolor ocalorü inunione fuéci planta- 7e i | uM ginis A EI] JU 1 E LU ginis cum melle Attico, vel fiidjnon eflvtiq; thymino celeriter leuatur ; Columella. Oculorum inflammatio- - gesSprocidentiz;dcfluxiones,Hippiatr.iz. Delachry misoc ulorum;Rufi u$13. Contraruborem & dolorem o- * «ulorum;Rufius 6r. Lippitudo;Hitppiatrica n. Abfyrtn Geoponicis16 s. Dc cpiphoris oculorum; Vegetius Za 12:Hippiatrica 1. Auticax eft rheuma ad oculos,epiphora velopbthalmia vifum impediens;Petrus Creíc. 9 26. Apud eundem 9.15.auticax;aliásantiquor, vocatur glandula quedam circacor;&e. ^ Sianimaloculum impeze- rit,aut confricauerit, vel cx percuffura lafzrit& album induxerit,etiam f: totusoculusprzclufus fit; hac ratione curabis&c. Vegetiusz.20. Adconfricationem oculorum,Rufius 20. Fluxionem oculorum aliquicurant in-- PF perfo pulueresex vitello oui vfto;& careo, hedera terreftri ac ruta vftis mixtisá; omnibus, De tumore callofo o- . culorum, Vegctius2.22. Oculorum carcinomata;Hippiatrica rx. Decaligine oculorum; Rufius $4. Decaligine . Yo & panno fiue panniculoalbo;qui pupillam oculi occupat; & vifum obumbrat, Rufius $5. Oculi (inquit Came- . rarius) caligine & nebulisfrequenter laduntur,claritatem reftituere putát medullam decrüribusca prinisexem- " ptamrecentibus & inco&is,cum trochifcis rofeolis (cum rh odoflagmate, vt habet Abfyrtusin Hi ppiat. eap. ir. —. vndehzctranftulit Camerarius, & vtrhodoftagma non recte paftillos rofcos vertit,fic com pofitionem corü fru- fira defuoadfert:de rhodofls&to.yide Aeginetam 7.15.derofeis paflillis,7.12.) &illinetur oculus cali ginofus ( e- -«uivel mili bisaut ter penna illinctur,& fanabitur, Ab[yrtus.) Quód fietiam puftalzappareát, autrubedo ocu lorum;proderitidem medicamcntum.vel medulla cerui cum croco pondere dcnarij, (ic mifta vt liquiditas reti- "^ qmeatur. Ad caligines (oUAuc) remedio effe putantur fputa falisin oreieiuniliquefactiaut puluifculi de corio ve- —. tetitoftoinfurno & cinefa&to, Camerarius ex Hippiatricis. In quibus nos cap.rr. fic legimus ,;Medulla ceruina ^ purgatayne quodofficulum remaneat, & in pila marmoreatrita cum drach ma crocitriti mifcetur & reponiturin 2o vafe ligneo (vitreo, Ruellius) vel corneo ad vlcera oculerum, Oculos equi claros reddet hec medicamentum: . Advnciam mellispuri;zinziberis drácbmas duas admifce;& ftillatitij liquorisrute vnciam femis: hococulis in- ditum & iumentis & homini prodeft. Contra maculam equorum;R ufus 58. Cicatricesoeulorum , Hi ppiatri- Ca 1t. Vegetius2.22. Cicatrices oculorum (inquit Columella ieiuna filiua & fale defricate extenuantur:vel cuim fufili (ale trita fepiz tefta:vel (emine agreflis paftinacz pinfito,& perlinreum füpcr oculos cxpteffo. | Pterygia, id eft viguesoculorum;Hippiatr.ir. Devngula oculorum (erzagel) Rufius $6. Eftantem (inquit) cartilago, qua frequenter medium oculorumoccupat. Collyriaad oculorum albugines; Hippiat.rz. Geoponica Grzca 16.6. Add buses dis vlcerumin oculis animalium commendatar centaurium minusà Plinio lib.:5. cinis de offe fepiz lib.s2 fideritis libro 25.& flos papaueris campeltrisab Auicenna. Cicatricem effe puto quod noftri in . oculo vocantdafal,quafi pellem dicas,nifi quis pannum potius barbarisdictum interpretetur; eam aliqui curát 3o vitelloou: cum fale fübacto & vto, vt & lunaticum oculum;ficut fupra dixi. Alij tum ad cicatricem tum vn guem |. oculi duodecim lapilios € capitibus cancrorum vrunt,& inflantin oculos equi;donec rubefcant: deinde mcl illi- — ,nunt.Hocetiam fupraad oculumlunaticum retulimus , Alij vnumautalterum ouum coquunt donec durefcát, & quodalbum eft fuper ferro vrunt dum in cinerem vertitur, cuiadmifcent piperis & zingiberisalbi farinam cri- ,, broexcretam;hocaridoreplent canalem penne & in oculuminflánt. Alij fimiliterinflanttritasconcharum te- ftas quz iu flagnisreperiuntur. Adoculorumalbum vel giaucomata;Vegat.4.27. Album vel glaucoma ex-hu- more vel percuffura natum, Vegerius2.22. Sianimaloculumimpegerit;aut confricauerit, velcx percuffura 1a- *— ferit;&album ind uxerit; Vegetius 2.20. Oculaslunaticus vitium eliquod interdum oculo album inducit, in- terdum lympidat; Veget.2.18. Collyria diuerfa;ad albumin oculis,ad glaucoma, Vegetius 4.27. Suffüfio vel al- .. bumquomodo per narescurentur, Veget.z.21. Suffufio oculorum , Vegetiusz.16.Hippiatricdit. Paracentefis 49 in cicatriceoculi& quz fic incurabils, Veget.2:17. Apud Graecos medicos non in cicatrice fed füffufione o.vlo- . rum;,paracétefin adhiberi folitamlegimus,Eft fuffüfio, Grzcis hypochylis;barbariscataracta,Germ anisei[hary V Vel far, vnde compofitum ffarzblzid,, id eft ex faffüfione czcus. | Staphyloma oculi, Hippiatrica ir. Vege- tius 2, 19. Pu. i : . Deextrahendisequo dentibus, qui dicuntur (valliones;Rufius40. Suntautem (inquit) quataor in maxilla inferiori,extrahendi cum equus faeritannoritm crium & dimidij : duo ex eis (callioses, & duo plani vulgo nun- cupantur.Plura de his dentibus fcriplifuprains. Sigingiuz vel dentesdoluerint, Vegetius 2.52. Ad Paculides.id eftgingiuarumcolle&iones,Hippiatra29. Pullariatumotinter gingiuas& maxillastanta tenfura vt mánduca- reyix peffint:füntautem glandulz quedam; Veget.2.25. Os vlceratum , Eb ppiat.6o. Aphthz otis ; Ibidem 6r. ,. Vleuspatridum yel marcidum in ore; Hippiat.:8. De maloorisequi, vbiglandulzin vtrifa; maxillis intrinfe- 5o custumefactz apparent,inílar amygdalarum,R ufiusó4. Hocmalum Germanicus quidam liber exponit, Ge- vo Kfeburmolen halfsyoder [oes nit fBblinden mag. — Si tumoresinorefint,quos noftrigallas vocant;e venis füblin gua fan- . guinis bonam partem extrahunt, & os perfricantvino velaceto , cui fal &arida fex vintzqualiinter f: portione mifcentur:Alyy gallasferro curuo excifas ita perfricant: quod fi palatum tumeat, gallasfecundum longitudinem excindunr, & vulnezibus diligenter affricant fülem non tritum. Si equus ex vulnereorts aut faucium febriat, Ve. getiust.36. Adfiftulamin maxilla vel ore, Vegetiusz;26. Equorum communia mala funt , inmundicicsoris, autdentium afperitas &ingqualitas;&c. Camerarius. | Delztione linguz, vbi multa vlcera fiunt. vt ez moríü dendum,velfreni. vel malo pinzanefedicto,Rufius 62;Malum ( inquit Albertus) in lingua equi aliquando fit. cam ex patrida efca fanguis putridus & phlegmaticus generatur linguam putrefaciens: vnde lingua excogiatur, | & venz-füb eanigre(cunt. Hoc malum aliquando ad pedes defcendit, ita vt equus vix flare poffi. ,&c. Lingua o incifafibulisconfuenda,&c. V egetz3t.— Adlinguamintercifam,Hippiat.129. Adligulam;Hippiatr.:29 Ad , palatidolorem eataplafmata;Hippiatra9.. Si venain palato incifa claudinon poteft, Vegetius2.35. Doepalati- na,Rufiusós. Suntautem fulci quidam in palato equi, caui vel profundi, ex pabuloacuto & ariftis pleno pun- gentepalatum;aut cx phlegmateorti. Delampafco;Rufius 66. Eftautem lampafcus in equis palati tumor, & . forteper metathefin literarum fic nominatur voceà palato detorta. Anglicéctiam lampas vocatury Gcrmanicé | fhat velfloulin quo affectu quidam gingiuisfüperné tumidis cauterium adhibent.LampiftusQ inquit Albertus) exabundantia fanguinis in füperiori parte oris iuxta dentes cft protenfainflatio , ita vt falci quiinterdentes funt d emineant,& eque efca (flurazura & morus]lata,Ruftus) decrecadat;&c. Columella inbubüs tumorem palati ' Vocat. Palati tumor accidit etiam morbo quem crithiatin vecant,vnde Albertusapud Ariftotelem deceptus nó , 'fymptoma tantum palati tumorem (ipfe mollitiem vocat) fed eundem omnino morbum cum crithiafi facit. De » barbulis fub lingua,Rufius 69. Barbulz quadam (inquit Albertus) fiuntin palato equi; ficcz , in modüm co- v Qq.2 forum p I - "TT | 3De Quadrupedibit. norum mamilarium alicutusbeftiólas quz cum crefcendolongiores paruograno fuerint, equuht ab edédoim- pediunt, Germani, vt conijcio,v[en velocfez nominant, qua'fint eminentix quzdam fublingua, fr miles granis Srumentiquod fafez appellant, & equum ita inypediabt vt ex cibo nihil proficiat: nifi fofcellis pottus; dc quibus flatim dicam,hoc nomen cenueniat, quod magis placet. Ioan. Ruelliusin Hippiatricis quedam loco vbi de ra- nis pedum parte mentio fir,in eptiffime vitiofaincrementa linguz interpretatur, & Petrus Ruellius erroreim eius fecutusà Gallis vulgo les barbes nüncupari (cribit; Fofcelle (vcl loncelle, Rufito 67.) inflatienes (molles &par- uz, Rufius)intraosequiinlabysnate verfus extremos dentes, in m cdio nigricant : fiu ntautem cum cqui inge- xunt frigidas &afperas herbas , qua fuper labijs & maxillis diu manent; &impediunt quo minus pabulum equi fuo commodéloco mandi poffit, vin lampafco etiam contingit &c. Albertus, Videturautem hec effe Mlud — | smalufn quod fuperius dixi à Germenis vefem appellari, quod aliqui dcfiniunc tumorem effe (iibJabijs ad dentes PA laterales , & eadem Germanice de co fcribunt, qux de fofcellis Albertus Latiné: vt fefe à fofcellis detortum fit nomen: barbulie veró fupra dicte Germanica lingua vocentur , vsertz hn oder zápfloa im vacbep. Glandulz inter àmaxillas& Faucesinferiores nalcuntur, &ad fimilitudinem pilulorum malóres; aliz veró minores connexz ex cammeóbdürefcunt;& tumorem fine doloribus faciunt, &c. Vegetius 2.24. Si ex pJethora fanguinis fauces tu- ment.Vcge.2.29. Tumorfaecium & capitisinterius adco vtbibereautmandhcare non poffipt, Vegetius 2.28. "Tonfillz; Hippiat.18.& i6; Maxillz interdum dolent & tuv: ent,interdum etiatn lapides in eis conerefcüt,Hip- piatr.18. Siequo maxille dolent calido aceto foucndz , & axungia vetere confricandz funt cadem qs medicina: tumentibusadhibendaeft, Crlumella. Maxillarum vlcera putrida, Hippiatr.28. Os Ífrzétum iuxtà collum , vcl snolares,velalioorisloco,vt morfüm equus clauderenon poffit , Vegetius 2,33. De fanguine per nares fluente) — Hippiatr.42.Vegetiusr 44 Ionnunquam etiam per narcs profluutum fanguinis periculum attulit, idque re- i8. preflum « [tinfufo naribus viridis coriandrifucco, Columella. Decuferino vel cuferio ,id cft cum poft curfum : fanguis de naribusfluir, Vegetius? 37.De «a rtilagine narium corrupta & fanguine WAS 34. Sinarum — | feptum refciffum eft; Hippiat.i29. De polypo, Hifpia.21. In polypo narium przclufo fpiritu ftrapgulart viden- tur,ftertunt,moci humidi profluunt, Veget. 2.38. Chanan eft fonitusa: cidens in nafo , quo fit fzpius ifla vox chaha: vel fecundum alios eft exitus vapotis fcetidi ex naribus, ficut accidit equis; Andreas-Bellunenfis: Ozanz vitia pedum funt Vegetio item Abfyrto cap.129.vterrauerit Rucllins qui foeda nariiim vlcera illic interpretatur. Podagra indicium; vt alter teflium dexter palpitet; vclvt paulo citra nares cauum quiddam rugofunique gigna- tur,Ariftoteles. Sternntatoriuni; Hippiatr.129. Aurium dolores, Hippiat.17. De auribuscontufis,& collcctio- ncaurium velfüppuratione, Veget.2.14. Detumorciuxtaaurem; Ibidem. Siaqu aingreffa figIbidem,& Hlip- — — iatt47. Struma X parotides;id eft duzitumores iustaáurem,Hippiatr.16. Vegetius2.23. Vleera anricularum, 39. Buapiat tn. ud. 0E : vMNRNTEUC 1 - We La od ^ | "Siequo collum itaturneat , vt deglutire non poffit, bacillum ánterius fiffum & ftupa involutum 1nferito ia ' fauces equi,vt vlcerarumpantur,deindetria oua cum aceto mixta infundes, Scriptorinnominatus. Apud cun dem morbusquidam nominatur Az/fichbr , id eft gutturis inorbus, cui hoc remedium adhibet: Album liquorem (inquit) de onisvigintiquatuor thuri mifcebis (quod rétnedii vfurpatur etiam in lam pafco dicto, quem (cAzol- fucbrinterpretamur) & in collum defundesdeinde collo cireulum circumpones (quidam &alterum pe&tori ad- dunt) &equitari facies donec bene füdaueritzalij aliter medentur, vtin libris Germanicis prfcribitu r, Ceruicis.: tumor &attritus;Hippiat.23: Stiua (inquit Albertus) in colle equi dicitur,cum collum (ine dolore huc illucfe- Ginon potefl, nec equus eícam nifi per interualla capcrepoteft;sccipit autem àterraraptirn & feflinanter. Caufa- | eft extenfio neruorum colli & repletio.Curatur fubulis candentibus transfixis,&c.. Defcima(ftiiualego)feulu- 4 cerdo, Rufius 73.fit (inquit) ex nímio onerefcapuiarum, & deficcatione nimia neruorum &olli, &c. Noftrates hoc vitium in quo tendinesceruicisrigent, vocánt balffairte. Defpafmo & tetano fupra dixi in niorbis capitis. — | Eft &aliud colli vitium;qued vulgo vocamus dez /féckbalfo, & equum ita affectum ffeckhar : quem in Germani- l &islibrisreperio fimiliter cutarijvt fcabiem collide qua fapra diximus. Audiotumorem effe mollem laxumque; uiin caüfa fit vtcollam & iubain alterumlatus inclinentur:& aliquando excindi. Collumequi inflatur in redd ] Rufius, fiintraquartum diem pofteztractionem fanguinis, plagam fuper Jignum &lapid em fortiter, aut alius ^ equusillam eorroferit,aut fi cito poft reftrictionem plagz duram efcam comederit; &c. Siiumentum ceruicem.— — xel vertebras eieccrit aut luxauerit, Vegetius 2.41.Hippiatri26, Peruerfio ceruicis, Htppiatr.24. Ceruix defüilla- 4 tionem patienstumidior videbitur; fcetozem habebit canceraticum; cum humore nigro & liquido: diligenter Ícrutaberisforaminacius&c. Vegetius 2.43. Siiuxta ,collum ex pun&tura fpatulx aut lateris inflatus fuerit equus, &c, Albertus. Malandria;id eft valn cra ceruicis, Vegetius 2.42, Strume rum pend, Ist ppiatr.2o. Stru- znzvel párotides velícrophula, iumentorum guttur & faucesinfeftantes j Vegctius 2.23. Struma & paroti- des, Hippiatia6. I n ME "m * ENS Nw Lt. NA Axteria Vlcerataaut rupta, Hippiatr.63. Adfcabritiem gutturis; Hippiatr 29. Cynanchejid eftangina,Hip- piatr.19. Ad pe&toris vulnusferro vel aliter faGium, Hippiatr. 47. Petorisaggrauatio , Petrus Cr ef.9.34. De .grrauedine pectoris qua fit ex plethora feré,& impedit greffum equi,Rufiusor. Equiaperti ante pedcs anterio- respaftorentur,& pectusvino calidolauctur, Rufius 92. $1 animal Ixdatur cum accipit potionem,vt fi inarterias pulmonis vefilierit; Vegenius 3.75. De vitijspulmonis; Hierocles in Gecopon. 16 10. In dolore pulmonis flertit 1 equustu flit, excreat purulentum,&ce Vegetius. Deeodem Hippiatr. 5. , Pulmonis vitio contingit vtequipro-.- pter tuffim difficilem offa deuoraffe putentur: hic morb us cum nouus cft, equ usinde péumorrox vocatur, à pul- monerupto (de quo Hippiatr.6.) & facile curatu rinueteratusiam pure collc&to in pulmonibus pneumonia di- citut& equi pneumonici, hoc eft palmonarij vel vulfi; &gré curatur, Hippiátr. Pulmonis exulceratio, Hip- piatr.27. Pultmonarij & vulfi; Hippiatr.7. Ad tuffim equorum, Hierin G copon.i6.1t. Hippiatr.z2. V cgetius 5. 6n&G6g. Tuffisex humoris acerbitate, Vegetius3. 67. Ad tuffim ficcam, Idem 3. 68. Rulius 165. Ad tuffim f uid faucibusinhzferit, Vegetius 3.62. Ex faucibus, Idem. 66. Exafperato gutture, Ibidem. Si ex vulneribus "Mie cuffisvrgebits Vegetius3.70.Si ab internistuffierit,lbidem, ^ Adtuffim ex perfr;Ctione, Vegetius3 63» In hac caputdeorfum mittunt tuffiendo vfque ad terram , bibentibusaqua per nares cutrit. Eft & tuffis à co- | n JL oÉre : ma ^ m 47 LM : r : libus, cum «oles iniuriz pleni funt, tumentque, dum bibunt fic affe&ti continuó ruminant, Vegetius 3.64» Eft. deniq; (inquitidem 3.65.) ab interioribus ; grauior & penéinfapabilis: hac nares tument przcludit vt fpiritum geddere non poffit. | Si ilia fpiffis pulfibus ducitfignum eff proucnite 4 iecore vel pulmone, vcl prec :Sin gg d | -— | * lentis "IC UP Emo RC. XL 450 MESURE. 4 : We RRCREP-: 5d x | Qr | | Le Equo. Gu Y. Z-- EN 77 Dp M M i es o Md i OT nds T) p C D X TTE . à — Tehcis pulfibusilia duxerit & ventrem,indicat tuffim delhis locis,in quibus inteflina ligantur, quorum tenfione & 7 iniuria compelluntur tuffire. Nam fi curfu nimio Vel latiore faltu conuexatailia fuerint, hec nafcitur caufa. Ex ? himio quóq; eftu velintolerabili frigoreinteriora vitiantur & faciunt tuíficos. Vnde vulfiappellantur, Hic Ve- "Eetius. Adtuffim & vulfos, Vege.3.69.& 70.& 4.9. Capitis refrigeratiointerdum facit. vt equus tuíffiat ; Petrus 4 - Cref.Recenstulffis celeriter fanatur,pinfità lente;&à valuulis feparata,min uted; molita. Qua cum ita factà funt; ? feftariusáqua calida ià eandem menfuram lentis mifeetur,& faucibusinfunditur, fi milisd; medicina triduo ad- ' hibetur;ac viridibus herbis,cacuminibssd; arborum reereatur &grotü pecus. Vetusautem tuffis difcutitur porri | fuecetrium cyathorum cum olei hemina Faucibus infufo: ijfdemQs, vt fupra monuimus,cibis prábitis, Coelumel- » la. Ad tuffim recentem dari putant vtiliter piforum lentiümue;aut ctiam fabarum loment(ü, Camerarius ex Hi p- Io piátr.Grac. Ex eodem remedium ad anhelitum Brauiorem ex fulfure fupra retuli, vbi tratatü eft de morbis equi '». ingenere. 'uffi & aflhmati iumentorum, vt Aggregator obferuauit, conducit gentiana, Plin.26.. Verbafcicuius - floscítaureus,tanta vis eft; vt iumentis etiam non tuffientibus modo, fed ilia quoq; trahentibus,auxilietur pott, Plinius26, Quidam erinacei viui cum fpinis exufli pulueresequo afthmatico datos in ftabulo,flatim prodeífe af- - firmant, Camerarius. Devulíisetiam ia przcedentibus quedam citaui: videntur enim vulfos (in Graecis etiam 4 Hippiatr.Osaczslegimus) appellare aliquando authores,quicunq: grauiter tuffiunt, quódarteriz; aiit pulmonis L autreliqui thorácis parsaliqua conuulfain cis videatur, vel rupta; vnde & pnéumorrh Óges dicuntur. Vegetius 3. | 42.vulfare pofuit pro valde tuffire. Vul(a quidem, Grzcis fpaímata;in quocunq; corporis loco dicuntur, quoties | nonruptum modo aliquid;fed nerui quoq; ij; quos /vaz, hoc efl fibras dicunt;laceffiti fant atq; vulfi. Barbari qui- dam recentiores;pro vulfis vulfiuos & pulfiuos equos dicunt:à quibus etià Germani mutuati videntur fuum /z/- o férr»quod eft cum difficultate & maiore fono tuffire. Quinetiam pulfiuum equum noftri videntur tan quamàcor- | exremediorum natura conijcio:nam inter ceteragentianam cum quarta falis parte in vino coqui &infundi iü- |» bent. Depulcina (aliàs pulcini fiue mulfiui,deprauatis codic bus,) Pet.Cref.9.20.Morbus hic (inquit) fitex cae .. lereliquefaciente pinguedinem;qua obflruit pulmonisarterias,ita vt equus vix refpirare poffit:Signa funt, nariü | magnafpiratio,& ilium (circa coxas) crebra pulfatio, (hincfortealiquis pulfiuum equum dici conjJcict, hó tai- |; quam vulfum:fed cum res vna fit;de vocabulis nemini contendimus.) Incurabilis feré eft : tentantur taméreme- dia quzdam,&e. Autumni temporecibctur vuis matutis,vel dulci mufto potetur. Mangones quidam àd viridia pabula ducüt,vt fallant emptores. De vulfis, Vegetius 3.66. De equo pulfiuo, Rufius r42:In hoc morbo (inquit) narium continua & magna füffocatio contingit. Dantur pro remedio carnes & decotio ferpentum,&c, Ad vul- o fos& ruptos (grauiter tuffientcs) Veget.s.70. Cbamzleuce (inquit Caelius Calcagninusepiftolicarum quzflio- ' numlibros3.)ea eflquam olitores & agrefiium vulgasvngvlam equinam vocat: exanti quisnonnulli tuffilaginé - vocauerunt;quódarcendatuffi itaccommodata.. Ex co factum püto vt veterinari] , ad difcutiendam equorum - perippeumoniam.illa vtantur. Ea efl vchemens pulmonis inflamm atio, ex deflillatione plerunqueproficifceps; | quam grauisanhelitus fübfequitur: hinc equos pneu monicosappellant medici, quos Latine pulm onarios recté nuncupaneris,à grauitate refpirationis,& bilibus que difficulter admodum trahunt. Mulomedicorüm impe- ritia hoc tépore vulfos vocitauit, Hac ille. Sedalius mihi videturperipneumonia peracutus in boemineaffc&us; ! quam qui in vul&sfeu pneumonicis & pulinonarijs equis intelligitur,inueterata fcilicet tuffi laborátibus, vt Cal- | cagninusin hoc errárit. Iumenta nimio faltu;vel curfu, aut ruina, cti aliquid intri nfecus ruperint, vulfant.flran-. guriam patiuntur;excreant purulentum autfanguinéab initio; &c. Vege.3.42. Deecpiftomicis (forte pneumo- 9 nicis) vulfis.colicis&c. vndefangnis tollatur, Veget.z.27. Quorum pulmo verfüs cartil aginem enfiformem (fic - reddo das bertz.blatt) contrahitur. his fifymbrium cardaminen dabisin cibo, Hi ppiatr.libér German. Equus pul- - fiuus fi vuas vel recemosabünde ederit,liberatur:nec fimile huicremediüm reperitur, R ufius, & Pet. Cref; cüius ' verba pauló ahte citauiSpiritu diftenti equi; Hippiat.62.Exanhclitn inflationcs, Vege.3.39. Aducrfusflran gula- | tum prouenienté eum equus fatur cibo ad curfum agitur, Hippiat.1ir. In Germanicis ctiá libris inuenio remedia ,; equi,vt vocát,fuffocati erffect^)id eftanheli. 0; ud cssomvvyeis, uédiuonsoi Y ar éo29y01 CAU aiyeu VarmjNautocy Suid; De ftranguliene;Pet.Cref.9.16.Glandule aliquot (inquit) circa caputequi fünt.& earum quzdam fub gutture, | quzinterdum augentur propter humores equi refrigcrati à capite defcendentes, vnde totum gutturinflatur, & | meatusrefpirandi cóprimuntur,&c. Haud fcio an hz glandula,tonfille fint,de quibus Hippiatti Greciagunti8. . &20.conijcio autem eafdem effe, quonia non reperioalium morbum àrecétioribus deícriptum qui magis ac- | cedat:Quanquam & viuulzà quibufdam di&tz eodem inloco glandule quxdam fint, fimiliterab influxu capitis auctz,& arteriam fimiliteritá cóflringentes vtanimalia fuffocentur , nifi in tempore fuccurratur, per cauterium velincifionem.Exciduhtu? autem etiam ftrangulionis glandulz;& apud Gracos Hippiatros tonfillis cauterium - adhibetur, Strangulinam vocant (inquit Albertus) cum omnes meatus gutturisequi, per quosanhelitusad na- res meat cumtuffis grauedine conflringuntur. Fitex putridaefca & aqua nimis craffa) & ex phlegmate collectio 1 | propter otium equi:velficca efcacum puluere conicfta vel potu nimisfrigido, vel cum tem pore frigido nimis biberit equus;& poftea fine coopertorio in frigido loco fleterit; precipue frantealaffüs fucrit & iciunus. Si per | oco diesequus laborauerit,defperatur.Frequenterinfra duodecim dies cuadit;velin morucllam tranfit, & peri- B isnssere ontagionem etiain inuadit hic morbus, &c. Eft quando ftrangulinaex frigiditate ca pitis vel tuffis |, fice pectus equi concutit;&c. Hucufa; Albertus,renedia omitto.Plura vide fü prain morbis toticorporicom- munibus deftrangulina. l'ormentilla data in potu vel paftu , veiliffima eft bobus &equis pulmonarijs ob deflu- - xionem à capite cum afthmate;auribus flaccidis & faflidio cibi, Albertus in Ariftotelis hift. anim.8. 23. Malidis / ficce caufa refertur ad pulmonemin dextro latere ruptum;& pleuritidem inde factam:nihil per naresfluit,ema- , clantur;grauiteranhelant & cum feetore, Vide Hippiat.. De málide in vniuerfüm fupra dictüm eft inter mor- | boscommunes. Hippacare;celeriteranimam ducere;ab equi halitu qui eft fupra modüimacutus, Feftus.. De - afthmatejid eft fufpirio, Vegetius 3.68. Deafthmate & erthopncea; Hippiatr.27. Noftri ncício quem in equis ^ anorbum vocant brufieflreng, quem curartatuntíi pectus inungatur fimo canis ex oleo de feminibus cannabis: '":vel tanaceto cum fale ex aquainfafo;& tanaceti herba naribus inferta.Prefcribunt etiam remedia ad peGoristu- | morem:&ad vitium à quo equum £rzf//ichtig appellant. Afthmaticum vocant, aapapfigserflechr, fclyvuar atbmende, bevtz.feblecbtigsbin[foh. Accidit fere equis,qui parum exercentur,vt anhelitus difficultate laborent, tum igitur ad- ) mifcebuntur herbe calidx naturz ad difcutiendos humorcslentos & tenaces, vt artemifia & origanum, Hedera EV . yt | q 3. dutem . dis pulfü nominaffe eiz hertz.fcblegig rofs:cum cufficntem,vt putosfolum, aut etiam anhelofüm intelligát, quod vel pz xoa Haben ; | MESS ; mix 3 62 0 De Quadrupidibis, | «utem tetteftrisad omnes morbos & languores equorum prafens remediuni habetu£, qui non folá ab Illis más idatur;f:d etiam tritainferatur naribus vt (ternutatio prouocetur. Sedad difficultatem Ípirádilaudatur & cicho5 ^ rerradix,& gentianz. Laudatur & fulfur (aliqui fülfuris vnciam dimidiam pro vna defi cerunt,& pabulo infperz | unt) cuius vfuseamen pericülonon videturcarere. Quidam erinacci viui cum fpinis exufti , pulueres datos iri | ftabulo ftatim corrigere hoc vitiumaffirmant,FIzc Catüerarius. Sunt qui afthimaticum fanandum promittant,fi — triduo fürfuresaridosederit, Aliqui helleborum nigrum inferunt tnter cutem & carnem foramine transfixo j fubula. Eft & alterum hellebori nigri genusab Hiero. l'ragodefcriptum;abrotone vel efulz vulgo di&tenon dif-- 4 r fimile,quod ab cíficacia ad uerfus afthma Germanice iwfobeyur nominatur. De Orthopncea; Hippiatr.2 7.Ín or: thopncea fiue plagio rigido equus etiamfi trahatur;ambulare detrectat;anhelat grauiter, frequéter fufpirat,ron- | | chos ducitjilia fufpendit:dum manducat, tuffit: difficile liberabitur licet diu viuat;&c. Veget.3.46. Empyi equi L dicuntur,quosfuppuratio infeflat, Cel. Ad vomicam, Veget. 69.&3.53. vbi&empyemavocat.Inhoe morbo — | (inquit)tu ffict equus,purulen tum excreabit osgrauiter olebit;cum accubuerit difficile furget. Iumentanimio ^ jaltu vel curfu;aut ruina, cum a]iquidiatrinfecus ruperint,ftranguriam patiuntur, excrcant purulétum,autían- ^. puinemab initio &c. Veget. 3: 42. Cordis dolor, Hipptatr.29Irremediabilemaium eftl,inquit Ariftoteles;fi cor- [' disdolore vexatur equus:cutds indicium, vt latera fübfidant,& ilia przftringantur. » Stotachicus vel potiusfyptecticus, Vcgctius 3.45. Vide fuprain morbiscommunibus. De fyncopatis& con-. fixis, Vegetius L.53. Cardiaca.id eftcordis (oris ventriculi potius)dolor,vel deliquium animi & fudor ,' Vegetius. 2.4. Cardiacus morbus, Hippiatr.29. De bulimo;id eftinten(à fame, H ppiatr.67. Vegetiuss.3s. Debulimoex fame vellaffitudine; Vegctiuss.58. Eftquandoi1ciunia bulimü faciunt, vndedefideratitiaiumenta dicuntur; &c. Vegetius 3.35. Sanguinis vomitus Flippiatr.42, Vegetius3 13. Deaqualiculo;id eftftomacho (ventre potius & inteflinis) & quieius vitio centingant morbi. Ad faflidia cibi & naufeam , Hippiatr.i29.. De inedia laboranti- bus & faftidiotis iumentis, Hippiatr.120. Noftri hoc vitium dicunt verffoffen : os &linguamin co arefcere aiunt. D ] I Huc pe:tinet quod füpraex Xenophonte & qui ab co mutuatus efl Polluce retulimus, Ex plenitudine (inquiüt) crithiafis & hyperzmofis fiunt: £ ve Cote (o1? eTrv, qose ren UQauoéiv 2, Xdpmty «ooa C a voor puavov, i 1 aO E xs Dota, Interdum & fa(tidio ciborum (inquit Columella)languelfcit pecus. Eiusremedium eft genusfemiüis, quodgit .— appellatur.Cuins duo cyathi triti adiunguntur olei cyatbis tribus,& vinifextario;atq; ita faucibus infunduntur. , « Ecnaufeadifcutitur,ctiam fi caputallij tritum cum vini hemina frpius potandum przbeas. Siabunde nonedat equus, Abfyrtusin Geoponicisi6. 13. Capitis refrigeratio aliquando tuffrm inducit; & appetitum omnem abolet, | Petrus Crefc/ Adcruditatem , Hippiatr.128.. Oppletio & cruditasymorbus acutus, Hippiatr.oo. vt crithiafis quoque, & ipfa cruditas, Cruditas aegritudinem facit,ob quam modoin vnam partem,modoin aliam ambulan- 3a tesinclinant, Vegetius 3.37. Siequus abindigcftione febriat, Vegetius L35. Sideratitiaiumentadicuntur,cum | venas vacuas percufferit frigus,aut zílus,aut impleuerit cruditas,&c. Vegetius3 35. Noxaex putri foeno,Hip- piatr.3r. Si animal fceno malolzdatur, Vegetius3.72. Si hordeo malo aut nimio lzdatur, Vegct.3.73. De alijs in cibo venenofisfupra diximus. $1 equus delcat ex nimiaingeflione hordei vel alterius fimilis tumefattiin ven- 1reaut ftomacho;quod nofciturfi venter fit aurus &iliasumeant, Petrus Crefc.o.18. Si equus valde calefactus nimiumaquz frigide bibat;dolet aliquando & inflatur;fed raró,Idem. Affectus quidam crithiafi fimilis ex libe- : raliore potuoritur,vt fupradiximus. Decoquiaquamreuomit,cum ftomachus paralyfin ex frigore fuftinuit, . Vegetius 334. Si equus doleat ex flatibus,& ilia tumeant & feré totum corpus plusfolito;Petrus Crefc.o.18. De. « dolore ex flatibus qui fubeunt meatus corporis concalefactt,vndeilia fudant, & corpus quandoque valde tume-. | fcit, & equus valde affligitur,Ruf149. De ilium inflatione,a€; xevozeicxus Hippiatrica. 46. Ventrisinflatio(C fine 2 dolorc) Veget.3.59.tefles fudant;alternis pedibus terram tundunt,fubito indealterna partefe conucrtunt.caput. | adiliaponunt,tanquam locum doloris oftendantgemitus interdum & tremortotius corporisinfcquitur. Em- | phragmaid ett tortura & extenfie ventris dolorque cum magno periculo, Veget.1.40. De Em phragmate, dem 3 1.47. Curaturextra&tis elonganone exc rementis manu olcoinun&ta,vel clyftereiniedto. Vide ctiamfTippiati, 43. Dediuerfispaffionibus ventris,corumque cau [is & fignisin genere, Vegetiusr.39. — Dolorventris, Veget.r. 49. Hippiatr.3,& 33. Ventris &intcftinorum dolor Ícdaturin bubus vifu nantium (anferum natantium, Veget.) | & maximeanatis:quam fi copnfpexerit cui inteftinum dolet; celeriter tormento lberatur. Eadem anas malore - profc&u mulos & equinum genus cónfpectu fuo fanat, Columella & Veget.3.3. Morbi genus quoddam noftri P à veütrispulfatione vocant bschfcblaben vel brch[lrengling, in quo anhelitus equorum breuis agitur, venter &late- ra vndatim mouentur. Ad huiuscurationem incidiiubent venam quam à calcaribus denominantin vtroque la- s teres & heliorropium (intybumfyluefire) in cibo daritquod fi faftidiet, minutatim incifam cum auena aut palea. ^ anifceri." Ali oleo de feminibus cannabiscum fanguine canino venas peCtoris perungunt:Alij lapidem de car- pione pifcein vas vude equus bibitinijciunt. Decholera humida & ficca Hippiatr.75." Debili vel cholerisiin n uo maloiumeénta commouenturacvolütantur vt ftrophoía,Vege.3.$o.De biliaridaIdem 3.51. Si bilis molcfta iumento eft venterintumefcit,nec emittit ventos. Manus vn&ainferituraluo, & obfeffi naturales exitus ada- 7 ,^ periuntur,exemptoq; ftercore pofita cunilabubula, & herba pedicularis cum fale trita; & decocta melli mifcen- ' türjatque ita facta collyria fubij ciuntur,quz ventrem mouent, bilemque omnem deducunt. Quidam myrrha tritz quadrantem cum hemiria vini faucibusinfundunt,& anum liquida piceoblinunt. Alij marinaaqualauant | aluum;alij recenti m uria, Colamella. In teftinorum dolor, Hippiatt,36. Deftropho eiusi; caufis &cura, Vege, ; 143.Deftropho;id efttorminibus Hippia.45. In ftropho (inquit Vegev3.57.) volutatur equus; patitur toríto- ' ne;,ilia Gbi refpicit ftercus durum affellat,terram pedibus tundit dolore cogente, intermiffis horis refrigeratig- ^ nem fentit&requiem. "T'ormina (inquit Camerarius) fxpe male habent equos; ea accidere putantur 12 gran2 4 diore inteflinoquod Grazci monenteron& colon vocant, etfi quidamdiftinguunt- Torminefis igitur equis r totadcit fanguinisdetra&io,venis fuffraginum incifisiitemque applicare ventri facculos cum auena aut milio, autquode fficacius putatu r,fale;tam calidos quam poterit manus fuftinere. Deileo & ileofis equis, Hippiatr.z26. / Veget.1:48,& 1.42. Equi domeflicilaborantileo dicto;id efttenuiorisinteftini morbo: cuius mali indicium , vt " crura pofterioraattrabantad priora, &i1ta fummoueant; vt propemodum collidant 1 Ariftoteles. Ad inteftini /magniquod monenteron & colon vocantconuerfionem;Hippiatr.36. -. Decoli dolore; Veget 1.41& 1550: 8g $2. Colinteftini inflationes & dolores,Idem 3.60. De colicafeu ftropbo;aliqui trancationem vocant Ru 1 "fiusobiter quadam 515nam de vrinz difficultate ex profeffoillic agit. Coli cruciatus, Hippiatr3t, Ad colicosA | Tie f j , Compos ^ E —ÁÀ PARE DeEqua C. L4. f 2f "A «Nu ET. LNUIAN To EN pU M ADR MRS AU rect " tompofitio, Veget.4.27. Colicisvnde fanguistollendus ; Veget.r.27. Adaluum obfiru&am, Hippiatra29: / «Longanonis cura, Veget.r.42.. Emphragma;id eftobftructio dicitur,cum rectum inteflinum peruerfüm & ob. — Étructum eft; Hippiatr.43. Videetiam paulo fuperius. De torminibus, Hietocles in HSEDon 16.9. Strophofis "vnde fanguis tollendus, Veget.r.27.' Epithema pro cceliacis,Flippiatrt.129.. Dealui pro uuo, Abfyrt.in Gco- I pon.16.8. Veget.3.16 Hippiatr.62. Dylenteria, Hippiat.s p. Veget. 3. 1t. Paítillus ad dylentericos & laborantes !* foria pecudes, Hippiat.i29.Sanguis per ledem;Hippiatr.42. . Deequo patiente ragiaturam (vox eft Italica) fiue —- dyfenteriam, Ruf.i56.aliqui ragiatosalij forate vocant. Sed aliud tortequam dy[enterix proflauium intelligu nt ^ quoniam fanguinis qui in dyfenteriaomaino excerniturjnon meminit,vel Kufius,vel Petrus Cref9.23.vbi háüc * a | morbum aragaici (nifi mendum cft) appellat,quem comitentur tormina ventri,rugitus,cgeftio crudora m, &c; B. Tuve (& iarmónAor) dicuntur equi forioli;& ftercore liquido laborantes, Hippiat.s6. Diarth cea , Hippiatr.55. |. Adprocidentiam (edis & vitia eius,Hippiatr.i29. Siintellinum emittatur extraanum, Rufius 96. lenefmum, - ni fallor,Germani quidam appellant ez fserffaloder gez umang: cui medentur glande élardoin auriplgmenti pol- 7 Jine circumuolutain anum infertajaut multum fübinde falis potai adijeiunt;aut laponem cum potu infündunt. — "Teredines vel lumbrici; Hippiatr. 41. Vermesin ventribus equorum, &c. Albertus, Rufiusi67. De clyfterijsad | ? curamlumbricorum & tinearum,; Vege.r.45. Ventrisdolorob vermcs, Hippiatr.31. Cotfi & lumbrici qua cara - tollantu rad man um; Veget.1. 52. Delumbricis,coífis & tineis, Vegct.1.4 4. Ad coffos, vermes, vcltineas, Veget. / 4-10. Solent etiam (inquit Columella, vermes quafilumbrici nocereinteflinis, quorum figna funt, fiiumcenza " cum dolorecrebro velutantur,(i admouent caput vtero. [i caudam fepius iactant, Przfens medicina efl ita vt fu- m pra fcriptum efbinferere manum,& fimum eximere:deinde aluutn marina aqua; vcl inuria dura lauare poftea I9 radicem capparistritam cum feflarioaceti faücibusinfundereinam hoc modo predicta intereintanimalia. Ver- - mesmirifice & affligunt& lzdunt equos (inquit Camerarius ) neque funt vnius geheris:alij enim grandiores in " aluo nafcu ntürsatq; bis liberari equos difficile: alij albidiinanu adhzrefcere videntur: hos cximes, & infi pergcs . cinerem de foco.Sed ad vermes generalis medicina, infundere chalcanthi boni non rubicundi.cochleare vnum [ indeco&toabf(inthij,aliquiabfinthite vtuntur.Prodeft & ceparum autlumbricorum terre(lrium pondusdenarij ! vniastritorum inaccti hemina,qua infundatur naribus equi. Aliqui gentiaham minorern radice alba & Íernipet |. perforata (medeitar vocamus) aduerfas equorum lumbricos vtüntur;alij bryonia. Sunt qui hocmiedicamentunt -. celebrent oriinfundendum:Exteflisouorü pipere ufto,& rubigine ferri; puluis aridus fi; mifcendusacetotem- | pore vfüsaliqui & falem addunt. Huius potionis vi lumbricos omnesex ventre & inteflinis exigi pollicetur. Alij » vinum infundunt;in quo anagallis concifa ebulli-rit. DECR A "^. G . lecoris dolor, ETippiatr.32. Vegetius 3.58. Sequitur banc noxam cibi £iftidiu m.potus appetentia, ventris infla- 7^ tio,macies. I&terus, Vegctiusg.56, Huncoculi viridescomitantur, lippitudo;&c. . Morbus regius, Idem 3. 49. . Hydrops,Hippiatr.38.Vegctius 3.25. Hypofarca; (pro qua farcoflis inepte fcribitur) Idé 3:26. T ympanites, Hip- | piatr.38. Vegetius3.27. Splen,Hippiatr 4e. De lienotis, Vegeriuss. 28. Implecticus &miled lienofo paffio- nem fuftinet, fimili vn&tione perfricandus, Veget.3.29. Subrenalem morbum Veget.lib.r. inter fpecies malidis | numerat.Signa cius, Veget.r.8.Cura r.15. Vnde fanguis tollendus fitin fubrenali morbo, Vegct.r.27. Dolor re- | num; Veget 3.7.8 3.4. partefecunda eius libri. Nephriticusequus pofleriore parte tractim progreditur, & vacil- - lansinterincedendum parietes ambit, Hippiatr.zo. Frenes apud Albertum vocatur morbus,in quomaximain- " fluxio renes equi mordicetacimmobiles faciat:vnde animaltanquam epilepticüm ad terram cadit, & humores |, &d cor difcurrunt:& equusaliquando intra duas horas moritur. R.afius cap. $9. guttam renalem feu morfurar o rehum nominat. Et fané frenes yoxapud Albertum à renibus deprauata videtur; Equi (ic affecti, quod fitdiucr- | fisob caufas,Grzcis hippiátris £xeuuo ee An yovv dicuntur, Germanis Ratofib oder vachoger velifcb sit den binde- Torenbemen. Si mufculi quiin renibus lunt, vexantur ex afi, vcl interni vcl externi tantum, Veget.s s.. Decalcu- ' lofistumentis, Veget.1.46. hue 3 Y): , | X» 2 |'*.. Dolor veficz, Vegettust sr. Indignatio veficzin genere, Dyfutia, Hippiatr.33-Abfyrtin Geopon.t6.3 Theomneft.i ! . dit. Non malis equis frequenter morbus áyfurisinfeftuseffe confüeuit. Succurritar his, (rautca inlocá dedu- , cantur,qux madentadhucaliorum equorum recenti vrinaautin coenum demittantur :autetiam penis molliter -. fricetur,aut viua mufcainilliuscanaliculum immittáturznam inuitati ad mictum hos fibilis & fonis quibufdam , oris,notum eff.Sed fi hzc non profaerint,fuaderit (Veget.3.35 ) vngulbramenta teti & in vino infundi equo:aut o intectum equum à ceruice VÍ; ad coxam fuffireiuniperi baccis,«ut croco, aut caftorio. Contra hocmalum, ne " accidat;prouidendum,;ne,hyeme prafcrtim;in frigidam demittatur equus, maximé de itinere fe(fus, priufquam vrinam fecerit. Hoc quidem pauló nugaciusà Gracistraditur, fi difficulter mij cre, vrinámue qua6 guttatini exprimcre foleatequns tum cimicem imponendum in aurem , dextram quidem foeminz;, lxuam autem matis; | Saturumá; vt malum ceffet Camerar. Aliquicimicesttitos (inquit Veget.3.15.) in Dares (e «vc , Hippiat.35.) ., animalis mittunt, & aliam fupec hàturam qua minguntconfricant:certiffimu m dicitur. Noftratiuim quidam la- . pidesé capitibuscanctorum ad vrinam promouendam equistritosin potu mifcent. Vel pifcis quem vulgo ha- ! rengam dicuntinteftinum quod veficz inftarinflatumin rec entibus rcperiturjn pabulo dant: Sunt qui pedicu- losvinosin anum imponendosfcribant, Dseconuerfione vefice , Hippiatr.121. Equoferé quihomini morbi; 'praterd; vefica conuerfio,ficut omnibusin genere veterino, Plin. Irremediabilemalum eft, fi vefica dimouca- ) tur de fuo fitu.caiusindicium ne vrinam reddere poffit , & vt vngulas clunesá; trabat, Ariftoteles, De ifchuria -Albert.H.ppiatr.33 Veget.s.15. Sieqnus doleatexretentioneyrinz velicam inflan tis:quod cx aliquo loci tumo- xrecognofcitur,& ia&tationefrequenttin terram,Petrus Cref.9.18. De dolorc ex retentione vrinz, velde veficze -Anflatione & torfionil us;ftranguria & ifchüria; Rufius rst. Si vrinam non facit ( inquit Columella) eadem fer? " xemedia funt, ( quz proximóaate ad laffitudinem praícripferat:) nam oleum immiflum vino füper ilia & re. mesinfun diturz& (ihoc paruniprofa it melle decocto & fale collyrium tenuc inditurfo ramini, quo mcat vrina: mvel mufca viuayelthuris mica,vel de bitumine collyriu m in£eritur naturalibus. Hzc eadem remedia adhibe. " tur,fi vrina genitalia deüfferit. : Vcgctiusquidem in ftranguria com punctiones:& morfus in vrinali fiftula fieri - ait: vt non alius morb üsftranguria videatur,quàm quià medicis receritioribusardor vrina dicitur. Nonnulli vi- |,num in quo auena bullierit ; refrigeratum equo infandant, vrinam itaflatim ciendam fperantes.. Defirangu- ria velfüillicidio vrinz, Hippiatr.33. Veget.3. 15. Rufins)51. '. fümenta nimio faltu; vel & I & fpeciatim, Veget.1.15. Vring difficultas, Idem 1.61. bidem 35. Vegetius3 A5. Dyfurta etiam in tetano acci utfB , aut ruina, cum : aliquid j ". e T SE m - P s , f 1 d à " " i9 (0 m. x» * i 404 — ^ De Ouadrubedibut. " AC NUBE SW - O1 so X1 S ; aliquid intrinfecus ruperint,vulfant,firanguriam patiuntur;&c. Veget.3.42. Torminavring iumentdrum fe leuat, (Vt Aggregator notauit, ) allium tritum haturz inunctum,Plin.zo.Cretani (crethmus )Plin.26 Vefpertie lioalligatus,Idem 3e. Siequuslaborettofminibus vrinz (noftri vocant die barmuuinde) femünciade baccislaurt. 7 tritis ex vino yel cereuifia tepidisinfunde.Innominatus. Adíanguinis mictum, Veg.9.10/Theomneft, in M pon.16.14.. Vrinafi fanguinem trahit, Hippiàt.42. Adíanguinis mictum tum ex plethorain otio;tum alids in. .— labore nimiió;onere,velafcenfu, Veget.s.12. Suntquiad auertendurn fanguinis mictum venas qua calcaria adi- untur femel aütter perduosauttres diesfecant. Morbum quem Germanorum Hippiatri vocant /azter flallem, diabeten effz conijcio:Ei medentur incifain ceruice vena:fanguinem qui effluxeritex aquabibendum dant fur-. furibusadmistis. Alij trita alni foliainàuena przbent:alij creta farinam in potu. Deteflium tumore, Vegct 5.8. 2s "T'uffis caufa quandoq; à colibusfit,cum colesiniuriz pleni funttumentd;;&c. Veget3.64. De inflatione telti-. 1e culorüm,Rufiuso7. l'eftium ihflammatio , Hippiat.76.1nflammatio &tumot,Ibidema9. ^ Enterocele;Hip- j piatr 5o. Herniaex cálcitratu inguini adacto mortalis; Hippiatr.73.-Kejesexc/Govec dicuntur qui in tefticulis va- rices habentin Hipplatr. Genitalts procidentia; Hippiatr.48. Si naturaexcidit & reuocari non poffit, Veget.3. É 9. Pusin senitalibus;Hippiatr.49. Vuluz procidentia;Hippiat.15.velr4ingreco. Ad matricis dolorem; Veget. P 1.45.Pregnantium equarum cura, Varro 2:7, vide fuprain hoc capite vbi & alia qu&damad gfauidas equas & par- tum abortumq; pertinentia recitaut, Generationem 1uuat in antmalibus filer (fefeli intelligo) Plin.20.item - Diofcorides & Auicenna,vt Aggregatorcitàt. De perferendo ventre, & ehecando partu: Quis fexusconcipia- tur;Quez cura pregnàntibus adhibenda: Vt facile partus edatur:Secundz quomodo excutienda: Vt concipiant. ; Dehis omnibus videin Hipptatricis capiters. PU S MPTIAT MnE on r Si caudam laxetjaut crebro mótu vibret; Hippiat.55. De langioin caudaequi; Rufius 162. Eftautem hoc mia- 26 ium (inquit) inftar cancrivnde carnes corroduntur,&piliacofífacaude corrumpuntur. Defluuium pilorum i cauda, Hippiatr.55. Ruftus 16r. In cauda flagello fpefurfures pilos exedunt : tuin eluilocum oportébit vrina. 7 puerili, & vino calido feueri,mox decoctu maluc cum fucco radicisalthzz mifcebimus vino dulci & oleo; atque —.— ' focum vitiatum perungemns, Camerar. Althaz radix prfens cft remedium contra defluuia & tenuitatem pilo- - rum,tam in hominibus quain brutis, Camerarius ex Hippratricis. 5 "i T ON etuiciyvéLerimol,Hippiatr.83. -Ad neruorum dolores vrentia;Hipptatr.97.& 129. Ad neruos vexatos, Ibi- dem. Adnetuosmalagma, Vegetius 4.25. Ad nerüorum perfrictiones vnguétum,Hippiat.129. Adi&tus& do-- — lorem Bctüorüm cataplafmá,Ibidem. Adneruoslzfos,percuffos, dolentes; Albertus. Tuba vocatur putrefa- a éio quzdam per longitudinem ipfiusnerui,Petr.Cref.9.37. Adneruosclaudoscompofitio, Veget.4.27. Ad b. neruoscraffos cauflicum,Ibidem. Contraomnem dolorem & tumorém & indignationem neruorum, Rufius 38 176. Deneruocontra&o,Idem174. De neruointrinconató;Ruf.175.adhibet antem mirabilecauterium. De 4 fieruorum vnionefoluta di&um eftfupra. Ad doloresfpondylorum & fpafmos;Hippiatr.26. Ad omnia officula. medicamentum, Veget.4.27. Articularem morbum Vegetius libro r.inter fpecies malidis ponit. Máalis arti- cularia; Hippiatr.2. Emota vel exorta delocisfüis,non vrendáa:quomodo autem tractari debeant;fupra in Cau- * tcrijsex Vegetiodixi. |. eli z aet * E P r * Quidam hüiüsloci de crurum & pedum morbisinter fcribendum nobisinterciderunt;que fi denuó ad ma-. iüm venerintinter paralipomena vel equi veltotius operis ponentur:(in minus;non difficile erit harum rerum, — curiofo,qua de hifce morbisaut vitijsij authores, ynde nos rcliqua excerpfimus,veltanquá indicem in eos conz — fc cripfimus,obferuare;Hippiatrica Grzcadico.& Germanica, & Rufij, Petri Cre. Albertig;feripta. Spauanus — fiuc fcauani eft noxa panloinfragarectum ex latereinteri oriinducens aliquandotumorem circa venam magi- 4 flram,quz diciturfontanella;attrahensibi humorcsaffidué per dictam venam, vnde eum fatigatur équus nó pa- 1 rum claudicarecogitur,Rufiusto3. Hiemorbusapud Petrum Cref.9.56.fpanenus nominatur (nifi mendü eft) - ; fimiliszardz,&c. . Defuperoffibusequi, Rufius 108.Pettus Crcf:9.39.fiuntautem callofaiftatubera; nóin cru- yibustantum;fed alijs etiam partibus equorum,non tàm noxia,quam vifuturpià, Superos vel füperoffüm dici-. tur (inquit Albertus) quando collectioaliqua inmem btisficcis colligitur, & ad modum offis induratur. Vnde' 3 fitvt equus fepecefpitet & impingatin locisafperis propter difficultáteminflexionis,&c. Sifuperos iniunctura | fit quomodotolli debeat,Idem. Noftrates lióc uitium vocant suberbesa,besmonachs. Audio excindi folerej& equos " fzpeclaudicareinterim dum crefcunt. ,Remediaqua Hippiatri Germani fcripferunt omitto. Aliqui cauterium adhibent füperoffi prius frigida perfüfo;deindeanagallidem & plantaginem tritasimponunt. Velcrucisin mo- dum Vftó poft triduum infperguntaruginem. / Tumor offilaginifimilis, Veget.2 22. Defpinulisfiuefpinel-- gi lisequi, Rufius 107.Petrus Cref.9.38.. Efraütem vitium fubtus garectum (vtilli fcribunt) tn 1unctura offis (vel ^ circiter iuncturam offium) etufdem garecti,gen eransfiperosad magnitudinem aucllaniz: Ex furima;nifi praue- 7 niás,ccleriter efficitur fuperos duriffimuin, Ruf. 1o 6. : Lichenes funtin equorum genibiis& fuper vngulas infle- xuharum partium indurati tyli;id eft calli; Diofcorides. Lichenasofficula vocant,canihidehtis imagine, geni- busequorutii,& prope vngulas ádnafcentia,Petrus Ruellius. Suffraginofus equus; cuius fuffraginesmorbo vi- . tiatz [uhbt.Grzci haec vitia ceigaz& y edu vocant, vide Hipptat.52. "T'raumaticum ad fuffraginofos, Vege.4.. — 27. Gambofum animal, Vegetius 3.20. Cum deflu&iones erumpüntin pedes (inquit Abfyrt.- iterprete Ruel- i lio) quase Gracisnonnulli zégac quafi pedicasaut catenas vocant:alij chiramata,quód cálces rimis fciffe rigeantz. hinceee4g» verbum quafi compediridictum efl.Romani fuffraginesnomihant. Hoc vitium vt hyemeconttahi- . tur,licaftate pecusà morbo fcfe recolligit & fanatur.Suffraginofi non facilearticularig malidis vitio tentantut; 6 fed ne caftrati quidem vt plürimum defluxionibus opportuni ( rheumatici;fuffraginoft) funt. Sunt autem deft- - xionum quz pedes afficiuntgeheratriasquorum iam vnum propofuimus: alterum vngulam in altum fuftollit: - tertiüm cur eadem offringitur, vtin prouectisztate. Qui defluxionibus funt obhoxij;eisfluidü eftfaliuisos; &c. 3 Quzrendum an x, &ioac potius quàm zeigaz Ícrib endumfit; X&os aj y avis ace boryaldes. 19d x etetmodes oi ro [ris arddaz xar pbuyorecy olov ovyimroà es, V arinus. Xipotdes rmi Bays Yes"? X etga. Xfoeuyad 6) qt]epVanee fevyactes XieaNes, rit das xa aeigyécpuerss, (malim xavrejpanyjteves.) Idem & Hefychius. Vide plurain Suea.inter deriuata. Cxterum cégazin hac fignificatione apud grammaticos non reperio. (Videctepatium infra in morbis vngularüm.) ldem àut proxi- - mum malum eft.quod mülas Albertus vocat; Rufius etiam feracias,n ominequidemadzéoscallidente. Fiz (in- - quit Rufiusri g.) ex frigiditate & humiditate à via excitantur,cruravltra genua inflantur hyefue & vere: xflate & autumno fincinflationelatentznofcuntur tamé cx pilis ri gentibus quamuis madidis.Malz (ifiquit Alber, puc , | T LO | | | uode te M funt r B. e Wuscdis I pos. UE t df : 2 ^ E P | irt AES APA ie Busen Ra A So conc ev cs I, init Ixftonés pofteriotum crarum & pedum, quz fiuntteinporefrigido, cum equusia viadifficili& ccenülenta Itum, laborat, & poftea etiam neglectus refrigeratur, Vnde humores flatim , prafertim in equo minore natu» yedes pofferiores defcendunt, & deinde per frigusibi coagulantur , &aliquádo pariunt inBlationes à pede vía; - :enuzsaliquando (ciffurz fiunt;aliquando inflacto nulla eft fed pili crurishorrent & rigent; Hac Albert. De o- ibus coronz duritijs quz tofacei cállinominantur,Hipp.ri;. In pediscorenanafcentesficus feu marifca, & ca: Formicantes;Hipp.82.Demarmore;id eftvuberculo iuxta coronam;id eft vngulz exortum, Hippiatr.s5. Dirarci prodepeonpoy ul ulus tantum fit uxouapoasia(inüs raró:equus non;fed podagricus, Abfyrtus cap.55. in lo tamen paulo ante fcripferat marmora duros effetumeres, claudicationiscaufaminequis. Sithlafina fuerit il vngula,venamin corona fcalpello foluere non oportet; quod ob hacerratum jrdenopome, coritingat, Abfyrrus ip.1or.Hieroclis de marmoré verba ex Hippiatricorum cap.82.refertituràSyluaticoin dictioneMarmoro ine- ieautein pro Hierocle Herodium fcribit. Marmoris duritumotisin articulis meminit etiam Vegetigs 2.48. Thlafmata in doffaarijs precipueiumentisnafcontur, &in tubercula palmularum imagincta exhibentia, phac- icasn ominant;facile degenerant; Abfyrtus in Hippiattter. Dc morofittecelfoRufius r58.Eftautem (inquit ) fup fluitascarnis granulofzin cruribus,&c: Purma (inquit Rulius166.) vulgà vocatur vitium equiinter tun- ani pedis & vugularum füpra coronam pedisin ipfa paftora , quod ab initto inflationem quandam vcl callo- mcarnium fipra pedem excitat; P eb farmellifitex petcuffione mala &c. interiuncturá pedis & pe- Em fupra coronam io ipfa paftora;impediensgreffus equi: cum veterafcit, e(ficitur fuperos duriffimum, Petrus €Erelcen.o-49. Curua morbus dicitur;eo quod curuet crus:effaute inflatio in tibia iuxta iuncturam polt vel ante ipragenu facta;ex coneufflonevel impactionealicuius duri, Albertus. Carba (inquit Rufius 105.) fit fubtus ca- Itgarectiin magaonerdo pofterioritamorem faciensaliquem.perlongitudinem nerui, nde equus «laudicat. us excatanimali;quodex perfrictionenonnunquam fit; Veget.s.6; Adnafcunturetiam cirfi ,id eft varices, rü tibijs:Hoc vitiumapud Gallos audio farcin appellari, Robert. Stephanus 1n Di&ionario Gallicolatino antia&n exponitt'in quo forfan erratum cft eb quod tibias inflatas & varicofas Auicenna &alij quidam re- tioreselephantiam appellarint. De vaticofis, Hippiatr.77. Dc varicibus plürá vide proxime inferiusin meli- dum mentione. Deozenis,Hippiatr,12 9. Suntauté vitia pedum;fiuc vlcera fortida, vt apud Vegetiü quoq: rárit Ruellius qui in Hippiatr.locoiam citato feeda narium vleerainterpretatur, Ozenzcilicijscum fale & - Bceto defricandz, Vegetius 2.49. Et 3.22. Quscung; (inquit) de ozinis czterisq; vitijsarticulorum in prioribus pedibusdicta funtsfcias etiamin pofterioribus debere feruari. De paéanasclauardo feu aquarola, Rufius18. Hoc aalum fit cxalliioneferri;lapidis, velligni retro pedem iuxta vngulam fincinflationecrurum , vnde locus: cre- dofinditur& inmorfotidus emanat, Rufias & Albertus. Artusinflammationibus ac meliceride laxati iginoti; Hippiatr sz. Vbi Grzclegitur ze; dol panty otros Cuore, Ranellius vertit, Cum artüslaxati dehi- untaüt aquofa fcatent vligine Ego pro Ais legetim James vel jBorgidas potius.quaevox eodemin capite etiam usaliquoties legitur. Vegetius hydatidas vertit aquatilia vc] puftulasaqua plenas. Cater( vligines vlcera funt etio;qua Greci elycea vocant; quafi dulcia dicas,fortc à fudiitateillaquam prürientia (cabédo iamenta per-. nt. Meliceridec; Hippiatr.77. Sunt& vlcera quxdam (inquitibideni Hierocles) crebris tumoribus exafpez araprifiiata inde vocanteautquod in faui fpeciem coacrera fint,meliceridasoppellant. Alij quod per fora- mmina fertur humor hydatides vocareifialuerunt:in talis & calcibus afc&tur, (non vt proprie dicte melicerides | ompholygesjid eft bullantes puftulé paffim in cutez) nec vrens medicamentum poftülant, cum plane varices icentursquamuis & alterum fit genus varicum quod cecüm fallit: Qua res ita deprehenditur;cü pecusin fta- ilo decumbit;& folito diutius inibiiacet:znam exurgerenon poteil;niti quis el ferat apem,&c. Cauteriumad-- libeturin genere vlceris quod paráprifmata vocant iuxta'poplitem;INam paraprifmata qui hydatides vel meli- terides dicunturcirca malleolos noi deberit vri;Hippiatr 97. Aquatilia inavticulis vel gatubis, Vegetius 2.49. ulz aqua plenz,Hippiatr.77. Impetipinesinarticulis vel fenibus, Vegetius 4t. linpetigines Graci lichenes cant;genus fcabiei & erofionis in cute; quod imipetitac veliti lamberdo (vndenemen à Graecis impofitum) oximaspartesinfeflat atq; depafcitur. Sed alteri dsgeneris funt calltilli fimiliter in articulisautgenibus nati; | 'quoslichetias Diofcorides appellauitimproprié vt videtur. Prius & jpprió fic dictà genus Germant/appen appe. lantin equis; & rappateit& equum ficaffe&tum vzppig. In poplitibus (inquit Camerarius) fpe ofiturimpetigo, - 13m pereutari 302 putant bonuni effe,quód humor déidere foleat iu pedis cotollam: T'eutones erucas nomi- ant.Egofcribendi rationem diuérfámanimad uerte erucas enim vocant raupenim pctgirem veró rappen.EHa nc rtubusante& retro fieriaiunt. Garpa;rimz funt & fiffargin pedib.& cruribus;&c. Pet.Cref.9.44. Degrap- - sin iuncturis crurum circa pedes,quz rumpurit carnem per lo ngum veltranfuerfum, Rufurr. Vaguentum ad ppas ex tranfuerfo & teftas lon gas, Rub r4. Ad aerfus bácnoxam aliqui vngueritum parant albo liquore eni, crementoalui hominis,fülfure & axungia mistisloco calidoaut in Soleillinendü. Alij fel'porci cü tribus euo- tam vicellis mifcent;& illigant;malum (ic vnianocte depellendum promittentes. Alij deuftis candela pilislociaf- i vt glaber fiatjfulphuraxungiaexceptam inunguut,& eodem modó cutari promittunt vitium d quoe quuim Jug valgbappellant. Aliqui fceibunt sochig &nterpretantar fcabiofum in pedibas. Sant qui axungiam de cotuffoliquefa&amignein aquam defundunt & rurfus collectati agitatanid; cam fülphure mifcét& nun- xitertio poftdiecruftulas fiue efcharas minores diligenter rémouent, & quotidie vyrere pergunt. Ide hyber- Ícabiei mederi aifir-Si equusimpetigine laborat;aut vitiim patitur quod Germani vocantgagenbonf, hoc mo- carabis ; Vitrum leniffimetrità mifcebis refinz liquefacta, & expretTe de carne fuilla duos digitos craffa pin- dini : hocbene calidum eirca pedem partilzfe circumligabis:refrigeratum demes: & locum cultro abradce ec fangüinem emittat:tum infpergeschalcanchum & vitrum leuiffimé trita; & relinques donec fponte exci- nt, Alij idemremedium his verbisdefcribunt: Stapam puram duorum digitorum craffamento ( hoc potius cét quam quod decarnefüilla paulo ante dictum eft)pici feruidz infcres,& loco affeGto calidum imponesstri-. poltreligabis &infricabisacetum farfuribus &fale mixtum.Alius quidá hoc remedium prefcribitpro equo - iem vocat bolbueffir. Eft & praua quedam Ícabiesin crureinferius ftatim fuprafubeirros,in qua pilos ftu contra ituram prouenireatunt: noftri férsppeg vocitant & equum fic laborantem ffrzppig : Adhocctiam malum, & lud quod iam gapezbeuf appellauimus ; communeremediuni adhibent , corticibustiliarum bonitas re-. lis) per. quatuordecim dies in aqua maccratis ; & eo quod filis inftar concrefcit inun&to. idem prodeffe . iunc ambuftis, itavtne veftigia quidemaut cicatrieesrelinquantur. De grifaria, quifit in coronis iuro mc | S ips pra "n- i | *- : | Z6 á De Quadrupedibur. | fupra vngues,& curatur fimiliter grappis:fepe tamen incurabilis efl przfertim inueterata, Refiu- t4. Idem forty vittum eft quod Germanice vocant go feegurfey durfuale: fit enim id circa fübcirros, cutim & pilus corrum pit, 8) cornu etiam quandoq; infeflat,nonnunquam incurabilis. Aliquiallia cum melletrita equis lie affectis in cibg dant, & lupato alligant. Scracies (nomen barbarum,nec memini iam vbilegerim) impetigo eftin pedibus, in loj cisexcarnibus prafertim infra furam:vtuntur aduerfus cam finapi: nafcitur enim cx frigore. Adueríus fcabi em in pedibus,axungiam veterem liquefactam &aquaz infufam rurfus collige mifceá; cum polline gentianz , & im unge.Sunt qüi ferpentis adipe i vngularum orasinungantaduerfusfcabiem; Galenus de parabilibus cap.toa Vliginesetiam in pedibus,cruribus;vnguibusq;,vel fub armisaliquando generantur (quidam dulcedines vocat glyceavlcera etiam apud Galenum legimus) habent; firailitudinem fcabiei: Diffundunt & pedes vlcerant, Ve: ct.2.$2, Cancer cum in reliquo corpore;tum circa iuncturas crurum iuxta pedes;aut inter iuncturas & pedessvis elicetin paftora fit, R uf171. Paracercis vocatur collectio quzdam circaradiumin tibia equi, Hippiatr.gr.- misincipitin pectore equi velintra cozasiuxta tefliculos,deinde defcendit ad crurajqua tumcfacit, & crebris vl ceribus perforat, Ru£4 4. 24uley veleygiey vulnus quoddam in pede Hippiatri Germani appellant, cui fimum cas ninum cum chalcantho tritumimponunt,& plantaginemi faperilligant;idq; fepiusrepetunt. Derimis quas vo: cantrhagades, Hippiatug22. Crepatium vocantcum corium rumpitur intcr iunCturam cruris &vngulam, Pot Cref.9.45. & Rufrrz,Rumpunt (inquit Ruf.) corium & carnesin(lar fcabiei cum ardore. Crepatia magis lon & tranfuerfa (inquit idem 115. inter carnem viuam & vngulam; videlicet in bulletis.magisimpeditgreffum. V de firas;chiras,& chiramata,fuüperiusin pedum malis:exponunt enim calces rimis fciffas, Spatien, vtandio, G ep. mani vocant duriufculos quofdam nodosiuxta vngulam vel coronam , vnde pes incuructur: quidam excindete fole nt.Equum fic affe&um fpartig neminant:noftri puto etiam /e fig. Sunt qui tuberculisillis Ícarificatis menta: ftrum illigant: Alij aliter medentur. Videnefit furma vel cutua fi uperius dicta. Excinditur etià tuber illud quoé Germanis dicitur e/zbogez. Equi quorum vngulasrhagades & rime diffindunt, fartfuefsig vel faitbueffi à nonnul lis noftratium vocantur:& vngula fic affectx, gefchrunaen oder. 4efpaltem oder vy[[Endefaefs: vitium ipfum vocant fare | bo«f v el boraklnffi 8c aliud quoddam in vngulis dez Pouf]francb. Calcibus & talis vtile emplafttum ,Hippia. r Deambuflisglacie; Theomneftus in Elippiat.125. Hybernis itineribus (inquit) glacies equosrcliquad;iumen torquet:quod vitium pagoplexiam appellant. Iis intumentcalces & cum vngulis feruorelaborant,&c. Si equ haberet malumin pede vtfubularetfeu elanciaretin corona: primo remoue piles&c. Ruíius 134. Noftit, conijcio, vocant boufz.-vuang,cum vngula crefcit verfus calcem introrfum , & pungit. Si equus dolueritin ped propterlaborem,Ruf.1;5.. De podagra iumentorum, Hippiatr.54. Vege.2.53. Equuspodagricus humi decums| bitnon aliter quàm ho. deatione affectus, Abfyrtus. Equorum gregales morbo immunes funt; excepta podagra: hocenim vnolaborant & plerung; obid vnguesamittunt. Sedamiffisalij ftatim enafcuntur: fitenim vtaltero! fubnafcente vngue;alter amittatur. Indici morbi, vt alter teflium dexter palpitet;vel vt pauló citra nares cauuty| quiddam ru gofumq; gignatur, Ariftoteles: Etquandocornufeparatur & diícedità feipfo ita. vt fpacium in me. dio cauum &inane relinquatur, (prafertim in cauo pedis circa chelidona di&am) quod malum nofiri vocant erbellt vel verellr.& remedia quedam prefcribunt.Quzcunq; de vngulis priorum pedum di&a funt;fcias ctiam im pofterioribus debere feruari, Vege 3.22. Grecimalacopodesequo:snominant, quorum mollioresfant vngul «as no[Lri mur befue(i vocant, & medicamentisindurant; Vide Hippiatr.10s. Subtriti pedes; Hippiatr.1os. Deij üicornuacalcando preterunt;Hippiatr.ioo. vt Ruelliustranitulit;perperam vt mihi videtur; Grzcé legitu l O'm d]g eiekoer Dui zrorfüves & C. ego Verterim, Eq uiilliqui (nó plenisfoleis;fed fummistantum ) vnguibusin-| fiftuatautingrediuntur,&c. claudicant, & infirmis funt lumbis , &curfuinferiores, Remediumautemunllum) prafcribit;cum pro vngulisattritis multatradantur;qua faus explicata funt capite 105, Quinetiam ibidem fubij. ciens Abfyrtus 4 éreoadoUvree Quercóc,y) Erepéxoi EE aie, hoc efl, (vt egointerpretor) fiue àprimoortu, fiue obj aliam pofteacaufam;pesalterabaltero diuerfus (longior nimirum; facrit;inpuere videtur hosipfoseffe cvsaz vus; (fcilicet di«oov) aveeÜvvas. ('O raw àzridt lan o0 apto 2 Cypr D? Govt; A bfyrt.capiator.) Et certe neceffaria hare, «laudicatio eft (non vtaliás propter doloris fenfum cum pes alter breuior plenafolea in humum demitti non | poteft. Animalium vngulz (inquit Vegetius 2.55.) afperitateaclongitud:neitinerum deterantur, & impediunt: inceffum.Extortura quoq;;fiin afpero vellapidofo itinere iumenta cogunturad curfüm jindignationes oriun. tur.Poftremo etiam otiofa in flabulis ex collectione humorum incipiunt claudicare. De pedibus fiue vngulis at- eritisaut mollibus, Veget.2.58. Iumenta quandoq; vngulasmvtant &abijciunt, vtin podagra; Greci avc iaa eiseloye dicunt. Siexungulaueritiumentum, Veget.2.57..De diffolaturis vngularum;Rufius 136. Pet.Cref 9.55; Demutationibus vngularum,Ruftus 131, Pet.Cref 9.54. Ad vngulasobliquas remedium;Rufius 121. Cum clauis! nal adactislzdunturungulz,inclauaturam recentiores vocant , noflri verzaglet.. Deinclauaturis diuerfis, Pet; Crcf.9.5;. Ruf.capazs de fecunda fpecieinclauature, Idem 124.de tcrtia 1:5. Deinclauatura quz rumpitur;id eft usemittitincoronapedis,Ruf.iz26. Vetbafci foliarecenscontufainter duoslapides; & inclauaturis equorum. inferta,flatim fanant,Petrus Matthzolus. Inhoc malo foleasex ferrorefigunt, & thus exaquaimponunt vulne- ri. Alij ilium bene coctum cumaxungia calidum imponunt: Alij clauum tantum extrahunt; & fuper ignito fi-. ficeaquamaat vinum effundunt,curantd; vt vapor quàm calidiffimusadlocumlefam perucniat. De his quibus. fanguisin vngulam tollitur : Al Quomodo fanguistollatur his, qui vogulam cogunt veleiecerint, Veget.1.26. Gsguogho, morbus equi circa pedes;Hefrchius& Varin. Ego in Hippiatricis Jepsomviow legiinterfigna &fym- ptomataaliorum circavngulasaffcGuum, vt thlafmatis, marmoris, pagoplexia:in hisenim vngule folito ferui dioresfentiuntur. Oeoplu/ 7 ba tx fignum thlafmatis Abfyrto 1ot. Equiin quorum pedibus marmora funt, v zacelGuoi C axoydri quic goa, Qepaoay de cuve icem) PUT draw Ee Ootmop Ana sai) TE utlate 000. Dep ueayotess Y:irette Abfyrtuss3. In pagoplexiaid eftambuflis frigore vngulis, 45e 44i 2Jaritormmu erupouudluos 9) cQ eai civ E bos ati] "Talem in homineaffe&ionem vnguiumex frigoreobortam,przfertim cum nimis refrigeratos intingunt frigi« dz,noflri vocant buoneglen:Grce Jeouovvxiow dixeris.Sanguts dimiffus in pedes claudicationem affert,quod cum accidit,flatim vngula infpicitur,tactus autéferuorem demóftrat; Columella de bobus.Si equus fuerit tutellatus); (al'cudellatus)fiue multü fperatus in pede;aut fi habuerit multü frigusin pede.Ruf 122. De fpumaturis vngula- rü;fiueinfufione quzad pedes defcendit; Ruf129. Malpitiü (Rufius pinfanefe vocat capita20.) fit in bulleris vngularum;vbi carnes viuz iunguntur vngulis;ex prauis humoribus qui illuc defluxeráüt,& impedit greffusequi: non aliter quam infufio;Petr.Cref.9.48. Setavulgo nominauir fpecies fiftulz;qua in vngula equi nafcitur, vía: | ad tuellum í E ' : iDe Ego. G iD, ^ £i. rA "a. ty 67 &d tueli um intrinfecus vagulanrper medium fcindens:aliquandó áuteri cx latefe, & taric dicitür fetula :fciffusa ^ eiusà corona pedisincipit,& protenditur per inferius vfq; ad extremitatem pedis vcl vngulz; emittens iquandoq; viuum fanguinem per fiffuram,&c. Ruftus132. & Pet. Cref.9.50. vbi tamen non feta ; fed fica legitur. Lo ESgas etiam & y épac rimas quafdam pedum effe fupra diximus. A feta fortaffis Germanica vox Jfattfeefrig facta e(t, - quafifetipedem dicas;fignificatio quidem conuenit; De maledi&oin pede; Rufi5s. Hc noxa qualisftt non ex- — plicatzadhibetautem remedium, faluiz partesduas,lardi vnam,trita imponi iubens, Siinmentum ad aperturam » pulmunculum fecerit;fcias totum folum hoc eftaffem hac ratione tollendum: Vngulam fubrades,&c. | Vegetius . ÓS6ldem.6rmeminit pulimunculiin dorfo nati.De fübiactura,Rufius 1:8. Cum equus'inquit)(inc ferreis fo. »- leis perloca afpera diu ducitur vngula ita atteritur,vttuellusintrinfecus defendi non poffit.itaq; intertuellum & . foleam fit congregatio fanguinis cum dolore;& humores confluunt. Accidit quandegq; quód peslzditur fubtus vngulamin medio folez ex ferro (veloffe, vella pidelignóue) velaliaredura víq; ad tuellum intrante; vndetuel- — lus leditur:ex qualazfione cum vngula non inciditur circu nquag;, vt debet, nafcitur fuper tuelló quzdam carnis ... fuperfluitas,que fuperatfolez fuperficiem.& vulgó ficus nominatur, &c, Pctr.Gref.9 $6, & Rufus 127. Àd incre- , inentum vngulz promouendum,Hippiat. i65.Deincrementocornu, Ibidem 117. Vngulz produc&tioné moliri, ! Hippiat.a23. Sivngule &in vngulis caro minuantur, noftri medicamentis occurtunt; quz tn Hippiatricis libris di noflro fermone defcribuntur; So der ker Jehrvuynet. Plura vide fupra;in hocipfo eapite; inter vea. D. |. Equorum ducem, vtbouri,ti ulluti conftitiuttiquoriar equoriim ridtura non ftabilis, fed mobilis procax; . €f; Ariftoteles. Equus velox & fuperbur & generofum eftanimal: & huic naturzaptum corpus habet, vngulis nemperobuftis &tubainflractum,Galen. Adárnantius phyfiognomon usjanav; ias C Qixemalavsid eft füperbiá ;. &glorizftudium equiingenio attribuit.In equis (inquit La&anius de falfa relig.s.8 ) glótiz cupiditas experi- |. tnento deprehenditur:victores enim exultant, vi&ti dolent. Hinc & Vergilius, Intulcarefelo,& ereffus glomerare. ! fu perbos, Ouidiusetiam in Halieuticisidem in equisingenium elégariter defcribit his verfibus: JHocgenerofa bonos, é gloria paaior equorum: Nam eapimt animis palmas; gaudentá, triumpbo; E Sen feptem [batijscirco voeruere coronam, Nonne vides villor quanto fublinu alim. (o tollat caput ci vulg fe vendit anra ? Cel/aug cum cefo decoratur terga leone, - 0 Qnamiumidusquantod, vent [belabilzs atn, * Compefeatá, folum generofoconcua puljsu 3 Vngta [ab [bolusgrauiter vedenntis opimis. Incitcoad cutrusiun&ti non dubi? intelle&um adhortationis & gloriz fatentur, Pliri Inter ceteras animantes / (inquit Aclian.) equus magno elatod; animoeft. Enimucro magnitudo & celerítasipfa ceruicisd; eminentia, & —€ruram facilis contractio,facilisq; porre&tioj& vngularum crepitus inducunt, cá vtaudaciusis exultet & geftiat; infolentiusq; efferaturitum maxime comata equa mollitie, & infolentia diffluens fuperbiat, eamd; ob rem ab a&— - imis finiri indigniffiméferat,vt maximo viciffim gaudio compleatur, cum equotanquam nuptijs fociata fit, ob dd; ipfum fe plurimi effe arbitretur:cuiufmodi affectus gnari;qui fibi mulos gigni volunt,eque iubamtemeré,& - fineartificio tondent, pofteaá; afinos admittunt:ea vero tum mariti ignobilitatem cuius prius pudebat;& contra. - quem anté refiftebat, facillime patitur atq; eiusrei Sophocles meminiffe videtur, Hzc Áclian. Equarum iubas: b tondere przcipiunt, vtafinorum in coitu patian tur humilitatem:coman tesenim gloria fuperbire; Plin. Vide | etiam in c.vbide coitu equarum & in Mulo e vbide afino admiffario. Equi vocem quoq; agnofcunt equorum quibus cum pugnaritit, Ariftoteles. Equiaddifcendum dociles fünt;neq; rerum memoriam, quas perceperunt; vllàoblinio delet; Aelian. Equus (inquitidem) eumfreni crepituin; & flrata,& cztera ornamenta videt,tum fre- mit, & exultans vngularum fupplofione obílrepit,&ex eorum confpectuafflatu quafi furoris ad iterincenditurz "vocé equifonis excitatur;& aures erigit, & naribus inflatis celerem feftinationem anh elat, qu odá incredibili cure fus ítudio ad currendi memoriam rediens. Ingeniaeorü ( inquit Plinius) inenarrabilia laculantés obfequio ex- | periuütur, difficiles conatus corpore ipfo nixud; inuitantium, (alià: imitantium. ) Iam tela humi collecta equiti porrigunt. Tubarum clasgorem bellatores equiita intelli gunt,vt loco ftare quandoq; nef. eiant:& quandoretra- | étariiniríue certamen debeat agnofcunt, Belifarius.Huc facitillud Vergilij Georg.s. Tu m iquafonum procu! arma dedéré Stareloco nefcit;micat auribus,& tremit artus; Collectumq; premehs voluit fub naribus ignem: Hj zquitibijs & fiftulis mulcentur,Plutarch. Tibix cantu quantum delectentur Libyce equz; dixi fupracapite fe- undo, vbi de Libycis equis mentio fuit.Sybaritas faltationem equos docuiffe iampridem peruagatum eft, Acliaz nus. Docilitas tanta efl; vt vniuerfus Sybaritani exercitus equitatus;ad fymphoniz cantum faltatiene quadà mo- eri folicus inueniatur, Plinius. Sybaritzin conuiuia equos introducebant itaimbutos,vt incinentis tibtz canti : üudito;flatimarrigerentur,ac pedibusip(íis prioribus vicemanuum geltus quofdam chironomiz motusd; ede- entad numerum faltatorios, Caelius ex Athenao vt videtur,quilibro r2.in hiftoria luxus Sybaritarum, de equo- rum faltationibusin hzc verba fcribit, vt nos connertimus: Sybaritarum is eratluxus,vt equosetiam inter con- uiuiaad tibiam faltareaffuefacerent.Quód cum fcirent Crotoniatz,& bellum adaerfüs eos gererent (vt Arifto- teles etiam refertin ipforum republica) faltandi fignum equis dederunt. Ducebant enim fecum in reliquo belli. l pparatu tibicinesquoq;:quos tibia canentcs cum audiuiffen tequi,non faltare folum ceeperüt fed vnicum fef- oribusad Crotoniatastransfugerunt. Similem de Cardiánis hiftoriam Charon Lampfácenuslibro fecundo de finibus prodidit his verbis:Bifalta expeditione aduerfus Cardiam fuícepta vicerüt; Dux Bifaltarum Onaris erat: vi puer adhucin Cardia venditus,& Cardiano cuidam feruiens,tonfor fa&us eft. Acceperant autem Cardiani raculum;quod Bifaltz aduerfuscos venturi etfent: Huiuscum fapius mentionem in tonflrinis fieri auditiiflet, Cardja profugusin patriam redijt,& à Bifaltis cótra Cardianos dux €reatus eft. Cardiani autcm omnes equos uosin fympofijs faltare docuerát. Saltabant illij& pofterioribus innixi pedibus, varios prioribus faltatorios mo- tustibiz numerorum peritizdebant. Hzc cum Onarin non laterent,tibicinam ex Cardia emerat, à qtia multi rdiani tibix canendi artem edo&i in exercituaderant. Hi tépore pralij ad tibiam numeros illos faltindi,quos ui tenerent; canere iuffi fant:quibus equi auditis in pofteriores pedes erecti ad faltátionem fe cohuerterunt; Eratautem omnis Cardianorum vis in equitatu, atq; ita fuperat fant, Ha&enus Athenzus. Voluptatem equis FER " ine - Yzreyous 8 m auo Queis DT TEMMEOA. H'iee/uveodilumssod euQérw oko AOV jm. P A Ie svi Eb» QUA OV qvi Es Kai vesuthsciyidórret oomAvTV/)6uaVtaty Kod quani TETOV TU MES smatgeriv Erapove ZEL gg (Q«»veyuiva Bi E&v zo re d gaquat wert Ko Quei Qerysc S oreptd penus, Naevia). N'ydpopsélury gd yAiosow üualioy otio ulmci. fisdominosmire diligi certiffimum ef:argumento fuerit equus Rodati , qui à,morte areis, monachus 1lijt:qué equus: *i-act turab otidibus, Ariftoteles. Otis ex omnibusauiseqüorum ftudiofiffima cenfctur : nam cum cetera animalia in. pafcuis oberrantia afpernetür:equum vt afpexcrit;magno flatim cum gaudio ad ipfum aduolans,appro pinquare pergit; Aclian. Si quisequinam pellem induerit;quotquot voletotidesvenabitur: nam equorum ftudio capta. accedunt;Gillius. Hominem viribus infirmum quifortiorem fugiat fignificates Aegypti), otideim auem & equ& pingunt:euolat (faz) enimiillavifo equo, Orus2.26. Sed hocaliorum feriptisaduerfatur , vt de antho potius quam otideaueid verum fit. Equorum odio habet florus auis;pelliturenim abequo pabuloherba usse , | | | ngbecu- X ADe Equo. 7 o E Lib. I. | 2 460 mubeculans hic, nec valensacieoculorum eft : quippe qui vocem qnidem equi imitetur, atqueaduolansequum fuget fed interdum excipiatur occidaturq; ab equo; Ariftoteles Barbari, vt Albertus &alij,vbi in Grecoantbon, "ideft Horum anem legimus, ibis vel yboshabent. Philes Gracus inepté non anthumauem , vt debebat , fed àn- i "thíam pifcemab equo odio haberi fcribit. Eft auis quz equoruim hinnitus,anthus nomine;herbz pabulo aduen- tu corum pulía;imitatur,ad hunc modum fe vIcifcens; Plinius. | | [ ! h 5 ] ( ] | E. ] ue bn. : FTTI 1 [ y ( 4 a i hi bs. £P ] Wo rj We I Tra 7^ Eporcdicas Galli vocant bonos equorum domitores, Plinius 5 17. Rauifius Textorr.literam in medioafpirat, Eporzdia Plinio Ttaliz tranfpadanz o ppidum eft, Pcolemzo Salafiorum;hodie Hiaurea. Equifo dicitur equorü lomiror, Nam vt equus (inquit Varro) quiad vehendum eft natus, tamentraditar ma giftro , vtequifo doceat tolutim incedere. Hippocomus Gracis vocatur equorum curz prafectus. Hoacbprs Straboni , qui pullos do- pmat:& (opusipfüm zoasver) zoAcdpasic Diodoro Siculo. H:ppodamus; qui domat equos, Io cozone; Scoppa Lin Lexico Latinoitalico. Equifones & arulatores, fiue mauis cocioncs;arte & induftria equis gradusglomeratio- "pem dant,Grapald. Depulli domitura; Hi ppiatricatr6, Abfyrtusin Gcoponicis 16.1, Manfuefaciendi (inquit) fünt pulli,inflituendid;, vbi decimumoctauum menf. em compleuerint. Tuncenim eos deligantes capiftro;pra- depi frenum füfpendereconuenit,vt illud contre&tantes affucfcant, nec trepident obfonum à fielifterijs (pofto- mides vertit Cornarius) profectum. Ceterum dum fuerittrimulus dómandus eft, prius quam ventricofus eua - "dat. Dedomitura & inftitutione equi, Crefcentienfis copiofe agitlib 9. pertotum capnt fexcum.[ De nutritione pparuorum pullorum;Ruf. 18. Deeducationeadultorü, Idem 19. Quomodo & quo temporeillaqueari debeant equi qui ducuntarad armenta; Rufo. Quomodo & qua cautione equi dométur, Idem 22. & de cuftodia equo- "rum poft domationem,cap.:3. Deequo difciplinainfüituendo, Rufcap.24. In pullo inftituendo ( inquit Xeno- phon) non decet ipfum equitem occupari, fed potius domitoritradet, & quomodo inftitui ab eo velit przfcri- bet.Prouidebitur autem vtaccipiat domitor pullum manfüctum & manuum patientem ; atq; amantem homi. num,quipleraq; domià curatoribus / hippocomis) illórüm efficiuntur;qui norint,cum famem atq; fitim,tum pirafcentiam pulliad filentia & folitudines (4ogudaz , interpres legit ioquiu« vtoppofitum fit quod fequitur 4 av- Llpozov) relegare:contrà veró cibum & potum & depulfiones offenfarum pérhomines procurare. His enim cu- | floditisnonfolum diligi ipullishomines,fed requiri etiam neceffeeft. Contrectandz etiam ez partes cotporis; | quas maxime tan giequus gaudet:thz funt denfiffimz pilis, & à quibus molefla depellereipfenequit. Iubeatur & curator pullum cum traducere per turbam,tum varias ad fpecies & voces admouere. Ex his,fi quid forteillü per- "culerit,oftendere oportebit placando, non fzuiendo, terribile non effe, Hzc Xenophon. Quando & quotem- ;pore edomari debeant pulli, Rufius 21. Pulli domantur Martio, vbi tempusbimze etatis excceflerint; Pallad. Sunt "qui dicant poft annum & fex menfes equulum domari poffe;fed melius poft trimum;équo tempore fartago dari "dolet, Varro. Equus bimusad vfum domefticum re&é domatur;certaminibusautem ex pletotrieünio;fictamen [vt poft quartum demüm annum labori commitiatur, Columella, Diuerfa autém circo ratio queritur: itaq; cum "bimi inalio fubiganturimperio;nonantex uinquennesibi certamen accipit; Plin. Domitores equorum nó ver- berafolumadhibentad domandum , fed cibà im etiam fepe fubtrahunt, vt fare debilitetur equuléorum nimis effrenata vis, Cicero in Hortenfio vt Noniuscitat. Pullos, cam ftent cum matribus, interdum tractandum, ne. cum fint difiunctiexterreantur, Eademáj caufa ibi frenos f fpendendum, vt oculis confuefcant & videreeorü faciem, & é motuaudire crepitus. Cum iam ad manus accedere confueuerint interdum imponerehispuerum Jbis,aut ter pronumin ventrem,poftea iam fedentem : hzc facere cum fittrimus,; tumenim maxime creícere, ae D dacertofüm fieri, Varro. Pullus paffum füauem vel durü cui affuefcitiuusnis, vix iam prouecusztate relinquere poteft; &c.TGdoruslib.8. Ducendumetffe equum perloca vbi fintfonitus & ftre pitus ; Rufius 36. Hippocomus equum viz lapidofz, fed non nimiumafperz affucfaciat. Quod fietiam in ftabulo lapides Zuq.3os uec (aps Qpi- 05 uat, Alm [6e (G» Eocovrec, Hefychius & Varin. 41 (- quidem obliquus eft, 4|» uui vero & dli oSoy us apud ollucem,;menfurznomen;quatuor digiti inanüs conclufi: hinc eft puto quód Camerárius,quanquatm cipis uovin Xenophonte legitur, ipfe zuo35, uovex Poll uce repofüit, & palmarcs vertit:) quorum finguli circiter li- |bramappendant; depofueris;incluferisá; ferro, vt Xenophon cofulit: fic quoq; ex affuetudine eoscalcandi cons Hirmabit & roborabit pedes pullus, Pollux. Exteriore quidem partefui flabulum (inquit Xenophon; i£dsduov |Vocans) itarectiffimé fe habebit, & pedesequi ampliabit, fi rotunda faxa palmari magnitudine pondere librz, "quam multa quatuoraut quing; plauftra vehere poffint, effuf? deijciantur, & ferro includátur, neàfe difcedans: cfüper hecindu&us equus quafiin lapidofa via fingulis diebus aliquantifper gradiatur. Nam fiue deftringa- (tur,fcuà mufcis pungatur,vti vngulis illum non fecus ac fi vadat heceffe eft. Etiam teftudinem (chelidona) pedis c modo effufi lapides folidant. Equitanti frequenter defcendendum de equo & afcendendum effe, Rulius 57. dinfcenlionétam inftratum quam nudum equum affucfieri rectü faerit: fed de hac plurainferius. Qui nactus equum (inquit Xenophon omnino imperitum faltuum is vacuum illum prehenfoloroductoriotranfgrefz Mus foffam priorattrahitoad faltum. Quód illefi renitatur;à tergo aliquisflagrumautvirgam fummis viribusin- cutiat;itatranfiliet non folum illud fpatium;fed longius etiam quam debuiflet;& in pofterü non expectabitverz bera fed vbifenferit modó ponéaccederealiqué,flatim faliet, Cum vacuum affucteceris, ita etiamagitabiscon- enfum,primum quidem trans minores foffas;mox etiam latiotes. In conatu autem faliendi fubdes calcaria, iti dem&; cum fubfilire equum & cum defilire volueris,calcatia fabdito:toto enim corpóre in omnibus his annités quus, faciet illa ita magis vt cum ipfe; tum equesin tuto fipt, quàm fi pofteriore parte fui quafi deficeret; vel in ranfiliendo, velin erumpendo furfum, velin defiliendo. Ceterum ad decliuiaprimumleuiori in folo equos af- (ücfiéri conuenit, Itatandern affuefacti libentiüs per decliuia, quàm recto curfu ferentur.Nam quód quidam ves ntüt; nefi per decliuiaincitentur equi,armos rumpant, nemine debet terrere;qui cognouerit & Perfas& vniz üerfos Odrylfas curfu per decliuia certantes,nihilóm inus habere fanos equós,quam Grecos.Porró feffor ad hec iomniaaccommodü prebere debet. Ttaq; ad primum ille equiimpetum proclinator, ita minime equustergiuer . fabitur,aut eques füccutietur:ftatimd; reprimens equum;refupinator,ita minimeipfeiactabitur.In traiectu fof ,& cliüi afcenfu;nó fuerit incongruum iubam tenere,ne fimul & loco & frenograuetur equus. Sin per decliue àgetur,& refupinator eques;& equum fuftineto fren o,ne przcepsvterq; deorfum feratur, Hiec Xenophon. Ad Circumactionesautem vtrung; in latus,&in gyrositemq; conuetfionem celerem dire&i cuxfüs,eft id quidénori | | É Ar vulgariá E - 2 À j " bs - Z79 De Quadrupedibus. "vulgarisihduftiie equuminfüituere: fed nifi it valde nihili pecusaffiduitas & diligentia ctiam live celeriter affe- quitur. Loquerautem de equo integro,S cutus vires nulla intutia morbi debilitauerit. Nam talium labant cru. ra,neq; tüto pedetentim per plana etiam locaingredientibus his veháre, nedum illos ad curfum cócites &in gy- rostorqueasant agas per falebras, Camerar. De gyrisequi infraetiam dicemusinter equitationis pizcepta. | Y) ; " o ri " , Y 4 De caftratione dictum eft fupra capite fecundoin Canterio. Equorum & equarum gregesqui haberc voluerint, vt habent aliqui in Peloponnefo & in Apulia , primunt oportet fpectaregtatem,quam praecipiunt. Videndum nefint minores trimzymaiores decem annorum, Varro, Actatem quoraodo difcernas capite tertio docuimus, Ad equarum gregem quinquagenarium bini paftores fuf- ficient vtig;, vterq; horum vt fecum babeat equas domitastingulas1n ijs regionibus, in quibus ftabularij folent equasabigere,vtin Apulia&in Lucanisaccidit fepe; Varro. NAA S * iS. | Sy Equile ftabulum equorum eft, Varroni & Catoni. Dehoc fupra etiam in domiturz mentione nounihil dixi-: mus. Plancz robore fupponanturflationibus equorü cum ftramine, vtiacentibus molle fit ftantibusdurum; Vetusquidam nefcio an Vegetius. Curandum eft vc ftabulentür ficcoloco, ne humore madefcant vagulz: quod: facilecuitabimus fi aut flabula roboreis axibus conftrata; aut diligenter fubinde cmundata fuerithumus, & pa-: jet fuperic&e, Columella. In ftabuloreprobatur à plerifque panimentum ligneum aflerum, feu trabium atque. .axium, Caimerar. Stabulaequorum vel boum,m eridianas quidem plagas refpiciant; non tamen egeant fepten- drionis luminibus;que per byemem claufa nihil noccant, per etatem patefacta refrigerent,Pallad. Diligens do- sninus (inquit Veget.t.56.). ftabulum frequenter intrabit, &primum dabit'operam vt ftratus pontilis (hune ctiam inferiusin hec capite fimiliter uominat& lib.2.cap.s8. lumenzajinquit,mundiffime ftabulentur,& robo-. xeispontibus confternantur) emineat;i pfumq; hit,non ex mollibus lignis, ficut frequéter per imperitiam vel ne- .gligentiam euenit.fed robortsvivacisduricia & foliditatecompactum. INamhocgenusligniequorum vngulas. adfsxoruminftarobdurat. Fofla praterea qua lotium recipiat, deductorium dcbet habere cuniculum; ne pedes. inmentoram redundans vrinacontingat. Patena quz appellatur( vox facta vid etur à Qarw Grecorum) hoceft. Alnes.ad hordeum miniftrandum fit mundafem per,ne fordes alique cibarijs admifceantur & noceant. Loculi- sixterea vel marmore, vel lapide; velligno : i diftingu endi funt;vt fingulaiumenta bordeum fuum exintegro «nullo przripiente confumant. Nam funt anim aliaad.edendum anidiffima.quz cum celeriter propria deuoraue- runt;partem confortis inuadunt, Alia vcro nata rali faftidio tardiuscomedunt,& nifi leparatim acceperint, vici-. ins rapientib us macreícunt. Cratis,qn &laccavocatura vulgo; pro equorum ftatura nec nimis alta fit. necum in- iuria guttur extendatur:nec nimishumilis, ne oculoscontingat autcaput, Luminis plurim um ftabulo infundi G»ortet;netenebrisaffuetacum producütur ad Solem velcaligent, vclacieni vifusimminuant, Acítatein aper- tislocistam no&ibusquàm dicbus iumentislibera aura przftanda cft. Hyeme veró tepere debentftabula potius; nàm caleresnam nimiuscalor licet cuftodiatpinguedinem & reficere videatur, tamé indigeftionem facit, & vez hiementius nocet natur. Propter quod diuerfa genera morborumrex vapore ipfo animalibus generantur: & fi. iraducuntur ad frigus infolitnm,ftatim egritüdinem ex frigo ris nouitate percipiüt,Hucufag; Vegetius. Ia quo. qui dém loco fuesftabulabunt, codem equos nequaquai deducem us neq; prope confiftere patiemur, Inimica. chim omhia fuilla equino generi;grunnitus,fcetor, halitus, difcern ente hac etiam in parte naturaipfa generofif. fimam ignauiffima beftiam.R emouebu ntur &aucsdom efticz atq; alt:les à prfepibusequoríiq ug propter reli- , quias pabuli fe&ari folent, que tum1n his nonfolum pinnulas excutiunt;fed etiam [tercora deij ciunt;atq; illz cá gutturis,hzccum alui periculo ab equis deglutiüitur, Camerar. Er rurfus, Quotiefcun q; Gnquit Jintraftabulum | &ad prfepe equuscurabitur,ftramentaetiam farcillis cum excutientur, tum compon&ur, &immundaonnia / auertentur: hoc non folum afpectu eft iucundum; & curatorü diligentiam ftudiumd; mundiciz commendat, fed ctiam valetudinem equorum bonam conferuat atq; auget, propter foccoris & fitus remotionem quibus ctau- hclitusequorum facilevitiaturstam Íqualidaomniaaérem inficiunt,vt maius etiam malum metu endá (it. ua- requi diligenter & accuratétra&tari equos ftuden t,hocviden tnonminusvt equilia ftabula fiteant, neg; fecuswt : fog dá; locorepo icum; omniad; Sosa & praterfa fi npquàmin conclauibus& triclinij : fuis: nequiscum for- te ingreffus fit abfentibus equis,non equosibi curari;fed fues pafciexifiim et.Equiinftructi vbi redierint,tumil- los miniftriftratis,frenis.omnig; ornatu exuent;& cu rabunt,vtexpofi tum eft. Hac autem om niafuo quidà; loe éofüfpen dentáut reponent:fimiliter & alia fupellex equeftris y &totum ftab uli inftrumentum, aptéatq; ordine : collocatum vifecurzVniuerfa quidem ab equis longiufculé, Nam multireperiunturita petulantes equi, & bona | cum naturatum curaluxutiantés; vt q uicquidatti ungere forte potuerejid arrodant ,& frufta interdum pannofa. ! deglutiant. Quod illis fi fccerint,nequa quam fcilicet falutare fuerit. Quare ferie quadam omnia erunt. dilpofiti;neq; pann idete rforij;aut ftrigilesaut pecten jn prafepi abi jeietur,neq; prope etiam appendetur:neg;, iftratatemerequocunq; infligéur,vt obliqua pronáue iaceant,nihillüboret minifter, Camerar. Etalibi, l'rada- : dionesno&turnz caute flent illatis luminibus.Itaq; &laudantur ftabula lapidea,& concamerata:ftramen enim& cenum flammam celeriter & concipit& auget, Sed quoniam ficri nequit yt curatori interdicatür, ne vnquam 1n flabulumlumenintuliffe velit:id prscipiendum eft, vt velinlaterna inferat, vcl illatum. in caudelabro reponat. quodd cbebit effe ferreum fubiecta latiore laminayia quam fcintille jns esincid&t,&alicubileci fufi penfumaut . - affixum, vndelongiffiméftramina& foenum & materiaaliai gnium abfit, Hactenus Camcrar. Addentur etiam. proxime quadam poft cibum & potam equi que ad ftabulum pessibents- vencido fte E m "Dstra&tationecqui quantum ad fanitatem tu endam,fupractiam capitetertio non pauca attulimus, Fic quz dicuntur decura & tra&atione equorum, intelligendum quo meliorequ us & vfusillius nobilior fit; có diligen- tius exercenda: quippe cum 1n contemptu quorundam maxima negligentia non reprehendatur. Eftautem pri- ma dignitas bellatorum:proxima ttincrariorg mjauteorum quianimi caufagdu ntu rpoftrema vectariorum, Ca- merit De cürdndo equo Ruf. 58. De curando equocum equitari debet, Idem 29. Decibo& potu equorum fu- praquog; dictum eftcap.s. Pabuli curatcgle&ta futurum vt &generofiffimus equus pereatac corrur patur, & mediocris prorfus inutilis fiat. Contra futiles fxpeilla ipfa curaexquifita; &affiduo refpectu, ad non fpernendi vim, mediocresautem ad praftan tiam quoq; nonnunquam perducuntur, Quod & ipfam poéta veteres indi éarunt,cum'Neptuniprogentem Arionem,vel nefcio quem aliu myfecere de Cerere. Quo quisnon videt hgni- £careillos.voluiffe de bono paftu eqaosad diuinitatem propemodum quandi euadere folere, Camerar. Curan "Bim efl pracipu? (in quit Veget.1.55-) Vt fiue foenum [iue paleas, vel manipulos Yiciz preregionum vfu e | | ; Luar Ar animalibu autloreadeg ; | De Equo. TO ÁÀEM E | "77 — animalibus prebeas;iucorrupta ac beneolentia & münda mittantur, De hórd eo quoq; non eritfollicitudo dif- — fimilis,neaut püluerulentum fit,aut lapidofum;aut mucidum,aut vetuftate corruptum, aut certerecens deareis - fumptum;& ipfa nouitate praferendum. Et paulo poft. Hordeum quog; non femel nec bis; fed pluribusportio- - nibus preberi cenueniet: quicquid enim paulatim acceperint;legitima digeflione conficiunt: qaod vero femel -- &enormiter fumpferint,cum fimo indigeftum integrumq; tranfmittunt. Mane (inquit Camerar.) foenü obijci - non oportebit: fed poft datum & cófümptum pabulum horatertia mani pulusvn us fceni obijcietur,quod equus vbi confeceritaquabitur.Id tempusincidetin horam circiter nonam. "Tum iternra manipulus fceni obijcietur, & polt horas tres;id eft circa duodecimá pabulum prabebitur meridianum fim ile matutino.Poftea hóra fecunda auttertia manipulusfoeniobijciatur, & mox deinde bibendicópiafiat equo. "Tandem vefpertin um apponatur 3 pabulum pauló copioftus;przfertim hyeme;& vnà obijciatar manipulus vnüs autalter feeni.Priufquam auté pc - bulum proferri fentiat equusafferaturaqua pura,& admoueatur equo, fi fortefitiat & potum defiderct. Vete- — res,id quod Xenophon innuere videtur,bis tantum pauéreequos fuos, Hxc ille. Etrurfus Mane hora fexta in -. flabulo equo pabulum przbebitur,nifi aliqua res & vfus equi tuaferitaccelerare paftum. Nam multa pofluntin- --idere que ordinem turbent.Pabulüm veró auenz apud nos dari folet. Ecfi nonnunquam liordeum apponunt, - idà; exiftimo fi fieret crebrius futurum cum equorü bono: nam alit magis hordeum, & eft miuus crudum, id eff dereitov:& fanguinem gignit tenuiorem.Sedtum mane auene feu hordci pabulum dabituriquà menfura quidem, non poteft certó DPF dh zqualem nó omnes expetunt: communis tamen videtur quatuor cheenicü, fiue : femodij:id eft quantum fermé fexies cauisambabus manibus comprehendi poterit, l'antum quidem feréappo- nerefolent,fed largius parciusue hos vel illos equos pafcere oportebit. Quiquidem nó multum defatigancur & 20 quiefcunt;aut raró agitantur;illis plenum pabulum nequaquam dabitur,neq; merum:fed cá minuetur,tum mi- fcebitur paleis,áut quod magis laudatur confectis culmis frugum, Hoc Canier. Quiequum & fanitate & robore |- validiorem habere cupit, paleas & hordeum toto annoi przbebit, & ne herbasaucfarráginem tempore verno - detcauebit. Ceterum autumno herbas rofcidas dabit é pratis, X nihilominus adijcietannoná hordei pronocte: ^ Sic equus &fanior & laborum tolerantior,& à morbis tutior ae viuacior erit, nec nimium piüguis. Sitamé met- catoris fuerit equus pinguem reddere licebit vt pulchrior appareat. Pullis enimtépore verisexpedit farrágines Íeualias herbasexhiberi,maximé qui Pond. non funt, Hac Rufius$ cápite vltimo. Audioin quibuídá Aneli& : P * 3 . ALZA Pv » H -. 3 -. o Y locis panesexleguminibus,vt fabis& pilis,confectos equisin cibum dari. Cum iter facies cquo nedederis mul- tumannonec in meridie;fed có ampliusboni feeni; & fi libet panem macerátum é bono vino. Coenam maturó da- — bisvtmaturtus quiefcereincipiat, Obfcurus. Pabulum madefacere quamuis pleriq; improbent, rátionetatmieri, 3o vtinterdum hoc fiat;carere non videtur. Sicut neq; hoc,vtfruftuni panis nonnunquá przbeátur equo cuir fale; - " Nam elt pabuli magnaariditas,de qua vt equus ficcitate laboret; facileaccidetit. Sed faftidiofos hzc equos red- dere putant. Id quod,li vero modo & hzc & aliaomnia adminiftrentur, non videtur pertimefcendum, Camera. Feffum & fudantem equum potuabftinebimus: nec grana;fed foenum tantum obijciemus : & ftragulo opertum paulatim circunducemus;donec calor fatis euaporárit, Obfcurus. Equus filaboraueritaut fi udarit & incaluetit; cibum potümue nó fumat,üifi prius coopertus aliquo panno;paulif; perambulando ductus fuertt,& fudor & ca- lorabierint, Ruffius. (Qua intempeftiuum huiufmodicibü & potum incommoda fequantur; plura diximus fuz prain c.) Nihil vnquam neq; cibi obijciet, neg; offerret potus; ferueritibus &anliclantibus atq; feffis : fed, dum quafi fpiritum recipiant ; pabulationé aquationemq; differet , atq; interea quiduis potius vfurpabit curationis. Náqui fedulus & fidelis erit, femper inueniet,quod equo ben efacere quoquo tenipore recté poliit, Camerarius. 40 Aliqui poft abfümptum pabul um flramen tà carpu nt,ne fordida quidérefpuentes; tjuod putatur anhelitim lg- dere:quamuis quibufdam hoc non nocete;quibufdam etiam prodelfe videatur: Qiiod mihi quidem nemo facile perfuaferit, quo mirus temere hocrefzrentibus affentiemur. Ergo qui ftrámenta carpent;ijs capiftrü inducctur poft pabuli comeftionem;hocanimam nonimpediet,& ftramenti paftur prohibebit. Id quidé facile, quicogi- tabit,verum reperiet;quó vel pabulum vel potis purior tq; fyncerior fuerit; eó meliorem habeilduin.Quapro- pter deauena & pulueresexcutiendi; & fordesetiam eximendz funt, prefcped; diligenter extergendü , vtin re- purgatam indatur pabulum. Itidemq; foenum nunquá obijcietur cquo ità; vt defeenili eft detractum;fed prius intra manus verfabitur,vt pulueres & immundiciz excidant,atq; ita purum dabitur equis, Camerar. Capiftrum écoriovalidoinijciaturin caput equi; & binis retinisalligetur prafepi, & pedesanteriores pedíca lauea virician- J »tür; & pofleriorum pesalter alligetur,nehucillue moueri poffit: hocad cruriumconferuandam fanitatem facit; so Petrus Crefcentienfis 9.5. Etmox, Eftetiam perutile vt equusaffidué in terra iuxta pedes anteriores cibü capiat; ita vt collum cogaturlongius extendere,quod indegracilius & pulchrius euadet. * ^ Depotuadminiftrádo nonnullaiam proximé diximus in cibi mentione. Aquapro potu equi aliquantulum falita fit; leniter currens vel parum turbata (aliquantulum falfa & turbida , fuaüiter currens vcl quafi nihil, Ru- fius)talesenim aqua calidz (unt. & craffiufculz, vnde magis nutriuntfrigidz vero & velocesini motu perparum; Petrus Crefc.9.5. & Rufius 17. l'emporibustamen nimium calidis, dulces aquz conucnire videntur.Sed haben- - daeft confuctudinis ratio. Et quia equus ni copiofe bibat;oorpulentusno fit; abluatur os eius iri terius & fricerur cum fale madefacto in vino:lic enim auidius edet bibet; R.ufius. Aquain potu equislimpidaac frigida, etiam "perennisacprofluens miniflranda eft. Nam quicquid importunus fluit,virus nó admittit, Vegetius. Equus fef- fus equitatione alióue labore, non eft potandus. nift prius vrinam emiferit; vtcun q; diutius expectandum fit, ne 66 in periculofumaliquem morbum incidat. Diflentio morbus perticulofus cum alijsex caufis cótingitequo; tum fi fudans biberit. Vegetius 2.9. Videasaliquando fcgnesiftos & nihili curatores, plerun q;importatam aquam, fi prope fit vndepetancofferre equis, neq; illos foras educeread aquationes, quod valdeculpandum eft, Camera- rius. Et rurfus, Aqua auté nunquam offeretur equo, quain vafe aliquantifper retenta fitum duxerit;aut ih quam Mio aperroaliquid decidifle incubuifféue pulueris feu quifquiliarum poffit,fcm perd; inftabulum importabitur, quandocting; hioc fierioportebit,& offeretur equo recens. Etfi non defu nt,qui ftagaa turbidioraoptimasac fa- . luberrimiasaquationes fuppeditarc exiftimét, cuius rationem ipfi reddiderint: hioc certe videmus plerofgj equos faftidiretalesaquas , nequevelle bibere quamuis fitientes; Exft vir peritiffimus Ariftoteles fcribit camelos & equoscraffiore & turbid.ore potu gaudere; neg; dc flumine nifi prius pedibus turbato bibere.Ipfe quidem potus . largior reddit obefioraiumenta, Camer. Domeflicam (inquitidem) & intra ftabulüm curam fidelem & affi- 79 duameffe oporte£. Xeno phonnon patere, neque acceffailla vultloca effe, in quibus DS m ftabula fuerint, ! V s jd duabus ue p j : E , b uM ende V De UGo7Howylsn B 5 5 i à. x d. WA : £ A di BHbedIDH.. 4 : ! I Que 3. 3 e wo r c ^ D " n Z duabus maxime de caufis,ne pabula fübducátur,néueignorari poffit vtrum equus illa diffipet. Ac funtcerte duo precipua fitrna fanitatisequorumtvnum intraftabulum,fiauidé & libenter pafcatur: alterum foris, fi 0s abundat « 3 NT j S94 CE IE. MEE , * EX z j . ! - i o9 . ipumis& bumore. Omniimbecillo pecori alte fubflernendü eft; quó mollius cubct; Columella. Locus vbi mo- ratur equus, myndus fitinterdiu; noctu vcró parctur ei cubile é palea vel eraffiore foeao víquead genua, Petrus " i i t. 4 EN "8 e JT Crefc, Sttamentaad nocturnam quietem,itidemd; b yeme Tp aflate pleniora fuggerentur. Nam &no&ure- cubat diutiffimà éqnus& Ron minus calore offenditur atq; Izditur,quàm frigore. Scd contra vtrumqs precipua. eftftabuli dcfenfto,frita cit extructum, vt cellx vinariz eff- dcbent;hyeme vt tepidum, zf'ategelidum vtfit. Sin. aliterarte'& rationc tam calor quàm frigus repelletur. Itaq; cum eritintenfius frigus, vtinterdum brümale, te- getem circundabimus pedori maxime &aluocquorum,Camer. Etraríus, Nonnulli cqui ftramenta prioribus pedibus diffipant;hisfci'icet fzprufculé componentur:quid enim aliud ficri contra hec poffit non video. Opor- tetequum habere continué tegmentü lincum tempore calido » propter mufcas, &lanenm tempore frigido pro. pterfrigus Petr. Creic. Vefperr etiam maximé, fed & alijs temporibus, vngul: emundabuntur, ad quem vfum diligentiores ferreum vncinum babent;quo fub folea abditasarenas & lutum proruunt. Tum deindefimusbu- bulus maxime, abt, fi hicdcfit; equi; in caua vugulam inculcabitur, applicato flramento, quo minus citó exci- dat. Placet boc qu'bufdam fieri maximéalternis diebus,quidam non dubitant fingulisiubere. Quidam malunt plutibusinterm itti. Neq; defun tqui banc curam;vt fi peruacaneam,aut ettam inutilem plane neglipant: quita- . - inen confenfu pené omnium redarguuntur. Contràaliqui non folum probant & obferuant,fedinfuper etiam —— feuoautaruina illas crebro perangi volunt, Camerar. Suntqui vngulisvefperi purgatisin cauitatem inferciant timumbabuluma tequinum, vnàcumouo recenti agitato & cinere calido coa mixtis, Abfyrtus fi fractum (1hlafma in pede fuerit, fimum bübulum recentem cum otieapoinaceto & olco ferucfactum pedi frequenter fubije sre confulit. Sed devngularum cura plura diximus capttetertiointeriema. Prifcifolcas vngulis affigere - noaconfueucre, Catullus amen ferrezfolez meminit,cum de mula loquitur, & quendam optat in luto vcter- "A SE : | S A met * 914 mad " num, &füpitnimmanimum relinquere, Perream vtfoleam tenaciin voragine mula, Camerar. Si inductz nouz 2a folez fuerint;aut veteres nouis clauiculisfirmatz, aliquantifper cquum quiefcere patiemur,nepoflrecenté mo- leftiam alia mox illi obijciatur,Idem. Equivngualz congrois muniantur ferramentis, rotundisinftarvpgulz, le- nibus (legoleuibas) ftri&tisita vt vngulisin circuitu bene adhzrcant. Nam levitas ferri redditequumagilemad - leuandui pedes & ftrictura eius vngulas matorcs ac fortiores facit; Pet.Crefc. Vngulz quomodolzdantur cla- uis mal&adactis,videin c.inter vitiapedum. Hippocomus curabit vt fatis mollia fint equilabra, quo facilius fre- numfentiat. Molliuntur autem fricattone manuum (leui) &aquz tepida fotu;& oleointerduminuncta.Frenü étiam admittent facilius quorum molltu (cula eruntlabra;Pollux:& Xenophon,vt Camerariuscitat. De magno calore & labore graui vt paulat'm refrigeretur equus,optimum.Nam celeriter vtrum q; fieri,equo nó folum per- D niciofum,fed fzpeetiam exitiale, Camerar. $1 quis equum (inquit Xenophon) detergere elit tali fituyvtoculos : habeat verfosin eam partem;in quam fpectat equus, in periculo verfabitur nein faciem fibi equi tum genu tum. vngulaincutiatur. Sin contracquum propter crus exterius iuxta fcapulam procumbens defricauerit, neq; ipfe affligi.& fic cauum pedisvngula explicata repurgare poterit, Atq; fitniliter& pofleriora crura repurgantur. Hoe memineritequicurator,& hac &alia qui bus opus factis,nequaquam ita fieri debere;vt vel cótra faciem,vel con. tra caudam equi accedatür,ideo quód equus fi vim facere con etur,vtraq; illarum partium fui hominis vites vin- cit. Adlatera veróadiens maxime & fibi caucrit.& equum prolixé tractare poterit. Anteriores pedes,inquit Pol- lux;capite verfo eodem quoequus fuum vertit;abítergere oportet; neldi poffit.Pofferiores vero jincontrariam OE | - ^ 5 ja N E s FOLPPTÀ-« 5A ure me à equi partem refpiciendo. Eadem dere Camerarius, Contra cquum à latere aftare (inquit) quicquid agas, & ad 4€ operis dexteritatem, & ad vitandum periculum profuerit: Omninoq; cauebit curator, ncaut caputaut caudam verfusad equum accedat. Quare & frenati edueentur fic , apirator prope armos vt habenan. tenensingrediatur. Habenam nunc vocoloram, quod delupisreuinci foletliberum, juya yo Graci dixere, non frenorum habe- nas: nam hasattrabere altum qnàminfidentem ; redditequum infolenté, & qui in alteram partem plerung; con- uerti nolit, Cum produciequum oportebit ( Xenophontis vtor verbis) fic duci illum vt Ícquatur (cgo potiusfie intelligo Graeca, vtisqui ducitfequatur equum : hac decaufà improbatur nobis quód hoc pacto ductor fibi mi- niméprofpicere,equusautem omnia patrare poffit quz volucrit. IN -qucita placet duci, vtlongoloro alligatum 4 fibiillum faccedere ductoraffücfaciat; propterea quód in vtrumcun q;latus obuertere queat improbitate fuam, & conuertere fe aduerfus du&torem fuum. Tam plures i vnàducanturhocmodocqui,quomodoabflineantmu- — tuisiniurijs? A laterevcró duciafluc factus equus.ncq; homines;neq; alios equos facile [zferit, & re&tiffime pra- $e paratus füerit ad Confcendendum, fi quando boc celeriter Reri oportuerit. Cabaili minus feduló cum curantur, non modó quodad pabulum attiner.fed in tota traclationereliqua, fiunt flrigofi & deformes, Graci iex yov; va- cantinam attenuantür & macrefcunt,& coxx eminent, & depygesfiont nonaliter, quàm vel manifeftoin mor-- bo,vcloccu!'tointerdum languore.!d non acciditijsequis,qui benc & diligenter curantu r,prefertim cum ftrigi- le,atque etiam manufola. Incredibile enim cftqua ntam & valetudini & venuftati equorum conferat hac cura. Itaque cam inlan guore extenuarentnr cqui imprimisfricatione veteres víos legimus, Camcrar. Spe plus pro- deft preffa manu (ubcgiffo terga; quàm hilargiffim ecibu m prabeas, Celunfella. Vngulis purgatts curatisQ;, tum manipuloflramenti puri & aridi dctergebitur equus, ità vt manusfequatur pilorum fitum : hoc enim nitidos il- los reddere folet; Camerarius. Ecalibi, Qnoticfeunque (iaquit) deagitatione redu&usinflabulum &inductus | in fuam cellulam fuerit equus,tum curator detergeat totum quidem corpusftramento arido ; dibgentiffiméve- 6a ró pedes &aluum, | Vagulasinteriusquoquerepurgabit, & vtrum rectéatque commode prsferratz (int con-- fidcrabit. Detergebit autem fudoresatque humiditatem omnem cum magna cura. Strata f'idantibus & defati- o i we ; Sii i ! | pc : 1 quit Camerarius ) vt ligneo gladiolo perpurgarent cutem equorum, & de pilis fordes atque puluerem exciite- rent. Itemquetexta quxdam decorticibus palmz vrinducerent manibus curatores cquorum quibus pili de- : (2 o a ; 13 j / ! du^ * Tela e em NEIN a Rs a E L1 terfi complanarentur & fplendefcerent, eaeaxia hanc Greci vocarunt. In defüingendo rinquit Xenophon). ordiemur capite &iuba. Nam fruftrainferiora nitemur perpurgarc, fi fuperiora immunda fuerint. Atqueita deincepspertotum corpus cun CtisiJs, qué ad repurgandosequos com parata fun t, vtemur, ad pilos erigen los, & expellendum pulucrem fccundum pilorum fitam: (vidéturaddenda negatio; non fccundum pilorum fitum, D zm a r E i L ! E ESI D ^ : E Y" "ARV. / y XN uM eod se niil se/ tva 1] 30 QUow vile rtp y) die wageesut i 3t ais rapiat el apes, Uva v lvaccataonts aov . pe 20029 wo gatisnon ftatim auferet , fed fub illis patietur refrigeraii & reciperevires equos. Fuit& veteribusin vfu (ine - "m N Dg Eis. E Lb d TM 473 (0 jeeGe ali ngviv, Pollux.) Sed curator fpinz pilos ne quo attingito nifi mánu; quaillos premat & mulceat (rait | preeri usvoy Arria ovo, Pollux: lego ézeAvvov ex Xenophonte) fequens itum corü,quo enati funt: fic enim quafi L.. fediliin equo minime nocuerit. Caput aqua eluito.Nam cum offeum fit, fi ferro aut ligno perftringatmoleftiam | equo obiéceritilubam verticalem (procomion ) &ipfam humectare debet. Prolixitasenim horum pilorum non. | . prolibetàfpicere equum;ac repellit ea ab oculisquz moleftiam equisafferrent. Deindeincreméta cauda & colli 7. pilis procurabuntur , quo longius pertingere cauda, & molefta fibi repellere, quoq; plenius adminiculum con- -. fcenfor habere poffit.Cruralauari nobis non placet:nam cum nullam habeat vtilitatem,damnofà interim eftvn- gulisquotidiana humectatio. Minusctiam fzpe inferiusaluum reputgari oportet, quàd & in primis hoc fit mo- * lefftum equo:& quó fueritilla pars mundior,eó plura que moleftià exhibeant equo ipfa colligat. Przterea quam-- 10 uisin bocelabores, vix eduxeris equum; & mox fimilis eft ijs futurus; quosrepurgauerit nemo: quapropter hac N .* ' , omirtentur.Crura autem manibus deflingi fatis fuerit; Ha&tenus Xenophon. Cum deftringetür equus & deter- "^ webitur (inquit Camerar.) optimum fueritextra ftabulum educi,& alligari laxiore habena, vt quaft folutus & li- Bis liftereautem faxis teretibus, atq; ita placide & fricari & fordes repurgari atq; etia labello excuti con- . ueniet Tum tubam & pilos verticisatq; caude humectari & pe&ine difponi. Ipfüm curatorem tum iubere fter- ." €ora&madidaltramenta efferre. Quódfi cotidie factum fücrit;& equo prodeft & miniltrorum difpertitum la-. . beremminuit. Veteres nó frenatos, fed capiftro circundato ori produxere equos ad [trigilem & pectinem & vo- 1 j Jutabra. Nunc in omnibusrebus laboris € oper mínimum fübire volunt ij, quibus minifleria incumbunt, Ca- merar. Anteaquationes femperdeftringi equam & peti iubamoportebit. Id debebat fieri extra equi cellam in " loco patente, vt funtatria & veftib ula.itaenim & excuti pulueres,& fordes eximi; & omnia; quz affolent.rité geri (2 poffent.Sed famulorum ignauía plerung; laborem fugit;& fupraftramenta equunraffantem ad prefepe deftrin- ^^ git, deterget,fricat, pectit:fi tamen etiam hocab illis fit, ac non potius magna ex parte; fiue ctiam totum n egligi« tur,quoadmodum equi vitiantur; Camerar. Ecalibi, Xenophon (inquit) aluum & tenuioris pili autglabralo- caízpeemundari non putat bonum effe: cuius quidem rationi & nosaffentimur: fictamen, ne penis quafi vtri- . eulus;quem Graci vocarunt xeguxo: & dwesl.ynegligatur: quemrepurgari feduló oportet:nam illo fordibus rc- ferto;accidit plerung; difficulter vt mingatequus. Equosfummo mane palea velcraffiore feno cubili eius fü b- . hto,abflergt oportet perdorfum & crura, & omnia membra, Pet. Crefc. Sciendum eft (inquit Xenophon) nuuquam effe loti eius, quoad przfepealligatur equ us;aftringendum nodum, ea parte capitis,in quam verticale (coryphaa) freniapplicatur. Cum enim crebroad prafepecaput equus moueat , nili fuerit circa aures verticale " innoxium;fzpenumere vlceris caufa exiflit:hisigitür exulceratis , & deflrrictioni & frenationi equus refragabi- 5o tur. Vtileetiam imperati curatori, vtquotidicftercusequinum & flramentain vnum locum exportet: hocenim ^— facto&ipfe mimnislaborabit& equo confulet.Sciet etiam curator accommodare equo capiftrum; quoties vel ad deflrictienem;vel volutabrüm educere volet. Debique quocung; fine freno ducendus erit, capiftrum induetur. Nam hocrefpiratióném non impedit,& morfibus tatrien obflat;atq; fübitasinuafiones equorum cohercet. Al. ligariequumà capite fupernerectum eft: quicquid enim osillius offendit, declinare folet elato capitecquus. 1d cum facit ità alligatus, magis laxantur quàm rurpintur vincula: Aquare & mergereequos pro lauare vclablue- re per eftatem iri preterfluente dixetis. Nunc cotidie bisaquatum equi folentagi , vtipliscrura & venterhume- ctur:quorum Xenophon neutrum probat;imadefactionem etiam crurum nocere dicit vngulis.Sed hoccontra tamreceptam confuetudinem & v(urpationem omni um afferere nimizaudaciz fuctit, przfertim cum & vete? res eluiffe fordestarn crurü;quàm ventris folitosfuiffe;& hocaliquoties precepillereperiatur, Camerat. Etrur- 49 fus;Ego (in quit) in ea füm opiniene,in hyeme crebro cquos mergi non oportere: omninoautem nun quam ad- . hüézituantes& fudantes. Aquariquidem non debent prorfüs in füfpicionevitij morbíue,n eq; cum medicari i|- . losvoluerimüs;fiue pharmacis,feu manu. Quidam vinocalido autfece poft incerualla certatemporis colluunt cruraequorüim,nam neruishoc prodeffe conitat:etfi nonnullis difpliceat; Camerar. Articuli vel fuffragincs poft iter calidofoueantur vino; vt corro borentur yngulz, Vcget.2.58. Nonnulli vcf perterüra equormm perluunt aqua calida écoquina,qua abluta funt vafa efcatia (zer ka» fpaolen:) àut vino collectitio,quod obiter dum vina de- promimus;aut aliásé dolijs dcfluic (77 tropfFouyn:) dorfum vero recenttaqua frigidacum fale. Ing [tate fub cau- dam fuübrepere folent mufcz;itemd; d trem dd inguina, quas maxime vefperi, fed interdiu quoque curator 'eximet, vt requiefcere equus poffit, Carnerarius. Curam equorum (inqu itidem) abaffectu quodam beneuolen- ,. tixproficifci optimü faerit.Facileau SNAM e E ua & obfequium effecerit, non folum equus vt amet, fed vc $o requirate tlamatq; defideret curatorem fuum. In hac partecommendatur n onfolumremotio eoru m omnium; ». qua equos offendere folent, vt famis, fitis, madidi flramenti ;in zftate cálorisac mufcarum, byeme frigoris: fed. etiam centrectatio & demulfia earum partium , quarum contactu gaudent equi , qualesfunt maxime hirtz, & à (.. quibusequus;fi quid forté moleftum fit, repellere minimé valet, ( quod & Xenophon feribit.) Tamintergiuer- Jy. Tibe ur nequaquam delectantur equi ijs, qui non tam placare quam vlcifci illos voluerint: itaque. j o&in flabulo & forismultisequis nocetur apitatorum & curatorü morofitate & iracun dia.Scpeattre&tare equos, . &illisabblandiricum vocetum manu;maníüctosfacit. Maxitrapereautem cauendum;id quod nuac multum ' fequenterd; fieri videmus,nei un equü quacunq; de caufa in flabulo & ad przfepe feuiatur.Hocenim vttaceam, u quod metu & fuga cupiditateadillaslintres prefepium adigütur, quibusinflictos armos f rpenumero rumpunt, Bau Cusicd vttam detrimentofüm non fit ; hoc certe incommodi & mali affert, quod equum aut €6 Seput Uo Dilinccan ast ete QU More ppl. Ttaq; animaduertas quofdi palpitantibus membris v inmetu fine: | identi caufa ad prafepe quaft plagas viraturos non poffe con fiftere: Aliosoim nivi &impetn effer- | qs irritaritanquam à fe depulfuros contraria & violenta: Ideoautem Bit quia fenfére ad fe aliquem accedere, an d T '. noscoeeti seGutmiorum & fe linitarum,quód femper reuertantur cum moribusautopiniónibus nouis, Itidem; 79 quiequos quales maxime vellécnacti fint, fi vtendos eos dentalijs;hoc fcire debere, illos leuius quidemaut vehc- bd De Quadrupedibus, inentiusfsd omnino mutatos reüetfuros cffe. Preceptum optimum & vtiliffimum hoc, Nun quam dominis Vt curatori minifterisq; (uis nimium confidat. quin ipfequoque afpicere crebró ad operasillorum velit. Szpecum abulum dabitür,cum aquabuntur;deftringentur;initruentursipfeaffit. Cogitet di&um effe Catonis praclará, &falutaread domefticam difciplinam;Frons occipitio prior,Fzc omnia Cameratius, ! , His adinngam cofmetica quedam;hoc eftad equi ornatum pertinentia, Confideraturautem órnatus,velin — - corpore equorum;idq; dupliciter: aut enim medicamentis fit adhibitis, vt cum alibi tum circa pilos & cicatrices, dequo fupra partim fecundo (in pilorum mentione) partim tertio capite egimus: aut fine medicamétis fola hi p- pocomi induftriasvtin pilis componendispurgandis,feca ndis,de quo hoc inlocononnibhil. Vel extra corpus.in ornamentisappolitisvt phaleris,&c. de quo octzui capitis parte quinta dicemus, Deiuba equotam. quomodo tondeatur, & quod cirri crurum non fint tondendi , capite fecandoin partium corporisdefcriptione docuimus. c Hoc loco fübit mirari rationem illoruin (inquit Camerarius) qui elegant ffimos interdum equos verticis iuba. —' | racifa & truncata cauda (noftrates equos huinfimodi vocant sezz )redduntafpe&tu feedos quafiinfamiz quiz buídam notis, Et videnturnon (ime caufa maiores hoc noftri factitaffe: itaque illi poftca alligata quafi phenace pilorum, ftudueru ntadempram mutilatione decorem reparare. Qn idautem vt naturalem non rctinerent,ac de- fenderent potius,cau[e fuiffe fufpicabimur? Equidemlexiftimo primum facti boc fuiffe ab aliquo, cuiusequum. frenum & bonum, vitiata fcabiofa im petigine cauda deta rparct: pofteain quouis pilorum d cfluuioid vfarpari captum, in ignoratione fcilicet remediorum huius malixdum nouitate, vt fit; res commendari , & placereinfo- lentiafua ceepit.Iam vero etiam audini.quod haud fcioan falfum fit; animofiores reddi mutilatione equos. Sed : omninobarbarum boc & corrigendum videtur , przfertim cum eripiatur hec contra mufcas neceffarta illisfla-— belli defenfio;pracifo cauda vezbere; Groecizel» vocarunt. fam ctià aliqui verticistubam i mple&tuntvtin fron- E te,tanquam virgunculz crinis, filo difcoloreimplicata dependeat: quo fi putantequum fpeciofiorcm reddi,ad- modum falluntur: fin confuli profpe&ut;redarguuatur à Xenophonte , quihos pilos vifui nihil officere, vt dixi- mus,demonflrat Camerarius, (i ! SU Nb pae )yuiequum curatmaximopereilli videndum, ne qua re vehementius equum offendat. Offenduntur au tem. aliqui facile inter frenandum.ftueipfi refpuuntfertum;aut loraindai vertici moleflé feruntfea durius &immi- tiusinuaduntür, Camerarius. Vtautem rc&té etiam infrenetur equus (inquir Xenophon Jaccedito curator pri-. mum adlzuum lacus illius dcinde habenasob caputin fummisarmis deponat, verticaleautemattollensindex- | tra teneat ac luposfiniftra admoucat:quos fi equus admiferit;applicanda fciliceteruntfrenilora. Sin cquusos nó aperiat,tenens frenum propinquum dentibus, mazimum digitum manusin ferito maxillis, quo facto pleriq; os pandunt Sed ne fic quidem fi frenum receperit equus tum labrum ille vrgeatante dentem qui caninus appella- 7 turiac pauciffimi,cum hoc fit,nonadmittuntfrenum. Przcipiatur & hoc curatori;primum; ne vnquam babenis ' attrahat equum,ita enim durum os ( heterognathus redditur. Deinde vrà buccisconueniente fpatio diltetfre- num. Nam cumillas premit, callum folet obducere;ita fenfus retunditur. Cum autem longius dependet. vig; ad fümimum os, poteftas tamen fit equo; li frenum momorderit, minus parendi domino, In hisacrem effe curato- rem non minus quàn vllaaliain re elaborare conuenit. Tantum cnim momentiin hoceft fitum. libéter Yet MS frenum admittat. vti quisomnino reijciat,s nulli víuieffecea(: ndusfit, Quod fi curator non folum cumad L. - borem equas,fed etiam cum ad pabulum ducetur,& de agitatione domum reducetur, frenum illi induerit,nunie rüm iam vltro appetet ftatim vbi hoc offerrifi bividerit. Cum £renandus (inquit Camerarius) & inftesnendus eritequus, tum deterfus efto; & nitidusatqs pexus: freneturautem fic vc minime offendatur :italibentius frenos admittet, quos vidi qui initio fale coufpergerét, quód camlingeret equus & fimu] mandcretfrenailla patiaffüe- 4 fierct. Quidam comprimentibus equis dentes, neq; recipere frena intra0s volentibus, £crrolabra & gingiuas VI^ iu gent: quod etliin prafentia nifi lint ferociores, facit, vradmittant frenum, odium amcnilliusperpetuumexcio — tat. Quare melior efl ratio Xenaphontis,digitis premere labrum :non eni minboctantusfenfus doloris, veldo- lor potius nullus omnino ineft, Prenantur autem hoc modo. Habenes quibus equusregitur;,obducüturob equi verticem & deponunturadimam iubam feu feapulas,vel (fi quis hoc mauult)armos ao Jon Qu. ncat ferrum fren! fiue lupos, & dextra fübter collum equi fenfim circumaéta verticale lorum vnà cum reliquo frenorum loreo quafi reticulo applicet atq; circundet capiti, & quz nc&tenda füerintconnectito , & catenulam qua nunc maxillz reuinciuntur, infibu lato:atq; itainftr uctus equus ductoriolor 9 jii confileread praepe diu- tius debeat, religator fuperné de furcillis fcu clatris, in quas equistoenü noftris moribusobijcitur; vtfoeniles di- cere poffe videamur. Sed melius fuerit extra fuam cellam productum equum in loco aperto & libero,vbi atterere | latera nequeat;neq; etiam attingere,quod oreimpetat,renineirey vt ibiconfiftat tanzfperdü confcendatur.Atq; hac erit frenationisferé ratio, &adminiflratio. Dentesfcalliones& plani vulgó dicti, equis extrahi (olent vt fre- - nümcommodiusadmittant,vt capite fecundo fcripfimus. Qua frena cuiufq; ori maxime conueniant diligenter exquirendum,conu enientia auténon facile mu tanda funt;ea icindentur;neautangantur bucea;aut illain den-. tibusvoluantur, Quorum alterum callosin malis creat, alterum obffat moderationi:nam fic facile morfu freni arripiunturabequis,quo factoilli fe regi aou DIM adiepar Micas quie eu Daquieil cien QU" duci cum adalia prodeft, tum minus reddit imeleftam& graue pondus (cfloris, cum firatamon quáftvvolurantug fuperequitergo.Strataautem placidé apponentur ita;vt curatoradlatus finiftrum accedat; & firatum fine impe- tu & tumultaatione, quam molliter poterit heri, fu per dorfo equi deponat, vtilli usveluti capulusfupra fpinam, quaparte cett croritatiharmpom agnis petia Bueno atus tu qu MEE pingantur,vt funt cingulaj& illafeffionis ad minicula & lorum p e&toris fiucarmeram, nec non reticula illa lum: borüm;fi annexa fortefibifiratum habeat; Tum deindeprimum omnium annectetur lorum peGroris, & per illa. reticula fiaffint,cauda exeretur,vt fieri confueuit, atqy ita flrati diligenter compoliti vinculum adducemus& in fibulabimus cauté.Nam bene equitantqui benecingunt. Idd;,vtante dixi,equo prodeft:ncgle&tum veró e ues. vtleuiimpulfu dclabatur;in caufa efle poterit. Hoc cingulum debet crati pe&oris fabligari,non aluo neq; ilibus, | Inftrati vel inditis vel nondum inditis frenis,minuslaxé reuincientur, ne forté procumbant, id qnod neg; equo bonum;& flratis nocet. Educiautem optimum de cella tum equosio aperta & libera loca &alliga:eloro proli- xioreibivt quafiarbitrio fuo aliquantulum verfentur, quo generofosadmodum oblectari putant, Etiam ad eas - partes,quas cingulim obit, fepius refpiciendum,ne forteillo P eruffa ene vulnerate fii xuquod malum cito prac ridebet;& facile poterit interttiginumcommunibus & notisomnibusr emedijs;Camerar, EM 7 Confcen- e E59. d Zu —.. C:Cenfcehfürus equum (inquit Xenophon) primum de frehi parte inferiore, feu ctiam deannulo buliue hu- | Ausrehgatum lorum ductorium;sureya yes vno verbo Grecis eflapie finiftra manu prehendet,ca laxitate,vt neqs fiinfürgens,pilisá; auribus vicinis inhere ns,neq; Hi dehafta fal confcenlurus elt,conuel!at equum, Dextra ca- | piet habenas depofitasin fummisarmis vhicum iuba, ne fcilicet vllo pacto con uellac hab - fealleuáritad confcenlionem , tum igitur fi uiftra quidem libratóvorpus, dextra v . -Hutufmodi confcentio etiam àtergo omnem dctormitatisafpectum e cluferit. Cx - wàtó,neg; genudorfo equi im pinget,fed in latusdextru m tibiam tra!jciet. Vbi vero — plicuerit,tam deinde & natibus refideat fuperequo. Quód (i Forte eques finiflra m | EE oW haftam; equidem cenfeo vrileeffe v(unillefibi vt parct etiam a dextro latere confcetüdendi N eqs vilaalia | adhoc fcientiaopus, quam quz dextra pauló ante exequcbatur » ea vt finiftra agat:& contra qua finiltras vezum 7$ a 1i quod forte ingrua: fubitum certamen hoftibus iriuentibus, Hac Xenophon . 3luiorelocoid faciat; vt neq; feipfum inter confcendendum offendat, ncqs ponderisfui im petu equo moleítus - fit;,Pollax. Adinfcenfionem tam inftratum , quàm nudum equamaffaefier i hementius quoq renitatu ritum blandimétis atq; affa bilitate potiusmitigabizur, u& planc fer IIÓ aderat; uerebatur equum eximit & admirabilis bonitatis. pretiti equi fcilicet ipfe um, prehenfumá; loro perturbàri motu & Ípe- uoborto,; argentiq perfolutione pie fiüttayaccedit. A lexander ád equ atg; hanc illum qua^ cot'igere;ponit chlamydem;ae fein illo fublatü rite col- cdias,& cà palum ftrati finiftra, dextraaute libra- PE Q utin itruator quonam modo Períico more fit campo pon e bdemum armati afcendere cogcreritur: tanta e& defi lire difceren E euaginátos eriam eladios, "(iaquit Camerar.) ferociunt, qued quidem fepe alij equi ad quosilli feft: nent. Eftautem &infceii-- u map üd veteres füiffeleeitur. Nam & de paulo editiori- indere, &inhos, cum iusti aítitidlent hafta cudent de ifto fedili quoinfteraicar equus, ex oHuntur, Ig; de prilcis heroibus Germani, niculis neglectis in equos infilireconfueuerint, fn. Xire: Quem vel , quod vcri puto effe (imilius ienotani ntum de cofiquet. quodillein quartolibro Commen fd. neg; iumentisimportatis vti , (ed qua apud ipfos prata Idem ephippiorum vfum: his enim equeftris rei glorigm ET Rr 4 . Gcriinis quafi curulis quadam feffio; (vel potiustanquam in (lla.nàm zoe» & bigam & fellam fignificat) fed vt cruris — 45, id eft cadere periclitabitur.) Cum iam refederit, vt tum cófiftat placide equus, inffitutus effe debet, dumattra- E) ! hateques/i quid forteaportesi habenascoequeni& haftamadaprer, Tuideindebrachiumlguum kueiade | ponito;qui habitus equitis elt elegantiffimus,& robur manui addit: Habenzlaudáturzquales,nonfragiles,negs | lubricz,neq; craffx:etiam bafta illa manujfi opusfit,comprehen diet queac. Iofidens equo (i quiEPolls Bent | | ninonadmodum premes;fed pedes molliufcule fufpendes;itavt flantifimilisapparcas. Validior enim qui ftat. | f£ £57 - mj [4 per m e [2] p C E "x 4 t5 cg [e [ ea ED o HL jener 6 Mor [e £2 8 L2] [9] m] "J Qo- r1 o. [e] ct E. m» ga Lt t [e] B8 eh fo G^ [9] "^ p d ct 7b B8 £5. ct cES «mi gq [5] x DI ER m e Es ri et "(m "x *55- £v $ UTR ERRORS VENDRE DEM ACE 21 eer STAT TES ter. ES eXUr j pracipué partesin perpetuo motu effe oportet. (ci 25 rábus ar Qéper: kcal vli aNGc ox dog té.) Quin & faciliüs 3 quusritéinlidentem. In equisaliqui iacent verius quàm fedent , cum tameni Shtua denied bus prioribus) tergiuerfando reclinant , (awawtus prie dicitur eques ipfe,cumequiim petuminhib vocant) correptumretinet:vt pluribus dicam in nes malores... bitó a£tractis habe-. gulare fcilicet faerit,nieg; in préceptar nophoen ) fiat hocinitio pedetentim tta! tü ua parteinitium facere pulchrius effe, ita hinc mouente equo, tunc fignum deturad curfuram n&copia mon negetu r quires non ! trem eius füperet; facilein flranguriamin etiam paulifper oportet, Abfyrt. abit,fed aufugit: haec enim cert no phon. Sicum celeritate equites E Te nO Egg o CUR Lo ey » digit,vt vclutiafini ad plagas perferendas affiduitate duren: ur, Camerat, Dandaopera vtalijs atq; alijs :n locis, Nunclongam nunc breucimnune remiffam,nunc concitatam equitatto- :& frenum ad vtranq; maxillam viciffim accomm odet Pollux. S:ttor quomodo fe gercre dum equus vel Foffam traníülitvcl per nimisaccliuem decliuémuelocum Ingrcescur, ex Xeno phonte re» »rà flatim poft Domicuram. Deagitationc antem perquam diligenter vcteres Grieci priecepere;ne mi- rentneglectisquale efllaxandas habenasfiad faltum aut collem fuperandü - periculo caret,cquum concitacü ffatim circum agerepra furum loco vtvnà cam corruat. Verum vbiiam poft flexum directe profpicict equusjibiad celeri tatemiafligan- - lam üoin atigar cogitur, eofcilicetinloco & requies nterprete Camerario: Locusafteri/co notatus, quiincipit, Stequum fiftcre nó. qe luo oro Me onay as nni ai Aet 4 Fargy ow aye gv FQ SCaLAIY CV ui dic D oiUTOV 1 [9) Cun , uam minime obliquo fit; & feffor ipfc imiliter.Sic etiam Pollux paraphraflice reddidit his t EY NN DN NO er VOU Tr ee. Ley mm mon Te COGO TUV TS. S. ETERYQUA TOL 1606 A3 ty CAT cag vareve Disev irisaptaatq; opportun a;Hecufg; Camerarius. Ecalibi Ea quicontraria *untequis & somnttempore oportet, vediximus.imprimisaütem caucndum ne quid tale de impro- 11 f ' -- 3 DU ' iegod iimos,tum foleret addu&is kk etquo baufto cum: uorum,quod fius effet maritus, ' 478 (o De Quadrupedibus. ts (inquitidem) fi cui forteoblatus fit ferocior,autignauioriufto equus,quo pacto vtroq; re&tà vtiqu cat.Primum igitur fciendum,;ferociam in equo fimilem effeiracundie hiominum.Vtigitur nonirritantur facile, quibus nihil. . neq; diciturnegq; fit qüo offendantur:ita & ferociorém equum minimé commouerit is, qui nó lzferit. Quapro- ^ pter ftatim in confcendendo prouidendum;ne cófcenfor molcftus fit equo. Cum autemin equo confeffum fuc rit,acquiefcendum plufculumtemporis,vel quandiu licuerit;atq;ita agendus equus quàmblandiffimo im pedi acmox lentiffimis à gradibus initio facto;ad celeritatem adigetur: inter quz vix fentietillein citationem. Impe-. $ rio autem repentino equus ferocior;itidem vt homo perturbaturanimo,fiue quid tum afpexit fubitó, feuaudi- uit.feu etiam patitur. Quare hocnonignorabimus,repentina omniain eqtiis perturbationes efficere. Verumfi incitatumad celeritatem contineri ferociorem in curfu volucris,nó attrahes derepente, fed placide adduces fte- num, vtinuites,non cogasad confiftendum.Placantur etiam equilongioribusfpatijs maeis, quàm fi crebró condi uertanturatq; lenta diu equitationis fpatia (a auAMU a-plvoy ovy giat Geimes ) mites (aa dab em, malim xaias doi) Be placidos preftant,neg; ferociam cquorum fufcitant. Quód fi quis fperat;ft diu & celeriter agiterequum, fore de-- fatigatum deinde man fuetiorem,dtuerfum fentit atq; accidere confuevir. Nam bac inter, feroces magis violen tiam vfurparc;inq; ira,quem admodum homines iracundi, fzpe & fe & fefforem indignis modis tra&tare folen Proindead celeritatem fummam equosferoces non facileincitabimus. Nequaquam autem adigemus ad alios equos,nam ferméimprobiffimi quid; ( bi Qriovenemovmir) fcrociffimi funt. Hisaptiorcs freni quoque leues quii aíperi. Si quando tamen afperos indiderimus,laxando vtlzucs videantur efficiemus. Prodeft etiam vt feffor af- fuefaciat fefe ad talem in equo potiffimum feroce collocationem, qua &ipfe minime conimoueatur, & nulla fe- ré alia parteequum contingat quàm vbi fzffioni; firme caufa contingi illum neceffe fuerit. Nechocignorandiü pracipi poppyfmo (id eft;cum labris cotnpreffis acutior quidam fonusoriszditur) equos mitigari: xA«ypó vero (qui fonitus fuerit palati & gutturis, Jáncitari, At fi quis initio equo offerat gratiora cum clogmo; contraria tem cum poppyfmo.citó ille didicerit; poppyfmoiam incitarimitigari veró clogmo. Atq;fimiliter inter clamo resac tubas cauendum; neequo formidoaliqua noftra appareat, néueillt hoc temporeturbulentü aliquid o ciatur:fed quantum fieri poterit, quietem tum conciliare equo ftudebimus, & (fi fieri poteft) matutina aut v . Ípertina pabula prebebimus. Hocautem confilium optimum fuerit, ne quis fibi equum ferocem ad bellum rare velit. Verum deignauis tantum fcripfiffe fatis fuerit; in his omnia contraria exercenda quàm de ferocib dicta nt; Hactenus Xenophon. Tc] Sujusdeevasc iz 86 xai xoay d|ei witov v eveeiCen, C avedmeem e ay eov ?) eb in xoite. Pollux. Equus fi quid forte fufpicatus (Lasezltvewz, noftri dicunt fcbzbez ) accederealiquopiatm nole ! monftrandumilli.quód eaque auerfetur,fugiendanon fint:hoc quidem plané equo anblcfx Sis ehe timidiorg. contre&abimusid;quod ci horribileapparet;& leniter codem ipfum adducemus.Qui veró verberibus adigunt; plus timorisihncutiuntequis. Nam quia tum malé mulctantur, huius etiam ca,que fufpicione fua refugiunt,;caus , fam effearbitrantur,Xenophon. In auerfationibus ac tergiuerfationibus calcaria fi ubdantur, magisequü pete turbant,& tertorematq; peruerfitaterm augent. Itaq; tum placandi maxime & confirmandi;vt feritatem intellis. gant; & fentiant non effe exhorrefcendailla; quz refugerint , ita etiam horribilia tandem extimefcere' definentS Camerar. Etrurfus,Si quid per iram in equü tergiuerfantem com mittatur,vchementiusille perturbatur, & fica facilius terretursquíailla obie&ta alieniora exhorrefcit; propter qua fe afflictü recordatur. Equüitinere feffum;adeó vt nulli omnino labori amplius par videatur; recreabisac veluti recentem efficies,fi fella aut clitellig: | ablatisin domo vel ftabulo aliquo;fi occutrat;autipfa etiam viajliberé volntari proarbitrio finas,vt muli feré 86» afini facere cófüeuerupt.Caucbis tamé ne talis fit aéris cóflitutio,vt pluuiaaut véto ledi poffit. Quid faciendi equi dorfum lzfum fit;& nihilominusipfum equitare vel onus gcftare oporteat, lege Kkufium cap.181, Si equiti 4 femina vel nates adurátur,veteresremedio effe prodidere, vt illinatur fpuma equi colle&a de ore & inguinibuss ' Camerarius, Equis & iumentis cum per niues ducu ntur.facci pedibus circumligandi,vide Suidam inIlegjBem. - Eauusiumentum eft; Ariftoteles. De curfu equorum vide capite fecundo vbi de ecleribusagitur. Ego faxim muli pretio qui fuperantequos Sient viliores Gallicis canterijs, Plant. Depretio equorum quorundá dicemuy P Philologie parte quinta. Mulis,equis;afinis ferig nullz.nifr fiin familia funt, Cato. Meffisipfa alibitribulis: I area,alibiequarnm greffibusex teriturjalibi perticis flagellatur;Plin. In equum in fenecta molenté epigrammat duo Grzca Anthologij lib.r.fe&33. Exanimato equorum corpore nafcuntur vefpa & crabroncs; T extor. Pref fushumo bellator equuscrabronis origo eft, Ouid lib.rs. Metamorph. Equi cadauer proiectum vefpas gignitz& huius putrefcentis m edulla euolant vefpz, nimirum volucris progen ies ex equo animali velociffimo, Aelianus. Celebrisapud Gracos hic verfus cf & apud Suidam legitur, l'zzoi jjj cune feries qudpo 3 aezuos dv, Vefpasvtul fignificent Aegyptij,equi cadauer pingu nt,quód ex co plurima generentur,Orus. hs. wer Olera crucis obnoxia futura ncgant,fi paloimponantur 1n hortis offa capitis cx equino genere, feemine dune taxat,Plinius., Eque caluaria,fed non virginisintra hortum ponenda eft, vcl etiamafinz. Creduntur enimdu vxfentia foscundare quz fpectant, Pallad. Cubrorum genera Galli € fetisequorum inuenere, Plin. Fit &fc cta ceus quidam pannus ad cribrandi vfum , ex fctis( nifallor) quinis. Equorum fetz de caudis& iubis ad balift; vtiles afferuntur : licet arcus ve] baliftz cteraq; tormenta, nifi funibus neruilibus intenta nihil prodeffe dicat vur,vide Vegetium lib.4.dere militari. Ex equinis pilis tendiculz feulaquei fiant ad capiendas aues. Quare 1 faniculos pifcatorios, dppais Graci vocant, fetas ex équorum quàm ex equarum caudis malint ; Platarehus: in uirit problem.17. dc caufis natur. Ex coude equine pilis prilci confe&is criftis galearum fuperbierunt;c modi & Achilli eximias quafdam Homerusimponit,im plicitas aureolis cincinnis, Camerarius. Aethiope ex Afiafünt;pleraq;arma quz Indi geftabangpellesq; frontium equinarum,cum auribusatq; iubis in capit ! vt ipfe iube pro criftiseffent,& hirte aures equinz rigerent, Herodot lib.7. loronoov véudpaA entis EE i7rüy e uv TEN Hefychius& Varin.ex Homero nimirum:ego apud Q, Calabrum legi; qui libro quartointé ália certamina defcribit fagittis propofitam buiufmodi galeam petentes, Reciprocatendensnerao equino col citatela; Accius apud Varronem.Contexuntariade & funes. Varro preceptis adijcit equino fimo quod ficle- uiffimum fegetes alendas:prata veró grauiore,& quod ex hordeo fiat multasq; gignat herbas. Plin. Equinu y w mum quidam cum luto fubiguntad céftru endas fornaces chymifticas,vt folidior tenaciord; materia fiat. Equ | rum virusà coitu Anaxilaus prodidit iulychnis accenfum, equinorum capitum vi [usreprafentare monitriite fimiliterexafinis,Plin. Sauromatzplurimosalunt equos: quibus non tantum ad bellum vtuntür; fed etia dijs immolant;& cibo adhibent. Vngulas etiam colligunt, purgant & diuidunt (Juupte:) ad fimilitudinem xcv t A6 Qov Eo ga. bi ' Be ctr GLEAMMEDRES E E »»J 4x79 matum in draconibus, aut incifionum in viridi fru&u picez : deindeperforant ae necuis equorum boumá; con« " fauntad vfum thoracuim, quiquidem Grzcanicis nec inelegátiores neq; infirmiores funt: facile enim ictus tum " «ominusinfli&tos, tum telorum eminus füftinent, Atlineithoraces non xqué vtilesfunt in pugna, cum ferrum » violenter ada&tum tranfmittant:venantibus veró conueniunt, Paufaniasin Atticis, | Sarmatis, Vandalisac innumeris alijs equorum & vulpium carnesfolattofunt, Caelius. Hi ppophagosinuce "nio Scythizin Afiapopulosfuiffo. Suntquialinorum domcefticorum carnes edant, etiam cum fenüerunt: quai peffimi fucei;conco&u difficillime,acinter edendum in(uaues funt,ftomach umd; lzdunt:quemadmodü equo- ramac camelorum carnes quibus etiam ipfis homines,animo & corpore afininiac camelini vefcuntur, Galenus » lib.s.de alimentorum facultatibus. In Scythia paruaiuxta Theodofiam & T'auricam Cherfonncfum Nomades " fanc qui carnibus tum alijs tum equinisaluntur, & equorum cafto & la&e , & oxygala&e,quediilli arte quadam -condientes eximium habent opfonium : quat ob caufam poéta omnes eius tractus incolas galactophagos ap- - pellabat;Strabolib.7. Athenzus libro quarto fcribit;,apud Perfas diebus nacalitijs fuiffe moré,vt diuites bouem; - afinum,equum & camclum apponerét.totos in clibano aut camino coctos, Erafmusin prouerbio Solidos écli- | banoboues. Equinam & camelinamin Damafco edi, apud Vartomannü legi. Equi fvlueftresin Polonia edun. | tur: placet maxime parsfubiuba. Strabolibrofeptimo de Myfisloquens,quorum Homeruslliados x. meminit : his verfibus, Ad's06 P uriAuy qeém days Qe, NüócQu tQ izmromnAav Goma fco oa aucUy. Muctiy v' eie euo as 'Myfos Europeos potius quàm Aliaticosin telligendos fcribit. Cuifententiz (inquit) etiam poétzteftimonium ' accedit, quonia Hippemolgos, Gala&topnagos & Abios eisadiungit; qui quidem 1n plauftris viuentes Scytha & |, Sarmatzfünc Hie enim nattones T'hracibus hac tem peftate promilcuz funt,&c. Ev$» (fu pra Tauricam Cher- fonncfüm iuxta Alanós) peexobysy Jaeevis. ve itor) aivtote Iz 1222,00 , Dionylius Afer. Vzrwriaonjec , qui equas mulget ? (Suidas & Varin; )acfiequimulgum dicas. Afinietiam qui fübrumantur equabus hippothelz Grecis dicti;equi-. mulgi Latin? nominari queunt; Hippomolgos vocant paftoresequorum;quód lacteequino viuant;eofdem ga- " la&opotas& galactophagosnominant. Fertur autéin hiftorijs huiufinodigentéin Scythia effe, quam & Abios " vocantytpote óAtoSisc;quód vili & fimplici vitu cótenti fintio /n ua vd Dio mvosvavreus e e La6h01, Varin. Sat« ' matarum gentese milio maximepultealuntur, & cruda etiam farina equino lacte vel fanguine cruris venis ad- ! mixto,Plin. Sauromate (inquit Paufaniasin Atticis) plurimos alunt equos; vtpote Nomades, quibusnon tan-. ! tum ad bellum vtuntur, fed dijs ctiam fuisimmolant, & ciboadhibent. Tartariincidunt & vulnerant equos, ; cruoremá; & per fe,8& cim milio vorant: Carnes pecudum;pecorum.& equorum Ccomedunt;etiam femicrudas, ? Caballos pridie tum fpontetum morbo mortuos, excifolocoapofteniateinfecto , perlibenter comedunt , Mat. m N PS 3 ERI p 1 FE 4 1 " n ^ z * F. c torhias à Michou. Tartariequos & cancs comedunt,Paulus Venetus. Vergiliustertio Georgicón de febri euium E fie canit: Mene | EE | ^ "Profit incen[os efViss auerterey ct ster Imaferirepedis [alientem [anguine venam |o — Bifaltaquosave[olent,acerd, Gelonus, .— Cum fugit in Riudopem,ata, en de[erta Getarum: Et lac concretum cum [angnine potat equino, | Getz bibuntequinum fanguinem permixto la&e: Textor.Idem dicit de Gclonia. Pelias Neptuni & Tyrüs &lius abequa educatus fertur, Calius & Aclian.in Varijslib.iz, Vorsictow KseuvawG» are ( arae) én. (56) oivaov cot LIo dns BUB xcu zuo EE Eie orar Qe 9. aruv £z dlocs,e, Varin. Videtur fané etiam nomen ab euentu factum:nam 6o; veéta à Üyunatorezponitur. Metab us (vt eftapud Vergilium lib.zt.) filiam Camillam equino lacte educauit. Verba cius Eccli vi bdo M Sie ca X RM — 0 Hicuatam in dumisyinter, borventialeffra. 5. evdrmentalhequamammis cj latleferimo moo o WNwrribats teneris imeulgens uberalabris. .— Dat url TAS , | ! Yarsyofohvasi sro Varese Qupodea, Elelychius & Varings. "l'artarila&equarnm bibunt, quod ita przparant, vt videà-: | tur effe vinum album,non admodum infipidus potus:vocatur autem ab ipfigchuinis, Paulus Venet. Rex Tarta: ! rorum (inquitidem 1.65.) habetarmentamagnaequorumalborum vtriufq; fexus, qui putátur excedere numes- ? rumdecem milium.In feftiuitate autem que celebratur vigefimo octauo Augufti; preparatur lac equinumin và- 8 fis decentibus, & rex ipfe manibus fuis diffandit hincinde lacillud pro honoredeorü fuorum , arbitrans & à ma- gis fuis fic edoctus, quód dijlac bibant effüfum, & foliciti fint conferuatores omnium eorum quz poffidet. Poft dacti&icium illud nefandi ; bibit rex delacte equarum albaram; nec vllialtert licet illa die bibere delacte illo, nifi fucrit de progenie regis, preter populum quendam regionisillias Horiach vocatum:qui hocetiam fruitur priui- io, propter victoriam quandam magnam, quam pro magno Cham Chinchisobtinuit. Barbari quidam (in- it Albertus) emulfümequatiüm lac $oli exponunt donec pars craffiorfubfidat , poftea in vafe feruetaciunt ve iceram, (cereuifiam:) & quod'eliquatam eft bibunt:& hoc potu vtütur Tartari, Comani, Pruteni,& finitimi eis barbari. Plurimum aut inde pinguefcunt;illi maxime qui non fantinaffidüo motu & exercitio. Bubulumafini- | num &equinum lac,ventrímagis (quam oüillam, quod craffiaseft) idoneafunt fed ipfum turbát, Diofcovides. xime perpurgatlac equinum,tumafiainü, deinde bubulum;tum caprinü, Varro. Lactisequini potusaluum. uit,PlinN-acequarum;ficut & camelorum partui vicinarum;tenue efl,aquofum, & ventrem mollit, Autcen- 7 na. Vel cumla&e caprz falfum mulfumd; (ipfum lac falfum & melle conditam intelligo) capeffes. Crede tamen !'potum melioréla&is equini: Dicitur hic validosafing peruincere fuccos;Serenus de ventre molliendo. L'eniif-- Lfimumlac camcelismoxequabus craffiffimü aíinz vt coaguli vice vtantur,Plin. Equinülac ocyus defcedit fimi-. "Tiá: modo afininü,quod & pauciffime pinguedinis particeps efl; propterea raró in alicuius vétriculo tran üitinca- m;Galen. Serum de lacte equino potui datü; facile & fine periculo ventrem molliter purgat, Marcellus; Vtile. etiamla&is fero ventrem fubducere: veruntamenid nó fitquod ex cafeo fuerit expreffum:melius énim eftid;. iod per decoctionem ex late feparatur, prafertim equino vel bubulo, A&tius. Equinum ac afininum lac. mi- htad Phrygium cafeum conficiendum, Ariftoteles. Quod bippacen vocant,cafeus cft equinus:ea virus redo-. :maenoperealit; bubulod; proportione refpondet. Nec dcfunr,qui bippacen equinü coagulum appellarint, fcorides. Glycyrrhiza ideft dulcis radix;fitim reftinguit/fiteneaturin ore, Qua decaufa Scythe hac eon | s i tenti l $ gro, - De Quadrupedibur. "c tenti, decem duodecim; dies degunt; & uitamionaliter quàm hippacz efuprórogant. Quod Plinius vndeciz | mivoluminiscalce confirmat. Quadam enim éxiguo victu famem acfitim fedant, conferuantd; vires , vt bu- tyrum, hippáce; glycyrrhizon. Hi ppacen apud Théophraftum Theodorusequeftrem vertit, quaft radix effet dulci radici paringenioadabigendam fitim famemd;: fed cáfeum equinum;non radicem aut herbam effe, Dio- fcoridis Plinijg; teftimonio conftat. Hermoloaüs vnalitera difcernit, fic vt hippice herbam, hippace cafeum defi- "gnet. Scythe INomadses vefeuntur carnibus cotis bibuntá; lac equinum: comedunt etiam hippacen iidautem cit cafeus equinus.Hippocratesin libro deaére aquis &locis. Et rurfus lib.4.demorbis, Scythe(inquit)lac equi- num in caua vafalignea infufum concutiunt. Iludautem dum turbatur fpumeftitacfecernitur, & pinque qui- "dem;quodbutyrum vocant,quum leuc fit;in fuperficie confiftit: graue vero & craffüm deorfum fidit,quod'etià fccretum ficcant.. Vbi vero concretum acficcatum fuerit;hippacenipfum vocant: At ferum atis mediumlo- 1 cum tenet. Scythicam herbam in ore habenttsfamem fitimd; non fentiunt, inquit Pliniuslib.25. Adem, inquit, : praftat& hippice dicta,quód in equis quoq; cundécffectum habeat. Traduntà; ijs duabusherbis Scythas etiam in duodenos dies durare,lfiti fameqs, Hzc ex Plinij lib.rr.cap.54. Hermolaus citat. Vetus le&io habebat titipacas, , Hermolaus hippacevelbippicereponit. Seflius eofdem effectus cafeo equino, quos bubulo tradit: huncvocant " hippacen;PlinJJib.28. Scythicaradix,quam nonnulli dulcem appellantnafciturapud Mazotim: fitim extinguit, - fitencaturinore. Quadecaufa,tum ea,tum equeftri vocata;Scythas vndecim & duodecim dics, fitim tolerare affirmant, T heophraftus dehiftoria plant 9. 3.Quoinloco Grecé non hippice;fed bippacelegitur,vtnon pro- ' bem Gazam;qui equeftrem tranftulit, nec Hermolaum qui hippiceh,, vt fupra dixi;ab hippace differre fomniat. : Sedinhocétiam errauit Gaza,quód fitim tolerare vertit, vbi Grace fimpliciter 2Jgyenlegiturihoc eftvitá agere: | vt intelligamus hippacen cibiloco;glycyrrhizam vero fitis remedium effe, Apparetetiam Plinium ertaffe, qui lib 9.cap-54. hippacz &glycyrrhizo, vtrig; fcorfimattribuitvtrung; remedium: Hunc errorem rurfusadmifit lib.2s.cap.8.his verbis, Scythica in orc habentes fam em fitimá; nonfentiunt. Idem preftatapud eofdem hip- - pice dicta, quód in equis quoq; eundem effectum habeat: T raduntQ; his duabus herbis Scythas etiam in duode-- nos dies durarein fame fitiá;, (melius quam Gaza , qui de (iti folum tranftulit:) Hunclocum ab eotranflatum ' apparetex lheophrafto;fed perperam: & de fuoadiun&tum per etymologie coniecturam quód hippiceidemin equisprzftet. Idem Plinius I1b.28 capa4.equi coagulüà hippacen vocát;coeliacis& dyfentericis; etiamfi fangui- nem detrahát vtile foreícribens. Hippace,tefte Aelto Dionyfio, edulium $cythicum eft; éla&te equino. Vzrareies | (in Fheophrafticodice cum accentuin vltima fcribitur. quod non placct) Scythicum edulium ex lacte equinos aliqui oxygala equinum effe dicuntScythisin vfu :idd; bibi, & concretum edi, ex Theopompilib.. Sunt& qui | hippacenequileinterpretentur,Hefychius & Varinus. iei . O3De cquiferis non fcripferunt Graci, quoniam terre illz non gignebant. Veruntamen fottioraemnia eadem quàm in equis intelligi debent, Plinius; Sanguis equiadrodit carnes feptica v1, Plinius. Sanguis equarum quz admiffuram experte funt in medicamentaadditur qua erodunt, feptica vocant, Diofcoridesinterprete Ruel- lio:Grecélegitur, 25 ? iy eov Vararav apes eurtlons utyrorzy. Marcellus Vergiliusalijsverbis eundem quem Rucl- | lius fenfum affert,ea funt: Mifcetur medicamentis qua exedendo fint, matricum equarum & que admiffurz in- feruiunt;fanguis Hermolaus Barbarus veto, fzzrev à yrav, de equis maribus ijsd; admiffarijs expofuit Plinium .— forte fecutus quilib.28. cap.10. fanguinem equi przcipué admiffarij contra panos& apoftemata facere fcribit. 1 Atqui eiufdem libri capite nono;Sapguisequorum (inquit) fepticam vim habet Jtem equarü praterquam vir-. ginum;erodit,em arginat vlcera: Seu. magis placet; quàm Marcelli Vergilij;emarginat »vlcerat.) Ex his . Plinij verbisapparere videtur, fenfiffeeum equorum vtriufque fexüsfariguinem fcpticum efft e:nam erodere & emarginare vlceraid quoq; fepticum effe fignificat. Hinc & Hermolaüsin corollario exhoc nimirüloco, Equae virginis (inquit) fanguini vim ineflenegant;qua maribus feeminisq; non virginibus.Quod ad Diofcoridis Ver- ba;éx&ràv de maribusintelligomam rectus ym proadmiffario ;apud Hipptatros legitur: 45m vero in fee- ' zninino genere; deequamatrice (quam vocem Marcellus Veigilius velutivfitatam , fed abfg; auth ore profert) nufquam quod fciam. Sed hac derememini contendcrim, cum multaalia praftantiora & faciliora paratufeptica | inedicamenta reperiantur. Proinde Galenus etiam (vt fcribit de fimplicib. medic. lib.10.cap.6.) experiri fe no- luiffeaitanequorü admiffariorum ( Y óyetóvrov "mavin mafculino genere manifeftó ponit; Aetius omifit equi- - nifanguinis mentionem) fanguiscruftam moliatur & fepticus fit, cumaliorum copia ei femper fuiffet, nequam 5t praftigiatoris füfpicionem defemeritó przberet. Efch aroticon dicitur,quod vrit& cruftam facit: Auicennz in- * terpres equi fanguinem adürere& putrefacere fcribit. Regio morbo prodeffe dicitur fanguisalinini pulli ex vi- | - no:eadem & ex equino pullo Gimiliterd; viseft, Plinius. Hippiatri fanguineequorum ad diuerfosin eis raorbos vruntur,tum illito aut infricato foris tum intra corpus, Tncilis palati venisfifanguisin ventrem eorum defluat, | | - lambricosineooccidit. Equumpefteaffe&tum (foemrofirzbig ifl) fanguinem fuum lingerecurant cum fale fü- - per lapide extractum de venis vbi calcariaadigüntur, Innominatus. Sanguis equi illituslangu entibusin equo » membris medetur, vt fupra dixi ex Vegetio capitetertio, vbi de pblebotomia mentionem feci. Prodeft equis, fi - fanguine fuo detracto ca ex parte, qua proratione miorbi conuenit, cumáceto mixto , animal perfricetur , Ve- | get.1.17. Sanguis equi alijs medicamentis mifcetur;&illinitur fractis aut luxatisarmis, 'heomn eft. Phragmati-- cumequum fic cura: Sanguinem detrahes de matrice, & cum oleo vinoq; tepefacies, totumá; iumentum contra 6 À pilosconfricabis, Veget. 3:29. $i nerui con ucllantur autrigcant equis ; fanguine emiffo partcs affectas calido in- "ungi oportet,Innominat.Sanguis equiex venis rdv óyuy ay cum axun gia& olcoim ponitur renibus equi nephri- ^ticiyElippiat. lucet. wot m ouk MO MM RN Meis Roe z3 "Carne& fimo equiinagro pafti;ad fcrpentes (ferpentium morfus) vtuntur; Plinius. Carnem caballinam dit-- / co&tam, potu fuum morbis neperimusmederi, Plinius, Equiadeps quomodo curetur,in Tauro dixi cx Diofco- ridequanquam eiusinterpretes horumaánimalium nomina omittu nt4Equi axungia fuffumigata, cij cit mortuü (partum foras &fecandafequitur,Sextus. Ad multiplicandos capillos, mulieres in Occitania vtuntur adipe equi- no;Furnerius. "Medullam equinam recentiores quidam vnguentis ad fpafmum mifcent. Ad neruos contractos 'valet medulla equi. Bulliaturin vino; deindeinfrieidetur, & poftadignem vel folem calideinungatur, Innomis: ^. matus. Siequuslaborct abfceffus illo genere quod vulgà vermem vocant;cum alibi;tumin nafo; cutem canterio | ; ; ELIO » aperiunt De €quo G. Li. f | Zt aperiunt; & etuginem cum cffe equino ufto infpergunt; adiecto interdum hyofcyami femine, Dentes equi - mafculi ( non caftra; Rafis ) pofiti füb eapite ( vel (aper caput ftertentis in fomno , prohibentne ftertat; Als P — bertus: illius qui in fomnis opera gerit, prohibenr,Ra(is. Dentium equi farina petniones rimasQ; pedum fà- - nat, Plinius. Dentes caballinitunfi ulcera pernlonum , fi int tumidi, utiliter curant, Marcellus. Dentis cabal- - —— finicontafifarina priuatim fubluniem fana*, Plinius. Eadem (inquit alibi ) infpetfa, verendotum cateris vitiis (de formicatlonibus vetrucisq; príus dixerat)medetür. Et ruríus alibi dyfenteticisac coeliacis falutarem effe fcris $^ bic Denscaballinus contufus,&in puluerem tenuiffimd redadus, vererro infpstíus efficaciter prodeft, Marcel. 2o dus. Equi dentesqui primum nati fuerint, fi dentem qui dolet tetigerint, remedio erunt; Nam & (i infans equi : rofirum bafiauerit, dentium dolorem non fentit , & nec equus mordebit infantem, Sextus. Dentes qui equis * 30 ptimum cadunt, facilem dentitionem preftant, infantibus adalligati: efficacius, fiterram non attipére, Plinius. - — Colloigitut molli dentes ne&entur equiui , Qui primi fuerint pullo crefcente caduci , Serenusad ipfantes den- tienes. Dentespullianniculi, adalligati celeriorem & fine dolore dentitionem praftanr, R afis & Albertus. Me- dicamento cuidam Cleopatra: ad alopecias mifcentur Inter cetera equi dentes vfti apud Galenum xar. 707 9, . Piloequino circumligato vertucastolliaudio: ratio cft, quoniam propter aftrictionem alimento priuata are- — ftunt. Pilusequinusad hoftinm domusalligatus, prohibet ne culicesaut ciniphes per hoflium innolent, Rafis — o4 (apudquem pullus pro pilo fcribitur) & Albertus. Ioguina & ex vIcerum caufa intumefcunr: remedio fünt equi (^7 detz tres, totidem nodisalligatz intra vlcus, Plinius, Sanguinem fitit pilorum afini cinis illitus : efficacior vis é maribusacetoadmixto, &inlana sd omne profluniam impofito : fimiliter ex equino capite (fcilicet pilorum cinis) & femine, Plinius. Canis fi fafcinatus faerit, fuffito eum pilisequinis de poftetioribus pedibus, fago oper 2o tum donec fudet; Demetrius. Corium equiaduftum illitamqs exaqua paftulis, quas bothor vocant, tefrige- ' fat eas, Auícen. ' | ^ Mes Ad lienemfedandum datur equi lingua invetecata cx vino, prefentaneo medicamento, vt didicifTe fecx batbatis Ceciilus Bion tradidit, Plinius. Equilinguaarefacta, & adleaitazem trit ,8tq; ex vibo potui data;pro- tinus vtilitatem faam fedato lienis dolore manifctlat , Marcellus. Equicosgulum aliqui hippscen vocant, Di- ofcorides & Plinius. FIocex vino potum adnerfus férpentiut morfus faiatare creditur, Maithiolus. Cam " vino propinatum omnes dolores fedat, Acículapius. Priuatiin cceliacis dyfentericísa; conuenit, Diofzorides. Dyfentericis & cceliacis quidam priuatim prodelffe [cripferunt, Galenus de fimplicibus ro. it. Equi coagulum, interauxilia caellacorum & dylentericorum tradunt, etiamfi fanguinem dctrahanr, Plinius, Idem aptid Aui- cennam & Haly legimus , quoruminterpretes pro affectione cerllaca diuturnum ventrisflaxum verterant, Ad "30 vlcerainteftinorum, laudatur coagulum przcipué equinum, Anicenna, Coagulum equi, & fanguis caprinus, vel medulla, vel iecur aluum foluit, Plinius : Sed hzc omnia fiftunt podus ficcantq; aluum , vt in Capra docui- mus. Ín cordeequorum invenitur os; dentibus caninis maximé fimile : hoe fcarificari dolorem : aut exem pto dente emortui equi maxillisad numerum eius qui doleat demonttrant, Plinius, Equi iecur theca cedtina re— ponito, deinde Chio vino & aqua dilutum exhibeto: quibus enim iecut vIceratum eft, ne am pltus exedatür, effi- citur , Galenus de paratu facilibus 2.58. Si mortuus partus fentiatur, lien ex aqua dulci potus eijcir, Plinius. Splen afinifylueftris vel equifylacftris acidas tritusin potu datus fplénetico pondere Drach. 3. ip 4. unc. vinitem- . perariconaenit illi, Gal, T. utcitat R. Mofes, — Coítus (timulant tefticuli equíini aridi vt pótloni iriteri poffint, Plinius, Equi caftrati cefticuli (iccanturin fucpo : & his tritis datur bisaot ;eréiufculo bibendum quantum tri- bus digitiscapitur; ut fecundz pellantur certiffimo remedio. Hoc quidam Quinquagies feliciter fe expertum af- "40 fitmant. Penos&apoftematain quacunq; partedifcutit vngulz equinz ciniscum oleo & aqua illitus, Plinias. Strumasdi(eutit vngulz afini vel equi ciniscx oleo aqua illius, & atina calefacta , Plinius. Vngaularum equina- ium exullarum cinis cum oleo impofirus vel illicus, lirumis medetur, Matcellus, Rabori cam prutrigine;llini- — turequi puma, aut vngulz cinis, Plinius, In H'pplatricis Grecis equo ileofo remedium commendatur haiuf- - modi:Ramentaexvhgulis anteriorüm pedum , «rita cum vini covylisttibus per nares ihfunduntor. Inijfdem - ' Hippocratesequo ftrophofoinfandi iubet ramenta vogalarum anteriorum trita in quatuor corylis aque, Ra- Tnenta ex vngulis equi ex víno per natesequo iafufa , vtinam eiu: promouerit Hierocles, Vegetiuss. 15. Aduct-: ... fuscalculos prodeft vngula equi cinisin vinoautaqua, Plinins, Vogulz equinz fcobem, vel exuflz cinerem, fi calculofus in potionem acceperit , cító fanabitur, Marcellus. Vngale (uffitu pirtus mortuus eijcitur, Plinius; | .— - nafci Pn n Eorynz Ule aw 7 ^$o0 Felequi tantum inter venena damnatur, ideo flmini facro equam tangere non licet; Plinius. La&e equino venena leporis matini &toxicaexpugnantur,Plinius. Lachs equi potus aluum folait, Idem; Dio- Ícorides & Auicenna : ,vide fupra capite fexto. . Comitialibus datur lactis cquini potus, Plin. Incomi. tiali morbo teftes aprinos bibiffe ex lacte eqnino aut ex aqua prodeít, Plinius, Ad comitiales coagulum .' vituli marini bibunt cam lacte equino ,afininóse, Plinins. Aeüus de fuppuratis renibus tractans, Lac (inquit ) cum melle poft puris etüptionem eis prebendum: & primum quidem afininum aut equinum : ad . yleera enim repurganda conducit: poftea vero cum repürgatione amplius opus non habent , eiiam bubu- — lum, &c. | Lacte equino iuvantur valuz collutz , Plinius... Sí pus in vteuis faerit, lac equinum coctum -exa&é colatum iüfanditur, Hippocratres lib. de fterilibus. Malier quz non concipit fi lac equinumigno- . tans biberit, & mox cum viro colerit, conciptet, Kafis & Albertus. Equm lac potum , matricis laborem 160 fedat, & educum ( aliàs caducos ; abortum. forte intelligit) eijeit , Aefzulapins. | Semina hyofcyami enm —— la&e equino trita corio ceruico illieabis, ita ne terram tangent : hiec alligata mulieri conceptam prohibent, . Rafís, Serum lactis equini facile & fine periculo ventrem molliter purgat, Marcellus. Kecentes cicatrices . eculorum impuniffime abítergir equinum lac cum modico melle affidué ilitum; Aetius. — Cafeus equinus . ventrem reprimit, & torfioncs tollit, Aefculap, Equifpuma (eam intelligo quz in corpore equi cum in- aluit & fudat, apparet, quanquam etiam de fudore feor(im inferius dicam ) illita per dies quadraginta, pti- -ufquam nafcantur primum pili reltinguntur, Plinius. Equi fpnma fi puero inue(ti pe&inem linieris , pili . .eius non crefcunt, nec generantur, Sext. Iudelore vel grauitate aurium «ommendatur equi fpuma, vel equíni fimi recentis cinis cum roíaceo, Plinius, Videtur autem rofaceum vtrique addendum : Nam & Mar- .. €el. fic fcribit, Spuma equi recens detracta, & cum oleo roíco infufa, auricularum quamuis vehementes 'o dolores refoluit, Siab equitando vexata fuerint inguina , aut intertrigines dolebunt, fpuma equi fricencur, NE | E Ne ees "MSS ftatim ELE 2 VOTE JDe O gadrupedibus : : auum remediabn ntur MzxceL Plinius ad hocremedium non fia p'iciter fpumam, fed fpumam ab ore (id eft. fuam, qua altertus Feculatis quàm retíquicotporisípumafudor: pecaifta videcur ) inguinibusq; colle&am illini probat, his verbis:Feminaatterradur e equitatu notum cft: Vaül ffimüeflad omnesinde cauias ,fpumam equiexore ingeinibusq;illinire, Ruboricuin prurigioe equi fpuma,ant vngulz ciuisiilinitut, Piin. Ego adhoc virium oris aliuam pottus, quàm aliunde collectam Ipsmam & falfedine faa mordicantem adhibuerirn.1nferni- | do faucium malo, quod x[Lste nonnunquam graflatur peftilenri luein inilites przfercim, noftri à linido lingue & faucium colore vocsnt dre brin, hoc remedium commendari inuenio : Saliua equiaueriam aut hordeum pati, os zgrori diligentercolluitur: demdc ex caucris v uis contulls humotéexprimeseodemq; rurfus lauabis, Quod fi vivos háberenon potes, pollinem de cancrisarid sin clibano tofLis in'perge, poftquam equi faliua ablueris, "Tuffim lanat faliua equi triduo pota, equum mori tradunt, Piin, codices excali aliam &obícuram le&tionem habent: Ego hanc aoitram copfirmo ex verbis Sexti & Marcelli qua hic fubieci. Equi faliuam fi biberint ph:hi- fici & qui male tuffiunt, fant cfficinatur. Experüiffimum fané equus morierur. Scxius. Ad phthificos remedium | & praiens & maximum: bam etiam vit dubíiosíanat, & quibus fpes fupereff- nulla videatur: equi filiuam vel fpumam cum equa calida bibendam pez triduum dabis:etíam quem tuffi intoleranda & diutina laborare videris, hocremedio liberabis:egrum quidem fine cunctatione fanabis, fed equum morsfubita con(equitur, Marcellus. Sudot equi miftascum vino, abortum facit potusà grauida, Ralis & Albertus, Sudor beftiz (equi, Albertus) — juflac faciem; & inducit fypapchep (& fadorem fosiidum , Albert.) Ratis. Si cultelii velgladij calefa&ti ( rubei, Rali:,deftigniti) fudorem equi imbiberint, inficiuntur adeó vt locus b eis vulneratus fanguine ante mortem animantis manare non definat, Albertus. Idemapud Rsfisinterpretem, fedinepüffimelegitur. '$: equum fa- gítta venenata vulnerárit, fndorem alteriusequi & panem combuftum cam vrina hominis in potu dabis , deinde in vuluus quoque immittesadmista etiam pinguedine, Rufivs178. Sant quitincas & ferpentes é ventre homi-- nisexigi promittant, fiequifuderem cam vrinain balneo biber: Ianominatus. Fimi afinini idem quí equini effectus e(t, Anicenna. Fimiequigiinueterati fauillaadrodit carnes, Plinius. Armenterij (equi vel afini) qui herba pafcitur, ficcuih imum liquatum in víno, mox potuin, contra Ícorpionum iétas magnopere auxiliatur, Dioícorides. Ad ferpentesvtunturcaroe & fimo equiin agro pafti, coagulo leporis exaceto, conttaq; fcorpio- nem & muremaraneum, Pin. Tanta vis eft in veneuo rabiofi eanis. vt vrina quoque calcata noceat , maxime vls cus habcnibas: Kemedium eftfimum caballinum alperfum aceto;& calfa&um in ficoappofitum, Plinius. Mar-. ellus empiticuscapite8. Collyrium quoddam fieri docet in olia operculo tecta cum foramine cui inferta fit canna vt expiratio pateat ; ollam veró cooperiri iubet fimo caballino recenti. Hoc putrefaciendi modo ( cenim vocant) etiampum & medici & maximé chymillz vtantur. — Tam afinotum qnàm equorum fi- 59 mum, fiue crndum , fiue ctematum, addito aceto fanguinis eruptiones cohibet, Diofcorides; Rafis & Al- | bertus. Aridum infperium fanguinem fiftit, Acículap. Stercora afinina vel equina, fi, dum calida funt, spponantar, fanguinem ex vulocte fluentem fiunt; Rufius inter equoram remedia, Et alibi, Sanguinem (inquit ) cohibet ftercus equinum recens, cum creta & aceto acerrimo mixtum agitatumque. Er rurfus, Sanguis aperta vena ad contrariam partem reuellatur : deinde finum equicum filtro (lanafeltria ) vftam vul- | neriant Ven imposc, Ne venecqui f: plus iafto exinaniantur, ftercus ipfius umenti flaentibus venis — admotum fafciis obligetur, Columella & Vegetius 2, 45 & rurfus 3.14. — Secta vena equifanguinem nimis —— flaentem fiítes, fi fimum ipfius equi imponas, Pelagonius. Siue fimus manni cum teftis vtitur ovi, Et re- | cimit fluidos mito medicamine curíus Secenus ad fanguinem évulnerenimis lentem. — Stercns equite- —— cens , olfa&um etian: fanguinem reprimic, Albertus & Raliss apud quem tamen corruptus eft locas. S149 fanguis ex volnere immodice fluat , imi caballini cum putáminibus ovorum cremati cinis impofitus miré | fiti, Plin, Si ex vulnere immod cus fluat fanguis pcr nares, fimüs caballinus quo modo egetitur adpofitus, ftatim fobvenit, Marcelius. — Et alibi, Stercus caballinum exprimitur dum recens eft , eiusd; faccus naribus trahitur ab &o cui importunius flaunt. $i thlaíma ( fractum reddit Ruellius ) in vngula habeat equas, &c. oft alia temedía fimum equinum aridum illigari Pelagoni&s iubet in Hipplauicis. Auribus inflillatum. equi fimum dolorem tollic; Aefculapius. | In dolore aut graüitate aurium equini fimi recentiscinis cum ro- faceo prodeft, Plinius. Stercus caballinam recens colliges, & in furno calcfacies, tünc oleum medio capiti in- fundes contra viiam, & fic ftercus predidtum in panao vel in linteo fpiffo capiti faperligabis in noctem, Marcel, Regio morbo fimum afiuini pulli, quod primum zdidit à partu, darum fabz magnitudine € vino — intra diem tertium médetur: eadem & exequino palio fimiliter; vis eft Plin. Ad cálicam (fzzr die smater, quan- yo quam vreri mo:bum proprie lic Germani vocant, colícam improprie ) remedium certum, iia etiam vt morbus : non tepetat; Fimi deequo quiavenaaut hordeo pafcatur, nón gramine, manipulum in dimidia menfura vini ( vucias circitet o&odecim intelligo) decoques donec pars dimidia confiümatui : hoc paulaim bibendam eft; donec exhaurietur: erirantem e vüilius quo exhaarierur citius, Empirícus innominatus. Equiat Gimi cinis in aqua potus aluum (ifti, Plin. Ad ventrem flaentem, Eqaí (tercus aqua liquefa&tum & percolatum, & bibatur, facit regrcllum, Sextus. Fimum caballinum combures, & cinerem fimi iplum cam vino vetere mifcebis & coauteres :& lic dabis dyfenrerico bibendum fineaqua, i non febeicitebir: Marcellus, Equini fimi cinis ccetia- | cis & dyfen:ericis falutaris dicitur; Plinius: pau'Gante etiam ainipi fimi cinerem ex vino, vtrique vitto efficacem ele (ciipferar. S1 parrus iortaus fentiator, lien equi ex aqua dalc! potus , eijcic : irem vngulz fuffiu, autfüpum - aridum, Plin. M hi verborum conftenétio parum cohzrere videtur: quamobrem legerim potius , Irem vngula óe (offita,ant fimum aridum, (cilicetfafficam. ( Apud Vincentium Bzlluacen. Icgitur, aut vngalarüm fuffumiga- tio. velfimusaridus ) Nam &apud Haly medicum ficlegitur, Suffitas cx fimoequi fecupdas fctumqae mor- tuum educit. Fauillafimi equiniinveterati partam mortuum eijcit: vr qaidam exPliniocitat. Quidam vrinam 1 equíaque ferrarie ex officinis mifcent contracomitialem morbum, eademd; potione & lym phaticis medentut, "Plinius. Pecorifanguinem five per anum, feu vuluam, feu nares ernittehtl, puitem facito ex farina tritici & ovo | & butyro tricisin lodo exequili haufto: deinde pultem vel maflamillam coctam in cinere pecori dabis, Emptti- cusinnominatus. Luraum ex catüfcanque cqoilotio factum vino petmifcebis,colarum q; per nares infandes, & E: confeftim pronocat vrinam, Veget. r. 6r. & Hippiatrica: in quibus & hoc additur; lutum huinfmod: etiam ad- dum eafdem vires obtinere, Vulgate & verum eftremedin muluram de vía ex lotio cuiufcanque equifactum,vi- noquepermixtum & colatüm naribus infandas, Vege. 5. 15. Lichenes funt in equorum genibus, & fuper: | | vngnlas j i em, tn - E LA :De£guo. fa. . Lb. d PS ^. vigulasia flexuharum partlum indurati calli : qui triti & in aceto poti , comitialibus mederi traduntur, Dioíca- | tides & Galenus de fimplicib. medic,1.17. Aliqui& ad cniufuis ferz morfam adhiberi confalunt, Galenus ibi- dem. Comitialibus datur ex equo lichenineceto mulfo bibendus, Plin. Z eid funt augmentationes in cruribus ——. &iun&uris equorum & animalium maiorum, Serapion 444. Nicandercircafiné therlacorum remedium com- Ls politü contraomnesvenenatosiótusac morfus defcribens iüijcitilliinterceterayzzeiov Ae e uyotte on) aspragoy "lenta, 7. benteslabantes confirmati aiuntlichéae equi cum oleo infufo peraurem: eftautem hocin equorum genibus, acíupervagulas, Plin, Fernncadditionesillas, qu funt ingenu equi, ttitas& potascum acero, (anare fodam & epilepliam, Auicennz interpres, Calculos expelluntlichénes equini ex vino aut mulfo poti diebus quadra: ^ ginta, Plin. Veftigium equi cxcuffum vogula (vtfolet plerung; ) 6 quiscolle&um icponarngultus remedium ET- effe traditur, recordandibus quonam loco.4d repofuerint, Plinius. | i i H. 85 o0 8 Equidicuntur ab equalitate five paritate, 6 quod pares antiquituscraribus ( bigis quadtigisq;) iunges bantur, Albertus &Siponunus. Equa,mula,&c. datiuum & ablatiuum pluralem in ebus faciunt : Puifclanus ln:ez hzc nomina pro équaafinam poluit, Caballum pro equo La tini dicunt, Grecixeaa, Ialí canallo, Galli :.— €beual,illyrij kobyla.& forte Germanietiaminde vocem ganl soutuati funt, Caballos antiqui equos dixere; — fortaff: (liceat enimfufpicatino bis ) vocefi&a de (onitu quera edunr, pulfuvngularam, vnde & fonipedes dicti, Camerat.. Caballus, quàd cauetcecram vngula impreffa, Obízutus. — Cabalios yidetur intelligere Hieronys |$0 mus maiores equos, ficüti mannosaccipimas minores, alius. Sunt autem Hieronymi verba hec, V: flauima cecnamustiaras galeis , caballos equis cedere, Ego.contta conijclo: nempe vzgalea militare capitis velamens tum, validius eft quàm riara in paceapud Perfas & Medosgeltati folita: lic equus quafi per excellentiam de ant? mofo & bellatoreequodi&tus; caballo przfertar qui pacistemporead diver(oslabores fervir. Nam operarium & vilioremequum proprie caballum dictum cfle, cx aliquorautborum teftimoniis, quz (ibijciam, apparet: ect . nonnulla ciufinodi (int, vt caballi nomen pro equo fimpliciter vfrpare videanrür. M3 Cato Ceníorius canthez rio vehebatur, & bippoperisquidem impofi.is, vcfecum vtilia portare. O quantum eret feculi decus impera totemtriumphalem Ceaforinm,vno caballoe(fe contentum: x netoto quidem, Partem eaim farcinzab tros. quelaere dependentes oceupabant , Seneca, Succalfatoris etri rardid; caballi,Lucilius, — Alias caballum ar- botisramoia hamilialligatum relinquit, Varto Parmenone. In caftris permanfi, inde caballum rcduxi ad CCchs $0 lorem. «a&g»scapud Hefychium & Vaiinum à tyiv Urr G» ideft operarius equus-KaGas, ó kam ooeddvs Bt jn ls Y Suidas, Hefychius, Etymologus: fed forté in omnibus erratum e(t: nam ifta interpretatio »xaveUsAoy pertinet advocem xe Dao quz apud Suidam ftatim fequitur, ex xaxeQuas» perfynco penfacta, Hoc ertatumiin alils s 1m| lex,a »Etymologo & V.rino bis commiffum eft. Hoc igitur omiffo apud Suidam fic legémus, Ko(GdaAus . (Coxytonum nonptoparozytonum vt Erymologus habet, & per vnum lambda) à3ogxaeras dois iov. tMvero) ds xeu O Do NI Bo Viersen 053 iota tton &6s TRO aguas oto 6s T Sero torre ddvrav oix yuy. Fic ita verterim, Ca. baliis, nomen compofitum cftà nominezaz4quod prifepefonat, & aduerbio dus qued eft abunde : quod fci- | licec affitim pafcatur ex prefepi : vel femper redundausalignid cx przfepi, dum jumentum paciturdelebatur. Apud Varinum (ctibitur ctiam saa pervbur lambda: item aedo/oucy 12v 6 Sore ditare G0 , Vatitus & Exy- mologus. kx, xau Helychius. Kauai Stephano Bnoineneit civitatis, JNe veró tu (Inquit Plus, 40 tacchus )adverfas vluram auc equitatum oppeziaris,aut vehicula itigalia cof: geta, &argento picis que celeres. | vfurgaffequantur & pretercutrunt: verum quolibers(ino& caballo ('/nmvivav vy lem eed ze Da xeu Ou). | fuge hoftemactyrannum feencratorem. Diuerfitas infcribendo hoc vocsbulo, Gtacosid à Latinis accepüfeat-: guit:nam & inalijs pletifqs Latinis fcribendis Graci plurimum variant. | Certum ett apud Grecos paulo anti- * quíiores caballi vocem non reperiti. Ego pre ceteris modis xe[Dax3uie fcriblprobo ,cam (C. mplici & A. duplici : in primaapud Giscositflexione . Nívov, 3 aa Baa rao, Helych ius & Varinus : nosninnum velgipnum de paz. milis equis & anis dicialibidocuimusin AGao,Cerao & Equo, Optat ephippia bos piger; optat arare cabal lus, Horatius. Apud eundem in Sermon. Saxaseianus caballus legitar, id eft Satureianis agris natas, qui funtia Apulia fertiles, & equarum nobilium genitores, Acron. Laomerttis franguntur crura cabailis, lauenalis Sat. to» . Hippocrenen P'er(ius caballinum fontem dixit. Caballipa caro, Plinius 28.20. Eqnitem proequo vereresqui- fo dam pofuerunt, vt Vergilius Georg; lib.3. Atque equitem docuére füb armis Infüitarefolo. Euniuslib.. A& nonquadrupedes equites, Noníus Marcel. Videetiam Gellium libroa8. cap. j.— Sic etiam equitare de equo reperitur, cum fefforis proprium Gt. Omnis extremi frigoris toletantior equino armento vacca eft, idex qs facile fab dio hybernat, Columella. Amiffa parente in gregearmenti, reliqni fcis (de equabasloquitur) edu- cantorbum, Plinius. Armentaipfa macietenuart. Vergil. in Georg. id eft, iplasequas, cum prius. de maribus, admiffariis(eorfics dixiffst. Armenta (inquit Seruius in tertiam Aen. ) di&a func qualfiarmis apri nam equi. interfant praeliis: bouesarmantexeorijs. Atmentaquoq; dita funt maiora animalia qué arationi congrua funt. Tagales, pro equiscurruiinnd&tis. Abfenti Aenez currum; geminosq; ingales, Vergil. Aen.7. Socij iu- gales, Silius libro16. Emeritosvettantad paícuanota iugales, Ciaudlanus 2, de raptu Prof, Corpipes.& lonis pes; epitheta equi, pro eqnoabfolure ponuntur, AzjO», equus, Tyrtbenis, Hiefychius & Varinus. luxQ- o o patet iom , Exymologasin Ursini: (uo tamenlocoapud enndem non reperio, nscinalijs Grecorum Lexi- cis: nifiquód l'axicoxytonnum à Varino awoavzi o exponitur. Pleniusapud Paufiniam fecundo Ellacorum lc- fimus luxov( paroxytonum) T'arentinum quendam gymnaftenfaiffe. Kio», layie t tet) Vraov 02 qwee. iate PAS: Hefychius& Varin. Moc/os, rom 9) Bd e uod Agiadyov , HefychiusiBz Vartn .' Mépuor; zo^/ov, lider, - Q'adarüec , o4 ( Faneiizmus lidem. Oppianusequam /z432 vocat, rao», qugdi và iso ai 025; aom: feribltur autem pi duplici ad. . differentiam Z /z o», quodlaqueum fignificat, Erymologus. zz» Attíco more ram feminino quàm mafcu- lino genere profertur, Vatin. Etalibi, A;£ (inquir) apud poétas ctiam de maribus dicirur, & communi gericre profertur, vt & jas drporO-, (rrG". Huius Atticz & poéticz confuetudinis quidam ignari, ineptéali- quando fominino genere reddunt in fermone Latino, quodineo pofitum Grecé reperiunt, — Ex hac Attica confaetudine eft. qu odinterdum fcriptoresnon contenti TQv rao» dixiffe cum articulo feminino ;addunr iulo- e per way. Sciendum cft (inquit Eiymologus )lonesanimalium nomina fosminino genere pronunciare ; 6uim. T" ww: ; : ij eL. .$s i greges » " Ww Z4 | 3:De O sadrupedibus gregessut armenta eorüm bgailficant, vt vs Varii, auto dvucy mois [Die . Significàt fané Wrz6- equum, & éqüam j& equorumarmeütum,& rurmam equitum: hincizz(Q9- xiAi2,& pveAa. pro mille & decé millibas equitün. zz (9- sou Lo xe) on T ity ACTU, 5iov 4 iara P iegrav pit 78v, X ad 6i Vr eie. 1 on n) O'vdon, Fei! Kyyicede o tidy i7 TNCT 4a divtpae ad arid oTt, ys Larmreie 49) VAT 7.95, Vaninus. Caccabe, Kaxzoi2s, olim vocabatur Carthago: n quz vox incolarunrlingaa caputequi fignificat, Stephanus: Videfoprain BoveH. b. Alla, A3, Caribus equum í fignificat, Stephanus in Hylluala. Germani equum admiffarium vocant benzff, f[pringheneft : iteli& Galliftallos — - mem:fdeminatn lut, vmercb, gura aliquivzoz(ch,muterpferd , Galli iumentam. Celte qui Brenno duce Gre- | : corum vo eft ioci & uio. Eqgaulum & equaleum, Latini equum paruum, noyellum, vel pullum equi vocant: Grzclizzóoj0» eodemq; nomincavem vulpanterifimilem : hippardion veró beftiam cornutam, bifulcam, iu- batam. 17750 quoq; av equo diminutiuum videtur, fed nomen eft pifcis Hcfychio & Vstino. Bos equaleum t9. peperit. Liuius, belu Panici. Vrinie&oequuleifreno repente exagitantur novo Cicero 3. T aicul; " Vtfame debititetarequoleorum nimis cffcenata vis, Idem in Horrenfio. Nequefarentem equuleum Damacrinum in- fanusequifo exhibebis morbiflu&ibus educat vnquam; Varro Eadzemonibus. Sipontiuns fim plicius citat; Neq furentem equuleum infanasequilo exhibedtmaris llu&tibus. Vbi in(ilni in cocleatum equulcum ,ibi tolutim V tortot, Poinponius apad Nonium. Equulosargenteos nobiles, qui'Q. Maximifüerant; aufert Cicero 6. Vert, — — Legirurhic& equuleos. — Omnfain perfectis & matutisdecetefle meltora, vcin equoquam inequaülo, incane quam in catulo, tn viro quàm in puero, Cicerolib. 2. de Nat. Suntqui dicunt poft annum & fex mentes equu. lum domari poffz, Varro, Io feminino genere diminutiuum effequula apud Varronem , Hermolaus — Barbat. equilam legit. Er apad Nonium citantur Varronis verba ex lege Menia, hoc modo: Nemo eft — | tam negligeos , quin fümma diligentia eligat afinum, qui fuam faliat equilam. — Pullos dicimus paruos fce- T tus quorumcunque animalium, non quadrupedum modó, fed etiam avium, ranarum , &c.- Eque pullus , Lucretius. Coutinuó pecoris generofi pullus, Vergilius deequuleo. Et fané frequentius iumentorum, vt equi afini, fexus pullos nominant authores, quàm liarum quadrupedum : vt etiam Germani e fale, Galli ponlsin: Vtrique nimirum à Latina voce, Latini à Gezcis : qui zéaov dicuur de equuleo proprie; — — poéte pro equo fimplicirer. Pulliproprié funt equorum, Hermolaus. Mipecy, axis Hefychius& Varinus. — HaAíov apud Ariftophaners in Pace, vbi fcholia adunt zo preprié dicifceras equorum &aliarüm quadru- — | edum; quas Greci x» nominant. Hinc TwAtvH), equos domare & inftituere, quod & zwAeZl&uvev, & — alia plura in Grecorum lexicis vocabala. ^ Vituli nomen ponitur etíam de équis apud Vergilium tertio — — Georg. lam vitulos hortare, viamqQae infifte domandi, vt Grammaticus quidam exponit : Seruius quidem €o in loco generaliter tum de equis rum de bobus accipi ait, Vergilio de vtrique parirer docente. Équum 3. y omnium pritoum à Neptuno produ&um ferünr, vr parte vltíma huius capitis dicam. Morem literas inu- szendi in equis, agnofcere viderar Ariftophanes, quiin Nebulis coppetiam indeequum nominat, cui inuftum effer cappa : ficuti famphoras five (apphoras, qmbus figua. — Etenim figma & ni inufta vocabant fan, Cae- jus & Varinus in xozawzias. Seruantur autem etiamnum hz notz in equis, Varinus ibidem. Vide nonni- hil eciam infra in H. e. poft mentionem ttiimulorum. | Coppa vero cft auinerí figura, compaóta'ex cappa & figma, hoc modo; s. fignat autem nonaginta : etiamfi coppatiíam quidam interpretati fant quafi xov mt, quod eft vngula terram excanancem. Vero propias eft, ab infigat ita nuncupatum, quz ratio etiam buce- phalos fecit. Er Corinthiorum rex Sifyphus, animalium vngulis monogrammaton nomen fuum infcri- bebat, vt futto intercepta eo pepetgret & crgamenre. Tüfippion quidem fuit velati totula quzdam publica — notaq uz candens malisequovrüm impria ebarur,qui iam co nfenedffentd icebatar &'zzrs veo oc, Cadius:De hoc 4 pluradicamin H. e. Athenaus libro 1. feribit 6gmaliteram Doricefan appellari, & equos propter impref- fam eis huius litecz notam apud Atiftoph. in N«cbulis (amphoras. Celius (ue ex Scholiis in. Nebulas Ariflo-' hanis( vel Suida , apud quem eadem legantur , ied loco vno manco) rranftulit, fed ómifit obfcura. quzdam, quz etfi nec ipfeaff:quor,adferam tamen in medium ne quid diffi ulem ea haiufmodi fant Xvefsuy eis yalg $ ke Ag verb ox Re E s nolla E dovorrox vacitrau, s reiy- voix, (lego td'eftoctoginta) wolmwon voa says Ert dxa- x6Tabs qui xa rau err mc rvergcoyem. (Aliter forte hunic nomero olim notatant, q3àm hodie notartfolet: acce- dit tamen hodierna quoque nota nousgenari] oumerdi c. nonnibiT ad cappa Grycoram hoc medo fcriptum p. vtindecoppadi&um conijcias; veteres quidem fgma maiufculut figura laüulz pingebanr,) Alibi eciam in cjídem Scholiis fic legimus, EouQuai VT TIU. al Cypr Ly v sec "TEQÁ TOV pair. xo) dle Ayxgr. yeu Qsvar.ega magis pro- — bo pery«. vt (ámphorasficequus , qvi nodi fcicfan lireram : fólereurmv.in a; verti;nre ? ponitemin m. Ete ruríusin eandem comediam y Kor cxediate aeg Abyet EXqexd adus eT $ atqoe ar Os wu cvv tarea irae aire? alu) seme. Videntur enin preciofi fiifle equi, qui hirutmodi nous infignicbantor: proide Appolloniusapad ma Philoftratum, Necaecufov: quenquam (tquit) plícium c-ufà , quos maiore pretio esebnt pleiqy. quàm cop- patias quondam emere praftantes virt ccnfacnerupt. Aa ydo LARA óiVaV d Usa mem P Xvvf ey aver üonerame gaiiaxav,&c. Parmeno Byzaotiusapud Athenaum libro quite. T^g Qeceyst soseiQer Avusraae- Acftopha-- nes ín Nobibus. Phatianos hicaliqui equointer gunt qui etrca Phalin amuerm preraores mafounrur t alij pha- fiani avis notaiafignes: al jiplssaves: | Wes MT Eo5uu Ruftici& aurige noftriequisà colore, figaraati "sq: ob ecatfi«nomina he panünr, Rapp, colorenigro: roll, ai tiptinnabulum gelkat: radere, à figura bouis brevi & co epaleota atem [odysmel, blafs (de quibus capice PET oloríbus equorum dixt) ff'ebeley evonsmpen : & muta, , cus prxeia cftiaba & cauda cruncara- Nem NE Equorum nomina propria qua apud veteres prciphe p. éras reperi ocdinelreraram bicfubiect Alaftor, — | Acthon, Nvébrus. & Orneus, equi Platonis apid Claudianum libro t, de rapti Prol, Áerha,;oomen eque Aga- memnonis apud Hoi ecumifanere Parcoeht, AT) &yeuepcvóp, S nidas. Aecdhion. Srarto Theboid. 6. Ae- thon, Eous, Phlegon, Pyro's; equi S tisapud Ovidium. Acchon, Plntonisequus, vide Alattor. Aerhon, Laim- pus; Podagrus, (Pod argus, iu S:holüs, quzexhsduotantum propria faciant, )& Xanthus, tiectorisequiapud: Howerum IHliadis o&tauo. Aethon Pallantis equüs Vergilio. Arion equüs üfins Nepran & vnius ex Fariis, Vari- nus: Telpufij quidem, Paufaniatefte, Cererem Erinnyn voeaut. Lactintins grammaticus in Theffalia terram tridente perculfam à Neptuno fcribit, vnde profiluerintequi duo Scyphios & Anon. Cererem aiunt vautatam in equam ;ex Neptunoia equum mutato fi'iam peperiffe; cuius nomen non initials celandam fip, & equem — Arioaem : & hanc ob caufam (dicunt Tlielputij;) Neptunum apud fe primum intcr Arcades — 70 ) | diam. I id Pad h s Li A ) 1C | | FR". V : Lu. , C n :w T m "De £guo.- H. 6" F4 "2 Y. " -— Ps DIS LOBUN LURl uS re tede | TM à AT Ye ow Cte d uL SHE —- di&um. Ethoc probant caraninibus ex Iliade & Thebaide citatis: ex Iliade quidem hifce, O vd eitieu aero) — — A'edova d|ibvéAaturdv, A'Borss aot Vy Varas óc i Deb Quy yv» ev, Ex "T heba veró, quomodo Adraítus fugerit Thebis, Eipeartio Au'yaet Qipun gv A eov kuewox a 19.1n hiscarminibusinnul; putant, Neptunum patrem effs Atrionis. Anri- machus quidem Terra filium faci this carminibus, X 3eo.cce TorAau) Vibe Konfinia dato Ileu neve Away Tig emerald - L0 exar KajoovsTe Xeaqgmóv, 10) A eAovos Gear soelove T bi Bot ] À aav oe cy 68V &AzEO- O'y«aloo A Vr 26 enne sce yet Dots erwiiow 9a, Sed fieri poteft vt quanquam éterta prognatus, originem ex deo ducat, & (ideo) pilotü color ccez ruleum referat : (nam & xvowoyaiz«c, Neptaniepitheton eft. ) Sunt qui & hanc hiftoriá referant Herculem cum Lo bellumaduer(us Eleosgereret, ab Onco petiiffe equum, & Ationein przlijs inve&tum Elin obtinuiffe : Poftea | vetó Adrafto equum donaffe : vnde Antimachus, OX ja 22" A pais vro vy Ed ai vlr avion, Haec omuia Dans 1 O fanias in Atcadicis. Qualis & Adrafti fuerit vocalis Arion, Triftisad Archemori funera vio kequus,Propertius.| - VideLeonicenum in Varijs 2.79. Cygnü Martis filium Herculesequeftri cettamine vicitadiutus equo'A riofte, quem Neptunusin faciem equizransformatus ex Etinnye genuit, deditq; Capreo Hiliarti regi, qui.eundem- Herculi rurfus Adrafto : cuius ille auxilio apud T hebas evafit, quam reliqui duces fer? omnes occiderentur,lu- nominatus quidem in Onomaftico noftro, Arionis equi meminit etiam Statias T heb. 6. Afchetos; Statius (exto Thebaid. Auraeque nomen apud Paufaniam. Balius, Xanthus, & Pedafus, Achillis equi; BaAloc (Gaestmduné duo uios Urs Budae B$ eEvat vue 0 tuse ve veros weg o0 doe d. 6e xev C. eie, Euftathius. Achilles (inquit INic, Ery- (— threus ) biga vt plurimum vtebatur, iunctis fcilicet Balio & Xantlio equis immortalibus: hos Podarge mater. equarum rapidiffima, dum per florea prata pafceretur, ad Oceanü ex Zephyrogenuit, vt Homerus canit. Quan. |») quamin decimo fexto Illados, Automedon Achillisauriga ijs quoque tertium Peda(üm nomine loro tamcn exe 20 tremo iungat, & mortalem quidem equum immortalium equecum comitem.Pa2/x; nomen equi Achillis.fieni- - ficat etiam varium, Varinus. Neptunus Zowóby (melius zov oxytonum) «2j Se^iov equos Peleo donauit, nuprias cum Thetide celebranti, Idemin Gém. Meminit horum Achillis equorum Homerus libro16: Iliados : & ruríus libto 19. vbi Xanthusvocalisà Iunone redditus domino refpondet. Etlib.r7. ipfi immortales à Ioue facti ctiam lachrymas emittunt. Xanthus & Balius(inquit Varinus)equi Achillis, 2/ ua zvores zr vecvid eft quizsquali cum ventis pernicitate volabant(per fummazquora currebant, Q Calaber libro 8.)ex Harpyia Podarge nati funt; &c, Vide pluraspud eundem de hiftorica & phylica haius fabulg Intetpretatione in 3250(9-, & inlibro noftro deavi- busin hiftoria harpyiarum. Boryftheni equo venationibusaptiffimo, fepulchrum ab Adriano fubfttu&um fcri. bit Dion, Caelius. Bromiusapud Ststiü Theb. 6. Carus;Kagx, vide Arion. Calydon & Cygnus,Statius 6. Theb, . Camphafus,Siliolibro:6. Cnacias, vide Pheenix. Corax, vide Phoenix. Corithe, apud luvenalem Satyta 3. his 30 verfibus, Sed venale pecus Coritha, pofteritas & Hirpini 6 raraiugo vi&toriafedit, Nil ibi maiorum refpe&u:, — Britannicus Corithen & Hirpinum interpretaturequorüm nomina; citans Martialis verfum , Hirpini veteres qui bene novisavos.Ge. Valla vero locotüm nomina effe putat;ex quibus equi clari nafcerentar. Cygnusá colore albo di&us, vide Calydon. Cyllatus, equus Caftorísà velocitate dictus, de quo Vergilias Georg.3. Talis Amy- clzis domitus Pollucis abenís Cyllarus. | Accipimusautem hicpozticé Pollucem omnino pugilém pto fratre. Caftore, quem extertio Iliadosequorum domitorem fuiffe conftac: & venufte, quando & illos altetna fe morte redimere fabulantur, Ecychreus, Cyllari etiam Statius lib. 6. Theb. meminit. Cyllarus, equus Caftoris; àverbo x£ver , vt velocem fignificet. Stefichorus enim ait Mercurium dediffe Dio(coris equos-QAGyov itu) A'ozmtyor y aictay Téxvo LToBafoyses Hoa E Eaijaov sep) Kumvangov; Etymologus:& Varinus, apud quem quzdam corrupta fünt, Dimos & Phobos, A&jQ* 19) 9450», id eft Terror & Pauor; (ic Valeriüs lib.3. Argoninterpretatur ) Martis 19 cqui: quorum Homerus tum alibi (zpe meminit, tum Iliados quinto:& Maro, Mattis equi bijuges,& magni cur. rus Achillis. Neptuniequos memorant Enceladum , Eriolen (Egon, zv) Glaucam; & Sihenontem. XÜtvovsw quidem propter Neptuni & maris potentiam : EyéAeSoy veró à (onitu maris: IA«9«2v, ab eiufdem colore : E'e;4.- 23» deniq; , propter humidos ventos, ex quibus etíam vehemens & impetuofa ic eft cuius & Comicus me. minit, Vatinus in l'z7s«. F'ej22: foemininum apud Atiftophsnem in Equitib, legitur, & explicatur in Scholijs, TuQus, ayels cusgaQii 5 Tupbc : aval aio reco vusaoQq gri» qwarvpai vod T alboos : 7TVon Mo Eat 3p gr edboSoo, azterum in Ve- Ípisludensidem poeta caunacen veftem Períicam in quam plurimutm lang infuinptum ellet, ie4oAuv vocat quafi Seo eiue, EOUS, H'goc, vnus ex equis Solis, vt ip Aethone dixi. Ex Hippodamiz procis primum Marmacem ' ab Oenomao occifum aiunt, culus equarum nomina fuerint Parthenia & Ertpha, (Iraplevio ya) E'eÁcpas:) & hag . quoq; fupradominum fuum ab illo ma&atas effz,ac fepulturz permi(T;s: Et fluuium Partheniam abaltero equo 9 nominatum, Paufanias Eliacorum fecando. Exalithus, videin Cyllaro. Garganus libro 4. Silij. Glaucus, vide in Encelado. Hatpagus;videin Cyllaro, Harpe equa Pelorum equum ex Zephyto vento conceptum produxit; Si« : liuslibro 16. Harpinna & Píylla, Ya (alias) «o A oma equi Oenomat,quorum auriga erat Myrtilas, Va- rinus. Hirpinus, equus Martiali libro. Epigrammatum, T'extog; Vide Corithe.Ilerda,Si! jj libro r6. non equi,vt Textorineptéexponi:.fed vrbis Hifpaniz nomea eft Incitatus;ljyizwms, equi nomen eR apud Suetonii, prater interpretü fententiam, Caelius. Apud Martialem libro 10. malionis nomen eft. fris, fexto Theb, Statij.Lampon, ' | Silij li. 16.& eodem nomineDieiequusà fplendore di&us: nam No&i equosnigros, Dieislbos attribuunt. Aag- sov (al Adi ) x9 adlayrm: UTTSS H uoa Que O Ate VT (G» da H'néo ge igiv, 5 ave Qa Sept OLUT OL elo Soa Yiymave, VQ qs Nquzreu so Qatver, Varinus. Recentiores, vt & Lycophron, Diem à Pegafo cquo vehi aiunt. Acwroe C Qui- Sav c8 c Vra àvópsa(oo, Euftathius. Lampus; Azwuz Q-, vnus ex equis He&oris, vti Ac: hone dixi, Lumus libro rá, 0 Silij. Melampus, Silij libro16. Ny&teus, Plutonius equus, vide Alaftor. Ozneus, Plutonis equus; vide Alaftor. Panchates, lib.x6. Silij. Patthenía, vide Eripha. Pauor, vide Dimos. Pedafus, vide in Balio. Peg; fus,videinterhi- fterias, vltima huius capitis parre. Delorus, vide Harpe. Phaethon; Dieiequus, vide Limpon. Pherenicus; apud: Pindarum. Phlegon, Solis equus vt in Aethone dixi. Phlogeos, videla Cy'laro. Phobos, Martis equas, videin Dimo. Phonix, vnus ex equis Cleofthenis Epidamnij, de quibus Paufaniaslibro 2. Eliacorum ficícribit: Poft Pantarcis ftatuam,Clcofthenis Epidamnij currus eft, Ageladz opus. Is vicit Olympiade fexagcficafexta: & (aam! . equorumQ; & aurigz imagines illic fieri caravit, adícriptis etiam equorum nominibns, quz funt Phonix & Corax: & vtrinque adingum, dextro latere Cnaclas, Kvaxloz : finiftro, Samus, XeépO-. Hiequidem Cleofthe- | nesprimum Grecorum, qii equisnutriendis ftuduerunt,imaginem in O'ympla pofuit, Quanquam& Miltiía- des Athenienfis & Evagoras Lacon pofucrunt : fed Euagoras currum folum abíquefua imagine: de Miltisde » alibi dicam, Hac Paufanias. Pholoz, lib. 5, Theb. Statij. Podarces; Ibidem: di&us nimicuim quod valeat pedibus. 3 mu J 9$.3 — Podarge E: MET. ó a. z b-« ! JPSlsrgc UR *oms E. 1 5 . JHisvtin Actaone dixi, Rhosbus, equus Mezentij apud Vergilium Aeneid. 10,7292 9jo/Gto, quod eft emico, Nic. 7 JuythreosiEgoverbum joie» invülgaritantum Lexico Grecolatino (quod multis modis corrupram eft) poti- (7 fum reperio fine authore. Subt qui pera. diphthongam Rhzbus fcribant, quod mag'sprobo. Samus, Xou€, - c. videPhacaix Scyphics& Arion, equi Neptunifecundum La&antium, Kop; & Arion Adraftifecundum Auri- il. - machum; vrin Arione diviSicotis, penultima breui, lib. x6. Silijj; Sihenon, vide fupra in Encelado. Sttymon, Statio T heb.6. Tagus, apud Silium lib. i.equinomen et, vt fcribit T'extor: locus iam non occurrit, fed dece- ptum puto T'extorem, vcinlierda. Terrot, videDimos. Theron equus, Silius libro 16. Thoés, Statius 6. 1 /— Xbeb. Veluctis, equipomen, Celius. Verusimperator (inquit Iul. Capitolinus) Prafinis contra Venetia- 5» nosiurpiffimé fauebat. INam & Volucri equo Praíino aureum fimulacrum fecerat, quodfecum po:tabar. Cui Vuidem paffas vuas & nucleos in vicem hordei in przlepe ponebat, quem fais fuco tin&is coopertum, in (0 Tiberianam ad fe adduci iubebat, Cui mortuo fzpulchtum in Vatlcano fecit. In hulus equigratiam primum. s.* eeeperuntequi aurei vel brauia poftalari. In tanro utem equusil!e honorefait, vrei à populo Prafinianoram s 1 fzpemodiusaureorum poftularetur, Hacille. I5 hoc quidem Silij carmine libro 16. Prímasequam volucrem Miflylimuneraregis Haud ipernendaculit :yolucris pro epithetoaccipi poteft, cam nullum aliud equinomen coin libto, licet complura fint; Larinz originis habeacur, Ovidius etiam volucres equos epithetixac fecundo " Metam. dixit, & Pegafum priuatim fexto. Xanthus, equus Hectoris, vt in Aethone dixi : & alius Achillis, vide in Bilio. Hactenus vetera equorum nomina ordine literarum recenfuerim. Nuncadij tum quzdam , vbi prius Statij aliquet verfus é fexto Thebaidos recirauero, vr certius conftet de nominibns quibuídam fapra pofitis. Nominibusque cient, Pholoca Admetus & Irín, Funalemque T hoén : rapidum Dapaeus; augur Afcheton increpltat, meritumque vocabula Cygnum. Audit & Herculeum Strymon Chro- min, Euneon audit I7neus Aethion , tardum Calydona lacefht Fl ppodamus, variamque Thoas regat ire TE Podarcen. | Nic. Eiychrzus de Xantho Achillis equo dominum fuum allocuto fcribens in Indice fao Ver-. giliano, Commentum hoc (inquit) vocalium equoram ac immortalium, vernacula poetarum Mufa auda-- cius emulata eft: quippe que heroum fuorum generofiffimos equos proprijs nominibus fabulofius etiam decantauit, vt Rolandi Brigliadorum (hoceftfreno aureo infignem ) & Vegiantinum , Balardum Rainaldi, Rubicanum/Atgalifz, FH: ppogryium Rugerij; Frontinum & Fratalatum Sacripantis, Rondellum Oliuerij, & aliorum alijs nominibus alios. VTPRUS | Epithetorum equiteftimoniateperiesapud T'extorem vnoinloco omnia: nos ea pro argumenti ratione diftiburmus, cum alia bellatori alia celeri equo conveniant, de quibus partím fupra capite fecundo dixi ; par- tim paulo poft feeunda huius capitis parte dicam : Alia ad animiaut corporis virtutes aut vitia [pectent, de quibus fimiliter infra dicetur. la przlentia ea feré tantum adferam, quz cquo fimpliciter congruunt. — Aeripes," vide infeciusinter Greca. Affidui, Cornipedes. Fosmina cornipedi femper adhinnit equo; Ouid. Ponitur & abíolute pro equis, Quem ceperat ipfe Cornipedem, Silius: vt eriam Sonipes. Aere, & cornipedum curfu f;i- mulárat equorum, Vergilius. Famans,Sufpenfus cura fumantum fotus equorum, Marullus, Frenigerum equum T'extor dicit eadem forma qua alam frenigeram Statiuslib.3. bocverfu , Quis nam frenigerz fignum dare di- gnioralz? Hinniens equus, Politiano. Humentes No&isequos Claudianus dixit , forteà Noctis natura, Iuba- tus, apud recentiorem quendam. Paluerei, Valerius Argon. 4. ' equus, atq; elephanti Pzoijciunt fefe, Eanlusapud Gellium. Quadrupedanteinvedtus equo, Silius. Quadrupe- dante putrem fonitu quatit vngula campum; Verg. Spumanten:q; agirabatequum, Vergil. Ecalibi, Vectusequo Ípumante Sages. Et rurfus. Su fpamantis equi foderet calcaribusatmos. Spumiféro portaturequo, Codrus Vr- 'ceus. Squamigetis inve&us equis, Richardus quidam. Sudans. Cernoque fagacioribar Sadanti tremebundus * equo, Claudian, Cetera, vt dixi, epitheta, paffim pro argumento digetli. His Graca fubnectamus, qua cuivis equoabfoluté conveniunt. Mevvx ez r2 , Homerus liados 8. quód folidis vngalis conftent; cum boves & alia | pecora b.fidashabeaot. Keeresvuv ec, Euftathlüs. zz(9» y ariecan; Phocyhdes. Evreiy ee & xeNiveinces Vrai Hom.l.2. Xextézidec!rmo:, vtapud Varinum traditar,non folum qui firmi: validisQ; funt vngulis dicuntur,quali zripedes:fed edam quipedibasrefonant, vt fonipes apud Latinos poetas. ( O'o scvoy ài eepióaodec, oho xad b ia* sido. ) Nam & dpiyBuzse mos iy rov, Homerus nominat: & loy Eus ros, id eftalté refonanves. Sed magnis prg- cipué equis. bellatoribus& (accaffonibüs epitheta haiufmodi quadrare videntur. Yee irmts vVtusceves, ia 0 xpor Q- vis dpud Varinus. Kavazpimrol9- Urzv, Oppianus, & H-fiodus inSympolio Platarchi, Sic& Latinis ari- pedes equidicuntur. Narrat & &ripedes Mattis atalfe boves, Ouid, epift: 6. Grammatici exponunt pedesare 3 munitoshabentes: Quemadmodum & equos zripedes T'exeorà ferreis foleis: hocautem epitheton equis con- . tributum recendorum rantum aliquot teftimonijs comprobat. e ' Detiustaab equo, quz adcquitem & eqaitarionem pertinent vocabula, pleraq; parte quinta huius capitis , explicabiipus, Equarius, ad equum pertinens: & equorum curator apud Solinum, vr apiatius. Herophilus equarius medicus, Val. Maximus. Equinum & caballinum Plinio, quod «x equo eft, vc equinus cafeus, caro ca- bsllina.. Equaleustormentigenusin equiformam, in quem couijciebantur rei. Cicero libro 4. de finibus, Nee ET y koe échec E * | - fiille fapiens (inquit) ad tortocisequuleum à tyranno ire cogatat, fimilem habeat vulenm, & fiampullam perdi 6o. differ. Aliqui eculeum fcribunt: fuat qui ardentem laminam elfe tradupt, qua homines cruciabil.ter torquen-. tut, Calepinus Hec etiamin equuleuminijcitur, quo vitanon a(pirat beata, Cicero 5. Tafculane. Sxuitia com- menta e(t equuleos, cruces,vncum,& mnicam illam alimentis ignium illitam & intextam, Seneca lib. z. Epift. V'ideerism paulà inferius: & rarfus in e. ebidecentris. Equum, qui nuncaties appellatur, in marglibus machi- -misEpeam ad T oríam inven;fle dicunt, Plinius 7. «6. De ariete machina fuo loco plura dicam. Equi duratei five. (00 Figoeimentionem faciemusetiam iater prouetbiainfra. ING d e 1 Hippos,ideftequus, fyderis nomen apud Proclum de fphzra.Dehoc Cicero libro 2. de Nar. hos verfasaffert ex Arato: Huic equus illeiubam quatiens folgore micantiSummum contingit caput aluo, itellaq; iungens Vna. Equum Aratus ( inquit Higinas) & alij complures Pcgalum Neptuni & Medufz Gorgonis filium dixerunt ;.qui 4 Alij 4 ciam recentio . 2€ uadrupedes. Denique vi magna quadrupes 40; in Helicone Boe stiz aionte vngula faxum feriens, fontemapesuit; qui ex cius nogunc Hippoctrene cft dictus. 78 ; 1 "n 1 / . : à " ed , ^o» J E | r Bp ox. x De £quo Ha Proto dicit. Qui quod eum dilexerar, noluit ipfe fupplicium fumere, led quod £quum effe fciebar, mittit eat &d lobatem Antig pattém;quam alij Sthenoboeam dixerunt: vt ille filiz pudicitiam defendens, Bellerophositem obijceret Chimerz , quz eo tempore Liciorum agros flamma va(tabat. Vude vi&tor profugiens, poft fonts iun- F lj dicunt. quo tempere Bellcrophontesad Pretum Abanisfi » gis yxorem hofpitis amore inductam, petiiffeab eo vti bi ( fni) copia Ls tus decidit, ibique periffe dicitur: equus autem fabuolaff- , & inter fydera above conltitutus »xiftimatur. Alij. E dc 1o dixerunt. Euripides autém it. Menalippa, Hippem Chironis Centauri filiam, Thean ante appeliaram dicit? ! quaecumaleretur in montePelio, & ftudium in venando maxi-oum haberer, quodam remporeab Aeolo Helle- |. cam virginem fperaret, nepotem procteafTé videretur. ltaq; cam parens eam perfequeretur, dicitar illa petiffe ab . deoram poteftate, ne pariensà parente confpiceretur. Quz deorum voluntare poftquam peperit;iu equam |». converfa, inter aftra elt conítituta. Nonnulli eam vatem dixerunt fuile: fed quod deorum confilia bominibus fit / enuntiare folita, inequam effe converfam. /— Callimachus autem ait quod defierit venari & colere Dianam in quam (lego, equam vel equinam fpeciem, vt füpra diximus Jeam Diapam convertilfe, — E ecdicitur etiam h ad rc non effe in confpecta Centauri, quem Chironanonnulli effe dixerant : & etiam di mldism aspparere,quod no-- luerit fciri (efceminam e(Te, Hzcomnia Higinus. Sed dc Pegafo equo pluribus agetur octaua huiuscapitis parte, uo. Hippusaffe&io età generatione prodiens, quainftabiles fiunt oculí ac femper moventur, vtía; motum ffti- nentesin concuffa & tremore affiduo coafi(tentem : hancaff-Gionem hippon vocavit Hippocrates ('nimirunr à motuillofurfam deorfumq; fa&o, qualis equitantibus contingit: ) accidirautem oculum firmanti mafculo, qui viforijbafim inftrumenti complexus eft, Author defiaitionum medicarum quz Galeno atrribuuntur, Stridece dentibus ( inquit Galenusin commentatio in Prognoftica Hippoccatis capire 7.) ex natura, fimile eft affeétui oculorum infito quibu(dam, quem appellitant equum, cum nullo tempore manete poffiatrequieti , fed ia mo- dum intremifcentium fubinde nictant. Lrz(Q- membrum pudendum Viri & mulleris, & magnu: pifcis marinus; Varin. & Hefychius. Aut agitavir equum la/ciua ínpinum, Horat. Serm. z. 7. Equurm ( inquit Acrom) appellauit membrum virile, zz» Audio Ico, wont, lidem :viderurautem aliquid deprauatum. Plarorationem eu- . rigz vocabulo prudentiotibus monftra : Áppectum veró geminum, equi indicant gemini : sppetirum quidem rationiscompotem equus bonus: ippetitum eiufdem imporem , equusmalus, Celius. — Scita dignum ( inquic . Calius) quod tradit Ocigenes, perfigaram omnes quiin carne(intiiari equos, & habere aícenfores (aos : funt quosdominus aícendit , & ciccameunt omnem terram ; propterea Abacuc tertio, Equitatus tuus falas : alios , &ícendit diabolus & angeli eius , qui rerniftratores dicuntur, quoniam triplici callead anima properant interi. . tum, verbo, cogitatione, opere. Niceratus nobili cpigrammare (vt Cxliusannorat) vinum eff? paécis, equima- ' gui vice canit : OTéc av; yeelerm pego; wet Vra (o 210194, Yd 35 era xe Ab S qe«01 m Qs, Ae al O hide ers x 24sV m Qe TUUS Vr a£019 VS Y. deop d HV Xensw g3sy àv TÉXY TS quod diftich on Demetrio Ha! icarnafTeo Zcenodorus at- "tribuit: Sed priore modoapud Afhienzum legitur, vt refert Ers[musin prouerbio Aq ram bibens nihilboni pa- rias. Nulla placere diu neque vivere carmina poffaut, Qu e (cribuntaraque potoribus, Horat. Ligstum quidem . & nsmerofum fermonemzzoyo Gceci vocant; hoc eft [ablimem & quafi equoinve&tum: vtfoluzum zx», id eft s] pedeftrem & humilem. Meretricesdicebaaturzo:, quati A Qaadyrus arA 01: 301VE07s 419) at vean , xe zusdivor, He- . fych. Deequuleis rormentigenere videpaulo fapra & nonaihil infra inter imagines equorum. Pluzarchas in, - Lucullo preffos fanoreab publicanis fcribit coactos pati, excog Gy xryxaDIus uod Yemkc. VormexQes teribsuos xt- 7 Qai, s yvvapetov xoruacv, Helychius & Varinus. Pollux hunc fenatium ex iunioris Crarini Omphale cicat; T1462 x 9 inv Varommuovi veitudlov be sre als 2 ri roce puimevieave Ks 45e (fimiliter vt iarziowg & imme ) à (cho!ia fte A ritos phanis in Equitibus exponitnr , qo qo; Ur aic emrenDéudivov (aliás arem éd yuav.) &0tjyvvameiov TÉOx0 0 AMA. Uraizoc fabula Alegidis. Hippus fluuius in ponto a Tarfaro diftat ftadijstso, Anianusin periplo ponti, , Hippobinum Scholiattesin Ranis Ariftophanisà lafciuia & coitu dictum fcribit: quoni1m ia magnis rebus Vrzov Graci accipiant, (icut izazzzjv cinzdus dicitur magnus. Galenus leptimo fimplicium pharmacoórum aus &or e(t,hippomarathron dici fceaiculum fylucftcem ab infigni magnitudine. Diofcorides iylueftrem faenica-. 9 lum hocnominegrandioré effe ait. S d & hippofelinum(quod olusatrum Romana vocatur ling1a) eodé modo à magnitudine nuncapari videtur aftipulante Diofcoride , Yzzzuavi Sophacles Aiacem nuncupat velut pios oe wvándow,id eftinfigniter farent&, ex ratione metaphorica, quando,vti nobilis canit pocta, Scilicet ante omneis ^ furor eft Án(igaisequarü: Vel,vt ptaftruximus;quia /770; magnitudiné figoificat:nam Hravyttinova dicuntmagna- nimü,Hzcomnia Czlius. Vide Varinü in voce Vrai, & Erafavü in proverbio Urzouaver, Patrum rro V ey, | apud Sophocl hetbofum,floridü equis expetitü,vel herbis valde luxarians.yxweSa;enim laxüiar eft, & abun - | date,vtin voce vAouavév noftri dicanr vergeilen, Latini etlam fylue(cere inarBozibus: de vitibus priuatim. vedyavs - Adeft hircire dicuut,cum nimia alimenti copia lxoriant, vt expofutin Hirco.a. Veavmev-,magnus Ícortator,& . nimio in mulieresamoreinfauus,vt Suidas ex Ariftophane citat. lzzzrvQia, nimius faftus. Varmonoguvo inpossotm , Ranis Ariftophanis legimus, fubiimia & affeckata vocabulaintelligo, Horatius ampnlles & felquipedalia verba J vocat ; Greci etiam zuaLiis: Qu u & alibi in eadem comedia. Atiftephanes irauBaeovo isse dixit. Hips nonctiminatum ab Anria, fed ne fapiusauditet quod nollet, aut precibus eius moveretur; profugitfe Acgis. nis filio Iovis népote períaaíam , concep'fl:: cumá; iam partus appropinquaret, profugifein fgluam,ne patri, "isl "-— "»,' L^ NW " D Eo C YA Rr s M ^ MS h.t ass PN 55. * i à; Argiuorum regetu decent A Jan re-" ow *w . » "e [o ia " facere, promittens et conimpis regnnm. * - "€ pe m " dde PUT MM " Quz.cum impetrare non potniflet, verita nc fe ad ME occupat, eum fibi vim sffitre voluifles Li ventlonem cum ad co:lum contenderet evolare, neq; longé iam abe(fet , defpiciens adtecram, timore permo- |. pocrohía, nugas, quafi dicas nimium antiqua & obfoleta, qualia fab Sacurni regno fuerant, Vide Cronip. — pum in propriis virorám infra., Eft à Neptunicognomen Hppocronias, d« quo iufra dicam. Hippalecttyon , apud Ariftophanem nonnullis dici videtar de ingenti gallo : alijs de marino quodam animal. "Egetapovie (rs TU kno v Gut s Hefychius & Varinus: fed videtur dictio deprauata. lroxéAsUU(G» y Vazrens xeATUaY, 9 lm 'qpU24 71 9 roov moatucpdjuG» , Elefychius & Varinus. Vzzav paroxytonum viri nomen eft; exyconum verà. - equile figaificat: hoc in Suid & Varini Lexicis non fatis expreílam eft, Pallux libro nonoludum quendam de- | fctibit, quiéoaoréan, Biz mas, & xvDiowla dicatur, Is talis eft : Paerorum aliquis manibusin tergum reductis con^ - fertisque petinatim digitis, altertim genuinnitentem mavibusq; oculos eiusobnubentem circunfert. Acci. . pitur fane cotyla pro cauitate , vr híc volam, id eft cauum manus , vel que coniun&is mütuó digitis inter ? vtramq; manum interius fit cavitatem fignificet. Izra3« verà hunc ladum dici appatet, quod qui circunfercac : $s? 4 ^ Anequitare * ^^ des, flare mulicrsm equeftres fant, quales Amazonum:lndo&i quidam confundunt. Uzzad[:59vcia d brat | igequitare videatur. Kuycbdpo denlq; quafi «dis c» ( ni fottéita legendum fit) quàd cumis qui geflat pra. — - Helych.izzólems ligansequum; Lexicon Gezcolar. N'uxdzraies, epitheton Solis quód candidis vehaturequic. pagogi navigij Pollux etiam meminir, Hermolaus. Hippagínes, vel, vt Livius; hippagogz naves, tranfportandis "4 e TA. Iucy 4, hd 4 -» T » . ; " ? , | |: f : die wa "rs De Qaadrupedibur e. pondereinclinato fit dorfo & capite; elusq; corpotishabitum qui geftatur etiam imitari cogatur; vZuxvisuvlav, id eit vrinantium; velaliterin caputfe devoluentiumgeftum exprimant. Evxorvs diez, id efi In coryla geftaris, fufpicor dictum (inquit Erafmus) deijs qui atbitrio alieno quà libitum effet, hucatq; illac ducerentur, aut vbi :quisindulgentius foverit. Tra&umadagiumà ludo puerili, &c. non aliud enim quàm recitstaiam Pollucis ver- ba fnbiungit. Hippadss legimus facrificia dita Athenis qua tnitterent equites vocati, Celius, Czrerum hippia- mime e) mui mais, Scholia inequites Aríftoph. Lz«*, cenfus equitum , zip phtisoby. mie Bb evAqv Irt, xo] Érveieny iy adis Vagos dizrévequov, Vatinus. Varaeoioicv: vide paulà poft :item in e. Vzatyovov, irzesow, Varinus:apud Hefychium iqmsov legitur, non fuoloco,fed poftizaémei. Hippacate, cft celeriteranimam ducere, ab equi ha- 1 a- Jituqui cf fupra modum acutus Feftus. zzv, equitatio;iter equeltre. ws adverbium, in moreminfidentis equo crüribus divaricatis,ac fi tu equitanter dicas. Lzz:5ev &oy puo: (apud Homerum puto )de militribusexequo . Durio prodeuntibus, Varinus. Vergretowy lu) Vraov, vios 86 1w) jos veupaty, luv. E TTE QV Try Vy. He'vch. & Varinus. Hippione nomen medicamenti compofiti adverfus podagram apud Aécium, nefcio vnde dicti. l7z:5genusco- metz,quodlübas equinas (inquit Plinius 2. 25. Jimitatur,celecrimi motus;atq;in orbem circafe euntes. Hippios pesin carmine dicitur, qui abás epitritus. Hippiaenteain Pindaro vafa intelligunt Phidonia, feu menfuras, quas Cortinrhiprimü comper:(le Phidonem tradunt: hippiaautem dici, quoniá Argos vndefu:cPhidon,nuncupeter — | hippió, Czlius. O esci izamafoimm dejsersaw ialioie, Opplanus. Vrzabec vocatur quod equo decori & conveniens — eft, vc Q, Appio imma3« apud Pollucem.THenmev zwezidleryua, alicubi legere memini : Idem puto quod apud Vari- — num legitur, Taro d|eryuo (etft djryuo per s. fcribitur) Qeuoiypean. Ilo2ukote; *yevvat(go qreudinos , Vt TaAIM9v owlpri uas 2. d. Vartinus. Eft & z«A«(- adiectiuum, vt ze» $vosapaud eundem. VIorjaois dusyuouot, moie Ovos 77 etg peo cov doy [utis Helychius. Vzzuaviainfaná ftudium in emendis & alendis equis quantolibetfumptu. Eodem (enfu adic&tinuum isaopotie, & vetbum irmpavéir proferuntur. Idem vitium Ariftophanesad icerum corporis morbum alíudens, Iizooy dixit compofito ab amore equorum vocabulo. A» rseóy uar cost een T ocentetrov, Sttépfiades conque- rens de filiofumptuofocircaequos. Alludit autem ad naturam i&teri etiam in verbo xeéx;cc. namidtericorum oculi bile perfu.iduntur, vt Scholia monent: quz 'zzregor, izrzritov toairro: ot] vo mov immi interpretantur. In Lexicis Helychij & Varini (quzinnumeris deprauata locis habentur,non modo librariorum, quod tolerabilius e(t, fed. ' authorum etiam & illorum qui collegerunt tum inícitia tum negligentia) diver(isinlocis legimus /zaeO, Vrza- eO, im7o0p cum vno duntaxat modo ize - femper fcribendum fit, Apud Suidam /rz:9G- etiam adie&iueex- — —— onitur z:eAo5 larares t ewm Uy joi, necaliud quàm Ariftophanisiam di&um teftimonium citatur,in quo certé 3 fubítantiua hzc vox eft. Yzzzezeal, $i plura, Pollux. Hippoperas; quafi equeftres peras, bulgasinterpretantur (bulgas Pompeius vocat, & vulgus etiam hodieapud Germanos & Gallos : luntautem facculi Ícortelad ferenda — numifmata, ali2q; neceffaria : aliqui vulgas vocitant) qux equis imponi velab ephippijs fufpendi folent, fivefin- . gulz, five biüz. M.Cato Cenforius cantherio vehebatur, & hippoperisquidem impofitis, vt fecum vtilia por- — tatet: vno caballo contentus, & netoto quidem, cum partem farcinz ab vttoq; latere dependentes occaparents Senecaepiftola 88. zai, via qua currus agi poteft, aut iumenta, iuriíconfulti actum appellant : legitur &c cum adie&ione vig, izanAaxain 580, apud poetam quendam puto, cirante Varino. lzrz5Aer(es VramwtAavWevVrTm- — | x96, Quyaics iT zm mir G», EuBp oa B» y TrAavreio, odas 490 Aie, Eug s op (B xod ie Aa A any ponts Hefych. Varinus etiam &l- | acp exponit, id eft nudatum; vacuum fcilicet omnibus equitantium impedimenris & obftaculis, vtfaxorum, — fruricum, arborum, &c. l'zzozze15) 00V ve Vr mw, 4 9) Y vvv ty oov, C vs üovus o eir 06 y ANE XtyeG y Hefych. Tzzózee/s ^ x9iNacs iil; Sapa, Idem & Varinus. Vzze9optur, gradarius , Lexicon Grzcolatinum fiaeauthore,. — Meminiali- cubilegere Croxoéxen de molliingreffu equi gradarij & rollutaris : quod verbum quidam in Lexico Grecoladno exponit refonarc, placide pulfare fidesin concinnanda ad numeros cithara, ex interprete Pindari. Videtur fané numerofus etiam tollutarius equi greffüs. m "s wt M Icauraapud Atiftophanemin Equitibus vox fi&itia, vradmonent fcholia, ad imitationem vocls juzzrei, quzacclamatio nautica eft: mentio euim illic fic de equis & hominibus hippsgines naves ingreffis, Aquilonem ventum quód frigore fao vrat & excorlet etiam beftias, vocamus Germanice fcbind aen bengsi: hoc eft equorum excoriatorem, vt Grzci (&3ogov. ijuz m0, moechi, Hefych. & Vatsnus. lrzreosisaus bi Qaa, Pollux. IlAnteTa6 equos veberans, bellicofüs : cognonem Pelopisapud Homerum Iliados fecundo: quod o£cifo Myrtiloauriga - fuo, ipfe currum regere ceperit, &c. vide fcholiain Homerum, | Merwzw( aliqui Metopen lacum , alij fluuium 50 fuiffe dicunt) ézzxe Qa luu rm mov yrs al mAmTsouv exo Vrse 6) Tos dodpsois alu) isporen v, alu) aoxetetctvs Sch o]ta in fextum fidos Pindari O!ympiorum. A4acovlDov Bapviz mov, id eft equeftcium, Orpheus. Sócus filius fuit Hippat hippodami, id eft reiequeftris periti. Aix pummui; bellicofi equites, Heíych. &ifeyza Q^ velox, Suidas & Vatiaus, Ciretici canes celeres, qui in venatione equos comitabantur curíu, paripidi&ti font, Pollux. Az» 24, ine- quitabilis via, id eft equitationi inepta, apud Herodotum. Xv carens equis ,Varinus. ELHerodotus fcribit Maflagetas efle Vzzromue xod c viarar ec, id eft ex equis pracliari Ge pedibus, Cal. Aw s meg od eroi ju 6 re. Menon Ene wr Ariftophanes in Nebulis, id eft zzv éexonpdl/ov. E sero habensequos, Suidas: equeftrís,alens equos, Hippagines naves quibusequivehuntur,quas Greci imaays $ dicupt.Feftus. Ego non izzayeo fed irmwys's veliz- gneyorys slegerim. Grapaldusin multitudinis numero hippagonces dixit, vt agafones; quod non probamus. Hip- 6 equis deftinatz, Bay(ius, Hippagogas dici naves equis fübue&andis deftinatas, apud Herodotum hiftoria fexta dnobus locis obferuanimus; Czlivs, . Etalibi, Apud Pollucemlibro primo inter equitum fpecies recenfentur, hippotoxotz, hypafpiíte, fceuophori, hippagogi & anippi; videtnr autemlegendum amphippi vel hamippi, vt pluribus probat Czlius eodem inloco, ( lib. 21. cap. 3o. ) Stratiotides naves Thucydidi nuncupantur, quarum vna eft funáio vti pugnaturos fubuedtent pedites : verum quía & eqaites, inde hippagogi eidem nuncu- pantur quoque, Czlins. — Gra císdiffimiles equitum faére fpecies: nam quidam higporoxote dié&hli] Íceao- pheri , &c. Nonnulli hippogagi : multi amphippi, qui equis duobus merebant, Alexander ab Alexandro 6. 22. Scopa Grammaticus hippagium gencre neutro lo pontone Italicé interpretatur. Sunt autem pontones ne- ves , quibusin tra/jciendis amnibusloco pontum vtimur: Cafar tettio bclli ciu. genus nauitim vs d E 7 [ . cribit. JÉs r j ' m ] r u L2 P - 20 eibi lzraeyaiyeve; uds susci aiyopets airys m'a vase, Suidas. A liud eft Vo wyaeic, nem peinftrumentuai quo lapide? ID pro illinendo muris te&crio, & indacendo gypfo: vndeverbum tiuili(are empfiifle «le». ab aliis verb, inquit Do yields, oi retzeo, Pollux. Ab hifce duobus diverfam eft inttrumentum quo lapides etpuliaotur er complangatar, so srUXos ditum (^ a quo vxoc alibi 5 cQveg! váv Xaviiov expouitur ) vnde verbuin «ox in Amb. Ariftooh. '— "invenerunt shacadequotum paícaa vtuntur: materia eftlaarus devadko cortiée : adm exempta medullaacutum - . redditfonum, & equorum celeritati convenientem (fi redté verto quod Grece feribirur, uo) Tara TÉbfUTg* (owe saevov, ) Pollüx. Var s'ueys zitauev, Helych. fed rectius pecta plex piferibi arbitror. 1399» su gupda-. E "gets Ariftophanes. VararsueiQo. onc4udl Qe 420 twritlov £u» oy eo; pues, Hefych. idemligáum tss sabeo füpcrius .. dictumeft:&ab Etymologo; per pi fimplex; ad differentiam vao. ur | '.-. Hippochatis vel hypochaeis, oledisnomenapud/Piinium, lib. 21, cap. j1. vtroque enlm modo legi pcfle M "Hermolausincaftigationibus füisferib:c. Verba Plinij fant, Vuleachum in &bo apud Aecgyrios lierbarem no- Plinlum m entio. Theophraftus de hift. plan t. 7:7. luteroleranum erat Incubum,aphscam, vod tyalam;hyoochig- à «imo, quanquam & «ov oprios ibicortu pté legitur. Cichoracea otunia (inq vix) folio funt anutio, ab rad iceto. | » ! 1 .. eumvllaandryal auc candraliz mentio fit: proinde facile fafpicos; librariorum infcitiam vtruarqs l'oeamdepra- —. walMle,& chondrillam legendum: ( Andryalain Theopbra(to, condryala in Plinio; pio condrilia deprauaté 'e: Imm cophraftusla&eum radicis fuccum (Theoph. vno vetbo is»vdixit ) eumd; copiofüm & acrem ei attribuit, . Hocetiam ex Diofcotide & Galenoconftatinter Íylueftresintaboschondrillam effe, $t Diofcoridesfacit. Inra malis prioris gummi maftiches fimiliiauim inveniri foler, iberca to faba: Gueci tuber- culum fivegrumum chondron appellaat, inde chondrillz nomen, vt ege quidem conijcio: nam Galenus per ch. fctibit, Diofcorides perk. Plinius chondrillz fibz radicem trib; it, q&odnon intellexerit, vi puro, gummi tzre tum fa ba feminicom parari, Galenus chondrillam; amariotem (icciorem Qs paulófacir quàmíttabus fit. TL.eto- Pli dus 25. 9.) luccum la&eum mittit, concteícenrem Üümmi modo, humidis locis : datur deparij | ntraferpentes.Hocequidem cum Diotcoridis chendrilaidem etfe'co niic'o "ham & illa la- éteum fuccum geritgummi modo concteícentem, & in vino contra viperas darur. To pratis ( | : ylnefttis genus; cubitale, aut longins, Rcipefu floribucfl:uis, quod & hie- . racijgenerib. adnumerari poteft. Eft &aliud genus; longitiimumin inu J n ' pechorin vel hypochesri nlegit, tatiquam ind:fferentcr Vir A nM » &ut cerce dubitans. t, vr hypogloffo, & hypophzfo : multi enira las voran, id. den, H ;p p 1- : gui. e ye S faperus oic q :Eft & laurus Alexindrinz cognomenapud Di fcorid, 1 "fpiffius, Plin. Hippomanesidem: quod: pocynüspad Diofcorider plod'& BHermolaüsobfeigauit: eft "Ces €apparis nome i : un n: Ies. ier 1 ; A je tts Á. fiodo,quod'& Seruius velati D] cra(lum naicieribit. Etquanqtiá tum hippofciua ater vtatür, vtrang; tamen à mapgaltudinepo: ms, ophraftus (inquit Nicaadri interptes liippafelina:i uriam G.z. equ aspirin tían? | hippomaret zenere, hoc un. 490 | i yw Q uadrupedibus ttan&alic, Hipporizonin Hippiatricis Gracis nominatur ca. 15. micetur autetn alils quibufdam ad clyfterem vteri equa promogendz conceptionis canta. Hippatifon, nifirnendum eftapud Diofcoridem inter verbenaca | ' alterissnomenclaturas legitur. Ego verbenacam alteram eile coniicio, quàm vulgo Germani confalidam au- - ream vacant: esm in cibe falubrem effe equis quibus vIceratum eft dorfaro füpra dixi. Hippurisherbaà cauda velietz equinz (icaditudine pomentulitapud Grecos: id Germani ad verbum profernnr, ra Seb vantzs pfera- feb vau ,vofsvvadel: & aliis nominibus katzenjebv vente, , fchaffibeuvv. INomenclaturz eiusapud Diofcoridem Latiaz legunturifte, equinalis, equitium, equi vel equina falix, equifetum.Equiferum, hippurisà Gracisdi&a, — plluseft certa, equina feri fimilis , codis iuncels multis nigris, vteftequorum canda,Plin. Er alibi, Inuifain pratis & equifelis eft, à (imilitudineeqnina fete. Anaba(is herba eadem qua hipputis & equina feta dicitur, Hermolaus. Hippuris Pomponio, Hippurifcus Stephano, infula maris mediterranei iuxta Cariam, cuinsetiam T Piiolus meminitiib. z. ca.12. ab hippuri vel pifce, vel fcutice, yt Hermolaus coníjel, appellata. Tradunt,inquit — Piniut, iuxtaarbores naíci,& (candentem eas dependere comis iuncels multis nigris : Hine facile sppareccur ephedron &anabafis vocetur, quibus nomigibus Plinins verbaiam citata, tanquam originis expofitionem fta- tim adiungit, vt fapetuacua fit Hermolal conie&tura ephydron legi poffe, quoniam in aquofis nafcatur. Nec fi- militudinem tantum ad equi candam hippuris habet, vnde potiffimum dicta videtur: fed etiam. cum vino trita, | infufaq; in potu ( vtin Elipplatricis Grzcis legimus ca. 1,8. ) equorum vrinam provocat , & dyfuriám eliminat,vt vel ludendo quis dicat hippnrin appellatam 4| 13 4*yew cir Ur se dis sbujes. Ambrinas(anabafisforte) Graccis eft cunicella herba, ea fcilicet que canda equina dicitnr, Vetus gloflographusin Auicennam, Po:amogeton fimilis berz foliis, &c. Caftorhancaliter noverar, tenui follo velut equipis fetis, hyrfo longo & levi; inaquofisnafcen- — . tem, Plin; XégQulov, &oxxfemVararegov, nales Gurt oy. 5 s piNóV el xov/Aac 9, Sc. Hieroclesad otthopnoram equi. 2 Ruellius fiue eam lection£ fecutus, fivecorraptum hune, vcapparet,locum fufpicatus,itatranftulit: Hali quod ' | j fympbytom appellant, & equifedifu ccus expreffus, qui heminas duasimpleat. Sed forte legendum eft, x/pQvror BuoADnaerpdon &c. Hocenimadthoracis & pulmonis vitiaefficax effe conftat. Codeta ager ih quo frutices exiluntin modum codarum (caudarum) equipatum, Feftas.. Hypopefton legebaturapud Plinium27.10,Her- — molas bypophefton legendum monet : potell & ab equo ( inquit) videri appellatahippophaefton:vtroque —— modo redtà feribiturà Grecis, Hzcille.. Ego bippophelton malim, cum & Pliniusab equo deriuet, &apud — Diofcoridem, vt iam retuli pauló fuperins, pluresabequo nomenclature ei tribuantur: & hippophaésetlamcos — gnata ci herba fimiliterab equo compofita voce fcribatur apnd probatos authores, vt Díofcoridem & Hippo- — | cratem. Nam Galenusin gloffis Hippocratis, quas ordineliterarum tractat, in elemento iórayimriQev herbam -— exponit, qug non hippophaéstantum nominetur, fed etiam xxo Qo & si Qovab Hippocrate: legendum eft autem, 30 non a/Qov fed «o/&y, vt inferius ab eofcribitur in Sigma, vbi per ypfilon aduerfante Hiecnégumq MM iuubi non poteft. Diverfatamen ab hacfaerit Diofcorldis (tcebe. Similiter libro 21. capis. vbi hypophes legebatur apud Dlinium, Hermolaus hypophyes,autetiam hippophyes;repopit; ex Diofcoride ( vtinquit) Galeno & Theo- hrafto : Ego apudillosaliter qnàm hippopbyesvoceabequo compofitalegerenon memini, Nam Theophra- ftus de hift. plan. 9.15, Ex lactarie (inqait, interprere Gaza ) hi ppophaés fit; idq; optimum apud Tegeam: quod. & Plinius ex eo tepetijt, Intelligo autem hichippophais nomine; nonfui generis herbam, (ed fuccum fiveliquo- rem ex latatia collectum, cui fimilis purgandi visinfit : nam & hippophais proprie di&ti radix lacteo fucco rar» get, quiinde eximitur, perinde vt exthapfia, & ad purgationes accom modatur, Diofcoride tefte. Democritus ! aglaophótin herbamin marmoribus naícentem, vocat etiam hippophouada, quoniam equi przcipué caucant j earc, Plin. Eapathum fylue&re alij oxalidem ap pellant, noftrirumicem,alij caorherinurm, Plin. Syluaticus lin- 48 gz2m equi betonicam interpretatur: & hyofcyamum alio.notminedencem caballinum velequinom dici Ícribit, | T rifolinm caballinum in Italia plerique vulgà vacant, quod noftri feundkrsn, fibengezeyts xagerkrue: 8c Puchius —| prolotofatiuapingitin libro qui folas ftirpium imagines habet:in magno eniro opere prius prottifolio afphal- tite plnxerat.. Huiusenim paícais, vt Matthzolus fctibit, equi dele&antur. Quódaucem non fitcytifus, vtidem fuípicatür, facile incelliget, qui noftra de cytifofcriptain Boue legerit. Mihi certe trifolium iftud caballinumlo- 3 tus fylneftris Diofcoridis effe videtur , fosnogrecci viribus przdita. Matthzolus andacocam ( vel potius bauda- cocham) Atabum,lotum fylue (ttem Diofcoridiseffe contendit, & Aegypriá : & reptcheridit illos qui trifoliumà interpretantur : quod indc ei contigiffe puto, quoniam caput.Serapionis &.Auicenne de handacocha non to» | tum perlegit ;fedab initio tantum: ham &perlegiffet, deprehendiifet opinor quo dipíe deprehendi, Arabesvno. handecocha notmine; quatuor diuerfas herbas complexos, hoc eft vibanam & fylueftremlotum, & Aegypria- fi cam lotum & Diofcoridistrifoliumlong?à volgari diuecfum.; odorebituminisinfigoe, ex quo laudatum illud. — adarticulorum neruorum; doloresoleum Gt, non ex fylueftri loto vtipfeait. Errautigitur, & Atabes qui di». . verfas herbasearumq; vires confundunt: & Marthaolus, qui vnam tantum autalteram ab eis lotum defctibi pu» tat: & maxime, qui vulgar itrifolio ia odore & viribus raultum diuerfis pro handacocha ad oleum iam di&um. viuntur. Handachocha (inquit Bel'unenüis) eft genus trifolij: quod plures emittit caules duorum veltrium p al«. morum(dodrantum intelligo ) altitudine, loribus citrinisodoriferis: planta Syris norfima, ex cuius Boribus oleum parantexperimento cegnitumin virijéneruorum. HzcàBellunen fi (cripta de Diofcoridisloto fatiuain- tellexerim, que nimitam quod odoratior fit fy lueftzi bortenf culta dignata eft. Querendum aneadé (ic herba, de qua Monachiin Mefuen nuper fcripfezunt, diftin&ione rr. cap. 328. his verbis, Eft & trifolium maximé odo- - ratum, quod vulgó Roms tribulum ( quafi crifolium: Diofcorides quidemlotum fatiuam eiiam tribolion cog». nominati fcribit, vel quifquis eft de nomenclaturas addidit appellatur: juod: copiose mulieribus przcipu&, venditur: quoniam dittillaturad faffamigia&aliavaria odotamenta, nec alites adhuc in víum medicam venit. Hzc illi, quoautemà veteribus nomine dictafit ignorarefatentür. Germani mentaftrum vocant roffmmt za . jdeftmentamequinam : taffilaginem , vt & Latine quidam recentiores, vngulam caballinam ofcbib, ( Maro - cellus empiricus herbam qua Gallice calliomarcus, Latiné equi vngula vocatur, commendat. a tuffim:). | oxyn Plinij, quod trifolium acidum dici poteft, roffampffer , id eft oxalidem equinam : maluam fylueftre maiorem, rofipappelen , id ef maluam equinam. Phu, quam vulgo Valerisnam vocitant, Germani denimare y haud ício an ab equo compolito nomine; équurm enim marcam appellabant , nofiri nume equam tantulne " - , x ES "m MN - VT. Ng: € w- x 13s " 2 " 4 * 4 i , . . ÉL. E " DENS ] 2 * T j|" z . Je ; 1 E o9 oov De ouppilapho Bios Loo PA, 7 M Fera quzab equo hipparditim nominata eft, capronas ( ;/aimq ) gerit in (ummis armis : differt ab hippela- | pho, quod barbam vtille non haber. Hac fimiliter vt hippelaphus, tenuiffimo iube ordingà capire ad fümmos »'armos crinefcit, Geritetiam cornua vtrumque genus, cxceptá foemina equiceruini generis: & pedes haber bi- fulcos, Ariftoteles, Hippelaphusab equi & cerui fimilitudine dictus eft, nec alius Volaterrano quàm tregela- | phus videtur: dequo pluradixiin Cerui & Hirci Philologia. — Yee. | |E ^^ DE HIPPELA?PH O. ; rj ) d ts z K. ÜN- "Lm 727727 27 p au" — S lg 7 oo D 472722777 7777) ET s vU) 9212 umm "12 TTE J. X . X | ER NE Á / (^ N NS SN SS E» IPPELAPHvsÁrlftotelis,vtIo. Caio Anglo videtur;is cftculusicong;m, & deleripionzm fübilcio, ) quamab eodem]To. Caío aécepi cum his verbisqua feauuntar. Noruegia ( inquit )in noftram Brie jj tanniam animal quoddam cranímifit, fui quidem generis.fed mixte form. Nam corporecompatto, crarelongoatq; gracili, vogula bifida, cauda breui; ceruum effe diceres: capite & aure mui , cornu , P799" "dercadem, labro fuperiori propeníoalcé feré,ioba equum, nifi quód tenuior & ere&forces cit quàm . equi. Peculiáriter habet ab armisad caudam peromnem fpinz longitudinem pilum eleuatum leniter ,aroncum P fub fauce promiffum , & in eo palear pendulum; pilum perarmos longiufculum obliquo afcenía, collum bre- . ,viusquàm precorporismodo, | Éam ob rem cum vel herbam carpit, vel panem proie&hum collit, vel potum ex | wafe aut vado fumir, ingenua procumbit. Cotnuain hocgenere mari tantum; non? fammo capite ecedta , fed -&medio feré capite ex vtroq; latere paulo fupra oculum enata, & in latus exporredta, afpera & tuberofa vt cetvis, nufquam lzuia, nifi in fam mis proceffuum faftgiis, & qua decorrantvenz, ad tegumeotum villcfim in teneri- udine nutriendum pet longitudinem produ&z. Minus tamenafpera fuacà primo proccifa ad fechndum in atr« -teriori parte, & rugis potius quàm taberculis conipicua. Eadem ad dimidiam fui longitudinem , reétà cendunr, inde,infublime fenfim recurmantar. Vtrumq; proceffus tantum tres facir, quorum humiliores biniin aduerfum pe&anr,fublimiores finguli castum. Euenire tamé iolet,vt velinopía pábali,vel 5orbo, (eccaftodes etalevunt & ipfe vidi, ) nitrum cornu duostantum exigat proce(fus. Longaeafanr pedem Romanum vnum cumfemi(fz, & digitum vnum cum femiffz. Craffaad radicem; palmos Romanos duosintegros. — Summus vniuscorou pro- effus, diftat à fummio alterius, ped. Romanis tribus & digit. tribus : vt & infimos ab infimo , pedibus » duobus. Metior à faftigiis. Colore.funt & denfitate fubftantiz, ceruinis quàm fimillima. Pendant vnà ; cum ficca, dimidiata , rupta, & fpopgiofa fronte , libras quinque cum femiffz & vncie dimidio... Cum | libram dico , vacias fedecim intelligo. Decidunt quotannis vt ceruis , aprili men(e. Canaenim nonfant. ' Frentis fpaeium inter cornua; palootum duorum. Ronianorum cum femilfe eft. Eminens cale pars, qua nter cornua eft, à poíteriori parte caua eft.,. 1n ca cinitate cerebrum erat pofitum, defcenditque ca ad oediam oculorum regionem, — Eam in íceleto a & b liter ( 7» pictura noflra ba ditera per inesersamn omif[u ftit ) "indicant. Dens vt cetuis, (ed equino maior, &in maxillaribus per interiores fulcos, fed fumma (ea partes D enticulus acutus affurgit, ne quid eà cibi inconfectum delabatur. | Colore id animal eft pec adolefceo-, dam , marino aut afinino ; per prouectam ztatem fufco, (ed magis per extremas totitsgorporis marg nes: zs en e — elt o 3 r | po 74 "Phoenice hippi vocantur, cante velocitatis, vt confequi non fir, Plinius. Hippurus pifcis apud Ariftorelem, Gaz: ^w m IN] 1 xs |»oipe i uaarupedibus A 34 bilo leuiffimo, crarís maxime, nifi ub ventre; in intimo & fummo crure; imó &fopremocollo, pectore; ar-. mo,atquefpina. Proceritate eft, duodeuiginti palmorum vulgarium & digitorumtrium. Multó velocius equa eft. Feemina fingulos peperit in Brltaunia : aiunt tamen geminos parére. Catoilli nigraeft, & fibra craffaatq; longavtibubus: preparata tamen vt ceruina, atq; in furno co&a, in cibo ceruinaeíLfnauior. —Vefcitur herba; fed rariüs apud nos, co credoingenio quo equi, qui ctim panem poffünt, faenum nolunt: folio , cortice ex are! "bore, pane & auenalubentius. Priora veiad triginta palmos vulgares excelfa, naturali corporis pofitura catpit,- Si quid fit eo excelfius quod affectat, erigit (cin pofteriores pedes,& prioribusin arborem aut maceriéinnixum; " — vtfolentcapra, velfupra fidem extentaore detruncat : tanta eft animalis proceritas & altitudo. B.biraquam, bl- | bit &alam ceu ceruifiam auidiffimé pariter & copiofiffime, idq; (ine ebrietate. Sunt qui vinum dedé:e; fedid fi humanum genus perfequens, fi non afpce&u, at odore,quo maximé pollet & cane certius; Quamobrem qui pet - viuaria regiailli pteficiebatur,fingulisannisferradiffecabat cornua. Quem comprehendit, calcibusdetutbat;&, nientis fuis. Orbum fua foemina, mulieres valde affe&tat, & quafi fexum noffet; pudendum denudar, Id haberin- ftar ceruini. V ngulam eiusaduerfus morbum caducum valere creditut.Hoc anitoal Noruegià £ezd & £lhenomi- Magno dicerem. Hicenim muli caputatq; aures habere dicitequiceruum. Tlleiubam tenuemà capiteadarmos ' protenfam;aruncum peculisremà gutture pendulum, & dorcadis cornua geftare fcribit Hippelaphi. Alcem effe | fibene memini. Minus Hippardium crediderim, cum praefertim fcemina cornibus careat ,.& mari aruncus n quein Hippardium non cadunt. Tragelaphum efle dicere, vetant & dorcadis cornua, & muli caput. Ádiungam | tinentcernaptur omnia. Hzc omnia Caius. Apparet autem omnino animal hoc Alces effe fpeciem, eandem 7 peromniailli quam nosexhibuimus, exceptistantum cornibus : quz certé Dorcadis feu capreoliin Alcium ge-^ minatur; femper magna & lataadmodüm (qualia pinximus & vidimus ipft, & Albertus quoq; defcribit ) cornua , gerit: vt teftes oculati non pauci mihi afferuerunt: & ex Pruffia PoloniaQ; vbi capiuntur, depiótas icones cum, | fimi. Ariftoteles quidem hiftoriz lib. z. cap. 2. dorcadis cornua Hippelapho tribuit; ideft, caprez : & iubam in. , | 1 nibus catere: proprium ei quód barbam gutruriannexam habeat: nafci apud Arachotos (eftautem Arachofiare- ^: videntur Alcz noftrz conuenire, nifi quód Ceruo multo maior eft, duplo plerumque: & cornua non dorcadis;; fimpliciter, fed zius que platyceros cognominetur,quanuls adminiculis(que vocant)catet,longé maioribus,&c. uare duplex, opinor, Hippelaphus faerit: vnus videlicet Alce noftra cornibus latis: alter veró; Hippelaphus | Alce noftra platyceros: quanquam Ariftorelesapud Arachotos Cerüo magnitudine parem effe dixit, fiue deces ptus; fiue quód reueraillic minor nafcatur: duz vniusgeneris proximi fpecies: vtraque inter equum & ceruum y ftet.inquit Albertus, cicuratur etiamad eqvitandi víum: tantundem enim vno die fpacij, quantum Equus triduo), perficit, An Hippelaphus Caij coelo viétuqs mutato, etiam.ccornua mutauit ? Videturautem idem Tragelaphus nta ceruina, | ! | | | Hippotigrin animal celebratum inaeniasin Antonino Caracalla ex Dionis Niczi hiftoria, Calius, Hippo- Hefychius. Hippocyon (fi re&é legitur, ) nomen Satyrz Varronis. leor, auis quedam vulpanferi fimilis, ' Hefychius & Varinus. Hippalectryon dici videtur ftaturofus (magnvus)gallus. Putantaliqui effe marinum ani- in fuis vagaediis hippale&ryonem finxit, nonanimal naturale, fed infigne nauis, vtipfeexponitin Ranis Arifto-- phanis, vbi cum Euripides eum reprehendens dixiffet, E? 9 a» &» uoxpa pov vwrhe: Oumrypure(uaze "v £ouly ierra . 3? / yd iate EX a xo A eiTEudva. Caliás oA exeviva, ) zero Aefchylus, XJd[ o Jetww bx penat ddl igve] tmieic s Euripides; O'wxi TFTTWAEWTEU V, UL 0e dl, 9e TEaryeot Qus QUT 6p, A y TOI01 Toe gTET GLO oL 0t 30i Madvcolie pes Qua ' Hippale&ryonem;vt j vtgallinaceo fimile genus Perficum (it:alij gallinaceumin velis (ive tapetibus Per(icis pingifolitam z al) deniq; marinum animdl: & licet philofophi hippale&ryonem in rernm natura effe negazint, meo tameri tempore ( ia- in igillo fao & clypeo depingi curauit. rz 9- ; plpo auis, vt Gaza transfert ex Aciltotele libro 9. de animalibus: igo E ^ * Capa " * ipa * , LA e 4 ! 1 alibitamenin Grzcis codicibus /77« legitur, & (imilitera Gaza vertitur. Iz; ? Dpunovs).ap id elt picus auisy a9», auicula quedam, Helychius & Vatinus: — Hippocampusquidemaniaalculum eft marinuos , vt intet aquatilia referam .— Athenzus pullos gallinaceos à Grzcis hippos, hoc eft quaft equulos vocari fcribit: Athenzus libro feprimo dubitat an hippipifcesijdem fint, quos Epicharmus z7/ziu cum epitheto Aca vocati 1 eftequuleoslzues, nimirum finefquamis vel fpinis. Citat etiam verfus Numenij & Antiphauis Colophonij, quil prolixius hauferit, imitatur vitium ebrietatis. Placidiffimum animal eft, fi cicaretur: alioqui fetox admodum, & t fi eques cft, etiam equum. Quem nonante confpe&um odóre prfenictit, voce prodit propemodi claré gruns | nat,fi bené externa vocubulanoftti fonant. Equidem Hippelaphum, feu equiceruum cum Ariftotele & Alberto / non putem :cü Alci neccruraflexa;fed rigida, nec cornua his fimilia, necin armisiuba fitapud veteres authores, - veramimaginem;& feorfum capitisfceleton vnà cum futuris,vt erant naturaliter, quó certius quz ad caput per- nercinueniri abalio nemine ha&enus cognoueram: nam Alcé noftra, quz fimiliterà Noruegis Zen vel &lke Bo-. ciufmodi cornibus miferuntamici, Io. Kentmanus, Io. Pontanus, & Ant.Schenebergerus,omnes medici doGtif- fummisarmis, & in ca pite defcendentem tenuem: animal bifculum effe dicit; non maius ceruo: foeminam cot-- gio maloris A(iz, in qna Alexandria & Arachotos ciuitates funt ) vbi eriam Bouesferi inuenlantur. Qus omnia ) | Ariftotelis fen Arachofius, cornibus dorcadis, qui apud Notuegos etiam reperitur, esdem magnitudinequa 1 | feréambigente natura: batbsnonà mento, vt ceteris, fed à larynge (id cftgatture) dependente. Equiceruusno- 7 ab aliis dictus, qui ab Ariftorcle HI ppelaphus, Videque notauimus fupràin Tragelapho quorundam, cul cor- | cameli nihil quàm nomen apud Aufonium teperitur. Sciurus, vocatur & campfiurus, & hippurus, Varinus & mal, etiamfi in rerum id natuta compertum quandoq; abnuant philofophia imbauri pleriq;; Czlius. Aefchylus | Aceeoovo: Off£. Tie bmw dovic, efchylusrefpondet, Zupecy o vaueir à umso Gniyeyeortio. Euripides, El épcQu- in (choliis Ariftophasnis & apad Varinum & Hefychium legimus, aliqui magnum gallinaceum interpretantur, uit fzholiaftes ) quidam in raleanimalfortuità € mati prodiens incidit, &à feoccifum cam paffim oftenzafier, Hefychius ftatim ante Iz12voj. Hiro, áuis quadam marina pulchra & elegans, Scholia Ly cophronis, lamina credo, quia pulli proprié finit equorum, Hermolaus, — 1770 magnus pifcis marinus, Hzlych. & Varinur hipposinter pifces numerant. Hefychios etiam & Varinus hippidion genus pifciscile docent. Cancri quidamin. equifclim vertit: quo nomine Plinius hippurin herbam vocat. se piícisab Hicefto iz z?ptws, Dorioni cory: haenavocatur, Eft autem eius naturz, vti Namenius docet, feequenter vt exiliat; & eam ob caufam apisviis, id EY n AS : : TEDCRN AR y s HD "WNNT.. eft vrinatovocatur. Hincfortaffis & nomen fortitur qnod equiinftar fubinde exillat; 3274 pem 22d Xii a | icis L2 ^ 9. Na ZW " m ! | w » E | - I | 2. | 1 1 i , - ? Tu : B L3 "ed I De £59, ZL á, r pi^ ,À [xlosnonacaudaequina. Campas marinos equos (vocantur hodicq; caballi mariniltalis, iz .1à fl. xu polle- iorum parcium hippocamposappellant, Varro, Le b : : Uu Lj 1 B m m TX A M o iac NN cm M SSSENEAS "d hl ' Ü A , * HiPPoPoTAMYs, idefl;Equus fluuiatilis,turpiffima quadrupes, Nilo feré peculiaris eff ambigua vite:cui AAriftotelesiubam & vocem equiattribuit. Capite Bouem aut Vitulum refert,in quiz Bellontas:rcliquo corpo- read Porci figuram magisaccedit. Quamobrem Byzantini,apud quos mihi aliquado viuus FI ppopotamus con- Ípectus eft,vulgarilingua modo Porcum, modàó Bouem marinum appellarunt: qua res nonnullos, eosds pauló uditiores commonit, vt dicerent noflris temporibus vifum nunquam fuifle Hippopotamum. Cui fententiz, nili ego rerum potius quàm vocabulorum effem ftudiofus, facile fübfcriberem. V erümin diuerfum mepertra- üirantiquorum numilmatum atq; Hippopotamorum figura: quz certe plurimumacceditad eam; quam ante (inum animalis corpus Byzantij delineareiuffimus. Hac ille. Imaginem quidé illam ad viuum ab eo éxpreffam 1ondum vidi. Volui autem hoclibrointer Quadrupedes viuiparas Hi ppopotamum propouere, quód nó folüm pariat educetq; in ficco,fed no&u etiam relictis agris fruges & foenum depalcatur ,ac preximas agrorum meffes 'opuletur:& ad ingrediendum magis quàm natandum à natura fa&us videatür. Pio c A M vero quamuisquz- lrupedem;,oblzíam tamen &imperfeótam :fomnid; tantutn caufa , non etiam cibiin littoraexeuntem,ad hunc librum non pertinereiudicaui, Sed de Hippopotamo quoq; in Libro quiaquatilium iconescam nomenclatu- » sexhibet;pluradicemus. Hzchippopotamiicon hic exhibita fumpta eft ex Coloffo;qui Nilü Aegyptium Ros main Vaticano refert. In lunio nomine Aftrzo,qui inter Berceam & Theffilonicam fluit, peculiare genus mu- carum efbapibus fimile tum magnitudine,tum bombi [lrepita;vefparum colore;equifeles (hippuros Grzcé le» ji conijcio ) appellantindigena:ezad (ümmam aquam verfanzesà pifcibus corripiuntur, €c. Gillius ex Aclia- 10. Vragpvpuneo formica equites, Gaza ex A riftotele, Y magnitudine puto di&a. InSiciliaformicz que equites ppellantur,non fant, Ariftoteles debift.anim.8.28.nec alibi earum meminit, A&ormu xa) uoaumec Eryc es Flefy-.- hitus. Scarabeigenus viride, dorfumhabct nota quadà aureola fic illuftre , vt Lunz fpeciem exiguz fuflinere vi» deatur,quare noninuenuftéà Cofentinis equus Lunz nuncupatur, 'hylefius. Mufcz quzdam circa equorü, ca» pita obuolarefolent,ex fimo (ai fallor) équino aatz;vt & fcarabei genusillud quod nollrates vocant rofskayen, Centauros (inquit Canterarius) equitationem primos vfurpaffe perhibet, (altem vtex equis pugnarentradd; ancaccommodantfabulam monftrofz formz;quailli à3poétisintroducuntur, & quam Grrcus verfüsobícae- Emus expreffit, UrrzxG» toevyeren avdhass oir]o 9 (Baosie- Y, vt habet Varinusin Cenrauris) Xonrtos mu Vamow Pindarus egantius, cum dixiflet progenitos à Centaaro filio Ixionis fufcepto ex nube& ére nominato.qui commifcuif- -fetiefe cum equabus Magnelijsfüb monte Pelio:zditam enim tum fuiffe fobolem vtriq; parenti (imilem , fupra "quidem patrijinfra matri, Ex 3 éivovro (inquit) gpovmos Oaupt si e oj Dopo ie Ofpucios TokeUcis qt Loa T3 ev. JU « Kato, Lu B UarsaJewreos, Hloslatrocinijsaiunt deditos, cum tenerentloca montana &inacceffa in Theffalia, excurriffe 4n equis;& przdas cgiffe;cumd; ante fe abigerent armenta & greges, extimulantes fcilicet quo cclezius pcrgerét, "exclamantes in agris & vicinorum opem implorantes, quibusfua eripiebantur, hip pocentaurosi; nominantes, "yociferabantur.Hancautem fpeciem prebebant illiraptoresintuentibusà tergo,que poftea pingi & effingi coe- pta;dimidiati ad vmbilicum hominis & partepolterioreequi.Eodem referunt & procreationis horum fabulam, Ixionis parentis rotam,quibusin aére;hoceftfuüb dio agitandi,& celeritas &gyri atq; orbes delign entur.Itag; onulli LZTGY O36 V/R0E Up PrUJLO AC oUi EV T0 p gre "T V ots "E. TTE tov auo n avis atyejuoie óuarsciiuxta hocyderey D DIEI T 0j 01s ducuíqs Camerarius. De Centauris fabulam quandam narrat Seruius tertio Georgicoruaique veluti nugz re- puenda vidctur. Diodorusin quinto, Centauros nonnulli volüt iri Peleo à Nymphis nutritos, poftea equos fub- itaffe;exq; cis Fltppocentauros natos. Creditum;quód primi equitare aufi fint, exeod; natam fabulam, veluri uieffenthominisq; natura; Hzcille, Centauri ab Fferculedomiti,interlaboreseius numerantur. Vide Palz- atum cap.z. Hippocentaurus,canisnomen apud Pollucem, Plutarchusin cóuiuio fa pientum ,in domum Pc- tiandri allatum fcribit à paftare infantem ex equa natum , caius caput. collum & mamish ominiseflent, cztera 'equi:eiulatusinfantium. Hocinfpecte Thales Periandro dixit, fibi quidem non videri rem prodigiofam & ceu portentum dijsimmiffam,quo feditiones & diffidiafignificarentur, vt Diocles iudicabat: (od rem cffe natural, deod; confulere fe vt vel equifones non babeat;vel vxores eis tradat. Claudius Cefar fcribit hippocentaurum in Theflalia natum eodem die interijfle, Et nos principatu eiusallatum illi ex Aegyptoin melle vidimus, Plin. De Centauro fidere vide Higinum.Lapitharum & Centaurorum pralium Quidius defcribitlib.12.M etam. Pugna- "Yeex equo Theffalos inueniffe tradüt, qui Centau ti appellazifunt, habitantes fecundum Pelium montem; Plin, De Centauris & Ixione multalegimusapud Euftathium inprimum lliadis, zditionisRomanz folio1oz, &alia omeri fcholiain eundem locum:& Etymologiconin Hippocentauro: item Varinumin'eadem voce Chironis "fabulam anagogicé exporientem:itéin Onomaflico noftro in Centauris, Hippocentauris, Chirone,Ixione, Cz- inco & Lapithis;& Fr.Floridi Sabini Lectionum füccifiuarum lib.z.cap.6. Homerus Centauros tps vocat, qua T "ON s; ANN * Sm dut YOX |j 4922- n) Pa. 21 m id ' forum veniffét,fingularem fub omni coelo firucturam,herebatattonitus per giganteos contextus circumferens Rove Vadyatuétrady ril v ipz ite, Hippiades ftatux mulierum equeftresappellabantur,cuiufmodi fuiffe viden- - i) 1 , TAL OU - 5s * CAMS ADU Mau e porte 294. LI Unad/npcatinr. quit)mutanturin quam volu erint formam; Ka udo iuc kopai riu A*ye dv mwes 'areBteore lua) P p euritav sod rias How TR «n EVO Quvvg.. Xxdttscon i [eo RI CUSS 3 TCU CIS €nCOLO'U! GLUTIXG, Addunt fcholia Xenophantis filium paderaftam 8c. hirfüto corporefuiffesfunt autem & Ceutauriinferna corporis parte, vtpote equina, hirfuti: & ipfi quoq; pro-. ceramorisinfaniamaduerfus Lapithas pugnaráüt. Taurus partem hominis pudendam fignificat, & indefortafz] fiscentaurus vt laftaurus,pro molli & libidin ofo accipitur. Vide Kevrawe xoc apud Suidam. Xenophon Grylli 5 liusfertürcelcbrem canem habuiffe; Hippocentauru m nominc.Pollux. Deonocentauro füpra dixi poft Afini. hiftoriam. De OcyrholChironis filiain equam mutata, Ouidiuslib.2. Metamor. Italiam omnium principesin 2 habizaffe fercntur Aufonesindigenasfeuautochthones. At vetuftiffimf fuiffe Marin quendam nomine; cuius" antica corporishumana prorfu m viderenturipoftica veró,equina om nino.Nam & nomen ipfü m propemodum. idem pollere;quod apud Grzcos rasis elt equo immixtus Videri autem potefteguu minfcendife primus, & fenoinhibuiffe,atq; argumento ctu fmodi dxQuije creditus :eun dem quinetiam vixiflefabulantur annos centü, ac tres R vigintitter item mortui myreuixiffe tet, Sed cnim fimile veri mihi haud ht, in Variahifloria inquirAes lianus lib.g. Necdefunt qui equitandiartemyid eft sl ironxlu jin Libya compertám primo tradant: Qua ex caü- fa nuncupárit Pindarus in Pythiyjs Kerle vimm: etiamfi ad id refcruntalij, quódab Neptuno edoGi fint Libyes) currusiungere:quin &PalladaequeftreminLibyzgenitam,Calius. —— — [ 1 | | In marirerum,nof folum animalium fi mulacra infunt, vt vuz, gladij, &c. quo minus miremur cquorüm ca! pitain tan paruiseminere cochleis, Plinius, Exeuntémar: bellua quzdam equorum capitibus; Plinius, Orfei- Indiafperrimam venantur feram monoccrotem, reliquo corporeequo fimilem, capiteceruo, &c. Plinius. INa- bim Acthtiopes vocant collo [imilem.equ o;pedibus & cruribus boui, Plinius:hec camclopárdalis eft;caius hiftoz: riamfupra dedimus. R hinocephalusceruicem habet eqninam cum vniuerfo corpore: flammis quas gre expirats | homines pereunt; Phyfiologus author obfcu rus.Ego nulli mh uiufmodi animalin natura extarearbitror. Pau. faniacin Corinthiacis,in templo quodam Gabalis, cffigié effe fcribit equi qui partes poft pe&tus cetaceas habeat, Catoblepon bellua,de qua fupra Ícripfiinter bouesfylucftres, iubam gerit equiná. Xenophon Lampfacenus au- | thoreftin Oceano Scythicoinfulas effe, quarum Hippopodes indigenz, humana víq; ad veftigi formain equi | nos pedcsdefinunt;Solinuscap.22. Ab Iflro feptentrionem verfus habitant Germani,Sarmatz; Gets, &c. item | Neuri,& Hippopodesqui ab alijs Zagatidicuntur, Euftathius in Dionyfium., Coruda circa Indiam locus eft, ^wbi beftiz vifuntur Satyris fimiles;equitia cauda)&c. Aelian. Satyris iuxta Coxas enafcuntu rcauda nó multó mie nores cquinis, Pau (anias. Lamia pedes habet cquinos, cetera capris conformiaGloffa in Efaiam, Anthus auig 1 eauorum hinnitusimitatur,Plin.&c. vt fupra dixi ad finem capitis quarti, Us ST | 1 &qnilam Roma uislegionibus C. Marius in fecundo confulatu Iuo proprie dicanit. Erat & antea prima cum quataor alijs:lupi minotauri,equtapriq; fingulos ordinesanteibant,Plin, DIo)detsycpevoUi riy puet. Doer 0 8 : db cR Abram af sd|yo d eivea mugs evse Qai, Hefychius & Varin.Plutarch usin Niciaait equi characte- 4 rem alicuiusfronti inuftum apud antiquos feruitutis fuiffe argumentum, T'extor. Cephallenes equum nummis i (culpebant; Pollux lib.5. De Cleofthenis Epidamnij &aurigz eius, & currus & equorum imae inibusab Age- , 1 " lada fabricatis, primis omnium, vt videtur, in Olympia collocatis; fuperius dixiinter nomina equorum propria. | Elephanti & equi maximorum imagines Poliphilusin Hypnerotomachia fuaTtalica depingit. C.Iul.Cafar equi fui quem habebat pedibuspropric humanis, inftar (1d eft ágnum) pro ede Venerisgeritricis dedicauit, $ueto- nius. Anthologij lib.4-Ie&ione yi Philippi Macedonis epigrammain equi cfigiem cx are legimus huiufmodi: IY deba dA y oux adouDa Am TEX opea estie. dpud 93 [óxemrav. Ypeurv evite, € dispoputvas KoguQjis éergats QU x A 2 € [i : * H : , S TN n " K | PITTETEMIYT Aox 2 oM vau ei mé wviogpo(O» E vorouuozo Dfpueis xaznmuevreicos, O' socero Avez d amo. eAzridwe 2 no j | | | | tur Amazonum,quas mortalium primas equum fcandere aufas Lyfiz oratori creditur, Hermolaus,Sunt qui hip- D ades huiufmodi flatuas perimperitiam pro hippiades nominent. Talis Claeliz ftatua inter obtides Porfenz po- ^ fita dicitur, Grapaldus, Cimonis enex eque prorfus ad equarum eusimaginem conuenientes,extiternnt Athe- nis. Aclianuslib.o.Variorum. Pollio Afinius vtfuitacris veh ementig, fic quoq; fpectari monümenta fua voluit, | inijsfunt Hippiades Stephani &c. Plinius 36.5. Et rurfus34.6. Equeflrium ftatuarü (inquit)origo perquam ye- fceminisetiá honore communicato.Cloeliz enim ftatua eft equcftris & quziequuntur.Statuz eque- ficeserani Clos; Q.Marcio Tremulo, Domitiano : & alij: tnultis erectae funt, Textot. Equeftres ytiq; flatue- "Romanam celebrationem habent;orto fine dubio à Grecis exemplo.Sed illi celetas tantum dicabantin facrisvie . Gores.Poftca veró & qui bigis vel M viciffent, Vnde& noftris currus in hisqui trium phauiffent. Serum | boc,&in his non nifi diuo Auguí o feinges,ficut & Elephang. Non vetus & bigarim cclebratioin hisqui prz- | curs fan&icurru vecti effent per circum,Plin.g4.5. Ariftodemus bigas cum aurica fccit, Plinius, Pificrates bigae : Pith5 mulierem impofüuit.Idem. Menogencesftatuarius quadrigis fpectatus efl, Idem.Przlium equeftre ad Tro- phonij oraculum Euthycrates Lyfippi filius optime expreffit. item quadrigas Medex complures, equaumcum fi- ícinis,Plin. Fidiles quadriga Romz erantiu faftigio Iouis rem pli »quas faciendas locauerant Romani Vcienti cuidáartis figlinz prudent &c; vein H.b.dicaminter Celeres equos. Conftantinus cum vrbéluftrans ad Traiani tuseít,cum di (zdificandi )depul(a, T raianiequum folum locatum in inentem.O mniítaq; fpe huiufmodi quicquam effe Cui : : AI TE aii medio,quiipfü m principem vc hit.imitari fc ve D nat & po e.Cui prope aftans regalis Hotmi da e Per- , fide, refpondit geltu gentili-Ante (inquit) imperator tabulum tale condi iubeto li valesiequus, quem fabricare difponis;ita laté fuccedat, vtifte qué videm us, Ammianus Marcellinus lib.ré. Metellus Macedonicus fecit porti- cus qua fuére circundatz duabus edibus fine iafcriptieng pofitis, que nunc Octauiz porticibus ca DAD : | E Jane € LU ^i j E | | E N De Equo. H.a, Lib. Ll oü 49j dance turmam ftatuarum equeftrium,qua frontem &diüm fpe&ant, hodied; maximum oraamentum eius loci; 7 ex Macedonia detulit. Hutusturmz hanc caufam referüc.Mágnum Alexandrumim petraffe àLylippo fia gulari - talium authore operum; vt eorum equitum qui ex ipfius turmaapud Granicum flumen ceciderant, expretfa f1- | militudine figurarum, faceret flatuas, & ipfius quoq; ijsinterponerct; Velleius Paterculus. Equulosargenteos D. nobiles,qui Q. Maximi fuerunt;aufert; Cicero 6. Verr. De equisaureis videin Volhicr equo fuperiusinter pro- n pria equorum nomina. Exquiliz gemini funt in vrbemontes. In altero eorum funt Diocletiani thermz, &duo (equi marmoret ingentes,cum viris feminudis lora tenentibus, miroartificioinfignes, quorum vnüsinfcriptum 7 Eatinisliteris habet; opus Praxitelisialter,o pus Phidiz. Conftat hosa Tyridate Armeniorum tege Romam dela- | tos.quem Nero vtlauté exciperetstlieatrum Pompeij vnius diei opera totuminaurauit Sipontinus. De equoli- 5 gneo quo capta eft Troiainfra dicam inter prouerbia. Athenisin Acropoli Dürius equusitabat,cum infcriptio- , ne; Chzredemus Euanpeli filius Ceele (54 Kov) natus dicauit:crat autem isaneus fa&tusad fimilitndinem Ilia- , £i Scholia in Aues Ariftophanis,vnde Erafmustranfzripfit inprouerbio Dureüs equus, Quum apud Ephefum Macedo Alexander fuam ipfiusetfet intuitusimaginem,;pro virili ab A pelle expreflam,non fatis pto pi&ur di- iate laudauit. Forte veróiuterim equo inducto,& ad pidum equum mireadhinniente;tan quam verum pla- cfpirantem: O rex (inquit Apelles (5 dio iro Qe tome cu yog Did aee D» X9 aroAv id eft equis quam tu expreffior tó eft ac veritati proximiors Caelius 13.38.ex lib.z. Variorum Acliani;non proculab initio: (ed melius vir do- tiffimus Iuftus Vülteius nofter y2aq:297«0» tranftulit, meliorein difcernendis pi&uris iudictopreditum: qué argutiorfententia eft; & vocabuli y 23:6; vim tete exprimit: fimili enim terminatione adaliarum quoq; ar- , tium peritosnominandos Graci vcuntur, vt grammaticüs,hiftoricus. Sic Ariftoteles ia Phyfi ognomonicis : Ka GRO" agen :" «SCA Exoreoy Ocrieiuoves Cu P dio ors easos d|yvaavan Stu 26f THAO "t ZR Cy (o kuuryeru) vovg. Pills equi | án palpebrainferiore Nd dn Apelli Eohefio qui equum quempiám pinxiffet, reprehenfioné attaliffe "crunt. Alij non Apelli hocacciditle, fed Nicouraiuntcum tàmen fcientifimé ceteras equi partes pinxiffet, Ae- - lianus. Nicon,vel fecundum aliquosPolygnoftas ictor in Peecile portieu equum cam depinxiffet; pilosaddidit 'Anferioribus palpebris perignorantiam, cum cereraomnia egregie pinxiffet, 'zetzes Chiltade12.cap 427.Phor- "misquidam ex Mienalo Arcadizrin Sicilian migrauitad Gelonem Dinomenis filium ; apud quem & Hicronem . poftea eiusfratrem,cum amnltapraclare in bellisgeffift, tantasfibi opesparauit, vt & Apollini Delphis donarià , quedam confecrárit; & Olympi duosequos (ex are) vteunq; cum füoauriga : priorem equum cá viro Diony- fiu: Argiuusperfecit;alterü Simon Aegineta Prior equus is eft,cui vt Elienfes feruntiufertum eft hippomanest ane videtur masialicuius arte! . Phormidishonorem factum etc, quod circa equum contingit, Nam cum & "magnitudine & formainferior fit multis alijs equis qui intra facrum illic luci fj pe&antur,& caudainfüper muti- latadeformis, mirificé tamen 4b equis máribüsappetitur,qui non verno folum fed quouis tetipore ( «v 2 doc pace VoVsoihoe (8 ivog arétew Ur. aum day zi vietoatv, lego Wpeu) amote etiisaccenfi, vel vinculis ruptis vel aliter ad eum ac» "currunt; &c. ( vtfupra £&ap.3:1n hippomanis mentione retuli ) Paufanias Eliacorum primo. Eaudemes Paufaniá hiftoriamtranftalit Nicol. Leonicenus varie hift.1.64. Extant Simonis dere equeftri (cripta, quo etiam enetis quus Athenisin Eleu(nio pofituseft;& in bafi éxlata o pera&factaiplius,Xenophon. Cimon (hiis) Athe- fis &e. fcripfit hippofcopicumlibrum mirabilé, Suid.in &; litera. Audiuilli de prifco illo Simone;qui equi- "tationis fuz modos& figurasta Eleufinioapud Athenienfesfculpi curatit, Hierocles ad Baffumin Hippiatricis 'cap.1, Cimoris equi eret Athenis pofitifant;verisip(ius equis quam fimillimi, Aelianus Variorum lib.9. In Ae- -ge!ta ciuitate Sicilie Aemilius Cenforinus czudelistyrannus dona conferebat iu illos qui nogatormentorü ges hera fabricaffent. Cumautem Aruntius Paterculus equüereumà fe conflatum ei dono dediffet,vt (ontesinclu- - dere;tvrannustum peimumiuftus,munerisauthorem primum iniecit, vc quodalijs excogitaffct tormentü pri- " musipfeexperiretur, Plutarchusin Parallelis minoribus. Similem biftoriam de vacca xnei Pecilliin Boue reci- taui, De equuleo;alio Mex ere, dictum eft fuprasater deriuataab equo. Zenodorusartifex egregius.cü: Mercurij Itam in ciuitate Gallis &ruernis faceret; duo pocula Calaiuidis manu czlata;emulatüselt,vt vix vl- la differentia cfletartis,Plinius 34.7,& mox fequenti capite; Praxitelis (imulacrum habet & beni gilitas. Calami- -disenim quadrigeaurigam fuamimpofuitne meliorin equorum effigie ; defceiffein homine crederetur. Ipfe E | 'Calamis &alias quadrigas bigasq; fecit.equis femper finesmulo exprefis. Plinij verborum, inquit Hermolaus, .— fenfüs taliseft:Praxitelis haberi fimulacrum benignitatis cogdominüe, quoniam benigni eiusiuzenij teftis effet: | vtpotequialieno;id eft Calamidis quadrigz,auri gam defuoimponerededignatus nó eí:t. Flic Calais, non Ca- 6 lamis dicitur Ouidio: Vendicat vt Calais laudem quos fecit equorum; nifi forte Calamislegendum eft ià co ver- | fu; Fizc Hermolaus, Altus fuit Calais frater Zethz filius Borez. Polyclcti difcipulus Aviftides quadrigas & bigas — fecit, Plinius. Athenion Maronitesii tabula pinxitagafonem cam .eguo,quamaximeinclaruit, Eder. Quínam m Olympijs vicerintequis,quor(t etiam imagines vcl ftatu polite (unt, Panfanias enumerat toto fecundo Elia- /€o ruin libro;vnde nos quzdam excerpfinius,partim iam dicta ;pattim dicenda Statua Theagcuisinluco Olym- | pix factaeffà Glaucia Acgineta:& iuxta currüs eneus,& vtrings fingullceletesequi quibusinfidét pueri monu. .' menta fuper victorijs Olympicis Hieronis Din omenis,Paufanias Eliacorum 2, Ecrurfas Equusccles, quo vicit ; A "Lycus Phidolas;fu percolumna erectus Vifitur. Caetera ex codem libro huius argumentijfi quis curiofior eft pla- | ra fibi colliget. Apelles piu xit Cly ium equoad bellum feftinantem , & ei galeam pofcent: armigerum porrigen- tem. Eft& equus etus;fiue fuit; pi&us in certamine,quod iudicium ad mutas quad ru pedes prouocauit ab homi- 6 nibusiNamg; ambitu mulos przualere fentiens;fingulorum picturas indu Ctisequis oftendit: À pellis tantum . equoadhinniuércjidd; poftea femper illius experimentum artis oftentatur,Plin, Etrurfus, Fecit & INeoptole- . mumex equo aduerfi üs Perías, Antigon umthoracatum cum equoiüceden tem.Peritiores artis pexferunt omni- . buseiusoperibuseundem regemfedentemin equo. Protogenis Rhodi] tabularum palmam habetlalyfos:Eftin.— " "eacanis mir factus, vt quem pariter cafus & Wr de Noniudicabatfe ex primerein cofpursamanhelantis | poffe; &c.abflerferat (pius mutaueratd; penicillum nullo modo fibiapprobans. Pofttemóiratas arti quódin- . telligereturfponeiá impegitinuifo loco tab ule, & illarepofuit ablatos colores; qualiter eura optauerat, fecit; — inpi& ura fortuna naturam. Hoc exemplo (imilis & Nealcem fuccetfusi uípumaequi himiliter fj pongla impaóctaá . fecutus dicitur, eum pingeret poppyzonta retinentem equum, Plin: — 7j ! | — Propriaab equoyidentur Germanis veteribus deducta nomina cóplura, vt Chonodomarius & Suomari "s poems Ammianü Marcellinülibae.à Vadomarius libz4lté Othmarus & fimilia nomin: ia Hp aru& E ] » í I , a ! 496 De Quadrupedibur. | aras vel arius; euiufmodi plurasputo, iter nomina principum veterü Germanorum reperias in Stumpfi] noftzt À Chronicis Plurima Greciproptia hominum & locorum nominaab equo deriuata etiam compofita habét,quo- | rumomiumhiltorissfi hicadljcerem , nimius fane & intempeftiuuslabor foret: quamobré fat fueritipa tan- ; tumnominabreuiterattigifiesmam qui de (ingulis copiofius cognofcere volét , apud autheéres inquirent, qui vel. .- hominum gefta & hiflorias,vel Geogrophicos libros ediderunt. Nos etiam in Onomaflico permulta abhippos deriuataaut compofita nominapropria vnoin Ioco dedimus hominum locorum; : & in Bibliothecaferiptort. Giéci quidem compofitis deductisq; ab equonominibus propria hominum nomina formare plurimü dele&ati — fünc,& plutimurihac inparteluxuriati,vt fingulismox enumerandisapparebit. Exiftimabant enim nefcio quid . , 1 . dignitatis equeftris nobilitatisqrequi yocabulo conferri. Hinc eft quodin Ariftophanis Nebulis legimus; Stre- 3 pfiadem cum vxorede nominefilioimponendo contenditffe:& citilla Xanthippumaut Charippiden vocari et. e M AP e a let Strepfiadesveró autfui nomine Pheidoniden,conueniffe tandem vt veluti coniunctis nominibus Pheidippi- des nominaretur. Apud Latinos vix vium aut alterum fimile reperiorqualia funtapud Varroné dere raft.Equi- tius &Équiculus Apud Vergilium Aene.o.penultimaper o fcribitur.Continuó Quercens & pulclicr biduncolite " armis. Commodius Equiculus vir fortiffimus & patre militari natus Varroni memoratur. Exproprijsvocabulis — Gracis y Topo üam pri nui hominu m pro prias viroru mp rius quàm mulierum :d ei n dc locit & populorá, d fcraato feréliteraram otdincin fingulis. Flippaleus Hippodamiz & Pelopis filius, Hippalmusapud t brom.Fippamaon apod Pollicemspermniduplexferibendis ^41 paseos Lin verfa beroico- Hipe psgoris Hisparchus qvonomine pluresapud Suidam recetentur- Trig; quad lecbanrur columna quia dam ab Hipparcho ercéts,inferiptis legis quorum fcopus erat meliores reddere]ectores.Hipparchi murus, TÀ VagdoyeseyorHipparchus Piliftrani filius iuxta Academiam murum edificauit, maximo Athenienfium fume. pui quem illos ficere cocgrt: vüde prouerbium iftuc derebus Íumptuofís in vfum venit,Suid, Hipparchus Co-: - largeus primas oftraco damnatus, Plutarchusin vita Niciz. J'a'ueoyieveiQovG- prouerbium apud Suidam: ci. — charcedus hic fuit.&cum certare deberet aduerfus Rufinum cithareedum,obmutait. Hipparchides, apud Ati- - ftophanem.Hipparinus nobilis Syracufanus Dionis pater;Dionylijfocer & collega;apud Plutatchüin vita Dio- / sis.Dion Hipparini,Syracufanussphilofophus Plaronicus, Dionyfij vxoris Ariliomaches fratcr &c.Suidas.Hip- pafus Metapontinus. Hippafusin Corinthiacis Paufania. Sócus Hippaf: hippodami, id cft rei equeflris periti f-. lius;Elomeruslliad.s. DeLeucippe & filio etus Hip pafos quem ipfa & forores perinfaniam laniatum ederunt;.. | (cribit Plutarebusin Gracenicisquaftionibuss7. Fippafidesapud Q Calabrum. Hippias, plures huius nomi- | nis vidc apud Suidam,&c: [n Hippie mimi nuptijs Antonius,vtin cius vita refert Plutarchus,pertotam noctem. bibit, Hippiothon, T'as, Cerenónisfiliusque illum ex Neptuno fufceptum elm expofuit: inde repertum cqpaoutrijeEsrimblepue donet fqad p pedtucn PM M EMT TE xyconum,nomen viri eflvozytoonm enim equilefignificat. Hippon tyrannuscapitur,Plutarchnsim vita Timo- —' 1contis. Hermogenis Lycij nobiliffimi curforis Htppos cognominati mentiofit fecundo Eliacorum Paufaniaz j vicitaütem o&:esin tribus Oly mpiadibus. Fippobotzariftocratiam in ChalcideEubcez ciuitate, Ariflotele te- - — fte;iliquandotenucrátStrabolibao. Hosex Chalcidenfibusexattos Plutarchusmemoratin vita Periclis.Hip- pobotusphilofophus quidam Suidas. Hippocles: Hippoclides: sUvaeuorzt hoe mi e yunemete deriv onn exa, Fielychtus & Vartnus, Non elt curz Clippoclidis OV Qoarelil'armoxaeos Erafinusin prouerbijs. Hibpodidis ph ifofoph: merminit Valeriu sMax.r 6 ( Hippocoon cum liberis ab Hercule inte : fctuseft. Hippocoontis Hyr- t tacida, Verpiliuso s aosdosGrtau Os El elyeioltis Se Vaptamsr Vide paulóyoft in ippouienc.s Firipepdtesrimlte facruptmedici quidem huius nominis [optem Coromnes;à Suida enumerantur. Hippocrates Syracufanorum dux foedera violat;& Syracufas capit.apud P1 utarchum in vita Marcelli.Hippocrates Mathematicus mercaturam. exercuit; Plutarchusin vita Solonis. Hippodami cuiuflam métio fitin EquitibusAriflophanis HuncaiuntMi- .. lefium fuiffe Euryboontis filium: habitaffe antem Piraum;& illum (vcl domum quam in Pirzo hab ebat) Athe- Li bus diftribuiffe,&inhonoreapud eosfuifftgmeteorologam cognomine. Suntquieum dc voracitateno- À tent cose Fo b reden els viru rts Moon Oo dv, Hefycbins&e Varin. Hippodamia didum e(t forum in Pi-. | raoyab Hippodamo Milefio architecto;qui Pirzum Acbenisediflcauit Suid. Hippodamus quida spud Home- | rüm etiam xcci G« cognominatur, hoe eft equeftris& bellicofus. Hippodamantium vinum Hefycbius & Pli- |. niusinter tranfmarina celcbrazncfeioà quoloce dictum. Hippodorusi Onomaftico. Hit podotesapud Gy- *' raldum de dijs. Hippodromus fophiflaapud Clin, Hippolochts, Bcllerophontis filius& i aucbae Hos mcro:& alius Antimachi Troiani filius,Eidé. HippolochusMacedo, Athengus. Hippolochus, Hippomachus; $9 Draconidessviri Athenis ele&tt vtleges Wo iq cms M Hippolvtus £liusfuit Thefei& Hippolytes — nienfi ccadidit: Elic cum currum iuxta mareagi raret,apparentibus phocis equi territi currum raperit, &Hippolj difcerpferont:qui exitus cius nomiti tanquam omintinfeelici refpondit. VideOnomaflüicon, & Plutarchum in: UE noftre religioni fe Yonoreseitüsapud Treezenios; 18oneDianxex Aeneidosíe- — | ppolyto Sicyonio (inquitPlatar- — | m Pythiam reddidiffe, velutideo — chusaliptesliterarmur doctor Jib. r4. hic cum difcipulus eiusaberravet fti:iam alioquin hi tbinonapp 'eiflrofcribit. HippomachusE 1 apud Xenophontem,de quoan T wx V C NEELa NA Lo ap? U. qu y uadices 1 occi qui tea, id cft quo mulieres lanas tingunt, & [lauo colore inficiunt: uif Bere paffiud ac- - eipiasvt ipfe fejid eft capillosfuos hocligno inficiant, Varinus in voce Cratinus: fcd mutilus apud eumlocus eft. ponici cuiufdam Herodotus meminit. Eippontcus Athenienfis ab Alcibiade pugno percuffus, Plutarch. in cchii A lax sadi per municipia & colonias difpofitis jad extremum vota pro i palus, in vrbe tamen fe continebat, Sueton, Callippides oliin ( inquit Erafinus) prouer- ba: u moliendis negocijs cum multa fe fa&urum minaretur, nihil tamen conficeret: aut queme odumait 3 erentius,qui fedulo mouens fcfe nihil promou cree. M. T ullius ad Atticum lib.ra - Varro mihi de- Ciauerat magnam fane & grauem exeorQaviziv Blennium praeteriit; cum ille Callip pidesaffiduo curfünullum xeointerrogauit;Non agnolcis merex;nec qui fim audifti? Tum Asefilaushomiaem coótemplatüs, A3V &a0sass Kama à dl puni teres hoc eft, An numtu.es Callippules illedicclicta?fic Lacedemonij mimos appellant. Mi- iquidem hoc Agefilai diótà prouerbiali fenfutorqueri pof videtur in bomines often tatores & laudisauidos, uorum multi fe fuaq; nonab omnibus nolci mirancur- Vt alga quidam Callippidcsille faerit, cuius nomen de ijs vfurpatur,qui cum multa promittant,nihil pro moncnt. Aliqui Calippidem perl.fi mplex fcribun tali j calli- iM Me ME a a Sohrar ay 5 Xoue AG o) f Kertusraolun, Ariltephan esin INebulis. /Charippus; riftoph.in Nebulis,vt iara citaui. Memini exea mi per dinbthongum aliubi legere; vtapud Iuuenalé 5at.8. Oy i idasi nChryfippus & Arsvrippusab ornatu equorum nominati viden- &alius phitofophus Stoicus. Chry ippus etia inter Solisfilios nu- i» Cirrhippum ab;equis& cirrho:colore dici puto, Calius. isp t. Taraxippum etià nunenpatiinuenioheróum Myrtilo à Pclope ftrs- quód'incoloco M vr- entur, Ouidaminib:ia T'r-3 "fef H " n . 1- - mo JO : 4 Ecos ea BIA FUR SEN ; "OM LI e cL 5h Pk eren TEILT eot ETE * meliofis di&is abfentem]laceffitum;erusQ; iaffu faxoscuinomen erat Equi; przcipitatus;ad dcos víq; cauillandos fluens) cuiusaquatpars vnadulcis efbaltera falfa: hunc nouum fübindelntumafferre & ripis apponereaiunuvne I2 De Quadrupedibut. foffa aliqua à Pelope; fibi ab Am phione tradita Thebano: quibusnon Oenomai modo exterriti (int, verum ex- terreantur omnes illac tranfeuntes equi.Fuiffeveró Aegyptij.putant Magica peritum Amphiona: propterea pe- trasilliin Thebarum moenibus fuflgnendis vifas obtemperare, ficuti Orpheoratione eadem fers obediucrunt, Cal. Videplura apud Paufaniam "Macorum fecundo.Epigrammatum Gracorum lib.r.fcCtione 45. Augeas dicit duodecimam boumfuorum pattem effe Taeolzrzuo aj ovosr.Cleon in Equitibus A:iftophanis sweoZia zcepacre: cognominatur,quod ordmmem equeftrem perturbarer. T elefippusfilius Hippocratis, Varin. Xanthippuspater - Periclis, Varin.Hocnomen àflauo equi coloreinditum apparet, vt cirrhippusàgiluo,Lcucippus ab albo, Mela- nippus ànigto. Zeuxippus;dux Laccdzmontus, Xenophon de rebus Grzcorum. - Mulierum nomina. Hipparchia vxor Cratetis Cynici; &c. — vide Suidam, Hippe meretrix Athenzo liba. - "T heodotum quendam feeno prefe&um regis Ptolemziamatorem habuit, & cum in comeffitione aliquando. apudregem vinum copioftusinfundi peteret, vehementer enim fitire fe: Meritó;inquit rex: plurimium enimfoe- aideuorafli. Argutéquidem,cum & ipfa Hippe,id eft equa vocaretur, & Theodoti cui commiffum erat feenuma opes confumpfiffot. Efippe Chironis Centauri filiatn equam mutata, vtfu prain equo fyderedixivideOnoma- fticon. Hippe & Aeglevxores Thefei.Hefiodo tefte, Ath enzus lb.13: Hippe filia Danai, qua hippion Argos dis &um;Hefychius & Varin.Hippia;ozio, Arfinoé vxor Philadelphi,Ffelych. Spartana virtusapad Leutraattri- tacorruüit;infefto numine, fi credimus, ob fceJusadmiffum in $cedafi puellas, Molpiam & Hippo,vti à Paufania | (in Arcadicis) relatum fcio,etiamfi ex Plutarchoalibi Miletiam fcrtpfimus Calius. Pluravideapudeundem li-.- bros.cap.8. ExFuluioquodam & equa Hippo puella nata fertur, Cazlius ex Plutarcho. Cclebratur Athenis — quoq; fcemina Hippo;vt eft apud Valerium Maxitm a. Hippo vel Hippona deainfradicetur. Hippojinter INym- phas Oceani & Thetidis filias nameratuürin Theog.Fcfiodi. Hi ppodamia, zzzsa eec quae & Brifeis:& M cognomen; Hefych. Hippoda mia Pelopis & Myreili fab ulam,vide in Scholijs Ho meri inliadis/2.& i nOnoma- - flico." Hippodamia Pelopi peperitfex filios;vt Pindarus fcribit; Atreum; T hyeften ;Pittheum, a onclope, flhenem (pro quo alij Hippaleum numerant & Dian aut Chryfippum, Varin.. Hippodamiaancilla Penelopss, | Odyl.6. Hippolyte Amazontü ragina; Hippolyti ex Thefeo mater,vtfupradixi : Vide Onomallicon,vbtetiam.— Hippolytes Acalti vxoris mentio fit, Hippomedufa Niobes mater; Euftath.Hefiodus in Theogoniainter Nym- phas Nerei filias numerat Hippothoen, Hipponoem,& Menippem. Aenippe;Eudori filia,ex Aenco marito Cy-. zicum tegem Dolopum peperit; Orpheusin Argonauticis. Aleippe Mar tis filia Paufaniasin Atticis. Alcippe ^ elephantum peperit, quod inter ofenta eft, Plin.. Aftreus Neptuni filius Alcippen fororem imprudés compref- fit;&c. Plutarchus defluuijsin hiftoria Caici. Anippe filia Nili Bufiridem ex Neptuno peperit Plntarchusin Pa-' rallelis minoribus. Apathippe ex Apolline Chium genuit, Plutarchus de fuuije in Pattalo. Wrcbipnasxot Thesk miftoclis ex tribu Alopecia; Plutarchus. Archippen meretricem à Sophocleiam fene amatam M] Athenzum ^ legimuslib.s Ariftippe,vide Leucippe. Chryüppes quz Hydafpen patrem amauit;hiftoria legiturapud Platar- chum initiolibridefluuijs. Cydippen fecit Protogenes K hodius;Plin. Cydippe Ochimifilisex Cercapho Solis |. filio peperit Camirü,Lindum & lalyfum,Scholiailesin Olympia Pindari Carmine7. Fuit &alia CydippeCleo^ ^ bis & Bitonis mater,apud Stobeum in Sermone de morte. Eucxtppe;filia Scedafi Eceotij. Celius. Evizrz filia fuis. Tyrimmz inEpiroquam corrupit Vlyffes,Parthe nius cap.s. Eurippe, mulieris nomen in cpiflolis Theophy | la&ti. Heurippa;Dianz coguomen, Czkab equis ab VlyRfeinuentis, Paufanias. Leucippides, due quedam virgi- 7 nes fuefüng HLoA Rx dO ru guese ton diis ur p c gei pan uis anA mudo c Cue aie D ME chius& Varinus. Stephanus Leuctppidas;id eft Leucippifilias nominat Phoeben & Elairam, ex A phiduis ciuitas tc Laconica ortas:has à Caftore & Polluce raptaslegimus. Leucippeex Vulcano Aegyptum peperit, Plutarchus 44 & mordacisopinationis, Apollinem Delphisirrid endi caufa confuluit, an equum inuenire poflet, ctira omnino. nullum habuiffetzcuiusex oraculo reddita voxefbinuenturum equum; fed vt co perturbatus periret, Inde cum 6 iocabundus, quafi delufa facrarum fortium fide,reuerteretur, incidit in regem Attalum frpenumero à fe conta- dementisanimiiufta fupplicia pependi e Valer. Maximus. Roboam Salomonis filius interalias vrb es condidit Fibpin & Mariffam, Iofephus O riginum Tudaíc. 8, 1o. Eadem forte fucrit Hippus vrbs Paleftino Stephano. . Loco: porte quedam Athenis, Varin.Hipparis;! axes Ruutus eff in Camarina (vel;per mediam Camarinam — dezdificandi materiam incole fu mant.alij veró quoniam permediam fyluam quandam fluit, vn de arboresmul- 4 €x procera; naícantur,hoc modo zdificantibus Camarinais prodeflc. Ferturantem & nauigabile & pifcofum, effe flumen:fontes habet in monte quodam Siciliz. Ligna qua in fyluis fecuerintetinie&ta in vrbem vehuntur, | dFgcex Scholijsin quintum Carmen Olympiorum Pindari. Ffipparenum M cfopotamix oppidum:Muros Hip-.4 | parenorum | SE S LES PUE y Fa Y.) S etia £5 JJ * o5 /3 ! SD ", At L9 JEU vui dobU. ^d. T SEU p! üna eit 25. Vide infrain pro- aulo ante finem libri dicuntur , Erythrarn : i) propinquiorja iboregie;Strabolib.i7. Plurade vtrag; Hip- - E(t& Hippooppidum Locrorum in Brutijs Hi pponium (Ezra poft Annib : gentile Hipponiates Stephanus. Gus eft; V. 'erfius Hi »pocrenen fontem caballinum dixit; ex quo qui ntur. Hinc Hippocrenides Mufz. Vide'Onomafticon. Ore. dis, tnmaquaex foüte PHippocrene: qui etiam apud T roezenios & Tinyasiu xal. vocant) Caelius ex Coriuthiacis Pauíaecis. ex indice.Fuitin Pirzo forum hominc Hippodamia à Milefio Hip- ofthenes, V'axmdauetov yop» nui cupat rerum G rxcarum lib 2,Xeno.. &c authoritas Fippodamantio , Myflio, Cantharitz , Pliniusdevinistranfmarinis. oontis hoflilis, «4) summol Y aayrav, Hefych. Hippodromuslocus Alexandriz ciuitatis, vtin tStrabolib.r. fignificatautem quemuislocum, equorum fpectaculis & curfbusaptum. dt 4 Fippola; $00 De Quadrupedibus. l- S - i ppolasl'arroAasyrbs Vetus Laconica: gentile Hippolaites, Stephanus, Herodotusad Boryfthenis TM tractum [cribit, t£pCoAoy a x pas eivaus 6 VermroAtov exp wA érrzu, Flermolaus. Hippomolgi;lzzrozo2jo! (vellamcnm 24: dicti ab equis mulgen dis,Stephanusin Melanchlenis: videfupracap.6. Hipponium vrbsBrutiorum » alis | Hippo paulofuperius dictum.Hipponn cfus,vrbs Carie,& alia Libya Stephanus. In Ceramico figu infule Hips! 1 ponncfos;Mya;SepiuflaPlinys.31. Flippophagi populi Scythiz in Afia; (vt cap.6. docui) & alij Hippopodes de. quibus fuperius etià hocipfo capite dixijfupra T'auricam Cherfonnefum iuxta Alanos. Solinus in Occano Sc . thico babitarefcribit, & humanam vfq; ad veftigium formà tenere;fed in equinos pedes definere: Ex Plinius Ms * in quibufdam marisilliusinfulis. Hipporeg,gens Acthiopiz atri coloris, totacorporarubricaillinit, Plinius. Hippotamadz,vicusintribu Oeneide,Stephanus. |. | | ode B" Aganipp c, Beeotiz: fons;vt fu periusin Hippocrene dixi. Argippzi Scythaab ipfo natali calui, mares patiteré fceminz,&c. facri dicuntur cflejarma non poffident:vocanturautem Argippzi, Herodotuslib.4. | Ar gyrippa. (Apgpoe/m me) ciuitasin A pulia,olim Argyrohippusdi&a, quam Diomedes zdificauit, àqua Argyri ppeni dicun. D iur; videStephannum,qui & hippion Argosà Diomede cognominatum ait, vndcabequis cinomen effe conftat, & non probandifuntqutperz.fimplexfcribuntineq;quifecundam per iota, Dauniorum oppidum Harpi, AP uidas. Cen quando Argos hippium Diomede cond ente,mox Argirippa dictü,Plin. Vygee/ ma Beneuentum, S 2 Ji " , Do A Leti an * 7 ; ! , 1 Jr '" La [ [ ^ " | TU 13 : ; EN "xn E ri 1 | | TU dinge MENT home m i "a. P P d uh "d 4:552, SA PS ROG UA. Fortéinuenituraliquando equus cornutus:fed hoc monftrum fuerit, Albertus. Ywolyequi par lamen t lawvo: b, xoAcCos 7? uivÜ Bara, Suidas in XQveses. Pluradehac & firi ibus vocibus vx efi pr inno eirinoflatim peftafinum,&1n Ceruoxi.a.&dnequo s.| 9 1 SP LP Les D e o EN MN ! 1 nd . - Nt í bo» AOL. y » ' Dm." t J ] "T De pulchritudineequorum;lege Petrum Creíc,9.7.. Equus defeffo fimilisj& capite prono;non eft tvexyuay, ideft decorus; Pollux. mM NUT OE Nea t qe s DEP üneitr 2L aC L o O'reay esta se Homerus dixit pro $póreny oss 1d eft concolores, cum duo y. »€odem omnescolore AM CD LAe. poo do iL i AN M pE ac "no, Gantut: TI^ rede uaworeAy as Varr és ZóUE n uev (Ov Kougluu ezseGstem. Orphe aO Sud & cqui colorem fignificat. Equi colore difpares;hic badius ilàns;i Afino. Nonius citat. Improbi funt equi vtplurimum pr catetis, rur - quialbafrontefunt, autroflroalbos precipue verfi p Hippiat.ro5. Equi albiin magno pretio füuntapud T arturor interdum ad centum millia donantur;Faulus Venetus E. wer vu Tei) [QatAt0v5 (oxytouum;al pav rro jog nga HOY engl | S aiiéicoi Bucior Flom, LiT Oculos natura nobts,vt colori rni Jigioiós Abfyrtusin H humorem tunicaduplexinclud: ! Vuxy ate basate épcsas xai (C Aauyaüoy aput] à ic nafcunturin veterinogenere,vtn Zéo pa: : - 2d y com S E 00:50 Oc15 ulloQssà C am ee ut Deus : lllo.ec | | : t; id eritareumene. to:tóruli in verfusd ollunturin p dum fentitur. G. quisdz2uo etiam, 0 vocati videturin Hippiatrieis cap.28. ab initio.nam cum titulus fit; 1tgocc Qo: Cà Xuu&atvei ol Qr 69 19 rueda Ruellius vertit; Si mfreniiniuria cr potgec onu ma va. Que. yveld g» armen, Eíomerus incarmineadfigulos fBesvysc ovs ov Aeyousv io uov, A bfyrtus16, Cummarium pars,que Gr piatr.cap. vltimo: Videpaulo poftinter pectoris partes. Parsque cant vaderrau[s, vbi fcabiesillaacctditquaaffectuseq uasa noftris & ter vtrafquefcapulas coccyx vocatur , ytfupracapitefecundo docui ; X Ps De Egnoy-H. b. — Lib. 7: $à L. apparet ex Abfyrti verbis,cap. 2:6. TéUrgy die ecu XKesXu5ot MémtV efi Genféyon cule ay € E Qucety tugudmo 9 dyneimittyem d d^ igo 0 644 D) ay attic Axo 9 CAN pei T vues. Eadem & Hieroclis verba fu nt codem capite. Ruelliusin Hieroclig "Verbis Grecum nympha vocabulum reliquit: in Abfyrti verà verbisyarticulu marmorum cranflnlit. - Oui sa pie CHRONO COEM NIO avi vols eror Qésevz Don ov Var sc, Ariftoteles in Phy fiognóta. Si fagmz vel fellie maio- jsminorésteautanguflioresiulto fuerint collifiones & fuppurationcsnafcuntur, vel difecuteseracturam (la- 1s non integer videtut:forte legendum velindecente flratura) mercütiusaut (pina deveritur, Vegetius 2.59. T9; ] edam maru. apulas compre: " vé x diaeft: huica pofteriorc parteinfünt caua Isquibus b. reapars ci; tanqu&roborecrarum vali- i daümingrediuntur nefcio quomodo pedé tar,vnde etiam Dargbezsn à nónullis appel- nec totis vbgulis ex equoinnitütur,fed in vocitarezyua» bep vel fobao f» V ngulasequi rio- 'eftjalterum ad bifülcosetiam & mulcifidosvagucs ornipedescogneminitequos, vt Vergilius Cornipedi Faunocafade more capella, Oui- Zntijersc'rmQ», qni folidoshabct pedes: uos x Sctiam de fuibill): 1t: vvoyzvre? sia les funt du u uj dp£v ; Prarrieói a Ur eoe itopye rti dvor, Ariftotclesin Pbyfi og: cap 8 & 9. Quit delaudibusequorumaliquid commentati 'Synehes Vranio donauerat, 3n epiftola eiusad eun- - imus. Dono (inquit) tibimifiequum omnibus equi uut ; 4d venationem ad pugnasin bello; on enim facile dixerim venatór ne fit pras THO xEAX CVapy mea JO TRUS WONEMieue Aoi Qvod E msequise o-Latinat 9. S Y j $02 De Quadrupedibur. | Quód Gi indecentiorci forma quàm Niffzis equis apparet, vt cui afpera & prominenscalua fit , & lumbi e- . €arnes,cogitandum fimiliterin equos vt homines non fimul omnia diuinitus conferri, Sed forte hoc ipfo nomi- 'nelaudabiliorfuerit;quod maiores partcs duras quàm mollesà natura acceperit. T'olerandis enim laboribusoffa quàm carncsaptiora funt. Veftri quidem equi carne,noftri offibus excellunt; Hz« Synefius. Validus, potens, - membrofus,equi epithetaapud T'extorem. ,Keoremwon nz G-spraftanuffimus equus, Plutarchoin Sympofiacis, — O'c9iei T oreymepaluo d tveuduoir, capite recto & concinno equi, Abfyrt.urs. de Grezcanicisequis: & de Hifpanis; fuus. 1 [inci dp sot tuxeQaxor& de ArmenijsBaguxséQuAo vt laudentur qui erc&tum habent caput & cócinno quodam de- ccatid; fituznoniners,graue & deiectü. Arduus, fublimis, epitheta equi;de ceruicis & capitis habitu potiffimum. 1 di&ta.ardua ceruix Vergiliocommendatur, T otun.d; per agmen Sublimi prouectus equ 0, Lucanus lib.7.E'exdlv- ; reves Vorayou, à fublimtceruice; qua differuntà mulis & afinis :quorum licet longa fitceruix ;nontamen vt equo- ^rum (gencrofiorum praefertim quorum proprium zz viae )erecta eft. E ejavx evesigitur fuerint viel ves au) yyadpot "t X otio mon autem, vt quidam expon Unt poztgovea hor, ideftlon ge ceruicis, quod non equis,fed cygnis L. & huiufmodiauibusproprium cft, vnde & dip ergo cognominan tur, Varinus. E'eJeuy eyes [46920 ly Soto pato e j jap dts eoru S evt; Hefychius. T baoéee Varas bud aio ereny aM vbeoiryéi Varin. YiagetesSor $ eec] eoe Gv TEUI NECS Qioy vibasreves t peo uve; Flefychius. Y Vans ee iri vicives, Idem. Ceruicem craffiufcue laminequolaudant.& vt talem acquirat, armos frequenter aqua calidaablui iubent, &iubam fubinde manibus | digeri. XaupuAx OdH voy truc, Flomerus lliadisfecundo de equis -Admcti, magnitudine & proceritate inter bi Y ey, |y | : n MSN, Y 1 2), cda eo CENE. 12 ; RET aténingpfats fuiffe; & quafi ad regulam vcl perpendicu | um aqualcs, docés: licut & à coloris himilirudine Preis dixerat. ZvuQvi quidem; vt Scholia docent& Vatinus,a muffim,vel perpendiculum, vcl di abeten id eft circulum fignificat:plura de hac voce;etusq; accentu,lege apud Ammoniumin Differen tij s yocü. C ommendatu rinequis fifemora multum difteat:hoc Ab(yrtus cap.r4.ettam inafiao admilfario probat: quem habere vult angeue Sg Gem usd vae ponite $3 nracony erc 74 dr Gaicei eio C les uportpat over Ev. gUMMYpUV. O eduxi ee (licet dgeenes Asc feri ba-. tur) & zxessAsc equos vocat Áb fyrtus cáp.1r3.qui genua no n fatis exilia fed pali inflarrigida habec Scd asa X(G- vox fubftantiua non proprie poteítadiectiue capi. Ergo animos auum; notabis Pracipué.hincaliasartes,. prolemq; parentü: Etquis cuiq; dolor victo,que gloria palmz, Vergilius in Georgicis. Kaavffew apud Arifto- ' phané probare& experiri bgnificat, du&tatranflatione vel à vafis figlinis quzani atcgrafint fon eise Hrifoles mus:tintinabulorum enim inflarrcfonant, quz integra fucrint. Velabipfistintinabulis (x4 clVvocát) - que agitata fi arg utiusfonent probantur. Vel abequisautauib usquib Ídam;vt cotu rüicibus ; folent enim equi. & coturnices)fi parum fortes fint, fonitu tintinabulorum terrerizanim ofiores veró facile ferunt, Varinus.Eiufe fignificationis eftetiam compofitum verbum 2]gaobavite» apud Varinum.S antquià numifma tum proban rum fonitu,vel àtintinàabulis quibus expericbantur an cuftodes vigilare nt, duétam conijciant metaphoram: ed. | lianc coniecturam minus probatScholiaftes in Ranas Ariftophanis: magis vero illam quz à vafisaut equis pto-. Eo feciusa.quore campi Exercebat equos; Verg-Acned. 7.À Effoderelocotignumquod regialuno Monftrárat, caputacrisec vallibusacri: Gaudediquo, Aen.4. Vtdyacresconcuffit equos; vtq; 3. syl. ' , X ! * i6 ! eJ, Quo DES AT T g " j 1 RETO nri CODI Aarzce X. . X [ H5 A&$5 : £V€. $5. : 0QuECS DO erit equitatus? Equos his vitijs praditos Xenephonfenees nominat xexomilaz;too LEES RAO EVe cs org o Q "n LI " ; H - —elnEe xc bI al. 4 é. "- id É * "1. Ta. M * ae , " ^w 1 . A [ " AT In FOL" 4 E tT 4 NFL A DS bli. Corruitafper équus,confixaq; culpide menmbra,ldem liba. Scu sirena fonaniiaíle- —— éEes, Serüiet. perequus, Statiuslib.4. Sylu. Immitem quatiebat equam fpumantiafrao Frena crüentantem ^* morfu,Silius lib.12, Ml pfe huméro exertus gentili mere parentum Difficili gaudebat equo;Silinslib.8. Morien- ? tumq;orafurenti Hippomedon proculcet equo, Stat.lib.8. Theb. Vtrapicin praeceps dominum fpumantia - fruftra. Oraretentantem düriororis equus,Ouid.z;: Amorum. Contumaxàd frenuni, Veget. Effrenis.Infrenis A soot VTGy0 'y mA Wa dcogeoi cs 705 N suia0L QA 01 Ola: Qfosei Suidas & Varin. Xon, 6 aedicula GOAL, Ee uv, € CWU mes - dis ctislit Af un ew are iras sel; xaouvais Hefych. Equus fternax;qui facile flernitfedentem, Seruius: Etftetna ciscqui lapfumeruice Thymceeten, Verg. Aened.tz; idém correptisfternacem àd pritlia frénis Prangere equ; l6 Siliuslib.i:. AjzuasQ» 764€, ideftindomitns pullus, 5záizzradoutva voi eie] (Qo C olore o: Qe a'yexO-, apud P Xsnophoatem.Idem Zvaref?i & d|pssyan/G- dicetur. De equo cffreni Lucianilocuseftin Cynicó dignus qui rez i citetur: Ilowyeri d: qo gis noy a0 Qus cet nva) 0p" Vzrayov at vot Got vro guo ulucv, omo 73 ei uro tQpsptv boa à ia I zó-&c« Hocelft, Idem veróvobis vfu venit, quod coritigiffe cuidam ferunt qui equum confcendcrat furibun- 2 dumcabreptum enim illum equusfercbat:nec vlla defcendendi equo currentefacultaserat, Cumattem obuius quidam interrogaret quónam pergeret:réfponditquó illi videtur,demonftrans equum. Sícà vobis (i quisqua- NUN ! eg - odds ie ies X ose «CR "fat quó pergatis,ti verum fateri volueritis: Qquocung; Hbueritaffectibu 5,dicetis, &c. Kavreieue irm (Ov 4 93070 TOV Lento Birtloy 37 713 yo, Hrefy chi.& Varin. KereuQ- veró dici videtur qui humilioribus eft armis. Abfyrtus cáp.ta: 5 cibus equis, 346 y o0 lob Tw geO Ip o! D boire. I Ioocoy js UT (9,5 CA donis sy pheTéoa95, Qd ava SRMAAUTIE, T/ Er rota; Hez 9 fychius:apud Varinum codexinlpreffus non recté babet ztwxss. Dictusfané esas d; videtur; quod feflorem antrorfum quafi effundat. Effafumá; equitem füperipfe fecutus Implicat;eicctod; incumbitcernuusarmo, Ver. :-g lio: Aened.Hoc qui facit equus;ssrezeeo dicitur, Ow or AC ( & li Suidas aliter accipere videatur) zvayca- L^ "iEe vero eft cótrarius equi motus,cum anteriorem partem cleuat vt ine;pluribus dicam. Equosad fonü quem- ' Jibetvel minimum compauefcentes;expreffius Greci 29s3osz nu ücupare folent,dictione compacta à [4cc qui eft fonus;& J/G«timor, Cxlius. Y^ equus;formidolofus cft, & q imetuitquod metuendum nóerat: Pol- |. Fax dac laudatiego cmortl» potiuslegerim in prima declinationeapud Xenophontemi.nam Abfyrtus quoq; | €ap.trs.fic habet, v; J|: odae eo) rip piCctavomodlay veto compofitum rec dici arbitrorin tertia. Koauyiag E ou clamore& ftrepitu terretur; Lexicon. FA0izcyd xononDys UTT(O- s GE NTEITI, qo 9g) XoQoxAd. P YyAGIH? à. | ev Ao4; 5 vuol, Mrratpbzy 4a, Dose ra ide Hefychius & Varin, rcc, valooes eto eye, Ppwncob, lidem, Indeaduer- 5 bium TrAe::,vo secco rhed; proquocorrupté veursumus legitur: yaoi oy quidem vusxCe eftid eft nutare ca pite & iri ^ fomnum delàbi ZXaivegoi xo comse/decs $i rol Nean uus de xivgvses ras xi xugccs Elefychius& Varin. XXv200: Ct1À LL Gremzosapud Hefychium exponuntur, ài do2; (vel vas Sport: ) mativavraz, Kivikgaes wo tovxro yc vro cs Helychius Lc & Varin. Stlembus;grauis tardus:ficut Lucilius pedibusflleimbum dixit equam pigtum & tardum, Ecft. Equus | dntra&atus & nouus, Cicerodeamicitia. - . M^. 4 ! ES ON S — Apatriaequi nobiles dicantur. Non ego nobilium venio fpe&tator equorum; Ouid, Eleg 3« Necte nobilium fugiat certam enequorum Ouidiusde Arte r. Nobiliumd; greges cuftos feruabat equarum, Ouidins 2. Mictam; - Acarnici equi;id eft maximi; vt infra dicam inter prouerbia. Acarnania quidem Epiro proxima eft. Dionytius « poeta AlanosvocatzAvfc sc. Atgos Achaicum /armov, rz écec ov; vel irméeenvcogüominaturà poétis, vt fupra etiam indicauimusinter locorüm nomina propria: velab Hippe Danai filia, vcl (vt Etymologus & Scholiaftes o Homerifcribunt)ab equo Agen oris.Aptum dicitequis Argos,ditesd; Mycenas, Horat lib.i.Carm.Ode 7:0» |" eig EX 13 yore. A ay piAg Eartpid. Euftathiusin Dionyüum Afrum Ícribens;multa alia huius vrbis coghos . minaaffert. IzmdGosy Aey(» vto) Hlexosévvirov (melius « xt vh) TeAesrc yov, vt Exuflathius ettam habet) A£)4, & ci .. Hoc eft, Homerus Iliad.2. hippoboton Árgoscognominat oppidum Peloponnefi, ab Argoillo oculatiffimo fic |: dictum:hippoboton veró,quod multos & praftantes equos ferret, vt hiflorix teftlantur, Varinus.. YazrcComy Hes » Sychiusexponitequorum pafcuis idoneum, vel ucj2A dcos & evyeiov, yt hippós hic nihilquàm augeat. A'sclaz arac- | Aso riam, Helfychius & Varinusimalim Lsgasca;; nam Aria Stephano regio eft Perfica. Elzusequus; ab Elide | oppido Arcadiz:vide sein Olympiorum mentione. Xenophon elegantix ftudiofus equum Epidatricum ha: ' buit, Aclian.Hifpani.Ego (inquitSipontinus) fabulam effe exiftimo ex equarum fcecanditate & gregum multi- tudine natam;qui tantiin Lufitaniaj& tam pernices vifuntur,vt non immerito à vento ipfo concepti videantur, D Iu» tvroAQ», id eftivizm pulchros equos nutriens,apud Varinum. Troij equi, Toi, à T'roé heroe. vel à | "Troia; Hefych. Mazicas equos Oppianus celebrat. Mazices Afric populos Ammianus Marcellinus lib.29. fre- "quenternominat. EquiprzftantescircaPhafin Scythiz amnué nafcuntur,Scholia in Nubes Ariftophanis. Equi Pygmzorum,vt&ipfi;minimi feruntur, aliqui eos perdicibus vehiaiunt, Satureianum eaballum vocat Hora- tius LSerm.r. Satureianisagris natum;qui füntin Apulia fertiles, & equorum nobiliü genttores, Acron. Thef falia equos gignit eximios, 77:00 (9- inde cognominata. Equa Theflalica decernctur, videinter prouerbia. De "Theffalicis equis oraculo celebratis, Tzetzes 9.291. Theffaliam Zvzuov Orpheus in Argonauticis dixit. Pharfa- Los Theffiliz oppidum ef; vnde campi Phar(alici. Mulieribusinfirum nonnullis, velut bzutis quoq, vt equis & | bobus;filiosedcrequigenitorem exhibeant : cuius fait modi Pharfalicaequa coenomentoiufla, Cxlius. Buce- c | phalum etiam Alexandri equum ex Philonici Pharfalici grege emptum Plinius fcripfit. Goxxlo imzevd zer He- ' hiodus dixit. Orpheus in Argonauticisjvreaow Dalafciz prouincia Mahumctiaddi&tà , equos hábét multos & | optimos,magnes & vcloces, quitam duros & fortes pedesac vngulas habent, vt ferreisfolecis non indi geant, vta unqs perfaxa & montes currant, Paulus Venetus L.34. Atabeshabentequos pernices.quos barbaros appellant; M iskas Ci doltuftos Et rurfus cap.32. In regnoSenegz Nigritarum (inquit)equos maximi perid üntquandóo- quidem difficulter có dacuntur:nec facileibi aluntur proptéraridam terram. Nam torrida eft plaga,quz pabula | non producit:facitd; etus nimius ; vtequoruminguina intumefcant, vt vix meicre poffint: crepant propterea flrangaria huiufmodilabefa&tagi. Pro fceno vtuntur fafeolorum laceramentis (fea caulibus diffe&s, poftquam iliquasdempferunt) Soleficcatis. Locoauenz fuccedit milium, quo mirum in modum pinguefcünt. Pro / uo inftrato phaleris & reliquo ornatu dant mancipia nouem , ad fummum quatuordecim, proutequi &fors elegans &agilitas perfüaferit dandum. Quum autem emerint equos, moxccer(untfofcinatores equorum; 1uncá; ritum feruant: Rogum accendunt farmentis, & herbis quibufdamfuapte natura fü aum exhalantibus, $ E c H L - s 1 e C P 3 " AUT j ; | : bI wy UM 1 r A unda : BUS 2 UEM ' : c5 2 1S ME AN. ou" -0 Zo6 WU TUA YU. rn Mt uyeene Pos E jo; a" 4 " rir. ' L ' * » MA d ? "T 1 l * A p : i Ey cs MXISREN. Àfperéquus duriscontandituroralupatis, Ouid. Elez. lib.i, Impulit a'Ber equis, fc (fusqsfub ! dealinoadmiffürio, zi» ) uti t ro o mu tl ow Te Udon o ripa by Ero vt liec duo opponantur.Idécap.us de Thra- , i r - - » "T e F. "J il , i ' Ls t 2, D p? / ! : t P, -. p NA L4» a MAP Cat " pÁ2àeO pm Py - " "« j o4 | De nadraleutbuts e T » " Verg.lib.1z: Alipedumd; fugam progreffus equorum;Stat. I heb.6. Pallas& alipedum Iuno iuga Giftit équo- . fanéà perniciffima auium aquila equos ctiam velociífimosfic appellari, etfinulla huiufmodi corporis nota fo- & cquo perlorum apprehenfo,fiftuntipfum füpta tumantem rogum;ac verbis nonnullis prolatis, vnguentote- nuiflimo equum illinunt, & in domum adducunt, vbi ad quindecim vel viginti dies dclitefcit, nec àquoquam videtur. Interea etiam appendunt collo equorum etfafcinationes quafdam corio rubroin uolutas: Et hac agunt adlirmantes ftrenuiorestutioresq; bello futurosequos, Hzcille. ex us F CES SA Cclerum epitheta. Alatusequus pro celere, Sil.lib.2, Alesequus,Ouid.3:Amor. Rimaturá; omnia circum Aliteveétus equo.Sil.lib.yz. Hincforteanfam ceperefingendi Pegafüm alatum fuiffe equum,propter eximiam cius celeritatem. E recentioribus quidam aligerum dixit equum, Alipedumá; fugam curfu centauit equoruti, rum, Valet Flaccuslib.s. Szuusanhelanti moenia luftrat equo, Ouid.4. T rift. Ipfe caput quaffans circumluftra- uitanhelo Murosfeuusequo, Silius. Qualis vada Caftor anhelo. Intrat equo, Stat. Propé captus anhelum Verberecogis equum; Claudian.. Et celer hinnitequus, Author Philomelz, Autquís equum celerémue arcto 4 compefcercfreno Poffit? Tibullus lib.4.vbi (inquit l'extor) ue diminuit, aut debet expungi m.litera non elifa, 3 Ora citatorum dextradetorfit equorum, Aen.i2. Tum veró incubuit Libyes füper ipfe citato Du&or ie : Sil.lib 1c. Volatille citatis Ve&usequis,nullad;latusflipante caterua, Claudian. Antecitos quantum Pegafus. jbat equos, Ouid.4.de Ponto. Vtcupidi curfus frénaretentat equi, Ouidlib.3. dé Ponto.Iam fulgor armorum fugaces Terret equos; Horat.lib 2.Car. T'orquentemfrenis ora fugacis equi, Ouid.in epift. Phzdrz ad Hippo- lytum. Fle&itisaut freno colla fugacisequi, Idem in epift. Herüsad Leandrum. "Tela fugacisequi; Propert. li-- bro3. Geruod;fugacioribat Sudanti tremcbundus equo; Claudian. Stati. Theb. Clarabit pugilem nó equus - impiger,Horatlib.4.Carm. Atnon Sarmaticosattollens Sufana muros "am leuibus perfültat equis, Siliusli- bros. Anfractusleuioris equi, Valer.6. Argonaut. Pernix. Sicvbiprofiluit piceo decarcere przceps. Ante 3) faositvictorequus;Sil.lib.s. Impulitaduerfo przcepsequus Ochea conto, Valerius Flac.6; Argon. Sit; fo- cer,rapidis qui tonat altus equis , Ouid. inepifl, Deianirz ad Elerculem. Hippolytum rapidi diripuiftis equi, 1 Idemi.de Arte. Rapido certaminalinquit Inlatebras enectusequo, Siliuslib.i6. Nec fortibus illic. Profuit armentis,ncc equis velocibuseffe,Ouid.Metam.8. Vtnoua velocem cingulaledat equum, Ouid.lib.r. de Re- medio. Senecain Agamemnone, Vos Grzcianunctefte velocesequi. Volucres portis aurigafub ipfis Comit | equos;Statius lib.4. Theb. Verticefic Pholoes volucrum nutritorequorum,Idemlib.io. Volucrisnon praepe- ve curfu. Ve&uscqui non Pegafeis adiutus habenis, Claudian.lib.r.in Rufinü. Dum volucri quatit afper equo; 2 fyluasq; fatigat; Valerius Flac.3. Argon. Fuit& proprium equi nomé Volucris,vtfüpra diximus. Iuucnal.Sat.8, |9 equum tum celerem tum ignauum,his verfibus defcribit; ; | ? ZN'empe volucrem —— Sic laudamms equum. facili cta plurima palma Feruet ei exultat rauco vitlorta circo. AN obilis bic,quocena, Velit de grant, cuins ' Clarafuga ante alios, c primus in aquore pulus. Sed-venale pgcus Coria, posteratas ef : Hirpimfi ráraingo vitloria edit, INalibi maiorum refpeBiza, aatia nulla Vuwibrarum.domtnuos pretijs mutare iubentur Exiutoytritog, trahunt epirbedia culto Segutpedes,dignid, molam ver[are AN'eporz. | " [ * "T. ] cs qe . L . * *1* Li a . * * . De celeribus equisin cértaminibus,nonnihil dicaminkie. Vergilius in Georgicisde equoiam triennium fu- perante;& ad püblicacertaminainfütuendo, Carpere mox gyrum incipiat, gradibusque fonaré Compofítis, finuetj; alterna volumina crurum. | € Sit, laboranti femiliszeum cur fibus auras . Prosocetyac per aperta volans,ceu lbzr babens, "Aeguarayvix Jemmavefigta ponat arena. Qnalis Fiyperbarei "Aquilo cum den[as aborts — ' Incubus, &c. | les Lr wes Kona 'oryovs meia apud Sophoclem in Oedipotyranno,vt Hefychius citat. A enu Vrraroned aor oustragi-. cum e(t; Suid. Equi vcloces,& ureTodoa Atyspdiuoi aco quüte (apudSimo nidem) molu/suois € 0myN oc A'eziloas Iur Xa/T0s Avxé Qeovary y qi VUES avraSlu, Homerus Hiad.4. de equis Iouts currum peraéra trahentibus, quos & dxvzéras Xt d pompbec ld apud Homerum, qui pedes ccleriter velaltius cleuantznam verbum a«eew cleuare eft: xel quaft a£ejoi vois qociv.dcuades (apud eundem) awyruauóus Ae Qpómoles, Mlevoc iro , celerrimus equus in epi- 2 rammate Archiz, Anthology L3 pro cquoomnium perniciffimo,quando aquilainter aues velociffima eft. ^ OppianusIberos cquostantz celeritatis efle fcribit, vtíolz cüeis aquilz certare potfent. Velociorcs aquilisequi 5e ill:us,Hierem.4. & emgeis dicti equidgenitiua quadam nota, quam habentcircaarmos, à Sarmatis probantur tanquam ad curfüsaptiffimitimprobantur qui eandem circacaudam & clunes habuerint, Ablyrt.irs, Conuenit ret. AloAG» Iro G-, Q; Calaber. T1d3oc doo 9» Var», Flomer, quas ado vemos vocat Homerus fiue quód cele- resequos poffideant.fiuc quód varijs equitandi modis vtantur, Scholiain Ariftophanem: plura vide apud Vari- num. AisAéraAci Homero ccleresequi potius quàm varij intelliguntur, ex Porphyrij (Quzflionum Homerica- ram 3.)fententia;Calius.fed in hoc errafi emihi videtur:non cnim ipfos equosHomerus,ted eq uites ado TUAE 6s appellat. Ojo) Tpdio1 i70 One tuoi qrebioios Tepeonuue Mu to: Cau dup woe Mi OQ vs quur Aged PAL plos Dioiedesapud Homerum Iliad.l. Kzgvyezorstze Gg aos Bluew. Zug Url gloss diei ie goVTtd Q.Calaber lib.8.dc equis Achillis. Aeotz equos donauitH £u moie tedsutrus dituaio, A pollonius, A3« dig $Lb Va ec ol oi bx Qai vmi Been, C xoipT(O* agis Hom.Odyfl.y. Eeuaguuory euros, PUX AVR T0LS "TOY Ei £s 82:00 ,46 99 axi vine: và d]: exon a0 xveioduj Hefychius & Varin. Inllienti campo tumulus quidam eft quem homines (inquit | Homerus in Catalogo) Batieam vocant; dij Vcró ed graue noo MEAS, Ei radunt autem Myrinam vnam fuiffe ex Amazonibus,coniecturam ex adiectiuo capientes: equi enim propter celeritatem fvexauo: dicuntur; | vnde&illamab equorum celeritate zrcAvexapfnordictam,& Myrinam ciuitatem ex ea nominatam PIRAMAPOTM M broiz Kpaerro Oppianus. Ode suy, Pollux. Kaseeger cxvaolav agaw deoa npdivav Vzrarof A polloniuslib.r/Ta- x»:quidem proprium equiepitheton perhibetur, vtvobrs afini. TawioVf imme: apud Homerum 3 id eft ce eriter currebant,quod in Odyffea Gio tóstd dicitur Acolice. Oi à &U uM TE nant d|iaioxó T) Gr ODE GSTI. Etin llia le, Ev 4. pusfon vuvudsev. Tecos, Ce etiam de curfu equorum in Hippiatricis legitnr, Tpogecea eyreuc ass tin ,Varinus. "Yawoon305c, epitheton equi Arionis (fic vocabatur Adrafli equus) à celeritate, 79 Tae aegons mile mn ? yg A | | i à b E 3 DLL v N Li | » a t * -- 1 -" ; MISC. MT T » MENU Nw '"De£gu Hbc Lok fog. "xia Beipoo, Vatinus & Étymolog. hoc eft quod Vergilius dixit, Vixfamtna veftiela ponit arena Y*7 7d zd; 7725, hemiftichium Cos s MMC Homeri. Africa equos velociffimos przftat ad vfam fellz, - Veget. Rarumena ( Ínquit Feftus Pompeius ) portaà nomine eius appellata eft, quiludicro certamine quadiigis vi&or Hetrufci generis iunenisà Veljs cenfternatisequisexculfus, Romz perijt : qui equi feruntur non ance - conftitiffe, quàm petvenirent in Capitolium; confpeétumq; fi&ilium quadrigarum; que erant in fáftigio Iovis * templi, quas faciendas locaverant Romani Veienti cuidam artis figlinz prüdenti:quz in bello func recüperatas ? quiaínfornaceadeó creuerant, vt exlmi nequirent : idq; prodigium portendere videbatur, in qua civitate ez fu- 1ffent, omnium eam futuram potentiffimam, Hzc Pompelus. Meminit & Plutarchus (in Publicola: ) item Sos linum, Tarpeium, inquit; Iovem terna dextratione luftzauit, &c. Hermolaus fcribensin Plinij librum 8. ca. 42; Lo Hocipfum fere Olympiz fcribit accidi(Te Paufanias, auriga homine Corinthio effufo, cai nomen erat Dhedolz; , ytequz Aura, cuius & imago ibi confecrata eft, Aure quidem nomen celeriequoconvetit. Tartarorum equi 7 tantz velocitatis funt, vtvno die viginti miliaria magna Germanica equitent, Matthiasà Michou. Cicero gra- darius fuitin loquendo; Seneca. Tzoxo6ren , ter rry meeta. 7i, Vatin. Apud Hefychium quidem legendum eít,zz LU mái lararov metes is ve9a O^, 9/42, hoc eft modus quidam incedendi equorum : puroantem gradario veltollucari |' eundem effe; vt fupra etiam alicubi dictum eft, Y zxgenóvcov , nogdrrov) SyyiZrtav, Suid. - — — Lydiin Afia Craffi tempore fortes & ftrenui erant : & ex equis pugnabant, equitandi fanà periti , & "haftas pralongas geftabant , Herodot. lib. 1. Lapithe ( Vergiliotefte ) frena invenerunt, & equum docuéte fub atmis. Infultare folo , & greffus glomerare fupetbos. Milite non illo quifquam felicius acri Infültaret | equo, Silius libro 1o. Filius ardentes haud fecius zquore campi Exercebat equos, Verg. Aeneid. 7. Et folis 0 tum armigeri duclte munus equi. Propert libro 3. A(tat & audaci ftrenua fertur equo,Pontanus. Hinc bel- | lator equus campo fefe arduus infert, Vergil. libro a. Georg. Et inter Bellatoris cqui caua tempora coni;cié "haftam, lib. 10. Aen. Poft bellator equus pofitis infignibus Aethon, lib. rt. Aen. Nec bellatorís terga pres , muntur equi , Ouid, libro 2. Faftor. Pars bellacis equi duris premit ora lupatis, Pamphilus quidam. Belli- - cus ex ilio fonte bibebat equus Propter. lib. 4. Belligetosque hortantur equos , hi pe&ora fletu. Cliara pre- | munt, Stat. lib. 7. Theb. Quod muniat arma, Bclligeros quod frenet equos, Idem libro s. Achil. Lanigerg " pecudes, & equorum duellica proles, Lucretius libro 2. Non fonipes in bella ferox, non irecin zquor, La- "ean. lib. 4. Siue ferocis equi luctantia colla tetorques; Ouid. in epift. Phedrz ad Hippolytum... Quísnam | frenigerz fignum dare diguior alz ? Stat. MorientumQue ora furenti Hippomedon proculcet equo, Stat; Equusinfiliens, & infültans, apud recentiores, Etad lituos hilarem intrepldumqQ; tubarum Profpiciebat equum, 0 Stat. Martius huic fonipes campos hinnitibus implet, Silius libro x. Troilus haud aliter gyroleuiore minantes Bludebat equos, Stat; Impulit adverfo przceps equus Ochea conto, Silius. Pugnator & pugnax, apud re- | centlores. Plutaqus bellatoribus equis maximé conveniunt epitheta, vide fuperius inter epitheta animofi &é ; fortis equi. | | Sin ad bella magts ('udium; ITIWIG,, f'erocel, e^dut "lphea vates prelabiflumina Pifae, Et lovisin luco currus agitare volantes : Primus equi labor e$t, anmos, atq, arma viaere Bellantum, lituosá, pati, tratiud, sementem Ferrevotam ei» fLabulo frenos attdzre fonantes : (T ummagis ato, magis blanda gaudere magiflri Landibuss in vicem det sacllibus ora capifirza ! Invalidus, etiamó, tremens, etamasn[cius e. e^: tribus exatims vbi quarta acce[[erit atas : . Carperemox g yrumincipiat : radibisd,, [onare C ommpofitis, eic. | Hw velad Elei metas, ej» maxima campi Sudabit [atia : e$ [Dumas Age oré crBentas: -. Belgicavel molli melius feret effeda collo, Vergil. iti Georgicis. Erw», id eft Martius, Oppian. Meredata Os o ge^ suisneA O- UrT0C, Vatin. qui & seaciwmixby appellat. As£ióc uoxemw Vrzr (Q» : & QiGov Gottuc Qogév apud Homes ^ zum. Q'cà dz ooiiocVrrzroe éexvopevos qoAGquo10 Exaod wá tmypsutroy «ose ztbor, &c. Apollonius. lib.3. —. * Nonilli venator equus, non fpicula curz, Claudian. de nuptijs Honorij, Thyffagetis inquit Herodot. li- - bro 4.) vicini fantlyrcz & ipfié venatione vi&itantes huncin modum. Conícenfis arboribus, quz per omnerH regionem frequentes funt, infidiantur. Singulis adeft canis : & item equus, in ventrem cubare edoctus humilius; - (fabüdendi gratia, Vbi quisabarboreferam viderit, fagittaqi percufferit; confcenfo equoillam perfequitur; co- mitante cane. Venatorís cuvseys's Pollux facit «uveyoys c, & ig motyoryst e. : Beroaldus io Suetoniamait funalem equum eum fuiffe, qui proximus triumphalem currum antecederet; . quafi fune coniunctus. Habenalis aliter vocaturà Dionyfio. Tranquillusin Czfare Tiberio, Dehinc pabefcens | Adice triumpho currum Augufti comitatus e(t finifteriore funali equo. Alexander ab Alexandro Genialium "dierum .zo. funales equos dici conijcit, qui fanibus alligati currum rriumphantis traherent, in quibusingenui : pueri federe veteri morefolebant. Vel quàdin his infiderent qui funalia przferebant & faces: nam pervulgatum fere eft faces & lumina tam inapparatu triumphi; quàm luxtatriumphantem deferri folete, Diuus enim Czar » ad lumina quadringentain Capitolium triumphans afcendir, elephantis lychnos dextra finiftraque geftantibus, Funalis fané vel habenalis equus, is videtur, qui Graece ceo Qéo 9» dicitur, de quoinfraine. n prouincia Ca- - raia equi optimi (ant,qui à mercatoribusin Indiam ducuntur. Incolz veró folentillis equisauferre de ofle cauda nodos duos vel tres , ne equuscurrens fefforem cauda feriat , néve caudam in latera (übinde fle&at, quodturpe - exiftimant, Paulus Venetus. XzaAaxss genusequorum, Helych, & Vatinus. NefiznUrque, vj ami veudous, Va- - EIDUS.s - jus h Ages ji cdi | MEE. ^c 3». — — Yzzaferev vocant locum equorum pafcuis idoneum, vt Argos hlppoboton, & pratum hippoboton, de Bev ln 2. dixi, in equis Niízis. Virrrona wot, oat Alew Mee Atv Viemrone * xenspatuativiy y ( forte rzán oe 0c: 108v ;aut tale quid ) Hefych. Vraéfjour(G» , ab equis devoratus , Lexicon. Usrzroi &oyepatryon s equi vo« ! | Faces, apud Dollucem. Tígucc Urzoi Acyevras $n &d|d | Qat*yoi eimiv : ios S aicerevéis, Tig, e eec. esilov , Hefych, & Xawace Va7roc, quiin Itabulo alitur equus : &zi Qérva sesQouev QD» s sod Useueox ( isa, Scholia in Iliad. c. Wirggotvor lidem. Xa qoyieas herba viridi paíci, XA«u 7e » Yiridi berba potere: yessiGev , grafti , id eit O-"" €. "^ Vau | farragine, l ' N * cmm "- 06 | DeQuadrupedibus/.- 8 voy | n ! & 3 " La fattagine. Faspltew, s uvov vo gru, d jt] ny ote Atty s od. ico rà Amr Tetw eicalo) gate, Pollux. Et alibi, Xix$c, à 49] oco oV, 9] riot, x o to cdety vec ix? vv. F,.quis qui anno quartó demutri ad bellum vel certamina facta doman- - tur; T'ut demum craffa magoum farragine corpus Crefcereiam demitis (inito. nanque ante domandum Ingen- 7 tes tollent animos, prenfique negabunt Verbera lenta pati , & duris patere lupatis, Verg. in Georg. Foenum alibibistantum, alibi ter aut quater etiam anno fecatur. Armentorum id cora, iumentorumque progeneratio ' fuum cuique confilium dabit optimum, maxime quadrigsrum quaftus; Plin. Thraces qii ad Strymona labi- - tant, folijsvibuli equos faginant, Plin. Te/Bonov av sz] voatv i Goes rm 0e0p5e1, Diofcor. Apud Hefiodum hip- pormauesherba eft, quam edentes equiagunturinfarorem, Hermolaus. Quaenam herbz hippomanes ditte fint, vide fupra parteprima huius capitis inter plantas. — Circa Scytharum & Medorum díi&tam Thraciz res 74 gionefo, lacus eit viginti fere fladiorum fpatio, qui hordeum producit, quo homines vefeuntur , equi veró & £8 bovesabftinent,&c. Ariftotelesin Mirabil. A'&essCuc (apud Homerum círca finem Iliados &.) Zkec v? sexe Aa Bav,lsc en v Irgiot xve Jose 9$ mde oti veo pad alkogaa K QUAS ITA, qratgot ro isotorat roà mudo vest opua er Na tiauod.- [evmiov B duc socias Emi v2 Qair vis eirei, Scholia. Hordeodum connutritur equus, axoszcay pronünciatur : quoniam vt. 9 interpretantur ploffematarij , acoften hordeum vocat Nicander. Sedapad Theffalos cibaria & alimenta omnia 2 nuncupari acoftas; traditum veteribus eft (noftrates forfan ab hac origine AofZ appellant. ) Sunt quiapud Homes 9 rum IHiados rhapfodia fexta, legant ajosixac irl arva, exponanrque,fordidatusinftabulo. Nam jid eft gatus fordesindicat, Cel. Kexeosóre ains Qoees ré sav (vox videtur Cortüpta. malim 12vov TET0 Qody. wc tel rro mo dxoscit: quanquam de omnibus brutis proprié dicitur xe«eoóree, Varin. Kvrenov, flos quo equi vefcuntur; Hefy. | Vatinus. Trao 9$ xeTAcvitav Coertiopsevoi "&) Spot E'eworec ere De Ee Quy; tU roovoy 56 uipyov, Had. 9- Olyre femen hor-. deo fimile, Scholia. TozuZavo, quz caduntà prefepibus equorum, auc boum, s 74v ehvoy hay Aespowos Varinus. 18 Tartarorum equi pedibus aquam & pabulum fub nivibus fibl querunt, Matthiasà Michou. In. prouincia Aden — equi; bovcs, cameli & oves vefcuntur pifcibus , quorum ingens illic copia, & libentius quidem ficcis quàm re- 9 ceutibas ; ham propter immenfum calorem herbis & fragibus carent, Paulusvenetus. l'ondentes campum fat? , Vergilius deequis pafcentibus, Vrante lucem viri equiq; pran(i effent, Liuius. Egregia funt illa Perf cu^ - iufdam & L'byos dicta : Nam alter interrogatus , quz res potiffimum faginarer equum , refpondit, Oculus. 2 domial. Alter, quod ftercus elTet optimum; Domini veftigia, inquit, Ariltot.z. Oeconom, Ffuc pertinet il- 2 lud qued cefertür à Gellio; quod cum quidam corpulebrus ac nitidus, equam haberer macilentum, rogatus 2 qiiid eff'tin caufa: refpondit mirum non debere videri fi equo effet habitior, quandoquidem ipfe fe pafceret, ^ equam curaret feruus, Eleganter dixit equifo quidam , nihil perinde faginare equam, vtregis oculum. A'vig a 240 Vota 01V 0Y, Ge Uc eo mm Xuvligiy Quvets 92 woo yero mius &c. Byzantius Pitmeno apud Athenzu mlib. 5. Nos 3 eum qui vno hanftu multum biberit, vaccs potius quàm equó com paramus, Fimum (inquit Hermolaus) Graci. 7 | 1 j ^ , E . m] x N * "et 5H I 2 | ' 3 m $24 vbi de equo animofo. i mmu Qui, sppemmjatcyytgetat Cels XLgsjAe tiov es y Cari ipee COV meds EVL01?) ko) ja borvetu, goto gnati itg] moi Spears Pollux, eeíuanypie die bor oepweTicpubeS aD. b. Buet rv java P. Varro reri pu(Bo 1r (Ov * ST TN P eS j ad fj RApoaur err - : VO EAS are. ; " , ED LU GMT, bejuecenduns saspe eyes, gy aruxru wuacz (Suidas & Varin. ) gi Qeupory ptos à xti qgabys t [ - . | | De&guo. HH. c. Lib d In | rre. Ego Qove ris quidem femper re&tà peryp(ilon fcribi cenfeo, Qeauaitledray vero fem per per lota ( five de ' "equo, ive decaprisaut hirco dicatur: nam eua 1e) de folis equisin víu eft) Ícribend um videtur, Nam Suidas v & Hefychíias perióratantum habent, quibus tanquam antiquioribus Lexicis maior fuerit authoritas quàm Va- rino. Cítantut & tria authorumteftimonia apudSuidam,in quorum tertio Qgunmyuis per ypfil on [ctibitüt, pere peram; vtapparet: cum ipfe literarum ordo repugnet. Ea vt funt, apponemus, Deaaolk dot regit Hipabocaus d CevetZaroas 1» me Quand or. Etaliud, H Iz Q à 0g umo Qeapeocidpoty epi 4194 cynttlaymoo eise ey ir cu adero eor tmi -Civou Kod audis Krugrou Ty mr Aw t9) Qeuuevyios (lego Deuavyps: ) vov Vaya xem OV TE, EET AM gov o. Etymologus |. quoque QeuaiieSai Gc derinata perióta tantum fcribir, literaram ordine etiam apttd cum fic fcribi poícentez nec -" obftat quàd à verbo Qvid] at formari ait, mi litera abundante. 'elii » Ceipudion s Aaryutis ^em düsniicy . 1 9 Oppian. de cane Britannico. Ammonius de differentiis vocum , QeveTlsSa equi effe fcribit; despaiado, 4 sea deduci, abundaate fcilicet u; vt & Erymolog. Inuenio quidem Be;uac«o quoque verbum de voceleo- nis ::& vetba Besuoien y Benin, Beauliron, [Deui ar , exponi per 2e54Ce9u xni, GT EAS «Xov iue v: BauaZev vero 32 VEA y avete or D EUQy y Mem mvos dvi ezag JOE C. auc vcrba d feribendi modo, & lignificatione | »' feré cum füperioribus duobus conueniunt. Qagua/yuimy Quondam Vae, Vasln. dovaryuorai rav torayav ao] po aipatvay dal puncto t2] d'ypia Quarum Borizilone. Ntyeras Ye Qoi e yeeuagtug » Suidas & Varlu. Dova]eod any seta (o omepportlen (alias xarjofiledton) baraotdran, qued; Dy VmrteitDamvlour jeg) Sgacómmm Queity. o7. jumezápoi » Süldas & — Vatin. izeyegect an /4629. Qaveti, jeu AG Hefychius. Deua vot :H elatio, fapecbia ; Idem. E*cav eetarsc ceuaya I areas qas feuarius Atiftophanis in Velpis de homine fupetciliofo & (aperbo, citatur antem hoc modo /29 à Sai da. Axiftophanis codices imprelfi deprauaté habent; 6 Quat yo TEM YO a ciy eg Non placetquod in vul. T gatibus Lexicis Grgcolatinis repofuerunt quidam Qeiuassen, Qegve'rlew's & deua ec, terminatione vetbo- tiim qua'actiua aut neutra funt : ego femper vt media pronuncianda puto, quod exemplis lam pofitis fatis ^ probatum. eft. Toy Varo oloyt. (oue ra pdjva s Callimachus ia ladacra Palladis " KevrotQgua agua Serisi, Suidas. / . Chnoz dicuntur deuaypars jj Qus m o) meUMuavríe Erro, Qeelius ex. sholijs in Electram Sophoclis: ego -ehnoss modiolos rotarum intelligo, vt ín e. dicam. Kal isvaz serio: AsÜV ra alyaior Éev»/dv , Oppianus de equis | cliarogis , cum Bosren proprie leonum fit. Loyakov Siypun ( lego diea) Cesano. Varin, l'zw eoa xge" pPlorsg , Cpplan. Et rarus; Qc Vamrov GI'ép A OVTU y 301i Aco 7: Aggsedoymas e Kzugos ae folis y xad) Xesuemo Boc ioraya e Aoi evarterocyet y Quoi Adueorbe, Suidas in Pübic — Xoepeeaíaza y AgotEon 05. VETT. Xeéuestequ5os a P Toro Qai] y oy Hatychius & Varia. (ed inepré primam fyllabam per c. & fecundam pcr a, (cribunr. XptuutTiCet y weNenel Cet ads Ddoj--o.. H elych. Xetpatsv. Heiad[G« &» A'arids, O Zio; Jp suuazy 7152 A 6a iy & y YUTO yv ol» diro Dcos eemiCov. "Tà Be secaejue- - Berne m xotuu» xgsutim, Etymolog. Legitur & xosuet y uy.si apud Hefychitnrie Vatinum:. Equüs eftaui- : o mel aessensiov, quaft dicas binnibile. Nestitsioen «10V T6 rpusumi Sero ren iy, ndr &c. Suid.fed video corrü- Lo praareftelueum, &legendum ze5zfev, quod tamen fcreare velexcteare potus, quàm vt Suidas interpretatuc ^j fteraurare fignificat, In Marathone vico (inquit Paufanias In Atticis ) tota nocte equos hinnientes & viros | pagnantes audire eft, Hos quidem propius fpe&tare voluiffe data opera, nemini profuit: Si quis vero rei igna- ".- fus, imprudens & fortuitó inciderit; nullam demonum iracundiam mouet. ovzlovruc zz; AÉA O wa Gc : (o erüBosiarra : ovp ron OL e Ja] 9v Qevloutrss (vox corrüpta vid etur,lego Qgvavi]opévse ) 9 alo voova Vrae, xot VéU tua, josOreutyec , Varinuss anhelos velanhelantes Latine dixetis, Xvóuu, Quaquaams 3) Qavoypualo, ixmiot, Caelius. Et 6x pats rotz, modioli. xoi, Quare y Gata; JVeesue neus, Ses co. Xetp(g» s JA» mix, oi $j AgiuenopX. Xad. (40 ual oor, V9, Heychias & Varin. Kooatvay 7:01010 Flomerus de equo : Hefychius expouit; Dri agwy qois Mus c mmiry 9dnüvua» sitidem Scholiaftes Homeri, fed addit; ; Atiueniov, locus eft liad. 5. & rurfus IHiad. o. Begrcpateriijs DR Vatin. BearzAG", spenepisEHelfychius & Varin. Mitasicequi vox, lidem :vocabulum perófo- /''' matoposiam factum apparet. Musaczot y n eéuerionc coy Qa auzpseo, Vatin. melius bupagteooot t Hefychius haber. Flotus —*' auis, equi hinnitum imitatur, Gillius ex Aeliano: Vide fupra circa finem capitis quatti. Satytus à Sylla tnilitibus ^ aptus vocem afperam equi prafertim hinaiu & hircibalati permiftam edidit, Plutarch. in Sylla. Hoótines quidam vocem eduntfimilem afíni , equi, aut alterius beftie voci: conijciendum eft autem eiufdemanimantis |. ànBgeniumquoq; teferre quenque;cuius Vocem exprelfferit, Adamantius. b- | ! us ine ... Effe veró equum animal philolutrou ac philydron, id eft balneorum & a | 1 uütron ac qua expetets . au&or probat |... Atiftot. Cal. Equus animal eft lauationis cupidum , gaudetque paludib, & tarbulentis aquis, Vatin.in f7« | go 7». Elulus Adda, tpieG* avreuioio , Tiad. ?. Volutantes fe equi Grzcé dicunta xoxo, oAlezy 3 88 odeur s Vamrav aoa ra d (Rud ie) Vatt, Iidem, Pose, $22 Very putebc ( forte «uxicquis, ) lidem. A752, locusareno: fus iüxcaflauium; Hefych. & Vatin. Urzoa spa, píícina lauandis equisdeflinats, lidem. |— Nec Vàccam vacca; üéc equas amor vrit equarum , Ouid. 9. Metam. Quum tibi llagrans amor, &libido Que folet rnatres fariate equo- rüm;Seuit, Horat. lib.i. Carm. Odez5. VzirewQ», valde libidinofüs five ab 1 voce quaaugetin compo- v^ fitione, five nimia equarung libidine, Equsz cumlibidine accenduntur, irme) Grecis, Latine equire di« |" €uhtut. zzv; mulierem Latine virofam dixeris, quàd viros appetat. Equienti minlz crada braffica da: |? tut, Columellalib, 7. Equum admilfarium Itali hodie ftallonem vocant, Germani Jeballhengst , Graecl oj ' r 609 A«Ve G xsAwvior , 8c alijs nominibus, vt ia C. dixi. Knoniov , Vrz (g- 9dnGa mr eu s (Qupd qU i Ac b cwtouves Depp evs |» . Varin. Et pater armenti capto eripietur agello, Innenal. Satyr. 8. Vraqejio» yafinus equarum initot; Hefych, 2$ &Varin. Plutatchusin Sympofíacis ( libro 7.) fcribic vbi fallantur eque nómon incini folitum, quem vocent E hippothoron; Cal. Erat autem cantus equíisin Venerem concitatis ( vcl coficitandis )ad tibiam accini folites, | Érmyunuuy qui equas grauidas ab alijs internofcit , Hefychius & Vario. Eadem vox magnatirünm fignificat. Quam Xerxes cum exercitu Hellefpontum tranfiflet ingens prodiglum oblatum eft." Siquidem equaleporem ^ peperit: quod facile eratinterpretari , fore vt Xerxes qui exercitum adveríus Grzciam maximo flrepiti & ambi- |. tofiffimé ducebat, rurfas pro feipfo folicitas ad eundem locum faga récurteret, Hetodot. libro 2. ^ [dé & locus volutationi aptus, eise s eM sens xuAsez , Pollux. Dicitur & aAÍdecSas volutarl , & volutatio- | nis locus dAn$iles Hefychlo & Vatino. Nobiles vx 2g) Vyxuxc ues ; Atiftophan. in Ran. Pu; xvAlseg xy j "T Dd sue Valerius Maximus defcribit. r.6. Audio in Rliztie alpibus morite Spelüca;vt vocant; jp. equum ex tauro roffro feculo natam effe, Eetulit etiam nobis amicus fide dignns ! vifum à fe in Gallia in n E aula regis equum po&eriore patte ceraunis Gaflholdus; qui olim palatinus Vilaenfis erat; fertur habuiffe ESO. Er ; s ü 3 Equtm l | bici: & deseeyil» dicl quali Quir, innnens noa fcribi quidem per ypülon; videri iamen à qoucr-- -— re rioresgraciles;Sevngule d: vila inar pedis ceraini Ant, Scheacbergetus. De infante ceptauro, & Hi ppo puclla E ke de er rita. Phocylidesapud Stobeamin fermone vbi muli W^ i xg . pré diverfi sri ingenijsállas exslijs animantibus natss fcri bit, vt cane, apicula fue, equo . Exeodcmia - | $$ stai Sn De M Egaum fémiceruum ; cufus antéciai a s fuerit equo fimilis,pofteriór vero ceroifigurg erint enim pedes pote. .3 . toto corpore defitigobantur, 3v etia faüdor * elicererur, Caomer, In. Rrigotum equam diltichan Lücil j. v ra ^ xctur. Que omnia eatenus amatoria &clucundavifa abeo aceinia inedia voluntariam fibi confeiuit t nor . iia edoctum vtregemadorarer. | Nam pedesanrcrtores d -Saoclesforms pulchritndine egregius | Athenien js, quem mihi pert alti ignorare videntur equum emit d n à eadrapcdilis TRULY o d C retis. "gumentutb latine ptolequutuss exequo natam malterem fcribit abomnt lebore atíefro dleasio is Teipfa folumornanda cempns infumerc,inutilem maritos pifiis pefquá diues aut giinitcbi fuetit. Équain Euderrius «it sdolefcentem, ae artmenti preftautili mam, tanqaam ombium formofiffimam puellam ab . equifo üe *adumatam fr iffe, prim. jum & fui atioris huncflsgrantise moderatum fuiffe, Deinde libidine inflamma- Eye procel fle cume equi, yt venero complexu i inngeretur, remQqi tendem perficeret türpem. B t me ab eus ftapró mattem contaminari perfpexitfet ; eaco licà dociao ryrannicé tra&ati acerrime T10 "ui Jtsqueftupetu ficto, vicum interemiffe estque com obferüaffec, vbi humaretur eà profectum refo- ^ diff. -omnibü ] fapplicj js cadaueriam nullü fenfüm ex motore pecipiens r vetintis, afflixiffe, Aelianus. .Eqsim adamatum à Se jiramide vig üead coitum, luba ead Piinius. Reg: Bibylonis: erant peealíares equi ul. b$ «llo uen e Dad UE ent. sg equam PRSPUSRUSO cago fedecim millibus; Herodo primo: Quedirequ pue e co in ferasad: A» crüm nürmro, dep: shendes fingulis adimi irijs v vicénas fce minas dellivatas fuifle, idq uod dade in loco Herodotus moocet., Homerus eqaos: atate minores ds eios VOCat qud labores! tius dd Hondum poffint, am adulti contrario vocabulo msrigm dicüntar & ax Aet, Var hus. qui edat Wei Tie ed ad Toc trm Fare Ali bu xax» vieta Aa [Bé ' [. E / Beuaep! Boo, &c. Abfyrtusin E Rupe atiiel s: usd Vni Bins 0y* nam [i9» vov Sidyrus deneiumrinp pullis rudratio eft: s ullis ipfe qui m muta rimostorle UN (ecundo Scots co Ge dicitur Homeras L'adosfedinaatsag 3 me colore; etare, &c magnitudine figura dotfi péromnia fissiles dcleribit hoc. vertus Ore: e eer sequ " , j/ O72 vorrov tree. "Ttiniz equa; Horatius tertio Cacniin.- "n i MU T P. E Hippiartum vulgoItslicé& in. finitimis linghis Eaeicicue appellant, m Seth meuf e sueicaloutn : Otis o yacis is Gerdanica eftt nao Geraiani olim equos ( nubc eques t aep .) hatas : soot i win r or d qu pariet dintiu retibe ad prefepe, & & m campum excurrereauet. Tum igi falls T d; aditu& Giuoram defcehfaexercebuntur, modoquidem & Íciteynoni j diripéts. liq; 'sditor hoe déEumone it ip igeolofo rege & ford, cuim quodam in« caeli Sen habeter patentia & fpa ofaloca;ia quibus equi exercerentur: ne tando perpecuo Ji mirum pet merachelin Arobice vocis ama: EAE ü PME. icon EpoHc Vade dicitar; ip ftibulis plurcs quàrm foris corrum; cedat er ut & rea ib ois d &ebrio/d llo Adtigone obfeffus K o làuguorem & facozdiaas 4. 1. atqueeram vitia; vt fit; cont sherent, fanibus trautuetfas fubter praecordia illoruin u trabes curalfe fofj endi & acducipoie lita; vtpote; irte corpori paulalum füpratetram equisrrolletéctut, c calcu infiftece lab £arent, he; cipediti fubieGta: trabea attingere poffent;ita ctiam cou moóti,ommes virés tcüdebast, & aitendo' logiiz.2 34 Pav Cort én Vd ui O' Xue Teen detiy y Hia do yi patay Vr fos Are pM O10; -Si ones tcuntor bs ülo tope &ute ji 'autafiniit Bererüht, fscileltiidoo tabem , Col: Lari or Fd Min gna tum, Oppiano: videturautem de peftéinceligeveycus d doses. Equus Ciflificorepeteices : "nds ane udepuecipi- ji tauit, vtl Plutarchus in eias vita refert. "Vermisiu 1ndofl feperitor feptem cubiperaavooogita dine iis 1àmrobos | ftus eft, vtin quodciiq;incidericantesal nobi 8g: rediensconficiat ,equtint. sbottedi, AS 4. Suus. gratla-. tür vbi cuuq; cftomne animal appetebis, cquosiimatantes fxpe demergensoprac IM s Gémianis arfitíe 4 prope Lifboum, Plin. Credit ens quondam exeqsto, atcifel e ip rue & p ic: Mex uou squiem E modo, fcd ue ibn 4h. oa ;Pimip d j a: Me cx un NA j " 1-2 AUR ! " To" , 1 '/ B Er E 1 - Le [M « ) |» ( E "4 T - ! pm o ' J 35; IZ Ob micante, iode vic zefert equuio Da edil ied HR DOE "e xum Eun. Ust cduo ELA Meu uMe, fend veftigia do: amines x es : eq: oftenro ryran- xidemà Dionyfi o occüpatam, Pli ib. lterfe&to? come ere e, equus eiusinedia tam finivit, Plin. & Solinus. à i chri, &tam vehementli infeam: cincenfum,vt cum ade(fefentiret dominü exultaret & geftitetz com afcendere ét pataret, fe ad confenfüm przftarecobedienté: cum bu Cu pg rille faauitéc & armatorit in edinrue- int, quosd perulanciam iu. adole'ecuté sttentare conataseft, ficsul & fama turpitadinis déambobus diffipata extitit: Yr ds vinh infamiam Soclesfi bicoellii non pass vtia- &imscorem flagitiofum,& petulantem, odio pou quum vendidit. Isiionfereusabadamatoluofediltradum — 2. Aelianus. Netus Traianus timulae Pa: Map cum mutieribus ei occurreraor, üt m modam fappli icautis flesies. Jom dibus « proximus effet fabiecit; Dion Caffiusin Nerua Traiano. Nóno- is Tl tras, cli «Cre paodav D Javuidne eatoivro, ree lloc) eni vb uova evang Lyyovareuueseli ve 29) yia; Theophyla&usi inepi ftichoni in raus recufantem ingredi nauim; Antologij libz. lectiones 35- LEE E By seniorum fines ingreffns ef. regionis fatrapzs ipfi; me mó: $0 " | v LL . : | » [i - - - : : ^ E C " ! j eb | *De£qio. H.e — Lb. L 109 TiaAov voy red Uaov, oe sy, Abe irre neat » Nui BiazrAuqv govaov etvayvoLdyuovs , » I4 r D M $a fd xesptovmu C &y qeei AeE grovréoy TOS Tof sc, xod Sua dlgrjuot [DaCüpuov. A" lemma ei pigra 6o (D tovc eau. 8 2orp Er cUlvoIG Kef oSag acv grocvrtov Umreczrev. Xv aotmov. Ceruus eft animaladeó (implex, vtequo aut buculaaccedente propius,hominem iuxta venamtem non cer- nat,Plin.9. AriftotelesaPlatoneadhuc viuo à7ic«. às: qpociv &céivov eizréiv, AgisoTÉAYC 4g eizreAox lios kao d repe me zrwAobp 4 Servio évme rlw wr repos, Laerrius. LU H ad € Eques, communisgeneris; quiinfidet equo :item qui equeftrem habet ordinem. Nos primoloco de Ro- t o manisequitibusloquemur, deinde Athenienfibus, poftea de reliquis , & in genere quedamde ijs que ad equitis vocabulum pertinent. Sequentur ludi & certamina cqueftria, equeftris res bellica, equitario ipía, tractatio , fta- bulum,inftrumenta;currus, pretium & fümptus in emendis alendis; equis: pollremo quzdam de laudibus & víibus equorum, tum in vniuerfum tum ex fingulis partibus. Equeftrem ordinem( vt fcribit Sipontinus) medium fuiffe conftarinter patricios & plebem. Principio equi- | tesiudicesq; ijdem habebantur, & geítandi annuliaurei ius erat, Poftea M. Cicero in confülatu fio equeftreno- men ftabiliuit, Senatum ei concilians, celebrans fe ex eo ordine prove&tum elfe, ( vt Pliniusrefert 33.2. ) Ab illo tempore plané hoctettium corpusin repub. fa&um eft, co:pitque adici fenatai populoque Romano equefter ordo: ob quam caufam poftpopulum fctibebatur, quía noviffimé ceperat ad!jci./— Imprudenter quidem hoc tempore huius dignitatis viros, quigeftandi auri ius habent;milites vocantjcum fintequitesiure optimo appel- - 20 landi. Hi olim fub Romulo regibusq; Celeres dicebantur, à Celere Remiinterfectore, quiinitioà Romulo prz- pofitus fuit: qui primo ele&i fuerunt é fingulis cürijs;ideoq; trecenti omnino:deinde à fle&endis(vr quidam pu- tant) animis, quoniam iudices erant, five potiusà fle&tendis equis, Flexumines vocitati:poftea Troffuli, à Trof- falooppido Thufcis circa Vulfinios novem millia paflunm,quod (ine vllo peditum adiumento equites cepiffent, (stFeftusteftatur, & Plinius 53.2. ) Varro, Nuuncemunt Troffuli nardo nitidi valgó Attico talento equum. Ia- nius, Quódad equeftrem ordinem pertinet, ante Troffulos vocabant; nunc equites vocant:ideod; quianonin- telligunt Troffulus nomen quid valeat, multos pudet eo nomineappellarijinviti tamen Troffuli (zpe vocantur, Ha&enusSipontius. Horatius 2. Serm. Tu quum proícáis infignibus, annulo equeftri. Equeftrisordinis prin- . ceps, Cicero ad Brutum libro rr. Equeftris difciplina, Verr. 6. Equitibus purpura, vt patricijs & fenatoriis; vtl nonlicebat. lus veró annulorum aureorum non equitibus modo; ranquam bellice virtutis infigne fed & fena- | 30 toribus & militiz primoribus datum fait. Cautum fuit olim, ne quis huic otdini adfcifceretur, néveius annulo- rum aureorum daretur, nifiipfeingenuus;pater& avüs ingenui forent, cuique feftertia quadringenta (Seftertia quadringenta,vt Robertus Cenalis computat, valent viginti millialibrarum Turonicarum, folatorum veró bili. brium decem millia : fcribit Budzus cenfum equeftrem ad hanc fummam tetnperatum fub Tibetio:cum prins quingenta feftertia requirerentur: ) quod peculium equeftre habitum eft, ceníus fuiffet, (vt Plin, Ícribitz3.2) Principesequeftris ordinis olim publicani fuéce, losq; equitum Romanoram pablicanorum nomine contine- batut: poftea deprauatis moribus paulatim mancipes & (cribz pro concioneab imperatoribus, velut precipua munere;aureis annulis donari cepere, Alexander ab Alexan. qui coplosé & erudité multa de equitibus przcipué Romanis fcripfit iibro 2. cap, 29. Genialium dierum. I77w;59-,magifter equitum apud Romanos di&us,primz J * 1 *. *. * » H : b * LI poft di&atorem dignitatis, Suidas. Equites etiam iudices vocabantur, quia iudicum decuriz ex equeltri ordine 49 deligebantur,Budzus ex Suetonio in Care. Quem tu fi ex cenfa fpedtas,eques Romanus eft, Cicero pro Rofc. Com. Equites ordini fenatorio dignitate proximi, Ciceto pro Cluentio. Marcius primus di&ator magiítrum equitum ibi alfampfit Spuriurm, qui fecundus ab ipfo effet. Nam dictacura: tempore, cam munus illud magiftri equitum primum inuentum eft, proximum ab illa honore dignitsteQ; erat; Suidasin Hipparchos. De equeftri ordine quedam & origine anulorum aureorum, tradít Plinius libro 73.cap.r. & z quz hic breuitatis catifa omitto, paucis tantum inde recitatis: Quod antea (inquit) militares equi nomen dederant. hoc nüncpecuule iudicestri- buunt. Nec pridemid fa&um D. Augufto decurias ordinante, maior pars iudicum in ferreo anulo fait: ijd; non equites, (ed iudices vocabantur. Equitum nomen fub(iftebatin turmis equoram publicorum, &c. EquitesRo- mani quomodo iudices fa&i fint, Appianus libro t. de bellis ciuil. Etlibro 2. Equites (inquit )ad omnia poten- tioresob facultates, vectigaliumq; & onerum ceterorum mercedem, quzà populis penduntur capientes , mul- titüdine infuper feruorum abundantes, tertiam tributorum partem fibi remitti à Czflareimpetrarunt. Impoli- tias Cenfores facere dicebantur, inquit Fe(tus, quum equiti asabnegabant, ob equum malé curatum. — Nimis - pinguibomini & corpulento (inquit Gellius in fine libri 7.) cenfores equum adimere folítos, fcilicet minus ido- neum ratos effe cum tanti corporis ponderead faciendum equitis munus:non enim pcena id fuit , vt quidam ex- iftimant:fed munus fine ignominia remittebatur. Tamen Cato in oratione, quim de laciificio commiffo fcripfit, obijcit hancrem criminofius; vti magis videri poffit eum ignominia falle. Lucio Scipioni Afiatico, quum reus effet pecuniz interceptz M. Cato cenforequum ignominiz cau(a ademit, vt fcribit C. Plinius de viris illaftribus. Equitareantiqui dicebant equum publicam mereri, Feft.Equeftre zs.quod equiti dabatur, Feít.Pararium zs ap- pellabatur id quod equitibus duplex pro binis equis dabatur, Fcft. Equeftria, quatuordecim ordines in quibus equitesin theatro fedebanr. Equeftris omnium equitum Romanorum fünt;Seneca lib. 7, de Benef. Et iterum. 60 Sed cumintheatrum veni, fi plena fant equeftria,&c. Item, Habeoin equeftribus locum, non vt vendam , non vtlocem,non vt habitem.fed vt fpe&tem. Suetoniusin Domitiano,Et quia pats maior intra popularia deciderar, quinquagenas tefferas ín (fingulos cuneos eque(ttis ac fenatorij ordinis pronunciauir, De fabfellijs in quib. equi. tes fpe&tabant, pluralegesapud Alezandrum de Alexandro 5.16. Equitatus (inquit Hermolaus in Gloffemstis ia Plinium) non modo equi manum fignificat, & a&um ipfam equirandi (vrillad Plinij: Feminaequitatu atteri & aduri folent :item illud, Abarmorum & equitatus laffitudine: ) fed & ordinem equcítrem. volumine 33. capite 2. Quinetiam, inquit; ipfüm equitum nomen fzpevaríatum eft in ijs quog; , quiad equitatum trahebantur: fed ve- tufti codices equitatem habent, non equitatum, quam le&ionem Hermolausapprobare videtur. Athenienfitim primus & ditiffimus ordo (vtlegimusin Scholijs Ariftophanisin Equites & apud Czlinm 25.18.) erat illorura qui pentacofiomedimnià quingentis medimnis dicebantur, qnod tantum fpatij ararent. Hi neceffitate vrgente 7o talentum pendebant. Secundi ordinis erant 776: , id eft equites, di&ti quod cum opus erst alere equos potent Vu 3 (34a as 1 ( D D OQ uadrupeditbus s 3 Vigo Suo auet ro ocu moi yguwrota Vra exete (Oe cura ee, Scholia Ariftoph. & fic Cellus etlam legit:fed melius das in Freies irmov legit in accufatiuo fingulari, & pott yziraj diftinguit: vtintelligamus, fingulesequitesci- i:stispomineequos fingulos alereoportui(fe: nam fiin pluralilegas, de numero non conftabit : quanquam & ' « pid Pollacem fic legitur, oi vovizcados meAZvrec y Gcr Duvacdos qelQuv Veroracxexasod a doncas. fed hinc nihil certi, püsne plures an fingulos equosaluerit. Heraclidesin Cumanorum republ. fic fcribit, eov zvio Soup» mNerons iier one ve o) resa » vüpuov eis txasor trotvasyxes qe&Qem Vzmv.) Hiad medimnostrecentos poffidebant, femitalen- . tum pendebant: & antiquitus numero fexcenri erant : deinde auctus eft eorum numerus in tantum vt mille du- centi Berent:facrificia quz ip(iin pompis mittebant; bippades dicebantur. Comam eisalere licebat (!zrnjsv xod «ope», Suid.) Tertius ordo, imquit Scholiaftes Ariftophanis, Théres dicebantur, &c. fedalibi legimus Zeugiras ante thétas fuiffe, vt Suidas ex Ariftotelis Achenienfium rep. libro citatin di&ione zac, & Varinus fimiliter. 1 0^ 5ed hocinterell, quód Varinuseo inlocofcribitin quatuor ordines divifum fuiffe populum Athenienfem,pei- ; racofiome dimnos, equites; Zeugitas, & tbétes:Suidas quintum addit, hippáda vocaus : quod minus placet, quum Heéfychius etiam quatuor tantum ordinesfaciat. Zeugitz dicebantur, (ccundi cenfus cives, qui zeügos; id | eitiugum mulorum alebant,Budzus: Vide etiawm infrain recuruli hacipfa parte huiuscapitis. Sacrificia ab equi- tibus celebrata hippádes dicebantur: & bosad facrificium adhibitas, Biz : cenfus etiam quem conferebant | iazras voésbatur, Helych. Diximus autem fuperius ex Celio dimidium talentum equites pendere folitos fuiffe; | hoceftcoronatosaureos trecentos: quamobrem miror hippáda «juo pixobv, id eft paruum cenfum à Varino exponi. Hippadaaliqui penfionem equitum exponunt, alij veftem equeftrem: x gd] Dvaiiw qv role Veram atarévenuoys (facrificium nimirum quod pro equorum falute faciebant) Hefychius & Varin. Hipparchi, ideft equitum ma- — ^ giftri dao tantum( quod & Suidas fcribit)exomni Athenienfium numero creabantur,qui curam bellorum gere. 20 rent: phylarchi veró decem, vnus fcilicet ex quaq; tribu, equitibus preficiebantur, Pollux. De hipparchi officio. Xenophontis librum habemus ; & Socrates apud eandem librotertio Apomnemoneumeatum eiusde eodem quadam egregie differit. KaviroAQ" , bonus eques, vel qui bonos equos poflidet; uz79-, tvrwA(Q" : Plutonis epitheton, slij aliterinterpretantur, vt Vatinusdocet:apud quem etiam x2ez0^o; legitur per e, in prima. Tz- xj, ars equitandi, facultas equeftris. Hanc non defunt qui in Lybia compertam primó tradant : qua excauía | nuncnpárit Pindarus in Pithijs KuezyuEwzrmw : etiamfi ad id referuntalij quód ad Neptuno edodti fint Libyes cur- ! rusiungere: quin & Pailada equeftrem in Libya genitam, Czl. Vide infrain Neptuno hippio. Eques etiam pro ipfo equo accipitur à Vergilio, vt fupradixi. Omnesantiquifcriptores (inquitSeruiusapud Macrobium circa fi 4 nemlibrió.) vthominem equo infidentem, ita & equum cum portaret hominem, equitem vocauerunt ( & equitare de vtroque, vt infra probabimus: ) Ennius, Denique vi magna quadrupes equesatque elephanti Proij- 3 & — clant fefe. Hominem quiequoinfidet, Veger. fefforem vocat. Equifeflor vox compofita apud Calepinum le- ) gitut; fed (incauthore.. Equeftris, qui equo vehitur, vt circulator eque(tris apud Apuleium, Scoppa. De equi- tibus & eorum officlo, in diver(is epiftolis quzdam fcripfit Antonius Gueuara Hifpanus : Extant autem epiftola | illa-Hifpanice, vtab eo fcripta funt, & in Italicam linguam translate. — Qui qualesque fuerint equites Achzi, Chalcidenfes, Cretenfes, Capuenfes, Gaditani , Germani, Patauienfes, Pere, Alexander ab Alexandro docet | in diebus genial. 2.29. Hippobotas Chalcidenfium ex hiftoria dici novimus pre diuites, gloria quoque precel- ' lentes, Czlius.Tzzéc apud Lacones vocabanturadolefcentes (veas) iuuenes transfert Czlius19.22.) quiluftos ) adolefcentiz annes atrigerant, tefte Euftathio Iliados?. & qui his preerant Vrawyotreu apud eofdem dicebantur, ' Varinus in Bee 9». Eligunt ephori ex florentioribus viros tres, qui igzroryobrou (al rmatsyoevas, interpres de (uo additab equitatu congregando ) appellantur, Xenophon in repub. Laconum. In Lacedzinoniorum repub. 49.. monarchia ad reges, ariftocratia ad fenes, oligarchia ad ephoros, democratia denique ad hippagretas & inue- nes pertinet; Archytas Pyrhagoteus apud Stobzum in Sermone de repub. Vide etiam iaferius inter Bellica, Kaugbrajy Vr més are qoia, toes Varin. zz, exul, & genus ornamenti virginum, ( vt hippifcus etiam emque xi : QuAf aut muliebreornamentum exponitur : ) & rei equeftris peritus, Hefychius & Varin, lzar«; proequite. frequens apud Homerum , praefertim pro epitheto Neftoris: recentiores aliqui exulem exponunt, fed melius eftequitem lucerpretari , & rei equeltris peritum , i72; &Qumarov » TZ, FTTWAOUTI, Hefychius , Erymol gus s. Suidas, Varin. Scholisftesin Iliados fecundum , Neforem hippoten exponit exulem, & hanc hiftoriam affert. Hercules cum occifo Iphito expiari à Neleo non impetraffet, Pylum obfedit: & propter INelei filiorum im. prudentiam magnis fubinde malis vrbem afficiebat. j Quz quidem quandiu viveret Periclymenns Nclei fi- : lius, difficilis expugunatu erat : quód is amphibius ( vitz mutabilis, vide Onomafticonin Periclymeno ) effet. " Sed tandem in apiculam mutatus, cum Herculis currui inideret , prodente Minerua, ab Hercule interem- ptus eft? Tanc igitur Pylo vaftata, & vndecim eius fratribus occifis y Neftor qui in Gerenis alcbatur » folus vemaufit, Gerenius inde cognominatus , vt Hefiodus in Catalogis refert. Em» 9», qui vehitar equo vel cur- zu: hinc orationem merro & numeris aftrictam zoo appellant à fublimitate : profa enim veluti pedeftris & humilior eft, vt refert etiam Caelius 7. 1. Eso inter equi inftrumenta legiffe videor alicubi, Czlius: Vide infra in ephippij mentione. — 'xzéevato) censa» pro dva wav » Xenophon Apormnem, j. Lass ava BamudeXenophonti dicitur, qui commode & facile equum confcendere poteft. Kan vret 3e ime, TTA, HAUT Mo E iu Carra|y (lego ci aera, ) Pollux. Uzae[jotvte ; immo : Hetychius & Varin. Vza6amia, imremxes , Hefychius. Yaaols, quicommuniter xafdaoaieAO» dicitur, Varinus. Caballarij quidem nomen apud Gallos i non equitis fimpliciter, fed dignitatis nomeneft, Sic & equites aurati hodie dicuntur qui insi edi à 6o. regibus vclcgfaribus , totque aurea, ni fallor, donantur. Equitesetiam fiunt ( f modo per jpefutslioegia oc digniratis nomen adepti , qui religionis caufa fepulchrum Domini Hierofolymis adeunt, certís quibu dam ces rmonijs, dum creantur, adhibitis. Vargenerrits pro imrmiNoiic, carminis gratia apud Cphisnnm Nieqiv iQ de guy Optic diy xebcodiAiuQ» dion, Homerus Hiad. ni, id eft, rei equeftris peritorum. Apud vir pam. pnm | Us " bitms,cum omcgain penultima: quo medo etf formari poteft (nam zac eram vet ari ignif cat ) n da ys licum tamen verfum non admittitur, Urgod|paon EQ iorphodiaqut tis SERUORUM TS Hiuesun SOME dvesacQépdivor Fl efychius, Varinus, Suid. Lzacdgwvov, éQimmwV; Hefych. tyipdehen: Fen neua rs Mem vidjay dlosavivm mov, Otpheus. Vide quedam fupra parte prima huius cag Sap ESO C HD &in ji DRE E Mae :a Bellicis. zo pro ipfis equitibusapud Homerum ín hoc veríu, O'cevrav EINE aras Ma dien. | ftigans tum equites tum viros fcutatos, hoc eft pedites armatos, Sic etiam communiter dicimus , H so» ITieczv 7. i : ru a ] : | ' € XU 1 À4 S). (205 we P2 s ! —eecpa ^ E : PN. De 6éguo He — Li. 4. apt L0 deze Glos, grysi i ores. STe A lrmmepucis accipi poteft, quafi iym: xopuerc, id eft eques armatás , Porphycius | quzftionum Homericarum I6. VzrzoxéAeul (Gy Ur moie wA eU aV, ErzrU cya] 0 moONV bd]hy mpsudulu D : Hefychius & Varin. YoQuiasO magiftratus quidam, Hefychius & Varin. vide ne legendum (it rzaex Qo. — Vmzogylo, praefectura & - quafi magifterium equitum: vnde verbum izzw»y ev; hoc magiítratà fungi, cum genitiuo : Demofthenés, Io Jv Vrzrotony éiv vil eoey Vrrv re vote $ vuvsEfA Dev : hinc & paffiuum in víuin tertío Politicorum Ariftotelis, A& d- das oves 1 wise iudoov pixels Slav Tarzimo yy ev Trawasex Deva. Varzwpx ncs qui hipparchi munerebene fungitur. Vzzooyiov 3: 49] Lon)aw yoga jayecimtem, Xenophon, Yzawey/G-apud Lacones, quiiunenum curz przfectas eft, Hefychius & Va- —— rin.noseundem paulo ante hippagretam Laconicé dici monuimus. Hipparchi rabula: quoniam apudSyracu- . fanoshipparchifcriptain tabulis nominaillorum qui aliquid deliquiffent notabanr, Suidas: ex quo'eriam man- 1 O cus Hefych locus reftitui poteft. Videturautem proverbij vim babere; vt vulgà etiam catalogum pro repre. henfione dicimus; & catalógum alicui legendum, pro eo quod cft increpatioónem expectandam : nimirüm à ludimagiftrorum more qui puerorum nomina in tabulis fcripta ( vt in matricula; fic vócant, academiarum re&tores ) cum vel abfuerint, vel peccatint aliquid, ne per obliuionem impune abeant, pun&o notant in füico cera expleto. Erafimus in Chiliadibus zzv in plurali numero fcribit, & Hipparchorum tabulam vertit, cum Suidas & Ficfychius in genitiuo fingulari habeant: Et ex Suida drwxrsvzov transfert, qui ordinem deferviffent, fomnians forte Aezerexzdvrov fe legiffe : non enim per infcitiam puto, cum mox idem vocabu- lum ex Hefychio melius reddat, qui indecore aliquid feciffent. Hoc etiam falsó attribuit Hefychio Laceda: moniorum hipparchum delinquentium nomina in tabula fcribere folitam : nihil aliud. enim de Laconum hipparcho Helychius (cribit, quàm quod invenibus prefe&us fuerit. Deinde novo initio fa&o fabijcitur, D actos rivos, truci ivmrato eorr, qui locus mutilus , vc dixi ; ex Suida fic reponetur. Vrrarotoses env, dni epa: Zugaxsotoi bi rwy 0i 6o msi, &c, nam feqüentia vtrique eadem func. De vía próverbij re&é Erafmus, uoties haud impune futurum, fi quid peccetur, fignificabimus. Ín eundem fenfum dici pofle videtur, lovis diphtera. Sic & ovv Helychio tabula funt, in quibus iudices fcribebant nomina deliaquentium, Sant qui- bus cala(itisintelligatuir eque(tris tunica latior, quam &xy(tida vocant: dicirur quoque zov y A9», Graco- rum lexicis hacin re precipué vitiatis, ellus. zzv x xiz(8- Ionin Agamemnone dixit, vt Hefychits & Va- rinuscitant; apud quos hunc tantum errorem invenio; quód codicesimpreffi «424; dz4|«; duabus vocibus Ha- bent, pto vna cuiüsantepenultima per iota fctibi débet, «aa motos pe. tomi mis d Aon iA Bow aine, Helych: & Varin. forte xauaaiejd|» legendum ; vtaccu(atiuus fit à re&o calafiris. Vocabulum Aoy/ hoc fenfa non me- mini alibilegere: za; enim, id eft &mbriasinterpretantur. Pollux certe 7.13. vbi de oa loquitur, & diverfa fim- 9 briaram vocabula recenfet ; nullum habet huiufmodi, Idem 7.16. calafitin tunicam Aegyptiam thy(anotam , id ' eft &mbriatam effe docet: vbitamen vtrunq; vocabulum; calafiris dico & thyfanotós,non re&té per duplex (igma - feribuntur. KauereA6, xurrav arAeTU aa» ví vios «9d Vrennge xrTavs viai DEAE sto) modio se rTGVIOV; ir yiv,apud A citophanem in Thefmophoriazufis, Hefychius: nos lineam veftem talarem; vocamus ezzchirtel, quafíàGrecó. | - xus9v: & quód à balneo ferégeftetur; eim badbembd. Cala(firis, tunica lata; vt Aegyptij vocant : item nomen pro- w prium, Suidas & Vatin. O sa cupi y ov Am rvenp D : Cephifodemus vocem Aegyptiacam effe (cribit, Scholia 1n Aues Ariftophanis: Calafitislinea veftis facra; Varinus in l'esc: Aegyptijsin more fuit vt Calafires, quiptz-. - cipui habentur milites; à nullo do&ore, fedà patre folum, militiz przceptis erudirentar, Alexander ab Alexan dro. Kaceusizzmocnominat Xenophon in Cyri inftitutlone : fant autem 497«s ura; Polluv. Mihi quidem cr | ratum vidctur; & pro eAcraslegendum exora; vt veftesintelligamus non contextas fed ex filtto fea feltria lanà 40 infe confer&taà pilotarijs concinnatas, de quo pannigenere pluribusin Tauro docul: eft enim hoc genüs foli- / ditate den(itdteQ; fua equitibus precipuà aptum aduerfüs pluuias, Germani vocant vytmantel filtemantel Accedit. ! noftre fententiz Hefychij teftimonium Kus; (" meliusKazeaz per duplex (igma, vt Varinus habet.) avri; x9) momo : Et turfüs;Kocchv, ipaimov, zuyJ 49] Y625/ "se AGI Aenov. Ka voi, calceamenta catia in quibus equitant,He-. - fychius & Varin. ocreas Latine dixerim. Eft & 2c, ov] imi fecundum quodam; vt Varinusannotat, Xyis;. . veftiseftequeftris, tragica, & muliebris: & exponitur zoe Qoe/c; xpoxurmy iuornov: ferebant eam regesin traga:dijs;. J &aurige( velequisinve&tiathleta ) in pempis, Scholiain Nubes Ariftophanis: Vocabulum eft communiter. — oxytonum, Átticé paroxytonum. Mantelli nomine pro vefte equeftri, & Germani vtuntür,; vr iam dixi, & G illi | alizq;gentes: videturautem originis Perfice vox. Mav|vac; genus Perficz veftis qua vtebantur in bellis, Várinus — & Hefychius, Reperitur & xov3vc eiufdem fignificationis, vt alterutrum corraprum effe (afpicemar. Sed jiàNaz '&/ potius corruptum fuerit. Ka»e|ycy xurav Hepcrie àv &wroeurs vrai (lego lom ray, sre ron Bd ovrog infibnlant | fibi ) à ege nara, Hefych. A'srod|vosvrec 3 3 ovv, Xd) oic over Lop dae Seem yTess wo) 2 mri o eA dires, Authoris |. innominati verba apud Suidam & Varinum: Videor fané mihiapud Xenophontem legiffe. Erant autem Períz . omnes equites, vt infra dicam ín Bellicis. , 3! Volle, jose Equinobiles & curfu validi, quia publicis ceraminibus & fpectaculis vel inguli curfà certábaüt y vel'b: gis », aut quadrigis iuncti, propofitis quidem przmils, Greci dicuntur Sora), AE Xo Dopots el syavis oy apum e ons vios | uQipor, vtapud Polluceni & Varinum legimus; la (9- àfsrmicapud Strabonem. Ante füosit vi&orequus;Silins.: Téceuots ec Qopoi imaroion d]yo Euutwe/d ec rep xod TÉTEwOOY X&yera,) ocuoimiy Bree iv E'AO voee ps ae Ad; TsEÀ celtrdl o. /— guotuemor OcuerSaj, Homerus Iliad. A. 0c 27 ae X xo Qügot 7r À vé o uoi MOvuSc 6c YrraroiP rue Das Mo at Teu deis SENS T — xXerraudieSNov ii volat; A6 aco &cc. Idem Iliad; y; Ecrurfüsin Odyfílea H3 acc 6 7rditg Térpaoporatomsvec Urzrois Apopial; fà ad cutulecertamen idonel, vt Ruellius vertit, Nempevolucrem Siclaudamus equurp : facili cui plurima:pá!'ina; ... Feruet; & exultat rauco victoria circo. Nobilis hic quocunq; venit degramine;cuius Clára fu gaante alios, & pris ' musinzquore puluis, InuenalisSat.$. Acer equns quondam, magne; in puluerefama, Ouid.lib. 2,. | M età . morph; Etalibi; Non ego nobilinm venio pe&tator equorum. Ecrüríus, Nectenobilinin fagiatcertame/a . equorum. Prímusin certamine, Horat. de Arte; Apniceris Cyrenenfis ( inquit Aclian. fecundo Variórum)'ob |» artém equitandi & curruum regendoruni petitiam, faperbum animum gerebat. Voluit igitur quódam tero pore x fpecimen artis fug Platoni exhibere;& iun&o curruin Ácádemia mültoscurfus circumequitauit, adeÓíntenib — eurrusgreffam feraans; vtne digiti quidem latum difcederet ab orbitis, fed (empetin eodem fpatio pertpanereti — Cateri igitur omnes mirantesobftupueriint : Ác Plato nimiam eius indu(triam reprehendit, inquiens s Geil hon - poffe vt qui rebus tam nullius pretij opetam nauaret adeó diligentem; poffit magnis & przclaris negorijs 'o vacare; Cum enim omniscogitatioin ifla conferatur neccffam effe vt ca negligentius agat, qu£ fevera funt j Vu 4 adimirá- ^ ur. We. TP ? " jp (o De nadrupedibus PER. admiratione digne. E Qirzeoveffe interpretantutfellam : io/zzmo vero eft currentium equorum certamzn, Cz- lius. E'd/ronons oyaviewes 6Q xav vgexrorvav, Suidas. Plato libro 8. de Legibus intercurfores enumerat, primu sudioeouor, deinde eum quiZizvaorcurtit, tertià qui &iazriov, Nvizrzta: 9) dum aeta, 1j xà rzrv Ge, Varin. & — ^ Suidas: legendum dv/rzueius quod cam aliás conftat, tum ex eo quod fübijcitur, Zvrauoziz» quoque & Jupwosia: (à diverlis prepofitionibus vai &34z compofita vocabula) eiufdem fizaificationis efle. Eundem errorem etiam in Deltaelemento commiferunt, vbi eadem proríus verba leguntur, Aucazeiz & dverazoie,&c. Armeliusin Alphacum fcribunt, A Viizawaios o Imenios ciyov, Item Hefychilus; A'erzweiov( melius A viz metes )vàvizrarte al exu a9) oi yavescturáiv. Aie aio, decutíio militaris, id e(t àySvrzwoiv, Budgus. ^ Adarmnicam curfüs equorum fpectan- tem, Ouid. Eleg.3. Equorum certamen prolixé defcribit Statius libro fexto Thebaidos, & Q: Calaber citcafi- nemlibri4.certamencurule. lucertaminibus cqueftribus mos antiquus fuit, alien:5 vti equis : quamobrem £0 Homerusetiam cumin funere Patrocli certamen defcriberet, Menelaum inducit vtentem Ágamemnonisequo . Aetha nomine, & altero fuo, Pauífanias de Olympiis fcribens. A702, certamen quoddam eque(tre: & Zao9i- vau, à ayovi Caco 7T con(Bevm (lege sioBarw ex Varino:) & xCarmxol veo il oro vo ru airov atr, Suid. Varinusad- dit, Que veró in hoccertamine fieri folita fint, Theophraftus indicat. Soli autem Gracocum Athenienfes & Bocotico vtuntur. Erant & anabatz, equis manibus ad curfüm vtentesin olympijs, a quibus prope finem curri- culi defiliebanr, & apprehenfisfrenis (imul cum equis pedibus cutrebant, quod in calpe etiam fiebat: fed calpe equam foeminam habebat, & alios terminos curriculi. Olympia dicebantur ludiin honorem louis Olym piciin- fticatiin Arcadia apud Pifam & Elidem, quinto quoqueanno repeti folita:in quibus rum aliacerramina diuerfa, tum equeftria quzdam exercebantur. De hís fat fueritauthorum loca demonftraffe, exfcribere nimis prolixum. Vide Onomafticum in di&tionibus, Olympia, O/ympla:, Olymplonices:Itern Suidam, Sunt qui quarto quoque 2.0. anno celebrariludos Olympicos moris fuiffe fcribantalij quinto: nec difcrepant: alteri enim computant vtrum- qucannum,in quo celebraturludus , & fic quinq; fiuntanni , vt dies febrium tertianz & quattanz medici nu- merarefolent: alteri cclebritatis przteritz annum omittanr.: Invenio luftrum Latinis id effe quod Olympias Gtzcis, id eft quinquennium, ita tamen vt quadriennio exa&o, quinto quoq; annoineunte, luftrum peractum ' "effeintelligatur: fic primuni & fecundum lufttum dicitur, &c. vide Promptuarium. | Chronicorum authores , turElzusfonipes, quamuisiam carcereclaufo Immineat foribus, Lucanuslibro 1. Vergilius in Georgicis cum Olympiacumagonem ab Herculeinftitutum docentanno mundi27;2. incipiuntautem Olympiadem primam numerareanno mundi 5185, annoante conditam vrbem r7. Chriftusauté natus eftanno mundi 3962. vt o!ym- pias prima o&ingentisannis, minus circiter viginti ante Chriftum natum fuerit. Cztetum poftremam Olym- iadem trecentelimam & vigefimam o&tauaminvenio, anno poft natum Chriftum $54. Olympiadum compu- tatio; inquit Plutarchus, incertiffima efl. Nam eorum exfcriptionem feró eft adortus Eleus Hippias, nullo ad- 30. modum tubnixusad fidem neceffario argumento. Pindarus laudes confcrip(it vi&orum in quatuor factis certa- minibus, quz funt Olympia; Pythia, Nemea, I(thmia:inter quz principatum Olympijs atttibuit. De Olympico certamine multa fcribit Calius libro 13. per totum caput 17. vnde nosilla potiffimum adferemus, quz ad rem equeftrem pertinentia ex Paufaniatranttulit. O!ympias quinta & vigefima (inquit) equotum in curcu vidit cur- fam, quos «eise, id eft perfectosadultósue dicunt ac cutru vi&or pronunciatus Pagondaseft Thebanus. Ab —— hacporró Olympiade o&aua, equiceletesin pulaerem prodiére: vnde monampycia Pindatonuncupata. (De — | ampycedicam infra, ) Synoris que duos habet equos zzA&sc, admiffa fertur tertia & nonagefima Olympiade,vt — primo rerum Graecarum Ícribit Xenophon. Mox nona & nonagefima currui admotis eriam pullisequis, placult.— cettare, Concinnata pofteriusitem pullorum fyaoris: nec difplicaltaéasc pullus, Fuitapénes item curfus, fed &z — calpes:hzcveró equam habebat, fed ita vt extremum curfum anabatz, hoc eft feffores ipfi defiliendo, apprehen- 40; fis manu habenis, vt docuit Paufanias, perficerenr. (Nos hzc ex Paufaniamultó clarius reddemusinfra, poftcat- — — cerem & metz mentionem.)Quod, inquit,velad meafervatum temporaeft. Apéneautem mulasequorumloco — | iungebat, (excommentariisin Pythia Píndari. ) Celerainftituiffe Bellerophon traditur primus, fynorida veró Calítor, carrum Erichthonius Athenienfis, aftrahen Oxylus Aetolus, Hucufq; Czlius. Quantum clamoreiuua- E aliaquzdam pertinentia ad equos cur(u certantes in circo velagóne Olympico fcribit ( qu fupraalicabireci« zàul, in celeris equi, ni fallor, mentione ) tum que fequuntur carmina. T Ergo animos evum, notabus, — «Et quis cutiq, dolor vitlo, qua. glorta paluaa. ANgnme vides ? cur pr ectpiti certamine campum Corvipuere, runntá, effuft carcere currus: (um [pesavretlazanenum: exukantisg, baurit | Corda pauor pul[aus,sIhysnflant verbere torto, — ^ ge JEt proni dant lera : volat i fermidus axis. ^ pamá, humiles jamá, elati (ublume videntur "Aeraper acutim ferri, ata a|Jurgere in auras, "NL ee aora, nec vequies : ut fulua nimbis arene "T'ollitur : bume[cunt Sbuenis, flamma, fequentum: T autus apior landums tanta esf vitloria cura, Li Ecrurfus, Sinadbella magis ftudium, türmasq; feroces : Aur Alphea roris przlabi flumina Pi(z :Eclovisin Juco ( Akzvvocat Paufanias )currus agitare volantes: Primus equi labor eft animos atque arma videre Bellan- ram, litnosq; pati: tra&tuq;gementem Ferreroram; & ftabulo frenos eudite fonantes , Hac ille. Quis Eleas po-. tior luftrauitarenas ? Gratius de.eque Theffalicovel Mycenis nato. Suntquoscurriculo puluerem Olympicum - CollegifTe iuuat, metaque feruidis Euitata rotis; palmaq; nobilis Terrarum dominos evehitad deos; Horatius - Carm. Oder. Et rurfus Cara. li. 4.Ode3. Hllümnon lábor Lfthmius Clarabitpugilem: non equus impiger Carru ducet Achaico Vi&orem.De-certaminibus facris, Czlius 21. 3r. De quatuor facris Greciz certaminibus;Leoni-. 6 cenus1, 68. Quis primusinftitueritapud Grecos Olympicum certamen, & alios id genus ludos, Polydotus 2.13. De primis Olympici certaminis fandatoribus, & reftauratoribus poftmodum, Leonicenus 2. 57. Mulieres ab. Olympilsexcludi folitas; Czlius 14.14. Hellanodicz qui, & quomodoin fola Ariftopatera legem Oiyapiorum xransgreffi fint, l'zetzes 12; 407. & 1.25. & Leonicenus in Varijs2. 56. vbi hanc mulierem Olympljsipectandis — | contta leges admiffam, Callipateríam vocat; & filium cius facit Piirhodum : Tzetzes veró fororis fili um, & Ilem — exiis nuncupac, Epigrammataaliquotin quatuorfacros agónes habemus à ptincipio Anthologij Grzci. De Olympijs permulta Paufanissin Eliacis libroz, exquibus translata quedam per Czlium Rhodiginum fupra re- citani. Énumerat.etiam qulaam in Olymplis vicerint equis, quorum imagines quoq; vel ftatuz pofitz fant; per totum fecundum EliacorumJibrum. De Olympics ludis, alijsq; facriscertamlnibus multa praclaré fcribit Ale-.— | xandet ab Alex, 5.8. reoA/pnovatojaoes ri ix vuv v uomiduv evy;utvovs Hefych. & Varin.. Cynifca Tol 7 UN US partano- P» P3 J No ; , ly ' 4 " " p [ » "i. | mero o TERRE v D Rh » o ! dpt ids rai. (lam vozarit, Qe hien ippodromiam, ideft eqaoram m otie adferibit, quod hiipporróphia cufittos prec Jiteus dietus, in quie Nodius; omis ambitus velgy : niu ade: dich. aba NAME V Lolbied aras LAB, T uüoniam fünt cauea circoque dimifi , fint culisq Vfque- ad cércam "vittoria c Ii. Plura leges psuló inferius, &c Pase id e» voce j Vu LAS Li ürriculo efle videátut, Cicero de claris cras, ds. Silius, Quis iain carcere cla&f Tati - currus , Injtat equis auriga fuos vincetiiibas, T. à ; at Serm rd. Difponebatur circus it fosa fpstij | ; vnde equi curibis IuB£t ad curfum mouebantars & cusm | [ * of ye hr i MORS m E ( Maule u aüebantur, donec ad priorem teram devenirent, Prompraaríum. — Eecficit. : im reciprocum fi T2 duplicem ; obeutidi Téllicet ft«diitm ac mot redeundi, em , Id'eft i principio ad finem , proucrbialis locutio, apad Cic, deamic.. A: e Poe. xb, Hefych. & Suidas ) à carcere fiae repagulo id eft sbipfo rel principio: «xcotipo: us Chiliade 2; Cehtüría jy, Prius autem Chil, r. Cent. 6. idem In plursli; à; e BAG Vs etfa & Vefpis, Kz/ psv. 2ufus ^ Son (wAClhey mebA d cvs Surbete. | Interpres latoptanr oftendit , ia quibus carceres erant repagula quzdam , qui Greci E£fat € | IAE üt) metaphoram à i C s ME CITERCDAMENI "er de. i GENE Sem e 04 -e &. a t e f. Teu Jw pericisr appellant, vade catfus initium erac : iuxta has linea tendebatur, cui infiftebant coii. , ^ , H d d t a Kd - Aa É xt Z7 - — - : . la ^ , 1 E. 1 E N j , - , ! " ' : - E "S u^ i diu va | De Onadrupedibus — xb Lo ND Hac Etafmus: Ego; ttes clarior fiat, Grecaapponam. A9 9uAGIBuv, dla odoris tUe, Sore Mtr Doa y sudiodgó- pov. Dacis gatpiógi o QeTHEA 2-601 s 85, £Q fic écetua oz Gale ou 3onenha in doo (G- cry. Etcurfus in equitibus ad - ' verba Comici, A ec our [SA Glboy üat ms or) sov l'a e 80 zo uev C 1095 Scholiaftes addit: Bua Clo xara si tof P7723 9 Dos xeftdUusy drysceroaitos ÉJA oH D xa a Deme Jaw wA on : hoc lignum transuerfum-curforibus iatn ad.curlum pa- atis aüferentes, at ple 1665:5» ld eft currere petmittebant.-Aliter, H'c? alo Joraryyo: yeropéra yonpt dai và. 7 em amis De otvad aro dpopréa; [Qai Glo uamelras y Soro 8 eie(d aet on (doid|gva vtov gea eimpocoyrea. [Babys eism € dod | aor ovreusy el quali a AMHG àfaltando, velà verbo avo. ( Plura de voce (94ACi; vide paulo moz.) Irem in Áchar- — | menfibus; HecCouve vov à Qum ,yobuuun Y eimi: gramme, id eft linea, exponitur inidurn, a Qemieo, 5 Asyudjus [aaCie. — A.lloca incipere, A'zi pauio e oxiicdan inquic Eralmus, ij dicuntur, quiab ipfo reiexordiofamuntinitium. Age ' ' igitur ad lineas rurfus & ad gradum , T'ercullianus dixit lib 1, adverfus Marcionem; pro eo quod eft, sbintegto. 1Q Et alibi inptoucrbio Extremalinea: Quoniam olim ( inquit) initium vnde curfüsincipiebatur, duGalineano- .. tabatur, rurfus extremum linea fignificabatur , idcirco à linea incipere, (ivead lineam redite dicebantur; quirem - abiniclo repetebanr. Etquodin quaqne re poftremum eft, extremam lineam appellabant. ^ Ita l'erentianus | ) 3 Phzàária, Poftremoextremalinca amare nonnihil eft. Ec Tertullianuslib. quemadyerfus Hermogenem feripfic, vocateumignorantium extremam lineam;quod vltimus effet hereticorum. Signidem adhuc erat in vivis.quum ea (criberet T ectullianus, Hzc Erafin. Quintilianuslibro vndecimo ita feribit, Tranfirein diuerfa fubfellia; pa- rum verecundam eft: nam & Caffius Seuerus vtbané ad verfus hoc facientes lineam popofcit. | Hic ego lineam | (inquit Caelius 7. 14.) lengürium accipio : fic enim longiores perticas , aut robuftiora ligna » quz in ftabulo- equis interponuntur , ne confurgant in pugnam, aut fc mutuó feriant ; appellari obferuauimus. ^ Seruius Aen. quinto ; vbiinludorüm celebratione Virgiliusait : Sigaoque tepente Corripiunt fpatia audito, limenq; 2€ relinquant : regulam interpretatur, quod dixit poeta limen, aut fignum decretafactum, Hinceftcurinludis ' aberuditispetfepelineanuncupeturalba. Aliquitamen lineamapud Ouidium longum in Circo fedendi fpe- , &atorüm ordinem interpretantur. Porró vt in carceribus vifebatur linea , ic & in meta ,. vbi vincentibus | proponebautur przmia, vt Pindaricus tradit interpres. Longispotrólineisquid fieri, eleganter dicitur quod ' élonginquo fit : velut, extrerna linea amare apnd Terenuium, Hzc Caelius : Ego lineam video pro filo etiam & fune accipi, vt in linea pifcatoria : vtebantur autem funibus quoquead limitescettaminum fignandos,ende — «4 Lycophton , Eyo3 axeaw DoAGidle wea qr dirus : quanquam & lignis tranfuerfis vfos reperimus. Ars fit, an — | 4 quidaliud, & à quibus carceribus decurrat ad metas , Varro de re Rut. 1.5. Curriculum, locusin quo certatnen 1 curtendi exercetur. Sant quos cuzriculo pulueré Olympicum Collegiffe iuuat; Horat. nift quis curriculü à curru : . diminutiuum accipiat, vt Curtius lib. 8. Aliorum turbati equi non in voraginesmodo, lacunasque fed etiam in. 3; amné precipirauére curricula. Tu cum de cuttriculo petitionis deflexifTes, Cic. pro Mur. Accipitur etiá pro curfu; Quodfine Curriculo & fine certatione corporü fiat, Cicero 2. de Legib. Kesw2gopG» eft fladium; in quo equites, decurrerefolebantimaginario prgllo ( hippodromus vero cittapugnz fimulacrum ) Latine decurforium dixe- - ris, Budeus in Aunotationib. - Evezeudle», locus equefttium certatninum ; & templum Ili, Hefych. & Varin. Enechelidon, locus Athenis (tadiorum o&o in quo hippodromiz fiebant; ab Echelo quodam dicus, Varin. Fuitautem Echelus hetos quidam : alij echelum herois culufdam epitheton facinnt, Xa v4 tA» auganeD arc jeoi , Helych. Echelide (authore Stephano.) vicus eft-Atticz, ab Echelo heroe di&tus : heroiautem hocnomen contigità loco quidicirur tfelos, inter Pireeum & Tetracomum Herculeum fito, vbi in Panatherizis agónes oymnici eglrabanrar. BaAGHS q enn eiaouu. sou &£od|us a9) 5 a Qeis. TOY VTUYGV » x9) Bugo, $ Irae c evoon 82 Xam aiigar. 3 90 "79. Yorqua porte Bas Dlüec y «o Esr ov Exovréptoley dauert. doy DR sed (Roues nod teca, Helych. Baa (93e, 4 2 OUggu x8 Ianus. 29] [Qanoioes , Idem. E'yd 0 aac a ibo, pesa: Gy orit ( divoléas, ) LIpabrny ejes vurUmYS | Lycophión. Balbides ( inquit Aelius Dionyfius ) non folum linez, à quibus excurrendiinitium fit, aho stica & dpa 4390 coixais aolamoie byxamad «0d Scopo» d) D) itg Tim eis GA/TOL. Ta (Onix Gia &uniy mcam &uvotew xt) 6 Barrios 5c qu aoo Qum & vay merae euni G , (lege ewoiuunsO" id cftfofíz ) vnde prouerbium : Avisykenpeaz Barmieg à 3j ^oys, hoceft, quod primum & przcipuum in re erat verbis tais attigifti, Varin. & Suidas partim. Bor?ez, v daga 9 cual 9» va arvo ov, ei cb' d aoNav T sd med rv, Hefych, BaxGiBSogov y roue cov» Idem. BarAGic y xouA?mis mte wait aues. v3 Vamyoxosiret, Idem ; & Galenusin Gloffis Hippocratis: hoc eft ceuitas oblonga: per metaphoram fcilicetà foffis , & emineutibus earum marginibus, qualibusarez certaminibus deflinate , circundanrur ; vnde prouerbium illnd , toria video zsd|gr y id eftvltra follas faltare;cuius meminit Suidas, & metaphoram à penrathlis du&am effeait. Ferrienim de Phayllo Crotoniata vel Opuntio pentrathlo , quod foffzs quz pedum yg uinquagintalatitadinea babebant, primus tranfilierir "quon teftimonijs ex epigrammate & Cratylo Platonis probat, Simile eft prouerbium,Extraoleas,quod Eraímus ocum habereair,sbi quis terminos ptefcripros tranf- | greditur:autaliena, necad rem pertinentiafacit;dicit ve. A riftopbanesin Raniss Mye: $0uubs elemoleus Eid tre iino, Stadia: inquit interpres, in quibuscurrendi certamina peragebantur, oleis per feriem pofitis vtring; fepiebantur, quas prterire noniicebat : proinde qui preteriiffer oleas; extra ftadium currere videbatur. Ae Seni [OoNGiBav $4. 7€ X9) TÉ ,c9TESW »7n uova » [So A[Si gels i o Deas TY Dpopua Suidas. |OBalAfiss anie TUE, 6 aeneo, x9) à xapirilos ( malim wawilra. ) Q'aarep bx aA DIN mios i c2 ép etre a Qierrec, ava rm eon T WU Suidas. Hylplax, inquit Theocriti interpres laquei fpecieseft, proprié autem curforum carceres fic vocantur, uem nos cancellum dicimus, Caelius. Y'aA35, 55 carceres vnde equi emittuntur in fpe&taculis: item flagcllmm, | dino vt & (eat B vecors lc. T'arasz, flagellam fic dictum quod flat 2n rav verc 7? Ua, ide .& fetis faillis: (vel 60 à prepofitione x, quali Conn. Bsevrtov i eme las Etymolog. ) & carceres, inde ( vt vi eur ) di&i,quód. u flagello illic feriantar equi , à $ ix TAUT|ed aa Tf Agr 786 T7 85) Vatinus. T grAjE Pais y uda, i Tic civ cg9. Büas , a2) auis hiv, Hefych. 8 Suidas. Y'rAwyE, a Qtmne/o , e» ví ys gramm (Q» y à xoa n^ xe ja Qo y (c Bédloov "B eQoayli». Ego quidem femper Zauys lcgere malim cum gamma ante xi,& fic in obliquis gam- . ma duplex fiet : etfi apud Paufaniam obliqui cum fimplici gamma aliquoties legantur à ge&to var Ad. ( At» | qui àzA4 ilo fit ; vnde & Bs'zAJE eiufdem.fignificationis pro ftimulo; fine y.) O b neri Sor? Var ry Gu», E auTou. Suldas ex authore innominato. , Et ex epigrammate , Ti 7 dye Egpéty 6 p Jar ANy'yscaw LN Et fofephus, O', 8E és&en darso &Q' jarAmyy(O- oguch VropAór. — Nugre Aem judi vamAa- T iQ» elata. cU. svdpns UNO TOV, VCTRVTON y TETíg ^P syuvewceiuy auboieY , Ariftophanes :AmP uds VamAG- ad» Suidas interpretatur ; édiexes » [GuA(Í Qs : d wg Dom is xav Os xx) weuüeQr s. SEE a ; SLT dio Li i: 1 cancellis, - ' ) e ua . éancellis, Erafmüs fn proverblo Minore finire pom«eedo. Cónclides procatceré accipit Plutarchns In Lucullo; ? vbiprelfos foenorésb publicanis pati'coactos fcribit, eyremepedesyNla eso) (7735, Cielius : Ec potius certum ge- * mnusaliquod vel tormenci vel carceris aurcaues cancellatz, cul intradebantur fontes, vel exponebantut ip ea; juyxsAid[a effe dixerim : neq; enim inter peculiaria & exquifitatormentotum nomina carceris etiam nomen ge- "herale, & exigui ad tormenta illa momenti ponereconveniret. In Lexicis nihil reperio quod hac faciar., Pollux tumalibi «rye/d|e genus hoftlj éffe fcribit: tum libro 8. A và» dveuesnelov SveapxrynAld sc Goa ASvroy abs 6s Paper xwyysxortiis (1d eft fores cancellatas ) Xéysor. A'Qi islas 2j! oJ«O»5 hoceftà foco incipiens: pateemia; translata à curforibus infacris: mos enim erat Veftz primitias offerri, Hefychius : led locus eft corrüptus, quicatforum L mentionem facit: non enim azi vay popéuv ze 1:92 legendum, fed dm T ualisuVuuv muiejo, vt habent Scholia 1 Ó in Vefpas Atiftophanis, vnde Varinus etlam cranfcrip(ic: quz verba Erafmusin prouerbio; Ab ipfo lare , inter- pretaturà vetuíto ritu facrorum. Licebitfanàapud Hefychium legere, éz)rds3pupfliov me awispd quz ledio pL magisarridet quàm Scholiaftz & Vatin. Sed benececidir, quód licec corcuptus hic locus nihil ad certamina, dé -. quibus hicagimus, pertineat, eundem tamen fenfim habet prouerbium AQ ése dose, quem illa, A linca; & —— Acarcerib. de quibus ex profeffo hic Ícribimus, A'oeruelas wl iyeoviz. si obo ( ve Suldas ) S imaebpdpes, xod arx dom eroe» Iro sarryyexov, Hefychius & Varinus, Cecerum organa Z9«eíei (quz vox proparoxytona KS dicantur, quorim vfusetat in obfidionibus, Saidas: balifte nimirum & catapultz, vcl quzuis machinz; quzla- . pides velalia tela eiaculabantur. A'Qerue/o,, aipense Urmov e eio, S imma Qeris, fynonyma fünt. IzrzwqQtezov, à api D ,Tüelug, THonvf«o, IIa eaerAdicióy m 78» pavo quis &z vtov Erro Qbagows Doy etae &dieeaMooi dx. 72 adpopdiiay zrupz avs Sui- Lo das. H'/pesie rov Vrzwv 69 O' AupaztIq, vrotatoe era o pat lu) vp6 eg vias. Té Te ovid Qo oburis à Qe GoA oy c doóptov, GC. Exove *0 ceo wd|iAsueoi a dQbreme mA 1 reveang atus ddp coxatoe eray 9 puipisc. m82 7) Ti lavoro 3) qo) T Vra TOV XeAdTo, dupcd mr&3 oiura xA didYoy abri Va Ay (Oy son) pias o o aA dioi bi cor Aaysc, Gcc. Paufanias Eliac, 2.in. horum carcetum éibolo, id eft roftto, delphis zreus in canone erectus vifitur, & in raedie ara que aquilam ex zr alis longe ex- .. tenfisfufinet, Eftantem machina huiufmodi, vt ea commora delphinus in terram cadat; aquila vero furfurà | proüliar. Hostam attificiofos carceres. Clecetas quidam concinnauit; in cuius rcl gloriam ftatue (ag Athenis à - hacdiftichoninfcribi voluit: 07 «1s Vrgroberiv esu. O'Auprio, Yvecero m6 D» TS Ete KAetovrmsvibe AtAgonuAdge. Nucaxy à* s diperqeo va Uromea abyavan, T9 uio Vires weyrs aw bi erotpezores vid] yaoi x5VTe016, MI GüsuTEDue wormiweurs TÍ TNR: c0 75i Apus Varinus. Xaucho etiam wieaevocatur quali eire. velsri dp mel siraeriop val sduecin 1dem in NvTIsew. Nuzans xopwihios vppaot, [Bat pule, Suidas. Nuazm, à warudilio cimo. $ $AUovwe xav atvmiv vires co Vrergs, Hefy- .. €hius. Konoxovaz, qus 9a [2i9us vivis, Hefychius & Varinus. -Kzucijo, flexus, & meta circa quam vertuntur. Lexi- 3 O con. Acojsoi awie qoa ot worecot, S Gulels vod) aim diy ON at X awr oo; Ey omes, Suidas & Varin. & Czlius,Camplon ( inquit) |— curlum vocabant, non rectum, necámplicem, fed flexiones habentem. — lzrzaxgy souov, 5 xoqutlno s Hefychius &c ^ — Watinus. Tdouets vicos ua,u71jo, Suid. Sed de voce torme, etiam inferius dicam. lrrsc d Zenit dy Ao MeuTt, tton] rg Voocuy ho Quos woilovm. me05et rue yyyo Qu£ai, T heocritas Idyllio 3r, in Heraclifco. Eobanus vertit, Sed coniungere equos curru verrente rotarum Ad meram radios; & campitutatenente, Àm phitryon puerum, &c. | dpfemetedocuit, Kóro zánovaeA vl wem, Stimula equum citcanylfam : hoc eft, feftina ad (copum propo- fitum, Suidas. Incitaequam iuxta uyffam, hoc eftinsta lineam fivemetam , vc Eraftnus interpretatur, quod non probo:in fineenim demum (timulareequum, ferum eft. Spatiorum in quibns certabant, tres funt differentiz; carceres, meta € flexus vel oouulio in medio, vcinferius ex Polluce dicetur. Grammatici quidem lexicorum an- , thores proomnibas iftis patils nyffam exponunt: fed vr pro carceribus accipi poffit, quoniam illic quoque pua- *0 guntur equi ad curfum, profiae cert vel metaimproprijflime accipierur: proprie veró'pro flesuin medio, vt ex -. Polluceconftat, & psuló ante pofitis Theocriti verbis, ze vies xozazilcvew. Suidus quidem in N yffa , vcíam reci- jl | püiffevidetur,non interpretando,íed enumerando diuerfa fpatiaxquod & alibi à Grammaticis illis parum pruden- terfieriobferuaui. Sedinhecetiam Era(mas errat quód vertitiuxta pro circa. Redeo ad prouerbium :id vfurz param fcribit Erafmus, vbi fermoloquentisabetrarerabinftituto. Natum videtur ( inquir) ex llíados Home. . rice d« vbi Neftor multis verbis docet filinm Antilochum quo modo debeat equos regere: addit & hoc, Ev j/e- ex din Vara (9 dipiespoe Bysc i9. (al yore onera) V farpauit proverbij titulo Gregorius Nazianzenus in ora- tione de fancto pafícha, ARN ob 304 TE TOY 4 TV TOL Gb TOV TI TV QUAESO rot) Üc oua ré puM y xe es T ra OY 760A lu YUG aaty, roi |. rie QuAor Qe, Ecruríus ín oratione de natali lefu Chrifti. Idem variauit nonnihil in oratione contra Euno- $6 mianos, My :xatiat reg Vo) Üeapuot x20 Dumiot demi Emi Gor ri Aeryvm v atro pbi parec, xod alu) xax ary ster tux etc v. *giiliaevmee modico P vUeaws eujus, Hucalque Erafmus, Ceterum quód wezz in Homerico verfa quem citauir, non metam & finem curíus fignificet, vr ipfe rransfert ( quámaiseodem inloco réouz ab Homero dicatur; fimplici. |». ferfcilicet pro figio, non protermino ) manifeftum fit ex carminibus quz ftatim (ubijcluntur, hocfenfu : nam f (— femel nyffam ( Scholiattes nihil aliud quàm xauilios exponit) faperáris, nullus teamplius infequentlum affzqui aut przuertere poterit:atquihocin metaiam conftitüto metuendam nonerat. — Hinc termino vicinum fuiffe hocfignum coníjcio, quanquam fupra in medio fuilTe, impliciter dízerim , hoc eft quocting; Inter carceres & ^ metamloco. Docctautem poétaibidem nyffam fuiffe lignum eré&tum orgyiz, id e(t vIng menfura füupratertam; P duobus vtring; lapidibus albis appofitis, Ev Éuvasp sies bdls s (Gu voie Eun Bootes xac" 0 VOL LSí Eg eV ora t] &dloc) Aeg N armrüdaop (D diues, (ops os d|, àpuer. auri mmodo Qo. Aéioy ig radpapuov Abyscu qo 7reeA vov arunilieo: x eov, Varin. D '6o Calaberlib. 4. vbi equeftre certamé defcribitin honorem Achillis nyffan dnobusin locis pro carceribus accipit ; -eodemcerteinloco zuogoyjo; procouerosy lac improptié ponit, quod in Callimacho ettam Porphyrius repre- hendit. Czterum non nego certamina quedam talia fuifle, in quibus cur ad metam peruenerant equi; circa il- lam refle&ebantur, &ad carceres redibant, five femelfive quotiefcung; vifum fuiffet: in his quidem metam & nyffam five camptérem pro eodem termino accipere nihil vetat: in fimpliciautem curfu , vbi carceres non repe- tebant, diverfi fuerunt; quod vel ex Pollucisteftimonio apparet. 09e iJ) d levrans d perio a) Varr tony, so) ocn ^" oaABis. ze 8E d xal ssis vuecz q9] itatpastno :iyae E zrojo oV rts EA Os 19] TÉDM Gb, koi Bovrros Erie 8S nad [Ais , Dollux Ly cophron etim v/zow pro initie excurrendi accipit, z227« vocans v/zszv, innuens elfe etiam OtUTE eor iy Ydeozy. Ai- (C «Ass C6 E Durus aiyaigdes Q aymvitd udi Qe à dvor Av cid, C Verte Deduor quem Plato de legib. 8. iízznov vocat,vt /—- füpracitaui:Hippicii quidem; quafi equi curfum, quatuor ftadiorum diftautiá interpreratur Calius) v4) dptkoV roy 3a tviaeri Pollux. Meta; cógeries feu ftrues ia acutü tendens; ceu turbo inuerfus,cónosà Grecis appellata;qaia eiTe Pe NEC hi polita h ; ! " hn | i A | ; , 2 RE. - : / n. | ^ ! A Vedi M -—De Eguo: Hoa IL£ Loc AT taui, pata hzcomniaconfulé nominans (nam pro Ba/uic, Soc legendum indico) Pollucis verba tranfcti- - , ev X Er ' Pluravideinfrainrecuruli, Quadrijuges zquo catcere mifitequos, Ouidius. 3. Amor. Primus Erichthonius pé De Quadrupedibut pofitein dimeufo fpadte, vel quia eam mctiantar quadrigz circàm currentes : morlsenim eratfeptles metath lu- fitáce; Propertius libro ». Eleg. 16. Aut priusinfcdto depofcit premia curíu, Septima quam metam triveratante rotà, Quuum enimiam carceribusemiffz ad metam veoiffcnt quadrigas erat opus vt circnm ipfam fle&erentur. Vergilius quinto Aeneidos, Hic viridem Aenezs frondenti ex ilice metam Conftituiz, fignum nantis pater, vnde reverti Scirens& longos vbi circüm fle&ere curfüs.Seu feptem fpatijs circo meruere coronam, Ouidius de equis in Halieaticls. Hic vel ad Elei metas, 6 maxima campi Sudabit fpatia, Vergil. Mete quàm mollis flexus, Perfius Sat. 3. Indici equiaptifantcertaminibus curraum, quos qui vehuntnrin orbem agunt, vt füprainz, dixi. Ha- mattoch/a, alloclatus curfus , quafi $uo3pouis : harmatrochia veró ; rotatum orbita. Hancinterftitionem ,Calli- machoin Homeri enzrtatione ( Iliad. 4. ) fuiffe incognitam miratur Porphyrius (in quzftionibus Homericis, ) Caelius. De curfus certamine per calpen &apenen,; nonnihil etiam fü perius dixi , & Paufania interprete Corlio. "T ranftalit eundem locum Leon!cenus etiam 2. 58. fed inepte; nec integrum, vt Czllius quoque. Noshic qua illiomi(erunt ex eodem authoreconvería addemus. Calpesigitur certamen, vt Plutarchus etiam in Sympofiacis meminit, Olympizintrodu&tum, non multó poft explofum fuit ; (icut blgarum etiam certamen. H3 s uli Du Ae Ur» (legendum videtur &yaev Imzov, prefertim cum fequatur évrovin genitiuo plurali ) tad c7 dvrav oim ewdióvms, &c. Hoceft, Eratautem calpe vehiculum iun&is equabus fceminis, à quibuscirea extremum curfam defilientes ve&tores ( dura) )apprehenfis frenis & brachio loris circamvoluto pariter cutrebant, quod meo etiam feculo anabate di&ifaciont. Sed quinuncanabatz nominantur, à vetetisillius calpesanabaris differunt: nam & currendi figna vatiant ; & equis vtuntur maículis. | Caterumapene neque vetus inventum eft, neq; fanà decoraerat, Simillsenim erat bigis; fed mulospro equis habebat. Tózd verréov paivoy edit jus BLUE AETTO ROUNTTH S qp S2 TOY CU9AGY, daivifev, Pollux libro 7. Quem locum fic verterim , Cettamen pet mulos doffuarios calpe olim nominabatur, apene per Zygios, id eft bijuges. De calpe nonnihil dixietiam (aprain s. in mentione de greffibus equorum. LUITETIIPTITATS vjidveoy Ceusy Bev. ovrt Veri ir zrovy oque Ea eri [2odiv, V arl nus. Arriva s acuetca, b De Congo duit voy, Hefychius. Suidasetiam hamaxaninterpretatur : & ex innominato quodam hzcverba citat, Aemiliam Sci- pionis vxorem preter ornamenta corporis xa)? «zw, fequebantar etiam vafaad facrificandü argentea, &c. De equo celete fatis dictum eftinz. Víum eiuscum freno Bellerophorites primum invenit ; Scholiain Pythia Pin- dari. Kelpevizo d dv me xpuiro ardperomtog ximeet erento , Pollux, Hofpes Athenienfisapud Platonem libro 8. de Legibus, ad Cliniam Cretenfem de exercitijs & certaminibus equeftribus his verbis vtitur: Equorum víusin Creta magnus non eft: Quareneceffe eft fadium in nutriendis equis, certandoq;cum eis, minorl cutz Creten-- fibuse(fe. INam currus (agua) quidem nemo veftrum tener: pequein hoc operam ponere przclarum effe du- citis. Cumigitur confuüetum id non fit, certatorcs huiufmodi lege ftatuere, dementis effe videtur. Singulisautem equis, (wovizmuie, ) ijsq; qui pullinos dentes nondum iecerint, pullis, & horum medijs perfe&tisq;, equeftrem lu dum pro regionis natura tribuere licet. Haiufmodiergo certamen fecundum legem fit : in coq; ludicium ma- giftris equitum & tribunis, tam de omni curfuequorum , quàm de his qui cum armis defcendunt, communitet tribuatur. Nonarmatis ver neq; in gymnafticis ludis, neq; hic, certamen przmium qj imponimus, Hadtenus Plato. Synoris, Zvvae/s; (inqait interpres Ariftorelis inIN ebulis) eft currus non plenus, fed ex duobusiunctus equis, quem nunc diphron vocamus: quanquam co proprie diciturnomíne in curra pars, vbi cum parabate ver- faturauriga: vnde etiam inclinatur quafi vog co», id eft duos ferens, auctor Euftathius, Czl. Synoridem Csftor invenit, Scholiaftesin Pythia Pindari. Synoris erat bigaé duobus equis, non pullis, fed adultis: quanquam pófté pullis quoque iuncta eft. Invenitamenapud Ariftorelem in libro de mundo, etiamin bello víos fynoride, Ca- | l lius. Plurafuperfynoride & bigis, quzrcin Di&tionariis Grzcorum Latinorumq;, & in Commentarijs linguz 49 Grecz Budzi. Quadrigas bigssq; & equos defültoríos agitaverunt nobliffimiiauenes, Tranquillus in vita Cas- faris Di&. Iambijuges & quadrijuges, & totacurruum ve&uraatque aurigatio , quz circi quondam fuit facro- rumq; certaminum, à nob:signoratur, Camerarius. A&yero Y v Ceutys ipuaviot y ation or orent, Pollux. lamtutroà 76 x Qd Eure AKéU eT aU» Strepfiadesin Nebulis Atiftoph. dePhidippidefilioconquerenseum nunc celete equenune bigisvchi. Harma Grecis genus eft ad bigas & quadrigas: videtur autem abfolutéferé pro quadrigis accipi. currus , & quatuoraufes Lingere equos, rapidisquerotisinfiftere victor, Vergilius. Harma,; id eft currum; Erich- tchonius Atheniep(isinvenit Scholia Pindariin Pythia. Nemeiscertamen erat gymnicum, «2j epus; zy di Qe JY xlAns Scholiaftesin Nemea Piudari. A7 érw ep Qi Aute vl p Do xotyasy y moDec Veron Alapiaumte cuv Tei qoum tarenyopiuor ael vixn , Hefiodi carmen de reimpoffibiliin Sympofiofapientum Plutarchi, — rsO'e/maere24i, quadrigas, hoc fe eft quadrijagces equos alo, apud Herodoturh ia Erato. Amo iniver aoaiy Lloàs olateos éreugov Alcoa 758 À VIRG O eden oirute odiy Eu- -MuAQ» Qeprmodus, Euripidesin Iphigeniain Aulide, de Achillearmato. In circo ad currus iun&i, non dubie intelle&um adhortationis & gloriz fatentur, Plinius. Claud. Caffaris fecularium ludo- rum circenfibus, exculfo in carceribusauriga, albati equi palmam occupauere , primatum obtinuere, oppofita cÉandentesomnia, que contra zmulos debuiffent peritiflimo auriga infiftente , facientes. Cum puderechomi- num artesab equis vinci, peracto legitimo curfuad metam ftetere.. Maius augurium apud ptifcos, plebe's cir- cenfibus excuffo auriga, ita vt fi ftaretin Capitolium cucurriffe equos, fedemque ter luftraífe: maximum veró, codem pervenilfe ab Veijs cum palma & corona, effafo Ratumena, qui ibi vicerat : vndepofteanomen porte eft, Plinius. Diverfa circo ratio quaritur : itaq; cum biniinalio fubigantur imperio, nonante quinquennes ibi certamen accipiunt , Plinius. — Cum Sylla poft vi&oriam circenfes facerec , ira, vt honefti homines qua- 69. drigssagitarent, fait inter eos C. Antonius, Aíconias in orat. Cicer. in C. Anc. & L. Catil. Et paulo poft : 1n Sylle ludis, quos hic propter victoriam fecerit, quadrigas C. Antonium & alios quofdam nobiles ho- mines agiraffe. Preterea Antonius redemptas habebat ab zrario vedtigales quadrigas, quam redemptionem fenatori habere licer per legem : fuit autem notiffimus in circo quadrigarum agitaror Boculus, IoAsuisieAc fecundum quoídam certamen erat curíos equorum Athenis, qui vnus & fimplex erat, Scholia in Nabes Ari- ftophanis. Confo five Neptuno equeftri diem folennem Arcades celebrabant , Hippocratia nominantes , Confualia Romani : eoque die in Citco Romz à facerdotibus fiebantludi illi quibusvirgines Sabinz r:ptz, - yt pluribus fcribit Gyraldus in opere de dijs, & nos parte vltima huius capitis perfequemur , vbi de Nep- tuno equeftri agezur.. Certabant autem in ijs equi iun&i, & non inn&ti.. Confvalia primum di&a, mox Cir- ceníes vocata funt , & ludi agni, & Romani. Equiria, ncutrum plurale, ludi quosR omulus Mastiinftituit 7 | | | per m Defgue He du Lo. HER | perequorum curfum, quiin cartifo Martio exercebantur, Faftus. fami; duareflant rioctesde menfe fecando; - Marsi; citos iunctis curribus vtget equos. Ex vero pofitum permatifit Equiria nomen,Ouidius z;Faftor. Equi- | riaOuidius dupliciá comimemorát,in Martio fcilicet & Aprili; Gyraldus.De Confüalibus vide etiam Alexatidrí: |. ab Alexandro 5.26. Equitia (vt idem fcribit; per t.non per r.) fingulisannisdu odecirno calendas Maias in Circo , maximo celebráarunt,qui dies Cerealibusinc urrebat, in quibiis poft equos vulpes ftipulis alligat&;accenfa flam- ma;curfitabant; Equirialtalicé Scoppa exponitlointorniamento la gioftra: (ij(dem vocabulis háflieüm ludum, quem Graci xyfticum dicunt; interprétatur) vulgustorneámentum, Germani etiam extertia voce fergieren vo cantjfiueà Troianoludosqitem Vergilius Aeneid.quinto defcribit, fiue torme vel tormos Grzcis yocibtis, Tég- patsiutus dpapos XV rigyluisC véocii, GUT, Helychius & Varin Us. Tégns vods uarie, Suidas. Vareriov oppor; ó npe o ilios Hefychius & Varin. Plemna rotz ( inquit Czlius) vocatur quoq; torma. Suam liabét & Cretenfes tormiatms . cui qui praeficitur tormarches ENS. Paufanias erudite verbum inde concin fratiit;euroduen quo fignifica- fur excurfus prater id quod deceat; Hzc Calius. Exesguet T Gn. S xaMiitovr Go dpi acie Gu Gaye ; Varinus: talis « quidem equuséxZpop«G» dicitur. Tarentinisaliquando familiaris fuit equitatioin arrnis, 4 6»ógÀA Qr ia am4A dodo: Vfi- | deverbum sueaenvitev fa&nu m;equitationem armatam & pugna fimilem exercere fignificat, Euftathius in Dio-- nyfium de Tarento fcribensi& foritanab hac voce defcendit vernacula noflra zorzierez , potius quàm àtortue, vel Troia,de qua pauló poft, Equeftre certamen in funere Patrocli agitatiüm graphice defcribit Homerus llia-- "dos J.&aliud in funere Achillis,imia Homeri Q. Calaber lib.4. Et quoniam przcipuumin hisdefcriptionibus ornamenturn eft in exprimendaequorum celeritate, quanquam multis de illa, & pertinentibusad eumi vocábu- lis & locutionibus poétis,fuprain n.& s.b.tra&tauerim,nen poffum tamen mihi temperarequin ea quoq; hicad- 'o dam,qua in duobus iftis certaminibus defcribendis elegantiffimi ifti poeta: vfurpant, Ea feré huiufmodi funt. Tày 9 Vrrot pov Enoi Qaertoi Flomerus: id efiptaftantiores,celeriores:ab aduerbio ZQac quod.eít fubito, celeri - ter. AA» la», Calaber. A Qao Vazroici wil pop» Homerus, A' vet sdvrooro 6éovve, Idem. Tu) aro ooo Cosby 5e pie dpous leprae, (Es ojatvlur revo udiolurs DnijuMerewsaly d aiU S c. ) Homerus. Oí 5 oj Umayo T'boc aieroéooluo guts qt&ioyovre wéAeG Sov, Id em. T'arzroi Y düjeovao, Cala ber. OiY imiswwo 2Ja Nea (Qe 7redioio. Idem, 0;3' ex démenoscy 7reio20; lomerus, To! 3 zrésovi oviov rec rebote, ldem. Y'araui ciepaizroes aro AG zredioia drevguu, Homerus. 9 3 ars ovre geil. ldem. A dog: roy Iloosiy a Qaugorsouctoi D T eidavr' jvégsorei Calaber. [97] Y dao VykeYéaVres 6A o. Doo zo a. (0 Be Tos) Malssyov. oi) Suri taco ree ctore, KagawNpus QSoyaten aeoy BOnpav inc eoNdovrec, Calaber. Et rurfus, ' Oi scaumwa fpeciei olei Qovaee | airov Cari geelaur &gr$wTU aro v érynaVéovaec Ex9a£en. quic 8 aso dpo (ofi. ) oi 3 Sm BETTE Kotozrocdpuene Bip Se AM uoety ev pipes, l'eAóLS Fógéaà udoer qwyétovr (Ge aliauc, H'àvors KeXodoVr(Ov s Dr tupta.- O ovi leue. Noam t mire BcC. Oe bio boy GLOW? x09 arócitotpzieN eei Ey TEdko s Aovéovrec o/reiemor, Haec Calaber,, | HoAvc3 avsxkuicy idpue Vormyuvscos 7t Nó Qv Syra ssgvoio Xu Ce. Homerus. lo aadaui eter, (a1 Bealuswiiy ) |J. Idem. Etruríus, Y'a$ 5 stvovei novia. Yeu aeta uo ae reve dbÜuske. Xa djdoyr ut mote ovéuoro. Apjbayr. Y (. vore udjo xol erivert aris Corctot,. A hovel aite uela. Equitesetiam fic certantes, sw ae & sroduseaz Yocat, Zero 3 eeotggu el, (40 coli ov tlie) ouputve ato Mevr A Deus "TuAdÜgy GX Acta Trid ke 799 :) cRaaov» (O7 tort. Tag T err) &iaeV, Ot? MEER dyáus; eiaubeilu Seree!aroi Flom éf u$. Porró premin in hoc certamine yincentibus pro- ponit Achilles Tzzec ipuóvac ve [doy v 109,22 noiplwas Et rarfus;illi qui primum victoriz loca obtinuiffet;egre- giam mulierem &ingentem tri pod em auritum:fecu ndo; Yararoy EZese o'i) (Boe O» pulovoy tu&gcav. Iroiajlu- |, duspuerilisequeftris ab Aenea conítitutus. . Suetonius de Cefare, Lroiam lufitturma duplex maiorum mino- j rumQ;puerorum.Ludusipfe quem vulgo Pyrrhicham ( ego Pyrrhicham aliud n6 cffc quàm faltationisgenus in (o armis ha&enus femper lcgi) appell&t, T'roia vocatur,cuius expreffit originéin libro de puerorü lufibus,Seruius. Tucedunt pueri,pariterd, auteora parentum - . renati lucem inóqua. . Cornea bina ferunt prajia baflilia ferra: | "Pars leues bumero pharetras, —— T ves equitum numero turma, termá, vagantur "Dutloresipueri bien quena, fecuti, Signis clamore paratis : "Aepytides longe dedit jnfanusta, flagello, (1d ef Virga.) .. Ol; difcsrrére paressata, agmina terni o0 0 Didatiusfoluére choris yvur[fusd, vocati (Tcilicetictu Vir. Conuertére vias imfeflag, telatuléve, — Inde alios ineunt cuv fias, alosd recurfus — ga.) edauerfis [atijs,alternosd orbibus orbes 7 Tmpedinntipugnag, cient famulachra fub armis; à ! Et nunctergafugauudant: nunc fbicula vertunt —— dinfeufifatlapariter nuuc paceferumtur. jo ^ — Hanemoremcurfinyata, baccertamimaprimus ed eamus longam muria vum cingere Alam. [^s "Retulit, ci prifcos docui celebrare Latinos. (007 Himcinaximaporro ka dosi E a e^fecepit Romac» patrium fermauit henorem: Traud, nunc pueri, T Yosanuim diciitir agiaetis — Hucufq; Vergilius. Notiffimum apud noftros ludi & exercitij puerilis genus efl, quod vulgó appellant dez Prater — jagenjd eft venationis feu fergz perfecutionem: improprié quidem,cuim velitationis bellicz;non venationis ima- - ginemreferat.Sed pueri pedites &inermeshunc ludum ludunt, vtraq; par$tanquam hoftes caftra érepione me- ' tati. Progreditur ab alterutra parte vnus ad hoftium caftra, tanquam prouocansad pugzam; occurritilli propius accedenti quifpiam ex hoftibus, & fu gientem perfequitur:affecutus enim fi manu attigerit, captiuum ducit: fed X cauendum eftei nedum cupide nimis perfequitur;ab h oftiumaliquooacurrente deprehendatur. Captiuialiter 6 liberari non poffunt;nifi quis faorum inta&tus ad ipfosin hoftium caftris detentos peruenerit.Exercitatio ifta nó . celeritatistantum in curfu efl, fed ingenium etíam euitandi aut deprehendendi per flexus & ambages hoftem re- . quirit,& fpe&atoresobleétat. Hanc Troiam pedeflrrem appellabimus;ne pueri literarum ftudiofi nomine tam pulchri ludi deftituantur. -Catadromus,vt fupra dixi, ftadium eftin quo equites decurrerefolebant imaginario - prelio. "Theffalorum gentis inuentum eft equo iuxta quadrupedantecornu intorta ceruice tauros necare: pri-. musidípe&aculum dedit Romx Cafar dictator, Pliniüs. Sulegian (fus quidem equuseft Hebraice & finitimis - linguis) eftludus;in quo cquitantes fpheram ligneam baculis feriunt; apud orientales populos in vfu , Andreas . Bellunen. : SW a C | ... Deludorum militarium celebrationibuslege Valturium 12.12: Et de equeftri exercitatione,eundem 4 5. Ala- dar. eft profequi equum currentem cum baculisipfum percutiendo, quum gradum feu curfum fiftere voluerit; 0-& eft exercitium forte; Andreas Bellunen. De equitum armatorum exercitijsfententiam Platonis ex octauo de E xc Xx ' Legib. "H" E. $18 | De Quadrupedibus. Legib.paulo fuperius recenfui. De exercitio venationis; aut fi duo equites cx compofito,hic fugiat; ille fcquatut " , cutratmis: item de conflictuequitum eorundem eminus & cominus, ac deijciendi modo ; Xenophon in libro: de re equeftili. | : | / ; FAEIE. ren npe ey bs De equis bellateribus fapra di&um eftin . & n. b. vefat vt de equitibus etiam qui jsvehürur & militant ver- ba faciamus. Habebat Salomonf6:millia prefepia equorum curülium;& duodeciaimilliaequeftrium; vtlegi- - mus 3.Regum 4. Curulesequos Kobertus Cenalisinterpretatur; quioneribus vcbendis, quadrigisd; volnendis: | equeftres vero qui vehendis militibusinfernirent. Libyes ex curribus pugnabant;ficuti apud Fiomerum heroes: hiccnim nouiffemonipposnon videtnr:ficenim vocitant vno. depugnantes equo;Czl-Etalibi, Dnobusmodo; — equisad currum adhibitis heroés depugnaffe, in lconibus Philoflratusfcribit, etiamfi Heclor audacia przftans: quatuor vreretut. Vectabula hecfeu iumenta, Greci vocant guo quA euet, n quibus preftó auriga cft; pugnat: im parabates,autaliud quid facit etiam propterfynodiam, vt inquit Euflathius. Eum Plato (vtferibitPollus 110.) ^ - anabatam micrafpidavocauit.. HomerusHiadosxj,&v3 lc» 6» di gore ersgenC oes diviene eor, id elt currumánfeen- | — deruntparxbateac auriga. Dionylius lib.8.parabatas pro aurigisaccipitquos A thenienfzsapobatas(forte cpi- bátas) vocabaht. Ariftophanis interpres curruminfcendere folitosferibit; boplitem & parabatem; ac idgenus — | - cürrusà Thefeo exeogitatos primum,H»ec Czlius. Pugnabant LiBiyes à bigis(z: di Qgov) & equisiu nétis.vt Ho- yàeri heroés quoqueris enim equosmonippos id eftfingulari equo vtentes non agnofcit. Vocatur autem igo quadam Libycasalia Perfica;alta Laconica;Pollux 1.10. Olim ócquo celetesfed curribustantum vtebantur sut c f Gracé maus, T zuAoueV ac Odtimrew "rei olatuataty E aedi, Scholia Efomeri; Pugnare exequo, vt Plinius ait, Th cfla- lidocuere,qui Centauri dicti funt, habitantes iuxta Pelium montem. Alij nó ex equo pugnare, fed equitare fim- pliciter./Centaurps prim umaufos aiunt. Equeftres copias dicimus, vt pedeftresitem puguamequeftrem.Eque- ire przlium ;Czfars;debello Gall. Euph ranor pinxit equeftre prcliu my Pl inius. Pralium equefire ad Tropho- xijjoráculum Euthycrates optimé expreffit; Idem. Equitatus; manus vel multitudoeq qitum, in bello. Lepidus 1 Ciceroni, Equitatum habet magnum. Cicero proFont.Magnos equitatus ad ca bellay&c. IN utantemaciemYi- - ctor equitatus incurfat, Tacitus. Grecis eftizrsiovt intelligitur enimain9- velaxypa. Dicunt& izsorin fcm — encre eodem fenfu. Equitatu vcl turmis eft tutius contgere,quam pedizatu vellegionibus; Scop.Legio cft mae ximédepediribus; Vcg:2. T'utma, ordo militaris & equitum dicta quafi terden à, qued tcrdeni equites ex tribus - cribubus, Tatienfium, Ramnenfinm;& Lucerum ficbant: conflabat enim ex triginta duobus equitibus. Etqui 3ll praerat decurio dicebatur, vt V. arro& Vegetiustradiderunt,&c. de hac etiam puuló poft. Vide Ditio naria. ^ Herodotuslibro feptimo Perficum equitatum deftribens,Su nt quidam (inquit) Nomades homines.quiSagar- | dij ppellabt bien Ieirincér Perficaaie & Pactycum; qui attulé reequitumo &o millia armnatu ram neque ahen cam | nea; ferream affücti ferre; prater pugiones,vtentes tefte eloris confertajqua fretiin preliu m eant Has cum ho- fte congreffi inijciuntin fummum. laqueos habétes, quilaqueus camautequum aut hominem adeptuscft jeum ad fe trahuntita illi illaqueati confi ciuntur. Indi candem quam peditatus fu us geftantarmaturá: Citérumequos . defultoriosagebant & currus: quibus curri bus fuberant & equi &afini agreltcs; &c - Fuitg; numerus equitunt o&o millia inyriadum;id eft octoginta millium, preter camelos & currus. Erant auté Arabes poftvemi, necqui- iatis conftertiateturequis,camelosnon tolerantibus. Equitatusprafe &i erant Harmaniith res & 1 itbeus fili j Datis. Nam tertius eorum collega Ph arn uchés egrotaábat. Equitante enim eo,canis fub pedcs equi intereurrit: d cquusimproutfo deterritüs, atq; ere&umffefeactollens; Pharnuchem excuffit.. &ic collapfusfanguinécuos - . uocqu : a M p E Nor. MCN dert ems E: cn ade in phthifin id efteabeintncidit. Equoautem à cafu ftatim dominitecerunt faniuli vtille mflerat: Ab- du&otianq; in eum locum vbi dom im um ftra teratcruüra cum'genibus abfciderüt, Ber: "o Verse xegeo, victoria equeftris m agis muros y «dis Hefych. & Varinus, 1 son eg re, Vie de T ücere seque | & P copi js obtinerevideriam:X paffiuum (aro garrcdty Budaus. largo ciaspupna equeftris:& ver bu Rr ioomumedca- Da meon ymo eda open x e Dadaus, Equi etiaiufrencs aliquandoin bello ad hibeban tur, Fal uius Flaceus Cclti- berosin Hifpania fudit, detractis feenisequis vbmaiore viatquefmperuin hoflesi&icutrerent equites Komani, Graldas. Deferio co nflictuviciffim fugiendo & perf: cquédo inter caftra propria & heflinmvtrinqs Xenophon salibro dereequeftri. Bellatorem equitem (inquit D amis in Á polloni j vita apud Philoftratumijidemartibus ! inltru&um cffe oportetquibts alium quemuis equitem (dequo inferius dicam) & infu per alijs;vt fciat "hoftem sicut fe protegere ofequi praterea ac refugeresl inimicum pellere; & equum affi Siria qe ae v a aut fnlgentis gale fplendorem formidet , néu eprgnantiu m voces & exclam ov we refcat Yarsague i M damwy cmt busteqoe ei, Eefyc h. Deequitib us & hipparchis n onnullaad bellu pertinentia; eio cii u- $a 4 mentione equitum fiunpliciter. Vigoe&édporaov oi iarmeis , ayeoslemuioqraw s are oen ; Cad bojuotg emo maw To, periusin Mes rdytoRge o MM DR cd Fus T Rr us iz Qaa foci Pollux 1i «6. SE WLOU (oj 4 "105, E99 7T 0M QUY 0 0U S Var 7T OC POUTWO QU y 0910 70e QUTV C 0 (C vt 0 0 100. ux 1t- qyesexdpopua 6 € 96 EO AoUDEV C Vas TU Vc] HOD TOL QUA, T Mae xm ous eo , FOX e QUT cat, e hyopéimits Q'seuvov Var ra e 190 oiégae danda, Homerus:equos pro equites dixit , iy Iacmréis xo bai iva 7C 6S V. RR 'Hior o cotyftas(( iasroousisab initio fecundi Iliados) dici A pion arbitratur, qui equinis fetisornatas get Ks Tn PP itiehocPorphyrius (in quaflionibusHomericis cap.16.) putás eo nomine cquites intelligi, quo- d ER k zr Anat indicet.acferé pro pedite aceipiatur. Corysvero;inquitjid eft galea firab «svo, quod & A 3 imn sepu: | L. PLACUY an : EPA Wc "a Su mE e LE. T- 2 ceu aru ét id fignatinaltum tolli: 'ndecorynepto claua, alius, Et alibi;Si bippocoryfta (inquit Eu- FÉ hius : legünturetiam pud Varitium cadamin buius vocabuli explicatione) abequinisfetis & galea nomen ER n deotyrbes dic kdebuerant, vt corythaices;& corythaolos Hector. Eftigiturhippocaryftes,idem — 20 ' ; 7 : Ca» SB 3 AR Cl TUS A SELMA : , E d i" RAE D t3 id eftex.é , Xo bellator. lackepusazs £p Vasca be poo, Var ree apio oy rec mE Tégt ac veut f ^ Ao, i M - ] ^ E [3 1 D js - YN E : 1. ar ; E 23 ; 3 i: n s m ;, Scholiain f Xomérum & Marin. .T grronegugni | legendum l'arzousevso) iam s bavattee nets AE Ebo ba. ONE eic, Hefychius: Idemgpaul opofthippurin exponit galeam fetisequi nisornata; qua d ere e To 3 LE a f z P pz £a A : SCIES PUE - jh ; ri ys m plura dicemusin frain vfu ex partibus eq d pt d dici conijcit pro iarsrueo slo jid cfkequie TODOS ME ETE. os Nd irl. i EA, 5 Mart " , ! X MMNTP ! "wi : im.HipponenimprocquitepoDb" ^ "^7 Wb: 24 woe m mere c os ^d RS 1 BP ; pim .Heh $ d'a icyobusqui ab equis pugnat, vel qui equitationegaudetrisoteos l'zmoyou lus farretay ves Uv E Te y ne Lm vi ic ipo Hefichidseéa Docet palati m Pe" iiis soe eda 6c adn V arie nit alt pohpoFielychiisin Tenore. An. iQ LAM Ten Varin Yasrse asNlQov rec, armed, Hefych. Varmomóno) bellaces,Lezicon.loaamavgapsd | ^ TTL / f; * [1 ^ t " WE í ' À " jon is " » i 7 " AM ra 1 - - e A Wo Meu ET Acv id arme Dor ae uov, Varro os, eques;fa món eve ovivel qui mu tet vie bg Varin: Et rurfusyFazextadt$oc proprie diettur,qui fcgriior eft quàm vtpedesiter (ira velit icit : eu nM DO autos use eii noftauam confultiusfibi effe intellexerahtab cautsqguanipeditést hiui, Ectilis quid£lex erat Perfarampoflquam confultiusfibi cffe intellexerott ab cquisqus 2 — A dn 1 t CAR A tef x L E. Fr £quo yc | 1 G Y " wow p^ z - De Egno,« H.e.— Lib, d. pugnare. Prxcipué autem videtur per excellentiam hippoceleuthos appellari, qui pugnaciffimus ab equo, vc! V unasperes «id elt aurigandi peritillimus fuerit:nó item qni pedcs pugnat;nec quilibet equo velii gaudens: qua- les Perfe fucrunt qui ex lege fernper equites iter faciebant; hippocentauris fere fimiles, Varinus. Hipparchus,vt yo — E fupra dixi prafectus efl equitatui. — laegpamey e A Astonvéps Nxéras loo, Suidas. aureis, id eft equitesvggabant —. Lacedzmonij in iuuenili «tate conflitutos , corumque pr&fectos ig mwyoeros , Vt Varinus fcribit in Boed — &alj vt fupra oflendi: syéz;; duxeft ,, Lacones hagctam vnde fortaffis rhó abundante hippagreta pomina- - tur. ldem tamen & Hefychius Hippagretas ( fuo ordine in. Ióta ) interpretantur prafectos 94] 9. - A&uray bara» id eft fele&iorum militum armátorumiquarenduman pro iaNiTovrectiuslegeretur imzeov. Vide fupra hacipfain parte huius capitis vbi deequitibus fimpliciter di&tum efl,de lippagretis &alijs quibufdam. 17 "mies 0 6v uereiáo)cv, (hemiftichion Homeri puto:)oi j$ iezeic uer BA loy ErsoéUo y, cy, a Natu 43 rev, Hely-- . chius& Varinus. Xuoejc ime, id eft fcorfim equites, proucrbium apud Suidam, de quo ficfzribit: Cum Datis ' Athenienfium agrum inugfiffet , Ionesaiunt quum feceffiffet ipfe confcenfis arboribus Athenienfibus fignifi- 4 caffc,equites feparatim cfle. Vnde Miltiadem feparationeipforumintellecta;inito mox conflictu victoriam ob- tinuif En &locum habere prouerbium de js qni ordinem diffotu unt. "Plutarchus alicubi dicit Batalos effe Ger- LE CUMNMAT BR praftantiffimos, qui infulam colant quam circumfl uat Rhenus, Czlius.. Idem docet batalos Grac Sar Eu molles& cinzdos.Ceteru m Plutarchi locus eft in vita Othonis:ybi Graecus codex im preffus eruse hat eofed interpres redté Datauostranftulit: &fic ctiam Alexander ab Alexandro legit in defcriptione m Germanig. T. iti de Batauisverba funt hzc: Omniuniharumgentium virtàte precipue Bataui, non multum lvipa infulam Aheni colunt. "Và ngion es Batauid; truces,quosare recuruo Stridentesacuéretubz,Lucanus!i- M aar. land GLiellaioomec. Kal eret itat awe Autre) Gera C Gea Tov) 5 oi es Qi tea P PN e Lye: (a Kon TÉ à, Kao, Suid: & Varinus. Eques quomodo mnn iri debeatarmisthorace,galeaymanu vel chirotheca, & lacerti . yelut ocrea;&c. docct. Xenophon inlibro de reequeftri ctrca inem. Equitatus (mquit Czlius) ex armaturz ge- nere diu eil rtturnomina,fiquidem alij funt equites cataphracti, alij acata phracti. Cata phractos intelligi eos * voloyquinon foli m fua cotporajfed ctiam equoslorica vndique muniunt. Hosfcribit Vegetius (3.23.) effe qui- bus utos,fed propter armorum impedimcta & ponduscapi fumma facilitate. Et Q.Curtius equis juisq; Perfarum tegumenta füiffe cx FetreisTamihis (erieinterfe cónexis.Cataphrac&tos equitesfcri- it AmmianusMarcllin üs,etiam clibanariós nuncupari. Ideminterequeftres copias cataphraétarios recenfet E ioo abilegenus armorum.Lam pridius in Alexandri Caefaris oratio nede Perfis perdomitis innu e- | xevidetur plane, cataphraétarios abillis clibanatios vocart. Lorieatos equites dici ca taphractos Liuius tradit; o Eguitcsanti jui tus non babuiffe thorac as fcribitin comm entatione de Romanorum militia Polybius : Verum; , inquit, in [is de periclitabantar ;ad infcenfam defzenfumque prac celeres. Eorum clypei ex bubulo con- t &restisu agua ncs eranr vmbilicatis perfimiles, quibus in re dtuina vti moris füerat. Scribitin Adriano grá- | wisauctor Df ón. equites qui vocantur Daflaj, Dan ubrum arm atos enata ffe. , Cataphractas naues & aphractasre- , — xeufet hiftori rum quinto Polybius. Cataphra&torum equitum apud Perfas panopliam defcribit Heliodorus li- bro 9.Acthiopicorum.Acataphra&ti equitesalij hafta yel contatti (disco sse tasi «OVimatDoaon £vesQapor Suid. A ms Tiouius Zvstv e«ovmoy interpretatur:) dicuntur;alij ferentarij. Haftati manus conferunt; & cominus hafta decer- | santiquorum alij fcutum gerunt &inde [cutati,jugsaQosos dicuntur. Alij fine fcuto hafta impugnant;qui nomine . dpeciali( a Nd eftfim pliciter;vel generali vocabulo) haftati vocantur & conati. Peventarij equitesij dicuns .' £ürQqui emin us folent dimicaresquorum alij iaculis (acontijs) alijaveu veuntu rfaeulantar;quós T'arentinos vo- £o camus; Arcu vtuntur,qui ec uites fagittarij) Tarde oru) &ànonnulisScythz etiam vocantur. Tarentinorü duo i func genera.nram alij longiusiaculanturj& obeam rem equites iaculatores dicuntur( /oiovriead, alids lar ary im seu per peram) & Tarenti ni fpeciali vocab ulo; (Suidz'etiam gipaGousei, vt vid eturdfed'idem nomen adhi ppeto- . -Xotas quoque pertinere iudico:vtrid; enim in ter'equites ita funt; vtin peditum numero velitcs.Gazaferentarios xranftülin;imitatusSaluftium, quiin Catilinz co nuratione ferentarij militis meminit: Vegetiusetiam ferenta- giosnominasyrpanlópolirecitabo. 0000000 Pp e E Ata GEN ice ] (Eee aho Vitae, &c. Varin. A tpoSoAclobtormeai PE iru Suid. ) ali jeu femelautbis iaculum mife- funt, manus c ecztero cumaduerfario con fer unt, & comi nuspugnare Incipiunt. non fecus quàm quos haftatos appe lari retulimus.Leuesh osnominarifolitam eft. (hi iaculis emtffis cominus etiam pugnant, fpathisaut fecu- ba ribusvtentes Suidas:) Hac Aclianus in libro de infiruendis aciebus inte tprete Gaza:& Cxlius2r1. fed obfeu- jo peque xin hoc erraGquód Taran dinosarcu vti fcribit.Suidas quoque in vocabulo zz; eadem fere has T bet.fed ob; uris, vocabulis quibufdam deprauatis, vt etiam libellis Grzcusde vocabulis rei militaris innomi- nati author isinterappendices Lexici Gracolatiniiam Ízpe excufüs,, &in fine di&ionarij Suida. Bonosiacüla: - jue mw ^ T 29 UT - 2 Mm a eR v dh. E dao u^ 3a cL ACE Lats ; ; TANE 1 : isis cur : " toresanteaferentarios nominabant; Ve €t.3. 14. Apud veteres rater pedites crant qui dicebantur leuis atmatu- y ^ |. zz, funditorcs& ferentarij , qui przcipuein cornibuslocabantur, & 3 quibus pugnandi fumebatur exordium; AEn. A abit diris (m die Ime cuitoeu Masi Mu Qed ystà2a Pisas Wrewapia Apt A std «à aov eic varie jio s Bx à dud B Cro aes 9 diepiobanaojutre: (rotundata vertit Camerarius)» eaoVataz ie d|oau eite REGTÉ QUA Ln b z& diio. 3) oT mo à ei; OY TIO ( vbi ad eut perueneritintra teli1actum) dris cikoVTUA T. QsuyayTbe quis Célceta c) n ns,rs S ave VrtTadU EA 7b dc : wi;óru y a eis d]o V4 ou VI A'yadiby 5 obl mre qur Urat EA rm 6D bns? T géA avislous «Qiu dem 38 oie srmiev,Xenophoi rin librodearte equefirt. Huic locolucisnonnihil acceffarum videtur f » ex verbis Pollucis,qus lib.1.cap.r.huiufmodi funt: E) Ie NET üls iQ Varo m SpovTiG Tia divJra sréuan Eyep 1$ s obn yid à $rQasgnuévois (hoc efl,iaculis quorum. przfixa ferramenta non in mucronem fedin globulurn definant; vt eg u quidem interpretor , cum son ferius fed lu Jicrushic conflictus fit) keen , 48) d|oeorn p TrETrÉot^y MAU GO ee vcà EN C E C-ROE S LASS TANIEN D MES. I ART IM ATO T WC IN. ET ND TOES NES 35 "e ^ A ML TEE : — eQaupoTQ ess evo oryluo eimWisita Ay) Aa Go duty g BrnrraiAss EA toy mo c SmuiT Ov. ob Qua) i Qvo. 12 0 "PLU Py debug : dle atur hls ads Aera uo di deg Qo aora arido "m ; GUNIDUTIKOV 4 2) xag BA tyROV. . ^ Dr | /..,., Deequocelete& defültorionon pauca fcripfi in s.fed quoniá in bellisetiam defultores vel hamippiamphip- , píue di&i equites eis vtun tur quzdam priusnon dita hicadijciemtus. Paribuscquis;id eft duobus Romani vrz- - banturin przlio;vt fudantealtero tranfirentinccum Feftus. fà pralijs quoq; defultorii propterea dici pote- runtjquia (vc Pollux lib.r.ait) duo equi fingulisequitibus przftó erant ; exercitatisita milibus; vtaltero de via ü feffo defilire poffentin recentem, H rm olaus. Herodotus lib.r. fcribis Ma ffagetas effe larva n eia rscs id eftex 9 equis praliari& pedibus. Sedapud Pollucemlib.r. vbi equitum fpeciesrecenfentur; pro uz legendui eft ESCTTLUYEX CU [EO PE WT MEE MEX i... audtrds jas ips: — De Quadrapedibus. | |t vemm, iNam Aclianusdephalange differens quz antiftomus dicatur, à duplici frontisfeu orisobie&u, quafi Bes inftituta,vt medijstergis Iter fe oppofitis conftet:ita deniq; infert, Valethoc inftruendigenus potif- Poi o dn AMBAS loca qiotliico vicina incolunt quosam phippos cogn ominant à mutationeequo- — msexalijs enim equisin aliostranfilire confuenerunt. Traditum hoc&a Suida,inpartequae eftde vocabulis ;' ES TUS (in. libello innominati authoris excufo in fine dictionarij Suida, vt fupra dixi: item in Vasstinlo d s. qa, ySed bamippos item dictosquandoq; aduertimus:& itaforte fcripfit Pollux. Sed eo vocabulo pedites cum ^ pln difpofitos accipiunt l'hucydidesac Xenophon;quos Philochorus prodromos dicit. Hamippos apud. | | P Picos * » vica is wi pi celeres veluti equos adequan tcs curfu quod adiotarunt fcholiafiz, Cz- | "ap P E A i € (voe x YaEeytad à emp o Gresergmimo dortgatstot M&JAE NET emo were eic ExavTQOV. D RUM x aix aeu Qe erpo us a-etjoduy ar€ 9s TU toot quls Varo; Ur ccyios c e Muontgo Tego; Yarro UO EV Q'eisy eu ToTS MS - 76350: Pollux, Aw eraroisai 09d dveiv ojala Varzrai? cue euo 3oludlu iol iod uero vr Ns em doo Ta! Wo qpeeonass Author innominatusde vocabulis militaribus;& ex eo Suidas. Aie dio lores sinu QA oyatvoi ,Ple- 2d ; din sa a $ iere veli Sea aid eftbini cqui ceruicibus iuncti: fic Veteres xynoridem vocabant: E p iores de bigajid eft bijügo curru tantum eam vocem proferunt.) Vehebaturautem alteroequo auriga, — altero equesarmatus. Kod vut?) ace üVre X4 28 69is oi Al use oí exse yea dud adlvoi ZóLryvirau. 102 i Capa atv xA e - Svo Ossxudi 3n: Suidas. Et rurfus; A proi nb Yecsov TeyOluiiansol up Varamic parvi dgdiuos. Alijequos (celetes Vari [ s 1 iun Gos effe dicunt, quorum alteriequ esififideat, & alterum fecum trahat. Caterum Thucydides & Xenophon ] in volumine de rebus Grxcanicis;pedites quofdam hamippos vocant: y d) pi dort aye sd opo mie rm oi al pn i M "us mersrypdoo 15 (Suas op (Gy Gv ood eot Qai ael aod oipuuc, Suidas & Varinus Hinc eftillud Hc meri, Opoxav der ia divo Varin. Gallicheuaulxde relais,quafi equosrelictos & referuatos vocant cos,qui interim otiantur & quiefz unt dum laborátalij;yt fatigatis illis fnccedant. Equites quidam ab Alexandro inflicuti funt; quos àdu- . plicigenere pugna appellabant 4j xac, & hi quidem equo pugnabant peritiffimé, vbi vetó exigeret neceffitasy. j & foret regio equitatui inepta;cuiufmodi Graet vocant eQiz zv mox defilicntes ex equis congrediebantur vt pedites ncomnino forent »mpuoyoisd eft pugna exp crtes& Lydium paterenturincom medum,CaliusexPol-. | luce. Hisapparatusarmorum erat grauior quàm pediti leuior quàm equiti, Et vbitempus pedi es ficri poftula-- 3 bat.,miniftroin hunc vfum deftinato equostradebant; Pollux. Agiapionsci Acgaptro a puaoaty oi Vet be paev are Ec 3i Immo» uix ovgu, Hefychius& Varinus. Videntur etiam qui dimachas fequuntür minifirirecté hani ippi yos - cari poffeiitem militesilli,de quibus Vegetiuss.16 Quod fiequites (inquit) imparesfuerint,more vetetuiu velo- 1 ciffimi cum fcutisleuibus peditesad hoc iplum exercitati ijfdem mifcendi funt: quos expeditos elites omina- , | bant,&c. Germanis interdum pro confilio fuit, veequites dimiffis equis, ad proxiim os euaderent, &immifcen- 3 tcsfe peditibus, dum flu&uaturacies, hofti obuiamirent;ideo vt fpcfugz erepta. zquato omnium periculo, pe-- d deftri prelio acrius infifterent:. Vel vcin hoftesacrius incurrerent detractis frenis, cum cffufum curfum tempe- 4 rare nequirent,equcsconcitatos agerent, & imprcffione facta, vi viam facerent, fr parfosq; & incompofitos ado- 4 rirentur, Alexander ab Alexandro. Caefar deSuenis fcribens,Equeftribus,inqu it;pralijsex equisdefiliunt acpé- - dibuspraliantur, equosqueeodem remanere veftigio affucfecerunt, ad qu osfe celeriter, cum vfus eff, recipiunt. 1 Hac ille. Necillud Hifpaniseftproprium vedue pariter vno vehantur equo : ceterum inter prallandá alter pé», defter certameninit;Strabo. aH. ua utl. rti? | à Wi Equites Romani preter aria & gladium folliculis frumentum deferebant; Alex ab Alex. Hippotoxotz di£ti E " Hirtiuslib.s, belli Afiatici. Ari- y funtequeftresfagittarij,vel qui equis infidentes fagittasmittüt meminit eorum ftophanesin Auibusaccipitres hippotoxotascognomin at,compofi to vocabulo, perequum.pernicitatem vola- . tuseorüminfinuans: perareum vero, vnguium curuitatem,vtin Scholis legimus & Varinilexico. Nan eft Cre- tein utilis quifagittam aut iaculum ex equoimmittit; quap ropterin hoc etiam: uderidi gratia cótentio conccr- tatiod; habeatur.Plato lib.8.de Legibus. Forma equorum;quales maximélegi oporteat, pulcherrime quidé Vir^ gilio vateabfoluta efl:fed & nosdiximusinlibro deiaculatione equcftri condito, Plinius. Quomodoiaculum ab . equite recté emittatur,docet Pollux .11. Tarentini, equites quidam:aliqui acontiflàs,id efLiaculatores imterpre- — taotur aut J4Asc ( Hefychij codex male habet óduasc) vt Hipparchus tradit, Varinus: xpove Gaza velitesaut ex- editostransfertaliqui leuisarmaturz milites:(ed Icuiterarmati Ae qe» m agis proprie dicendi fünt,quàm i42e/, id eftinermes.corpore non muniti armis, fed cla cantum geflantes. Arrianus equites qu ofdáin Alexandriexet4 . cita fariffophoros appellatos tradit:ficuti& nonnu llos,quidicerentura tici (2229215) Cultus. Sariííx lengitudo /] adcuhita quatuordecim;quorum düo manusauferu nt reliqua duodecim prominent. Hafta nulla cübitis octo $ breutorlongiffima que catenusfümi potefl; quatenusten ere miles& vti facile valeat, Aclian. Sunt& qui dican^ $ halari equites , aut etiam argyrophalari: cuiufmodiin lodis produxit Antiochus Epiphanes , Cl... - Qgemadmodum inter peditescen turia vel manipulus appellatur, ita inter equites turma dicitur , & habet vna | türma-equites32.qui à decurione fab vno vcxillo reguntur, Eligendus eftautem decurio habili corpore; vtlori- catus, & armis circandatusom nibus cum fummaadmiratione equum poffita(cendere; equitare fortiffimé,con- to fcienter vtijfagittas do&tiffime mittere; turmales fuos id eft (ub cura fua equites pofitos erudiread omnia que cqueftris pugna depofcit: eofdem cogere loricas (uas vel cataphractas, contos fuos& caffides frequenter tergere & curare.Plurimum enim tetroris holtibusarmorum fplendorimp ortat, Vegetiüs 2.14. Atqui Ammianus Mare cellinustib.26. equitum peditumq; turmas dixit.Dicuntur & dnimicquitum globi-Scirede etdux contraquos.. drumos, id eftgloboshoftium , quos equitesoporteatponere, Vegetius. , tzrumus quidem vocaérir terfa in ( aceruum colle&a,minortumulo: ttem dealijs rebus grumus vel grumu lus falis; pe globulo; vbi Greci chon- - drum dicunt, noftri em blotzer. Turmae vocis etymologiam dixi fupra. Torm archestorma prafcétus apud Cre- .1 tenfes, Caius, Primalegioniscohors prater pedites, equites turch ryfop loricatos132.habet : fec unda fexagintafex,&c. Ve« ^ getius 2. 6. , D X t | Li . D 3 . - E : hs 2. Equitum ale dicuntur, ab co quodad (imilitudinem alarum ab vtraq; parte protegant actes, qua nunc vexil- lariones vocanturà velo:qnia velis.hoc eft lammulis,vtuntur.Eftaliud genus equitum.qui lcgionarij vocanturs | propterea quód connexi funtlegioni: Ad quoram exemplum.ocreati funtinfüituti » Vegct.2.t. Ali, equitüm. o-dinesvocant(vtait Gellius libro 16.) quod circum legiones dextra finiftraq; tanquam al in aurum corpor i- buslócabantar. Dum trepidancalz;( id eft equites;Seruius) faltusq; indagine cingu nt; Vergilius 4.Aen. Plus qs aliquanto damni hzc ala equitumamiffa Ap nibali quam $alabia fuit; Liutus, Sieala legionum MINE gg us L! * I í i] [ | ! oo dDeEqw, Hoe o Lb oL $t -Alam priuatim diciinuenio du plicemphalangemapud Gracüim authorem innominatürm de iilitáribzs vocas bulis, qiii Gracis etiam literis vocem Latinam imitatur, vt pauló mox dicam. A*yipuoo, ala equitum quanquam & - de peditibus dicatur, Celius ex Arriano. A uuu; agmen elephantorum, peditum, atq; equitum quod rcgem prza "ibat; Varinus: & in Lexico Grecolatino quidam ex Arriano. Sünt quiagema dicant efle potiorem & validiorem | partem exercitus Macedonici;viribusi; & corporum habitudinefuperiorem, Varirius; Hefychius,& Suid. Age- maapud Q.Curtium lib,4.legendum;nonagmina. TAsturma eft equitum 64; Ezzinaoy lo contitetequites128; "(quodin peditatu phalanx aut «ioc &é. dicitur.) Tasgainvatoy jor 8 6 armsovpyv io 3124 E Qm api 3024. 15205 2048. | CEmiswyue 4096.Horum nominum duotantum etiatn de peditatu dicunturinempe *EAspro duobus millibus; vel fecundum alios duobus millibus & quadraginta octo:& Üdriawyuso duplo maiore nutnero;prodaplicinempe phalange;quem & «&goz & £a» (alam vt fupra dixi) appellant. Authorinnominatuslibelli de tilitaribus voca- bulis & Suidasin Foizzovqui tamen locus omnino mutilus eft,;& ex libello quem dixi) reflitui poteft. De voce Any vide plura in Lexicis.VAooy us vati pse se Suidas. Xxbrdnzusad icri ines Fefychius, Pyrgus; turris eft, & mi- litarisordo quadtingentosviros continens, turmaeqüeftris. Euftathius Iliad. 4| tradit conftare é trecentis & fexaginta viris,& quadrangula forimia inftruiad typum turris. Hipparchia ala equitü, qua quingentis infüperdj duodecim conftabat equitibus, Caelius ex Artiano:n Tadicis Aeliani interprete Gaza pró duodecim non recté Tegitur duobus.zrzraos ios dlpo tope von ( lego Gomvmvoroy la) ry ten alid piv Quien; ( lego zrevesxaétav 22) doen, ) Moris. Lycürgusad maximos conatus turmam quàdratam cx quinqtiaginta equitibüs fecit, quàni EAaJuór YOck- tauit:Qui etiam equitesacpeditesin fex tribus diuifit,quarum qualibet ctibunum militum,& quatuor prefe&os "manipulareshabuit,&c. Ettam etfi centurizdecuris,turmz, cohortes,equitatus,pro volüntateproq; arbitrio fepe auctz &imminutz,non nünquarm duplicata fuerint:idem tam en nominis, quamüis mütáto militum nu mero,fortitefüére, Alexanderab Alexandro r.5: O vae» Varinus quadraginta virorum fimpliciter (noa équi - tum) effe fcribit;&c. Ac: 9» equitesfeptuaginta co mple&titursIdem & Hefychius, Sed plurade equitibus bel: licis fi quisrequitit;obferuetipfe diligentiusapud rei inilitaris fcriptores. Trimacrefia à pud Gallosequitum ore do:nam equum dicunt marcam,Celtus. Equosarmis premuniri (iaqüit Czlius 21.31.) fciunt omnes; fed eorü tiomina (ni fallor) nota pauciffimis.Tgitur quz à fronte propendent;prometopidia: que ab auribus; parotia: pá- reiayqua maxillas prefalciunt;appellati debent: profternidia veró,qua peótus: parap euridia, qu lateribus ob Sacent:parameridia;qua femoribus,folet ea vulgus coxalia nuücu pare: parácnemidiá, tibilsapponi confuerunt; "T'ranftalit hec Celiusex Pollucis lib.r.cap.tr. AEyorran Vrraroa med esterdouon Are egryididons afasiuediosi , Pollug ibidem. Quomodo muniri &armari debeat equis bellator Xenophoti docet circafinem libri de fe equeftri , vás t ) defer etiam Pollux fua mutuatus eft vocabula. ius bs I med PU reg. dg .. Nancdeipfa equitationc)fiue equitatu &a&u equitàndi agendum, Latinis primum, deinde Gracis vocabu- Tis,&c. Equitandiac fagittandi ftudium à Medis ad Perfas& Armenios profecim eft,Strabo. Quia equitaridi artem primus excogitauit Neptunusiihde factam opinatur Patifanias,vt dicatur hippiospotius quain catifa alias "Alij à Centatirisequitandi artem;alij non hane; fed e equo pugnandiinuentam prodidere, Videfupra parte ti "huius capitis poft Centaurosflatim in mentiorie Maris. Amazones mortalium primas equá fcandereaufas Ly- Tias orator credit, Hermolaus. Alij Bellerophontem,aliy Neptunum, primum doimuiffe equos;& equitandiartis authorem effe tradunt,vt Polydorus profequitur 2.12.de inuentoribus rerum. Ctelilaus flaciarius Fecitequitem Sarmenem;qui primus de equitatu fcripfit, Plinius. Damis in Apolloni vita apüd Philofttatum ; bohi equitis ámunus effe ait, Equo recte infiderejatq; illi fortiter dominari & frehisin quaincung; voluetit páttem circüim- Qucereinon parentem verberibusple&tere:cauere infuper nein foucam;aut Voráginem;aut hiatum alit uem de- feratur,dum paludem ceeniümnue nititur euitare: Denique per accliuem locum afcendenti equo moderate frena Teémittere:in precipitem veró ac declnieim eünté;non defererefrena;fed mragis contrahere: In terdum quoq; cri- fesautauresmanu demulcere; nec femper in ipfum flagellis vti, Equitatus,equitum manus, dignitas equeflris; &actusequitandi. Femina atteriaduriq; equirátu,notum eft, Plinius. Adequito, prope vel iuxta equito. Ad illa adequitare; Caefar. Cafttis adequitare, T'acit.fib.s. Adequitauit deindefenfim portis, Liuius. Colline portzad-- 'equitans HannibabPlinius; Eo ferocius adequitare Samnites vallo; Liuius. Numideadequitare;deinde tefuge- re,Idem. Adequitatiojidem quod equitatio, vt quidamifcribit. Ve&uraapud Vegetium;ipfe greffus equi vchets 'tis equitem. Equusad vehendum eft natus, Varro. Martialis lib.t2. epigramimalegiturin Prfcuin venatorem tée imerariz & periculofe equitationi nimiumindulgentem; huiufmodi uev Diisepa qiiárz rianbo vapiente Quevedo | "e *Prifet jieoin lepore tái vielentii tài; v- c Bez 21 PY DENS. 1 oor - , dtc M 21 | E l - APCAGITI SOR ER REESE AVE APR Noten Sepe fatisfecit prade venator, (P ACYR. "alin Decidst exciffus nec vedittrus égitbi ce Jrfidias qp campus babeimecfoffasnec ages (00 GNeefenn faxa lie fallereplana folent. ov NA(on deerunt qui tantatibi Jbeclaculaprafleni —— dÍauidia fati [éd lemiové cadunt; LAPSI Ste dele&hant anumo[a pericula, T aufer Crautoreft virtus ) enffaccinuy apii: — JT r EET BP ZZ ER 772 TENE "au 5 P 29-7 HS - 27 2n » izf * NL PR VICINO. Er E IUS ; havebus ^" PNA £é Li initiaitt Veiperavias Japius àliss d^ Trifce datum y egtiitem Fittiperés qiti Iporem, iquitabilislocus.commodus equitationi, Opportuia explicádis copijs regio erat, equitabilis & vafla places; -Et Curtius/Tmber violentius quàm ali3s fufüs,campos lubricos &inequitabilesfecerat; Equito; equo juo ififideo. Equitarein arundinelonga;Horatiusz.Sermon, la&tabit (ej&in his equitábit equuleis.Ci- ert. Luciliusetiam deipfo equo dixit, Otishüc cürrere egitüm,non zquéequitare videbat ? His equi - tat Cürritd; oculis, Nonius.Alij fic citantex Lucilio; Nem pehunccutrere equum nosjatg; equitare videinus: fie in citatum legimusapud Macrobium circa fn emlibrifeptimi; Equitafe(inquit Serutaseodéinloco) & he- 'vtetis equo, & equis fub homiinegradiensdiéebatur. Equitáreantiquidicebant equnm pu blicii mereri; Feftus.Cameli Ba&rianz iumentorum dorfo füngünturjatq; etiam equitaüturin pralijs.Plinius. "Tl effalorum eritüm efl; equo luxta quadrupedante corni intorta cerüice tànirós necare;Plinius. In orbem &quitare;id cft circuitum; Ouidius r2. Metamorph. Tet cireümaflanteim 1süos equitaüitin orbes, Vergilius io. Aéiieid. Ád- ito pauló fuperius pofitum eft: Obequito;id eft cireumequito. Primo obequitando caftris prouocatidoque; is. Ecloce orta poftero die obequitauit ftatiónibus hofütüim.Idem, Quamq; agmen ohequitáret; varia ora- ne,vt cuiufq; animo aptum erat;niilites alloquébatür, Curtius; Peréquitojitromnem parté equito.Primó pet Xx 3i —G&nmnes D ., potis fui admiratus,dguarz Bev elazreo lara D obrera 422: De Quadrupedibus. E REAL omnes partes perequitant , &telaconijciuut, Caefar: Quum perequitaffetaciem promiffa repetens &c. Liuius, — *Claudias quum ex vialongé perequitaffet, nullo obuio hofte , in campum rurfus eucctus, increpans ipnauiam: hoftis,&c. Idem. Preterequitantesq; abfterrent.Liuius 3.ab Vrbe. Equo vehi Bellerophontem inueniffe tradit, Plinius. Albis equis refidentes duo iuuenes vifi, Valerius:Incedunt pueri, pariterd; ante ora parentum. Frenatis, lucentin equis, Vergilius. Sublimesin equisredeunt, Idem. Villas adire afellisaut vehiculis, Plinius. Vbi Perf zedditi fant vino inferiores, puerorum quidem inflitutio ad venandum adhuc durauit, «2 Áo «oi av irm ie: oat Ven 4) jneNevay aimrir One, Xenophon libro 8. pzdiz. Niciasin Lachete Plato nis hippicen ;ideftartem equeftrem; v egregium, vtile,& maximé liberale exercitium effe affirmat. Eandem in Hip pia maiore Socratesapud Theffalo r przcipuéin honore fuiffe ait. arzociasid eft equitatio, communiter dicitur ,/gze veró & izzeevvi poétice, Vae ^ Yin awwciw o dpeicy ot Vas veta C Uam, it) Aaron (C vids tovs d Eros os teyx alioa C [e Guulus xot] Ger ui. x edited lvenigéityus EsvoQay.ei a [Bionoepov. Odi Ga very Q alvo /Gouvem, e£ eov Don Gerne ava orit, Pollax. Ammonius certe epi "baten fcribit proprié dici eum qui naui vehatur,anabaten veró quiequo. Xys3aizazeio,de celeri equitatione: apud Pollucem. O'zaó'i iamelasBobituvy Ariflopliin AcharnenfScholiaadduntVazecins elvai € as amies ocv x (G- arid tartréc, 3 9 yo tue torepus 9j aereiGsomv Gp à doa qeaseia ol Vargtote I?suciast teas vaCado , Varinus. Vaareia sn "aymbeizs V arin.Suidas.Tarzeevvi, equitatus,ars equitandt : $4 Q larzriue piis arem) acp eva qmi YyvioSo na Quee ra, onsite oe Vries apud Homerü, cuius hochemiftichium eff, Esci z iemoeiva 5, Varin. & Hefych. Neffor 3liad.. Antilochum filium fuum inquit à loue & Neptuno fa mroevvas didicifle; hoc eft equitandi & equeflria cer-. mina obeundiartem. | aor vuwtprrovot fpdudiuo: Gat 8 aye barento velas, vt apud Suidam citatur:l'amóruus; và iara «lvens Hefychius.'ametpasaepeiu, Suidas, Varinus. Q'spanpbi Vermráutuo didxer éietooeidtos viro Ne ease" onions, 4io ph anes. O y nere, armacgiot 3 Qignaic Hety ch.& Varin. BAUM Qs iare uoc Flelych .& Varinus.. l'amue T is PonGams de equite dicun tar;Hefych.& Varinus. Dicitur ctiam izz:wccamelo infidens apud Xenophontem, dY'onmsaeiscquitator, Lexicon Gracolat.Pollux quidem equum izzaslz laudat. E2655 dva Gams : Videab initi huius partis H.e Kooturóecs aar iumere Hefych. & Varinus. Avigayoo, imperitusequitandi, Pollux.r.r1. Hefychi "Varino idem eft aQizaO-. Xuc/a tese imagery od d peur a4 erar recs o NE ts Pais EAE CO s Tory opo Os Taro dios wm Pollux. Et rurfus, ewe mdr pu d armonps7 Gr. Et alibide militibus (cribens,quos Aue (ac; vocero dice udi dzié iras ueiuois iayztevorev: ei de 30i eio oL puma e Qnam, m eiev Borja ot aaro materi, 'A Qrarame vv ele Jloca equitatio niinepta;ó d[: Gocuvet qe a dli men Te ae aivoLy rH, CaQusam. Suid. A'Qvzau; equis priuati.qu é altere lee aei sim ede Gu touloyy ro re dh st] prar fuipdivois vm 8 mol; Suidas. ema, Cugo pagar , ave Ado iduxaptvov, Suidas & Varinus. ^. | | i MINA. 3.- "m Taroreden vel ized equitare. l'arzrevss l'rarav beóvm(e, Suidas. Ywraierat aw to) Énveregutut qu, Ariftophanesim tiubibus:1n Scholijsnonizzaeres fed zwéverr) legitur;& fic exponitur: Nuncequo fingulariynunc biga vehi- sor t'atocQurcaim velizsaZaSuequo celere, id eft ingulariVebi (ienificat: Tarréven; ir a(a9u ( non probet auodin Grzcolatinum Lexicon quidam retulit izraoio) citus 070 2 Wars Gfoeibw fymonyma Flefychius& V «2 rius. A versysc imis eot m E ut diverso: 'oytven Expolis,Suidas. 05 qu dno Tteor t aioNe (D xocD: gra tvoym, pere ii cabant EHolodorus. efi stein bexico Grecolat; I&gisnivesspraéteru ehicquo;z e Qiévon vac; al n irte iSo da Seul yadbarct iren. dero len, (iuxta equitare; & quafi ad latasfequi Hefych.Suid.& Varinus. Aa Hi exl yce/a recu stie d|garróvous, Varinus& Hefychius.. IHeesa even, obequitare; awesTety en, lidemy O5 6» anuos Hodie JO» (lids uc) Fama fecoqy alas QR E farmi qo lararéuey cU cie dvo oj, Pollux:vnde forfan ali- "tus co ligat;ara uem de equite tantum dici,iz7a/c9unon dehoc folum,fed etiam deequo:nam Gt larauslu) equi pP N (vt disi)alibilaudat Pollux.» ov farai (eoboupted Bun eNoiovem. apud eundem legimus de ccleri equitatione. Ks Sota eus rie Natuvens gem ruv mee es Suidas & alij.Conftruiturgenitiuo. O 5 Bí»: beu episc mimi (Bo boy mi dipsguas dde qoo sioopdlvose x orDrao rec toS Qivoso iac, citatur apud Suidam:videturautem fignificare;inue philofophiam. EActvren,equitare:vnde zo &AaiuMdvycrepesvatuvdya SAcetescs ENct Teo Dye Nove, dexasolos (ideft decurfio mli- Jitatisai;rarzuelo, ) Budausin Commentarijs Et eques quidem BAetuven diciturjequus veró txdvugdiu . -O' jou dte pvin v3 tabOrm us oir TRN tto tara, Appianus apudSuidam & Varinum. VergwkeAeL ie, $ao) mein atvaL Ga eov tonum ec? lOva qu aes bou, Varius. Tavmetew spot vaso eis ovans Équésne venisann auigio? Sophocles. ET 0igev,acti dicas cquitab undéinfidere;cum pueri diuaricatis cruribusalicuius humeris infident. jravoi aaddes 07 5 dua ea Gao lovi Hey chius & Varinus. Vazgbi etia m eiufmodi fignificationts aduerbiü in Lex. C colat.habetur.Kadypa ? &eyeiee v Vara gei C Bol Coe tU mot) x tgumieso ouacies voa ora: vor ru pud 5 erac Aetna. xadzmvaiPollux.Xenophon etiam inlib.de re equeflriijfdem vocabulis vtitur. 05 6202e1iov els T deopeovytgotcug Ta eoSialulactegsy tal ava ioén T aun eda &w B anuos, Pollux. De calcaribus j;ijsd; adigédis, infeciusinterinfirumene 4 dicam; Q3 laa o) donwTo deg 3, ave qviotes tA abuYo udluos TE gu TUO: QipteSras € ilu ayeiova ataivu(i. TescoDrans 3 ed CasuNivovr (Or Parece aC Ane qud xvin: res Lux rur esee Tot Ovrepecpen, D exippusapud Suid inta n (B. Kod gross "Tro MN e ac d:O- Bacinto Qdr 4 Yermovelve Gi Gu. Suid. E'agepuou ero Var «c yy ets Lui Co, teme e Loro Vera Ou Cu Varin. elt aktemlocus Honter. Tous? Qpéamy iarzreus juni dies T Tawoy , ideft celeriter equitat; Suid. in Xiuesue: Home - Iiad. Ladies; pro? a&veiyabíoluté pofuit; Maza cy eàov q^ 9e duoXwv. Hrvieyst.equum regere, uo folum in curru;feé eriam fingularem cui quis infidet , vcfimpliciterpro equitare accipias, apud Xenophontem: & etymologia quie . dem nihilonam habenas manutenere fignificans,hoc facileadmittit: A'vaCeA Uc: on 2a cov ejasyov, O2 ani A&Osa era Code c cocstar ee dO » 4t TOU bras ava Ca «dn d Tararovy rhe mé, Sui das. O 3 pertes (patosa Bes | po) ses yel: dvaCon tus eu eaayets Idem. Bucephalus haud vnquaminftendi feab alio nifi àrege paffuseft, G iss C's euamCatveng) Xenophon. Avasgeerice» equum dicitur equesjid eft refrenare;coéreere; & impetü eiu rcprimete,xvanodi ey avaupou ens varere alters (quidam antepennltimám non recté perypfilon feribnnt) ya elicleg etis ambi fewydvogu Qs FLefychius & Varinus. Sed ipfe etiam equus &vascges Ce dicitüs c um ercctusante-: riorcpartecaput& ceruicem retrorfum iactat ;excutiendi przci pue Ícfforiscaufa. Atqui peíteriore parteal füblataequitem: excutit &tanquam effundit equus; aeos vocatursvtfupra dixii n b. inter vitia equorumE En m d Clean Bs Sorireióvru € ea pasan aaron, lottuor MS ovs cupo uis arido, Pollux 1.11. Eiufdéaliuc teftimonium in z.recitaui (aper hoc verbo. Plutarchusin Sympofio fapientum pro co quod cft iubam & cefuip . cemerigere accepit: Mulus; inquit; cum imaginem fuam in fluuio confpexiffet; formam & magnitudinem cor r caz. Caeterum &xdxaen dicitur equus, vthabet Varin.cum pi iun xtrare&am & inftitutam viam equitéauehit Varin. Exvtangaiivea Gamerctr 3 (guts oit y To) guy tg, dH * S p e uxo T r TN De Eguo, | H. P E j23 eus Low ree SorotesoVqeu T Ort Gor tU CM rgo Dados) A&ygmniv, Sy 1 caa ovdvAuSubous, ( fr pondylum aut vertebrata lu. -Xare) Zew & dva (S ) 9Jaguoia rive Gumremovityab equitantibus translatum: meminit Demofthenes quinta Philippi- | ca;Etymologus & Varinus.. Vazcíaz Ht Segue wo xunc a ol udjo E Farro Grease oS ia, (cuv: Teo onse guy Ad etéciz) avenue dle "P Tavmray éLaduvavteteizol jer rep rweyéis "Reduduon, ol ds rto reor, vt Suidas citat exinnominato ^. "authore. eda ith T | tr " | | 303. | ,Curquiequo vehuntur,quo longius equus decurrerit, có magis eimitterelachrymas folét, Ariftotelesfe&tio- ne s.problemate 13.& 34, Equitatio (tomacho & coxis vtlliffima,Plin.lib.28. Motuum qui exercttij caufa a(fu- . munturlij per nosfiunt,vtambulatio:alij extrinfecus, vt nauigatio & geflatio quelibet. Nonnulli mifti plané . funt,velutiequitatio.Non enim vtin vehiculis;prefertim in quibusflratus quicfcas;ita ctiam cum equo infidcas '36 accidit.vt àgeflantetantum agitéris,ipfe nihil agas: quin fpinam ere&am fuftinere, tum vtrifquefeminibus equi .—. eoftis irmiter hercre & crura extendcre oportet;ctiam ante profpicere:In quo nó medo vifus fedetiam collum //.-. laborat. Preciné tamen vifcera hoc geneteagitantur, Galenus de fanitate tuenda 2 31. Equitationes cócitatz fx- |opealiquam circa renes partem ruperunt;aut circa pectus lzferu üt; quandog; etiam feminarios meatus: vtne di- . am deiplis equorum delictis»per qua fzpe equites fella excuffi ftatim perierunt; Galenusin libro de paruz pil , "exercitio. Vfasequitationis viiuerfus A jos» puto grace:id eftvchemens & aimius) xgris nó multum confert: fitamenuaniter gradiatur equus,nihil vltra facit quàm femorum laffitudinem ;eiusq; partisvbi crura plicantur &vndependent: at 6 impellatur perturbat vniuerlum corpus & defatigat: habet tamen ctiam modusifle quid- pism vtilitatisin valentioribusiroborat enim prz cun&isalijs exercirijsfpiritum;reliquumd; corpus;fed floma- ." bum maximerpurgatetiam fenfus,acutioresd; reddit: thoraci ramen peffimus eft hic exercendi modus, Aétius »e6 2 7- Scythe corpora habent nimium Huxa &lata:neque enim fafcijs (1n fantes) colligantur,quemadmodum fieri , ; foleciu Aegypro-Deindequód non animaduertunt quomodocung; inter equitandum equisiptidcant. Poftre- ., mametiam propter de(idiam perpetuam. Mafculi enim eorum antequam potétcs fiant equos confcendere, atq; inillis vehi;plarim um temporis defident incurribus,&c. Hippocrates inlibro de aére,aquis,& locis.Et mox cur Scytha param appetant Venerem,fieri aitex continua equitatione, qux cosad commiflionem reddat im potén- |» tiores Abequiratione (inquit) diuturnieos corripiunt articulorum dolores, Nimirum propendentibus fem- 'perex equiseorum cruribus,deinde claudi fant, contrahunturd; coxendices quum inualuerit morbus. Medi- ^eanturautem fibiipfisà principio morbi vtrag; vena retroauresincifuynde cum fanguiseffluxerit; hec ipfactia ftevilitatis caufa efl. Afficisntur autem hoc maloilli przcipaé inter Scythas,qui genere & potentia przualent, ex , mullaaliaquam continu equitationiscaufapaupercs minus, cumnon multum equitent. Vb:enim frequcnter kl & continué homines equitant: ibi plurimi à diüturnis doloribusarticulotum,coxendicumq; maxime & pedum .. eotripiuntur,ad coitumd; fiuntimpotentes. Accedit quódanaxyrides (braccarum fiue feminalium genus /fcm- per habent, & plurimum temporisin equis defidesagunt,vt nequemanu tractare pudendaliceat &c. Hac Hip- /;" pecrates. in Scandinauia& vicinislocis,equorum & homin um pedibusrotunda clypeorum forma tabulz fub- — ligauzutne peffum eantiu niuem,vt Olaus Magnusannotauit. der SRI A TE data Luce cetus Targrov Qoa ee Nou bebat ar a Aie arti tuo» llelychius & Varini TIaxbnwgo;o cibetmage. YA eia $ Vormg aralbéoer, ^» Marinus.lzzo Jeunes yer rodeo. qui domat & in(titait pullos, Varinus & Hefych. vndeverbü eoaotapet, ad ccv dietexi Cen lidem. Aeauoirn d aiv erarous C arae rots aro oMAv eT ad aeo NeVevess€ dj utoaa ose ooeijooets Va dA Lors Pollux. Equorum domitores& aurigz fuiffz dicütur, Autom edon Ach illis,Idzus Priami, Turni Metifcus(apud - Vergilium; Myrtilus Oenomat; Cebares Darij, Annicerisitem Cyrenzus, & apud Vergilium Picus » Mefapus, 3o Laufusapud Silium Cyrnus,Durius, Atlas, Iberas memorantur, Textorin Epithetisequi. Cillas, Pelopisauri 4 ga Patroclusaurigaerat Achillis;Patrocli Automedon, Automedontis Alcimedon, Varin. in H'rloyG-. Telchius 2 & Amphitus;vc &h ecas& Aumphiftratus, Cafloris& Pollucisaurige. | Coraxaurige nomen Marcellinolib.14. (0 Ulf apes ar cov, Ariftophaues in Equitibus:vbi Scholia, Hv smt UreQovev sueie aocmUCev Aysulje.. Togroru Co, Atte . Mretgtovo auque] Sra "P uia aUi ron C Las rue lods pud vaps rà QUAMiwos Morro quay Qs ecards olv £ koAcutte xen Epi- ak. «grammate. Loa zrueteo eo Notas eic ci ol Yauo's s Varus Suidas, Elefych.& Varin.De poppyfino & clogmo fupra | »etiamnonnihilex Polluce & Xenophonte docui. Depoppyímo vel poppyfmate & diuerfaad has voces veteram »teftimonia,videin Mifcellaneis Politiani cap.32. TP ETE | "rr ^. Hippocomimangonesquiequoscom ponunt; Grapaldus. YaroxejpG* (paroxytonum , vt etiamin Scholijs | Alomert( 8? famuvOonusxosuduG- Suidas & Varinus, ToU izzoxops acizayrQ- 2 aov, Plutarchusin Sylla... i^ 3gO woxowsascuro equos in Lexico Grecolat. Ko fw a wv € und» On aene xadieu Xenophonin Pedia. | Heniochum Graciaurigam dicunt; quód henias, id cft habenas manu teneat regatQue. Videturautemali- » quando yiox limpliciter pro equite poni:nam is quoque cum freni loris habenas tenct. Varzweias $ loci Q Lodpe d riis C vi os C Et os yxalizos Pollux. [i ' , 2 (0o Hox 8» & auegomsin vno curru quid differant pauló antein Bellicis diximus, & docetur etiam à Varino in -yoce Hv(asr os. Keperitur & Vio x50: (apud poetas puto " nimirum ab quias buo v erbo, Varin. H'vtoncetae , 5 Gotarit- ^" Aaviw, Vatinus. ^ - gr. | Iro etes | | so8 CBuoysetinmetaphoricépro regere & gubernare accipitur, Vatin.Hefych. H'rioseétis A etw, arare BBiryely y oiov os (0 gis Elefych. In voce.vQwiosr przpofitio abuadat , Varinus & Hefych.legitur autem Iliados3.. Auriga conm- M munis generis propri dicitur,vt ait Seruius,qui currü regit. Hic fitus eft Phaé&thon currus auriga paterni, Ouid. 6o jube: Dc quedauriga. Aureax;auriga, ab aureis;id efl frenoequorum circaaures alligato, Feftus.. Cir- ,:eumftant propeteaurigz (id eft agafones.Seruius) manibusq; laceffunt Pectora plaufà cauis. Áurigam video ve- «da dediffe rati,id eft nautam; Ouid. 1 T rift. Hineaurigare vel aurigari verbum , & aurigatio , & aurigarius: vide i CPromptuarium, —— — - en "WE eL failing ELS m , [i «du. (on Fasrodineroeyiviox -, Elefych.& Varinus.VeradYoGesiarmodidsura, Idem. Vararoteunav y 58 vioseed vriov 1d eft auri- |» "gantium.circaequos verfantium;equeftrium; Iidem. Emi Homero; dviox Q». Aejoveawerytiicsr or, Helychius& |: Warinus, Sunt qui dofluarium mulum áflraben nuncupent: (aftrabelaten vero auriga m)aut notophorura,id eft |. dorfo ferensacgernlum iumentum; Czlius. Varinus Onocindynon onelaten &aftrabelaten interpretatur. hoc . seftagafonem vel mulionem;non aurigam vt Caelius. Kevreovus O22 co Varinusiquàd feriat ftimulis, (nimi- . rumqualesboüm ftim uli funtnon calcaribus.) Hefyc hius «erzeosvavv (( paroxytonum) exponit uox Syoly, DadAov, jo -arawoup 1y wevigomraróy, Kévavgee laraav;eu aro Nor eU Vrecs qon] ol eS vicio io y ovv res. Varius. Kévrwpymicy (G-, Hefych; L. aco yS diues | OXXXx 4 Fent:ochug Su y Lou De Quadrnupedibur. Heniochuscomicus Athenienfis apadSuidam, Heniochiaregio eftapad Caucafum cuiisincolz Heniochi; tephan. Hentochi Ptoleinzo9:5.populi Sarmatiziuxta Pontum nonlotpeéab Achzis Plinius 6.5. à Velchio & Amphito Caftoris & Pollucisaurigis Henióchorum gentem feram ortamdicit.. Idem fcribit Ammianus Mar- cellinuslib.z2. Diofcuríadis (irquit) i$ Colchicaauthoresfunt Amphitus & T'elchius,&c. | Strabo veró lib.ix. "Tradunt (inquit "Laconas habicaffe Heniochiam, quorum duces Rhecas& Aiaphiflratus fuerunt, Caftoris & Pollucisauriga:vnde Heniocbi (vt par eft) ex jjsquidam funt nominat;&c.. Tavora ante Trapezunta fluméPy- xites,vltra vero gens San norum Heniochotum;. ?]inius6 4.Etrurfüs, Deinde multisnominibus Heniochorum gentes Et cáp.9 Cyrusoriturin Hentochijsmontibus, quos alij Coraxicos vocauere.. d'raianus Heniochorum regem profecutus honorceft,Dion Caffius: Dextraatq; uitita Pontiincolunt Colchi;Heniochi& Achzi, Vel- — leius Patercülus. 'Erichthoniusomnium princeps, vt'Arati vetus teftatur interpres, currus equisiunctis docuit te - qu adrigis folaribus per(imiles cópingere.Qua faneadmiiratione eftinter ceelitum tranflatusimagin es;quod non tacuit Maniliusaftronomicón primo;heniochi nemenclaturainfignis: Heniochusftudiomundumd; & nomé — | adeptus, Quem primum curru volitantem Iupiteralto Quadtijugis confpexitequis, coeloq;facrauit. Scribit veró Theon cae'eftem Heniochum,vel effe Bellerophontisidolá: vel Trochili, Callithea'qui eft natus. facerdote . apud Argos prima, quid; currumiunxit primus. Alij effe Myttili dicunt. Suntqui Cillantis Pelopisaurigz , aut OQenomat quoq;; Celi us. De Erichtlionio, & quód primus omnit curru vel quadrigis vfusfit;Polydor.2.2. Au-. riga, gnum ccelefte fuper Tauti cornua: retinerautemdlellasduasin manu que hoedi vocant. Quarto nonas. Otctobrisaütigaoccidit; Columella. AurigaSub Izua Geminorum abductusparte feretur, Cic 2,de Nat. Vide | Higinium& lios. lzmiwpar Ariftophanes Solem vocat;quód aurigzinflat agat & regat currum & equos, Vari- | nus.l'ezereién,equi m oderator,quafi pütigens equum;aut equorü experiens, Lexicon Gracolat. Agitatorapud 26. "authorcs feré ponitur pro rectore equorum aut'curruum. Etcquorumagititor Achillis, Armiger Éutomedon, | id eftauriga, Verg. 2. Aen. 'O quicunq; faues felix agitator equorum, Ouid.3. Amorum. Nec eft inelius cci í quam;quàm vt Lucullus fuftineatcurrum;equesq; vt bonusTepeagitator, Cicad Att lib.i. Idem 4. Acad. Ego d evim vtagitator callidus;prius quàm ad finem ventdmsequos fuftinebo, Gubcetnator (m etaphoricé proagita- orc) magna contorfit equum vi,vt Quintilian us citat. Sape olco'tárdi coftas agitator afelli, &c. Verg.t.Gcorg. hoc eftverberatorSeru. Agafo,equosagens;id eft minans;Feft.fed menare proagere vel ducere Gallica vox db. 8 Pinxit&iavnatabulaagafonem cum equo Plin lib.35. Ecduo equiphaleratrcum agafonib us,Liums. Sumitur — ^ etiam pro hippocomo feuequifone,& equorum curatore. Si patinam pedelapfusfrangatagafo Horat.2.Serm. — | 'Sat.8. vbi Acron; Agafo proprie dicitur fcruusqui iumenta curat:hic autem Satyricé efcarum miniftrum agafo- [ 'nem appellauit, quem vulgó dicunt inferiorem.Equifo pro equite ( fed lecusvideturcorrupzus.) Varro Triodi- 2 : te, Nam vtequus qui ad vehendum eft tiatus;tamen hictraditurinagiftro;vtequifodoceattolutim,Nonius. Et 7 ' glibi, Equifonesnon equorum tantum imederatorcs aut magiftros, fed omnesquibus regimé conceditur cuius- | -—-— libet rei; dici poffe veteres probaueru nt. Varro Marcipore; Hic inambiuio nauem confcendiinus paluftré, quam nautici equifoncs per viam conducerent,loco. Equorum paftor, equifio (hoc nonplacet) Ífeucquifo&equita- —— | rius Latine, izzqpog62c Grace, l'extor, l'araeqpegGces o moo6 98-5 pig en jo 1 066 qx, Suid.Hefych. & Varin. Vazedote 1 (Bols'ermQpupGlaz C dis XopoxzicsFormoCuno Aoi arauepegeess Pollux. lea:qegeiev, locusin quo aluntur equi (vtinScbo- lijs Homeri étiam legimus / & grex equorum;& capiftrum, Hefych. Varin. Poliaitreconfultis effe videtur equi- pum armentum:pam quod Grecé zacqogelor dixit hiftoria quarta Herodotus peliam Latiméreddiditinterpres, — (| "Czliris.TaadéeGiov (oxytonum) grexequorü , Scholia Homeri Hippophorbon dictam tibiam Scenitz Libyes | "excogitarunt.& in equorum pabulis vtuntur:fit ex lauro; Cxlius ex Polluce, Fitexlauro (inqu it Pollux) dctra-49 | *Éto cortice:exempta eim medulla,acutumredditfonum;& equis conücnientem:Graceeftétovzvoracid, kg) n | dawovfüótoom xo Div pdpoov. | Yorariras (in Varino legitur izz/imo:quod minus placet) igmodopGuc. Pumpe dogCa- Sec ar yours Pollux. YaraGexgowc paftores cquorum interpretantur; Pollux (vt pauloantecitaui) Helfych.& "Tarin:quarenon proboillum quiin Lcxico Gracolatino bubulcum expofiit. HeauCu && vin Aa Civres igaroC seo) (fenariuseézpoetaquoda m;Sophocle vt conijcio;) Varinus. Hippobotza pud'C halciden,vocabantu rpradiui- 'tes & gloria excellentes, Cal. l'araveeoq dy ene d Qe mnép Q», Pollux & Varinus. l'ezevop Go, paftorequorü: & iai voa mierrees ex equis yel mulis,Lexicon Gracolat. | Avigeoi aciem C immu o oy, Phileflratusin vita A^ pollonij videan legendum fomimoyid cfEimrmoepeeCol; vel contraap ud Varin um;vtpaulóante cita ul; pto izzriaz, iumárac) interpres Latinus parum probatus, vertit: homines planéineulti & armentorum equites cu ratoresque. [ Equum abipfo Catonedefrictiim,Seneca epiftola 88 Diftri ngere apud Plinium 34.8.pro dcfricarei balncis,& $e ] vti flrigilibus. De equ otribis& ftrigilevideinferiusin hoc capite. Acyoe 8 Od Varro C debis Coates Sort Üxipeiv Gama a pee XorrcG éiv alu) xcwny2dj avisa alu veras en dotpew qi) ne yersus ew düllgpos bao 8 Terms adus ^ d|:36 ueyer alu ee Qai) yov x'ordotoen; Pollux. In Callimachi hbymnoin lauacra Palladis verfus leguntur huiufmodi. OJ aix Aliena: Meyoboes mre lom reb ery Kledvaccviv isras éoto (eA omo fetyeveov. AN & Aa TIE OUT V Q dua Dv atum be yog Vztzy oiv ^ INuaor guo de areityotis E Nude aiti) Y je Bata aisysyae st QoiGavirey 3 ams Rprot. Y Taserot saevo Quisyeov. ol Qv baro Gee potra. Citatur hic hymnus & Latinercddirurà Politianoin Mifcellaneis cap.Bó, . /.1 ag ERR NONI QUE WA. .— Deftabuloin genere quadam fcribit Grapaldus lib icap.S$. Equaria; idem quod equile. Varro 15 procemio | dererüft.z. Quod &ipfe pecuarias habui grandes, in Apulia ouiarias. & Reatinocquarias.. Prafepeipfum pre- priéftabulurm dicetur, Grapaldus. Equitium;equorum armentum, Vlpianus ff. Devfu &habitatione: Equiti) quoque legato vfu viden dumne& domare políit.& ad vehendum fubi ugóovti, Tacitus de Germania; Moseft $o ciuitatibus vItró equitium conferre principibus. Equitium Grapaldus & Scoppagrammatici mandram inter- pretantu£, Eftautem mandra Graecum vocabulá Italis hodieq; in vfu pro equili. Moirdpouy tios [Body Qo He- fych & Varinus. Polia,armentum equorum,a5£As orrovyvt iu pra monui Edquitári us, cquilt prefectus; Scoppa: "'extor paltorem equoruminterprctatur. Ego equitiarium potius dixerim, quinquefyllabis; qui equitio precft vel curat,vt & Calius habet. Yorz:ev,oxytonum;equile:paroxytonum veró propriutn viri eft. Hippoftafium effe videturequorum ftabülum;ficuti boum buftafium. Nam & equum ab armento fequeflratum iam; & ftabuloac priéfepiappltcitum ;Grzci eleganter flaton.id eft eri dic ant, Czlius. Voray aset MG i TE eua s ellos, Qxr- viyPollux. EeeisTarav pars ciuitatis apud Euripidem in Hippolyto. Lyfiashippoftafin dixit : C efpce3 oiv xaetro «T VAN CugaoY PN XAeicio v mag: Es eivai xx A€nUys. 1 eu lugo XA€rio Des, Pollux. Hippoftafia;hippoftafis, hippo- ] ftafium,flationes equorumin flabulis, Budgus in Commentarij. ao» ftabulum equorum apud Lacones; 49 PTT. ka AS TX "ws e oet: Varin. A. n Pa IE SURE, Soo e32 | "Vk . De Equa. H.e. Lt. £L 2$ », Varin.& Hefychius.- Vomdvenoi «aia eadAti qe) cado Ab yarm, V atin. SmXNG» ftabulum iumentorum;equite; Va: TOUR ENPEN i a ALS 2-7 T5 , ei " : tr 1 s .* , : a * D (0 7p » "urinüs. EiwÜpoisoi91 x Emm Aetcy 2 9 Ironie Vara € Giec, Hefych & Varinus. Hippo dea ftabulicredita, vt inferius di-- 3 |! Vergilius prafepia plena & faruricognominat, Legimus etiam hoc prafspiuri;: Przfepium meum hordcó ci e:fed tantum in dorfo ephippia eius geueris, quibushodicdomitores equorum vtuntür, Volaterran. Equis ins ^ 1 EN T. A Pm HB PERMIT, B LL LPEENEE | AO EOUE AVE OPI ce ARE 2 (hs 2 ou HE o. Jide — Edizgenocertame currentium equor(t: )áin pent : h » Eun ovyCertanie « um equoréiperiótàin penultima: per e.vero diphthonguim, ftratum vel (ella equi, " ERU Worte AFEECO PO UA, eX AM E d M v ! j ST s - ; ixégut) 3 Eros 8 yoaoayot Có irrgets. OT Xuan vu Srvbolutaa eim si Ui arrehon, o0 aigna sc P Poll. Etalibi, Pro equisfingularibus (monippis) parate er ; de in A V n "ulvoy (Forte Sjarrerenpierov, id eft perforatum) vtin ipfum folum "xa inijcerentur, Varinus& Scholia Arifto- j26 L0 DeQuadeapedibàar, 0000000. jg P p ó RON A h UM ; 2. B vh E) n 4 catur, Vnde & caballus fagmarius,m ula fagtariasIHidorus. AcTOdrm atom T Varir oy LHégen acvlpis € DneoneOdvam ava luta ; Lo : D . t xis cannabinis (qua cingulas vocitant) ventrécingentibus,ne diffluat;continetur, Grapald.Poflilenaiàcuruum 7 lignum fiuecraffiusloram dicetur, quod fubiumentorum cauda pofuére; eó quod à poft n Wi me " L ' » Plautusin Cafina,Itateaggerunda curuumaqua faciam,probé, Vtex tepoftilena poffiet fieri. Hinc percontrae H gr , UR J : Eid » ; lum vel cingula equi effezfed gram m pontfnt zijcev lames Duxaoncar. Sed & cingulaslaterales legimus; lateribus qua cingunt. - Adduntur fer&'omnibus bulla (fpangen) ex otichalco imprimis, orbicuJatz, extuber: . * n VR 1 N v PEDE IN GS i m^ nuncupantur, Vario. & Suidas. Magy aine (alias pov aoro ) vel pax paca 629g petes dgapeh £ yis, Vari nus & Hefych. Legitur &utem apudStrabonem vox uae a2asuiot & fortead equosta ; PI ^ A * A ANT vod 0 fi». 1 Ug rh UB 2 "d b c. , cos pertinet;de quo viderintquibus vacat. 4/5 3996 jviav GL mre ridet, TU 0 G3 7 (eU AEVO vbi fcholia exponunt COTÉ OCA 8c d Y TOU 4 MOLO oC GU NISI US. Non placet qutin Lexico Gra:colat. adzadva, ctia zi 2 j ; - S 1 ] WE] e TEN 2 ru T ^ UN 1-3 P Pm d . piftra vertit: l'ozoc 9 diuidi Aradvo: (Qo XoVy wo) vd eiapuarT. Epuos atr, Caláber. Capifirum àcapit mentoriid ewH * À bei * Qn m E oho ^s E : CN EP T ifidorus. Captftrum;eapitis vinculum.quod iumentis & cuicunqneanimali adhibetur,ne fu ! ; | IRAN / 7 So nr ME, dopcraly ae 4eo pato yit avr Iepi OV Saro vrudspew Dias v Te4) erre pori «npdv Suidas ex epigrampiate. Chamus; genus afperi freni,quo caballi fuperb1 coe SA KORR AUS i: PN S S o SEPA TG SE ioDer : diegpavag lcx,alter xneus & ratus;alter ligneus &irritus, («veiov sd axvgsy Greci dicunt;) Eter ei operculum erat dejnusi T, B ^ v M ' VP EE r ; ! | SOLEM NA E: «2z ! o c De Equas EL BE | 4$ Jatim fc decuffantibusfilissvt in retibus,noftrates vocant feimer, lareo [crx Béven fei rar. Eft & naffahuiutino- [. dé viminibuscontexta , cyrton Graci nominantiquo cum intrauerit pifcis exirenon potcft ; ez rab oder WeUfisaliqui ecipulam velexcipulum vocant. VideetiaminPorropifee, | ^0. 70 PT p ou 2. Frenum;inftrumentum quo equusrctinetur & domatur: dictum quód equorü ora frangat; & ideo per a.fcri- ndum, (multi abfa; diphthongo fcribunt.) In plurali bi freni, vel h&c frzna. Et flabulis Érenós andirefonan- s, Vergilius, Ouidiusfonantia frzna dixit, Alteri fe calcaria adhiberealteri frenos, Cicero de claris Orat; Ni anum accipere & victi patere fatentur, Vergilius metaphorice. Frenos &flrata equorum Pei ethronium (ma- lim Pelethronios cum Vergilio: vide Orniomalticum/inueniffetradunt; Plinius7.56. Frena Pelcthronij, Lapt- - &sgyrosq; dedere Im potiti dorfo, Vergilius. Korm € A mes (gr BejegaQoy nue xevreoá Use. Scholia in Pinda- im. Quid tefrenaiuuant temeraria (Martialis. Ardentes & equos adanollia ducere frena; Manili uslib.4." Fre- ds binaeius,qua nunc habetaurea Pallas, V ergil. Imparifrend thefau | equorum accommodant , Accius; vt onius citàt. I éporelenta pati frena docentar equi, Ouid.ide Art&&. Frena dicta (inquit Ifidorus) quód equos mere cogant:vel quód hzcequi frendant;id eft imprimantden tiblis& obmordeant. Hip polytus'arétis con- yetfrenis equos,Seneca. Aurcas dicebant frenum; quodadaures equorum religabatur : oreas quo ora coérce- itur, Peft.Ecalibr Orez freni quód ert inferuntur dicti, TitinniusinSetina:Etfi tacebit,tantum gaudebit fibi germitti orez. Czciliusin Ariolo. Deprandi autem Leonis obdas orcas. Cato Originumlib.s. Equosrefpondit yoreas mihi;inde tibi cape flagellum. T rebelius profe apud populum: Equus qui mihi fub feminibus occifus erat; às detrahio. Lupatifuntfreniafperrimi,dicti àlupinis dentibus quiinzquales fant, (quod & Seruiusfcribit:) Iiynde& eorum morfus vehementer obefb,[Ifidorus. Lupi, freni afperrimi,à lupinis dentibus, quia inequalcs funt: !figequnia duritiam babentlipinorum dentium fimilem & propterea morfus eorum afperrimus, Hisfrenis vte- Pbantur Galli. Vuillichius Germanice reddit briebs eum. Camerariusapud Xenophonté pro ftomiolupos vertere Ldoles. Videin Lupo za. Tépore paret equuslentisanimofüs habenis; Et placido durosacei pitore lupos Ouid. 4. "rift. Non afpera prabet oralupis , Papiniusin Achil. Quadrupedem fle&ittión cedens Virga lupatis, Silius. LPrenfid; negabunt/| Verberalenta pati, & duris parérelu patis, Verg.3.Georg. Afper equus. duris contanditur t" oralupatis Ibid. Solinusgenere mafculino dixit; Isj; adeó fpreuit lupatos; vt de induftria incu ruatus,ruina & fe "SX equitem pariter affligeret. Lupatistemperat ora frenis, Horatius r.8.Carm. Paftomis (aliás poftomis quod - minusplacer)dicitur ferram (inftrumentum ferreum fiue ligneum) quodad cohibendam equorum tenaciàm matribus vel moríui imponitur, Grace 3v 2 uoc G-. Paftomides huicingentes de naribus pendent, Lucilius, ci- —tanre Nonio Deformisfrenorum vtilibus;tam pullis,quam equis fcallionatis & non fcallionatis;Ru fius cap.s 5. " Idem docet nonnihil defreno & frenatione cap.40. quod infcribitur, Deextrahendis equod entibus quidicun- | Jac (cslliones. Varias etiam frenoram differentias eleganter pictas, im Iulij volumine reperiet qui delideribit Xtiniccto equulei freno repente exagitantur nono, Cicero. T'uícul. immitem quatiebatequum fpumantiafe- |mo Frena cruentantem morfu, Silius. Frenatislucent inequis, Vergil. Vrarmatus eqnesfrena tosftratesque te ect equos; Liuius. Equitesinfrenati.id eft quorum equi non habentfrenos,Idem. Numida frenis s CO ;Oppius de bello Africo. Maflyliequos virga non frenogubernant:vnde & Vergilius infrenes vocat Numi- . Murcibij vix oratenaciaferro. Concedunt,Gratius. De frenis & reliquainftrtu&ioneequorum Libycorgum D gixiin pin Mauris& Libycis. Couüderaridebet( inquit Petrus Crefcent.) durities & mollities orisequi, vt pro liusrationefrenum commodum adhibeztur.Sunt enim frena quzdam Valde leuia quzdam minus:alia afperri- & duriffima;aliaminus:quedam media inter predidla Formas corum Icribereomitto,quia notaapudfreno- . artifices: nec poffunttam apté defcribi,quemadmodum?poffunt oculatà.fidc videri, Hc ille. Arrianus li-.- bto octauo de rebus geftis AlexandriIndorum frenandi E DT. verbis delccibis | Eoi x s VephippijsinftrucH (recogdloor ) (cd neq; freuisita vt Graci aut Cclticinam fummum equioscorio bubulo cruz - ambitur:quodeoufatum eft & (aBlymdzo/) annexam : continctautem (limulos ex zreaut ferrointror(irm imetíbs:ditioreseburneos parant. Ceterum ori ferreum inditurinftrumentum obeli figura, (hoc eft rectum oblongum:) à quo habenz(hrrige) dependent.Habenisattractis,obelusequum coércet & flimuliab eo pen. tes pungendo habenis parerecogunt, Hc ille. Gracifrenum yaaab appellant: eftautem proprio eà pars niquzoriinfcritnt-Inde verba xui & yo) voryaryéi Xanavoryryeit yh dosew frenare linguam. Nicander d cé dentes y uuvous dixit: Oppianus funes nauticos vocabulo neutro plurali uv . Buccartim partescircala- iorum confinia Graci xe» vocant, Celius, Xen Homerus vocat freni partem qu£ ori inferitur: habenas Yero jumigas Glas &c. Varinus. Pollux ad equum fingularem requirit inter ceterà fopiepo ns op vois. Thi 1 TÉA TOV cat. op eros T Iro E AdivTEO ys eimi 2694 Voci. ét d Van D. pn élus &Axep Ju AOV OT TO: A6 CU eivaNye dat icd Eoo mia 7 gyayavoc tigkqui are Crap ra e ova Pol Xovuvisrun Y ipei, ab sca vov eo belio vg eos C rali; em. Fg 9» taduivan Od lur tva», Varin. Eju auSi iy vioroe, Plutar.de Sylla. Etalibi;! zr» by Au leis. Vt Qe Ser an wnotirres Kenophe" Exadcn, 3 lmyor you, Procop. EQeiaa? yoawivüeni; Ge, Pol Av posit gaduvoli iiaisee, Heliod-in Aethiop. Ex rurfus, E qcterér ang iamen, aya dira lusedieron rod aate ol. hoc efto vt videtur ayer tamen seivredien. Et alibi, Hore t 2 jaa, aure 5 nedilc 09) Gba Y aor eas MduCur Et yetirsosor Nonis dai emutpeenrlorseyats Calablibap 2. e uw ot X phus ferevoiamy d QaACovrec Aostflay, Ibidem. XouNIVOV 3 euaet TU. 3 id eftaurcis phaleris ornátum ? Pindar Ua in Olympijs Carmine rj, Item philtron hippion pro freno, Ibidem. l'lavrip , ycamucemio uos, Suidas, 17. " (GUI y UEVTÉGV [OA LAC Xtgavidvot, mias Pollux. | Xe vo Qoia: ci peso Vaga, Callima ch us... Diui; Xm tob Varinus. dendi) siuoraiereilupe VA G Bil cod mejriras uas Acfchylusin Prometheo. d icokc- c eibauay XpusubaubaArec uulourardAee Kivigo Uewoptvsc, Euripides. d pls doy e » DenaiCaw.. ads od pgrsdqus z arinus, EzngsulCens Sword iain erts tacite, Idem & Suidas. 1233 arat v rie tors rogo. C E nae 79 p isi a tela o9) aCapeoit Cmtiovormmycgoncol: (Ex alibiyzscpaio, ) artovanos Hen £a A varydoon A'2 so elvis ) «2 di ota Q regum C aM ois alrsemivendpdluaa co ee vague edendi xe dLasuvons Poll. Xewilnz equus; qui freno n3. eile paret. Zvtpas lavo bvg erjaen chrrepertar rivo v Eaiftatht 9:26, (aides (quali e Qoae $ 260,9.) pos C uuEsomal ereegi losyanra, Aefchincscótra Timarch. quje Sio d usAujetroc xotuds cic Qv Cus Ca oo (d digi.) Qus BE Quoi E oat ei peto Duasty aa iG, Suid, & Varin, Intrumentü hocluforiü 2&gurefiiilitudine ic üapparet,vt&ipoosqué füpra quoq; interpretati fumus iudicialé cadum, vcl operculum eius coniforinc, per calculiimmittebantur.Latini fimiliter a figura turriculz nome huiciuftrumente indiderüt, de qua Mu, lis / i wá De Quadrupedibus. ——— 2 d lib.s4. Qustit compofitos manusimproba mitteretalos, Siper me mifit nil nifi vota facit. Non foli autem tüliy viPerottus putat;in fübiectum alucolum perturriculam demittuntur,fed etiam tcfferz vt ex Suidze verbis appasqo xetoeGsL mibi lpyavoy appellantist& apud nos eciam quanquam rarum hücludum cum teífzris ferr obferugui, neg idabfque ratione.tam enim teffcrz quàm tali permanum fraudulenter emitti poffunt; per turriculam non item» vbifcilicet non arte dolóue, fed votis tantum luditur. | (Noftrates vocant i» der brezter [ele : quo ludi genereim l. nundinis quibufdam feréapud Heluetios vtuntur.) Turricula, vafculi genus turris fimilitudineita dii, quo 4 Aa&tari tali ludendo folebant.Eadem pyrgosappellatur:fic enim Greciturrim vocant. Qui prote tolleretjatque Mitteret in pyrgum talos; Hor.z.Ser.Sat.7. Hic Acron;Pyrgum (inquit) hoc efttabulam zalij fritillum dicunt, Calepinus hocin Ioco non pyrgum; fed imum]legens , Fimum (inquit) vel fimus, quod nos fritillum &alueoz lum dicimus,in quo coniccte tefferz agitateque mifcentur. Atquinosphimón oftendimus;nonalucolum, fed! vas fupra alueolum effe; Pyrgum quidam vafis &enus cauitate feffili interpretatur, quo conieci tali agitentura Y tequamin alueolum proijciantur , vrin Promptuatiolegimus: quod mihi non probatur: turri enim pyramidis. figuranon fcffilis & plana conuenit & fopra ex authoribusoflendi;infundibuli aut ceni colfue forman xsp'ape pellato vafi faiffefunt autem capiftra quoq; & frena (deloris frenorum loquor) fere humfmodi : & ipfum ludi inftrumentum,quod hodieque apud nos durat;interpretationi mezaftipulatur. Quanquam enim turres qua- drangula forma extruifoleant, vnde & pyrgosturma equeftris fimiliterinftru&ta nuncupatur: magis tamen in; turrium fpecietectum ipfüm pyramidis formaaffurgens confideratur. Celius Calcagninus detalorum ludo ftri- bens, Ad fümmouendas;inquit;aleatorum fraudes,qui fubdolà manu vti callent : inftitutum eft, vt in condito- rioslcutu pyxidem mauis appellare;repofiti tali promerentürin abacum:1d conditorium Perfius orcam; fumpta ex monflro marinotranflationeappellauit. Sic& Pomponius poéta Dononienfis, Dum contemplor orcam, ta-' xillos perdidi, Hzc Calcagninus. Perfij verfus Satyra; hifunt: Quid dexter fenio ferret, Scire eratin voto;dame. noficaniculaquantum Raderct, angufte collo non fallierorca.. Fincapparet orcz luforij inftrumenti ad ta- los,collum fuiffeanguftum, quale fciliectinfundibulorü eft ex orbiculato ambiti capaciore paulatim in conum ! fc colligens: (quamuis &aliud genusinfundibulorum eft; quód planum habet fundum , fed cx quo oblongus&e — teres dias defcendat:) quamobrem non probo Calcagninum qui pyxidis & conditori] nomine orcam lufos d riam appellet,cum in tali cauitatenihil, ne momento quidem, loco manere poffit , fed ftatim immiffum delabas tur & excidat per collum. Fallitur ctiam Sipontinus &alij, qui talos in pyrgum feu ercam iniectos 1actari vm riqueputant,co ícilicetmodo quo manu agitari ab aleatoribusfolent:cum turricula fic agitari non opus habeat: delatisfponte qui fimpliciterimmiffi fuerinttalis auttefferis:nec poffit etiam;cum loco fixa fit, ni fallor, fupra al-2 ueolum.: Campumin quo tefferaria pugnaexercebatur;ab antiquis nuncabacum, nuncalucolum; nunctabu-3 lamluforiam,modo aioBtov, fed & fritillum appellatum video:reclamantibuslicet grammaticis, qui ex authori tate Porphyrionis,noh ad tefferarium ludum,fed talarium,fritillum pertinere arbitrantur: vtidem fitcum turri culainftrumentum;&c. Calcagninusin libello detefferarum ludo. T F Tuan nga; Qij|olyille xU Gon Adae 40601, Pollux lib.8.fed prima Íyllaba vocis xilic per non per fcribi debet ^ ficenim legiturapud Varinums Ku/aeuorvo 8c ea pais tE ov GvU kVC uc dj QlerawyaN oom B Li rad vw. Et rurfus) KuOrov dye 2 yyetov GNex a0), eic 0 mus dose kao. Bt mox, My m dios C gresc alu) P uua moudyotv t yao mis DoD ov rec. &E aure. à Egjuigmi'or 6» Ocofe; Kou aye9c 0G RC Bey (oro xai rov Kil esee wloL e tot vot BEU Got Qai » 5) ois cir xiCsclCxmor, Hocinftru -mentum fiidem cum turricula ef;non proprie videtur oxybaphinomine,ideftacetabuli,ezponi. ( Aut pro — vttoq; forfan re&e accipi potefl; cum acctabuli nomen laté pateat;ita vt coxz ctiam acetabulum, fed Latiné;gre- cécotylajdicatur.) Mutuatuseftautem Varinus qua hicad fcripfiex Scholijsin Vefpas Ariftophanis, vbi poéte 2 verba funt hzc: 0/2/590/2 9e 1 td cveaxa. * dvo (id eft vulgarem turbam indicum.) Ex 1xe/s haoaesto VT qva ovs 7? uxlbsex cethario victitare,& minimum inde lacellum quafi liguriendosbfumere.Sed talis & tef. feris relictisad frenos redeo. Polluxad equumfingularem vetuit De a DE Pluralisnumerus Q9» pol vel Qiu: vtin Epigrammate Anytes,«a) Nia Qupat mA cuam; pueros hirco inequitantes. 9/pa ( paroxyto- num,non probo) «pcs Quei, Varinus, Hinc tudip ims Gà tux aver : dioi ys dlyeypuAlvar y Idem; X ocabantur quidam & auum Qijsol, C fi frenos tibiales dicas;à quibus erepitacula.( nuove) pendebant :& ima s miffoeisequorum binnitufonumtibiz fimilem reddebant; Pollux & Varinusin AUG. Si glans ita contecta eff. (inquit Celfus 7.25.) vt nudari non poffit, quod vitium Graci qípecw appellant;aperienda eft: quod hoc modo 2 Bt. Subter à fammaora cutis inciditur recta linea vfquead frenum; atq; ita fuperius tergus relazatum cedere ree Ho pd? | | i A n ] ; » Jun a ; Daon Va abor en, O aree pi Cete "T0 Sop40t T1 o ei8A Qipum o y tedaoyulus , Suidas. 3 EOM P'urdyr) x a2uvds à juo veltovo quod efttraho , Varinus :idem videtur quod jvziges, id cfthabenz: quam fimiliter vocem aliqui frenosinterprctantur,per Íynecdochen nimirum: fed de habenis poflea. E« yx Aoi Elefychius & Varinus. — : dd J TT RUNE f "^ Apud Pindarum facetiore nietaphora frenum equi liippium nuncupari philtrum obferuzuimus, Caliusy, SE iov dio 9 2 irons (8 ogg bey i t web D $ wr advo arde $e (9, V arinus:) qnuov de d cocus mol [d egioclon ata ai dipovxdapuov, Ammonius, Dores TéRoy vocant vo dxoov.Idem. | Lata 2s Aaiuoy Atticógbésutv communiter, Ide. (VE Ve. 994^ G-:ciA (9-5 7laAO-.) Non probo quod apud Hefychium. legitur Fab, eoo" xgAmvoo, In pace Ariftophanis (ato legitur per A.fim plex;carminis caufa puto lambdaal 'e- roabiccto (quahquam &apud Xenophontem, vt paulo poft citabo fimiliter habetur) in his verfibus dimetrist anapafticis: A ae YInoetos vc eott Dteipuy Xpoauy grivoy zmiratyov ioo ay. Anatiavin ots Qoud polis oleiv, Scholia aAífav; xa Ava» exponunt,vt Suidas etiam & Varinus. ^ Pu rx i ; | 1 c Pollux equum fingularem inflruens defiderat xupuoUcs QipooUt, VooMo: ( paroxytonum nifi mendü eff) zjxouvods Pfallium inijceresdotucy tu oa dicuntur,qui ferocientem animum moderamine quopiam premunt, meta- photafumptaab equisanimofioribus. Plato libro de Legibus tertio: Org» vomip vui im aorergtyairow x00) Sut pdiluo oco sla Sp div otov Dohuov pé Gau Acev diii Tho E & open dp agar. nd 3 A | 3 Pfallium autem (inquit Erafmus) eft circulus; qui frenoadditur , vnde & profreno ponitur interdum. Nifi forteallufitad bubalos,qui circuloferreo naribusinie&to circumaguntur, vnde prouerbium, Naribus trahere. Rufius quidem inter picturas frenorum, nonnullos cum circulis pingit media parti anteriori annexis vt pra equis Turcicis,& genttis Hifpanis. | ^ EM | , | 3 KuQuaV3d : "De&que. H. €. Lib. JBE 0 $29 Kugav i dw yyn de86 ( forte Vosiv, vel Yezus', Varinus, ) Kífuv Pm) toi Suuabys wy, WAS S fignificat etiam - vinculum ligneum, Hefychius. Sed hoc nihil ad frenos. Polluxàd equum tingulacém requirit Ah ivée vie a | 12] 6t arvigeai On Vous A eso dpabiss eA vavyvot Aéy&t. In lexicis Grecis& Grecolatino 20e non aliud'effe dici- 'turquàm clibsnus, vel caminus (vt ctiam in Scholijs in Nebulas & Aucs Ariftophanis: ) & proprié vbi ex- -xinguuntur ac füffocantur prune ; mihi fané in verbis Pollucis freni vel lupati afperioris genus efe videtur, ; quód ferociores equos ita aliquando coerceri oporteat vt vel fuffocindi eldcanrar, Freni pars qua ori infe- EiCHE x AIVB» S TOJAEY, MezO TIViOY. TU Be mee] divo, dgio Noi, Gyon, vel[Boxoiy Sama wavosérrag o Varas Pollux. Te/go2or, «laxis rang Gy ari: gaiuvat; orrótudiav, Hefychias & Varinus. 9as5c, pats quiedam Éeni, Iidem, Xenophonin . libro de re equeftri confcendendi equum precepta tradens, fic fcribit: Ileaxev gezv aofvuy jvanvytoyea, cg 6 ie O. ,zrrosy a NIIdlas jug Vas iamdiu, bu]oenil ete leg etprsspoty oc etae Aa eli ita jg eNagbr. vi Velia) vote slate vrospoi rl aisoto- piaw Aeg orira, Camerarius vertit : Primum de freni patre inferiore, (ea eriam de aniülo bulláue huius re- ligatum lorum ductorium, apté finiflra manu prehender , & fatis laxe. Dextra capiet habenas depo(itas in fum- snis armis. Et rurfas in codem libro, ex eiufdem verfione:Primum non pauciora frena duobus pstabimus: | quorum vnum leuius orbes (7£25;9 ) habeat grandiores: alteram eofdem cum graucstum depreffos. Echini au- tem , id eftclan(urg, eruntacutiores , vt cum iftüd prehenderit offenfàs equus afperitate moi dimittat : Curá aute lenius illi inditum fuerit, tum gaudens huius quidem lenitate , alia nihilominus ad quz afperiore freno inftru&us fuerat, fub leni quoque exequatur. Sin lenitate contempta in hoc penitus incumbere volet; co- gzat fallicet illum hanc ob caufam lubie&i grandiores orbes , os pandere, atque ita admittere lupos. ( Sed c Grzca mihi aliud fonare videntur, proinde apponam. H'y d; oiu xevr pav rae P x&ommQO Do uavas &reo eid |yrrout 77 9? dyra , mordendo fcilicet à mandendo cs rstvexor ceoy se aeoaAEe TU Atta re 9o01054u€V y lot v ot meny ebvavyxo Capo gre vm d'urd s aQey 9 erpuor ; hoc eft; vt os pandere cóa&tus, frenum morderc & mandere denar.) Poterit au- tem afgerius frenum variari cuum implicatíone quadam ; tum extenfione, (/ Ofavre) od veavy, vvrmtvawd aom muieiv Lo) sere Bvam atat] xavrevdyme ; Cameratius legiffe videcuz xomretvovrw. Pollax omuino aliter, E5352, GU rEay eit Bs T80 vet IOUTUAEIE VOR e karmiengsyme, lego &avria AS ymo, etl beares Y cefü oblinere(1gnificat. ) Cecerum cu- iuícanque modi fucrint frena, funro mollia omaia. ( xo9ol vyyocl, quibus contrari] oxsao. ) Nam rigidutà quauis parte. fui preheníam retinet equus totum inter maxillas ; pecinde ac vera vbilibet prehendàs totum faftaleüis. Alterum veró non aliter quàm catena, ca patte rantummodo qua tenetur, non fle&itur, alie pen- deut : quas elàbentes dum captat equus; lupos ( sápior ) interea amittit de maxillis. Hanc ob caufam & in: icrun. ur medijs axibus annuli ( uad aero & vv acie Banro2uat xg&aewron ) vt hos lingua atque dentibus pren- 9? fans, omittat correptionem inter maxillas freni. Frenum mollé eft, cum axes commiffuras ( cuudoxac ) ha- aent Ixues atque latas z iremq; omnia quz axibus accommodantiür, cum fant ampla( tug cou, forte iov repo cs) wa] supo, eti Pollux etiam $vevssie habet) & minus denía ; mollius frenum exiftimandum. ^1n quo vevó'ornes patticule freni grauiter difcurtuntatque colliduntur ( xoerac dore q9 cui 51d eft &grelocé :ouearur.nec facileinter fe concurrunt ) illud frenumrigidum erit, Ha&tenus Xenophon. Eadem feré & Pol- lox: videfuprains. Freniparsquadam nuncupatur echinus : fiut quod circa mentum eft; pfellium : quod ori in (critur.chalinus: cuius medium eft, henium : poft in ambitu dadylij echini, triboli; quos mandit equus; - xl. 12.18, ex Polluce, vcapparet, KopvQoso» apud Xenophontem Camerarius verticale lorum tránsfert : appa- r&t autem ex verbis Xenophontis circa aures id locari, Kexe/Qaocyxopudosas & y &Avbcs à Polluce pariter re- , cetilentur,, Ketgu Qao omo ray Va mmvigpu Qorsripos (a xod Qurrsc Helych. & Vadun. O 33 22$ xopuQie 3 rms utu jo Bee tuac dan 3 ncgdavby s «ggutpotio, 6 8€ T6 À TG fwvs ; opertis» petens ; ( malim oxytonum fév etis vt paetos & pour isMeias) Pol. mos Ta; m zrée AD osoov Tree Tl) soe poda x avvoter ao Or ba oae. Tiv keoU Qouaw vi] DeEna GHApETU au ds gupuoy Tíj acpissp uc Gr69o Qagevu. v0op io deerat y diAivo m vreesmbevag dei xexov Qa ow, &c. Xenoph, Camerarius vertit, Habenas ob caputin fummis armis deponat, verticale antem attollens in dextra teneat , ac lupos finiftra admoueat: quos fi equus admiferit ; applicanda fcilicer eunt freni lora. Coryphzam fortaffis Latiné fron- talelorum vel frontale impliciter non inept? dixeris: Nam freniipfi ( vt fctibit Geapaldus ) à frontalibus pen-. dent, que caput equi hiucinde vinciunt ; & additis bullisiatetdum aüratis , zemrmisq; venultant. Plinius 37. 12; de cochlite gemma, Quondamque tant magnitudinis (inquit) fecere; vt equis regum in Oriente frontalia; - atque pro phaleris penfiliafacerent, Sedampys, potiusquàm coryphe., frontale videtur, de quo infrà. Ali- ... qui fronrale.exponunt ornamentum, quod fronti equorum fiueelephantotum imponi folebac. Ingentes ipfi o erant , sddebant fpeciem fronralia & criftz; & tergo impotirz turres, Liuius. Pollax quidem avessero doc - inter arma equerum numerat: fic etiam vocatür 39070 pueros Segna, Idem. &x'Awo& aliqui ornamenta fron- - tis exponunt , Varipus in Hy/o. Sed de phaleris infra. Xigucjesor videtur appellare Abfyrtus in. Geoponicis libro 16.capite1. eam freni partem , quz oti infertur, nimirum à faliua (ercv & cine Graecl dicunt) quaop- plerifolet. Téredogfiev atuaris srepamüevvos y xu goaoavbv axe3c v5 oiov xps puarstov, Vau sLatueow cuwelllarronss 152) pol oA otros Peri vy ex) uene Juv aQor, Andreas à Lacunain huius loci intetpretstione vocem Grzcam reliquit, Cornas | . rias poftomides vertit: Veteres, vt Varro, in eodem argumento, boceft pulli doniitara, frenos fimpliciter no- -minant. Tercer, eidG» xcvi, Hefychius & Varinus. O^vuocer, equum cum freno agere , vel fub curru; vt dixi ín Ceruo capite quinto. O; 3 Tiagfo: see Quew ómira cv lara 9c 7reeÀ adi; iuto) diy io oie xac peas EA ow Tecg . Suidas in Kzua£, quod exponit palum, petticam, lignum re&tum. ^ - | ; jo A Habenz,quodhis cquosteneamus : vnde & equi habiles didi : ize & rétinacu!a à tctinendo lora (le- go, &lora)lüdorus ^ Habens ( inquit Grapaldus ) frenis annexa funt lora; manvque tenentur, vrequurd in gytos fle&ere, impellere, & retinere valeamus. — Manibas molitur habeaas , Vergilius de "Turno; Fer» raro calce , atque effuía largus habena Cun&antem impellebat equum, Silias Panic; 5. Ipfe ter addicta cir» cum caput egit habena; Verg. 9. Aene. Liber habenis equus, Idem 3. Georg. Semel hic ceffauit, & ( vtfit) In fcalis latuit metuens pendentis habenz (id ett Ícutice,) tloratlus 2. epi. Fabena vel habenz potiusia . plurali ( (ant enim gemina lora) pro poteftate & facultate :item habenula diminutiaum, vide Protnprua- tium. Tempore paret equus lentis animefus habenis ; Ouidius lib. 4. de Triftibus; Habenas Graci yvacin faminino genere, vel in neutto si» ( przíertim poeta ) vocitant Xem g avud Tvm6s) 3m 9 ew xa) Gübd|ten . eJ Urrss ; non folum enim de celete equo, id eft fingulari ;//4 dicuntur fed etiam deinnétis curru aut biga, o vt Vatinus docet. Xa/.vicde toto freno dicitur; cum proprie ea tantum fit pars que ori inditur i ora vcro - à TE Xy iu qux - i "d " 1 : D E x - - t s D ! à - 1 X , D - E , ; E 1 x ' "m L » ; - ? " r ' E Ü $29. | j UO De B zadrupedibus ". ! | » quie inanibosequitantiumteaentur, iria. G jumíeec dicuntur d[.dv dovovron lramode sa) ccr, Varinus, Eadem, ve gonijcio, & jux. dienntur, yt fupra monul; quanquai »azuvz 1nterpretentur, perfynecdochen ; vt & iilis Sea" Air. Pollux, vc fo pracitaui, mediam quoque pattisillius que ori inferiturvovappellati tradit, H'viac o bare E sede Anus Heiyc ins. Tore ey d meu [Doy kavTu d ero OH cá inpuralu, Xenophon, He ereA/svant ( Homero) Ades i apes ts Hesychius Varinus, $3 xd] eod eed Hyía, AGUx- LAE Daum »roauo 7rETOY Homerus Iliad. «. H'via: d] dos" mies 6 mper qonineevon Derree , Anytein Epigrammate. Idem epithetonin Afpide Hefiodi legitur. Trà gua Berto v Tbuxss qus nias , ( fonarius Actitopbanis, vt videtur , apud Suidam ) vs réei slo £eios. venis, Xon v Bip. Morro». auás 9og viene fion S Vrag oí iran Evà' Go EX Y GC Apa QiBuxs, Hlomerns Iliad. :. vbi Scholia GU zoe voc y la ma dicantur autem fic qmteg: To eio div, 24 ev igi m Ims eiNéiote|, 8 tex soeQua, reperitur autem femel tantum hzc. di&io apud Homerum, Vatinus. EvAnea, qu ELA EVTP. jt qi UU QV TOU T0 VauPDQU JA. : Me DR Emoapuuca &utoa cipia, T é wed d aunby I. v v Oo Exymologus. Ei£ca rt oi vla x;teciv, Homerus Iliad... Maurorum equi collatia ( z-- eiexraiua ) habente ligaoaut pilo confes, vnde habena dependet, Strabo. AvoiuiG- lamp; $ dlyaratios sar dlpoc: oy, Vatinus. De heniocho,id eftauriga, fupra diximus ; noy c , manü ténendo liabéiias équum regere, fiucincutru, vt frequentius víurpatur, fiue fingulari equo infidentem, vt apud Xenophourerb * Hoyer 3E . SvtdioxuQaeyoneroQ- 1 Llray Qo, aversum Taiz x simi &c. ldem henias, id ef habenas landat equales, non infirmas; nec hibricas, neque ctaflas ; ctiam haftailla mana, fi opus fit, comprehendi vt quear. À'z2 but D aevo Y ym. éQeivay vov y avv eid oy (Gy vrocazce anVeum'elaret) oos dy oes Pollux. Ey 8E Pumioci 4X yu/Sev ,- Homerus in Iliade. zen be- A wee anyuyaits Buswsyceuc, xé]oo », Pollux, Et r urfus, Toy j VarzriGsy OX eua, Xexpv Qoi. (O- » Bua agus y aiyanyeus. à yy Xceacilis ó» Xoucigrayeo APyétn Ijpdemoe TOV G2) A0V, GUTES pA G9r Aa duy T ary area Boaoeu TEgOY. .O 8e iz aura Qum aro. X9d avo sivlag P ava tdi D cioe ios as, Dexippusapud Suidam. Hwoyes me apud Lacones is dicebatur qui-iu- 2.07 veuesin re equeftciinftiuebar, He ychius & Varinus. A'Quixéev , equi contumaces & przferocesdicuntur,cum ^ ' rebelles funt habenis; & frenum moríü corripiunt, vel aliter per vim fefforem à via inftituta auferunt. Hero- dianus eleganti metaphora vfurpat pto. imperium detre&tare, ac fubdirum effe nolle. A Qluiaiva, xvegAuc mu yopuaoy feret cvy uq. dopo VaxrEG S 00 aéreo vag arn qvia yfipéoS zu » xq 02 17r (O- at Qluiater , Te TOV orav ove dac y 5] 440 eiua Gau » (6 qu reitera ;TÓ Ora pero Qeaer al liv, Varinusin H'v/z. Conftruitur hoc verbum cum genitiuo, Suidas, A Qluiacis, cvvavswoer O^ vase gau (B « Oi 9b, i lwiacey uXO divmv d doidaz, &c. Suidas. A Qluiaide s aq ex dpuusod-ay » X9) emorev &uOcidoue 689 eivag, JE CE aus Varin. Aaxov 3i GUUiOV ue yeoQUyne TIdA(- Dia » sad) aree tos uot, Aefchylusin Prometheo. Fotte & aresonic Sor? àv slav. dicitur, quafi àxauc € er&a coc els sivias ave9niéiduO» ; exponitur enim Jnenur , 64" , Yensic : quanquam apud Grammaricos nihildum de huius vocis origine legere memini. LIogoaxic, n ove rov varo, Helychius & Vatinus. 4x. Avmarov T0, TT. ye m - eno» Sigue re 0A auis oveie rav gary 9 $usvov, Euftathius. E ^ , Ampyx. aufata dicitur catena (cea , funis, Varinus ) fetas vinciens equinas in frontis ambitu: vnde & Mattis equi chryfampyces Homero dicuntut. | Sunt & qui eo nomine reticulum intelligant muliebre ( ez baub ) Gxlius ex Varino. Virgines apad nos antequam nubanrt ; partim ornatüs, partim coercendi capillos caufa, (trophium quoddam latinículum. & rotundum coronz inftar capiti imponunt , margaritis & gemmis ( veris ditiores, tenuiores & vitro fi&is ) inrerpundtum : quod quidem ümiliter, vt reticulum ampyx vocari poffe videtur, vulgó noftrates nominant baarzand, id eft vinculum capillorum. Hulcaboccipitio pendulam fübijcere folent zwixw (iue Qeon, hoc eft fititiam comam € tenuiffimis filis fericis (iue bombycinis, di- ver(is coloribus alternatim difl:nctam : vulgus appellat ez Pezdel. Aero rA Tt 490 dumvix , Dheocritosde — | muliere Idyllio 1. Caeterum. qualsuam ampyx in equo fuerit, multis docet Varinas. Ampyx; inquit, mafcu- 40 ' lini generis fecundum vereres diadema quoddam efle fertür capillis religandis deftinatum, quos colleosve- — — tereshuic vinculo fubijcicbant ; quz quidem defcopio «302» vulgo di&am non aliud effe quàm ampycem demonftrat. Et veibum awrviitew etiamnum fignificat antias fine caproneas id elt longioresfrontis pilosre- ligare : (legimus etiam penultimam pera. wrvxace , apud Eof:thium Iliados y; quanquam Vatinus & Ety- mologus interpretantur i vc Guo epe Som arenas qeiyqae arcere. ( Etymologus habet aragaten, lego ca- exe, quod eft vincire: ) & rarlus éjwrexamon y brad iron» viro , ex Lexico Rhetorico. ) Hinc di&ch:y- fampyces eqai, quàd pil verticalzs corum aureo ligareptur ftrophio. A'uzv£, y)uvis , vuykal Jotaoots Goriiou a xolg, Dadlppaets ee Davi I urruitecs ideam oil peropoeguu Vovat Baro ajuere x em (ri amcegt ri apud et jg) civis volt celos s Ey iologus : ) de Quoi Tovenriaes gà li kein yos a, "Tocpauzruxuoe Dori TE vy dv Atyety &ialdev, aeopntexleres apud veteres exponirur queam ABeran qus TEi-cak. uekpu Qa Qr vel xexouQawi(9- (, malim xgoxi Quir», vt paulo 5 o - poft dicam ) ornamentum quoddam e(t capitis: avad|éequn vero vinculum ( caa.) in circuitu circa temporsli- ' 3 garifolitum. Vel, Ampyx eft cephalodefmion muliebre. Ampyx apud Sophoclem in Philo&ete pro rtOréaG- - .cipitur propter rotuuditatem, Varinus. Xevatwmu£ , yeuevy MG» ( per fynecdochen ; Scholiain quintum lia- dos: ) vel pzeuzinauG , t eurio erp Qo vv purs decjuxs E ev imeo lu RATTRA (fupra ex Varino mafculiaum apud veteres fuiffe d xi, ) eve ; Helychius. Sic & yevoriiG», qui aureas vel pulchras habenas habet, vel xai JiguG-, Idem. Xanwm aeumprontis vevat Quito og iiim; Pindarus in Olympijs Carmiae15. Et carmine 7. Xev- avit No emi , pro qiia: limilirerinTfthmijs Carmine 2. Aguompurixon Mou dixit, pro malav. Kad EM diseonv oi Qu.) Calaber de equis, libro quarto. Ampyx proptie eft capitis obligamentum, ac aüro& lspillis fplendicans lorüm , capit circumiectum fo:nfineo :veram metaphorice aurolitum fic nominantfrenum , Ce lius ex Varinoin Mevaperv jio. Tie y Seni ngarrie yi rpaaerm ipu cv, À ura enl Qty T s Bb verir aivaülepuni, Go Keibquvóv 9, HomerusIliados x, de Andromache in rerram collapía; vbi Scholia addunt, Ko«lQapavt aeicipaas H xeyludiuov xasnéOouoi., Am pyx quidem quouiam &in fronte & ornamentiloco habetar, frontale Latine dici po- teft: quo vocabulo, vt fupra eitaui , Plinius dcequis vitat, Onmiaw dure mua s legimus iv Acharenlibus Arittopbenis: ad vocem; Thafiam : aliqui muriam fubaudiunt : alij phislam Tha(io Aha plenam sccipiunt ; dsl Sd eranh een on fü do chr 8 alyyela Nee ad pt uo Mat void 8 dvo, elaerena ts cesis mesh y ad anxie vy advo X30. DYSTIAGIG y Scholia. A UTE TP ARS phalere equina ornamenta, apud Sophoclem in O«dipo in Colono, Varinus. MoyVarumrua aw equum apud Pindarum ceiecem vel Mavao Aio interpretantur, Varinus ex "Scholijs Pindari Carmine quinto. Sed apnd Pindarum tum io textu, rum bis in Schobjs covaperoxla per z. ron ' per y. fcribitur. T B: pite iR qedwE ES . X ^ Ornamentaeqnorum alia circa partes infirumenti neceffacia funt, vt sia ae Lt2/n Homero, &aurum 79. P - , - cox : : ) | á gemma ái LI 1 (- | gemmzve circa frenos, habenas: de quibus hic nihilaut pauca dicemus: alia folius oznattis gratiaaddantur; vc |. * fronialia, monilia , phalerz, Phalerz equorum ornamenta dicuntur, à verbo Greco quod illuftrare figuificat; |— Grapaldus: $aA?» Greciilluftre dicunt. Repetriturautem in plaralinamero plerunque, nimirum quod lemper | geminz fint, vtrinque ad vtrang; maxillam. &aoo ze cro valle uere roe xeyget Aot A6ic Varius: quan quam & qeswerogidiorVrms kovjiov ld eftfrontale ornamentum equiapud recentiores idem interpreretur. ó4- A2 e9ts ol vOv Ae pdjuon Qai G1; enceat m QaArov T0 AGURGV; 5| "got gà Coen ais, Scribitur etiam dues per. in penultima, vnde merda Qua», Varinus. (a2ueo, daapituvmw, alba, albicantia, QaAciis albusIdem & Hefychius. Qa/Aaoo; ispagaidamos 8 dri c mre e QouNadans t o9] motootoyvotid ge natav al; (lego x;aouve ) à rmn paa , Helychius, QOAQ eg TUS axeoperotd s» ( de frontalibus dixi faperias: ) c$y aar idis vl) nés pen vl x1 qo uéroroy rdv Vat, rete at de H'2odóra mi rTe0A rus yore owermic pav, Suidas. Gomes mpuizne, Pollux, non quidem intecpretaps; fcd res diuerfas enu- merans , vtferéfolet.. Pluraleges in dac & QA apud Etymologam , & Tett Qao (O- Gt Tetex Qo» apud Vatinum. Primusequum phalerisinfignem vi&or habeto, Vergilius. Aen. Praeter equos virosque ,& fi quid argenü , quod plurimum in phaleris equotum erat, omnis cetera prada diripienda dataeft, Liuius. Frapgebat pocula miles , Vt phaletis gauderet equus, Iuuenalis Satyr. ui. Plinius etiam in fingulari protulit libro 23. his vetbis: Eltenimadie&um hoc quoque : fed & phalera pofita , propter que nomen cquitum adiectum eft. Dha- . leratus, phaleris ornatus, Suetonius in Claudio, Craffas fragi equo phaletáto, & in vefte palmata. Münera qüz legati ferrent regi , decreuerunt equos duos phaleratos, &c.. Ve phaleratis dictis ducas me, Terentiusin . Phormione: vbi Donatus phalerata interpretatur honefta atque ornata. Ptimo die phalerato equo infignis, . Suetoniusin Caligula, Equitatum frenis; cphippijs, monilibus, phaleris przfulgeatem, Gellius libro 5. Pha- 10 leras Galli bardas nucupant. Xazuviv yceuseqarriscao, aceuri Qaa aea erovm; PIndatus in Olympijs. Caftori dedit Tafon 0o daemon Jeans Veciay eA ota TOU TEX VEG KóT)AGV 1 O:pheus in Argonaut. Vrrürei. A euc élite &D'etoitri «opes Tts Ho. X0 , D /, iners, nequecorporeincompofito & bene eüratus, & ipfe gaudet quodam comptu, & equitem exhilarat. Neq; '. hocfugit quen nihil fugit etiam minimarum reram ; Homerum, qui otramenta equorum; & ipfos reddere conípicuos dicit, & equitibus dignitatem aclaudemadiungere; &c:/ Vetfüs eius hifünt ; 0: 4| Pres; 7 BA aps | ud qpotvaer warn , Movie qe Koteipae, apto v Guo) Verarov, Keira] dL Go De Aatuen, roc ds uavitpnoacviro Y vi qe dqpopéem, (Days J EYE Be xérTa Roo, Aj Qirepav, Korpehe G" Vr ive Are xOd|G-, Hec Cametatius, | Sunt autetm veríns Flomeri .— llisdos quarto , vbi Scholia TWoNIioy exponunt qu eonyvaliidvov, vo vOv Xov ate 40V ca Ns odiuoy . Kwowyo QarAoport AUS y Xs | 13994 ideft cintinnabnla vel crepitacula erea phaletisadhibentes & frenis, vc füpra eriam dixi: precipue autem $0 düces id faciebant : & à Romanis etiamnum id fieri fepe fe vidiffe Varinus fcribit. Aurige euam feu potius - ecairucarij apud nos tintinnabula, fed maíora , equis fuis appendunt: fed quidam affirmant plutibus mufcig -€os infeftati fi cinrinnabala geftent , tanquam arguto foni yc apes alliclantur.. Cucuimam fuat qui habena lia putént ornamenta ex zre orbiculata, € medio bulla prótubezante , vnde vülgó forfan berchias vocant; X. Czitus. Cucuma(diminuriuum, cumella ) alioqui vais genas eft zri vel ferrei cum cetuice , fartagini puto - "(quam frixorlum Hieronymus vocat, noltri ez pfatiz)nonditfimilis: Martianuslerifconfültusad L. Iuliam; |. deficarijs : Sed fi clau percuffit, aut cacuma in rixa, quamulsferro petcufferit, tamen non occidendianimo, - Hine liquet ferream fuiffe cucumam, vt non rede intellexerit Grapaldus fcribens ; Cucuma fimilis, vt opi. |. mor, erat tefle , quam Apirius & Martialis Cumanam nominant €x tetra rubra; à figulis rota formata. Fieri | tamen poteft vr forma fimilis faerit, materia diuerfa. — Cücumam ibgentem foco appofuic , Petronius in /40 Satyra. Ecmox, Frangiturergo cerülx eucumz ignemQ; valeícentem reltinguit. Quód ii, vt conijcio; farta- "^... gini fimile vas eft; ceruicem pro anfa accipiemus : alia enim ollaram ceraix eft. Opetimentaquibus mulo- .. rumboumq;&equorum doría conteguntur , dorfnalia vocant, Grapaldus. Scoppa docfusle pannellum 1ta- EG licé interprératur : & alibi centornetn, pannellam 2fini & fimilium. K£éye&by, a2 02r Po e ptluol qvis 2V915 X, mOONQY 48) Ur edecplpnv cujjarQivs od Emioseypmor v ivo, Varinus. Sed hec munimenta non ornamenta lunt. StratumQ; oftro —« quem ceperat ipfe Cornipedem Silius. Inftratosoftro alipedes, pi&tisquetaperis. Aurea pe&oribus demiífa . monilia pendent, Tei auro, fuluum mandunt fnb dentibus auctam, Vergilius libro 7. Aeneid. Virimum — verfam citat Seneca epiltola 88. Monile di&um eft oristras mullebris, qualem habuiffe-Etiphylam fabülz fe- ,'EHnÉ: ex eo etíam equis propendens à collo ornamentum monile appellatur, Feftus. Acifjuzio, ereeubjasov forc; — Vatrinus & Helychius : Sed plura de liac voce dixi in Cane in &. e; Equi Baevuxo) areSkospuet 2d meeidlfaocs $0 Plutarchus, - Tdv e Te8À. seovois ngajuov àBovsuQooov ; Philodemus in Epigrammate : Brodzeus in Scholijs non at- . .. tingit : faerit autem fortaffis ornamentum ex ebore. Maurorum equi collária (zseveooruo ) ex ligao aut 1 , pilo confe&a habent, à quibas habena dependet; Strabo. De frontalibus, & ampyce, in precedentibus di- n. étum efl. .— Ovxén revooy d Aivoy (Aeengins Te VOV ) boc Qa» ieNloro, Flexameter apud Suidam. XovavünaDo Ares | 4. enploimi TONG s Euripides , LHaouzna ( fjawaaaeAo Gc GJ TO grce Avr mwweo Qiaz ) 4 or) vmi: y T0 7164. ( aliàs qWweg., & tec |^ lius) sse &pes vv Uazrov diouatmo , Várinus Aelium Dionyfium citans. Apud Pollucem qwasTi perperam prà (o canoumo legitur : & avtiipuu per. quod communis Dialedti videtur, per v. verolonicz: cum ex eo fc dici vi- ; . deantur, quafi adauertendum Solis fplendorem occulis apponantut: etfi munimenti caufa magis id fiatin equis . ve&tarijs tanrum. Dicuntur etiam z/muo von su onekorEvsw vd Ao Varinüs : id eft nubes qu£ Soli oppofita | lpfuminumbrant, Quidam ex Theonein Aratum anthelia exponit nubes orbiculatas & rotundas, folem íplenz | '€o dorereprafentantes: Sed has v(itatius z«oppuo dici video. Helcium dicitur. inquit Grapaldusyante peus equo- /. rum, & id genus animalium ,ab armis, id eft humeris; pendens inftrumentam quoddam tra&orium 5 quo & ^. molzilliper machinulam innexe verfantür ; & cutricula per temonem trahuntur; vnde & nomenaccepit: Zazey »' enim trahere eft, Germani vocant forer vel Remmen;Mlyrij chomut : it&rumentum vero quod geflant inter |. arandum, helcio leuius; rioftri vocant ba/fczz; qua(iceruicale aut collare dicas, queniam collo & ceraici circuii- ^. ponitar. H'uc (ab eodem verbotaxew, G:apaldus ) helciarius apud Marüalem; qui fune cannsbino nouem tra-- ^. hitaduerfas vndas. Sidonius, Curuorum chorus helciariorum. Defz&um alioquin me helcio fpatteo dimoto -— mexumachinz liberatum: pplicant przfepio, Apuleius nono Metamorph. Et paulo poft; Helcio tandem abfo- - latus; refe&tuiq; fecaté redditus; — — Mn ypo Pear | TERT MT er cd x: Ferramientüm quo vugula inmentorüm circuticiduntur; conciforiüm & circuhciforinm Vegetins vaca: /7o Oportet ferramento conciforio anitmaljumfolcas ranu]asq; pürgari, Veger.r.j6. Circunciforiam iüferes intet E dita uas s Lour Xy à vngaegi merus Iliados 4. Achatisquedam genera in 1lodia, equorum'órnamenta reddunt, Plinius. Certe equis no^. L De quo. -.H. e A v mE. P | up EN De Üwadrüptdins ^ EPA dcfiatn ferream, ni fallor. Abfyttus eufosy & cpivtov, Ruellius fcalprum rratiftulit. Lapithas primum equorum vn« tienfis, qui etiatn verbum paftorarevturpant, Numella, machinz genus l'gaenmad diferutiandos noxios para- : rem impellebat equum, Silius 7. Panic. Calcaria addere per metaphorá eft cupiditatem ac ftudium alicuius au- . impetum)admouere, Varro apud Nonium. Generoffimz creduntur gallipa, quz quinos habent digitos; fed ita- .. mon videt, figuificar, perypfilon tantam fcripferim, 39 v« pol» quod conniuereeft: folent enim quibus ita affi- .. &pará alacri nihilimpediet (inquit Pollax 3 etiam calcat adigere, vo abun Tyr du Ba) dv ri ing- Animofi enim jndignantur, & ita xfi tanquam accepta initia it curíum pre iracundiaaguntur;( &Qéoovrareic Saduoy: ) & im- fur manifeftarius - qao niamper rotmenta aculeifiue ftimuli eisadmouebantur, Various. Iz7sc fané tormenti: H 91 €. p ?. la- 7 "4c. -— " . ! . - - ] - P E - j x zi . T 7 l ; ] - . : y- z » - - pr M : T voguem & folam, &cum beneelimpidaueris, &c. Idem 1.26, Laur, Rafius refnctam vocat, Ctefeentien(is bul. gulas munire ferreisfoleis cepiffe ferunr, Polydorgs. | Nafiterna; genusvafisaquarijanfati, & patentis.qualee(b | quoequi perfuadifolenc Feftus; Numelle, viricula exferro;quo quadrupedes maximé deligantur, Columella, — Varro; Plautus Paftoram Itali vulgà appellant, & qui de equis parum Latine fcriplerunt, vt Rufius & Ciefcen- tum, quo & collam & pedesimmittunr. Netüos,catenss;carcerem, nutietiás; pedicas, boias Plautus in Afinatia. Sed de huiufmodi vincolis multain Cane diximus. Mosxzoo , ocetol 130945 1 1 eovrén aede aso Vases Helychius & Varinus. In fpatala equi luxata; ponatur ftelletta (aflelletta) conueniens , fubla(ioge Ipatule per vnum fübaif-.— 12 fai, vc humores illac defluant & edacantar, Ruius author barbarus. Et rarfus degrauedine ( vt vocat ) pe&oris rg) loquens, ARellecta (laquit)in vttaqs fpatula ponatur. j DEI TS. UN «E | Equitantium adminicula quibus pedes inferuntur, vtfeffio fiat commodior ( sphas nuncupat infcium ^ 3 vulgus) ab Aulcennz interprete, primo Canonis dicuntur fubfellares,quia fabíella propendeant, vt docti inter- gretantur. Monctautem inibi Princeps , non oportere fubfellaresaut pedum integumenta cffeiufto ardore; quoniam eius mem brimotuslonge facilius arcere valeat ftigas Caelius, Equos vererum neq; legimus, nequeex. monumentis eorum afpicimus, pedum luftentacula, quz vulgo ftaff.sappellant, habuiffe, Volaterranus. Ephips -. | iplo dextra ac finiftra loris quibufdam ferrez machinulz adduntur, quasftapedeselegauter & Latialiter appella- bimus: quiain his feffores; dum tergapremuntrequorum, pedes habere confueuerüpt : apud malores,vtin fla- | tuis equefttibüs apparet; non fu&re; Grapaldur. Germani vocant fPZgrerff.. Calcaria dicta quiincslce hominisli- gantur ad ftimulandos equos (& iumenta) quibusanut puonandum elt;aut currendum, propter pigritiam animá- 209 lium auttimorem, nam ex timore ftimuli nuncupati Ifidorus. Calcari quadrupedem agitabo. Plautusin Afinstía. Scu fpamantis equi foderet calcaribus armos, Vergil. 6. Aene. Ferrato calce, atq; effafa largus habena: Cunc&an- | | E gere atq; acuere, Vide Eraímum in Chiliad. Et natibus addere calcar, Horatins 2. Epift. Ifocrates dicebatfe calca: « ribusin Ephoró egére , contraautem ip Theopompo frenis vti folere, Cicero3. de Orat. Laudatàq; virtus Gre- um fcit, &immenfüm gloria calcer haber, Outd. 4. de Ponto. Ventus fuo cafu vehementius fofilare, & calcar. (id ett. | fie cruribus emineanr trabfuer(a calcaria (aivi«ce. ) Columella. Inter equeftria inftrumenta Polluci npmeran- 3 tur xévrgov, pvoxp, Sed videtur visi potius per vi. diphthongum fcribendum cuminfectam Ggnificar, quod aljs — 2 nominibus ftrum & rabanüm vocanc, aculeo fuo infeftum, à cuius (imilitudine ftimulus etiam fiue calcar, quo 19 equi vrgeütur, dictum videtur: etenim illudinfe&um ex genere vic, id eft mufcarum,cuius vocis fianliter pri- ^.- mam fyllabam per diphthongum fcribunt. Cum veró luíciofam,fiueillum qui proximstantum videnremotio:a — 3 ciunturocull, cum quid accuratius infpe&uri fant, plerunq; conniuere,quod vel ex proprio oculoríiaffe&u clas. rius intelligo.Sed videoin multis di&tidnibusypfilon metu pro v..diphthongo fcribi; quod apudveteresquoque | fa&iratum Athenazusalicubidocet. MvziQ», ftimulare, calcaraddere. E Qe va s ad cà Farzmv, tel uvoramietes zcv, - ! Noms f ME : li Á hi libi Ds , i AN 3 eBl?o L ] "6 . E 2 belio lw «rav Gyow io Vevou, Edelto. Aethiop. 9. Et alibi; Toié JA GHI GU IZTEYSC Ept iCovmte. Muceritet & UOTA EI, conniuere oculis,lufciofum efle, pa!pare.Avosyss 3e t9) Jupe iusvov s od Momo qv VrztoV x Jefe aa odo meae ka M "Bulsso deus Bait, Xenophon. Hoceft,vt Camerarius vertit: Nam (iue deftringatur, feu à mulcis pungatar equus, — vii vngulis illam non fecus quàm fi vadat neceffe eft, Taxévroo t6oquotosems calcari cruentare; Póllux Equo igasio 40 7 etu qui periculofus eft domino propteriram feruntur. Quóád fi quis equirandi artis inicius fuerit, parumq; fit- mà infederit, illum etiam excatiunr, & ab abinftituta via auferunt, & in pofteriores pedzs erecti rergiuerfantur, | 9 eina, serie, lem alibi, Animofiores equos demulcere magis o portet, quàm ftimulare , xevzeifew. Kévego, dé c Ulo, Philodemusin Epigrammate. Cenira, inquk Eaftathius, (unt qua enceatridesitem dicuntar,ideftinhz- — | rentes calcaneo ftiaiuli , quibus excitari equos noulmus, Erant & fux furibus ecenirides, quibusperparletesob- — 7 repebant, velut Fackitaffe Corcebus dicitur apud Paufaniam, Caius. Ea centridas pedibus circa calces alligabant m equitantes. vt Phereerates in Dulodidafcelo fcribit; Pollux. Ex ruríus, Toic ividyeois d[f neve, nevsvyem, Systvceldoy. 3 | Nam encentridas ad vfum iamentorum Plato Comicus nominauit, | Kercenexses apyd Fiomerum nominantur ye c 'equicentro cbe dientes, tvzrelás, qui éicsy 2 0 di uenae keV CD UeAUDt » X9 Tic «£V lpoie GOVT Ho mreiouljoor j Helychius; "7 Varinus, Czlius. Kéveroee Vrurov, xsyrpicei Gp gd GA IoYe, E avTpeCy VÍOnC0L &c. Helychius & Varinus, apud quem — P plura. HeeviCetm Xaiilcevs calcibus ferire, calcar adigere: pternis enim, id calcaneis, alligantur calcaria, Kévec et- iam & xevlcouy Helychius uevreivei exponit, Kéilegt, qw vov Vara aV SYN labs Varinus, Igor», equorumftunulator. ' Xerlpdium Dos 5 uae thes hol e, 3 à dirlo Os Vatinüs. De bucentris, id eftboura ftimulis,fuo loco egimus. A«x- 4, timulus, icutica. FIdAcuc x&pn Beopppus, Euripides. Kéveousuonaniona; acclamando ftimuls, Homerus Hiados |. Kóloo Ügnax oy tovs Ibidem. AG xÉVvpcio béoy rc; Ibidem, T ales éuwrse vocat Plato, Abfyrtns cixévrp ue. Kévzeoi; 4. LPs cuius ex Plutarcho fupra memini : nihil qoàm aculeoshulufmodi fa:ffc crediderim :vt vna litere mutata. — | "enus, : : : | UN pP de aliqui dixerint; alij equuleos, vt es & coquum dicimus: quod non animaduerrentes Graci /rzes Gay otids quàm xbfleg.tranftulerint: nifi qnisinde potiashippos & equuleos dictos arbitretur, quód homineseis, P ita ftimularentut, aut etiam crudelius, vt ftímulis & calcaribus equi. Calearibus equosconcitamus, nonaliter | uàm flagelliséfummisarboram partibus, (id eft virgis lentis & flexilibus "m loris, $ netuotaurino, Cra paldus. E loris flagris pto prié fcutica dici vid etur: nam exor» Greciscorium eft. Tox dn ValrQY. Matstgats boit warte 9ue- Philodemus in Epigrammate. Maa£, Qesneivor, Hefychlus Grecam vocem Latina Interpteratus, Magie, ^ d Sous; ueigib; apud eundem & Varinum leguntur : dip tamenfaüoloco apud illossion reperitur, forte Graecis ' | tantum recentioribus vitara vox ,Avetbo Moev, percutere, Maeicens flageliare commune eft :uesten poeticum: P I Doricum. Mese &ipaose idem fignificant: vt panis etiatn & ipia dot svt pon dicta videri poffit pet apherefin zz» 8 iuayr(O" , id eft i loro; quaft DS Mesi ves Maier à eue SAN Prose parapocopen ( vel per fynzrefin potius à re&o uoigie: )n oliv pai Ban i EmDoev lateri: eost volvo Vra Magier TET WidsimiEE i-o Uo ROO e. Ads Gn ] à - su Jj d "E Li Y PE ES TA a pla am - Y E | *«De. Éqiuo H.e7 Lb 323 WD Eadlavs Aera cov mm86 Hec omnlaà Varino citantur, ex Homero nimirum, Masiten adv Imo dixerim 2 uiri ' "nonitem, fed zzjd[e à d|FAcv rima xevridiiov, quanquam & uasiie eofdem. Mala, Y ijs mm Irae tordopde. Kai v- NEST e Qiywiv) tvpx ia, Mays, inepigrammate, Suidas. XxvawXat, 2eav eimi QD Aerea, TID Varinus. Oj Maio Le udoas dl EA oy eypamtiat y tà) svryovec t cotareo ai paievysuluots paatspot. à e Deiotrag arciyas pono Bügonue eigik&v. ALB MIR Vspiocid]ess IAGUTEG s juéats. T3 O&rÉy luos Moos y aiat » TU TET 2ds Eomvat xai T2. Vis aC TUTTO 12006, Trata 1 épreiva] y &u[ oiv y Pollux. Exalibi, NeraN/2« s) uaceylaw. A £45 Qotvits ix Asc. Maie 5j i) , lorum molle à tra&tabile, zweg 9 poloso 9 usos, Vel ab inaoso fecundum Herodianum : inde pro homine etiam molli & . diffoluto capitur, velinconftante, & qui aliud loquitur , aliud agir, Varinus. IIgeo: Kona à velie E opvats xao eicpot- | gaNo mime paci dius, Pollux: flagellum intelligo cuiuslora nodis tanquam altragalis exafperenturznam & 6 aftragalo herbe nomen à nodofo radice; protuberantibus perinterualla nodis : ficcis & afperis locis nafcitur, « éviciarum fylueftrium genere: hetbarij noftri vocant chriiZianvvsrtz. Plato Comicusin Gleophónte gares yia - alu uaiciye nominauit, Pollux 10.13.. Hefychius & Varinuspaeapo, habent pet o. diphthongum : & exponunt; ! aed, paod((Gos yetue An. Matayetva; apud eofdem, yimawecte, Vide in Murzna H. a. Más dl; otv EAGw Ve ovr uaDovs 1l - eftflagellum frequenter humeris equorum infligebat, Flomerus Iliados | Et rurfus; Meiera serre 17- "sc Iliadoso. Appaterfaneé penultimz quantitatem indifferentem efe. — OT 3 domare 6) rei aabcigots dieto Yiésiydy D ipeiew; pda zy Y. $zteosiv s lltados d. Me£ev 5 Varus, Miados0. EA Qooaudav MO Vara Maigiyovy Ca- laberlibro 4. YjzokS ut Tap Qéos zremhvryas s Ibidem. Avuo ipaZS uiv Xepei tyr 6 jadis Homerus Iliados. Févre (éAe- [sv )Y ipai Xouceiny Suruxoor, Llados 0. MazOuut si iac Ais ias ypdtoi, Varinus. — BugNj« apud Homerum Iiadisfexto aliqui fecurim interpretautur ; qua cedebantur boues ; alij flagellum, ex bubulofcilicet corio. 07- D zruc a? medio vendes (otovw ipsi, FLomerus IHiad. jl. Erquateve 725, flagellabat equos apud eundem: vide Vari- num. Vnafcutica omnelsimpellit, Mia uai amvTaz EAxorers hemiftichium heroicum (inquit Erafmus) de ne. "gotio di&um, quod facile fieret , videlicetà promptisomnibus, vc(uapre (ponte currentibus. Fortaffis apte di- «etur & in hos quos eadcm caufa impellit; puta cadem fpes lucri , ftudium commaune,idem amor aut odium; Samptumabantigis. AuthorSuidas. Vfurpat Platarchus in vita Lycurgl; fcribens vrbem Lacedemontorum Sum qxwTEw; pas xp) Tl 9e WO» aps suy v Eo» bxsayc sod (OwAopiune: id eft; Scytalaacfagoimperantem Gre- ciz (pontanez voleatig;. Hippocampum ínterpretantur aurigarum fcuticam fle&endis equis accommodam; vndenomen. Etapud Helicen ciuitatem dicitur ftetiffe Nepranus neus; habens hippocampum in manu; Cz- | lius. Quadrupedemfle&it non cedengvirgalupatis, Silius. Ec Maffylenm virga gubernat eqaum. Matíalis. Kaj gutsy ( K'oiavívqy : id eft , Et vimineam, legendum conijcit Brodzus ) Bat ay Or axesdugoia IIogeidoy & v0ev0 evi Vixsgg O x xou ( vox non integra ) 14239»; Philodemus in Epigram mate. — Character elt fertum coleratum, quo | note pecudibusinuruntur, lüdorus. Cauterium interdum pro figno, inretdum pro cura adhibetur, Idem. B.i- ' cephalümquidam dictum patant ab in(igni raurini capitisarmo ( jxo9, Tzetzes:ig rue, Exymologus imprefli, Plinius. De veterum more literas inurendi equis,vnde famphorr & coppatiz dicti, fupra egimusin Ha. mox ante propria equorum nomina. T5 o azyoosUngoi TOV Va ma Dar opquov axueiovs elavr my , xA erro , Pollux. Ims dpoyebe yet yeyneamoaw Tas tysteartior Ori vo yvadlav anjeeiov lone excipe, Dy ov. exorAeiro 92 x9 loavrnov, FLefychlu:: Tritippion fuitvelutitotula, quzdam publica nota , quz candens mális equorum imprimebatur qui iam con- fenuiffent, Cellus, Toverzzov olim vocabatur character, quem fenarus in probitione equorum infirmis & at- — tritis (clovpudjvos, Hefychlus : malia per vaua p. à zovo , & lic prima fyllaba redté per y pfilon fcribitur: sergio »adorais à ve: , Varinus:& ficre&é per ióta ) imprimi cürabat ; ne amplius d militiam producerentur : erat 4o autem chata&er ille rotula , maxilla inijcieada, Hicfychius. Tovrzzmw atrritis & inutilibus equísadditur : Aelius .' Dionyáus zeveizzenv quatuotfyllabisdixit. Inarebaturautem equi iam vetuli & exhatifli maxillae figura fimilis ' fot£, fiuécurandi, fiue fignandi tantum gratia, Vatinus, lzze jqeateuovn vv uetcvae wetceX iriBaoies Admonet adagium ( inquit Erafmus ) vbivires per tatem fatifcunt, refpirationemi ac refocillationem quandam à labori- bus dandam, Du&tum aiuntab equis militatibus; quibus fenefcentibus leuius trifippion admoucbant: Zenodo- ' tus oftendit prouetbium extitille apud Cratetem Comicum in Samijs. Erit catmen heroicum, fi pro xeicaz — legas zixAx, Hec Erafmus. Ego vocem corruptam xe«sae apud folum Zenodotum legi puto: Varinus xvi habet. Sunt autem forta(fis cycli iti partes quzdam freni quz morfui iuferuatur; vt etiam trochi & dadty!j i nempe Orbiculi quidam fiuerotundi,fiueinucronati. ——. Mn, i vlpaht 3 cus n . .. Strigilis ( inquit Grapaldus ) inftrumentum e ferro dentatum, à ftringendo. quod raderefignificat, dici jo poteft:quóequos &id genus iumenta expolite folent equifones, écorpore fordes abradendo : vnde equotribas appellabimus , vt mulotribas Plautus qui malas fricant. Strigiles nuncupati à tergendo; Ifidorus : fed preftat íri fominino genere vti. Strigilis(iaquit Nonius ) certum eft e(Ie fosmininl generis; antiqui & neutro genere pros tulerunt, (nimitam ftrigil cafu re&o. ) $1ad illam viram, quz cum vitrute degatur, ampulla aut ftrigilis accedat; Cicero. Przftant & ftrigilum vicem linceolorumq affe&is corpotibus, Pliniusde fpongijsloquens. Hinc ftrigi- .. leculadiminutiudm. Strigilare;idem quod flringere, Grammaticus quidam finete(timonio. — Strigiles à ftrin- ' gendo, id eft exterendo iomen traxere: vel quía Greci dicunt saeyyl2|z;5 quarum vfus non homiüi tantum ex craífa & ruida lacinia, fed edlam iumentis in quotidianum frictum é ferro, Herm. Barbarus. Difttingere apud Plinium 34.8.pro defcicarein balneis , & vti ftrigilibus. Vide faprain &. nonnihil dé defricando & difttingenda , equo. Interequeftriainftrumenta funt clos & exopuzi , Pollust0.15. Idem i. 11. de inftrumentis quibus ca- 60 rantur & ornantur equi loquens, fic fcribit : T5 udo Gxalapov alu volo fleo &oix9c ZUAoOV 5 turo], Trà 9$ 0dexreviCoy ci3ugoy àSovrpiuoy y qtiovad|es y duros. v0 5 SNexoudjuoy du, d Qoivi& ore euni KoAGV xc) dohteVoy repel eA0Y 5 0 weUT. - mueve alu) aaéy ors x9) iowordvers caawxis. Cametarius fpathenligneum gladiolum interpretaturiferacidem ve- — |. rÓtexta quedam decorticibus palmz. — Ampechonen cio veftem fignificare, &arborem füo cortice tanquaai .. veftiri: de palma tamen ampechoneu dictam nufquam legi : mafchale quidem palinz ramtim fignificat ifed legi | alicabiex palma, ni fallor, folijs in Aegypto fieri tanquam ftoreas & fegeflria , quas forte phoinicampeclio: P nas dixeris. - Eagpesyyuidogurie y eeNiy orato, seXeyyles SoraeeAenysyloncrat; cmeseAeypeopAAO-. Eft etiam fllengis, peliis - inadrata, quám capiti circumponunt, Pollux: alij láminam auream fuiffe aiunt, vtinferius mox dicam: Ka V sDiereuy Tamrov tesetvoyo, , Philodemus ineplgrammate. Y reg nominaturin Ariftophanis Anagyro. Au doi | Á NS o: bod ÉawOly note atlanta ier vs utaor iplo. Sopocles in Oenomao, vt Pollax citat. N'ajevooe ; vogeeioy àv De. Q evo raus «vdrogdo ; Ko] atigur dorons Wi «id |naobesor ; là epigrarüimate; apud Suidam. EvAty'yi; diecbatür edam Ert ndr P Wi LN | Yyy 34 | gNeyyisd. $24 —. De Quadrupedibus | NE axcyyis, Pollas circa finem libri terti]. XrAeyyidlec, nz cel Leo, quibusin balnelsvtlmur dum filesmur s& fors des sbradimtus, qv juzov GcEéopdju. EUAuz sAeyylauom,Lycophron apud Vatinum: quanquam vnogammanondue pliciapud eum he voces fcribuntur, quod non probo. ZrAéyg«cuo quidem ipfz fordes funr, quz deraduntur: ó Som TG Seomiuspuarray yhoitss Helychips. Errauit quifquis in Grzcolatino Lexico SNey»id|o, vas oleariuminterpre- j tatus eft: inciditautem in hunc ertorem ( vt facile conscio ) ex verbis Pollucis; qui circa finem libri tertij , gym-, naíticam fupelle&ilem enumerans (ic fcribit : Ka] »uj«uSvov dy eros, fadsAeyyidlts ina. erm 03 49] 'akeyyle ita) Évsgus X gd exrocSrie. ipod T Trelid oe tocie Asuttopopov 2 7rovitoty 290 b eve yao D, ( RuseoMfxuSrav , xad] xen) [Diosa als As 8 lesxot , Hefychius & Varius.) Hic certé mos eft Pollacis plara vocabula accumulate, dummodo ad vnum are h. gumentum perrineant, etü res diuerfas fignificent. Quód veró non fit vas olearium, etfi víus eius ad han- — riendum e lecytho, id cft oleario vafe oleum effe poffit ( alia fotte quzdam ftrizilis figura olim fuit, ) (ed obi- x e tet & per accidens, ex Suide verbis apparet, quz funt : Tj yv saeyyle &' areis ai me grkussran phlvov pica d qt y (vol i ar€9s m Bep aoyeuc*eu, Xenophon, Ta 9e iD gov gAtyyidss Agvcat. Kei eAeypa aM s Xorofvdu D, N'easuQags ynox; Ei ground esotg &XoAovO ey dle eQaipow 1a) SAeyyià. txoyru.. AcjruXSC o , OvOt igw aw gAeyyls, s' 9b , AkuW (On xara gAtyyis. Kod Apguc Ev VAowrtea T0 7T0À TÓÜ x€Qauv aV usan, HacSuidas. Toi 3: quegimTus gel : a2 39) sAeyyls 29) Aiv9 9: , Pollux 4.18. Latine etiam quidam recentiores (tripilem accipiunt ro quodam vafis genere. Plautus in Perfa, Ampallam , ftrigilem, fcaphium, foccos, palliura , maríupiüm Me Ec — n Sticho, Rubiginofam ftrigilem, ampallamque rubidam. Cum nihil prohibeat his & alijs quos cirantlo- cis (rigilim balneatoriam accipere, qux cum ampulla olearía ferebatur, vt poft fri&tionem , & füdorisabíter- fionem, quz ftrigili fiebat, vogerentur. Glitis nardo decoquitur vfque ad tertias, & flrigili tepsfadtum oleum auribus.iufanditar, Plinius. T3 eic aie aep Oree neci ]uov Odi spon v8 juan, azradiibas na) amari xaariavy Poll. Eft & xyftis, inquit Cal. alio vocabulo di&a ftlengis , hoc eft ftrigil : vnde xufticos fea xyíticos legas pro indo&tis quidem , fed in cute curanda nimio plus faragentes. Legitur id nomen spud Epicharmum &- Diphilum. Ego xyftidem in Lexicis Grecorum, Polluce , Ariftophanis fcholijs, & fecundo Idyllio T'heos crit, pro veft's aut etiam iaculi genere exponi reperio, pro ftrigile nufquam : xyftra vero pro ftrigile , rece- prum omnibus eft vocabulum. Stlengis fignificat etlam du&am ex auro bra&eam (fiue laminulam , qua có- ronsbantur, non mulieres tantum, verum & viri , quod indicat per initia quartilibri Athenzus, Caelius. Dhi- |. dias fecit diftringentem fe, Plinius 54. 8; Et paulo poft, Lyfippus fecit diftríngentem fe: Ec mox de eodem .- Grzca voce, Populus magnis clamoribus reponi apoxyomenon flagitauir. Kstioy wtvicem , Meiilesycéti in Hips piatricis. e | 2 . Venio ad rem curulem, in qua cum coplofiffimus effe poffim, temperabo mihi tamen, vt ad fequen- 3 tia feítiaem. Plura conquirendi materiam ftudiofi habentex Grecis Latinisd; di&tionarijs. Scripfit & Calius 3 Celcegninus, ni fallor, de appellationibusreicurulis. Ego eatantum afferam quz in prefentia fe offerunt qua- - liacung; , nemini caufam dicturus etiamíi prztantioribus quibu(dam omiffisleuiora commemotauero. Curu- . les equi, id eft quadrigales, Fe(tus. Textor etiam currilem dixit equum exrécentiore quodam , dubitans an cur» — | rulis potius dicendum fit, Curulesequos (perfimplex r. vt & Feitus ) Robertus Cenalis epifccpus interpreta- tur qui currus vehunt. De curribus quedam, bigis & quadrigis praefertim, vide fuptain Cerraminum equeftrium mentione; Zio id et iugum vocari poteft quicquid iun&tum eft, eriamti ex tribus aut quatuor iumentis( hypo- zygijs) fuerit, Pollux. Sed per excellentiam de mulis diciturabfolute, 3: (50,570: 0) fimiliter. Subiuges carpento equas, Plinius. lungere dicimus non equostantum, fed ipíos etiam carrus. Phryges primi bigas iunxerunt, Pli- nius; per fynecdochen. Primus Etychronius currus & quatuor aufus Iungere equos, rapidisq; rotis iafiftere vi- 49 Gor, Verg. Geotg. 3. T zotvj«v; quoduis iumentum : hypozygios vero acic&tiuum eft. Zygij equiquiiugumíub- . eunt: quilarera [tipant pareori, &c.vt paulóinferiusexplicabimus. — lugoles etiam abfolute de equis poete di- cunt. Zóoygmd|as Vrae, Callimachus. Tz 98 Qvyev sipocyer xe r$, Homerus lliad. d Xe Cuyov, à confequente, proeoquod eftcontinuo & concitato curfuferebantur, Varinus. Ufzei(g- (vjos, Suidas, necaliud addit. Zu. x & dtmiacai vcrba, tum de celereequo, ram de lun&'s fub curru vfitata, fuperius ex Varino explicaui. De ve- -hiculis1üdorusLib 20. E:ymol. Textoriaofficina16. Vchiculum cum quatuorrotís Phryges inuenerant, Pli- nius. Cur Septimondo vchiculis ianctis vti canebant ? Plutarchus problematum Rom. 66. Copia rei vehicula- ria data, Marceilinuslibro u&. Vehicularij. qui vehiculaagant feu regunt. Villasadire afellis aut vehiculis, Pli- nius. Vehia, Ofcorum lingaa plau(tram dicitur, Feftus. A vetetibus vehu pro viadicebatur, quod per cam om- nia veherentur, Rufticietiam nunc quoq; viam vcham (Germani proxima vocevva;) appellant proptet ve&u- 5 8j ras, Varro. dere ruft. Vehiculstriumphalis,Plinius : meritoria Suetonius. Camerata vehicula, qualia funt pen- filiain quibus matronz gcftsntur Budzus. Omnesq; di ,qui vehiculisthenfarum folennes coetus ludorum initis, Cicero. Verr. — Vehes vel vehis. quantum foeni velítercorisvnaveGturain plauftris vel alijs inftrumentis ferre polfumus, (ein harreten, led hoc minus eft, non piauftri; fed biroti vehiculi aut carrace ODUS:eimfart.communius &generalius eft, pro cuiuluis vehiculi onere) vehesautem ftercoris habet modios octoginta. Vruntur hac vece Plioius& Columella. | Mulieribus interdictum eft 4youac 1 eiii (oes, Plncatchus in quzftionibus rerum Rom. 54« O ota ad verbuin fonat vehiculum: videturautem generalis vox, Heiychius enim exponit xpo zv, dp. | pom Dipgoy : hoc eft, plauftram, cazrum, blgas. O uunc vraie, quali ve&tariam facultatem dicas, ttiplex eftín. beliis: vna equís;altera carribus. tertía elephantis conftat. (fingula enim horü juae dixetis,) Suidas in Izzzes. O ncésosiv & Poco pu Homerus dixit pro óc, Wai CUT Ox uaedv, equum cum frenoagere; vcl tub curru vc dixi 69. y in Ceruo cap. 5. Currusgenerale nomen videtur, per excellentiam veró pro quadrigisponi,vt & zous apud Gie- cos. Erichthopius primus quadrigis v(us; Plinius. Scholiaftes Pindari harma , id eftcurrnmab eo inuentum ait. Vergiliuslib. 7. de bigis dixit, Abfenti Aence cuzrumgeminosQ; iugales. Graues& propemodum immobiles curtusilluuie & voragine herebunt, Curtius. Currsagitare volantes, Vergiliusin Gorg. Curriculum, paruus curzus. Polydamasatbleta currum cum equisconcita um retinuit, Av3oa vios ev GAovorme axrud]|/ v0 aou Ute e TÉ «xeoro ,Paufanias Eliac. 1. Curribus olim; eesacw, in b: [is vtebantur, non eqais fiagularibus ; Scholis in Home- | tnm. Decuriibus bellicis, videPoliucem 1.10. Cum 21.18..— HoAewietesm 49) vu ToS cio petrmtes QD. a APIS On BeDnev pers mitos Dora: hiec Fhefeusinuenir, Scholiain nubes Ariftophanis : plata vide fuprainter Eque- ftia bellica, h:cipfa huius capitis parte. Huc pertinenr etlam falcati curiUs apa dpszmiQi eos y 1 tovrudotoruae - "Qieg. Bàn eie juo oiLog n tjaovse eic dpud , Vatinus in zeiZex Agere 9. iuzzigiz sod evvyee eJ Qaa coy MM 70 Pes no I Dm. E | TN IDe £gub H.e Li. IL. D L Wodjoav, Hefiodus in Afpide. P'indy £Qspov Doy cjua Roviovres zredYoio Ibidem. Kevie MeQ onuQibebye: KofloaRon 7A ex stiniy VQ d» um n6] conii Vra , Hefiodusin Afpide. Et rurfus, Ta d, Üriuoo r£ov roe vrevay o N'puavrot HaXNsvam. l?rawiey AED. survJovrec , Calaber libro 4. Ka] /Q' cpu tevosav( ero Verse, )lbidem. Pindarus Oenomai z/dAxeov yy pro curru dixit, Egucxomarmc irc; Homer, Iliad. o. id eft currum trahentes, currui (abingesequos. Vide Varinum: quamuis apud eundem fecunda fyllaba per ióra quoque fcriptareperitur. Aoua Ay velinavvem, vnde cauiacmnaz- Ti. Hamatrochiz & harmatrochiz difcrimen, in Porphyri] quztt, Homeric. Lydi ce'ebres faeruntin re equc- ftri, vnde Lydius currusin prouerbium venit,vide Erafmum : Méiminit Varinus. A'akeov Tio Dip Loo Vag ca AN DV ed on, nomina lactuum in tefferis apud Pollucem. Quadrigz& bige, fzpius quidem namero plurali, interdum etisim fingulari dicantur. Quadriga; apud Solinum, Curriculum quadrigarium, Vallaex Herodoto. Aptaquadrigis Yo equa, Hora:ius2. Carm, Quadrige elephantorüm Gordiano decreta funt, vtpote qui Perfas viciffer, vecriuvi- pho Perfico triumphare: Mifitheo autem quadriga equoram & triumpbalis currus, Inl. Capitolinus. Nauibus atque quadrigis, Citis quadrigis, Iouis quadrigis, Videin Chil. Era. Erichthonins omnium priaceps, currus " -equisiun&is docuit quadrigis folaribus per(imiles compingere, vcfupra dixi. Plinius quadrigas Erichthoniam iaueniffe fcribit, Scholiaftes Pindari harma, id e(t currum : hoc enim nomine pro quadrigis aliquando per excel- lentíam vtuntur. De hoc Erichthonij inaento vide Czlium15.7.. Cifternes Sicyonius equos quadrigarum me- dios, cosq; fingulosex vtraque patte fimplici vinculo primus applicuit; lfidorus. Ab Afris quadriiuges equos iungere gezci didicere, Herodotus. Quadrigas Medez complures Euthycrates Lyfippi filius optimà expreffic, Plinius. Phyromachi (Pyromachiforte, aut Ephyromachi ) ftatuatij quadriga regitutab Alcibiade, Idem. Eu- . phranarftatuarius fecit quadrigasbigasq; : Item Alexandzum & Philippumin quadrigis, Plinius. Theodorus & 0 ftecuarius quadrigulam fecit tanta paruitatis, vt totam eam currumq; & aurigam integeretalis fimul fica mufca, — Adem. Aelianusin Vsrijslib.1, Myrmecidam Milefium, & Callicratem Lacedemonium huiufmodi quadrigas feciíle (cribit. Aciftides Thebanus pinxit currentes quadrigas, Plinius. ^ Ariftodemus bigas cum aurigafecir, à - ' quadzigas, Idem. Delphico oraculo (inquit Valeciuslibro r.) Macedonü rex Philippusadmonitus vrà quadrigz - violentia falutem fuam cuftodiret, toto regno diftungi cucras iuflit : eumq; locum, qui in Bootía quadriga voca- — tur, femper vitauit: nectamen denunciatam periculi genuseffagit: nam Paufaniasin capulo gladij , quo eum oc- cidit, quadrigam habuitczlatam. Quadrigae mericoriam Dafypodius laterpretatut eizro/]v VAg» TET mV, Teraat- imam oioua, V arinus. Terzxin honore apud Indosproximo poftelephantesfunt : deiude cameli: vni veto equo Infidere ignobile, Znov, Arrianus. T9; 272), s cio mi te rd oat D, V arlüus. Tiere Bacon, qui vehan- tur quadrigis. Térgagov, a:e5 và A pxpévad x gd ouo ron co Ure cow , Varinus. Tu $ vA( (Qupus awaerier TEtéuoay Lr« 40 zw» AGUxav, Heliodorus. Tézeapotyrkoy ap a TÉ ve eATTN vavt(sUuduoi, Hefychius & Va rinus. Vide etiam sérecapos per omega. Tégewoks a Ao uoo Vaart allo zr Quy E Aver, Hom erus lliad.lam bda, Hic ícholia,Ai dvo ZuuueAdess &7rto 1t] Tevoupav Avyerat. H9 oc v O9 grido erpéaaü: 2 cnies Imi, Homerusin O dyffea. THleanowreregimrmv, Varinus.De quadrigis, quas Romani Veieati cuidam tigulo 1oc2seruat, fapra dixi in Celeris equi mentionein n. b. Bigas pri- mumiunxit Phrygum natio, Plinius, Bigac, Liuius. Bijugesequi & bijugi Vergilio: Jive, Homero. Eutychi- des pinxit bigdm, regit Vikoria, Plinius. E: rarías, Picratesbigz Pitho mulierem impofait. Bigarij equi: talcs maximé Hetrutia dexcrarios vocat, Hermolaus. Synoridem quid veteresappellatint, füpraalicubi diximus. Xv» WUgÁCS Gold. iz AV, 6x 9UO VT TUV y 1 qV(UgAa duas; Helychius. guso243o» Cog, xu2/uc Jon vaY qUAOYGV, v 8x Uo Vari. Ata yse, Varinus, Hefychiusaddit, iecuc 240a: : qus(i erymologiam vel compofitionis rationem afferens : mihí quidem £u22/;à mulis dici nequaquam videtar, vt neq; rérewpor. Tawoe £uvwejs, & alibl Bedv, apud Heliodorum 40 legitur, pro dyade fiim pliciter. Tav Vrzrav EUj|aaAoU aov NT Lomo mw xeyru mu ooo az ec "ru cuuteAde aV otiowaiun y Suidasin Tüw Xuegiceu] cuejide x, laGkuum in relleris nominaapud Pollucem. Quituorequos Scholia |" Homeriduss bigas& quadrigam interpretantur. EEzzo» ouo, in quofuntfeiagesequi, Dud. in comm, Aide. locusincurru, vbiauriga (tans equos regit, ( P'ollax harmation diphron vocat ) per fynecdochen proipfo curru .. pouitur: quati 4q5Q- vel 329099 ( forte quód à duobus equis trahatur : pro biga enim vfurpari folet, vel cuná pro parte currus accipitur ,quod in ea homiocs ver(entur, auriga & miles parabaces. ) Vide Varinum. Qua- drigam currum plenum & perfe&am dicunt, bigaa non plenum. EVaxexton d] d di Qpov H'Vloxcai BeDnires (ic ex axe Tes, Hefiodusin Alpide.. | A/ge(G- ze», Homerus liladcs «. tiQgeios alia eft Libyca, alia Perfica, alia Laconica, Pollux. Carrum & vchica lorum permulta funt genera, vt carrus, cacruca, cilium, carpentum; rheda, &c. Celerius voluntate Hortenfij ex equilieduceres rhedarios, vccibi haberes mulos, quàm fO € piícina barbatum mullum, Varro. Rhedavocabulum Galicem, genusleutculi currus , quo geítabantur nobi- lioresin villas fuas, cuiu(modi (unt hodie quos Iali cochiosvocanr. Plarima Gallica valuerunt, vtrheda & pe- totiturm quoq; Quintilian. lib. 1. Hanc epiftolam di&auifedens in rheda, cam in caftra proficifcerer, Cicero ad Attic. OmnemdQq, aciem fuam rhedis & carris circandederunt, Cafar. 1. bel. Gal. Quem tollere rheda Vellez - dtetfaciens, Horat. 2. Serm. | Rhedariusauriga rectorQ;ipüus cbede apud Cicetonem pro Mi. Rhedam mihi videri , fecé v(arpari provehicalo cul muliaditineracooficienda iunguntur, dixifaprain e vbi & diuería equo- fuma vehiculisformata nomina protuli, qualia func, cacruca:ij ; carpentarij, cifiarij, veGarij. T'ritoquetrabunt epirhedia collo Seguipedes , luuenalis Satyr. 9. Quum fit epi przpofitio Gceca, rheda Gallicum : nec Grxcus ta- men, nec Gallus vtitur compofito: Romani (uum ex vtroque fecccant, Quintilianuslibror. Eporhedice ede. . teíte Plinio, Gallica vox eft, bonos equorum domitotes figniücans. Petoritum , Gallicum vocabulum, fo genus vehiculi, apud Belgas Galliz ciuitatem repettam, vt Varro (cribit: quamuis fint quiex Greco vocabu- /. lo & Latino compofitum velint, didiumque à voluendis rotis, vc Gellius teftaturt;. 30. Legitur hzcdiétiospud |» Horat.z, Serm. & Secunda epiftola, E([cda feftinant , pilenta, petotíta naues. Et apud Plin. 34. 17. Benna . lingua Gallica genus vehiculiappellarur : vnde vocantur combennones (focios vulgó hodie compaignons'no- , minant) in eadembeuna fedentes; Fe(tus. Bennz emautur, Catocap.23. | Nosbenn:s hodievocamus inftru- , menta monotroclia, quibus ruftici letamenia agrosinvehunt, aafis virinq; promlacnribus ante fe impellentes. | Rob.Stephanusbennam hodieà Gallistombereau vocati docet, à Picardis barcu.— Efledum, vehiculi genus - GillorumBritannorumq; , apud Belgas primo repertta. Ec propric effedum inequo. Hic Vedius venit mihi | obuiam cum duobus effedis & rheda equis lun&a, Cicero 6. ad Atr. Solitus in geftatorio ludere, ita efedo ' alueoque adaptatis ne lufus confunderetur, Sueron. in Claud. — Vritur & Cafar 4. bell. Gall. .— Gallica vei E once raeiiedip). Veni s. sang, desque. "Biuiicy efida, Pappertiur lib. a: Eleg v 22 vet : id y 4 Mauidta: tj "Y , id ; * | que vterencnr, Liuius j. ab Vibe. Anteforesiam pompafonat, pilentaq; facra Preradiant du&uranurum,Clau- — ^ Malionem euitantem fuperipfum corpus carpentum agere przcepit Plinius de virisilluftribus z. Nerooften- ideft, inq ir Acron, tamm ulta fcribere, quz quis poffit plaftris aduehere. Fiexerat obliquo planftrum temone rmninus proprie, : MR R . E TAN 04: : L^ "WT " "" PET aM : , DN) 3! in Etymologico, &uwattverree spud Suidam. YlAZLat od x oiVIló es rV 1805/0 dY v $ az an soe DeTad; Scholiain quin« ; Hefiodusin A:pide. Tége O7 - vei vc Pollax habet, quod circa axem voluitur. Xomxls vero (àfimilitndine menfure éhoeicis ;vt Latinis etiam & lyringas inrerpreratüt foramina quz al'às chnoz dicantur. Kad zrseA wosdty A'a Qao vba votato verat qeexo odesyyo : T 3 3 - j t c ei j^ ; » E Mie t a Vei. E p au Qeeoiditov, Hehiodus in Afpide. Ala difay Néglev dime "re médio s x9) rvvyes ad reg dVDgov ; A s eg aq. 7t AR De Quadrupedibus 00 UU. Multifonora effeda, Claudianus de mülabus Gallicis. Effeda etíam fo:minino genere legitur apud Senecam in - 'epiftolis. Pilentum, inquit Feftus, vehiculi genus; quo matroniz ferebantur. Idem videtüreffequodpetoritum, — | - quod eft quatuor rotarum, ab Hilpanisintroductum. . Varro de lingua Latin. in confuetudinem fua rate pri- 5 mum veniffe fcribit. Eftá; elus formé, qua noftri temporis principum Italiz mulieres vectantur: italibratum, — ^ vt confidentesin puluinis ina&ce füfpendi agitatz videantur. Caftz ducebant facra per vrbem Pilentis matresin mollibus, id eft penilibus, Verg. 8. Aeneid. Honoremq; ob eam munificentiam ferant matronis habitum, yt. — pilento ( codicesimpre(fi habent plauftro: vetus exemplar, pilento ) ad facraludosq; , carpentis fefto profcfto- íanus denuptijs Honotrij. Catpentum, genus vehiculi, dictum quali carmentuni à Carmenra Euandri matre, — Nam prius Aufonias matres carpenta vehebant, Hacquoque ab Euandri di&a parente reor, Ouidius x. Faft. 1 T t " tabat hérmaphrodites fubiuges carpento fuo equas, Plin. hift. Mac. Carpentis vtebantur in bello, Liuius r. ab Vrbe.Serica carpenta, feríco paupo ornata, Propertius 4. Eleg. Volucti CarpentorapitarpinguisDamafippus, Ynuenalis Satyra 8. Carpentarius, equus qui carpenta ducit: & faber, qui facit, Sipontinus. Cifium, genus vehi- culibirotl; inquit Nonius. Cifio celeriter ad vrbem vectus, Cicero. Etalibi, Decem horisno&urnis fex & quin- quaginta millia paffaum cifijs peruolauit. Vndeapparet hoc vehiculi genusad celeritatem comparatum effe. Vi- ác Budzum in Pande&as. Cifiarius, qui cifium agit. Sici(iarius, id eft carrucatius, duri czteros tranfire conten-- di:; cifium euertit, Vlpianus. Aliaslegítur ciffiam & ciffiacins €. duplici; Carrus & carrum, vtroque modo dici- ur, à cardinequatuor rotarüm, vc] quàd currendo fonet. Eadie per viarum anguftiascarra complura, multos; laniftas retraxit, Hirtius lib. 6. Alteriad impedimenta & carros (aosfe contulerant, Cefarz. bel. Gal; Vixqua 207 fingulicarriducerent,Idem. Viltur & Liuius. Carruca videtur diminuduum àcarrus. At noscarrücas exat- | gento celare inuenimus, Plinius lib. 33. Nec fetlatus ibat ante carrucam, Martialislib. s. Cartucarius, qui car- rucam rcgit, Vlpiano: mula carrucaria, quz ttahit, Eidem. Arcera apud Varronem & Ciceronem citante No- nio, plauftrum e(Lrufticum te&um vndique quafi arca: hoc vehicn!i genere fenes & aegroti vectari folent. Ar- citm, genus eft plauftri modici, quo homo geftari poffit, Feít. Plauftrum, currus, Graula planftra, Vergil.s. - Georg. Scridenria, Ibidem. Leuía, Claudianus. Robufta, Horatius. Vchere poemata plaaftris, Idem in Arte: B.sotes, Ouidius ro. Metamor.de vtfafydere coclefti. Geminum plautrum , Seneca Ocdipo. Pláuftrarius, qui regit plaultcum, Vlpianus. Ploftrum idem quod plauftrum. Quotiuga boum; mulorum,;afinorum habebis,to- 7 tidem ploftra effe oportet, Cato. Ploftcllum, diminutiuum. Pioftellum Penicum;affibus denratis conftat cum 3 9j otbiculis ad excutiends à fpicis in aream grana, Vatrolibror. dere ruft. 'T'raha,gends vehiculifinerot's, quo coloni vtuntur, à trahendo didum, vt ait Seruius; (ein féblewfea , fchlutten.) 'Tribulaque; trahezq;, & iniquo pondere zaftri , Vergil. 1. Georg. pro traheg perepenthefin. A7; mulisiungebatur de hac & calpe, videfupra incertám/nis Olympici mentione. Vt cum boues defeffi iugo trahunt 9«exrivninlu'uy. A 9i aeta Nm iom Üci dwevm Tétgopivon, Calaber libro 6. Pzzscérrusem, amo Be (sU Eon on luii» , Orpheus Argon. — Euswe/do atur» xa rii dee Koreugs rp pAot E'e,9-vwB, oispe[9tv O uAac 6 Aire bs, Scholia in Pythia Pindari. &4a£« proprie boum eft, dzlu equorum vel malorum , Varinus. O die deeroc y dvo (o, Pollux. Ato, diminutum; ploftellum. Booz cit 0L TUER! e eon q nucvse eic BM, Vsrinus in Z4 7s, Katparputó; oi ExvÜmoi 0ikgis 3or$t aol carmtpere UTR Hi fyc hius& Varin. Keege m9, 4 Oon P oestens exlwig, lidem. Aewrlut, duata Bauyyuxs. odioy dee ave: ,0 iow eipiio asesor , Sui das. Varinusaddit, 3jadiovzreoAxs Quy, ex Helychio: fed fufpicetur aliquis corruptum bc elfe pro Tpdicv aea Qovec : quanquam & Tofov vocem deprauatam puto, cumin nullis Grecorum lexicisreperiatur, & legendum jai3or, qua vox à Latinorum theda deducta eft. P'aideay, v? Qooctov. »9) Baldov, copia owtruesv , Varinus. Aat, à» ai poetEns 6QD. s devra, He'ychiushamaxan generalevocabulü faciens. Xozwoy vel ouais, plaufttum, vehiculum, apud Homerum in Hymnis.Iorzon Gri moo 1t ot) Goo gena. Xarioa aoa Varinus. &ocdov, le&tca, vehiculum, in quo fcilicet homiaes feruntur : vüde & Latini geftdtorium dixerunt. Solitus etiam in geftatorlo ]nde:e, Suetonius in Claudio : moz autem geftatorium illud efledum vocat. Geftationum leuiffima eft naui in ortu, vel in flumine le&ica autfcamnuo: acrior vehiculo , Celfus. "Fhenfz, facra etant vehicula; authoribus Fello, Seruio , & Afconio : cüm pompa ordin am, boftiarum& officiorum : fic dicte quódante easlora tendun- tur, quz gatident manu tenete & tangere qui eas deducant: vel3zz 2 dens, hoceftà re dinina. Vtuntur hac voce Cicero & Liulus Omnesq; d j qui vc hfeulis thenfarum folennes caecas]adoruminitis, Cic. 7. Vert. De partibus curtuum, Polluxi: 10. Quid chenix,chenicídes, pleminz,fyringes.torma,enelata, hamaxedonia; chéma (id eft radij, )Celius16. 17. Quid spfis, epifotren, itysIdem j8. r0. A parer funisinter vtrunq; bouem vel equum , remonis vice proten(üs. A ata (inquit Hetmolaus in Plinium 8.24. )Jfaniculus isqui per iuga ipfa ten» ditur, anc quo trahi ferrí ue folent à iumentis onera. Inde verbum zpne4 4»; vt gloffematorum fcriptores aiunt; proprie fignificat iter curru facete , per abufionem verb translatum eft ad veteripalumentaque: led & onufta, in- quiunt, iumenta (i quis Iuuetit; ZuasóUen dicetur !js verbis: Kol ciere Ue 3eso v tAxovn uy Boule Xue preeU mv xb ae omroo eot di qttod Lat ael cut reds ra tgo , Td eft connitendo comitando&; accendebat iumenta ad opus: Atifto:eles de vetulo Athenienfi mulo. Plinius ic verte; Iumehta comitatuniluque exhorrarerür. "E heodorüs i$; Commeans & obiens iumenta exliortabatur. Víde faptain Bouen.e:&in Mulon. d. & A'wreso cum lliados, Plemuz, inquir Czlius, modioli dicinrür, quohiam ab axe impleantur: plemas véro vndas acci? piunt, in Oceano precipue; vn deplemmyra; id eft; inundatio, IXQuwm quon, m$ quip qivaóvo, , Scholia iu lliados ,. TIAqzc» radij in rara, vt quidam inepiéin Lexico Grecolatino interpretatur. Ezr8: aMiuva| pity d'urebVy "gioiuvn 8 q60»72, eis qv di£ov, Varinus & Helych. Syrinx quidem proprie videturap- ellari ipfum foramen cui inferitur axis, aa verolignum orbiculare inter radios & foramen illud medium: modiolas à menfura huius nominis Jillad totum; hoc eftlignüm vnà cum forarhine: etfi Varinus choenicidas quaa Eon, Theocrit. 1dyl. 31. Plura videapud Varinum in Hague ( lege mpwor) & FIAsjanite Mop Y cumin 49)- Li IIa eiu | co De. Equo US AA. EAR E ANNOS oA BSAME LO grey kaNloy hoc Dd suryyes Baoivoy y AV v al O7noswrewr , HomerusIliad.a. Achilles armatus currebat mud ayuj 49) vea yjac ore tiacreiss , Eurtipidesin Iphig. in Aulide. A'vruyec y ad zrseAQptpetoa S aor (D ad TUegTETWy Uia» am oun 08 diQas üpuxVRAIa, bey tor] oc aj vilae ovde vro. ot "eA Qgete S olpuacris diQou: dolus 08 xad « € clavid|(O- mein s "arr naAersos, Ibidem. EEOondibpidld o. avpa m, Hómerus Ilíad, decimo Scholia exponunt , &£ &y rs puigse - 8 atpsevrelu. diQasi mega Quactus » Ó d alvvt ata) Üondipeaa: xA&rar... De diphro currus parte, cui auriga infiftic; | plura videfuprain mentione bige. Flómerus etiam tOtaS-( véoyras ) lon'cé AVAL vocal; (xoa TOL WTOIO S Iiíad. d. totam exponunt ) & jim ( quinto Iliadis ) cognominar, hoc eft, àcrou alos, ind npe txorm« , octonis conftantes radijs, Axis quidem cft. zZors $e voit se poixid dae tao dpAuB» bxaitos venies» lignum medium tranfüer- fum, vrriutq^e rote modiolis in(ertum : continetur aucemin eisobficmatu: Q; clauis, quos iam vocant. Pol- - "d lux eofdem clanos paraxonios »vcl epibolos velembolos vocari [cribit. leo giu va ovalbi o] qwegi[Do2.a, rota (q0Y TÉ Dy Eteudjua, abaxe, quod éa pars femperin periculo (it, Varin. Axea£óvis, axium partes extrema, Pollux. » cA gueoeromrsyov 96 eot ajulascav Or wopuas pe Bou Aa veoe xa] e Avv EBoXov Qon B sixooszavles ] ud| onc &u[DatAG VO "0j tee: 2v; Va- 1 rinasin Oenomiao. Asiparreiqy QU 7T VV A*vcbsi TETÉL DL OU S I e EDVI diem, Calaber libro 6. lc, )7eAQeuda. e) se oT. - C an[/dsc 82, i avi qeeaQtoda VÀ ueraa $ Tp se S. v opis y eie qv a] x VEM o aro C yoiixid lO MT yi att. lys; ipíacurras(to- | | tz ) circunferentia, fine gyrüs, apud Homerum, Varinus, Ezaswroo, ol xowbol, cv Ustvo rdv reos dv eid tests (legem ^. 956405.) Suidas. Apfisquidem etiam v«sas vocatur , Pollux. Idem epiíorra per f. vnum (cribit, vt fic dida vide- , antur tanquam epifoftra, hoceft abfidiadiun&ta ferramenta. O'u Beg univ ive" etos uirgtov eoe aimer | EvAeHl4 &ROvIT. Homerus iliad. d. Et turfus, O oy OE rTpon E Cuv $ owes ) i3 (8 a Qiswronts Qe ovr awonvTm E Auct | eredtoso atro Vo D» mu) dee Qui : TS alo ve Vvausam benoyorras mpl ores avipata. O ugaou, à dl T ey» poo zged4. E'griurtgot, 0 (vide Eymolog. )«z Em eivar TV Tadse ay e19* e i o a AUS dg, 105001 XouXSWr ou. 5 LE ey 7 Tpox Dy xac ra cine Q». oi é10npot | 9) agotetol kouAoi rav aos av, Hec omnia fere ex Scholijsin quintum Iliados. Esp, inftrumentum illud quedtotum Anferitur temoni;quo totum iugum retinente,cutras ducitar.. Paxillus quiin iummo temone przfigitur, cuian- , aulusinnijcitur,&iugi loraobligantar, vtiugam retineant, fic Ariítophan. Alij curaaturam, velcircinatum fo- " tamen iugi,quod iumentorü ceruicibus aptatur : Item 2qeur(» xaixoc v8 jupes 3 pud Euftathium vbiq; svAQ- pro Xe/19; legitur in mana Ícripésexemplarib. Item caneus, zu 6cAQ» clauus, Enftachiustn Iíados « Hzc de heftore eruditis quidamin Lexicon Grecolatinum retulit. Vide Eccec apud Varlnum. Bug), oi aruis Tg05t01s v Dives, . [- duos. i. s puro) cuu [Doo aed van, Flefych .. A£zwdya & uaes aoieiocc fupetiusdictatunt:lora videlicet, E quibas ceruices eqoorum alliganturiugo(nam deephippiaro quoque equo dicuntur. J Puis, pars currus, temo Anterequos, vide Hefych. &c. Puuic Y 325 yeiey £u, Homerus Iliad. Jj. Hia videfapra inter equi fingularis o infitamenpta. A Qezzz, lora altiora, que terga equi iugalis excurrunt, fab aliseius fuccindkà, Badzus in Annot. | fece Varo) sentar s ois cre asglvse cete TlaroSror o xaAs ew , Ficlychius & Varinus. Ex equis iunctis , oi ufo vao TÓ JS Uyd Quy: (à (Sbcon , Varinus. )esidl brarceproOren y VPXBHco01 o "uie GUpaL, PC CElBed0L 3.Jt90. 04 TS TOV Y Vatt y GCtoad y Jat. h y amenoeAan Pollux, 10. Caelius ad verbum fic cranftalir : di iugum fubeunt.equi , Zygij nominantur : qui *Tá - dhstera ftipant, pareori, penultima longa ( etiamíi eoriim habens firz, ac pareotiz dicuntnr, Ego pareoros$ |. eum o. breui potius quàm proda&o fcripferim, vt && aiij plerique omues, & Homerus Iliad. — 6. O'Qj 5 oda | Vrqwo mWonop Aa e qéTé juve. Xeeg Qo» Urs 9» y ibo T Cwys. qui & zweraeG», Varints & Scholia in Ariftophan. / Xena, equus dexter, Lexicon. Lleeoiceto(» ,.5 dino A«9 Qr» Uraoc, Vatinus ; apud eundem. alibi penultima per i yphiloi Ícribitur, vt & apud Pollucem. . N'rerool Vrzy Q6 quaj E» tuy métpotyy uad: d|gauy ; X eer (Oa) aver(O-, Va- . tinus : & alibi vv» G» ( per ypfilon in penult. ) Berg». TInprog Qo lazy Cs Gt aveetoe At habenz quibus allieatur, o vide plura apad Varinum. Lazoffoe(g» ; 6 óc ( lego d«rxx cs ao Vot (D Ta EX i ; Helychius: Vawpe Ceu. "T'es tezu " pérus Cugise AU, Kositru Tex) Beuxies, se dL ibo qeieaooss ATHE Mtr a1 Spo, Eusipides, Funalis vel ha- ;' benalisàquib fdam vocatus equus ( de quo plura dixi lupra) curcaiad dextzac inifiramque iamgebatur, quate s. CUTERUMMENI. effe conijcio. . at Ait" T ^ m. Me. lASY e x NI n AN TRONS- * m uf. x * M eU ce Xaramoyeou s picos perm 3 gd) vv uiovonn, Hefychius & Varinus. VoxasraAZ, equos vendo; Varinüs, orae, equorum venditor ; Lexicon. VraemoNov, equefteium, aurigarum; circa cquos ve vlantlum , Varinus, Egeiz: Er -— » E p "Arai 0A. EE ol YEN C TUA OV, art ovi] sol iaz avo, , Pollux. Tzravsoogpion, equorummnutritor. Azo» T9&Qu , iravrpoQo , Cu- 'engeea 3 GA yergaqo: Yagergoc Qe 3 Don erotic s à Tu ud |raguoveeir n foy in ; Qa Gy bI x'elen dv atumeeiy , pavov N21 BEY TU VL S205 Go wg) ox muse VigR Vat V EBYEDEIDLAGTD. s Ifocrar. Té oU. Ioan à: iravreoques vU aA , Pau laniasin Lacon... Hine koi» 02, in alendis equis con(umo & xe Sowroodo. Ifeus ve24 vx Aston onus 0 xixos y OvO gap. Ec lu) aur , de ele evo iA dawenie ei Bavzvuceig ovy uw neq. ws ke ur qorao Quas. S eto roqure - Baie rro "Nei &iLiov «| veutv uvav: sre ka eLysrao Qux. Ure ge Q6» Geri deuxüy s Deuremore 02 ag— 1 «oig i*ypois xod "Tha. Inde Coran dii ; oi Sé reooy Tii AG, TEN VTES, Athenis, hoc eft fecundi ceníus clues; | TélermaorgoQa ; quadrigas, hoc ett quadrijuges equos alo, apud Herodotum. KaDuraerooQo autem ei i) ixag-.. | Teo iow warowaa s fic dicitur, vt xadudlyau d, zarmxwBeto , & alia, Hzcomniís Badzusin Commentarijs lin-- | guz Grece obferuait. lareo Qin, id eft equorum nütricstionem , quód eares magno confter im pendio, apud '. Spatranosinter execrátiones vfurpari (oliram, (cimus ex Grecorum libiis, Nam & Ariftophanius ille fenexita ' queritur, a» e d|uecuot dei on (o eUBen Dazváudi (9 voro Bavravie 2o] v dervicyid eft : Nequeo mifer dormite : me " nang; mordicus lancinat impenfa & przfepe, Cameratlus, — Nór G- u Prev bey iore Sei aye, Ssrepfiadesin | Nabibus Atiftophanis, Scholia addunt : Studium enim nutitendi équosreucra motbus eft, cum magnos faciat | mptus;nec vllusrantis dignusim penfis inde fructus rédear, Equosaleieces p:tquam fümptuofa vid etur, Laco- Mdcz etiam execrarioni adiecta, quz huiufinodi eft : 'Oixgbopsatase Ael[Dat, wa] eduldonon s 0 y Teo «s d Syutibh vot poi. 259 Ex ioi, Gic TE'TQV QEVTU d porevtoay Bvrwv sts) Oo Enudev, Saldas in T'zzoi &in Oitadoui Cetera quidem huius impre. . cationis clara funt iduone vero quid fibi velit, non fatis mihi contar. Erf enim idé lignificet quod evo, hos yeft dilatio, mota: cuiustamen rei dilatio fignificetitr, dübito: qnanquam omnis expectado dum interfpem me. ; rumque anifni pendemus , folicitos & anxios ; imo mifetos facit éxpe&antcs, longe vero milertimos (ijs | tandem qui tantopere fperabant penitus fcuftrentur.- Antiqui maxime ftadoerancequorgm & boumgre- s tatiquam illius fecali diuitias libi comparare, Paufan. Cabillatio iucifconfaltis alend; publicos equos mu- : ' us Cel. | Püuato homini.equum & elephantem apud Indos (quofdam ) alere non licet, Strabo. Mulic- "xem edm przíitare apud Indos Nearchüs Ícribit, qua munus ab &maure eleplantem acciplat : fed l'ermo hic (entit ab illo qui equum & clephantem ( illic) à falis regibus poffideri aic; Sttabo, -. Ad equos émendos 3 D J ^3 : ! dass milla K P 4 | . Dom $6 (0 De Qnadrupedibus. equi apnd Athenienfes trium minarüm pretio, paulo fuperius verba lízi recitaui. — Bucephali ( inquit Ro-. | bertes Cenalis ) equi Alexandrina equiratara decantatiffimi, pretium erar talentorum. tredecim , authore IX . Scholiain Lycophronem.Hippocoryftas dici Apionarbitratur,qui equinis feris ornatas geftant galeas. Rifit hoc j ycop | ppecory P quieq $ g | Bau n véUog 8 voz , dot qo e Vorur eiooy gAvedkrau Tei y. o B2 t uatysyat VU pits iyenxi zac, lidem. Equorum corpore | exanimato veípasatq; crabrones procteari paitant, ficut afinorum fcarabeos, Plin. Noftri ex equorum fimo di- : Videin Apibus. Super omtila efl compofitio, qua inuictos faciunt magoru mendacia, cauda draconis & ca- '. , martyre, qui ab equis difcerptifunt : item de Hippomene qua &liam equo deuorandam prebuit, nonnihil dixi $ ; filiam deprehendiffet vitiatam, equo famelico vorandam obiecit :videin n. a. & infrain prouertbio Hippomene 3 dena millia etis ex publico data :& quibusequosalerent, viduz attributz;Liuius. Conquefti quidam olim de fai temporisluxa, cocos emi fingulos pluris quàm equos quititabant : Arnanccoci criumpharam pietijs parantur, & coquorum pifces , Plinins de mulloferibens. Robertus Cepalis fcribit, quadrigam Salomonis tempore afti- matam füiffe lexcentis ficlis, hocelt no(lco numifmate ducentis quadraginta coronatis , (coronati fexaginta pro lingulis equis. ) Ecalibi, Drachmz fexcentz pretlum funt equi, qui egredicbatur ex Aegypto, tertij Regum c. 10. | qui numerus quater reperirus fexcentos ficlos reddit; pretium quadrigs: ficenim textus habet. — Egrediebatur - quadriga ex Aegypto fexcentis ficlis argenti, equus vero centum quinquaginta. ApudlIofephum,interpre | tisaat librarij vito; drachma pro ficle legitur : aut pretium equi vnius pro pretio quadrigz reponitur. De .- 0o a MT IN ITKMERIE -— G:llio, feptem millibus & octingentis coronatis noflro calculo aftimandi, quam fiummam ex abaco pro- deuntem reperies decem talentis vnà cum trium talentorum eftimatione coniunctis. Plinius fedecimtaleu- | ta refert tribus talentis füperadditis, quorum adiectione nouem millia fexcenta eflluent coronata. Bucepha- - lus Alexandti equus emptus eft noftratis nummi coronatorum nouem M. fexingentis: vr Plinius retulit: vt. Plutarchus feptem 3. octingentis, Cametarius. Equus Cn. Seij à Cor. Dolobella centum millibus feter- tijs emptus eft, T'extor. Bifinagar vrbs cft regni Narfingz , cuius regi fupra quadringenta equitum millia in armis éexcabanr. Equusibinonminoris quàm quadringentisaut quingentis pardais ( fant autem aurei nummi ) venditur. Víuquandoq; venit vt o&ingentís eureis quis equum emerit : pretij hancimmanitatem efficit, quod aliundeaduehuntur:ibid; nullaequarum armenta;prohibentibustegibus;qui portusafferuari inbent maritimos,; 3 neimportentur equa, Vartomannus 4; 10, Etraríuscap.1r. Narfingz regis equi pretium tantum effe creditur, 2 quant eft vrbs aliqua noftrarum. Id efficiunt innumeri lapides pretiofi, margaritarum ac vnionum complura ' genera; quibus phalerz apparatu incredibiliteguntur. Ia Timochaim regno Per(idís equi funt magni & pulchel, 7 vtctiam quandoque vnus veneat pro ducentislibris Turoaeafibus, Hinc etiam à mercatoribusin Indiam tranf- 7 uehuntur per mare, Paulus Venetus. ' T ^ Br : c Devfa&laudibusequi; Simon Grynzusinprefatione im Hippiattica Greca Bafilez excufa : Vuechelus in Rufi; Hippiattica Galicà à fe excufa : & Hieroclesin prafationelibrifecundi Hippiatricorum. Quondam | aliais non folum onera geftanda imponebantur , fed etiam piftorüm hi carruculas trahebant : nunc proprid | vbiq; cum equis commoarantur, Camerarius. Tartari maxima flumina tranant caudas caballorum tenentes; alli- gatis fupra ipfos farcinis Matthias à Michou. A:s8/E a Cs env Ezrmreic, Ears TU ET TEUV METUS 78 Greoeitemidjus, Sui- | das in K£g«(G». Vlyffes vt expeditionem ad Troiam effageret, ftultum fe fimulans equo & boue iunctisarabat, &c. 3 Porphyrius, putans eonomine equites intelligi, quoniam x2evez: armatum indicet, ac feré pro peditcaccipiatur, (&c. vt füprain Equitum mentione expofui, ) Celius: Aere caput fulgens, criftaque hirlatus equina, Vergil. xo. Aencid. Flipparin, Iz72e/».galeam vocát poeta; qux lóphon , id eftcriftam feu conum haberet; ex equinis pilis- vel cauda &quinaln faftigium erecta conditam, fiue terroris gratia; ( iuxta illud, Aewbr 38 A9QQ» noSrUorepDrey &eUev 1). — fiue ornatus etiam, (ita vt hodie ftrachionum penne vfurpantur. ) A349» v? eesiéUov (meilsCov Erymologus ha- bet, quod minus arridet ) ? zsgimeQaAatas xvozuao. Eandem galeam & igzueeiav vocat: hoceftequo hirfutam, - pro eqninis fetis, Lexica Gra corum. XayoeAoQov, nox omm, ao Urvoievpaae d. Tre tie QayAauote, T E arm ety TE io ae xdcpir, Helychius & Varinus. zzoxguoi «6095 apud. Etymologum nominantur. Vzzopor révQuAcvscaffidem - criflatam equinis pilis, Hefychius, Varin. legirurautem Homerilliad, v. & 1 heocritildyl.27. ^ Koeazro£ genus d galez nec fplendidz nec criftate, fed humilis, vnde nemen, que q0 xovTG) TETU S Cra, xoyrm ipio, coc wa Ey sam A Qoy "rmi vei omv, Exymol. & Varinus : (ed addi ille, die aresc lw eA cord pe alu eivai tysex. Eft autem aulópis quoq; genusgalez, dequo vide Varinum. In hoc medio apparatu fulgentem gladium? lacunati feta equina aptum (ap- - peníum) demitti iuffit, vtimpenderet illius beati cernicibus, Ciceto 5. Tufc. de Dionyfio tyranno. - Kad japalv xc aurai &Q! Tgromeltos reddo. A 'ysiggov, xpuQiny eivaXtorai ma yw, Suldasin TeuLiv. Conficiunt & noftri lineas pifcato- r rlasex equinis etis. Vgrgrétgy yat) VZTZY'0Vs Ev01 8€ abo aeta vé,egy, alu &£ ierayettoy TÉ y Hefychius ,Varinus. 'Izenaj verfafcarabeorum genera nafci affirmant, vtinterScarabeos dicemus. Preffas humo bellator equus crabronis | r li origo eft , Cuidius Metam. 15. Imi MX e Quad PRpeeic y radgo (aliás iqroi ) 98 AEALOS QV, Nicanderin Therlacis: yd pite, pilisleonis 6 fronte; & medulla eiufdem,equis vi&oris [puma, canis vnguibus adailigatis ceruino corio;&c. Plinius. | | | ! . | HA | | ho BE | | L | | | Licinius imperator cum filiam Chriftiane religionis cultrleem ab equis difcerpi vellet , ipfe à fuorum - vno morfu inrerfe&us eft, Texror. Neocles Themiltoclis filius , equi morfu interijt , Plutarchus. Mctius - Suffeius ab equis difcerptus eft ( iubente Tullo rege Romanorum ) quod tefte Vergilio à Romanis ad Fi- - . denates defeciffer, Textor: Vide Oaomalticon noftrüm. | De Hippolyto Thefei filio, & eiufdem nominis fuprainter propria hominum nominaab equo duda. Platacchusin Parallelis ( minoribus ) ponit Comminium uendam, Commihnij ex Aegeria filium, quià Gidianouerca (.caius votis pa:ére nolnerar ) ftapri inftar Thefide 3 accufatas fagiens, ab equis fic dilaniatus , l'extot. lyrechmum Euboiz regem Bceovjs belluminferentem, Her-- cules profligauir, eumq; pullis equinis alligatum in dinerías partes difcerpfit, Onomafticon. Hippomenescum | iniu&ior. De Glauco Potuizo ab equis difcerpto: & Diomede dcuorato; dicam inferiusinter hiftorias fabulofas, - Equorum lapfu perierunt apud Vergilium. Nipheus. Lencagus;Liget, Clonius.Remulus, Amycus : Apud hifto«: ricos Agenor; Falco Hierofolymorum , Philippus Ludouici Crafli filius Galloram, Bela Pannonie, reges, "lextor.- - : hats ) t a LP - Achillis equi praftantiffimi & cclerrimi ab Homero celebrantur Hiad. V. vbi Peleum eos Jie i | NN rn accep:ffe LU ] * c 1 ^r I : F : "De. equo. H. e /, Lib. IL. 22 py T. accepitfe legitur. Nomina eotum dixiin H.a. Calaber libro 4, Achillem equos przceleres à l'elepho, quem vul* nerárat, dono accepiffe (cribit, Admerrequos Homeruslib. 2. Iliados perniciflimos fuiffe fcribit, 20v9sc oc, id eft " suium inftar. Noctemq; diemq; Álfimilant maculis internigrantibus alba, Starius de equabus Admeri. Admeri Theffalie regis equas pauiffe fabulantur Apollinem, vtinfra dicaminter deos, De Adrafti equo, cui nomen fuit -— Ation, fupra dixi ina. inter propriaequorum nomina. Ab Agenoris equo Árgos hippotrophon diétum eft, F:y- - mologus. Alcibiadis & Cimonis (al Simonis) equiinter generofos numeraacur. Conflst Alcibiadem nutri- » endisequis rantam adhibuiffe operam , quantam fai feculi vel regum vel hominum priuatocum nemo, Tertor. .. Alexandro Magno & equi magna taritas contigit: Bacephalum eum vocarunt, fiue ab alpe&tu totuo, fiueab iü- ,, igni taurini capitis armo impreffi, Plinius. Bucephalus vocatus eft equus. Alexandri regis , propter quau« '€ dam bubuli capitis fimilitudinem, Feftus: vel à latitudine frontis, Strabo libto rj. D.icephala fiue Bucepha- . lis, Indiz vtbs eft iuxta Hydafpen fluuium, ab Alexandro condita, fic appellata à Bacephalo equo , quice- cidit ibidem in przlio , quo vicit Porum : & eo ipfo loco fepultus eft, Author Sirabo li. 15. & Plinius 6. 20. . Meminit etlam Stephanus duorum huius nominis locorum, Eft & Atricz ( Achaiz, Plin.4. s.) portus Bu. —' cephalas Stephano di&us, Bucephala Paufanig, Bucephalon Ptolemzo. Vide Stephanum in Boo xeQosi, & Xa BskeQuvea. BaxaoG» ( que vox idem quod Bucephalos (ignificat ) lauius in Salamineapud Lycophronem, - Tacer ttibnli etiam herbe nomenclaturas Bacephslon reperio. Alexander mortüo Bucephale Alexandriam (Bucephaliam potius) condidit, troi piov ard miis senile vro puero Uv; Scholia in Nubes Ariftophanis non | procul ab 3nitio. Afeni Indi trium vrbium incolz : Caput eorum Bacephala , Alexandri regis equo ( cui fuerat - hocnomen / ibifepulro conditum, Plinius. 5G Gua ou 'aliásémomalovo; quod placet ) MaexsBovis (. aliás pes Brnultima pet ec. Ícribitur , malim Motpdovés propter carmen ) BaAQO Bsxeqaios éaNounw Grau toy Dip Adae mk y Op- " | planusr, de Vena., Bexsgoaas rm» lel sériuos (Qs avlparuc nra Boe Dy» nain) rri lutodi cOeo idus Ace "Tzetzes 1. 28. Hocelt, Bacephalasequus erat indomitus, mordax ;bubuto capite notatus in femore, non caput vel cornubouisgeRtans. Bucephilus ( inquit E:xymologus) di&tus eft Alexandri equus, non quod bouis cornua haberet, quod fal(um eft : aureis enim ab Alexandro otnatuserat.. Nontamenàco rmibus nomen tulit, fed quo- niam fic vocabantur in Theffalia equi habentes inuftum 9xeaviov, ideft bubulum caput, CQuoditafehabere velex Aciftophanis Anagyro conftat, hoc verfa: Mg xaaz Pyai soi OsxéQarAov elvigouoi. Ex rurfus, Yüsedtiotuo, ao» Dg xÉdanor xj reravnr. Bucephalus igitatvocarür quiin coxis (i256; bubuli capitis characterem hibet innftum, Etymologus. Equus Alexandriregis & capite & nomine Bucephalusfuit, Gellius. Sedecim talentis emptum fecun ex Philonici Pharíalij grege, edam ram puero (Alexandro) capto eios decore, Piin, Emptum Cares o (Chares, qui (criptorà Plutar. etiain vita Álexsndri citatur ) fcripfit ralentistredecim, & régi Philippo dona- tum: zris noíirifumma e(t is. cc cxrrt. Gell. 5.2, Videetiam füpra vbi depretio equorum ingenere tractaui, . Bucephalus quam attificiosé ab Alexandro adote iceate cra&tatus fit, cam ferociens hemipem admitteret;ideod; | & Philippo eius patre contemnerctur, fupradixiin E. ex Camerario. Neminem hicalium quàm Alexandrua, regio inílratus ornatu recepir in fedem , alios paffim reijciens, Plin. Super hoc equo dignum memotia vifum, quód ybi ornatus erat atmatusq; ad przlium, baüd vnquam infceridi fefe ab'alio nifi à rege paflus (it; Gel. Buce-' phalus regijs inüratus ephippijs, neminem quàm Alexandrum dorfo excepir, vt referunt Q. Curt. (libto 9.) Solin. Plutarch. & Iuftin. Grapald. Bucephalus quautilper nuduserat con (cendendum (e etíam equifoni dábat: . ernatus vero regíjs am aulziscollaribusque, neminem admittebst, Alexandro tantum excepto : ezterls peri- calum fa&uris, aut alioqui propius accedentibus, ipgentí hipnituoccurrere infultar: qi.ac nifi cederent fugaqs ) fibi coníulerent » proterere folitus, Plutarch.in libro Virsanimalinm; &c. Idem in przlijs memorate culufdam | perhibeturoperz, Thebarum oppugnatione vulneratusin alium tranfice Alexaadtüm on patfus : Multa pre- ; Éetea ciufdem modi, propter que rex defundo ei duxit exequias: vrbem tu mulo citcendedttaomineeius jPi n. . Cumin eoinfidens Alexander bello In dico, & facinora faciens fortia ;iahoftium cupeum , non fatis fibi pro uis ' dens,immiüfTst, coniectis vndique in Alexandrum telis, vulneribus altis in ceruice atq;in latere equus perfofus elt. Moribundus ramen, ac prope iam exanguis, medijs hoftibus regem viuzciffimio curfu reculit: atq; vbi eum - etta cela extulerat ; ilico concidit: & domini iam faperftitisfecurus, Qu^ cum fenfus humani folatio.animanx 'éxpitauit.. Tum rex Alexander patta eius belli vi&oria, oppidum in j (dem locis condidit :atq; ob equi honores Bucephalon appellauit, Gel, Nonnulli heterophthalm 0s €Qu0; tnter preftantiffimos collocant ( verba fünt Pe- lagonij in Geoponicis 16, 2. ) aualem fuiffeaiunt Alexandri Macedonis Bucephalum. Pofthzc verba ftatim fes ) quitar, yA&osaw Ach; X9 ja xpo : qo 0s qreóc wm «GU ,&c; nec nullum apponitur verbum, quo cum ifti accu. : facia con(truantur, vt propter mutilatum locim in dabio relinquatarleétorad Bucepha'ümne hzc omnia qua- lisnam illefuerit, defcribendum pertineant : vel potius, in quo interpretes omnes conueniunt ( Cornarius , And.à Lacuna, & Ruellius, quiia Hipplatricorum translatione ca. 14. ex Geoponicis hzcádiecit, ) ad qaemuis , equum piz(tántem.. Sed vtrolibet referas, quoniam fupra omifimus , hic recitanda videntur. Probant igitur habentes ( vel, Bucephalus babuit ) linguam tenuem &longam, faciem (imam vel aduncam altam cerüicem '€olorem glaucum (oculorum nimirum: ) corpus nonim patienscon're&ari ( Jveyasousw vel dlucjogosp i quas voces fupra explicanimus: Ruellius diffimulat, And. à Lacuna corpus firmum iomniat : melius quodad rem Cor-. oarius dixit, non títilloím :'quodad di&ionem , aptius forte titillabundum vel citillabile dixeris , etfi authos rem non habeamus: )collum erectum, plenum & craffüm: reve &' Fleece virease nov, hoc eft mibimé exiguum (vt And.à Lacana reddit : nam collum breue, inquit, femper commendatur ab equefiribus, prolixum vtingrué vituperatur : itaque Qoo» maluitaccipere pro patuo qnod magno opponitur, vel pro angulto quod lato, non pro breuiquodlongo contrarium eft: ) ventrem caftigatum &ad^lia contractum : magnitudinem moderatam; peyéSocinawov : venas toto corpore coufpicuas & elatas, colorem nigrum facnratam.. Éx prelio Alexandricoritra "orum Bacephaius non flatim,fed vt plurimi prodidé:e, poft longas valnetü curationes expirauir. Refert Onefi- ititus eum fenio ac labore confe&ü occubuilffe. Triginta nanq; annos natus moribundusiacuit, cuius ncorter& acertimé indoluit Alexander, & (aper eo iuxta Hydaípen conditá vrbem Bacephalii appellat ; Plutarch. in vitá Alexandri. Equus Bucephalus quem Demaratus Corinthius Alexandro donauerar, cum ex omnibus orhamen- nüdus etat, equifonem étiam ( eamquefolum, Diodor.) fibi infidere patiebatur: Cum autem ephippiatas &- teris regijs ornamentis inftrn&as, nullum alium fefforem quàm Alexandrü admittebat cui fua fponte, & nullo pulfa aftabat , & vt facilior confcenio effec ; ei afcendeati fele corpore demittebat : Quo víus eftád omnia M : | A» | AINT ÁAfadca $40 PN De O uadrupedibus — | | A hiatica bella Alexander, Aellan. Eademad verbum ferélegimus libro 17. hiftorlatum Diodori Siculi, vbl tamen puidum cqüi nomenadie&um cft : vt (afpiceturfor(an aliquis diverfum fuiffe à Bucepbalo , qui emptus traditut A8 k [1 Ph th Jppo, vt fupra dixlin E. fed quoniam cztera omnía conueninnt cum jjsque alij aucliores de Bucephalo tcripigrunt enndem effe crediderim. Cum Cyprij (inquit Herodot. libro j.) contra Perfás, à quibus defece- tant, lecatarentur, Oacfilus rex aduerfus Artybium Petfaram ducem vltró conftirit. Infidebat Actybius equo, ip aimatum cetigere ledo&o, & pedibus (imulatq; ore eum inuadere. In conflictü igitar, Onefillus,vti conué- — nerar cum fatellitejipfeinnadentein Artybium ferit:farelles vero equo füblatos pedesin Onefili fcutum is&ante É;lce percutiens abícidit: ende Artybius vnà cum equo corruit, Ioannes Tzetzes Chiliade tertia ca. 116. paulà aliter narrat in hunc modum: Cum Artybiusab Oncfilo deie&us effet , equus videns dominum faum proftra- tum , eré&tos in pedesanteriores cum Onefilo Cyprirege pugusbat, & clypeum eius percutieas feré occidiffet, ^9 nifi pedes eiusfalcibusamputallentarmigeri. Eadem ab eoij(dem verbis referuntur Chiliade quartain epiftolio. Caligula ('nquitDion, vtcitat Czlius 21. 24. ) ex equis vnum (icamauit, vtiad ceenam inuitaret; annona qucqg. appelita & hordeo; quin & aureo poculo vinum propinabat, per illius falutem fortunamq; concipereiufiuran- dum folitus: confulem quinimmó defignare conttituerar: feciffetque, ai confilia interpellaffet mox inreritus. C monisequiintergenerofos numerantur, Simonisalij & plurcs fcribunt, ( egotaten Cimonis malim .)vt di- &um eft in g. ain tractatione imaginum equi. In Domitianiequüm maximum, Statius Syluatum libror, Dat». dani fllius diuitis Iouis filij trium millium cquarum armentum,atque precipue ex his duodecim pullos patre Bo- rca genitos, Homerusfuo preconionobilitauit. Item Eumeliequas, Etythreus. Oenomai equi Pfilla & Flat- pinaa, vide Varinum in Oenomao. Aliusfuit Oenomausqui Partheníam & Eripham equas fuas quum iugu- laffec, iuffir fepeliri, Czl. Sed male tranftulitex Paufaniz Eliacorum 2. vbi Marmacis equasab Oenomao occifas 19 proditur. Pelopsequosà Neptuno accepit, Varin. in Oenomao : Vide Palzphatum. — Penthefilee equusab. Oitbyls Borez vxore acceptus, vt Q.. Calaber ibularur. Videplura de hispaulo infrainterfibulofos equos: Probiequus necdecorus nec (tatutofas erar ied mira celeritate, vide incer prouérbia. Rhaefi equi, Acsxestoo: xum - | YO 9e ausim Suosoi, Homer. IHíados ro. Hanc ver(um integrumad Turni equos tranftulit Maro libro 124 Aencid. Meminit & Rhofi equorum lib.i. Aeneid. Trois equi immotrtales.ad fabulofos mox dicendos perti«: nept. S$imonisequi, vide ina, interimaginesequi. Tarnicqutapud Vergilium ex Orithyia Borez vxore, videin« 1 ferius in fabulofis. Vlyffisequi, videinfrain Neptuno Hippio. b dioec gém e- .— Equifsbulofi. Bellerophon vel Bzllerophontes, primà Hipponus, ize, (alíás Hipponous) di&usefi y poft «b interfecto Corinthiorum primate Bellero,Bellerophontes. Hic famptoà Neptuno Pcgafoequoad Chi- maram perimendam euolauit, eamQ; occidit. Deinde ex rerum felici fucce(fu fuperbicns , quuminceelumcum 3e Pegafo volare tentaret, Iupiterindignans oftrum Pegafo immifi Ó5à quo agitatus Bellerophontem excuffit;ceci- . d'quein campum, qui poftea Aleius appellatus eft, Pegafus autem à Ioue inter fidera relatus eft. Perniciffimus hic equus & alatus foiffe perhibetur, ex Neptuno & Pegafide natus , Gyrald. Sunt qui DiemàPegafo equovehi | Íbulentur, Scholiain Lycoph. Vifuseram molli recubare Heliconisin vmbra, Belletophontzi quafluit humor: J cqui, Propert. libre 3. Vide plurain Onomaftico noftro de Bellerophonte, & de Pegafo in vtrlu(que mentione, | iteminScholijsin quintumTliados Homeri: &in proucrbio Bellerophontisliterz apud Erafmum : & fupra in: 11.2, vbi deequo fydcie : Hefiodi TheogoniaScholi sin Lyccphron£, & in VOCE Toa oTi apud Suidam, &e. | Equesipfo melior Bellerophonte;Horar.;. Catm.De Pegafo equo vide Varinum inIIeeQ-: & eundem & Ety- | inologam in E»vozis. Hellotiam, ERuwTiaw, NLineruam aliqui dictam volunt, 3dz a» &A€v aov LIy3e0v C! o aiv 3 1 KSluois Boltym Beokapo Qivru, OOrev rovyves 190 vov E urrieue A Blume vr oium ye fiore Der, Varinüs; Sc holia incat- men rj. Olympiorum Pindari, vbi etiam paulo poft plura de Bellerophonte fimul & Pegafo reperies: fertar au-. tem Pega fus ex Gorgone vel Meduía natus fuiffe. ) IIg2o (Q- dflaparmoe zm (9 Mtóxons $ l'ogyYQ Na avo eq e xod Th qresovgez jas Vn gredi ( fortetan quam aidae(O- ) à € t? FopyowOe T€: 42.0v Sch olia in Homerum. De Pegafo e fanguine Medufz nato; vide Ouid. 4. Metam. Kam 72 &umv on Aer ravo Q?njbéi 05 0v Aoc Moi quis lav Yo yv» € gatos 9 NV GU o OVV TTD £1 T€ XU diri Tipartoj opa Ya Quesuc, Achenenslib. . Plínius 10. 49: Pega osfa- - bulofos fuiffe exiftimat. Ariftophanesin PaceI1;5zc» adiectiuum facit, hoc verlu, Q' Tingeíatoy perdues ic dilepov. Scyllam & Pegafum nomina nauium fuiffe putat Palzphatus meA amiga y non monftra vt pe fa "a funt, Erychezus. Alatum fuiffe fingunt po&tz, nimirum propter celeriratem eximiam : nam & quofuis sus e34 leres poétz volucres cognominant, vt [uprain a. & b. diximus : & Solinus rauris Indicis volucrem —€— ! ttibuic, Inftratos offro alipedes, Vergil. Pegafi equi effigies Gabzlis in remplo quodam vifebatar , Paufaniasin Corinthíacis. Pegafüs (inquit Albert, Magnus) animal eft compofitum quod in Aethiopia generatur, permma- gnum & horrendum, equiformam przferensanterius : alas habet vt aquila, fed multó maiores : caput € tum /quod & P'inius fcribit) & adeó monftrofüm, vt multaanimaliafoloaipedta terreantur. Alis non volacin fablime elatus, fed s£rem cantum ferit & carfüs fui velocitatem fic promouet, snimantibus cundis infeftus, ma- | xime vero homini, Hxcille fine authore: Alij elufdem commatis Icripteres, adijciunt: graui corpore effe ion mirabili: alarum remigio adiutum currere potius quam prouolare: & collifo «&re vi pennarum joe m inis impellete ventos, voracem effe, &in quiete moueri. Pegalides Maufz dice funtà fonte, quem don usictu X | guiz fingituraperuiffe, ob quam caufam & Grace appellatz (unt Hippocrenz, Feftus. d Oei wr abequo dedu&tanomina. Tarfus Cilíciz ciuitas, fic dicta eftà tarfis, 1d eft calcibus Pega "reges o : e "d rophontein fenectaiam delírante, in Aleium campum deie&us eft, Euftathiusin Dionylium nasi. * 6 autem campus Aleius Sz» 2 às; ab ertore, quódin eo Bellerophoo folicarius D iac éie ves «i rarer, quz erymología vel Homero approbata videtur, Euftathius, Pegafaciu aed orem ] 2 eem , 2 appellat, Centhippe di&us eftlocus Argis , quod Bellerophon illic primum b id gie p Nanpite gafum equum, Varíinus. Eft& Pegafus, 52279», viri nomen, qui ex Elcutbetis] coti oppido adt 4 € Arricz inuexit, &c. Scholia in Acharnen. Ariftophauis. Pegafos cquino capite volucres, & gryp ejoa | aduncitate toftri fabulofosreor:illosin Scythia, hosin Aethiopia, Plimus : Etalibi, deb ds v eii - gasgenetar, multad alia monftro fimilia: pennatos equos & cornibus armatos, quo: éd os Ke ; -—: cacliales eft Pegafus; fed hzcalesequinum nihil prater aures habet, Solinus. Pentheiilea AUR ^ g equum celerrimum ab Orithyia Boreg vxore accepit. E Cerea Ure Kad gikyToTO Te, TOV C iris | Tego Q'aetd via, ave Q» Opínluule wiaw, Feov, óevy dots peTéTmyeme amuiauds Q. Calaberlib.:. Vergilius eru | De Equo. H.h. — Lu. L | 2873. - Aeneidos Turni equos ex Orithyia natos fcribit, & alibi duodecim pullos in armento Dard ani patre Borea ge- nitos. Bufiris & Diomedes equos humana carne pauerunt,; l'extor. Abfenti Aenez currum; gemin osq; iugales —Semine ab ethereo fpirantes naribusignem, Illorum de gente, patriquosdzdala Circe Suppofita de matre, — nothos furata creauit:Landinus exponit, Circe Solis filia furtim & clam patre fupponens matré;fcilicet equam; | equos Solis creari fecitihos vocat nothos.quód corum mater mortalis; pater vero diuinus effet: nam propriéno- thi dicuntur;quos nobilior pater exignobili matrecreauit. Tractum cft; inquitSeruius, dc Homero; qui tales * equos habuiffe inducit Anchifen Iliad.quinto.IIJe evelvrov2e x hcizw';Pindar.de Sole.Ignipedes equos Ouid.di- xit 2, Metam.Licet ignipedum frenator equorum Ipfe tuisaltéradiantem crinibusarcum Imprimat;Stat. Dio- - medesrex Thraciz;ab Hercule fuisequisin pabulum datus eft; eadem talione qua ille in hofpitesfeuire confuc- uerat.Suisd; regem pabulum armentis datum. Vide Onomafticon;Palzphatum, & Calium 13.8. Vt qui terribi- - lespro gramen habentibus herbis Impiushumano vifcere pauitequos, Ouid. Vide prouerbium Diomedea ne- ceffitas apud Erafmum. Diomedes Thrax cum filias haberet meretrices, cogebat hofpites évree euveivastor ! «- gov o os 3g) voee oi ovd ec, proindein fabulis zrzro: ivdpocpovo: nominantur, Scholia in Ecclefiazufas Arifto- phan. Diomedis equz;id eft filiz libidinofz,aduentantes voraffe funt dictz : quanquam interimi à parre folitos intelligere maluit Euftathius, Cal. Ex Diomedeis equis prognatus fuiffe creditus eft equus Cn. $cij, dequo di- camin prouerbieScianusequus. Equusalbus Diomedi immolabatur apud Venetos, vt mox inter facrificia re- feram. Circa Abderam & limitem qui -Diomedisvocatur, equi nafcétibus illic herbis pafli; inflammantur rabie, circa Potnias vero afini;Plin. Aclianus non afinos.fed equos etiá ex fonte Potniz bibentes;qui non procul The- - bisabfit;in rabiem vertiait. Potnia vrbseft Beeotiz,nonlongeéà Thebis; vbi GlaucusSifyphi filius & Meropes; habuit equas,quas confueuerat humana carne alere; quo cupidiusin hoftem irruerent: quemipfum tandé, cum - alimenta deficerent (vel vtalij,cum facra Veneris B rns deuórarüt.Hinc dicte equz Potniadesapud Ou: dium in Ibin. Vide Onomafliconin Glauco, & Palephatum ; aut ctiam Vergilij interpretesin tertium Georz.- ' corum füper hiscarminibus. Et mentem Venusipfa dedit, quotempore Glauci Potniades malis membra ab- fumpferequadrigz. Glaücusalterab equis deuoratus, rAa/x(« e» (Q- izavcGoorrGtquadrabitin hominem alcn- | ' disequisexhatrientem facultates fuas. À fabula riatum,qualis fertur & de A&xone; Erafm.in proucrb. Tosii fz- zu (apad Homerumlliad.8.& rurfuspenultimo) equi T róis intelliguntur;qui ctiam immortales dicuntur: nori "Troici vel T roiani;de quibus nihil eximium proditur, Varin. Propter T róts equosrcgnante Laomedonte captü ab Herculellium ferturznam cum Laomedon equos przftantifimos Herculi. vt Hefionen eius filiam monflro ' marino expolitam liberaret promiffos,re peraéta negaret, Herculesindignatus Troiam euertit, Onomafticon; o Perturauté liosequos Laomedon à Ioue pro Gany medeacccpiffe, Scholia in Lycophronem, Cxl. Ex his etiam ' Anchifesfoeminis clam admiffispulloshabuit;Flom.lliad.s, —— — . ibat ! "m dy m. — Hisattexemusqua ad religionem pertinent, circa deos;facrificia, fepulchra.omina. Etquoniam plufcula de dijsfeofferunt,ordinem literarum fequemur. Apollo; videinSole; Caftoris equus nomine Cyllarus, vt inter propria dixi. . ; ETE 4 -ARURCTIM n" | TENURE S Ceresin equam mutata, Oncij armento feimmifcuiffe fertur, cü Neptunusamore eius Proferpinam quzren z tis captus infequeretur: Neptunusautem decipi fc intclligés, etiam ipfc in equum mutatus. rem cum illa habuit: vnde Ceres initio valde indignata eft , & Erianysinde cognominata: poftea veró iraremiffain Ladone fluuio fe abluit;& inde Lufia dicta efl; Paufan.in Arcadicis. Ex hoc concubitu Arionem equum natutá fabulantur, vtin- 'ter propria equorum tormina dixi,Prope Phigaliam Arcadi vrbem in monte Elatno, Cereris Melznz.id eft ni- jo prz pullatz'uefacrum fuitahtrum.Dez cum Neptuno congreffum füb equina fpecie celebrant Arcades; Verum - non indenatum Phigalenfes equum volunt,fed quam dicüt Arcades 4lizzomav. Deam veroiridignationein Ne- ptunü concepta, przteread; Proferpinz raptu confternatam, fibi pullam induxiffe veftém ac in fpeluncam fefe infinuantem;diu poftca non effe vifam;&c. liinc antrumillud Phigalenfes Cereri facrum afferunt;atque fimula- crum inibi confecraffe;habituquidem in petra fedentis. ac catera mulieri perfimile; prater caput. quod cum co- ma erat equinumyadnexis draconum & ferarum id genus item iconibus. T unica ad talos deimiffa. Delphin manu fuftinebatur:columba veró altera; Cereris & antri fic quodà refponfo meniinit Apollo, quum Phi galenfesdeum . adijffent: A'pxoles a Res axem Qoisyarsat Qu*yai A eto Nocono9- lar ao y 06 d [1006 971140 42Y ay rgov, Hxc Czlius I3.3::€X PaufanimArcadicis»vt apparet. — . "LACT AP EER um T Dianaapud Arcades Ede/77« dicebatur,ab equarum inuétion e,quasamiferat Vlyffes,qui & equeftris Neptu- $0 niftatuam erexit, Czlius ex Paufaniz Arcadicis, Aiuntautem Vlyffem ( inquitibidem Paufan.) cum equos illic, -(vbinunc Pheneatarum acropolis eft) reperiffet; voluiffe equosin Pheneatarum regione nutrire, vtboues id Epiroquz éregioneIthaca et. Czterum equeftris Neptuniflatuam ex xreab Vlyffe pofitam ;párum mihi veri. fimileftt,qiüotamen temporiszris fundendiars nondá extiterit, Hzc ille. Celius ex hoc loco inepté vertit, Vly fem ftatuam equeftris Neptuni crexiffe;fed ion ex xre. Hippolytum ab equis diftra&um teuocatum ajünt ad vi- tam herbis quibufdam (Aefculapij) &amore Dianz; lupiter vero talis medicinz; qua mortui vitz redderentur; ..— repertori indignatus ; Aefculapium fulmine adinferos deiecit; At Triuia Hippolytum fecretis almá recondit « Sedibus: & nymphz Aegeriz,nemorid; relegat: Solus vbiin(yluisltalis,igtiobiliseuum | Exigeret, verfod; vbi . nomine Virbiuseffet; Vnde etiam Triuigteinplo;lucisd;facratis. Cornipedesarcentur equi: quód littore cür- |, rum, Etiuuen& monftris pauidi effudére marinis, Vergilius7.Aeneid, Vide Celium 11.24, Poct£ equos Nocti 60 nigrosadícribunt, Diei candidos:Lunz nigrum alterum, alterumalbum. l'extor.. Lung Aethiopesconfecrant .— £uee/do Douy 2g và E ryetov, cic touc 3 9eo0 c'ro yl cupspyyooz x. Orepoüv rec Heliodorus lib.16. Et alibi, v2 822,2 uv eeAluvauas moeaeis iiia rod od Eu ASI TU) 7) o0. «Als TETatpoV largo AóUx ay ect Ieowayla iüvaeeric uia. Diet. equi apud ' Homerum Lampus & Phacthon:recentiores Yero,vt & Lycophron, Diem à Pegafo equo vchiaiunt,Scholia Ly- . cophronis; Hecateetiam ad Dianam fiue Lunam pertinet: fingitur autem re4osóx£QeA Q^; tergemina Aufonio: quód caput eius dextrum fit equi;finiftrum canismedium hominis agreflis.| T4orweoree E'kaeni AeoU 0 do istos Qevcus. Vang» seonmteie, XT d|gEiot Y dev alpaiyru. Nvoswzrie nux utosi S EQpu aye ióuco (9-5 Orpheusin Árgonaut: .. Fortunzequeftris edem vouit Fuluiüs pretorin Hifpania, quod flrenua equitum opera in Celtiberos vfus forct, Czlius. Et alibi, Equeftris Forturiz teinplum fuiffe.legimus in Taciti Annalibus, apud Antium ; nec iri vr- - bead fuatempora vi(itatumi.. Hecate,videin Diana. De Heniocho fydere fupra idi ediximus; Hercules (2223/22 o cognomine Onchefticolitur;vel ( vtalij) Thebis, Hefychius & Varinus. Hippodotes (per o. iri penultiiia , ma Bor | o mper J k 7 H 2,5. y " » - B UJ y rinnis f d; ys * - »j r4 " 1 Z2 Ü U A GYPUCGIDI. - 1 S : | £- i lim perepfilon) Hercules cognominátus vt fcribit Paufanias: cui templum Bocetij conftruxéte, ea fcilicet ratio-. 9 f*iequodcüm Orchomeuij aliquando vfq; ad eumlocum veniffent; Hercules noctu equos, quiad corum curres , etantiuncti,colligauit:vnde & cognomentum dedu &um;Gyraldus. ÜuerewieAdono Balk^vs ngo Qvo a ARN) ; Orpheusin hymnoad Hippam Bacchi nutricem. Vetus Orphei codex (inquit Gyraldus) Hiptam non Hippam habet. lzroras6 dpuuone Acl, (picus auis,dryocolaptes vfitatius) 7o) cat; id eft Iuno; Hefycbius nonfuoloco,fedft- — tira ante liem. De Iunone hippia pauló moxdicam. Hippe Chironis Centaurifiliain equam niutata; vtiunra in equofydere dixi ex Higino.Ouidius tamen 2, Mctam.Ocyrotn Chironis filiam inequam mutatam fabulatur; Hipponam deam equorum & ftábuli antiqui venerati funt,vt Bubonam boum:dehae dea Plutarchbusin Paralle- lis meminit, & Apulciuslib.s. Afmiaurei,& Tertullianusin Apologetico & Fulgentius ad Chalcidium:cácnim | ipterdeos Semones,qui vocantur, (quos nec ccelo dignos putabant, ob meriti vidclicet paupertatem, Fuloent.) ioi commemorat. luuenalis quog; eandem intellexiffe à plerifq; putatur inillo:Iurat.Solam Hippo,;& facies olida ad przfepia pictas:vt fcilicet Hippà & Hippona dicatur, Gyraldus:fic Dido & Manto proDidonem & Mantonem - duse e Hippona puella (aliqui; perperam puto,Eponam vocitant) quam Fuluius quidam ex equa genutts fupradixiinterpropriahbominum. Refpiciopilz medio, quzftabuli trabes füflinebat. In ipfo vero meditullia Hipponz dezfimulacrum rcfidens zdiculz, quodaccuraté corollis rofcis qnidem recentibus füerat ornatum; Apuleiusz.Metam. lunoctiam hippia, id eft equeftriscogneminata efl Gyraldus. Hefychius Hippiam inter. pretatur Iunonem, vt pauloanteretuli. Iouis currü,quiin exercitu Xetxis Xerxen ipfum przcedebat, octo eqüt . albi trahebant, Herodotuslib.7.. Equo vehi flamini Diali non licebat;ne fi longius digrederetur, facra neglige- rentur,Feftus. Fel equinum tantum inter venena damnatur,ideoflamini facro equumtahgerenonlicet,cü Ro--— ma publicis facris equus etiam immoletur; Plinius, PirithousHeg/isc nomen accepit.3ez £ a8 fara Énoiebt- ie v Y Ala Gira yvocDu, 77 wire) auri, Scholia in primum lliados. Multis gentibusequum hoftiarum nümero ha- beri;teftimonio funt Lscedemonij,quiequum ventisimmolant,&c. & Salentinijapud nos memrane (*ficha- bentimpreffi codices mutilati) Ioui dicatur, viuusconijciturin ignem; Feflus. Calaberlib. 14. louiscurrum & equos deferibit hifce carminibus, Tv? Qépgeoxov E Tag € BoetuctZé Quo (Q- 9 Odi avi Novos qe. 'ToU$ 9 «a9 jer tevov Co ji AQ: isefie ec Noua (Q- atv £V TG» , 2 01 2 aiu GpoT AiQy . Xepeiy var Gic oILL OU TOL CY eiretot (O- [. aio p cu Qs Luna,vide Diana, Martis hippij id eft equeftris;arain hippodrome Olympico fuit; Calius ex Paufania.Equiria, ludi quos Romulus Marti inftituit perequorum curfum;qui in cam po Martio exercebantur, Feftus. Curldibus Decembris (verba funt Plutarchiin Romanarum rerum queftionibus capite 93. icooc malim ira (9-,id cft equus) in curfüequorum victor dexter facer. (Videturautem non Decembrisfed O&obrts legendum, vtmox exduo- — bus Feftilocisrecitabimus.& Cyraldusafferitinlibro deannis& menfibus: Eftfané O&ober vniuerfüs Mardi is facer.) Martiimmolatur, & caudá ftatim decifam ad Rbeginam (regiam; Feftus) qui diciturloetus, deportatali- ^ quis,&aram cruore fpargit,de eapite vero inter fe decertant, alij de facra via defcendentes, alij de Suburra aducr- fuseosimpetum facientes? Au quod Troiam equocaptam putant, idcirco equum fupplicio afficiunt, quódà . P — hs M c a cM ynmn —-—-— (0 a. 1 Troianisoriundi;Mixtad; Troiugenüm fintpignora clara Latinis? An quodiracundü,ferox, & bellicefum ani- 1 maleftequus? dijs autem grata & accommodata iinprimisimmolant, Victor autem idcircoimmolatur, quodvi. &oriz Marsauthor eft: Vel potius,quoniam Marti conuenitflare loco; & quilocurn fuumin acie tuentur, vin- cunteosqui non manentfed fugiunt:vt celeritas ( perequuminfinuata )tanquam fugz & timiditatis occa(io — | (ioddiov)per hoc facrificij genus puniatur, & tanquam fub enigmatis inuolucro fugam minimé falutarem effe in-. telligatur. Equus Martitmmolabatur,quod percius effigiem Troiani captifint vel quod eo genere animalis - Mars delectari putatetur,Feftus Etalibi, Panibusredimibant caput equi immolati idibusottobribusin cempo 40. Martio:&id facrificium fiebat ob frugum euentum: & equus potius quàm bosim molabatur,quod hic bello;bos frugibus pariendis eftaptus Feftus.. Et rurfus, OGober equusappellatur, quiin campo Martio menfe Octobri immolaturquotannis Marti;bigarum vi&tricium dexterior:de cuius capitenon leuis contentio folebat effzinter Suburranenfes & Sacrauienfes;vtij in regiz pariete; illiad turrim Mamiliamaffigcrét: eiufd emá; caudatanta cc- leritate perfertur in regiam, vt ex ca fanguis diflilletin focü, participandz rei diuine gratia: quas hoftias htc qui- dam Marti bellico facrari dicunt; non / vt vulgus putat) quia velutfupplicium deeo (equo) fumatur, quód Ko- .maniliofuntoriundi,& Troianiita cffigiecqui funtcapti, Hac Feftus. | : mg] Equorum greges, quosin traijciendo Kubicone Marti (aliàs lumine, non Marti) confecrauerat ; ac fine cu- ftodibus vagosdimiferat ; comperit pabulo pertinaciffiméabftinere, vbertimquefere, Tranquillus in vitalulij Cafaris. - | Colebatur Marsà Carmanis,cui quod equiscarerent, eorumá; inopiain bello afinis vterentur,afinum facri ficabant;utStrabo lib.1s. fcribitiid a Scythisfietiait Arnobius Apollodorum citans, Gyrald. Martis equi biju- ges, Vergiliusin Georgicis:Equos eius errorem & Pauorem V aleriuslib,3. Argonaut.nominat,exHomero | v Ícilicet,qui lliados quinto & alibieofdem Deimon & Phóbon appellat. Ad: — Mineruahippia;id eftequeftris, vt Phurnutusait: item Paufaniasin Atticis,nec quidem femel: item Arpocra- | tion, (& Suidasin lez A uua. )(ic veró nuncupata quód currum inftrüxeritprima:hanc Ifxus rhetor & Mna- feas Neptunifiliam fuiffe tradiderunt.ac Polyphes Oceanitidis. em m Adam etiam vocatam fcribit Phurnutus,qu afi dicas equidomitricem, Gyrald.& Cel. Palladis htppisara ft hippodromo Olympico fuit Czlius ex Paufania. Pallada equefirem in Libya genitam aiunt; Cxl. Mincrua bip- pie (Alu raria) & Neptuni hippij arz funt in Hippio dicto Colono Atticae ( cuius fupra mentionem fcciin- 69.) terproprialocorum Paufanias. V'arwev C euxéov a3ouevo: avnoye,Callimach usde Minerua:id eft, Gaodcns cquo- rum &ícutorumfonitu. Hippiavocata eft Minerua;quód é capite Iouis cum equis profilierit,vt feriptusin cam hymnusindicat, Vel quód Coryphe( lego Polyphe,vt Suidas& alij haben t) Oceani filia ex Neptuno cam vnà ct. curru pepererit. Vel quód Adraftus Thebis fugiens, quum equosin Colonofifterct ; Neptunum & Mineruxm Souise appellárit,Etymologus& Varin. Neptunus Tam, vel( vtalij fcribunt) l'aze«- pere. in penultima, id etequeftris cognominatur, Suidas& Varinus, HippiusNeptunuscur appellatus fit, cum alias caufasab alijs fuiffe exiftimatas ; in Achaicisdicat Pauíanias (quas tamen nonrecenfet:) Ego, inquit , fic puto cognomi- natum; quod à izzmje, id efLequitationisinuentor fuerit : nam & Homerusin equorum certamine Menclao. ab dei huiusappellatione adbibuit (Menelaum Antilocho deferentem facit, Camerar. Jiuramentü,quodequis | conneniret; aav sped, yeitio Xev Guvoavyatov | O uyvOn, wxden Gkcov T0 uo dou eoo mie. Pamphos(wap Qus) 7: ; ; Yero, ie T Edqua. mE. g.füpereain Georg.verb:, T'. à: cui prima frementet. Fud it equt finr Petrai,In quibusIocus Pctra nomine; percudfus ideogi Negro T 2j t 1 * .- d Ay, em WIS TP "NOS dit. Komaniautem NNepranum equeltrem qe » Graci TomovIHaze reis uanigat ian arii agilitate, Camerar.) Hippi Neptuno Gyraldus. Petrzi - . ; 2 «à qp d e fep tet cux amnum Venere pollutus fit:quod effufum femen gera (ifcipicns, equum primum miensin petra quapiam;per!amnun : exhibuitvocarümScyphion. Alij difpofirum fuiffe certamen fcribunt Pctrzo Necptuno,1u eoloco vbi primus equus iemipesisegreflus efl-propter quod & hippius Neptunus efl dibus, Gyraldus.. idefüperiusin Cerere, uacum in equam mutata Neptui s Grammaticusin tj , . Paufania. qe ^ i 3 UE oS. S er P & *N ME ase» Hocea v, Quante Qai 2 t forte naues intelfigat) frs" 5 (inquit Gyrald. eara z |» cebantur,mox Circenfes & lu L : 350 Zr z" Neptuni p* - ES "4 De ,adoupeobon PE ur REG BDULUM. 4 Népiuiniin équum mutati fabulam Ouidius defcribit 6. Mctam.Meminit & Paufanias in Arcadicis,vt fuorz digi in Cerere. Noéti equos nigros poétz adfcribunt,Diei can didos:Lune nigrum alterum;alterum Uibun Posos Humentesiam Noctis equos, Lcthzad; Somnus. Frzna regens, Claudian.3.in Rufin. Pluto zvréreAQ» co- gaominatur quinto lliad.Scholia exponunt equeftrem cgregios equos habentem:Vel £xAvad Low Ocrizr p doose, cl acctenyAfgi mis Urin uii Serasdow olpuaryatsi oru 16 Donlero or auris vein 0a alui YI egoz Qovue ael Et pw Wiad.A.vbi Scholia Fortaffis autem infignes equi ci attribuuntur,quia mortem nemo cffu gere poteft, Vide etiam Varinum in Kavzz eX». Proferpinam Pindarusin Olym pijs A&/zrs ev nominat, fine quia mos eft poéis (vt ait! Scholiaftes) huiwfmodi epithetis deos ornare: (iue quód cum eam à Plutone raptam Ceres mater quzreret: wr cürruiinfidenteminuenerit. Saturni in equum muzáti fabulam recenfet Ouid. 6. Metam. Talis & ipfe ivi , ceruice cifudit equina, Coniugisaduentu pernix Saturnus:& altum Pelion hinniti fugiensimpleuitacuto. Ver- qe gilin Georg.cum equum bellatorem defcripfiffet. Rhea Neptunum enixa intergrcgem agnoromiuxta Arnen — fontemab agnisappellatum occultauit , Saturno autem equum fe peperiffedixir,& pullum equinum eideuo- randum dedit, Paufanias in Arcadicis. Sol ié0:6724G-. quod duobus cquisalbis vchatur,Lexicon, Solem Arifto- 21 $ Á X 2 ENT. 3 EU j d M AEN * "e [3 T * E i 2 WS D hanes vocat iaevdpusuy EXobUVoV TO 10 vanutvrot 2 6duAy C OSUVZDWERVIO Avr, Varinus. Tlvo avisvroy az 695mm, | PindarusdeSole. Interea volucres Pyrois, Fóus & Aetbon, Solis cqui quartusqae Phlegon, Ouidiusfecundo Metamorph. Oiayy,rteuavia«Q» donar», Theodc&tes de Aethiopibus. Ignipedum frenator equorum, Sta- tiuslibro primo Thebaidos. Sol equos fuos ne fatigentur pafcit herba quadam , qua guftasa Glaucusin mare fe przcipitem dedit,& in demonem marinum mutatus cft, A]cxander Actolus apud Áthenzum. Equusanimaleft. | Aic, oc Eu popuov, cic o0 foviovs x, su Ovi Q/Acv, Proclusin dies Hefrodi, Erichthoniusomniti princeps, currus equis j iunctis docuit quadrigis folaribus perfimiles compinigere , vt fupra dixi. Apollo nomius, id eft paftoralis, quod e paueritequos Admceti,de quibus fupra ctiam memini. Vide Onomafticon in Admcto. Ibisee,locus Fheffalicus, ' ' ui forte paluftris erat & aptusalendisequis. Pauitautcm Apollo Eumcli equos,tanquam pafter & mercenarius (rzéteus) hdmeti:autáloue coactus,vt qui Cyclopes occidiffet, non illos Homericos,fcd alios quofdam, Varin, Tofias rex aboleuitequos,quos dederant regesTuda Soli,in introitutempli Domini,iuxta cameram Nethanmaz- lech eunuchi;qui princeps eratin fuburbijs:& quadrigas Solis combuffit igne.Regum r23.Hic Munfleris,Ado- raturiSolem (inquit) infidebant equis illis, equitabantd; ab ingreffu templi víquead cameram Netbanmzlech. Apollinem Perfz equo placabant Placat equum Perfisradijs Hyperiona cin&um Nedetur cleri vi&tima tarda deo, Ouidiuslib.1.Faftoru m. Maffagetz edam,vt Herodotusin fine libri prian docet,cquam vtpecorum perni- - ciffimum.Soli vt deorum perniciffimoimmolant Idem de Perfis Varinusrefertin voca Tevez EquumSoliim- — molaria MaffagetisfcribitStrabo lib.i. Herodotus etiam à Scythis idem fieri tradit, Gyraldus. Philoftratus in 39» Heroicisrcfert Palamedem Gracis przcepiffc , vt orienti Soli candidum equum ma&arent. Quadrigz de equis j albis Soliad facrificium apud Acthiopesadornantor,Lune vero bigz boum fiue taurorum; Heliodorus. Rhodij .quotannisquadrigasSoli confecratasin mareiaciunt, quodistali currículofertur circomuchimundum, Feftus, —— Pallumà quo pullium, vel hippomanes, abftulerint pattorcs, Soli immolant, vt fuprain hippomanismentione ex Acliano retuli. Exercitu Perfarum progrediente, ignisquem ipfi facrum eternum; vocabant, argenteisal- — taribus przferebatur.FHunc mox infequebantur magi,magosiuuenes 165.puniceis velatiamiculisequotinanno — | dies fant. Mox Iouis facer curtus,quem albitraherentequi : Poft quosinfigni magnitudinevifebatur equus So- lis,fic enim dicebatur,Calius. Ventisequüumimmolant Laecdemonij in monte laygetojbidemá;adolent, ve, corum flatu cinis eius per finitimos quàm latiffimé deferatur, Fcftus:in caufa forte eft ventorum celeritas:qua ra- tione.vt diximus,ctiam Soliimmolabantequum. Venushippodamia; /z2c52 44 nominata apud Hefychium, irem Brifeis. Egg G» A Qoc8rr«, id eft Equeftris Venus (hoc cft, equo infidens) abantiquiseffingebatur, nam. Venerisfilius Aencas,cum occafum verfus nauigaffet;equum mox confzendit, & hac ftatua matrem honorauit, vtSuidasfcribit (1n A Qozd1rv,/ Gyraldus. - 4 Romz publicisfacris equusimmolatur, Plinius: videturantem Octobrem equum intelligere qui Marti Ro- mz immolabatur,vt fupra diximus, Ioui etiam,& Soli, Ventisá; facrificatos equosin fingulorum mentione re- tulimus. Scribuntaliqui, 6s exz3ec juetae JecTc warrior med atv pedes d eo reoov Vrurov AUi veio dyube QU ev, Scho Jiaft. Lycophr. Apollonium adeintem Babyloniorum rex Graco fermone facrificare vnà fecum dijsiuffit: Erat autem candidum equum maéctaturus ex Nifzisde meliorenotaficinftruéctum tanquam in pompam profecturü,. : Philoflratuslib.: Regem Indorumaiuntad flumen accedere cum augeri diesincipiunt & illic equos nigrosQue taurosfluminitanquam dco facrificare.Philoftratus. "lauros, veteresfluvijs confecrabant: aliquietiam equos $&& viuosin eorum vortices inijciebant,vt Troianiin Xanthum, Varin in TeeJosc. H'3TIHseelva: [od e od sto oz C Utiyov aUuoy (alay ar aurmiiaos eie ^) zrspiti aw dpyoos ayer , partim defingalishecatomben immolandi, partim epuli po- pulo parandi gratia,Heliodorus io. Aethiop Cum T'hebapiaduerfus Lacedymonics bellum gererent; Pelopi- da vni ex ducibus Thebanis Scedafom in fomnis vifüm aiunt:aduentare enim Lcuctra Lacedemonios, fibi ac. filiabus poenam daturos: vno veró prius die quàm cum Lacedzmonijs confligerent, pullum equi (aov tror, lego zz) candidum inftru&um ad tepulchrum virginum mactari iuffit, Plutarchusin Amatorijscap.;. In Ve- netisfané quidam Diomediinfignes exiffunt honomes: nam candidusilliimmolaturequus, Strabolib.s.& Eu- ftathius ^ MONM In Theflaliaisqui vxorem ducturus eft;pro nuptijsfacrificans, equum bellatorcm indu- citfrenatum,& omnibusarmis inflructum: Deinde facrificatione facta.equum vxori babenisducendumtradit. —.— Iam porró id quam fignificationem habeat, l'heflalis explicandum relinquo; Aclian üs. leóovrén, cquumim- 68 molareapud Strabonem.In fcftis quibufdam Tartarorum praeparatur lac equinum (equarum albarum) in va- fis decentibus: & rexipfe manibusfuis diffundit hinc indelacillud pro honoredeorum fuorü , arbitrans & à ma- gisíuis (ic edo&us quod dijlac bibant effufum & folliciti fintcenferuatoresomnium eornm quz poffidet. Poft facrificinm illud nefandum bibit rex delacte equarum albarum,;nec vlli alterilicet ilja die bibére de la&eillojnifi fuerit de progenie regis, przter populum quendam regtonisillius Horiach vocatum, qui hoc etiam gaudet pri- uilcgio propter victoriam quandam magnam,quam pro magno Cbam Chinchisobtinuit, Hincfitvt equi albi atq; cquzin magnoà populoillo habeantur honore. Rex quidem huiuscoloris equos & equas fupra decem m i- lia poffidet,Paulus Venetus r.65.. Sauromatz plurimos alunt equos; vtpote Nomades, quibus non tantum ad bellum vtuntur,& in cibo:fed dijsetiam fuisimmolant,Paufaniasin Atticis. | uM. In rogo Patrocli comburcbantar etiam equiapud Homerum Hiad.J, Volucer equus Veri imperatoris fc. 9g pulchri 1 | 4 I | CL, V "Athenis fepultefuut,vtin Olympiorum mentione diximus. Magnum in equis alendis ftudium pofuerüt Mega- hoés Clironis filiz;in precedentibus fparfimin fua fingulorum mentione recenfui, : phofes fiue trásformationesin equos, vel equ asSaturni Iouis, Neptuni, Careris,& Hip pesüe Ocyr, » Ominajoflenta. Pedeftriumaufpicia nominabantur,que dabanturà vulpe;lupo, ferpente, equo caterisque -. -fpicesimperium orbisterre figüificare domino pronunciaílent,imagna cura aluit:nec patientem fefforisalterius, M. os primus aícendit:cuius etiam inflar pro zde Venerisgenitricis peltea dedicauit; Suetonius. Pliniuscum de Buce- ELE EO ^ quum cumquing; pedibus, Ant.Schnebergerus. Apud comitem Palatinum Henricum vifus eftéquus 6 pedib/ * 3 44 zu 238213 ave 16s obe ue naa : 207 IE b, 3t Aur Tullo er NO FE A5 I 4. JL UNAM 301 A a 1g im 3 TAN S UCSP e y mcr ea, PE MEIOE AP ds D AU roi à Co CR] Jen LG neeeesnroa (005 Ab equisadafinos, vbi quisà ftudijshoneftioribus ad parum honefta defleGit, vele conditione lautieread 179 abiectiora deuenerit^ Tjdpiaeyidio, o. Tggranem ires psa oe Gionio ProcopiusSophiftain epiftola TEPETO We neto . ! ; | Zz ; x aune " EE à E Wh. E L $326 — | De QuadripedibuA o 0 A xafino equus;| Ex [Bé asuentAoy ivav Vara (- LoRGEN, E.tardigradis afinis egtius erficrfit, cum cfarüs eüadit qu ift piartl obfcuro genere natus;aut quoties ab indo&to priceptoreproficifcitur difcipuluseruditus,&c. Erafm. Meminit — etiam Apoftolius,& interpretatur Ovz ** 4 tory op] qoi uito X9 rov, vt non folum ad parentes aut priceptores rcfpiciendum fit:fed in vno etiam hominelotum habeat prouerbiüm;quipridem obfcarns nobilior euadit, Bo- - Ties meos nunquam abegerunt;nec equos, Ov 53 awaer iuo; (095 lVAduriwS OS XU Vasrue, verba Achillis ápud Home- rum Íliàdos primo,prouerbialiter vfurpataà Plutárcho. Víusefl;cum negamus nobis effe cau(am , curillum aut ^ illum odiffe debeamus, Erafmus.Acarnici equis A xaovixolizraror dicebantur equi maximi. Finitimü illi cniu$met | minitetiam Ariftoteles; l'a (9- Gcosasuxs. Vergiliusitem in Georgicistribuit primam làndem equis Epiroticis, | Acarnánes enim funtiuxta Epirüm;quemadmodum Theffalt; Conueniet vti dere quapiam eximia; ant infigni pramio, Erafmus. Équis albis przcurrere, Horát.t.Serm.: Vel quódequi albi meliores liabebantur: vel fortunasu tiores & aufpicatiores effe credütur: vel quód illisintriumpho victores portantur: hinc qui longeinteruallo ali- cutus rei pr&cedit;albis equis precedere vel vincere dicitur. Graci fimpliciter dicunt zwez v& co) prolongé an« [ tecellerc,quód equeftris curfus (it expeditiorjErafmus. Anus velut equus profundam (pro fcpulchro) habebis | Toffam,Teaét ax me Vat * xeteatdpascy quQo» EZac: De ijsqui penitusabijciuntur tanquamprorfus inutiles; Equi enim pofteaquam confenuetint,inaltosterrarum fpecus ( &s y eidyaz, Suidas) aliquó pracipitantar, Itamulier - olini'amata,tmul atq; defloruit forma, fafliditur ab omnibus:firhile illi; Equifeneétus. Era(mus. Apud equum, | & virginem; Aefcliines aduerfus '"Timarchum refert, Athenis fuiffe quendam tantefcueritatis,vtfiliam quodim- pudicé fegefferit,nec integritatem fuam feru árit víquead matrimonium, deportáritin locum defertu m;átq; ibi . vnàcum equo incluferit;haud dubie fame pertturam : Eiusd; domicilij folum füa etiamnü etate fuperfuifletra- - dit:quodex re dicebatur Lag fzrarov stt «ool jid efk, Apudequum & virginem. Dici potefl in exemplüm immodi- | 2 cz feueritatis, Erafmus. Hippomences (inquit Suidas) prefectus (Xoyov) erat Athenis ; exciditautem magiftratu hancobcaufam. Quum ciuisquidam filiz eius vitium clam obtuliffet ; pra iracundiain cellam quandam cum - equo eam alligatam conclufit,& neutri tibum przbuit. Equusigitur fame vrgente puellam aggretfus cófumpfit, & paulo poft etiam ipfe perij tac domicilio in quo erat euerfo obrutus eft:& loco nomen impofitum zzsworxe- enc. De hoc plurarequire füpraina.interpropria virorum ab equo facta nomina. N Canthertusin foffa, Cantherius in porta; Cantherinoritu flantem fomniare, prouerbia ex Erafmo explicaui füprain Cantherij mentionein s. | . Me! "S 2 Caudz pilos equinz panlatim vellere;dici poteft prouerbio;qui quad viribus atq; impetu fieri nequit;idtem- poreatq; affiduitate cólicit.Horatiusin epiftolis: Vtorpermiffo,caudzd; pilosvtequinz, Paulatim vello,demo . vnum,demoetiam ynum;Dum cadat elufüsratione ruentisacerui, Quiredicad faftos, & virtutem xflimatan- 3 nis. Natum é facto quodam ducis Sertorij,cuiusrei meminit Plutarchus in eius vita.Hicenim cum fuis cópijs,ex barbara turba conflatis,rationibus perfuadere non poffet;in re militari plus habere. momenti cófilium;quàm vi- testemerarias, poftea quàmilli parum feliciter pugnatfent , duos proponitequos,alteram macilentum atq; in- ualidum:alterum vegetum caudapilofa. Atq;inualidoilli inuenem adhibet przgrandi corpore & admirandis viribus. Contrà vegeto illi pufillum & imbeciilum admouet homuncionem:hic fin gulos pilos paulatim vellens, breui fpatio totam depilauitcaudam. Iuucnisédiuerfo caudam omnem fimul manibus vtrifq; comprehenfam, viatq; impetu conatur reuellere.Qui cum fruftra fudaret;rifui fuit circumflantibus. Sub hac aflurgés Sertorius; cuius confilioiuffud; hec fuerant acta, Videtis (1nquit)com militones,quanto plus poffitingenium quàm vires, Erafmus.Eandem rem defcribit Valerius Maximus 7.3. Sunt quedam; inquit Erafmus) & hodie vulgó iactata, non indigna qua veteribusadagijsadnu merentur: Quod genuseftillud, Nó oportere equi dentesinfpicere do- nati:Cum fignificamuszqui bonid; confulendum;qualec ung;eft quod non emitur,fed gratis donatur. Víüseft tamen boc prouerbio Hieronymus in przfatione Commentariorum in epiftolam Pauli ad Ephef. Parum; in- quit;eloquens fum. Quidad te? Difertiorem lege. Non digne Grzcain Latinum transfero:Áut Grazcoslege;fi tius lingue habes fcientiam:aut fi tantum Latinus es,noli de gratuito munereiudicare:& vt vulgare prouerbium eft,equi dentesinfpicere donati; Erafmus, Germani hoc prouerbium fic cfferant, «51482 foleim gefchenckten pferd mut ins manl[ahen, | BE scc CER ÁrT | .. Equirandiperitusnecantes: Sumptum à pota quoptam, in eurn qüi profeffus resferias verfatur in nugis, Equitatio militariseft;& ad bellum pertinet: Mufici func imbellesac voluptatum infe&tatores, Gregorius theo- logusinepiftola ad Fudoxum rhetorem, lzaeeuvo dleoazr pn axem Ae d aronie- pre YJwsTepqus kou Pmrcupde —| SJaqsororic C C05; Nondum liquet é quo pocta fumptum fit:fed dictü videtur in Thebanos, qui duasartes pre $ cipué difcebant,equitandi & canendi tibijs.quum altera parum altericógrnat, Erafmus. Ferocioresacinfolen- tioresredduntur copiofo pabulo.non modo boues,fed & equi & afini.vnde extat& Sophoclisdictumin tumidi quempiamac przferocem: T'ujinquit;ferues,quafi pulluspabuli copia; Erafi mus. l'azeov0eocQ-;cquina ferocia velaudacia;2on? d[i«luo rare e orruvopAiuv, V artnus & Suidas. Ibyciequus;UGdxe- rz 9», iniocum prouerbia- lem abiffe videtur, deijs qui nolentes preter&tatem ac viresad periculofüm (vel difficile) negotiumadigerétur. Dictioriginem refert Plato in Parmenide.Tbyco poétzequus eratiam annofusathleta,multiscertaminibus de- tritus.Is quum ad certamen currui iungerctuf;extimuit, videlicet expertuseiufmodi ludorü aleam; Ridente po- ' pulolIbycus furgens, Equus (inquit) domini fimilis eft:nam & ipfeiam fenexad amandum compellor.Hucallu- fiffe videtur Horatiusin epiftolis, Non cadem eftatas,non mens;&, Soluefenefcentem maturéfanus equum;ne : Peccetad extremum ridendus, & ilia ducat; Erafmus.: Eodem proucrbij fenfu Sophocleus etiam equus vfürpa- tur,vtinfradicam. Incitaequum iuxta nyffam,id eftlincam vel carceres, &c.. Vide(apra in e; in Carceram mentione. Ithorus,/ ep «Suidas ait vocem prouerbialem fuiffe (227 waesxeMé outio) in eum quivelut in- ftigator hortatorq; foretalijs:tranflatum opinor ànautis »quos remigantes nauclerivox animat ad gnauiter la. borandum;fiueab equorum curfu.Plutarchusfcribit/zzo6opev( vide fuprain c.) appellatam cantionem adinci- tandas equas:fopeiy Graecis eftimpetu infilire; Apparet Grzcam vocem compofitam ex 15, vade: & àpévincitate; Eraímus. Lydiuscurrus,videfuprain g.e.vbidecurribus. * "Y Optat ephippia bos piger,optatarare caballus, prouerbialis verfus apud Horatiti, vtin Doue dizi, In planicié equum;quotiesquisadid prouocatur;in quo plurimü valet,quoq; vel maxime gaudet. Equtüs in campo tanqua in fua eft harena. Apud Luc.in Captiuo,cü ipfe iudices poftularer,; Plato refpódet; veikévo el; vro sro homi , nem rhetoricü figuificans,& in agédis caufis exercitatü.Plato in T hezteto,Vradas(aliás zzz») eic zreMiav aroma; 706, É Xexegalu i l " POS dgin mai t n S Di do d 5 | D De Equo. Hh: f o p? : E Lu mes 45 ao as. TE TAM ae d aM Z. Xx gab rio eic Adysc. Eranflatum videturà militia:nam quoti esres cft pediti cum equite;pedes fugit campefiria ife &aturá; loca impeditiora;Era(m, Varztas eic aredioy avesxoi do vor &vOos d v 6L eo "TiéeeToe p» fayeia, C4 zx eaa co aezei "Suidas. Et rurfus; 'azoveic arebiov izeteovm $ dre nal i Averreve.. Equus me pottat;alit rex:prouetbium; vt Graci ! parceriograpbi fcribunt. hinc natur. Iuuenis quidam füb rege Philippo ftipendia faciebat. Iscumadmonere- | tur vt miffionem peteretfefed; à militia abdicaret;negauit fcfacturum;his quidem verbis, l'sz(9» pi Qe, Gaoc- "Asc un ze:Qe. Huc allufit Floratius cü in epiftolisfab Ariflippi perfona ficait ; Kectiushoc, & Splen didius mul- tó ell,equus vt meportet.alatrex : Quo quidemin loco Acron huiusadmonet prouerbij , cuius etiam meminit - Diogenian.A paret é tragoedia quapiam afcitum:eft enim carmeri auapzfticum dimetrum, Erafmus. Probiim- | peratoris eqnüsin parcemiz formam deduci poteft. Is erat tiec decorus quidemynec flaturofus : veruin celeritate 0. tantavt diurnis fpatijs centum obiret miliaria:vel in decimum diem labore haud interpellato.Eum tamen fuga- ci magis quàm forti ac flrenuo congruere militi pronunciauit Probusidem, Czlius,, Procul à pedibus equinis, - Eu wooriceav,ctiam hodie vulgó dicitur ( Germani inferiores, Fader dem pferde ben: & alij paffim; e/4m[f dem | fueffez: Das pferd cblecht, gehe nmt zuo nahe ) cum fignificantfugieridü effe periculum. Proprius huius dicti v(us —eftin certaminibusequeftribus,vt fibi quifque caueátiid deinde vulgus prouerbij vice vfurpauit, Eraímus. T9 "opiariv Varmos, n0 2o Te Ds «dog vocdv 8 utet voix iem deis Stc. Id eft; Equusin quadrigis,in aratro bos: nauem / "ocvffimé preuertitur delphinus ; Pindarus vta Plutarchocitatur.. Erafmusiriprouerbio Quam quifq; nóritar- ' tem in hacfe exerceat. Equis & quadrigis;id eft omnicoónatus Cicero ad Q fratrem.Idem 2 Offic. . Cum his velis equisq;,vt dicitur,fi honeftatem tueri ac retinere fententia eft, decertandum eft. Si huic occa(i onitempus Íe fu b« | ' xerduxerit,nunquám zdepolalbis quadrigisindipifcet poftca;Plautus in A naria, vt citat Erafmus in prouérbio D Equis albis przcedere. | | J n m a eie 10s dier ac RE og -— — Salueteequorum filiz,videin Mulo. Equum habet Scianum;olim prouerbio dicebatur in calamitofum,& ad - extremam inopiam redactum. Allegoria fumpta eftab equo quodam fatali, cui à Cn. $eio domino nomen iridi- | 'tum eftSeiano:isex Diomedisequis prognatus fuiffe credituseft. Fuitin(igni quidem fpecie; verum eiufmodi , quodam fato;vt quifquis eius equi poffeffor e(fet;is cum omni domo ad internecionem vfq; deperiret. Id quod Cn. Seiusipfe capitis damnatus;ac miferandoaffectusfupplicio: deinde & Cor.Dolobella bello interfectus.poft | hunc C.Caffiusab hoftibus occifusideinceps M. Antonius detellabili exitio perditus; probauit. Hunc equum |... C Baffus Argis fe vidiffe refert; haud credibili pülchritudine, vigored; & colore exuperantiffimo, nempe puni- | ' ceo. Hocadagium & refert;& copiofius explicat A.Gellius 3.9. Hzc Erafmüs.Equus Cn.Seij (inquit Ioan. Raui- '' fius) à Cor.Dolobella centum milibus feftertijs emptus;inufitata quidem magnitudirie;fed eo fato,&c, vt fupra. ó- Videetiam Calium 12.13. deeodem equo:cuiushiftoriam Antonius de Gueuara quoq; narratepift 25. Scytha T equum,fübaudi recufat: faro àXxi9s, fubaudi éofémmvel 5: ler deijs qui clam aliquid defiderant;palàm '1 veroreijciunt & recufant,Suidasin Tbvizzov. Prouerbij ratio clarior fit ex altero prouerbio eiufdem fententia | apudeundemin voce Scythes,quod huiufmodi eft. Exv3us t dvov, vel vt Suidas habet, óverov dim) Scytha ainum: deijsquiverbisdiffimulant;aut etiam abominantur;reipfaautem appetunt. Nam cum quida afinummortuum ' vidiffer, dixit:En tibicoenam ó Scytha:ille vero primum»eteftatus, paulo poft curiofius de ea perquifivit.& circa .. eum parandum elabotauit (29:6) aroAvatarymorneas a4 civsivereveim) Suidas & Hefycbius, apud quem mutilus ' hiclocuseft.Non placct quod Erafmus hoc prouerbium fic effert, AsouCopev(* Xx/9ue dvov,duo prouerbia. vnius - vtdixi verüng; perfefententiz confundens. Suidas certe, & Hefychius finevoce uod Q- melius proferunt: | mox verointerpretationisloco cam fubijciunt:Sed nec illud probo;quód2veoy [a7 fufpicatur vtilecon ujuiuni qo potiusquàm afininum fignificare. Scythas quidem & Tartaros equina veícialibi diximus:& vefcerentur nimirü alininaquoq;.quam à nonnullis edi Galenus fcribit, fi Scythicaregio eosproferret. Nunc quoniam, Ariftotele '— tefle;caret, magis forte probandum eritequi mentionem in prouerbio fieri, (vt Suidas facit: & fi Erafmus, quod Kfciam,nufquam meminit) quàm a(ini; Equi feneCtas fors soos: prouerbium in eosdicifolitum;qui praeclaris re- |— busgeftisin iuuenta;poftea quàm confenuerint; ad fordidas curasfemer abijciunt. Allegoria fumpta àgenerofis | equisqui feniofacti fegnes;in piftrinum;aut carrum;autaliud id genusopus detruduntur;olimin pretio habiti, ' sdum viribusintegris effent, Ou arare BdEec vod ra 9 Icono v Ldpuo sar Viaote Goracyeswd wiqYevae ovavyseit ovr (Qs Plu- "tarchusin libello;An feni fitadminiftrandarefpub.Cum hocconuenis Ennianum illud,quod refertur à Cicero- ^; nein Catone Maiore:Sicut fortis equus fpatio qui fortefupremo Vicit Olympia;nuncfenio confectus quiefcit, JErafin. ldem alibiin proucrbio Equi generofi fene&us, Sophoclis ex Electra verfus recitatiftos : O8, 39 az» iso- ugtun: ivy) yspov- | Ev acies d els Jut3y Gic or OA S REUS AN plv auc YesiriViaozvrus oU Hsec. dou ex uae à» meurtre ize. Verba funt Oreftis ad pxdagogum fenem,cuius confilio & auxilio occidit Clytemneftram & Aegifth uma ^, 'Videfüpra, prouerbium, Anusvelut equus,&c. Eft& vulgare Germanis prouerbium de inutili equi fenecta; | ven daspferd zo ali sl [pannet masa esin den kaven,oder fGblecbz sfr diebund.—-... 00 ou SED J | Senefcenti equo minores Cyclos immitte,videfüpra in H.e. EquoSophocleo fimilis, adagiumin eos ell, qui .' jgetate feffi & imbecillo corporejanimi tamen vigorem feruant etiamnum. Philoftratásin Damiano fophifta; | ^ ceiboy dvdye. qr aeo toii TO XoQon eta Varro. Velotc 9 0 sAmaz Boxov , véelduean pulus &» 3 iar sàdic eive momo. Nam $o- || *phoclesiam fenex;& prodeliroàfilijsaccufatus,tragcediastamen optimé& grauiffime componebat, vt pluribus e probat Cxlius 21.20. In eqüo aut&,inquit, arbitror allufum ad T'ragici cothurni maieftatem, qui (it veluti eque- ftris/Comicz humilitatis ratione; vnde in Axte poética Horatius: Extragicus pleriiq; dolet fermone pedeftri,&c; o Etruríuscap.21t.Coloni fic dictilociduo fuére:alter appellatus hipposiid eftequus;n qué confugit Oedipus. Ad -quem forte prouerbiü refpectat,quod deequo Sophocleo pretexuimus,có quidé procliuius,fi inibi quog; habi- - tauit Sophocles, quodin quinto de finibus Cicero fignificat.Eundem cü Sophoclisequo fenfum habet eus IByei —- equus,de quofüperius dictum efl. Teftudinem equusinfequitur: cóuenictvti hoc prouerbio cum rem przpo- - i fteré & abfurdegeri fignificamus,Plutarchusin libello aduerfusStoicos, Ilomo $vad'w e;jeroucrept? 61a ath : —aerip mime Gavovay, ro pajdev ven und evóg a cali Nata aivesthu su ei y, eXuVIuny o Tod. Aoys Qai usmod dono A2 Mage ron —Pydelam Qs, Eraímus. Decernetur equa Theffalica;explicatum eftfaprain ».vbi de patrijsequorum, Vide etiam. / » ánterhzedeequo prouerbia fuperiusin Acarmico equo. Troianus,vcl dureus equus;d|see(- aO» ( vt Erafmus - » fcribit) declandeftinisin(idijs dicebatur;aut ybi repente compluresapparerent. quilatebantantea. Sumptü àv | equo Homerico;in quo Grecorü proceresabditi, repente profilientes Troiam ceperunt. HuncHometus dura- » | x ] ENS, Tier ACMMGNS Ne Une scd ND 3 ; ; jo tcüappellat,vt Odytflez octauo,quód ttabibus effet cOtextus, Aic 23 lu 3grAsedwusem lu aróAue Gr oce Auger Ecuts | ra A poryan eri a "tertió propter equum quiin porta confiftens , Ilienfibus clauderevolentibusiripedimento fuit, à Charidemo JDi&ynquidem & Datet em nihil tale inuenio. Boejvaxéba. ? v|oUg rov 'ziroy Hefycehius & Varin. In equü ignauui .tz. Demetrij Halicarnaffei diftichon huiufmodi citaturà Zenodoto; etiamfiin epigrammatisrefertur Nicerati | titulo: Qivoz as yero dv Ti Qe quy uc erar (8 coii Twg 9) Wr Vio S -PueDY oU ty by TEDA C. Vide fupra in H.a-inter deriua- dapitequo:equus enim faltem'nomen ftum femper agnofcit, vtcoppatiasdictus àcoppa numero; dequo dixi'in $246 H De Quadrupedibus. .. ^ pity raro. clavo arelvres JSt Kasyctow, Teuieoss Qo Cffog Qiocvrs Plutatchusin vita 'hemiftoclis narrat illum - aliquando done rogafle equum à Philide nutritoreequorum. Eürm is vbi negaffet; comminatum fuiffefebreui ex illius domo facturum equum w[gezzeov: fignificans fecriminaipfiusac domeflicorum prolaturum inlucem; | Necinfcitum fuerit;fi quis ludum alicuiuseruditi, Durateum equuimiappellet;quod'ex eo breui témporefuüm ni" yiri prodierint.Delaudatis viris qui fubito alicundeemerferunt;aptid eruditos frequens eft; vtex illius domo vez lutex equo Troiano prodiffe dicantur. M. T ullius Phili ppicafecunda ad egrecijfacinorisfocietateni retulit: In. huiusme confilij focictatem tanquam in equüm Troianum inclüdi cum principibus non recufo. Ariftophanest in Auibusprouerbium detorquetin emphafim roboris ac magnitüdinis:. Kaz Oca ftise Gaya: d Kopariis op vadrrov peyh G» Gov 6 9ovpe('^, Interpresadmonetallufiüm ad equiüm aereum infigni magnitudine, qui in Acro- poli ftabat Palladi dicatusa Charidemo ('Czlius29.25. Xcngtünuov vocat) quod ipfa teftabaturinfcriptio. Verum d 1sadimitattonem equi Troiani compofituserat. M; Tulliusactionein C. Verrem fexta; Troian umequum acci- pit proextrema calamitáte: Quem concurfum factum in oppido putatis? quein clamotem ? quem potrófletum. miliefum,;qut viderent equum Troianum introductum, vrbem captam effe diceréty&c,; 'Portasperquasintro- ductus füeratequusdureus ; HomerusIliad. tertio Sceàs;hoc eft finiflras, áppellat; quodlzua mente Troiani equum illum induxerintin &tuiratem,. Idem proMurzna dicit, equam Troianum intus cffe, quiümfentit reip. ' periculum effe à ciuili difcordia (à Catilina: ) Intüs (inquit) intus eftinquam equus Troianus,a quo n ünquam | me confule dormientes opprimemini. Idem pro M.Calio, An equus Troianus fuerit,quitotinuictosvirosmus | liebre belluty gerentes tuleritac texerit? Hae omnia Erafmus. Etrurfüsin peouerbio Seianus equus,;Equusdu- | ratcus (inquit) fatalem interitum attulit Troianist'ad quodalludens Maro;Scandit;inquit, fatalis machinamu- | ros. Equi Troiani meminit Cicero ctiam in libro de Diuinatione;&in epift.famil. Troianü equum (inquit Nic, 2 ErythreusinTüdice Vergilianoin voceSimulacrum) cum Minerua fabricauit Epeus,vt Demodocus apud Ho- - merim canirOdjyffez octauo: Hunc Vergiliusinftar montis equum appellat;todó equi molem; aliàs equiim- | 1 E - t 4 à TUS. b manis molem;interdum ferum,nunc dolum;quandoq;machinam;monftrum infelix;clauftra pinea;& denique lien: minam trabibus contextus acernis,vtidem poeta canitSeCtaq; intextris abiete coflas. Vnde durateus;id eft ]Jigneus Homero ductus. Vra xoetuov d'eimov Beeren »,& quz eedem citatolibro fequuntur. Quemimitatus Lucre- tiis, Neccüm durateus l'roianis Pergama partu Inflam maffet equus no&turno Graiugenarum;Apu d Flaccum Argonauticón 2, Manetimmotis nox Duria caftris:alij codices habent Durica eodem fenfü : quidam fimiplicius legunt Doricapro Grzca,vt,Et Dorica caftra. Equo autem ligncoinclufis Danaisexpugnatum fuiffe Hium fa-. /;bulofé poctz commenti funtifed rei veritas itahabet.Equuni ligrieum;fimulato pro reditu Minerüi voto; Gra- cica magnitudineconftruxcrunt,vtintra moenia Troiana recipi non poffet; nifi porte murids vrbis deponeren- tur. Eum Sinon;transfupgam fimulans,perfuafit Troianis, fiin vrbem inducerent; futürum, venu nquam. Greci aducrfütm'cosampliusarma mouere poffent." Quamobrem deieGtis portis & murorum parte, equum introdu- cunt. Cápientibus moxipfis cibum fécuré,ae nihil tale verentibus Troianis; Danaüni ductores ex locoyvbiinin- fidijs fübfiderant, vndeadhucilli Argiuorum infidiznomenefl; prodeuntes apertam vrbem inuadunt, atq; hoc pactocapiunt; Hac ex Palaphatiapiftis. Alij feritiunt poétaseqi commeritum de monte quodam arripuifle;cui Equo nomen effet; qui Ttoiximmineret;per quem etiam facile cápta fit: ad quod & Vergilius his(verbis)allufc- rit Inflar montis equum diuina Palladis arte Aedificant;Hactenüs Erythrzus. | ) vo GUI ue Dare: Phrygius f. ribit Polydamantem T'roianorum proditorem fuafiffe Gracisvtno&tu ad portam Sc&am | exercitumadducerent;vbi extrinfecuscaput equi fculptum effet: Equum, qui nunc aries appellatur in murali- bus máchinis, Epeum ad T'roiaminueniffe traditur,;Plinius. Equum durium Epei opus fuiffe;Paufanias| (in Ac- ticis) interpretatur triachinani niuris diffoluendis;cuiuszneum fimnlacrum in Acropoli fuerit; Czlius.De equo | Durio & Troia pereütti éiptá; multa Calaberlibu2: Arietem'à Carthaginenfibusexcogitatü Vitrnuius &/T'er- |) tullianusin libello de Palliomemorant; Higiniusetiam Trotanum equum, machinam oppugnatoriam fuiffe | fcribit. Erhic quidem;Plinius & Paufaniás,plusfidei merentur quàm Dicbys & Pale phatus. Eft praterea equus "Iroiapus Liuij poetztrageedio, Brodzus, ^ ^ wi Pret AE nne! HEUS efie di Equus Troianus (inquit Czlius) prouerbio vfurpàri poteft profocietate non it perniciem modo cuiufpiam initi; Vetüm &ad bonam frugem aliquam.Cicero alicubi fcribitex lfocratis ludo; veluti ex equo Troiano;innu- meros principes exiuiffe, Hucdele&tavirümfortiticorporafurtim. Includuiitezco lateri, Verpilius. M.Varro, uodad equum ligneumattinet; Epeumtiusconcinnatórem fülffe coquanifcribit ; & Arpiuls cibum curalfe: 7 ideoque à PI2üto fümicnm coquinatorio'epitlietonominatum;&c: Videplura aptid Cxlium 29.25. & Politia-.5i numin Mifcellaneis,cap.5:& fupra in n.a nter imagines equüórum.Propertiuslib.4.Elegiarumabiegnü équum 7 dixit. Troiam fertur ob Laomedontisequosprimüm ab Hercule;deinde perlignieum equum ab Agamemnone, D" -- ducecaptam fuifie, Platarchusab initio vite Sertorij : Vndeapparetequos Troie quodammodofatales fuiffe, T'zioy fec y d|osperóy Aye | O'uué(o-s2 Servo EUAE 9 idtov £éeoOud 1 £U eov sa gun) Nil yG9ev Cad Less x ole" Varinuse | Epeus nomen cuiufdam fabri, qui equum dureum fecit; Feflus. T'azzoréero» (1d eft'equifaber)filiusPanopei du- | rium( 4|guesev)equum fabricauit;in quo occtiltati viri'Greciquinquagin tafapratér mille ea memoria( kw de x»y. videtur locusdeprauatus) equo à Troianis intra mceniaattraCto;no&tu'progreffi;caterisquiin l'enedo-erüt. 7 Grtzcisfi gnum face dederunt: & cum ij ádueniffent ,^ Ilium vaftauerunt, Varinus ex authoreinnominato:apud 1 perquam elegans Lucili hexaftichon extat Antliologij 2.23; huiufmodi, 'Gcaga th Tarmory at E'oaesoaprey Net me AcCou- OV dudar atum GARe Qao pertes Ocoyat)ume: O vraie d oV eAoVVzizyov,óv ei Deugec et oV AtaTes EMPuNGUEO TS xou Gi dv lejA 9equARe. Ov enrac ovato DeoU ser aerem erc ov; ToD6 e ID oie mrotet acis ren Vae i] voee Vu. Vinumequus poé- taab Equo. A'Wa 9 wouev ólvoy or Oden Iro Os XxuOisi Quvéi oU8E xara pavore ov, Parmicno Byzantiusapud Athena lib.s. Acti dicat, Sihomofemeltantum vini hauferit, quantum aquzfoletequusvnopotu cofumere,minusiam - Hainternominaequorum. | | ente | eucurrifti)&illi fatigarunt tciquomodo ad certamen prouocabisequos? Hieeertiig 2. 5. 0C 2o oues eg "rwr "— ; Germanis *' "Nos potioni nimium indulgentem; vacceinftarbibere dicimus. Cum peditibus. 4 I j : ] le € euet d / y y ECO MORS II OQa auia LA A P Del. d )- AM FP | "Germanis vfitata prouerbia ab equis ducta quibus eiufdem feré fententia Latina abfgs equi mentione n TN Bu Das pferdt ifo [Eins faaters vuerdt, Equus meretur.pabulum; Canisdigna pabulo. *Die:ofs biatllr den vnagen [pannez, Equos cu rrui poftponere:Carrus bouemtrahit. Errzjdrem gachpferdr, vel vt Vueftphali p Pol ferunt Hie vydt eim geck pferdt,E.quum fternacem equitat:Maloafino vehitur, £swerrrirt fichauch vol erm pferát daa quer fie]fe bartoder en pferdlt mit eer faeffin : Eft quando equus quanquam quadrupes greffuabertat: Quando ue onusdormitat Homerus Gaxi«lsgurr,Equus equa dignus: Mali thripes, mali ipes. Hirefeboummend ur Ws "ach der pferdtsdrech do fcyutamm er vnder den oepfeln vf dem uua[er, Hic nos poma natamus , aiebat ftercus ia i um;cuminterpomaaquzinnataret. K/emepferdt, Kleine tagreyen, Parai equi, parua itinera: Efficimus pro "n. risopibusmoenia. eSMLammuoft mit dén pferden pfluogen deman bat, Avandum cft equis quorum copia eft -Stibok m non poffis.afinum agas.eZMrr boefen gerrlen bricbt nan das eyff. Malis (ferocibus) equis fcinditur PIN Bofrs dereglaciem Latinis etiá prouerbialeeft. & 9yfirr virvilhgen ecbfen oder pferden ifl mittet pfizaren, P ikfupc T inuitisnó benearaturinuitos boues plauftro inducere. "Roffarbeit, Equini labores, Herculei labores Tres wuolreytet das perd: binvuay, Credulitate equus amittitur:Fiducia pecunias amifi. 7^; nan die alten get gelien guerdonll fo [leben fy nitz we balten, Cum vetuli equi cu rrere incipiunt, difficilliméretinentur: Anus ibn ri auc kaimediax | deum som bringen, Ad prafepeadducere,In laqueum inducere. T WT SINN .. Platoin Phaedro tresanima partes facit;taurondg Qu nÀJ dio vi dos nio roy MOSQ qelay, $ 2 JM P 4 45055,5099. Homerus ein m viri przftantis jn sini & alacris idis icit ail A ee, o ? s n eric ex mc Ya» ei«asoas Qon porsvs, V arinus 1n ÜlaegiGoa. Inadulari nefcienté Alciati emblema. .Scirecupt | i PL Mid Left origi m / pee ble 5 cup s dominostotiescur Theffalisora Mutet,& vt varios quz rat habereduces? Nefeitadulart, cuiquamueobtrudere palpam, Regia quem morem principis omnis habet | Sed velutiingenuus fonipes, dorfo excutit omnem; Qni moderari ipfum nefciat bippocomon Nec feuire las men domino fas,vltio fola eft; Dura ferum vtiubcat ferrelupata magis, | MI DE GENETH A GENETT AE icon a Bellonte exhibita, aefeto quam acctraté falfa macularum quidem [Jecie pella dffert abillayquam mos prabé féited, à pitiore — " | bofiro expre[fJau bis damus. jh 14 potius genet- W ta aut ginetta N( genocha a- 2235 Bpud Albertü, perperam ) eft beftia pauló |! maior( minor, Albert.& re- -&e) vulpecula,coloreintet .croceum & nigrum, macu- lis interdum nigris ordine in pelle difpofitis ( maculis nigris interpofttis., Alber- | 'tus:) manfueta fatis; nifi la- -ceffatur. Ardua nonafcen- | dit, fed in humilibus locis; /& iuxta riuos degit, & ibi vi&um quarit , Ifidorus & "Vincentius Bell. Germani 'vocant ein genitbkatz.. Pelles. - vellibusaffuuntur ,.& pre- — »tlofx habétur. Genetha ar- duanonafcendit,fedinhu- || | inilib.locis & iuxta riuos de- ———2» 97 — —— : itIfidorus:quo nemoanti- 277 - orputohoc nomine vfus" elt. Suntetiàáanimalia(in- —— quit Hier. Cardanus) pelli- bus nobiliora; vt lynces: & muftellarum genere pluri- mz,ma rtori, varij, lardiro- | Ini viuerrz,ginette, Noftri,vt dixi, genetocatum compofita voce nunenpant, ob cati (imil itudinem. Habetauté N catusingenium & ormam magna ex parte muftelis fimilem: qu amobrem recentiotes »«Aqc id eft auftele voca- | bulusyin catumquoq; cóferunt. Ceterum lardironi (hoc cft glircs,ni fallor) & varij,murium potius quàm mu« : ficllarum genera mihi videntur. Gincttas Hifpania mittit, forrna& moribus dom flicis muflellis, quas nos foi« ios vocamus fimiles. pelle var la ac nigro & cinereoalternantibus maculis diflincta, Cardanus. Cótraquem Sca- er: Quum domeftica muftela,inquit;perpufilla beftiola fit, quomodo Ginettarum fpeciem ei attribuere aufus Vuius ginette corium ampliustricenas cótinet muftelinas pelliculas.Lutram enim maximam«quat.Deniq; Iz nihil preter auriculas. Pilo verólongédiuerfa.Si tam effetinuentu rara, quam ad mirabili: palchritudine [ econtrouerfia,preter ceteras fummo in pretio futura erat: macularum crebritas , ordo; vcgetus fplendor "dit. Idem in Hifpania hocanimalgenerari fcribit: Genethas Conftantinopoli per domos cicures vagari nttanquam catos, Delloniuse MEE TON darin Ego di? : De Quadrupedibne. iub Mmi ^c o , Egopellem tantum genettz vidi. Paà capite ad extremam caudatmlonga fuit dodrantes quatuorcum palmo: | cauda fcorfüm duos dodrantes, equalis feréreliquo corpori. Latitudo pellis in medio extente, dodransvnus;A Venter focdius & collum fu pinum;cinerei fere coloris. Caudx circuli nigri octo: & tótidem cani velalbican e" aiterhe, Cor pustotum nigris maculis elegáter diftibguitur: reliquum fufcum velcandicans apparet, aut ond j u ifcor aitoqipanco permixta. Mollis eft pilus,& denfus lanuginofusd; interius. Beneolet pellismotzhutm quo. ' dammodo.! ugdunoadnos vehuntur:terne feréaut quaternz denarij aurei pretio. Gincite vnde dicantür cert nihilbabeo:conijcio tamen noméelfeàloco: nàm & cqui iannetri ginnettíue dicti; ex Hifpania habentur: wol | rum mentionemin Equo feci capite fecundointer celeres. Quxrenduman genus al iquod. lit thàis vel me rismimnorisquorum meminit Opptanus. Conueniunt enim m agnitudo , maculz, neenium fuam & panthér minorem; innoxium eflc Oppianus fcribit, yt fuo loco dicem us ) &vfüs pellium ad Vim pretiofus, & infüpe E odorfüauis Aurenna (hyena) taxussgenufla (genetha) lynxfculapa ceruaria; cattus, mus, furo & müllcla la | dunt plasvulnere quam vencno; Arnoidus. Aj a ipt m api Er Su LO ec in A 4 1 " * Do c BINE ELAE pellis, qualis apud pellificesfpectatur- ! Ly ue 9a a vr EE GLIRK ;UN mS WE (^. RUM EAE. oret XO MENS: | ' ME (Bene giri inia. ntm dacfiffianus Bergoratnfís medicus Goillelgus NW NUS A | Gratarclus dios PRU md. " a x- * e ^ "nsi | mU os Lo 2013 EE TN / " A our 5 W rugs MUR S SOSA NES NERA SSMSSSSSSES i fll Ni AA M ANS TH LN e" P A4 BON M " 1 m. ^ : "e . 1 d [ . Á. ; - ATE beh : * S Jp Yz' SAN T» icy [ r5 nominatiuusab co;quod funt glircs, Laberinsin Aqu'scealidis, E tid hicmeoptimusf JN SU) premit;opprimitur glis.Plautusgenitito plurali glirium exatnmm dixit, Nonius.Égo glirem. eX guitudine dictum conijeio:glifcere enim ctc feere & pihawefcerc fienificatspimguefcit autem" no hocanimalculum,totahyemedormiens. | Columeiladeatino; Piles vcro , quibus j ) De Glys. d. — Li | | ji iit: nam eo quafi pábuloglifcit. Hinc,vtvidetur;glifcerum quoq; conuiuium,vt Czlius meminit,dici poteft, odaditiale ac ganeatim dubiumdq; fuerit. Glis animalglis terra tenax,glis lappavocatur;carmen apud Sylua- m, Età recentioribus quibufdam grammaticis parutri clafficis,elis feeminini generis, vnde genitiuus fit glif- erracrctofa vel argilla exponitur:Scoppa exiftimat vocem non Latinam effe. Cum pro la ppa(vel carduo, vt epinus habet,foemininum quoq; facieris) accipitur,genitiuum &ciunt glitis: fed hoc quoq; Latinum nó ui- ur, Syluaticusglirem interpretaturanimal quodin radice napelli moretur, deceptus (vt a pparet:;) quoniam ng; murisgenus videtur, vtruriq; fylueftre. Sed de mure qui degitcirca napelli fae aconiti radice, inter mu-- dicemus & ii lupo a.vbi de aconito. Glis vero inarboribus &latibulisfyluarum habitat. Albertus Magnus em vatium nominat; propter coloré, vcinfra dicemus: quanquam & murem Ponticum recentiores varium lutéappellant. 3y akbar vocem Hebraicam murem interpretantur quod & ipfe probo.licet nónulli pro :accipiant, Hieronymus Leuit.ri.murem vertitiitem Efaiz 66. quem nos inquitglirem vocamus; vel iuxta entis prouincias pvo£scSepttiaginta uiv. Chaldzus, akbera, Arabs ^t pir vel phir, Perfawyya 35 an mus. i Abraham lob 8. akbar arancam interpretatur, Munfterus.. Comedenrtes carnem fuillam , & abominatio- ,& akbar, Efaiz 66. murem reddit Manfterus:etiá Leuitici r.vbi tic legitur ex tranflatione ipfius:Hoc quoq; isimmundum itin reptili quod reptat,fuper terram: muflela & miusatq; bufo, ericius, chamzleon, lacerta; ax;& talpa.Greci glirém uvo£vappellát. Myoxusanimal moritur femeftre tenipus,& rurfus poft tempora fua iniit, Épiphanius in Ancoratointcr argumenta de refurrectione credenda. Iteminfirieprimi toti fecundi jri contra hzrefes, Tradunt (inquit) nature rerum experti, myoxur latitare, & fcetus fuos fimulin eodem Io- multos parere;quing; & amplius: Viperásautem hos venari. Et fiinuenerit cotum latibulüipía vipera, quum non poffit omnes deuorare; pro vna vice ad fatietatemi edit vnum aut duos. reliquorum veró oculos expungit, & saffert,exczcatosq; enutrit,dotiec voluerit vnumquenq; eorum deuorare. Si veró cátigerit, vtaliquiinex- iin hos incidantjipfosá; in cibum fumant, venenum fibi ipfis fumunt;eos quià viperz veneno fünt enutriti, c etiam ó tu Origenes à Graca doctrina mente excecatus, venenum his qui tibi crediderüt,euómuifti; & fa&us (isin edulium veuenatum;ita yt per qua ipfe iniuria affe&us es; per ea plus iniuriaafficereris. Adderé & Op- ani verfuscirca finem libri z.de Venatione;itifi nimium indulgere poetarü elegantis videri metu erem:quame rem fat faerit fenfum exprimere: Prater iaflitatum eft (inquit)minora animalia & imbecillia cornmemorare; pátheras & feles; 4; surfve aómnole Guyodpeto ve oL sihoc eft paruos & teneros & infirmos glires,qui tota hye- efomno fepulti mortuis fimilesiacent;at Vere demum nouoreuiuifcunt, expergifcuntut, &ad cibum redeunt piundum.Non dicam etiam hirfutum &imbecillem fciuram,&c. Hinc quidem conftat myoxüm nó elfe bu- em,vtquidam interpretantur, ( Gyllius ex Oppiano:) fed nihilaliad quàm glirem : Apud Sylnaticum quoq; fos (pro myoxos) glis exponiturquanquam mox idem,mifoxum;ranatn terreftrem vénenefam rubeam in- retatur.Ipfum certe myoxi nomen animal ek myón, id eft murium genere; eff oftendit. MveZls; Greci mu- m cauernas vocant:qua vox ante £ liabet »,myoxus vero onriéron.A pid Hefychium & Varinum eodera fen- v£Zloz tribus fyllabislégimus. Eafdem cauernas uvosis nominant;fimiliter perom ega: etfi mj Ad eft foramen omicron fcribitur. Myxus moque animalis nouieti cft; de quoincantationem legimus apüd Suidam & Vari- m,adalinidyfuriam : Gallus bibit & non merjtjmyxas (paroxytonum pEQ-» ,1n AAcxrop vero apud Suidámi tonum eftuv£R) nonbibit & meijt. Mv£EQ-5 A08 t10:06 (Aw evaptot y Variüus) mud «il Suidas : ego nonaliud imgliremintelligi pato,quem vulgusItalorum hodie multisin locisgalerui vocat, quod nomieri ad lagoge- ,vellagonerum fatisaccedit,litcris tra nfpofitis. An vero gliresnon bibant;affirrmare non poffum: terifimile ien eft longo temporc fine potu viuere poffe & meijere tamen,vt mures etii. Ego cuniculos teneris aliquot menfes potum afpernantes & recentibus tantum herbis contentos enutriui, cum interim in meiendo pluri- fint, Myxum etiam prouerbialiter dicimus de bominearrogante & ia&tabundo, à Myxo quodam Diana fa- dote;qui homo nimis vrbanus & iaCtator erat, Suidas & Varius in Mv£O^, & in BaGu av». Myxus, inquit inusin Chiliadibus, facerdos Dianz fuit gloriofus & magniloquus; qui (efingcbat omnia mirari: Pap auté mírationis fignificationé habet.Referturà Suida & Zenodoto. Egoapud Suidam de Myxo noureperio quód. nia mirari fe finzerit, id quod paraíiti & Gnathonis potius quàm Phraforiisac Myxieft :: Quamobrem illud peperironiam intelligemüs, non pér uum; vt prouerbij talis fenis fit dehomineiactabundo qualis illis rebrum Iouis , decoquiipfe fibi plurimum fapere videatur. E'Ae?c ápad Ariftotelem Theodoro interprete s eft, & voxipía fatis alludit, Varinus eodem modofcribens genus accipitrisinterpretatur: EAes; Ariftarchus. üiquit nafciinter frutices fimiles lacertis. Calliftratus vcro animial efle vermium generis (exeoopeeile n) n quere cubus,quo pifcatores ad efcam vtantur. OUx t&178 Qacy mereces 6 àxerc (a pud Varinum afpiratur, quod nó probo) Nap |0c55 mnispoc Flefychius & Varinus:hoc eff, Neque enim &Ae:ceftanimalquadrupesé muriam gerere guod íciurum vocant.Glires quos Grzci zA/s: vocant(legendum éAeivc ) in ipfisarboribus hyemepinguefzunt, Volaterranus. O'AuG-,ewisp( 5:0 (proparoxyronum;) Hefychius & Varinus. Vndeappáret veteres quofdam maticos glirem vel Aeiveundem fciuro exiftimaffe;qui quidem in EAes;, vtiam dixi;ab Hefychio & Varino: 'enduntur. Nuper etiam Ge. Aericolain libro deanimantibus fubterranneis;eiufdem ánimalishzc nomi- ffeafferait,nullo tamen vel tefte vel argumento adhliübito.preterquam etymologiza fe confictz. Glirém.;in- ;Ariftoteles?i«»a vertendo nominat. Vertit enim & (ürfum verfus infe&it caudam:qua de caufaalij Graci iisgo» vocarutitaliqui veró ew(seov:quOd cauda fua villis veflita & conferta quafi labello corpus foleatinum- arezaliqui uus ex/spov,quüd praterea dote ur cundem geratfpeciemá; muris. Ego gliremà fciuro dif- evideo , tumauthoritategrammaticorum quos dixi : tu quoniath & Oppianus apud Grecos de myoxo emglirem effe oftendi) & fciuro:& apud Latinos Plinius de glire & fciuro feorfini agunt. Accedit quod om-- qui Latinzlinguz veftigia feruant , Italiihquatn; Galíi& Hifpani , & £liris & (ciuri diu erforum animalium ría nomina retinent;vtragsdntiquam originem teftan tia. Gliremin delicijsciborum habentin multisIta- lecis.Íciurumafpernantur. Exowew, velixivvew, interpretantur dvazrawechw, àxveiv, ry oAaGetvy navy ate, ab hoc )0 ega tuo vel tie deduxeritti, fi etymologiz rationé aliquis esquirát : velab eavew aut edecBoy; mi xavorlestu, JC eo9uy,eiAeian: conuoluunt enim fe hzc animalia dormientia. Caterum £c, vcl Ae; (aliquiafpirare malüt: iqui etiam In. neutro genere &xety vel iae proferüt ) 9m S by ivy d En GC EA eL Bac o Doy jw my eynduons au Muay er p t o) vista Scholiain Flom. méfam coqui fignificat apud Homer.Iliad 9.rwy yii ynfrye Qi dyes" ucc Hecfychius 'arin, hoc cftmusagrefüis:videtur autem;propter vocis fimilitudinem; nó aliud murisgenus quàm glirem fi- E | | | fle d gnihbicares nn N " ! T 4 $f2 | - De Quadrupedibur. ab "m ^ ; z D e nificare. Nue£ie (vox detorta videtur abeaqua eft pvo£oc) musin Cappadocia, quem aliqui fciurüm vocát, ( Vast rinus etiam fic ex eo tranfcripfit.) Galenuslib.s.dealimentorum facultate; Nó6 Opus erit;inquit,pluribus exe quil animaliaomnia qui apud fingulas gentes proprie nafcuntur, qualis eft apud Iberos cunicalus:in Lucania autem Italiz regione quod nter vifum acíuem quodammodo eft inedium ceu aliud quoddaminter agreftes/ aU MpoM S mures ac myoxos, & eos qui £e; (proparoxytona vox, interpres Martinus Gregoriusfciuros vertit) appellan tur,cft mediumiquod in eademItaliz region ey& alijs plerifq; locis manditur. Quz enim ex eiufmodi animalibis: bene habito corporedc plané pingui funt, eaex perientia explora; preparandorumipforum rationem, quam j | colz experientia didicerunt,ab ipfis audiens ac difcens. Ex his Galeni verbis exiftimabir aliquis, Ae & myoxóm, animalia effe diuerfa:fed Beri poteft, vt myoxos fubiuncta per epexegefin copulatiua cóiuntioneelios interpre- tetur. Autfi non idem fant;proxima tamen inter fegenera effe apparet. Pieri poteft etiam vt hec verba, Ww : sbundent,& forté interpretandigratiadictio i. dov, vtpoteantiqüiorautobfcurior,in margiüeab aliquo adfcri- pta;pofteà in contextum irtepferitiaccedit, quód feré cüm animal vnum inter alia quzdà ambigere dicimus,duo? nontrianominamiüs. Mediumautem illudinter muremaruenfem & Glirem animal;apud Lucanos edi folitá; ea quidem conieGtura fciurus fuerit. Sciurum Gliremái (inquit Scaliger) temere quidam confüdére. Sciurus) cauda tegitfo, fuluo colore eft;manfuefcit, fcurriliter & gannit &ludit. Glis cinereus eft & efculentus: nunquam vlacet,nifi inter patinas, Nihilo verius qued aiunt;zaeibvab Ariftotele dici, quem nos Sciurum, quód caudam in-| aertatchoc enim efbzauzlerjd eftflectereznon autem &xeAlCen Sid efl,vertere aut voluere. Sed quiain caüis arborü «luis fefe; vbi dormiens pinguefzat. Sciurusautem ab vmbra caudz,& à flexu,campfiurus. Glirem Itali vo-- »n'logalera,logherovelabiro,vt Scoppa,Arlunnus & Niphus docét.Hifpani /rdz.Galli fimiliter ron, vel rat Izrongo !^candum.alioseng lorum vat ueni. Germani citca Athefin ez greg EHelueti] ei rell vel rellysts v eleroffe bafelenufi. E iNam & aliud fyluatici muris genus efl; glire minus, cuiab aucllanis quibus vefeitur nomen eft apud noftros; fed) hocin cibum non venit: fimiliter tota hyemein fyluis dormit,vndeapto vocabulo dorszzs, hoc eft dormiés mus, sb Anglis appellatur(proprium quidem gliris nomen Anglicum nonreperio) de quo plura in murium hiftoria dicam. Hocnon pratereundum;animal cuiusimaginem dedi,füb ventrealbicare: & mordax effeadeó vt rarà yiuum capiatur, Hanc pictam cum oftendiffem amico cuidam quirellios mures noftros, vt ità vocé, vidit editqs. nonnihilintereffe dixit, quód noftri oblongioreroffro videantur,& acutioribus auriculis, extrema canda no " eque villofa,ventre medio magis protuberante inter pectus & ilta contractiorastergo &latereprorfus cinerei,i 1 ventre (fi bene memini)fubruffinon albi faltem. Capiunturaliquando Claronz ( qui Heluetiz pagus celebris interaltiffirnos montesfitus eft) in fyluis & arberibus.Vtrunq; maitisfciuro efl, vtrung; animal murium generis 4 efl, vtrung; efculgntum & pinguiffimum:;vt duz fpecies vnius generisvideantur. Lardiróni etiam,quorum Car-.j | danis meminit lib.ro.defubtilitate,non alij quàm glires videntur: & nomet hocà Cardano confidum propter. lardum;hoc eft pinguitudinem quaglifcunt:quanquam ipfe muftellarum generi adnumeret,his verbis:Sunt(in-. i quit)anim alia pellibus nobiliora,vtlyn ces; & emuftelarum genere plurime,martori,varij,lardironi, viuerra;gi netta: (fed varij,& lardireni,fi gliresfunt,muribuspotiusadnumeraridebent.) Etmox;Pelles colli diuturnio2y. resplerung;,vtin vulpe, viuerra;lardirolo, Ineptiffimé quidam in vernaculalinguarattum vulgo di&um,hoc eft. murem domefticum maiorem, glirem faciunt:cum isnon folum no fit edendo;fed propemodü venenofus haz beatur. Polonice quidam glirem interpretatur fczzrek, (quidam rattum vulgó diétum;Polonicé frwrez. interpre-- tatur,) quz voxad fciurum accedere videtur:fed fciurum vocant vifevijorka, Audioin Croatia &alibiillud etis I | [ 1 murisgenusedi,quod Glcbmue[s Germanice vocant;de quo plura inter mures. | | | | | | ! l J 2 ! B. | E In Mafia fyluaTtaliz, non nifi in partu reperiuntur glires, Plinius admirans rerum naturam nó folum alia alijs i dediffeterrisanimalia,fedin eodem quoq; fitu quedam aliquibus iocis negaffe. Audio glirem maiorem effe fciuz ro;colorenigricante:vel,vtalij refcrünt,dorfo fufco, ventre albo; ( qui color etiá ijs eft, quosiam muresab aue lanisvulgo dictos nominaui) cauda breuijin extremo villofa.facie quodammodo vr(ina. Albertusetiam glire colore varium effefcribit;in dorfo grtfeum;in ventre album:breuioris pilis& tenerioris cori) quàm animal quod veré varium (murem Ponticum, vulgó punatmufi, intelligit) vocatur. Axungia & laridum funtinanimalibus non cornigeris;quorum quatuor dentes vt plurimum prominent, vtfunt glis,felis,canis,vrfus,&c, Monachiin Mefuen. Verasgltres& fciurosczcum inteflinum tantufii nadtum Ífcimus, vt magnitudini eorum ventriculi fa. cile refpondeantiatque idem in Ícétione fzcibusturgidum reperitur, Vefalius. v r y Fagi glans muribus gratiffima eft:elires quoque faginat; Plinius; Nucibus regijsveliuglandibus delectantur) glires.Arboresfcandunt,& pomaedunt:vel vt Albertusíctibit/fucco pomorum aluntur. Noftratesnon ipfa po2 ma vel malaà muribus réllijs ediaiunt;fed aperiri tantum, vt tiucleis potiantur:& fpe fub arboribus copiam po-tm morum nucleis exhauftám à gliribus;inuenirt:arg; inde nomen impo(itum vt rellez dicantur: nam idem vocabus lumlegurninafub mola decorticare fignificat s ita vtinter molendum med ulla quafi nucleus à cortice am biente. purgetur:hoc Greci close, Latini pin fere vel pinfare vocápt:quod olim pilistundentes faciebant;hodie molen- tesin molis, vt Budzus etiam teflatur,Panicum pinfitum & euolutam furfure, Columella.Vtin piftrino pinfetut, actorreatur, Varro. Solentautem gliresnoftri poma,quorumàppetunt genera;di uaticatis alicu biramorum ceu furcis imponere;vtficinferta obfirmatad; commodius cuacuent Sed de cibis eorum plura dicam cap... Glires latent inipfisarboribus,pinguefcuntd; perid tempus veheméter: vt & mures (albi,quod Gaza omiferat, Plinius addit) Pontici generisalbi, Ariftoteles. Soriccs & ipfoshyeme condi autor eft Nigidius, ficut glires: quorum fe- nium finitur hyberna quiete:conditi enim & hicubant: rurfus zftateiu uenefc unt, fi mili & muftclis quiete, Plin. Somniculofosille porrigit glires, Martialis. Dic,ceflante cibo, fomno quis opimior eft? glis, Aufonius. , l'ota byemedormit quafiin pilam coactus,quod fi ad aerem ferenum deferatur, paulatim inter manus tenentiü con- ualefcente (concalefcente) fpiritu refoluitur, Liber de nat.rerum. Myoxi quomodo lateant, & quotuplicem fos turam edant, capite primo ex Epiphanio recitaut, JH. L. Animaliatraé&ilia dicuntur,que cum rnptantlocü fe trahant ficuti mouentur lepores,qui faltando fe trahüts & gliresinalati,qui mutantlocum quafi fc trahendo, & alia tiiulta huiusgeneris; Niphus in Ariftotelis Sino n M ui. animalium I "A i | "De Gulone.. Lib. 4. | 432 animalium. 2. Egotractilia, quz Ariftoteles ds74 vocat, nonalia effe puto; quàm quz in lozi mutationeex- ..- tenfo contractoq; pet vices corpore mouentur, vt lumbrici, de quorum motu eaeo$os & &Avardiot es proprie di- !* " citur: leporesenim & fimilia Ariftoteles faltu moueri dicere folet. lam quid per vocem inslati (ibi velit IN iphus, : . nonaffequor. | | 1^» - 2. x . Glisanimale(t femiferum, Plinius. Si in vluarijsdoliorum (de quibus mox in x. dicam ) alete placeat, nota? tumeftnon congregati nifi populares eiufdem fylug: & fi mifceantur alienigena, amne vel monte difcreti, inte- sire dimicando. Genitores (aos fefTos fene&a aluntiufigni pietate, Plinius. Vipera quàm aftuté myoxos deuoret, 0 dna. dixkexEpiphanlo. Serpentes quidem etiam muribus infidiari certum cft. | Glishyeme dormit: quamobrem fiinfyluisfouee profunda fiant, & terra, palea & lignisfuperne operlan. | tur; plenz hisanimalculis per hyemem inueniuntur, Albertus. Et alibi, Circa Boémiam & Carinthiam rufticl autumnoin fyluiscellaria parant in quibus glires numerofi fe collocant, & indead efum hominum colliguntur. '' Audio vagariin fyluis perarboresfciurorum more , & ex vnain alteram tran(ilire : & fzpe à venatoribus (agitis '.— feriri, precipuecircacaua arborum, vbi latitarefolent: hec enim reperta , obftruunt venatores : reueríi ad ea " glires & in aditu patifaciendo occupati ferluntur : (zpein ipfis deprehen(i cauis baculo immiffoceduntur. Gli- 20 resin valle Telinaà ruflicis capiuntur fic: noctu cum facibus per camposprocedunt, & gliresad confpectas fa- !—.eesaccedunt, qui fplendorefacum quas in faciem eis obuertunr , obcoecati , vel manibus capiuntur. Exgliribus -. magnum emolumentum effe non poteft, Appiusapud Varronem, Leporarij genus venaticum, duas habet fpe- cies: vnam, in qua eftaper, caprea, lepus : alteram extra villam , que fnnt, vt apes , coclez, glires, Varro. Gliri viuatia in dolijs, idem qui apris inftituit, (hoceft Falaius Hirpinus, Grapaldas ) Pliaius. In Gallia tranfalpina . T. Pompeiusin conféptoampliffimo preteranimalia cetera , dolia habet, vbi elires concluduntur, Varro dere rnl.5.12. Etrurfus 3.15. Glirarij ( inquit ) locus, nonaqua, fed maceria fepitur. /T'ota lzul lapide; aut tectorlo ^ nciufecus incrultatur, neexeaereperepoflint. Ineoarbuículos effeoportet, qus ferantglandem: que cum /'- fiü&um nonfetunt , intra maceriam iacereoportet glandem, & ca(tancam , vnde faturi fiant. Facere hiscaueas | — oportet laxiores; vbi pullos patere poffint. Aquamoporteteffe rennem: quod eenon vtuntur multum , & ari- i? dumlocumquzerunr. Hifaginanturindolijs, qua etiam ín villis habent multi, qux figali faciunt multó aliter, "^ atque alia: quodin lateribus corum femitas faciunt, & cauum , vbi cibum conftituant. fn hoc dolium addunt | glandem, autnucesiuglandes, aut caftaneam, Quibus in tenebris, cum cumulatim pofitum eft ín dolijs, fiunt /-- pingues, Hac Varro, M Ue | ' A " x Glirescenforiz leges, princepsq; M. Scaurus in confulatu, non slio modo canis ademére, quàm con- chylis, autexalio orbe conuectasaues, Plinius. Etalibl, Extantcenforiz leges ; glaudiain ccenis gliresQ; & alia L1» di&urminoraapponivetantes. Suni qui & taxos & glires ceenisaddant que snimalia in qualitatibus hyftrici 149 haud mukum diffimiliafunt, Platina. Apud Rhztos qai Lialicé loquuntur, glirium carnem falfam reponi audio, ^. quoniam dulcis & pinguisfitfuilleinftaz. Pofcuntucin conuiuijsaliquoties ütinz, vradpofiti pifces & volu- €«es ponderentur, & glires: quorum magnitudo fepius delicata non fine tedio prafentium, vtantehac inufitata ;' laudaturadfidué, Ain. Marcellinus lib. 28. Glites (inquit Apicius. 9.) ificio porcino : item pulpis ex omnl membroglirium tritiscam pipere, nucleis, lafcre, liquamine, farcies glires, & futos in tegula pofitos mittes in ' furnum, aut farfos in clibano coques... De mure montano nihilaliud compeitum habeo, quàmin Italia cffe glires, quiin menfasveniant canquam lautiffimus cibus, Cal. Secundus Curio. - hus & | $0 "Gliresincibo fumpticontra bulimon profunt, Matthzolusin Diofcorid. Ambuftis medeturelirium cinis cum oleo; Plinius. Glirem integrum luperligabis, verrucas mox tollit, Sextus. Glires & foricescombufti, & cinis - eorum melliadmixtus , (iinde quotidie maneguftent qui claritatem oculorum de/yderan:, fanabuntur, Sextus; Glirisaut muris fylueftris cinere iun&is claritatem vifus reftitui dicunt. Plinius. Musgliris deglubtus; & cum |, — eleoac faleaffatus, pleumoniticis vel empylcis cibo datus, mire fuccutrit : eos quoque qui purulenta excreaüt t celerrime [anat Marcel, Glirium. velforicum, vel vermium terrenorum cinis, ex oleo impofitus pernionibus medetur, Marcel. Glirispingue & gallinz adeps, & medullabubulinaliquefa&a tepensq; infuía aucibus. plu- [t rimum prodeft, Marcel. Paraly(in cauentibus pínguia ( Albertus non re&té vrinam legit ) zlirium decoctorum |^ &lforicum vtiliffimatradunteffe, Plin. Gliris adeps remedium adferet ad eos qui paralyli teptantur; Sextus, "-. Gliris detra&atá pelle fateftinisque exemptis decoquirur melle in vafe nouo fed aiedtci malunt nardo decoqui. 60 víquead tertias atque itaafferuari : deinde cum opus fit (Irigill tepefacta infundere. Conftat deploráta aurium .'- Vitiaeo remedio fanari, Plinius. Glirifeublattz pellis dettahitur, & inteftina etus decoquuntürin vafe ereo |. nouo cam mellis heminis tribus, víqueadtertias, atque itaferuatar, vt cum opus eft ftrigili medicamentum tepefa&um auribusinfandatur , Marcellus. Exblattis quidem ad aures remediain libro deimícais ex Plinio & Diofcotide referentur: fed & gryllus auribusprodeít, &c. & cogitandum an glirem pro g'yllo Plinius & Mar- cellus pofaerint :congenera enim feré hzcanimalis auribus falateria creduntur, vt & villepedzs fiueafelli, quos aliqui in líagua noftra porcellos vocitant : fignificat autem eryllns etiam porcum Grecis. Sed Diofcorides - etiam Eaupor.lib. 1. ad aurium dolores & inflammationes , gliris adipem laudat, & rurfus lib z. ad vteri dolores. -.. Gliris vrinam contra paralyfin valere Albertus ex Plinio citat;fed falsó vt paulo ante monui. Glitis pro Glisin nominandi cafaapudiMarcellum Empyticum ;item apud Plinium, fi re&? legitur, Glitis : iren t Met Aaa detracta IN preurur Í2mro. Vnde Mart. Dormitis niminm glires, virulia; marini. S | DEjQ YILO N"E, vtinam intra illas rantüm gentes plusquam belluina illa ingurgitatio circumfcriberetur, nec. Germaniam — - noftram inusfilfet. in tantatn , vt quo nobiliore quifque fere natus cft loco, có bibaeior & voracior diesino- — tamtueatur. Nam vt hyznaant crocuta, & alia quadam pauca nature monftra huic ctam immani vitio obnoxia Ninb d Á De Q uadrupedibus i S Ide NETS 29: bs n " ^? 5 * n I * e ) ! /a | dccrsdtapelle decoquicurin vafe nouo, Plinius. Epitlieta. Somniculofi glires apud Martialem. Apud alios, vt VLOoN1$s nomende Septentrionali quadam vora2- 7 | cimi fere etfi nouum eft, & ab Olao Magno, vt. puto,ad iadtstioné Germanice vocis primum conr ! BCADATZQ EN fictum, placuitramen retinere;& hocinlococóllo- ^ CERA ME AA core, com veteribusignota hecfera indi&aque vi- A deatur. Plurima taroeu concircunt vtautipfam hyenam, feu cro- cutam ( quam liani eandem hygne putant, alij.ex hyana & cane, | alij exbyena& iecno natam : omoia denribus frangit, protinusq; dcuorata conficit ventre, Plin; ant otmnino congenerem beftiara.— exiftimem "vt Gcile iud/cabunt qui vtriufque hiftorlam confe« — - tent : & comode quidem accidit, vt hyzne hiftoria proximé fübijciendatiteraroum ordine fic pofcepteiequatur. In Lithuania — & Mofcouis (verbs funt Marthíiicà Michouexlibro 2. defcriptio- * nisSatmatiz Eucopez, cap.3. ) snimal voraciffimum & inutile, * quod alibi ncn com patet, roffcmoka nominatum, magnitudine. ' | canis , facie cart, c9: pore & canda valpinis, ( hyzna videtur quafi — exlüpo & vulpe compofita)colorenipro: (pedes & vnguesafper- ' rimi, corpus viilo'iim, prolixis pilis fübfuícis, cauda vulpis, fed breuior & pilis denfior, Olaus magnus:) cadaueribus vefcitur. — a Inuentocadsceiretanram vorat, vt extendatur & infleturtympant — inftar: itaqueanguftíam aliquamiprer arbores ingreditur, & per vim feipfum iptradit, ac ventrem premens ftripgensQq; exonerat, . vt violenter ingefta viclentius egerat : fic extenuatum rurfus ad 3 9 cadauer properat & rurfus impletur, ita vt viciffim de cadauere TAY. | quantum poteft deuorct & excernat , donec rorum abíumpferit. : Etforfan naturatam infatiabile animalinillis regionibus producit, vt homines fimili voracitate laborantes re- dargeuat, Quoniam potentes quam conuiuari cceperint, fedentà meridiein medium noótis, continuo cibo& potu feopplendo, & tum natura exigit íurgendoà menfa vt egerant, & rurfus fe ingurgitent, idq; ad. vomitum vique & rationis ac fenfus amiffionem , vcinguinis & capitis quz Gnt difcritdina randem nefcianr. Eftqueilla - - confaerido perniciofain Lithuania & Mofcouia, magis vero & abíque püdore in Tartaria, Hzcille./ Atque d [3 &esQae tranfigat, atqueinterim & nobilis, & bonus & Chiriftianus haberi diciq velit, cum ne hominis quidem 49 fecandam rationem, nedam Cliriftiani fecandum pietatem , mà neque belluz fecundum naturam viuentis vi- fint, pleraquetamen omnia btütain cibo potud; nature modum nunquam excedunt, ne verberibus quidemiaut vilisillecebris vtid faciantadigenda. Sed redeo ad ro(Iomacam : de qua cade» Lithuanus quidam nobilis fic nar- rabat : Roffomaka minor lupo,bréuioribus cruribus, adeo repletur vt venter propendensterram fere contingat. Ri&um fere fuis habet, dentes lupinos, longos. Genera funt duo, vnum nigrum, &aliud lupino fete colore. Hominem &animalia vica non ledit: morticina tantum vorat, & nimis repletain fao latibulo renomit : ac rur- fusad multum tetpts ijs que eaomuetit pafcitur. — Vríus-occidere eam obuiam non poteít;ita dentibus fe. defendit: Hizcille. — Scribit Olaus Magnus in libello quem adiunxit Septentrionolium regionum defcri- ..— tioni, vndenos etiam picturam hicappofitam mutuati fumus : quam quidem ad viuum factam non affero. fed 5& dedi qualem inueni. Animalia, inquit, que Germani v/frafi, id eft multiuora » Süedi ierffappellant;immodicz | voracitatis:nimium repleta venirem inter duas arbores ftringunt vtexcrementa procrudapt.. Peruntur àvena- totibus ( fagittis, aut bombardis ) pellis gratiafolum, quz spud nobiles& ditiffimaos ad veftimentain pretio eff, vtpcte fplendid.s & floruminftar diftin&ta coloribus, quales in Damafcena vefte frje&antur. Sed'illi cum geflant huius be(tiz pelles, in élafdem feré naturam murantur. Et alibi, caro cius omnino inutilis eftad humanam 1 éfcam : fed pellis percommoda azque pretiofa : candetepim fufcara nigredine, inflar panni Damafceni, diuerfis — ornata fignris: eademq; eo pulerioralpecturedditur, quo magis artificum ip.duftzia, colorum conformitatein quacunque veftium genere faetitconiundta. — Soliprincipes & magnites eoindumento tunícarum morecone fc&to hyemis tempore vtoorur: quiacolorem concipit citis & diutius fernat conceptum: idquenon folum in , : Suecia & Gothía: Sed &in Germania, vbi raritas harum pellium maiorem fortitüraftimatlonem. Et huiuscaufa 6e fgittish venatoribus hocanimal petitur, Hcille Rofomachz nomen Sclawonicum efbinquitScaliger/mosioco —' valrurem quadrnpedem confueuimusappellare: cadaueta namque miro certoque odore fectarur. Pileoexhuius. ferz pelle confecto vel Pulonoru regesaliquando vtuntur. Pili in ea ( vr Schenebergerusmeusad meferipfit ) fantlongi fed nonad modum denié difpofiri, nigri, fplendentes, vt Zobcllz videripoffinr : minoristamen quam | Zobella venditur. Álitat hoc animal apud Lithuanos( vtaudio ) ín Principum aulis propreradmirandam voracitatem : tantumque roborepedum valet, vratberem in duas partes diaidat, &aluoper medium di- | ftriGla fe exonetet, Hac ille: Dicitur hzc fera effe callida ac feris infidiarl : cum feram aliquam - . animaduertit, confcendiratborem ac cum eam iuxtafe videt, ftarim defcendit ac feram — /^ (apprehendit & occidit; des ceruus aut Alce zut caprea &c. )oygÀ d 2913 EI 1 T: VORNE L E207, 7 IU PE P NET E | "191; THaucimaginem qualamcung, in veteri Graco codice mant fcripto paentatim Oppram reperimus : mili quidera non placet. | : ? YAEN E quadrupedisnomen; | Nam | od WES vtpote peregrine &ighotec ple- em] e rilqs Grecis Latinisq; fcripro- E Ie (o) ribus, nonfolum cum crocuta LL ) (95799 77 & leucrocuta quadrupedibus —— !Mfz pe.confaadi video : (ed etiam multa ea- | " deals quadrüpedihyenz;alióseiufdem — . | £7, "nominis ferpentiali3s pifciattribul. Ego — ^. NN 7/5 - hocinloco de hyzna quadrupede primum 3 NS s | agam deinde deillis animalibus que fiue. — ,,, € f a - eadem hyznz, fiue diuerfa fint, congenera - tamen, nomine faltem diffstupt : eoqs vel. JN T -— dV —— ge PETS zt r4 SS cr T S de tee ES ER ——— ferpentefuolocoex Acliano & alijs dicam. E— J Roms, lal. Capitolinus. Sicfortedicunmmrà Belba Aegypti claüitate. — Pínicianüs grammaticus noftti [eculi, |. hyznz nomen Germanicuom finxit , grabibier , quod circa fepulchra veríctur : ego vilfra 5 interpretater : quos » niam velgulo eft, vel omnino congener ei fera, vtiam fupra in Gulonis hiftoria dixi.' Albertus vt pleraque tbe ". rupté, fie ionam pto hyzna cribit. Syluaticusyenam exponitbellulam ( Galli muftelam belettevocant ) & turc - fusyentam befliolam quandam. Hyzna portentofüm'ne magis an fabulofum. ánimal fit nefcio, alieni certe or- Abisanimalcredendumeft, Marcellus Vergilius. Ak:bo, Alkàbo ;alzabo ,aziba; albozao, pro ániaantis vnius | moine diueríe ícriptiones, leguritur apud Rafin de 60; animalibus capite decioiofeprimo ; & Albertum lib. 23; E Eft autem nonalia quàm bysna; quamuis interpres Rafís taxonetn interpretatur hoceft ielem. Prima fy!laba ! 2; velal. articuli loco eft. Zabo vel ziba;nomenà lupo factum eft, qui zec b &infaimininogenerezeeba Hebreis Hebraicam yocem voy ait, volucrem inter pretantac,( Mun&erüusin Lexico etiarn anium tut bam: ) Septuaginta lzon,ideftfpeluncam ;& pro yy. zabua,hoc eft tinctum eft, Sepeuaginta reddunt voz, hyeüg : decepti rocis affinitate, quoniam zabo, vt dixi; hyena eft : quamuis pro fera pei zain fcribi conijcio, velupieuás a H: braicum : verbumautem zaba; quod eft tinxi:; per zsde fcribitur. £odemin loco Glofia Hyena &urna beítia cadaueribus cunctisq; immundis ve!citur s huius impuriraci populns irae com pararür. | icochi nominibus apud Ariffotelem de generatione animalium 3:6. Albertus habcc ex Avicenna, & iboth, tanquam auiumnomina: & rurfus, pro trocho, karabo: pro hyeea zzsro: vbi forte 3z468 M TS z. | ER Bea x s. whÉ n ; - — x A e ^ "^ | - LU ! o De Onsadrapedibm Lacs d ( naegquislegen?ens & 2605 dcferds Arabie verfatur, Albertustapqtiam exRafi; apud quem tatnen hee 'rba n p reperio, Apftateles vero genis quoddam byzparum in Arabia effe fcribit; (non implez genus byenaé effein&agens, ; In acd iteris hislegimustecbe ereb , & femelaraboth: interpretesvatiant: nàm lupos Arabiz, .- d 3dinura, ant s diu intetpretantur/ Ego hyenas effecrediderim. quz vefperi & no&u graffntar, lupis aliaquifimilesiu multis, fed magis quàm illiaftati, malfici, voracesatq; cradeles. Principes vrbis (Hletoz iolyma ) veluti leonesragientes: iudices eius ( imiles fant ) lupis vefpertinis, quioffa non relinquuntad dilucua s" Jum, Sophouiz certo; interprete Munftero, Taxatadtem propheta(inquitidem in Schalij:) infignem indicam avaritiam. Non; inquit, lup: fame accenfitam auidé prede inhiant, cum etiamtotum diem ieiunnm duxerunt, é&cferó ad rapiendum fefe proripiunt:quantumiüdices extorquendz per fas& nefas pecunia. Oftendit autem. ibfignemluporum famem »qua coactiofía cum carnibus deuorent. Septuaginta hocinlóco lupos Arabiz tran- Xx ftul:tunt, quod non probo: alijsenim punctis fiue vocalibus Hebrzifcribuntereb pto vefpera; alijs Arab pro: Arabica natione. EcHieremiz capite quibta legitur zeeb araboth, in plurali numero: quz vox pro Arabica | genteaccipi non poteft: fed velab ercb , id eftvefpera defcendit : vel arabsh, hoc eft folitudine vel deferto : ab. viroque enim pluralem numerum fic fieri Munfterasin Lexico docet. Santantem Hieremiz verba hzc, intet» rete Munftero : Percuffit eosleo de fylus , & lupusfolitudinum deusftauit eos. Septuaginta; Aux» toc? y obcy GXNEO port dvcév : hoc eft, la pus eosad domos víq; perdidit. Hieronymus, Lupus ad vefperam vaftauiteos, Ha- ^ bacucetiam propheta capite primpverbafant hzc interprete Munftero: Leuioresfünt pardis equi Chaldzo- ^ xam , &actiores quam lupi vefpere ( zeebe ercb. ) Velociores lupis vefpertinis , Hieronymus. O físzoi curta eu 2uxsc d A'eo[Ulas , Septuaginta. ( Hoslocosdelupis Arabiz Tzetzes etiam in fais Chiliadibas citar, fed aihilex- 7 plicat.) Sed de velocitate hyenarum nihilcerti habeo, vt neq; luporum: nifi quód Oppianus fecandum genus 2f eorüm, ( circos & harpages vocat, ) cztetíis velocitate preftareait: magis etiam famelicos effe; monranos, fed hyemead vrbesaccedete, (ummo dilucuload predam abite, &c/Quód fi quis vel hoc vel aliudlupi genus(nam - "quintum genus Oppianolepores venatur: quod (ine celeritate fiertnon poteft, ) potius quàm hyznarm pro lupo ", vefpertino ín ioris prophetarum acceperit, non repugno. Hoc tantum affero, peculiare lupi genus intelligi, ] | nonautcm quemuais lupum (vt obfcuri quidam recentiores fcttbunt) fab vefperam magis famelicum effe; & hoc: infinuare prophetas. | | THE infingate prop AM | US ice Rn e . MS eite Lm Hyznam mittit Africo) Solinus. Plurima gignuntur in Africa, Plinius. Apud paltorales Áfros reperiuntur | baffaria, hyenz, hytriches, &c. Herodotss libro 4. In Arabia genus quodóam byznaram effedicunt, quod - 1 torporem quendam ftuporemqueanimalibus inferat, &c. vtin c. dicam. Ariftoteles in libro de Mirsbilibus. ; Hyznacorporenon minore quam lupuseft, iuba qua equus, Ariftoteles & Hieronymus contra louinianum. 1 olore lupi propé eft, fed hirfatior, & iaBa pertotum dorfum predita, Ariftot. Eralibi, Iuba eft quaequus, fed (eta durlotelongioreQq;, & pertotum dorfum porre&ia. Hinc nimirum etiam nomeatulit, quod dorfüm ei. fetis tanquam füillis rigeat, Medium hygnz dorfum , inquit Oppianus, incuruatur, & circumquaq; (pertetum — dorfam, Ariftot. ) hirfutum cfl, vtnon totum hyznz corpus; fed dorfum tantum fetis durioribus & prolixis ri- ^ - gercintelligamus, Corpus eiustertibile freqnentcs vtrinq; tzuiz cosrulei colorisdiftinguunt. Dorfum oblon- gum &anguftum eft, & canda Gmiliter, P'ivévz' djs Qorepotem Orson ibo P'iyeYasóv , ( verba quadam videntar deprauata. ) Hzc Oppianus. Habet Hyzna pilosacutos & denfos, Recentior quidam grzcusin Aelianum. Maul- - za1giturlapo & hyznz communiafunt: magnitudo & color, vt dixi: itém voracitas, & infidiz quasalijs anima libus moliuntur :illegregibus oultim & capracum; hzc canibus& homini quandog;." Denies vtrifq: ferat, ec- mitalís vtriía; fimilia, vt pauló poft dicam : Vrerq; noctu vagatur cibi caufa: lupus vrgente fame, hysna neccila-- xio fere: quoníamiacrius no&u vider, interdiu hallucinatur. O'wvexacol Bd vU. pa D, our D» ivt wer 42, O ppla- nus. Oculi vitali marini & hyznzin mille colores tranfeunt fabinde. Piinius. Eralibi, Ocalis hyznz mille cte. varietares, oculoruniq; ( melius, colorumq;, ex Solino ) mutationes traditur. Aljunthyznam colorem mutare - ad libitum, Albertus: ied hoc de oculis apud vetereslegitur. In oculorum byznz pupillis lapis inuenitur , hyz- zium dicunt; przditum illepoteftate , yt cuius hominisfuerit lingue (ubditus, predicar futura, Solinus. Hyznice gemma ex oculis hyzaz, & obid in valeinueniridicuntur : & fi credimus, linguz hominis fubditz futara pre- dicere, Plinins, Germanorum attifices narrant hanc beftiam in oculis vel verius in fronte geftare lapidem pre- ' xiofum, Albertus. Lapis hyzna, inquit Syluaticus Albertum citans, ab hyznabeftíanomen habet, eó quod oculi eiusinlapidem verrantur. " Aiuntautem Euax & Aaíien (Solinus; ) fappofitum lingue diuinationem conferre, D Hyznagemmamin Gculisgeftat, vel vt aliqui dicuntin fronte; Author libri de naturisreram. : Collum & iub ] continuitate fpinz porrigitur, fle&iq; nift circuma&u totius corporis nequit, Plinius, Loc Aelianus etiam de - Lupo (cribit, & aliqui deleone. Ego omnium animaliu m, qu collum proprie di&um habent, vettebris id con-* ftare pato. Scaliger Eeonis collum vertebris conftaresffirmar, contra quàm prodicum fit ab ahtiquis. Hyznz cur fpina riget collum continua vhitate fl «Gi nequit; nifitoto corpore circuma&to, Solinus. Ceruix iEBA:Cad: tum & lupo & hygna ex (iugulisredtisq; offibus riget, cetero fpinzadne&titur, Plinius. Hyenzcor magnum, Ari- ftoteles. Hyene cor maximum eft pro portione ; vt& reliquis timidis ( muribus, lepori, slino. ccruo, panthere, multelis)a6t propter mecum malcficis.Idem & Plinius. Quod de hyena fercur;genitale fimul & maris & femine eanden habere; commentitium eft: fed virile fimiliterata; in lupis & canibus habetur: quod verófoemineu elle videtar, (ub cauda pofitum eít/figuga fimile genitali foemina, fed fine vllo meatu : füb hoc roeatus excremenrorü 69 eft. Quinetiam foemina hyena, prater faum illud, etiam fimile vt mas habet fub cauda fine vllo meatu, à quo ex-. crementorüm meatus e(t, 5 ; lub eogenitale verum continetur: vüluam etíam hyena foemina , vt ceterz baiof- cemodi (lupi & canes) faemibzg animantes; habet, Atiftoteles, Idem alibi promptius effe fcribit marem capere, (| "qüàm feeminam;vtpotecallidiorem fexum, & ingenij fecandü eum difcrimen manifefto ponens. Hygalsvtran- . — que cfTs nataram,& altecnis annis effe mares, alternis foeminas fieri: patere fine mare, vulgus credit, Ariftoteles E negat. Sic & Oppianus, Audiui (inquitvnoarino hyenam patris vice fungi, altero matris. Sic& Philespoétare- : centior: & Iorach apud Albertum, qui etiani venenum in cauda hyene colligi fcribit fed pus has AL bertus) frequenter mentitur. Si ramen eft aliquid mir nouitatisin iftis , Alcernare vices , & que niodo foemina: tergo Paffa marem eft; nnaccffe marem miremur hyznam, Ouidiusr;, Metamorpb. Aclianus& OtusinEliero- glyphicis,hyznam.noü quádrupedem,fed ferpentem per vices marem & feminam effe prodiderunt. T 2 bibe: - ! : | . Hivxna — J L (De Hyana. C. D. Lib. [ "$937 | Hyznz no&u vident, cum interdiu nihil fere videant vt feles, Aphredifienfis In problematis 1. 66. De hoc ! etiam precedenti capite dixi in oculorum eius mentione, Cadauerahominum, & ipíes homines & canes à le 7 interfe&os, vt íeqnenticapite dicam , deuorat.. Ab vnoanimalifepulchra erui inquifiione corperum tradunt, » Plinius& Solinus. Sepulchraeffodit humanz auida carnis, Ariftot, | Voxei quz propria fit non legi: huma- num veró [ermonem ( vtcrocutam quoque & mantichoram ) & vomitionem hominis eamimitari fequenti ca- piereferam. — Hyanam per vicesannorum nunc marem effe & generare; nunc fozminam & concipere, pri | eedenticapite refutatum eft. Vide eciam íinferiusin T'rochi mentione. Cani congeneres Lupus, vulpes; hyena; - "Tigris : concipiunt hzc exalienagqueatque é fua quisq; fpecie, Scaliger. Hyans coitu lena Acthiopica parit T ) crocutam , Plinius & Solinus. T'hóes ex hyena &lupo generantur, Varinus in Osce, & Helychius in G2cc per | «quo modo melius fcribitur. Ex his grammaticis Valla etiam Ferodoti interpres libro quarto, vbi is fim- pliciter thóes in. Africa generari dixerat, de fuo addidit exhyznaó& lupogenitos, quod quidem param fidieft ! interpretis. Sed thóes quales (int, & vnde generentur, ex ipforum hilloria petendum eft ftatim poft lupum, | Hyena coit cum lupo, & patit eum qui àviAvxec , (lego ojoAvxoc vel uovonvxoc ) vocatur qui non ià grege fed foli- - tarius degit. inq; homines & pecora graffatur, vtfcribit Gracusrecentior. Detrocho & hyene ( inquit Ariftot. - degenerar. 3.6.) (tulté magnoq; errore narratur: hyenam enim complutrcs aiunt, ttochum Herodotus Fera- . eleora fcribit duplex genitale habere;tnaris ac femina : & trochum feipfurn inire : hyznam inire & initi annis al- -. ternis : fed vifa eft hyana mas , &altera fasmina fui difcrimine genitalis : locis enim nonnullis penuria huius con- ' fpe&usnoneít. Verum hyenztam mates quàm faeminaz habent fub, cauda lineam quandam fimilem genitali 9 foeminino: qus quidem nora quamuis communis fit; tamen in maribus potius cernitur, quia mares quàm fas- "minz magis capiuntur. ltaq; qui rem parum diligenter (à«zue?d|s ) aonfiderant, in hanc aberrant opinionem, ^. Ha&enus Ariftorcles. Tcocham quidem pifcem cffe, qui ipfe fc incat; Plinius (cribit 9. 52. » A NS Um | D. / » — Maximum cor eft pro portione muribus, leporl, pantherz, muftelis, hyenis, & omnibus timidis aut | . propzer etum malehicis, Plinius& Ariftoteles. Eftin eis pietas crocodili ,aítucia hygenz , Mantuanus. Prom- |. ptius eft marem capere: fasminis enim ingenita eft callidior aítutia, Solinus. | Raro hysna foemina capitur; |! "(quod euam Plinius fcribit: ) uam inter vndecim numero vgam tantum cepiífe venator quidam retulit, jo Ariftoteles. Quodcunque animal rer luflrauerit hyzna; in veftigio haerere & mouere fe non poffe traditur: |! quapropter magicam ícientriam inefIe eipronunciauerunt ; Plinius & Solinns, Flyenz vmbrz contactu canes |. ebmarefceretradunt, Plínius & Aclian. Si canes venantes vmbra eius dum fequuntur contigerint; latrare nequeunt; voce perdita, Solinas, — Cam Luna oibis plenus eft, rezro pofito Lunz fulgore fuam eanibus vm- - bramiinijcit, quos ftatim mutos reddit & tanquam ven:ficio quodam,eorum fenus perftringic: deinde elingues abducit & optatis fruitur, Aelianus & Philes. Canes vomitionem hominis imitando capit, Ariftot. Vomitio- nem hominisimitaritraditurad folliciteridos canes, quosinuadat, Plinius. Vomitus humanos mentitar, fal- fisque Gingultibusfollicitatos ficcanes denorat, Solinus. Ad ftabula noctu profeta, humanum vomitum af- . fimulat, cam vt canes exaudierunt , fic ad illam ipfam , tanquam ad hominem adeunt , ea veró comprehan- | fosvorat, Aelian. Hyana homini caníue dormienti fuum corpus admouet (/ zaeeurea ) ac fi feipfam maio. item doriiente fentit , naturaliter fua magnitudine fenfibus eum priua, ac ipfius manus non refiftentis exe- . dit, & conficit : fin e breulerem animaduertit, ftatira properat fugere. Quod fiinte incurrerit, caue iam - à dextera ipfam excipias, quoniam fic obtorpefceres, vt nullo modo te poffes ueri: fin utem ex finiftra 4n eam inualeris, confidenter aggredere, & occides, Gillius apud Aelianum non citato authore. Ego eadem adverbum reperio in Geopon. Graecis 1j. 1. à Zoroaltre citara ex INeltoris Panacea. — Cum fugiunt venan- - tem, declinare ad dextram, vt prezgte(Ii hominis veftigia occapent. Quod fi fncceflerit, alienari mente, ac velexequo hominem decidere. Arti inlznam detorferit, deficientis argamenrum effe ,celeremque capturam. Facilius autem capi , i cinctus fuos venator, flagellumd; & ipfos equos, ( aliásimperitans equo, ) feptenis alli- gauerit nodis, Plinius. -Hyzna dextrain manuvim fopiendi habet; & fuo tecta fomnum conciliandi, fepéque- . numero inftabulaingreffa cum dormientem aliquem deprehenderit, & pedetentim ad illum progreffa fuerit, ;o lopotiferam, vtitadicam, manum eius naribusadmouet, ficque eas opprimir, hic vc fine fenfu effc videatur, ac |. tantum tetra faffodit quantum fitád eum ipfum obruendum fatis: guttur vere & fupinum & nudum relinquit, | inquod incumbens, fomno oppreffum Íuffocat; pofteaq; in latibulum abftrahit , Aelianus. Philes paulo aliter, vt: - videtur; Dormientis inquit, nari dextrum pedem immittens «oov eHicit, Ove) ri xeQuA T arvüplus Loses | mv Qpaausyryo yu avi xor Tias HE pato Denaie c (paye tuus O quiüAcw iva) Qusuyrgos divrvmviyi, lidem alibi hyeng - pifcispinna dexterz eandem vim attribuunt, ( Oppianus dexurz leonis manui Nazxa oni, T] ze Auer oro yv — Énpav. ) Si pifcis marini hyenz nuncupati pinnam dextram ad hominem Íomno confopitum admoueas; fané " quàmeum ipíum perturbabis. Ecenim formidolofa fecundum quietem fpe&ra videbit, acerbad; infomnia ( vel |- vtPhiles, exu aj xod equos asy uojuaiov ) perpetietur, Aelianus, Vim iftam plnns dexcre foporiferam, |J vitulo matino etiam attribuuntauthores: vt & pellisaduerfus fulmina, Matilus cft locus Ariftotelis de hyenisia jo libello de mirabilibusnarrationibus huiufmodi : Ev 3: c A'ea(Q/e Vamdy m UG» Quei civar dere cyresiym Orgelop (4 à * tgyaCevou , &c. bicex Aclianiiam pofitis vetbis ita fuppleri poteft, &redav aes Üng/ov vi civ raaiaov xoipetop duy Lao Def rov rod |o vod] purs Gre Qepov oos dogelCev o X90) arii qonau/ TH diee JA QU ovS ota vv edy o educ. Quod vero fequitur, ^ exvobadiovadieras legendum forté cvv Xeausv xara ier anttale quid jam ex Aeliano recitatum. Hyznam magi ex, emnibus animalibusiu maxima sdmiratione pofüerupt, vtpote cui & ipfi magicas artes dederint, vimque qua alliclatad fe homines mente alienatos, Plinius. Moliturinfidias homini, Ariftoreles. Hyznam tradunt fermo- nem humanum inter paftorum ftabulaaffimulare , nomenq, alicuius (auditu affiduo, Solin. ) addifcere, quem X evocatum foras lacerer, ( vrin hominem aftuaccítum no&tufzuiat, Solinus:) Plinius. Pardalim hyzna hofti- 7. literodir, Aelianus. Sihyzna & pardaíis pellesadmiíceantur, pardalina pilosamittit, hyzns non item ; quare | Aegyptij fuperiorem ab inferiore ví&um figuificaturi , duas pelles pingunt, hyenz vnam; alteram pardalis , 9 Orus in Hicroglyph. Pracipue pántheris effc terrori traduntur hyanz , vt ne conentür quidem refiere : & M ONDES sid MAN, , 3 - Aaa 3 aliquid ". € K $45. De Ouadrupedibus sl/quid decoría catam habentem üonappetl: Mirumq; di&u, fi pelles vtriu fque contrariz fufpendantur, deci- ete pilos pantherz Plinius. MaguusIndorum rex quorannisdiem vnum proponit rum hominum tum heftia. rumcerraminibüe : committunt antem pugnaturas Intcr fe beftiz, feri caurb, arietes, hyenz; &c. Aelianus, Ibis felle Hyengintetinitr, Aclianus, | G. .—.— Oleuminquodeco&afir vülpes fiue viaa fiue mortua arthriticosIn eo 'onglori tempotéimmorantes, vel ' oninino anat , i nouus (it affectus : vel, fi faltem non inueteratus, itá curat, vt licet repetat , multó tamen mitior. - fit futura Sed vulpinum oleum nihilo magis difcutit eo quod ex hyeua (imilirer decocta parauir:id enim omnino 18 eximiam difcuriendi vim fortitut, Galenusde (implicibusii, 47. Eadem ex Galeno defcripát A&iuslibroiz. || Caro a!zabo calida eft & humida : cocta cum oléo (aceto , Albert. non probo) iuuat podagricos & dolores iuh- 9 Gurarum ex frigiditate: eft euim tenuis fübftanrig, & diaphorerica. Cocta cum aque,cui infideat in f. lio fen capa | .podagricus vel arthriticus plurimum prodeft, Rafis & Albertus. Magorum vanitas, vt eft folers ambagibus,hys-- nas capi iubet; geminorum fignum tranfennte Luna, fingulesq; prope pilos feruari; Plinius. Corium hyenz fub- fratum à cane morfisauxiliaritradunt magi, Plinius. Ea etam quz in hoc capite de viribus hvene fequuntur; omnia ex Plinio defumpta (nifi aliad fcriptorisnomen exprimatur ) & tmagisautoribusattiibura, femel bicmo- nuiffe fat faerit. Probati quidem medici nihil haiosférz preter felin remedijs ponunt, & oleumin quoipfa( vt 7 dixi )deco&afit. Vituli marini, aur quod melius eft byenz pelle facta medicamenta ( forte calciamenta )fiquis in cotidiano vfu habuerit, efficaciter podagra morbo carebit, Marcellus. Capitis dolori alligatam entem pro- 2 deíf« qua fueritin capite eius; magi tradunt, Plinius. Poft timorem aque &ante ipfum (1alyffodecto )ciba. eum cute adabici claudicantis (1. Hyenz, Aldahab ) Auicenna4.6.4. Sanguinem cum polenta famptum;tor- - minibus. Sanguis fi calidus il'inatur, locis leprofisconducit, Rafis & Albertus. |^ Carnesfiedantuz , cantra ca- nis rabidi moríus efficsces effe: etiamnum iecurefficacius. Neruospotosin vino cum thure, foecundirstem rc- ftituereademptam veneficio. Neruis à dorfo acmisQae, fuffiendos neruorum dolores. — Canis rabidi moríu potum expaueícentibus faciem perungüntadipe vituli marini: efficacius fi medulla hyzpz & oleum &lentifcó & ceramifceatur. Medullasopitulati doloribusfpinz & neruorum, laffitudini renum, Medulla defpinahyena, admixto felleeius & oleo vetere, ad remperiem & lenitudinem acopi decocta, nernorum vitia amnia doloresq; , au&orc Democrito perfanat, Marcellns. Sic & Plinius, Nerais mederi medullas? dorfo cum oleo vetereacfcelie. | Edorfo medullam adalligatam, contra vanas fpecies opitulari, Adipeaccenfo ferpentesfugari dicunt: Eundem 1 illitum à cane morfisauxtliari.. Ad alopecissinter alia prodeft Hyzne adeps, G&l. «ev. »7, Emplaftrum éfer-. | mento apud Nic. Myrepfum n. 62. adipem hyzne recentem recipit. | Siniftra parte cetcbri aatibus illita, morbos perniciofos mitigarl, Gue hominum, (iue quadru pedam.Steri- | litatem mulierum emendari, oclo cum glycyrrhiza &anetho furpto in cibo; premifTointra triduum con- — ^ ceptu. Dentes eius dentium doloribus tactu prodeffe , velalligatosordine. Hyzrnz dentes admoti dentibus & appenfi, dcntlum dolorem fedant, Nic. Myrepfus. Dentes (i de finiftra parte roftri eruti fint, illigatos pecoris aut capri pelleftomachicraciatibus. Contra nocturnos patiores vmbratumq; terrorem, vnus é magnis denribuslino | alligatus füccurrere narratur : Furentes fuffisi eodem, & circumligari pe&us cüm adipe renum, autiocinere, aut elleprzcipiunt. Densalzibo (ufpenfus fuper brachium dextrum ab humero víquead cubitum, obliuionire- 7 fiftit, Rafis & Albertus. Maxillz parte comminuta inanifo. &incibofumpta;horrores fedari; Eodem fuffitu 4€ mulierum menfeseuocari. Palatoarefacto, & cum alumine Aegyptio calcfa&o ,acterin ore permoutato, foxto- res & vlcera orisemendarl. Ceruiciscarnes;fiue mandantur, fiue bibantur, arefa&tz , lumboram doloribus me- derl. Humeroshumetorum & lacertorüim doloribusta&u prodeffe, Palmones in cibo famptos ceeliacis (ve- tis Ie&io, iliacis ) auxiliari: Ventriculis, cinerem cum oleoillitum. | Córincibofümptum omnibus doloribus corporum auxiliari. T'remulis, fpafticis, exilieutibus, & quibus cor palpitet, aliquid ex cordemandendum, ita vc relique partis ciniscum cerebro hy z illinatu:: Pilos etia auferri hac compofitioneillitajaut per fe felle,evulfis prius quos renaíci non libeat :Sic & palpebrisinutiles tolli. Mulieri caudida à pe&ore hyznz cato, & pili fep: , & geaitale cerui; fi illigentur dorcadis pelle, collo fufpenfa continere partus promittunt, Carnes vel offa homi- anis, fi quz in ventriculo occiíz inueniantur, fuffitu podagricis auxiliari. Omentum , vlceruminflammatlonibus — ! cum oleo. Medallaez dorfo, vide fuperius in Medulla. Podagris, fpinz cinerem cum lingua & dextro pede vituli ; aj marini, addito felle taurino, omnia pariter cocta arq; illita byznz pelle. Offa ex fpina partarientibus prodeffe, — | :Coftarum primam & octanam faffitu ruptis falutarem effe, Carnes (i edantur, contra canis rabidl morfus effica-- ccs cíle:etiamnum iecur efficacius. Febribus quartenisiecur deguftitum anteacceffiones. Glaucomata iocine- xis recentisinaffari fanie,cam defpumaro melle inundtis fanari dicunt. Iecur potü tormipibus & calculis medeti F.lefficaciffimum creditur Ícorpionis marini, & callionymi pifcis, matinzd; ceftudinis & hyensg, Diofcorides. Cum pharmacum aliquod patas, cul fel mifcetar, colorem fellisfpectato, qui aliusinalijsanimalibas e(t. Paftil- lisenim di&istaurinum »dmifcenr :ocularibus vero medicamenrishyznz, galli, perdicis , & allor& quotuadara animalium, Galenus de fimplicib.ro. 12, Ec rurfus, 'auripum fel efficacius elt fuillo, ouilloscaprino, & bubuloz ignauius tanjen quàm hyznz; vt huius quàm callionymi aut fcorpij marini aut teftudinis marin, Félhyzna per fe illitum pilosauferre, evulfis prius quos renafci non libeat : fic & palpebris inutiles tolli. Si felle hyanzlaca &a quibus molefti (unt pili in palpebris natiadfidué tangantur, confeftim tabefcent: certefi prius valfis foperduca- tur, nonrenafcentur, Malcellus. Idem remediunrapud Galcuum legimus Euporilfton L4. his verbis, Eunlás prius radicitus pilis; fel aut hycns aut hirci confeftim inunge. Animalium quoruodam fel( inquit Gslenus defim- plicib, 10,12.) prz ceteris laudatur, quod & vifum 2cuat, & foffu&onum inia difcutiat, vt callionyai pifcis, | hyznz, &c, Hyznx fel cum melle vifum acuit, & illitum (uffufiones difcutit, Gslenus ad Pfonem, Suffüfionem . oculorum canino felle malebat quam bysnz curari Apollonius Pitanzus cum melle: item albuginesoculore, Plinius. Felvrfinum atq; hyznecum melleoptimo mixtum & diu coagitatum, caligines eximit, fi ad&due ince oculi fnffandantur aut fuperlinantur, Marcellus. Lippitudini mederi lH illirum frontibus: aut ne omnino lip- . piatur, deco&um cum mellis Atrici cyathis & croci vncíain unétutn : Sic & caligines difcuri & Íoffufiones: Cloi- 5 £atem excitari meliusinueterato medicamento. Afferuari autem in. Cypria pyxide. Eodem fanari CAR 79 - M 2 ritias, $9 [2] m mn I "UT ER RÁACLOUUVTU necu - AU T Ao» m2 ^ QERSEE ; zDe H»y«na. g. E ET LL T j$$9 / britias, excrefcentialn oculls item cicatrices, Plinius. Fel hyana ad cicatrices, fu ffafiones , & alias hebetudines — — eculorum adhibentar Aet, 7. i11. Democritus adfirmat felle hyzna fi frons perfricetur , epiphoras incipi- .— entes, & omnem oculorum dolorem poffs fedari, Marcell. Medulla de fpina hyenz; admixto felle eius & oleo vetere, ad temperiem acopi deco&a, neraorum viria omnia doloresq; auctore Democrito perfanat, Marcellus, Felalzabo marís ligatum fuper femur alicuius finifttum, promouet coitum cum muliere quandiuretin etur,Ra- !fis& Albers. Peffus ad conceptum promouendum , Leonis;aut vtfi; aut hyenz, vel faltem taurini fellis ve- ficameuacuato, & ibidem vnguenti nardini, iripi, rofacei, mellis, partes a quasinijcito, cumq; omnia (imulfuper ' - alido cinere vniuesis, feruato & vrere poft menfium purgationem ante concubitum, Aédus 16,34. Fel alzabo L ponderedrachmz potum cum deco&íone fplce nardi, remedio eft aduerfustympanitem, lidem. | Membra- JXo nam qua fel contineat, cardiacis potam in vino, vel ín cibo (umptam, faccutrere.. Podagris fel prodeffe cum la- ideA(o. Lienemlienibus mederi, Lumboram doloribus carnesé lumbis edendas illinendasq; cum oleo. Adipeélumbis (affiri difficulter parientes , & ftatim parere. Veficamin vino potam contra vrinz incontinen- tiam fuccurrere : Quz autem in veficainuenta fit vrina ; additis oleo ex fefamo & melle, haftam prodeffe zgri- -— pnitalcé maribus fuffitu opitulari. Veneremtimulari genitaliad fexus fuos in melle fumpto, etiam fi viri mulie- «. tum -oitus oderint. Lipplentibus, ruptis, & contra inflationes, (eruatos pedes opitulari tactu :1euos dextris par- !.— «ibus, dextros luis. Sinitrum pedem füperlatum parturienzi, letalé effe : dextro illato, facile eniti. Fimum quod ' 4dnintefinis inventum fit, arcfadtum, ad dyfentericos valere potum: illitamQ; cum adipeanferino opitulari toto b corpore leis malo medicamento. A&tius13.6. emplaflro cuidam imponendo aduerfus crocodili morfur ftercusg 20 hyznz adiungit: hoc, inquit, fi defit, porcino vtitor, Hyeng ftercus putrida curat vulnera, Hicronymus contra louinianum vt VincentiusBelluac citat, — (Lo E | : 'A PR -a. Hyenz epitheta. Aemula vocis, apud Textorem. Avddsourc, voinase»s vex aai, omi , Opplano, b. Colorachatzaliquando fimiliseftpelli yen. Agricola. — m d. Qui voluerit tranfire perlocum animalium alzabo, non infeftabitur ab eis, fi manu geftetradicem colos ynthidis; Kafis & Albertus. - | | 3 (^ 7 e Grandini creditur obuiare, fi quis crocodili pellem, vel hyenz, ve! marini viruli per fpatia poffeffionis -— eitcumferat, & in villz aut cortis fafpendat ingreffu;cum malum videritimminere, Palladius. Corium crocodili, | autlupiclaudi ( 1, Hyena ) aut Simiz; fi cirenndetur fereado ipfum cum coaldea, & füperficies eius, nunquam 4o cader ín cagrando ; Ralis, Videincrocodilo H.e. Phoce & hyenz pellibus vim quandam ineffeaiunt fulmina | prohibentem: quare & fammas velornm parteselsobregunt, Plutarchus lib, 4. fympof, Calius R hodiginus poft claui &nei mentionem 29.6. Confimile(inquit)huic feréadagium vfurpari poffe,video:vt quifuopte prefidio ad- 'verfuspotentiorum vim pre aunpitus eft, dicatur hydaa geftare, id eft tubera, nec non hyenz phocarumq; pelles, quód hec minimé cangantur decalo: Quonominevelorüiumma hifce communire nautici moriseft. Amplius . proinde Aegyptijsratione liieroglyphica lntrepiditatis ac conftantizin calamitatibus indicia haberi hyenz pel- - etboris dulcedo in frudtü fecernitur. ) Id genus quippe nonattingapt falmina, quod vitulus comprobat marinus /« atq; hyena, Cl. Nonnulli pelle hycnz fatotiam trimodiam veftluat, arqueitaex ea, cnm paulumámmorata funt 49 (cminaiaciant, non dubitantes prouenturaquz ficíata int, Columel.z. 9. Gendana diebus feptem cum hyzpz ^. pelleamulerilóco geftatur aduerfus rabidorü canum morías, A &uarius.Frontis corium fafcinstionibus refiftere ». magipollicentur. Plin: Sanguineta&is poftibus,vbicung; magorum infeftari artes: non elici deos,nec colloqui, "fae lacetnis, fiae pelui, ftue aqua;fiue pila; iae quoalio genererententar, Idem, Hyenz linguam fi quis manute- neat, contra canumimpeturi maximam cautionem habebir, Zorosftresin Geoponic. Eos qui linguam in calcia- merito fab pede habeant;non latrarià canibus; Plin. Oppianuslib. 3. de venatione videtur idem de pelle bygnz fcribere, vel quauis eius parte;in calceo geftara. Pilos roitri admotos mulierum Isbris amatorium effe, Plin. l'an- tumq; el vanitatis; vt (1 ad brachium adailigetut fu perioris roitri dexteee partis dens; iaculantiü i&us deetraturos .. negent, ldem,Magiaiunr totius domus concordiam, hyene genitali & atticulo (pinz cum adharente corio ad- ' « feruatis, conftare: quem fpine articulam fiue bodam arlantion vocant : eft autem primus, In comitialium $0 quoque remedijs habent eum, Plinius. Super omnia efi, quód extremam fiftalam inteftini contra ducum ac ^» perettatum iniquitates commonftrant , & ad lucceffus petitionum, ludiclorumq; ac litium euentus , fiomnino ^ santumaliquisiecum habeat. — Eiufdem cauerna finiiro lacerto religata, fi quis mulierem refpiciat, amatoriam s". effetam prafens,vrillicó fequatur. Eiufdem locipilorum cinerem ex oleo illitü viris, qui fint probrofx molliciei, non modo pudicos, fed & feueros mortes induere; Plin. Si pili de collo ( culo videtur legendum ex Plínij verbis - jam recitatis) mafculi zabo combufti tritique cum piceinungaatur ano fodotiite patientis, liberabitur illo vitio, — Rafis:apud Albertum virolegitur provitio. Sipes Íinifter & vngues alzaboin linteo alligentur dextro alicaius brachio, nonobliuifcetur quzcung; audiuetit aut cognouerit, Rafis& Alberr. Manus dextra alzabo vnà cuta corio abíciffa animali vinenti, adalligata ingredientibus ad regesautalios , negotij alicuius obtinendi caufa, gra- !. dam& fauorem eis conciliat, vt quod petunt obtineanr facile , Rafis & Albertus. Si manus dextra alzabo, quam 80 hominis finiftra abíciderit, ab aliquo geftetur; illum diliget quifquis videtit prater alzabo, Iidem. Medulla pe- .— dis (iniftri trita vtilis eft mulieri qua maritum non diligit: nam fiinijciatarin nates (narem , Albertus) cius, di- u Egeteam pre ceteris, Rafis. "ali finiftri cinere decocto cum fanguine muttele , perun&os omnibus odio ve- — m;ire:idemfierioculo decoGCto, Plin. . Excrementa fiue ofl3 reddita, cum intetimitur , conrra magicas InfiJiss pollere, Pli, Si vnguesinnenianturin ventriculo occife , mortem alicuius capientlum fignificat; dem, | De« -mocritus fcribittherionarca in Cappadocia & Myfia naícente, omnes feras torpefcere, nec nfi hyeaz — vrinzafper(u recreari; Idem: Super quibusverbis fententiam meam explicabo io Lupo a. in men- -. ' sioneaconiri. Magi omnes metempfychofio credunr, & communer nobiscumreliquisanima. - |^ e fibusnaturam infi quentes, fymmyltes & eos qui facris ljfdem initiatifunt, Leonesappel- : 005005 25s, lantimulieresveró ( ícilicet, ijfdem facris initatas ) hyznss: &c. ud E en ocu oce LAM Porphyrius. i monizveteri, Vuluam cum mali Punicidulcis cortice in potu datam prodeffe mulierum vulag, | Spafticis,ge- ^ fcribit Horus.fi quis hyenz pellem fibi circumponat, intrepidé per medios hoftes tranfitutü , nocamento nullo; - lem expidam. Quod ficas decoelo non tangitur, id vtiq; amaritadiai elusacccptum referrioportet: ( toraenim, —». Aaa 4 DEBAR- ur 56 qv. wctupe SEX O0 DM ^"DEBARBARIS NOMINIBYS YEL - — | Hyana ; vel congenerum ei antmalium. A ] AAWOCSO -KA20 proalzabo perperam fcribitur apud Rafim, eaoccaftone quia l. & z. literas fi conlungas, | | $7 referuncferék. literam: legitur & zaboapud eundem. Czterum alkabo, aziba, & albozao voces LN füntdeprauatz. Videfüpraio Hyzna capite primo. | | B , AN A animal dicunt effe Oientis,validiffimis dentibusacutis,& longis & vnguibusacutis,pere — quam fzuum, gregarium & valde amans quz fui generis fünt animalium : alienis infeftum. — Si E quod enim alterius generis accefferir animal, gregatim refiftunr: & vel fugant, vcl perimant. Dentibus & vngui- busfe defendit ita, vcfolitarium etiam ab aliquo robuftiorideprehenfum plerunq; euadat , Albert. 1o BELBYS,hyzna,apudTulium Capitolinum. | EL a : .€HAYS etlam & LY CAON congeneres hyzne videntur, de quibusinfra dicemus, (latim poftlupum (fed — Chaus omnino idem eft qui Lupus ceruarius,eiz/achs.) De Gv 1 0N & ante hyenam ftatim docui. LACTA in fepulchris habitat, & vefcitur cadaueribus, Albertus. Hoc vetetesde byena fcribunt. J : ( L v Pvs vefpertinus, vide füprain Hyzna capite primo circa finem. i "n P APIO animalcirca Czfaream abundat, pauló maius vulpibus; luporum ingenio. Colle&a enim hzcani- malia vlulant, vno przeunte (przcinente ) & alijs poftea fimul refpondenribus, Pilovulpem refert. Vnoexéis occifo ezreracircaipfum vlulant, tanquam plangant mortuum. Voces eorum ade fonerz funt, vt quamuis re- | motaex propinquo audiri videantur. Vrgentefamefepulchra hominum aliquando ingredi & cadáueribus vefcl 1 dicentur. Videntur fanéexlupo & vulpe compofita Albertus. Kandeloslib.de do&.grac. eft papio, beftia qua-- drupes venatica, interdum Papion claudus dicitur, Halus; Abenauin, id eft babuin, animal eft fimile cani , quod no&u latrat, & vorat cadauera: reperiuntur autem permulta in Syria inter Damafcum & Berutum, AndreasBel- — ^ iunenüs. Etalibi Dabha vel dahab, animal eft medium interlupum & canem , comedens cadauera : & comedi- , tur caro eiusab hominibus; & reperiturinSyriain magna copia. ' Etrur(íus, Aldabhaeftanimalnotumin Syria, | medium interlupum & canem, piliscolor qui vrfo, & comedit cadauera. Munfterus in Lexico rrilingui lupum — - Fiebraice zeeb nominat: Chaldaicbaurem, vt reor, ( zainin daleth mutato) deeba. Dhoboha(dabha potius;vt ^ Bellunenfis corrigit) animaleft, decuius viribusin podagra & arthritide iam libro 3. diximus, Auicenna libri 2. traQ. 2. Infine literg p. Satis itaq; conftat dabha & fimiles voces, nihil aliud quàm hyznatm fignificare. Dsbah (inquit To. Leo Africanus) Arabicasppellatione, Africanis lefef dicitur. Animalid & magnitudine — ^ & ferma Lupum refert; pedes & crura homini fimile. Reliquo beftiarum generi non eftnoxium,fed bumana cer- 3 9 pota f: pulchris eucliitac deuorst, abie&am alioquiacfimplexanimal ^ Venatoresantrum in quo degitedodti, ^ tympanum cantantes pulfant : cuius harmoniademulfam, non animaduerfis technis, folido fane crura conftri- tam extrahituracinterficitur.. Sic ille: quibus perle&tis ftatimanimaduerti animal quod vulgo Papionem vel Bibuinaliqui nominari omnino Hyznam effe. Olim Arctopitheeum effe fufpicabar, (propter informé & VES Íinam feré corporis craffitiem,& ceu manuum pedumi; cum eifdem in Simia aut homine partibus fimilitadiné, í quodq; arbores fimiliter afcendit, &ijídem vefcitur cibis:) quz omniatamen non folum cum Simia, fed etiam Vifoferé,vt& plli colorem , communia habet, canquá Ar&tocyon quidam , hoc eftex Cane & Vrío compofitum | animal. Bellunenfis Cani fimile efTe dicit, medium inter Lupum & Canem,no&ulatrare:in Syriaabundare inter. Damafcum & Berytum, Eius figuram hic adijcie;qualem reperi in charta quadam typis excufa. Á , BÉ AX o c e o Hyasat Hoo b. T jér "n Ín eadem charta defcriptio Germanica continebatur hulufmodl: Hoc animal Paplo ( Pawyon Gertiranice - fcribitur ) àfrequenre populo fpe&tatum Auguft Vindelicorum, anno Salutis 1551. 12a magnis lndiz folitudini- —— Bus, & raró quidem, reperitur. Vefcitur malis, pyris, & alijs arborüm fructibus : apud nos etam parie: in potu E. vinum amat. Efuriens confcenditarbores; easqueconcurit vt fractus decidant. Quód fi Elephantum (ab arbore 1 — siderit, nihil curat :alia veró animalia cum ferre non poflit, omnibus modis repeliére conatur. Natura alacre ett; ^ "& precipue cum mulieres viderit (adlibidiném pronum (alacritatem uam oftendir, Dígitos in pedibus quaruot fiumanz nanus digitis fimiles habet, Foeminain hoc genere (emper geminos patere (olet, márem fimul & fee- —.. minam. Hecad verbum cx chartailla reddidimus. Papionem quem pingis (iaquir Perrus Coudenbergius;phar- - macopola Antuerpienfis eximius in epiftola ad me ) vidi vinum: necinepté depi&tus eft anum otftentans: nam jo ad nutum , haud fecusatque caput reliquaanimalia, eum vertcbar, frequentiàs populo oftentans. — Sub generé . ynocommuni,Íed quod nomine vacat, funr Lupus, Canis, I gris, Valpes, & Hyzna; Scaliger; £go aliquando |. Simiarmm generis cum propter caufas predictis hocanimaleffeconijciebam : cum quia'Babuini nomen, ad Pa- . pionis nomen alludit. Suntautem Babuini (vt Io. Leo Africanus fcribit ) S'miz non caudatz : verüm Papío g ( vcapparet ) caudam breuem gerit: qui (i noh Arckopitheci , Lycopitheci tamen nomen ex Lupo & Simia «^ compofitum, corpotís fimul & morum ratione meretur. Quód fi Hyena heceft , vt omnino perfaafus fumg- $e s Arabes medici , vt Auicenna deanimali Dabha nomine, eadem fízribunc, quz de Hyzna Greci, ) non erit Lupusaureus Oppiani (isenim Hyzne feorfim meminit ) vt Bellooius conijcic ia Singuiaribus füls libro 2; .€ap.1o8. Paruusquidam Lupus (inquit) in Cilicia & cotaferé Afia reperitur , qui rapit & aufert quzcunque » inuenerít no&u circa dormientes , ( ad quos proxime accedit ) vt pileos; octeas , frenos , ca!'ceos, & huiu£ " jtma el inter Lupum & Canemeft. — Multieius veteres tum Gracitum Arabes ( Atabicum nomen - non exptimit) meminerunt. -G:eci hodie vulgó appellant Squilachi ( c&uxavoi vtssiruma multitudmmi namero (^ PpromeiNcxec :) & hic effe videtur quem Graci authores Lupum chryfeon id eft, aureum, cognominant, Non - muli minore(t Lupo. No&uincluíus, Canis inftarlarrac; Nunquam folus reperitur :eft enim gregarius; adeó vtaliquando ducenti in vnum gregem coéapt, & nihil per Ciliciam hoc animali frequentius fit. Vociferantue | autemingregealius poftalium aci Canis vocem hau hau repeteret. Colot eís egregie flauuseft: quamobrem pellis eorum v ibus falciendisdeftinatanon paruo illicin precio eft. Hzc iile. Atqui folus Oppianus Lupt . aureimeminit: quiin altis montibus degat, Lupopraftantioc fera ac robuftiffima, praefertim ore & dentibas, itavtes& faxaaliquando perforet: at Papio inferior viliorqueeft Lupo: quamobrem Papionem , Hyenam effe iw. concluüdimaus multis ha&cnus feculis re; nomine & figura doctilfimis eriam virisignotam. « Quod ad nomea «49 Dabha, Sy:lacumiliad vel Chaldaicum effe apparer. Deeba Chaldzis Lapus ett, Hebrzis Zeeb vel Seb. folené- " autem Cbaldei z.ind.matare. Alfebha (inquit Andreas Bellanenfis ) nomen eftcommune ad omnes quadrü» o pedes; quz hominem dentibus & vnguibusinuadunt, mordent,lacerant, & aliquando interimunt, ficut. Leo, Lupus, L'igris, & (imiles:inde mores alíebhafe dicnntur, ferini fcilicet, immanes, crudeles, belluini: qualéshn«e i ius genetísanimalium funt. Sicille. Vi Dabha Hyznam Syris& A (lyiijs fic Dob Vríum fignificat : etautem , vt | przdiximus, aliqua inter hasferasfimilitudo. Lupiquidem aurei, dequo diximus cognomet ab Hebrzis feu Syris ductum videtur, quiaurum nominant fahab , vel fehab, & dabab vel dehab: Lupum vetó (ceb,deeb,decba; Circa Hyznztamen colorem non omnibus conucuit. Ariítoteles Lupi fer? colorem ei tribuit, quanquam non [os omnes Luporum fpecies eodem colore fant: Andigas Dellggenlis Vifi: Belloniusaureum: Oppianusfrequen- /* ees vtrinq; corulei coloris tznias. confideratis: quamuis ipfe compofitam elfefcribar ex hyzna& fioia que maricommorion vócecur. Maticomo« y rion quidem eodem libro in M: litera, corruptiflima voce pro vetetüm mantichora vtirux, í CRocv TA; apud Grecos per 7. daplex fcribitur : & per omicron tamin fecunda quàm prima fyMaba;. ocio animal eft quadrupes. ethiopicum, Hefych. & Vari. xopoxo 1az 9. quatuoriyllabis, Aeliano. Mantichora'. & ctocutaé (imiarum genere; 1ominum gelítus & fermones imitantur, Volaterranus teftem citans Piinium, fed fals. Btfi enim apud Plinium legimus has beftias vocem imitarihamanam: imitari tamcn etiam geftis humanos oc & fimlarum generis efe Voy. Yale nec fi quid itoiratur, protinus ftznia eft: fimi: quidem gceftustmitatur :.' hominis, vocem non item : & fi maximéillam imitaretur , von tamen hoc fatisforetad probandum eíuídem ge- nerisanimaleffe quod eam fimiliter exprimeret, cum aues eciam multz imitentar. Hycnz cotta le£na Acthic- que patte oris, nallisgingiu's, dente conunuo;quiiie contrario occurfa hebeterar ,capfarum modo facladitar. |. Hominum fermones imitari& mantichoramin Aethiopia auctoreft luba, Plinius. * De mantichora ftatimia ^ Keucrocuta dicam. Solinus eadem de crocuts quz Plinius: hoctantum intereft, qnod Piinj verba hzc; Acies ei perpeti a, Solinus à fequentibus diftiaxit & «d oculorü aciem retulit, cum Pliniusde dentibustantum accepitle / "wideatür.nulla oculorum mentione :n4m & dentium aciem dicere quid prohibet? Soliuiverba fant hec, Nan- ' quam couniuet aciem otbíum, fedin obtutum fine ni&auone contendit. In ore gingiua nulla: dens vnesatque " perperuus,qui vc nünqaam retundatur, naturaliter capíularum modo clauditur. Crocutas (inquicalibi Plinius) .. velecex cane lupoQ; conceptos, omnia dentibus frangentes, protinus; deuorgra confici&ntes ventre, Aerbio- | pia generat. Videfapra in Gulone.Beluarum,inquit Giliius,quas A ethiopescrocutas appellant; natara ex cane & ipo remperata,vtrifq; robore dentiü fuperior eft: omniaenim offa conftingit. Porphyrius! eo opete, quodin; feripficdeabftinentia ab v(ü carnium , hyená dicit ab Indis appellari crocurara. Viderurauté vt Pantherarü genus | et duplex;ita & Hycnarumgenusvnum in Syrlaeffeminus & inpocentius: alteri veró maius & perniciofiusapad. j Indosac Aethiopes, quodillorumlingua Crocutanominerur,& ab imperitis cuu Leuctocuta. cuiacies dentiunt /— perpetua ett, confundatnr: eb quód fimiliter hominiiofidievur;&c: hancindicam Aethiopicamue Hygenam co- — gnot inare licebit. Qui dine in vocatur Crocottas(inquit Agatharchides )ranquam ex Lepo & Cariecom- oofitumr ie al, hoc nomen accep: 2 : vtrog; tamen Íg uius e(t, & muito grauius ( IDaouvspoy ) facie ac fummis pedi- i ic robore admirandus, dentium vi precipua, & ventris(omniaconcoquentis: ) facil&enimomníü cffiam genus - frangit. comminuit; deuorat, & incredibiliconge&tione confuümit. Eandem aluntfermonem homanum imitari, Y Gucdnobisquidefn nópetfuadent ; & nominatim vocatos nó&e; accedentesad fe tanquam hominem desorsre. 9 Callidumenimal ( iaquit Aclianus ) eft crocuta: primum enlm fefe in denlas fyluasoccultans materiaries bros N | . neminatim o ZiLroanimalapud Alberrum in ne libri 22 non aliud qur ipfa byznaeft, omnibus quz eiattribule - 3 UA P 6 pica pacit crocuram; fimiliter ( vt ipfa byena) vocesimirantem homiüum.pecoramQ;. Acieseiperpetuainvtra- ^ ; wv. Tw . terum hanc fami Indi inter (e cómunicaffe mih: falsó videntut ob nimium huiusferz pauoré Deceptifantetiam ^ ag T r— | t: Def : $62, | De O uaarubeadbus. nominatim inter fe appellantes ocultar, illorum; cuiüfpiam nomen addifzít. Deinde fumma humani fermonis affimulatione comparans infidias, quod audiuit nomen hamana voce appellat, ad eam accedit appellatus , retrà véró illacedess rarfum appellat ,idemirerum fepiufquead humanam vocem accedit: vbiautem eumà focijs fe- duxit. &iatr ab anxillacoribus nudum conflítuit, correprum interimit : ex eod; quem voce pellexit; fibi inftruit & conficit cibum. Edita muneta,in quibus elephantos, & crocutas, & tigrides exbibuit, Iul. Capitolinusin An tonino Pio. To. Rauifius Texcor multa etiam quz Plinius de onagtis fcribit, crócutisattribuit, fua an librariorum . ofgitantianelcio. Apud Albertum pro crocutaineptffimé citocrothes , apudalioscirotrochea fcribitur, citatis Soliniquz de crocuta fant verbis: ^ Poft Barygozam continens ad Auftrum pertingens Dachinabades vocarür: quz fupra hanc eft mediterranea regio ad Ottentem, montes magnos continet, & omnigena ferarum genera; ac inter alia «goxo7iac, Arrianus in Periplo rubri maris. - M | 19 Xiphilinus Dionis Nicei abbreulatorin vita Seueri imp.Rom.agens de Plautille Plautiani fille & Antonijfilij . Seueriimp. naptijs, Editafunt, inqnit, ram varia pe&tacula proter reditü Seueri, & decenninm principatuseius, | a€ vi&torias quas reportauerat; in quibus fpectaculisapri fexsginta Plautiani inuicem cerrauerunt:cefzq; fanc aliz permulte beftiz, atq; imprimis elephas & Crocuta. Id animal eft Indicum; & tum primum quod Íciam , R o- mameduec&um cft. Color eiuseftleznz permixtz cum Tigri :figara quodammodo ex cane & vulpe conftat &c. De LAMIA etiam fiueverafiue fabulofa beftia, quzdam hyznz congrpentialegimus: nempeanimal effe b . crudele, np&u fyluas exire; hominem aggredi, Sed dehac mox plurainz.litera.- 07.0 4 eferri, LrzvcROoCVvTAM( Aethiopiagencerat: vel potiusIndia, poteft ením ad vtrum que quodammodo linius $. 21. ) perniciffimam (vetuslectio, perniciofiffimam) feram, afini fete ( feri, verus le&io ) osagnitudine, cruribus cezuinis:collo, cauda, pe&oreleonís, capite melium, bifulca vngula , oread aures víque refciffo, den- 20 ium locis offe perpetuo : hanc feram humanas voc i tradunt imitari , Plin. Sed qnadam pauloalicer Solinus ca- AC pite 75. in defcriptione Indie : Leucrocuta, ib qu efociare preceditferas vniuerfas. Ipfa afini'Imegnirudine, cerui clunibus, pe&oreac cruribus leoninis ,capite camelino,bifülca vngula; &c.vt Plinius. Apud Albéitum voce depra;uata uen Z " PP ry AER ^ e cipe, | Lupus catus, vel DupusTndicus. Egoanteo&to annos Tridentiinarce Epifcopiferam quandam vidiquam — Ytalicé vocabant, loup chatt; id eftlupum catum. Catum enim feu felem quodammodo facie refert, & vnguibus ^ fimiliter acuris & maleficis ptzdita efl :ba nctum temporis luchfam noftram id eft lupum cermarium effe puta- bam :fed pofteà cum pellesluchtz noftrzinfpicerem, ( nondam enim viuam videre contigit ) decepuum meani-. maduerti: & inpum catumillam hyznam effc fufpicari cepi: coloreenim fi re&e memini; nigricans & maculoia 1 ' erát, &à nonnallis etiam lupasindicus nominabatur. Talem autem effe hyenatb etiam amicus quidáyitdo&tus 3 0 in Gallia fibi vifam mihi affirmaüir,cüm ab agytta quodam & hyzne quidem nominecircumdaceretur.. E MAN TICHORA icdictabelloa, fi Ctefiz credendum eft, apud Indosgignitur: cui dentes ( ytillefcribit) — triplici vering; (fuprainfraqs, Aelian.) ordine : magnitudo, hirtitudo & pedes leonis; facies & aures hominis, ocáli ca, color rubricz : canda Ícorpionis modo terreflris aculeo armata; fpiculeQsagnataiaculans:voxfiftale —' tübz ue noneb(imilis, carfusnon minoris peroiciratís quam cernis: feritas tanta vt nunquam poffic mirefcere, appetitus przcipué carnis humang, Atíftoreles, Plinius 8. 21. ita tranftulit: Apud eofdem ( Indosícilicetvel Ae- — | thiopes) nafci Ctefias fcribit quam mantichoram appellar triplici dentium ordine pe&tinatim coéantium facie | & auriculis hominis; oculis glaucis, colore fanguineo, corpore leonis, cauda (corpionis modo Ípicula infipen» tem : Vocis , vt fi mifcearar filtula & tübz corcentusgvelocitstis magn, humani cospotisvel pracipnéapperen- | — ftem. Eccodem libro capite 3o. Hominem fermones, inquit,imitari & mantichorá in Aethiopia author eit luba. 46 Eadem feté omnis Solinns capite 5j. deIndia. Pt poft reliqua , Pedibus fic viget, faltu fic poteft, vtmorarieam |. necextentiffima fpatia poffint, nec obftacula latiffima. Albertus & Auicenna mation vel maricomorion vocibus cortuptis habent;& cerui velocitarem attribuunt : bicetiam laporum generisfacit(vt habetinterptes,)reliqua . vt Ariftotelés, Albertusineptiffimé à mantichora diftiaguir, quafifimilis non eademfit. Mantichora(Bpuwmys- eus inquit Philes , nimirum ex Aeliano ) fera eftindica, NET" peciem hominis referens (facie fcilicec óz — auribus, vt Aciftor.aic) oculis ardentibus, czefijs : fupercilijs erribilis: auriculis denfis(scjews)modiceoblongis, — rotundis, &ad bafim glabris : dentibusscutis ore horribili: reliqua fpecies totaleonina eft : canda aculeum ha- , bet miífilem; quo venatores armatos cisinfidiantes perimit (retrorfum eiacula ns: ) quod fi à fronte ei refiflant, ficetlam cauda reflexa iaculanuc. Aculeis vacua ( pro xou lego xeustdioov) noui ftatim fübnafcuntur- His vena- tores breui füperat.Er quenquam multz fint apud Indos feuiffime voraciffimzq; beftie.hulc vnitamen anthro- 5 9. pophegi nomen indiderunt. Huius católum fi ceperint Lodi, extremas clunes lapidecontundunt ,vtáculeo pro- ., ducendoinepta fianr, & cacalus fiue perículo cicuretur, Hzc Philes. Ariftoteles nunquá mitefcere fcribit, quod de adultis intelligi priuatim poteft. Eadem feréapud Volateiranum legimus, qui ex Aeliano fe tranfcribere pto- fitetur ; & ipfuper,vnguibus effc leonis,ceuda bifida, vtrinq; aculeis cul pidata: dentibusacutis,& aliquanto quàm canis máloribus: oculís villoüis, no&uz fimilibus (glaucis potius:glaux quidem no&tuaeft. ) Ethocanimalíe vi-- diffe teftari Ctefiamin Perfide, ex odis dono rcg! adlarum. Hzc Volacerranus; fed in fuis cranslationibus fepe - numero errat: proinde hzccum Gracis, fi cui przfto erunt, Aeliani verbis conferri confulo. Volaterranurm, qui mantichoram & crocusam fimisrum generis facit,iam lupra reprehendi. Apud Paufaniamin Bocotieisnon man-.' tichota, fed pzemice legitur; cuius verba vt à nobis conuerfa funt recitabo : Befti; inquit, à Ctefia memoratam inlibro deindis, qu£ Indorum iingua martiora, hoc eft homines deaorans(2»3po Quy O-)vocetur,nonaliá quàm. óq tigrin effe crediderim. Attribuitautem ei triplicem dentiü ordiuer in vtrag; maxilla («29 trieov, lego huvsteeav, alu purs) & aculeos in extrema cauda, quibus & ceminus (e defendat, & ec(dem miffilinm inftar eiacaletur. Ce- quódad colorem;fiue quód tigris nimirü ad Solem (xav € dl )eis confpecte; tübereé& vniustota s Moa maculis)videretur:fiuein celezirate curfus(& wi Sénlego & ys Sto: negatio .. fenfai contraria eft) propte &fliduas conuerfiones talé exiftimantes, Ipfe quidé comjcio; fi quis Libie |; M P Wes oras perzgrafis , quotqt ot . apud Grecos reperiuotar ferasinquirar, alias prortusnon reperrurum, alias vero forma differentes nenim - hominestantü pro aéris& regionü d/fferentia;formis inter fe variant fed idécererisquoq; animant ibu: yíu ve-- nit. Verbi graziaalinsin Aegyproalpidü color.aliusin Aechiopiavifitur, &c. Ha&tenus Paufaniss, qui tribus ma- ü ximeargunients,regione natali;crudelitate,velocitateq; , niti videtur, vt mártioram vel mantichoram,tgrin effe 7 | : 7: | pret - confirmet: ; dr . Er | "De Hiflrice. a. Lib Loc | $62. "4 *enfirmet:fed quoniam eadem leucrocutz conueniunt, & infuper vacis humanzille&os deuorandi caufa imi- E. tatío, leucrocatam potius quàm tigrin effe conijciam dumalius meliora adferat. iru TN 1 3 | "tal " DE ET S ToRPEPCHEC "Pilluram bane Tiguri ad vititrm furi carauimus , cum aq "a ria quidam fletlaculigratia byflricem cifcunduceret. D 1 1 N EM " 22 D» à . H ' -— YsTR 1CESgeneratIndia & Africa, fp 'um dénere(fcrte,genus, Plinius: LA IV linus herinacijs fimiles fcribit. Hy y'ueftris vel terrcftris : marinus quidem inter oftracoderma numeratur. Quz de herinacels ' dicuntur, eà magls valebunt in hyftrice, Plinius, Ris quoque montanum hericium efficaciorcefa i X Ar (ice CREUANSIP. yn "^ 3) : : Led ] ' . j ; DL f- "* i : uS yre - . ) ' 4 z - E - 4? [ 1 ENT 1 à fuperiore eorum parte. Quz fingule partim ntgra, partim candide funt: longs duos veltr&s vel quatuor P ' »mos:quas, fi quando libitum faerit, vt pauo caudam erigit: ingrcflarus incaueam demittit, Dentes; vt lepus, ; | $6 20095 De wadrupeditbus. NC | tercefurifscit; his verbis: Ericias montanus meliorceft domeftico , & habetfpinas In modum aceum : con(imilis in edendo facultatis, preftantiorin cibo, vtiliorftomacho, & ventrem magis mollir, Vrinarmd; clet EBicsciis j Hac Rats& Albertus. Sed apud Gracosfacultates ifte echino marinosttribuuntur. Vetus gloilographus '"Aui- ccbaz, vocem adulbus, erícium montanum interpretatur : Syluaticus adualdul & adubul, firiliter: & inlingua - nollra (tnquit)) vocatutiftrice. Alierhafecundum aliquos eft eticius magnus Ípinofus, fecandum slics veró eri- cius riinor, Andress Belluneníis, Albertus hyftricem etiam (ucca nominare videtur, nefcio qua lingua, vt ins, - acferam. Syluaticus & alij recentiores hyftricem animal quod vulgó porcus fpinofus dicitur, interpretantur. : Sic & Grzcl quidam; vt Suidas, acanthoch«aron. quodidem íonatad verbum :fed & vulgarem echinum terree | fL: eaieodem nomine vocitabt, Etymologus & Varinus. Quód vero byftricem quoque echinuro terreftrem Sui» das!nterpretatg, falfum eft, Syluatico etiam acanthochastos porcus fpinofus vel hyltrix eft. Gyraldus inopere t de dijsgylium à quibufdam choerogryllum AO fcribit: cherogryllum autemipfe porcum Ípinum interpre- | tatur, vt Syluaticus etiatn, quicorruptécirrogrillium fcribit : ed charogryllum nospotius herinaceum efle in Cunicah hiftoriacapite primodocuimus. | Varinus quidem gylion exponit porcum aut leonem. A'oxnio, He- Íychius,& Varinus ovuminterpretantur, vel hy(trichem (fecundum Cretenfes. Domitius Calderínus apud Mar- tialem o:ygem pro hyftrice ridiculé exponit. Hodie vulgóio Gracia Scanzochecros vocari fcribit Bellonius,quae Vox ab Axa 21005 fa&a viderur. Hyttrix Iralicé porco fpinofo , vel hiftrice; veliftrice fine afpitatione. Hifpa- nicé puécco efpin. Gallice porc efpic. Anglice porkepyne. Illyticé- porcofpino. Polonus quidam interpretatur morska (zvvijnija, 1 nitatus puto Germanos qui porcum marinum nominant, ei zzeerfcbvvyn. Ea nimirum ta- . tione qua vulgusin mediterraneis, à mati remottim,incognita & peregtina pleraq; matina & tranfinarina vocat. ; Quenqiam parum idoneusautbor Libri de natura rerum, by(tricem circa mate degere fcribit, & cam maritimis € locis defticuitur in cauernas montium diuertere. Iàxta marina ( maritima potius ) habitat, & aliquando in mon- tibus; A'bertus, Certum eft quidem hocanimal amphibium non effe, fed in fylu'sagere, quod & Oppianuste- ftatur. Quamobrem ridiculus eftilliuserror, qui nuper quadrupedum hiftoris Germanice edita, porcum fpino- fum ( byftricis enim nomen non agnofcit ) picem marinum facit, Germanica appelladone deceptus. Aliqui — hyftricem Germanice faraz vocitant, nefcio qua otigine:aliqui dorzfchbvvoyr, hoceft porcum fpinofam,fi&aab : eis voce adimitationem ceterarum aliquotgentinm. Nam ea voce, vcfupra oftendis Itali, Hi fpani; Galli; Angli, & Il'ycij quoque vtuntur. Quinetiám Germanorumaliqui peregriniratis fludiofi vocet porcopic receperunt: — alij flachélfcbvveys appellant, hoceftfuem pungentem,vrt Ge. Agricoladocer. Hyftrix animal eft marinum , teftaceum ( oftracodermon ) cibo aprum, Felychlus & Varinus : Apparet autem eosechinum marinum in- telligere : nam Suidas. hyftricem recteftrem quoque echinum interpretatur : Vtrunque lmproprié : neque 3 enim vllus agthorum qoi extant, byfichem ( quod merminerim ) aliter quam pro vulgó di&to porco fpinofo vfürpa: ^ v. ASIN EE" | t y - ym A d TAM B. Hy trices generat India & Africa ( vndead nosnuperallatefunt, Ge. Agricola) fpinacontectas; ac erina- céorum geneie ( genus forte: ) fed hyftrici long'ores aculei, &cum intendit cutem miffiles; Oca v«gentium figit canum , & paulà longius iaculatur, (tanto etiam impetu, vr in ligno figat interdum, Ge Agricola, ) Plin. Hly(trix in Aethiopia (hoc etiam in Hieronymi libro contra Iouinianum legitur) fiequentiffimo ;eri- - pnac;j: fimilis , fpinis tergum hifpida, quas plerunque I«xatas iaculatione emittit voluntaria ; vt affiduis acu- ]eorum nimb's caues vulpeievingruentes, Solinus. Herodotus libro quarto hyftriclies apud Afrcs pafto- 1 rales nafci tradir, Circa Scaffem vrbem T'attarig multi funt fues (pinofi: qui cum capiuntur, fpiois fuis (zpe ho-- mines & canes leduüt : namcanesin eos prouocati adcó irtitanc ferasillas, vr fimul concurrentestergafua,qui- '? busfpineinnituntur, vehementer commoueant; atq; in viciniores homines & canes vibrent, Paul. Vener.r.34. Homines & quafcunque ferasinfequentes, fügiendo pugnans emiffis à tergo fpiculis; valnerat. Canes ictos. quandoque perimit : quamobrem venatores retinent canes, & alio ad capiendum dolo vtuntur, Oppianus. I Certo deftinatoque i&u ( vtaudio ) ferit quem yoluerit, vulnere interdum incurabili propemodum, vrpotean- || afto& profando;pericalofo nimirüm fi neruus pupgatur : vt Oppianus non temere dixerit, Y'3vc einovricet aatia e» BO». Hyftricumaculeesgenus quoddam pilorum effe putandum eft, Aciftot. Hi pattim albicant; partim nigricant, non confufis, fed d:ftinctis ordine coloribus: &in mucronem exeunt. Eosin pileis fzpeadferunt peregrini à $. lacobo Compoftellano reuettentes. Spinis vuitur hyRirix lorum & armorum loco, non edam | pedum vt quidam dixerunt; Albertus. Echinosquidemmarinosaculeis futs pedum locovtitraditur. Similirer vt Herlnaceus fpinis contegitur, fed multo máioreft, rictug; & pedibus differt : digirari enim Erinaceo funt; illi b:fidi, quanquam & Erinaceorum fpeciem bifu!co cffe pedetradunt, Non in opacis fyluis (inquit Oppianus). - tam horribilem ac rigidum quicquam przfe fert confpe&um ac byflrix: cui magnitudo paulo minor quam lupo; corpus validum, & fpinis, vt herinaceorum; vadiquerigens. Axangia& latidum füntinanimalibus non corüi- geris, quorü quatnor dentes vt plurimum prominent, vtfunt porcus, porcus fpino(us, glis,felis, canis, &c. Mo-. | nachiin Mefüen. Albertus libri i. tra&acus r. capite 8. deanimalibus, cum heticium alium caninum, alium por-, - cinum effe diilfet, fubdic: Ecfimiliter animal quod vocatur fücca : quod etiam hos duosmodoshabet, quód aliusin eo genere habet pedes porci, & alius pedescanis: eftautem idem qui porcus fpinofus. Hoc quidem de 6 hyftricenullusauthorum prodidit : ech'norumaurem; vtin ipforum hiftoria dixi ; differentia hac hodie vulgo affzrtur, ficut & Melis, Hyltrix qnemipfe vidi tres circiter pedes longus erar, Agytta qui circanducebat, os | 'eius leporino conferebat , aurcs humanis: pedesanteriores melís, pofteriores vtfi pedibus. Hyftricem Greci. (inquic/Ge, Agricola) ojx.awllósrolpov vocant, quod & fimilitudinem gerat fpeciemq; porci bimeftris, & fpinis erinaceiinftar hirfutus fit :attamen caput habet leporino fimilius aures humauis, pedes vifinis, Iuba eieftfupe- riori parte erecta, & priori caua: tabereula cutis, quz ex vtraq; oris parte fant feras longas & nigras continentex A eisnatas: quin relique etiam fetie funt nigre.Primzfpinz à mediooriuntur dorfo & à lateribus , fedlongiffi mas CU. quatuor haber longos; duos fuperiori parte; & duos inferiori; Hic Agric. 3 ues Hyfirici | n De Hyfirice. B. C. D. E. E.G. H..— Dil. 1 ^ $$ —— Hyftrici potius quàm cuiuisalteri fiueanimal fiue monftrum illud , quod Hieronymus Cardanus lib. 1o. de fubtilitate defcribit;adiungend um exiflimaul, Vari] generisiinquitsincer teq; natur& fuitanimal,quod prafenti innà (1550; vel vno prius)decimo nono lanuarij Papiz vidimus. Vulpismagnitudo;aliquanto longius, ore & i&u leporino,cum pilislongis,duobusq; dentibus pralongis:fiquidem digiti bumani longitudine prominenti- sad modum fciuri (dentium:) oculis ferpentinis, quippe qui angulis carerent & nigri effent. Pileus inerat ca- hircinz barbx fimillimus, fed non aliter quàm crifta pauoni. Pilus mufftellinusac pulcher, nifi quod füper um velutlana candida videbatur : anteriores pedes vt taxi saures& pofteriores (pedes nihilo differentes ab manis;nifi quod pedibusvngula vrfi pro humanaerat. In dorfo poftremaq; parte, fpine circitercentum; by- isinftar, quarum quedam in apice curuabantur, prominebant,alioquin immobilcs,nec vt de hyftrice ferunt millariz:cum moueretur,ftrepitum dum fe colliderent, edebant. Cauda an(erina fedin fpinas plum finieban- r. Si reliqua non videas,anferem dices:candidisac cinereis plumarum fedibus,lato 3; lumineanferem zemulan- s.Vox fübobfcura, rauca quafi latransis canis Irzeundum anímal,fed ramen quod facile à circulatore tracta- ur.Canes odio profequebatur maximo,;fexus fosmineit,statis iunenilis. Potus nullus: cibus,panisaqua made. 1; A aimal hoc füi generis vix effe credam; fed ex hyftrieealioq; velut vrfo,natum. Hyflricem enim conflat fuem fpinasillashabentemin dorfo; quas poffiteiacula, Africam mittere proditum eft: fed nunc& Gallia et& Italia Sping palmi (dodrantis) longitüdinc;priacutaslencs;albo nigroq; diftiatz. Sunt erinacco fpis là (icailes,fed lo n ge minores,& qna emitti nequeant; Elactenus Casdanus. é C. » Hyftsieiingreffasgrauis (difficilis, ) Albertus. Anima] generat : Quatuor hybernis fe menfibuscondit, vt v£« etate, & decauernis prodit hyeme,contra quàm multà .- So t WI cds t 2 guens;quam. hyftricenm; D. Qaomodo Íus homi es fe defen temiffisa |. E. Hyltricis pinnafi fcal antufdentes,ad ürmitatem pektinet, Pli . Mulieres alicubi fpinis hyfirieum vti dioóvtverticiscapillosdiferimunent ^ —— | Ee. " EC JOE PITE OE ET. ntu NU Hyttriciscar »Vthetinacei;li admodü inter efculenta comedatur, ftomachum tamen adiuuat, aludrü lait,lép m diminuit : fal ta hy: ropemt itigatimin /efiéesin lecto. quo minusid faciant, adiuuat; atina Greci nihil ealehyfh icitrib iunifed fEomachuim muuare;a! uam foluere;cchino marino: vim aduerfüsle- ain & fcabiem;& vrinzin püeris pro ipe ftri: Qus de herinaceis dicuntur,inquit Plintus,omniatan- magis valebunt in hyftrice, Hoc vt verum fit quod ad remedia , ex cinere prefertim ultorum aeuleorum: ad nistamer facultatem in cibo fumend» ('heriuacei chim afficcata vel inueterata in morbis quibufdam edenda minendatur) nonnihilinteteffevidetur. Partus conceptos)hyfiricum cinis potus continet, (& ámolitur ab- tus,) tefte Plinio : Idem tribuunt herinaceorum cineri (i cum oleo petungátur, Ericus inontanus eftaduldul, abens fi pinas fagittales, propinquusnaturz fylueftris velterreni, à wid/Bnà. C ^^ | E Hyflgix( eoim vel ap t sepiyyO- Oppiar Jib.a-de venat: T epigryan 0 dou n act er E Deronuov vAbs. T'égabi Léiciéen: ) nomen à Grzcis fümpt i XN C$ x nibus, pt feras; villos;pirinas, aculeds; ietymitatione in obliquis, Calius. Pin rusiu mafculiiio. hoc verfu: e&yerr tu i&tionárijs fuis Latinisinepté primam fyl- inum ! oli Ws ^ aeris & fmulis (vide & nyffe órtum vocabulüm) f mia, ui, 1 arjorys plura dixi giw partes. T'apiaimalim vpiscls, vc fupra) fla- fuilisVarinus , ^. | | | bbb — uw fitillo oblonga & angufto vnà cai fetis ligri Jerseys vocacatuto. Alter, Hu- A Ee Ln Ms AT dn d AE S 4 do UN TREES NEES ST M uerit, vfurpatum apparet: poftea vef ad carceres etia - defue peraniebans; vocis ramé affinitateillect us | s5ó NOE Quadruptdibus. "n er WE. Mr D . €apitequarto diectur. Aduerfas omnialumbricorumgene e — "Y'gui£ flagellum ex corto cum ipfis pilisySuidas.. Hyftrichidasvocat Hierocles (in Hippiatricis cap. $6.3 fig" equosipfos, fiueequorüm caudas; in quibus fetz fuillis fimiles nafcuntur: Kucllio hoc vitij pilarem rigorem apa. pellare placuit. O' Ges. G áGe oue y USplicaoy cz TOTO CRUMYOL; Varinus. O'Ce nte oicyaois 7. Dye ky Catyavo.s, HH efyche : Suntqui leonum ctiam & luporum catulos obricala vel obria nominent, Euftath. Pallidusalter Venit & h irfüta, Ípinoliorbiftricebarba, Calphurnius. —— s Mika Mud (1, MSN " 1 Apud Hieronymum mens hy(trichula effe videtur liuorefordida & virus mordax miffilium aculeorum inflar 5 eiaculariconfüetayCal. Penultimam by firicis Oppia nas,vt fupra citaui, per duplex gamma protulit; vt neccfaa: rió producta effetzaliter enim corripitur, vtapud Calphurntum: Venit & hirfa tafpinofior hyftricebarba. Vides xurautem ctiam prouerbij fpecie;agreftis aliquis&inamosnus,hyftrice fpinofror dici poffe. Sic hyftcicis fctaleJ£ epic Des Vt refert Ecafimus, lepide dicetur de dicterio, quod acriter inquempiamtortumíueriz; ——— Hi EDAD TOC MEC JT" "WIE . » 4 , C, AP um. Tel Afraie eum Crazadilo nsbisco qCHNEV MONTS piffuram banc defimp]Fumu ex tta eins e nnfhe 5» - 0 Bellouigs. Ex tudin poffeacog oni dorfiumin bac pittura simts eleuavi, ehe planiureffa E déberei vofteum patilo magis acuminarum ava minis cvaffa. Caliem, 0 00 " talemfer? efe qualz blc ataraalbon, diffimdius cónfbicur. 00 o *T ài ael e." "E FUTTER Se T a wm. EET /£)^5T » r 1 7 334 " 7.2 AU r LE " " Y , AS. JJ : ; ATEuS Y , " | Ld E M s d Liv Mr " : " lo £t, AW S r^ EE f | , "4 "ne i. Ca^ SEL VN LIEST T TENIS - naa Y eue. ew : » m. , YT , (M ! ichneumon legitur.Lati uit | tema venenofo difiinguit.Egoichneumotiem formactiam corporis refert) Ferasindagat: fic ille rani irmin modG medentur pi li ani l 1 J * ." ' D D i IC 2N ] l Ww H p 1 | —Delehneumone, 4. B.C. | Lib. L- jé7 lcafim, Auicenna libri 3.tra&atu s. fena 6.cap.6. AndreasBellunenfisin cafligatis codicibus nó alcafim fed hari- ; Vpretaturichncumonem: quoniam Áegineta etiam (quem Auicénna feré fequi folet) fic fcribit: In vniuerfüm o- "mnesàlumbriciszgrotantesichnenmonos pili iuuant fuffiti, Thiomon proIchneumon in libro Apicennz re- peritur. Nicandriinterpresichucumonem aquilz fpeciem facit; Herculi facram;ex Aegyptiorum fentétia, Cce- ius. Nosveroichneumonem non aired fed Gulss. i. lutre fpeciem effe docuimus. Ichaeumonemunt qui mu- rem Indicum vocari modó fentiant.Hermolausin Plinium, Hacztate quód murinam fpeciem fimilitudinemqs X gerit, vulgó murem Indicum vocant, Gillius. chneumoin Aegypto folum nafcitur, magnitudine felis, fpecie !umuris:yulgó nunc murem Indicumvocant:alij vocant damulam, Albertus deceptus verbis A rabicisvocatibim; jid eftcicontam quz tota nigra dorfo eftj&ihuenitur gilua('grifca )etiam, Niph, Eft autem loqus Albertiin Ari- Mlotelem de hift.anim.9.6. vbi pro ichneumoneanfchbycomon fcribit ceu Gracam vocem, & ab Auicenna thya- limon vocariait. Scriptor quidam (nomen iam non occurrit ) ichncumoneminterpretatur murem Indicum vel irem Pharaonis. Ceterum damulam pro muftela (quam donolam vulgoluli vocitant) Albertus, Vincentius pentes impugnat) ab catamen differre neminem ex eruditis dubitare puto... E "n. EA ten SDUODCOUAMEUUC AV. ROME AA i ! |. Animalia faa habet Aegyptus. ichneumonem & Acgy ptiam afpidem, Strabo, Ichneumonem alij caniculg ! dicunt ümilem effe;alij muflelle; illius. Nicander forn,am eius confertictidi uvd;j, 1d cft viuerrz vcl muftellae Bxuflice paruz, vel (vtalij exponunt)iracunda. Ceterum 1&tidis magnitudostcfte Ariflotele,ea eft qua catuli Me- | Diez. Pilos cius fuilis fumiles Hfigorus parum grauisauthor affirmat,vt precedenti capite dixi; Nicander Acl,» d iloseiusappcllat,non fatis certavoceinam rfi vulpis fuis, & hominis etiam pilis eam attribuunt poeta, vt Va- Ia * I2] i ire Ís "o r-- E i1 * E $9 um R 5 E X E B e» EP ES E no E E E E E c. Tn 8 E [a] —— Sj £5 € zt zi £3 et EA 6 5 £1 z (ca! 3 E. tn e r2 5 e i [^9] S n" Lo "d 2 3 [i nnaturz infenfusefl, ac propé lethalis Ichneumon , quemadmodum isquog; pifcibuseulices ac pediculi, Quod quuminter cxtera natur Were liscorpore;code em NUS tradit: que hucin Latinum fer- 'üftici Alexandrigin foro vendunt: aluntur esetiam quo(libetin cibo appetüt: paruum bus: quorum poftremusabinterioreparte per- vs & T T "d Mel. d un 117) . ingua& dentes felis. Hocei peculiare; vndefcri- eatur peramplum habet vndio; pilis cinctum, CONG i bL OR A RPM CT m;qu inquidem aperire foletin magno calore;claufo te. T'efles ctiam vtfeles habet. A vento admodum fibi ) ei nit utum efl,zgre craffiufculumaliquid mordere num cla ducufg;Bellonius, — E | s eifdem, Viuuntcircitet annos (ex, Arifto- Bbb 2 tcles, "i x & fcles tot numero pariunt,quot canes, vefcunturq !munlegi monet,quodnam vero 1d animal (it ignorare fe fatetur. Sed Io.Manardusin epiflolis 5.1. alcafim intet-. - ,&alijaccipiunt: quz etfiichneumoni quzdam communiahabet ( corporisformam fortaffis & quód fer- | $68 De Quadrupedibus. —. | teles. Felium & ichneumonüm reliqua vtcanum, Vinuntonnisfenis,Plinias catu prius decanum coitu & partu dixiffce. Circa fluuios degit; Nilum peculiaritersvnde Nemefianus, Et placidisichneumonaquatere ri pis Ínter arundineasfcgeres. Mihi quidem amphibium videtur hoc animal, non folum quód circa aquas moretur, fed etiam quod in ijs lutrzinftar fe mergat.| Nam Nicanderin Theriacis defcribensquomodo contra alpidem pu- gnaturus luto fe müniat.fic canit: Avis 6 ijo aro ghdy De xa Aro mie P) oie Towuoov (aoc QV.Yv( i&vososaw; Et mox afpidem aliquando mordicusab eo cauda apprehenfam in fluuium trahi , quod apudStrabonem quoq; le- £imus. famcum crocodili ventrem & vifcera per fauces illapfus exedat ; neceffe eft cum diutius abíg; reípiratios | nequàm quz am phibiz non fünt quadru pedes,vitamagerc poffe. | Lid : D. : : Póffum de ichneumoiium vtilitate,de croce diorum, de felium dicere;fed nolo cffclon sior, Cicerodenátuz ralib.1& s. Tufculan. Beluas etiatn in eos ipfos, à quibus beneficiumacceperint,veheméter gratas effe tcflimo- nio fuüt vcl Aepyptiadmodum feraanimalia,felesytchneumoenes;crocodili; Aelianus. Et alibi, Cam homini in f-ftiffimis beftijsafpide& crocodiloimimicitiasgerunt. - si : Trochilos(inquit Solinus) auis paruula eft: ea dum reduuias (reliquias ) efcarum affectat, os belluz huiufce | paulatim fcalpit; & fenfim fcalpu rigine blandienteaditum fibi in vfq; fauces facit: Quod enbydrus confpicatus, - alterum ichneumonum genus, penetrat belluam, populatisd; vitalibus, evofa exedicaluo. Eadéómainofcribit | Ammianus Marcellinuslib.22. De trochiloaue Aegyptia, alia à vulgaritrochilo; id eft regnlo ( etti Pliniusean- | dem fáciat) in Auium hifloria dicetur. Crocodilum ( tnquit Plinius) faturum cibo pifcium; & femper efculento : orein littorefomno datum, paruaauis,qua trochilosibi vocatur,rex auium in Itlia, inuitat ad hiandüm pabuli fui gratia; os primum etus adfultim repurgans, mox dentes, & intus fauccs quoq;, ad hancfca bendi dulcedinem. | quàm maxime hiantesin qua voluptate fomno preffum confpicatusichneumon;per cafdem fauces vt telum ali-. | quod immiffum,erodit aluum,HePlinius. Alij nullam trochili mentionem faciüit, fed fimpliciter in apricans | ts eiusvel dormientis fauccshiantesinfilireferibunt. Ichneuimones crocodilis apricantibusinfidiantesin oris - biatum intrant & exefis vifceribusé ventre mortuorum egrediuntur, Strabo lib.t7. Cum crocodilus humiiacet ftatus, (verba funt Gillij ex Oppiano)& rictu immenfoos gerit patulum,cam ichneumon dolofa confilia deil-: | lius pernicie iniens,limis oculis tandiu cum obferuat,quoad ar&o oppreffum fomnointuetur :tum cófeflim (in | arena & luto voluzatus, agilis procürrit) & (ingulari animi fiducia mortis portam ibigreffus pez latum gattur in aluum delabitar.Crocodtlus veróinexpcétatum malum in ventrefentiens'fomno foluitur: & i ncitato curfu fa- ::| ribundus& confilij inops longé lated; vagatur, modóinimamfluuij fedem fe demergens, modà magnum accr« bitatis virusanhelansfefe ad teria abiJcitiied nibilhze curansichneumon ,& vifcerum (iecori precipuéincume | bens)fuaui cibo expfetur:zac cande fatur,iam exinanito crocodili ventre profilitforas.Hae ille cx Oppiano. Plu-. | tarchus ctiam deichneumone fcribit;infidiantem crocodilo corpi s diligenteramicirelimo,& veluti corijs lori- catum (Sweoaeiiiidiusv) obglutinare.Atquiaduerfus crocodilum niliil egechoc munimento;cum dormientis per- faucesillapfus, ventrem exedat coin loco vbi nihilà crocodili dentibusei metaendum : quanquam fiattingere dentibuscrocodilus ichneumónem poffet, nihil ei vtcunque craffa luti erufta prodcffet aduerfus tantam bellus vim:nam contraafpidismorfus' cum parui & infirmiadmodirm omnibus huius generis ferpentibus dentesfint) luto incruftatum defendi pofft facileconcefferim. Nonigiturvt àmorfibus belluztatior firinluto fe volutat, fed alia;fi módoid facit eius facti querenda eft caufa. Mibi quidem eo difficiliusper fauces euim delabi videtur,fi 4| ronin luto folum.;fed cci arena;v: Oppianus rcfert, voluatur -ficenim &augetüurcorporisamplexus, &exafpe- ratur:vtranque vero ob caufam dif cilior peranguftum /faucesinquam & gulam) defcenfus.Iamfi poftlutato- nem Soli quoquefe exponit, vt crüfta durefcat;eodem modó quoin preparatione contraafpidem pugne;multó: adhuc difficilius delabctur;afpero dori vcl totiusForte corporistmpedienterigore, Autigitur Plutarchus & alij: quidam przparationem eius qua aduerfusaf, pidem tantum pro prie pertinet, adc rocodilum quoq; tra nftulerür, quod facile aliquis ex Strabone facere potuit;cuius confufa feré hac de re verba funt huiufmodi: Oi uti Aaciveimu SN » »'v GUU xpakoD ei s qim 6 5H eoi Aedes GU iy y 6Uptva diei GA ce omiiia itoao Bei A oue y cat or ep Q 4 aimrlei :€ )8 0: coat. | 2a QU- oum aurea (circa hocpronom en dubitatio eft;an ad af pidastantum,vt mihi videtur:an ad vtrung; animal, | afpidas & crocodilosreferri debeat:vtriifq; quidem ouaichnéumonem perdereapudauthores legitur) ave - 9 ye Aa TQ ard 9ueetiicevmoxu ide os ( lego Da egpulde EVrec icu i Srt rec) 8 airs npo yovmuy aede Taf POS &axis Sac jv 79 xe QeuA dcn d pais Aa Gpdjua ico Tó a dimi. elg Gro TOU Je Ajgigletoses. Tec dl xgonoleixue SyedyéUoevres y vi zz ayaolL oye wey ura rec turi aot elc mut y aM avrS 290 Ja Qa yc vsec T Gray y vas C TU Secetpue, Gc uis gw en Vexpa "P gto aiu | vi. Autigitur, vt füpra dixi authores quidam ichneu monis prapararionem aduerfus afpidem : adcrecodilum | d uoquenon recté tranflulerunt: au tfi aduerfüsillum etiam felutat ; alialuta menti illi us quàm contra afpidem. ^ ratio cft nempe vt finearena fiat;& eoadhuc humentelobricod; nen Soleind uratojin crocodili hiatum infiliat;' vtita magis lubrico corporefacilius deferatur, id quod Hfidorus innuere videtu rhis verbis : Hydrus cum videri& | crocodilumin ripa oreaperto dórmientem,inuoluitfe]imo;quó faciitus poffit cius faucibus illabi;&c. vl Crocodilórum feecunditati falutariter natura obfiflitinamoua qua ex fefe crocodilifeeundum f uminapares. fe folent inquirit ichneumo;acperditz& quód magnam admirationem habet;nec oua comedit,nec ad fuam; fed. - adhominim vtilitatem natare inftin&tu conterit, Aelianus. m | IL i o» Cdi Ichneumo Aegypti ; vbi afpidem anguem fuum hoftem afpexerit;non prius aggreditur, qum focios vocet, | &limoobducto;coóntraictusmorcfusádae fcfeloricet. Modusarmandi,vt primum madefaciat corpus, &interra / fe volutet, Ariftoteles. Virum debilem & quialiorum auxilio egeat fign ificantes Aegyptij ichneumonem pine gunt. hic etiim fi auguem inimicum videatnog ftatim aggreditur: fed prius vocatisalisex fua fpecie, ficfirm OR przfidio anguifit obuiam Orusin Hieroely ph.231. Habet afpis C inquit Plinius) internecinum bellum m. ichneumone. Notum eftanimal hacglorit maximé in eadem natum Aegypto. Mergit fe limo fiepius, ficcatás Sole. Mex vbi pluribus eodem modo fc corijsloricauit;in dimieationem pergit. In ea caudam attollens,ictusir- ritosauerfus excipit, donecobliquo capite fpeculatus inuadatin fauces, FlzePlinius, Ichneumon in pugna, aduer(us afpidem caudam erigit, quam afpis maximéincipit obferuare quali minantem , ad quam | m fuam transfertcorripiturlfidozus. Oppianusichneumonem nonluto fcoblinere ; fed corpus arena : : ! r - *al T E De Ichneumone. F. G.H..— Lib. L—— £éo Te & quafi fepelirefcribit;oculis tantum & cauda (oblonga ac ferpentina)prominentibusific expectareafpidem, üm veró(inquic;interprete Gillio)hancignem fpirantem animaduertit,ftatim cauda girum ágenssimmanem m prouocat:ea autem capite elato & exerto dente, fruftra pupnareaggrediturtnam Ichneumonem nihil me- tus tardat ad excipiendam pugnaim , imo veroipfam mordicus premens vtringi fein orbem contrahentem lace- at,& mortiferum venenum ore eijcientem conficit,& occidit. In luto Nili volutus ichneumon , apricat fe do- 1ec tergus ficcetur & durefcat , fic irruensinafpidem vel caput eius morfu amputat; vc) mordicusapprehenfam udain fluuium trahit, Nicanderin Theriacis. Ichneumoneslutoincruflati afpides (imul & earum oua delent. uoluti enim luto & ad Solem ficcati ; afpides per caput vel caudam capientesin flumen trahunt atq; occidunt, . Strabo: cuius eadem dere verba Graca pauló fuperius recitaui. Ichneumon (inquit Aelian. ) luto agglutinato lic fc obducit, vt militem armis vndiq; feptum referat:fi lutum defit, aqua fe alluens fequein altum madidumque ulum abijciens;ex improuifis rebusac fortuitis, arma ad tutionem fui ingeniofé comparat, continuoq; cum pitaliaduerfario depugnat: fummas autem nares füas;teneras, ac valde afpidis morfui opportunas fuz caudz xu feptus,tuetur :fi easafpis affequi poffit; hoftem debellauit : (in minusaffecutus fuerit, fruftra dentes contra utum exercet.Contra autem ichneumon illi anteuertens;fi ex inopinato fauces comprehenderit;illam ftrangue Quocirca tota victoria cum fit pofitain anticipatione,vi&or exiflit;qui morfibusalterum preuerterit, Hac : Iehneumon baudipfam tantum afpidem impugnat, fed etiam oua eius difpergit & dentibus frangit, Nican« er: fic catulis fuis futuram hoftilem perniciem fammouens, Aclianus. 3 ri | ad AUR | G. , : P Precidit( lego przdicit) fuillus vim cuiufcunq; veneni, Dracontius:vide fuprain A.Draconum adipem vene- lata fugiunt: item virusichneumonü,& cutis cinerein aceto perunctos, Plin. Quid autem per virusichneumo- Qum hicintelligat, dubitetaliquis: ncequeenim venenatialiquidillos habere legimus: fieri tamen poteft vt ha- beant,ficut & muftele; quibus quodammodo fimiles fünt,vt fü praoftlédi. Bafilifco muftelarum virus exitio eít . fPlinius:id eft,necanteos odore,Budzus. Sed & morfusichneumonum nonnihil veneni habere apparet; cum re- media aduerfüsipfosícribantur. Eft & aliairis cerzTimilis& przdura: quam Horus crematà tufamQ; ad ichneu- nonum morfus remedio effe tradit, Plinius degemmisfcribens 37.9.Ge. Agricola hanc iridis fiue chryftalli fpe- m,àgemmarijscitrinam nominati fcribit, & in Mifenz & Boémis metallisreperiri , fed feré mollem &fragi- iem,quum Plinioin Perfide naícens przdura fit. Perniciofum ichneumonem Martialis dixit. Quód (i non totus neumon virofus eft, genitalia certe eiustalia effe credendum eft; vt qui deenhydri fiuelutrz gencre fit, (ani- scerte toto corpore foetidi) cuius teftes proximé ad caftoreum accedere indicabimus, caftoreaautem virofa àt Vergilius;hoc eftgrauiter odorata potiusquàm venenata. Fugiuntautem ferpentesomnia feré qua: hninf- 3di fnerint, Virus quidem degenitalium odore peculiariter dicitur, Lentum diftillat ab inguine vivus, Vcr.5. torg. Vitus verrinum éfcropha ex coitu exceptum;Plinius. Pilosichneumonisfuffitos ijsprodctfe quos lum- Icitüfeflant;capite primo ex Acgineta& Auicennaafferui. Pro ftercorefelis, flercus ichneumonisin medici- fapponi potefb, vtinter Antiballomena Galeno adfcripta legitur. Lotium ichneumonis cum lacte vaccz ni«- * dabisin impetu coli potandum ; continuó fübuenies, Marcellus, Ichneumones Herodotus yidetur enys as vocare:Earum autem teftes vtiles efle fcribit ad remedia esecov i. vteri, | | y | Tg. O Oud» G- ichneumon,& locuftarü (xe/3ev)genus abfq; alis, Hefych. Varinus iQuopuy]w non ichneumos imonem, fed locuftà tantum abfque alisinterpretatur.Ariftotclesin Mirabilibusfcorpiomachilocuftg meminit, e hisinter infe&a. Ichneumon quidé quadrupes metitó ophiomachus nuncupatur:fiueis cótra afpidestan. pugnat,fiue eti&, vt conijcio,contra czteros ferpentes. Hunc enim (inquit Cicero) Aegyptij confecrarunt, od non finatferpenteis, maximá ciis regionis peftem,augeri. Ichneumon quadrupedis & pifcis nomen, Vari- s. Eft & inter vefpasichneumon, quz cá phalangevel phalangio diffidet, Ariftoteli & Plinio memorata; Epis a. Solersapud T'extoré, Dele&at Marium fi perniciofusichneumo,Martialis. Strabo afpidi & crocodilo iA«- e'myjd eft maxime perniciofum effe dicit;vt fupra di&ü:(i quis pro virofoaut venenofo interpretari mauult, admodum repugno. Beuieueyor ScUpuoe ae etotFeviies e o6 A, O ppiano. Scincusin Nilo natusichneumone oréft,tantoinfertor crocodilo, Hermolausex Plinio. Ichneumonis & Ibidis imagoinflatuareperitur Ro in horto Beluederin Palatio Papz:Bellonius. ^ ! | , Latongz & Lucinz facri effe exiftimantur. Apud Aegyptios Heracleopolitas venerationem & religionem idere feruntur, Aclianus. Idem capite 4.ex Straboneaflerui. Ichneumonem Aegyptij colunt, quod nó finat enteis;maximam eiusrcgionis peltem, augeri, Cicero. Ichneumones Aegypti] lugent & fepeliunt, codem canes modo, Herodotuslib.2. vbi Vallaindagatorestranftulit, quod non probo. ^ Enydriaetiam in Nilo Icuntur,quas facras exiftimant;Herodotuslib.2.Gaza malé vertit;aquatilia quedam, Bude EDGE vidi NET À, ih VUES A, MESS Ar^ nomenhomonymum eft:nam & terrefirem beftíam Libycam(fiue veramillamyfiue fabu 27 lofam.;) &fpectrum quoddam,;& pifcem fignificat, Omnibus quidemillis voracitatis notam vete- M resimpingunt. Lamie quafi voraces cognomenta inuenére, Alex. ab Alexandro. Genus; gulofi. SA Luciliuslib.zo.Hlo quid fiat lamia;& pittoixio dentes.Quód veniuntgenuz illz, vetulz,improbe, wes inepta; Nonius:Verfusduo heroici funt;fed (vtapparct) corrupti. Azwe apud Grzcosferé cum. in primafcribireperio,rariusin media. Kagxa, Aus, Helychius & Varinus. Videturautetu hocnomen effe, vt vox carcoà carcharia detorta fit: nam carchariam marinum pifcem voraciffimum; Maffilienfes ho- (tefte Gillio ) (uz antiquitatisretinentes, lamiam appellant: Nifi quisxeexo forte quafi j)0y2 dictam velit; orgoni (de quainter boues fylueftresiam dictum eft) & lamig multa communia funt, feras effe Libycasy fiiis, draconum fquamis obfitas; deorfum afpicere, vnde & aee GAémvva C2 dite gorgones priuatim. bb. s Autfi " Á ! ! AU [ COME ies -— Am VE TERN : - Le OBadrupedibtr. Agnus uh fs crfalunthechgbenteómmunia: qnád terriculi gratia nominantur,tanquam foemina qusedam;ve : 56: isczemptilibus.Sed rurfas quedam gorgoni attribuuntur, vtalz,&c. quilamijs ncgantur, & uiciffi üMontetiam dednoócentáuris feribuntar&lamiJsfrmilitervt fpecics hamana,mammzs muliebres, (mna vel € to. Recentioresquidam dum lamiz etiam equinos pedes tribuunt vt vetéresonocentauro afininos( pofteri rcstantüm) idem prorfusanimal facerevidentur.Sed onocentauri hiftoriam fupra póffafinum & onagrü abums vlerctuli.Phocarumodorem habebat,latniz vero tefliculosillótos,cameliautem podicem, Ariftophanes in Ve fpis:Graica fic funt, duxsc 9 énulus (eise) Nagalus D oy eic ao rucerrtmv zawrAs.Loquitür autern poeta de Cleds neque phócarum inflar male olentem facit,vt qui coriarius fuerit & libidiaofum. In fcholijsadicitur, ^diAia "Ouglov aro vy ew |atyaw &tapiov: hoc eft; Lamia fera à faucium & güttüris magnitudine nominatá. dial 8 al dp, eiüaxorreié dg vas Jàvr etc Noctua ev clo. Quid (1 pró po no) legas adióvov hoc fenfu: T effes marium funtipoetayes rólamig qua fcemina efl; tefliculos (Iteenter'& iocofe) affingit:fed Jyaexo! apüd Suidarn etiarn & Varinum legis imus,vtfüfpicemurfortealiquid décffe;& prius dictum oportuiffe,Cleoneri quóqg; hominem fuiffe tasses E. contra fcholiaftem dixeriim;frlamia fui generis fera cft (vt multi fcribunt) marem & fceminam vno lámiz fcez nino vocabulo comprehendi,nec inepttuslamiz teftes dici, quam vulpisautaquile. Sed videtur ille bac fcri do fenfiffelamiam nihil quàm muliebre quoddam fpectrutn effejquod miror cam Duridisverba füperius recitat taadnumeret.Eadem prorfus poétz verba de Cleone in Pace etiam reperio;vbirurfusin Scholijsquoq; fimilite legimus:&infuper, Lamiam aiunt feram effe crudelem, feetidam,immanfüctam:illotos autein teftcs dixit; vt mas gis notarct fordiciem & feetorem Cleonis/In hiftorijs legimus à Probo Czfare multas lamiasin fpectaculoin &asac exhibitas fuiffe, Gyraldus. Lamia pedes habet equinos, catera veró capris cóformia, de qua dicit pro ta,lbi cubauit lamia,& inuenit fibi requiem, Gloffa in Efaiam. Lamia dicitur quafilania quia durior & crudelior - efefüisfotibus quam caterzbeftiz : ferturenim eoslaniare;& inde (tamen) lactare , ficut fcri ptum eft Hierem "TThren.4. Lamie nudauerant mammas;Gloffa in Threhos.Hoc efl, beftie vteunq; Ferociffimz foetus tamé fuos lactant;in quo Tudzos crüdeltorcsoftenditeffe lamijsinter quos pueris petentibus panem qui porrigeret i erat, Hebraice thannim Icgituride quavoce multaferipfimusin Ceto 4. Lamia;genus monflri,vt quidam affite mont, Eucherius. Efaiz cáp.34-roz" o lilith interpretantar Iudzimonfttum nocturnum; puerperis maximé if feftum. Aliquililithauem magnam vento vidtitantemexponunt; Numeratur atitem à prophetaillic inter f fas & fpiritus (vtfatyros,fauriós) qui vulgoin locis defertis degere creduntur. Larhia (inquis Albertus) cftanim magnum & crudeliffimum;quod noctu é fyluis exiens hortos intrat, & frangitarbores ac diffipat (aliás, carum yamos diffipat:) babet enim brachia valida;&in omnem actum habilia. Et cuim homines fuperuenctint,vtd Ariftoteles.pugnat cum eis & morfibus vulnerat:fauciatus autem morfibus cius nón fanatur; donec eiufdem be- ftiz rugientisvocem aüdierit; Hocanimalin defertis & ruinofis habitare dicitur, & feeminam diligit & aliquam tulum figuratfeeminam;& eft pium feeminis quandola&at ( lactant. ) Miqui lamiasin Chaldza capris magnitt dinczquales (capris maiores, in Orientecirca partesillasquaécontinentturrim Babcl,in campo Sennaar, Libe de nat.serum) effe dicunt; & cicurari;& lac copiofum habere, Hactenus Albertus. Lapfus eft auteniille,vt innu merisin locisita hic etiam perimperitiam:multa enim qua caftorisfeufibri funtlaiiz tribuit. Erroris occafio. nem video;quoniam (vtin Caftore dixi) lamyckyz barbararn vocem, ex Auicennaforte fumptam, caftorera iris terpretatur que Graco & Latirlo lamiz vocabulo proxitiia eft jimó cádem fi vltímam demas fyllabam. Ra quidem arborum (non brachijstamen ;fed dentibus )pracidere;caftoriscft.De codem Plinius & Solinus fcribü ! Animal eft horrendi morfus: adeó vt cum hominem inuadit, conuentum dentium nó prius laxet.quàm conc 'e- puiffe perfenferit offa fractasquod Albertus ineptiffime fic protulit, Morfum caftoris quidam dicunt nón fana nifilzfüsaudiat fra&u ram offium caftóris: Longe veroineptiusad lamiam tranftulit;quafí ab cà faucius non fae betur; donec rugientis eitís (vt iam ex verbis'ciusrecitaut) vocem audierit. Sic error errorem patit. Serpenter foues;& teferpens, O Div jure € e 0g, adagium eft (inquit Calius) non verius quàm frequentius, vbi quisi hutrit,confouet;amplexatur, quod in euidés exitium erupturum mox eft: ex hifforia natum tutufimodi. Menip. pusLycius peregrinz mulierculz amore irteticbatur: ea vero,vttuth videbatu rfpeciofa quidem crat & permolz liculainec non diuitijs vbertim fulta, Czterum ea omnia oftentationem modó exhibebant. veri faberat nihil, In eiusautem familiaritatem ad hunc fc mod&üinfin uaffe ferebatur. Pergebat quan doq; Menippus Corintho Cem €hreas folusiecce phantafma quoddam illi occurrit, quod fein mulieris fpeciem illi conformauerat;atq; ex mal appreliendens Menippum:Tam pridem;in quit; feillias atmoreteneri implicitam: effe vero fe gen ere Pheeniffa n &infaburbano quodam iuxta Corinthum habitare. Idd; euá digito monftrans ; illuc venirethortari coepit, & Blanditijs delinitusadolefcens,mulieré frequentat. Idin tuitus vir quidam magusaut philofophus, vttum cte ditum eft (Apollonius:) O formofe (ad Menippuminquit) &à formofis expetite mulieribus, O Que Amec 1 ZQic.Deindecum etiam nuptias cum muliere aut fpcétro potius Menippus pararet,rebus omnibus iam inftru tanquam ex opibus fponía: Argentum hoc (inquit magus) & aurum;cateraq; domus huius ees SAEC 2 "Tantali hortos videtisiqui,ficutiab Homero proditu m eft fpeciem quidern praeferunt aliquam quum taméfir nihil. Biufmodi veró ornatum hunc omné concipiátislicet: neq; enim qua videtur materia vlla fubeft, fed fir 1u-| lacrum modó eftac imago.Quód vt uerum Íciatis; bellahzc fponfa "ng eft Y Ewrsc DVSAR UIAHEIFO T. LOB DA SA suoi sysvruhoc cflex Empufts,quas lamias & mormolycias pleriq; putant. Suntautem in amorem & Veneri : rocliues;& humanas carnes vehementer expetunt : Venercorumó; cupidine alliciunt multos, quos degluti in mox. Caterum vbiaurea füpellex & imaginarium argentum,yelut fumuseffluxére.ad miniftrid; & coqui acreli qua familia increpita cuanuit, Lamia lachrymáti iam fimilisz ogabat,ne fe torqueret:néue quid € fec f ess / vet, Hloautemactitcr inflante;tandem fefelamiam confeffaeft & voluiffe Meni ppum voluptatibus d clinitü ol uoluere,vt eius poftea corpus deglutiret. Effe namq; bi perfamiliare formoftor& vefci corporibus,vbiad fi nam fanguinis abundantiam perueniffent;Hucvío; Celius 29.5. Defcti pfit autem,quod diffim ulat,exlib loftrati de vita Apollonij: In cuius operis etiam fecundo libro fic Icgimus : Apollonius & focij cü lucente cla Lunanoctuiter PHI iR (Gracelegitur Empufz) phantafmaillisoccurrit,modo in hanc, modoin aliam E guram fefe conuertens.quandoq; ab oculis repente en aneícens, Apolloniusautem quidn amid effzt quàm P: -numagnofcens grauibusi; ac contumcliofis verbisillud increpans, focios vtidem facer ent hortabatur: ide * contrahuiufmodiinuafiones optimum fciebateffe medicamentum, Eiusdictis cum focij P aruiffent ; ftriden phantafinaceleritertanquamidolumaufugit—— qp virtues * | Áp mt f "a » re H "3 Ec no ^ p a *? cdd-ta e Fo REED RE z S "XX D) y "3 1 I. - r | - DelLami. —FYaub | , 22 74-9. LENS TUE E i 16 1 a & E eX n " ' E K " , * : i. 2 arsi : M "a wu ", EU ; h Bs Apud Axiftophanem in Ranis quidam fe videre ait magnam feram;qua ifi varias fofmas trabfeat;bónismali; Xo mulieris formofz: Et cum alter diceret, Atqui non amplius mulier eff, fed iam canis, fabijcitille, Empufa igiár elt. Chryfoftomus Dion (ic in Libyca fcribit fabula. Eífe inlocisillis feras muliebri facie;etiam formofa: vberi- busquoquecum pectore fpeciofiffimis adeo, vti nullo pi&orisingenio cffingi queant. Color fpectatur praflori- dus,ex oculis precellens promicat gratia, manfuetudini adnexa, Corporis reliqua fquammis predura;vt frangc- renon fit:alis carent,ficut voce;fed fibilum elidunt modo, draconum imagine quadam. . T'erreflrium cenfentur omnium velociffimasvt celeritatem euadere nemo valeat. Viribuscatera peruincuntur, fraudetantum home: fiquidem reteguntur pectora, quorum illedi nitore con fabulandi dcfiderio adeuntes rapiuntur protinus , Ca- lius. Dion qui Libycam fcripfit hiftoriam (inquit Gyraldus) delamijs in hunc propé modum prodidit: Haud long? àlittore maris curnum effelocum, arenofum, mari per&milem , in quolittora magna exiftunt , & arenofi aggeres ià mari,circumuicina vero omnia deferta feré manent, At fiibi forté naufragi ete&ti fuerint; ferzappa- rentes eos omnesqui vel peragrant,velaberrant,rapiunt:quarum natura & corporis figura talis habetur. ;Facic& elimulieris&c: ( vtiam ex Calio retuli) inferiora funt ferpentis, vt ima pars in caput definat ferpentis , & qui- dem valde horrentis: hz fere alas non habent quemadmodum fphinges: neque enim loquuntur vt ille, neque aliam vocem emittunt , fed folum fibilaacutiffima quemadmodum dracones. Cztera quidem animalia viribus 'expugnànt hómines:hz folum fraude ac deceptione: pe&oraaperiunt, & vberaoftentant: eurn vero qui afpexe- rit, veneficijs quibufdam cogunt ad confabulationis defidetium. Ex hi quidem veluti ad muliercs accedunt, ilie intrepidz manent, deorfum in humum fzpe refpicientes ( nimirum vt gorgones,vel catoblepontes, vtfupra di- xi)ornatumac pudorem mulieris imitantesatqueitaeum qui propiusaccefferit;rapiunt: nang; manus funt fe- £o rarum,quas aliquantifper occultant.Cxterum ferpens mordens veneno interficit:cadaueripfum comedunt fcr- pens,& quod rcliguum eíl, ferz: atque hactenus Dionlfermé de lamijs feris;quibus videmus eos & falli & fallere; -—qui equinoslamijs pedesattribuunt, Has & propheta Hieremias videturaguofcere,cüm ait.Sed & lamiz nuda. meruntmammas;&c. quanquam locus hic ab Hebrais aliter effertur. - x quadam ibi fubinnuit. Porro & Efaiaslamix cubile dixit. Hebrzorum nonnulliJamias, fuz .. D.Hieronymus i TI aslamiz cubi riasinterpretantur. ScribitPicusquofdam damonasincubos eile interpretatos, exiftimaffea; (uperiores partcé haberc humanas fpeciesinferiores belluinas. Lamias ineped laniando dictas putauit Ifidorus. Hebrsi lami& li- lith vocant;dequa monftraconfingunt.. Lamia praterea pifcis genus; cuius Nicander in Gloffis meminit, qui ctiá carcharias appelletur:pifcis huius Ariftotcies, Plinius & Atbenzus meminére. Audio & bodie vocari à Mafa filienfibus]amiam;&ingentis interdum magnitudinis inuenirijititegrosQ; homines ab ea voratos aliquando re; 30. pertos. Lamiaspuerorum effe terriculamenta, vel ex Apuleio fatis conftat. Sunt qui ftriges putét; qua infantium incuais fanguinem fugunt. ( Nos de ftrigeinteraues dicemus.) Quin & Horatiusin Poetica ideo dixit, (INce quodcunq; valet pofcat fibi fabula credi, ) Neu pranfzlamiaz viuum puerum. extrahát auos. Delamijs & Pláto meminitin Politicis,Hxzcommia Gyraldus. A ds b ! Mopuóvaz à Graecis vocari fcribit Flefy chius;errantes & vagátes demones. Moguatwiucy vel nuoguonvixo(ytrunos enimlegimusapud Gyraldum: pro altera vocé jeopuoxvseov legerim ) pro larua & perfona fu mitur. Quinetiani poop pro deformi & monftrofa muliereà Theocrito vfurpatur:prolarua veró;apud Ariftophanem grammatici ^ interpretantur, Gyraldusde dijsSyntagmatets.Et rürfusibidem, Lamiz eriam ftrigesà noíttisvocántur. Duri? [ : - bs : - : * o . " . . xxt Libycoram lib.z. & Suidas & Phauorinus (& Ariftophants Scholiaftes) Lamiam mulierem fórmofam fuiffe tra. dunt;Beli & Libyes filiami;quam Iupiter adamauit;& ex ea filium füfcepit: fed Iuno prz zclotypia filium perdidi: 49 (Suidas & Varinusbabent z 2«xf:y, vt non de vno filio fed pliribusintelligas ) & Lámia pre moecore deformes; j Y. v alienos infantes rapereac perdere dicitur, Gyrald. Reperies nonnullaetiam in Alciati Parergislib.8. Iupiter cui Beli filiam amaret;ex Libya eam tranítulitin Italiam, vude & nomen vrbilralice. Ibicum filiosex ea fufcegiif. tl Iunonem nonlatuit;que liberos natos perdidit.Iraq; Lamiazgre ferens;alienos quoq; liberos per iiüidiam fut. furatainteremit. Hinc & nutrices aiunt proinfantium terriculamento Lamiam (vt apud Geribnanos mulierem no&turnam;,diezacbifrauv) vocare. Fabulaitur eniminfomnem eam effe voluntate Iunonis, vt dies rioctesó; iu - lu&uexigat: mifertum veró eius Iduern oculos exeuiptileseffeciffe;ita vteximi repouid; poffent;& Fabultdis ad- didilfe,vtin quam libuiffetforntam fe verteret, Varinus & Ariftophanis Scholiaftes. Lamta;mulier quzd am àn- tiqua Libyffa,fic dicta, Hefychius.Nec quodcunq; volet pofcat fibi fabulacredi, Neu pranfz lamiz viuum pue- 1 | Ívchium pro Mápuita forte legendum Ieog oA Ue OY. ) Lamia virinomen,quo voracéfignificaridicunt,Celius: Áeli vetufto nobilisab Lamó;&e Haorát.Carm.5. y | 96 ritorac ula; Celius. Homo vorax. évigomos Aaetaw Ene ov alils Apeeiow ( Mcrcerus interpres azquecavyiaé intet p^ cta ES : ! , "M | : T ho Bbb Kc tur kw) $72 cp — De Quadrupedibus. tur) ab Aegyptijs pictofcaro fignificatur: isenimfolus pifcium ruminat; & pifcieulos quotquotaccefferint de- | uorat,Orus, Moxxo & A«go ( Suidas & Varin.habent Aeipa ) mulieres fuerunt ftelidz & delira:& Maso quidé dita eft «759 v? ua nuo ecivss ie voti Scholia in Equites Ariftophanisivbi pepostouxore exponuntftultüm &fta- pidum;non magis quam Maccó fapientem. Angelus Politianus condidit pr&fationemin priora Ariflotelis Ana- lyuca Lamiz titulo; cuiusinitio.Mihi;inquit;etiam pueruloauia nartábat, effe aliquasin folitudinibus lamias, qua plorantes glutirent pueros. Vicinus quoq; adhuc Fefülano rufculomeo, lucens fonticulus eft (ita enim no« men habet) fecretain vmbra delitefcens,; vbifedem effe nunc quoq; lamiarum narrant mulierculz, quzcunque aquatum ventitant.Lamiamigitur Plutarchus habereait oculos exem ptiles. Hzcquoties domo egreditur;octt« losfibi fuos affigitivagaturd; per fora; plateas,quadriuia, &c. pet conciliabula omnia; circamfpcectatq; fingula; fcrutatur;indagat:nihiltam beneobtexeris vt eam lateat.Miluinos effe credas oculos eiinullá eos preterit quam- 19. libet indiuidua minuties,nulla eos euadit quamlibet remotiffima latebra. Domum vero vt reuenit,inipfoftatim liminedemitilles fibi oculos;abijcitá; in loculos. Ita femper domi caca; fem perforisoculata. Quaras forfitan. domi quid agitet.Seffitat lanam faciens; atq;interimcantillat. Vidiflisneobfecro vn quam lamias iftas viri Flo- rentiniqua fe & fua nefciunt;alios &aliena fpeculantur? Negatis? Atquitamen funtin vrbibus frequentes: Ve- rum períonatzincedunt;homines credas,lamiz funt, Hucu fÍque Politianus. Lamia( Adi proparoxyt.) vrbs Melienfium (Malienfium,Strabo / Theffaliz,apud Polybium;(de qua plura Suidas:Achelous cft Lamiz propin- quus;Strabelib.9.) à Lamio (3e Aeiz,rectus effe potefttam Aajioz quàm Aci») Herculis filio: vel à Lamia muliere;qua Trachinijsimperauitin qua (circa quam,Strabo) & Lamicum (Lamiacum,Strabo )bellum. Alia eft Ciliciz,vndegentilia Lamienfcs,Lamiotz,Stephan. Idem Lamon,A«pov, Ciliciz fluuiurn effe fcribit, & adia- Ü centemeiregioné Lamufiam, Eft & Apes per e.diphthongumin penultima,mons Arcadiz Stephanus. Sunt 20. | & Lamiz infülz Plinio, &c. vide Indicem Plinianum. Acpia,xeparm. Etymologus. Varino Ae y copio funt; & pifcisilegendum forteaau/a cum & lamia,vt dixi;pifcis nomen fit. Aot Up VR ONU aUa SYy KaL GEN TIKOV S UC» Varinus. "Thebani Demettio regi fubblandientes, Veneris Lamigtemplum excitarunt:eratautem co nomine illius amica;ciuitatis pernicies à Comicis poetis di&a, Czlius & Gyraldus. Lamia tibicina à Demetrio Poliorcete amata, &c. Athenzuslib.r;3.Meretrici quidem Lámiz nomen pulch ré conuenit:cum lamiz,fiue fere;fiue mulie- bria fpectra;tum libidinistum votacitatis vitijsin fames exiftimatz (int. Videntur enim meretricesamantes fuos j quafi deuorareexhauftis eorum opibus, quadereiocumin Capra fcorto retuli, &c.. Sic& Charybdin Horatius meretricem vocat: fic Diomedis filiz equa hofpites deuorarunt;fic lupam pro meretrice dixerunt veteres. Et lc- porem meretricisnomen legimus. Damiam & Auxcfiam deas Epidaurij coluerüt,vtterram eis fru&tiferam red- derent,vti Gyraldus ex Herodoti lib.s.refert, apud Paufaniam vero non Damiam , fed Lamiam legifcribit, Su- 39 Ípiceturfortealiquislamiamferam autfpectrum nomen ab Heb:zis tuliffe n. literain I. mutata; illis enim ne- miot ry3animalia füntin locis defertis (re&us fingularis eft nemia) vefcribit Munfterus in Di&ionario fuo invoce my tziah. | di Di "LATAx. Videinfrain Lutrajinter animalia Lutre congenera. * DE LEONE. mci M ALLES V DE. t mn £5 m LT $7 S APTEE euo p za £ Peer 2M Ser 4 | zu d NS L A. ", Eo Rexquadrupedum;nomen Grecum,Alov,cuius etymonin Philologia dicam;nó folum apud $j Latinos;fed plerafqueetiam barbaras hodiein Europa gentes,vt infra patebit,feruat. H. brzi vee Vo) ropluradiueríad; huiusferz nomina habent. ari & rs atieh; Deute.33. leo eft; Chaldeus jBw coinlocohabet43y9smariauan. Arabs^pg;afad. Pcrfa^ma, gehad, Septuaginta Aéov, Hierony- - JN, musleo, ^"jsari ( inquit Munfterus) Chaldaice jx aria; in plurali numero araijm &araiot 7G , T LU PED didd ^ ( arao.h. 1) A as LOU UD Jose VEN. D. IL 1 gs - Karaoth fchoagim;id eft leonesragientes, Sophonix t.genere mafculino.) Itéfigure feonum 3. Reg.7. Hincarici idem quod fortis r.Paralip.rt.& 2. Reg.23.voluntautem intelligi principem quendam.Ifaiz veró 29.& Ezech.45. accipitur proaltariholocauflorum fecundum Hebrzos;in quo ignis éceelo delapfüs cubanit. tanquáleo in fpe« Aunca:vel quod templum ha buerit figuram leonis. &c. A'es^.leo, Hlefychtus& Varinus. A'eo6,lezna Syris, ide | Vtrang; vocem Hebraicam effe apparet:pofterior quidem Chaldaica & pluralis numeri videtur. gez labi(nam | literapoftrema putéto caret) leo; ab lebiah lexna. Kimhi exponitarijid eft leoné:addit autem in commen- - tarijsariminorem ctfe,labi maiorem. Numerorum23. iunguntur ambe nomina :ibi Chaldzus pro labi reddit "Ari Pleta, Arabs a» Iebu, Perfa mg fcher, Septuaginta & Hieronymuslconem. Locoscx Numeris citatus talis e(binterprete Munftero:Ecce populusquat labi (1e0 grandis) confurget:& quafi ari /leo) eleuabitur. Labi;leo | prouecta ztate,Iob 38.Lebaim lcones,Pfalm,57.Lebaot,leena, N aut 3. v» 5,laifch, Dauid Kimbileonem rma- gnum exponit. Chaldaica verfio Efaig 30.catulum leonisinterpretatur, Septuaginta oevpwov. Flicronymus]leoné. JRurfüsIob quarto Chaldzus prolaifch vertit laitha;quod vocabulum factum videtur ex laifch: Abraham Prizo- ; lenn.leonem intelligit;Septuoginta wueusAepv vel potius pugumioAcovi Hieronymus tigris. Locus lob.4.huiufmo- di eft, Munfterointerprete:Rugitus conis (arich)atq; vox leonis (fchachal) & dentes catulorum leonis / kephi- - fim) euulfi funt. Leo (laifch) perijt propter defectum victus, & catulileonis ; benelabi) difperti funt, Exuditus . quidam noftre ztatishocin loco per bw fchachal non leonem, quum aliud eius nomen adiunétum fit, fed co. gnatum ]eoni animal nempeleopardum intelligit: fed fi hoc argumentü admittas, nelabi quidem aut laif:h leo nem fignificabit,cumarieh vfitatiusleonis nomenin eadem fententia legatur. Leopardi quidem nomé Hebrai- | €um e(fenemer.in panthera (quam recentiores leopardum dixerunt) docebimus. Verum & Scptuagintá Ofee ! quinto pro fchachal z«x9eo: connertunt.Pro legna;inquit Hicronymus,Septuag nta interpretati funt panthe- rem: & tam nomen beftiz quàm omnis beflia poteftaccipi. Atqui Dauid Kimhi fchachal interpretatur arieh, id : eft lconem:& Commentarius kabuenaki nomen leonis,fiquidem multafunt ei nomina.Cófcntit Leui ben Ger- | fon. lob 4; Chaldeuspro fchachal vertit fchachala,Septuaginta & Hieronymus leenam.Iidem $cptüaginta Pro- - uerb.26.SovsehopeGs tanquam Hebraice legerint egy fchalach:Hieronymus,leo. Píalmo 91. Chaldzus fcha- Jehal eatulum leonis interpretatur, Arabs »yr Vis el phai; Hieronymusafpidem. Verba Ofeequinto funt hac: Égo (um velutileo (fchachal) Ephrateis,& veluti catulusleonis (kephir ) domuiTehuda, Etrurfus Ofce 13. Fa- - &usfum eisficutleo (fchachal) ficut pardus (namer;id eft pardalis vel panthera) dire&usad viá: deuorabod; cos - quafileo, (labi, ) Munflerussnam Hieronymus profchachalleznam reddit;vtlolet. Septuaginta hic etiam pro Misbsuhoiiseh ctr ine diii m;leones,(melius,catulileonum ) Phlmo 10 4.5"e$ kephirin fingulari, Iudi- ) cum ra.quidam parum Latineleu nculum vertunt. Leoapud Hebrzos, inquit D Kimhi fecundü diuerfosatatis radus diuerfa fortitut nomina, in primo gradu vocatur "na gur, in fecüdo kephir;in tertioarich in quarto labi, : & in fupremolaifch; Munfterus. Gur D.Kimhi cuiufuisanimantis catulüjaut pullum nominari ait:feré tamé per ' excellentiá deleonis catulo ponitur (vt exupvG» apad Grxcos) hinc pluralia gurim mafculinü, & guroth foemi- pinum.Gurarieh;Deut 32 Hieronymus vertitcatalum leo nisSeptuaginta exvuwov AtovrG: Chaldeus gur, Arabs "fchachel. Kephirauthor Concordantiarü catulum vel pullum animalia exponit: ita fermé etiá Kimhi, nifi quod dicit kephir effe adultioré quam gur.Pfalm.r7. Chaldeussgy ny fchacbaze alibi filium aut catulá Iconis inter- pretatur, Arabs oam ow cl (chebal, Graecus exu» Flieronymus catulus leonis. Nahum prophetz cap..arich, - feo:labi;ylez na:cephirim, leunculigur; catulus leonis,omnia in vna periodo cótinentur. Alfebha; inquit Bellu.. menfiseftnomécommune ad omnes quadrupedesque dentibus & vnguibus hominé mordendolaniandoj;ag- - ? &rediuntur.&aliquadointerimunt, vtleo;lupus;tigris, Hzxcille.Vetus interpres Auicennelib.z.capite de carne; . lupos vertere folet. Sifuper cortices quercus (ilicis) calcaueritzarim (aliásfarira )id eftleo, formidabitcótinaó, ' Aefculapius.Hac de re aliosauthores citabo capite 4. hic de nomine queritur. Videtur fanó zarim vox Perfica: nà "Num.23.pro labi; Perfa fcher (vel fer)pofuit. Leonem Saracenis hodie febey appellari;apud recentioré quendam legi. Leo Italicéleone, Hifpanicéleón, Gallicé & Anglicélyon, Germanice & lllyricé/esv. Vnciaárecentiori- | bus barbaris di&a fera; lonza ab Italicis quibufdam fcriptoribus, lezna exiftimatur, vel pardus; vel panthera, vel lupus ceruarius,vt Fr. Arlunaus [cribit:Ego pantheram effe fuolocodem onflzabo, ES | m ^ : Leonum duo füntgenera:quorumalterum breuius;crifpiored; pilo, quod ignauius eff: alterá longius, piloá; » probiore; quod gencrofius eft, Ariftoteles interprete Gaza. Plinius eundem locum fic reddit,Lconum duogene« | ga Ariftotelestradit, compa&ile & breue erifpioribusiübis: hos pauidiores effe quam longo (implicid; villo; eos ! contemptores vulnerum. Archoleontes nominanturin Gordiano iuniore Iul. Capitolini, Egnatiusiubatos in« | telligit:led & acroleontes;inquit; pleriq; probant. Atqui ego leonesmaresomncsiubatos cfle l uto (quanquata | 'Oppianusde Libycolcone fcribit, es Enaeyyse«) qui modolegitimi fint: náleopardos; hoc eft ex adulterio lez- nzcum pardo natosijs carerefcio. Quid fi archoleontes genusaliquodleonum pragrandeintelligas? vt qui ma | guitudinis ratione catteris pra-ftare & quodammodo imperare videanturinam & vre»c vocabulum in compoti- tione & magnitudinem & imperium fignificare videtur inter eiufdé generisanimalia, vt ortygometra (Itali vul- | 4jó regem coturnicum vocant) veilyowireesonoprreg. Sunt& wiroe in vefparum genere veluti ducesapud Ari- Mica Nada: ces vertit. Myreoiamuia inter vicos eft,vt warecavius inter vrbes. Leonum iubatorum centum iugnam primusomnium L.Svllain praetura dedit : pofteum Pompeius Magnus in Circofexcentorum; acinijs Cir onte ccexv. Plinius. Vbi per iubatosleones fortaffis mares fimpliciter intelligemus. Quod fi quisapud Capitolinum archoleontas, leones nondum cicuratos intelligat, quafi agriolcontas, quoniam in eodem fpecta- -ieuloleones manfuetos exhibitos dixeraunom contradicam. | ^ Leonesin Europa potius funt.& ea Europe parte; qus ititer Acheloum amnem & N effum eft, Ariftoteles. Et "Eurfusalibi;Leo animalrarum eft;nec multis nafcitur locis ed Europatotius ca parte folü,quz inter Acheloum "umnem & Neffum eft. In Europa inter Acheloum tantum & Neftum amneslcones eff: Arillotelestradit, longe "viribusprzftantioresijs quos Africaaut Syriagignant, Plinius.- Circa Pzonium agrum atq; Creltonicüm fu per "amnem Chidorum Xerxe cum exercitu tranfeuntelconesimpetum dederuntin camelos.&c. Herodotus lib.4, JEt mox;Suntaatéper ealoca leones multi: termiinuseorum eft Abderorum flumen Neftus, & Achelous qui per Acarnaniam fluit; Nam nemoautad auroram trans IN eflum víquam gentiü viferislconem in Europa. aut trans U( PITT To | Achelonm L md - | 1 ! 3 , '- A $4 o - o De Quadrupedibus. Acheloum ad Hefperumit rcliqua cótinentesfed in horum flauiorü medioleonesgignuntur. Montana Thra- ciz regio( inquit Paufanias Eliacorü 1.) intra Neflum fluuium qui per Abderitazum regione fluit.przteralias fe» — fas producit etiam leones,qui cam elos quondam in Xerxis exercitu commeatum geftantesinvafcrunt: hi [ape in Xegionem circa Olympum euagantur montem;cuiuslatus vnum Macedoniam, alterü Theffalos & Peneumflu-: men fpectat. De Neftoamnefcribit Plinius 4.11, vbi Hermelaus, Neftusfl.inquit,à Ptolemzo AmmianoQ; INcf- 7 fusappellatur,&c. Leonesnon gignit Peloponncefus;quod doctiffimus Homerus nó ignoraffe videtur, cum aies bat;Dianzin l'aygeto;& Erymantho Pcioeponnefi montibus delectatum fuiffe in venandisapris, & ceruiszleo- nümautem non meminit, & rece quidem,quod hiabijs vacui effent; Aelianus. Lconesnoflro tempore nufquá.' in Europa nafci certum efl:niti cx induflriafortaffe hominis Florenti, Niphus.Leones& tigrides in regionibus. | ad Orientem & Auflrum nafcuntur,quód maiorem caloris copiam hzcanimalia defiderent, Caelius. Magnusin. 1 Libyainquit Oppianus,leonum numerus eft, OUxén Aenypieny 124) $ Od Med papdyo ey. Xpisporitue (lego epusadac. 7 AG» fcilicet 2» A» Adavrem ) d] Gyesewasty C GL El ot ar GUI dl yutoie Hop A6Acw Wuetyo10 Qe pspopvyudlvay eig. ido «turaütem hicfenfusLibyci leones non fimiliter vt alij multo pilo, necíta fplendido vefliuntur. Facies eis& cer-. jigncis/folooi ognitum f dn ^ Y P ié E 1ater optima, eon zur:pelles eorüafpeótu nigtg funt, & ho. & formidolo(x. C; pti (^ ais etas V m D UR A * " - "1*0 -mijs -3- í J| t Itin Babylopia:in quorü pilisradioli quidà varij co- , T : à . Ur ue E DTE 3 * I E c ^ 2 73 iS / E E IN ^u Yoris appárent,fcilicet albinigriatq; rubei & illi quoq; do&ti funtarté venatoriam. Nam plurimü profuntvena- J soribus.ad capiendum apros vrfos;ceruos;capreas,onagros;atqs boues fylueftres. Duciauté folent duoc 1 vehiculoquodá dum venatuimiturifequente vtrun. anticulo paruo; Paulus Venetus. In larta o alij nigrialrj rubei colotisin neniunturjidé Et: fus;1n prouincia Gingui funt plurimileone xenam quofcung; inueniuntlacerantat die metam ad ri 10nligantur;f iicquid viuu i" * d | 3 | Venad anti | r ! 9 Eéü e. a M ; p. ceffüs,faltus & celeritascurfüs,vifusjiuba;osca dentibu ) TS irmancr fol magnb«g eOmac iet, ov, Philes, Leonumiger ; pilo eil, ditatem fignificant:qui fumma tantum fai parte TM E NES ye v * ^ . E | —Dedeóne.. B. — Li oL | n (yas erc pavore etoreenopeqeuoe vocans quasalibi Sec: Qeatov quidem non Aliud eft et qoàrn. 992 C dufju 5 ug A Qeecav,vtipfederimat. Etrarfus,Pili mollestimiduns durifortem defignant: argumento funt omnia antmalias - timidiffima enim,qu& molliffimo pilo;vt cerius, lepus, ouis: fortiffima verb, leo; aper, cadem que pilr duriffimi; Q radrupcsnulla cf, qua pilos ficut homo velin palpebra inferiori Babeat. venalis velin pube. Sed vicecoruny alijs prona totius corporis hirfuta habentur, vt canibüstalijs crifta (269:2) adiuncta eft vteqriis,cxterisd; genc- - tiseiufdem:alijsiuba,vtleodi matt, Ariftoteles. - Exalibi, Caretlezna tuba, maris lizc propriacft,. Pili equis in nu balargiin armis leoni Plinius, Lucianusin Cynico; Kato c nya IK OTAOY alydgbc epo taxe (. VZgay on »y ouk rdu [d Ascvzav sien. Leoni przcipuá generofitas, tunc cum colla arraosque veftiunt iba. Id enim xtate contingig . éleoneconceptis : Quosveró pardi generauére,femper in(ignihoc carent;fimilimodofaing( hoceftlezna 0. iuba carent, fimiliter vclcopatii;) Pliaius. Etalibi, l'urrigeroselephantorum miramur humeros, leonum iu- bas,&c. Inrationis expertibus mari prieftantiam quandam natura largita cft, iubaleo antecellit Íceminami , fer- Ppcneenibssie Acslhus. wes ec o NL LEDs Cor els d. esi | /.. ALeomum offa medullis carent; Acliartus: Leonisoffa robufta & folida fünti&cam exiguam admiodum & per- - obfcuram medullam contineant,ca prorfuscarere videntur, Ariílotcles. Lco otf maiorasfortiora & düriora ba- - bet proportione corporis fui quàm catersanimalia,Albertus.. Animalibus magnisadminiculo opus eft maiori, .. validiori,& firmiori:atq; inter magnaijs potiffimum tali opuscftadiumento,queviolentiora funt. Quamobrem -miares offibusdurioribus conflanr quàm fcsmin:& que carniuora lunt, quàm qux alio cibo vcfcuntur: ijscnim | vi&usperdimicationem acquiritur t velut leonis offa adeó dura fu nts vtexijs per&ulfis ignis quali ex iliceexcu- p^ tiatur,Ariftotelesde Partib;s.9. Item in hiftoria anitit.3.20. Quanquam medulla. in quit,non nifi inclufa offibus ) efl;tanren non offa omnia medullam intrafe cótinerit, fed eàtantum quz eaua habentur:tamethi ne1pfa quidem. m orania córinent; offa enim gos iis m nullam, partim exiguam habent: quamobrem nullam omnino medul- — ]Jamieoncshaberenonnulli putarunt. Floc quidem iu loco concedere videtut Ariftotclesoffa leonum quadam — eauacffe,nó omn'afolida,quod alibi afferere videtur , ve& Aelianus & Philes.feonis offa cáua e(fc (tmplieiter nc- » gant. keo(inqw iz alibi Ariftoseles) nullam omnuimo habere medullam in offibus fuisvidetur, quód admodum "exiguam actenuem habeot, eamá; in paucis offibus:foliseni minferioribus atque brachijs. Conftat profe&oleo przcipué omnium aaimalium offibusfolidis :funtenimadcó dura, vtex cis conculfis, ignis velut à ilice elidatu rn Iotiesteeg Velinus Epicurusin epiftolaapud Achenzumlib,8. ridet aliquot obfecuationes Ariíftorclistan- -quamaut nimis curiofas aut patur ü verifimi es, & inter cateras 5m Ay Sepia Eye aD ds: C o7l D Drm aros warp ex Alloy aio cA atre, .Medulla leoniin femorum & brachiorum oflibus paucis; exigua admodum: cxtera tanta "duritia, vtigniselidatur velut éfilicc, Plinius. —— 7" Leo capite validiffimo eft, Ariftoteles:fortiffimo, "dan iem (ae5somi) habet mogis quadratam;non valde offeam; Ariftotcles. Cxlius tamen; authore nois Jig dyes adm oiie Dor SE eM Horerus Iliados vlimo; Varinus: les eorum nó ferenafed nubila ncc fransexporrecta; fedlasata rugofaQ; appareat; fed boc commu triftitiam & paruam quoque molefHiam multis accidit. Atrocior veró magisque Scythicus ille ,quem nominamus fchz:z/rcb, tanquam à Scythis nomine facto : nifi quis malità verbo febzzizen, quod dere : quód bniufmodi obtuitus fit bominis pro vita defendenda pagnantis: vt forfan àfcuto quo mi- ^ 0g 6j 7-0, TheocritusIdyl.si. de Hercule. Deepifcynio in homtne& moribus tapite1a. Avoger5 ud ueverre xy 3 uat b Ate re/r es CABLES i ad / ces fie reddit, Leo fupra frontem iuxta na um (mclius forte é regione »a omittit: & videntur fané corrupéa:legondum fortéazaseto pro a« libi enim eodem inlibre itur. Oi mwdperomà 10 ato: vi nexa Teva cio) Uy ay reds SAC Js P4üty PIYae Qog Ea v Atoyrac, Vetusinterpres,Quiid fronts quod eftante caputeleuatum habentliberales funt: reteruntuk » * ; "S * L ) e Y ves eii ov fed avo) reivoy T egrerit: ados cA o) quidem participium 4bavgcz.o nou recté formatur, OL us,requirente lenfusdiweehcpdu». Sed ex infpectión clconis potius quàm Gracz lin- leci poffunt. ipo. Tem OPIOMT E PE NI NC ropós, concauós,non admodum rocundós ; nec nimium oblongos, m agnitadine medio. ulumerpermagnam effeferibit, Charopi & caui mediocriter oculileonisteadmoncbunt: ifunt,S& fimiam referogit, Adamantius. | Ocnli parnm caui , animi magnitudinem ii Y dunticones; Atiftorelcs. Fronto cáncs paftorales laudat /20.méc TP duperri do Aero &leoninafpecie. T'orualezna; epitheton ex oculorum fxuitia, quz fumma in bac fi ft rauos oculis 476 " De Quadrupedibus. (inquit Erytbrzusin Indice Vetgiliano:) Ex quo & Ariftotelesleonem charopón vocat; quem. Catullusczfium appellauit;id eft glaucum:quiaglaucis oculis przditum hoc animal afpectu horribili apparet; Hzc ille. Scd oca- losglaucos & charoposconfun dit,vt&alij quidam recentiores : Ariftoteles manifefté diflin guit,vt cum (cribit ih Phyliognom. Oi jut youuomals aint et sc taoroly wu rusc ois aco Qipereu Ogni Acovvw C oievtv.. Adamantiusetiam libro pti- mo Phytiegnom.Oculivarij;inquit,cam charopo colore frequentiusquàm glauco contingunt, Et rurfus, Chas - opi oculia nigrisvarietate differunt: huntautem pluribus modis: nam fi quis fimpliciterinfpiciat, nigros püta- bit:finaccuratius,grana quzdam videbit; quorum quadam ruffafünt non admodum tamé, alia magis mniüsue alba:alia pallida, vel fimpliciter, vel ruffo (imul nigróue admixto:alia deniq; cruenta; &c, Qui plura fuper hoc co-. lore deüiderat,legat Caelium; 8. Nosetiam decolore charopo & rauo pluraatferemusinfiainb. Leonum pu- pillz przfolgent, & dilucidiffimim continent humorem, ita vt videantur ignitz, Plutarchus& Aphrodilienfis: 10 Plura videcapitefequenti de vifu ipforum. Acri füntintuituleones, Cardanus. Leo oculis patentibusatq; igneis cernitur femper, Macrobius Apertis cum oculis dormire (propter genz fuperioris brcuitatem) capite tcrtio di- cetur. Superciliumci pregrande, A riftot. Nafuseraffior quàm tenuior, Idem. Etrurfus, 0i 1 ila eipaw Vy vm, d|ustggirmi. civa Qeoerta 92a ciu az o [8 rho? Bivae E up Ey ovre otn aat ui) a A GA Elus dy uu ANO use eit oivar Daten Dori EU Atvras. Locum hunc mutilum cffe apparet: nec poteft ex veteritranflatione,vbimagis etiam mutilatursfarciric ex Adamantio potefl, cuius verba fübijciam. Pate s2 dgovaidphv € au CAU C eprysy doy 3j tegere ei 9eatempo s vt ipw dlidpetas C ua asp Ven wat prrtl penses NSoV eo Spi uud GU givades. Superior maxilla non prominct;fed zqualisinfe- riori eft, Ariflot. Rictuoriseftamplo, Cardanus. Zwpatyertuutyeses hoc eflzosamplum habet (non. vt quidam vertit,iuftemagnitudinis,) Ariftotcl- Idem alibios refciffum eitributt. Labratenuiainore magno;ítavtpar- xes fuperiores inferioribus füperiniccle fint, cademq; laxaiuxtalabiorum angulos (ovysceixlag Graci vocant.fic 1€ autem legendum cx Ariftoteiis Phyfiogn.delabrisnon Zea; ttem non 422; fed X&^u322 )animimagnitudi- nem & fortitudinem fignificant,cum in leonibus huiufmodi habeantur, Adamantius. * Vide füpra de Cane H.di vbictiamdiximus;.fummum leonis nafum rotundtü, craffum & folidum effe; Leo dentes habétferratos, Arifto- — | :eles.Dentibusferratis przdita dicuntur, qua eentesteretes &acutos habent, vt lupus;canis leo;Aelian. Eorum. | quz dentes habentferratos nonnulla non amittü ntcaninos, vtleoneés, Ariftoteles, Etalibi, Dernteseostantum- modo niutatleo;qui canini vocantur (quod & Plinius fcribit) quatuor, duos fuperius, totidem; inferius, idque: fexto merfeetatisfit. Leonibusacpardis omnibusq; generiselus;etiam felibus;simbricate afperitatislingua, & limz fimilis attenuznsq;lambendo cutem hominis. Que caufa etiam maufücfa&t'a;vbi ad vicinum fanguine per-- uenit faliua;inuitatad rabici,Plin. Leoni ceruix offe vnorigida conftat; necvertebris vllis iungitur, Ariftote- lcs & Aclianus. Leoni &lupo collum ofc perpetuo riget, Ariitot.lib.4.de partib. Ceruix leoni tantum & lupo & ;9l byenz;ex fingulisre&tisq; offibusrigct, Plinius. IN6 conftatarticulatis offibus,nec flectitur, fedfequitur t goeph S xueuis Philes. Spondyliin ceruice null&caro duraac fitotafitneruus, eod; retrofpicere non potefl; Rafis & Albertus. Scaliger tamenid negat: Videin Flyena s. De tuba ceroicisin pilorum mentionedictum eft, Qui cer- uicem parte poiteriori hirfutam habentliberales ($a403epoi, lego £X603ce05, vt & alibi deleone feri bitur, &ficves - tusinterpresquog; vertit) funt,argumentoleonum, Ariftot. Quibuscollum magnum quidem (vex tue ; 4£9e) fed non nimis eraffum eft,magnanimi cenfentur,quódleonesreprafentent,Ariftot. EtalibiyLeocollum — habctoblongum,craffüm,moderatum: vbifortelegendom;n6 «cuv evuerpois fed suy ud sopqutrpoc, id eft mo. 1 ] BE. fce MÀ c deraté craffum;ne fibi contrarins videatur. Ydem cfl enim dicerenon valde craffum, & moderatecraffum. Ideo — natura leonibus, ficut & vrlis & tigribusanguftiora (breuioraintelligo) creanitcolla: quiain terra ceruicem & oranon deijciunt pafcendi gratia:led aut ceruum inuadunt ; aut bouem onem; difcerpunt, Ambrofius. 0: qu 48 QoIS ET OUO TA CU ovrecs ex exu oec (malim bysexo émis ) weyaNé Qpovecs aya ése meu or cv. Atavraz. Ariftoteles. Ada- - wantius candeifi fententiam fic expreffit, 0 3 bae: opone tvi duos C aio mré dos wks (cni opponitur re&tus & altaceruice,vt equus) utjaAovotac C aydyetas t get ET 75 2 Af [otve: Elumeroslco validos habet, Ar: Ítot. Pe- ctus quoq; robuftum vecwiev,Adé. Validuscft pectore & priore corporis partejac degeneratpofterioribusmem- bris, Macrob.Leoni vis fumma in pe&ore;Plinius. Pars circaiugulos (Aca )foluta magis quát compacta eft, Ariftot. Metaphrenon (iuperior in mediodorfi pars, interfcapulas) latum; Idem. Coftis & dorfo valde firmis eft Samoa C Gvoam Odnei óc Ariftoteles; Leoni ventriculus ar&tior eft, nec multoam plior inteftino; Ide. Ín- firmusparteilium cftcontra ictus;fed reliquo corpore multas patitur plagas; Ariftot. Circacoxas& femora parü- carnis habet,Idem. Lezna duasin ventre mammashabet, Avift.2-t,vb: Gaza omifit. Et rurfus,Leo binas tantum — 16ammas medio ventre gerit (quod & Plinius fcribit?) non quia parciffimé generat: nam pluresquàm duos in- 5 terdum edit:fed quód la&c abundat: cibum enim quem raró affümit,quonid carniuorus eft, in corpusabfumit. Medio ventre graciles (oi Quvoi, vlitatius é Cuvar) venationis ftudiofi func; argumentolconum & canum; Arittot.- | Longa leoni cauda;quam quatit perízpe;eiusd; verbere fc ftimulatad pugnam, vtcapite quartedicam. Greciin.— Icone caudam alceam vocant. Acuto box Osee 9 9 xtovIQ-. Hefychius.Et prop riéquid emyinquit V. arinus;lec- nis cauda alcza dicitur, quod'per eam fe finsulet && ZAxlw, hoc cftad fortitudinem vel dcfentionem; vtpluribus . dicemuscap.4.in mentione fortitudinis eius: vbi & deftimulo quodam veluttcorneo; qué aliqui caudz cius ine ctfe dicunt, loquemur.Callimachusim propziédemufcis dixit Asec: lovora. (legendum forte, xotg Au Quc- | eühoceft mufca orisaculeo;qno prolingua vtitar,vo ratglutitqs Vel Alcza dicitur Xo 8 dxdis din foil, Dereg . X8 degy ado qo Speiy à der Quacrlemy1 2g Todo vety &auy TO. T Coo TÜEpe. vtleo-tautus,ca nts, & alia, Varinus. Alcgamon. tantum leonis eft, fed & equi & bouis, & fimilium. quxcunq; cauda fe dcfendunt(autad defendendü excitant )t Idem ex Lexico Comico. Dealczain mufca plura dicam in hiltoria cius. Leonis caude infima parte fetofus eft caulis, Plin. | d. WM. due e '; Crura valida & neruofa, Ariftotel. Leoni pro talo tortuofum quiddamin anfractum eft, quale cffiugunt, (ka CueAvradec oiovaeo aT sei, quales fortaffistalos pro ludis effi ngunt, Idem.Lynx tantum digitos habentium | fimile quiddam talo habet:leo etiamnumtortuofias;Plin. ' | . NE als A Leonum pedesprioresquinis diftinguuntur digitis, pofterorcs quaterris, Ariftotel.4.12. departib.quilocu " apud Plinium 12,43.corruptuseft,vt in Lupod ocebimus. Leoaduucis cl t vnguibus, Idem ; maxiqis ac duriffi. mis, Cardanus.. Mirum pardos;pantheras,Ieones;& fimilia, condito intorporisvaginas vnguium mucrone, ne refringatur hebetetüruc;,ingredi,au erfisqs faleulis currere;nec nifi ap pesendo protendcere, Phnius. De veftigiie. & greflu leonis capite proximo agetur. | , D i Feroruam "De Leoge.. C. Lib. 4. . 377 TET C. 2 | "T Ferarüm alie montanz vt plurimum fant, vt leones: aliz paluftres, vtaprl, &c. Pollux. Leo cacumina moiü- xlum amat, Aathorobfcurus. Leo acuiffimi vifus e(t (vnde & nominatusapud Grzecos creditur, vtin Philologiá | dócebo ) necvbqiam omnino admittéte foporem fertur; fed oculis patentibus [omno frui; vtinferius dicam, - vbidefomno eiusloquar. Leones pet Solem ingredi acriorem non patiuntur : funt enim acie oculorum acti- tiufcala, & ignec ( vt quarto capite plüribusindicabitar )interdiu ob eam rem fugiunt, Aphrodifienfis proble- matum r. 66. Prafalgidas ei & quodammodo igneas effe pupillas ; precedenti capite ditum eft. BAoaveox intet leonísepirheta apud Pollucem eftà vifutruee & toruo: Bro [AE o. aie orup a 3 auesmigugudpoov it vaupind|ov T D j Xem $ (dae Xa) a ve acwen ais 0ma215; Euftathius apud Homerum. Leonesodotati, apud Lucanum: clarent enim olÉs&ta adeb vt adulterium lega cum pardo odore fentiant mares. Sagaciffime,vraodio,odoranturiideoq; man- fuefacti ad venandum ducuntur, Aelianus. Gradiunturleones pedatim , id fit cum pes finiffer non trantit dex- —— tiüm; fed (abfequicur, Ariftot. & Plinius :qua de re plurain Camelo dixi, capites Gizcequidem Ariftoteles hoe incedendi genus 4f ex£AG» vocat; quod Vatinus ftam poft ^éu» vocabulum ( nefcio ex quo grammatico ) nori rect? inrerpretatur pro pedetentim & modicis patfibus , vt centrarium eius fit uoegt Dico apud Homerum; B2G ext (G- vero ( 920 enim pre pofitione vtitur non xa») apud eundem &Alyov yovv *ySV &ouael Dew, lliad, A. T heos. . derus Gazanon XE extAQ- folum pedatim vertit, in locoiam citato, qui de proprio leonis greffu eft; Pliniurn imi- - tatus :fed alibi etlam vbi Ariftoteles (cribitleonem cum à venantium multitudine cedere cogitur, Bay difce- - - déres fenfim pedatimq; difcedere reddit: qued ego homonymiz vitandz caufa non probo; pro 9a2w pedeten- ^5 vm potius quàm pedatim translaturus. Inceffasleoni vezvinec , id eft ftrenuus eft, Ariftotelesin Phy(iogn. Et mox; luceditautem tardé, & paffibus multum diftantibus , 42) 9duszxAcevav&» voi 2140: ( hoc eft, vt conijcio, humeris etiam ad fingulos paffus commotis; nimirum vt milites noftri folent cum haftati per vibem oftentcationis gratiá incedunt. ) Eandem rem Adamantius, vt fuperius quoq; recitavi, fic effert: o 9:6, mic olnoig vasa tdi» 40d auo; qi&arax kx v Duc woe Novo at 4 9 aiv Bpelax eu (ei. Sra og Q Asa Bakrei T ria (unt que oprime incedunt,imo quatuor ben à ordinanr greffum : Leo qui fottiffimus eft inter beftias, & non auertitfe à confpe&tu cuiufq;, &c. Prouerb. 39. Cuminfequantar, nlíum (poftremum) faltu adiuuant: cum fagiunc non valent falire; Solinus : qua de re plura - dicam cspite quarto in fortirudinis eorum mertione. Vngues rétrahunc, ne hebetentar,veluti in vaginas; vt feles ertam, & (fimilia, vt precedenti capite circafinem retuli. Albertus;cum per localapidofa ingrediuntur, poriffi- mumid eos facere (cribit, & ita fuis qua(i armis parcere.Piütarchusita incedere ait, non folüm,ne aciem vnguium /'O rerundant, (ed etiam neanfam veftiganti przbeanr: Vide capite quarto, in hiftoria amoeris?píorum erga catulos; - Leo cum curfacitato fertur, propofiti curfus metas tranfit, quód pre vehementia fpiritus retinere f? nequcat; LEN "Scriptor denat. rcrum. rin * Tar Te : id pio - ' Ragire proprium eft vocis leonis, Acl. Spartianus. Tigridesindomita rancant, rugiuntq; leones, autho£ Philomelz, qui primam huius verbi corripit, Defpaurerius produci ait, fed teftimonium non adfert. Quintias nus quidem in T heoctifi producit., Pontanus libro 1. Amorum mugire de leonedixit , At quondam Libycisleo dom imugiretarenis, forte quód primam vérbirugire producerenolebat. Rugitusleoniafper. Canes Albani vl- TU leones rugitibus infonant; Solinus. Fremete idem quod rug te: vndeilludapud vetercm quendarn poetam; |^ fam fecécefremendi, Varto à leonibus dactum ait. Beier quidem apud/Gracos de fonitu ignis; ventorum; SU aam( vtfremereetiam & fremitus apud Latinos ) vt Varinus Ícribit ; propriéaccipi folet: fed ab eodem sooo feonesteiBloquira8ctel Bosna poe iscognominantur, Fremere quidem & fremitusapud Latinos, de "Equi enim hinnitu víurpantur. Fremicleoorecruento, Vergilius 9. Aen. Vafto & granemurmur hiatü infre- | ^io Lieanusdeleone. Leojio viros prius quàm ínfoe minas fremir; Plinius. Auditur quantum Maffyla per auiá inut mur. Isnamero quoties fylua leone furit, Martialis. Non fremitinfautesleo nifi magna fame, Plin. libro 8; "Leo frendens, Silius libro 1o. Ouidiusin Acte aman diaprum frendentem dixit. [n domo Circes; cum prztérna- E nigarer Aeneas; audiebantur Leones feta fub no&e rudentes, &c. Leonum vox. Sel aos Doux uos ( quas yo» ; | €esin Oppiino legi ) Beuse ora j Beusceidiuos, Puliux. Bovy Aou b Alcoy , Ammontus. Oi 8s Asavresov Seu» avro Qo, | vavses Suidas ex authore innomipato. Oppianus de equischaropis dixit Kadposvor rezAdm Acro avaioi Bau ew. Be« ULP Me dcus duvj, Varinus: haic (imilia videntur verba, (iguificatio quoq; Benanem, Beanddos & Bojs pisw. Leonesiuuerfes predam nati, clamorein vitulini mugitusformam contemperato, fignum dant: vo» j 9 cantque feniores, Plutarchusin libro Vcraanimalium, &c. Animalia fortia vocem edunt grauem ; vcleo & rade rus, Atiftot; in Phyfiog. fr ub j Eder - iota Nur Wb Leoqunamuisin edendo ferocifimusfit, tamen paftus , & fame iam vacans, facilis mitisq; maloremin mas dui eit, Ariftot. & Philes.Satiati,innoxij fant;Pinius.Io fame,fummo periculo ei occurritar: poftea yeró qnàmi cibo completus eft mahnfuefcit, & fimullufionibus dele&ari fertur, Aelianns; Non paícitur mas cum femina; —.. fed vterq; feparátim : V ide capite quarto ipforcitudinisiplorum mentione. Vefcitur lee carnibus crudis, vnde euneip Opplano dicitur, quarto depifcatione : communius eft dpaeiic i (yaony mas apoBoeO" s ouoQory Os. . Vefci eosaltecnis diebus Ariftotelestradit,Plinius. Cibus einanquam deeft; fed pef vices nunc edic, nunclabórat, (veriatar, )Oppianus. Cibonunquam caret, quód ad illius inquiitionem haudquaquam fegnis fit, Aelianns, Non vefcitut nifi ex venatione; nec venatut hifi femelia die, Áuicenna. Leoanimaleft valdecalidum & fiecum; ás & non poreft diu nutriri la&e, Albertus. £Yg 35 Ata y ean Mo Ao emi cups kVpqats s Homerus liiad. y Scholia ^ exponunt.peuAo (oo , quoniam cadauer attingere leonem negetür, Ex rürfus lliad. e. 0c Sow enar Q» gn Aor « &ifwva Suvawvoa Ylonstveé ayoeuos uda: sreiiotovau deoa fic neq, duo Aiaces Hectorem à Patrocli cadauete. A'z2 cdita Qeon mg (ue. venga pda Quen ui dea Moves, loan, Tzeutes quoq, «9. ei^ apud Homerum decibo ]conis, corpus viuum non mortuum acciplendum aff.rit. Ecpratereaibideu:; Leonis, inquit; & aquilz cadauera non degullant: fed quod viuum comprehendetint edunt : nec poftea ad idem, fi quid relictam fit; redeunt, Cuius reialiqui caufam afferunt factorem : mihi veró per fuperbiam quandam id facere videntur; cum in fua vterq; genere regiam dignitatem obtineat. Ceterum de captis inclafisqie tam leonibustumaquilis,non habeo jtod dicam; putácim camen non mortua folum corpora illos denorare, fed eriam ex melle placentas & bainf: . modi. Ectalisfaltleo quidam Appollonij temporibus (dequo dicemusio & h.) quem ille Amafidis animam 70 habereaicbat , Ha&tenus Taetzes, Leo vefcitur quidem carne rita ceterorum fylucfisium ferratotum., fed cibg a | | ; OU (lY (O6 incontinefis r Í à . NolaterranusiSed de remedio cias ex fimia,lufra dicamin morborum eins mentione. Benamaniose bu ) | Quzi : .inmorbiseius; : ram hiiterfeciffer :íedfilexnam effet nacta;in eo fibi placuiffe fertur, Aelian.ia Varijs , foeminam (cilicét mari ceu fortiorem prafetens. ; NUM: fos BAN n j r ; 1 3 i "m ' » k d | : d a E - E | ! | LAND - A gea 3 xig $2: PR | JY inis) av io os EE do E LUDUM 5 j ^ ó EE cA I d A EGLOTH i T AGES d : ) d d ^ ^ 1 E [ | ue ; bd sr s £f P D. , TUM "s : ; | E incontinenterad modum vtitat, multa; deuorar folida fincvllo diffe uy mox nihiltriduo,eutceribidnosdis — "s teen tbediam potett, vt quitamad multam fatiecatem repletus ett, Ariftoteles, A fatüritateleones interim - criduo cibis carere Ariftote'ey traditi & que poffint in manderido folida deaorare ( quod & Aelisnus fcribit: necvaplentealuo, coniectisinfances vnguibus extrahere, vt (fi fagiendumfit) nonin f.tietztemabeanr, Pinins uy NS e. Je VOR MNT P Dn D NN SS J Yos 3 7 n "S N t car 4 M heu oda 7p gt Sov gus uar. Nb aiyor seta Serie rdv erives, Philes. Expletus vel triduo vcl quoad. primicibi Jy coneoótifiac vretiam Iupas; abflinet, cubandoq; fe fouet, Aclian. & Plutarchus. Calida przdafemei faturatus, 3 reliquias ampliusattingere dedigbatur, confidens nimirum nouam:'rüríus predam fe poffe venari, Philoftratus 9 DUCI UICE PATRIOS quód alternis dicbus potuta , alternis cibum capiunt: ac frequenter fi concodio non elt infecura, folie cibationifüperponunt diem: tum quàd carnes iüfto amplius denoratss, com — Y P. UE ccr nii "ri wfe ; A E uw bae d : 'ora -H EFTETIUDTS ARE lertis1n ora vnguibus, fponte protrshunt, Sané & cam fugiendum eft in [axietate, idet faciant, So- Ts Vipus. Sacoracvusleo catnibus alicuius feta reliquias aperto gutture fuo halitu infpirat: vndeita faitent vt à nullo animalium axtingantur: poftridiead venationé rediens,fi quid reccos ffequatur,hefteraas reliquiascontemnit: | fin mihus;ad ealdem redit, Philes& Aelianus, Conta&a halitum eius nullafera attingit, &c,. Pilnius : Vide paulà 3 inferiusin mentionéeéxccementorum eius. Saturitatem dieramined:a, vel fimia denorata vomitionibus purgat, | D ' ue I! ; 1 [ 1 fiuecibi rantum gratia, fiueeriam naturali quodam odio, capite quarco dicetur. Adeüntvrbes, &iniuriamho- minibas inferant, potiffimum tempore fuz feneGtucis : tuncenim per corporis imbecillitatem, * dentium defe- - ctionem venari nequeunt; Ariflotcles. Leones & lupi cum perztatem venarinon poffant, villas accedunt, vbi B homines inaadant, & rapiunt puerós, Albertus. Leo fenex cum etate proceffit & animus ( v/s ) venandi deeft, ad (tabula & paftorum cafas proficifcitur, quód iamad montanas pra das perícquendas infimosür,; Aclianus & T Philes. Stabula paftotum atmentaq; inuadit fame compalfus vt Homero placet, Nomenau.horisexzidit:ln- — telligitautem forte deloco Homeri pauloanté citato ex Iliados decimoodttano, 0'cY Xoy edic 27, c. Poly- bius Aemiliani camesiü femeQta hominem appeti àleonibus refert: Quoniamad períequendas feras SB tan | fapperant, Tunc obfidere Africz vrbes:eaq; de caufa crucifixos vidille te cum Scipione, quiacateri metupena ^ fimilisabfterrerentur eadem noxa, Plinius. Herbasleo non nifi egrotas guftat , vt volnat, Niphus: videinferius v ! f ! ; | Leoparum bibit, Ariftor. Acllan. Philes Raruse(t in poca, Plinius. Alternis dicbus PE EEufet AA abum capiunt, Solinus. Cyrusspad Xenopbontemin pedialibro primo, milites ftrenaos collandans, Vos,inquit; a famem hibetispro obfonio; & aque potum fertis facilius quàm leones, vàpezzeses t fiov vat Movrev ditpere. Leo pauquam omninoadmittete foporem fet tur. Sed hoc alijs videtur perabfurdum : neq; enim cffe aliquod animal 39. cui perpetua fit vigilia: quod iplum Ariftorelis do&rins prorfum comprobatur. Forte inquiunt (tranftalt hec. — | ex Varino vel Exymoalogo ) vt dorcades apertis oculisleo conquicfcit : vnde itrepfit fententia, illum nunquam -- dormire, Czl.Sed ambigua eft locutio, fi quis leonem nanquam omnino admitterefomnum dicat :aüt enic (fi V -vocem omnino coniungas cnm voce nunquam ) intelligi potelt, eum perpetuo vigilare, quod falfum videtur:zaue admittere quidem fomnum, fed non omn!no admittete, quod verius videtur, vt apparebit ex fequentibus. Ali- quiobícruarant leonem com dormit caudam mouere, v oftendat fe non omnino dormire ( quód & Philés fcri- bit ) vt czteraanimalia. Quod ipfum Aegyptijfe obferaaffz gloriantur; leonem videlicetà lomnoinuittum effe, nempe qui femper vigilet, Aclianus. Hanc ob caufam & Soli hoc snimal comparant; Solare cfle dicentes (vt plu- ribus in Philologia differetot. Leo minimum ( éxaps zeox ) dormit, füblucentQ; Quiefcentis oculi, Plutarchus — . Sympofiacón 4. ;.Dicitut quibatdam quoq; leo intecvigilandum przcipué ocalosoccludere, quosaperliat dor- 46 | : DES *o0& ; E - : E ; ^ i : miens, Hinctemplorum clzuftris leonem fymboliceappingcbant priores, Cel. LeodormitapertisoculisPhiles. — ^ Leonisoculusvtiq; permagnas eft :atimcumbens oculo pellis longe minor,quam vcoculum rotam valear obte- gere: vnde fitvtoculisaperus fomuofrui videatur, Czl. Leo minimum (lego, nimium ) Íolicitus de fe & carulis . fuis, dormitapertüisoculis quafi vigilantibus, lorath. Leo non dotmitin aliquo fpeca,. fed in aperto, nihil me- tüens, vbicung; nox ei faperuenerit, Aclianus & Oppian. Cum ztate procelferit, & jam grauisfa&tus fnerit, tum ad venandum infiimus , sut in (pecabus, aut nemorolistra&bbuslibenter requiefcit; neq; tam veleum isfiemif- ——, fimisanimalibus, etatisfue infirmitati diffidens, verf:ri fidentet ander: fed confideraus corporis fai imbecil- | litatem , femper timide & diffidenter cum ijsagit; Aelian. Leo cum dormit iunaui, periclitatat nauis; Au. thor libri de naturis recam. — Nauisdormientein ealeone; plusfolito mergitur: expérre&to, rurfus allevatur, - - Aeículap. E eti y — do v "en pe i - Éxcremeate. Grauem odorem àleene reddi , nec minus halitum, Ariftotelestradit, Plipius. Etalibi, Ani- - matleonis vITus graue, vrfi peftilens : conta&ta halitu eius attingit nulla fera; citiusd; putrefcunt afflata reliquis. — Dubitetautemaliquisan pronomen eiusad leonem! vel vríum referti debeat : &ad vrfum quidem referendum videtur, vtpote vicinius vocabulum : res vero ipfa fortaffisad vtriufq; halitum conuenir. Fcedum odorem leoin - J— eiborelíuquitex fao halitu :proféiffo quidemleoneintetiora grauiter eleut, Ariftor. Excremeurum ( alui ) rarà .emitdit:ceriio die vcl vrcung; accidir, egerir, idq; durum, aridum, & fimile vt canis: flatum etíam alui acerrimum emittit, & vrinam grauiter olentem: vnde fit vtcanesarbores odoreatur : mingit enim crure elato, Vtcanesad flipites, Idem, Vrinam mares crure fublato reddere vt canes, Ariftoteles tradit, Plin.Leoinaucrínm(cxauerfo, retto ) mingir, masinquam : nada faemipz quadrupedum omnes id faciunr, Aciftor. EP M di d Vchementia ( e9»Jofess ) preter vim & robur, celeritatem quoq; & concitationem fignificat, Ec herclege. ds | nusleonum appellant omnes veliemens, quoniam huius quoq; contentam a&tionem atq; citatam con Íp iciunt; 2m Galen. de diff. pálfsyam $. 7. Leonis visfummain pectore; Plin, 5:d de corpore eiusq; partibus & Logulerumre- | ] bore, ap, 2: dixitzantmivero fortitudo:ó quom ódo iram ad defendendum (e colligatatque extimulet canda e - flagellando, fequenti capite explicabitur. Semiramis Affyria non (i quando leonem aut pardalim , fimilémuefes ' —' Magnaleznislibidocoitus, & ob hoc maribusira,Dlin. Véredumin Venerem propenfifunt,cruentamin- — ter fc pagnam exercenr,o&oaut duodecim vnà ( vnam) Leznamiafequenres,Io. Leo Africanus. Leonesauerfi — coeunt, Ariftotel. Plin: Solin. Leoncs adeó fant calidz naturz, vt omnítempore defidéreut coite, Author ob- fcur. Ec Aelianus fimiliter, N allo anni tempore coituav[linet leo, Sed aduerfari videtur Asiftor, his verbis; Coit 2 i E51 EST 3 | | - | do ;] i ! ed: j n l ! | De Leont.. C AT VE $279. Teo & patitnon omni tempore: fingulistamen aunnisvere parit, &c. Leones, vrfi, lupi, libidinis tempore acrius jn cos qui accefferint, feuiuntjinterfe tamen minus dimicant, quia nulli exijs gregale eft, Arift, Ex leznis & par- disleones quídem procreantur, fed ignobiles & iubarum inopes, Solin. Odore (quoquo valet, vtfuprá dixi) pardi coitüi fentitin adulteraleo ,totad; vi confurgit in pcenam , idcircoaut culpa flumine abluitur aut lon- jus comitatur, Plin. Leznam dicunrferuere ad coitam; &leonem non ad modum poffe coire propter nimium temperamenti calorem, ideo leznàm adaittete pardum, & hocodóre percipereleonem ; fedilla priufquam ad "Ieonem redeat fe lauataquísniuis, vradultetij odor obliteretur :Sed hocfalfam viderur, Alberr. Leopardi hifto- "tiam in Panthiéta requires. Philoftratusli. 2. de vita Appollonij.leznam non ex pardo, fed pardali concipere fcri- "bir, his verbis. De leznis narratur ipfasinamorem fui, pardales ( quanquam Zenob. interpres pardos tranftulit; ' " cumalibi pro:eadem voce pantherasreddat;idq; red trahere eosq;(additenim mafculinum articulum Gv aug | Bu 4:: fed legendum me/|zAdc cum c. patuoin prima fyilaba, vt masintelligatar: peralpha enim femininum elt ) dn lco»um cubilibus fufcipere. Vbi veró pariendi tempus appetit;in montes confagiunr, ('& loca patdalibus con- fuera) patiutitantem maculofos catulos : proprerea in denfiffimis fyluis octültatos nutriunt, fimulantes vena- " tionis caufa feà maribusabeffe. Leonesenir fi catulos deprehenderint, lacerant, & foboleim tanquam adulteri- -nam perdunt, Zivsas verbum vt apparet corraptum. Interpres inepté vertit, mátremq; tanquam adulteram abi- gant: ego £xisalegerim,hoceft vnguibus vulnerant & lancinant.) Hyznz coitulezna Aethiopica parit crocu^ "tam, Plinius & Solinus. Arcadicos canesab initio ex canibus & leonibus prognatos dicunt; & vocatos effe A«ov» /agparyéicS Pollux & Calius. Czlius Rhodig. 7.34. fcribit felegille apad autliorem fidel integrz ; onem fuiffe in Ca - infula de grege Nicippi: quz non ritu naturz agnum, fed monftrifico partu leonem pepererit: quodipfi Niclp- po tyrantidem portendebat, quam mox affecutus eft, quam dito monítro hominem priuatum adhac | ageret, iet JE £86 T | M Leznasinteromnem vitám (inquit Gell:us 15. 7. ) femel parere , eaque vno partu nunquam zdere plures quàm vnüm, Herodotusin rertia hiftoria fcriptum reliquit. Verbaexeolibro hacfünt:( Greca à Gellio pofita | omittám; Latinis propter breuitam contentus.) Animalium acerrimum lez0s & audaciflimum;,(emeloaninoid /vita& vnum parit. Enltendo enim cum feet pariter matricem proijcit. Ri veró huiu(ce cafa eft: quod cnm iri - mattice mánens motitari hcipit catulus: motusille vnguiculis prezmunitas fecsrum longé omnium acutiffimis fnatriceni difcerpit: tum in maius continuó augelcens, multà magis vpgues imprimendo exalcerát, ita vtad po ' "fremürh dur partusadeft, nihil devterorelinquaturincolume, — Homerus autem leones ( ficenini faeininas / quoque epiceinogenere appellat ) plares gignere atq; educare catulos dicit, his verfibus, Eigpq ac Tic ve Ata mA | O olei ventos. QS Te Ale jUyeverQe Q7 ba vao exu guy sc Exo Dii[90 A (D oio avo, Hucufqs Gellius. ( Idem feré aliqui de .. "pantlierafetunt. Videin hiftoria cius cap. 3.) Quod delezna fcrtur, vüluam cum partu emittece;delira fabula eft; ^ fata ex eacáuía, quod rarum genus hecanimalis ct: nec rationem cur ita effet, comperireanthor ille fabulz po» ' "'terat:rarim hocenim eft; nec multisnafcitur locis; Ariftoteles. Semel zdi partum, lacerato vnguium acie vtero in enixu, vulgum credidi(fe video: Ariftoteles dinetía rradit, Plinius. Quod infermonem hominum venit,fabula eft, catlos vuluam dilacerare, Aelian. & Philo(trat. Idem tamen Aelianus varie hift. lib. zo. hoc eosfacereaffire mat, hisverbis: OP? Ascvravexvpwor xe/Tu/yooe Quei sels Duo aue ati re a TV UTE oV qvedc às &rerudiusi. Idem & Aefo- pus fabulatorafferit : Contendebant (inquit) olím vulpes & lezna de generofitate: interalia quum vulpes obij- ceret, leenam vnum femper parere, fuum veró mültiplicem effe partum, inq; co Gbi placeret plurimum; refpon- .. ditle£na, parerefe quidem vnum; fed conem. Quod & inadagium vertitur (Inquit Czlius) quum virtutem ac £0 animi excellentiam fpe&tari oportere;aftcuimus,non vilem numerü & inutilem. Leana factus intra duos menfes . perficitur, Philes, & Aelianus. Geftareferturin vceto menfesfex, Philoftratus. Leznz paulatim fterilefcunt , ob nimiam foscunditatem primam: primum enidi quinq; aut fex pariunt catülos tum anno fecundo quatuor, mox -' stes:deinde parl modo per annos fingulos minus vno,poftremo nullum,cum excrementum omne confumptum dám fit, & etate definente femen vnà defecerit, Ariftoteles. Leznam primo feet parere quinque catulos; ac per annos fingulos vno minus (deinde per fingulos partus numerum decoquere, pro minuere, Solinus) abvnofte; rile(cere, Ariftoteles tradit; Plinius, Idem fcribunt Solinus, Oppianus, Philes, Aelisnus. Sed hoc idem Arifto- telesalibi de Syclacis priuatim fcribens Leones; inquicterre Syrie quinquies vita pariunt: primum quinq; poft vno abinde pauciores, deinde fterilesdegunt. Cur animantinmalia partu fart numetofo , yt fas, canis ; lepus: alianon,vthomo;leo ? Aa quod alia vuldaas fiue vteros cobtinent multos, totidemq; formandi locülaments; fo quibustmpleri percupiunt, quibusq; femen genitale diuidendum, inferendumq; eft: alia contra fe habent, Ati- ftoteles problematumo:16. Apollonio & comitibus (inquit Phileftratus lib. t. ) fiadia viginti Babylone pros . greffis,leznainitinereaccutrità venatoribusinterfe&a: eratautem fera ingenti magnitudine, quantaantea vi'a ^. nonfuetat. Circa hane clamor erat magnus vetistorum, & cotum qui ex proximis vicisad vifendam feram cons eurretant, qui magnitudinem infüetam & preterea maius aliud in illa admirabantur: cefo enim ventre catulos o&toin vtero habenteminuenere. T raduntur autem deleznz partu huiufmodi: geftareleznam in Vtero Íc:tüm menfibusfex,rerq; omnino intota vita párere :paritantem(vt aiunt)prima quidé vicetres, fecunda autem duos? . quódfitertió forte parereillam contingat, vnum duntaxat parére confuenir, quafi natura volente ratiora prodi» '€ere qui magnam in fe feritatem habent: ( vt tranftulit Zenobius Acciolus , & fcquitur eum Calius 29: 9. fed Grazca fic liabent : ce/va DEWalopuéva adn, moviles muU vov roti d pepe ejos seen] aivya iil repov G iesus : hoc elt, vt ipfe zo verto: Cum tertium pzriendi tempus accefletit, catulum zdit valeum , magnum nimirum & ingeni) ferocioriss - Nam & Aelianus fimilitet (cribit vt paulo fuperius retuli. ) Contemplatus igitur feram A»ollonius;cum aliqua- .. dintacitusperttiriffer: O Damis, inquit noftéa ad Indorum regé peregrinatio an nua fatura eft, & praterea men fium o&o. Hocaütem ex catulorum numero conijcete lícct.quarü fioguli ingulos denotant mentcs: ipfa autem Jeznaintegtum annum nobis defigna: : perfeGta enim perfe&is conferenda funt, HzcPhiloftratus. Minnsauté mirum efttor catulos leenam illam concepiffe, cum omnium admiratione fpectantium maxima fuerit; Lezna ^ (inquit Auicenna )rarà generat; Gad Íummüm duos concipit, propter calotis intimi vehementiam copiofits nutrimentum repofcentis,vnde numerofiorimpeditur generatio.Plures quàm duos interdum adit, Ariftoteles; . Etalibi, Vere parit;& magnaex parte geminos,fed cum plurimosfexcatulos,nonnunqnam erlam vnum: Qua- drupedes quzdam multifide catulos inarticulatos propemodum pariunt, vt vulpes, vifa, legna, & alia nonnulla : 7o fed omnia feré czcos,vt ea qux modo dixi; atq; eriá canis;lupvs; lapts esae MES Et Pliniusex aq em ^" i | Ies | oco; n | | t De 9 nadrupedibus A . à ; foco, Quadcapedes ( viulpara fere perfe&toseduát partus,quz dam inchioatos, 1n quofüotgensreleenz, vríegs — vulpes. Leonis feetus fimilis eft catulo ceco & mediocri, Philes. Plutarchus tamen quarto Sympofiaión cribir,. E leoné propterea dici Solaréanima!; quod inter quadrupedia vpguibusaduacis catulos fola videntes parit lezna S Cazlius, Item Aelianus,Deanimalibusoculis apertis folum leonem nafci Democtitusait.(tatim à parta redu s quiddam edentem. (Éeonem partusJiüformes minimas; carnes tagnitadine muftelaram effe initioz(emeltzeg vixingredi polfe.nec nifi bimettres moueri, Aciftotelestradit, Plinius. Nos nihil tale apud Ariftotelem legimusz- M cuius hzc verha tunc; Parit lezna quoq;adeó paruos;vt vix poft lecundü menfem incipiant ingredi, Eadem eins E verba Aeliznüs repetit. Ex Philes, Foetus(inquit)intraduos mentes perficitur,fimilis carulis Cecis & mediocribus; Intra duos meníesetiam nati iam ambulant & currunt; & leones fcfuturos declarant; Natusex lena catulus,tri-- » bus diebus & ncctibus dormire fertur. Func deinde patris fremitu vel rugitu;velutitremefactus cubilis locus, T Inícitare dicitur catulü dormientem,Tfid orus. Leznacatulos patitmortuos, ficqytriduscu(todit, donec veniens « p paterinfaciem eórum exbaler(alibijnon lialitufed rugita patris id fieri Ícribit)vt viuificentur. Phyfiologus. Idetu .— I 3 ^n ie huius rei rationé reddere conatur: cum priusan res veraeffet certó cognofcere oporteret, quàm eius caufam in- quireremus. Vtcunqi eSverba ciusadlcribere non grauabor. Leoncs;inquit.calidiffimi (unt. natura: quod quidé probateorum nobilitas, X fortitudo cum audacia & iracundia. Faetusautem humiditatécontiner exgeneris tem-. perie, quz ficcitate complexionis & caliditate vifcofior redditur: & maximécirca cerebrum preuslente ficcitate & animalifpirituadiauadnte. Vndeneruisobftru&is fpiritus excluduntur,nec vitres poffuntactiones fiias mo- uere, Parentibusergo rugientibus circa fcerum,fpititus per os & anres; & meatus capitis ingreffi , prebentfarui Anatum pulli ftatim poft partum natant? & leorium catali matrum vteros ftimulant voguibus, Aelianus lib. 19, 1 Varioram. Leo animal eft valdecalidum & ficcum, & non pore(t diu nuttirila&e, Albert. due - Leones pardalianches venenum ficuti pantherasoccidit, Ariftoteles: nos plurd devenenoin Lupi hiftoria di-. cemus in mentione aconiti. Leonem ferpens perimit, vt in » referemus; Scorpionem miré fugit & abhorrer; AL. berr, Pifces quidam nigri venenati in Armenia reperiuntur: horam farinam in ouium & captarum difciffa larera.— - abdunt: & hancefcamad feras alliciendas obijciunt;ac cum huiufmedi quippiam pardalís, leo, lupusguftaript, continuó moriuntar, Aelianus. Leontophonon,animalculü quoddam (9e/4diov) obeérransin Syria, Hefycbius & Varin. Leontophonon áccipimus vocari animal paruí,nec aliubi naícens,qnàm vbi leo gignisur:Quoguftato tantaillayisac ceteris quadrupedum im peritans, illico expiret. Ergo corpus eiusaduftam atperguntalij carnibus. |! polenta modo,in(idiantes ferz;necenta; etiam cinere: T'am contraria eft peftis. Haud im metito igituroditleo, ' - vifumq; frangit, & citra morfum exanimat. Ille (leontophonus: quanquam & genereneutro proferri poteft, vel ;9 &bfolute, vel tanquam adiectinum cam fübftantiuo fov) contra vrinam fpargit prudens; hanc quoq; leoniexitia- | lem;Plinius. Leontopbonos vacari accepimus beítias modicas, qus captz exuruntur, vrearüm cineris alpergine carnes pollutz (polente modo afperíx, Plinius & Ariftoteles)ia&zq; per compita concurrentiüfemitarü leones necent,fi quantulumcung; ex illis fümpferint. Propterea leones naturali eas premunt odio:atq; vbi facultasdata cít,morfu quidem abftinenr, fed dilaniatas exanimant pedü niüibus,Solin. Ariftotelesetiain Mirandis narratio- nibus;In $yria;inquit,stunteffe animal quoddam,quod sovieQóvoy vocatur:quod ipfum in cibo famptum enecetz fumitauté non fponte.fed feeit hocanitoal At venatores captum à fc toftamá;;slbe polenteinttar alteri cuipiam animali infpergunt:vnde feram,fi que goftauerit perire aiunt continuó txcattoT t gt] oye s v0 vio Ev Tuv Ngavaee viCaov lega qe scse£v,vt fenfüs cum Plinij verbis conueniat hoc modo:Vrina etláafpería leoni nocet hocanimal.Ego leonto- | phonum n8 vermem nec infe&um,vtrecentiorum quidam conijciunt,fed quadrupedem viniparam effe conten- 40 derim, nonalia onídem ratione, quàm quia vrini reddit, quod huicgeneri proptium e(t. Albertus etiamin qua- drupedum catalogo pofuit. Venecum fané habent quadtupedes quzdá paruz,vt musaraneus«tmuffela. Sed cum velinSyria folum, vel fi alibi etiam;ijsrameninlocis folum vbileones uafcuntur,leontophonum effe doceant ve- ^ teres, & praterea paruam beftiolim, nilmirom camignótam non nebistantum effe,fed etiam illis qui eius memis neruntauthoribus ; quoram alter abaltero defcriptit: omnes quidem exauditu fefcribereindicant. . Leoníisinteriora corruptioni facile obnoxia funt: quate faetidum habet os; & falinam, & humorécerruptum : itag; moríus cius, & vnguesinfli&ti fepe venenofifuntsvt morfus canisrabidi, Albertus; Videinfraino.Leo ppter naturam nimis calidam alternis dicbus laborat merbo;quibus iacet proftratus & rugit, non totis diebus, fea (Latis: horis, Cardanus. Leo in ira calore confümitur intrafeipfum, Alberr. Febri quattana affligitur,etíam cum fanitate - frui viderur, perpetuó, Nifi enim hic morbus vim & impetum elus cohiberet, long? nobis perniciofior hzc fera s. elfet,Pbiles, Leo ex hominis vifufehricitat & fanus effe videtur per hyemem, zftare vero qualibet febricirat: de- niq; febri femper quartana laborar, & tane maxim? carnes (imig appetitvrfanetur, Idem hauíto (anguine canis morbo fuo medetur, Phyfiologus. Sic & Albertus, Potatuszliquaudo fangninecanis fanatur. Sed neuter vlla ve- teris alicuius fcriproris authorltate nititor.. Pliniasnon in febri fed faftidio, fanguine (imia non canisipfam ibl vaederiait,his verbis; Aegritudinem faftidij rantum fentit, in qua medeturei contumelia in rabiem agentean- nexarum laíciuia (imiatum: Guflatus deinde fangvisin remedioeft. Continue febrim quartanam pati fertuc : fed hoc pto certo fal'um eft: quia natura nullum animal facit, nifi equalitatem habeattemperamenco fuz fpeciei de. "bitam,inquaquidéfanuac degit, Albertus, Aegrotanti-leoni nulla poteftalia medicina adhiberi: fed fi comede. Íimiam,ideitnorbi remedium exiftit, Aclianusin Varijst.9. Et rurfasin hiftoriaanim. Leoni,inquit.& delphino ; mulafuntcommunia. Vrerg; imperat, illeterrcnis,hicaquatilibus beftijs: fene&ute ambo rabefcunt :& cum 4a. funtin egritudine, illiterieftcis fímia medetur, huic msrins quoq; fimia remedioeft. Eralibi, Supra quàm ferre. queat cibo expletus.aut quiete & inedia fe exhaurit; aur fimiam nactas vorat, illiusq; adefis cazhib, ventrem mol- ltumextenuar, — Lcofaturitatem dierum inedia, vel (imis denorata vomitiopibuspurgat, Volaterranus fine au- thore:prioristamen remedij,perinedíam dico, authores habemus, Sed vomitioriem pro fattidio vertife videcne: ex Greco vavria, nec verborum ordinem recté percepiffe. Simias maximi faciunt Indi, quoniam piperis ( vt fic dicam ) vindemiatricesfunt : quapropter & armis & canibusleones;& caterasferasabiplis arcent. — Infidiatur autem fimizleo, zgrotns quidem medicinz gratia: alunt nanq; fimiarum carnes leonum morbis mederi: fene- fcensautem,pattuscibiq;caufa. Nam vbipropterfeniam ceruos autapros venari leonesnequeunt, fimiascapis — unt, inipfías quod fuperett virium exercentes, Philoftratus. Lupus &leoproremedijsedunt geamem & herbam — frumenti, & rapefta, (rapiftrum )qa& vomitum prouocanr, Niphus. - Mui Uo ie motum;Hscille. Perdicum pulli fimulac pedes exernerunc de integumento velociffimi (antad currendum, & : D u L jJ D t i ! " n » TO . Viuere- ew ouo t T T- $0 3 E" E. Dorn CND MX. l7 y . "WViuereannos multos putantur, & quidam qui captus eft claudus; dentes complures fra&os habebat: quoar- 'umento quidam longam effe leonum etatem exiftimarunr: haud enim hoc accidere , nifi longo tem pore potu- (fe, Ariftoteles. Et Plinius, Ariftoteles ( inquit) vitam leonibus longam e(Te docet, atgumento;quód pleriq; den- ibusdefe&iteperlantur. Viuunt & leones & lupi permultos annos, itaquód aliquando ob fencctutem fiant e&ute tabefcir, vt etíam delphinus, Aelianus. ben "y d ntuli, Albert, Leo fen -- Animosleonum frons & cauda indicant, Solinus. Ex cauda quomodo dcanimo elus ludicandum, vide in- x ex Plinio, vbi de fortitudine elus dicemus. Sunt quzdam corporis partes, capite fecundo à nobiscxplicatz(vt "pili, frons, oculi, nafus, labia;collum;humerorü in inceffu motus quibus qui leoné referunt, fimiliter vrille ma- nanimi, fortes;& liberales effe iudicantur. Axiftotelesin Phyfiognomicis cum corpusleonis defcripfilfer, idq; iriideam maximé reprzfentare demonftraffet, vt pancheram faeminz,corporefimul &animo: qui in vitis, !n- it; fottior eft & iuftiorjin fasminis contra,fabiungit: Corpus igitur leonis huiu(modi eft : T4 j aseÀ aw. &&Oa- du), Seemev (lego Lux, vt & interpres:& pto Séxaikoy s pemoiBoaixby ) 2A«uO pov ( melius SA UU 10v) 6a d puo s 9d : gowox pres:& p 2 )exaseev( 240) weld WAcverov (interpres legit Qiicvinov,per iota ia penultima, quod placet ) Carton! iod] diuanov yg) dDiAecag yov qyesc ac ov ápa- 3915. Hoc eft vrlpfe verto, Quod animum ]leonisattinet,animal eft liberale & ingenuum, magnanimum,vi&orid ftudiofam;mite,iuftum,& pio quodam amorein eos quibus cum verfatur afficitur. Leonum genus breuius crt- toreq; pilo;ignauius eftalterum longius piloq; probiore;generofíus, Aciítor. Vide füpra capite fecundo, vbi "etiam lecandam regiones diuerfa corum ingenia effe, ex Albertorecenfui. —. i. " — Pattorfepein paítlonibus ( venatorin montibus)leonem aípicit pro catulis acertimà propugnantem, & | przclaré contemnentem factam faxorum lapidationem, & crebram miffionem telorum: neq; vel infinitis vnine- "ribus confe&us;inuicto roboreantmi prius omittit eostueri,quàm omnino moriatar neq; enim fané tantopere "faa mortemouetur,quàm vt ncab antro fai catuli abripiantur,Gillíus : tranftulitautem ex Oppiani de pifcatione libror. Aiax circa Patrocli cadauer ftabat, dc aic ve Moy zre24 olas réckosiv, C. babe ion alyovm cupo siotovrad ear A] Acydges | Emiwrross, &c. Homeruslliadose. Hic Scholia addunt, Notandum quód etiam leones mates, catulosdacunt. Ar . Varinus,Leonem (sw )inquit, veteres obferuarunt Illadis e. de fas mina dici; tanquam lezoa fos minino genere , proferre Homerus nufquam folitus fit, cum de Diana etiam ita canat, E'reicr Aayme yuwau£lv pue Zeus , vbl cov proAcapawaccipere opottec. Qui hocdicuntià leone mate catulos duci negant: (Ics vi, Pm Adv aij abeo povavyenyei (lego g exuuvavyoyyér.) Quamobrem "Zenodorus reijciebat hos verfus; leonem ipfe de maretantum intelligens, - marem vero catulos ducere negans. ( Negationem in Graco deef[zapparec. ) Acqui Antimachas & alij à leone y mare catulos duci afficmant, Fic ille. Gellius quidem 15. 7. ( t przcedenti capite recitaui)Iconis vocabulü epi- | canum elfe, & de faemina quoq; accipi ait; id quod no$ pluribusin Philologiaptobabimus. Mihi certe leonem | marem,tam forte & generofum animal, vt maris ideam maxime omnium repraíeuter, quod foe iminz etlam ve- | nando feadiungere non folet, foemiaeum catulos citcundacendi officium fubire,verifimile non fir. Philoftrarus / quidem in vita Apollonij, etfi leznz nomenaliàs víurper, ramenlibro fegundojam di&um Homeri locum; vt E ppatet; fic reddit : EvésU yes ims x9 Ty O'pitoettov Ae Vemy 61, 0s Auria TV Eau UxV JYcV OetyOV Bare «ati jawuew $ou mv (palos dris. Caeterum O pplanus libro tertio de venatione, commemorans feras que amorc in foetam cereis an:ecellant (lynces;Ieones;pardales, tigrides) paalà poft aon leoni fed leznas attribuit; pro catulis contra venas tores velad mortem víq; depugnare, id quodlibro primo de pilcatione leoni(Acovzi ) fimpliciter attribuerar. Sed vtruriq; locumapponam. Prior huiufmodi ef: Feetum faum;inquit; exeellenrer amant, Iynces, leones ( Aéovrec; ) 0 pardates,rigrides. Eti quando ad laribula fua reuerfe( zu vevpdosz, in fosminino genere, cum lynces & leonesin - málculino genere prius pofuerit, pardales & tigcides infoeminino : debuerat auté nomina & participla mafculina fabijcere,ntfi fosminas tantum intellexiffer) catulis, quos venatores fübtraxerint, vacua deptehenderiat, mifera- * " bili voce nonalitet exclamant plorantq;; quàm ciülare folent mulieres, cum reglo patría armis vaftatur & igne : | confümitur.P ofterior locus; 0:92:49] C» 9e &osiv &eA [D puncot re Abas eigo Auc T8 Sois ot] yp rdec &ioXdrormts pro catulis -. aduerfusvenatoresarmis & telis omnibus velad mortem vfq; negle&is depugnant. Cum pro catulis fcera dimi-. - cat,oculoruui aciem traditur defi gereintetram,ne venabula expauelfcat , Plinius. Solinus hoc (impliciter de leo- nibus &in mafcalino genete proferens, Septi; inquit, à venantibus obtutu terram contuentur, quo minus con- — fpe&isvenábulisterreantur. Homerusàleone pro catulis pagnante, Iliados c, vt fupra ciraui hoc ieri ait, La» 6r Doenudioy tala eta dose eau flav. (Sed de leone quód epiceeaum fit nomen,in Philologia dicam pluribus.)zxv- .o Cevleo dicitur, vbiira feruidusac tarba canum circamuallatus;defixis in terram oculisconfurgicin prelium, Ca '. Jius. Cumleoingreditür, nec re&tà iter facit nec fimplex ponit veftigiam, fed varii imprimir, & multiplex : modo: enim progreditur, modo tegreditur,cum rurfus procedit, idemq; viciffim retro commear:nuunc quafi furfum ver- füs,nunc permiftim facit veltigiam:deinde partim precidit viam, partim obliterat, vt ne venatores eius vetigijs infftentes,luftrum,vbi cum fuis catulis habitap.reperirepoflint :quod diuino munere pro prium naturzleonum - donatum eft, Aelian.Sic & Philes, Veftigia;inquit, variéinuoluta obliterat, & incerta teddir, rum eundoredeun- doá; oblique, tum cauda confandendo, ne catuli furtofubtrahi poffint. Cumà venatotibus queritur, fua veftigia cáuda tegit.ne poffitinuettigari,Phy(iologus. Inuolutis femper pedibusambalat,ranquam vagina conditis intus vnguibusneattritis acles retundatur, tum vt ne anfa veftiganti prebeatür. Haud enim vnguis leonini notamte- . mereinuenias:fed exigua ac exca quedam veftigia tum faciunt, cam vacillauere & greffu dirubauere; Plutarchus; 6&9 In Pangio Thracio monte,Eudemusait( verba fant Aelianiinterprete Gillio) vrfam que leonis luftrünonigno- " rabat à defenforibus vacud effe:huius catulos; qui per ztatem (e nendü tueri quirentinteremi(fe : mox parentes cum alicunde ex venatu reuertifIent. & cum etiam leunculorüczdem fa&tam vidiffent, acerrimo, vt par erat; do- lore pteffos,vrfam infecucos fuiffe. Hanc vero fummo cum metu quantum potuit itineris contendentem,in pri mam quanq; atborem confcendiffeibiq; vtab illorum infidijs declinarer confedilfe: eam autem illi cum fe vide- rent vlcifci nequire,leznam quidem continenter fumma diligentiaad arboristruncum in(idias molientem excu- .. baffe,furfumq; verfusintenus oculis fanguinariam af| pexifle.Leonem vero fimiliter atq; hominem ex liberorum . . morte morentem,longelateq; fummo cum dolore toris montibus erralfe, dum materiariü fabrum offendiffer, cuius é manibus magnopere exterriti fecurir Y biis excidiffe perípexiffet , (efe atrollens ,illum blande & fuauirer amplexabatur, linguaq; illi faciem abfergebár. Quam benignitatem homo fentiens, fuis rebusfidere corpi :leo. 30 hunc caudaamplexatus ducebaneq; fecutim,qua huius? manibus cffluxerat, illum relinquere permittebat, fed, JUD UR AQ Mq. ADT E TA Ne ; Maec i2 pede 4 TOCHA T "um um * n c IB LJ z H UN T zTd- Von . 1 " , ] T" AN ZEN X. T E WA I ' à M'EN " ) 28-6 cx- ' 4 A» | Fe / j 1 A Ld Á ' Vg ^ pede fno fecarim tollendam effz oftendebar:cam eius lignificstienem homo non intelligeret;fecurim leo orca A | cepir,motdicusq; renensilli porrexiri ac denig; illumad luftrum faum;vbi conttráti catuli iacebant, perduxit: quod lezua videus,ip(a quoq; ad eos profe; homini fignificibat ; cladem miferabilerà refpiceret: atq; pefte fna ignificatione hunc impellebar,fufpiceret vrlam, Vnde homo conie&ura affecutus aliquam hosex hac graue inluriam accepifle, omnes neruosad excindeudam arborem contendit, quatn cum eueitiler , vrfam praecipitem in terram delapfam ferz diítraxerunt. Hominemillzfumleo reduxit in locum vbi prius ei occurri(Ter, atq; ma teriz quam à principio cz debat; illum inuiolatum reddidit, Hactenus Aelianus. Ex leone procreati (inquic idem) &vobuftz & vigentis etatis fiducia nitentes; longe procedunt ad venandum: ac patrem iam fenem fécu m | adducunt, eum impellentes: deindcin medía via, quam ingrefli fuerint, illum relinquentes; toto animo ipfiin | przdzcuramincumbung actaniundem prede confecuti , quabtum vel genitori fatisad prandium fit; generofo ET | quodam & conteatiflimo rugitn edito, parentem ínum fecum, is vt conaluiam ineat, tanquam conuictores adj prandium conaiuam inuitant. , Senextum fenfim & pedetentim velut teptavs , eo accedens, primo filiosam-] plexatur, deinde lingua eis laauiter, velut horum laudans fcelicem venationem, blanditur : poft & prandio da operam, &cüm hisepularar. "Tametfi Solonquilege fanciuitfilijs patentesalendos effe, hzceosfacere non iuf- ] fi : fed natura humanis legibus nihilegens; ipfa immobilis lexad hocofficij munus docuit, Hzc ille, Leones cum fenuerint nutriuntur à fuisfilis, Tzeizes, Plutarchusin libro Vcraanimaligm &c; non àfilijs parentes,(ed.- quofaisfenesà iunioribus ali fcribit, his verbis: Et & leofocium animal. Granes annis & confe&iiam , in com- munem àiunioribus venatum ducuntur , ac vbicurfu deípondéreanimum , fedent, euentumque praftolantur s; d iuuenes interea tem agunt: mox vt fücceffit, clamorein vitulini mugitus formam cogntemperato; igüum dant, Jd vocanti; fenes : illi latim vt fenfereaccurranr,acin commune praedafruuntur, 5 00 00. UT .Econesliberales, fortes & nobiles funt, Atxiftoteles. Nihi] fufpicazurleo; nullius fafpiciofus eft: feftiuus,Iu- dibundus,benenolusadmodüm fuis cut focijs & familiaribus, Idem. Leoamat homines.cum quibus confaeuit, pizcipue nutritores fos; Albertus. Dolis carent & fufpicione : nec * MED oculis, afpicique fimili modo. molant, Plinius. Nunquam limé vident, minimtq; fe voluntefpicl, Solinus. Creditumeftà moriente humum - motderi, lachtymamqueleto dari; Plin. ' Leonitantum exferisclementiain (applices: proftraris parcit: & vbi / Éeuit, in viros prius quàm in faeminas fremit, in infantesnon nifimagna fame, Plinius. Scribit Anicenna (inquit. ^ Albertus) i quislapidem aut telum lconiimaiferit , & aberrauerit ; ita vt vel nihilledat. vel parum, leonem ir- ^ zh ! aie 5^ : (C ae T rüerein illum folere & minari (terrere) non tamen interficere: fed forte tantundem incoinmodi relatarum . "quantum ipfe accepit : addit étiam hiftoriam militisà quo ipfe audiuerit; hominisfide digni. Exiuerat ille cum i ' focijs in dextrarijs ( equis ) ad contemplandum leonem. Dexttarijenim non ca(trati & fortes ea funt audacia vt. 3: - vltroin leones pugnandi gratia ferantur(hoc dechatopiseqiis, id eft quorum celij funt oculi velzaui, Oppianus. fcribit) caftrati veró adcó tin:ent vc nec calcaribusnecflagusadigi polfintvt propius accedant. Equitantes jgi-.— | turilliinueneruht tres leoncs pariter, quorum vni quidam ex eís(agittam immiffarusabetrauit; fagitta propecas putilliustraie&a. Quodanimadaerteosleo, fübftiritaliquantifper, ceteri duo praterierunt non velociter fu- , . gientes: quosille pauló paft fecutus ett. Tummilesidem, qui fagittam prius emi(crat, in &quoadeumfeflinauit — antequam alijs duobus leonibus coniungeretur, & lancea con fodere conatus eft: fed iterüm vauo i&u percuffit: 1 terram,tangens aliquantulum fine vulnere caput leonis, & fimul de equo ad verram delapfuseft, Leoautemacs ? currens, iilitis capucin galea compreffitIzfitq; , fed non vulnerauit nequeocciditeum, & mox alios leones fe--. cutuseft. Hiciglenteltmiosleonis, vttantundem ferelzdat quantum lafus eftipfe, & vnguibus quali minetur.— caftigetq; hominem; atq; ita dimittat: id quod delopo etiam fertur , Ha&enus Albert. & Auicenna. Dehaclec- 4: nis ceu iuftítia quadá in vicifzendoiniurias, plura dicemusintra vbi defortitudine eius priuatimagerür: & quàm diligenter perculforcm obferuct, ibidem. Recentior quidam param idoneusauthorlibridenaturiszerum, ne-. — | fcio quam feram melo(um appellat: quz valde magna fit & teucalentos hoftei(verbiselus vto rperíequatur,tan- — quam ad heccreara, Ki&us (inquit) baberingentes, dentes quoq; fottes & prominentes, quibuscumaudacker | | aduétlariosaggreditur. Etcüm hominibas fortibusterribilis fit puerorum tamen innocentiam & eorum par. —.^ -uitatem mirabiliter perhotrefcit, corumq; verba fugit. Egoqua pueris parcat, preterleonem,nullam apud cla- — ficos fcriptores beftiaminuenio. Multi captiuorum aliquot leonibus obuijs inta&ti repatriauerunt, Solinus. — redit Libya intelle&um proueniread eos precum. Coptinam certe Getulie reducem audiui, multorumitfyl-. . uisimpetumàfe mitigarumalloquio; aufz dicere fefosminam , profugam, infirmam, füpplicé animalis omoium —— generofiffimi, cererisq; imperantis, indignam etus gloria predam: Variacirca hzc opinio cxipgenio cuiufq; vcl 5 o.. ca(u, mulceti alloquiis feras: quippe & tam ferpentes extrahi cantu; cogiq;in penam, verü falfümuetitvitanon , - decreuerit;Plin.: Geculai malieris aomeunTubz libriseomprehenfam ett, que obteftata occurfantes feras, im pu- nisredijt, Solinus. Lco in valneraaut morfus non affurgit, fi qui proftratusab eo eft, quibufdam indicijs victum: féfateatur, Eam obrem ferunt hoc diftichop pro foribus Romani palatijinfcriptum fuilTe : Iratus recolas quàm nobilis ira leonis ,In ibi proftratos (e negace(Te feram , l'extor. Deleonibus & lupisfertut, fi inter hominem &aliudanimal optio derur, parcere eos homini, Albertus, Sunt vero & fortuita eoram clementia exem pla. Mentor Syracufanusin Syrialeone obulo fuppliciter volutante;attonitus pauore, cum refugienti vndig; fera op. . poneret fefe; & veltigialambererradulanti hiilis;animaduertitin pedeeiustumorem vnlpusq; , & extracto lur» culo liberauit ceuciatu. Pictara cafüm hüncteftetur Syracufis. Plinius; Ecmox,Simili modo Elpis Samius natione in Africam delatus naue, (uxralittusconípe&o leone hiatu minaciaiborem fuga petít, Libero patre inuocato: & - Ü qhoniam tum pracipaus votorum locus e(t, cum Ípei unllus eít ) neq; profugiend cum potaiffet, fera inftite-- -rat:& procumbens ad arbocem, hiatu quo terruerar milerationem quzrebat, Os morfaauidioreinheferstden- —. tibus, crücisbatq; inedia; tum pene in ipfis eius telis faípe&antem, acvelutuutis precibusorapnté: dum fortuitu, . fidens noneftcontra feram , multo diutius miraculo, quàm metu ceffatum eft. Digteffus tandem eucllir praz-. ' benti;& quàm maxime opuseffet accommodanti, Traduntq; quàm diu nauis ea inlittore ftetit retuliffe gratiaoa delitos aggerindo: Qua dels (bteonpathitem pado Samo Elpisfacrauit, quodab eo faGto Grgci «sysió-- T(9» Aves appellauere, Mirerm ur poftea veftigía hominum intelligi à feris, cum etiarn auxilia ab vno animalium - fperent; Cucenim nonadaliaiére? aut vnde medicas manus hominis fciunt ?nifi forte vis malorum etiam feras. ommnia experiricogic? Hucufque Plinius, Hisadiungam Androclis ferai hiftoriam, quem leo fugiriunm in - Africatriennio nutriuiffe; & poftca ferisobie&um ( inter quasfortuitoidem leo tüm captus crat ) Agüéeis pan- 7e di ! 7 . theram X / hex ^s E LSDUMUUEUL NULLO 7 77 oue thieram defendiffe fertur, ex Aeliano & Gellio 5.14. Cumà fenatore Romano,inquit A«llanus,ferame,eüt nomen Androcles erat, aufagilfet, quia facinus quodpíam nefarium ( id vero quale fueritigaoro ) admififfet , & véró ín Africam venilfet: rchi&is vrbibus in deferciffimam proceffit regionem, ( Quum prouinciam Africam procoalu- . lariimperio Androclis (erui Daci dominus obtinerer, Andrócles iniquis & quotidianisverbecibns ad fugam-co-. acus, vrà dominoterra illius prefide tutiores eilatébrz forent,in camporum &arenarum folitadines conceffits - acfi cibus defuiffet, conüilium fuit mortem aliquo pa&to quaere; Gellius: ) Ibique cum ardore folis torrerétür, Ípelaucam fubiens, ab zftu requiefcebat : hiecagtem [peluncaleonis eratcubile, Poftea autem quàm ex venatu leo(gemitus edens & murmura dolorem cruciatu mq; vulneris commiferantia) (ummo cum dolore quo labo- - abat cx pedetransfixo (tirpeà fümmo praacutareuertilfet, atq; in innenem qui intra fpecum abdebatur, incidif- i fet, ipfum leniter afpexit, ac blandiri coepit, pedemé; porrexit, & quoad poterat fibi ftirpem extrahi rogabar. Me. primo, ec(i morsilli neceffaría ecat; ab eà pertimuit, deinde poftquam manfuetam vidilfét beluam;& pedis mor* , bam cogaoaiffer, cum id quod pedem vexaret, euellit, tum vero dolore liberauit. ( Sticpem ingentem veftigio., pedis eius hzrentem reuuitit; concepramd; faniem vulnere intimo exprelfit, accuratitisq; (ine magnalam forml- dine ficcauit penitus atq; deter(ir ccuorem., Illetunchac medela leuatus; pede ip manibus Aadroclis pofito reca . bult& requieuit, Gellius. ) Qua curatione leo dele&atus; illum hofpitalicer &amicetractando, & qua venare- tür (membra opimiora ad [pecum fuggerens, Gellius: )cum illo communicando,pcemiam falaris perfolait. Is quidem inco&tts vt leonum mos fert; pafcebatur : ille veroafis" [ole meridiano torrens, cam ignis copiam non haberet, Gell.) vefcebatar, communiq; vtriufq; menfa fecundum fuam quiíq; viuendi rationem vtebarur.Itaq; ,, totum triennidmibi Andtocles etatem duxit. Cum eiufmodi habitationis illum tzderet, lama; folícitudinibus. 9 elusanimus expleretut, à leone difcedens ( leone venatam profc&o reliquit (pecum : & viam fermi cridui per- menfus;à militibus apprehenfus e(t, Gil. ) vagariceeplt. Cumq; vbi elder, inzellcctam faiffet co mprehende- | runteum, vin&tumq; Romam ad domilili m fecunt. Hunc dominus mm de hís aue admifillecfaciaoribus feum - facit :itafactum ell vris fic capire damnaretur, ve diftrahendusbeftijs daretur. . Fum vero ille Libycus leoforté , captus fuit, & in theatram immiffus (imul & eó ad pereundam conietas e(t homo leonis aliquando hofpes & -conüi&or. (Multz ibi, Romzin Círco maximo, feulentes fera, magairudines betliarum excelleates: (ed prater aliaomnialeonüimmanitasadmirationi faic: priterq; omnes ezceros vátus , quicorporis impetu & vaftitadine,. . tettificoq; fremitu lonoro, toris, comisd; ceruicum Bactuantibus animos oculosque omninmin [efe conuer- | térat, latrodu&tus tum etíatercomplares cecerosad pugaasm beftisim Audzacles.Hancilleleo vbi vidit pro- ,, €ül repente quafi ad micatus ftetit: Ac deinde (en( m atq; plactdé tanquam nofcitabundusad-hominem accedit. 0 Tum caddam more a'que rituadulantium caauzm cleme'itet & blande mouet, hominisq; fefe corporladiung't: ' ctursq; elus & matius prop? iam exantmsti ecu, língualeaícét demulcet. Homo Audroclesinterillatam atro - - cisferz blandimenta amilfumanimum Pecaperat : paulatim; oculos ad contüendam leonem refert. Tumquifi » mutaarecogaitione, tos & gcarulabundos vidilfes homine & leonem , Gel. ) Leo hominem ftatimagnofzens, . totius corporis inclinatione ad pedesillius fe abiecit. Interea pardalis ( hoc Gellius non habet )-&ndroclem cum - inuadereapgredereru, leo illam, qui videlicet eialiquan do filutem atruliffet, ab haias laniatu fcraauit;illamque . lacerauit. Spe&atores, vt par erar; taeredibili renebantur admiratione: qai aatem fpe&acula prebebat ( Cefars ./Gel. )Audroclem accerfiuit ab eoq;tozam rem cognouit. Indeprimó tumor in multitudinem affluxit ( quae ,"Celari Androcles dixerat omniafcripta, clreamlataq; tabula populo declarsra (unt, Gell.) deindete cognita pa- jani aid gala cundtusque confeff'zs multiplicem plaufum dedic, hominiipfi & leonielle largiendam libertatem, Hactenus Aelianus. Gellius pretereaaddit , Arq; idco cun&is petentibus ( vt (cribit Appien quinto. . — Aegyptiacorum; qui fe huicfps&aculo Romzinrerfuiffe «(fric ) dimilfus e& Androcles, & poena folutus , & leo j'&i (afftagijs populi donatus. Poftea inquic videbamus Andróciem , &leonem lorotenui reuin&um vrbetotá - eftleo hofpes hominis, hiceft homo medicas leonis: Apud Gellium quidem vbiq; Androdus pro Androclesle- | gitur. Ex Gellio etiam louianus Pontanus wanfcriptlib. Amorum: & Antonius deGucuarae piitola28. Leo- ; nem ia Amphitheatro fpectiuimus, qui vnum befliarijs (beftiar'j dicebant qui ludis publicisin Amphi- | theatro cum beftijsdepugnabant. « Prclarazdilitas, vnus leo , ducenti beftizrij. Cic. pro Seft. ) agnitum, cum autem de Audrocleintcl!gerc. Mentori peder potrizentileo farculum extraxit: Quin & D. Eliezonymusleo- nem fimili benéficto demeritus traditur ; Volaterranus; Elpis Samius os grande lconi dentibus infixum ex- axit, &c. fimile beneficium D. Hieronymi in leonem fertur: vndeleoafiaum eius clitellarium lylaisligna de- ' rentem diu fit comitatus, femperque domum reduxerit; Quem quam aliquando fopitus à mercatoribus iebus repertum in (tabalum fügatis latronibus adduxerir, "T'extor. Sed authorem vitz D. Hieronymi Erat- nus Roterodamus in eiofdem-vita, rabulam quendam, & hominem impudenter mendacem facit, miraturG; larerranum,& alíos quicquam inde citare voluiff-. ' Symandium regém Aegypriorum ferantleonis domi titi opera in pugnis vti folitam fuiffe ad viétotiam vt ícribit DiodorusBibliothecz fecundo. 'O'zuuasBuag magnus Syrorum leonem habebit ín bellis focinimi , ideo quodipfum nartiuiffec gratiz memorem, Tzer- Quod de leone Eudemus dicit, non parüam admirationem habet: hoc ipfim ciufiodictt: Inseni fera- cicurarort , canem nimirum, vrfam & leonem fuifle, eosq; primum & pacem incer'fo feruaffe , & ami- am recte colüiffe, Deinde cüm canis aliqua udo & vrfa interíecolludesent; & ludictis morfiancalis conflidia- ntur,vrfam repente ad feros mores reuertilfe; & canem (imalinuafiffe, & ventrem mifero vnguibus indienil- ie diftraxiffe: culus atrocitarem fa&ti leonem indignatum,perfidiz vrinz odio, quod & /cedus fre giffet& ami- tibus illa prias ca iem affeciffer, tepetijfle; Aelianus, CS ong ms eMe i ; ! ' Albertus Cranrziüs in Saxonia lib; 8.cap. 24. vbi de Leene quem rex Anglizinclufum babebarloquituc: t beftiam (iaquit Yiatermofcere nobilem fanguinemà degeneri, Ad hoc probandum duo mirabilia & no- dignilfima afferr : tandem concludit, Leonem nulliasnifi impauidi hominis vocem contremifcere. loan. Rauifius FextorinEplthetorum libro leonis hiftoriam fcribens; quales ha ferz erga fanétos aliquos ps : ide Ama DM Ccce 4 & mare €itcam tabernasire, donariere Androclem, oribus fpargi leonem: omnesque fere vbique obuios dicere: Hic - | duondam cius fuit magiíter (aliàs minifter )protexitab impetu bettiara m, Senecain libro debeneficijs.. Videwm | aptum perdidiffer , perditi lubens opere f fuffecic , cliellisque lignum detalit, tantifper" dum paucis poft - am inftitutam vlolaffer, inflammatum;iütta & merita iracundia contra vrfam & exarffl;,& ab ea parespeenas, - p72 ) ANT De Q uadrupedibus & martytesad poenam eis obie&os,fe przbuerint recenfet : cuius nos hic verba recitabimus;ordine quodam ji- terarum, de virisprimum fanctis, poftea de mulieribus & virginibus. Sciendumeftauté hancin mattytes leonum clementiam,non ex ipforum natura.fed'inaiore vi profe&am;que pijs promittit impune eos fuperafpidem & ba- fiifcnm ambulaturos,& tutóeoné draconem ue conculcatutos, Pal. 91. Antonio eremitz;inquit "Lextor,quum 2d excanandam foucam(qua Pauli primi anachoreta humaretur cadauer )(arculum deeffet,duo leones terrá vn- guibus effoderunt;ac foflarii feu((i tmauis Jlibitfnarij fubierunt munia. Danicl prophetaà Babylonijs in carcerem conie&us,famelicisq; leonibus (quibus dierim ad efcam duo damnatorum corpora ; ac totidem dabantur oues) deuotus,eifdem tamen manfuefadtis, periculum euafit: Vide in hiftoria Danielis;cap.6. & 14. de Daniele bis ob- ie&oleonibus;bis feruato,& mox iniectis illis qui eum falsó accu(auerant,deuoratifq; Elentherius & Priíca virgo | leoncs (quibus hec Claudij Czfaris,ille Adriani mandato fuerant deueti) manfüefecerunt, cicurefque reddide- 1 0 ront. Macarius cumlezna (cuius canerng cellam habebat vicinam)catulos cxcos vifu donsffet:belua praftiti ob- fequij gratiam referens,pellesouiam eidem plurimasmemoratur attuliffe, Primo &Foclíciano martyribus adda- . &sad tormentum leones níhiltamennocuerunt, Tharaco martyti blandituseftleo, cui maximi przfidis iufla datus fuerat in pabulum. Vitu m,Modeftum;& Crefcentiam martyres quum Diocletianus leoni obieciffet deuo- sandos,fama efi beftiam columba mitiorem ad eorü pedes fupinam decubuilfe , neq; vllain re fan&isincommo- daffe. Eleutheriusepifcopusàleonibus duobus immiflisinnocuuseuafit, T extor. Ferunt itidem leonem pedibus tertar cffodiffe, vbiconderetur Mariz Acgyptiace cadauer, idG; Zozima abbatis mandato, Irruentibusin Te- clam virginem vrfa & leone, acerrimo confli&ulecna relu&ata eft, folo fernandg puelle defiderio. Martiná viri confalaris filiam quum null rerrerent catenz,nullaà fide verbera dimouerent, nulle ad Apollinis cultum polli- citationesinducerent:leo Alexandriim peratorisiaffu cauerna eductus, fefe ad virginis pedes blandiente cauda, 20 armisque & iuba demiffis inclinauit, quitamenad inferendam mortem fuerat folutus; Darig virginisfub itmpe- yatore Numeriano beítijsadiudicatz leena cellam ingrediens, puellam abomni iniuria non feraram modo, fed fatellitüm quoq; tutata eft, Hecomnia L'extor. Ignatiusepifcopus Antiochenus, item Satyrus & Perpetua mar- Ty:esleonibus obiecti, ab eis denoratifunt, vt referam in b. | UR Leo ideam maris maxime omnium refert, vt pardalis faeminz, Ariftoteles & Adamantius; Leo vt animofus & fortis eft ingenio;ita corporis formaid prz fefert, Adamantius. Iracundum genuit natura, vtpote fortiffimum, Cardanus. Leonumanimi inquit Plinius,index cauda;ficut & equorum aures. Nanq; & hasnotas generofiffimo €uid; natüra tribuit. Immotaergo placidus,clemens;blandientiq; fimilis,quod rarum eft: crebrior enim iracun- | dia eius. 1n principio tetra verberatur:incremento terga, ceu quodam íncitamento flagellantur. Cum blanditur " caudam habetimmobilem: iratus vero quatit primo terram; poftea dorfum; & fic infilit, Albertus. Vide etiam fu- 3 : pra capirefecundoin caudz mentione. Alexander Aphrodifienfis problematum r.144.ad quaftioné cur plurima cx animalibus fuas peruibrare caudas foleant,cum notos fibi agnofcunt:& cur leoiratus coftas per caudá verberet atq; etiam taurus: Quoniam;inquit, dorf medullam ad caudam víq; habent porrecta; qua vim continet anima- Yem;& moduonis authorem: igitur cum animal notum fibiagnofcat, per caudam quafi per manum ritu hominum excipit, & pzrcem fui corporis mouet quz agilior& promptioreft. Leonum vero & taurorum anima, vt periram affici poteftcum natura;fic eandem naturá propterea moueri vehementius cogit,vt etiam homines fepe manus, sutaliquam fui corporis partem periram percutere nouimus. Cum enim ilico vlcifíci animus nequeat.alio quodá modo feruorem fuum extinguit,id efti&tu, aut ftrepitu;autalio quolibet generis eiufdem remedio, Hazcille. Leo nequid ignaué faciat, flagellansfemetipfum cauda excitat, Aelianus. Hoc& Lucanus innuit libro x, Pharfaliz, ; — Czlarem ante tranfitum Rubiconis de inuadenda patriacogitantem , leonicomparans vbiait: . ja 4m Jude moras foluit belli, tussidumd, per amnem "Byna tuli propere: freut [quallentibus arms "x | "effera. Labyes , vifo leo comitis hoffe | Sub[edit dubius, totam dum colhgitérams Max vbi fé faua flimulauit verbere cauda, — Erexit iulas ,va[lo ci graue suurimuv hiatu. M Jufremut : ium rta leuis fi lancea AMaurs Hareat, aut latum abeant venabulapétius, — de: i1 * *Per ferrum tanti fecurus unlnerts exit. ! JNonpoffum preterite eadeimide re elegantiffimos etiam Homeri veríus Hliados y pfilon, qui funt huiufmodi: | Coa "m n. E — Pueibuc di érepuDev Gvawioy apro Akoy d — 4| Xlvsue Tv're sod obrBpes Sor oo asjaoim —— d | A*ypdtdlon rais np (9-55) mort udo aimi Cav E'oxceraty oDN Ovewev n avpyi cam at cna P AxeA Dansk m ( euvtseg Quella) y avs mA v ai pgs üYóvras Viyremuj.éude mu ol eain geret Xp (0s - Ougj5) GiNGL eis Tt 9) iae au Qorépu de MasieTzu» s d], au Toy imeue ATIS | | TAewnióov (Cerujbddec sd QoGso2v [AE o D. cU aye Jod ) dl, iuc Qéetreu péves La) qa, Té Qa e b A Vedi 3 add ric QOteruu meia C) iud. Hicin Scholijs additur , Leo cauda feipfum flagellare folet. Hlabetautem. — incáuda copdirum inter pilos flimulum nigrum veluti corneum, quo cum pungitur, prz dolore magisirritatur, - Hzc verba deleonecaudafeflagellante citat etiam Varinus in voceIlzee2oxi : hoc fimili poétam proponere di- ; cens y ao uUhvov pio, elc eA (Oe fpvoiiov. Lconum genusalterum breuius eft;crifpioreq; pilos quod ignauius eft :alte- rum longius pilod; probiore quod generofius eft; Ariftot. In venatu düm cernitur nunquam fugit aut metuit:fcd A ^ eriam fi uenantiü multitudine cedere cogitur fenfim pedatimq; £49w pedetentim ) difcedit, crebro fübfiftens - | eta; refpectans : na&us vero opaca, fuga quam maxime poteft veloci, (e fubtrahit, donecinaperta deueniat,tum. rríuslenteincedit. Sed fi quandolocis nudis atq; patentibus cogitur fugam aperte arripere , cutrit contentus, ^ - vccfalit,eurfusq; eius continens,vt canü intenditur: cum tamé ipfe infe&atur,vbiiam propinquáririnfilir Arift. € G-«nerófitas maxime in periculis deprehenditur: noninillotantummodo;quód fpernens tela diu fererrore folo; tuerur;ac veluti cogi tefLarur:cogirurq; non tanquam periculo coactus, (ed tanquam amentia iratus. Ila nobilior 1 animi figaificatio quamlibet magna canum & venantium vrgente vi contemptim » reftitans; cedit in campis & ^ vbi [pe&tari poteft: idem vbi virgulta fyluasq; penetrauit, acertimo cnríu fertur, velut abícondente turpitudinem Juco. Dumfequitur;infilit faltu; quoin fuganon vtitur, Plinius, Nunquam terga vertir in fugiendo, fed fenfim pedetenrímq; (e recipit, cum fremitu contrà intuens , Aelianus, Cum premunrurà canibus ; contemptim rece- . dant, lübfiftenresq; interdumancipiti receffu diffimulant timorem :idqueaguntfi in campis patentibus ac nudis vrgeantur: nam /ylueftribus locis, quafi teftem ignauiz non reformidantes, quanta poffunt fe fuga fnbrrahunts Scliaus. Cuminfequuntur, nifum fale adiuuant: cum fugiunt, non. yalent íalire, idem. Leonem aiunt cum yigentur non fugere aeveomdblu ( vj uemusosrili y eis TV aepotr Mà Vt animus totus in fuga fit (x ir : - imilitet; - ET 0H s, De seose DD... Eb. E " E^ - finiliternerefpe&ando quidé) fed oreommni78w (quo verbo Homerus viltur.comparans Alacé virum fortem : leoni hoc modo fugienti)quod crebro conuerti fignificat : 4c 4Afyov jv jou" troqaele dy, puevto vor olv ate Ortrrut (o xod Ay Aeyetsov Qeatrais xaDhvicv TU TOME s Ge 0 vu youtibs OA Tyov aueiG en Gy 9 TO peoeg [iG &vciósere , Va rinus. Sed. de greflu Ieonisin c. dixi. Verba Flomeri iad. A. fiant, Tecos 5) zutllu ae £O Guias ye Sous E voe quu Qoae VO UN Lov («o ÁAcyor ) )4Vu 2éuudc dsetGzav. Oppianus deleonibus pataphratticé d ixit, Opec d, oU Wit miSD 71520 adl ^ véov Ted. .-Achillés Aenez apud Homerum, Tóc d| on pererdomeAlo 2o QU yov : Gin. Urespé e, Scholia. Leo in fugararo afpicic setrotfam, Albert as: fedicontrarium (cribuns Ariftoteles & Homeri interpres, vtiam citdüimüs, quotum fenren.. tla veriorvidetut. Iufuga, eóquod exacerbatus eft irruitin animalia occurrentia : & quando fatigatus él vad T: . modicum & modicum frendens quafi dentibus, Alberrus, Fagiunt interdum leones demitfa inter crara cáüda, yt 70 canes; Ariftór. Albertus veroaliterEconesioquit;aliquando debilitati timent & fag: ant;/déwiffis auciculis,ficuc- - canis :& hocfaciunt ctiam lupi..Iam vifuseftleo, qui cum fnem aggrederetur, vifetis l'orcencem afpexic fugeret, Ariftor. Vulneratus percufforé obíeruat di'igentiffimé :ad quodallu(it Horatius in Epod o fcribens, Quid vt no-. uercame intueris;aut vt petitaferro bellua? Verum eft quod de eo narratur, percufforemagno(cere;atq ; ex obfer. uatoinuadere (quod. & lupus facit, Niphus. )Si quis etiam né perculferir, ied tmfefEer, hunc fi ceperit;carm vngui-. bus lacerat,nec vlla ipiuriaafficit (ed quatit folum:atq; vbiita perterroit dimittit, Arift. Vulueratus,obfcruatione: mira percufIorem nouír,& in quantalibet maltitndine appetit. Eam veró.qui tela quidem miferi. fed'tamen non. vulneranerit;cortreprum raptatamá; fternic nec vulnerar, Plintus.Corpora magnanimo fatis eft proftraffe Dicent,. Pagna fuum finem.cum iacet hoftis, habet; Ouidius 3, "T'riftium. luftuscft leo;ia quit Aelianus. & virum qui fela- » ceffiderit,vlcifcendimodumtene: : Primum igitur caudafeincitans ranquam (mulis admotis exacuir: deinde 59 inuadenti refi(tit,&c. vc Aciflot, & Plinius, Eralibi,Eumà quoiniurii acceperit leo; ptobe nouit vlcifci, & quan- . uisex €o ipfo non ftatim vltionem ceperit, ranto tamen pofl iram retinet , qnoad pens. pro maleficio hibiillsto Íumpfezit : cui rei teftimonio eft Iuba Maurus, pater illius ipfius quiin triumphum Romam admodü puer ductus. eft.Iscum aliquando iter per defertam regionem faceret, vt gen:£ que ab fe defcciffzt (b iugum rutfas mitteret, euo comitatu quifpiam; cum praftanti nobilitate, tum egregia pulchritudine adolefceasreivenatorie nó im pe- titus.leonem caía iecundum víam animaduerfum fagitra appetens, nomabieka directo aberrauit, quin ei vulnus; nontamé mortem)intulit: V uInereisaccepto,(arim fe fubdoxit:tumille quivuln us eiinflixiffer, vna em cererís. - diceffit. Anno vertenteinterpofito,Luba rebüs,ad quas cam exercitu protectas faiffet praclare gettis, eade vla. regreffus cftad eum loc vbiannoantéleo vulnus excepilTet: 1s ane etin m agna hominü multitudine etat ado. leícens;ab inuadendis tamé ceteris faum impetum faftentauitzilum duntaxat qui feanao antéliefiffet corti puit;. jo & furoremacerbiffimum;quem tandiu quàm dix ,feruaffer;in llam ipfum hominem peradolcfcentem, quem ab. .. alijs internoffet,effadit;ac (imul dilacereair;nec illum-quifpisra ab hac potuit calamitate vindicare. At grauiffigia, - leonisira perterrefacti,quá potuernno fugam quefiuerunt, Hactenus Aclianus. Q'vre jov Cor dorm rerü petis, dv Gn üosoyi Kytoec ops Quzrsvovroy s dl PNópuevoc Tg BIA Nay T Gl jV O6 ab. ey ets dar d]. gos eru ciogev og Avez aov Oe Vu. Vds. moie sid] Sapeaoser, Apollonius Argónaut.z Non ad venationem,necad pagos cadem via leo & legna pro- ficifcuntur: caufam petiti ad notienem animalitim afferunz, corum robur corporiseffe,fuisenim eatenus viribus ' cenfidunt;vt vterq; non egeat alterius, Aelianus. Oi 3, rxduvoi jotwy ( videtur y oec addendum ) aa E YueezmGu- AdUrs sa) legicer quc odis Buvotueus, Oo Dite Sorrow rtu, Pollux. Floc eft, Catüli ad«ó nihil metuuntinfidias, & fuis: viribus confidunr,vt foli (ine parentibus venatum prodcánt..- : ia V ida ' NN X. Leo(vtlupusetiam Alberto)quamuisin'edendo(vel cam efurit)ferociffiaus (it.taen paffus & fatelatn vac. I^ eans.facilismitisQ; maiorem in modum eft, Ariftoteles. A prima;ztate cicar fa&tusicum nianfuetiffimus e(t cam . vero eius occurfatio facilima & iucunda : lu&onibus delo&star :quiduis , modo id (uo altori grata effe fentiar, - libenter fuftinet, Aelianus, Ec zuríus, Cibocompletus manfiefcit;& Gmalln&onibus delectari fertuz.Leo perfs- — €iliseftad ludendà: fed ludi eius frequenter maléexeunt,necante maltü tem poris ludum deferit Albertus. Eeo- nibus manusmagitter iuferit;ofculatur rigrim fuus cuftos, Senecain epiftolis. Ex rurfus, Tigresleonesd; nunqu&. | feritatéexuunt;aliquando fübmittunt, & cm minim? expe &aueris, exaíneratartonuitasm itigata, Leones lug. . fubeunt;Plinius; Vide capite quinto de leonibus ad fpe scola adhibisissybi M, Antonium primum eostugo fub-. - didiffe dicetar.Leones & Elephanti vtin India, fic &in Act hiopia quoq;capti fcraltecoguprar, PHilófiratus. Pli, | tatchasin Peliticis oreceptis, Annonem-coaGum feribit vertere folum exilij caufa quodin expeditionibus Iconé: — haberetezctoQisoy, id eft farclnasferentem : velati effecid. argumento , eam SUawiicat Qaovely, id eftad tyrannidem. | lbrafpirare.Memióir híftorie Plinius;fedaliter, Celius. Primas auté hominu! conem manu tra&sre aufus, & affen-: . dere manfuefa&tum; Hannoé clatiffimis Poenorü traditar: damnarusq;illaargumento, quonia nihil non pe&. -. fuafurus virtam artificisingenij videbatur: & male credi libertasel.cul ia tant ceffifferetid fciicas, Plinius.Háno. /' Cherthaginenfis leonem, quo ad vectiones farcinatü veebatur, habuit, va4; cum BeteuiceimaatuefactusTeo vi... | ebat. linguaq; eius faciei blandiebatur, leniterabtergeps sc complanas rügas; demulcebat, eure cad; in menfa. . €onuiuebat, humaniter & apte comedens. Onomaréhus Cetang tyratinus etiam leones habujtconul&ares, Aec. ' lianus. Etalibi;In Elymezategione templum ef Adonidis,sbileon es tánropece cicutes lunt; vteósquiintratem-. - plamipgrediuntur;amplexentur,& adulectac: Atqieciam & quisedensappellet; jtanquam inaitati conatuz;ac- | cedunt; & acceptis qua eis praebuerit moderate dilceduar, Eft in regno F; (Tz planicies que Adeclenummcupatur,, icai adiacérfaltus,in quibusdeguntEeones mitesac dom.eltici, ju0s vnus quisasbacillo abigere goreft;neqsaliud; | incommodum przftant; lo. beo Africanus. Idem refert in. quadam alia rcgione Africe quoridte Leopesctuitatéi ingreffos offa vicatim colligere ; tam cicuratos ac domefticos , vt hosumope&ü nec fos mipz nec puetiabhortg-. rent. Leonesin India,fi capiantut.manfaefcuntquid£, medo ue maximi fur: tam veróadeó s(Tacfhiantlozo, yt fa. "eile fimiliter atq; canesad venandos ceruos,aptos tauros, A «mos fylucftzes du c queajitlagaciflim&n (ficut an io) odorantur, Acllanus. DeAmafide Aegyptiot& regein leané mate, qni manfaefaG as ex logo velüticanis cebatur &evePhiloftratus fcribit;dicemusin Philologis-Éeones(inquit A». Hontusapud Philoftratam Ii. 7. quos manfuefcere volunt homines;iubebar Phraotes verberibus non cedi ^ á cecraselcere verbeiib.illossiebzt, Nec rarfas blanditijs nimiüleniendos putabat; quia ic nimi fapetbi.cuaderent. Opi nabatariags blor dicas e d permixtas facilius ad mores optatosillos poffe deducere.Id intei nos nó pro ferarü duntaxat manfasfa&tionie erimus: fed tyrannis quafi frenum quoddá inijcimus, quo fi vrencurjà medioctitare nunquam abeirabant Leo | &emandus, caniculam iuxta verberandam videns; ditciplinaimbuirur, Albertus. , Hybernanodkefalitatius atl- N | 3 j AN dam; wx x. , | 486. De- Q uadrupedibus./—-— 0. dam leo ( pno)tov , vt 02A" ) n'ues & frigus vitandi caufa caprile ingteffus eff: paftores eo vifo de fe magls n quàm capris foliciti magnoq; iii metu conftitud Louem fernatorem inuocabanr.- Acleo noe illic peracta i captis, nec virisIgfis, mane diíceffit. Vnde letati captarij fimulacrum ( leonisícilicet ) Ioui dedicatum à Neid fufpenderunr, Authorincertusin Epigram matis 1. 33. Leonesin delicijsatq;item leopardoshsbuiffe WoW | Fieliogaba!us, cxarmatos cicütesqs: quos itainfhoaerant manfuetarij , vtad menfas fecundas iuffi accumberent ex inopinato, nemineconício exarmatas effe feras; Caelius. -Heliogabalus ebriosamicos plerunq; claudebar, & fubitó no&elcones € leopardos & vríos exarmatos immittebat, ita vrexpergefa&i in cubiculo aiit ain vtíos, pardoscum luce, vel quod eft grauius no&teinuenirent , ex quo pleriq; exanimati funt; Larptidius. Et alibi, Iunxitfibi & leones, matrem magnam feappellans. Gradientes, nucrones vpgulum vaginis corportr claudunt ,ne acumina atttira retundantur, Hoc ade) 10 cuftodiunr, vt non nifi auerfis falculis currant, Solinus: vt ex alijs etiam in c.dixi. Veftigialeo quam callide obli- teret & diffimulet, vt fallat venazores, ne catulos in cubili deprehendant fupra hoc in capite dixi inspentione amoriseiusin catulos. Veftigiaua cerram cauda fpargens, operit vía; ad latibulü fuum.dorach. Leonesin Mau- ritania muliebribus verbisrep elli, eiusque gentislipgaam intelligere , Aelianus his verbis afferit: C aiite Mauro &aliarum rerum communitatem quandam habet, & aquam de eodem/fontebibit, Huncaudio, cum ve« nandiratione falfus, fame premituz, Maurorum domos adire, ibi fi viradfir;illum ab ingreffu prohibere, vique procularcere: (in domoisabfuerit;& fola mulierad domum tuendam relicta fuerit; hanc obiurgatorio TM one, illum vt ne vlterius pergat , inhibere: illiq;ita moderari, vris contineat fefeà progrediendo , & minime famis im- manitate efferuefcat. Intelligit fané leo vocem Mauryfiam. Verborum quibus mulier leonem increpat; liis d modi fenfus perhibetur: Nonte pudet, cum fisleoomnium animalium rex ;ad meum tuguriolüm ,vti pabulum ;ü tibi concilies, mulieri fapplicatum venire; viceq; hominis corpore male affe&iin muliebres manus refpicere; vt. muliebri mifericordia dignatus, que tibi opus funr, affequaris: quem priusin montibus ad captandos cernos, aliaque animalia, quaad leonis paftam pertinent, exerceri: non autem more caniculi infelicisviGum quzritare | . oporteret. His quafi cantionibus mulierisleo excantatüs;affli&oanimo & verecupdiz pleno,fenfim oculosin terram deijciens, lutis rationibus vi&us, difcedit. Neq; verc, ^nm equos & canes ob conuictus communitatem minaceshominutm fermones intelligere;& timere videamus, mirum videri debet, fileones Mauros hominesin- telliganr, & vereantür. Cui rel teftimonio fuut pueri eoruto infantes , quos fimiliatq; catulos leonum zqualique viétusratione vbo eodemq; redo alunt Quamobré leones Mauryfias vocesintelligere poffe;nee incredibile,nec prater opinionem cxiftimandü eft, Hec Aelianus. Ex multis intellexi tum viris tum mulieribus;fi fominain Leo- nem incidat,eiq; verenda monftrermsgno clamore edito demiffisoculis difcedere. Credat qul volet,Leo Africa. 39 ^— "Leocunáisanimalibus tobore;snimo & crudelitate antecellit: necfetas tantum ; fed homines etíam de- norat, Nonnulli quidem mulisin locis vel ducentos equitesinuadereaudenr. Armentorum greges intrepid? ag- reditur,& quos capitin proximum nemus (iis catulis defert; Equites, vt dixi; cft qui quinos aut fenosinterficiat.- Quicquid apprehendit;etiamft Camelus foren ri&uauferoDo.Leo Africanus.Leo cuiufuis fere carnibus gaudet, maximé veré cameli,Philes. Cameli carnesà leonib.cotedi folere;teftimonio eft Herodotus, cum inXerksca- melos, qui commeatum portarutio dicitleonesinuafiffe, & ex alijsanimalibus nulla, neq; iumenta , neq; homi- nes attigifTe, Aelian. Herodori hac dere verbain camelo recitani capite quarto.Leo onagrum odit& venatur, Al- — bertus: nimirum ex Ecclefiaftici capite 15. vbi legimus, Venatioleonum onsger. Bubalidescaprearum generis in. uadit, Oppianus. Leo; iam (enexyprzfertim fimias captat, partim cibi,partim remedij caufa;vtdn c. dixi. Leo & lu-- pus ceruarius (1hos) inimicifunt: cum enim carne alantur, vi&um ex eiídem petant neceffe eft, Atiftoteles 9.1. 49. Albertus proleone hiclupum inepte ponir:thoém vero, id eft lupum ceruaritoboz nominat. Diffidentthóes — | & leones, Plinius. T hoescom caiffos(clariffima fama ) leones Et fubiéceaflu,& paruis domuérelacertis, Gratius. — | Cum leo infidias bubus moliturfno robore prudenter vtitut : nam nodu proficifcensad (tabula; fortitudinefua | omnesquidem exterret, vnum vtarripiar, Aelianus. Iphicratesfctibitleones elephantorum pull osaggredi, quos | cum vulnerarint,iam matrib.füccurrentibus fagianr. Illas veró cum filies fanguine maculatos viderint;eosinter- ! ^ ficere; leonespoftmodü reuerfos cadaueribus veíci; Strabo. Si elephantos,dum in'venatione fugiunt; frequentes coactos leones forte perfpiciánt ; alij alió tanquam hinnuliab elephantis fibi incredibiliter timentes; fefein fuga conijciunt, Aelianus. Canes Indici tobore& animo tantum valent,yt alijsferé:beftijs négle&is leones tantum fibi pares ad pugná & fe dignos antagoniftasexiftiment, vt pluribusin: Canisrobufti hiftoriacómemotaul. Lau: zani feram apud folum authorem libridenatürisrerum inuenio; vt Vincentius Bell, citatinter quadrupedes his 5 verbis : Lauzani eftanimalà cuius crudelitatenalla beftia elfe tuta poteft: nam &ipfumleonem omnibusformi- | dabilem deterit;fuo tamé generi parcit, in cztera grsflatur arq; reliquas beftias depre datur. Ercum hzcícelusin - alijs perfequatur.proptig rámeh iniquitatis nó meminit, &c. Ego lauzani,fi qua eftita di&a fera moni allant quam d tigrin elfe coniecerim.vt vbám omnium feuiffimam fimul & robuftiffimam,cum vel elephanti veftigia fpernat& | iatut; Martialis quidem leonem eriam ferumàtrigidecicure difcerptü nonnullis inlocis duplo maíor leone repert fcribit. Leo non folum rugitu fito cetreras certet feras : fed & prede femper inhians; caude fus. defcriptlone pet fummum puluerem aut niuem protradta,circulurn defcribit,cuius circunferentlam tranfirenon przfuraun: be- ftizinclufz,Liber de naturis rerdm:ridiculé quidé;ac fileo mágiam calleat. Et rurfas, Ad leonis rugirum animalia omníafigunt graduim;etiam quz cum nunquam viderunt velexperta funt. Item Ambrofius, Voci eius ( inquit ) tantusine[t terror naturaliter, vt erizm animantia que per celeritetéimpetum eius euadere poffant,rugiente eius dii fonitu velut quádam vi attonita atq; (ta deficiant, Er Gloffographusin verba prophetz Amos, Nunquid vugicr Mi leoinfaltunifi habuerit pred? Leo;inquit, cum famé patitur.fi videt predam;dat tugitum;quo audito fexe flant. fixo gradu ftapsfa&z. | Coriumleonis cam cotio lupi pofitum, depilatipfum (hoc etiam de hyznz sc pardal's Mi - otio fcribitur) & fimiliter alia coria, Rafis & Albertus. Leo veneno ferpentis occiditur. Eximia leonis pulchri- T uicls toros excuticur,cum fübito à ferpente os pectore ( tenus) attolliturzitaque coluber Ambrofius. Leo fcorpionem vbicunq; viderit, velut hoftem vitz fuz fugir, Brabhotret, Albertus & Phyfiologus. Exiguo fcorpionis aculeo exagitatur, Ambrofius. MON. Bd pote used itacuc QV, Td) Sipee) TOY Adovrs korr Cem. SEadoy qoyes [Op tou TT adios awovau dyetpemos Nogales in vita S..Mar-| celli vtcitar Suidas. Leo pro mure (ideft vifo mure) fugit Raisia Almanfore: Ariftoteles de leone fcribit quód. aliqnando o», id eftfuem ( non us», id eft murem ) imuetit, vtfüpracitaui. |. TWM.E nd E: n. | am zii tudo per comantes cet ' eeruum fugit, fed leonem interficit, Ar Em ONSE E d CX "o Gilliterrori fant etiam leonibus generofiffimis feraram, Plihius. Tale & tam fanum animal gillin:cco. tum critte cantusQ; eríam mspisterrent, Idem. Leonem fimul & báüilifcum gallinaceus magno terrore | elíanus. Et rurfus, Gallorum cantus leones & miluos extettet ( leonestertet ; milios extimelcit vidc Gtzcum L'eodicem, J metu bafilifcos exanimar. T'imetleogallam eiusq; cantum , & eo vifo fugit; Zoroaftres in Geopo. 7nicis 1j. Gallum , & maximé album. vereuc; Ambrofius. Album gallum leo timere dicitur, forte ptopter /peciei " éontrarietatem: vel quiabsülifco fimilis effe dicitur, Aiberc lib. 25. Animalia fant folaria multa, velut leones & galli, eutu(dam folaris ( virtutis ) profua natara pàrticipes, Vnde nimirum elt quantum (quód) inferiora in eo- ' demordine cedant fuperioribus, quamuis magnitudine potentiaq; noncedant. Hinc femut gallum à leone tí. ' meti quàm plurimum & quafi coli: catus rei caufam materia fentuue affigoare non poffumus: fed folumab or- ? dinis inperai contemplatione: queuiam videlicet folaris prafentia vistutis conuenit gxilo magis quàm Iconi, t Proclusin libro de facrificio & magia: Gallum quidem maxime Solareanimal elfe, in hiftoria eius Wugiburdo. -€ebo; leonem verà cum Solis nàtüta communicare, io Philologia ex Macrobio. Huc pertinent eciam hac ex quarto Lucretijcarmina: ^ 5 — b NETT V var | | afücir, Quinetiam gallum notleexplaudestibusals ^ | efuroram clara con[uetum Vect vocare, (0 stieg ueni vaptdicontea conftare leone — Tnq, tueri: ata egutimmo meminere farai: icu AN umirum guia (ant galloruman carporequadam Semtna qua quio fint ocules mea leoni, voc fPapulas anterfodint acrem, dalorens "Prabent, vt nequeant contra durare feroces. ,. Gallinaceo (Gallinaceorum , Hermolaus) iare perun&os, przcipue fi &allium fuerit inco&turm, pantherg . leonesque von attingunr, Plinius. Videplurain GalloD, —— y /! " . Deleontophono;qui vrinam leoni exitialem fpargit : & efcis admixtam eandeminterimit, ditum eftca- pite precedenti. Circa Catresoppidum campis & frumentis incenfis,exaltz (unt fere plarimz, maximtq; leones - perca MevscemGenheibioc KA — aU E modo. lorer harundtneta Mefo peramia flami- | num & fracedia leones vagantur inpumeri, clementia hyemis, ibi molliffimz lemper, innocat. At vbi Solis rad jà | exarferittempss, in regionibusa(La ambultis, vapore fideris & magnitudine culictmi agirantar, quorum exami- nibus pereas terras refe:ta fant omaia. Et quoniam oculos quafi humida & lucentla membra; ezdem appetunmn B ootecres palo cbraram librameutism ordicusinfidentes,1jdeus leones craciati diutius, aut fluminibus me;fi for. | bentur;ad quz remed(j caufa confugiunt; aucamillis oculis, qos vognibas crebro lacerantes €ffodiunt, imma- j ^ us (Caelius legit, in amnibus) efferefcunt: Quod n1 fBierer,vniuerfus Orien: bhuluímodi beflijs abundaret, &m- | mianus Marcellinus libro 18. Strabo libro 16. circa Meroen fimiliter leones (ub Canisoraic:-à maximis culicia jsexpelliferibit. — -— CIVEN mac | | | calis, — Leoni pauidà funtad icuiffimos (trepitus pe&ora, Seneca. E rürfas, Curricul motusq; rotarum verfata fa.. 5 leonem redegitin caueam. T errenteno rotarum orbes circumscti, currusq; inanes, Plinius. Extatelegan- | tiffimum Alczi decaftichan in (scerdotem Cybeles qui obuinm i monte leonem ty mpafii fonítu perterref. cdd usfit; Authologij 1.33. & rufus aliud Antipaiti 7. ix. fed hicab Alczo variat, quod ácerdorem Cybeles fcigis &c niues vitandi caufa interdin lconis (pecim ingce(füm ait, & leoriem fubvefperam renerfüm tym pano ( ex bub.lo ario)tercuiffe. Similiter lupos terretiln ip foram hiftoria dicam. Hrs oes, TUTO YO xunBaxo ax áL av ay X TXUTDU ELI 49) eresplo/ Nas a) Nov eon movi ego oaors Pollux 0. 42. quilocus mthiobicurus cft, cum aliástam quod neq; €x recedentibusneq; fequentibus yerbis certi aliquid; quod huc facis; colli gere poffum. Verumeft quod deleone rratut ignem precipue formidare, vt Homer, quoq; teftatur; cam dicat : Atdentes faces; quas, quamuis (z- it; horret, Ariftoceles & Aelianus: Grzcos Homeri vertus recitabo infrainum.c. Leonescum finrnatura velis enterigaita(anteriore fai parte) vnde & Vulcano ab Acgvp tij: ficri cenfentur;ob copiam interioris ignisseger.. Ye intuentur exretiorem,& fagiunt, Aelia, Lu pus etiam igné filicibusexcutuim fapir,Recentior qaüidsm. lend tuitleo, vtpote naturàferuidum animal, Pliles. T'ertent leonem foterim orbéscircamaéti, & gallinacéorum fie cantusQsetlam mog's.fed maxime ignes;Pliaius.Tene etisminr etiaadiguntur,vt capite quinto dicam in ve- loncipfocum, Leones pec Solem ingredi actiorem nó patiuntur: funteniaiacleacolorum acutiufcula & leid interdiu jjdem ob eandem fagiant, Aphrodilienfis. Vrfos leonesq; mappa proritat, Seneca. Leo calcatis foltjsilis: is ftupeícit, (torporetenetur.) ÁclianusZoroaftres in Gcopou.Sifipercortices quercus ealcaueritleo,formida. it continuo, Aefculsplus. Leo timetlignam quod dicitor iethin, Rafis. Aluv3: y etivoT S Qoous dd st) swvav, Q Daun - yy; tis ze Tl Xo tc 9 eive; Philes.ftem f conculcat velappropinquat modo fo "a | : ! liis fcille berbe torpore capitur, Ae | dM nus. Gilliusaddit,idem accidete fi folijs icille apptopipquet; led Lupum non Leon alij ex fcil! foljstotporg: afficiaiunt. Videin Lupo D. Elleborus & Íquilla canes & leones plurimos beluasd; interficiunt; Rafis. Democtis damahtida herbam nominat, Armen'e Cappadocicq; alumpá:hac admora leones reu pinari cum hiatu laxo; inis caufam effe quod conteri nequeat, Piinius. Nauts ín. ualeo dormit, mergitur plis folito:eodem €Xpets - ,zuzfas ficleulor, Aeículapius. O ppianus feribit sodiffe àleontocomis, AslÉvrtpiy Varo xen Qdeto ollas. ds Nàpua Orolu),rii vrobvro 2nygáv (forte o4 )37n ysvasu vosv. — Alijauthores hyenam vim loporiferam in dcxica, muliabereaiunt — / ^... TINO DNE ani i MM LL Ra i Aran Tattarileones habentvenationiscum canibus focios, vt füprainz.dixi, Masnus Cham im perator T'art r5. ,leones maximos atq; pulcherrimos habet,ad venandum induftrios,Panlus Venerus, Leones Indici, iunio iml quidem funt, (ed captiadeà man(üeícunt( modo ne maxiisi (inr ) vtlerosffüefadti, facile fimiliter atq: e ! is ad venandos ceryos, aptos ; tauros , & a(inos fylueftres duci queaat *fagaciffimé enim eos odorari aiu. Habwe c 3s sos Lys Tips d 1 : | lIudici canes & alij quidam venatores fobufti ,rauros, apros & leones apgrediuntur,vtin Canam hiflora imus maxime veró id faciunt; 6 tigribus conceptz canes apud Indos & Hyrcatios. Ec truculentus Hl; releonibusaudens, Fr. Mantuanus de cane. Inprouincía Gingui magno Cham regi! Tarraroram fnbicó mifuat leones; ijque magni & feroces: fedin cadem repionecanestam audaces & fortes habentut;vtio a i onesintadere, | Et [zpe fit vc duo canes & vir fagittarius equoinfideos leonem fternxat: nam qua inearadeflc fentiunt, magno latratu eam iRusdunt s preferiim verb quando fciunr fe hominis auxics 55, non definunt imordere'leonem in partibus poflerioribus atq; cauda : Pxlicatleo. fepe ri&tm illis ip: Y hücillucque fe vertens; vtiilos dilaceret, tamen canibus mago cautela (ibi. prouidentibus, uon facilc «5: nit, prafertim cum infequens e ques tunc 1eoni iaculum infigere (tudeat, quando canestrucidare vc: / 2 "i "u—-- ,w-- - $48 ME | De Quadrspedibus Fugittamenleo, metuens ne propter canum lattatum alij quoq; canes & homines prouocenturin eum, Etfi po- teft, re ad atborem aliquam fe recipit , vt ea propuguaculi loco à tergo fruatur, verfoque ri&a coptra canes. tota vifefe tutatur. Equesautem accedens propius, non ceífatiaculari leonem , donec interficiat : nec animad- vertit leo laculanitisi&us donec collabatur; víque adeó faciuntcanesilli negotium, Paulus Venetus 2.49. Leo - fiin venatu videatur; erabe(cens dareterga, fefe paulatim recipit, fi multitudine opprimatur : Remotus abafpe- &uvenantlüm , fugam propere molitur, türpitadinem abícoafione purgariexiftimans, Ssltu caret in fuga, quo vtitur dura quid infe&atur.. Veftigia fua callid&jebliterat & diffimulat, vt fallat venatores: Sed hzc & alia que- dam qua ad venationis eius hiltoriam referri poffunt, capite quarto enumeraut. 5i venatori (inquit Pollux) cam üt, pedibus non tanto internallo diuaricatis ( contra aprum pugnantem vensbalum te-- nereiuflerat finiftro pedeprzmiffo, & pofteriorem dexteum pedem tantum ab illo diftare, quanto in 1néta inter- 1 - uallo vti mos eft) tateoportet: nam fetz quedam, vt pantherz & leones, curíü ad venatorem vfque delata, cam prope fantinfiliunt. Dirigendus eit autem ictus ad pe&us & cor, tanquam vulnereinilliseo inloco inaximé le- talifaturo. Éeones,inquit Xenophon in libro de venatione, pardi (auphas.eis )lynces, pantheres ( eelibsoes ) br &aliz quzconque eiufmodiferz in locis excernis (extra Grzciem ) capiuntur circa Pangeum ibontem, & Cir- ' tum fupra Macedoniam :alizin O ympo, Myfio. & Pindo: aliz in INyfa fupra Syriam: &ad alios montes quot- quotidoneifuntgen eris haiusanimalianucrité, Capiuntur veró partim in montibus aconitico veneno; propter aíperitatem regionis, Maurs nean ( quod ea fcilicetaliud venandi genus, vt per retia & canes , non admittat.) Hoócautem ea re miícentes, qua que q; dele&atar feta, venatoresillis obijciunt fecus aquas ; & fi quid altud'adire con(aeuerint. Partim etiam que no&u in plana defcendunt, introcluíe (SersxAvenfréiran, id eftexcluíz, nereditus .ad montem eis pateat) equis & armis,nec fine vepatorum difcrimine capiuntur. Sunt quibus & foueas latasinot- 4 bem ducunt, in medio relinquentes profundam lapideam columnam, icapram fub noctis tempus religatam faperponunt, & foueam ramis ( A4) circumfepiunt, ne videri poffit; nullo adita reli&o: Illa audita pet noctem vocelepem obambulant, & vbi tranfitum non inuenerint, tranfiliunt & capiuntur. Oppiannsleonum venatio. ! nistres modos defcribit, quos & Belifarius, (ed imperité cranftulit: eorum primus ex Xenophonte quoqse iam | recitatus eft; addemus tamen ex Opptano quoq;: vam in nonnullis varíat : (ecundusigne, tertius fligellis fi. Pri- , musigitur modas, vt Gilliusferéex Opptano transfert, hulufmodieft. Vbi leonis ex ípelunca ad aquam profi- » cifcentistritam viam Libyci venatores obfezsarunt , iuxtaillam rotundam fcrobem & am plam faciunt: in cnlus- medio columnam excitezt GixoNarov, ptofandam columnam, Xenophon:) de hac agnum la&entem füfpen-. dcnt; folam maceria cingunt (Apa aruxelcewes rwe ow Ttpois |auAdxsosi) ne cum appropinquat fera , dolofum barathrum videat. Agnus (ablime fixus; famellcum leonis cor balatuincitat: accedensigitur, nec diutius circa 3 maceriam verfari fuftinens,flarim trapfilit, & inopinata fouea excipitur: qua lam inclufus inomnes fe parces vet» fat erigens (ad efcam magis, quam vt euad at)& furfum verfusimpetum facit; Hac Gillius:fexautem qui fequun- tar verfus omifit; qui etfi obícuriores fanc & dubitari de eis poteft, ad eundem'ne venationis modum adhuc per- 7 tincant,2n nouum prafcribant( quamuis enim Qppianustrestanrum modos fe defcribere profitetur; Aekhiopi-. cum qui vltimus eft tertium vocans , tamen fieri poffet vt pro. vno habuerit duos diüeríosqui tamenambo per. foueam fiunt. ) Grecéfalem à nobisadijclentur : . | aliafera quàm dpro res Oi d[ jeg moms may edlgezev mee A yatrioes dpuomy ; teyparsoimn dl, irte 4 DNTELHTI TES II tigpo Qu quiu. uENe aat O' za lov xelxeioz BoAev. pudpawes £3onoodte, i. ws d D ) Asa y. ix BoSrooio YaxéUpfluQo ciuaie eNUEEY; Qc db du ipii scuro Aio ov zm Xvdi]uov eciam. )J. -- bivelitnonsffequor. Kéerg» quidem genus eft inftzumenti quo pifces capi- 4 Vox u£AsSeo verlutertio quid fi "untur, naffa nimirum : & forte cfcam, catnem fcilicet, affatam ( vt longius etiam nidoreallijcíatur ) venatores in | táli quopiáintrumento inclufam (ne ab auibusaut alijs feris rapi poffit)demittuntloro in foueam,vbi vellaqueis, | implicetur leo; velalioqui propter profunditatem euadere non poffit. "Verfu vltimo pro 3&uev, forte legendum : 82.1, hoc eft domitus , captus veloccifüs eft. Hisconiecturisinterim vternur ; donec vetus aliquis codex manu-. | ionis modus perignem, hiceft: Qutaccolunt Euphratem ( inquit Gil« | fcriptus meliora nosdoccor. Alteryenari lias ex Oppiano) leones hoc modo venaütur :Venatorespattim inequisforcibus & charopis ( de charopo ocu- lorumcolore vide fnprain Leone -) vt quitumcelerrimi fint, tam foli audeant WES ire, cam ceteri: 1 equileonum afpeétum non (aftincant: partim pedites retíatendunt. Eorum tres ininfidijs collogatiad retia fre- quentibus pedamentis (offalra manent: vnusin medio, alij finguliin vtroq; retium cornu, ita vt is qui in medío | ; eft vtrinq; exttemos aliosaudire poffit. T/oyor d| af. buerepfev Oonatovévéone xooadits O'asov Ord xépae ojo Tolo CENR-. vi; : alij more bellico circamfedentes, piceas facesardentesin dextra, in finiftra clypeos habent : nam & ijs con- crepant, & incredibilem facium obie&tarum metum feris inijciunt. Itaque cüm omnes pariter equites circum» fafi, inuadunt, & pedites cam ftrepitu fequuntur: leones vociferatione venaterum tertiti, non audentes refi-- flere,cedunt: & tum ignis metu, rq virotd, in retia incurrunt; ccomprelhenduntur:fimiliter nimirum vt pifces. . no&uà pifcatoribusignein retia adiguütur. Tertius denig; modus venandi minor labore (audor , mihl. alpha hic Jmm» videtur?) apud Aethiopesin v[a eft. Nempe quatuot viri robufti ícutati , & loris vndiq; mu- . niti, & capite galeati, vt oculitantum naresq; & labia appareant, flagellorum vibratione leoni in fpelunca iacenti | obftrepunt:Is hanc indignirarem non ferens, ore hlanti atque imminenti, inflam matzq; oculerum flagrantia, magno cum rugitu crumpir, Gc tanquam procella & turbo in eos celeriter irruit : illi firmo copftantiG; animo eam tempeltatem excipiunt :Atqueinterea cum isvnguibus& dentibuseorum quempiam appetit, alius retro. laceffensleonem percutit, & füblato clamote vexat. Tumidein copfeftim relicto priore; quem iam ore ceperat; gl ad pofteriorem os retorquer. Alij aliunde irritant: atis martium robur fpirans, hac & illucirruit: hunc quidem relinquit, alium vero fublimen corripit. Tandem longolabore fractus , & fpumam in oreagens; decumbit, ac nimirum humi ftracum, & iam valde quietum, vinculis co nftringunt, & tanquam arietem àterra tollunt; Haéte-) nus Oppian. Grezras 38, diee pio 8 TéAeiac; 8 Gies aLNo pax ai pou x9) cwQleuan ; Pollux | Hoceft, Capitur leo, d:ficilimé quidem adultusnon laqueisaut pedicis ( nam Geypa videturidem quod sNexri, hocelt vt Va- 1inus exponit , egg & ipavrov: quidam in lexico Gtiecolatino rete exponit: ) fed machinamentis quibufdam dolis. Leones etlam laqueis intricari inuenio, ad palum alligatis iuxta locum alia:tem anguftum per quem trane fite folent, &c. vide Crefcen.ro. 31. Capereleones;inquit Plin.arduierat q Püncipatu Claudi] cafas ratione docuirpudendare pené talis fetz nomine,paltoris Geculi [ago contraingcnentisl. hz HEDUR CIL MEESER m HAno 2 | I-A: 09e | De Lent" ENG EhL S $49 impetum obiecto: quod fpectaculum in harenam protinus tranflatum eft ; vix credibili modo torpefcente tantá illa feritate; quamuisleui iniectu operto capite, ita vt deuinciatur non repugnans: videlicet omnis vis conftat in oculis. Quó minus mirum fit; Lyfimacho Alexandri iuffü fimul inclüfo flrangulatum leonem: Ttemalibi,Nu. perinuentum, vrforüm in harena &lconum ora afpergere chalcantho; tantaque et visin aftringendo; vtnon jueant mordere. Caffiodórüs lib.s. Variarim;quomodo contra belluas decertaretur,fcribens,fic habet: AT; tri- poltibus occulentes;modo facies modo terga monftrantes, vt mirü (it euadere, quos ita refpicis perleonum vn- pues dentesq; volitare. Quibus cibis vel efcis leones occidantur, capite3. dictum'eft. In Zaronio monte Africe Viri validifftini perpetuo leonibus inidiantur,quorum & boram ad Feffze Regem copiam mittunt, Rex veró ve- nationem huncin modum inflruit : In campo fpaciofiffimo capfule quzdam funt exftru&z tant altitudinis, vt ineis erecto corporequis ftare poffit:harum qualibet ofliolo clauditur j;interilis veró armatus homo leonem iü ircam emiffum apertis foribus przrftolatur, tum leo quà patéte videt fores, magho impetu currit, quibus identi- em reclufis concitatur: taurum deinde adducunt contra leonem dimicaturum,ineunt pugna cruentam; in quá taürüs leonem occiderit, tranfa&ta cft eius dici celebritas, fin autem leo fuperior euaferit; mox egrediuntur ar- nati omnes,qui numero fere fünt duodecim;leonem oppuguaturi. Habet autem quilibet venabülurn cufpidi$ efquicubitalis. Quód fi armáti leonem fuperatüri videntur, Rex ttumerü diminui iubet: fin contrà armatos ins eriores videft;protinus Rex eum fuis éloco quodàni eminentiori, vide venatione confpiciunt; baliflisleoneri nterhciunt. Fitautem fepenumero vt priufquàm leo interficiatur,illorü quifquam pereat, reliquis vulneribus iffectis. Dimicantium aduerfus leonem pramitim eft, vt fingulis dentur aurei deccm vnà cum vefte noua: neque ad pugnam hanc àd mittantur vlli, nifi viribus fint preftantiffimi, atq; ex montc Zalagoriundi ; qui verólconis asinfidiatitur,ex Zaronio monteoriginemducunt, Leo Africanus; | ^ Leonumfimulplurium pugriam Rode : autem iubatorum primus omnium L, Sylla, qui poftea di&atorfuit,in prztura. Plin, PrimusL. Sylla in Circo Jcones felutos dedit, cumalioquin alligati tunc darentur, ad conficiendos cos miffis à rcge Bochoiaculatoribus, Seneca de breuitate vitz. Poft L.Syllam (inquit Plinius) Pompeius Magnus pugnam leonum in circo dedit fexs centorum,acinijsiubatorum c c cxv. Cefar dictator quadringentorum. Pompeius Rome venationes exhiz buit,quibus quingentilcones cett, Pl atarchus in vita eius.Iu go fuübdidit eos, primus; Romzadcurrum iunxit M. Antonius, & quidem cinilibello; cum dimicatum effetin Pharfalicis campis, non finc oftento quodam tems porum;generofos fpi ( citharceda, Crinitus, ) fupramonfira etiam illarum calamitatum fuit, Plinius. &nt:Heliogabalus quaternos cà- I inesad currum iunxit: eod; modo vectatus eft.Idem leones iunxit , Cybelen fe appellans,Lamprid. Leonesnon man(ücfa&os exarmare confueucrant , vt olim Heliogabalus i qui dentibus & vnguibus exectis; triclinijs etiam; epulantibus coriuis,eós inimittebat. Sed exarmare pro manfuefacere quidam dixerunt; Grapald. Antoninus Piuscentüm leones vna mifione zdidit, Iul. Capitolin, Fuerunt füb Gordiano Romz;leones maüfüeti fexagins ta,archoleontes decem;Tul. Capitolin. Archoleontes quos fuiffe conijciamius;iri s.dictum cft, A cilium Glabrio; nem confulem in Albanum Domitianus euocauit per Tuuenaliumi feflos dies; quos inibi celebrabat,iuffità; cumi ferociffimo leoneac vifendz magnitudinis congredi. Séd prudehter in pugnam prodiens Áciliüs feram cófecit? (Id quod Satyricus pocta doctius exfequitur,), Cxliusex DioniShifloria, Extat Mattialis carimen lib;9. detxis mio quodam leoneper Domitianum exhibito in fpe&taculo,hüiufmodi; e^Tuditur guanti AM, aj]yla per atia sourpaur: Jnnusaero quotzes [ylua leonefurit; *Palidus attotitos ad plena mapaliapaffor Cum reuocat tauros, ej» foe mente pecus; T'antucin Aufonia fremuitsaodoterrorarena, ——— Quisnoneffe gregem crederet? onus erat. Sed cuis tresarent ipfi quaa, eua leones, Cuidiadema daret marmüre pita Noms. O quatum per colla decusyquen [parfit bonovem, — ezdurealunata cmm [letitundainba? — randia qttam decuit latum venabula peklus ? Q uautaá, de magnágaudus imorie iulit ? V ndetais Labye tamfelix gloria fylums ?— e^f (ybeles nunquid veneral illesugus ? « exfnmagis Herenleo Gerpsánice nift ab aftro . Hanctibi velfrater,vel pater ipfe feram ? Lepus fügit;fus& apet cvjiyyvomu.leo tQogn.a, Pollux de Vetiatione vel puguaanimaltumícribenés — —— Sanguisliircinusadamantem emollitzitemeoninus. Eftenim inter cxteros horum fanguis calidiffimüs. Ada 3masautem cum frigidus fivensq; fit,ab eo quod (ibi maximé contrariüm eft precipue vincitur,Simocátus. ; — Depelleleonina;quafe quidam veftierunt;dicamin n.e; j^ 1 LOT 3 : L- . ! | . ! F. —— Rapacium omnium carnes declinaritad ficcitatem,que facileini corporibus bileni atram generatimáximie Vez fo prz czterisimprobanturluping & caninz;, quód corru ptos gignant humores, Raf. Lconinacaro czteriseff calidior;craffa;grauis & difücilis (tardé digeriturs Albert. ) Ifaac. Dolorem & torfion em (& inflationem) ventris generat, Idem & Alber. Calidior eftquam canina, fimulquefiécaiprodeft ii cibo paralyticis( videin 6.) Albert; A edaphigi popultin Aethiopia, pantherarum & leonami carnibus vefcürtur, Pliáà. & Solin; di&ti (vt apparet) quodanimalta edantagria,id eft, fera. Barbariinter Caucáfuim montem &fluuium Cophiena, Apollonio & fo» €1jsleonum ac pantherarum carnes donabant;Philoflrat. ; /— Sanguisleonisconfricatus füper cancrum;curatéum, Rafis & Albert. Leonis fanguine fi quis corpus fuum Jic nierit,ab omnibus beftijserit tutus, Sext fed Plintushocadi pileonis adfcribit,vé pauló pofl referemus, Quicar- nesleonis deco&tásmánducant;phantafmata nion patientur,Sext. Leonis caro phantaflicos fanat;auriuim dolort & cuiuisalij prodeft; Aefculap. In cibo patalyticosiauat, Albert. Siquisex elaboratoleonisaut lupi corio éal^ ccosgeftet;pesnon dolebit, Galeri; Euporilt; 2,248; ad podagram; Si quisfederitfuper pellém leonis;recedent abillohamorrhoides, Aefculap; | | ! B. i | | ^ iss bpád —Léond bus,vtita dixerim, difpofitis hoftiolis; paratam in fe rabiem prouocare prafumunt,; in patenti area canccellofis f& priücépsdedit Q Sczuola, Publij filius in curuli zdilitate: Centümi j fpiritusiugam fabireillo prodigio figniticante: nam quod ita vectus eft cum mima Cytheride | — " Ld ^ n E "d ^ T ] aO A | . | " h 1 EU , | : ; i» j , nM M : » ' $pó- De Quadrupedibus. apio s » . Leonum pinguecurari oportet vttaurorum,Diofcoride tefte: Videin Tauri hiflortaex Diofcoride & Plinii Diofcoridcscum fcripfiffet,adipem omnem excalfacere, mollire; rarefacere: taurinum auté aliquantum aftrin- gere fübdit:Earundem virium compos eft; bubulus,vitulinus,lconinus: fcdadipem taurinum n6 aftringere fuo! i Ioco probauimus. Recentiores quidam obfcuri authores, Diofcoridis verbaque apud ipfum non repefio( verd | tamen effe non nego, & ex Galeno feré fumpta video) citant hzc: Adepslconiscalidior eft quam vllius quadrud pedis, & minns (lego magis) exsenuat.Inueteratus etiam calidiorfit. Heedorum adeps,inquit Galen. minus tui calidustum ficcus eft; quàm caprarum: fed & caprarum mínus quam hircorum: & rurfus hircorum minus quam lconum.Nam horum adeps omnium propé quadrupedum adipe potentius digerit. Nam & caliditate exuperaty | & partium tenuitate: Itaq; fi ipfum medicamentisad vlcera & phlegmonasconuenientibus commifceas,nó mo do nihil adiuueris, verumetiam lefetis,nimirum addita maiori quam conueniat acrimonia. Ínucteratistamé tuy 'moribusatq; fcirrhi in morem induratis, tum neruorum curuaturis (ancylas Greci vocant) & ín fu mima quad "cung; fcirrhofafunbijs aptiffimus efbin quibus fané miniméapparet efficax fuillus. l'aurinus autem ab vtroque | exaquo diftat:yt quanto calidior ficciorq; fuillo eft;tanto fuperetur àleonino, Hxc Gale. Sepum Iconis calidius^] efL& (iccius fepoalgebut ; ideft bouis à mari exeuntis, & praftatapoftematibus duris ( fortius cateris diffoluit. apoftemata dura, Haly & Auicen.) In terpres Rafis, i neptiffimé vtapparetex Galeni verbis:quilconis adipem cü- tetreflrium quadrupedum adipibus confert, fuis, hifci;& tauri precipue, non vllius marini animantis. Igebut. vocemapud Arabicorum nominum gloffographios nufquam reperio.Haly eadem fere quz Rafis deadipelconis. fcribitfed nibil dealgebut; vt neq; cateri Árabes. Adipe léonis perunctos beflie fugiunt, Plin.Sext. idem fangui- ni,non adipi;attribuit.Obfcuri quidam autores(Vincent.Bellua.& alij) citant hzc tanquam Diofcoridis verbas | Lconisadeps venenis contrarius efle fertu rcu m vinoadhibitus beftias omnes expellit:& eft repercuffibilisodo-. ris quo ferpentes per (cquitur.Qui linit corpus fuum fepo rehum leonis,terrentur ab eo lupi. Acfcula. A dipeleoz nis perunctus fugátomne animal etiam ferpentes, Albert. Si Ícpo leonis a inungatur animal,nonacce-. dentadipfum m ufce,Rafis. Leonisadipescum rofaceo cutem in facie cuftodiunt à vitijs, candorcmá; feruant;. & fanantadufta niuibus,articolorumq; tumores,Plin.. Sepumleonis permixtum vnguentisalijs , delet maculas. án homine, Albertus:fed apud Rafin, ex quo ille defumpfit;fic legimus: $tercuslconisdcficcatum, & permixtt m | vnguentoeumquo aliquis vngatur.delet maculas. Faciei tumoribusfarmentorum cinerem alicui ferarum adi- pi admifcensillinito;lconis videlicet;aut pantherz,aut vrfi&e, Aretzus.. Ádepsleonisremiffus ffatim inunctus 1 omnem dolorem fedat,Sext,. Ad neruorum & geniculorum dolorem, Ádipem leonis cum medulla ceruina 8) lactucateres & commifcebis.tum demá perunges corpus,fanabitur,Idem.. Nicol.Myrepfusvnguento12.adat- 4 chriticosadditadipemleonis,&c. Lconisadepscum rofaceo quotidianis febribus medetur;Plin. Nonnulli me- - ynorantadipem prodcffe cenis, Serenusinter hemitritziremedia. Leonisadipem remiffum auribus inflillato, | à doloreliberat;Sext. Siadipeleoninatonfillz interius perungantur,; eodem die fanabuntur, Marcell. Leonis | fcuum perclyfterem cum alijs quibufdà 1nicétum ad dyfenteriam commendatur à Rafi inter remedia ex capra: | proinde capra potius quam leonis feuum legendum effe puto,vt Diofcorid. etiam habet,vt diximusin Capra 6. Adepsleonis cum eiufdem fellead comitialeslaudatur,vt mox dicá. Adalopecias mifcetur adeps leoninusapud | Galen.«a. 77. Ad Venerem ciendam leporis coagulü, aut Leonisadipem :udendoillinito,Oribafiusapud Ae-h] tium.' Adepsleoninus & vrfinusin peflo vocato Aurco adomnem duritiem & dolorem vteri, apud Myrcpfum num.1o. Cerebrum leonis / vt & cati) acceptum indueitamentiam, (fluporem mentis.) Idem auri ipilillatum ; cum oleo aliquo (acuto, vt addit Albertus) furditatisremedium eft, Rafis. [ , | Si densleoniscaninus collo puerifufpendatur, antequam cadant dentes, & in ortu dentium fecundorüm, fe- 7 curum reddet à dolore dentium,Albert.:vel vt Rafis habet,antequam ei dentes nafcantur, fecurum reddit à do-. | loredentium dum enafcantur.. Cerebrum Leonisefum ftupefacit mentem, Arnoldus. Corin cibo famptum | quartanis medetur Plin. Heparleonisin vino pofitum & potum (cum vino purobibitum;Raf. dolorem aufert | hepatis;Alber. Leonis Kl potantem eueftigio interficit; Bertrut. Atqni pleriq; alij vim hancvenenofam nonleo- nis; fed leopardi felli attribuunt. Pelaquaaddita claritatem oculis inunctis faciti& cum adipe eiufdem comitiales.; morbos diícutit, leui guftu & vt protinus qui fumpférecurfuiddigerant,Plin. Eelleonis potatum parum curat | i&erum. Albert. Ié& erum curat datusin potu dauic:fed prima vice affligit; Raf. Dauic autem, vel (vt Bellunenfis 4 fcribit) danich,ebolum fignificat; Boc eft fcrupulum dimidiatum;velfextantem drachma. Advlceraoculorum | &albugines Fel leoniscum m elle inunge,Galen.Eupor.2.99. Lconis,vrfi;aut bubulo felle, alijs quibufdam ad- mixtis pro peffo vtunturad promouendum conceptum, vtin vrfo dicam. T'efticulus Iconis (dexter; Rafis) tritus « cum rofisdatus,fterilitatem inducit;fiue bibatur, fiue edatur affus crudiütsue, Albert. Ad arcendum coRceptum, | Leoninz vulug adeps in vafculo ebürneo feraturseft enim efficaciffimus, Aetius 16.17. Stercus leonis deficca- | tum & permixtuigp vnguento,cum quoaliquis vngatur;delet maculas, Rafis. Ad colon, Herculem erectüm fuf- | focantem leonem in lapidem medicü infculpito.ac inclufum inannulüaureum geftandum dato, Alex. T rallian. ! uxcung; leo vel momorderit vcl vnguibusl»cerarit, fanies pallens admodum dehis vlceribus effluit, etiam | per fafcias;atq; fpongias, nec reprimii vIlo pacto poteft: curantur eodé modo,quo morfus canini, vleera, Ari(tot. | "Exomnivulnere,Giue vngueimpreflo,fiue dente;ater profluit fanguis, Plin. Curatur morfusleonis,vt rabidica-. nis morfus, & fimiliter etiam lupi rabidi, Albert. Ex rurfus, Vulnus dentium eius malá efl: eó quód virus deinte- | tioribustranfitin vulnus:& cum vulnus ligatur tranfit virusinligamenta: & cum reponuntur fu per vulpus, in- ficiuntipfaligamenta & non curatur vuln us.Sed hac ex Ariftotclis verbis (qux iam recitaut)non fatisintellectis: detorta vidétur. Leonum,pantherarum & vrforum,& fimilium ferar, morfus periculofi funt;vt docet Aet.15.3. | Robufta enimiinquit, lizc animalia fünt& yncungula,im plicantá; quicquid contigerüt vnguibus penetrantiay & corporaipfa dilaniant.Perfeueran doautemin manducatione,non folum corpus dilaniant,fed & offa aliquan- doad farinz (imilitudinem confringunt; vnde & vicini pungunturnerui. Satisveró manifeftum efl, quód cor- | poraquz in eiufmodi actantas calamitates inciderunt; non cffugiunt periculum abalicnationis; nam etfi ma-. neant,putrefa&tionem fufcipiunt,& vlcera ferpentia inducunt.Huiufm odiigitur vulnera cum aceto elota & cir- | cumrafa/folutisitem corporibusac offibus extra&tis,emplaftrisintegere oportet, & poftfuppurationem parti un dilaniatarum,repurgantibus linamentis curare: & cicatricem inducere, quemadmodum in communibus vlceri-, bus folemus, Emplaftraautem hiscon ucnientia funtid quod ex falibuscoffat;& fimiliaequorum defcriptionem qui defiderat;adcat A etij locum 1ami citatum. : | m , 2. Led Li A 4 E 2. ^ TRIER ! AH De Leone, FH.a. Lb. L 59i 7 à LeoGrzcérex interpretatur Latine, eó quód fit princepsomnium beftiarum, Ifider. Ego necleonis nec |f mile vocabulum pro rege apud Grecosaccipi inuenio, vt mirer hoc Ifidori fomnium. Leones dici placet Por- D ph yrio ad9g 70 AcUosem,id eftab vifus excellentia:propterea Homerus ZuegduAto? Atovr: nam fmerdaleon inquit, formatum à uégàen eft;quod papa indicat;id eft plendere;accedente za particula intendendi vim habente, Cz- "Mus. Ado Graecis eft video; indeaA«^; cecusshinc & leoni nomen; quoniam acie oculorum prz czterisanimali- "busvalet.vt fcribit Manethon in lib.ad Herodotü,Etymologus & Varia. Panthera.leo,à Gracisfunt: à quo ctiá rete quoddam panther,& lezna,& muliercula Pantheris, Varro. L.esnajA£vo, vocabulum Graecis & Latinisin " vfujleonis fcemina efl:fed apud Latinos poétas lea etiam pro lexna reperitur.Irritata lez iaciebant corpora faltu; | Lucret.lib. s.quod carmen ctiam Noniuscitat.Szualea, Ouid. 4.Mctam.. A7; (oxytonum;vt plerig; fcribunt:vel 'Circumflexum,vt Aefchrion;ad differentiá adiectiui foeminini A/c prozuass; id eft guis, vt Alc s£ves apud Home- ^fum)idem quod Ac apud Homerü,vox Acolica;vt Scholiaftes monet. Ajiaccufatiuum omnes circumfle&unt; . aliqui etiam duabusfyllabis Aiz proferunt, vt S a,accufatiuum Doricum facientes à re&o Ji; Varin, AX3 3 Aag a «5 Aiatpv. tv9epjuov jàqe(oov,Idem, Et rurfus; NicscAt S Aes To [BE 0 yivezu y aar to Néo. Xatpuv,b AlcIVy STO B xe Mgposonir Gs, Varin. Apud eundem in Xaov) tribus fyllabislegitur x,tet&v pro leone;quod non probo. Videtur au- "tem,inquitibidem,xaooróc dicileo perantiphrafin,vtpote Qo6eo2c Q 3 yovedv arcu. $35 10 X1 qo amor remiy , Eget a) L6 Xaonv Gars Maovéi. Xorguo(O djuns t dle eo» Lycophron.ee deleone per excellentiam dicitur,vtetiam de vipera | quandoq;. Av dpuAcov &Qoli ues tontos Home.id eft,leoni fimilis per turbamincedebat; Et IHiad.A. Tefzer 3 zuzilivas EQ buiAE Oye A Sorte E goa pu D. Etalibi; 0/3 sc v 42 oov abyéluo nag pey cid Oo ( A£av ee xoc &oylu, Scholia) 4|/uAevéses peepectnis vous aaoesyds E'Afave Eaerdrue aspe Po» d speóvrac, Miados c, Horatiusin Epodo belluam proleonedixit. rvaiee porcu ;Hercules,Etymolog & Varin. plurade hac vocevidein Cuniculo A. "L.conem Homerusepicceno gencre etiá defcemina protulit;Gell. Hac de re etfi multa dixerim cap.4. paulo poft | dnitium;hic tamen pluribus confirmabo. Vocabulum Aéov more Attico de foemina etiam vfurpari;cx Ariflotelis . verbis de partib.4 10:deprehendimus;quz funt: T d|yo wovsctyer phas scy mA ummy proi estet oiov Ata, Et paulo poft. o 3iA5Qac dla acvoy Esset, fceminz elephantis nomencum mafculino articulo proferens, vtpote epiccenums | fic& leonis vocabulum Attice epicoenum videtur;non vel mafenlinum velfeemininum. TZ io 2eefoorm ofo- AM alat orsa ab TES p s Ets Arift.de gencrat.anim.4.6. Gaza leznam vertit, & Plin. exeodemloco. Et mox; | Mávov 3 asi uv $96, reAerovoxei: vnde manifeftó apparet Ariftotelem mafculinavel epicena animalium;vt leonis; . | elephantis & fuis nomina, foeminis attribuere: & jtd? pro sicle»quod foeminarum proprium eft,non raró acci- » peredeenz quidem nomen; Acxvao,vfquam apud eum legiffe non memini. O' 3 Aov ovy ser£otdov (Atv we urenagOPlutarehusSympofa4.s. 00 7 00 s oe SR T EE reme RE CITIES MUR —7- Epitheta. Genusacreleonum; Ouidius 4.Faftorü. Animofi, Claudianus. Afper, Horat.3.Carm.Ode2.Spon- | füslaceffatregiusafperum Ta&uleonem. Audax. Emicat extemplo cunctis trepidantibus audax Craffa mole | Ico; Claudianuslib.2:in Eutropium. Auidus,Ouid.epift.9. Vnde potcft auidus captz leo parcere preda, Martia" | Tis.Si quis per fummasauidus produxeritvndas Oraleo, Maniliuslib.4.Aftron. Caius. Solusin Libyaindiaq; |.tofla. Celiovcniam obuiusleoni,Catullus de Acme. Carniuorans. Vrficum vitulis fimul omnibus; animalt- | bus carniuorabs Ico comedet paleasad przfepia ; Lactantius de diuino przmio7.24. Nec defuitilli Vnde eme- |" ret multa pafcendü carnelconem,Tuuenal. Satyr.7. Cafpius; Cade redit: (ic Hyrcanalco Cafpius vmbra, Statius | Jib.8 Theb. Celer. Veluti celeres cum feptaleones Plenabouminuadunt,Cantalycius. Cleonzus: Aufonius in 0 Jaboribus Herculis,à Cleoneoppido Arcadiz prope Nemeam fyluam. Dominum; ferarum. Crefcere mira- | tur genitrix Maffyla leonem, Claudianuslib.rin Eutrop. Dominus Grex nemorum, Martialis.Perox. Acremd; |Jdolorem Prebent,vtnequeant contra conftareferoces, Lucretiuslib.4. Ferus Narciffig; comas;& hiantis feua /'feonis Oraferi; Columella: Leo nuncferusalta Surgentes ceruicetoros, &c. Sillius 5. Villofaleonis T'erga feri, jdem liba. Flauus. Credula necflauostimeantarmenta leones; Horatiusin Epodo. Fortis, Crinitus 17.2. Fre- | 1nens. Carpitd; fremens,auidusd; cruoris,Sabellicus. Frendens. Rtftetitante oculos frendens1eo; Silliuslib.1o; Dentibus horrendum frendens, PamphilusSaxus. Fulmineus. Te fenfit Nemezusarcto Prefluslacerto fulmi. - Beusleo; Senecain Agamemnone. Fuluus. Fuluid; infternor pelle leonis, Vergil.z. Aeneid. .Optataprum, aut | fuluum defcendere monte leonem; Idem 4.Aencidos. Furens. Tam fine patre farensluftrat leo teca ferarum; ^ Cimbziacus. Geherofiffimi ferarumlceoónes, Plin. Getulus. Tergum Getuliimmanelconis DatSalio, Verg.s; 5 Aen. Tua Getulos Dextraleones, tua Cretzas fequitur ceruas, Senecain Hippol. Nonegote vttigris, Getu- ! Jásueleo frangere perfequor; Horat. . Hirfüti more leonis, Ouid.lib.r4. Hirfuti coftisexutaleonis,Idemin Epi» ' ftola Deianirz ad Eierculem. Idus. Verberat Idzostorua cum matreleones, Claudian.s. deraptu. impatiens, /Vacuo Da deo ESL Impatiens remeareleo,Claudian.lib. 2in Ruf. Impiger .Nunchostauros nuncim- L'pigerillos Infequitur;Sa! cl. IndomitisQ; loqui &fedare leonibusiras;Sillius lib. 3. Ingenuus.Aftutaingenuum "vulpesimitata lconem;Horatiusz.Serm. Infanus. Fertur Prometheusinfanileonis Vim ftomach oappofuiffe ! noftro; Hor-.Car.r16. Nimirum hincquod vulgà diciturab aftrologis,leonem fydus dominati cordi. Eftautem. |! ftomachusos ventriculi cordi proximum, quodideo etiam Graci cardian aliquando vocant: ibiiracundiz fedes - Yidetur,noà minusquamia corde,vnde Verbum ftomachari.Certé cum alimenti penuriam ea pars fentit homi- ! nesadiracundiam multó procliuiores funt:fed Horat. vt & Acron interpretatur, fimpliciter de animalibus, non . "fideribusintelligerevidetur. Irac undus. Armeniztigres,iracundid; leones,Ouid.15.Metam.Iubatus. Sylua Iu- | - batusqualis Armenialeo In ezde multa vi&orarmento incubat;Senec.In Thycft.Libycus.Izm cernes Libycum - huic valloaffültareleonem,SilliusTib.7.In tauros Libyci ruuntleones, Martialis lib.1:. Letiferapud quendá re- " centiorem. Magnanim us; Ouid. 3 Trift. Magnus. Nec magnos metüentarme nta leones, Verg. Acgl.4. Mafly- ! Ius, Ante pauens capiet Maffylum.damaleoné, Codrus V rceus. Marmaricus. Exfua Marmaricos cogetiugafer- feleones;Nemef(ianus Aegl.ri.Marmaricus leo Morfüs cruentospaffus audacislez,Senecain Agamé, Maurus, - Sed prius aut Mauro veni& fera preda leoni,Pontan. Molorchzus Mantuano, idé qui Nemezus ab Hercule oc- | eifus,de quo videinfra in h. inter hiftorias. Odoratus; quonia olfa&u claret. Tabemd; cruentz Czdis; odorati ju 'holoén liquére leones: Lucan;lib.7. Parthicus, apud Marul. Phrygius. Iungebam Phrygiosquum tu rapere "leones, Clàáudianus lib:3. Poenns.Daphnituum Poenos ctiam in gemuiffe leones Interitum; Vergil. Aegl.5. Prz- itorá; leojdumofis (corpiusaruis;ManilJibis; Rabidusapud Codrum. Rapidus. Di&usob hoc lenire tigres; : r Horde cx. P*OOU on PCT NTAQUT xs ! D4d z fapidorsqy l Lu Y92 | | coo De Quadrupedibus. Y rapidosq; leones, Hora.in Arte.Pe&oris impulfu rapidiftrauere leones,Statius 7. l'heb, Quem nequeutit tapidi : contra conftareleones, Lucretius 4. Rigidus.. Nec dorcas rigidofugaxleoni, Martialis, Kugiens ; Quintianos | "Szuus; Lucret.lib.3. & Mart. Seualeonum femina Verg. Satiguineus, Valer.5, Argon. Terrificus, Salmonio. | "Toruus. Autfremuittoruum mutatus membraleonem,Sil.lib.7. Toruusq; nouos refpexit/ad vngues Stat. 912 "Theb.Intres amplalicet torui lepus ora lconis, Martialislib.i. Trifteleonum Seminium, Lucret. lib.3. l'oruus; "Martiali. Trux. Quaterentq; truces iciuna leones Ora, Valer. 8. Argonaut.. 'Tumidus. TigresQ; domat tu» midosá; leones, Ouid.2.de Arte, Vaftus.Etvaffum Nemez fub rupeleonem, Verg.8.Aen. Nontamen vt vaflos aufim tentare leones,Propert.z. Validus. Et validos partim pra'fe mifereleones; Luere.s. . Villofus, Vergilio 8&7 Rufo Feftro. Violentid; oraleonis.Ouid.2Metam. —— E E Lezns epitheta, Africa,Quintiano, Audax, Morfus cruentos paffusaudacis lég., Seneca in Aimo Cauernicuba,recentiori cuidam. Dira;fimiliter & dura;& ferox , apud recentiores Tecunpus Falua. Armenías tigres, & faluasilleleenas: Vicit, F'ibullus. Getala.Non videsquanto moucas periclo Pyrrhz Getuls catulos | Iexnz , Floratius Carm.3,20. Hyrcana. Non aliter Scythicos armenta peragros Hyrcanz clauferelex,Stat.g. | "Theb. Immanfüeta; recentiori cuidam. Libyca.Ipfe fuit Libyce preda cruenta lez, Ouidius 3.Faft. Marmarica; uintiano. Szualca; Ouid. 4.Metam. T'igridis;autfzuz profugi cum proleleznz,Valer.6. Argon. T'orualezna lupumfequitur, Vergil.Aegl.z. Trux, Mantuano. fsadiss o hi Kot Grzca. AjjovHomero,& Oppiano. Etymologus exponit 5-49 dus dl dwzupevs deus, utyos : Homeri Scho- liaftes subs iesgifed forfan àcolore hocepithetoninditum eft; à quo & vulpes, vt videtur j aov cognomi- | naturPindare. Aic Tbeoctito. AAxfec Opplano. AuorG- & pospnkero:, Theocrito. A jy», Antipatro. j BuplQloyy Gs Nicandro. Baiacuc ,Oppiano. Oed [Dario 0 Decrcus eiat Aéev Philes. Baeiae(Gs, Bias», Pollux. BAogvosc, Oppianus & Pollux:videinitio cap.3.fvpra BsQary(G- apud V n. Bejmoóc. D'Aauaóay« E yweormie ary Poll. Aevi, Orpheus. EAeufmic Atov. (Videtur ad Leonem fidus pertinere.) Ec» oculi) vod as Qo remo Ado Qe dea «de alu €Alw lou Segre Aeyert ( ME E iuo; Varinus. Eg; Gpvsess, O ppiano:& alibi, E'e/6pu-. — Sol ve Ate au. T0 59 £u Quis oU aut LAU TDIEVOU E te Gpapsot xcov rec Adoitsa£on vr $90», Pindarusin Olympijs, TóApa 33. eic Suiv &g Gps puer pity NeoyT ty Gió ldem in Wthmijs. EUJjeg»,Pollux:poétice gius. Homero. EUsopuncs Pollux:poéticérikop C". Esami, Pollux. Hye, Homero: ín ( al djuev.) sfpevov és av, Scholiaft. commu ^ niter éU fpe Q»vt Poll. Hijo, Oppiano: communiter Gau; Polluci. 54v users Addyac, Oppian. Oecvc;, 1 Poll. 61eav Baeixeoc b Üegtaus cu A&ev,Philes. GeosvQaorec Oppianus. Yeyvaic Pollux, Kaxoic oiv attloe gua Aon Yel ' 'Theocritus de crudeli. Kaeyoocbuc. Kavscc, Oppianus. Konawing); Idem. | Kawizse yeuerepoc, Pollux. Aecveevres, | Oppian. MsjaAcSvu G»; Pollux. O'gietroe Q8, Homero. O'e/c6:G-. Rawykopu velioopenepous s Oppiano. Xlve4- 3 yaluG»,cidem:propter oculosigneos.vtin B. dixi. HeAseAG", Apollonio. Hvgsoc in epigram. Xivzrs, Homero: Scholiaft.interpretatur [Bxarttlinenyaco ov. Xesghar toe fim pliciter, Homero, XuspbaAtos aeotozw, Oppian. Tau ' cipi Q» bio Antipate TouporlivG», Sophac, vagis Poll, Y ierinag Qs arid Coscrtq aum vti eca icm Xoteadpa(- apud Suidam . Xaporrog; vide fuprain B.de oculis, Q'usens vel opansne; Oppian o. Lycophroni & alijs. uoo. Homero & T'heocrito. ! mr wet : : "Deriuata;Leoninusadiectiuum apud Plinium & Varron.. 015 Ascvréiy Gv divas, Suidas in. tovivres, Asovmis ellisleonina,vide in e. Acovzidior Sie vezexY if Aovrw, Varinus.- Aearnbéc, leonum catuli, Leontiafis morbus, qui. | vulgó hodiele ta,vndedictusfit,in Elephante p.a:ex Actio retuli, Acovsey opm BouGu Av ( pro d|gjae2av) Aefchy-: | us dixit; h oct iuuencamleoniscibuin vel qualeo faturatur, Varin. AsoVi gas, Keen ovio ay xov Ede ly chius &. - "Varinus,Claua fortaffis eratinfculptum habens leonis caput:quanquam eg etiam galcám ignificat. Llugeu- id wsproMio ve Dvsmvioxs Qa Lonely, Hefych. Neoymiov, Qoospdie, dlluo Ncovr Gs, Varin. Vbi. uis facris initiabatur, ] Lcontica vocát,aqua loco in manus mel affundebant, ab omnibus noxijs fceleribusd; ac triftitiam inferentibus | ficéxpurgariarbitrantes. Linguam item melle detergebant ab omni peccati labe, Cal, tranttulitautem cx Por phyrij interpretationeinantrum Nympharum apud Homerum;ex quoloco melius ita veruflet: Melle manibus. illorum,qui facrisinitiantur Leonticis, proaquainfufo, manusabomnire molefla, noxia & abominabili abfti- | € nendasfignificatur: itaq; lotionem igni familiarem adhibent, tanquam ifti purgationi cius quiinitiatur con uc- niat,reiccta quaiguis extinguitur aqua.Quaz veró & qualia& cur Leontica dicta facra hzc fucrint.legiffe nó me mini. Hocobiteradmonendum,vocabulaapud Grecos quz àlcone vel deriuantur vel componütur;tres de ob- liquis cafibus huius ferz fyllabasretinere,&in fecüda per omicron femper feribi:alia veró multaà Aes quod At-. ticé populum fignificat fiunt, que per omega fcribuntur, nec onto velonti fyllabas obliquorumadmittun tt su sc Aen Deo (D. Asmrere o faxum planum interpretantur. Calius. Aecvropeoyoc Herculesaqud Theocritum. — | Athenzuslibro duodecimo inter faltationum genera numerat adio & jcovro: Pollux leonem faltationis ter» vibilisgenus effe fcribit; Mp apniquppse ty AOV Ej oot Gevgpaitouluov de Acgyptijs qui & nigri ih ni potu vium | xür hordeaceo;quem fyrmaam aliqui vocant, Varinus;ex Lycophronevt videtur. OJ svzzicaa Atony Jin guposviigi 3», ( alids vpoxiiisiu) A riftophanes,hoc eft;INon ftabo(vt)lezna in tyrocneftide;Eft autem lezna,fchema quod^ dam libidinofuüm & meretricium, (ey pa cuvxviac cinoA ov, Varinusin Aca; hinc forte Martialis mc mbrümu- - liebreleonemappellauit:vt dicemusin prouerbio Leonem radis.) Tyrocneftis genus eft cultri :folebant autem | - án manubrijscultrorum clephantes autleones fculpere. Ayer] inicr ir audi seins ep jede ES ed vilgid GRAL ov Tes) ira oi AEoyTEGSIVOL pon Senpauio. veo, Suidas in Ov sqzejos. Lea quideni Latinis pro leznaaccipitu r,fed la Gracisiéradcisio AG exponitur Varino. |. e yrs) Midi dn 4 ^" Leofidus. Poct& dicunt duosleones ab Herculeinterfcétos, vnum apud Teumeffum Bronte EIE (cu. | oppidum,& bunceffevolunt quem Iupiterin ccelum cranftulerit: vt fcilicet Herculis,qui feram inermis occides. rat,glorie confüleret. Higinustamen alium faiffetradit,quem Ícribità Lunaiuffa Iunonisiu Arcadia nutritum. (apud Lunamin Nemearegione Arcadiz;Nigid. )& deinde in exitium Herculis dimiflnm,quem quum Hercu-. lesinterfeciffet (infu Euryftheicum Molorchohofpite, Nigid.) ab indignata Iunonein fiderarclatum ferunt. Sed vt breuitati Ítudeamus,fequemur Germanicum in Arati Phenomenisfcribentem,Leonem beneficiolun o- nis interaftracollocatü,eó quód virtute feras omnes pracellat. Periander(Pindarus Khodius, vt habet Varinusz uitamen hzcverbailli ton attribuit) Rhodius referteum ob primos labores Herculis memoria caufa honori-. dc aftrisillatum.Hic notabilis & maximus inter fi gna efl:habet ftellas tresin capite;in pectore claram vnam,&c.. | Quum Sol ad cius fignum peruenit menfe fcilicet lulio, tücaflatis calor vehementiffimus terras adur ine qu 2^ | s . Tuminag "2 wo. j D Rumina;& frugesconcoquit, Hxc Rauifius Textor. Leoquoniaminter quadrupedes principe loco efl; eam oD caufam à foue fiderca fede dignatus videtur, Varinus;/ Aegyptij (inquit Macrobius Saturn.1.20.) animal in Zo- 'díaco cóofecrauere eá cceli parte,qua maximéannuo curfu Sol valido efferuet calore: leonjisá; inibi fi gnum domi- ilium Solisappellant; quiaid animal videtur ex natura Solis fübftantiam deducere : primum; impetu & calore pracftat animalia,vti przftat Sol fidera: validusi; eftleo pe&tore;& priore corporis parte;ac degenerat pofteriori- bus membris , zqué Solis vis prima parte dieiad meridiem increfcit , vel prima parteannià verein etatem : mox 'elanguefcens deducitur,velad occafum;qui diei, vel ad hyemem;quearini pars videtur effe in ferior.Idemd; ocu- lis patentibus atq; igneis cernitur femper,vt Sol patenti igneod; oculo;terramQ; confpe&tu perpetuo atq; infatis &abili cernit Hac Macrobius. Etrurfüsin Somnio Scipionis 112, Cumanimz(inquit)à cancro ad Leonem ]a- «bendo peruenerint, illic conditionisfuturz aufpicantur exordium. Et quiain Leonefunt rudimenta nafcendt; & quedam humane nature tyrocinia:aquarius autem aduerfus leoni eft;& illo oriente mox occidit,ideo cum ss aquarium tenet manibus parentatur,vtpotein figno qued humans vite contrarium veladuerfum feratur. Scri- bit Nicephorusin Aftrolabij ftru&tura eor ceeleftis Eeonis dici bafilifcum, Czlius. Leo Solisfymbolum habet: quoniam oculos habet ignitos,faciem (yt placet nonnullis) rotundam, &in ambitu radiorum quadam imagine etiam pilos,vt fit plane Solis (imulacruni.Quo argumento Hori tbrono leones fübijciunt. Eftautem eo nomine Sol;3ey $ * decr «earév, Calius. Plura videin Philologia;curleo folare animal exiflimetur. Leonis fideris epithe- "ta: A eftifer,siltiuus,ardens.árens;caleris,feruidus,flammifer,làmmiger, Herculeus,horrendus;horridus;horti- icus,rabidus.fzuus,terribilis. Horum ex poétisteflimonia T'exter affert,fed cómifcet ea epithetisleonis terre- ftris.Stella vefani leonis, Horatius 3. Carm.Aliquiapud Homertim Iliadis quinto «sov 2i9ov;1n quo Marteri fabulatur tredecim menfes captum fuiffe,leorits fidus interpretantur: VideScholia Homeri. | ^ Icones. Interiplo quodam Paufanias fcribit,in Agamemnonis fcuto formidiné fuiffe expictam capite leo- nino (quonianileo minimum dormit;aédormienti etiam oculi füblucent) cum epigrammate, Ovz(9- wu Qa6- | is] Boovov;3 Uycov A papae, Cslius. Aeneia puppis Primatenetroftro Phrygios fubiücta leones, Vergiliustoz | Aen. Dicitur quibufdamleointer vigilandum przcipué ocülosoccludere;quos aperiat dormiens:Hinctem plo- rum clauftrisleonéfymbolicéappingebant priores, Czlius. Aegyptijs As; C jos; lymbolum eft Leo,Clemens: | Defonte;qui quatuor fiftulis («csv ) per &reileonis oculum vtrunq;.os, & dextrum pedéfaliebat;egregia que fto arithmetica extat Anthologij Grzci1,4 6. fine authoris nomine, hisverfibus: Xazvceóe eias tov, xo&va) d|& pos dune cxDoi, Kiel sdpnaetouv ds. Uevoxo de Errepota arodórs -YIoaifes) weoeviteo diu ipae deziov aput Kod Nouv ve ovois y C 71 qUosoyi Oéyxo. Noioy [a tpdtAs GNücon $0pasóp Y ooo areas Kod soe C yludaasQ vao y ETE arógoy ; Huicadie&um eft "fcholium Maximi monachi, quod nos & breuitatis & excitándilectorisingent] cafa; omifimus: Keleóaj 3 C xam y eta eam ( lego xj xal pota Y "P Asovretov (fcilicet GrÉ9reTa velsou rav) eiae KpSVQUS; óm Né» Ezrobyet véay DT Eo JAisufllwyspovpoucsiis T Asovro mepodóborr(G», Plutarchusin Sympof4.s. Hoc eft,vt nosconuettimus: Fontium fa- lientibusoraleonumaffingi folent, vtaqua ex eis peofluat; (apud Aegyptios nimirum:) quonia Nilusaruis Ae- gyptinouamaquam inuehitSoletranfeunteleonem. Croefusiriter donaria Syracufis pictus eft Mentor furcu- "Jumiextrahens pedi leonis, vt in D retuli ex Plinio. Asóvn(O» «os», Alpheusfi. quoniám adeius fontes leonuni ' effigics dedicatz furit; Hefych.& Varinus. Sicyonein teniplo Aefculapij fpectatur Somnus fopienslconem 97n- | Bo; cognomine, Paufaniasin Corinthiacis. Leznz fcorti imago celebris fuit Athenis, fub fpecieleenz ferz, vt !interproptiamulierum dicaminferius. Ampraciotzleznam ,; quod tyrannum fuum laceraffet & diftraxiff:t , ve fuz libertatis vindicem fummi religione coluüt, Aelianus, In Craneo di&olucoante Corinthum vrbem fepul- ) chrum Laidis efl; cutasoperculum effigiem lconis continet; arietem anterioribus pedibüstenentis, Paufanias inl "Corinthiacis. Quid (calptus fibi vultaries: quem pattelezria: Vnguibus appremfum pofteriore tenet ? Non ali- "Ier captos quód &ipfa teneret amátes. Virgregis eft aries.clunetenetur amans, Alciatusin emblemate detumu- "elo Laidis. Delphos mittendamfecitleoniseffigiem exauro exco&to decem talentorü pondo: quileo dum tem-: "plum Delphicum deflagrauit à femilatetibus decidit, fuperillos enim erat collocatus: & nuncin Corinthiorunt "thefauro repofituseft; pondo fex talentorum atq; dimidij, eliquatis tribustalentis ac dimidio, Herodotus lib.r; /aningreffa Fliermopylarum tumulus efl, vbi nunc füper Leonidem (Spartanorum ducemillicà Per(is interem- ptum) ftatlapideus leo,Herodotuslib.7. Leo Solis fymbolum habet, vtin leonefydere demon ftraui: quoargu- mento Hori,id eftSolisthronoleonesfübijciunt; Cxlius. Leones duo atri in gradibus Capitoltj ex atro marmo- -reLydiofunt,Ge. Agricola. Cyziceniinaltera parte monetz fuz Leonisimaginem fcilpebarit;in altera mulieris ) faciem. Suidas. Auguftusin curia;quaniin comitio confecrabát;duastabulas imprefíit parieti, Nemeam feden- - temi fupra Leonem; palmigeram ipfam ; dftatem tum baculo fene, cuius fupra caput tabula bigz dependet, &e; "Plinius. In manubrijscultrorum elephantesautleonesfculpebant: hineillud, O4 ssepe Aécav 94i supe de ! quo pauló fuperius dictum eft; Kex Salomon folium magnü fecit eburneum, cuius fulcris duoleones (araiothy "affiftebant: fed & duodecim leones (araijrà , leunculiintranflatione Hieronymi) ftabant illie fuper fex gradus "bine & hinc, Reg.3.ro. Quatuoranimaliacirca thronum cóeleftenr diuus Ioannes vidit (titi eius Apocalypfi Ie- "gimuscap.4.) vnum fimileleoni;fecundum vitulo,tertium faciehominis, qaartüm fimileaquile volanti, &c: quatuor cuangeliftas, Marcum; Lucam; Mattheum & Ioannem , pleriq; interpretantur, Reptatià vmboneleo "flammeus,Poéta quidam recentior. Plurimi quidem huius feculi principes & nobiles viris leonem ad infignia 8c " flemmata tanquam fortiffimumanimalafcifcunt: vt alij alia feroci & iracüdiz pletia & rapaciffimaanimalia po- » tius proinfignibusquàm placida & manfueta habere malunt. Eeonem Florentini vrbisinfigne habent, aluntd$ femper viuos,vt Bernenfesnoftti vríos.. Asovisitgawov, A am Covimay igo Hefychius& Varinus. De Ípe&ro Trici- ; piti; capitibusaquilz, Leonis & bufonis, quod Marco miro Troianorum eirca Msotim regiapparuit; ex Mun- - ftero hiftoriam videinlib. Quadrup. Ouipar.in Rana rubetan. a» Lcontarium collyrium dictü propterea quód '"Leonisimago eiimprimereturapud Galenumsz.m 47. — 0 | " d 7 Sant &àleonis pelle & pantherz nominatz gemmz,.leontios & pardalios, Plin.lib.37. Et alibi,Geinmaacha- Booscdiegeque leoninz pelli fimilis fuerit, potentiam habere eontra Ícórpionesdicitur. .Éeoninus lapis ande herbalithofpermon appellatut;de qua mox furfus. "I ' . * ^. Leontiom& leoninus|lapis,vtinter nomenélatüras Diófcoridi adfcriptaslegitur, herbalithofpermorn voca« "tur;cuius femina lapidis itiflar dura & fragilia funt;& magnitudine colored; margaritasreferunt : vulgo milium JSelirvocunt e sdusrfustalealumirenum vrustur? Rode soagon. Sedalverum genus parus & inuilirditez pdd 3 fes X VB Pu eH f I $83 ! , , 3 $c DEN S94 | De Quadrupedibus. ! | folijs & grauisthinoribus locis cultis nafciturin aruis. Eft& haründinis genüs fiailli grano fd maiotetaliquilad: chrymarm vocant. His addamusleonticen;quz alio nomine cacalia vocatur, cui femen margaritis minutis ftimile inter Folia grandia dependere,in moritibus fere; Plinius fcribit, Plura de ea legunturapud Diofcoridem & Ruelz liumlib.3 cap.128. Recentioribus vtadBirmát (inquit Rüellins) dicitur agrelte carui:fruticofa eff, (semine minus. tis margaritis fimili,inter folia magna pendulo,qua ad oleagina vel querma fatisaccedunt. Diofcorides non folia. vt Racllius,fed florem querno oleaginóue comparauir,vtim preffi codices Greci habent:fed pre jui td eft quere. cui,legendum 9»vo/ hoc eft mufco,cx vetuftiffimis codicibus recté docet Marcellus Vergilius. Quercus,certe & olex foliorum fpecies nibil commune habent, & Diofcorides defloribusclariffime lequitur.füntauréflores oleg. mufcofi,&c. vt Kuellij hacin reofcitántiam miremur. Idem 2.141. aliam Plinijleonticen (fue cacaliam putat, & aliam Diofcoridis, quoniam diuerías vires eis adfcribant : & Diofcorides feminum margarius fimilium nnllam] mentioném faciat: vbi rurfus hominis negligentia fe prodit.cum apud Diofcoridem « 42. Lobos Aral manifcftenomineritur. Quod viresattinet;cuin cetera omnia conueniant, non ideo diuerfa erit Plinijleoatice, | etfi quedam ci à Diofcoridenon memorataattribuat : Quanquamgraniseius ex cerato inunélis biciem exten-) fam & fine rugis feruari, Plinius etiam ij(dem quibus Diofcorides verbis de cacaliarefert 26.16, quod itidé Ruel- | liusnonanimaduertit. 'Cacalia quidem dicta videri potcft; quafi coccalia;quod coccis, id eft granis peculiaribus Anhigniatur : Eeoritice vero, vel quod fimiliter vt litho fpermon (quod.&ipfum, vt pauló ante monui, leontiom. vocatur J grans tnargaritis milia proferat: Vel quod radicis commanducatz fuccusarteriam fimiliter inuet vt» glycyrrhiz a Galen * tefte. Vocatur auté glycyrrhiza quog;lconticainter nemenclaturas Diofcoridis, Caterum Galenus pro cacalia cancanon,qyxaroynominaultt;Paulus cacanonyxexovoCancamon veró Ícribitlachrymam effcligni Arabici,myrrhz fimilem, odoratam, ad fuffitus vtilem , vi extenuandi corpora obefa, item abftergendi. & aperiendi obítructio nes,vt& Diofcorides pluribus. HancSerapion &alij, Arabes fic appellant: Jaccam er interpretes. Sed qua hodicin officinislacca vocatur,nec odorata eft, tec fimiles habere vires videtur: Ego eius" loco medicamentis myrrbam potius iniecerim , quàm vt Monachisqui in Mefuen [cripferunt placet, draconis vulgó dictum fanguinem;cui vis aftrictoria. N6 probo eos quí canchamum apud Diofcoridetn per cafpiratum fcribunt: Mirumautem nullam huius lachrymz mentionem à Galeno fieri. Ex confinio caliz cinnamiq; &can- | -camum actarum inuehitur:Plinius,nec alibi plura. Caccaliam Paulus percappa duplex fcribit,& eandem caca- no facultatem habere tradit:Cacaaon autém,vtiam dixi, Galeni cancamon,& Diofcoridiscacaliam vocat,vt nó. Íolumn eandem vim habeat. fed eadem omrinofit. Sed huiufmodi errores Pauli etiam alibi reperias, res eafdem " propter norninurm diuerfitatem diuerfas exifti mantis. Redeoad cacaliam herbam, quam leonticen quoq; vocis 1 tam dixi: eam quz hodiefit nullusadhuc demonftrauit,nam quod de carui agreft Ruellius fcribit certi nihil eff. & ex auditu tantum (vt apparet/ab eofcriptum : ego coniecturam faltem meam afferám , vt excitem diligentio- | res.In Galliz & Italiz hortis vidilachrymam vulgó dictam herbam,folijs magnis harundini fimilibus,candican- ' tibus, iriter quz caulis re&usaffurgit: & inter folia caulemá; nafcuntur grana candida, lapillorum duritie; vnde. irecentioresctiam aliqui lithofpermon nominant. Ea filisinferüt muliercula, & quedam itapreculas fuasnumee | rant. Hc nifi cacalia eft;sliam docericupio. Eft fané perquam dulcis , vtarteriz quod de cacalia fcribitur non. | minus quàm tragacanthaaut dulcis radix vtilis videatur, Herbz huius mentionem facit Hier. Tragus2.140.li- - thofpermum rnaius vocitans,grofr ffemmfamen. Lcontopetalum herba dita videtur, acti aliquam in folijs (zn Gracipoete Yocant)cum leone,vcl pedibuslecnis fimilitudinem habeat: quod tamen authoresno exprimunt, E Leontium etiam & leoninum femen;ciufdem herbz nomira funt inter Diofcoridis nomenclaturas, Habet hzc planta,vt Plinius & Diofcorides fcribunt, caulem femipedalem aut maiorem,alisnumerofum;quarum cacumi--4 nein filiquisfemina ciceris modo binaternaQ; continentur, lorem puniceum,anemones fimilem, folium braf- ^ fica, diuifum papaueris forma: radicem nigram,fimilem rapa;ftrumofam,tuberculis anbega d nudae j culorum eminentibus nafciturin aruis frumétarioagro. Hanc ego me ignorarefatcor: & fane meliusetii Ruels | j liusidem defe confeffus cffct, quàm patam leonis vulgó dictam, eandem afferendo.reprehendédi nobis occaíto- nem reliquiffet. Nam pataleonis apud Gallos non alia quàm cófiligo vel pülmonaria veterinariorum eft, de quá | abundedocuiin Boue cap.3- Eaquantum differatáleontopetalo, & defcriptionem partium ingularum confe- | renti fatispatebit:& infuper vires con(ideranti: radicisenim leontopetali vfusintra corpus eft, conéliginis non | item. Leontopetalon tertio gradu calida & ficca eft:confiligo,vt mihi videtur,in quarto & cauflica: eadé aut ma- | jore potius efficacia qua helleborusniger, ideod; illi antiballomenon. Lcontopetali radix aduerfatur omnium - Terpentium generibus ex vino pota;necalia rescelerius proficit, Plin. Picuram eius nuper MatthiolusSenenfts s dedit. Alia eftIeontopodium (quamuis idem noméleontopctalo etiam tribuitur: Apuleius capitefeptimo leon ' topodion defctibens,eadem ei nomina tribuit,qua Diofcoridesleontopetalo) de qua Diofcorides; Digitalis,in- ^2 quit; herbula efl:foliola habctanguftajlongitudine trium quatuórue digitorum;hirfuta; ab radice lanofa &albi- cantia;flores nigros, &c. Hanc hodieignotam puto: neceft quod magnopere eam nouiffz affe&emus ,cum ad amatoriatantum in vfu fuiffe Diofcorides fcribat (licetimextremo capite Graco addatur , cam phymata quoq. difcutere:) vt Pliniusquoq?cemon veleamon;qua cadem cft. Et Diofcoridisetiá deleontopodio caput in vetu. ftiffimis codicibus de cemoinferiptum erat,vt Marcellus Vergiliusdocet,qui & alia nonnullaaffert de herba hac Jj cognofcendalaborantibus vtilia. Atqui Plinius alibileontopodion aluura fiflere& bilem purgare fcribit, femi- w nelymphatica fieri fomnia;campeftri & gracili folo nafci. Item alibi, femen leontopodijtrituminaqua cum po- 1enta, tcla omniainfixa corpori ( fpicula fagittarum, alibi) extrahere. Sed hzc de leontopetaloin tclligi debent: di quodinde facilecolligo, quoniam à Plinio cognominatur liceron, (litheoron, vt Hermok. legit, & c bono o dorypetron & torinentoron : quz nomina apud Diofcoridem interleontopetalinomenclaturasleguntur,pau- | lum modo variantiayA&Uxnopov o agpvreg Ars opu Gi pov. ^u * 2t - venas Accedunt natalesijdem:& vires extrahendifagittas calida fice; facultati intertio gradu conueniunt & f. hzc facultas quibusineft;a tota fubftantia ineffe videatur. Sed (ialuum fiflit,quomodo bileurpurgat? egociere potius quàm fiflere dixerim: ea; caufaà D ofcoridectiá tradi,leontopetalon mifceri clyfteribus ad coxendicis dolores, nimirürea facultate quacentauriumiminus & co - focynthis,&c. - » | NE S ; M NU i | Fotte etiam Plinij le&opodjum fiae cemos, aliud eft quàm Diofcoridis, & idem (vel eadem ) potefteum hel: " gineciffanpelo vcl conueluolo;nempe bilem purgare;tela extrahere; Ky capittrum eft, aut vas eius Pgurz vtr | | füpra- | De Leone, Ha. Lib. [ j2j LU PB T. - [ "fupra docuiin Equo n.e. cuiusformam eius flores vcl tintinaboli referuat.| Vocatur etianvliceron putoà Gallis ' hodieq;,vtà "m porelt vtnomina que lcontopodio debebantur, Diofcorides velafius non rcctélecto- petalo adfcripferit Marcel. Vergilius cetnon dictum contjcit,quod freniinflar Ccoérceat amantium animos,Idem "ex innominato authoreaddit florem rofeum cffe;in quo folia albicent: quod veró inter folia medium eft nigre- Mcat. Quod fortead Diofcoridis cemum nobis ignottm pertinet. — ud atrio, m TEN K Leontopodion;inquit Hermolaus;in vetufliffimo Dioícoride appictam vidimus,fimillimá herbz quam vut. "gusex noftra confuetudine calendulam appellat, vteadem omnino effe videatur, Tec ille. Apnd meveró nulla "huius picturz & fimilium authoritas efl; vbi defcriptio longé diffentit. Pata Iconis;ft bene memini,in quibufdam - Tralig Gallixüe locis,non folum confiligo,vt iam dixi, fed etiam geranij montani quoddam genus vocatur, radi ' cibusoblongis,rubris.& niaxime aftringentibus/flore purpureo anemones,folijs m ulrifidis fpecie quadam digi "tati pedis,noflri ALuotvmrtz,id elt radicem fanguinis, quód illum fiftat;ap pellant. In hortos tranílatam , viuaciffi- !mam eff? obfernaui: V jr. UO bur. E £r - Brancaleonis;herba flaura;Syluáticus. Ktalibi; Herba laua (aliàs Maura)planta leonis ideft trifolium maius. E igas;id eft pes vel branchaleonis.herba,ldem. Eruditi hec nomina detrifólio afphaltite intelligunt. Oroban. henherbam in Bouishiftoria cap.3.copiofé demon(ítraut. Stm f e PD E —— Eamfali quidani;authore Petro Matthzolo, lupam vocant, quód deuoret plantas quz propeipíam nàfcunz 'turzalij caudam leonis: Inter Diofcoridis certe nomenclaturasleonem quoque appellarilegimus: Item in Geo- pon 2.40. vbiSotionis verba hzc fünt.Leguminum lco,ofprioleon Grzcis & oroban che appellatusnon proue- niet inatuis,fiin quatüorangulis & in niedio ario rhododaphnesramulosinfixeris. Quodfi velishanc herbam intotum non apparere,quinq; tetasáccipito,&in ipfis cum creta aut alio colorealbo. Herculem leonem ftran- "gulantem pingito;easq; teftas ad quatuorangulos & iti medium arui deponito.Alij teftam ita depictam in media 'tantumarea defodiunt. Eft &alia quazd&naturalis cra. (nos hic ex Grzco mutila Cornarij tranflationem re- flituimus)à Democrito etiani prodita huiufmodi. Quoniam leoanimal gallo vifo expauefcit & contrahitur: fi "quis gallum manibusftrenué comprehenfum circa agrum geftet, herbalconina (/Asarre(g- ard) mox abolebi- -tur.tanquam & ipfleonem timente: Xr T E LIP ME " Aliqui experientia docti (emiria terra mandanda gallinaceo fanguineirrigant,anquam tuta fic 1leonina ber- "Ba futura. Ruelliuscotmpofitavoceleontobotanonprotulit: — Wig J dt V" Boretva, eti. (otto) a oU aco eorr Go vitatem tape , Pindarusin Nemeis:hoc eft, Calliam olim vi&torem herba leoniscoronauit:vbi Scholia; Herbam leonis dictam ex Archemori fanguine prognatam aiunt. Alij, quod prz- ftat;ipfam Nemeam 1éorrg» Bowl» interpretantur, awgd zm xder! zu cho Jugo 5 dv Bruit /G- , Vt Bom hic non «berbani (edloeum pa'cuum (ignificet;in quo fcilicet pafci folebatleó Nemezus. Alij apium herbam: quód Her- 'eules victo leone;apio coronariin Nemeis vi&ores inftituerit fed imperite, cü & certaminisinftitutio, & ex apio 'coronz premium; Archemoro authori tribuantur, H ec Scholia. Leonis cuiufdam herbz meminitetiam Colu- -mellain Horto fuo;his verbis; Et hiantis (zua leoa;s Oraferi. Et rurfus; Ofcitat& feo. Numeratautéinterher- "basyernas & lorum gratia feri folitas,vt narciffum,hyacinthum, violas, rofas. Apparet (ané noméci à floris frgu- 'tainditum qus leonisinffar hiantisofcitet, vt ipfe loquitur. Libro quidem vndecimo,vbi profa rem hortenfemi 'eodemordine defcribit,quo priuscarmine, nülla eius mentio:fatetur & Hermolaus in Corollario fibi ignotam. ;Forte Aquilegia eftnoftra que verna efl; & Horum gracia feritur,quibus hiantem veluti rium refert. Oslconis "herba flore purpureo;Perottus fineauthore: Videtur autem cxiflimaffe ea0dem leontopetalon Diofcoridis effe; 'cui los paniceusanemonz fimilisattribuitur. Cyclaminam Theffalus herbam leonis (fideris: nà &alias herbas à figitiszodiacidenominat)appellat, Aggregator. Leontocharon,polium, vt habent nomenclaturz cum Dio- Tcoride. Cichorij fylueftris venus folio latiore; quod hedypnoida cognoiminant, flore luteo ih pa ppos abeunte; deonisdens vulgari voce dictuscreditur, Ruellius.Eandem.aut omnino & genere & viribus fimillimam,Diofco- 'ridis hieracium alterum effe dixerim. Herbazij quidamin Gallia thymelxam, léonem terrx nuncupant, Rue]: . * Animalia. Deleopardoit Panthera dicetur, Leontophonus cap.3.explicatus eft. Chimseram mon(trá ex les- ne;capra,& dracone compoficü fabulantur: fabulz allegoriam,& ingulorüin ca animali fignificationes inter- pretatur Czl.13.9. Prima leo;poftrema draco, media ipfa chimara, Lucret. Vide faprain Capra Ha. Chamaleori quadrupes ouipara fuoloco rractabitur. Leo feram fignificat; & virginem & pifcem, Hefych. & Varin.Pro vitgi- ne víquálegiffenon memini:Homerus quide de Diana;que (emper virgo fingitut,cahit: Eve c adorm Üixe zvc. "Leonem veró pifcem (nomine pifcis cómunius vtentes) non alium;quàm oftracadermon illü cancrorum gene "ris intelligere videntur,de quo in libro de pifcibus dicemus.In mari magno circa Taprobanen infulam infinitos pifces procreari ferunt;habentes ca pitaleonum;pantherarum,& atietum ;aliorümá; a nimaltim, Aclia Efl& "nter ferpeutesleo apud Nicandriü;alio nomine cenchrines dictus,oblongus, maculofus: quem Scholiafles leo- nem dici putat; vel ex variantibus fquamis;aut ex generofitate, aut quia rectà geflat cauda, & fe ea difflagellando 'excitatin pugn&:vel quia mordet;ac hominis fanguiné exforbet quz ipfa & leo facit Ql. Eaifch, t$, vox He- aicalobcap.4.- ab Hieronymotigris transfertur , à Septuaginta seus tov, vel pottus puptniposov: Efaie vero p.5o-leoab Hieronymo,;catulusleonisà Chaldao;&c. vt (nprain A.dixi. Ego vocent uvpwaAtsy nu Íquá reperio, c diuinare poffum qualefitanimal: & vt maximé (itin rerü natura, non rccte tamen pro Hebraica voce laifcls, E videtur,qualconem doctiffimi pleri: fignificat teftrancur: prou edi quidéztatis Dauid Kimbi,catulü ve- 'ó Chaldatcusinterpres & ipfi Septuaginta Efaiz cap.30. Abraham Prizollconis genusintclligit. Fleciam fcri-. pferam cum teperi apud Strabonemlib.6. hzc verba: Extrema Arabie vltimü promontorium fertpardales far- iffimas,& leones qui uvetireccld eft formicz vocantur, & eenitalia farfüm verla (Zavepagezdieo aucr(x) habent, 8e loremaureum,nudiores Arabicis. ( Eedem fortaffis formice funt Indic, quibus magnitudo Áegypei lupo- ;Plinie.) Leonesquidemaurei colorisreperiunturetiam in intimà Afcica:videin b. Tigriseftvrleo, Varro, grisleznzomniao fimilis videtur. prater folam pellem maculis exornat, Gillius. Megalihenesfcri piis man- tin Prafijstigres gignileonibusd üploferé matores.Tde. ;Catusleoni vel potiusleznz quódammodo fimilis fed cati auriculz acutiores,Iexizx rotundioresfant.Gry phem fudicüatunt quadrupedém vt iconem effe, vn- ibusetii robufliffimisleonum fimilibus, Aclian. Sphingem fabulanturex corpore virginis & leonis com pofi: am effe, A clian. Camclopardali pofteriores corporis partesIeoninz (unt; Mantichorz Indics fcrz corpus leonis Geelias feribit caudam ícorpionis medo fpicula infigentem,Plin. Leucrocuta ctiam ferx Indicz, colluni, Ep ez RERUM E wh Ddd 4 édudap s $96 | 3De Quadrupedibus... 10 cauda; & pe&usleonis apud eundem contribuitur. Dzemoniumlconinum; efl permixtio rationis cum atis ria lis ledentibus &iracundis, Andreas Bellunenfis. i |» . Propria. Leo.Acov,nomen proprium multis oltm virisattributum, Videturetiam Germanicum Leonhardi nonien àleone factum,yt Eberhardiab apro; Bernhardi ab vrfo;acfi iftorum inflaránimalium fortes dicas.Leo- nesdictos Romanosimperatores & pontifices aliquotin hiftorijs legimus. Eciyuvisv£a 3 AdovÜ Iepotic &» A luioucg OTREg dpins A PNoTS saura Wotseersy Ci ge aua expo senos, oraculum fictum in Equitib: Ariftophanis;tan- quam Athenienfibus de Cleone datum:pulchré enim colludunt nomina Leon & Cleon. Kovos[4acis p ifroaemw, sys aoi; Mudo Aye, Scholia. Et cum Cleon gleriaretur fe effe zvz 2 Adovr9-, Demofthenes interlocutor fubijcit, Ka. arde uw EAeoalbere Ny bv yesfondiooss A mA tuv v (B mvupoe enpatoBérrzu € aw Avmeatypiov Scholia.In Troezenia naui capta. àclaffe Xerxis, viroflrenuiffimo nomen etat Leoni , quonomine nonnihil fortaffe gloriabatur, Herodot. lib.7. Lconnomen ducis Athenienfis apud Xenophontem rerum Graecarum lib.r. Theedofius iuniorim perator Eu- dociam Leonis Athenienfis philofophi (Leonitij fophiflz Athenienfis filiam, Gyrald.) vxorem duxit, Egnat.. De Leoneimperatore Romano, vide Suidam:item de eiufdem nominis Alabandenfi rhetore & Byzantio philo- fopho;cuius hiftoriam in Onomaftico quoq; reperies. Platonis Alcyon à quibufdam Leonis Academici effe cre- ditur, Athenzus lib.ri. Leo T'ornicius dux defectioniscontra Conflantinum monomachum.poftaliquot pralia abeo captus;oculis priuatus cft; Egnat. Leon celebris pictoris nomenapud Plinium. avps Bow rtvovew, &c. sod Atari» dual Muti your Goss O'Avem(O-. Zeus arret» eóev, Antipaterin Epigrammate. Idem fortaffis fuerit Aftydamas Milefius, virlongé maximo & validiffimo corpore, voraciffim usq; , vtfcribit Athenzuslib.ro.: Leo Eurycratisfilius,Lacedemoniorum dux fuit contra T'egeatas, Paufan.in Laconicis. Leo Athenienfis, vius" exeponymistribuü Athenis;filiasfuas publice falutis caufa ex oraculotraditur deuouiffe;Idem in Atticis. Pan- taleontem éPifisoriundum tyrannum, Pifatilem appellat Nzuius; cum aliqui inde profe&i nunc Pifani dican- tur, Fcft. Legitur hoc nomen etiam in Statibus Hermogen. Leones aliqu otÍcriptores; Veteres & recentiores, in^. primo Tomo Bibliothecx commemoraui. Leonticus (Asovsvc) Argiuus Tragcedusinteropfophagos numera-? turgb Athenzo lib.8.Leontios aliquot vide in Dibliotheca noftra, (&aliquosapud Suidam Leontius flatuarius; - & Leontion pictor,apud Pli&ium nominantur:) Vbietiaá Leonellus, Leobinus & Leodrifius Ícriptorum recen- ' tiorum nomina,à Leone formata videntur. Acovzóg; nudum nomen apud Suidam : cui firnile eft I.eonides, non." tamen àlcone factum;cü fecunda per o-magnü fcribatur. Vt etiam Leonicus,Leophron, Leonás;à quo etiam al« - terum nomen viri Leonatus factü apparet,apud Suidam per n.fimplex (aliqui nó recté n.duplicant) & micron? in fecunda, quod non placet. Leontiadestyrannusapud Xenophontem rerum Grzcarumlib.s. Leontichus vit | in meretricijs dialogis Luciani. Samij Rhadinz & Leontichi monumentum habét;ad qued quiamoretorquen- 3 sur, vota facerefolent;Paufan.in Achaicis. Leontychidz etiam viri nomen apud Czlium Rhodig.legi. Leonti-- fcus,à Leontio diminutiuum, Hocnomine pictor Plinio celebratur. De Leontifco Meffenioacrocherfitelege Suidá Eiufdem Eliacorü fecundo Paufan.meminit.Leontifcus pancratiaftes Maniam meretrice amauit, Athen. | Leontius virile;Leontium muliebre nemen eft. Sed viros dcflexum àleone nomen ornat & fortitudinisfignum velomen eft:in mulieribus libidinisnota. Leontij enim & Leenz nomina meretricibustantum pofita legimus. forte quod leo etiam pro mulicbri pudédoaccipiatur,vt fupra dicti eft, & lexna pro fchematelibidinofo. Leon tij meretricis Epicurique philofophiz etiam Epicurex operam dedit,meminit Athenzuslib.rs.Leontium Epis: cuti cogitanté pinxit Theodorus; Plin. Cum meretricula etiá Leontium contra l'heophraftum fcribereaufa fit, Cicero t.de nat. Lexna meretrixapud Lucianum. Patientia corporisinnumera documenta pepetit:clariffimum ' in faem inis Leznz meretricis qus torta nó indicauit Harmodium & Ariftogitonem tyrannicidas;Plin.lib.7. Et'4 rurfus lib.54.Ipbicratis (ftatuarij) lexna laudatur.Scortum heclyrz cantu familiare Harmodio & Ariftogitoni; confilia eorum detyrannicidio;vfq; ad morté excruciata,tyrannis nó prodidit. Quamobrem Athenienfes & ho- norem habere ei volentes,nectamen fcortum celebraffe, animal nominis eius fecere: atqsvtintelligeretur caufa honoris,inoperelinguam addi ab artifice vetuerunt. Propter Hipparchi mortem (inquit Paufanias in Atticis) Hippiasiracundiam fuam tum alias declarauit,tum in mulierem nomine Leznam. Hancenimin tormentis do- / nec perirecafllixit, ciens illam amicam Ariftogitonis fuiffe; & confilij eiusminiméinfeiam exiflimans. Propter. hanc fceminz virtutem, dciectistyrannide Pififtratidis, eream leznam Athenienfesin rei memoriam cóflarunt; | Demetriüs Poliorcetatumaliastum Leznam meretricem Atticamamauit, Atheneus.Et rurfus, Lezna Harmo- - dij tyrannicidz amica, cum ab Hlippiatyranno cruciarétur, dob Eermovan GuorrtUoe "ris Damivoie, Hine elegans eme 4 blema effinxit Alciatus, quodinferipfit; Ne quaftioni quidem cedendum,id breuitatis caufa omitto. E Ín Coferunturolim habitaffe nymphe,qualeonibusterrite in Caryftum tranfierint: vnde & promontoriü | in Co Leon appellatur, Heraclides. Themiftoeles cum ad res Gracas conficiendasad mare defi cenderet;Epixies | Perfa fupctioris Phrygis przfecus, diu illi paratas tetenditinfi dias, Pifidis quibufdam dato negocio, vt illà cum 7 in vrbe Leoniscapite nuncupata diuerfaretur,obtruncarent. Acilli fertur meridianotem pore dormienti, deorít mater per fomnium feofferens, O Themiftoclesexclam affe, effuge Leonum caput, nei pfe inleonem incurras; Plutarchusin Themiftocle. Suntin honore intradecuríus Nili multaoppida; precipue quz nomina dedere oftijs:& Butos,Lcontopolis,&c. Plinius lib.5. cap.1o. (huic nomen pofitum à cultileonum, dicam inh.) Ibis: dem cap.9. Leontopcliteninter Aegyptt prazfeGturas numerat, Alexandriz octodecim in hiftorijs numeram- tur.harü vna eft Libya fiue Aegypti yrbs,in qua fepultus eft Alexander Macedo, (vade Mazybiviov etloNietoov Dio e nyfius Afer appellat) cum alijs nominibus diuerfis appellata tum Leontopolis propter Olympia d em. Alan ài] giatrem, qe 4 Faspte Qeorylhu Atovr(G» eiuóri Aem Euttatbiusin Dionyfium. Iuftinusrex Armeniam in quatuor ] artes diuifit. Earü prima ceterarum clariffima Heptapolis vocatar,cuius metropolis eft Bazanis(B afris)Leon- topolis prius di Ga. Euffathiusin Dionyfium. In ora (1d eft verfus mare Phoenices fitum eft Lcontos oppidum; Plinius. l.conis vicus (Grece eft Atovr(G xóm, que duae vocesin vnam forte coniungi d cbent, nifi Zur legend] fit, vtinterpres legit) in Arabia mediterranea eft, Strabo. Asórr» zaparin Phrygia eft, Athenzus, Inextrema ad meridiem Arabizora à Dira vfq; ad Auftri cornu,columng & are funt Pytholai; & Leonis;|&c. Strabo. | Leo tarne,Acoymipymapudaliquos,vicus eft circa Heliconem: vel fons;ita dictus eó quod Adraftoillici acrificantejleo agnum rapuerit, Varinusin Aon. Leontius alueus, AeovaC" zrop(G» j pro Alpheo: quoniam iuxtafontes eiusleas num fimulacra collocata funt, Hefychius & Varinus. Leontion,ciuitas Siciliz;On omaft. ritum, Lcontini Siciliz campi fertiliffimtapud Plinium celebrantur 18:xe.. Lcontini oppidum Siciliz'; Plin us 18 Scribitj FELUMU-LU UTEM CU ius ^ i" j Y TM C» DM Ds rv 1 De Leone. H. b. C. Lib. IL $97 ibitLycophronis iütetpres ;Lzflrygonas cffe , qui nunc in Siciliadicantur Leotitini g&c. Celi, A éeicics bus quzdam Atbenis; Pollaci & Hefychtoa Leone quodam virodicta, cuius fuperius memini. Leoni£um ri Vicentinioppidum cft; CaliusRhodig. . . | Mm UM Tue Wt E b. Lconesin Europanon nifi quadam Thracis parte reperiuntur:nam Nemezus, qui & Cleonzus , fa- E 3 ^ fT P- baud procul Armenia & Hyrcaniae Parthicus; Marallo.Sylua jubatus qualis Armenialeo, Seneca in T hy efle. Idxus, quafi Cybeleius, ab Ida Phrygiz monte matrideüm facro, cuius curtum trahi leonibus fingunt. Phry-. pius; cadem rationequaldzus; vel quod leonesmulti fint in Phrygia, T'extor. In Africa: inde epitheta, Liby- nuseo:improbior tamen eit, & magisinfidiofus , Albertus. Qnuatuorleonum fecu ndum colorem diffeentiz. inu eniunturinregno presbyteriloannis, ( vt vulgó vocát) in intima África, vtlegiturin epiftola quadam He» xraica quamin fine Cofinographis fue Manftezus adiecit; )nempeaureiflauijalbi & migri.Sunt & leonesformi- aureicoloris,vtfupra ina dixi. Oculosnaturanobis,vtequo &lconi fetas, Cicero 3.de Orat. CAaviiwvres d]s Morrecapud Homerum dicitur, vt fcribit Porphyrius à glauco,glaucumautém ze 2 Fa ^«wrQ-,abl acte,quod ef. Emu conuenit,& proindealbum.Sic Minerua glaucopisappellatur,& mare glaucum; & ipfa tranquillitas gà-, ene:nitefcitenim tranquillum mare,obfcuratur turbulentum;inde Homerus.usaave dli re dvi (G-. Hinc & ocu- i pupilla rAlcs S 82856io veby^4o, quod ex albedinefplendicét. Ariftotelesin Ph yognoiicis oculos leonischa- 'opos vocat;cofdem veró glaucos effe Apollonijinterpres probat: Theodorus charoposin Ariftotelefuluosin- ierpretatur. Rauam lupam apud Horatium deoculorum colore dictam interpretantur: quia rauuscolor, füluus lir fed nigrorishabensaliquid.Proinderauos oculos,charopos re&é dixeris: quádo & Porphyrio rauum elfe ful- uum dicit. Chatopos fubnigros putátalij;ac dici à nobis varios egopos veró fübglaucosfeu caprinos. Plutarchus in Mario charopos Germanor(ü oculos appellat;interpreshorrendosinzellexit;Czxl. Ecalibi,Glaucó pin Miner- luam dici putat Phurnutus,non tam quia glaucos haberet oculos,quàm.de formidolofo afpe&u,quoniá & glauci lice dlIopesi v av Xeorcanià O70 pat Arce 08 Doi aoie tocv Suwspdpuvov, Euftathius, Os leonis,Qowov y icc Oppianus ap- pellat. Os non dehominetantum,fed pecude etia & fera dici poteft.yeterum authoritate, vt deleone apud Ver. : ium lib.7. remit ore cruento, Nonius.(T'oricomaq; ceruicis flu&uantes, Gclliusdeleone, O quantum pet colla deeus,quem Íparfithonorem, | Aurealunatz cum ftetit vndaiubz? Martialis. Alceam herbam (excsenere [ylucítrismaluz) in penultima, vt quibufdam placet;fine diphthongo fcribitur, diflinguédi eaufa ab alcza, id eft nisanimantis cauda:quz etiam cercis dicitursquanquam & herba quadam cercis elt qua radij fianttextori. -bus.vnde& nomen, Hermolaus. Dealcea emblema Alciati extat ; titulo Ira; huiufmodi. Alczam veteres caa« Idam dixéreleonis, Qua ftimulánte iras concipitillegraues, Lutcacum furgit bilis, crudefcit & atro. Felle do- lor,furiasexcitatindomitas. X;«petov ówvy av icoco) Oppianus. Simiarum genusin Prafijs Indis cffc ferunt; bar« ]bato fatyrorum inftar,& cauda Leonisin(ignes, Aelianus... ^ | T. GTIPECCT HM | o6. Acorreiov Bod quo, rugitusleoninus, Vatinus, Hincexaudiri eemitus; irzdileonum. Vincla recufantuni, & fera fub nocte rudentum, Vergilius de Circe 7. Aene. Q'eufpuze rugitum Leonis vocat l'heocritus, & latibulum elus kolAlus x2. Qr gueodwu A&yeTaH Ddri Ava xau dre C A&üVT a Juged Y lasci Tov Gt c. Varinus.. Minimum dormiunt, fub lucent; dormientium oculi proptereain A gamemnonis fcuto formidinem lconino pictam capitefcribit Pau- Manias. A«Qvasev, deuorare;de leone;lupo,& huiufmodi feris dicitur. Menelaus confi pecto Parideaciem "T'roia- | rum praente, gem ABaY eji ey an Jm Pup Todes Evgony ü Eae V R&egivy TA LE LLenateov d jai TÉ QUTEDX LE0 EL TTER Uy (oen ) uy Xsbuvmen TRU v EEG TE Y6LUU COS Joe&go! T CETT Iliadis tcEt10. Xapmnbora urne: ZsUg Qoo» j ? A'eryeioiriyeavd aie [oue e2usivSMiados v. Et mox de eodéB2 5 dau de me Adv doeriveo qae, Gov OdndóUus Aupüy Ge xcpesav. aM4A€") dé t Quoc abyledag y My Ac aretaiirov(a e & qus dapuov EA Ber. Eizrep ys? »x; sUpimi erp. uso Quoc T0906 aydyas Xusxu-. Lei € d|psosw QuA dios avrete C4 uias OV fo. T. eire e ( ab O nGaNdis dm eio ) neuve secl diie&wy. AM Oy &p 5 je ves emi Audios 49) eu Tos EGAqm. Guereuimi Sene Sarà y,etpoc dutgvit. (Hisfim ilia vidémoxin d.) Item de Aiacc. Q2 W aigue, Atome [Booty Serm pasos au/Aoi0 | E'oy6Uolso waits qe € ctvépes alyponai zu | Ot vt pav Gne eiies (Bo Gut a2 (l0 Amgors Laocrlur C tov gluo 9 Godiv &Eatorratron ) ticus Tlonuseci bygtie rove. 9) itg eüvéegént ov. TüveréN e nareqeves Jor jutec 8 PN esc A vriov eir quios Du juesouaiw gro etas. Kou dpduaa ve deron motor Teéi 6e jaNuoc r2. liados lambda. Ceruusfortevul- neratus fagitta.fugit quamdiu potefl, defcffum veró tandem lacentemq; thóesinuadunt & depafcunturiózr ae Aj» gelesen. Slysiu les uev e dieses. curd ole Ibidem. Cotingitaliquando vt venatores cum canibus cer- n aut capram [ylueftrem agitent,& illein fyluamaliquó autin rupem euadar: Tày 0 vanae ioc s EQ Alo yvy yueG» Eis bSov,aixpat d|: aratro irte ans (C neo res Miados cp feed ty | QUAEST a ie » Catuli; inquit Nonius,non folum canum diminutiud,verum etiam omn ium animalium appellantur. Vergi- ditus Georg. quarto in defcriptione peftis, 'emporenon aliocatulorum oblitalezna Sxuiorerrauitcam pis. u^ ecius lib. s. At catuli pantherarum ,Írymniqueleonum. X«umwo: peculiariterleon um catuli dicuntur, Pol- x & Varinus;ijdem proprie Acornibes, Varinus, Etymologus exvuvor, paroxytonum, leonis catalum interpre. tur : exupov vero , oxytonum , aliorum animalium . Athenzus lib.7. Ariflotelem citat ;. qui fcymnon pilcent telarum generisfaciat. Scym uus Tarentinus, 9,uaozo:é erat excellens, Athenzus, /Efchylus Z8» Ocat csv Acovrióus Varinus in KilaLegs . O Goo & iGopun hyftricum & huiufmodianimalium catuli fant, Varie. üs. O' Bgaasleonum catuli apud/£fchylum in Agamemnone, fed validi & fj peciofi: dicnntur & Z2e« : fant qui luporum catuloseodem nomihe comprehendi putant , Eultathius, vt quidam in Lexicon Gracolatinum anfcripft. In Coinfula, apud veterem auctorem hdei integre ( ZElianum in Varijslib.:. ) legimus, de grege. Guiarico Nicippi, ouem non ritu nacurzagnum fedleonem pepetrifle. Prodigialeid (vterar.) vifum multis: fi- juidem Nicippotyrannidem portendit, quam mox is eftconfecutus, quum edito monítro, priuatum adhue t, Calius. | Fraus quafi vulpeculz , visleonis videtur , Cicero1. Offic. Oz. dv zapbon Qao wii G , de ivn$» , Homerus Hiadisrhó. Meles primus Sardiusrex ex pellice fualeonem genuit :quileo quacunque par- Iroram circumdatus effet, ex ea parte Sardes inexpugnabiles fore Telmiffcs iudicaucrant. Eur Mceles: 'ceteram partem murorum circumduxit , quacunque poterat arx Oppughnari, per vnam veró partem , tan- iam inoppugnabilem & pra ciam , circunducere pretermifit qux ad T molum fluuium vergit : atque illierc- raloaDarocaprae,Herodo:sliboke |— zh Ue 11 et T - «4 Extant lofuseft. In Afia diuertislocis. Cafpium leonem poete cognominant; à Capijsmontibus in Septentrione. ^ cus, Getülus, Maffylus, Marmaricus, Maurus. Fereomnia quz diximus deleone; habet etiam lupus, fed mia. dicanturleones Buriauiclid efttegij;& poetarum quidam dracones vocet glaucópas. Evaexudio Tm€)'T wA E. | go ENT De Onadrupedilue. à i D * d. Extant Martigiis epigrammata quinq; lib.r.nem pefeptimi16.19.28.79.& 148.de lepore per lufüm ts eunte per os manfucti leonis,ex quibus vel vnum recitalTe fat fuerit:eftautem16. Ritibus bis tauros non eripuere inagiftrt, Per quos pradafugax ttá,veditá, lepus | » Q nodá, magn mirumvelocior exit abbo[fe, Necmiila tanta nobihtateveferz. | E T atior zn [olaeon esl cum curvit drena, o "Neccasestantaconditurillefide. —— NM Ss vitarecamum noris lepus improbe quare, e^fdaqua confugias oralcongs babes. " Aliudeufdem poétz 9.73.de leonis &arietis concordia legitur huiufmodi: h Ma [yis leüf ama dHgi: pecori, aav ttus. T UU nian qti pofaére fide. e dui 7hfe lscet oideas,canea fl'abulantur i2 una, (0 Etpariter focias carpit Uterg, daper, | VAM ; ANccfetu nemortim gaudent nec mitibus herbis, Concordem fatiat (o vitdisa ignafomem. Ih magnisfeftis Tartarorum adducitur regi eorum co cicur , qui ad pedeseiusinftar catuli manfüeti jacens dos minum fuum agnofcit, Paulus Venetus. De Tigride cicurequz ferum leonemlacerauit, Martialisin Ub ipe dm culorum;epigram.18.Videin D. "'iti VefpafianiStrozz egregium carmen legimuslib.4. Eroticón jin leonem. Borf;j ducis Ferrari: qui obiectosetin caueatauros,vrfos & àprosdilaniarefolebat, lepoti & catulo circa fe vas ganti parcensttandem veró depofita manfuetudine, puellam. Suftulitingratus, cui quondam plurima debensy Pe&tendasq; iubas & fera colla dabat. Ovpcacovrasgenerofum aut fortem leonum inftar, 4 Asevszoupay, Hefychiu & Varinus. Aquilis velociores,leonibus ferociores, Saul & Ionathan, 2. Keg.r. Lamia meretrix Attica dicebag quód & Oa P END A&ovrec 6» E'Qéro y ey vate oA e 7rex ec. 1.quiin Grecia fortes vt Leones, Ephefi vulpes. afturg & molles fiunt, Aelian. Varin.lib.15; Senem quendam Plautusin Menzhmisappellat leonem Getulum olenteng edentulum: | Kk —Ompe[ls flabula alta leo cen fape peragrans (Suadet enim ve[ana fames ) f "fortefugacem j " | Confpexateupream.atit fim genter in cornua ceruum: — Gandetbiansimmane, comaid, avrexit: c hare? 0000 V'sfcertbus [uper accmbens latuit improba teter O£aeruer, Vergilius Aeneid.10; Similis cft ae apud Homeri IHiad.». (quamin c.pofui boc initio: 0 se A&zv fy zur: ) & p. (ibidérecitata. B4 j due dee tav, &c.) Nicolaus Erythrzus. Impaftus ceu plenaleo perouiliatutbás, (Suadet enim vefana fames) mandit; trahitQg. Molle pecusmutumq; metu:fremitore cruento; Vergil. Aeneid. 9.. Ad ére pv rede vlosov Ucv iQ» de reto O'y bal re ipli disyod ez egomuwaic ülsoyvs. Xpaluei opev zit Dori Ayo Auer Od EU e (yov aluie iar sea usvov as ba puol cen eu TS mM qz o9 (O- GB TEVy ET GFT0: 3) TH ereoou der, Ai u$ 7 a*y*risluüau (Era ot vro voe) UT oINAOICI &byrutmeU. AUTUp. i tutu [Ba Oeuc Soto EreH aUe, ( av E) eat Nerui "arte2pNerzu lu) erauw,) Homerus Iliadis quinto. Nó fam : Jicus,mitiingenio eftat vbiim pulerit fames;rapitur quo furoriuffit,& qualicunq; paftu propcllitinediam,vt m 1isindicat M. Maniliuslib.4.Aftronomicón dicens, Quis dubitet vafti quafit naturalconis? Quas; fuo dictet) figno nafcentibusartes ? Illenou asfemper pugnas,nouabellaferarum Apparat; & pecorum vínit Ípolio;atque: rapinis. Hoc habet; hoc ftudium poftes ornarefuperbos Pellibus, & captas domibus configere pra-das, Atqi. parare metum fjluis.& viucrerapto. Deleoneex cicurcefferato Martialisepigrammatum 2.75. d Verbera fecuri folus leoferremmagi[Iri, JInfertamá, pati blandus imorasaanum:—— 4 Dedidicit pacem [ubutoferiateveuer[a, Quanta nec án Libycis debuit e[feingus. : am duo de tenera puerilia corpora turba, Sangsineam ve[Iris quarenouabat bumum, x Sentus 64 anfelisc furia dente peremit. Martia non vidit maius arena nefas, Virgil lib.o. Aeneid. . Cen fanum turba leonem H ' (os Cumitelis premitinfenfissat territusslle | . J| ^ - eZd[per acerba tuensretror edit:Cü meg, terea ^ Jra dare,aut virtuspatitum:nec tendere contrá, T -— Jliequidem boc cupiens potts eslsper telayuiosd,. 2o Hasdahter retrodubius ve[agia Turnus — i Jmpraperata veferts 'Hisfimiliaex Homero capite quarto fcripfimus. | 5 | Peuortm quelisin aut Sancusille grata venantuta vulnerepellus, ' —— d "Tun denivin máuet avia lea: gandet, comantets Éxcutieus ceruicetüros-fix um, latronts oM Tmpanidos frangit telum. ci fremitoreeruento, —— Vergz, Aeneid. Q'c aiv ii Aseavio) civdpatew joyas Tis, | carmen Honicricum videtur:citaturàScboliafte in Pacem Ariflophanisfineauthere. Torualezna lupum fez| quiturlupusipfe capellam, Vergil. Acgl. Venatioleonum onager, Ecclefiafticits. Vtá;leo,fpecula cum vi- | ditabalta Stare procul campts meditantem praliataurum Aduolat, Vergil, Aeneid.6;. A/povsoes s ais qe Aca | XE audooy i3: Homerus Hiad.rho. Etrurfusin eodem: | LM | Qc dre ric qe A&o dpsel rgo Qs y aoa a 'emilwe, | Boexepévue aivyéAuc B£v GTI] TI6 aig. Tic dlb vot duse ev Tate Guy xesrrepdieiv gm IIoc rv,ear eene 060 20x C Ey ovre ar AV erDL AaQuost di Ajay, eu Di) ov vy kuUeG T CTYEA T Vopiiee T10?& pL. iC gow zowareslev, so exscuy Avaloy Gl uevous aiat o MsoovORO- cupéi,, ^ — Sicnullus Troianorum Menelao occurrere andebat, His Aimmlia quzdam vide fupra inH.C. OQ B Ata Gy Bsed pay $E wv dva aet LHopviGo, $$ obe £UAox ov xaeorkouuoiuv, 3 lMiadosquinto. Velut nacte vituloslezn Singulos cheulacerant; Horatius Carm.3.1.quomodo Danaides ma-. ritos fuosinterfecerint. Gryphescum alijsanimalibus certant ead; vincunt: contra leones autem & clephantes: noü ftant, Aelian. Monocerotis & leonis mutuam pughnam,;ad Monoccrotem differo. "OL Q'c Y Braw by ve kuweom C e dpotei OvpdUstios | Kore B ie Atv spl pera tel [Autos Oi Bre quevynto ( voy Bicis Gi) IE) e Qeon &vrgeoc- A'vaioi eara i) dixgvrizuci Suueee Aisy hate CA xmpev,g V eurem wulaqupuoy fp. ("suvewles, Tag6ei,E3: qoGerraaseinytvag d pu Errat; "Tato péot qs péQerous sioy e alid pay are Gay: Oz, Uca esersisree i VOpavs j HomerusIliados u.deHectorein pugnainftarleonisfegerente. Hectorad Gracoseum proftratum ab Achille vulnerantes; Bamere vuU Md arovpovstquov d suas 9v "n € atu'toi INexpot eiua Atayr Q» QuGeA umi Aa yoci, Anthelog.r.5.au-" thore incerto. : NE. EC à x , | T d: A. e. Ad Indosfapientes,quum Apolloniuscum eisconuerfaretur, deductus cfl (vt curaretur) leonum veríator: acerrimus,annosferé natustriginta. Huic venanti ingenslcojn cluneiuncturam diffoluit, atq; ita crus femurdg? in alterám partem diftorfit, Philoftratus. Aexvcrctiaad Leonum venationem,Suidas. Lentocomi;quiin caucis) leonum curá gerint, Czl. AzovTéxopuoi eio), Opplano:fed malim cü accentu in penultima, vt Varinus etiá babet & Etymologus;his verbis: A eovresop46- T] A&oVTO Wa avs Tek O7 pi 6A cu uoc Calius man faetarift vocat, fed lentoc od 335 dici poteft edam qui manfüctum jam curat Inlconem manfuetum in Am phicheatro proftratunz, 2 | | condidit: l [ ; ^ d : : ^ Ig E P 4 "m ! TS: * gu B | De Leone; H.& — Db. Lo .—— $9$ eóndidit Statius lib.z. Syluárum: Linei &oraces etfi ferrum violenteradaGtum tranfin ittant: venantibus tatricn ps nueniunit.Effringuütur enimineistum]leonam tum pardalium dentes;Paufanias in Attieis. Orus bellum ge- 4 P ^ lurus cum fratre Typhone;potius equum quàm leonern ad prelia fertur inflruxiffz:quia ad perfequen dü quoq; hoftem equus,leoin tpfo tantum cofli&u ele vtilis videtur, Camerarius. Hiftoriz hominum, qui leonibus ob-- Icéti; vel occiderunt eos, vel ab eisoccifi fant, referétur eirca principium octauz partis huius capitis. Leontcam 'vglleonten Graci vocant leonis pellem, Caelius: fcd hec cemmódius Grzcé fcribuntur, Acovzes | A&QVT. AEOVTHS Bolooxo xod dléouee Acor», Pollux. Aliqui ^eove oxytonumrfcriberemalunt,vt Scholiaftes in Ranas Ariftophani: à £yidas &alij plures. Athencuslib.o.circumfle&tendum afferit;his verbis;A 72 32 8 waatoerumgenptroviet wont Novo Six ASOVTÜSOUXÉG. GUX Y). Aves dl fauces tovc (Oo T 4C R9 Apa; x&v lu obyadmv au*y&wéaw, Suidas ex epigram mate: Ato" e» d|oea.co dibopua, kr, Hefychius & Varius. XawpQoTéaNE qb Axe aevi, V Aeovrluj éyebuuers. sra ac ja ^P Afofa 3 fouet to sip pirisoyetoie dliowanei. Varinus; Herodorus vir voraciffimus,«ei lom (B eis av Sorn Acoy Tic paving pAthengus. A4Q/ 4|: Btpuo, aree teo Atorr(G» ; Apollonius de Hercule. Ke? 9ipoyAosvg egy pans xx 5 Lyco- phron detemplo Herculis, Z«eQorésNs;rleoninapelleinduti feq. HerculisLycophron. si»9- 53 33 E A£ovrG- "dioe lacius Tzetzes. Mauri leonum pelles imduunt;& dormientes fübfternunt, Strabo. Barbariinter Cauca- lum montem-& fluuium Cophena, Apollonio & focijs leonum ac pantherarum pelles;à carnibus nuperrim di^ reptasdonabant, Philoftrat. Pellem haberefingitur Hercules; vt homines cultusantiquiadmoneantur, Feftus, "Aeneas tergum Getuli immaneleonis Dat Salio;villis onerofum,atq; vnguibus aureis, Vergilius s. Aeneid. Qué *Filualeonis Pellisobit totum,przfulgens vnguibüsaureis,8. Acneid. Ipfe Auentinus) pedes tegmé torquens immaneleonis, Terribiliimpexum feta; cum dentibusalbis Indutuscapitijs. Aen. Dat Nifo Mneftheus pcel- ] em,horrentisq; leonis Exuuias,9. Aen. Fuluid;inflernor pelleleonis; &eneas2.Aenc. Precipnumá;toro , & ivilloti pelleleonis Accipit Aencam,8. Aen. Auritero perfuífa Tago villofaleonis "Terga feri;Statiuslib.6. T he-: Pbaidosinter pramia certaminum. Herodorusvir voraciffimus «o:phacSu EE eie Jdri eov: povie, Athenaus: LA'U moro Vmrba varmuo ipod avs eO faeere Apu dlégysen Adovr(O» ai Qiu evov n mütevavs Theocritus Idyll M de Amycos | Adraftus oraculo iuffus filias coniungereapro'&leoni, cum venirétad eum, L'ydeusapri, & Polyriices conis pelo leinduti;illis elocauit; Varinusin Oedipo. ! F ' ^ ; Induitis meleonis exuutum,Ev3ere noi ali Aeovslu, prouerbium (inquit Erafmus in eos dici folitum. qui fus Ícipiuntnegotium maius facultate,quid; fe magnificentius gerütquaàm pro fua conditione. Quidam ab Hercule Tumptum pntant, cuiushic ornatus erat; vt leonis exuuio tegeretur jdeindealtera manu clauam , altera geflaret 'arcum;atq; hoc ornatu defcendit adinferos, Cerberumexztraé&turus?Hucalludens Ariftophanesin Rants, Bác- chum fingit, Herculis inftar, leonis exuuio clauad; inftru ctum, adinferos de(cendere parantem , vt Euripidem cum Aefehylo certantem audiret. Kidetur autem ab Hercule ,quodid geftaminis neutiquam illum deceret; vt^ jpotemollem & effceminatum.. Eodem pertinetquod Menippusille Lücianicus eodem ornata fe ab inferis re- ijffeadífimulat. Nihil autem prohibet quó minus prouerbium ad apologum illum referatur, cuius meminit Lu- cianusin Pifcatere-Apud Cumanosafinusquifpiam pertzfus feruitutem abruptoloro in fyluam aufugerat:lllic "forte repertam leonis exuuium corpori applicabat fi uo,atq;ita proleone fe gerebat, homines pariter acferas vo- |&e caudaq; territans.Nam Cumani leonem ignorant. Ad hunc igitar modum regnabataliquandiu perfonatus hic afinus:donec hofpes quifpiam Cumas profectus,qui fzpenumero viderat & leonem & afinum, atq; ob id nó: verat difficile dignofcere,aurium prominentiumindicio, nequenon alijsquibnfdam conie&uris afinum effe de- prehendit;ac probé fuftigatum reduxit; dominoq; agnofcenti reddidit. Cumanosautem hicappellat, non qui funtin Icaliajfed qui funtin Aeolide fupra Lesbum. Nam & Lesbij & Cumaninotati funt ftoliditatis, vt indicat Stephanus, (Deafino Cumano fcribit etiam T'zetzes 4.10.8 xi. & 10.323.) Vfurpat hocadagium Socrates Plato- »nicusin Cratylo;negansoportere dcterreri fcfe magnitudine difpatatiohis inflituta; pofteaquá femel leonis pel- in effecindütus. (erii Aeoyaloo 63e vta m cix 3enóeAia roy.) Lucianusin Pfeudologifta:Ovo: [e zv» Xaver | Asovalul, aie QawiabcT TT xou AQ dise pan TIS deg 3E XtaropG. opa epi i vado Ag ,fis Pc KuwaO diayuc un idav &U- j Suc etdevón dyoy ovz oV Twv U Gg tico qivToV 0x Brie uini «P etae óyxent /s areseequasev. E. ufebius Caefarienfisaduerfus Hic- | reclem;OLyzceng udioiuii QiAoso (93s j vi & Aéovr(O- OonewitlouA i dlogac. Demutaüitnonnihil de prouerbio Lucianusin Philopfeudecumait: To eov petvoy EXEAuUes ue Coro 75) A ovra U'eAotcv "tee ark aA Nav, Fic omnia Erafmus. Kod Kahlo ys Qao: TlwmGws Kvsg ASoVTlu) Vuoi ei enepivov, Ariftophanes: Tateoryeoepavrie as Aj mu eroe Ayer EA qi Varaoviks yet Gropyakbawn avc jo avTotaL6i 5] roy Tos Gre 9c acu Aatxd our aure. Asovilu forteinuerecundo fenfu 'accipit,vt Martialis leonem;vtina.dictum eft. Leonts tergus geftare, ceu prouerbio dici poffet in virum fortem; | quod id olim gcftàrit Hercules & poft eum Zielas (7:5ac/ illeapud Arrianum; Euftathius. Sed,vt mihi videtur; Bisun quidem animalium;vt vulpis,hinnuli, pantherz; pellesgeftarcillos, quorü fimilia funt ingenia, elegan- | ter dicemus:leoninam vero,propterafini Cumani fabulam,non ita a pté. EvadflecBuy sod oe oco eoBray Aisyollus mot un ovs Dg xau Gao uius uit Sh CIV. 0b TAY CIS OVTOL 0 GU £o (Qr Tv an ETOV TOU, 4 qd) a£ pero iaoratdiuns cioy arae; Neavrlos, v Tp [Ou A dio, Buftathiusin Dionyfium.Et rurfus, Emuvoez v£Gezóo, Gi» otv € Guedveveso vox rov al. adii EQoeneer ELexotuate Evi Gf borme. Leonis exuuiumfüper crocoton, Acor? Odd «eoxovo, parcemia,qui locum habet, cum duo qua "piam copulantur, quorum alterum cumaltero nequaquam congruit. Sumptum à Baccho quiboc ornatu de- Ícenditad inferos, apud Ariftophanem in Ranis; ( vt ditum eftinpracedente flatim proucrbio:) quo videlicet ' I^ , T r n ^ lafticos qui forisinfignia fuiinflituti portant; interius militarem imitantescultum:aut qui vultu tetrico, mori- Pbusfunteffeeminatis, Kooxamtv,yuucsxeiovcat o uvae Bue , Scholia Ariftophanis : Videpluraioterprouerbia ex am uftela Prouerbium Tov xasxoróv s Uus in muflela dicetur.Sup eriorisex Ariftophatie Suidas etiam in voce Keo- 70» meminit. Lyfander Lacedemonius cum ci vitiovertereturà nonnullis quod fraude fübinde agere videre- Quó (inquit) conis peruenire pellis non poteft, vulpinam affuiffe haud dedecuerit, Calius: tranfcripfit au- mex Lefandro Plutarchi, v5 A&ov TH py] Liciyreuy ave oaocvile «od clup ol A agrex! ui vE S iit y un] Qoi ade uode tvi - Cy G0 S ryL oe Aeon. [47 Q'ute (G ^ H'doAo 2 oiuQi 5 ate Qeedov je xov Qu3ov, Suid; Or ux tQavérrana Asoym g qÉBrpor- icy sli) a Armreluly n d|easatelv xav X0) dloioqu:v, Apoftol. pluralegesin Vulpe G, Veftes in corio leonis deuo- z,tute (untàtineis,Rafis & Alber. Si fepolconis cumallijstrito,ita quód odorem allij vincat,corpusaliquod ungatur,numquam lupiaccedent ad ipfum,lidem, Sicum fepolconisliquefacto circuitusouium in 264 tür d " 3. E) - : 21125. AN cut s SH C 600 | De Quadrupedibut. We E (aliàs;diflilletur ) nunquam accedentad eum lupi necalia rapacia;Rafis& A[bertus.Si quis linat corpüs fuum fe porenum leonis,terrentur ab eolupi,Efculap. Si fepo cius liquefactoinungaturanimal;nonaccedentad ipfümi. - mufcz (vel vtalij habent;lupi,autbeftiz,aut ferpentes) Rafis: Si fuffitus ex Ícpolconis cirea aquam frat,velex eà aliquid in aquam veniat; prohibetlupos ne bibant cam (neaccedánt & e bibant eam;Rafis: )lidem.Leonisadi pemaiuntamuletum effeaduerfusinfidiantesZvnQaapuunor eit 2n a AU cas, Diofcorides. Fatemur & fin pudore quidem ( inquit inannotationibüs fuis Marcellus Vergilius ) nefcire nos quibusinfidijs & bic & Pliniu refiftereeoninum adipem dixerunt: hoc quidern monebimus,fabulofum & ex vulgorepetitum videri. Ego ve- ró Marcellum miror,qui nodum in fcirpo quarat: fciunt enim omiies quo fenfuinfidiz nominentur, cum dc Ícilicet & eximprouifo aliquiscapitur;lzditur.occiditur.Hi dolijhz infidiz ne quid poffint,leonis adipeimn inufie &um praftareaiunt,vi fcilicet magicanon naturali. Refiftere etiam infidijs videtur,Plinius. Etruríus, Mago- rum vanitas perunctis eo adipe faciliorem gratiam apud regespopulósve promittit : przci puétamen co pingui, quod fitinter fuperciliasvbi cffe nullum poteft.Similia dentismaximé à dextera parte; villiqueé roftro incra romiffa funt.Leonis fanguinefi quis corpus fuum linieritab omnibus beflijs erit tutus,Sextusscandem vim fe- ré adipi Rafisattribuit,vt dictum eft. Helianthen vocat Democritus herbam in Themifcyrgregione & Ciliciae montibus matitimis:qua cum adipeleonino decocta, addito croco & pálmeo vino perungantur niagi & Perr rcges,vt fiat corpus afpectu iucundum;Plinius. Superomhia eftcompofitio quia inui&os faciunt magorü meit- dacia: Cauda draconis & capite, pilis leonis é fronte, & medulla ciufdem;equi vi&oris fpuma;canis vnguibusad- alligatiscerutno corio;neruifque cerui alternatis& dorcadis;Plinius. Equus fequens veftigia lupi (velleonis, Ale bertus:non probo) cruribus obtorpefcit,vt moueri non poffit; Rafis.Stercus leonis in vino potum(aut pofituni in vino menfura dauic;Rafis)facit abhorrere vinuin; Albertus; | LES —OChs Nattionemquandam LibycamNomadum , tuti álijs tcbus felicem , tumla&e abundantem, maximoruta | lconum, magna multitudo de fuislocis depulit, JElianus. Dilaniatus eft Paphagesrex Ambraciz,dumleznz cad? tulisflipatz occurriffet;de quo Ouidiusin Ibin.Foeta tibi occurrat patrio popularis in aruo;Sit4; Paphagez cau f;lezna necis. Hyas item frater Hyadumàleznainterfectus eft, Text. Am praciotzleznam colunt fumma reli! gione,quód tyrannum ipforum dilacerárit,ZElianus.Iuxta Indum fluuium mons eft Lilzus nomine , à Lilzo pa- ftore dictus. Hic cum fuperflitiofus effet & folam Lunam coleret, ac noGeintem pefta eiusaliqu ando facra per-- ageret, reliquidij contemptum fui egre ferentes, duosin gentesleones eiimmiferunt;à quibus laceratüs; in fu nominismontem mutatus cft. Nafciturin eó lapis clitotissoume/s, colore nigerrimus,quem proornamento in-y cole geftantàr7eis coxojuclego erue AoiéSid eft auriculis, Plutarchusin libro de fuuijs capitevitimo. Nota eft hi-.— floriaBabyloniorum amantium Pyrami & T hjsbes,vtab Ouidio Metamor.quárto defcribitur. Pactum eratfub noctem cgreffos vrbead fepulchrum Nini fonti proximum conuenire: prioradfuit Thysbe : venit eccerecenti | Czdcleznaboumfpumantesoblitari&us, Depofitura fitim vicinifontisin vnda. Ea vifa fugit Thysbe.& ter- | go velamina lapfarclinquit.Hzc cum reperiffet lezna;ore cruentolaniauit. Pauló poft Pyramusaccedens,vefti- | gia ferz deprehendit, & veftem ftatim cruentam reperit, vndeconijciens T hysben perijffe, fao fe gladioiugula- . uit: Mox fuperucniens Thysbe,eidem gladio incubuit. Fuitin Scythia;av; (vtalijsplacet) Numidiavir quidam.) fxuitizincrcedibilis Therodamas nomine:qui leonibus(quos multos habebatin ftabulis )przbebat homines de- vorandos:Ad quodallufit OuidiusinIbin dicens, Therodamantzos vt qui fenfereleones.Item in Ponto, Non J| tibi Therodamas;crudusq; vocabitur Atreus, T'extor. Hyades dicta funt, vt quidam volunt;à fratre Hyade,qué^ àLeznainterfectum venádoluxerunt, Erythreus. Regum lib:3.cap.13. defcribitur hiftoria prophetz cuiufdam; .- qui cum Domini potentiam in miraculisaduerfusimpium regé Hieroboam additis vidiffet , & interdictum Do-3 miniaudiuiffet;ne qua venerat via rediret, nec ederet biberétueilloin loco, idd;à feniore quodam prophéta de-7 ceptus neglexiffet;afino veGusinitinereab obuioleone dilaceratus cft, illzfo interim ad cadauer vnà cum leone ftanteafino,donec fenior propheta reauditaad fepulturam id tolleret. Eiufdé libri capite vicefimo fic legimus: Cum propheta quidam diceretad focium fuum in fermone Domini, Vulnera me:& ille nollet,addidit:Quia no- | luifti audire vocem Dontint,eccerecedes à me;& percutictteleo. Ileigitur cum parum feceffiffet; à leone lania- 7] tus cft. Dixerunt quidam ad regem Affyriz, Gentesquas tranftulifti de Babel & collocafti in ciuitatibus Samariz, 'non cognoueruntiudicium Dei terrz;idcó immifit eisleones (haaraoth)qui interimunt co5,2. Reg.17.Ignatius. epifcopus Antiochenus, Ioannis Euangeliflz difcipulus, quum nullis tormentorü generibus à fidei noftre cultu | poffet diuerti, l'raianiimperatoris mandatoleonibus fame diuturna maceratisobie&tus eft; Satyrus quoque & | Perpetua martyres pro Chrifliana pietate certantes,fub Valeriani & Galieniimpp.perfecutioneitidém Iconibus deuoti,& ab eis deuorati funt, Textor.Alias martyrum hiftorias quibus obie&isleones pepetcerünt;capite 4.re-. tuli. DefcenditSamíonin Thimnath, & ecce catulus ex leonibus cum rugitu ei occurrit: quéillefpiritu diuino. afflatus hoedi inftarnudis manibus diícerplit: Et pergens cóuenit mulierem quam du&urus erat: & reuerfus poft: aliquot dicsvteam duceret; declinauitvt videret cadauerleonis, reperitd; in eoexamen apum & mel, &c. Hinc: etiam enigmaiuuenibus Philifteis propofuit huiufmodi: A voracecxiuit cibus;& ex forti cgreffa eft dulcedo; &c. Iudicum cap.14. BenaiafiliusIehoiadz vir robuftiffimus, percuffit duos fortiffimos ex Moab:Idem defcendit & | percuffitlconem in medio foues temporc niuis; Paralip.r.11,& 3. Regum 23. Pafcebam (inquit Dauidi.Regi7.)' patris meigregem , & venicbatleo vcl vríus,& tollebat arietem de medio gregis, & perfequcbar eos,& percutie- bam.erucbamá; deoreeorum. Perdiccas Macedo quifecutus eft Alexandrum in bellis vfq; adeó fuit audax ; vt aliquandoin fpeluncam leznzlatibulum folusintroiret. Verum legnam ipfam non deprehédit;fed catulos eius! fecum exporiauit:& magnam hominum admirationem hocfacto meruit. Etenim nó folum apud Crzcosrobus] ftiffimum & bellicofiffimutn animallezna putatur effe, verum etiam apud Barbaros. Proinde dicunt, Semiramis | dem Affyriam,non fi quando Ieonem cepiflet,aut pardalim fimilémue feram interfeciffet:fed fileznam effet na- &a,animum extuliffe fibiq;in-eo placuitfe, Aelianusin Varijslib.zz. Ab Acropoli defcendentibus (inquit Paus] faniasin Atticis) Septentrionem verfus.monumentum eft Alcmenz;&c. & propeillud Hylli filij Herculis: quo: non multum abeft Apollinis € Dianz fanum,quod extructum aiuntab Alcatho cumleonem Citheronium oe cidiffet. Ab hoc enim leoneinteremptosaiunttum alios tum Megarci regis filium Euippum :Itaq; regem illi qui leonemiftum occidiffetfiliam promififfe vxorem,& fimulregni fucceffionem. Alcathum igitur (A2::202v) Pelo pisfilium;adortum cffeferam & viciffe: & cfi regnaretzdem hác condidiffe Diang Agroterz, & Apollinis Agra, Xylimachus Agathoclisfilius,dum Calliftheni philofopho (quem fepius de virtute differenté audietat) ab * le CL X xandro E Totg o fDeLene H. ob. L6 od (or. T 89) — Xandroin foüeacum caneinclufo, ad remedium miferiz, venenum propinaffet, ac propterea elu(dem A'ecxap dr] — — factum zgtéferentis iuffu, leoni fuiffet obie&us, rem toti memorabilem pofteritatiegit/ Manum fiquidem ami- | euloinuolutaminos leonis intulit; arreptaq; lingaaferam exanimauit, Textor. Hoc£a&o, vr quidam fcribunt; « vehementiuspoftea Alexandro dile&us, & apud eum in hónore maximo fait; & tandem poft mortem eius Per. gamo prafait, vbi thefauri regis fuerunt: Vide Trogurn libro 1. Alexander Magnus Lylimachum familiatem fibileoni obiecit. Nunquid ergo hicLy(imachus, felicitate quadam dentibus lconis elaplus, ob boccum ipfe re- .. gnaret, mitior fuit? Nam Telefphorum Rhodium amicum fuüm vndiq; decurtatum;cum aures illi nafumq; ab- icidiffzt; in cauea velut nouum aliquod & inufitatum diu pauit, &c. Seacca deira. Polydamas( Scotufzus) lco- nem magnitudine vifenda & robore confcic, & quidem inermis prorfus inobfeptusqQ: , Herculis fimilem auda- 19 ciamaimulatus, Czlius: Tranftulitautem ex Paufania, qui Eliacorum fecundo, Montana, inquit, Thraciz regio 5 intra Neftum fluuium leonesalit, qui fzpein loca Olympo finitimaeuagantar. Huius montislatus vnum ad Ma- cedoniam vergit, alterum ad The(laliam & lumen Peneum, Hoc inloco Pol'vdamas leonem in Olympo con- -—— fecit, &c. vt ex Celio recitaui. Ab eodem Polydamatiteferociffimi tauri pedem mauu detentum ; donec vngu- lam dimitteret: in Tauro dixi. In Leonem à bübulco occifüm Anthologi] 6. r1. hexaltichon extat. huiuf- , modi: | m «SN » à ; Li - ' e e V , , - Ilvers cvv A£ovr(Qs ai QAOiUGETO dioua Zóc(B- b BumuAlov d|ueA dovéboz us Aon xameDaU x ovros ay | Quà «er. & juoDons au Oie Oni Eu Neve. Meéq'eizd[ LT TICEV 6 9yig etu euer (D odaot s B2utSetes ty Sewaly d|; eise e [Boowrotaia. | ] Achilles adhac pet Asoyz£osiy cDypo TegoicTV &meatoye (bovov, XOTÉECT &vauot 5 Pindarus. Phyllias quidam ptopte . £9 amorem pueri, iuffa illius captas à foferas, volucres, &leonem quoq; ferum; ei ttadiditdomiras: taurum verà ws, poftremovi&um cumilli negaret; indignatus puer faxo defiliensin cygnüm auem mutatuseft, Ouidius 7. Me- tam. Teumeílus monsef Bootiz feuciuitas, &c. vtin Oaomaftico docetur: vnde dictusleo Teumeffius inau- - dite mdgato ip qui omnibus terrori erat, quem Herculcsadhuc pené puer occidit, eiq; pellem detraxit, qua poltea pro pallio femper víus eft. Hicleoà Ioue in coelum translatus dicitur, vt gloriz Herculis confuleret, qui eum inermis occiderat, Alij tamen non hunc, fed Nemezum leonem,itidem ab Hercule interfectum , intet fi- dera relatum dicunt. Sed de leonefydere faprain n.a. Gezvpo cu Qo x2) Xo/xeisoan(9» Atun, fenarius Lycophronis vtScephanus citat. Nemea vel Nemee, regio e(l Arcadiz vel Elidis , in qua Dryopes habitabant: vel fylua, inter Cieonas & Phliuntem. In hac Argíni ób Herculis memoriam Nemeza acra celebrare confüeserunt;eó quod. | immanem ]leonemin ea interfeciffec, Molorchi hofpitis fui faafu culus filium leo interemetat. Vnde & Molot- /$0 chzum leonem quidam cognominanr. Si feuum premeres Nemezutm Phoebeleonem, Lucanuslibro t. Eft & | — Nemeafons, item mons. Vergilius Aen. 8. de Hercule, Tà Cre(lia mactás, Prodigia, & vattum Nemez fubrope leonem, Aufonius pro Nemezo leone Cleonzum dixit, à Cleonis oppido Arcadiz prope Nemeam (yluam, Cognominatutr & Bembinetas apud poetas, a Bembina Nemez vico. Ateucr vi 9voecy BeuDiwijzuo A£arr G», Panyais | — apud Czlium. Ex Cleonis Argos duz funt viz , vna breaiorqua pedibustantum itur: altera quamuis & ipía an- /— guftacircumiedtis montibus, curribus tamen aptior eft. In hismontibusadhuco(tenditur Ípecusleonis, & regio —. NNemeaquindecim circiter fadiaabeft,in quacemplum vifirur Iouis Neues, Paufatias in Atgolicis. Nemeorum . ludus fanebiis eft ob Archemori morteminftirutus,&c. Hunc Hercules deui&to Nemezo leone inftaurauit, '- &louiconfecrauir. Celebratur autem tertio quoq; anno,Panemi menfis duodecimo die,cerramipibusequorum t; &gymnicis, Scholiain Pindatum. De Nemeoram certamine teperiesnonnibilapud Aeliannm libro 4. capite | 49 de ijs qui memores beneficiorum fuetunt. Lco,inquit Varinus,in Nemea regione Argluaerat) necferro vulne- . rabilis, nec vllo genere teli: hunc Hercules fuis manibus compreffum occidit, & exuuium pro vefte geftauit. Contigitautemaliquando vteum tranfeuntem Telamor ei amicus, qui filijs carebat, loui facrificans inuitaret rogatetq; , vtficami&us leonis pelleToui patri fao facrum faceret, & vt filius ci nafceretnrorarer, Herculeigitur 5, phialaaureaaccepta facrificante, & profilio Telamoniimpetrando Iouem orante; 26:65; ideft aquila preteruo- - Jauit. Itaq; iuffit vt filium nafcituram Aétón nominaret, Quarefilius Telamonis natus, primum Aé:ó:, poltea Aiax ditas eft. Adultum Hercules pelle fna obtexit, eamd; ei donauit :qua tectus ; vt nugantur; inuulnerabilis - etat: (vt & Hercules ) eotantum, vt quidam volunt, loco excepto, qui pharetra prinstegebatur, cum pellem ad- . huegeftaret Hercules: (in Aiace vero eam geftante, excepro eo loco quo fcutum tenebat, Ifac. Tzetzes, ) Sed - hzcnuge funt: Veritasautem fice habet, Aiaxcum egregius miles & ín multis przlijs verfatus effect, nunquam 50 vulneratus eft, vt qui fibi optime caueret & fcutofe muniret. Sed pofttemó cum ip(e fao f gladio perlarusaut - collum ada&oiugulaffet , eas tantum partes vulnerabiles habuiffe, fabulati fupt, Hucufque Vatinus; & Ifacius —. Tzetzes Scholiaftes Lycophronis: ex quo corrupta apud Varinum verba hac, Avo 06 Qpatasw. tjooiAerD Wy. eivad rhy Alowrer, fic refitues : Aoid[g Darw von 0) xAcid|o civay v&oróv Ala: Hoc eft, Nonnulli Aiaceim fub iugulo val- netabilem fuiffeaiunt. Nemea ( inquit Tzetzes 7.101; ) regioeft Argiua, fic didta quod multisabundet paícuis: hanc vaftabatleo quidam inuulnerabilis, Eam Hercules emiffis fagittis, & confra&a iam ictibus claua;cum non- dum interemiffzt, nudis tandem manibus compreffam occidit: € pellem vnguibusferz incidens; $Qoe rai | Bajuegà) cimtoov 6» iei. Vocatautem huncleonem Néueov, alij Neaedw. — Plutarchus in libro de lunijs iuxci 12 Inachumtum alios montes effe ícribit, tum Apazfantum di&um , quiantea Selenzus ; id e(t Lunaris vocabatar: -- «Nam lunoirata Herculi, vt eum vlcifceretur; Lunam fibi conciliauit; quz incantationibas rpagicis ciftam reple- L 6o uit[puma:exquanatum leonem maximum lris comprehenfum zonis fuisin Opheltium montem demifit: Vbi . Mlle paftorem quendam ipdigenam Ape(antum nomine laniauit, & monti nomen faum reliquit; authore De: modocoin primo Heraclex. In Hercule farente Senece hic fenariolus legitar ; Sublimis altas Luna concipiat Le feras. Sed codex quidam vetuftus pro altas, habet alias. Cuius intelle&um loci (inquit Politianusin. Mifcel 17.) |. nontemere aliunde, quàm ex Achille defatpferis , qui in Commentarijs Gracis A rateis fcribit, in Lunaetiam |. habitari, lluuiosd; effe, vt cetera ficut in terra: quin Nemezum quoque, inquit; illinccecidiffe leonem fabulan- . tür. De Apolline mutato in leonem, lege Ouidium libro fexto Metamorph. De Hippomene itetiinleonem;li- | — bro ro. & de Adantainleznam mntata, ibidem. Caretes inleones mutáti ; vt paulo poft dicam ín loco de di s. p Lupi& Leones apud Circen pharmacisin feras ex hominibus mutati, non feti, fed sodoi umor oeclvoviec Od yff. xc ». Proteiconformatio in diuería corpora imaginum falíarum rationem continet, quibus deludimur: alij in alijs te- 579 busfummum flatuum bonum: quod (i quisin ambitione & fuperbia id collecet; leo exittimaii poteft, Czlius; T x Sap ! iee 13 D - ^W a NT & : 1 v y, L A t 3 Pe: - : : i eucont.. y ^ . : - : n Euwx MY "3 2 OO APE OE RAT : DOZ a E eL IEEE up CGiptf dip dem 2 J - Ecslbi TimzusPychagoricus faquit; niutationemü bcfuasinduci pácat f,156,ad tertotem homlusm implo- rum,vtpcenz faltem forimidineà virijs retrsbantur. Etmox, Non defunt quiifti licinterpretentur; vtániiarum qua fimiiem brutis daxcrint vitam, alie inrer alias beftiarum wurbas dígeríentur: Quod ipfurn Piatonis do&rine valde confentaneü putat O ympiodorus. Quod (i habitumintelligamns.non fpeciem;arbor erit apud Placouem, «ui nutritieni deditus, vel Herculis quz ftam in eaa:triturus, die noCtaá; corpebit : miluns, qui raptu etuet per concupifceottam: leo,qui egregié militabit: draco.qui crudelitezingenus hnmánum debaccliabitur. Empedo- elesinquit, fi poft exceffam & vita horno de femetiploia beftiarüm naturá demigrat, multo praítautiffima com- gnutationem effe,qua fic ex homine inleonem. Sin homipese natara fuain plántás commurantur; optimam effe - conuetfionem,& demigrationem ex bumanógeuere ip laurum; Aelian, Vir quidam ( et fcribit Philoft. [.b.g. de vita Apollonij leonem manfuefactum exloro veluti canem,quocun: voluerat ducebat.Lieo autem nó modo ei E. «juifc ducebat blandiebatur, fe cereris omnibus qui obulam acceffiffent..— l'alimodo vir mercedem querens snultasiam luftrrauetat ciuitates: quineua remplaingredlebatar, quód nudus caedibus effer & impollutus: neq; enim hoftiarum fanguinem lambebot: & excoriatasatq; in f:uftra diaifasfacrorü carnes nop attingebat:íed inel- litis placeutis ac pane eciam & olertbus vefcebatur, coctas quoq; catnes edebat: & vinum quandoq; bibere vifus eft;cum antiquam ferueret confüetudinem. Isitaq; leoad Apolloniam veniens, qui tám forte intemplo fedebát, & ad elus genua procumbens, humilius etiam quàm homines facerent, fupplicare videbatnr: quod vídentes ol eftabant mercediscaufaid facere arbittabantir, Refpiciensautemipfnm Apollonius; Hic, inquit, leo me rogat, vtves doceam hominisanimam (e liabere :eft autem Amafis,.quondam Aegyptirex circa Saiticam prefeduram. Quibus verbis audiris leo mirabiliter fremens, lachrimabilé rugitum edidit; tum dentibusinfrendens,cum plo- xare pculdubio videtetur;aptiffime lachrymas fundebat. Demulcens igitur ipfam Apollonius Ego (inquit) leo- £4 Y mem cenfeo Leontopolim mirtendum effc;ibid; in templo collocandum. Regem enim maximéin regi belluamy - icohueríüm, tanquam egenü mendicare indignum indico. Poft heccongregati (acerdotes Amafidi EAR Cai r & belluam torquibus vittis; redimitam;ininterioré Aegypium mi/écé: übijsanteipfam carmina & hymnos de- xantantes,Hec Philoftratus. Magi omnes metemplychoefia credant;ó communé nobis cum yeliquis animalibus maturá ipn(inuantes,fymmyftas & eos qui facrisij [dé initiati funr,leoncs appellat: mulieres vero(fcilícer ijfdé facris , - 3uitlatas)hyenas:miniftrantes veróccoruos:patresaquilas & accipitres,& quileonticis facrisinitiatur illi vatieani- | aznalium figure circumponun:ur Porphyrius. Leonis& muris apologum ex Babrio;Suidasin Yoce oei£orery o, his "verbis recitát) lunt aurem fenarij fcazontes. Kouia plos AlerrQ» obyoltc sabio Aie ertlo ade. 65) Adv 39 dan. Oe/Zac b Syalmir eooe Done G" volo. Nos inter Babrij apologos eundem legimus,fed alijs verbis, & communibus fenarijs. xA pologum deleonis.afini,& valpis focietate, referam in pronerbio Leonina focieras, Leo apud Aefopum zgro- j 6 xarc fimulans,belluasomhes capiebat que ad vifendum accedebant. Vulpesautem, Quid(inquit)hacingrediens: svtilitatis capiam, vbi tutó manerenullus poteft , exeuntium autem vefligium nullum video ? Philoftratusin vita j&poll. Eundem apologum Horatius in Epiftola prima primilibri, hisverfibusrefert: — Zr Quod Lfime populus Remanua fortéroget, quur INon vt porticsbina frc sudseyys fruar [dem | Nec fequar ac fagiam, qua diligat sp[es vel edit : Olim quod-valpesegroto caztaleons — ' URNA *Refpondity referam; quia vae ve[lgsa terrent. Ornniate aduerfum fpettantia, nullavetrorfam. *Bellua multorum capitsrb es. — Yolyleos grs sy augotaviiovan eivai x eugots $1405 T) Afovx Td] pao eum clostiloe Senxvun; lulianus in exeniplis. ; | « ee Ce ; In Hecatombe (iaquitTalius Capitolinus ) (i imperatorium facrificium fit, centum l^ones, centum aquilz, & c&tera huiüfmodianimalia: quod quidem eciam Graci quondam feciffe dicuntur, cum peftilentia laborarent, 40" d amultisimperatoribusid celebratum conftat. . | : T. EA Sub Arergatis fimulacro fpecies]eonum funt, eadem ratione terram effe monftrantes, qua Phtyges finxére 3matré deüm, id eft Terram, leonibus vehi, Maerob. Mater Deüm Lconibus vehitur, validisimpetü atq; feruore animantibus: quz natura cce'i eft: cuiusambituaércentinetur,qui vehit terram,Idem, Cybale Dea eft moatana, Sdeo vehitarleonibus, Schol. in Aues Ariftophanis. Phafiana deo,non alia quàm Rhea videtur: cymbalum ením - smanibis tenet: & leonesthronofübijciuntur, Arrian. in Periplo. Curetes louem in Creta clam nutriuerunt, X Rhea elscommiffüm : quod cum Saturnus refciuiffst, iratus in leones eos mutauit: lupiter veró iam regnans e£. Wecit; vt inter feras omnes principatü tenerent;& fabiugo Rhez matris currum traherent, Oppian. Rbea Cybele "vocaturà Cybelis$ montibus: eft enim dea montana, eamq; ob caufam fuper leonum lügoinuchitar, Vatin. So. phoclis glcffalarius Rheam TOrueDIUTOVLUY xsórruvtQelpov interpretatur, cp à leonibus nuttita fit, aur.quia nnlla adeo yo. - Kerrafterilisfir que culranon maafuefcanIo. Brodzus. — Honcveteres Gra üm doti cecinere poere Sedibusin- |. : «urtubijugosagitare Icones Lueret, lib 2. Eciunte currum domina ( Cybeles ) fübiere leones, Verg. 3. Aen. ! L *Cui Dindymacordi, T urrigera q; vrbes, bijugiq; ad frena leones, Idé 1o. Aeneid. de Cybele. Nicomachus pinxit ( elim matrem in leouefedentem, Plinius. Leonem fioul & gallinaceum folaria cffe animalia; fedhuncgradufu- — ! gperiore,ideoq; ab illo metui, dictum eft capite quarto. A gyprij ( inquit Macrobius Satutnalium i21 )onimalia — £odiaco con(ecrauere,ea cceli parte, qua maxime anuuo curfu Sol valido effernetcalore, &c. vt füpra reciraui in gi, de leone fidere : vbi pluraeriam attuli cur leo folare fit animal. Leonemáà fomno inui&áü c(le, nempe qvi fer- per vigtlet, Aegyptij(e obferoaffe gloriantur: idcirco huncSoli eos cóparare exittimo, quód Solláberiohiffimus Ad nullum temporispüuctam verlari3orermtitens circum orbem terre, ab inftituto curíu nup quíconquiefeitz | cui rel Homerum reftem affersnt,cum Solem inquiroperum & laborum requietem nullam habere, Gellius ex de. 'Acliano. Mitras (vel, vtalij fcribunt, Mithras )apud Perías Sol eft, & primuseorum deus, Huius (imulacrum fin. — gebatür leonis vultu,ambabus manibus relu&a ntis bou's cornua rétentans: quo fignif&icabatur Lunamabeolu-. menaccipere,cum incipitab eius rad js fegregari:ipfaentin indignata fequifratrem , occuriit illis & lumen fib. | texitobf:uratq;. Solaurem;id eft Mithras, ideo leonis valtu eife dicitnr, quia Solleonem fignum principale ha- ; bet: vel quod vtleointeranimalia, ita Soliater fidera exccllir, Gyraldus. Plutarchus fcribit leonem propterea ^ | dici Solareanimal, quod inter quadrüpedia vnguibus aduacis, catulos fola videntes parit lezna: minimü porró - dormit, fablucentq; quiefcentisoculi, Czlius. Leoinanteriori parte calidz natura eft , in pofteziorefrigida:fic & Solcum eftin leone, Author obfcurus. Dicisur quibufdam quoq; leo inter vigilandum precipue oculos oc- «ludere, quos apetiat dormiens. Hinc templorum clauftris leonem Iymbolicàappingebant priores, Czl, Ono- fceli demones, mares fc vt plurimum exhibent, intezdum quoque leonem .& canem induere videntur, Czl'us. 7g MLIoUr t , OW i: MP" Lon . dais F - z e. los. Peng. MS .- MEME "o UM [ J : L4 I . " "PM e | A » n^ ls RS p e p. * n [A ] 1 |. - f ' 4 E ^ di C as : * . ur 4 - Er h) d i Ec orm c DeTeane H. b, Lib. A Rem, ra 002 Em - WS. S. om e "1 (d P P EUN . 1 Canis Serapidi coniun&us eft triceps,cápite medio leonis, finiftro lupi; dextro cáu's vide füptá capite ptio 2& "canibus diuerfis,vbi de Cerbero apitur.Ampraciotz lezoam fümma religione colunt quod ty'àonum fuum3- ^ €erárit & diftraxerit tanquam fux liberratis vindicem, Aelianus. Leonibus ( inquit idem )in Acgyptorelipiofus — cultus non modó tribuitur;fed etíam ex ijs vrbs nomen traxit: quorum fané vim aenataram exponere non alie- iD num videtur. Templa habentfibi confcrata;&fedesad commorandum amplss;& ad exercendum fpatía & cuf- E. riculalaxa: tum eis bubule carnes quotidie prabentur;quas diltra&s atq; áb offibus nüdas cum interea exedunt; ' &conhficlunt;ab Aegyptijsincantantur Aegyptia voce. Cantlonis argumentum huiufmodi e(t, nec afpicient - |" busquenquam fifcinent. Neq; vero eórum modó permulti diuinitaé& religionem apudipfoshábent :vetuni etlam fedes els dedicare , é regione contrariosauerfotqs afpectus habent? quarum fene(trz, ram quz ad folis ex. |9 ortum pertinent,tam etiam quz zd occafüm fpe&ant;apertie fuaulorem viuendi rátionem eis & iucundius bábi« L- tendi domicilium efficiunt, tum eís etiam funt exercitationum loca ad tuendam valetudinem ,tum propinquz L palefttz. Eosideo Vulcano Acgyptij confecrarunt, quód fint natura vehementerignita ,atqueadeocxtetioreini » ignem ob copiaminterioriszgerrimeintuentur,& fuglunt ; tum ipfos idcirco folis domicilia conftituunt, quod ' ignei (int: fimul & folem, cuni elt eftiuo tempore calidiffimus;accéderead leonem cae'eflem dicinri& jj quidera - qui magnam Heliopolim incolunt, intempglt veftibulls eos diainz culufdam fotiüs, vt Aegypti dicubc, participes ,slunt. Namijs,quibusptopitinseft deus lompioram fignificationibus fecundum quietem, Fitara non folini. - oftenduut,fsd etiam tperiuriffimis,quodiufivrandum non conferuenr, & fidem violent, non longo inte: tall: ; L- atq; adeo eueftigio;deo eisiuftam Impetumafflante, peenasillorum fraudi debitas,repetunr, Hattenus Aelianus. P Leonem colunt Econtopolitani Strabo. Lycophronin Alexandria Herculé A&vrz dicit veitorseoy, cxinfiirobo- ? ris przftantia, & quia in elus generatione triplex in vnam coiult nox, &c, Celias. Apud Homerum alicubide -. Diana legitur Eze ceAzovm yuueitly 9p 2:069 tei Aeuvan, Vatinus.Lesna in luco Dianz,aphd T heocrituib Ldyl.3: | Ecce vicit leo detribu luda, radixDauid, vtaperiatlibram, loannes Apocalypfeos quatto. Intelligit autem |. dominum noftrum Iefum Chriftum, quem & agnum pauló poft vocat;ab innocentia: vt leonem à fotritudine; | quód folus potueritaperire librum , quem nullus alius fpiritasáperire poterat. Sed edam princeps tenebrarum », abapoftolo Petro leoni confertur, non fimpliciter, fed ruglentl & famelico : ferociam enim &iracündiam leonis '" infame Íummarn cfle dixirius. x M I : le /(* . Leonisadfrugifera & fructaofaloca profe&tlo ficcitatem prenuntiat, Aelianus, Periclis mater Agarifta per "quietem fibi vifaeftleonem partu edere; & poft paucis diebus Periclem peperit Platarchusineids vita, | Afvsos c Dv d|peidibav 9«Aof Maiores Suldas.& Varinus. — Leonis afpectas famofus fait & inglocius,itiriéraque infefta fa- o cere creditus :nanq; hofti pugnam fepe portenderant, Alexandezab'Alexcfed deceprüs videtur, nonintellecto "nlmiram quem recitaui fenario,cum isad fomnium pertineat;nonad leonem obnium velin itinere vfum, Etsfz » mus eondem f. narium inter prouerbis numerac (quod parum probo, ) traeslatutüivrinquit, vel à fomnioraui - conie&urisvelab obferaanzibusauguria. | Sedad fomnia duntaxat pertinere, velindeclarüm cfl; quod paffim » $pudSuidam & Hefychium plurimi ümiles [2narij monofticlii enitoeritici recitanzor; Alexandfüm Maguumin XB ibylone multa prodig's pettütbabant. Exhisenins quoseducabat, leonem quendam eximiz inagnitudiaisac | forma monfietus afellus calcibus exanhmácat; Plutarchusin elus vita. Leoin Co infula ex oue patos quid pore ' tendctit;capiretectio diximus. Apolloniusille maguscum nor procul Babylone receffiffet, levtnám inuenit, ín — €uius vtero celo catuli octo contiaebantur : vnde coniecit peregrinationem faam ad Indorum rezem anni vnius & men(iam cé&o füturam,vt capite tertio reciteui cx Philoftrato. Cypfelus Corinthi ryrannus fuit, patre natiis !- mato Pychia haiufmodi oraculum Bacchiad s cecinit: Concipit in Petrisaquila énixura leoné Robuültum;fzuurh; "genna & qui multa tefolaet. Hxcbene nüpcanimis verfare Corinthia proles, Qni colitis pulchram Pallenemg | <amq; Corinthum. Aquila Gracls dievceft; quo nomine ad Eetionem Cyp'eli patremalladitar:z: Anauo 1174; |, hobilis quidam ferminainepifcopata Koftnizero partam Leznz fimilem edidit,excepto quod cütém humanám "haberet, Scbaft. Frank. | | : | | » . wEconiseatulani nealas. Acfchyi fententia prouerbialis refertur apud Ariftophanem in Ránis; 07 122 A4j- jor CXVjAVOV y aoNd ves dv, Maia B Adoy oi pun mUAd Tet Qd Ev à exa Qu 715 3Ui4 TÉ 0S Variaer en. Hoc eft, Non eftleo-. o niscaculus alendus in vrbe, minlmé verà leo : quódfi tamen nutritus aliquis fuetit; moribus eins obfequi opore |. ter. Referthanclocum Valerius Máximus libro 7.capite de fapienter dictis. Admonetenigma(inquic Erafmus) | | non effc fouendá potentiam, que leges poffetopprimere: quod fi forteralis quifpiam extiterit, non é4f: érepub. à Eerione.? Petr tribuymatre veto Labda,& c. vt plaiibus períequitur Hstodotuslibro quíato.De hoc adhuc pti- ! "decertare cum illo, quem néqueas nii magno reipub. malo deuincere. Tyraünusaurferenduse(t;dutnon reci- — / piendus, Meminit eiufdem féntentiz Suidas in voce «Up», ab Aefchylo de Alciblade di&á fcribens,&c. Lea- | nembra&eatum Seneca intelligit, peregrinis excultum ornamentis, & naturs]i deflitatum generofitate quon $ |. glorlari nemonifi fuo debet;Calius. Et ftatim, Apud eundem(inquit) adagium fübnotauimusalterum; Magnis ! xelismagnaportenra feruntur, fubala leonevi non excipit, Caprea contra leonem, vide in Caprea. Lco cot- |. dulavin&tus : Lacianus in libello de mercede fetuientibus, Nov3i a£ Acys, Atevxocxg dleleie dvo d] edi xon meroUo. "eopacs INuncauré (quod dici folet) Leo filo vin&tus, furfum ac deorfum circunferor : cum quis exiguo cómmodo «captus, spud aalicosoftentatut paffim, quod princepstantumalatvirum. —Hocénim principes fibi eloriofum leones, in pagna valpes: Apud Ariftophanemin Pace Chori hzc verba fant, Ho» 22o 34 5e] horexy O Vres cixbs pio mum ín Lacones re male geftain Afia his verbis, Of: Atoveso E Qiu Bà Aduaves. Hinnulusleonem; videin Cer- e ME :teferturaepid Diogenianum:conueniet de minis inanibusacterriculis deridendis. Quàd; ni lor memioría, reperi apad autorem quempiam, leonem etiam laruis & appofititijs vultibus offendi; Adaginm iurpat Seneca libro 2. Ersfmus. Mortuoleoni ctiam lepores infultant, vide in lepore h. Murem oftendit pro c e ; Á dàcunt, fi epifcoposaut doctos viros cogant fuerelinqaete negotia, & aulicz (eraize pompe, Erafmus. Domi m0. AA, god Avbebe our. dmdpovolo, Atom uice f eara ve[Dog, "T heocritusIdyl.»6. Leonem latua tetres, McpuoAvxloie: AMeavresy Ev uetzen Dess. Eftautem fcom main Lacones. Scholiaftes monet partemiam cffe , contortam pri. - eone, p£ouerbiali fchemate di&um , pro eo quod eft; ingentia pollicitus & fortia, longe diuerfa exhibuit,Syne- | "fiusin epiftola quadam ad Anaftaltum, Eaxe2vyav dp avra di T3 49] YÀG od qois 5 aoro Aailcpto d] Go a ed mv EA 95 MAL : jd ^ Eee z bawvarüVd. - . ederanr, Demetrio autem ridiculum ftatuente , à ram minutis rebus adcó magna venari , neciuxta Alceomy nis fene&ka przftantiorhlunoloram inaenra, Irgac Atovr(2» xgciorov aDpaattoy veg: citatur apud Stobzum ex Hip-- . xem. Erafmus. L fraudatis : qualis fermé folet effe cum regibus, aut przpotentibus plebeiz fortis hominibus. Extat in Pande&tis,in "np TUE | De madrupedibis Sow vé ue C. 676p 2 eade ad x00 x /d EAM qTXV T0 kV ETIJANIOE AV aired] eie qo TATE pov elyri AcavrO». Hoceft, Cum. inclamallevinillum aisoutter, ac de plauftco quod aiunt conuicijsinfectatus, uihilq; nonin eum cflet vocifera- tus, cum clufmodi vel? meipfo dica fuifle maximi fecerim , deinde mureni proleone exhibuit ícelus. Sumptura ' apparet à beftiarij 5 qui ridicali geatía multa polliciti, quafi leonem immatriem & infolitz magnitudinis emiffuri; mox marem emirtuut in caueam, Eraftnus. A lconis pelle facta quzdam prouerbia memorauimüs iam in x. e. nempcifte, Leonis exuuium induere; Leonis exuuiuim faper crocoton.Leoninz pelli vbi non pertingit affuenda vulpina. Leonem radere; A&ovmu £upét (V atinus haber£usa» ) dicuntut, qui fetoces & prapotentes arte tractant & illadunt agno fuo periculo. Viurpauit hoc adagium Socratesapud Platonem libro de Rep. primo, negans fe vfíqueadeo demencem efle,vtleoném aufit tondere, & "Thrafymachohomini przferoci illudere. Oe 228 aiv qu8 r0 Jiawiya dies Eugéiv Ono eta ety AEOYmpL; ed ava owrréy/Opmovue xov. Namagni citrapericulum tondentur vellun- p tarq; leo nullo modo tra&ari vult. Ariflidesin Panathenaicisad Periclem à Platone taxatum refert, Qe 9 deo t Vieovao Évgem Dro eig oudio, QV. OsaU May ov cvAe QouTElV Odi etas vaes, aUe opo D 6i Vlog pau eot, 490) TCU TOS Det ots Eraímus..- Cynicus apud Lucianum cu m tierculis & Thefeifrugalem & feueram vitam commemorallet: & de T hefeo pri- uatim quód barbam comamque aliierit; addit hocidem veteres omnes fa&titvaffe : Kal x div orspeewsy 8t ei Brhy, sBev ptavov | Ty ASOVTUY 1:6 Evowd(O- : mollem eaim & I&aem carnem mulieresdecerecenfebat, Aéovrx Eugcis , hoc ' efl; Leonern radis(inquit Cz lius adagium deijs qui fa&tu impoffibiliatentant; (eodem modoà Suida explicatur) aut non citra pericniu m. Propterea Plato, ficaticommemin:itetiam Philoftratus , idem efTe dixit leonem radere, & Thrafymachum ovxo Qawrév, hoc eft calumhnijs circamuenire. Ad quod alluferit Epigrammatum ro. Martialis - (vc Erafmus etiam aunnotauit illis verficulis in Ligellam que partém pudendam tibi vellebar, Quare; fi pudor cft, Ligellanoli Barba vellere mortuo léoni. Caererum cur poétaleonem membrum muliebre nominauerit; intérpreresautnon tradunt, aut inepraquedamsfreratt; Suntenim quiideóo dici opinentur, quod mirum in modum leoni feetetauima : vel (inquit Domitius ) quod placet, prouerbiam e(t, quam volumos aliquem exci- tare; qui moueri non poteft. Sed boni confulant eruditi, (inquit Czltus ) fi meam quoque coniecturam attuleto. Legimus in Nicandri T herlacis de cenchrineferpente; qui alio nomine leo vocetur. — Interpres autem leonem vocari conijcit,velalias ob caufas (vt inter Serpentesrefercur )vel quia mordet, ac hominis fanguinem exforber, qux ipfa & leo facit. Ex ijsanimaduerto Martialem mulicbre pndendum leonis nomine feftlniter appellaffe;quo- niam fubinde mafculorum fanguinem (vrinamgenitalem, quifanguis concoctus eft) exugat..— Mortuum ve- ; ró dixit, quoniam ztateiam videretur emeritum, &ad Venereos vfus hebes sc frigidum, Hzc Czlius: Ego ^ in Martialis verfa Domitij inrerpretacionem magis probárim, — Vide fupraln a. vbi illud Ariftephanis expo- ) nitur, Lezna Intryrocneftide. R üitleo, ¥ao2v52sov, adagiumin omnes; qui rugatioris frontis & Catoniana fe- 3. ueritate, quandog; ramemmatutinam expotriguntgrauitatem ac comes fe pra ftanr;folitó hilarlusagentes. Pro- xiunciacum idin T hucydidem;qui Cylonium fcelus explicaturus;confuctó apertius, & intelle&tu nemininon ob- uio natrationem contexuit: quo nomine miratus eam technographus ( Hermogenes puto ) edifcendam fumma cura iunioribus precipit, vt ezQieiaw & faciliratem eandem ftylo valeant exprimere, Czelius 15. 19. Et mox, Faci- lem huicadagio verba Plinij prattierint intelle&tum: Canda; inquit, immora leoni placido, clemens, blandien- 7 odrarum e(l : crebrior enimiracundia eius; Comparé ferévim & illud habet, E'yéAauaty 6 Xatoov. Lege j ug; fimilisqu othoonte poete. Senectus virifortisac ftrenui pre(tancior eft iuuenra quorundam igpauorum & imbecillium iuuenum, Venuflius fiec fi longulé transferatur: Veluti (i quis ingenium do&i fenis & exercitati praeferat ingenio parum eruditiiauenis. Dicetucaoniacpré &in feaedtutem crudam viridemque, animid; viribus adhuc pollen- : Leonina focíetas eft, inquit idem , cum omne commodum ad vnum aliquem redit, reliquis vi quibus ex Vlpiano refert Acillo, Caffium reípond;fl», locietatem talem coirinon polle, vt altet lucrum tantum, | alter damnum fentiret, & hanc focietatem leoninam foliram eppellare. Czterü Caflianam appellationem, haud .— dubium prouerbialem, ex Aciopi Greci apo'ogo natam apparec qui talis circunfercur. Leo, sinus & vulpesfo- | cictatem inierant, vt quod venatu cepiffenc; idin commune partirentur. Predam vbi erant na&ti, leo iubet vt ai- mus paxtiatur. Ille,vt eft ftolidus;in treisz quas portionts difttibuit. Qua graria moxindignatusleo,quod cztetis gouarctur,a(inum adortus dilaniat. Rcftabat vulpes,eam de integro partiri iuberillatotam ferme praedam leoni) attribuit,fibi vix paucula quxdam feruans. Leocomprobata di(tributione rogat, quifnats illam artem partiendi- | docuiffec: Calamitas, inquit,afini. Leonem ftimulas, pungis,feu vellicas, «2v A&ovmx vw d]ec, de his qui potenrem f ac ferocemin faum ipfiusexitiüm proaocanr tq extimulent. Referturà Diogeniano;Erafmus. Leonem fübula ^ excipere, prouerbium füperius didtdm, ftatim aLeonebrzétesro. Leonísvelligia queris, Ts Acovz(Go Tro Crée, di&eriumin eum qui verbis feroxeller; recimidus. Ductomabapologo quopiam Aefopico, quo narrat v€na- | torem quendam paftorem obuiam rogaffe ; nuncubi leonem vidiffet, vteum fibi commonftrsrer. Atque eum 1 teípondiffe; Equidein tibileonis veftigia mox oftendero:neque enim proculabfunt. Tum ille, Satis e(t, inquir, neq; enim vltra quicquam requiro. Contüenit cum eo quod alio pofità eft loco, Cum rurfus adBirveltigia qUecs, - Eraímus. Leonem ex vnguibus zÍtimate,Ex vvàvioye ov Asovmgavaituety.eft ex vna quapia coniedura'negoriüm vni- | uerfum perpenderc;ex paucis multa,ex rpinimis maxima conijcere. Natum videturadagiü à Phidia ftatnario:qui, | ficut narrat Lucianus in Hzrclibusinfpe&to leonis duntaxat vngui; quantus cifer roms leo perpendit.rc tum; ex) indicio vnguls effinxit. Plutarchas in commenptario'de defe&is oraculis,videtur ad Alceum refer: e: (ic .n. ferilsig, t OU xaa. A'Axeioy VE dvuy (Q- vv Atovmu yp oy moi eft, INon A cei more(melius,tuxta Alccum,vt Caius vertirsv: AT- 3 czus,non origo huius prouerb:j (i ficat Phidias,(ed eo tantum vfus in fcriptis (ais)leoné ex vnguibus depingéte: 2] hoc eft,ex re minima maxima colligentes. Philoftratusin vira Apollonij, Ojcr ££ ivy, O- (34 2od, id eit , qualem exc vneuiiam eífe video. Dafilius Magnus ad Maximum philofophum,Eixevee dvrtag Tay ux div &aiy of AG2A1, xaaspuat roi | 3ves da ygupquarr Qo » my aive ivory gay aiv Alovm, Fit auté hoc Mathematica ratlone,(icuti docet Vi&ruuius L 5. vtex membrovel minimo, totius corporis modus colligatur: Quemadmodum Pythagoras Herculani cotporis menfutam , ex Pifano ftadio, quod Hercules (uis pedibus fuerat meratus, ratlocinatus eft, Etafm., Ex vngug leonem deferibere peradagium dicimus, quur cerrioribus argumentis. quipplam demonfttrari fignificamusy) gutà proptietate apertiffima. — Plutarchus in libro de oraculis quz defecerant , Adiairantibus veio quí 7 €x vr | t "De Lepore /f. .— Lib. [. éof €x vngueleonem defcribere, Cleombrotusait; Czlius, Vnum quidem;fed leonem;vide fupraif c. de partu leere - ex Clio. Congtegare cum leonibus vulpes, apud Martialem, eft resiipares diffimilesQ; permifcere. Vulpes do- lis nititur; leo viribusfidit. Quanquam vtrung; coniunxit Pindarus, inditans vitum fortem leonem oportere praftare in exhaütiendis certaminum labotibus, vilpem in confilijs. Sic enim in Ifthmijs fcribit, Tapa 522 tois Pup éga[Bgsut ri» Üneiy Asóvum Go govos asy Y ouem, Erafm, ^ Afaveoiyeyorev Gukabywuaerov, O7ri valv Mary oo diuaY «od qirecav uua, Suid. mihi locus videtur obfcurus, eam nimirum ob caufam ab Erafmo quoq; in Chiliadesnon afcitus. Apis zi 49] cu ye xovxo cvi da pues Neodroe, l'heoctit. Id. 28, Nunquid capies leznz przdam ? Iob 38; fpeciem liabet prouerbij, de re impolfibili feré, quale & illud alicubilegiffe memini, Herculi clauam extorquere; ^. Fa&aeft mihi hereditas mea quafileo in fyiug, dedit centra me vocem fuam; atque ideo odi eam ; Hieremiz 12; Xo Hoc eft, Populus qui me prius tanquam patrem amabat & colebat, totus in mecfferatus & animo alienatus eft; Sophoniz tertio principesimprobi & tyranni, leoni rugienti comparantur, & fimiliter Pronerbiorum 28. Impij dicunt mortuos omnino perire , & mortuo ptaftare viuum, licet ob vilitatem conferatur canis vitz ad leonis ca- | . dauercomparatz (' acfi dicerent; przítat viuum effe canem; quàm leonem mortuum ) Gregorius INeecaf, ii Ecclefiaften capite 5; | | | E Emblemata quzdam Alciati. Etlam ferociffimos domar!, Romanum poftauam eloquium. Cicerone perempto Cerdiderat patríe pe[Hs acerba fua * Infcendit currus viclor , iunxit, leones, —— (ompnulit cj durum colla [ubire iugum. AMagnanimos ceffr]fe [uis Mntonimsarmity — ^ exdmbage bac cupiens fignificare duces. 20 ^7 Vigilantia & cuftodia; P Inflantis quod figna canes det gallus eoi, — Eirezocet famulas ad nona pen[a manus, T arribus in facris effigitur. area mentem "dd !féaperos pelos quod Yeuocet: vigilem, Be Est leo: fed cuftos oculta quia dormit aperttas T emplorum ideireo ponitur antefores, Leones iunctià Cupidine, e^1bice ut snmitlus uires auriga leonis zo Expreffus gemma puro vincat amor. Vig, manubac fcuticam tenet , bac vt fletit habenas; 'Utá, estin pueri plurimus ore decor : "Dira lues procul effo : feram qui vincere talem EE potis: anobis temperet anne manus? JA Furor & rabies, Ora gerit clypeus rabiofi picta leonis, Er fcriptum in [uam margine carmen babet: — Hic bominum est terror, cutus pojfeffor Airidá ij T aliamagnamimus figna Agnamemmotul, —— Videíuprain s. inter Icones. $0 Cum laruisnonluctandum, | e^feacida moriens percuffre cafbidrs Helor, Qui toties boffes vicerat ante[uos: ('omprimere baudpotuit vocem in[nltantibus illis - "Dum curra, cj pedibus neBlere vincla parant. 0o Deffrabiute vt libitum esl :fsc ca[sa luce leonts - Cenuelluat barbam veltimidileporer. — | Prouetbiam, Mortuolconietiam lepores infultanr; vide in lepore h. | Ex damno alterius, alterius vtilicas, *Dum [euisruerent in mutua vulsera teli, F'nane leaena ferox , dente timendus aper, ed ccurrit vultur [peiatum, civ prandia captat. Gloria viclorts prada futura [ia eie, ( PA dett r ME BWUEU dO BOGEAO RO E 40. ; | : | A. | (me Epvs quadrupes fiue terrez j (tris,Hebraicearneberc nass vocatur, voce fasminini ge- | jów neris, quod lepores omnes Xem» vtrunque fexum habcanr; Mun&erus. Et Iudzi quidem hoc vocabulo nihil quàm leporem vocati confentiunt, & | $0 Hieronymus non aliter vertit, Septuaginta verà aliàs dafypodem reddunt. Sed choero- giyllium, non aliud quàm echipum effe, in -Cuniculo & Echino docui. Deuteronomij 14. pro arnabet Hebraico Chaldzus trans- Aj € / fert esq arneba, Arabs 33s ernab;Perfa 3. X305 kargos. Schaphan n£xp quoque Se- € ptuaginra diuerfis in locis, Aoyaov, Saavzsd|, * & chorrogryllium interpretantur : fed om^ - ninocuniculum elffein hiftoria eius demon- -0 ftraul. Hieronymus quoq; Prouerbiorü 30. oet | ? fchaphan lepuículum vertit. Lepusapud Aaicénnam arnebberi : apud Syluaticum arnabertl;arnebus, arnaben z & alfenglinar, coagulum leporis. Arneph, Saracenicé. Grece joyac ; vel uy2s, vel joyas; , vt in Philologia plu- ribus dicetur. Vulgó etiam hodie 12525; à Grzcisvocatur. Vereresetiam Graciquidam 26e» vocitarunt, vide ^in n.a. Dafypus quoquelepuselt,à pedibus fupra infrad; hirfutis dictus z quanquam Ariftoteles alicubi coniün- gitoyv & dafypoda(vt Plinius leporem & dafypodem) vbi Gaza leporem & cuniculum vertit. Strabo cubicu- losaej4dléis yeopv avc, id eft lepufculos terre follores nominat, Plutarchus dafypodurn catulós Az244|& vocat: |. Qi 8s Baro ases -arede tuya robiovrec aov. aX Ropsli emi Tu 194350», in libro, Vtra animalium prudentiora, &c. vndedafypodem eum prolagó; id eftleporeaccepiffe conffat. In Baleares infulas ( vt feribit Euftathius in Dio- —. nyfium Afrum ) inue&osaliquando ferant daos Azj4d|&s ( cuniculos) marem & fcéminam , qui niox ita aucti 3o fantnumero, vt domos etiam & arbores fuffoffaseueiterint: vndeincolz legatione Romam iniffa agrum (ha. E | | Eée 5 bitandum) Nt NS SWSSS : SNGE - *". " d! n e Ej r L L *- LI 6b5 ; 4 : P7 OQ madrupedibur re | : - ràdicibus vefcantur, ques & cues |acaliqui vocarunt, Hecilleex Strabone fer; | Aeovzsc, Amy, Suidas. Scd hgccenuotcrfia copiose cactaus eft in Cuniculo capite primo.Hzé£ & alia leporis nomina poés víitata ad Phi- Ialogiam pertinenr. Leporum catulos Cicero Varro & Columellalepufeulos vocant : Graci forma diminutiua, 240 vary avida, B Ados, Pollux, Xenophon quidem puseg Aja dixit. Aoyodwr vox nuda apud Suidam eft: (ed Vatinusia voce Kodto,, àlepore diminutam effe oftendit. Aojd[éc vero patrony mice forma, à reto 1649vc (quii &spadSuidamreperrtur ) vt alicabi docct Variutis fic & nviidpis & y Iuiduss pro catulo lapi & pullo anferis. Ita- Mee vel lieuora, Gallice lieure ( diminatius; lcuraul: & leuteteau. ) Hifpanicé [ébre, Germanice Daff vcl Zaar. Anglice an bare. lilyricé zagitz. : | b dba DA a MEI : - Leporesin Aegypto minores quàm in Grazcla fiunr, Atriftoreles. Velociffimi funt montani, campeftrés ro minus, tardiffimipaluitres : fed quiloca omuia pererrant;in curfu molefti funt: etenim fciuntcompendiofa via ^ rüm; & cütrnint peraduérla vel plena maxime, per diuerla varie, perdeclioia minime, Xenophon. Gtzca fic ha» ^ bent, tre j«t : pure udjo rot bet mus 4 m DR: 2 0i ayuu 0i s VoM oles ? T4 ÓE iG RU TH TUS Capitur lepus, inquit | Pollux; facilius cum per loca decliuia fertur, propter pedum pofteriotum altitudinem ,przceps actas intaput. " 3nacclinibus veró peduminz qualitas facit, vt corpus &quabiliter feratur, cum quantum locus humillor fabfidir, taotum ipfealtitudine cruris erigatur: vt quafiin plano currere videatur, autquod ad ipfum faltem locus videri lanus poffir. Sed decurfa & velociteteleporum; dicetar eriam ing. A pud nos lepores montani diffztuntà cam- pcítribus, in Tridentinis & Vicentinis alpibus frequentes, nfgritia, magnitudine, ferocia; denfiore pilo àceteris diftin&i, Hermolaus. lul. Polluxlepores quofdam Elymizos vocat, valpibus non feté minores ,& nigticantes, corpore oblongo, albicante inacula, prope fumiam caudam longiore. Sunt & qui dicuntur mofchia , quorum 10 i veftigijs [piricum tanta vi fentire canes memorant, vt farere plané credantur. Chelídonios etam quofdam di- : "! cit Atbenzus; Calius. De chelidonijsleporibus videin Hirandine H.a, quos avo niv jue Aovaz, vu De korr) UgvA eux Et xavmi oic yr ejibovoz alt Eaftachius.. Elymeià regione di&i videntur , vt & canes Elymzi ; de quibus dixiin capite de canibus veoarícisin genere. Mofchiz veróab odods vehementia fortaffis, vc & mofchus odoramentüm quod Axcbes mech appéltant.& verifimile c& Gracossb Arsb busaintuatos, Pifis leporesíant magni, in noftrare- gione parui;quia cibus lepotum illic maior quàm apud nos eft; Niphus. In Pannoniainferiore multó Italicis pin- | guiores &fapidiores vidi, Manardus: Leporam tria genera feré fant: Vnum Italicum hoc noftrum pedibus pri- mis humilibus, pofterioribasaltis, fuperiore parte pulla, ventrealbo, autibus longls: quilepus dicitur cum pra- gnans fir, taméconcipere. la Gallia tranfalpina;& Macedonis fiunt permagni. In Hifpania &inltallamediocres. | Alteriusgeüeriseft, quod in Gallianafcituradalpes, qui hocferé mutant, quód toti candidifunt. Hiraroperfe- 3 zuntuc Rotam, Tericij generiseft, quod & i Hifpania nafcitur, fimilis noftro lepori ex quadam, parte ; fed hu- mile, quem cuticulum appeilant, Varro. Leporam geneta duo funt, pats magni, fabnigri(zzeoxioi) multum In fionte nitefcunt , vA&Uu) 90719 Uéro e nios yr smi : alij minores, fubflaui, ( $miasdo; Polluciizizvijor) parum candoris oftendunt. Candam gerunt ill: variarn (aue zxembanov, ) hitérlam (zoegtergov : ) oculis veró funt, ili fuüblucidis( Eco noeza))hi fubglaucis, Circa fummam auiem illi valdemigrelcunt, hi perexiguum. (Oi d trauftu- limusilli,vt referarürad ma:ores lepóres:6/25 hi, ad minores: Pollux fimpliciter,leporum alios charopis,alios — — glaucs oculis effe feribit. ) Sed exhis minores, plerunq, incolunt infulas defertas, vel celebres, t habitatas r) & in histurba maior quàm in continente veríatüt, quódib: vc plarimü nec vulpes funt, à quibus ipt cum catulis occi- duntur:necaquile.quz moritesfagnos fepiusquàm paruos frequentant:bam parui plerunq; in nalis funt,.Ve- —. natores etiam raró deferrasinfulasadeancin his que habitantur pauci fant, & ij feré negligentes venationisin fa- 40 crasautem ne trapfire quidécanibuslicet.Itaq; innumertproueniunt Xenoph.Platina magnos &patuoslepores 1 non aliter diltingait, quàm quod illoslepores vulgó di&os effeair, hos veró cuniculos, quod parum placet, NO . Doríumleporinum proprie eff pallum, T'ylcfius , vt pluribosdicam moxip pilorum mentione, .Leporis colorem lego dici epipercnon: quód fit perene, olue Ipecies nonacerbz quidem, fed nec uigrefcentis omnino. Sunt qui percnon pan&is maculisqi nigtioribus iuterftrnGtum accipiant: nam dcanimalibus lib. 9. Ariftot. quo- que quartüm aquilarum geaus perchopteron dicirappePatom ab alatum notis. Eius aquile meminit Iliad. s- tímoHomerus. lnPlinianiscodicibus fcripsummodó c bferuauimus; perenon diciab Homero aquilam eam, Czlius. Lepus (inquit Pollux) colore elt, 9znzegxv e». iei beewu 39 eid (eal pro xeoua dixit,ne candem vocem repeteret ) zrspxvic£Aadas y S re ps Qax Qe Em, Ee jd etAemvopdions, boc eftinter acerbam & plene maturam olíiua mme —— dio colore. Differunt colorelepores Oppiano al; (int Kuavzon 3vc cao 5 ptAaqu Doy ear cipes Fantei au erga £O - erdiay Uri puro noto'ja : hoc eft interprete Gyllio , aij cyanei » alij in folis cerraram nigris futci, alijinzubris tetris — — " zurili, LeporesIalici('inquit Peccus Crefc. )pedibus primis humilibus pofterioribus altis, fu pcrlore parte humi- li, ventrealbo,auribus longis,quilepus dicitur pregnans etiám concipere: To Gallis alterius generisreperiubrur, — toti candidi: Terrij generis cunicuh fuerint. Leporum pluralunt genera ( Plinij verbis vtor.) in alpibus candidi: —.— quibus hybernis menfibus pro cibstu niuem credunt effe : certe Irquefcente ca rutilefcontau nisom nibns : Ecet "m alioquianimalintolerandi rigoris alumnum. Leporum generis funt & quos Hifpania cuniculos appeilat. Com- | munis lepusin alpibus Heluetiz non mutat colorem, corpore maior, capitur in vallibus &inferioribus montiü locis :tninor perbrumà (ibidem &in Algouiz montibus) totus slbefcit, zftate ceteris concolor, nempe fafcus: in íammis montium iugis verfatur,carne duriufcala & minus laudata,Stumpfius. | Leporialbo quem vidi, caris. nigricabar,maltó tenerior quàm ceteris leporib: giliin fummis auriculis nigri erant, Paufauiasio Arcad e'sferi- &o bit lepores albosex L:byaaducctos fe vidiffe, id quod mireris propter caliditarem regionis, cum apud nos nuf- d . quam nifi circa montium niuoforum cacumina talcs vilanturiin Scythia quidé Europza( fic nomén eius Septea- 'trionaler oram appelló) hoccolore leporesabundant, vt Otaus Magnus teftauur, Audio & in Anglia reperiri, .— Ariftotelésetiam in libro de coloribus leporemalbum agnotcir. Leporerm cognouimus hyeme s) beícere, elate autem in fuum colorem redire, D. À mbrofius & Albcrtur. Apud nos quidem eciam muftelz aliquando perhye. - —* memalbz reperiuntur. Lithuania rota hyemealbos & nigroslepores producit, toh. Bonar & hr ücge.Leporum —— 5." albilfimorum maxima copia V:Inz habetur, minoris vendnntur, infuauiorq; caro eorü exiflimatar, Ant, Schne- ^. bergerus. Apud .Mofcouitarum oppidum Mofsifcum,leporüm malritudo multorum diuerforumq; colorum. . babeuir, Scaliger. Nancrates Comicus poétaleporemin Att!ca non facileinuenirifcribit: A'czus veró. plures tlie fubindicat, vbi fcribit cotiandro trito & faleafpergendos effc quos cepetintlepores, Athenaeus, In lthacalc- 7€ | ) 2". Wu. poves | birandum) petere coadifiut. Sunt antem Aejadiéis yeuguocoi 9d i(oQx yo, hoc eft elus naturse vt terram fodisnt & " ! Eutr Ts ebora ^ Bon urb. T. TV. 607 "notes illati moriuntur, extremis quidem in litoribus, Plinius. Ja Ithaca infula lepores (i aliande illsti dimittan- "Enr,viaere nequeunt : fed eodem renerfi, vpde maris introierintinfulam; moríunror, Ariftoteles, Sola bec infa-.. darum lepores non producit, Pollux. In Carparho ipfala qnantu m sbundariatlepores;inter pronerbia dicerurz a in-Alypalea infula, capite tertio in mentione facundirstisipforum. Leporum copia Paleares infalz olim abaodsbant :duz quorum Piryufz, due verogymnefiz vocantur. Hzautem obrutzleporibus; Incolzab Au- "pnfto contra poftulauerunt auxilium ailitare, quia maxime famis caufa fuerant leporcsCum terra pullalat;rura I loca culta) magis quàm montes tenent, Xenophon. T | x ed 17e Nuncde fingulis leporini corpotis partibus acturus, primoloco lategram cius pactium ex. Xenophente T defcriptionem appouam, ne enius authoris nomen fa pius nobis ciranduin firj & ia pariter quidà nobis;liaftra- tum caltigarüi mue fitappareat. Omnes in lepore partes ( inqnit Xenophon ) mirifice ad celeritatem.compofitas funt. Si quidem corpus cius confiftitex his. Caputagile ha bez, bceue, rotandum (interpres legit EeAQso: cam €odices impreffi habeantxerz Qi: Pollux melius x Qa Adi karma Qai, Ei; geo av TO Agysy : hoc eft, caput pronum, Hinacutum definens:) nonrigidum, longitudinem idoneam. ( Videnturhic quzdam deelfe, que ex Polluce adij- " ciemas; Anreslepus habet fablimes : col!nm angnitum; rotundum; molle; ob'ongum, qus tía pofteriora in «a- "nis eriá celeris colloà Xenophonte laudantur. Vnde apparethxcverba, ovoxAqiiv uix (Q- i«e»ov,apud Xenophon- fem non ad xedooviv, fed ad cexsoiov pertinere: nam quod Xenophon dicit cJ evorgiv, Pollux U*yoby réddit, id cft E uonassvi& pro UE ATP donne. ) Scapulas rectas »defuper nonaptas (non arátas porius, fed (atislaxas folu- tasq; ad morum faciliorem : sjsogiNarmes dp 3o aicuud|rss aWiasUey :. ficin cane quoqs probar laria &yaerav jx eupYedi- ulus: vide moxin clunium mentione.) Cruraia ipfis (ide(t priora crura )leuia,folida,vt vertit Leonicenus,Grecé ES GV yi altos apud Xenophontem & Pollücem. Fortaffis autem cuya melius interptetabimut, exiguo interuallo difiun&a: pofteriora enim magis diftan n & diuaricantu: : vnde apud Pollucem legimus, Qac5sa Lie| ici od Poictey onto, ac ye Mora ma eod rod uc ritis gl] cv Sod ue ares Bae uoi cred cetvows ita) mibi, edv pila uduoy qois 0710 € T0CiV, colpito ro: Seite LpemidiCovuty b sl Beta eic qo $me awegnNeliy. Idem Polluxlibco fes | eundo BAsoss'; homines vocarquibus crura infra genua dinaricata funt, & estrotfam vergunt: inftar A. literas, ! ynde & lambda hominem ficviratum appellant, Vatinus qui Zxejzoc feribit.) Pectus noun angaftum, ( 2539- «' Bagémor, id eft pe&as non graue : Pollaxreddit, non carnofam.) Cofta: lentes, commoderatas. Spinam (écquy ) teretem:alaum carnofao, ( Codex impretffas habet aou, iater prosuoi Ma» legit: Poll. melius saiva;ld eft per- nam vel coxam & femur.) llia renera; caua laterum idonea (nrteos icuvós s apud Pollucem nihil huiufmodilez s gitür:Awwazeg vocemnufquam inuenio, MUrdope veró interpretatur ille;abdomen, venter, à laxitate di&us; ve 0 quidam in Lexicon Gczcolatinam reculttitem morbus Galeno,infeftans partem Inter ilium & thoracis offa fub- fidentem: videetiam Varinuo: fed he fignificationes nominisfubftantiui funt, in Xenophonte adie&iuum re. -quiritur : proinde legerim AeTxesis cum acutoin vltima: e(tautem Aaimrp5;- Varino, iy voc, eret AMO s: quae fi | - egpificatio fere etiam nominis A226 eliAezeTievinan: reeft.ende uvmiote,cauus & manitus:fic etlam in cane ce- ' lere Xenophon laudat «x xoabey vv neve vo Apes io) duet ceo xeredvae. ). Clunes obefas, vpdiq; plenas, cons - gruodefuper interítitio: (igo. GUmtpna ruesmiovo, Pollux :lego discum, nam Xenophoncesósehabet. Idem ET item hic dicit, dvolev x Led diesoro, quod fupra de Icapulis dixerat eir uiberse avoSévs & in cane celere ia//a dvu- nm bns cuubedetdiue. Femina longa (jotps papse :Pollüx legit uos cs reddit enim Desc e) denfa: ( ivaws es , fed -meliusin Polluce, tvzwyci, id eft folida, vt in cape etiam : ) toris mulculofa (pvw8ercy Poll.) interíasnon protube-- -. rantia: hypocolia (de his plura díxiin Canis venatici hiftoria. Polluzhoc Ioco hypofcelia reddit, cnm [aprain 0 locode Íomnolepo:is qo Poe exé^s ted diderit: Leonicenus hic jntemnodia transfert: fuperius femina;neutrum * probo) longa & neruofa ( poe xa] sou Qvi, Pollux: Xenophontis codex nou recte habetiused sed veró vt. '" Xenophon; & sevQva vt Pollux haber, voces ynopymz funt: fed legendum seiQvor per iota vt denfumrn, folidum | &infeconfer&um fignificet, caiulmodi corporaneruofa funt: nam per ypfiton faporem afttingentem & acer- bum defignat. ) Pedesantetiores fumme Hextles (4xeoc ves, id eft longos, molles: nam & Pollax habet; ews's "xe paxos s ; amma certé mollitics non conuenit ets : incelligicaurem molle per vyyoóv pofteriores pedescontratía | NO€e ese s, id eft folidos & duriufculos probans) angufLtos,re&tos : pofteriores folidos, latos, nulíius vtrofq; non '&outemptotesafperitatis. Po(teriota crura prioribus multum longiora; paruis procurua, (jtd bysexupd leo pate. 7 -Xeiv Eos, Xenoph. BAcosa J| &gi vo rto v, ue iyi Adoro meg qui tuaresdev, Poliax, vt pluribus pauló fuperius teci- | raui, ) Villos breues leuesq;. Sicfané compotitum corpus fiet non poteft quin & validum, & molle (aut flexile) n & fumms agilitatis fir, Hactenus Xenophon. Caudam rantum, inquit idem; ad currendum incommodam ha- — bet, proinde in curfu auribus fe gubernat, vcín c. dicam. Corporenon magno eft; & natira leuis, Pollux. Zoo Aree uTO os Adiatov, Oppian. Nunquam pinguelcir,vcin r. referam : vbi etiam de fanguiniscius nacura dicam. Da- . |! fypodi pili & in buccisintus,& in pediboslunr: Quiz vtraq; Trogus & in lepore tradit, hoc exemplo libidinofio- | reshominü quoque hirtos colligens. V illoü(fimus animalium lepus;Plin. Lepori vni pili &in buccaintus( mic u ey yuan) & fub pedibus funt, Ariftot. Tereiorat T cytU st A90] rl) uoi rov Gr voc inre ae voe, Pollux, Sunt quz mol- - lem quidem habeant pilum;fed minus tenuem, vtlepores, contra quàm oues: leporum.n. pilus perfumma cutis | enafcitur,quamobré longitudine caret, & fimile accidit, vt in ijs quz lino decerpunturtque quamuis mollia fint, | tamen aullálongitadinem habent, necimplexam vllum recipiunt; Arittor. Erin Phy tog.Lepus cum timidiffimü 4 "animal & molli pilo fit, vt oues etiam ac cecaas homines quoq; mollioris pii, cimildiexiftimantur. Villos habec ip impenetrabiles(ze/a ee)ovsv: )fünt.n. denfi & molles, Xenophon. De colotelcports fuperius dixi,Dor(am lepo- ] - rinum,inquit Thylefius. proprié eft pallum: quamobré nature ipfius doctus magifterio,terri recentem ab aratro ^ meru pauidus quaritille.ibig; nonnünquam iratus, nü'lad; re abditus, venatores canesq; i pfos pretereuntes.ac | "fagaciter propé omnia perquirentescoloristantü beneficio [zp ffiaié latet: &, vrin quodam epigrammate de le- y pore diximus, Quem faga non rspicore canum;nonocculit vmbra :Concolorimmotü fub Iouc terra cegir. Le- pus caput modicum habet, Bav vzeeJe taoges Oppianus. Pronum, & inangufum definens Pol. Ocnli leporum lauciautcharopi (unt, Pollux, AvsweteAyasvoi yjotadv goaluow Hrtrol Kaw'rev clypurvis wengovSroAov , Oppianus de ore. Oculiglaucifimul, inquit Adamantius, & charop: hoc eft diuetíorum colorum puu&is milij magnitae dine circa papillas notat!, ingenium dolofum & furciuum fignificant , latis quidem folers, fed nec forte ^ nec audar, cuiufmodi lepores funt. 'Acie oculoram funr, inquit Xenophon , multis de caufis mini- mé acuta. Osulos enim habent exporre&os , v Jppre Dyer tho so palpebras autem. pracifas ( 42) 27 - UBL deci MC LM ER iN ecu. i - EC LN. MN: Bia i " y ] NE NE í E $08 De. Q uadrupedibus (QAiQaeo Üheisoym ) & quz pupillis munimenta non przbeant: quapropter hebes vifus eft atq; diffufus. (Oculi cillanon habent; eoq; obtufius vident; Poll. ) Ad hzcfomno etiàm mültam deditur animal; quz res nihil ad vi-. dendum prodeft; (vnde oculi non parum leduntur,Poll.) Et velocitas ad obtundendam aciem plurimum facit : cicius enlm feré rem vnamquang; pertranfeunt, quàm quid fitaccuraté pétípiciunt : Canum quoq; vrgentium terrorcs prouidentiam auferunt: vndeízpe inretiaincauti feruntur. Pal pebris claufis ( orxpuvov , id eft conni- uens) vigilat; apertis dormit & immotis, Xenophon: vide etiamin c. Patens quid fignificare volentes Aegyptij, | leporem pingant:habet enim oculos hocanimal (emper apertos; Orus. Lucentin charopiseorum oculis vigilia muniti hircqui : nunquam etiim granatis ( demiffis ) fomnum capiunt palpebris, vt qui tum feras tam homines metuant:no&teetiam vigilant; Oppian. Superior in homine palpebraita quandoq; conuellitur , vralbum oculi nontegat: AzyoQ9vAvse; id eftleporinos oculos habentes, qui hoc patiuntur,vocant Graci. Auicenna aícera, &cI | palpebrzinuerfütionem. Idem inferioricontingit, & e&ropion Gracis eft, Manard. Lagophthalmus;inquit Ce- lius, vitium eft vbioculusin fopore non occluditur:fit autem, vc Celíuslib. 7. fignificat ; vbi curatione adhibita plüs zquo cutis exciditur, ita vt oculus contegi nequeat, vel aliam ob caufam quandoq;.. Nam fi palpebra infe- - rior minusfurrigitur, fed pendens hiat, nec cum fuperiore coit, vitium facit, quod (eodem auctore ) e&ropium vocant. Glaucophthalmus prolagophthalmosapud Celfum non recte fcriptum Hermolaus monet. KoevQawny, inquitidem, verbum apud Grecos fadum eftà pupillis oculorum quas xoeoc-appellant: ficut & Corybantes & Curetes: Qui cum cuftodesTouiseffent;non modo excubare, fed etíam apertis oculis dormire cogebantur: hinc natum vitio ex fabula vocabulum, vt qui leporum modo fomnum caperent oculis patentibus, ita nominarentur. Proindequi Corybantesà choreis dictosatbitrantur, errant: etiamfi Lucretius ita cecinerit: Cum pueri circa puerum petnicechorea Armati in numerum pulfarentzribuszra. Ineundem fenfum & Ariftephanes poéta t víurpat verbum id in comosdia quz Sphéccsinfcribitur, H'zweoQpoveis &rsbv il ogu9awnec. Vide Chiliadas Erafmi duobusin locis, vtindex monebit, fuper hoc verbo corybantiàn. Dotmiunt lepores oculis patentibus, multiq;. - hominum, quos xeeuBavmiz Grzéidixére, Plinius, Plura hac dereafferemusin c. 0 Lepori rxvioAa jid eftauresfublimes, Poll, "Aurítusà magnisautibus dicitur, vtfantafinorum &lepo- rum:aliásab audiendi facultate (ficut & oculatus;) Feftus. Apud Grecos quidem nomen etiam Aeyoc habet,ab | aurium magnitudine, As enim auget in compofitione, Jcaurís et. Et fané decebat vttimidum & inerme animal beneauritum effet,quó longius pericula & infidias perciperet & maturé fibi confuleret: fedij(demin curfu quoq; fcgubernar,vtin c. referam. Aures cilongz & pilofz,Gillius. Labia perpetuó mouet, Obícurus, Bucca pilos et- jam interius habet, vt füpradiximusin pilorum mentione. Rimamillam in medijslabris re&à fub naribus,noftrl. | vocant bafenfcbarten : & audio etiam homines quofdam ore fic deformato nafci, idque feré accidere vbi grauidee 3! fübito leporisafpe&u territz fuerint. Nicol. Myrepfus emplaftrü num. 39. ait valere ad A«joy Ave eim chirurgia. Fach(ius ZyyvAoyanuossclegendum fufpicatur :ego AeyaAeAsc : & vitium hoc effe puto quod nos bafencbarten vocamus. Aej4xenorqui habent labia fciffa vt lepores, Camerarius. Vtrinq; dentatus cum fit, coagulum tamen habet, Ariftotel. Quecunq; fic nafcunturin veterinogenere; vt notam eam habeant, quam leporinum dentem vocant ( e1os xo) Aya |oyw s] éeodovr:) lubrumari non oportet, fed reijcere aut ab armento fegregaretanquam adulterinas feeturas & portentofas, Abfyrtus capite 115.interptete Ruellio. Lepus habet collum anguftum,teres, - molle,oblongum;Pollux. Cor maximum eft proportione mutibus lepori;afino;ceruo,pantherz,muflellis,hye- nis, & omnibus timidis,aut propter metum maleficis, Plinius & Ariftoteles. Lepus folusex ijs quibus pedesmul- ? tifidi coagulum habet;Poll. Cum vtrinq; dentatus fit, coagulum tamen habet, Ariftoteles. Etalibi,Leporifoliex — ijsquz vnum ventrem habent;coagulum eft. Fit autem ei coagulum, quoniam hetbam fucci la&ei paícitur : talis 4 enim humor lac in ventriculo infantium(vi is ovos ) ftringit;facitq; coloftrum. Quz veró hzc herba fitinPhi- lologiadicam, vbide plantisà lepore nominatis verba faciam. Lcporeslocis quibufdá binaiecorahabereviden- | | . tut; Áiiftoteles. Etalibi, Leporum generi cuidam(quod tumalibl, tum etlam in SycinoagrocitciterBolbamla- | | €umgiguitur iecoris partes fepofitz (unt,nec eadem certa origine continentur: quippequos bina habere ieci-' nora credideris,quoniam meatus procul admodum coéant. Bina iocinera leporibus circa Briletum& Tharnen, (in Thracia Therne eft;)non Tharne;Hermolaus)& in Cherronnefo ad Propontidem : mirumQ; translatis alió | intetitalterum;Plini. Idem alibi,cuniculorum in Bztica exta gemina fzpe reperiri (cribit. Theepompusin Bifal- tialepores binaiecora habere prodidit, Gellius16. 15. & Aelianus. Quod Plinius dixitin Cherronnefo adPro- pontidem,videtur id effe quod Ariftoteles, in Sycino agro circa Bolbam lacum: etenim Syce,vtlibro quarto dixi- mus, videturin Cherronnefo Traciz oppidum fuiffe: de lacu autem Bolba, Stephanus quidem meminit ijs ver- gt bis: Bolba & vrbis & ftagni nomen eft: fed quain terra fit non explicat; Hermolausin vndecimum Plinij. Atche- laus de leporibus fcribit, vtranq; vim ( vtrung; fexum ) fingulis ineffe, ac (ine mare zquà gignere: Benigna circa — hoc natura; innocua & efculentaanimaliafoecunda generauir,Plinius. Quod idem lepus aliquando mas, ali- quando famina fit, & naturas tranfmutet,& quandoq; velut mafculus generet,quandoq; vt faemina patit,mani- feftum effe Democritustradit Geoponicotü 19. 4. Lepusa Phyficis dicitur incerti fexus,ac effe modo mas;modo fas mina, Donatus. Mares lepores, vel potius androgynos,vno codem; temporetum alios implere, tum ex fefe parere, pluribus dicam in c.ex Aeliano. Arneber. id eft lepusapud Hebrzos, terminationem faemininam haber: quod vnum indiuiduum habeat vttunq; fexum, Munfterus. Quidamé vulgoalternis annis mares & fasminas fieri putant. Anfine maregignarlepus,adhuc dubium e(t,Blondus. Albertus fcribens,in Ariftotelis de generat. anim. libri 3. caput fexcum,;& alia multa ineptiffimé tradit confundit; , & lepori quzdam attribuit, qua Arifto- 67 telesad muftelam refert : nam his & hyrzus eoin capite voces Arabice, vt conijcio, non leporem fignificant,vt . ipfe exponit, fed muftelam. . Et paulo poft adhab quoq; leporem interpretatur, eadem deco fcribensquxeoin — loco Ariftoteles de hyzna:(nosadapem cuniculum effe docuimus,adhab hyzpam :atnab verà Arabicélepus eft); fedipfum Albertum audiamus. . Quod( inquit) putant de lepore; quem adhab Arabes vocant, quod habeat vtranq; membrum per vices menfium, non eft verum : fed fub cauda habet quafdam lineas &ífuris vuluaram fi- miles, quz linez femperinueniuntur in maribus & fceminis. ( Etdicit Auicenna quod fecundum numerum an- norum eratis fuz multiplicanturillz fiffura ira quod aliquis captus eft de quo venarores putabant quod octo vuluas haberet: ) falfam tamen eft: quia illz linez inueniuntur in maribus & feminis: fed quia plures capiuntur - marcs, magis obtinuit opinio eos hermaphroditos effe quàni fceminas. Hzcomnia, ijs exceptisquae parenthe( | includuntur, Ariftoteles de hyzna fcribit. Fitenim fzpe cum habent catulos recentes, alios vt in ventre babere feperiantur. ' | roo 8e Lene B. C. Lib. | TT. — képeriantur. Itaq; de his Archelaus fcribit, annorum quot fint fi quis velit fcire, infpleere opottet foramina na- - turz, quod (ine dubio alius haberalioplura, Varro. Vt mafculum leporem à foemina difcernas , vt Archadius fcribit, nature foramina inípicito : nam fine dubio mafculus vnam; foemina duo inuenitur habere, fi cauté & - fubrilicer infpiciantur, Crefcen. (edapparet eum proximé recitata Varronis verba, codice riimirum deprauato, ! erperam legiffe, & pro Archelao Archadium fcripfiffej&c. Videetiam infracap. 5. D'elepore fortaffe ('10quit - Niphus) fiillud eft verum, quódlepus üt mas & foemina ; eftad alterum incubus ad alterum autem faccabus : - ende tradunt venatores; in genere leporum inueniri eut qui eft faemina cantum; fed nullum e(fe marem qui non "fit foemina, quod fenfibus fubiacet: oam inuentus e lepus ceflibus atq; tnentula preditus ,qui lepuículos fere- batin vtero nec non & lepus ferens lepufcalos,teftibus carens & mentula: perquz dilutio oblectionum perípi- O0 cua e(t, Nosveróteftamur vidiffe leporem folum marem, & leporétantum faeminam, & leporem vtriufq; lexus, 1UHgc Niphus. Et rurfus alibi,llud quod Albertus de leporibus dixit, mihifemper fuit dubium:nam Ih venationib. ''obferuauimus leporem habuiffe penem & teftes, & deferrein vtero lepufculos: obferuauimus etiam leporem has - buiffe vuluam,& in ealepufculos,carere veró teftibus & peni. Et rurfus, Ariftoteles hanc defexa leporis quzrfio- " mem non attingit. Ego veroleporem mentulatum & tefficulatum ferrein vtero lepaícalos obferuaui fpein ve- -' gationibus,& apud noftros venatoreshoc probatiffim um habetur Rondeletius veró teftes leporisnon putát elfe ' qui exiltimapturiuijs quivterum ferant, fed veficulas quafdam fanietumentes quales ille que propendenria ". Caftore & in quibus continetur Caftoreü, quasi; vulgus falfo tefticulos caftorisefle autumat, cüm eos intra cor- |" pusipfius repeririaffirmer. Atq; hinc fietíait quod vulgo diciturlepores vtriufa; fexus elle participes: quod fal- — fiffimum efle afferir. Víum autem harum partium elleait vttücaltorestum leporesingriente plauía hoc humore to feuhac fanie extracta corpus oblinentes, feabaquziniuriatueantur. . Hec ille. Leporum vuluz dum partum ge- - runtacetabula habeat, Ariftoteles. Sus,cani$lepus;partu funt numerofo: nimirum quod vuluas (ine vteros con.» ' "rinencmnltos,totidemq; formandiloculamenta;Idem Problematum 1o. 16. Lepori tibigaeq; magoe nec zqua- Jesfunt,Gilliusex Oppiano;qui canit: Ba/ aidlgc s ex e xao. Pofteriora crura longiora habet,vnde faciliusafcen- | dit quàm defcendit. vt fupra di&um eft. Solusanimalium, Ariftoteletefte pronam fapinamq; pedum partem hír- fütam habet,vnde dalypodis namen,quedapud Cartinum & alioslegirgr,faGum vidctur, Poil. Cum procumbit J'Jepus hypocolia, vel potius,vt Pollux habet; pofteriora crura, ilibus fbi ciz; Xenophon. Caudam nimis breuem & ad carrendum inicommodam habed proinde in curfu auribus fe gubernat, vtin €. dicam: | Leporesalij montani; alij campeftres, alij palu(tres (untjalij per dinerfaloca vagantur, Xenoph. Cubant fe- $0 téinarbuftis obdu&ioribus, & denfis fraticetis, atit (ciffuristerrz profundis. Aur(i Grece mauis, Ev ved Aary Qv, 1. -" fIoAvd|guxits 9upevoi exantas Dei cs Moos oops QUA Qeiss Bro puoi [Bavoreis s o eaa (O m qu 7606 ea; (cose Ju torrent, Cy 8E or er- pna ueAebyxeiua. Sant autem melanchemia,vt Cxliusex Polluce interpreratur,cauitate: (loca cana & humilia) in quibus colliquefa&a eft nix, dicta appellatione nigredinisargamento: quoniam op erimento niulum agris al- » bicantibus;ea portio plane nigtefest. Ooícuri quidam authores leporem fuper petriscubare fcribunt, fecuti opi-- norlocum quempiam ex vetere teítaménto ,vbi cuniculum potiusintetpres Lerinus reddere debebat : Vide 1a '. Cuniculoc; Rationem tum ventorá tum teroporum lepus plan? fcit. Hyemeapricis locis cubiliaid circo infor. mat;atq; imprimir,quod apricationem vehementer áppetit : frigus hoftilem in modum declinat : eftate veto, al- - tiorisfedis ftudio captusad aquilonem cubitar. Tempord commrationes nares ei indicant, Aelianus. Xenoph. ——. fcribit leporem aci videndi effe miniméacuta multis de caufis (vt (uprains. retuli: ) Platarchus veró in Sympos 40 fiacis (enforiorum excellentia hocanimal ptaftareannotauit, Celi. Atqui Platarchus non ab acri fed indefeffo vifa leporem przdicat: hac enim eius verbafant in Sym pofiacislibro 4 quzftione vltima: Sen(uumacrimonia lépus excellit. Siquidem oculi leporü indefeffifünt: itaq; dorminnrapertis. Auditu quoq; acerrimo przditicre- duntur: quem admirati Aegyptij in facris pi&turis auditum degnarurileporem pingunt. Animalia fortia, vocenx - eduntgrau&,vt taurus;canis:timida acatam,vtceruus, lepus, Ariftoteles in Phyfiognomicis. Glaucitat & catulus ' gtlepores vagiunt, Author Philomelg. Nos vdgiré apad bonos authores príma producta & deinfantibus tantuns Vfitatü reperimus. Intus vtinfanti vagiat ote puer, Oaidius 4. Faltor. Mipizood pulpita davis ay Aaenycadii rl) Et Qo, Euftathius. Quiefcunt interdiu, no&u vagantur. Frigidi (anguinis & fcigidi cordis lepus elt; &ideoad paftit nonnifi no&e progreditur, Albertus. In paftionibus tum no&urnistum longinquis pabulum iaquitit, fiue quód |. forté peregrini cibi defiderio tenetur, fiue etiam quantum equidem intelligo, vt fe exerceer, & pedum celeritat& g o firmer, Aelianus. Vnum animal digitos habentium herbaaliturlepus, Plinius, Lepori coagulum fit, quoniam ^ herbam fuecila&tel pafcitur, Ariftoreles. Dehac& alijsrum quibus vefcitur lepus; tum alids ab eo denominatis | herbis, inPhilologiadicam. Vefcuntar etiam vuis: vade feftiuum extar Agathiz Scholafticiepigrat ma AÀn:ho- logij 6.7. hniuímodi: E3ov&yo quy zt] eio. xe Ddivav byyvs dgrapq; Boneseyoid | e asAvy [Boceuv esto uducw. A -yoovapua à | eiysaóuoo, xod tügonxev. oa oyesidlyis 3e EyuéQoxov qvi Ea teexo Most NO a). Eizre Ye tod ydg Ó yea: A asia Bortora Aoifgs x9 Sutoy paxciv éd oos yoors. Lepores quibus cibis faginentur,videin F. Leporem rumínarein facris literis leglmits, ... videin Cuniculoa. Vino haufto leporem ftatim perijffe Philippus Belot Cenomanüs mihl retulit. Leporessiunt - non hiberefed rore contentos efle. Lepores vrinam.retro mittunt, Atiftor. Eralibi, Lepus in anexfum (alibi; ex . &uerío)mingir:mas inquam;,nam faeminz quadrapedum omnes ita mingunt. Leporislac cralfiflimd e(t, Ari&tot. - Solisnimaliü lac habent eriá ante partum, Pollux & Atiftot. Lac fuillo fimile faa crafiudine eft, Ariftot, 5omno X 4o multü deditur hoc animal Xenoph. Aa grammatici quidam di&uurconijclunt à Aa», quc fb videre: dormienté | enim conniuere negant, À dormiendi habicu 3egióL vss INfcandto dicitur, Hermolaus. Palgsbiris patentib. Íomniü | eapere,lepori naturale eft. Aelianus. Etcuríus, Non eculos claudit cum fomniü capit,imó vero cum reliqua meme brafomnuaccipiunr, interea tam oculi videnr. Vide etiam fupra in B. de oculis leporis, & interpretatione vocis -. lagophtbalmus:& infra in puerbio, Lepus dormiés.Dorcas,id efl caprea fimiliver vt lepas,dormtens ocülosaperz ES GT haber, Vatinus.Palpebris clau fis eer iamyid eft conniuentib.) vigilat;apettis dormit Gcim motis: (Lotus hic apud Pollacécorruptus hinc reítitui poteft: ) oculoseciá renet immotos. Nares dormiensfrequenter movet, vi- | gilaus vero minus, Xenoph. Parafitus quidá apud Atheneti, multorum animaliü quibusaliqua in re éomparatury |. nomina accipit; vt zd v dixgJs, & c. & KaB-eudew uae uxor yoxTeg Js (. 15] à tede los yea Byenyepet giat icais ) a AGUycioCs | Leporesauerfi coeant: retro enim vrinzm reddunt, Ariftot. Foemina etam Ízpenumero maré prior fuperteüits 59 Idem. Ét rur(as, Coénns & pariunt quoque tempote. Daíjpodesomni menfe pariunt, & fuperfatort ficor Du ] igpor&zy | e i ae é10 MC - DeBwadrapedibut— 000 0 S tea lepores, Plinius, Feeeundiffima fant natura: vnde prefinitum conceptionis tersinum tion habent, Simocatu& Lepus coitum quatit cum aliàs femper tum verno tempore imprimis : itaque tum vetigia eorum magis confufa ' funt, Xen ophon & Pollux. A vito rei venatoriz bene perito, & cetera quàm bono, &à mendacijs alieno, audi- tioneaccepi, mares lepores vto eodemQ; tempore tumalios implere;tam exfefe parere; tum nutrire, nempe qui. fintvtriufa: fexus participes. T&emq; teftabaturaliquando duos, aliquando tres parere. Huc etlam addebat; maz xem femimoartaum captum fuiffe, ipfam autem prezgnantem faiffe, atq; in di(Tedti vtero tres lepüfculos repertos; ' €osprimum extractos immobiles fuiffe , deinde à foleintepefcentes , reuixifle, & eorum quendam poftea re- fpexiffe , celeriterque & linguam potrexiffe , & cibi defiderio osaperuitfe : itaquelac el admotum fuiffe; & pau- » latim alitum fuiffe, Aelianus. Dum vtero feruat, füperfastant, & fingulis menfibus generant: fed fetus dunt | non vniuerfos; interpofitisenim diebus quod restulerit; peragunt partionem; Ariftot. — Er rutfüs, Haber fos- d xnina lac priufquam pariat; & à partu continuo repetit coitum , & lactan$ adhuc concipit foctum., Partum non vt maior fidipedum pars cecum xdit. ^ Dafypodes, inquit Plinius, omni menfe pariunt, & faperfastant fi- cutlepores, A partu ftatim implentur: conciptunt quamuis vbera ficcante fo:tu: pariuntnon caecos, Et alibi, Lepus omnium prada naícens, folus prater dafypodem füperfoetat; aliud educans; aliud in vtero pilis veftitum, | aliudimplume, aliud inchoatum gerens pariter. 1n cuniculis quidem manifeftiffima eft fuperfatatio, nec difcer-- nit eos à Jeporibus Ariftoteles, Niphus. Animaliaque &timido animo & efculenta funt, ea omnia feetuo- fa fecit diuina prudentia, ne affiduo efu deperirent : contrà; quz fzua & maligna funt, ea voluit partim effe fotuofa, Vndefit, vtlepus, quem omnia venantur fera, ales; homo , tam ferax fit : folaque ex ompibusbbeftljs. cun grauida et, etiam impleatur; & allum foetum in vtero geftet pilis veflitum allum nudum, alium tantum nou formatum(6 alium concipiat ; Herodotus in Euterpe. Eadem fcribunt Xenophon, Aelianus, & Philes. £ CN c. y -—- - "- "Herbdoti verba Athengus etiam citat : & Pollux Xenophontis, quibus de fuo quadam fynonyma adijcit: : N ! ow ? B i XN / E . y FAY N ! 7 r ! 3p ] Kou uiv JUNO OY EeiV i6 TBR [4.00 Ag. T 8 TUTO 60V. Orrmvtesopduo siet, «o0 Dio) grolowe» Se 0 mm 404 vevoxTa, 0 DE pen 55 " js NR CST r F Dew » z & * [ f ^: n l 2 : À . eral, r0 8: Conraiveeidered. Ko eaote d. &UTO TTOXU OY OV, ZTNUTOKQY y TO NU TV OV, Odnxviexopduov, gavs ates Ogre dioov. En xvíextita) verburn Grecs fuperfaetate eft; pro quo Herodotum &xialoa$ui, Pollucem nente dixiffe ap- p? ret.Koj ic QuAo TIO: MÉAOYTQU (zaalim pyitvasS aut fimile quid)NaA«uec ietoai : eov dl, m byyis $EcXL.QUTUT GUVAVOVTG ^ eai aov pav tpud Ovd[ Pre 296A diese qoNDzrOgO quy disdv. E Eoor et goto me qUAOY, dr aA Erpe Qty ajo.. YIsAU yo ! iod TENA 7 po da mom wibu C» eris E b BguovixDodirues rere Moi, dU teu i NócQi 227 Qogéets T 9 ap dUATÉNE GE eittily NONo 0 otYarporoov Encer S'ogotv [29$ Q(G* eimrovazodren, Eee mre 03 , 400] sav TE MAUS, eveu8ne Agevo pate Nous, TEXT px Dupsoc avaye ; QUÀ awrads ciàigty a vivosaXog xu spei, Opplanus. Quamobrem animalía quadam fuperfa:tare pot- | | Eat, zlanon, Ariftoteles explicatlib. 4. de generat. anim. cap. y. Sunt a&item nonnulla fuperfo:tantia inquit, E "qua poffuntenutrire conceptum quem faperfeetarint, &c. vtlepus: hoc enim animal nec magnum eft, & plura | gencrat, vtporemultifidum :femine etiam abundat, quod eius hirfutle fignificatur: copia enim pili exuperat.- Nam hoc vnum pilos & fub pedibus habet, & intragenss : pili autem abundantia & hitfüties copiam indicant excrementi: quamobrem homines pilofi libidinofiores, & feminis copiofiores funt quàm leues, Idem proble- jk matum 190.16. quzrens cur aniinantium quadam partu fint numerolG, vt fus, canis, lepus:alía non, vt homo, leo: conieduram addit, quoniam aliavuluas fiue vteros continent multos, totidem; formandiloculamenta; quibus impleri percaplunt; quibusq; femen genitale diuidendum inferendumq; eft: alia contra fe habenr. Hegelander Delphus fcribit, regnante Antigono filio Gonatà, tantum numezum leporum in Aflypalza fuiffe, vt Allypalen- fesoraculo fuper ijs confulto,à Pythia audiuerint, nutriendos canes & venatione vtendum : & intraannum füpra - fex millia capra effe. Prouenitautem tanta copia, cum Anaphzus quidam duos tantum lepores ab initio in infa- 4 lam inleciffet. Queuiadmodum priusab Aftypalenfi quodam duabus perdicibus inuectisin Anaphen, tanta pere - dicum visin Anaphe nataeft, vtincol deinfalarelinquenda periclitarentur. Porró ab initio Altypalxa lepores non habutt, (ed perdices tantum; Athenzus. Simili modo Carpathi etlam infalz multiplicatis leporibus ex duo- bustantumimraiffis perditas effe fruges, Inter prouerbia dicetur: & in Lero infula vno tantum ipucéto, videin - a. vbi Higinidelepore fidere verba recirabo. Cubile leporis vbi catulos fuos parit, Galli muertam vocant. Fz- mina lepufznlos vt primum enixa eft, orelambit, quod Galli fic proferunt: Lalieurelimefon leureteau, quand 4 ellealcureté, Robertus Stephanus. Ex füis lepufculisalium alibi leporesin cubile fe recepturi ponunt; vt mox in. ! D.réferam. | MS b rh "i Lepores montanl, campeftres, & paluftres quomodo velocitate differant, ditum eftinz. & alia quedam. decurfüleporum :dequo plura etiamin &. reperies. Leporisicorpus modis omnibus ad agilitatem egregié com- 5. pofitumelle, ias. diximus ex Xeno phonte. Agilemautem leuemq; effe leporem (inquic idem ) velillud indicat, quód otloséetiam ambulando faltat : gradientem veró nec vidit quifquam nec videbit : quia pofterioribus pedi- busvitra& extraanteriores pertingit, ac ita currit. ( Hicadi;citurin Graecis, 9/2ov Birirs vo trogors quilocus mihi correptus videtur. Leonicenus vertit, Nam quodad colorem attinet in promptu eft : fed nihil ad rem, ) Porró cadamhabentad currendum incommodam, neq; enim propter breuitatem idonea eft qua corpus regat, fed hoc vttag; facit aure ( m oT Enarrepa csv qué. ) & cam in eo eft vt capiatur à canibus,alteram videlicet autem de- . dacitac traducit obliquam,illorfum nitens vbicunq;laborar. Idcirco in hanc circumagítur ocyus;in anguíto - valde relinqueis id quod infequitur, (canem fcilicet aut feram infequentem.) Lepus montem facilius aícendit - | quàm defcendat, Albertus. vt fupra etiam di&um eftin ». ex Polluce: habet enim pofteriora membrá longiora, | auterioraveró breuiorazitaq; deorfum verfus egré decurrit, furfum facile, Aelianus, Pofteriora crura in curfu ói (inquic Pollux ) vltraanteriora extendit, fzlitq; pofterioribus obnitens, nec vllo modo interim anteriores im-- pedít, quodilli interius magis vergant, Salitautem magis quàm currit hoc animal, propter naturalem celetita- | tem;gi litate má fummam. Axe dL éci ot) aud namcov TÓ Ceov [AV " Boouuov: eNdIG BEwE Qv qe 4.90 Vr éAm Doa. (lego | o X EmrtoeA a Dooy EX Xenophonte, ) Hzc Polluz, Ceruum Grzcí proprie 9d, id eft currere dicunt:leporem fugere, - died, ) Poll. Canes curfu flexuofo fepedecipiunt,Volaterranus. Auribus corporis morum dirigit maderaturq; Jepus,tanquam remis;quodin alijsanimantibus plerunq; efficit canda, (Czlius ex Poll.)fed hec leporibreuior,& huic víuiidoneanon eft:itag;,vt Pollux inquir, Toit ami yeliray aress alu) syquoviaasammie griccoroi BP a (orsa [Bar heoy 2e eres [d atsuny 1b ersooV se g Axio, Xenoph. Jum in o) avro xao aimi rootlyyvavfenfas videtur, m ouetidleperegurés — *- j : ^ " Hi ! 3 - $4 ja - m I En - e 3 T7347" incutfa alternis nuncante nuncretro,vt nauiü fcilicet rem? agütur : vr zwgey)oey pEO ztvegauven pofuerit.nifi men- dum eft. Ad fags fcfe auribus in tergainclinatis excirant;cum circumagitur;alteraaurcab ea parte demifliore pro 7t | 5a $e guberna- E) y m. E! AA DE € X ?POFC C. 4D. ! E à Jub. K. cie. 617 "pubernacalo vtitur, Volaterranus ex Xenoph. Atchelausautor cft, quod tir corporis canernz ad excrementa ;leporí, totidem annos elfe atatis:; varius certe numeras reperitur, Plinius. Eius annos indicant foramina quas. dam : nam quotfuncilli corpotís cauerne;toridem annos ztatis agit, A elianus, O'cwv d[ era eni soma ord TA ATO VÀ eua Oo yy bpSYTUY (forte Box mes vr ,Cutm Plinius ad excrementa dixerit VO Tl) Ego uc mit, l'oliux, Al- bertus (vtin£. retuli ) ex Auicenna fcribit, fub cauda leporis effe quafdam filfuras vellincasvuluarum fimiles ,in "naribus fimul & feemínis, casq; fecundum numerum annorum etatis muliplicari£ & capiam effzaliquandole- "porem quem venatótes putarint oo vuluas haberc. NEN Ee j ei ' n EX ! Ie: j MET EP. Ü dU Rar. 1: Lepores maníuefcunt raró,cum fere dici lure non poífint:complurananq; luntnecyplacida ,necfera;fed medi é "later vtrung; naturz,Plinius.Audio quidem à teneris nutritum, fatis cicuc & lepidi, mirisQ; corporisgeftibusac | faltibus,iucandü hocanimal fieri. Quxdam timore non cicurantur,vr mures & lepores.quomodo enim amabis, J! queminfidiari vite cuz fit perfaafum?at hoc fibi perfnadent qui titneut, Cardanus, Leporem aliquando aluimus "qui adultus cam Cane Leporatio, étiam interdum à recenti cruent& venatione , libere ac fecuré lufitarer. Alium | leporem domefticum inarce Montifpefali memini, pofterioribus pedibus terrá bis;ter,quateríupplodenté, quo "quafi fefe acueret,belli cientéfimulacta;vltro Canes prouocare;Scaliger. Leporescuniculi,& Gimilia animalja fe- » mifera, itáquidem cicürantur, (i teneraeduces , vt hominem non metuant nec refuglaat, fed fponte etiam acce- - dant, cibi przcipue graria: nullius veró difciplinz capacia funt, nec vocis agno(cunt imperia : vocanti adeffe , | 'increpatadifcedere nonalluefcunt, necaliud quidquam inffa facere. Animal eft Gimplex & fola faga fe defen- 0 dens, Albettus. Lepus planétimidus,pauidus & fagitiuus e(t; natuce qs debilis & imbccillis, Blondus. Ingeniofi » ac timidi faot, Axiftoreles. | E in Phy&ognomicis, Pilimolles hominem tiaiidum fignificant : nam ceruus, | lepus. & oucs;pilis (unc molliffimis. Formidine precellit animal hoc : fscile nanq; temerequeterteturac com- pauefcit, avatlodran: vnde & prox vocatur: nam zilzosqv, formidare e(t, Caelius ex Polluce. Leporem pro vento- | xum temporumqueratione cubilia mutareinc.dixi.; Caubile non prius (übire & (accedere folet , quàm modó | ingrediens, modó egrediens fua conturbàrit veftigia: vine ca. (irueatibus fibi infidias sppárcant, naturali qua- -dam fagacitate homines aftutédecipiens, Aelianus. Lepasomnium prads nafcitur, Plinlus: nempe auium |! rapacium;terreltrium ferarum & hominum, His vel hyizas, vox barbara ( Arabica vel Perfica ) muftelam figni- "fiar: Albertus ineptilfieé leporem exponit: deceprus, vt conijcio; quoniam vtrumq;animal catulosore de loco ad locum frequenter transfert : quod coin loco, vbiipfeleporem reddit, Aciftoteles de müftela fcribic. Lepores 5 (inquitPlutarchus) in cubile fe receptuti;fzpiculéiugeri etiam interuallo catulos alium alio diffitos transferunt: evtfi vel homo vel canis (ubeat; idem otunes in periculum nevocentur: ipfi deinde impreffis difcurfu multiplici "aprius veltigijs, faltu poftremo ingentiinde abripiuntfefe;atq; Itacubanc, Factas faos (1nquit Aellanus)in plures locos dilpergit, hoc paco arbitransà rapinis cutiores effe, nam fammoin cosamorefligrar. — Nequeá venatícis | modó infidijsde fe timet, verum etiam vulpium incusfiones perhorrefcit, nec minus anium impetus extimefcit, | fed & coruorua & aquilaram vocem multó maximé metuit; arque horret: & finé quidem cum his anibus nulla pacecouiungitur,fed fefe abruditin dumeta, in alidue frutera;aut cefpites,ant cura necefficate vrgeturin quod- uisaliud latibulum fe occultat. Er alibi; Aquilalepores rapit. Leporesnon canes folum metaunr,verum & aqui- Has: dbi s enim quoties zdita Gc aperra loca fapezant ( Vase Da AovTec vu exiost) dixo ) rapiuntur, quantifpsrag- jniculi fant : nam maloresincurfü canum auferuntur, Xenophon. Videetiam in z. Lepus vocem accipitrisexhor- Y ret latitans, Volaterranus. Accipitres didtia(toresauxilio canum venantaretiam lepores & cuniculos, vtalicubi legimus. ' Áccipiterfylueftris capitaliquandolepores: Ex quando leporem capit; üániftrum pedem terrzinfigit, |! 9& dextro przdam tenet : tum quamprimum poteft oculos leporis eruit & ficinterficit, Albertus. Vulpes& ""aquilz leporibus in(idíantur, vcin 5. reruliex Xenophente, — Lepores (ingait Aelianus ) interdum à vulpibus "montantam curfu,fed etiam magisarte comprehenduntur, Captiose enim Circumuenirejinducere vulpes probe | mouit: Cum enim go&u inleporis veftigiam inciderit, & fenfum ex eo perceperit;animam continens;fpiritumq; comprimens, fenfim & pedetentim víq; có veftigijsleporisinfiftir quoad inipfo cubili eam deprehendens, tan- «quam deinfidijs (ecurum animi & infperantem capereaggreditur. Acenim noa hic diffoluto & ignauiter remi(fo | animo, fed faípenfo & follíciro fomnum capic; fimulac primum vulpem aducutauntem fenfu comprehenderit, de: | eubili ex&lit; properans fugam capete, & curfum ad fummam celeritatem facit: vulpes item veftigijs eum infe. b quensingredicur currere: verum longam viam vbi hic confecerir, vt qui iam longinquoabíce(la contra vulpem. fuperior factus fic, fab dumeta;alia ue fruteta denfiora fubiens, ex longo curfu , libentianimo & prolixo fe.guieti: | dat:zat vulpes eueftigioinfequetis;ci non concedit ex fuga vt confi(tas & laboris requietem habeat.(edad altezum. !curíum ex quiete eum excitat; & agitat: poftea vero quàm ipcitato carfiis permultum viz procedens, itinera Bon minora quàm priusfugerit, rurfus vehementer quietem cupit capere: Ila veró fratecum quóleis conleceriz rgec.acradicicusexcutieus ab afidao curfu non (init conquielcere: itaq; 1s iterum excurrit, illa quoq; non fe ad infequendum tardans, currereinfiftit. Cum autem continenter exalioalius curfus hunc vigilijsdiu multumque fatigatum exceperit. currendofelTus; & laboribus (accumbit, & longius procedere defiflit; ipfa vero confecura, &um ipfum nontane curfu, fed longinquitate cemporis;& captiofa inuettigacione comprehendit, Hzc Aclianas. ulpesaliquaodo capit cuniculos & lepores Albertus. Quintum lupigenus, minus ceteris, pilis rigidis, lepori- ! bus maximéinfidiatr; Oppianus. Muttela dicitur dolosé colludere leBori quem cum làdendo farigárit, gatrure. "Albert. Lieporemaliquando audiui ericijfpinas fingulatim m ordicus euellere, & ica nudarum vorare: quod mihi pu verifimile non fit: cum epus non fit carninerus: de vulpe potius probabilis hic doluseifen, [oc zu x ! ; */ " H , Jj Maius capirüt: fed plerique omnes prater corporis naruram forte quadam capiuntur: nihil enim quod propor que pam rerrouerfas. pertinentem. cupide amplesatat , confuetam- fedem omnibus locis. antefext, co I apprehendit valideá; adh erens comptimir,ne cürrenteni quidem relin queasdaffum tandem interficit & vorst,, Venatio. Eepozi vifus cur. obtufus fit; in a.diximus. Czterum przteralia canum quoq;tertores prouideén. "tlam auferuntcum iuftarires perfequuntur. Quo fit vt irruensad multaimprouidus,in retia egamincaütus fera-- Quód fire&à fugeret, raró hoc patereur.- Nunc veró quia locoscompleGitur & amat, vbi natus & enlitritug one conueniat ab huius ( corporis pattium, vt in ». diximus ) compofitione diffeniir, Xenophon. Lepus. *S ) à 1 un i i nom d dir |o vs De sgadrupedibur .08 SOAM Ug ur | & viribusdefe&i comprehenduntur, Haé&tenus Aelianus, Ecrurfüs, Lepus;inquit, quem canes & equi infe&an- non parum fepe capitur, quód affueturm cubile relinquere non poffit, Aelianus. De curfuleporüm & veloeita vide quedam in 5. & plura in c. Hic quzzdamillic reli&ta adijciemus, vt qua propius ad venationem pertineant, Lepores ftatim vt canes & venatoresfenferint, ad cliuos confugiunt: hos venatóràcuríd accliui quantum pote t aueríos in decliuemagat: nam cum pedes priores els breuiores fipt, facilius percolles fcandunt ; vbi cancs.& vez natores non paruo negotlofequuntur, Oppianus. In femitisetiam & armiscelcrius currunt ; quamobrem ind quoqueauertentur, Idem. Ecmox, Aeftate pedeseis grauantur : & hyeme (terra nimitum ádherefcente , aul aftringentegelu ex pruinis & niuibus ) veluti calciatiad malleolos vfque itapediuntur. Noftri niues profundas obfíeruant ,vtminore negotio capianr. Montiumincolz, inquit Aelianus, nontam veloces, quàm qui L P nicie verfantur, nifi quando fub montem fübie&tos habent tra&us in planiciem explicatos , uà ex montibus dez currant: vnde fir, vt rametái montesincolant, ramen in campis exerceantur , vnde (zpe campani homines eos ex- t citant, atqueinfequuntur. Cumautem proximi funt vt capiantur, campeftris viz breuitatem declinantes , in al^ tiofeslocos & montofos feconuertunr,in fuas nimirum fedesfeftinantes, idcircoq; euadant, & infperatam (alu tem affequuntur, quàd canibus & equis montiam itinera infefta atque inimica; pedes obtetunc & debilitanr, (ed? eoacerbiuscanes vexantur, quód carneos pedes, & miniméad perpetiendafaxa refiftentes, & quemaditiodum equi vngulas, habent. Contrá, lepus conueftitos pilis pedes habet, & duritatis& afperitatis patlenres. — Iam ex | leporibus qai in crebris dumetorum frequentia locis commorantur, laborisinertiafegnes ,nonad curfum velo-. citate valent, ex pedum rarditate ad fugiendum laborantes. Nam huiufcemodi opimo habitu; & ceffatione tor- entes,currendi infueti fant, &ad pro&icifcendum longiffimé perimbecilles, | Ipforum ratio venandorum talis eft. Primum per frürices perpareulos & minime continenti crebritate denfos permeant : denfiores veró, qui - tranfiri non polfunt, ttan(iliunt; veruntamen vbi fruticerumaliud exalio nexum latiffimé continuatur , ibi hae ipfum facere coa&icum fint corporisgrauitate ad faltum parum valentes , fanéquàm cito laborant & fuccum-: bunt. Cafes vero abeisiplis primumaberrant,quod non eospropter minutarum arbufcularum frequentiam vi-. denr,& veró perfrutices falinntodoris feníuillecti, deinde randem aliquando vifos,infequuntür,de contentione cutrendi nil remittentes:illi autem ipfi ex continuatione faliendiad capiendam fugam longiorem remollefcant;. tut; fi campeftris fir; celeriore & conciratiore curfu quàm montanus viam conficit, propter corporis exiguita-! tem, & trenaitátem. Cum enim gracili habitu fit , ipfum celeritate przftare vero proximum eft. Primum igitu£ | liciat, Penitusenim cognofcit (ead curfüm long? multumq; antecellere,& videcimpenfius laborare non eff: ne- ^ , exaliqua ípecula; & infe&antium certamen profpicit, & quantum equidem exiftimo,;eos vt debiliores ridet. Poft | humero demiflis, c 3: dx Dorrmerlozec Dori quic el voirie. eimi oerte yd ro v*yac;, locus mihiobfcurus. Leporis cu- | quoq; in tramitibus & vljs, fi plane fuerint: fulgorenim qui in ipfis eft (x2«poubv so Go emi) reperea : certi veró fant fi ad faxa, ad rmontes, ad rupes, ad opaca feceffsrinr, propter coloris fimilirudinem. Quod (i canes. X LI Xenophon quidem interveftigiorum differentias humerat de9io; VIVE, ka uar d Av» [Lorie Ve ] : M ' | E ——"! ? * a^ s | De Lepore. E. — Lib. HL | 613 «9 t T "WW aln . CURT UATU SENDEN ST. FOR one 0 NORTE QaD1A yXOLMTRU AG TRU 06 roi V duas Íyzygias oppofitas faceret: atqui 43v potius quàm 2p9rcv, xauava to opponiturs | & uaxeg etiam rectélegi potefl vtinfequentibus. Leporis veftigia multum byeme procedunt; quia longz fuit noGes:parum autem zflate;quiaé contrario funt breues. Nec veró fübólent hyeme diluculo, cum pruina fuerit aut gelu,&c. vt in Cane fagace & inueftigatore ck Xenophonte récitaüi.In plenilunio precipue leporum veftigià Jincertiffima füntznam exultantes ad Lunam lepores inter fe colludunt;& ea longe diffipantes dirimunt. Xenoph: Etrurfus, Verno etiam magis quàm alio anni tempore confufa funt: nam lepus coitum quzrit cum aliàs fcm pera | tum hoctemporeiquamobrem fimul vagantes neceffarió veftigiaimplicant. Subolentaütem veftigia cabilium (iuxta cubilia, "TZ évaca T dpo uos 07 GNeteo 2 eoyov Cer) diutius quàm curfu impreffa.Illa enim lepus perambulat - jafiftendo;hac celeriter tranfcurtit:T.epusqui in curfu capitu ry pojoAbe:qui vero in cubili;é»xeira eva -, Vatiz nus.Inuenio & &vo«Q* proparoxytonum (nam illud penanflexum eft) apud Varinum his verbís: Ejven(Ds, Amy Xe QokAdis A02.0-|asonteenay sc. vide fupra in Cane veloce. Veftigia qu& quó tendant cognitu facilia funt; vt re&à; Xenophon yoga nominat; Ser» Pollux: qua aliter habét,vt cvszresA eyutv;intticatà; hie d|voxeaa le aya a | eshuiufmodiautem fere funt per quz vulpes priusincefferint. Quomodo cubile fübituri lepores, imprcífis di. fcurfu multiplici prius vefligijs faltu poftremo ingenti in id fe recipiant,füpra di&um eft cap.4. Flexuofo curfi | canes plerung; decipiunt; Textor. CTqu ^ OXNN s Iu t i i" | Exeundum eft autem ad venationem;inquit Xenophón, diluculo, ne veftigatione priuentur: ná (j móra fiat; necleporem canesinueniuntnec fru&um venatores faciunt: neq; enim manct natura veftigij; quz (ingulis hó- » ris euanefcitScolam cuftos retium leuem indutus venatum execat:retibus diuortia claudat fragofa;decliuia; caua; | obfcura (x pidpouue Tear eias mac Na dec egis mirerarsy ) ri uoS,torrentes,aquasd; perennes:hac illis przcipua funt ) rcfugia: nam omnia dicereinfinitum effet, diuerticula,biuia (eoss:qua vox etiarn fimpliciter vias velfemitas fis gn'ficat)latavelangufla. Id ortoiam Sole faeiat,nonin diluculo, ne fi propeindagiüem flatuenda fiat tetia,ftres s pitum fimul audienslepus refugiat. Quàd fi procul flatuantur;nihil magnopere prohibet inauroráfecurum fta tucre,vbi nihil obfliterit.Haftilia figito fupina,vt cumadducuritur contendi poffint. Inijs fummis laqueos (ges - quis) equales fübijeito (92n&zro ) pariterq; fulcito,attollensin medio reticulum (2? uexeu QuAov; ) fed à plaga (eie | qo aA) pauoy) oblongum lapidem magnumá; fufpendito, ne rete cüleporem tenuerit recellere poffit. [uga lon- . ga ordine cingito (swxuléro ) woo vus.) nefortelepustranfiliat:fed inter vefigandum neintermittito ; eff enim venatoris/fed gaáui,quàm fieri poteft celerrinié leporem capere, R etiain arduis tendat; (29 dlorvoi vesira ' &isimrédeic:) caffes (6»o2.à) in vijsobijciatopportunis proculitramitibus;plagas(€4dyopsc) ad humum religans; - faftigia (axeon/ni) contrahens;intra fardonios( MeTwEU P amp oVIa. Trois dhvruoi C cutobovec arem Neo TRU Üzég isi Gode » 9 durisyid TeAGUTz40Y [Dod ov aiv enc s noc rro dlfruovd orsa lu) 6 eC Ad pops (Gy. 1] Odridpopuos 5E eor olas XT) v0 vougoty (lego d|/upev) £m Pollux 5.4. vbi & alia retium & venatoria vocabula requires. ) haflilia figés;funiculos( O9ndpouss) in fummQ | tenfilesfüperponat;ductiles coérceat,a4Ss popa ovu Qesi]ov:tur extra circumiens cautius obferuet, Quód fi]is mes decliuis fuerit,fagena erigatur. Leporem vero dum agitaturinfequensad retia cum clamore adigat, I5 cum 3n rete inciderit, canum iram non pulfando, fed leniendo refrenet :& venátori clamando fignificet ; aut captum effc;aut hac vel illactranfcürriffeiaut non videre vel non vidiffe. Venatorautécum neglecta tenuid; vefte & cal; | ceo venatum exeat,manti baculum (jazwaov)geftans.Retium vero cuftos fequatüur;fed cum filent: oth adeat; . melepus fiforté propius fucrit,audita voce promoueatur. Caffes & retia, vt dictü eft, expediat; religátisad fyluam canibüs,vnoquog; feorfum;vt facilefolui poffint. Poft hec autem ciftos retia feruet, 1pfe vero fum ptiscanjbug ad faltusindaginem fübeat;& implorato Apolline & venatrice Diana,ac parte vetiationis promiffa, vnamex cas | nibusfoldat qux veftigandi peritiffima fit; fi frigus fuerit, oriente Sole:(i calor,ante di&altjsautem anni téporib incerauroram &Solisortum.A(ft vbi veftigiü vnaex his qu antecefferunt) 1 G- dp3roy A7? aiznpovry tras forte agievyutvovilic enim dicuntur veftigia, vtipfe Xenophon alibi exponit; vv & zórv arai eic T) au (pxovaocs & (iG | vertemus: Atvbicanisemiffus poftintricata reflexaq; in fe Vcftigia,ad recta tandé peruenerit, foluat eti3 a]terii) . rectum deprehenderit,foluat &alteram.Et dum veftigiur tránfigitur liaud multum bioratus fingulatim dirmits 'tat & alias. Etipfenon vrgendofequatur,vnamquanq; nominátim appellans;necid nimium. neatte tempusifs. ritentur. Ho veró pre gaudio & ardore procedu nt,veftigia vtfunt duplicia, triplicia (lizc aliás puto aeaNeyutvas yocat) euoluentes;hac illac progrediuntur varié (3]g v? oz 2] P ara, Emp y tia; &€493í: forte legendü mn eic avo oi ANJap P alum Emp ave yusroi, de huiufmodi enim veftigijs etiam alibi apiid eum rhentio fit; vtiám proxime monui: bmoil«9w quidem verbum in vfu eft deijs qua nón re&tà procedunt ; fed obliqua cei cadcellatiimi fà diuidunt & decuffant,qu od nos dicimus zberemander vnd durch einander gehen: )in orbem; in rectum, in curiis per denfa;per rara (uaxeg, vt fupra diximus) per nota, per ignota, feipfas tranftnitturit,micatitibüs caudis, irclis natisauribus,luminibusq; corüfcis. Vbi veró ad leporem accelferint,venatori fignilicabunt,nam toto cum cas dis corpore micant, hofte: infultant, certatim pretereunt; ftudiofà concurrunt , repetite confiftunt, diüulfz. Lrurfus inuadunt: poftremó ad leporis cubile peruenient,& inipfumincurrent. llle fubito exortus; canürmiti fe latratum & clamorem fugiendo conuertet.Ipfi vero agitantes clament, Ió canes, ló fegni s:Bere ócanes (vaQusg |. lego zoqa:sid eft (apienter-fed; bene, vox breuior magis conuenitácclamationi canum.) Et venator cum canibug currat.vefte quam geftat manu circumueluta;& baculum (rhopalon etiam ferés,fequatur leporein: het óbüiug [cát ne pertürbet. Ille feab oculis proripiens refugit; & loca vbi primuminuenitur vt plutimüm repetit; Porro il» lis (venatoribus) pro more clamantibus;ó puerjha puer,ohé puer, heus puet: puer (retiü cuftos) figu ficabit cas ptus fit nécne.Etfi primo curíu eaptus fuerit;reuocatis canibus aliurii querat: fin minus; quàm celerrime potcft cum canibus currat,nec defi[tat.fed affidué tranfmittat. Et fi rurfus agitantes leporem occurrerint, clamet; Eugeg euge ó canes,iniflate canes, Eft quandolongius procedunt vt eas páriter curfu fequi nó poffit, & aliquandoà curs fudcerret. Rurfustandem repertas;fiin veítigio fuerint, quantum potcftaccedenshortetur omnes, inodo has! imodo illas nomine compellet, íonüm vocis quàm poterit multiplieiter varians, acutum, grauem ; páruüm ; tás onum. Et preter alias hortatiories;ficurfusin inonte fuerit, fic etiam hortetur:Belle canes bellé ó canes, EU xuyesg tU d uec, FOtte Eja suec suos al eciam edyexuvec etiam alijsin locisacclamare iufitpaulóante; Effauten «ia et Qujaiormjabs AuAGAUG itor) peosinóe sto, V arinus, Hae nimirum voce Bácche mulieres euaritcs in motibus vágas bunde vtebantur;talis& apud Latinos voxreperiturEuax.) Sináutem ad ipfa non fuerint vefti pid; fed exceffes tint;tunceasin hunc modum reuocet. Non retro, tion retro? heuscanes; Sed poftquam veftigijsaflitersnt ; cir- eumagat eas,orbes multos crebrosq; faciens. Et vbicung; incertum ipfis veftigium fuerit,fign : ftatuat limiter im | (7o FE (iso ): $3 | De Quadrupedibus. (siio) fibi& ab hoc eas hortando,blahdiendo cocrceat (eue) doncc veftipium rnaitifefté cóghonerint.lllg vero fimulac certa erunt vefügia;irruendo, lafciuiendo; capita coferendo,fufpicando, fignificádo, fines fibi no^ tos flatuendo;cito tranfcurrunt,Sed dur illx ita per ueftigium crebro diffiliunt;venator fe reprimens cuin cani- bus minimé currat, (po xoroy ovr iuwodpopei negatio wi videri poteft abundare, )ne ftudio certandi veftigia pra- tcreant. At cumjustaleporem fuerint, idá; venatori plané fignificauerint, obferuet neterritasà canibuslocum mutcei.Illz vero dum caudam crifpant;dum in fe recidunt, dum infültant,& clangentesin furgunt, dà profiliunt, dum venatorem fpe&ant; & hzciam vera effe demonfirant, leporem vItro excitabunt, & latrantes inuadent: fed fiucih retia pracipitet;fiue exterius fiueintefius pretereat, ad vnumquodg; horum cuftos retium proclamet: & fi captus fuerit;alium in quiratifin minus; ijfdem vtanté hortationibus tranfcurrat. Sed cum iam ferum dici fue- rit,canibus propemodum currendo defatigàtis, tunc leporem venator feffum exquirat, nihilrelinquens corum 1 qug terra gignit, vcl ipfius fuperficies habet:fed crebro eadé relegat,ne praeteritus fallat. Procambit enim in an- gufto nec refurgit prelàbore & metu.Superinducat& canes hortando: blandiendo,fi qua eft humana, multum: fiaudax;parum:fi mediocris, mediocriter: donecipfum veleueftigio (f 20322) occiderit, velin retia protulerit. Pofthzcauté fagenis tetibusqi füblatis,canesanertat,& é faltu digrediatur, & fi meridies xfliuus fuerit, refideat, né canesin itincre pedibus vrantur, Hactenus Xenophon Omnibono Leoniceno feré interprete, Et rurfus; Ve« fligentautem canesleporem;cum nix ita ceciderit, vt terram operíatinam filoca quzdá ueAzyxy erue (id eftabfá; niue,cur eaqua circumquaq; funt niue operiantur) fuerint, difficilis inueftigatu erit. Atcum ningit, fiBoreas fpirárit, veftigia diu manitefla eminent:neq; enim citoliquuntur.Sin & Notus flatuerit; & Sol fuperfulferit;bre- uiapparent nam ftatim dilabuntur. Sed neq; cum nix tugiter cadit,vefligia enim obducit:ineq; cum ventus acri- ter incumbit,niuem enim cónuoluensirncerta facit . Ad huiufmodi venationem cum canibus exeundum nó eft: à fiquidem nix canum naresadurit, & pedesacleporisodorem gelu nimiotollit, Sumptis igitur retibus& comite ábiadiuncto,ab agrisad montes pergat, & cum veftigia deprchenderit; per ea incedat. Sed fi perplexa (óor*ory- uiia) füctint;ita vtab ijfdem ad eadem rcflectantur;circumiendo ea emetiatur. & quo ferant inquirat. Multura 'enim lepusoberrat,incertus vbi procum bat,& fimulinceffu perplexo fallere didicit,vt qui perfzpeà talibus ( ca» mibus & venatoribus) agitetur. Vbiiam vefligium apparuerit;procedat vlterius:peruenietautem velad locü ali- uem vmbrofum, vclabrüptum, quod per huiufmodiloca venti niuem tranfmittát: quofitvt opportuna cubi- libus multaineisrelinquantur,& talia querit lepus. Hucigiturcum veftigia duxerint, nonaccedat propius, ne promoueaturlepus, fed vndiq; circumdet:nam ibi cffe fperatur, argumento erit, fi nufquam inde vefligia dedu- xcrint.Sed cum ibi cffe certum fuerit;illum relinquat,manebit enim,& alium quzrat;antequam veftigia delean- cur,rationemtemporis habens: vifi ctiam aliesinuenerit,reliquum dieiad circumueniendü (circumdanda re- t tia) fufficiat. Quod vbi acciderit.retia vnicuig; corum circutntendat, non aliter quàm cü melanchima(id eft lo- ca quaedam abíq; niue;cum cztera circumcirca omnia niueoperiantur) fuerint; locü yniuerfum cingendo, vbi- cunq; tandem in eo ateatlcpus, R etibus ereCtisaccedens commoueat. Atfielapfus fuerit é retibus;per veftigia | "fequatur: conferet enim fe rarfus ad fimilialoca.nifiin ipfa nine opprimatur. Obferuansigitur vbicunq; fuerit, circumuenire debct,quód fi non expe&tet;curfuinfiftere.Nam & fine retibus capietur;quia profunda niuelaffa- tur, &in extremis pedibus (vt Pollux etiam repetit; & Oppianus) vbi villofus eft, moles niuts haud modica füc- crefcit, Ha&enns Xenophon. De canibus celeribus,lepor ario, Gallico, Vertago;in canum hiftoriafatis dicti eft... | Calli grandiores etiam caties,quos ceruarios appellant; vt& fuarioslupariosq; füb nemineleporariorum com- prehendür,Budzus. Venatorleporis veftigia captat;exagris fuperné fu bducen do canes,fed qui culta nóadeunt; irata, faltus (va/ra«) fluenta,lapidofafyluofad; petunt. Ec cum moueturlepus,clamorem minimétollat;ne paui- 4 js veftigia malé fignificent, Wa qon au v uwec ox ppovec geyicadlooe ot aveo 2 Vy vi ee Com. Sed vbiiam inuti agitan- E tur,nunc luminatranant;nunc viam fle&unt,modó cauernas fubeunt;ac penetrant: neq; tum cánesfolum me- | tuunt,Verum & aquilas,vtin p.dixi. Venaticicaneslcporem,fi necarint ipfi; difcerpüt, & fanguinemauidelam- " bunt:confe&um autem curfu & exanimem confecuti,non attingunt,Plutarchus. Lepores & vulpes perzflatem E noctu progrediuntur, l'ardiuus. Nosautem vidimus;inquit Blondus,venantesin capiendisleporibus hüc mos | dum feruareinfidiandi. Diuifiac fparfi venatores per inculta frequentius quàm per culta;arte quadamincedunt |. | laqueis canem leporarium detinentes: fpincta & fentes, fiue dumeta, faltisue potius celebrantes quàm nemora. E Nonnunquam etiam przmittunt odorüm canem qui élatebris pellattimidü leporem ; poft quem laqueis mit-- tunt canem fugacem;altisclam oribus perfequentes.quifunt exbortationes fugacium canum. Com prebenfi de-- inum lepores frequentius Ícindunturá canibus,quàm cruénti ab orecanum eucllantur ivenatoribus. Quidam 5i etiam fcdentes poft fruticem fiue carecta fcu dumum leporibus infidiando,optimorum venatorum confequun- -« tur nomen: hoc fit autem cum venantium maxima pars, e longis circuitibus expellit lepores infequendo vías adc d infidiantes.quos improuifoaggrediuntur cancs.Venantur autem lepores & poft vindemiam in vineis,& in cam-. pisatatorijs confcftim poft menfem. Verum turgidi ac pingues maxim? decipiunturrigente bruma &füpra ni-- uem.Sedin diluculoleporum praftantiffima venatio efl; Hzc Blondus. Nec veró canum cuiufq; generis familiz fagaciores veftigia tantum fcrarum odorantur,;fcd feras,& perdices, & lepores: eorum; receritia cubilia perfenzd tiícunt é longinquo, vtpote aduerío vento corum odorem ca ptantes erectis naribus & exorbentes,budaus. Lez pufculi timentes, hoc quadrangulum dedit Diana rete, nexile, atit vifcum, fuge. lincamq; compedam , Varroin | Prometheovtà Nonio citatur. Eftautem vifcum hocloco genusretis.. Cerut. lepores & vulpes retibuscapiunz J| 7ur:przcipue cogenere retis quod arolum vocant, (quod ab eo defcri bitur o.2 2.) Pet.Crefe.Et rurfüs 16.19.Le-- ó pores przcipué capiuntur canibus fagacibus,quales funt quifegufi vel brachi vocantur. Requiru ntur ctiam ca- d nesadcurfüm agiles,qui eos perfequantur & captant qui omnes ad hocinflruuntur,& ad captendáü eosinducun- J tur,cüm ex captis aliquid datur eis1n cibum. Capiuntur etiam laqueis;vtidem fcribit 10.31, Quomodo foueis «a2 -—-— piantur lupi, vulpes.leporcs & aliz fera, Crefcentienfis docet 16.45. M - S d iie SC — Actipitresdictiafturesauxilio canum venanturlepores & cuniculos: & aquila fimiliter; vt Pet. Crefc.fcribit Cyroaduetfus Armenium proficifcenti continuóin primoagro exurgitlepus. Aquila autem volans dextera;le 3 porem defpiciens fugientem, & irruit,& percuffit illur,extulitd; correptum eod; ablatoin collem proximü pro libidineytebatur preda.Augurium igitur Cyrusintuitus, cum]ztatus eft.tum louem regerm adorauit;dixitá; d: rglentésiVenatio quidem pulchra eft futura;fi Deolibuerit,/ Xenophon 2.de Pzdia Cyrt. Et rurfus lib.r: Aduets fusleporero vero (pater inquit ad Cyrum) quoniamin tenebris paícitur,diemautem vitat;canesalebas,que ódo- - eu e s Zr Z Y. Bees ng b, "7 7 Fatueuminuenirent. Et quia celeriter fugeret vbi effetinuentus;alias habebas canes, que erant erudite ad eum - inzercipiendum. Quód frabijsctiam euafitlet.cognito leporuni tranfitu ac faltu,& ad quoslocos fugientes àve- natoribus capiutitur;hic caflzs vifu difficilestetendifles,quó 1n vehementi curfu ipfe feipfum ineidens conuinci- ret. Quó autem neq; hic diffugeret,cius rei fpeculatores conftitucbas,qui ex propinquo loco eucfligio fuperue- !nirent;atq; ipfe toà tergo clamore obftrepens, continuó italeporem exterrebas, vt ftupidus caperetur. Qui veró ? yanterius erant in infidis)hos tu filentium edo&tos obferuare, laterefacicbas. Etlib.3.de dictis & factis Socratis: Nónnevides (inquit Socrates ad Theodotam meretricem) quód etiam illi qui lepores fe&antur, multa machi- nantur? Dum enim noctu paltendo oberratit;fagacibus cariibus eos captant.at alios interdiu habent canes,qui- - bas nocturna quzliquerintcubiliacomperiant. Tumietfi quos offenderintlepores;eos habent alipedes canes; ) guibusauolantes queantintércipere: Nec non & retiaper infidias difpofita funt,quibus qui canim orà effugiüt; decipiantur. lepores ab aquilis capi, vndeaquila etiam A&yo r9» dicta; &c.in Aquila pluribus dicetur. — NovyaGaAeitvS ooa ( d£, Varin. ) CIO Aarytogc ayo susci Suidas & Varin. Czliuslagoboliumlocum interpretatur in «quolepores venantur.fed abfq; authore. Égo lagobolion vellagobolon;pedum vel baculi genus effe video,quo venator leporem ferit.Geftabant & in comcedijs ruflici lagobolon,vt Pollux fcribit. bucolico carmine certan- tes,cornuaceruorum geftabant,& manibus tenebantlagobolum,Scholiaftes Theocriti. ka "laicus Base , C 9g elc seis dose Theocrit. Idyl.1. Xenophon prolagobolo rhopalon;id eft clauam dixit: hoc enim venatoré lepo- am geftare iubet. P'omavxeysGoxov (paroxytonum:fed frequentius proparoxytónum fcribitur) 2 józwaav a9 &ea "irgay C spaGws8 9 Boteev A&yemu E 7m, Varin. P'aixoyyewoNibvsat uri Nov, iacu Gov, Hey c h; Kat etpoxpspozriXov Oran - V gecep agar V" ato d Gs EUAOV a0 feret Imqis ) oov t Ee LAU pomI 491^ adag Ooie irá p oXov Acta GorAov. 3gro & pte : ya TWes HUMO NO bUC C sàp oiv, Várin. KeeaGAoyla, To AaymGoXoy, Hefych. Kota oy oua moudpvixlus sid eft bacuz - - 3um paftoralem,quem Myfi ev«asGov vocant; Hefychius & Varinus. — deu. ' f 3 E P D A, fas * € . "nm * n T "Md: T$ » 3 *- Leporariaappellanturinquit Grapald non folü vbi lepores funt, & Grecis AatymreoQéa vocantür: fed omnia 2 e. * lepta zdiBeiz;quzinclufaanimalia habent que pafcantur. Roboraria eadem à tabulis robereis,quibus fepta fue- rnnr;antequam macerias & moenia nofcerent;author Gellicx Varrofic: Viuiária autem aprorum caterorumque fylueftrium primus Romanortamitiftituit; Fulnius Hirpinus,quz ex Graco propric Dwesevpé Q eio, nuncüpamus, iiec Grapáld. Gellius quidem lib 2.cap.20. leporaria pro viuárijsapud neminem vetuftorum prater Varróneim legitfefe fcribit: Scipionem vero omnum xtatisfux puriffimé loquatum;roboraria dicerefolitum,quaz fuo tem- | poreviuariaappellabantur. Garennam Galli vocant viuarium:vel, vt Büdusinterpretatur,cuniculgrium & lei porarium, noltri ez rbrergarzez. Leporaria teaccipere volojnon ea, quatritaui noftri dicebant; vbifoli lepores 9 fint: fed omnia fepta affixa villz qua fant, & babent inclufaantinalia,qua pafcantar, Varro. Siquidem mos anti- | quiis lepufculis; inquit Columella; capreisq; ac fimilibus feris iuxta villàm plerung; fubie&ta dominicis habita- , tionibus ponebatviuaria , vt & confpe&u fao claufa venatio poffidenti obleétaret oculos, & eum exegiffet víus | 'epularum,velutécella promerentur. Leporarij alterü genus illud venaticum, duas habet diuerfas fpecies :vnam . in qua eft aper;caprea,lepus:alteram item extra villam qua fant,vt apes,cochlez, glires, Vatro. Et rurfus, Apros , cudem haberc poffeinleporario, nec magno negotiotibieft; captiuos, & cicüres qui ibi nati fint,& pinguesfo- | "ere fieri feisinquám Axi, Nam quem fundum (i0 fundoquem) n Tufculano etit hic Varroà M.Pifonc, vidi- |. $i ad buccinaminflatam certo temporeapros, & capreasconueniread pabulum, cum 8 fapetiore locoépalaftra | "'runderetur aptis glans;capreis viciaaut quid aliud. Ego vero;inquit illeapud Q. Hortenfium cü in agro Lau- | veati effem,ibiifluc magiszezea: eri vidi. Nam fylua erat,vt dicebat, fupra quinquaginta iugerum maceria fe- vta. quod non leporarium, fed 5reoreoteov appellabat. Ibi erat locus excelfus , vbi triclinio pofitocccenabamus: || Quintus Orphea vocari iuffit: qui cum eó veniffetcum flola & cithara;& cantare effet iuffus , buccin am inflauit; . vbi tanta circumfluxit nos ceruorum,aprorim;& ezterarum quadrüpedum niultitudo, vt nó minus formofuni . mihi vifitm itipe&aculum;quàm in Circo maximo zdilium non fine Africanis beftijs cum fiunt venationez, Et | alibi, Inleporario patertuus praterquaimlepufculum 2 venationeviditnunquam. Neq; enini erat mágnum id "feptum;quod nunc vt habeant multos aprosac capras (1cgo capreas) compluraiugera macerijs concludiüt, Var- | 'go.Et Appiusapiud eundem, Sequitur inquit;actus fecundi geueris;affictitius ad villamqui folet efflejac nomine antiquoàparte quadam leporarium appellatum. Nam neq; folumleporesin eo incl udunturfylua;vtolim in iu- «geroagellijaut duobus: fed etiam cerui aut caprz (lego;caprez) in iugeribus multis. Quintus Füluiusleporariü | dicitur haberein T'arquinienfi feptum,iugerü quadraginta;in quo fu ntinclufa,non folum eaque dixi;fed etiam » oues fere:Etiam hoc maius hic in Statonenfi,& quidam in locisalijs.In Gallia vetotranfalpina T.Pompeiustán- tum feptum venationis, vt éircitertriginta milliapaffuum]locum inclufum habeat. Przterea in eodem eonfepto haberefolet;deanimalibus coclearia;atq; alucariajatq; etiá dolia, vbi habeat glires conclufos. Sed horum omniü | cuftodia increnientum,& paflio aperta;praterquam deapibus. Quis enim ipnoràát fepta é macerijsjita effe Opor- , frein leporatio,vttectorio tecta fint,& fintalta? Alterum nefeles, aut meles, aliatíe quz befliaintrare poffit, al- | terum ne lupustranfilire: Ibiq; effe latebras, ybiinterdiu lepores delitefcát in virgultisatq;herbis:& arbores pa- | ulis ramis,qugaquileimpediant conatus. Quisité nefcit; paucos filep otes matesin fceminasintromilerit;breut tempore fore vtimpleatur? tanta fcecunditas huius quadrupedis. Quatuor enim modó fi ibitromiferisinlepora- | rium,breuifoletrepleri. Leporum omnia tria genera (qua capitefecundodefcripfimus) fi poflis, in leporario "habereoportet: duo enim vtiq; tehabere puto , & quodin Hifpania annis ita fuifti m ultis, vcindete cuniéulos j perfecutos credam; Varro. Etrurífus,Leporcs quoq;nuper inftitutum vt faginarét pleraqs, cum éxceptos elepo- rario concludantin caueis &lococlaufofaciantpingues. De viuarijs faetendis, & includen dis pecudibus feris multafcribit Columella libri noni cap,t.qua differo adlibrum de animalib uscommunem. De minorisauté in-. | crémentianimalibus (inquitibidem qualiseftlepus,hzc przcipimus,vtin ijs viuari js qua mareria(maceria:fic. | enimfüpra dixerat;& muro) munita funt/farragiuis,& olerum,feréintubilaGacadq, femina paruulisareólis per , - diuería fpatia factisinijciantur;itemq; Pu nicum ciéer,vel hoc vernaculum,nec minusordeum,& cicercula con - | dita ex horreo promantur, &aqua ccelefti maccrataobijciantnr: fiam ficca non nimisab lepufculis appetunturz | Hac porróanimalia vel fimilia his (etiam filente me) facileiutelligitur ; quàm non expediat conferre in id viua- .fium,quod vacerris circumdatum eft: fiquidem propter exiguitatem corporis facile clatris fü brepu nt&] iberos "nacta egreffus fugam moliuntur. Hzc Columella: Epigramma in lepotarij ingréffum Ferrariz , .T. Vefpatiani Strozz,lib.t. Acoloflichon. Adeó nihil omiffum eft; vt leporém furdum eelerius pinguefcere reperiamus, Plin. "ME E. Ee ox loc áió |. De Quadrupedibat. | Xlocf verum cft; incoufa fuerit fortaffis, quod cum auditu fruitur, ad quemuis fubindefonum & ftrepitam tre- pidusexpauefcit,vndead corpusaugendum cótinuo metu pauored; impediri videtur. Quod fi ctiam furdus na- tura non fitauribus cera velaliter obftructis auditus cis obtundi poffet. | Scribit Acl.Lampridius, Heliogabalum non facile cubuifle in culcitris feu accubitis, nifi quzleporinü pilum haberent;aut perdicum plumas fubalares.Ve(tes etiam leporino pilo facere;tentatum efl;tactu nó perinde molli vtincute,propter breuitatem pili dilabidas,Plin. Eleporinis pellibus cum pilis fuis manicz & caligz parantur ad vfum corum qui refrigeratisautarticularijs membris laborant :affüuntur etiam tegumentis pro ventre intc- rioribussmultum enim calefaciunt;,& leues fimul ac molles funt;triplici nomine grate. Indumentum ex pellibus leporum;corroborat corpora fenum & iuuenum, Filius Zor apud R.Mofen.. Leporis pilus quia mollior delica- tiord; eft/fpongie locovtebantur plerung;;purgandis praefertim detergendisé;lippitudinibus, Calius, 132 4l x&pxe» Aceyus Ariflophates:hoc eft, En accipe caudam leporis:eftautem mollis & teneraleporislana, s? zesov $ 2i ya, vtfpongiarum etiam locoadhiberi poffit tum aliás,tuu ad gramias oculorum , Auax Graci vocant ,abfter- gendas, Suidas& Varinusin voceKég«(G- Pedum etiam profcopis vfusad puluerem detergendum & verrendas quifquilias,&c. lisaurifabri vtuntur, | ^ ) Te: TO Lj f. Leporiitá fchiperiri delicijs fait,& in fplerididis epulis appofita. Iter ades turdus;fi quis meiudicecertet, In- ter quadrupedes gloria prinialepus Martialis. In pentametro quidam pro gloria legunt mattya: quod nomen àmazafit,vocanturq; fie pretiofa omnia edulia,vt fcribit Arhenzus,Czlius. Antiphanes poétain Cyclope;dafy- podem;id eft leporem;in conuiuio inter aliaappofitum celebrat, Athenzus.Leporem guftare fas non pu:át Bri- x tanní, Calius. Lepus quanquam ruiminat, Tudaisin cibo à Mofc interdictus cft, quoniam pedes non bifulcos fed digitatos habet, Leuit.ri.& Deuteraa. Plutarchusin Sympofiacis lib.4. quxftione vItima, vbi quzrit de Iudzis, vtrum illi colentes fuemaut deteflantes, carnibus eiusabflüincant: Qnin & lepore;ait, quidá ludzosabflinere fe» runt;animal tanquamimmundü & abomiwabile deteftartes. T'um Lamprias, (hiclecus mutiluseft,ego ex con- iectura vertam:) Atqui fortaffislepore non odio;fed cultualiquo profequentes abflinent, propter corporiscum afinofimilitudinem.(Pauló ante enim afin& quoq; ab ipfis coli Calliftratus affirmauerat.) Quamuis enim & cor- orismole multum inferior fitafinolepus & celeritate longe fuperior: mirétamécum co conuenit colore, auri- bus,& oculorü tum pinguedine tum falfedine,vt vixaliud animal paruum tam fimile alicui magno reperias. Nift fortaffis Acgyptios circa fimilitudines fecuti, animantis celeritatein diuinum quiddá exiftimant:& fen(uum cius acrimoniam, (de quain c.dixi, ) HzcPlutarch. Caro leporum fanguinem quidem gignit craffiorem,fed melio- risfucci quam bubula & ouilla,Galen.3.dealiment.facul.Paulus Aeginetatamen non meliorem,fed minus craf- fum exleporinaquàm bubula & ouilla carnefuccum generari fcribit. Et rurfusin libro de attenaantevictu, Ca- roleporum ad victus rationem ficcantem eft accommoda:ad propofitam veró non admodum confert: fanguin& enim vehementer craffum gignit. Eadem ex Galeno Arabici quidam fcriptores repetunt; Rais,Ifaac & alij. Cel- fusleporem in media materia numerari debere dicit,& boni fucci effejaluum adftringere,& vrinam mouére.Ca- ro lepo:isgignit fanguinem craffum & mclanch olicü:deficcat,& non attenuat;ideod; medetur vifcerum dolori, fuxui ventris, (&c. vt in c. referam) Rafis& Albertus.. Quanquam ficca & eraffa;bircorum tamen & caprarum carnibusantefertur,Haac. Calida eft & ficca:& affata prodeft vIceribusinteftinorum,vt quidam ex Auicenna ci- tant,apud quem ego nihiltale reperio.In Tacuinis veró Ellachafem ficlegimus:Carolcporina vtilis eft fenibus, & frigiditemperamenu hominibusin fen c&ta pracipuézunioribus veró non conuenit:qui tamen fi eam in cibo. 4i fumpturifint,per no&em priusin fucco Punicorum & aceto macerent, Hec illeaauthorem ciaans Rafin.Idem ex - Haly afferit;calidam &ficcam effeleporinam in fecundo abíceffu;ventré Giftere,& vrinam prouocare: praferen- dam effe filepusin venationecaptus it àcanibus, & magis hyeme. & regionibus frigidis, prodcffenimiü corpu- lentis, vigilias facere:cum.condimentis vel aromatibus que attenuentpraparari debere. Auicenna,vtinterpretes reddunt,leporem fylueflrem nominat pro tcrreftri,vt coaijcio;ad differentià marini.Lepus frigidus eft & (iccus, falubriorfuturus cum melle, Auicenna: fed hzc eius verba,vt Bellunenfis monet ,in emendatis codicibus nalla funt:vt né; ifta, Deco quiin domibus nutrituradufto fümiturin potu medietasdrachmz. Mihilegendü vide-, | tur.Eligendum effe leporem quiliberé pafcatur in campis,non quidomi alatur: qua fere eria Elluchafer in Ta- cuinis (cribit.Ceterum drachm adimidia delepore víto in potu fumendo,fortéad remedium aduerfus calculum ertinet,quod exlepore vfto fieri fequéti capite docebimus. Praeterea quodflomachbum mundificet, ficloquun- 3c tur;id quoq; meliores codices nenagnofcunt.Lepusfit carnofum,fed n0 pingueanimal:huius carnibus vtantur | ui macrefcereatq; extenuarí cupiunt. blondus. Actiusfcribit carnes vulpinas,leporinas & ericij;naturz huma. nz effe diffimiles,& alimenta efficere peffima;cuiusargumentü fit odorfeedus, Io. Agricola Ammon, Talis qui- déodor excoriantibus circa inteflina precipucapparet. Cuniculi caro melius & faciliusalit quàm leporina, quae, frigide & ficce natura eft & bilem atram gi gnit,Platin a. Vda caniculus affert Fercula,vifcofum femiimitata glu- ten,Bapt.Fiera,hoceum à lepore differrefcribens, Catiylucftres temperamento ad leporesaccedunt:caro eorü. calida & mollis eft; Rafis. M, Cato Célorius ggrotosali iubebat holeribus,& carnibusanatis,palumbis,autlepo- | risshancenim leuem effe aiebat & egrotantibus comn.odam : nifi quod multa paritinfomnia, Plutarchusin vita eius.Somniofosfieri leporefumpto in cibis Catoarbitratur,Plin. Facileconcoquunturleporü,fuum pedes,&c, Aretzus. Ioannes Manardusin cpiítolis 12.4. de leporina carne,quod frigida ficcad; fit, & bilem atram gignat,ad Yacobum Pharufium medicum Rhegienfem id negantem.copiofé feribit: nos inde quzdá excerpemus: Applau-. - ferunt mihijinquit;rationes tug, quibusleporinam carnem & boni fuccietfe,& co&u non difficilem probas: Ve-.— rum quó minus cófentirem deterruit me veneranda antiquitas , & ad hiec vfq; fecula quafi per manusnobis tra-. | . dita fententia. Scribiturenimin libro de Diztafecundo.qui quidem Galenitemporea multis.nuncab cmnibus. Hippocratiadícribitur.in huncmodum:Leporinacaro ficca & adftringens,lotium aliquantifper mouet.( Dein- | decnumeratis Galeni verbisque nos etiam paulo ante pofuimus addit:) Et apertiffimélib 3.delocisaffectis;ma- nam eam habere vim dicitin melancholici fanguinis generatione. Pfellus quoq; & Paulus ci(dé feré verbis Ga- leno fuübfcribunt. Et Simeon in libro de Efcis,quafi quzcunq; dictaà vetuftioribus erant co'ligés,inquit: Carnes. leporum hisqui exiccare corpus volunt;valde conducüt:minimé veró bis qui temperatura funt ficciore: fangui- nem quippe gignunt craffarum partium & melancholicum. Deinde expofitis quibufdam prxceptis de omni ali-- | -7 mento. / * V^ E Sr M po as ÉL "5n "y . r ; »/4 y dt t | De Lepore, pu L-. 2*6 M , fienito dijudicando, fübijcit: Durities lepórinz carnisfacit,vt feró & paulatim nutriat: quod dura aliméta "Ee | faciunt, Galeno tefte. Quemadmodiü autem, eodé tellejid quod facile concóquitur & celeriter nutrit, eft quo a« - Bios calidü:itaé contrario quod tarde & paulátim,quóad nos frigidü. Fadem durities eutdensficcitatis indiciuni v eftquad edi reffatur diffimilitudo quam habettcü carne porcina,quz prie cunctis carnibus,Galenó & ipfo fenfü "us 1 D "tefte; ett noftre magis fimilis. Ab hacleporiná per frigus & ficcitaté recedere; emo rii fallor)àmbiget;q vtranq? bene nórit:évanguis enim arida & veluti vfta leporina videtur, füfllz cóparata vàpored; omni atq; humore ac te- nacitaze fere priuata. fragilis veró & ccu fibrisabundans: quz omnia & difficilem cócoctu & feram ad diducendü oftendunt. A gilitas quoq; & in currendo velocitas cam valdeà ue differre oftendunt;fed & dimiditas frigus indi- cat.S1 enim ficcitati coniangeretur caliditasaudaciam;quam fümmain in leone calido & ficco animali videmus; » inlepore quoq; efficeret. Quód aistaletemperamentü effe carnis quale fatiguinis finó eft neccllemutari enim nntrimentum ànutriendo debet;nom e contrario & alix etiam corporis pártesá fanguitienutriuntür.quás tamé eiufdem effe temperamenti nemo dixerit. Sanguis cette longé calidior cft quàm caro; &c. Sed quariquam tenuis - eftleporinusfanguis;aqueus Ecró,& line fibris,non fequitur nó effe melanch olicum, Tenuitàsenim & (vttu vo- /cas) aqueitas frigus o(tetidunt,non caloreni:finguis etiim dilutior, Ariftotele tefle, frigidior eft : ead; animália, quibusdilütior eft timidiora. l'auri quidem animalis valde calidi fanguis craffus efl, & hibris refertus; Pretereali- : cet;Galeno tefte, dulcis fit faiguis leporis.& fapidus;ita vt dulcedine &concodtionis facilitate fanguinem áuiuri faperet: didicimustamen ex eodem Galeno;non otinia dulcia effe calida, fed ea tantum quz dulcedine mágnain .habent:qué vero modice dulcia fant; effc fcigidaiad tantàm autem dulcedinem leporinus fanguis non attollitur; - (Deindetra&atáqueftione affe ne carnesan clix: hümidiores fint: & vtrum affa aliquid caliditatis acquirant;j ? Leporinz quidem carni inquit, modicéatg; vt coquina requiritaffe;riullam arbitror caliditate fuperaddi, Huc- vía; Marardus. Elepliaritiacis in Caenaapponantur ex terreftribus i ds áut fus,&c: rctus. Lepus affatus probatar,Ideni cura Cephalez., Schelides;laterü carnesin leporibus, Cal. x» eA Aeyuav. (alids eweAdbec, quod mon placet:zxs?J: eiu à ex£AQ» fit. que nuücin Comcedijs alégie vocatur, Pollux. x«suc,7 2er 7 bx kucstuc €. vin- - gasois FLefych. )naryaa «oia, vt alicubilegere memini.zo caeco, God; SA Gea d olm dic cc Gy.óUg nal (r9 rA Ue Motos TE | xpeuv, Suid.) uc Ale VA (G» Aeyei € A eas Datine Suidas, Varinus,Scliolia Anftoplianisin Equitibus, Zzceaidee iXexvuus : aittezivuse, Pherecrates dc füc. Sumine cii magriolepus;atq; aper, atq; pypargus, Iuuen. Sat.11. Canes pro amá- , toribus inquit Crinit.T9.9.) paffim accipiütur,vt qui lepores magno ftudio cófectentur;afferente Donato:Hide illud valgatum,Feecündilcporis fapiens fectabitur armos, ex Horati] 2.Serthon ü:)Ecillud etiam Terentianum ex Liuto An dronico,fi Tulio Capitolino (Flauio Vopifcoin Num eriano,Erafmus) credimus;pro militaridicto; » Tutelepuses& pulpamentü quaris. Lepusa po(leriore parte)hoc eft à lumbis & clanibus p ulpárnenttü de fe pre- | bet.ead; cotpóris partelautiffimusel(t. l'erent, Eun. Lepustütecs & pulpamentü quztis;Id eft ea requiris ab álijs; "quz ipfe affatim habes domi, (Quod ii te hiabes,hoc quarisin altero:& eft tropus allegoria, Donatus.) Donatus in hunclocum;Lepas;inquit;pro infamia multa ponitur:vel quód magis à polleriori parte;hoc eftarmis, pulpás | mentü deféprzbeatjquü iri conuiuio carpitur appofitus:vel quód venantur ill & perfectaritur canes, quos pró amatoribis allegorice intelligimus. vt ipf Tercnttus ait; Ceruím videre,fugere,fectari canes; Vel quod illum tié fugiantomitics,conftituat vt hunc libido effeeaiinata: (O bfcariora funt hzc, &ab Erafimo etiain buins proberz . bij nétionecniiff:) Vel quód à phyficis dicatuciacerti fcxus,ac cffe modó mas,modó feemina. Obfcutis quidá | Terentij taterpresic interpretatur: Quoniá nunc foeminz nunc márislibidint cx erces,nó eft quod palpes mu- | lier& Lepustute es&pulpamentü quaris.1d eftab alio queris quod in tc habes:hoc eft;blaudirisfcorto;cum ipfe b fis fcortum.Quod fi Donatus & ceceri Terenti) intetp retesintellexiflent,nó Füifleüt tot ambagibus vfi in refim- . plici atq; aperta, Sipontinus. Delepore prouerbiü dictum Ao zie v sotoc 2n )vuuéi hoc cft; Lepuses; & pulpa- men:í quzris,vfürpatumi à T'ereritio Hermolaus. A«eUze: oed Dorv y97n P Ogni ju uisrren P ao velut $ Oan | Quis Ervos ortep! aD efiptaOg mi dme arid, À poftolius: «wo ord Suid... Dafypus carnes de(iderat: diciturin eos (inquit. -Eráfinus) quiearequiruntabalijs quz iplisafitim fünt domi, Et mox, Sunt qu iexiftiment prouerbiü, Tutelez puscs,& pulpamentü quzris,cum proximo idé cffe. Dictum eftautem à milite gloriofoapud l'erentiü itadole- - fcentem R hodiam;qui fcorto fuoall udcbat;ipfe ca xtate qua fcorti vicibus fungi poffet. Donati córierita frigi- diora mihi videntur;ac vt fim plicius;itaverius eff? puto.ad Grzcam parcemiam referreg Aecuzss kou Ourvuete: fEorpora quz ratura funt ficca;falisconfperfa exarefacta, cibo fiuntinepta:quidá crim leporem falireaggreffuss mulftelis exiccatis ("E euejeratAetoous ya Aon: mile reddidit, Gal.lib.3.de alim.facultate. Ev Asjyoorcid eftin lepori- nis carnibus viuere dicebantur,qui lautéatg; in delicijs vitam agebant, Ariftophanesin Velpis,Suntjitiquit.ril- | leciuitatesque nücnobistributü foluunt. Harü vnica iq; f quis imperet vt viginti alat viros) Auc uveades Y d omoi EC Cy aimi Aabsyuies Kou seQuvaiei rau so Yi. p, WU (C A249 74: ficlegendi;nó vt Erafmus habet quaeAris Verfus queni ibidécitattanquá Homeri Erafnus, à Scholiaftenon ita citatur: nec bercle Homeri cffe videti po- | tef Ariftophanis quidé deleporinis verba Suidasetiá adducit. Hoc eft; Viginti millia de populo hoininti viuer&t in omnibuslepotinis,omnigenisq; cotonis,& coloftris. Rurfusin Equitibus, quii Cleon & aducrfarius certatim promitturitlautiffimas cpulas populo,multis deliciarum generibus nominatis, promittuutur & leporine carnes; quafi (amme exquifitaq; delici&; Hec Erafm. ^ ai'ytioyud 3 Nasty pta Ad eft carnesleporineSu id. Leginius & Az- - yeviat in Le&icis,code fenfu. Ev Wuxci Agtyqoic à pud Arifto phanéthoc eft ioxotn. qi Agiy cer ety aei Erebc 1s CA vevQi, Va- M L re | XiD. vods 2arysi id efl ómnib.leporibus(errat proleporibus enim vltima circum£ectéda effet)hoceftin car- 'mibusleportiid efti ómnifariam bonisac delicijs,Czl. EzetrQsos suci us CY Aavyaov aoi, Áriftoph.in Pace: 4 ASK AUVLOV Aeg Thea er aiitto er ov TP Aavyauvxocav,&c.apud Varin ü citatur; A tcheftratus oO pfodedàalus apud Athénaü | lib.9. de optimoleporis apparatutcribés, maxime probat cárn£ eius parü affam;& modice crudám adhuc;necdü | fangvin eohumore prorfus priudtam,fine alijs condimentis fale tantum afperfa m, calidám ftatim à veru cóniuis | apponi: Sed praftat verfus ipfius (quauis duo poftremi obfcurifint )recitarejfi quisforte etid plurà itide calligat: Em Tg Aalsy a) 7r 7IN01 TE TÉ 0L ymo GA € ÜÉre ExéLoias eéicicxéiW( B 9 zv SU dels (Os 1) bon SES m i Eds CET ME ER IN f 1 TEN CRUS C ond: n A À Sr" De » PES ? Awgemoei ert zo Qoue xpems à7tlov Exete, | c QGspuary arde LA TEE OV; oL Datazro uv J GEAR, tij" SAC eR I "m n Ls oy nem A IN ^ 445 0 EE na ETE S "u . , Mixgoy Gal MO tgov. eo A rera 5 €. piv Vy deo saque X8 GV GUN £o Aa pue, | AP Blaphon Etpe nol y iciv2jgp irt ie Exóbausioasy NU ome toot (ay. KOVTIETU 2915 Misa V0 KoduoereNano Nlaws susp sedi dxpamrev reca Apud eütidem Alczi verfus legimusdelepore condiendo,. -— » NEC M NE kn fI NES ORT ES |» Cul m RISE UE A EIER adero LET —Koghasvoveivaa qv Aen Iav,ivot euu d pegu rou Oc iiy Aa Gaude oii 2d apri T v eye uctex quibus coniJcio; 3 j WT ! FIF po —ctiie ES $,4 NEN 2 2 4DE Quadrupedibiut. soo in ok trito coriandro cur faleleporiiam afpergi folitam. Leporem affum re&te conuiuis appones: poffctir tamé paré inclior habetur. Anteriorem nó iniuriain piperato vellaridario coques. Eadé eft & de cuniculo co&ura; Platina. Étleporumauulfos, vt multó fuauiusarmos, Quam ficum umbisquisedat Horat.Serm.2 8 Quiainclunibus | (inquit Acron) habetur aliquid tetri odoris & faporis minusiucundi. Hisadijciam quzcunq; deleporisappara- tulcgimus apud Apicium lib. 8. In leporem madidum:ln aqua przcoquitur modicé;deinde componiturin pati- nàac coquitur olcóin furno:& cü propé fit coctus,ex alio olco pertangito;& de códitura infra fcripza: T eres pi- per.fatu reiam,cepám futam;apij femen:liquaméjlafer, vinim;& modictolc: aliquoties verfaturzin ipfa perco- quitür códrtura. Iter alia àd cari impenfam: Cum prop? tolli debeat;teres piper, dactylum, lafer, vam paffam: caranum;liquamen,oleum fuffundes,& cum bullietit;piper afperges & inferes.Inleporem farfum:; Nucleosin- — tcgros,amygdala, nucesiuglandcs concifas; piperis grana folida, pulpam deipío lepore & ouis fra&tis : obligatur 1 deomento porcino in furno. Sic iterü impenfam facies: utam,piper fatis, cepam,faturciam;daétylos: liquamé; ' carznum vel conditum;bulliat donec fpiffct;& fic perfunditur:fed lepusin piperato,liquamine & lafere mancat. Tusalbuminaffum leporem:Piper ligufticum.cuminum;apij femé; oui durt medium, trituram colliges & facies globum ex ca.In cacabulo coques Itquamen,vinam,oleum, acetum modice, cepullam concifam:potlea globum conjimentortü mittes, &agitabisorigano vel faturcia:fi opus fuerit,amylas Aliterleperé ox fuo1ure: Leporein curas,exoffas,ornds,mittes 3n cacabum:adijciesoleum,liquamens;cocturam,faíciculum porri,coriatidrum,ane- thum:dum coquitur;adijciesin mortarium piper, ligufticum; cumint, coriandri femen, laferis radicem, cepam aridam,mentham,rutam;apij femé;fricabis:fuffundes liquamen;adijcies mel;ius de fuo fibi: dcfruro, 4ceto tcem- perabis;fácies vt ferncat,cum fcrbucrit,amylo oblieabis exornas,ius perfundes;piper afperges & inferes. Lepus Paffenianus:Leporé curas;exoffas,extenfum ornas,füfpen desad fumum: cá colorauerit, facies vt dimidia coctu- 2 *AC oqhatur:lauas,afpc rgres falem,matíam cenogaro tanges: adiJciesin mortarium piper.ligufticum;fricabis, fuf- fundesliquamen,vinum, & liquaminetemperabis, in cacabum adijcics oleum modicü: facies vt ferucat; cü fer- buctit.amylo obligas;leporcmaflum à dorfo tangis, piper afpergis &infercs. Lepus ificiatus: Eadéco&turacon- diespulpam,nucleosin fufos admifccs,omento teges, & charta colligcs]acinias & furclas. Inleporéfarfilem:Le- | porem curas,ornas quad ratum imponis:adijciesin mortarium piper,ligufticum,origanum: fuffundes liquame, adijcies iocitfora gallimarü co&a;cercbella cocta;pulpam concifam,oua cruda triadiquamine teimperabissomen- toteges & charta colliges lacinias; & fürclas:lento igni fubaffas;adijcicsin mortarium piper, liguflicum, fricabis: fuffundes liquamch, vino & liquamine temperabis: facics vt ferueat,cum ferbuerit; amylo obligas;& lepore fub- affatum perfundes;piperafperges & inferes, Aliterleporem elixum: Ornas;adijciesin lancem oleum,liqu amen - accturh,paflum ccpam concides & rutam viridem,thymum fubeultratum,& ficapponis. Lcporis códitura: Te- 3 Eu. piper,ruta,cepulla & iecur leporis;liquamen;carenum,paflum, olei modicum, amylum cü bullijt. Inlepo- rem ficco fparfum,& hunc przcondies ficutheedum Tarpeianum;antequnà coquatur;ornatus füitur:piper,tutá, fiturciam,cepam,thymum modici;liquamtine collu cs: pofteain fu rnum mittes, coques: & impenfam talem cir- cumfparges:piperis lemunciam,rutam;cepam,fatureiam;dad ylos quatuor. Vuam paflam;ius,cü coloratur, fu- perfundesin patellam,vinum;oleum,liquamé,carznum frequenter tangitür,vt condituram fuam omné tollat; poftca ex pipere ficcoin difco fumitur; Aliter leporem conditum: Coques ex vino;liquamine.aqua;finape modi- cum;anetho,porro cum capillo fuo,cum fe coxerit;con dies: piper;fatu reiam;cepe rotundtidactylosdamafcena duo:vinum,liquamen,carznum,oleum modice,ftringaturamylo:modicü bulliat, conditur lepus. 1p patiria per- funditur, Hucuíq; Apicius. Leporum & ceruorum fanguis.nó coitu firmiore fpiffari folet vt caterorü, fed flui- , do,quale làc ef5quod fine coagulo fponte coierit, Ariftoccles; Sed de fanguinisleporini naturanonihil & hoc in 4 LA capite ex Man ardo,& fupra in 5. dictum eft. Non pauci pro alimento habent fan i gallinarum & ca- | prarum.leporis quidé & gallinarum complures ettam cort qui vrbesincolunt, Galenus efimpl 10.4. Idemali- bi,vt Manardus citat; leporinum binguinem dulcemac fapidum efle fcribit, ita vt dulcedine& cócoctionis faci- Jitatéfanguinéauium fupercet. Mimarcis (uipiiaxie vel piace ses vt Suidas habet, quod non probo) propriéquidé - eftchordaleporina (uaa, eph; Flefych.& Varinus) ex inteftinis: fed vfürpatur etiatn de fue. Aliter, Mimarcis, | apparatus quidam ventre vcl inteftinis, velcaovun, ius veledulium varié conditü , cx fanguineleporino & inte- — ftinis,Suidas& Varin.MipagnaeAoryao d'oro y; Hefvch.Et rurfi us, Mipdipurs, venter &intefl nà victim &( : fsyeischic- ; rionaliquiper excellétiam in cerpretantur bouem ,Varinus:al i jouem) cum fanguine apparata przcipue veró exy. lepore hocapparatu vtebantur;interdáü etiam defüe.Pherecrates perlnfum de alino etiá hac voce vtitur. Sed ex diuerfisiflis fcribendi modis upageus, vt ego iudico tantum probari debet, quo modoapu t Variná & Pollucem ; habetur. Mípaguc; inquit Pollux, venter & inteftina funt cum fangnineapparata, maxime quid& leporum: quod 3 veroiusnigrum vocatur,cibarium eft Laconibus vfitatum, q uod alio nomine aiparmo apud Varin umin Ros : giuomo oxytonum fcribitur) vocatur. Him atian Latine forfa n dixeris f in guiculumrmam hboedi fanguinem inci- | bum formatum fanguiculum vocari Plinius tradit, luris nigri Eaconici Plutarchusetiam in vita Lycurgi memi- 1 nit: eftautem idem aut fimile cibarium quod. noftri ex fangui uc& extisaut vifceribus leporis parant, & piperatü. vocantpfeffer, cui & color niger adeft. Aiua d (opio, Varinus: fed hoc m odofcribi non placet. Alexis 2uvdia ldem;& Hefychius;inteftinum fa nguine fartumi ntelligouin bleotonrL. Sicctiam € fanguitie & inteflinis | thynnijjurisvelgarigenus fit; quod adno moy VOCari quidáin Lexico Gracolatino annotauit. Ex fanguine & inm nore& pulmonib.leporinis minutal,vt Apicius prafcribit 8 8. Adijcics in cacabum liquam en faccine porrum & coriandrum minutatim concides:iocinora & pulmon esin cacabum mittes,cü cocta fuerint, teres pi- er,cuminum;coriandrum,laferisradicerm,mentham,rutam;pulegium: fuffundesacctü, adijciesiocinora lepo- | rum & fanguinem »teres,adijcies meljius de fuo fibi;aceto temperabis. Exina niesin cacabum;pulmones leporü minutatim concifosin eundem cacabum mittes,facics vt ferueat,cum ferbuerit;amylo obligas.piper afperges & inferes. Hoc quoq; nuperinflitutum eft . vt lepores faginarentur y cum excepros &leporazie quodam in e &loco claufofatiant (faciant) pingues, Varro,& ex eo repetens Macrobiusin Saturnalib.s.5. Nunquam ue tum pinguefcit lepus,fed quando fu b teétis niitritur & non moüetur,aliquan doren cius argtericpo operitor, 88 tunc moritur, Albert. Quedam non pinguefcuntvtlepus& perdix; Herm ol. Éra(musin prouerbio,Leporem nou cdit: Antiquitus, qure perflitiofe creditum eflsefa leporinz pulpz conciliari fermam. Vnde extatiocus Martialisin Gelliam]ib.s.que miffo lepore addebat ex vulgata epinionead muneris commendatione, Fermofus fepteiu Marce dicbus cris, 1d Poérain ipfam torquens ; que deformis effe | DER. Me n CY DE Aree De Agibé EG. dub. LOW /Si menon fallisiaguit/fi veruni Ix mea dicis, Edifti nunquam Gellatuleporé& Pliniusfribitleporemin cibi? domptum grati& corporisin feptem dies eonteruare. Lampridius fcribit pocram.quendam in Alexandrum 5euc un quod quotidie vefceretur leporinajita luliffe: Pulcbrum quod vides efle no(trü regem, (Caleagninus fic ci- tat, vt carmiais rationi confuleret:Pulchrum quod video ducem efe nofirum, Quem Syrum fta protulit propa- 5) Quem $yrum fua detulit propago, Venatus facit &lepus comefus, Ex quo continuum eapitlepórem. Tos verfuscum qoidam examicisad Alexandrum detulitlet, refpondiffe fertur in hanc fententiam : Pulchrurg quod B ous Yunvepiecn Vulgari miferan d edefabella; Si verum pntas Sum non irafcor, Tahtum tu comedas velim leptlenlos, VtBasanimt malis repulfis Pulcher, neinu ideas liuore mentis. Si viderislector, inquit Eraf- "mus;parum obferuatas metri leges, memineris imperatorem feripfifle; cuius eft praferibereleges, nó parre. Sed non anímaduertir Erafimus quod Lampridiusrefert imperatorem Gracis Verfibusrefpondiffe, vnde füperiorcs abipío Lampridio velulio quopiam tranflitosapparet, Sorunio fos ieri lepore fum ptoin cibis Catoarbitratur, - »Xulgus & gratiam corpori nouem (feptem potius, Martiale tefte) dies friuoloioco,cui tamen aliqua debeat fub- 'eif- caufasa tanta perfuafione;Plin.28.19; vbi Hermolaus, Somniofos quidem ex leporina fieriadhuc vulgó cre- "ditucivetus tame lectio eratfomnos,non fomniofos. | Curvulgó recepta firopinioapud veteres (inquit Caelius !Cileagninus epittolicarum quaftionülib r.) eos formofos dicbusaliquor fore qui lepore vefcerentur: nonnulli. rationem afferre conati funt, quód id pulpamentü vi polleat extergendi bilem atram, atq; itaanimos cxhilaran- di. Atego hoc quiequid eft vulgo affertum, ex vi vocabuli tractum puto. In vocibus enim antiquitas religionem & aufpiciorum obferuationem magna parte conflare dixit. Hincin delectu eenfud; faciundo primi Valerius, jSaluiusStaterius nominabantur, Non fecus igitur eos lepidos ficri, lepóremq; mutuari crediderunt, qui lepore yterentur. Leporem (inquit Cxlius Rhodiginus) Graci am oribusfacrum fab ulantur,ductoargumento ex ety- miratione: quoniamillorum lingua Aces dicitur sed ^iate qorec autem d eft SI rens à verbo gg» vtroq; vi- Hum fignificante. Vnde forfan prorepfit fentenziayformofos fieri dicbusaliquot leporina vefcentes carne. Lepo- | rescalculoscomminuuntcommanducati, Alex.benedictus, ^ | 5» ^ Lcpotinusciniscum oleoràyrteo capitis doloresfedat, Plin. Enterocelz lepus illtnitur tritis cum mellefdé, ! Lepus viaus vítusad tuffim apud Nic. Myrepfum Go. Lepus infarinam furno redu&us mane ex vino Cretico- .propinatus quartanas fanare dicitur, Obfcurus. Lep.integri com bufli cinis confert contracalculum; Raf. & AI- | bert, Lepocis fanguinem & pellem toramin olla cruda combures, vt in cinerem cóuertatur, & in aqua calida po tti dabis cochlearium vnum ieiuno,mox deliquefcetlapis & cijcierurforas; Hoc experimentü nofipfi fecimus. Nedubites.Hocfacies expcfimentum; mittes in aquam cochlearium puluetis;illuc pones lapidem qualé volae- P dadm d.liquefcet, vt mireris virtuté Sextus. Pellem leporis recentem (vt Marcellus docet) in olla munda; vel tegulajita cum lana füa combures, ytintenui(fimum puluerem redigere poffis, qué cribratum in vafe nitido fer- ! Babissindecü opus fuerit tria cochlearia in potione dábis bibenda;que res fiuecalculos, fiue veficz dolores con- tiauó compefcit: fed multó potentius eritremedium fileporem viuum inolla noua claudas,& gypfoomnia fpi- | ramenta vafisobilruas, & in furno víq; ad fauillam teauiffimam cremes, tritamd; & cribratá recondas, atq; inde | certas menfarasin potione vini offeras ealculofis, & qui fanguinem mingunt, miré cos fanabis.. Leporisintcgri | combufti cinis.coufertaduerfus calculum renum Ratis & Alberti. Leporiscatulus ytero excifusin olla vritur | "aduerfus calculum, Hieron: Tragus non citatoauthore. Pharmacum fimplex ad calculofos,cui Marcianus tcfti- monium przbet, medicus Apher: Leporis pellem inollulam conijce& in farnum demitte,atq; vhi vfla faerit ve ) probé conteri poffit;acceptam tere, & ex ipfa cochlearium vnum cum vino, teiunis in folij calidz aquzinfcenfu |! przbe.Si veró velisexperimentum pharmaciipfius aceipere;ex eo in vinum conrce, & cócectum per paucas ho- Tás ne,&in grumos lapis diffoluetur, Aetius 19. de calculo veficz Ícribés. Antidotus ad calculofos valde bona, apud.Nicolau im Alexandrinum interprete Fuchfio: Kecipeleporem VUES ipfumq; ugulato;ac fanguiné eius olla noua excipito:dein detracta quoq; eius pelleintegram vnà cum fangaine in valculum immitte luto oblitü, & operculo conte&tum:crematoq;; donec pellis vnacum fanguineincinerem redigatur. Amoto fubinde oper- 'culo,pellis fanguinisd; cinere accepto &leuigato,cochlearium vnum ex mero tepido dato, eft praclaro. Bartolo- | maus Montagnanain Antidotariofuo vbimedicamenta vfuà fe cognita recen(ct , elc&tuarium delepore com- buftedeferibit;admifcettimen etiam Iudaicom lapidem , & in fpongijs repertos& lithontribon ele&uarium à Nicolao deferiprum;&c. Ke rnrfusin electuario ad frangendum veftca calculum, iüzeralialeporem crematum Edicion [Ion quodam libello empirico manuferipto medicamentum reperio huiufmodi.Si ventertor- mira fentiac& contrahatur,& calculi renum infeftét: balneum parabisin folio aque in qua decoxeris maluam, hamemalum;fium alterum & cepas: Sumes etiam perinterualla cum pane tofto puluerem ex cremato lépore, | capite & inteftinisabie&tis. Ad flranguriam ;R. pulucris leporis vfti vnc.r. Dacüliquore diuretico mane & fero, Xxthefauro pauperam.- Audiai 5 quodam rcli gio f oquod cinis leprecon um. ( lepufcul os intellizo) lactentium Hfümptus 9.diebusiciunoftomacho confolidat irm iter crepaturam etiam antiquam, Author additionü ad breu, (tnold. Lepusinteger exenteratusin ollalutataredigatur in pulueremiu furno: hocaudio multos diffénteri-- sliberatos circa Éaufanam. Ad calculum veróaliqui accipiüt tantum pellem, fanguinem & mufculos, & lapi- des cancrorum deindeaddunt. ist D V aX FE c WIL " gv. " à I Tu P | -' Indumentum.ex pellibus leporum; corpora fenum &iuuenum corroborat, Filius Zorapud R.Mofen. Aus uculusleporina pelle adalligatus;fomnosallicit,Plinius. Siequus pofterioribus pedibusanteriores forteferiat 'aclzdat,attactionem vocant («zrercben) venam ftatim fupra fuffraginem circa malleolos (ate fy/elader)) incidunt, &lcpori nam pellem ip vino calefactam imponuntaliqui. Pellisleporisrecensimpofita phymacurat; vcl li ficca deiasie bugsis Aunathie, ^oc ge ud E salis dcl oer uo py ! Leporinas fapguis (i calidus illi natur,ephelidas (id eftafperam & difcolorem eeu ab xílino Sole cuté, Marcel. : rg Rucllius mpliciter vitia cutis in facie vertit) vitiligines & lentigines fanat; Diofc.2.18, & rur(us 2.75. calt- hsillitns ephelidas & lentiginesemédat.Sed vc Celfus docet,interpofitis plurib. horis maneclu&difuntloctilli- leod; leniter vngédi. Leporisfanguis lédgines de facie pellit pun&us,Sext. Ex Serenus adlétigines.Cyguaos: pes hilaci mifeero Lyzo.Omae malüippere maculofo ex ore fugabis Sanguine vel leporis morb.delabitur o- sung deo catidusupexponiter morpbée Sspaapo, Anicennain capite de fanguine, nàin eapite delepore, nno tantum legitür: reddunt autem Arabes feré pannü pro ephelide Grxcoruinjinterdü pro fagillatiszaliqui AT S m "NECI 4. etiam Fu |] peo - ^ N : ! AN TE, ? ; r! 4 d E 620 VN | De Quadrupedibur. dr. etiam inepte pannumin panariciam conuertüt;qua vox à paronychia barbaris detorta eft. Ineptiffirhe Bloridus;. Sang.lepinquitvelaméoculorü (pannum barbaram vocéfie interpretatus )abfílergit.Si maculz nigre,vmbrofá cum fang.lep.vngantur,remouentur, Rafrs & Albert.Orno cutim;produco pilos,& fédo podagram;Sanguine ft fuerint membra peruncta mco, To. Vríinus in lepore ex Kiranide. Sed alij cinerem capitis, vel ventré cum intefli- | nis vtum,pilorü in capite defluuium emendareaiunt:fanguini eandé vim nemo attribuit, Marcellus quidécon- trariam:Pilos,inquit;oculis moleftos diligentiffime vellejatq; eorü loca hireino fanguinerecenti;autleporisjaut ^ vefpertilionis inlines. Sanguinéleporismagiillinunt,vbi euulfos pilosrenafci nolunt; Plinius,fi bene memitii, Hirci,capraleporis & ceruifanguis,dyfenterias & cocliacoráü profluuia fiftit, fi frixus (inaffatus) in fartagine fta-^ tim fumaturzn vino potus cótra toxica efficax efl. Diofcorides. Sanguis leporis Frixusconfert dyfenteriz &apo- flemati inteflinorít& folutioni antique:& venenum fagittz au fert; Auicenna Sanguineleporisapoftemata cali- | dacitó maturátur,Idé in capite defanguine. Etrurfusibidé, Calidus linitur fuperapoftemata calida & lenia:qua | vires etià hircinoadferibuntnrab co. Elepharitiacislocis poft balneum cá varijsrebus calidis & abftergentibás illinitur fangaisleporinus, Epiphanius empiricus. Leporis fanguis recens defufus,& cü polenta co&us , & datus dyfenterico,illico ventrisprofluuium fiftet, Marcellus. Aluum fiftit coagulà leporis,& cat. alij perfe leporis fan- guine cótenti funtla&e cocto;Plin. Sanguis leporis quomodo ad eonceptá faciat,vide infra in medicinises vul- valeporis. Decarneleporina ctiam quodad viresin medendo dictü eft nonnihil precedéti capite: Leporina ca ro calida eft & ficcajaffa vtilis eft vIceribusinteftinorü, Auicen. Deficcat & nó attenuat, &ideo prodeft inteftinis dolentibus;& ventrein fiftit fluenté,& vlcerainteffinorü fanat, Rafis & Albert. Calculü frangit;Filius Zorapud, R.Mofen Si cum oleo frigatur,& inde fiat clyfter; ventrisprofluuiti & vIcerainteftinorü curantur, Albert.5i alTa ih furno vel fartagine edatur,idem efficit. Rafis & Albert. Carnis eius ius fiue decoctum podagricos & arthriticos 3 iuuat;eadé feré cfiicacia,qua decoctum vulpis, Auicenna. Pingueleporiná empirici,quorülibellos vidi Germa- j nicos.adhibere folent, vbi quid infixum corpori extrahend(ü cit. Aliqui flores fabarü & leporis pingue tundendo - mifcent,imponuntdQ; fpinis extrahendis.Si clauns plantz pedisinfixus hzret:Cancrum crudum cum pitiguedine l leporis contufum,loco faucioimpone:parti veró ex aduerfo refpondenti;tresaut quatuor fabaceos flores fuper- - illigato:per diem & noctem linite,fanabitu r. Telum equoinfixü extrahes;illigato vulneri medicamento ex düo- | bus cancris cum pinguileporinotultis. Deaxungialeporis (inquit Io. Andreasà Croaria in epiftola ad Gefneríi): vertici mulieris applicanda 1am antca adte fcripferam,que non fecundinas modó fed fetum mortuum expellere. multis expertosaudiui ipfe tamen nunquam probaui.Hzc ille, Leporis pilorü cinisfanguitiem fiflit, Plin. Pilos fab ventre viuo leporicandidos velles,& feruabis, & cum vfus exegerit intortos natibus luentibus fulcies, Mar- cellus. Leporinzlanz exuft cinis cü oleo myrtino & felle taurino &aluminetrito mifcetur, tepefa&tumq; me- : dicamen inlitum ad fluentes capillos admodü prodeft, Marcellus. Leporis pilorum cinis cum melle deco&tus;in- teflinorí vitijs magnopere prodcft,Plin. Pilos leporinos adiecto melle com prehédes ;átq; indeglobulos paruu- [ Ios facics;hi finguli fzpius glutiti,inteftina quamuis pernicicfe rupta;certaconiunctionecónectunt; Marcel. Et 1 rurfus, Ad inteflina rupta,leporinum flercus, atq; etiam pili vel lana eius defübuentrili c&melle decoctaad ma- | guitudinem fabx glutienda frequenter data; quamuis perniciofe ruptisinteftinis celeriter tnedetur , itavtetiam fcnuiora quá fuerint difrupta glutinet: fed affidue hoe medicamine vtendü eft, donec periculum ome tollatars, j Marcellus. Pilosleporis minutifiméincifos aliqui mifcent alijs medicamentis intra corpus füinendis contrara- micem, Arnoldus. Pili leporis fuffiiti extrahunt pulmonibus difficiles excreation es; Plin. tercoris caprini pilulas & leporis pilos,pinguedine phoce fübacta fuffito; Hippocrates de naturá maliebri inter remediaad menfes cien- dos & fecundas euocandas. Et rurfusibidéinter fi ubdititia m edicam cnta ad eofdem, vt apparet,vfus: Cuncüifneris 4 fylueftrisfemen,& teftam combuflam,;vino fubactam, c6 pilisleperinis inlana fubditc. $i ex partu Os vterorum. fuerit exulecratum;florem refarum tritum & vinoimbutum in pilis leporinisapponito:&acérbis collüito, Hip- pecrates denatura muliebri.Etrurfusibidem,Si vlceratum faerit os vterorum autinflammatü, myrrham & adi- pem anferinum & cer albam,&thus, in leporis pilis, qui füb ventrefunt,mifceto ac terito; &in lana molliffima apponito, Sivteruspuerperz procideritfepia teflam tufam & vinoimbutam cum leporinis pilis lana excipe, & apponendum prebe,Idem lib.de faperfat. Si ex partu crusab vteris claudu m fa&tu m fucrit,& exurgerenon po- terit: Semen hyefcyami chemeg menfura in vino nigro ad triduum bibat :fiveró mente percellaturipfa bibens, | la&isafinini poculum bibendum dare, deinde pharmacum àquo pituita purgatur; ex fandarachaauté &éerato. | & pilis leporis pertriduurn fuffitus fia; Ibidem. Suffitui cuidam ad conceptum promouendum Aétiusíó.34. pi- losleporinos admifcet.Si pedes aduftifint frigore,leporini pili cinisremedio eft, Plin, | TN Lep.caput exuftum.& cit adi pe vrfnoaut aceto illitü;alopeciarum inanitátibus medetur, Diofc. Leporis totü | caputquidi comburtens,vtebatur eoad alopecias cíiadipe vrfine,Galen.de fimpl.ir.6.Combuftum cüfeuo vrfis 1o,& vt cataplafma adbibitii,alopecias em endat, Auicenna.Vftum tritumq; cum aceto;alopeciam illitum curat; Rafis & Albert. Vflo co( cinere eius) quidà curant alopeciam;Setapion ex Diofcoride& Auicenna, Neruorum: | tremori,item ami/fioni morus membrorü atq; etiam fenfus,confert comeftio capitü leporis,Incert. Cinis de cas piteleporis proprie marini,valet ad alopeciam, Auicenn a:fed hoc echinis mag'sconuenit. Dentes àdolorc pra- fcruantiasLunam fuccida linteoloilliga terito,adieda deihdetertia falis portione;terito om nia fimul; & perfri- cato hoe puluere dentes.Idé preftat puluis vfti conttitid; capitis leporis, Gal.Éup.1.65.Dafy podis. caput vum eu faniculo quàm albiffimo & fcpiz tritis offibus admifcens; vteread dealbandos dentes aliad; eorá vitia fananda,. Gal.Eup.2.12. Ex leporis capite & muribus vftisíndiceum medicam entíi, ad dentes purgádos,&c. Flippoc. Ca pi-. tisleporis cinis dentifricii eff, adiect od; nardo mulcet graucolentiam oris: aliqui mutinorü capitum cineré mis fcuiffe malunt.Plin. Capitis leporis exufti ciniscü natdo vel cum melleimpofitus lenitgraueolen üaoris vlcera] Marc. Cérebellaleporis & cuniculi cótra venena plurimum poffe aiu nt,Plat, Corda animalium non furit facilia concoctu:ité cerebra.Cor tamé ceruiz& cerebrum leporisaut cufiiculi fum pta profunt propter vírcutefn theria- calem, Árnold.de confer.fanit. Cerebrum leporis in confortatione memoriz & eiusreparatione,maximam vim probatur habcre; Abyzoar, Terreftris leporisinaffatum cerebrum tnanditur iuuandis tremoribus qui valeéüdi- ne contractifunt, Diofcorides interprete Kuellio. | ICA OX. SUL A - Marcell. Verg. TÉOpEG PD dos pa wA scinterpretatur tremóres qui ex m ala corporis affectione aliqua fife '& reprehédit Hermolaum Barbarü qui vertit tremoresqui in morborü acceffionibus contingit, Vide M cni i; inquit; de his tremorib.intellexiffe, d in febrisacccffione e& frigore nostorquét: atqui febrium cü dibre ^ : à — | "T 4 E | Deere. G. | L£. IL ) 621 tes Greci propria voce j/yyappellant. Habetfand omnistremor vniuerfalem ex infirmitateneruorum caufam, uod fenectus aperte offendit: priuatim verà plures & diuerfas alias, frigidius nature temperamentum , frigidae aque nimium &importunum potum , frigidi & glutinofi humoris abundantia , &fi quz ali huiufcemodi unt. "Omnibus his tremoribus; aut illis faltem quibus natura poteftateq; fua conueniat, toftum leporiscerebrum iu- | dicio noftro mederi Diofcoridesait:Perfaatitá; id facilé Paul. Aegineta;qui lib.3.cap. quo de tremoribusin vni- Imerfum agit; cum multa de febrium tremoribus docuiffct, ftatim fubiecit: Simpliciter autem trementibus pro- funt;in potu cafloreum;& leporis in cibo cerebrum,;&c. manifefla inter febrium & aliarum affectionum tremo- rcs diuifione, Hzc Marcellus Vergilius, in quibus nos quoq; fententiam eiusapprobamus: non item in eoquod conjjcit fieri poffe vt nó za5Q» fed za» legendum fit, vcintelligamus tremorcs qui ex craffis glutinofisq; hu- moribus fiunt,Nam Arabes quoq; z/(9- legerunt,vt ex fübic&tis eorum verbis apparet. Cerebrutmn leporisa ffa- tum confert tremori accidéti in fucceffion ezgritudinis, Auicenna. $1a(fo capite cerebrum edatür,adueríus tre- morem ex infirmitatibus prouenientem opitulatur,Rafis & Albertus. Confert tremori quiaccidit poft egritu- dines, Serapio ex Diofcoride. Leporis cerebrum ex vino potum;tremores membrorum fanat, Sextus. Affum1n £ibo trementibus membrisauxiliari, Blondus experimonto fe deprehenditfc fcribit:Apud Galenum de fim plici- bus lib.u.cap.6 pro veduoic corrupte legitur 90675, quod mirorinterpretes non animaduertifle. Aliqui;inquit, etiam aduerfus timores (lege; tremores) cerebrum leporisin ciboauxiliari prodiderunt. Si edatur de capite le- poris,quantum eius edendo eflmedetur aduerfus tremorem: ego quidem experientia didici vtilem effe? bunc ci- bum dormitationi (torpori) & paralyft; Filius Zorapud R.Mofen. Cerebrum inaffatum; manditur (vt dictum ell) iuuandistremoribus: idem affrictuaut cibo facilem infantibus dentitionem praftat; Diofcorides: videtur iutem in hücquoq; vfum affari vel torreri debere. Ex cerebro leporis co&o ti gingiuas infantibus defricesden- Ies (ine dolore crefcent,Sextus.. Mundantur (fricantur) cerebroleporis gingiuz, fic dentes citó & facileac fine dolore prodeunt, Auicenna. Cerebrum leporisattritum & efum vtile effe didicimus pueris dentientibus, capite videlicet toto elixo,vtegofacerefoleo. Non tamen eximia vis eius eft, fed fimilis melli & butyro, & alijs qua ad Wentientespaeros conueniunt, Galenus. Paulus Aeginetalib.t. docet inflammatisinfantium ex dentitione gin- " eFyT o .4* X o : r e 0v n " »" Ieinis, nihileffedandum, quod malto & difficili conatu commanducandum fit : tum digitis palpandas gingiuas, . 'ealliraccórumá; adipeaut leporis cerebro molliendas effe. Lacte caprino vel cerebroleporum perunctz gingi- B uz, faciles dentitiones faciunt; Plin. Serenus Samohicus legit lacte caprino cum cerebroleporino, &c. ficenim fcribit; Aut tenerís cerebrum gingiuis illinc porci, Aut leporis niueum bibitur cum lae caprino. Leporis cere. brum in vino vtiliter bibitur, ciusq; tefticuli rofli falubriter manducátur ab eo qui vefice moleftijs laborat. Mare icellus. Vrinzincontinentiam cohibet cerebrum leporinumin vino; vel eiufdem tefliculi tofti;Plin. Leporinum Icerebellum ex vino potüm,vrinz incontinentiam refrenat: eiufdem tefticuli torrefactt & ex vino poti, par reme- dium fübmeialis przftant, Marcellus. Si vrina preter voluntatem ve] nimia fluat, Tum leporiscerebrum ex vino potare decebit,Serenus. Ad mingentesin ftragulis,Leporinum cerebrum ex vino propinato, Galenus Eupori- flon 3276, Densleporinusappofitus parti vbi dentes alicui dolent, fedat dolorem , Rafis & Albertus. L'eporis ventriculum co&um in fartagineadmixto oleo myrtino imponecapiti , capillos luentescontinet & cogit cre» fcere. Sextus. Leporis ventriculum cum fimo (n0, vino vetere lauabis, ita vt fordes ipfz ibi fint & mifceantur: aut fiin ventriculo non inueneris, pilulas de fiimoip(iusimparesnumeretritas cum vino vetere dyfenterico dabis bibendas, Marcellus. | Ner. - Coagulum Germani vocant szaegle kem vel lip. Lepotino coagulo pares vireshabent coagulum heedi; agni; Whinnult,dorcadis. caprez platycerotis, dorci, cerui , vituli & bubali, Diofcorides. Videin Ceruoc. Coagulum innuli (quidam inepté pro bianulilegunt inutile, ) leporis, hcedi laudat: prezcipuum tamen dà/y podis, vnius ring; dentátorum;Plin. fed dafypodem & leporem idem fignificare vt plurimum,dafypodem tamen aliquan- ido priuatim pro fpecie quadamlepotis qui cuniculus videtur (vt Gaza vertit apud Ariftotelem femelaut iterüs Ibi dafypodis & lagi coniuncta erant nomina) accipi;quod Plinius non animaduertit füprain A.docuimus. Lau- dauit & Nicander in Theriacis fuiscontra venenataleporis coagulum:quo locointerprés eius,authore Nicoon- Iteantiquiffimo medicinzauthore;primumin coagulis honorem hinnulo tribuit. fecundumlepori, tertíum ve- rTó agno;contra quàm Diofcorides qui leporino primum ordinem dedit, Marcel. Vergil. Coagulum omne acris jac digetentispotcntiz eft,ac nimirum etiam exiccatoriz,quod fuperioraneceffarió fequitur. Lacin ventrecoa- gulatum diffoluit,quod & nos. inquit Galenus, non folum in leporino, fed etiam in aliorum animalium omniü gulo experti fumus, Attamen leporinum omnium eft przftantiffimum: fed & fanguin£ in ventre concretum ili modo epotum diffoluit, ac efficacius quidem ceteris, verum nó folum, quod quibufdam fcriptum legitur: d & hoccommuneeft omni coagulo; Hzc Galenus. Auicenna quoq; coagulis omnibusleporinü przfert.Quó etuftius coagulum eft eo przftantius, Ariftoteles. Contravenena ex aceto bibitur, Diofcorides: & Auicenna; ui theriacam & bezaharita fumptum centra venena effe fcribitznon autem; vt quidam inepté citant, theriacam infüper mifceri iubet.Contra venena additur antidotis,Plin. Coagulo leporino;inquitidem;ad ferpentes vtun- itür ex aceto;contraq; Ícorpionem & murem araneum:;aiuntautem nó fenri féporis coagulo perunctos. Adfcor- pionum & Íerpentium morfus, Leporinum coagulum cü vino potui datum,aducerfus venena refiftir & difcutit, tus. Tribusobolisex vino bibiturcontra morfus venenatos, (ad ferpentium , vel vtalij viperárum; morfus: IGrzcé legitur, cre): 9g4034286 acad Ces fed eodem inlibro delepore priuatim agens, Coagulum etus ad &yi3vàv,id viperarum morfus peculiariter commendat: ) Diofcorides medicamentis ad 5,535475; apud Galenum dean» ,2.mifcetur interalia Leporis coagulum. Conttapaflinacam & omnium marinorum ictus vel morfus coagu- ) leporis, vel eedi, velagni drachma pondereex vino fumitur, Plin. Nicander circafinem theriacorum re« iedium compofitum cótraomnes venenatosictusac morfus defcribens, inijcicilliinter catera "rob Lui ro TE oae, T. pagalüleporis. Leporis coagulü & cuminum mifcétur marinz teftudinis fanguini ex vino bibenda cótra rube- Ite yenenü, Aétio.Sangnintin grumos concretum difcutit tribusobolis ex vino potü, Diofc.Leporinü coagulü fi 'cü acero ebibatur,fanguin£in ventre coneretü diffoluit;ac efficacius quidé ceteris, vcrum nófotü quod quibuf. am fcripti legitur,fed &altud quoduis coagulü;Gal. Videtur auté,cum inquit, Quod quibufdá fcriptum legi: ir, Diofcoridé notare,immeritó tamé.Etli ein Diofcoridesleporino hác vim priuatim attribuit; vt éualloc pou: ozijid eft fanguiné concretum diffoluat, trium obolorá& pondere ex vino fumptii: moxtamé diuerforüanima- ;que paulóante nominatim recenfui, coagula paré leporino facultaté habere fcribit,& omnia auxiliari con - pen n : n tra aco- pulucregallz, Sextus. Coagulum omne potum, fiflitaluum: & debetdariin fluxu: agit cnim vi quadam oc 1^ EDEN LM De Quadrupedibus. | traaconitum potuin vino fumpta,& in aceto contra concretum fanguinem. In telligendumeftautem hoc denz. fati concrete fanguinismalumin ventriculo factum,quod maxime & periculofiffime àfanguinis taurini calidi. adhuchaufta contingit. Coagulüm hoedi contra vifcum ( chamzleonta ixian) & chamzleontem album, & fan-- guinem taurinum remedio elt:contra quem & leporis coagulum ex aceto;Plinius, Eadem fau vi aconito refifle- re videtur.nam id quoq; ftrángulando,vt fanguis & lac conereta,yenenum eft. Coagulum leporinum vel hinnu-- licontraaconitum datur ex vino; Nicander. Contra venena exaceto bibitur,prafertim aduerfus concretum (in. ventriculo) lac, Diofcor. Etalibi, Cótra lactiscoagulati pericula auxiliatur coagulum omne,maximé vero lepo- ripum;quod cxaceto bibere fzpius cogimus. Lacin ventre coagulatum diffoluit (fcilicet cü aceto potum )quod | certe & nosexperti fumus,non folum in leporino; fed etiam in aliorum animalium omnium coagulo:attamé le-^ porinum omnium eftprzftantiffimum,;Galen. Idem fortaffis Auicenna Ícripfit,quod ab interprete (vt quidam) citanttin meo enim exemplari non reperio )huncin modum deprauatum videtur : Coagulumleporinum cu acetolacin mulierum mammis coagulatum diffoluitsquan quam fortaffis caqua pota coagulatum in venti lac diffoluunt.lactis etiam in mamilis grumos diffoluere poffe videntur,extrinfecusa pplicata. Arundines& te- la,quaq; alia extrahenda funt corpori, euocant cochlea ex his quz gregatim folia fectantur contüfz impofitzd; cum teítis:& ez que manduntur exempta teftis,fed cum léporis coagulo efficaciffime, Plinius. Ec rurfus fpinz.ac fimilia corpori extrahuntur,coagule quocung;,fed maximé leporis,cum thuris polline & oleo aut cum vifci pa ri pondere,aut cum propoli. Etfimiliter Marcellus, Cuiufícunq; animalis coagulum,maximéleporis,cum par pondere thuris vel vifciim pofitum;permanerein corporequa calcata funt;non finit. Et alibi, Ad ea qua calcata: erunt,& ea quz corpori inhaferint,extrabendajleporis coagulum cum maluatritum impofitumQ;, potéter opi- £ulabitur.Sanguinem fiftit coagulum ceruinum ex aceto;item leporis, Plinius. Sic & Marcellus; Coagulum cere uinum deglutitum fanguinem ex intimisprofluentem facile ftringit:idéfacit & coa gulumleporis. Sanguinem é pectore educentes quomodo iuuet pauló poft dicemus. Vlcus etiá annofum coalefcet,fi inducas]leporis afper-- fa coagula vino;Serenus. Strumis exulceratis duntaxat coag lep. é vinoinlinteolo imponitur;Plinius. Carcin mata curatcoagulumleporinü cum pari pondere capparisafperfum vino, Plinius: (vtrung; vino afperífum vn teritur,& ficadponitur, Marcellus.) Aduerfusquartanam, niagi fimi bubuli cinere confperfo puererum vrina illinunt digitos pedum,manibusq; leporis coradalligant,coagulum anteacceffionem propinant;Plinius.Autle- poris tepidi (aliàs,timidi) dilutacoagulatrade,Serenusad quartanam.. Coagulum leporinum comitiales iuuat, Diofcorides Jn comitiali morbo dantur coagula leporis; Plinius: (item pulmo vel cor eiufdé, co quem mox de clarabimusmodo.Lep. coagulum comitialem morbum.fi cum aceto ebibatur.fanare proditum eft, Galenusá Auicenna. Parum olcileporis coaguloinfundito,& pilulas facito;ex quibus modó vn&,modó duas piabeto. Cas ]enus Euporifton 2.3. Coag.lep.mifcetur ettam antidoto Iuliani medicamento ad calculum & comitiales;&e, dena ftinato; Apud Aetium, Ictericisleporiscoagnlum cum meraco ad dies g.vel 6. prabeto, Galenus ex Archigene, Sigrauitas fit audiendi,laudant coag.lep.tertia denarij parte dimidiaq; fagapeni in Aminzo vino;Dlin. Adauri ü dolorem; Lep.coag.au ricule infunditur,Sextus: Sed legendü videtur,den tiü,nonaurium;ex Plinio,vt fequitur. Leporina coagula per autéinfufa contra dolores dentium, cff cacia Íu nt,Plin. Idem 24.10.de Erafiftrato, Edera acinos quinq tritosin rofaceo oleo,calefactosq; in cortice Punicijinfüllanitdentiü dolori à contraria aure. Lepes. coag.reiectionibus à pe&toreauxiliatur trioboli pondere ex vino, Diofcorides:Intelligid füntautem fanguinis. | reie&ioncs:znam Grac legitur,oese ve aduer D» oor c &votyayele mis CaL Eoo ("vt VOX eiua ad vtrnnque , pertincat. Marcellus Vergilius im perité difficiles pe&oris excreationes reddidit. Quoduis coagulü refoluit fan-- guinem coagulatum in pulmone, Auicenna:eadem fcilicet víquain ventriculo. Quidá fanguinis ex thorace rez ;e&tioneslep.coag.epotum fupprimere prodiderunt: Cxterum necalium quempiam co vfum noui necipfe fum. aufus acri vti remedio ad affectum aftrictione egentem; Galen. Apparet fane notariabi pfoDiofcoridem przcie pud, quitamen nonfifti hocremedio fanguinis edu&ionem,fed fimpliciter iuuari fcripfit:id quod verifimile eftz | Duplex equidem;cum fanguis e thoracefluitin pulmones & arteriasafperas, periculum eft, alterum commune, nenimiofluxuvires exliauriantur;itaque opus efl (iflere:alterum, neextra vafa fua profufus fanguisip arctis illis | imicatibus condenfatus hzreat;ita ytnec ipfe educi poffit, & fanguinis deinceps fluentis viamim pediat, vnde fu£-. -focationis periculum:hic grumos difloluentibus remedijs opus cf; quale pracipuum eft coagulum:aliqui vtrags. mifcent;vt Plinius his verbis:Sanguinem expuentes coagulum leporinum tertia parte denatij cum terra Samia & | vinomyrtco potum fagat.. Medici certe eruditi,fi fanguisé pulmonibus reijciatur (quod colligitur ex eo, frater. &ingrumum concretus cum tuffi etiam & dolore partisaffectz reijcitur)primum pofcam dilutam & tepidá ex-] hibendam pracipiunt;vt fi quis fanguinis grumusin vifcere hareat,inde diffolutus etjciatur:neq; quicquam obs, ftat (inquiunt) bis& terin tribus horis hanc potionem iterare. Poft hoc demum medicamenta adítringen tia &. emplafticaádhiben:. Czterum cum cocliacis quoq; & dyfentericis& foeminis fluxionevulus laborantibus vtile) przedicetur à Diofcoride &alijs coagulum, pracipuéleporinü:apparet illos credidiffe fiftendi omnino aliquam ci) facultatem ineffe:& vetifimile eft ficut extrinfecusliquores quidam, vt lac;coaguli vi denfefcüt;ita etiam fanguis nem &alioshumoresin corporibusnoftris,liquidos qu:dem denfari,denfosautem concretosque diflolui. Mani | omne coagulum (vtin quit Aulcenna) fanguinem &lacdenfata,& humores craffos diffoluit: quacung; veró liz quida funt;coagulat; &c. Coagulum leporis eflluentem ex thoraccfanguinem retinet; coagulatum diffoluit; | Rond cap: de phthifi infua praxi. Coagulum hinnuli,lcporis, heedi laudatum : praecipuum timen dafypodisy) quod & profluuio alui medetur, vnitis ytrings dentatorum,Plinius. Habent coagulum omnia ruminantia, & in. ier dentata vtrinq; lepus. Quà vetuftius coagulum eft, có praftantius: tale ( vid ctür enim vetuflate maiorem fie- | candi vim acquirere) profluuioalui (diarrhoez) precipue medctur:atq; ctiam quod leporis (dafypodis) eft : fed faudatiffimum hinnuli Ariftoteles. Aluifluorem fiftit, Diofcorides. Aluum fiflit coag lep.in vinociceris magni-. tudineaut fi febris fit,exaqua:aliqui & gallam adij ciunt.Plin. Leportim coaguloillito vbcre,iftitur infantium aluus. Idem. Adinfantium ventrisluxum , Leporinum coagulum illiniturin fumine mulieris:fed & puero da- bitur bibere: fi fine febriculafuerit, cum vino:febricitanti veró cumaquacalida : Idem facit & maioribus cum) i" T dum eft.dari prohibet , ) quod fi etiam ventri puerorum calidum imponas, fanat , facultate nimirum coa- gulante & indurante humores ; Auerroes, Elt fané coagulo vis ignea ; fccundum Arittotclem : aon quàd | ummutmm culta, quam experientia oftendit , ( videtur notare Galenum, qui coagulum tanquam acre vbi quid fiten- Delgo- G. Lb oho 7 0. £59 T craffam, aquofam & pinguem. Mili nuper coagulum vitulinü aliquot iam menfesrepofità euftanti, odor; ipor & fubítantia,per omnia cafeuri inueteratum & putrefcenter referebant: & fané videtur idem in cafeis cf- ere coagulum,quod fermentum iti máffa farinz fubacta; cuius exigua parsiniecta maffam vniuerfam fapore & alitate is imbuit.. Sed eum vetus maxim? cafeus;coaguli vim repraferitet, nil mirum fi Ficultates cti&aliquot aldem habeant, Quamobrem venter vtroq; fiftitur: vtriq; visineft diffoluendi preter náturam Concretà:vt de Galenus fcribit, fuba&o eoin mortario exquifite, cum prius madefecitfet decocto faliti cruris porciniac perue- quíti. Lep.coag.tribus obolis ex vino potum, cdliacis & dyfehtericis luccurrit; Diofcor.Coeliacos & dyfenterícos duuát potum leporis,turn hionulitumetiam caprex coagulum ex vino, nccnon immiffum cum orycz cremote; Galenus Euporifton r.1:3. Coeliacis coagulum leporinum fubactum in pane datur :fi veró fanguitiem detrahüt, "id eftdeijciunt,in polenta;Plin. Coag.lep.ex vino dilutüm tepiduni dyfenterico dabisbibendü, de quo coagulo: ngulos fcripulos in fingulis onis forbilibusieiuno per triduam dederis, mire fubuenics; Marcellus, Lac capri- m ad dimidiasdecoctum dyfenter. & coeliacis datur:fifint & tormiria, additur protropum. T'orminibus fatis remedi] in leporis coagülo poto e vino tepido vel femclarbitrarituraliqui: Cautiores & fanguine taprino cü ina hordeacea & refina ventrem illinunt, Plinius. Colo fedando,pauidi leporis madefacta coagula pota; Sere- s, Vrinz incontinentiam cohibet coagulum eporinum cum anferino adipein polenta,Plinius. Ad Venerem. ndam Leporis coagulum aut Leonisadiper pudendoillinito,Oribaftusapud Aettum. Vuluz flnorem fiflit, ofcorides. Et rurfus, Tribusobolisex vino potum foeminisfluxione vuluz laborantibus auxiliatur. ( Eandem: 1 Sextus cordi leporis; Plinius pulmoni ac iecori ad[cribit.) Menfes retinet,vt quidam citat ex Auicenna:apud em nosita legimus, Quoduis coagulum prohibet queniuis &uxum fanguinis, & muliebrem quoq;. Coag.lep; flsuium muliebre lanare proditum eft, Galen. videturautem addendum quod proximé fcripferat.fi cá aceto bibatur. Cum calidum fit vitandum vbi fanguisfluit aut fluxurus eft,nó video quemodo poffit coagulum, quod Bcreeít;menfesimmodicos cum practicis & medicorü vulgo fiftere, Syluius. Secundasadiüuat cóag.lep. cáueri- tur pridiana baInea.Illitim quoq; cum croco & porri fucco,vellere appofitum abortus tnortuos expellit; Plinius. eporinum coagulum pofttriduum (uitae see maliti 99a vel iQ uuépae vociccnam & in oftracite lapide fimile medicamentum (cribens, bibi iubet i9 ruépoe vetns ud i Qsdyov: vttribus vel quatuor diebus continuis ftatim d puerperio huiufmodi medicamenta bibantur: nam & alia ad fterilitatem inducendam pliribus diebus bibi iu5- bent, vt clymenumin viris: 4f và0 à osdpoy potum;atocion cffe fertur; Diofcorides lib.z.cap.delepore.Greca verz D'ba 4j? à9sdpov Marcellus vertità purgatione menftrua deceptus nimirum per Arabes, quorum interpretes ità Ytranftulerunt;Serapion, Auicenna & Rafts: quód autem non fignificetmenftruam purgationem conuinciturex "eapite de lepore,vbi vtrung; vocabulum;«45wac» dico & 4pxlpov.contrarios effectus ( fed alterum in peffo , alte- arcellus;eandem vocem,& recte quidem, puerperium transfert.Sic & Rucllius in codem capite de eoagulis rez jépuerperium vertiin capite vero delepore concubitü. Cornarius vtrobid; purgationem àpartu factam in* 'terpretatur: Hermolaum vtrobiq; puerperium vertiffe puto. Aphedrum pro puerperioaccipiunt quandoque Greci, Czlius. Eandem vocem reperio apud Galenum lib.z.de antidotis,cap.133. Suntáutem Nicoftrati verba: 1Si morfus à cane rabido;inquit;aquam pertimefcat, fuppone poculo jaxocaze ae ps, & bibet. Interprestransfert erum pannum ex fella. Eandem locum A&tuaríus tranfcribit in antidoto diacarcinon, vbi Ruellius fibi rurfus O non conflans,lacerum pannum fub fedem vertit, cum intelligatur puerperz pannus vterino fanguine pollutus. Hac pluribus,quoniam in di&tienarijs, Grezcotum etiam, nihil huiufmodi reperias.Hefychius quidem & Varin; Eapsopovinterprctantur zx Jzpnie», hoc eltimmunditiam: & pedpedezyAin fella federe:& éiqs3povo fellam,nitmirurià "aluo exonerahdz deflinatam. Habentur autépuerperz etiam immunda, & fuz eisad patiendum fell funt;Sui- SA eise d|/Qosenominat.Iam in eodem Diofcoridisloco vocéatocion,alij aliterinterpretautur. Hermolaum Marcellus reprehendit, Marcellum Maffarius: Ruclliusambigu étransfert,vtin vtranq; fentétiam áccipi poffit; 'atocion reddens,quod pariendi velpartus fpem intercipit. Ego certe Marcelli fententix accedo,cuius hzc verba funt: Merz 2 dOsdlyor Prov eivazs Barbarus vertit,(umptum à puerperioabortiüum eft, Nos fterilitatem facere di-- ximus non paruodifcrimine;&c. Effe veró hancatocij fignificationem, vel ex Plinio conftat; qui 25.4. de pha- Llangijsagens,In tertio (inquit) phalangij genereinueniri dicuntur vermiculi , adalligatiq; mulieribus ceruina "pelleanteSolis ortum;przítarene concipiant. Viseaannua eft,quam Íolam ex omni átocio dixiffe fasfit,quoni- "aliquarum fecunditas plena liberis tali veniaindiget.Ne concipiant,atocia homini praflare Plinius dicit: demt- 2rorq; hoc maximeloco Barbarum, quiin Plinianis caftigationibusatocium expofüeriteffe , quódcunq; conce- usadimit & partusfpem intercipit:boc loco autemabortiuumidem dixerit.Etin hocipfo capite variata intet- ' "pretatione, prohibere partus atocion verterit:nec animaduertitnon poffealiter quàm defterilitatein Diofcori- - deintelligi, cum dicatà puerperio potum coagulum atocion effe, quo tempore fine riouo eonceptuabortus fieri n potcft; Hucufque Marcellus. Sedaudtamus etiam Maffarium, qui Hermolaüm defendit: Coagulum epos I jnquit,magnum habet in medicinis vfum;przcipue adcoücipiendum marés,fi cibo ante conceptionem pres fümatur, ( quod Plinius fcribit: ) vtHermolaum noftrum iam liberatum pateat àfalfa calumnia Marcelli, qut. eum falfo accufauit, quodin Diofcoride leporinumcoagulum nonabortiuum effe,fed fterilitarern facere ihter- etari debuerit, quod eft totum oppofitum:non animaduertens Plinium lib.28. teflatum reliquiffe, coagulum leporis in cibo fumptum mares concipi facere. Et;quod magis ridiculum cft, Herrnolai verbáin caftigàtionibus WPlinianis exponit:nec ipfa quidémintelligit. Aitenim 28.libro (Hermolaus:) Eftautem atocion quzcunq; mc- dicina conceptum adimit; hoc cít partusfpem intercipit Non enim dixit cóticepiioner,fed conceptü;id eft fae- m;quiiam conceptus efl,adimit: hoc eft vtipfemet exponit, partus [pem intercipit;ceu füetam. qui conceptas perueniread partum impediat,& prohibeatiquod quidem nó fterilitatem; fed abortum facere dicimus: quafz ijcereliceatex horum antiquorum fcriptorum verbis coagului leporis, ante conceptionem fümptum ma- oncipi facere , poft conceptionem vero fumptum abortiuum cffe, Hxc Maffárius nimio, vt menm eft iudi- ermolai ciuis fui defendendi affectu commotus.Etfi enim nonnihil dicere videtur, quamuisid quoq; re- facile poffit,validiorestamé Marcelli rationes non attingit. Pró Marcello quidé flat etiam Budzusin prio- (ibus Annot.in Pandectas;his verbis: Ecbolia medicainenta funt quibus niedici vtuntur abigendis infantibusim wi : ^ nid Y^ vtero. fummum caliditatis gradum vt ignis obtineat.fed quoniá (imiliter vt ignis heterogenea difcermt,vtin la&e pár- Ioaguloiam fupra diximus: cafeo autem vetere coricretos induratosd; arthririci cuiufdam tumores fediffoluifle imin potu) vtriufq; tempore zdente coagulo, expreflum reperies. - Sed rurfusin capite de coagulis oblitus fui. I9 f r 624. | De Quadrupedibus. | L Vteroenectis,quz & phthoria dicuntur: Verba funt crebraapud Diofcoridem, Latine eie&oria & eie&trices me] dicinz dici poffunt. Aegyptus vuam ecbolimam (aliás ecboláda,vtrunq; rete) habet;abortiuos facientem, Pliz) nius.Idem de fcammonite vino,Hoc vinum (inquit) phthorium vocant;quoniá abortus facit.Sic enim in ant !) quis exemplaribus legitur, manufcriptis, licet in impreffis e&tromatiumlegatur verbum fuübdititium. (Ariftrotez 7 les & Diofcoridesabortiones órewejsovc appellant.) Ea auté medicamenta que flerilitatem afferunt & concepti. adimunt;hoc eft vim concipiendi;atociadicuntur. Diofcorides decedrialoquens, Circumlita(inquit) genitali ante coitum;atocij vim habet, Hac Budzus.Et rurfus in eodé opere;cum nominaffet medicaméta oxytoca( xv? "16 & Lotus, vt cyclamin um,Diofcorides medicamenta vocat partum accclerantia Jarregona(legoarrheno- | gona)& thelygona, fubdit : Phthoria funt & ecboliaad partus abigendos: atociaad feecunditatem inhibenda & - fupprimendam excogitata fuerunt. Conftatigitur hec medicamenta vt funt diuerfa, fic nominibus etiam venire diuerfissquod quidem tam manifeftum mihi videtur,vt pluribus demonfílrari nemo defideraturus fit; puto.Cetz? te etiam Arabes;Serapio, Auicenna, Rafis,atocion verterunt quod imprzgnationem prohibeat. Cxterum Pliz- niuscum paffim plura quzabortum faciant memoret,vnum duntaxatatocion fupra dicti ex phalangijs,fe " fcripturum profeffus;alibi tamen oblitus fuialia quoq; affert:quale eft illud lib.20.capar. A pium fexu diftinguiz tür:zcaulz foeming vermiculosgigni aiunt;deoq; cos qui ederint fterilefcere mares foeminasq;. Talis fané & ho-? diequzdam vulpi perfuafio eft; maresad Vener£ineptiores fieriapij cibo, quod petrofelinon im proprié vocant, Kt alibi,Ederz nigrz candidiores corymbi poti,fteriles ctiam viros faciunt, (Hederz albx fru&u femé fterile fie- 7 riaiunt, Theophraft.9.19.de hift. Hederz nigrz fuccus & corymbi potiinducunt oia», & largius fumpti menz? tem turbant, Diofc.lego ova». Sic &in Heraclea Arcadiz vinü nafci Theophraftus fcribit, quod potum viros? mente moueat,muliceresautemfteriles reddat,arewsew, Federz quidem nigre corymbi etiam nigriaut eroc "m funt,Diofcor.tefte;non candidi,vt Pliniusait,&c.) quafi dicat flerilitatis medicamenta non folis mulieribus da-" ri:vt declymenoalibi;fterilitatem ea potaetiam in virisfieri. Afplenon quoq; foeminis dari prohibet, quoniam fterilitatem facit.Item defilice 27.9. Neutra (inquit;id efl;nec mas nec faemina)danda feeminissquoniam graui? disabortum;cateris flerilitatem facit. Eodéin capite epimedion quoq; (etfi corrupte epimenidion legitur) fog?" miniscauendam ait,nec addit caufam,quam Diofcorides exprimens, Atocios (inquit) eius radix eft, & folia trita | cum vino drachma pondereà purgatione (menflrua) ftatim pota per dies quinq; dovesse arci , hoc eft ne fiat j conceptus impediunt, exponens nimirü quid effetatocion. In filice ctiam fcemina, idem fcribit quod de vtra qs | filicePlinius,vtiam citaui. Radices eius data feeminis flerilitatem,acov»vn[/ov faciunt:prezgnantibusabortum;nó ; enim 2/467 (vtin cyclamino legitur, ees) fed Aa6x legendi, vt Marcellus probat. Similiter Theophraftus de? foemina filiceyyuvouini 5 lev ye diolizs tav polo bysutuovis CA Gen Qo,ciwita B ay DACY eiTe OV yiveoug. Clymenum quidé$ apud Diofcoridem inter nomenclaturas ctià agononm, id eft fterile nominarilegitur: quod Marcellusad pericly- menum Diofcoridis referendum ait;atq; idé 1 heophrafti clymenon cffc;à Diofcoridis clymeno diucrfum, Pli-: [ nium vtrung; confundere.Periclymeni femé (inquit Diofcorides) ocytocion efl:id efl; ad celeritatem partus faz" cit:habenr eafdem vires & folia:feruntur hac triginta fex (aliás fepté, Theophraftus trigintatantum habet) die- ! bus pota, éyóvssanewfterilitatem in viris facere vt Marcellus vertit:znam Theophraftus quo; de virisid fcribitz 7] Hocobiter monuerim cyclaminum alteram Diofcoridis eandé periclymeno tum defcriptionetum viribus mihi videri: necimpedire quod periclymeno radix craffatribuitur, cyclamino alteri inutilis: qualifcung; enim fit, ad] xemediainutilisfücrit;cum nulla ex radice Diofcoridestradat. Cyclaminum autem vocatam dixerim,non quod / aliquid,quodad formam,cum prima & proprié di&a cyclamino commune habeat,fed quoniam, vt Diof orides 4 aitjin orbem fuis flagellis & cauliculis voluitur: Xiphij fuperiorem radicem ferunt Veneremin vino ans exci-4 tareinferiorem veróflerilitatem facereydyóvse zoiév, Diofc.interprete Marcello:qui coniecturá addit pro a»yovsg! ! hocloco melius forte &'v«clegi poffe;ea fcilicet vi; qua tefliculat radices herba tefliculi przdite credütur. Sed Scrapion etiam o54vsc legit; & T heophraftus de hiftoria plant.9.19.Herbas quafdam;inquit, ctiam generandi fc- | minis facultatem atq; fterilitatem afferre (7[uvaueu Ey er» «£4 9 uva C aiyovéi ) fuis viribus poffe affirmát: & quaf- dam ex eodem facere vtrung; valere;ficut qui tefticulus appellatus eft: cum enim gemini fitit;alter magnus;alter ^ autem paruus,magnum efficacem ad coitum datum ela&tecaprino tradütminorem veró obeffeacinhibere:ha- bet folium laferis, verum lzuiusatq; minus: caulem fimillimum fpinz, quam pirum vocant , Hzc illeinterprete [ Gaza:quem deprauati codices Graci fefcllerunt: nam quod folium tefliculi herbz non q53«« fed £635, hoc ^ eftolez folijs fimile fit;leuius tamen & an guftius,ex Diofcorideac reipfa manifeftum eft:quanquam diuería eiu x generareperiuntur,tum aliástum foliorum magnitudine differentia. Plinius etiam; Orchis (inquit)folijs olea, mollibus,ternis,&c. Ceterum hzc verbade cauleyr3/ «auAb àjsoiérmtmoy irl trrU ptos sot aiU, ex Diofcoride fie | militer & rei pfajfic lego: Tov Sx Ao ean Doaetiovy &Q. s. aoo Quo qo àv; hoc efl;caulem veró dodrantalem habet, in | quo flores purpurei. Vinum in T'rcezenia éyovsearoiei evo wivovraz, I heophraftus. Afplenoquidem,filici,& epi- | incdio, (T heophraftus epimetron vocat,) quód atocia fint, fuperflitiofe veteres attribuiffe facile conijcio, indes quod hz planta fteriles funt natura,niec floris nec feminis feraces:vt & falici,que cum floreat, fructum tame non» perficit, vnde zAezmapmy Homerus cognominat.Mercuriali veró mafculz & folio arrhenogono;propter femina ^ tefticulata vim mares gencrandi,feeminis foeminas. Hoc quod Plinius deafplerio, Theophraftus de hemiono, id | eft mula herba fcribit: quz omnino non alia eftquam Diofcoridis & Plinijafplenos ; alia vero quam hemionitis ) Diofcoridis.Hemioninquit T heophraftusfolium mulieribusfterilitatem facere aiunt (eie aoi, quo verb 9. €oinloco 9.19.de viris pariter, vtinclymeno,& mulieribus,vt in hemiono herba vtitur) mifcendum auté aliquid. étiam de vngula muli & dermate;id eft pelle;aliàs fpermate:defplene mulz Luna filente;Serapio.Populi albe cor^ tex cum muli renibus potus fterilitatem facere traditur: feruntur itidem petaà purgatione ftatim eiufdem arbo- — riscum vino folia;idem preftare;Diofe.Hincfané apparet quod pauló ante dixtfimilitudinibus rerum homines fuperftitiofz impulfos effead ridiculas quafdam de medicamentorum effe&ibus perfuafiones,vt hocin loco her-.- bz fterilialiquid de quadrupede fterili mifcendum ad fterilitatem inducendam praecipitur. Sunt tamen n onnul- | la quz vera credimus,& certa cur fterilitatem inferant:ratio apparet,in viris precipu énimium videlicet exiccan- do,vt periclymenum,quod & Galenusteflatur:areumento eft, quodlienem quoq; confumar ft quis multis die- bus bibatitem ruta, & vitex. In ruta quidem triplicem feré caufam inuenio; cur & femen abolcat, & motum ad. . Venerem inhibeat:flatusenim confumit;fine quibus genitalia non eriguntur:& validé exiccat,& fortalfis occul- taquadam vi etiam coagulat ferncn, vnde & as/yow?v aliqui di&tum conijciunt Aja T miyvwéen T aztaua: m i: o. M uan 4» oi fitam ^ M DelLepore. G. — Lib. I é2 - forfitsn etlamin coagulo faerit, vt mulieres (anguine Ipfatum elus potucoagulato fterilefcant. Agnos quidem, id eft vires quod dvecvjid e(t caftitatem promouear; & iahibeat Venerem , nomenetiam accepit: habet autem - ea!dem feré cam ruta faculcates;fed remiffiores,vt Galenus fcribit. Effeautemin plantis quoq; occultam quan- — dam humores,vtlac,coagulandi vim;galion, cnicás, liquor de ficu, caprificifurculus; balfamum, & alia quzdam . indicio funr. Vcruta ficetiam caphura («29xe2) femeu coagulat; aj»vor, quod Simeon Serhi teftatur ; ecfi frigi- dam & ficcam effe dicat, & renes ac vata (permatica refrigerare. Idem de cannabisfemine, ficcat inquit; genitu- ram inftar caphurz, Pefforlum ex femine cannabis corcumplt fperma; Serapion fecundum eben Meíue. Aerugo ferri pota csvsenUlow ausi) hoc eft conceptus impedir; Diof. Si mulier concipere nolit, mifyosfabz magnirudiné aquadilatam bibendam dato,& peranpum non concipier; Hippocratesinlibro denatara muliebri. Alumen ex Mcloiafulapriuatim fterilitatem impedito conceptu facit (ar&2s ov»unbiow. cuvee3ei) naturalium oftio ante coi- tum appofitum:quin etlam foe:us ex vrero pellit;Diof. Lapis oftracites (i quz quatuor diebusà puerperio bibe- . zit; fterilitatem (afyllepfian) in pofterum facit.[dem. Menta mulieribus ante coitum genitalibus (peffi modo) appolitaydcvmonblaw goici hoc eft; concipiendi vimadimit; Diofcorides: nimirum vi quadam coagulantibus con- traria conceptionem impediens:nam foris quoq; folia eius demerfa (boron Avevo) in lac; coire denfariG; iri ca- feum prohibent,Diofcoride tefteapplicatur eid mamillisin quibus lec denfatarin grumos, apud Aérium. Itag; in vtero, vbi femenáà calore naturali aut virtute formatiua veluti in maffam denfari oportet, fi id vel externa ali- qua vicitiusautaliter quàm oportet fiat ; aut feri omnino prohibeatur, conceptum & foetus formationem im- pediri apparet. Quód fi vel ex peffis fabditis vel illita viri glande medicamentofa quzpiam vis feminis naturam infecerit;id quoque non vt par erat coagulari poterit; fed vel orniniofluidum, vel nimis denfum; vel aliter malé o difpofitum reddetur. Sic cedria vel fanguine mentlruoillita virga fub coitumant fübdito in peffo; mulleré con- - €iperenegaur.Ea quidem qua foris appendiütut (qualia quzdam enumerat Aggtegator, item Brunfelfius lib.4. Pandectarum medicinallum,mox vbi de fuffocaicne matricis egit;titulo non infcripto)omniafuperftitiofa cffe dixerim, quetamen velforcuitialiquando vel exconfiriata vtentium perfua(ione euentus fequuntur... Helio- tcopium maius corporiadalligatur ae9s évdiuov, id elt vt ftetilitatem facia Diof. Ruellius cótratiutm fenfum red- | dit; deceptusfor(íitanà przpolitione cec vt & Gazain Theophceafto de hiftoria Plant.lib.9.circa principium ca- pitis vitimi,granumgnidium contraalui folutionem dari fcripfit contrario quàm debebat fenfu. Eft & aliud gc- nus medicamentorum,que vel poftcencobitum ftatim adhibentur, vt ne fiat coceptus, in peffis fuffitu,qux apc- tiendi vterum attrahendiq; femen facultate funt przdita,vt piper:de quo Diofcorides; Foetus;inquit,éx vcero tra- hit;credituc& atocion effe poft coitum maliebri vuluz fübditum & appofitum. Hedera (uffumigata pofl men- 3o fttuaconceptumimpedit Serapio fecundum Díiofcoridem,vt Aggregator citat:fed in Diofcoridis codicibus ex- - eufis ficlegitur:Hedere corymbi à purgatione foeminis potifterilitatem faciunt. Iam relictarus etam hanc di- /. greffionem cum forte feobtulit Callj Antiquarum le&ionutn codex,cuius index;fcripta eius de atocijs hzc que . fubijcio,demonftrabat, Atociaiinquit,in Diofcotide,vbi decedria mentio eft;intelliguntur ab Hermolao quae abortum concinnant:quod approbat & Rellius. Id reprehendunt quidam, quod Grzcisatocia fint quz fterili- tatem indacunt,Caterum ex Plinio comprobari prior translatio videtur:ific enim apud eum legitur 44.5; de ea- dem cedría, Portentum eft, quod tradunt, abortiuum fieri in Venere;ante perfufa virilitate. (Ego non magnam. Plinijinijsque ex Grzcls transferrauthoritatem eff dixerim:fed quantacunque fit, plares eiufdem locos habe- musian recitatos,quos ex Grecisconuertit:qui nobilcum faciunt,quàm contra.) Idem Cxlíus 4223. Budzi de .— phthorijs &atocijs verbafuperiusenumerara recenfet tanquam fua & fuz prorfus fententiz.. Ecalibi , Prolifici 40 ferainis priustionem agoni nomineintelligit Diofcorides , ficut infceminis flerilitatem atoclon idem app«l'at frequenter:tametfi non defant,qui aborfüm malintintelligere. Polluz érowucy Quouoxoy nominat , necinterpre- | tatüc:mullerem ramen órexvov & z'"7xyoi vocat (terilem,tumillam quz omnino non parit,tum illam quz nor atn- | plius parir.Etalibi, Eam quenon parit;vocabis exe A Qua yevov ai aov, Et rutfuss à voxo: d| i C GAD S010) 2/)2V015 06 1A ate | TOC ee / pong) seiacs. Atocionigitur, voxadie&iua,fubaudi pharmacon;fimpliciter erit quod atocos; id eft (teri- - lesfacitmulieres, non ip(a flerilitas vt Celius vertit. Improbz quzdam mulieres, ne concipiaat, venss quafdam malleolorum puto) fzpiusincidunt,vt fanguinem vteri tanquam fcetus materiam detrahant. In viris quidem venz poftauresfeGz,fterilitatem & impotentiam adferunt; Hippocratesinlibrodeaere, aquis & locis. Cosgu- ]umleporis noft meaftruas purgationesappofitum vuluz (peffiinftar) cum butyro, preftat mulieribus vt con- ciplant:potum vero partüs &necar, & à puerperio fterilitatem facit, Diofcoridesin eapite de coegulo. Arabes, ve .$o Serapio & Aaicenna,locum hanc mutilatum recitant,puerperij enim mentionem omittunt;&c. Sibiberitmu- lier poft purgationem fuam (triduo poft puerperinm. Diolcor.tribus dicbus continué cozpulum leporis,dicunt — qnidam quód prohibet conceptionem:& aliquando ( poft purgationem menfium peffi modoadhibitum, Dio. fcorid.) iuuat, vt dicit Auicenna: Si autem impofuerit vuluz poft fuam purgationem , femper iuuatad ( contra, (o Rafis) conceptum, Albertus:fed inepte ifte translationes prorfusrelinquendz eraot. Hocobitermonendüm; medicamenta quad vterum fiue vuluam perüncnr, vtaut fa;cunditas aut ftezilitss cl concilietur; aut moucatur aborfus, vt ex precedentibusaliquorcitatisaathorum (przcipué Diofcoridis) locis , colligere eft, feré eo tem- pote exhiberi quo menfes lluantaut recens potius lazerunt, tum aliíà: tam poft puerperium : tunc enlm apertis meatibus,& dehifcentibus acetabulis,medicaminum vis facilius penetrat & recipitur. Qsamobrem conceptio-. nem quoque Galenus in libro de vteri diffc&ione, incipientibusfluere menftruis purgationibus aut definentis $c busfieriait:tuncenim vaforum vteri ofcula,que iplum ingrediuntur & fanguinem effundát,apertafunt. Quan- quam autem.inqguiraperiuntar etiam reliquo toto purgationistempore hc vaía, non concipit tamen inta fe tum mulier:neque enim poteítin vtero femen manere, cum nimioinflaente fanguinecluatur. Hoc etiam ceu corollariumaddam,Dudzum recte quidem ecbolia medicamenta interpretari quz alio nomine phtheria di. cuntur:iedicis tamen accuratius hec diftingnends, Videtur enin: medicamentum aliquod phthotion & ecbo- - — Jton pariter effe poffz& aliud phroriontantum, aliud ecbolion tantum , vtraque fcorfim Aggregator recenfer. Phtoria quidem, hoce(t qua fcecimia vtero interimunt pharmaca; perpetuó verita lunt: vt etiam qua fimul & — Jdnterimunt& eljciunt;qua tamen fi fzcultas expulfiua vteri muliebris infirma fuerit, peraccidens fit vt phihocia folum fint;non etiam ecbolia.Ecbolia veró ifta & licita effe poffunt, que fcilicet vel intró fumpta vel foris io po- Lo fita.foerum iam priusmortuum quacunque ex caufa,ne grauida eo computrefcente in locis periclitetur; expel. - 20 lanx. Similiter quodammodo res (c habet circa lambricos: fant enim medicamenta qua illos in inteftinis in:eii- 1uditi n Ggg munt, 626 De Quadrupedibus mant, (antque interimunt fimul & eijciant. Diofcorides cum in cyclamino diz/fet ; vmbilico & Imo ventri illis tum,aluam mollire,2 &emtacpovc ojo i9 ou, & abortus facere:pauló poft (ubdit, uizpomm C eic a) QUco UR , vbi Mara —" € N cellusiterum trausfeccjabortiuls medicamentis mifcecur, quod. non probo. Áccimohia quz in centaurij magni - radice eft, vim fuam exerit menfcs ducendo, & fastustum mortuos detrahédo, tam viuoscorrumpendo eijcien- doque; Galenus, Accius, Aegioeta. Dtofc.vt hzc efficiat; in collyrij formam deradi (ubdiq; fcribit. Lep.coag.ad drachmas quatuor in potione datur vini, foeminz de fae mineo, & mafcalo de mafculíno , & mox faciant coitum, & poft abftineantfe; ftatim concipit.Etíam pro ciboomnibas vtatur, (valua;tefticulis,coagulo:) balneo vn&io-- nibusq; vtatur, mire concipioSextus.Dorcadishasdi,leporis,coagulum & fel,cum agnino langnine & adipe, mes dullaq; ceruina, nardino & rofaceo oleo commiíce, & poft pargationem (abdito (vtero prius purgato,) Aetins 16.54.vt conceptus fiat. Et rurfus ibidem,Pelffulus conceptioniinducendz idoneus; Coagali lep.partes duas, alu-. minisfciffilis partem vnam;cum melle diluito, & peffam conficito, Lep.cosg. fterili mulieriimpotitam (peffi | inftar) tatim fecundam reddit Simocarus. Fierifané poseft vt hzc de conciltanda mulieribus fecunditate per coagalum;aut vuluam;aut tefticulos leporis plaufibilis fiue vera fiue falfa perfuafto , exleporis natura originem , duxerit:quod hecanimallongé omnium fa:cundiffimum fit, & folam fere füperfoerer. Vt mulier conciptar fae- minam,Lepusincidatut,& de fanguine qui à vulua Bluxeritilliniat fibi natnram & de coagulo eius, Sextus. Vide infrain medicinis ex valua. Magi propinant virgini nouem grana fimi lep. vc ftent perpetuó mamma: coagulum quoq; obid cum melleillinunt;Plinius. Leporis coagulü traduncexaqua tritum (i illinatur, ad omnes mamma- zam rumores & effcttuspracipue la&tis copia euenlentes conferre, Aes. Propomaad quartanam certum,cóa- guli leporis rCleuigato cum vino fafficiente:da bibendum füfpe&a die.Incercus. —— Pulmones leporis faleconditi in comitiali morbo dantar,cum thuris tertia parte in vino albo, per dies trigin- tajtem coagula eiufdem;Plinius. Sextusidem planéremedium cordi adícribir,vt paulo poft recitabo.Puimoné leporiscontra doloresoculotum commendanr,Plinius. Palmo leporis faperpofitus & alligatus dolores oculo- ram mirifice fanat,Sextus & Albertus. Vuluam adinuat pulmo aridus potus, Plinius. Perniones & rimas pedum vt(inus adepsfarcit,&c. & 6i fubtriti fiac contufi'ue offenlatione.Si vero adufti frigore, leporini pili cinis:eiafdcm pulmo contufus diffe&us,aut pulmonis cinis, Plinius. Ad perniones& pedesleíosà calcíamentis. Leporis pul- 3no contritus & illinitus,vel (npet pedespofitus, miréfanat, Sextus & Albert. Palmo ceruinus impofitus & epe. renouatus,cx calciamento lzfos pedesíinedoloreperfanat: Leporinus quoq; pulmo multó efficaciusimpofiius iuuat, Marcellus: Vide fuprain cetuino pulmone,;in Cetuo c. Magiaduerfus quartanam fimi bubeli cinere con« fpetfo puerotum vrinaillinunt digitos pedü,manibusq; leporis coradalligant, Plinius. Leporisiuneniscorfub- latum & quartaozrijs collo vel brachio iufpenfam,liberat;fi fub acceffione eius pendeat Sextus & Kiranides, Ad caducos;Leporis cor ficcam derafum cum parte tertia thuris manne tritaex vino albo da bibere per dies feptem, liberat.His vero quifzpius cadunt dabis diebus trieinta.. Sextus:Piinius idem plané remedium pulmoniiecoris arttibulr,vt pauló fupedius recitaui, Ad vreri dolorem; Leporis coraridum, & in ramentaconcilum potui detur, "Galenus Eupotifton 2.7. Leporiscor(iecut;Plinius,yt ftatim füb:jciam) ficcum rafum ex aqua calida potui da- toicianis cum Samlaterra mulieribus proflauio laboraptibus, fanabuntut, Remedium efteis etiam qu fangui- fem excreanr;& locis (pof partum, vt addicin(criptio laborant,Sexrus. e Proflauia mulierum adiuuat iecur (coi;Sextus:vt proximé recitaui) cum Samlaterra exaqua potum, Plinius, Caliacusiecar leporiscoótum manducet fansbicurltem;frau(tero vínointingat, idem facit,Sexrus. Ds bepate leporisarido fi amat hepaticus poadere drachma (epilepticus ponderevnciz, Albertus) tuuat,Raíis. — Ad eos qui vertiginem patiuntar, Fel leporis fimul & iocinora muftele commixta ad drachmastres, caftorci drachrpam vnam,myrrhz drachmas quatuor,cum drachma aceti ex melle aur paffo bibant,(anabuntur, Sextus. Leporis fel | cum melle mixtum & inunctum;oculos clarificat,Sextus. Cum palffoaut melle caliginem oculorum fedat , Pii- nius lib.28.vt Humelbergius citar.Cum mellealbo contraalbuginem oculorum proficit, Rafis& Albertas. Le- poris fel recens cum pari mellis portione miftum & in cepz cotiotepefadum inaurem mitte: hoc enim reme- dium ei qui vel nihilaudiat; auditam reftituit; Galenus Euportft.5.;. Ad lienofos cum preduro tumore, Lepori- nuslienis recensita deuoratus, vt ne dentibus attipgstur, lienofos msgnificeéiuuat:ignoret autem laboraps quid denorauerit oculis fafcia velatis, Galenus Eupor.2/40. Venterleporis cum inteftinis roftus & aduftusin fartagi- neteritur & cum oleo tofarum mixtus capiti illinitur ad reparandos pilos, Auicenna.Leporis renes;inueterati ín vino poti calculos pellant, Plin. Lep.renes ficcos in Sole coctos derafos in potione dato, miré fanar, Sext. In re- num dolore crudos deuorari iubent;aut certe coos,ita ne dente contingantur;Idem & Marcellus. Adaraneo- zum morfus, Renes leporis & fulicg eius beftiz, qui ab arancis laborat fi crudos deglutlat; fanabitar: morfis ctii co&ti dentur,Sextus:fed falica duis eft, & renibus caret,quod míror Humelberginm non animaduertiffe. Aggre- gator quidem vbi remedia ad morfum aranearum defcribit, nec leporis necfulice meminit, cü alioqui freqnen- tiffimus fitin remedijs ex hoc feriptore commemorandis. Recentiores quidam, vt Dartolomzus Montagnan; leporistefticulos & valuam miícent medicamentisintra corpus fumendis,ad coitumin vito; & conceprü in mu- licrepromouendum.Si tefticulileporumin cibis fumantur (vr & vuluz;& coagulum )mares concipi putant;Pll- nias.Lepotis tefticuli cofti falubriter manducanrur abeo qui vefica moleftijslaborat; Marcellus. Leporisteftica- lum pott pacgationem fuam mulier.fi cum vino contritum accipiat, mafculum pariet,Sextas.Vrinz incontinen- tiam cohibentleporis tefticuli tofti,Plinius.Leporis cerebellum ex vino potum,vriuz incontinentism refrenatz cinídem refticuli correfa&ti & vinopoti,parremedium fubmeiulis preftant, Marcellus. Ad eos qui innoluntarié vrinam redduni, Lep.tefticulum aridum minutatim concifum ex vino odorato portandum offer, Galenus Eu po- ri(t.:.76. Ecrurfus 4.276. Lepotis tefticulum ex vino odorato tepido propinato mingentibus in ftragulis. Li- bro 9.de compofitionefeewadum locos eandemin vina odorato feruefactum bibi iubet: fed pro 9/ncwufuge legcndum Donzvoudo- vt Aétius & Aegineta habent. In delore lumborum (coxendicis ; vbi & fimus caprinus feraenscauoinbrachiali fub polliceà quibaidam imponitur, vt ín Capra docui) teftes leporis desorare fnadét, Plin, Quitefticulum leporinum co&um icianus comederit;citó coxaram dolore releuabitur, Marcellus. Éepo- rum vuluas cum tefticulos,vt modo dixi,tecentiores quidam medici pollere put&t vi coitum in viris, conceptum: in mulieribus excitandi:& alijs eiufdem generis medicamearis intra corpus (amendis mifcét.Sed haec faecundan-. diez leporinis partibus perfua(io,ab ipfa animátis foecunditate orta videcur, vtin coagulo dixi. Matricem leporis ficca & cere, & da bibere quando fuerit é menftruispurgsta,conclpier Galenus En por. 2.155. Vc ffceilis cóctptat F3 Lcgoris i 60 OSAMA - ÜDe Fepye G. Hia. Lu. | á; ' É.eporis confumit foemina vulnam , Serenus. Vt mulier concipiat; leporis vterutm frige, teitamá: s/9do$ pro. cipi putanr. Et mox, Conceptum leporis vero exemptum, bis qui parere deferint teftibilem feecundiracem af. secre putant: fed pro concéptu; leporis faniem & viro napi propinant,Plinius. | Vr muller concipiat fcemi- " nam, Lepus incidatur, & de fahguine quià vulualuxcrio illiniat (ibinaturam, & de cosgulo elus, Sextus, Vc mu. - lier mafculum conelpiat & patiar, Leporis vuluam liccat derafamin potione vini bibsntvttig; & malier & maf | culas. Nam fi mulier fola biberit; androgyne (androgynus ) nafcitur, hoc cft nee mafcalus nec aemina; Sexrus: Ventris quidem dolore tentari negant talum leporis habentes, Plinius. Talom leporis tolle & ligatoad ventre; . tite fanat, Sextus. Si quis talum leporis fecum habuerit; ir munisà dolore ventris & perienlo hulufmod! pere | petuó permanebit, Marcellus. Frequentiffimé euenit vt ex qualibet cau(a fobitó dolor ventris exiftat: (ed qui -talum leporis fecum habuerit, huiufmodi cafum, id ef lubitum dolorem ventris nunquam incuttét, Idem; — Et alibi, Leporis alus ventriculo fubligatus dolorem eius(& ventris) excludit. Item inter remediaad cóli dolorétii, -Lepori viuo, inquit, talum abfirahes, pilosq; cius defuübuentre ( fübuentrili) tolles, tque ipfum viudra ditait«' . tes: de illis pilis vellana filum validum facies, & exeo talum leporis conligabis , corpusq; laborantis precinges; |miroremedio fübuenies efficacius tamen erit remedium, ita vt ihcred.bile fit, fi cafu osipíum; id eft slum lepo- | tisin Éercore lupiinueneris :quodità euftodire debes , ne aut terraco tangar, aut à mulieré contingarur: led nec ' hlumillud delanaleporis fa&um debet mulier vllacontingere; hoc autem remedium càm vni profuerit, ad álios ! translatum cum volueris proderit: filum quàq; quod ex lana vel pilis quos dé ventre lepotis tuleris, folus parus. & nitidus facies: quod fi ita ventri laborantis fübligaueris plurimura proderit, vt fublata lana leporem viuum dimittas, & dicasel dum dimittiseum ; Fuge fugelepufcule; & tecum aufer coli dolorem, Hzc nugatur Marcel- lus. Leporistalum Humelberpius interpretatur officulum in articulo pedis in pofteriorl faffragine duntaxat. quo fcilicet modo in alijs qoa; animantibus talus repetitur, qua modo habeant, vt bifiilca feré:pam foJlpeda sc digitata Ariftotele tefte; non habent : quare lepus eriam carebit; quod Fiamelbergius nonanimad ueri: fed ex- | eufatur, quoniam Plinius quoq; & Marcellus talum leporisnominarunt: videntur autem illi impropti? &cvocacé . oflicalum in genu pofferioti, vel fa &&ragine pocius, quod geniculi patella cffe videtur, noftri vule vocznt dez 5a! | fenfprumi, hoceft (altum leporis: nimirum quod ea patteceu bafi inter (aliendum nítatur. Hincaridam tritam ex - v*vofrequenrer bibi contra calculosaliqui commendant inter precipua remedia. Eadem officuía cum paii pon — deze macis di&i aromatis contritain vino Cretico vel Maluatico(autfi maus Monembsfico) ad dimidiss conuls /& calidum bibi aliquoties, aduerfus colicam feu ventris dolorem quidam confulunt. Leporum vcl capicoloracm ) talos ex vinosut ftillatitioliquote pulegij, partutientibus mulierculae proocytocio ptopinant, Trapus. Ad cc- k mitialer, Vifei querciai, corallij,margaritarum,feminum paeonia;officuiorum defuffragine leporis;lzpillorum |! écancris pactesaequales mifcentur, Obícurus. Leporis tali fialligentnratticularios affe&tusadmodum alleniant : ! epertecáutem leporem viuum relinquere; T rallianuslib. v. K epericsr io latere leporis acui os fimile, hoc fcari- ' ficari dentes in dolore fuadenc; Plinius. Acticulórum vitijsleporis pedes adslligates, vciles effe tradunt, Plinins. ' ! Podagras quidam mitigari (credunt) pede leporis viuenuisabiciflo ti quissfidue habear, Idem.» Fitzu:e leporis " ambultis medetur, Plinius, Vcftent perpetuó msmme,virgini nouem grana fimi leporis msgl proplaant, Idem: | Liquatum cum aceco & lllitam; impetiginem curat, Rafis. — Leporisfimi cinisin vino vefperi potus, to&urnas - tüffes (anat, Plinlus. Contritum ex vino calido fampturm , arteriz & columelle vitijs & fpiritus difficultati fum- , mopere opitulatur, Galenus Eupor. 3.37. Coeliacis & dyfentericis prodeft leporiai fimi cinis Infpetfus potioni | ? repida vini, Plin. Leporis ventriculum cum fimo fuo vino vetere lauabis, ita vt fordesipfx ibifint & miíce- | ancür: ant inventticulo noninueneris, pilulas d fimo ip(iusimpares numero ritas cum vino vetere dyfene terico dabis bibendas.: Marcell. Lep. ftercoris pilulasteptem tere, &cum dulci vinocolico pertriduum da bibendum, Marcellus. Fimum leporis ciim melle deco&um, & quotidie fabz magnitudine fumprmm; rupta in- 'teitina arcire rifré traditur , ita vt deplocatos fanaerit, Plinius: Vide etiam fuprainterremedia ex pilis; | Peíius | Iquo Aicleplades ia nobilibus fasminis vtebatut vt conciperent , Myrthz drachmas quataor, iridis, icai leporis; Áingulgram drachtias duas cum aqua collytia concito & (upponito, vbi menfesdefiuerint, poflea cum viro concumbart, Aetius16. 34. Stercus leporis poitam füper mulierem que onaquam peperit, nuáquam pariet. quandiu tenuerit : (fi ligerartuperinulierem, non concipict quandiu teoneric, Eats: ) Etfi modicum clusvulec "impofuerit, deüiccat (remouetab ea, Rafis ) menfiruum fanguinem , & matricem vehementer exiccat, Albertus » & Rafis, Raphael medícus Lucarni,mulieri non habenti lac preferiplit hocremedium : K, Cryltalli, fynapis albis | | ftercoris muris velleporis: bibat éiure caulium vel feniculi. BI. d a: L. Aelius patabatab eo dictum leporemà celeritudine, quód leuipes effet. Eoo arbitror à Graco vocá- ' buloantiquo, quod eum Aeoles Bceotij leporem appellant, Varro 3. de texuít./ 1n. opere verà de lingua Latina: "Iephisinguit, qnódà Siculis quidam Greci dicunt aézz» :à Roma quod otti Siculi,vt Anuales noftri veteres di- | cant; forta(le binc illud calerunt; & hicreliqueruntid nomen. Lepusà pedum lenitatenomen haber, quonisut "3mbulauns non fentitur, Sipontinus:1fidorus quidem idem erymon facit, ed leuitatem pedum ad celeziratem cc- | fert: non vt Sipontinus videtur ad fonum, quód molliffime incedens proptet veftigia pilofa nonaudiatür. Axes Oxytonum,caum omicroin vltima, voxTonics vr Arheneus dicere videtur :aitautem Euftarhias axoqi hanc huius b vocisinflexionem teperici,nempeaeyS, d &c: Eadem vox paroxytona proprium virinomen eft, vt Piolemzus "Lagus: fic 8 42525, vranslatoda primam accencaproprium fit, Varinus & Oyrillus. Apud Homerüm 2zyatclegi- tur propter metrum, Varinus: etfialibicommunem hanc vocem effe Ícribat. A&saog Aayalsco ABvyuis Attica funr. A«ya; oi, Papfanias. Awyec (per omega) lepuse[Lterrefttis : peromicron veró, marinus & flunianiiis, Hefychius & 'atinus. Tivaeyay in accufandi caufa cum ». & acto in vltima ( vt Tryphon ob(eruauit) A ciftophsnes protulit, Xenophonautéin Cyaegetico a» Xwya;v]tima circanflexa & (ine v. Vulgó verólam,inquiti.2ov dicimus vt vay, »to quo Attici A«yov;vt veav, Caeterum eodem declinandi modo quo 1a; dicimus;iw;oi apud Sophocléinrecto tali legitur :&o veró quo Ayo per v. re&us platalisaeyo eft spud Eupolin. Sunt quiin his vocabulis vlrimani * ratione circunfiectant,cum acuenda fit;tum in cómunibus vt (a3, x&2265 tum in Atticis vt vesc, oos. Quan- m vero A252: lonicum; aya Atticum fit;tamen illud quf; 2 pud Atticos reperitur: vt Ajo (quod iam dixi- us)apud Sophoclem. Caterumin voce Ayoos; vel omes abundat; vt lotilca fit? vel omicton; vt Attica, Hzc BM eM | Ggg à A:henzus: I i Ham. (26 | De Q wadrupedibus e - X - ud " r ("^g Mes ] TIE 1 Athenzus; Ex eodem etlam Varinus repetit, fed paulà aliter. A«yox, inquit; vtxoxube, & fimilla &c.efunt autem, Aavya: diffyllabum cam o. produ&o Ionicum effe:alij veró lagóscum o. breui, & à adu, quod eft video; deriuant: | dormliunrautem;vt fupra diximus,apertis oculis lepores. Aa patticulaaugendi vim habet:ze Doricé pro c; aurem fignificat :vtà msgnitmdineaurium nomen [it fa&um, Varinus & Cxlius, Accedat & noftraconiectara, Aa Qr, Acris & Noc, libidinofum fignificant: talisautem vel maxime lepus eft: & for(itan eam magis ob'caufam Amo- tribus confecratur, quam erymologiz tatione, quam in b. adferemus. Quidam in Lexico Grzcolatino kae ineptiffinfé erinsceum interpreratur: nefcio qua occafione, nifi quod Hiezonymusproffchaphan Hebraica voce, alibi cheerogylium, alibi lepufcalum; alibi hecinaceum ponit. Dafypodem prolepore paffim dicunt, Ariftoreles. & alij: Cratinusetiam, vt Pollux ait; propter pedeseius hirfutos. Aoc; z12Z,& dalypus, communia leporis no- mina fant, Varinus. Ptoxlepusaftuporeatq; metu dicitur. Formidine pracellic bocanimal: facile nang; teme. ! req; tertetur ac com pauefcit ( évaziodiras ) vnde & ptox vocatur : nam cilaose» formidare eft , Celiusex Polluce. Eodem vocabulo alia quoq; animalia quedam veutunt, & ipfa timida, nempe cerui, hinnuli , & dorcades, He- fychius & Varinus.ITroZ; Aavyalócs Xon y iavre?t] noe vat; j zérewoy, Hefychius. wá. 7Hazxdes Tte£,SeA0 Idem. Et ruríus, Ylevticies 4 7idaadi0e:, (malim glasses paroxytonum : & 7la:ide; proparoxytonumáà redo paroxytono ) 9erel, eor oec. Eft fane ptox epitheton potiüs, vtinfra dicetur, quàm füb(tantiaum : vfurpatur ramen pro fubftantiuo per anto- nomafiam; vt & d[sexsbvscapud INicandcum: ficautem cognominatur, quod oculis patentibus fomnum caplat. Tay ioc, lepus & ceruus, Helychius & V arinus. Taxwos celer eft: eximiaautem vtriufq; celeritas. rey/vacnomen ptolepore Lacedzmonijs vitarum: qui etiam Ae4d|i prolepufculo veluti patronymicavoce proferunt, Vati- nu$, Avo; lepores, Varin us. Avgol (oxyconum, ) Ao, apud Iíauros, Idem & Hefychiuss videndü autem ne aoc! velaajsi di&io fortaffis pro Aéyoi deprauata fit,aut ediuerfo. C tetenfes, lepores xexxvac vocant, Helychius & Vari. 7 pus. Zctowvs, lepus, Iidem. Aeg macilentus,pallidus: & Noe lox ( fotte Xec/ac: quid fi lepusex infula Lero figni- " - licetür ?illicenim vnotantum tnuecto multtpiicati lunt; vtin Leporefydere moxdicam ) vocant canes eztenuae | tos & glabros: vel paruum leporem, He«tychius & Varinus; Trochum animal, cuius Ariftoteles cum byzna me. ' minit, Alberrusineptiffimeéleporem interpretatur, quod isquoq; à multis mas & fasmina credatur, & alternis | menfibus nunc incubus nunc fuccubus: acqui trochus non lepus eft, fed pifcis, nominatus à Plinio libro 9. | Niphus. No Eo hx, zo E, e : Epitheta. Auritoslepores ton Mato (t Georg.) primas vfutpar, fed Afranium fequitur: qui in prologo ex / perfona Priapiaic: Nam quod vulgà przdicantaurito me patente natum,non ita eft, Macrob. 6,5. Fidentespe- | dibus lepores, Mantuanus. Leulpes, Cicero in Arato. Pauidus; Horat. in Epodo, & Samonicus, Nune leporem pronum catulo fe&are fagaci, Ouid. 1. de remed. Solicitus, Idem s. Fa(t; Aut leporis vepidi (aliás timidi ) diluta j coagulatradeSamonic. Sunt & aliaapud Textorem commemorata, nempe; Foecundus, fugax, fürax (qnod non: . placet: Jexcornis, callidus, paruus; paruulgs,pauens, meticulofüs,tremebundus;tener,(agax,rapidus, vagiens,va- gus, velox, veloci pes; volucripes;villofus. I1764«5 ated |tondjo Buons &eAdwoav àup»v, O ppian. A's sc, Idem. Ae AO «o£, Idem. exijed eau Tt Acyoav , Id em. H'yeuiey/g Aaryaóv, Nicander. Asex&bvie Nicandro, vr pauló ante dixi, in Alexipharmacis: cuius verba apud Saidamcortupriffima fic reltitues:EUr av Xem Ex Qoipuy D n, Un otvarto yis Boro t. XIosvaxi dd eulvaxos (Suid. habet exvaax(9»: cextus Nicandri & (cholia exfvaxoc ) fegusCreos, 8tc. inter remedia aduer | fus aconitum:Scholia interpretantur, $ giglilns. Aaryat Ga karsdiod au GA Eaov og LTraoatg Tt Aavyass, poeta quidam. Hometusferte:nam idem alicubi «legio Au2o) dixit.T2vosin eplgrammage.Tov av uzrevimn zrld]p uaa eye qexdene Ap M Sora espvav davusvrm Aevyov, Suidas exepigramrbate. QO'kvmdpi,inepigram. . . | Lepusfine auribus e(tgenus vinculi, tum fzonti tum partibusinterfronrem verticemq; fitis, accommoda- 4 tüm : Auritusverólepus eft genus aliud vinculi quo oladiatores platimum vtebanturad capitis ornamentum; Galen.lib. de Fafcijscap: 24:& 30. Leporinum, quod exieporee t. Leporinuscinis, Plin. Leporinum lac, Vatro. A lepore deriuatat lepor,vnde lepidus,Sipontin, Ipfe quidem lepus anicmaleft perquàmlepidum & amabile, nec imrnerità Amoribus (acram. Leporis cibolepidos & formofos fieri hominesin F. diximus. A«ya(- , leporinus; E:y mologus: hinc xeéz.Ay2u apud Athenzum :fed codices imptelfi oai habeut : ego velzyao legerim, vel. | vt Varínus & Helychius habentjayavea, ( quam vocem per ioca etiam folum in penultima fcriptam repeti: fed Ae'yaa, magis probárim,proptet analogiam &authorumteltimonia, quain F. recitaul. Aayeayod|ot obo To $ a! yas; Suidas & Varinus. Ho2wzdle£ sez -, locus qui habet maltos lepores, Eaftathius;. Tempore belli ciuilisinter Auguftum Antoniumq; Cornificius poctáà militibus deftiturus interijt, quos Ízpe fugientes galeatos lepores | 'appellárar, Cal. R heginenfes vulgó lepores diti fant; vrpote pauidi & formidoloti, Era: in prouer, Lepus pro carnibus. Lepusinter lyderanominatarin fphzra Procli. Nofciratur etiam in coelolepodsfydus;fub qiio qui nati | facrint;tanta erunt corporisleuirate,vt quu currere ceperiar, velocitate fuaagirati aues lüpetate videancur,in- - uit Firm. Hunc locum fi Mars refpexerít , ftadiodromosficit: fi vero Luna cum Marte; py&tomacharios, id eft. pagiles, Czl. De hocfydere Higinus Lepus(taquit)dicitur Ocdioniscaneim fagerevenantis:;nam cum vt oporte- - bat,eüm venatorem fiaxiffent,voluerunr etiam hoc figniticarealiqua de caufa.Iraq; leporéad pedes eius fugienté finxerunt: quem nonnulli à Mercurio coaftiturum dixerant;eiq; datüm effe preter caetera genera quadropedü j vt alios pareretalios haberetin ventre. Qui auté ab haceaufa diffentiunt, negant Orionem tam nobilem &tam magnum venatotem (de quo &anteio Scorpionis figno diximus) opottere fingi pou venari: Callimachum ^ quoq; accníariquod cum Diane criberetlaudes, eam leporum fanguine gaudere,& eos venatidixiffet, Itaque ^ Oriona cum taurodecertaritem fecerunt: leporisautem hanc hiftoriam memoriz prodiderunt, Apud antiquos e ininíula Lero(Lerus vel Leria Straboni, infala eftIcarij maris)aullumleporem fu fle fed ex corum ciuitate ado- lefcentium quendam ftudio generisinductum ab exteris finibusleporem foeminam przgnantem attuli(le, & ad 2 eius parcum diligentiffimé miniftraflz. Iraq; cum pepetilfet, compluribuseius cinitatis ftudium incidifle, & par- ' tim pretio,partim beneficio mercátos;omnes lepores alerecapilfe. Itag; rionlongo interuallo rantam multitn- dinem leporum procreatatm; vt tota infnlaab hís occupata diceretur: quibus cum ab liominibus nihil daretgr, in. feminaeorum impetu fa&to omniacoqiederunt. Quo fa&o incolz calamitate affcéti, cum fame forent oppreffi, communi confilio torius ciuitatis vix deniq; eos exiníalaabegiffe dicnntue. Iraq; (deos)poftea lepotis figaramia aftrisconftituiffe, vthomines meminiffent nil effgram exoptandumin vita, quia ex eo plas dolorisquàmleitiz capere pofterius cogerentur, Ha&enus Higinus.: ilesleporumin Carpatho & Aftypalza infulis multiplica- torum hiftorias fupra in c. retuli, Anaxilas Rhegiuüs, vt fcribit Ariftoteles, eum lepores in Siciliam inuexitlet L 4 J M "n h E d ] l í d 1 " ^ à 1 CU » j | uc pt bo i HR S rl [ ^ , L E * ^ quia illis antehac catuerat, & codem tempore Olympicam vi&oriam apene;id eft mullsad bigam lund&tis, retulif- det; spene & leporenumifma Rheginorum fignauit, Pollux. . | | | Herbaleporinajd eft fatyrion;Syluaticus. T efticulum leporis aliqui numerantinter fpecies faty:ij vel otcbeos; | Monachi in Mefue. —Lepori coagulum fit; quoniam herbam faccila&tei pafcitur: talisenim humor lacin ven- — triculo infantium(548o/oi) (tingit facit; colofttum; Ariflot. Hceft nimirum quam Apuleiuslactucam lepos rinam vocat;ca. 112. Nafcitur,inquit;locis fabulofis. Lepus cum z(tareà nimio deficiraiftu,hac herba remediatür; - ideo lactuca leporina dicitur. Hzcfüppofita fub puluino febricirantis, eo nefcieote; remediabitur, Pilosoculis obftantes fümmé relegat(religat potius cum Ruellio: dvaxemd;teglutinat palpebrarum pilos, Diofc.de chondril- - la:)palpebrarum pilos inotdipariffimos pro gammi efficaciffimé regit Plin, Hac Apulei, Hamelbergius fylue- 9 flrisla&tucz fpeciem effe conijcit, eam nimirü quam Itali cafam, id eft domum; leporis vocant. Sonchum (inquit — Ruel. )Diofcotrides cicerbitamà Romanisdici prodidit,quod nomen adhuc hodiein Herruriaferuatur, Veneti ' Ja&ucinos;Galli la&eronesappellant:herbarij nonnulli leporis palatium;quod hocanimal vt ab e(ta vindicetur; & caloris propul(etincommoda,foleatlub ramiseius decutobere & fepenumero ftabulari, Hac eadé forfitan eft ' queab Apuleio lactaca leporína nominatur, &c.quamuis pilos qui obft&t oculis, hac inquiat religari:que à Diofc. ' & Plinio de chondrilla traduntur; Hzc Ruel. Et cutfas alibi; Arthritice.inquit,apud recentiores duo funt genera? VuumBoreluteolo.odorato;verno, vulgus primülam veris appellat alterum, palat:ü leporis vocant, quod fub- - indelepotesfub eius vmbralateant;cubitali altitudine, folijs fo«niculi, baccis puniceis; radice numetofa craffad; : |! Mihiquidem alterum hocgenusignotü eft;neab ipfo quidem, vt conijcio, Ruellio coguitum.Quarendum auté an fit aliquodafparagi vel corrüdzg genus. T'ragus Tomo 1. ca, 88. herbam Germanice ditam bafenlatiicb vel ba- Jfeafteauchyfimilé effe docec hieracio minori (quod & dente leonis aliqui vocant,noltri pfaffemrorle)) fed per omnia BU ntu medews Hoa: LÀ. L EL "minorem, cauliculistenuibus, lzuibus, floribus luteis, locis culcis & inter frugesferé prouenientem:& eandem - la&ucamleporinam Apuleij effe conijcit. Diofcorides quidem nullum lactucz fylucitris genus, vt funt fonchi, P hieracia, chondrillz, in fabulofis nafci (cribit, fed neq; alij veterum quod fciam, vcla&ucam fuam Apuleius forte | ja sbulofis nafci non veréfcrip(erit. Sed quoniam chondrillz mentio incidit,obirer deregendus eft Plinij ertet: is libro 26. c. 8.aluum;inquit. flit & chondiis, fiue pfeudodidtamnum. Hoc Diofcorides chondrille attribuit; non chondridiaut pfeudodictamzo : quamuis enim Plinius 25.8. fic [cribat, Píeudodicamnum multis in terris nafcituri quibufdam chogdris vocatumitamen certum eft pfeadodi&amnum vites habere dictamni,eamG; pu« | Jeglj, cui mouendi potius quàm tendi aluum medici facultatem tribuunt; dorcis quidem vel dorcidium inter rthiavtilior, cenuisq; lageos. Seruiusapud Macrobium'quog; lageam inter vuarura generanumerat, Hac pluri- "mum dele&ari lepores patánt. Amsnt quidem vnasin cibolepores, &genus quoddam et vuls albis przdulce & | & maculis quibufdam cum msturait. ex fufco rufüis infigne;leporum vrina afperfum vinitorum apud nos vulgus. ' di&itat. Dixit Vergilius ( vuas ) T'hafias & Mareotidas &lageas, compluresq; externas, que non reperiuntur iri | Italia; Plinius14.5. Idem Lagarina vina nominat, quz in lcalia pafcantar non procul Gramento;14. 6. Pratércen- J tunculum,quam Grzci clematidem vocaut;coftcatis folijs, ad fimilitudinem capitis penularum iacenté in aruis; |j"que alaum & fanguinem fitit, &c. fscandisetiam efficax mulierum : habent & alias clematidas Greci : vnam; ' quam aliqui echiten vocant;alij laginen, nonnulli tenaem ( minorem: Aerzv Graci fimpliciter pro micron, vrin | centaurio )fcanimoniam : ea pedales;foliofos, non diffimiles (cammoniz ramos habet, nifi qj nigriora minoraq; ' funt folia. Inaenitar in vineisaraisq;. E(tut vt olus cuni oleoac fale;aluum ciet: eademà dyfentericis cam lini fe- 0 minein vinoaultero forbetur ; folia in cibis latis vbertatem faciunr, phthificos iuuant cum melle, infantibusil- lita capillum alunt; Venerem (timulant&c. Hzc Plinius 24.15. Idem 22. 22. Lafine (Iafione,vt Hermol. reftituit) ' olus fylue(tce habetar;in terra repens, cum acte mulco, florem fert candidum; concilium vocant : commendatur ' ad ftimulandos coitus: cruda exaceto in cibo fumpta; mulieribus ladtis vbettatem praftat, Salutaris eft phrhifin - fentientibus. Iafantium capiriillita nutrit capillam, tenacioremq; eius catem efficit, Hic Hermolaus; Quidam; | anquit.làfinen corruptum effe neícientes Plinium culpant; quafi hancipfam herbam 24. libro (ca. 15.) vepetiffee inudiliter,.laginemvocando;non laGnem. Sed cum longé alia (ic baec ab illa: nec e vocabuli fit affinitas quam pti- | tabant, medeftiz fuz parum confalent nifrrecantauerint. Haec Hermol: in defendendo quidem Plinio nimius, Quisenim non eandem effe videat, vbi przter nomen,vnicalitera varlante,ctid vires conueniunt ^quatuor enim . temedia que hiciafione fiue lafinz, turus omnial 24. lagine atttibuit,nec obftar quod plura adícribit.Er nomina. lo ita funt vicina; vtaltetümab altero corroptum appareat. Vtrung; etlam olus fylueftre facit, Iam fi iafione ea eft, vt ' Racl. füfpicatur;& mihi certe omnino videtur, quam Galli vulgó liferonem velliferotam appellant: aliqui cam- '" panellam ve! volubilem minorem; noftri Lez eloggenblumen : prorfus ei conueniunttumilla quz Plinius de lafine | veliafione fcribit tum qua de lagine. Folia .n. ei toftrata, fiue in triangulum acutuinatain aruis iacent eademdj | trianguli figuracaput penul fiue cuculli cappa Hifpanica,vt hodie loquuntut;fpeciem referuat. Sunt & fcam- eam milia planéfolia; vt Monfpeffuli mihi demonftrata funt eadem & maloris volubilis, quam Plintuscon- - noluolum vocat:& Democritus,vt conijcio,malacocifTam,noftrl zevuglozgen.ld eft fc pium cam panas.Sed andia- mus Ruellium:laGone;inquit, T'heophrafto;olus cft fylueftte;copiofo lade fücculentum,flore candido;& in hoc 'nobili, quód fingulari folio conftet,fed itaimplicato vt plura videantur, floris margine in angulos exeüte. Plinius | olus cífe fylueftre tradit; &c.Czterumidem defolio herbz loquicur,cum inquit 21.17.) Folium vnum habet, fed ' dndiget fed poflrema eius exeunt in angulos, qualis fer? oleagineus afpicitur. Porró non multum ab ea diffidere quis afinen porius quá ialioné legere velit:& fané vetuslectio Plinij.apud qué duobus inlocislanelegitur, (uam Hermolats primü pro illisiaioné pofuir)& in tertio,vt recitaui laginre, pplus fer& ad zai quàm ize» accedit: 'conijcio antemeandé c (T2, gloniam nihilaliud deafine fcribit , quam proxime nafcentia cauliculis fuis amplecti, Qusrunt,inquir;culinnitantur hedera, fmilax,cucumis: & inter minora ferpyllü & afine,necalibi eius , qj (clam, 1 meminit.Gaza volacrü vertit,quod vc non improbo.ita clymenü quoq; I'heophrafti(quod Diofcoridis pericly» "'imponinomina;neq; confundile&ores.Ceterü ex lam recitato Theophraftiloco sfincs hiftoric hoc etiim nobis recu ue€e ST T T S i up MAC Ggg accellit; dctamninomenclaturas eft;non chondtis.Ls9eos vua, quz Latine leporaria dicitur. Verg;2. Georg. Et paffo Piy- | putatur,quam Galli liferon&appellant;nomine etiam adludente: ferpit n. humi ramulis lacte przgnantibus;&c,. - Hecille. Eadé forteeftque inopere Theophraftide caufis plantarü divi, vitlato fortaffis codice, nominatur: nift b itaimplicatum vt plura videantur: quod Theophraftus de folio floris fcribit. Flos conceptaculoauerfa partenon ^ni eft, vt fapra dixi)fi militer volucrü ib eo alijsin locis transferri difplicet:oportebac.n. diuerfis rebus diuerfa | hes * D ! i E 729 b - 2 Cu NE ' ] us: ! -^ La 3 | "Pr. r "NN i 3 : | nh L j ! S u nr j 3 7I] l nm. NS ) " M : E ) NO: ^ j] ! * ; "sx NOS ar * " - - no ' 1 2 * - J ? N, -" ) : : ! M | en Vau Ms o : I 2i 62 »j a 47e eu TIE PE & ZUM [wy Jo Es! eu e 53 z Fu "3 £2 [o [21 ze 2 £23 ru iz Z » s i | - z- T le [c 3 a 2 pet e fh e "3 A e ue Lat AL E] aZ ie] [2 [o] P as 8 [2n] jos] d e a E C E re D [o [0] 3 "3 "c [o e £z. — [o E z e Ea] L € a c - m Lagopus,inquit Ruel.alijs leporís cumínd, nafciturin Ícgetibus, & quaft 2 hortorum areas, inepte p pratisinterpretatus;all cari meminicindeoimirá decepti funt quidam, vt eandé effe putarét, que hodie vulgo co nomine, &alio caryo. ^ phyllata vocatui: que leporind pedénon panicula villofa vt genus ttifol:j proxime di&i,led foliointiesceudigi- - tos diuiío reprzientat. Caryophy!ata;pes leporis, | | : veterülugopus feré non aliunde« ómendytor quam qp ventrem fiftat: ad quod preftandü bencdicta etiam noflra non faerit ignaus, Logopodem humilis tri | : ba[enfu[tyoder hatzenklee oder kaczles&t T rog. T 0.2 c.3inter trifolij fiue meliloti,v ipfe vocat.genere fimiliter appel- lans karzenklee vcl bafeupfotlz: & codÉin cap. genusqu oddam meliloti paruam & irodorü ( noftrates vocant gelfa. eubenbrórfie)Getmants nominari feribit bafeollee & bafenfuls, à nonnullis baferprottinid eftleporinum trifolium,& pedem leporis [dem "Tragus fcribit hierdciü inians(denté conis vocaBtnofiri pfafferrarle)ecentiorib. qnibuídá, - lagopoda videtu cp equidem non probo. Etruríns T o:15109. herbam gpapbalio vcl ftichadicitringdidta fimilé, 4 candidam in ficcis & apricis coll. bus nafcenté; florum .o | lore mixtis, viVaciffi mis;etiam iri fü!penia hei ba, &c. limilitei leporispedem;& rbarkraut,quod aluum liftar: hauc ego lagopyron pnto:non autcm lagopodem Diofcoridis, qe nihil communelacerus habet, vt & alij ibidem nominal. | : H - EE £P Hoadoxd e qub od DE 7 E ( Lg 7 a ] RR : : —-— Beposfaltatoris nomen Horatio z. 6, Serm. vr Acron feribit. Lagus, Ao, paroxyr. patet Ptolemai fuccef- «oris Atexandti, Nobilitas Pharij proles clariffima Lagi, Lucanns t0. Aa5/0xo meretrix, Athenzo. | * o Delusinfula;Lagia olim di&a eft, Plinius 4.12, Stephanus Graecus, vt Hermolaus,obferuauit, non Laglam, » fed Pelafziam habet: Solinus tamen Lagiamà venatione;quafi leporariam, Lagufa, Aa»ysez, infüla circa Cretam: gentile Laguígus vel Lagufius,Stephanus. Lagüfa (inquit Hermol.in Plin, 5.31.) vagum nomen eftjà venatu dicta y 'Jeporum Gc autem eon capite legendum cenfet , vbi vetus le&io erat Lacula, Et mex in eodem capite, Laguflz, -. (inquic)iafuls fantante Troada. Lagoum amnem prope Caucafum ex montib, Catheis defluere aiunt, Plin.6 7. | b.Leporis pili mollitie fua plamasauium smulantur: vt Pliniusnonineleganter dehoc animante fcripferit; .- Aliud educat;aliud in vtero pilis ve(titü, aliud implume. Marcellus empiricus lanam lep. pto pilis dixit: & alicubi 9 fabaencrile leporis, quati Graecam vocem hypogaftrion deindutltia imirans, I'38 d [Esc xsgnov Axya, Ariftophanes: ' hoecft.Ecceleporis cadamaccipe, Czlius. Vena leporis,eft vená in extremo nafo:quem ti digito premas,venam | deprehendes, Syluaticus. Germani proprijs quibuldam de lepore vocabulis vcoptur:Pellem vocant ez Pale, vnd «mit ein bant ; pedes, lowff oder bickelyvndnit f2/5: poplitam olficula (ingula in vtrifque, prz. j C. O Aen me ue UTE Cy XOU M "TE ob ourot OTNUm Rufticain epiftola Simocati. EB &yo) xà Tflenat xau iyyds / daions Bocca es mruAov Bdoguu ai jae Ny aov, Suidas ex Epigrammate, In cxercitu Xerxis;quem aduerfus Greciam fibi contraxerat,eque parculeporem editum palàm eft: quo genere monftri (ignifieatus elt rerum euentus, vt doe : €et Valcriusz. 6. Idem prodigium in Equo H. c. ex Herodoti (eptimo retuli. Equatrimeftri tantum pregnans,le- | porem peperiz;lepus editus continuó humana voce locutus eft,& matrem denribusfüftocauit. Ad hecdum fan- guinem maternum prola&e fugeret, vife (unt propalàm eiustergo plum longiufcalz innafciin alatum morem: quibusinnatisjaltiori; quàm foleant homines,voce hec protulit: Funditeiam lachrymas & fufpiria miferi morta- * les.ego hincabeo. His di&is ftatim euolauir. O rem nulli ctedendam, fed vero ipfo verioré, Tabelliones publici - eprem numerohaicoftentoaffaerunt; qui documenta fum pfere;teftibus idoneis enocatis Antonius Bauciusin: » epiftola feriptaex Gallix oppido,quod diui Marcellini vocant;ad Perrum Toletum Lugduneníem medicü.anno ; Salutis137. meníe Decembri: legiturauteminter T'rsgicas narrationes Gilberti Cognati;cum elufdem Tolerí refponío,vbiishoc prodigium profuo iadicio declarans: Venient,inquir profedo dies(ni(i Dei zterni benigpi- tatedefendamur) in quibus natife parentibusobfequium pre (tarepurent; fiad necem eos perducant : imó zgré —— ferent, quod nunc nati, vt talia fentirent; & fe adultetinos, perindeac fuiclepusab equa, illo tempore decocto & | "maléadultodicent, Hecilt. ! JUR E f | ^... d, Lepusanimal omnium pauldifimum eft: vnde noftri hominem timore percalfüm dicunt erbafer, id eftle- 30 poris mote affectum. "UEM eodem: | | I. ^" e Qualis vbiaut leporem,aut candenti corpore cycnom Sattulit alta perens pedibus Touis armiger vncis, Ver- 7" gi.9. Aene, Antholog;j Grzcir. 40, extat epigramma Maciphili Bvzantij in polypum à Phedone pifcstore in ! watiarreprum,& ne manus ei cirris mplicaret proie&tum in proximi fittoris frnticetam;vbi fortein leporem in- - ciderit,eumq; fuis brachijsimplicatum reriouerit: Ecrarífus iliud Tfidori Aegeotz, qui pifcatorem illum Gym. /' michum vocat; & polypumab eo mari redditum fcribit, qnod leporem veluti pro fe redimendo rerinviffez, | Le- /: 'gantar Martialisepigrammara quinque lib. t. de lepore perlufamn reanfeunte per os inaníueti leonis, ex quibus — vnumcrecitauiin Leone H.d. fedhoceuam inlocoaliud eiu(dem adferam: ' T7i- v Nonfaci ad [auos cerise nifi prumaleoner Q rid fugta hos dentes amnbitioje lepus? :Serlicet amaagiis ad tedefeenderetaurióy £t quanon cernant frangere colla velis. Defberanda tibi efl ingentis gloriafatiy "N'on potes boc tenuis prada [ub boffemori. | (oe Etcanibusleporem, canibus venabere damas, Vergil. 3. Georg. Auritosq; lequi lepores, 1déti r. Geor, Noé. " leporem pronum catulo fe&ace fagaci ; O:iidiusr. de remed: Leporem venator vtalra. In niuefe&tatut, Horat. 1 Serma a. Pauidum caprare leporé. Idem Epod. Nos rimidoslepores, ir belles Gzere damas Gaudemus, Gratius. 3 Vrcagisin vacuoleporem cam Gallicusaruo Vidit,& híc przdam pedibus pectiille falute, Ouid, Metam. Me- ; E naliaslepori det fua terga canis.Idé 1 de Arte am. Exagitatus lepus, Idem 3. dearte. Parcius vtaris moneo rapienre "' veredo Prifce;nec in lepores tá violentus eas, Martialis:Et mex Quid te frenatuuant temeraria? /epiusillis Prifce '. datum eft equitem rumpere, qpàm leporem. A2 2:« sa25necdovre 0varxuss eldoes pussy Hue uod s à Aoryalty erretyentv Apgiiuse aget Kaipov &y vjvierm, Homerus Iliad. decimo, Alf» oo HoxTal x «yel CY jvibrytasie eA VETS dY av X LAITHOV- J o4, S1mocátus in cpiftolis. EA jonas (legos&as 40d) Ut perds Noyss tees Varinus, Lycurgus cum eines ex m ollt n] & diffolato viuendi generead honeftius moderatius; rransfetri caperet; catulos duos ijIdem parenribnsinates |» edücauit :quorum alterum domi reliquit. & pulo ind» Igere permiüti alterum rns edu&um venarianiaffucfecir. -. Poftea in concioné duxit, vbi (imul & cibarijs quiu dà propofitis, & lepore emiflo, hicftatim lepor£ fecutus eft, E ille cibariaabliguriuir, &c, Plutarchus in Lacon eisapophiheg. PerhyemeatvagtsQ- 5 Aoyoc id cft facil's capta r e(tlepus.Poll. | A'gaiais dwoxqv oi veeemie:cat aerem vag Dada Ti ay de Aatycavy si 3e accepta TED OV, v'dlemueTe Bsou zen !. Douiteos eto Frais avri [Dov etus ov. Errei je td oto C5 dip nato ored ume. Quarsp c "riae tyevePs uu oy Dew joo dpOrdie V. Aquis sorde ie vU em tov, Lamprias ad Dyphe niu rofticisepiltolis Aehanr. lbidero mox Tryphe Lampriz his. n E verbis referibit 2 TTeoc zer] aom uoa &) Aor ATO LOL Apto non domo (Vat, goi E OV xLDURA ET. G2 LANA ÓL TER 4D cuu EZ - dxemsz Das Susa, fem OPEM T gov GC QuaaY ebyactye atado. I 1ozeoóY Qe ajUcus UD TS 5 SodoyelAnQas ; Ulo ) 9 dQ9w bo ap y po da gj po TITO S EU g4V01 oi patris són al KUU&fS E 220 av qu Ty ddetvs PM dS omi jus , Flac Acliznus. O' 9: ovp ey Tig Aor ad ; 65 d'xsToOuesime, Xenophon. Canes cumlepo'e n infeq-«untnr, fiquidem occiderint ipfi, gaudent dilacerare; atqj — alacresfanguinem Jambunt: io» e xomyvu véou VÀ Nodes d givércu ao Nato, cov V» d rv arr Qe ari comme ets i Bod jucy | Eun veo by avrov D ov rcs c, otto voawegime: led caudam mouentes fübfiftonr, perinde qu -finoncatpinm -. gratia, fed magis de vi&oria contenderint, Plutarchus tn libr. Vtraanim. &c.. Veftigiaieporum (inquit 'Theo« . phraít h.ftoriz planr.6.29. )leaiter irre fatofolo ceris redolentzalties enim impie (l3 firmiteradbgrérnecíuba limiter vagant;a delitefcunt: quem»d modum cum arida iumus efl: neque demeríain profandum abolenrur, vt - cumterra H cR 2A QU vclauft:umeft. — Flatus enim & aqui aduer(antür perimanrque odores. Qua- |! proptet um ius habitus, quí digicorum velut abftergmenta retineat, Quum euafille retium anfas lepo«. . rem (ignare volunt Graci , eleganti. veibo: dicunt Bea fvnowy Xaywoe. id eft; lina 'effugit lepus : nam E. Jinon;& velum indicat ; atque iterb. retia : pioinde ab Afiaticis linaria plerunque. dicantur hzc; Calius: Lepuículi timentes hoc quadrangulum dedit Diana rete, bislegiturapud Feftum : Perottus legit; quadrangulurn aM | NT S ") | Ggg 4 dedung í-* El —- — " [s 1 ie ioc ne FREU M d E". é32 Q0 De Quadrupedibus | dedunt fefe in rete. Imodo,venareleporem,nuncitym tenes, Plautusin Capt. Vide infrainter prouetbia. Voca- ' bulaleporü venation: accommodataapud Germanos huiufmodi reperio:Der baf fcbreyet.faart:Garn vndfader ge- 74! vicht vvordensjm geftellt.£r vvirdt von dem flrick mit den bundz gehaqt,in dasgara gehetzt: ederyvvievvalunvveydifih,mit 4 dem laufen dareyn gefcbrevkt. Gnicktoder uon den hunden eruat, Xerri[en.Geffreiff? und nit vefchunden.Yuleporem,qui : dum canem terreftré concitatus fügit,in mare deuclutusé rupe quadam, à cane marino laceratuseft,extantepi- tammata duo Gertpanici Cefaris,& vnum T'iberij; Anthologij Greci 1.35. Eft & Aufonij faper codé tetralfichon halufmodi: Trinacrij quondá currente in littorisora Antecanes,leporé coeruleus rapuir. At lepus: In meomnis I verra pelagi Q; rapina elt : Forlitan & cceli, fi canisaftra tenet. A quil; genus quoddam in Europz remotiffimisad | ^ Septentrioné locis cítca NoruegHá, detra&taleporisaut vulpis pellejin ea parit & incubat, Olaus Magnus. In Scy- thia auis msgaltudine oridis binos parit,inleporina pelle femperin cacuminibus ramorum fufpenfa;Plinius. Le- 19. porum pedibus profcopis quidá vtuntur. Adueríus talpas: Locum prius mulfo eluito; deinde bubulá felinicito | & leporis ftercus, GalenusEupor.3 163. Non latrarià cane(magi nugantur)leporis fimum vel pilos tenentem,Pli- nius:fed verifimilins hocamuletü hyenz quàm leporiadfcriberetur,cuius & lingua & pellis,& aliz: pattes geftate hac vi polleredicanrur,vt quz náturalé quandam aduerfus canesantipathiá habeat : adhab hyena eft Arabice, ar- nablepus:que forténomina iaterpres aliquis pecuertit, vtapud recentiores etiá Albertus confudit. Ad Indos fa- pientes,vtícribir Philoftratus, adducta eft mulier, quz iam fepties magna'cum difficultate & periculo pepererat; NCC EE d|vamx Ee nterpresnon re&té abortij (fe vertit:)curataeftautem hoc modo.Iufferunt faplentes ma« ritum mulieris, cum tempus pariendi adeffet , viuum leporem ín inu occultarum €ó deferre vbi paritura mulier cffet:indecum aliquotiescirca mulierem deambulaffet (49) zsesen6eymw civrlw ) repenteleporem e finu dimittere, (X aed legendum: ) fore euim vt vulua (imul cam fceta elaberetur, nift leporem illico foras eij vita Apollonij. Videtur autem (fulta hzc perfoafio inde fampta, quoniam lepus facillimé patit. | Í. Leporesdipnofophiftis apud Arhenzumappofiti : & Romain cena Lentuli; cum proflamine Martlaliin- —/ auguratétur, tefte Macrobio. | a ] j ES b. Titus VepafianusStrozaà princlplo fecundi Eroticóa deleporealbo, quem amicz donauerat, fuga clapfo . conqauetltur: Sedaliqnor eius verfus recitabo. | | Huncego per vérideia umbras eum watre vagantem eda ripamexcepi Sandaleamone tuam. ceret, Hzcillein 29 "Partus at tatod, nitens sn cr pare candor eVVaandri mueas extiperabat auezs. "Paslatiro pofitod, netu mite[cere coepit, cic. Meleagti epigramma vel epitaphium in leporem, quica- sülusadhuc captus, & herbis enutritus, pra nimia pinguitudine mortuus erat, habetur Anthologij Grzci 3.24... Leporem G:eciamoribus facram fabulantur,du&to argumento ex etymi ratione:quoniam illorum lipgua A45 dicitutzg Aden: tems autem à verbo ieZyytroq; vifum fignificante, Celius. l'ranftulitaurem,vt apparet ex Va- xiniverbisquz in dictiones; leguntur huiufm odi: Aya gura alivalinpaas dot sd vetri x sv féretaes Nav yuls riga Sri V Aodvy x touc i 8 ipid vo [BNerem wyvsci. Flec quidem ratio Latinis etiam congrueret, vt Amoribus lepores confecrarentur, quod lepos & l'epidus ab hac quadtupede dici videantur. Er exeadem etyuiologia nata forte perfuafio eft cibo eius formof(osfieti, vt ínx. diximus. Sed fuapte etiá natura,vt Xenophon fcribir.lepusani- maladeó gratiofum eft,vt nemo fit, qui fi eum videat dum veigatur, dum inuenitur,dum fugit, dü capitur, quic- quidamátitnon obliuifcatur: quarevel hac ratione extra etymologiam metitó facereftamoribus. | O'A«ywcus Bacxalia simis hoceft, Molefta e mihi mors leporis Pherecrates apud Varinum in Bacxafre. Laginia dicta fuit Carum dea, Gyraldas. Jdrias vrbs Cari Hecatefia prius vocabatur. Cáres enim templo conftru&o deam Lagini- | tin vocarunt, eó quod lepusilluc confugilfet: & cum etefia;id eftannuafacra illic facerent, inde noméimpofuére 40 loco, Stephanus. Lepusauerfasaucrfionem fignificat , Orusin hieroglyphícis. BorasLaconiz vrbem conditam feruntaufpicioleporis. Nam cam incolz quidam fedibus pulfi,locum quererent in quo habirarent, oraculore- . Íponfum cftfore vr Diana eis locü habitationis demonftraret, In tetráitáq; egreffislepus occurrit quemitineris — ducem fecerunt: occultato atitem ad myrtum lepore, & oppidü ibi condunt, qua myrtus fteterat; & arboré iftam etiamnum venerantur, Paufinias, Equa leporé peperit,turpiffimá regis Perfarü faga fignificans,&c. Videin n. e. fupra.Lyfandrum prodit hiftoris(Inquit Celius26.29 )quumà Lacedemoniorü du&u Corinthios defeciffe,fama nuncisffet,p fectum copijsintttuctü ad cinitaté oppugnandá vbifuos timore perculíos animaduertit;ignauius fe- gniusq; iruereacioferre figna/leporé forté tranlilienté foffam vidifíczquoargumento: fiducie lam plenü milites fic hortari coepiffe: Nó erubefcitis Spartiate huiufmodihoftesformidare;ad quorü monia lepores ex otiofainer- tiq; vita dorminntId q paroemiz habere formá poteft.i ü 4 C^» me E r3 nfegnesimbellesq;, vtad coarguendü torporem defidi- 5 o ainq:;, etiampü indormire mcenibus illorü lepores di&itemus. Iterinfortunatü lepus occurrens facit, doweie 5A«- " yos Quguc eie quiet cei DuG » Suidas. Erafm. hunc fenari inter puerbia recenfens, Vulgo creditum (inquit) etiam his tempotib. occuríum leporis omeneffe parum felix ; iteríngteffis. Torqueri poteltad interuientü cuiufpiam, qui videstut incommodü aliquodallaturus. Obfcruatü veteribus, leporis occnrfumin iinereominofum quippiam, inauípicatüm atq; imptofperum prafagire, Czlius & Alexander ab Alexandro. CS dus e. | | We | p $ROUOCNAE Rotíbu A. ue "ice s AE Jnleporinis/hoc eft in omnibus delicijs & loxa:vide fuprain r.Boue venarileporem;derevebementerabfurda ac prz poftera, vide in Boue. Huic fimile eft illudinferloris Germani: &:vver em fcbimpf das man ein bafen mt der - arummefenge: Quodalij fic efferunt, 244m foh ehe eim hafemmir der trummaen fangen, Cancet leporem capit, KapeiQe — »ovyaltv adg£, de re nequaquá verifimili didtuq; ablurda(que fieri nallo modo poflit, Suidas. )Velutfi quis dicatab 6o indo&tiffimofuperari doctum, Eraf. Canctos lepori com paras, Kaexirec Gau mdy cwyse/ves, delupramodüdiffimi- — libus.Simileilli,Prins teftudolepor£ preuertetit. Lepus carnes defiderat,videfuprain n. Lepus jp ca rnibus,Aayac : exei» xosalr, fubaudi periclitatur. lucos dicitur quiob aliquam fui vriliratem in difcrimen vocantur: namleporé non infe&tamür g noceat,(ed quód pulpamentuui habear. Effertur etiamad hunc modum, O' Aevytus gree A vv sa eddy cele id eft lepus pro carnibus currit: deijs qui magno fao periculo atq; ob íd acriter decertant. A£Ao» gx aya Ej pal vébampaoi yos ali mee) ré toss Charon apud Ariftophanem in Ranis. Adfcribir hoc locointerpres apud At-- gin fam feruosnon p pecunia autalio quouis premio,fed pro vita dimicare foleze, (olim dimica(le,cum Atheni- à, enfes neceffitate coactiferuos eriam belli focios übialci(cerenr.Eft & alla le&io ch) x27 7v vexocv, cuius interpre- tationem omitto. )1dem in VelpissIonjzt Beate» Toy wotodiows sov meej puor iis Boüuos ^paociv. Et rarius in eadé fabula; Mz 73 H' Aezyalv i Noto ede atas. Plutatch,in dialogo aduertus Epicurü,Horai ciao 9yone gea esets TU) geigtpg ats cSesaw.7e ^ Lex ae [ Le. D La o J | | Bon» (o0 pe Lepore, Hd. Lu. oL é32 —— Bone Galatia) Y mmeÀ váy ngtiy trio, fübaudi Selpv, Significat autem eum Epicureosin fümmum difcrimen | addactarum, quód aduerfus voluptatis affettores propofuiffet, nee iucund? viui poffe fecundum Epicurum, Su- * fpicorallufüm (inquit Erafmus) ad prifcas hiftorias que referunt aliquoties bellum natumiater populosob di- repas in factificijs carnes. Ita Pindarusin Nemeis, l'ya xoti viv onrto paci ae EAoieoxv , Haókenus Eraímus. Memine- -" runt prouerbij Suidas & Hefychius: & dici folitum aiunt, 92d zav [do uncuóv re vto quuspoley rad ortos GU xig Ttpus aiyeviCopBwv. Navyoc luo sre và npsdly te eoety Nelrren lov A^ lccs Varinuss Ketas quidem aliquando pre corpore ac- - eipitar,vtin hoc Sophoclis, To:G" dvd ofer Tos S xgtus. Huc pertinetillnd Flomeri Iliad. y. de Achille Hectoré perfe quéte;Eme gy, IégttioV; "PI, Baey Agvyodimvs d re A061Y aL E AL06 AVE OU & yop ANS "REA Dust Sov E'x]op Iz z002w010, /;. Carpathiasleporea, O' Kama» ? Ne^ymvs dicebatur in eos qui fibirem noxiam accerfereot. — Hinc deductum . X0 adagium:quàd cumin Carpathiorumin(alalepores noneffenr, illi cararuntimportandos(par leporum inüexes . fuht; Poll. Jalicunde. Verum vbi eiucanimantismagna visincreuiffct; vt e(E mira foscunditas, fruges infale po- 0 pulari casperunt. Refert & interpretatur parcem amtul. Pollaxlib. j. item Atiftoteles Khecoricorülibro rertio, /. Etsfm. Meminit ecià Suidas, & Euftathiusin Dionylium fcribens : ac interpretantur de his qui ipfi (ibiadfcifeunt malum tatarost poi uter Sade. Archilochasad hane parcemiam alludens; KozraiG- m» uioru es dixit, Varl- ^ nus.De alljs quibufdam infulis.que fimiliter leporibus multi plicatis,vno & alterotantum primum inue&to,dam- | num acceperunt, dixi fuperiasin c. de Aftypalza: & in a. de Leroinfula;in mentione leporis (yderis, Lepus doz- , "miens, Aaydexasi aav: quadratin eum;qui quod non facicíd facere fefe ad(imulat; aut quod facit; idfe facere. ^ diffimulat. Qualem quidam arbitrantur faiffe Vlyflisfomnum, cum aPhzacibusin thecam infulam exponere- . tür,authore Plutarch. Nam leporem patentibus genis dormire cumalij permulti tradunt authores,tum Pli- Bo nius 11.37. (Vide füprain c.) Neq; perperam opinor dicetár & intimidos. Adagiumà maltis authoribus refertur... .— Exafm. Suidas, Hefychius& Vatinus interpretantur de ijs qui fomnum fimulent. Eft & apud Germanos vfitatii, Er fchlaaft den bafen fcblaaf. Leporem palpebris quidem claafis vigilare,apertisdormire, Xenophon prodir. Ad quod Grecum fi cefpicere adagium putes, Aaryor 2390», lepus dormiens ( quodin diffimulatotes concinnatur aptiffime ) plenius quiddam & doius telipere videbitur,quàm quod modó affertur, Celíus, Duos infeques lc- pores,neatrum capit, O dlvo vilae dvo Soerepov xvm [a atvet. Seafuseft, Quifimul duplex captat commodum, . vttoq; fcufttatur. Effertur in Grzcorum colle&aneis & citra fignram.Aucii Soro3vpagus eDercou erue Erafmus. In eandem fencentiam effertur critum illud Germanis. U Uzr zs vu vvilhaben,dem weird offt gar nmuhus. Lepori efuri- | 'enti etiam placenta fici, Aoyg zevavm 49] GA vts eic gUXa ; Suidas wadit dictam deijs, qui compulft necelfitate, . tes etiam pretiofiifimasab(umunt. Fortaffis natum ab huiufmodi quapiam fabula, qualem defe narrat Apuleius, 3o quód addu&us fame.placentas primi lambete,deinde criam commelfe didicerit Erafmus: fed Suida verbaqua- ia drare hoc prouerbium, qye3e Qu aoi Gp train qm AUTERA A0gACO LUC melius reddidiffet: ineos qui neceffitatis tem- inl pore res qualescangq; pro pretiofiffimis habent. Iteciofortunatum lepus epparens facit; Vide pauló fuperius in- /.' teromina. Mortaioieoni & lepores infultant. Extat epigramma Grecum (inquit Erafimus )culusargumentum fümptam eftex Homerica Iliados y. vbi Herculem sb Achille iam intetfectum citcumfiftunt Grzci mortuoin- ^. fültantes,necquilquam erat qui'extindto non aliquod valnusinflgeret. Epigramma fic habet; BaereYvv poet gor DNE Bipuus y 6rr ina aiu Tol Nüxgs eotuos cay» ipuBe wi Xorymti. Dicü eftal:ás de his qui mordent mortuos, cum /. faruis luctahtut, & cuta vmbris depugnant, Hac Erstmus, Alciati emblemade leonibus qui leporis mortuibar- '— bam vellunt;tecitauiin Leone. Leporesad iliorum ia aia dormire dicemus quos protíus timidos effe figáifica- — bimus. Videfuptaiater ominaj;hac ipfain patte huius capitis. Priasteftadoleporem prauerterit, cxeóreoov y eA ovg Wb aweoXesatza mv Dacio0a, de re n eütiquam verifimili, Etaf; Aefopus fabulatur quód reftudo leporem curfu vice- — ' ri; vt pigtosad laborem impellerer& veloces(ingeniolos)à corporedeterretet, to. Tzetzes: Lepustutees & pul- "n pamentum quzris «Vide fapra capite. Prius teitadoleporé przuerterit, LToórepoy se e^o goce ord pottaeT cat dletavaodoss ! X ^" dereneuriquam verifiniili. (Senarius prouerbialis,de re impoffibili,Suidas: factu difficili, Sipontinus. )Meminit - "Diogenianus, Erafm. Fabularam conditor Aelopusieporem cutíuà ceftudine faperaram fcribens, tardi ingenij - hominesadaffiduam laboréincítaringeniofosveró à pigritia deterret, Tcetzes 7. 107. Imodo venareleporem, 'nuncigm tenes, ver(as à Plauto in Captiui duo prouerbiali figura dictus. ld eft, hancinterim ccend qualemcunqgs . &ertam habens:quare alteram;fi potes,potiorem:lItys enim auis quem à Phafide Scythiz flumine phafianum vo- -.. ant, Proindecum iabebimus; vt'qui nactus itcommodi quippiam, adaliud fefe accingat ; non intempeftluiter ^. hocvtemuradagio, ral. Mox autem fübijcit exiftimare (c deprauatim effe locum,pecitym legendum vteodices $0 habent,necichthynyid e(t pilcem vtcuidamvidetur:fed i&tin,id eft viuerram:viuetris enim tefte Plinio precipu£ .. "effegratiam propter venatum leporum & cuniculorüm :fed di&ionem, leporum, de (uo addit Plinio: neq; enim ^ dnvllis codicibus legitur, | Etcres ipfamonetlongé aliam caniculos venandi rationem effe, quiin fuos multifo- |- xesfpecus ftatim feabdunt, quó i&ides& muftelz propter corporis paruitatem facile eas fequuntur: aliam veró . lepores, qui quàmlongiffimé poffunt concitatiffimo curfa ferantur, vbi vix canes nedum muftelizaut viuerra fc- ;- qui poffunt. Pluraforfitan adferemus in Phafiano :in Banc enim auem Itys motatus fertur. Leporis vitam viuere, E- Aoryas Bicv (v; dicuntar qui femper anxij trepidiq; viuunt:quódidanim al omnium prada expofitum, nefom- bj | num quidem capit, nifi oculisapertis. Aavyu Div &cne Dedyole sun] peunav od ei d aiiyonsar mesrioxay, Demofthenes ^ inAcfchinem: Víuseft & Platarchusin libello z:2 quAomNeiac. Aoryey Secxevepos ficti pfit Atbansfiusin Apolo-- p , gla primar& apad Strabonem, Phryg js lcporibusrimidlor, Erafmus. Leporis viramagereapud Lucianum is di» 3o citur, qui przpotentes ac facundia claros infansipfe reformidat áffidus, Celigs Dn. oO e caemuliea tov 0 $unrt& pecaliaria Germanis exlepore prouerbia. *Dumu[l fuchs und bafs [eyn : eodera fenfaquoapud Grz- -/; cos; Polypi mentem obtine. Der bafi vilalle zem wrvider da er geuvor fenis, Patriz famur igne alieno Inculen- — wor. £r Mlesbt bey feinen wvortem, vule rm afe bey femen jungen, Aliud ftans, aliud fedens loquitur. Das baafen Banner auneyaen ; Volam pedis oftendete, fugere, U// bundsft der haféntod,Cedendum multitudiui. Fer eremem t dbafen fo anis als einem nayvens due hund bettend jn lanoe[t z.erri[en, Non tam ouam ono fimile. f " " -—- Simile. Lepores aiunt parere fimul & educare alios fcetus, & iterum fuperfoetare: atimproborumiíto- "o sum & barbarorum hominum mutua, priu(quam concepetint pariunt. — Perunt enim víaram. vt prium |. dederunt, & quam pro víura accepere pecüniam mox rurfus mutuant, vt ea quoque nouam pariat vfuram., "IPlutarchusin libro de nonaccipiendo mutuo. Sed hzc Grace elegantius proferuntur; vbi & vfuratocosà pari- F ;5 endo nominatur. — ao. | | H Lepotis. P rra m. Leporis effigiem collocauimus (üprà. At hocinloco fobiungere libuit monftrofa leporum capita cornuta in Saxonia (ni fallor) repertorum : quorum icones à Io. Kentmano Mifeno medico accepi. Cornua hec (inquit) ab amico mihi donata; cüm priusà Saxonia principibus feruata fuiffent, Leporis capiti adnata fuifle, velipfum cranium cul etiamnum harent, arguit; fex feré digitos longa funt. Vidi &alla bina capitaleporum fimiliter cor- nuta; fed nullum maioribus cornib. Sicille. Nos & maiorum & minorum cornu que mifit figuras expreffimus, Antonius Schneebergerus fimiliterad nos fcripfit; fe audiffe quendam affirmantem fe vidiffein caftello illuftzis Domini àBoffuin Hannonia, caput leporis habens duo cornua proríus fimillima capreoli cornibus, fed bre- /miora, Addit & fimileleporinum caput cornutum apud ele&orem Saxonia, vt fertur; afferuari, AR Poft Leporis mentionem non vifum eft prztereundum animal Noui orbis; de quo Cardanus: Guabini- quinax (inquit ) quem alij Gnadaquinaium vocant, Lepore maius pauló eft, colore rofeo, piloque vt Taxus ob- longo, pedibus Cuniculi: collo & reliqua corporis parte inferiori Vulpi non abfimili: capite Muris: carneiu- cunda; guftui & valetudini commoda: cftautem animal agrelte, | E i b E L v P à Vpevs, Hebraicé "NI zeb, Gene- feos 49. Chaldaicé iy decba, & um" DAP Femininum, ztebab, lupa: & plu- lis22. Zeletb, id efl lupus, Aefcula- . pius. 4jfbba (inquit And. Bellu- nenfis) nomen eft commune ad omnes quadrupedes que hominé dentibus & vnguibus inuadunt, mordent, lacerant; & aliquando s OOXNENA : ! intecimunt, ficutleo, lupus, tigris, n ———— 28997 8. Mine & (imiles.Inde moresalíebháie di- p REATO : cuntur,fetipi fcilicet immanes, crudeles; bei uiai, quales hu u$ geucrisanimaliü fant, Hzcille: Hincfortefa&ü .. eft, vt Albertus &alij quidam obícuri fcriptores, multa quz deleone Ariftoteles prodidit, in lupum conferrent. Oppianusinter ceteraluporum genera, vnum iu Cilicia. & Tauro Amanod; montibuschryleon;hoc eft aureum. vocati cribit ( vc in ». referam : ) conijcloautem Hebraicam fiue Syrlacam illisin locis linguam fuiffe , qua fabab vel fehab aurum vocant, feeb lupum :aut dahab vel dehab , aurum ; deeb vel deeba; lupum. Dib(aliás dijb) Ara- bicum fiue Saracenicum nomen, in medicorum libtis ex hac lingua rranslatis, diuerfefcribitur;adib, adip.adhip, rale mafculinum zeebim ; Ezechie- | Pies A 1A $39 / 3 n | . 46 C ROSAS deba. Arablctz 46b. 6o aldip: egopoftremam fcriptionem praxolerim, qua & Bellunenfisvtitur.. Aldipalambat, id eftlupus furiofus, Idem. Hyznam quoquelupocongeoerem Sytiacé dabha, autem lupus quem aureum, vtiam dixi, Oppianus vocat , cante : tum natura, quód füb cane terram fabca: vitandi eftusgratia, quod Oppianus fcribit, vt hyzna vel dabha fepulchra,vtcibum excadaneribusquerat. Eft eriam careris hirfutior lupus aureus; csea tav reetosonepnoim. egens , vt hyana procíus hirfuta, & iubata cffe perhibetur. Eft & in India lycaoni ceruix iubata: fed differt re- | gione; velaldabha, vel dahab , vocari docui füpra : videtur ad hoc gennsaccedere, ctum nomine auram fignifi- | 79 E | De Lupo. 4. B. — Lib. LL 624 - "ione & coloribus quorum bullns eiabcffe dicitur. Adepsadib fubilis eft, Aülcenna, Vetusgloffographusin- pum incelligir Bellunenfis legit eldub.quam vocem in gloffis vr(am interpretatur. Anoftris,id eft lupus,Sy!vati- cs. Aulma;id cft'upi,tdem. Quz quidem duo vocabula ad quam lingnam referam , non video. Ax» Grzcis lupas ett, & hodie vulgà A/G-, foemina Avxouvo, & fi Saidas & Varinus fimpliciter genus ferz interpretentur. DIU» !ycos pro lupo, etiam apud Arabicos quofdam fcriptores à Grecis mutuatos reperitar, vc Manfterus in LO Lexico iilingaiaunoraui: IEalicé mupo.Gallicéjloup. Hilpanicé,ióbo. Germanicé,vuo/f Angücé, V uolfe. lilyci- C6, vile. quafi per metathefin literarum Greca vocis, B. Ia Sardinia infala neque ferpentes vlli;neq; lupi nafcuntur, Paufariias in Phocicls& Manfterus. In Creta luz - pos.vrfos, viperas, & (imilesferas noxias naíci negant, eó quod lupiter in ca natus (it. Ariftoteles in Mirabilibus. » Atqui Lycaltam Crete vrbem Stephanus di&áairà Luporum multitudine, qua ibi effe crederetur. In Olympo . Macedoniz monte non fan: lupi;uecin Creta infula,vc nec vllum alind maleficum animal prater phalaugiam; .— Piinius & Solinus. Theophrattam audio dicentem; Cretam la pls & ferpentibusinfeftiffimam effe. Macedoni- , eum veró Olympumà lupis nó adiri;Gillius ex Acliano;inepré & ambigaé: nam (i quisrcgionem lupis infeftam / dicacintelligi poteft;abundareé inealupos homini infeítum animal. Sic Liuius, Viaslatrocinijs, paícuaq; publica . Infefta habuerant. Vel,ipfam regionem infeftam effe lupis,esq; aduerfari:fic Cicero : Quis huncaudet dicere | aratoribusinfeftum autinimicum fuiffe? Nullos ctiam fouet Britannia, T extor ex Plinio;ni fallor.Nalli in An- 0 gliahodielupireperiuntur;Manfterus. --— | -.. Suntquedam genera vrforamalborum,& canum ac luporum,& fimilium quorundam, quz venantur & ha- !' bitanrtam inaqua quàm in terra; propter fimilitudiaem temperamenti eorum ad vtrunque elementum, Alber. LJ tuUs.Lupiin Aegypto minoresquàám in Grecia fiunt. Atittoteies. Inerres hos paruosq; Africa & Aegyptus gi »J gountaipetos rrucesq; frigidior plaga; Piinius. Herodotus Aegyptios luposnon maltó valpibusgrandiores effe | , ait. Delapis vefpertiats,vel (vtalij vertunt) Acibiz, ia Sacris teris, videfuprain Hy ena capiter, Leones,lupi, po pardalesabundantcírca Arabiam, Agatharchides. i 700 JaH.duetia& alpibus petpaucireperiuntut:raró enim ex Gallia cifalpins (Lombardia) & vicibis reglonibus - adueniunt: & (i quis depreheudatur, moxtaaquam cosnmanis hoftis, datis vicatim cam panaruüm , vt vocant ; fi- - gnis, venatione publica capitur, Pellinm apud nosarc fi:es; lupos Suedicosimprimis commendant , quod egre- - ij magni & cinereo fiue cano colore (inr. Magoi etiam (unt circa alpinas regiones, Rhzriam, Athefin, & Tito- | lenfem; vt vocant, comitatum. In hia quidem confe 1crata Heluerijs, magni lu pi nigricantes reperiuntur, | " fobaítiores,& maioris pretij:audio ramen cumillis (zpe eriam alios minores & communeslu pos reperiri. Ca- "terum in regionibas planis vt Galliz multis,minores magisq; rufi habentur. Mofcouia quaiungitur Lithuaniz, "pam in Hercynía fylua pregrandes ac atros lupos eosque ferociffimosgignit, Antonius Vuied intabula Mo- - fcouiz. Lupiin Scanzia fi vltecius per congelatum mare pzoceiferincluminibus feruntur orbati ob nimium fri« |" gus.Iornandes,.- Aes M ) AN | D. ÓaSepcentrione Eutopz (circa Noruegiam puto) caplaotur tria laporum genera, 1n fylua Lendferucca , quii | per o&oginta miliaria extenditur, Olaus Magnus. Iifdem in locis alces àla pis montanis inaaduntur , vt in Alcis P hiftoriadixi. Galli faa lingua lapos gatouix appellantillos, quifemclcarnem hamanam guftaript, encharnes di- 9 cunrfiueinde fa&o nomine,fiueà gaftato cadauere quod charongne nominant: Tales quidem hominibuspo- L. fleafemper infefti funt; & metuendi;quodcarüem hominis appetant: ideoque cauendi,vnde nominatos quidam |. conijcinat:cauereenim Gallis et garder: Vide plutain p,Italialuposhabe:;qui cum cateris fimiles non fint, ho- | mo quem prius viderint conticefcit,&c. Solinus: Plura inp. vbiidem quibufuis upis non italicis tantum ; apud |? altosauthores attribui docebimus. Sed prius AppulisIangentur caprez lupis, Horarius.Apud Crotoniatasma- - [c xime abundant;Paufantas 2, Elíacorum. De lupis Mazotidis,qui parte predzà pifcatoribus donantur,ne noceanr [aut cetia lacerent, Aeliani verba recitabo capite 4.. Audax eft magiseorum genus quod breue, quàm quod lon-* p gam eft, Liber de naturis rerum:Sed corruptus eft locus ex Ariftotele, qui nonin laporum, (ed leonum genere; "'generofiorem effe fcribit, qui longior piloque planiore eft: ignauiorem veró, qui breuior & crifpiore pilo. Op: 1L planus libro tertio de venatione, quinque laporum genera pattoribus obferuata defcribit, ro£sUreos circum vel Q harpagem;aureum;& acmonas duos, quorum alterumi&inam, alterum nul'o peculiari nominevocat. Primus 7 igitur zo£4ovo , id eft fagittarius (a celeritate fortaffisiquaramen non hunc, fedfecàünduminter lupos przftare ait pacta: tigris quidem & fagittam fignificat, & velociílimam feram) perquam audax , toto cotpore ruffo fct ffaluo e(t, £«62c raembris rotandis,z«e/nyeo jim; caput ei multà maius (quiim ceterislupis,) & velocia crura, «oj "ox «4^, (maloraitidem quàm cateris,) venter canis afperíus maculis albicat,. Viulat horrendum , & fublimi "impetu fertür:capacaffidue concutit;igueisoculis, Alter quem circum (nimirum 36mili ingenio circi auis in "'accipitram genere) & batpagem , id eftraptorem appellant, corpore maior & longior eft; omnium velociffi "mus. Hicmagnocum impetu fammo mane venatum exlt; vt qui (übinde efuriat : argenteo pet latera & cau- m colore: montes habitat ; quibus per hyemem nunc oppleis, interdum ad erbes per famem impudentiffi- s accedit, furtim omnino & placide, donecin propinquo alicubi capram cotripiar. "Tertium genüsniuofos. uri fcopulos, Ciliciz rupes ,& Amaniiugaincoli,hic precipua pulchritudine ipc&abilis, non tmmerito au- Teusnominatur, multis comatus pilis refplendens:non lupus, fed lupo preftaicior ardua fera , (aimvrwrO- Svey. ortéquodardua & montana loca fequatur.) Kobuftiflimus eft: przcipacanterh ore & dentibus valet, zs; fec- ié(axaaliquando perforans. Sirium orientem mecuit; & mox in aliquem terra hiatum aut obfcuraim fpe- cam fe abdicdonec Solis xftasim minuatur: ( Simile quid de otygefertur: hoc quidem lupi genus pre cates lsadhyenam accedere mihi videri,in A.dixi.) Quartus& quintus communi nomine acmonés nuncüpaniur; 1 :mon genus aquilz eft, Varinus:& forlanab hacaue rapace nomen eisinditü;vt circo etiam iam di&o,& pro- n& dicendo i&ino:nifi quis malità corporis figura.capitis nimirum & cxli aliqua cum incude,quam Grzclac- — na vocant, (imilítudi ne;ficappellatos.Et forfitanacmonesalio vocabulo íedidem fignificante alterius lingue : eminantur, ynde Oppianusad verbum trap(tulit, vc chry(eon quoq;:) Vtrig; breui funt collo : au»cera Dajolz Iu humeris laris, hirfutis femoribus & pedibus; reflrro minore; (Aemnérezx;e junges y Kod aróYucyie qrejrom jdn peur ee PNG d Silius 636 (0 De Osadrupedibur | Gülius vertit, hicfüris cruribus, roft;o & pedibus minoribus oculis paruls: fed differunt, quod alteri dorfum ai- genteum & venteralbusfplendeant, & loli pedesinfimi nigricent: hunc aliquii&inum (id eft, milunm) canum nomigarnar. Alter colorenigercorpore minor, uon tamen infirmus, in lepores precipue inuadit & redtis vn- deque pilis riget; Elactenus Oppianns. Vidsturautem primum Luporum genus effe, quod plerifque regionibus; przfectim planis,communis e(t:fecundum veró,monranum fiuealpinum:in Rhatia quidem noftra magoi Lupi nigricaates reperiuntur, robuftiores, & maioris pretij: audiotamen cum illis(zpe eriam alios minores & com- munes Lupos inueniri. Mofcouia qua iungitur Lithuaniz, paffim in Hercynia fylua, pregrandes ac atros Lupos, eosq; ferociffimosgignit. Pellium apud nos attifices Lupos éSuetiain primis commendant: quód egregij, ma- gni & cinereo fiue cano colore fint. , " Ia Land(erucca (quz maxima Scandinauiz fylua eft) tria Luperam genera capi, Olaus Magnus ptodidit in explicatione T'abulz fug. IdeminScptentrionalium regionum hiftoria:Sunt (inquit) in montibus Doffrinis, | quiSuetizac Noruegiz regnadíuidunt, Lupi albicantis coloris,gregatim vt pecora; partim ín vallibus , partim in montibus vagsntes:quorum efca funt animalia imbecilla; vt Mures, Talpz , & huinfmodi, Sylueftresverà & commones L upi,armentis & pecoribus incolarum mira Importunitate infidiantur: contra quos venatio publi- caicftituituraon veró tam curam habent vt veteres Lupi interimantur: quàm vt tollantur catuii ne adcl: cant. Quidam ex catulis fic interceptis et(i domeftici fieri videantur vinculis claufi,(zoitiz tamen fuz nonoblitl, qui- buluis alijs,etiam volatilibus;infidiantur.Feetus quidem exijs& Cane domeítica procreatus, valde inimicus cffi- cituromnireliquo Luporum generi;quod gregibusinfidiatur. | ; | ER& genus Luporam Thocs ditum, ceteris longitudine procerius, fed breuitatecrurum diffimile , velox falto &c. Sed hzc veteresde T hóe fzripferunt:queab Olao non fimpliciter reperioportebat.Genus vouin ano- 3 nymum eit, quod continet Lupum; Canem, Tigrem, Vulpem,Hyznam, Scaliger Exercitatione202. vbicontia Cardanum fcribit Luporum & Canum fpecies effe diuerfas,necinuicem tranfire : & Lupum non fola ferirste à Cane diflare,fed tota fpecie, Reperiuntur enim (inquit) Canesferi, qni neutiquam Lupi funt. In latibulis mon- tis Falconi multis iam feculisagitant Canesabíq; vlla hominum focietate: cui tantum abeft vt fefe accommodér, ytmaxima ex parte catnibus vefcanturhumanis. Lupitamenneq; habent faciem , neq; vocem neq; vocis mo- dum,neq; mores, Nonenim eos exigitinde famesad valtandos greges. Albertus de animalibus 8.5. t. bonafum, quigenetis boum fylueftrium eft,defcribeps,ex tautolupo & cquo compofitum effe nugatur. | - Lupiforma fimiles fant canibus magnis paltoralibus, Oppian us:maftinis, Albertus. Lupum nonnulli canem fylae(trem cf: dixezuntzquia forma ei canis,vlulatusq; confimilis,fed latratu caret, Author denat. rerum: atqui Albertus carere eoslatraru falfum effeait. Colorinlupispro generum & regionum difcrimine variat, vt iam. ante docui;funtenimruffi, candidi , cani nigri , varij. Canus quidem color magis proprius els & communior exiftimatur: vnde Oppiasnuslicet de diuerfis etiam colore lupis dicturus; communiepitheto aonéczeio Ttve9ous nominat. Lycophos Greci crepufcoulum dicun medium inter noctem diemque cempus, ranquam albo & nlgro participans : per cranslationemà pilis lupinis, quorum imaad cutim pars albicat, fuperior nigricat, Euymologus: | Víde ina.inter deriuata, : | | tU DYRRUM. i Villuslupiincarne verminofuseft, Obfcurus, Animalium cerebra crefcunt decrefcuntq; cum Luna , quod ' precipueinlapo & cane animaduertitur, Albert. Ranam lupam apud Horatium de oculorum colore dictam in-- terpretautür, quia rauus color fuluus fit,fed nigroris habens aliquid. Theodorus oculos charopos in a faluosinterpretatur:proinde rauos oculos charopos recté dixeris, Caelius. Ocali caprzlupoque fplendent; lu- cemi; iaculantar,Plinius. !goiti funt oculi primoluporum generi;quos fagittarios vocant , Oppian. parui po- firemis duobus;acmopas nominant,Idem. Oculi iracundis fimiles & palpebris patuli, qualesin lupis & apris ap- parent;omnium peffimi, Adamantius, Raui luporum oculi, videpaulóantein colore pilorum. Vifum eisacerri- mum effc, & in renebris etiam,capitetertio dicam. Carcharodontes, hoc eft dentibus ferratis, nempe rereribus & acutis prz diti funr lu phAclianusinz qualibus quare morfus eorum vehementerobeft,Iidorus: hinc & lupata | frenaafperrima,nomen tulerant. Lapusauteus Oppiano , dentibustantum valet, vtlapides etiam & metalla | vincant. Animalia dentibusacuris carniuora ria fantampiiote;vt validius mordere queant:vr lupus;qui os mas" Ximédiducit, VicentDell —— — | | | | | ; Lupo & leonicollam offe perpetuo riget, Ariftoteles de partibus libro 4. Ceruixleoni rantum,lupo,& hyze nz fingulisre&isque offibusriget,Plinius. Lupusnatura corporis rigidus facilefe infle&ere non poteft, impetü [uo fertur, & ideo frequenter iiludirur, Gloffain Lucam. Ceruix folida & longa (uoxeo videtur interpres p "n niteg legiffe) (ine vata, qua'd'fficilefle&itur, rapaces arguit:ad lupos enim refertur, Albertus ex Platone. Quis bus valde breue collum cft vt lupis, infidiofi fcré funt, Ariftotclesin Phyfiogn. Lupi collum in eas breuitatis ane guítias com puifam atque vchementer compreffam eft; vt contorqueri retroque verfari ponquest:& fi retro vesc lirafpicere,totum corporis trancum reterqueat necelffe eft, &elianus:Idem Plinlus & Solinus de hyena fcribunt Beaneu 3. veo) Gc vor Qégav. Esmepete *? cópo, Philes Oppianus colli breuitatem in duobus tantum eS a jé neribuspoftremíislaporum commemorat fic enim accipio illud zvxéo. Basi, Cor lupifiaridum feruetur, v odoratum fieti dicitur, Albertus. Iecar laporam equing vogule fimile effe traditur, Plinius. In vefica lupi lae pillus reperitur, qui fyrites appellatur, Plinius. Syrtitzgemmz e melleo colorecroco refulgentes intus ftella Janguidas continent;inueniunturin littore Syrtium & Lucania, Ge. Agricola ex Plinij37.10. Allus eft Syria cus lapis, qui & ludaicus;ad vefice calculos expetitus. Lupo genitale offeum eft, Ariftoteles, Plinius & Alber rus, Valpibus & lupis villofus ett cauliscaudz, Plinius. Lupi pedes priores quinis diftin&tos digitis habent, pi fteriores quaternis: nam priores pedes in digitatisaliquot , manibus fermé refpondent: & quintusin eis digitus pollicisvcialeone, cane, lupo, panthera, Ariftoteles de partibus 4.12. Hicloeusspud Plinium 11. 43. corrupttüss ex Ariftotele reftitai potelt. : o aet ; Eus ^ Oculicaprzlupoq; [plendent, & lucem (no&u fcilícer) laculantur, Plinius. Equi & lupi no&emelius vident quàm homíinesihomini tatio Inmina monftrat, Cardanus. Lupus inrerdiu obtufius, noe clarius videt, Phyfiee logas. Vigente fame noctu vagantut graffantur.) Oppian. Lupusacerrimisazq; acutiffimis praeditus eft oculise | ] | D XX ccu pe: Am - | E Deiup, C, ib b "T - Eniràueró i&tempelta na&te, vel Luna ipfo filente, lucis vfüra perfrüitur: hine lycóphosid temporis appellati, - "eum luceni is folus naturz munere oculis perceptam habet: (1ycóphoscrepufculum dicitur, videinfra ina,) & " veró Homerus mihi vocare videtur id tempus, cum iam tunc cernens lupus (ein viam dat zpquiasxlu vro y Gil- ^ Tiusex Acliano.Et rurfus in Cicindela, Noctu etiam;inquit.luce tum ipfafraitur,zum circumftantibus illucefciti "quain re mihilupo praftantior videtur: qui etiamfi id temporis quod appellat Homernslycóphos lucem natu- "rz munereoculisperceptami habet;tamen fibi foli,rien vicinis;lucet. Amphilycen exortü interpretatur Theon: P quia Soli dediceturlupus, quia fitó£u3sgusic; id eft vifus praacuti ficut longinquafpeétat Sol .Calius, Lupus fa- | melicus per noctem vento aduerfo, efcz odorem vel per medij miliaris interuallum (hoc eft quantum à pedite- T hóre fpatioconficitur)autlongiuspercipit; Stumpfius. — — | le | | 9. Vlulandoynus przcinit;&alij conclamant,Obfcurus. Vlulantautem in fameprzcipud, Vlulatus luporutü "horrendus, Obfcurus. Lupum nonnulli canem fylueftrem effe dixerunt: quia formà ei canis; vlulatusqds cófimi- Hs.fed latratu caret, Authorde naturis cerü.Quod lupos latratü carere dicitur, falfunf'eft, Albertus. Vlulare pro- prium luporum efl,fedad homines quoq; tradsfertur, Varro. Claudianus vlulatum etiam pro vágitu infantis di- "xit, Aft lupus ipfe vlulat, frendetagreftis aper, Author Philomelz, Apparetfanó voxadimitationem foni facta; 'onomatoposiam vocant. Etalté Per noGtem refonare lupis vlulatitibus vtbes; Vergil.i.Georg. Vlulare canuni Doeft & furiarum,inquit Seruius; Videin Cane t.c. Hinc & Germani babent fuum /zlen vel beslen, Galliheurler; - Vlula etiari auis nocturna nomen à voce habet, dicta 5v 2 àAoAv(e» (inquit Seruius) quod eft vlulate & flere, ez Eben ltem noctua apud noseim enle vel eJ. Kt óXoAvyavauisapud Grecos,vt Vatinusfcribit. O'AoAvce» quid& ! propa eft Biebilimiferabili& muliebri voce exclamare: vnde dicta eti 4ao2vyov Ariftoteli vox;quam rari: ma- Lres erairtuntcum feeminas ad coitum vocant:Gazaololyginem reddit. OAcavyuie, laluO- uTuonu yis Cis, Vaa rinüs;ploratum & eiulatum Latiné dicas. Sed hac voce de lupis Grzci nufquam vtuntur, Q' guys epu paDe, laud; e '325de voceluporum:item vAzzrev & dpveoSr.apud Pol.legimus. Videin Cane &.c, Ammonius ctiam de differens Iujsvocam fcribens,in vocabulo ?evév,dodecew lupis attribuit.O ovs? JAexTe Suid. Et rurfi Us gUmsTU Ve. o L— Iaterluposprzcipuam celeritatem fecundo generi;circos vel harpages nomin ans, Oppianus áadícribit; Ba3luo DL aes «s Philss de lupo, Ariftoteles deleonc:id efl; pedetentim procedit;)necadmodum currit. — LC Voracifimi & propemodum infatiabiles funt:pilos & offa deuorát, & integra rürfus aluo reddurit,Stumpfius; | | Carniuorus eft (vt cetera etiam quorum dentesferrati) & multa folida deuorat: quamobrem n6 pinguefcit; ali: | | mento non conco&o; (& frequenter hanc ob caufam egrotat:) femel faturatusabftinere veltriduo poteft. Vó- | rat potius quàm comeditcarnes :& pauco vtitur potu, Author de nat.rerum, & Albertusex Ariftotcle, qui hea D'omnianon delupo,fed de leone fcribit:yyidentur tanien pleraq; etiám lupo congruere, Leones &lupi carnibus | farti nimium;abitinent.cubandod; tantifper fc fouerit;dum percoquant;Plutarch. In fame precipue feuiunt( vi L'Jeonesetiam) & quamtis domi nutriti dum edunt neminem aniant,quinetiamafpici interim indignátur. Exas | türatuslupus ( inquit Aclianus)longum temporis interuallum iriediam fert, atq; ei quidem venterlate proijcis I surlinguatumefcit;os obflruitur, & (imulvt famem multo cibo depulit; fimiliter occurrétibus atq;agnus man- P füetus exifti:; Neqs vero vnquam tum,;nec liomini;nec beflijs vilis, nefi quidern per medium agmen inerediturj Iiná 4ias molitur.Poftca vero ei paulatim lingua extenuatur,acinantiquam figuram redit;iteramd; lupus exiftit, P Eaderex Acliano Philes. Lco etiam, Aciftot.tefte, paftus & fame vacans, facilis mitisd; maiórem ii modum eft; !» pt leulores funtvicina nocte citatiad rabiem diurna fame:vnde fcriptum eft, Velociores erurit lupis vefperti- Enis, / Efaiz 20:) 85, ludiceseiuslupi vefpere;(Sophon.3.) Obfcuri. Sed delüpo vefpertino fententiam meati exs 9 pofuiin Hygnacap.r. Quranimaliacibi caufam ugnerntacdeuorent, dicamin p. Lupispeculiare eff tetrani "quaudáin fame edere; Axiftot. Plinius &Solin. Albertus hoclupos facerefcribitnon nutrimenti caufa; fed vt ità | poudereaudi facilius matóra quzdam animalia quz inuaferidt mole fua deprimant: vocatur autéhoctetrz ges. usab eo glis;ab alijs Latiniusargilla,Cum equum(inquit)vel bouem,certium;equicernum(alcen )velaliudro- "bultumanimal inuadere parat; boe tenacis terre genere feingurgitat,mox oppletusin facies eorüinfiliensadhz- zeti& pondere fatigata tandé profternit, & gotturarteriamd; morfu infixis dentibus dilauiat :tut terra vomitu reddita;animantis proftrate cárnibus (aturacur:quod fi leuis effzt;facilius exeuteretur, Hecille. Lupus herbas nó 'edit nifi egrotus: tanc enim guftac aliquid herbz proremedio & vomitat ficut facitit canes, Albertus: Videinfr4 in mentione morboram eius. Cum predam habent & alia fe obtulerit, fecunda inuadunt, quafi praferitis obliti; "Albertfed videtur deceptus,quoniam Plin.& Solin.non lupo;fed lupo ceruario hoc adfcribunt. Quod fupereft ibi defodientesabfcondunt: diuiduntauté ex equo hisquiin venationefuerint: & fi quid fupereftalios vlulatu " aduocant, Albertus:Apparetauté Ariftotelis vetba,quibus eadéleonibusattribuit (vtin D.de A récitaui) des I prauatis eti nonnullisad lupum tranftuliffe.Sed lupos przdam communicare etiá ipfealibi negat;videin p. Ex» crementum alui liccum reddunt,& cum flatu, (1dd; frequenter fuper fpinam albam:)vrina eis odora, Albert. Vis ctur autem liec etiam deprauata;non recte delupo fcribere. Nam Ariftotelesdeleone, Excrementumi alui (in- uit) durum &aridum emittit. flatum etiam alui acerrimum edit;& vrinam grauiter olentem. Conuenire tamé etiam lupis noti tego. Vrinam odoratam effe;id eft bene olere; minimé mibi veri(imile fitiexperiantur curiofi. 7 Adpremontorium Bubonicumiinnumeri chynni verfantur, quorum maximi fimiliter vt fües foli & feparas tim natantzalij ifiorelaporum bihi proficifcüntur;&c. Aclian. Quarum genus luporum, aureum vocat Oppia. I-nus,fubSiriolocdfübterraneafübit; — i NOCET ^L MERC uolo 9 Lupiceodemcoeunt modo qao canes, Áriftot. Auertuntur dum coeunt canes,lüpi;phocz, in mediod; coitu; inuitiq; etiam coherent. Ariftot. Coeuntlupi toto anno nóamplius dies duodecim; (vt Ariftoteles fcribit, ) Pli- nius, Solinus;lfidorus, Coit lupus (inquit A riftot.) vno tempore tanti, paritirnieunte zftate: fertur de cius partu dfabulam proximé,lupos omnes intra duodecim dies parere: cuius rei caufam proferunt fabulofe, quod Lato- am oberrantem totidem diebus ex Hyperboreis Delum deduxerint fub fpecielupz;propter metü Iunonis.Sed an tempus hoc pariendi (it,nondum exploratum habemus. Fertür quidé ftc vulgó, fed yerum minime effe vide- tur:quale vel illud ferunt,lupos fem elin vita parere. Hec Ariftoteles. Lupos noftri per duodecim dies quos à na- i Chrifti (apputant;coiretradunt,ideo tum maxim? furibundos lupos timent, Vuillichius.Curlupz certo an- iLtempore omnesintra duodecim dies pariant;caufam inquirens Plutarchus in libro de naturalibus problema- .te3 Anti pater;inquit inlibre deanimalibus,partum lupas proijcere adferit,cum glandiferg arbores flore abij- dunt;quo guftato, vteriillarimreferantur : cum eius copia non efl, partuminipfo corporeem eR , Ps ín luceni A | | Hh veniré E TAS 2! FO | , 1 " Y : E P ra ^A » n Á ] »7 M | NES D. 656 De Quadripedibus. | C—mWS En 1: " bri "nit 56r» €1 Rua 2» i115 ! Ji M. J "* n 4 . Fx Mi ' D . - J venirepoffe praterea regionesillasà Inpis non affari, quz gladium querémumq; feraces non fünt.Onidamad ! fabulam Latone referunt, &c. vtiam ex Atiftotele retuli. Lupi, vrüiy Icones libidinis tcmpore acriusin eos qui ace vtcánistumtempore,cum eriam fcerusnumeso,Idem.. Multifida;vt canis & lupus, & parua eiufdem generis, vg per vnoauctiorem heri partum vfq; ad decem , indc fterilefzere. Co&untanimalia & quorum genus diuerfi idem. Crocutas velut ex caaelupodq; cóceptas,oninia dentibus frangentes,protinüsq; deuorata Cóficientes vena | compofita ex lupo & vulpe,Albertus. . bamarum dictam(dracontium aliquando reddunt Arabes:cui quidem proximum eft eum aliás,tum viribus)gu i flare, vtincefündm lazetür &hiet. Ecrurfus, Solentvifiherbam arum comederc eum 8 [atibulo egrediuntur, lis ' &alios committit, Auicenns putoridiculosinterpretes fecutus. Canibus & lupisfimiliteraccidunt quid* moi "Albertus tamen cicu rati pofle fcribit, vt pluribus dicam infra. Audaces & dolofi, Albertus. Luporum rapax cft matura &ignobilissnam vbi caulasintrauerunt,non folum interficiunt quod fatis eft ad ventrem. fed cotum grez gem paffim iu gulant; Plinius fibene memini, Videinfra quomodo graffenturin oucs.In fame eos preci puéízuimd yefaturatosferéinnosios effe, vt Icones étiam, precedent capite dixi. Lupus cibofatur,non lopus fed agnus vies "deri poteft, velinter mediosgr: gcs nec enim amplius deglutire poteft: fed venter ci & ligulaiuxtatoníillas tus | óment:mox cibo concoctoingenium lupinum redit; Philcs, Lupam foeminam aliqui marefortiorem & audacigsy - xem effeaiunt,quod falfum cft, Albertus. Breucslupiibter ceteros magisaudacesfunt,Idem. Leoncsaliquando obuftus, [latim telolupum interficit; dcin au d ! & / Mx [ 2-M') " 3 rg 3 33206311 , 4 Y ccfferint,feuiunpinter (etamen minus dimicatt;quia nullum eorum gregale ít, Ariftoteles. Lupusfert& parit imures,m ulta pariunr,ld em. Cacos pariunt catulos SEL es;lupi;panthera,thócs, A riflot. Et alibi,Quadrupedt imultifhida,omnia czcos gen erant; poft palpebre dchifcunt,vt lupus, vulpes, lupus ceruarius;&c, Multifideq pariuntim peifecta,omnes mültiparg funt,earum quzdam catulos inarticulatos propemodá pariunt: fed omnia feié czcos,vtcanis,lupus,lupus ceruarius,&c. Ariftot. vin Canerecitaui. Vulgaris quidam apud nos fermo c lupum nouem catulos generare:ex his poftremum & in fenecta genitum, canem cífe. Aiuntautem ad aquam €o ducicatulos;vt bibentes obferuet:& canisinftar lambentem reijci. Nuperà Rhato quodá audiui, catuloslus porum ex latibulis auferri in Rhatia circa calendas Maij,feptem vel nouemaliquando cx vna parente. [dem aiez bat vulgoferri;]upam primo partu vnicum eniti catulü,fecundogeminos,& fic deinceps fingulatim catulo fem quidem,fed naturanon multum diftat,fi modo par magnitudo fit & tempora zque vtgrauiditatis:raró id fi;feg tamen Rieti & in canibus,&in vulpibus.& inlupis certum efl, Ariftót. Lupicü canibus cocuntin Cyrenenfiagro tre; Aethiopia generat, Plin. fed decrocuta fuperius dixi mox poft Hyenam: delupe canario, & ceruario, id cft thóe,infraftatim poft Lupüm agam. Supra etiam in Canibus mixtis nonnullaattult. 'Thocsfera ex byana & luz ids j s : Een hu » "S D, UE 2 E HOM S po nafcuntur, Hcfychius & Varinus. Exlupo pardali (panthera) thóes gignuntur, Oppianus. Hyzna videtur Viüunt&]leones& lupi permultos annos, dentbusin fcnecta maléafficiuntur, ita vt aliquando per atatem 'edenculi fiarit; Albertus. Sencsla pi facile capiunturzaccedünt enimad domos, (&in periculum fe precipitantg quafi viec faftidientes.) funt emm longz vita.& dentestandem amittunt, Idcm. — Arilloteles eadem feró noni lupo fed de Icone prinatimferibit. Herbaslupus nifi zgrotüs non edit: tunc enim remedij caufa aliquid her 5 :of A Tl a ; 71s. t is MU I PADS Y edit vomità; ficut can es, Albertus. T.u pus&lco proremedijs edunt gramen. & herbam frumenti, & rapefta (rad piftrum,beaerub) quz vomitum prouocant,Niphus. Vifcera habentinfirma:& cü laborant ex eis herbas comes "dunt,dracontium przcipué ad acuendos dentes, Albertus: ineptiffime quidem, quorfum cnim dentes acuuntug vbi vifcera dolent? Ariftotclesnihil cale de lüpo;de vrfo autem, Aiunt(inquir)latebram egreffum,primum her ; I SI t ru H $. 4s / «n AC ! 1 , gnum etiam manducent.quafr dentiznriLocus efi de hift.antm.9.6. 1n quoreddendo Albertus & huncerrorem bi rabies fcilicet fynanche, & podagra, Albertuscx Ariftot. de hifl.anim.8 22. fed Ariftoteles eoinlócode canis ':bustantutn;nihil delupis feribitifieri tamen potefl, vtijfdem morbis & lu pustanquam fylueftriscanis. téntetur Aldib alambàt,lupus fariofus, Vetus elo (lograyh usiü Auicennam. Cartera animalia ( preter canem)vt lupi, vul: ;pes.&c. incurrunt rabiem potius aftate quàm byemo,Ponzettus, Cerebrum lupi & canis, cuidentius quàm ali zumanimalium,crefcentem acdecrefcenté Lunam fequitur, Albertus. Hzc fortaffis caufa ctiam fuerit cur h animalia przcipud rabiánt. De reniedijsadlupirabidimorfümcap.z.fcribam. ^ ^. | lh v ^" ; t^: : ! ^s EU à 1 ^ 15 | x nut Te [ - » $t 33 r3 V " , E t ^ ' CYNMMI I3: Ai : ' Á í Lupi genetofi ( PRovecioi hon & ues d elt nobiles vtleones) feroces &in(i diofi fant, Ariftot. Perpetuo feri]d : 1 debilitati timent & fugiunt demiffis auriculis ficut canis: & hoc faciunt ctiam lupi, Albert. Ariflotelesidem deJ Jeonibustantum fcribit, . RE UE scc Dub - NW NUI ced a rae 5 , Luposcum velin foueam deciderunt, velaliter feinclufosfentiunt (con trarioquàm £lcs ingenio) omai ja pauidos quafiq; attonitos, & pra ftupore innoxios cfle audio. Et in Italiaante paucosannosnon procul Medie? Janocontigiffe, vc lupus fatnecoactusad villam quandam venerit; & ingrcffo ceenaculum vbi villica cum pueris erat,exterritam illam pueris relictisforas fc proripiuille, attratto poft fc hoftio ceenaculi. Mox villici reuerfunyg vxoredemonftrante,lupum in ceenaculo liberisillfis placidum & obftupefa&um flantem deprehendiffe, Hut loco non poffum nó adícribere mirabilem hiftoriam. quam ex clariffimo viroluftino Goblero nup zFdidiei, cu jus ex literisad me datis verba fünt hxc: Exemplo Geínere oftendam tibi, lupum terteflrem captum non feuiye in homines, Fuit mihi prepatruus, Michael dictus, venationi & aucupio mire deditus; qui cum foffas áliquasif agris füisex patrio morc haberet procapiendis feris, altasita vt nulla beftia quamlibet violenta erumpere capta poffcaccidit vt vnanocte; cad; Dominica trisanimalia longédiuetfenaturz vná candem; in foffatn caderet mulier vicina prior, quz, vt poftea ipfametretulit, fola decurrensin agrum füb vefperum bctasrapasd; in óbfoz nium fequentis dieiiltincexp ortatura erat.deinde vulpesitertió acvltimó lapus capitur.Singuli librin foffa locum occupatum primo totànocte quieti obtinét,& vtverifimile eft fefe interfe mutuo metuunr. Lupus; quanque i" animal ferocius,neg; Vulpem tamen neq; niulierem attingit inuaditue, [cdfua quali in flationc timidus pertitig Trepidantiinterea mirum in modum mulieri nihilab vtrag; beftia mali coug t, niffquod ób mccum ab illis vix nocte ferétota canefceret,& tantum noh ad amen tiam redigcretur. Mane venator propatruus itmore fuo foífds perluftrans;prazdam triplicem infperato confpicit,& ad confj pectum mulicris vicinz fu obftupefcitquam age quens voce fua quafi ex mortereuocat;ac Pila mox falütemq; praftat. Itags foffam infiliens, vt erat cordatus; ae evulpem ,taudem Ícelam náctus, mulierem femimortuam hum? diu | De Lupo. C.5D. — Lu. I | 629 fuis extrahit &in planiciem fitit; domum; defcrt.Quo fa&o fuzilla familie domuid; reddita,deinde per omne itam triftiorfemper quàm ante comparebat. Tantum con(lernata erat illa nocte inter beflias lapfa muliercula: - "Citerumad ventum przdamq; fuam própatruus rediens , miratur lupum, fuam beluam & voracem ; mulicre — cula meticulofiffima tamen & vulpe capta,nocte tota abflinuiffe; Hactenus Goblerus. Ego nuper eandem hifto- . fiam peregrinum quendam codem feré modo natrantem audiui: fed addebat preter mulierem ;lupum acyul- pem,monachum etiam eadem no&e ihcidiffe. | NR a yeh osa de Leonis hic mos eft,vt tantundem fere Izdat;quantum Ixfus eftipfe, & vnguibus quafi minetur caftigetq; ho- - minem;atq; ita dimittat:id quod delupo etiarn fertur, Albert.ex Auicen. Tam leo quam lupus percufforem co- . gnofcit;atq; ex obferuato inuadit.Cum iuxta Romam venaret in fyluis,cane meoinuadentelupum,;ab equo de- p fcendensgladiolupum vulnetaui:qui in me conuerfas conabatur mordere, nec alium prater me: uód ntfi fuif - femadiutusnon (inc periculo éttalifeim, Nlis Dicuntuürinterfe rapinam xqua. diuifióne diciders. Liber de | maturisresam.Plutarchus hoc de leonibus fcribit,nom delupis.atate exhauftos à minoribus natu ad pr&dz com- munionem vocari.Lupusnon communicat pradam ficutleo:fed potius reliquias przda fue foditin tertam,co- pecrurfüsefüriat, Albertus. Hiftoriam de lupo;qui equarum armentum ad hideiuíforis pro fe capto ditwiffoque ' ftabulumagitauit,vt gratiam referret, ex Ssrábonerecitauiin Equo 8. — Mrs ^ doen |^ "Eupi,ytcunq; rapax animal, Feetus fuos amant fcemina partus cuftedit,mas pro catulorü falute cibos ad ipfa - defert; Philoftratusin vita Apollonij. Cum fugiunt catulos feciim ferunt, &c. hoc Ariftoteles vrfis tribuit,nó lus 4 pis vtobícuri quidam ex eo citant. fy | i E . j io. ^ E^ * |. A defertislocisad habitata refagtentes lupi;tempeflatis acetbitatem fe horrere oftendunt, Aelianus. o. Feruntluposin magnaarmenta certaturas, ventrem explereterra: vt boc oneregrauati;non tam facile exéü- tiantar, Textor:Videfüpra vbideciboeorü egimus." Animalia cornuta inuadunta tergo:Vidc pauló poft quo- '' modo bouesinuadont. Infidiantargregi precipue coslo nubilo & nebulis obfcuro, vt magis lateant. Cum frau- -. dulenterinceditlupus;lambit & lubricas facit pedes,ne incetffus audiatur, Albertus; Cuminter folia incedit, n& | percipiatur ex fonitu;lingua pedes fuos lambit, & fic eos lubricos ac humidos facit, Author de natur;terum, Pcr | fzpem ttranfiens;occulté rnfidiaturus ouibus,fi forte pedeftrepitum feceritmox pedé quafi réum mordet, Idem; '. Lapi (inquitin Hipparchico Xenophon) qua'cuftode carét prezdantur ; & ea qua funtin occultislocisrapiunti acit quisaccurrat canis, ft inferior videatur; lupus cum inuadit: fi fuperior,pecude »quamcung; tandem tulerit; interfe&a recedit. Quod fi etiani prafidium cuftodiamd; contempferint, itafeipfiinftruunt, vt alij cuftedes de- pellantalij pecudes rapiant;atq; ita fibi neceffaria parant Hacille. Cireumuentum ab hoftibus (2J56vmw: fort& fn legendum »Jadjorvaw Sero "E Dev £y foa. id eft eum qui hoftes fuos cuaferit) & qui minimo damno fefe à difcrimine | exemerit;indicarevolentes lupum pinguntamitla extrema cauda:hic enim cum periclitatur capi à venatoribus; pilosextremamq; caudam abijcit, Orusintérprete Mctcério. Lupi fluuios tranfmittentes,ne v1 fatuum atque impreffione funditus enertatiturjflabilitarer ac firmitudinem fibi 6 natura fua conftituentes, ex vndarum tem- & | dasnimiruminter fe mordicustenentes, refiftunt ad perferendos fla&tus, nullod; negotio tutiffime tranfnant; / Aelian. Neimpetuvndarum abripi poffintmordicus alter alterius (quilibet przcedentis) caudam prehendit, & |J feriatim traijcit,Pbiles; Tzetzes; Volaterranus. Abhocluporüio genio ÁKuxoGss ld cft annus dictus videtur,quod — diesincoita cohareant fücceffione mutua;alter alterum nexu fequens continuo, vt delupisfluuios tranantibus | Éertur:nempe quod finguli apprehenfis morfu prznantium caudis, vna fetietranfiittant: aliqui tamen annüfié 0 dictumvolunt,quód Nvygint hoceftobfcuré & latenter pracereat, (' vel celeriter, Suidas, eniustamen rationett '. nonaffert) Varinus:&Stidas fere fimiliter: Peculiariter tamé yeidiO- des. hoc eft cum tempeftas vel hyems eft; |!" luposita traufmittercait:In lupos hoc modo nantes Bianoris epigramma Anthologij 1.53. | | E Ei; Badu) qAa^e Neihov d d Qpv áfücbMeue, 00 H'vixot Notootaeytv eie Ao xn yeu ) [VY pay aiypUeowr óxv doa T(O", &Opuy e y NO. OY Urstponia) d yuan diNeceuiuos Maxesuyepvpoou 5 AUIQIC QuSoc.zQavs à avdpo: x Nue ejitven tediy au Too aux T (Ge conss "Quomedo lupiapprehenfismutuó caudis bouem €lacu vel palude extrahant; inferiushocin eapite dicam: Lupiamanturà pfittacis. | — Wc ! | ASA DAR js | Apud Venetos duo lucimonftranturalterTanoni Argiug alter Diane Aetoliz dicatus: hifcein lacis feras 1t» '? manfuefcere fabulantur, vt cerui lupisaggregentur;aduentantiumq; hominü cas manus demulcentes pati,Strá- 4 bo lib.s. Secundum Mxotidis paludis Conopium nuncupatum,lupi quos nóàdomcefticis canibus differre dicas; [| cum pifcatoribusftudiofe verfantur: Quod fi maritime preda partem fuerintalfecuti,cum his virisrem matiti- | mam tra&antiBus,& pacem habent,& tanquam fcedere deuinciuntur: (& quzcunque ceperint illi, cuftodiuntgs ! Stephan.) fin nihil confequuntur,corum retia lacerant, & diftrahunt, & pro co quod nihil dederunt, damnü re- "tribuunt; Aclianus& Stephanus. Volaterranusi népté vertitin Canopo Marcotidishoec Heri: vnde F'excoretiam ^d deceptus eft. Vide in Lupopifce D.nam quidam im peritéad Lupumpifcem transferüt. Ariftoteles hiftoriz 9.36. ^ "Lupi (avxs)id eft Quadrupedislupi, non Labracis pifcis) pifcatoris quoq meminit, qui cum pifcatoribus focie- |. tatem ineat;ae nifi przdz particeps fiat; retia difcerpat.Sed id animal lutra forté potius;quàm tupusaliquis fue- « rit.Idemlupum perpetuó ferum effe ait: Alberrus( catulum adhuc) cicurari poffe; & canisinftar ludere: non ta» i men deponereodium ad venatorem &agnos; &aliaanimalia minoraquzàlupisvorantur. Lupi catulusab ho- mine cicurari,duci,demulceri & cànis modo tractari fe patitur, orinino homini conuerfationi affi nefcens: quad |. fitamenfolutus eftz aut przdealiquidinuenerit;ingenium lapibum prodit & difciplinam omnemobliuifeitufs ^. gallinas, Obícur. | aris a ee DA nt Yr M "Eme v ^ "Tamleonesquàmlupi,vt fertut, fi bomo patiter & aliud animal fe offerant, vt penestpfos electio fit; fempet !. parcunthomini, Albertus. Lupi fenefcentesfacilecapiunturtad villas enim accedunt, & in periculum fe precipi- | tant quafi fsflidio quodam vitz:diu enim viuunt,& in fenecta dentesamittunt, Albertus: Atqui Ariftoteles hzc ' ! fcat,fenefcenstamen facileirritatur, vt vrfüs etiam: & minoraanimalta cum poteft inuadit;canes,anfercs;anátes; y Yo D. r Jihh à pocilfimum * -* pc ftatibus fe feruant,& flumina que tranfiri non poflunt;ad traijciendà facilia, hac machinationecffictunt:Cau- |J Dum cibum capit,neminiamicus efi:& vel intuentibusinterim fuccenfet,Stumpfius. Vtcunq; catulüismanfue- ^. Jeoninonlupo tribuit. Oppianus fecundum genus luporum (circos € harpages vocat)hyeme ad oppida accede- | 9a tefcribit. Tamleo quàm lupis ( inquit Augufline Niphos/in fenectuterura (villas) petit; & homines inuadit;. "PS ] 757 Ounadrupedibus. ) potiffimum pueros. (teflectiam Albetto/quód ills atateiam imbecilles & dentibus fractis (extera animalia ate fobufta aggredi aut velocia perfequi non poffint.) Mc quidcm exiftentein Auiano,lupus quidá valde fenex ve. | nitinrus,& pucllam inualit;quam ccleri prxfidio liberauimus & lupum interfecimusqui &tate & dentibus mi. - rumin modumdlaborabat, Flzc Niphus, Lupi hominemilli potiuspetünt »guiinertes & vnipetz quidam funt, uàm qti venatotes, Ariflotelcs & Albertus. Venatores ky (ye &uviyéris vocat Arifloteles: nifi mendáü eft) in- tclligo.qui alacriores velocioresq; funt, vtanimaliaaggre taut perfequi & cupiant& poffint. Vnipetas veró qui non grcgatim,fed folitarij incedu nt,atq; idco feréinertes & tardifunt,cum nullo emulationis ftudio excitentur, Gazaincrte: & vnipetas dixit pro vnica voce Graeca uovorreloas. Hefychiusinterpretatur quU pi o boóae DN otl $a ceregévovris. Lupum folitariü Aratus povoRviv dicit,fic parvo tov in epigrammatelegimus.Moviàc; Uc el"ye A07, povi^v: C, Suidas. Delupofertur quod hominem non edat, nili fortuito priuscadauer hominis guftàrit :tunc E enim ille& us bumana carnis dulcedine, non dubitat hominem inuadendo periclitari, Liberde naturis rerum, Lopi aliquando homiues vorant;fedraró : vbi vero femcl guflauerint , impetu deincepsin eos feruntur propter |. «arnis dulcedinem, Albertus. Hos lupos Galli appcllantgaroulx, vtins.retuli.. Alüpis periculumeflin noílris | eiamregiou;bus, per hyemem prafertim in multa niue iter facientibus. Quomodo fibi quifq; àlupis cauere, & obuios accerc potlit;docebimus infra hoc ipfo in capite. h bo UE - Cancs foliuagosfi deprehendant;interimunt & defodiunt, Albert Nonnunquam canís & lupusaliquafoeie- tate amica confesderantur, adcó vt & ipfi fures nocte pariter caulasingrediantur, Liber de natur.rerum. Alces . inuaduntlupi montani circa Norucgiam, vt in earum hiftoria dictum efl. Lupusafino;tauro, & vul pieflhofüis: .— cü enim carneipfealatur.boues inuadit,& alinos,& vulpes. Ariftoteles, Lupi ürcumueniunt a(inos,Platarchus: |. ^ nullonegotto comprchendunt & interimunt, Aclian.. Capras lupuscaptare folet, cuiopponim uscanesdefen- 28 fores. 1n füillo pecore tam:n funt qu ze vindicentfues,verres,maiales,fcrofa:prope enim bec apris,quiin Íyluis fepe dentibuscanes occiderunt: Quid dicam de pecore maiorc? cum Íciam mulorum gregem cum pofceretur, |. coq, veniffet lupus, vltro mulos circumfluxiffe,& vnguliscedendo eum occidiff::& tauros folere diuerfosaffifle. - re clunibus cótinuatos, & corbibus facile propulfarcl upos, Varro. Lupoeti£m fusobfiflere repugnareQ; potefl — Ariftoteles. Sus pugnat cum lupo, (inquit Albertus 2$ lupus ingeniofé pugnat cum faibus, accedens fübitó re. cedensq; &attentans morfum gutturis eius. Narrauit fané mihi quid lupum fe vidente, morfu comprchendiffa | lignum triginza vel quadraginta librarum in fylua: & cum co feaifucfeeiffe tranfilire grandem eo in loco arboris abícilfz truncum tandem cum fatis peritus tranfiliendi ibi videretur fe abfcond; cr& adueniéte propter fatam illicauenam porca fylucflri cum pluribusztate differenti bis porcisanniculis, bimis: prorupiffe , apprchenfod; porco, qui a'qualis pondere videbatur ligno quo cum tranfiliretruncum didicerat, (faltu retrotruncum fe recc- je iffe) & interemptuin ibi porcum denorsflc& pa ulopoft cum rec effiffcnt apriipfum ctiam abijffe, Hac Albert, - rx eftaliquando quàd lupus frondes& ramulos falicts ore porrexit. vt capras his frondibus gaudétes inéfcas retacdecipere5ldem. | Lopusfiin minorem aliquam pecudem;vtfuem autcapram inciderit,auricula compres henfa fecum abducit curréndo:renitenti lune: cac da fcrit,ita vt mifera pecusipfo ctiam lupointerdum celerius currat:donec ad alios lupos przdam cxpcétantes peruenerit: ibi flatim dilaniatur momento, vt fa penibil preter... inteftipa rcliqui fiat.recipirautem fequi(q; cum parte prada feorfum aliquó, vbieam folusauidé vixex dimidio commanfam vorat; Micha! Heros. Lupos (delupis) arunt cum fint nacti fues inaccufandi cafu) trahere vía; ad aquam, quod dentes Fcrcoré carnis ferre nequeant, Varro. Cerui amiffis cornibus latent, & pafcuntur de node, . quia lupos fugiint, Vincentius Bcll. Quintum lupigenus,minus ceteris pilis rigidis lcporibus maxime infidia- 5 tur,Oppian. Lupum grauiore pedisfonitu ouis Ílulta vocatPlutar h. Dclupo fcrtur quod cum ouem rapuerit 4e infequente paftore, dentibus cam nonlxdat né motu fvgam ciusretardet, A uthor de natnr.reid.HRaptam ouem; cum audit perfequentes;illzfam portat,ne morfa & fa fibi faciat curfüsimpedimeptü, Albert. Ouibus Infidians. o ile circuit,canisfomnum & pafloris detidam vel abfentiam explorans,Gloffain Lucam. Vbi caulas in t'ale« 'H à - runt,velalidsinciderentin grcgesouium; non folum interficiunt, quod fatiscftad ventrein, fed totumgregem; fi poffunt; paffim iugulant, T ext. Albert. Omnes occidunt antequam aliquam ad comedendü attingant; Author de natur.rcrum:nifi clamore paftorum;a utaliterimpediantur. Su nt& naturales quedam in lupi ouisi; rnortuo- rum partibus (vt pdllelana;ciordis) contrarictaresfeu antipathiz , dc quibus inferius dicam. Contra taufüm | lupusire,& fimul eum àfronteidco adoriri non auder,quod & cornuacxtimefcat, & corum robur mucronatüm | declinare ftudeat. Quamobrim primum vclut recta via contra cum pugnatutuseffet; prz fe ecrit minas, & illius i oculis fefe crebro inculcat:dcinde fe retorquensin dorfum Infilit, & verà acerrime ad cius pertiiciem incumbit; $9. /atq; cum nature aftutia fuam infirmitatem «ompen lansjipf um expugnat, Aelian. Kost vadpay Bavi&ede Tdyóow ^| "Tas j5 ai uk ac e x E e "Tu g geyet, Kon LUE £ d|eoiis 7 Toc» TOV FTH AN eO e, carey Cac Sbvmt d sni , Philes. Boues j uomodo fe aduerfus lupos dcfendant;fuperius ex Va rroae dixi, lam voro bouis errantem vitulum per infidias | inuadunt,& arreptis naribustrabunt. Is contra fcc retrahit; & permulta interim pugua editur dum illi bunc vi expugnare;hic refiftere conatur. Cum autéhunctam phgnacitei contra (c repugnare peripiciunt;eum obniten- tem remittunt.Is ex vi retrahendi fe; & cohtra eos tergiueríandiretro verfusin dorfiin fuum recidit. Lupi facto impetu,cius ventremlacerant,& diftra&tu mexedant& canh iun náclia n. E ruü rfus, 5i boviqui in profundam inciderit paludem,lupi interuenerint,extrinfec usterrorem ei faciüt, cundem qi periculi dcnonciatione agitant non extra paludem eum permittentes egredi. Quemdiu miltumá; poftquam in paludis anguftias compulfum, ] &iulutovolutatum fuffocari coégerüt, maximeoimnium illorum firenuusin aquam infiliens, & mordicusba- $ bulam caudam tenens,extra paludem in terram ipfum trahere aggredicur. Simul & huius alter caudàapprehen- ' dcnsjipfutm irahit,& fecundurn tertius,& hune ipfum q uartas:h oc idem vfa; ad roftrem Hqurextraaquam con. fiflit, faciunt. Átq; ad hunc modum extracto in aridum boue, lüpiexplentur& fatiantur. QuódfíivitulusBouis: - alicubi aberrárit;infidiantes]upt cutn inaadunt& narius correptum trahunt. Renicitur ille, atqueita fummis . vtrinq; viribus ccrtatur,dum h! attrahendo vincerejille In&ando effugere conatur. Tandem veró la pitantope- rerenitentem,fubitó remittunt;vnde fit vt prz nimioin contrarium nifa vit.luscertaturiquem mox nuaden- tcslupi ventre laniato vorant. Haétenus Aclisn. ApoliinisLyci] tem plum Argisa Danao conditum cft, delato D ciimperio propteromen lupi qui taurum armenti ducéante masia proftrauetat, Lupi natüraimmanes & cru-- delesideo exiftimandi funt,q aódinter fe vorant,ad hunc modum mutuas fibi molien tes ipfidias:cos nim ferüg primóin orbem cireumági , dcinde excurrere, cum ex vertigine correndi & caligine corum aliquis lapfus fit " à | ] MN 2o DeLup. D. Li. 1 | ózt um humi ftratum cateri omnes fa&o impetu ipfum laniant.Hoc quidem facetefolent,cum venationis faculta - te deficiuntur:Ita enim prz fame omnia nugas putánt;quemadmodum fzelerati homines nihil non pra pecunia "praeclare contemnunt, Aelianus. T'arandusinprimis hoftes habet; lupam,gularem,&c. Obfcurus, In Tartarià LE aquile quadam cieuratz adeó funt audaces,vt non dubitent magno impetuin lupos infilire, eosq; in tantüm di- !mezare, vtab hominibus finelabore & periculo capi poffint; Paulus Venetus. Prouerbium, Lupusaquilam fugit referamin h. | v3 | | -— Ínlaliacrediturluporüm vifus effe noxius:vocemd; homini,quem priores contemplentüt, adimere ad pr&- "fens,Plin. Italialupos habet;qui cum cateris fimilesnon fint; homo quem prius viderint, conticefcit: & antici« patus obtutu nocentis,licet clamandi votum habeat, non habet vocis minifterium,Solin, Atqui ceterffauthores - lupis impliciternon Italicis tsntum hoc adfcribunt, vt Solinus videri poffit non rccte accipere Plinij verba, tan- quam peculiares fint perTtaliam lupi hoc maleficio przditi:ego potius poft verbü,creditur;apud Plinium diftin- xcrim,hoc fenfu:In alia quoq; (qua fu perftitiofis alioqui aut falfis perfuafionibus minusobnoxia fit) credi; vi- |! fum luporum effe noxium:non autem,luporum in Italia vifum eife noxium. Homo quem lupus prior viderit, vt Plato refert,obmutefcit,& grauem virium iacturá facit, uellius: fin lupusab homine prius£uerit vifus; ipfe de- bilior redditur.vtaliusquidam addit tanquam fimiliter ex Politia Platonis. Ruflici dicunt hominem vocem pet- dere;(i lupus eum prior viderit:vnde fubito tacenti diéitur, Lupusin fabula eft, Vincentius Bell. Videinfrain h: inter proaerbia. Lupus fi primo hominem viderit, vocem ei eripit, & eum tanquam vi&or vocis ablatz defpicit: | "fi autem fe preuifum fenferit, ferociam deponit;& currere nequit, Ambrofius. Lupusfi te prior videnstibi vocé abftulerit,folue amictum tuum, vtfermonem refoluas, Phyfiologus: fihomo folueritamictum, audaciam recu- »perat, vt fercur, Albertus. Lupus cuius prior veftigia profpexeris,tibi nocerenon poterit : fed fiille te ante notas "merit;caudz fummam partem fi habueristecum,fine metu iter conficies, Sextus. Oculum lupi erutum cum vi- [dent quadrapedes domefticz,timent& fugiunt. Etfiquod animal (m ulier,Rafis) minxerit fupra vrinam lupi ! calidam,non concipiet vnquam, Pythagoras. Anferesalupis & vulpibuscapiuntur, & ideo ab cis cuftodiends " faar,Crefcentienis. Interfeconcertantesapri.cum viderintlupos quafi confeederati fe inuant mutuo, Albert. " Caudalupifafpenízad przfepeboum, prohibet boues comedere, Albertus & Rafis." Rumpitraditur equos qui veftigialuporum fub equite fequantur;Plin. Si cafu equus lupi veftigium conculcet, torpore comprehenditur: fiitemlapi calcanceum equiquadrigam trahentes conculcent,üiftentur tan quam ij cum quadriga conglaciaffent; G.lltasex Aeliano:Videin Equo D. lov B aote uv bv» au eAUcerADxES Kos dliDaoy ZU o c Quay TTE &pEQet, Phi- - Jes. Mulierem quz abortain fecerit fignifigantes Aegyptij,equam fcribüt qua lupum prefferit: equa enim abor- D tit,non modo i lupum caleauerit;fed etiam fiipfius veftigia attigerit, Orus.. Si calcauerit zofach;id eftequus, ves | fügium dorim,;id eft vrfi (lege decb;id eft lupi) acciditftupor eius pedibus, Aefcul. Equus à lupe fauciatus, bo- mus euadetac velox, Zoroaílresin Geoponicis: Videin Equo Binterccleres. Lupus fugit ac timet hericiutiis | Aefcul,& lorath. Leopardusdefideraturàlupis cum olfaciunt ipfum, & fequuntur eum fed lupus vnus nó po- |. teitleopardum vincere,plures fimul vincunt: & fi veró velociffime fugiat, tamen viricitürin curfu Àutcenna. A lupis océiflarum ouium pelles,ac vellera, & facta ex his vellis; lon ge quàm c&tera aptiora funtad pediculos procreandos;Ariftot. Pilos habentium afinum tantum immunem pediculis eredunt,& oues. Gignuntur auteri | ex veftisgenere;precipuelaniciointeremptarum àlu pisouium,Plin. Ouesáàlupoadefz fuáuiorem habent cat- | nem,verum lana pedunculosgenerat,Zoroaftresin Geopon 15. Xorova AG in dineas ^oxoura Qs, Xavaov rede Lr Bars pabapuos tarevdueite. lloiéi 8 &Üluz wvao quove 2« C Qexlus. Vac uove cirea réis Su a Acn) 7i xaplig, Philes. Veftimen- o tum delahaanimalis, quod lupus comederit, fa&um , fempet eft pediculofum, Albertus. Si quisinduat pellem | ouisàlupoiugalate,fcabie & pruritu veheméte continuó afficitur, Pythagor. Ouira pellisà lupolacerata mó- "et pruritum,Cardanus. Curouesàlupts dilaniatz , carnem quidemfuauiorem lanam Veró tabidà flaccidam 4i ps«& pediculofam habeant;caufam inquirit Plutarchus in Sympoliacis z.9.quem locüm;quoniàa isliher adhue con- |! erfus Lat né nó reperitur, meis verbistranflatum apponam Caro igitur ouis à lupoadefz, dulcior fieri videtur, | quàd lupus fuo morfa carné flaccidam teneramQ;( «spo» )reddat:elt enim fpirituslupiadeó calidus atq; igneus, vt offa etiam duriffimain ventriculo fuo tabcfaciat & liquet: atq; hanc ob caufam facilius etiam putrefcere qud (8 lupis tacta fuerint. Quod veró ad pediculorumin lanis procreationemsconij ciat aliquis non tam ab. cis genera ri pediculos quàm elici;perinfitam ipfis quandam caliditatem aut exafperandz diueliendzque cutis facultatem? '"neffe (dylveSw lego 5yp4vecDoy) autem yim lanis huiufmodi totofcilicet pecudis corpore àlupi morfu fpirituques o ad faperficiem víq; & pilosalterato. Atqui varijs modisanimalia que iugulantur (nimirum propter diuerfos iü- ' gularionis modos) afficijargumento funt venatores& coqui, (autlanij;) horum enim aliquosfcimus vnico i&tü | animalia proffrauiffesita vt16ta (vefiswslego aivrfpiz)) ftatim 1m motaiacerentialios vero vix multis tandé icti» V busconfeciffe, Et quod magis mireris,aliquos ex vulnere ferri talem in animanteiugulata vim reliquiffe,vt mos |. putrefceret.& neq; vno dieintegraduraret.alios veró nó tatdius illis interemiffe;fed nullam ini carnibüs iugula- / torum huiufmodi qualitatem relictam, & aliquandiu eas permanfiffe. Porró quód vis quedam cüiugulantut aut E moriütirr animalia;ad pelles etiam, pilosi; & vnguespertingat,ne Homerü quidem latuit;qui de pellibus & loris | fcribens,his verbis vtiturjuas Bose iQuormatroio:hoc ett,lorü bouis per vim occifi. Validiorenim & tenacior pellis "illorü eftanimali&,quz non morboaut fenectute,fed iugulata obierint. Contrà quz morfa animaliü intereunt, ! illisvngues nigcefcüt,defluunt pili; & pelles marcida laccidae fiüc,Hueufq; Plutarchus. Si pellé onislupinz ad- ponas;defluet(abradetur)lana ouillx.Pythagoras. Aquila S fi vcl vnaatfertnis pluribus coniügatür , córi- 2 fumet eas:& hocfum expertusin pennisaliari:& forte ficailiter fit etiaminalijsharü auium penuis. Klem fieri | dicitur inter pilos lupi & lanam ouis;fed hoc non fum expertus, Albert. $i cx lupina pelle confeceristympanüm, ? idinter cztera pulfatum;folü tefonabic flentibus cxteris vtciq; priusfonoris, Oppianusimox addens, Kai Qd/« ! aluo 3 dic Qilpdloov Auer Gite: Vnde tympanailla quibus fonus adimiturlupini tympari pulfu , ouilla ptéclpue - intelligimus, Lympanum magni fatum ex corio lupi, & pulfatum (in'exercitu, Ralis) facitereparealiatympa- ^na, Albert, Tympanadecorijsluporum pulfatajinfurdant (alia tympana)apud audientes, Rafis & Albertus: fed apud hüc mutilus eftlocus. Odiü interlupum & oues.omnibus corü membris inhzret: ita quod chordzde inte- " flinisouium c& chordis de inteftinis lupi fatis permixtz,nonfo nant, Albertus & Rafis citans Ariftotelem, apiid quem ego nihil talereperig. Sitendatur chordade inteftinis lupi cü ouium chordis, riumpit eas, & aufert omine 9 temperamentüab eis.Pythagoras. Coriülconis fi ceniungatur corio]upi, depilatipfum, & fimiliteralia coria; E C PN | ". Hhh $4 Rafía A Y Ty , feillas) fi calcaueritzebeth;id eftlupus;grauatur crus eius, Aefeula. Lupus conta&u fcilla conuellitur, (torpor U* , X4 1 L *. , "Let pl -— * N "^| X . * | : * Li * cipitur, Gilliusde leone hoc fcrib&s,nefcio quàm ré&té: ) vnde etiam vulpes propterluposlatebris fuis fcillas ap "Sub cratein medioalligaturftanga (pertica)longior crate &rotanda.In medio ponitur vin&tusanfer vel agnus | n n À eu. TEM CIR e E P - H i 7 : Y ^. luposcapiunt macbinz cuiufdá dolo;trabibusautflipitibusarborü quodam modo inter fe cófartis annexad; fu. » niefca,quam cum attingitlupus obruitur,fimiliter vt murcsin domibus maiores opprimifolent, Lu pustrans«. j ' mam) deferentes pellesluporü,quos aiebant feoccidiffe puluere quodà folo ex herba quam cardum varium aps | $42 ! o5 De Quadrupedibus.- 2 CM MA Rafis & Albertus. Cornix Quxincideritin comefze àluporcliquias carnis; rioritur, Áclianiis &Dhiles. Lion Kcillz bulbos contingens, refolutus fatifcit, Ruel. xcbhue? Q2 aic db umen A i e As Os Philes. Cepas agrefles (id eft. ponunt.Zoroaftresin Geopon.1s. "Turtur (vulpes potius,vt iam retuli)in nido fuc ponit folia fquillz;nelupus? pulloseiusincurfet, Ambrofius. Leonem dicunt gallum album & mure fugere, lupum fquillam, Rafis. Pytho- cbaristibicen,cum ad tibiam magna contentioneincitatos numeros caneret, luporum impetum repreffifie ferZo tur, Aclianus. Audionoftra memoriain fylua propeBatileam virum quendam cum tympanotran fijfle:qui cum fequenttm lupum lapidibusimpetens nihil proficeret; & fortuito laberetur in viatympanointerim quod geflaz 7 bat refonante,lupum exterritum fugere animaduertit: itaq; cympano mox vcheméter pulfato feram quàm lone? giffimée fugientem abegit. Vrfos quidem tympani fonum fugerenoftriaffirmant.Horatiusin fylua cantandolu-? pu m fugauit, vtipfe defeteftatur Carminum 1.22. his verfibus: ANLang, me [lta lepus in Sabena, -— Dummeam cato Lalagen;c? vltrá 3 T erminvm curis oagor expeddtss Fnit intrmem. b QQ ualeportentutm neq, militaris . Dautia ( Apulia) ze latzs alitefenletie, — . AN ét Inba tel/us generatyleonnm e" trida nutrix. * Homineim pericula ex occultoimminentiatimentem demonfltraturi Aegyptij,lupum ac lapidem pingünt: hie enim neq; à fetrofibtneqs à virga, fed àlapide duntaxat timet. Nimirum fi quisin eum lapidem coniecerit, de; repente confternatum.& vbicung;lapisei vulnus inflixerit;ibi fuccrefcere folent pullulareá; vermes, Orus.. Luz? pusignem metuitfimiliter vtlco: quamobrem qui per hyemem & inter niues iter facientesà lupisfibi metuun duos filices intra veftes (vt calidi permaneant) fecum geflant:& ficubi lupusfe obtulerit;collifisillis ignem excu. tiunt; Lupus veró feintillisemicantibusita terretur , vt accedere vtcunq; famelicus&hominem edere minime aufit, Micbael Herus, Audio ctiam fonitu éferro gladij pereuffi,Jupos fugori. Siquem lupusinfidiofus paulatim fequitur, fubfiftens fign& aliquod medi& ponatinter fe & lupum videnteillo: fic enim illaqueationis metu fübtis |] flet, Albertus & Phyfiologus.Sunt qui mihiaffirmarint, lupum in viaad hominem nó acceffurüm.fi virgam, aut; : quiduis aliud poftfetraxerit:nam viatorem quendá apparentelupo; cum nihil aliud ad manáü effet, peram fafcijs ^ cruralibusalligatam poft fetraxiffe,& abijffeillafum. $1 quis corpus fuum illinatfeuo de renibus leonis, vel iuf dem fimo; abflerrebitlupos, Aefculap. Lupuscuius prior veftigia profpexeris.tibinocere nen poterit : fed fi ille teantenotáuerit;candz fummam partem ft habueristecum, (ine metu iter conficies,Sextus, E Draconislegem fuiffe rcperio,vt quilupum occiderit;talentum accipiatiqui luputn vetulü,duo. Lycoctonos? Apollo appellatus, hoc eft lupicida (inquit Gyraldus) exlege Athenislata;qua cauebatur, vt qui in Attica lupi | catulumoccideret;talento donaretur:quilupum ipfum,duobus: quod Ariftophanisinterpres fcribit ; ( & ex co. Varifiusiti Avxov.) Meminit Sophoclesin Ele&ra & Hefych. &ezzpsSa yog i càov 96 pud oY Yjwedcy Axov; Chorus) in Auibus Ariftophanis. Vbiinterpres,Lex erat olim in Attica juxoxTove,id eftlapos óccidere;&c. vnde & Apol-: linem Auxeov & Avxexivovappellit. Plurade his& fimilibus cognominibus Apollinisdicamin h. Quilupüapud Athenienfes occidit, éyega amd cz axe9; piu, Exymologusin Honiof. Solon eum qui attuliffer lupum quinque. drachmas iuffitacciperezupam autem,tantummodó vnam: vt Phalereus Demetrius tradit: illud bouis pretium, j hocouiseffe ftatuens,Plutarchusin eius vita. Vetuíta eftautem confuetudo Athenienfibus bellum cum lupisge- - rere,Jbidem, Vulpes & lupi (inquit Crefcentienfíis 10.32. )capiuntur quada taiolaferrea; que circa f? multos ha- betrampionesacutos: & ipfi habent circa feannulum propeíe vbiannexi volu untur, ad quéannecliturfruftum ji carnis,omniaq; occultata prater carné, in terra firmata iacent. Cum auté lupus carnem dentibus captam eleuat; ^ annulus eleuat rampiones circa caput & collum lupi, qui cü fortius trahit & recedere nititur, fortius ftringitur& | tenetur. Fiunt & alie càiolz, quibusin pedibustiue cruribus; qualibet omnino befliz capi poffunt, quz occul- | tanturinitineribus quibus vtuntur, quarum figuraaut forma non nifi oculata fide intelligi potcft: quamobrem lectorem ad harum rerum artificesremittimus, Hac Crefcentienfis.Scoppa caffidem genus retis interpretaturs 9j Italicétagliolam. Harpago,lorampino;lincino;id eftvncus.Idem, T'as aye Asta, id cft laqueus vel pedica: 1 pro lupis capiendis, Helychius& Varin. Haufepied Galli vocantinfirumentum quo capiunturlupi , vulpes & | meles. Capiturinserdum lupuslaqueo factoarte paftoris;cui vtptimut caput impofuerit vel pedem;detinetur, Blondus. Ferz,& precipue lupi,foucis hocm odo capiuntur.Effoditurlata foucainftarampli putej,& profunda gl ne pàtcat exitussoperitur autem crate (cratis, ez? bwrd) rotunda, que non totam foueam fed fere totam operiat. & paleisoperitur vniuerfuslocus. Tumlupusanferemautagnum arrepturus; infoucam cadit cum crate fubito | | reuoluta,Pet.Crefcen.10.33. Et mox in eodé capitealiud fouee genus defcribit;pro lupis, vulpibus,leporibns;&c. » Cratesqua tegitur foueanon debet effe tam valida,vt hominem vel lupum fu ftinere poffit: fedan feré tantum vel jJ agnum alligatum,ftue viuum,fiue mortuum,cum gramine quo infternitur. Sic lupusad przdà veniens, vnicnm 3 eratein foueam cadit.Suntqui eaarte cratem componant,vt lu po delapfoipfa rurfas vnà cü efea erigatur, vt plata? u fesetiam lupiautalieferze quandoq; capiantur.Oportet aüté foueas huiufmodi fieriin terra folida hirmad;:autfi ^ talis non fit,fouezlatera lignelstabulis muniantur, ne ferz pedibus fodiendo exitum (ibi faciant , Innominatus. - » Conftat luparios (id cfl venatoreslu por&)carnibustin&iis venenolupos necare,Serniusin Georg. Sed de vene- 4 nolu pario,aconito inquam & fimilibus,dicáin a.itemde venenatis medicamétis compofitis.Rbatiin montibus glutit carnesferé fine commanfu:quamobrem complures hamosin boliscarnium concifisabfcondüt: hos lusis. exponunt;quibus illi deuoratis moriuntur, Albert. Vidimus quofdá rufticos (inquit Blondus) per vrbem (Ro-..| pellabant:& codé muresnecaríaffirmabant. Eftautéidem hiccardnusquo canes necari diximus. Videin Cane cap.2. Apocynon lupos, vulpes,& pantheras interimit,Diofcorides quadrupedes omncs Plinius: dehoeq uoquer j multisezi in Cane c. Sicyone Apollinis Lyczitem plum eft,inquit Paufanias in Corinthiaeis : nam cum lupi j; greges ouium ita fubinde graffarentur, vt nullá ciues ex eis fru&um capere poffent:deus,quocung; Haas moda ; Ee elocutus; IE DelLsp. E.F. Lo. | 642. - éloeütusjoraculó mófuit,vt vbi aridum lignum iaceret, corticem eius dettá&tum vnà cütmearnibus feris propo- —nerenttquo corticelupiguftato,flatim perierunt. Acid quidem lignum in Lycei templo fitum fuit,fed quod ar- — boris genus effetid neq; Sicyoniorum facerdotes,quorum talia explicare munus eftnouerunt,H»cille.Perpau- | €z quidem arbores venenofz reperiuntur: herbe veró complures: & fane in prafentia pratertaxum inter arbo- L-res(quauquam fraxini etiam ramenta &iuniperiin potu quidam veneni vim habere fcribunt:& aliqui hodiehu- - ius quoq; corticem luxuri& radici admifcentin globulos, quibus deiotatis lupi moriuntur, vt dicam ifi aconito P anfraina.)Jacinterarbuftaeuonymum & rhododaphnen;nulla noftriorbis venenofa mihi in menté venjt.Huius " rei caufam,fi quis inquirat; in füccum quo plantz aluntur reiecerim : ná ille fibonusacbene temperatus fit, altas ' magnasq; ftirpesalere pot eft:fin praua qualitateaut venenofa imbutus,non potefiarbores przfertim quz & co- ;piolo & folido alimento egent:féd hoc scgéaryac.: blemmi (inquit Diophanes in Geoponieis 18.14. lcgo Blenni) " funt mariti quidá pifcicult,quos nonnulli lycos,id eft lupos appellant. His lupos terreftres huncin modü venan- enr. Vbi viuos huiufmodi pifces plurimos expifcatus fueris, eos in pila mortarióue probecontundito. Poftea ve- 'to,in monte,in quo diuerfantur lu pimagnam prunam extruens;flante fcilicet vento;portioné aliquam de didis pifciculis igniinijeito:cruorem pretereaatq; ouillas carnes minutim fciffas,cü pifcibus comminutis cófundens, - relinquensq; difcedito. Quippeigneipfo (rogo,? zve5:) grau&odorem xdéte, lupiregionis incole omnescon- "gregabuntur. Poftea autem carnibus,aut etiam folo nidore fruentes; vertigine capti obdormient: quotempore tu ceu flupidos actorpentes eos reperiens,iugulato. Pifces quidam nigri venenati in Armenia reperiuntur: borü farinamin ouiumaut caprarum difciffum latusabdunt, eamq; efcam ad feras alliciendas obijciunt : ae cum eiuf- modi quippiam pardalis,leo;]upusguftarint;continno moriuntur, Aelianus. Quomodolupi & vulpes allician- 'turàvenatorecatum mortuum poft fe trahente (noftri vocant es feirze ) dixi in Cato s. Sed & alium hie modum "adícribam ex libro quoda Germanico manu fcripto. Fclem detracta pelle exenteratam in furno torrebis, & mo- / dico melleinunges:tum ranunculos caudatos ( re/sboepf) fuper pruna vftos conteres,& feli infperges: fic paratam | felem pofttetrahesinter contigua fylutsarbufta, vel vbicunq; luposaut vulpes verfari fciueris. Sicalle&as &ap-- - parentesiam propiusferas alter venationis comes fagittaaut bombarda fertet. |. Teucri & My& I hraces qui Afiam incolunt; verutaadlupos conficiendosaptageftabant; Herodotus. Lupi ' vulnerati; gregiluporum fe non immifcent: quiaoccidcrenturab eis timentibus deprehendi à ngaineipforum: quamobrem foli euntes vulnerati; fanguinem fuum lambuntne deprehendátur:quodipfe expertus fum; Alber- tus. Canibus capiuntur apri ac lupi;fed auxilio venatorum: nam raró foli ad cos przfuméüt accedere; nifi (int ma- | tini forti(fimi & audaces;Petrus Crefcentien(s. A canibus veró com prehenduntür, quialupus verfutior/& fa- p gacior cane eft; Blondus. Canes quidam grandiores Gallis ceruarij dicuntur;quod ceruestantum venentur: hos | etiam fub nomineleporariorum comprehendác, vt & fuarioslupariosq;.quietiam apripetz &lüpipetz dici pof- | dent, Budzus. In Anglia preftantiffimos canes luparios haberiaudio. Lupus non admodá proculà canibus fugit, | nifi Moloffi & maftini vrecant. Millus,collare canum venaticorum; fa&um ex corio, confix umá; claueis ferreis | eminentibusadaerfum impetum luporum; Feftus. Lupi;inquiz Blondus;funeisretibus funt decipiendi:quoniz | "omnisaliavenatio;preter eam quz retibus hit vana eftin lupo. Parétur itaq; retia valida ac diftenfa,vt videbitur: | nam queteníà magisfuerint,có vtiliora erunt: debentautem extenífa alligariarboribus; vel alijs retinaculisarte 'fa&tis;dummodo forti nexu contineantur. Plerifu; etiam partibus diligenter pretegentur ramofis frondibus, ne | lupiadeuntes ftatim intelligant infidias. Przterca vtrinq; iuxta retia Bent quxdam attegiz ex ramis fyluarü,fimi- | lestectisautlatibulisferarum, inquibusÍatitentinfidiatorescá acutis haftilibus, vtluposretibusintricatos fta- 9 tim corficiant:quod nifiillicofecerint,vtincidére primum;liberabunt feà retibuslupiac diffugient. Quamob- | rem illi curabunt vt & celeriter & fortiter ventrem &tergoraluporum verutis & iaculis perfodiant.Porró maxi- ma pars venantium, cum caBibus cireundabitlocain quibuslüpi latitant: & operam dabit vt canes fiuelatrando "xanrum loris detenti;fiue induftria agitatione,]uposita cohibeauntnerctrerfüm euadant.. Hoc etiam obferuan- | dum;vtcum longe diflant à retibuslupi lentiusagitétur: propinquiores veró magno cum impetu & clamore ve- | nantium & canum;qui omnesturm dimittédi funt; impellantur: fic enim plerig;lupidecipiuntur,EHIzc Blondus. | Lupi& vulpesretia dentibus difcerpunt, vrfi non item,Plutarchusin cau(is natural.28. '! "Belüibuslupinis petentes &nobilesinduuntur:patantur aute fic vt pars hirfuta foras fpeGtet:nudaintrorfum, | nec viloquidem panno illa induci folet, Corio Iapino, inquit Blondus, veftiütur nonnulliad itinera & venatio- | nes:hacenim feinte&osnon igsbribus,non geluaut ventisledi poffe intelligunt. Ko3. pellis lupina;aut potius P. pileus (2€2xeQoAca) ex lupi velictidis. id eft muftefoe rufticazpelle, Varin.. Plurimum diffundetur & ampliabi« | turfemen; ficribrum ex lupina pellefa&tum faerit, habens foramina triginta ea magnitudine; vt digitus tranf- | mittiqueat,in Geoponicis. : TRU | | —^ Adefertislocisad habitata tefugientes lupi; tempeflatis acerbitatem fe horrereoftendunt, Aclianus. Xeudva, | Aid efttempeftatem fignificatlüpus, cum folitaritisvadit & diutius vlulat: aur cum parum curansaratores& frigo- xe coactus ad rura accedit vt propius hominescalidiorelocó verfetur,la oi AG» Zur) ex (hoc efl vt ibi cubet, » vel vt illic infidiecur. tanquam future mutationis prefcius,& incladendorum propter eum pecornm,tempeftiue "fibi de preda profpe&urus;Scholiaftes. ) hoc cum fit; tertio poft dietempeftatem expe&a, Aratus. Martius ipfe lupisvillarum proxima oberrans; Affe&ansd; locos hominum; le&umque larem; Sponte petens, craffo con- urgere nubila ceelo Premonet, Auienus. | | X , ^e Lupiearo, vtfylueftrium omnium ferarum'qus rapaces & carninorz funt; aptid honeflos hominesin cibum non admittitur. Audio tamen in ItaliaabInfubribus!uposquandoq; edi. Caro lupi cft frigida feetida,ficca;craf- fa, Rafis & Albertus:frigidior carne canis, Albertus., Caro lapor& ( vel, ve Bellunenfis transfert, quorumuis ani- ymalium rapacium) mala eft, Auicenma. Et rurfus, Carnes luporum & habentium rofltra & vngues (Bellunenfis Wegir, Carnesanimalium rapacium,& auium rapacium habentium roftra & vngucs rapaces, aduncas) conferunt joculis&confirmanteos. Laudantaliquicarnesluporum (animalium rapacium . Dellunen(is ) tanquam vti- ftomacho frigido, humido; & debili; Anicenna. Et mox , Carnem luporum & habentium (Bcllunenfis le- tanimalium rapacium,& auium habentium;&c.) roftra& vngues (aduncos )abhorretftomachus. Et paul 'oftea(dem carnes laudat ad hzmorrhoides. Rapacium omnium carnes declinant ad ficcitatem , quz bilim Itram in corporibus generat: peffimz autem funt luping & caninz,corrumpuntque humores & animum; Rafs: x hw C» | Ehh 4 fortafíis - Uu ""» | De Ouadrupedibur. | Fortaffisautem animum (nifi deprauata fittranflatio )ah eis corrümpi fcribit;quia melancholiam & prauas ima ginationesgenerant,vt de bouina etiam & fimilibus Arabes Ícribunt.Caro lupi trita;cum modico piperis & cum anelledefpumato confecta.affc&ui colico medetur, Rafis & Albert. Aliaquzdam de remedijs lupinz carnis, vide: inc. DeRomulo&Remo;item Lycafto & Parrhafio;quos la&elupino nutritosferunt,dicam in u.d. ^ Adpodagras magnificant vulpem decoGam viuam,donec offa tantü reflent:Iupümue viuum oleo cerati mo2 doinco&tum,Plin. Delupi przdajid eft dercliquijs veruecis;aut caprz;autcuiuflibet animantis,quam comede-. rit,carnem vel pellem;velos,eollige & ferua: & quando aliquis iecur doluerit, inde eum tange, continuó fanabis tur, Marcell. Pellis lupi (lupiculi, aliàs lupufculi) b geftetur ab eoquem canis rabidus momordit, non incidetimn mctü aqua, Hali. Sicoriolupi conftringatur venter laborantis colica:& fi eger [epius ipfi corio infideat;prodefl. Rafis & Albert.Si cortum(ftercus,Rafis) lupiad coxam colici fufpendatur, alligatum filolanz quam lupus mo- mordit opitulatur, Albertus:ego de excreméto potiusacceperim: Videinfra. Lupiaut vulpiscorium fi quis cla- boret,& calceos geftet; pedes non dolebit, Galenus Euporift.s.248. Pellis luporum nouiter excoriatorum, ma- xime cum actuali fua caliditateinueluendo membrü fpaímatum;profunt, Marcus Gatinaria. Sanguis lupi per- mixtuscumoleo (nucum;Rafis) medetur furditati, Alber. Sanguis & fimus lupi, iuuant in colicoaffectu, Ob- fcurus. Sanguish irci,vulpis,aut lupi calidus contra calculum potus valet. VideSyluij practicam cap. contra cal- calum. Lupicarnem conditam & decoctam qui ederit, àdzmonibus vel ymbris quz per phantafmata apparét,, nohntantum inquictabitur, Sext. Lupicarococtain cibo fumpta, phantafiicos fanat, Aefculapius.. Carneslupi, ediffc parituris prodeflzaut fi incipientibus parturire fit iuxtaqui ederitjadeó, vt etiam cotra illatas noxias valeat, - Eundem füperuenire,perniciofum eft,Plin. Plura de remedijs ex carne lupiin cibisfumpta vide in precedenti | capite. Adepslupinon minoré efficaciam habet quàm caninus, Sext .& Acícul. Adeps elupisillitusiin his qua ruimpereopus eft; plurimum proficit, Plin. Lupin um adipem recentiores quidam cum czteris medicamétis ate; ticulaiijsad vnguenta mifcent. Aliquiaddunt etià vnguentis ad paralyfin. Tilitus vuluas mollit; Plin. Eodé fri- carioculoscontralippitudines przcipiunt,Idem. Adepsadib (id eftlupi;fed Bellnnenfis legit aldub, id eft vrfi) | fabtilis eft; Auicenna. Caputlupifupponito fub puluino,& dormictzger,Sextus. Ad dentes mobiles magnum | remedium eft ia luporum capitis cinere;Dlin. Febresquz certo dicrum numero redeunt, oculuslupi dexter fal». ius adalligatusq;,.fi credimus mzgis,arcet;Plin. Oculus dexter lu pi alligatus,febres difcutit,Sextns. Confricatus | (safricatus) & ilituslupt oc ulus,glaucomata extenuat, & tollit fligma, & liniturfiante punctü (forte, pun&us, | neinpelupioculus) fuerit: Vteris autem dextro lupi oculo.fi hominis dexter laborat-finiftro;f finifler, Sextus, ; Lupi dexter caninusdens 1n magnis habetur operibus;Plin. Hominem qui Lunam fenferit (Iunaticum) canini | dentcsadib,id eft lupi,cur&t Pythagoras. Denslupigingiuasin fantum extenuat,quó dentes leuius proueniant; ; Plóndus.Ftalibi,Infantum gingiue canis denteconteruntur, (leniter perfricantur:) fed citius eis euocátur den- tes ^nfri&to) dentelupino, Linguamlupiquidam contracomitialem morbum edereiubét. Qui perlupi gut- 1 tir(arteriam vocalem) biberitin fynanche;certiffima falute euadit,Ioan.Agricola:qui fehoc experimentumab | cgregio Auguftano medico Adolpho Occone accepilfe fcribit. Guttur lupinum,fi ex eo bibatur,aduerfus parae. lv.nvalet,Colinus. Pulmolupicoctus & ficcatus,& trituscum pipere, ex la&e bubulo potus; vtilis cftanhelo- fi, Rofis& Albertus cirantes Galenum : apud quem ego nihil huiufmodilegere memini : pulmoniautem vulpis ; tum ipfe tum 25] hanc faeultaterbadfcribunt. Lupi cor ft aridum reponatur,perquam odoratü fieri dicitur, Al- bertus& Scriptor de nat.rerum, Si crematum tritumq; bibatur; epilepticum iuuat: dummodoàlibidine purum | deinceps fe conferuet,Scriptor de nat.rerum, Inlibro quodam manufcripto Germanicé.medicamentü aduerfus 4 comirialem huiufmodi reperio: Vifci quercini vnciam vnam,vifci de piro vnc.femis: mucronum de cornu cerui | fcobis drachmas duas,cordislupinidrach mam ,permifce,vt fiat medicamentum arid um,quo in diluculo femper / vtaturipraftantius erit ftaddas Ícobem de occipitio cranei humani. Hepar lupiad remediorum vfum non aliter | uàm pulmo vulpisprzparari & reponi dcbet,co modoquemin Vulpeexplicabo. Heparlupi,epileptico cófert: | Lupzveró epileptica, Arnoldusin Antidotis.Heparlupiad hepatis affectusquofdam vino albo optimo lauatur, inípergitur puluere tenuiffimo fantali flaui; ficcatur;abfynthio in fcutellainuoluitur,octauo quoq; die mutátur | abfynthium;reponiturloco ftcco,Syluius. Heparlupi in medicamentum ex eupatorio hepaticum fzpe indidi, - ncc tamen effectum preftantiorem,qui mentionequidem dignus fitquàm in eodem medicamento (ine lupi he-/ pate parato;deprch endi, Galenuslib.ix.de fimpl. Idemtam elib.8. decompof.pharm.fec. locos)hepar lupi hepa- d ticostota fübflantiaiuuare (non fecundum vnam aut alterá qualitatem) abunde fe expertum fcribit Et fieri fané poteíl,vt cum diuerfistemporibushacà Galeno fcriptafi nt;aliquid ei vno temporc innotuerit quod nonalio,vt ' 2nnotauit Aloifius Mandella epiftola 7. Dicat ctiam aliquis hepaticum ex eupatorio medicamentum per fe tam ^| infignitcr opitulari, vt ctiam cgregio altero medicamento adicdio, nihilaut parum eius viribus acceffiffe videa- | turnecobfiat tamen id per fe efficaciteragere.His & fimilibus rationibus excufari conciliarid; poffuntloci quos cixauimus Galeni:egointerim remedijstum al'js tam longé petitis parum fido.tum ad iecoris caufas lupinoieci-. »orenunquatm equidem vti velim, nifi fortecateris plurimis, inquibus & rationis & experientiz plus eft, fruftra centatis. Antidotushepaticaé nouem fpecicbus apud Nicolaum Myrepfum numero 164. recipitiecurlupi : & moxalia166 es eupatorio infctibitur, cui tamen iecur lupi non additur. Arcbigenes apud Galenum lib.6. de. compol.fec.loc. heparlapi ad oris cruftascommendat: vbi Galenushoc medicamentom probarefe poffe negat; quoniam compertum non habeat.Lupinumiecur (inquit Galenus de comp.fec.loc.8.8.) abunde experti fumus | ad hcpatisaffectus vtile:vfusautem ipfiuseft (vt cochlearum etiam quas Afclepiades ad eofdem affc&tus laudat) (i eiusexadte triti drachma vna detur cum vinoaliquo dulci, vt Therzo, Cretico: Benigna enim hac funt vi- fcerijipfum nutrire potentia & mediaiuxta calidi & frigidi oppofitionem :& ob id talia pharmaca omnibus in^ temperaturisconuenire videntur, vtquz ex fubftantiz proprietate commoditatem defe exhibent, Ceterum nonobfcuré febricitantibus,praflat ex aqua calida , aut feridis fimiltue fucco pharmacum przbere. Hxc Ga- lenus &exco Rafis, Albertus, &alij. Eadem ex Galeno defcripfit Aetius 10.3, Iecur lupi (inquit) Marc«el-- Jus empiricus capite 22. quod infcribitur ad iecoris vitia) fublatum Luna decreícente infumoponitur, & cum. ficcatum cflteritur ; inde particula trita mifcetur pulueri &quis portionibus facto de fceno graco, lupino & abfynthio & cofto;ita vt ex eoqu odin fe totum permixtum fuerit , menfura cochlearis cumulati detur ad diem non febricitanti ex vino mixto, fi febricitabit,ex aqua, 1ta vt per triduum hoc medicamen iciunus accipiat t & " ARA | porrecic De Lupo.. G. ^. Lib. L | 62g porrecto brachio in dextro latere vel femihora iaceatzinde diutiffime deambulet & tardiffimé cibá fümat: & ob- "feruet vtillo triduo puriffimus & digeftiffimus fit, & frigidá non bibat, neq; falfum aliquid aut dulce máducet. Er pauló pofl, Pot'o faluberrima ad hepaticos,à Procliano medico oftenfa;Ficatü (fic ltalibodie vulgó iecur nomi- man c/ lupi integrü foljjslauci inuolues,& ita ad Solem veladignem ficcabis,& ficcatá diligenter fublatis folijsin bpuluerem rediges: qué pulucrem in vafculo nitido fcrua bis,atq; ex eo coclcaria duo, cü piperis granis dece tritis, eto mcileopttmodefpumaro quantü fufficiat,cum careenicyatbo;in potione ieiuno dabis, quam priusferro Mandenti calefacics, & diligéterin mortario permifcebis, fedenti; in lecto dabis, ita vt accepta potione cótratis enibus hora integrain dextiolatereiaceat,& poftea vel vna hora deambulet, Hec Marc. A uicen,lib.s.fumm2 1. tra&iatu 5. delcribit medicamentü ad hepatis duritiera,quod recipit opium, hyofcyamum;caftoréum, myrrham, grocum,fpicam,cordumeni, eapatorium, hepar lupi, & cornu dextrü decornibuscaprzaduftum, omniü partes gquales,excipiuntur melle &c. Alia prorfus eft compofitio paflilli de cu patorioapud A&uarium de compofitio- ne medicamentorü. Iecurlupi mifcetur fpecicbusetectuari] quod dicitur oxifemca; & prodeft ad morbos hepa- tis Rafis Galenü Ccitans:quamobrem pro oxifemca,lego de eupatorio. Gagir( Gyrgyr, Albertus) philofophus allcrit omnium animaliü hepata ad hepatis doloré prodetfejRafis. Iocineris doloresreficit lupiiecuraridum ex imulfo,Plin. Lupi iecur denarij pondereex vini dulcis fextario cxhibitü, ad iocineris vitia benefacit Galen. Eu- porift.2 38. Tuffimiecur lupi ex vino tepido fanat, Plin. $i qué tuffisintolerabilis vexat , delupiiecorearido vel fto quantü volueritcon terat,adijciatq; vini mel, & aqua tepidam, atq; indead diem cyathüm ieiunus bibat; tta »aucos dies mire fanabitur, Marcell: Ad acutum morbü lateris;iecoris quaratut fibra lupini:addecoftü,fo- nypiper.propinaex vino dilato,Seren. Pthificis medctuciecur lupi ex vino,Plin, Doloré& inflationem fto- machi fanat iecur lupi; prius aqua coctum;mox arefactum & tritum,;potionid; infperfum,;Marcell. Lupi hepar bhydropem curat;Platina Puluerem ex eoin hydrope cü vino alboin dies aliquot mane potíinter fecreta qued media reponunt nonnulli,Syluiu:, Vuluarum doloresiccurlupi (in cibo vel potu) mitigat;Plin. Adoriscru- fias hepacis lupi aridi cochlearia duo trita bihenda prabe,Galenusex Archigene. Fellupinum eandé efficaciam. et,quam caninü,Sextus & Acfculap. Fcllupi (pondere dauic. Raf. ) cà grano mo(chi mixtü,& femelin prin- io menlis femel in medio, naribusadhibità caduci;iuuat, (.onfert ei loco eledtaarij quod dicitur effc hylete,) Albert. Fel lupi c& claterio vmbilico iligatü;alnumfoluit,Plin. Felcaprinü perfe condylomatisfedis medetur, Blupinum ex vino,Plinius bene memini, Deinceftinolupinihil (pato) Veteres Ícripferunt: hodie tamen aliqui Paudantin colica. Inteftinü lupi ad colicam efficic ffimum,vino albo optimo lauatur;inflatur, ficcatür extra fur- num & puluerem,;abfynthio inuoluitur Sylui,s. Siedatur parsdevirgalupiin furnoaffa & inci(a;flatim excitat appetitum coitus, Kalis & Albert.De lupigenitalt vide nonnihilcti in vulpe. Traditantiquitas authore Plinio (fea genitalia precipuoinueniri remedio tiucluporü valptam,maftelarumQ; ac viuerrz,&c. Alex. Bencdictus, quis tefticulum dextrü Iupi (& cruentum, Raf.) cum olco milceat, & mulieri cülanaadimponendü vuluz de- erit, remoucbitab ea coeundi de(ideriü ciiamfi (cortum fucrit; Ratis & Albert.Suffimento ad epilepticosapud tic Myrepfüm,mifcentar interalia,lupivefles. Lupi excrementis circumlini (oculorum) fuffufiones prodeft; inere corum cum Attico melle inungi obfcuritates,Solin. Lupi fimus diu perfri&usad fummam lxuitatem, c. melle mixtusetiam inunctione adhibizus oculorü hypo: hyfia difcutit, & ad fummam claritudinem eos perdu- deit fuffafione ficcata, Marcell. Dentes mobiles conficmatlu poráü sapitisciais.certumd; eftin excrementiscorum. ?plerung; inueniri offa hzcadallipstaeundéeffzctum habentPlin: Illito anginz conferensoptima: Stercuslupi Laut canis album,terito in polli, mcllcq; excipiens;ülinivo, Nic. Myrepfüs. Lupinum ftercus (inquit Galenus lefimplicibusto 28.) quidam colicispotandum dabat non tantum in ip(is paroxyfmis, fed ctiam in interuallis, Miquidem phlegmonce vacarent. Quorum cgo quofdam vidi non ampliusinuadi;& qui erantinuafi,non amplius ptd grauiter paffos,fed nec poft paucü temporis. Accipiebat aute ille albidius potiusftercusquale vbi offa ederint, [Lfolét excernere. Verum illud eciá inco mirabar.quod vclappenfum cuidéicr aliquotiesiuuiffet. tag; hicftercus xapicbat quod nó d'cidiffet in terráid quod noa eratinuentu difficile. Ea enim eit luporum natura quz canü,vt. penfo altero pofteriorü crurum & mciaat & cacécin eminenti quopiá ex terra. tag; in fpinisfzpe zftate fter- lupinü reperitue & fraticibus,vepribus («Astosslego «p24:, id eftalnis) herbisq; pcerioribus, Inuenitur orróinftercoreillorü & nounihiloffium deuorati animalis: quod vteffugit comman(ioné, ita & conco&tioné: od &ipfum contundés ac conterens,bibendü prebuit colicis ac fi homo eíf-t puritatisamans,mifcebat & falis, ippiam aut piperis,aut qüippiá eiufmodi vt plurimum auté ex vinoalbo cóliitentietenuis bibendü prebebat; nrcrim veró etiá exaqua.Hocau:é (Eercorisquod patientis ingainibus lagánas Greci vocant applicandá effet, precepit fafpédi ex vinculo cófc&totx lana, fed nó qualibet: verum multó przftabat eam effe ouis àlupolaniatz, Qnod fieanóadelffetlorü tum duod cingeretinguinastumalterü quo ftercus cótineretur,parari precipicbat. Ae nosinollulam ftercoris maxime fabe magnitudine (velin ollulam cuius magnitudo erat qua maximz fabz, ali» vantulü flercoris) iniecimus, camqQ; experiundi gratia quibufdá appendimus,nec potuimus nó in irri, cü pla- imosipforü videremusadiutostceterü ad ollam duas ceü auresaffiximus,per quaslorü tranfmitti poffet. Sed noc qutdé obiter diCtü efto, fi quisinuenietur qui fic fafpentis fidé habere dignabitur.Dico auté fic, vc fubftantia itque fafpenditar,nó voces batbarz,vt quidá 'eere pratligiatorü affolent quádo & aliasexpertus fum fübftan- Bias, quain alijsaffectibus timiliter opererétuc,Hiucvía; Gal. Meminitex Galenoetii Cóflantiusin librodein- gantationc & fufpenfione,fed locus eft deprauatus item Aetius 9.3r.inter pharmacaad colicos.& Auicenna 16.3. Btract.4.cap.t4. Stereuslapicü vinoalbo & futs co&tü(potum ) vtliffimá eft colicis: & fertur f corii (ftercus Icgendü, vt etiam Rafis habet) fu percoxà colicifüfpédatur & cü filolanz lu polaniatz,ligetur. prodeffe, Albert, & Rafis. Lupiftercus,dummodo nóin terrain uentü fed fupra fufté,aut fupra aftulas, aut füpraiuncü, colligesae labis: & ci opusfuerit laboráti colicoal igibisad brachiü vel ad collum in offc; autin cupro, aut inauro clu- liciod; fufpenfum: fcd prius exipfoftercore pufitlü ignoranti exaqua calida bibendü dabis, miré celeriterd; entes, Marcell. Etruifus. Ad coli dolorérequirestimó lvpi. & offa quz ibidéinueneris contundes & pulueré lis facies, & ex aqua frigidaieiuno bibendü abis. Ad colá efficax vfu probatü: Lupiftercusintenuiffimü pul- erem tritü incrctumq; & aqua calidi cochlearij dimidio,laberanti date, Alex. Trall. Quzin excrementis lupi nueniuntoroffifiterránon attigcrint;colo medécur adaliigata brachio.Plin. Talus leporisin fimolupi Fereem f i E E — - ^. MT o - M D " * ] |uantü profit ad coli dolor£alligatus;in lepore dixi ex Marcello fed merz funt nugz, Fimus albi (albus; lapi : PER 0-23 à; : ica curar, Hali. Inteftinü "agni !upi vincit cruciatus colicos,vt & Bimuseiufde; Biond. Suffito a'inialbi pilos; 1 upi ftercus, Hippoc.liba.de morbis mulinprafcriptoquodá ad conceptü. | Lupi » 626 De Quadrupedibur, ape - | i ' , 1 2m . Lupidentesinzqualesfunt, quamobrem morfus corum vehementer obeft;Hüidorus. Lupusrabidus fuo NM fuidem periculum adfert quod canis rabidus, Albertus & Bertrutius, Eiufdem fentétiz fuit Aggregator,qui Viio- tituloremedia tum ad cants tum ad lupi morfus complectitur, Nos ea copiofe recenfüimus in uv Vulnera ex! morfulupi & vnguibusperieulofa fantzeffluitab eis fanies per ligamenta etiam & fj pongias:curantur auteri non. aliter quam canini morfus;Phyfiologustfed Ariftoteles hzc deleonefctibitjnon de lupo. À lupo rabiofo in Vn&. garia morfos cfle aliquot homines & mox quidem vifos fuiffecuratos:fed ante 40 diesomnesacerbiffimo mor bài perijffe;&in co per vrinam carunculas qualdam caniformes fummo cruciatu excreuiffe, Io. Vitus Vngarus av E sic narrabat. Audiui & de quodam rufico,quicum lupum fufte percuffiffet, aclupus vnguibus faciem eius lac E raffet vt cutem detraheret,breui quidem fanatus fuit vt nihil mali appareret,fed breui poft tempore coepit egt as tareac vlulare vtlüpus,& fic perijt vnde conijciebatur lupum illum rabiofum fuiffe. Trito allio defricto curatgpi in bouerabiofz canis vel lupi morfüs: quitamen & ipfe impofito vulneri veterefalfamento, &qué benefanatug Columella. Gentianz drachme duz é vino potzremedio funtcontra morfuscanis rabiofj & oin nium luporu 3 , (rapacium;vel morfu & vniguibus laniantium befliarum,) Auicenna, Luporum morfus beílijsinflicti ferro ca lido aduruntur, ne morfus vtiq; noxius contrahatcorruptionem,liberdenat.rerum. | — a. Lupus,quod nomen venitex Grecolycos.apud maiores communiserat generis, Feft.Lupesquidam vocas tosdicunt quafileopos:eó quod quafileoniin pedibus fitillisvirtus: vnde & quicquid pede prefferint,non viuit ldorus. Avxsc Sr Pav, id eftáluce prima appellatos quidam putant: quiahz fere maxime id tempusaptiim rapiende pecori obferuát, quod antelucanum poftno&urnam fanmié ad paftum ftabulis expellitur, Macrob. rp AUxouvo lupa, Varinusin Avxeca?ue.. Irpini appellati nomine lupi, quem irpum dicuntSamnites:eumenim ' cemfecutiagrosoccupauere,Feftgs. Kviziac, lupus, Varinus.Sed vide ne legendü fit a&9 proasxQ« name etiam.& xvauicy BC koe cUs0e exponuntur:nimirum à colore cneci feminis candidi:alij ruffam vel fubcroceum (xgoxlCovro) interpretantur;ab eiufdem fcilicct floris colore. OnitolAvugi,Helychius. Lu piapud veteres dicumtug etiam vuzase ol «uuec, id eft canes nocturni, Hefychius & Varin.. Meuteaperfylueftris, lu pus folitarius,Suid. Cye rillusapud Ofeeprophetam interpretatur afinum. Epitheta. His vbicung;authorisnomen non addetur; inte? Textoris Epitheta reperiri fciendum eft. Acres, Horatius Epod. Genus acreluporum, Virg. Georg.5. Agreílis, Appuli, Horatio. Afper,Ouid.ri.Metam. Atrox. Audaces,Gratius. Àuidus, Ouid.x. Trift, Anidus;, Verg.1i. Aem - ', Canus,Ouid.7.Metam.Carniuorus. Cautus. Celer. Cruentus;Statius s. Theb. Cupidus cruoris, Degener. Dir fus. Edax. Efuriens. Expugnator pecoris, Famefcens. Ferus. Fulu us,Ouid.it.Metam. leinnus. Immitis, Inge probus. Indomitus.Infcftans. Infeftus pecori, Hora, Epod. Ouid.z.Fafl.. Infrendens. Infatiabilis, Ouid.in Ibiggy Infidiator. Martiales.Forat.1.Car. Martius,quod veteres eum in tutela Martis effefinxerunt. Mceftus. Montanil Ouidiusepiftir. Nocturnus. Przdo. Proceri;Horat.z.Serm. Rabidi. Rabiofus.Rapaces, Horat. Epod. Rapt: dus. Raptor. Rauus, Seuus.Sarcinofus. Sanguineus. Sanguinolétus. Spumiger. Superbi, Valerius 3.Argonaut T'repidans. T iftis. Triftelupusftabulis, Vergil.s.Aeg.T'rux.. Vchemens, Horat.2.cpift. Vlulans. Vorax. Lupa epitheta. Foeda. Immanis. Inhumana;Propert.4:Elcg. Martia. Obfcoena. Olida. Kapida,Ouid.;. de Arte. Raugg Horat.3.Carm.Romulea.Spurca. l'rux. Volfca, in | 2 '-. Gr&cà. A 'ypesas Nuxs«, Athenaeus ex Anaxila. Apoc (id elt ey ewm S6 ) teu QéAiEe Avxsicy Varius ex epigramma tc. Apypivay ieAQuy TE T2AUOYNOROY Aor Bax Oppianus. AaQouis, d|uezovas Idem. | Abel DaaepliuQ E Bub BeacuQoav xaoyeo093c, Oppianus. — Kesersespuy sc; Homerus Odyff. ». KeaouAtoi, in epigrammate, Ads p&ejyos Blanorin epigrammate. MyAoQovG», Oppianus. AUXx9L dpésvpo1. T. oj*yg 01; Homer. Odyff.x. Nvxseewicy Toro gd C aigrondny GAeTroy O Ao 6 pov T Tozuile AE, (& aibs videinfra in b.) Idem. $9set, Philes. 0/119) Lycophron. Lupa pro meretrice pon itur,propterauaritiam,rapacitatem & euoQayior. Lu pula ineretricula, A puleio, A lus po facta mererricum nomina Graca ( Lyce,Lycoris,& Lycanis) infraponam interpropria. Deuortunt moi d virgini long ác lupa;id eft meretrici, Plautus Epid. Romulum & Remum aliquinon àiupa fera; fed à meretrigi nutritosajunt:qua dere Plutarchus in Romuli vita. Suntqui dicantnutricisnomen ambiguitate fabulz locut . dedifle; nam & feras & meretricescómuni vocabulo lupas vocamus: ita Faufluli vxori, proftrato paftoribus come pore,lupe cognomen effe additum;cum Laurentia anté nun cupata effet.Hiuclupari (Nonius ex Turpilio) pf Ícortari:& lupanar vel S UR pro habitatiene meretrictü:& lupanarisadiectiuum, ( Calepino;) deriuantug Tte quibus grata eft pi&a lupa (1.meretrix ) barbara mitra,Iuuen.Sat.j. Caueteyobisá pfeudoprophetis,qui ve niuntad vosin vefütu ouiü,fed intrinfecus funt lupi rapaces;zeoSev d| &e17. 91 o6, Chriftus Matth. 7. (Hars pages peculiariterluporum genus effe Oppian.docet,vt in s.retuli.) Lupirecte intelliguntur h&retici,callidi vi delicet fraude;fortesdifputatione,crudeles occifione: Vndeapoftolus ad Ephefios,Intrabüt]upi rapacesad v " Gloffain A&a. Noui quodingreffurifint poft difcefum meum lupi graucs (Baoc) in vos non parcentes greg Paulus Actorum 20. Luposferrulas vocamus manubriatas,agreftium víibusaccommodas, Ca Vtitur hacfignis ficatione alicubi Palladius:bapdfager: dicta: nimirum propter dentesingquales quales lupini funt; quibus exafpez ranturivt &lupiinfrenis, Ad dolorem capitislupinum:Suillum fimum combürito,& cinerem melli admifceto caputd rafum inungito:ac fuper brafficz Folia dato, Galenus de parabilib.3.285. Lupum appellant vlcusnó val de diffinile illi, quod fornicé vel noli metangere nominant: nifi quod non faciem,ficuti illud;fed inferiores pat tes,precipueaute ctura infeftat: celerrime depafcens;& quafi lupus famelicusproxirnas fibicarnes exedésiq iod & dubio procul degenerc eft phagedanz,à magisexufla tantum materia factum, & propterea velocius obambl lans, Manardus. Lupus quomodo differat à cancro & malo quodvocantnoli metangere;docet Cl.30.14. Get manilupum vocatitintertriginem in fedeexattritione ortam, vt equitantibus folct. Martialis ficum : Straguli fuccinéii venator fume veredi, Nam foletà nudo furgere ficus equo. Huius remedium ex fle bubulo,& carli ij chelidoniz fuccis permixtis & pro emplaftroimpofitis,in Boucfcripti. Eft& lupus inter fidera, cui flellzalf grantur nouendecim,atate Ptolemziin libra & fcorpio refides, nuncinícorpiotantum vifuntur,Rauellius. 3v Trose/ T 2vxsy Varinus: de fidere intelligo. Lupati], venatores]u perum,Seruio. Lupi vel lupati funt fi ni afperrimi, diétiàlupinisdentibus qui inzquales funt. Videin Equon.e. Mihiquidem non tam integrum alb quod freni genus afperioris videtur,quàm cuiufuis freni ferrum quod ori inferitur,lu pusautlupatum recté dic (aut certe vtroque modoaccipi.) hoc Gracieguor vocant, pro quo Camerariusapud Xenophon tcm lu os ver tcrefolet. Nicandri Scholiafteslycn effe ait ferrum habena: 77 à mei5 ouvoiz abies Helychius& V Ri. is | ! ! D 1 L^ |" 2 ! E ' X m "" - "e NL ' XT "A e ^o d p E " ] AU QUSS ^ . i4 i t x "s eM ae . LÀ E H n ^ De Lupe Hom. LÀ Long uus. 627 Noftri vocant das gebifi tali mor[um freni. Freni genus Grzcilycon nominant, Caelius: & fieri poteft, vt idem 12 ! ) id , " Je à |] 'animofi equilupos & frenum morfu quandoq; corripere &attrahere. Lupusjinftrumentumádüncum quo va fa 1 quein puteum forte cecideruntextrahunt: idem harpax Graco vocabulo & harpago- (Grace alprlyi non har- I pago) nominatur. In alioslupi (uperné ferrei inieGt, vtin periculoeffent, nefufpenfiin murum extraherentur; P Liuius 8.belli Punici. Habet Legio ferreos harpagones;quos lupos vocant, Vcgetiusz;zs. Hacinflrümenta vo- ! cantur eti onagri,corui.& manusferrex,vcin Onagro docui. Lupus, qui & canicula;ferreus harpax;quo fi quid ! inpurcun decidit rapitur & extrahitur,lfidorus. Lycos etiam,id eft; lupus vocatur fufcina, qua caro ollis eximi- |: tur:alio nominexesaryeg coat & ELaeip ecadeni enim eximere eft; Pollux, Aasepavov, qwe Avi dRcoi Qgéoroe diac quo idelychius & Varinus. Ego hewspeioy vocem corruptam effe eenfco;& &aveias legendum ex Polluceiquan- I" Varino;quaítaucie ab ve 4vc«:nam poft hzc verba feorfim fübijcite £ausdpsvacdyes. Etyrhologuseandé ori- 7 ginem facit.&interpretatur exó&G» siapud Acfchylum. Aemrazntverg s (lego 3Lauesa) s 'yniepov eft autem inftru- ! mentum habens »y«ivasid eftyncinos ie vncos;quocadin puteos delapftextrahuntur: Euripideslycon nomi- : ; nas Hefychius & Varin. Creagran &harpagem &lycon appellari fcribit Paufanias, Cz!ius. Etalibi; Sunt &in 7 belli vibus harpaga;ab Agrippa excogitatx,capietidis oblaqueandis; nauibus. Ea vcró funt cubitorum quing; ligna;ferro circumplexa,fibulasd; ab capitévtroq; prefixas continentiasvni falx ferro curnata inharet. alteri fu- 1 ncsdeflinantur plurimi , falces machinis attrahentes , vbi intendiculam inciditboftica nauis: cutintercipiendas 1 machinule przíLo & altera eft; coraca vocant;id cftcoruim. Harpagones (inquit Plinius) Anacharfis excogita- Bit primus,& manus Pericles Athenien(is: auctor nobis eft in: Virisilluftribus Nepos Cornelius: hifce vfum ex j , Romanis primum imperatorem D uillium; Hec Caelius. Lupinus, adicctiuum. Quem inaüratum in Capitolio | paruua atq la&entem huberibuslupinisinhianté fuiffe meminiftis. Cicero 1n Catil. Galealu pina;Propertius. | Aftophanesin Vefpis fycophantasappellatlupos, "Theomnefhusin Hippiatriciscap. 24. ligatura vel nodi |", quoddamgenus lupum vocat,hisverbis: T 3 4o zciely [Gpdrg art xen qoos Akai € XondéewsCen: item Abfyrtus | cap.74.quod eft de fra&turis. Auxen ias Daci veis Hefychius & Varinusivecem quidé poi3a7.eiin Lexicisnon - reperio:led fufpicor peffolum fignificare, quo obferatur & offirmaturianuapromoto; & retrato apefitar ; (eig " wgel) vel ferrüinfera mobile,quod claui retrahitur vt aperiamus,ez fup: quod Latine etiam pefluium vocant. ] "Roe peffulis fubiecta pandit fores, Apuleius.Subdita clauepeffulos reduco;Idem.Itali vulgó cadenatiti vocant, [- Calepinus, 1910 QUA ME dici patat quali paruum pedem:vel quód ne petfun detur hofti affipi folet & annectiz 0 ego Veroà figura lic dictum conijeio;qualis fcilicét pefforum (7 ess» Grxci vocant, vt Diofcorides) medicinaliü * cihnempeoblonga;(iue cylindtifine coni fpecieinifi quisa paffilo Gracorum'deriuaremalit.Obices fait peffu- — liferrei, Feftus. Aliqui peffulum Grac uoi) 8 vomtooyio veluzsomiys nominant. Kovmarijt quide Varino pa- P luseft qui in aqua dcfigitur,noftris euifobwsimren INosinftrumentum aliud ferreumrautligneum, quo depreffo ia- ." nua aperitur, & iterum delabente clauditur. à lapfu vocamus fallen, hoc etiam Latine quidam peffulum inter- pretatur, A mandale videtur & uasbaoermy dictapud Ariltophanem in A charnenfib $57» QiAmu es (Eran orlcor, 299, Aud piibes x tavrey Nort]s avoit cà gd oy oor E avo pi xhrmiat etr ei fortequod inftar peffulilinguam exer. J. fihus. Avi las (Qs un espuma eEovlawoy qon Ales Te Lean 5 pkovovs n evodag d Ueroovrac; Hefychius & Varinusin Lexico Gre- 4 lo ceuGALov5oi?) Avxoce 40v, (Forte Auye/eavneidem bis fcribatur: ) Hefychius & Varinas videntur autem hecnomin& | àrecentioribus Grecisfactaa ligula Fatinorum,qua paruum cochleare eft; à lingédo forte dicta: nam aliqui lin- | gulam dicunt;vel potius forma diminutiua à lingua;cuius fpeciem refert. .. Aviuiei; quafi lupuli, luporumcatuli, - apud Pollucem.dicantar& (cylaees communiori vocabulo, Pollux. Avziog reétus (ingularis non diminutiugfed | patronyraicz forma efb Varinusin Aaryocc Galli louuetcauk nominát. Avxze;perdo;corrumpo,lanio:inde augs- ur Anco pad iion m Aul aar atrio, Fefychius & Varinus. 'AvxaGx annus vecatur,quód Avyacec; id cfHatenter & obe ' fcuréprztereat (fic enim tempus elabitur, Hefychius ex Scholijsin Odyffez.) Vel quód dies anni continua ferie (à pergu nt,ytlupi cum laminatraijciuntferturenim illos;cumrapidus aliquisfluaius tratjeiendus eff, caudis mu- 7 tuo mordicus appreheníi tranare; (vtin p.expofui) Varinus & Suidas. AvxaC o. 0p sur Sor? 9 coy Boe Bocv ed Xue Wa nyadcc DauvewyB aei enovewds C coups Suidas. Lycobanta (meliuslycabantd) iccircoannum nominari exiftimants i39 quod ergalupum Solamorem babeat; &c. Aclianus,vtin h.dicd.Macrobiuslycábantainterpretator Xo 8 Ang It. Banvdpeiuor 3, eres oor quód Lycus; id eft Sol; tfanlitu fuo eam metiatur.. Avery aut Avzuyuerko ETomerus $07 - lem vocat, quodlucem diluculo, vcl quódlycabaata progenerct, hoc eftannam; quem conficit Sol fuo per xri, n figna Zodiaci curfu, Gyrald. AuGobcs Aw épu o (9 à Cato qo : cnt erro Do di c1 Avia e oaavo rtv x. EpY, Varin.ego AX Bac malim. AvxaGawse vocantannum quali lygabanta;tre 41/55; Bate ldera in voce Avyasoiontor pretatur ate . temowylu noctem, AvyG- tenebras;avycxovobleurum.. PEUT iy E NUR Quynves 79 g Re Teo AE sow Gia (Var inusadd;t »vyaioe) Page Avudiuov Qai Gy (fic Aves qa bgian Ave raiuylu!) I. -vtfonetlucemfolutam, (quafidilutam, non meram:) vel tempusexluce & tenebris permixtum, pertran flatio- | nem pilislupinis,quiinteriore fai parte quz cuti cotigüxefbalbicaniexteriorenigricdt, Ecymologus, Varinus I. & Euflsthiusapud Czlium.Vide ctiam infrain Lyceo Apolline inh. & faprain c.de vifülupi. Av«49osy v? a£4 ?* Bo dul) Qs (id eft matutinalux,crepu fculum,) Suidas; Euftathius quidemin Hiad.x Avxbe lucem matatin& inter- | "M pt eratur,vnde der itetur Aux quss ité vmbram vnde w£ ep Qixva dicaru£.Ilewr? rod a: DUXI Jumpioman esOpz |. pianusihinc & javymoxemnniue: quin & lupi canesnecturni vocatur. Eft igirur (inquit Varin.) «p QiAixS wi quod P. vulgo Avx2Qa« diciturjiinter noGtcm diemQ;medium.Homcerus fané amphilycen noctem vocat, qug diei propin- V. quafit,&aurorá feu diluculum precedat. Veltempusquo Soloriri & tenebras folnereincipit;,noncü ramen or« |. tusefbnecdü plenaaurora apparet: nominisratio efl, vel quod vox avyutencbrasfiguat:ivtamphilycon expona- m mustenebrofam;qu atiam philygen:& lyc óphos;quaftlygophos:velàlycea;id eth pellelu pinazcui color cinereus, ^—- nótotus niger, Hzc ille. Avin ao tac san Eds aroyiis 367) Hel. Amphilyc ey finis noclis.H'adsiar visréonver gro I Aures oh ga aree aae pivix duo lud vo Q drop Suidas ex innominato. Idé amphilycen p no&te fimpliciter; per fy- !' necdochen accipi docet. vt ia cpigrámate: Apatuue? srakrduy H'» pabjuc te ceroslul ait eos uo eta Don m appunti yz 19 Homero lliad.8. crepufculum antelucanum:cum lux adhuccrepera & dubia eft necdíi pura, Schola: Sicetiam m | i-- Mw $- & / Y H P , -3^ L [E ] ^ - ] ? conijcibab eolycofpadas eqttos potius dici;alacresieilicet & ferociores,quàm qui alupo demorfifint:folét cnim: uain Eas?» quidem fuo loco apud eofdem zeiayes exponitur; Videtur & aliud valis genus Zavoigcxiftimatutm. i 3 i 7 Ww EC , SINE S) : FX d 8^ CR Pe IS ey ^ ] : T s 7 . l . D. tam eia 2, tgupotys sapiat S ipuov iore eneve | NUN TEE AVO RU ecS 0 AUxéIymvsc S e 00 vesc uorr (Ge y usousete FAely chius & Va- - "colatino quidam interpretatur trochleam fuculis carentem;& qua folum:forame habeat. A ecc, dicions Aviete iov, 648 De Quadruptdibus. E Porphyriüs;citante Czlto,interpretatut. Prifci Grecorum (inquit Gyraldus )primam lucein, quz priecedit Sáz lisexortumyjwxlvappellauere, 3r 2 Avxs,id cftálupo: hodie quoq; lycophos dicitur:eandem & px Homeri necfemelappellauit:quin & Eatini videntur lucem à/zs deritaffe (cx Macrobio.) Quinidéipfe Homerus cari lucem;cum iam tum cernens lupus fein viam dare folet) zuquAvulu véx(s a ppellarevidetur. Theon vero amphi 3 lycen Solis exortum interpretatur. Sed & SolavxQ» cognominatur, (vtin h.referetur,) Hac ille & Sipontinusgy Lycophos Greci dicunt quod nos primum tempus lucis quafi Av 952; id eft lumen candidum, Feftus, Mugjdi- Duo.vo Avxe Qui; Hefychius & Varinus. Apparet vocem effe batbaram, finitimam noftris, zz0reen & frue, vel vtrifqs iun&is. Auxewyeyr;crepufculum qued wx dpi vxl, vocat Homerus, Pollux. Vide Avkserbic eiufdem fignifi- | cationisiinferius, Avxezo)sotyrannorum fatellites erant, corpore vegeto &animo przfigniiuuenes:vacabuli ras) tio cfl; quia pedeslupino circumtegerent corio (neaftus adureret, Suid.) aut quià in clypeis lupi geflarent infi, Y gue,Calius ex Suida. Alij fic dictos alunt quafileucopodes;id eft albis pedibus:quod fém per calceati (z2o3e3 6 voi) eflent Hefychius. Ariflophanes veró in Lyfiftrate Alcmaonidas fic nominatqui contra Hippiam tyrannum &Pififirati filios bellum gcfferunt; munito Leipfydrio fü pra Parnethem, vbi ciues aliquet eum eis colle&i (unt; - Ntfcribit Ariftotelesin Athenienfium republica;Suidas & Varinus, ! me ' Quilycantbropiafeucynanthropia morbo occupantur,inquit Aetius 6.1i.merife Februario no&tu exeuntin cunctis imitati lupos,aut canes,& víq; ad diluculum circafepulchra precipue verfantur: ita affe&tos his notis di^ gnofces:pallidi apparent; & ignaué (27po7) afpiciunt, aridis oculis , neq; lachrymantur, fpettabisin eis oculos, cauos, fcabram linguam, neq; omnino expuunt: funt & fiticulofi, tibijs ita vlceratis vt curari nequeant, propter - frequentes cafus (1mpa&tiones,) & canum morfiones: his fignis cognofces lycanthropiam cffe mclancholiz fpes: ciem,H»zcillecx Marcello:curandi rationé omitto. Plura videfuprain Cane H.c;ex Manardi epiftolis fuper hoc morbo; Qui ficafficiuntur lycanthropi vocantur;item lycaones, Czlius. Manardus morbü ipfum ycaonem noz minat:vt& Marcellus Vergiliusin Diofcoridis de ponia caputfcribens: vbi & hzc eius verba funt, Potuerunt Grzcimalum hoclycaona vocaffe ab Arcadiz rege Lycaone, qué Nafot. Metam. àIoueinlu pum obfcelera fua, mutatum finxitaut quod verifimilius eft,ex humanz mentisalienatione hanc fa&am fuiffe fabulam, &c. Omnia quidem inillo £«ré ex hocatra bilis vitio defcripta videntur, prafertimq; cum ait: T erritusi píc fugit,nactusq; fi-- lentiararis Exululat; fruftrad; loqui conatur, &c. Lycaon apud recentiores vocatur morbi genus, quo affecti, no&tuoberrant.& circa fepulchra morantur, Varin. Cognatus huic affe&usvidetur,de quo Andr. Bellunenfisy Dsnronium]leoninum (inquit) eft confufio rationis cum fa&tis malis.noxijs & iracundis : vtàleone dictum vi: deater hoc malum;quód eo detenti alios hóminesledant.& leonum inftar in cos fzuiant. ; - Aoxeiov,terribile,lupinumivt d|éopoe Avx.ciovs pellis Iupina; Suid.Hefych. Varin. Téey:e, Dorite;z8 woopoAdxenis, i S aidavid eft perfone,laruz;quód pueris fintterribiles: nam & lu pus fera terribilis eft, & Mormo fiue Gorgo, de qua dixi inter bouesferos;vbi de Catobleponte. Aviuov riga; so 8 nns ( fydusintelligo:) Avxemo (lego AUxecv,qás visalijin cadem fignificatione penultimam cireumfle&ant , quod non arridet ) vero cum diphthongo, de pelle; 2 Varinus:legoautem d|feua;non d|opo. AvxoQ?oo: equisacfilupiferos dicas, dicti fu ntin equo B.inter celeres:Item. Avkgazadectbidem. Apud Héfychium & Varinum nó recte?viozx$é: legiturin dictione EvesiSec. Autgarae ce (Au sxearadec potius) arro «a5 Ava deerat ; ela Thu aivdpiam. (lege A opas ) Hefychius. Suntetiim Veneti fiue A driaticiequi. Vide etiam paulafuperiushocin capitein lu pi freni mentione. Pzmroi $8 Quo feris s vaso; d]. pieuesav, Xxluleevavjouljoari 2 uxgametdcc zerfucvma Nicanderin TTheriacis. Hoc eft, ex cadaueribtis equorü &taue | torum putridisgenerantur vcfpe & apes, vtrzq; lycofpades, id eft afperz & fimileslupis colore : velquoniam vt | lupiimpudentes funt, przcipuevefpa:vel quoniam lupis cadáueraillavorantibué cárne nudata & rupto corio 4 euolant;vt lápifortuita generationis earum caufa vidcantur.Scholiaftes. : E den AvxoGour(G-5à 'apoadefus,Plutarcho. Avisasasor aresGavmv, laniata veladefa à lupo ouis , Grammaticiin Lexi. icisih voce AcAviapdivoa. Nuke Naso xoXeopur(Os. Helychius & Varinus. AuxsCarisg dpuusse, fyluain qualupi Vere. fantur;lidem. Avxeedio 2 Jd Ax O-, Hefych.& Varin. Áuxgerbicy mo Gr€9; 1 6:59 Avx9 Quc, id efttem pus antelucan&t; Vel matutinum,lidem. Quidam in Lexico Grzcolatinointerpretatur dolorem qui fauces infeftet, (ineauthore, Auxole Au. O06 NUketa diawavc Os temvaeias Fiefy ch.& Varin; Aurel egiuc le saic, Hefych. Austgxae cs deatuty a xAQl^ Tsgnéw(locusmihiobícurus,)Zdem. ^ MUS, AES NuXollaisti qui lupos perdit veloccidit,vt iii epigrammate; Abgpia: Avxojlbeueuc ctp ptum Tex tGuny; Suidas & Varins Eftauté epigramma Zonálib.6. fect15. Anthologij,vbi vox TeAEGAuY defiderata, ex Suida reftituctur. Axe De, - garoxytónum,lupum occidés:proparoxytonum veró,à lupo occifus, Quidatn in Lexico Gracolat. Avaéeporr Qs $ 6 plveoy G» apud Hippocharmum;Hefychius& Varin. Or e ] | Ee iS Lycophiliospro fufpecto ponitur & latente;vt eft apud Acl. Dionyfium: & Menander ita fcriptü reliquit, Aus | wo bini pU ela an A] apvoryaurid eft fufpeétee quidem conciliationes funt, Czlius& Varinus. Ave Quae tios, vsdAesVarinus. Videturfané factum hoc vocabulum exapologo huiufinodii Lupis & agnis foedusaliquande fuit, datisvtring; obfidibus, Lupi fuos catulos,oues canum cohortem dec ere. Quietis ouibusac pafcentibus, lu- puli rnatrum defiderio vlulatus edunt. Tum lupiirruentes,fidem feedus ásfolütu m clamitan t,ouesq; caníi prar . fidio deftitutas lanian t. Axa Qgav;d|evó Doov ln ioni, Hefych,& Varinus: Eft& viti propriuti, Aue Lea Ba- | 9icolor cinereus cuiufmodilü pinus eft; Euftathius lliad.s. p Ade ped Lycophthalmos gemma quatuor eft colorum , ex rutilo & fanguinco: in medionigrum candido cingitur, vt | luporum oculi;illis per omuia f milis, Plin.lib.;7. ted: LM IY s 2 1 2 RN Stirpes; Lupumfalictariu m Plinius lib.2r. nu meratinter herbas Italiz quein cibum veniunt, ead; verius ob- le&amenta quàm cihos. Medicis & harmacopolis hodie vulgà lupulus vocatur, Gallis hu pelon : Germanis Ja- pfez. Cau libüsaeuleatislongiffimisq; (inquit Ruellius) in vepribus& fsliétis feptat ; folijs vitis alba, hifpidis; & higrioribus:florecinereosac multis exilibus folliculisfquamatim compactili. Hoc frugibus admifto, Germani fuàm condiüntceruifiam:; Subit Ícanditá; falices ;&arbufts ounia cireumuoluendo fe complc&itur : nonnuf- Quam quoq; repritiuslu pusvocatur hodic/Grzci vulgobryoa vocát,àbryoriiz vtputo fimilitudine ( nam bryo- | niam quoq; Vtaudio, in Burgundiavitem luptvocant) brufeandulum Itali, quai bryonfcanfile. Hzc Ruellius. Lupuloscgoautà colorelupinoautab afperitate fic appellatos pato:afperrimi enim funt & colorem lu pi caule | & folijs imitantur, Platina, Lu pa,nomen cici vel ricintapud Diofcoridem. Lupinus vel lupinum (mafculino: genere Írequentius) genusleguminis, quid cum lupo commtüne habeat, haud fcio : circumagitur quidem A *l k 1 DIE Zo WA uu vr 6Ap "Sole, & Sol quoq; diuerfa à lupo cognomina fortitur. Thermos Greci vocatit, noftri feirboztn jvoalfcb bonen, L'avelffciferm.— Lycosflores herbzitidis diciinueulo ; quód labiorum lupifpeciem reddant, Czliusex Scholijsin T INicandrum;fi bene memini. Apad Hefychiüm & Varinum non re&te legitar a 2 isgtoca gs pto v d leucas. »Orobauche apud Díiofcoridem alio nomine etlam Av«(g» vocator, & hodieà quibufdam lupa Matthzolo tefte I Videfaprain Bouecapitetertio. Chamzlicos, verbenaca altera ,inter nomenclatnras Diafcoridis, Lycium eft E fpina pyxacantha,vel potius faccus ex contufis decoGtisq, zreo vafe radicibus élus & ramulis: huic nomeninuén- itum Ruellius coniJcit, quoniam à Lycia inueheretur, precipuaum vrbe Patard.. | Lyeantheinon ; fmilax afperas Dioícor, Lycophryx (aliàs leucophryx ) artemifia; apad eundem. — Per hyemis tempora Spartanilycophonas; Avx9Qovac, ad dormiendi vfum ftipadibus permixtos ibi fubfternebant, Seeuarmay ty enim d? UA Bosius s Gzelius, 9 Lycopetíium; de qua Galenus de fimplicibus4.17. Naper,inquit, herbam quandám confpetimus ,quam cen- tuüzio quidam ex barbarica citca Aegyptum regione compoertauerat; odore adeo graui; adeoq; inamoino , vt ne L eram laborantibus refrigerandi pollere facultateettvifa. Eftautem colore[ubflauo ; odoreramgraui quàm cie cuta: niliquód lenem quandam inftar aromatum odorisadferat gratiam, Nomen herbe ex qua (uccas bic expri- Ie ritur, lycoperfium effe dicebat, Hxc Galenus. Lycofcytalion, fefamoides magnum , Diofcorides. Lycops an- I chaíz congenet, miror quomodo abafpe&ulupino nomen tuleric. Ruelliuslingag cauis hodie valgó dicte hoe " nomen adiudicat: folia ei (inquit Plinius lib. 27. ) longiora quàmla&ucee craffioraq; , &c. Pro rhermanriade ly» !copfolon fab(titui, in Succidancis legimus. Meflenij echinopedem; lycophanon (XvxeQaror) vocitant; Hefychius 1c & Varinus: deechinopodcherbavidein Echiao (uprain H.a. Lupicor, capparis& limonium apud Diofcori- D. dem. Lupipes; (vt (cribit Ruellius;) Grecilycopoda nominant: herba eft marrabio fylucfiri fimilis, folio lupini |- pedis effigie, diffe&o, grauis odoris, caule angulofo geniculatoq; fungofaintus medulla, radice frequenti capil- - lamearo fibrata : folia trita prefentaneo remedio imponunturdiffoluto ftomacho. | Galli nenc patamlupinam, nunberbam pe&oralem, nunc manum fan&z Marie nominant, Raellius. | Hzeeft quam multiin Germania | cardiacam vocant, berzzgejperr, bertvhraut: nimirum quod cardiz (fic etiam Itomachum fiue os ventriculi veteres | nominabant) impofita medeatur. Quod veró Ruelliusait Grece lycopodem nominari, nufquam reperio spud Grecos, fed neq; apud Plinium : quare confictam ab eoad imitationem Gallice vocis Grecamconijcio. Sic& " Dodonzuslycopodion fi&o nomine vocac herbam, quam noftti pedem vr6; vulgó muftofam, &c. Tragus me- ] / odoris infignis grauitas, leuiter tamen aromatica, & ni fallor etiam color conueniat; prefertia maturo iam fe: ? mine przgnantis herba : leaart autem elus vfaarticulorum dolores facile crediderim, cum egregie difcütiat; á mediocriter calefaciateuocetq; in vaporem refolatos crafos humores, & c.nam quod Galenus vefrigerare putat, [ non pro certo affetit, fed vulgi refert opinionem , qui forfitan acta frlgidá herbam aut eius faccam ad huiufinodl . * doloresadmiouebanr. . Vixherelegrauius odoratam inuenias herbam, vtnon mirumfit Galenum nolaiffe gu ! flare: ego vero certiuscoguolcendi gratia, ea etlam qua venenofa effe fciebam; pleraque omnia gulta iudicare - volui, fed nequid deglutirem diligenter caui, &apotherapia moxaliqua vfus (am. Magna quidem intet plantas - valde refrigeranrium pars, odoris grauitate notatur, quod fingülatim oltendere poffem: noncontinuótamen - omnegrauiterolensrefrigerat, Fungiquidam ( inquit Raellius ) tertz cohzrent ; nullo futi pede; in globum » eitcinati, nec vlla fui parte patentes dehifcunz: qui cum rampantur, atram fuliginem eructanc toto calloin fá- | mum abeunte: hosctepitus lupi nofttam valgos appellat, ij nallo pa&o manduntur. Germani nominant pfa- O vver/if! id eft crepitum pauonis: Matthaolus velicas lup! , T'ragustettij l'omleap.1. &sbenfifl, & ouatos à figura. Crelcunt, inquit; in campis gramine veftitis , albo colore; & curi atnerunt, crepant, & puluerem feré flauim eru&ant. —. Hancaliqui vetuftis & humidis viceribusinfpergunt ; vrficcenrur & facilus curationem admittant: ' Fangus quem crepitam lupi vocant, cum ftercote porcigramina pafcentis ttitus & ealidusappofitus plage; fans | guinem fitit : debet autem intratridaum nonremouert, Raus. | Comarus Grace, Arabice carilabinch , vel - hatuauchíeth (apud Serápionem ) Latin? ficus lupi, vel fuborbito (lege, arbatus ) noftro idiomate armonl ' vocant, Syluaticus. Idemalibiiufoph ficum lupiinterpretatur. Araoldusfcribitarbutumin Hifpaniaficum lupivocari. Caret eo Germania: in fyluis Galli Narbonenfisfrequentem vidi. Dipfacum é genere carduoram; — moftri vocaut vvo/]Iral hoc eft fulmen lupinum : & efulam; hoc eft pityufam, vel quemuis etiam tithymallum; vvolfsmilch, id eftlaclupinum : aliqui non rectév vo/fywurtz., id eft radicem lupi : quod nomen aconito conues o nits vtiam docebo. In Hippiatticis Grecis cap. 26. helleborum album 4m viuo» vocati legimus , aut certe eia dem facultatis plantam; * | | | | | . «. Aconitum quoniam luposaliasG; feras plerafque onines occidit, homintetlam intus forisq; venenum, fed , &tremedium aduerías morbos& vitia quedam & luparie nomen;tum apud Germanostum Gallos& Italos ha« ! bet; hoc precipue loco; quz füpereo míhiobferuata fanc ftudiofiscommanicaré volui. Pluribusautem deco mihiagendum efl, propter vetetum patiterac recentiorum citca huius veneni genera, partim Igaorantiam; pàár- tim errores, & codices quoq; veterum vitiatos. Antiquorum curam ( inquit Plinius) diligentiamque quis poffit | fatis venerari, cum confteromnium venenotum ocyflimum effeaconitum : & ta&is quoq; genitalibus foeminini . fexus animalium, eodem die inferre mortem ? Hocfuitvenenum,quo interemptas dormientes 3 Calfurnio Bes 0 ftiavxores M. Czciliusaccufater obiecit. Hincilla atrox peroratio elus, ia digitoeas mortuas, HacPlinlus. Et. - alibi; Nafciturinnudiscantibus quasaconas ( 2422: ) nominant : & ideo aconitum aliqui dixere; nulloiüxta? ne - puluere quidem nutriente.. (Hincforte O uídius viuacia dixerit.) Ecdiraaconita creat cos; Aufoniüs. Hancali« - qui rationem nominis attulére. Alij, quoniam viscademin morte effet; que cotibus ad ferri aciem deterendam; . ftatimqueadmora velocitas fentiretur. In Pontoeltporrus Acone ,venenoaconito dirus, Plinius, Theopoms pus Chius , vir fide dignus, de Clearcho Feracleóta Ponti vyranno fcribit, quod multos violenter fuftulerit, & " xatecv plerique bibendum dederit: quod cam cognouiffent homines , nallidomo prodibant nifi guftate prius "tuta: hacenim pre(ümpta nihil obeffe acenitum afferunt: eft autem hoc venenum, quod fic nominatum air inde quód nafcatur Aconisloco citca Heracleam; Athenzuslib. 3. Appatetautem prioreloco non «ovo fed duerme . effelegendum; vt pofteriore: quo quidem re&? aconitum legi etymologia demonftrat: quanquam & conion, id ) eft cicuta inter venena eft, & ruta inter vtriufque antipharmaca nominatur. Aconitum praterea ex Ponto; de | M CM | : lii - cuiu$ 4 | guítace quidem auderem, fed leralé cffz coni]cerem : vtebatürautem ad vrgentes articalorum dolores:atqi ipfis liffam fylueftrem facit. Fortaffis hoc Galenilyéoperfinm faerit; cuius proximé memini :eum & nomenà lupo; & | aw yi "i d 5 zidisfecundi duo genera;luteum inqüam & coeruleum, ratione floris iuxta petras montium emicare vidi: luteum Éjo Aca Dt madrupedibus 4 cnius hic loquitur tege; commendabatur., Quz quia nafcuntur dura víuacia caute Agreftes aconita vocant; Ouidius lib. 7. Metam, Euftathius qnidem in Dionyfium Afrüm fcribensaconitum fonare putatinexpugnabile: venenum, qgr9c0 gx vg noviaztoSou y 00 üav vrocAonozes 4 ad dV erp ot M ato on. Et moxex Arriano citat hzc verba » Mge- riandynivltra Sangarium habitant, Paphlagenum vicini, vbi vrbs eft Heraclea : quo in loco Cimmerjj fampto in cibis aconito malé habuetüt: niam pro patrio more herbis veícebantur. Ko///:92; quidem eft puluere íeuarena! a(pergi, & adluctam praeparari , vnde axewz & cxevirwc aduerbia, citra puluerem, finelabore & periculo, facile: Etaímus inter prouerbia recenfet. — Hinc iocus ille in Epigramtnate, A7& zie axevirev mrt Qe vuv. aovrmi Xenophonin libro de venatione éxowsmov Qxouaxngr dixit, aconiticum venenum: apud Hefychium & Varinum.- non re&e «xovmmgy legitur. Dicitur &aconitum vasnon illirum ;, quod calido dilutum humoreaquam in fe tra- hit: Diofcorides aziosovw exponit, id eft non picatum, libro 1. de fuligine refinz. Aevi vas (inquit Corna- r rius ) idem eft quod xevíoso,id eft nulla calceillitum, neque vllo te&ório obdu&um: nam à picis oblitione pi- caterum &non picatorumfi&tilium appellatio fa&a eft Latinis; ficut à calce Grecis, &c. vt ille pluribus periez: quiturin commentarijsin Galenum «ee sess lib.x. ad finem capitis. Aconitum (iuquit T'heophrafus:loqui- türautem de fecundo spud Dioícoridem aconiti genere ) naícitar in Cretaotque Zacyntho, fed plurimum opti- mumquein Hetaclea Pontica: Et pauló poft, Naícitar vbig;, & nonin Aconis folum, à quibus haberappellatioz nem t isautem vicus efl Periabdynoram : amacautem loca potiffimum faxofa. Hocin loco (de hift. plant. 9.16. nonPetiandynorum vt Grzcé Lotipeq; legitur , & à Marcello alijsq; citatur; fed Mariandynorum legendum eft: Suntenim Mariandyni ( vt Dionyfius Afer fcribit & interpres eius Euftathius ) populi vicini Paphlagonia; vbi; extractus Cerberusab Herculefpumam rabiens euomuit, vnde vel natum eft aconitum, vt Nicander & Ouidius. lib. 7. Metam. fétibunt: vel cum priusinnoxium effet, Cerberi vomitu conta&um venenofum enafit, | Cerbe-- rum aiuntin lucemedu&um, cum eamfetre non poffet, euomuiffe, atq; inde ortum aconitam. E(t autem Ache-) ron fluuius Heraclez Ponticz, & iuxta Aconitus collis, vbi canisinlucem exrra&tus fertur, Ibidem fubueríum eft oppidum Priolai; qui Lyci regis Mariandynotum filius fuit , & in Heraclea Pontica mortuus cft; cum Hercu- lesbellum gereret in finitimos: vndevrbem Heraclez vicinam Lycus fic appellauit afiljj nomine Priolal, Scholia: Nicandri. »;Marisndynie regionisSrephanus quoq; meminit. Alijtamen Cerberum nonin Ponto, fed in La-/ conicaluxta Tznarüm edaGtum ab Hercule fabulantur, vbifpelunca quzdam oftenditur, vrreferr Strabo lib.8..— Fabulz narrauére à fpumis Cerberi canis, extrahente ab inferis Hercule, ideoque apud Heracleam Ponticam; vbi monflratur einsad inferos aditus gigni , Plinius deaconito. Nicander aconitum fentire viderurnonab. conis Ponti vico di&um, fed à cautibusin quibus nafcitur : Aconitum, inquit, aliqui thelyphonon & cammo- ron vocant: producit autem feemineum (foeminarum perniciem ) hocaconitum (monsIda ) incollibus petro- 3 fis, y eluovaiose da»ynoic : V bi fcholiaftes, Pronenitaconitum ijs in locis vbi cotes nalcuntur: quas aliqui in Heraclea / , : nafciaiunt, alij in Hermionesslijin Tanagra: Quibus verbíscoteseum nen pro petris autfaxis fimpliciter acci- | pereapparer, fed procotibasillis tantum quibus fertum acuitut: quod equidem non probo; quanquam TTheo- ' hrafti aconitum; quod fecundum eius genus apud Diofcoridem eft, fimpliciter petrofisin locis nalciab eo pro- ditur: Nicander de primo loquitur, quod pardalianches, &c. vocant, | Ipfequidem Ízpiffime sconiti Diofco- etiam in ipfis petris & rupibus , fed cerrainréctis, non vt Plioius fcribit nudis , nulloiuxta ne puluere quidem he- rente ac nütriente hanc plantam; hoceniai Grammatici commenti videntur, vt nominis rationem reddere pol- | fent, tanquam fic dicta herba quód dxovivi 42) ivébnoveuc nalceretar, Ceeraleum fzpe quidem iuxta faxa; fed ma-- ^ gisinterrenis oritur. Pallid Di&zis Cafar nafcentia faxis Infundasaconita palàm, Lucanuslib. 4. Syluaticus & 4€ alij quidam huius farinz omnem herbam venenofam aconitum dici poffe ftulté perfuafi (unt. Nunc ipfasconiti. ^ genera defcribemus ex Diofcoride, Thsophrafto, Plinio. Aconitum (inquit Diofcorides )aliqui pardalianches, alij camrnoron, alij thelyphonen; alij therophonoon appellant: folia habettria quatuórue cyclaminiautfycij;id ^ eft cucumeris ( Marcellus interpresadditíy!ueftris) minora tamé & fabhirfuta(rezeoxy ee, quadantenus afpcras Marcell. ) Caulis iilieft dodrantalis : radix fÍcorploniscaude fimilis, alabaftri modo niet, INomina eius eadem omnis Nicander & Pliniusrecenfent, prater cherophonon, Ruellius theriophononlegi. Idem & Marcellus thelyphononapud Diofcoridem & Theophraftam deprauatam effe vocem pro thetiophonon temere fuípican- tur, cum & Nicander fic habeat, quietiam 6zAeoy axeviry eadem de cauía vocant : nominis rationem ex Theo- phrafto & Plinio infra reddemus, quoniam genitalibus culuíuis animantis foe minz infecta radix , mortem infe- tat. Pardalianchesquidem vocatur, quoniam pantheras veluti ftrangalando occidat, vt legimusin Scholijs Ni- £g candi,vnde hec translata (ubijcimus. Pardalis deuorato aconito moritur: quamobrem non priusid guftar.quàm propefe videricexcrementum humanum, quo fcilicerantipharmaco vtitur.. Itaque paftores excrementum ab a:bore füfpendunt, in ears altitudinem quam faliendo pardalin sffequi non poffe conijciunt. Hoc vifo pardalis, fecura propterantipharmaci przfentiam,aconitum edit: deindeantipharmacum appetens affiliens; ; cur pro- pteraltitudinem attingere nequeat, crebris tandem faltibus exhaufta; vel moritur, vel vchementer debilitatur : natura enim infirmum (aov) eft animal : & à venatoribus capitur vel occiditur, Hzc illa. Minus autem toiretur "aliquis curari excremento hominis hanc veluti anginam fen ftrangulationem, quam pantherz feu pardales ex aconito patiuntur ( veneno fcilicet guttur, fauces & gulaminflammanre, & humoresilluc attrahente; vt helle. borusetíam:) filegeritapud Galenum libro decimo defimplicibus experimencum memorabilede faucium in- '- flammatione pueri exccementofanande. | Panthere guftato aconitoliberaatur morteexccementorum homi- &a nis guftu, Plinius. Quod ad cammari nomen , Galenus in Gloffis Hippocraticis cammoron interpretatur marinum animal ( malacoflracum , generis cancrorum ) paruz coridi, id eft [quillz (cancello) fimile: & aconi- tum, propter radicum eius cum fquilla (imilitudinem:íed spud Hippocratem ( inquir ) inlibro de Locis in ho- mine de nentro iftorum accipi poteft, vbiinardoribus cammoron affumitur. Vnde Erotianus ( Herophilus,- Cornarius) non folum ipfum animal cammoron fed etiam ciccumfitumipfi mufcum íta appellati ait. Zcnoau- 'tem Herophilius cicutam , Zeuxis medicamentum réfrigeratorium , Hzc Galenus. Egoapud Diofcoridena in- — ter nomenclaturas cammaron nomen etíam mandragore & delphinio attribui obíeruaui, in quarum hiftoria vttobique penultima peralpha (cribicur(quanquamin delphinio per m.fimplexcamaros quod'non probamus ). id quod placet, & fi cammoros pto aconito apud Díofcoridem , Nicandrum ,& Galenum in Gloffis per o. par — uum fcriptum fit: & infaper Nicandri fcholiaftes, cuius non aiagnaapud meauthoritas, xaMqioscvinterpreterury e l : Xaxd ; | "De Lupo. H.a.. Lib. L ójb kaxà peu d'vaprv, ld eft malo fato Interimens tnam xapqiopG pro xexdpupooO* poetica vox eft. Cammaron (an? vtrobiq,peralpha pro cancti marini genercfcribi, nouerunt vel mediocriter eraditiomnes: huiusautem figui& - (Galenoetiam re(te, & Plinio) radices aconiti conferuntur;(icut etiam fcorpij caudz; quamobrem fcorpiüin ali- qui vocauerust: (arida radix incuruaturpaulum fcorpionum modo,Ruellius.) (ic & alterius aconiti radix fquili€ |. cancelli marinicirris confertur. Sed & cammarosaliqui caridas (non xavíz|ps vtapud Helychiu m habetar falso) | id eft (quillas rübentes vocitant. Kop» quidem per omicron & m. fimplex, alnus eft Helychio & Vario . Aconitum folia habet cyclamini (inquit Plinius) aut cacumeris , non plura quàm quatüorab rsdice leniter hi: ^ fata:radicem modica cammaro fimilem marino: quare quidam cammaton adpellauéte, alij thelyphonon. F.. dix incuraatür paulam fcorpionum modoj quare & Íícorpion aliqui appellauére; nec defuére qui myo& Lo. non appellare mallent; Aconitum vclegimusin libro de fimplicibus ad Paternianum, qui Galeno atttibui:: ^ herbulaeft quz foliá habet à radice duo vel tria, fimilia cucameri: & thycfulum nonaltum: radicem oblonga; &adimum maglstenuiorem & minutiorem,fpeciem & colores ad fimilitadinem fcorpionis pafilli (ine pedibus, Thelyphonum (inquit Theophraftus 9. 19. de hift. plant. Jalij (corpionem appellant ; habecfolium cyclamini, radicem fimilem fcorpioni : nafcitur graminis modo, & geniculiscoü(tat : locaamat vmbrofa, Hzc Theophra- ftus. Nicandri interpresgramini (imile effe aconitum díxit,in quo reprehendenduseft, "Theophta(tuscnimi . mon hocdixit; fed naci vt gramen, nimirum propter genicala, vt hocipfum ceu epexegefin fubiecerit:fic eciam | illud quod priuatim aconitam vocat, frumento fimile effe ait , caulibus nimirum genicalatis € nodofis, non alia . patte. Forma quadam peculiari (pe&atur; nep (fcorpij) vocate radix, reprefentat enim fpeciem fcorpionis, /- Theoph.9:14. Strangulator àlnemer nafcitutin terris edeilla, (arenosis , Bellunenfis:) & eftamari (aporis & 26 hotridiodoris, Auicennalib. 4.fen.6. — Tranfeoadaconitum alterum, quod Diofcorides & Theophtaftus de- fcripferunt : à Plinio przteritumadmiror. Aconitum alterum ( inquit Diofcorides ) funt quicynoctonon, qui . lycoétonon; qui cyamonleucon, Romani colomelttum ('colomeftin, Syluaticus) appellant. Huius tria ge- nera fant: vnum quo venatores duoquibus medicivtuntur. Ex histertium quod Ponticum vocant, (xaA&a: ) verbum fi demas; elatior erit fyntaxis , vt Ruellius fecit: fed ita videbitur medicinaleaconitum, non venatorium deícribere : cim hocádeferipto venatores vri in fine capitis doceat. Theophraftos quidem aconitigenusvnum tantám, quo medici (imul & venatotes vrantut defcribit) plurimum in Italia luftinis montibus nafcitür; antes dico (altero quo medici vtantur; quod non decripfit, vc oeque venatorium, ) efficacius : plataüii folia habet; fed magisincifa (jov Erga diua pluribus quàm platanusinciluris diuits, Marcellus & Kuellius:fed licet etiam / prafandioresnon crebriotes incifuras accipere: ) multoQ; longiora ( Rocllius & Matthzolus; qui paxoostoa le- 25 gerant: breuibra, Marcellus qui, peóreez legit : quam vocem forte commodius Latiné redd;s minora velan- guftlora) & nigriora: caülem inftar pediculi in ilice, ( vt ipfeinterpreror,; pag, oy enim infilice potius quàm xavA diciin Vitulo docuimus ) glabrum ; altitudine cubitali, & aliquando maiore: femenin filiquis quadan- ' senus oblongis, radices cirris marinatam fquillatam fimiles & nigtas : quibusad venationem lupotum vtuntut; c:ndis eas catnibusimponentes:quzáa cibo ab illis fumpta eos enecant, Hc Dioleorides, Aconitüm ( inquit Theophraftus, decodem loquensgenere ) folio conftat intubsceo ( ego nohiuy sese, fed áNamuvad|ss lego: cum & Diofcorides platanifolium ei tribuat, & nosea facie luparism noftram , cuius fant flores, nouerimüs: ra- dice tum fpecie tum colore vncl proxima, ( vt Gaza vertit :fedlegendum xao/25 id elt fduille ob «acus. ) Fons &us herbz eft; non humilis matetiz, (U^54276», fruticis: nam capite quinto libri 4. hiftoriz, 363ea, Vna ovs 8 ' muod|y, ceutrla ftirplum genera conltituit ) herba breuis eft, & nibil fuperuacui habens, ( 53b zseyriv. nihil egte- 40 glum veleximium; vt Marcellus vertit, quod magis probo: quaft dicat; eti maxime venenofüm fit acopftum, & - "niis facultatibus preditum, nihil tamen herbaípia infigne habet autadmiradione dignum, nifi radicem fortaf- fisvc& thelyphonum: fed hic deherba ;hoce(tfupe:ficie priuatim loquitur: ) fed ftramento fimilis, femen ta- menin fpicanon habet. Matthzolus neício quomodo negationem non vidit, & femenin Ípica ; velut ftumenz ^ rum, habere falso fcripfir. oL iwl d. | , Aconitum Diofcoridis primum; hodieà quibufdam tora vocatur: de Quafeoríimagaminferius. Hic illud tantum monebo; étrare Leonardum Fuchíium;qui herbam parisappellatum vulzoab Ital s,vt Matchzolus fcri- bit, aconitum primum effe affert, cum ea omnino fit folanigeneribus adnumeranda, tum al.às, ture viribüs :ré- frigerandienim caufa forisimponitur tumotibus calidis, idq; vtiliter vc experientia nosdocuit: minimé vero pus | | trefaclendi aut erodendi vtaconita :fed non eft quod pluribus refatem,ne (1m prolixior: mecum quidem & Mat- $o thzolus & Tragus featiunt: fed fuffrapiorumm numero hicnon vincitur. — Fachfius [ane tum aliástum inde mihi 'deceptus videtur, quod herbam paris (quam aliqui non redteafterem Atticum putant) nónulli vuam vulpinam; Jupinam;aut caninam vocant:ynde & Germanicum nomen fa&um;aucfi&am potiusab imperitis puto medicis, vvolfibeer ( noftri valgo vocantersrzelkrat , id eft ctuciatam, propter folia femper feré quaterna , crucis inttar di- "fpolica: alij fproffenkrut augenkrnt, Fuchfius etiam dolvunr:z., quo nomine aliud folani genusin Bouein c. deftti- pttim nosappellamus.) Sed vua lupinaapud Arabesfolanam e(t: tcfte Auerroe; vr Syluaticus fcribit : quamuis ^ aliqui, eodem rradente, (taphifagriam inrerpretenwr. Alij Solanum non lupi, fed vulpis vnam vocant. Gcrant | autem vuasomntia folani genera, Cuculus vel vua lupina apud authorem defimplicibus medicaroentisad Pater- ^. nianum, cap. 85. ipfum folanum fimpliciter dictum e(t. Syluaticus non cuculus fed caucalis legit, & vnam lapis |— nam exponit. Pliniuscertefolanum cucubalum vocat. Secundi Diofcoridisaconiti genera duo agaofcimus; fo luteum ( vt dixi) & ceruleum; quorum illad multó venenofius & vehementius eft, à Theophrafto & Diofcoride : deftriptam :folijsenim ad platanum accedic; & extrema radices in cirrosceu Íquillarum abeunt &c. hócveco E Arabum napellus videtur, radice figaram napi przíentante , de quoinfra feoifim. Noftri vtranq; lupstium voz |(.€ant, vvolfFyvuriz ( Rhet qui Ialicéloquuntat ris de lup; id cft radicem lupi ) (cd lateum precipue perexcelleriz — tiam: & quoniam corulei radiz nigríor eft, latei minüsnigra, fufcafcilicet & interdum albicans; lupariam al- « bam & nigram aliquando nominamus, dre veifi vvolffuvurtz, die [chuwartz. vvolfPowurtz. Lispacia, inquit Syluatis - us; eft herba interficiens lupos; & potiffimum puluis cx ea: quidam f2i8 dicont radiculain effe dne hellebo- 1 rum nigrum, cum reuera fit trangulatoradibfineaconitum. | Cosrulei quic cin aconiti radicibus qui pro helle- - boronigro vterentur, pharmacopolas in Sabaudia vidi: & Iac. Syluius alicobi reprehendit idem à nonnullisii ». Gillia fieti : cuius erroris occafio eis fait niget radicis color, & quód ventris profluuium fimiliter mouear; vt iü | napello dicam;& quód helleborus ipfe eis deeffet. Aconitum inueniffe prima SEN Hecate,venenoraminfgni pr ; : Y iA: . . érudélitat8 y- 20 "« * 3 De DÜwuadrupedibus ^ Qu | cidelitate foemina, qux Perfam patrem Solis tilium perinde cradeliffimum veneno fuftulit, auther Diodorus, | Yiolnde Ouidiusin Metamorphot&, cam herbam norainat Hecateida, creditor aconitum intellexiffa, Habenc é& Yuftici lupariam vulgo nominatram,adeandem viuum, folio vitis , maltas habente diuituras, & maculas candi- /. das, lore oblongo; luteo; quarerecenriores hcrbarij lycoctouon ssbicrantus cie, Ru-llius, Aliqui hanc planrá ^Gallicé madtiettes vocant:ali) patam lapinam, vt etiam cardiacam, de quatupcrius, Ponticum econitum;inqnit Matthzolas, quod Diofcoridcs defcriptit, in omnibus fere Italie montibus nafcitur, folijs magis quàm platani incifis, caule filicis, Bo:tbusluteis, figura (i milibusranuaculh floribus ,fed mul:ó rogioribus (nottrz lupsriz tum laica tum caerulea, cücullatos, vtita dicam; flores habent, vcl quodammodo galeatos, ranunculi floribus longe | eilli iles, quaredeceptam hie Matthzolum puto: & vulgó lupatia vocatur, quanquáin Tridentino(montem efle putojuxta Tridentum ) herba vulpisnominetur,eó quod radices eius uita & carnibus mixue vulpes inceri- 4m luteam defcribit Fuclitius hiftorig plantarum cap:tetrícefimo: Luteam fimul & coeruleam "Y'agus Tomo primo cap. 82. Folia, tuquit, latez diuifafantia quinq; partes, ve fsniculae vulgó di&z, velranun- ' culi bortenfis, cx viridi nipricantia; (caerulea potius; bene meimíai, haius colotis folia habet, quz etíam alaba- - ficiinBarrefplendeno id eit vafis cx alabaftro fatis, quod de primiaconitiradice Diofcorides Íctibit: elt autem is Éplendor qaalis (pectarar in ilicis vernice l:goisgfirnafst : lutea vero fola neq; nigricent, ueq; fplendent :) radix eitnigra, multis capillankents vtafparegusaut veratrum nigrum,;odoris noniugratí: caules fere bicubitales,qua- | terni aut quini ab vna radice vetula precedunt: & fores mente maio proferunt pileoli acuti fpecie 4 fimiles fere - foribus inarie vulgó dita: foliicuii fabnatcgntur quales in aquilegia, quam vulgó vocant, quibus íemen incln- ditur nigrum, angulofum, nigellz aut cepa femintnon diffimile, hoc á qui $ mandar,fpurum efficaciter motetür & aciimonia fere pyrerhri (enticar. ( Aconiti ceeculei radicem pyretha & ftaphilagriz gu&u vrenre linguam af i ficere, Ipfe certó deprehendi, Odorem cum tunditur ingretam fpirat, foris nigra eft, intus alba, fubftantia tenaci & Bine neruis. Lege etiam Ammonium Agricolam in libro de Siciplicibus.) Nafcitur locis afperis, montanis,fyl- 1 üofis, & in vallibus profundis; vtin tylua Martia; &c. Coruleam Argentorati in hortis colunt: eafpecie & fapore luteam tefert; proceiortamen & per oninia maior ett, flores fimiliter pet caulem deinceps tanquam in Ípica di. fpolia & oreiaoi delufcant; colere caeculel, caui, galearum imagine vnde & herbz nomenapud aliquos jfen- ba:Im,id eltgalesferrea, Norimberge plantatur euam altcrum genus flore Gmilirercoeruleo, & tertium toleo, Hic Tragus. Coerülenm co:omune genus, radices quodar modo bulbo/as & napo figura fimiles habet, quzin junioribus (ingole, in veralisterna sat plaresàcapite cohztentes pollicis fere crallitudine, paulatim in mucro- d 'nematrepuantur, vt hoc etiam nominefcorpij cauda conferti poffint; aut potiusintegro cum cauda fcorpio fine pedibus,vt primum aconiti gens ab authore de fimplicibus ad Paternianum. Viderat ille fortaffis atidastadices: | exnolttis quidem recentibus pedati etiam fcorpi) effigiem facile eft imitari, paucis fibus refedtis, vt relique pe- dum locoint. Nóftri hanc plantam vocant kappenblumen , a€ f pileatámaut cucullatam potius dicas, propter florum fpeciem: aliqui narrenbappen , íd eft cucuilum ftaltoram : alij tffelsuvitrt, id eft radicem diaboll ;1a FTel- nera Rhztisconcermina. Liccebirvero diftinguendigratiaàgenere lateo,cui eadem florum figura eft, hanc pi- - lestam lutea, illam ccezüleam dicere, (lavo vndselb happenblumen) vt fic generum quoq; cognatio intelligatur. Co:uleam herbacij quidam inferioris Germanizífuperbiam vocant, nimirum à chyrío qui & procerus & re&tif- fimusvíq;adfinemcft. —Lutea apud nosin vallibus & lateribus minoram etíam monrium creiclt, ceerulea non nifiin aluffimorum montium leteribns: non enim tn imis, vc lutea fs pe, neq;in fummis : tum alibi, tum inxta. faxa, locisrerrenis, & circalactatiorum tuguria, intadtum à vaccis: itag; epe eius [yluz circa cafas lactarías fpe- - &antur , nulla feré alia inzeroafcente planta : eft autem viuaciffimna ; & in. hortos translata facillima Compre- 4 hendit, & omnium diutiffimédarat. Luteanon £qué facile creícit:iuxta muros vtraq; facilius. Ceerulea vtcun- que negle&a, & malé etiam tractata, pertinacillime viuit: plantaturautem propter coloris gratiam,qua velipfum caruleam metallum prouocat. Lurez nullagtatia : pallidus eaim & cüiltis ei color, qualis illi quam digitálem Fuchfius nominauit, ex luteoalbicans & dilutus, Nodtquidem genicalorum protuberantes M Us inftar, - ecerulez peculiares fanc: vtlatee mirifica radicis textura, silliorisis quo dac Pg iue foraminibus » aífim dehi(cens,prefertim fi maior & annofa fuerit radix. Luparia RANK eccidititem mulzas in lacte. use | filiginem, de quain Boue dixi, aliqui recentiotes aconiti vei toxici generi üs dis Did a DE | s | finé feminaeorumq; valculs uon diffimilia, vt & helieborus niget vulgatis : su & viribus fere re EQoA &i.o -.4ius ego potius quàm aconiti generibus adfcripferim. Galii pomcleam, id eit palmonariam an uim quód merbo ficab eisdictoin puetis & in vaccis medeatur. Noftri Ii ernt, kuwvurmm &c. Sabaudi marfteure, 5 alobre, quai elleborum.:aliqui patam leonis. Stalré quidam aconitum tealgasingerprerasuta quod venenum. | metallicam eft, quamuis potentia aconito non diffimile, de quo Syluaticus capite equ His MP URPAR qué ani- qaliaaconito (ampto intereant. Aconitum vim mortiferam in radicetaptum habet, oli & fro&tü nihil nocere. [ affirmant; Theopbraftus. [dem tamen, vt mox recitabo , folium quog; genitalibus feminarum MONUIT | temafferreait. Lorida terribiles miícentaconíta noueicz, Ouidius. Aconito fagitiuosin vinculo vd fol tos de- ! onfoanimo fertur, Ruellius. Aconito (inquit Theophraftus;loquensdeillo quod Diofcorides ecundi generis. | | 2 La! mx»unt. Lupari Ww "wg Gus neq; pecus (ouis)neq; aliud vllum animal paícitur: con&ciad oficiendui cun DNI sd PE ion | tolle quenquam: quamobrem medicos,quonlam componere néfciant; pro putre gepro vt ? sq qurogteant de caulisepotum nihil penitus pofíe efiicere;neq; ex vino,neqs ex mulío. Componi MEA eiunt, rg i " cidere temporibus poffit (cy fimum alioqui venenoram,vt Piinius fcribit de primo acon pene: E M meftri,.rimeftrfemeftit.anno completo,nonnullum edam btennto: peffime illos de VAIO O0 Sr M j lnrimum temporis refiftere poffint:paulatim enim tabefcat corpus, & languore per PAL EORR n MN Hc cillimà illos,qui confeltim obeunt. Remedium nufquam effe compertum, fed falsó dici quoc d i "B E x illibaberl. Non enim herba;fed melle & mero,& quibufdam eiufmodi feruari aliquos pocuilffe AUineo is(t onti) ] atq; id raró fa&um, fumma; d:fficultate. Hzc Theo phraftus. E: mox alio venenocommermotato ( brio : jà Colchicon effe, ephermerum quoq; di&baro) quodfiniliter vraconitivelbrenilnsesi mae qe EA Aconitum vero ( vt diximus) inutile effe ijs qui preparare ignorent, nec licitum poffidete, rr MÀ P no T in&itutam aiunt. Temporis differentiam pro colle&us ratione fequi autumant, & mortes AN Pii: teu Ms ET compares euenire. Gracé legimus;iceygóvec jog aU Dova/ Tue s veotruuy mulie aio d oye pegovais; hoc ei tanto pult tum err a pw ei ierit, Feemi idir,tumia humabo 7 ennitü tempore mori homines, quautü ab eius collectioneijam abierit, Feeatnas occidit, tumia humano, ptumaconitü tempore mori no jg d * B DUUM CO tfepras -.. j ] j opor xr "De. Lupe. — H.a. — Lu. f. 653 1 (vtfupra abinitlo huius de aconito traGationis ex Plinio retuli) tum alioruto animalium genere; genitalibus in- ^ ditam: quamobrem thelyphonon appellatur, primum fcilicet aconiti genus. Omnem quadrupedem necat; im pofita verendis fosminet lexus radice, folio quidem intra eundem diem , Kuellius ex Theophrafto: quafivero maius in folio venenum quàmin radice fit; cum Theophraftasfolio & fructui venenum effe negari fcribat: vnde iocus fortaffis Gaza folij mentionem hocloco omifit, nifi librariorum ea (it Clpa : (ic enim haber eius transla- - tio; Enecat omnesquadrupedes eodem dics fi genitalibus vel radiculaimpenátur. Grzca lectio eft, zo vor 32 zz TTE UT BV y GaLV eic ^ot ad oos 6071 i iat v] QUXNOV, au dyjeep oV. Thelyphthorion inter abtotonicognomina;forté non recté - pofitumelt: licet enim füfpicari proaconito abrotonum aliquem legiíle; eiusQ; nomenclaturis ad(cripfiffe quá - aconitieràt. Mel venenatum in Heraclea Ponti reperiri Diotcorides fcribit; ebi&aconitum :ij(demq, remedijs 10 maleficio eius occurri, quibusaconito: vnde conijcimus exiftima(fe eum , apes in Ponto ex acoaito mellificarc: A&tiusquidem i3. 59. manifefté (cribit, melapud Hetacleam ex aconito colligi;nifi me fallitinterpres, vc fruftea hic Manatdus contradicat Marcello. (Venenatü fit etiam ex floribus oleandri, Arnoldus.) Quam puto degelid.e -colle&ü lore cicutie. Melle fabinfami Cotfica mitt apis, Ouidius. Plinius tamen;egolethiron vocat genus herbe .. vnde meliítud colligatur,de quo plüribus dixiin Boue capite tertio. Fieri fané poteit Vt ex vttifq; iftis herbis, vel. . plaribusetiam (venenisenim eà regio fcatet) maleficium illud melli accedat. Cceculei quidem aconiti flores fz- pius gu(taui, & lemper mihi dulces vifi func: fzpius etlam vefpas &apiculas infidentesvidi, Aconito primo qua fcrz pereantauthores fcribunt: & quz fecundo priuatim: ego vtroq; omneanimalium genus necari exiftimosve ^ exíequehtibus patebit. Aconitum primum, fiue thelyphonum fimiles habet vires lecundo fed pardales peculia- riter occidere ereditur,vclupos fecundum,Galenus, Thelyphonum enecat boues,oues & iumenta, & ad fammá Lo omnes quadrupedes genitalibusimpofitum, Theophra(tus. Laterimit pardales, fues , lupos; beltiasq; omnesiü carnibus obie&um, Diofcorides. Leones,lynces,pardales,pantheres & vrl, capiantur aconito'admixto é(ceilli; — quaquaq; dele&atur, Xenophon. Tanguntcarnesaconito, necantQ; gufta earum pantheras, nifi hoc fieret re- | — pleturasillos fitus : ob id quidam pardaltanchesappellauéte. Ac illas ttatim liberari morte; excrementorum ho- minis guítu demonftratum, Plinius: idem faperius ex Nicandfi(chobjjs retuli. Aconitum aliqui myoctonon ap pellauére;quoniam procul & élonginquo odore mures necat Plinius.fed quod necet odore tantüaliotutm nemo fcripfit. Nicander mures hocveneno zwuzym, hoc eft funditus & ad defolationem víq; tollicradit. Noftii quidé etiam luparia ex fecundo aconiti genere, vr mox dicam, mures tollunt, Eft & myophonum herba, à murium, vt pra 'e fert etymon,pernicie nominata, Abfyrtus cettein Hippiatricis cap. 92.ipfum aconitum fic vocát. Hetbà muralisfiue muricida ( suc Qovov) à quibufdam vocata; ferulacea & neruicaulis eft ; vc feéniculüm & ferula, & ali; "T h«ophralt. de hift. Plant. 6. r. Ecrurfusia fine(ccundi capitis, quadam veluti neraicaulia funt, vt foeni culum; myophonon,& fimilia. Aclibroz. cap. 7. Parthenium olus quod coqui exigat , vt malua & beta, &c. Muraleuiü ^. vetdc: helxinem nimirum intelligens, quz iuxta mutos & ftillicidia nafcitur: etfi ea noftro temporeíin olerüm .. een(a non fic: tenera quidem effe poteft. Neraofi cauliculi quibuídá, vt marathro, hippomarathro, myophoro; Plinius2t 9. necalibieius meminir. Hermolaus quoq; ignotum (ibi fatetur. Seminum naturá zeiAo4|; habei; antfum,taniculum;paftinaca,caucalis,cicata;coriaudrum,& fciàs, quam aliqui poro» appellant, Phanias apud Athenzum libre 9. Hermolaus corollario 691. uev ze:wA235 vettit pileari forma; quafi zerece4|i legerit: nimis rum quoníam horum omnium vt ores fic lemina in vmbellis (ant; quz petafos feu pileos quodammodo refé- runt : & fciks eciam herba fic di&a videtur, à (cladijs; id eft vaibellis, quas gerit, vt ferulacei generis ómnes. Ce .. terumcur myophononappelletur nullus coaie&tur& locus et, cum mures occidere eam né&mo fzribar, & à myo- 40 phono ficà mutibus occidendis dicte aconito longiffimé diffzrat: quamobrem mieplionon; (junovov, vt Aches 4 n&icodices habent, vel potius pun02vov , per j diphthongamimpropríam) quoties herba ferulacea; neruicaulis & vmbellam gerens fignificatur , femper fcripferim, cum alis; tam homonymiz declinanda gratia. Confecerim - autem fic appellari zwez v patre Qovos hoc e(tab eo quód canquam fanguinc inficiat : Qv» enim fanguinein fi- gnificat, quare &atra&tylidem aliqui phonon nuncupant: & "T heophtaftus de euony mo; 332 Senov, uarreaqporss Inficiuntautem fanguineo fücco & aliz diueríz.flore aut radiceautalicer: & inter ferulaceas ac neruicaüle$,paíti« nace [atiuz quas rubras dicimus: & paftinaca (ylueftrís: quam Diofcorides fciadion;id e vmbellam haberefcti- bicex floribus albis, & in mediam eius partem exiguam purpureo colore fpe&ari. Hec planta vulgó coguita eft:& meminialiquando audire partem illam vmbelle purpureamà quibufdam colligi ad eundem colorem rtingendü; . quamulsea exigua c(t, & longo tempore parum colligitur: cati quidem infri&a coloré reddit purpureum. Hané $0 ipfam; aut proximam elgenereacforma ftirpem Theophra(ti & Piinij miephonon effe dixerim. INicanderintee Tnedijs contraixie venenum polium quoq; myo&onon vocat, quod (inquit Scholiaftes) nullusalius fecit: neqi enim mures occidit polium. Thelyphonum ad motum ('Szn£voidiuov, hoc eftfcobe radicis derafa fapra eum ) (core plonem occidere tradunt; & eum rcuiui(cere poffe fi helleboro candido lipatur (afpergatur : nam verbum sam zn]evalpergere eft.) Theophraftus. Ferunt radicem aconiti( primi)fcorpioniadmoram,torpore eum refoluere: & édiuerío admoto veratroexcirari; Diofcorides. Thelyphonum Theophraftus narrát; fi ad fcorpij dorfum ads ' moueas, hunc ftatim perire:& fi candido helleboro oblinasintegritati valetudinis mox reftitui,Gillius ex Aelia- "no, Torpefcunt (corpiones aconititactu, (tapentQ; palleates& vinci fs cofiteniur: auxiliatar eis elleboramal- bum, ta&u refoluente:ceditd; aconitum duobus vialts, fuo & omnium;Plinlus. Quinetiam inttà corpus aduete | /«.—. fusforpionumi&usaconitum datur, vcinferius dicam, Therionarcain Cappadocia & Mylia nafcente, orine$ o ferastorpefcere Democritus fcribit nec nifi byzne vrinz alperiu récreaci; Plinius. Ege hanc therionarcati ean- !. demaconito primo crediderim: & pro $xe6?os fimpliciter, velineGdos AdCx8, dut alia quap:a voee Plinium legitle | daluneses:elleboro enim albo fcorpium vt recreetur afpergendd, xaeezwseo) , ex T heophrafto iam recitaui; The- . rionatca (inquit iterum Plinius 27. 9. alia quàm magica (Democrito prodita, vt nutic recitani )& in noftro orbé — mafcitur;fruticofa;folijs fabuiridibus,flore rofec:ferpentes necat,cuicung; admota ferz & haectorporem adfert; 1 Hacforte delphinium Diofcoridis faerit(cuius aliàs non meminit Plinius) cum facultas florisqscolor conueni- I E - ant. (Eft & infula Therionarca, Plinio j. 31. ) nam fruticofa cum fit,aconitum primoro effe non poteft , cni coli- . culus dodrantalistantum, Scribitautem de delphinio Diofcorides, Ferunt admota herba contactos (corpiones languefcere, (2:eo«9u,) torpidosq; & ad nocendum inefficaces fieri amotad; ftatim in antiquam redire na- - "turam: quare non immeritó inter nomina eius paraly(is eft.quod vim vigoremd; ícorplonum refoluat;quo fenfii ; in homine etiam paraly(in dicimus membris ac neruis relolutis motud]; prinatis: fic deaconiti etiáradice ad motá S IU Je. | | MISES XT ; fcócples ) r ri r . bis.quas pro ' folianonaliam ob caufam ei m belli Gallici Alij kac modo mifcent,lupari $24 ícorplozwes?.sevAd eft téfoluetelpfum,Diofcorides dixit. Plintasveró in aconito,vt fuperius re&itaüi vocero res | | ventitare foleant,carne aur alijs efc .pariomnium menfura miiceant ari nemini confulo; inunctio forte tutio: faerit, 5 "- i [ oe à: 7 ] : z | Dé Bwadripedihua , CV DES foluere concraria lignificatione vfürpauit;pro co quod elt maleficio foluete;liberare,medeti. ( Apocynon quoq paralyüis ccgnominatar,qnód folia eius cam adipe feris obic&ta, (tatim earum coxendicesrefoluant. Vocacur óc cammsrusidem delphinium,vtaconitum,nó quod parte aliqua cammarum animal exprimat.fed quod cammari aconiti ifla: fcorpiJs re(iftatinam & forisadmorum, vt dixi, eis exitio eft :& aduerfusictus eorum in vina biben-^ dum datur, necalia ciusremedia traduntur: vt deaconito fimiliter, à quo tamen partium fuarum defcriptione differt. Diachyfis quidecb & diachyton,eadem ratione vocari puto qua paralyfin : hyacinthum;à colore Heris auc euam figura: buccisum;à filiquisfortaffis: delphinium vero vel delphinisdiem, vt Diofcoridesip(e docetA folio- rum figara: habet : ; .i foliola inci(utis diuifa;tenula(e712, Marcellus legit AGxo,id eft alba)oblonga, delphino- sum figuraSsA Qnoes[j, vnde noméinuenit. Ceterü e & nerion & neriadion & fofandrus vocatur, inde eonijcere x && fubit;congeneré elfe rhododaphne plantam. Qponiá neriü ctiá frutex thododaphne efl:& multa cum delphinio - rommunia baber:florcs rofeos filiquas;felia oblonga:remediü,quo delphinium (femen eius )é vino contra fcor- pionum i&tüs bibitur, vnde fofandros vocatur:thododaphne vero ceterisanimalibus exitio,hominib.f(alutaris eft (dn Sroumran 3 cumin quod vno verbo cdcai3ocj dixeris)aduerfus [erpentium moríus,fimilirer ex vino pota. Videtur: certe delphiniü quoq; non fine venenoelle, cü & fcotpios corporeafficiar, & homini non nifi aduerfus fcorpio- nis motium detur,vt & alia multa venenofaaduer(us veriena dantur. Quamobré fi quis delphiniü,rhododaphué minoté vel hurilé dixerit meo quidéiudicio nó f;lletur. Nafciturapud nos hetbs fruticofa, folijs amygdale,flo- rib.roíeis &eucolj forme, &c.tota,ni fallor,fpecic rhedodaphnz fimilis.quáin Canis philologia deícripft in zi» giberis canini ex Auicenna mentione: videturauté vel delphinium effe; vel (ane eiufdem generis herba.Semenan znilio fi daphnes eriam fliquz lana infatcte func: vt huius faltem genus effe concedatur,fi cui delphinij noméadmittere non placeat. Ná quod fena vulgo di&a, delphiniü non fit, vt fibi perfaaferat Marcellus, tam clarü mihi videtur,vt vel paucis refutare tedio foret Lychnin quoq; cie centra fcotpiones vim habere Diofcorides tradit; &c. Vide in Delphinio n a.Leones pardalianches veneni, 1cati pantheras occidit, Ariftoreles.Hactenus queanimalia pri- uatim aconiti primi veneno intereanr, didi eft. Venio ad fecandd,g triplex facit Dibfcorides,nos(vt dixi)duo t&- tum eiusgenetra cognofcimus;lutcir & cacruleü;eadem vtrunq; facultate: (ed luteü efficacius, lnpis precipn? occ- dendis vulgo credit:quareillad tantü per excellenti pletiq; lupariá vocant:pauci vtrungjcoloris rantii differen- tiam addentes.Proximé Nilum herba nsfcitur,quz non fine caufalycoctonus appellatur,quód cam lupus calcans conuulfionibus moritur: ppteréa A cgyptij in terras fuas elufmodi herbáimportati phibent,quód hocanimal ve- nerentur,Gillius ex Aeliano:fed decepti autéaliqná eile vocem àverbozwrev, quod & calcare & comedere, ystoncSuy; fignificat, Varinusin mratoncou. Feles marés fübreptos feeminis foerus occidunt,non tameh edunt,zurtorras, Herodotus. Sed quoniam venatores apud nos aconita luparia certis mod isal;j aliter prezparant & componunt, vtlupasac vulpes ipterimant, cópofitiones huiufmodi aliquot, vt partim in Germanicis libris manutcriptis repeti, partim à pharmacopolis noftriscognoul, hucadfcribam. Primum igitur an ferz,quas cepturi funt,eumad locü vbi efcam venenatam proponere ftatuunt, sfine veneno obiectis explorare folept,tanqu& inuitantes: atq; hoc venatorio vocabulo vocant /zderen quafi laden, hoc eft inuirare : folent eaim illucredire vbiefcam femel repererunt, & alias etiam forte fecü allicere; fiuefponte; fiue quód ad efcam profecta latérealiss non poffint, Quod fi ecam abfum- piam deprehenderit venator: certas adeffe feram,globulos fuos venenofos exponírsqui quidem fabis pauló ma- $ores,aba cochlearia duo: cottícis fapi foliorum taxi, vtriufq; cochleare vnum,diligenter cómifceto:deinde mellis & axun- gie, vtriufg; cochlearium ad ignetn permifce,& bullientibus puluerem predictam immitte: hine pilulas forma- lupis capiendis axunglaillinespro vulpibusponitem. Agyrtz qui aconicum apud nos vendunt, taxi ifceriaiant quàm vt nevomitu reddi pofficum tamen taxum finpliciter venena- tam effe conftet : (ed docet Diofcorides flrangulationéab es fieri, vnde conijclmus non guttur tantum fed fauces etiam & gulam veneno eius comprimi & ar&tari , vnde vomitus impediatur: vt duplici &omine noxiafit, faoin- uam veneno; & neaconitum renomatur prohibendo, Catíunleus rex Eburonum táxo feexanimauit, Caefar 6... e vnclas duas;foliotá fraxini vel taxi potius vnciam vnam:cotticis fagi, vitri Veneti,calcis viug.arfenici citrini fingulorum fefquiunciam:amygdalarum dulcium vncias tres,imellis quan- tum fofficitfiant globi magn i$; ; He Luparig radici cffaffz Luna decrefcente, folia betulasftavinicorticem,& Valerianá, pro vulpibus puto. Suntqui.L : Cer | : & globoseum melle fa&osanierino adipe illinant. Alij lupariam, arfenicum ai. trinüm & taxi folia equalicer. Aliter, Lupari vnciam,cum [emüncia viri & melle quantum fufficit fübigito,piris ficcis contufis inuoiuito,& feuum füperindacite. ATj lutesm & ceeruleam lupariam, helleboram album, vitrum Venetum, lardum vel axungiam; adipe felis ivIueltris, taxi Folia; mel ;fatinam auenz, arfenicum album & citri- num, fungos mnícarips pallidos aut rubenres , & oleum , omníiain vnam maffim redígunt, certis ponderibus & menfuüris permixta, o dst autem de fungisaddant,&c. Aconito pafcitur neq; pecus, (oüis,) neq; villam ani-- mal, Theophraftas. Luparia,vt Rhati natrant,tiécat omne animal quod czcum aafcitur, vr lupos, vulpes, vifos, canes. Ego fimpliciter quoduisanimal eo deuorato interire crediderim. Rufticiagyrte vt murescollanturip Sab- audia & apud nos vendunt: ixbentautem no : ! Ego qnidem nupet aconitilutei puluerem cum butyro,lardo & farina copiofum ratto(id elt muri domeltico ma- iori)in mufcipula capro per cciduum appofuifine vllo potu,nectamen inde mortuus eit.Pofteacum minores mu- res cepiffem,autripigmento inlardam iafricato eis appofito, intra horam morientesvidi, Auripigmentam enim przfercim lurid um,quod rofagallum vocent(vt [cribit Card anus)rum mores, tum lupi fi guftauerint,. onfolum moriuncur,fed in tabiem adeó effcrantur;vt far generis animalia inuadatit quecunq; moniorderint in eandem rabiem incidanr,vttotum genus breui pereat:cuius rei quandoq; feci experimentum. Sedtamen periculofum eft;ne etiam cicurata perdas & innoxia animalía& neaqua inuenta fruftreris. Verum paruare; fi bene cedat : do- mum muribus plenam expurgabis.In lupis difficilins eft, cam aquam:celerius inueniaor, Fic iile. Pediculos eriá occidit, ex oleo inun&ta radix: vel fi caput lauetur lixiuio inquodecoda fit,vt Tragus lcribit: «go quidemita la- . Qanes X ljjs magnitudine iuglindis, hunc ad. modum fieri folent. Aconiti craffiufeulé triti, vitrl Venet, viriufq; 4 ftri farinam ez auenaaut tritico milcere, & ippultisformá redigere, 6g ed nce mufce eusdunt, degaftato lo&e in quo macerata fir. 7 mile fit, iam non memini: continetur & lana in filiquis, cuiusnulla apud Diofcoridé mentio: fed rhodo- 3. s videturín verbo calcans:g Grzcé quomodo habeatur neício,conijcio 39. | ^ itudinenucis,lardoinungendi. Aliqui pira ficeaadmifsent;vel potlus elsipuolnunt: s o. AN NOT " [$3 ) M. / E 3 ESO de run P Luc EI. Canes eodem lnterirelari prius dizi: & Diofcorides inter cerera fecundigeneris nominacyno&toron ponit; Co. | 'Bicesquidam manufcripti aconiti cynoctoni peculiarem titulum habent,librar'orum ( vrrectéconijcit H :emo- Tats)culpa,duo capita diftrahentium intiia:nam cynóXoni Diofcorides neq;formam neq; medicines exequiiur, "Apocfnon quidem hierba alia venenofa;cyno&onon etiam & pardalianches cognominatur. Non omitremus 'antipharmaca quzdam quz medeantut js qui aconitum fampferint. Pautherz quidem excremenrs homionm | fibi raedentur, vt fupra retuli: Homines multo vt T heophra(tus docet Ex vino aut mulfo potum, nihil poffe ofis- tere puranc Idem. Sed plané contrarium Éuftathius apud Macrobinm 6.7. alletit his verbis: Si quisaconitum "nefciens hauferit;nen nego haufta eum meri plurimi folere curari. Infufam enim vifceribus trahit ad fe calorem, "&veneno Riigidoquafi cilidum iam repugnat, Si veróaconitum iplum cum vinotritum potul datam fic , haurí- entem nalla cucatio à morte defendit, Tuncenim vinum natura frigidum admiftionefui frigusauxit veneni, (ci- hi certum eftacouitum venená minimé frigidum eff-) necin interioribusiam calefcit, quianon liberum fed 4d- mittum alij,imó in aliad ver(uni de(cendit in vifcera; Hixcille. Mihi rationes; non placent: Paluerem mufco- num (id elt paratum müfcarum ) napellu m depafcentium aduerfus napellum darem , vel puluerem cornrntcis " feu cardi, Ant. Gainerius :deceptas nimirum ab Arabibus, eur eorum interptetibas, qui coturaices aconito pafci "fcripferanuicum ftürnos(non turdos cicuta pá'ci (cribendum foiffet,vt pluribus pauló poft dicetur. Acetum ca- idum potum, (& mox vomitionibus redditum.) contra cicatam & »conitum prodeft, Aggregatorex Serzpione "fecandum Diofcotidem;égoapud Diofcoriden: nüllam aconiti mentionem n aceto reperio. Lac bubali & fing ' contra aconitum bibitur,ouillum veró contracicutam, Aggregator ex Plinio. Coagnla tíaedi,vicul;capreoli Ha- ;liabbascontracicutam propinat, al) contra aconitum. Allium debellataconiti quod alio nomiae pardalianches ) vocatür,Plinius. Rutam adueríari aconito, faperins ex Athenzo tecitat. Galenuslbco 2; deantidods, ruta mas P nipulum tritua.é vino puro bibi confalitzant tus gallinaceum pingue. Reliqua remedia & ligna (ampti huius ve- nenilegesapud Dioíc. 6.7. item A&ium,Nicandcamin Alexipharmacis, Sun?acenito etlam in medendo viles ' homini vices: quamauisSSyluaticus necintra nec extracorpusadbibendum fcripferit: ex Aulcenna nimitum, qui | idem de vttoq; acohito tradidit. Aconirü ue pardalianches(inquit Galenus) [;pticas id eft patrefatoriz & ve- - penofz facultaris e(l;in cibo potu; cauendum:idoneü vero vbi quid foris in corpore,aut circa fedem,exedendo - tollendum videtur, ad quos vfus rad:x eias tumenda eft. Sed & alterum quod lycoGtonon vocant, eiu(dem ef fa- | 'eultatis. Aconirum(primum )vires habet thapfiz, Author de (implicibus ad Paternianam. Celíus vim exedendi E Corpora cicutz tribuit,que cercenon huius fed aconiti elt. Sed forte ruta legendü, vt & inter ea quz todunt pau- lo anté apud eundem non cicuta (ed rate femen:id enim inter anaftomoricu prius numerauerat. Mifcetur oculo- O rum remedijsleuandi doloris gratía(ophthalmicis medicamentis snódynis,) Diofcorides:fep ica quidem idem | feré (iae dolore przftanr.quod cur dolore cauftica. Proinde ego fic vecterem: M; (cetur ocalorum remed js quz ' fine dolore exedunt, quamuis Dioícorides non facis expreffit : ed res ipla loquitur. Nam (implicicerad dolorem '' tollendum aconitü appl'care, infaniam dixerim. Sed ficri poteft, vt cicute viresaconiro Díiofcoridesadlcripferit: mifcétur.n.illa collycijs & oculotü medcamentisad epiphoras, & dolores [edandosrefcigerando & acceríendo, - fomnum vtapud Piimü & D 'ofcoridem legimus. Confunduac.n.aconíti & cicutz vircsinterfe, prectpue Latii | sliquot & Arabes/fed & Greci vt Aécius. Maiores ocülorum quoq; medicameutis aconitum imifceri faluberrime |^ promulgauere;aperta proflfione, malum quidem pullü ele 8nealiquo bono; Plinius. Aconitumaccommoda- J— tam e(tad exedendum aliquid && E euam xU) eXpen ; Galenus vt panió ante cítaui: hoc e(tin ore, aut fede. Apud | A&uumtamenlegicar ? üeri; eu nami nad Socrthoc ettextra corpus vel in lede; Chriflophorus Orofcius prio:& jo le&tionem proba: Ego tatius eff: pato intts 0s non admistere;nevelfalinainfe&a aut fortuito vel modicum eins ... deglutitum,pericali cauffa fir. Foret etíam perículiim fi forte vlcuículaant venzaliásaperte & f:ingviné funden- -»- tesinore effznr. Aeginetaetiá habetizsieeuuame& fimiliter vecasinterptes Latinus vertit.Sed ftiphifagria quo- |! queaphihascum melle fanat;tefte Diofcorideique tamen propemodum limiié aconiro vim habet: & fandarscha / apud eandem oris vlceribus cómendatur, quam tamen lib. 6. inter venena cum calce & auripigmento numerat: — quamobré nih ] sff-ro, nifi tutius ab(lioer', com minus pericalofaad eofdé ofc Gus remediasbunderepe:iancur, i Acouiti radix einplaftrimodo impofita, putrefacit(exeditJefficaciter heinorrboides & pudenda, Acnoldzs citans Galenum; cam ramenapud Galenü aon (ic legitur. Aconici herbe facco pilorum ortü prohibetiferant, Aécius: atqui hec facultas non aconiti fed «oves id eft cicate eft, feoiusautébecabimperitisconfundantur, Vtuntuc the« . lyphonomedici;p putcefa&torio: fed & 4l js quibuídsm decauffis epotum nihii penitus poffe officereaiun!, neq; jo ex vine neq; ex maifo, Theophraftus. Et ratus, Nepe vocatz (icorplj, chelyphoni) radix fpeciem fcorpionis rec "3 przfentat, & vtilis sd elusictum & ad alia quzdam habetur. Ex alibi, Proficit pota contra Ícorpioniam idus. A co- ^. nitum qnoq;(laqnit Plinius Jin vfum hu mang falutis veriéte.feorptonumictibus sduetfari experiendo datum In - vino calido. Ea eit nztuta vt hominem occidat , nifi inuenerit quod ia homine perimar: cum eo folo colludtatur, velutpari intusinaento. Sola hec pugna eft; cum venenü in vileetibus reperi Mirürm dq; exitialia pet lesmbocsm — (finnduovenenaiahomiaecomoriantar,vt homo füpeific Hec Dlinias. Vider antem poteft nó de (corp] tant vene&oloqu!',quodaconitum id (olum in homine repecrim impugnet; fed quouis etixm alio, vc Hermolaus etiá | & Raellius acceperunt: & Gànemine alio veterum id feriptum inueniam: ego quteem credere quàm experiri - . malo,poffet tamen aliquis pericalam faceic in cane; i modo noftrum aconitim; quod fccandigenecis eft, idem y praftare poteft quod primum, de quoipfiloquuuwr. Extra corpus quidera vbi quid erodere, aut veliementet Eo ficcareoporteat,eundem víam prebebunt, aconitum, ftaphifagria, iris fylaeftris, hellebarus niger, ch apfias cha- D mleo niger. Staphifagria fané non facultate rantum , fed tota fpecie, radiceexcepta, emulari mihisconitum vla |^ detur, folijs, pericarptjs, (cmine, flote * fi re&é floris figuram memini: quanquam Yfatidis floribus; qui lucel & H"Ü exigui fant, Diofcorides ftaphifagrie floresconférr: quo noftre ftaphifagiiz non conuenire Fuchíius atiam te» 5o fatur: nifi quis ita excufare velir, vt non ifatidis floribus, fed colori qui hotus herbe fucco.exprelfo deco&o» b que (vt Ruellius meminit) ceruleus fierifolet, val20 Indicum vocant eodichs [tap hifageia flo:es qui fabceecolet !- funt; comparentur. Author | li medcaminum fuccidaueotum pro aconito rin yJocflcem recte v[arpari polle -do- *. cet, Sedirislylueftris queabipfo intelligatur, non faciledixerim, A& ias quidem ipfam aconitam alio nomine — drid(ylucítrem vocari fixibir:apud Dicfzoridem vero xytris & ephemerum non lecsleira cogaorminantur, Ego. D vetoletalepotiusephemeram, hoc eft colchicum , aconiti vires habere dixerim. — Xyriseram intra corpustató oíunitur Quamobrem aliud iridis fylaeftiis genus querendu n videtur quod aconito lubftisoamus : ego NUN, : A ; | Hume 6 commodius dts NL you : [ Bsp ree PR — De Qnadrupedibus commodius noninuenlo quàm quodfpatalam fotidam vocát,quo & pediculi occiduntur, vt etiam colchico,&c« Ceterum vtaconitum alterum platani folia habet.fic etiam cicil,ae ipium qaidem fine veneno.Greci cicialkerua vocant, de qua Auicenna; Dicitur quód perícruratio vltima in expreflionekesb alkerua & fefami; admodum ve-- nenofa & mortifera fit. Cornuade fumbel Arabice;id e(típicz,pro qua translatum eft in Almanfore;cornua cer» uimontani, ledit militer napelloquem odore etiam referr, Arnoldus. De coznu fpica calidiffimo & erodente- veneno mihlignoto,Auicenna ftatim poft napellum tractat. Et fubinde de veneno quod murkion appellat,(Bel- lunen(islegitfarfiun)cui eodem modo refiftatur quo napello : & herbam ipfam napello (imilem effe putat, fate- tur enim fcignorare. Ego apud Grecos nihil quod cum eo conferti poffit reperio. Gloffa Atabica, inquit Bellus nenfis, cicatam exponit. Arquí Auicennainter calida venenade eo tractat. Myofóra herba non alia quam Dio- fcoridis & Grecorum , defcribitur à Plinio 27. 12. flore ceetuleo, vi feptica & cxulceratrice, que & zgilopas fa- | net, &c. Eftautem plané eadem que altera murisauricula Diofcoridi: quam tamen fepticam effe vel exulcerare alins nemoferipfit.Galenusin fecundo ordine eam ficcarc fcribit;caliditatem veró manifeftam nullam obtinere, tantum abeftvtexulceret, — Sed neq; neceffe eft exalcerare autexedere quicquid ad cgilopas re&é admouetur, cum & reftigerantia quedam,fed ficcantiaadmoueantur. Quàd fi has quas Plinius ei falfo tribuit facultates ha- beret, aconito viribus coniungendaeffet, qua quidem occafione eam hicmemoraui, — Lupariz pulueremcum butyro fuba&tum omne genusimpetiginum fanare promittunt, iniumentis & hominibus. Mulomedici apud nos vlcera phagedenica equorum(vermesappellant)2conito,vitro & axungia mixtis curant:alij etlam alia com- mifcent. Napellum aliqui recentioresaconiti genus faciunt, Matrhzolus negat: quamobrem priuatim deillo agere volui;aliorum primum Ícripta propofiturus, inde meam fententi&, aconiti genus effe , confirmatnrus, $yl- uaticus Arabicas voces bix, bifmus vel biffum, morgnapelli (mus napelli, potius ) & alfarfas; diuerfis ín locis na- 1 pellum intetpretatur: bixisverotoram,quamaconitum prim um*efíle infra docebo: item alchlehil , gummi na- pelli, cum aliorum nullusqued fciam vllü napelli gummi comm emoret, fed ixiz chameleontis venenofi, quem thcfifie vel taffia nominat Auicenna: à qua plurimum d:ffert Grecorüm thapfia, quz tamen & ipf4, & gummi eiusà recentiórib. quibuídam ( Arnoldo & alijs) inter venena numeratur & (uccus eius à Diofcoride. Albis,id eft napellus.Bellunenfis. Etturfus, Albift eft medicamen in que recipitur albis, id eft napellus. Bifmus, mus napelli, Idem:Inde forfan corrupté bis,id eft napellus mofi vocatur: mos quidem Perficé muré fignificat. Bifmus buha, id eftnspellus Mcyfi; Bellunenfis. Befalbi, id eft napelli, Vetusgloffographus Auicennz. Farfas, ( fortefarfiun, dequo paulo fuperius diximus)dicitar quód fit napellus, alij venenum letale,ldem, Apud Auicennamli.4.fen.6.- in melle venenato proaconito legitur al(achatam, interpres inepté vertit hyofcyamum nigrum : fignificat enim cicatam, vt Bellunenfi quoq; placer. Arnoldus aconitum vocat vícat, & lycotoroix, prolyco&tonon: &alterum 3 genus folijs cyclamintediforion;pro thelyphonon. Bis, id eft napellus ( inquit Auicenn ) cft venenum pernicio- | íum.immodicé calidum & ficcum : illitum delet albaras(íd eft vitiligenes:) & potum etiam cum ex eius gegueri- Ícerin pota famitur (Bellunenfis ficlegit; Confe&io di&aalberzachaliin potu fumpta delet albaras : Syluaticus fimplicius legit, delet albarasillitü & confertlepra:) & fimiliter confert leprs. Potum occidit, dimidiz drachmae ' pondete,veletiam minore, vt ego indicó. Antidotum eius eft mus napelli, qui eo nutritur. Coturnices (feman) quidem eo pafte non moriuntur, (apparet hec verbainepté ex Galeno translata qui (turnos cicuta citra noxam / pafci tamalibi fcribittum in lib. ad Pifonem: conturnices autem elleboro,vc& Ariftot.lib.1. de plantis. ) & pres omnibus diamofchu compofitio ei refiftit maximé, Auicennalib. 2. ca. joo. Et mox lequenui capite; Bilmus buha (inquit)id ef napellus Moyfi,tefteIoanne;herba e(t que nafcitur cum napello: & quicunq; napellus ei vicinus e(t.noncrefcitjaut fra&um non producit: & eft przcipuum antidotum napelli, vtilis ad omnia fimiliter, vt con- 4 tra albaras & lepram. Bifmus veró feu napellus mus;eftanimal.quod moratur in radice napclli ficut mas, vtilis ad albaras & lepram : (datur etiam contra omne veneoum & moríisa vipera) Hzc Auicenna:ea qua patentheíeos notis inclofimus non habenturin quibufdam codicibus. INapellus, inquit Syluaticus, herba eft fimilis helleboro nigro, cuius radix digeritur inftar retis, & antonomafticé eft herba( qualibet )venenofa: & eft prima pars aconiti. Napellus ( inqait Crefcentienfis ) eft napus marinus,in littore maris crefcens,illitus delet maculas cutis: & cum bibitur medicamentis quz venenum eius remittant admixtis , valet contra lepram. Et quod miraculi inflareft, mus paruülas pafcítur & inuenitur iuxta ipfum, antidotum ipfas.Glisanimal;glis terratenax, glis lappa vocatur: & illud animal moraturin radice napelli, Syluaticus. Arabic&quidem musille bix vel bifmus vocatur :& forte aliquis probislegir glis.Devero quidem glire, nos fupra abunde fcripfimus. Sunt qui murem illum napelli, fi re- & memini,colore varium effe fcribaat :talisaurem & glis eft, fufcusreliquo corpore, ventre candidus : & muris 5 € illud genus quodab auellanis apud nos nomen fortitur, de quo plutain Maribus. Vtrung; perfyluas & montes - xeperitar, vbi nimirum aconita quoq; crefcunt, & fieri peteft, vrinterfzpes precipue; vbi fru&tus aliquos colli- guut velexedunt, fzpiusiuxtaaconitareperistur: quanquam & alios quofdam minores muresin montibus vidi onita producunt, ijs verà pafci , ab incolis & lactatijs hominibus , cum diligenter interrogarem, . ijídem, qui & ac nufquam refciui. Napellus(inquit Ponzettus Cardinalis) (iue aconiti fpecies,(iue non fit;adeó certe perniciofus eft, vt eius füccus rumpat vafajin quibusreponitur. Quodautem dicituranimal paruum reperirl in eius radice, antidotum aduerfus ipfani,non puto verum, nec ha&tenus fait expettum. Lapidisaut cornu genus, quod linguá (adore arguit felleopatdi, viperam, napellam, fi quod horum adfit, non item aliá venena;Mat- ferpentis vocant, thzolus ex Aponen(i. Idem Aponen(isin lib. de venenis capite 30. de fucco napelli era&tans; bezoar (inquit ) eft Napellus ( inquir Auicennalib. 4.fen. 6. 6G inuícus natus in radice eius:cuiusaridi drachma daz in potu dantur. track. 1. omma. 2. cap. 1.) venenum eft deterrimum, quod (i quis biberit, inflammaturlabijs &lingua: oculipro- — minent,vertiginé & fyncopé fubinde patitur, & crura mouere vel exercere nequit. Quàd fi qui enadüt, vt plurimi he&iciautphthifici Bunte(t quído epilepfiá mouet velodor ipfius. Inficiuntur eius fucco fagitte, quibusvulne- rati (latím intereunt. Quodad curá, vomitus ftatim puocanduseft cum deco&o feminis rape:daendumG;inpotu | vin &butyram bubulü coctá, multis fabinde potionibus: prodeft & corricglandii cum vino deco&tü. Deinde — | precipua eius cura eft bezshar,& medicamé de mofcho, & algeduar,& ture (buha, feu bifraus buha, vt Bellunen. legit:)& theriaca magna quandoq; víq; ad terminü. (fi intra certü tempus detur;nec nimium differatur. )Prettan- tiffiná omnii, derur mofchusin fricatione albezahard: aut quantitas drachme de medicamento moflchi cá fili- quavha molchi. Suntquiradices apparis bezshar napelli putent. Conueniunt quidem omnia albezaharad, fed : | maxime c (imile eft alumini, & fila vc lithargyrus habet. Item animal cy vocat furinus (mus napelli,Bellunen:)in 7 YT WR | EU xoa. "De Lupo H. aj Ls oL ój7 ibo fümprumaduetfatur napello, Ha&enus Auicenna. Et mox capite tertio, Markion etlam venenum fimile napello effe patat;ac fimiliter curati. Aponenfis figna quzdam adijcit, qua Auicennanon habet: vt funt, illum "qui famplferit napellum fine fructum eius ( legofuccum ) fiae fabftantiani, intra vnum vel cres dies mori : dent- "grati ac defufcari oinnia cembra eius, & deihde tumere rotam corpus, linguam it otecontinerenon poffe. Ca- "ram addit, vt cum butyro & aqua mifcestur terra Ggillataad vpmicum prouócandum , & mox exhibeantur fma- " tagdi contririflimi drachma daz cum vino, cordiimponetür lericum cocco tin&tam rgadefaétum liquoribus ftül.cidis bugloffe & rofiram, idd; aliquoüesiteretur: & à feruis ore fnganzur extremirates corporis, qui prius. | aliquid imatagdibiberint, ne &ipli de vita périclitentur, Ego iaioris fecerim; á mofchrautambrz aliquid cum ! texta ligillataex vino bibatur, quod & Marthizolo placettanquam przítaniflimum napelli antidotum, Napel- 9 lum sibum Arabesnominant, alibi cinereum ob talem rádicis colorem, B:llanenfis. Napellus dicitur quód fit | brtyonia; Vetus gloffemaratius Auicennz: fed hecopinio ftolidior eft;quam vttcefelli debear. Ego omnino sco- | niti aliquod genus napellum effe puto: & fortaffis td faerit Inparia noftra cacrales, cui radix pardo napo fimilis . €ft, poliicis auctam plius craffitadine, in mucronem cea Ícorpij dcfinensyltavt fibris aliquot rc [:étis;& cseteris pe- -duialoco reli&tis.omnino Ícorpium referat, vt fupra dixi: nam & vltima pars mucronis iepe recituaeft. De ve- neao quidem cius conftat:& Hier. T ragas (cribit perij(fe aliquot Autuerpiasradicibas eis co&tis nimitum quod genus aliquod napiaut ffari ant fimilis radicis exiftimaffent) in cibo fura ptis , Scio Autceananm & lib.z, vbi plan- tas delcribir, napellum & aconitum diuerfislocistanquam omniuo differentes herbis defctiphffe: & rar(us 1. 4. | vbi de venenis agit, alibi de napello, alibi de aconito fctibere; & remedijs & accidentibus fcu fignis qnibu(dam - diuerfis. Sed hocnon fatis eftad a(ferendam aliad napelliabaconito genus effe: neq; enim rapta apud eradítos 9 Auicenn« authoritas eft.1pfe quidem auida&tet hoc alleraerim, napellumanraconiti genus effe:fcio tamen quie ^ bufdam inlocis Auicennz interpietcs nzpellum.ptocicuta ponere, vt 4. 6.1,2.)aut fi denomine contenderenon j placearijídem quibus aconitumremedis curari: verungi rjidem viribus prezdicum, calidam & ficcü ac fepticum "senenum cffe :eod; nomine vtrünq;toxicum, hoc eft fagittis inficlendisidoneum ( neq;enim vllum frigidum '- venenum toxicam effe poffe crediderim : )quod de aapello Auicenna te(latur :aconitoautem primo hodieq; (a- — gittas cingi, moxin tora dicam. Ponzettus quidem Catdiaalis toxicum poffe aliquando eífe fiigidum fcribit, ve ' dpumam velfaoguinem borracis(rane rabetz) fupercalefactz. Sad hoc venenum fcigidum effe alius nemo fcri- | bit:neqs catione defendi po:cft. Nicander membra eo iacendi prodir. Similium eciam animalid venena feprica, vtfülamandez, lingdx ipflimmationem facerelegimas. Certe cam feprica & calida venena, in exigua etiam por- || tione venenafiat, Écigidanon item, (ed cerca quantitate, illa potius vtpotetoto genere venena & ab exiguo fo» JO mento pertocum corpus inficiendo progredieatia, fagitris tingeadis delecta exiftuno: neq; enim maültum eisin- ^| hztere pote(t: & exiguü illud quod inliecet Ferri candentis vi faam refrigerandi noxam amitteret. Frigida enim "venegatofti vel vítainficmantur:calida vel fepticanon item,cum etiam deteriora «aliquando euadant. Certum » Eítautem quód fagittaraim cufpides prias igalta luccosliquo vesensto tingantur: recipit enim ferram candens . medicas vires & imbibic accum; quare ad parandum srpouo, (chalybem vulgó vocant eic ase) 1 eidpigor , fer- rüm medicatis quibuldam plantarum ficcis, pilofelle vela5j, ignitum immitcunr, Equi fudore cultellos & fa- gíttas quidam inficiunr :igaitos fcilicct illiintipgenres svndéita venenati fiunt, vi parti quam vulactaucrint, ni- . sníum fanguinis proflaniam inferant, Arnoldus ex Riti & Alberto." Scio Hermolaum Barbarum , doryenion, | quodfrigidum eft venenum, fic di&tam cox: jcere quód cufpidesvelocum inficete mos effecillo, ex Plinio 21. 3r. -. Dory quidem Grzcis non fagittam, fed haftam vel hattile ignifi&at: vnde quidam dorycn)) etymologiam adfe- (o runt, vt Varinusfcribit, Bdai qo Bd egi toov eive XT sli dvoaeci. Sed hocnemo Grecorum icribic, & incerta dotyenij hiftoriaelt, cumalij fai generis plantam faciant; ali] eandé (olano [uriofo. Scy:hz protoxicoleopardi felle vtun- |» ur,Ponzettus. Verum licet diuer(a (inctoxica, Dio(corides ramen (& aij Greci )certam quandam herbam, aut - fa&amex ea (uccum, intellexit: nam iater alias venenatas herbas de toxico etjam agit: & venenorurm genera de« Ícribens, Quedam , inquit, metallica , quadam exanimalibus fant: quedam cx planis fiue rzdices plantarum, ' fiuefucci:üue ipfe plantz, vt ruta agrcítis, roxicum, &cs Oi £a Ge VLeiv quis anuóus ig Qaapoxadiss Pollux. Scythae dicuntur ad coxicum quo lagittas oblinianr, humanam fanguinem adimifcere, Aelianus. INec patitur taxos, nec firenua toxica füdar, Columella defolo probato: videtur aucem innuere toxicumà taxo arbore di&am fibi vide- ti, vc & Plinius; dequo videin Ceruo E. Auicennasduerfus fapittas Armenias,hoc e roxicum , flercus hominis ^. potum thetiacam effz audiuiffefe fcribit : ( vnde nouum argumentum nobisaccedit, toxicum genus acopitt effe [0 confirmandi, cum aduerfüsaconitum Panth rz (iinilirer (ibi medeantaur.) Addis donaulam,id eft muftelam ex- ' jécatam drachmis duabuscum vino potam. item galbsnum, contra idem vetienum opitulari: quz dao remedia / fimilitetaduerfustoxicum prodeffe, Diofcorides prodidit- Napellus (inquit Mitthzolus radicem habet, ycvi» demus, reti imilem, folia non admodam diffi mi'ia folijsarte nm ipifig maioris.flores purpureos, & cum adhuc clans - "fifüatcaluarijs fimiles: cum aperti, vrticz mortuz Roribus, malotes tamen caules plus quam bicubitales,emen ^ - exiguam; nigram, paruis filiquis (cornicuis) inclutum. (Nsfciturin altiffimts montibus; quodipfenonexpri- . fnit. fed neceffarià fequituradid quod antidotum eius murem lepeinaltiffimis montibus fibi repertum fedblr.) . Hecquidem delcriptio tota facit cim ooltra liparia ceezules : natn illins quoq; lores aliquando purpurafcentes ^. widi:radixtameu eius nullam rerís fimilitadinem habet, vnde lulpicor deceptum fo:te Mstibzolum, quod lutsé /.. lupariz proprium erat,ad caruleam, id elt napelium cranftoliffe nifi aliad in Italia lupariz aut napclli geaus nae. | $0 fcicur quàm apud nos;quod non puto: & fi maxime calis nafcece:ur qualem deforibit oon poffz: tamen obtinere ' quinfcetiam ;coniroadnumerari debétet; qaam Léoniceaifententlam ipfe immeritó repreheadit. Additpre- -- tereafe huiusà fe defcripti napelli vim veneno(am animaduertiff: Rome fub Cleuiente feprimorqui(inquiz)cüra . .expetiri vellet facultatem olei cuiufdam aduerfus venena compotiti à Gregorio Carauita Bouonienfi, qui Chi- . rurgiam me docuit;iuffit duobus latronibus capite damnatis napellum exhibere. Honc igituc lstrones in pane; . ; | quem Martium vocenr ; deuorarunt : & oleo inan&us eft ille qui plus venent Íump*erat : qui minüs, abí- * "queinan&ione reli&us eft, & intra horas feprendecim miferabili morte confumpros com omnibas illis cru- - deliffimis fignis & fymptomatis, quz Aulcenna à napello produci fcribit. Ec quanquam gfdem fympto- - matis alter etiam qui vnótus erat infeffaretür , triduo. tamen reftitutos eft. Porró oleum illud quale — — "fuerit , explicar in fextum Diofcoridis libram fcribens, in capat. de aconito. ^ Kes mitsculo íimi- le Iis , inquit , oleum de fzorpionibas foris duntaxat illitum breui tempore à tam crudell veneno liberare: - e - ! quedam, Theophraftus 9.15. Rhododendron Diofcorides ait maritimis locis & fecusamnes nafci, (verbafünt — ' Aufonij epigramma cft; fuper toxici viribus huiufmodi : 658 | | De Q uadrupedibus Certe & in hoc, &alio quouis veneno non corrofiuo , necnon in mor(ibus & pun&uris quorumuis venenatos rum animalium, nullum ei parinuenias remedium, fi frigidum ipnngas fingulis horis vbi venena fantacutiffima: vbi minus acuta; tertia quaq; hora. loungi autem oporte: nonfolum fedem cordis füb finiftra mamilla, fed eiiam pulfatiles venas temporum, manuum pedum; Sed de hocoleo & eius cómpofirione plura dicam inScorpioni hiftoria; ex przfatione Matthzoliin fextum Diofcoridislibrum. Multa quidem & remedia & Ífymptormata ( in- quit Matthaolus contra Manardum ) eadem funttoxiciapud Diofcoridem, & apud Auíicennam napelli, (quz ipfe Gingulatim receufet:) lanttamenalie quzdam notz,quibus omnino diuerfa efTe hec venena deprehenditur. ' Nam detoxico legimus, quód farorem inducat: quod de napello non fcribitur, neq; fané lattonesilli, quos na» pellum voraffe pauló ante dixi, vllum futorisaffe&um fenferunt, cum cxtera que de napello Auicenna tradit, in cosomnia caderent. Scribit & alia quadam de papello Auicenna quorum Dullamin toxico fno mentionem fa- E cit Díofcorides.In remedijs etiam multa inueniuntur diucría.Ouamobrem cum in cetetís venenis Diofcoridem feréad verburn exprimat Auicenna;in napello autem pleraq; aliaquàm illede toxico habeat, duo diuerfa heceffe venena concludemus:przfertim cum aliud caput de veneno tufom infcriptum Auicennza fit, quod proculdubio. Diofcoridistoxicum eit; Hzc Matihzolus. Verum hzc omnia non magni fuerit negorij refütare, Primüim enim non eíErieceffe res effe diuerfas, vbi fcriptorum aliquis pauciora, alius plura fub alio nomine adfert; modo ne quid contrarium proferatur. Deinde quoniam plura fantaconitigenera, ex quibus nos vnum aliquod effe na-- pellam contendimus :fieri poteft farorem ab vno inferri,nonitem à reliquis: & Diofcoridem genera duo tan- tum delcripfiffe conftat, alia duo fine defcriptionereliquiffe, Quid quód multum refert apparatus ? Toxicum eutemnon fimpliciter aconitum fuerit, fed (accus cius certo modo paratus , vt & idoneus cingendis fiat fapiris, & aliquandiu conferuari poffit: fortaífis & adiectum aliquid, vt noftri lupatijs radicibus ad tollendas feras alij z sliud mifccrefolent. Aconitum certe proapparandi diuerfitate varios & feré contrarios, cum veneni tum medi- -camenti falubris ratione effe&us praftare ex T heophraíto fupra docuimus, qui maximumin przparandi modo .gmomentumcollocat. Poflremó cum &toxiícum Diofcoridiignotum fuiffe videatur, ( vtin Ceruo x. dixi : & Matthzolus ipfe concedit, & tufom quoq; Auicennz, vc ipfe fatetur, non mirum fi parum perfe&am rum eius tum que proueniüntab co Jymptomatum defcriptionem reliquerint.Hocpotius mirum effet,toxicum tam cele- bre venenum & tantopere cavendum , omnibusadhuc medicisignotum effe, vtfe quidem ignorare Matthzo- lusfcribit. Illud equidemaffirmo ,napellum genus effe acouiti, idemQ; roxicam fiue idem quod Diofcorides defcribit ( diuerfa enim funt toxica )aut przcipuam eins vnde fieret materiam: fiue aliud quidem toxicum, fed | quodijfdem poffit remedijs inuari; vrporo calidum ficcum ac fepticum venenum. Napellus Moifi (inquit Mar- thzolus; ) muse(t napelli, quem fepe vidi & cepiinaltiffimis vallis Ananiz montibus : icd non cuiufuiseft eum 3; inuenire, cum magna ad id ( tedij ) patientia & vigilantíarequirantur. Itaq; non miror quod philofophusqui- dam & medicusinfignis ( vtapad recentiorem quendam legimus) cum mures huiufmodi nullos inueníret; ce- pilfe tandem paruas qualdam mufcas folijs & floribusnapelliintidentes & exugentesinde fibialimentum , & ex eis fuam antidotum compofuiffe ,ad mufcas vigíntiquatüor , rera figillatz ; baccatum lauri & Mithridati , fin- ulorum duabus vncijs adiectis, cum oleo & melle quantum fatis erac excipiendisillis. Ethac quidem antidoto miris fucceffibus, vt ferunt, vfuseft; non folum aduerfus napellum, quem diuerfis animalibus faciundi caufa pe- | riculi ex hibuit, fed multaetiamalia crudcliffima venena, Hecille. | Auicenpa quidem, (fiue ipfe, fiue inter. - pretes, fiuc librarij: quod addo propter Matchzolum qui valde reprehendit Leonicenum; tanquam iniutium in Auicennam quod interpretum forteaut fcriptorum vitia, tanquam certus ab ipfo commiffa authore, fimpli- citertanquam Aaicennz notet: ego brcuitatis ftudio, Auicennz nomine complceáifolco illam qua extat zdi- 4 tionem qualemcunque, quoniam in ea qua fcripfitlingua, quamuis extat, nondum tamen publícus nobis cft fa&us:) Auicennaigituriinquam, circa napelli murem parum fibi conftare videtur, & ipfe etlam dubitaffe, effec nealiqua hulus nominis herba, an potius animal fine mus huius nominis: vtrumq; enim bifmus appellat lib. 2. cap. jr. quamuis ad biímus herbam, etiá vox buhaadditurà Bellanenfi: vrrumq; aduerfus napellum,& albaras & lepram vtilefacit,. Buha (inquitBellunenfis ) fecandum Gloffam Arabicam ; eft planta quz dicitur gieduar, de qua Aulcenna capite de zedoariafeu gieduar dixit, quod cius vicinitas infirmat plantam napelli: adfertut autem hoc nomine radix ex India, nigra; craffa, ficut radix doronici, faporis acuti: & vidi ipfam exhiberi cuidam prin- cipi Syriz, Hecille. Egoapud Auicennam libro quarto in curatione napelli, buha & alguedar pro diuerfis na- pelliantidotis accipi obferuaui. Sed has de mure napelli nugas,propemodum dixerim, Arabum & qui eos fe &tan- tar medicorum, randem relinquo: fiuc herba quedam; fiue mus quadrupes;fiue miufcus ad radicem nafcens,(iue 5 q muleainfe&um, fiae mofchus odoramentum, aut diamofchi antidotus, (quod plus rationishabet ) praftanvifü- mim aduer(as napellum antipharmacon fit. Tam diueríz quidem opiniones exipfanominum vicinitate videri poffantexottz. In Aethiopia radix quzdam letiferaeft, qua fagittas ill'inunt: &in Scythia tum hac, rum aliz Marcelli Vergilij,) quod res ipfa etiam nuncindicar: Ecnos ícimusaliquot locis rhodanem corrupta voce appel- | lari plantam ,quz quoniam paftu animalia enecer, pro toxico habeatur, & toxicum pariter vocetur , Hac ille. Vulgus Gallorum & Italorum feré quouis veneno in feos, intoxicatos vocant. Nonindignum hoc loco ctiam IN ec fatis ad mortem credidit effe datum. ., 60 Coreret vt celerem vts éeminata necem. on. edntidotum [umet qua faciata labat. Ceffit letalze noxia falutifere s Ec Lubrica deiectis qua vianota cibis, — d [ f T'oxica zelotypo dedit'uxor mecha maritos. eMMfcuit argentiletla pondera vittis *Diuidat bac ft quis, faciunt di[ecreta venenum, Ergointer fefe dum noxia pocula certant, V. «Protinus (i vacuos aluipetiererece]in, - | -- a -. à Quod fi hocetlam toxicum de aconiti genere fuit, vt nobis verifimile eft ( Callus enim Aufonius fuit, & — & ctiamnum vti, conftabitex fequentibus, ) cam Hermolao & Ruellio fa- fed aliud quodulsia homine repertum-venenum Quin &aluifluxum aconiromoveriinho- lijs modis; tum accnito efcg admixto, 79 TUE vhus sconitigenere Gallospro toxico vfos; : ciet, qui ( vt dixi )ab aconito primo non ex fcorpij i&u folum, | impuguaati putant, & illis inter fe collutantibus hominem feruati. mine non dubitamus ; cum idemin feris fiat. Pardalin occidunt tum 2 ES KE e RCM EESE CUL. I 659 Eo tum. Faba lupinaíeu marcillium, datum ín adipe, necarcancs; lupos, valpes & vtíos, Arnoldus. Videtur auteca — thore) nigraexterius: interius veroalba :"sdicesfunt obrotundz, minoresglandibus: & £clía pimpinel'z, dicta -. lodomo, eft theriacavenenorum omnium, propriénapelli. Sagitta etiam illita facco napelli, omne animal ' rurfus, Ancora herba eft heríaca contra toram, habens duas radices. ficut a ycion, vnam pipgnem, alteram cx- , tenuatam: meminitearum Botanicus, — Que veró Gallisancholia hodie vocatur;angellca quibufdam , non aiia zveft quàm aquileia noftra. Vt leucomata & a/bnginem quamuis denfam ex ocolo detergeas,turam & anturam hez- .bas virentes nitidiffimé colle&as contundes,& per linteum tennefüccum caram expiime, eoqd oculos in abge, EU doct 1 mM v —— | Matceliss ééo 2o à s aDe Qaadripedibus s | Marcellas Esupiricus: Vndeapparettore, vel tura, vel aur nomen, nonita recens effe, ExPlinlo qnidem aco- niti vfüm ad oculorum medicamentafuiffe, iam (upra dixi. Herba que raura vulgó nominatur, fiue tora , flore eft «ceculeo, folio rotundo, radice polypodij hirfutar& vermis nigri effigie: Venenola herbe, cui per antipathiam natutz alia occurrit hetba, antitanta & antitora cognomine, folio rotindo, Hermolausin Diofcotidem Corol- làriog4:.in Lychnidis menrione: quz & ipfataurion cognominatur, vt aconitum taura vel tora: eaque admota ácorpiones fimiliter torpefcunt: & quanquam aliud commune.quod fciam; nihil habeant, hecramen obferuatü digna nobis vifa funt. Apud Auicennanrlibro quarto inter precipua napelliantidotature(tura,vel potiusantura | lcgendum puto) numeratur, vt vetusinterpres habet: vbi Arabice buha, vel bifmus buhalegitur. | Valdenfium populusin montibus habitat Gallixnon procul Auenione, Italiam verfus, hzrefeosab ecclefia Romana damna- xus : apud hos totam herbam abunde nafci audio , cuiusfuccum expreffum in babulisaffetuant cornibus, ad fa- , o gittas tiogendas veneno przfentaneo: ipfi toram & toxicum vocant: homoaut quoduis animal telo inde im-. butoi&umintrafemihoram moritur; homini tamen pracipué letale hoc malumeft. Vim eius experturi,acum eo fnccoinficiunt, quoranam pungant : que fiillico moriatür, itaprefentaneumiudicant. Mortiferum negant fi deuorétar bibatürue,erfi neid quidem fine noxa fit. Prafentiffimum veró effe coniunctum finguini, quod per fagittas contingit: fitamenlocusi&us frigida mox abluatur;remedium pollicentur. Sanguis qui € vulnerede- fluxit etiam adimum pederm; hoc veneno conta&us recurrir, & in vulnusiterum fubit: Tantain eofapguinis vi- teq; auiditas rapida. Et hzc quidem accepi olim ab homincfidedigno,quicum Valdenfibusipfe verfatus fuerat, Radicis certe & foliorum forma; & visipfa venenl, non aliud hanctoram quàm primum Diofcoridis aconitum effe euincunt: quod & thelyphonon vocatur, quód verendis fosminarum inditum mortis caufa fit: nimirü quód illicetiam vis eius & halitus fanguini iungatur, fiue peracetabula, fiue per aao quandam. Audio etiam Sa- 3g baudiz populum eiufdeto religioniseffe, qui vallem quandam Lucernenfem incolat ; homines afperos ; nec ad- modam fuo principi obedientes: quód metnendi fint propter fagittas herba tora fucco venenatas. Síngulos do- mivafículum huius fucci plenum feruateaudio: & talifagittaictos pauló poft mori; vulnereincurabili. Ab bac valle exijffe quidam aiunt Valdenfes, qui ab huius hetbz vía Torelupini nominentur : nam lupos aliasQ; feras in venatione, fimilitet huiufa odi fagittis feriunt. Audiuletiam, fibibene memini, folisin Gallta Valdenüibus,pri- uilegio quodam hoc toxico vti licere: forte quod & ad venationem indigere videantur , cum monteshabitent: ' &tenquam viri bonicitrahominam noxam id poffeffuri exiftimentur: Sic & deaconitoin Ponto fcribit Theo- phreftus; ijstantum qui praparare nonetint poffidere conceffum , ceteris interdictum capitis pena. Anthora, ingzitSyluaticus, dicitur quali antitora: quod aduerfetur thotz: (antautem duz herbz, quz (imul nafci folent: folijs violatum, rotundioribustamen, & parum incifis: floribuscyclamini , nifi quia in thora bene violacei fant, 30 inanthora fübrübei :hzc fanar, illa occidit, Hzcille: remittit autem ad Thorz mentionem , tanquam plura illic di&urus in T, litera: vbi tamen nihil prorfus fuper his herbis fcriptum inuenimus. Ant.' Gainerius in librode pefte.antorz tadicem tanquam egregium antidotum commendat, cultis expetientiam ipfe viderit , fiin potu de- tur fero puli pondere cum aceto & aqua rofarum. Eftautem, inquit, hetba quz nafcitur iuxta toram;ex qua vene- num conficitur; quocum in alpibus Saluciarum & Pinarolij captas fylueftresvenantur. Radix eius (antorz)fizmni- lis eft nucleis oliuarum, cuius mentioneminSynonymis Simon Ianuenfis facit: & eft bezeat tore; que nullum nonanimal fao veneno interimit. Admonet me antora herbz culuídam rare, quam femel tantü in monte quo-. dam alto Sabaudiz reperi, vltra Lemannum lacum regioneferé Laufanna: folium ei rotundum, planécircina- xum, ca feré magnitudine vt diameter duos pollices zquet, in circuitu ferratum, lolidum;albicans: & fi bene me- mini, fingulis plantis vnicum -florem non vidi, radices funt alba , glandibus autoliuis quodammodo fimiles vt 40 filipendulz, guftu feruido.Sed hanc herbam poftea coguoui propriétoram appellarià Valdenfibus alijsq;; pre- ih / fertim in montibusiuxta Bergomumltaliz, & omnino primur Diofcoridisaconitum effe; floreranunculi, co- lore & fpecie, & femine etiam fimili. Idem & Cyclaminum Plinij nonopbyllon putárim. Arabes quid Afcita appellantur, quoniam bubulos vtres binos fternentes ponte, piraticam exercent fagittis venenatis, Plinius. Por- zülaci fylueftrís quam peplion vocant, memorabiles víus traduntur : fagittarum venena, & ferpentium hamor- rhoidum & prefterum reftringi, pro cibo fumpta, & plagis im pofita extrahi, Plinii. Scincus prodeft contra fa- gittarum venena, vt Apelles tradit, ante pofteaq; fumptus,Idem. Silphium venena telorum & ferpentium ex; tinguit potum, exaqua vulneribus circumlitum, Plin. Venenum ferpentis, vt quedam etiam venatoria venenas uibus Galli precipue vtuntur, no gufta; fed in vulnere nocent, ( hocetiam hodie de tora fertur; vt füpradixi:z) - ideod; colubraipfatutó etur, i&tus eins occidit, &c. Celfus. Primum aconiti genus ( folio cyclamini) fepein T- jo dentino roonte, vbiabunde nafcatur,colle&tum Matthzolus fcribit: nomen vetó'eius nullum adfert,necvllam — defcriptionem. ^ Toram enim alibi Diofcotidis orobanchen nominat, fic ditam (vtait) quód eaguftata vaccae moxtauros defiderent: eandem altlupam vocari: quód deuore: plantasiuxta naícentes :fed de orobancha mul- tis diffczui in Boue c. Deprimosconiti genere fucrit, inquit Matthcolus, tadixilla qua quidam circeRomam & Neapolin vtuntüz, qui vnam hanc lupos necandiartem profitentur: & radices; quibuslupi fabitó necantur, in. ponteS. Angeli vendunt: neq; enim lapariz di&z radices funt, qua nigro colore habentur, cum illz ex albo ad — Jateum colorem vergant, Hxc Marthiolus. Sed quzrent diligentiores, an forteradixilla quam Romz prolupis occidendis vendunt, non alia quàm chamzlcontis fiue alterius fiueixiz fit, qualupos occidi fpra diximusex Blondo medico Mice. Ex chamazleonte ctiam in Creta, fi re&à memini, toxicum fierialicubi legi. In mon- tibus quibufdam prepe Vallenfes vel Vallefianos hodie di&tos, Heluetijs coniun&tos federe, herbulam illam, 6o quam pro lunaria minore Fuchfius depinxit , Tomi primi capite183. teram vocitant. Petrus Aponenfislibrode - i" venenis capite 21. víaeam aconitum efle afferit, magno errore. Víaea feu fülphurara, planta albicans, falfa, ramos babetlongos & graciles: exqua fitfoza : drachma decem fumpta interimunr, Arnoldus. "Vínenefthetbaksli, . vnde fit falalkali, decem drachmarum pondere fumptum interficit, &c. Serapio cap. 247. Circa Italiam (in Ira- lia ) monte Citczos aiunt venenum quoddam letiferum nafci, cui eavis eft, vt quis biberit ( à &xvic zoo le , 0, m5i7») ) noxpilosé corpore defluere & marcefcere faciat; & omnino cotporis membra diflluere,ita vrafpe- — &u miferab:lis faperficies fit corporis morientium. Hoc Cleony mo Spartano daturos Paulum Peuceftium(Peus . cetium, id eft Calabrum ) & Gaium, deprehenfosalunt, & à Tarentinis poftquzftionem morte mulétatos, Ari- .. ftotelesin Mirabilibus. Citeeum quidem inuenio montem efe propé Caletam Campaniz oppidum , vbi Circe - habitauit, varijs herbarü venenis abundantem:yel promontorium Tufcorum,quod hodie S. Felicitasap pellezur. ij d a | ( Ego. " S " » d i | De Lupo H.a. Li. IL ! 661 "Égointer venena ex plantis, nullá huiufmodi legere memini: fed àd falamandri,fepis, &aliorüm quorundá fer- jypentium morfus,pilorü defluuium, & partium corporis putredinem fequi medici tradunt: quod fitamen planta "quzdá huiufmodi eftin Circeo monte nàícés, vim fepticam habeat oportct; vt aconita, chamalcontes, epheme- -ron;& fimilia,videri tamen poteft,fi planta efl,ex aconiti generibus effe;quoniáillius etiam genus vni in Iuflinis - Italie montibus prouenire Diofcorides fcribit: & cü vim fepticam habeat, nifi ftatim occiderit, plane miferabile aliquandiu fuperuiuentium morté fequi Theophraftus author eft. Ariftoteles quidé xenico ven eno,quod mox aconitum effe dicemus;tinctas fagittasà Gallis;feris immitti fcribit, & nifi ftatim pars circa vulntis e&cidatur,pu- trefcere. Limeum herba appellatur à Gallis, qua fagittasin venatu tingunt medicamento, quod venénuin cerua- rium vocant:ex hacin tres modios falinatiadditur.quantum in vna fagitta addi folet,ita offa demittiturinboum "faucibusin morbis. Alligari poflcaad przfepia oportet,donec purgenturiinfanire enim folent, fi fudor infequi-- | tur,aqua frigida perfundi, Plin. Genus aconiti hoc effeapparet;primü inde quod Gallos eo fagittastingere fcri- bit; (quanquam ex Sardoo queq; ranunculotoxicum fiat; & inter ranunculi nomina mileonlegatur apud A pu- Ieium,&lycopnon;quafi lycophonon forte: Arnoldusquidé;ranunculum eundem;lupinum nominat:) deinde | quod euacuandi peraluum vim habet,quam & aconitü habere fupra oftendi:& habent fané eandem vim plerzd; 'aconito tum viribus,cum forma aut vtroq; cógeneres herba,vt elleborus, chamzleon,ftaphifagria;thapfia, rici- nus,ephemeron. Quodautéintra córpusaconitum etiam hominibusquidá nefcio quomodo przparatum dare aufifint. dictum eft fupraex Theophrafto:ad fcorpionum ictus, & alios affectus,quorü nomina nó exprimit. Ad- dequód & hodie detoradicitur, & de venatorio Gallorü veneno Celfus fcribit , intra corpus famptum nihilaut | parum obeffe:cü veteres acerrimis venenis aconitum adfcribant. Componi aüté hzc contrárictàs potefb, vel quia ' diuerfa funt aconiti genera:vel quia fuperficié aconiti etiam Theophraftus letiferam cffe negauit, cum venenum omnein radice (it:vel potius; fi exigua quzdam portio ( vt Pliniusin limeo fieti fcribit, &inalijsquoq; venenis | fmedici ficiunt) cum maiore copia retundentium & frangentiuim eius noxam iuhgaturivel quomodocurq; pro "apparatus diuer(itate effectus diuerfosfequi, Apud Celrasaiunt ( vetbafunt Ariftotelis in Mirabilibus). nafci | pharmacum;quod xeniciim abip(is appelletur; mira corrumpeudi celeritate: quamobrem venatores cü ceruutri autaliam feram,tinctis eo fagittis percufferint;mox accurrere,& carné circa vulnus excindere;ne venenü fubeat; Eo eniminfectü corpus putrefceret,& venenofum in cibo foret.Inuentum autéaiunt buiusantipharmacü;cor- | ticem quetcus:alij veró aliud quoddá folium,quod coracion nominát ex euentuiquód córaca,id eftcoruuim ali- quando viderintguftato hoc veneno ci male afficeretur,quafitü hoc£oltum deuoraffe.& liberatü effe; Hec Arí- ftotelessConuenireauté ea omnibus modis cà aconito;tora,limico,facillimé animaduertet;quifquis precedentià ? legerit, ita vt pluribusidaftruerefüpernacuum videatur. Dacos & Dalmaátasaiüt cufpidibus helenium à Grzcis di&um & nin& abincolisobtinete, (aC T]e») idq; vbi fanguini vülneratorü obuenerit, homin&occidere: co »meftum veró iplisinnoxium effe, & nihil mali efficere : ceruos ctia vulneribus fagittatum fic infectarü inortuos; - fi edantur,nihil obeffe; Galenusad Pifonem,& Ácgineta 6.88. mirificéauté congruunt hec verbacam ijsque dé '"torasid eftaconito feruntur.&c. Sed nomina quoq; elenium (helenium quidé, quod vulgó enulam campanari "nominant;quid cam hocelenio commune habeat; nihil inuenio) & ninü,nonnibil adlimeam accedüt, vt vna ' vel alteram iftarum vocum per libraries corruptam fufpicemur.. Helenium Acgyptium Theophraftusinterini velenium,Ariftoteles belenion fcripfére:fi modo liber eius cft, qui de plantisad authorem Ariftotelem refertur. Belenium (8e2ewov) inquit, delibutorium in Perfide venenum erat; in Aegyptum & Palzftinam tranflatum, fine 1 periculo mandi coepit, Hermolaus Corollario 38.quem Ruellius ctiam, vt folet, fequitur. Ego vtrunq; deceptüm ) vidco:neq; enim dehelenio hzc verba Ariíftotelis (aut quifquis eiuslibri author eft)neq; de vllaalia herba intel- ligi debent:fed de perfea arboretde qua Diofcorides, Retuleruntquidá letalem in Perfide bancarboréeffe,transs "latam vero in Aegyptum mutaffe naturam & cibo idoneam effe.Idem Columella & T heophraftusceftantur. Ni- "hilautem mirum fi pro perfea belenion legatur:cü paffim eo in libro & barbara & corruptanomina multalegan- | tur, vtartemifia etiam pro atbore;&c.. Galli fagittasin venatu elleboro tingunt; circuncifod; vulnetetenerioré fentiri carnem affirmant, Plin.lib.25.ad finem capitisg. Vrideapparetelleboro quoq; vim ad fagittas eandem vt aconito effe:& aliasinfuper, vt mures, mufcas & pedes necare;quasibidem commemorat Plin. Sed hoc etiam fü fpicari licet,fieri poffe vt Galli ellebori noméaconito dederint olim quoq; vt hodie adhuc multisiü locis, phar- imacopolz etiam,quod Syluiusteftatur & ipfe vidi,errore quidem capitali: fed hodieilli aconiti ccerülei radice$ pro elleboronigro vfurpant:Plinius dealbo loqui videtur;quo fagitte tingantur. De toxicis & fagittarum venez ) nisannotauitquzdam Calius23.10.. Ev G,radix quafucs(apri) capiuntur; Hefychius & Varin;Hanc quoq; - aconito fi quisadnumeret,nonaberrabit, fcribit enim de primo aconiti genere Diofcorides, quod & alias feras; | & fuesoccidat, nimirum angendo & quafi ftrangulando , vnde & pardalianches dictum. Hactenüs de aconito; | toxico,napello;tora;& fimilibus feu facultate fei forma plantis;quibus & lupi &alizfera,fed & homines necani- tur;cauendigratia;&antidota cognofcendi; dixerim: prolixius quiderh quàm argumento deanimálibus cenuez . niat:non tameningrata;vt fpero;hominibus literatis, precipue medicisfutura: quod pleraq; omnia primus noz flro fzculolonga& diligenti obferuationeiftapartimipfeprotulerim,partimcollegerim. ^ ^ v Animalia. Hyznalupofimiliseft,vt Philoponusinquit; Niphus. Colorelupi propé cftfed hirfutior,& iubà pertotum dorfum przdita,Ariftotel. Dablia (hygna)animal medium inter lapum & canem, Bellunen. Auzo- "mayo Ganimal mixtum ex pardo & lupo,vt quidamin Lexico Grecolatino annotauit: Vide infrainter congez -neéreslupoferas. Apud Euftathiuminlliad.x r. legitur Av«ezo9w;, vulgare nomen,pro Thóc veterum; vt aliqui - patant. De«chao &lycaone,lupo canario, & thóe, id eflJüpo ceruario, infra poft lüpum ftatiin dicam. Lynceni : aliqui eandem thói exiftimant, Itali vulgo hodied; lupum ceruarium, aliquilupum cáttum nomiiiarnt: Getmaníi duchsvellux, Vallenfes Heluetij tbiervuolf. De Lycifcoid eft,cane ex lupo & cane nato. videinfra in c: Nominibus ! non longiffimisappellandi funt canes,vt Lupa; Cerua, Tigtis; Columella. Avxe3es T heffalicz cánis epitaphium án Canetcripfiex Polluce. Aviuszic; vnus ex canibus A &tzonisapud Aefchylum.Pollux.. Lupus,Av«G-;ex grácu- am fiüe monedularum genere auis, Ariftotcli:quamuis apud Hefychium & Varinüm avx:Q- legatur; Milüutri Graci quidam vulgà Aszlw vocant, (nimirum à]upinarapacitate,) Varinusin lesa. AvuAerxc s qct Ioui; " Lacedemonij;Hefych.fic enim lego. Lupus pifcis carniuorusin alios graffatur; Aa6eoxo Gr&cià voracitate vo- "cant; autab impetu & robore:marinus eft: fed per oftia fluuiorum aliquoufq; afcendit, vt ex mari Tyrrheno per yberim Romam víq; Recentiores quidam imperiti maris,luciuin pifcé robuftifimum CECMURE LU Me à | í dentibus er | | dem filium peperit. Non antem Nyétimum,vt Lycophronnugatar, fedalium quendam indigenam puerum, vt | - tos extitiffz ait, quem olim Pela fgusprocreauit;Strabolib.s. Lyctus: vrbs Creta nauale habuit Chberronnefam; E E E 1 im ' ! q^ MS - * t E a , | X E ? Py De Ouadrispedibus. : 7 ed Heg ci "sermetumhupdg ef» pataverunt)licij ctiamnomine, tauquafd.àlyco Gracorum alludepte, fed) ecilabracem,nonlycon vocant & marinus eflyvt dixi, &c, Lyco: quidem etiam Gracis,vt Hes 1 Y ívcb.&c Var'hus teflantur.pifcisnomen eftiqualis veroisfucrienon fatiscóflat. Hicefius pifcem antbiam, ab aliz | quibustycon,hb aljs: allioaymon vocariferibit,Athenzuslib.z; Videin Lupointer pifees. Engrauli,engrafi.. ! choli;/vel ceaficheii pifciculi; alio nominelycoftomi dicuntur, Aelianus Suidasapus pifciculi epitheta effe feri- bit. Luposphalangiorum fiac araneorum generis, in libro deinfeciis quzres. Nicandri Scholia lycon etiá muc," fca genus efle docent, MogpiáAvwerov, To qoo wop put sol) uos Gcairrdov, E.aftathius: Y lcobcs. Áquilam Romanislegtonibus C. Maritus proprie dicauit:erat &antea prima cum quatuor alijs: lupis" minotauri,equi aprid; fingulos ordines snteibant;PÍinius. Lupo Apollinem delectariaiunt, quia hic ex Latona. inlupz fpeciem conuerfa;cditusinlucem & fufceptus fuiffe feratur: camq; obrem lupi fimulacrum in Delphica I temploex zre excitatum cfle arbitror;&c; (plura videin h.in Lyczi Apollinis-mentione.) Que minauratum in Capitolio paruum atq; la&entem huberibuslupinisinhiantem fuiffe meminiflis, Ciceroin Catilinam. Den arij: etiamnüm vetuftiffimi reperiuntur argentcei,cum imaginelupe que Romulo & Remo infantibusvbera praebet; | Deimagite efea eiu ficm videinfraind. Lycusquidamheros Athenis fuit, qiio dictus ibidem iudicij locus, 3.1 Odd Avis dicte iova vbi lupi etiam effigies pofita erat ad defignandum loci & heróis nomen, Pollux. Videmoxin-. | tér propria virorum. Lycópodes,fatcllitestyrannorum : qui pellibus]lupinis pedcs induebant , velin feutislupi: | 3hfignehàbeban t,Suidas& Varinus. Argiuorum nuinus'upiimagine infignis fuit, quod Apollini facrum cre- dereturid animal,Scholia in Electram Sophoclis. - | LX AM Y " "x I JA P ) 1 1 z er (à T. h Virorüm propria. A Luponomina virorum habent Germani, Vuoff, wolf hart, P'uolfgang. Yompercus Bery- tgusgrammaticus,videSuidam. LupusSeruatus presbyter,& Lupus de Oliucte Hifpanus monachus;in Biblio-4 theca noftra. Lüpum virum Rome clarum futs carminibus carpfit Lucillius,tefteFloratio. Plin.8.52.Fuluij Hir- 2j pini meminitchunc M. Varro (inquit Hermolaus) Fuluium Lupinü vocat, Vide pauló poftabinitio deproprijs ^ loc& pepul.Lycambes filii babuit Neobolen,quam Archilochoin matrimonium promiffam cum nó daret. | iratus Archilochusin enm maledicum carméfcripfit;quoLycambes tanto efl dolore compulfus;vt ciim filia viz J| tam laqueo firiret, Acron in Epodon Horatij Oda 6. Fi 96Qeyy (ge Exermm gov uem lop euhy m ryeaor Agen j Qjeyua, AuxéquCi ade, Suidasex Epigrafutnate. Nux ai Gs aps i: Keorz (o &i vopuoie TO AEJADL St GV d nA er eic d dme ] "yes! Qoae mis 9 opaye aes fud deitas Ao couple 3 'etzre lu) 2eylw.Helych.& Varinus. Lycabas,vir Aflyrius,Ouid.s. Me- | tam, Lycaon: Mule hoc nómine dictifünt:à quorum vno etiam Lycaonia appellata. Humero fimulexuitenfem || Auratum;mira quem fecerat arte Lycaon Gnofius : Vergil.o9. Aen. Alius fuit Lycaon Nclei filius & Neftoris . frater, qué Hercules expugnata Pylo occidit. AliusPriamtfiliusex Laothoe ab Achille occifus, Flomer. Iliad.x. sf Sed celebratiffunus omnium eft Lycaon ille Arcadiz rex, Titantac Terra filius,cuius filiam Callifto cum vitiaf- fet lupiter,Iuno ii vrfam conuertiti& poftea Iupiter miferatusin fignum coeleftetranftulit;Hac Seruius enarrás verfumillum Vergilij 1.Georg.Plciadas,Hyadas,claramá; Lycaonisar&ton. Plura dehoc Lycaonelegesin Ono- maflico.& primo Mctamorphofeon Ovidij;& Palephato. Lycaon Pelafgi filius (inquit Panfaniasin Arcadicis), Lycofutam vrbetn condiditin monteLyczo.Iotnemité Lyceumappellauit; & certamina Lycza inftituit. Vide- turautem eadem ztate vixiffe, qua Cecrops Athenienfium rex. Infantulum idem arg louis Lycziimpofitü imz- 3 molauit,quo facrificio peracto.confeflim in]upum fuiffe permutatum aiunt. Pofl Lycaonem; etiam aliü quen-. - damhominem ad facrificiurn Iouis Lycztin lupum cffe tranfmutatuim fabulantur, fed per vitam non manliffe. Quandiu enim lupusfüerit,li carnibus humanisabftinuerit,decimoanno poft, hominem € Iupo rurfus fieriaiüt. Sinautem guftaucrit,beluam eum perpetaó manete, (tranftulit hec etiá Cxlius16.3. fed parum apte-) Haec Pau- 4p fanias:deinceps etiam Lycaonis filios & conditasab eis ciuitatesreceníet. Hic Demarchus videtar, dequoinh, - diceturinter Metamorphofes.. AuxizvojscgQuy NuwT(u s kotonopadiv, Lycophron de filijs Lycaonis: vbiScholiaftes, "AvtsuleQov inquit, dicendum eratznon in ]upas enim fed lupos mutati Lycaonisfibj £nguntur,fecundumiflam hiftoriam:Pela(gusIouis & Niobes filius,ex Melibeea vel Cyllenefecundum alios Lvcaonem fufcepit. Isrex Ar^. cadum fa&us ex multis nuptijs filios quinquaginta na&us eft, ex quibus fuerunt , Mnalus, Thefprotus, N ycti- : mus, Caucon,Lycus,&c. omnesimpij,& füperbi fupra modüm.Caterüm Iupiter homini mercedelaborantiaf- | fimilatus,cum eosadijfict,ad hofpitium eorum vocato; pueri cuiufdà indigena tugulatiab cis vifcera cocta(euu- pi£ewnss) in meníam apponunt. Iupiter veróabominatus menfam cucrtitivnde locusadhuc regc in Àrca-. - dia nominatur:Lycaoniautem & filijs, Ny Ctimo minore natu excepto,fulmenimmittt. Porrócum Nyclimus ' jam regnatet,diluuium füb Dcucalione contigit; propter Lycaonisfiliorum impietatem. Aliter, Iupiter hofpi- $i tioapudLycaonem exceptus,cibum fumcbat. filijautem eius periculum fa&urtan deus effet , Ny&timi iugulati — carnesalijscarnibus permixtasappofuerunt. Atlupiter indignatus, menfam etertit, vnde T'rapezufz oppido | Arcadiz nomen.Filiosauté Lycaonis fnlmineinteremit:& crebris fulminibus Arcadiam petijt; donecterraipfa | Iouem obfecrans ? y éez.id eft manü extenditiquare primam inter Arcades Cmen, eig a» faCtam atüt. Aliquos au- tem filiorum Lycaonisin lupos (vrfos fortélegendü ) mutauit: quos Lycophron nefcio quomodolycenomor- phos dixit,nifi forte fpeciem profpecieaccepit;Tu piformes pro vrüformes ponédo.Callifto enim (vt nvgantur) Lycaonis ilia, & Diauz venandofocia;ex loue grauida, in vrfam abeo conuerfa eft, vt Iunonemlateret. & Arca- - Apollodorus & alij tradunt, Lycaonis filij m actauerüt, Hsc Scholiaftes Lycophronis. Viden onnihilinfra:n h. ; vbi deloueLyczo:& delycaone fiue lycanthropid;infania quadam hominis, fuprainter deriuataà Lupo. Ovzu- 4 a9 alvo wr Pulp A'oxeidiioy M yov ER od vUps (Qe co [Da fidc arTéue eL rix Suidas in Lycoftonos exauthore in- nominato. Éphoro authborinitio fuit Hefiodus, Pelafgosex Arcadia originé duxiffe:qui diuino é Lycaoné gna. à Ly&ofilio Lycaonis, Varinus. Manalus ctiam Lycaonisfiliusfuit;àquo Mznalo monti nomen; Varinusapud | p | uS x . . - H *— "v Gc n ^ j quem eua pro eue ( qua Dorica vox eft pro amaa) mendofe legitur. O Pan reli nque Helices promontorium; - aim Te s&ua Lycaonida,quod etiam dij mirantur, TheocritusTd.t. Delycaoneanimaliinfra dicam fcorfim: In. de Lycam Feri V erg.1o. Aeneid. Et rurfus codem libro,Protinus Antheum & Lycam,primaagmina Turni Per- fequitur. Lycatetus Maandri filius Lem no prafait,Herodot.lib.s. -Lycarius,vnusex ephoris Lacedemoniorü, rum Grec. Lycaftus vrbs Cretesfic dicta eftà Lycafto quadam indigena; vel fflio Minois, Vas Xenophonlib.2.rerum tinus, Lycaflus & Parrhafius àJupa nuttiti ferantur, Plutarchus in Parallelis minoribus. Lyceas NNaucratit | ^ : "Kipfi E. Deep HL. DSL 662 Teripüt AegyptiacaAthehzus. Sapiüsat fi meLycidaformofe reuifas, Verg.7.Acgl.de paftore:fu ntqui & Cen- Extinomenelle dicant. Lycidam quendam Salaminium Athenien Ícslapidauerun tquod pecunijsà Mardonió corruptus videretur, Herodot.lib.o. Lycimniusfrater Aftyochiz,auunculus Tlepolemi;à quo & ipfe interem. pius eft, vt quidam exHomero eitat:fed fortelegendum Aou», dequoaliquid habes apud Varinum. Domü tuam exuret Arviviauc SoAoic, Ariftophanesin Auibus:V bi Scholiz,Licymniusforte edes quorundá combuffit, Czterum in Licymnijs fabula Euripidisintroduciturquidá fulmine tadus, Licymnius Chiusferiptor Gracus citaturab Athenzolib.rs. Licymnia verbatanquam perclegantia Plato celebrat in Phedro. Lycinus, Avg», exul ex Italia; fümmaapud Antigonum fidei fuit, & commiffi um fibi prefidium tenuit, Telesapud Stobxum iü fermone de exilio. Lycinüs Herzenfiscurfor,Paufaniasin Eliacis: alibi etiam Lycini equitisinfignis &alibi pu- gilis meminit. Rectius viues Lycini,neq; altum Semper vrgendo, Horatius Carm..10. Lycis ( vel Lycus) poct& tomicusab Ariftophane tanquam frigidus notatur,Suidas. Lycifi cus ftatuarius fecit Lagonem puerum fübdolie acfucate vernilitatis, Plin.s4.8. Lycifci cuiufdam Paufaniasin Meffenicis meminit.ex Aepytidarum genere. Ly- comedesrex Scyri (cuiusin Thefeo Plutarchus meminit) filiam habuit Deidamiam, exqua Achilles Pyrrhum genuit, Vide Onomaflicon. Lycomedes Creóntis filiusapud Homerum Iliad. 9. huius cü vulnerein vola picti, Paufaniasin Phocicis meminit. Lycomedes Mantinenfis,vir nobilis & diues.Xen ophonti rerum Gracarü lib.7. Lycomedes natus ex Parthenope Anczi filia & Apolline,Paufanias in Achaicis. Megalopolis conditoresab Ar- radibus cle&ti;Lycomedes & Poleas Mantinenfes,& alij, Paufanias in Atcadicis. AvxguadéG», vir inter comicas perfonassSAoayavspuanpo cfe Ds avorretvei ertaow iQpuu, TOAVaTEdey Momus ampsydetivuen, Pollux. Aue pla , jw. igocfoav, Hefychius& Varin.. Mufzi hymnum in Cererem Avieuldoac awidevme citatin Meffenicis Paufanias, no Iproculinitio:& pauló poft Avisgudór xAieiov quafi templum eorum nominat. Aie»: hüius nominis philofophos iquofdam & poetaslege in Onomaftico.Lycon Comosdus in nuptijs Alexandri Magni fuit, Athengus lib.r2.Eo- dem inlibro Lyconis Peripatetici meminit. Lycon Scarphei filius Comcedus ; ab Alexandro Magno decem ta- enta acccpit;Plutarchusin Alexandro. Lycon Achzus;apud Xenophontem Anabafeoslib.s. Lyconis Iafenfis ibrum de Pythagora eitat Athenzus. Lycos vel Lycon quidam pentathlus fuit,Scholiain Vefi pas Ariftoph. Av- Qvo, virinomen,lliad.3. Lycophron,viri pro prium:& adiectiuum;crudclis,fu perbus, Hefych.& Varin. Ly- igophron Chalcidenfis, Ariftoclis filius, adoptatusautem à Iyce Khegino, grammaticus & poeta lragicus; &c. : uidas, Vide Bibliothecam noftram & Onomafticon,& quedam Czlij loca exindice. Nicias Athenienfis Lyco- iphrenem Corinthiorum imperatorem occidit; Plutarchus in Nicia. Lycophron Perinthi Corinthiorum regis filius,matrem occidit viuente adhuc patre,Onomafl. Lycophron Phierzus vniuer(x imperare T heffaliz quere- t;Xeaophon rerum Grzc.lib.2.- T ycoreavicusin Delphisà rege Lycoreo dictus:Paufanias aliter, vide inferius iterlocorum propria. Lycormas Lariffzus equo celete vicit Paufanias in Phocicis. Lycortz Syracufani men- ionem in Eliacis facit Paufanias,& alijs inlocis,vtindex in tran flatum demonflrabit. De Lycorta Megalopoli- anorum imperatore nonnulla fcribit P] utarchuscirca finem Philopeemenis vite. Lycurgicuiufd ftrennui vi- iHomerus meminit, quem filium facit Dryantis: fitautem Lycürguscontractum à Awiteopyo5 190 d 2 vxosay(G-. wx 3 dyylur 6sw eire togov *) s.hoc enzm hominis proprium eft, Varinus. Lycurgi Lacedemoniorum legi(latoris vitam Plutarchus compofuit; Deciufdem cóflitutionibus,& morte mülta legimusapud Suidam. Vide Onoma- flicon, &indicem in Czlium & in Herodoti. Lycurgusvnus ex decem rhetoribus Athenis, Lycophronis filius epos Lycurgilegiflatoris, Varinus:) pluraleges apud Suidam. Lycurgides.filius Lycurgi nepos Dryantis, An- usnomine:vide Onomaflicon. Hocobiter addam,inter phialas fuitle que dicerétur lyciurges (QuaAcs Avasae & pro Aviuiegyei, non rec habeturin excufis codicibus Pollucis) à Lycijs; vt Celiusait. Avxiseyic, ( malim vltiz am per». voxapud Demofthenemin orationead Timotheum, Didymusinterpretatur phialas à LycioMy- onisfilio (4 Lycone quoda alij, Acheneus lib.rr.) fa Gas:fed apparet ignorare grammatici, hiiufmodi fchema- mum proprijshominum nominibus non reperiri:fed potiusab oppidis & populis, vt «Alva Muxgeigeynis, (xaty- e Nod£isayodiesreaemreQoo btveoyne, Athengus e quo Suidas etiá tranfcriplit)Suidas. IlpoGUA se alvo Avia rots iulio Eatcsó TI OU YTTOb Eg t ay 3e NUM Spa Jonaubetoe G9 AUx/as eio geridat, Atheneus citans Herodoti librum feptimum. AÀu- pyémÀ Aiseyi muéiv,Budeus in comméctarijs lingux Greca. AtSuidas, Muere vi yeguileoy ba Higaloraity vài $. viaispyytax ) av 9 axe9 GUN duo Avxatorytaz, vt cadem fcriptiofitqueapud Demofthenem deijs, que in Lyceo ( ep xe) factafintoperibus. Budeus quidem Avasy:5 Lycio opificio factum interpretatur, Avxocgjjs (in Lexico ecolat.) exponituretiam lu pos conficiens: fic Gre eoAOY Avg epryta, venabulum]u pis occidendisaptu m dixetis, yip?» (lego Awyite ov) c2 n^ex roov, Hefychius & Varinus. Av«seAQ» ynusex procis Hi ppodamis , Varinusit nomao. Lycus pacerinomé;Horatio 1n Odisz.32. Lycus(Apollonióin Argonauttcis) Dafcyli Bithynigre- lius;facellum Caftori & Polluci dedicauit, mágna cura liberatus, interfecto ab ipfis Amyco Bebrycum rege, rmolausin Plinium. Celenás & Promethei filij memorantur Lycus & Chimereüs; Varinusin NAT. Ce- i,vna Pleiadum;ex qua Lycum & Nvétea Neptunus faftulit, Gyraldus. Gemit crudelia:fecü Fata Lyci,( vi- roiani) Verg.t. Aen. At pedibuslonge melior Lycus;9.Acn. Lycus ftatuarius puerum fü fhitorem fecit, Pli- S34.8.. AV (G- Yel Ave» quidam pentathlus fuit;Scholiain Vefp.Ariftoph, Athenisintemplo Mineruz pu- ans Cycnus confpicitur.Is Cycnus;vtaiunt;cuimalios tum Lycüm Thracem propofitis ad fingularecertamen mijsoccidit. Ad fluuiü veró Peneumab Hercule cftinterfe&tus,Paufanias in Atticis, Hercules Lycum The- rum regem quód Megarz coniugi vim voluiffet inferreinteremit. Nyéteus(cuius hlia Antiope celebratur )ex nere moriens, Lyco fratriimperium Thebanorum corümittit, Paufanias in Corinthiacis: decodem plurain eoticisfcribit,& quomodoab Antiopx filijs (Amphione & Zetho) pugna fuperatus fit. Vide Onemafticon: itinereexagro Corinthio Lyci Meflenij monu mentum cernitur,quifquis tandem Lycusille fit. Nec eiimil- dum inuenio Lycum Meffenium qui pentatlilum exercuerit; aut Olympia vicerit, Paufantas ibidé. Caucon Ce- lznifilius Orgia magnorum deorum Eleufinead Meffenam tranftulit:eadem multis poft Cau conem annis cele-. ibriora reddidit Lycus Pandionis filius:Lyci quercctum etiarnnur appellát,&c. Pa ulaniasin Meffenicis. Ecrur- liseodem libro Lycuni Pandionisfili oraculareddidiffe commemorat. Ab hocaliqui Lyciam dictam fcribunt: raldus ex Paufania non tecté Lycium vocat,nifilibrarij peccarint.Meminitautem cius Paufin Atticis, & He- otuslib.i. LycusPhidolz Corinthi] filius;Itbmi]s femel, Olympijs bis vicit; Paufan. Eliacorh 3. Puit & Ly- riami filiusitem vnusé Centauris. Callirhoé filia Lyci hominisfanguinarij & hofpitesimmolantis;à Dio- mede relita (quem Troiaredeuntem benigué fufceperat; & patertiis liberauetatinfidijs) Eo fe fufpeud i5 : | ; y 9t , ox Iubsé - 3 J mus,penultimaz. diphtbongum haberedebet, vt Gracisa:. difcernendi cauffa à Lyceo gymnafio Attico; gt ba | De Quadrupedibut. | OI RUE - Yubas apud Plutarchum lib. yrerüm Africanarum. Gyraldus Lyci nóminentümerat vnum DUE Telcel s xis vel Ey cos,frigidus quidàm comicus pocta,vt fu perius retuli. T2 9n AUxa Jue soy locus iudicij cuiufdá Athes uis; vbilupi effügies ftabat,ad demonftrandum herois nomen, quo fic di&useftlócus. Ab eodem ortum eff. - gerbiuniH Avkx diet c Pollux. Onoacr (lege O rpdiov pro 3) Yir) templu m Lyctherois, Vatinus. Q'Avse E. Ayer xgtoc: A riftoph.in Vefpis. Vbi Scholia; Lycitein plum &h eróum apüdiudiciorülocaerat. Aliterjlaróumm Lydapu diocum iudici jerat&c cum iudicia agebantur,iudicíalem mercedem,nempe trióbolít, ( qüetidie ei ctiod bolum feponebant Suid.) quam accipere folebant quorum erat iudicare, illi quoq; conferebant. Avze deicales id "eftiu pidecas:dictum apparet ( inquit Erafm us Jin éos,ad quos inhonefti lacri parsaliqua tametfi pulilla rediret "Autin eos qui largitionibus eflent corru ptbaliósue corrümpercnt. Nam Athenisin foro vbicault aecbantum TLycusquidam genius ( heros potius, vt Graci habent) fcalptas ftabats( Idyve irem ) lupina fpecie. Apud Xác fiatuam fycophante pecunta corrupti verfari confi ueucrunt, velutapud denm quempiam füi quaflus prefidemy eid; indies fin pulos triobolus fecabatur,authore Zenodote:quanquam attigit & Hefychius. Suidas addit,fycos phiahtás (cid dppolo cErcae) fuifle decem num ero,velutt decern viros referentes, Meminit huius Ariftophanesit V cfpis, G' rigdav ei arc eto igous x Aoxss Si qua fimulachrum efferre poffisLyci,Elxc Erafmus; Kad ei ae) daR cod crede vd woaerdé ipai aoo reor, N arius. Vox quidem [ecc hocin preuerbio videtur dlzgotonian fonàre,vtdle xal f odd iooloxeiow: quoniam pariter decem verfabantur iusta Lycicffigieni qui muneraaccipicbantab ijst "niagiftratum autaliud quippiam ambiebant,vt quantüm inipfiscffeteos promouerent;Suidasin Avxs,& bist verbo dgudciSt. Lycusfluuius cognominis regi; fluens per Mariandynorum regionem; Varinus:videinfra in ter propria locorum circa Bnem. Lycus rex fuit Mariandynoruticuius filius Priolaus, Scholia Nicandri, Lyetis anedicus quidam apud Aétium citatur:& Galenus contra Lycuri quendam Hippocratis caluriniatorem feri Lycus Rheginus Lycophronem Chalcidenfem Ariftoclis hiliam adoptauit, Suidas. Lvcus,qui & Butheras, R ginushiftoricus, pater Lycophronis l'ragici; fub diadochis vixit,intdijs Demetrij Phalerei petitus: feripfr ftóriam Liby& & de Sicilia Suidas. Scripfit quedamad Alexandrum, vrScholia in Ariftophanem citt. Auxa "minifter Antyci,apud Apollonium Argonaut.2. Avxáras bu bulcusapud T'heocritum Id. 5.- Harpalycis;? curij &lius; Theocritus 1d.31.. Epilycus poeta comicus apud Suidam ex Athenzo: Vide Gyraldit depoetis, ) vx G»nomen viri apadSuidam. Autolycus,auus Vlyffis Hontero. Fingiturabtem filius fuiffe Mercurij &ábet furandi artem didiciffeita vtfurando femper lateret:& quie fürabatur pecorain'aliam quam vellet formam redi gerétitag; Parnaffam montem habitaffe,& ditiffim us euafiffe fertur;Scholia in Odyffez z, circa finem. Lycur. " £hetor contrà Autolycum feripfit; Suidas. Fiermolycus pàncratiafta,in Atticis Paufaniz, OifavxG- noimen pre prium,ab Erafmo prouetbijsadnumeratum. Herodotus (inquit) lib.4. refert;quum Theras quidamadorn stet d longinqnám hauigationemsac filius ipfi usadolefcens negaret fe futurum eius nauigationis comitemyToeoSV Oe aueitais o cene b» Avxo mid eft; Traqs relinquam eum inquit,ouem inter lupos, Exeo di&onomeninditumgl "adolefcentalosiAu«9 vocecompofitaex oue &lupo. Dicipoteritin hominem defertum ac deftitutum a Jio. Qüód fi quis negabithec effe prouetbiü;referatur proappendicead illud Ouem lupo commififti: nam] babile eft ab bac hiftoria uatum proderbium, Hac Eratnus. Vallainterpres Oilycumlegit: fed codicesimptel "Oilxvxsi habent, vt Erafmuslcgit. "rie "m Ei "EVE Mulierum. Lupa nieretrix Romulum & Remum lactauit videinfrain d. Lycameretricis nemen, Athen lib.13; Extremum Tanaim fi biberes Lyce' Szno nupta viro Horat. Carm3.10.. LycaflefiliaPriami quam Po damas Antenorisfilius vxorem duxitj& nomen Nymphzx; Fuit & Lycaftenobile fcortumiin Sicilia; quam à: O1 ma Venerem vocaruntivide Buthesin Onomaflico. Lycorisamica Galli poete, quam fic fi&o nomine a pell uit Vergilius,cum Cythereisvo caretur; hze cum poftea fpreto Gallo M.Antoniumiin Galliam proficifcentefe queretur, Gallus fibiipfitandem amorisimpatiensmortem confciuit. Tua cura Lycoris Perá; niuesaliü, peti borrida caftra fecuta eft, Verg.io. Acgl. Cydipped;, & flaua Lycorias; Vergilio 4. Georg. inter nympbasPenel | - Lycanis; Noxouvic meretricis nomenin Anthologio. | AvzaDi, 4 yeaidior Ies viv anusin comcedijs, oblonga, pa uis & crebris rugis,alba,fubpallida;oculis ftraba; (aes &Aovoo 3ugua.) Pollux. Avxai3sc, Virgines quada m,Hefychij Xarinus.Et rurfus, Lyclades;AviocSe virgines num erotriginta que aquam feruntin Lyceum: Apud Hcfychtli - additur; A«xsBo«pivio quam vocem ego retulerim ad Avzsazirsc quod proximéfequitur, tanquam Lacedemo) ficnominentanguillassnam gloffas paffim inaccufandi cafu frequenter fcribit, vtfubaudiamussaaso. Maren -fegi quem (Helenorem) fcrua Lycim nia( forte Licymnia fcribendum ,Vtviriquoq; nomen? furtim fuftu. [3i Verg. 9-Aen.Vel qualis equos Threiffafatigat Harpalyce, Verg.t. Aencid. Efl & viri nomen Harpalycus. , 2 Proprialocorum & populorum. Irpini appellati nominelupi,quem irpum dicunt Samuite:: cum enim dü fecutiagros occupauerc;F eftus.Fuluiu m Hirpinu m dictumà Plinio 8.52. Marcus Varro2:de re ruft. Puluiti Lupinum vocat. Ab HydrünteSoletum defertum;dein Fratuertium, Portus Tarentinus,flatio militum Luis kr E Plin.3.ir.alids Lufpia.Antenius Lupiam xx v. M.p.ab Hydrünteabeffetradit. . P8 RM Aka Ciis mons Atticasfic dictus quod lupiin eoabundent; Hefych.& Varin. In Attica montes, — Lycabettus &alij,Pliu-4«7. Apud Auftophanemin Ranis pert.fimplex legitur,vt Suidas ctiam & Varinus ext citant,fed loco corrupto;fic enim legendum H'ycuv au byte Auxa'Gwmue Ka Ilaavaosav vipdh testor, TH TEq: y TU ael dubiieueny or einen Auri VaNESHORIS yt Paratfusifrc Atticy Liycabetus,montes máximi fint: vt verb | gnifica &fublimis; quafi montibus equaliaintellizamus, inquitScholiaftes. Vel quoniam Aefchylusin uadam AsxaGimooc C Logveosui ueyt dixit. In Critia quoq; Platonis AvxaGv per t.fimplex legimus,in Ott iomicoautem Xenophontis p er duplex. Lyczatz,Arcadiz populifuerüt, Paufan. Avosóiscvope OT, C AUXpEE Suidas. L DON qe eft Arcadiz;in quo Lycai Iouis delubrom,Plin; Quum pro monte ArcadiaLyceu di monftra, & ex Paufinia CaL 24.17. & nospluradicemusinfrainIoueLyezo. Lyczum monté aliq ui dicrü fa buntàlycis,id eftla pis;quibus propter frequentiam pecudu m abundabat.Et gelidi Reaeront faxa Lyceis Verg Aegl.1o. Confitaq;a rboribus Lycea reliquerat arua, Ouid.2. Metamphor.aliqui Lyrcealegüt, quod megisp bo vel profodiz ratione. Lycza vel Lyeztha,vrbs Aridis genie Dycans Se plo nuc HiPeE ATE imperi& contempfiffet,à patre fuit ad Lycei forü citata; Paufaniasin Corinthiacis. Lycaones, populi Afiz Pl gibus & Galatisfeu Gallogracis vicinl Pomp Mela. Lyesoacsin Aliafunt; Pifidarum & Cilicum fibus E E ; oa - : ^ - mal in penultima elongum babet,Gracéediphth: De Lyczo monte diuerfis in locis Paufanias fcribit, vcindexs n d i Je "i E Da 1 Delup. Ha. Li. L | 66; molaus.P eridi (Zu) funt Lycaones, quod & Atiíloteles teflatur, Scholia Hliàd.4. Ápud Plinium plura requi- resex Indice. Lycaoniumd; Ericaten, Verg.ro. Aeneid. Deriuatur fané Lycaoniustü à Lycaone rege; Peeda Ly- caonis referens coriuiuia menfz, Ouidius.tum àrcgione;a qua etiam Lycàn & Lycaon gentilia furit, Stephanus; "Lycaonià,Auxaoviois Afize regio,&c. vide Onomaflicon. Dicta eftautélizc regio à Lycaóne rege, dequo iam fu- pra dit, Varinus. Arcadia olim Lycaonia dicta eft, Euftathius in Dionyf. Etalibi, Lycaones dicti funt à Lycao- ne quodam Arcade , qui vrbem apud eoscondidit ex oraculo, Ori S Qawetge Avis aac u own (9 Qtoovr(O». Gl yvaducie "A vdpopeluo amoroso je Ói TÉKJAMOEV A'wev. In his verbis ai CU ete videtur epith etón cffe lupiaudácis & miültos la bores propráda obeuntis: vtinterpretemur óraculü.illic condendü effe oppidum;vbi lupusore geflanis manum .hominisoccurrillet. Lycaonia & Lycarnia.regiont nomina, Varin. Stephano quidé Lucaria vel Lucetías vrbs elt Italiz,incolz Lucrini. Lycapfus, Auxo«4/G», vicus prope Lydiam, Stephanus. Lycafpus, vrbisnomen; Hely- chius & Varinus;ego Lycaftus legerim. Sicenim Stephano vocatur vrbs Cretz,à luportü multitudinedicta,qua ibi effc creditur. (Atqui Aciflot;in Mirabilib, Lupos;inquit,& fimiles feras noxiasin Creta eff: negant.) Memis nerunt eius, Mela lib.z.8 Strabo ro.Plin.4.12.. Eandem Homerus Iliàd.2:6pyavósvre AUxergoy dixit: Varifius inte pretatür A&«syerv,quod terraillic alba & argillofa fittaddit;fic nominari à Lycafto indig^na;antfilio Minois. Eft '& Pontica Lyeaftus,inquitidem,vt refertfcriptor ethnicorum: fic vocant Stephanum;ctfi in impreffis Stephani 'codicibus nihil tale reperiam:fed conftat eos multis in locis mutiloseile, Lycaftum etiam Plinio ciuitas eft Caps :padociz Avcswusreglo Leucofyria ( Cappadoces quondam Leucofyri dicebárnr, Plin.) à quaLycaftiz Amazo- nescognominatz, Varin. Lyceum, Avzao»gymnafium Athenis,vbi docebat Ariftotel esStephanus,& Varinus Platoveró in Academia profitebatur:hincilli Ciceronis verfus, Ind; Academia vmbrifera nitidoq; Lyceo, Fus derunt claras foecundi pe&orisartes.Áliqui Latiné etiam Lyciumfcribunt. Qui erant cum Ariftótele, Petipaté- tici dicti funtquia difputabantinambulátesin Lycio. Lyceum.vt habet Suidas, Th eopompus Pififlratum cón- ftruxiffe ait;Philochorus veró,przfide & dictante Pericle factum effe Etat autem locus (gymnafiu m Jiuxta Vrbé; in quo exercebanturante bella:& antequam milites educerentur ad expeditiones armati illic cóueniebant, &u- flrabanturs omiies mic iylvovms Suidas:malim ienicer fecundum Hefychium:& fi quiftrenui ac bellicofi effent - viri,illic feoftentabant, (noflri vocant eie muflerplarg. campum velaream faciendi delectus militü;aut exercitus luftrandi.) Eadem feré fcribit Seholiaftes Ariftophanisin Pacem. Lyciades(& alibi; Lycaides)virginesn umeró triginta,quzaquam ferütin Lyceum, Hefychius & Varin. Lyceum fuit etiam gymnafium Ciceronisin Tufcü- lano,ànominefcholx Ariftotelicz,de quolib.1.de Diuinatione fic refert: N uper quiim effe cü Qu.fratrein Tus ,fculano difputatum eft. Nam quum àmbulandi caufa in Lyceum veniffemusjid enim füperiori gymnafio nomen vefl;/&e. Eamaviiov palatium impetatoris feu ducis belli apud Athenienfes : 2p ov $ sonde Auges, Varinus. UE mawiu(» Aoy 9», peculiaris fermo, vt quidam in Lexicon Grazcolat. retulit, Jon citato authote. AUkege oes Lyccumforum quoddam Argis,vel in terra Argiua,vbiconuenicbant, Apol ini facer, Hefychius & Verin.. Ave " xenv,locus vel vrbs T heffaliz,à lupo denominatus; quiillicin faxum conuerfus fuit. Varinus: apud quem perpes | ramlegitur 97ngv d aoAeoclegendum autem ex Etymologo, onov adis $ THaAéox (8xeiv, hoc eftjcum Pelei boues age | grederetur:apud eundem Avi fcribitur; per iota in penultima. qu. . Teuthranexfupra Acolidem fita oppida funt, Halifern e Lycide; &c. Plin. Lycirna, pagus prope Calydoné, 'Strabolib.ro, Lycinopolis, ciuitasqu&dam in Originum libro Catonis. Lycij dicti funt fecándum quofdam "àLyco Pandionisfilio,quiin Afiam traiecit; Euftathiusin Dionyfi um ex primo Herodoti. Lyciusgentile& co- ;gnomé Apollinis. Avxoc;vrbs Arcadis,Stephanus ex Paufaniz octauo, id eft Arcadicis,vbi fic fcribit: In Maznali montisextremis partibus figna (rudera) ciuitatis Lycoz apparent,templum ité Dianz Lycoatidis. Su per Pfyl- -Josin Africa lacus Lycomediseft; defertis circundatus, Plin, Avxavi, vrbs Thracia, Stephan. AvuxevO», nudum noinen apud Suidam. Lycopolis,vrbs Aegypti fic à lupis cogn ominata, eó quod Aethiopes agros Aegyptios ine " urfantes,lupi factaacie vía; ad ciuitatem Elephantinam repulerint. Ibidemi gitur ciuitatem coftru Ga m Aegy- pti àbeftijsillis Lycopolin cognominarunt.ac pro dijsluposipfos venerantur, Diodortis Siculus libiz. Lycoü -polis; id eft Luporum ciuitas; vna eftin Lycop olitide praefectura Acgypti :altera in$ ybennitica iuxta mare, Ste» phan.Luporum ciuitatis meminit Strabolib.i7.& Plin, $9. Eidem alibi.Lycopolitis vna eft ex prafecturis The- 'baidis Aegypti. Lycopolitana Thebaidos ciuitas, pari religione Apollinem &lupü colit, (vtin h.dicetur,) Mas crobius. Lycorea;Avxopes,vicusin Del phis, Lycereorege dictus.Gen tilia, AviepsocLycorus,Lycoreites. Di- citur & lupiter Lycoraus& Avzagei» cum diphthongo;Steph. Avkeméosparoxytonum Acolicé, Varin. forte les gendum Av«agé,c quod commüniter acuitur. Avocats vrbs Delphidisin qua colitur Apollo;à Lycoro condi- tore filio Corycez (& Apollinis, Scholia in Apollonium) habitante: (videtur enim legendum oixsüvrr(9-) in Pat- 'naflo:qui montem quog; ( Lycoriz vrbi) vicinü Coryceum appellauit ànomine matris; Etymolog. Corycium antrum ànympha Cotycia di&um velunràcuius filio Lycoro ciuitati factü Lycoriz nomen fit.Ex LycorolHya- mus nafcitur , cuiusfilia Celenó Delphum ex Apolline concepit,à quo nuncupati Dcl phi. Celiusex Panfaniae "Phocicis. Oppidum (inquit Paufaniasibidem) ibi antiquiffimum aiunt effe. conditum à Parnalfo;&c. à quo&& monti nomen inditum:oppidum id quoq; diluuie Dcucalionis tempore fuiffe fabinerfum aiunt. Quicunq; aus tem hominuni tempeftatem iftam poterant effngere;luporum vlulatu (43xov ejguyeic) incolumes in Parnaffi cás "cumina euadebant,;ducibus itineris fa&is hifce beiluis. Propterea conditam ibi ci üitaterm, àlupis Lycoream ap- »pellarunt;ynde & Apollo Lycoréus dictus;aliás Lycorzus, Hxc Paufanias & ex eo Gyraldus. Avxagoi nudü nos | men apud Suidam. QoiGe Avxwupób; Orpheus in hymno ad Apollin em. T'ievae QoíGaio Avxepeicio KaiQoup ; Apol- . loniusin Argonaut. Exponuntautem Lycoreum,Delphicu in: nam Delphi primum Avxopes dicebantur, à d coreavico, Varin. Deucalion & Pyrrha cum terra diluuto obrueretur; arcam in greff;, fupra Parnaffum ; vel fe- cundum alios Lycoreum montent elati funt, Scholia in Olympiorum Pindari Carmen o. LycolthenevelLyco- fthenia, Avxod9 5i Auieodtyeiis Vrbs Ly dise, Steph. Lycofura, Avxeeseo, vrbs Arcadis in Lyczo monteà Lycaona -€ondita;Paufan.Steph. Lycotz & Lycofurenfcs Arcadi populi füerunt, Pau fan, forte Lycoatelegendum: fi& '. »enim à Lycoa ciuitate dicuntur. PropeLycofuram effe dicuntur montes Nom ij.in quibus & Panos Nomij fa- »ellum,Czlius ex Paufan. AvkoCeiis v rbs Thraciz,gentile AvxéCeioiStephaniS uid. Va rin. Lycuria, A Uic Aot jagen -quidam Arcadiz;qui Pheneatas & Clitorios diftinguit, Peufan. lyctos oppidum Crete, à Lycto Lycáonis filio "conditum,Stephan. PEL "m" 1 4 n Mer: hi / Euenusfuuiusin Actolia oritur, Lycormasolim dictus, Strabo libro io; & Stephanusip Lycorina , vbi pro : | | | | | | Kkk 3 Euene ", 6dó * — 2De Quadrupedibus. Pei vo NE d Eueno perperam Éycnoslegitur:vide Onomaft. Meminit & Stobzus fermone 08.de morbis, &c. Lycus H.Pártiy vigintiftadijsab Heraclea diftat, Arrianusin Periplo Ponti Heraclea opp.Ponti;Lyco fl.appofitum;Plin.Etrur-- fus.Prxterfluit & Neocaefartam, Multis étiam alijs in locis,vt jndex oftendit, Lyci fl. meminit. Lyciamnisin Hez? racleenfragro meminit & Apolloniusin Argonauticis,qui & regem tra&tuseius T ycum fuifferefert: & Orpheus. inijfdem,iukta Euxinum cffe canens hunc fluuium, vbi Argonautz à Lycórcge Litcepti fint. Fluit per regionem. Mariandynorum,Varin. Minorem Armeniam Lycusamnis difterminat;Plin.6.3.Et mox, Irisflumen deferens. Lycum, Irisinfe recipit Lycum ex Armeniafluentem; Euftath. Caper fl. Laodiceam Cariz vrbem cum Lyco & Afopoamnibusalluit, Strabolib.iz, Laodicea vrbs Afizim pofita eft Lycoflumini; Plin. Lycusfluuius He-^ racleenfis agri duorum iugerum latitudine, Euftath. ex Xenophonte: Apud quem hunclocum reperias lib.s. de^ expeditione Gyri:vbi Romulus Amafzus e»Q- d|yo gkdon:,latitudinem paflaum quadraginta tranftulit:quoniá plethron aliqui fextam ftadij partem interpretantur. Lycusin Afiaterrz hiatu abferptus, &alio loco renafcens; :andem in Pontuni cadit. vt teftatur O aidius lib. 4; de Ponto Eleg I9, Et Metam.lib.rs. Iuxta ColoffasPhrygiz | vrbem Lycusamnis hiatum terre fubiensocculitur: deinde fere quing; poft fladia emergens, elabitur & ipfe in ] Maandrum,Herodot. Lycusfl. Ciliciz, Plin.s 27. A Thyflagetis quatüor ingétesamnes per Mzoteosfluunt, - in Mzotin paludemfeinfinuant; Lycus, Toaris, Tanais, Syrges, Herodotus. Lycusfluuius Telchinum, Hefy- | chius& Varinus, Lycosfl.in ora Phaenices Plinius: meminit eius & Strabo. Eft & Lycus Aflyriorü fluuius; qui; dign immifcetur, Onamallicon. Item Lycus Vindelicig,qui ex alpibus oriens Auguftam verfusfluit,actandem | Danubio mifcetur;accole vocant dez Lech: hic Vindelicosaà Rhaztis diflerminat, Avx&cy (penultima circumfle- | xa) riv, Lyceus potus; fonte quem A pollo insenit,ex quo lupi bibunt, vino & melle manantem, Suid.Hefych. Varit. Sed diftinctius Erafmus in prouetbijs: Lupinum potum (inquit) dicebant, vbi quis voluptatem fui pe-. riculocapitis emeret. Narrant duos erupiffe fontes facros Apollini, quorü alter vino fcateret;alter melle,ad quos cumauesadaolarentferiebantur. Porro Apollo Lucius dictus eft; fiue à luce quam aperit, fiueàlupisinterfe&tis, , AuthoresZenodotus& Suidas, — | wh A b. Feréomniaquz diximus deleone;habctetiamlupus,fed pleraq; hic minus, ille magis: moribustamen lue pusimprobior eft,& mogisinfidiofas Albertus. Formicis Indicis magnitudo Aegypti luporum. Lupi àcolore' épithieta quxdam inter cztera retuli fuperius, AvxO arovicieaz, Oppiano:Avxov qojuo veio ppl Aoi Edd ems EToauct Avs61,alids eth eitis 02551 5 ttes hac eft ruffijaut nigri: (« 46- fufcum Ggnificat;poliós canum.) Pi zezxicio Av 19:05 Flomerus Hiad.s.| Velacuolid eft fübeincrei. aut pretiofi, (710:) pretiofum enim hoc animal eft : &apud | Athenicenfes, quilupum occidiffet, pretium accipiebat quant fepultura fufficeret, (4/yeaer atr qoi rese au plui.) ] [/ [ 13 » Aut propter Latonam fortaffis quz grauidain lupam mutata efl, (vtdicamin b.) Aut azuscinterpretabimur al-| bos:nam pilis corutn, parte proxima cuti;color ett albussmedia;niger: fupremaruffus, vt perfynecdochen ab al-J bicante partelupi tet zoe! dicantur, Étymologus &Scholiaftes in2. Argonaut. Hazuaé AV B vzaroA ox (D Ce ] Qoalus vi s-eoau; Euftathius. Apolloni] Vide fupra AvxeQaocinter derinataà Lupo & infrain Lycco Apollinc.Pi--. li lupisinteriusalbi,excerius nigricarit, Varinus:inde AvxeQoctempus matutinum no&i & diei confine. Lupina- t pellis cinerea eft, & nigredinem non puram habet, Varinusin A'uquAsw;.. Lycophthalmos gemma lupini oculi; €ffigiemrefert;,Plin, Lupati vellupi;freni afperrimi àfimilitüdine dentium lupinorum,I(idorus. Go65 2vuxsosw, tuper, Oppianus. Lucanisimperauit Lamtícus,cuius pedis digitus tertiusà magno fimilislo pidigito fuit;He-. raclidesin Politijs. Ex noftrisqui lautiusloquuntur , peculiares quafdam de lupo dictiones habent: Er hatt eim baut die virdt jm abge]l -eifi. Os eius morfum vocant,ei gebi/s: pedes klavaer. Caput Vrfi; apri & lupi, & aliarum belluarum mordentium Galli peculiariter bure vocitant. Inequo bono & generofo Germani requirunt lupi. ocules& validam ceroicem,& eiufdem voracitatem,& greffus lenitatem, Camerar. | EE c. Lupuscx nS ´videt.noctu etiam; inflar noctuz ,Philes. Terram edunt lupi; vnde geo dici poffunt, vt qui holeribus vititant pauperes. Aavoser deuorare, jasybBae navrozrlven y uns Nus feed pid] dugaod" &Olemareregioseiv, vocabulum quod delcone & lupo proprié dicitur,vt auQvoséw euo Q xvedisiEos [Boeilury Varinuse, : iov oUV AUX21 TV»c 9 aes Cua Dura Tot ate lu udyoos € erede o 'yav md vrugA MsmoAuridiou, Heliodorus. Aezlem forbereg. linguaexertaaquam lam berecum fonitu, peronomatopasiam (vt nobiscetiam verbüm lappen , &lambere Lati- | nis) de canibus,lupis, & huiufmodiantmalibus propriédicitur, Varinus& Scholiaftes in Ilad.z. Vlulare, delu-^ porum & canum horribili & valgo ominofa voce: peronomatopcriam,qua eadem Germanis eft bulez, & Gallis vller. Exululat, Ouidius de Lycaone. -Vi'zd; canes (id eft Furiz, Scruius) vlulare per vmbram, Verg.6. Aencid Q/gve 9v) dicitur de lupis,canibus& leonibus,cum efürientes vlulant;& de alijsanirnalibus que propriam fus voz cis vocabulum non babent, Varinus. Pollux de minoribus; vt lupis, vulpibüs;thoibus, /exrcv & «cud diciait. Kos AUX(O» b7tzy Tt Mae uo "osUx (G»- BBUHTEUS Aratus. pulos UAE € "rp Baia isasw eUTE;, Oppian usdecane tcfüiculis) alligato in pardalium venatione. Lco waseru, Apollonius 4. Argon. Transfertur etiam ad inanimata. Tb 4[; pez] . eaveru) Tupel,uilQ» ciues Soatosse, Dionyfius Afer. usaba iov; 65 Oppianus delupo. Avufuis, vlulatus lupos "yüm;,& barritus de qua voce dixiin Elephantoc.) in primo pralij concuríu. Paufanias in Argolicis clamorem illum 4AsAeypm Vocat. Terribili Marte vlularent, Plin.lib. 26. Vlulata pralia, Statius 9. Theb, Latis vlulat - triumpbis,Lucanus lib.g. Avxsluoc, s 7 Avia (Bon E Gocxuis (» 72 avaois Cfipero à Aviiuoc C vu muestre Coemi Onczw. Kan QUV oi A Caso ir Gat ior loan cim: puo: và cuve Auto. QUA avrei vi moore TH wpuy/, Suidascx authore innomie- pato. Catullire;efurire ( prurire, potius) vellibidinari. Laberius, Scindevnam exoleto impatienti catullientem lupam,Nonius. Quidlynces Bacchi variz? & genusacreluporum Atq; canum? Vergiliusin Gcorg.de viamo-3 risfcribens. Lupa facitfeiniriàlupo;exponit fe ineundam: Galli fic proferunt, LaIouue fc faitalignerau loups Robertus Stephanus. Scylaces,id eft catuli,canum &luporum dicuntur, Varinus. O'Gz/xiu &oixaA uy vel óbriay dicuntur eatul FUN ibyftrichum,leonum &luporum:videin Leonen.c. Catuliluporum,Gallis louucteaux:cheaux: veró cómüniter dicunt delupo,vulpe, mele & lutra; Robertus Stephanus. Ex lupis & canibus nafci genus quód- dam canum,in Hiftoria de canibus mixtis docui: aliqui fic natum lycifcum vocant. Latine lüpum canariumyaut canem luparium dixerissquanquam Gaza & Niphuspantherem lupum canarium transferunt.(vtà panthera di- flinguant;) dequo moxintercongenereslupoferasdicemus. Galli canem feeminam cum ad libidinem incita xurliffe vellyce nominant quafilycifcam, noftri /ewifrz.. Dente lupus. corputaurus perit: vnde nifiintus Mon - ftratum? Horat.Serm.24. Et mox,Mirum, Vtnequecalcelupus quenquam,nceq; dentepetitbos. 0/5 2vker uio, Fomerus Iliad.a. de pugnantib usinacio. s : c] Jaen c ow | » Non LR - - € B EH Lun Tx Yu Lx. az» |^ Nonlup usinfidias exploratouilia circum, Necgregibus nocturnus obambulat:acriorillum Curadoma:, | Verg.in Gcorg.peftem defcribens. Quafi lupusab armis valeo;clunesinfractos feroy(aliás defertos gero, )Plau- 1d. Quemtuceruus vti vallisinaltera Vifüm partclupum.graminisimmemor Sublimi fugics mollis anhe- Muscitant, Gv Gy ici Atsot € alydp oiov DpXIaLoT1 eC, Qu Manca, QoVésat Nj apro sc aD Aom.. Quem lupo commififti;2 vxo vli it. Terentius in Eunucho, Scelefta ouem Iupo commifiiti:de Chzrea ephebo,cui velut eunucho virgofoli credita eft. Donatus admgonet prouerbium effz quod contineatfeemineam reuerentiámeretricium fenfum. Concinné vtemnt, inquit Erafmus, quoties ci fer- uandum aliquid cemmittitur;cuius gratia caftodem magisoporteat adhiberi, Ciccro tertia Philippica Etenim TRUUOV,cUTQY TEVOMaY. Mouovrzg à Un gtedor Emo ow ze; EGO) TTA Ogg EH ris Cut milanpmeuc C Cil sert cus Oda- LBAEao nie (pad. 3 wotvreD ey eU TUG Xrenovmuy aiijoyzw m4 c Qi ?5fe proceres Grzci Bebrycas inuadebant, Apollo- (mius Argon.z. l'orua lexna lüpim fequitur,lupus ipfe capellam; Vergil.2. Aeg. ex Theotrito. Pecoraminimé 1uadet lapus;fi ductori dicto fqatllam appendzris,Anarolius. Lu poctiam füsobüftere repugnare; potefb,/ Ari- oteles. Ephefiusinterpretatur, Ariftotelem hic fuis nominei ntelligere grege faüm,velaliquot fimul (ues. Vni nim & folum ob(ifterelupo non peifz;ni(i rato, & cmi faerit magnus, & beneexertis dentibus. Alphte (melius alfhed.id eft leopardus, panthera minor)luposlibenteroccidit Albertus. Lupi faturi parcüc ouibus, Theophy- lactus in epiítolis, Quicquid lupus pede preferit non viuit, llidorus. Si fepoleonis liquido animal inungatur, ion accedentad ipfum mufzz, (fecundum alios interpretes lupi; vel beftiz,velferpentes, ) Rafis & Albertuside E moxine, Romum & Romylum (Remum) vt Dion fcribit, lapa natriait: eleganter autem tranflatum eft lüpz nomenad merctrices,quód luporum inflar rapacesfinr, Varinusin AteeiaYu.. Videetiam füupraina inter deriuataàlupo. Advagitumlupaaccurrit, cosq; huberibus fuis aluit, Plintus Czcilius de virisilluftribus. Nam [quz de infantibus ferarum lacte nutritis,quü eflentexpofiti, traduntur, ficut de conditoribus noftris ilu pa, ma- itudinifitorum acceptaferri &quius,quàm ferarum nature arbitror, Piinius Nat. hift.lib 8.Sunt qui Lauren- am & Larenttam diftinguant, vt altera Acca Fauftuli fucrit, altera etiam meretrixzambastamen Firmianns fub 1a recitat Lupa, Romuli & Remi nutrice, &c. Gyrald.Syntagmate primo de dijs. Lycoftus & Parrhafius Phylo- /iomes ex Marteffilij, in Erymanthum abie&i , cum ad cauam quercum cepulfi hzfilfent, àlupa nutriti funt, &c. ?Plutarchus in Parallelis minoribuscap.36. vbimos Romulietiam & Remià lupa nuütritorum hiftoriam profc- Iquitur. Colitur ficusarborinforoipfoac comitio Romz nata; ob memoriam cius qaz nutrix Romuliac Remi xonditoris appellata.quoniami fub éainuenta cftu painfantibus prebensrumen (ita vocabant mimma m)mira- £u'o ex ereiuxtadicato,Plin. Romulum quidamaficu ruminslt, alij quód lupz rama nutritus eft: quem credi- le eftà virium magnitudine.item fratrem eius appellatos. Alij dicuntà virtuteid e(t robore, (Graci jdulwvo- t;) Feftus. Videetiam Plutarchumin vita Roinuli;non proenlinitio. Indelu pz fuluo nutritus tegminclz- Komulusexcipiet gentem, Vergil, r. Aeneid. Dehis qui nouére voci parcere,adagium elt, Avxio- £6 Ede area £O-id eft Lupus prius confpicatus eft, quod raucitatem & difficultatem loquendi faciat priórinfoierens. Hoc It qued deum videslupino velamine obfeptum. Nam &hoc genusanimal dum predam agi, ne hifcit quidem, quum foleant catera clamore Igtitiam indicare, Czli us Calca S ad | E x —.e. Nunquam euftodibusillis, (Laconico ant Molofio cane;) No&urnt& (tabulis furem incorfüsditu porum zl rrebis, Verp,in Georg. Quidimmerentes hofpites vexascauis Ignauusadueriumlnpos? Horatius Epodon . 6.in maledicum po&tam. Quorumapud noftroselegantiorfermo efl, delupiscorum d venatu; hüncferéin . dum loquuntur, Er frifst , Rervedfst : trabr y bezat oder luft , vtri gebatz.t s gujaet gefangen , von dem bunden ev- "y ervuaurgt, er[chlagen. Er yutrt auch in einem garten oder euer. gvuoben , beerz.no gebeist, pefangen- "Die vuaelfta aen vnd. veelffen..— OÀx im Xe0da Ato du Carro. OU TO. ADASIG 5 In-epigrammate in im aginem Herculis fures feras arcentem;lib.4, Anthologij. Lupinonaccedentad animal, quodTiquefz&to Icons f-poinun&um £uc- NW E ra | [d 2I TM SAIS (0 ERK 4 cis Rafs - ^ "DT De Quadrupedibus. | rit; Rafis & Albertus. Eodem cum allijsttito,ita quod odor& (odor) allij vincat; fi quod corpus perungatur,lupk nonaccedent,fidem. Sepoleonisliquefatto fi circuitus ouium inungatur (diítilletur,) nnnquam accedentlupt necaliz rapacesferg, lidem. Si fepum leonis füffiatur circa aquar, vel inde aliquid aquzimmittatur. prohibet lupos ne velaccedant,vel bibant,lidem. Septaémacerijsin leporario alta effe oportet, nelupustranfilire poffity Vatso. Magidicuntluposin agrum non accederejfi capti vnius pedibus infra&is,cultrod; adacto, paulatim fans guiscircafinesagri fpargatur:atq; ipfe defodiatur in eo loco;ex quo cceperittrahi: Aut fi vamerem; quo primus. Íulcuscoannoin agro du&usfit,excuffum aratro, focuslarium, quo familia conuenit, abfümat: ac lupum nulli; animalium nociturum in eo agro quandiuidfiat, Plin. Maffürius palmam lupino adipi dediffeantiquos traditg ideo tniouas nuptasillo perungere poftes folitas;ne quid mali medicamenti infcrretur,Plin. Si caputlupi columz) ; bario füfpendatur,felesymuftelz,& fi que alia columbis nocent;non adibüt;Rafis & Albertus:Huius tei cauffangy inquirit Cardanusin operede fubtilitate. Oculum lupierutum fi viderint quadrupedes domefticg, timét & fuz giint;Pythagoras. Oculus dexterlupi ((iccus,Rafis) pueroadalligatusamolitur timores: itemd; dentes eins, 8 pellis, Albertus:dens eiuscaninus,& nerui, & pellis Kaíis. Et rurfus, Siquisdentem lupi geftet, impauidus erit.) Dentes, corium veloculoslupi quifquis fecum habuerit, in caufisfuis obtinebit per aduocatos fuos, eritd; diues) -apud quofuishomines,Iidem. Dens lupi adalligatus, infantium pauores prohibet, dentientisd; morbos: quod; & pellis lupina przftat/Dentes quidem corum maximi equis quoq; adalligati infatigabilem curfum preftare di- cantur,Plinius:hinc forte animofosac celeres equos Av«sQcesc dictos aliquis conijciat; potius quam alia ob cauf-; fam:dequibusin equo dixi cap.z.interceleres, Vencficijsroflrum lupi rcfftereinueteratumaiunt , ob idq; vil- larum portis przfigunt:hocidem preflare& pellis é ceruice folida exiflimatur:quippetanta viseft animalis, prz? ter caqua retulimus,vt veftigia eius calcata equis afferant torporem,Plin. 1 Veg lupi barbam variz cum dentecolubre Abdiderint furtim terris, HoratiusSerm. 1.8. de mulieribus vez? nehicis. Fellelupi cum oleo rofacco fi quisin füpercilijsinungatur; diligetur àmulieribus cum deambulauerit? cumeis (fi confpiciaturab eis, Rafis,) Albertus. Si virga lupiinalicuius nomine viri vcl mulierisligetur,impo- tens erit ad Venerem;donecnodusille folutus fuerit, Albertus: Hacligatione nulla efl vehementior, Rafis, Lus puscuius prior veftigia profpexeris, tibi nocerenon poterit: fed ftille te ante notauerit, caudz fummam partem? fi habueristecum,fine metu iter conficies,Sextüs. Si lupicaudain villafepeliatur , prohibet ab introitu eius lu-2 pos & mufcas, Albertus: Cauda fcpultain domo; non inuolabunt muícz, Rafis, Quin&caudz huius animalis? creditur vulgo ineffeamatorium virus exiguo (extremoa:q; exiguo, Blondus) in villojeumd; eü capiatur abij- cere, (al:abijci, ) necidem pollerc;nifi viuenti direptum,Plinius& Solinus. Lupumaiuntin fummo perfequenz tium periculo extremum cauda floccumelidere,confcius eum maximé ad amatorios cantus appeti folere, Celius 3 Calceg.fed hoctam falfum mihi videtur, quàm feipfum caftrare caflorem. Bos offa n6 deuorabit;filu picaudam; ad przfepefufpenderis,Paxamus. Caudalupi fufpenía fupra prafepe;nó poterit cibo frui (bos, Albertus)quan- diuillic relicta fuerit; Rafis. Si quisinlanccageftet calcaneum lupefoeminz, ( fufpédatin capitelaneez,Kafts:): & hoftes cum ianceisei occurrant,non ledenteum, (non accedét ad ipfum, Rafis:) quandiuin lancea calcaneus; remanferit, Albertus. Si mulier minxerit fuper vrinam lupi;non concipiet vnquam,Rafis. Si quod animal min; xeritfuper vrinam lupicalidam,non concipiet vnquam,Pytbagoras. Lapisvulgaris iuxta flurnina fert mufcum.? ficcum,canum,hic fricaturaltero lapideaddita hominisfaliua, illo lapide tangiturimpetigo. Qui tangit, dicit, Qó yere seti Jure Ac, Nx (8 diy e AQ» aus der Plinius; il B Avxén (vel iuxeig) lupina pellis,avxs d1oegs Hefychius& Varinus. Eadem »vxs; Polluci. Avxéov; aliàs AV«erov, 2. $ Avks dltouo, Suidas:fed adie&tiuum tantum effe videtur, nec abfoluté poni. Easaco 3 Gere juvbv moAufo Agro H2 meruslliad.z.de Dolone.Et rurfus jv«elw eidem detractam fcribità Diomede & Vlyffe. Hominem rapacem ly« ceajid eft lupi pelle conueftiri dixeris, Czlius.| Avxilus 6»éiSud zooms Ayerzu à «Asso, Varinusin Ilaes d|u^cn. Militiscaffidi (inquitin commentatione de Romanorum militia Polybius) lupiimponebatur pellis,aut eiufmodi quippiam, quod integumentum pariteratq; infigne foret, vtflrenué ignaued; fc gerenteslatere haud poffent, Czlius. Galea lupina; Propertius 4.11. Ln! | | £ DeRomulo&Remo,item Lycafte & Parrbafio,quoslupzlactaruntiam dictum eft in d. h. Dirzfeu Lupus,poématien fiue Aegloga Camerarij. Scripfit &Io.Lorichius nuper eleganticarmine Lus piquerclam. Delüpis qui Sicyoniorum grégesinfeftarüt,dixi in e.Infeflarunt & Treezenios olim, Paufan. Lue pusboues & oues,quos Peleus Acafto mittebat,laniauit, Vari.inTIgAs. Lycium locus T heffaliz ; (ic dictusà luz po:quiillicdum Pelei bouesinfeflat,in faxum mutatus eft, Etymologus. Milonem Crotoniaten Paufanias fc i bitaàlupisconcerptum,;quod genus ferzapud Crotoniatas fcateat vcl maximó, Czlius & Ariftophanis Scholia ftesin Ranisex Paufania. Milocum nimia neruorum fiducia arborem in partemedia hiantem diducere vellet, brachijs hincinde coftriétis, & deficiente conatu retentus,lupis fuit przda, Onomafticon, Lupusmaxima ma gnitudine (inquit Aclianus)cum in ludum inuafiffet,& de manibus Gelonis Syracufani pueri tabellas rapuiffetg, G«lon de fella fürrexit, & fané quidem feram non timore perterrens, fcd tamen acerrimetabellarum fuarum r tinens,eum infequebatur. Pofleaautem quàm hicextratabernam ludi literarij fuiffet, hac quidé labem fecit, 8& repentina ruinaconcidens,pueros (fupra centum, Tzetzes3.131.) vnàcum praceptorecófecit;& oppreffit: folus Gclon diuinz prouidentiz munere fodalibus fuis fuperfuit. Quod ipfum nó cum à lupooccifum,;fed potius fere uatum fuiffemagnam profecto admirationem babet. Non igitur rationis expertia Deus negligit;imó vero chaz rahabet;cum diuinoinflin&tu partim ex hisregnum prafignificarit , partim ex impendente periculo feruauit; Hzcille. Mandato Euftorgij Lupus currum traxit, T extor. | | 4. Auguria. Pedeftriaaufpicia nominabantur, quz dabantur à vulpe, lupo, &c. &alijs quadtupedibus, Feftus Interauguriaad dexteram commeantium pracifo itinere , (i pleno id ore fecerit, nullum omnium praflantius; Plinius. Vifo quondamlupo (lupis vifis, Alexanderab Alex.) in Capitolio; vt dirum putatum, vrbsque pro : pterea luftrata, Volaterranusex Liuio. Lupum quoque caftraintroiffe ; & laceratisobuijs intactum abijffe (vt annotat Alexanderab Alex.) exitium & cladem portendiffe euentus docuit, toto poftea exercitu ingenti clade affecto. Rurfuscum ceruaàlupo fugata, inter duas acies euafiffet illafa , infignem victoriam Romanis dedit. Luposquoquein foro vifos, incolumeseuafifle;armis opprimi patriam , & magna rerum momenta defignauitz Cum in Libyam colonia duceretur , lupos metas, quibus agger defignabatur, mordicus diffipaffe , velut di d euentus,cítccit quo minus deduceretur: ( Lupos Carthaginis terminos detuliffe; Plutarchus in QU io . cribit.) D Dl D Lis "" 9 "am VB 4 - (00 * i E e C u* bem ; E ! y z "" E. ' s? - " n e 1 M Y - . jd i | ! IN n1 ETATE -. . ! B3 * , 4 ) TN 1 """ J e A PEE DMeye 3 , . wg ; DE RUE NEL IL SI M AE DeLup. H.b. TDi Lo 5; 0x 66g feribit.) Non fic Samnitibus deducentibus coloniam, quilupo duce (quem irpum dicunt Samnites, vnde & ili "Irpini diti) aufpicatam deduxére, F uitd; animaduerfum lupum fübnigrum obuiam faétum;grande difcrimen. "afferre, Hactenus Alexander. Impios parga reeinchtis omen Ducat,& przgnatiscanis,autabagro. Raua.dc- [ rrenslupà Lanuuino; Horát. Carm 3.27. Silupus voret nobis beftiam,quid fignificetur,per t2, ligna,Luna in igulis exiftéte,exponit Niphuslib.r.de augurijstabula quarta. M.Cicerone, C. Antonio Cofs. lupiin vrbe vifi; Aul.Obfeguens. Antonius Dauciusin epiftola quon ex D. Marcellini di&to Gallia oppidoad Petrum Toletum fcripta anno falutis 1557.tale prodigium defcribit: Reducebat oucs paffasin caulam opilio: & fortéaccidit, vt pe- '£us qusdam macilentiffima, ac pené fcabie confecta; | | A "dis, & cui cilia iam cauefcebant,confpicatus, velociffim infequi caepit. Egoillactranfiens ouiculam miferatus, uàm maxiqo poteram clamore & curfu,lupi vimab innoxíaarecre conabar.Sed an tequam appropinquaré pe- 'eudi,ouis mz cieipfa miacilentior boftili & rabido animo lupum ageretfa,flratisulauit.Pecusin forum adducta & lapus interemptus. delectabile fpe&taculum pratereuntibusdedére.Ceterum Doletusadeum referibens,prodi- gium his verbis iaterpretatur : Occidetur certe, occidetur lupus & hoftis humani generis, próh doloriam diuiü 'ouem Chrifti & terra& mari graffans.nihil nifi ferociam, iram & perfequutionem dans. Quaredeprehendetur, E osgeene da bit mifer ille quifquis eft cuius ego nomini'parco:nam beftia eft multorü capitum : moreás Toricis periBit.qui dum cofitat feipfum prodit. Etfi ouis plagis onerata fit, vituratamen eft illum, qui delictum haudinultüm feretmaled; illam multabit per Chriftum, Hzcilli. Lupus taurüm cófecit;eod; aufpicioDanaus regnum obtinuit; vt inferi usinLycio Apolline referemusex Paufanid, A/xQv xexduwas QAlwa Que dlyixcf edzuc) | Senariusonirocriticusapud Suidam & Varinum. — | J. Mctamorphofes. Éycium Thelfaliz locus ( oppidum ) eft, vbi olini lupus dum Pelei boues infftat, in Gun "conuer(üis eft, vt fcribit Etymolog. Lupus infaxum conuerfus, Ouidiusalicubi inMetam, De Lycaonis in lu- - pum migratione,& alterius cuiufdam innominati,fupra dixi inter propria virorum. Homines (inquit Plinius) 1u lüpos vervi;rurfümq; refticui fibi, falfim efe confidenter exiftimare debemus,aut credere omnia que fabulofa tot feculis comperitius. Vnde taméifta vulgo infixa fit famain tantum, vtin máledictis verfipelles habeatjindi- ' eabitür. Euanthes iriter autores Grzciz noa fpretus,tradit Arcadas feribere,ex gente Anti cuiufdam forte elez "&umad flagnum quoddai cegiónis cius duci, veftitud; in quercu füfperifo tranare, atq; abire in deferta , crans- figucariq;in lupum& cum czteris eiufdem generis congregari perarinos 9, Quoin tem pore fi bomine feabfti- Büeritrcuertiad idem flagnam: & cum tranauerit effigiem reciperead priftinum habitamaddito nouem anno- ruf fenio.Td quoq; Fabius, candem recipere veltem. Mirum eft quó procedat Graeca credulitas, Null tam im- p pudens mendaciü eft, vt tefte careat. Itaq; Copas Agriopas, qui Olympionicas fcripfit, narrat Demanctum Par- MbsGumrin Grifitio quod ArcadesIeui Lyceo hnmana etiam tum hoftia faciebant, immolati pueri exta degu- flaffe &inlupum fe conacrtiffecundem decimoanno refticatü athletiez,certaffe in pugilatu, victorem; victo- fia Olymplareuerfum, Hucvfa; Plin. .Paufaniás (in quitHermolausin hüclocum Icribens;bunc qui Olympio-- "nica fucrit, &in lupum conueríüs decimo pofTanno reflitutus fit homini, & caterayqz hic dicuntur, fecerit: nó Demznetum fed Demarchum Dinytta fium ait vocatum de quo epigramma quoq; haberi Olympia hoe affir- mnatirus Aivirjat Aanuoro lu aréyke Ebony ai. Aaxedéas Vado qwee. Quanam origo mutationis (verba. ; furit ex octauo de rep.Platonis)ex tutore intyrannum?an videlicet poltquà caepit qui preftid agere,quod circa j templum Lycei Ioutsin Atcadia fabula refert? Quidnam? Quodquifquis humana vifceracum aliarum victima n rum incifavifceribus t yátboztudo- € alone S Ux Ny Yu op OLX OC ON GOV iepetiay &voT eysovToueeuamyidox )Forte guftárit; | lupusfieri cogita r.Nónne fabulam audiuifti? Equidem. Eodem modo & hic culusimperio vulgusomnino ob- | temperat;fi cógaato non abftineat fanguine:fed Filis, vt folent,confidtis criminibus, in iudiciü tráliateos à qui- "bus timet (eic diuasio sa yen pio ovi) & aiuta fe cede ernentet, viri viram extinguens, gutansá; lingua impura | '& profatio oregeneris proximi fanguinem/ae nonsullos pellat, necet alios, fuafore fe xris alieni decidédi ) ze:av | Berntoaas Carte) agros; diftribuendi peebens:hicinquam neceffario; vel ab inimicisinterficietur, vel ty- tannidem exercebit,lupusd; ex homine fiet; Hxc Plato. Neuri, Nefbol (inquit Ficrodot.lib. 4. ) Scythicis vtun- | tur moribus:hi relicto fuo folo propterferpentium multitudinem cum Budinis habitauerüt: videnturauté xi ; Suv Lc; non vt Valla transfert.periculum faciunt) homines etf? malefici,yórre: quód dicunturà Scythis; &ab ijs quiin Scythiaincolunt Grecis, femel quotannis finguli ad aliquotdies effici lupi, & rurfüsin priftinum habi- ;tum rediresquod tamen dicentes mihi non perfaadentinihilominus ipfi tamen aiuntitaelfe,ac deierant. Mem i- ! nit Neurorum Dionyfius etiam, cuius interpres Euftathius Neuritas quoq; nominari fcribit,& Herodoti decis | Yerbacitat. Apud Neuros Bory[thenes oritur;Plinius & Solinus. Neuri,vtaceepimuseflatis temporibüsinlu- , "pos transfigurantur;deinde exacto fpatio;q uodhuic orti aturibstum eft; in puftinam faciem reuertuatür; Soli- ; nus. Latonainlupam mutata, vide pauló pofl;in mentione Apollinis Avxusfuir t iptius Datogée. Posi 7 Vrfos quifacrifunt;& luposnó multó vulpibus grandiores, Aegy ptij có locifepeliunt, vbitacentesinucniüt; 'Herodot.lib.z. Lycopolitaniin Aepyptolupum colunt Strabolib.t7. Vide (uprainter ptopría locorum. Lyéo- | '&ononherbam;quaguflatalupi conuulfionibus moriuntur, (aconiti genus cffe decui itas) | Aegyptij in terras ; fuasimportari prohibent,quód hocanimal venerentur, Aelianus, | 7. QI One Lp a aae '-- Ápolltnidiuer(aàlupo fa&afuünt nomina, de quibusfiusulatim dicendum: & primumex Aeliano cur Avx- | siis dickus fit. Lyeabanta, inquit, iccircoannum nominariexifimant , quód erga Iupuinilol amocem. habcat: ) tum eo Apollinem dele&tariaiunt , quia hic ex Latonain lupz fpeciemfimilitudinemáueconuer(à cditusin Tüz - cem,& fufceptás fuiffe feratur: Cutus fané rei Homerusmeminit.cum Apoliinem nominat lycegetiem Ax faro.) Eamqueob rem lupi fimulacrum in Dclphico templo, ad defignaudum partum Latona; ex ce excità- tum effearbitror. Alij nor id proptereaibidem pofitum effe dicüt, fed donaria ex templo cuo expilata direptad: . fuiffent;eádemque à facrilegis defofTa, lupusindicauit; cum intratem plumiingreffus, prophetarum qoempiani | (facramillius veltem mordicus comprehendens)traxitadlocum vfque in quem donaria eccaltata faifl« nt; De- ; inde anterioribus pedibus eumipfam locii effodit, (aurum Delphis furto direptum; ein Parnatfo dcfoffum; (1- - €üt dicit Palamon,lupusinueftigauit;qnamobrem Delphilupum coluntIpfe Acliincs alibit) Hec Aclian.Me- - minit etiam in Phocicis Pàufinias:& addit facrilegumillum in Parnaffo dorchieutem lupo occilum efle. deinde | quotidie vrbem adi]ffe vlulaffzà;, donec tandem fequentibus ipfum aurum eftendit.. Lycegeueten Apolli üen ^ | admodum ) vocac Homerus;hoe verfu, Euseal d A mODNGVI Avi pira £A meos non quód in Eyéla generátds fit; ( üám tccen$ » longo interuallo reliquas fequeretur ; cam lupus pregran- 670 AN. i De Ouadrupedibus. admodum eft fabula,vtait Heraclides Ponticus 1n Allegorijs Homeri ,nequetem poribus Homeriadhüc inhos. tuerat:) fed vti diem viec fperam vocant;propterea qttod vj, hoceftdiluculà generetzità Soler Avis dixit Ho. 2 merus,quód matutinz lucisacfplendorisauctoripfe fit: Vel quód lycábantà progeneret, hoceft ànnum, que d conficit Sol fuo per 12.figna Zodiaci curfu; Hzc Gyraldus. Ego citatum ab eo carmen lliados quarto reperio, vbi. ] €odices impreffi: vore babent,nonavxegwérs. Scholiaftes fic dictum monet quódin Lyciacolatur; vel'etiamy illic nawisfit. Latonam enim dum fugeret zelotypiam Iunonis; in Lyciam vt lateretabijfie; atque illic peperiffe | Apollinem, Varinustamen Latonam poft partum fügiffc fcribit in Lyciam fiue maiorem fecundü aliquos, fiue) minoremqua & Troia vocatur, Aliter Avr; dictus eft Apéllo có quodlupus Latonz parienti apparueritd vnde &Illzcy natum ex fe Apollinem vocauit & Avis. Quamobrem;vt fabulantur, lupus Apollinifacer eràn | & cffigies elus numifmati imprimebatur, AvxeQ- Apollinis cognomentum per e.diphthongum;apud Stepha-, t num; Varinum.& Paufaniam. Avxe(Q» Azonwv, quód in Lycia huius nominis ciuitate colatür:vel quód facer ei fit.) lupus.vcl potius,quód Sol recedente iam nocte lycophos (de quo vide füpra in va.) id eft crepufculum efficiat; ) Varinus.ltem in Hsbor, Animalia quzdam inquit;dijs fola vocisfimilitudine confecrantur:fic lupo delectari fa. | ciunt Apollinem,2]g 5 &uquivxlu vox(e , cui ftatim Solis exortüsfuccedit. Apollini vel Soli facer eft cygnus, ob ^ candorem dici:coruus,ob nigredinem nocis:ppus;proptereaquód lupinus color medius inter ytrung;fit,vt- pote cinereus:neq; candidus, neq; admodum niger, aX eov n red d xooxomtae artwierepov vediuss quod &ly- cóphos lingua familiatis vocat; Euftrathius & Varinusin Avurfioue.. Delupisoccidendislex eracin Attica & pre-- mium illi qui catulum occidiffet;talentum:quiadultum;duo: Vnde & ipfum Apolliné Av«eror& Auxgnstvov, quafi Lupinum & Lupicidam nominat,Scholiain Aues Ariftophanis. MUR - ! Avxgu ve Jes, Sophoclesin Electra. Ariftarchusita cognominari putat Apollinem, quód paftoralis fit, & pre- 2 pter curam pecoris lupos interimat, ( in qua fententia Phurnutus quoque eft.Jeft enim lupus Apollinifacer,He- ^ fych. Varinus Bc dictum fcribit, quoniam lupi eiimmolarentur. Argiuorü nummus]lupi imagineinfignisfuit, ' wttcftantur Scholiain Ele&ram Sophoclis, quód Apollini facrum crederetur id animal: quo argumento &Ly- | coctonon Apollinem venerabantur, Cal. Fuit fané & locus Argis, Avxe(G- d5seg dictus; Apollini dicatus,in quo | ciues conuenicbant, Varin. Suntex Grecis quiin agrum Argiuum ccelo primum dclapfum ignéferant, diud; in| ApollinisLycoctonitemplo feruatíi, quod in Argiuo vifebatur foro, quodin Electra Sophocles Lycium vocat; Cal. Lycij Apollinis (inquit Gyraldus,funtautem verba Macrobij 1.17. Saturn,) plures accepimus cognominis - caufas. Antipater Stoicus fic nuncupatü fcribit 3s € NóbxonyecDy arose QurriCovaes rA (s: id eft, quód omnia albefcant | illucefcenteSole. Cleanthes Lycium Apollinemappellatü notat; quód velutilupi pecora rapiunt, ita ipfe quoq; | humoré radijsrapit.Philoftratus inducitin primo de imaginibus,Palamedem loquenté centra Vlytfem; quiiuf- 38 feratlupos occidi:ille negabat,quódipfos vt przludium peftis Apollo immitteret: quareinquit, LycioacPhyxio 7 luporü & fuge ( fugandi potius) prafidi Apollini preces afferamus,vt feras fuis tollat fagittis. (Aliter baclIulia- inus Aorclius:Kefert,inquit, Paufanias,cülupi exldadefcendentes Grecorü exercitum vehementerinfeftarent, «& Vlyffes fuaderet,vt Greci fagittasin lupostorquerent;confuluiffe Palamedem, &c.) Paufanias varius eft inLy- | €io Apollineinterpretando : nà in Corinthia cis, Cü Danaus, inquit; cum Gelanore de Argorü imperio cónten-- ü deret & vtrinq; multaac plaufibilia ad populá effent perorataiudiciià populo in fequenté diem eft dilatü..Ma- .' néortaluce boumarmenta in pafcuis ante moenia lupusinudfit, factoq; impetu cótrataurum reliquerü ducem : pugnauit.Ibi cómuni confenfu Gelanoré Argiui c tauro, Danaum cülupocontulerunt: quonià vtferahgc ab. hominü familiaritate & conuictu eftaliena, ita Danaus quoq; ad illud vfq; tépus minimé familiaris eis fuerat. Et « 4 T" * quoniálupustanrum proftrauerat, Danaus imperiü obtinuit.Hicitaq; ab Apollinead armenta perductülupum cü putaret templi Apollini Lycio extruxit, Flzc Paufanias, Idévero vbide Lyceo Athenarüagitin Atticis: Ly- eum,inquit,à Lycie Pandionisfilio ( Lycum hücalij vocant) nemé tulitid Apollini facrü & olim apud veteres, & noftroquoq; tépore exiftimatum eft. Et Lyeius quidé'illic primü nominatus cít deus. Ferturauté etiam T'er- miffenfes ( Tepwioséit, lelmiffes habet Gyrald us,apud qué etiam mutilü hunclocum,librariorum forte culp&,re- peries) ad quos Lycius( Pandionisf.) Acgewm fugiens venit; Lyciosab eo fuiffe appellatos.Fuit & Lycei Apolli- nistemplü apud Sicyonios;fic dicti ppter luposoraculi fuafü arido quodá corticeab eis necatos (vtin z.retuli.) Lycij Apollinis.ait Feftus,oraculà in Lyciamaximz clatitatisfuit,obluporü interfe&ion&. Lycij meminit Ver- gilius,Lyciz iufsére capeflere fortes. Etalibi Qualisvbi hyberná Lyciam, Xanthid; luéta Deferit,ac Delon ma- ternaminuifit Apollo.Propertius,Lycio vota probante deo:quidá Patarzum etiam vocant, Hacferé Gyraldus. Lycij Apolli nis dicti à Lycio(Lyceo)gymnafio Athenis,Callimachus meminit. Fuiffe tamé Thebis appellatione $c 'eadégymnafium, & ApellinéLycium itidem, in Ocdipode tyranno fignificat Sophocles, &expofuitinterpres, . Cal. Amphilycen exortü (Solis) interpretatur T heon;quiaSoli dediceturlupus;qa fit ££v3eowzc,id eft vifus pre- — acutificutlonginquafpe&at Sol; Cz]. Prifci Grzcorü (inquit Macrob.r.17.Sat.) primam lucé qu przeedit So- lisexortü ,Avxlappellanerunt 327 Avxs,id eft àlupo(vt rede legit Gyrald. ) hodied; lycaphoscognominátide quo tépore ita poeta fcribit, H'ioco ovr apo nos. n 9 os Qux vuEs( Iliad.7.)Idem (Iliad. 4«) Ev y eo 8^ Á vr onNeVI AUxM- | í eutiuAummEo,quod fignificat rd vam T Avxlusid eft qui generat exortu fuo lucé. Radiorum enimfplendor pro. -. pinquantem Solemlon gélateá; precedens;atq; caligine paulatim extenuans tencbrarü,paritlucem. Neq;imi- | nus Romani,vt plerag; alia ex Grzco.italucé videntur àlyce 5iguraffc. Annüquoqg; vetuftiffimi Grecorü Av - 1 Bav(g appellant? zs 2 avxssid eft Sole,Gawvopdlvov € peeeovpdluov. AurgvautéSolem vocari;ctiá Lycopolitana The- baidos ciuitasteflimonio efl, qua pari religione Apollinem, itemá; lupum, hoc eft, Asevcolit;in vtreq; Solé ve- 6i nerans,quód hocanimal rapit & cólumit omniain modü Solis:ac plurimü oeulorumaciecernens,tencbras no-. | &is euincit; Hactenus Macrob. Soli Aegyptiorü Lycopolitz ouem edüt,quodàlupo etiá quem deum exiftimát, ea deuorctur,Plutarch.in lib.deTfide. Avxazoy C GuuCaazov ? IIiSrav, 9 3 Go Xodrit Avxasov, Hel, Avxeptus eti& Apollo Vocatur,vt Diodorusfcribit& meminit Apollonius:fed & Orpheusin hymnoad Apollinem EAfspaxagllonas - Turuok iie Qoi Ge Auxagéc. Legimus & Lycoreum Iouem apud Steph anum. Gyrald. Apollinis Avxao etoc,id cft Del- phiei, Apollonius 4.Argqn.Delphi enim primum Avxogeit vocabantur;à vico quodam L ycorca;Scholia; Latonainlupam mutata Apollinem peperit,vt fuperiusin Apolline ex Acliano diximus. Latonam oberran- P tem fpociclupz fingunt duodecim dicbusex Hyperboreis Delum deductam àlupis: ideod; lupos vno tempore | tantumannitotidem diebus parere aiunt, Atiftot.Meminit etiam Etymologus in Iomuot, Atin Homeri Scholiis lupum Latonz parenti apparuiffe legitur, vtfuprareeitauó, Rham pfinitum regem Acgyptiorum oen e id Inferos --——— ptm S C NUES S; PT zu I P : a b: Ac. Mon. pr 7 b: £u m b Ne p) " s ; 1 eo Sei T de CM RO JURKCTAC. "Us n. ces k De Lupo. bi A b. | Lib. : jf ; | Kr - nferos dcíceudiffe& cum Cérere alea Tufi A e m redutffethoctempusab eius defcenfa ad reditum, d:cc- tFeriatum effeapud Aegyptios. In quofaccrdotes vnum ex fuis palliatumi, oculis mitra obductisin viam ec. cerent que fertad Cereris cemplum;pfosredireillo reli&to. Hunc autem f'ieerdoté oculos vclatos habentem ilumt,i geminislupis agtad Cereristemplüm;quod ab vibe viginti fladia abeft: & rurfus àtemploin eundemos eum à lupisreduci;Herodotuslib;s. : iB A : TNM E. V Lyccez Diana templumapud Treezenios füiffeab Hippolyto excitátutn auctor Paufanias eff » quitamen eius gationem cognómenti ignorarcfe fatetur.fed «x Macrobio aucupari (opinor )Iicet,vbi differituz;cur Apollodi- ' tur Lycigenetes ac Lycos, Calius, Paufaniz quidem in Corinthiacis verba funt hee: Troezeneiüstatheatrum Dianez Lyccz fanum Hippolytus fecit.De cognomenti ratione nihil'ab interpretilius potui percipere. Sed quía bosfortaffis Treezeniorum agrum infeftantes, expulerit Hippolytus,aut genus fuum materna flirpe ab Aioa- ibus'deduxerit (4 A uotoor mgbvte arto parce Tu) Dowadim t Ae rcuilos adTn,) cognométum hoc Dianzim po- !poteff &3la fubeffe ratio que meigneratur. Laphriz Dians apud Patrenfes magnoinara igne excitato; B Go AMPH pora aut vrforum catulosviaentesinijciunt;Paufanias in Achaicis; | ? Lyczus Iupiter (inquir Gyraldus àLycáene dictus;vt Paufann Arcad. tradit; cuideo & Lycaà certamen in- lituit, dictus etiam Lycaon in lupum à loue con uerfus. quod infantem immolaffettalia tamen a pud Ouidiumle- nitur fabülain Metamorphofi;a laitem apud Surdam. Lycaon (inquit Suidas) Pelafgi filius, Arcadum rex, patris iftitata futtima &quitate feruabat:fed vt fübditos ad iuftitiam feruandamq uoq; pelliceret,Jouem bonimalidue n pe&torem in hiofpitis forma ad fe Ízpevenire fimalabatiquare cum aliquando (c fácra facere velle.vt deum àc- pturus.dixiffet;eius diuerfis ex v&oribus procreati liberi noffe volentes,an deus necne venturus effet, puericli ^ - li carnes carnibus faérificij mifcuére, cogitantes deum1d minus cogniturum. (Suidas contrarium feribit, dc 4 Tec elzreo lira Sebe erem) mirum, diuina prouidentia factum ; Yt coorta repenté tempeffate ac fulminibus; ij esiriterirent qui puerum interfeceranty (Hactenus Suidas: vnde mox Lycaa inflitüta;quorü cim alibi Pin- usmeminit,tum in Olymp.ad Diagoram Rhodium. In Arcadia,;/nquit.Lycza ludiin honoremIouis Lycai ibantur, in quibus premia arma erea füéte, (tripos areus, Varínus; fed Scholiafle Pindarici verba hac funt; EAEtTO QA! A'gYuolge ain fio V 0h A Uk outot d Nuno Aid do sten. 01 7) mia mec mustiem 44 aUe Te Pria. "Ta 3 H'aofeeits C To eese UreAverm 0 2 Ov oouey one ^ mal ntiléaw ai Té Uréc rh x55y hinc mutilum effespparet Varini locum; quod verbis liquotomiffis Heraclzi certaminis przmiüm ad Lyczum referatur. Autfi mutiliis non efb;ab altero-Pindarico* | :holiafle non intelle&o deceptum dixcrim Varinum.) Sunt qui Lycezum montem Olympum in Arcadia tra- ant,quem & pleriqsisao» «eovoli/, hoc eft, facrum verticem appellant,vnde & Iouem Coryphzum funt qui nun- patum putant:in eoautem vertice lupiter edücatas ab Arcadibus traditus cft. Fuit & fons mirabilis prope Io- iis Dyczi templum,&c. (aliad; ibidem;in Lycxo monte, miracnla;que Paufanias in Arcad.& Coelius 24:17.rcfe- it.) Sed de -yc&o Ioue & Strabo, item Callimachus & in eum Scholia & Hyginusin Vr( defcriptione;InIo- (inquit) Eycvitemplum (lucum, Czlius ) quiacceifif:tmors pcena erat; Arcadum legeymeminitidemalibi, c femel; H»c Gyraldus. , Lycea (Avxcc& ) facra apud Ph rygiz vrbé Peltasà Xenia Arcade celebrata;primo Aa. Burro: prodit Xenophon;ac in[litutis certaminibus premia propofita sAeypibus eusiz, Cielius. In Lyco mon- te Arcadiz, Lycxilouisdelubrum eftjPlin, Perf expugnata Parce, per Cyrenenillefam tranf erunt inde cum. ad rüpem Lycxi louis fübfeditfent, poenitentia cos [ubiji.quod Cyrenen non occupaffent, Herodetuscircafiné ibri quarti. DeLycoreo Apollinefüpradi&un:legimus &LycoreámIouemapudStephanum. p Eatnnilupam Marti dicabant:hinc Martium Iupum 22172:x4, legimus, quod in huius dei tutela fit;Gyraldus: Lycophron etiam Herculem lapum nominauit;hoc ve rlüy Kai Jugo Néurs óuov vipens S Nics, id cft Ex leonis pelle: imicti templum erudiuori lupi. cet od A | zb. ! E Y Canis Serapidi adiun&us triceps fingitur, capite mediolconis, finiftro lupi, dextro canis: Videfüprain Cer- eto,cap.t.de canibus diuerfis, In Palatini ràhoutis radicibus (vtex Ttogo fcribit luftinüslib.43.) tem plam Ly- zo,quem Grzci Pana, Komani Lupercümappellanr, cónflituit ipfum dei imulachrum nudum, caprina pelle. i&um eft,quo habitu nunc Romz Lupercalibusdeéurritur. Februalisfeu fcbrüà Iuno nuücupabatur tefte Ito, quod ipfi eo menfe facra fiebant: eiusq; ferie erant Lupercalia , qua die mulieres februaba ütur à lupercis miculo lunonis;id eft pellecaprina, Gyraldus. Panos de more Lyc&i, Vergil. In Lyczo, inquit Placidus Czlius rammaticusitemplum fuit Panos,in quo nàtits atfzritar.Paufanias veróin Arcad.ià montc Lyczó &templum lucum,&hippodromum ac ftadtum fuiffe eius numini dicatam; vndeillinomé. Lupercalia;inquirGyraldas, omanorum celebritasis.calend.Mart. (licet aliter alij (cribant)celebrabantur. (Lupercalia feriz flàtiuz funt; hocelítcertisac conftitutis dicbusac menfibusannotasge, Macrobius) in hiscaprzcandide immolabaritur, vel rtalij tradunt;canes. Februatusis diestefté Varrone & Cenforino dicebatur, Februalia (ac raadexpiandos ma- sfiebant, Grzceavxoda dictaà Pane Lyczo;deo Atcadico,; hac à lupercis cclebrabantur, quorum varia fertur nítitutio,vtà Plutarcehoin Romulo pluribus traditur. ! Magisilla recepta cft,qua de Euandró Arcada rege pro- ditut,qui ex Arcadia profogus,in Latio palatiumtenuerit,nudosd; ibituuenesboc facrum perlud& &lafciuiam "v rimumagereinftituerit,qua m & Iuffinuscómewmorat ex Trogo,&c. Vatia quog;:denominetradüntnr. Pleriqs enim à lupis;qui lyci Grece dicuntur,nome deducant, quod fcilicetlüpi acceanturà ffabulis:alijàlapa n6 miti, zabiéctisinfantibuspeperceritante & Luperca dea clbauctóre appellata Varrone, Vt fcribit Arnobiu s, Aliqui dicrum ipfum feü templü in fpecu fub monte Palarino, Li percal dictum fuiffe aiát: quod & po&taiiinüit, cura s Et gelida monftrat fub rupe Lupercal. Et Ouidius de Romultlupanutrice;llla loco nomé fecit,locusille Lu-. cal, "Magna dàtinutrix premialactis habet. Lupercal;ait Liuiüs, ludicrgin monte Palatino. Necdefimt qui Core Fabio,Lupercal dicant vocatum effo, quafi luereid eft purgare per capram:nam de caprà in primis facrü ebat.Sed enim ca Lupercis fuit praecipua veneratio,vt qu&minusfccundz mulieres haberentur, via usq; fce- kussederent,ad lupercos confugetefólerent;qui capris direptis tergoribus, eisd; (uccincti;circum an ttquum op- dum,hoc eft Palatium difcut(abantloris corijsite occurren tes, verbera incutienres, His foeminae vltro obüiam dibantf&cilem eo verbere pattumfibifperantes. flinc Ouidiusin Faftis, Excipe foecands patienter ver- idextra, lani focer optatum nomen habebitaui. Et Propertius, Veibera, p. litus fetofa mouebat aratoz, Ylelicens Fabiusfacra Lopercus babet: Plura Plutarchusin Cauis Rom. Nec prodeft agili palmas prebere perco,Iunenalisin molles, & pathicos,&c. Plura de his facris legesapud Gyraldum ( vnde & hzc omnia de- iimpfimus) Syntagmate17.dedijs. Etalibi, Pani Lyczoin Lupcrcalibus canisimmolabatursvt ait Plutarchus: gru EAR SUIT, c - ; : quoniam 1 672. | — De Quadrupedibur. — "e E^ quoniam gregisamicus & cuftos eft canis. Alij capram albam dicunt:nónnulli hireum;ex cuins corio lu perei a cerdotes flagella conficie bant,nudid; per vrbem foeminas feriebant. huxéoabyoov 6p P'owityruiibenn 5 iiv luis e im pais ario dióvas,Etymologus & Varinus. Videetiam in Onomaftico, Lupercal, Lupercalia & Luperci, | " Magi Arimanioquem damo nem malum effe dicunt,facrificant res quafdam triftes, vt mala deprecentur, "n herbam quandam omomi dictam,in pila contundunt, & Plutotieri & T'enebrasinuocant: deindeadmixtofan- guinelupi iugulati,in locumaliquem $olisluceéarentem efferunt & effundunt;Plutarchusin libro de Ifide, . ^PROFERTJBI.A 1 ) ; Lupoagnum eripere poftalant,nugasagunt:Leno quifpidin Pásrulo Plautina. Vbi quisfruftra conatur pr dam recipere;cui femel manusiniecit rapax aliquis,Erafmus. Confine,quod mox dicetur; E faucibus lupi. Lupi alasquzris,Avxs cleeg rre deijsqui querunt ea que nufquam funt. Aut vbi quis verbo duntaxat territat;alio quirenunquam fa&urus quod minatur, Erafmus. Avks7fleeg, O70 Y aDuudi rav A06), Prem utei P NDyuv b QUE My Suidas, Videturfanéad pluraaccommodari poffe prouerbium fi Av«s zlec2 fimpliciter efferas, vt Suidas: licebit enim quodüis commodum verbum fubaudire, Abyev xev rev, &e« Lupus aquilam fugit: vbi periculá immi; nens cuitari nó potefl. Aquilam enini;alata cum fit;fruflra lupus fugit. Referturà Diogeniano & Zenodoto:n indicantoriginém prouerbij:nunquam enim audiui aquilas moleflas effe lupis, Erafmus. Nos fupra capite quine toaquilasin T'artaria cicures,tam audaces effe diximus ('ex Paulo Vencto)vtnon dubitent magno impetu inluz. posinfilire;eosd; in tantum diuexare, vt ab hominibusfinelabore & periculocapi poffint. Avx(g- c/erv QéCyyetg grip ipio Odi Y a Quxrav, Suldas:97n T QU yoviv, Hefych. fed apparet vel deprauatum e(felocum Hefychij,& legen-z dum vtapud Suidam:vel deeffealiquam vocem.(peerlu, àut fimilem) vtprouerbiü (itdeijs qui fruftra vel temere fugiunt. Auribus lupum teneotextat apud Terentium in Phermione. Antiphonti adolefcenti vxor erat dor i quam nec eijcere poteratautlibebat;neq; rurfum retinere. Auri bus;in quit;lupum tenco: nam neq; quo modo amittamà meinuenio;ncq; vti retineam,fcio.Donatus parcemiam Grzcis verbisadícribit, Tov rev bye Au S1 Uven d alQévoà d|uiaquon. Suetoninsin Tiberio, Cunctandi caufa erat metus vndiq; im minentium difcrimin wtfepelupum tenere fc auribus diceret; Plutarcbusin praceptis ciuilibus, Avxevs Quel Y rav xeravid efl, aiunt lupum non poffetencri auribus;curm homines hac parte maximé ducantur,nimirü perfuafione. Diciturin €O8y. qui eiufmodi negotio inuoluuntur, quod neq; relinquere fitintegrum; neq; tolerari poffit. Caciliusapud Gela lium 15.9. citra inctaphoram extulit: Nam hi funtjinquit;amici peffimi, fronte hilari, corde trifti, quos neque vt apprehendas,neq; vtamittas fcias.Refertur & à Varrone pro exemplo adagionis, Auribus lupü teneo, Erafinus Finitimum cflillud Germanorum,;inquit Tappius, uer den teziffel geladen hatt, der enmofi jm wuerch. gábin,Qui dz: inonem inuitauit;aliquid c1 operis praícribatoportet. Ale luporum catulos, Theocritus in Hodeeporis,Gejas x videi foin xA ec ais TU Qaem Pafce canesquite lanient;catulosq;: Juporum.Prouerbium efbtefteinterpret ej jneosqui ledunturabijsde quibusbene meriti fintjaut in ingratos. Additille dictum Socratis, Kaxevc god £u, lote soa Anse. INam plerung; folecid vfu venireillis,qui catulosluporum enutriunt. Extat fuper hac re non inelega ri epigramma,quanquam incertoauthore;dé ouelupicatülumalentefuis vberibus. TivAvkev & iBfov uad ve6Q » Cx LEA RORS AONdL eayxáta aout a Qgocuum, AvErléic 9 car &uod sy xor. suód'are)a Dye Ac Esau. H' orate Neo TR QVaw ov dpa Eraf. Extatautem Gracum illud tetraftichon Anthologij r.56.vnde Alciatus etiam fuum de capra jupumlactante emblema effinxit, quod in Caprarecitauiin Grzcis quidem verfibus nec capra nec ouis nomen exprimitur,nec refert vtrum acci pias:fed eil ouium proprie paftor eft. Lupusante clamorem feftinat, A/«9* «x69 Dorie axróUbet, vbi quisadmiffi confcius,vltro timet prius qu àm accufetur. Siquidem lupus fimul atq; priedà rapüit,mox propcrataufugere.necoorto ru fticorum clamore veniatin periculum, Autor Diogenianus;Era Lupi decàs, Vide fuprainter propria virorum. : | '. Lupusin fabula:cum fortefortunain medio fermone interuenit cuius mentio fiebat; conuenictillud cx liz E I dosx.OU o adv Poir iz (O50 dp sia yov vol, Erafmus Chil.tertig centuria 8. Et rurfus Chil 4- centuria quinta ind dem prouerbium fic fcribit :Solitum eft dici;quoties is,de quo confabulatio efl, deimprouifo interuenit: quod? indefumptum putat Donatus interpres Terentij, quód lupusei quem prior viderit, vocemadimere dicitur, VÉ | cum cogitationein qua prius fuerat fimul & vocemamittat & verba. ( Pofthzec huius rei caufam ex quorundam? fententia depromit:fed fruftra queritur ratiocur fit res, priufquam de quzflionean fitconflct.) Donatush 1C pertinere putat Theocriticum illud, vuv 3:c, (dequoinferius.). Rurfumillud Maronis; Lupi Mcerim videre | priores,quum vocem peratatem ademptam paflor quereretur. Sunt qui ex nutricum fabulis natum exiftimantg qua narrant ludificato puero terrorelupi , verum lupumà cauea paulatim veniffead limen cubiculi. Nam eft &c | in apologis,matrem, vt puerum vagientem compefceret,lupum frequenterinclamaffe, vt nifi defineret plorare deuorandum auferret. l'andem lupum fpe preda veniffe:fed fruftra biantem abijffe,hac tantum fentétia doCtios iem,non effc fidem habendam feeming pollicenti. Nam boc;opinor;fenfit Donatus. Locus enimin libris euu| / gatis non videturcarere mendo. Tertiam opinionem reijcit Donatus qua putat hinc natum: quum in Nauiangj fabulareprafentaretur,quomodo Romulus & Kemussaliti fintàlupa; repente verum lupumactioni interuenife fexquo factum vt fubitum effettotius fabula filentium. Sic vfus cft 'erentianus Syrus in Adelphis, filentium ine puens Ctefiphoni,quód Demea pater adolefcentis, quem ruri effe credebat, prater expectationem adeffet.. Pes fliuiusetiam vfus eft Plautusin Sticho. Atq; eccum;inquit tibi lupus. in fermonem prafens efuriensadeft. Lo2 quiturenim de para(ito Gelafino;qui fratribus deipfo confabulantibus derepenteinteruenit, Addit enim prie uerbiogratiam,allufioad hominis cdacitatem: quemedmodum apud Theocritum ad nomen adolefcétis de qua. dicituryAviev Dec, Vtitur & M. Tulliusepifl.ad Atticum lib.r3. De Varroneloquebamur, lupusin fabula. Venit enim ad me.Feré fitautem vt quoties interueniat,dequocolloquim urjobmutefeamus:propterea quód fiuelau2 dabatur, pudetin os dicere, quod recté narratur de abfente ; fiue vituperabatur, timemus offendgre, Hzc o4 mnia Erafmus. | M . Ruflicidicunthominem vocem perdere;filupuseum prior viderit: vnde fubitó tacenti dicitur, Lupusin fa-! büla eft, Vincent.Bell. 3 Etiamfilupi meminiffes, Ei t) Avxs lpwiSwo fübaudiendum interueniffet: Quoties preter expectationem in terüenitis,de quo fuerat mentio:cognatum ei, (quod iam recenfuiimus; ) Lupusin fabula. Id frequenter accidi ri ice | (inqui EN all iei zur NI | m E | 4 oru De, Lupo H.j4 — Lb 623 ^ (inquit Erafmus)in comacdijs c tragaedijs,arte curaq; feriptoris, vt de quo fiunt verba moxinterueniat, Àccom- - modari poterit ad rem, veluti fiapud autorem protinus vel cau occurrat id de qo vertebatur fermo : adagium -— refert Zenodotus (& Apoftolius, ) Platoin Phaedro, A&eruysva api icepo eivazes ua] a V Avxs eie; 1d eft, Aiunt —— dgituró Phedteiuftum effe; etlam quod de lnpo dicitur nartares Hac Erafmus. Tappius huic prouerbio Germa |. nicu illad accommodat, Po ssan des teuffels gedenckt; da voiller (6yo. . Caverutn quod ex Platone Erafinus adfert, 5 Ka)si E Avxss apud Suidam quoq; inKoj, citca inem; legimus: exapologo; ytinquit; ortum: ferunt enim lapums |. eum paftorem videret de oue ex grege ipfius ma&tata vefcentem,dixiffe, Ego fi hoe facerem; quantus excltaretur . clamor? Eundemapologura legimusapud Plutarchumin fympofjo feptem fapientum. Lupiillum priotes vide- -— ruat, in raucum dicitur, & cui vox repente firadempta. Feftiuius dicetarin eos, qui metu alicuius obtícefcunt; Xoalioqui feroces. — Vergilius in Aegl. cui citalus Mceris : Vox quoq; Moerim. Iam fugit Ipfa; lupi Meerim vidére priores. Serulus admonet phyficos authores effe ; ineffe eam vim lupis, vt i quem hominem priores - | viderint; el vocem adimant. | Socratesapud Platonem libro de rep. 1. rem ad allegoriam vertit , dicens Thrafy- - macham fibi vocem adempturum fuiffe, ni forte fortuna prior illum confpexiffet. — Kajbyz dedos Lema ym stad | ess GAEm uv atu'ov &QoGs ues ria pot Qoa et uu ye TEg0y iueandr evi, jj ouen (Qo tais Dav (Qs oi cfukodg, TTheoctitus Idyl- / lio x4. O2 Q9ey£is Adnov dec, Illud quidem obferuatione dignum, Theocritum vettiffe fententiam , cum negat e3m proloqui poffe; non quià lupo fit vifus , (ed qui lupum viderit. Sed allufit duntazatad prouerbium Theo: critus, cum fignificare riualem confpe&um, cuius nomen erar Lupus, Erafmus. Avi» eiec, Odor vv adj Qvidioy oy a vós 3aVapJ] uv, Suidas :addit exemplum ex authore innominato, EJ d[ doy Dudayo art9c vvv irm GA Eres aO. rà A0" Lc adioov € dey£n :alladitur autem ad hemiftichiumillud Theocriti. Videetlam füprain.p. Germani fic effetupt; 2.0 £y bart eje vvolf ge[hen. £v hatt dez vvolf inm av Js gefeben. E faucibus lupi, Ex Avxs stuer G»: vel vtErafmus transferts -— Éxoreautri&ulapi: vbires quepiam preterfpem recipitur, que iam plané perijffe videbatur,&c. Sic Flaccusia Odis, Vel hcedusereptuslupo. Adagium referturàDiogeniano. Natum videturab Aefopica fabella; qua nar- - fatgruem, cum (tipulata mercedem, os quod lupi gutturiinhzferat,immiffo capite eduxiffet, premium ex'gcri- ^ temirrifam à lupo fuiffe, éum is diceret, abunde magnum effe premium perfolütum, quód ex ore lüpi caput ine colume retuliffet, Erafmus. E'z29x« 4e», de ijs qui aliquid alicunde accipiunt. vnde non fperabant; fecundum fabulam lu pl & gruis, Suidas & Apoftolius.Kaj X ado» tay aveo p eio pones Eoi puozàs age Qna TUV davceea, KiQa- Axjr Axes Qaauysy(g» Se^ ew vac yo» uubixoe, Idem Suldasin Kaeyroooósc. Lupus hiat Ax" $e; dicebatur (i qui$ re multum Íperata multum Q; appetita, fruftratus difcederet, Aiunt enim lupum predz inhiantem rica laté di- du&o, accurrere:xqua fi fraftretut,obambulare hiantém.(Videntur hec parnm benecex Suida translata: O aw» £v pe 30 A45» a aresatacirot, U) uev o alumdi yrréi Qm : hoc eft, quod fi fraftreturijs quibusinhiauetat, ad quz hians accurre- rat, frullra eum hiatfe dicunt. ) Ofc zuzdv s3iv, el pfo ^o exon, Ariftophin Lyfifrata. ( Vertendum videtur; Quibusnihilfidum ac ratum eft, nifi quid lupo hiantl ató committi putetur. ) Elezew sv5 liri? AUD x ay ze puxes», Lucianusin Gallo. Neat ud Xo aotrmav els erotonipl a EA Oy, X 9 eov AvA&2c Savoy 9daxevijs ; Apud Athe neun libro14. citantur hec ex Eubulo :DEmery gren. wijraQ" ai AUX9E 5 Vas Koi vdd, Lo py Ustpoy guxyiv Sasics Hzc Etafmus. Meminit etlam Hefychius : & Saidas; caius hzc funt verba : Adxsc x ava», 97r v datawrav, hoc eft; deirrite & inani conatu. O' 3:862 2 ez, Deristeftona Té AUTOS IX) AUXEG IE HVOcrous Gar évon. ce mo boetus (xelvan, ) T ?rijs uot Ty oo DO V TOUS, iyot pi UT; $QI ét &NOLGs GEN. GG8IVOL OUT QI, Aelianus, Hic lupi hiantes fim pliciter homines rapaces & przdzauldi nominaptar, non qui fruftra appetant, fed potius qui confequantur: hocenimilleà deo , perebat. Nonnihil huc facit etiam fenarius ille onirocriticus, vt appatet, AUxós xex xvac aav ss dot ream «c Ha 40 iio hominilupus, 5v92o7(8- divas Axes; fuperiori (Homo homini deus) quati diuerfam eft;ac velüt hinc effi- ^ &um videtur : víurpauicPlautasin AGnaria, Monemiut eo, néquid fidamus hominiignoto, fed periride atq; à Jupo caueamus. Lupus eft,inquit/homohomini;non homo,qui qualis fit non noult;Etaímus. Eiu(dem fententig funt Germanica il'a, £z enen[ah ift de[s anderenteuffel. £uavmen[cb afl des anderen bagel vvorden. .. n laqueos lupus, Eie miyas $AU«o5: Cum improbus quilpiam tandem in extremum adducitur difcrimen. Etenim cum lupusanimal fit infidiofillimum, applauditurab omnibus,(i quando contingat illum irretiriac protinus acclámant omiies; eic zraa gas 5 Autec. Refertur à Zenodoto, Eralmus. |» Apoftoliusinterpretátur, 22i vov aperui pXÀJ s nol Tua/ erre d 3 Suidas; J7ri và zovsodiv, rov eis a&idilovéwréewnt xlyuuoy. Faremq; fut cognofcir,& lupus lupum, Evo 3: Qua Te qaeos Xj Nung5 Nivev, Axiftoteles feprimo de moribisad Eudemum hunc quoq; fenarium cicat inter adagia fimilicudinis; ,; Amantenim vulgo fe mutoó,qui imilibus vitijs laborant;precipuéfures.Etlupilatronum inftar colle&i gra(fan- 5o tur, &c. Erafmus. Conuenit huicillud, BeftiabeRiam nouit Ejvoxe3y 97g Ueoo apud Axiftotelem primo Rhetoris —- «orum, Et Germanicailla, £z erae bas[fet der anderen beinaug aufs. — Ein fibalck wveifs vices dem anderen vimb das dorreifl. Prouerbium fapit Vergilianum illudin Bucolicis :Hictantum Bore curatuus frigora, quantüm Au£ numerum lapus, auttorrentia flumina ripas, Re&é dicerur,in hominem impudenter furacém, Extat hodied; vulgó ia&atum adagium, Lupus non verecur etíam numeratás oues deuorate, (Der wvelf i[stauch evol ein gez.eli fibaf-. ) Porto fures pauló timidiores, confueuetuntà rebus abfinere manum metu, videlicet ne hoc indicio de- prehendantur, Eralmus. Prouerbia, Priuslupus ouem ducat vxorem, & Ouem lapo committere (quod Gers ^ maniad verbum imitantur, Dem vvolf da: fobaaf befblen. ) quare faprain d. & Oionv«Q-in a; inter propria viro- rum. Rapida tradis ouile lupe, Ouidius 3. de Acte. Incuftoditum capratouilelupus i. T rift. Eleg. j. Cuftosouiü: "preclaruslupus; Cic.s. de amicit. Auxeqiniisiooho es videina.inter derinataà Jupo. Vt lupis ouem amat, Q7 Av» 6o xoc ov Qué: qui fui commodi gratia fi mulatamorem. Namis vulpó dicituramor, quum reuera fitodium.Inues " nisenimcum puellam venatur vt illi pudicitiam eripiat, &c. qu&fo quid derériüs hottis faciat hofti ? Socrates citat carmenin Phzdro veluti populari v(u iat stum, 0 Avikoi doa inso! , dead x Now tonsat Erafmus, | Nunc & ' oues vltro fugiat lupus, Vergiliasin pharmaceutria:citat Erafmusin prouerbio Ceruus canes trahit proptér coni- fimilem fenfum, cum adynaton (eu prepofterum quippiam fignificamus. Non magis parcemus quàm lupis; OU (00 Quas Du uaDoy d Auxov : Ariftophanisinterpres prouerbialem figurae effeadmonet, inde natam , quód antiqui- 4 .tuslexadinterficiendos luposetiam praemio inuitabat apud Atticos, ( Vtib E. retuli, prope initium: ) vnde & . " Apollinem Lyceum & Lyco&onon cognominatunt. eezzpscJo jog 7 v0e paar à Aux; Ariftophanes in. Aui- bus, Eralmus. Lupus pilum mutat, non mentem, O'1./«(G» rl) celos 8 add yo aNdlet: SeneCta cati ciem ád« " fertimprobis, non item aufert malitiam. Canefcunt enim lupi, velot & equi, mote bominum per ztarem; Eraf- 36 imus; Nos ex Hieroglyphicis fuptainp. fcripfimus, lupam cum à venatoribus pcriculum fibi inftar videt; ex- Y LI Lii | |o &émün Ii SR ^ d 0 $74. EDS vot Üuadrüpedibut |. D c tremum caude abijcere, Senc&uté hon mutariingeniüm noftri hifce adagfjss(ferunt, Darabier Jéladet zur torba triti, £r trey[it, eeer voeyfet, Lupinus potus, Avxceyaezy, videfu praina.circofinemdeproptijelocornm. —Lupss circum puteum chorum agit; Aveo ze 9 Quiero »ozdte: in eos dicetur, qui fum pta inaniter opera fpe fua fruftran- tur. Aluntenim lupo morem effe, vt fi qifándo (itat, nec quc fe poffit demittece,circum puteum oberret fruftra? inhians aqua, quam non poflitcontingere. Sunt qui parcemiam inde du&am exiftiment ;quód aliquando veniat vía; vtlapus pecudem aliquam; aut hominem infe&etur: qui poftea quàm fein putenm quempiam altiorem. d imnetu demiferir, (Gertv dwovovr (get vg Tl,70 Jyoneatjvov furens ee QDesoos Suid. & Hefyc h.) obambulat ille, velutiq; fal. tantiamin modum in orbem citeumagitur prede cepiditate, quatamenpotirinon queat, Platarchus in coms mentario cui tlrulis quomodo poffit adulator ab amíco dignofci, 075 edjdoor reto luem duco sl qmgÀ " SDotato lox qoi a ey vic doy s olio dd eft; Qua('intemperanti & virulentoto alios dicacitate ) quí vtuntur, feipfos rg quoq; in perniciemaddocunt; reuera falratione illam circum puteum faltantes. Refertur adagium à Zenodoto; ' Suida, Diogenisno, Ersfmusinterpretatur;ézi ws vroy reo 7 uorrajov : fed melius apud Suidam legitur ize mvs veo 7tee4 n warm. Sic Germani de fele fruftracireumeunre edulium feruidum quod n6aufit attingere, £rgebt ^. darumbher vvieei bats, wb esiep beiffin brey. Suadelopis vrinfaniant, Theoctitusio Aegl cui titulus Nous; rrà- vals MAN Va do? Abos oit vos, Hoc quoq; Milo lupis mox perínadetorabire; Vbi quis animum inducitad rem ftüttiflimamquam nom apgrederetur nifi infanos. INam Inpiinfaniunt vel fua fponte.velnti fi quis tyrannum. inftigerad crudelitatem, een plusfatis (zuiat fnopteipgenio; Kables propria canum eft; vnde Scholisftes Theo-: ctiti putat boc velut abfnrdum proponi. Sed canes aliquando rabiünt , Inpi nunquam non tabiunt, Eraímus. q À fronte praecipitium;à rergo lüpi, Eti cy Sgen onpyucs 306 2 &ois ( fi quid'addas, vt E 2cp, erit pentameter ele-. p gilacus: ) Quom liquis hincetq; hipeduobus tmaximis premitur malis, vt in virung; inciderir, pereandum (ic, 16 Eraímus. A lapi venatu, A'22AU«s Ugagz: dici folitum, vbi quis protinus reinfecta difcedit s aur denegotio molefto & agrefti; Neq; enim ratum eft lópunrin fequi neg; is foc le capitur,quum rcliquarum feratum venatus non vul- gatemadferentvolupratem. Memtnir Suidas, Eratmus. Suida verba lunt, £n azreoixruc &ufus e'errdyrav, o jtm? 3 U simpüvg9) dyeAo? hoc etf Aliqui dehominibusagre(tibus & crudelibusinterpretanrur, non vt Erafmus verti; — denegotiomolefto &eorefti; ^ P ua Ee 3 Lc Nai guam mbi Wi PM — Apologum delupo abiiscinente. & canibus irrsentibs deplorante quod ex coco factus effet tibicen vide apud Erafmm ín proucib. 7:2; Merit mus cum fis Ne | rati ^ ipta V En Po | "Becallaria Geemanis àlupo prouetbla. "Der hiunoer treibt den voolfau[s deu bufche. Quo fenfit Latinorum illud eft, Viro efurienti neceffe furari, Ter bei den voolfenifh der mufimt jnen heulen : Ynfanite cam in fanieptibus, Lex z & regio. ErPofert fib voten jnnstr volff: kavitatur pepam, Primum Marsin filijs laudarus eft. Es suff ein junger 3 8 , wuolf' fiim, der ue kem ver icbt oder gefibrey ecbórt b«t: Complarium thriotum ego ftrepitum audiui, UU — eund baben, hoe e(t, dentes lupínos habere: mulietes feré de viris dicunt; quos duriores vcl iracundos effe in&- nuant. : | Ao Tr dev si. Nx. , Sunt & inSsctis literis noftrisà lupistanquam pronerbis. Pfeadeprophetz veftitu ouium lntrinfeeus lupi", tapaces, Matthei. Intrabünr pof difceffum metim lipi, Actorum-20, Emitto vos ficat ones in medio lupo- UN rum, Matthzi io. Mitto vos Íicutagnos interlopos, Lucio, Videtluparn venientem, & reli£tisouibus fugit: & lupus repitác difpergit oues, Loan. 10. Principesin medo eius quafi lupi captantes predam, Ezechiel 22. Si communicabitlupus agnoaliquando, Gic peccator iufto, Ecclefiafici iz Habitsbitlupus cum &pno,& pstdus cum hoedoaccababir, Efaia rr. Lupus & agnus pafcentur fimul, & leo & bos comedent paleas, Efilg 6«. Huiuf- modi eftillud Theocriti Idyllie 3t. E'sa/8; TET AMAA, B TOV cos VeDp Gy tuv. Katose otaolYo exvetBro Dio Juge wi ÜeAgcd. Stobzus in fermone dcadulationehoc Soctatis ditum recitat ; Lupicum fint canibus fimiles, affentaroresami-- €ts; diuerfa tamen ftadia fequuntur. Éraliad Epictediinfermonede remperantia, huiufmodi: Velutilupusani- mal eftcani fimile: ita & adulstot, &r adul er, parsGtes amico fimiliseft, Animum iglturaduerte;necanum cuftodum vice perniciofos lupos nefcias admittas. Tr/i( Daphnidem morruum ) uzvUatc, mov Aor ddpdcawTu "Pheoctitusidyl. primo. Em blema Alciati de capralupum la&tanre; vide ín Capra h. & híc pauló fuperius in pro- uerbio,Alelaporumcatulos, Grecépofitum. — ^. PP re aM PANE 4 L 4 ce TT NM. ce r^ D n cce NET sg 4 hy i DECR VPOCMARENG e rM E i b v p. m M Elupomarino etfià veteribus nihiljquod «ciam; ha&enuüs traditum fuerit: tam lüfignisefl tamen LV) cius) fiue przdonem; (iue monftrum marinum dicere volueris, forma; à /abrace (id eftlopo pifcc) ]4 'ongé diuerfa,vt parricularem fibidefcriptionem protnereri videatur. Amphibium aucem cít ani- 77*) -malpifcibus magna ex parte famem exatüransiin Oceani Britanniéilittore aliquádo confpe&um, ac tcrreftrem lapum teferensvt non immerito lupi nomen apud vülgum retinuerit.Cicurem diu vix fe aiunt capite enormi,oculos permultis vndecunquepilis adumbratos geréns,aare ac dentibus caninis,ro- butiisQ; barbis oreobfzffo: pelle villisere&ioribus hifpida nigris maculis vndique ( vt & rotüm corpas ) d ftia- |. &a:caudaoblonga,craffa, vil'ofiac (p'ffacatera lapum referens:daeriadmodum ex pictura própofíta facile cer nes.Bellonius. De lupo pifcatore ex ZEliano & Ariftotele di&um eft fupra in Lopo D; .DE FERIS ILLIS QVAE LVPO CONGENERES SVNT. ET PRIMVM DE L1HOE, PANTHERE, LVPO CANARIO,; | | Lycaone, Lycopanthera, Lupo Atmenio , Cicalo; Pathione; Ex Hors duorum fantgenerum; ficutetim panthetes (E(t & pardalis fine panthera duplexOppiano; : ! |o girurautem 1zuvapud Homerum lliadosy, Hebratcum vel Arabicum thó s nomen nulluii habeo. Quanquam «pad Albertum legitur, Et quoddam genuslupi, quod chab:z vocat Acitotcles, Auicenna adtemi becuet ( Per- ! fica nimirum lingna)vocariícribit. Que verba Albertifuricin hiftoriam animali Autítotelis 9. 44. eodeni loco, 40 necenim ver endum erat, pluraijs (duobusauttibus ).«ffz 50a videntur : fed fimpliciter ,&on videri plata effe f o ceruatiolupo. tribuit hocloco. Nominat & Theocrícas, & Quintus poeta; & lulios Pollux, chó lupum vulpi fi« autlupumceruarium; antgeous id lupi quod Greci pantherexm vulgó appellant, Arabes lapam Ármefflun Tharcicic;ilum :vile hocgenusanimalis ett, maguitudine minuslupo , & cteralorgs degeneraus; Hoc genus p lupi poete, Theocritus; Homerus, Quintus (Oppiano excepto) figaificare videütur, cnmrbhó m nominant. Et 30 Pollux plane ita velle videiur; vtthos genus fit lupi illud vile ; pantherautem LE conftituit cu "MNT. ue s 4 2 therermi Ped Fera lupo comgentves — Lih. Ll é . cuíati haud facile poffiut. Pliniuscerte, Oppian. & Ariítotcl, lyoces, thoes, & pantliercs, diuccóslocis, ranquam fant: noshzcinangulo patriz noftre fcribimus.P A T Ht ON (al pachyo, inquit Alber.) animalett, quod nature . pite verfus candam accepit, non vt G:za pro altitudinecraram & reliqui corporis;Sic inter vocabula rei militaris péuQoAny dia Sedis legimus, & vr ev, hoceft; militum conuerfionem ab'extremoegimine vel contra. Lu picer- Yu ' varij certe noftri canda perbreuis eft, quod meminilfe debuerat Gaza, cóm pro thóelupumceruarimm verte —— — De Qnadrapedibur tbsrem cum pantberafeó pardali: rhósm vero enm lupo & vulpe. Plinius etiam hoc ldem lupl genus intelligit fine dubio; cum dicitthóem effegenaslupi: nam ficecuatium ioteliexiffe; declataffec: aanandoquidem ceruscitt & noserat & nominaucrat; & de eiusobliuione Icriplerat. Quód autem eatribairetgeneri qur Ariftotelesthoi; videlicet pugnarecum leone & canibus, & cane effe celeriorem , mirari de tanta eius inconfidetatione debe- mus, &c. Meminitpantheris Herodat. & Galen. fed non ita vrgenusanimalisapertam fit. Quanquam Galenus fignificare videturgenusillud lupiignobile porius quam ceroarium:fcebit enim efe nonnullos hominesita bcl- luinos; vt edant carnesleonüm, & pardalon, id e(t pantheraruni:alios vero effe quiedanrcarnes canum, & pan- thecam & vulpium, Eciterum, Genusillud quód Arabes vulgó lupum Armenium appellare dixi, Italia non haz bet: & fimul & re & nominecareut Ital. Quamobrem fuit necetfeant G-zco verbo pantherem dicere; aut lu-. pum Armenium cum Arabibus; aut cicalac cum Thurcis, aut nouum imponere quod placuit: itaq; canarium 1 4j dixi laputo ( hoepriusfccerat Gaza) àcanis 6imilitudine, Hucufg; Niph. 64:6, 220560, Scholia in 1o. lliad; Et — 7 ruríus in 13. 9o, zcv oue Av. Eltautem pantherion, vox demiautaà panchere, hoc eft paruus panther: quamob- rem ipfe ecdám theem dicoparnum eile papcherem , quamuis apüd Latínos de paruo panthere nemo meml- nerir, Re&té tamen licappellzbimus; diflinguendigrariaa pardalt, qus fera maior, & Latinis faeminino genere panthera eft. Thó:s,ferz paruz in montibus, Hefych. Oppianusetíaminter viles & imbecilles feras pantheres numerat, cam fel:bus,gliribus& fciuris;lib.2.devenationenonproculàfine, Quamobrem conijciat aliquis genettas quoq; dGtas,de quibus (uprapoftequumeorfim feripfimus;aliquod minimi pantherisgenus effe:Car- danus muftelis sdnumerar : fed muftelarum maximas dicere; pantherum minimos, nihilforfitan prohibebir. Quinetiam zibetti catum, vt vulgo nominant, dequo ftatim ia qua us Ícribam,adhoc genas referendum — | quidam exiflimat...O295, 2 2xe?rav rp» Varinus, T hos (inquit Euftathiusin lib.i. Iliados ) animal eft leonibus 29$ inimicum; & lupo fimi!e; fecandutp veteres, vnde & vulgó forte Lycopanther vocatür, Et rarfusin lib. r.Vete- res (inquit) Thóem tradunt: Hyenz (imilem cffe & cum faltuingredi, id; ftatim vrnatumeft; (£uadiieuemi — — eLAJuau05, 5 T 9cv atqut [ode quamobrem erramus qui vulgó Lycopantheres feras degeneres(aneweic) & fructi- — | busveicentes, putamus cffe T hocs; qui vel aduerfus Leonem audacia prediti fiir. Hxc Euftathíus. Homerus qui- demlib. 1i. Fhoescernum( Ísgitta percuflum,cüm iam fangnine exhauítus fugere amplius nequit ) laniantes, fapernentu Leonis diffugerecanit.Ifidorus paatherem pro pantheraineptéaccipit. Ego Francfordie aliquando (qua Getipaniz v. bsad Moenum e(t , emporium celeberrimum, ) venales vidi pelles quas leopardorum dice- bant, maculofas quidem & elegantes, fed multó minores & diuerfasab illis quastin Gallia videramleopardorum pellib us, ex Africa aducétis: qua candidioresfanr. Illz vero, quas Francfordiz vidi; magis fufca erant, oblonge r anguftzq;. vt thóim plan& generis effe videancur, & German:cenominari poffint, klein lepparden; hoc ef parui 3 9. Icopardi. X «popbon Itb. de venat.ca. penuit. Leones, inquit; pardales, lynces, a05oc; vrfi& alie huiufmodi — — fere, in locis excerniscapiuntur circa Pangeum montem; & Cittum fupra Macedoniam : aliz in Olympo Myfio - | & Pindo:alizia Ny/o f ;pra Syriam,&c. partimaconttico veneno; partim equis & armis introclufz , partim fo- ueis; Apud paftorales Afros, preter aliasferas, halcuntur atietes agreftes, dictyes, thóes (Voce ) & vovbngec, Hero- dot.lib 4. Valla pantherastranftusit, quod non probo, Panther caurítamaus, patdus hiando felit; Author Phi. lomelz. Hebraicam vocem Vryqsfobachal. Ofee 15. Septugginta zav9vo interpretantur: fed hac voce leonem po- tiusvelleznam fignificari, in Leone cap. 1. demonftraui. Lupus canarios (pantber) czcos parirluporam ritu, nu- merócomplurimum quatuor, Arift. hift. anim. 6.35 necalibi víquam eius meminit. Tawónooy d|eczrs3ov, Ariftoph. in Ranis, Scholia exponunt; qo gravedad Due foy Senior: (aliqui camen legunt tar ol Unpby :Jfic pantheraretisge- A nus e(t; qnoomnisgenerisferz capiuntur, vcin pardalidicam. - Queftionem de dalypode(& lepore:)ficutde 40. : tbóe, panthéréaclynce, negligentia qnádam antiquis authoribus ita przrermiffam putat Theodor. Gaza, vt ex- I animalia diucrfía memorant :Item Xenoph. (vt modó tecitaui )lynces & pantheres. Pollux ac Herodocus;thóes & pantheresaperté diftingsunr, vr quanquam congeneres ferz, magnitudine ramen;fi non etiam aliter,omnino differre videri debeant: quod accuratius difcuriendum relinquimus illis, qui peregrínas terras adierintaditaríae ^ decorem mirabilem habet: colore enim purpureo nitensadeó refplendet , vt vifasin ipfo quaft [cintillare vide; | tur. Morro, pellis qoidem rmber manet, fed interit fplendoc: magnitudo ei canis, admodum maníaefcit, &de- licatis cibis gaudet. Quidamantiquorum putauerunthocanímalbaberealiquid diuinitatis, Offaeiusduriffima — & forciffima fanr; & nerui tam validi; vt non nifimagna violentia poffint dirumpi , Hzc Albert. fineauthore, ; 0 - Quód Gcubi cale animalreperitat, choum pantherumq;genetiscffe videtur: & à panthéreforían corrüpta fae». E rit vox pathío, Thósm non fui generiseffeanimal fed exlupicolta cum pardali nafci Oppianuscecinit, Thóes, — .. Gites Dos, fere ex hyzna & lupo natz, tefychius & IM ous, T hosanimal eft mile hyeaz, Scholia in Hiad; em, | "Thósspertemporalmmutantur : & colorem diuerfum hyeme aftaréue trahunt; atq; eflate nudi, hyéme hirtiredduntür, Arítor. & Aelian, At Pliniusaliter, Habitum ( inquit ) non colorem mutant: pet hyemes hirti L (comari, Solin. ) ctate nudi. Thoscorporelongior& cauda porce&tior eft, (quàm lupus, vt Plinius accipit Ati« fl'otelis verba. Ego caní poclus chóem ab eo co aferri puto: nam decane propius dixerat , lupos etiam ó& panthe- rcs el.cof parans :)fed peoceritate breuior,celeritere equé przílat, quamuiserara habeat breniora: moliüsenim — & agilis eft. profilireq; longius obesm rem poteft, Ariltot. 6.35. dehiltor.anim. Grace legitur, Ea 9isbi 6a 02g 6. geo pi» uaobes vo Ye Uxpes uioxoó repoc : hoc eft, ObYangas eft à capitead caudam velextremti corpus ,altudiueverh — - breuior: nam & Plinius itaferétranttuli:, oullacaudz mentione fsQta. Idem proceritatem de longitudine à ca- ret. T hosinternaomnialupi (imilia habet, Arift. Lupo longítudine procerior eft, breüitete crucüm diffimilis Pii ni elocesfant quanquam breuia habent ctura, Var, Thoes commilfos leones. Etfuübiéccaftu, & paruis do- mué:elactrtis, Grat, Afpe&n ( esed, fiue facietantum ; fiue toto corpore) lupum genirorem referunt; ma-- i8 culis vero pardalin matrem Oppian: NSCUPN DENTIA |: TE D TEES Ping. La NE M C. T hos 4 3 RELOELTNMMTOCT. YER Loruvs | wo 1 " " ! JT. V9 1 x ] b Np 3 ! | & Thos veloxeftfaltuvenatu viuit; Plin. Proprium eortim qiiod infaliendo ita nifusalitis habent;yt non ma- - gis proficiant cutfu quàm meatu, Solin. Vincent. Bell. non meatu legit;fed infaltu. Animal eft robuftam & agile; - & velox,quanquam breuibus cruribus,Scholsain Iliad. v. & Varin. & Ariftoteles,vt recitauiia B. Quadrupedum multifida;omnía cacosgenezant,vt canis,tüpus;thos, Xc; vt in Cane ca. 3. ex Ariftorele docui; Cecos giguuntca- nes,lupi;panthecz;thó:s,Plin. Coiru vt cancsimpletut,& cz cos generaG namero daosauttres aut quatuor. Lu- pus etiam canarius(panther)cazcos paricluporum rítunümero complarimum quatuor; Arift; déhiít. anim. nec - vfqnam alibi pantheris meminit; Bovxr9v, Inquit Pollux;non modo deleone dicitur: (ed etiam vrfo;& pardali & | panthere:de mínoribus vero,vt faat vulpes,chóes & lapisvax]é» & 257692) dicitur. Vide vt pardalin;pantherem & :9 rhóem diftinguit; Hic ( Haguon quidam Boeotius ) & femiferam thoum defanguine prolem Finxic non alio ina- — jorfua pe&ore virtus, Gratius: canes ex choibus natos, fortes & aptos venationi efTeafferens: proinde femiferos dixit; quód altero parente cane manfüeto;altero thoe ep feranafcantur. ' . Thóeshominem diligunt, & neq; offenduntneq; metannt valde, Àciftot.Innocui homini,Plin.Homines nunquam imperunt,Solin. Thóalegimusetfeanimal humaniifimum.precipaeq; homini amicum;ac Quas pomee quao: & à fortein hominem inciderit reuereri, (agr uie, Philes;) ac velut obietuanter lüfpicere. Amplius, fi à —. ferisali;s circumuentam fenferit, rum vero zccurrere protinus , opitulariq; pro viribus, Cel. ex Aeliano mutua- - tüs. Etymologus verbü/uzsGv, quod ad laci & blandiri ignificat;à fraudulepti animantis, quod 0», appelletur. matura factum putat. Thóes pugnanr cum cáuibus & leonibus: quo fit ne eodéin loco fintthóes & leenes, Arift; '0 Ecruríüs, Leo & chos inimici (unc cum enim carnealantur, victum ex eifdem petant neceffe eft. Diflidentthóes & lcones;Plin.( Aliquínon re&? ex PLnio citantlupum ceruarium cum [eone pugaate.) Thóes,commiffos(cla- rilfima fama leones. Etfübiéceaftu.& paruis domuéte lacertis, Grat. Vide fuprain Cap. de cauib; mixtis & bige- * » netis. 'hóescolle&i(inquit Oppian;lib.2; de pifcib. )eeruum inuadunt;& morfibus quantum poffunt carnisla- niando rapiunt, ac fanguinem lambunt : fugitille cruentusaliás ad alia montium iuga: non deferunt camen euni thózs; fed fubinde iufeitant, & per intecuallatandem confumunt. Apparetautem mutuatum hzc Oppianum ex Homcerilíiad. 1r, quem locum recitauiin Ceruo B. ci. Gas; dici videntur à £o vcl 4c;c, nempe celeritate, Varin. quaniuis Arrianus & grammatici quidam primarii / peromicron fcribantinobliquis;poerz tamen (HomerusOppian. T'heocrir. Grat.) femper producunt. Axe; O 4 9c, ui cà! deze QueDec lower, T heoctít.Idyla.Hocetiam ob(:ruauimus,thóas feré femper vnà cum lupisà poe- -o tisnonsinarijita nimirum congeneres inlinaantibus. Epicheta. Aa Qowoi apud Homer. 1l.x. Scholiaftes interpre- | tatur Qovíse iTUljsc: hoc eft, cadis & languinisauidos, vel rufos colore. Avaud[écc, ojunsad; emp QioA0/5 Oppian, Ex lupo & pardali nafcuatüt«ezreo2 y eoo QuAx O4:c Idem : dixit autem fottaffis «o5 55, e», quód pardalis mattis colorem & maculas reríneat: vel corpore valida: quoniam 1ecs & colorem & corpus poetz nominànr: nifi quis 4 malit«eempsvuxo : quod epithetone:fi eisconuentat, nihilcamentemete murandum. — Oavosew.UAaxréiv Bogv, pere oveACav Oneaodet Qoi v-protuymovosqn Un 2 Anda DTE Hefych. & Varin. Ora Üvyd Tos ( malim Üodirau fic | * etiam 82:9, Üowaiow, non 9uva Ow, apud Hefych. legerim:)veé» d. Ow od 0aouctu, Doricé idem quod évax eicdu epulari, à verboó2, Iidem. Ab horum lane verborom aliquo thóisnomen factum aliquis coniecerit ; velà voce, velà voracírate, velà velocitate : aut certé contrà, ipfa hec vérbaab animali fada; (eeu, vlulare;de thoibus di- 4o citur,vt dealijs quoq; minoribus feris;Iupis, vulpibus, Pollux. Varinus quidem de leonibus etiam vfarpari fcribit; T5vov ( Daphnidem mortuum uv asc, vilvov AUxo: viov oxyve, T heocritus [dyl.1. Oicv v Ax TtVécss] Didec GA a Queay tà ele veran ada, no) ay€9c àAlyov và Tue usua xumidioe, Heliodorus. Oi qi axo» zo (( de Troianis J $v(aeuvge i Qoia dol X020; 6 Te X20 UY, Daly, "rtaDaUA lov Tes Aux aV T. fj iau réAavroi, Flomerus liiad. v. Aloniaegs x poris, Oppian. LIuvino & Tante», nomina propría; Suidas: necaliud. DE LVPO CERVARIO, LYNCE & cHAO. Figura baclyncts eff. fio lapi cermari) vt Itali vocant, qualem babere potuimus. «4udio probam effe excepto capite ei tfo, quibus felem referre debat, | $9 Sexe S TES SN x X C Re rms E RNCHABD E hec Dn Vd cO. 2/ T Wi DE X $97: n z ie m 27 ; Rx Ü AR E Fera lupo COMgeneres C..D. H, Li. im | 6257 Eu C De Bdadrapedibut 0 , ap o ; r4: ) : A rco ^cwdllia Iymcis imago à To. Cato tili communiceta quam prebo exproffam afferits . AES 5 S o, // A M Ww A p A d 7 ds . e : SS ENDE 3 A " S NS SSSNSS SS / NS N AS RS S By Y WS NS We NM X N - j SONS bi RS e / PN NON 2 54 PW SS 116), 2 NS T i Dy ) , "n : TE ft «1x WOY] 4 T M d : N E ) E | S * ELT j y UB * viet" » (c - hy SS m A. BS Y vd "Ad "i A176 " S u ] 1 | r "ela adhric. lyncté eljisies (ex: tabrla Vegionum Seprentrionalum Olai Magni J falem fylueflrem perfequéntis. AE ft Pri t | ! «ns / dbpXVPVO ' : : 5 EA é D Mr. | -— US ' LU , icu* LOWE , E y » , "Y" A ! jj 3 TW À. "7 4 D L | | m ERR, p vs Ceruatiusquanguaim hodie apnd Icalos & vicinos quoídadi populos, de illa fera dicitüt; $53) quam noftri vocant ez Jtchrs, facto nimirumà lyace vocabulo:tamen apud vetercs duoaut plutage- i D j j X75 nera hocnomize comprehenta func Suntin hocanimaliumgeriere(delupo & lupo ceruatio pro- 4 UM AEN ximé dixerat)& lyrices, Solinus. Ceruarium lupum author quidam obfcurus (nómeniam non fue- ' MSAN cutrit)fcripftcanimal effe mixtum natum; ex cera & lupo;autceráo & lapa; fed hec tam diuerfa paturz & hoftilisiater fc'animianimalia, imul coire vix credibile eft, ego podus cernarium appellari putárim; velquod ceruorum hinnulos maculis fais imiterur. Pompejj Magni primum ludiottens 3 derunt chaum,quem G:lli raphium vocsbaric effigie lupi, patdorum maculis, Piinius. Et alibi, Sunt in luporum genere qui ceruarij vocantur, qualeme Gailliain Pompei) Magni harena fpectatum diximus. .Huicquam uisin fame mandenti, fi tefpexit; obliaionem cibi fartepere aiunt, digreffumq; querere aliud, Vnde apparet chaum; zaphium,&lupum ceraariam,vhius fere diuerfa nomina effc, Chaumà Pompeio primum in fpe&taculis often- Íum, Seneca quoq; alicubi meminit, vt quidam citat. Chaonides caucs dictas tanquiex chao & cane'/natas Her- | molaus fufpicatur, fed chaus nomen apud Grecos non reperitut,n ec alibi puto quàm femelapud Plinium;vtiam $ o. " citaui. Videin capire de canibus venaticis in genere. Albertus pro chao chamam dixit:pro raphio,rufinum quem - mon Gallis, fed Aethiopia mittat :addicanimal effe lndis aptum,& difciplina capax:&in hec conuenirecum Dá- (0 gura canis, T hOem,vt precedenti capite dictum eft, Gaza ex Ariftocele lupum ceruatium vertere folet;quod meis P illicaliorumdj; verbis refutaui. Albertus Magnusea de lyuce fcribit;quie vereresde thóe:It dorus ea qua de lpo | ceruario Plinius, nempe lupo effe fimilem, fed maculis pardi inftar dift n&am, quod dethóe etiam Oppianus Ca- nit; Gazaexiftimare videcutchoem; lyncem, & paniherem vnius animantis diuerfaelfe nomina; cum tamenpro thóe lupum &eruarium reddat, pro pantliere lopum capatium :fed qua przcedenti capite explicata fui t; hic re- 1 peti füperuacaneum. Lynx habet formam vtlupus; leráth. Plini Us Iynces peregrinas effe tradit : Bt alit iin Ae- 4 thiopia vulgo frequentes. Solínus capite o auo lu pos ceruarios in Italia reperiri (cribit: mox eiufdém generis et- , m lamiynces effeteftarus. ex quaregione habeantur omittit. Lynces beftias e quibus lyncurion , Zenothemis lan- 69. gas appellat, & circa Padum ijs vítam affirmet; Plinius; Ecalibi, Beftias langurias in Iralia effe quidam dicunt c" quibus (quarum vrina) fistlanguríüm, quodalij lyucurium vocant. Scribituraütem Avy£ apnd Grecos, vude | obliqui formantàr perdu plex gamma, € Avty ots Any s Nuny get. urna, lynce us, genus fera: a aut perl picax oculis, ÉEodeexic ; Suidas & Varinus. Ego lyoceum pro animali apad nullum veterem fcriptorem legi ; proprium autem viri [epiüs, vt dicam in a. Solus Oppianus libro $: de venatione, iyncis duo gepeta facir, maius & mipus, X ynces patus, inquit, lepores venantur: malores veróin geruos atq: oryges facile infiliunt. Ambz co:poris &- gura: & fimiliter oculi vtrifq; faauiter fulgent; &c.vt ins. dicam, - Hunclocum Gillius transferens, ineptiffimé lyaces: pardaliam generis facit : ranquarn id adferenite poe. — 5 1 NU j ec EM, Féra quz noftris fa&to alynce vocabulo luchfs, velvt ali j fcribunt /ex;aut lux, nominatur ktalls hodie vulgà " Iupus cergarius diciturlupo ceruero vel cerucrio : & fimiliter Rhatis qui Italice loquuntur, & Sabaudis: & Dals ze h ü v&l quod ceruosinfeftet, / TB ] . : -Á ^. n * » sz : ; ' ] — is 1 . 4 Yv— - i natis velIllyrijs cerulto: Nuper fané Bohemus quidam coniecturam fuam mihi narrabat;lyncem Illyrice rys vo- H cari, ( & eam effe lachfam Germanorum: ) ceruiroautem ideft ceruarium !llyricé didum minorem effe ; áimi- Tem alioqui. Hifpantadhuc Latino nomine vocitant liuce, vt & Italici quidam fcriptores in lingua vulgari, Ac- dunno ette. In quibufdam Heluetizlocis, & circa Sedunum; appellant rbzervvff, Vncla quedar feraapnd bar- "Eatos lériptores nominatur: quam cgo pantheram effe puto; hanc Fr. Arlannus ab Italis quibufdam in vulgari ! lingua fcriptoribuslonzam vocariait; nonnullis leznám,alijs pardum;aut pantberam ; aut lupam ceruarium in- | ferpretantibus. Vnciz (Onces) vulgo di&tz lynces potius videntur effe quam pantheres; Bellonius: quanquam | gütem eccentiores Leopardo feu Pantherz minoti hoénomen tribuunt, à Lyncetamen corruptum videtur: Eft ;dütem ingenio & corporis effigiefimile animal, cánda breutorlyaci,illilongior, &c.. Aconitum pa rdalianches » occiditleopardos & lynces, Auicerina. Arabice legitüt alnemer & alfhed; hoc eft zxedlones od sobres vtipfe - intergrezor, Bellunentis docetalfhed leopardum effe; minorem quàm alnemer;vt pluribus in Panthera dicam: L' A ,. * T j : B; 1534) : ed Eyncesia Carpathoinfula reperiuntur. Videisfraiaidocapiüsfepici, ^77 Lyaces(noftrz) lupis minores funt; tergo rácülofo; Srumpfius; Audio eas fecundum anni partes colo- ré aliquando mutare. Lupo longior eft lynx.cruribus breuioribus, &c; Albertus: hzc vcteres dethóe fcribunt. | Lyacesambz (magne & paruz corporis figura fimilesfunt: & fimiliter vcrifque ocnli fuauiter falgent : facies vcrifqs alacris perlucec: paruum vttifqi capat » se xaqriAov sut foluscolor diffimilis, - Minores quidem rubra b P lle, maiores vetó croceum & fulfaris inftar coloratum gerunt floreto, Oppian. Prominent eis oculi, Albertus. - Lingua Vt ferpentium, quam plurimum extendunt, &c. Idem: fed talis linguaiyngis auiculz eft; non lyncis qua- drupadis. Marimashabentin pectore; Textor satqui hocfphingam nonlyncum eft, Infatiabiliaanimalium,qui- busà vente protinus re&oiunteftino tran (eunt cibi; vt lupis ceruarijs; & ínteraues mergis, Plin. ' Lyox protalo "quippiam fenritalo fimile habet, Ariftot. Lynx tàntam digitos habentium fimile quiddam talo hàbet. Vnguesei fant magni, Albert. Vngues lyax modo oécaltat vvin fecunda efüigie qiam exhibuimus, modó exerit, pro atbi- - - trio, vt cumirafcitar, pagnat; canditautie retinet; & quidem pralongos, vtin prima effigie expreffum eft. Io: Caius. Preftat fíasiardm homini quiin (iaillimarüm artus diffecare; cum tein exemplo exercere inftitues: fin ea | non detur, aliquam ei proximam deligito:: aut fimuliaomnino (imia reperitur, Cynocephalüm velfatyrum vel , lyncem :fummatim eaanimalia quibus artum extrema in digitos quinq; difcreta fant, Galenusin Anaromicis jo adminift. Alnemer eftanimal mitioris (maioris forte) magnitudiots; quam lynx; quod eft lupus ceruarius, Bel- - lunenfis "Vi&a racemiferolymcas deditIndia Baccho ; Ouidius in Metam: quafi peregrinum & non noftri orbis - animallyox fit: Vide fuperius ii ^. lyacés vbrreperlantur. | Felis( inquit Cardanus) varia (unt genera: aut quía -. fimilitudine omnia ferméeanimalia (eua ei friilia furit, panthere, lyncel, pardi , & forfan etiam ugrides.. Com. M mune enim eftvnguium magnitudo, & robur: pellis diftin&a, verficolor ac pu!chra: caput totundum; facies: | breuis, cauda prolixe; agilitascorporis, feritas: & cibus, qui venationeacquiritur. Luchs, acerrimi morfus, ani- - " 4naloblongum, breuibus crüribus, pelle?adurumi albicante fupra (urpurpurafcente; fed maculis notisá; varia; » quiípeculoruminftar radiant; pilis mollibusconfertis longisq; obfita, Éberus. y ^" 7 Jj vi j r Te rd . Lyacesclariffim? omnium quadrupedum cernunt, Pliolus. Ab hzc vifus praftantia ab Oppiano &'ynuyzr "Avyyis cognominantur. ' Perfpicaces (unradeó; vt fecundam poeticas fabulas, corpora folida vifu penetrent; * Albert. Ego non delyace animante, fed Lynceo quodam viro ( vtin à: referam ) corpora folida vifu penetrante | apud poetaslegi.. Lynx vifu fuo resfolidas pen etrat : quod fi quid translucidum ei obijciatur, offenditur, aut et- "lam excecatur, Algazelin librum defetfu & fenfibiti. Philofophi putant nullum éffe corpüsomnino perfpicui- - statis expers, quamuis nos lateat: propterea !yucas tradi per medium videre parietem; Celius. Dum lyaces ór- | scandofremunt, vifus feras encat, Author Philomelz: Corcare; voxlupiccruatij, Fr. Alnnnvus. Lynces mino- - res venaütur lepores : maiores vero ceruos etám & oryges. In regionibus circa Oceanum Septentrionalem Eu /«. rope, lyncescatos fylueftres & alia quedam animá!ia capiunt vorantq;, Olaus Magnus. Suntquiaffitmentlyn- go ces animalium quz czperint fanguinem tantum exogere, corpore intacto, Nuper veroà quodam audiui, lynces " animalafturiffimum iriarboribus aliquando latcte ,acip pretereunres maiores quadcupedes delilire, & vngui- « buscerviciiafixis non reraittere , donec laniatocapité animalis proftrá:i cerebrum deuorarinr, reliquis partibus '— inta&is: minoraveroanimalia integraab cisabfumi. Acftate infirmam effe aiunt :circa faxa verfari, neclongeà /' fuo cubili difcedere, nemini nocere; víq; ad aütamni : rupicapeisinfidisth, per faxa faltando fa'tantem perlequis '. erboresfacilefcandere, &c. Quidlyaces Bacchi variz & genusacre luporum ? Vergilius in Georg: de vi amo- -— gis, & libidinis tempore: Lynces aucrfe cocunr, Adiftoteles, Pjinius; & Solinus; Superfcerant vifi, lyaces, &cle- | pores Oppian. Y. pti | UR K i i ; | : | | | |. Lyncesretro mittunt vrina, (exau erfo mingunt,) Ariftor. Etalibl. Lynx inaucrfirn mingit;masin quam: $0 alioqui quadrupedum féming omnesid faciunt. Vrinam fuam lyox ( tanquam vireseius medicasycognoícens;- & €inuidens homini) protinus terra pedibus aggefta obruere traditur, Plinius. Ex domefticis fedibus egrediumnes. » tur,vt vrinam bene penitus occultent, Gillius; A AVyjes bbveeritn qa eot ient (1d eft patitatis Radio: nimirum y vtcati fna excrementa ) aure wootflucon qa) ioni turaa o Avtyyéesov, Plutarchus in hbro Vtrá animalium &e. 4 J 1 Lyncem áiunt occultare vrinam, quód carb adalia/mulra fit vtilis,tum ad (phragtdas;id eft gemmasfignatorlas, ^. Ariftorelesin Mirabilibus, Lyox vrinam füam ia tertam occultat, quiz vbi concreveritac corgelárit lapis effici- b. tur;ad (culpendürm accommodatus; & fimulad muliebrem mundum cxperitus- ^ «uan. Lyncum humor ita red- ; - ditusvbigignuntuz, glaciátur, arefcítae (concre(cítue)in gemmas carbunesli fi viles,& igneo colorefulgentes, .. lyacurium vocatas; arg; ob id fuccinoà plerifa; itapenerari pródito. INoséte hoc/ciuntQ; lynces, Gc innidentes -. vrinam terra operiunt, coq; celerius folidatur illa; Plin, Etalibi; Snccinum Denioftratus lyncution voczt & fierl S "5 HO ETAY Arv Not dd Elbow. putat Eo 07 Fere Lupo cingit A. BO. Libo £a ^. ARNRN c De Quadripidibas 00000000] putatex vrina lyocum befiarum :E maribus fuluum & igneüin; faminis languidiusatq; candidum. Alij dixéré: langurium, & effein Italia beRias langutias. Zenothemís langas vocat eafdem, & circa Padum ijs vitam affirmat | Hscille37. 2. & rurfus ein(dem librivap, tertio, Delyncurio proxime dici cogirantorum pertinacia. Quippe etiam finou eleétrum id cífer, lynturium tamengemmam effe contendunt. Fieri autem ex vrina quidem lyncis,. Íed egeftam terra protinus be(tia opertente eam, quoniaminuideat hominum víui. Elfe autem qualem in igneis | facciniscolorem, (calpiq,: necfolia tantumaut ftramenta ad (e rapere, (ed ris etiam ac ferri laminas, quod Dio- | cles quidem & Theophraftus credidit. Ego falfum id totum arbitror, nec vifam in zuo noftro gemmam vllam ca. appellatione: & quod de medicinalimul proditur,calculos veficz eo poto elidi,& morbo regio occurti fi ex vino bibatur; ant fi potcecar, Hacufque Plinius. Vrinam fuam lyncesillice arenarum cumulis contegunt, vt Theo- phraftus pcihibet :traafit eain duritiem pretioficalculi. Iscoloce fuccini cft , pariter fpirituattrahitappropin- 1) quantia,doloresrenum edat, medetur regio morbo,Solinus, Vidtaracemifero lyncas dedit India Baccho, E qui- 1 bus( vt memorant) quicquid vefica remifit, Verticurin lapides ,& congelataéte tato, Ouidius iy. Metamorph. Lynocts vrina quam lyncurium Qwvyysezov) appellant, creditur eiedta ftatim lapidefcere , fed falsà : eamq; ob cau- fain inanem Gc inutilem habechiftoriam. Eft enim lyncurion quodà quibufdam ele&tii pterygophoron dicitur, quód plamasad fe alliciat:id potum exaqua ftomacho, aluoq; fluxione laboranti conuenit;Diofcorides. Lyncu- xium an fic, aot vnde fir; authoribus non conftat, Hermolaus. Lyncurium , quod (accinum, item; ele&tum ap- pellant; Aétiusinantidoro Philagrij ex damafonioadcalculofos. — Miratur Czlius quód Diuus Hieronymus de lyucario nil (ibicompertumapud auctores fatestur,quum mentio elus (itapud Plinium & Theophraftum. Avjs- | sipyiVy jAevreov Elefychius & Varinus:ego Avyysexor legerim. Auj2e40v, nomen lapidis, Varinus: hicetiam avyys- gólegendum videtür. — Auyzeion da? 9» Helychius & Varinus: fortaffis & hic. Succinum Theophraítusio Li- ai guria cftodi dixit. Sudines & Metrodorus afferuntarbotem effein Liguria, quz ele&rum gignat Plinius. Mih: quidem verifimile ht ele&trum , ex aliquo Liguriz emporio in Greciam olim aduectum, atque inde vulzó primum à regione ditum Ligurium; per imperitiam poftea inuitante vocabuli affipirate lyngurium: quafi lyncis vrinam nominar! cepiffe. — Ferrar vtriufg; populi (££ cvzv: fed potiuslegendum videtur ££ av- 45 , id cltnigr& cantum popali ) lachryma circa Eridanum flauium; cum defluxit den(ari , lieriq; quod ele&rum vocept, &aliqui chryf'ophoron (fortequodaurum etiamad fe rapiat, vt zrisac ferrilaminas, quod fupra ex Pli- yio recitauimus ) coloreauri, In attritu odoratum :quod trirum potuimq; ftomachi & alui flaores fitit, Diofco- ridesin capite de populonigra, Lucianusetiam in commentatiuncula quam de ele&tro vel cygnis infciipfit aye eso id cft nigras populos nuncapat arbores illas; ex quibusele&tcim fundicirca Padum veteres fabula ünt: fed quoniam leuce, id eftalbz populi, elu(dem genetisarbores funt, fieri poteft vtaccum concretum quem leuce 3 circa Padum fundanr, flatim lapidefcentem, aliqui circaidem flamen lyncas quafdam animantes fundere dixe- : rint: Sed haeconie&urz fat noftre. Oritur &éfaxo (inquit Hermolaus corollario 698.) id eft lapide lyncurio; fiuelynceo vulgari voce di&to,fungus ad mirabilipatura. Picciditur hicin efum, & altus fubnafciturannototo: pediculi parsreli&ta daratur in filicem, atq; ita femper crefcit lapis, reftibili fecunditate: nec credidimus, ante- quam domi nàtositamanducaremus. Nouum & hoc vita fipicomperit, inuicemq; mulra perdit: quanquam eft. vbi Plinias boc innust, vtin Caftipatione Pliniapaxxtr.libridiximus. — Ego nibil tale in Caftigationibus fiue, priotibus fiue pofterioribus eum in librum reperío. Sunt & ex vtraq; populo fungi, corticibus earum diffe&tis,. fparfisq;in areas [tercoratas, vnde quacunq; annítempeftare fungi efculenti proueniunt,Díofcorides. De his ali- ter Hermolausin eodem corollario, Sunc & egirive tungi , fedindultria, fecmento in ipfispopuli nigtz truncis diluto aqua protinus coslefcentes.Elecorum,legoelectrum,id elt lapis lyncis,Syluaticus.Lap!slyncis fit de vrina 4* lupicetuarijià montibus coagülata, qui domi feruatus generat opimos fungos fuprafe quotanunis: creditur rodeffe dolentiftomacho, morbo regio, & alui proflauio, Euzxapud Syluaticum cap. 420. — Lapislytzi dius, s.s Aid. (aliásad«Q ) apad Nicolaum Myrepíum, in compofitionibusaliquot medicis nominatur: & primum inlibrodeántidotiscompofitione j0., VbiLeonhartus Fuchliusinterptes verba hac adiecit: Lapislyizi varié - apud Nicolaum fumitur. Hi:certé haud fecus atq; in anridoto fequentis7. accipitur pro lapide prafto, ( vcip/e Nicolausillic exponit, Lapis praíius, inquit, ab Italislapis lytzi vocatut.) Eftautem prafius, vel prafitis Theo- phrafto, ic dictus lapis, quàd viridi colore porrifuccum reprefentet, ( quz edamnum apud Germanos nomen fecuat, vt Ge. Agricola fcribit. ) Plinius37.8. ría eius genera effe tradit. Eadem quasiafpis (& fmaragdus )facul- tates hibet, quarein hanc compofitionem inferitur vt ventriculum roboret ; HacFuchlius : fed fortetanquam nephriticum pharmacum huic compofirionitrice(ima, que & alia plura diuretica accipit,lapis litziadijcitur. Ce- f c teram inalijs quibüfdam compofitionibus lapidem litzi pro caeruleo fiue Armeníaco accipit inquit Fuchfius: vtinantidoto 467; diafena infcripta. Portóinantidoro 39. diacomerón , prolapide lyncis fiue lyncurio, quod nihilaliud quàm fuüccinum eft. Antidoto etam é cicadisapud Nic. Myrep(üm, lyncurium mifícetur: & hodie vfi-- tatis compofitionibus Philanthzopo & Benedicta purganti,lapis lyacis.Phrygius lapis(inquit Ge. Agricola lib.s. | de natura foffiliumy) ex Phrygla, caius infe&ores eo veftes ingunr, nomen inuenit:fed naícitur in Cappadocia:1s gleba eft pumicofa; milli faporis : nonnihil enim & ad(tringit & mordet: optimus autem eft colore pallidus, venas vero tanquam cadmia , habens candidas : non robuftus compage corpotis , medioctiter grauis; vino refperfus & vftus , magis fit füluus : hunc aliqui hodie pro lyncurio vendunt : ficut alij pro eodem , vc dixi, belemniten,... In mediciaa exiccat : fed praterea miftis viribus praditus eft: nam repellit & digerit, vtilis ad vlcera putrida , & ad oculoram medicamenta, Hacille. Erin eodem libto fuperius , Belemnites (/£s- 6c Afbys , id eft ) fagittz efhgiem reprzfentat: quare Saxones eum vocabulo ex ephiale & fagitta compofito ' nominant. (alfeffiht , alij alpfcbos ) powmque contra eluímodi fuppreffiones & noctis ludibria valere dicunt, ac fafcinationibus occurrere, | Hunc lapidem hodie quidam medici pro lyncurio habenr & vtuntut, quiex vrina lyacis-non concreuit : nec enim vllum cale fait lyacurium : fed. veteres fcriptores füccinum , vt dixi, fic appellarunt. — Plura de belemnite cognitu digna , qug eo in loco Agrícola docet , omitto, ne fim pro- lixlor : hoc rantum addam, vt medicos ad cius cognitionem inaitem : Quoniam vero , inquit ; belemnitz "exiccant , Prufficis & Pomeranicis chirurgi curant vulnera: ijfdem c3, & Saxones fuis , non aliter ac Japide ludaíco frangunt calculos. Antonius Mufa Brafauolus terram |yocom vrina madidam fepius col- le&am fibi & repofitam fcribit, fed nihil vnquam in ea concreuMic . mire autem fcetidam fuiffe. Ge. Agricola libro 6. de nat. foffiliam , oftracian aiteram achatz fimileu: cii: fcübit , transiucida m 7t M : mifta ( Mr UI ORE WEM o ndaaEe ilH DNE ALS uid L4 iid .- r E 18 Dos du m - P * , 3 E Mw I : p- : 1 ' NL v PS j 1] A s 4 "E Ju D E Y - NU | ES M A / 4 * M. Tus po -) 3 x3 Rok - Fera Lupo congen. C. D. E.G. H.a. Lib IL vlt I jdfta nigrore : & elus fragmentis quofdam noftris etiam tempotibusalias gemmas fcalpere: hanc Germanicis "Terpretatür luxfaphir ;quati faphitum lyncis; nefcio quam ob caufam: nifi quód ipfius etiam viridis lapisà Nico- dio Mirepfolapis AP !yncis, nó!nataür, De vtina onapti, cü interficitur, in terrà fpiffante le t fertur, di- &um eft fapra.Egoin o icinispharmocopolàrü apud noslyacuriüillud,vt vocant, confideraui, Qp ceu pumicofa quzdam (lenitate fare pumicis, non raritate) gleba eff; qua pugnum impleat, autmaior potius quàm lapis: altes rum fafci vel uigricantis.alterum lutci coloris, quod & folidius,arenofius, & pinguiusélt, commanltim [atefcir 'vtrang; pelliculis fea membranis quibufdam albis inrercipisur, luteum quidem mánifeftius, fungolz POM tenacisq;füb(tantizs vr hoc Fortegenus fit; quo füngos nafci Hermolaus reffatur: apparet fanécum ex mem- | branis illis tum calculis ineo repertis, corpuseffe heterógenes in terra coále'cens. Ta Sabaudia alium lapidea cis niihi demonftraranr, füb(tantia cryftalli, & pellacidum, ea duritie vtiguem excurías, trangütum ferbi co-- | lore partírá candido, partim pa(feodiluto. — yncurius lapiseffufalyacis vrina feptem-dierurm fpatio generatu£ jIorath. Fungiiuxta maretabrum quodam inlocoetrumpant, qui (ole ra&iin lapidem commorantur, Tu Xt dc hift. 48. forteidem genus illud lapidis lync's, quod ex Hermolao feripii, fiigos producere: dim fi fun iin h pidem mutati funt,ex eodem fungiturfus enalci poff* videntur facilius, quàm ex vllo alio ligi Sigée F Lynces pardales, leones & tigrides, foetus fnos mirifice amant: Videin Leone p. ex Opplisno. Lynx Bi as Leltanimalinftarlapi;fedcallidias. — In arboribus laret, vcin przcereuntes pecudes de(iliat, vt précedentica A dixi. Hominibus & pecudibus in( diatur, Stüm phus. Hz € dum prodérem,à viro quodam fide digiib CUT 'cesin regione Germanie quz daci Vuirtenbergenfi paret; nó raró capit & contigiile d'ilfürudo iban ne latitans, in rafticum prteteregntem de(iliret: quamille prauifam inipfo alta; fecuri quam forte geftabat , exce- petit. & in terram pro(trauerit, vbi mox aliquot ab eoi&tibus enecara fit. Lupl quos ceruarios dicimüs Mi cun ; polt longaieiunia repettaszgré carnes mandere coeperint, vbi quid cafu re(piciunt, obliaifcantur: & immemo. "resprefentis copiz, eunt quz(itum quam reliquerunt facietatem, Solinus: & Plinius vtin A. retali. Rex Tarta. rorum habet leopardos cicures, qui mirum in modum venarioni inferuiuat : itein lynces non minus ad venan- duminduftriss, PaulusVenetus.. — rd ev P EAE Y ! B oEyneg, Bantheret vifi, Gc. In moneibds capluntut, partim aconito ; partim eqüis & armis Introclufi, non ne venatoram difcrimine, Saàt quibus & foueaslatas ín orbé ducunt, &c. vrin Leoae recirautex Xenophoate em foucis lyncescapiantur;quibüs & l'api,Olaus Mag. Csnibus fe&antibus Iyax moxin arbores confugir;vbi | pferitur bom bardaicapitur & decipula;quam fepe per laxa trahit.Lynx quum fe captam vider,folet veré flere,vt et- em Minus fluant, N. Spreng. Pelleslyacum noftrarum, vnz omniam fet? pretiofiffimz [unc, & à nobilibus ;tantum in veftimentis oftentantur. Peifci venatores p«llelyacis tegebantur cóatra imbres & flatus ventorum: | hoc namq; reftacur Virgilius, cum inquit, fucein&am pharetra & maculofz tegminelyncis. UY Y , Vagueslyncam Bisnes urrueeUn efficaciffi m? i Carpacho infala ttadunt. Hoe cinere poto, ptopit- aviroram:eiuídem afperíu, fosminarüm libidines inbiberi item prucitas corporum: Vrina, flillicidia vefica: taq; eam protinus térta pedibus agge(ta obrueretraditur. Eadem autem & iügulorum dolori monftiaturinre- medio, Plinius. Sed delyacar:o, & remedijs ex eo; capiretertio diam e(t, Luxorum noftratium vngues abd viros magnatesin pretloferaantür; Ea enim apud nos deillis ópialo circomfertut, quódimpofitiin ifie cut fiuehominisrerentam cient vrinam, Io. Bosat Baro. Vhgueslyncum albícant: (ingulosapud nos a'gentoincli- unt, &ad ipafmum commendant,fi getentur; fortaffis quoniam incarüi (ont: quo argumento radicesetiam onnullas, cucuas nodofasd; aliqui aduerfus fpatmü sppendune, (uperttitioti & digni ralibus remedijshomines. nt qui viaulasio equ s(it vulgo appellant)hisvoguibusfali berrime fauciari & aperiri afferants& eat ob cati- amà multis equitantibus circanferuatur, Lynx fenlupa ceruaria, feles, muftela, &c. plus vulnere quàm veneno ' Jedunt, Acnoldus. Venator quidam mihi nuper retulit, carnes lyncis comefas cumiufculo valdeprobari contrà - febrem quartanam: & offa ernídem combuftaacin puluerea reda&ta eximiam effe remedium ad inuetetara vli 5s | cera & filtulestibiarum, C. Collinus. — WI : ; &. Asy5 Avyjos feminini generis, rum lyncem feram;rum (ingulturm figalficat :aliqui non re mafetlini- Evo fcit iin obliquis gamma cum cappa fcribunt. Avy£ 749-9», Awypehe * 4o) ve z0V, jc) Gov Hefychius »& Vatinus. Ego proarcu naíquam legi: fed ertorishutus, fi error eft, occafio fuerit illud poete, 4/5/05, hoc eft, refonuitarcüs, vel netuus; peronomotopalam : háius antem aoritli, inquit Varinus, chema nulludextat, Quo- rum ftapefacte carmine lyaces, Vergilius Aeg! 8. Mulci lynces, Avyjac; & leones, &c. alunt amáfitq;: qui GEH fratrum fuorum iracunda aut imperita aut ambitiofa ingenía ferre non poffunt, Plutarchus de Uadls delphia. od filycon, id eft lupum aliqui os v aves ( ali) lucem macatinam , alij vmbram interpretantur ) recte deriua-- nt, idem forteffis ecymon lynci etíam perfpicacillimo animali congruer. | ar )rea | E m" .. Epitheta, Lynces fugaces, Fibratius 4. Carm. Imbelles, Statiusz. Achill. Maculofe, Vergil. Tlmidas agi- (tere lyneas, Horat. 2. Catra. Variz, Verg. Tergore lyaees verficolore, Bapt. Mantuanus. Effiena; turgida, apud. "Lextorem. Aeon deyMe Oppianos. 0 7 o 07 Ur : | dit. j Lynx Avy$ vib: Libyz iuxta Gades poft À lantem: Àrtemidorüs AvyZ4 yeeiniU Stebhadus Vide eni son D laumin Plintum ;.1. Lyncus; Avysoc., vrbs Epiri; apud Sitabonem,à Lyaceo dida. Geatilia, Lyncius, Lynceu& " nciftz, Stephanus. A Lynceo( Hypermneflre marito ) dida eft Lyncearegio, qnam mox 1 yrco incolente" — Albantis filio notho;Lyrceam quoqj nominarunt, Cellus.Lvnceftj Amnis poriinebriantis diéDusi OR e Actam. Lynceo petfpicacior ; Lyncei perfpicacitas (1nquit Erafmus) in prouecbiam abijc. Plinibs pat. hift 2, 12; ! RUN, AMA Lanam, primam; eadé dié vel'no&te, nulloalioin gan, quàm in atiete coüfpici *id qiiod iucis mortalium eontigit. Ecinde fabula cernéüdi Lyncéo. Sanc quitradint Lyoced primain teperiffe fodinas/ /» imerallorüm, eris, argend, auri, Ec hinc valgo natam fabulam,quod cà qdeq; viacrec qui fub terra farcur cellis Lycophronisiaterpres. Memin'chuius & Platoin epiftola quadam. ^ Arittuphabesin Pluto; BA rez xol bo I TÉp2v E Avryxéics h Lucianus in Hera ótimo , Zi DECUS T Avyta dpclv 36b dox 4 Jt ddl a ces 7. tvd]ov IS dd HUME dem in lcaromenippoillo; "n talliaeo Mosyiats mea Qvo gertdjuos disti soda vaicien $ ott, Y Bir sd Meceoerós | | | | : ; | Nea mo- | - - Á i priarum, . tius vides: fuitautem Lynceus frater Id, eao . - feudenarij aurei cum triente: 71. NN | — De Quadrupedibus: | Nonpoffisoculo quantum contendere Lynceus, Non tamenidcirco contemnas lippusinungi. M. Tullius M, - Vartoni, Quis eft tam Lynceus qui in tantis tenebris nihil offendat; nufquàm incurrat? Apolloniusin Argonau cu (memipir etiam Orpheus) fcribit hunc Lyceum vfq; adeó fuiffe per(picacem , vt etiam terram ipfam oculorum. acie penetraret, quz q; apud inferos fierent, peruideret, Piutarchusin commentarioaduerfus Stoicos teftatur fa- nam fuiffe de Lynceo, quod faxa quoq; & arbores oculorum acie penetraret, ( hocrecentiores quidam de lynce " quadrupede ferunt. ) Paufiniasin Corinthiacis tradit Lyaceum Danaouita defun&to , regni (ucccffionem lufce- P ffc. Pindarusin Nemeis hymno decimo meminit Lyncei quiex Taygeto monte viderit Caltorem & Pollucem r fub quercus trunco latitanrem, & horum alterum iaculo vulneralTe. Pindari interpres cirat hiftoriam rerum Cy- : Aiiftarchum & Didymum, Hgc Exafmu:. Qu?d fi quis lyaceum , vt Suidas & Varinus; proanimali : nempelyuce accipiat, fic etiam quadrabit prouetbium io hominem acutiffimi vifusaut etiam ingenij per meta- p. phoram :haecenim quadrupes, Plinio tefte, clariffime omniumanimalium cernit. Sed & lynceus adiectiuum n" ! ]ynce fera fieti videtar, nonà Lynceo vitinomine. Omnes( inquit Galenus citante Caelio ) imbecilliorefumus ' cernendi poteftate, fiaquilarum &lyncis acuminibusconferamur. « Necorporis optima lynceis Contemp.ére | Quz mal: fant fpeétes, Horatius r Serm. Nu*yxtat fuer éespov [JAEm qc id eft,Lynceo acu : culorum acie, vt perabietem viderit Caftorem cum fratrem per dolum necaret, vt Pindarusait, Suidas. Locus Pindarieftin Nemeis Carmine decimo , de Lynceo & cius fratre Ida, qui Caftorem lancea vulnerárit,&c. vnde corruptus Suidz locus reftitui poteft. Pluraab interpretibusPins- - dari petet qui volet. Avyxete, éidoc Üng As; ri Evene, Satd , Lynceus, inquit Palzphatus, zs, argentum;cetcraq; mes talla primus inquirereccepit.In quaquidem metallorum inquifitione, lucernas fecum intra tetra penetralia cir- cunferens,ibidem eas forte relinquebat;acfurfum ipfezsferrumq; reportabat. Quod fá&um videntes homines, 3. dicere confuüeuerunt, quod Lynceus fubterranea etiam profpiceret ob idq, argentum inde fürfum afferret. Lyn- ceas, coilytium quoddam apud Galenum de Compof. fec.locos, & Paul. Aeginetam. Lyncei & eius tumuli, in Laconicis meminit Paufanias. Xa/gere Avyynos yere; Hefiodusin Afpide. Porphyciusin Homerum; üimodoPor- phyrias éa fcripfit; in tertium iliados,Idam & Lynceum fcribit Apharei filios, Leucippidum amatores;ad nuptias "T yndaridasauocaffe Caftorem & Pollucem, qui fpon(as Pheeben & llaitam rapere conati (unt: hinc orto certa- mine Ida (Idas) Caftorem occidit: fed hac reiratus lupiter, Idam fulminauit, &c. Gyraldus. , Eadem legunturin Scholijs Pindari: & infaper, Petfei familiam à Lynceo ortam effe. DeLynceiconua Caftorem pugns; Theocri« tus Idyllio27. Hypermneftra inter filias Danai, quz omnes ex patris przícripto maritos noctu rugnlarunt, iola matito nomine Lynceo pepercit; Vide Calium ir. 13. & 25. Lynceus Samius grammaticus, &c. Saidas. H ( H P oculis, Hypfea czciorilla. f | e. Succinctam pharetra, & maculolz tcgminelyncis; Verg. 1. Aen. : h. DeLynco tege Scyihatum inlyncem fetam mutato; fcribit Ouidius jy. Metam: | | -... Maculofa quedam animalia veteres Baccho confecratunt, vt lynces, pardales, axin. Victa racemiferolyncas . dedit India Baccho, Ouid. 1$. Metam. Quidlynces Bacchivariz ? Verg. 3. Georg. InIndia Ciefias naci fcribit feram nomine axin, hinnuli pelle; pluribus candidioribusq; maculis, facram L:beri patris, Plinius. Bzcchus ali- quando effi&us eftin curru pampineo & triumphans, qui pantheris modo, modo tigribus ac lyncibus traheba- tur, Gyraldus. Nebridem quoqj; id eft maculofam hinnuli pellem, Bacchum, & Orgia celebrantes geftalle le- imus. Am : Hacferipferam cum accetfiram à pellifice lyncis pellem in ) exti nafo ad caudam vfq; dodrantes quatuor,digiti quinq; : & caude poftea digiti (eprem. Latitudo circa colium,(non 4 ambitus dico, (ed dorf tantum, ) palmi duo in imo dorfo, dodrans & digiifex. Crurum anteriorum longitudo, dodrans cum digitis quinq;, pofteriorum, dodrans cum digitistribus. Pilus vndiquag; molliffimus eft , & denfa lanugine conferdtus. Extreme pilorum partes in dorfo albicant ,jncerius ro ffe: albicant autem magis partes vtring; à dorfo medio recedentes : medii magis füfcum & roffum eít. V. nter medius candidus, & maxime imus: partes vtrinq; partim candide partim ruffz.P.ffim etiam in ventre pun&ta qua dam n'gricant, pauca: crebza verà juxta iium ventrem vtrinq; ad latera. Pars quein fupina colli parte eft éreglone vtrlufqi auris fingulas benema-. gnas maculasnigras habet. Auriculg patuz breuem quai triangulum conftituunt, ambitu nigro: nigeretlam. fnpra cas villus eminet, cum paucis pilis albis. Barba ferisalbis conditaeft, Dentes albiffimi, eminentbus digi- tum tranfuerfum caninis fuperioribus:inter quos fex parui habentur :ex qu bus duo extremi malufculi (unr,cz- teri minimi, przfertim in maxilla inferiore. Ec vt breuiter dicam, dentes omnínó fimiliter vt muftclz rufticz vel s martes habet. Pedesadmodum villofi (ant: digitianteriorum pedum quinq;; pofteriorum quatuor. Vngues candidi, acutiífimi. Cauda per totum equalis craffamenti, poftrema parte nigra ef. Pretium erattrcscoronati funtqua feré duplo veneant, alie multó minoris, pro pellium differentia & regio- ugiam,in eollo vatis & maculofa;Eberus. fpicere Ipfe volui, Longitudo extenfie à fummo num vnde habentur. Frequentes füntinSuetía circa Hyelfo vel Heifi Mittunturad nos ex diuerfis Alpinis tegionibus Capiunrar & in Marcia fylda; & (vt audio )in Liruania & Polo- : nia. Elegantiores maculis aliquot nigris perdoríum etiam infigniuntur. Vngues non quiuis, fedistantum quiin pede dexiro pro pollice eft,argento includitur, & drachmaargentea aliquando venditur tanquam amuletuta aduerfus comiriales. Lieu: upto o c5 Eftinacce Londinenfi (Inquit Io. Caius Janimal carniuorum , agni bimeflris magnitudine, corpore toto; - capite,ore, ped: & vogue felis. Scd barbaatq; caudailla,vtring; dependeutc,ex dimidio antetiori nigta,pofteriori 6, alba : hac, breui atq; craffa, ex dimidio fuperiori rufa, inferiori nigra. Oculo Bauefcente; cilio obicurealbican- . te. Aure; vt cari,ereda, pilo intus albo & tenui repleta,foris albo & nigro veftita,fed ita vt fumma pars nigro,me-. - dia, triangulari feré modo, candido, & ima nigro veftiarur, Neceftea contenta fuo orbe finiri ,uifi etiam & an- terior eius pars Íeu exrrema margo & pofterior etiam, eo modo recutuetur insuerfum, quo modo margines ga- eiifacerdotis Grzcz apud Venetos ecclefiz ad luperiora replicantur. Summisauribus infident pili aliquot ni- gri, veluticrifte, Coloranimali etin extima parte,ruffus, inintima albus, fed reípertus hic fufcis & fere per quin- cuncem dilpofitis, illic fui coloris obfcurioribus maculis,(irgulari pilo candido & item frequenti per vntuerium corpus prater cetera confpicuus, vt eft in quibufdam cuniculorum nigris pellibus. Et vraque nafi parte , ma- culz quatuor funt, ordine re&o pofita. Ta vtroq; labro, vt nunc dicemus. In fupetiorilabro; quing; funt mact- larum ordines equidiftantes. In primo otdíne & fammo,quatuor :in fecandosquíag; : in terdo, o&to : in quarto; 7 | jn ! / . Quings;: -— -—Y - ndm E [ . " 4 T TRUCOS EPIS cns * à i OPUS LU Ae 5" 4 Er e : DN - "Metu 1 SNP COE M Au ! Vie -- "n ! A ) . 1 : - ' ] ! P E Afi in" : ] fH » Poux NEED efie "LE yin d; :i& quinto; quatücr funt, &heriam info quequeordinezquidiflantes, Infmo labro; feptem funt rar- am infigniores, duobusordinibus collocata. In primo, quattior, adipfam labrioram :in fecundo)pofl eis; teca ig : poft has; alie minores; (ed non ita certa legedifpofitevtfüperiores; In faperiorilabros etrinq; cxrant pill dam rigidiares atq; albi, vtin catis & leonibus. Nafus illi ruffeícit pallid? , diftin&tus d Cztera facie vüdequa:s , linea nigra, Extremum nafum per long'tudinem alialinea( vt in Vhicla) diuidit, fcd perfummatsntam leuitce '"du&ta, non pet ima altius impreffa. Pes illi callofus eft, & vn guis; vt Feli & Vnceiz; in pede abditus, nec nifia ppe- r tendo praetendit vt ille. Scandit miram in modüm, ita,vt, ca In te quid poffir,ip(a nauta velincatiezdocet. M. | bileanimalett; & loco.ftare ne(cit; adeo vt nifi fort? fortuna Pici martij vox ex cerbe cuiuídam ruflici d quitum | IEcones videndi cauffa venerat )quictum reddidiffet & attenróm;nnlla fad et Ipesexquilitionis delinéumenti. Eo 9 prafente, quietiffimum etar:illo difcedente;nufquám confilftebar. Quamobrem coa&tuseram miffo po& rufti- "cut famulo; vocalem illam emere, quo pratente : mitabundumtantiiper cónftitir ; fum confedto negortaatas nefas opere difcedendum fuit. Euzarne noftri vocant, Leunciámnean Lyucemtex vocum fymphon a di&turt, - i mbíguum eft. Pellisin vfu eft magnátum , & pretijs venditur amplioribus, Nón excandefcic nif in iniuriofos. ^ Vocem reddit qualem felis, cam füccenfetfocio cibum prareptaro. Cuftodiblàodum eft & mite; | quam (zum. Ha&enus Caius. Inufitate forix animal ànnó Dómini M. D. xt vitx. menfe Maio? (ylua Aurellana in agrum Bit iricenfium impetum fecit; tanta ferirate vtnema agticolaradm aut viatorum rutus vilisarmis elfe | Medi£inter Lupum & Ceraum natura fuit, (dicere forfan velut Lapi ceruarizum fife, ) auteaililsin locistgno- tum. Hzcex Chronicis cuiufdam, quiadd dit Parsipomenahiftoris Carionis. Ego, fi bche memini, nonia "Gallia natum animalitagraffatam eife accephfed Leopardum,qui exaula Regis, vbialebatur,enaferat: & hocali- e cubiiahac Hifteriaquadrupedum à m elireris maadatum poto:td cam Tegifec Io. Caivs,fic ad mefcripfit: Quod " feriis deLeopatdoregis allie; poteft etiam fcribi de quodam: quem habuit. Angli rex Henricas octauns, v , tnihi retulit nobilis qnidam feptuagenerius etus ol/mfamiliz. Sícille: & cette veri(imilius eft , Pagthers quàm "Lyacistantum robur & tanram feuitiam faiffe;Celar Scaliger Iibzi de fubtilitaread Cardand, Exercitationis.215; M diofa parte (entire vldetürferam qux Laberna vatgo dicetur, fai minam effe:Lyncem veró marem, Lopam cer- | marium fcilicet. Hiic.n. ( inquir) breues, orbiculares, diftindbz macula: ill: produdbe, & admodum continus plereq;. Lupiautem dici videntar ab adiditatervicina enimomuta populautar;qtrocirca in Scandinauiavbi Lyn- €um frequentia, aliarum ferarum infignis raritaczad victam maxivoa ex parreagreftíam felium pradam faciunt. ex Oppiauodifces: quiluculeniuffi- necin quen- | A Ceraorum effe hoftes acérrímos (vide ceradt'g nimirum «ognodinentui ) | mis verfibus eiufmodi pingit venationem; qualem pngnam Delphinis & Amiscam:ac Thoas vocat. Sic ille, Sed cum Lynces etiam alibi ab Oppiaaó nomi nentar, quoruto genera düo facit, Thósncan Lyox (it .Lachía notte, 'obfideranduim eft. T MI Nt On TT T IEIMLOVT VA PS p^d SNL e De ViptMvsetiam Conftsntinopoli animalia duo paraatam fimilia fell;vt nop ni(i magnitudine diffete vides rentur: querum nor enantiquum non inuenio,ni(i forte de genere Iyneum finr, Belloniüs. 2 : |. Hisaddam quzilluftcis vir Io. Bonar de Balicze liber Baro altella nusad ae fcrip(irde lynceTádica vel Afri. ana his verbis. In libroIconüm snimalium; nalla fecti mentiónem IndicgvelAfricanz Lyncis;preterquame- 'atius ncftee que Germanico vocsbulo Lox vocarar. Sed quia Plipius illis meminitiinduxir meauthoritas tanti J vitis vt& iftam ad re depictammitterem & illtns m entioném fácerem Cpetheram atl) non [ümtas., forte ami[fa e$t. ) | Videtur enim cuius Plinius meminit multüm diffecreà noftto lupo éerhario, qni cum fit maximus, vix attingic »medioctem Tu pum magnitudine; Ittaveró C ooftantin opoli dépicta ferocem dta; ingentem beftiam often dit; Pretereaiftorum noftroram Luxorum quiin MofchomisLirpania, Raf as Polonis; Hunga tia, Germania 'capiun-- ;tur,rati (anradmodam infiguibus maculisin dorfo confperti, (edin ventterantam: Secotatame & Suecia mitiig esas pulchetrimos.ifti veró de quibus loquer.füi m aculis ram in dorfo quam ventreali jsq; membris plepi, "nec funtade) villof & delicari velioftrates,cam habeant pilosafecos fero(us & breues Jafupennoftrórum ma- "x ule fantrotundz, Htorga verótriangulares, & fimiles folio vocato k'eb]ar. Hec ille. Eu t 3 uv Au " V r 1 7 ut ff) 1 2 P ^ i E ii ; ul NN ja ] Y £T vg. * ^ NW: EON ^ ve R: DE'XYNCE'TNDICA "VEL AFRICANA "^ Ud e scu - E - j -* 7 E " LI md T C -— — -— L J , ' 2 1 i » - z 1 | : : i : : UT " 7 682 — | De Ouadrupedibut ———— 210 | qt Ln Legitur & anadriz proenydrisapud Albertum in Ariftotelem de. | hift.anim.8.5. Doatum idcft bydria fiue lodra, Syluaticus, hy- ? driam pro enydrzo fcribens, lodram pro latra voce vulgari hodie Italis. Kipod Hebraicam vocem aliqui lutram interpretantur ahj — aliter: (ed omnino echinum terceftrem effe , in eius hiftoria con- firmaui. Ichneumonem Ifidorus enydrum, Marcellinus hydrum vocauit: eundem puto non Inepte lutram Aegyptivel Nili dixe- ris, Huius hiftoriam fupra feoríum dedimus: Ev/349-, animalflu- — uiatile fimile Caftori;Hefychius& Varinus. Apud Gelonos lacus | eft ingens;cx quo lutrz (éu3puss lego 6»9e,sc )capiuntur,& cafto- xj res, & alie ferz vezeceyovomtosum, id eft forma oris quadrata;quo- rüm pellesad renones faciendos confuuntur,(zse/ voc ets U egre o esiairiloiron, cirea fifyras p fimbrijs ornamenti caufaaffuuntut: ) & tefticuliad curandapolterlora funt vtiles , Herodotus libro 4. interprete Valla: debebatautem interpretari, tefticulos horum animalium viles effe mulieribuslocofis vel vteripis, Greci hyfte- ricasvocant,quoniam Grecé legiturécvsegtove»yswin quem víum . ca(totis precipuéteftes commendantur: fed exlutra quoq; idem efficicreditur. Suidas dabitare videturan i&is, quz omnino mu- ftclarum generis eft, idem enydro fit : fcribit enim animal effe s caftori fimile :7 tvuSgdv ésiv, ixyfvoQoyo: que verba etiam Varinus ' tranícripfit & corrupit. Ipfe quomodo legendum ceníeam,dicam inter muftelas in Icide. Flautatiles capiculae Quovecmootpaoisfic lu» tras noiminat)terrefttium canum paruulorum fpeciem fimilitudi- | nemq; gerunt, Aelianus. Apud Actium quoq; 2478. canis fluuia-- tilis («Jav aov) proculdubio lutra eft, videin c.inferius. Ser- ulus caftorem quoq; canem ponticum nominat. Aliusefteanis aquz apud Arabicos fcriptores, cuius felinter venena numerant. -Ellachafem in Tacuinis animalia quedam catos paludis nominat, ac imuftelas aut feles paluftres autaquaticas dicas lutras forte in. 3. telligcns, his verbis: Sediliaqua fiunt ex catis paludis profunt ad. hzmorrhoides. Luttam hodie Itali lodram;lodriam,vellontram appellant, vt reperio apud Crefcentienfem, Arlupnum, & monas chos quiin Mefuen Ícripferunt. Galli vne loutre; al vng loutre: | Sabaudi quidam vneleure. Hifpani nütría. Germani & Angli — etter, VMlycij vvydra. "ww | B. Lutrasaluntplereq; regiones, quibus amnes, lacus aut ftagna - plfzofa nondefunt. Habet eas Lcalia, Gallia, Germania, Heluetia; Anglia; Scandinania,&c. In Boryfthenis ripa & Sarmatla tota plu- 4 rimz funr, Hermolaus. Reperiunturin Italia vbi Pagus mari iun-- gitur: fedin Neapolitano agro fcequentiores funt , Brafauolus. Fibris cauda pifcium;ceterafpecies lutra;Plinius.Feli nonadmo- dum difficilis cft ( aliqui vulpl comparant , corporis longitudine tafertim: )(ed longior & latior, (& capitis ípecie diuería magni- AM NSS NIS nl SEES m [i | P tudine pati ) Albertus :caltoreminor. Luuzcaftoribus fimiles EN pelle;fed triplolongiores funt;in feptentrionalibusaquis;prefer- dE. l | tím Suecie faperloris,&c. reperiuntur.Olaus magnus. Pellem pi- lisbenedenfam haber: hi nitidi & molles funt, vt eriam calftoris;à | l quibus tamen differunt: nam lutrz pilus fafcus nonnihilad ca(ta- 5. m | - nez colorem defle&it , & breuis ac zqualis eft : caftoriin cinereo "Hi candidus & ingqualis, Ge. Agricola. Caltor pilo fuperné canino "m j eft;alibi latc, Syluius. Dentes habetacutos; & valde mordaxeít, | - Albertus: crura breuia;pedes omnes caninis fimiles,candam lon- gam, Ge. Agricola & Albertus. Caniculz fluniatili cauda eft pilo- fa. Aelianus. Lutracaftorem refert fi caudam adimas;animalam- . phibium, fibrorum numero adferiptum, hoctaméab his diftans, quod fiber vtriq; aqua & falfa & dulci;lutra mari nunquam im- mergitur. Caput illi eft caninum, dentes quoq; adcanemvenati- ' cum accedentes: aures caftoris : fed graciliori & longiorieftcor^ 6 gium de(inentemcaudam gerit. Vulpiniseft cruribus, paulo craffioribus tamen;quíibus magisin aqua, quàm in terra valer: habet enim pofterlores pedes planos,& mem braniscommuni- ' tos, vtin csftore d'ctum eft: pellecontegitur minus quàm caftor, fpiffs,frequentiac breui pilo confperfa, colore nonnihilad ca(taneum accedente: quz nobis per hyemem maximo eft vfui, magnoQ; pretio diuendi folet. Cu- jusctíam cauffa;noftri venatores magna fagacirate lutrisinfidiari folent:atq; eatum veftigiain littore,excremen- torumq; pifcium ariftis commixtor. m naturam obíeruare folent, Bellonius, P^ , pote; oblongamá; , teretem, & in fafti ) Lutrasé genere fibroram nufquam marl accepimus mergi , Plinius. Reperiuntur apud nos, tum iuxta flu- ; / uics tum lacus, caflores veroinxtafluniostantum. Lutris ereffilis eft; & degit quidemin fluido; vi&utnqueinde emoliturfedaérem non humorem recipit & foris (in fuis cauernis parete folet, Ariftot. Lutra ( latius penu. wel- ode egitur) — V Dis EMETGI da b- ^ — 0 jun) & caffor,venanturtam in aqua quàm in terra, Albertus.In antrishabitat iuxta aquas,Idem.R eferüt qui- n sm vofiriiabeo veluti tabulatum exramisaut virgis apté dif pofitis,c uiinenmbat, ne madefiat. Pifces yenatur: ücquamais refpira&one indiget;diu tanien fub aqua fe continetieft quado gurguftia (id eftnaffas) in greffus, fuf- OM cum neq; redirepoflitquaingreffus eft:neq; naffam fatis mature difcerpere; Quin & alids fepe dum prz- aurireei necelle eft. In venando quidem miraciagilitasác velocitas, Latibulafua tot pifcibus replet, vt eti& aer inficiatur: quod quidàm non fine periculo experti funt; qui hoc animal cápere volucrant, Albertus & alij. Hinc -& ipfa ram feetidà redditur, vt vulgo noftri inbominégraueolentem dicant, foerere eum lütra inftar : vt Latini; hircum olere. Pifces venatur mira frequentia, Belluacen(is. Preibus maximédelectatur:przterillostamé etiam Et diantar, ctiam hybernotempore, Ge. Agricola. Pifcibuslutra vefcitur; lacubus, flagnantibüs & qutetioribus Hlauiorum aquisinfenfiffima, quos magna folertia, magnod; im petit exterrens ad litorum cauernu as adigit; vt acilius intercipiat , copiofiored; prada perfruatur: quanquarn famem teneris etiam herbarum afparagis arceat. Czterum cuniculos non longe a litorefibi excauat ; à quibus manecxiliens, amplius quàm duo miliaria furfum "contra áqua defluxum tendit, vt poftea pifcibus faturata, faciliusfecundum aqua decurfum in deftinatá fibi ca- uernamredear. Plures catulos fuis vberibus lactat,quos proüectiores,atq; adcó matres ipfas, venatores per hye- smem deflux s plantarum folijs perueftigarefolent;Bellonius. TantaeftLutrz fagacitas, vt exaqua per rinulum ffinente.peraliquotprocul miliaria piíciüm odoris excipiat viuarijssqua fübiens vaftet.. Simul facilius haurit seram fecundo fluuio delatam:fimul inanis (uperare curfum potcft: quo (tura finclaboreatq; negotio vnà cuti ipfo uxo rurfüm delabatur;Scaliger. Lutrisetiam hominem mordet, (vtfiber;) ncc defiflit,vt fcorunt;nifi fracti Loltiscrepitum fenferit; Ariftot. Lutrz quadrato ore mordaces,vz Caftores: Olàus Magnus. X |^ Lutrraanimaleftaftutum & malignum, Obfcurus. Cicuratur aliquando,ita vt pifces circuitu fuo in retia corm- pellat;oi22no pifcatorisemolumento. Olaus Magnus lutrasin $candinauia alicubi manfucfieri fcribit, ita vt pi- 10u5 cciam-cocis ex aquis adferantin culinam.Sed quoni&auidiores pred,inquitiplures quàm fit opus occidunt; rarus ad hoc opusvíarpantur. Cicur facilis & alacrisad ludoseft, Afbert.&ahj. Palfum eft quod aiunt lutram | abbrocogt.vtat sam ayemecirca candam eiusmoueat, ne congeletur: fed fiber fortior lutra eft ; &acutiffimis dentibus:quare vel ex pellit eam; vel occidit; Albertus. : Auc | A . Canesaquaticosnoftri vocant, illos qui caftores, lutras, & anates fylueftres venantur, vt1n Caftore dixi in x; "Affa (filphij &enus graueolens) fecundà aliquos in linteo ligata.& iuxta flumen fufpenfa,odorefuo canes liuia- 'tilesoccidit& (aut) fugat. Lutrz pilus molliffimus eft; ncc facile nitorem vetuftate amittit: quámobrem pelis '&iusin pretio habetur ((ingulzapud nosdrachmisargenteisfeprem vcl o&oindicantur,) tum aliàs, tum quód (xecte parata pluuijs non ledítur: Fiuntautem inde ornamenta ia oris(fimbrijsveflium, ) Albert.circá collum,in veflibus virorum ae mulierum, Albertus &author de nat;rerum. Lutrz & caftoris pellibus cocifis, fimbrias ve- dlium ex pellibus nobilibus confe&tarum, folent exornare: q uanquam lutrz pelles longe praftant fibri pellibus; "Ge. Agricola, Lutrarfi pelles 04 ave risvone swoznljartlovrzz, hoc elt ( vtipfe interpretor) tunicis pellicets val rhe- Imonibuscircu nquaq; ornatus gratia affuantur, Herodotuslib.4. Vallatráftulit.ad renones faciendos confuun- "tur. Germani multisinlocis pileos his pellibus conficiunt; velintegros:vel qui ex panno funtinde fulciunt: Eaf- Idem siqui aduerfus paralyfin,vertiginem,& capitis dolorem falubres fore promittunt. Sed & calceifalubresin- , [de iunt,vr moxinc.dicam.Lutrarum pelles cum alijs ex Suecia mira multitüdinead Mofcouitas & Tartáros pro | tegumentis & veftibus exportantur, Olaus Menus; ' "v E Aa ? J | "a : * r [ F. . | Lutramincibodamnariaudio. Carociusfrigida & foetida eft, Albert. In Getmania tamenab aliquibusin [cibum parari Hier. T'ragusfcribit. Audio & Carthufianis,quialiarum quadrupedum carnes non atctingunt;lu- B tra non interdi&um cfle. MALA ; I Sagguiscaniculz fluuiatilisintumefcenteshominum neruos lenire exiftimatur; aqua & aceto miftus, Aelian: Ex pelle ipfarum calcei (relictis nimirum pilis) conficiuntur,qui neruis falutares effe dicütur,Idem. Calciamen- ta ex canis fluuiatilis pelle; mirifice profuntad pedum & neruorum dolores mitigandos.Aétius; Plinius idem ca- ftoris pelli attribuit. Corium elus dicitur contra paralyün valere, Albert. PileiexpellibuslIutrarum concinnati; uerfus paraly(in,vertiginem & capitis dolorern falurares creduntur, Michael Flerus.. Liutreiecurinfurno to- um andio aduerfus dyfenteriam laudari,admixtis forfan etiam alijs quibufdam. Coeliacis quidem caprz;& ma- gis hirci iecur commendatur. Lutrz iecur contra colicam valet: vinum bibitur cuiimpofitum fuerit, Tefteslu- & comitialibus prodeffe docent experimenta, vt apparcat cum fibro communem lutrz proprietatem effe; Her- lausin Diofcoridem. Canisfluuiatilis teftesjinquit Aeécius,ad eadem valentad quz caftoris teftes; fed minoc fficacia. Lutrarum tefLesad eadem fere valent ad que caftorum;Ant.Brafauolus. Vtilesfunt ad remedia vte- Ér5Hierodot. XEM vole d ER c Dilytez adipem vnguento duodecimo ad arthriticos Nicolaus Myrepfus mifcet : quod animal idémne lytre diuerfüm fitiucertusfum. Enydris Herodoto & Hermolao Barbarolutra c(t, vt iupra citaui: Plinius eodem. mineappellat ferpentem.mafculum & album;&c. pro quo lutrem ex Ariflotele Gazatransfert. Eft & enydrus ma Plinio 1ib.z7.fic dicta quód inclufam fibiaquam habeat. Lutras funt quiin noftrisliterisaquas immun- das dici à Gracisinterpretentur;opinorindeadductos, quia Suidas A£zeov exp nit x Sero o juri; Cael. Mi- Domitium;inquit Ffermolaus;in Syluo quadam Papini] tradiditfc aquas immundas Grycétutras vocari; au- 'enullo:vt verfum eius poeta non lutras fed intras fcribentis luxaueri. Apud quofdam |luter vas efl;quo mi- iuraqua vino:cius commeminit Hieronymusinlouinianum; Cal: Peer quafuccingerentur mülieresia M m m balüeis$? aim auidius fequitur, aberratisimpedttur & fuffocatur:omnino enim perinterualla ore & naribusexertisaerem. a cibos edit, (fru&tus & corticesarborum,;Ge,; Agricola.) Albertus. F.cauernisad paflum capeflendum egre- - , 3 1 1 : '""- Di Ouddripidi p E e er éd. ! y F i ) a / j Xu. j B [! bàlne' s, vel quiillasabluebant Vocatàm inuenio oam latrida; d» Ae7622; nunc vere'oam per fc: fievero diccbae tür mcelota;boc eft pellis ouillaj&c. Cal. plura videin'oue. Vinum eiutriatumlitra vafe; quod Graci weneyjyatem vbcant,al'icubizpadPliniumlegitur, Hermol. Gallicalingualutrarum fimum vocat efprainte de loutres: vefti- gia,les marches:catulos;cheauxiquamuis eadé vocelupi ctia, vulpis & melis catulos nominant, Kobert.Stephanm. | CONGENERES LVTRAE LKATAX, SA; | TIAIUFM, SATAHERIFAM, PORCOS v, | EL '&nigra fit pellis, valde pretiofa,aftui folitaante pallia varia, (intelligit fortecófuta ex muribus varijs, id eft Pon- * icis.) Sed chebalus vox Latina non efl: zobelum bodie vulgo vocant, cuius pretiofiffima omnium pellis; dequa , * PoRcosllixO animal quadrupes,fluuiatile am phibium iuxta Jftrum Varinus Togo», oxytonum Hefy- , . ehiuscyrtum;id eftnaffam pifcatoriam interpretatur. | ODE M AÁAESOLO. y MAESOLY$ MairoA D animal quadrüpesin India; vitulo fimile; Hefychius & Varinus; DE MELE 1 t Ü 3 | DedMee, A4, B. Lil. d 655 ] ] ! | : — "e be AI con Wale n een " Errs vel melis,vttoq; enim modo fcribi reperio; vt feles & felis, feeminini generisapud grainmas 1 p. ticos. Lucifugo melis,Gratius. Albertus& recentioresquidam mafculino genere protulerünt ; vt . felem quoq;:ego vtrung; feemininum potiusfecerim. Deftia melis, Samonicus cap.48. Septà le- porarij é macetijstectorio te&àfint oportet, ne felesaut melesalidue que beflia intráre poffit; Var- oe AS es ro:alij legunt, felisaut melis. Melis autem ingreffumidcó prohibendam ab eo cófüli apparet, qua- ;niam alueariain eodein cenfepto aliqui habeant, quibus meles infidiatur: Vnde ctiam nominatà videtur, quod mellisauid&fima fit. Apudindoctos quofdamnó meles,fed melo & melotus nominatür. Melo dictus efljinquit í Aidorus,quod fit iucundiffimo (rotundiffimo,vt aptid Vincentium Bell.legitur) membro, vel quód fauos petàts | &affidué mella captet. Melo vel melotusanimal quod & taxus dicitur, cuius pellis hifpida valde melotà vocatüts - Gloffain epiftolami ad Hebrzos; fed melotam Graci pellem ouillam aut caprinam vocant; tion melis (cuius né nomen quidem Gracum reperias) vtfuo locodicetar. In medico quodà diui Hildegardis libro Helus pro me efcribitarlibrarij forfan vitio. Eft fané melesnonalia quadrupes, quàm qua à recentioribus taxus vel taffui "nominatur;alijstaxo, Albertodaxus: Scribit Sipontinus ignoraffequid melis effctlongiffimis tempotibiüs Latis - nosomnes Grzcosq; ;alijsaliter hoc vocabultm exponehtibus: tanquam ipfe primustaxum effe decuerit: eur dem Aggregator & alij anteipfum prodidetint. Grscum veró eius nomen nec ipfe nccalius adhuc quifquam, ollendit;nam pe quod fciolus quidamin Calepinidictionarium iüferuit,falfüm & fictitium eft. Ariftoteles &z - veteresanimal quod vulgo taxonem nominant,trochum appellarant, Obfcurus. Georgius Alexandrinus més lem;animalauibusinimicü putat effe, id nempequod vulgus fouinum (foinum; Volaterran us) & marturellum appellat fed erraffe conuincitur,quoniamin loco Varronis qué citat 3.11.noi meles,fed feles legitur. Feles apud "Columellam & Varronem accipi videtur pro fouino, fic enim vulgus appellatbeftiolàm gallinis maxiine infefla; "Phil. Beroaldus; Sed felem,catum effe,fupraaffertüm nobisefbfoninus & martatellus mu(telarum generts funt; multum diuerfz à mclefeutaxonaturz. Albozao(vocem corruptam proalzabo.&c.) Rafisintetpresnó ré&té taxoneminterpretatur,omninoenim hyenaeft. vmmtechafcb, vel tabas; plurale zechzfchim, Dauid Kzpk: expas nitanimaldiue,forum colorum:vnde Onkclus vertit 2^ ADo/afona, vel pem" arra? fafgona quod gaudeat colorts bas;Eadem fcribit Abraham Efra Exodi 25. Rabi Salomon Ezechielis 16. yaimsm zeffon, id eft eaxum interpretás | tur,quod Nic.Lyranus probat; & vir quidam huiuslinguz eruüditüsapudnes. Nureti (vt Aug. Steüchusteftas ur) 14 Ebrzi quidam bouem quidam taxum duriffimz pellisexponunt. Aquila & Symmachus ianthinonjiten - - Ezechiclist 6. Aquila & Theodotion ianthina;Septuaginta hyacinthum: fed animális,non colorisáut veílis 6s -men effe patet ex feripturz locis; qui (ant: Pellcsarietum rubentes& pelles tazorum (techafchim ) Exodi 33. in- -terprete Munftero ; Hieronymus Vertit pelles àrietü rubricatas, pellesq; hyacinthinas; & Septuaginta fimilitef; - Exrurfus eadem verba capite mox fequenti.Et rurfüsjopetientarcam pelle takorá (tachafc h)&expaüdent paie mum fuper ipfam qui totus fit hyaciathinus, Numeri 4» Et pauló poft, Extenden td; fuper ifla pannü cocciücutrig ! quem opcfientalio operimento de pelletaxoram fatto, Munftero interprete. Scptuaginta & Hieronymus hig » etiam pellem hyacinthinam vertunt. Calciauite zachafzh (corio taxi) Ezechielis t6. hyacintho; Hieronymus & -Lxx. Numerorüquarto Chaldaicus interpres,vt dixi lafgona reddit: Arabs eres darafclis Pera Ros aft bak - Sed quoniam taxi pellis nec elegaris tiec pretiofa eft, quaerendum ar thos forteautlynix aut fimile ánimal ; euius - & predofa fit pellis& colore pun&isq; varia lignificetur, Vox quidem ipfa tahas vel tahafch fatisad thos accedit; p quanquamad taxam forte magis:fedex vocum fimilitudirie;nili res ipfe conueniànt,nilil probatur. Melesftàs Iicétaffp vocatur. Rhatis qui Italicéloquuntur,szfcb. Gall icéraffontvel vt alij fcribunt; tadfoustaixonsteffon: & à colos te pilorum grajfarrzali qui élemeax (af blaurea) appellant; Carolus Bouillus: aliqui Lütetiz, vtáudio, Psdbuo; His "Mpanicósrafero veltexdsn, Germanicézachs vel daxs. An glorum nomina diner(àfunt;a £rockzsa bager?, ('alids badrér) "aban[on,a dees-agray, Mlyrice 12242 RR RU MAIS Seres wstveT PC MN /. Sefquiuolos &taxorniesanimalia quzdam appellatauthor libride mirabilibus (acrz Scriptüre qui vulgo Àüs - gufino attribuitur, Brafadolustaxum feré murium al pinorum generiseffeconijcit, forte quód Émiliter iri càs - ueris latitet,& flomniculofus effe putetur. Sed müris alpiniformá natüramq; longe diuerfam tfe; facileex eius , hiftotiaapparebit. Apud Lucanosin Italia animal reperitur, wergZUmwr d)xcs 7e Q cu3c; hec eft mediü quódams . modointer vrfüm & fuem, (mon magnitudine fed corporis forma,) Galenus de alimentoruni facultate3.r, Hoé animal forfitan aliquis melem effe coniecetit. praefertim cum hic proprio nomine Grzco deftituatür:aütíi pra uix legas zvxx murem alpinumintelligere poteris; quem quidam»exsuap appellant. Sed potius fuerit nihil müs "tare & meléintelligere; Nam;vt do&tiifimus vir Czlitis Securidus Curio nos docuit, mele (vulgótaffo nominát) "abundant non Lucani medo; verum etiam Siculi , & reliqua regni Neopolitani org : & cá vefcunturaütumiali L prafertim tempore, quód tum maturis vuis & reliquis fru&ibus maximé pinguefcit; quamobrem vno nomiüé Séaexlo- velzwap«(8» Grace vocári poterit, Habet enim cüm Vifo communia qu&dam Melis, vt crura hiumiliág "«orpuscraffum;auriculis etiam & pedibus n on diffimilis:& quod ijfdem fere vefcitur,& in càüernis de git;fomiis 'eulofusadcó vt magna hyemis pártédormíaticum fue vero pinguitudinis abutidantiam. d D . - Melesinalpinis& Helueticis regionibus plurimz capiurtur. Duo funt genera, vnüm canisinffar digitattiimi; »quod caninum vocant: alterum vngulas, vt fues; habet bifuleas, quodidcirco fuillum appellant; Ge. Agricola ex Alberto.Diftinguuntur& crinaceigenera limiliter.Quidá non vnguibus tantüin.fed ore etis (iue nafo & roftro; "fuillum fui,caninum cani fimilem faciunt vteritiaceos quoq;. Differunt hectaxi genera;roftri figura; & ibfipeRBl victu:nam caninus vefcitur cádaueribus;&iijs cibisquibus canes:fuillus vero radicibus, & ijs quibiis fücs,vt fetüs lit mihiNormannus quidam qui vtrüng;geriusaliquando fe cepiffe aiebat. Taxuseft magüitudine vulpis; Als " bert.fed craffiore breuiored; corpore. Magnitudine fere vulpis;fed humiliorisflaturz;propter cruriüm breüitas tem. Magnitudine cft vulpis aütcanis mediocris ; cuius quodammodo fpeciem prs fc fert, máximé cátinüs, Ge, | "Agricola. Fiber meli fere fimilis eft fed paulà longior, pilofübtiliore: Craffi meles non funt pingüestamen, Ge; Agricola. l'axifagina (adeps) Lu Bà crefcenteaugetur,decrefcente minuitur;interl unio dulla; Liberdenatürig rerum. Cutis ei dura & fordidiffima,I(idor.fpiffa, Albert. villofa & (atis rigida, Obfcur. Pilum habet grifei coloris; Midor.íimiliter vt feles coloris incani. Vnde quidam Gallorum à coloregrifart vocitant. Dutisveftitür villisiqui funt vel albi vel nigri: & dorfum quidem abundat nigris , reliquü corpus albis: excepto m quod dca ue P Mmi à jüfdai n eL P | ) oa : an | / | « » £8? a wb ae Quadrupedibus. S Man fot Wu. buf dam qu efi lineis nigris & candidisà fupréma capitis parte ad rithum duóiis decoratur, Ge. Agricola. Pilote sis tur magisalbo quàm nigro: fcdin dorfo plures funt nigriinlateribus plures albi. Capitis pilusin medio nige y vtrincs(adloteta) albus. Albert. Denteshabetacutos: quainobrem mordax eftanimal. Derfum latum. Cruta, breuias& vt quidam fcribuntinzqualia,nempefiniftri lateris breviora:vnde fiat vecelerrimé currát;fi pedes dex tros rotarum orbitisinferat;& hoc modo venatores effugiat. «Hocego;inquit Albertus, non deprehendi , cum; tamen Ízpiushocanimal confideraucrim. Ipfe ctiam infpecta aliquando mele diligentiffime , crura dextra fiti. firisaqualia deprehendi. Catdaei varia, villofa,nonlonga.- Zibetbus, animalore oblongo vétáxus: Cardanus. Melem ego aliquando cófideraui , cui vnguesquini ante & retroerant: cruraanteriora dodrantalia, pofteriorae breviora Pondus crantlibrz nofirz (quz oCtodecim vnciarum.funt) fere 39. vtaiebant. Longitudo àfummo, nafo (quem inflar fuis próminentem & craffiufculum habet) dodrantes tres c palmo vel pauló plus. Pili (prz- fertim per totum dorfum; longiufculi ad tres digitos; hirti,inferius & inaiori partealbicantes feu cani j fuperius nigricantestcaput per medii albicat,vtring; veró macule( linez) nigra funt; &c.. cauda magisalbicat, latiufcuz Ja, fex aut vij digitos longa:crura nigris pilis vefliuntur: détesfere vtcanum;duobus vtrinque caninis, inferiores gnediJ intéz caninos parui & multifunt. Corpus &fua proportioneadmodülatum eft, pingui plurimoabundatg cim inter carné & pellem;tum circarenes, Auriculz parue & breues:oculi parui.Fellis vefica magná fatis. Grau) 'edore,plurimiscitcainguina pedizulislatis infeftabatur: vngues anteriores longiufculi & nudi ad fodiendut J apti; pofteriores breutores & pilis tecti. Interlunij dicserat & pinguedotamenin eoabundabat. Ri&tus et anguz] [liorerat,& canino fere fimilis. Antiquisfüerat perfüafümspromifcuum effe vtrunq;in Hyznafexum; eos cafti: gat Ariftoteles. Negatenimin mafculocam rimam, qua fub excrementorum exitu cfl peruiam introrfum effez Dc Mclibus hocitédictumà nobis efl; Scaliger.Egoalium;inquode Melibus hocdixerit;locü iam non reperio:7 Mele: fubit cáuernas;fed egrediturad paftum capeffendum, etiam hyberno tempore, & vagatur in fyluis, Get? Agricola.Quamobrem Gratius mclem lucifugam dixit. "Taxus fomniculofuseft glirisinftar, Arlunnus: fcd 'g ; tota hyemedormit,meles non item;Melauidéappctit,ex quonomen inuenit, Hidor. & Ge.Agricola. Apibus 2 melli infidiatur.Crabronibus & alijs vermibus taxum victitare ferunt: quia non eft velox ad venandnm; Albettz Amatloca feracia pomorum & fru&uum arborcorum , quorum efü autumno precipue piuguefcit, Stumpfius; Animal efl valde piaguesAlberr.bincvulgó bominem valde corpulentü;taxi inftarobefum cffe dicimus. Lupig. EB. melis,vulpis & hüiufmodi animalium catulos,Galli cheaux appellant. Tim REP oe: «oe DAENUE Disdait: TERT AMEN $313 Cauernas fubterraneas dumfibi parant, vtaudioscffoffam terram in vnum refüpinum conijciunt, quem mox, fatisoneratum pedibusapprehenfum mordicus ve&orem estrahunt;totiesqs repetunt,donec ampla fatis Gthá bitatio. Similis quzdam fibrorum &alpinorim murium induftria fertur. Propriam fibi fouearn vulpesnon pas gated melisfouez;abfentecajintroitum éxcrementoinquinat: rediensilla virusolentém dcferit, & vulpi habt tandam relinquit,l(idorus & Albert; Cicurata/facilis cft & ludisindulget, Albert. veuWe EE Cancesquoídam exiguos,qui. melium vulpiumd; caua ingreffi,mordendo eas expellunt, n oftri vocat lochbgnde | ie. Mclesquidem fi quando cum canibus pugnat. valde mordet. Midorus infcffa tamà canibus aut alijs animali bus,fupinam fe dentibu s pedibusq; defendere fcribit. Meles inmetu folertes, fufflata cute diftin&e (al diftentu)g ictus hominum.& morfus canüarcent;Plin. Hocaudio hodicq; àtaxo fieri cotnpertüm.. Galfipedicir genus yos cant haufepicd.illaqu eandislupis,vulpibus &ctaxis idoneum. Mcliü pellibus pharetràs muniüt, & b cleia equo rum, (Aomer.) Nevulnerentur canesá beflijssimponuntu ncollaria, qua vocantur melium;id eftcingulumeirz ca collum ex corio firmo cum clauis capitatis, Varro. ( Extàxi pellibus in Italia etiamnum collarizcanum confis ciunt:& pharetras villofas:& facculos quibus tum paftorestum alij vtuntur: hiseniminclufa praeclare abaqueins juria défenduntur.) Collariacanum aliqui millos vocant, quati melinos, abhoc animali, vt grammatici quidairi volunt;quos potius fcquor,quàm illosqui àmultitudine clauorü:quafi à mille clauis dictosaiunt. Plinius Frons tinusQ; tcgifcuta meliucm pellibus fcribunt;(easq; effe denfas & validas ) EHgcapud Plinium & Frontinum igi "u nonreperio,nec meminiauthorisnomen qui hzctanquam exillis eitat.Ge. Agricola Germanis fü is meliam in terpretatur eui balfsband dartmder daxsgefmeteren » o man len pundenanisgt, Collayibusergo Sunt qui lucifagz cri ftasinduceremelis. Iufsére,aut facris conferta moniliaconchis,&c« Grat.ne canesfafeimenturautnerabicm ins cidant. , Pilosin equisalbos fubnafcireperio, fi prioribus euulfis loc usillinaturmelle crudocum adipe melis, ' ^"Taxosin Germania Italiaq; menfisapponifcio,& à multis laudari. Quidam apud nos pira fimul coquere fo: Ienc.Suncqui & táxos & plires coenis addant, uz animalia in qualitaribus byftricthaud multum diffimilia funt Plitiha:; Meli caroà megulftata feptembti menfe bona; pinguis & lubdulciserat:quod fi generibus differuntyvt & caninus& faillus taxus fi&fuillum (vt & inerinaccorum gencre) ad cibum przferendumiudico. ' . Ad fanguin isreie&ionem pectore prodeffe putatur.Oaorum einisautcochlearum;autdeniq;.m clis,Sereril Melis & cuculi & hirundinisdecoctum & potum,ad morfum canis rabidilaudant.Plin. m ue "San guistaxonis cum falecornibusanimalium inftillatus ; à pefte & mortalitate ferat: notumni eft omnibu i3 Prunfelfiusnefcio ex quo authore, Recentiores quidamliquorem füillatitium( deftillatum vulgó vocant)e fan? guine taxiaduerfus peftilentiam commendant. Suntq uiadueríuscandem luem hoc medicamentü prafcribán ty vtin manufcripto quodam libro reperi.Sanguis taxi rceens,terra Armenascrocus,torm entillajf cca teruntut n ez ponunturque:vfus tempore fumitur inde ad magnitudinem faba cum quarta peres denarijaurei in tenuiffinfam . Écobem lima redacti. Precipiturautem etiam flammulam (herbam hic dictam àfacultatevrendi) iuxta vel fub bubonem illigari oportere. l'axonis fanguis ficcus & in puluerem redactus,mirum in modumlepra morbo ré detur,Carolus Bouillus; a, VIS os PD RUDI vir ARN UA ID Nes Taxi pinguedinem Graci pretereunt: conflat autem plurimum emollire; Brafauolus. lacobus Syluius adi AK ( inni us dut Ab F9 re "repr E Ja 1 ' « 3] : - , 1 D L » j Ü ^ au "WES ' j l ' u nel | AUT : TR ! I ; d i ] ; [. 1 « ] E j 1 1 ' I ' 1 r ? n :- ! L 1 - f 1 o» ] E" m a» . . ] " / I Jj . ] t X D i " " m ] ! NS a : TRUE D J Dy on Am S , ^ pem melinum,;caninum,;felinum;&c. intertaurinum & fuillum conftituit: nimirum quód fuillo craffiores, taü- | rino tenuiores fiat:mihi quidem omnes hi adipesfuillo & taurino magis calfacere& digerere vidétur, Necfper- | pendus adeps dederit quem beftia melis,Serenus contra febres & calores nimios corporis. Adipetaxiinundtife- | brtentes Gnantar, Acfculap. Axungia cius valetad renü dolores, Albett. Quidam nephriticis & calculofis inun- jBunc& alijs etiam membris dolentibus, Obfcur, Inuné&ta melium pinguitudo vel cum alijsinfufa (pet clyfte- j vem nimirum, ) renum dolores fedat.Ge. Agricola. Adipestaxi, vulpis; felis fylueftris & alij; à medicis quibufda ' (Leonello & alijs) mifcenturad compofitioncsarthriticas. Taxi & canis pinguia equarij medici miícét ad ner- ' uos contratos remolliendos.. Cerebrum cum oleo co&tü omnes dolores ca rat. Ácícula p. lecur melis ex aqiià - orisgrauitatem emendat;Plin. Tefticuli taxi cum melle cocti libidihem accendunt, Acfculap. Fertur quod fo- P leie cx pelle taxi paratzin calceamentis fit fcitum remedium contra dolorem podagricum,Incertus. Morfustaxt - aliquando venenofus eft,(ed non femper, Albert. Morfus eius plerunq; grauiffimus eft; & exitialis: nimirü quia p vefcitur crabrónibus & animalibus venenatis quain terrà repunt,vnde dentes eius inficiuntur, Liber denar.r&- à fum. Taxus,lyrixscatüs&c. vulnere magis morfus [ui quàm venenolazdunt, Arnoldus /- » Meleslucifuga; Grat. Licebitetiam obefam,opimar , wel pinguem cogneminare, Melis hafla e ligno mali ^^ di&a, Fefl.vt Grzce otigihis fit, qui meléan malum arborem vocár, prima longa: mélon,fruéctum eius, & perci- | cellentiam cotoneum: nde melinum penultima breui,ex malis coton eis paratít,vt oleum melinum :à mele au- "tem quadrupede melinum,penaltimalonga formari poterit.iA/c etiam in Lexico Grecolatino arbor malus ex- )? ponitar,fed fineauthore, Mela fraxiüus cft,cuius lignum haftis conficiendis idoneum habeturiquare codé no- " mine haftam quoq; nominant Gcxci, Mali certe arboris lignum haflisineptumeft. Leucrocuta ferz caput eft | mclium.Plin.camclinum,Solin. A raxo Ferrarignobiliffima Taxonorum familia nomen fortita eft; Brafauolus; /. &iente,id eft imus Gallicalingua;non de quibufuis feris;fed proprie fcetentibus dicitur,vt vulpo mele, ^DE MONOCEROTE — Figura bactale eff quala à picforibusfer? hodie pingitur,de qua certi nibil babeo. ^ A » jm i See: EN CUN ANS EV eoe LA rne MI ee ROT WS P7: Ox ó ceRos, hocelt vnicornis fera &b alijsaliter defcribitur: fiwe quoniam diuerfz fant vnicor- AP nesanimantes,vt conftat: fiue quód àliqiüi notas diuerfarum tanquam vniusconfaderunx. Minus D) autem miram de fera tam peregrina & totoànobisorbe diuifa;nec vnquá in Europam adducta, l dinerfa ab Europzis fcriptoribusauritisferé omnibus n6 oculatisymemoriz prodita cffc. Hoc ma- ü J $o EC ! bellas feras reperiatur monoceros, quém (Indi) vocant cartazonon:cum à magnitudine adconfirmate xtátis ^ egutiin accedere dicunt;iubad; & pilisfuluum effe: pedum bonitate & rotius corporis celeritate excellere: atque fimiliter vt clephan ospedu m digitisindiuifis efft: apri caudam habere;inter füpcrcilia cornu vno, eodem; ni- :o tum exiftere; Haec Aelianus, Mihiómnino Plinius & Aelianus vnam eandem; beftiam defcripfiffe videntur BE uo: cogi ts s eek irs | Mmm. j led neé " | | n | - IE | DANN UN. duh $c. 0 dio —. Montes (inquit Aclianus) effe dicunturinintimis regionibus Indiz;ad quos difficulter estur;vbi prater alias " gro,non leui quidem fed verfaras quafdam naturales habente, atq; ih acutiffimum mucrohem definente orna- - » Ü90 | "o ou Quadrupedibus. NY) CEP p pi nes J Á | ( ; E OR ead ". fed necaliam Philes fimia Aeliani,cuius verba (ingulatim in fequentibus per partes recitabo, Quinetiàm afinumd. fiue onagrum Indicum,fi nón idem, inter vnicornia taméanimaliaiam defcripto omnium proximum cffe dixe- rim. Conueniuft (àné preter cornu vtriq; vnicum 6 media fronte,locus natalis India; equi magnitudo, vngulz. folidz,celeritas;vita folitariayroburinexpugnabile;& quód cófirmata &tate nulli capiuntur, Colore tantum dif ^ - ferrevidentur: cum afimus Indicus albus fitreliquo corpore;fed capite purpureo: monóceros fuluus, qui colór | etiam rhinoceroti àquibufdam tribuitur: fic & cornu color non idem: monóceroti enim (im pliciter nigrum Pliz niustribuit: afino Indico Aelianus medium tantum nigrum,inferiusalbum,;fuperiuspuniceum. Bellonius hac. ex Aelianoitacitat, vt córnuparsquz in füperficieeft puhicea intelligatur, interior albà, intima & media nigra. qua interpretatio mihi placet. Philes quidem cornu.totum nigrum eile fcribit, excepto mucrónc. Sed deafine Indico vnicorne fupra docui abutideflatim poft A firi hiftoriam,ex Aeliano,Phile, Ariftotele;Plinio. Hic de co- dem Philoftrati verba adijciam ex lib.5.devita A pollonij. Ainos fylucftres(inquit)in vicinis Hypbafidi India fl. paludibus multoscapi dicunt:effe autem huiufmodi ferisin fronte cornu,quo taurorü more g.nerofé pugoants, & Indos ex illis cornibus pocula conficere: afferuntd; nullis morbis illo dieaffici, qui ex huiuffnodi poculo pota- rint: neq; &i vulnerati fuerint dolere, & perigné ctiam incolumes tranfire; neq; vllis venenis Izdi quecung; no- cendigratiain potu dantur. Iccirco regum cfle cadem pocula;nec alij quàm regi eiufmodi ferz venationem pet- riitti.A pelloniüm itáq; ferain afpexifle eiusd; natufm cum admiratione confideraffe ferubr. In terroganti aute. Damidi;anfermoniqui de poculo iam dicto ferebatur fidé ad hiberet: Adhibeo;inquit;fi huius rcglonis immor- talem regem effeintellexero. Qui enirn mihi autalteri cuiquam poculüita falubte (ayoev» v € £a vss) date po- teft nónne verifimile cftipfum quotidieillo vtij& ex eo córnu frequenter vel ad crapulá vfq biberc? nemo etim vtputo calumutabitur eü,qui tali poculo edam inebrietur, Hacille. Sunt etiá (inquit Arift.de partib.anim.5.3.) 2 quz cornu fingularlarmentur, vt oryx &aftnus Indicus: oryx bifülcü;afinusille folipes eft:geruntfané medio fui capitis cornu fixum ea quzvnum habent:fic enini maxim e pars vtraq; cornu obtinebit;cum medium commune pariter vtriq; extremo fit, Solipes potius quàm bifülcum cffc vnicorne re& videri poteft: vngulaenim tam foli-- daquàm bitulca,eandem naturam babet quam corn ü, itaq; eifdé fimul & vngulam findi & cornu congraum eft. Fiffto ctiam vngulz & cornu ex defectu naturz cuenitzitaq; cum exuperantiam vngulz folipedum natura dedif- fet,re&é dempíit fuperné fecitq; vnicorne, Hzc Ariflotel. lllafanécornua quz hodiein principum quorundá; velciuitatum velecclefiarum thefauris oflendütur,vt Veneti js. Argentorati, Metis,audioanfractuofa effe, & fpi- ^riscGuoluta,tanquam duobus filisaut funiculisin fe contortis,quale quidé cornu duplex iudicari debet, etiamfi vnicum & fimplexappareat, Huiufmodi etiam Philes monocerotis fui cornu facit, hoc verfu, Q'cecéxeypse eres- eQuéic xex2omudyoov. & verfuüras quafdam habere Aelianus fcribit. Vide plurain s. Oneficritus inquit, equos yni- 3 cornesin India cffe ceruiniscapitibus,Strabo. "T'errá Indiam equos vno cornu przditos procreare ferunt;quo- rum e cornibus poculacon&ciuntüt ,in quz venenum mortiferum coniectum ft quis biberit, nihil graue, quód - cornu repellat malum ipfum;perpetietur. Aclian. Ceruinum caput ctiam Plinij monoceros gerit,quitamen (vt fupra dixi) ab Aeliani monocerotenon differt: vt etiam equusIndicus vnicornis non alius videri debeatinam &- monoceroti feu cartazono forma & magnitudo equi eft. Quodautem Aeliants poculum ex eius cornu factum | venenisaduerfari fcribit, quod tum ipfealibi tum Philoflratus & Philesafino fiue onagro Indico vnicorni attri« buunt.rurfusargumento cft candem effefcram qua diuetfis duntaxat nominibus appelleturzautfi differat; colo-- retantum differre,vt pauloante afferui. | : s. Eur » Mechaqua vrbseft Arabix Mahometis fepulchro & delubre infignis:iuxta quod(inqüit Ludouicus Roma-, | nus patritius) feptafeu clauftra vifuntur, in quibus vnicornes gemini afferuantur; quos loce iniraculi populo 4 oftentant,necab re; res eft miratü digniffima.Suntautem eiufinodi. Alterum eorum;quem conflat longé proces riorem effe;pullo equinotriginta menfesnato haud abfimilem crediderim. Prominetin fronte cornu vnicum; longitudine trium cubitorü. Longe natu minor eft alter,vtpoteanniculus;acequino pullo fimillimüs: eius cor- nu quaterni palmi (quatuor palmorum;dodrantesintelligo) longitudinem haud excedit. Coloris eft idanimal equi muftellini,caput cerui inftar:collo non oblongo;rariffimad; tubz;abaltera parte folum dependétis. Tibias. habet tenues, cafdemq; gracilesadmodum hinnuli modo. Vngulasanteriotum pedá bifidas habet,captihos pe- des fermé referentes, libiarum pofteriorum pars exterior villofa eft; pili; plurimi, Sané id animalferü videtur: verum ferociam nefcio qua comitate cohidiuit. Eos vnicornes quifpiam Sultano Mechz dono dedit,ceu rem in- uenturariffimam & maximé pretiofam. Aducéti funt ex Aethiopiaab Aethiopum rege, vt eo fnunere neccflitu- dinem coniun&tiffimécum Sultano Mechz prafe&to iniret. Hactenus Lud.Romanus;ex quo Cardanus etiam in r opus fuum defübtilitate tranfcripfit:fed errat quód pro monoceroterhinocerotem àominat. Apparetauté di- uerfüm lioc monocerosanimakctfe ab afino Indicó;quifolipes eft: necnon à Plinij & Aclianimonócerote, qué fimiliter folipedem effe dixerim,quoniam pedes eius elephantinis comparantur, quamuisenim elephantum nó fimpliciterfolipedem veteres dixerunt; vt qui digitos quing; leuiter formatos & informes habeat, tamé equinis | pedeseius conferuntur, Vnicorne quidem bifülcum animal prater.orygem Ariftoteles & Pliniusnullum agno- - Ícunt. Eftautem orygisetiam cornu migrinaltum, & ferrci, id efl duriffimi mucronis;in Libya, ex caprarum fyl- ueftrium generet mirer Oppianum; quirhinocgrotem nó multó maioremoryge effe fcribit;cum Pliniuseun-. dem elephantolongitudine parem faciat, alij pauló minoré tum longitudine tum altitudine. Sed de orygealiàs | in hiftroriaipüius:diuer(um enim illü cffe à (im pliciter dito vnicorni;,omnino cum Nipho contra Albertum fen- . | tio. Regnum Bafman (inquit Paulus Venetus) magnü Cham pro domino agnofcit. Inueniüturineo clephanti & . & vnicornes permulti. Suntauté vnicornes pauló minores elephantis, pilis bubali; pedibus elephanti. Caputha- .. bent vtaper,& more porcorumin cceno morari gaudent;& alijsimmundis locis.In medio frontisgeflant corna vnum;craffum & nigrum.Linguam habent fpinofam;ead; lzdunt homines & animalia.Hoc etiam animal,fi ve-- ra defcriptio cfl, àfuperioribus omnibusdiuerfum fuerit:in nonnullisfané ad rhinocerótemaceedit, magnitu- dine,capite;pedibus;fed rhinoceroti cornu à nafo prominet. Nicelaus Venetus comes;extreme A fiz prouinci& | uandam Macinum nominat;inter Indie moates & Cathaium, (Sericamintelligere videtur;)vbianimal nafca- «ur fuillo capite;bouiscauda,vnicoin fronte cornu;eod; cubitali,colore & magnitudine elephansis,quibus cum. bellum continu gerit.Id cornu veneno medetur;ideoq; in honorceft,Aen.Syluiusde Afiacap.10. Albertus li- bro 22.vnicorni cadéadfcribic quz veteres & clafficiauthoresrhinoceroti. T heologi quoq; & interpretes facra-- r rum literarum feré confundunt, vt medici quoq; rcecntiores, Aggregator, & noftra xtate Iac. Syluius. Atqui nos y (o derhisss LI P : De Monocerote. A. B.— Lib. L "UP "Me rhinoócerotis cornu iti medendo viribus nihil quicquam legimüsapud clafficosanthores: de monocerotis ve- xó vel afiniaut onagriIndici córnu, eà quz partimiam hocin capite fcripfimus; partim in Ani Indici hiftoria: partim veró paulà poft (cribemus prsfentishiftoriz ca pfeptimo. Animalia quidem ipfa differre (atis intelliget, "qui rhinocerotís hiftorià pr&fenti contulerit, vt de reipfadübium non fit, Ceterü m Hebraicü nomen Qs recm, "quod in Sacris literis nunc vnicernem,nunc rhinocerotem interpretantur, vtrü potius effe dicam incertus füra; ;monocerotem tàmen pó:ius fignificatianimus inclinat. Munfterus in Lexico trilingui rhinocerotem Hebraicé "vocat 31 aut Qx yreem.& rurfus vnicornem my reem, & Mlamrimna,& Qo karas vel karafch,quod nomé dn Sacris literis non reperitur. fi tamen reem vel rimna'& karas in vnam vocéconiungas, vox fiet fimillima Gra- "eerhinoccros. Reem Dauid Kimhi feram robuflam & vnicornem interpretatur. R. Saadias huius generis fce- , mellam nom nat ako,de quà vocein Ibice dixi, lmpróbat Elias,neq; concedit vnim duntaxat habete cornu; fi- "quidem cornua eius dicütur.Deutero.35.his verbis:Pcimogenitus bouisillius decorem habet, & cornua eitis funt Jyelut cornua rhinocerótis, (reem) quibus deturbabit populos pariter vía; ad finesterrz, Munjftero interprete. Hieronym as hic rhinocerotem transfert ; Septu aginta móriocerótem. Tertulliannsinibroaduerfüs Praxeam tertio, hzc verba enarrans, fic tranflata, Tauri decor eius: cornua ynicotrnís, cornua eius,in eisnationes ventila- | bitad fummum vfq; terrz:Non vtiq; (inquit) rhinoceros deftinabatür vnicornis:nec Minotaurus bicornis,&c. "Rhiuoceros quidemnon vnum,fed duo gerit cornua; alterum in narc;alterum füperné, exiguum quidé fed va- Jidiffimum, vciti eius hiftoria referemus. Rabi Salomon etymologiíám huius vocis (rcem) putat $33 rom vel "a3 gobba.id eftaltirudinem. Abraham gin tokeph,id eít robur. Deuteronomij 33. Chaldeus exponit meta- phoricé ruma vetukpha,id eft altitudihem & robur. Àrabs T8312 bárkeran, Perfa 33 bark:qua voceinterpre- "tator eriam dko; (nosakoibicem effe putamus. ) Deus eduxit cos de Aegypto, quafi fortitudo vnicornis (reni) eft;ci Numerorum 25. Arabica tranflatio habet e reem. Et eialtabitur cornu nieü [icüt vnicórnis.Pfalmo 95. "Chaldzushic prorecm ponit yas remana : Arabs cópofita voceab vnitate cornu vtitur. Saluà meab ore lco- -iis,& à cornibus vntcorniuni ("amy remim) exaudifli me,Pfalmo 22. Vox Domini exilire fecit cedrosficut vi- tulum,& Libanum & Sirion ficut püllum vricornium.reemim.Pfalmo29. Étzdificáuit veliti (palatiá) excelfa fin&iuarium fuum, P(almo 78. hic nón reemim;id efl vnicornts (vti xx & Hieronymus verterunt, ) fed ramim, id eft excelfa legitur. DefcendentQ; vnicornescum eis,& tauri cum magnificis Efaiz$ 4. intelligünturautem viri 1 fortes & robufit,quare t. x x. pro reemim verterunt a/p5c,id eft vegctos, Nunquidacquiefcet monoceros(reem ) |, vt feruiat tibi,aut vt moreturiuxta prfepia tua ? Nunquid ligabis morocerotem fure fuo pro fulco (faciendo) ' autcemplanabit glebas vallium poit te? Iob.39. Eftenim fera prorfus indomita, vt dicam in p. vx difchon; ) vocem Hebraicam Chaldzus Deuteronomij ra;interpretatur rema;id eft vnicornem: r x x. & Hieronymus py- - gargum. Videin hiftoria pygargi inter capras fylucftres: quod li pygargü effe non placet;oryx forfitan fuerit, qui ES. vnicornis& ex fylueflrrium caprarü gencreeft. Hebraei ys carim pecoraminora appellant;id eft agnos, oues;arietes aliquicar hircum exponunt. Hieronymustamen Píalmos37. carim monocerotes vertit, quód non probamus. Verba Pfalmi funt hac.Inimici Dominificut optimum (adeps) quod eft in agnis (carim)confumen- tur. Videin Hirco 4. Alchercheden,cftanimal quod dicitur vnicornis,habensin fronte cornu vnu m, quod ad- "herfatur venenis And.Bellunen. Mavoxsgwey fera terribilis, Hefych. apud quem etiam povoxteor legitur, quod non placet,in recto:genitius quidem uovoxépur (o per «n penultima habet.Eft quádo adiectiue profertur;; Mon "wixegoc 5o Philes. Vnicorn:s nomen Latinum apud recentiores tantum & theologoslegimus;Plinius Greca mo- » nocerótis voce vti maluit. Finxerunt& czterz gentes plerzq; ad Graci vocabuli imitationem huius belluz no- ? mina;ab vnitate & cornu compofita. Ttalalicorno , vnicorno, velvt quidara fcribuntliocorno aut leozorno: Gallijlicerne; Hifpani, vnicornio. Angli; vnycorne, Germaniseinborg. llyri;gednorozecz. ^ , ERR VpEOMA SER, | , Ji Ad ; ! e E ime : bif : mec] T 1 "ON *N A L . n V 9-m zy M s x |... Quod ad monocetotis eiusd; partium defcriptionem,quamuis przcedenti capite multa paffim dixerim;non- - hiullatamen velillic omiffa, vel vtinciderint; hic adijciam,ne ordineminflitutum deferuiffe videar. Monoceros *K ) / ; . 1 l é92 00 os De Quadrupedibus. in iurifdi&ione ad octo Heluetiz pagos pertinente repertum;repetitum efl. Hac mihinarrauitam'!cus quida qui eiufdem cornu fragmentaquedam habuit. Caudam habetapri vel fuis, Solinus, Philes,Plinius,Aclian. Pe- des elephanti; Solinus & alij : V eloces, féd inarticulatos, Philes. Cruraei proportione breuia, Ifidorus: fed hoe rhinoceroti magisconuenit. Monocerotisfiguram ex Vartomanni facctiffima narratione adfcribemus: Vni- cornibus equi magnitudo:crura, pedes,caput;cerui, pilicolorbalius. Equiiuba,rarior, breuior. Cox villofe.. Cornu vnum integrü Nicez vidimus:alia alibiSuffuluum vnum: vnü fubluteum,accedens maxime ad buxeumt, vnum fubpuniceum.Etiam habemus fruftum candidum;Scaliger. : l ! A4 :M OE | (X : o ufo ie o dera Tos : 2^ on a — TUM xo Defertiffimasregiones perfequitur monoceros,& folitarius errat; Aelianus & Philes; In excel(is montibus Va-. ftisq; folitudinibuscommoratur,Ifidor. Monftrum eft mugitu horrendo,Solin. Omnium maximéanimalium) abfonam vocem & contentam mittere fertur, Aelian. Maximo robore przditus & inexpugnabili cornu atmas: tus eft; Aclian. Morfü eft graui; & calcibus crudeliter pugnat;Philes. L D ps eh Nit | Viuusnon venitin hominum poteftatem:& interimi quidem potefl. capi non potefl; Solinus & Plin. Mono-: cerostoborefuo inexpugnabilis &iindomita homini fera eft; Vndeillud (Iob.39.) Non vincieseum loro; neque cubabitinprefepi Varin. Ferrum nontim et,Ifidor. Adaliasquidem beftiasad feaccedentes manfuefcere fer-. tur,cum veró gregalibus fuis pugnate:neq; modo cum maribus naturali quadam contentione diffidere,fcd con-- tractiam foeminas certare, pugnamq; víq; ad mortem ingrauefcere. Coitusvero temporead foeminam manfue- | téaffucfcit& gregalis fit: Cum hoc tempus tranficrit, & ventrem fcemina ferre coeperit; rurfus cfferatur & folus.) vagatur, Aclian. Cumolienisanimalibus placidum fe,ceu catulus gregi affuctus exhibeat , fuo tamen generi in-| fenfiffimus hoftis eft. Manfuefcit vero erga faeminam,feritatem eius viamoris deprimente,folo tempore libidi- nis,Philes. Hoftis eft leonis, quareleo confpecta hac feraad arborem aliquam fe recipit, & irruentem in fe decli- natilla cornuarboriinfixo hzret,&àleoneocciditur:aliquando tamen contraaccidit, Aethiopiz rex in epiftola | Hebraicaad pontificem Romanum. lw TR vA 4 L ) 1 ! " v * : | ! ) l T Vnicornem aiuntadeó virginespuellas venerari, vtipfisvifis manfuelcat ; &aliquandoiuxta eas infomnum H " , a : S "pue J f AT itis " delapfus capiaturligeturd;, Albert. Amorevirginum & odore allici ferunt monocerotem, Arlunnus: rhinoce- à 1 " "s - . M. J "4. dtu hv qio. 4^ , rotem Hidorus,cum monocerote;vt & alij quidam,;inepté confundens. Iuunenem aliquem robüftum venatores. puelle inftar veftitum &aromatibusafperfum ftatuunt é regione loci,in quo monocceros fuerit;ita vt odoris fua- | uitasaurz flatuad belluam deriuari poffit. Ipfi interea occultantur.' Mox feraodorcillecta ad iuuenem accedit, ille amplis muliebribus manicis totis refertisaromatibus eam'obuclat. Tum venatoresaccurrunt,& cornü,quod; venenistefiflit,refe&to,feram aufuügere patiuntur, Tzetzess.7. Propofitainferz confpe&um virgo (inquiunt | recentiores) aduenienti finumaperit, in quemilla omni ferocitate depofita caput inclinat, vbi fomno capta ve- lutinermis comprehéditur. Sed füfpiceturaliquis hanc dé mohocerotis venatione perfuafionem (quz admodü recens eft.neq; enim vetuftiorem elusauthorem habemusquàm T'zetzen qui vixitanno Salutis 1176. ) inde natá elfe quód(vt fupra diximus) fui generis feras hofliliter perfequatur,nec alis ad fceminam quoq; manfucfcat,nifi libidineaccenfus: Teavverzg j a9? 95Alu (fic 9a SVasyo(O^, Oppiano) uivev. Oleps o, Auot; caderet Cua 3a oy, foc d iugi d govite d QuGe Ari. Philes. Prafiorumfegi monocerótis pullos etiamnum tenerosaiunt deportari; eof- dem; feftis dicbusad pugnam committi;ad robut óftendendum:nam integre tatis & perfe&z nullü vnquam. quifquam meminit captum fuiffe, Aclianus.Etalibi;Domari poffunt dum biennium nó excefferint:vetuli enim. abimmaniffimis & carniuorisferisnihil differunt.Capitur ctiam & domatur,cumadhuc pullus eft; Albertus. | gm ) Carnesafini Indiciamaras & cibo non idoneaseffe, Aclianus meminit. His fimiles monocerotis carnes credi- | derim;cum vt füpra dixi; vel nihil; vel minimum; colore forfitan folo;differant; dodi. in k T mn - (dd ) LI oy im G OT AT , 6 LN 130 5 ^ l : ' Decornu monocerotis fupra fcripfi; capite primo & fecundo: & in primo ctiain quie veteres de remedijs ex eq. prodiderunt: hocinlocorecentiorum przcipué fcripta de codem eiusq; remedijs;& noftras obferuationes adij-. ciam. Memini aliquando dodrantale huius cornu fegmentum apud mercatorem quendam videre, foris nigrum & planum,nonin fpiras contortum;fed tum temporis non admodum obferuabam. Nuncapud pharmacopolás ; noftrosexigua tantum fragmenta reperio, ex quibus medullam effe dicunt qua rotundiora, albiora, molliorad; funt:exteriorem vero partem ceu corticem,quz durior afperiord; laminarü formam refert, colore ruffo ex can- dido. Videtur fanétum colorifte,tum fubftantia nimium;(i mandas,friabilis, nó lenta vt cornuum, adulteratum | quippiam indicare;alterius fortaffisanimantis cornuigne vftum; & odoribusquibu(dá adiunctisadfcititia qua-. damaromatica fuauitate imbutum,fortaffis etiam ignitum in liquoribusodoratisextiinctum. Curandum eft vt recens habeatur, & odoratum (íi modo natiuus odorillefit;) non vcl xtate exoletum vel frequentibus poculis exhauftum. Diuitesenim fruftula buius cornu poculis fuis fepe inijciunt yel przueniendi quofdam morbos vel curandi gratia: funt quiauroargentóueincludát,& fic quoq; poculisinijciát; quafi vero multisannis quantum cung; in vino macerati vis eadem perdurare poffit. Sed quod vinum imbiberit fafcum coloremtrahit; candore áfhiffo. Pleriq; ad remedia ex co promiffa cornu fimpliciter vti iubentalij medullá preferunt. Vinoinie&tü ebul- lit quod quidá fiae imperitia fiuedelo genuini fignt cffeaiuntenm queuis cornua vílajin aqua antvinoampul las moueant, Nebulones quid& nefcio quam mifcellá; quam Venetijs vidi (calcis & faponis vt andio:aut fortaffi terra vel lapidis alicuius:queitidé ebullirefolent)procornu monocerotis vendunt.Quamobré tutius fucrit;vel deintegro cornu;fi ficri poflct; vel maioribus früfüs & qua cornu fpecié probé referant,emere; quàm fragment T ru P . : ; minora C. EQ er Ta HITS ME | | DUM rs Momocerote; SG UR ELI. M93 ióra vbi dolum minus deprehendás, Pharmacopolaquidam quiineclebriapud'Germános étiipório Nori: g& fuit , retulit mihi monocerotis cornu adulterari àtuibufdamebore macérato vel'etiam coGto cum refcio m eb rst pf'anamget e. Autonius Brafajpolusomnesferé lapidem pro cornu monbcerotis vendere fcribit, od quidem fieri non nego;qui certi nihil habeam: fieri taméetiam potefl vt predurum & folidiffimamco-nu, ca mucronemprafertim (qua pars etiaminferioribus prafeetur;vtán.ceruinis quoq; cornibus) cui vel faxa & Kerrum concedant, qualia & rhinoceroti & vnicornibuscaterisauthorestribuunt. l4 pidisfpeciem prt fe ferat; "Nam fi Orpheusde ceruinis cornibus prepter foliditatéintercornua'nean lapides pottuscenferi deberent, rete dubitauit:magis opinor in vnicornium genere dubitandum fucrit.Non enim folisceruis,vt Ariftoteles pátauit, I olida fapt cornua: fed vuicornibusetiam qualia dixi. Monocerotiscorau hodievfu rpaturlonginquitatetcm- Lporisin admodum fané à cornea diuerfam naturam cónuerfum,Mundella.- Tac, Sylaius, Aggregator & alij. qui. zhinocerotem ci monocerote confundunt, qnodhodiciü vfumedico eft rhinoccrotis cornu nomina nttdequo enauthores nullas huiufmodi vires tradiderunt: Monocerotis corni aliqui fuperieniente veneno füdare 'aiunt,quod falfum eft, Ferdinandus Ponzettus.Sudat fortaffis aliquando, vtpote folidum,durum,& leue corpus, "yt faxa etiam & vitra, vapore externo circaca concreto;fed boc nihilad venenim. Sic & lapidisgenus.quem lina guam ferpentis vocant,fudare fabulantur venenifüperuentu. Audiui&legi ctiamirlibro quodá manufcripto, gmonocerotiscornu genuinum à quibufdam hacmodo probariveneno (arfenico vel auripigméto ) duabus co- "JTumbis date, altera quz fuperbiberitaliquantülum: de vero monocerotis coznus fanaturiqua non füperbiberit; moritur, Ego huncexperiendi modum diuitibus relinquo: Nam pretiutn eius quod verum effeafferunt; nó mi | Dus hodiequàmauri eft.Drachmz pondus sau Boreno vendunt,fiue denarijs oco:alij coronato;fiue denarijs duodecim.Medulle quidem pretium maius eff quàm duciorisfabftantiz..Aliquidrachmam quinq; obolis indi; gát: tanta eft diuerlitas. Experientia vnicornisan fitncené: Ponefüpra carboné vitium fericum:& fupra fericum ynicornem; & fief vnicornis fericum non adurctar,&c. -Incertas;: Cornu vnicornis; przcipué ex nouis in- | fulisallatam,trità & inaqua pottriny mire Fucircótra venebazvt nüper experientia oftendit in hominequia fum pto veneno,cum1am tumere inBpercrhoc remedio reflitatuseft Obfcur. Audiui & ipfc à viro fide digno;quàód "cum à cerati cfu ( venenatü füfpicabatur) ventcerer sumeret, medulla haius cornu vino haufta, illicófanatus frt. "Ad comitialem laudatur à nonnullis hodiciytab Acliano quogs;quihune morbum facrum appellat; Sed veteres - xim medendi attribuebant poculisex hoc cornu fa&is, viro cx eispoto; nos quon'am pocula habcre nompotfu- E 1us,fubltantiam cornu propinamus,velper fe, weteumaljsmedircameptis. Evo felieiter aliquandotragcam;vt 1 yotant;ex hoc cornu,eum fuccino,(cobe cboris Ftohjsauriscorallio:& alijs quiba&ia exhibui& craffiufculécon- tufum cornu ferico inclufüni,in decoctum vuxypaft e &eimaamomt,&c. inaqnà conieci, non neglectasnterins » reliqua medendiratione. Commendatur preterea à modicismofti (eculvaduerfos peftilcnté Fcbrem;&(vt Alors . fius ERIT GS NR erfuscanis cabidi morfus&alioruamanimaliumiéctüsaut morfus virulentos: priuatim. " yero contra lumbricos & praua inde (yimptoratg pserisin ditiorom fuil js datucsdeniq; cótra venenaquauis .& multos grauiffimos morbos. Indoru mrex é pocula« ófcctoeex oneri Indici mon oterotis cornu bibens, &inz RITORNA cur id faceret, etus out eas hoc eli i anebricratiseanfashoceftimpliciter bibendi & vino feobles | étandiin de biberet.refpon dit éeivauo T ordeo :id eft-hocpoutmalam ebrietatem tolli, fiueebrietati euni | WE p MC SS arci dus EN "i m T : '. | s : "Y 5 T A. - vhi ENG » i p. * - xefiftere intelligens,ue potius malam ebrietatem nomináns venenipotionem;otox'enim addit. laesi avs | Qoup tu otto TU Hy Tea v nat ada apdoupet ven hoe eftt praeterid qtiod venena omnia expugnat; Sacro vt nomi- ^ d RE "rum cffe&tam habet; D.Gcorgius Pedemontanus expertus: TEE "stood: e E veut 7c LC "Y yo TUS iue gy acty todo vi DOAROBIOHTEM 1 (utt 2 Assn Fi y E : n n p * TED et "v. n sv hy SEM isis "nh " ! nsi CT 87 n0 i L - . Movóxeeorsmo unie Vorov Y alot sie Nas Os Ee fych ius & Varinusrfórte tanquátiáltero cornu mutilà. E piz: theton;Qia& aig: quod odoribus deleétetur;a pud T2etzen. oMenfen prineipisdieiratione, in quo unà primá " apparereincipit; necdum bicorniseft, Orpheus pego iovoxtonze appellauit; vediktin Bone a; Craterüs cut monocerotiscognomen exdtit.i T roccena regione A(i» coraorüm opera venarifolitus proditur, Perottus. Trx India & boues folidis vngulis vnicornes naf. ij Ctefiasferibie Plin» Bouesvnicornes,& tricornes,folidis v gulis; nec bifidisin India reperiun tur, Solinus. Aonijstauris varijscoloribus diftin ctis | perpetux indiüifzás vngulàe ) funt:ijfdem vnicum cornuex media fronte exiftit;Aclianus & Opptai. InZeila vrbe Wethiopiz vaccas vidi cor-- - nu vnicumin fronte media babentesinftar monocerotis;longitudinefupra palmi /dodrantis) magnitadine, re« fupinatum intergü: ipfz col; "ris fun tphcenicei, Ludouicus Kouianus 235. Eftbosin Hercyniafylua cerui figaz- ' ra,cuiusa medtétronte interaures ynum cerpu cxiftit;exceltius magisd; directum quàm eaque Bobis gota fant: . cornua:ab eius fummo ficut palmz.ramid; late diffundunsur, Cafar lib.c.vbi Pet. Gilltus non recte proboóic bi- il Qnm legit. : Dicitur Pcriclialiquando arictiscaput vno: orntrexagro effe delatum; &c. v ideinfraim.Aricte lr, n ymeon Sethi capreolum 3Iumex quo mofcbus colligitur, vnicü haberecornu fcribit; quod prater ipfum ànez . mine proditum memini, vt cx proximéhic fequente ciis hiftariapatebir. Vnicornesauesin Aethiopla reperiühe - - tur, Áclianus. Monoceros Alberto pifcis eft marinuscornu fingulari in frotearmatus, &c. *. . h, Moneoceroti comparantur homines pij. qui Deum vnm adorant, vt moftoceros cornufz vtio defendit, a Eterigetur cornu meum tanquam monoccrotis Danid (Pfalmo 92.) Suidasin Mow/gzgus, — : d e px M " AM : ur FTN DT. TM / ! wisi 2j T "3 3209 1s ET voee oc CQOROLLARIVM ad hiftoriam s É y y WT LT li A j Ma Y M monocerotis hiftoria mexararem abincomparobili doctrina & virtuce viro Ni olao Gcrbelio, quem . equidem patrisaG przceptorisloeo & aro & veneror. per literas petijivcd cferiprtoneis aliqna cortiadt is; quod . pre monoceretiscornu Argentorati in [umma eccle thefauro teruariaud iera mqad'ine daret; Refyoifüm gu . té cius taleFait. Cornu (inq i quod intcrarchana füniini vépli habétBerocs:lufepitfiere vidi; mambt si meis "attrectaui Ea cft longitudine. emp proceri,(iquidéaciem dltaddideris:fuit emogiozcrillos impiusquica, qvi à neício quo didicerat aciem feu cacumen illius cornu cócra venenacontraq; peftem versed.ü cff: praf ntfi az Qua mn i "nant morbo medetur, Vnicornu tritum fi uivino bulliat &in decolluatur os,ad quemuis dentium dolorem; mis. us medicamentis (tormertilla puto & alijs) vudecolorem traheret: deprchendi dolum ti radatarzinterius 694 ^ — - s DeQuadrupedibur. | | ; Quamobrem quadrifur illefuperiorempartemad'tresaut quatuortranfuerfosdigitos 3 reliquo corpore auule TitOb quod facinus,& ipfeciectus e confortioillo;& he quifquam vnquam poftea huius familiz in hoc fodalitii recipiatur,grauiter & mature fancitum. H&ccacuminis auulíio;notabilem deformitatem pulcherrimo munt attulit. l'otum cornuab ea parte qua fronti animalis adhaeret; víquead fummam aciem folidum eft : nullis purs tis,rimis;aut fciffuris hians.Pauló ampliorecraffitie quàm lateris fere noftri. Sepius enim manu dextra complice xuscornu;prope totum comprehendi. A radice vfq; ad cacumen ; paruislineolis; vt folent S.Blafij candela in - curuari;elegantiffime faftigiatur difcriminaturd;.Pondus cornufüpra quàm quis credere aufit, infolitum: vt fg-. pemultosmirari viderim atantillo animali tantum onus;tami; longam molem geflari poffe. Nullum cgo prore fusodorem animaduerti. Color fimilis inüeterato ebori;mediusinter album & croceum. Verum nufquam me- liushuncdeprehendes, quàmex pen quain myropolijs vzneunt. Illis enim noftri cernu color fimilis cft. Aquo vero huictemplo donatum fitjincompertum mihi;Hueufqs Gerbelius. Aliusquidá aiicus meus vir fide dignusafferuit mihi fe Lutetiz apud Cancellarium D.à Prato vidiffe monocerotiscornu partem cubitalem,fpiz ris contortam;araffitudinebaculi (mediocris, cuius diameter circiter fefquidigitum extendatür)luteo coloreins) tus foris; fübflantiafolida:cuius fragmentain vinoebullierint, quamuis vfla non effent.odorc nullo. Haccumdlegitlet Io.Ferrerius Pedemontanus;ad nos fcripfitjin templo S.Dionyfij prope Parifios cffc inónoz- cerotiscornu vnumlongum fex pedes;in quo omnig quz ex Gerbelio in Paralipomenis noftris fcriptà fint;cona | fpiciantur,&pondus,& color:fed magnitudine preftare Argentoratenfi, ctiam concauitateferé ad vnum pedem ab ca partequa fronti animalis adharet , hocfeipfum deprehendiffein ede S. Dionyfij, & cornuipfum quandiu | voluerit manibuscontrectaffe; Audio füperiore anno ( qui fuità natiuitate Dominizs53. quum Vercellz à Gal: | lis diriperentur, ex thefauro indeablatum cornu monocerotis ingens; cuius pretium aflimaretur circiter o&to- | ginta milleducatorum;ad'regem Gallorum perueniffe. e | PaulusIozius de monoceroteaffirmat;animal effe pulli equini forma, colore cinerco, iubata ceruice, hirciná | barba;bicubitali cornu armatam frontem praferre;quedleuore (1nquit) candored; eburneo, & pallidis diftin- | &um fpirisad obtundenda,;hebetandad; venena mirificam poteftatem babere dicitur. Cornu enim immiffo & | perlymphás circunduto fontes expiare perhibent, vt falubriter bibat fi indevirofze beftiz prapotarint. Id viuo | animali non detrahi,quum vllis infidijs intercipi nequeat.Cornu tamen fponte decifüm in defertis reperiri, vti | ceruisaccidere videmus, qui ex fenecta vitijs renouante natura vetus cornu exüulit, venantibusque relinquunt, | Hoc cornuregijsimpotità menfis , toxicafi qua (int epulis indita emiffo flatim admirabili (udore conuiuispro- derenarrant. Ex hisduo vidimus bicubitalia)brachiali feré eraffitudine: primurh Venetijs, quod poftca Senatus | Solyniano Turcarum imperatori dono mifit:alterum pari propé magnitudine,fed przcifa cufpidcargentes bzfi | infertum:quod Clemens pontifex Maffiliam profectus pro inftgni muneread Erancifcum regem detulit, Cate- | rum devitantz dotisin bac animantenihil plüsaffirmauerim,quàm quod cuulgata fama credentibusfuadet. | - Petrus Belloninsfcribiteompertum fibi effe pro monocerotis cornu interdum vendi dentem animalis cuiufe dam (dedentde Kobart. cgo quodanimalhac voce fignificetur non intelligo, vt neq; vllus Gallorum quiapud | nosdcgunt) & fic quoq; adulteratum nonnunquam vendi fragmentum paruum trecentis ducatis. Quodfictia verám cornu fuerit,nontamenillud videtur de co animali cffe; quod veteres monocerotis nomine defcripferüty . prafertim Aclianus;qui folus mirabilé hanc vim contra venena & grauiffimos quofdam morbos ci adfcribit, ig. enimnon album;vt noftrum videtut;hoc cornu facit;fed extrinfecus puniceum;interiusalbum,intima & media partenigrum.. Quin tamen veré de viua aliqua fcra (& illa quoq; vnicorni) noftrum quoq; fumptum fit, negari , nó poteft, Inueniuntur enim circiter vigintiintegra,& totidé fortefractain Futopa noftra; quibus duo often- 4 dunturin thefauro dis S.Marci Venctijs (alterm nuper a Venetisimperatori Turcarum deno miffum audie) vtrumq; fefquicubitilongitudiue, altera parte extrema craffiore; tenuiore altera; ea quz craffior eft, non excedit trium pollicumiuftorum craffitiem,qua etiam afini Indici cornu tribuitur, fed reliqua eiufdé nota defunt. Scio etiam id quod rex Angliz poffidetin fpirasretortum cff* ficutillud quodin ede S.Dionyfij ( prope Parifios) ha- betur;quo nullum maius vifum arbitrantur. Et fané nihil vnquam cirea animáliamaiore quàm hoc eornu cele-. brationedigniusvidi, Resnaturz nonartisefl; in quanotz omnesque verumanimantiscornu requirit, inue- niuntur, Et quoniamaliquatenus cauum eft, (vltrapedis menfuram;qua exit 3 capite, & offe ab eodem nafcente comprehenditur, ) conijcioid nunquam decidere, vt neq; gazelle;rupicaprx &ibiciscornua decidunt;cadem in dama;cerüo;capreolo,& camelopardali decidua. Longitudo ea vt vix proceriffimus aliquis eiusfümmitatem at- tingat;equat enim feptem magnos pedes. Librastredecim cum trienteappendit: cutn íi mpliciter manu ponde- 4 ratum multó grauius appareat Figura plané cereum ( duplicatum & intortumin fe) refert, ab vna parte craffiot & paulatim verfus mucronem feattenuans;craffiffima pars manu claudi non potefl, diameter digitorum quinqs eft; ciccunferentiajfi filo metiaris.dodráns cum tribus digitis. Pars que capiti cómittitur non nihil afperitatisha- beticeterapoliteleuitatis.Spirarum canaliculilezues & non profundi fünt;fimiles feré intortislimacüanfracti- busvel periclymeni circaaliquod lignum reuolutionibus. Progrediuntur autem à dextra finiftrorfum ab initio! cornuadfinem vfq;.Colornon omninoalbuseftlongotempore rionnihil obfcuratus. Ceterum ex ipfoponde- * :zefacileeftconijcere, animalipfum quod tantum fuo capiteonusgerat ; mole corporis vel graridi boue inferius effe non oportere. de nem j ."Reperiunturfrequenter in Polonia cornua quedam;que Monoccrotis effe conijeiunt quidam;du pliciargu- mento:primüm quód fingula reperiri foleantjnunquam bina quod hactenus fit auditum, quanuisaliquando cd v ipfo cranco & reliqui corporisoffibus inueniantür: deinde quód viseorum contra magnos & diffieillimos mor- bosexploratafit,qua dere diligentiffimé Antonius Schucbergerus olim difci pulusmeus, nunc magnz doctrine apud Sarmatas medicus,& (ummusnaturz perícrutator ; ad me perfcripfit ante quinquennium feré ; ad cornua . aliquot huiufmodi fpectanda,clariffimi hoe temporein Sarmatia medici, & mathematici noftra xtate incompa- rabilisJoachimi Rhzticifüummiamici meijoperaadmiffüs, Pzimumiftorum cornuum ( inquit) vidi longitudi- neorgyig mez,colore fubcinericco vcl fübnigro:mucrone acutiffimo;terete. Diameter circa radicem cornu fef- - quidodrantem excedebat. Superficies erat plana;nullis fpirarum verfüris: fub(tantia friabilis, fi gura incurua:in- , teriuscolorecandidiffimo:qui fufcum colorem contrahit,fi vinum imbiberit.OGo tales coniundtz ei erant fcif- fura (Jamina)qualesin maiori parte quam mitto videbis,eftautemilIa pars non de cornu,fed vel palati os, vel'alia quapiam vt conijcio. Inuentum efthoccornu füb terra,nó profundius pedeloco folitario;& excelfo vt bic funt: - | ! iter [ ' L , [ Lu : ( Lo - . De 7MofchiCapreola. 4. Ba — Lib. L 695 iter duos colles (ito, per quem torrens fluit, à rufficisfodientibus propter icicrida edificij fundaméta. Pcreut- n quidem fecuri corhiü, in minimas partés diffe&um eft:generofus auté & magnificus virIo. Frikafz (in cuius gero duo imiliaria diftante Cracouia;inuenti eft cornu) qua potuit diligentia ne particillx difgrégarentür, éter- aeximi curauit. A radicead apicem vfistotum rotundü (teres )fuit,lingux conta&uadherct;dens cantus erat, guantum cotnplecti man uspoteft, fuprema ( Yel extrinfeca) parte;offeus,intus catius in medio albus,in fine fub- rufus. Inuentum eftautem toturà anirial& vt ex magriitudine ofiumefacile perfpicitur,maius equo fuit. Qua- ]tupes fuiffe certum eftex humerorum, tibiarum & coflarum offibus;.Quod f déns'Elephaatis ctfét boc cornu, [11 " iB quidam fufpicantur mireris cur nunquam (quodaudierim) bina reperiantur. ( S64/e4, adco curmi funt Elephan- Wlentes, es portms carnmayvt ad [emicirculim fert accedarit, quémaamodum rjia.) Fluids cornu vires, denario £iusexhi- bito cum vino aut aqua borragiiris,in febribus inüeteratis, tertiaha trium annoruitiquartana, & alijs mirabiles m expertus &c, vomitu mnonn ullismougt;& aluum deijcit. Hacen us de primoexq uatpor'llis qua vidicot- libus. Alterum huic fimile erat, fed minüsintegrum:colore foris nigerfimo, intus candidiffo, in torrente in- lentunit. Tertium & quartum duriffimaita vt velfaxum & ferrüm eiscedere potuiffeexiftimem , folida vfg; ad mucronem;integra tamen non vidi: fed vnius partem'eubitalemslterius fefquicubitalem:colore fufco;cráffitu- dine cidem fere qua precedentiaduo. Verüm priora duo cumnullas habeant rísvas aut fciffuras, hzc habét per gitudinem inftar ftriarum in caulibusherbarum, Horum alterum in agro quodám repertum eft,ita promi- nens.vt palum effe ruffici exiftimarent. Horum etiam vi medica multi à febribus liberatifunt. Quódprioraimi- 'hüsdura faerint, caufam aroitror,quoniam alterum eoram rh aqua tanto tempore latuerit, altérü veró fub terra vix beheabfconditum. Vidipoftea quintum fimile primo;nullum ex eisdire&bum,fed omnia curia, quedam ad Ifemicircalum fere. HactenusSchnebergerus meus: qui hoc etiam addit plurima huiufmodi ibueüiriin Polonia; & idcirco feré contemni. eperta funt autem apud ios quoq;;in Heluetijs dic; mea memoria aliquot huiufmo- dicornua:vnoam in Arula fluuioiuxta Brugam oppidum:alterum fuperioreanno Bafilez in Birfa flumine,quod ipfc vidi fed fra&um, ficuti tiam terti apud iliuftrem Cimbrorum comitem Guilieliium Vuernerum n arce ope Réteuillam;qui magnofragmento medónauit: quod quiaiam diu nó rcpérió, furto mihifübtracfum fu- picór:fed aliud medtiocreaàchirurgo & tónfore Bafrlienti quiin Birfa dà pifcatur, reperit,ace epi. In torr entibus Squidem & fluuijs fingula reperiri minus eft mirümi,vbi multo tem pore partes feparatzaquarü viin loca diuerfa Ptapiuntür. An veró interraetiam femper fingula reperiantur, confiderandum eft diligentiüs: & quzrendüan de leodemanimalifit cornu illud maximum,quod fingulate intemplo maiori A rgenti nx ad columnam plurimis,vt P apparenannisiam pependit; videtur enim eadem plane magnitudo craffitudo;& figura, qua Schnebergerüs fua ) defcripfit;id (uperiuspoft Bouesferos exhibuimus. Cornuafingula véteres Monocerotitantüm tribuerunt,qué lijalijs nominibus appellarüt, vt dictum eft; & praterea Orygi (fere noftro féculó ign otznifallor,) quem Ari- E ia ftoteles & Plinius vnicornem faciunt: Aelianus quadricórnem!Oppianusnon exprimit, videtur tame bicornem Vfacere.Symeon Sethi Capream etiam qàx Mofchum gerit;monocerotem effe fcribit; &c. Recentiores quida (vt caliger repetit) in Aethtopiaalicabi Bobus vnicum é fronte media cornu pródiretradunt, pedalim alus, curui- tate fupitia,cufpide retrorfum deuexa:eofdemd; pilo ruffo vcfliri. Videnó om nium vnicornium cornurecum effe colligimus. Sed curin Poloniafrequehtius liviafimodi cornuareperiütur quàm alibi ?*ànjade füfpicabimur; "Vrorum quorundam ca fuiffe? qui vt hodieq; in Sarmatizfyluisfunt, ita olim nimirum lon ge plures fuerunt:&: ''cuin in maioribus magisq; defertis fyluisviuerent,nectam aífiduis venationibusocetiderentur;corum aliquosad ; grandzuam atatem maioribus fubinde cornibusintignem perueniffe verifimileeft. Nos hzcalijs coníideranda P proponimus.Pharmacópolz nufquam opinor veri Monocerotis cornua hab&: fed'alij adulteratum quippiam;, - alij cornu illius maximi & ignoti;dequo diximus; fragmenta:& non folum de cornu, fed etiam deoffibus capitis: "quorum nónulla tem porislonginqaitate ita affe&tafunt, vctriplicemin eis fubftantiá deprehendas; fuo quang; - interílitio diremptam;,vnam fere corncam,& pallidim: alter& albiorem,m ollioremà;:tertiam,lapideam; candi4 diffimam. Audio & ex nouis infulis Monocerotis nomine cornu adferri, cóntra venera laudatumzquod quale fit nondum refciui;qusgrendü autem an fit Rhinocerotis: nam & veteres & rece ntiores quidam hunc ch Monoce- roteconfundurit. Vires quidé vtriufq; cornibas propé cafdé effe conijcio. Rupicaprz genusvnicorn e, Poloni- | "ee Skalnakoza;qua(itupca capra; inueniturin mópre Carpathio, & fxpe ex venatione Cracouiam 1n aula adfer- * H . tur:ytretulit Albertus Mofcenius Polonus;eximiz doctrine iuuenis,rpfurife non (cmel vidiffe afferens. peco0mb c JNE MOSCHI CAPREOPO. , | | Hic dcon ab. v Aptónio cMufa Brafaolo ad "nos iffa esf y fauquatis | i anitzaniis à quo mofibis baberür. A. 3; : | m E AD -— H D? Osuos velmufcusvt vulgó vocant,odor omnit füauiffimus, ex tumore quodzcirca vmbilicum animantis cuiufdam peregrinz emanat, hanc veteres Greci Latiniq; ignorarunt: defcripferüt au- CE dis Vr zd PR - LUE rd " *PÁON CHE [A t em. e» sn "D Tr AS 1] tem Arabicelingug medici primum:nam recen tiores Graci, vt Actius & Paulus Aegineta, quam pes 7 A E * MC oe s $9 9 * 21 ^s. I ap 3 zi t * ROOMS CM. " UT acq nix Ms - inyolumine de plantis Aetioattribuit,& fimiliter Matthzolusin cómentarijs in Diolcotidem. Hermolaus etis . : - D P . 3 - ] H - ; j . ] X 1 / V vi € r d " , i à A 4 ] E J ] '- T ANE eec ME smorialapfifuntilli, qui ab Aétio defcriptumàiunt:aut potius Symtconis Sethi librum Aétijauthoris effe credi- derunt. Ego prorfus Symeonisnón Aétij effe contenderim. "Sed quifquis fuerit;erraffe in co mihi videtur,quod vnicornem hancanimantem facit, vt& Gr&célegitur,& Gyraldus,Ruelliusac Matthzolus tranftulerunt.Quod. fierror cfi, vt puto;cumaliorum nemoidfcripferit,ne oculati quidem authores: indefor(itan natus fuerit, quod: Auicenna;vt retuli;dentes hüic caprezintró reflexostanquá duo cornua effe fcribit,quz verba velab interprete: : Velàlibrario peruerti potuerunt.Gazclus mofchi habet duo cornua erecta verfusaltum;Elluchafem. Sed neque: : maximum hocanimal effejprater Symeonem;quifquam fcripfit: vt hic quoque crroris füfpiciofit& pro pegas: Spols d|ogxad (9, legendum paie iuols d|ppuoto(G, hoc eft maximó fimile caprez:huic enim tumalidstum magni- . tudine paraut proximum cffe alijyauthoresteftantur. Mofchianimal mortuum vidi Mediolani, magnitudine; ; formaac pilo;nifi quod coloris eft magis glauci;capreolo fimile, pilustamen etiam craffior eft pilo capreoli. $u- prabinos;&totideminfra dentes habet,hocd; folo differt & odoreà capreolo:nami pili varietasà regione ortum habere poffet, Cardanus. G azella (id eft caprez)m ofchi,capreolis fi miles,graciliores,minores, elegantiores, ex ' Aegyptoaduehuntur, Authoris nomen excidit. Dorcasperegrina colore ceruo fimilis eft; dorcadeaut capreolo | auló maior;:& nonnunquar equalis, figura quoq; fimilis, & vnguibus itidem multifidis, (bifidis, ) Brafauolus | diusiilas. Raró viuz capiuntur, tantz velocitatis funt: verum aliz fimiles gazellze dicte viuz capiuntur, que mo- ' fchum nullum adferunt; Alex. Benedictus. Volueruntnonnullianimal mofchi diuerfum à gazellaeffe: fed nos. illis credimus qui ex peregrinis regionibus profecti gazellam appellaridicunt, Brafauolus. Animalex quo mo- | fchus colligitur,catti (librarij forteerror eft;& legendum capreoli) magnitudinem habet, pilisgroffis vt ceruus, | pedibusquoq; vngulatis:dentes ci quatuor,bini fupra & totidem infra, longitudinetrium digitorum: reperitur. | circa prouinciam Cathai; & regnü Cergutb, quod Magno Cham Tartarorum regi fübijcitur: mofch usquidem | OU" We mom. illincaduectusomnium praftantiffimus eft,Pau.Venet. AntoniusStuppa Ananz viditanimal mofchi magnitu- dine & figuraagnifemeftris,colorcgrifei cati;capite canino, cauda cati, pedibusagninis,nulliscornibus, Verum - hzc defcriptio capreolo mofchi conueniremihinon videtur. Odoratiffimum mofchum Venetijsvidi,fübni- | grum: quem mercator quidà habebat,ex prouincia Cathai feattuliffe afferens, iter non ineptum fibi fingens per "mare Euxinum; Colchidem;lberiain.& Albaniam,vfq; adingreffum Scythix:cftenim regio Cathai, Scythizex- | traImaum pars, Nec mirum videaturzquonia eo in loco regio eft à Ptolemzo vndecima Áfiz tabula Randamar- coftra nuncupata;in qua nardusabundat,& quain Sotus fluuius alluit. Incolz regioné, vbi optimus mofchus na- Ícitur,Ergimul vocitant:particularem vero vrbem,Singui;Brafauol.Ide in Aegypto & pluribus Africelocishoc animantis genus reperiri fcribit. In Thebeth fünt multe ciuitates:fed mofchusomnis qui circa ea loca colligitur, auehitur à ciuitatequz priuatim totius repi&nis nomine Thebeth nominatur,Serapio.In regione Tebeth inuc-. aiuntur multaanimantia quzmufchum predücunt ; quz gadderi vocantur, Venantur ea canibus, abuudantá; | mufcho; ! id CE. SEL | ^ £^ IR 1 IN ni ' * ! ] i (5 » n | n4 à 1 ud , a i j , J g- "uu E . H 1j E. | De mo[cht capreolo. B. C. — Lib. f. 690* nufcho, Pad. Venet. Abundancetlam hzc animalia in prouincis Canicla, Idein, In Syria quandoque à hoftris vifuntur, Alex. Benedi&t. Vide etiam inc. infra; quibusex locís aduehatur mofchus, | Mofchus odoramentum fanies galela (gazella) interinguina concreta, quam potiusalgaliam(de qua plüra vide infrain fele zibethi poft . pantiheram : & mox in prafentis animalis hiftoria cap. ..) dicimus quàm mofchüm. Mofchus veró compofitio . ex multis potius quàm natüralis reseft; cuibafis animalis cuiüldam dapíico; id efl cunicülo fimilis, fanguis eft; qui ex India przcipué Pegu proüincia ad nos canquam pretiofiffimus odor affertur; Rodericus Lufiranus fine au- hore. /— Mufcum, qui & nuncin delicatiorem víum venit; ab Hieronytno dici quandoque peregrinum murem ! func quiopinentur, Cel. Mafcus & enanthé & peregrini muris pellicula, Hieronymus ad Demetriadem : quis autein fit peregrinus mus odorata celebratus pellicula, non video; nifi quisanimal hoc intelligat; ex quo zibet- otamexcipitar,(&c. Vide mox poft panthere hilloriam.) Mufcus quidem Hieronyme aliud noa c(t quàm bryon,td e(t mufcus arborum odoratus; ( cuius Diofcorides & Plin, meminére,).. Nam & Plinius eadem fere mentione debryo & oenanthe difputat, Hermolaus. Sed Hieronymus forte per maris peregrini pelliculam,fol- - licalum animalis mofchiintellexit: nam ineoadhucpilofo mofchus includi afferri; folet , vt forte muris genus effe putàcit nominis vicinitate deceptus. Mus mufcus ex Aethiopia Arabiaq; venit, Volater. | . Principes &alij quidam prediuites viri hoc genus capreolos ex peregrin oorbe aduetos in deliti's habent, alant; ; in Iralia prefertim. Venetijs mercatores vidimus;qui Alphonfo duci Férrariz gczellam vendere cu pie- — bant; moefchuminfolliculo habentem,Brafauolus. Audio ibidem Cahatinum Zenuim pauriuüm Venetum huius generis dorcadem habuiffe; & reliquiffe ante paucos anos héredibus fuis. Honc fcram; dorcadem capreámueaut gazellam Indicat; peregrinam vel Orientalem appelles; aut dorca- dem molchi. vel fimpliciteranimal mo(chi; parum intereft. Iidorus & Albertusnefcio qua ratione müíquelibet nominant, Mofchon Greci fcribunt; uódov : Arabes mefch vel mifch, velalmiích, | Germani /fezz ; & animal BSITUN phraftice bifenathier : c: eva gentes; Italica, Gallica, Hifi panica, mefci velozufche nomen àrecentloribus Latinisvfurpatam retinuerunt. L:alicé dici poteftcaprzolo delmu[co , Gallice cbenrénldumafc: Syluáticus & alius quidam mofcam Gracé alonafa vel aboamfa dici; ftaldffime fcripferunt: cum hocauthoris nomen fir cuius de mofcho verba Serapio recitat. Itali mocum & mutatum dicunt, vulgo ssufcbio. Anglisaske: & animal zuske catte, ideftmolchi fele, quod nomenzibethianimali potius conuenirer. Illycsj pismo, vt Getmani Jie: quz vcx ori- gine Hebraica mihi videtur :nam Regum 3. 10. 75 Zofezz exponitur aroma, fuauis oder. In trilingui di&ionário o Munlftetlis pro Aromate fcribitur etiam o3 Zofem; & "aoa Pefam ps "S C; | — Caprevetegrinz agiles valde funt; & velociffime currubt; Brafauolus, Tanta velocitatis vt rató viu capi- - antur, Alcx, Benedi&us. Hetbisodoratis pafcantur, vnde etiam mofcho, id eft (anguinis vmbilicum collectioni " odorconciliatur, ex nardo precipue, vt dicam in c. Mofchus omnisfunditurab vmbilico dorcadis peregring: "qua cam ruitin Venerem quefi furijs timulata (oisoouore. Gyraldus fimpliciter vertit, éum ftimulatur exagita- turque; Hie 5ogu ri CuUs ioo stuL, XE Gay tt TUA OV; pales jOugty, eise» Myron, Vatinus :) elus intumefcit vmbilicus 3 in quem craffzrum fanguis partium conflit : tumQ;: animalipfum pabulo & potu abftiner ; humiqué volutatür: xum demum (hac verfatione vmbilicum fecnlentofangnine turgentem exprimit , R uellius.) proijcit vmbilicam fanguine plen&m turbültento, qui certo quodam tempore coagulatur,bonumQ; odorem obtinet,SymeonSethl, . -vt Gytaldusferé & Ruelllustransferunt. - Folliculus quo continetur mufcus , e(t vmbilicus animalis; (iue circa vmbilicum vefica, plena fanguinis, qua& aliquandiu fernarain mufícum tranfit, Elluchafem. Cardanus hanc véfi- cam infta vmbilicum effe feribit : Paulus Venetusluxta vmbilicum inrer cutém & carnem : Iidotus in inguine abíceffum. | Dorcadiperegrinz quidam ve'uciabfceffasinnafcitut folliculi modo, cum pilis cerninis fimilibus pendeus, putri velutifapguine, ve&igali ceu onete, exonerante fefe natura, Alex. Benedi&tus. Hanc vel per vim auferunt venatores capreis quouis modo captis ant interempris; plerunque immaturam; ideoq; minus lau- / dabilem, vt plüribus in c. referam : vel fponte ab ipfis emiffüm maturumque ia locis defertis colligunt ; v€ ) iam-ex Serapione recitabo. In fyluefttibus (inquit) caprels, qu£ in montibus oberrant, & libéré vagantür; | concepta fanles, antequam vomica rumpatur , fuapte natura ad maturationem fpe&at: ad quam cum ven- tum fuerit, fera ritillantis humoris lancinatu noxio ( valde pruriente ) laceffita; cotibus & faxis ( arboribus; -Xüdorus ) fefe longo infolatu candentibus affricat magno oble&tamento; donec fa&o voinicz emlilario, tora faniel vis à ventriculo ( folliculo ) fapra lapides cffandatur : non aliter quàm abícelfus pure co&o fractus . diffilit, ita vtriculus mataro humore per naturam exaniat ( emittit faniem, ) vlcusque poftmodum ducitci- | 'atricem , rurfümque ruens fanguinis impetus cà fe recipit ; impletque vmbilicum ; dum abícedens in cor- fimilem vomicam extuberet. ( Quorannis hoc fieri Ruellius fcribit, fed (ine authore. ) Ceteramindigenz; ' - qui loca vbi verfantur huiufmodi ferz ad vnguem norunt ; faxa facile depreliendunt , quibus fufa cólluuies ».& candenti Sole reficcata cohzfir.. (Solis enim calor ac repercuffüs aot modo denfat eftufum ccuorem ; fed ) odorem eriam commendar. / Hanc igitur mofchum incole metunt ; & vrticulis ferarum eatum afferuant; -quas venatu captrauerant. llle mofchas multi vznit, ac inter magnifica & regla munera cenferur , Hucu(que " Serapio paraphrafte Ruellio. Si follicus ab animali dematur , àd mofchum progigaetidum deinceps aptutn non eft. Atfi fponte fua exeat, in maturitate confricando, tunc iterum atque fzpíus moftbum facit, Eiuf- " modi animalia mofchum quidem maturant apud nos, (i habuetint quaüdo conüehuntur: quod ratione caeli, "aeris & earam rerum quibus viuit , euenire arbitror. Videtur fahé excreménritio ifto humore hoc animal fe- " cundum naturam purgati, ficut multa fanguinis menftrui fluxu: neque dia viüere poffe; nifiitaexputgetur; I ropterca in noftro ccelo breui expirat; Braíauolus. Omnis caro huius animalis & excrementüm dicitur auícus, fed multó preítantior e(t qui ab apoftemate fluit, Ifidorus & Albertus: toram quidetà aniroal , vc in s; ! licam, veficz illius beneficlo odoratum eft. Nnx Y $-. Exeém? goo 07 7 De iade via ME i a SY Minn Exerops dentibus longioribus manfüefcunt, Alcx. Benedi&us: "aM oes 1 Venantureas canibusin prouincia T'eberh;Paul. Venet. Moríuin perfequéntes fznlunr, Alexander Higace di&uos. Laqueo aut fagittis cas barbari venanturs tantz velocitatis vt racó viuz caplantur,Idem. Venatores hanc | feram caffibusaut laqueis captant: aut fagittis vel miffilibus vomicz folliculum decutiunt; Ruellius ex Serapio- pe, fed inepté: neque cnim folliculos miflilibus ampütari feritit Serapio : fed ferz quouismodoiam caprz folli- t culum quamuis immaturum ab eis abícindi. Mofchusomnem rem ad hancvíque diem cognitam magnitudine A faacitste odoris vincit & exuperat, Cardanus. Propter veficamqua mofchum infta vmbilicum continet , to- tumanimal quantum mittat iucu ndiodoris , vix dicere queam tametfi id quod vidi iampridem mortuum crat: fed & folliculo illo per multosannos arcisindito; omnes quz intus veftes (eruanrurs miro odorefragrant, Car- dan. In maximo hodie luxu efl mofchi vfus , circa veftes eius odore imbuendas , & fuffitus, & orbiculos ad pre-- culas namerandss ; ad pilas, quis argento aurÓne includunt pauló ditiores; qui vel amant; velaliter.molles ac delicati funt, vel fuas oftentare opes volunt, vel vt aerem infalubrem aut fetidum caueant , vel faos anime aut aliunde graues balítusemendent ; vel denique aduerfus morbos quofdam pta fertim cerebri frigidi & humidi Hoc matronz pertranfeuntes procos 4d Venerem inuitant :exotici vnguenri vicem reginis red dir. Animalis vi- rium feculo noftro placet , & in vitium vettitur. Venetis matronisnon placet, quibus nec zibethi fordes, Alex: z Benedi&us. Quigeftar, ín fe nen fentit; ldem. Succinum orientale (ambra ) confuctudine odoris fai gratiam . &cquitit, cutn aiberhum & mufcus fattidium pariant, Idem., Aetius16.133. fuffumigio mofchato fcrapulos qua- , tuor molchiadmifcet: eandem (equentibus etiam aliquot fuffumigijs. & alijs, & tegijs ,&in ecclefiareceptis AERE. mifcet:vt Nicolaus Myrepías quoqne; quem Leon. Fuchíius nuper nobis Latinum dedit; in capite de dob tls. Sed cx Aetio vnutn adícribam, e capite 154- Suffamigij tegi] confe&tio: Scyracis calamitz libram i. ligni aloes vnc.vi.ambrz vnc. i. mofchi crap. iiij mifce; ALj ligni aloés vnceiasill) ceteris admifcent,adduntá; fucci rofarumi quod fufficit. Huic fimile eftfuffimeacum Nicolzi Myrepti numero téttium, quod ad fyacópem & imbecillita-. tem cordisinicribitur: & aliptz mof: hatz compofitio hodie; in vfu : item galliz mulícata spud Mefuen inter. trochifcos: vbi & galliz alephangina & (cbelliz, & magna fiue regali, mofchum admifcet.. Nonnalli galiam l. fimplici (cribunt, alij algaliam (vide plurain felezibethi dealgalia.) Harum compofitiones aliquotSeragi etíani 3 erícribit, & Auicenna. Cyphi(vox eft Hebraica originis ab vrendo, y id eft íufiendoveladolendo dita) com- ofitionem, veteres fine moicho paratünt; recentiores, (vt Nicol. Myrepíus) addiderunc: hinc voce corcupta Cyprias auiculas sliquidixetunt, vulgarem ad fuffimenta compofitionem quam aliqui pharmacopole auicula- rum forma, alij aliter cffingunt. Aquis odoriferis, quz in chymiftaram fornacibus, aut balneo Matlz, vt vocant, párari folent, vt& aqua rofacez fimplici, pro ditioribus nonnihil mofchi & cam phore quidam adijciunt, &c; ;Huiufmodi fanéaliquot egregios liquores defcribit Andreas Farneriuslibri Gallicé dici de hamana naturz de-- coratione , patte fecunda, que eft dc ornatu muliebri : vbi & Ímegmatis fiue faponis mofchati eompofitioneni | docet, & oleorum quorundam mofchatorum. Aédus 16. 116, & deinceps vnguenta quzdam fiue olea mofchata, ideft mofchum odoramentum recipientiadelcribit. Eodem capiteit6. orbiculosrotundos odoiatos qui &alià quzdam odorata & mofchum accipiunt; parare docet: ac eodem acu perforatos traie&o funiculo collo nc&i 4 ícribit. Oleum mofcharum Nic. Myrepfus MewovBAauoy vocat. Oleum maícelinum quod & alijs quibufdam odoratis & moícho mixtis conficitu:, in veterieditione N:colaireperio, &ciü uanslatione quam Nic. Alexan- : drini nomine Nicolaus R égienfis edidit. Mofchüs, galia, & fimilia, non debentdecoqui cnm alijs medicamens | tis: fed cum exigua patte deco&ti mifceri; & ficreliquisaffandi, Aliqui mofchum inlana xylina ponuntin aliquo vafe; & coloinfufam deco&ionem paulatim fie per lanam tranfmittuat; Monachi in Mefueg. Sed neq; contert debet mofchus, veruminléquore tofaceoalióue diffolutusceteris medicamentis. miíceri, vel alia quadam arti. Sernatri poteft mofchusin vafe vitreo, denfo, ac diligenter oblito cera: vel potiusin vaft &ciofa ratione, Idem. glümbeo(quod & Alcxap. Benedi&tus (cribit) vt frigida & humida hoiüs metalli qualitate melius feruetur. Quod | inalio vafe fuerit, apponantur duo vel cria plumbi früftra, vemelins conferuetur. Cauendum eft autem ne quid aromaticum addata:; icenim fuum odorem amitteret. Quem fiamiferic, in olla ( vafe vitreo apertos Sylutus) 4 ore aperto fufpendaturin cloaca, & recuperabit eum. Platearius. Odorísamiifi vim in faetoribus & latrinis ( la- | khai & ftercoribus; Albertus.) recupérat: contra foetorem eluétatur, & fic quaft laétsndo teuiuiícit, lMidor, ra mentionem feci , quz tempore peflilenti precipue parantür y qua dicl recentiores , quorumi de pelte icripta extant » pra Ícribere lest] &um pro confirmandis ijs-quianimideltquium patiuntgr, ft - KE "1 — file molchi odore, quarum fap pacto componi debeant, plerique me kf& compofizio vnà apud Alcsandrum Benadi "bene memini. " L2 m. | Yecorehedino atefacto moíchus adulteratnt, Áles Bencdi&tus:Radice dida inakir & herba falcb trita Ele] chafem. Facilliméadulceratur: vnde fzpe ftercus marium , & aliadiuerfa pro mufco venduntar. Eollicalis quiz demintegtis non ftatitn adhibenda fides : quoniam non defünt impoftores, qui eos efiimgunt fimillimos, & varijs rebus lmpletos; veto mófco interponunt, denec eius odorem recipiatit: atque fre mulierculis & vids] etlam imperitis vendunt Monachi in Mefuen. Adulteratur etam coiufdam auis fimo; Alex. Denedictus) Adulteratur mofchus & precipue niger, & niger ad (ubrafüm colorem accedens ; admixro pauca fanguine) hircino modice affo, vel pane aífo : ita vt tres vel quatuor pattes ex iftis contritis ád vnam mofehi sdmifces antur : & vix dignofcitur: fed panis affüs, nimium friabilem reddit mofcham. d frangitur lucidus eít , & clarus interius. Quindoque venditur cum ipfis pelliculis, & adulteracar fimiliter, v jam di&um eít. Incifis enim pellicalisSaraceni verum mofcham auferunt, glatinant,vt non deprehendantur. - Platearius. Mofchus fi&itius à -—- »—-— o a 28 D ES "Lon * R s ', m - 1 : Wi ( ! n ^ yw E oris ormolchubaniese E. Oo Lb hos 609 -phyllornm; fpicz nardi, fingulorum pupillus vnus :tritaomnla diligentiffime & cribro excreta; cám fanguine "columba recenti (ubiguntur, & ad Solem ficcantur: mox trita aqua rofacea mofchara irrigantur; fepties: itavt femper irrigata denuo ficcesacteras. Tandemtertiam vel quartam partem veri mofchi contriti admifcent, & ' turus aquam tofaceam mofcharam infpergunt; & in aliquot partes diuifam maffam ( (ire&é lego ) pilis minutis - albis capreoli vel haedi (üb cauda inuoluunt; & in vafe vitreo reponunt ; Authorisnomen excidit: videorautem mihi in manufcripto cuiufdam empltici libello teperiffe, & fequentem quoque compolfitionem; que huiufmodi left. Benzainum, cera candida noui examinis, cariés fraxini arboris, & mofchusmilcentur: eftautem ambra fa- "Éitia, mofchum velzibettum redolens. Aliter, Styracem, ladanum & fcobem lignialoés mifcent: debecautem 'advtranquecompofitionem mefchus velzibettum addi, atque omnia cam aqda rofacea coremifceri :fed facile | frausdeprehenditur; nam natiua nonita celeriter vt fa&itia aquis mollefcit , & ab eadem odore colored; differt; Cxrera figna mofchum dignofcendi fyncerum eligeadiq; praftantiorem, fequenti capite referam; Audioà qui- buídam augeri mo(chum admixto femine herba, quam noftri aquilegiam , G;lli angelicám vocant: quod etiam " fe deprehendilfe amicus "Uo mihireralit;cam mofche in aqua ( rofacea ) refoluto, verum fapernatare ani- -maduerteret, & quod exfeminibusaccefferatíubíidere. Sedimpoltorille rem forte non intellexit. Siquidem herba quam Galliangelicam vocant, vndiquaq; inodora eft. Germa nis veró di&taangelica (eruditi quidam lafet "Gallicum interpretantur ) radice prafertim , mofchi odorem prafentare fepenumero mihi vifa eft; tam aliás, tum pauca eius quantitate medicamentis compolitis adiecta. Mofchus odotcin humido craffo perennante , vis. | uaciffimus eft; Syluius, Vncla lenisaureisemitur, Alexander Benediétus. Mufcus efficitur hortibilis odoris, vicis DitateaíTz fastidie vel caftorei, Arnold. ia Antidot. m | — o G. ' MofchusinPerfas primum, Indein Amanuminvehitut; &in Acgyptüm éxinde:cum follicnlis fuls états numà Venetisin calicibus venundatnr, quietiamin pretio funt; Alex. Benedi&us. Indicus eft melior Afro | fabflauusetiam nigricanti prefertur: quanquam ex Catay pteftantiffimus hodie habetur; idemque niger, Syl- uius, Vide fupra in A. Mofchas (inquit. Platearius ) omnino niger non probatur : ptzfertur illi fubniger, "Alius eft (abruffas, omnino accedens ad colorem fpicz nardi; qui maxlmélaudatar, — Hulufcemodi quidami o. haberiaiunt ex capreis quz [picam nardi depafeantur. Quateeligendus eft fubruffus, qui quidem vix adülte^ | rari poteft: & faporisamari , quiguítatus (tstim odore fuo cerebrum feriat: quil neque ftatim foluitur, nec ad- - 3nodum refiftit: $ qui nonomninoclarus( fplendidus ) fit intrinfecus: grana latiufcula; & per totum equalia; / xyleceratij inftar ; optima iudicantur. «Quod ad regionem mofchum prazferunt Antebium , vel Afciltion; - (Bellunentis legic Scinium; à Sceni regione fortaffis) deinde lurgium, pofttemo Induartmarinum , Aulcenna ^ &olliculi continentes mo(chum Cubit funt fubtili ex veficula & mofcho. Gergerifolliculi funt his contrarij: (qui mofchus minus fabtilis, minusq; aromaticus eft. « Sed mofchus Charsm mediointer przdi&os loco eft .. quo cum fcobs argenti & plumbi mifcetur; vtaugeatur pondus. Mofchus Salmindi deterior eft; quia follicule — fao exemptusin vafe vitreo feruatur, Elluchafem in Tacuinis. Sunt qui Tumbafcinum anteponant (inquit - Serapio ) odorisque przftantiam caprearum pabulo ferantacceptam, qua nardo inibi uefcantür copiofa ; cares 0 risque odoreriffimis herbis. Ia Senitarum quidem agro caprez herbasodoratas pafcuntur; fed odoribus iinpae res, Aliam quoque metendi rationem caufantut Tumbafcini: hanc (aniem vomici&e folliculo non eriunt, & blandiente caeli férenitate rnerumlegunt. Senici veró vomice ventriculum exprimunt , & exclufa (anie ádulte- | gina permifcent, nubilo parumquearrzidente ccelo; & vafis vitteisrecondünt, obturantd; : delnde mittunt in re- '- giones Saracenorum & in Hamen(Amanum; Alex. Benedi&us, ) & Perfida; & Hah:tac, aliasQ; regiones Baby- . lonig; (&in Aegyptum; Alex. Benedictus :) ac 6 Tumbafcinuseffet, Hzc Serapio." Prafertur.mofchas dorca- - dis que depafcitat vtrunque been & fpicam , &almaru, Auicenna. — Quum hzc animalia procul à mati Verfus ' defertum pafcuntur fpica, mofchusipforum erit faauior: cam veró prope mare funt, pafcuntur triycrha, Ellue ".chafem: | Melior mofchusfitin vrbe quadam quz multà magis orientalis efl quàm Chorafe; quz dicta eft Tus | pata (Tezvou, Ruellius prima fyllaba omiffa Pat tranftulit: eandem Serapio Tumbafci nominat.) Colote qui^ jo dem hic molchus fabflauidüs e(t : huic bonitate cedit qul ab India defertur, coloré in nigritlam vergente :hoé '—. etiam imbecillior fendetesior eft qui ex Sinis ( alias Dinis, 2r Xlvav : ex Senitarum agro; Ruelliaus : hane regio- '' mem$Seni vocat Serapio ) habetur, SymeonSethíi. Quodad colorem & odorem; ponialis (pomi odote forfan) -cittinuslaudatur, Aulcenna. Cirrinum Auicenna ptafert, qualem nosnunquam vidimus: nam nofter fertu- -.. gineuseft, Brafauolus & Syluius.. Mufcus ferrugineus feré e noRer ; non, quem Auicenna probat, éirrinüs; | Alezandrinum vocans: eftodorein opum Cyrenaicum incliuábte, fed valéntiore; prater fummam alianiin eo 5 fragrantiam : glebulisexiguiscoWRar, Syluius. Syacezus nigere(t: conglobatus melior :folitudinisodorem ha« | ber, aut angulum quorundam ftato cempore , aut cuiufdam auis fimiquo adulteratur: ex quo plus eft , acrids nas | res ferit, Alex. Benedictus: lego ,.& quo propius eft, acrius (id eft minus grato odore ) naresferit i nadvde zi- ". béthoquoque fic fcribit, Ex proximo nares acrius ferit, & ex quo plus eft; (lego; & quo ptopius eft: ) 2a tàs 60 men charius comparatur: quoniam odorem qui geritipfe noz fentit. Sed hocidem de mufco quoq; fctipterat; —. edorem iusabeo qui gerit non fentiri. Venatores in regionibus Beteth ( Tebeth )&Seni; plerunque caprels | quas vel fagittis inreremerinc, velaliter ceperint folliculam adhucimmaturum abfciadunti qui mofchus précox '— tetro & infuaui odore difplicer. Veram taatifper libero aére fufpendunt: dum sbacto prorfus fostore maturue- L. " git:ls hac concoctione perfe&a miram fibi conciliat fuauitatem: — Simile quippiam in atbotum fra&ibus fieri -'' eon(ueuit, qui przcoces decerpti, tandem exuta acerbitate, & dulces & (uaueolenteseuadünt. Sed prafetride- — | bermofchusille , quiin folliculo fo maturefcic, antequam refcindatur ab animal, Serapio: Folliculus inofchi | antequam maturuerit , graue olet. Venetijs odorari volui adherentem adhiuc animali iis omnino grauem odo .. rem habebat, quianondum ad maturitatem peruenerat.. Quod fi accidat ab au mali auferri antequam abícef- |. fasconco&us fit, concoquitez quidem , fed ineptius.olet, Brafauolus, Perfe&us moíchüs non multus ad nos 95 adfertur; (ed folliculi folum vi ab animali abrepti, ex tegienibus otienteiti & occidentem vetfüs ad nos coinpor- EB e MEA "t * Nun à taütut? ÓH EP [25.5 * | m a! 3 v IIE " ! r 209 ) D OMA T De Ouadrupedibns - :cidE si uo antur? perfediior eft ex crienteallatus ,Jjs ptacipue locis vbi pardus & cdorarz herbe nafcuntur, Brafauc E. Aa orofchus jegitimoés S. non adulteratus iiquidam hoc medo probant:Pondetauitain peluimaut tozLuuiuam madersihumensquedeponnbrit, cum poftaliquantulum iterum; ponderant: fi luperat; ram nonadulteratum pu- "tantz i veió non luppoliritium dlegirimumque iudicant, Symeon Seth Gyraldo iaterprete.: Gracé (ic legitur; [ g s dtlusy pat rtt Axio prot n sadi uuraon TIU CoL TU 2001 eite at Av ead aui ei udo res sepa) vare iE lego Umen ) M llt y Seria cel De pers vevoUio uv. Raellius vertit,Iu peluim humoreperfufam poít examinatum ttutira pondus ioimittant;pofteaiteram'zqualauce ponderant.. Quod fiprotinusad ftateram reductum füperferatur ,fyaceri experimentum putant: (in repens cedac & pandere degrauetur; [purijindicium cxiftimant. | Hanc opinionem. Sylaiusquoquefequicur. Ego quod verba attinet, Gyraldo accefferun ; u:ezyt enim verbum fignificare viz -detut, ponderefuperare: vt zyirponderare velappenderefit, quemadmodum tAx(y. Quod ad rem ipfam ,vtety Nerius tranftuleritexperimentum diuitibus relinquo, Metcarores quidam empturi molchum, naribus obturas- xis & refpiratione cohibitaad mediumiactum lapidis currunt, & inde attrahenres aéremore (i imoíchi odorem | Ícntiant, eiount probantq; , P'atcarius. Dcmofchoadulteraro pluribusegiin E, .— ludos. 3i ' "Mufchaseft ealidus& fiacus, fed ficcior qpàm calidior (candum quofdam , & fabtilis ; &siceana & Jie Cal. & fic in feenndo gradu, M:farugie.. Cal, .& [ic.in finefecundigradus ; Auerrois. Calidusin fecundo, fic- cus invertío, Alchalahamen. Cal. & fies intertio, & renutüm partium, Syaieon Scthi; Conftantinus, Mefeha.- Calefacit/mofchus; idqueinfigniter, & inrró fumptus; & applicetur quoque; nec non manifefté exiccat. Bras fauol. Siccare quidem eum y etiam ex yehemenria odoris colbgicur : odor enim in ficco fundatur, Ariftotele cefle : fed cos multas partes humidasab eo nonremonemus: & humiditas eius valde craffa ett; Idem. Conaenit fcnibus per hyemem; Conflanrin. D ffoluit & contuinir, vtpote cal. & fic. Piatearius, Exigua eius portio ma-. goe eft efficaci : quamobrem parcé admodum medicamentis ad.jcitur, nec eahteritar y fed-dilfollaicar m aqua rofarum, &c. (*tin& dixi) Monachiin Mefuen.. Reptimitus caliditas eius cum camphora , & ficcitas; eum oleis humidis vt vtolacco vcl rofáceo. Dofin eiusaliqui quatuor aut quinque ad fommum grana faciunt. Thetiaca elvenenorum, & proprie napelli, Aüicen. Principalisei dignatio inter aromata; Conttantin. Aro-- matico quidem.odore fao vires & fpiritus corporisomnes corroborat ; idque momento, propter partium eius. tenuitatem, qna camerfi illico penerret, durartamen diutius, nectam cito diffoluitur quàm alij odores. Con- fi: matimbecilíes particalas, Symeon Sethi & alij. Spiritusioftaurat: obid compofitionibus muitis anslepticis mifcetur, Syl. A &ius 12: 46. inedicamento parganti ex hcrmodsciylis moíchum addit, re(taurandi nimitum - caufa particulas vi pharmacorum debilitatas. Vciliseftillisqui l'porbymiam; hoc eft animi deliquium patinn- 1 tur; quique viresrefolutas habenr, Symeon: Contra quamuislyncopen remedio eft, Auerroes.. Contra fyhco- pen & totius corporis(contrafyncopen & cordis ; [üidor, ) debiliratem; fiue vitio capitis; fiue hepatis, & conttá ftomachi dolorem, ex frigiditate mof. hus fimpliciter cum vino dear, veldiamargariton, velplirifatcoticon, ad : - fummum pondere quinque grancrem ; Plarearius & lidor; Cot & omnia vilceràroborst, cataplefmatisinflar! "dm pofitus: membrisomnibu:; ipfis queq; offibus vires auget; vt recentiores quidam falsó ex Diofcor'de citant; | : quinullam vnquam mofchimentionemfacit. Addontex codem, Inun&um capitis grauedinem pellere; verti- | ginem ex 3bundanti humore na:zsm emendare; om num inuitare, Venerem ftimulare; Cor& reliqua vifceraros- borat potus; aucadhibiris foris; Aben Meluai. Cordis robur & letiriam promouet, ipfigniad liocipfam facul-; "tare, Auicen, & Aucrroes, Facit & ad cardíacos ipfam enim cor confirmat & roborat, fed pallore corpus infi- | cir, Symeon. Tremorem co:disfapat, Auicen. chis temperatum roborat, Auicen. Capur frigidum iu- | vat; calidum lxdir, Symeon. | Cslidis natuta dolorem capitis flatim excitat: ad affc&us veró fegidos*n cial omnesperquam vtil:seft, Rofis. Quibufdam maléoler: aljjs caput frigiduro iuuat , cal dum ferit, & ineo epis ; lepfiam excitat, Sy'."Quibuídsmita ingratis eft mofchi odor, vtinde capitis dolorem incurrabt;aut etiam mores | bumattonitum: & mulieres quedam veeri przfocationem, Brafauol, E: cuifus , Suauitateillaódoris multorum: cap'taaggranantur, & replentur, Calfacitcerebrum & deficcat; quum fiunt fternutationes cum eo, idemq;cct- roborsr, Arabari & Me(atngie. Scernatationes de moícho paralyfiniuuant, Conflantin. Vtilis eíLfodz ( id cft / eapicisdolori) veteri, quam nimis humiditas comitatur, Mclarugie. | Caputpurgium ex mofcho cum croco & | pauca camphota, remedium e(t fode frigide: mofchus etiam perfe, propter vim tefoluendi confirmandique, | -"Auicen. Corporis flupefa&ioni & farditati medetur; Melancholíam (exfolicitudiae, Auicen. ) abigit, Auer- | roes. Tímorem mélancholicum pcllir,& animo!os facit, Couftantin. Mice collytijs &aridis medicamentis | ocularibus :abftergit enim albuginé l'abtilem,& noxiom homorem dcliccat,& roborat oculos, Auicen. Hachím ' eben Hunaim; Conítantipn. Aductrfasnauíeam mederur; & appetitum refliruit, Rafis. Craffos inceftínorum fla- | » mgrefoluit, Auertois, Contra (iffocationem ex vtero fubuenit, Auerrois. Courra cerebri ( erratum videtur) & "marricis pracipitarionem; naribusapplicerur: contra (offocationem autem matricis foffiatur, Plateatius. Qui- buídam mulieribus vreri prifocarioné -ffert, «lijs in peffo coutra hanc miré prodeft, Syl. Odore eiusvterus miré trahirür: prapterea eius vfusinpelfarij« maximuseft, prefertim in MEM ane Brafauoh | Vttmenfeseda- - eantut, & conceptus cau frigidam peditus protmoueatur, mofchus cum ti ypheramagnae fupponitur. Peffus | etiam factas ex flyrace calamita;ambia, & mofcho non parumiunst; Idem prz ftabit fappofita laua zyliná; oleo | müícelino madens, in quo refolutus fuerit moíchus, Platearius, Ettin mofcho humiditas quedam; que ccitom. excitat; quód (i cum oleo cicino refclacus virga ilinatur, coitum promouer, Medici Perfidis; Sicillitas coli, mt- Hfcé mulieresin Venerem proritat, Brafauol. Mofchus coitum suget , Aaecrois. Hanc ob caufim aliqui ip me- dicamentum diafatyrion mo'chumadijciunt, Si param mufci mandatur, fc:orem oris palliat, Platear. Püscet: excointragematisoris commendatio, Al. Bened &. Mafcardinas vocant hodie pharmacopole lacchataqua ro - ' facea mofcliata irrigatum, & in minutorum feminum formam ctifpatuperficie redsQbum : videtur autem przci- puéadoris& haliruscommendationem parari. In cibo facit(fo:te. pellit Joris feetorem, Auicenna. | Contra vis zusaxillarum, hircum vocant: lllinantur mufco axillz, & diligenter fricentar,bene palliat, Platearius; 5 | asc b D NET FORE enne Mofchus stomatieus nómén inüenit z«eo v6: pes x60 quód & medio(vmbilico fcilicet animalis)fundatnr: E pits Tue 1 ^v eld | | I 1 UNT AED Ae NNNM MEE OTIO VESTEM nca VERS Tr * LAÀiw Ww NUES CARPET . de 1 ] i (mic v 25 — INMDEMLEMLT M UHR mus hun : Bel et ESSET - ; n 1 h , f à voccm Demolhicaprenb. H.-— Li £o 00 0 gas FOIS : Cum ee T. ; ; k à; ; : B a S ASENIE: 1 , IA verbop2. quod eft quero, quàd ab omnibus requiratur :'vel fu, lioceft , oleo;fit ofchos, & p. litera abun- ntemofchos : velà priuatlone fcetoris, ud eiosow ? d|uccidtae : Ces enim & bene & male olére (ignificat, (vt v. liz a pLinatlonisloco forteprazfixafit ) Exymolog. Mofchi meminit & Phocion grammatieus recentior, Heras. igo in folo Eryinélogteo( cuiusduthorem non Phocienem fed.:Micholum quendam effe alicubi legi) mofchi dorsment mentionem réperió, nec apud alium quenquam grammaticorum, Mofchunialiquidi&nai putant; nia Greciadimalhocex quo mofchus colligitur; viralorum'colorem habere iudicarunts quos Mey scappellant. jn coanimeateftolo : fed veritimiliuseft ab Acablcavoce mifch Gizcos dcfiexiffe, Brafauclas, cui & ipfe facile Bccedo.. ^ 7? 4 | La E (dla | m ! — Etrcelebris faauleft vnguine mucus Atabs, Alciar.Suntex plantis que mofchum olent. Deangelica noftra Wn E. fuperius dixi: de dorcadisde veró vel muícios item mufcilio vel dorcido herbis, & vàa mofchara, in hiftoria Zaprez. Alfengemifch.e& ocymum caryophyllatum; vel müfcatum. vtal:qui putant: nam? mifch Arabic? mo- ;:has eft, Monachlin Mefaen. — Solanum, tans commune,rum veficaríum quoq; , nifallor, (zpemihi folijs (uls nofchum proríus redolere vifafant. Eft & herbula quedam rara; nec vIliadhucdefztipta , quam circa Bafileam arai& pallidi quaternis ingali foliolis, fi rede memini; fummos colicalos coronanr, mira proefas & peculiari &tione:fantenim quaterat in circuita laterum,in vertice vnus, omnes contigui: radix fübe(t; parua;alba, dentiz lua; fimilis illi quamin Heffia (auiculam albam vocant:fed hanc quog;à nonnullis ficappellari audio. Saper-, ies eiusipfifimum mo(fchum óler;breui quidem & fugitiuo fed fuauiffico odore. Ià (ammis etiam circa Sedu- & Fieloecicis alpibus, herbulami quandam breuiffimam rofeis vel parpureisfloribus inueni, mofzhi vel ftidtce. lotiusauctly racis calamitz odote:vr & fatyrij genus digltatum, loru ih capitulo coloris rabriadafti & nigrican- ipotek:quam Auicenna Canone 2. ca. «i4. Nefrin vel nefrin, vel neferin nomínst, vt Bellánen(is interpre- atur, culusbeclunt verba: Nefrineft rofaodorisacuti , quie vulgóin Hifpania & Barbatiarofamufcata dicitur. Damafcirofa neítin vel neíeco, & eft ipecies rofz [ylueítris. Simon I3nuenfis edam, & Pandectarius;neferin vel (rim,autoritare Alhaai dicunt elfe rofam ly lueftrem S albam, que in frutice [pinófo vt fatiuanafcatur. Sera- io n&rin vocar, & ab aliquibus rofam fyluelirem & rofam Seni nominariferibit, Moaachi in Mef. Àlibietiam ie(rin rofam paruam, fylueítrem.albam interpretantur: cui Auiceana & Serapio eandem facultatem attribüant pa preditum elt zambacam vcliefeminum, lcd inficmiorem : vtin penaría olei zambacini, oleodé nefrin, id eft à haberabítergendi'& attenuandi, fcdtlos precipue, Neruis frigidis predeft. Vermesautium occidit :&tín- um earur roliit. Dentlum dolorem micigat, Sylueftris inhocpenerefrontiiti capitis dolore illinitur. Pro- fEgutruris & tonfillarum abfceffibus. Drzchmsquatüor inde pode, de fylueítri precipuà, vomitum & (ingul- m fiftuat, Hzc Áüicen.de nefiin. Sed cum placa lir calida & ficcain tertio , & eadem fere quz zambacüm effi- »qui tertio gradn calfaciar & illa preltet, que planrem nerfin przftare ex Auicennanuncrecitàui. Quamobré: am effe oportet rofam Damalcenam fiue mufcatam vulgó ín Italia dictam: culus Matthzolus eiiam meminit, ninum vulg dictum, aucleucoiapotiusquam vilam rofarum genus víarpare malim. Nefrim,id eftzambacum: ucftre, calidum eft& ficcum: & calidi temp:ramentt;capat li dit.(&velfanguinem é naribusaliquando odore achmas. vnde venteradmodum mouebatur. Nerfin ettficut narcins, Aaicenna & Aben Mefuai: ego natcif- VIE cx m — Y L p" i r EA - ET . ' NUS . - " m bicfalsó legi video, iae anchoram, üneinterprecum aut liBrariorucu hiccn'pá(it: nam ieq; forma, camfit Xxcorpupta (it pro iefemino: Quanquam rurfusin iNarciffo eriam apud Serapionem fcriblrur; narciffum ea ef- ere que iefeminum.Sed legendum eft nerfi nón narces(fié enim nárciflum vocant)ea praítare qui lefemind ucem Zambacurm fiueiefeminam frütex floribus odoratis, quem Galli & Itali etiamnum iefeminum appel- docti quidam ia(minum, & vgentum eiuídem nominis Dioftóridi deferiptum ex floribus cius confici ar- rantut- Ego eundem fruticem V ergilij esfiam effe puro, aplbüs gratam,vt pluribusin Apum hiftótia docebo. odGnelrim iefeminü fyluettre e(t; vt aatis fcribit, nou rze&é Auicennahuius plantegenustylueftre priuatim ninaret,fatinum eciam genus eius alterum etleiutelligendum relinquens, cum de íambaco; Id eftialmin (fig in Bellunenfis hzc vocabula fcribic) f(eorfim agat. Scribit aüvem fambacum calidum & ficcam effe ordine ter- & oleum eius prodeffe nerais frigidis, in fenibaus praefertim. Ted odore fio caputlederei qaod Diofcorides am deiafmino tradidit vnguento.Sed (iue fambáeum fylueftre hzc planta eft, fiue fimilisei, fat fnerit intelli- Ydem veriufq; facultatem effe, (aníbscl tamen efficaciorem paulo : & nullum pro eo rofarum genus fub- em legirbus) aca fatis ead probandum proprie diz roi hanc ípeciem effe: veneq; viole proprie didtz ge- funt, quzvocantur leuzois Diofcoridis, &ieucoion Theophrafti, Oleum de nez(irviilect aduerfus pleu- anfiuir. Vaam albam ac nigram quoq; lamioccopanit :in alios fru&us non tranfioit is odor: in pruna ac ficusà 68775, buspaffaum;Ludouicu; Romanus" | — C x Nnn à | DE MY- JJ » cm 7 : PN : lij inquiaoticaappellari quia Grzci primos ftolónes mofehos vocant: mofchus autem odoratus ,eft ranquám Laufannam reperi, locis opacis & pinguibus. Vix vltra fefquipalmur affurgit, apij fcréfolijs tenera, flofcall s(quamobrem incolz brenah vocitant, hoc elt aduftam) quo nihil vnquam fuauiüs mihi odoratusvideót, & ea. idem gratia qui caput winlmereplerer. Rofa Damafcena feu mufcatellavulgó di&a intet fylueffresaüinume- tjrofis eam adnamerare non poffumus: neq; enim vlla nobisrofarum fpecies fiue fatina fiueíylucfttiscognita . rquam odoriferam elfe Ícribens, colorealho, & ventri mouendo cateris efficaciorem. Ego loco nerám iefe- o elicit) Rafis.Idem apud Serapio nem, Vidi inquit,in Corafcen: quidabantfoliorü eitis duasauttres ad fummi. tex rofa (milis aa: (altem magnitudine paz :neq; vires cum Barciflo conueniunt. — Fieri quidem pote(lvtea. - Auicenna & Mefarugie docent. Setapio quidem vel cirarusab coauthor ; vocum affinitate facile falli potoit. nedum. Rofie quidem nomen (&ocanr enim neifin «liqui rofamagreftem , & rofamSeni, vt apud Serepio- : ba(vtdicunt)cognominara : parta bze &ocylfimasfed tate nofira & in malora eciam ferotibia idem odor. ' ofis Damafceais vrilicear. Ner(in inquit Auicer. calidus & (icenseft ocdinereriio. — Omnisfpecies (pars) etus |. ü exatrabile, & vteti Colores, Aben Mefnai. Vinum quod vulgó mufcatum vocant (noftri mufcatellü;) pras — uiodoris iacandiffimiq; faporis eft : mirumg; quomodo mucus stiacnü in pyra quedam minima tranfierit pa 0 0 DeQuadrupdiba 00 SEMIS i ET NONAS NS : SUSAN SENSN S TENINN N NONSUS S SESS NA S SONS NN SS y, Jy) SS NS: SSENUNE n Í Àj mes V 1 v sliumentum eft, quod Febreica lingua àYb pered nominat : vnde feernininuma py xirdali 3.1. Dauid Kimbhi (cribit ex lenrenva R. Hal, pered animalà feparatione fic dici,qoudR . y pro Hebraica vece perc d. Chaldzus habet 3*2. exdana, Arabs PRym Deal: it ]| Geneíeoss6. proiemim Hebraica voce, (mulos pleriq; interpretantur, ) Arabicé legimus 28337 | legal. Septuaginta hemionos. Ab hac voce nominatus videri poteft burdo vel burdus Latiné:Pote | Albertus Magnus videtur muli genus intelligere ex eq hinnum vel hinnulum vereres vocsnt, vt in hinm hiftoria (latim poft afinura dixi: & nont , dicam moxin s. aman enm, Geneícos36. Saadias & Salomon interpretantur peradim , id eft mulos, (umb | Sceuchus & San&tes: Hieronymus aquas calidas, alij onagros, &c. Vide fnprain Afino n. b. Do&iffimi qt | Nes - pleriq; mulos effe confentiunt, vt & D. Kimhi in libre raiicum. «23 rehefcb, alij equos praftantes nee im an miofos;aut velociílimos, alij mulos effe putant : vide 10 Equo 4. Achaftcanim Efther . Dauid Kimhi & alij mulo aginta omittunt. Sed diueríaapué E^ y" J interpretantur. R. Salomon camelos veloces, tlierony:us veredarios, Septu i í ! Hebrzos muli nominaeffe minus mirum, cum praterc cmmnne genus muli, aliud quoddam peculiare i S d —- 10 0 Babeatur, vcdicam in s. Apud Munfterumin Lexico ribingui pro mula fcribitur pirdach , & perutijah mon - | ^— Greci mulum xjlovov dicunt, & alio nominezftraben, quz vox ponnihiladachaftran Hebraicam vel Arat catt | i | '" accedit. Hemionos quidem fcmiafinum fonat, quod mulusaltero tantum parenie afinus fat, altero equus,!hj I T . N mj / Ld . nm ow 13 ' ' a M v T L) ". : ^ em. | : ^ : . 4 3 M p i dom ) mur | 2n po xcu up S Ep cu o m - fibustamen afini quàm equi naturam fequi videtur. Italis, mulo. Hifpanis. fimiliter : faernina, mula, Vt Ladinis; - Gallis »zalet, feemina sse. Angli à Gallis mutuantur 4 /»]e. Germanis; multbier velwnlefel. Ylyriys suexeck. Flan- drisaeL S wo | | | 5 E | B. Suntin Syris; quos mulosappellant, genus diuerfum ab €o; qtiod coitu eque $t fini prócreatur; fed fimile ; facie: quomodo afini fyIneftres, fimilitudine quadam nómen vrbánorum accepere; & quidem vt afini illi feris ^. ficmuli preftant celeritate. Procreant eiufmodi mule fao in genere: cuiusrei argamentoillz funt, que cempore ' "Pharnacz patris Phàrnabaziin tetram Phrygiam venerant, qu adhuc extant: ttes tamen ex nouem, quet nu- b mero olim faiffe alunt, feruantur hoctempore, Ariftoteles. — Etalibi, In terra Syría fuper Phéenicem mülz & | «o&unt, & parlunt omnes : (edid genus diuerfum eft, quanquam fimile. Tbeophraftus vulgó parerein Cappa- |" docia tradit, (quodin Atiftotelis quoq; Mirabilibus legitur) fed effe id. animalibifuigeneris; Plinius. nfodià | equaram & s(inorumgreges funt, & alinos equa facillime admittunt, & rubros mulos patiunr, àd currendurá |. preftantiffimos, Aelianus.. Apud Indos Pfyllos (nam fant etiam alteri Africi ) ariétibus noit maiores equi gi- 4, gauntur:afinl quoq; muli, & boues minimi, Aelianüs. — Interra Scythica neq; afinus neq; mulus gigaitur, ác me vllus quidem vifitur propterfrigora, Herodotuslib.«. | Erpaulà fuperiuscamidem fcripliffer, fabdit Qua ,, magis mirorcurin omni Eleoagto mulinequeant gigni;cum neq; locusfit E MR vllà alia caufáà appareat. | Aiunt Elien(csipfi eximprecatione quadám id libicontigiffe, (idem ex Herodoto Euftathius repetit: ) cumáj !,, tempusaduentat coriceptus equaram;einloca finitimaillas educere : 15i poftquam admiferint afinos dum eque $0 conceperinr, tunc rurfus eas reducere. Plüravide fuprain Equo c. Mulns naturáftiaa(inum magis quàm équum |! refert, burdo autem contra quamobrem mulus alini vocem reddit, burdo equi: vterq; cx diffimilis natur (ez - mine generatur, idecQ; fteriliseft; Albertus. Videtur autem innuere burdonem exafina & equo gighi, (vetereà - hianum vel hinnulum vocabant: ) vc mulas exequa & a&no: quanquam Alunous, Burdo (taquít) vel hinnulus, ^ Xtalis zmalo baffárdo ( id e(t rnulus fpürius ) dicitur, £k eqda &alino náfcens, Burdonemé genere mulàórum cffe /— Sextus Emplticus etiam manifefté innuit; eodem In capite ex mülo pariter & bardone remedia numerans: vbi & ' Hamelbergius burdonem binno eandem facit in fais enarrationibus. Adde quod remedia quadam ek burdotie !. fcriptaà Sexto;alij de mulo (imiliterferibunt. Ginnlapud Atifotelem deminutaformá equi dicüntur: quos & gygenios ab Strabone nuncupari putant nonnulli, quanquam & mulorum genus ficin Liguria vocet, Caelius; .'" Mufimon;a(inus; mulus, aut equus breuis, Nonius. Mulus,baber quadam alini propria auriculas longas; voz $0 cem,cracem in hameris, pcdes exiguos; & corpus macilentum: reliqua veró vt habetequus, Liber de nat. reruci: ..— "Mili nigricant colore : cardinales in kcalía cinericeiferé coloris vt audic, comparant, eofdemQ; magnos & cáu- datos. Afinis & mulis procomljloco ad oculos defendendos aures datz (untlongiores,Xenophop. Mulo den- tes mutantur; Ariftoteles. A(inus & mulus dentes habent triginta fex , itai mos art?e Qual", id eftitemQ agnatos ve -arinexos, vr Ruellius veitir, Ábfyrtuscap. 97. Cetaix mulorum &afinorum non eltere&a vtequorum ,etiaamlt logi (it, Varinusin Egza»yevec. Inequorum & mulotum quorindam cordeinuentum eftos, Hierocles. Malo& -& omnia folipeda felle carent; & veticrem habent funplicem; Ariftoteles & Plinius. De vuluis mularum;vide in € iu caufa fterilitatis carum; Nu | "P | | ME €: p re Ec n T ML Areas wies nii dg | Equi, mull, & afini fruge herbad; vefcuntat , fed maxime poti pinguefcunt; Àciftateles. Quidam ptzct- |. plunrequümadmiffarium eodem ritu quo mulos figinandum cfTe, Columella. Cucurneresà mulis vt peponesá felibus maximeexpeturitur, Ant. Mizildns. Qui fiat quód equi duni bibunt caputaque ad oculos ví; immer- gant; muli veró & afintextreria tanrum libra, ier. Garimibertus quatit qua ione 4«. Rhododaplinz flores -& folia, mulis, afinis, & quadrupedain platimis venena fantDiofcótides..| Mali & afini valutatiüni indulgerit; vtíta fcilicetà lalfitadine recreeatur. Viget& equus & mulus(Ariftorele tefte ) à dentiim ottu : cumQ; prodie- rintomnes, non facile etatem dignoueris : quatenus tamen dignofci poffit in mentione equorum explicatur: Mulz maiores & viuaciores fanc quàm mares muli, Atiftor. Etalibi; Serius facmina fenefcicquàm ras. | Non- nullifaminam profluuio vrinx putgarieiant: márém olfa&u vrinz prius feneícere: Ec curfus, Vira mulisad ati- "go nos multo::iam quidam vel octogelimum etinum potuit ágerecum templum edificaretür Áchenis dé quo plara ine. Mulusafini; burdo equi vocem reddit; Albertus: | D i Obferuatum; e duobus diuerfis generibus; tertij generis fieri, &c néutri parentum efe (iciilla: eaQ;ipfaqua |o. ÉRtanatafunt, non gignere, in omnianimalium genere, idcirco mulas noh parére, Plin. Mulas Democritus üon (^ —parereait:necenim fimilesalijs vuluas animalibus liabere: itemque ex diuerfis animalibus procreatas mibimà . concipere quire, Aelianusinterprete Gillio: fed non re&té forta(lis ex Ariftotele hectranferiptd (unt,cüiüs mox verba recitabo. Authocobícuruslibride nat. retum, mülorum genus fterile e(Teait; quóniam ex diner natur "o & gallinz, &c.de quibus penultimo capite dixerat : Coéuntanimalia etiam quotum genus diuerfüim quidem; - fednaturanon multum diftat,(i modo par magnitudo (i5& tempor equent graaiditatià &c.)fteriles effe fcribit; |. Quiusrelcaufa; inquit, nonbene ab Empedocleé & Democrito redditur. Obfcuré Empedocles, planius Dec moctitus fctibit:fedneuterbene, Afferuntenim (eandem )demonftrationem zqu? de omnibus, que prete£ /.— fuam cognationem coeant. Democritus meatas mulorum corruptos in vterís dicit, quoniam non ex cogaatis | principium eorum céafiftit. Sedid cum aljsetiam animalibas accidat, tamen nihilominus pollant genérare, vt »paulóante dictum et. Empedocles (eiufdem aliam opinionem inferius ex Plutarchoadferam) mifturam (emi: pur eaufatur, quie denfa ex molli vtraq; genitura confiftat : caua estim & denfa cosptari vieiffim, fieriq; ex js. dd- —— "fum ex mollibus; vcfi s (lanno rilceatur, Sed hzc & inepte & lapra hóminis captum dicuntur: (& qua (equanz » tut, quz idcirco omitto, quód partim obícura, parrim logica magis quàm phyfica (int. ) Reli&is igitur hifceniz | / $0 mium vniucrfalibus & inanibus caufis: exijsquzin genere tum equorum tum sfinorum infant, eonfideranda "is | ; "ah gib Y" ^ Nüd 4 - potinà : XN ak - rs »E T. E | ' feminibusoriatur : frigidum enim effe aini (emen;equi calidum. Ariftoteles libro z. de generzanim.tap: yltiro; mulos tántum inter ea; qua ex diuer(e fpeciei pacencbus gignantut animalia( vt fant lupi,valpes;canes; perdices po. | Coo De B wedrupedibip T CT E tit afinus, non peraerret afiniinitum (vt Pliniusetlam fctibit:) fed i afinustuperueneritequam, quá equusinies . concipíar, fed etiam enutríat mula opus eft: quod ficrinon poteftüne menítlcuis: mülisantem nien(trua defünt; 1 aliquando mula poteft: qp iam fa&um eft,fed enutrirearq; in finem perducere nó poteft. Masgeuerare interdum? . Ausaliam opinionem ex Ariftotele pauló ante retuli ) propter veerurm nimis paruum, eund emqi humilem &an- -ferint mulz. Hocquidam Bibyloniorum dicebat, credens nuaquam parere mulam: Ánnoacfeptem menfibus $8 "hzc caufaeft, curaliquztantum &raró non omnes quzeodem caloreex equo fruuntur ijs in terris pariunt? Neq; enim hirandines& ciconia, quin lcalia patiuat; id omnibus terris pariant. Non (citis;palmss .cartotas in^ : Sytia pate tam familiares finrincolis partus earum, qu noh natürg opus, "ü ] x ' P M ) dV " ' m vig ss TR nae ^ [s ; Ww xm j * ' : potiüseccéperlscaufam primum enim vtrunq; coram fingalatem parit fastum ex fui ceneris maribiis: tamfal mine boh femper concipere polfunti& quidem cquiinterpolito temporeadm ittuptur,quonia fetre contiagg Bequeent.Trein equa menftroofaánon cft: imó minimi inter quadrupedes emittere folerafina conceptus inco 3 tiueos efti genituram vtiq; iníc&am emingit. Deinde cum afinam docu flet animal effe frigidum , fci en quom genitale cius,inquin frigidum efTe neceffe eft. Cuius cctindicium, quod fi equus faperueneritafinam,quam inies iit; perüertct; propict feminis luifrigiditatem, Cum igitur inter feipfa iunguntur, feruatutfemen propter altes yius calorem : calidias cft enim ab equo quod fecernitur: nam a(ini & materia & genitura frigida eft,equicalídiol cft: cum agted miftum vel calidum cam frigido, vel frigidum cum calido e(t , euenit vtconceptas ex ijs ferner €aq; vie Him ex feipfis fccunda (iüt, Acveró quod ex ijs prodijt, infe&cundum ad perfectam fasuificstionem etuB O.»ninocóm vtrunq; aptam propenfumq; fic ad fterilitatem: (ant enim Ih efino,tam ea que diximusitum etiam, vcnifià primadentiam muratione (priufquam dentes pullinosiaciar, Plinius generare incipiat, innquam pi] generet, fed [Lerilis omnioo perdarer: tain exiguo continetur generandi vis corporis afini, facillime; labita W. ad ftecilicarem. Equus crlam fimili modo idoneus eítad ftecilitatem, tantoq; deeft vr fterilis fit; quantos vt quod d €x ipfis prodierit (emen frigidinsreddatur: quod tanc efücitur; cum a(ini excreménto ( femine) mifcetur :afinak]] quoq; parum dcelt quia fütgenerisinítu fterlle generet. Itàq; cam accefferit quod prerernatücam efl, fiante vis | «num parta batore legitimum poterat generare; iam qüod péregrinum ex ijsprodij: fterilius; nibil deerit vtite- &ile t, fed neceffarió fterliecrit, Euenitetiam vt corpore mulorum magna cfliciantar , quoniam menftruorum | decelTus (3oweesox, id efl excretio)ad corporisincreméntü vertatur. Cum; partas eorum annausfit, non tDodu fed quantü inutileeft.cüm excremento vefica abigitur:( Vpdefit, nemuli zenitalefceminard, vralia folipeda, fed ipfum excrementum olfaciant)celiquü in corporis excrementü & magnitudinem vertitur.Itaq; concipere quidé A poteft,quoni& & calidio:isnaturz quam feeminamas eft, & nihil corporis per coitum confertad gencrationems | quod sut£ facit giünus et(dequo paulóinferius dicetur.) Hecomnia Ariftoteles. Quadrupedibas rant viuiparis 2 menftrüaconünguot, nifi quid lafors pergenerationé fit;vr mnlaAriftot.Aceypti vt mulierem flerilem fignifiz d kenn mulam pingunt; hecenimideo eft lerilis, quia matricem habet obliqnaa, Orus. Ariftotelisde muloram 73 fterilitatefententiam ab Alexandro Aphrodifienfi non animadueríam mitor:is enim candem quam Ariftoteles B efellit opinionem profer Problematum faorumlibro primo, hisfere verbis Mule fteril:s videntur, quoniam | exahimalibus conftant [pecie diuerfis: miftio enim femioum , quz ram hab ta, quàm naturainter f? difcrepanr, 3 aliud quippiam pracer viresfaorumfunplicinm conficit,& naturam eorum penitus abolet: quemadmodum albi. - & nigri miftip, abolitisexrremis coloribusalium parit colorem fufcum nominatum, qui neater extremorum eft: 3 igitut habitus genitalis aboletur, & fpecierum habilitasomnis deftruitur,quz creattix certiindiuidi eft; Haecillé, - Mihiquidem hacratioerim contra Aciltotelem defendi poffe viderur : naar cxteta animalia, quz ex diuerfis.) fpecie parentibus nafcuntur, vt canesécane & lapoaut vulpe: & acclpitres cxaccipitribus fpecie diuerfis & gal« ling ac perdices, idco non fteriiia fortefaertotyquàd parenteseorum quamuisfpecie diuerfi, naturatamen non ü adeó differant quantum equus & afinus;,eorumq; femina:de quibus etiam Atittoreles ipfeteftatur,hoc frigidum, 4 $llud calidum effz. « Alemaon( vt refect Plutatchus de placitis philofophorum j.14-): mulos mares fterilese(le. | Ícribirs, propter cenuitsterm, hoc et Fripidirecem feminis. Faeminasveró. quód vceri earum occlufi liu; neq; de- - hi(cant(acetabalis (cilicet ende fanguis menftruus funditur in alijs animal b. nonapertis.) Empedocles vero(cu- 48 guftum, & obliquo fitu (zamsompidioos ) ventriadnarum, itavt femen non red in jci poffit ; & fi poffet;,nonta-. men contineatur. Haicaffzatitur Diocles, fepein diffe&ionibus talem fibi. vilam [cribens mulorum vtetnm,aé verifimile effe eandem fterilitatis caufaminmulieresqueq;cadere. Mulaquog; iam facta grauida eft, fed aon 3 quoad perficeretarq; ederet prolem, Arifloteles. Eralibi, Mulaaliquando gemellos peperit, quod offentiloco habendum eft. Mula fi gemellos peperit; oftentum dirum peftemq; denunciat; Alekandef ab Alcx Ein Au nalibus noftris peperiffe zpe, veram prodigijloco habitum, Plin: Cnm Darius Babylonem obfideter, Babylonij | nihili pendereobfidionem nam conícenfis peopugnaculistripudiare, probrag; ingerere Darioatq; exercimnis y quorüm quidam ita inquir: Quid iftic defidetis Periz , quin potiusabceditisuncespugaaturinos, cum pepe-— 2 obfidione confumpiis;&e. Zopyro Megabyzi filio hoc contigit porrenrum, vt quzdam mulacum eius , que frn- mearum fübue£tabanr, pareret:quo oftento commotuüsille cüm recordarecur eorum quz Babylonius ille dixe- rar, vt ipfetanti facinoris anthor fietet,ranquam ormuino fatalis,nafo & auricülis feipfum mutilans, Darium cen» fijijsinftituit de capiend Babylone: ipfe transfugam fe fimulans, & à Dario murilatum quód fuafifet ei à Baby- lóneranquam inexpugoabili recedere , cam poftaliquor prarclara eins aduerfus Perfss facinora , dux exercitus & murorum cuftos creatus effet, vrbem Dario prodidit, vt pluribusrecenfet Herodoutslibro 4; Ecrurfaslibrofe- — primo,Oum Xerxes, inquit aduerfus Gteciam proficilcens cum exercitu Hcllefpontum craiecifler,mula mulum | |] edidit, ancipitia genitalia habentemmaris & foemins , led maris fuperiora. Pariunt aliquando wn!z in terris | valde calidis, in quibus exterior calor frigiditatem afini emperatinteriorem, Alberrus: quam eius oplntonem ipfe non probo, nec quo nitamr authorem haber; nifi fotte Varronem, culus iam verba recitabo : quodfi iufta 65 Romzaliquories dicitur peperiffs mulam. Mago fane & Diónyfias fcribunt mulam & equam cum concepetint, .. ] duodecimo menle patere. Quare non, ic hicin Itala cam peperit mulafit portentum, adíentiri omuas tctras. ! | re, inuedtas in Táliam non poffe? HecVáatro,— Quidamnon d'flimulandi authores, vt M. Varro, & E Dionyfius ac Mago prod:dcrant, mularum fastus regionibus Afric adeo nonprodigiofos baberi,vt — | am fint nobis equazum; Columella: Interra Syria aper Phoenicem;. , : culas parete aiunt: fed genus diuecfam eft, quanquam fimile, vt in p. retali. Mele Democrito — — fed humana machinastionis adulterinim inuentum & fu: um effe videntur: nam ciim Medus quid. m s(inus vim cquzinfereus; fortuitó grauidama réddidillet , h . mincs peftea huius violentie ditcipul Gi; 7a oua mai E v nos * ^ "-incen. gnteenm & i: Cappadocia, b 1 l ve M- X iA icut & . * - T Li F - WO. — - £4 Ns E M "E í |! 28 d "o : m LOR ] : UA L H bó mM Mu PM Tee) ( p | DOORAAMGU LA LU - o0 M ' Án confüetudineri procréandi'adduxerunz, Aellanus, Apud Venetos Paphlagoniz vrbem mulócum genus pri- mum excogitatum & inuentum eff; Scholia in Flomeri Iiadis fecundum. E£ Eva, 39-eviipudvav yévoc c"yporee orav, ' "Homerus. Enete (»:x)vibs eft Paphlagonum ( inquit ScholisftesApollonij poéte.) Vocabantorautem Eneti -"populiante "Troianum bellutn Kavxovcc Genefeos36.legimüs,quód Ana focer Eu dam pafcir afinos patrisfpi 3n deferto, inüenerit yvy déminz, d cit mulos,vt pletiq; interpreranzur ( al;j veto aliter; vcin Afino ferip( in h.) Sunt quiarbitrentur opagros ab hoc prímuim admiffos cffe ad zfinas , vt vclociffimi ex hisafini nafcerentur, qui "vocancüriamim.Pleriqs putant quod equarum gregesabafinis in delertoipfe curauerit primasinfcendi vt ma- "lorum indenoüa contra natarsm anicalia nalcereatur, . | | TIE . . Afmiopetafine dübiogeruli miri&cayarando quoqj; fed wularum maxlaé progeneratione;Plinios. Ex eqita 0 &afino fic mulusrcontrz exequo & afina hitinus : vtri; enim bigeneriato; infititij, non luóptegenereab radici- bus, Varro & alij;vt plaribus dicaminferiüs.Exafino & cqua mulusgignirur menfe duodecimo;Plinius & Abfyr- ; tus. Siquem mulórü genus creare delectatequam magni corporis;lolidis offibus;& forma egregla'debeteligere: . dn quanon velocitatem,fed robaüresquirat. Aetasà quadrima víq; ad decennem huicadmrflarieiuftaconuenter, . Palladius. Ad ralespartosequasneq; quadrimis(trimis,Palladins,& Abfyrtos spud Conttantinam)minoresnc- que decennibus maiores legunr, Plinias, Ta educando genere màlarüm antiquiffimam eft diligenterexquitere, &tq; explorare parentem fatürz prolis faemiuam,& marem:quorum fi alter non eft fdoncus,labaceriam quod ex duobusfingitur.Equam conuenitinannosdecem,quoufq; ampliffime atq; pulcherrimeforme fit membris for "tibuspatientiflimam labotis eligere, vt difeordantém vtero (uo generisalteai ftirpem intit& facilereci piatac pere ferat,& ad foetum non folum corporis boris, (ed & ingenijconferat : nam cum difficulterinie&ta genitalibus loeis '&'animéntur femina, cuta etiam conceptradiutius in partum adolefcunr; vt que pera&to annomerfe cerdodecimo . vix eduntür,natisq; inheret plus focordiz patecnz, quàm vigoris materni, Veruntamen vteque di&os in vícs mi« | norecurareperiuntur;ita malor eft labor eligendi maris,quoniam fepe iudicium probantisfruftretur experimé- — xum, Colarmella. Creantur éx equa & afino.vel onagro & eQas Sed generofius null eft huiufmodi animal quàm | quod sfino creantenafcetur. Vtiles tamen admiffatij nafcentar ex onagro,& afina:qui poft in fobole fecuturaagi- ' litaté,fortitudinemq; reftituant; Palladius, Onagro & «fina genitus mulus ómnesantecellit;Plinius, Etalibi, Ge- | meranturexequa & onagris mau(uefactis mulz veloces in cacf, duritia eximia pedum: veri (trigofocérpore,in- 'domitoanimo,(ed generofo. Mula non folum(inquir Colamella)ex equa& afino,fed ex afina &'équo (hinsü alij vocant Jitemq; onagro & equagenératar; Neq; tame vllum eitin hoc pecore, sut animo;aut forma preflantius, . quàm quod (eminabitafinus : quanquam: poffit haicaliquatenus comparari, quod progenerat onager, nifi &in- jó domitum,& feruitio contumax fylucftti more; fteigofum:patris preferat habicum; tag; eiufmodi admiffarius ne- | potibas magis, quàm filijs vilior eft: nam vbiafina & onagro narusadaittitürequz. pergradusinfra&aferitate ) $n e S - [-. ] am —À €h M . ud a Eo r3 rs ]-*2 Cr e e ii m /$5 "tod c e [6 4] (o ien a ms 8: zi E e ES L- ass E. "t »- c 2] zm c D ci m [5 fz co c RN Gg "^ e — )- Em [1 [47] [63 M . ET f2 e e e -— CE [e] E ue hécmagislandandü fcribit,quo breuiores faeri nriambiplend óblong&uecinar&tü ftrangulais. Sit etlá pectore |. Taté coftato;coxendicib.maguis & equalibusnó fab Cris clabibusiui eues»yAsT G^ necin acut(t porrectis. Ma- p 06 | (0 De Quadrupedibus DEAN: - (Cui osintrinfecus nigrum fuerit, ) & lingua nigricans,is confimilis ( nigri )colorisfobolem haud dubiegeneras bic. Quiex candido colore in cinereum canefcunt(Ad/x20,225/) quos vocant morones(paecvaz,) ij ad admiffüram - noo accerfantar: fiquidem colores nulloin pretio habiti magna cx parte reddentur foboli, Hactenus Abfyrtus in| Hippiatricis capiter4. Ruellio feréinterpreteinos quidé nonnulla mutauimus Grecum codicem excufum fecuti. Alinosadmilfarios(inquicidé Abfyrr.)eligemus, qui cam equis educati (int. Nonnulli pulchre facientesagreftes afinos manfucfacinnt: eit exillis ppagatio prolis optima,quód liberé patti illi & non inclufi fuerint. Mitefcitfan& ' maximé hocanimal,admodumq; obfequitur fecundum omnia, nonaliter quàm manfuetiafini : nec vnquá ficuti animalia cetera, vbi femel cicuratü eft,efferatur.Iam veró feetus ab hocanimali editijipfi quàm fimillimi euadunt. | Porróad mulos procceaudos ad miffio fieri debet paucis diebusante fol(titium c(tíunm. Curandum eftautem vt. ^ a(iniinfcenfuri cleganti forma (int prediti:talis fiquidem & próles erit. Itaq; venuftatis quidam ftadiofi, afinü aut .1q equam autalteriusgeneris admiffarium,taliamiciunt ftragulo;quali factim voluntnafci coloretindtü, Abfyrtus: — Videin Equo.C. Multiadmiffarij inquit Columella)fpecietenos mirabiliffimam febolem forma, vel fexu pro-. generant, Nam fine parui corporis fceminas fiogant,fiue etiam fpeciofi plures mares quàm faeminas,reditum pà- tris familiz minuunt. Atquidam contempti abafpe&tu, pretiofiffimorum feminum feraces funt: nonnunquáali- quigenerolitatem fuam natis exhibenofed hebetes voluptate,ratiffimé folicitantur ad veneré:huiufcemodi mari jenlim magiftri íübadmouere debentgeneriseiufdem faeminam,quoniam fimilia fimilibus familiariora fecit na- | £ura.1ta enim efficitur, vt eius obiectu,cum mas etlam füperie&u eblanditus eft, velut incenfus & obczcatus cupi- ' dine, (übrra&ts quam petierat; fa(tidite imponatur equz.(Idem ex Columella Palladius repetit.) Eft & alterü ge- nusadmilfarij furentisin libidin&quod nifiaftain hibeaturjaffert gregi perniciem.Nam & fpe vinculisabru ptis grauidasinquietat,& cum admittitur cernicibus dor(isQ; feeminarum imprimit morfus:quod nefaciar, paulifper za ad molam vinctusamoris fzaitiálaboretemperat,& fic veneri modeflior admirtitur. Nec tamen aliter ad mitten- dus eft ctiam clementioris libidinis quoniam multum refert naturaliter fopitum pecudis ingenii modica exerci« ^ tatione concüti,atq; excitari; vegetioremq; fadtum marem fceminz iniung',vt tacita quadam vi femina ipfa prin- cipijs agilioríbus figurentur,Hec Columeila.Libycorum afini maximi non equas comatas fuperuepiunt/ed dune taxattopfas: necenim-bascum ornamento fuperbientes harum rerum peritiaiunr eiaímodi maritos pati; Aelia- nus. Igicar qualé defcripá afellum,cum eftà partuftatim genitus, oportet matri ftatim fubtrahi;& ignorantieque fubijci; ca oprimetenebris fallitur. Nam obícuro loco partuciusamoto, predi&tus quafiex ea netusaiitur, Cui deindecüm decem diebusinfüeuitequa,femper poftea deftinanti prebet vbera Sic nutritus admiffariusequas di- | ligere condi(cit. Interdum etiatn, quamuis materno lacte fit educatus; poteft à tenero conuerfatus equis familia. - riter earum coníuetudinem appetere, Columella. Pullum afininum à partu recencem fübijciunt eque.cuíuslIa&e 3 0 ampliores fiunt quod id lac quàm afinínum ac alia omnis dicunteffe melius. — Przterea educant cum paleis, feno ,ordeo, Vatro, Afioum ab equa , & equum ab afina arceri alunt , nifi ininfantia eiusgeneris quod ineantlacte haufto. Quapropter fabreptos pullosin tenebrisequarum vberi , a(inarümue equuleos admouent, Pliniüs. A(inos qui equas fuxerint, Ariftoteles hippothelas vocar. Equa cum exafino conceptum edidit, partum fequentianno vacua natritiid enim vtiliaseft, quàm quod quidam faciunt, vt & feetá nihilominus admiflo equo impleant, Columella. Matrifüppofiritia quoq; inferuiunt, quo equaad mínifterium la&is cibum pulloprebete poffit. Hicita educatus ab initio poteft admitti: neq; enim enm afpernantur ptopter confuetudinem equinam, Varro. Aonicula mulare&à matre repellitur,& amota montibusanut feris(afperis)locis paícitur, vt vngulas du- ret, fita; poftea longis itineribus habilis, Columella & Palladius. Afinarum pullos equabus fubrumare oportet: ficenim & la&e fruentur meliore, & equinogeneriaffüefcear,diligenta:: la&abuntur antem ad biennium, Ab- 40. fyrtas. Afinüm minorem fi admiferis, & ipfe citius fencfcit, & quz ex eo concipiuntur fiunt deteriora. Qui non habenteum afinum quem fuppolusrunt eque, & afinum admiflarinm habere volunt;de afinis quenq; ampliffi- mum & formoüfümum quera babére peflunt, eligunt: quiq; feminio natus fit bono Arcadico, vt antiqui dice- bant: vt nos experti fumus, Kestino, vbi tricenis ac quadragenis millibus H. S. admiffarij aliquot venierunt. Quosemimusitem vt equosftipulamurin emendo, ac facimusin accipiendo, vr ditum eftinequis. Fos (ad- miffarios) pafcimus precipue fone atq; ordeo, & id ante admiffuram larglus facimus; vt cibo fuffundamus vires ad facturam : eodem cempore quo equos adducentes,ljdemQ; vtineant (per) perorigas curamus, Varro. Afinum non oportet (iuquit Columella)minorem quàm trimum admitti. Arq;ipfum fi concedatur, vere fieri conueniet,. cum & defecto viridi pabulo, &largo ordeo firmandus, nonnunquam etíam faliuandus erit. Nec tamentenerg — . (serere, forteffis) faaminz committetur: nam nifi priusea marem cognouit, adfilientem admiffzrium calcibus jo protucbat, & iniuria depulfuu ctiam ceteris equis reddit inimicum. Id ne fiat, degener & vulgaris afellus admo- etat, qui folicitet obíequia foemina : neq; is tamen nire finitur. Sed, fiiam e(tequa veneris patiens, confeftim abaco viliore, pretiofo mariiungitur. Locus eftad hos vfus extru&tus ( machinam vocant ruftici ) qui duos pa- 'rieresadaerío cliuulo ingdificatos haber, & angufto interuallo ficinter fe diftantes, ne fosmina colluctari ,autad- miffarioafcendenu auerierefe poflit. Aditus eft ex vtraq; parte, fed ab inferiore clattis maunitus,ad quz capiftrata imo cliao conftituitur equa, vt & prona melius incuntis (emina recipiat , & fzcilem fui cergoris acenfum ab edi- . tiori parte mínori quadrupedi przbear, Hac Columella. Conceptum ex equo fccutisafini coitus ( quod & Ari- |. ftoteles fcribit) abortu perimit: nonitem exafino equi, Plin. Idem füperius ex Ari ftotelerexuli. La&are(equam) — | | mulum femeltce temporis fpatium referunc, mox fugi non pati: vi nang; humotem trahi, & cum dolore: equo autem plas temporis cribuunt, Ariftoteles. Cum peperit equa, mulum,aut malam nutricanteseducamus, Hi, 6o. fi in paluftribus locis, atq; vliginofis nati, habent vngulas molles. lidem fi exa&i funtaftiuo temporein montes, quod fit inagro Reatíno, duriffimis vngulisfiunt. In grege mulorum parando;fpe&andaztas,& forma. Alteram — | vt ve&turis füfferrelabores poffint, alterum vt oculosafpectu dele&are queant, — Hifze enim binis coniun&tis - omnia vehicula in vijs ducuntur, Hzc me Reatinoauthore probares mí Attice;nifi ta ipfe domiequarumgreges /— : haberes,ac malorum greges vendidiffes, Varro. MR | | NE Malus mas end: duntaxat generat, vtaiunt: formina improlis omnino cft, quia perduceread finem — ^ quod conceperit nequeat : fed masgenerareinterdum poteft ; quoniam & calidioris naturg quàm faemina mas - eft, & nibil corporis per coitam confert ad generationem :quod autem facit ; ginnus eft, quod mulus oblzfus & pumilus eft, vcin porcis metacherrum , Ariftoteles, — Ecalibi, Mulus fapernenire coireque incipit miffis l * T , i] . 1 dentibus primis: fed feptennisimplere potefi; etiam cum equaconiun&tus inum (9amav) proctcauit: poft deinde 70 — EP | | [ | Íupsruenire — ! 2 m. e ! b u L' - vw rt 4 De: Mul CD. o Loo 7207 "faserienire ion folet. Et rürfis hift. anim. 6. 24: Pcodeunt quos ginnos vocant ex equa; ctimin geréndo vtero terorautr, more pamilionum in ordine hominum, aut porcorum deptauatorum in genere füüm., quos poftha- | mos (eit oree ) uuncupaui: & quidem vt pumilio;ficginnus modum fao genitali excedit. In pluríum Grzco- "rumeft monumentis, cam equa muli coitu natum, quei vocanerinr hinum, id eft paruum mulum, Plinius, Hin- | E fub quo fenfa accipere debeamus Varro defignat:ait enim ex equis & mulis qui nafcantur hinnos ;Vocari, Nonius. Demulispomiljs Gue pumilis diftichon Martialís,Hísribidemulisnoneft métuendaruina,. "Altius in terra pene federe foles. Ferrarig in aula principis inter perégrinaanimalia afellos quoq; pumilosalianre. "'eliquotannosaudiui. Exequo&alinageniri quamutsà patre nó men traverint quod hinni vocantar, matri pet | omnia magis (imiles (ant, Co'umella. Hionus(inquit Varro)exequo & alina procréatus, minor eft quàm malus 9 corpore, plerung; rübicondior, auribus vt equi, iubam & caadam limilém alini habet: hos etiam vreqnulos edu- ! eant &alunr. Hocanimal,vt fapradix!, Albertus burdonem vocare vidétur: Ícribitenim , Vt mulus fic & butdo. /. fterilis elt: bicequam magisrefert('in quo contrarius eft Columelle verbis pauló ante recitatis) & vocem adit |! equi: illeafinum, Sed de hiano,ginno;ac fimilibus vocibus;& burdone etiam, aulta fcripfimus lupra ftatim poft D'Afinum: videetiam in primo capite przfearis hiftorig. Equo & aíina genites mares hinulos antiqui vocabant: | eontraq; mulos, quosafiai & équd generarenr, Plinius. Golamellz mylinomen commanius cfl, ad tria &nima-, 1 «lia: Mala, inquit, non folum ex equa &a(ina & rauro. quod Gracianopoli, vt audio, reperitur, & Gallica voce iu- " mat nominatur. Sed & Piiniusalibi mulam appellar, non hinulum; qug ex equo & afinagignatur,led cffrenis (in- ! quit) & tarditatisindomite. Preftat equam ab afino confcendi, quàm afínam ab equo, Abiyrers. "Ad metbos particulacesia equis, afinis,& mu'is, fanguinis detra&lone vtendumett, Hippoctatesin Geo» 9 ponicis libro r$. Medicina perfarraginem pro equis & mulis, ex Hippíatricis Graecis nobis recitata eftin equo c. -. Equi, mali, & ouesin Scythíafepe pec fümmum frigus moriuntur, Dionyfius Afer. In Scythia ingentem & diu- ; turnam vim hyemis eqai perferant, muli afiniq; neq; incipientem quidem ferunt: cumtamen alibiftantesin ge- * lido equi labefiant, afini veró ac muli durent, Herodotus. Cur muli & canes pefteGrecosapud Troia infeftante; "prioresperierint; vide in Cane. &lofrain Malox. c. Medicinas huius pecocis(inquit Colamella)pleranq; iam. inalijs generibus (bubus equis) edocui:propriatamen quzdam vida mvularum non omittam, quorum remes .. diafubieripfi. Febrienti mule cruda braffica datur. Sufpirlofz fanguis detrahicur ,& cum fextatio vini atq; olei . thutisfemancia, marrubij füccusinftar hemine miftus tafonditur. Suffrapinofz ordeaceafatina imponitur, mox — füppntatioferro recluí;linamentis curatur: vel gari optimi fexcavius cum libra olei per naremtipi(trám demitri- - tur. AdmifcetutQ; haic medicaminitrimm vel quatuoc ouorum albus liquor feparacis vitellis. Feminafecari, & O interdum inuri folent. Sangaisdemiífusin pedes, ita vcin equis emittitur: velfi eft herba,quam veretrum vocaut - 'fuftici, pro pabulo cedit. Eftiozw/eiuQ, cuiusfemen detritam, & cum vino datum pradi&o vitio medetur. Mas ». cles, & langor (übmouetur fzpius data potione, quz recipit. femunciam ttíti falfuris, óuumQ; crudum, & trit - mytrhz pondus denarij. Hzc tria vino admifcenrur, atq; itafaucibusinfanduntur. Sed & ruffi; (ad mulorum. | tüffim remedium defcribicar etiam in Fiippiátricls Gezcisca. 22. )-doloriq; ventris eadem ifta eque medentur. Ad maciem nulla restantám quautum Medica pote[t : ca herba viridis nectarde tamenarida Feenivicefaginat ijumehta:verum modicedanda,ae nimio fanguine fteangulecur pecus, La(fz,& eftuantl mule adepsin fauces de- "mittitur, merum; in os fuffunditur, Hzc Columella. Equus , mulus vel afínusfatigatus, quód in ipfoftatim iti-. netereficiatur, fi onere depofito in ftabulo vel víaloco commodo , proarbitrio fe volutare perwittatur, feripfi .- ia Equo s. ex Rufio. Ad leucomatain equis & mulis, Hippiatrica Graeca cap. rr. Ne mulorum ceruicés (ees orar [o iA di )rumpantur aut collidantur, medicamentum para ex adipis failla: dupondio cum aceti duobus fextarijse ' rhocad tertias deco&tamicolarumq; iine; Pelagoniusin Hippistr. 26. Ventcis&lateftinorum dolorinbubus (c ' datur vifa nantium(an(erum natantium, Vegetius 3.3.) & maxime anatis, quam fi confpexerit cui inteftinum do- let, celeritertormento liberatur. Eadem anasimaiore profetu mulos & equitum genusconfpe&tufuofanat,Co« -— Jamella. Dixerunt quidam mulos quofdam rabie corzeptos, momordifle dominos füos, qui indein maniam in« -- eiderint; Aulcenna. Muliacibritis vebemenrior ett quàm equi: de qua curaudálege Ab ytcum & Hierocleaia . Hippiatr. ca. 2. Mulus tantam fit uoc uaoeosic ('marm atontub erculum eftiuxtacóronam,id eft vagule exortum) -"afipusraró :equus non, fed podagricus,Ab/yctusin Hípplat. cap. 3. Ad ficofostumores& myrmeciasequorum " &mulorumin quauis corporis parte; maxime veto in cruribus & pedibüs, Ablyttus ibid. 82. Cetera exequemut '$nmalis, fieat ia bobus & equis, vtinipforum remedijstradidim us,Cola mella. Ahithalia que frequenter coéantg ro breuiorisfant vite: inde fi.vt muli equoscxuperent viuendi diuturnitate, Czlius. Malus quinquaginte annos oowiwit.Euftachlus. |. 00 000 - VAM n pe nt oleo E bla c ato cn d » Pad ws - Y CRVTT I * e £3 Lt , ! . E aulicis tr Ex ^ d ; ee EL EUN ET "- à [ut MITES EAT *- "Malus femper eftelcur, Ariftoteles: Equicum fufpicaritur vel metuunt aliquid , man£cftum eft, fic vcinfi- Wenscauere fibi queat:alininum verà pecus & bigeneram (vt. muli ) rerum conlpe&tu confferuabile mouitarisqs — verensindifcrimen adfert, Abfyrtus.... Mali ingeniüm multó illiberslius, iidusque benignam Büfmini videtar - quàinequi. Mulzcalcitratus inhibetur.vini crebriorepotu, Piinius. Ecruríus, Mulss on exlcitrarecam vl 6o num biberint, quidam fcripferunt. Vt fimige quadrapedesque affuctz vinum bibere vnguibus cateanr; acci- - dere quidam pürant ( inquit Calius Calcagninus lib.2. epiftolicarum. quzltionum? quoniam in vino ficvis "difeufforia ,'& ad emolliendum efficox. Hinc enenit vt qui plus nimio fe vi nó ingargirauecirit; refolutisners . wisin'n paralyfin facile delabantur. Sinr.igitur vngues vel neruorum claufukie, vc dixit Piiblüs:velcatocan- "ereta; & quali in callum obdürata ; vcalij patauéte : vino accedente ediiolliri refolaique fic vecifimile-Alijs humoris (anpguinis,qui plarimus vino fieri folet,exandatione callofiorem codtumacioremq: actetórridam illam Pale macetari videtur& emolleícere, vr aqua fruges & leguainaisced !» percoquüntür:acero plum- " buminceruffam refoluitur: & oaum itatenerefcit, vt velperannulam toto calicz e vegro pertranfeat. — Ex hóc »^ itemfacilecolligi poteft, car veteres exiftimauerint vibi potu effici, vt mul ésleierol effe definanr..— Mite- cente enim vngula, & pede quodammodo exarmato , feritas illatolliturexconditurque t'Brecfeitimfi quando 70 euenerit, vt calcibusimpetentesfolido illidanty plusque inde damni accipiatit quàm afferant ( quare confcia. MEUMSUMGEN S Us KR vor teur dil ftubecillis L^ (000 De Ouadrupedibus imbecillitatls fua fetoclre defiftunt, Hzc Calcagninus: Colümella in boum domitura ferocientium tanzoruci sdhuctergora mero refpergi iubet, quo familiares bubulco fiant. Scio mulorum gregem cam paíceretur, ecd; veniffeclupus, vltro mulos circunfluxiffe, & vngulis cedendo eum occidiffz, Varro. Mulusiumentum eft, Ariftoteles: animal vitibusin labores eximium; Plinius. Mulis fopetiori xtate vehi | cape tunt opulentiores :fed nunctamen etiam nonnifi importatis Germania noftra (vt& Anglia )vtitur,Came- ratius. Etruríus, Veteres Greciz & Italiz populinon equosad plauftra & vehicula, fed boues aut mulos ad iunxére: & viatoribus mulis magis quàm equis víi faére. Vterq; fexus mulus & mula ) & viam recté graditur; & terram commode profcindit: nifi pretium quadrapedis rationem ruftici oneret, aut campus graui glebarobora boum depofcar; Columella. Succo foliorum cucurbitz fi quis mülarum aut equorum pilos intinxerit zítate me- r d:a,non paruo rei miraculo mufcarum moleftía catent tita mihi hioc perfzpe vrile fuit; Catdanus, Annicula mula à matre amota,montibusaut feris locis pafcitur,vt vngulas duret/fit; poftea longis itineribus habilis:nam clitel« lisaptior mulus, mula veroagilior; Idem. Si muli vngula(finiftra, Belberusinlibro de fanfibus) domusfuffiatur, - fugantur mures; Rafis & albertus. | | | G. Paluerem;in quofe mula volutauerit, corporiinfpetfüm mitlgare ardores amoris quidam fcriplerunt, Pli. nius. Venenoinfe&usin neceffitate debet poniin ventre mulz vel cameli ftatim occifi : quoniam calor iftorum reoluit venenam,& roborat fpiritusac omnia membra,Ponzettus:meminit & Cardanus in opere de (ubtilitate, Mulorum pellisac fimilium cinislocisigne aduftis apponitur: Et vlcera calefacit; quum non funt apoftemata: ».e ytiliseltetiamatrritis iniuria calceorum pedibus; & coxis, itemq; fiftulis, Auicenna,vt quidam citant. Plura de. — pelle mulz; vide infrainter remedia ex tefticulis , & ex fordibus aurium inter excrementa. — Si quis de medulla mulz ad pondustrium aureorum fumpferit, ftupidus efficietur,Ralis'& Albertus. Auriculz muli(autium fordes potius, vtipfra dicetur) & burdonistefticuli fiferanturà muliere, non concipier, Aefculapius. De fotdibus au- rinm & oris puma, dicemusinter excrementa. Mulzcor ficcum & vino afperfum , datur bibere poft purgatio- , nem tricefimariam, vt ne concipiat mulier, Sextus: Aggregator non cor legit, fed iecur: Videin tefticulis. Mula qüoniam natura fterilis eft , curiofis & fuper(titiofishominibusoccsfionem dedit, vt diuer(a ex diaerfis eius par- tibus medicamenra tum intra corpus fumenda, tum applicanda foris, ad inducendam fterilitate impediendumq; conceptum excogitarent: De quorum nonnullisin Leporeetíam dixi, Eadem períuafione herbam quoq; he- mionon di&am, quód fterilisfi nec flores nec(emen gerens, inter atocia numerant. Muliiecur , vide in tefticu- T lisinfra, & in vnguiis. Populialbz cortex cum mulirenibas potus, fterilitatem facere creditur, Diofcorides,vtin Leporeinter remedia excoagulo eius recitaui. Scolopendria (afplenos Diofcoridis, hemionos Theophrafti)ve - quidam tradiderunt, adalligata mulieri, vel (ola, vel cum fplene mulzid Qq; in die quino&em illunem habeéat,ne- - concipiar efficit, Serapio & Auicena,vt Aggregitorclrar, —— Y 5 gir deae | Siduotefticuli muli (duo te(ticuli gatti conftricti in parte corij mul';Rafis) in pelle eiufdem corij conftrin- gsntur, & fuper mulierem fufpendaptur.non concipiet quandiu ei adalligati fuerint, Albertus. Muftelztefticu- in* fipifter inpelle mulzligatus, & potus; atocioneft. - Vcltefticulos eius abfcinde decrefcente Luna, & viuam «mite, & damulieriin corio mulz, Kiranides, Dutdonis tefticulum fupra fterilem arboremcombuftum & ex- tin&am delotio fpadonis, il/lgato pelli mula, & poft menftrua brachio fufpendas, conceptum im pedies,Sextus; Sed alter banclocam citat Aggregator, his veibis : Tamarifci ( quz arbor fterilis eft ) carbones extin&iin vrina 40 eam elis in pellicula mulz brachio alligentut mulieris ne concipiat. Sed priorile&ioniaftipulantur barbariquid& recentiores, Acfculapij (hunc enim feré pro Séxto citant) verba hecadferentes; Auriculz mule & burdoniste- feculifigefteneucà muliere, nonconcipiet. Tefticnlus mali combuttus brachio mulieris proatocio alligetur : Quód (i virgo exco biberit poft primam purgationem, nunquam concipiet: Veliecur eius fimiliter eum vino bibcriGSextusapud Aggregatorem. | Matrixmula fidecoquatur cum carne afinina aut alia, &inde comederit multerigaorans, non concipiet vnquam, Rafis. Si dentur occulté mulieriedendze carnesquibus cum coctum - faeritaliquid'de matrice mulz, vel deipía matrice co&ta, non concipiér, Kiranides: Lampyris vermieulüsin ma- trice mulzalligatus malieri,fterilitatem facit, Idem. Vngularum muli vel molecinis ex oleo myrtino alopecias replet; Plinius. Vngalarum muli vel mule exuftarum cinis & oleum myrtinum , cumaceto &cum piceliquida mixta & impofita, etiam flaentes capillos continent, Marcellus. Sextus pro vngulis muliad idem remedium bur- jo dons iecur poait, his verbis; Burdonisiecurcombuftum cum oleo myrtino mixtum, & illinitum capiti, capil- losfl ientescontinet & facit crefcere. Mule vngularum cinis medetur ceteris verendorum vitijs, ( preterfor- micationes & verrucas, arietis pulmonisinaffati (anie cutandas )Plinius. Vngulz mulinz exuftz cinis falubriter infpergitur vitijs veretrorum, Matcellus, Vnguis mulzgeftatusà muliere prohibet coaceptum, Rafis, ^" Demulxauricula fordesallizatz in pellicula ceruina, & brachio füfpenfa poft purgationem mulieris, effi- eit vt non concipiat. Quedam lanaalbailligant: quzdam ex aqua bibunt, Sextus. Stcorio mulz fordes aurium (cerumen vecant barbari) incluferis, & appenderis mulieri (vel occulté dederis, Kiranides:in cibo nimirum vel. potu) nunquam concipiet, Rafis. Caftoreum cum fordibus aurium mula fterilitatem facit, Kiranides, Pzo- niz femine aperto (forte, operto) cum fordibusaurium mula circomligetur neconciplat mulier, Idem. Stercus 6o aénlinum cum osymellelienofis potui datum; dolores efficacitertollit, Marcellus. Simulieri fluxusoboriatur (ex viero;) ftercus muli combuftum, tufümq; ac cribratum, vino dilutum bibat, Hippocrates lib. 2, denat. mu- lisbri. Clauos pedumfíana vrina muli mulzuecum luto fuoillita; Plinius. Mulier fi bibataffam factidam magni- rndinef:beinfufam in vrina mulz, non concipiet, Rafis. Medicamentum ex vrína muli podagticis vtile, defcri- bitur apad Aeginetam I bro 7. his verbis: Vring muli fextatij quatuor, argenti puma librz duz;elei veteris my- Ítiom,tritadiuomhiavtftrigmenti fpiffitudo fiat, incoquito donec digitesooninquinent, Vide& apud Myre- píüm inter vngaentan., 26, Simulier fadoré mule exceptum lanaxylina pro peffo labdar;plané ftetilefcer, Rafis. L:chenem mulz potumin oxymelite cyathistribus, comitialibus morbis vrilem tradunt, Plinius, Mali impeti- g:nesin vtro; crure faper genua nafcuntur, & veluti cutis aride modo inherent: hasincende,& flanguriofum diuaucatum defuper pone, ita vt fuffumigationem illam expanfis veftibus tegat , ne qua odoraut fum : anc 7o | - | efhicaciffimà k Up : a.a Emu suem ocn | ( : nO ^ e : - E vs o0 3De Mu GEH o hioc — Z9 à efficaciffimé incommodi eius vitio carebit, Marcellus, Ad fufpitiofos remedium falutare:Sputham de ore mul cellige,& in calicem mitte; atq; ex aqua calida fiue viro feu fceminz qua hancmolefliam patitur,continuo da bi- ^ bendam,homo latim fanabitur,fed mula morietur, Marcellus. Epilepticuscócidetfipilosafini &cmulz in fuf* — fitumofferas, T rallianus. | Ta Ie E UNE 3a: Jw In parte quam mula momordit (inquit Ponzettus) nafcunturafiquando puftulz plenz humore rubente vel - pallido. Hunc morfum aliqui venenatum effe putarunt: & fane [equuntureum accidentia Íapenoxiayeaq; dete- riora ex morfu feeminz, quz faliuam habet obnoxia putredini quaampliusctiam per iramanitalis inflamma- ta,non mirum fi hominis morfi humores & fanguisalterentur. Mulus vero et(i maioriimpetu mordere poffit, . minore tamen periculo morfuminfligit,quod non&qe putrediniaptum in fe humorem hábeat. Acciditautem 9 aliquando vtimorfi vriaaretineatur,cum aquofushumor videlicetomnisferein fudoremagitur. Aliquando&z vifcerum contortio ( Ponzetti funt verba) fequitur. Curandi funtfimiliter vtà cato morfi, & vIcusdeco&o ne | petacircunquaq; fouendum.. | . ^ & Videoauthorcsquoídam mulam provtroq;fezu mularij& fimiliter mulum aliquando vfurpare: vt fi dicas mulum exafino & equa procreati, vel mulam fimiliter. Pliniusin rémedijs aliquoties diftingüit, vt cum fcribit, . vngularum muli vel mula cineré ex oleo myrtinoalopecias replerc. Mula datiuum & ablatinüm pluralesinabus | fadit,vtequaetiam &afinafecundamaliquos. —— id E Xu. ! HyiovO- Gracisgeneriscommünisef. AjulovG- pro :uiov9- Acolicur eft, Etymologusin Gvjzwo. "Tea 9 uà», ceruices mularum , Pelagoniusin Hippiatricis cap.26.. 0405, mulus mas; vndc plurale 2c, Helychiüs. Suidas mulum fimpliciter interpretatur. O'24/63 xebas(9- (quod nomen n üfquam reperio, videturautem dia- lecto vellingua aliqua mulum fignificare) 2? ypíex»: mulusficdi&tus, quod &dsc, id eft in montibuslaborare magis poffit quàm cetera iumenta, ( vt dicetur etiam in Patrocli fepultura, Euflathiusin Iliad.a.) Varinus.Poc- t2 propter carmen ypfilon adijciunt, Oz. - Hefychius mulumfic di&um putat ea ipse; dppatTiKoy Tie deron. d eret doeoy qi (90r len d'yeyov. nam &c oua vria Graci dicunt, quz Latinifubuentanea. j 049g I? spud: yavlu) Ey en 1d. . ef velabeoquodgenituram aqueam & feri inflar dilutam habeat, quare etiam in coitunon concipit neq; parit, . Etymologus. Oua genetationiinepta £e dici legimus,quaftflatuofa: nam vron dicüt ventum »quoargumen- toetiamnum ab Homero;mulosdici pio coniectant peritij& recenfet Euftathius 2/4 c dsvov.id eft ob initam, . &ongignendi proprictatem,quod eorum feméer fit Zvegasiovid eft fpiritofum, & proinde fcecunditatis nefcturi, 0: Calius.| Ovpyav uA wryv oce artvov euge, Oppianus. Eandem vocé Homerus procuftodibus pofuit, Iliad.ro. H'éaw Sgniov dio aX oy mw emupov. O'rese nuiowG, Hefychius & Varinus. Opiosnuiowg- lidem. Aftraben eífeafi- , num interpretantur nonnulliaut mulam. Quidam hypozygion omne, id eft iumeütum quo fubuectentur ho- . mines. Dicitur & aftrabein ephippijslignum,quod manu cótinent fedentes.Sunt qui doflüarium mulum aflra- ' bennuncupent, (aftrabelaten veró aurigam: )aut ipfum notophorum, id eftdorfo ferens ac gerulum iumentiü, | Caliusex Suida & Hefychio; tametfiillorum nomina more fuo diffimulet. Xowemrysvrw viv) Hefychio, 8 | enum Suidz, hoc e iumenta doffuaria,vocestarz funtapud Gracos, ego quidem alibi nufquam legere me- mini; fic autem yocantur , quod corpore fuo vehant impo(itum dorfoipforum onus; non vehiculo. Apex, | On P arruv (99 Ebro, id eftin ephippijs, Suidas: quanquam codéx impreflus habet og *& à izrzyov ) EuAov, à | &egrrüaw ol xa eo uvoieiDeruu) C Oan divaGarmua jvav, hoc eft, li gnum quod equis imponitur, quod infidentesap- prehenduntjidem etiam afinisadmiffarijsimponitur, ( vaa; tz equus adniiffarius, ) FIefychius. O' 4]: puit Xaro ru ste vov Te Qiaov 2, vl) oispalGluo 2t sae O0rV7P ptor elo vla S etu Xin tex;eruj; Suidas exauthore ) ; [ innominato:in quibus verbis zzoXC'r» clitellas re verteris,videin AlinoHie: . » rj - Demofthenesin orationecótra Midiam ;pacl» afinum aut mulum vocat, Suidas. Videri autein poteít aftra- bedi&umiumentumà robore corporis,;eicenim exponuht robuftum firmum;immobile,vt zz5a 5j leva: & dpa Qssdurum vtrunqueab alpha priuatiuo fit, & verbo spiqu i azgerov, cóubvsois dir Qaae Qieyvoly. OQ, fli Qu Vaca spxGitemo 7) $ alepalGnAodrs pipes cispaiG áo em Flea elpicev 6p Ecgraa,Pollux. Budzusin cómentarijs linguz Grz- czaftraben vertit clitellas. Euffathius,inquitrbhar & oye ovinterpretatur, hoc eft & clitellas & fellam eque- flrem,vnde zc» nA&mi;agafo & mulio. Alciph.in Epift. EJ 3 zewuéva a€3; du; 0n 3 epu Qioss vbi aigna xvni Z varepigsiiuitvs diétum eft icd; Cepeaccipitur. Demofth.quodam loco; Ez éspx605 àravuÁio G» i EuCalas. In- terptes xa92Jpac ab» effe dicit, ag vi ud spo Geidg A ey dev ubi snéQew.. Eftautem fella przalta , ita vt lumbos tegat; Hxc Budzus. Eft & vehiculi genusaftrabe, (quo vtebanturin certaminibus) ab Oxylo Aetolo inuentá, 'vtharma, id eft quadrigeab Brichthonio Athenien(i, fynoris (id eft bigz equorum) à Caítore,celes à Bellero- phonte,Scholiaftesin PychiaPindari:ynde colligo peraftraben eumapenen;azlulw; accipere,hoc eft.bigas mu- isiunctasiquoniam Paufanias & alij in horum certaminum enumeratione cum cetera eifdem nominibus appel lent; proaftrabetantum apenen habent. KavaPesceiepoien i opui eypuotrrte Foto. Q' (80^) av iue dU och roto Bévoiy Tr uw eic 2 B E Advitc olomioaws vios ?) Uo et eie Er Qo 3 rav Varinus, Sed deapéue plura dicamin e, Moyospaua [ic i xc (malim 2x6 paroxytonum,vt Hefychius habet) «pov»; Varinus. | Qm Oy Ó- A'késencs eel a Eie pu od velovos aote lud ) Keg Qu XixeMas, Hefychius, Xi-,8AaC:,o 3 piov O- Idem & Varinus. XubpuiovO-,216O-, lidem. e MIU y f - Mulzquidem fiueferaciz, apud Hippiatros recentiorcs,vt Rufium, dicitur vitium quoddáin pedibusequo- rum:qui cum fordidi humectid; non curantur;frigoreaccedente;intumefeunt,&c; Videin Equo C.de vitijs pe- dum. Ceterum vt povospa es de mulo opinor clitellario diciturific & u2v6 9209 2v de clitellario á(ino apud Va« rinum. Ila7e29ev qvgdiuotdons 6n TTOCTEDUV EÍGTV Bye sU iovois Varinus EM AECAR EG — Hpatverov (60) »,apud Varinumipacvixovapud Pollucem,iugum vel bige mulotum; Oricaiuga (4e/xa Cyn eligenca;vtroq; enim modo fcribiturapud Suidam & Varinum,) cura legimusapud Aefchiner é»rà $64 awe messem, de mulis diciinterpretantur;quos appellari £z;auctor cum Ariftopháne Homerus eft, Czliüs; Ov xà: Simro1e o Quae, oU8 E xovre (bore o ps Ure oU qx (605 B Cami oa Be A9 V aU Der aimoTE 7r gogo Toi6 &)ypols Qxmnpuaar, I(2us; i iz (apud Varin.paroxytonum eft) &£0y9- spuiovav, Hefychius. Diffimilis patri , matridiuerfafigura, Confufigeneris, generi non aptà propago, Exalijsnafcor ; ieé quif: uam mafciturex me, Aenigmade muloin Rhetericis CamerariJ. n 5 1 | Ooo Epithctà MEO ac De Quadrüpedibus. | 3 —Epithetz Malus clitellarius , clitellis aptus, apud T'extorem. Mala , Jutulenta.biformis, Hifpana ;fhrigofa; — apud eundem EZ Everav, ógeviipaivov yr dyypoveeaty ('avyeAam «20 dlyrdaaoisom.). Homerus liad. &. Citat hane — verfum Stephanüsin Enetorum mentione. (Everdi meActovt 5 Soryevac 8 ipuovaiv, Eiefychius & Varinus) H'piovos «eomumbse Suidas,ex Homerilrefione. Ker reoovusy ec VG 01 (d qpiowQ- 919r ac, Euftathius.. ZeüEew Ó npievsc eam depuyus ab vri psyse T. trahentes currum & fünemsquz &trrewnominant. Hom.lliad.o. T&A«5si, Hefiodo & Homero. OVpjav v&Aocpryby Ey em mov éAxvefie or O ppianus. — "E e^ [NEP | Muli Mariani dicuntur furculz quibus[religatas farcinas viatores geftant, (eimvaef.) à Marioinuentoredicte, quá de re Frontini verba pofuiin'Aüno n.e:S Grarcasnomenclaturasadicci. Muli Mariani dici folent à C.Marij. inflituto; cuiüs militesin furcainterpofita tabella varicofius oncra fua pertare adíueucrant, Feftus : Erafmus fic legit; Muli Mariani di&i funtvaricoft milites,quiin furca fua onera portare confueuerunt. Etalibi, Acrumnu- 19 las Plautüsrefert furcillas;quibusreligatas farcinas viatores gerebant; quarum vfum quia C. Marius retulitmult Mariani poftea appellabantur:Itag; erumnzlabores onerofos fignificantiiueà Greco fermone deducuntur.nà edge Graecéstollere Latinédicitur. Nouogenere pronerbij in víu venit, vt qui tam ad imperandü quàm parcn- dum iuxtà paratusforet, quid; non fegniter mandata exequitur, mulus Marianus diceretur: nanq; Marius quz- cudq; militibus mandatiit onera; ipfeinterinfintosobiuitimprimis: quamuis fnrculas, quibus farcinas viatores gerunt, quas'Marius primus cómmentus fait; mulosMarianosaliqui dictos velint, Alexanderab Alex. Plutar- chüs in vità Marij originemadagi bifariam refert; Cum Mariusimperator milites curfu varijsQsaclong sitine- ribus geftandisi; oncribus exerceret, atq; illi iam adfuüeti non grauatim tacitids ca ferrent, caftrenfiioco spovos. Maeacwoiid eftmuli Mariani dicti füht.Hinctranflatum eftin quofuis qui facile parerentimperatis. Suht qui di- . terfani adagij originem zcferant:Quuim enim Scipio Numantiam.obfidens.flatuiffetinfpicerenon arma modo 26 inilitum; verum etiamequos,mulos,& curris.Marium produxiffe equum pulcherriméab ipfo nutritum,prate- teà mutum habitudine corporis, manfuetudineacroborelongé caterisantecellentem. Itaq; quam imperator, |. Marij iumentisdele&taretur; ac fübinde hórum faceret mentionem; tandem fa&um eft; vtiocofalaude; quiin — officio fe praftarct affiduum; patientem ac induftrium; mulüs Marianus diceretur... Hominem fparium & non. legitimo matrimonio natam-tali vulgo mulum nominant, Alunnus. Seneca inludicrelibelloin Claudiü Cz- fatem,mulos('ego non mulos;fed muliones reperio, vtin e.dicam) perpetuarios nominat. Fefliutus erit;inquit. : Etafmus, fidétorqueaturin hominemimmenfG ftudio, aut perpetuis negotijs Vehementer diftri&um. Muli- .— nus. piove; vt vngula mulinaapud Marcellum Empiricum.; Eque apud Columellam tripartito diuiduntur: eft enim (inquit) generefa materies,qua circo facrisd; certaminibus equos przbet:eft mularis,quz pretiofoetu$ — füicom paratur generofo:eft & vulgatis , que mediocres foeminas maresq;progenerat. Materiem mularem vo- 5 catipfam équam matrem fine matricem,ex qua muli generantur.Strabo lib:s. de Venetis fcribens, paoviaas P q5c vocátequasillas ex quibüs afiniadmiffarij mulos procreant; quafi dicas mulares equas. Mulio, qui mulo, d agit:videinfraiti e." Mulomedicina;ars eft veterinaria,qua non mulistantum fed alijs quoq; iumentis medetur, vtequis,vnde Graci hippiatricam vocát,hurusartis profefforesmulomedici,yeterinarij ,&hi ppiatri nominan- tur, vulgo marefchalci apud recentiorcsiltalicé vulgo menefchalci & manifthalci, vt dixi pluribus.in Equo c. &. &.c. Mulomedici nomen apad Firrnicum legitur. Equitíarij qui equitijs prafunzvel curant, quibus affinesyel. mulomedici habentur, Calius. ree hotre Prey va. e joz 1i ruri Eu | - Pretógenes Rhodius pinxit Athenis nobilem Paralum & Hemiorida, quamquidam Nauficam vocant; Pli- | | nius 25.10. Paufanias hoc penus operis monfttaritradit Olympia ; zwofevec 07r npaovav, 3 2 Dd qui dviazs Tio) 3 " Sane sx vua: 1 xe Qood Nawcydb?) vowltees atu) A Auiwuss (€? Qepotzr ova x dva ver eae Od Ciro i uve: inde er- 40 tum vtvirginesin iumentisfiue mulis fedentes;hemionidas vocarét artifices, Hermolaus. Atqui Nauficaa apud. Homerum Odyffez ; non miulis,fedapenz vehiculo quodà binis mulis Grahiturdaüdut.. cus prise p ' Hyacuokhherba quzdam; Hefychius & Varinus.. Afplenon fiuefcolopendrion herbam, alionomine hemio- — nion vocari;apud Pliniü legitur, & inter Diofcoridisnomenclaturas. I heophrofti fanéhemionos,nóalia quàm : afplenos Diofcoridiseft: diuerfa vero ab hemioniti Diofcoridis; quam Pliniusetiam teucrion (diuerfuma Dio-, . fcoridis teucrio) & hemionion appellauit. De vtraquecopiofédixiin Bouecap 3. vbide morbis boum traCtauis Vtriq; nomen fa&um videtur à mulis propterflerilitatem: cum fimilitercaule,flore & feminecareant: & afple-, nos infuper fterilitátem mulieribus facerecii muliliencadalligata àDiofcoridefcribatur: videin Lepore cap.7s.— vbi deatocijs egi/T heophraftus tamen o 19. hemionon lic vocari fcribit,quód moli libenter ea vefcantur. No- dia herba coriariorum officinis nota,£a mularisdicitur;alijsd; nominibus;nomas curát.efficaciffimamd; aduer- ge füsfcorpioneselfe potaniin vino aut pofca reperio; Plinius:Nec alibi vfquam velipfe velaliusquifquam hocno- .— mine vlliusherbz meminit:ego tametfi nihil habeo certi, coniecturam tamen meám non. celabofludiofos. Nos | diaigitur mihi videtur que centinodia hodie imultisvocatur,Grecispolygorion:cum & nomen ànodis quibus | refertá eftimpofitum,& remedia conneniantinam polygonen; Diofcoridetcíle;ad vlcera maligna facit;nemps genitalium;& herpetesac eryfipclata,vt nodiaad nomas,td eft vlcera depafcentia. Bibitur etiá polygonon adves | fienatorum morfus cum vino, Diofcoridi& Plinio proferpinaca(quam polygono eandécileeruditi cofcntiunt, 2 eximij aduerfus fcorpioncs remedij eft. Nec refert quód Plinius eodécapite proferpinacam & polygonum quafi — diuerfas herbas demonftrat, & nodiá quoq; priuatim cómemorat: multa enim huiufmodi apud Fliniü, qux no- | 7 minibustantum differüt,ceu re ipfadiuerfarecenfentur. Caterum curnodia raularis cognominetur, non facile 3 dixcrim,nifi eius paftu fort? muli dele&antur. Coriarijs quid£in vfu fuiffe etiam polygonon potcft propter vim aftringendi coria,vt & rhüs byrfodepficos; & noftris cortexabietisaut picez;alibié quercu, vau dio. Omphaci- ^ tis galla.cft canum illud équoglansquerna enafcitur,quo coriarij vtütur, A cginctalib.3.cap.de dyfenteria. Manz" dragoram magi hemionon cognominarunt,vt in nomenclaturiseius apud Diofcoridem reperitur. |. H'picvioy,auis queda, Hefychius & Varin. Mulioneséculicü generenen ampliusquàm vno dieviuunt. Plin. b. Quidadrem pertinent mulz faginatz vniusomnes coloris? Seneca epiftola 88: AcQie iuba equorü & mar) lorum.Namq; hic mundz nitet vngula mulz,IuuenalisSatyra7. Vngulastantum mu larum repertas, neq; al:& vllam materiam qua nó perrodereturà veneno flygisaquz; cum id dandum Alexandro Magno Antipater mite teret, memoria dignum eft, magna Ariftotelis infamia excogitatum, Plinius. Idem legimusapud Atrianum lib 8. "Alijnon muli fedalinijalij equi vngulam fuiffe Ícribunt; qua Stygisaquaad occidendum Alexandrum allato [NL VideinAfnor.&inEquomb. —. —. | PRA wahr d ss FL1H d ** c, Odoraddit : (De Mulo.. Hc. d.e. Eb. IL : ZI n €. Odorandi fenfu mulos przcellere aiuntátq; eius beneficio dereli&tosalicubi vel odore folo redireinfemi- - tamthinc etiam ficri vt facilius tabidam vim a£rís concipiant & pefteinficiantur: vtcanes quoq; eode fenfu pra- | "flantes:quamobrem Homerus hzcanimalia primum peftem fcnfiffe ingruentem in IHiade fcribit, Cxlius. Scho- - Jiaftes Homeri canesquidem primum perijffe fcribit , quód cápitibus fubinde ad terram inclinatis odorem tra- hant& inueftigent.halitumauté corruptum;qui peflis caufa itex terraoriri. Mulos vero,quód ex diuerfis Ípe- - €ie parentibus prognati fint:bigenera enim omnia faciliusinterire. Quz ratio mihi nonadmodii probatur:nam 'viuaciífimos iumentorum effe mulos reperio. | S | [^ SbpUaty toos V Tara il paóva, Ala AUR Tip toy qn iy e/o Quorum entluon, Varinus.. Miffa paftu m mula,Horatius "r.Serm. Hjucoveip[noortos 9 nuts Suidas, Varinus, TlA/oyecduy efteradario & leniori inceffu progredi;non curfu. Li J Homerus aAlosecowu aiisosi de mulis dixit; Varinus. A/3 eU uAv TÉGY toV, £U ^) ayN loy 0 VO 250sosi, O dyfTee 3.Scholia fim- '. pliciter exponunt diéGoov: Varinus verotum ad curfum aptas,tum ad gradarium inceffa mi Mages Y GAolaws xot Lvesgi (150 rx O-) 8 luiauadvonvs Ai 9 duomvrawiuovmo j Qpoy 9 éd rx, 5 eulw ,in vehiculo fcilicet, quod azul ., vocat, Homerus de Nauficaa.. Et mox; Kou 7x2 (o (mulas) eeu aurou tl devo ."Tooovyeev einypuusi pae uriioeoo, - Achillesiliados 9.certaminis przmia equitibus proponit;primo egregiam mulierem & ingentem tripodem au- L ritum,;fecundo /zzrov E£erc y wirwyBaEQO- qulovoyxvéscaw. MEL 4 ——— In Africa mulos vel czfos,vel fiti animo deficiétes, Archelausait;plerofq; mortuos humi iacere proie&os, fx- E. TE D 2s Or da : | | ped; magnam ferpentium vim influere ad corum cadauera depafcen da, Aelianus. TA - d. Mulusquidam (inquit Plutarchusin libro Vtra animantium;&c.) eorum denumero, quibus aduehendi ^ ' falisnegotium dabatur;traijciensflumen lapfus eftnó fponte: fale vero liquefacto exhauftoq; furgens expeditior 5 lam;fenfit notauitq; caufam: pofteaquotiesflumen tranfiret,exinduftria fübmi(it merfi td; vafa,defidensleniter | " ac vtrung;inlatus quantum id fieti poffet nutans. Haxcvbi Thalesaccepit;pro fale,lana f pongijsq; compleri va- : fa.clitellasimponi & agi mulum rurfusiuffit: ille cum de more fe mergens,onusaqua fübeunte vehementer gra- - uaffet; parum commodum fibi huncdolum ratus, ita deinceps caute fcienterd; traijcere folitus cft, vtnecinuito 1 quidem contingerent onusaquz. Eandem hifloriam Aelianusrecenfet. Ad octogefimum annum vixit mulus uidam Athenis,qui cum templum (Mineruzà Periclein Acropoli )xdificaretur;quamuis dimiffus iam mune- !reper fen ectam,commeans tamen ac obiensiumentaexhortabaturad opus:quamobrem decreto ànemineeum ' erceri àáfrumentorum acerutsfancitum eft; Ariftoteles. Mulum 8o.anpis vixiffe, Athenienfium monumétis ap- paret:eoó gauifi cum templumin arce facerent, quod derelictus fene&a; cadétiaiumenta comitatu nifud; exhor- | tarctur, decretum fecere, quo caueretur ne frumentarij negociatoresab incerniculis (3or0 ? 4Alav , Ariftoteles: ) frumentum enim in cribrisaceruisQ; vendendi gratia proponitur, Hermolaus) eum arcerent,Plinius. Eandem 'ab Ariftotele mutuati hiftoriam Aelianus quoq; & Pluzarchusin libro Vtraanimalium;&c. recitant. Vi&us huic - 3nuloin Prytaneo püblicus,tanquam athletz iam etate confe&o conftitutus eft, Aelianus. Ceterum vbi Gaza ex Ariftetelevertit,commeansac obiens, Grecélegituryeuvawnesto C muegiawóoo.d4-,quorum verborum vis ele- | gantius exprimi (à Pltàto ) hon poterat quàm dicendo; nifu. I heodorus Ariftotelisin terpreshoc affequi nó po- | tuit. Videin Equo n.e. vbi de partibus currus.Plutarchus fic ex preffit; Mulusifte veculus xovreo y dul» ers Kepotqad- gv C voit aioeysa C6oyent cv Alles CrawraiS duel cuvawespe Qe ( vide nelegendum fit vuU See) n) TUTO ETE OA Rey oio | &yxeA boule" C aoo. oos | € Mulie;mulorum du&or, (vtequifo equorum;) qui mulos clitellarios,velad vehieulü iunctos ducit. Mu - liusapud Calepinum legitur pro mulione,ex Horatij lib.2.8erm. Audit,cum magno blateras clamore;furisque, »Mulius. Miluiushiclepit Acron; qui parafitusfuit. Mulionem euitantem fuperipfum corpuscarpentum agere ' precepit; Plinius de virisill.7^ Coccomulio fulget Incitatus, Martialis 10.76. A pudSuetonium Incitatus equi " nomeneít. Necpisrirotacaffamulionis, Martialislib.og. Nam mihi commota iamdudiü mulio yirga Innuit; | TuuenalisSat.s. Voces Amphionem tragcedum:iubeas Amphionisagere partesinfantioré quàm meus eftmu-- ' lio, Varroin Afinoadlyram apud Nonium. Quartarios (inquit Feftus) appellabantantiqui muliones merce- y marios,quodquartam partem quzftus capiebant. Lucilius, Porró homines nequam malus vt quartarius cippos | ' Colligere omnes: Crinitus1r.10.non cippos legit;fed apros: carminis quidé antiqua ratio ytrüng;admittit. Tu ''qui pluralocacalcafti quàm vllasmulio perpetuarius; Seneca inludo demorte Claudij Caefaris. Rhenanus in - Scholijsfufpicatur perpetuarium dici, vel vupormxo: ad quartarium: velillum quiin folidüaut femper fit ve∨ aut (quod magis arridet, inquit )qui perpetua necinterrüpta vectatione fuos vectores aliquó perducat. Ad ye- 0 hicula mulisví funtantiqui,non equis:vnde muliones vehicularij;quid; mulis quzftam faciebant, Hec Rhena- ' mus, Perpetuarius conductor vel colonus;qui perpetuó rem conduxit, Budaus. Mulionius,ad mulionem perti- - nens. Mulioniam penulamarripuit, Cicero proScflio.| Mulotribe Plauto qui mulasfricant Hermolaus. Graci - mulionem;vtfüpra in a.dixt, zxpz Cu erii vocant: mulotribam veró vel curatorem muloru m;deenapsoy, vnde ver- "bum ápsoxojae v Pollux. Apud Hefychium & Varinum ápeioxo|u O- legitur,cum e. diphthengo, à sweuucvse «eur ré. O'psone puoi) vd Ureyelao A youyow «oXov. izewmzuy id eft, Mulotribe Athenisin Colono hippioverfantur, Au- : "thurargumentiin Sophoclis Oedipumin Colono. Ossox2p G9 (per o.in antepenultima: nam Zesvcgenitiuumt.,- ' habet ieéoc) qui mulorum curam gerit:ieeoxapo- vero per omicron, qui montis, (ab 469», Ze») Suidas. Sic & . &geumrar qui mulos vendit: 4eeozeAd vero per omicron,in montibus verfor,apud eundem. Dorfualiavocantur operimenta,quibus mulorum boumdq; & equorum doría conteguhtur , Grapaldus. Claudius Caefar , vt Sueto- "nius fcribirÀmunquam carrucisminus mille feciffe iter traditur, foleis mularü argenteis, canufinatis mulienibus. - Declitellis, quziumentorum dorfisimponuntur , vtonerafuflineant , multa dixiin Afino & Equo; vtrobique 'àin &.e. Mulus quidem vtroq; clitellis aptior eft. Clitellarius mulus, Cicero in T'optcis. Clitellz appellantur, qui- - buscolligatz farcinz mulis, & id genus veterinis portantur, vt feribit Pompeius. Hinc muli Cápuz clitellastem- | pore ponunt, Horatiusin Sat.| M ulien esmultos clitellarios:ego habeo homines clitellarios: magni funtoneris: | "quicquid imponas,vehunt, Plautusin Muftellaria.. Mulosdetracis clitellis cum cohortibus alaribus, &c. Li- ' 'mius1o.ab Vrbe. Muli clitellarij Grecis funt «ulovoi vore vero igoi vero At riano: & zaarmiyol, apudSuidam & -Hefychium,vtfupraina.citauiin MulisMarianis. . ; | "d | | Je Nwreéicol ax Sepogov ipsovotyoi 5 xav rie Cogsois Hefychius & Varinus. Nwrizcew dicitu rqui dorfo baiulat, nó fub "dugo vehit,homo;equus;afinus,Hefychius. Nomwono0d vore adouv Q Boso, Suidas. Xxsto Qéoo1dvo1 Vel quedovors 'quiresaditer neceffariasferunt, Suntex Gracis quiangarum non pro operario tantum accipiant ac miniftro; : : | KS e o "Ooo 31i fed pro D PLN e ME fed proachthoplroro iter fiue baiulo *vnide & mulos quandoq; angatos dici com peitum nobis eft. K'Ysegedii. ecv,onera Ferre dieunt;permutationeac viciffitudine quadam, vti Orion fcrib. t. A'yjegsCechuy non folum ad. onec | ra ferenda cogére;fedad quamlibet hoc genus neceffitatem;&c. Cxlius. Feftinarcalid usmulis,gerulisá; tedeme ptor,Hora.s.epift. CurtomuloiredldemzSerm. — ^^ 0 Ps m De vehiculorfi & curruum generibus multa dixi in Equó n.e.htc qux mulos priuatim attinent allaturus. Ces! lerius voluntate Hortenój ex equili educeres rhedarios vt tibi hibercsmulos.quàmé pifcina barbatum mullum, | Varro 5.17. R hedam pro curru Varro Marcipore dixit;Regi Medeam adue&tam per aerain rheda anguibus, No-* nius.Mihiquidem rheda de mulis initis proprie dici videtar. | Heliogabalus pro apophoretis dedit mulos , ba- | fternas & rhedas Lampridius. Multonem euitantem fuperipfum corpuscarpentum agere przcepit; Pliniusde | virisillufiribus7. Multifonora effeda, Clandianus de mulabus Gallicis: proprió tamen de equis efledum diciturz/| videin Equoi.e. Vnde thenfam atqs mulos fihe eam pedibusgraffari, Nonius ex Titinnij Vcliterna. Quotiuga boum, mulorum,afinorum habebis, totidem ploftra effe oportet, Cato. Vixd;daturlongas mulorum vincere | mandtas, Quad; trahi multo marmorafüne vides, Ma:tialislib.s. Eftautem mandra ftabulum, vel ingens vehi-- - culum quo trabesportantut;quod Probusetiam Grace uov?po vocariait, Mula carrucaria, Vlpianusff.de xdili- ^ tioedicto. Mulio, quimulosclitellartos (iue quadrigarios ducit, Promptuarium, Hipacvetov (569 Q-, Suidas: ac fi. dicas mulareiugüm. Ode» vel 2eeeiv (Cy gs, videina. Zevyexe mo. 7 (dociv va óya (sore! Hey chius & Varinus. A's Cu non mulam taütum fignificat, fed etiàm ezlwlw, ideft vehiculum quod mulzbijugestrahunt,vtin a. do. cui, vbi & Kavafea & Go memorantur. A'zlunbigz mulisiunctz, quibuscur(u certabaturin Olympijs: fynoris vetoerat biga equorüvt ex Paufania demonítrauiin Equo e. Non diu autémulare certamen in Olympijs du- rauit,ciim Arcádes malas deteftarentur,vt Paufaniasrefert Eliacorum 1. T5440 e voerttov puióvay ad ytvimpi oe Catone ToXoUNDIY TU?) P Qusylav rus, (lego x mles,) Pollux. Sed vore proprie dicuntur;qui dorfoonera füftinent farci- - narum,non homioum,vthic accipere Pollux videtur. Calpe etiam i Olympijs erat curfus,non mulz;fed equa d feffotem vehentis qui propefinem curriguli defiliens apprehenfo freno pedes vnà cum iumento currebat, tefte Paufania; Nauficaa Homeri Odyffez 6.inuchitur apénc;id eft bigis mularum. | 11992 4djo sputavor &axtov veregav- *AOV arlwlws,&-e. Hom.lliad.a. aA aL ct Tere ot UR AOL quiovevo, Athenaeus lib.z.ex Herodoto. Aawzt,/uvocabulü mis nus vfitatum, Hefychio exponitur, ei» euaZisid efl fpecieseurrus quo vehuntur homines:velidem quod 4x | vi Vel dona fecundü alios. à eià(g- aso Ene (lic enim lego) eque [Bancos clou eue, &c. videin Équó Hus vbiderecuruli. EvAawzlucne quicvor, Efaix 66.vbi Hebraice kirkarotlegitur,quam vócem alij camelos;alij dro- madesinterpretantur, A'zi^»currüs eftex mulisiunctus.Vel Apéneequorum, hámaxa boum eft; Varius. Sed - video hec vocabula confundi.Homerus Odyffez 6.bigam mulorum primo zzl//lu; vt fuperius recitaui, pofteá 1 eiu&Lay Vocat. ToóQeg cu ee imo. weÜ nuove x9) QUARE Dy Ko TOLL AL0G Spo som), Béag €i6 a au nw Rea, 5 tipi ovss eg l épjio, Varinusin ZóCZou. Xeetoseic GUU zo tee cS PRóUo Qéptoy Jjo dva, Odo La otv 3) [aiv VQ. ouai Eus s xpadiuy 3) ve38 &puQu, Pollux lib.r.Calius (ic vertit: Ad belli vfum afini farcinas geftantes perneceffarij habentur, bouesitem qui. currustrahant,muli vtrang; przftant.| Euvoe i9 (vU, proprié de mulis dicitur, vel equis bijugis; Varinus: 4geue- enim mulus eft, Hefychius;fed alia videtur huius compofitionis ratio. Paufanias quidemapenenin Olympijs bi- ) gam mulorum fuiffe docet;fynoridem equorum. KéAstepo, d X6 SU soc aL Oo xpiovixi Flefychius& Varinus;. Yerayóvopot,pacO c ira noc C pwaovov, Flcíychius & Varinus. Ego faxim muli, pretio qui fuperant equos, Sient 1 viliores Gallicis canterijs,Plautus. Crifpinus mulum fex millibus emit Aequantem fané paribusfeflertia libris; ' Vtperhibentqui de ima gnis maioraloquuntur,luuenal.Satyr.4. Cum Ca ppadoces Perfisquotarinis pendant; | praterargentu m,mille& quingentos equos;mulorum dno millia,ouium quinquaginta millia; duplum feré ho. E rum Medi pendebarit,Strabo. Premiavincentibusin funere Patrocli Achilles Iliad. q. proponit. l'zzrse, vpaovsg s osr s porke xal, Valerianusin epiftolaapud Trebellium Pollionem Claudio;qui poitea Czlarpronuns. ^ ciatus eft, dari przcipità procuratore Syriz mulàsánnuas nouem,& muliónem;quemrefundatvnum. ^. 1 » w fat * 3 3 b ps e ) »935 » - - Qi à o6 qMiavoi Xe orTep we a s Die OVES, E Axwc £k ICE XU are yTo A DEOS Ul amets H' d|oxivue d|gev jacgos vniovs ee de ve uos |CTetosl ee xot poot rar QIdpa ax sU ovem : Qe Bi ge aequo re Vau eo Homeruilliad.;; . Quse, circuli quidam iugum coitiriehtes, vel pa Gul inferuntur habenz,quibus reguntur mu!i. use etiim regere & gubernateeft, Vatinus: vide O'execapud He- fychium. AURIS re 9 b ezrélausdosoy v Otis Teo?) H idvydVuatt 3e/o vt [Body drésQsotego uleini Eds udis veio Baeing rupem apoveov Hom crusIliadoss.de Dolone,quem Diomedes & Vlyffes infequebantur. Vocem Urisexexponüt | 2Jaeuuos ejas lounpniu. Re. Prauertuntautem muli bouesarando. non quod robuftiores fint, vt quidam fcri- y bunt, (contrarium enim Columella affcrit, vt fopra in x recitaui:) fed quod celeriorés, (i pariteremittantur: —— - Cogantconcipereinuitas fete ex cauda mulz,f11n&tis eucllanturinterfe colligatzin coitu;Plin: | Siouesvtanturflabuloin quo mule aut equiautafini (leterunt;facileinciduntfcabiémyColumella, "^ — ^ h. Pifcibusinuentis& fcetz comparemüiz. Iuaenalis Sat 33. Non aliter ridetur Atlas cum compare gibbo; Martialis Epigr.lib.6. Politianusin Mifcellaneis23. non gibbofed mulolegit, quodin plerifque vetufliscodici- | bus ficinuenerit. Atlantem autem (inquit) de fuucnalis verbis, nanum quendam pumilámue fuiffe, tempori | busillishaud ignoratum.colligimus, perantiphrafin fcilicet, ficeniminquit) Natum cuiufdam Atlanta voca- ^ mus.Sed & muli pumilitumin pretio [unt ind; dclicijs habiti Erat autem proculdubio ridiculum hominem na num,mulo confimiliter nano & compare fibi vehi. Scytharum equiin przlioaduerfus Darium , cá afinos prius ^ rudentesnunquam audiuiffent & mulorum fpécicm tum primum viderent, in fugam conuerfi fünt, Heroaotus f lib.4. Crofo Delphis quzrenti nunquid diuturnam foret imperium fibi; Pythia in hze verba refpondit: Regis ^ apud Medos muloiam fede potito; ^ Tunc ad ferupofum fugere Hcrimum frenue Lyde, Ncc perftáre: nec | ignauum tunc te effe pudendum. Eia ! M E. Hisex verfibus,cü allati effent;multó Sap ex ceteris voluptaté Creefus aceepit, fperás fore vt nunqu& ^ apud Medos mulus proviro regnaret; Hero ot.li b.r. Piliflratus Hippocratis filiustyranmnidé Athenisaffectans, ' feipfum ac mulas cü vulneraflet,bigam (v Cevyyec QAes7ty eie lu) acyoaay ) inforum agitauit, tanquá elapfus ex hofti- bus,quem rus proficifcentem illi prorfusinterimere voluitfent itaq; populum orauit, vt aliquid cuftodiz circafe. babere permitteret,&c. Herodotusibid. Mulus (pro) vehiculoluhe habetur,quod tam eà flerilisfit quàm mu- lus:vel quod vt mulus nó fuo genere;fed equis creetur:fic ea Solis nó fuo fulgore luceat; Feftus, Mula Lunz facra, | Proclusin Hefiodü.In bati throni louis Olympij tum ali dcorG imagines expreffz funt;tum Éuna equo,vt mihi ] : | 1m isum Yu videtur, uie p pU EU TM i P da ' js, | 47 , A E ^ | i ! De Mulo.. H.e. — Lib. LH zij ' b E ( ' t E Lud - - 4 j - videtur, inue&azalij tamen mulo eam vehiaiunt, non equo:& ridiculam (40457) quandam fabulam de mulo ad- ^ dunt,Paufanias Eliacorum r. Mulis,equis;afinis ferie nullz;nififiin familia funt, Cato. In Confualibus ceffant "sb operibus equi & muli,redimiti oribus capita Dionyfius Halicarn. Mulis celebrantür ludiin Circó maximo Confuales,quiaid genus quadrupedum primiuti putatur cceptum curru vehiculo; adiügi; Feftus. In Confua- "libusmulusimmolabatur,cqui & afini feriabantur; Alexanderab Alexifineauthore. —— | MATE —— Mulausquidam Lydus cum imaginem füatn in fluüio confpexiffct, formam & magnitudinem corporis füi ad- miratus; ceruice crecta equi inftar in curfum fe/dedit: deindeafinifilium fe recordatus, mox cürfüm (ftit; & hin- ' hitum animosq; deponit; Aefopus in conuiüio fcptem fapientum Plutarchi. j BUT A PROFERRÍA Mali afinis quantum praftát:vbi quis longo: nteruallo precedit. Tvoigc3 óosev yov wactosoves vjudovals Theognis; 5 Refertur apad Athenzum 7.Sumptum videtur ex Homero;cuius hi verus funtIliad.«. AN dme d[g £ ovmrilus, ooxov | Éviseo zincvcu, Walvov &c.. (vtpauló fuperiuscirca finem e.recitaui.) Hoc eft; Verum vbitántum áberant; | quantum pars vltima fülei Mularum. Rurfum Odyffezd. 4i 3 Been 2, i48 fur K ura (o auUteY, O'oyovT Cp l Yét9 xa0v qréAet suidvariv, TlavoV A Sarexoyes06dv Aocsic licel ot Y &Almyv. Hos cürfuanteibat Clytonetis fplédidiis omnes: * Quantam mularum fülcüs preceditinaruo, Tantumisprzcurrit. Olim bubus , afinis & mulis profciudebaut ' arua. Hinc illalex Mofaica Deuti12. qux vetat arandigratiabouem & alinum fub idem iugum mittere. Aratrum - igiturquodà mulistrahebatur; miultó celerius perueniebatad falci finem; quum arátor inuertit aratrüm, quái o quodtrahebatüràbubus,Erafmüs. — ^ - —— | | | "^— MuliMariani: hoc prouerbium explicautina. A Me pne TOME 2^. . Mutuum muli (cabunt; Vbi improbi atq; illaudati fe viciffim miranturac przdicant. Tránflatum à mulis, qui. - | ficuti reliqua iumenta fefe inuicem dentibus fcabere folent. Citatur hic titulus;Mutuum muli (cabunt,à Nonio Marcello intet reliquos Menippearum titulos M. Varronis, mirum ni prouerbialis. &ufoniusinaltera prafatio- nemonofjllaborum, Sed vt quod peradagionem coepimus, proucrbio finiamusmutuó muli fcaburit. Meminit huius& Varrolibro delingua Latina 3. (quanquá islocus efl foedi(fime deprauatus:) his verbis, Sicfiet mutuam muli nam.arbitrorlegendum,mutuum muli;vt fubaudiatur fcabunt.Symmachusin epiftola quadam,Mutuum; jaquit;fcabere mulos cui prouerbio ne videar effe cófinis,preconium virtutum tuarum, preffo dente reftringo. —. Nonvidetürautem adagium reGe accipi poffe. nifi malam in partem ; veluti fi indoctü indoctus, deformem de- 03 formis, improbum improbus viciffim laudaret ; Erafmus. Germani alio prouerbio curidem fenfum proferunt: - Sylefendein anderen die flnehe abyuuié die hand, eft, Pulices fibi mutuó detrahunt, canum inflar. Huicconhine eft :' Mludà Diogenianorclatum:T?v £cvro vrezvew;id eft; Pricantem rcfrica,vel Scalpentem viciffir fcalpe. Suidasab -" afinis métaphoramtranflatam cxiftimat inuicé morficantibus, &in vtrang; partem dici poffe, qui fe mutuis o£- - ficijsadiuuant;aut qui fe mutuis contumclijs afficiunt; Ariftidesin communi defenfione quatuor oratoruim; To £vovra Y aymi£vew ( azic àvouc vi awtpotpalas dU S diuo. VEeg pit Agot 5) kobv vie Nest AD OV 1j qois Byoie eicoc Qe anie ay O'uiieAdans «. Id eft; Scalpentem inuicem fcalpere, etiam afinis vidclicet tribuit prouerbiim. Porró Periclem cá lconibus ma- "gisquàm cum afiniseffe conferendum dixerint Homerici. Eiufdé fententiz eft Terentianum illud ex Phormio- - me, Tradunt operas mutuas.de adulefcentibus qui fe viciffim in peccatis defenderent. Et verfus Epicliarri, A 4| /seelo T cea viter, (nifi malis eviter ) dien C ^52 m. Hoc eft; Abluit(velfricat) manü manus, da aliquid; & aliquid 9 accipe. Item illud.Senes mutnum fricantnat& ex lepida quadam hiftoria quam AcliusSpartianusin Adriani im- |" peratoris vita recenfet. Adrianusin balneo vcteranumi quempiam feruuli penüria;fefe marmoribusaffricantem '- confpicatus.cum & feruulisaliquot & fumptibus donauit. Quod reliqui vetetani feliciter ceffifTe vidétes, coepe- - runt &ipfi cópluresfub oculisimperatoris fcfe marmoribus affricate , vt hoc modo principis elicerent benigni- - tatem Atillé euocatis fenibusiuffit vt aliusalium viciffim defricaret;atq: ita puerisnihilopusfore. Isiocus po- - | fleain vulgi fabulam ceffit. Celebratur & Scipionis Aemiliani apophthegma:lumenta quód manibus carét;alie- J. mo egere fri&u. Quofignificatum eft;eós,qui resegregiasgererenon poflunt egereprecone;quo famá fibi com- Csparent; Erafmus. Adae arh E Man dg xy ANY A . Cum mala pepererit; (E za rpdovorsézosi,apud Herodotum:) quoties fignificamus(inquit Erafmus aliquid nunquam futurum;autadcó raró folere accidere; vtimprobum ac ftultum videaturfperare.Ortum videri poteft. [^ ex eo.quod refert Herodorusin Thalia:Cü Babyloniorum vrbsob(deretur à Dario, (&c.vt fapra recitauiin c ) —. Huicftmile quiddam referturàSuetonioin vitaGalbz Czfaris. Huius auo procuráti fulgur, cum aquila de ma- ' nibusextarapuiflet,& in frugiferam quercum contuliffet ; fammum. fed ferum imperium portendifamiliz, re- - fponfum eft. Atq; illeirridens:Sané;inquit,cum mula pepererit.. Quod omen ita arripuit Galba, vtéum poflea /- res nouas molientemi;nihil zqué confirmárit ac mulz partus,caterísq; vt obfccenum oftenfuim horrentibus, fo- if Ius prolztiffimoacciperetmemor facrificij dicti; auiti, Eiufdem fententia eft Vueftphalorum illud; wen die | vuyden prementragend, Cum falices prutia ferent. | ! Salueteequorum filie: Apparetioco vulgari fuiffe iactatumin eos, quiemolumé:i gratia blandiuntur: refert ' Ariftoteles lib.3. Rhetoricorum.In certamine mülorum,quum isqui vicerat dixiffet exile pretium pro carmine, Simonidesrecufauit , indignans mulos celebrare fuo poemate: verum vbi victor dediffzt fatis magnum p:e- "- mium, carmen tale fecit, Xauoer oieokomoduy Svsevreece Voryov, filuit enim quód effent ex afinis | | . quoque nati, & quod honeflius erat expreffit , equorum | e ss e s 0 filias appellans, Erafmus. | | | CR T | ,Ooo 3 DE Bis E Rer De Quadrupedibur.—— x | o | DI^ CMCV RE, UU et | emer, Vsexignum eftanimalincola domus noftre (vt Pliniusloquitur) rofor omhiü reruin: vnde à fo- n no,quem rodendo facit; Latinié cttam forez vocatnr,quamuis aliqui ita diftinguant,vt mus dome- | flicusfit,forexfylucftris, Sipontinus. Plinius certe foricem à mure manifefté diflinguit, foricem P .. fylueftrem faciens, & maiorem;auriculis ctiam caudaá; pilofis: & vbi Arifteteles murem aruenfem ? nominat,foricem T hcodorüs reddit. Quamobrem infrainter diuerfos mures deforice priuatim conícribam,quantum de eo apud veteresreperioinam recentiores varij foricemifiterpretantur: alij, vt dixi,mu- zem fimpliciter, communem nempe & vrbanum, quem Galliadhuc vernácula lingua foricem vocant; alij illum: quem hodie rattam vocamus:ali] quem myzerum Germaniappellant (qui certe musaraneus eft) foricem effe putant. Rattum hodie dictü, id cft murem malorem , dequo infra [cparatim agatn, obfcurusquidá author fem- perintelligendum putat, quoties murts nomé apud medicos occurrit: foricem vero murem communem mino- rem effc. Ego quoties mus nominatur,nec fylueftrem,neq; ratum;id eft domefticum maiorem qui rarior eft, in- telligofed minorem & frequentiorem. Graci uy G xamiidtor poi appellant: fed vulgus Grecorum hodie aelxov. | Mvo£is (wvotio. potius) 57 way aima QuXE65, Varinus, ponticos pro mutibus lm plieiter dicens. KowovatGurue ani- 38 malquodalio nomine galcotes vocatur: y c óqovpiko: d nnamás Asyoplon vu Divas (muftelam hodie vulgà fic vocát Graci,) Suidas. Domefticum mure Pliniusetiam diminutiua forma mufculum hominat: Kuinis (inquit)im- minentibus mufculi przmigrant. Hebraicam vocem acbar say Leuitici rt. Septuaginta pov, id murem tran- ftulerunt, Chaldeusacbera, Arabs phir vel phar, Perfaan mus.Iudai etiam noflri temporis murem fignificare aiunt;acita Munfterus vertit. Arabice etiam Auicenna mus far nominatur; & Saracenis hodie fara, vt alicubi le- gi, quz voces eadem aut fimillimz Arabicz in Biblijs voci phirfuünt, & forte legendum phar, in medio quidem : Y aleph fcribitur-fimilis & Hebr aica eft, primam fyllabam auferas. Proinde nó accedo Hieronymo;qui Eté óó. | myoxum,id eltglirem effe putat,cum L.euitici vndecimo murem ( mpliciter tranftulerit. Sed prailat muremin- | terpretari,quo tanquam cemmunior! vocabuloglisetiam continctur. —— : ME m Musltalicé topo nominatur, vcl forice al'forgio orato dicafa, ( Sed ratti vocabuli, Germanis, Gallis, & Ita- "T liscommunead murem domefticum maiorem, vt dixi pertinet.) Hifpani Latiniustalpam non murem tópo vo- citant. Iifdem musappcllatur rat maior vero ratón. Gallis minor eft fouris,vox facta à foricezmator rat: Germa- nis hicyratzs Anglis rat vel rattezille,mafs Germanis, Anglis movus vel monfe,lllyrijs;Polon s,min ormyfmsior | fczarcz,quafi forex. Venetimaiorem panteganam appellant,quafi ponticum;a vulgari nomine Graco;alij circa — Romam fourco. A Mures domeftici non vno omes colore funt, fed ali) nigricant, ali) ex fufco coloread tuffum áut m jai] |. adcinereum tendunt Eft quando eandidiffimi reperiuntur, qualem ipfe vidi,non minorem tamen, ed malorem | quem rattum vocamus.Mus albus prouerbialis fuoloco dicetur.In muriuth genere albi inueniütur,& in eorun- T dem excremétis lapilli albi,& funt valde e ult& generationiss( falaciffimi;) Albertus. Mures albi apud Allobro- j esrcperiuntur, quos etiam velci niue credunt indigena, Scaliget.. De murino colore, videin a. Muriutm alij. 1 funt magni;alij mediocres,alij parui, Matth zolus, Muricór magnum, Ariftoteles. Cor maxi mum eft Vig oxis 4 tione muribus,lepori, pantherz,m uftclis; & omnibus timidisaut propter metü maleficis, Ariftoteles & Plinius, : Mauífculorum iecufcula bruma dic&turaugeri Cicero 2.de Diuin. Muriumiecufe ulis hibrz ad numerum Lunx | 4n menfecongruere dicuntur,totidemq; inueniri quotum lum en eiusfit:;przterea bruma inctefcere, Plinius. Ft E Jib Soricum fibrasinquitr efpon derenumero Lunzexquifiuere diligentiores. Lunaalit oftrcaj& im plet cchi- : nos,muribusfibras,Lucilius ex Gellio. A coitu recrefcente Luna muris iecufculum mirumin modü &bi fibram quotidie quandam progignit vfque ad plenam Lunam: deide Lu na decrefcente hbrz pariter decrefcunt, acin | vnum corpus extenuatz paulatim euanefcüt, Aelianus. Cum Lu Da panfclenos eft. iecur etus crefeit& diminui-- à turin vtrog; interlunio, Albertus. Egofemel&iterum diffeci murisiecore infpctonumcru mquicum Luna ^ conueniretnullum inueni,& omnino falfam hahic perfuafionem exiftimo, Plutarchus iR pope 4.5. mu- risaranei quoq; iecur imminui fcrib:t 6» oic oi Qai nis EN. Murium àlij fel habent;alij non, Plini.s,& Aris — ftotelesduobusin locis Muris vuluadum partum gerit;acetabula habet, Ariftoteles, Deauribus Acgyptijs, Africanis;&alijs quiàregionibus denominantur, dicam inferius inter mures diuezíose — RS D F " t C. pe ; 7 L4] : NE : : : [9- à; vi tibus ipfi arrodunt & excauantan medijs przcipué,quz caua relinqui folent,inter duo ccenacula locis:itcm intr 3 | parictutm - Murcsin domibus noftris habitit;vbicung; apta fuisrefugijsloca caua inüenerint:autfi minus fintapra;dén- | UDeMure C. D. Lb Lh ze | parietum càua, & circatecta, Móc dpoQlas, vt Varinus refert ex Scholi jsin Vefpas Atiflophanis, funt mures qui » yerfantur circa orophàs,id eft domuum te&ta.& eaabrodunt. Mus domefticus tn horreis & domibus ha bitat,ni» Logger & paruulus, Albertus. Noctu feré difcurrüt, latitantinterdiu quód hominem autalia animalia eisinfefta vi- |. deantaudiántue. Nullum aliudanimalacriusafino audire ferun texceptomure,Suidasin Mida. | |, Muspaniscupiduseft, & eorumque ex frugibusad cibum hominisBunt. Eftautem in perquirendis cibis fo- ^ lertiffim us,córumá; gratia fxpe periclitari nó dubitat:& vt eis poriri queat; duras folidasQ: materias, quibus adi. | tuprohibctur , mulram diud; erodendo fe fatigat; Ob(curus. Omnem urium genus grano (frumento) & pane V. velcituriprefertauté durüm molli. Si multos fimul cafeosinuenerit; guflatisomnibps,de meliorepoftea come- j dit Albertus, Aegyptijin fuisnotis muredepicro iudicium accipiunt: musenim pane malto ac diuerfigeneris 9 fimul polito, optimum quenque feligens comedit (quod & Aelianusfcribit,) vnde & optimi panis iudiciumia muribus effe putatur, Orus, Fagi glans muribusgratiffima efl; & ideo animalis eius vnáprouétus, Plinius. Jn A c- ^ cadia fcio cffe fpe Gtatam fuem , quz pré pinguitudine carnisnon modo fargerenon pótfet, fcd etiam vt in eius d xorpore forex exefa carne nidum feciffet,& peperiffet mures, Varro.Sues fptrantesà muribus tradüt arrofas, Pli- ;», nius, Muresin Paroinfula ferrum exedere & coüficere dicuntur: Amyntasin Teredone Babylonica fcribit eodé |. €ibo vti, Aclianus. Gyarosinfula vna Sporadum eft, vbi mures ferrum erodunt, Suidas & Stephanus. In Cypro anfülaaiant mures ferrum exedere, Ariftot. in Mirabilib. Mares fabulantur Chalcidenfium ferrü erofiffe , He- - taclides. In quadam prope Chalybes infula; fuperiore loco fitayaurum à muribus vorati aiunt; ideod; in metallis ! €os difi. cari, Ariftotelesit Mirabilibus fic enim lego; loetseftdeprauatus. T heophraftus author eftia Gyaro E cum (mures) incolas fugaffent, ferrum quoq; rofiffe eost id quod natura quadam & ad Chalybas fecérein ferrariJs officinis. Aurarijs quidem in metallis obhocaluos eorum excidi.fem perd; furtum id deprehédi:tantam » effedulcedinem fürandi; Plinius. Marcellum multa figna perturbabant , & muresin cella Iouisaurum corrofe- "rant; Plutarchusin vita eius, Bellum focíiate, cutusauthor fuit Marius , diuerfa fignaiprecelfére: Mures fufpen- ' fumintemploaurum corroferant,é quibus zditui quandam caffe (2) feminam ceperunt: ea ibidem quinq; enixa muf(culos,tres abfi amefic, Plutacchusin vira Sylle. Anti phili heszaftichonin muré qui propter Ícobem au- ti deuotatam incifüs efljextat Anthologijtis. ^ ^ | —. - Muresetiam vulgaresruminant,non folum Pontici, Plinius & Albertus. .Mateslambendo bibunt, etfi den- - tibusferratisnon fiut, Ariftoteles. Muresin Africa (Ob(curus quidaminepte legit, in aqua)cum biberint, mo- fiuntur,Idem. In Africa maior parsferarum zftate non bibunt inopia imbrium: quam ob.cauíam, capti mures Libyci,fi biberint,moriuntur, Plinius. An noxius mutribusfit potus,videin &.vbi devenenisco:um. Cuniculos 3 etiam à potu menfibus aliquot abftinerefüpradixi. In Lufis Arcadie quodam fontemures terreftres bibere & ES TbtacReitus Icribit; Plin. | m | j ; — Musefttemperamentiadmodum humidi, Obfcürus. —— Cum. RN Rh Flagrantilibidinedicunt mures effe, ceftem di Cratinumafferunt, dicentem in Ea gitiuis, poemate fic infcri- | pte: Agenunctibi ex ethere murinamlafciuiam Xenophontis fülmine pereutiam: ('béoe yup eo; 05 oio Aree avro , garuulu usc oi spaipoo Revo Dai (Oo. Politianus ia Mifcellaneis 96.fic vertit, Agenunctibi de fereno aduerfus molli- tiem mutis falgurabo Xenophontis. Volaterraáus fic, Agenüc efudoflagitium murisfileurabo Xenophontis: , addit3; verba ete anus cuiufdam, ) Atq; foeminam quoque murem maiore Veneris rabieflagrare dicunt.Et rur "füsapud Epieratéin fabula quz infcribitur Chorüs:Poffrémó fabijt rie deteftabilis Iena (eno, Volaterr.) deie« p per Dianam (per puellam, per Dianam,per Perfephattam; Politianus ) effe vitulam, cffe virginem, effe pul- ?lamindomitam. Atilla murina erat, (uvaviz,myonia: fic etiam Czliaslegit,& Erafmusin prouerbio Mus albus: - & Volaterranus vt videtur, nam fimiliter marinam transfert. Politianum uaria Yelwoutis legiffe video, & ma» | gis probo:verticenim ; Acillacauuserat murinuss niinirum quod virginitate nonampliusintegra fed perfracta effet, & quofuis amatoresadmitteret vt catternia murium fbeuntes (ibi mufculos: myoniz quidem vocabulum nufquam legere memini.) Superie&tionefalacifimam eam dicerevolait,cum prorfus murinam (canum muri- num,Politianus) vocauit. Aelianus interprete Gillio. Sed Politisnus hzcetiam tanquaà ex Aelianoaddit: Et Phi- lemon, Musalbus,cum quis eam;fed pudet fari. Clamauit adeó flatim deteftanda lena, vt(epelatereneneft. In feptimo Epigrammaton Martialis in viillgatis codicibuslesitur, Nam cum me visam , cum merua lumina dicis: fedenim vetuftiffimi quiq; fic habent, Nam cam me murem,tu cum mealumina dicis. Videtarauté paellablan- diensamatori murem cum vocarecodemintcllectu quoetiam pafferculum folet,quia muresquoq; perhibentur falaciflimi, Politianus:cui accedit etiam Erafmusin pronerbio Musalbus. Domeftici mures falaciffimi habétur, prefertim albiivideinfrain prouerbio Musalbus. Murcsaibi multe valde generationis 'falaciffimi)funt,Alber- xus. Musin coitu comple&itur cauda, Albertus. Supracunéta eftmurium foetus, haud fine cun&attone dicen- dus: quanquam fub authore Ariftotele & Alesandri Magni inilitibus: generatio eorümlambendo conftare noa itu dicitur, Plin. Salis guftatu fieri przgnantesopipantur, Idem. Accedente falis vfulongéfeecundiores fiunt, Aclianus. Suntqui vehementerconfirment mures, (i falem lambant, impleri fine coitu, Ariftoteles. T'erra Per- icz parte quadam mure fcemina refciffa, fcetus feminini pragnantescomperiuntur,Idem & ex corepetens Pfiz mius. Murium generatio mirabilispreter czteraanimalia maiorem in modum eft, tum numero tum celer&aze, am enim fcemina pregnautein va(e miliario aliquando occupata, paulo poft referato vafe, mufculi &umero vi- "inti& centur repertifunt; Ariftoteles. Ex vna genitoscentum vigintitradiderunt, Plinius. De rairabili vno temporeagreftium murium redundantia, infra dicemus;vbi de muribus agreftibuspriuatim agernt. Multifida, vtcanis&lüpus, & parua eiufdem generis,vt mures, multa pariunt, Ariftoteles. Muresetiam exterra , velterra t imbrenafci infra dicam in agreftium hiftoria, TIoidem quoque narrabimus qux loca muribusinfe(lata fint, & ^ j. quz propter murium copiam reliquerint incolz, | | t I. | | |. Muresquinonexinfidijs, fed fua fpontemoriuntur, deffuentibusmembris àvita paulatim excedunt: vnde Boecusidbaodetiu prouerbio,Iuxta inurisinteritum,cuiusMenahndermemihbitin ThoideAclianusinter- - rete Gillio: Volaterranus ex codem fic transf. rt; Vita his longiffima, membris pautatim deficientibus, &c. De ee igreftium morteinfra dicam. - — d ?s -E volucribus hirundines funt indociles , éterreftribus mures, Plinius. Qu£dam timore non cicuratitur. i | | Mrs arte LAS | Qoo 4 ^vt mures 716 " De Quadrupedibus. vtmutes & lepores,quomodo'enim amabis quem infidiari vite tue fit perfuafum ? Athocfibi perfuadent quiti- ient,Cardanus. Ruinisimminentibus muículi premigrant, Plinius. Vbidomusaliqua cófenuit & rainam mi tatur,mures primi fentiunt, & celerriméfugientes aliud domicilium querunt, Aelianusin Varijs &inanimaliü ' hiftoria. Et rurfusin eadem, Quod vicinam (inquit) domum ad edendas ruinas mures & muftellz przfentiunt, idcirco eius cafüm & prolapftoncm przuertentes , ex ipfaemigrant, quod quidem ipfum in Hclice oppido vfi cueniffe dicitur, Cum enim Helicenfesimpium facinus in fc aduerfus Iones admififfent, cos nimirü in altaribus ' mactantes,tum fane hispropinquaruina ex oftentis portenta fuit.Nam quinq; anté diebus quàm Helice fundi- | | expcermu tus cuerteretur, qui in ea cfflent mures, muftella , ferpentes; & verticillz, ceteraq; eiufmodi ex eo locó exierunt: quod quidem facinus Helicenfibusid ipfam intuentibus, fummam quidem admirationem mouebat: verünta- menquamob rem difcederent, caufam conijcerenó poterant, poftea veró quàm ex vrbe hzcanimalia exceffére, ia cx terez motu tantz labes domorum no&ufa&z funt, vt nó modó ex hoc cafa defederit vrbs, & conciderit, atq; Ite tempeftatisalluuione funditus deleta fuerit: verum etiam cub fórte decem naues Lacedzmontorü in vrbis portu ftattoneqy effent, ex marinorum zftuum tempeftate perierunt, Hzc Aelianus. Musdomicilium fibiparat À riftoteles. Sed tamen cogitato;mus Pufillus quàm fit fapiens beftia,ztatem qui vnicubili Nu nquá committit fuam:quod fi vnum obfideatur,aliunde perfugiü: Gerit,Plautus Trucul. Si quisex muribus in aquá cadat, porrigens candam: alter himc extrahit, acferuat é periculo; Tzetzes. Cum muresin aquatile vas delapfi afcendere non queunt, mutuas Inter fe caudas mordicus tenentes, fefe (übtrahunt fccundum quidem primus; cerium fecundustfic eni eos muruasinterfe operas fapientiffima natura poncre docuit, Aelianus. Siclupi caut- disinterfe mordicus apprehenfis luuios tranant:& (militer Cafpij mures; vtinfra dicam in muribus diuerfis; Peruerforum morum muftelz & mures funt,camd; ob caufam Iudzistum cibo tum conta&u eorum interdi- 29 Gum ef, A rifleas,fed per hzcanimalia ciufdemingenij homines reprehenduntur, qui fcilicet timidi &ad quem- | uis pauidi Rrepitum funt)interim veró furaces& claminfidiofi,Procopius. n "^d ' Muribus maximéinfidiantur feles vnde & murilegosrecentiores quidam vocarunt,murileguli vero apud ju- reconfultos muricis & purpararum inquifitores nuricupantur. Muftcliseadem quz felibus natura in murium: venatu,perniciofiffime eisqua muftelarum minimz funt, & (impliciternomine generisappellantur: quonia hz cauernasetiam fubire poffunt mufculorum;nec egreffos [olum vt maiores muftelz catid; venantur.Videntur& ^. mortuas m uftelashorrere mures: nam cafeos,fi cerebrum muftelz coagulo addatur; negant à muribus attingi, | Plinius. Ecalibi; Abigunturcinere muftelzfparfo. Incolz domorü mures cüm ad cztera omniatimidi & perim- | becilli habeatur:tum maximéftrepitustimore afficiuntur,fed nihil peius quàm muftelz ftridentis(^aAld «etu- ca») Vocem perhorrent, Aclianus. Muftelarutain murium venatu cum ijs dimicatione conferta vires refouet, 3 Plinius. Eddem fe premunit contra ferpentes. Vulpescallidé admodum murescaptat. Eofdemit pratis anguis nigets (carbonarium Itali quidam vocant, Nicandereundem puto myagron à murium venatu) compreheníos deuorat. Muremanimalium maximé odit elephas,& fi pabulum in przfepio pofitum attingiab co vidére, fafi- | diunt, Plinius. Odorem muris vel maximé fugiunt elephanti: pabula etiam quz à mufculisconta&afünt,recu- - (ant,Solinus, Leo murem fugit Rafis:fortaffis autem corruptus eftlocus:nam Ariftoteles deleonefcribit,quod aliqaando hyn;id eftfuem, non myn,id eft murem timuerit. Muribus accipitres vefcütur:item auesno&turne, vt nottux;bubones, Murescum vocem felisaut vipera exaudiucrunt;é nido mufculosin locum alium transfe- YungAclianus. Mures etiam cum ferpentibus aliquando colludunt;Ponzettus. "ARN * Mufcipula laquei genus eftad capiendos mures, Sipontinus:vt decipulalaquei genus ad decipiendas capien-: das; aues. In granarijs mufcipule difponantur ad murescapiendos, & per foramina oftij fclibusintroeundi po-. teflas relinquatur,ad mures frumenta rodentes fugandos, Grapaldusex Varrone puto.Si parit humus(invineis). | mures, minor fit vindemia, nifi totas vineasoppleueris mufcipulis, quodin infüla Pandathariafaciunt, Varrode | rerüft.i.8. Mufcipulealiz viuos capiunt mures:alie perimunt fiue pondere oppreflos,fiueaqua fuffocatos;Grue | aliter, vt cum valido filoferreoin oppofitum clauum adiguntur capite in foramen propterefcaminferto. Alix veró vas aliquod fabie&um habentin quod illabantur,quod fiaqua repleuerisfuffocantur: fecus, retinentur vi- - vi. De fingulisigitur ordine dicendum:& primum deijs quz viuos capiunt. |... | n4) zt AM Communiffimum mufcipule genus eft, vasligneum quadrangulum oblongum , quod tabulis quatuor, cone s firuitur,pofterior pars filis munitur ferreis,vt & infpicereillic liceat quid captü fi; & odorefcz illa etiam ex parte imuribushaurtatur; vnde ad inquirendum aditumalliciantur:ad hzcaére peruiolongius fpargiture/cz odor, ' ) & eminus etiam inuitat mures. Pars anterior hoftiolum habet, filo appenfum, quod cataracte inflar fubito cadit | cum efcaattingitur : flum anté alligatum eftgrui; hoc eftligno fupra mufcipulamtranfuerfo furfum dcorfumd; mobili,fuftinentein medio columella quz medio fuperioris tabulz loco inhigitur. Eft & foramen in pofteriore - parte tabulz fuperioris, cui filüm ferreum mobile inferitur alteri ferro fupra foramen tranfuerfo circunuolutü, | Huicinferius hamato efcainf gitur, vtlardum, vel nucleusiuglandis; vel panis: quz modicéadolenturigne , vt. longiusfpargant odorem. Suprema vero mobilis huius fili pars modice in Hexa vt angulusretus fiat, & malleo] dilatata,gruisextremz partiin dimidiati cunet formam illicrefciffi quàm fieri lcuiffime poteftimponitur,vt efea v Amurecontac&a facilius ruat. Hazcinftrumenta aliqui gemina conficiunt;hofliolisexaduerío potitis-Hoc genusy infirumenti Petrus Crefcent. (10.36.vbi diuerfas mufcipulas defcribit,quasomnesnos ordinerecitabimus)mu- - fcipulas domeíticas vocare videtur, quód in plerifa; domibus habeantur. Oppian us ctiam lib.z.de pifcatione nó aliud intelligere videtu r;his verfi bus: Qc 5 retis donde vue aoo cv Myers pukosw, E euervi J E arat AUI cy Bop avete qu Dang iybov EAevos t owe joi diryy € Uregev Kof.ov vmeeptorgaz yt. à à xen aua pAuoivav E'«Qury&ew duerme y^ Eo" Mataxbs TEWTEIVII TE) ENG 8 Oz qev veu yont- 4 - —€——Ü TRAN bv euiracy eor et PY . me vr «d DET. T j : 1 Aliud mufcipulz genusé Glisferteisin orbem ducitur,vt vas fiat rotundum partem quz e cylindro tranfuerfa e E b H 4] 3 fécaturreferens. In eius fummo orificium ex ijfdem conftruitur filis, quain nc fingula acuminatain coni for mam definunt,vtin naffisfit ad capiendos pifces. Vafi efcz aliquidimponitur. Adlatus alicubi hoffiolum fit. vna de mus vel fuffocatus aqua; velaliter im mortuus,eximatur. Ett & alius modus min ores mufculos capicndizN "m cisiuglandis dimidia parsaperitur & orz feu margini valisalicuius, ex metallo pr&fertim aliquo,fubijcitur, ita VR W* à o. ^ F1 IIGNCU EMANUAE EET rsapertain trorfüm Vergat, & musarrodere non poffit nifi vas fü bierit:quod fi feceritnüce dimota & v« fe cal. labente includetur. Hunc modum Crefcentienlisetiamdefzribit, |, ,— , | Item eftalius modus, inquit Crefcentiení I5» cum vasaliquod operitur membrana, M bey j" LT quain decuffem (ernicn) feindi:ur, (quidam membranam fecentem ollz obtendi volunt,& farinam infpergi.vtmuresaffucfcanzacccd c- re& polteaarefa&am fcindür) &in medio anne&itar pellis fuilla, branam;ea deflexa ruunt,charta rurfüs erigitur vt vnaoperamurcsinfiniti decipiantur: rit,fuffocantur:fin mins, breui faltem fameintereunt. Fertur ctiam ab experti ilapfi diu viuere permittantur, ame nimia impulfife mutuó tandem deuorant, fortiorimbeclliorem. tandiu relinquantur, vt vnusaliquis tantum, videlicet omnium robuftiffimus (fu Muresautéaccedentes ad chartam fiuemetui- 1 quod fiaquain va(oi£u.- $; quód Ir muresin vasfine 20:3 Quo it perftt, & hic permittatur extre, o. quofcunq; inueniet mures deuorabit murinz iam carni affuetus, idá; facile gum illi non fugiant, Hzc ille, Eso nuperabamico quodam accepi Senenfer quendam facerdotem c traxerant, captum vnum aliquandiu carnibus murinis tantum aluiffe, ac ita dimi teros mures eos; fügaretad fingula v bilatebant foramina pergen gillatim faceraoti fuit. Capiüntur etiam murcs,fi vafi,ende euadere nequeant, , medioita incifus fit, vt fetantum fuftinere cum efca polfit: nucleus enim nucis i ui marfupium in cauum quoddam mures pcr iffe : qui cum graffareturin ci- 5, lic etiam rharfupij index perquirenti id f15- tenuis baculus imponatur, qui lj n bacilli medio ponitur;ad quem müs accedens cum baculo fra&o cadit:& fi aqua fuerit, füffocatur:fin minus;occiditur,Crefcen tienfis, Et rurfus, Modus (inquit) meliorcateris ad capiendum murestam magnos quàm paruos, eft huiufmodi: Atffzresduosle- uigatos longitudine brachij, latitudine femiffis ; dimidi j brachij;) ita coniunge vtdigitis quatuor v , nusinlatitudine diflent parte infima; cum du obus o zquales fint;/füb hisaffige chartam *de pectoregro am maflam (i . dium non affizam,&ita reftrictam vtinter aff-res facile eleuetur,vt íi delabendo.deformaretur, - mam reduci. Czterum przdi&ti duoafferes fuperné in capitibus coniungi debent, jrguis afferibus *in caflrisin vtroque capitevno, ytinferius ncifàm) in medio ex tráfüerfo fed prope me- potfit ad.fuá for. ac fuper cosexiguusaffer im- . poni,quiin medio contincatclauum retortum ad quem fufpendatur früftulum cutis fuil :alij hon füfpensinr, fedin medioatferum prope chartam ponüt,fic vt vna * maftula alterius grani. Sic vna opera quotqaot mures intrauerint &adefcam accefferint;delapfi c perin priftinum reuolutalocum. Aliusmodus: Orbism enfarius , acubusvel exiguis ligellis, daobusin fedilialiquo ere&is breuibus ligell 1 . habentibus) imponitür. Curabdum au tem vt pars orbis pofterior, nedioafferum. tlic cum cute facile rcuoluatur. Hanemachinam vaí fiétili autligncó imponces, vnde müribus exeundi facultasnon (it. Prafliteritantem obrui i ai maffam frumenti vel apientur,charta fem, aut fimilelignum rotundum ipfixis vtrin qué is bifarcatis ( velramulum tranfuerfum hoc eft fedile verfus pauló grauior fit, & fedi 0 Jeáttingat;anterior veró circitec pollicis lati altitudinem eleuetu r. Tum farinaaliaüe efca fedili prope orbemins fpergitur, vtinuitentur mures;efca etiam orbialligataranterius. Masà fediliin orbem proere(fus, eo r | ialebetem,: uiaquafemiplenus fübijci debet;delabitur, orbe mox in priorem flatum redeunte 1L CAE UN IBN Fe Ane o r : é : j UR COM : , imures vta nocte vna cademq; opera capiantur,omnesin lebetem delapti. Alij pro orbeli » dam verfatilem faciunt, quales (unt puerorumapud nos rotulzata xum verfanles. Sunt & varia mufci pularum genera;vbi mures pon eaoluto »Vifzpe plurimi güco machinàm quan» ndinibusaut virgis allisatz, in curfu ad ven- dereobruuntur. Ma(cipulz quadam fiunt, .ánquit Crefeentieníis,ex parao ligno cauato;in quod delabituraliud lign m paruum, fed'graue & opprimés in- . gteffosad eícam mures:annectitur enim fuilla cutis ad lignum quo ddà exile; quio attacto ruit moles; fed hic m Os . dus notior elquàm yt pluribus explicari mereatür. Huicaffine eft genusillud, quod noftrihoc modo parant; ; Tabulzduz coniunguntur pedem late vnum,lon ga duos. Ha poflcriusligneo.clauoiu nguntur, qui tabulzin. V erloriiahgia tfaperior enim eidem clauo non affligi, (ed inferi tàntum debet foraminefuo (am pliore.quàm»vt . motum eiusimpediat,) ita vt facile anterior eius pars furfum deorfa mq; moueatur. , Praterea inferiori tabulae anterius forma patibuli ( duobuslignis ereis tranfüerfo vno im polito) liue Grzca litera. in hgitur altitudi- ie dodrantis,latitudine quanta permitiitur. Oportetautem defu periore tabulaan terius nónihil vtringi refcin- . di, vt patibulum faübiens zqualiter cum inferiore extendi poffit. Deindeinferiori tabulzligunürectum & tenue fccundum latitudiaem (que pollicem feré aut vnciam zquatJimponiturin medio,& poflrema partealligaturad clauum li neum,quo tabula coniunguntur.In huius mediolaridum vel quauis efca alligatu r.^Debetautem an- teriusadi nem víq; tabula pertingere;& illic etiam crenatum effe fecundum latitadineim, orena ad dimidiati ca- neiformam ducta. In bancenim ligno eleuato aliud fu pernépercxiguum lignuminditur, duos fcre di gitoslon- -gum,latum vno;hocinquá parte inferiore in crenam ligni efcarij (id eft contineritis efcam) inditur: füperné ye- ) road oram füperioris tabulz leuiter offirmatur,vt efczconta&u faciliusruat moles. Idéhocligellum quod ob- firmatorium;ad efcarij differentiam nominaripotelt) iloannectifolet ad (a perioré tabulam fub inedio patibu- lijatq; inde cum mufcipulam erigere placet vltra patibulum traijcitur, Sunt quiinferiorizabulz circa eram cla-- dios inhigant ferrcos,quorü mucronibus cadentis vi ponderis mure sillidantur. Potcftetiá lapide fuperior tabulg | onerari,vt grauius feriat. Porró viuosobruendi machina maximó exteporanea hoc modofi; Ex ten alligano pars palmü alta & digiti feré lata fcinditur;& ab altera partein cunei formà fe&taaztenuatut: hoc lignücolumellz ine | r* nifi quodaltera crenata nó.cuncata eft. Poteft aut& obfirmatoriü ap '"admouetur;ad pofterioré vero cius anguláin finefciffireo d VAST SEE CAS PME » obfirmaturq;:fed priüfquádetrahas & obfirmes rabulá columells i netur , quadam fpatula cutem fuillam habente fic przparataquód € 'ta;circinatum foramen fit , cnius diameter digitorum fit quatuor: erbiculatum cauum palmi lengitudine; in huius vafis latere alter "XdAA Pd eU al OE TAA Ep E FE n a ur LOI IM r9 eq ELLA * P Mlarerigitur,& cuneuseiusinditur crena alterius ligai,quod huicfere aequale vel pauló breuius fit, fimile alloqui pellarishoc enim columella & lignü efcarium continentur ob firmiantu rds. neruantpriufquá mus efcam attigerit Lignü efcarium dedran tale vel pauló longius effe oportet;efca circa mediü alligata: pars erusanterior feiffará habebit, qua paulo.poft caputincipiat, & ad. duos: "feré cü dimidio digitosrctrorfum extendatur: debetauté fieri ad anguülosrectos & dimidiamligni latitudiné aus ferre.Histribus lignisita paratis,columellá eriges,ita vt cuneus fucfum fpe&tet.cut obfirmatori j crena inferes,ita. vtobfirmatoriü ipfum rertorfum fpe&et;quó efcariü e [pectare debet; efcariianteriorcangulo columellie | bfirmatorij cauda;hoc et parsnó crenata detrahitur, am füftinenti obBrmatoriü impones.Sic dolo inftru&o musfi eícam tctigeritjruente tabula epprimetur. Eundéhuncdolü d. fcribere videtur Crefcentienfis, fed obícurius,his verbis:Capiuntur mures alfere quodi eleuato cadente,qui ex quadam columella eleuatus fufti- 7 1 zi z Euh «ood CS a columella diuifa non aperitur, nifi cum. m ug utem tangitin [patula eleuatam. Eft & alius vfitatus apud nos modus.In tabella pedali quinq; aut fex digitos lay buicforamini fubie&um inditur vasligncur 0, qucd appellemus A. foramen paruum te ÁN urculo, ;o4w JI z-- z1$ —« De Quadrupedibus. — A. in medio,vbi filum efcarium &ferroinferitur, id circunuoluitur paruo filo quod tranfuerfum foramini infxunt eflita vin mufcipula primo defcripta diximus:parsenim fili in &nehamata quz longior efl;introríum pertinet, vtinfigatur ci fca, pars altera breuior & in fummo modice ad angülum rectum inflexa foras fpectat, vtligello «| obfirmatorio imponatur: quod quidem ligellum filo percutienti éregione efcarij annexum pendet. Filum per- cutiensappello;quo mus inferto in vascapite & efcam tangens percutitur, illiditurq; acui ferrez, qua illic prope fammitatem vafisin aduerfum latus,quod B. appellabimuis infigitur,ita vt mucro rectaad A,fpe&tet, Hocfilum percutiens bene craffüm efl;& pertotum B.latus tabella à principio ad finem rc&àdefcédit: mox extratabellam « jn femicircul&incuruatur,cuius vertex à tabella palmo fere recedit:& in latus A.reflexum;illicanne&itur &infi- gitur.Sic paratam machinam cum inftruere & intendere voles,ligellum obfirmatorium in latus A.detrahes&al-. - tera parte obfirmabisin marginem eiufdem lateris inferiorem; (quod vt firmius fiat crenam illic vel fcifluram 1e aliquam inligno facere poffis) alteri vero nempe inferiori parti, fümmitatem fili efcarij infiexam impones, & in- "firümentum totum in latus B.inclinabis. Eandéautfimillimam machinam Crefcentienfis defcribit, fed obfcu- róverbisforte perlibrarios deprauatis;funt autem hzc, Mures etiam aliter capiuntur cumin aliquo nodo cannz- amplzin capite fit arculuscum chordula in qua acus magna confiflitin media canna foraminis,foramen habet in medio;& cutim fuillam interiüs cuidam virgulzalligatam,& fic pre paratam, quód cum mus per foramen cu- tim mordctac mouet;arculus defcendit, & acus magna perforat caput eius, eumd; retinet ne fugere poffit. "Sed pra ceteris ingeniofum eft machine genus,quod fubijciam. Trunculusligniduos palmoslongus, vnum latus, . ' duos digitos craffus,in mcdio duobus circiter digitis excinditür pauló vltra dimidiü latitudinis fuz. Latusillud vbi fciffüra ft decliuius & humilius effe debet, id appellemus A.huic lateri femicirculus oblongus élignoinflexo inditurjin foraniinaterebrata parte media A.lateris,ab vtraq; parte Íciffurz,ita vcfemicirculusillerecto & plano 2a ad truncibzsfim fitu fit, & in(iructa mufcipula eidem femicirculo incumbat. Suprabunc femicirculum eiufdem. | figure tabella adapiatur ferrei: mucronibusin circuitu denticulata: ita vt mucrones femicirculü collabente ma- chinaingredi poflintpropemodum attingentesipfum. Hac tabellatrunculü verfusita refcindetur, vtfciffuram cius ingredi poffit, vbi tranfuerfa chorda equinisfetis contexta alligetur. Chordaautem perlateratrunculi per- forata tranfmittitur;anfulis vtring;ligneisannexa,vt1js remittiintendid; poffit:ijs enim intenfis tabella mucro- nata vehementiusferit nurem, Supra trunculutn flatim retró fciffuram lignum erigitur quing; circiter dieitos altum rectumq;,& mox eadem]on gitudinerecuruum (Euris inflar) anterius pertingés & furfum vidlinane lie in inefilum anncétitur cum ligno obfirmatorio paruo,inefcatarium vero lignum im& fciffurz alligatur. Mus efcam attingensintertabelle corruentis mucrones & femicirculum configitur cóftritusq; tenetur. Vidi & aliud buic fimile genus:fed defino effe longior.Eft preterea alius modus,cum vas aliquod exquo euadere non poffint, 38 ad dimidium aqua impletut;cuius fuperficies zea feufpeltainnatante operitur,quam vidensmus& nonaquam, ' in vas deféendit & fuffocatur, Crefcentienfis. Audio noflros aliquando paleas aque inijcere;quod facile füperna- tent; & fic mures aliquando nihil fufpicantes de aquainfilire: faciliusautem putoad infiliendum állicerentur ,fi paleis farinaauenzaliáue tofta infpergerctur. Hoccirca mufcipulas omnes quibüs viui mures capiuntur obfer- uandum,vteximanturflatifn:nam fi perminxerint, mures alios dolum füfpicántes difficilius allici putát: quam- obrem pollutas yrina;ablüerefolent;aliquietiam fumo im buere,tanquam vrinz odoritaaboleatur. Mures fiamurcam fpiffam pátinz infudcris, & in domo nóéte pofueris, adhzrebunt, Palladius1. Siamurcam, inquit Anatolius;in zneam peluim infuderis,eamq; in media domus parte rcliquerisnoctu,mures congregaue- | risomnes,Paxamusin Geopon.Gracisr3.4. | T i i LEN Mus fi caftretur víuus & dimittatur,fugatceteros; Plinius lib.?0.vt Agsregator citat.Ego deforicibus tantüm 44 apud Plinium hoc fcribi reperio. Si deprehenfüm murem vnum excoriato capiteabire permiferis;czteri in fugá ^1 vertentür omnes, Paxamus. Musmalculus cum excoriatur & dimittiturin domo;aut caftratur, autabfcinditur cauda eius;fugat reliquos:maximé vero fiexcoriatusfüerit. Fertur etii fi mus pedeligatusad paxillum in domo retineatur,caterósin fugam verti, Auicenna. Meminialiquandoaudire;fi muri capto tintinnabulum alligetur, acita dimittatur,fugaturum ceteros. Fumusfoliorum taxi occidit mures;Plinius. m Aconitum (primnm,quod & pardalianches) procul & élonginquo odore mures necat, vnde aliqui myo&o- | ] non appellarunt; Plinius.Myocton on quid em cognominari, Diofcorides etiam & Nicander meminerunt. Re- . eentior quidam obfícürus author, hzc Flinij verba de fumoaconitiinterpretari videtur: quanquam luparizvul- Kd Bodicz fumum id facere fcribit,quz ad fecundum aconitigenus pertinet. Ego cum nuper radicem ccerulei pri-. — mum, deinde etiam pallidiaconiti ratto capto per triduum edendü obijcerem; butyro & farina, aliás cafeo mix- 5 -tis,atq;ls multum abfümerct,nec periret tamen,fed nelgdi quidem videretur.occidi iuffi. In caufa forte erat pa- ^ rum recens pollen flaui aconiti: pharmacopolz enim non integras lupariz radices, fed contritas fere feruare fo-- lent. In Sabaudia quidem vidi àruflicishas radices vendi, & muribus occidendis commendari abijfdem audiuiz Noftri quoq; in Germaniarhizotomi mures occidi promittüt, fi lupariz radicem tritam cuni pulte ex auenz aut | frumenti farina mixtam güftauerint.Eadem feré aconito vires ftaphifagria obtinet: & huius quoq; (éradice; vel ^ femine potius) pollinem cum farinain butytofrizum muresoccidere T ragus fcribit. Cremato ebulumin domo. tua contra mures,& effugientnec manebuntin hoc fumo;Incertus. Fugátur mures & calacaütho; origano, api] femineatq; melanthio [uffitis,Paxamus.Calacanthusautem (GrecexaAsxa/fG- legitur hocin capite, & duode-: cimo vbi mufcas fuffity eiufdem pelli fcribiturvndecimoautem contra culices «20:57 quid fit non facile di- xcrim, Apud Rafim non calacanthum fed chalcanthum ideftatramentum futorium legitur: fic enimaliqui ci- 4 tantexopereciusad Almanforem:Mares (inquit &domo chalcantho fumigata fugiunt. Calycanthemon quidé- apud Diofcoridem inter clymeni& periclymeni nomenclaturas eft. Fu giunt & hamatite lapide fuffito)nec non. mytica viridi fümigante,Paxamus. 51 domum fuffumigaueris vngula muli finiftra;n6 reman ebitineaforex,Ra-- fis, Albertus, Belberus. (foricem improprié dicit pro müre domeflico.) Si muli vngula domusfuffiatur, fugiunt ab ea mures, Rafis & Albertus. Vnguibus mule velafini (aduftis) muresfugantur, Vf nus. Fumigatiocum vi treolofugat mures, Arnoldus. Muresabiguntur cinere muftele vel felis diluto,& feminefparfo; vel decoctarum: aqua:fed redolet ( fcilicetfrumentum) virusanimalium eorum etiam in pane:obid felle bubulo femina attingi vtilius putanz;Plinius:fed hecad mures agreftes magis pertinere videntur,qui quomodo fugentur fuo loco in fra riuatim dicemus. Afphodcliradice mures fugantur cauerna przclufa moriuntur, Plinius. Cucumim ex qu claterium fit&c, multi hunc effe apud nos; quianguinus vocatur, ab alijs erraticus , arbitrantur: que d | ado ; ; [ | AER [ I J o dPeMue £o Là D E Tpsra mures de eids medicina non attingunt, Plin, Agreftis cucumeris& colocyhthidis fuffufio mitres necat? -Palladiusz. Sreerebrum mulftelz coaguloaddátur; dicuntcafcosa muribus non attingi, Plinius. Prumentone | Burgutio noceat,neu mures ERA lutum deamurca facito, palearum parum addito;finito márcefcatitbene,& "fubigito, eo granarium totum oblinitó craffo luto, pofiea con fpergito amurcabeneomne quod luütaueris. Vbi ruerit;eó frumentum refrigeratum condito,Cato. Abl[inthium defendit panos & pellesà muribus; Circa in- "flans. Atramentumlibrarium ex diluto abfinthij temperatü,literas à mufculis tnetur;Plinius & Auicenna. Ma- "lieres quedam apud nosabfinthium decoquant cum linimento illo farinaceo quolectorum culcitras illinunt, "vtàmuribustutzfint;Tragus. ||... WO X | A d ea » Si visexczcare mures; tithymallumin tenues partesincifum miftumq; cuti polline & cenorhelite apponito: fiquidem vbiexco comederint,occzcabuntur, Antoliusquidem & Tarentinus düm dehorreo mentionem fa- C [I ] 2t Y ^ | ciunt, eifdem medicamentis funt vfi; Paxamus. ts | -.Veratrrüm album mures polentaadmistum necat; Plinius. .Ex polenta veratrum, aut agreftiuis cucümerüuri femen cum veratro nigro;colocynthide & farina permiftum;mures perimit, Paxamus, Necabintur fi helleboró 'nigro cafeum vel panéveladipes, vel polentam permifceas & offeras: &agreftis càcumeris & coloquintidis fuf- fufto fic nocebit, Palladius. Nonnulli ellebórum albü & corticem cynocrambes tenuiffimé cómminutà cribra- | taq;,cum fariaa; ouis & lacte mifcentes & Ixuigantes, paftam faciunt, quam murium foraminibus inferunt, Pa- xamus, Auicenna etiam elleboro muresoccidifcribir,& merdafengi 1d eftlithargyrió,vtroq; nimirütm perfe: vt & Rafis. qui tamen utriq; farinam addit, Albertus omnia permifcet, elleborum inquam, lithargyrium & farina; Elleboruscom melle & farina fubactus.frixasq;prfertim niger, mures & rattos necat, Tragus. Tortellz ex el- leboro cum farina &aquafa&tz,Circainftans. Elleborus cum polenta;vel cum fauich (fauich Arabicé polenta eft) & melle,Serzpio fecundum Diofcoridem,& Auicenna:fed Diofcorides de chamleontealbo hoc fcribit,nó. declleboro. Chamaleon albuscum polenta fübactus,&aqua oleod; dilutus, inures; fucs & canes occidit, Dio- Mcorides:videin Cane. Idem apud Auicennam de mezereon legitur, facili lapfu : quóniam mezereon chamelxa non chamzleon efl. Succus decoctz radicis chamaleontis herbz additisaqua & ds , müres in fecontrahit ac necat;ni protinusaquam forbeant,Pliniuslib.25. Rufflicos vidimus cardum va rium (id eft chainzleontem )ven- dentes,cuius paluere tum lupostum mures necariafficmabant: Mures perimit & hyofcyami albi feren,& radig caulis, ('aliáslauri;) Auicenna. Si rubi radicem butyro pani & cafeo permiftam guftarint mures, exanimantur & | pereunt, Paxamus. Helenij radix murescontrita dicitur necare;Plinius. Baflal alfar (1d eft cepamurisquz &ce- | pacatiina dicitur:effautem eadem quz fquiila) mures occidit, Auicenna;fecundü Bellunenfem & veterem glof- lographum. Xia not unuvios, famae Dép» ouv, Helychius & Varinus: Confu nduntautéfcammoniam & fcilz lam diuerfas plantas, nou negauerim tamen Ícammoniam quoq; muribus venenatá effe poffe ; vt Auicenna mez zercon,;id e(t chamclzz vim mures necandi attribuit, quam Diofcorides &alij chamzleonti, non infeliciter la- 'pfus,vt videtur.nam chamelzam quoq; idem przftare crediderim. Sylueftrem afparagum Graci orminum aue myacanthum vocant,Plinius; dubitaueritauté aliquis cur myacanthus, id eft murina fpinanominetur, aliam'ne ob caufam;,an quód murcs forteinterimat: nam canes quoq; afparagi decocto perire, autore Chry(üippo, Plinius fcribit. heophraftus 6.4.dehifl.plant.. Quxdam (inquit) folium iuxtaaculeum gerunt , vttribulus, phleurti; 'onenís,myacanthus.& alia. Gaza pro myacantho fpinam murilem reddit, Videturautem Theophraflus de ru- fcointelligereznamis quoq; myacantha cognominaturapud Diofcoridem: quanquam nó iuxta folia fpinas ha | betrufcus;fcd ipfa eiusfolia in aculeos de(inunt. Sylucfirem quidem afparagum hortenfi (imilem vidiffe memi- "Bi.aculeatum autem proprie dictisaculeis, hoceft duris & pungentibus,nunquam. | Sedafparagum fylueftrem "I heophrafítusafparagian forte nominatlib.6.cap.3.de hift plant. vbi&Ícerpium defcribit, &ipfum vtfufpicor degenerefylueftris alparagi:quoniam pro folijs fimiliter fpinas habcat;& eodem tempore florcat Marcel. Ver-. giliusconijcit rufcum myacantham dici, quód ruftici in Italiahanc fpinam in carnario fufpendant; vr tueatur à murium iniurijs pernas,& cafeorum fifcellas neq; enim acy minata in cufpidem foliorum eiusacumina penetrá- teanimaliaillaaudent:quam obcaufam,inquit. muri namfpinam dictam fuifle credimus. Hetruria certe modó nó aliunde facte nomineappellat, cpongi topi àpungédismuribus. Matthxolus.) l'heophraftus lib.s. deplant. hiftor.centromyrrhinon id eft cufpidatam myrtum vocauit, (vt D'ofcoridesoxymytíinen & my rthacanthan;) Hxc Marcellus. Noftri iunipero fimiliterad fuccidiam à muribus defendendam vtuntur. An vero rufcus Theo- phrafto myacdnthus autcentromyrrhinea dicatur;aut etiam vtrifq; his nominibus;aut myàcanth us illi nó alius fit quàm afparagusfylucftris,autalia fui generis planta,cum nec; raicus neg; afparagus fpinas iuxta folia habeat, aut mutilatus forte fit codex T'heophrafti cuiufqiiudicio liberam telinquo. Aconitum myoctonon;aliqui etá. myophonon appellantiueceovor herba que & aconitum, Hefychius & Varinus:fic enim lego:fed aliud ctià myo- phonon vel potius uQovoy efl, quod & oz; vocatür,quódin vmbellisforem & fructum promat, de quoitiderá in aconito dixi. Nicanderin remedijs contraixiz venenum polium quoqj myoctonon cogaüóminat: quód (ins quit Scholiaftes) nullus alius fecit , neq; enim muresocciditpolium , Hecille. Subflratum quidem vel faffitu polium fcrpentesabigit graui enim odore eft,& amarum. Hocfané fufpicamur qüoniam mufc fuffitis quibuf- dam; vtabfi nthio;galbano,melanthio &c. abiguatur, Grzci autem mufcas iviaz, mures vero uua; nominát, ali- quando hzcperincuriam autinfcitiam tumauthorum tum librar'orum confundi: polriim quidem aptum vides tur quod fuffitum mufcas & culices depellat. Si querno cinete infarferisaditus (caua) murium;eui coütingenz Itesaffidué,fcabieinficiuntur & pereunt; Paxamus. | al, |. Siarfenicum citrinum cum fariba fübactum musederitmoriccur.Albertus.| Noftriarfenicam perexcellen- riam mifiriffi ideft venenum murium appellant, quod inter alia murium venena efficaciffimum ocytüi mumqQué fit:accipiendum eftautem non pallidum quo librorum compa&oreslibros illipunz, vt aureo colore niteant: fed tubicundum, cuiusetiam minima portio ftatim nécat : caius pericülum ipfe nnper feci in duobüsrhnuribus muz fcipulziaclufis:vterq; enim minimalardi portione vorata;inuolutain hoc veneno córrito.rmodica farina füper- in Íperfa; intra hore fpatium perijt magna cü admiratione miea:vis enimtriagrana veneni fingulis deuorata pue o; Sicabalijsetiam interemptos hoc Veneno muresaudiui. Optimum fané fucritvenenamlardo intenuiffimas minas feo illinere:fic enim facilius quà alió quouis módoedert. Pluradcauripigméto & iuirifiea eitis in mis E bus lupisq; necandis facultate recitaui in Lupoa.in Aconito. Famulüsmieusfacinàm frümenti mixtam pa&to arfenicolzuigato muribus necandisin domo propofuit: (edid forteguftatum catellus vnusé duobus domcllicis 720 0 De Quadrupedibur... M um " cum pauló pofl vomitu redderet;euafit: alter vcro de vomituillo guftans;perijt, Ponzettus. Ego fané cum vulpi: quam domialebam confiliginis femina aliquando dediffem , experiundi Vd num venenofa cffent vt fufpica- bar,eaquoq; cum reuomuiffet nihil paffa efl. Qui venenum apud nos muribus proponunt;pleriq; aquam etiam in vafe apponiiubent, tanquam ijsfi biberint citius morituris:fic enim venenum in venas dirigi, & inBatos mori aiunt. Ego quidem duobusillis muribus, quorum iam memini, nullum appofui potum , & intra horam vtrique perierüt,vt neq; fimpliciter, neq; vt citius moriantur neceffarius videatur potus. Imo veriftmile eft aliquos fi bi- berint facilius vomere;atq; ita euadere:autalia quadam ratione aqua potu veneni vimretundi. Nam & chamz- leontisherba fuccusadditisaqua & oleo, muresin fe cótrahit ac necat, ni protinusaquam forbeant, authore Pli- nio. Crefcentieníis etiam veneno muribus propofito aquam remoueri iubet, vt pauló poft recitabo. Nec mefu- | git quód Ariftoteles fcribit dehift.anim.8.28. mures Africz fi biberint mori:quoniam animalibus Africanis etiá | caterisinfolens potusefl, propter inopiam aquarum; quód eftateillic nulli fintimbresritaq; contra quàm cate- rarum regionum animalia tempore hyberno magisquam zftiuo potum qu&runt.. Sed fortehoc vniuerfale eft omnibus muribus, vt legit (Michael) Éphefius, Niphus. Homeruscertein Batrachomyomachia muré biben- tem facit. Hxc veterum inter fe & recentior diffidia vtcomponantur, experientia magis quàm verbis & ratio- nibus vti oportet. Mures & lupi fi ex rofagallo ederint &aquam bibere poffint, non folum moriuntur, fed etiam in rabiem incidunt, quam & fut generis animalibusquz momorderint;,communicant, Cardanus de fübtil. Car- neminfumatam & minutatim concifam cum butyro frigesin fartagine:refrigeratisaddes dimidiam partem cal- cis viuz ad lzuorem tritz,hoc pharmacum in tabellas aliquot diflribues,& propones ea in loca vbi mufculosaut rattos verfari fcieris:tabellis ctiam fingulis vafa fingula cum aquaappones vt bibant & citius moriantur, Ex libro uodam manufícripto Germanico. Ali qui calcem cum farina fubactam,alij aliter,rattis proponunt.Mures necat alíceh, (al'alfcech,) Auicenna:Bellunenüs interpretatur realgar (al refegal) feu toxicum muris. Realgar;inquit S$yluaticus, ftex fulfure, calce viua, &auripigmento, & idiomate noflro vocatur foricoria: interficit forices & omniaanimalia: puluis eius extinguit vermes equorum, & fiftulis medetur, & omnem malam carnem corrodit..— Occiduntur murcsrefalgario trito & cafco autfarina mixto; quibusin cibo delectantur. Sed remouéda eftaquay. cuins potu fepeiuuantur, Crefcentienfis. Ferti fcobes (vua) fi ferméto mifta loco indatur qui fcatet muribus; | vbi guftauerintintereu nt,Paxamus. Scoria ferri mures perimit;& crocuscius, Auicenna. Rafisfcoriam ferri cü. | farina fubigi iubet. Lithargyriü: videfuprain ellebori mentione. Crocus ferri à Bulcafi defcribitur,ex quo etiam Sylvaticus mutuaturcap.I9r.Argentum viuum muresinterimit, Auicenna:argentum viuum füblimatum;Sera- pio fecu ndum Rafim. Vitrum Venetum contufum;tum cribratum aliqui cum farina & aquafübigunt;acin bu- | tyrofrictum muribusapponunt. Vidi ego uendentem trochifcos confe&tos cim vitro contufo & farina auena- ] cca (& forteaconiti puluere,) T De muribus quiregionesaliquas magna multitudine inuaferunt, &aut fegetes populati funt; aut etiamincos | lasexpulerunt;dicam infrain hiftoria murium agreftium. | 1 Scythie magna pars tergore viilpium & murium operti incedunt, Alexander ab Alexandro, Scythe pellibus | tantum murinis ac ferinis vtuntur, luflinuslib.3. Sed mures quorum pellesin vfu veftium fiabétur;,omnes fylues: ftresfünt,& diuerforum generum, vt infrain fingulorum hiftorijs dicetur. Murescum flridét;& plus folito (dc. dii, videan legendum ào,fic melior fuerit fyntaxis) tanquá faltantes difcurrunt;tempeflatem (2 «uva figni- ficant, Aratus. Vbi Theonin commentarijs, Stridentauté, inquit, faltantd; mures, fiue quód aerem aftringi per- cipiunt;fiuequód cum tenuem & infirmam habeant cutem,cum terram refrigeratam caleant, non ferentes fri- - gus exiliunt. Et rurfus, Mures interdiu (inquit Aratus) pedibus verfantes fuum cubile; dormire appetuntcum. 1mminetimber. HicScholiaftes nihil adiecit , cum fententia tamen aduerfa videatur füperiori: quomodo enim | dormituriuntimminente pluuia, fi plusfolito difcurrunt& faliunt? Muflele & mures flridentes vehementem prafagiunttempeftatem, Aclianus,. | | ANT CÓ * F. Peruerforum morum mures & muflelz funt,timidi;furacesiinfidiofi,vtin p.diCtum efl, quamobrem lex diui- | natum efuütum tactu corum Iudzisinterdixitmures quidem cuncta feedant, malod; afficiunt: homini non mo- | do perniciofiin cibo,fed nec vlli prorfus vfui vtiles, Arifteas. Comedentescarnem fuillam , & abominationem | atq; murem;fimul confümentur,dicit Dominus, Efaias 66. Caro murisin cibo fum ptamagnam obliuionemin- | fert & abeminationé, corrumpit; (temachum, Arnoldus de Villa noua. Dentibus muris, id eft maculz qua fiüt | in facie; przcipuéinfantium, propter efum panisà mure corrofi, Vetus gloffematarius Auicennz;Videin c.circa , finem. Incoleregni Calechut mureac pifcibus Sole exuftisvefcuntur, Ludouicus Romanuss.6. Muriscaro | calida ef, mollis & pinguisaliquantulum:& in ca virtus eft expulftua melancholiz;Rafis & Albertus. Si comeda- / tur mus affus,deficcat falinam fluentem ab ore puerorum, lidem: Videinc. Suntinter magosqui murem bisin ? menfciubeant mandi in dentium doloribus doloresq;itacaueri; Plinius. Sed queremediaex mure fümptoin | cibo promittanturinc.dicam. Veniffe murem ducentis nummis Cafilinum obfdente Hannibale,cumque qui 1 vendiderat fameinteriffe,emptorem vixiffe;annales tradunt, Idem. Murium caro vtilis eft accipitri, etjam quo- | | tidie data vnà cum pilis, (iuuat n.interanea omnía)aut faltem alternis diebus:purgat pituitam & bilem:flusiones. & pituitam cohibet, lapides foluit, & coryzam imminentem repellit: ftomachum diffolutü corroborat: in fume ma;falubris eft accipitri; Demetrius. 4 ME ET Maris caro calida eft & mollis, & pinguis nonnihil , & bilim atram (cuius ego nullamrationem video) expel- - lit, Rafis& Albertus, Arundines & tela , quequealiaextrahenda funtcorpori, euocat mus diffe&usimpofitus, | Plinius. Mus degluptus & per medium exfectus appofitusque omnia quz inhaferint corpori facile produ- cit , Marcellus. Áduerfus ferpentium ictus efficaces habentur mures diffe&i & impofiti , quorum natura. non eft fpernenda , przcipué in afcenfu fyderum ( vt diximus) cum lumine Lunz fibrarum numero cre Ícenteac decrefcente, Plinius fi benememint. Mures, quiin domibusoberrant,; concifos Ícorpionum plagis | vtiliffiméimponiin confeffo eft, Diofcorides, Idem ex eo repetunt, Galenus de fimplic.1 L46, Auicenna, Ra- fis, Albertus, Mus diuulfus feorpionis ictuiimponitur , Plinius. Mus araneus fi iumenta momorderit , mus) recens cum faleimponitur, Plinius. Et mox; Etipfe mus araneus contra fe remedio eft diuulfus & impofitusz Quod addo , ne quis priore etiam loco de murc aranco potius quàm domeflico fenfiffe putet, — Verrucasy | | omniun 7 r j 1 yx j )u e — t ' 1 , m j " p *: » ; - M Ede rae eerte EY iuge G. TOL JE LO Omnium generum fanat &abolce (eradicat, Rafis & Albertus ) mus diculfus , Plinius: dinifus atqueappofitus, Marcellus. Empiricum quendam apudthosnuperad (cirrhofi caluídam tumoris curationem vfum audio p- guitudine quz deftillaueratà muribusaliquoranferiinclufis fimnlds affatis. Murinicatoli critiin vino veteread | «raffitudinem acopi, fi illinantur, palpebras eigneredicentur, Plinius. — Siinaflatos infantes edetint ,oris (ali- ..wam exiccaripromtttunt, Diofcorides: & pofteum Auicenns, Ra(is, Albertus. Sontínter magos qui murem bis in arenle iabeanr mandi,st caueantur dolores dentid, Plinius. A qua ia qua mus co&as faerir aduerfum anginss . falubrierinfcio propinatur, Marcellus. Fradent & murem cum vetbenácaexco&tum, bibaturis liquor, reme- ,dio effeaduerínm ahginam,Dlinius. Pulmonum vitijs medentur& mures,maxime Africani, detraóta cute in oleo , S lsle decocti atqueip cibofumpti/Eadem res & purulentis veleruentisexcreationibus medetur,Piinius. Vrina 0 infantium-cohibetar muribus elixisin cibo datis,Plinius:Serenus quidem cinerem mtirisex vinoact [acte caprino praebet, vbi vrina przter volunzatem aut nimium flair, Podagrasleniunt- mures diffe&i impofici, Idem. . Ambuftis medetur murium ciris , (aut glirium qim oleo, ) Plinius. Cuprcffi pilolacvüm exuftaram puluís tritus, vngularum muli vel mulz exuftarem cinis ;& oleum myrtinum., cínis quoque vel &musmurinm tctus, & —einisexufti erinacei recentis, vel imus cladem recens; & fandaracha: hec omnia cumaceto, & cüm piceliquida mixta & impofita, etiam fluentes capilloscoatinent, Marcellus. Loco quem tnentagra obfederit muris exufti / cinerem cam olco apponi falubre ett, Marcellus. Alopeciasemendatcinisé muriutn capitibus caudisq;, & to- tius murissptzcipué (i veneficio acciderit hsc iniuria, Plinius. | Mares dometfticos in olla cxuftos, tritosque axungia ( oleo lauri, Rafis & Albertus ) excipe, & prarfrictis cum allio alopeciis in fpienio impone, idq;. donee capilli enaícantur, quotidie repere, Atchigenes apud Galenum de comp. fec.locos. ^ Adzlopeciam, Murem 9 combure& tere, & puluerem permiice cum melle, adipe vrfinp., & vnge,Galenus Parabil 2. $6. Ei quz fe- quiturcompofitio (iaquit.Cleopatra apud Galenum hib, 1. de compofitione fec loc. tntec remedia ad alope- ciam ) omnes ui fua precellic »faciensiem ad profluuium capillorum cum oleo aut viguento diffoluta: facic & | ad rateícentesin principio-captllos, & wcalviciem prolabentes: eftqueomnino admirabilis: Murium dome- Ricoram viterum. pano:culiampelini( Co»oariusà regione vellocoaliquo fic di&um.conijcit; Heraclides qui- deorinter füaad alopeciam medtcanienta Cilicij pannicali meminit) víb, dentium equinócam vílortim , adipis vrini, medullz ceruinz cotticis calami, &ngnlorum patremveam, EIzcomnisarida leuigentur, & (officienti melle admixto, ad craffi: udinem mellis red ganar, indeQs adeps & medallaliquefa&a addantur, & pharmacum ipfamin team pyxidem reponatar, ex eoquealopecia doneceapillos prodacar defricetur, Similiter autem & ptofluicapilli quotidieex eoiliinantur. Morium cinis cum mcelleinftidatus, aut-cum rofaceo déco&tus aurium OG dolotes fedat, Plinius. Murinus ciis, id eft puluis exufti muris, cum melle deptibusinfri&us; orís faperem com. mendat;(halitum feetidi otis emendat.) Plinias & Marcellucadmifcent quidam marathti radices, Piin. Vide in- | frain remedijsex capite murs vito. Sivtiaa prarer volantaremivel aimium uar; cibis prodeft (haufto nepetae - quoq; fucco) ex vino muristritus vel lacte capellz, Serenus. Pliniusaliter, Vrina infantium coh betur muribus elixisin cibo datis. De cinereex ca pitibusmariu m,panló mox dicare, .. Grauidifficiliq; chemoftocaloram (Gcvocsnc ra bentemarnofamq; inflammationem cotnez ) medentur -prefentiffiméacuratiusdetrite murium csrnes cum crudo oui luteo , ad cerati confiflentiam, & ex pannolinea impofitz, Galenus Parabil. 1,31. Sangiis eceas muriausilliras,velipfe mus dinulfus verrucas omnium generum ' £boler;Plinius, Matcelus.& Auicenna. Galenus de fim plic. 10.6.2 murium fangaisacrochordonas deijceret ne ; experiri quidem fe voluitfe aitcum alia moliaad hocvirium via probataiam cognofceret. Ad íoffa(ionem admi- 0 rabile,quod illico vifam reftituit: Mauris Gingainem, & gallifel& muliebre lac equis ponderibus mifce,& bene - fubactis «tete: probatameft enim, & maznifice profurt;Galenus Parab.s.16, Marina pellis eremata,ex aceto illito ^ cinere,capitis doloribus remedio e[t Plinius Caput murisinlinteogeftatum ca pitisdolotem fedar. Idem caput . mutis(fceimine. Albertus)appen(um epileprico carat;Rafis& Albert. Mariu mcapira vfta cum melleinanáa alo- pecias curarepollunt;Galenusad P fonem., &lopecias cinise murium capitib, ceudisq; & totius muris emendat, - precipue fi veneficio acciderit heciniu r12; Plinius. Alopecijs mufcarum ca Piracontrite aff.i1ca,; Cleopatra apud Galenum fec.locos: Grzcum exemplar isi habet,id eft murium: fed quobians murium capita ad hancaffe&tum -Slibifemper vfta artum adhiberi confulentsuthores, mufcarum vero fimpliciter infricari,preftiterit ucuizv,id eft | tnufcarüm legere cum vereri interprete. Quanquam Marcellus etiam mafcarü capita víta ad afopeciascommene- . deBGrecinimiram codicis aliculus virium lecatus Sed racíamapud Galenam fec Locos 1.2, Cleopaera mufcas in ? ollulatorrefa&tas memoratihis verbis ola Grae io ja DpuEas: aM ees aatem alijs medicamentisad defluentes ca pillos.Et Sóranusin medicamento ad alopecías habet; viv zfeQazpdluum des aive: "neo oven , hoc eft mafcarum do« , necareanttorrefadtarum':quibus duobusin locis rei? mufcasnon mures accipiiudico: mufcasenim torrcfienl | fac fuerit, quód facile mifceti poffiat, nec opus ettptorfus adarere; ita vires euam amilTaras; mures vero vrtera mifceriá; poffint; prorfus adutl oportetinectamen Viresamittunn propter fnbflanni offeam;que & facultatis fue . tenacior eft,& tuzvasuu.hoceltigneá &accem vimdum vritarcon cipit mogis quim tenuia sut molliacospora, ; Nt mihi gaidem videtur. Aliqui alopecias cantharide trita illinnnt cutn pice liquida, nittoprzparatacute tíed ca- , uendam nealte exulcerent: poftea ad vlceraicà facta capita murium,& fclutium; & mnm cum ellebero pi- | pere illini iubent, Plín."Mviss Loy, viae ios ho elt. pro mufcerdistotidem mufcis lab(ticae; uthor Succida- . neotum que Galeno ad Ícribuntur. Atqui Galenus de comp. fec. loc.1. 1: ad finem medicamentorüniA (clepiadis ' aduerfüsalopeciam,Quam plurimainauit;tn ofcarutn capica mox vbi capte (ant nudis alopeciz partibus affricari | lubet Aíclepiades,atq; id maxime vbialopecia faerit exulcerata.Erenimconfertjinquits mufca ram fánguis (tane quam mitigans & emiplafticus.vt videtur) partibus tune per pharmaca ex nitro acalijs compofita exaceibatis, ni- miramquum non mordeant hzc ipfas rantam;fed bullas eriamin eisexcitent. Er quamuis Plinius non hac gratia. medicamentum ez capitibus murium addat ,cutr& alia valde acria admifceat,tamen non plecet quód ipfa mutiü: »apitafimpliciter illini iubeat, quo mod ó muícaram iflin ntaricumal authores aduftis tantum vtantar & recte (quidem vt (aperins monui. Murium-capitum ci nisin mellemixtus & ilhuitos per ecem dies, faciroenlorum cla- "ritatem, Sextas. Murium capitum caudarumq; cinere ex melle inan&is clacitsze: vifus rettitui diconr, multoq; agis glirisaut muris fvlacftcis cinere, Pip. Capitis leporini cinis deatifricinm e(t radiecto8; nardo m ülcetgra- olentiam oris :aliqui mutinoram capitum cinerem mifcui(fe malunt, Plinius: Ex eodem Ínpra fcripfs .cotias riscinerem.cum melle infri&ium dentibus, oris f porem commendare,&c. | 83, ^ A PUREd | A Ppp — Maris 222. . De Quadrupedibus 000 00 | Maris cetebrum tolles & in vinum mittes, ac maceratum & tritum frontiillines,ad chpitlsdolorem, Mar» — | cellus. Muriscerebrum dare potui exaqua ( quod magi praciplunt ) quis poffit phreneticoaut furenri etiam f cetta fit medicina? Plinius. Grauedo emend atur,(i quis muris neres( vt tradunt )ofculo acringat, Plinius. Er alibi; Giauedinem invenio finiri,fi quis nares murinas ofcaletur. In quartana adelirgeri iubent magi muris roftellum, auriculasq; fummas rofeo panno; ipfumq; dimittunt, Plin. Dentes refrigeraxos fumé curans: R, mürem vi- | uum, & exemptum eius dentemappende dentibuszgtotantis: murem autem viuum occidito, Myrtepíus.! Mari viuenti cor exemprum & brachio mulieris füfpenfum, efficit vt non concipiat; Sextus. Serenus aduerfus quar- tanato bibi iubet fibram murini iecoris cum quatuor fcrupulis vini aufteri; Morem diffecans per Luna filentium; jecur ipfius exttahito, & alfum epileptico vt comedat exhibeto,Galenus Parabil.2.3. Fel murium alopecijs pro- ' deffe, &c. ex Plinio retulifupralnter remedia ex capitibus murium. Sialiquod animalinaurem iotrauerit, prz- r9. cipaum remedium eft murium felaceto dilutum inftillari, Plinius, Marcellus, & Serenus. Cand& murium, vide —; in Capitibuseorum fupra. | | J | Le Murinum fimum Varro etiam mufcerdas appellat, i nius, Marcellas quidem fingulas huius fimi pilulas (nam fic quoq; nominat) mufcerdasappellat, vtinfra patebitin remedioad coxendices. Incapitis dolore, mu- [cerdas cum aceto & rofaceo temporibus & fronriilline, Archigenes apud Gal.x. TT. c d S - Carnes repletlafer é (ilphiocum vino & croco, aut pipere;aut marium fimo & aceto , Plinius. Excrefcen-. tjaomnía (pod) vice erodirac perfanar canini capitiscinis:eroduntur & murino fimo;Plin. Idem fimusapud A&- tium mifcetur medicamentis ad impetigines. Lichenasin facie & murino fimo exaceteillinunt: fed in hac cura- tione prius nitro ex acero faciem foueri przcipiunr, Plinius, Loco quem menragra obfederir fimum mutrinum | trítum ex aceto oporterimponi, vel muris vti cinerem cum oleo, Marcellus. Murinum fimumadmixro thuris ; 9 -polline & (andaracha panos diícutir, Plinius. De murisfimo pilulas feptem teres, & cum aceto fronti vel tempo- tibus dolentibusinlines, Marcellus. Inteftinaterrz, mufcerdam, plperalbum & myrrham, fingulorum vnciam femis, teres, & aceto fübada hemicranicoillines, miré fabuenies, Nicolaus Myrepfus, Piperis grana 2t. mutini fimi pilulas zr. finapls quantum tribus digitis poffisrollere, tetes, & aceto acri ad ceroti modum permifcebis , && ita frontiimpones, & alata defuper teges, Meircellus, Herba ftrumus & ftercusm orinum contrita, & ex aceto. frontiinlita, celeriter dolores etiam heterocranij abolent, Idem. Furfures capitis extenuabuntur fi ftercore mu- rino liquefacto inaceto caput in bálneo perfricueris; Marcellus. Fimum mutinum alij alijs medicamentis ad cá- illorum deflauiaadmifcent,tum aliàs,tum ad alopecias & palpebras glabras. Cleopatraapud Galenum de com- of fec. loc. medicamentis quibufdam ad alopeciam mufcerdasaddit. Alopecias replet murinum fimum,Plinius exVartone. Mufcerdas trixas alopecijsilline;loco prius peclinteoliaffridum fubctuento reddito, Cleopatra 3 o: apud Galenum. Murinum (tercus detritum cum aceto &illitum , alopecijs medetur; MON Afíclepiades — "pud Galenum fecund.locos, & Galenusipfe inlibro ad Pifonem, & Parabillum x.14. Stercus murinum cum aceto tritum ad alopecias vn&asforma priore mirabiliter crines comtnodat, Marcellus. Fimus murinus tritus; cum aceto & pice liquida tritus & impofitus: etiam fluentes capillos continet, Idem. Murium alui excrementa alopecias curare aliqui prodiderunt: & erat ( noto tempore ) medicus quidam ; qui medicamento com pofito viebatur ex murlum fimo parans, Galen. de fimplic. 1o 29. Galenus (cribit ftercus murisalopeciamfanare,fitrito — adinifzeatur fuccus eruce, & nafturtij, & ceparum velalliorum, vt cataplaímain concinnatum imponatur; Rafis . & Albert. Fimum murisalopeciz confert praefertim illitam cum cepe ( melle, Bellunen.) idd; magis fiaduftum faerit, Anicen. Stercus muris & thuspermifze cum aceto, & fac mellis confiftentiam, & vngue prefricando lo- cum, (loco prius rubificato ) Galen. Parabil. 2.86. adalopeciam, & Archigenesapud Galenumfec.locos. Áut 4 veratrum album, piper, mufcerdas prefrictis & confcalptis ex aceto illine. Aut mufcerdas & veratrum album il- .. liniro, Idemibid. Ordeumtoftum & murinum fimum zquali pondere exaceto illinuntur ad alopeciam, Galen. Pa:ab 114. Aliquialopecias cantharide ttitaillinunt cur pice liquida;nitro prz parata cute:fed cauendum nealté — exulcerent. Pofteaad vlcera ita faéta;capita mutium, & fel murium, & fimü cum elleboro & plpereiliniiubent, ^ Plin. Fimummaris & hircitorrentur & illipuntur ex melle palpebris glabris: Videinfrainter remediaex fimi mutinicinere. Mufcerdamin vmbra ficcatam quam maxime nobilis quzdam matrona propinat cum iure aliquo; circitet Íctupulum; ad (itendum fanguinem vndecung; fluentem, precipue ex vtero. Alexius Pedemontanus - fercoris murium triti, quantum excipi mummo carolino poreft, propinat ex dimidiato calice aque plantagini$ eum modico faccharo vel penidio, maneieiuno,ó velperi fub íomnum, aduerfus fanguinis fputum:idq; padicif- ' - fimis vicibus repetitum iuuare promittit. Raphael medicus Lucarni mulieri non habentilac prafcripfit hoc re- y. imedium, R. Cryftalli, Synapis albi, (tercoris muris, vel lepotis,bibace iure caulium vel faeniculi. Fimum marl- . numaqua pluuiadilutum, mamtnas mulierümà partutumefcentes reficit, Plinius & Sérenus, Stercusmurinum exquocung; liquore ignoranti colico, ne horrefcat, bibendum dabis, mirum eft, Marcellus. Fimusmauris vehe- . menter laxat : vnde & trütanni (ftc legiturapud Vincentium Bellaac.) medicinaa inde acuunt; Liber de natur. rerum. Audio mulierculas quafdam vt aluum morantem infantium & puerorum promoueantnonnihil detri- - tis mufcerdisin pultem eisaddere: apud veteres nullus mufcerdz inrra corpus vfüs fuit, ( preterquam colicis;vt ex Marcello retuli, quibus & alià diuera excrementa à maltis dantur: & calculofis , vt mox ex Diofcoride fubij- ! ciam; ) necipfe equidem vrendum confulaerim,curn alia honeftiora medicamenta non defint. Aliquinon recte - ex Auicentia citant, famptum fimum muris folnere puerorum ventres : non enim fumptum fedfuppolitum,col- | ]yrij forma; legitur. Mufcerdz infantibus fabditz alui deiectionem promouent, Diofcorides. Albertuscum fale t & oleo ( melle potius: nam fic & hodie quidá mufcerdas, tritas puto; glandibus mifcent; przfertim mulierculae) | fubigi, fubdiq; (cribit. Cum puero cuidam mouenda eífetalnus, glandem medicus quídam cum mnfcerdis pa- - satiiuffit: tidebantautem qui audierant omnes, quód cum ram multa eflent quz edi appoftta excretionem cie- sent, ille neglectis omnibus mufcerdas adhiberet. Profedto enim ne experiri quidem tale quid fine podere licet, nifi quis hzc dicensaut faciens pro cutiofo homíne & praftigiatore haberi velir, Galenus de fimp.10.38. Quanto - mágisigitur ridiculus fnerirille qui etiam intra corpus mufcerdasfumiconfulere nen erubéfcet/Qui mufcerdam - pro balanoano imponunt;,egregie excernunt,Bralauolus, Remedium coxendicis miri de ex perimento fic, Maf-. cerdz nouem rite ex vini quatatio,, fuper fcabellum velísllam laboranti potui dantür, itavt pede vno. quem dolet, ftansad Orientem verfus potionem bibat, & cum biberit faltu defiliat, & ver vno pede falíat,atque hoc per. ttiduum faciat , confcftim remedio gratulabitur, Marcell. Muris fimum cum thure & mulío ( potum 7 calculo y | * expellit, 1 "d A U ; ! l ' ) ] E / x NN DeMwes G Hia Lib. i Dp . &&pellit,Diofcorides: Cum thure & aqua mellispotam frangic lapidem; Auicenna. Mátis ftercus eporutu, cal» ." eulosvefice frangit, Galen. ad Pifon. Murino fimo contra calculos illinire ventrem prodctt, Plin. Qui difital. , tate vrinz laborat; vtiliterinfidebit deco&o fimi murini in aqua; Auicenna. ^ Maiis fimoillito pubi cohibe- tur virórum venus, Plinius; — Vt fcetus in vtero mortuus vel etiam putrefa&us egrediatur: Salem Zgyptium & murium ftercus & cucurbitam fylueftrem fümito, & aellis íémico&ti quadrantem affandito , & re(ip e drach. mam vnam in mcelinijcito ; & cacurbitam ac murium ftercus; omnia probé conterito; & in glandes cftormato; easQ; ad vceram fübdito; quandiu opportunum effe vifim fueric Hippocrátes demorbis mulieb. (7^. Stercüsmuris, crematüm precipue; & cum melle illitum;alopeciz remedium eft; Auicenna. Ad caluas & ^ glabraspalpebras : Muris& hirci ftercus equali menfura toftam ; & ex melleillitua ; pilosrenafci facit. Condu- IO cit etiam ad viriligines, Galenus Euporift.r. 4t. Palpebrasgignere promittunt mufcarüm , fimi quio q; mutini ci- nerem equis portionibus, vt cHiciatur dimidium pondus denarij, additis duabus fextis donari; &ftibi, omnia ccfy- po illinantur, Plinius, Cauis dentibus medetur (fanat & fapplet ; Marcellus) cínise mutino fimo .iüdicus, Plinius & Serenus. Sedis vitijs efficax eft murini fimicinis; Plinlus: | Lu ora a Vrina mutis corroditvíq; ad off; Arnóldas. In coitu vrina eius dicitur verienofa; quafi retigerlt hominem; corredit víq; ad offa, Albertus. Aliqui hocpriuatiri ratti vririz attribuunt, vtin hiftoria eius dicam: )1 20H . Murismorfui medentürgroffi, & allium; Diofcorides:allium, Pliniuslib.20. Mus vulnere magis quàm ve» . nenoledir, Arnoldus. — I MU PR CPUS atr 1 s MED HPRDE C: Dentibus muris(aliás Batuli,id eft barulios)id eft macule qu oriunturinfacle praefertim in fantium, quur ederint panem corrofum à muribus; Syluaticus & Verusgloffographus Auiceting; — /. | 10 a. Mafculi Plinio funt domeftici minores; vtin A;dizi. Mufcum odoris geuusfunt qui opinenturab Hile- - ronymo dici quandoq; peregrinum murem : nam mulcum; id eft «Jew, murem paruum plané indicare, Cal; Ego exor pro paruo mure necapudauthores nécapud Grammaticos legere memini. Ipfam qnidem odoris ge- nus non myícon aut mufcum,fed mofchon re&é appellari, neq? ex vllo muriam,fed ex capreoli genere eum pro- .. uenire lam fupra in hiftoria eius abunde docuimus. Quódliamure diminutidum formare libeat, uvidioy potius - , dixerim quàm mvoxov. Gyliius de mufculo concha mydion dixit:fic inquiens à Gi ecis hodie vulgo vocati. Mvex(», . (u?e- podus) piae, xid|0-, Helychius & Varius. Mvarhis nus cioquov (potiori quay forte)uvezyua, ldem. Mures. " domeftici, ci x47 ortgr, 0i xaroiidior oes; Galeno & alijs. Aliqui pAUs6 oxytonum iccibunt: alij pénanflexum idque. 3o fer£ in folata oratione :in carmineferé prodücitur ,aliquando corripitur :vtroq; modo penaoflexam Íciibi po-- ' tetat; nifi fsllor : nam & alias vocales circunflexas;etiam natura longas;faltem in fine dictionum, equ entealiavo-. cali, cozripi fecimus: Ev3: uec especie Beolozs, T heoctitus. Accufatinum pluralem dupliciter fcribi inuenio, use apud Diolcoridem, uó; apud Ariftotelem & Pollucem. Hy Bos 0 pisos Vioc aic, primalonga, Homerus; in Ba-- ttachomyomachia. Vbi tamen alio iuloco primam datinipuei corripit. « Eloiyat aimes java v povera 5d], vaoAUEetes Ibidem. Muvzv; ovocs Liad.7 . pro mufzulo. Zuis, 25 Hefychtus & Varinus. Epiro, mus domefticus, Hefychíus,. | Vatin.. Zphi$ O^, mtis, Helych. Xum$ews, epitheton Apollinis; ( quaft mutinum dicas : )fic eniro Crerenfes vO- - eant matres, Varinus. Murem Cretenfes (mynrhion fiuefinypthea( foztefminithon ex Hefychio ) cant, vnde. Apollinicognomen, vt Photioni videtur polt Strabonem, Hermolaus. Mutem (mynthium ( (aninthbeum, Vo-. ». laterranus ) Aeoles & Troiani nominahc: ficut Aeíchylusin S photeftatur; cum dit: Sed agreftis quis eftímin- | 40 thius. De A polline Sminthio, videin h. XuiVosgols «us deals ol axivov Tes , Flelychius & Varin. ZuDuv,nomen pro- | prium, Varinus. T hraces murem argilum zcv, fualinguaappellant, quo vifo, ex oraculo vrbeib condiderunt, quam Argilum nuncupaueruut, Heraclidesin l'olitijs. Nos 4; vrbs T hraciz iuxtaStrymoném fl. à mure fic di&a, quem T hracesargilon vocant : nam fodientibas ad iacienda fundamento, mus primü apparuit, Stephanus. Maresin A:gille fundamentis appatuiffe pugnantes, ciues praferoces & tilitares, haud dubio argumento prg« — "fgnauit :ea enim vtbsad Strymonem bonis aufpicijsconditaa mudbusdiza eft, Alexander ab Alexandro. Et . & Atgilavibs Cariz apud Steplian. A554ua; vicus Atticz, Varinus, Ao50NO-argula, rerraalba,Idem., Aag; muss ' Hefychius & Vatin. T'ez£, mus,in Alexipharmacis Nicandti, vbi interpres hyracem Aetolis fusm d ci (cibit: hic veró plo mureaccipi propter rofti fimilitudinem. Eruditus quidam amicus nofter; coludere putat hanc vocem /. cum Germanica ra?z. T ea oxyconum; ulydp, avapi£, Helychius& Varta. —— v Ye: io jo . Cardnipoete fabula Myes memoratur,vbi muftela ftrangalat go&tarnos mures.Galeomyomaclilam Gre cus quidam recentior deícripfit hoc eft murium & felium pagoam ; jai euim pro fele receniores improptié? | ponunt,yeteribus femper muftelam fignificat, ) In eo poémateludicro; propria quedam murium noinina ki hinguntur. Rex eft Creillus, cuius filius 75/2072, & alter ermdoomis, filia AvyyoyavQw malores xoeved|umdon. Et alij ^— gnure$; TuplNerx Gy Y in oen cé Koen om. Ceterum in Batrachomyomachiajid eft Ranarum & murium pugna '' Hometi mus fingitur Pifcharpax, patre natus T roxarce & matre Leichomylefiiia Ptetnotro&z regis: & alij, Lei- | chopinax, Tycog'yphus; Embafichyrrus, Leichen or, Troglodytes; Artophagüs;Prernoglyphus,Puerno phagus, — Cniffodio&es, Sitophagus, Artepibulus, Meridarpax. GvAwovewL; [A05 ois 06 a6/5, Flefych. & Varin: quód thyla- ^ cum,idcefaccum panariumerodat. —— ESAE HW Dunt Pa ES y TEN JEpitheta. Breuis, Quidius 2. Faft. Exigaus, Vergil. Georg. O pici, Iuuenal.5 Sat. Pauidus, Screnus. Ridl. 6o culus; Horat. de Arte. Rufticus & Vrbanos,Idem 2. Serm. Et pratereaquorum Textormeminit Auidus, Cautus, m Improbulus,Infe&us, Niger, Obfceinus;Parüus, Quetulus,Rodens, l'imidus; l'eire(iris: — Greca. Aeon Ba- — ttachomyomachia. Ilej«Qory G5 fomiats , Nux o6 dos 119 And philus in epigrammatezA/vo, Oppianus. Ozo- -. las, qui circa te&um verlatur. Ariltophanes. KasoniéiG».. Zxgmoi pec ; Leonidesin epigrammate. $iAdAvxXQ-, | lbidem. "Y'églsée sanc uatoetc atviyocly INicander in Alexiph. id eftzreejAet;zovmes , ei cdisétpoi. Mos vus si6opxs td eft noctu vorantis, al' soy;i9dos; id eft in abdito vel receffibus vorantis, Nicanderin T hieiiacis. | Quin & murisepitheton | eft aai, Euftathius.. 2 n" Vic pA $3. eT Mite au /— —- Qauusvel canum vel cauerna dicitur locus excauatus, in quem fe recipiunt mures. Mares, cauerna radice » wfphodeli preclafa moriuntur; Plin. Melylua, cauusq;. T otus ab infidijs tenui folabitut eruo, Mus rufticus apud A. Horatium. Evi ye wgeny £d|uesrs Muolunous; (mode vay pudivqga»ykonc, Scholia,) Nicander. Musas, murium cauernulc, 'o Hermol.seey^os Hefych: & Varin. Vtitur& Axclianus hacvoce: quaruisaliqui myonia non myopialegunt | H ^ Ppp 2 d spud : — t 224 o UwDe Quadrupedibui. i aptidsAalisnüm pró muliere libidinofa, vrin c. retuli. Myop s dicantur, w/ez:e; qui non nifiadmotaoculis,coB- . tüerl queunt, & cum paulo longittsafpicere cupiunt oculis feré femiclnfisid faciunt, Virum ipfum aliquiex Pli-- nlo,neíeio quàm reGte,myopian vocant. Mye fanéconniuete efl,vnde ficà vifa, qui Greecis2d, diciturmyonte,id. - eftconniuente nomiinaütur. Feréaucemabipfo orta hoc vitium contrahitur : neq, habetur remedium, Confpi- cillatantum quedam parantur, quorum vín longius extendítat vifus: eafünt huiufmodi, vt minora reddantur; quecung; peripfaafpicimntur: nam quz fenes vfarpanty maiora quz videntur reddere debent : quanquá & fenes myopes vidi,quiitidem vciuuenes hocvitio laborantesad le&ionem & resalias domi agendas conflpicilijs vti nó foienr,fed rantum fi quid eminus cernendum'eft. Sunt autem conípicilia myóptm ((mender gficbt )oculis fanisaut hocvitio nonlaborantibus,inutilia. Myopuro vero vifum colligunt & acuunt: & altera quidem non raultum, al- tera veró multó mipora reddurit que videntur.duplicia vocant; quibus ipfe vti neceffe babeo,cum quid é logia i0 quo profpe&urus fam:nam ad le&ionem nóadhibeo.quód quamuis multó clatiores reddant cliaradéres, vifum rámen rihium colligendo offendunt:pauciffimi autem ita prorfus myopes reperiuntar:permulti ex dimidio.qui fimplicibus & communibus myopum confpicilijs vruntur: quz minus, vt ita dícam,acria fnnt, & minus fi quis ad - legendum adh beat,offendunt. Intec hzc & fenum conípicilia media funt quzdam;quzad vifum in fuo ftatu co- feraandum facete dicuntur, cum quz videntur nec maiora nec minora(ed cadero quafunt magnitudine repra- fenient. óc iram, cumin hoc vitio tam breuis fit vifus, quslemin me experior, vt charadiéres communis ma- gnitudinis fi vItra quing; digitos diftent;non difcernanm,; non faciletamen defatigari legendo, neadlucerná qui- - dém;necvllis feré affe&tibuscorripi;quod ego fciam. Hoctantum memini,me adhuc puerum,hippo laboraffe: i eftoculorüm affe&tus,quo palpebre propter vifasinfirmitarem fobinde,tanquam trementes nictatione fua clau- duntaperiuntQ; oculos. Hoc ctiam obferuafle mihi videor, czijs oculis vel glancis hoc vitium frequehtius quàm à 6 nigris accidere, Iam cum à pueto feré hoc virium incipiat, & oculi nihiló humidiores inde teddantur, imó pauló ficciorés porlus,non re&? videntur recentiores quidam hoc vitium;vtaliosplerofq; oculorü affectus, d. flaxione ; humoramé cerebrog'ghiafferere:hocenim fi coutingeret, exlccantib. &attenuantibus curari poffet;nec perpe- tuum & incurabile eflet: quamobrem alia quatrenda eft cavfa; quam ego iu fpiritus viui tenmitatem reijciam in- terim donecalius meliora adferat: Hoc non omittendü, mirum effequod vulgo creditur;oculos fic affe&os pet- pera fece in codetn ftitu durare,ncq; timendum vt paulatim deficiente vifu cxcitas inuadat, | Latinum nomen inyopum nóninuenlo: neq; enim lufciofos aut lufcitiofos vertere placet.quum ny&talopes etiam fic interpreten- tür, vitium longe diueríum : quod ipfum eriam alij aliteraccipiunt :ego quidem ny&talopem vidi fenéquendam;, — quiad lucernam no&tu legere non poterat. Anglific affc&os, vt audio;vocant berblind, id eftczcurientes& pal- pantés:boren eaim vocantinquirere, Lufcioli, lulcitiofi, ( vel nufcitiofi Fefto ) qui prepter vititim oculorum 3 6. arü vident; Arteus Philologus. Nufcitiofijinquii Z&liusStilo;plus vident vefperi quàm meridie?neccognofcunt — | rii quod vfq; ad oculos admouerint. Al:j eofdet ny&alopas faciunt, &c. Hermolausin Gloffemnatisin Plinium. EU werieomev, dix pois Toi 0 Qo oT aéeczoy & uvareco (lego uvemeta) 32e Xen, Suidas. Plu ra quetesin Lexico Grzcolatino. Simile quodammodo huic vitium eft;quo laborantes noftri vocsnt Aer, meliüs dicturi zber- : Jichtig, ac li bypetópas dicamus: qai nonfolum propiusadmouent oculis quod diligentius infpectuti furit, verum etlam altius & fei? (upra oculos eleuant, Accidere autem audio hocincommodum adhuc infantibus, quibus fur- füm sc tetrdiefpe&tace in cunis nimlum permitritar: fortaffi: & faffufioiaferiore oculorum parte, hoc eftinfra xupillam exoriens eia(dem vitij caufa fuerit. Sed iftismyopum confpicilia nihil profunt, Hzc per digreffionem plutibüs quidem dixi, fed Le&orifpeco non ingrata;rei medice prafertim ftndiolo, quàd de boc affc&a medici "tanquam incurabili param diligenter tra&auerint. Caterum pviod, cum per diphthongam i. fcribitur, sfilum 4. fignificatjde quo inter infe&a dicam: quidam diphthongü (cribere negligunt perimperitíam :vrla alijs etiáinde — derluatis,cuiu(modi (unt;Mviomo rhamnus,à fpinarff aculeis fic díétus fratex; poen Cos rovc» dieyetoe , ftimulo, excito. Idem verbum per ypfilon inc diphtbógo fcribi dcbet cum conniuere vel myopü inftar ibcueri fignificat, Varinus exponit axgois T0; à Qiu quai areooeog env. Videtut & Mueren ( malim pwamedew s nam & myopiafin hoc vi- tium diciapud Galenum alicubi legitur: ormQddp gua to" s steer aav, Hefychius: nofiri dicunt Zmtzlr) proeodem accipi, quanquam Vatinus óQJavugy c QuAo Ten exponit. .Redeo vnde digreffus fam. ij Non igitur myopia tantum de murium cauerno legiturited frequentius etiam pvatie. Suid.& Varin.pvaviieopuay exponunt: dtem v Coidxdy AS, vc & Hef in qua fignificatione ego aZoveias potius dierim. ING placet quodpuEie progveLiue apud Hef, & Varin. legitur. MuoZic (lego pom£lar) 5P aeviiv (t udi) QxAies Mumzios Varia. Mügupea Qu Ato6; Varin, | Inuenio & izds & veuudis deshürlumcauisdiei; — j TOT MR NEN omes — — Dentes mutisapud Arabes funt additamenta fnperflaa dura, que naícaoturin extremitatibus vnguluti jaxta -|- éarnem fecundum latitadinero,& valgóà Venetis dicuutur fgelli, And. Beilunenfis :à noftris leid pylfer.) A lij ma- | éulas quafdam in facieintetpretantur : vide faprain r. Maricid? apud Plaurü de homineignano&inertedicitur, — fMufculosdixerunt antiqui minores machinas (ínquit Vegeti4.17. de re milit, quibus prote&i bellatores, filatü offuerit aut éiuiratis foflatumsadportatis lapidibus;ligais & térranon folum com plénr,fed etiam folidabt,vt tur- iesambulatóriz fine impedimento vchantut ad murem. Sant midores vineis fubditiores qi & majores Tirmio- "] résá; pluteis. Á caftris longatiosmafculos,falces;rcliquaq; que eruptionis cáufa parauerat, profert, Cefar 7. belli " Gall. Mufculum pedum 6o. longam ex enateria bipedali, quem a turri lateritia ad hollium tarrim murumq; per — ducetent, facete inftitwetant, [dem 2. belli Ciuil. Vocanturautem à marinis beluis mufculi. Nzmquemadmodü — | illi cuin minotes Gat;tamen baleuis auxilium adminiculu mq; iugiter exhibenrita iftz machine bréulorcs depu- 65. tate curribus magnisaduerttui illarum parant vlam;ttinersq; premuniunc Vegetius, Mafculas;srticolus inquo — netdorum capitaluntSipontinus:Sed melius alij. Mufculus, pars corporis eft organica;con(tans carne/fibris ner- aofis,vena;artería,& membrana faccingeate;eftq; morus volinterij organum. Vocátüraütem enufeulus quód à capite & parte deinceps latiore carnofaQ; in tendonem, quafi caudam , exilem excarnem q; paulatim attentetur. Cicátticemin dextre mufculo;ex illoc valnere Quod. mihilmpegit Pterela, Plautus Amphir. Eadem fignificaz tione Piinius& Celíus vtunturinde mufculofus, apud Celfam:cui (ynonymon ferc ett torofus, ( Láceitus etiam; | quanquam fgpius brachium àcubito ad catpum dicatur; tamen interdum pro mufculo accipitar: iude femináls- | , etitofaapad Columella legimus.) Apud Grecoseriam wis (Varinoreftein ys Jid e[tinussadéfiguiBeirions ponitur:vtpenticus quoq; apud Grzcos vulgà,quoniam hac voce etiam pro Wenn pe s 3 Sr€3 vul aiglgmy Gy riis suvieezt) éevigetpdjuzas etexeés Pollux libro 2. vbidecoxendice & smote lequitür. " hus i 7 *DeAMure. Ha. Lib. fH. 225 vbicunq; catoin corpore ibdem mufculus it; cum caro proprie dicta femper mufculi pars habeatur; innenimus . tamen quibufdam in locis peculiariter & per excellentiam pvac dici, et in brachio jp 2£agev xo/Aeiron pooecyro S toy giunta, Pollux. Nos quoq; eadem in parte mures priuatim norninamus; izfrnzzfiflifcb, quod carne illic com- preffa dolor potiffimum fentiatur. Ev35 usc erecin eonyjorn , dxady xar wjuov. E'serzev yv e éveoi 4A00T60X 0, Theo» ritus Idyl.27. de Amyco. Legimuscarnes Íupra frontem ad rempora nuncupari idus, id eft mures, & cerata;id - etcornuaà quibufdam; Czlius ex Polluce, Mua»; tori;id eft pulpa mufculofa, parstorofa, vtin brachijs;coxis &c füris. Quidam non recté uua» cum diphthongo fcribunt; vt Varinus, Hefychins & Etymolog. Muavoi, vv váloum Qv Tea. IHoakozis DórOev 3à aue cixovaio [BauAaMv, wutaveov e o1 ózr09 &y elg v dV (V uei ÉxovTEp Y Odrmu y ev, tox,ou dO 5 yes Lo xgbyeice Suidas. Mvidivecs uices AEG e6 y) ad uvisposapdiuma aolpsec io) vrervuvapuos (apud Hefychium corrupta vox eft Xo 2o doopdiecn ) à Boh lovess Vatinus. Idem myóna furam iriterpretatur: item liac voce mutculos plüres fignificat; vt myón & mysita differant; vc fidus & ftella. Muos?;, genus quoddam x75, veftis, He. Myotum veftem Ar- meniorum fuiffe dicunt;ex muribus contextam indigenis;aut eius animalis figura varié ornatam, Czlius ex Pollu- eis feptimo,cuius hzc funt verba: A'otdulcov à ÓeuyTOG, qox wogy TOV Uto GU 'TOIC, T'LUU Qaid j| Auot Lotto BLA7RE TOLL A polosc. V ngulata veftis primo élautiffimis fait: inde furculata defluxit Plin: fic enim legendam pato(inquit Celius Calcagninus)à (arculis & ramufculis,vt nunc etiam videmus,intextis & contottuplicatis : fuit quando forieulata à foricibus legendum patauerim. Nam Pollux myotón;quafitu foricinam dixeris Armenijs peculiarem celebrat: & apud Eufebium legimus peplum Proferpinz muribus contexi confueuiffz, Hzc Calcagninus. MuZi; T) TD "Y EA YE9c ANJA Qo etait eso itc DINE AE ET ats f] cvv àQUwAuEe cuvaryew BusxgseSVrw. Ti jns podia ot vew sUe mes Arifto phanesi. . . aliquiinterpretantur,dazee pose xavroduecO s x9] cwagBaavo ees p mertnl exero Acero Suidas. Mufidw, genus eft ludi 30 (inquit Polluxl. 9.)in quoaliquis conniuentibus oculis(pileo aut fafcia obuelatis)alta voce colludentibus vt (bí caucant defignat, & mox circumiens fi quem ( difcurrentium Japprehendetit;pro fe conniuere cogit. Aut conni- ucnscateros quarit abfconditos,donec aliquem inueniat;aut conniuens (fedendo) quisipfum attigerit diuinat:- .. Puetinoftri quanquam his omnibus modis vtuntur, primum precipué myindam vocant Plimtzenmufilez: alrerum i i : tertius ita fere vfurpatur, vt fedentisalicuius à tergo atansaliquis oculos manibusobnubat, & reliqui omninoreferendavidetur. ^ —— » Ms | | — Mautinus Plinio &alijsadiectiuum eft,vt marinus fanguis,murina caro. Murinos color qui vulgaris eft in afinis; Colurmellalib. 6. Phzum colorem ex albo & nigro concinnatum volunt pletiq; , myinonitem nuncupatii; quod inlibro de morali virtate confirma: Plutarchus;teftatur & primo deldeistomo Flermogenes, Celius, Equíco- - lore difpares:item nati; Hic badius,ille giluus;ille murinus, Varro in Ainoadlyram vt Noniuscità. / Equorum colores przcipuos hofce comperi , badium ; mureum; ceruinnm , &c. — Csllus; A mare son mnrineas . fed murinus defle&itur: vt carmen illud Martialis Campis diues Apollo Murincis, rninimé ad Scintlieumi 60 illum Homericum & mures populatores frugü referendum fit: quod dubio proculad Gryneum referri oportet. — EftenimauthoreStephanoGiyni oppidulum Myrincorum,vbi & témiplür & oraculum vetaftum Apollinis eft; Czlius Calcagninus in Epiftolicis quz[tionibus. Murrhind quidem penultima correpta; vc! mircheum dicicur; quod ex murrha gemma faGtam eft, vt murrhinus calix. Scoppá murrham agatham vocat; & in:erpreratur Chal. cedonium,yt & onychem : his enim dnobus nominibus rérn eandem Plinio defignari: onyx quidem etlamnum nomernapud multos retinet ,o7ycbel. Eft & wurrina, aliás murinua vel mariaulow, potíonisgenns; nonà myrrha fedà myto, id eft vnguento velodoramento dictum;myratum aliqui vocano & c. Hermolaus Corollario 825. Zv- -sqpoc (inquit Budzus)ore fenfim compreffo & contradto,«o) ? uduoov Eo» ejua, vt inquit Ariftotelesia tertio de artibus, de pifcibus loquens : Aià qo uda 6gi qugujuurre eg. v dv die Doll eiote se oto Y Ev TOY, aoi po xc ooxosdlpraws Tou ayepburyiro.. 1detn, Ka] qu dye aiVejferyos oed a0 gujsots o 32 po sgov.. dove wdjo expka Qoia ots oivepjaryoaos , die ?rep o: xat alood ov mos go im uero Quay jy spovs nifi wetsoo) legatur per eo Flac Budzusz. Sttabo libto t1; uersoov Afi parcem nanco par; | Pp p E 4 qoam 726 un De OQ uadrupedibur. quam ample&itur Taurue: 5àm ad Boreum;inquit, latus tranfeunti femper de longitudinis latltudine aufert mare. ldem pauló mox fegmentum vocat ueiupor y & ooh poerspov, Coelius, Etalibi, Myuri verfus dicubtur qu£ circa finem peccant fubfaltantq; (iyisbam breuem prolonga habcnt)ficautem dici videntur quod vitiosé clau- dautzram pudvclaudereeft. — Éc rarfus , arbitranturoonnulliatreriaruni pulfus poffe myuros dici ex fimilitue dinecaudz inüris. Nam & D ionyfius Afer Peloponnefum prodit platani fólto pgACovm (Xam wobe s eov serva n P Asa ovo XavTo. TOV x 00V OQ CV f Tl xar xau Aby & T0 Quy tuo moa, Euftathius Ihterpres; id et quod murts scutàm equiparer caudam. Vel uea'osisbe T pues bou dup & eae. Sed de myutispulfibus;eoramq; d:ffzrentijs con fulendifunt medici, prac'pué Galenus, Her ) ; Muobetawvev , genius lapid:s ciriufdam vilis Eiefychius. n Herba phoéniceaappellata à Grzcis, à noftris hordeum murium, Plinius. Phiinix hzc Diofcoridi eft ; vbi inter nomeaclataras eius eriam loliü mutinum legicur. Plinius hordeum murinum appellarisit,quod hordeaceo fivfolio,& feminibus eius inter tegules müres vefcantur, Marcellus Vergiliüs. De inyacantha, id e(t corruda, qu & myon vocatnr;in E; dixi, quoniam decoGum eius mures occidere fertur: Etibidem de myacantha,id eft ruíco; culus virgis fpinofis fuccidiam & cafeorum fiicellas ruftici contra mures müniunt,lorer nomencleturas Diofco- ridi adícripras,myitis caucalis eft:myites & myoptcron;thlafpitmyuros Armeni s.fampfuchum:myortochon,au- xiculà muris velal(ine, Mvicwmw herba (imilisaurib. muris, tfefych: Galeno pvorzins vocatur; Diofcofidi uibem; I9 alijs evomv. Aline in lacis nafcitur,jgnde nomen,quidam myolóten appellant: nam cum prorepit mufculorü au- res imitatur folijs;Sed aliam docebimus efe quar iuftius myofótis vocetur. Hzc eadem erat qua belxine; nifi mi- nor minusq; hirtutaeflecnafcitur in hortis & maximi parietibus: cum teritur odoretm cucumeris reddit, Plim.. De myofcta Piigij cui vim fepticá & exalceratticem tribuir, dixi quedam ih Lupoa.inaconito. Diofcorides pri- ' mum alírnem defcribirsquam helxing ümiléfacit:& mutis auriculis eius folia Comparar; &c. deínde myolota ftue murisauriculam alteram;qusg (cilicet magis proptie fic vocetur. Priorem, moríum gallina hodie vocant : pofte- riorem veróaliquie(fe conijciant pulmonariz genus fyluaticü , non mafculofam (maculofüm enim pulmonaris Plinij eft;bugloffi folio.de quo pluribus eglin Boue c.) floribus caerulels,vernis,&c. Suntqui& helxinem füige- ncrisheribam myós otídaid cft murisanticulam vocent, Diofc. Noftri auriculá muris, 222597], aliat vocarit her- bàm,exlactucarum fylue(triam genere;cui foliaferé olez peculiati modo raris & oblopgis pilis hitfutafunt,vnde pilofellz nomen apudaliquos:flos lateas, quiin pappesrefoluitur, calyx nigticat:canle reco, féd aliquot círca eü fligellis(vtita dicam)humi reptantib.de hacmulta fcribunt tecentiore: :de antiquo nomine dubitatur. Multi et- iam aliam eodem nomine vocanr, gnaphalio vel (ticadi citrinz vulgó di&a ficnilem, florib. albis, alias purpureis, alias varijs mollib.inftartomenti, &c. pausorba,ba[enpf orlin, videin Leporea. Myagros herba ferulacea (. Qeuyava- Hnc, Diofc.)eftfolijs (imilis rubeePlin.Pluribusdcfcribiturà Diofcoride: qui herbam bicubitalem facit, femiüe fanograco (imili, pingui & oleotc:quo tufot oítcq; virgascircunlinan fic pro lucerna vténtes. Hanc Ruelliusin Gallis vulgo nótam cffe fctibit; cameline aut camamipnz nomine, Setitur, inquit quamuis & fuz fpontis inter fe-- " eetesinüEniatur:femirnie minuto fanograci igura,in vtticulisorbicularibus con cepto. Hocin areis pauitis rura flagris decaciunt,& vannis ventitaan dum filiquarü recrementa vanefcant, um trufatilibus molis fübijciunt, ver. fandoq;fabinde oleum exprimunt: quonon ad lumina tantum lacernarum, (ed & ciborum quoq; conditireptis pauperes vtantur, magno huíusolei prouentu. Mattbeolusin Itzlia nec feri necaliter nafci putat. Fateor & ipfe ignotam mihi. Marcel, Vergil. de nominis eriam origine nihil certi;inquir,fferri pofle:nam quód mures veriemr & perimar,vt nomen indicare videtor hon cenftat. Forte muresagreftes (quos tmyagros dixeris, vtaprosivagros)- cum pingue & oleofam proferat íemen;ea dele&tantur. Vide ego herbam paruis radiatá folijs,fimiliter vtgslion, uod hodie ficvocant ecuditt,Juteis & odorstisflorum corymibisinfigne fapare fece nitrofo vel bete, fpatüci-- entein quibus femina nigra papaueris magnitudine;fed quz niliil cum faenogrzco conueníant: qse (i myagros noneft,noméaliud ignoro.Sicurion;aliás tucturion;id cefticulus mutis,Svluaticus.D'e myophono vel miephono, ve dixiin Lupoa.inaconíti mentione, Prope Acheloum Aetoliz fluuium rhopseft Ca! ydon;in quogJebherbanas | [citur:quod fi quis oculosabluecit equa; in quam illzinie&a fuetit, vifum amittit; placata veto Diane, tecnperat, vtícribit Dercyllus Aetolicorum tertio;Plutecchüsinlibro defluuijs. MuZZea , genus fructus qui comeditur vt. ficus, Helych. legendum uv£xesa5quem fru&tua pharmacopole vnlgó ebeflen appellant. Mutis vnguis;polygo- non:& muris Vriua Magis, malua,vt inter nomeuclataras spud Dioic, legitur. Fade Ichneumonem recentiores quidam vulgó marem Indicum appellari docent. Vefpertillohem noftri vocitant fládermufs; quafi dicas volucrem murem;Galli chanuelouris, id eft caluü rouzem, &c. E(t & inter pifces mufenlus, Greci my(tocetá vocant baliens dux. Sed Rondeletius dillingait, vt baleng dux deua» & iyiTéo dicatur: Viuetxumae véró belüa fit cecacea:Pliniusconfundens vecumg; mpfzulum tranftulerir. Caprilcus pifcis vocatur etiam wis Di- philusSiphniusspad Athenzaml.8.(nifi quis uon pdvjid eft marem,fed v» id eft uem legendi potius exittimer, Hermol. Mus aquatilis,hoc eft teftudo, Grece poo dauve & epus nominatur, &c. videin Telludine.Suntalij preec- ea oítrcorum generis, hoc elt cefta filiceaintectorum;oces biualucs, di&i fcilicec 2er T8 pen : quód'teflis fuis ceu valuis dehifcere & rurfus conniuerefea claudi foleant. Gazaapud Ariftote'em alicubi icloscránsfert, Horüm genüs vnum mufco obductum hirfatamqne, murem quodammodo fuá hirfutie refert, muffolum Veneri vocant,(iue i mufco; fiue quaíi mufcalum, Germani quidem smafcbelen vocant omne genus téftaceum biualue, Myaces pifces intelliguntur matices: fed & pro conenula accipitür myaxquahumores excipluntur, Celine, — Kc qui proprie loquuntur oftracodcrmorum genusa pifcibusexcladünt. | Teilinas;son mjyacas, mirülosa Rorea- nis dici,reftatüs Atheazus eft:nostamen aliorüm io ea re obíeruationem ficuti, myacasnontellinas mitülus vo- — cauimius, Marcel. Vergil.in Diofc. 2,5 Murices quidem ego purputas potiüs quà myacesfecerim; aut cette fi- miliapurpurisoftcea;non biualui ánorbem ie in Parpurarum hiftoria. Mya gerius margaritz circa Bolphorum T racium,vnionesrefosac patüosgignersvt ait Piin. lib. o. De myiopeinfe&o;cuius piana petv;. diphrhongum fztibitug, (ao loco «gemis. Moya vel ndo, velpsoSieasslnter fezpentesinnoxias à Nicandro mew oratur; à murium venatü di&us; quos denorat, « Vuasin 1020 orbe vocánt auimal cuniculo noftro fimile , Petrus: Mariyr. Idem slibi vrias imuribus non maiores fcribit. Audio hodie exignam quadrupedem ex nouo otbe afferri, candidam; cunicslo qualem zür mino- tem, fpecie porcelli.(ingulis menfibus vt cüniculifoecundam,& à mercatoribus porcellum Indicum gc cari, haud fcioanab vtia diuerfa. | "B n : | bs Epleui a led fimpliciain orbem ie contcahentia; & quibufdam aculeis mücronatawide - 5. De. Mure. H. a.b. cid. eWELE ! 727 ... * Épicutiferüus nomine Mys, Mus.Gellius 2.18.) philofophus non incelebris fuit, Macróblas 1.11. 2: pugi- s nomen apud Suidam & Varinum. Item viri; qui claruitargenro calando. Quis labor in phiala? docti Myos? anne Myronis? Marcal. tn fcuto Minerag Athenis Lapitbarum pugnam adueríus Centauros & alia quedam My .quendamartifieem feciffe ( sos ec tornalfe) aiunt, Paufanias ih Atticis. Non proculab Acrzphnio oppido re- gionis olim Thebanorum, templum Apollinis Ptoi e : vbi virum aliquando Europzum;jnomine Myn;ablega- tumà Mardonio;oráculum intertoga(Tz alunt lingua verbacula;Paufan. in Bosoticis(ex Herodoti octauo.) Parua snihi domus eftfzd ianua femperaperta;Exiguo fümptu furtiaa viaofagina,Quod mihi nomenine(t, Rome quo- queconfol bsbebsct emeranj enigma de mure. Myagrus nomen calatorisfeu ftatuarij;apud Plinium 34 $. item . muícarum dens,fed in caliguificatione primam fyllabam v;. diphthongumfcribi oportet. Myfsellus, Mizxen Q». ? (aliqui non te&? per s fimplex fcribuat)vir qui Crotonem condidit. Saidacbiseius meminir,polteriorlocus de- Ínmptus c(t ex commentarijsin Nabes Ariftoph. ltem Erafmiin pronerbio, Donü auodcun q5 dat aliquis proba, Oraculi hoe dati ex Szrabonis fexto Exaf meminit/fic legens: Mveve« [Boc tthorre sotoen De2v aloes pastos Oa ono ot (alias x Acciai ) 9upsUecs Sugtv Y én 3d ne roiver: Myfcellus; inquit Eraf. dicus videtur ob crutam exilitetem, quz habebat mutinis fimilia (fed ita pera. fimples (cribi deberet, & fieri poteft vr carminis gratia duplicatum fic)bra- chynotusob dorfum contractum. É x | TY A END" Atgilum Thraces murem vocant,quo vifo conditam à fe vrbem A:gilum appellatunt; vc fuperius retuli, circa. initium huius capitis. Mya & Sepiuffa infula funtin Ceramicofinu; Plin. 5. 31. Myanda, oppidum in cortinenti Ciliciz, Plin. 5:27. Myes; Mure; vrbs Lonica, gentile Myefius,Stephan. Herodotus non procul initio libri fexti MyefiosMuzis; oo minat,vbiin Valletranslatione non recte Myufioslegimus, Myon,vrbsLocrorum in Epiro; 0 culus ciues Myones vel Mvovei Stephan. Paufaniasetiau Eliacorum 2. Myones effe fcribit Phocidi vicinos,quiin - Lociidis continen:eincolant. Myonia, vrbs Phocidis;cuius ciues fimiliter Myones vel Myonécdicantur, Idem. Myonla vrbs Phocidis (upra Amphiffim in continente , triginta ftadijs Amphiff: diftat. |«. Myonenfes hi & 1oul Oiyapio Ícatum dedicarunt, Pauían.. inPbhocicis,: Myonnefus; vrbs vel parua regiointer l'eon & Lebedon, Stephan. infola non procul Ephefo;Plin. 5.31; Mule 4o 9», primüs portas Zigypti ad rubrum mare, Arrian. Me- minit etiarn Paulus 638. Ad Myós hormon, inquirjtaful: eft deferta &c. Myüs.vcbslonizs Strabo: bro. ciuis Myafius, Steph. Myüsta oppidum primo condidiffe Fines natrantur; Athenis profe&i, Plin. Cydrelus Atheni- eníis Codti fiiiusoppidum Myüiara condidit; Strabo. Msminithutus vrbis Herodotuseriamlibror. Myüarem & alia quzdam oppida Xezxes T'hemiftocli donauir,vtin eius vita Pluta rchus tradit. Myuntiorum bellicum Mi- lcijs meminit Celius 23. t, Mvs, nomeu gentisende Mya vrbs dits, Exymologus: fed locus videtur corruptus. ) Infula mucium di&a fub linea equino&üli, Gc dicta quódabundetimaribus diuerforum generum; F'heuctus. b. Vrforam fatus candidainformisQ: esto eft; peuló muribus malor, Plin. Muris drm or nperoi Antdphilus | inepigrammate, Homerusin Batrachomyomachía mnrium etiam xac nominar. : | ^ € Musauidusmintrat; Author Philomelz.Te/Z«»de müribusetiam dicitar, Eaftathius. Mute ezeiyé vec, Ata - tus. Keza are idv (Q- x&rcceicio, Homer. de musein Barrahomyomachia, Pficharpax mus regis filiusin Batracho- myotachia,nutritum fe inquit Xvxoic 4todtolevoi: iod te Enden vedi. Et mox; Ovd|é ne Are. Nov B» veiokoTU- yis» am SuxUEAE &apie2i0, OU OE Na Ec TetyU TEOWN D» rtp rato exsuuiidor, Quac bum Ito vues 60e qot Noo Irovan, OUOE qupbc Ve) (B Boro "y xuscepola geo Q :Qv Xescv eA roues: Qu Gom cyens Oolvay Mégomay TG y v6 puat'yetoGt. Et pauló poftnallis fe herbis aut oleribus ve:ci: Corruptionem figuificantes Zigyptij murem pingant:hic enim omuia. 0 degaltaftans coinquipat ac inucilia reddit, Ocus. Plantas in cipiiuiduo; Quafi mutes femperedmusalienam ci- bam :nostales parafitas vocamus fcbmarotz.er G tellerlecker. Simulachra deozum cum £otis fpeciofa appareant, in- tus continent Íepe pud aiados i poyeA cv qumiirsuduevov alude y/o rs Lucianus. Mulfcetdas primafyllaba producta .Xicebantantiqui ercas macium, Fett. f: & fiiccerda (lacerdà Hetrmb!ao )eocatur ftercus fuillum. Marinum fi- 3num Varro mulcerdas appellas, Marcellus et! pilulss, rin c. disi. Galenus mufcerdas qoirdv ava oro aw TH Moi T y | Kis uam vocat. Aliqui; Hermolaotefte myócopron.& myfcele;dum (lego myfceledra.) Varinusetiam wuuc- - «od? appellari fcribic, videlicetncurro genere, pluralinumero. INon probo quod Caius legirmyódochs, (vide - duprain a.)euro myochodavoxrectécomponatarà mure & virbo x&o» cutus przceritam medium xevod|e; vnde BE eayov rl) osw vocant: B ocodvrdensSoreroeesii. Mud s ee er, Het: exquoapud Saidam euam ficle- . gerimynon pudboy G^ MvoD oor vel uvcdonov feilicet d^» mufclpnlam dixerim: videin e. MucgxéA&àpov , & multis | o tudinis numero my(céledra, murium feculentiam dicant, Czlius, Varinusin Azezuaieas, & Pollux;.14. Proinde non placer quod alibiapad Varinam legitür uvox£An) 255 proparoxyronum: & eadem voxapud Heiych. oxycona. InLexico Gtzcolatino pueutAsbaor eriam fine authore fcribitur. Licemus,id eft fercus muris Syluat. Murinos ce- .tulosdemuriumfetuPliniusprotulit, ——— Wo aie o NS po ^ d. Nos in parzibus fuperioris Germanie murem vidimus; qei tenendocandelam miniltrabat lamen come-. dentibusad preceptum magiflrifat, Albert. deanimalib. 3.5. 1.Itag; non folum inquilinfed oures migraueranr, /Giceroad Attic.lib r 44 Brafidasà mure moríus videin prouerb;jsinfra. Pücharpax musin Bstrachomyomachia, 7 OU 8edv &D oui aov Xo4Ttp. [T T Qopsvtw. AN 2n AStTeov dany ata6y dlgxru AOV icaumoud ee ons Kad loving Naro ot] s mau Co / Vcayey iyd egy Nsuoup« 9» ix aorta Qayen oa oi Batey ovre iue, Alo zlurum, qüiaduerius mores loricesq; perpetuos. "Palladisiid eft Mufziacbibliorhecz mez hoftes excuber, C«lcagainusin epiltolis :plura decatorum & asarium "difcordia vide in Cato. In Batrachom yomachía Pficharpax muscircom, id eft accipitrem,& eal, id muttelam. |^ maxmefe meuiere dicit: & hancprecipué, quódin ipfaeriam caua mures perfequatur. "Vncia «nímal eft fzauns - in Africa interiore: à quo vulüeratum mutes infcftant ac permingunt, Obícurus: Devnctaquadrapede videim . Panthera A. Antiphili epigramma Anthologij 1.33 legitnrin marem,qui cum domihlantem oltrel concham vis diffetimmiffo roftro carnem oftrei todetreé ce pir: quopre doloreteftam contrahente & occludenre, muscum , euadere nequiret, (ic interceptus perijt. Hinc Alciatusedamin fua Emblemata tranftulic, fub uitulo, Captiaus ? ob gulam. | 5 mo. | : MO-. EU Mafcipulajinftrumentum,mach'na,vel laqueus quo murescapiuntur. Necnon fi parit hamus mures: huius ininor fit vindemia; nifi totás vineas oppleuerts muícipulis, Varro de ie ruft. MugraAo mulcipala He ychio 7. & Varino. Gelenius tresiftas voces, Latinam, Gracam, & Germanicam, Mufci pula parece muffall, tanquam iymphonas coni ungit. Mvoryesghy tn ufcipula, Polluci & alij $8. Tc Muay eg qoi seruuo yz 8, 2 a onu ys QUT eA TOY e 4536 EJ T ts " Pp P4 Gn api ME 728 | | De Quadrupedibus | ey eremi aresangmiidivovy mua aeter ooy XebAefToA: b 95 C) wetom mat gos mov lo (e po7 pov, oae P s) lu) Sd egy SiCuddi Pol: i lux 7:26. Et rarfus 10.34: Myagtz nomen;inquit,apud Ariftophanem in Pboeniffis legitur: Kona Koptipzati 9» 98 Qu Ei vc (de voce cime velim: paulo poft dicam avoir [Ae éidaoot aonooy aO eos ( lego o^ idu, vt fit hexametet) dz Ty ey divo Ya, cio patrypass. "TG uo vi Coi secdpuov Table iuotrypaa caet lon Au6vs TIS pAOGLETTQU wc 5 Gy Tac [Me GOTT Oi youc areis lo (Os pos'lpov. vb OE axo ioy uet eran, pne 9 I1254 Polluci, & zwi; , quauis machina vel laqueus ad caplendas feras: de mufcipula etiam priuatim dicitur Oppiano, vtin &. recitaui MugraAespayeoo ess Helych. & Varinus. Kod aod pe gov ütos ow iar s Qo Oen 7TEA airu G»,Homerusin Batrachómyom.1n eadem T'roxartesrex iu- rium conqueritur filium fibi mu(cipulacaptum: Homines eum;inquir, occiderunt , Kao Tipou6 TÉ 2 Vue Ecnwor 3c- pA0y EC oov mee, Hatw grisyldoe XoLAESTI UV ÀAET Erga ix xy. Mue Qovoy, aieyis Elefychius & Varin. Muevzayuynmoeyis MusvsElef, Ipos mutium laqueus eft, vt prodit Euftathius, ab 71» quod eftledo, Calius. Hanc vocem diaetfis omnino mo- 1« dis fcribiapud Grammaticesin Lexicis obferuaui interpretantur aucem omnes zy ant amylbzid eft mufciptu- : lam, velquoduisillabens pondus; & ligaum g» &»zoryoue; id eftin machinis inefcatoriJs mures opprimit. zz equus,cum p. duplici fcribitur,vt difcernatur ab zoo, id cftlaqueo vel muícipula; Erymologus. Varinus primam citcumfleGit : apud eundem & Hefych. izsc oxyconum legitur, & exponitartanquam reétus fingularisquodnon placet: videtur enim accufatiuus pluralis à recto iis, Pollux eizc oxytonum habet ex Callimacho ; vt pualó füpe- sius recitaui: led Hefych. & Varin. dz penapflexum fcribunt; &alibi £22: oxytonum, eadem omnia fignifica- tionc: &Acc quidem minimé placet. EZyrs», exprimere fuccam;Galeno. Yzzzdlo en&topdp , ijdem : malim izpdlos cum tenui fpiritu & pi fimplice: nam fic quoq; apud eoslegitur. Vs uu, Sou duluos, emeQapudiuos » avoue du. las dee ensCapdi Gy Y vo Eueria lov EUpov acis vei, Hefych : lego Vzs uiu», enstoudjvos. ique 05 v0 Sri lov £UAoV adis uva. Fzla baryconundlzdo: i7 vero oxytonum, premo, Sia. Yrs adio» rais ovp opos, Aiiftophanes in Equi- tibosvt Varinuscitat, & Suldasin 171», quamuis idem pauló ante eadem verbacitans; ins du» legit. Tavs udo dlanrw Aivvotonc mo, Aefchylussvidetur autem vox fa&aà camino quem Graci igvo» vocant,quafi fumigatum dicas, qued conuenit Aetna montiatdenti. Avadicm mufcipula lignum quod concidit admorfo funiculo, Sex. Diony- fius Siculus murim conceptacula re&é dici poffe putabat, à eruandis muribus, Czlius, Myodocos in Theriacis accipit Nicander pro murium conceptaculis Idem : ques vo Dey esu) moUc [aUas " | "n Siquodanimalin muftum ceciderit & interierit;vri ferpens,aut mus,forex ue, ne mali odoris vinum faciat, iravt repertum corpüs faerit;id igaeaduratur:cinisq; eiusin vas,quó deciderar,frigidusinfündatar,atq; rutabulo ligneo permifceatut: ea res erit remedio, Columella 12.31. Tradüntmagici iocinere muris dato porcisin fico;íe- quidantéidanimal:in homine quoq; fimiliter valere,fed refolui cyatho olei poto, Plin. Mofchusfacilliméadaul- teratur: vnde fzpe ftercus murium & huiufmodiridicula pro mofcho veneunt, MonachiinMefísn. .Aedificare 3g cafas, ploftello adiungere mures, Ludere parimpar, Horar.Serm.2. 3. j h. Glagcus filius Minois & Pafiphaes,cum murem perfequeretur ,in dolium melle plenum illapfus eft,& pofteaà Polyide vate hetba quadam eiim pofitain vitam reuocatus;vt pluribus defcribit Iacius T zetzesin Scho- Ljsin Lycophronem. Hatto archicpifcopus Moguntinus a muribus deuoratus fertur, Textor. Inmures incolas cdium pauperum, vt Íe recipiabt ad ditiores, Leonidz epigramma, & alterum Ariftonis; Anthologij Greecl r. 33; Hcliogabalus iubebat fibi decem milia murium exhiberi, mille muttelas, mille forices, Lamprid. Muv q[ &A&Uoze (forte d]pgastonc: nam BaAovSu] exponunt Aor Dogs aiducijron) ree qovydav jj ova toee, Narinus. Murescum candidi rouené:e,'e:um faclunt oftentum,Plin. De (oricum occentü,in forice mox priuatim dicam. Mures incolz do- mus, haud fpernendumin offentís etlam publicisanimabarrofis Lauinij clypeisargenteis, Marficum portendere |, bellum : Carboni imperstoriapud Clufiam fafcijs, quibusin calciatu vtebatur, exitium, Plin. Muscorrodens 44 aurum vel quiduis nobis iucundum;qald fignificet per duodecim figna, Lunain fingulisexiftente, Niphusexpli- cat libto primo de augurijs,rabula quarta, Vide fupra in c. vbi de cibis muriüagitur. Mo«d| &v Qaweis 9oA (G» (Ca - metarius legit Cd] eA G-) &»v£óouic mé^es Senarius onirocriticusapud Varinum. Cumreges Scythatü intelligerent Darium inopiarerumlaborare,mittunt adeum cum muneribus caduceatorem,aue,mure,rana,& quínq; fagittis, Peifz cum qui munera ferebar, percontabontür quid illa (ignificarent.1fte negare fibialiud effe mandatum, nifi | cum illa trad:diffet,celetritné rediret/Iubere ramen ipfosPerfas,fi folertes forentinrerpretari quid fibidona vel- lent. Hoc cum aud fent Períz,confültabant. Ec Darij quidem Íententia erat, Scythas feiplos ei donare, & terram atq; aquam;hac ratione conictsus,quód mus quidemin terragignatur;& eodé quo homines viétitet:ranaaurem in aquis nafcatut:auis veró fit equo affimilis:fagittis dandis,c feipfostradere videantur. At Gob:yzsvnuséfeptem — | qui Magos fuftulerunt;hoc dicere dona coniectabar: O Periz , nifi effe&ti vtaues fubuoletisin coelum, aut mures 5€ | fubeatisterram,aut ranz infiliatis in paludes,non remeabitis vade veniftis, his fagittis confc&i: (& recte quidem ille, ) Herodotus. "nh | | on BP ru Cum Philiftzi Azotij arcam Dei spud feretiperent,nati fant mures : & fa&ta eft confufio mortis magn in ci- ultaté, Regum r.j. (fed hzc verbain Hebraicisexeaplaribusnon leguntur. )Percuffitq; cos Dominusin inferio- ribus ventris. Et mox capite fexto:Sacerdoteseisconíulunt, vt arcam LMiocliisremittant, & fimul dona, videlicet quinq; anosaureos & quing; mares (acbere) aureos; ad effigiéanorum hominis; & murium qui terrá perdcbant. - Sminitheus Apollo nominatur Ouidioín Faltis;Homere, Orpheo, &alijs:iccognominatusà murib. Caufa(in- . quit Gyraldus) vatié proditur. Crinis Apollinis fuit facerdos:iscum Dei facra neglexiffer, à terreftribus muribus aztorum fructibus eft priuatus: cuius detrimenro damnoq:comtmotus Apollo, bubulco cuidam Hordz nuncu- paroiuffit,vt Crinin facerdoté moneretiillam debere coníaeta facra peragere:quod facerdos cam feciffet, Apollo mates fagittis confecit:hine Apollo Smintheuscognominatus cft:fminthas enim Cretenfss mures vocant.ZElia- nus de aninalibus;id tradit, mures adorari ab his qui Troadis Hamaxitum incolunt : vnde Apolline quiapud eos maxima religione fait, Sminthiti appellabant: mures enim Aeoles & Troiani íÍmintbesnuncupant: ficut Aefchy- lus Sifyphoteftaturcum ait:Sed agreftis quis eli Sminthius. Tü veró apud eos fiminthes cicures alant;eisq; vi&us publice p; ebetor,acg; infra altare; vbi degunr.latebras habeur,Z£lianus vt recitat Gyraldus:ná Gillius pauió alitet qnzdam transferr ego Gyraldo accefferim. Apud etiam tripodé Apollinismus maner,de cnius religione (inquit JE isnus ) haucaccepifabellam: Permulta murium milliacum Aeolum & Troianorum fegetesinuafiflent, atq; | immotnias füccidi(T:nz. & imul els qui earum iementem feciífent, infructuofas red didifTentcuma; Deiphicus Deus de hae reconfultus effzt, refpoadi(fe: Oportere facrificare Sminthio Apollini.Eos quibus datum effet ota- culum, celponíam fecutos,ab hoc muriamimpetu liberatos fuiffc , & fruraen:um eisad folitas mcffes perneriffe, » | : | Suabo [1] S— , 7] ; M " y ! mro e Mure. H. b. ub d. LP cS PEE | Strabo veró libro r». aliam hiftoriam; feu fabulam; vt ipfeait recenfet: Invvrbe inquit; Chryfa eft Apollinis Smin- - theidelubrum & (imulachrumyquod nominis veritatem (eruat: nam mus quidem pedi [tatue fübiacet : hanc fta- ( i rre Rn Parius fecit. Hiftoria fiue fabula, quz de muribus narratur, huicloco congruit. Nam Teucris? Ctetà | profe&tisdatum erat oraculuayibi eos fedem pofituros,vbi terrigénz eos adorirentur. Td circa Hamaxitum di- -.- cuntconripiífe, maximam; agreftium multitudinem murium no&ta exortei, quicquid armoram & veenfilium . (elypeorum lora &arcuum netcuos, Ael. ) ex corto inueuiffec corrofiffe,& Teuccosibi manfiffe;atq; Idam ab1da. - quain Creta e(t appellaffe (/& Sminthio Apollinitemplum excitelfe, Aelian.) Fieraclides Pondicusaü&tor cft ^ muresibicucatemplum abundare, & factos exiftimari:fimulachrüm aurem ita inftructam elfe, vt murem pedi- « buspremar. Quidam tamen Smintheum quali (&»v&ev, hoc eft quod feruens carrar,ad Solem refpicienres,appel- 9 lataai volunt: Sanéin locis pluribus Smintheus Apollo cultus fuit,neccempl folum illi pofira;fed & locaaliquót X Sminthiaaitappeilata illeidem Strabo, Hec Gyraldüs. Muté Crerenfes (minthlon fiue ímintheà appellant,vnde Apollinicognomen; vt Phodonividerur poftStrabongm, Hermolaus. £ulfoc, |eVc. x2] 9 A aov Be agavleue, Sodad Ori wvemize Qao, BsBunévons PI ey Tá Eulylg Tip) UOS; Helychias. Marinum Apollinem eundem Gryüzo effe, non amuribusfedà loco id nominis fortitum,fnprain a. diximus.Scribunt aliqui Avcadss Dijsobralifle primam mue — rem,íecundó equumalbum,tertió quercns folia; Scholiatt. Lycophr. Muforitz quidam hzretici morcs colunt;vt Ícribit Philafttius in catalogo hzrefeon r. 12. Apud Eufebiamlegimus peplum Proferpinz muribus contexi con- fueuiffe,Cálcagninus. Quantum eft cunq; muriam (inquit Aelianus) in Heraclea,qua ià Ponto in(üla eft,deumi & religiofe colit,& quod deo cunq; dedicatum eft;non attingit. [taq; cum vitis, qux ibi deo frondefcit, & foli eidé adreligionem cónfecrata eft; cuiusq; racemos deiad miniltriad facra [erant vus sffecut& facrint maturitatem; E * "9 ram de infüla mures decedunt, vt ne fi remanerent, per imprudentiam eascontinganr,quas rangi fas non fici poft. Mix Ni- da o 00m n vecovbiidannitempuspreterierit ad domeíticam fedem reuertuntur. PRO VER OSIA . maiora viribus fuis. Videturabapologo natum;fedanili;ni fallor, Etafm. Meminit Apoftolius. Decipala (vella- | queus)murem cepit, eser aoi? pov : de rede meriteq; deptehenfis, & malo dignis: quafidicas; lupus info- ' ueam incidit,autaper in caffes,Erafm. Meminerunt Suidas, Varin. & Apoftol. Elephantus nó captat(velnon cu« | rat) murem; E A&Qas uiv» ACA, deijs qui paria & vilia contemnunt: Videin Elephante. Musnón voifiditen- — tro: Nihil eft hodie decantatiusapud vulgus(inquit Erafc. )quàm eam muterb effe miferum,cni non et ni(i vna ' eauus, Idem Plautus expteflic in Truculento: fed tamencogitato muspufillas q04 6: (apiens beftio, Aeratem qui - ynicubili nanquam fidit fuam. Quiafi obfideatur vnum;aliunde prec(idiü gerit. Locuserit adagio fi auem admo , nebimus,vt ibi plures amicos paret;aut vnà cum opibas ftudeat philofophiz. vr fi fortuna quod fuuta cft ecipiat; 0 in literis (it prefidium,Eraím. Iaxta murisinteritum;jKom pu:51icdocv: Aelianus deanimalib. iz 1o. tradit murem | .. rüinimé viuacem effe;fed fua fponte deflaeptibus inteftinisocyas emorbatq; hioc natum proueibinin;Iaxtá uz - risinteritum.(Gilliusfic vertit ex Aeliano: Mures qui non exiolidijs, fed (23 (ponte moritur. defloentib. mem- - brisà vita paulatim excedunt;vnde fa&tum prouerbum,&c. ) Addit hoc vfua Mensndrum in T haide; Quadrare - videturin hominesimbecilla valetudinejattin povocCisc; id eft breiis vitas asreos qui paulatim extabefcunt. Ve- , tiimileeft enim mutes (ic emori; quemadmodum nafcuntur in Zgypto : vt aliqua párs fit vins mas;alteranihil EilleussErafm 007 729 PEU t POE | 84-2 ere dt Set b. 5... Mauremollenditproleone; proeo quod eft ,ipsentla pollicitus & fortis; Jongé diuerfa exhibuit: Videia: 'Eeone.Virum improbum vel mus mordeat, Ka pis Poixoi dv3poe mio», hemiftichium heroicum, qüofizuificatit eft quacuniq; ratione vindictam non deeffe malis, fed eos aliquo pacto meritas dare poenas, Refertur adaglum in- D.ter Greca epigrámatas Pai zwaeipaitiua iyu jS Dexoi dy o eoi mvranv. Aris quifquis eft;nam Incertus áuthor,innercir m ? c re | prouerbiudtz 739 . « * — De Quadrupedibin MM prouerbium,dicensbonos virosvelà mure morderi;málisne dracon ém quidem aüderedentes adnioliri:hoc eftj infontibuspaffim noceri;propterea quód ij impuneladi poffe videantur, vtpotenó relaturi iniuriam, Etaf. mox aliad fimilimum fnb:jciens, Mordebit vel capra nocentem, Kay 4i£ 4| Yea mwioov. Mus püero morfo aufugit; Mut dana odd a 7$Quys, cnm magni à minoribss eduntur, Apoftol. Mus Drafidam inter caricas momordir;Mus &dIn5e Beateie|ow G»io;21: cum menemnus paruis etíá caueri oportere, Idem; Brafidas , autliore Piutarclio; càm manum in caricas temere mififfzt, &à mure inibi forte fortuna latente morderetur : Pape;inquir;vt nullum eft animaltam pufillam; neq; tam inialidum, quod laceffitum non cupiat vlcifcifefe. Murisin morem : Piántusin.- Captiui duo, Quali mures femper edímus alienum cibnio : In parafitos dictum , quibus iicundum eft aliena vi - uere quadfa. Non conueniunt libertas & cibusallenus,quod eleganter indicat apologus de mure fylüettri & do- meltico.Quin & Graecis prouerbiali verbo uvoroAe» dicuhtur qui muris in morem cibi caufa obambularirober- ra rant; :indicauit hoc Hefychius, Erafm, — Nos de verbl pvaroanc» fignificationein a. diximus, que eft hucillue: difcui rere, aut difcarrendo aliquid perquirere, cibi vero caufaid fieri grammatici nonaddiderunt: ego quemuis cüriofum hominem & temere difcurrentem, non parafiim folum , pvazoA ci dixerim. Metuit omnia; i vel mus: bítrepat, O/Q-3cdtras soirm x irit noc, refertur ab Ariftotele 7. de morib. ad Nicomachum:de vehemeriter: timidis;:appellatautem hanc timidiraté 946/495, hoc eft ferinam. M emínit Erafmus in ptouerbio;In pulicis morfu: | deuminuocat. | | iy d T cwine* rn m Mons parturiebat, deinde murem prodidit, 0 2wey Ya»seirt aU cir teret , Senarius prouer bialis dicifolitus: in homines gloriofos & oftentatores, qui magnificis promiffis, tum vultus veftitusd; autborirate mitam de fe mouentexpedationem: verum vbiad rem ventum eít, meras nugasadferunt. Vtitur hocadagio Lucianusin li. bello Quemadmodum oporteat hiftorias confcribere. Athenas in lib. r4. refert quód Tachasrex ZEgyptiorum 20 huiufmodi (commate tetigerit Agcfilaum Lacedsmoniorum regem cum ad eum veniffet, fupperiasilli laturus. ánbello; 00wevio (Oo, Zeuc éQoGérm, so d| Erexey uv. (Carmen videtar anapzfticum. ) Erat autem Agefilaus paufillo corpore. | Porzó di&o offenfus, cefpondit , &avjeupat ooi aor 49) NEov. Poft euenit, vt exortafeditioneapud Zgy- ptios, cum Agefilaus non ade(Íct regi, coactus firad Perfas fugere, Vtitac & Horatius ip Arte poctica: Quiddl- . gnum tanto feret hic promillor hiara ? Parturient montes, nafcerar ridiculus mus. Porphyrion ex Aefopi'apo- logo quopiam natam exiftimat i5 fertur eiufmodi. Cum olim quidam rudes atq: agreftes homines viderent im mionte tertam intumefcere moueriq;, concurrunt vndiq; adtam horrendum fpé&taculum , expectantes vt tefrá^ nouum aliquod ac magnum fpcétaculum ederet,monte nimirum parturiente,foreq; vt Titanes rurfum erümpe- rent; bellum cum dijs redintegraturl, Tandem vbi multum diuq; füfpenfisattonitisd; animis expectsflent; mus: prorepfità terra, moxq; rfusomnium ingens exortus, Erafm. — Quanta Musapud Pifam, O'ez uücérTilass, fub- 3.0 audi tulit, aut fimile quippiain. De ijs quivincunt, & optatispotiuntur: fcd non fine fammonegotio, neq; citra. magnum incommodum Íuum.Suidas natum ait ab athlera quodam,feu. pugile Tarentiao;,qui ià Olympiaciscer« taminibusapud Pifam, femel duntaxat vi&or difceffit jid; plariais acceptis plagis, Erafrm. MeminitSuid. Mus picem putans, Mic dom zorns odo ( al ysteron, & fic pars fenarij videtur. ) Quidam ( Suldas ) aiunt dici fo- lerein eos qui cum antea faerintaudaculi & confidentes, poftea periculo deguftato; plané ( aidpdue )timidi viden- tur. Nondum fatis liquet, vtrumà mure inpice deprehenío fit translata allegoria/ficuti placet Diogeniano:an ab. illo dequo meminit Herodotus primo libro in pice deprehenfo;atq; ira penas dánte:an à pugileillo Tarentinos dequo modo dictum eft, vtin aros: fit allufio ad nomen vrbisapud quam celebrariturcertamina. —NOv |ee9" aic Mos Qai Osovuycs y&GusTo mnosus. Sed quouis teferas, fignificatur experientiam male ceffiffe. Siquidem mus im- peritus, (i quando in picem inciderit, aut perit, aut vix elu&tatur, ac deinde periculi memortimetcontlngere. Et 4 pugilante ferox & iaé£tabundus,; ümulatq : certamen Olym piacum expertus eft; lenfitq; quanti conftiterit ea vi- &oria, deincepsabítinuit. Quare nop intempeftiue dicetur in eum, quem poenitet experimenti , aut qui rem pa- rum felicitertentatam, itezum aggredi refugit, Erafm. — Mocomridus yoDeron s 97 v veuct alzwONROS ruv wert X9 TM, (a&aosóvray uai, Ele.) O am ate Go ori 14 y ourà aue v Taeuriivs xau O Anat aizmavoUzetrr Qo, Suidas: hinc de- prauatusHelychijlocusemacularipoterit. — , RC Germanica prouerbiaà mure. Der wzfidrech vvillalvuag vider dempfeffer [jn; Mufcerde femper intermifceri volunt piperi: Huic refpondet quo Grzci Latiniq; vtuntur, Cotchorus inter oleta. Per nit katze jagt der fach. ern anii: Quicum felibus venatur, vt plurimum mures capit: Corrumpunt mores bonoscolloquia praua. 44r lafst von art mt; die katc. lafit jrs mufens mitt : ingenium relinqui non potelt, nec feles caprandisabftinere mufculls: Natutam expellas furca, tamen víq; recurrit, — | prd wu ies ma .— Apologi.Fábula ratici & vzbani muris, quam defcribit Horat, 2. Serm Sat. fexta; notioreftquàmvtadfcribi — debeat. Koiuodos A£ovr (G- ei'ye jn x, AUT Ai&baaqyo ptos. 6 0E Aeav iu un. oe/£Zaz iy armi Ux9ogt Quedadas nolAne, Da- a brius vt Suidas citat in voce eiie. In fabulis Aefopiatq; catminibus Babrijleodormiensfiagituricuiusmus — ercurrens ceruicemjex fomno hnc excitauit pérterrefa&um. Vulpi autem tidentileo refpondit; OU p5vz]odpunns * alu S dou Greer, IN on murem timeo; fed motum exhorreo, Tzetzesig.490. De monteparturiente & emer- gente mure spologur recitani faperiusinter prouerbia. Fábula defelein mulierem mutata, & [ponía cum effet murem perfequente; vide fuprain Cato. Oi3t pee voy dp Erro s Be opEetuduon v aris rore. ("ys vgo e: )] oquitur autem de catto feu fele domeítica, Suidasin XauciA4: fum ptum videtar exapologo quodam. Apud ns prouer- biale di&um eft; Feleabfente muresfaltant;autdiem feftum agünt. — Tlavraczréxa] awe vuv sre &iyaA Ti jrpHgths Em T Atoyeu. Ta Mid d euet aipg VT GIG devo, Lulianus ip epiftolis. "api Pet : wA o f ig x - Egteffi muresde cauernis fuisaufi funt prouocare nosad prelium, Iadith 14. Sic per contemptum dicebant Affyrij de Iadzis Bethulia egteffis aduerfus ipfos. e Evae cd ERE MR PESE DE MYRIBYS DIVERSIS ien |. Vn1vM permulta funt genera; Albettus. ZzeERIAE,Zejejas, genus quoddsm mutilum eff, b Hefych. & Varin.In Africatria murium genera funt; quorum aliqui zegeries vocantur Paupicalin- b gua,quod in noftra polletidem quod 9svo?, ( Valla coiles trarisfert, )Herodotus lib. 4. Hn js » eda Finite ME EUNT diuerfis. BEbab c T2 r |o Flows genus murium, Hefjchius & Varin. P. ^ ONE TU D Exoaozsmutes quidam quos fpalacas vocamtits,Scholiaftes Àciftophanisin Acharnenfibus;fed fpalax non aliuscít quàm afpálax; id eft talpa, de qua poft Suem dicetur. sat ELE LES Li. 7c Nerdaegia peftem peculiarem habet;quam leem vellemmer vocant patrio fermone. Hac eft beftiola qua- drupes magnitudine foricis; pellevaria: hz per tempeftates & repentinosimbres decidunt; incompertum adhue | vnde; an ex remotioribas infulis & huc vento delatz, an ex nubibus feculentistemere natz deferantur. Id com- [pertum eft ftatim atq; deciderunt;reperiuntur in vifceribus herba: crude nondum concoctz: hz morelocufta- | rümi depafcuntur omoia virentia: & quz morfu tantum attigerint;emoriuntur virulentia: viuit hzc peftis donec ' non guftauerit herbam renatam. Conueniünt quoq: gregatim quafi hirandinesauolatutz;fed (tatotemporeaut 0 mouunturaceruatim cam lue terre, ex quarum corruptione aer fit peftilens & adficit Norduegos vertigine & ! A&ero:velab alijs beflijs didis lefrat(quafileopardis,quib.congeneres effe puto)confumurtur,vnde pinguefcurt ! po pellesaliquanto laxiores humana menfura; Iacobus Zieglerusin Schondiz fiue Scandinaui deícri- ?| puone. £3 CLE E VERD | DE MAIORE DOMESTICO MVRE, QVEM VVLGO . RATIVM ^ yOCANTO .— a Á. VRisgenusmagnum,rattum vocamus, - Albertus & Liber de naturis rerü. Ratti 2: e x te. quidem vox non Getmanistantum, fed UE ae, INNS G.llis etlam ; Hifpanis ; Italis & Anglis ANS Nu le 3 NS Me W in vfu eft. Plura de diuerfis nomencla- — ; SEP NS xe 'turis huiusanimantis vide füprain Mure A. Soricem P » WNNSSV - nonefferattum vulgó di&um;ideft maiorem murem | A NN com ; domefticum;fed omninofylueftrem;ex Plinio demon- N SUAE ftrabimusinfra; vbide Sorice feparatim agetur. / Sed. —— Uk muremaraneum quoq; à ratto differre; ex cius hiftoría "s patebit: quanquam Ge. Agricola eundem effe iudicat; 7 0. Colotes, xoAc7«5 ftellio eft. Albertus vbi Ariftoteles — 777757 7 alinum impugnarecolotenfcribit;rattumimperitéin- — 43977 - tetpretatur, Sotex,ratz jacit: hxctria vocabula, Lati- M i num, Germanicum, & Grzcum, £axegojAov ponun- türin Lexico fymphono Gelenij : Grzcum forte apud tecentiores víurpatur : nam ápud veteres nufquá mihi occurrit; neq; in Lexicis; Hyrax quidem, ve4£, quo pro muxe Nicander vtitur ; prima fyllaba omiffa , fatís cuni "Germanico congruit: fed & jn fortaffis quod muris A p rx SS ND 22] NS A) ES NS AE SS 3 genus facit Hefychius & PORE | M ilh e N NS | B. 7 FOU i » NE ; | EARN AN j i .. Rattusquadruplo feré maioreftmure : colore fub- E niget vel fufcus;qui ventrem verfus dilutloreft. Capite "M J. ongiufculo , cauda procera, tenui; nuda piliss molé — ^ — . €otporis muftele magnitudinem affequitur, Ge. Agri- .cola, Egorattum vndiquaq; albiffimum vidi nuper . apüd nos captum Aprilis medio , oculis rubicundis. prominentibus; barba multis & oblongis pilis hirfuta: 6 Augufte Vindelicorum circa templum diui Huldrici zattosnullos inueniri audio. Nor latecin terra veluti . reliqui mures domeftici, rametfi in valleIoachimica ex | proximis domicilijsin cuniculos(fodinas)ipgtediatur, &in his verfetut: alioqui hyberrio etiam tempore in " domibus noftris folentvagari,Ge. Agricola. Affirmant / quidam inueniri aliquando rattum czteris maiorem; | proceriore & latiore cérpore, quià czterisotiofusala- - tur, Rattorum regem;rarzen uni appellant. Fieri au- ; tem poteft vt aliquiin fenedta ficà minotib. natualan- o tur; nam & glires legimus feffos fene&ta parentes fuos - putrite. Ge. Agricolá ratum, vt dixi, mureti araneum effe putans, fic de eo fcribir : Mus araneus di&us vide- tur, quód muri fimilis (it, & vt araneus patietesfcandat; fed hocde mureataneo veterum nemo fcripfit: ratum quidemfacileper parietemafcendereaudio. — — — ' c, Cumlumen no& ratto obtenditur.non fugit; : acie oculorum quodammodo przftricta: mures auteni - fugiunt. — T pep IE pH ——- &.Necanturjjídem quibus mures yénenis;queiti Bc | po ud X 7 AMBIEE der j De. OQ uadrupedibus Mure copios? nobis explicata fant. Capiuntur & muícipuLs eifdem, fed triplo aut quadroplo tmaloribus. Aco* ^ nita noftra ratto me fruftra dedifle; dixiin Lupa s. ed VN CUN Ec n c. Ratteram tota caro calidiot & acrior eft qnàm miuriam minorum , vtex diff: &orum odore colliglmus: — quare mapts difcutere & ficcaie eam verifimile elt, excrementa quoq; acrtora calidioraq; effs, Medici fimo. rarti,id clt marcis maioris, adalopecias vtuntur: Venenum in cauda geftace dicitur, Obfcurus. Nos mufcerda- rum muris impliciter.i. minoris domefticiad alopecias vfum e(fe, copiofe docuimus (uprain Maure c. Ratti. cum libidiae sccendun:ur, adeó perniriofi font, vt fi eorum vrina partem aliquam hominis nudam attigerit, carnes eius vfq; ad offa putrefcere faciat, neq; cicatrix vlceri poifitinduci, Libet de naturis rerum. Alij, vt Arnol-- dus & Albertus, fi» pliciter hoc de muris vrinaíctibunt. — : : ) | . E: DE MVRE AQYVATIC O. FG VRIsqueddam genusaquatile effe Feet ruagnitudine fere ratti terre(tris, colore quodammodo * (qa«94 S. fübrnffo. Germeni vocent vvafferman[ , Angli vvatetratte : Yrali (d morgangz id efl murem b mergum. Galliratd' eau. Pifces venantur, vt alunt : & aquz fübmeríi per cana quzdam aliunde | b interram.redire creduntur: quohbiam aliqui fzpecum obteruaffent fubmerfos, diu expectantes xe aufquam rurfusemergere viderunt. Rattusalius terreftris eft, alius fluuiatilis , Obfcurus, Ego. percepiffent, velquód (aperflaum exiftimarent huiüfm odianimalisgenusinteraquatilia connumerare. Quan» quam Plínivs ea muri marino autaquaticotribuar, quz certé refludini debentur, Sed hocreuera fatendum éft, magnam efTc huius cum rattis, hoceft maioribus noltris inuribus fimilitudinem: hocdempto tamen,quód fe- | minz tres excernendis excrementis( vrina; facibus, foeta ) meatus extrorfum diftinctes prz fe ferant, Proinde. mus aquatícus prz réraliorum nsturam,ctiam maximosamnes natando taijcicherbam depafcirar:acfiquande — ab orlgine fua, ac confueto domicilio recedat, ijfdem frugibus vefcitur quibus & czteri mures. Proinde Nilo, &apnudStrymonem frequeariffimus eft: quoin loco, (ub no&em ferenotemporedeambulantespermultos ex 3.4 aquaiü ripam concedere, & aquatiles plantas etodere ; atquegudito ftrepitü rurfus inaquas demergi multoties . | confpeximus, Hec Bellonius: quifiguram etíam addidit, quam nos omifimus, quód muti maiori domeftico ( ratto ) vndiquaque fimilis videatur, nifi quód roftro eft obruore : vt meritó rattus aquaticus appellati poffit : | & Germanice OUeffrzatz. Innenioquidem egoapud veteres quoque muris aquatici viuipari ( non teftudinis J mehtlonem fa&tam, vtapparerex fequentibus. In Colufis Arcadia fontem effeaiunt;in quo mures nafcuntur terre(tres, Gt natantin eo vitamagentes: idem in Lampfaco fieriaiunr, Ari(totelesin Mirabilibus: Ezo Lufis aon Colafislegerim. Lufi enim (quanquam vulgati codices duplex f; habent) vrbseft Arcadiz, tefte Stephano, vbi Melampus Proeü filiaslauit & infania liberauit. In Lufis Atcadiz quodam fonte muresterreftres viuere & con- uetfari Theoplirattus fctibir, Plinius. Paufanias quoque Lufos vrbem ineatetra collocat, qua Polybius Lufas in montanis agri Clitorij, Hermolaus. — In Cafinare fluniusappellatur fcatebra, frigidus, in quo, vrin Arcadiz 4c Stymphali;enafcuntur aquatiles mafcüli, Piinius: viderurzautem nonteftudinum nequeconcharumgenus,fed — mutes viuiparosintelligerc. Magos qni Zoroaftren fe&antur, im primis colere aiunt herinaceum terreftrem, maxime veró odiffe muresaquatices, ( ui; Gvdges, ) & quo quifq; plüres occiderit, eà chartorem deo fcliciorem- que exiftimare, P;utatchus Sympofiacorum quartoquz(tionevltima, Etmox; Quareludzi étiam fi execraren- tur (uem, occidere deberent, vt magi mures. Catecumin Commentario de Itide, magos fcribit animalia quz- ' dam boni dzmonis elfe putare, vc canes & gallinas, & terreftres echinos: mali aurem aquaticos effe, 4; Gu)ees eivaa : lego 9c Gs0dgsic uUs, ex luperioribus locis. Anveroaquatícos mures intelligat illos de quibus hic (cribimus, incertum eft: ego tclludines aquaticas potius, ( nam has quoq; muresa ppcl/ant,) intellexerim. | : COSMÜYV SS RE OREGG DNO J - , 1i ' "$ Vscvac qui & nuncin delicatiorem vfüm venit; ab Hieronymo dicl quandoque peregrinum murem | S funtquiopinentut, Caelius: Mafcus, & enanthe, & peregrini muris pellicula, Hieronymusad De- -' J metriadem. Quisautem ficperegrinus mus ii quic Hermolaus, odorata celebratus pellicula, non vi- ^' deo: nifi quis animal hocintelligatexqno zibettum excipitur, Atqui nos zibetti anima] longe diuer- — fumi mute effe poít Pantherz hiftoriam demonftrabimus. M.hi quidem verifimuile fit hocipíum animalex quo 68 mofíchas odorametitum fanditur , Hieronymum gemnus muris efle puratfe, hiftoriaelusranquam rei pong & ex. — alieno orbe adue&ae nondam cognita; ad quam opinionem nominis ctiam vicinitas alliceré potuit. Accedit quod ia pelliculisanimantis fuz adferri foleat. Quin & Raphael Volaterranus, viralioqui doctas & noilri- - fere feculi Muremillum , inquit, qui odoratus vulgó habetur, murem mufcum Hieronymaus in epi- ftolis vocat : & in alia epiítola murem peregrinum. — Apud Italos quidem hodie odoratum - ^. quendam murem Moscu ARDINVM appellari audio : fed illum ín Italia eperiti, nec ' peregrinum efle, Ruelliusin hiftoria ftirpium mures fimpliciter moíchi odore re- | crementumaliquande excernere fcribit. RE | / RT Adde CCOAgp NS : "| (DEMY. jq ' h ' XE. M "Y 1 Y : d M ] 1 ; 1 " : | ) y 20 De Muril.diuefis, A.B.C. Li. l0 vg b E MVRIBVS ACRESTIBVS i, TN P m E / 77^ Ew , LE SN f (ftro eM CUZ — N UN 1 D NN ^ NV 7 / / il AS ' V &s agreflesin terra habitant, duorum generum. rubeus & niger, Albertus. Effigies quam da- mus (in Bnelibri ) muris agreftis maioríseít, qui terram fodiédo hortos & agros populatur. Eiuf- dem generisalij minoresfunt; domelticis fimiles ; magis ruffi : quàles meinalpibus etiam vidife neu quem alij agreftem vocant:Serutusà Cicerone nitedulam putat nominari, Ge. Agricola. | Vtillaex vepre- gas dicentes: fylucftre d'yeJov, fiueid in fyluis ; fiue alijs locisincultis & ab hominum conuerfatione remotis (it. Latinietiam fepenon diftinguunt. Diyypi£ypxeyo(9ss 5 yeu Mc Hefych. & Var. glirem intelligo. qui & fyl- dibus reijciattalparum inflar:& eandem ob caufam fGborrzsa(i,alij s fcboermanfs, & flofsmufs, & lackmufi. Item àlo- Ad . * * . jue, TA . * l n Y LI " » rm * : ) kermau[s,cui maioris minorisque differentiam addunt, maior eft; cuiusimaginem dedimus. Gallicé mullot á [s ! ; B. Nonmulto minor effratto;quin caudam vtillelongam habet ac craffam, Ge. Agricola. Auriculisrotundis, capite magno rotu ndo nec eminente roftro, colore fuícoad latera ruffo , barba mediointer os& oculosloco ri gente. Minoribusagreftium breuis effcauda. Amicusquidá nofter medicus perquam eruditus complures mu- . yesex putredine natos in prius differuit, & vnum rectum acfimplex eorum inteftinum, non vt aliorum conuo-- futum fe deprehendiffe mihi narrauit : fumpferat autem occafionem ex Baffiani Landilib.2. de humana hiftorias vbiille muribusex pucri materia genitis inteftina recta effe fcribit. he sin ed end AM MNT ' NMafcitur omnegenus muris deterra,licet etiam ex coitu fui generis generétur.Vnde interris Acgyptijs quan- ' doluit plurimi generantur; Albert. Iuxta Thebaidem Aegypti quum Nili eeffauit inundatio,calefacienteSo- lelimum ab aquarelictu m,multisinlocisex terre hiatu multitudo muciü oritü r,DiodorusSic. Et mox.In Tbe- baidisagro certis temporibus multi ac magni generantur mures: qua ex re plarimum ftupent homines, cum vi- deant quorundam anteriorem,víq; ad pectus & priores pedes,murium partem animata moueti,polfteriori non- duminchoata;fed informi.In Thebaide cum grandine pluit,muresin terraapparere audio,qui partim etiá nunc ecnumlimofüm,partimiam caroexiftunt,Aclian; De muribusquicum pluitin Aegypto nafcuntur,& incola- rum fupplicationibus Deo fa&isab agrisad montem auertuntur ; Aeliani verba recitabo infra in Aegyptiorum *mentione,vbi agam de m uribus diuerfis fecundum regiones. In Aegypto mures deterra &imbre náfcütur, Ma- 'crob. Deturgente Nilo mufeuli reperiunturinchoato opere genitalisaqua terraq; iam parte corporis viuen- tes,nouiffima effigie etiamnü terrena;Plin. Alicubi é terra mures progigni,qui mox per coitum miré excrefcant, ' Auicennafcribit, alius. Sunt quiafferánt omneanimalidé fpecie ex femine & ex putri materia ficri poffe; tum m | | (ood perfectum JE 3De Quadrupedibus. perfectum tum imperfe&um, Quo pofito, concedendum effet ex putri materia orta animalia, alia eiufdem fpe : €iei per coitum generare;& illa item alia; & fic in infinitum. Huiüs [ententiz Euripides & Alicenna fuerüt, prd prer vniuerfalem hominuminteritum exdiluuio. Alij dicunt perfecta animalia nequaquam fieri poffe ex putri materia:imperfecta autem eadem fpecie ex putri & ex femine, vt mures qui ex putri matetiaorti generant mure eiufdem fpecici : atq; ita fenferunt Albertus & Aponen(is, tanquam ex Ariftotelis opinione. Verum Arifleteles: ait fic (ex putri materia) nata generare quidem,fed animal fpecie diuerfüni; à quo nihil amplius gighi poffit, (ne) procedaturadinfinitum.) Quamobrem concedo quidem (inquit Niphus) müres produci poffe ex«materia pu- tri quein nauibus reperitur, & copiofiffimé quidem , eósd; coéundo rurfusalios generare , nontamen eiufdem; peciei;fed alterius,& qtii vItragenera:enequearit. Muresex putredine nati;generant quidem & ipfi fed quod ex | cisgeneratur nec mas eft nec fcemina : necampliusgenerat, HieronymusGabucinus. De muribu: Cafpijs quil fcgetes faccidunt;& fru&usin arboribuspopulantur; dicam infra ibter Mures dineros fecundà regiones. Mus. agreftis non femper Intepes latet, fed nonnun quà egreditur,etfi rarius, Ge.Agricola. ''umnlos terre inftar-tal. | pzexcitat. Corrodit,im Óexeft,plancd; interdum confumit radices lupuli; paftinacz,rapz,& reliquorum legu-. | minum,Ge.Agricelà. Radicibustantum vefcuntur, nec profufidosagunt cuniculos, (fed flatim fub cefpiteac | fuperficie fodere pergüt, vt inambulanteslaxam fufpenfamd; terràm & vefligijs cedentem percipiant) quorum introitus fi quis fofforio aperiat,mox reparantac retegünt: quod & talpé faciunt, fed tardius, (ecundo interdum vel tertio demum die. Cognitoigitur mures fübeffe, inde quód foramina breui retexerint; iterüi tribusaut qua- tuorlocisaperiuntur, expe&taturq; vt cum ad retegendí venerint, ligoneautfofforioin proximum poft eos lo-- cuminflicto vnàcum terra aut cefpite eijciantur,eiecti conculcantur aut aliter occiduntur. Aliqui graméinin- troitum inferunt. quod dum retraheremus conatur; málleus ligneusinterram proximo poftcumloco adigitut; vt foramine occlufo & regreffu ei negáto capiatur; Caftanea fubterrancis animalibus ficut muribus & talpisinfe- flatur, propter quz fzpenouella cafiancta caluefcunt; Ruelius. Muresagrefles à ferpentibuslafi chondrillam. effe dicubtur, Plinius. mo MN, | e | i "e Mirum percipimus ortum ( in quit Ariftoteles)red undantisagreftis murtum generis;locis enim compluribus agri tam inaudito modo otiri folét,vt parum ex vniuerfo frumenti relinquátur: tam citó abfumitur, vt nonnulli mediocresagricolaz,cum pridiemetendum flatuerint;poftridie manecüm mefforibusaccedétes ad fegetem, ab- fumptám inueniát totam:interittis autem minime euenit rationerpaucis enim diebus omnino abolentur,quan- quam füpctioretempore homines vincere vel fuffiendo, velfues;vtlatibula effoderert,admittendo, nó poffent. Quinetiam vulpes eos venantur;& cati fylueftresin primis:fed tamen fuperare copiam;& celeritatem prouentus - icequeüntinecaliud quicquam omnium vincit, nifi mbtesjsenim quamprimüintereunt, Audio muftelas val- de perfequi rures fjlueftres;ita vt meatus etiam hypogeos corum fubeant, vt viuerrg cuniculorum.Myagros vel. inyotherasanguis murcsin pratis venatur. Plinius d. numerofa murium domefticorum feecunditatelocutus,& - quód vel faleguftatofieri przgnantesaliqui opinentur,ínbdit:Itaq; definit mirum cffe;yynde vis tanta meffes po- puletur murium agreftium:in quibus illud quoq; adhuc latet quoná modo illa multitudo repente occidat. Nam necexanirbes reperiuntur, neq; extat qui murem byemeinagrocffoderit. Pluritbiitaad Troadem perueniunt; & iam indefugaueruhtaccolas. Prouentus corum ficcitatibustradunt :& iam obituris vermiculum in capite,gi- gnijPlin. Patrijs fedibus quofdam Italiz populos incurfio muriam agreflium expulit, (quod & Diodorus Sicu- Jus fctibitlib.4.deantiquorum geftis) atq; in fugam compulit.Quód fané fic fegetes & plantastanquam fumma ficcitas,aut teterririum frigus;aliaie tempeftas vaftarent;radices fuccidentes; Aclianus. Cofas Hetrurig ciuitaté | mures defltuxére, Volaterran.Coffa óppidit eft Vmbriz, Plinio 5.3.Orbitellum hodie. Caleni vidimus quód vna 4 no&etoturi campum fegetis plenuti müresabfumpfére, Niphus. In Hifpaniaingens eft murium multitudo, vnde peftilentes fzpenumeró fecuti funt morbi; Hocaduerfus Romanosaduenitin Cantabria, vt cffent qui ac- cepta mercede mures venarentur;& quantitate defi gnata, falutem vix alfequerehtur; (3:9) pioDvozvrer avesc mm Sosdery ftv deeuCovro pnus, ) Strabolib;s. Theophraftusauthor eftin Gyaroinfula cumincolas fugaffent;ferrum quoq; rofiffc eos, Plin.Etalibi, M. Varro au&tor eftez Gyaro €ycladum infula incolas à muribusfugatos, Cum Pulzltini arcam Domini captam apud fe detinerent in ciuitate Azoto, incole crudeli dyfenteria affecti funt, & prouinciam confurgens multitudo murium deuaftabat, vt lcgimusSamuelis feu Regü primo: & apud Iofephum abinitiolibrifexti Antiquitatum. Aeolij & Troiani murium abundantiainfeftati, Smintheo Apollini facrifica- runt,vtin Mure fupra retuliin h.Et de muribus ex Heraclea Ponti infnlerecedentibus cum vus funt maturz; & poftautumnum reuertentibus;ibidein. Cum Sanacharibus Arabum Aegyptiorumá: rex Acgyptum inuaderet, 5 cenis in exercitum eiusno&u virh agreftium murium immifit, qui militum tum pharetras, tumareus, tuni fcutoruin habenasabederurit;itavt poftera die hoflesarmis exuti fugam fecerint, multisamiffis, Herodot. lib.2; Chalcidenfes incoluerunt ctiam Cleonas , Elymnio Athi montis ciuitate pulfi, vt fabulis prodirum eft, à muri- bus,qui oíhinia illorum bonaita deuorabant,vt ncq; ferro parcerét.Heraclides, Timidi fant etiam agreftes mus tes,fed domefticisaudaciores, Aelianus. d. TANE Mene Muresabiguntur cinere muftelz vel felis diluto,& femine fparfo, vel deco&tarum aqua: fed redolet virus ani- imalium eorum etiam in pate:ob id felle bubulo femináattingi vtilius putánt;Plinius. Aducrfusmures agrefles Apuleius afferit (emjna bubulo fellemacceranda antequam fpargas;Pallad. Apuleius (vtin Geopon.Grazc. legi» tur )cotnniendat fel bubulutn;quofitingantur femina; vt ait;non infeftabunturà muribus, Satiustamen cftper diescaniculares cicutz femen cum veratro, autagrefli cucumere; aut hyofcyamo, autamarisamygdalis & nigro € elleboro contundentes, atq; exaquo farinz mifcentes, fubigentesq; oleo, id ipfum cauerhisagrefliuni murium adponere:pereunt vbiprimurn guffauetint. Hyofcyamialbi femine fimpliciter muresnecari Auicenna fcribit: verifimileeft autem ijfdem tmedicamentisagreftesinterire, quibus & domeftici; quorum venena copiofé in Mu- te r.prodidimus. Nonnulli rhododáphnes folijsaditus eorum claudunt; quirofis his;duni in exitu nituntur,ins tereunt, Pallad. Qui ex Bithynis (inquit Apuleius) rerum experientia valent ; folijsthodedaphnes meatusjmuz iium obturani,vt dum exire contendunt, ea cotitreCtent dentibus:que quidem vbi. cohtigerint,percunt. Sed chartam na&tus.quz fequuntur infcribito. Adiuro vosomnes mures qui hic confiflitis, ne mihi intrade ud. áut per alium eam mihiinferri patiamini. Affignoenim vobishuneagrüm (quem tunc nominas) in quo (i vos pofthac deprehendero, Matrem deorum teftor, fingulos veftrum in feptem frufla difcerpam. Hacvbifc Ciuopds &lliga chartam ipfam loco,quem obfident mares;idá; ante Solis exortum: fic tamé vt charactéresextrinfecus ap- 7 "T " | P | I8 n parcatitog [VT Ese 2 owDeMuurnbdunrbs Lu Lc | 2j ant cenfpicui; nimirum lapidi natiuo adhzrefcente charta. Sciipfihc (inquitauthor Geoponicorüin) ne licquam praterire viderer: nec probo quidem vt fiant talia; fed potius confulo omnibusneadijciant ànimum qu&dignafuntrifu. Muresrufticos; fiquerncocineteaditus corum fatures; attactü frequenti fca licui horum qc bit occupabitacperimet;Palládiüs. — : I. hus o^ i RUE dar food: Le. Murisagreftisid eft quiin campisinuenitur,combufli cinis contritus;& cum melle ad(dueinlitus; aciei gcolorumcaligineéxtenuataconfirmat,Marcellus. —.— — ET ji Lo h.. Aciftaphanesin Achárnentibus Athenienfiurn inopiam vel malitiam notans;ait &o$; vbicunq; in agrum auquem vencrititypaxillo allia effoderejac acp sparios (( yitivarScholiaftes) es; Boc DE MVEB'SYLYATICO. m RS) YrLvksTRISsautfyluatici muris Pliniusaliquoties meminit. fcd in remedijs tàntum.Diffetreauz QA NU tem illum ab agrefti precedenti capite diximus; quód nori rura & locos cultos vt agreftis liabitet; SN fed fyliias & nemora;Sylueftrem murem Grace uus zyejov dixeris, vt agreftem apspatov. | iyd a SS E) YENéye(B b rye uis: cgo glirem intelligo;quide geticre murium fylueftrium eft. Plinius quidem DSi ESSA cx glire& murefylüeftriettam remedium idem facit, vt mox recitabo. Sed quoniam forex quoqj mas fyiueiltis eft, cundem effecrederem, nifi vnus Plinij locus obflaret,vbi cuni iuris fylueftriscinetem ad cla- mitatein oculorum commendaffet; moxin eundern vfum foricis qioq; cinerem praedicat, vt inferiusinter remez iaex mure lylueflriftecitabo.Ge.Agricola magrie docttinz virmurem fylueftrem interpretatür murem illum; cui nioflriab auellanis nomen imponunt:foricem veró illum facit;quem ego inferius murem aranéum effe doce- Lbo.Ego muris fylueftris proprie dicti genera duo effe video: Viium;de quo Albertusfcribit, Muris quoddaii ge- musin arboribus habirar, fufeuni nigris in faciemáculis: quod generali tantum nomine mus fylueftris appelle- ^ "'pronentus. Alterum;,quod priuatim forex nominetur,quod Plinius per byemem dormire fcribit, & caudam ha- bere villofsi:cuiusfiguri fubitjcimüs: Sed vtdiftin&tiusagam quz de mure fylueftri Plinius prodidit; fepatatimi "veteribus priuatim fcripturus. Atrriti$ medetur cinis murisfyluatici cum miclle,Plin. Offibus frá&is, caninumi | cerebrum linteoloillito fuperpolitisIanis;qua fübinde fuffundanturferó quatuordecim diebus folidat:nectar- . diuscinisfylueftcis mutis cum melle; aut cum vermium terrenorum cinere, qui etiam offa extrahit; Plin. Per- nionibis imponitüt feuum pecudum, &c. quód fi putridafint vléera , ceraadditaad cicatricem perdücunt, vel «gryllorum (elitum velforicum cinisex oleo, Marcell.) crematorum fauilla ex oleo: item muris fyluatici cum melle; Idem, Murium cápitum caudaruniq; cinereex melleinunttis; claritatem vifus reftitui dicunt: multoque BrWe 26. 1e ded hog al t. A CUMILAAE Pid P "imaeisgliris dut inuzis fylucftris cinere; Plin. DE MVRE AVELLANARVM. | » As: : a^ 5 Vsauellanatum.vt noftrates voeant;eifi ba[elsiu[i06 alius quàm Plinij fores mihi videtur, vt prz ^ 4 . : "rePS , h : : SCEQK Nul Tor SOME REL. EPUM AUS : ' m ESL 8 cedenti capite dixi: quioniam vero foricenialij alium fáció t, feparatin de vtroq; agerevolui; No- 1/24 |, lentum murem Jaücllanarumimureim vocant, fed rsaiorem, ez greffe ba[etrrals. etus Tad coi 3 bicappofita eft figura.corylintm Albert. vocat;à coryloarbufto; cuius fruüctusfeu nuccsaucllanz e A Ss p ' dicuntur: his enim przcipué vefcitur, Flatidri vtaudio,vocánter f/arp ratte, id eft rattum dormiettem, vt Angli y dormus,id eftdormieritem murem. Gallilerot, cuius fomticülofa natura étiam in prouerbium eisabijt: fallün- tur quiglirem Gallice lerocinterprétatitur, cum conftet murem fic appellatam non edi nifi forte vtrunqtie gez ; iusin diueríis locis fic appelletur, propter fimilem dormiendi naturam; ! E! x | | Eri ! B. i | 1 . Miurisgenuscorylinum rubeurn eft, & cauda pilofa; Albert; Maguitüdirie corperision differtàfciuto; ves fum colore qui ei fufcuseft:& cauda, quam nom habet villisconfertam & plenam fed ab eis nudam vtceteri mu- | res,Ge. Agricola. At quem noftri marem auellanarum vecant.neq; rübeus efl;vc A] bertus aitineq: cauda glabra; ' vt Agricola. Ego & viuum aliquot dies nutriui, & occifum diligentius in fpei: huuc ipfum fcilicet cuiüsicofemi 3 adicci. Magnitudo & forma ratti erat;color murinüs per tergüni & latera; magis ruffus;pr& Egi in ^ PA Ur tur.De eodem Pliniusintellexit;ni fallor,cum fcribit, Fagi glans muribusgratiffima eft;&idcó animalis eius vnà- ; bicadícribam, poftea de Mureaucllanarum etiam quz noftri tradunt, & ipfe ob(erüaui, ac deSotice demum ex. , ftrorum aliquiglirem quoq;, vel gliris genus, (hoc cft maiufculum fylue(tremy in ee [Cip | 7 e us ! I X * ay "n De Quadrupedibus, 00 [] -- ; 5 cule magomglabrz, (Pfipiusquidem for ci pilofas tribuit;) venter candidus: freoc inferiore extremitatem verfus, narcs & pedes rubicundi, cauda tota hirfuta, (quod Albcrtusctiam dehoc mur de fortce Plinius fcribit) & qua dc(initalbis denfisq; vilis condita. « Oculim ài ufcultemin entes;ni EPTHNCIEM mhil feré candidi in eis appareat, barba partim alba,partim nigra. Color pigcrinfra fopradg epe gepbowar & in polleriore parte caud fuperioris, Pedumanteriorum digiti quatuor; pollcx enim im SAT ij quint. Poflcriorum crurum parsauerfa fiue fupinaà fuffragine pertotam tibiam ad.extre eit. Odor quidenvin hoc genere;& excrementa;itafc habent vtin domicflicis muribüs, v Mus fylueftiisnontam itrarboribuslatet ; quas vt fciurus fcandit , quàm in terra, ihi cuius Caticrnas con cH j Froétusiio primisveró nucesaucllanas,& easquidem optimas quareapud Germanosex córylo nomen ned E : qnot fide digniaffirs €ccloreerora, & cauda pa tilus eft; pofterioru mos vnguiculos glab. mam ci tton procibofomnus.fed prouifim pabulum,Ge.Agricola. Mihi quidem ruflici al; ) marunthunc murem à incautumni ad verisvíqueinitium dormire: vnde & nomen cia ud Fland Anglo$) Horum omar a ice KU e f queiniiina d idc & nomcn ciapud Flandros & Anglo àdormiendo potitum.Plinius ctiam forici byemein dormiendo tranfigi fcribic, york bird, nl E Cae. M3 E. Rufliei cauernas iftorum murium infixisdefignant virgis, vt hisindici NOD" SCLON ME Ruflici cauernas iftorum mu sdefignant virgis, vthisindicibushyemisinitio cffoffari vrantur, ucas ^nim feu cellas fübterraneas fausamplas habent, vbi aucllanas congcruüt,omncs quidem bonas & integras; / zeli&tis viuiofis, ; AH Nn! , m ; SEWER u- cibumnon admitti certo fciorquamobremi errant quieundemgliremputant, —— 2 .G. ag: | n. / Remedia eadem ciattribuerim quz Plinius muri fyluatico ; pauló ante nobis cnumerata »quoniam & animal: ipfuia vclidem cft. velomnino cognatum. - . " D Moi UL E CTBROMVEE BAPREER - 0] 3 B s Vs ctiam napelli,fi qnis eft ad fylueftresrefcrendus videtur Surinus.ali4: fuccinus, (ego X ; vtrangs depraüatam puto pro bifmus) muscft paruus; antipharmacum napelli : Syluat cus & Vell tus glotfographus Auicennz. Napclli enim radicibus pa(citur vtaiont. Alij nonanimal.fid beri x WA 5 bam iuxtaadnafcifcribunt, que vim illam napello contrariam poflideat : cuifcntentiz ctiam it fei MSOEXGS! acceffcrim.nam & apud Marcellum empiricam torz & antitorz, hoc cítnapclli&an tinapclli M. 2 barum nominalcgimus: S&eadem hodied; durant. Quanquam Matthzolus hunc murcm fibi inaltiffimis nina tibusiuxta napcliuan dcpechenfum tradit;fed non deferibit.-Plura lege in Lugoa. vbi deaconite & nopcllo coul zi piofe dif: cuis [ | | E ) « "x | 1 Oxr€£M mihi vderihoegenusmvris cffe; quod noflriab anctlante nomirant, füperius dixi T * capite de mure fyluatico:quoniam & lylücftris cft, & cauda pilefa & pci l:yemem dormit. Peor 1 5 naforici P inius adfcribit, hoctantum imp: dit, quod forio Pinics piloias tribuit PRORUR onos | K^ flrumaucllanar um,vtitadicammurem,glabras habere putojf.d rcliqua tres EM E | SS TA cuim vrvnatantillaimpedire debeat. Musexiguum«ftanimal incoladomus noflrz, quià Qu | quem rodendo fa. it, Latiné eriam forex vocatur:quamuisaliqui ita difinguant vt mus domift cus clot J veftris, Sipontinus. kaliquidem & Galli foricis nomen promuredomcflicoetiamnum feruáüt: Mere obo. Veteres aliquando fic vfi funt. In Arcadiauinquic Varro,fus fuit ad. à pinguis, vtin eius corporc forcx tes DP idum fecerit, & pepererit mures , Soricisiccinoris fibrascum Lunaa "geri ac minui, Ttavt numerus refpon de300 Piniusfcribit.& alibiidé Je mure. Item (i caftratus emittatur fug .ri czteros,de forice Piinius, dé mure Auisint na fcribit. Sorex fylucftris cfl mus,mator domefüco,Fr.Alunnus. Plinianu« quid&& propr ditus forcx, neus minor neq; ima: or domcfticus musc ft; vtroq; enimmodo aliqui interpretantur,fed falfo, vr appaiet, EUN !g foricisfupradictz ncutriconueniant. Mur;s quoddam genus rubeum cfl, breuicaoda, aeuta vocis, Uem ad e ZSS ! SU £0 P ud orcx fyl- Á A , c ^ * asl d n) - AX orex vocatur, & efl venenofum: quam ob caufam non capituràcatis, Albertus: Scd hunc murcmaraueum Afr M no Vhlgo py PHI vele sexe dictum;inferius demonftrabo. Quanquam & G«. Agricola noftri mffrz m.s murem arancum effe fufpicatur,& CarolusStephanusin Vineto murem araneum àforice hon difliagurt. M a ! eivpxisc Gaza ex Ariftotcleforices vertiti quod non probo, cum Plinios murcsagreftes interprete eur. de Buibus i fupra diximus. Hifpani foricem, vramicus quidam ad nos fcripfit, vocanrforce, vel raton peqténno: f d qua- rendum cftan id nomen muri araneo potiuscóucniat vclllyricum etiam niemegka myf. quoforicem (igu'ficari- l itidem ex amici cuiufdam literisaccepi. Sórex Latinum cft vocabulü , eo quódanima: buiufcemoditodat & iu | - modum ferre przcidat I8dorus. Sed . oatcceritalquis erymon effc Graecum; vt à voce £227 (fic murem Nicanz derappellat)efpiratione in f'«onfonantem verfa, vr ab ig füper.cz fus,&c. Bat fyrax & forex. Rattuim Wr lingaafczurck vocat quafi Íoriccm. Caulem pro colcfauricem pro forice dicimus; Seruius. t ; . ki | B. t ;' (Ü ' "Auresforicibuspilofe funt; Plinius. Soricum fibras refpondere numero Lunz exquifisére diligentiores, ji | ^ jib.z.1demalibidebbrisiniecore murinmferibit Videin Murex. Boum caudislongiffizius cxulis. idem fctóful eli vetctinisslcóni infima parte; vt bubus & forici, Pa; VLA. y? KA E cru aed J 1 ; AMA: . Sorices | ! l "C met mco indicio mifer quafi forex perij : Verba funt Parmenonis Terentianiin Eunucho, qui delufüs à Pythia prodiderat fe feni. Donatus admonet effe prouerbium in cosqui fuapte voce produntur. Atq; hinc exiftimat du- Gam effe metaphoram , quód foricum proprium fit vel ftridere clarius quàm mures,vel ftrepere magis cü obro- dunt friuola,ad quam vocem multi fé extendentes,quamuis pertenebras noGtistransfigüt eos. Vfurpat hocada- gium D. Aurelius Auguftinus in primo de ordinelib:erga füum Licentium , qui dum pulíata tabula , foricéflre- pituabflerret, ipfe fefe prodebat Auguftino quód vigilaret. Allufit codem Origenes homiliain Genefim tertia; Sed videbor,inquit;ipfe meisindicijs captus; Erafm. j ): | BI | D. -. Pormicofamarborem forices cauent;Pliniusto.71. Sorices& ardcolz inuicem fceetibus infidiantur, Ibidem. "T'ranftulit aurem hac Plinius ex Ariftotelislib.o.de biftor.anim.cap.r.vbi legitur,HoAeuG- 5 C Vztayeo 2 iguididy To 8 FON n ; Y - Mo" I. " e / à ; à Mg xorre lei C ced veod]ave 8 tgudiov, vbi Gaza hippon vertit piponem auem. | j L E. Xy " : ! Ü 74 * . i mo oc » Scripferunt quidam forices fugari,fi vnus caftratus emittatur,Plin. Hoc Aggregator ex Plinio citàns, nó fori- fecundum adificia funt; docet Columella libro de arborib.cap.15.cuius verba recitabo in Írain Murearanco A. " G. Si Ss ids (centium placeant;foricem przgnanti edendum exhibent;Plinius. Si pregnansartus captiui foricis edit. Dicuntur fetus nigranttalumina fingi,Serenus. Paraly(in cauentibus, pinguia glirium decoctorum | & foricum veiliffimatradunt effe,Plin. Murium capitum caudarumq; cinere ex melleinunctis claritatem vifüs | reftituidicuntzmultod; magisglirisaut m uris fylueftris cinere: Cum Attico melle cinis & adepsforicis com bufli 'srituslachrymofis oculisplurimum confert, Plin. Glires & forices combufli; & cinis eorum melli admixtus, fi | indequotidie maneguftent, fanabunt qui claritatem oculorum defiderant, Sext. Glirium (gryllorum, Plinius: ? quod minus placet) velforicum cinis ex oleo impofitus pernionibus medetu r, Marcel. ''" Sorexin mafculino genere prima producta effertur: Si pregnansartus captiui foricisedit, Serenus. Licinius | imperator fpadonum aulicorumq; infolentiam miré compefcuit, tineas foricesd; palatinosappellans, Egnatius .éx Aurelio Vi&tore; ' A forice fitforiceus & foricinus:vnd? foricinosdentes dixit Plautus, Sipontinus. Sortculata veftis pretiofa;Plinio lib.8. Calcagninus legit furculata. Videfuprain Mure n.a.in murinusadieGtiuo. Mus fo- LP — géxue iin muftum incideritqifomodo curandum fit muftum: videfuprain Muree. Heliogabalusiubebat fibi decem milia murium exhiberi, mille niuftelas, milleforices, Lampridius. Soricum occentu dirimiaufpicia, an- nalesrefertoshabemus;Plinius. Occentusforicis auditus Fabio Maximo dictaturam , & C.Flaminio magifte- O rium equitum,deponendi caufam dedit, Alexand. ab Alexandro. Prouerbium; Egomet meo indicio quafi Ío- rexperij,videfupraino. . | | A | DE MVRE NORICO VEL CITELLO. spese V s Noricus (inquit Ge.Agricola) quem citellum appellant, in tezrz cauernis habitat. Ei corpus 294 [| vemuftelz domefticz;longum & tenue:cauda admodum breuis : cólor pilis,vt cuniculorum quo- rundam pilis,cinereus;fed dilutior.. Sicut talpa caretauribus, fed non caret foraminibus, quibus | (onum vt auis recipit. Dentes babet muris dentium miles Ex huius etiam pellibusquanquá non | (unt pretiofz, veftes folent confici; Hac Agricola: Interpretaturautem Germanicépzr. Mus qui- TEeTé eie I 0 dam colore feré icut cuniculiy magnitudine muftelasin terra habitatin Auftria, & vocatur apud nos 22.4 (lego z fil.) aures non habet,fed tantum foramina auditus, Albertus de animalibus 2.5. Etalibitin nonum Ariftote- lis librum capite 34. Noctua;inquit, venantur muresy& lacertulos, & ceàcoy dolos. quod genus eft muris zycbel (lego fel) apud nos dictum. racelegitu t» ud "a copas 2 eQoydvAus; id eft m ures, lacertas, & fphondylas: Gaza ' verticillos interpretatur:funt autem 1n fecta. Citellusvox ficta eft ex Germanica z5/7 Aliqui dicunt zedelegenus - effemurisapud Vngatos;fimile fciuro,in terrz cauis fe condens. Hieronymus Tragus de pilofella herba fic vul- go | B émuremaraneum aliqui zfsemafi: fito ad voccm quam edit nomine. Ego eundé murem nofiros pellifices pu- -. £o vocare bilcbozufs;nam & Agricola citellum Germanice interpretatur pde. De etymo mihi non conflat. Aliqui Am. EA appellant groffe bafelmufiid elt maiorem murem auellan ariu m, quód auellanas fimiliter congerat: differt in autem àminore(quem fupra defcripfimus cum pictura) tumaliastum mapnitudine, tum quodin cibum venit; minornequaquam. Bilchos mures, vtita vocem,ex Croatia & regionibus circa Venetiam mitti audio.Ego pel- lestantum vidiin pileisinde confatis,colore fufco ex cinereo fere, peculiari quodam odore; vndecapiti quidam nocere putant.Pileum inde confectum, drachma feré;aut infuper obolo,qui aduexerat vendebat.Compluresin ' snocauo repeririaiunt,circiter quadragintainterdum, cum magna au ellanarum caftanearumque copia: & eam ob caufam à rüflicis (per hyemem puto inquiri, vt n ucesaufcrat magis quàm ipforum gratia: quanquam & ipfi in cibo lauti delicatid; nec. parui pretij habentur. | | ' . Edunturantem tum recentes, tum in fumoficcati, Pellifices veftium margines eciam his pellibusornant & . muniunt, ( quodipfi dicunt verbraemen.) conftant enim pilis infeconfer&is& firmis. Abantrisfüisinfufo ali- i quo humore expelluntur citellt, vtcriceti etiam & cu niculi, Albertus. Animalquod nos (Bohemi) [yfcl voca- ^ mus, criceto non omnino abfimile eft, nift quód pilo vefliturleporinuim referente tam colore quàm mollitie. Qqq 5 Péxter ] EU EU —ODemurib. diuerfss. Lb.lo 73 ig" Sorices & ipfos hyeme condi author eft Nigidius, ficutglires, Plin. Sorex deflicat, Author Philomele. Ego- | ces fed muresita fugari fcribit, vt Auicenna quoq;; vt recitauiin Mure &. Neforices vel mures Izdant vites; que dicta fcribens citellos magnos nominat;Zegreffen zufimets tanquam & minores fint huius generis. Vocant fa- D TN z J D à E hr j Y E : ] ' A vj p ux '] P38 (0 De Qnadrupedibur. CRISE Pratermorem mufium cicuratur nonnunquam. lilad infigne habet;quod cum fit bucculis leuiter protubcram tibus du ntaxat quoticsinanes funt, tamen in easvix credibilem numerum trit ci infarciat , ceu in folles quo* J fpiam,dtqueiratà fuos cuniculos commeatum nfuturam hyemem cotigerat; Hac ex S. pifintiindo Gelenio Bo- 7 hemo coghoi. | | d i n dd QUY: OMA row d olio res ! S SS : NN "E Tt TENES Effigies Cricetibec fumpta eff ex Gef» ^ SA | manis libro Dequadrupedibus UMicha£lus Heri. S cra eiufdem accurattor, quam à To Ke j ) cocurporü babitu . qua per iracundi eum fe comprimi pt color eius (pam picfum cum 'tolortbus ad vitm mtfft m parte prona fu. v quad, eo in lateribus appareret. W NN NNI jo. | Rrcs fvs, vtdicunt quidam, atimalcft partmlum , In terra habitans; capite várió, dorfo rubeó; «CX ventre candido;pilus pclli tam tenaciter hzret, vt citius pellis de carnerecedat; quà pilus auclla^ ew tur. Decanatre fuo non facile extrahitur, nifi aqua feruente ; vclalioquin humoreinfufo: & in hoc S A conuchit cum cuniculo'&citelloy dequoalibidiximus. Germanicé vocatur Pameffer: animal eft ESESS capitis & cerebrianaturagaleam off. eamaccepit. Egocricetum viuum nó vidi , fed pellesolim Francfordiz ve- 4l nales,quas bamfler appellabant. Effigies quam damusdefumpta eflex Germanicolibro de quadrupedibus Mi-. chaélis Heri:qui hoc animal ratto pauló maiüs efle fcribit,colore caftanco autfpadiceo (Jaeaerfarbader brunlechi) agilitate mira. noxio m orfü , itavt hominictiam aliquande molefium fit; perquàm iracundum & in vindictam przceps (i quis vrgeat, aut àcauernadepellereconctur. Addit,aniculasquafdam adipem eius tanquam morbis iuibufdam auxiliarem colligere: Audio ctiam in agris circá Argentoratum reperiri;& vocari korhfatrleac fi pore. cellos frumentarios dicas quód cauernasin aruis frumento confitis fodiant: pinguefcuntadmodum, quam ob . eaufam pórcellisforte cornparantur, (quanquá &alij müres vnde hyraces Oppiano didi, fuibns roftro vel cor- poris forma conferuntur.) In Turiugia abundant & f» pe frumentum populatiin canernas fuas congeruütima gnitadine inter cuüiculum & rattutn : Audacesadeó vtin hominem aliquandoinüliant; & dentes cum inflixez runt vixremittant. In cibum non veniunt, fed pelles confu unturad veftimenta: funr enim , vt Albertusinquit, se! pilorutn tenaciffiuz, Ge. AgricolainTibro deatimantibus fubterraneis, ci viuerram defcripfiffet, fubdit: Illius generiseftetiam Famefler,quem quidam cricetum nóminanr. Etenim exifüit iracu ndus & mordaxadcó,vt(ücum - | equesincaute petfequatur,foleat profilire & os equi appetere:& fi prehenderit, mordicus tenere.In terra cauers - | nis habitat,noh aliter atq; cuniculus.fed anguflis: & idcirco pellis,qua parte vtring; coxam tegit; piliseft nuda; Maior pauló quàm domeftica muftela exiflit: pedes habet admodum breues. Pilis in dorfo color ell fere leporis: | in ventre.nigerzin lateribus, ruiilüs; Sed vtrunq; latus maculisalbis,tribus n umero diflinguitur.Suprema capitis pars,vt etiam ectuix,eundem, quem dorfu m; habet colorem :tempora rutila fu ntjguttur eft candidum désldgh 3| qua palmum longa eft; imiliter leporis color. Pili autem ficinhareüt cuti. vtex ea difficulter euelli poffint. Ac | cutis quidem facilidsà carneauellitu r.quàm pili ex cute radicitus exttahantur. Atque ob hanc caufim & varitta- i tem pelles cius funt pretiofz. Multa frumentigranain fpecurn congerit , & vtrinqs dentibus táandit. Quarc no- &gi ftri hominern voracem huiusanimantisnomineappellant. Ager Turingie eorü animalium plenus, obcopam. — | & bonitatem frumenti. Hucufq; Agricola. Égointer mures potius quàm muftelas numcrarevolui,quodcauere || 335 fübit, & frumentumin ijs colligit: qui vitusmurium non muftelarum eft... Sed vtrigeneriadícribi debeat, — cettius etiarn ex dentibusiudicabitur: Qui muribusbini anterius multum prominent, muflelisadlateratantum — | | | ] I Ü e^ ) | ; canini paruri prz ceteris eminent. Criceti nomen ab Illyrica voce fa&um conijcio. Vocantenim Iilyrij hune. murem fkrzeczick,vt ex Gelenio noftro didici; qui etiamin Lexico fuo Symphono;hác vocem Illyricam, & duas Graecas, xmv & xépx (Os Up ANTA ponit.KéexQ- quidé ab Hefychio ex ponitur sUp SQEs iu: cid eft mus agre- ftis. Poffet etiá cricetus som 2 xe//4» per onomatopziam dictus effe quod eft muióy nw, Wy ov Somit v. Hzc beftiola (inquitidem Geleniusin fuisad me literis) Grace arctomys vocatur , non idco quód fit peculiaris Sc ptentrio- C alibus tra&ibus,quahquam vix alibi reperitür;aut cette infrequens eft; fed quód figura ac colore vrfam referat, 4 "a magut- £ ' | | Demurib. diuerfis, —. Lib. IL 732 raagnitudineforicem grandiufculum non füperans: habeténim caudam peraque mutilam, & bipes incedit in- terdum,prafertim commotior:prioribus vere pedibus pro manibus vtitur, & fi haberet tantum virium quanti animi, vríis ipis effct truculentior.nec enim inaduerfam venatoris frontem infilire tantillum animal verczur, li eec nec dentibus nec vnguibusadmodum noxium :habitatautem in fübterraneis foueis, & latet hyeme. Si qua. paruaanimalia audacia funt, vidétur eadem perquá calida effe: & tale animal eft quod in fcgetibus degit, fuluum & varium in facie nigris maculis,quod Germanis hatnefler vocatur,maius ratto, minus catto, breuibus cruribus; audax & mordax valde, Albertus. Caterum ar&omys memoratur à D. Hierouymoin libroad Suniam & Frete- Jam;Pfalm.io4. Omnes, inquit, cheerogylios fimili voce tranftulerunt, (pro Flebraica faphan: pro qua Hieto- nymusetiam Leuit.rr.& Deut.r4 eheerogylium interpretatur Prouer.3o.lepufculum:) foli 1. x x. leporesinter- pretarifunt, Sciendum autem eftanimal cffe non maius hericio, habens fim llitudinem muris & vríi; vnde & in Palzítina «p«mp: dicitar.Et tnagna eft in ilis regionibus huius generis abundantia.fem perd; in cauernis petra- rum & terra foueis habitare confüenerunt; Hzc Hieronymus. Éruditus quidam apud nosar&tomyn murem al.. ;piaum effeiudicat;de quo inferius agam. De choerogylioin Cuniculo & Échino dixi, SaphanHebrzorum non alium quàm cuniculum effe fuoloco atferui. A A M HaMssrzER animaleftagrefte (vt Ge.Fabriciusin epiftolaad me fcripfit) fub terra habitans, apud nosnon ignotum;colore vario,vt ex defcriptione dodtiffimi viri Geor. Agricole licet cognofcere. Ventre non candido, quod initioau&ore Alberto pofuifti, (ed potiusnigerrimo. In pofferiores pedescam erigitur, colore & habitu. | vifum refert. Quz cauffa fortaffe eft vt aliqui putarint idem hoc effe animal cum co,quod «2xTo«u) vocarünt Pa- ^ Ixftini. Denteshabet in anteriorisorisima füpremad; parte binos,prominentes & acutos: malas laxas & amplas, ambas exportando 1mportandoque replet: ambabus mandit, vndenoftrisde homine vorace fzrmo ortus cft, Er [fif mein bamfler, de o qui ambabus malis explctis vorat, quo vitio Staimus feruusin Trinummo Plauti notatur,Cum terram effodit;primumanterioribus pedibus( quos talpz fimiles habet breuitate; fed minuslatos) cam retrabit,lengius Wege durae rtat. Cuniculo: ad antrum plures agit cubiti profunditate, fed admo-. dum anguítos,fic vtlaterum pilesitu reditu; atterat:antrum intus extendit ad capienda fruméta. Anguíliacu- niculorum & multitudo, partim contra animalium infidiasapta eff, partim ad effugium interior vero amplitu- do,& domicilium przbet& horreum. Cuniculietiam obliqué foffi, & in aliosincidentes efficiunt, vtlatibulum eius,li quis perfodiatterram,difficilius inueniat. Meffis tempore,grana omnis generisfrumenti im portat:neque minusin colligendoinduftrius, quàmincligendo conferuandod; eft aftutus.optima enim reponit, & nefüb ter- raexcreícentia minus durent, fibras & capillamenra granorum omniumarredit, interdá flipulas gramendj col. ligit.Congeftisgranishiansincubare fertur, vtauarus indormit faccis,quiin Satyrareprchenditur, Somno pin- guefcit,vtglires vt cuniculi, Terraaate cuniculoseruta,non ramuli modo affurgit, vt talparum tumuli : fed ve agger dilatatur;idd; propter cauernarum multitudinemaptius eft. Ea tamen cauerna é qua plerung; exit, femita proditur,& id aditu nihil impediméti habet, reliquaterra fu periusingefta funt tectiorcs:quas cum aperire vult, . auerfus egreditur. Vnum antrum mas & feemella (imul habitantzedito foetu priflinum relinquunt.& nouum fo diunt domicilium.In maículo hoc infidelitatisineft, quod paratisintuscopijs. foemellà excludit: qua perfidiam. ' fraude vlcifcitur: nam propinquam aliquam occupanscauernam; congcflis frumentis , non fentiente mafculo,, ex altera parte pariterfruitur. Adeó natura mirabiliter prolpexit omnium inopiz : necaliterintcr homines ple- ig; quod zquitate nequeunt;,fraudeimpetrant.. Venit hoc quoq;in fermonem vulgi, vthominé parum fidum '& fuorumnonftudiofum appellet, Ezz vgerremen baraffer.. Cantillant puellg xu(ticanz de hoc carmen non illc- pidu m,quod lambicis quaternarijs cenatusíum cx primere, -oHamefier spfe euin fun | Sed famina auia iv [grat (. rudenicatusg, coningt, 3 V'wcat dolis afoutiam o. Stipa: profundum pluribus — Nonum par is camsculutis L* . "Pertempus antrumfrezibus. xu Tordtier ómne tvincum. Pafsus folusvi feuis : dEgens smartteis perfidarm Letlzs acevins bordes Quant per antra cÓHihgerm., - i6narus.antro credulam - Ne fevepellat blandutzs | | Extrudit arteconiugefa. coo ?Demulcerimientam Junis, (0 o0 00 sSersayinquiteumiforas 0c | Als effe vv communia — "Celiferena cb pluuias, RS pU oc oSermatedum finit bona, - "tperfidusmultiplsces Wt eer [usfrumntur mutuss Opponitintssobie. — entries orbis amplexibus, — N'écitur hoc animalfrufnentoomnis pen eris: &fi domialatur, paneaccarnibus:in agro eti mures venatur, .Cibum cum capit;in pedespriores erigitur. Pedibus prioribus caput;aures,os demulcere fc et:quod.& (ciurus.& feles,&interamphibia cafter quoq; facit. Quamuis autem corpore exiguum fit,nataratamé eftpugnax &teme- - xarium. Laceffitum quidquidore geftat; pulíatis vtroq; pede malis, fubitó egerit;rectà hoflem inuadens, fpiritu -oris&affultu proteruum ac minax. Vnde rurfus noftri de eo, quiiracundus efl & oce immanitatem fpirat,dicere confueuerunt: Da fbroe[] unie ein Hamfler Nec terretür facile etiamfi viribusim par ei fit,qu em petit. Quamobre 'alij etiam pronerbiolocur dedit;vt noftri hominem infané temerarium vocent, Esp rollen Ham[hey.. - A crius rei» ftentern, P eitisem curfuinfequitur.Vidi ipíecum equum affültando naribus corripuilut;nó priusmor- Tu dimififfe. quàm ferro occideretur. T'ollitur varijs modis. Namaut infufa calida expellitur, vel intus fuffoca- - tur,autligone rutróue effoffus occiditur.aut à canibus "interdum à vulpe cruitür ,Ixditürue: aut decipula pon- "derefüperiusimpofito opprimitur;aut viuus deniquearte cà pitür, idque noCtistempore, cum ad predam cgre- ;ditur,interdiu enim pleraque latet. Antecauernam víitàtam , qz (vt dixi ) trio lemitz deprehenditur , olla, quz cafapi zquet planiciem; terrzinfoditur. Fundo oll& terraduorum digiterum altitudincinijcitur, defuper 'xircumquaquetegens ollarà im pohiturlapis.Ts eleuaturligho;adq uod panis fruftu mr infraalligatur, Inter olla: E Lcauert Ipacium,micz panisipargu ntuf,quas perfequens &in ollam;infiliens, ligno cedente capitur. Capzus reliquorum more animalium,cibum non attingit. Si lapis coctilisquales funt quibus pauimenta flernunzar aut B ipusisbricihunt, ellzfuericim pofitus , captàm animal it, néc ne; ex humore lapidis mane cognofcitur: E | Qqq 4 etenim E27 e ONE c Quadrupedibus. | etenim fpiritusanimalisin clufi & feuientis,propter taritatem penetra ns,lapidé b umedtat. Ham eftri pellis ma- .- | ximédurabilis;ex ijstalare quoddam & varium pallium fit, quoin Mifena & Silefia admodum honorato mulie- - rcs vrantur,nigri rutilid; coloris,cum latis ex lutra pellibus himbrijs. Eiufiodi pallium fere aflimatur quindc-. 7 cim aut vigintiaureorum Rhenenfium precio:rnam factasé panno tresquatuórue veftes diuturnitate fuperat.In Turingia& Mifena hocanimal frequens cft, non omnibustamen in locis: in T uringia eoabundat totustractus — Erfardanus, & Salcenfis:in Mifena, Lipfenfis & Pegenfisager, vberrima & fertiliffima vtriufg; regionisloca. ln. | Lufatia circa Rad eburgum;e fatis panicieffoditur, Mulbergi ad Albim in vinetisreperiturznam maturisquoque || | vnis vefcitur.Hameftrum noftri viuumin ollaclaufa cremaread equorum medicinasfolent. - DE MVRIBVS DIVERSIS SECVNDVM . 58 hr REGIONES, ORDINE LITERARY M. ES V zs aliquoticsàregionibus cognominari reperio, quod duobus modiscontingit: vno, quód forma corporis nonnihil euariet:altero.quód non forma,fed ingenio & muribus peculiarealicubi aliquid prztecnoftrarum regionum mures infe habeant. Vtcunq; efl;nos omnes hicab aliquare- / gionecognominatos vna alphabeti ferie comple&emur. In Oriente mures magni funt,vt Alexáderfcribit,vulpium magnitudine,qui & homincs &alia. 7" animaliainfeflant, Albertus:cetera animalia perimunt:homines licet non occidantmorfibus,ta- | men moleilant, Liber de nat.rerum. Americus Vefpucius [cribit fein infula quadà Oceani mille leucis ab ViyC 2 bona diftante muresquàm maximos inueniffe. ' | ; Aegyptijsmuribus predurus fere vt herinaceis pilus eft:fant etia alij, qui re&i bipedesambulent: habét enim crara pofletiora longa;priora breuia, ortuseorum quoq; numerofus eft, Ariftoteles. Acgyptijsmuribusdurus . pilusficutherinacei. fidem bipedesambulant, ceu alpini, fimiliterd; reiduntin clunes& priotibuspedibusvt manibus vtuntur, Plinius: fedalios non cofdem eff: qui bipedesambulant , &illos quibus herinaceisfimilespili | - funt.ex Ariftotcle patet:Item ex Herodoto.qui tamen nó Acgyptios fed Africanos hos mures facit. Apud Afros. f:u Poenos paflorales (inquit) in Africa Orientem verfus, tria murium genera funt, quorum alij bipedes vocan- 1ur;alij zegeries Punica lingua;quod in noftra polletidem quod colles, (Buvoi;) alij echines.Plura muriumgene- —.— rain Cyrenaica rcgione fünt;alij lata fronte, alij acuta; alij herinaccorum genere pungentibus pilis , Plinius. In... | Cyrene diuerfa tum colore tum forma murium genera nafci ferunt ,ac quofdam ipforum quemadmodum feles, 38 ita lata facie effe: altos viperzfpecien fimilitudinemq; gerentes, acutas fpinas habere, quos indigenz cchenatas | vocat, Aclianusinterprete Gillio:fed malé,vt apparet ex Ariftotelis verbis;qua in Mirabilibus fic fonat; In Cy- reneaiunt diuerfa effe murium tum forma tum colore genera: ése 33 axovrU GE 9 u7T 46 i axrég ath ty auo vy lectu 4a "ds bz ialbetes ode kai od tov Das (forte legendum £y ac vt Herodotus etiam habet;áre&toty/v.) echidnaquidé vi- eram fignificat:verum muribusiftis nthil cum vipera commune effe,fed cum echino tantum fpinas acutas, Ari- ftotelis& Plinij verbis facileobtinetur, In Aegyptoaudio bipedes mures maxima magnitudine effe, & priori- bus pedibustanquam manibus vti , eofdemd; rectos duobus pedibus nitentes gradi :cum autem infequentibus | vrgentur,falire.Áclianusex Theophrafto. * " ai | | V Sunt&alijin Aegyptomures, quiinagros & meffes graffantur: De quibus Aelianus,Primum (inquit) vt in Aegypto pluit, perparuulis guttis mures nafci folent, quilonge lated; totis aruis vagantes; maxima calamitateex 44 fpicarum circumrofione & fuccifionefegetes afficiunt & manipulorum aceruos vaftantes, magnum Aegyptijs | megotium exhibent:eo fit,vtij infidias eis conentur mufcipulistendere,& fepimentis repellere, & foffisacincen- fionibusarcere: fed mures vtiminimead mufcipulas accedunt, fic cum fintad faliendum apti , & fepes tranfcen- dunt, & foffastranfiliunt, Acgyptij verode fpe& conatu depulfi,omni machinatienein(idiarum, tanquam pa- rum cfficaci relicta,fe ad füppliciter deprecandam à Deo calamitatem vertunt. Mures diuinzirgz metu,in mon- tem quenipiam acieiinftructionc ordinem quadrangulum conferuantes difcedunt:borum omnium natu minis $ni primoin ordine confiflunt, maximi vero extremum agmen ducunt, cos quilaffitudine deficiunt, vrgent. ac fcipfos fequi cogunt. Quodfiexitinere minimi natu laborantesfubfiflant,omnes quoque confequentes,vt eftin more belliinftitutoque pofitu m,infiftunt,&interquiefcunt: Simuli; fe,vt primi mouere cceperunt, cztericon- tinuoomnesfubfequuntur. Hocidem qui Pontumincolunt mures illicagere dicunt, Ha&enus Aelianus. Cz- | terum in Aegypto ex terra & imbre muzesnafci , pluribus authorum tcftimonijs comprobatum eft fuprain hi-. ^ ftoria muriumagreftium. | ) Africe mures cum biberint moriuntur, Ariftoteles: fed forte hoc vniuerfale eftomnibus muribus, vt legit: Ephefius, Niphus.Vide fuprain Mure x. vbidevenenisipforum egimus. Pulmonum vitijs medentur & mures, maximó Afrícani,detracta cutein oleo & fale decocti; atq;incibofumpti. Eadem res & purulentis vel cruentis. éxcreationibusmedetur,Plinius. — XN | * ws P n PEMNTTY V3 | Africe murium diuerfa funt generazalij bipedes;alij duris erinaceorum pilis;alij lata facie vt muftela. Sed hos | mures alij Cyrenaicos vel Aegyptios vocant, vt fuperius retuli. Alpinimuris hiftoriam infra feparatim dabimus. j | | : In Arabia muresfünt multó foricibus (** zesegazo») au&tiores,quibus crura priora vel palmi (aia pfe)menufa-. ra,pofteriora ad primum digitinodum habétur, (42 3 àzi8u óeov à x ga t merus aute i dosi son intelligo ram | breuia vt nihil eorü extra corpus emineat praterquá digiti cum fuo articulo;vt in auibusapodibus,) Ariftoteles, ' Armeniorum veftem pvorivfuiffe dicunt, cx muribus contextam indigenis, aut eiusanimalisfigura varié or- natam,Calius. Aggregator Plinium muris Armenimentionem facere fcribit lib.29. mihi nibiltaleapud Pliniü eccurrit:& forte murem Armenum alicubi pro murearaneolegit. - E "Wr " L , In Cappadocia genus muris nafcitur,viedic appellatum,aliqui fciurum vocant, Varinus. Videin GlireA. . De Cafpijs muribus Aclianus fcribens: Amyntas (inquit/in Manfionibus,quas ficinfcriptitin Cafpiam dicit / infinitam murium multitudinem accedere, eofdemq; in perennibusfluuijs rapide przcipitantibusintrepidéin- natare, & caudas inter fe mordicus tenentes (vt de lupis fimiliter fertur) rmamentü habere; cod; firmo vincu! fluuiostranfinittere, Cumautem inarationcs tranfierinz , fzgetes fuccidunt; & inarbores;afcendentes fructu edunt, ^ Z MERI d De Murib.diner[is. Lib... I. Zug - edunt,& ramos frangunt: Quibus Cafpij vbirefiftere non queunt; hoc modoinfeflaseorü incurfiones moliun- ! tur vleifci, vtnon habentibus vncinatos vngues auibus quippiam noceant, quz quidem ipfa táritis gregibus ve , nübes effe videantur có aduolantes, mures fedibus pellunt, & fuo proprio quodam natarz munere à Cafpijs fa- , hem depellunt, neq; magnitudine inferiores quàm Aegyptijichneumones (intelligendum videtur murcs Ca. dpiósichneumonum magnitudine effe: ) Itemq; agreftes funt & acerbi, & robore dentium non aliter diffecare ac deuorare poffunt , quà marcsferrum in Teredone Babylonis , quorum pellcs molles inftitoresad Perfas vc- -. hunt,quibus veftes confuuntut,& corpus optimetouetur, Hzc A clianus, Ne n .... Cyrenaici mures;vidc fuperiusin Acgyptijs. Mus Getulus;videtur effe de muribus Africanis, vel his quocsle- * gimusin Cyrenaica regione effe frontelata, ( Plin.sxosvoeocaec tay ta o ya e, Arift. boc potius puto cffe mu- res Getulos.) velillisquosin Africa bipedesdicuntvbi & aij zegeries (ad (ciuroscavox alludiz) dtcuntur Puni- calingua, quos Graecé uvsc dixeris, Sed quzrcpdum anfüroncs vulgó dicti buius generis fitit: nam & illos ex Africa primum adueGtos arbitror ; quibus ctiam fimiles multelz alba , mures Pontici appellantur. Videinfrairi - Sciüro Getulo. hrs * , Indicus mus vel mus Pharaonis vt eruditi quidam recentiores fcribunt, non aliüseft quàimichneumo., Ho- Ípes quidam meus nuper Monaci in Bauaria fe vidiffe mihi narrabat mürem percgrimum; quem Indicum appel- - larint qui demonftrabant, cauda oblonga & ore inftar muris acu minato. | | v "- . (ficenim appellabat) effigiem: q gam ego priufquam. veram à Bellonio exhibitam vidiffem, Ichneumonis effe - .conijciebam: & roflro quidem (i barbam adimas) & auriculis feré conuenit:fed differt cauda; qua Felem magis . tefert:& alijs pluribus quz facile conferendo elt obíeruare. Eam; vt accepi; pofui, , - .. DeNorico mureid eftcitello, 13m fi uprafcripf. — - 24 va LA , E ^ ' H . Dea "ev ^ x34 : : Bo..:. WV ES - , Maresquoldam fylucfires magnitudine muris & [pecie muftellina.colore ceu virides,per camposvagantes, & ' foraminafubeuntesin Pannonia conípeximus,Fr. Maffarius:à quo etiam Ge.Agricolà mutuatus videtur. . DePonticis& Venetis muribusin fequentibus priuatim tra&tabo., : i DE PONTICO.SEV VENETO MVRE NEM QVEM VVLGO VARIVM VOCANT. | f Efffaies buius muris à feiuro volgari £0 lore tantum differt. Appofuzmus auterm feiuvi fraurams cos c €Bmmuncmsq hic ei infa tm ferra propter illas quz colores forze adgetent: " Tea | aliter eum femel pouilTe fata erat. ) D y n 1 4 Md Wa ; IN S Mg. t SUMI SATIN *. v-- Vs Ponticus Ariftetcli & Plinio memoratus, nomé à Ponto habet, quódà regionibusad Septen- JA P trionem circa Pontum petereturad vfum ornato md; veftium. Grzci quidem hodie vulgó etiam JD domefticummurem,ponticum inepté vocant. Pontici mures (inquit Hermolausin Corollario) [4x b alij vnius colorisfunt;alij vartj. Ex hoc gencre credücur cffe pelles,quibus muniri veftescotra fri- EATON goraceepere: candidoseorüarmillinos.fordidà vulgus nominat: nà varij partetahtü prona can- 4 dicant. Venetisin dorfo color,à quo doffuariz pelles vocantur:quandoà; ferrugneus deterior priore; Hc Her- » mol. VariosIfidorus & Albert.hocgenus mututiàcolore vocant, vr pauló polLrecitabo: Itali quidéctiamnum 9 vulgó fic nominant; vare: Noflrifeeh vel vec, quafi Fennicum aut Venetü,à regionibus vnde adferuütur. ali qui Um ; | TE ) EE rS Vati sy L2 NPMAEC | De Quadrupedibur. |. 00 r V'ucrclsquodnomenà vario formatum videri potefl, alij expreffo etiam coloris nomine grampuerch, id cfl varios j^ canos vcl cinercos:alij pandten vel pundtmif, tànquáim Pohticos mures: vcl potius quoniam in Áfciculos (quos noftri jindt vocant) colligati venduütur: in fingulos quinquaginta, pretium feré drachmz viginti. Hermolaus án verbisiam recitatis Venetum murei à vario; coloórefaltem diftinguere videtur: cgo difcrimen nefcio: fed ic « "Venetus,aut (vt Ge.Agricolavocat)Fennicus bodie dici videtur,vt olim Ponticus,ncmpea regione cuiufcung; - colorisafferretur. Varius tamen,fitotus fitalbus (venter enim omnibusalbicat) dici non poteft. Venetosolim / ad Viftulam fediffe , & Boruffie gentem fuiffc legimus: inde profe&tos Danubio traiecto occu paffe Illyriam&c. / funtqui cos ntinc Sclauosfeu Vinthos& Vinthoncs,zerden dici velint:ad finum Venedicum habitant.Fennos Ptolemaus3.5. Sarmatie gentes dicit , fub Venedis halitantes. Volaterranushos effe putat qui bodie Pruthent autLituani dicuntur. Mures Pontici albifunt, & hylfipe conduntur: hosegocxillimauerim quosvulgóarmel- i& linos vocant, Volaterranus:Eiufdem fententia Ge.Agricolacft,& Olaus magnus. Diftin&ius Hermolaus,non enim fimpliciter vt illi Ponticum murem armillinü interpretatur, fed album duntaxat. armilliíni enit dicti fem- per toti funtálbi,extrematantum cauda excepta qua nigra eft. Sed hic etiam ad muris Ponticigenus referendus mihi ncn videtur:quom non aliud fit quàm muftela alba, quz apud nos etiam hyeme albefcit, & bermehn appel- .— ldatut. Atqui musPonticus non muftelarum;fed murium generiseft : imo fciurorum, vel ipfe potius fciurus, nift colore diffcrrez,vtex fequentibus apparebit. Nec refert qnod byeme condi & dormire dicuntor Pontici mures, uod bermelinietiam noftri faciunt. Verifimile eft enim non iftostantum murcs, fed alia etiam muriui gene- ra & funilia parua animalia; vbiingens frigus & perpetuz illotem porc profündaque niues vagari impediuntla- iere propemodum omnia; am UN ux ep * y a Tha a Autigitur mus Ponticus albuscoloretantum à cxteris differt, vt ficidé fciurus albus , etfi talem reperirinoü- 26. dum audiuerim :aut fi hermelinus nofter eft (vel vt Itali proferuntarmellinus) veterum & recentiorum feré in- fcitia proditur,qui muftclam murem Ponticum fecerunt. Quoniam vtleporcs alpini albefcunt hyeme;aflate ad fuum colorem redeunt:fic& müuftcla in regionibus montanisaut frigidis. Armillini vocanturmuresalpium & Septentrionis,Hermolausin Plinium. Plara videin muftela s. GIU 34 x7. ! | Mus variusquem quidam glirem vocant, Albertus. Etalibi,Gliscolore varius eft; in dorfo grifeus;in ventre - albus;brenioris pili & tenerioris corij quàmanimal quod veré varium vocatur. Se ntitautem murem Ponticum. vore varium vocari. Varius eftbeftiola de genere piroli (ideft fciuri) pauló amplior quàm mufftela: in arboribus. habitàt;& fostificat. A renomen habet;in ventreuang; candidus eft; in dorfo colorem habet cinereum, clegan- K (cm atq; f] pe&tábilem/Ifidorus & Albertus. —. 5 | m M. oe Ted ? Sciurus Fennicosnon canda, non figuta & lineamentistotius corporis, non magnitudine, non moribus, fcd 3 folo colore differt ànoftrate fciuro: nam in candido cinereus efl,cum noflrasaut ratilu.s fiant niger:attamcriin ea Sarmatig partes quam hodie Poloniam vocamus, inueniturcuirutilus color miftuscinereo. | Vtria; : boceft- iam Fennico quàm noftrati) duo inferiotes dentes funtlongi: vterquecum graditur, d« miffam caudam trahit: cuum vefcitur ; cibursin priores pedes, quibus vt mu. es vtitur, pro manibus fumit: pofterioribus clunibus in- jittir Velcitür vero faginisglan dibus,caffaneis,nucibusauellanis, pomis,& fimilibns fructibus. Vitriqj; ciim hy- bernotemporelatent;pro cibo fomnus(v; gliriiquare fciurum & glirem eundcm exiftimauit Ge.AgricolaJatqs erid temporis pinguefcu nt, Hxcomnia G.Agricola.A m ure Fen Dico,vt idem teftaturjnomé habent Feechberg & Schonberg. arces püto circa Saxoniam fic dicta. Polonimurium fylueflrium , qui in pretio habentur ad vella inénta,prafertim nobilium, vt nuper ex indigena quodam didici, genera przcipuahabent quatuor, qua &no- 3ninibus difcernunt.Popteliza. grifei coloris eft. Gionofthaij;animalalbiffimum in fine caudz nigiicat. Nouo- 4€ gro?ela (aboppido quodam puto eiufdem nominis albicat quidem, fed ita vt fitintermixtumaliquid grifeum. V uicuuorka caltánco colore claroeft. Hac genera om nia parua funt:diffcrant coloribus, capitis forma: & victu, | quodaliain tcrrajaliainarboribusdegant. Hac Polono di&ante excepi. Secundum quidem genus. non aliud uàm bermelinum vulgo di&um cfleapparet. Primum & tertium àd variorum fiue Poriticorum genus retules . | riminifitertiumidem litlafficiomuri;de quoinferius. Quartum genus f iurum fignificat, y ' — ]p LanzcruécaScandinauix fylua;que ad octoginta miliaria extenditur,varij,hermelini;zobelli; martes & alia diuerfa animalia reperiuntur, Olaus Magnus. ! Mares Pontici tuminanticet vtring; dentati fint, Ariftoteles. Pontici quoq; mures (imili modo (vt pecora) iemandant; Plinius. Y- MERC " OL FOE TY Mates bi vulgares rüminant,quamuis exalio (quàm Pontici) genere fint; Plinius.-/Glireslatentinipfisarbo. $ ribus pingücfcuntq; perid tempus vcbeméter: itidem mus Pontici generis, (cuicolotalbus,quod Gazaomifit;) A cifto:elesi Gracé eft, adoxoc. Videturautem abicéusarticulus fpeciem de(ignare;aut qualemcung; d:fferen- ' tiamztanquam & alterius coloris mures Ponticosreperiri dicat. Condütur byemc & Pontici mires, hi duntixat albi: quorumi palatum in guftu fagaciffimum autores quonam modointellexerint, miror, Plin. Vari] nidum & - | inores & cibum habent piroli (id eft fciuri,) Albert. "e ict 7t , Variorum é pellibus vtilis & ornatusveftitus fit, Albert. His pellibusin ornatu veftium gloriantur homines viriofquefexusIidor. Pellifices ornamenti c :ufa veflium,quas ex alijs pellibus conf cerint. oras hifce pellibus muniunt, Habent& nefcio quas vcfles facerdotalcs, qui canonicet dicuntur, multis in locis ex var.s vnàcum | taudis àdimum dependentibus marginem confutas. Inflruxit & ex muribus luxuriam fuam vita : alios ma- iis frisoribus, alios medio annitempore àSceptentrionibuspetendo. Armamu: corpora; debellamusanimos; ' | j iiumolaus. VES! | i; ! 2 "^ /"AsPREOLYM in Germanicis commentarijs lego: & quidlegam, nefcio. Scaliger. Ego Sciurum Ponticumsg fiue Varium effe eonijcio. Quoniam Sigifmundas Liber Baroin Commentarijs rerum Mofcouiticarum; vbide - | »cllibus diuerfisé Mofcouiaadfirri folitis mentionem facit , Sciuros Ponticos praterierit quorum pel'esinter pracipuas funt; nifi Afprcolorum nomine eosinte ligamus. Afpreoloruai peliiculz (i nquitcx diuerfis párti-. busadferuntur &c,. exnonnullisfemper decem numero colligatz, quarumin fingulis fafciculisduz funt opti« | | inz.quas Litzfchna appellant,tres aliquanto deteriores, quas Craína vocant; quatuor, quas Poctafua: & vltima Moloifchna dicta,omnium viliffima.Harum fingulz vnaaut duabusdengisemütur Meliorcs& fclcéasin Ger-: . jnaniam & alió mercatores magno fuocommodo portant. Sic ille. Afprcoli quidcm nomen;ad Pirolum velSpis ' . siolum (fic enim barbariquidem (criptores Sciurum vocant accedit: A E M J | - Ve » pt — De Murib.diierftt..-— Euh. 1 «.. Mys Ponticus autScythicus, Sciunísue;alins que volan- | | tem cognominant, licebit[& Sciurum latum nominare, Huius - pelles duas Antonius Schnebergerus meus € Lithuaniz Vilnaad E memifit. Mitto tibi( inquit) pellem paruam, fu perficie pilorum |; €inerea ftuealbicante:radice veró (id eft, parteinteriore) € fufco "nigricáte. Popyelyczalatayacza; id eft; Murem Ponticum volan |. 'tem,à celeritate cognominant.. Seniperhumidiorapparet, no & poteft à pell.onibus praparari, Vtuntut ad oculos dolen tes. ab. [tergendos, vim quandam fingularem àd oculorum déloreggii- «tigandosaut curandos ciinefle perfuaü : ego mollitiem ciliis ili dnuitaffe primüm vtoculisábflergendis adhiberetur, fed linoufirmiter cuti hzreant,non (ine periculo fieri videtur. Tuxta SUP AU bi yelfupraanteriores pedes, pilos feré in orbem emirietiteshabetzálas appcllant,quidam dearboreinarborem vo- lare putant.Sic ille. Ego pelles miffas cum crüda effent, & à tiieis ne perirent periculé,pellifici dedi: qui eas prae- parauitcum aceto & Excevini;&c. vndeegregie remollitz & extenfiefünt , carum nunc vtraq; longa cft palmos ;duos (id eft digitos octo) cápite & cauda exceptis, latitudo eadé: vt Mus vcl Sciurus quadratus vocari mereatur. "Cauda quatuorautquinq; digitorum eft : (imilisceterórum Sciurorum caudis, denfis hirfuta pilis, albo nigredy diftin&a. Ventris & totius pronz partis color candicat,pilis interius fufcis. Pilor& mollities füuminaeft,&ad ocu- losaliámuepártem demulcendam leniffimo du&u tanquam holoferici,fed multà mollior,idonea.Auriculg bre- uioresrotundioresq; quàm in Sciuro. Pedes non fatisapparent: Prona pars a fupina diftinguitur ceü linea qua- dam,à quzprominentes pili denfiores folidióresá; funt: &, vt conijcio,ad volatum promouent:ficüti ctiam ip(a. "corporis pratenuis latitudo: vt pifces lati fualatitudine natant. Aiebat pellifex vidiffefea pud Silefios veftes etiá "his pelliculis (quibusnibiltenerius ) przparatis fübduci; .- ^. ga c rine ^l |. Muresin Pentoincolarum fupplicationibusad deum fa&isa uertunturab agris,vt Aegyptij quoq;, Aelianus. Sedaliud hoc murium genus videtur;agtelle non fylucftre: veillietiam in Hetacleainfula Ponti, de quoruim re- Higionedixifuprain Mure h. | | Fit A A | [| Sx Mo elpap apud Parthosvocaturgenus quoddart huris fyfueflriss uvis dyes culuspellibusvtuntur ad | ueftes;oeo xu ravas, Hefychius & Varin. | « ScyrHiCvM murem eruditusquidaim conijcit cffe qui vulgà zobellus dicitur: quem nos muftelarum effe generis fuoloco docebimus.Scythici quidem muris veterum quodíciam neme meminit. DE MYVRE ALPIN O. i A | AI A er. 3. Vs alpinuscognomen traxitexalpibusio quibus nafcitur. Etfi enim alia qiiog; muriüm geriera JA alpesgignant, hoc vnumtamen genus; non nifiin altiffimis alpium , & circa ipfos vertices nafci- ) tar, vtipfe multisexcelfiffiis montibus peragratisanimaduerti. Itali vulgó murmont vocát, vcl b (vt Hermol.fcribit) marmotam:'vt Matt heolusmarmontana, (Galli quidé cercopithecum mar- 2A hgje mot vocant.) Rhati qui Italicéloquüntur,mon tanellam: Aliqui etia in Italia, vtaudio, varozam. Varios quidem mures Ponticos ltalisnominari fupra dixi.Galli,ni fallor; marmote:fic eum vocare videtur Scali- 'er,nouo nomine marmotam appellans.Germani; praferti m Heluetij,corrupta à mure montano nomineszar- paelthier alij murtmentle: Alij fi&to nomine zejfoelerle, propteracutam &tinnulai vocem, qua caniculas etiam fic T armelinos vulgó dictos; mures àlpinos effe putá nt, inde fcilicet perfuafi, quód á niiliter hyemem fomnofepu Iti xigant.Sed hiomnino muftelz fünt qua in locis autregionibus frigidis per hyemem albefcunt;vtfuprain Mu- ibus Ponticisafferui;& plaribusdicam in Muftelas. TUN. : Mos ! E - ed - : |oUY.t^ . M. tO. TES NO Lo vr uta $ PET "A Er io DS T, 3 BL . ex " Saphan Hebraicam vocemalias cheerogyliuus;áliaslepórem vellepufculum, povzo32 5 Aeyoiv, Hieronymus LLXX. interpretántursalij berinaccüm. Egoir Cuniculo ómininó cuniculum efie docui:quan quam Hierony- ius inannotatioriibus Pfalmorum ad Suniam & Fretelam eandem vocem sxripoyinterpretatur, animàlin Pa- ftina abundans;à fimilitudine muris ac vrf nominatum. Gclenius arctomyn murem vulgó cricetum dictum; lieronymiarctomyn effe iudicat,cui & ipfe a(fentior, ve fupra in Criceti hiftoria dixi. Eruditus quida apud nós;.- irent alpinumi:qui etfiad hiec dueanimalia quandam fimilitudinem habet,not videtur tamen in Syria & locis | idis reperiri duum ápud nosin fümmis tantum mióntibus ijsá; frigidiffimis & niuofis degat, nifi fortein Pa- habco: Ar&omys(Agezuve paroxytonum;inquit) vhus cuftodit cateris pafcettibusi& fin gali partem pabuli ad. n deferunt;at finegligentior fu erit incuftodia,& ( homo ) aliquis fu bito fu perueneri r5 ( chestis Jeelriot Aduentuni non prodiderit voces ) à cateris occiditur.Sicille. Ego hec alpino Muritantüm conuenire puto: non etiam Criz o: Galenusdealimentorum facultate 3.1. apud Lucanosin Irolia animal reperiri &it permIi rocd sura t C euid ceftmedium quodammodointer vrfum & fuemn ; quo médo fi re&té lcgitur, fon aliud quàm meles aut taxsls uetit:at fi pro svoclegas pic intelligi poterit vel musalpinus,quemapud Lucanosctaniin Apehütüriugis repe- kirinon dubito:vel Hierónymi arctomys. Vide quadam fupra in Mele à.cirea fine . Maurem alpinum veterum nemo ne nominauit quidem, folus Plinius pauca de eo fcripfit: Ego hi- jte QUPD TTE SS vB ; | ftoriaif / Z ina)hoc eftjin rcgionisillius montibus inaeniátur. Vrfo quidem & Muri communia quedam habere videtur, . corporis fpecie;tum alis. Grzcus quidam recentior , cuius deanimalibusaliquot libellum fnanuferiptarm f éium quiddam. Craffitudine magis .. .Marmotz (inquit Scaliger) Melis :caudaitem nulla pene. (Ve rarum cauda ad éx plerung, digit ; Sieg curi pai MA PIN nullis, V ngueslongi;acuti;Girmi,vnci.robuftt nigriIn aures breuiffima,;auriculis curtiffimis,atq; Mures quidam connumert fedentes;pedibus anterior - capitanon male fuis capitibus Marm enim totos menfes tranhgunt fopore. : tatem. Non nifi irritatz fzuiunt,poftquam cic lineamá; omnem füpellectilem dentibusabfu nareceditin foricinam;aut potiüs incerc riadnumerauimultasob caufas,aftipulant quàm longitudine crefcunt, Mattbaolus. | M Íunt magnitu dine (zoffra minores nnt, inter Leporem fere ci. Cunoulnm) Gph arunt:cum quortm natura nihilhabent commune; przterquám quód, ficuci Sciufi ibusvtuntur ad officia manuum. Át hocetiam Leporum genus vtrunq; facit:quori otz quoq; rererunt. Cum Cum Leporum Muriumd; dentibus corum dentes multam habent aii opithecinam.H ; ur & vulgaria nomina,quz Iam expoluimuse 44 | - De Quadrupedibur. COR ESTE ! ftoriam eiusadfcribam, partim vtipfeobfer- - uauicum domi alerem hocanimal, à quo ctià jJ quam adieci effigies ad viu& expreffa eft: par- tiin vtab hominibusfide dignis, & montium incoliscognoui: partim ex Chronicis Ioan. Stumpfj, vüde etiam Ge.Agricolam mutua- tum video quz dehoc murein fuo de fübter- raneisanimátibuslibello prodidit: & ex qua- | drüpedum hiftoria Michaelis Heri. Alpinos - .muresin Acgypto etiam reperiri ex fecétio- fi / gibus quidam fcripfit , Plinium teftem aduo- cans. Atqui Plinij verba hzc funtiSunt his 1 (muribus Alpinis )pares&in Aecgypto:fimi- liter; refidütin clunes, & binis pedibus gra- diütur, prioribusd; vtimanibus vtütur. Hinc | intelligimusnon eofdem , fed fimileseis,aut ; etiam magnitudine pares in Aegypto nafci. Murialpino magnitudo feré leporis eft, aut - veriusinter cunicalum & leporem : felecor- 1 pulentior efl,fed breutorcru ribus;Speciesac à figura muris, cx qua mus dicitur. Vel; vtalij fcribüt, forma & magnitudineeft magni cue. niculi,fed hümilis.&lato dorfo:pilis du riori-. busquàm'cuniculus, colore vt plurim ü ruf- fo,qui in alijs clarior, in alijsobfeurior & fu- fcus eft. Magnisoculis, prominétibus media magnitudine;Hermol. Apud Plinium ficle-- gimus, Conduntur & Alpini mares, quibus magnitudo media eft: ex quibus verbis nibil affequor certi; Ponticoscnim mures tantum ante Alpinos nominauit, nec vllosalios ; in2^ ter quos & Ponticos Alpini media magnitu dine effe dici poffint, quamobrem legerim, Condütur & Alpini ; quibus magnitude mes- dia extat (id eft prominet) oculorum: fic 8& Hermolauslegitfe videtur: quanquam in cae fligationibus nullam huius loci mentionem facit, vt neq; Gelenius. Auriculas mutilas 8 quafi decurtatas babet, (tam breues; vt vix eminere appareant, Matthaolus. Idem caput! leporisei tribuit; pilü taxi, vngues fatis acus tos.) Priores dentesfupra infraque binos vt fciurus,& longos acutosq; habet, fibrinis fes ré fimiles,fubHauos. Circa nafum &labra fue | perioranigre ei & afpera feta rigent; tanq á feli. Longitudo caudz,dodrans dimidius; VE Stumpfius: vel vt Agricola; duo palmi & ani? plius. Crurabreuia, craffa , & villis fuperius referta: quibus & venter imus denfis ac lon | giufculis munitur. Digiti pedü vrfinis fimt les: vngueslóogi; nigri, quibusalté cffodit ter ram. Poflerioribuspedibus non fecus ac VI2 fusire folct; ac interdum ingredi bipes: quad & Plinius fcribit , vt pauló fuperius recitaul Dorfuüm przpingue habet, quü czterz coe poris partes fint macrz, quanquam bacc vele W nec pinguitudo nec caro dici poteft : fedi Y mamillarum caro in bubus ; inter cas efl me osaccedit.)Eundem quoq; ad modum crura breuldr N Glirium fpecie conucniuntin fomno, hyberno: ures ada fant. Vnam aluimusin Tourinis manfüctá: qua laedi mebat.Hoc etiam domeftici folent Cuniculi.Earum vox à lepott ecScaliger.Ego cum Plinio;& Alberto, Murium genie $1 quafi Ü A n | - c De puribut diuerfis. Lb. d. PS V t C l " | Siquandointerfe colladunt, vtcatelli clamorem faciunt, Cieterum cum irafcuntur, vel tem peftatis rauta- tionem denunciant,argutiffimam vocem fi(talaacute & aures ledenti fimilem edunt: id; non in montibus taotum, fpeculator przfertim, de quo mox dicemus: fed etiam cum domi aluntur apud homines. Ab hac vocc adeó acuta & tinnula; aliqui Germanice fido nomine hunc murem appellantzrifébelerlo vt fupra dixi. Ambulanr aliquando blpedes, vt & Aegyptij mures, (ubGduntq; in clunes, & prioribus vt manibus vruntur, Plinius, Mus al- pinus demittit feaut faltat ab alto : afcendit etiam inter duos parietes vt purgatores caminorum : in(tar (üimiz perc greffusaliquot re&usincedir. Cibum in priores pedes furit vt fciurus : vtidem (ciuras& fimia crectus víque eo ' . inclunibusrefidet, quoad ipfum comederit. Vefcitur autem non medo fraGibus. fed& alijs diuerfis cibis : pre- Lo fertim fiàtenerisdomefticé educetur: vt; pane, carne; pifdipus iure, pulmuento: cu pidà vecó,la&te,butyro,cafeo. Inalpibus cuniculisaliquando in cafas vaccariorum actisfbi lac (ecuatur in ipfo farto deprehenduntur. Dum lac edit, oris facta fonitum ficuti procellus emittit. Offa etiam rodit: (carabeis maij dele&atur. S pondylio, que herba pracenís eft panaci fimilis, cupidé vefcitur, item braffica prz(ertim ca pitaca. Nonbibit, pato,in montibus: quoniam temper eftate herbas recentes habet; hyeme veró dormir. Himures multum dormiunt: & incattecnis fuis delitefcunt, quas miro artificio fodiunt. Nam, vt Rhetus quidam mihi nuper narrauit ,duo foramina domi- cilij fui faciunt, quein diuerfum tendunt , quod appofita figura vtcung; demon (tran, s. igitat locus eft, vbi ha- bitant; nonapertus, fed mont continuus. c. foramen , iuxta quod excer. eee € I — 3: iE Te munt, nec nunquam perillud velingredi vel egredi folent; (ed cantum per E oppofitum foramen. 4. Hoc idéinitio hyemis obturant iuxta principium E E | 0 aditus: deinde ( poftaliquot dies) excrementorum etiam foramen obtu. Ez p ' rant; dq; noninfrafed fupraexcrementa. — Eft antem A. fitum fuperiore ER ut montisloco, c. inferiore. Cubilia exftruuntfaeno ,ftramentis , farmentis, ES : Agricola. Cumniuibus iam montes teguntur, circa diuoruro Michaelis ————— ^ aut Gallifeftum, in domicilium feabdunt, & foramina, vt dixi, occludunt, zs i B terra ram folidé infaróka fübadkaq;, vt facilius (it fodiendo terram integram EE ad latera,quàm illam foraminibus infar&am penetrare (Poftquam cubilía E infpecuftraueriat, ipfim aditam atq; oseius farmentis & terra obítraunt ; €. , .' &obtarant, Agricola. )Sictutiàventorum vl, ab imbribus, à frigore, de- i - &unty& dormiendoad ver víq; perdurant fine omni cibo& potu, in glo-; i^ barn erinacci inftsr conuolati. Solentautemferé quinq; ,' aucfeptem aut nouem, aut vndecim, paulóue plures vnoin meatu cubare. Hinc fa&um eftapud Alpinos populosprouerbisia in hominem fomniculoíum, £r mf fjn zyt gefcblaffen baben vvie ein murmelthier : hoc eft, Neceffe habet certum dormiendo tempus confumere inftar muris Alpini. .:Dormluntautem hyeme euamfidomialantur, extrazetss vel hypocau(ta emiffi: in aliquem fub fcalis aliàmue receffum abditi. Ego cum dorrmaiturientem aliquando hunc mureminitio hyemis, in vasligneum éfcandulis abieguisconcinnatü & fano femiplenum depofuiffera, addito etiam quo magisà frigore tuerer operculo, poftaliquot dies mortuü reperi. In caufa fuit refplratio exclufa: quod fiforaminibus aliquot operculum terebraffem, viaus hyemé exigere potuiffet. Itug; miror cum aditus cauorum fuorumin montib. ram folidé ar&teq: occludant;qui fiat quod refpiratio eis non intercipiatur.Quidem in edibus educatiiam diuaffueti non dormiunt. Conduntur hyeme Pontici mures, item Alpini. Sed hi pzbuloantein fpe- |o cus conue&o, cum quidam narrent alternos marem acfasminam fopraífe complexo falce herbz fupinos, cauda mordicus apprehenía, inuicem detrahiad fpecum: ideoq; illo tempore decrito effe dorfo, Plinius, Mira veró eis machinatio & folertla,cum fotum iam congefferunr. Vnusenim humi ftratus ere&is pedibus omnibus iacet in dorío, in quem tanquam ip oisuftrum quoddam, cxteri eaque congefferunt conijciunt: & ficonuftumcaada . mordícusapprehenisin fpecum trahunt, & quafi quodam medo ianehunt, Agricola. Eodem modo caftores ii gna aduchere, & taxoseftoílam terram pro domicilijs, donec fatis ampla (int, euehere, apud recentiores legimus. Fidespenesauthoreseíto. Hocquidemáà faceto aliquo homine deinduftria fictum apparet, folere hos mures fcenum in dorfo geftare , cauda perdorfüm ad os redu&ta & mordicuscomptehenís obfirmatum, pro fane fcili- cet vthomines tanum baiulant. | : Emptra; hoc eft mus montanus; animal eft paruulum in Germania, vt quidam dicunt: hulusgeneris mas & p am 6 fac minafimulfosnum colligunt per etatem , vade hyeme viuant, hoc per cumulos ( fotte, cuniculos ) in terrama d - recondunt. Eft autem foemina aftota & voracior foeni,mas contraparcus : quamobrem foemina de fpecu expulfa, [rud aditum obturat, & ingrefíu eam prohibet, llla retro alicabl aditum occaltum fodit, & foenum coníumit. Itaque : vernotemporefeemina obefía, masautem per quàm macilentus egreditur, Albertus. (Idem de criceto murequi- . dam mihi retulit,quàd vulgó fic deip(o feratur ip Turingia.Ille camen non fenum fed frumentum colligit.)Hoc fiverum eft, emptram foeminam potius quàm Ocnialellum , mulieré luxuriofam & maritilabore quefita temerc . prodigentem fignificaturi;à pi&oribus pingendam locabimus. Somno plurimum indulger: Cum vigilat vero, | ini aliquid agit, ftramina, fceaum , rallas; linteola cubili fuo importans, quibus os ita compter, vt nihil ara- |. plius capere poffit, reliquum pedibus accipit & trahit. (Si & citelli mures bucculis critico mireinfar&tisiia fuos fe ; cuniculos recipiunt.) In montibus quidem, faenum quod in faxis molliffimum crefcit colle&um incasernam 0 deferunt, vt hyeme mollius dormiant, Stumpfius & Agricola. In domibus etiam vbicluntur, cubilia fua excre- mentis noninquinant, fed in angulum aliquem fe recipiunt: vbi veficam & alui fuz pilulas exonerent. — Ligna etiam dentibus fuis ita erodunt & excauant, vt perea tranfire queant. Hocanimal dum viuit; fatis grauem & ali- quo modo virofum (noftri dicunt vvi//elez) odorem emittit, murinum fere, preíertim zítate cam nondum pin- guefcit, Stumpfius. | ME ai. | Ante cuniculos fac: in Scleinterdum colludüt,vt muftelarum vel martium catuli:S& (imu! lmmurmutant '*utlatrantetiam inftar caniculatum :idem faciunt vbiinter homines edncaotur, Stumpfius: qui fe huius generis - murem biennio domi aluiffe fcribit. Cam irritatus exarferit iracundia, facilius hc cum adhuc indomitus & in- [uetus homini eft; acriter mordez,ldó: dentibusanterloribus.Cicur vero nonnunquam allodic 3: dentibos pedi- ? culoshominiscaptatinftarfimiz.idem. —Etrurfus, Exferis quidem noftci orbis vix vllam regerias, que adeb | à; Rrr " C maníuet- De Ü nadrupedibust 00 0. ke iode nre na ; n SEE uele dz i ; | 1 manfaera S Farillarts homini reddatur: fic cicurati, canes odecant, & grauiter fzpe mordentin hominum fci- licet praclentla, vbi canes fe deferidere non audent. Cum é cauerna montinagi cgredlunturad patum, ad lufum; adcongeérendum faenum, ex eis vnus aliquis remanet iuxta canernz adirum, e lüblimr aliqua fpecula quàm po- V E v - 1 UY b i UMIUA ' M ' teltdiligencilitme & lo ngillime profpiciens. Is cum velhominem, vel pecudem; velferam viderit, fine mota cla- inar, vellatratu editos vel voce ecuuffimum fittale fonum referente: quo audito vndique omnes ad cauctnam - concucrunt, fpeculator poflremus ingreditur, Stumpfius. Musalpinus pro(na magnitudine robuftiffimumeft . «nimal: nam quidam fatisrobuftus iunenis cum ingredientem in juam caneznam hánc murem pede pofteriore epprehbenditfet, nullo modo'xtrahere potuit. In planicicnon admodum velox eft; vc homo etiam currendo af- Ícqui poffitnifi preueniatin ceuum aliquod fubire. — Cruribus & digitiscftrobu&iffimis & celeriter fodit, ita vt exiitimemr fodiendo etlam (übrerfügere hominem eius capiendi gratia fodientem;: | - fe. E. Laquels quibufdam àut machipis ad canernaram aditus appofitis capluntnr, — Cztertim cibi gratia ferà hyeme tantum dormientes effodiuntur, honcin modum; Incoleobfíeruatos zftate cuniculos perticis iuxta in- fixisdefgnant; quz per hyemem intet niues emineant. Tum hyeme uper circulisligneis per profundas niues &ccedunt cum fofforijs, & niue rele&ta, terraq; effoffa, dormientesauferunr. Oblterautem inter fodiendum ter- ramillam fuübadtam & quafi turundum, quo os anttiobftruétum eft; obferuant. Isenim fi longior fuerit ( pe- dum aliquotlongitudine ) vr penitius claudat, fignum hyemisnimiam dure diuturnzq; interpretantur : fin bre: uis, contta, Loco effofo dormientes deprehenduntur , impari plerunq; numero, quinque patiter; aut fcptem, aut nouem, aut vndecim, paulóue plures: ita incorbes fuper feenoimponuntur, portanturq; dormientes quà li- buerit. Neq; enim facile expergifcuntur, nifi calor Solis, ignis; aut hypocaufti eos refoluerit. Caeterum diligen- ter obferuandum e(t tempus quo iam dormiant, neanteillud fodíatur: pinguiffimi quidem fub natalem Domini reperiuntur. Dandaetiam opera vt inter fodieodum parum ftrepitus fiat , nein calido fuo loco excírentut : ex- perredienim capi non poffunt: nam vtcunq; ftrenné fodiat venator, ipfi fodiendo fimul & retrocedunt, & pe- dibos qüam effoderint terram reljciendofofforem impediunt, Stumpfius. — Voce fua acuta & fiftulam ; vtdixi, reprzíentante, velaé ismütarionem fignificant, vel fibi quid aduerfiaccidere. Sitempeftas fic aut pluuiutn cee- lum; non egrediatur, fedin ferenitatetantum. Cum pluuiam, niuem aut frigus prfentiunt; fomnum appe- tunt: fin venturam & firmam ferenitatem & conftitutionem aeris calidam, ludis varijsq; actionibus occupantur, Stumpfius, Sidomialantur, multum fepe damniinferunt, pannisalijsG; rebus arrofis, ( vt (curi & cuniculi, ) 3 d Matthaxolus. F. / Hyeme, prefertim fub natalem Domini, in latebris füls pinguiffimi effodiuntur. Occidunturautem etiam" num dormientes, cultro in iugulum ada&o, vpde parum prioribus pedibus moueri incipiunt, fed expirant prius quàm prorfus expergiícantur. Sanguis vafe excipitur. Musipfein aqua feruefadtus inftar potcelli depilatur, vnde caroglabra &albaapparet. Exenterato fanguis rutfus infunditur, ficapparatus velaffatur, vel iure nigro condi- tur. Sed falitur etiam infumaturd;. Infütnati vero vel in iure nigro parantur, vel cum rapis autbraffica capitata co- quuntur, Stampfius: ( Infumari eos quidam etiam citat ex Plinij 8.57. quod ego nuíquam inuenio; ) Et rurfus, Hi muresin Alpinis regionibus frequentereduntur: pre pingues funr; & pinguitudo eorum non fluxa; fed foli- diufcula eft; & vt ita dicam yovJes3ic. Hunc cibum etiam puerperis commendant: & vteri vitijs ac torfionibus ventris, ( zr die barmuter ond dasgrimmen, qu& vocabula noftri confundunt, ) prodeffeaiunt, rum in cibo fumprtif hoc animal, tum (i adipe eius venterac vmbilicus vngantur :fomnum eriam promouere;& illitum iuvarearthri- ticos. Caro muris montani falita magis quàm recens probatur. Sal enim & nimiam eorum humiditatem exiccat, & grauitatem odorisemendat, Sed tum recenstum falita difficillima eft concoétu, ftomachum.grauat, & ni- mium calefacit corpus, Matthaolus. b. i wes | Ventriedlus rautis Alpini imponitur contra colicars. Adipeeius rhanusillita$toto die faciliüs aluht tole- * parefrigus. Adipisparaminiure calido moris potum. partum accelerare creditur. Veterinarij quidam vngentis ad maligna equorum vlcera & quz vermes appellant , cum alijs medicamentis; quz valde ficcant ; aut etiam foptica lunt, huius mutisadipem admifcerit, Eundem Matthzolus molliendis neruis & articulis contractis lauz. dati fcribit. Reliqua ck eo remedia vide in finc praccdentis capitis; ^ DEMVRE LASSICIO NRIS quem lafficium( /afjtz. Germarice ) nominant, pelles in pretiofatum nutéto habentur. isin ci- ( genus Francfordiz apud pell;fices olim /affee appellariaudiui. Suprain Muribus Ponticis, nouogrode- 7m Polonis vocati dixi murisgenus pretiofi, cáius pellis albicet quidem , fed ita vt (it intermixtum ali- quid grifeurm;id eft cinereum querendum an idem lafficius fit. Polonus quidam cui pi&uras animalium infpi- clendas dederam, figurz fareuisadícripfit Polorticum nomen novvogrodcek , nonre&é opinor. Alius Polonus muftelam albam Polonic?lafica vocari fcripfit.Sunt qui lafficium murem non aliterà muftcla alba vel hetmelino * differre putent; nifi quod duobusferé digitis breuior cft barn'all vero Germanice dié&us eadem feré mehínra hermelino longior: nereo candiduseft, nec duobus digitis craffiot, Ge; Agricola; Ego; fi redté memini, maftele quoddam. — 19 40 ticus,cum fcribit: Mugali, id eít draco matinüs, & animal venenofürm pufillü muri fimile:znam & araneum picem « jo De AMuribus diuerfis. — Li. L.——— — — P4P DE MVRE ARANEO., " , | * À. ; 53 AANAXA, nvaNn. Hebralcam vocem Leuiticl vndecimo; varié omnino interpretantur, reptilé 3$ quod femper clamet,reptile volans, hirudinem vel fanguifugam;hericiu m,fibrum,vt fuprainEchino Ex dixi;:Septuaginta & Hierodymus mygalen;id eft muré araneüm.Mugali alcale eft, Adicenna 4.6.5.15. Apud Arnoldum Villanouanum in libto de venenis; legitur: Mugali; fehalhali. / Sed videntur hec 5735995 nomina Arabesà Graca voce deducta cortupilffe,vt alía plerag;. Muremaraneum mygalem & myo-; gslen Graci appellans, Hermolaus, Ego pvo» vno tantum in loceapud folum Diofcoridem libro fecundo le». gi:qui tamen alibi femper, vc & ezteri authores omnestribustantum fyllabis mygalen nominat; Apud Suidam, & Varinum poyeAr oxytonum fcribitur; ( necaliud addunt:) apad ceterosauthores , nutie oxytonum, nunc pa- roxytonum, hoc ratifüimé, illad frequentiffimé , fcribiinuenio, Nicander propter catmen pioa7éii dixit; prima iyliaba produéta. Herodotus (libre 2. de animalibus spnd Aegyptios facris) mygalas malores ( mures, lego.)ara-, neos appellat, Volaterranus. Musaraneus, quem Graci exvsvoop (lege; piget )apgellant, Colurbel, 7.17. Cu£ vero mygale dicatur; non vna ef fententia: mihi veriffima videtur Acti] , quimygalen magnitudine muris effe. fcribit, (quamuis aliquanto minor fit)coloreautem gala, id eft muftelg fimilem. Amyntas pojeNiv (melius uua 2o», Vel open» ) ait ex nare & muftela nafci; vt Scholiaftes Nicandri fcribit: fed hoc;lnquit Matcellus Vergilius; necverum aec verifimile e(1; qui enim ad generationem eoibunt mus & muftela: quibus nonfolum diffimilis penitus natura, fed matiuz & exitialesiuimicitiz funt. Infulsé etiam Rodolphus quidamin Leuiticum, Mygale (inquit)dicitur quafi mus gulofus; Marcellus Vergilius Adj (aper hoc etymo verba non te&té cransfért: neque enim exdem qua mus caudz gracilitate eft mygale, fed graciligre; & (vt Aetius (cribit)breüiore: néceaderh tickus- longitudine, íed mulio longiore. Ge. Agticolarattum, vt vulgó dicimus, murem araneum elTe fufpicatus, myga- : len dici patat quód magnitudine fere mulftelina , murisautem fpecie fit: quamobrem Latine etiam araneico« nomen huic mariádinnctum conijcit; quod rattus vt árancus infe&urm parietesfcandat. Sedrattum à mygalé. differre; facile deprehendet qui eum diligenter cum veterum defcriptione; quá mox capite fecurido recitabis mus, contulerit. Muris genus rubeum, bréui cauidá, acuta vocis; proprie forex vocatur: eft autern venenofuin;&, ideo non capiturà felibus, Albertus. Nos omnino hunc murem noftra lingua vocamüs zzs/z«r , cuius hic igagi-. nem prepolalinus, eundemq; aráneum effe afTerimus, quera feles capiunt quidem & óccidunz , fed tariquatà ye-. nenofamnonedunt, Albertusfané & Ge. Agricola; qui mürem iftum foticem effe crediderunt, vocis maximé. argumento adduti videntur: quz & huic muri quo de (cribimus admoduim acuta eft , & fimiliter acutam forici. veteres tcibuiffe videntur ex prouerbio quod apud T'erentiumlegimus; Egomet meo índicio quafi lorex pers Sed meara de foricevererum fententiani copiofeiám fupra explicaul;. CarolusStephanus etiam in Virieto foti-: cem murem araneum confandere videtur : nifi foticis vocabulo tanquam génerali vtátgr ; quod ipfum quoq; nonvidetut probandum, Mus ataneusexiguum apnimalatq;leuiffimum ett, quod aranei modo tenuiffimum fi- lum & gladij aciem confcendit; Sipontinus. Ezo potiusaraneumà viveneni di&um coniecerim vc vulgó ctiam araneum pifcém caiusveneüofz funtfpinz; fi pungant, Venetijs nominant: Ectale quidinnuste vidétur Sylua-. proptervenenum pungentib. fpinis initum veteres opliin; id eft ferpentem nominárünt, & hodie quidamvulgo* . draconem veldracquam. Vegetius j.77. murem cécum nominat & fimiliter Samonicus 47. Albertas murer cec - Carolus Stephanus) à o cum interpretatur talpam;vt & Hefychiusin di&ioné Aur, cul interpretatione fabi)cit, dara xL, uo: ro QAO, $ d gii veurriv, Sabaudi hodié murem araneum mufet vel mufette vocant: Galli muferain vel muzeraigne, quà voce. Rharietiam vtantur; quiloquuntur Italice mü(feraing. Burgundi;fery. Vites que fecaniduri edificia func(inquit Pers & muribus infeftantur, interdum etlam ez que in medijsagris. Eosautem forices vidimus roftrum acütum, exporre&um quidem admodumliabentes: & pilis oblongis iti morem feliami onufti; venenatos quidem eos; tum ipfo moríu; tum etlam ta&u : Vulgus noflrum vocet méfiraignes : quod vocabulum , quiddam commune cum mure araneo videtur habere. id vero nein vitibusaccidat (in quit Colamelia libro de. arboribus cap. ry. ) eum Luna Leonis, aut Sagittarij ; autScorpiotiis vel auri tehet hofpitiam , noctu pntentur. vites, Hzc Carolus Stephanus: fed videri eum nobis foricem cum murearaneo confundere (ups diximus, Hel- uetijà vicinis forte Gallis mutuati nominant zjzzzer5 quafi tnuré araneum: reliqua Germania /Puzzufs; ab acuta: roftri figura: aliqui 24/55, per onomatopcriamà voce; fed nos fupra alim cifelum fiue citellum murem defcri. | pfimus, quem aliqui puto nominant groff? z.smfs,id eft cicellum maiorem. Hollandi, vt audio; ro/mrfi; nifital: - pam potius hac voce fignificent,quam & Flandrizo/ appellant. Matthaolus Senenfis ex Dioícoride topo tagno; tranftulic: topo enim Italis hodie muremfignificat,ragnoaraneum, A Silefijs autem fei inp dicitur al mofíchi mus dicitur enim ficcatusin furno mofchum olere : pellis quidem pet te melins olet ,vnà cum pilis, (ed. caro etlam olet. Exerementa quoq; eíus mofchum olent.De mufco mure d: Guo eft fuperiusin mure peregrino; Muribus areneis abundat infula Britannia, in hodiernimd: diem barbari ilii voce Romanavtuntur, Hertnolaus in Plinium. Fieri quidem poteft vtin nennüllis Angliz locis murisaranei nomen idem aut (imile Latino in vut bis n toy | QRrRO£ 000 lit;. ) j 44 | | De Q uadrupedibus CA ^ fit, tranfumptum fcilicetà Gals, cum maxima Angliz pars Saxonica & Gallicalinguis duabusin vnam confofis vtatur, Ego tamen ab Anglis tion aliam buius muris semenclaturam veraaculá difcere potrai, quàm fhrevv:eel vt alij (cribunt, ( hrevve:alijerd(chrevy. id ef muremaraneum terreftrem. Dehoc mure Guiliclmi Turneri Angli medici do&iffimi verba ex epiftola ante biennium ad me data fübfcribam : Murem ataneum (inquit) puto mein Anglia vidiffe: is noftrae lingua vocatur afhrovvautà (hrevv: muscftadmodum niger (apud nos quidemin lHeluetia, ex fufco fübruffus ) cauda valde breui, & roftroadmodum porre&o & acuto. Capuc quale habet ad te mitto ( mifit autem nom. myzeri np&ri, qvem hicdepi&üm dedimus, capu, fed alterius cuiufdam perexi- gui muris, dentibus pon differentis à reliquis muribus, cumaraneus plurimus differat vt dicam ins. ) vt melius poffis de eo iudicare. Si cui ápud nos maleimprecamur, dicimus, i befhrovve the, hoceft imprecor tibi murem araneum; fiue norum eius, fiue aliud quodpiatn exeo malüm , Hsec Turnerus. Hifpanis hunc murem raton pe- quéano dici puto, Illyrice niemegka myfs, etfi amici Hilpanus & Bohemus foricem ita interpretati fint per epi- ftolas.Poloniskeret. Aliquianimalculum quod nos vvifeleappellamus,quod omnino mauftea cft; & à Gallis qui- bufdam prefer cnm albo colore cft ermine nomipatur, murem araneum effe putant : & Albertus mygalen marem muftele interpretatur, qui sues in nido iacentes venetur: fed horum error manifeftior et, quàm vrvel paucis refütari debeat. : | * | n | xoci Ín italia niutibusarenels venenatas eft morfus, eofdem viterior Ápennina iegio non habet;Pliniüs.Mares- $iraneos multos in Germania & tota Talia vidi, precipue veroin Valle Anania Tridentinz ditionis, vbitamen 29^ - venenofi non habeniur, fortáffis propter frigidam regionis temperiem:nam & fcorpionestbider noníunt ve- tienati, cur in catéris Ttaliz locis plotimum fuo veneno edant; Mattheolus. Mygale chamzleonti fimilis effe dicitur, Obfcurus. Precedenti capite miulta diximus de huius tnuriscorpore eíusq; partibusibic reliquaaddemus: Mygalen aliqui dicunt animal effe minus muftela, coloré ad cinereum declinante, cam fubtilitate & renuitate (dentes ei tenues Aécius tribnit: quanquam & mus ipfe totus exilior tenuiorá; cetérisrhuribuseft ) Auicenn& Et rurfus, Mygale íecundum zliquos formam coloremq; muris haber. Albertus tübicundum colorem muti ve- nenato tribuit. Ocülis eft paruis, 1derm: quanquam autem totus hicmuá patuus fit; oculos tamen ei mulió quàm pro portione minereseffe, ipfe eriam obíeruaui,& propter hanc oculorum parultstern vifum eiadmodum hebe- tem effe pate, adeà vt veterum quidam murem czcam appellarint ; vt Veger. & Samonieus. Nicander «vjaA& — gvQ1x» dixit. Et Plutacchus in Sy mpofiacis 4: . Mygalen; inqnit;ab AegyptiJs coliaiunt, quód czca fit : tenebras 3^. enimantiquiores làce putant, Ibidem iecor cías tn lentio Lure nsinul ab Aegyptijs creditum fcribit: quodalij de muris etiam & foricisiecore prodideront. Roftrum habec oBlosgum &acutum, Aérius & Aukcenna:talpse inftar, Matthieolus. Ea quidem eft roftri cius figutdj que apta ad fodiendum videatur. Dentes habettenuesatq; - eos duplicl ordincfitosin vtraq; máxilla, quo bt vc quatuor dentiam otdines habeat; & in morfisab eo vulnera Quadrifido ordineconfplcluntur,Actius. Mattheolus ex Aedo cirat,daos ordines dentium habere hunc murem, vnum intra alium: quod mlhinon placet, Grzcum ezemp!arinfpiciant quibusad manum eft. Dentium, inquit Auicenna, tres funt ordines: quorum al/j (apet alios torti tunc retotfione parua adfaperiora. Ceteri quidem mu- res, vt & fciuti & caftores, dentes binosanterius oblongos habent, in ore vetó interius molares in vtraq; maxilla quaternos feorfin; tum infratum fupra t vt ia fumma, dentes inciforés quatuor fint, molaresfedecim. Sunt ^ cetsaftichi, id eftin quatnor diaifrordiaes, dicantur, (ecundam A&tium i videl;cet ipfi molates tantum infra fu- prsq; conüdetati. Quod fiab alteraranrum patte;inferioreautfupetiore duntaxat, cum molares uim incifories dentes tefpicias, rres ordines inuenies, fecundum Auicénpam:ex quibusinciforij longiores retortiq; funt. Sed hzcinterprétátio ad reliquos murcs magis quac aranéum perriner.. Quod Matthzalus ícrlbit vnum dentium ordinem habeti intraaliurà ; nifi molares multó interius quàm incllorios elle intelligat, quid fibi velitnonafíz- quor :fcio pifces quo(darm & ferpentes, daosaut tres dentium verfus babere; atq, vaum tncrsalium , fed ip mu- rium genetenihil tale inuenias. Muri araneo breuis & gracilis eft cauda, Albertus & Maffarius. Musaraneus exi- llatum tnihi hunc mufculum accuratiusiofpicere; & defcribere volui. Colore igitur partit fu(co partim rafo dis eft vltra modum, longo roftello, oculorum acie ob:ufa, Plinius Vslecianusg. $4. Heeciam fcripferam, cum gutem molires, vt dixi, non folum quaterni, in vnaquaque maxilla,fed quatuor etiam ordinibus difcreti;vt recte 40 &ft, inter (e mixtis : venteralbicar: pedes polteriores planéin peftremacorporis partehaerent, "Totus grauiter jo | . olet, &velodorevenenum faum prodit. Caudz breuiffiass pilis obfite longitudo, digiti duo : reliqui corporis tres, velinfuper dimidius. Ocelli nigri & minifui funt, pauló maiores quam talparnm , magnitudine capitis mi- nimáéaciéulz, vt non mirum fic fere cecum efle hanc murem, cui poft talpam minimi omfium in quadiupedum genere oculi contigerint: Ecfané vulgó czcum hocanimalcreditur, atq; 1deó ; vcaniculz alunt, oculis diuinitus captum; vt rnirius nocere fuo morfu poffit : quod (i vecum effet, miraremur ferpentes omnes ( fola forte csecilla excepta) nón vifütantum, fed co eram in pletifg;acutiflimo praditos cffe. Dentes vt minimi funt ,ita ficu figu- raQ; ab aliortim tum quádrupedum tum murium dentibus d:fferunt, componente quodámmodo ferpenrium & dnuriüm dentesin Ynum animal natura. Anteriores bini oblongi, non vtal;js muribus fim plices funr, fed alijsbi-. pis auttérnis denticulis ensfceotibusexafperanturstantillis vc nifi diligenter infpicias nen appareant. Hoc etiam differunt ceteris tnuribus; quod biniilli oblongi non feparati fintà ceterisintetioribus, Ipstioalique med ics 6d: 1 ^ (sd vius oiminitim contintusordo e(t. Afperi plane &acuti funt ferrz inftarjquidam binisalij cernis(vt tres pofte. riores puto? cufpidibus ,tarh exigtr's vt fere vifüm latedbt, latereotq; magis hifi extremi partes cufpidum qua- rundam ruffo colorenotarentur, Dentes circiter o&ofünt vtrinque ( rellquis muribus quaterni tantum ) &in- fuper duo longiores fupra, infraQ; totidem, ipfi etiam et dixi duabus vel tribus cufpidibus ferrari, qua nifi quis accurate obféruet dentes perfe videri poffunt, & omries e£ vno elfe enath rM NEN Sed vt res clarior fieret, geminas icones hic adieci capitum mutinorum Ex cuni dentibus fuperioris maille; rhálor communem figürar: & (irum fon dentiuri ià orbni genere murium ( exceptoataneo) & fimilium declarat, ue j ad cranium maris agreftis reprzfentata : minor, aranei muris dentium fi- | ven tum figuramq; vtcuique refert, | | C.Mares — zi zr Rss ^5 EM E 3 3! "n | | De muribus diuer[is. Lib. dr "49. PH | | | | C. Matesaraneiapud nos capluntur feré circa hortos & ftabula: hyemequidem domos & ftabula magis quàm 5o tflaceingrediuntur. Gaudentfanécirca imum bubulum verfari. Simulachra Deorum cum foris fpeviofa appae |. reant,intus continentfepe IU GN cFoL 9) ooo AV E wmou TéU OjAVOV eroi; eire, Lucianusin fomnio. Vitum eis hebes - tiffimum elle, & ideoà nonnullis czcoscredi ins. dixi. Voxhuicgeneri mulcó acutior quam alijs muribus,vnde aliqui foricem crediderunt propter preuerbium, vt in A. retuli, Peronomatopceiam etiam à voce aliqui Germa- uicé hanc murem z«izzufs nominant. Putauerunt aliqui araneum murem ex mure & muftela gigni, ridiculé qui- dem vt in. dixi, Plutarchusin Sympofaiacis 4. y. Aegyptiosa:t credidiffe a» nugas mire Guy Ewa T yeveas végeqv/as Sene; quorüm verboram fenfus non fatis mihi conftat. Muresaranei orbitam ( id eft veftigium rotarum. /1o currus volutationeimpre(fum ) fi tranfiere, moríuntur, Plinius. Hoc quàm verum fit, inquit Marcellas Verg. facile erit facto periculo cognofcere :atquiinterim quodnam vulgó fitataneo murinomennon docet, Ferunc non ttanfiriab eoorbitam torpore quodam nature, Plinius. Negant tranfiri orbitam ab eo, naturz quodam tor- pore: & fi rranfierit, moritur: indecontra morfum eiüsterram ex orbitafümendam przcipiunt, Hermolaus. At alij veteres prxter Plinium, non (i tranfierit, fed (iincideritib orbitam, hunc murem perire fcribunt, Noui & ce- cam mygalen; inquit Nicander, in orbitis morientem : vbi Scholiaftes, Mygalecum czcafit, in orbitas iuxta ro- tasincidensillic necatur: quafi non per dntipathiam ocbitz, vtal.j fcribunt, fed cam inde euadere non maturet; avt forte non poflit; curru aliquo fuperueniente, pondererotarum opprimatur. Musaraneus (iin orbitam inci- derit, naturali fato illic detentusemoritur, Marcellus, Mygale valde metuit otbitas:illapfa enim torpetac tremit? acfiimmoretur (quafi etiam euadere poffit, (i velit) (epe etiam moritur, Philes. Siin orbitá inciderit, tanquam '$ 0 vinculis capiturac moritur: quare & terra moríui quem inflixerit hic mus infperfa remedio eft, Aelianus. Ocu- . Jorumacie obtuía eft, & ideo quantum exíftimo; iners ei natura; vt noa poffit tranfire otbitam, Plinius Valcria- pus. lurdiores multó funt quàm mures: hanc ob caufam pariter & propter hsbetudinem vifus, (zpe in ftabulis deprchenfi occiduntur. | Mygalescuríus velinceffuseftin vltimo, Auicenna,vt Belianenfislegit, fenfu minime claro, videturautem tarditatem fignificare. Mygaleanimal paruum & venenofum , alicuius eft vigotisin iunen- ture, fed continué per ztratísincrementa torpe(cic, Albertus: proiodénon mirum fiiam ob ztatem torpidi ali- quaudo tn orbíris reperiantur, nec facile inde euadant. Mygale dicitur quafi musgulo(us, Rodolphusin Leuiti- cui ; led ridiculam hanc etymologiam e(fe in A. dixi. Fraudulenta eft, & dolorapit quz deuoret; Idem. — Audio boum vngulas ia tabulis viuentium fzpcab eis perrodi. | "go. . » Mygaleanimal gulofüm & tapsx, fingit fe manfuerum, fed cum quis ei appropinquat, mordensillico venez num infandit, vtlegi ucin annotatis in Leuiticum, Arnoldus de Villanoua. Crudeli eft animo, fed hunc diffi- mulans blanditurbe(tijs, & fi poteft veneno interficit, Albertus, Mygalen pardalis exhorreícit, Philes. Omne jumen:um murem acaneum ( non vt Gillius vertit ufte;]am; ) refotmidat, Aelianus. A felibus capitur quidem & occiditur, fed tanquam venenofus non editur. Cet fi denorarint;tabe mori dicuntur. ; «Any veo Bou. 3s | | Vitesinfeftant forices & mures, &c. vt in A. retuli, ex Carolo Stephano, qui mures araneos effe fufpicatue quiid fa&titanr, Aftutum effe animal videtur & difficulter capi: plerunq; autem capitur primo frigore: tum enin — *prodieasperic: prefertim fiin orbitam incideric. Neàfelibusquidemin cibum admittuntur ; vt mireris non de- '40 fuille qui hominie vino bibendum pro remedio fui morfus exhiberent, vtin c. dicemus. | (ny Mus araneus, qui cum in otb'tam inciderit moritur , v(tusip cinerem reda&tus , & cum adipe anferina per- mixms,condylomatisinfri&us,mirum remedium adfert, Marcellus. Mus araneus pendens enecatus fic vctercam mec polteaattingat, furuneulum fanat, ter circundatusei, coties expuentibus medente & eo cai medeblr, Pli, Musaraneus fiin orbltam inciderit, nataralifato illic detentus emoritur: huncillicinnentum argilla ,autlinteo, autphannicio inuolue, & exeo ter citcunfcribe parotidas , quz in corpore (ubitó turgebunt , mira celeritate fa- ^5abis, Marcell. Pro felle osos, (malit 2a255 id eft muftelz, cuiusfelia vfa medico effe lcgim us, mygales nuf- — quam : & Galeno eti adícripta Antiballomena yzAsc habenc) fel cameli, Antiballomenaapud Aeginetam. Ma« ^. sisaraneicaudz cinis (impofitus) prodeft miorfis à cane rabido , ita vt mus cui abfciffa (it cauda viuus dimittatur, ,$0 Plin. Equo ftrophofo Hippocrates veterinarius perosinfundiiubetramenta vngularum (equi) anteriorum trita: "3n quatuor corylisaquse, à 3r igo pierr CO [auos Atr.enndioss hoc eft vel aliquid certe à mure araneo effoffz, vtin Hippiatricisleghmus. Quin & ipfemusaraneusadueríus morfum fuum varijs modis prodetfe dicitur, impofitus, potus, appeníus, vt in fequentibus dicemus. Prophyla&ticum quidem remedium, ne mordeatur homo velaliud . animal, préftanuffimum effec (i faperftitione amuleta carerent: recitabimus id tameninfra vbi de morfu huius . murisiniumentis curando agetur. vu — eMauris aranei tmorfuns uenenatum e[[e : ded, fignis eius cf. vaedendi | |Tatone sn genere. : | | ;€o lalrallamuribusaraneis venenatuseft morfus, Plinius. Quibuídaminlocis non haberl venenatum retuli fuptain a. Marisaranei morfusinterimerequandoq; (olet, Galenusad Pifonem. Ipfi quidem hi mures tam ve- nenati funt, vt fupra dixi, vtcapti etiam occiliq;à felibus non comedautur. Cadaueribus eos vefciaudio, vt non "fit mirum venenofam hoc alimento vim in corpus eorum diftribui. Przcipué vero noxius eíteius morfus fi prae- .. gnaus momorderit , & (i animal pteguansab eo prefertim przgnante mordeatur, vt infra dicam vbi deiumentis ab eodemorf(is agetur. Affeuerantaliqui demorfum non aliás exulcerari, nifi pregnans (yxvQ» : Marcellus V ex- 'giliusnon rete legit &crc) musaraneus faerit: tum euim auxibjsopuseffe; Diotcorides.Si pregnans momorde- rit, protinus diffilit, Plin, Puftule, (i przgnans percufferit, necalicer, rumpontar (erumpunt, & vlcus malignum "faciunt. ) «t Diofcorides & Aetius fcripsére. Pliniusnon puftulas, fed »pium muremaraneum, fi pregnaus ferijf- . fet, diffilire protinus exiftimauit, Hermolaus: Ego Plinium Grzcis non intellectis omnino erraffe dixerim, Vide (3o etiam infra v bideiumentis moríis agam, verba A riftotelis. | L Rrto 3 ^: Signa b" 4 , " - J 4 E b T " J 3 Ji 4 D I -— hk. Li I e. As 7H ": ^ i Xx - T LE ". f gos s | — De Quadrupedibus INO Siga, M. r'sarsrel moriumarpuitlocumambiensinflammatio, (dolor vehemens & pun&urain corpote, - : Ge ppsrens riborinfocis fecundum denteseius, Auicenna: ) nigraQ; puítuladilura fanie targens exurgit:& par- tes ones vicinz liuent, ( bafes feu radices fufce fant; & partes proxtm x, Auíc.) Rupta puftula; depaícens vlcus, ron cidiffimile quod!er pit; occupat. (Cum puftulafiuditur, egreditur caro alba colore nerui, habens tunicas: & quandoq; appatet ín eisada(tio quedà : & quandoq; cortoditur & cadit; imó fluit initio pus virulentim, deinde utrefit, & corroditur, & caro cadir. Auic. ) Inteftinorum quoq; termina, difficultas vrinz, & frigiz afperginis offafic(lv eds vorid((O* zseJo umc)confequuntur,(fudor frígidus corrupi?, Auiceana, )Diofcoridcs & A&tuarius, Sed vidco Auicenpam fua fere ex Paulo Aeginetatranftuliffe, quare Acginetz etiam verbaadfcribam. Vbi mus araneus]x üt, fequuntur dolores pulfariles,& in fingulis dentium eius animalis idibus rubores,(&c. vt Diofcor.) Cute puftuledirupraalbum vlcus apparet : nam & memibranas neruo(as deraditur:ad hzc, excidunt etiam par- '" tesdepallione oborta hisque ferpant( vlceribus) fimili: preterea etiam inteftinorum tormina comitantur,vring difficultas, & frigidi f(adoris vndiq; eruptio, Hzc Aegineta. Manifefta (ant murisaranei vulnera, inquit Aétius: quadrifido enim ordine confpiciuntur. Et fanguis quidé primó purus promanat,pauló poft vero faniofus. Ani- malenim ipfam patrefaétione occidir. Con(ueuerunr ettam bulle infurgere, quas (i quis ditumpat, carnem fub- - iacentem feculenram videbit, & fiffaris difparatam. Inflatio autem fequitur demorfos. Ceterum hoc animal Érequentius ad ceftes Infilirefolet, (quod & Auicenna Ícribit, ) eosQ; pércatere, non hominis folum , fed cuiuíqs etiam bruti animantis. : Ly | "re | Curandi ratio. Musaraneus pro fua magnitudine magna etlam vulnera facit: quód fi paruaaliquando im- becilliusimprimens fecerit, ea curacu faciliora erunt. Peflimus vero morfusis eít quem praegnans (idq; magis et- iam, (i przgnanti, vt fupra dixi ) inflixerit. Morus differentiaab inflammationis magnirudine apparet, Aetius 36 - libro 13. cap. 14. iubet primum adhiberi commaniaremedis, quz fcilicet eiufdem libri capite decimo defcripfe- rat, nempe vt motfas primum abluatur pofca calida,deinde abaliquo exugatur,cucurbitula cum plurima flamma adhibeatur, loci vicini fcarificentur, &c. Tabet etiam antidotos magnas exhibere. Strato apud eundem, locum deinoríum primó fcarificariiuber,deinde medicamenta imponi que virus extrahant;acria Ícilicer;qualia inferius plura recitabimus. Silocus non fic exulceratus; nec pu(tule cruperint , imponuntur acria quedam, vt pyrethri, -autalliattita, aut (inapis; aut etiam malua: (autablutus tancum negligitur ) (i vero exalceratus fit ( quod fit ma- ximé fi pregnans mus fuerit ) cortices granati dulcis decc cti tririimponuntur, & vlcera eodem decóGto,aut ma- gis myt, perfafa fonentur, vc Aetius ferà & Auicenna fcribunt; Quecunq; remediaad fcolopendrz morfu fa- ciunt; hic etiam falubriter applicantur, Aetius & Aegineta. Til nm *; Ld [0 pem | | 9 TRemedia topica , imponenda mor[ii muris aranei ordime litera- 1 vHP enumeratd. 0 IS d Abünthium bibitut cum vino contrá murisaranci mor(üs, & draconem marinum, Diofcorid. meminit ec- lam Pliniuslib.27. Medeturacetum (corpionum i&ibus; canis, Ícolopendtz , & murisaranci morfibus , & con- ttaómniaaculeatorum venena & pruritus, Plinius. Graci medici &alij quorum fcripta viderim aceto vtuntut£ "contra huius murís mor(um; non perfe, fed alijs remedijs eo exceptis, vtiplo murearanco víto, galbano, liordei - /ciuere, (inapitrito, chtyfogono. ^ Allium necontraaraneorum murium venenatum moríum valere miremür, - aconitum pardalianches debellat, & canüim morfus,in que vulnera cum melleimponitur, Plinins. Alliacontrita - lllinantur.Diofcorides, A&uarius, Aegineta, Autcenna.Morfum cum camiao integito & allio,putamine extrin- 40 - feconon abiecto: eadem etiam cam oleo trita affidue & diligenterlacis circunfitisillinito ; Aéuius. Allium cum ficulneisfolijscyminoq; emplaftri modoimponitur, Diofcorides. Althza, videin Malnainferius, Aqnacalidz *fotuscenducit, Diofcorides & Actuarius: vt Ruellias & Marcellus vertunt: Grecélegitur 10d: d Dope korr - ase: fed 9opi pro aqua calida non accipitur: apparet deeffe vocem: Aegineta, qui Diofcoridem ferétranfcripfie -hacin patte; disc habet :eftautem halme muria: & Acgioétam fecutus Auicenna, Foueatür (inquit ) aqua falfa - calida, vt Bellunenfislegit, Aétius non Zzor fed 2£xA pin; legitrque vox acidam muriá fignificat. Vogulzatietinz ciniscum melle imponitur, Plin. Sec. Plinius Valerianus manife(té exprimitimponendum effe, Plinius tacuit, & "medicamento bibendo mox fübiunxit. Braffii e femen aut folía,trita cum lafere & aceto morfisà mygale,vel cane étiam tabiofo; vtllirer imponuntur, Geoponica. Canis fimum illinito, quod & homini & equo medetur. Hiero- clesin Hippiarricis. Caprificus,vide in Ftco infra. Chryfogoni foliacontufa & exacetoim pofita,Diofcor. Cumi- jo num, videin Allio fapra. E nigra ficu candidi cauliculi illinantur eum cera, Plinius. Caprihci cauliculi aut groffi quàm minutiffime, ad fcorpionum i&tusé vino bibuntur: Lacquog;inftillarur plagz & folo imponuntur: item aduetfus mutem araneum, P/inius. Caprificorum grolfi cum eruo & vino contra murisaranei morfus & fcolo- endras vtilicerillipantur, Diofcor. Allium cüm ficulpeisfolijs & cymino, Diofcorides. n £ Exgalbano fplenium perfe, vel cumaceto tritam, Diofcorides, Auicenna. AGtuarius. Hordeacea farina cum aceto mulfo illita, Diofcorides & A&uarius. Hordei cinisillitus; Plinius.Si rupte fint bulle vcl vlcera eborta, acida muria prolue, & hordeum vfum tritam impone, Aetius. [i 54i d we. Vari Ag x 2 'Leporiscosgulum cum acetoimpofitum,vt Aggregator citat ex Plinjlib. 28. Videicfrain remedijsintra: corpus fumendis. Malua vel malu folià, Aaicenna & A&ios, Malua 'yluefiris, Z&ginet. Althez inter maluas GR autem ex ylueftribus) contra omnes acaleatosi&tus efficaciorvis ; precipue fcorpionum; veíparnm;, fimiliumq; ,60 - & murisaranei;Plinias. Mus arapeus diffe&us & impofitus,ipíefni morfus veneficialuir, Diefcorides, AGuarius, Galenus de fimplicibus 11.46. Tritusipfe & impofitusi&á fau fine dolore curat,Galenusad Pifonem. Ipfe mus araneus contrafe remedio c(t, diuulfus & impofitus; nam fi przguans momorderit, prorinus diffilit;(nonipfe | "mus. vt Plinius male ex Grecis vertit: fed vlcus tantum rumpitur , vel potius erumpit, vt(npra docui )optimnum imponatur qui momorderit.Sed & aliosad hanc víum feruantin oleo, aut luto circunlitos. Plinius. Muréipfum-- 'araneum vítam eum aceto cataplafmatis viceimponito, Strato apud Aétium, Mi hi fané multé niagis probaretut - acetum addiad vfti huius muris cinerem, quàm ipfum perfe murem difle&um trit mue impoai : quando & alij quidam cineresadhibentur, vt hotdei: & acetum per fecum haic tum alijs venenatisi&tibus refiftit , vt fapra di-- &um eft. Myrti deco&o vlcera ex eius morfu vtiliter fouentur: Vide infra in Punico malo. T'erra ex orbita;Plin. | Si autem tinarió nocuit wielentiacesi, — Que fola figna uoluendis orba plauftras, AL Na m e 000 Demuribus diuerfis. — Lib. LL gu | - Jlines mura datur vili de perluere cura, Te ^ C EE T . 7 Serenus. Alij non illini volunt;quod conuenit humidis: fed arido puluere tantum afpergi, ) Musaraneus iin otbitam inciderit, ( vide fapta in c. ) tanquam vineulis captus immoritur: & mor(isab eo remed'wéft terra exor- bitarü tranfitu fumpta,eaq; fimul vt vulnusafperfum fit, ftatim fanatur, A elianus & Philes.Mattheolasex Nican- | dro citat terram curruum rotísadhzrentem mederi moríui muris aranei, quod fibi inquit fabuloium videri. Ego huius rei mentionem apud Nicandrum non reperio, Porri,Diofco. Refiftunt quoq; acini(xoxxia, Ma: cellus Vec- - gilius corium transferre maluit, non quidem ex Grece di&ionis vi, fed quód hocremedium magisconuenire vi- deretur, & aliorum quoq; authorum confen(u niterexar ) dulcis Punici decocti & illiti, Diofcorides interprete KRaell.. Quod (i exortz ab i&a veficz exulcerentut, mali Punici dulcis corium co&um tritum impone, vlceraq; Lo ex codem deco&o, aut magis mytti decocto perfufa fone, Aétius. Siapoftemafir, cortices granati dulcis decocti imponentur, Auicenna. Pyrethrum,Acgineta& Auicenna Sivapi, Auicenna, Sinapi tritum cum aceto, Aegineta &Stratoapud Actium. — Talpadiícerpraimponitut, Plinius Valerianus. Caetera magorum placita de talpa, (uis reddemuslocis: Nec quicquam ptobabilius inuenietur quàm muris aranei mor(ibus aduetlati eas, quoniam & terra; vt diximus, orbitis depreffa aduerfatur, Plinius. T'rifoliam bitaminofüm coque, & deco&o celidolocum demoríaum foue. Nullusautem fomentoillo vtatur quinonpatitur, T'ran(ütenim affectasin eum, vtputet feà .Viperavelaranco murecommorfum, G;len. Éuporift. 2.144. Verbenaca// Aéusaddir ream cam propinata ex ' vino;tüm pro cataplaímate impofita, iudat; Aegineta & Aétius. m 2 — "Bibenda edenda ue aduerfus muris avaei mov]am. 0 TENES Ped) | | Ma | Prodeít potum abrotoni deco&um, maximé fiin vino detur, Diofcorides, Adctuaríus, Auicenna (qui & paulà -anteíchea Armenum proabrotono nominauetar iriter eadem remedia, ) Aegineta. Abfinthium ex vino potum, Plinius & Diofcorides, Agniheedíuecoagulum,Acgineta & Auicenna. Coagulum agninurmia vino potum,Pli- nius. Efficax et remedium, fi milceantur, atiftolochiz corticis drachime quataor,myrrhe drachme fex, Aegineta. Braffice foliorum atidorum farina muris aranei morfus alterutra parte exinanít, Plin. li.20. Murisaranei & canis rabioá morfus brafficz & (emen S trita folia fanant, melius fi cum lafere & aceto triraimponantut: deco&tum quoq; foliorum datur bibendum, Ruellius. Capparis cortex, Aécius. Cattamus, Auiceana, Cuprefli tenerz pi» lalz cum oxymelite; Acgineta: pro quoapud Aaicennam ron re&é legitur, Laccum fyrupoacetofo :quamuls - (& nuxcuprelli cum vínoapud eundem intec remedia pauló ante legatur. Diofcoridescupreti pilulas recentesex o &ceto propinar. Cyclamen cam oxymelite, Diofcorides & Auicenna. Cham cleontis radix ex vino;Diofcorides, | 'Aegineta. Eleli(phacus, id eft (aluia, Aegineta. Ecaca ex vino,Idem, Diofcor. Aétius, Auicenna, A&uarius. Erace emen,Plinias & Auicenns. Gentianz radix, Accius. Acgineta & Auicenna. Galbanum cum vino, Diofcor; Ae-. J gineta, A&uar. Hadi agníuecoagulum, Acgíneta & Auicenna. Lauri folioram tenerorum drachmam vn&aut - duas cum vino trítas bibendas przbe. Eaaem pscoribusconueniunt, A&dus. — Alj quiprse ceteris commendant | fuccum foliorum lauri, & folia lauri humida (recentis) cum vino decocta, Auicenna. Cosgulo leporis ex aceto vtuntur contrafcorpionem & murem araneum, Plinius: Aggregator hocremedium forisa pplicari fcribit: Plin. nonesprimit:egoin corpus fumendü putárim , vt & hasdiagníue coagulum. Lubleb cum vino decoctum, Aai- »cenna. Necdeluntquiliterarum monumentis tradiderunt, ritum (ipfum murem quimomorderircamvino - exa&é detritam, Aegineta ) murem axaneum contrafaosi&us commodé bibi: quam hiftoriam apudaliosin-- D uentam, dignam duntaxat cenfuimus que annotaretur, Diofcorides. Myrrha; vide iuperiusin Ariftelochia. Mu- - risaranei moríus fanatur müftele catulo, vt in ferpentibus di&um elt, Plinius. Panacisliquer, Aulcenna :nume- tatautem huncliquoreminter fortiora auxilía, vc & cyclaminum, radicein gentians, & coagulum agni hoedíue. : Pyrethtam camino, Diofcor. Aeginera, Auicenna. Serpyl'um cum vino, Diolcorid. Aeginer. A&uar, Sifym- - brium cum víno, Aeginera, Auicenna. Styrax cum vino, Auicenria. Verbenaca ( teda, Ain: ) tamimpofita | &üm ex vino propinata iuuat, Aegineta, j sDe 4nmentis a mure aranà mores. - Murisaranei mor(üsiumentis omnibus moleftiffimuseh: puftulz hoc excttantür, & periculofior quem de: ) fixerit grauida : puftale enim rumpuntur, ex quoiatecitus iequicur.(His verbis, ex quo interitus fequitur, quod , refpondcatin Greco nihil inuenio : )fed (i non graaida e(t, noa inrerimit, Mygalealiquande iumentá veneno à iInterficitmaximé equos & mulos,& pracipué equas pragnanies, Albertus. Tradant equos & lumenta,(i herbas inquibus musaraneus virus emiferit, depaícantur, ftatim exanimati, S; pontinus.Communem rationé medendi: iumento motfo à colubris, fcotpijs, phalangijs & muribuscecis, deferibit Vegetius 3.77. Idém 2. 82. diuerfa re«. media contra murisaranei morfum priuatim recenfet ijfdem verbis quibus Columella 6.17.que cecítauiin Bonie capite tertio, vbi de morbisboum egi. Eadem omnino eríam Pclagoniusfcribit: habettamen hic& Vegetius | quedam,quz apud Columellam noo leguncar; inferitsrecitanda. | | | |». Signa. Musaraneusfi morfüm infixit, locas tamore duro cipg'tur, gemitus animal exprimit parum jnter- "pel'ans, Abfyrtus.Intumefcit animal totum,oc uli; collachrymant, & exfanist tamor;ac virusà ventre deftillat pabulum reífpuir,Hierocles. Equusin &tabalo iacens fi f(übeunrem forte muremaraneü premarmordeturab eo, Hippocrates in Hippiatticis. $1 a(ina przgnansab b ocmure mordeatur, periculum eftne moriatur, Ab-yrtus. Si pregnans mus fuerit qui percufferit, his agno(citur fignis ;Puftule pertorum Corpus exeunt.ted (imili vraliàsta- - tione curabitar, Vegetius. Noraanniin G:llia huncmutemadmodum venenatüm:eBe putant, ita vt fi equum velbouem cubantem tranfllierit etíam; pericülofi motbi eis cafa fic, (vt circa laimbos claudum pecus, vel quafi mebile videatur: ) nec poffe curarinifi mus iterum per aduerfum latus vel fponte velcoactus uanfiliat, qua idem valde fuper&itiofae(tper(uafio. — - E AD ! t db 9o iod . Cura. Apijfemen co&amiu viao & oleo demittes,sc cümentem locum fca!gellodifcindes; quo virus eào- tur, & vellicatum pan&im vulous recrüdefeac Si pec hzcinflammatio magis excandelfcat, in orbem teretibus 'ramentis igni llagrantibus exulcerabis; ne parcis aliquid deprehendens:re&tis quoq; ferramenris , quio fanies. janet,redulcerabis. Quad (i parsea per exuloeracionem intumefcatj hordeum erematumriturmiq; confperges. JINNESSNT : ARA | Ri o4 fed v X 1 : "A Z8 De Quadrupedibus. | fedantea vetuftam adipem ungere conuenit, Hlppoctates bippiater. Aliqui, vt Tarantinus, tradunr allia tufa cffe imponenda, faffiendumq; coena cerninum. Ablyrtus melius effe putauit, fi lzfa pars vratur fimul atq; dene tium iniuriam fenfit. Stratonicus fcarificandum vulnus confulit, prefertim quod inflammatione cingitur, & fale & aceto confpergi: poftero die equum per aquam dulcemin curfum concitare , ( jof(lv, ) cretaq; cimoliaaceto fübácta lini, vulnus balnearum ftrigmentis nutriri, Hierocles. Aduerfus murisar. moríum comptobatur allium tritum cum nitro: & fi nitrum defaerit, cum fale & cymino permifcere, atq; exeo puluereloca, que moríu con- ta&a funt, confticare. Quod (i eruperint vulnera venenata (fi phlegmone rupta in vlcus abeat, Pelagonius)hor- - deum combuftum in puluerem tediges, & diluto àceto ('abluto vulneri fimpliciter, Pelagon. ) vulneciinfpergis, & háctationefola curabis : (nam ceterorum auxillorum víu magisatq; magis glifcit vulneris iniuria.) Daturus | potionem, pollinem tritici. hordeum, (anethum, Pelagon.) cedriam & vini fextarium pet fauces digeres, Hac 1€ Vegetius & Pelagonius. Remedio eflocum lzfum aculeo compungi, braflica trita cum aceto illini;sllijs etiam exaccto tritis, Abfyrtus, T'rítas alij fpicas, falem & cuminum paribus lingulis menfurisvino miftisillines Aut intritum murem arapeutu cum fextario vini faucibusinfundes. Aur fi illum noninueneriscreta fgulari perles, Hippocrates. Titi g.thacetabülumiü vino odorato per naresindidiffe proderit, (quod & Hippocrates Ícribit:) plagamq; caniro ftercore lini; quodidem hominibus falutare eft, Hierocles. Terra qua eruitur ex orbitaaceto fnbacta, itu auxilio forefertur. Locum lzfam fubula compungas, puluereq; quiin orbitis fub veftigiorota- ram inuenitur, acri aceto peifufo linas, Hierocles. Terramorbite vrina füba&am impone, Hippocrates. Laarl.- foliorum tenerorum drachmam vnam aut duas cum vínottitas homini morfo bibendas prebe:eadem pecoribus: & iamentis conueniunt cur aqua trita & paribusinfufa: eft enim przfens remedium, quare & hominibus com- mendatur, Aetios. Siiumenta momorderit ( musaran:) musrecenscum fale imponitur, aut fel vefperiilionis 2« ex aceto, Plinius: Subiungir &alia remedia, quz proiumentis commendare videtur, fed cum alij authores inter hominis remedia eadem pofverint, fuperiusà nobis enumerat funt. Exiftimandum fan? eft pleraq; eadem ho-^ mint & caterisanimantibus conuenire, Ne musarapeusanimal mordeat, ipfum animal ( ipfe mus araneus ) vi- pum decreta circundabítur, quz cüm induractit, fufpenditur in collum , & non contingetur à mora, certiffi- mum eft, Vegedus. Audio vaccarum vberaaliquando morfu huius beftiolz lzdi; quo facto rufticiaxunglat ma- ialisrufüüinungunt. — | a. Epitheta. TuQAdv c cpetobryv me Boom ri Aoiov al"ysov Mua», Nicander.Samonicus murem cecum dixit | pro mure araneo, item Vegetius, epitheto vfi loco proprij. 1 EI. e. Cornicemocciíam tandiu relinquesdonec pureat: cadaueríam feetidum exponesin locum vbi mures 3 aranei funt, & conuenientad hancefcam con(amendam omnes totius demus muresaranei : poterunt autem fic colle&i velfcopis opprimi, vel aliteroccidi capíue: vtex Gallo quodam homine erudito , dum hac Ícriberem; cognoui, qui f: quidem non experum , fedà pluribusita fe audiuiffe aiebat. ! h. Mauremaraneum colunt Atbribitz,Strabo libro 17. Mygalas & accipitres defunctos Aepyptij in vtbem Batum afportant, Herodotus lib. 2. Murem araneum ab Acgypnscoli & facrum haberi (Zerdeao*u)aiunt quod czcus fi: nam tenebras luce antiquiores exiftimant : zizre9u 2 du movix nod gré] neret vuonvias sow. Prztereaie- cut eius minui t ac a Quvimpocis 9 e) oos, hoc eft cum Luna obfcuratur, Plutarchusin Sympofiíacis 47.an veró pet. obícurationem, eclipfin intellexerit, id eft Jeliquium quod non aliterfit nificum per diametrum Soli oppofita eft Luna : ant potius interlunium, id etcoitum cum Sole, (cum &aliorum murium iecora pariter cum Luna cte(cere & decrefcereauthores tradant; ) in mediorelinquo.. DE MVSTELA PROPRIE SIC DICTA: CVIVS í HISTORL£ ETIAM ILLA ADDIDIMVS, QV -— | MVSTELIS OMNIBVS, VT VIVERR/E, MARTI,&C. | €x equo conueniunt. 4 | ; | Hac fura bis ponitur , quaniam metiiela alba [alo colore abaltera drffert, (sul Ts : ND à . S3 WI )^3? VsTELARYM generadiuerfa funt. |Nosde fingulis feparatim dicemus : & primum de minima A b. muftela que & vulgaris Plinio & domelftica nominatur ab alijs : Grecis xamixioQ- vt Hermolaus | p) &alij erüdíti ( Ge. Agricola, & Carolus Figulusqui de muttclis dialogum conícripfit) fentiunr. Maftelarum duo genera:alterum Íylae(tce:diftsnt magnitudine,G: oci vocanti&idas. Hzcautem. àz in domibus noftrisoberrat , &c. Plinius. Non probo quód Niphusronftelam in vzbanam & | rufticam diuidit: nam domeftice mulftelz non in vrbibus tantum, fed ruri eriam frequentius puto circa domos & villas reperiuntur. Sed in hoc etiam errat; quod multelam vcbanam, vtipfe vocat, nó aliam quàm caram feu felem effe vult, vt & Marcellus Vergil. ^ Quanquam vero &aliz quzdam maiores mulftelz ape cire: domos reperiantur, vt domefticz dici poffino vt genus illud interdum 9 noftri iltiffum vocant, & mattis gend vnürti t 2j ar ! ; J dicc M — De Mauflela, 4a. B. Du hod 7 v&àur, qalatamen eedem fylueftres (ant, nec (emper domefticz, non propri? fic nominabuatar. Iiuffusnofter verfatur circa aquas, vbi pilces caprat:in fyluis,vbi prehenditaues:in domibus;vbi gallinis, quarc Plinfus eam effe domefticam dicit,Ge. Agricola. Sed de alijs infra:hiede minima tantum agemus,cuius adiecta eft effigles;& abfo- late ctiam mutlela nominatur Latinis Grzcis 5 fimiliter abfolute. Solémuseüim feré qui vulgaris aut dome- ftica (ant fimpliciter nomipsre* rarioribus vero aut ylueftribus aliquid difcernendi caufa adijcere. "ler, ehbaled, Leuitici vndecimo muftela coüertitur ab omnib. interpretib. Magiftri vocant SR S^ childab,vülgàó Nona hieflela, vt Douid Kimbi feribit.Chaldeus tr&(tulic Roh buda: Arabs y m calda Petfes ma" Agnrba: Septoa- ginta jaa Hiéron. ma(tela. ym, oachb, Hebraica vox vnde plurale ochím (emel ponitur Efaie 15.(Babylon,inquit; fabaerterut& implebunt domoseorii ochim,Manfteruscercopithecos vertit.)Dauid Kimhi exiltimat animal q ! magiltci Thalmudicirmy33, semuab vocant mile féli.vulgà didü yo marturod eff mattesaut Ur efr; & 33332 farov. Author Concordantiarum Hebralc. py. £oph ,interpretacur cércopithecum vel cephum :& men ebsldab, id eft multtelam,vel,vt Iudei patant,martem:Chaldeus tranftulit vsnpys is orbis Symmachus ctiam vocem Hebraicam reliquit. Septuaginta & Theosotion 2», id eft foni: (quali echo intelligenda (it, qux folet in magnis & defertisedificijs refonare,vt in cauis & defercfs circa montes locis. )Aquilatyphones Hieronymus dta- cones reddit. Kosh quidem lacerti genus vel chamegleontem interpretantur Leuitici ri. Pro muftela apud Alber- tum barbara vocabula legimus liis & hyrzus que necipfeinrellexit fed ex collatione cnm textu Ariftotelis hané "fignificationem ipe deprehendi: naa Albertus hyrzam inepriffiméleporé exponit; deceprüsquoniam vtrunq; animal ore fuo catulos fepe delocoad locum transfert. Fethis etiamapud Albertum fa Acíftotelem 9.r. non alíe. quàm gile,id et muftela effe videtur, quanquam addit; & gali;ceu de diaerfisanimantibus agens, Nam 9.6. Fcys ) tonjfn.juit:ingenium habet vt vulpes, (ícilicet in inuadendis gallinis) & eius altera (pecies eftlratig,id efti&is, Niz nifiid eft muftela,Sylaaticas:forte nimfi l-gendumtnam nimfitza apud Grcoshodie vulgóvocatar. ibanauge eft multela, Vetus gloffsmatarius in Auicennam.Ibinuers,id eftanimal quod vocatur bellula,Sjluaticus: Videtur autem bellala muftelam fignificace,voce fit2à Gallis vel Italis, qui belertamaut balettam pro muftela dicunt. Ec alibi, Yena,id eftbellula, r2 Grecis veteribus (em per muftelam &gnificat,recentiores quidam Greci profele;id: eftcato abutuncur, vt fuprain Cati hiftoria dictam eft. Theodorus Gaza apud Ariftotelem; interdum muftelam; interdum catum interprerátat: nec quamobrem ita verterit (aris conijcere poffum;cumattum Graci eluron,&& Latinifelém appellent ; Vti ipfe etiam rranftulit; Miffirius.| Albertusgalen aliquotiesineptiffime vulpem inter« ,ptetatut. Xaovo|URa) v 26); Attice, Helychins & Varinas. Malim per. Gimplex. Erafmusin prouerbio; Spondyla fugiens peffime pedit.fpondylam felem interpretatur. Eft & fimile huic prouerbium ras: deii Tspov, de acrivel " acido; vt Exafimusvertic ventris flatu. Ibidem (pondylen ferpeatis(infe&i dicere debuit)genus eife ai, quod emo- riens grauiffimum odorem emittit, Xo? 9», snimal quoddam, Helychins & Varinus:idem forte quod eroi Os. id eft cochlea. Quidam nuper muftelam inte; pretatus eft, fola (ni fallor)Germanice vocis affinitate du&us,nam. | Germani mattelam vocant vvifel, Grci hodie vulgà muttelam visa dicant: wuQiré» egi apud Suidam in di« | &ione AexaxAe Gu TR. | | ^ ^ ftelas foinos vocamus, Cardanus lralus. G:llis muftelà eft beletre,aliàs belótte;al'balotte. Aliqui, vt audio, circá Metas oppidum baceal nominant. SEG Figulus muftelam Gallicé fouinum vel matturelíü interpretatar:qua - hyeme furit, fic nominari debent vtin &. dicam: Anglis, vvefel/, ali; fcribuat vuefill vel vvea[yll :alba veró muftela mineuer, per tránfpofitionem literarum Gallicà vocis Tergzzae. Illycijs kolz.avva. Quidam hodieanimalculus fis guram pfo maftela dedimus ton e&t? murem araneum effe putant; inde nimitum perfaafi quid morías eius (i5 militer féré noceat. Albertüs etiam muftelz marem,mygalen vocari fcribit, quàd falfum eft:mygale enim Grecis musaranens eft; (iuc mas fiue fiémina.Ichheumonem vulgb iac murem Indici vocantalij dzmulas Niphus: fed dámüla fiae donula Italis & recentiotibus quibufdam bátbaris,omnino muftela vulgariseft , nó ichneumon: quod peregrinum & Zgypto pecaliare animal eft, yit | "ug * . .Mufteiadomeftica plerutiqi eft in dotío & lateribus rótila , ráró (nbfatáa : fn gutture femper caüdida:quimn honnunquam tota candidarepeéritanquànquám rarius, Ge. Agricola. In notiris quidem regionibus, que mon- anc (unt, muftelas ómnuces eltate fufcas vel fubrutilas effe audio, hyeme candidas qj & Stumpfiüsnofterin Chro- . licis fuis annotauit. Lepores etiam, nonomines;fed alpinitantum hyemein Heluctiaslbefeunt. Vocantur antem | iN "Us tH CA Senn D k armelini Va 2 ARP APNET De OQ uadrupedibus. | - armelini) bermeli vel bermlein )tum proprie cum toti candidi funt:aliqui apud nos per etatem quoq; cum fafciaut ; fübrutilifunt,vtdixi,fic nominant:quo tempore vvifdle potius dicuntur, non qoidem à colore albo, quem nofiri qvis vocant;fed per onomatopaiam à (ono vocis. Atmeliniin nagne nümerocx regionibus Europe ad Septen- tionem fitis mirtuntur, vbi maximaanni parte hyems & frigus obtinet, ftates breuiflimz funt: quos quidem à noftris nihil differre puto,nifi quód pilus forterenacius eorum pellibus adhaefcit, vt omnibustem pore fügido - captis animalibus multó tenacier effe folet. Alba Ruffia fiue Mofcouia;qua parte Cronio mari accedit zebellinas ' armelinasq; pellesnobilium ac matronarum delitias mittit, Erafmus Stella. Olaus Magnusin Lanzerucca Scan- — dinauie fylua,cui longitudoad octoginta míliaria,hocgenus muftelz abundare fcribit. Apud Tartarostentoría | regia foris pellibus leonum operiuntur:patietes veróintus obducuntur pellibus nobiliffüimisarmeliporam & ze- bellinorum: etiam(iin regionibus illis hz pelles pretiofiffima habeantur, vt quandoq; vix pro duobus An UN Byzantiorüm aureorum pelles pro vna tunica (ufliciant,Paclus Venetus. Grapaldus & Alunnus,armelinum vcl- ] 5 ditum, murem alpinum effe putant;quod fafum effe oftendi iam fuprain hiftoria muris Alpini. Brachialis (id | e(Liun&urz manus)ornamenrum fimiliter vt pars ipfa brachiale dici poteft, vtab armoarmilla. Ab azmillis quide armillini vocantur mures alpium & (eptentrionis, quorum eft candor eximius: quoniá cxijs pellesambire veftiü manicasarmillz modo confneuiffentnunc totis fübduntur veftibus.le&orü quoq; ftragulis,Hermolausin Glof- fematis. Ego Plinij murem a!pinum,alium effe oftendi: quod fi quis armelinum edam fic vocare volet, quoniam circaalpinas regiones maximé per hyemem albz habentur muftele;illinon admodum contendeto;fed muRtelam glpinam vel muftelam albam difcriminis cau(à nominare commodius effe monebo. Idem illis dicam qui armiili- num murem Ponticum faciunt, quód & ex Pontoadueharur,& albus color ei(nonomnibustamen,fed vni dun-. raxat generi) ab Ariftot. & Plinio tribuatur: quamuis.n. forte propter duas has caufas fic nominari poffit, nótam 24 confderandü eft amen quo resaliqua nomine dici poffit, quàgi quo dicatur proprie. Sed de Pontícis murib.fzn- ventiam ream in hiftoriaipforum explicani.Mus l'onticus;.qiem hodie vocant hermelam,hyeme folum incauis | latet atborib. Eft vero totus niuis inflar candidus,excepta cauda digitum longa: eíus.n. dimidia pars,& quidé fu-. t. petior(in ferior,vel extremitatem veríus,vcipfe obíernaui: dorfum etíam multó candidius effe,ventrem exalbo fubflauum)oigerrima. Magnitudo ei fciutisperfequitur mures Gc aues quibus vcfcitur. Eius pellesin preiiofacrum ' numero babentur,Ge. Agricola; Condun cur (vt Plin; fcribininquit Olaus Magnus; qui hocanimal Muré Pon- ticüm effe pntat)in hyeme Pontici mures, & i] duntaxat albi. Atqui in hyeme perpetua clauderentur, nunquàáap- pareretalbior pellis huius beftiolz, que eftate fabrufa videtur in fine Maij: quando depofitaalbedine proli pro- pagande certis diebus operam dat inter nouas hetbas.prout obiterinter equicandd vidiapud Helfingospopulos . Septentrionales:ita vcin congreffa propter nimiam coniené&ionem (wenlimudmemearum centi Cama) in curía ve- lociffimo cohzrerent;atq; dentibus firiderentantum fa:torem in magna parte fjluc diuerfarum arborum relín- | quentes,vt vix meminerim me deterioré fenü(fe vnquam. Singulo quoq; triennio vt plurimüm, copia aliment, maximo mercatorum lucro,ampliatur & extenditür earum pellis:squod hoc modo nonin Noruegia Íelüm,fed à in Helfingia & vicinis regionibus;accidir. Beftiolz quadtu pedes Lemmat vel Lefnus dida, magnitudine Soticis; pellevaria:per tempeftates & repentinos imbres é coelo decidunt:incompettum vnde;an ex remotiorib. infulis, & hucvento delatz.an ex nubibus feculentis natz deferancur. Id conftat, ftatim atq; deciderint, repeririin vifce- |. xibesearum herbascradasnondum concoc&tas. Hecmore Locuftarum,maximo cxamine cadentes,omniavirens t/adeüraunt: nam que vel morfu attigerint, perdunr. Viuit hocagmen;donecnon guftaueritherbam renatam. ! Conueniunt gregatim quafi hirundineseuolarnraz fed ftato tempore aut moriuntur aceruarim cum lueterrz(ex . juarüi corruptione a&cfit peítilens,& afficitincolas vertigine & i&ero:) aut his beftijs di&is vulgariter Lekat, vel 4 Hermelini,( vocabulo non tam Italico quam Getbico )confumuntur : vnde ijdem Hermelini pingueicunt, & reddunt pellium menfaram longiorem. Horum pelles( vt caetera eua m)venduntur decadum numero, quadraginta pre- fertim 10 quolibet fafciculo:&in regieneslonginquas nauigijs exportantur. Hzc Olaus: deinde venationis eorü tribusaut quatuor modis expofitis,per decipulauifoueascanes,& fagittas fubdit;Caro eorum contemnitur:pcl- Jis folain precio eft propter candidiffimum colorem,in fummis principum vtriufq; fexus aulis. Solent autem his pellibusinte rponirare caudz nigre,maxime in ampliffimis veílium fimbrijsantiqua honeftate [eruatis. Varius, | " MuseftPonticus & Sarmaticus: Hermellinus, Sueticus: quem Ariftoteles Murem album appellat, Scaliger. Eri- minium (aliás, Ermineusquod magis probo)quo quidam erinebinum (lego,ermelinum )vocanpanimal eft par- ^ uulum,figure mulftelatum;hyeme candens niuis inftar,a (tate füluum vt muitela:candet camen femperin venire, - & inexuremitate caudg nigerrimü eft. Mures & aues infequitur,& carnibus vefciuur, Albertus, De genere mufte- $ laram eft.fed forma ininor, Liber de nat. retum. CarclusFigulus etiam herminnas,vt Galli vulgó vocant,velher- | mellas, vt Germani, muftelarum generis effe (cribit, colore tantum differentes. Pirolus;id efticiutus, mutat co- lorem: vt & mas muftelz qui mygale vocatur:(non re&é:mygale enim mus araneus eft:)hocantéeftanimal quo auesadhucimplumes venantur in nidis: fimile muri,& querannis albefcit magis magisq; , doncc tandem aflimi- lerur color eius colori butyri, Albert. 3. 2. Gronoftbaij Polonis vocari audio, mutis vel muftelz porius Sepren- , trionalis genus,vndiq; albiffimum, fed in fine caud& nigrum:quare eundé hermelinumetle conijcio: quá meam coniecturam Pi&onus quidam vir doctus poftea míhiconfirmagit. Quanquam slius quidam Polonus demon- - ftratam fibi muftelam albam;faalingua lafica mihi nominauit. Sun: qui lafficium(fic enim G. Agricola nominat, ' &in murium genete ponit:vide fuprainter Mares)ab hermelino nonaliud differre putant,nifi quód duobus fer& digitis breuior eft:vcillad genus quod barnballGermanicé ocaut,eadé meníura longius:vt peliifices noftri mibi narraruntsquorum pletiq; hocetiam affirmant, muftele colorem album propter etatem, non propter frigus auc. hyemem fieti: reperiri.n. eas in noftris regionibus, primo etatisanno tuffas, altero mixticoloris, tertio dem uitk. candidas, Rofurella eftanimal circa aquas habitans,vt frequéter mulftela maius, & pirolo(fciuro) minus.Io doito | fabrufom,in ventre candidum. 1n terra facit habiracula : & egerit ftercus petquàm odoriferum , moícho fimile. odote,(ed dilfimile facultate & violentia odoris.Vifushominum fügit.Vnotantum inlecoalai excrementa con- gerit,vnde facile ab hominibus colligi potett, 1Gidor. Guefleles vel roferulz ( Ibnominatus quidam Germahicé | tran(tulic, Grzfelle oder rofcb, qua nominaego ha&enusapud Germanos non audiui, Idemadditnon mutis, ied. martis genus effe,quod placet) vulgà vocantur mures quidam , quorum fimus habet mofchi odorem: qui etia m in pelle huius muris percipitur. In dorfo faluuseft,in ventre albus.In pratis habitar & iuxta riuos:& aliquando in, domibus quibus contigua funt prata herbofa, Albertus. Muftela quidem omnis;faltem finon capta fed hbereala- tur, fimum aliquo modo odoratum habet, Multelá. E - -" "UNI Ü, um ue "ur " I [ d L " | 1 j | u- | pret resonn DE NfsiHA BLOCS Zu. m. ;A. Muftelà alla maior eft, in ventre candida, & in dorfo fulua, alia minor, Albertus. Maüritanid muftclas ai1- felibus pares ac fimiles, ni(i quod ri&us eis eminentlor & oblongiorelt, Strabo: Muftele quzd.moapud Afros |. nafcunturin Silphio;fimiles 'arceffijs, Herodotus. Valla pro Tarteffijs vertit murznis, quodnonptobo:quam- | uisfcioapad Ariftophanem quoq; Tattelfie murgnz mentionem fierí, vt Varinus citat in Tapomurin , fed ibidem - "TarteGam quoq; muftelam dici (cribit pro magaa. Eft aucem; inquit; T'artefus (ego femper potius f. duplici fcri- píerim) vrbsIberiz iuxta Aornum paludem. Ariftophanislocus eftin Ranís; vbi furiam vel demonem inferna lem Tartelliam murenam vocat, quam prius jid» bovmvmooxéQuiov vocauetat. TairefTus vibs eft excta colum- nas Herculisad Oceanum,vbi Arganthonius reguauitt haberauré müftelas maximas, Helychius. a6 Tagmuasía; feles (multela potius) Tarteffis,de magais & ridiculis dicebatur. Tarteffj untin Iberiaispud quos felcs maxim [2 o naíci dicuntur. Forralle non incpté dicitur & de rapacibas. 075 pe jui pto A bpm Tio ov Ey ovr (duo haben- tes)ieeniuso Ariftephanesin V efpis. A owenzdmgoi TOY 520v; Rapaciores felibus (muftelis,) Lucianus, Erafmus. Ego Tarteífiam muitelam prouerbio víurpatam nü(quam legere memini :& vtfic vlurpetur, alio camen fenfü . quàm Ecafmusacciplenda videtur, non de magno & ridiculo homine: neq; enim magüum & (tupidum bomi- ' nemira muftele magna conferas, vt afino magno, quo fenfuafinum Canthelium dicimus. 1n Pordofelenavia '" interiacet,.cuis vltraa vecum latus gignitur catus, ( 5227» id eft muftela ) citra alterum gigni non poteft, Arifto- - teles. In Pordofelene infala viam muftelz non traufeunt, Plinius: Albertus addit; &illaz moriantar, (imilitct in Bceotiarb illatz fugiunt. " " | Muftela domeftica plerunq; eftin dorfo & lateribus rutila; rató fubfülua: inguttuce femper candida: quin nonnunquam tota candidareperitur, quanquam ratius, Ge. Agricola. De mutatione coloris ciusper zílatem & o hyemem, íam proxime dixiinHermelinimendone. — Figaracorporisfimilior cft martaro quàm muri,& habet . anteriores dentes breues, quod non haber mus; & infeíta ell muribus , vnde patet, quàd non fi: de genere mu- ., rium, Albertus, Corpuséitenue &inlongius dudum, Agricola: tenue & gracile ínftar(ciuri; Stumpfius. — Pci- , morcs dentes breues habet, non ficuti mus longos, Agricola. Muresquidam in Cyrenaica funt aXemvmeleoza - Grm ai )4A«)Àd eft lata fscie maftelarumiattar, Ariítotelesin Mirab; & Aelianus, Muftele cor magnum, Atiftot. maximum proportione, vt & reliquis timidisautpropter metum malcficis animalibus, Plinius. Muftele genitalé offeum eit, Ariftoteles & Plinius. Vide infrain Viuerra. Penis canibus & muttelisoffe conftat, Vefalius, V ulpibus — iam ofleum effe Ariftotelesait, Muftela habet caudambreuem, Agricola. s : '" / l P Cauetnás tertze & petraram fiffarasinhabitár, Albertus. Errarfus,libro22. In cauernis habitat gali , & ad merldiem & adaquilonem hoftia parat, vt vndecung; ventus veniarfit cuta contra ventum; (eo fcilicet foramine - obítru&to,) idem feré de fciucis Pliniuscribi, — Septentrionem ver(usfouea faz ingreffum facir; vt vento fibi . contrario non fatigetur, ifidorus. Tacolit (aka, foramina, & iacerdàm fcenilià, vbi foenum & ftramentum recon- ditur, Stumpfius. | Apud aoscirca domos fere & ftabula habitat muftela; vnde&z domeflica dicitur: armelini 'veró in regionibus ad Septentriónem reperiuntur etiam infyluis. Musauidusinintrat, velox muftelaq; dintrit, Author Philomela. Gecmaniexíono vocis qüam edit vifelam nominant, Agricola. Audio vocem cisacutam . efe, & ferpentium fibilo ferà fimilem. Mufteladiutiffimé dorinit, Eiberdenat. reram. Gliribus fenium finitur . hyberna quiete:conditi eaim & hi cubant? rucfas eftáte iazenefcuur, fimili & muttelis quiete, Plinius. Maftclas o hyeuie cubare, etate expergiíci Ariftoteles fcribit; vc Perottüs citàc: (egohoc nufduam apud Ariftotelem repe- . tio: ftatim cnim poftglires, mures Ponticosslbos id facerefcribit non maftelasvt Pecottus citat.) Hocmultelis . &ccidere (Inquit Pecotcus) compertum elt, quod ipti quoque coémptisin hunc víam vtriufq; gencris muftelis, aliquando experiií(umus. Maftelafi noftra domi viuit, er(i habet fuas cauernas, non diuac multum fe condit: f . tuti, hybernocémporeiufpecubuslatét, Agricola. Hecdum fcriberemper mediam hyemem minftelam albam . fn horto extra vrbem fibi vifaai zio Mo mihiretulit, vnde colligo nonlongo cempore'eas dormire,cum illa ne media quide hyeme fomnoinduliecit. Kurfusalius quidam mihiaffitmaüit vidiffefe muftelam Limagam Vtbisno(trz flame: faperantém coficinüatis faltibus; fta vt nanquam demerfa natare, fed fübindeper [a perfiz ciem falitet, quod proprerleuitatem & agilitatem huiusanimalculi non difficulter credo. Maftelarutticis no (tris . non eftingrata: deuorat ením omnia genera murium,dómefticositum minorestum matores quosrattós vocant: d itemágreltes mures &talpas. | Caaernas etlam fübire poffint ob corporis füigracilitatem: itaq; mures multà | pluresabfumantquàmtéad, Lkafitvtin Helüetia multelz fert abundent; quodà rufticis & alpinis hominibus amentur, Stumpfias. Gale muribus vefzitut, & ideo cum ferpentibus qoi eifdem vefcantur, pagost; Alberrüs ex - Atiítotele.Idem libro octauo galen hoc Ficere fcribensvalpeminterpretátur. Muftelagallinis infefla eil : ouá | éarur abforbec & ipfasinterficir, Albertus. Eso àrufticis audio oua tantum ab eisrapis velexorberi, gallinis. - veró non Aoceri : quod & Scumpfius fcribit. Sylueftres veró maltelas, martes & iltiffosà nobis di&tos, gallinas iux » £ularecertum eft. Terreftris muftcla fera beltiaatqueintidiofiffima 1n defua&os homines inuadic, & nifi ar -. Ceatut, éorur oculos ditipit & exorbet; Aelianaseofcilicer modo quo galliaarim oaa. Pcouidendam ne ad an- ' fermá cellasaccedere poffint mufteli, alizue beftie qse aoceant; Varro. — laanferum ftracndiscellis ferusadá -. funt cádem;qua in 4lijs generibus pullorum nv coluber;ne vipera, felesQ; aut etiam mulftela poffit afpirate: que 9 ferépernities ad internecionem profternunt ceueros, Columella, Amyatasait inygalen, id eít marem araáeam " exmure & gale; id eft atültelà nàfci, vt refert Scholiaftes Nicandri: quod fané ridiculum eft, cum miuttela omne mutium genus matimé oderit ac deuoret, ^ Maítelesutibuscóncipit qui ore pártutiat : quare efa efus inter« | dictum elt Iudzis vt hoc fymbolo inGüuaretar peeniciofiffimutm eff: hominibus morem, vc quz ipfi aucbusacs ' eeperint; eadem verbis exággerantes aialoribus malisfnaoluanr; Arifteas. — Aegyptij incer cxtéra obfcura fa ! fymbola galen habent; id elt mulftelain : quam auribus coticum bere fernnt ; ore parere : quae imago natales - "fermonis oftendit , Calcagainus ex Hieroglyph. «^ Nisftelam ore xcoacipere & aürepsrere, Ciemens papa di- » €it, Liber de nátur; reram. ^ Galen id eft imuttclami ore parere fabalanrüe $ vt. pifcem quoque galeen, id e(t "muftelüm, Hotus. — rag aAcosla ; id eft muftelà marine; & cóllo parit: & Ec ( ya2d» Seal id eft mufte- 'lam colliparam ) Eycophron Medufam Gorgonem nominsuic, có quod ctiam poft ampntatum eius gaput.' - : 9 Chryfaorem & Pegafum pepererít; Varinuss & Maacius Y zetzes Lycophronisinterpres: i T A / ' : , Sunt E^ / Ue. * ! : ! hr. - * , m. jJ" "x * - : * , ' 4 2 * j ^ 756 De Q uadrupedibus Subtquicotuos &ibin orecoire opinentur:inter quadrupedes etiam. muftelam ore parere :atqui muftelam mo- docztérarum quadrupedum vuluam habere certum eft: exqua quonam pa&o foetus ad os deueniat ? fed quia multela paruosadmodum parit,vt & ceterae fidipedes,& fepe catulos fuosore füfceptos transfert;fecit vt íta opi- nareéntur , Ariftoteles de generat: anim. 3. 6. Omns muftelarum genusiraincitatum graue quiddam olet , fed maxim?id quod Germaniiltiffum appellant, Agricola & Albertus. Omnis muftclg ftercus aliquantum redolet mufcum, ldem. Muftela fugiens peffim? pedit, Vide infrainter preuerbia. D. Muftelz quanquam exiguo corpore, prudentes, animofe & feroces funr, Matthzolus: quare & animalia 1t fe maiora, peraftutiam & agilitatem corporis vincunt, Obfcurus. Tímidiffima eft & latebris gaudet , T'extor. E Muftelaymus &lacetta,in Lege prehibitane quis edat;clandeftinas infidias & furta denotant ob naturz ipforum timidiratem, quz velad quemuis flrepirum expauefcit, ProcopiasGazzus. — Animal eft fubdolum; Obfcutus. Rapax:vndenatum prouerbium, Muftcla rapacior. Facile cicuratur, Albertus, ^ Cicurare autem folentaliqui propteranium pullos przcipuée nidis auferendos. vt in &.dicam. Muftelz & fciuti allio dentibus tentato in po- ilerum mordere vixaudent,cicuresd; hoc modo fiunt , Cardanus. few Catulos nuper natos, quiaab hominibus & ffonnullis alijs animantibus,eis periculum metuit, fingulis die- busalió transfert, Agricola. Magna cura & induftria fetum nutrit : & fzpius delocoad locum transfert neinue- niantur, Albertus. Muftelz omnes hoccommune habent vt fatüs fuos de loco in locum ote transferant : fed hocetiam canesaliquando faciunt; Perottus. Muftele etiam, vt mures, domum ruituram przfentientes, paulà 2 6| ante migrant, vt retuli ex AclianoinMuren. Circa foueas fuas quàm fint induftriz, pauló poft initium prece- — ' dentis capitis dixi, Galeos (id eft muftelus pifcis) perfequitur & alios quidem pifces,fed paftiracas przcipué;quis ^ E bus niliilin mari venenatius : ficutinzerra ferpentes muftela, Plinius. Muftelaferpentem quoq; impugnat, eum | r. videlicet ea caufa, quia ipfa etiam mures perfequitut, Ariftoteles. Et rurfus, Muftele fcrpens aduetfariüseft, quód eademin domo verfantur : vi&tus enim ex eifdem appetatur neceffe eft. Muftela vifaeft frequenter cum ferpente pugnare, Perortus. Damulam odéreferpentes & fapiunt, & eius ap helitum fu- ftinerenon poffunt, Auicenna puto. Sed videtur corruptus islocus vel mutilatusinon enim ipfius,fed rutz quam comederitodorem ferpentesfugere alij fide digniores Íciipferunt. Muftela quoties dimicatuta cum ferpente eft, itzodorecenim eiusherbzinfeftus ferpentibuseft, Ariftoteles. Rutacontra ferpentíum i&us da- tur in potu vel in cibo : vtpore cum muftelz dimicaturz cum his, rutam prius edendo fe muniant, Plinius: 30 hacfumptafidentianimoad pugnam procedunt: oderunt enim huius herbz odorem ferpentes, Aelianus. Atqui muftelam etiam ruta fugari apud Anicennam legimus, lib. 5. fen. 6. tra& 3. cap. 13. (Videin Cato E.) quod mireris cum totauthores eandem ab ipfa edi (cribant, fiucante pugnam cum ferpenticusineundam, fiuc( vt recentiores quidam malunt)iam peractam. Muftela ferpentem aggreffaraagre[ti ruta fe munit:Proinde omnem medicorum acrem ruta fuüperare diciturzita vt (i mortuosfostus fucsinueniat;per hetbam naturaliter notam rediuiuos faciat, ; berdemat.rerum, Albertus etiam agteftem rutam à muftcla (umiait : cum veteres fimpliciter rutam dixerint: & poteft fané fatiua vti, cum círca domos verlari foleat. Gale muribus vefcitur, & ferpentes eifdem veícentesim- pugnat: quos cum vicerit, deuorat,& poftea rutam comedit pro antidoto veneni, Albertus& Ifidorus. Muftela vires refouet ruta, in muriurh venatu, cum ljs dimicatione conferta, Plinius. Bafilifcoferpentium venenatiffimo — muttelarum virus exitio eft: Adeà nature nihil placuit effe(ine part. Inijciunt eas cauernis , facile cognitis fola 40 the, Necant illi fimulcdore; motiuntutQ; , & nature pugnam conficiunt Plinius & Solinus. Omneiumentum moffelam tsformidac, Aelianus, — Muftela prudenter capereaues videtur: iugulat enim quas ceperit, vt lupus. ouem, Ariftorel. Gallinaceos muftela terret, Philes & Aelianus. Muresomnis generísà muftela maximéfibime- — | tnunt: nam cadcrnas edam fublens eos apprehendit, vtín c. dixi. Muftelz & fucs d ffident, Plinius: item muftela & cornix, Idem. Maftela cornicum nidos fzpe diripit, Perottus. Maftelam aiunt dolosé colluderelepori, quem lado defatigatum guttureapprehendat,& firmiteradhzrenscomprimat,neccurrentem quidem relipquens,do- neclaffum randem enecetsc deuoret; Albertus. Mihi rufticus quidam affirmauit vifam fibi muítelam quz lepo- rem aoretenerer, — Cati, vt audio, muftelasaliquando inuadunr, fcd cedunt eis, & fortiter fe defendentes relin- quunt. Quibusinlocis muftelz non fiat,natura quodammodo aducríante; fuperius in 2. dixi, * precipue qaí mures venatu | ) [ ! | rutam comed j .E. | 4: qricos Suidas & Varinus. Hoceftinftrumenti genus quo fontes ple&untur: vel po- elus eaueain quam conijciuntur. Nam Varinus exponit etiam 9yg/ov v azo3oxi», hoc eft locum feu vas potius , cui £erz incladuntur. Polluxinter exct;, hoceftvaforum genera nuaerat galesgran, & hac voce víum fcribit De- mofthenem inorationead Ariftogitonem.. Videtur quidem proprie fignificare macbinz vel laquei genus quo moftelz, quas Greci 5zA«c & 5«2cos dicunt, capiantur: vt myagra. mufcipulam: podagra, pedicá ceruorum, &c. Ícd huius (ígnificationis teftimonium ex authoribusnon habeo. Koi Aéro res ei je eat yao a GOV TEC "Eoo Vau - eid roble Avene iadyony riter e d|ueoz ne ons iednaov. Kod a3 9:5,O' 9 oye etryp m id ia Baa dv dirtszveer, Innominatus apud Suidam. Ly(imachus tex Telefphorum quód Ícommain Arfincén reginam tor(ifler, ànGAsDrvos ixéAGLezy elc 9o- 6i A eoi'ypturns ital] don Owens ae AOead divorce) ceeDtauov, roc Urclnotr Sor Suvéi, Avhenzus libro 14. vbi& galeagrz voca- 7 bulum apud Hyperiden rhetorem effe fcribit, Dion hiftoticasfcribitab Caligula p'uresin galeagrá conie&os necatosq;, vt Calins citar. Liuius alicubigenus quoddam turris galeagram nomina, Platarc husin lib. Vtraani- malium &c. caueam cui tigris inclufa erat galeagrá vocat. Vlmus vtilis eft aec uooziyicr, 03 2Ncaryans, Theoph. S.l Ammobniacum frumentumq; humore aliquo diluens, eircaloca qua fiequentant muttele mifcellam ipfam d:fpergito. Aurenim vbi maffam eam vorauerint,interibunryautillincaufugient, — Fertaraurem, fi quis vnius. tantnm caudam detraxerit, exciderir'e tefticulos, ip(umQ; animal viuum abire permifecit, in pofterü nunquam ampliusacceffurasilluc muftelas, Africanusin Geepon. Muftelam fagereaiant odorem rut, Auicen. Cari fyl- uelttes fumum rutz & amygdalarum amararum refugíunt, Rafis:cicutes quoq; tura (ylueftrifogantur, vt Ícripfi iaCatox. Chamaleontisfelleinaquam conico, muftelas centrahi , magi Ícribunt; Plinius. Fel ftellionam | citum TaAeoeypots Go gevov iuo tritum inaqua muflelas congregare dicitur, Iden; In Italie quibufdam locis muftelis domeflicis,vt audio; vtui- -tur,ytextrahant columbas & columbarijs,& alias aues ex nidis quasin parietibus habét,vt pafferes,fturnos. Aues capiuntur in foraminibus columbarijs cum muftela cicurata in foramen immiffa, Crefcentienfis.Muftelam Me- tisaudio Gallicé vocari baccal: hanc funiculoalligatam vafculo fupra perricam imponunt; eleuantq; ad auium inarboribus nidos, vnde pullos extrahunt. Muftcla mareauiüm pullosin nidis venantur; Albertus3.2. I&is etia fiuefylueftris muftela;aties captat, vc in eius hiftoria dicetur. A muftelis tut& fient columbe,fi inter eas frutex virz gofus fine folijs afper , vcl vetusfpartca proijciatur quaanimalia calciantur , vt eam fecretó non videntibusalijs ». vnus attulerit,Palladius, Muflelz cinisfi deturin offagallinaceis pullis& colümbinis;tutos effe à muftelis aiunt; Plinius. Etrurfus,Gallinaceos nó attingià vulpibus, qui iecur animalis eiusatidurn ederint: vel fi pelliculà ex eo collo indu&a; galli inierint:Similiain felle muftelz legimüs. Cafcos,(i cerebrum muftelz coagulo addatur,negat - corrumpi vetultate;autàmuribusattingi;Plinius, Murcs abigütur cinere muftelz vel felis diluto & femine fpat- - fo, vel decoctarum aqua, Sed redolet virus animali corum; ctiam in pane:obid felle bubulo femina attingi Vti ius putant;Plinius. Muftelz & mures ftridentes, vehementem prafagiunt tempeftatem; Aelianus. - k. | | n | Muftela quondam Iudzisin cibo vetita fuit:eftenim animal (inquit Arifteas) ad detürpandá omnia iminütis dum:auribus praterea concipit (quod fupra in c.refucauimus) que ore parturiat qui mos hominibus pernició- ! fiffimus ef, cum quz ipfi auribus accipiunt;eàdem verbis exaggerantes, maioribus malisinuoluunt. Alij,vtPro- ! copius,efü eiusinterdicto;infidiofum, rapax & timidum ingeniüm fymbolicé damnari pntant. Sacerdotes mü- . ftelam non cfitant;vt Aelianusait;quód ore pariat, Gyrald. Cotpora que natura fu nt ficca;falis confperfu exare- | fa&ta;cibofiunt inepta: quidam enim eporern falireaggreffus, müftelis exiécatis fimilé teddidit ; Galenus deali; facult.3. Exiccantur autem muftelz;non ad Ccibum;fed ad medicamenta, vt in a.dicam: G. Muftela febrim curat, Vrfinus. Acopen ad podagram & articularem morbiüm mirabile:facit & ad diuturnum fielz catuli, vt diximus (id eft inueterati fale & vino poti;) Plin. Et rurfus. Murisaranei morfus fanatur muftelz catulo,vt in ferpentibus dictum eft. Muftela caro arcfacta valenter fimul d igerit & deficcat,qua vtiq; vi comitiali morboaffli&os iuüat epota;Galenus de fim plic.rr.5; (& Auicenna, JEt rurfus; Arcfa&tam àc potam legimus pro- deffe comitialibus vi fcilicet digerenté,1.3s. Diofcorides fanguini eius hanc, vim attribuere videtur, (Marcel- lusquidem interpresexpreffead fanguinem refert remedium ad comitiales apud Diofcor. Rucllius vero fi mpli- | Citer vertit,vt Greca haberit, Comitialibus etiam prodeft,vt quo referas dubites) vt alij alijé multelz partibus:alia 6 quiintcgra muftela cinerijyt mox dicetur; Muftcla exiccata & pota fanat epilepticos;Nic/Mytepfus. b f DE | i ; hel | UT CSI ems Pa - De Mafiela. (GEREGS LÀ d 55 " ! " e :j WT , n- ; í c v P8 : | | 3De Qa2adrupedibas. iei MANET viles 2 Tr Demuftcls cinere multa legimus Féimediaratqui Galenus nunquam fc bocáaiial combufliffe fcribit, vt quid; prgtlaret experiretur, Muftclc fanguis & cinisad elephantiafin vdliter illinitar; Plinius Sextus, Aefcula pius.Ele- phanti morboaduerfus critcedridecorticefuccus, Muftelzüc cinis,vel fufus fanguisabilla,Serenus. Maftelz exufte cinis& elephantis fangtis, immixtus & illitus elephanticiscorporibusmedetur Marcel. Aduerfus angi- nas,funt qui cuiufcunq; hirundinis pullum edendü cenfent,ne totoannoó metuatur id mali Strangulatos (pul- los hirund.) cumfanguine co tmmburuntin vafe, & cineré£cu m paneaut potu dant, Quidá & muflclz cineres pari. modoadmifcent:fic& ad ftrumz remedia dant,& coníitialibus quotidiein potu Plin. Muffelamtotá viuam in olla vftam,& cinerem eius cü melleautterebinthinaaut butyroimpofitü, ftrumas fanareaffirmant, Nic. M yre- pfus. Ad comitialem, Aptus muftelz ciniseft, & hirundinis vnà Serenus. Pliniusalibi muftelz ciricrem etiam. per (e commédat aduerfus comitiales morbos.A uicennafi m pliciter m uftelam é vino bibendá prefcribitad epi- 1 lepfiam & capitis doloré. Mufte!z cinisillitus capitis doloribus rem edo eft; Plin. Cinerémuftelz (inquit idem) | phrenctico dare potui ex aquaaliqui prodeffe cradiderunt: fed quisad hoc cógere poffet furenté;etiam fi certa ftt medicina? Muflelz cinisoculorü fuffufionibus confert, Plin. Ad reumaticos (fiuécatarrhumin fauc es) cfficax - remediü fic: Muftela die Iouis Luna vetere capta, viuain ollarudiita excoquitur vt teri poffit, & in puluerem re- digi, qui puluiscolle&usex melle & benecontero peratus, teiuno reumatico ad diem per cochleare dabitur, fed - vniusligule menfuramiré proderit; Marcel. Ad parotidas Archigenes apud Galenü acris pharmaci facit men tionemex mullela vfta;cuius cincrem ceratoirinoexcipiiuffit. De rernedió ex hoe cinere ad an ginas pauló fuz. perius dixi, Ad ftrumas, Cineri muftela farmentiscombufte mifceturaxungia, Plin: Humeridoloribus tritus& c& cera permixtus fubactusq;,ac ceroti moreimpoóitus, mire rredetur, Plinius& Marcel. 'Obfceenos fiponélo- | cosnouavulneracarpant, Horrentümanfacurantürfronderuborum. Etfiiam veterifuc ceditfiftula morbo, 2: Muftele cinereimmitfo purgabitur vlcus Sanguine cü ricini,québos geftaueritante, Serenus, Muflclainficti-. | li creata podagricis cófert,cin ere ex aceto illito, Diofcor. Cineremeius ca áceto illitum podagricos artbriti- a cosá; iuuare,tanquam vehementer valeat digerere (poros aperire, Albertus) quid tradiderfit, Galenus. Mufte- lzviuz combuftz cinis ci oleo rofaceo & aceto penna illitus podagricis prodeft, Marcel.& Plinius: quiaddit,vel | ficera & rofaceum admifceatur. Muftelz'cinisaut cochlearum cü amylo vel tragacantho, articulorü doloribus: | illinitur,Plin. Auicenna muftelz carnem fimpliciter emplaftri morc dolentibusarticulis applicari fcribit. Comitialibus prodeft & cereb:ü muflelz inucteratum, potui; Plinius: ficceum potum ct aceto;Rafis. Ca- | meli cerebrum ficcatum & cü accto potü,epilepticos fanat,& muftele fimiliter, GalenusadPifonem capaz. Fa- | cilius enitunturque ex vtriculo muftclino per genitale cffluentes aquas forbuére; Plin. Equusfi inciderit. more | bum (fubitum feré & perniciofum) quén oftriv«ecb appellant, de quo dixi in Equo C. curatur à veterinarijs qui-: 3i bufdam exigua portione pellis muftelinz ( qu&ta eft coronati dicti nummiaurci magnitudo) intra corpus datay nefcioan in potione perc ornu;ant cü pa buloincifa. Al; hermelini,id cft muftela alba:caud3,qua dimidia parte: alba & altera nigra eft minutatim incifam equis fic affc&isin pabulo offerüt. vtapud recétiotes hippiatros Gerz- manicélegimus. Bouem fiferpensautanimal venenofum lzferitmuflcla pelle locíi faucium demuleeto, Inno- | minatus inlibro Germanico manufcripto.Idem feré fieri iubentaduerfus morfus quos equisin flixerit infricang E enim vulneri pellem donec incalefcat;& im ul antidotü aliqu od intra corpus exhibent. Ego fires fu ccefleritjaut 4] vulnus parum noxium fuiffe dixerim, autan tidotoliberatü animal, autfrictione vulneris ad calerem víq;: quid*- enim pellisarida iuuet? Ipfumanimal potiusdiffe&cum & calidum appofitum proderit ;quod&in murearaneo & alijs multisfit: fiue quód fimile trahitur fimili, fiue ipfa caliditasad fe trahit: nam & àlia quida animalia li viua. diffectad; applicenturiuuant. Sanguis muftclz fi illinatura poftem ati poftaurem prodeft; Rafis. Arc bigenes ad 4 parotidas muftele fanguinisillinendi meminit. At vero talia (inquit Galenus) tanquá curiefa & füperuacanea; E & quz magnam rei medicamentartz cgeftatem indicent, fi per alia auxilia, citra fanguinis muftelz adhibitionés parotidas curare nequeat, neq; 1n vfum adfampfi, neq; corum experimentum habco: fed'neq; examicis noftris uifpiam alius vti tentauit. Muftelefanguine peruncta firume fanan tur, Dioftorides.Mox àuté fu bijcit, Comi- tialibus etiá prodcfl,quod Marcellus Verg ad fanguinem rctulitfed quoniam aliort nemo idem rem edium fan- uiniattribuit;ad ipfam potius muftelamítue vítam B ucinueteratá fale, retuferim, vtroq; entm modoad comi- tialesfacereautboreshabemus. Muftela tamen in eibo;pedibus capited; a biectis,ad comitialem à non nullis da- tur, & fanguisillinitur;aduerfus epilepfiam:eodemá; modo aduerfus ftrumas adhibetu r; Galen.Parab.z 5. Muff : fanguisftrumis exulceratis recte inlinitur, Plinius& M atcell. Ad fiucium mala; M üftcle fanguis Miungatür & fanat,Sextus, Elephantiacis prodcfl,vt fupra diximusin Cineremuftelz. Podagr«s lenit cam plantsgine illitus, 5c Plin.Neruós contratos remollit, articu lorum dolore foluit;Ifidorus, M uftele ventriculus coriandro far&us. f inueteratosq;percuffis àferpente & comitialibus poti auxiliatu c; Diofcorides, Idem Plinius fcribit.fed cotiiitia- libus mederi,omittit,librariorum opinorcu!pa: Alibienim, Prodefl,inquit;ad comitiales muftel ventriculus - inueteratuscüm coriandro,vt diximus. Muftclam arc factam in potu comitialibus prodcffe: & quidam plane o- gunis ferz alexipharmacum effe;fc ribunti& maxime eius ventrem,Galenus. EC MES daa —— Ad comitiales prodeft & cercbrum mufteleinuetcratum potumq;,& iecur eius, Plin. Epilepticis muftelz Jecu&. | aridum ex aqua propinato;id faciesautem cum aegrotus mox eft cafuru s, Galenus de Parab 2.5. Fellepozs fi mul . &riocinora muftelz commifce ad drachmas tres,caftorei drach mam vnain, myrrha dracb fnasquattor,cur ace- - sidrachmaex melleaut paffo bibant qui vertiginem patiuntur fanabütur,Sextus.Muftely iecur lethargicis vule r putant, Vide mox in Tefliculis. Ad arcendum conceptum,muftele iecur fiaiftro pedi alligetur, Aetius i617 Mae éi ftele felduataxat contra afpidas eft efficax, cztera funt venenum, Perortus Plinium citans, fed pH m, vide in frain Muftclis fylueftribus. Fel eius potum[interim't niti remedia mature adhibeantur, Rafis- E PAD mi fte- | ]z, (mygales;id eft muris aranei Grace legitur apud Acginetam ; inter Caleni vero Petra ds ie cit Pair E quod probo) fel cameli fabftitui poteft, AuthorSuccidaueorü.. Virga damulz fic cata diu pota; morfisà fps -pentibus medetur, vt etiam cerui virga, Hali: Hic fi quis damulam nó pro muftela, fed pro dama fiue ceruini fiue caprarum fylueftrium generis accipere malit, non repugno. Muftele ruftice fiue viuerra coles sd ftrangua riam & calculum celebratur ; vt in ipfius hiftoria dicetur. Muftcle cefticuli & vulua ad.comtiales valere cres dintur, Plin. Ex iftis (magicis puto) cófeffa aüt certe verifimilia ponem us.ficut& lethargum. olfactorijs excita- ri.inter ea fortaffis muftelz tefticulis in ucteratis,aut iocincre vfto,Plin.Ada rcendum conceptnm,m aftele iecur .. finifro pedialligatur,nec eiufdem auimalis tefles circa vmbilicum geftentur, Aetius16.17.I eieuli muft mulie- 7 rialligati partus continent, | 'extors | "Maufidla | , De Muflela.. G. H.a..— Lib. I 7j "iM Mu ftele tefliculus finifterin pelle mule li gatus, potusatocion efl Kiranides. Veltefticulos eius abfcinde in* - terlanij tempore,& vinam dimitte, & dà mulieriincorio mulz,Idem. Si calcaneis muftelz viuz dematur, & al- ligetar mulieri non conci piet quandiu cum geffárit, ÁIbertus. Capitis canini cinis excrefcentià omnia eróditae | perfanat fpodij vicesitem muftclz fimi cinis,Plinius. Pro mufcerda,m uffela aquale pondus, in Succidaneis Acz ginetaitfed legendum raufcarum zquale pondus, (ad alepeciamopinorpracipue.) | ——,- vica —. Merfusruftele venenofus eft, Stumpfius. In rabie noti minus quàm canis rabidus ledit; Bertrutius. Vulpes | etiàm & muftelz rabide fiunt, Auicenna. Furo & muftcla vulnere magis quàm venenoledunt,Arnoldus. Ve- ncnacum aliquid inefle muftelis , vel ipfa odoris gratritas arguit ; quzin omni muftelarum gereretum pracipue "Me p odit quum irafcuntur. Muresabiguntur cinere muflelz vel felis diluto , & femine fparío; vel decoctarum ? aqua: fed redolet virusanimalium eorüetiam ín pane, Plinius. Ariftides Locrusà Tarteíia muftela morfüs, iati moribundus, multó libentiusfe moriturü fuiffe dixit, fiàleoneaut panthera potius quàm tam ignobili animan: te morfus fuiflzt;Aclianusin Varijs lib.ra. | T TAM Y -— Muflilz morfum (inquit Auicenna 4.6.5.14.) celeres dolores inferre aiüt, & colore fufcum autliuidum effe; (quod & Ratis fcribit.) Curatarautem cum cepis & allijs (vtftellionisetiam morfus) tum forisadhibitis, tum iri : cibo fumptis,merum füperbibendo.Profünt& ficus immaturz cum fariria erüi. T heriaca etiam vtiliter empla- ftri modoimponitur, vt & cánis rabidi morfui, ficut in libro de theriaca legitur. Allia cum folijs ficulneis & cy- | minotritaimponuntur,Rafíis. Liquor lacteusé ficu cum eruoimpofitüs,vt Aggregator ex Auicenná citar.itemi | erucainciboít vinam odoratum faperbibatar,Auicenna lib, 2; Vefpertilionis fel,non ad muftele,vt Agóregator €x Piinio citat fed ad murisaranei morfu àPliniocommendatur. Fit áliquando vt muftelaiumentum morfü fauciet;cuius dentcsinficiüt animal, & moritur nifi fübueniatur. Remedio eftfi vulnus oleo perüngatur, in qua . muftela fuffocata computruerit, expreffo validiufcule perlinteolü. Fricatur &locus faucius arida pelle muftela; " vcincalefcat, & datur iuméto aatidotustheriaca, Camerarius. Videfu prainterremedia ex pellemuftelz. Vacs casà muftelis demorfas, ruftici aliqui incantationibus fanari fu perftitiofé credunt." Vbera vaccarü mordet miis ftcla.que quàm primum in tumore fuerint, muftelina pelle perfricata lanantur, Georgius Agricola, PET memini. Muftela;quafi longior mus, Calepinus. Merini grammaticum quendam deriuareà mus & vas quod 3534273527715 Varinus.l'z'daga vocabula intelligo;quorumliterz ad numerosredactz éandem fümmain perfi- Jelunt:nam & »aAZ & [ix com putátis literis conftituunt 42. prozzj2 ero vtidem numerus conflituátur; legen- ftoria: Kioy,yaAss Hefychius & Varinus; ÁAlbertüs galen alibi vulpein; alibi hiosdum iterpretatür, vttüng; ine- | ptiffiméiitem alibiadhucabfurdius fpeciem milui. Animal quod vócant habeninum, forieás liabet iri caim pis, & pugnando venaturanimal dictum pelagoz, quod Auicenna videtur nominare murein cecum quem nostalpani «dicimus: & quodcunquealiud vicerit deuorat, Albertüsin Ariftotelis hiftoriam 9. 1. vbi nihil omninotale apüd ' Ariftotelem reperio : conijcioautem liabent num illim Alberti; vel Auicering potius; nor aliud animal effe Epitheta. Pauida; Introrepens, apud Textorem. Velox; Author Philomeig. Audi id eft velox ; apud Nis by un €ibca cubiti flexuram finegibbum tu midiores,quemadmodum etiam m ufteliss 3 Qa'ouovzec soi 2 yetdiby óouoie mÓo : | De Quadrupedibus. "2r 1 NUT E rET yex eoa ('1nyx eod ) reo àsd ptovnis moy oe ax d B eta VIG gei ety 9 yat Many aov au od 6 y&^iG eats ovas iyeld eruca qo óvouatceotu. In his Galeni verbis pro yov)» conijcio «avit legéndum : hoc efLimmmutum, exile:nam «socie | (meliussoacex,vt Varinus habet: qoi tamencatéra Hefychij verba recitans, pro svàic habet awaozó; , quod non. probo)apud Hefychium exponitur zio rpingbe, 32 iyocie nisse O-. Aetius lib.z.cap.120.ad efypum parandi | requirit Zea 19v3o57, baa, Diofcorides AA QUO Qolsvmeg,vt iov» accepiffe videatur propingui;nam &sxoevazor y exponüt drea Qf oiovas fed Galeni verbisoptime quadrat Hefychij interpretatio. Cornarius cubiti gibbum ver- | tit.quód minime quadrat,cum zcv eandem partem fignificet, nec vnquam vllum vocabulum ex duobus idem | fignificantibusrecté componatur. Gyraldus fyntagmate 9.de dijs, przcedentia Galeni verba interpretatus,hac. tanquam obícuranon attingit. Varinus ctiam cztera fere gloffemata Galeni integra tranícriberefolitus; hac omittit. Eftautem yeieysovfcribendum cum acuto in penultima,nó vt Hefychiushabet in vltima. Plutarchus inlfi & OfBiri Mercurium fcribit jeAsoysovo (cum epüiloinantepenultima) effe corpore. Mirorautem (inquit Gyraldus) Czlium Calcagninum quodam fuo opuículo de rebus Aegyptiacisinfcripto ja/i«ysave tuli expo- fuiffc albicubitum. Grammatici nonnulli galiancónainterpretantur qui iufto breutorem habeat cubitu m, (fed hicancus Latiné dicitur, Caliancon quidem ab Etymo logo exponitur qui habeat 7 Bee ova to ilo, id cft bra-- chium iufto minus:fed paruitas ifla ad craffitudiné referri debet,nóadlongitudinem,vt ex Cialeno patet.) Ay eft articulustotus vbi duo cubiti offa cum brachio conueniunt, vnde yasaarykov dictusapud Hippocratem, Pol- lux. Quidam galeanchena;lij gylianchena (fed vtrobiq; prafliterittertiam fyllabam perau.diphthongum fcit. | bi)legunt, Gyraldus. Etalibi;rvizv;/fuis dicitur qui collo eft gracili & prelongo. Carcini po&tz filios Arifio | phanesgyliguchenas & gyliotrachelos (non vt Erafmus legit glycytrachelos) appellauit ; quód colla & ceruicés y longas & anguftas haberent. F'azudon, ar onascovzevs, Hefychius & Varinüs. raiz, mu fcipula,Lexicon vulgare: | egoin boc fenfu yazsz»yezlegendü puto.de qua multain z.dixi. Táos, irc Oy o) d yethvontat (yet, ) me Qeioi, Héefychius & Varin.Exedre vocabulum apud Vitrnuium & Ciceronem legimus. Conflituanturin tribus porti- | cibus (inquit Vitruuius) exedrz fpatiofz, habentes fedes in quibus philofopbi rhetorcesq; acreliqui quiftedijs | delectantur. fedentes difputare polfint, Di&taautem exedra vidctur, quod extra vel iuxta porticum , antad latus | eius extrueretur: vt hodie;n periílylijs canonicorum aut monachorum, id eftclauftris ( vulgó Capitula dicunt) faerifolent. rase ( vel galeotz) dicti quidam vatesin Sicilia habitarunt,vtin Stellione dicam. cu Muftelz fanguis Magis;afplenum & verbenaca;apud Diofcoridem. raa Gsherbz genus; Variis:fortele- gendum yaA(oic vel yaoco:[45, qua herba eft Diofcoridi memorata;alio nomine galeobdolon. rali quideni | 2 "illi a. dift: Stephano, vrbs Thraciz eft & Pzonuim. Galifopfis,pulepiu m;apud Diofcoridem. | » ... Carolus Figulusindialogo de muftelis meminit auis cuiufdam que mures venetur, Germanice Pueicker dicta, Latiné muftcla:fed qualis eafit non defcribit: Latinum quidem muítelg nomen confictumab eo videtur,à fimili venatu murium. Mauftela pifcis cft,qui hodie vulgó lampetra vocatur, vt Maffario videtur: fed etiátriffia (rmracfehr) noftris & Italisbotetriffia vulgó di&a, Lugduni lota, in lacu Sabaudiz iuxta Iuerdunum rmuftelaliodienomina- tur. Muftela breuis pifcisnullarn curn muftelo pifee (in quit Aelianus) communitatem haber, Nam hic quidem chartilagineus efl;& pelagius,& magnitudine preftans, fimul & canis fpeciemdimilitu dinemá; gerit. Muftelam vero diceres effeiecorinum;&c. algas depafcitur, & faxatilis eft, atq; fimiliter vt terrena omnium cadauetum, ii - quz incurrit,oculos exeft & conficit; Hac Aclianus. racc & yeso; pifcis marinus, Suid. & Vatin. Sed forteita differunt hi pifces,vt de muftela & muflelo ex Aelianoiam recitaui. Faasic omnino muftelus eft: cui fimiles pi- Íces saxsiBeis. id efl muftelini generisappellantur. Pacis etiam pro galeota; ideft fteliione accipitur , Varinus. YaAlos pifces funt qui & onifci , id eft afclli, Hefychius& Varinus. Vovot Hau 4 1,30c 6 àvisoc (lego iviex(gu,) Hefy- | chius& Varin. - Muftelariainfcribitur vna ex fabulis Plauti. Fuit & Carcini poétz fibula myes,vbimuftzla ftrangulatno&nr- nos mures. Maurinitini,faccllum fuit aduerfum murum muftelinum;Feftus. Galanthis ancilla Alcmenz, partüt | dominz miraaftutiaà Lucinaeum impediente obtinuiffe;ideoq; in galen; id eft muftelam mutata ferturà Luci- | na,addita pcena vt ore quo precipue peccauerat;perpctuó pareret: feruare propterea muftelam coloreri ancillae. | priflinum,cui flaui fuerant crines: & 1n domibus aobifcum;vtatite,verfari, eadé (Hren uitate preditam, vtPerot- | tus refert ex Ouidij Metamorph.nono. Vide Onomaft. noftrum. Alijab ipfa gale quadrupede accurrente Alcz menz partum facilem redditum fcribunt. Vide inferius iater religiofa. resv,noméloci& mons propc Ephe- Ínm,Suidas & Varin.Stephanus Galicfium perl duplex, E pbefi vrbem facit. en | b. Mus quem zifelum vocantin Aufltia,&c. magnitudineeft muítcle. Albertus. Leznasaiuntinformes mico nimasd; carnes parere,qug magnitudine muftclarum bnt initio;Plinius Mus araneus colore míüftelz fimiliscfty - magnitudine muris:quareab vtroq;animante compolfito nomineapnd Grecos mygale vocatur. Aé&tius. Talpa rofitum habet vt muftela; (juys.(G- wey ds lego buys G- mvyeniic id eft vt mus arancus;) Hefych. &egypuj fi2niz, ^| ficaturi mulierem viraginem, (2)djbsteyo meorilecos muftelam pingunt: ad 93 d'fevos odoiow 1v ei die Agere iov c] Od. —. hacinaris pudendum habeat ( quod mas fcilicet in eo genere pudendum habeat) velut officulàm;Orus. c. Muftelz catuli,zw Asc Nicandro, communi feréad huiufmodianimalium digitatorum fétus vocabulo: | Aisyaton MtNae scesiEovm «ade, Y heoc. 1d.15. in Eunoam ignauam & pigram. LEycophrou Medufam 944/77 - vocat, quoniam poftdefe&tum caput Chryfaorem & Pegafum ediderit müftele more quie perosparit; his ces bis, T7: Dé«omrouM Maga od yes Simo uidcsapud Stobxum in Sermone quo mulieres vitüpcrantürg di- g uerfamulierum ingenia receafens, fingulas ex ijs quz moribusrcferunt animalibus nafci üngit: & inter Cxtords miferum ac trifte illud mulierügenusetleftribit,quod à muftela creatur. Huic enim (inquit) nihil prorísama- bile,pulchrum, vel iucundum adefl.Scd cum alicna fit (muftelarum fcilicet & £clium mod 0)à Venereocóm plat xu,maritum faftidiet & füraridovicinis nocebit, & hoftias Íepenondim confecratas vorabit; Muftela à ecoaf- . uerfooffenfa retrocedeadü :id eft homines delatores fugietndos:nam muflelam ore paceceaffiimant; Plutazchus in fymbolis Pythagoricis: | dp | " ! : C * P "bs rag FEY e PL i v - 43 E S e. Nonallatrat canis caudam muflelz, quaabfciff? dimifa 6t, habeites, Plinius & Aclisnus. Tai feniftrE hyeuz cinere decocto cum fanguine muftelz. perunétos omnibusodio venire; magi prodiderüt:idem fierkocuz lodecocto,Plin. Siin pelle müuftclaz maris claboratalitere exareptuv; & fic alligetur dz moniacis vel ineantatisgo -eonfert; Albert, SEM | pov 1 x h L] Pole. - l . l | | De Mufela. Hb. | Ei. 1 Sét / h, Polemárchüm quendam periurum qui claffem.Corinthiorumi euaferati quotiesno&tu dàrmiret inüftela- j| rum morfibusinfeflatum fabulantur,& in defperationetandem fibiipfimanum intuliffe, Heraclides in Politijs: Heliegabalus iubebat fibi dece milia murium exhiberi; mille muftelas,mille forices, Lampridius. Muflelelau- . dem & epicedion carminecondidit T. Vefpafianus Stroza;fekto Eroticón, Muftela quoq;, ficut picus, à finiftrá , xeniensinfaufti óminis eft Alexander ab Alexádro, Alciatusiri Emblematis fub titulo Bonisauf picijs ineipien- |. idum: Aufpicijsrescospta malis bene cederenefcit. Felici quz fünt omine facta;iuuant. Quicquidagisjmtifte- ' latibifioccurrat ; omitte;: Signa male hecfortis beftia praua gerit, Videtmox in prouerbio Muftelam habes. Aeltanustradit magos affirmare muflelam ab Hecate nutritam effc,quód hiec dea amatorijsadliibeatur:pam eius ^| vifcera hisfüntapta, Volaterranus. "Thebani apud Gracos muftelam religiofé venerantur;& dicuit:Cum Her- ? eulem Alemena parturiret;& párerenon poffet,hancaccurri(fe;& parturiendi vincula difloluiffe:vnde Flércules in lucem expeditiusexierit, Aelianus. Eundem à muftela etiutritü fuiffe fabulantur; Euflathius; Alijnonà gale quadrupede;fed à Galanthideancillàáhoc factum dicunt, vt füperius dixi. Aegyptij colunt muffelam, quod ea;vt , miultiadhucputantacdicunt, aureconcipiat& ore patiat; quodfym bolum cft nafcentis fermonis j Plutarchus | inlibrodelüde. .— i | | T Xr fa h in inp uU MER ODER KOREAN! FE CN Y Vea xportoso Muftclie (quanquam Erafmüs feli vertit: necrefert quód ad fenfüm prouerbi jJ) crocotum; fub- audiendum das;autaddis. Dicifolitum quoties honor additur indignis, & quos haudquaquam decet. Autcum. .datüt quippiamijs,qui muriete n6 norunc yd: vetüti fi quis à Mufis alieniffimo belliffimum donaret libiá. Cro- coton veftis genus eft rotundx ac fimbriatg,quadiuites vtebantur matronz, Apud Noniuümin dictione Richa; ? referturinterveftes delicatas & crocoton. Sic enimarbitrorlegendum, Mollicinamcrocetam;chiroódotam rie , cham. Ac tefte Plutarcho quidam Herculeni pingebant «eozomQ/por,Om phalzferuiéntem. Sumptum adagium » abapologo Stratidis.quéalioloco narrauimus;Erafmus. Effertur & aliterjOv TET er yer NH paio, V el Tov xgoao- aov ri yi, vt Suidas docet. Eiufdem fententiz eft,yaa5 x, rav. Suidas obfcuriüsinterpretatury 26 adlnoy xa) ust | &visVrays nil uidàlibrarijs erratum efl; qtiamuisapud Apoftolium quog;, qui fna ad verburi àSuida mutuatur; /.' ficlegimus. Eis üs,& Varinius quoq: omiferunt. Erafinus crócoton nonrecté neutró genere vfurpat. Gracis enim xeoxor; mafeulinum nomé eftadicctiuum:secipitur tamen fubflantiue fubaudiendo xur&Vas Kooxaormes eid Sra O5 sooo X OX TOV y T VE, Vut $ a elov&z elc dona OdnepéQen. O' udo ev Xaoxo/? c y évYupeo, oct. 9 d]: Ey&Ut.AOY, Apaimov Suidas:atqs idem repetit in diGtione Eystxaov. Crocota, crocei coloris veftis: Plantus Aulularia, Cumin- | 'eeduntinfeCtores crocotarij, Nonius. Recentiores grammatici crocotam veftem muliebrem crocei colorisin-: terprerantur;Suidas iumov ( Scholiaftes Qionua ) Auvvcisscv, cum páuló poftnon iua noy fed bóvpca effe dicant; Zy- | 3pmAov Yero aliud genus veftis à rotunditate dictum pmo effe : hine dece ptus videtur Erafmus; vt crocoton ve« - flemrotundam diceret. Crocotós;tunica qua Bácchus vtebatur,Pollux.Plura videin Dictionari js. A"X E» eie. eje Auro Gong "i SEA, O pai Neovdo Od xgoisora xeudjulus Hercules de Baccho in Kanis Ariftophanis. Hiec Scholia; | Keonorslui iQiger Aeovalu sva 1 a5 Heo fis, H'esbt Ast a Qon 9) AeovTé. s aoscrlo) dl3s Vos j Qa6co5e. (E'Qiper alu! Acovilu) yas QoGipos d Suidas.) H' waonarrdiyuseescela s mulie Glue, Et páuló pefl; Crocotus & cothurnus,muliebria funt: '- fpelium verolconis & claua; virilia. E'Qigerj3 Ovi waoxurrd Aeovriu cie H'ouxAm s hoc enim-erat geftamen Herculis; - 1 3 m or . 2 DEI 4 D aAA Y P V(ürpaturautem hzc parcemiade rebus valde diffimilibus. Leonis exuuium fu per crocoton prouerbium apud | Eraímum,quod nescetiáin Leone pofüimus. Ariftophanesin Ecclefiazufis xeoxarnoy forma diminutiud dixit(v£ ; Plantuscrocotulamin Epid.) Dlepyrusfenex, A7 yuvoangs SENA Oo) To kaox Tio v oc 7rt one Oa (s 2 veau. Vig 9 quidam, To ipciaov es a sii; Blepy rus; Ova $y o Qedlevo. Zurav jS avv $3; euaav Cp doit span. Ex his verfibus appá- ret ctiam differentiainter ivo, (quod induitur,ita nimirum vt f pra caput iniectum demittatur,ficut proprié dicumindufium,& vcflis mul:ebris,quam fupraindufiüra mulieres fumunt: (& pz mav, quod eft exterius, nec indaitursfed ciccunijcitur. Aliquando tamen indifferenter poni videntur. Ceterum Dlepyrus cumàlecto für- | gensindufium fium non reperiret,crocotula vxoris füz forte repettaabufus eft,noninduendo fcilicet, fed im- pliciter cireunij ciendo:quod intellizitur ex verbo «umex opos, Scholiaftes exponit a€48eCyaqudi/oc. Et paulóan- | te: Husdvavoidtay ym uae eiov Tet movyi evel Go oov yu dv. Ne Gay &/3vto97 induere in modü atniculi; amictini circunijcere, AvaGAql eua co Qootueos Herodotusthoc eftquafi circumic&tim & obuolutim,Budzus; Eaton & xe jurilséor verba de circunie&ione veflis aut pellis circa huimeros pertinétia, en arrauiin Leonen.e. Duris$a- - miusfcribit Polyfperchontem virum fummz apud Maeedones dignitatis,quamuisiam fené, fi quando inebria- o returyeoudpquovxpoxisi?v C ceoredu uduov Emuavia 0] reels dex tidiov , Athenguslib.4.. Herculesinfansrecens natus ' xpoior v exretosyewcy eyxovr eos Pindarusin Nemeis Carthine primo:Vbi Scholta; Eie xpoxoiGa Dic v Qacpuót irerton urea. « tyawuotetc oos T" V dbi roi Sra d. ypoas "IP goxoeidicto oro t keoxtier P vQar'?v. Sedredeoad prouerbia:Germani codem | fenfu;quo Latini Muflelz crocoton;Suem diphtherainduere dicüt, Eirr faz ein beliz. anleggen. Niuftela. / Eraí- , mus felem transfertinec intercft quod ad rem ipfim & fenfum prouerbij ) fugiens peffimé pedit. 0: 4 cQoybuAq - Quysuszt mvigooswaoy [)36.1n eos quadrabit qui difcedunt nen citrainfamiam, H ycliusdocetapud Aíticos Ípon- : dylen dici felem, (non fclem,fed yolz,id eft tnuftelam.) Eft apud Ariftophanem jaA5s dpuurspor de acido (acti ) | ventrisflatu;Erafmus. Quodautem ibidem de fphoudylainfe&o fcribit, nihilad prouerbitü:necenim infectuni , vllum pedit:hocetiam errat quod ibidé proinfe&o (erpentem dicit. Muftelam habes, rzALz Exec: Jn eumqua- drat;cui emniafuntinaufpicatatanquam fatisac dijsiratis, vtáiunt. Olim creditü efthocatiiiual inaüfpicatum D infauftumq; effeijs, qui haberent domid; alerent; vtnon admodá diffideat ab illisequüm habetSeianum;& au- rumhabet l'olofanum. Vndenuncetiam apud quafdam gentes;nominatim apud Britannos, infclix omen ha- - betur.ficum paratur venatio. aliquis muftelam nominet, cuius etiam occurfus vulgó nüc habeturihaufpicatüs, - Adagium refertur à Diogeniano, Erafmus. Muftelam effe inaufpicatam,fü pracetiam ex Alexàdreab Alei. & AI- [ clato retuli. Muftela rapacior:Videfuprain s;' Maffelz fenum, raiz sto, lubaudicndum dasaut comimittis.Cá | eadantur,quorum qui accipiunt natura (unt apperentiffimi, Gaudet enim bocaniinal przcipu?feuo: Veluti (i | quis laudaret laudisauidiffimum:aut ad bibendum prouocaret natu rabibofum. Referturà Diopeniano; Eraf- ; anus. Bo TEG y U3g5 e yai seo dir V coUo diBoyrowv, Sis a ouam Gi Aat aov ess Suidas. Videtüretiam aécomtno- —— 13 A | . Germanicum celebratur adagium, Feli lardumaut cafeum committere. ems co ors os — Mafiela Tartefia: Videfüprain s; | PET A S Rn $3; DE I |o 5. datipoffe, fa quisrem committat illi; qui eam omnino perdituriis fit, vtlupo ouem: quo fenfü 2 Y | R2 foa L2 | |o De Quadrupedibut. » DE-MYVSTELIS. SYLVESTRIBVS- DIVERSIS «ET PRIMVM. DE MVSTELA SYLVESTRI Jeurnjlica sa genere, tnox VY V ERR A, .FVRONE, 1 €TIDE, pr g*erte ÁCTENYS demuftela doieftica, & fímulijs qu& o- I bs ias mnimuflclarum generi communia habentür. Venio: S Rem ES ad reliquas,nempefylueftres; Sunt enim plura.carum | "get [es genera, & quzdam veteribusignota. Quanquá eniin oS yt Grxci veteresictidem & galen agrian; pro vnoani- .. maltacceperunt: fic Latini proeodem ahás viucrram » alias mufte- gi lam fylucftrem velrufticam dixére: & furonem vulgà di&um docti | plerique veterum viuerram efle confentiant, (cum & nomen feré | conueniat, & vfusidéad vcnatum cuniculorum:& ijfdem locis ali- EO quot ?bi.Gracé ictidas legimus; farones barbari interpretes red- , Qant:)tamé ego ne quicquam confundere cuiquam videri poffem, . defingulisiftis nominibus feorfim agam. Diflinctaenim, fi cuili- bcbit,coniungere'quàm confufa ditiapgere,multó przocliuius erit; , Mvsr&LAE fylueftres ( 2eeu ovy 404 , Gaza vertit cati fylae fLres) venantur mures fylueflres, Ariftotcles, Papiliolucernarum — - luminibus: aduolansinter mala medicaméta numeratur; huic con- 48 trarium eftiecurcaprinum , ficut £c] (caprinum) veneficijs exmu- ftela ruftica factis, Plinius, Veucficijs ex muftela fylueftri fa&isconz .. trarium eftius gallinacei veteris largehaufftum, Idém. Muflclarum - duo gencrazalterum in domibus noflris oberrat, alterum fylueftrez — | Diflant magnitüdine.Graci vocant ictidas (vide plura deictidein- fra.) Harum fel contra afpides dicitur efficax , cateró venenü, P]i«: - nius. Perottushacvetbanon re&é de muflclis (impliciter legit:&e pro catcró venenum, quod de felle tantum intellieitur, legit, Ca- , tera funt vencbum quali mulftele totz venetata cflent. Iocinerum doloribus medetur muftcla fylucfiris in cibo fumpta; vel iocinera E ciusiitem vipeta porcelli mo«ao inaffata, Plinius. Marcellum Empi-, ricum in his Pligij verbis nonvipcfam , fed viuerrám i video:. MINE 3L. a — e—MXTRu— 0 e me o0 fic eaim feribit, Viuerra tofta porcelli laétentis modoinaffata,& ci- bodataiciuno,miro modo iocinerofo fuccutrit: Sylueftris muftes látotain cibofumptaáduerfus comitiales efficax eft, Plinius. V Theodores Gazaex Ariflotele Viv ERR AM velinuftelem rus 4 W/dcam proi&ide Grzca voce redderé folet. Idtis genus muftclg ru x Mitiez; quod viuerram interpretor,magnitudine eit, quàm Mlitenz is catellus minor,fed pilo.forma,a'bcdine partisin ferioris, & mo- J rumaftutia muftcIx imilis,manfueftit maiorem in mod um;officit 4 aluearibus: mellis enim auida eft, aues etiam petit, vt felis, genitale I elusoffeum cíl; vtanrédixi & medicaméto vrinz ftillatioriibuseffe / putaturidatur per ramentaex vino, Arifiot.interprete Gaza. Alibi etia maftela fimpliciter genitale offcum effe f: ribut.létidem Theo. dorus Latine Viuerram tranftulit: nullo, vt opinor, (inquitScali- ger)alioarguméto, quàm quàd Pliniusaiebatgenitaleeffeoffeüm — | Mullclis & Viuerrzid enim delI&de Philofophusin fecundo: Ca- terüm de Ictideloquensipfe Plinius, Grecavoce nominauit:pe i Viué:rx naturá defcripfit cum propen(ione ad depopilanda mel-. la,fedad Cupiculostanrüm debcllan dos, & Muftelas numero plu- $e rali cam pofuiffct;addidit: Viuerrz,in fingulari. Tura auté Viuerra notifolüm m: non appetit, fed oblatum & ref; putt &faftidit; Vna etiam eoguílato contabuit:atq; in eo fuit,vr pené moreretur, Hsc. — ille, vt Viuerram néq; Ictidem; idicfl, Muftelam rufticam effe,neqs.——. emnino Maftelarum genetis, fed fui, oftenderet. I&idemanimal n incllisanidum etfe,& alucaribus officere, Ariftoteles prodidit.Gre- ;£um qnidem Viuerrz nomen nullum indicat Scaliger. Ar Sivabo lib.3.de Cuniculis Hifpaniz loquens, & venatricibusearum Viüer-^ | . dis,lctidesnominat;ex Africaim portatas Ícribens: quo argumento & Muflclarum generis eas effe, & l&tides re&t? nominati fortà ali-- quisaff:rat fed ita vt Iétidà fpecies non Ut vna. Genitalia offceíant - lupis,vulpibus.muftclis, viuerris, vridectiá calculo humano retge- — MEN npe ONE dia precipua, Plinius. Canibus etiam offca funt, Vefalius:& fibris, — quodipfe obferuaui, Nemoautemarbitretur (inquit Albértus2.r.4.) quód quum dicimusoffeaih aut cartilaz ' gineam effe virgam; intelligamus veram cattilaginis effentiam, fed potius íu bftantia m cuiusduri ties porportio- nem babeat ad os & cartilaginem: & quzcunque cft fubflantiavitgz, oporteat quód babeat mediarb in taétu ve. - dele&ationis fehfui conuenit: Atqui fibri genitale;quod vidijtotum vno offe plane offezx fü bflantiz conflatifenz » fus veró voluptatis, necsad ofa ncque ad cartilagines pertinet, f:dad neruos, ac mufculosveltu Bicas quibus Jii. inferuntur: vt Albertus p:orít s nepte hae de relocutüs fit. Rafisinterpres pro ictide furonem vertit: Furonis, | inquit; priapus perutilis elt doieuti vefice, & flillieidioae difficultati vehtcae. Mifcetur autem cÓLrita inde drac hs ot LS f , Anávnd- » E S 1 [| De mifteis diues. Ei. i NA . iua vna cum modico cáryophyllor& &bibitur. Icfidis genitaleaiunt diffimile effe natür£ exterórti animal. " quod totü offis inflar folidá fit, (& Ícmiper.rigeàt;) quomodocünq; áffe&ü (icipfumanimal. Idéaduerius f -" $uriam przcipuü effe phármacü aiutit;& propinart elus fcobe (45) 49069 9n Zucud]vov, ) Ariftotelesia Missi - ^. Magna propter venatum cüniculorum viuerrisgratia cft. Inijciunt eas in juu qui funt multiforesin cer: | *nde&nomen animalizatq; ità cie&tos [aperné capiunt;Plinius. Idem hodie | — vulgó furones vocitanr. Quare & banc &aliasob caufas, vt paulà (fuperius dixi; viuerramà furone difciepare c6 . puto. Viuerras;hoc eft muftelas rufticas Strabo (lib.s.de Cuniculis Hifi panizagens) importatasait Cx Af cz. | Suntquieas Grzceictidas appellariputent.. Nunc Hifpanum vulgus QaAstonxc: quoniam inijciuriteasin nul i- » fores cuniculorum pecus, Hermolausin Pliniüm 8:55. 6»4c2c quidem; fpeluncám, lü(lrum vel aribulum figai- ) ficatfed maiorum ferarum proprie:quare verbum QoAcCev, de muftclis& cuniculis non dixerim. Grapaldus vi- uerram fcribit cffe pholitam:ego pholeütamipfüm feripfiffe putó ex Hermolao;córrupiffe autem librarios. Mi- , hiquidem furonisvox originem Arabicam autalteriuslingua barbaram habere videtur.nam & pud Alberiui — furo,& alibi fürioz pro fele legitur, etfi AIbertüsipféhoc nó animaduertit, Syluatico helutos (corrüptévt conij- - €IO prozlüros) faro velfurunculus exponitur. Vi uetra füb terta tanta eft ferocia, vtfexcupló ac décüplo [e raa iorem cuniculum füperet atq; interficiat,extralatebràs illam.deponit ferociam;Scaliger. si F Viuertà (apud Plinium vipera lepitur, vt pauló ante recitauiin Muflela fylucftri) porcelli la&entis moda inz ' affata,& cibo datàiciuno, miro modoiócinerefo fuccurrit, Marcellus, .— Je XD | P CET | FvRoNiS, vt hodievocant;pictura eft. quam abinitioh ulus capitis vides.Dehoc quidam in precedentibus - Muftela fylueftri;& Viuetrà) dixi:hic reliquaaddam. Furoquaüquam interfylüeftres muftelasé nobis nume- 9 ratur:n Anglia enim bocgenasfylueftrereperiri audio: ramen facillimé cicuràtor, & domi in captis quibufdarri . ligneis alitur, vbi magnam tatis partem fómno cófümit funt enim müftelz omnesfomniculo(z: fed qüia cera » peramento funt calido /quodapparet ex corum agilitate; & facili exafperátionead iràm , & ekcrementis odora- " tis,&c.) citiusconcoquuntahmeati vnde experrectz aliud quierunt;tum dicjfi tihi prohibeat;tumiocte ma- gis proptertimorem Italia,Gallia & Germania hocanimalfylucftre nó habent, fed peregrinum & adue&tum. Ee in Galita quidem;precipué Natboneniü, à nobilibus feré alitur, qui cuniculorüm venationi dantoperam. Vidi | primum Nemauti, vbi vnam huius generisbcftiólam, fi benemcmitii; coronato venire aiebant; quz fcilicet ad . Xapiendós cuniculos bene effetinfüituta. In Aüglia,vtaudio; Iylueftrres capiunrür autocciduntur; ne deueranz- do cuniculos inópiamieorum faciant. Miror faneillicreperir,cam ex Africa primuri,vt Strabo fcribit;aduccte fintictidés;quas viuerras& furones do£ti interpretantur. Galli vocant furón velfuret; aliqui male proferuntfu- , o fon & fafec. Hifpani hurón; vel fazam.A nli feret;vcl feerette Germani in ferioresfrertqua voce voracem figai- -ficarialiqui putant;egoa Gallica vócefürct vel Anglicaferet, per fyncopenfretefferri puto. Superioribüs Ger- Jmanisignotum efthoc animal:rariffimé enim ad cosadfertur: Ge. Agricolà Germánicéinterpretatarfarerie:ali- qui putofrerielvocant, Frette inter galàspon antacsfüntaucem opinor illaanimalia, quz Galli furoacs vocant; Latniviue&rras. Vruntur eis pueriad extrabendas de parictam nidtsauiculas: immittuütur & in caua arborum; & indeauiculas vnguibus rcferunt, Carolus F;gulas, Adgli etiam. vtáudioin bune v(ümfuronesadhibent, no muftelas.Non dubito tamen quin & muftcle idem ficiaht vciaipfarum hiftoria fcripfi. Vide in I Gtideex Nicàn- dro.Ex recentioribus Latinis,aut potius Darbáris.alij Furum;alij faronem, alij faranculum , alij fare&um nomi nant. Furüsá füruo dictuseft, vnde & fur :tenebrofos enim & occultós cüniculos effodit, (fubit) & eijcit predá quam inueneiitIfidorus. Vinerra qux cuniculos ex fpecubüsetürbat, paulo maioreft muftela domeftica; Co- 5 loreiinalbobuseus. Audax hocanimal &trüculentum;ac omni felé animantium generi iaferifum atq: inimicü Hiatura:fangainem earum quas momerderit,cbibiticarnem non fermé comedit, Ge Agricola. Sübijcitauté quód | bamefier ctiam, quem vulgó cricetum nominant;iltins fit generis:quem ego cur muribus potius quàm multelii "adnumerárim,inipfi ustiftoria dixi. Fareta ex muftelarum genere cft naturatimidumanimal;, & quod facile ad | tractandü manfüefcit: corpastotü fuluü cft nifi quod circa os aliquantulà albicet: circa coll veró,&in gutture "&inmedio ventreochrz colorércferat; Aures paruz;oculi mináti & ardétes;pyropifplédore. Détes in inferiore tánt& maxilla duos eminétes;fed.nó contigios habet. C orpuscüim tar gitur,vc martes olet. Infidiatur cuniculis, . alitarin domib.la&e& panc hordeaceo.In quicunq; rimi aut foramé ca putinferit;reliquo corpore facile fequi-. | tut;eftenimtenue & longiufculü: fed eundo tam &corpuscoütrabens dorfum clenat; dormit mültt;& tn fomno inzerdum quiritatur.H zcicon ad viuü expreifa eft;animalad nos allatum é Germaniainferióre. Quidá obfcurus y author appellat pholitam , fed quid illud fibi nomen velit;non inwelligo; G. Fabric, Cuniculicapiuntur hoe modo, (vt feribit Petrus Crefcentienfis 16:35.) Venatociragnoftrepitu excitato cuniculos paucntesfugatad .. fuos cáuosiquó cüfe receperunt ad fingulos reticulaextediu& per vnüimmittit, fure&ü ( videan legi debeat fu- | rettum )quécicurem habet.proprit inimicnm cuniculorü,ore ciusocclufo quodà frenello; (paruo capiftro,) ità. ! eosaperireac cuniculos mordcreaut comedere poffit fed. ppelleretan:ü.Atilliomnesexpullireticulis obuol- »uuntur, Pluravideib. Cuniculis x. vbi tü alia quzdá rum Strabonis eadé de re verba recitauimus, quigaliságriae 'flas veriatrices ex Africaaduehi (cribitiquamobré nó incpté muftelas Africanas aliqsappellauerit, Sed de Áfri- . canis muftelis nonnihil etia fapra dixiin Maftela dom flica capit 2.Fürüsculusgenus eft muftellz fylueftrisqua / ih cauernis cüniculi capiuntur,Derottus Furunculus putoriz(Iic Gallivoc&tiltiffum noftrà) valde cóüimilis eft; | paulóáripliórquam müfkcla.Color etinteraibii & Buxcü. Animaleftadimofum ac ferox. Coire dicütur jpftrati: ) ( Albertus & alij quidábarbari de furonü coitü (zribüt, qui dc zluris;id cft Felibuscoéantibus Ariftoteles prodi derat. Ego nó proitratos vcl cátos vel muftelascoire putotfed itain vtróq; genere vt mas foemina 2: xCsezwd eft. eruribüsia terrá demiffis € ventci feréincumbentéfuperaeniat: Videin Catoc.) Feemina c libidineardet nifi ; maris copia detur,intumefcit & moritur. Partu foecida ef:nam fepté vel o&to fcetus fimul perficit. Vterü gefta? diebus quadraginta. Catuli recés iati, diebus crisinta cci fint, A tépore vero quo vifum accipiüt.intra quadrá- P 'efimü feré dié venari ineipiüt, Author libri de oat.rerü, Quosego vidi f ürónes,circiter dios dodráteslópi erát; ":colorealbó:fed venter, bene memini;in mareprafertim,pal!idus erat, nimirütabvrinatinctus vin hermelinis "quoq; Oculi plan rubebàt,crira erát humilia:foeraina gràoidz perquam fomnicolofa crat yooaeh; Hebraic& 3 Yoce,aliquifuronem vel farunculütüterprctantur: ali marté:alj cephum veleercopithecü, vt pluribusin Mu- - ficla domeltica dixi Capit.. Sicapurlupiin colnmbario fufpendatur nósccedet catus, vel füro, velaliad.cohim- bisnoxiurt animal; Raíis & Albert. Catus,mus;furo 3 tolto plüs vulnerequàm veneno/Arnold. ats WM P OE EM ME ERST IU. pee (cd SÍT. 4. eErgOL tinhoc gen cremuftellar::n quas P4 ] í E » ] i ^ . "HN pé C De Quadrapedibue. ...- NERONI j eEPEOIKOSanimaleffalbum fimile muflelz, quod fub quercubus & oleis nafcitur (dpfloov, vel vetfatüt potius) & glandibus vefcitur,ab Arcadibus fic appellatum, Etymologus & ElefychiusiHoc animal nifi muftela - rum generis fuerit,quas etiam corporercfert, ignotum mihifateor. Etconuenit quidem Furonis quod ad lite-.- tas Q:psohes nominis pars prior,fed fignificatio non conuenit. ecotors(- C Qtoóm(Qi xox Mes C 6 Aun, id eft co- chlea& teftudo, (Latinéad verbum demiportam dixeris, yt & Cicero alicubi €ochleam:) Varinus: Velanimal maius vefpa;Hefychius & Suidas. i Atm 5 v) | m" loT1$)L»5 paroxytonüm, vel vtalij iczz,oxytonum, égenere muftelarum fylueftrinm eft, quarüqui vnum , folum genuscoguouerunt,vt veteresaliqui fcriptores Greci;ictidem & muflelam fylueflrem,omnino idem effe. putanticum plures muftele fylueftres (vt hodie do&is quibufdam videtur : quorum tamen fententiam doGiffi- mus Scaligernon probat) fint vtin fequentibus apparebi. Gaza proictide reddit yiuerrain : de qua; & obiter etiam deictidenonnulla;in precedentibus dixi. Georgius Agricolaictidem effe putat; muftelam illam qux Ger- manisz/ta vocatur:nam vocabula ictis & 4r pulchre collud üt,yna tantum literavariante, Niphusictidem,mar- turum vel marturellum interpretatur. In Acharnenfibus Axiftophanis quidá dicit fc adferre oinnia bona. Bceo- torum,& inter cetera, byjiscsonsoscymvwidass ludas Grvdpsesb*yy eae Kunmdoas.. V bi Scholia; Iwróas (quiaceufa- | tiuus cft pluralis) interpretantnr animal fimile caftrori, pifcinorum:his verbis, &3G- Ls acci naevoeé s tvudpov. (ma- Jim vodposid eftlutrz.) 63 iySvodorw. Apud Suidam & Varinum deprauata funt hac verba.Caterum in verbis | Ariftophanisfidiftinguas pofLi«zibuz oJ) yscfuübftantiue pro lutris accipies quod magis placet, firi minus, epithe- ton erit ictidum;tanquam ille etiam in aquis viuant,de quo mihi non conflat.Pifcibustamen omne muflclarum genus vefci,.non minus quàm fcles,non dubito.Sed feles cum pifcibusdeleGtentur;ab aquatamenabhorrent.ll- .— tifTosquidem noflros,de quibusinferius,Ge.Agricolaiuxtaaquasinterdü babitare & pifces venatifcribit. Ego EL à ruflicis noftris ranas ab ets captari audio. (Fieri poteftyt i&isetiam dicta fit quafi ichthis, à pifcibus vorandis.). | Ictis,Unc;aues deuorat,animalaftutum, ( "t0S23av, ) maius & hirfutius muftela, alioqui fimile :aliqui &yeles 5«-.— | Al id eft muflelam agreftem vocarüt. Ariftophanes cum à Boeotis yulpes;ictides.feles, animalia fcetidajin cibo- rum delitijs haberi fcribit, hominibusillistanquam nimium craffis & rudibus ( vnde & prouerbia aliquot nata) illudere videtur.Io. Tzetzes Variorum 3. 8.i&inum, ideft miluum auem à multis cum i&ide terreftri quadrupe- deconfundifcribitiquod vt meritó reprehendit;itaincpté ictidem interpretatur zlurum,id eft catum. Albertus | in Ariftotelis hiftoriam o.6. proictide habetankatinos,quod Auicenna (inquit) katyz appellat: & eftapud nos animal pullos (gallinas( comedés,quod Galli fiffau (vox corrupta videtur) Germani illibezzum ( lego iltizzum; vel potitisiltiffum) vocát;cuius parsfüb gula& ventre prafert ruborem, fed in dorfo eft fübnigrum; gallinasin- fcílat & interimitinó editautem;nifi priusomnesaut multas iugulauerit. Alij quidam obícuri authores ex Ari- ftotcleproictide habentankacinor, cuitribuunt magnitudinem catuli canis leporarij, (fic enim legendum ex Alberto:) & prudentiam maiorem in minorestate quàm prouectiore. Cuius quidé rei nec rationem nec tcffem adferunt. Mog Qr à iy veuquto yAVarérHS0i0y eruvdptis, Dni. T dpwimz x ovra Eni &Aelpoy Mauerey.Nicanderin Theria-. cisvbiSch oliaycpudyrr CylVTBi Max oy $? davis (a BgylA. xc os4udpers pro & xiva (9 Scholia Nicander. Txubéz, pellis, eluri (id eftcatti;) Suidas. 'zetzesetiam, vt pauló antecitaut;ictidem interpretatur eluron, quod non probo. Keem9 7 wnbeluo wuwslov, ( pileum € pelle viuerrz fa&um, ) Homeruslliados«. de Dolone. Vbi Scholia monent aliis legis ienibéu.Si legasvidlw;apharefiseritsque tamen in primitiuo?«nc fimiliteradmittinon potefl: fieret enim ze, qua fyllaba neq; circunfle&i potefl, cum producta non fit:neq; acui; monofyllabum enim acutum 5 tantum reperitur. IIegzxeQaavuavjid eft pileorum feugalearü genera funt diverfa, & inter alia wnbénzuuén, & quae proprie vocatur zuvér, &c, Varinus. Vide plurain Cane. Kn3éo (Koen Suid.) eio (Gane pai Nonae EE Vn D dio a. pia Q- sione 9) Cala "ya Mi are esrattaimov C uendio mc aeui t 9 mea Qao aes T ic de Qm dca Axe Varinus, Hefychius habet,;7« (monofyllabum, quod Scholiaftes Homeri fieri poffe negat) 4l io (aov open jo $28 dl£gjaos cU gerow eic oe pavuas.. létidisgenitalecommendariad ftranguriam, fuperiusin Viuerradixi. Eadéenim viuerra La- tinorum videtur,que Grecorumictisefl, Locuftacum ferpentepugnat; Ariftoteles 9.6.de hiftor.anim. Locu- fla Graicé axgjs eft : Niphus dnbitat an hocinlocoizz: potiuslegendü fit,quanquaminfuocodicezzzisliabea- tur. Ego vero «zejcid eft locuftarecté legi puto;quifciam ophiomachum genusquoddamlocuftz effeab impu- .gnandis ferpentibus nominatum. - Moxce zr uet Wem p I modo venareleporem, nuncityntenes, verfus prouerbialisapud Plautum : Erafmus legendum putat ictin, quod egoinleporc h.reprobaui. | * chiede py um x Rom p ce entr rio nter e Km "4 C UMarbi figuram bis pofeimus, quoniam duo genera uobis cogita unt, qua colore tantum differunt. — ÁgTE£smufllarumfylucflriumgencriseft; hoc nomen hodic plurimz'nationes Europz com- mune habent,;Itali, Galli; Hifpani;Germani, Angli;terminationibustantum differétes, & qui La- tinefcripferunt barbari quidam recentigres,martam ( márta Hifpanicum cfl;) martarum; martus- ' rum vel marturcllü nominare folent.Ex veteribushoc nomine folus opinor Martialis vfuseft;hoc EU dune verfu: Venator capta marte fuperbusadefi: quod carmen Volaterranus memoria lapfus, aut error $g librariorum Horatio tribuit.Eft autem generis faeminini,vt feles & meles eiufdem terminationisanimalia. Cae — terum marté dictam conijcio, quod Martia, id eft pugnax & ferox beftia (it : iugulat enim mures; gallinas &aucs cxteras,vtinfra dicemus. Sed cum plura eius genera fint, recentiores plerique non fatis difinxerunt, necapta ex vernaculislinguisimpofuére vocabula. Carolus Figulus itidem commu ni vocabulo muflelam fylueflrem facit; quod fpeciesfubfe comprehendat martam & putoriam.Scd martamiin alias fpecies no diflinguit.Eft & hoc mu- ftele genusfylueftre; quod Martialis martem, Germani martarum nominant. In faxorum rimis & cauernis cu- bat L'otosingredicur fimiliter vti&tis, (putoriam fic vocat:)& necat gallinas carum; fanguinem exugit,& ou exorber Ge.Agricola. FHocgenus noflri vocant taebmoarderbu[imsardersfleinmarder,bnocbmarder: hocefbmartem. teGorum,vel axorum,veldemefticam,velfagorum. Verfaturenim frequentiusin magnis zdificijsac templis; yracipu fub teétis, (nec non in fyluis circafagos) & gallinas & oua rapit;Stum pius, £p VUE. T" E I! Martes Ko d * M. S POP. € umen ry m - » d : ! JH | De muyfielis diners. — Fab. 765 " wo: "xe * S ; B. € Ry €. "n -. Martes ifl domeftice; paffim opitior inomni- - EN , ' Pbusautplerifq; Europ regionibus habentur:mar- | tes vero proprie di&z, quz fylueftres fünt, & qui- '- buscaptis meritó venator fuperbire queat propter | pellium pretium, in fyluofistantü regionibus. Sed de fylueitribusinfra priuatim dicam: nüc de dome- 'flicaagam, & quzdam communia martiüm generi .Anterferam. Galli igitur & Itali martem dómefti- — cam bióftram furzapo, vcl vt alij feribunt;forinam nó- o minant:alij Jo,2«5eànt foumum: mafculine proferüt. Extlaqueo vulpes, & decipecaffe foinas, Calentius. — Suntquifouinum & martürellum pro codem ati- — «XS maliaccipere videantur, vtroq; enim nomine felem m S j Wi "s Ibterpretàntur , vc pluribus dixiin Càto cápite pri- S 07 JN 1514/12/41] BMW mo:vybi & fclem omnino catü cffe oftendi. Niphus I Tu eumalibicosfüdiletrurfüsalibi(&re&iéquidem, ^ Wi PM mco iudicio)diftinguit;his verbis;Felis eft;que vul- | có dicitur fonina:ictis; marturüs vel marturellus: | | 1 piuftelà véródonula. MartéGermani& Ánglivo- : il O cantzzarder velsarter. Irali marta,vel mattore,vel ' maártorello Galli mardre. Illyrij & Poloni kun. Eraf Stella à Bruffis (qui Sarmati& puto adnume- - rantur, vt & Poloni)gaynum vocarifcribitique vox ^ acceditad kana, funt entm g. & k. litere vicinz. Sed hz temenclatur&, vt dixi, ad fylueftres potius mar- tesperünent. | Oach vocem Hebraicam Efaiz 13.2liqui martem interpretantur;alij cephum velcercopithecum.Vi- dein Muftclafupra- Item zijm Hebraicam vocem, 9 martes,aut viuerras (vt fapra dixi, ) aut cercopithe- '€os. Satyrium quadrupedé amphibiam apud Ari- - ftotelemaliqui (vt Niphus) marturüm effc putant; ' velfoinam quz magis aquas petit. Vide fuprain $a- | tyrio mox poft Lutram. Satherium; apud Auicen- "nam kacheobeon vel kachyneon, Alberto vidctut e(fe martarus; animal fuluu, in gutturealbum . ma- » gnitudine felis: Idé£iftoz vel fallor Áuicennz, qui Ariftotcli caftor efl;jineptiffimé genus martari facit, | minus& nigrius predicto. Anglia; vtaudió nullum 6 genus martishabet: fed muftelas, fürones & puto- rs. Marti magnitudo felis eft; fed paul longior; - | erura vero habet breuiora ,it&à5 breuiores vngues. - Totumctuscorpuspilisin fuluofubaigris vcflitur; - excepto gutture quod candidum cfl, Ge. Agricola. In dorfo fuluaeft, ventre &gutturealba fict mü- ftela, Albertus, Hxc cum fcriberem cranium már-.— tisdomeflicz infpexi; dentesin eo przcipue admi- - ratusjij funt peralbi, inaquales;& afpcri: Caniniin- » frafuprad; oblongi eminent:inter quos tranfuerlr 5 linca recta fex pacui inciforiorum loco habentur; . quorumilli perexigui funt quosinferior maudibuz .' , | cn be : NC | lacontinet. Molares ferrati,& quidam cx cis tcianguli (ont,o&toniinfra & totidern fupra. Eorum vltimiin fa pe- ; riore parte orís, finguli vtring; multó czterisinteriusfuntjnem pein ipfo palato. Dentesin fümma,trigintaduo; Setz nigricantes àluperiore mandibula retrorfum fi pectant. ; ex: | — ' Martis& muftelarum generavix vüquaui quie(cunt, etiam eum domi cicures aluntur, Albert. Epo martem "prorfus cicurem aliqnando habui, canis quo cam nutriebatur amantiffimum, quem in itinereetiam faciédo fe- "qui folebat, Soluta vinculo, circazdes & te&tavicinoram & longiusquandoq; vagabatur fem per reuerti folita; Morüicatim Ízpecum cane& hominibus ludcbat,& vnguiculis fapinavt cati folent, neclzdcbataut minimum; | Sed quoni& facillime exafperantur,vt morfum grauiffiméinfligint, dentes prefertim caninos forcipe eis frànge- 3 requidá folét. Feles fylueftres; martes potiusifed fele videtur sp fouina accipere, vt Beroaldus & Ni phus, )& mu- res,teddüt interdü mofchiodore récrementü,vt fiepein dírutisagrorü adificijs vidimus, fed id acceptum feren- dum eftodoratis fruticü cibis, quibusaluntur RuelliassEgo hgcanim alia;tiartes przcipué herbis autfruticibus | vefcinegauerim, Alexand. Aphrodi(ienfis problematü t.20. caufam inquirens cür ferorü animalit, vt damarum J| (mescav) & aliori quorundam excrem enta paulifper ároma olcant, necita feteant vt vrbanotü: Quoniam feré ; (inquit) cibo ficciori fiaiplicioriá; velcuntur,laborantá; vcherméter, (vndc & diflantur magis, & caloreabun- - dantiapleniusconcoquuut.) Muftelarum omne genus à pcllionibus paratur &d veftitum. Martes przcipud fyl- | neftees laudántur, vt pauló pofidicám. Sunt qui martium & vulpiam pelle«poda qticis infalubres effe dicant. Pi- leos veró ex pellibus martisalba ; id eftalbum gu tur habentis, capiti falubres. Martorella id eft Valeriana vel |. herba cati,Syluatic us. Videin Cato. Ruta captaria à quibufdam taurina dicitur & martanica; ab alijs herba ne- 3 fa; velfoiaogrecuni fjlueftre, Monacliiin Mefuen. Manardusin ilia àquibafdam gyarchani vocari fcribit; E sarei ie | & Brafsuola n i kem M e ^W -: 266 m De Quadrupedibus. | E , tnlis: & in abictibuseasfciurorum inflar nidificare. In Galliaaudio martesabietum non haberi; E gorü mar- teshabitantincauisfagis. 'Sedillarum quibusabietis cognomen addimus, multó meliores & pretiofiores funt ' Olaus Magnus. Mardures & S'c1swr fic didaanimalia apud Mofchouitas abundant, Matthiasà Michou. In . «ole, duci Mofceuiz fabellorum fcifmorumá; pelles pro tributo pendunt.Io.Bcémus. Circainitium lacus Po- Brafauolagiargam. Etforteeadem fuerit quam Marcellus Émpiricus cicharbam vocat , mifcens cam alijs quis buídam medicamentis ad caput porriginofum & vicerofum. Martauica veró an à marte quadrupede dicazur vcl - aliam ob caufam;incertusfum. Vide nonnulla fupcr hac herba etiam in Capra a. A " Martem fylueftrem Germani vocant, feldmarder, vuslamarder : aliqui enim fimpliciter hoc genus in domefli- cum & fylueftre dinidunt. Aliud eff muftelz genus fylueftre (inquit Ge.Agricola ; interpretaturautem Germa- nice Pammarder, id cft martem arborum ) quod in arboribus vitàm viuit, quod etiam vocabulo martisappella- |. tur, Eamuftela fyluasinfolenter & raró deferit, atque in hoc differtà fa periore, (domeflica marte:) & in fupek | quód guttur eius lutei fit coloris,& quód reliqui corporis pilus magis fit obfcure fuluus.. Huius duo genera qui- dam effe cenfent: vnum quod in fageisfyluis verfatur , (noftri vocant buocbma: der:) alterum quodin abiegnis;. l i | Cthannmarder velfiechtmarder:) atque id fané eft afpectu pulchrius, Hzcille:fed martes à fagiscognominata, nec. 1 luteum guttur habet, nec fylucftristantum cfl, fed circa domos etiam & faxa verfatur, vndecandemaliquitecdto- — | rumalijfaxorum martem in Germanis vocár, vt fupra dixi:duo enim folum martis genera pellifices noftri agno- Ífcunt. Genusillud quod in abictibus nidumflruit, multó eft pulchrius quàm quodin fagis: fed mifcenturinter fehazc genera: & martes fagi fere fequitur martem abietum , tan quam nobiliorem, vt fcetum ex ea nobiliorem . acquirat; ) Albertus. e n. ^ E ACERA Vtraq; martisgeneraapud Heluetios habentur, &in redionibusquidé ac vallibusalpinis praftantiores quàm alibi. Retulit mihi aliquando ruflicus quidi, fe initio Aprilisin prealtaabiete Martem cepiffe cum quatnor ca- 7 pelie( Multa capiuntur apud Rhiztos circa Curiam.) for Pacem Animalipfum exiguum eft, vulpina fere forma nigro fciuro non multó maius : (cgotam paruum nunquam — | vidi.) Pellibus eius nobiles& principes veftiuntur,Stumpfius. Rufticus quidam narrauit mihi fe hocannoinitio | Aprilisin prxaltaabiete martem cepiffe cum quatuor catulis: folere enim hoe genusinabietibus fciurorum in- — ftar nidificare, Quoduisgenus martis, àtenero przcipué, cum hbominenutritum planécicur fit & colludendo | etiam familiare, Idem. Fagorum &abietum martes, vt & zobelli bonitate ceteris omnibus có magisprz[tant, | quo plures pili candidicum fuluis permifti fucrint, Ge.Agricola. | ! ; iube Suntapud Bruffoshodiedictos nemora plenaanimalculorum;quz indigenz gaynos, Germanimarmrappel- — | lant,ErafmusStella. —— is | | Hzc fcripferam quum in officina pellionis cuiufdam martium pelles aliquot infpexi. Vifz funt autem mihiil- A lequz àfagis denominantur, Gallisfoinz (quod nomen fimiliter forte à fago factum eft, quam arboré fau Galli 3 appellant.) magis fufce maiored; cauda & nigriore quàm martes abietü, quas aliquifimpliciter martes vocant. Magnitudo vtrifque cadem feré. Sunt quidem pellesalizalijs latiores maiorcsq;;aliz anguftiores. pro xtatis ni- mirum & fexus differentia. Longitudo vtrifqs plerunquead duos dodrantes cum duobus vel tribus digitisinfu- per. Cauda martisidodrantis cum palmo menfuram aquat: foin pauló longior & ampliorefl. Abietum mar- tesetiam ex Poloniaaliquandóo afferuntur, fed fufco feré colore diluto, quinon probatur: quamobrem noflrz praferuntur, punicco & fufco colore mixtis infignes,) brsmlecht.) Placet enim hic colorin dorfo przcipué pel- lium. qoarum praftantia ex bocipfo, non gutturis colore magis minustüe flauo xflimatur. Fagorum dictz mar- tes frcquentioresfuntinalpium noftrarum lateribus quz meridiem & Italiam fpcctant ,abietum ratg:inoppo- fitis partibus,qua verfus noftras regiones & feptentrionem funt, res contra fe habet: perpauez enim albo, plures flauogutture:nueniuntur. Egregia pellisé marteflaua, id eftabietum , emitur apud nosferécoronato, hoc eft 49 drachmisargenteis feré duodenis , quzdam o&tonis: alba vero martis pretinm triploaut quadruplo minuseft: — plerunqueenim terna vel quaternz drachmisoctoaut pauló minoris veneunt. | | Lanzeruccafylua eft Scandinauiz longitudinead octoginta miliaria,in qua martes & zobelli,&c. abundant, fyluis Lithuanicis mardures funtalbiffimi,Iohannes Bonar. àBalicze. Populi quidam Sarmatiz Europea cx fa- bellis, (zobellis) fcifmis & alijsanimalibus pelles confuunt,Idem. Hungarie Scythice prope Tanaisortum in- damici oppidum eft Brigantium;( Zraegentz.)cui fylua adiacet Brigantina,in qua martes repetiriaudiono&ulu- - «entes, bechimarder , vel zpmdmarder : fed noflri pelliones nihil certi de ijs habent. De rofurella | Martis genere dixi fupra in Muftela s. De zobelloinferius | 38 | dicam, poft puterium. | DE EE De muflelis diuerfis. Li. L " pé? toD PY TOAATO. qu ESSE - V-roR1Vsdputoredi&us cflquia nimium foret, maxime cm irafcitur, Tfidorus. Onneimufte- 3 2 M larum genusiraincitatum granequiddà olet, fed maximé id quod Germ ani ilti ( aliqui sites per e.- M erc invltimafcribunt)appellant,Ge.Agricola. Eralibi, Cum gráuiter exarferit maléolet : quocirca a wK noftri viliffimum quodq; fcortum & maxime feetidum pellem ictidosfolent nominare. Exiftimat EAS SP. enim muftelam hanc fylucftrem Gracorumicüdé effe,quód i&tisGrace, Getmanicézrrsvnatan- | €um ite adifferanr.In eadem fenteatia cft etiam Carol.Figulus. Ego itidem velcommune nomen effe puto ad -amuftelasfylucftres: vel fiad vnam fpeciem contrahatur, viuecram, id ef furonem vulgó dictum fignificare; vtin | Furonedi&um eft; Putoriusanimaleft aoa fecundum fpeciem,fcd fecundum genus determinatum,fic dictum ' quiafeetet maxime cum irafcitur:& hoc cfL quod vocamus martaruim fecundum omnem fui diuerfitatem:& mu- | fiela cft eiufdem generis, Albertus. Vidctur autem putorium nomen generis facere, quod fpecies diuer(as inclu- "dat, vt prorfus fitidem quod martaruss hocef quecuriq; fpecies martis quain recom ninoeum erràre dixerimz " quamuisenim omnia muftclarum geüera,vc (zp« dixi,cum itafcuntür fcetcant;putorio tamen fie per excellenti& | dicto id maximé accidit. Galli faneidem animal quod n oftri Jti fua lin guapstors ( alij fcribunt pozos ) nouinant; i "tex pluribus Gallis audiui& apud Carolum,Eigulu m Icgi:Ssbaudi poster: Angli fitche vel M: noftri pronüciant | fifchilllyrij vel Bohemi;tchorz:Polonivijdra. Hanecatum fxtentem voeat Scaliger, &alio nomine Fuinam;. —nosfuinam diximus efe martemignobiliorem. | 5 DX os Mud ^ Nltiffasaofter (inquit Ge.Agricola) aliquáto maior eft muftela domeflica, minor marte fylueftri, ( Stumipfius | mnárte corpulentiorem effe(cribit.) Pilos habetingquales,& noa vniuscelorisictenin oreues fabfuluifuatlen- | ginigriiquificex multiscorporis partibuseminent, vt pellis diftincta nigris maculis cffe videatuicirca ostamen - candiduseft; Agricola. Pellisiltiffit vetractádo obferuaui;denfiufcula efl, ideoq; dürabilis cum vefteseatuicinns xur, fcd quoniam fere pinguiufculaeft;& e cauins olet, minimi in genere muftelarum pretij habetur, minoris ctia? quam vulpes.Plarimis odore fuo caput offendit, Pellifices dicant hyemecaptastam putorias tum martes melio- | reshaberiminusq; virofasodore;circa verautem cumlibidine prariuntoleregrauiffime. Caudailtiffo breuior eftquimmártibus,vtpote duorum palmorum.Keliquocorparelongitudinem martium equat, vel parum exce- "dit:circà collumijfdem angu(lior,amplior & latior circaiaium ventrem. Caudainfüper,pectore& cruribus ni- 'grior cft quàm martes ad latera flauióridenig; multó foeridior.. Putoriusficut & taxus;crüra üniftri lateris bre- 'uiora quam dextri habes (hocego in pelleiltiffi falfum deprehendi.).Ardua domorü & penetralia habitat;galli- narümae pullorum cupidiffimus.Vt primumautem gállinà aut pullam ceperit, caputinitio peticIfidorus. Tltif- fushabitatin riparumcauernis vbilutre & fibri more pilces captos comedit: & verfatur in fyluis , vbi prehendit laues:in domibu:,vbi gallinas, (quate Plinius eam effe domeflicam dicit;J quarum fanguinem exugit; fed necla- !mare poffint.carum capita primó mordicus aufert:ato; etiam earum oua;quz furari folet ac multain vnuni con- gerere,exorbet Agricola. Ego apud Pliniam itidem (àancenimiltiflum. Agiicola facit) domeft/cam dici nüí- Iquamreperio, Vnustantum quod fram locas cft; ybi mox poft memoratam 1Ctidem,domeftice muftcle mentio? fit; fed ita vt diftinguiclarum fit. Pütorij & inartariomnis,muribusinfefti funt & gàllinis, quibus primó caput & &erebrum aaferuntne clamare poflint; Albertus, Hac misifcribenti ruflicus quidá narrauit fepe plurimas ra-' 1asinneniri in cauisarboribus,quasintereinpzasiltfGilluc congefferint.Sxpe verfantur circa foeniltasftabula && a edificia:gallinas & ona rapiuntabundant in zegionibisalpinis,Stampfius, Videntur mediz cffenaturzíne fer feras & placidasanimantés. Furünculuspuxorio fimilis cfz, Obfcurus. — uS SP circa LP Inter eraditos fer ha&tenusconnenicbat, Martem & fimilem ci beftiam Putoriam;ad muflelaram genus per« dinere:id quod do&iffimo Scaligero non probaraur.Sic enim fcribit contra Cardanum. Mufielam domeftica effe, jv abomnibus hactenus fic vocata fit.fylueftrem vero, 1&tidem Grace dictam, nó maghitudineaut fpeciecor- borisfed loco tantum differreznam & fylucftres Muftclas | inquic) familiaribus fimiles, ficut & Mares, vidémus; A Muflelis veró differre Viuerram,quam Paronem vulgó nominant:cntusnomen Grzcum non ponit: & qui Ictidem interpretantur Viuerram,reprehendit.Sieuc &illos qui Putorium, Zi Germaniee didum; Itidem ar- trantur ob (imilitadinem vocabulithuncenim ficut & Mardurem aquacicam (fic Galli vocant) effe ex genere orum quingsqugab Ariftotelenominantur, Enydris,Caftor, Latax.Satherión & Sathyrion. Denigj Marduré 0q; fui generis effe:aliam (vt diximus/aquaticam;aliam terreftre, d erreftrium excellenuffima Sebellina, (in- quit; ) dilutior & [plendidior, pilisd; faris, vtita dicam;argentata. Noftratis color fuluior, Tertiam vocant Cala oram;colorelonge minus faturo. Domitius Martem vult cffe Vulpisgen us.quod htuvaaG- Ariftóteliss Audiui i Germanis noftratibus.qui in Ruffiafiue Rateniafuerant; Márdures Sebellinas tribus dotibus cómendari pilos 'ünigcitia:denlitate; prolixitate Conueniunt hxc poftrema duo cà Gallórü zftimatione,de nigritia nó it Hilas | oré pil cligunt;refperfum ea quá dicebamus, candicantiü raritate.Hac Scaliger, DE t "m [ ) - z " l ] yj i k ^a 4 . e : m D ; "3 a Md : ' ? ; ! : ] 768 "u de . De Ouadrupedibus. We DE MYSTELA SOBELLA ET v ALULS.QVLBVSIAMO 1 53 VsTELLARVM genüsomnium pulcherrimum & nobiliffimuüm eft, quod Germani zobelam(zo- ! li el) vocant, Ge.Agricola. Illyrij & Poloni fobol,vel vtalij fcribunt foboel. Eruditus quidam ami- | cus nofter murem Scythicum appellat:ego martem Scythicam potius vel muftelà vel ictidem Scy- à VEA f tbicam dixerim.Galli (vtaudio;corrupta voce martes foublines nominant. Aliqui; praefertim Itali, 5:505 3 In primafyllaba non o.fed e.veli.fcribunt;aliqui a.quod non probo. Confonantem quog; initia- | ler non z.fcripferim,vt pleriqsfed (.Nam Poloni, quorü regio vicina eftlocisillis vndead nos mittuntur ha pel- 1 les.fobol,vt dixijnominant. Zobelain fyluis vt martes degit: ea pauló minor, tota tamen obfcure fulua, prater guttur quod habet cinereum,Ge. Agricola. Zobela martem rcfert, minor quidem ea, & cruribus breuior; fed o- mnino martium generiadnumeranda. Pili eius quocunq; manuagantur;planum & zquabilem fitum obtinent, nec vtaliorum animalium piliinaduerfum aCtirigent. Guttur medio ferécolore eftinteralbü , quo martis do- melflicz, & luteum quofyluatice guttur infignitur, ( icenimlegendum puto, locus cft mutilus.) Cztero nihil à martis colere differtnifi quod elegantior efl, Michael Herus. | Zebellinos leuium pilorum tenui canicie proba- tiffimos,quibus nunc principum veflisfulcitur, & delicata matronará colla expreffa viuz animantis effigie con- tcguntur;Permij & Pecerri prebent.fed quosipli ab remotioribusetiam gentibus , quz ad Oceanum pertinent permanus traditos accipiant, PaulusIouiusin libro de legatione Mofchonitarum. Hungaria Scythica nonlon- à l'anaisortu extat, & Ihurahodie dicitur,duci Mofchouiz tributaria. Pendüt enim eiusincolz pretiofasani- 2 malium pelles;fabellorum fcifmerumq;,Ioan.Boémus. Alba Ruffia fiue Mofcouia, qua parte Cronio mari ac-. c: dit zebellinas armelinasq; pelles nobilium ac matronarum deliciasmittit, Authoris nomen excidit. Lituania ijstantum mercatoribus aditur,qui pellesemunt zibillinas ab Italis appellatas : his loco pecunia qua carent ( Li- . tuani) omnia commutant, Volaterranus. Populi quidam Sarmatiz Europzz,cx fabellis, fcifmis,& alijs animali- bus pellescófaunt, Matthias Michauanus. Iuhri duci mofchouig.pendunt protributo pellesfabellorum , fchif- morum;Idem. Latizerucca fylua eftScandinauiz cuius longitudo ad octoginta miliaria extenditur;in ea zobelli, | martes &aliaanimaliacapiuntur, Olaus Magnus. Zebellinz pellium omnium ]longé-pretiofiores pulchritudi- ne& raritate:has mittunt fub extremis feptentrionibus Lapones, Cardanus Regio quada Tartariz eft vbiabun- dant paruaquadam animalia,qua dclicatiffimas füppeditant pelles quas vulgó zebellinas vocant, Paulus Vene- - tu53.47. Exalibi; Armelinorum &zebellinorum pellesapud Tartarosadeó pretiofz funt, vt quandog; vix pro 3 duobus milibus Byzantiorum aureorá pelles pro vna tunica fufficiant, Paulus Venetus. Marduriac Zebelli (1n- quit Olaus Magnus) frigidarum regionum animalia funt;agiles curfa;& faltu eximij. Feré cnim vtSciuri.cauda quafi proremone vtentes; dearborein arboré, ramos vnguibus apprehédendo faltant; morfu terribiles pro fua magnitudine.Dentes enim natura eisquafi nouaculas dedit:& vngues fubtilesacutosq;. Caro inutilis:pellis ma- gnoin precio eft, apud remotas pracipué nationes, Earum difcrimenin hoc eft, quód mardurinz craffioris pili füntzà verticead caudam,non aütem econtrà,contrectatz; pulchrum ordinem habentesinóitem zebellinz: nam -Acaudaad verticem eócrectatz,2qualem Ícruant decorem;quia villofiores funt, & denfioris pili; qu& ob id citiüs vermibuseonfumuntur,quàm reliqua pelles nifi fiatin continuo motu;autabfinth:j ramisinterpofitis confer- ucntür, Quàdfi fab dioSoli ficcandz exponantur, plus vno die confamuntur, quàm fi toto anno tritz vel gefta- tz forent. Viuens enim bcftia femper latitat in vmbrofo faltu, vbi auiculisinfidiatur. .Libidinofum eftanimal;& 4 valde festidum libidinistempore.Vtriufq; tamen (Marduri & Zebelli) pelles;pili ta&ufunt molliores:& ingenti. luxui deditorum bominum precio empta;à vermibustandem confumuntur. Nafcitur Zebellus ( Zo/e dicunt Germani)in extremis Mofchouitarum fyluis,& magnoterrarum mariumq; fpacio deportaturad exteros. Hzc Olaus. Martium genera inter fe mifcentur, & Martes fagi fere fequitur Martem abietum tanquam nobilioré;. | vtex ea foetum nobiliorem acquirat, Albertus, Marteshzcá nonnullis Fuina vel Foinus dicitur. Gallico Itali- | có senamine;ad Latinam terminationem deflexo. Pellee zobele vt pretiofiffima funt;ita maximé durabiles exi- |. flimantur, Michael Herus. Zobeline pelles pretij maioris funt quàm panni aurotexti.Etenim comperioprimas | quadraginta numero, tot enim vno fafciculo colligari & vnà vendifolét, plusquàm milibus numümaurcorum vaniffe:Muftelz quidem horum trium generum(martes fagorum,martes abtetum ;zobela,)bonitatecateris o-. mnibus có mapis praflant;quo plures pili candidi cü füluispermifli fucrint,Ge. Agricola. A pellificibus ipfe au- $ diui pelles zobelinas mediocris pretij, qua pro vna vefte fulcienda fufficiant, magna ex parte non minoris quàm. | milleaureiscomparari: (aureum voco, pretium octo denariorum vel drachmarum argenti:) à principibus vero, | interdum multó pretioftores haberi. Sarmaticum murem vocitát pleriq; zibellum, Alciatusin Emblematis: Sed; : | nos muftelarum non murium gencris effe oftendimus. Faffuron (fic peruerterüt Graecam vocem fatyrion, quz Ariftotelianimal quoddà amphibium fignificat, de quomox poft Lutram diximus) eftchebalus dictus Latiné, | hirfütam & nigram habens pelleni pretiofam valde,qua vtütur ante pallia varia; Albertus. Niphus Alberti verbis - negligentius aftimatis,fatherium alterum animalamphibium apud Ariftot.lem,cebalum (chebalum; (ic vocát; zobelum)ex eo facit,fatyrium veró martarum. Egoamboserrare dixerim : & fobelosnon Ariftoteli folum , fed | fcriptoribusante Albertum,quorum ad nos libri peruenerunt,omnibus incognitos, certe non memoratos effe, , NoERZA quog; uftela fic vulgo dicta (Germanice meeriz;vel vtalij fcribunt zer velnoerrz.) in fyluis ver-. fatur,magnitudine martis,pilos habet quales & breues;atq; colore fer fimiles lutre pilis:fed noerza pelleslon- élutrz pellibusantecellunt;atq: hz ctiam praftant fi pili candidi cum reliquis fuerint mifti. Reperitur hocani-: malin vaftis& denfis fyluis quz füntinter Sucuum & Viftulam, Ge.Agricola. Mihi pellifex quidam Francfor- dix narrauit noérzas ex Lituania baberi. Oblongz fünt,magis ruffz iltiífis, eadé ferc odorisgrauitate,toto cot-. pore concolores. Quadragintaaudio plerunq; vendi feptéaureis Germanicis & femitfe, hec cít fexaginta dena-- rijs ergenteis. Hancaliqui latacem effe putant,quod victum ex aqua petat. rum. dpoug . VoRMELA ( Germanice owormlem ) minoreft quàm viuerra (id eft furo,) & magisvaria. / Etentm prz- ter ventrem , quiquidem niger eft, totum corpus albis , fubluteis, rutilis ; obfcuré fuluis maculis decoratur« Cauda etiam quz longa fefquipalmum habet pilos cinereos cnm candidis permiftos, fed extrema parte nigros, Ge. Agricola. 1 : | Audit [ Hj I det ei e MR E Orge. Bi. L E /. Andini pellice quodam inter peregrinas & nobiles muftelas, cffe etiam qiii ds nomine SALÀMAN- LUIeR À uc: fed certi nil abeo: fi que tamen huiüfmodi reperiatur. nomen ei fortaffis à colorum varietate im pofi- nm faerit, qualis in falamandra lacerto auis nigrisqs maculis dittincto (pe&atur. CHrIVRCAM mittit India occidentalis? mullellino genere, que vt fiminulpa; (de quà pott fimias dicam ) catulos faosin cFuuena quadam fub ventre circunfert, Cardanus. j LÀnDIRONI figliresfant, vtin Glire mihi videridixi, non muftelarum generi; vt Cordis facit; fed mu: rium potius adnumerári debent. Gk NETHA etiam Cardanomuftelarum pem videtüt, de quain c. lieta [apta hocinlibro dixi. VNCKEN in Hungaria muftele furit (ubtertanez paulo graciltores (ed longiores muftela domeftica; co3 o lore mnrino, fed dorío rubicundo : faciunt cuniculos ir quibus hibimue: venenati flatus fünt fi quando milites incampts dormiunt, folent hzcanimaliain oraillorum infpicere & ficilla venenoinficiunt Siquis eciá o$ad eo- rum foramen apponatinficitar. Aliud videcur effe lioc animal ab co quod Vnciaà quibufdam nominatut de;qua 0 ij dán Panthere hiltoriaagetaf. | | | | NEADES, VEL NEIDES, VEL NAIDES. ERU Notion in commentarijs fcriptum ielaoit Sumus cum olim defertiffimam fuiffe, tum ín eà ; )/) beltius feras, maxima magnitudine, nomine Neades fuiffe; quará fola voce terra difeederet(abrü- iuw 30 peretur; Volaterran..) Indeq; ptofeétum effe id prouerqnupa s quód yulgó Samij dicunt, Maiusin ! Neadum (forte; vna Neadum: nam Grace legitur uev uiarruv Nueov, Quid filegas ; Meiav uso ; UN TOy NájiSoevvt fimile (at prouerbium, Mofcam clephanto:Videtur & apud Suidam corruptüs locus, inui ilic Pies : Kat» Eoo 9s ex yereSu; Qàaivs dv QS eyyoutran j i fyyucthu TÀV yis &ebAxw Varo. $2 Nue, ucév(aioV 3 forte ue " EuQse/ov :& pro Nus, Nudes.) [demq; affert; eatum offa maxima vel faa ztate extitiffe, A elianus interprete Gillio. J. Prouerbij linius mentionemalibi nufquam reperio: nam neq; Eratmus meminit. Volaterranus hunc locü tcans- ferens, hec quidem vaftz magnitudinis animalia prouerbio occa(ionem dediffe fcribit, fed pronerbiumipíum nonexprimit, Et Czlius 21,48; prouerbij prorfüs non meminit.precedentia tantum reddens,híis verbiszSamum Anirio fuiffedefertamalunt,& & faccreuifTein ea ferarum vim,quacum audiretur intolerandus velut barritus,que - dicerentur Nuyi[i;, hoc eft Néides. Quin & Heraclidesi in Polirijs, Saum Infula ( inquit ) clim delertam anis malim querundam que ingentem ederent » vocem copia habita(Ic fertur nomine Nrides, Bra LOnBe Boc se ooo B. SU) CUP HM (yluefitium generis funt & oryges, foliquibufdam di&i contrario pilo veftiri & ad cài put verfo,Plinius. Atqui Aethiopico etiam tauro; alij quàm rhinoceroti, pilum incontrariutm | verti legimus. Oryxquid fit non eft exploratum, Ni:phus. Idemin tertium Ariftorelis librum de y partibus fcribens cap 2. vnicornem liodie didum non effe orygem aduerfas Albertum afferit. Doc. wes*hsó mirius Calderinusapud Martialem, orygem pro hy[trice tidiculéexponir. ^Mpy7/eo, vocem Hee My odes Hieronymus & Septüaginta Deut.cap 14. vbiinter cibos puros numeratur, & Efaiz cap. 1. (Fihij tui las cucrant moerore affe ficut ory illaqueatus:) orygeminterpretantut:ego potius beuem. ylueft em elle feütio; vr Daáid Ktmhi exponit, &c, VideinBabalo; Qugrendum an dif: hon potios Hebrzis orygé figaificct, proqua " vocesliqui vnicornem; alij pygargamreponunt: VideinPygargo inter Capras feras, Ovyger perpetuó fitien- 'tem (sl.ás ficientia, (cilicecloca, quod magis placet, Africz generant, ).Africageuerat; & naturaloci potucaren- , tem, & mirabili modo ad remedia iviedtitim; Nanq; Geruh latrones eo durant auxilio, reperüs in cotpóre eorü — io gius m — faluberrimi liquoris haufta (id e potu) veficis, Plin. Ec Getalus oryx, lauepalis Sat. 11. Alberras & alij obfcuri o "authores, liquorem illam adipfon nonintelle&o Plinio, in ve(ica eius (vrinam continente) ineffe putant, quum Plinius maltitudinisnumero veficis dixerit. Otyx beftiaett capree magnitudtais, hírco ex parte fimilis, villum habens füb mento, Authorlibri de nat. ceram. Caprez fimilis,magnitadine hirci barbats fub mento:fineremo vetfatur,& facile decipitur laqáeo, Alberr. O:yx ( inquit Oppisnus lib. 2. de venatione intérprete Gillio Jin fyls^ uis verfatur,ferisihfeftrffimis: colore eft la&eo;excepco ore nigro;) folisin facie aigricantibus genis, "roto ciae mn es taphreno fiue doro poft caputgemino,id eft amplo S craffo,& prz pingui.) Cornibus excclfis ,in fublimerigens 'tibus;)nigris, acutiffimis;caduritie & foliditate,vt cs eriam, fertum & faxum fuperent. ( Eadem dacide tionoce- . rotis etlam & thinocerotis cornua elle legimus. JSed G:eca poete verba appouam, O Zea xeegrav 3e ueriodot jv rte 2 Agi. Aly Malls areae eva (zritaeds Jegued Men, letales: fic qmcgüy Homerus dixit 7) bera oon eid| t Eo kmo/s Kad Y Ax nu aS Jeu, expe i Dc ,Iléces"r éxgucevr (G- a Derorspos (lego oigerorepar) greQuxaax, 1 'oQza01, ( mortem inferentes, ) "xeyeott Be pum xteaitosi A&ykni Poftrema verba funt oblcura: rhaudfcio an aliquid defit. V. detut enim dicere volu- .. iffe poéta, cetera corra quadcupedum cana & inanía; orygis plena & folida elle:vt cerui etiam ,vnlcornium & | rhinocerotis.qua fi fimiliter eandem ob caufam eque duriffima validillimaq; funt. Catetum animo oryximmani | & crudeli eft: neq; enim canis lattatum timet,neq; apri effe rueícentem feritatem, ;neqi tanri mugicá refugit, neq; i pantherarum triftem vocem, neq; ipfiusleonis vehementem rugitum liotret : neq;item hominom robore mo- o uetur;ac fepe robuftum venatorem occidit. Cum antem vel aptum vel leonem vel vifum videt, (tatim inclinatis | cornibusin terram caput('argauiv xeQai )confirmat,ac inuadentis impetum manet; atq; intecfieic.luclinato enim : capite oblique quodammodo & corriu protenfo.ficillo irruentec in, le feram excipit,vt: petitus aliquis vetiator - diuaricatiscrarib.leonem venabulo.. - Facileantem in ferarum pectora, corpua orygis (ipepié lizc Gillios)illa- buntur:vadeille ftatim cruentz fuum fanguigem mananrem lambunr. (Interdum inter fe pognantibecin Greco "codice excufo nó legantur : quare Gilliusaut malé vertit, aut verba quedam leg:t te noftris exemplaribus defide- " -fata :fed bene quadranr ómnía, etiam fi nonad orygum Inter fe pagnam, fed ory,is & alcetius fera, vt leonis, vel . vri, referas. JNeq; vbi femel pugna inccepta cft, datur fugere. Alterut ram neeclie efl víncere, auc mortuum ia- "M . €ete, Gillius: cum Grace nihil tale habeatur, fed ita folum vt fübieci:)P Periimunt autem fe inuiceth mutuis exdi- " bus. Sic ftrata cadaueraamborü fepe agreftes homines;paftores autaratores magna curb admiratioüe reperiunt 5! Ha&enus Oppianus. ldem alibi rhinocerotem , non tiuko oryge malorem effe fcribit: cum ali; j rhinocerotem ERE "bd adiu. n Pu. l z ' 3^ yn 3" QU £76 E De Ouadrupedums YA S | elephanto fer? parem cffz dicant.Et alibià lyncibus orygesinfeftari (cribit,nimirum maloribus:quod nob pugnat. — cumiJsqua paulà ante recitanimus,nempe leones, pantheras aliasq; feraseum nonrcfogere: quamuisenim non. fugiat, mutua tamen vt di&um eft cede pereunt. Maturiparum no vitima preda ferarum. $anusoryx conftat qui iibi morte canum; Martialis lib. 15, Oryx bifülcus & vnicornis eft, Ariftor. & Plin. Audioin Lranfyluaniacaprá - ylueftrem vnicornem reperiri, fed aliud praterea certi nihilhabeo. Antonius Schnebergeursin quadam ad me epiftola de vnicornibus rupicaprisogensinquin Certum eft minimeq; dubium in Carpatho monte;verfus Raffiá T'ranfyluaniamq; reperiri feras fimiles omnino-rupicapris, excepto quod vnicum cornu ex media fronte enafci- —. tur, nigromdoriam vérfusinflexum;fimile omnino rupicapraram cornibus. Hzcille.Plinius quidem capráfyl- ueftrium generis erigéfacit,a quo Opplani oryx diuerfus videtur tum magnitudine rum animo:cum minime ti- midum eum faciat vc reliqua caprarum genera funt;fed fortiffimis etiam feris (e opponentem. Cornua etiam Op- 1g planus quod fint orygi non expieffitivideturautem fentirenon vnom,fed duo ei cornua effe:quoniam femelatq; itetum orygéin fingulari namero norninans, de cornibus ejusin mültitudipisnnmero loquitur,vt IluEaz vc «eo x Soimeo Bixsuva: quanquam ibidem orygissseéerro ntruoxw dicitcam utromv vnum/cfle nemine dubitante có- fte; per licentiam poericam.In cornibus vero quoniam dübitari poteft, fi vnicum habere fenfiff:t, omnino id ex- piimére oportebat:quod cum nó faciat, cornua nec pluranec pauciora quàm in cornutisanimalibus quz omncs nouerant,ei tribuiffe videri poteft. Aclianum certe miror qui oryges quadríicornes dixerit,fi rede trapftulit Gil- Jius:fic enim legimus: Tigres domitas;cicures pantheras,& oryges quad ticornesad fuum regé Indi afferunt : fcd forfitan in India tantü eiufmodi fant.Sic fieripoteft vt magnitudine etiam fecundum regiones placimü differant. - Symeon Sethi capream etiam que mofchum gerit,monocerotem effe fctibitsquod fiverum efl;auteadéautcon- gener orygi faerit: fed preter Symeoné aliorum nemo hoc tradit, necipfe anthoré adfert. Apud paflorales Afros z£ rater aliasferas naícuntur oryges (2evseslego Zovgec) rev x1 (malim vov7, qu yxloeas siio dolia oi aot ete devra: ate — 5 Q- Bro bneJov euo xV Bsv 6c, Herodotus lrb.4; Hoceft,ex quorum cornibus cubiti fiunt inflrumentismuficis que 1 phonices vocant:eftautem hocanimal ea magnitudine qua bos. &ofjiz; ax adi, 2 opo Qowbxiov infterümenta funt mus. ficaxeovóddjon, hoc eft quorü fides digitis pulfabantur,vt cithara,chelys, &c.. Pollux l. 4. initio capitis Boni. Ix vs, vt Grammatici intetpretantar, brachiü eft citharg,(ic dita cíns patsà cubiti (imilitudine.Quamobré non probo Laurent. Vallam qui ex Herodoto tranftulit, quibus vlnales paimiz pro cornibus flunt;ac fi ex orygum capite ali- uid inftar phoenicis fiuc palme, vIne longitudine enafceretur, ridiculo eerte ieafa.Cum firuthiophagis Acthio- | pes qui illi appellanturbellum gerant,orygü cotmibus proarmis vtentes;Strabo. Hinc corruaiftaduriffima & miücronata effe conijcimus;de longitudine.o. non conftarcum pilisligneis prefigi potueript.Et Geiülus oryx he- beti lautiffima(caetia)ferro Ceditur;luuenal. Sar. u. Orygesapud Strabone aliqui vocari putantmatinas orcas; vt Hermolausfcribirin Caftigat. in Plinium. Orynx 2evyz, animal et quadrupes dorcadi (imile colore, (Albertus etá capree fimile cffe fcribit.) vel genus fcaphij s ffortegenus inftrumenti follorij batillo fimilis Ícaphiü vocatur Son T2 0x27 le Vt dovyz Xom ru ógurlev nam fcaphium,exakpiov,z vov quoq; y id eft vendlabr& laterpretantur; cui eadé figura que his fofforijs. Recent'ores aliquifcaphium ligonem faciunt,cuius alia eft figuta;fed vfus fimiliterad fo- ' diendum. Et ride fcaphium pofitiscum fumitur armis,luuenalis.) [rem ex Q» Nao(eingvs (lego Aao£aixov, ) hoc eft inlttumentum lapicidarum leulatomorü,quo fcilicetlapides ceduntur,aut cauantur;aur poliuntur. (Sophocles. inftrumenta latyporum vocat Actae G yn ae ldactii 06 e Queso Tay Aavruav xexéraymi/« D", Pollux.) rem genus pitcis; (orca nimirum Latinis di&a, Straboni Oryxli.5.) Helycbius& Varinus. Sed j£ melius quàm zgvy£ dici videtur: nam inobliquis quod; gamtna fimplex haberapud Orom, Plutarchum, & Oppian. vt Gvbàc 4| eur Bguyeosi mp. QaAQ- xo) dani O aves animalia quadam;Suidas.rin (malim ji poftrema parstemonis,qua iam incuruatur,& da Nro PAupoid eft buris fequitut;cui vomerinferita tende aiu Ti u0V ago ov,cul pars illafponteincuruata, noncxalioliguo coniun&a efl )allonominez;v5, Varin: nimirum à fodiendo:recipit .n. i& continet hzc pars bu- rim.culinferto vomere terra foditur. T eftadines quz ad fodiendum comparantur, oryges Gtece dicuntur, Vitru- uiusIo zt. Vbi Philander Ícholiaftes,Suffoffüriturres,inquit.aut moenia vibis(Cafaragere cuniculos dicir,quos minas vocamus )vtebantur teftudine fronte triquetra, vt milfa cela dum in angulo confittere non poffunt; perla- reralaberentur & reijcerentui:in ea machinatione comparati erantad fodiendum homines, vnde nome accepit: mam igvosc fodio fignificat. Oiygem appel'at Zigyptusferam. quam in exortu Canicule contra (lare & contuett eraditac velut adorare,cum fternuerit, Pin, Afri /Egyptios cb hocridens quód orygem quo diehorad; Canícula - oritur vocem edere fabulentur:ipforü qu'ppe cap ras quotice cam Sole eodéplané loco ftella hzc oritur, in ortü; ' omries conuerfas eà rcfpice:e;atqs hoc fyderis eius reuolütionü srgumenui certillimü effe, cam; decretisaftro. f J nomicis prorfus co ngtuere,Plutarchosinlibro Vtraanimalum.&c. Eadem apud Aelian pauló aliter leguntur, quare adícribam: JA syptlj(inquit) dicant orygem canicula exorcü cognofcere: Libyci confidenter & fortiter af- - ferunt, lüum caprinü pecus fimiliter eiufdem telle exortum pre'eiiesitemq; pluuias praíentice, E gyptij impurü | "(inquit Orusinterprete partim G'llio partim Mercero) fceleffumq; notanies animum;orygem pingunt:qtonjá adortum accedente Luga intentis in deam oculis fufpiciens, vociferatur: idq;illiusodio nó amore enm facere ex". coliqnet, quód prioribus pedibus terram effodit (hincficei poreftvrà fodiendo etiam nomen apud Grzcos for- titus fit. ldem & àlupi quodam gencre,sureum vocant fs&kitari apud Oppianum legimus: & fnasipíius pupillis : humi velut pingens defi glt(Cuyeo Q8 tauri qus ees Gillius pro his verbis reddit, caput occultat. Videnum pro wes ta legendi fit aliud verbuen, vtvyxou7 len aut J2naxis Ce, aut fimile) quafi indiguabundus iauitisq; deg orti, afpiciens,.Idem quoq; in exortu dei,Solis inquam,effi cit.(Sequentia tanquá obfcura Gillissomifir.) Quapropter antiqui regescum fibi ortum nuuciatet horarum obferearor, huic infidentes apimali per mediam ipiam velut gnomones quofdam, ortus rationem ac tempusaccuraté certoQ; cognofcebant. (Greca fünt, Aiizrs) oi doo pado: Ba- eds deocoT eyjAosve vr Go div oitrlu) dvocojain rixa inermes (malim Jones me Ad ett animum & canfid erationem. connertentesad hocapim alJv£vos 12 Cu. uer UTE (C TIVIV gate uva rtus elvat aie abe Cero Ere A Gov. ) Vnde & facerdotes folam hanc intervolucres aon fignatam comedunt: (cir advo váy a va ur Oeo icu tois : legendi fortexmav pro zInav: «tis enim dicantur quadrupedes omnes qua ad cibum mactanrbr; improptié Vero ctia "m | aliz:squanquam nonnulli zzv; & 9;ez fic diftinguunr, vt hec ferasilla manfacta finutefte Varino)qued fimulra: é uandam cum dea exercere videatur.Erenim quemeunq; indefertolocam aquis fcatentem na&usfuerit;poftea- uam biberit.labris türbarlutamq; aqu commiícer;sc pedibusin eam puluerem conijcit, idqs vt nu PIS ani- mantiaqna fit ad potumidonea. Et fane quam des omnis qux roto orbe fant vtiliagignat augeatac vegeretu In: ds & impius ip eam oryx videridsber, Hec O rus, T | Apu L LÀ ; v : Ly 3 P «* ^ 4De Oue. A. | Lib. I EP 271 TApud Aegyptios qui Serapidem colunt, ex co orygem maléoderunt, quàd ad Solisexortum conuerfas, ficut IUAcgyptij ferunt, aluum deijciat; &c. Aelianus. Oryxoriente cane mirabiliter exultat, quaft tunc conualefcat, Al- "ber. Quum oritur Canicula naturaliter tripudiare videtur , corpore fcilicet elus manife(tó percipienteimbrem '& frigus praterijffe, & inftare vapores ignei Solis,vt ve(tiaturterraflotibus herbasQ; proferat & frnétus, Eft enim "frigoris & niuium impatiens; Liberdenat. rerum fineauthore. — Ferz pecudes; vt capteoli damzq;, nec minus orygum ceruorumd; genera, & aprorum, modo lautitijs& voluptatibus dominorum ferulunt, modo qualftai ac | reditibus, Columella 9. 1. Eraliquantopoft, Nec vero patientibus eft oryx; aut apet; aliüsue quis ferus vltra qua- ?drimatum fenefcere: nam víq; in hoctempus capiunt inctementa, poftea macrefcantfenectute: quare dum viri- ? dis ctas pulchritudinem corporisconferuar, ere mutandi fant. Orygem quidam etatisnoftrz fcriptores; feemi- [9 nino genere non reGé efferunt ; nam Plinius,Oppianus.Plutarchus, Orus, mafculino tantum genere vtuntur. |^ — Épithera. Oryx Gerülus. Inuenalis. Seuus. Martialis. O Euxegor; Seupsolr rtés (Os oyoloSUM D» , xgutas , omega [blan Vmnviey eid viae 9a.Qon, omniaapud Oppianum. O gU2A0Vs deor xa Qiovs ligo, Suid.in exezwvs. aab su Veg. Zi NT es RRNUNEN S Sa, Sce rf lí x, ES b (a »h Nu D^ y » i eV) B5 ". X 2 LA 717 d) J, / 9) E 1 $ A s esce Esnaridiuería habent nomina, quibus ouem & genusouillum fignificant. tw , zor, ouls , gre 12Y Beh 5 onium, indeclinabile, Genefeos 30. Inueüitur procodem myy «oneb, (almo 18. Scribitur etiam y34& emn m qv. Dauid Kimbi ( vide eandem. Reg.25.) in libeo Radicum re&é interpretatur pecus paruum is el Gagnorum & caprarum, vtgeneris nomen ad minora pecora (id eft ouillum & caprinum genus ) fit, CEEPSOSEP ficut o3 Dakar, ad maiora. Sepruaginta pro zog fzpetransferuntae;Grw, — Hieron. oues Amos 7. In principio Leuitici legimus oues & captas pecorum nomine demonftrarl, Si obtuleris de pecoribus 3o) ses» Cz rovagnum yel hoedum & ouem fiue capram, Genefeos 4. Chaldzus 3v transfert. Vertantenim Syrialiquo- tileszadeingiz. | ( Hinc&anabula; ouis fera, id eft camelopardalis. ) Arabs 5533 geras; Petfa 4353 vefpand. &o PIX rachel vnde plurale rechelim, R. Ifaac interpretatur ywas £alfab;ld eftagnam , & Dauid Kimhi fimiliter. —— Eftautem proprie ouis fcemina, vt kebefch masà quo tamen femininum kibfah fit. Efaiz 75. legimus, rahel nee« |^ lamah, id eft ouisobmutefcens, Mun(terus. Genefeos 31. Septuaginta pro rachel vertunt aes623 : Hieronymus oues : Chaldzus; ornachblas ld eft oues tuas: Arabs, 2s bala: Pería ^py voro ps chome[chan thu. vta, bebes cuius femininum 4z/fah, agnus &cagna, adhuc anniculos:nam annum egreffus dicitur V» 47! vel ec, au- ; thorDauid Kimhi, Abraham Efra etlam doceta:l maiorem effe nata, Leuitici quarto &e/e; legitur fasminini ge« neris. 1x x reddunt poc: item Leuitici duodecimo «gimus deimmolando agno (£e/e ) auniculo: quate etiam alibi, licen expreffa vniusanni rare, do&ti tamen eandemintelligunt. Leuitici »2. Chaldzus pro kebes vet- tit, yan N rar: Arab'cusinterpres 2s ecl: PerficusyUys -Parab. — Kebes, inquit Muafteras, eft agnus & grex agnorum; Hofez 4; Vnde plurale kebafim Ezec. 46 Faemininum £abfa & kib[ab, ouls, agna, 2.Reg.iz. Plurale ' kebafoth Genef. 21. Eft & 594 , &efch , idem quod &eles, agnus; ouis. Plurale &ebaferz Genef. 30. ( & Deut. 14. vbi 70 LXx. vertunt g£9622:) & fceimininum kif bah; Leuit. 5. a7; fe^; ouem noltriinterpretes plerunq; reddiderunt: | (Ens: 3i E i | Ttt & fignificat N autborcotcordanrtisram £eberid eftsgnum ex ponit Dauid K:mhiadditlactentem, quiq; non comedi: faenum; i i IFE [2-1 423 à &EXATI UL ds Uo ar QN. SSpPIaS, tum feeminastum niares :ne5 feb, inquit Munfleris, en (ies gnasontsgencrecorsmuntisseripitareutempro agnis & hoedis: Videin Agna. qr, redo eiatchim; Abteham Ezra Genef, 30. pecus maculofüm & varium intelligir.r xx. zeaysc, id eft hircos era Urerunust eic Hooronyaus. Genet.cap.32.0mnino pro hircísaccipitur:Audio quofdam alicübiarietes velzotntg genus oulum Incerpreteri/ quod nó probo.) Videtn Hirco A. Chaldeustreddit teiafiah, Arabs teius.Perfaaftarhg, . Xd feh(inquit Ma nfteras)eft àcics,v eltecundüslios hircus minar qui anteceditgregem ouium;& facile afcendig rupes & loce alta Pecuso Plaralecít veiafchim,hosdi, Genefis 3o-m vts tbaleb veltheleb,( plurale thelaims Efa.qo2) | ' ) Pino Regum cap.7. pros or nVvbelebehbalab, LXX. Vettunt zeya 5aAn 0v, Hieron. & lofephusagnü la&tentéz aliquinon te&té pinguem crausfecunt, Epiphaniusauthor eftafironomos Hebrcosea vocedenominaffe arietem in circulo fignifzro. Magiftri(inquit Munftezus)pro (igno arictis ceeleftis cs piunt. meses kefii bab, D. Kimi) R.Salomoninterpretantar ex fententia R. Akiba,qui teftaturfe profectumin Arabiáaudiuiffe quod nrwymeah, nuinum velpoótius denarium & ficlum vocarint £cfstbab. Oukelusautem Chaldeus interpres Gene. 53. tranftuliey yon eberphan, Szptvaginta Gen.33.& Iob. 42. uc: Hteron.agnus & ouis: Abraham Efta;apnus vel ouis parua; Videnturautem do&tà noflra religionis hominibusagnam interpretari, Author concordantiarü, monetaque- dam:Aug. Steuchus,denarius vcl obolus: Nicolaus Lyravns,obolus.Aldan,id eft onium,in vttoq; fexa,Bellunene | fis. Videtur autem danà Sytis didü pro on Hebraico, zade mutato in daleib. Oues hodie à Satacenis ganeme dici - legerersemini. Gariep,id eft pecora, Syluaticus. Haragarien;id eft ftercu specorum,Idem. Alliatid eftceudarum | ouium,Bellanen(is. Ouis Grecis efteresCoaw, Gt Lic veteribus: hodie vuldà Gres6x ve, Videin n.a.| Latine etiam | pecus pecudis per excel entiam prooue frequenter Plinius vtitur: & Italis hodieq; pecora dicitut. Gallice Erebzs. d - Hifpanis osézs. Germanis, fchaff. Angils, f beepe. Il!yrijs ovvcze vel fkop. E acte i abge d M m A. i r hn Phetecydes Gades Erythlam (aliquiinfulam Gadibus prosimam faclunt;freto vnius fladij difcernente)videtut appellaffe:vbitanta pabuli letitia perhibetur, quód pafcentium ibi pecudum lac ferum non cfficitcafeumq; mul» tamimmilcentes aquam conficiunt :tantá exuberat pingue, Tticefimo dieanimsl fuüffocatur,nifi sliquid cruoris exhauriatur, Herba veró quam paícuntur oues;ficea quidem e(t fedincredibilé gignitarninam. Quibusezrebus | fabulam de Geryonisarmenis copfictá effe, coniecturas faciunt; Strabo lib. 3. & Euftachius in Dienyfiü Afrum. Ouesin Egypto maioresquàmin Gracia fiunt, Ariftot, Oues Pyrrhice in Epiro proueniunt, egregiamágnitue 3 dine, à Pyrcho tegeiracognominarz, Ariftot. Apud Indos P/yllos (nam funt etiam alij in Africa ) oucs magnitu- - dine non füperantagaosnoftros, Aelianus. Aeíchylidesin libris de agriculturá(cripfit, minatiffimas effe ouesin. Chio pabuliinopia.cafeum tamen ex eislaudatiffimum, Volaterranusex Aclíano. Hifpania nigri vefleris praci- puas habet;Polentia iuxta alpes caní:A fta rutili,quas Erychreas vocant,irem Brztica:Canufium fülui: Tarentum & faz pulliginis. Iftciz Liburnia Q; pilo proplor quàm langspexisaliena ve(tibus & quam (ola ars fcutulatotextu commendatin LufitaniaiSimilis circa Pifcenas prouincie Narbonenfs: Similis & in /Egypto;ex qua veftis detri- . tavfutingitur, rufusq; eno durat. Eft & hirta filo craffo inta petisantiquiffima graria iam certe prlícos ijsvfos Homerusauthoreft. A'iter hzc Galli pinguntaliter Parthorum gentes,Plin. Etruríus, Lana autem landatiflima Apula,& quzin talis Greci pecoris appellarur,alibiltalica. Tertiumlocü Milefie oucs obtinent. Apulz breues - villo,nec nifi penulis celebres. Circa 1 arentum Canufiam q; lummam nobilitatem habent. In Afia vero eodem 4e genere Laodicez. Alba circumpadanis nulla pra fertur,nec libra centenos numosad hoc eui exceffit vlla.Generis exim:j Milefias, Calabras Apulasq, noftri exiltimabantr,earumd; optimas Tarentinas.Nunc Gallice preueftores . habentur;tarumg; pra cipue Altinates:item que circa Parmam & Murtipá macris (tabulantur campis, Colume;la, . Heluetia cum alibitumin (ümmis eriáalpibus oucs alit, idq; altius quàm capras: caprz enim fruticesfequuntur, qui excelfis cacumiaibus defunt. Oucs quafdam cxinferiore Germania noftri Flemming nuncupant , id eft Flan- | diicas,quz mollem & crifpam gerunt lanam. Oues pellite propter lanz bonitatem, vtfuat Tarentinz & Altina- tes;pellibus integuntur,nelanainquitietar,que minusvel infici re&é poffirvellanari;ac parari, Vatro. Lana qug non mollisfed hirta fuerit;folox vocatur, vt & ipfum pecus,quod pzffim paciturnonte&uro. Pafcali pecote; ac montano hírcoatq; foloce, Lucilius. Ego ab lanafolocia ad puram dara, Titinnius. Tatentinasoues & nuces di- '" eunt,qua funrterenünz,itereno;quod eft Szbinorum lingua molle :vgde Terentios quoq; dictos putat Varro. f' Hinc molle Tarentum dixit Horstias;Fabotinus apnd Macrobium 3. 18. Téoeva Gr ci vocant av az, id cft te« nera & mollis, Varinus. Oues Tarentinz vocantur etiam Gcrcas& te&z,quod fübte&o maiore ex partealeren- cuir (vtcolonicz qua hiríutz fant,in agro) vel quod propter vclleris pretium pellibus inregerenturzquare & pele lite & hirtz Varroni dicantur,item Afianz:nam vtlocisautaliteretiam differantmollitie camen vellérisconue- niunt. Ouium famma genera duo,re&um & colonicum.illud mollius,hoc in pafcuo delicarius, quippecum tectá rübis vefcatur. Operimenta eis ex Arabicis przcipos; lin, De his plura dicam capite y. ex Columella. Atheneus . lib. 12. ouescx Mileto & Attica, tenquarma przcipuascotmmmendar, Gadiloneticaregio Yocatut poft Halyos oftia vf3:ad Acméniam,tora campeftcis: oues haber mollis peliis & lang, quod ín toca Cappadociaata; Ponto pecrarü eft,Strabolib.iz. Bürhqubapia regio Scotiz, tam ceterarum pecudum, tum omnium mulcitudine (acunda eft; vnde & vicinas regioneslsna fuperat, Hector Boéchius. Ovillum pecusin Z&ihiopia lanz inops, piliscamelorü oj birfutum eft, Aclianus. Sed delanarum differentia dicetut p'ucibusip e. & c. Abydenasoues nullas videri albas, fed nigras omnes ferunt, Aelianus. Ecalibi, Ariftot.filius Nicomachus in Budianorum regioneaitalbam ouea nullam nafci,fed nigras omnescffe. Videndum ne pro Badianilegéndum fit Abydeut, vel contra, Oppisnusa. de. venatione,ttadit;in Gortynide & rüfas & quadricornes e(le ones, Aelianus. In infulis fortunatis matistubri, zz Boeus worros A eux o m^ £gx aoymot, s Devi e Tuv 9uA eu» tz Quem Xo e, Agatharcides. In Boeotia amnis Melas potatus, oues nigras facit;Cephifusex eodem laco profluensalbastturíasnigras PeniusruffasQ; juxta linm Xarffhus,vnde - & nomenamni,Plía. Ouesin Ponto fine felle effedicuntur, iu Naxoautem felle duplici; Vide in'ravbi de felle. Oues Indiz & caprasad maximorü magnitudiné aíinotü audio accedere. Quatuor fastus cam plerana; pariunt, tres veró cum minimü, nunquá mipus cibustum ouestü capre.. Caudeouillelongitadoad pedes víq; pertinet; idcitco eas paftores ouibus matricibusabfcindunt;c cam fic facilius iusantar, td ex earü adipe: apum 79 UT - . Arietum | | | c«De Ouges | B... Lib. L LEN Acetum quoq; diffecant caudas: eatenusq; deinde fectio coniun&lifimé committitursclcatricis vt ne tenue qui- /- dem veítigium appateat, Aelianus. In Syriaouesfuntcauda lata ad cubiti menfuram; Ariftoteles. Syrie cubitales | ouium caudz, plurimumq; in ea parte lanicij, Plinius. Ctefias alt apud Indos ouillz cauda latitudinem cubita- lem effe, Aelianus. Preditaseffe oues Arabig caudis infolitis & diuerfis Herodotus (cribit; earum fané duo ge- nera ponit; (qux nufquam alibi vifantur) vnum dicit caudas maxima magnitudine habere; vt dimetlenti non tri- bus brculores fintcubitis, que fitrahantur, omnino ad terramatteruntur; & exalcerantur. At paftoresad fabri- lemattem inftituti.ploftella fabricant, ad que quidem ipfa alligata caudz nituntur & fuftinentar,quofit, vcà vul- neratione defendantur. Alterum caudarum genus dicit cffe cubitali latitudine, Aelianus ex Herodotil. 3. Quz ad Oceanum pars refpicit fupra felicem Arabiam pofita, pecoribus , bubus; & ouibus magnas pinguesq; caudas I 0 habentibusabundat, Diodorus Siculus. Oues incalidis & (icis regionibus caudas multà latiores babent , lanam verà duriorem ;in frigidis veró & falfis & humidis, lana eis mollior; caudaanguftior, Albertus. ldem alibi (cribit fe vidiffe plures oues, quarum cauda lat füerint palmum (dodrantem ) & amplius. »- Ouis Arabica (inquit Io. Caius Anglus, qui etiam icones duas,quas fabijcimus,mifir)panló malor eft vul- gari, eodem tamen quoilla vellere, figura corporis, & colore. Tantumtibiz & prima facies ruffefcunt modice: caudalata eftin fummo cubitum vnum ; paulum modó in deícenfu fe coar&ans leniter, quoufq; tandem definat in cam figuram; qua eftaliarum ouium cauda, Vefcitur herba, carne; pifce; pane; cafeo , & quibufuis ,id docente fame in naue, cum aduectaad nos eftin Britanniam. Herodotus in Thalea (cribit , non alibi vifum hoc, aliudG; genus uoxooxsoxoy (quod hic vna fubijciam ) quàm in Arabia. Hzc dum fcriberem vir quidam fide dignus mihi retulit, vifam fibi Francfordie olim huius generis ouem cauda lata; non vt híc pingitur: [ed (fimpliciter marfupi] 20 feu perzalicuius inftar latam; ita vt nonattenuaretur deorfum : (iue natura ea talis fuerit, (iue aliter. — Iohannes Leo Africanus hoc genus Africz attribuit. | Hisarietibus (inquit) nullam abalijs difcrimen eft; preterquam in canda, quam latiffimam citcum£erunt: que cuiq; quó opimior eft; eà craffiot obtigit, adeó vt nounullislibras X. 'aut XX. pendat,; cum fuafponteimpinguantur. Verüm in Aegypto plurimi farctendis veruecibus intenti, fur- fure hordeóq; faginant : quibus ade cfaffefcir cauda, vt feipfos dimouerenon poffint: itaq; quieorum curam gerunt; caudam exiguis vehiculisalligantes, gradum promouere faciunt. Vidiin Afota Acgyprad Nilum ciui- | tate, cencum & quinquaginta paffuum milibus sb Alcaire fita; huiufmodi caudam libras octoginta ponderare; - alijsfe vidiffeaffitmantibus qua (emiducentas ( fc haber codex szpre[fus ) librasexpendiffent. Omnis itaq; horum animalinm pinguedo in cauda confiftit: nec vIquam nifi Tuneti & in Acgypto reperiuntur, «. "Apud Garamantas ouillum pecus carne & late alitur, Aelianus, De outbusin Aegypto. Afcica, & Mague- $0 fiabisanno patientibus; &in Vmbriater,dicamin C. — | Quis zAralica, cognome Graco aiNiwiu«sonaes bec ef, late canda. ! , E NY EHE "NSSSSSRRSSRGSCUNNNNS | 557), 3) z^ (UO? QOO »XMSS en i ^ SU j E d CGONSMI ) | ». 2») Wa. SNC T uu NI »u i ju p x ; 22 wt , NS SE V u K (NS 1 v / NW Er e AU - Tae x ed FECE TS ERU CUT CH SS i Ouis «Arabica altera Graco cognomine wasxooreoner. $o D A 60 — YS "Ves ferz reperiuntur, Ariftoteles. Dionyfius Afer Jic ayexvAcvc vocat oués noh feras, (ed in agris ps- Iis e) fcentes & manentes füb dio. Oues quas pafcimus orta fantab ouibus fetis, liccaprie quas alimusà ca- 5 A» prisferis, Varro. Etalibi, Etiam nunc inlocis multis genera pecudum ferarum funtaliquot, vtin Ph: y- | * glaex ouibus, vbi greges videntur complures. Cum ip municipium Gaditanum ex vicino Africe miri o colorisfylueftresac feriarietes; ficutaliz beftiz munerarijs deportarentut, patrnus meos quofdam metestusin Ej juge agres E Abo th tpe De Ünadrupedibus — agros tranftalit,& manfuefa&os te&is oujbusadmifit, Columella. Videntür autem arietes ifti mufimones fuiff? cum & feros & hirtos faiffe,& colrecum ouibusnon detrectaffelega mus,qua tria etiam mslimoni ontediunt. Dues fere non multo quidem nottris onibusdomefticis maiores, led ceré ad correndum velociores , & ad pu- gaandum foctiores;tum retortis cornibus;cum infeftis & robuftis frontibus armate, fzpeibin fyluis faillá pecus (avc euDr'ox fleo , aprosimpetuofos ) ad terramabijciunr, & pofternunt : Interdü impera fatto intet fe pugnant, Net; vbifemel pugna commiffà eft,fas pütant fagere;imo frontibus confertis;alterutrá eft neceffe aut victoriam refertv;aut ftratam iacere morruam;Gi:liusex Opiano. Quintas Faluius leporatium dicitur haberein quo preter cateraanimaliainclufz fantouesferz, Varro, Montes eíTeaiuntintimis regionibusIndiz;vbi quazapudnos be- Ttiz domeftice fuucferas alunt cffo,vt oues;capras;boues, Aclianus, Adarietes agreftes.prouerbium:vide fuprain u proverbioln capras feros. Iusin oui fero,defcribitur Apicig 8.4. Tleóffeiso ety 40v, id eft ones agreftes cü lenuerint, 10 | nütriüntarà fuaprole, Tzcizes.'Camelopardalin Ae: hiopes nabim vocant. animalafpecta magis quam feritate con(picuum quare etiam ouis fere nomeninsenit Piin. A vocenabis Albertus & alij videnturanabulavocem - detorfifio, pro eodem animali: qnanquá etiam defenderitaliquis, quoniam ana N3y oueth fignificat, ('Chaldaice vtteor,Janabula poffeeuem feram fignificare, vt curebalah (fimiliter Chaldaicé)bouem ferum. Alberto quidem ena longé alind eftanimalde quo verba eius fupra ftatim pofthyeaz hiftotiam interanimantes hyene congene- resrecitani. Extat Gotdianifylua memorabilis; in qua picta etiam nunc continentur tüm elia diuerfa ani malia; tum odes fcre centum : quar omnia populo rapienda concefferat die muneris quod fextum adebar, lul. Capi- ielinüs. 9 1 UE NAR AN i MLMEN: i à De muGmone, qui genus ouis fylaeftris eft; & ouibus Creticis, dicam infra mox poti Agnurh. Viderl poteft l & fübus, £C» , ad fylaeftre ouigm genus pertinere: nam Oppiariuscum de ouibus Creticis egiffet; quas colore 20 flauo vel purpurafcente effe fccibitquadricornes;non lana fed villo fere caprino tectas;fubiungit: Quinetiam fu- bus colorc flaueícit fplendido,fed non cque villis birfütus eft, & duo tantü valida cornua fupra laram gerit fronte. Idemamphibius cft; & pifces deuorat,qui quidem ipfum natantem miro quodam fiue odoris fiuealio defiderio alle&i gregatim fequantur:ivtcoplofias referam infra ftatim poftfimias.Eiuídem generis colon «220v etiam dixe- rim,vtStrabo vecat quadcupedem apod Scythas & Surmatas interariecem & cernum,velociorem,corpore albi- cante, &c. vt fuprain Coli hiftoria dixi. Hodie fnac (vel vealij fcribunt fnak velíniatky Jappellariputoapud Mo- - Íchouitas,candida efl & finelana:de quo hic adijclam verba Matchiz à Michou,quein Coli hiftoría omifi. Apud Tartratostinquit)rcperinnturcerui;dama dorce; & fnsk. Id animal eft magnitudine ouis,in terris alijs non vifu; , . lana grifeum,duobus paruis cornibuspra ditum, curfu velociffimum. Carnes eius füauiffimz. Horamanimaliü grex cum alicubi: inter gramina incampo confpicirur, imperator Tartarorum cum equitibus fuis eum circundat, 38 in slidfimisgraminibus delitefcentem. Et cum equite: tympanaincipiuntfonare, fnaccz tanquá metu perculfae zapidiffie hucilluc ab vna patte circanftantium ad alteram procurrunr, id q; toties donec prz lafficadine deficl- ant: & itaab irruencibus T'artatís cum clamore ecciduntur, Hzcille. Attribuitautem eilanam,im proprie fortaf- fis: lanisenim carere boc abimal audio,vt mufimones etiam & oues Creta: item colorem grifeum, cgo candidü cffe audio: fed fieri poteft vcinter vtrunq; medius fit: grifeus eni fine cinereusaut canus, ad album accedit. Ce- terum capi eas hoc modo dum ty mpanisterritz curfu fubinde reciproco laffantur, verifimilius mihi fit; quàm vt quidam referunt , defatigati eas ad tympaua faltando. | p Color albus in ouibus cum fit optim os, tum etiam eft vrilifimus, quàd ex eo plurimi fiant, neq; hic ex alio. Sunt etíam fuapre natara pretio com mendabiles pullusatq; fufcus, quos przbent in Italia Dollentia, in Batica 40 - Corduba. Nec minus Afia ratilos,quosvocantipoSosc. — Sed & aliasvarietatesin hoc pecoris genere docuit víus exprimete, Nam cam in municipium Gaditanum ex vicino Africz miri coloris fylueftres ac feri arietes , ficutalie beitiz munerarijs deportarentur, patraus meus quofdam mercatus in agrostran&alit , & manfuefactos ré&is ouibusadmifit. Ez primum hirtos, (ed paterni colotis agnos ediderünt;qui deinde & ipfi Tarentinis ouibus ita- | pofiti, renuiotis velleris arietes progenerauerunt, Ex his rurfus quicquid conceprumeft, maternam molliciem, paternum & auitum retulit colorem. Hoc modo Columella dicebat, qualemcunq; fpeciem, quz fuerit in beftijs, per nepotum gradus mitigataferitate;redij(Tc. Ad propofic renertar, Ergo ddogenera funt ouilli p:roris,molle, & hirfatdm. Sedinvtroq; velemendo plutacomrinunia , quzdam tamen funt propria genero£i , quz obferuari conueniat. Communia in emendis gregibus fece illa.fi candorlanz maxime placet, nunquam candidiffimos ma- neratüralbus, Columella. O aes intonfas inetcaberis: vatiam & canam comam improbabis, quód fit incerti co- loris, Idem. Oues nifi lanatas emi non oportebit quó melius vnítas colorisappareat, Idem. Oues primum opor- cerporeamplo,quaz lana multa fit,& mollt,villisaltis,& denfis toto corpore,maxime circum ceruiéem & colluim: ventrem quoq; vc habeat pilofuin: (Eadew Florentinus fcribitin Geop. )itaq; quz id non haberent,maiotes no- ftriapicas(forte quafi 27436 à prinatione lanz Jappellabant;ac reijciebantieffe oportet cruribus humilibus,cau- dis obferuste,vt fint in Italia prolixis,in Syria breuibus, Varro & Crefcentienfis. — 1nipía oue fatis generofiratis oftenditur breuitate crurü, ventris veftitu:quibus nudus effer apicas vocabant damnabantq;, Plin. Ecemina poft " téslegeris;quoniam exalbo fzpefuícus editur partus: ex eryc hero (erythroyvt fuperius) vel pullo nunquam ge-f$g tetbonasemere: quafiraztate, fi neq; vetule funt , neq; nier agnz, quódalterz iam nondum;alterziamnon | , pelfunt dare fru&um: led ea meliorsetas quam fequitur fpes,quàm ea quarh mors. De forma, ouem effe oportet bimatum maritari debet:iunenis habetur quinquennis:fatifcit po(tapnum feprimum.Maiorem trima,dente mi- 6$ nacem;fterilem repudiabis. Eligesbimam; vafti corporis, ceruice prolixa, prolixi villi, necafperi , lanofi & ampli vteritnam virandus e(t glaber & exiguus; Coliimelle. Femina debet bima fnbmird , qua vfq; in quinquenniam farture neceffaria eft, anno feptimo deficir; (Sed de etateonium, vide pluraín c. ) Eligépdaeft vafti corporis, & prolixi vellerisac molliffimi,lanofi,& magni vteri; Palladius. Lana fit multa; mollis.nec coloribus varijs diftincta: | | irfpes, quàm ea quam mors; Probantür etiam ex progenie; fl agnosfolent procreare formofos; Crefcentdienfis; —.— hen I /. Suntquzmollem quidem habeant pilum;fed minus tenuem,vtlepores cohtrá quàm ones, Atiftot-Etrurs fus, O es frigidi tractus contra quàm homines afficiuntur. Scyche.n. molli fant pilo:at oues Sauromaticz daro. oculi magni,crura prolixa, & cauda fimiliter. Tales enim faot przftantioresad agnorum educationem, Flerenti- — nus. Oues nec vetulzfinrnecmerzàgne; | Eaquidem eras melior eft quam fequita 'imida animalia feré molles pilos habent, vrceruas; lepus & outs; Idé:. Optime ovcsfünt quz tenuéfianiam; 7o » poffideoc ! Bu x s rdum De eO P. T PH "^. boffidentlanam: qug enim inctilpantur lanugine;ez quidem natura languldz habentür, Florentinus interpreta | Ent 5 Lacuna. Grece legitar A As BE eia aree avro, vot V» oVrol De fjaNeuXua : To 3€ TRDRAÓTEIL 0 ouo ed m Tí Qveet (00 MaSsGaisvros. Ego fic verterim, maxime probantur oues, quibus re&z & exténíz (unt lànz: nam ctifpas(lanas)fa- .. cilias natura corrumpi affirmant. Siquis nen lanas;fed oues ipfas quaram crifpe fantlane citius corrümpi afferat; - "huicnon aliter refponderim, quàm expe&are me fententíam opilionis; aut hominis qui oues polffederit vel cu- rárit. Sues hybernum pilum non amittunt, cum cetere quadrüpedes magis obnoxiam frigoricutim habent,& pili y "tefrigerati deflnuntifus veró calidifimus eft,& pilos haber pinguiinfixos,&c. Oucs etiam ac homines propter íui | pilitüm denfitatem tum copiam; non ita affici pulíu frigoris poffunt: non esim altius refrigerationi fabirelicet; ve vtpoflit eel humorem gelare, vel calorem concoquendo feuocare, Ariftoteles problem. 10.23. Et fequenti pro- ' 0 blemarecanfa i querit, Curouibus expilatis molilor pillus fubnafcatur homini durior. Et deinceps, Curouium »( pilieodurior£sfiotquo prolixiore:: hominum contra molliores quo prolixiores. Delanarü differentijs, lecun- (. dumregiones pricipue, nonnulla attuli faperius. Infirmiffimum pecori caput, Plin. O.iscerebrum (qualidius eft, id eft minus pingue; Ariftót. Cornuatenuiorafoi minis pleranq; fünt, vtín pecore, mu'tisouium nulla, nec ceruaram, Plin. In Africaarieres ftatim cornigeri generantarjnecíolum mares,vt Homerus Íctibit,fed etiam fee- , minz. Contrà in Ponro per prouinciam Scythícam nullis cornua enafemtur, Atiftot; Agnicurin Líbya ftatim | 'cernuti nafcantur, vt Homerusetiam OJyllez quattoteftacur;fuprain Bones. b. ex Herodoto rationem reddi- . dimas. Albertusteftatur fe vidiffearietem quatuor magna coroua in capitegeftantem , & duolongain cruribus caprinis fimilis. Ouesin Anglia cornutz fant preter morem aliarum regionum; Munfteras, Egonon aliud dif- ^ ferte Anglicarum ouium cornuaà ceteris audio,nifi quód feré magna funr; & in vna pecade aliquando quaterna £o autctiam fena reperiuntur. Oculi boum nigri funt,ouium aquiní, Atiftot. degenerat. y. r.. Ceterisanlmantibus " »ecum*ateant manibus, defpiciant prorfus in latera neceffe cft :itag; plus eoram oculi diftant inter fefe, & maximé |». ouium eà quàd maxim? prono capite ingrediuntur. ud y | Uc: n . Boues & oues & alia fimplicis ingenij ( ivi9 ) animalia, ocnlos habent magis patulos, (aia 4|opxev:) ma z (| lignavero & infidiofa, contra, Adamantinus. Dentes continuos pollidet bos; ouis, Plinius. Etalibi, Contiput | | aut vttaq; parte orís fant, vt equo:aut füperiore primores non (unt, vr bubos,ouibus,omnibusq; quz rüminant: Matibas plures quàm foeminis dentesin homine,pecude,caprísue. Oai pauciores fürít dentes quàm arleti; Arift; .. Bidentesquicimant ob eam caufam ouesà Vergilio ditas, quód duos dentes habeant, peffimé ac vitiose intel . ,ligunt. Namnecduosdentes habent, & hoc quidem &genus monttri eft, & melius intelligi poteft, fi biennis " dixerit authoritate Pomponij in Attellana. Marsribi vouco fa&kurutmn, fi vnquam redierit (rediero. Macrobius;) 50 bidentiverre. Laberius paupertate, Vias hac nocte bidentes propcer vlam facere : & Nigridius Figulus dicit bi, « dental, quód bimz pecudesimmolentur, Nonias Marcellus: Bidental dicebant quoddam templum, quód in có |». bidenibus hoftijs factificaretur, Feftus, Bidentes fant ones duos dentes longiores exteris habentes, Idem. Apud Ee Macrobium etíam 7. 9. ridetar grammaticus, qui ones bibentes dici docuerat,quód duostan:ü denres haberent. - - Atqui hocinquit Auienus,vel nufquam contingere: vel fi ce ntingat; oftentum effe, & factis placulis procuran- |. dum. TumSeruiuscitato Pomponi ex Atrellanis verfu;in quo verrem bidentem legimus; oftendit, non proprii |. hocepithetoneffeouis. Ec Nigidiust inquit ) inlibro de extis, bidentes appellari airnon oues folas, (ed omnes " beftiasbimas. Etin commentarijsad iuspontificum pertinentibus;legi bidennes primó di&as, d. litera ex faper-: | fluo (vi fepeaffoletJintecie&a ficur pro reireceamare, rearguere, dicitur redirejredamare, redarguere, Ergo bi-- ;, dennesprimum di&tz (unt, quafi biennes. Quamuis Higinus quiiuspontificum non ignorauit, bidentes appel- Ho lari fcripfit hoftias, qua per etatem duos dentesaltiores baberent; pec quos ex minore in maiorem tranfcendiffe | conftaret etatem, Hzc Macrobius. Vide etiam Gelliumlib. r6. Dentes oulum(inquit Petrus Crefceptienfis)mu- | tantur poftaonum vnum & dimidium nempe duo anteriores: & poftea per fex menfes mutánturduo proximi; '- deindecateri: ita quód tribusannis vel ad (üummum quaraotcijciantur ( omnes, ) Suntautemífünioribus dentes iX ingquales:in ftatu, equales: etate prouectis, difcalcancar (fic loquitur.) minuuniur& corrumpuntur. Duidens | hot bidens Feftus. A mbidens fiue bideas ois appellabatur, qua fuperiotib. &inferioribuseft dentibus, LH&; [| Ouismultiplicem ventrem habet;(vt czrera ruminantia,) Ariftot. 3. de partib.anim, A ventriculo lactes funrin | homine& oueper quas labitur cibus;in czterísile, à quibus capaciora inteítina ad alaum, Plinius, Teftes pecori | armentoqQ; ad crura decidui, Idem. | ed UA 1 H E Ouibus mamme inter femina binz, papilleQ; binz, Ariftot. Oues caprzQ; in feminibus mammas habent '€ binas; Plinius. Ouium & caprarum pars maxima haber fel, & quidem terrisquibuídum adeólargé,vtexaperantia ' prodigi; loco habeatur, vtin Naxo. Sed alijs quibufdam locis omnino carenr,vt apud Chileidem Euboicá paxte , quadam ágri, Ariftoteles de partibuslibro 4. cap. 2. In iecore eftfel; non omnibus datum animalibus :in Bubasze | Chalcidenullum pecori: in Naxo przgrandegeminumq; vt prodigij loco vtrunq; habeatur aduenis; Plip. x. 27: | Ouesin Ponto fine felle effe dicunt: contrain Naxoinfuia duplici felle przditas cffe; Aelianus. Ab(inthium Pons [ ticum appellatur à Ponto, vbi pecora pinguefcuntillo, & ob id (ine felle reperiuntur; Plinius. In regionibusper- /frigidis cum niue & hyeme vehementi anni tempusiofeftam efl. fellis expers eft ouillum pecus: Intra enim ouilia !'compulfam,nono pabulo non vritar. Deinde ineunte vere, cum ad paftiones proficifcitar, felle im pletur;quod | ? ipfum Scythicisouibus vfu maxime euenire folercainnt; Aelianus. Afizregio Scepfisappellatur, in qualienes minimos effe pecori tradunt, & indead lienem inuenta remedia; Plinius nifailor. Ouium ezteracumq; quadzus ! pedum renes cquabiles funt,non ficut boum qui tanquarà ex multis exiguis renibus compofíti videntur. Denfius tem feuum circa renes nafcitur ouibus quàm ceteris animalibus, Ariftoc. Caulis caudz vulpibus & lupis villofus | *eft, vtouibus quibus procerior, Plinius. Delatis & longisouid caudis in diuerfis regionibusism fopra dixi. Ouis | Limmirifice pinguis donata eft regi Gallorum in oppido quodam Picardizanno 1547. cnia'terà vngula? duabuss -nempeinteriorin vttoq; pede, ad cGto circiter digitos excreüerat; extrema parte iucfümrecurua inflarcornu me | plcapre; vt oculatus quidam teftis mihinarrauit; — 1 inquibuídam Heluetlorum montibus oues per (uricnà cacumina páfcuntur,eüfn cápre morenturinferius; reperiunt frutices,qui cacuminibus defunt. Cues etiam femniant; À tiftot. Prererhomin& fomniare pecora; , "xin | ipt "Au DUM saut Cáptás; ! A] p 2 od" | 0 2De Osadrupedibus. | capras, &c. Plinius. Balate, fa&itlum verbum eft, proprium ouium. Ones dicimus balare, vtique à fono ipfo vocis, Feftas, Exfacrificabat hoftijs balanribus , Cicero r, de diuin. lam ne balare quidem aut hinnire fortiter diceremus , nifi iudiclo vetuftatis niterentur , Quintilian. T'acteque fumanti puluere. balet ouis, Ouidius 4, Faftor. Grex balantum, Vergil. 1. Georg. Quoniam fatis balafti ó Fauftule nofter. Coílinius apud / Narronem dere rüftic. Noninepté autem balaffe dicit Fauftulum, qui tra&aucrat & docüerat de ouibus,quarürm proprium eft balare. Agnibalanr, Aelius Spartianus. Balitare, frequentatiuum, Paftor harum dormit , quum 6x. eunt, Sicà pecu balitantes. Quafitus matri multis balatibusagnus, Vergil. o. Aeneid. Aegti balatus, Ouid. 7. Metamorph. Tener balatus ibidem, id eft exiguus, qualis eftagni adhuctenelli. Tremens, Stat. 10. Thebaid. Pecorum balatufotiant ripe, Vergil. 4. Georg. Guftatum à pecore caprisq; palegium, balatum concitat : vnde quidam Grzci literas mutantes blechon vocauerunt, Plinius. T heophrafto pulegium Bay o dicitur, F5» vo, dd 1 eít pulegium, inquit Diefcorides, aliqui gsiyov» vocarunt: quoniam guítatum à pecore cum flocet pulegium, Css id eft balatum in eis quàm primum excitat. Ba«x,29uj, balare. Plura videin n.c. Quorum vox mollis & yemiffa eft, ( porAznol , m» , ) mites funt, ficut oues; AriftotelesinPhyfiol. Ouibus propriz funt voces ad Ve- nereum coitum, Ariftoteles. Li Non mnpltó aliter tuendum eft pecus caprinum in paftaatq; ouillum , quod tamen haberfua propria quedam; Varro. Ouesradícitus herbascarpunr, & arbores deftrunnt, & plurimis plantis morfus earum eft exitialis, Al- bertus. Paícua ad Solisoccafum fpe&antia profunr:itinera & labores extenuanr, Arifloteles. Oues & caprz her- ba vefcuntür: pafcere oues fedulaatq; (tabilesfolent. Capra loca crebró permutant, fummaq; tantum contin- gunt, Idem. Ouibus frondem viridem víq; dum habebis, przbeto. — Vbi femenim fadtarus etis, ibi ones dele- gato; & frondem víq; ad pabula matura dato, Cato cap. 30. De cibo ouium vídeetiam quedam in Ariete c. Oaes ? licet in pafcuis vberibus lanam acqairant molliorem fecundum rationem paícaorum : tamen quia oues funtani- malia humtditemperamenti, meliorem lanam & molliorem faciunt ex paícuis tenuibus & falfts, quàm ex vberi- Ius & dulcibus, & melius conualefcuntin (alfis & tenuibus pifcuis , Albertus. Locis aridís paftz melius conua-. - leícunt, & inlocis paluftribas morbidz efficiuntur, Idem. Degenere pabítli ( inquit Columella ) vt & ante dixi- | gnus, & nunceorü, que omilfa funt, meminerimus, iucundiffimas herbas effe; quz aratro profciffis araüls naícan- iur, deinde que pratis vligine carentibus, paluftres, fylueftesq; minimeidoneas haberi: nectamen vlla funttam blanda pabula; aut etiam pafcua, quorum gratia non exolefcat vfu continuo, nifi pecudum faftidio paltor occur- - gerit prebiro fale , quod velut ad pabuli condimentum per eftatem canalibus ligneis impofitum cam & paftu re- diertintoues,lambunrt, atq; eo faporecupidinem bibendi; pafcendiq; concipiant:at contra penuriz hyemisfuc- curtitur obie&is intrate&tam per przfepiacibis:aluntur autem commodiffime repofitis vlmeis; vel exfraxino 3 frondibus. velautumnali facao, quod cordum vocatur : nam íd mollius, & ob hoc iucundius eft; quàm matu. cura : cyrifo quoq; & fatiua vicia pulcherrime pafcuutur: neceffariz tamen, vbi cetera defecerunt, etlam ex le- gnm:nibis palea: nam per (e ordeum, velfrefa cum fuis valuulis faba, vel cicercula (umptuoftor eff, quàm vt füb- witbanis exiguo pretio poffit praeberi : fed f vtilitas permittit, haud dubie (untoptima, Columella. Pecori falem obrjzere, GreciauCeoou, dicuot, Gaza ex Ariftorele vertit falire. Quare paftores ouibus f;lem obijciant, Plu- taichus querit de caufis nat. problemates. Saletiam coitum mouet, deberq; eis dati ante & poft coitum , vt in- ferius dicetur. Videnonnihil defaleetiamink. Cogit aliquot corbulas vuacum,;& frondem iucandiffimam mi- niltrat ouibus, Nonius Marc. ex Varronis dereruft.lib.z. « Opimat pecusolea, oleafter , aphaca, palea; herba: qui omníaefficaciora fuot ex falíngine refperfa: pinguefcunt & hac plenius prafatigata inedia triduo, Ariftor. Aphace propter oues [ezitur, Arhenzuslibr. 9. — Alexander Myndiusdicitouesin Ponto amariífimo abfinthio pingues fieri, Aelianus. Abfinthium Ponticum appellaturà Ponto,vbi pecora pinguefcuntillo,& ob id finc felle reperiuntus, Plinius. Abfnthium marinum impinguat pecudes; Serapiofecundum Diofcoridem : fed noftri Dofcotidis codices nihil eiufmodihabenr. Ouibusfabzlargius date, copiam efficiunt la&is, Ariftoteles: Vide inferius vbi de la&e dicecur, hoc incapite. Fabarfilique caules; gratiffimi (unt pabulo pecori, Plinius. Cycifum inagroeffe quàm plurimum refert :quod bubus & omni genet pecudum viiliffimus eft: quod ex eo cito pin- gueícir, &la&is plurimum preberoaibus, Columella. Frutex eft cytifus (de quo plaraleges in Boue c. ) ab Ari- flomacho Athenien(i miris laudibus przdicatus pabulo ouium, aridus veró etiam fuum, Plinius, Omniape- : coracytilum depafta lac multam habebunt, & fimul embtyon enutrient; Africanus. Luxuría fegetum caftigatur | dente pecotis in herba duntaxat, & depaftz quidem vel fzpius nullam in fpica iniuriam fentiunr, Reronfarum | ver etiam (emel, omnino certum cít granum longius fieri, fed inane caffamd; ,acfatum non nafci. — Babylone j tamen bis fecant;terrie depa(cuntalioqui folia tantum fierent, Plinius. Et alibi, Sunrgeneraterrz quarum vber- t2s pe&tinati (egetem in herba cogat. Eadem nihilominus & depafcuntur. Qus depaíta funt, farculoiterum ex- | citzri neceffarium, Oues pellite (que propterlanz bonitatem fub te&oferéaluntur )quecunq; iubentur vefcun- eur zvcfoliaficulnea, & palea, & vinacea; furfures obijciuntür modice, ne parum aut nimium faturentur: vtrun- qieenimad corpusalendum inimicum:at maximé amicum cytifum & medica: nam & pingues facit facillimé,& | «'gnic lac, Varre. Siexcaprarum velouiumgrege quepiam etyngiti herbam ore fumpferir ,iliam primó dicunt, acquox reliquum gregem, tandiu à progrediendo fubfiftere, quoad de eius oreherbam paftor detraxerit,vc reruli | io Capra c. Laferpitium & circunfodifolitum prodidere: nec purgari pecota, fed cgra fanari,aut protinus mori, quad n paucis accidere. Per(ico filphioprioropinio congruit, Plinius. Et rurfus, Laferpitio veíci pecora folita prime Q; purgari, mox pinguefcere, carne mirabilem in modum iucunda. Et alibi,L;fer multis iam annis in Cyre-: 'naica prouincia non inuenitur : quoniam publicani, qui pefcua conducunt, maius 1tà lucrum fentientes, depo- polantur pecorum pabula. Si quandoincidit pecus in fpem nafcentis, hocdeprehenditur igno: oue cum come- derit dormiente protinus, capra fternutante. InTadia, & maximein Prafiorü regione, liquido melle pluit: quod? in hecbas, ac paluftrium atundinum comas decidens, mirificas paftiones ouillo & bubulo pecori przítat: quod, quidem ipfamà paftoribus eó, vbi dulcis plus roris de cc'o delapfum cft, agitur : & fic illis paftionibus tanquam epulisiucunde accipitut; paftoresq, viciffim prolixo epulo compenfat : nam ex pecore faauiffimum lac expti-e munt, neq; ficat Graci faciunt; me! mifcere & temperare habent neceffe , Aelianus. 1n noftris regionibus, melli "jfludaéreum (quod Grzciaéromeli & drofomelivocant, Hebrzi mannam, no(tzi bizzzzelbuag ) bubus, fi forte in herbis comederint menfe Maio, valde noxiu ax eft, Ad Garamantasouilium pecuscarne & lacte alitur , Aelianus] ' inlocis quibufdam Africz, praefertim Aethiopiz vicinis, oues carne & la&e nutriuntur, Strabo. - Apollonium li M^ cite | . eirca Iadlamattigiffe ferant etiam Pegadem Oritarum regionem : vbi pecüdes fiür plfcinorg, eacómceden:cs - «uzmipimenaturz fug conueniunt, Paftores enim pifcibus illasalere confaeuerunt, cut in Caria (icubes ca. dem pafcunt.- Indi cnim Carmani cognominati , mire pifcofum mare àccoluüt, Philoftratus.' Circa Calimc: ' vicum Indie maritimum; Nearchus tefert onium carnes pifcem refipere, vt auium marinarum : pilcibus enim - wefcuntur,quàd teglo gramen aon ferat; Arrianus in Indicis. Et rurfus nó mnlto poft, Apud Ichibyophagos prata - Àmonfuntnnéq; gramen nafcitur: quamobrem pecera eriam ipforutn pifcibusfiécis vefcuntur. One: Lydiz & Ma: «edonice cx pifcibus pinguefcere dieuntur, Aelianus. En nius cum dicit, Propter ftagnaybilanigerum genus pi- Icibus pafcitur;effe paludem demon(trat,in qua nafcuntur piíces fimiles ranunculisqios oues confectae edunt, -. Feft.In prouipcia Aden,equiboues,cameli,& oues vefcunrur pifcibus, quorü ingénsillic copia, & libentius qui- Xo dem ficcisquàm recentibus: nam proprerimmen(fam caloré herbis & frugibus carent, Paulus Venel. De plaatis -— queincibo Iumpre noxiz aut venenofz (unt ouibus;dicam infra vbide morbis earum: Et quzdam de cibis cari; etiam capite quinto. Arabes dicunt ouium greges apudfe mulica plusfané quàm cibo pinguefcere, Aellao. Mü- ficis onis dele&ati melius paleuntur, Albert, Oues ruminant,vt quz fuperiore dentium ordine catéint, Ariftc t. Prouidendum cftín hocgenere vt pabuli vbertate fitürentur,& longé pafcanturà (entibus quz edam lanaai di- minuunt. & corpus incidunt, Creícentien.Pinguefcit potiffimum ouisex potu:quamobrem eftate falem dare d1& quintofolici funt, fingulis centenis fingulos modios:üc enim pecusincolume;atq; pipguiusredditur. Frequens igitur falis víaseó pertinet; quando & paleis copiam falis admifcent,vt fitibundx plüs aqua hauriantr& aütuainó cucurbiram fale conta&am afferunt: quod lac ettam auget:& agitàtie quoq merldie, plus poftmeridianis bibunz: ;-— festis(polt patum Albert. )diftenta vbera pendent, quibus falis abunde eft, A riftor.Rafis & Albert. A pud Rafini AO tamen locus mutilus eft n Nei NI / Lc Atcal latis amor cytifümlotosq; frequentes Ipfe manu; falfasqjferatprefepibus herbas, — .— . ;Hinc&amantfluuios magis & magis vberatendunt. Erfalis occultum referünt in lade faporem, Vergil; Pecüs potu pinguefcit, ideofalillisapoffimus, Plin. Oues fale delcétantur, quódis in cibo potionis defiderruui |. moncat, Aelian, Aqua ouibusautumno commodioraquilopia quàm anftrina eft; A riftor. Aquam multam & tur , bulentatn bibentesobefiores plerun q; fiunt; Albert. Ex Anglo quodam áccepi non fitire ouem nifi videritaquá :/ eaautem vifactlam non fitientem bibere:hocan in Aoglia(quz ouibus abundat)magis quàm aliblaccidar, nen- - dumexplorauiIn Hifpania audio vellera ouium eo uobiliora fieri, quo minus biberint oues. Rote ceeliia Auglia ; fitim fedanrgreges;ab omníalío potuarcentur,quód aqua ibi ouibus fint exitiales, Cardan. Sul peraítatem ficis JO maximé eft infelta:quare non vccapellam, vel ouem, fic & hocabimal bisad aquam daci precipimus, &c. Colu- - mclla. Plura de potu ouium qoereinfrain e. In Cephalcnie infüla,cum emnia vbiq; pecora hauftu aque quotidie Tecreentur, ín ea pecudes malote ex partcanniore apertoex alto venros recipieures, fitim fuam fedant, Valerius — Max 1.6. l'heophraftus tradit;in Macedonis qui candida Bibi na(ci pecora velint,ad Aliacmoné ducere:quinigra . autfufcaad Axium,Plin. Conflucntem candidi coloris efficieocé Crathis fl emittit. Nam ouillum & bubulà pe- ' aus, & omnisgrex quadrupes, ficuc Theophraftus dit, ex co bibens, de nigro rufóue albus fic, Aelian. Eudlcus ín Heltizotide(Vetusle&tio,Heftiaque vox nafauam reperitur. Hermolaus Heftizam mauultlegere,que pars fuit -. "Eheffaliz,Ptolemao,;Straboniceteris.Homeroautem & Thucydidi oppidumin Eu boca. Stephanus & in Acar- " naniavtbem huius nominis tradit/fontes duos ttadit effe, Ceronem,ex quo bibentesoues nigrasfieti:Mellap,ex ;; quoalbas: ex vtroq;sautem varias, Theophr. in Thurijs Crathim candorem facere, Sybarim nigritiam bobusac ? pecoribus;Plin. De Crathide & Sybariflauijs, vide Proptuarínm neftcum, & Hermolaumin Plinium 312. Oues | flauss reddere Scamander amniscreditur :qaamobrem Xanthu m pro Scamandro guncupatü ab Homero auta- , manr. Et ín Antandrie quoq; duofunt fluuij, quorum altet candorem,alter nigtitiá pecoribusfacit, Ariflor.. Ad | diueifam potionem colorum mutationem oues faciunt, quod quidem ipfam ex vi & naturaamnium vn eíseue- - tireeoanni tempore,cu mineuntur,folet:laq: exalbis commutatio in nigras fit,contraq; ex nigrisin albas con- - vertuntur. Hzcautem cum ad Antandrumamnem accidunrtüm ad Thracie fluuiu m,cuiusnomen Thraces ac- J colz tibi dicent; tum vero ad Troiam Scamander ex aqua (0a porantes oues füluas efficizex eo faétum e(t, vt huic : qui initio Scamander nominaretur, deindealiud nomen aduentitius ouium color Xanthum im pofuctir, Aelian. " Varro opinatur duo in Bceotía efe flumina, natura licetfeparimiraculo «amen non difcrepante:quorü alterum fi , ouillum pecus debibat:pullum fieri coloris,quem inducit, (videtur locus cotruptus:legi poteft; pullum fieri co- 0 lorem vellerum.) Alterius hauftu quecunq; vellerum fufca funt,in candidum verti;Solin.cap.15. Potus eriam fa- | €it,vt maresaur facminzgigaantur,vt infra dicem us. Notaeft hiftoria lacobi nepotis Abrahamiqui cüm impe- - &taffetà focero fno Labano;vt pecoraomnia varia & inaculofa ouilli caprigeniq; generis (ibi haberer; virgas po- . puli,coryli & caftanéz,decorticatas,yt Munfterus vertici non quód cortices omnino eis detraxerit fed jta vt pars | aliqua corum delibraretur.altera reli&ta,quó apparere: colorü vatieres, Munfterus )in aquas & canales, vnde pee | ceribibendum erat impofuit, ita vtinter bibendum eas af[picerent,quo fa&o mox maribus admiffis, fastus macu- 'lofi concipiebantur. Hosin lucem editos, (cparatis omnibus qui maculofi non effznt,in confpéctum ouium ma: | tticum füb conceptum agebat, vnde illz fimiliter ijs quosante fe confpexiffent maculofos edebant fastus; 2o. Capris& ouibuscur plurimum fit ladis propertione fui corporis, inquirit Ariftot. Problematum to.£. vidé ^ in Capra c. Interomniaanimalia ouis diu lac prebet(refpeótu fua magnitudinis, Alberr.)habet enim lac per octó - menfes, Atiftet. & Albert. vide infrain x. Saillum & ouillüm lac fero tedden doinepta funt, Ariftor. Salis vfu làe augeri,&autumno efü cucurbitz (ale conta&e fupra dixiin mentlonepotus ouiü: item cydifo,cum de cibis ear dicerem. Ouibus f;bz largius datz cepiam efficiantla&is, Ariftor. intetprete Gazazfed Grace (ic legitur: TToAo qne mue kv v WNIO G ia dyors ave9r Qoo uuo 2i : hoc eft , Lac coptofum reddit fabarum etism psrua copia in pa- bulo. Hetbalanatia ouibusiciuna data, la&isabundantiam facic, Plia. Galaciade ( lego, Gala&ice ) lapide trito .'eum fale miftaaqua, oliuz (ouium) circuofpergantur vbera, Albert. Cuin fale miftus aqua oriente Solepurgara. ;ouili afpergantur oues, & targebunt la&te, Obfcur. Ones craffiorem reddunt vtinam quàm fai fexus mz*es; Ariftotel. Menfes oui & caprz cempore coéundi indicantur:quod idem poft coitara euam firadtempus,mox de: ifti, donec parturiant: tum denuo indicatür : quare paftores proximum efTe partum intelligunt, A partu autem ! purgatio fequitur abunde: primum leuiter ccuenta; poftmodum valde,Aiifton — j ^ D X j : Oucs /É ouibus natos prifci V imbros vocauerunt, Plin. Muímo ex capra & ariere nafcitur, & cinirus ex oue & hirco, AI 774 | De O uadrupedibus Oues & caprzanniculz coéunt;atq; vterum ferunt: fed caprz potius:mares quoq; in ijs Ipfisgeneribus codem illotemporeineunt:fed proles differt, quatenus preftantior ea eft, quam fenefcentes mares & faeminz procrea- rint, Ariftor, Ouisdebecbima fübmitti , quz v(q;ad quinquennium factura neceffaria eft, anno feptimo dctticir, Creícentienf. Acietes & oues fcecas( matrices, )ad prolé probari debent cum in tertio anno confiftunt; Floreacin. Curandum eft,ne minori quadrima, néuc ei quz exceflitannos o&to;proles (ub mittratur:neutra.n. etas ad educá- dum eítidonea:tum etiam g» ex vetere matería nafcitur, plerung; congeneratum parentis fenium referc: nam vel fterile vel imbecillum eft.Columella. Oues parere víq;ad annum octauum poffunt:& fi bene curentur,velin vn- decimü facultas pariendi protrahitur, (quod tempus vt plurimum feré eft tota vita ouis:in quibufdam tamé terris marinis,vbi ficca & falfa habent pafcua,viuunt per vigintiannes & pariunt, Albert. )& quidé fieri poteft, vt etiam per toram fere vitácoéant, tam mares quàm facming, Ariftor. Er rurfus, Coéunttam oues quàm caprz, quandiu ! viuunt, Oues & capra ternoaut quaretno coitaimplentur, Ariftot. intra quartum coitum, Plin. Ouisdecem vel duodecimannis viuit,& parit octoannis, Albert. Generatio bimis vtríng; (ouibus & arietib.)ad nouenosannos, quibufdam & ad denos. Primiparis minorcs feetus. Coitus omnib. ad Ar&uri occafum, g eftàtertioidus Malas ad Aquilgoccafumjid eft xitj.calend. Augufti, Plin, Ouili pecori ab Ar&uri occafu vfq; ad aquilg occafum, Varro. Anima capris quàm ouibus ardentior; calidioresq; cencubitus, Plin. In grege ouium fi maiores natu tem peítiué libidineincitanturannam effe felice gregi paftores confirmant: fed fi minores, infelicem, Arift. Si minores nau prius coterinr, peftem anno illo futuram portendunr : fin maiores natu tardius ad coitum moueantur, idem prz- fagiunt; Albert. Quz aquam falfiuículam bibünt, maturius cocunt:nec folum ante ceitü,(ed etiam à coitu falien- dum efl(al eis prgbendum:)atq; etiá verno tempore, Arift. Capra oui firailiseft multis nominibus:initur quippe | jjfdemtemporib. Quinq:; menfibus ingrauefcit foetuperinde vt oues, (idem Plinius ícribit.) Geminos eti parit 2 vt plarimum,Fiorentin. Ouis & cap:a ventré ferunt quinq; menfes, Varro & Florentin.Ouis przgnans eft diebus centum quinquaginta:itaq; fit partus exituaucumnali ; cum aer eft modice temperatus, ac primitus oritur herba imbribus primoribuseuocata. Quamdiuadmiffura fiteadem aqna vti eportet, quód commutatio &lanam facit variam,& vterum corrumpit. Cam omnes conceperunt, rütfus arietes fecernendi. Ita factis pregnantibus,quod funtmolefti;jobfunt:neq; patíoportet minores, quàm trimas faliri, quod neq; natum ex hisidoneum eft, nec non ipfe finnt etiá deteriores. Minores,quàm trimz,deterrent à faliendo fifcellisé iunco, aliáue quare,quam alligant sd naturam. Commodius feruantur, fi fecretas pafcunt, Varro. Pinguedo nimia impedit quó minusconcipiant ou85, Albert. Suntinequorü itemq; ouium genere quz nullam faciant prolem: fed multorum genus totü fterile ef^; Adftot.De ouium conceptu nounihiletíam diceturin Ariete c. Cur ouesad Agenoris locumablgentes Ar- cui vtibidemineantur efficiunt? An qula Agenor vir fammainduftriain ouibus tra&andis fuit & pre ceterisre. 3. gibus plurimos poffeditgreges, Plutarchus in Grzcanic. Arietis dextro tefte przligato oues(fasminas) tantü gi- gni quidam fcripferunt, Plin. Non proculà Patrenfium ciuitate llaulus eft Milichus, & poftillum alius nomine Charadcus: ex hoc pecoratempore veris bibentia,vt plurimum mares parere aiunt, Quam ob caufam paítoresin diuerfam à lumine partem eaabigunt,(pecora cetera,vt oues & capras, )bubustantum exceptis:rauti enim eis ad. facrificia & laboresvaccis vtilioresfupr. Interreliqua veropecora foeminz maribus praferuntur, Paufaniasin : Achaicis. Maresaut foeminz generantur vi,tum aquarum,tum admiffaríorum. Nam & aquz faciunt, vt feminae maresue concipiantur:ad hzc,aquilonis flatu mares potinsconcipiuntur, auftri focminz. Vis tanta eftaquilonis, vtveleaquz non nifi foeminas patiant,immutet ad prolis mafculz procreationem. Spe&:read aquilon£oportet : cum coéant feminz:que maneiniri folent; marem, fi feró dieladmiferis,non patiuntur, Ariftot. Aquilonis flatu mates conclpidicunrauftri foeminas, Plin. Acfires ferat ve plurimi mares progenerandi (int, Ariftot. vir callidif- 4. fimus rerum natura; przcipitadmiffare tempore obferuare ficcis diebus halitus feptentrionales,vt contra ventü gtegem paícamus,& eum fpectausad mittatur pecuszatfi feeminz generande fant;auftrinos flatus captare,vt eadé ratione mattices ineantuz.(Idém ex Columella Palladius repetit; necaliter Aelian.) Namillad quod priorelibro docuimus, vradmiffarij dexrer, veletiam finifter vinculoteíticulus obligetur in magnis gregibus operofum eft, Columella, Sià coitu imber acceffitabortum infert, Ariftoteles. Oucs fi grauidz glandem copiofius ederint, ab- ortum faciant, vt (uesetiam, Ouibustamen cenftantius hoc glandibus efitatis accidit, Ariftot; Docent paftores fuas ones gregari facto ftrepitu:nam 6 cum tonucritaliqua relinquatar,quz non concurrerit,abortuni,fieft gra- uida, facit. vnde fic vcfi quem demi fteepitum moueris,omnes concurtant;propter confuetadinem,Idem.T oni- trus folitarijs ouibus abortusinferant: remedium eft congregare eas vt coetu iusientur; Plin. & Albert. Candidi, nigrine efficiuntur fcetus;fi füb lingua arictis venz nigreaut candide habentur:cuias enim coloris funt vene eiuf- $ dera & vellus eft:varinm etiamfi plures venarum colores fant, Ariftot, & Albert. Ouís apertoorcfiinueneris ni- gricantem linguam,nigrü emitret fostum:fin albam, candidum : fi diftinctam colotibus, partus fiinilicer variabit, Demociit. Ferant quinq; menfib. tum ouesrum caprz. Vadcfit vtlocis nonnullis, quibus cceli clementia & pa- buli copia eft;bis pariant; Arift. Gerunt partum dicbus centum quinquaginta, poftea concepti inualidi. Cordos vocabanrantiqui poft id tempus natos. Acíetes primü vetuftiores faeminss ineuntinouellas.n.minus perfequun- cur. Patiunt, vt dixi; iuniores pauciora quàm vetuftiores, Ariftoteles, Pariunt maximá& ex parte fingulos, fed ali- quando & binos& ternos, & quaternos.Idem. — Pariunrgeminos, tum pabuli beneficio tum fi pater aut ma« ter vim eam geminandi per naturam obtineat, Ariftoteles. Oucs in Orchadibus pene omnes geminos, imo | trigeminos plereq; partus edunt, Boéthius.. Ouesin Magnefia & Africa pariunt bis; Ariftor. Problematum. | 10.46 Apud Vmbricosalunt pecora(rz Qo«gjorx)tet anno parere, Idem in Mirabilib. Ec rurfusin eodem libro; | Apudillycios ferant pecora; (vx ogusjevro: captas & ouesintelligo)bisanno parere & quidé pleruaq; geminos: mnlta vero etiam tecnosaut quaternos hosdos parere: quandeq; etíam quinos & plures :item la&tis fcíquicongiü. In di&ab eisemulgeri, Aegyptus tam abunde herbida eft, vt bisanno oues ex feíc pariant, bisq; condeantu: , Ae-. lianus.Tn terris calidis & humidisbis conciplunt;ficurin Mefopotamis, Albert. Oues nimium obefzx difficulter. parinnt; quzdam iniplo partu moriuntarantequam abfoluanr. Canes, vt reliquz parue quadrupedes monftra pariunt frequentius quàm iaióres, Ariftor. problematü ro.6o. Et alibi, Caprz & oues; (vt & reliqua foecundiora & mulriparaanimaliaJpartusinterdam mon(trofos edunt.Ouisà partucut non [zuiar, Ariftor.inquirir problem; 15.47. Mufimonem(fantaurem veluti oues quzdam fylueftres.de quibus priuatim dicam poft Agnum)e genet: b.rc.l. 22. in diconeibuda, Apud Rhatos Heluetijs confesderatoslocis al pinis, audio aliquando Re^ capra E : po eCrloEk | DON quo d. zr pofterlore paite, abterius oues vel arietes: fed viuere non poffe, & paulà poft partum mori : arietes enim eum fe- nefcunr validos & libidinofos fieri, & capras aliquando fuperuenire. Ex ouibus & arietum ferorum coitu fotum " €onéeptum paternum colorem retuliffe ; cumque fimiliter dutaffe pec fobolem & nepotes deinceps:lanam ve-.. . ró in primo quidem fostu hirtam; fed in nepotibus& deinceps mollem fuiffe,in ».retuli ex Columella. Onesà pattu ae: cvv mise. Albertus legit oe v$ zoxs:vertitenim, Ante partum?fed vtroq; tempore dari conuenit: ) falz fruentes,vbera magis la&e diftenta demittunr, Ariftot.Partus vero incipientis pecoris non fecus quàm obftetti- cum more cuftodiri debet, neq; enim aliter hocanimal , quàm muliebris fexus enititur, fzpiusque etiam quan- -toefL omnis rationisignarum,laborat in partu:quare vecerinaris medicina prudens effe debet pecoris magiíter, ytfiresexigat, velintegrum conceptum,cum tranfucríus hzret locis genitalibus, extrahat:vel ferro diuifum citra 10 matris perniciem partum educat, quod Graci vocant is6oóx dioc (Forte, $uGovsAxev, ) Columel. - Cübanrouescaprzq; vniuerfe per cognationem, A tilt, Er rarfus,Cobant difficilius oues,quàm caprztma- - gisenim capra quiefcunt, acceduntq; ad hominem familiarius. Ouium femen ( id eft genus) rardiusefl;quo he /.— fant placidiores :contrà caprile mobilius, Varro." Vita ouibusad denos annos, Íed magna ex partead pauciores, ' Ariftot. Oues Aethiopice velad duodecim & tredecim annos vitam agunt:capra eriam ad decem & vndecim, Aitor: Piiniuscaprastantum in Aethiopia vfq; ad annos vadecim viuere feribit, nulla ouium mentione. : Alia euzdam de ouium vita& rate ,& in qua fint eligenda, dixi (uperiusin s. In quibufdam terris marinis, in quibus ficca & alfa habent pafcua, viuunt per viginti annos & pariunt, Albertus fine authore: nifi forte tale quid apud Anicennamlegitur. De mutatione dentium, & etatis per eam cogüitione; dictum etin n. Ouesin bono ftatu, .. »mànent víqjad otoannos, & quedam vfq; ad decem, ü copiose pafcantur, fed quz famem patiuntur, neceffarió 20 cito fencfcunt, Crefcent. —.— VS -. Defnitate fünt multafed eain libro fzripta magifter pecoris habet, & que opusad medendum fecum portat; : Varro: Quod ad cibum & potü pertiner,tum aliás tü ad fanitatem, fuperios di&um eft. Mox etiá inferius venena earum enumerabo, Equimuli & ouesin Scythia, Ízpe pra frigore moriuntur, Dionyf. Afer. Caprz frigorisim- patientiores fant quàm ones, Ari(t. Porró inter ipfas oues frigoris patientiores fant; quibus cauda amplior;quàns quib. porre&ior.& glabre exatiores.quàm veftittores;crifpe etiá algoris im patientes fant, Id. Etalibi;Iudicent paítoresouem validiorem;cam hybernis cempórib. prüinam;quam füfccpetit;fecuat;nam quibus virium minus, patrü pre faa imbecillitare conftantesdiícutiunt fuo mora quantü fufceperinr. Albert. longe aliterfiue vertit.fiue , peruertit/his verbis:Ones éxcutientesà caud s glaciem ferociores funt &'melius ae diutius durant:nó excutientes autein cito moriuntur. Valentinelius oues quam capre:fed robuftiores capre quàm oues funt, Arift, Sanitas & in- 30 firmitas onium( inquit Crefcenr,) cettis fignis cognofcitur:mam fi eperiantur earum ocali,& vene int rubicunde -' &fübtiles.fane funt :Sinalbe velrubicundz & crsffeapparuerint,infirmz. — Irem fi manuapprehenfzinfchina « propeanchas(in fpina dorfi prope coxendices)comprimuntur,nec fle&uotar fane & validz (unti vere fle&tun- turinfirmz, Item ficapitein pelleco!li & ante tra&tz vix trahi poffunc funt fanz & robuftz : fi facilefequuntur, . anfitma.ltem fanz per víam animofias incedunt: imbee'lles moleftius,& capite inclipato. ! — "Quesnefcabrz fiant;nec ricinisinfetentur & lane plus vt habeant, quíd agendü docebo infrainfcabieiipfari -—mentione. Mato (ciens lauari ouem;aut lane pargandze aut fcabiei curanda gratia, pronupcianit tunc ouem per ferias licere merfari.(i hoc remedij caufa fieret. Balantumq; grege flauio merfare falubri. Adijciendo .p. falubri, oftenditauertendi morbi gratía tantammodo.non etiam ob lucrü parganda lana caufa fieri conceffum, Macro- ^bius Satarn.1.6. Oail!ü pecus quamuis molüffiaum fit, vt ait prudentitfimé Cel/us,valetudinis tütiffime eft. mi- 40 nimedq; peftilentia liborat,Colu. Ia Aaglia cum e(tites plo € (ant;& cum pafcunturin locis vliginofis,& cü lin« ' gant manerorem(aon omnisros,fcd cerzo quoda tempore, Malo precipue pecori noxius eft:roré in Anglia on'b. propotu effe fupra dixi) putrelcunr & conrabelcunt cis vifcera, vt audio. Alyffon fi circa ftabule planreturgregib. ouium & caprarum falubre e(fe pechibenr,Platar. 3 Sympofiacón. Dealyfio videfuprain Cane c. inter medica- menta intra corpus fumenda ab ijs quos canis rabidus momordit. De ventriculo eiconie vel arietis,ouib, fshubri, - legeinferinsinpefte ouium. Paftores & opilionesabfinthi Boresaridosconttitos,cum tale onibusac bubus pre- berrqaotidíana experientiaedocti,omne genus interiores morbosabfinthio curari, dolores fedari.& excreméta -putgari, l'ragus. Medecar oulum morbis decocte radicis ceatanrec faccus,Plin. Cani nonnunq»á& offeres decotü [uz "hederz:quo exhibito faltem perfeptem dies, leruabis canis incolumitaté: nam ouem quoq; paltus hedere feruat, / Blondus.Hyphearad faginanda pecora vifco vtilius. Vitia modo purgat primo,dein ea pingu:facit,que fuffecere "yp purgationi. Cruibus fit aliqua tabes intus, negant durare. Ea medeudi ratio eftatis quadragenis diebus, Plin. Ilex fra&us aliquando quaternos habet, binos propriosglandem & granü quoddà puniceum : & binosalienos, vifcü |. atq; hyphear,hocà meridie;illud à feprentrione. Aqui vicam ftelin & hyphear non afirer d fferre potant;nifi gj - in diuetfisarboribusnafcuntur,alij vetà fpecie differre aiunt;cum & fra&tus cdantdiuerfos, & in ead£ arbore ali- //« - quando pars vna ftelinyaltera viícum vel hyphear proferat.Ilem de cavfis 2.55. Stelis vocabulum eft Eubocnfium, : hyphear Atcadü,vifcum comune, Ibid. Ouibus vtile adiantá circa oniia earum feritur, Diofc. Pecorivriliffimos effe aiunt adianti ramulosin cibo,Plin. Afpleuos herbe confumir fplené pecorum,vt copio:é di Gum eft in Boue, .. Caprino pecori eadem remedia conueniun: qug ouíllo. Columella. Nunc quemadmodü vicijs; sur morbolabo- rapntibus labueniendum fit;precipiemus,quan quam pars lizc exordij pené cota tam exhanfla ricum de medicina - smaiotis pecoris priore libco difpuraremus,quia cam fit fcré eadem corporum natura minoram, rmaiorumq:quas- 0 drupedum, paucz paruz q; motborum & remediorum differenrie poffuntinueniri; que tameu quantalacunq; ^ fintnonobmittenturà nobis,Idem. i raté : ) . endete oportetarmeata reijcula;(id eft dupliciin fecunda fyllaba) oues reljeulas, Cato. Retcolas Nonius (id *. "ef fimplici)interpretatur etate aut morbo graues.citans il'ad Varronis ex libro de liberis educ Et vt iugtegeopi- .. Mooues minusidoness remouere folet, quas reiculas appellat. Cinislanz cuis psffionibus pecudum medetur, ^ —Pliniusvt Aggregator citat. Febresaccidunt ouibus, qua cognofci & curari poffunt, vt di&um eft de febribusin —"wa&stuboum; Crefcentienfis. —— 0 0 50000 00 | | —— Quinetiam ima dolor balantum lapfs ad offa. — Cum furity ata, arta debaftitur arida febris — - SProfuit incen[os aftsas auevtere s coy varer (07 dmaferirepedi falieneno [anguine venam, | ' —. "Wetgilius inGeor. ( Prudepter Vergilius. inquit Colutneila ,ouibusfebricitanribus coníulit detalo véliater |. 2o duasvngulas fanguinem emitti oportere. Nos etiam fub oculis & deauribus fanguinem dettahimus./Et mox. | bL. * - 0 250^. dyes Q nadrupedibut tue "Ys Quam proculast molli fuccedere fepius umbra Usderrs, aut femmes carpentem gnatus ber bas, Extremamó, [eqtei, aut medio procumbere campo CPafcentenm, cb fera [olamg decedere notte, " iu f E: ] - j S r T Continnoferro culpam compe[ce: prius quam (c SDaraper ancautuen ferpant contagia ung. Agni febricitantesquomodofint cutandiin Agnihiftoria profequar. Quibus egtis & gregario aliquo morbo | Anfc&is.lac caprinum aqaa permixtum bibendum dabis, Obfcurus. Videtur autemi hic potusin febribus tum alijs tun peftileotibusconuenhie: nam & agnis febrientibus lac marernum pari menfura cocleftisaque miícetur ,aut caprinum per corntcidnm ipfanditur,tefte Columella. Neccaprz nec oues peíte inficientur,fi exciconiz ventri- culo aquaintrito, finguliscoch'eare vnum infünderis, Quinulij. Aduerfus morbum ouibus letalem , Ventrem ante precepimus, & nanc(quod remur e(Te maxime falutare)iterum adíeueramus in hoccafu,quod cft remedium prefennflimum:pabula motemus,& aquationes totius regionis, & alium queramus ftatum cceli:curemusQ;, fi ex atietiscum vino coques & aqua ddlues,dabisq; ouibus in poru,Rafis & Albert. Sizgrotat vniuerfam pecus; vt & IO calore, & eftu concepta peflisinuafityt opaca rura: (iinnafir frigore, vc eliganturaprica, fed modicéac fine fetli- | pátione perfequi pecusoporrebit,neimbecillitascius longis itineribusaggrauerur, neccamen in totum pigreac. feguiteragere. Nam quemadmodam feffas morbo pecudes vehementer agitare, & extendere non connenit, ita conducit mediocriter exercere; & quafi torpentes excitare; nec pati veterno confene(cere, acq; extingui. Cum deinde grexadlócum fuerit perdu&usin lacinías colonis diftribuatur ; nam particulam facilius quàni vniaerfus conualefcitGue quia ipfius motbi halitus minoreftin exiguo numero, fcu quia expeditius cura maior adhibetut pzucioribus, Columella.Profpicere maximéinipfo principio conuenit;ne in morbü peftilentem incidant oues, Vereigituraduentante;clelifphacum montanum prafiumq; herbas concundes,& per dies quatuordecim in potu eistemperabis:idem & autumno diebustotidem faciendum. Quód (i iam eas occupauerit morbus, cildé reme- 20 dijs vti conueniet: iuuat etiam excytifo pabulum;arundinisq; duriflima radices tenerz madefactz, atq; inaffettà partem admotz; (vt Aud:à Lacuna vertit: fed melius Cornarius, arundinis duriffimz radices renerrimz in potu macerata. Grace enim non sv fed zvvlegendum. ) Oportetautem infe&asin aliam regionem transferre, ne conr&gione fua f2nas etiam vitienr: quin & ipfe dumalia aqua (pirituquealio frauntur , roborantur & conua- lefcunt, Africanosin Geoponicis Grecis, "Halatu pecorum s & erebris mupitibus amnes, e rintero, fonant ripa colla, fespimi N ! ! lama, cateruatim dat feragem ata, aggerat ipfis Tu flabuls tavpi dslap[a cadaneratabo, .— - " (Donec hutao tegere, ac fonets ab[condere difcunt, "IN am neq, erat coris v[p :nec vifcera quifquam e^fut undisabolere potest , aut vincere flamma. NLectonaere quidem morbay illeuzcá, perefa Uelleras nectelas golfunt attingere putres, - Verusa etiam inus fiquistentarat amilus, "rdeniespapula, atq, immundus olentía fudor e Sembra foquebatur : neclongo desde oranti Tempore; contatlos artus [acer agnis edebat, Vergil.in Georg. Senecaab initio libri (exti Naturalium queftionum,Pompeios celebrem Campanie vrbem 30 Regulo & Verginio confulibus, defediffe terrezmoru,& quidem diebus hybernis, fcribit, &c. Etineodem libro | cap. 27. Aiunt (inquit ) fexcentarum ouium gregem exanimatum ín Pompeianz regionis motu. Neceftquare hoc putes ouibusilliscimore acciditle. Diximus folere poft magnosterrarum motus peftilentiamfieri, — Multa - enim niottifera (tumaéryrum aqu) inalto latent. Qua cum extra (üperficiem terrz erümpunt fuo halicu & va- pore-facilins pecora fentiunr,in quz peltilentiaincurtere folet, quo auid!ora funt, & aperto co:lo plutimü vtun- tuc & aquis; quara m maximain pelftilentla cul paeft. Oues vero moll'oris naturz quo propiora terrisfernnt ca- pits.corzüptas cffe nonisiror, cum afflatum dixi acris circa ipfam humü exceperint. N ocuiffent ille & hominib. fi msior exlyffet, fed illam copiazérislynceri extinxit,ancequam vt ab homine poffet trahi furgeret, HzcSeneca. Ocsfi ab ardente Sole labefactentur, cadantQ; affidué nec edant, agreftis betz (lapathi nimirum) fuccus eisin- fondidebeticogenda funtetiam ipfas betas comedere, Anarol. Stob paltaminfalubrioré venter eis tameat,fan- guinis derra&ione curabis illas, tandensícilicereas venas, qua fupra labrum, & qua füb cauda circa fedem funt. Infasdereetiam conuenit (e(quiheminam humanilotij. Quód fi vermes(exoxuxoz) và cam herbis vorauetint, idem faciendum eft, Anatolius, Idem aut fimilis morbus eft, quo (vt Gillus quidam nonindo&us hec mibi fcri- beati recalic)oucs dicuntur venenum in paftu cum herbis fampfiffe quod fieri alupt cam aér craffus; lentus; & hoxiuscam roreconcretusin herbas decambit;qualis etíam plantis & arboribus (epe exitialiseft. Ouibusinde 40 ftatim valdeirflatis paftoresfum mas auricalasabfcioduat vt Íangülsemanet , & baculis percatiantlatera. | Alij. aquz permifcentinulam,G& oriaperto ipfundupt;aut, fi defit aqua; vrinz permilcent,quam in vas aliquodaut et- jam calceü emiferint. Sic oues ftatim melius habete aant. Miles quidam narrauit nobis vifam fibi effeouem quee y o. in rabiem incldérat cum vacca rablofa cornu eam impecijffecRuftus. Si oues xftuantes biberint, & ficrefrigeratz fueript, tum aliás tam clrca omeniá precipue, vrlanj no(tri referunt, auricule eis dimidia feré parte abfcindun - .tur:quod fi fanguis? valnere maner;bene habet:fin minus, ma&tantur. Biliseftino tempore nó mínima pernicies, potione depellitur hamanz veteris vrinz , quzipíaremedioeítetiam pecori arcuato; Columella. Si hiradinem haufetintacetum acre & calidum;aut oleum eftinfündendum, Anatolius. Si vermes(zeavpcs eum herbis deglu- tiuerint, quomodo curandz (int paulà (upetius d'ótum eft. | Si qua reprlium beftiarum momorderit pecalferi'ue, melanthium exvinoilli offerendum eft:acbreuiterea .. omnia facienda adhibendaq; fant, quecungq; in hiftoria horam aliorum; animaliü tradidimus, Anatolius. Vere motiantur pafte ore melleo ( de quo fupra etiam dixi, noxlum elfe ouibus, yt bu bus'qnoq;. ) Autumno aurem fi ariftis nimíü impleantar,& poftca ftatim bibant, dirupris vifceribus (inteftinis )moriuntur, Albert. Áconito neq; pecus (euis) neq; vHum animal pafcitur, Theoph. Ques necatnerton ( id ett rhododendráü, ) Diofcorid. Pccus | &caprz fi aquam biberint, in quafolia crhododendri maduerint; mori dicuntur, Plinius. Ones & caprasperdaunt euonymus & conyza, videin Caprac. Sabinacapris & ouibus venen eft, Plin. lib. 16. Et etiam grauis pernicies hetrbz languinariz; (Sanguinaris herba Columellzaut pilofella eft valgo di&a; vide Ruelliá: aut numulatia; cui apud Gallosab exitio ouium nomen ) quam fi paíta cft ouis , coto ventre di(tenditar contrahiturq;; & fpumam , - quandam tenuem tetri odorisexpuit. Celeriter fanguinem mitti oporcecfob cauda in ea parte quiae proxima eft clanibus, nec minus in labro fuperiore vena foluenda eft, Colameila. | Eafdem venas foluiiubet Anatolius , fi ob paftum in'alubriorem verec eis tumeat : & verifimile eft ipfum ex Columella tranftuliffe , quz veró fanguinaria effec hetba non cognouife , ac ideo quod de ea priuatim dictum erar communius protuliffe. Ego fanguinatíam herbam dicinullá noui; preter polygonum Grecorum; cui tamen vim venenatam nemoattt 1 | gt M vo ME m é | ibatt.7 — [ | - [Oo ^ I jo De Om. |. C, - Lib. 27 Sed ouibus venenum effe potefl,non item aliisanimalibusaftricta nimirum aluo intumefcente.( AtquiinGeo: onicis Grecis polygonon herbam aietibus dari legimus,ut valentioresfiantad coitum.) Qua olodculiaee TM lis ctiam aftringens herbula binis& rotundis feré numi inflarfoliis humi reptans;pulegio non diffimilis,locis o-. pacisut circa fzpes & alibi;prfertim & humidis , Fuchfius numulariam vocat ( expreffa voce Germanica pfen- wigkrut, Angli codem fenfu dicunt penigras ) ouibus exitio cffe creditur. Itaque à Gallis per circunfcriptionem vocatur herbaouesnecans /' berbe qui tue les brebi./ Athomini innoxia, & perfepe falutariseít, Ego teneram verno fpe exaceto fale& oleo comedi. Herba inodora eft;flos pallidus graviter odoratus , ranuuculi fcrà floris effigie: noflri ferpentinam (naterkraur) nominant; quód ferpentes vulneratiautetiam aliqua parte diffecti , hac herba fibi mederi ut partes feparate coalefcant;à vulgo fertur. Mirum quód anagallidem fceminam pecora vi- tant :at fi decepta fimilitudine,(feeminz ad marem anagallidem, deguflavére, latim eam quz afyla vocatur , in, remedio querunt: eaà nofltisferus oculus nuncupatur;Plin.An agallis quidem herbula nitrofo, acri & infuaut fapore eft fere quo beta radix cruda: fed cum eodem tum mas tum fcemina fapore & facultate fit,cur illum gu- flent hancaverfentur,equidem miror.Caterum afylz herbe hocunoin loco;quod fciam,Plinius meminit, nec velipfealibi,velaliorum quisquam. Duua (ut mihi hzc £ribenti Gallus quidam ditavit ) herba vocatur Gallis, in Normannia przcipué,fimilis lapatho (vel gentianz majori ) fed anguftioribus folijs & fem per erectis , neruo medio feré rubente;cauflicis : nafcitur juxtaaquas.Hancfi comederint oves; innafcuntureis in jecore animalia quadam parva;nigraqux fimiliter duvz vocantur & morbus itidem duua, incurabilis : itaq; mox mactanda & comedenda fantanimalia. Herba quoniam hyems erat demoriflrari mihi non potuit: quzrent diligentiores num aliqua hydrolapathi fpecies fit;aut potius plantago aquatica , cui folia femper eriguntur: quamuis neutra ier Sp p forfitan qui hec mihidi&avit hancei facultatem effe falsó credidit.Lanii noftri mihi affirmant (e. peiniecoreouium hirüdines reperiri;folliculis quibusdam inclufas.longitudine fcíquidigiti ,latitudinead lon- gitudinem feró dimidia; pratenucs:id vitium contrahi potuaquz paluflris: in ventriculo n unquam ullas hiru- dines reperiri. Nafcitur inter frumenta herbaalba panico fimilis,occu pansarua,pecori quoque mortifera , Plin, Videin Boue C.inaconiti mentione Fracta pecudum nonaliter quàm hominum crura fanantur involuta lanis oleo atque vinoinfüccatis,& mox circundatis ferulis conligata, Columcella.Si pediculi riciníue moleftent ouem; radix fphendamni (id eftaceris) tundenda &in aqua elixanda eft. Vbi autem à capite ufque ad extremam fpinze partem, lanam totonderis, ( zvaZov«c, Cornarius reddit diuulferis,) tepidam ipfam aquam infundito,donec enetret vniuerfum corpus.Nonnulliin tali quoque affectu (ut in fcabie ) cedria tantum vtuntur.- Alijsctiam in vfu eft radix mandragora. (015 uw3eorysos BC quiim xu Suois/z.) Cauendum autem eft ne guftctur (à pecore.) eíLenim periculofa:alij cyperiradices coquunt,eoque deco&to ovesabluunt, Diophanes.Atqui Plinius pediculosin ouibus gigni negat,his verbis: In ouibus & in caprisricini folum gignuntur, pediculi & puliccs nul- li.Etalibi;Pilos habenttum afinum tantum immunem pediculis credunt, &oves.Gigni quidem pediculos in la- misinteremptarum àlupis outum;dicemusin D.Scabiem ovium contagiofam Galli vocant /etac, Oues nefca- brz fiant, Amurcam puram, & aquam ubi lupinus deferbuerit,& fecem de vino bono inter fe pariter omnia fu- mito,&benc commifceto.Poftea cum detonderis oues,vnguito totas: finito biduum aut triduum confudent: deindein marilauito; fiaquam marinam non habebis , facito aquam falfam, ea lauito.Si hac fic feceris,non'lca- brz fient, & lang plus,& meliorem habebunt, &ricini non erunt molcfti. Eodem modo in omnes quadruped-s vtitorfifcabrz erunt, Cato cap.96.. Oues frequentius quàm ullum aliud animalinfeflantur fcabic,quam ficit macics,ut maciem cxigüitas cibi. Huic morbo nifi occurratur,vnicatotum pecus coinquinabit.Nam oves con- tagione vexantur, l'extor.Prz frigore oues aliquando in Ícabiem & podagram incidunt;tefte Vergilio. Deton- furaouium primum animaduerto antequam incipiam facere,num fcabiem aut ulcera habeant; ut, i opus eft,ar- técurentur quàm tondeantur, Varro. Oueslauari folent vellanz purgandz, vel fcabiei curandi caufa;vt Íupc- rius ex Macrobiorecitaui. Quzinter tondendum excitantur vulnera;piceliquida inungereconuenit;at vniuer- fam corpusoleo cum vino;aut có&torum fucco lupinorum amarorum, Sed multó przflantius fuerit ex vinta- | murczque portionibus paribus,aut ex oleo & vino albo cerz & adipi ( i24, feuo. milis, inungere. Hoc fiqui- dem eis lanam innocuam (ez: Ba Gov 8 moie, ) Ícabiei refiflit; vlceraque prohibet ncfüát, Didymus. Vide e- tiam infra in E. ubi detonfura ouium,quomodo iam confe illinendz fint nefcabrz fiant , ex Columella przci- pué.Scabicigitur oves nunquam infeftabuntur/fi eis quz praedicta funt, quifpiam óves tonfasinunxerit: Sin au- je éo tem ob negligentiam tuam;fcabie tua fcedentur oues,eas curabis hoc modo : Am urcz finefale, aquz in quaa- mau lupini maducrint,fecisque vinialbi,fingulorum equas portiones in vafe aliquo mifcens , & calcfaciens , o- uem indeperungito,camque ficin unam & alteram diem relinquito. T'ertia vero die,marina aqua.autinuria ca- lidalauanda eft: ac poftid;aqua potabili. Quidam cupreffi fpherulas aquamaceratas affundunt. Alit ex fi ulfure, cypero;cerufa atque butyro miflis, cabras oues inungunt. Suntqui ex luto orto ab urina quamafinusia via ex- crevit,ilinant oues. Nonnulliautem re&tius facientes, non priasadmouent aliquod remediorum dictorum, quàm totonderint partem Ícabidam;eamque lotio antiquo perfuderint.In Arabia porró vel fola cedriz inun- tione fcabiem difcutiunt.utin camelis & elephantis quoque.Scabiem ouium compcfces, filotio przluens , ful. fureatque oleo inunxeris, Diophanes.Oues ( inquit Columella) frequentius,quàm ullumaliud antmal infzftà- turfcabie,quz fere nafcitur,ficut noftermemorat poéra : €um frigidus imber — Altius ad viuum per[édit , ci bor- vida cano Bruma gelu, Vel pofttonfuram,fi remedium przdi&i medicaminis nonadhibeas, fi z(tivum fudorem "mari,vel flumine nonabluas;fitonfum gregem patiaris fylueftribus rubis ac fpinis fauciari :f ftabulo vtarisin quo mulz;aut equi;aut afini fIeterunt: przcipué tamen exiguitas cibi maciem,macicsautem fcabiem facit, Haee ubi coepit irrepere;fic intelligitur: vitiofum locum pecudes,aut morfu fcalpunt;aut cornu, vel ungula tundun ty o 9 autarbori adfricant.parictibüsue detergent:quod ubi aliquam facientem videris.comprehendere oporzcbit, & - lanamdiducere: nam fuübeftafpera cutis,& velut quedara prurigo, cui primo quoque tempore occurrendum 7e efl;ne totam progeniem coinquinct,& quidem celeriter,cum & alia pecora,tu m pracipué oues contagione ve- xentur.Suntautem complura medicamina,qua idcirco enumerabimus,non quia cunctis uti neceff: fit, fzd quo niam nonnullis regionibus quzdam reperiri nequeunt;ex pluribusaliquod inuentum remedio fit. Facit autem commodé primum ea compofitio,quam paulo ante demonftravimus,fi ad fecem,& amurcam,, fuccumque de- - co&ilupini mifceas portionezqua detritum album elleborum : poteft etiam fcabriciem tollere füccus viridis ci- cutz: qua verno temporecum Jam caulem nec adhucíemina facit;decifa Seni itu pa ict pie dus humor : (Qu uu ' ejus bs 732 DON Quadrapedibul eiüs Gilt vafe reconditur , duabus vrnis liquoris, admifto falis torridi femodio : quod ubi fá&um eftjoblituii vasin fterquilinio defoditur,actoto anno fimi vapore concoctum,mox promitur: tepefactumque medicamé- tum linitur fcabrz parti, quz prius afpera tefta;vcl pumice defricta redulceratur.Eidem remedio eft amurca dua- bus partibus decotajitem vetus hominis urina telis candentibus inufla : quidam tamen hanc ipfam fubie&is ignibus quinta parte minuunt,admifcentque pari menfura füccum viridis cicutz, Deindefiguralibus tritis, 8 picisliquidz,& fri&i falis fingulos fextarios infundunt, Facit etiam fulfuris triti, & picisliquide modus equalis ignelento coctus. Sed Georgicum cármen affirmat,nüllam effe praftantiorem medicinam, 7» Quam fi quis ferro petuit ve[cimdere[ummum. —— Vleerisos,alitur vitium,viita, tegendo. Itaquercferandum eft, & vlcera medicamentis carandum,Hac omnia Columel, Sed V :gilii etiam ex Georgi- és cadem dereverfus apponam omnes: Turpis oues tentat (cabies,ubi frigidus bymber Altius ad viuum perfedit, c borrida cano Bruma gelu: vel cum tonfis illotus adbefit Sudoré& bivfuti fecerunt corpora vepres. Dulcibus idcirco fluuiis pecus omne magiftri Perfunduntyudisa, aries in gurgite villis Mer[aturymi[fusa, fecundo defluit amit. Aut tonftum triflt contingunt corpus amurca: E? [pumas mifcent. argenti, viuaque fulphura; ldeasque pices,C pingues yiuguine ceras, Scillamque,belleborofa, grauesyugruma, bitumen. — Non tamen ulla magis prafens fortuita laborum eil Quam fi q8is ferro potuit vefcindere [ummum |— Vlcerisos: alitur vitium;viuita, tegendo, Dum medicas adhibere manus advulnerapaflor — Abnegat, Cr meliora deos fedet omnia po[Gens. Medétitur pecorilupini cum chamzleonte herba decóctijaquain potum collata.Sanant etiam fcabiem quá- drupedum omnium in amurca decoGti, vel vtroqueliquore poftea mixto;Plin.Lupini eum chamazleontis nigri tadicibus decocti, quadrupedum (esurov, outum fcabies fanant,in quem ufüm tepido decocto illo abluun- tur, Diofcorid. T ragus (ex hoc opinorloco ) quadrupedum & ouium fcabiem fanari fcribit lupinis cuim radici- bus carlinz vulgó di&tz (ebervvurta ) decoCtis in vino quodá doliis dum hauritur deflillans vafculis excipitur;vel ctiam in aqua.Halimo fylueftri effe&us maioresin fananda hominum ac pecorum fcabie, Plin, Herodotus nc- evxoiia» dixit (malim omicron in antepen. «ewe» enim inungere efl) quoniam oucs piceillinebantur, Hefych. 1 & Varin.nimirum aduerfus fcabiem,velad tonfillas;Nam in voce Kwvzeoy apud. Hefychium & Varinum fic le- gimus, Ilyeox9vios ( malim per duplex figma ) "i Vui. znaidio ( pix Itquida nimiruni ) Ó aMeiem Ti ze uui TV Gr€9- Garav. Piffafphaltos eft mixta bitumini picejnaturaliter ex Apolloniatatum agro. Quidam ipfi mifcent; przci- puum ad fcabiem pecorum remedium;aut fifcstus mammas leferit; Plin.Pecorum fcabiem fanant,lanafg; emol- . liunt pifcinz maris.Mediterrannei marinám aquam imitabuntur,quàm falfiffimam; fi quatuor fextariis aque, v- num falisaddiderint: nam fi quis ampliusaddere conetur, vinciaquam, falemq; non liquariaiunt : moderatiffi- ynam fieri putantft aqua fextariis quatuor oCtonos falis cyathos mifceant,Plin.31.6.Sunt qui dicantillam demüs aquam falfam refpondere marinzin qua ouum fluitet nec fubfidat: quod cum ego experirer cjusdem ponderis aquam & falem effe oportere comperi ut ovum innataret.Duo filis fextáritin quatuor aquz fextarios miffi;tem- | etatiffimam marini liquoris copiam faciunt;Plinius Secundus apud Marcellum.Si abfceffus corporis fuperficié obfideat;aperiundus eft;vulneriqi torrefactus fal atq; tenuiffimüs ex liquida piceitipatendaspAiatak etiam infanabilis facer ignis,quam pufulam vocant paftores: ca nifi compefcitur intra ptifmam pecudem , que tali ma- lo correpta efl,vniuerfum gregem contagione proflernit: fic quidem quod nec medicamentorum , nec ferri re- media patitur. Nam pené ad omnem tactum excandefcit :fola tamen ea fomenta non afpernatur lactis caprini;. uodinfüfum tantum valet,ut & blandiatur igneam fxuitiam, differens magis occifionem gregisquàm prohi- bens.Sed Acgyptiz gentisautor memorabilis Dolus Mendefius,cuius commenta;que appellantur Grzce vz- pyrisels fub nomine Democriti falsó produntur,cenfet propter hanc fzpius ac diligenter ouium terga perfpi- cre: ut fi forte fit in aliquatale vitium deprehenfum,confeflim fcrobem defodiamusin limine flabuli;& viuam pecudem,que fuerit pufulofa;refupinam obruamus,patiamurq; fuper obrutam meieretotum gregem , quod có fatto,morbus propulfetur, Columella.Claui quoque Foe I TER ouem,ftue cü fubluuies;atq; intertrigo inipfo difcrimine vngulx nafcitur,feu cum idem locus tuberculü habet, (ruftici noftri hoc vitiam in pecore vul- 5 herinaceum vocant ) cuius media fere parte canino fimilis extat pilus,eique fübeft vermiculus. Subluuies , & intertrigo pice perfe liquida; velalumine & fulfurejatq; aceto miflis rite eruentür: vel tenero punico malo;prius s grana faciat,cum alumine pinfito;füperfufoq; aceto;vel erís erugineinfriata,vel combufta galla cum au- 4 ero vino lzvigata,& füperpofita : tuberculum,cui fubeft vermiculus,ferro quàm cautiffime circumfecari opor- $t tct,ne dumamputatur etiam quod infra eftanimal vulneremus:id enim cum fauciatur,venenatam faniem mit- tit, qua refperfüm vulnusitain fanabile facitjuttotus pes amputandus fit : & cum tuberculum diligenter circun- cideris;candens feuum vulneri per ardentem tedam inflillato;Hzc omnia Columel, De mentigine fine offigine -mortiferala&tentibus agnislegein Agno C; | In morbo comitiali cerebrum nimis humidum eft: cogrouctit autem hoc ipfum quis maximé e ouibus; & prafertim capris: hz enim frequen tiffimé corripiuntur: quod ficaputipfarum diffecuerisy reperies cerebrum humidum &füdore refertum ac male olens;Hippocratesin libro de morbo facro. Chamelxam quoquo modo colle&am iumentorum pecorümq; oculisfalutarem cífeaiunt; Plinius. Papaucris cornuti folium argemain o^ uibus tollerefcripfit Theophraftus : Diofcoridesinunctum argema & nubeculas wn», ( id cfpecudum & iu- mentorum,) emendare.Si molefla pituita efl; cunilz bubulz,vel nepetz fylveftris furculi lana inuoluti naribus inferuatur,verfanturq; donec fternuat ouis, Columella. Veratrum nigrum pecorum &iumentorüm pituitasfa- nat,furculo per aurei traiecto, & poftero die eadem hora exempto;Plinius. Ad tonfillas pix liquida illinitur; ut fupra dixi inter remedia contra Ícabiem.Nafcitur ouibusgoffum füb gula ex fluxu humorum à capite defcendé- tium : & perforata ibi pelle liumof aqueus paulatim extillat;curanturque, Crefcentienfis. Noftri hoc vitium vo- cant Krapfrid eft ftrumas,& de ouibus fic affectis dicere folentfj Kelchend: contingitautem aliquando cum vitz periculo:oboritur praecipue initio veris : & poftea cum iam gramine paícütur inclinatis capitibus,curantur.Sunt - qui ficaffc&arum pabulo;velfali potius,medicarnenta mifceant , ut quidam apüd nosiuniperi baccas & lingux ceruiriz folia trita.Opilionesafari radicis pollinem fali mixtum ouibus lingendum prebent, ad pulmonis przci- pié vitia & tuffim, T ragus.Oues fi tuffient,amygdale repurgatz contufzque cum tribus vini cyathis diftempe- 6i ratasper nares infundi debent, Anatolius.Paftores noftri ouibus &grisin tuffi przfertim pfeudochamedry me- 7| dentur, | De Out. C. D. Lib. I. 7f? denturunde etiam noftri herbam ouium (febaafkrant) appellant. Similis eft chamzdryi; fed fatua & inodora, floribus corruleis fpicatim peradnatos ramulos digeflis,in medii caulis cacumine nunquam fe aperientibus. Plu- ra de hac planta dixi in Boue-C. Sufpiriosé laborantibus;auricul ferro refcin dendz,mutandeque regiones, quodin omnibus morbis ac peftibus fieri debere cenfemus, Columella.Si laborent djfpncea;ferro illis aures 7 prev, id efl,amputate (forare vertit Andreasà Lacuna: Cornariusincidere:ego fümmasauricularum partes re- .. fecandas intelligo, )oportet;ipfafque oues alió ttaducere, Anatolius.R adix herbze cónfiliginis , fuum quidem & . pecerisomnisremedium prafens eft pulmonum vitio,vel traiectà tantum in aüricula. Bibi debet ex aqua;habe- riquein oreaffidué fub lingua;Plinius.Ouem pulmonariam fimiliter ut fuem curari conneénit , infert per auri- - culaniquar veterinarij confiliginem vocánt: de eàiam diximüs,eum maioris pecoris medicinam tradidimus, A8? fedis morbus zflate plerunque concipitur,fi defuit aqua; propter quod vaporibus omni quadrupedi largius bi- bendi poteftas danda eft.Celfo placet,fi eftin pulmonibus vitium;actisaceti tantum dare, quantum ouis fuftine- repoffit,vel hümanz veteris vina tepefactz trium heminarum inflar per finiftram natem corniculo infunderé, atqueaxungiz fextantem faucibusinferere, Columella.Cauda ouis quam arctiffime preligata ,euulía inde lana, * S faflidio quz non pafcebatur ouis;flatim vefcitur: traduntque quod extra nodum fit é cauda przmori, Plin. llisefliuo temporenon minimapernicics potiorié depellitur hàmanz veteris vrin &,quz ipfa remedio eft etià pecoriareuato; Columella.De vermibus feu hirudinibusiecoris,fupra dixiinter morbos ouis toti corpori peri- culofos. l'ormentillavulgó dicta dyfenteriam & ália ventris profluuia fiftit: quare opiliones ctiam ca vtuntur o- uibus curandis, L ragus.In noflra regione vt venter ouibus fiftatur,falem praebent, & fic excitata fiti vinum ni- grum Albertus. — Meatusetiam alimenti ficci coaluit aliquibus beftiis,fcilicet ouibus & quibusdam aliis. Arift, 8o , Lienouibüsaliquandocraffis humoribus impletur inflaturqueidque fzpius menfeMaio & Aprili prz co- pia ctaffi lentiq; fanguinis : unde fzpefübitó moriuntur.Prodeft eis fletum;ut vulgó vocant, duorum digitorum poniintet nares,& operam dareut multum detrahatür fanguinis. Quedam enim fic liberantur;aliz nihilominus moriuntur, Creícentienfis.Animaliain renibus pinguiffima: oues quidem letaliter circum eos contreto pingui, Plinius.Ouesin renibus opimandisluxuriant: & iis pingui vndique obductis intereunt , quod ubertate pabuli fit utin Siciliaagro Leontino.Quocircafero dieiagere ouesad paícua paftores lociilltus folent, quo minus capi- ant pabiili, Ariftoteles. Ouibis folis anirialium refies tótosobefos habere letale eft: quo fit ut quanquam pin- guesadmodum fint,tamen aliquid defit;& (1 non vtrique;dextro quidem: caufa cur hoc folis, aut maxime oui- busaccidat,quod ijs quz adipe pinguclcere folent;pinguehumidum eft: itaque non zque flatus interclufi dolo- , . remfaciunt,quod caufa fyderationis eft, Árift.de par.lib.3.cap. 9. & rurfus; Copia etiam fcui genus ouium longe (8? excedit: omnium enim animalium oues celeri tenum obefitate opplentur; itaque humoreflatu queinterclufo celeriter pra fyderationeintereunt: nam per veram aorta & maiorem ftatim vitium ad cordis fedem tranfüe- ' bitur.Oues prz nimio £frigorealiquando in fcabiém vel podagram inicidunt,tefte Vergilio, Podagra morbus cft eimAiav oj areseoirav, Athen. Ouem;equuni,& hominem eifdem feré totidemque morbis tentari periti tradüt, Ariftoteles.Ouis fi morbida fuerit; caprinumlac cum vino mifce & bibendum prebe;Incertus. Item lanam eius combure& cinerem da bibendum; Idem; . , Ouesquadrupedum mitiffimz funt; T extor: manfüctz &innocehtes, Albértus. Ouisde domo vixeijci- tur,& ciecta recurrit, Obfcurus.Maximé natura quictz funt, & aptiffimg ad vitam hominum : quare & propter vtilitatem & propter placiditatem nutriend abhomine affumptz funt, Varro.Genus ouileamens , & moribus; . 4? iit dici folet,ftuluffimis eft,quippe quod omnium quadrupedum ineptiffimum fit: repitin deferta fine caufathy- emeóbflante ipfum fzpe egreditur flabulo : occupatum niue, nifipaflor compuleritabirenon vult;fed perit defiftens,nifi mares paftore ducantur: ita enim reliquusgrex confequitur,Ariflot. Quàm flultiffimaanimalia lanata: quà timuéreingredi,ynum cornu raptofequuntur;Plin.In ouisingenio feprodit *» &649«c, ( id eftfim- plicitas vel ftultitia,) Adamantius.Ouis &afinusineptiffimisfunt moribus & degeneribus animis, Aclian. Ouiü ' & boum duces conílitiiuntui, Ariflot. Omnium maximéanimalium oues ad parendum faciles funt: Etenim ad verba paftoribus obediunt,& canibus obtemperant;& capras fequuntur,fimul & inter fe amant; Aclian.Docent paltores fuas oues gregati fato flrepitu;ut fupra iri C.retuli, ubi de partu & abortu ouium dixi. Pili molleshomi- nem timidum defignant: nam & inter bruta huiusmodi funt quibus molli(fimus pilus,ut ouis,lepus, Ariftot.O- uesfeinuicem amant; & una condoletalteri: nam fana fi lteram viderit imbecillam,Soli pro eafe obijcit,& um- $9 bram erobtendit, Albertus.Materágnum odorepoflteriorum nofcit, Albert. KeosLos & Bios fcribit, oues quzagnosnon amant, fi quis cotyledinem herbam cum aquatritam bibendamiis dederit,eesamare , Scho- liaftes Nicandri. a WE CS TERL SM Cum caprisoues amicitia contunctz fünt,À elian: Luporum infidiis oues minusidcircopatent, quàd non ita feparatim à reliquiserrant quemadmodum fingule capra à gregalibus fuis fegregantur;Aclian. Lupum gra- uiore pedis fonituouisftulta vocat; Plutarch. Vide in Lupo D. Aeavi&egdlve are sfdoilac imi Aoxoareso, (id eft oues . lupisdilaniatz,) Hefych. & Varin.Ouium quas lupus occiderit pellesac vellera, & facta ex his veftis; longó quàm czteraaptiora funtad pediculos procreandos, Ariftot.Videin Lupo D.ubietiam expofitum efl;cur oues à lupis . dilaniatz carnem quidem fuauiorem,lanam autem tabidam flaccidamq; habeant. Haud mirum videri debet o- uis pellem àlupo dilaniatz pruritum mouere: nam obvehementem metum,tum etiam ob contrariam naturam -. 0 male afficitur: etfi mors'enim ultimum fit fupplicium ; magistamen afficitur corpus in uno quàm alio genere. - . Metuithomo magis in mari luctuans quàm coram hoftibus, Cardan.Mlirum eft;inquit idem , & tamen verum; fidibus lupiagninas malé obflrepere: quanquam hoc idem contingat neruis fermé omnibus diuerforum ani- malium,;ut canis & agni. Manifeflius hoc contingit ctiam in tympanis: nam ouina coram lupinis pené obmute- fcunt;flridentq;.Oues etiam mortuz mortuum lupum extimefcunt, Oppianus : cum proxime dixiffet fi tympa- , num ex pellelupina pulfetur interalia quz ouillis pellibus conftant;hec obmutefcere, illud vnum grauiter refo- nare.Si tendatur chorda lupina cum chordis ouillis,hz rumpentur,vcl omnem harmoniam ( fonum) amittent, Quod fi pelles etiam ouis &lupi coniungantur;ouilla lanam amittet;ut &alij fcribunt & Albertus, quitamé hoc fecxpercumnegat. (Plura de his omnibus legesin Lupo D.)Ego ea quz dechordis & tympanis dicuntur füper- —— füittofa cffe puto.Quanquam enim lupina pellis cum duriorfolidiorq; fit ouillis,fonum proculdubio in tympa- 7o nislongé clariorem xdat;ut fonusreliquorumlong?inferior minus animaduertatur;utlux candelz iuxtaignem Vuu a magnum M AP ^ M ! De JSuadrupediba magnum pofita : eadeni & in chotdis ratio fuerit :) rumpi tamen vel prorfus obntutefcere quis credat? Cxterü pellem ouillam lupinz cosiunctam abíumi citiusnon mirum eft,ut neque anferis pennas prius quát aquilz, fi coniunxeris.Sicciorum enimanimalium partes etiam ficciores minusq; excretnentitie fant; & eandem ob cau- Iam diuturniores.Suntautem fylueftria manfuetis ficciora;tum exercitii tum pabuli ratione:nam & exercentur amplius, & pabulo tum ficciore tum minus copiofo fruuntur. Et anferis quidem pennas pluresab una aquilina adiccta confumptas,expertum fe profitetur Albertus.Sed (i natura citius pereunt anferinz,non verà nec propri? abaquilibis confumi dicentur.Experiri poterunt curiofi,fepofitis anferinis pennis aliis per fe, aliis cum aquilina adiuncta;ut videant pariter nejan hz velille priores intereant.Idem cum ouilla & lupina pellibus experiri licebit. Apibus inimicz & oues; difhicilefeàlanis earum explicantibus,Plinius, — - | Quadrupedum fylueftrium quas utilitatis caufa deprelienfas homines incluferünt, ut manfuefcerent ; primas fion fine caufa putant ouesaffumptas , & propter utilitatem & propter placiditatem : maximé enim hz natura quieta, & aptifimz ad vitam hominum.Ad cibüm enim lac; & cafeum adhibitum ; ad corpus veflitum & pelles attulerunt, Varro.V tilis eft ouis lana;corio,lacte;carne,vifceribus, (inteflinis) fimoin quo quiefcit, Albert. No- firi vulgó quofdam verfus recitant; quorum fenfus efljillum qui oues & apes poffideat vcl mediocri diligentia ad. bibita,facile ditefcere.HaU/byhe vndfchaafs Vnd lig vnd fiblaaf.Schlaaf aber uit qulang.Das dir nit dev gevvin ergang.Paftio, Ergo otn: fludio olaciem, ventosa, nitaless Quo mimus est ill cura mortalis egefías, Attertes: victum, feres P virgealetus Pabula: nec totaclaudes fanilia bruma. At vero Zepbyris cum leta vocantibus aflas; In altusvtruimq, gregem(oues c» capras) atquein paícua mittes. 200 Lucdferiprimo cum fodere figidavuva | ) Carpamus: dum snane nouumydi gramina cantnt : Et vos in tenera pecori gratiffamus bevba eff; dnde,ubi quarta fitim celi collegerit bora; Et cantu querulevumpent arbufflacicada : Ad puteosaut alta greges ad flagna iubeto . Curreitem ilignis potare canalibus yndams Aeflibus at imediis unbrofam exquirere uallem, — Siculi magna Youis antiquo robore quercus Ingentes tendat vamos: aut ficubinigrum Alicibus crebris facra nemus accubet umbra. Tun tentes dare vit fus aquas «d pafcerevurfus — Solisadoccafum: cum frigidus aera V efper Tetmperat : C faltus reficit am vo[Gida luma: Littorag, balcyonenvefonant,& acantbida dumi, Vergil,3.Georg.(Vergiliüslib.3.Georgicorum mane pafci precipit oucs fecundum morem fuz prouincig: nam in aliquibus locis morbum contrahunt,nifi iam ficcato rore paícantur;Seruius.) Etrurfus, S tibi lanitium curasprümum afpera fjIua, Lappaa, tribulig, abfint : fuge pabula lata, Continuoque gregessvillis lege mollibus albos, — (&atietem tum corpore;tum lingua palatoque candidum.) Primü rouidendum,uttotum annum recté paícantu rintus & foris, Varro.Pafcua ouillo generi utilia funt , quz velia noualibus,velin pratis ficcioribus excitantur.Paluftria vero noxia Íuntfylucftria damnofa lanatis,Pallad. Seque- yisautem noualia non folum herbida,fed qua plerunque vidua funt fpinisyutamurque fzpius authoritate diuinz carminis: Si tibi lanitium cure cífl;primum afpera fylua,Lappzq; tribuliqueabfint. Quoniam ea res,utaitidem, Ícabrasoues reddit,cum tonfis illotus adhzfit Sudor : & hirfuti fecucrunt corpora vépres : tum ctiam quotidie sninuiturlana,quz quanto prolixiorin deed iios oen, magis obnoxia cft rubis,quibus velut hamis in- uncátaà pafcentium tergoribusaucllitur: molle vero pecusetiam velamen;quo protegitury amittit atq; id non aruo fumptu reparata, Columella; Hoc pecus quamuis molliffimum,valctudinis tutiífimz eft, minimeque pe- Plentia laborat. Verum tamen eligendum eftad naturam loci: quod femper obferuari non foluin in hocjfed et- lam in tota ruris difciplina Vergilius prcipitcum ait: Necvero terrz ferreomnesomnia poffunt, Pinguis, & campcflris fitus proceras oucstolerat;gracilis & collinus quadratas: fylueftris & montofus exiguas: pratis planisq; noualibus tectuni pecus commodiffime pafcitur.Idque non folum generibus;fed etiam coloribus plurimum re- fert, Idem. A eflate oucsfub dio nutriuntur ftabulanturque;Czterum inualefcente Solein umbram funt fübdu- cenda: alioqui nequaquam.Maximé (iquidem lzduntür frigore; Florentin.Per totam zflatern (inquit Crefcen- tien.) aurora furgentefeflinanter mulgeantur;nefolitum paftum perdant: & cum diesincaluerit; fic ducantur, ut calorSolisaut ventus vrens non poffiteis nocere. Ceterum vefperi tamdiu foris fint, donec recuperét patum quem perdideruntin die, Cum redierint, femper curandum ne fint calidz cum in ouiliaincluduntur, Quód fi magnus feruor fuerit,eantin proxima pafcua;ne fi lengiusabierint non poffirit recurrere ad umbracula: nec pa- flores finant easimportuné aggregari cum ccelum fervet: quinfemper moderate difpergant. Cumadducuntur calidz,non mulgeantur;' donec refrigerentur mediocriter.) Cum aurora apparuerit , mox agniculi ducantur ex 16 28 4G $e umbraculis;ubi folicité cuftodiantur.Cum viderint mane telasaranearum oncratas aqua;non permittant pafce- re. Siferuor fuerit& pluuia cecideritnon finanturiacere;fed adaltiora ducantur ; ubi expofitz fint vento, fem- perque moueantur, Cauendzautem funt ab herbis;quibus permixta eft arena. Menfibus Aprili, Maio , Iunio & lulio non funt permittendz multum pafci;ut peritus quidam paftor monet;ne nimium impinguentur : fed me- fc Septembr1, Octobri & Nouembri poft mediam tertiam funt tota die dimittendz in pafcuis, ut impinguentur quantum poterunt; Hucufque Crefcentien.Non eadem loca zfliua & hyberna idonea omnibus ad pafcendum. Ytaque gregesouium longe abiguntur ex Apulia in Samniumafliuatum;atq;ad publicanum profitentur,ne ft infcriptum pecus paverint)lege cenforia committant mulietos;& à cam peftri, aflate exiguntur in Gurgures al- tos montes, Varro.Et rurfus,Greges in Apulia (in folitudine & faltibus pafcentes,hybernis & ftiuis pafcuis lon- gefeparatis)aflate prima luceexeuntin paftum,propterca quód tunc herba rofcida meridianam;qua eftaridior, iucunditate preflat.Sole exorto puro propellunt;ut redintegrantes rurfusad paftum alacriores faciant. Circiter meridianos eftus.dum deferucfcunt fub umbriferasrupes & arbores patulas fübiiciunt , quoad refrigerato acre vefpertino,rurfüspafcantad Solis occafüm.Ita pafcere pecus oportet;utaduerfo (auerfo ) Sole agat: caput enim ouis molle maximé cft. (Infirmiffimum pecori caput: quamobrem auerfüm à Sole pafci cogendum; Plin.Ab oc- cafu paruo interuallo inzerpofito ad bibendum appellunt;& rurfus pafcunt quoad contenebrauit :iterum enim. tunciucunditasin herba redintegrauit : hzcab Vetgiliarum exortuad zquinoctium autumnale maxime obfer- uant. Quibus inlocis meffes funt fa&z;intereft utile (teneanturin flipulis, quod eftutile,&c. Crefcent. ) duplici de caufa, quod & caduca fpica faturantur;& obtritis ftramentis (& flercorationem faciuntinannum fequentem, & Éegetes meliores, Crefcent.) & flercoratione faciuntinannum fcgetes meliores.R.eliqua pafliones hybernó ac ' verno 6e. De Oue. | E... Lib. I. 21g. wernotemporehoc mutant,quod pruinaiam exhalata propellunt in pabulum; & pafcunt diem totum , ac meri" diano tempore femelagere potumrfatis habét, Hactenus Varro.Salis crebra confperfio,inquit Pallad. vel pafcui$ mifta,vel canalibus frequenter oblata;debet pecoris leuare faftidiam.(Defilis vf fupra ctiam dixiin Cin cibi ac potusouium mentione,& inter tuenda fanitatis praecepta.) Nam per hyemem,fi penuria ef;/fcenum,(Ti penuria - eft foeni vel palez, vicia vel facilior victus, &c. Crefcent.) vel palea;vcl viciayvel facilior victus vlmi feruatis fron- - dibus pré&beatur;aut fraxini. Aeftiuis menfibus pafcantur fub lucis initio;cum graminis tencri fuauitatem roris miftura commendat. Quarta hora calefcente potus puri fluminis,aut putei prebeatur;aut fontis. Medios folis ca- loresvallis;autarbor vmbrofa declinet.Deindeubi flexo jam dieardorinfringitur,& folum primoimbre vefper- tini roris humefcit,gregem reuocemusad pafcüa;Sed canicularibus& xtiuis diebusita paícende funt oues;utca- pitagregisfemperauertantur à folis obicé&tu.Hyemeautem vel vere;nifi refolutis gclicidiis ad pafcua prodire nó - debent: nam pruinofa herbahuic generi morbos creabit:ac tunc( al.tantum ) femel adaquarefutficiet. Detem- poribus pafcendi & adaquam ducendi per xílatem non aliter fentio, quàm ut prodidit Maro, Lucifcri primo cü - fydete, (&c.ut füperiusrecitaui.) Dcinde circa quartam diei horam & cum etus viget;ad putcos,ftagna, valles aut aliam vmbram perducemusgreges. Rurfus deinde iam mitizato vapore compellantur adaquam,etiam per zrfta- tem id faciendum; & itetum ad pafcua producendum ad occafum Solis.Scd obferuandum cfl fydus xflatis per e- meifum caniculz,vtante meridiem grexin occidétem fpectansagatur, & in eam partem proerediatur, poft me- . tidiem in orientem :fiquidem plurimum refertjut pafcentium capita fint 'àuerfa)obuerfa foli , qui plerunq; no- X *etanimalibusoriente predicto fydere.Hyeme& vere matutinis temporibusintrafepta contincantur,dum dtes , aruis gelicidia detrahat: nam pruinofa ijsdicbus herba pecudi grauedinem creat, ventremque proluit ; quareet- o jam frigidis,humidisque temporibus anni femcl tantum ei poteftasaque facienda eft; Columslla. Omni pécudi j larga prebenda funtalimenta. Nam vel exiguus numerus,cum pabulo fatiatur,plus domino reddit; quàm maxi- - musgrexyfi fenferitpenuriam,Idem.. Decibis &paftioneouium dixi etiam nónnulla Capite tertio; primum in mentíonecibiac potuscarum , deinde inter pracepta tuenda fanitatis. Ouesnutrire conuenit ex cytifo,herba - Medica;aut feeno graccoyaut bromo (id eftauena;)necnon ex culmis ( achyrisjid eft palcis,qui funt folliculigra- norum ) leguminumatque hordei. Quz quidemm ultó praftanttoraredduntu r,ftin ateaipfarcfp ergantuür falfu- ginc.Ex ficubus etiam groffi ( Jxui)o ) decidentes,atquearida folia ouescommodiffiménutriunt, Suntautem . dueendzad paftum,zflate quidem prius quàm Sol exoriatur;rore adhucnon refoluto, (a 39£c9 9Maivenvpdionc.) Oportet etiam profpicereut oucsfemper Solem habecnt à cauda : utque earum iinpar fitnumerus,ceu quod ha- beat quandam vim naturalem ad incolumitatem atque falutem gregis, Florenti nus.Caprez,oues &inuencaz fz- pibusarceri debent à vitibus,quibus plurimum nocent pafcendo & mordendo,tefte Vergilio. Apibus ftatio que- renda efl,quo neque fit ventisaditus,neque oues heedique pétulci Floribusinfultent,Idem. Matrices oues poft. quampepererintquomodofinttractandz,videinagno E. ———— "M. MÀ 4 - Graecas oucs/ficut Afianas,vel Tarentinas moris cft potius ftabulo nutrire; quàm campo & pertufis tabulis, folumjin quo claudenturjinfternere : ut fic tuta cubilia;propteriniurtam pretiofi velléris,humor reddat clabens. Sed tribusperannnm totum;diebus aprico dielotas oues vngere oleo oportebit,& vino. Propter ferpentes,qui plerunquefüb prafepibuslatent,cedrum,vel galbanum,vel mulieris capillos,àut ceruina cornua; frequenter v- ramus,Palladius & Crefcent.Grecum pecus,inquit Columella , quod plerique Tarentinum vocant, nifi cum domini prafentia efbvix expedit haberi:fiquidem & curam & cibum maiorem defiderat: nam cum fit vniuer- fum genuslanigerum caterispecudibus mollius,tum ex omnibus Tarentinum eft siholliffimnm, quod nullam 49 domini aut magifirorum inertiam fuftinet;multoq; minus auaritiam,nec zítusnecfrigoris patiens, Raro foris; pleránque domialitur,& eftauidiffimum cibi,cui ft detrahirur fraude villici;clades fequitur gregem, Singula ca- pita per hyemem recte pafcuntur ad prafepia tribus ordei, vel frefe cum fuis valuulisfabz,aut cicerculz quatuor fextariisitaut &aridam frondem prabeat;autficcam vel viridem medicam,cytisámue;tum etiam[cordi foeni fe- ptena pondo,autleguminumi paleasgdfatim. Minimus agnis vendundis in hac pec ude, necullus lactis reditus haberipoteft: nam & qui fummouenri debent,;pauciffimos poft dies quàm editi funt,immaturi fcró mactantur, orbzquenatisfuis matresalienz foboli prebent ubera: quippe finguli agni binis nutricibus fümmittuntur, nec quicquam fübtrabi fammiffis expedit,quo faturior lactis agnus celeriter confirmetur,& parta nutrici confocia- ta minuslaboretin educatione foetus fui : quam ob caufam diligenti curaferuandum elL, ut & fuis quotidie ma tribus, &aliénis non amantibus,agni fübrumentur.Pluresautemin eiusmodigrcgibus, quàmin birtis mafculos $0 enutrire oportet; nam prius quàm fceminasinire poffint mares caftrati, cum bimatum expleuerint ,enecanturz & pelleseorum propter pulchritudinem lan maiore pretio;quàm alia vellera m ercantib.traduntur. Liberisau- "tem campis,& omnifurculo;ruboq; vacantibusouem Grzcam pafcere meminerimus , ne, ut fupra dixi, & lana carpatur &ecgümen:nectamen ea minusfedulam curam foris,quia non quotidie proceditin pafcua, fcd: mato- rem domefticam poftulat: nam faepius detergendaj& refrigeranda eft: (epiusciuslana diduceuda,vinoque & o-- - leo infuccanda: nonnunquam & tota eft eluenda, fi diei permittit apricitas: idqueteranno heri fat eft: tabula veto frequenter euerrenda & purganda;humorque omnis urinz deuerrendus eft,qui cómodilfimé ficcatur per- foratistabulis,quibusouilia confternuntur,ut grex fupercubet: nectantü cce no;autftercore;fed exitiofis quoq; - o ferpentib.tecta liberantu rquodntfiat, Difce c odoratam fl«bulis incendere cedrum, ! Gallaneoque agitave graues nidovechelydros. — « Sapefubimmotis pofepibus aut inala tathu 60 | Vipera delituit,cellumque exterrita fugit, Ant teclo alfuetus coluber. Quare utidein iubet: Cape faxa manu;cape robora paftor. l'ollentemque minos, & fibila collatumentem De- djce.Vel neiftud cum periculo facere neceffe fit;muliebres capillosjaut ceruina Ígpiusvre cornua: quoruni odor , maxime nonpatitur ftabulis predictam peftem confiftere, Hactenus Columella. Nebefliz nocentes prorepant ad oues,fuffitumin fabulis moliri contienit : nempe ex capillis mulierum;aut galbano ,aut cornu ceruino; aut caprillis vnguibus;aut pilis,bitumine & cafia;aut conyza;aut alio deni que graucolentium,fiue per fejfiue cum a- lijs pluribus contufo.Ad gregisautem ftratum,vtendum eft calamintha;afphodcloque aut pulegio;aut polto;aut conyzs,autabrotono: hzc fiquidem fugantbeftias, Florentin. | | | * Deftabulis Tarentinarum fiue tectarum ouium;& ferpentibus bcfliisque venenatis arcendis ab eis iam - . proxime dictum efl. | dis | 44 Eo "s Jucipiens,flabulis edico in mollibus berbam Vut og Carpere N 784 | | | De Euadrupedibus Do e T ! Curpeve atieir dam nox rendo[aveducitur eflas : Et multa darm fipule fileunguemampla — | Srevaere [fabter humum : glacies ne ffigida ladat Molle pecus : [cabiema, feratytturpeisque podagrass Vergilius 3 Georg. Humilia oportet facere ftabula;fed in lon gitudinem potius, quàm in latitudinem porrez. Ca,utfimul hyeme calidz fint;nec anguítiz fcetus oblidant,ea poni debent contra medium diem : namque id pecus, quamuis cx omnibus animalibus vetuftiffimum, (legosvefütiffimum, frigoris tamen impatientifimum ef; nec minusafliui vaporis: itaque cohors claufa fublimi maccrie przponi vefübulo debet, ut fit in eam tus tus exitus z[tiuandi : detarque opera, ne quis humor fübfiflat, vt femper quàm aridiffimis filicibus; vel culmis flabula confirata fint ; quo purius & mollius incubent feetz: fint quala mundiffima , ne qua earum valetudo; . qua przcipue cuftodienda eflinfcftetur vligine, Columella. Stabula idoneo locout fint , neventofa ; quz fpe- - Gent magisad orientem , quàm ad meridianum tempus : ubi fterit , folum oportet effe eruderatum, virgultis 3 aut paleisaut aliisftraminibus firatum, Crefcentienfis,)& procliuum;ut cuerri facile poffit, ac fieri purum : non enim folum ea vligo lanam corrumpit ouium , fed ctiam ungulas;ac eas fcabras fieri cogit.. Cumque aliquot dicsita ficterint,fubijcere oportet virgulta; (alia virgulta vcl paleas, Crefcent. ) &alia; quo mollius requiefcant; putriorefque fint: libentius enim ita pafcuntur. Faciendum quoque fepta fecreta ab aliis, quo enitentes fe- eluderepoffis;item quo corpore zgro : hzc magis ad villaticos gregesanimaduertenda.. Contra ille , in faltibus uz pafcuntur & àtectisabfunt longe, ( nam in his quz pafcuntur in faltibus,cuftodes fecum portant crates,&c; Cerdo portantfecum crates, aut retia, quibus cohortesin folitudine faciant, cateraque vtenfilia. Longe enim & latéin diuerfis locis pafci folent;ut multa miliaabfint fzpe hybernz paflionesab zfliuis . Ego veró fcio, inquam: nam mihigregcsin Apulia hybernabant,qui in Reatinis montibus zfliuabant. Cum inter hzc bina loca,ut iugum continet ícirpiculos , fic colles publice diftantes paftiones, Varro. Ouium flabula fatis ampla & lata effe debent , sus ovs A eov à) pid ov T AerU x apevc eva dei: ) curandumque vt calida & ficca permaneant. Pauimentum oportet decliue fit; lapidibusque ftratum & complanatum. Ad partem eius accliniorem prz- fepia funt collocanda ; fupra quz ctiam pertice ( xA(aaxsc ) infigenda funt, vtoues dum pafcuntur fuperfilire prohibeantur,Florentinus. — f Caprinum & ouillum ftercus fedulo conferuato; Cato rA aede duoi $i Secum Qe xa Di- ene, D heophyl:cusin Epiftolis.Fimum aliqui ex columbariis przferunt : proximum deinde caprarum éft, ab hocouium;dcinde boum;nouiffimumiumentorum;Plinius. Caffius fecundum poft columbinum flercus, fcri- bit effe hominis:tertio caprinum.& ouillum & afininum;&c.Varro.Acerrimus hominis fimus eft , & optimus fecundum aliquos;deindc fuum , caprarum , ouium , boum; poftremó afinorum, ( fiov, Gaza vertit iumento- rum,) Theophraftus. Ouillum quidam caprino preferunt,omnibus veróafininum , Idem. Stercus afinorum j primum eft maximéhortis, deindeouillum & caprinum ;Xxiumentorum,Pallad. Adcultum hortorum Opti- mum ftercus eft afini,quia nimium herbarum creat: proximum velarmenti,vcl ouium; fifit anno maccratum, Columellalibro vndecimo. Ín terraarenofa ftercore ouillo aut caprino vtatur : In argillofa veró bubulo, in Geopon.luftum eftfingulas vehes fimi denario irejin fingulas pecudes minores: in maiores,denas : nifi contin gat hoc,malé fubftrauiffe pecori colonum áppareat. Suntqui optimé ílercorari putent , fub dio retibus inclufa pecorum manfione; Plinius. Yfali(arborcs)ftercus ouillum tantum non exigunt quidem, fed libenter affumunt; vcl fi cineris pulueres mifceantur, Palladius.Ouillo fimoad afparagos vti Cato ( capite 161. )nominatim iubet, quoniam aliud herbafceret, (herbas crearet; Idem.E fegete cuellito ebulum,cicutam,& circum fali&a herbam auctam vluamque: ea fubfternito ouibusfrondemque putridam. Vbi faturus.eris frumentum,oucs ibi delccta- to; Plinius 17.9.cx Catone; 4 In emptionibusiure vtimut eo,quodlex prefcripfit:in ea enimalij plura;alij pauciora excipiunt: quidam enim pretio factoin fingulas oues,utagni chordi duo pro vna oueaninumerentur, ctfi cui vetullite dentes ab- funt,item binz pre fingulis,ut prodant : de reliquo antiqua fere formula vtuntur,cum em ptor dixit: Tanti fünt mihi emptz?& ille refpondct,Sunt i & cxprompfit numos.Emptor ftipulatur prifca formula : Sic illafce oucs, ' quadere agitur,farias re&c effe; vei pecus ouillum;quod rectefanum eft extra lufcam,furdam,minam,id eft ven- treglabro: nequedc pecore morbofo cffe; habereque recte licere: hzc fi recte fieri Ífpondes? ncc cum id factum efl;tamen grex dominum non mutat,nifi fit esadnumeratum. Necnon emptor poteflex empto venditorem dam vidi nontradat,cum isnon folueritnumos: ut ille emptorem fimili iudicio;fi non reddidit pretium, Var- to.Etrurfüs,R.clinquitur de numero,quem faciuntalij maiorem;alij minorem: nulli enim huius moduli natu- rales;Illud feré omnesin Epeiro facimus; rie minus habeamus in centena$ oues hirtas fingulos homincs in s& pellitasbinos, De numero paftorum alij anguftius;alij laxius conflituerefolent.Egoin octogenas hirtas oues fingulos paftores conftitui; Atticus in centenas.In gregibus ouium;fed magnos quos miliarios faciunt quidam, facilius de fumma hominum detraherepoffunt;quam de minoribus;ut funt Attici Trem:llius. Scptingenarij c- nim mei,ut opinor,tu octingenarios habuifli. Nec tamen non ut nosarietum decimam partcm, Varro. Quife- quitur gregem circumfpectus;ac vigilans (id quod omnibus,& omnium quadrupedum cuftodibus przcipitur) magna clementia moderctur: Idemque duci propior quam domino,& in cogendis; recipiendifqüe ouibus ad- clamatione;ac baculo minetur: nec vnquam telum emittat in eas: neque ab his longius recedat: nec aut rccu. bet;aut confidat: nam nifi procedit,flare debet: quoniam grex quidem cuftodis oflicium 5 fublimem cclüffi- mamqueoculorum veluti fpeculam, dc fiderat;ut neque tardiores & grauidas,dum cunctantur, neque agiles & fcetas;dum procirrunt;fepararià ceteris finat,ne fur aut beftia hallucinantem paftorem decipiat, Columel. Nu- && merus caprini gregis minor effe debet quàm ouilli, quód capra lafciuz & quz difpergunt fe: contra quód oues fe congregant,& condenfantin locum unum.Itaque in agro Gallico greges plures potius faciunt, quàm magnos, uódin magnis citó exiftunt peflilentiz, Varro. Et alibi, Canis ita cuftos eft pecoris , ut eius quod co comite in- digetad fe defendendum:in quo genere funt maximé oues,deinde capra.FHas enim Inpus captare folet, cui op- ponimus cancs dcfenfores.Outumscaprarum & equorum paftores ; genitalia carum tempore coitus , delibutis multo fali & nitro manibus;perfricant: vndeiis vehementior coitusappetitio exoritur,& maresfuflinént. Alij alijs mordicantibus pharmacis ca perungunt,vt pipere vel nitro;vel vrtice fructu; Aclian.Poft feturam longin- qua regionispafcua petiturus opilio feréomnem fobolem paflioni referuet fuburbana: villicus enim teneros agnos,dum adhuc herbz funt expertes lanio tradit. quoniam & paruo fumptu deuehuntur , iis fummotis, fru- &us factis ex matribus non minor percipitur, Summitti tamen ctiam in vicina vrbis quandoque Bpod 7o 1 pent TO ad cum perueniret. vel i : AA De Ous E. Lu og. | | 247 Nam vernaculam pecus peregrino longe eft vtilius. Nec committi debet, ut totus grex effatus fenectute dominum deflituat: cum przíertim boni pafloris vel prima cura fit annis omnibus in demortuarum vitio- farumque ouium locum totidem , vel ctiam plura capita fubftituere : quoniam fepe frigorum atqne hyemis fz- uitia paftorem decipit,& eas ouesinterimitquasille tempore autumni ratus adhuc effe tolerabiles, non fum- mouerat:quo magis etiam propter hos cafus,nifi validiffima;que non comprehendatur hyeme, nouaque pra- "genierepleatur numerus, Columella, Curandum eft ut mortuarum vel vitiofarum numerus nouclía fobole Yeparctur. Autumno debiles quaque pretio mutentur; ne eas imbecillas hybernum frigus abfiumat, Pallad, Oues vt fequantur , earum aures lana obturato, Florentin. Antiphanes in Aceftria apud Athenzum quen- dam pra auaritia illas tantum oues mactare (cribit, ex quibus nullus amplius fructus vellerum;cafei,agnorum, Toníura vocatur cum oues & capras detondentaut vellunt, Varro. Aegyptus tan abunde hoerbida cft, ut bisannooues ex fcfe pariant;bisquetondeantur, Aclian, Menfe A prililocis calidis tondeantur oues, Pallad. Lo- ( cistemperatis menfe Maio celebranda eft ouium tonfura , Idem. Etalibi,Iunio menfe oucsin frigida regione tondemus, Tondendarum ouium tempus eftin Iulio, T'extor. Tonfurz certum tempus anni per omnes re« gioncsferuari non potefl; quoniam necubique tardé nec celeriter aflasingruit: & elt modus optimus confide - raretempeflates quibus ouis, neque frigus;filanam detraxeris,neque zftum fi nondum detonderis, fentiat. Ve- tüm ea quandocunque detonfa fuerit, vngi debettali medicamine: fuccus excocti lupini, veterisque vini fex , & amtrca pari menfura mifcentur,coque liquaminetonía ouis imbuitur,atqueubi per triduum delibuto tergora medicamina perbiberit,quarto die i eftin vicinia maris , ad littus deducta merfatur : fi minus eft, cocleftis aqua xe füb.dio íalibin huncvfüm durata paulum decoquitur: (aqua coeleflis cum fale paululum decocta fub dio debe. bitpecorum tonfà & vncta membra diluere,Pallad.) caque grex perluitur: hoc modo curatum pecus anno fca. brum fieri non poffe Celfusaffirmat : nec dubium eft, quinetiam.ob eam eam rem lana quoque mollior atque prolixior renafcatur, Columella & Pallad. Vide etiam fupra de inungendis ouibustoníis ex Didymo, Capiteter- , tioin mentione fcabiei ouium : fic enim cauetur quo minusfcabrz fiant. Detonfura ouium primum animad. uertoante quàm in cipiantfacere,rium fcabiem,;aut vlcera habeant;ut,fi o pus efbante curentur quàm tondean. tur. Tonfürztempusinter &quinectium vernum; & folflitium cum fudare ceperint oues : à quo fudore recens lanatoníafuccida eftappellata. T'onfas recentes eodem die perangunt olco & vino,non nemo admifla cera alba, & adipe fuillo.Et fica te&a folet effe, quam habuit pellem iniectam , eam intrinfecus eadem re perun gunt & te. guntruríus Siquain tonfura plagam accepit,eum locum obliniunt pice liquida.Oues hirtas tondent circiter or- $9 deaceam meffemjin aliislocis ante fcenificia. Quidam has in annobis tondent , ut in Hifpania citeriore, ac fe- mefires faciunttonfüras :duplicem impendunt opcram;quód fic plus putant fieri lanz,quo nomine quidam big fecant prata. Diligentiorestegeticulis fubie&is oues tondere folent neflocci intereant.. Dies ad eam rem fi- muntur fereni,& iisid faciunt feréà quarta ad decimam horam;quoniam folecàlidiore tonfa;ex fudore eius lane htmollior,& ponderofior,& colorem cliore.Quam demptam & conglobatam alij vellera, alij velumina appel- lant: ex quorum vocabuloanimaduerti licet; prius lane vulfuram quàm tonfuram inuentam.(Oues non ubique tendentur: durat quibuídam in locis vcllendi mos, Plin.) Qui etiam nunc vellunt;antetriduo ieiumas habent, quolanguidz minusradiceslanz retinent. Omnino tonforesin Italia primum veniffz ex Sicilia dicuntur poft Komam códitam anno quadringentefimo quin quagefimoquarto,vt fcriptumin publico Ardez in literis extat, eofqueadduxiff? Publium Ticintum Menam.Olim tonforcs non fuiffe adlignificant antiquorum flatuz , quod. 4o plerzque habent capillum,& barbam magnam, Varro. Palatini collis R.omz altera pars Velleia appellata fuit à vellenda lana;ante Hetrufcam tonfüram incolis monfíttatam, Catoinlibro originum. Nec frigido adhuc, nec iam zíliuo tempore,fed medio vere ouestondendz funt. Curandum autem iih pofthoram diei primam ab- flere oues,exiccatoque vapore illo quem no&u lana extraxerat, przcipuéad Solem tondeantur, Nam quum outs quz tondetur tunc fudet;facile colligiturfudor exlana, ( &veaau(dave nu à pie Gu yii ted , ) lanaqueipfa e- uadittum nitidiortum mollior, Didymus, i3 Fructum ouis lana ad veftimentum miniftrat, Var. Quadrüpedibus pili fenc&ute craffefcüt.langqs rarefcüty Plin.Lane molles & crifpz prxferantur, Albert. Arietislanam fequitur quicquid ex eo generatur,Idem, Dearic- te eligendo;infra diceturin hifloriz cius cap.2.De l'arentino fiuetecto pecore;quod lanarum tantum gratia nu. tritur,fuperius hocin capite dictü eft, Quibus paícuis lana melior molliorq; fiat,explicauimus füpra partim hoe f^ ipfo in capite;partim tertio.Cur ouium expilatis molliorpilus fubnafcitur homini durior ? Ariftot. Problem,ro. 24,Curouium pili có duriores funt quo prolixiores,hominum contra ? Ibidem fequenti (latim Problemate.Pa- bulo flerilia fubtilitatem lanzaugent, Cardanus: 1deog; Anglicalana (inquit) nunc,utolim Milefia,celebratur, Mec mirum;cum nullum animal venenatum mittat Anglia, 3 fineluporum metu, ( nullienimin An glia hodie lupi reperiuntur, pecus vagetur.R ore celi fitim fedant greges.ao omnialio potuarcentur,quód aquz ibi ouib* fint exitiales.Cur velles ouisà lupo lacerata tabidum & pediculofum fit, vide fupra in D2.& in Lupo.D.LanasHi- fpaniz nigri velleris prxcipuas habet;Pollentia iuxta Al pes:Vndeapud Martialemlanz Pollentinz, Non tantü "pullo lugentes vellere lanas.Canufium rutili, quas erythras vocanz. Canufinz ruffz dict à Martiale: Roma ma- gis fufcis, veflitur Gallia ruffis. Et Canufinatum Syrum dicit;pro Canufina vefte ornato, ut Canufinatus noftro Syrus affere füdct.Ouem Canufinam,pro lana pretiofa dixit Iuuenal.Saty. 6. Fuluas habet Tarenti, & fus pulli- .&o ginis.Hiflriz Liburnizq;.pilo propior quàm lanzspexisaliena vellibus,& quam folaars fcutulato textu commé- datin Lufitania.Scutulatum verró textum eiufmodi fere efl;qualecerniturin aranearum telis. Quanta arte celat pedicas,fcutulato rete;ad capicridas mnfcascirca graffantcs,Plinius 1.23. Idemlibro 17. de emplaftratione arbo- rum loquens fcntulam vocas corticem ad effigiem parui fcuti eximendum ab arbore;in cuius locum cortexalius cum germine reponitur. At vero mollis erat lanain agro Mutinenfi , cuius meminit Strabo in quinto :Lanam mollem (; inquit) Mutinenfis ager,eaq; regio quz ad fluuium Scutanam pertin et.fert om nium longé optimam : hittam (ceo ) vero Liguflica & Mediolonenfis,(Infubrum regio;) ex qua bona pais Italie feruitiorum ( «2 Av olscelue P Ft rsav ) veltitur.Mediocrem autem ea qu£ circa Patauium,ex qua pretiofiffima tapeta & gau» fapinz fiunt. Eft & hirta pilo craffojin tapctisantiquiffima gratia, (& hoc flragula vcflis genus vtring; villos emi- nentes habet;vcl faltem ex altera parte,Dayfius.Feltrias uthodie à Feltro vrbe mercatorum vulgus appellat; an- - 9o tiquisnon dcfuiffc cxiflimo: velles fcilicet non textasnon confutas, fed lanaigneadacta cempadtas , quales nác [ Yuu 4 | ad piles F^ 1 788 De BSuadrupedibus ad pilea & penulas in ufu habemus: de quibus puto Plinium fenfiflz hisverbisin o&auo: Lanz & per fe coz aétz veftem faciunt, & fi addatur acetum, etiam ferro refifluint: immó vero etiam ignibus nouiflimo fui pur- gámehto. Quippe ahenis coquentiü extract iridumeniis vfu veniunt; (Aliis, Q )nippe ahenis policntiü extracta in tómeütivíam veniunt;)Galliarum,utarbittorinuento: certe Gallicishodie nominibus difcernuntur: Nec facile dixerim, qua id ztate ceperit, Celius Calcagniausepiftolicarum quaftionum 3 1 Sed addit Plinius, Ana- quis enim toruse ftramento erat.qualis nuncetiam in caflrisgaufape. Patrismci memoria ceepere amphimalla noftra,ficut villofa ettiàm ventralia. Nam tunicalati clauiin modum gaulape texi riunc primum incoepit.De lana . feltria & pilotariis artificibus qui piléos & veftes inde conficiunt;pluribus docui ii Tauro capite 74nter remedia aduerfus fanguinem taurinum. Lanz Baitice: Catullus timens naufragium eiecturus erat veíles , quarum gene- roh graminis ipfum Infecit natura pecus : fed & egregius fons Viribus occultis, & Bxticusadinuataér,funenahs i o4 NA LI * * o * " ? b. D : Li x E: Sat.r2.Oues quas pelliones noftri Flandricas (Flemming) vocant.à molli & crifpalana laudantur. Scd delanarum differentiis, fecandum regiones przcipuó;in B.ctiam nonnihil diximus.Coloreslanarum.Baticis ouibus, ut iam dixi,colorfuus ex pabulo;potu & aére natura fit;nonarte. Hz ( caprz ) quóquenon cura nobisleuiore tuenda: Nec minor ufus erit: quamuis Milefia magno Vellera mutentur, I yrios incoéta ruborcs, Vergil.Coloffinus co- lor(inqiit Hermolaus;qualem Pliniusin flore cyclamini effefcribit ) à Coloffis vrbe T'roadis vocari ccepit.Stra- bovoluümine duodecimo; Laodicenfis,inquit ager quiad Lycum amnem cognomtriatur, d&« qye9Gocr ay ote cot G8 tic Mot XI ET geavov TV te Jovi rav MaAsaioy aJ t Déaet ois ae X90 eic dis Xoeow poa, &c. Hoc cft, oues gignit przftantiffimasnonfolum mollitie lanz;fed etiam colore coracino : itaque magnum inde quzítum faciunt, vt & vicini eorum Coloffini à cognomine eis colore. In Hifpania quoque tradit coracino lanitium colore nafci. Vitruuius,Inagris Clazomeniorum;Erethrizorum & Laodicenfium pecora(inquit procreantut;aliislocisleu- coóphza;aliis pulla;aliis coracino colore.De Laodicenfi vellere Plinius quoque octauo libro; ubi & pulliginem coloris genus facit, Hac Hermolaus.Ex Turditania Hifpaniz frequens olim veflitus venicbat.niimnc vero Cora- Lon ! a e 20 xorum amplius lanitium omnium pulcherrimum,undeadmiffatit arietes talento emuntur. T clarum exuperans: tenuitas atque copia, quas Saltiatz conftruunt,Strabo libro;.Lararum funt& à coloribus quos bibunt difcri- mina: cymatiles;à fluctibus :gerano chroesà grauibus.Iam ab artethyllo , à ferenitatc; à croco; irofajà myrto;à glandibüs,ab amygdalis cerajà coruo coraxic;à purpura coloffinz : Et hzc partim ex Plauto; partim ex Oui- dioinartib.& Strabone, Hermol.Coraxi quidem Colchidis populi funt, & iuxta eos pars lauri montis Coraxis vel Coraxicusappellatur.Latam tingunt : alga Cretica;lactuc quzdam fpecies,loti radix.nucum cortex,rubes, fideritis;ut Aggregator ex Plinio citat.Item fabz decoctio,Ifaac & Serapio fecundum Diofcor. Molliorem vero & pulchram lanam reddit condifiid eft flruthium,Idem : Aqua maris,Plin.Colorum plura genera : quippe cum defint etiam nomina eis; quas natiuas appellant;aliquot modis; Plinius. Lanarum colorcs natiui memorantur quatuor przcipui;ctiamfi Plinius dicat vel natiuis nomina deeffe aliquot modis.Albus in Apulia nobilis , ut ait Martialis. Velleribus primis Apulia; Parma fecundis Nobilis, Altinum tertialaudatouis. Nigerin Hifpania & Pollentiayut diximus. Rutilus;qui & ieu923 dici poteft&à Martiale ruffus.Fuluus;& fuz pulliginis Tarentinus, Bayfius: Mox autem ex Gellio fubijcitfuluum colorem ex ruffo & viridi mixtum effejita ut in aliis plus viridis, ws Qe in aliis plusruffi habeat,&c.Lanarum nigrz nullum colorem bibunt: de reliquarum infectu fuis locis dicemus | in concbyliis marinisiaut herbarum natura;Plin.De coloffino & coracino coloribus pauló fuperius dixi: vide et- iam in B.quedam de colorelanz.Prétextz apud Hetrufcos originem inueni. Trabeis ufosaccipio reges: Pictas veftesiam apud Homerum fuiffe,vnde triütnphales natz. Acu facere id Phryges inuenerunt ; ideoque Phrygio- nesappellati funt. Aurumintexere i eadem Afia inuenit Attalusrex, vnde nomen Attaltcis.Colores diueríos pi- &urzintexere Dabylon maxime celebrauit;& nomen impofuit.Plurimis vero liciistexere, quz polymita appdl- lant, Alexandria inflitutt : fcutulis diuidere, Gallia. Metellus Scipio triclinaria Babylonicafcítertium oGingentis millibus veniffeiam tunc pofuit in capitalibus criminib.qux Neroni principi quadragics fcftertio nuper ftetére. Scr. Tullii pratexte; quibus fignum Fortunzab eo dicat coopertum erat;durauéread Sciani exitum : mirumq; fuitnec delluxiffe eas,nec teredinum iniurias fenfiffe annis d.Ix. Vidimusiam & viuentium vellera;pürpura;coc- co;conchylio,fefquilibris infe&ta;velut illa fic nafci cogente luxuria, Plinius. Et rurfus, Lanam & colo & fufo T'a- naquilis,quz eadem Caia Czcilia vocata cfl;in templo Sangi duráffe;prodente fe;author eft M, Varro : factamq; ab eatogam regiam vndulatam ede Fortunz,qua Ser. T ullius fuerat vfus.Inde factum ut nubentes virgines co- mitarctur colus compta;& fufus cum ftamine.Ea primatexuitrectam tunicam;qua fimul cum toga pura tyro- ' nesinduuntur nouzq; nuptz. Vndulata veftis primo e lautiffimis fuit;indeforiculata defluxit. Togasrafas Phry- gianafque,diui Augutli nouiffimis temporibus ccepiffe; fcribit Feneftella. Crebrz papaueratz antiquiorem ha- bentoriginem;iam fub Lucilio poétain Torquato notatae, Hucufque Plinius. Rica eft veftimentum quadratis, fimbriatum;purpureum;quo flaminicz pro palliolo vtebantur. Alij dicunt quód ex lana fiat fuccida alba , quod confictunt virginesingenuz patrimz matrimz ciues, &inficiatur ceeruleo colore, Feftus. Vide Ric; apudeun- . dem alibi Ex pilis ouium (inquit Crefcentienfis) fiuntindumenta neceffaria & iucunda hominibus: qui quan- to funtfubtiliores, tanto meliores & maioris pretij. Qui ouillam lanam (nimirum ouisà lupolaniatz, ut alibi di- ximus; )pexeritatq; ex ea veftem confecerit,ícabiem,ut ferunt;procrcabit eiqui ea veftietur, Aclian. Reiguade lanis videin philologia c. i Pelles quz cum fuis pilis ad veflitum parantur apud. nos ,agnine omnesnon ouille funt: quamobrem - in Agno de cís dicam. Ouium vero pelles quz pilis detractis parantur à cerdonibus , colore aliquo infe- C ,ad calceos , ocreas; thoraces, chirothecas; marfipia & huiusmodi paranda adhibentur. Ex pellibus o- uium cum pilis fiunt pellicez pannorum tempore frigido-commodz. Ex ijfdem depilatis fiunt calccamen- ta, Crefcentienfis. TIiase quie edades mEnenue doe arto ario dsgiesrraw dlgereis s Laurentius Romanus apud Athenzum. Ex ouillis pedibus audio etiam membranas fieri , maccratis in aqua cum calce , & poftea ex- tenfis. Harum tenuiores mollioresque pro charta ut infcribantur idonez funt , iam & libros in membra- nis cxcufos vidimus. — Craffiores pugillaribus feruiunt , pigmento quodam illitz candido autluteo. Li- tera flylienei vel argentei mucrone obtufo infcribuntur, fpongia lintcóuehumidoinfri&z delentur. Hinc &liliri colligati veftiuntur,&al;j diuer( vfus habentur.Seuo ouillo cerdones etiam vel futoresillinunt ac molli- unt coria.Oflà manubtijs cultcllorü idoneafunt.De vfu ventriculi ouisaut veruecis contra erucas,fcribemus in Veruece.Vrina ouium apud Rhatos,utaudiojnitri fictitij materia cfl. Vt pili nigri equorum mutentur in albos: 78. inlaécte 4b 65 E De Olh E.F. Lib. L 5f) nla&epecudum bullientelinteum madefa&tum loco impone,;idq; toties doriec cum fricatione modica digito- — rum pili cadant: deinde aliud linteum purum madefactum in la&e recenti frigido, (meliusforte calido veltepi. do,) duces perlocum depilatum vbi pilos ( pro nigris albos ) renafci volueris Eius facies per tres dies vcl plaries; donec pili incipiant crefcere;diebus fingulis ter ut minimum ;Rufins. — Sues,oues & caprz cum libidinoftores funt,& mares paffz,mox ipf etiam eos confcendunt, ZZ» cumuet- vau lu) aiv aidiéva doy uo, Dane ot Lows Dari petvn, lego Sonata eit a diemw ) magnam tempeflatem (( equdvo ) fi -. gnificant. At fi tardioresfolitoad coitum fintezdem pecudes;gaudebit vir pauper quod ei veftibus indigenti, fa- tis temperatum anni tempus futurum przfagiant, Aratus & Scholiaftes. Etrurfus; $i boues& pecora ( u4A« , id í effoucs, Scholiaft.) declinanteiamautumno terram (pedibus, Aclianus) foderint , & capita verfus boream pro- 9 tenderint;magna & rigida hyems circa occafum Pleiadum expectanda eft:eoq; maior,quo pecudesille magts fo-- derint: fequetur enim nix multa frugibus & plantis noxia.Hoc quidem de ouibus Aelianus etiam exArato repe tit.Si deniq; terram Lanigerz fodiant;caputauttendatur in Aróton,cum madidus per marmora turbida condit Pleiadas occafus,cum brumzin frigora cedit Frugifef Antumnus,ruet ethra concitus Imber, Auienus, Pecora. exultantia;& indecoralaíciuialudentia, (tempeflatem;prafertim pluuiam ) fignificant; Plinius. Aelianus contra, " Agni & hei lafciuientes & inter fe faltantes;ltos dies promittunt. Agni ad pabula feflinantius pergentes,tem.. pe frigidum ( yequva. ) indicant. Item arietes & agni cum in via feiriuicem cornibr* petunt colludendo : vel faltantibus fimiles pedibus exiltunt;agni quidem;ceu leuiores,quaternis;arietes veró binistanturi anterioribus z item (eadem pecora) eum vefperià paftoribus ad flabula vix reduci; & ab herbis depafcendis vix lapidibus etiam . abigipoffunt; Aratus. i^ ans, jov A oO — ^ Fructuum cx pecorefpeciesfünt dus? una efttonfüra: altera; qué latius patet;dela&te & cafeo, quam fcri ptores Grzci feparatim zvgozwiísw appellauerunt;ac fcripferunt de ea re permulta; Varro.Ouibus omnium maxi- méquadrupedum lac diu edurat: quippe quibus mul&tra menfium ó&o fpacio continuetur, Ariftoteles, Fructi. ouium (inquit Cato cap.rso. )haclege venireoportet.In fingulas cafei pondo X V.dimidium aridum,la&e feriis: quod mulferit dimidium;& praterca lactis vrnam vnam.Hifcelegibusagnus diem & noctem qui vixerit in fru &um,& Calend.lanuar.emptor fru&u decedat.Si intercalatà erit Calend. Maiis agnos triginta,ne amplius pro^ - ómittat.Ouesque non pepererint/binz pro fingulis in fru&u cedent. Dielanam & agnos vendat. Méfes X. ab co a&ore relegetporcos fe&arios.In oues denas fingulosgafcat.Conductor I. menfes paftorem prabeat, donec domino fatisfecerit;aut foluerit;pignori efto; Hzc Cato.Butyrum etiam ex ouillo lacte habetur , vide infra in F; .. Ela&tepinguiffimo probatum fit butyrum quale ouillum eft; Diofcorides.Ouillumlac caprinumq;,mox bubu- jo lum,commodum eftad conficiendum reponendumgq; cafeum, Ariftoteles. Ouillo mifcere caprinum lac Siculi, « &quibufcungq; copia cft caprini;folent; Idem. Vfquead feftum fani Michaelis ( inquit Crefcentiénfis ) bis quo-. tidie mulgenturoues,& poflea femel lac elici poteft. Ne nimis pingues cum arietibus mittantur, ne importuno tempore fcetus emíttant;fed poft coniunctionem arictum ut pinguefcant cuftodiantut,ut horis opportunis du-- cantur ad pafcua;& cuftodiantur;per totam eftkém.Beflinanter mulgeantur aurora furgente, ut tempeftiuée- ducantur ad pafcua.Dum mulgeutur,quotquot adfunt filentium przftent,excepto magifiro qui tantum neccf- faria loquatur. Cafeum coagulamusfyncero la&e,coagulisagni vcl heedi;ac pellicula qua folet pullorum ventti - bus adhzrere,velagreftis cardui floribus, vella&te ficulneo;cui ferum debet omne deduci, & pondcribus premi, Vbi ceperit folidari,opacoloco ponatur;aut frigido : & preffus fubinde adiectis pro acquifita foliditate poderi- . bustrito &torrefacto fale debetafpergi siam durior, vehementius premi poteft. — Poftaliquos dies folidate iam 40 formule ftatuantur;ita per crates neinuicem fe unaqueq; contingat: fitautem loco claufo & à ventis remoto, utteneritudinem & pinguedinem feruet.Vitía cafei funt;fi aut ficcus aut fiftulofus eft: ze: euenit, fiaut parum prematur;aut nimium falis accipiat,aut calore folis utatur, (uratur.) R ecenti cafeo con ciendo aliqui virides nu- cleos pineosterunt;atq; fic lacte mixto congelant;aliqui cyminum tritum frequenter colatum congelant: qua- lemcunque etiam fapore velis efficere;poterisadiecto quod clegeris condimento,vel piperealióue pigmento id przftare; Hactenus Crefcentienfis, ; | : T F. Caro cuiusq; quadrüpedis deterior eft, cam locis paluftribus quàm editioribus pafcit, Ariftoteles. Carolepo- . rumfíanguinem quidem gignit craffiorem,fed melioris fucci quàm bubula & ouilla, Galenus libr. 3. de aliment. £^ facult.Agnicarnem habent humidiffimam ac pituitofam : ouium veró magis excrementitia eftac fucci deterio- - fisIbidem.Etrurfus Animalia quz humili & tenui herba nutriri queunt;ea primo ac medio vere funt przílan- - tioraut oues: eftateautem prima ac media caprz,cum fruticum germina vigent.Bubula carofi cum ouilla com- paretur; frigida eft fanguinemq; melancholicum gignit, Symeon Sethi.Bubula;ouillag; cato craffi um fuccü cre- at &caput replet, Aretzin cura cephalzz.Ouilla caro( 4? esee wocae, inquit idem ) fuperfluitatii plena cft maliq; fucci : melior eftanniculaad eft vnius anni : que veró hac vetuftior ef,& difficulter concoquitur, & mali eft facci,nocens his quiftom acho humido fünt;& pituitofis.Si mulieris vterus fuerit vlceratus,&c.ferum co&um bibendum przbeto per dies quings;autlac afininum coctum per dics 3.aut 4.Poftlactisautem potum cum aquis ipfam reficito , & cum cibiscommodis, earnibus ouillis teneris recen tibus & volucrium,Hippoctrates lib.z.de morbis mulicbribus.Caro ouium fapore eft ingrato, & nimium humida; neq; conueniens nifi forte rufticisaf- €o fuctis,qui continuislaboribus exercentur, Creícentienfis.Anatis caro & aquaticatum eft vehementis humidita- . tis;& eft propinquain hoc carni ouillz, Auicenna.Ouemarieté dentibus neattingas : non modo enim cius caro non prodefi;verum etiam vehementer obeftPlatina.Carnes pecorum prohibentur, quia malum fanguinem ge- ncrant.Agni quidem praebent nutrimentum multum;calidum & humidum, fed pituitam gignunt. (Videin A- gno F.) Arietesanniculi meliustemperati funtquàm natu minores. Ha carnes verno magis quàm alio tempo- reconueniunt. His qui opus habentrefrigerari, preparantur cum aceto: illis vero qui defcenfioneindigent, cum muri.Salubriter autem fuperbibitur vinumalbum fubtile,deinde accipitur calche facharinum;, Elluchafem . án Tacuinisex Oribafio. Caynerusin curaifchiadis, conuenire aitin cibo ouillam carnem vnius anni. Magi- . ftratus nofter ne oues poft diui lacobi diem , id eft vicefimum quintum Tulij ab aliis regionibus mactan- .. deadducantur , laniis interdicit; quamuis enim pinguiores aliquando poft id tempus oues fiant : in- 79 falubriores tamen habentur carum carnes, & munus placent palato , tenacioresque [unt ; tocan MES adducaru " ^ | I; 790 | * De Quadripedibus.—-. 5 adductatum aliunde.Ovilla caro à quibufdam (Anglis prcipuc) falitut,& infumatür,ut andio,unó dietantünt cum fale reli&a in vafis.Ius in oui fero ferueas: Piper, ligufticum;cuminum;menthat ficcám;thymum,filphià i fuftündes vinum: àdiicies damafceria macerata: mehvinum;liquamen;acetuirn,paffum ad colorem;oleum : agi- tabis fafciculo origani & ment ficca. Et rurfus, Ius frigidum in oui fero : Piper; Bissllicamcchy an caminum frictüm,nucleos toftos: mel;acetum;liquamen & oleum: piperafpergis,Apicius8.4. Bráfficz folia vel cymz fi. coqüantur cum ouilla carne pingui ius optimüm reddi aiunt. Cur ouesà lupis dilaniatz cárnem quidem fuatios rem;lanam autem tabidam flaccidamq; habeant; dictum efti Lupo D.ex Plutarcho. Armumi ouillum elixum & reftigeratum aliqui hociure perfundunt : Petrofelinüm ( fic vulgó apium vocánt ) minutatim iriciftim con- . tunduntin pila & aceto affufo per horam relinquunt;exprimunt per linteum, zin gibere & pipere condiunt: fic - perfufür armum frigidum apponunt.Ex ouis pulmone minutal fit;jnonitem aliarum pecudum ; apiid noftros: 11 ut ex eitiídem iecoretomi quadrati,qui omento circunuoluti;additis & herbis odoratis aliquando, verubus li- gneis transfixi in craticula affantur.Sunt qui in fartagine frigunti nàm apüd Atheneum libr. 5. legimus auylui- qo rime, Dori Aa to EA eod. ldem Alexidis verfum citat, Y"eov 5 zamov &yxsuaAvpqivov. Iecur ouis integrum a- liqui diligenter cum medulla panis contundunt,& per linteum vel cilicium tránfmittunt deinde aromatibus ad faporem coloremq; commendandum infperfis,modicéferuefaciunt, & turdos in iüite carnium elixos ac. modice butyro frixosimpornunt.Inteflina ouium ( chasf euch: nam Luttlen de bobus proprié dicitur, de vitulis Krgff )in ; quaelixaà vulgo comeduntur. Mveabvotov erus , 4o) oiv zriovo; dijsóv, Flomeruslliados y. — ist Exouillo pecore cáfei laétisque abundantia non folum agreftes faturat,fed etiain elegantium menfas iu- cundis & numerofis dapibus exornat. Quibufdam veró nationibus frumenti expertibus victum commodat; ex quo Nomadum Getarumg; plurimi. yaA2/reav4 dicuntur, Columella.Quod preítat? Capra. Poft? Ois.Inde? 2€ Bouis Baptifta Fiera dela&te.Lac nigrarü ouium melius efljin capris vero contra; Albertus, Làcouillüm nutri- mentum efl fatisfalubre : eó melius,quó recentius fuerit : & eó plus nutriens,quo fpiffius, Crefcentien.Et rurfus, Lac & cafeus ex vaccis non tam conueniunt efui hümano quàm ex ouibus.Ouium lae dulcectaffum [C DE que dam exemplarianon recte habent sez) ) & prepirigue efl;jnon ufque adeó(ut capriniim) utile ftomacho;Dio- fcorid.Idem lac bubulum afinin& & equinum magis aluum emollire fcribit quàm ouillum qued hoc craffius fit. Pinguiffimum lac eft bubulum : ouillum veró ac caprinum , habent quidem & ipfa pingüedinis quippiam , fed multó minus;afininum vero huius fucci minimé particeps eít, Galen.Caprino la&e atus ouinum eft,fed eius frequens vfus cuti vitiligines albasinducit, Authorisnomen excidit. Lac muliebre temperatiffimum eft; mox caprillum , liinc afininum ouillumque; poftremó vaccinum, Aegineta. Lac omnium rerum ; quas cibi caufa ca- pimus liquernitium rnaximé alibile,& id ouillum;inde caprinum, Varro. Stomacho accotsdincdatubrot capri- 31 num;quoniam fronde magis quàm herba vefcuntur: bubulum miedicatius: ouillum dulcius & magis alit; fto- macho minus vtile;quoniam eft pinguius,Plin.Erythea infula efl vel eadem quz Gades,vel proxima freto unius ftadii difcernente.Ea pabuli ubertate ita glifcit;ut ouium lac in ea ferum non habeat;& infuper ad conficiendüm cafeum multam aquam admifceri oporteat propter pinguitüdinem. Quin & intra dies trigintà fuffócari illic pe- cus dicunt,nifi aliquid fanguinis detrahatur,Euftathius in Dionyfium Afrum (ex Strabonis tertio.) E lacte pin- guiífimo probatüm fit butyrum;quale ouillum eft; Diofcorides. Pinguiffimum eft lac bubulum: oüillum verà ac caprinum,habent quidem &ipía pinguedinis quippiam,fed multó minus,Galen; Bhütyrumà bouenomina- tur; cuiuslacte copiofiffimüm confit;ut mirettir Diofcoridem Galenus,quód ex caprino & ouillo &onficila&e dixerit: ex caprino tamen fieri folere teftis eft Plinius, Hermolaus Butyruni plurimum fité bubülo la&e, & inde nomen: pinguiffipium ex ouibus, Plin.Cafeus niümerofior eft Apennino.Cebanum hicé Liguria mittit, ouium 4€ maxime lactis,Plinius.Cafei bubuli maximi cibi funt;& qui difficillime tranfeant fun pti.Secundó ouilli : mini- mi cibi,& qui facillime dejiciántur;caprini , Varro. Cafeus Siculus fit ouillo & caprino lacte permixto; &c. vt in Capra capite quinto.Calfeus ouillus có melior quo recentior fuerit: tanto pelorsquo vetuflior & durior. Impro- batur etiam nimisfalfus.& qui vel nimium vifcofus velaridus & friabilis eft;üt ait Kafis : laudatur inter vtrunque medius, Crefcentien.Et rurfus, Lac & cafeus ex Yaccis nontami conueniünt efui humano quàm ex ouibus. Cafei aridi ouilli proximi anni fru Íta ampla facito;& in picato vafe componito : tum optimi generis mufto adimpleto, ita utfuperueniat;& fit ius aliquanto copiofius quàm cafeus. Nam cafeus combibit;& fit vitiofus, nti muftum femper füpernatet. Vas auteiri,cim impleueris,ftatim gybfabis : deinde poft dies viginti licebitaperiri, & uti quá is voles adhibita conditura: eftáutem etiam perfe nonintucundus, Columella 12.42. G. Verberum vulneraatq; vibices pellibus ouium recentibus impofitisobliterantur, Plin, Pellis ouina recens detracta (adhuccalens)circumpolitaiis qui quocunq; modo fuerint verberati;omnium luculentiffimé adiuuat, adcó ut dieac nocte vnaillos curet: concoquit enim & digerit qua fub cute fanguinem habent,(vibices;livores, fugillata;) Galenus deftmplicib.cu.16.R fis, Albert. Vide1n ariete G.ab initio. Cutis pedum & roftrrorum bouis & ouisigni lento diu coquuntur,donec veluti coagulum remittat: id exemptum ficcatumquein aere perflatili, ad hernias commendatur, Syluius.De remediis ex pilis,lanis feu velleribus ouititn,vide infra;poft Ocfypum. Ad comitiales morbos magnificé laudatur & fanguispecudum potus; Plinius. Si vteros purgare voles , primum: quidem ordeum oleo imbutum ig pruinisfuffire oportet. Poflridievero carnem ouillam coquere; cum ordei 6o decoctofub dio per noctem expofitó. Sit autem decoctum ordei congii menfura; & valdeipfascoquito. Vbi veró cocte fuerint,leuiter tepidasedat ; & iufculum forbeat. Poflridie autem thus & pulegium tritum , melle füba&tum & lana exceptum ad triduum fubdito, Hippocrates de nat. mul. Carnes pecudis combuflz ex aqua ceteris verendorum vitijs ( de formicationibus & verrucis eorum prius dixerat ) medentur, Plin. Si ( infli- &o alicui morfu vel ictu venenato ) neque qui exugat ; neque cucurbitula eft ; forbere oportet ius anferi- num , vel ouillum, vel vitulinum ; & vomere; Celf. Seuum ouillum quomodo curetur,in hircinoex Diofco- ride prarfcripfi. Nominaturautem feuum ouiumaliquando fimpliciter, de quo priore loco agemus : aliquando ex tétiibus vel omento.Scuo ouillo ad ignem liquato li&teum intinge, & parti adufl impone,curabitur, Inno- min.Cicatricesad colorem reducit pecudum pulmo; przcipué ex ariete , feuum ex nitro; Plin, Paniculasape- ritíeuum pecudis cum fale tofto pofitum, Marcel.Seuum ouium vetus cum cinere é capillis mulierum dene 79 mederi A AE ? 3T De Ouxs C. Zi. PT. —— 70f iliederi dicitur, Plin.Cantharides illitas licheni prodeffe non dubium efl, cim fucco taminiz vux & feuo ouis vel caprasPlin.Vngulum fcabriciem tollit pecudum feuum,Idem.Malandrix & frigore aduftis partibus prodeft cu- tuslibet pecudis feuutn cut alumine tritum vel exco&tum;& ceroti modoimpofitum; Marcel. Pernionibus quo que imponitur fenum pecudum cium alumine;Plin. A rticulis luxatis przfentaneum eft & feuum pecudis (cuius- . €ung;; Marcel.) cum cinere é capillo multerum;Plin.Ad oculorum varia vitia;caprinum ; ouillámueadipem ca- - lida aqua madentem imponito;Galenus Euporift.5.12:$euum óuium decoctüm & cim vino auftero depotum; tuffi medetur, Marcel. Abfyrtus hippiatrusin tuffi equorüm etiam utitur,ut in ceruinofeuo diximus. Dyfenteti- cos recreat fceuum ouium decoctum in vino auftero : hoc & ileo medetür,& tuffi veteri, Plin. Seuum ouillü de- coctum in vino auftero;& calidum potui coeliaco datum, manifeflo remedio erit, Marcel.Hircinus adeps, ut qui ó validiffime difcutiat;podagricisauxiliatur,cum fimo capre & croco impofitus: huic proportione refpondet o- uillus,Diofcor.Pinguitudinem exteriorem (inter catriem & cutim ) inter pofferiora crura ; priuatim ad morbos quofdam requiri audio.Seuum pecudis à renibus vulfum;admixto pumicis cinere & fale; retiffimóà dolentibus & tumentibus veretrisimponitur, Marccell.Seuum ex omento pecudis , precipuéàrenibus , admixto cinere pu- micis & fale,ceterisverendorum vitiis(de formicationibus & verrucis prius dixerat) medetur, Plin. Seuum ex o- mento pecudumillitum,fanguinem narium fiftit; Plinius & Marcellus. Medicamenta quxdam cum adipe anfe- rino vel ouillo &c.bibenda coníulit mulieribus abortui obnoxiis Hippo.in lib.defterilib.Ouilla medulla quin- toloco poft ceruinam,vitulinam;taurinam & caprinam laudatur, Diofcorid.Tecur ouium nyctalopasfanat : de- cocte quoque eius oculos abluere fuadent;& medulla dolores tumoresque illinunt;Plin, 'Ouiculzaut capre cornu tufum,& ordeum toftum ac frefum,oleo fubigitoac fuffito , Hippocrates de mor- io bismulieb.in capite quod continet medicamenta qui fecundas educunt & menfes detrahunt, &c. Cornibus o- uillis crematis & ex vino in pila detritis dextro cornu dextrum pedem inungito, & finiftro finiftrum , & dolores podagricos mitigabis, Trallianus. Cerebro ouisinuncti oculiaquam patientesiuuitur, Rafis & Albert. Ad den- titionem cerebrum pecoris utiliffimum eft;Plintus: & Galenus in libro de theriacaad Pifonem cap.z. fed mel tubet adiiciita vehementer profuturum dentientibus pueris. Ad dentitionem , Magnifice iuuat & ouis cerebrü gings illitum;Plin.Cicatricesad colorem reducit pecudum pulmo, przcipuc ex artete;Plin.Liuentia & fügeil- ata pulmonesarietum pecudumquein tenues confecti membranas,calidi impofiti extenuant,Idem. Pulmo o- uillus quàm recentiffimus,protinusdüm adhuc tepet;appofitus,continuó difcutit & expurgat liuorcs , Marcell. Ebrietatem arcet pecudum affus pulmo prafümptus;Plin.Phreneticis prodeffe videtur pulmo pecudum calidus . eitcacaput alligatus, Idem. Conuenit híc calidis pecudum pulmonibus apte T'empora languentis medica redi- |ó mirecorona;Scerenus ad phrenefin.Eethargicis pulmonem pecudis calidum circa caput adalligari putant utile, Plin.Pulmo pecudis;id eftouis,dyfentericos recreat;decoctus cum lini femine, ita ut& caro manducetur & aqua lla potetur, Marcel.Pecudum Pulmones ( calidirecentes Marcellus )podagrasleniunt; Plin. — Iecur ouium ny- €alopas fanat ; efficacius quidem fuluz ouis: decocto quoqueciusoculosabluere fuadent, Plin. Iecur ouillum, id eft ouiscandidz difcoctum,cum aqua madefa&tum contritumque& oculis fuperpofitum,ny&alopas purgat; Marcel. Si pariensinflata fuerit;hepar ouillum aut caprinum calido cinere obrutum , edendum dato meracius, ad dies quatuor : & vinum bibat vetus; Hippocrates de nat.mul. Ouillofelli Diofcorides taurinum praefert. Domeflicarum fuum bilevtuntur quidam ad ulceraaurium;medicamento utique non reprobo, ( & tu quoque ubi compofitorum nihil adfuerit, vtitor: funt enim innumera : ) fed pro affectus magnitudine alia etiam atque alia alterius animalis bilis poteft congruere.Nam vbi vlcus diuturnum fuerit m ultamque faniem pusque conti-. (o neat,etiam ficciorem bilem przferes, puta ouium , quz paulo eftacrior fuillaGalen. ^Aurespurgatfel pecudis - cummellejPlin. Fel ouillum mulfo mixtum fi clyfterio addideris , & indeauriculas inrigaueris , expurgatis vlce- tibus certiffimá fanitatem confequeris. Idem fel camla&e mulierisinftillatum , etiam ruptas inzerius auriculas certiffimé (anat; Marcel.Ouisfel auricum oleo communi aut amygdalino infundito, Nic.myrephus ad dolorcs suriumacraífisaclentis humoribus. Ruptis, conuulfisfel ouium cumlacte mulierum prodeffe dicunt; Plin. Cancer vel carnis corrofio fi inungatur felle ouis, manifefté iuuat; Rafis& Albert. —Porrigines, ( prurigines, Marcel.)tollunturfelleouillo cum creta cimoliaillita capiti donec inarefcat; Plin.mirum eft, Mareel. Felpecu- dum cum melle;przcipué agninum , ad comitiales morboslaudatur,Plin. Pecudislien recens magicis prece- prisfuperdolentem lienera extenditur, dicente eo qui medeatur, lieni fe remedium facere. — Poft hzc iubent éum in pariete dormitorit etus tectóue includi , & obfignari annulo , terque nouies carmen dici , Plinius. jo Lien pecudis toftus & in vino tritus, ( potufque;) ileo refiflit; dem. Et alibi, Tormina fanat lien ouium tóftus,atque & vino potus. Articulorum fracturis cinis teminum ( femorum , Marcel.) pecudis peculiari- ter medetur: efficacius cum céra, Plinius & Marcel.Idem medicamentum fit ex maxillis fimul uflis, cornus que ceruino & era mollita rofaceo, Plin. Dyfentericos recreant femina pecudum decocta cum lini femine equa pota,Idei. Pro equo ob viam & laffitudinem xíluante: Seuum caprinum , acronaria ouilla, cum.co- riandro & anetho vetere, & coriandro recenti diligenter trito , in ptifane cremorem admifcebis, & perco- latum dabis per triduum, Hierocles in Hippiatricis 64. Ad dealbandos dentes aliaque eorum vitia fanan- da ouillo $lo ufto: vtitor,Galenus Euporifton 2:32. Veficam caprinam aut ouillam vftám ex pofca biben- damn pribius his qui fe in Íomno permingunt ; Galenus de €o mp.fec.loc. In muliebribus-malis membra- nzà partu outum prohiciunt/ficut in capris retulimus,Plin. Contra venena omnia valetlac ouium calidum pre- 6o terquam iis qui bupreflin aut aconitum biberint, Plin. Alica peculiariterlongo morbo ad habitudinem redactis | fübuenit;ternis elus cyathisin fextarium aquz fenfim decoctis,donecomnis aqua confumatur. Pofteafextario lactisouilli aut caprini addito per continuos dies,mox adiecto melle. l'alisforbitionis genere emédantur fynte- xes,Plin.Cótra quartabas quidam deuorari iubenthirundinum fimi drachmam unam in lactis caprini vel ouilli vel paffi cyathis tribus anteacceffiones; Plin. T onfillas & fauces lactisouilli gargarizatio adiuuat, Idem. Lac ca- rinum vel bubulum velouillum;recens mulfum dum calet, vel etiam calefa&tum gargarizatum , tonfillarum dolores & tumotes citó fanat, Marcel. - Medicamenta quadarm ad phthiíin ex lacte bubulo vel ouillo pro- pinantur. —Ouilli lactis fcxtario fi quis adiiciat cnici purgati denarios quatuor , & difcoctum ita ebibat, molliet ventrem , Marcel. Aron interaneis exulceratis ex la&e ouillo bibendum datur: Ad tuffim in cinere co- — -&um exoleo: Alij coxére inla&teut decoctum biberetur;Plin. Alui exulceratos fluores & tenefmos ouillum yo bubulümuc aut caprinum lac fiflitjignitis calculis decoGtum, Diofcorides.Lac ouile, quod MANUME qu lapidibus E $702 E | De Quadrupedibue lapidibus in ipfum lac demerfis excoquatur ; dyfenterico potui cum ipfis lapidibus datum efficaciter prodeft; Marccel.Sitorminofi vel cocliaci propter frequentes defurrc£tioncs viribus deficientur, dandum erit eislac ca- prinum aut ovillum tepidum per fe,vel etiam decoctum cum butyro,Idem.Infunditur quoque laccontrarofio- nesà medicamentis factas, & fi vrat dyfenteria decoctum cum marinis lapillis;yaut cum ptifana hordeacea: item ed rofionesinteftinorum; bubulum autouillum vtilius,Plin. Afininum lacinteftinorum vlceribus & tenefmo - prodeft ut & ouium lac; fed minus , Obfcurus. Satyrii duo genera; &c.priotisradix in la&couiscolonicz data, neruosintendit: eadem ex aqua;remittit, Plinius. Vt facies fplendida fiat;bonum eft ouillo aut caprino lacte cam lavare;Furnerius.Serum lactis ouilli ventrem movet & bilem expurgat; Crefcentienfis. R eduuias & quz in digi- tis nafcuntur pterygia,tollunt canini capitis cinis,aut vulua decocta in oleo;fupetillito butyro ouillo cü melle, Plinius.Inulainoleo difcocta & contrita; & cum butyro ouillo & melle impofita: Eadem ratione carantur & X ' tubera.fed hoc vitii emplaflri panno inlini debet, Marcel. Vlula auis cocta in oleo;cuiliquato mifcetur butyrum ouillum & meld ulcera fananda valet;Plinius.Cafeus ouillus vetus dyfentericos recreat,Plinius.Cafeus ouillus vetuftusin cibo fumptus,velrafus & cum vino potus,ceeliaco medetur, Marcellus, | | Medicusquidam medicamentorum peritusin Myfia Hellefponti;ouium utebaturftercoread acrochor« donas& myrmecias &thymos & furunculos duros;quos clauos nominant;aceto videlicet dilens. Quin &vl. cerum ambufta ad cicatricem illo ducebat,nempeftercus hoc cerato tofaceo commifcens, Sed & caprino fler- coreambuftos fimiliter curabat, parum eius cerato (rofaceo ) longé copiófioriadmifcens,Galenus. Fimum o- uillum ex acctoillitum fanat epiny&tidas,clavos;penfiles verrücas,thymos,& ambufta igni;rofaceo cerato exce ptum, Diofcoridcs: & eadem feré Rafis & Albertus : cum aceto( inquiunt ;illitum , verrucastollit,& variolas uz nominantur affarz : & cum cerato rofaceo;ambufla.Stercus ouis c«m melle impofitum medctur verrucis X leuibus (aliàs.lentibusyerrucis j& carnem excrefcentem(quz dicituracturo, Rafis: forte acroch ordon)abolet: item formicam,Rafis & Albertus.Fimus ouillus recens manibus fubactus & em plaftri more adpofitus,deterget verrucas, Marcellus. Ambuftis medetur fimum ouium cum cera commixtum , Plinius, Clauospedum fanat fi- 4numouium impofitum,Idem & Marccllus.Item verrucas omnium generum;Plinius Fimum pecudum inci- pientibus carbunculis occurrit, Plin, Ex olco tritum inflar cataplafmatisimpones ad vulnera recentia gladio autliguoillata, Galenus Euporifllib.2.8 , t6 | Aut fi conclufaim feruauit tibia vulnus, Stercus ouis placide qungés,adipesa, vetuflos, od Tandere que poterunt bulcus , patuloque mederi, Serenus cap .43.cum proximé de luxatis fcripfiffet , Eumelus fr detorta fitjumenti ceruix , fimum ouillum cum vino vetere & oleo mifceri iubet,eoque calido fzpe perfricari cervicem;In Fippiatricis cap.25.Contra omnium phalangiorum morfus remedio eft pecudum fimi cinis illitus 3! ex aceto;Plinius.Et alibi; Aduerfusferpentiura ius efficax habetur, fimum pecudis recensin vino decoctum ülitnmque.Si equus vn gulam pertuderit,ouinum ftercuscum aceto permifcebis & impones: quanquam alii ca prinum efficacius credant, Vegctius.Magna vis&in cinerepecudum fimi ad carcinomata addito nitro,aut cine- rc ex offibus feminum agninorum;przctpué in- his ulceribus qua cicatricem non trahunt.Fimo quoque ipfo o uium fubtefta calefacto & fubacto tumor vulnerum fedatur,fiftulz purgantur fananturque, item epinyctides, Plinius. Alopeciasrepletfimi pecudum cinis cum oleo cyprino & melle; Idem. Expleri alopecias non caprino. tantum fed etiam ouillo fimo,Grzci quidam fcripferunt,ut Paulus Aeginetalib.2.Abfceffui ( tardo , Rafis) ob- ortoin radiceauris prodeftemplaftrum de ftercore ouis cum pinguedine anferisaut galline. Rafis & Albertus. T'umidis mulierum uberibusfmum ouillum calidum im pote, Obícurus, Stercus ouis potum pondere drach- ma (duarum vnciarum, Albertus) cum decocto caprifolii (cum decoctione vcl cum oxymelite; Rafis ) valet có- 4€ traictcrum. Ad coli dolorem remedium phyficum fic :Stercus ouis montanz menfe Septembri deficiente Luna pridie inclufz mane excipies, & Sole durabis atque in puluerem rediges, & habebis in vafevitreo fiveflagnea (ftanneo cum ufus excgerit cocleare plenum colico ex aqua calida , fi febricitaverit : fi Íynccrus erit; cum vino pertriduum dabis, Marcellus.Si fplen exteriusinungaturlercore ovillo ufto ( Albertus addit , cx aceto)immis nuitur ciusincrementum,Kafis. Ad calculum : Ibifci libram unam,ftercoris ouilli recentis D.I I. axungiz veteris P.I hecomnia contrita pariter mifcebis,& in lana fuccida renibus ad pones emplaftri modo , ftatim proderit; Marccllus.Podagraslenitfimum pecudum quodliquidum reddunt; Plinius.In muliebribus malis membranz à partuouium proficiunt: fimum quoquepecudum eosdem ufus habet,Plini, Vrinaouisrubezaut nlgrzperu- tilis eft hydropi ( hydropi carnofo; Rafis; ) prodeft etiam mixta cum melle hydropi, Albertus : Sed Rafis aliter, Stercusetiam potum cum melle confert hydropi. Morborefiftunt regiofordes aurium aut mammarum pecu- 3$ dis denarii pondere cum myrrhz momento,& vini cyathis duobus,Plinius.Furunculis mederi dicuntur fordes cx pecudum auriculis,Idem. Vt mulier fterilis conci piat; Aut ouis inflabuli frattas cum vummat herbas, Pendenteim (pumam inolli deducet abore, Atque illars nemmi miflopotare f-ilernoySeresum. Sudor equi calefa&us cum aceto convenit epilepfiz,& exhibeturaducrfis morfüs venenofos: & ad hoc valet fu dor ouium, Syluaticus capite 330.ex Serapione. | Tondenturouesquo temporeinterequinoctium vernum & folfüitium füdare coeperint: à quo fudore recenslanatonfa fuccida eft appellata; Varro.Lanam fuccidam Graci rhyparan,Ionia finypensalii áifiperam ( &- €4e oiv ez, nOn vcwmyeg ut quidam codiccshabent ) hoc eftfordidam & cum cefypo fuo nomiix5tHermo- laus.Hippocrateslanas fuccidss ctiam Le,o znvísv(z vocaty& lesa emvo?u. nam & pinosvox cefipi ac fordium fi- gnificattonem habet, Cornarius. Taufid cftlana fuccida;Sylvaticus. Et alibi; Aufa Arabica , id eft fador ouium 69 inter coxas, nimirum fordesipfzlanarum & cefypus.Laudatiffima omnisé collo: natione veró Galatica , T'aré- | tina; Attica, Milcfia, Plinius. Noftri lada fordida ex nigris przcipué ouibus vtuntur.Lanis füccidis omnibus vfus medicatus,Plinius.Idem de ouiscollo adtonfam laudat in epiftola apud Marcellum empir.Succidz lanz, molles & é collo feminibusquelaudatiffimz habentur. Subueniunt inter initia vulneribus » percuffis, defauammatis, (thlafmata & apofyrmata vocat Diofcorides |ltuidisoffibus fractisaceto,oleo aut vino imbuta: fiquidem facile fuccos combibunt quibusimmerguntur: ( Embregmata & embrochas Greci vocant, cum lintea , ftu peautla- /' ngaliquo liquore füccóve madidz im ponuntur.) Etob pecudum fordem, fic enim ccfypum vocant,emolliünt, Capitis ,ftomachi, aliars mque partium doloribus, cum aceto & rofaceo efficaciter im ponuntur, Diofcorides, Vinum quod fuccida nollet Lana pati, Aquinasin Satyra.Lanafuccida apté excipit irrigationes , ( embrochas; ) quzadhibentur contufisaut quomodocunque percuffis,ut qua utilitatem ex illis proficifcentem promoveat, 7a idque De Out. | G. Lib. I. 793 idque propter cefypon : Lota veró nec amplius efypoi habens, materia tantum eft idonea excipiendis liquori- bus (fiueliquidis medicamentis ) qua irrigantur, (92n6aby eru. ) Galenus.Lota eft vice linamenti carpti,Syluius. Succidam imponunt & deíquamatis;percuffis,liuidis;contufis,collifis, contritis, deiectis: capitis & aliis dolori- bus: ftomachiinflationi ex aceto & rofaceo,, Plinius (vt & Diofcorides.) Preterque cultum & tutelam contra frigora;fuccidz plurima przftant remedia ex oleo vinoque autaceto; prout queque mulceri morderique opus fin& aftringi laxaríue,luxatis membris,dolentibufque neruis impofita ; & crebro fuffufz. Quidam etiam falem admifcentluxatis. Alij cum lana rutam tritam adipemqueim ponunt.Item contufis tumentibusque;Plinius. Et turfus, At canis rabiofi morfibusinculcata lana fucc.poft diem feptimum foluitur. Reduuias fanat ex aqua frigi- | dà.Ex oleo calido humidis adpofita medetur, Marcellus. Quin & vlceribus vetuftis im ponitur cum melle: Vul- ' nera ex vino, vel aceto,velaqua frigida & oleo fanat Plinius. Diofcorides vulneribusinterinitia fübuenire fcri- bit. Vulneribus quibufcunque ; Succida cum tepido nectetur lana Lyzo; Serenus. Offibus fractis, Conue- - bict cerebrum blandi canisadderefractisy Lintea deinde fuperque inductas nectere Janas, Idem: Intelligo au- ter lanas fücc. quas fractis offibus auxiliari Diofcorides quoquedocet. Medicinas ex velleribus arietis, in hi- floria eius priuatim recenfebo.. Lana fucc. venasverticis vcl temporum Poeni paftorales in quadrimis filijs inu- runt, vtin Hircinilotij remedijs docui ex Herodoto. $i talum aut vngulam bouis vomer laferit, picem duram &axungiám cum fülfure;& lana fuccidainvolutam candente ferro fupra vulnusinurito, Columel. Lana fuccida prodeft phreneticis fuffitu, Plinius. Ad phrenefin;calidi pecudis pulmones circüponantur: Illotis ctiam lanis fuf- - firemem ento,Serenus, Columbz, &c. ptzíertim mafculz fanguis ex vena füb ala oculis cruore fuffufis eximie prodeft.Superimponi oportet fplenium é melledecoctum,lanamque fuccidam ex oleo aut vino; Plin. Lanz ha- ! bent & cüm ouis focietatem fimul fronti impofitz contra epiphoras: non opus efteasin hoc vfu radicula effe ' curatas: neque aliud quàm candidum ex ouo infundiacpollinem thuris, Plin. Lanam faccidam in aceto ferucfa- cias,exprimitoq; humorem in aurem;deinde foramen fummumlanafuccida integito; Galenus Euporifl;z. 4.ad - doloresaurium paulatim ingruentes.Sanguinem in naribus fiflis cum oleo rofaceo,& alio modo indita auribus obturatis fpiffius, Plinius.Lana fuccida conijcitur in nares cum oleo rofaceo,& auriculz de lana fuccida obturan- tur,&ita fanguis profluens continetur, Marcel. Ad fanguinem é naribus (i(tendum;Lana madens oleo fed non- diim lauta rofato, Hxc datur in nares vel claudit denfiusaures, Seren. Lana fuccida ex oue foemina decerpta atq; intorta,madefactaque rofa liquida,fanguinisabundantiam reprimit, Marcel. Lana fuccida exarietefanguinem fitit, articulos extremitatum przligans; Plin. Falitus oris gratiores facere traditur, confricatis dentibus atque gingiuis admixto melle;Plin,Lana fuccida melle illita dentes perfricti miro modo candorem maximum confe - ? quuntur, Marcel.Lanam fuccidamlinteolo illigatam torreto;adiecta deinde tertia falis portione, terito omnia Íimul& perfricato hoc puluere dentes : à dolore preferuat; Galen. Euporifl.r.6s.. Lana fuccida nitro,fulfure;o- leo;aceto,pice liquida feruentibus tin &asquàm calidiffimaimpofita bis die,lumborum dolorcs fedat, Plinius.O- uisftercus &alia quedam cum lana fuccidaadmouentur aduerfus calculum ; ut fupra dictum eft in remediis ex ftercore. Verendorum c«tetis vitiis (de formicationibus & verrucis prius dixerat ) medeturlana fuc. ex aqua fri- gida;Plin.Lanam ouillam nigram tefliculis cumentibus prodeffe vulgó ferunt. Mulierum purgationem adiuuat fel taurinum lana füccidaappofitum : Olympias Thebanaaddidit hyffopum; lege cefypum ) & nitrum; Plin.Suc- cidalana malos remoratur fubdita curfus (id eft menfes nimium fluentes.) Mortua quinetiam producit corpora partu,Serenus.Succida lana impofita fubditaque,mortuos partus euocat: Siftit etiam profluuia mulierum, Plin. Tam veró pura velleraaut per fe impofita czcis dolotibus, autaccepto fulfure, medentur: Tantum que pollent, 5 ut medicamentis quoque füperponantur;Plin. Vellera cum viuo fuffiri fulfure prodeft, Serenusin regio morbo. Hüibifci radicem ante Solis ortum erütaminuoluunt lana coloris quem natinum vocant, preterea ouis quz fce- minam peperit,flrumisq; vel fuppuratisalligant;Plinius, Perfe conchylio infe&a ana auribus magnopere pro- deft; quidam aceto & nitro madefaciunt,Idem.Crematarumlanarum cinis cruftas obducit;excrefcentiasin car- necohibet,& vlcera ad cicatricem perducit: (Eadem feré Plinius de cefypo fcribit,vt inferius recitabo, ) Mundz autem & carptasinfiétili crudo,c&terorum more,vruntur, Necfecus fimbriati marinarum purpurarum flocculi cremarifolent. | Aliqui cum fordibus lanascarpunt;& melleirrigant,eodemque m odovrunt, Alijin fictili oris patulis, verucula inter fe diftantia componunt, & concerptas carminatafque anas oleo ita fuffufas , vt nc flillare quidem peffint;affulisteda fübiectis,& eifdem lanifque permutatim interftratis,leuiter fuccendunt, & vflas tol. - lant: quod fi étzda pix;pingüitudove vlla profuxit;collectareconditur. Lauatur ad oculorum medicamenta: 6 cinerem inlabellisjaqua addita, manibus confricant,& confidere patiuntur: idquefepius; mutantesaquam do- neclinguam adflringat;nec mordeat; Diofcorides.Lana vfla vim habet acrem pariter & calidam, vnà cum par- tium tenuitate.Itaque molles nimiumquüehurnidas vlcerum carnes celerrime eliquat.Inditur &in medicamen- tadeficcatoria. Vrito camtanqtiam alia plurima;ollam implensnouam;,quam tegat operculum multisforamini- buspertufum,Galen. Cinislanz fuccidz illinitut attritis,vulneratis,ambuftis : & in oculorum medicamenta ad- diturzitem in fitulasauresque fuppuratas, Ad hzc detonfam eam,alij vero euulfam decifis fummis partibus fic- cant;carpuntque; & in fictili crado componunt,ae melleperfundunt vtrunque. — Alij haftulis tzdz fubiectis & fubindeinterftratis,oleo afperíam accendunt: cinerem queinlabellisaqua addita confricant manu,& confidere patiuntursidque Ízepius mutantesaquam donec linguam altringat leniter,nec mordeat. T'um cinerem reponíüt, Vis eius feptica ( fmectica potius) elt, efficaciffimeque gene purgat; Plin. Vulneribus quibufcunque, Succida cà o tepido necteturlana Lyzo, Ambuftzue cinis complebit vulneris ora,Serenus. | Combuftis igni: Aut tufuccoe- - fecineremperducitolang,Idem. Lanam ouiculz inter femorayelles & combures , & in aceto intingues,& fu- per tempora caput dolentis ligabis, Marcel, Ad fpirandi difficultatem , Ouium pilos qui circa anum funt uftos ac tritos in dulcivino propinato;Galenus Euporift.2.23. Vellerum cinis genitalium vitiis medetur,Plinius, Cinis lanz ouis;paffionibus pecudum medetur,Idem vt Aggregator Citat, — Sordeslanisinhzrentes dici cefypum,cum Diofcoride Plinius fcribit; velut oicjvawv. Apud Galenum The- rapeutices quartodecimo, legimus cavsev &ezov , id eft illotam lanam nuncupari vos (alibi Josorph : ) quam lectionem comprobat $uidas quoque;malunt tamen alij oicvzwpiv fcribere,Czlius. Ianus Cornariusin commentarijsfuisin fecundum Galeni de compof.medic.fec.locos multis veterum Grecorum Latinorum que locis recitatis hyffopum pro cefypo paffim legi oftendit : qui error itainualuit,vt iam aliquot feculis recentiores, o & indocti hodieque;pro afypo hyflopum humidam fcribant;diftinguendi gratiaab herba hyffopo. Oefypus & Dx Xxx cefypum 204 " De Quadrupedibus ccfypum neutro gcnere vt Plinius dixit,funtfordes fudorq; fe minum & alarum adhzrentcs lanis, quz lana fuc cidz proptercaappellantur,quod fudorisfordibus & fucco fintimbute, Cornarius. Enn eapharrnacum empla- - fitum conftat nouem rebus, &inter cetera hyflopo (lege;oefypo; ) Celfus 5.19. Sordes qux lanis ouium inbzrct & adnafcitur, ex quacefypon , quod vocant, conficitur ; concoquendi vim habet fimilem butyro ; & fimul parum digerentis facultatis, Galenusin fine libridecimi de fimplic.item Aétius. In medicamento quodam An- dromachi ad ani vitia,celypus ceteris adiungitur: Heras vero inquit Galenus^) pro cefypo adipem anferinum | pari pondereconiecit. Pro cefypo medulla vitulina fubflituitur in Succidaneis Galeno adfcriptis : quanquam deprauati codices fic habent, "Toswzssmventv u^ asse evt, oefypo & hyffopo herba confufis: pro hac enim re- € flichadem herbam pofueris;pro cefypo veró medullam vituli. Oefypum & oefjpus vtroque modo effertur, ab eo quod eft 7iz, hoc eftouis.Graci mafculino feré vtuntur, Latini frequentius neutro.Hippocrates caprinam ! é clunibusfordem vocauit cefpen (oierlu:) ouillam;cefypides: quo quidem nomine lanam quoque fuccidam fignificat quib ufdam.Quidam hocà Galeno hyffopum dici putant,errore vulgi : & quidem à Gracis orto, qui. nonoefypum quandoque/fed hyffopum fcribant : vt fiue prudentes;fiue imprudentes, non ocfypum fimpliciter (fed) hyffopon hygron (vt Aegineta aliquoties ) & hyffopum pharmacum Íxpiffimé cognominent; quafi ab hyffopo herba difinguere voluerint, vt Paulus in cópofttione quàmà ruta mperseoy appellant,vtilem pleriticis, Hermolaus Corollario 284.vbitamen hyfopusfemper perf.fimplex fcribitur : ciosuz9- apud Actium per c. du- plex,non probo. Oisvzndas,eresGairs jvawsiysv tesor imei» , Galenus in Gloffis. Oízz4 vox per fyncopen facta videtur pro oioUzu.Olamn . à dr Q- € ée jov, Suidas & Varinus. Olsuz «à d aiyic jv O», Hefychius. Olcur t fuzruodir qxesGa rav £e4o, Hpodlo lO . x od olaxr a T5 bd zr (G € £e Joy, Suidas & Varinus. Oleg mum) aveoGaivs . eae 9 aig xod $ au- ey diesr tmt ror 8 d eic dolar orm Varinus. Olar?m apud Ariftophanem ín Lyfiftrata ouis e&crementuim efl, : Cxlius. Olar amb dar» 55 AidlupQ- 3 ares Gurov, Hefychius. Non placet quod apud eundem fcribitur, O/zza,, xesCocm mt Os Mme" Si eefpate excrementum fignificet; videbitur compofitum à zz9- , ut idem fignificet quod 3e az]. Olawmtphes buio 3c. te ot olv mtegt. burro rem Aapupyuat pu mote [tg 3770 9 xam. olov ie V 2 jocos *2 axes oom, Suidas & Varinus. Oiavzgd: ovs be 40v fuzrotobv ayeo(3airtov , ^9 au9 olgUzrdp oV ot o oicUzrdo Hefychius: ego in cicvzdoo penultimam potius cum 5s fcripferim,&acuerim vltimam,vt Diofcorides & alij faciunt. Apud A- riftophanem in Acharnenfibus cum quidam vulneratus effet;poftulantur 336viusnstpomistez clovzmeo:. T'es, à juzraoc. Suidas: non re&é; fcribendum enim olcvggóc: vt pro vesrmi 5 dr, apud eundem, cimv714.T esteee, for- desin lanis ouium;&c.vide l'eccov apud Etymologum.Oefypo quod fub armis ouium nafcitur, palpebris gla- bris medentur, &c.Marccel.Oefypo in Atticis ouibus genito palma,Plinius. Atticum hyffopum ( lege - eefypum y cataplafinati & cerotis mifcere confultum fucrit, Galenus 13. Methodi. Alibi etiam eodem in libro Atticum efy- 3 pum omnibus prafert.Ocfypa quid redolent quamuis mittantur Athenis? Ouidius. Oefypum ( inquit Diofco- rides ) vocant Grzci,fuccidarum lanarum pinguitudinem.Cuius parandi ratio hzc eft: Succidz molles; radicu- anon curatz;calida aqualauantur,& quibuscunque fordibus expreffis,& in labellum oris ampli conicctis, aqua infunditur, magnoque impetu ligula,vtirefpamet agitatur : aut lignea rude validiufculé conturbatur, quó lar- giusfordida (puma colligi poffit; deinde marina refpergitur : & contidente pingui quod fupernatabat, ( € 4« xa qusj 9 Odnmycoudliiv A379» ) collectoquein altero fictili vafe,denuo aqua in labem fufa agitatur: fpuma iterü ari perfunditur & demum eximitur : hoc tantifper fieri folet, dum confumpta pinguitudinenihil prorfus fpu- mz extet: colle&um ocfypum manibus emollitur : & fi qua infedit fpurcitia;confeftim demitur: exclufaque fen- fim omniaqua;recentique affufa, manibus mifceatur,donec admotum linguz cefypum , adflringat leuiter , nec mordeat :atque pingue candidumque fpectetur: tum in fi&ili vafe conditur. Verum omnia feruidofolefiant. 4 Nonnulli excolatum pingue frigida aqua eluunt,& manibus,non fecus atque ceratum mulieres, confricant : ita enim candidius redditur. Alij elotis lanis & fordibus quibuscvnque cxemptisaclento igni in zneo vafe ex aqua decoctis;pingue quod füpernatat colle&tum;aqua,vt diximus, lauant : colatumque in itilem patellam , qua ca- lidam aquam contineat,ligteo operiunt,atque folimandant,donec candidum fiat, & fatis craflum. Alij bidui fpa zio aquam effandunt,nouamque adiiciunt. Melius eft leue;radicula non curatum;quod fuccidarum virus .eleat, & fi manu in conchafricetur cum aquafrigida;albefcat,nihitin fe duri aut concreti habens: veluti quod cerato autadipeadulteratur;Hactenus Diofcorides libro z.capite 66.interprete Ruellio.Czterum ab initio flatim , ubi legitur, Lanz fuccidz mollesradicula non curatz, Grzcé izos9170Àoas, 1d eft ftruthio fiueradicula adhibita curate lotzque;abíque negatione,quam Marcellus & Kuellius interpretes defuo adijciunt. Atqui Diofcorides non vi- detur negationem addidiffe, (praefertim cum in nullis codicibusilla reperiatur, Marcello ctiam tefte:)fed co mo. 5 do quo à quibufdam ferifolebat cefypum defcripfiffe : quamobrem poftea monet meliorem effe aítruthifton, hoceítlana on curataftruthio.fed fimpliciter lota cum aqua calida; (ne fcilicet nimia caliditas aut acrimonia à ftruthio ei accedat,cum concoquendi tantum,quod moderato calore fit;vim haberedebeat:ad quofdam tamen affectus firuthij vim etiam conducere ei non negárim.)Sed adiungam Aétij quoque verba 2. 18. quoniam Dio- fcoridis vetba fe recitare profeffus,non parum ab eo variat.Sordidaslanas (inquit fub axillis ouium repertas, dc- fasac molles (5e4o xov825, sto) Aa » o) Meteo : vocem 2gesSijd/s non habet ) calidalauato,forditiem omnem exprimendo,quarum loturam in vasampli otificij conie&tam feruenti aqua fuperinfufa agitato aquam poeulo excipiens aut alio inftrumento;& ab fublimi pracipitans,donec (tota) fpumefcat: tum marina aqua fi affuerit, fi non affuerit frigida infpergito.finitoque vt confiflat : vbi refrixerit,quod fluitabit;tudicula eximito;atque in a- liud vasconijcitojinde modica aqua frigida iniecta manibus verfato; mox aqua illa cffufa nouam feruentem in- 6 fundito:idemque omnino repetito, quod iam docuimus , donec candidus pinguisque ocfypus reddatur,nihil amplius impurt continens,tumin fictili conditum peraliquot diesinfolato;&feruato. Sunt autem hac omnia fub calido Sole facienda: ita enim efficacior candidiorque nec durusafperue ETw 33 vceuaiereoov Ayer 9 Aur, 3 ad EET xo go Aqoby x&) ezweseardjvoy : melius xgunpamo (QM dones; & Eoc e , fcilicet cma (Or ) redditur " veluti uicerato aut fermento adulteratur, Hzc Aétius.Grzcé quidem fcribituradulterari eefypum 594177 (Vus, cum Diofcorides habeat xso455 sex; id eft cerato (non cera, vt Marcellus vertit ) aut adipe. Actius forte zz lege- rat quod uuu expofuit;vt grammatici $yeous Ao :fed adipe vel feuo potius quàm fermento aut farina fübacta cefypum adulterari omnibus puto verifimile eft.Ocfypus (inquit author de fimplicibus ad Paternianü ) hac ratione colligitur : Lanas fuccidas Íordidiffimas & iam mox detonfas mittimusin vafe quod habeat calidam aquam: & aquam fuccendimus vtaliquantulum ferueat, deinde rcfrigeramus ; & quod füpernatatin modum 7. pinguaminis De Out. G. Lib. I. C UG Pinguaminis;abradimus manu,& in vafeflanneo abftergimus,& ficipfum vas aqua pluuialiimplemus ,& oper- tum tenuilinteoin Soleponimus,& rurfus delimpidamus: & tunc cefypum reponimus. Vires enim habet cum aliqua acrimonia mollientes & rclaxantes.Sed adulteratur ex pinguedine & ceroto molli. Sed ftatim deprehen- . ditureo quód fyncerus ocfypus referuatfuccidum lanx , ( uccide lanz odorem feruat ; Diofcor.) & fi manibus fricetur;fimilis cerufs efficitur, Hzcille. Quin ipfz fordes pecudum fudorque feminum & alarum adhzrentcs lanis efypum vocant)innumeros prope vfus habent.In Atticis ouibus genito palma. Fit plurib. modis. Sed probatiffimum,lanaab his partibusrecenti concerpta;aut quibufcunque fordibus füccidis primum colle&tis, ac lento igni in eneo vafefubferucfactis & refrigeratis,pinguique quod füpernatet;colle&o in fi&ili vafe, iterum- que decocta priori materia: quz pinguitudo vtraque frigida aqualauatur, & in linteo ficcatur;ac fole torretur, 10 donec candida fiatactranslucida. | Tumin flannea pyxide conditur. Probatio autem vtfordium virus oleat,& | gqanufricante ex aquanon liquetur,fed albefcat vt cerufa. Oculis vtiliffimum contrainflammationes genarum- que callum.Quidam in tefta torrent,donec pinguedinem amittat; vtilius tale exiflimantes erofis & duris genis, angulis fcabiofis & lachrymantibus, Plinius. Vide inferiusinter remedia oefypi vel filiginis ciusad oculos. Oefy- pus hodie corrupto nomine vocatur hyfopus humidajfed no bene praeparatus habeturin pharmacopolijs REuri- cius Cordus.Ex ocfypo pharmacum compofitum fit;quod Graci medici aliquando oicvao» opener , aliquan- do cius potu, aliquando ciíswso xspo medi, aliquaudo closer voebv vocant : atque hzappellationes omnes forma medicamenti,quod ad cerati liquidi modum paratur, funt deductz. Componendiautem modum docet Pauluslibro 7.Sed tum in hoc Pauli loco;tum in aliis plerifque omnibus itidem veso7€ pro écvz- falso le- . gitur.Sunt autem promiícui vfus oefypus per fe,& pharmacu m exeo conflans,velut Galenus lib. 14.methodi tra 20 dit his verbis: Excefypo cerotum,notum omnibuspharmacum eft, quo plurimi ad inflammationes in hypo- chondrijs vtuntur.Hoc etiam pro aefypo vti licebit;fi abfitille,& eundem finem confequeris. Quin &hodicin aliquibus pharmacopolijs hyffopus humida habetur pyxidibus infcripta, & humidam ad differentiam h yffopi herbzaride dictam voluntqui forte de reipfa nihil fciunt, quum non hyffopus humida ea res, hoc efllanacum fordes fit appellanda;fed cefypus liquidus (1d eftex oefypo cum alijs pharmacis cerotum, Cornar.Ocfypus ferue- tur purus;ex ouibusintegris,non fcabiofis,Syluius.Oefypi preparationem in fecundolibro optimam defcripfi- mus:fed vbihochaberi non poterit;accipe quod pigmentarij hoc modo conficiunt: Meliloti vnc.4.cardamo- mi,hyffopi herbasfing.vnc.2.fuccidz lanz ex ouium axillis vnc.4.&c. Actius 15.25.& Aeginetalib.7.nonnihilab Actio vatians.Inter cerata Nicolai Myrepfi quod numero tertium efl; cefypum recipit , & facitad dolentesarti. culosac podagras: & omnem phlegmonem ; doloremque mediarum corporis partium ( hypochondria dixit 30 Galenus ) ac duritiem. Author libri de dynamidijs Galeno adfcripti,oefypum appellat ius lanz;id eft faccum 1a- ^ mz.Verba eiusfünt hzc: Oefypi cerotum fic fac : ceram,axungiam fine falecolophoniam,ius lanz , vetus olei, analibram i.iuris fcenogrzei vnc.vi:adipisanferini & pullini ana vncii, Coque oleum éum iurc lanz & fceno- greci diligentiffimédonecad menfuram olei veniat : iterum ponead focum, additis fupraícriptisfpecicbus, Tus vero delana ficfac: Lanam fuccidam in aquam multam pone vt molliatur; dicbus fex: feptima veró die coque, &ipfam pinguedinem defuper collige fupra fcripto penfo,& exiide confice cerotum;Hxcille. Ocfypum excal- facit;cexplet vlcera & emollit; praefertim fedis ac vuluz (vide inferius cx Plinio ) cum meliloto & butyro, Diofco- rides.Hyffopum (lege cefypum ) ad vlcera manantia prodeft, Plinius26.1;. Vulneribus medetur osfypum cum hordei cinere & &ruginezquis partibus:ad carcinomata quoque ac ferpentia valet.Erodit & vlcerum ma rgines: carnesque excrefcentesad zqualitatem redigit: explet quoque & ad cicatricem perducit; Idem.Eadem feró Dio 40 fcoridesdecinerelanz crematz fimpliciter tradit.In contuíionibus citra difparationem ac fiffurem circa caput . fa&ispolentaimpofita commoda eft : item cefypum.r.lana fordes,atqueipfeadcó lanz fudoris fordibus fucci- " de eodem modo, Gal.lib.z. «.«z. Ignifacro medetur cefypum cum pompholyge & rofaceo , Plinius, Somnos allicit cum mytrhze momentoin vini cyathis duobus dilutum,(eodem modo comitialibus medetur,vt mox rc- citabo;)vel cumadipeanferino & vino myrtite,Idem.Maculas in facie;cefypum cum melleCorfi co,quod afper- rimum hab etur,extenuat: item fcobem cutisin facie cum rofaceo impofitum vellere. Quidam & butyrum ad- dunt. Si vero vitiligines fint, fel caninum priusacu compunctas,Plinius. Sedaliterlegit Marcellus,cuius hzc funtver ba: Oefypum cum melle Corficano tritum &appofitum abolet de facie omnes inaculas,quidam & bu- tyrumaddunt: fi veró & vituli mus & fel caninum mifceatur, medicamen vtilius erit, ita vt pariter tem perata . "omniadecoquantur.Ocfypum ex oleo tritum &inftillatum capiti;pityriafi medetur, Marcel. Comitialibus mor $o bis vtiletradunt oefypum cum myrrhz momento & vini cyathis duobus dilutum (eodem modo fomnos allicit, ' « vtpauloóantedictum eft) magnitudine nucisaucllanzà balnco potum; Plinius.Ocfypum oculis vtiliffimum eft contraintlammationes,genarum callum,Plin.Contra erofos angulos oculorum, Ícabiofosque; genas qua oc- calluerunt;& ciliorum defluuia, efficax eft: torretur autem in tefla noua ( nem pead medicamenta oculorum i& di&a; Interpretes inepté transferunt)donec redactumin cinerem pinguitudinem amittat. Ex eo etiam fuligo colligitur,vti demonftrauimus, ( ceo nimitum modo quem in butyro dixerat, quanquam illic nulla cefypi men. tio,necalibi apud eum oefypi fuliginis quod fciam: ) qua in oculorum medicamenta com modéaddi folet, Hec omnia Diofcorid. Quidam cefypum in tefla torrent; (vrunt, Diofcorides & Aétius) vtilius tale exiftimantcesero- fis & durisgenis,angulis fcabiofis &lachrymantibus, Plinius. Butyri quidem fuligo fimilcs fere effe&us habet. Diofcorides cefypo fimpliciter attribuit;qua fuligini etus Aetius ex Diofcoride mutuari fe profcffus. A &ij verba - £0 hacíunt: Oefypus crematus vtiliffmam füliginem reddit;ad angulos oculorum erofos fcabiofosque , & ad pal- pebrarum callos,earundemque depilationem.Crematur interdum etiam in nouatefta,donec exuftus ( 7ivgu ev, Diofcorideshabet veQge Dev, malim vtrunque 1n mafculino genere; cum cefypus Grzcisfemper mafculini fit generis pinguedinéomné amiferit:Ponatur tefta fuper carbonibus, deinde quod víftum eft colligatur feruatüqs advíumteratur, Mihi quidem tum cefypum ipfum vftum,tum fuliginem eius, eandem habere facultatem , ad oculorum precipue medicamenta, Diofcorides & Aétiusfentirevidentur. — Diofcorides cum ocfypi vires pri- mam fimpliciter fcripfiffet : Mox addità nouo initio, I1o:£5 44) eve Ge Bosne xo "c. id efl Prxterea facitad anpgulosin oculis erofos,&c.non iam fimpliciter fcilicet,fed eo modo quem fubijcit : Vritur autem ( inquit , ni- mirum ad przdictos vfus )intefla noua,&c. Hocinterpretes nonanimaduertererunt.Palbebras gignere dici- turcefypum cum myrrha calidum penicillo illitum; Plinius.Glabris palpebris pilos induces , fi eefypo quod fub o armis ouium nafcitur , adiecta myrrlia;pariterque in mortatio trita, fpicillo calido loca pilis nuda perduxeris, » | Xxx 2 Marcellus. | De uadrupedibin Marcellus. Contufis óculis medentur, fel anferinum ,fanguisanatum , ita vt poftea hyffopo (lege.eefypo )& melleinungantur, Plinius 29. 6.Ocfypum vlcera non oculorum ( aurium ; Diofcor.) modo fanat; fed oris e- tiam & genitalium cumanferino adipe; Plinius. Mifcetur cefypum cerato imponendo aduerfus phthifin apud Aétium: item epithematis ad pleuritidem,reie&ionis maximétempore,;apud eundem. A deps anferinus cum e- iufdem ccrebro & butyro &alumine &fypo impofitus ad ceroti modum efficáciter renibus prodeft, Marcel- lus. Imponitur etiam in omnibus caufis,Idem. Ocfypum menfes & partus euocat; Diofcor. Vlcera genitalium fanat cum anferino adipe,Idem & Plinius.Medetur & vuluz inflammationibus, & fedis rhagadijs & condylo- iatis cum meliloto ac butyro,Plinius Sedis vitijs efficaciffimum eft cefypum: quidam adijcinnt pómpholygem & rofaceum, Idem. Carbunculo in verendis, ceterifqueibi vulneribus occurrit à melle cefypum cum plumbi fquamis,Plinius.Poda gras lenit cefrpum cum late mulieris & ceruffa,Idem : apud Marcellum pro cerufa legi- zur cera. Medicorum aliqui axungia ad podagras vtiiubentadmixto anferisadipe,taurorumque euo & oefypo, Plinius.Mulierum purgationes adiuuat fel taurinum lana fuccida appofttum : Olympias "Thebana addidit hyt- fopum (lege,ocfypum ) & nitrum,Plinius, Vuluz vitijs & vlceribus cefypum mederi,fuperius ex Diofcoride re- tuli, Feetus & menfes in lana appofitum extrahit;Idem. Sordes quoque caudarum concret in pilulasac ficcate pet fe tufzquein farinam,& illitz , dentibus miré profunt;etiam labantibus;gingiuifque fi carcinoma ferpat,Plinius. Hydropicis cefypum ex vino addita myrrha modicé potui datur,nucis auellanz magnitudine : aliqui addunt & anferinumadipem,& oleum myrteum.Sordes ab vberibus ouium eundem effectum habent;Plinius; H; | » 1 shÓ a. Ouem mafculino genere dixerunt, vt ouibus duobus,non duabus , Feftus. Oues generis feminini v plerunque mafculini Varronirerum humanarum libro 27.Vt etiam putantibus,qui oues duos, non duas dicüt, Homerum fecutos;qut ait, Mj 2i& me. Idem Terentio : Quando citatus nequerefpondit neque excitatus(lege, 'excufatus)eíl,ttim ego (is erat pretor) vnum ouem mulé&am dico, Nonius. Vide plurainfrain e. vbide mul- Gta ex ouibus.Ouis à Gr&co Zic, interpoftta v.literà propter hiatum,fignificat pecudem.Ouisà Greco 25, ita e- nim antiqui dicebant,non vt nunc aesQocnv, Varro.Ouicula;diminutiuum.Lanata & bidens,epitheta ouium; fxpeabfoluté prooue capiuntur. Quanquam ftultiffima animalia lanata,Pliriius. Interea dum lanatas ,toruum- queiuuencum Czdit, Iuuenalis.Qui pecus pafcimus lanare, Vatro.Pecudem Plinius (zpiffimé pro oue ponit, vt fupra patet ex teftim oniis Plinianisin G.Pulmo pecudis,id eft ouis, Marcellus.Elephanti tanta narratur clemen- tia contra minus valida,vtin grege pecudum (id eft ouium ) occurrentia manu dimoueat;Plinius: qui & ipfum elephantum alibi pecudeni nominat.Eftenim pecus; pecudis,foem.gen. ) omne animal quod fub im perio,pa- bulo tertz pafcitur,vt funt bouesjafini,equi;camceli,oucs,capre;authore Valla.imó,vt alij fcribunt, quoduis ani- mal prater hominem. Exemplaauthorum quzrein Di&ion arjs. Dicitur & pecu gen.neutro;indeclinabile ia fingulari, pecuain plurali, eadem fignificatione & fimiliter pro ouibus Wt abfolute. Paflorharum dor- mit,quum hz eunt Sicà pecu balitantes,Plautus Bacchid. Paffim que przda pecua balabantegris Accius Idem & pecus;pecoris,neut.genere-Eft &in Hifpania non maximé abfimile pecori ( id eft oui ) genus mufimonum, caprino villo quàm pecoris velleri propius, Plinius.Sepe quidem indifferenter pro quouis preter hominem ani- mali vfurpatur: aliquando contrahitur adea quzab hominealuntur ; & diflinguiturin maius,vt funt boues, a- fini,equi: & minus;vt ouis,capra;fus,apud Vatronem.Et fccundum pofteriorem acceptionem pro oue per ex- 4e ecllentiam ponitur. ; Ouesadultz, 2 axesO airov m mA da Mice t ox) 010 Je ec) atpYdol 006?) véars arp Véc 1 or] ot VOI, Varinusin regu. "ois, duabus yllabis,ouis fcemina: Attici ettam oi monofyllabum proferunt, & in mafculino quoque genere, Vari- nus.Locusin vocabulo Jic apud Suidam à librarijs corruptus eft. Etrurfus, "0c, 29», fine diphthongo poéti- cum eft: J: veró contractui,commune: cuius genitivus 2:2« vltimam acuit,vt differatab 2g», id eftfolus. A. pud Homerum quidem nuriquari reperias ài: monoflyllabum in recto cafu,fed 2: biffyllabum : im obliquis e- tiam,nifi carmen impediat, diphthongum non facit, vt ipi Qu alic our. Etfaneaptius ( dvaAcyampo) Ícribi- tur diffyllabá : neg; enim nullü tale moholyllabá reperituf; przter hoc ipfum oi; Atticum & qvis. Ton d[ die As- viO-, Homerus. Né Ovx 1g», Idem. Quzvared Cav, mic Eoi aic avis, Hefychius:fed apparet finefpiritu fcri- bendum fi itainterpreteris: nam cum ten ui fpirituyoueti fignificat: cum denfo,füis vel tuis: fine fpiritu, vtrum- uis.Sic Oióv-etiam in genitiuo pluraliidem exponit, ubyuycre s arra otia, quod vtrecté fiat vocem Ow fine accentu fcribi oportebit.Ethoc quidem animaducrfo multzin Grecorum Lexicis interpretationes alioqui in- epte excufabuntur: ficapud Hebraos fine punctis fcripta diuerfis exponuntur modis, 'O;c biffyllaba vox Ionica ell fed Attici vna fyllaba dicunt sus oi; :&in fingulari v oiv, Iones £v, Scholiaftes Ariftophanis. 01£,2:£,5 aves- Gam, Suidas.Fabz lacaugent DT eA, Ariftoteles. TIo3enuc o! exad]ovrec eioruiai e ui kou d av GA pce ud p. QucaWl zia" c5U 5 B xve/diovh (1n mafc.genere, Idem degeneratione 4.s.Eft autem «ii Atticus dativus, 2; Ioni- cus,vt patetex Ariftophanis Páce,vbi pro flatua Pacis confecranda;oue (31) facra faciunt.Et cum Trygausad- moneret hanc vocem effe Ionicam, Chorus fubjicit: Meltusita quadrare; V à 4 Caco: Qe nue mosque Ay i] 39 ucsol xav mipdluos Ya 8 dese Aye "Tavimac of. &c.Vbi Scholiaftes : Eft enim 2i vox lugentium & indignantium. Ab o accufativus Atticus eft oiv, monofyllabusitidem & mafculinus, Varinus. Communis vero 2/»: poeticus clisa, ab dic 40, affumptoiota. Vnde & cafus plurales, 2i9ec oic, Jias ois, Idem. Aio, ved pezz otv rid as doc ei eyovau, Fheocritusldyllio 1.Et moxibidem «£v 1n accufatiuo profert. Tav iy d Auguri Grows, Suidas ex epigramrhate. Bee eQaapdionm ol d Js, Homer.Iliad. i Ot, eues, Hefych. "Oc d»ezwne:, Dionyfius Afer, "Oz aic ua mra» Tiad. y, ficenim fcribunt Ariffarchus & Ptolemzus, vt a4», tanqnam à recto oj; : cum ta- men Homerus rectum nunquam monofyllabum faciat,fed ne in obliquis quidem diphthongum nifi poftu- lante carmine,/ vt fupra quoque dixi: ) proinde melius óío» fcribetur, Varinus: fed «io» biffyllabum etiam O- dyflcz primo legimus. Oisasi, ouib.Suid. t1eifa/&, omnes quadrupedes,( Varinus addit,pecudes, Bormes) Suid. Apud Herodotum quidem probaton vfurpatur pro omni pecore, ita vt ctiam vaccas comprehendat. Quadrudeocs omnes prifci probata nominabant, 2a: 08 ve9 7? God riay Gatowuv, Ertpas taret ius (forte, oe34 "P 6Q üand uev Beast iréeg "P ua QQoP iv ) 9g, Hinc& Hiefiodus ait, zjeAems qres eoi Scoto 0. gud awmi, Scho- 76 liafles — Ó ; aue A De Omuse H.a. Lib. I. Z07 | liaftesin Iliados item Hefychius & Varinusqui tamen verbis nonnihil variant Ho/É aan Bonisoov, Flefyci:, I(Bogw.cre9 sodlov/2ro $ aveSjdouvew Ca vs vs al) sSciaw ! Aes loc[Oovrwy Tli) € qereoumiay (Bomwnueira, Suid. ) w5- ei. Scholia in Odyff. PA Kenza: TÉ greoaew TÉ, Hoa Bovrtuen no mre oon Hefych.Varin us. Io? aac ke] gres(Qazmnov dicunt Attici. Hee9orztev D2otsrovlov, Ariftopbanesin Pluto. Et rutfusin eodem, "Bamuébluov vo1; 2769/9 on sioe XToc (dn Ticic gl avidiers huiAaiy, Vatinus cxinnominato. Plu. ouis velagnus; fedagnum potius fignificat, proinde ad Agnum differctur: vt dovéc etiam. & &mvol.Bqeloigyereo[3ostoic, Hippocrati, Varinus:apud Galenum n Glof- fis Ggcetoie fcribitur penultima per e: Eft& Dxxit»ycesneo, id eft capella, Varino. Ks. ouis, Varinus :( Hzc vox ab Hebrais fumpta videtur,videin Ariete A. Kaet3eiovoesO o vs eil oe, Hefych. & Varinus: fed video errorem, ves poft «a» diftinguendum :vteayoxab alijs Qfeo, 1d eft pediculus;ab alijs ouis interpretetur , quod vel ex fe- I9 quentibus confirmatur. Kad. 9er, ( 09e potius) etsBarsm49- Kagnev. H efychius. X&easosz 5- Weg (Oso vili (e LOO l'ogsuvieny Iovec au oye95odgo, Idem & Hefych. KetecvG«, heedus : & 401p, capra Cre- xenftbus,Iidem. Kov peer. Glo uo ore Boots iai, Glewypuo, Qjues', Hefychius. Keepvosetetioy , «e [BAG dar a8 xotpvov Veoereup» Idem. Koexeeot uoidoos. Idem. roia.ói;, Varin.d efLouis: apud Hefychium o5, cum denfo legi- tur. "Oeceicae39oemis, Hel.X Varin.Ouiumquadam ab etate nomina;vide in Agno. Mx ,ere9 ao, Phrygibus, Hefych.Varin. 'Ev i Qieoic DOvam, inter OUc$, qve9[Soccals «uis pn Q:oy ÉLT2L S1, Suidas. Keodjüte , T eveoloobrray TDÀ (o Bévádivractoaós, Hefych. Varin. Mijas Homerus vocat etiam capras vthocin verfu, MA Zi qoo ed yeciadl- 860v; & nosmelotam vocamus capririam quoque pellem, Varinus. Ex rurfus, Máax Homerus Odyffez ,. Vàs cat omnes quadrupedes, «c xvm jipsc; id eft per fynecdochen partis pro toto: non enim folas oues inactabant proci;fed fues etiam pingues,& capras, & boues armentinos. Msc, vx ares9one, Galenus in Gloffis. Proprié 20 quidem pe dicuntur de pecore minorejid eft ouibus & capris, per excellentiam vero de ouibus abfolutà, »45- '" A« communitcr quadrupedes omnes,vnde quzuis ctiam pellis melota dicitur: xe 9n uesirdas 9 aot aresfAa oo y od A 66s Hefych. Apollonius Argon.4. uA« pro ouibus priuatim pofuit. 'HÀ' éyagaS:uor Mypv youedlec [Bomae 2JamewSrelezy aw «dioy [B2ufyoiwo, "T heocr.Id.16. Mue/o dl àv zredvow Keoevonviov CA arouaov XYosyuse Gave (eo pui A qi Aofévou Kosand ous, Idem Idyl.15. 05 A&av uxxoiew olnpeivroev ( aua aixraiaw ) ire Dav, Alyenn q] deos soto Qoó- Va 5yagsie i, Iliad. x. Hoà2 319: UA xai Ao (D qeAlo1 : Moi ux m posant [Don eua Copiuaion. O low qe Dylan, Q- dyff. Vs YA GE AG. tot oes, Aratus. MaAeu, ouilla; Hippocrati; Varinus. MsjuzS?s, (melius uai Dru. vi- deinfrain e.) ouilejIdem. Oud] ógie TUE Ay,A X€ptMVy yat Iva, opaugtoy MuyAois oie Noni 1Qearer, Dio nyfi us Ater. Xaov rios T& UA ADé 1 00 e Niro ots EA icote D ss, Orpheus Argon. 'Qc 3 wudac ax8A Moe dluevapssovazu eu aod. Mad. a. Salfamenta quz jo. amvl«x dicunturà Galeno libro 2.de alim.facultatib.Cornarius non aliud quàm c ordyias; 30 id efithunnorum fetus effe putat. MyAéBosov zrediov, campus in quooues bene pafcuntur, Hefych. Varin. ND De à vopéic, opiliones,&c.videin e.vbi etiam de melotis;id eft ouillis pellib. MaacQoo- epitheton lupi Oppianoàiu- gulandis ouibus. "Epusio3es, capra qua cum ouibus verfantur , Hefych. Ionuwafs , acAvSetpuor Q- yi, Suidas, "Aetadii goAU un AO, Orpheusin Argon. Deantiquis illuftriffimus quifque paftor erat;vt oftendit Greca &Latina lingua;& veteres poétz;quialios vocant zeAvagvas, alios gzAvjAse, alios. aoAvCsros : qui ipfas pecudes propter caritatem aureas habuifle pelles tradiderunt; vt Argis Atreus; quam fibi Thyeften fübduxiffe queritur: vtin Colchide Oéta ( Aeetes, ad cuius arietis pellem profecti regio genere dicuntur Argonautz; vtin Libyaad Hefperidas,vndeaurea mala;id eft fecundum antiquam confuetudtnem capras, & oues,quas Hercules ex Afri- cain Grzciam exportauit.Ea enim fua voce Graci appellarunt u4«. Nec multo fecus noftriab eadem voce, fd ab alia littera bela vocarunt. Non enim me(mee)fed bec fonare videntur oues vocem efferentes, à quo poft be- 49 lare dicunt;extrita e.litera,vtfitin multis, Varro. Athenzuslib.3.malorum fru&uum generaeriumerans, Hefpe- ridum quoq; mala cómemorat: Sic enim (1nquit)vocari mala quzdá Timachidasait: & in Lacedzm one dijs ea apponi Pamphilus teftatur,effe autem odorata;fed 280», id cft cibo inepta. Ariftocrates quoquein Laconicis meminit.Et pauló poft, Aemylianus dicebat Iubam Maurufiorum regem in libro de Libya, fcribere citrum a- pud Libyes vocari malum Hefpericum :atqueinde etiam Herculem in Geeciam tranftuliffe;vbi aurea à colore di&a fint. Afclepiadesin Aegyptiacis tradit emififfe hosfructus Tellurem in nuptijs louis & Iunonis. Vide Ono- mafticon noftrum in di&ione Hefperides,& Caelium 1.18.vbi Hefperidasinterpretatur nocturnas horas, & ma- laaurcà ftellas : & Scholiaften in quartum Argonauticorum Apollonij num. 86. MsAccdoryev, mactare & im- molare oues; Ariftóphahi. M1 TE 2t IA NOV, UNUS oS AOV, Varinus & Hefych. Muf Noe (s AUT I Vs OY TI T MATAOL MAMAS 00 mir lev moi otio, Euflathius. Kéov 9 ae? !amv x yAdosaw, Idem. XQoas40v,gre9Garv, Tidemz To/erov, ouis,bos; -. £o Tidé: vox factà nimirüab ;«eciov: fic enim vocatur quoduisanimalimmoland(ü,per excellédá vero bos:accipitur & pro pelle ouilla,vt id e.dicà. Latinis, vt dixipecudes & pecora, Grecis OI OT YT II NS Oo. G0 MAL (Ge communia funt nomina;fiue ad quadrupedes omnes aliquando (prafertim poétis: ) fiue ad eas tantum quz ab homine áluntur;pracipué cibi ex eis capiendi caufa : fiuead minores folum ex iftis, & maximé oues capralq; : v- furpantur tarien abfoluté fzpe pro ouibus. Gsfuua e vod, Arrianusin Periplo. Boro, zres(2o//5 2; o mpi (&, Exymologus.Hefychius extendi ait hoc nonien ad omnia animalia;tetreflria,volucriaaquatica,fylucftria, & ficdia »es € Béexedhu| Vovi (Qo qY€9; tux ovovriatr $ "T Ogeupeoir ov àv3 9- xa esce $ Theophyla&us in epift. Bottion Macedonum gens ef5 & Bottia regio, di&ta 2s ? Borov, id eftà pecoribus quibus abundat : eft enim «Av9oéu- pon G-, Etymologus. Kal edBor(G» va.evo aoi Mio e Oeo sudiuo , Dionyfius. EUSor(9- ) terra ouibus pafcen- disapta,quz & zvol/Q- : Lauren tuoluróc e ed :uGor 9», Poeta quidam. E/iov, ouis mollis , Varinus: forte à bo- 6o nitatelana,quaft tutg1ov, vt funt oues T'arentinz vel Grace Boro, Satu, Noscoves, Flefych, & Vaiin.G Ba- eauoxau (Forte, Begoáitay ) pelles caprinz apud Celtas,Iidem: IV, grex ouium. Lato mofpavia; Boeusnao , Elef: & Var. Lau py Gia, Iliad. 0. Os oidv uet 7789. liad. y. Kou TÉ dt ejna: amt TaWUTEI yd Tute dT Pn. OUrer WmerawalTei- xree oor Mam" le hus fBagtona: Hefiodus. Ksegtdles oues foeminge cornutz, Euftath.In quib ufdain Germanie locis oues fceminas vocant macberling : laCtarias)hoc eft quz la&tis gratia aluntur zafcble, in Sucuia & fcemiaam quz agnos& reliquas oues ad pafcua ducit eimosvo,cuius pluraleeuvv. —. Epitheta.Balantes.Pecudem fpondere faccllo Balantem, Iuuenalis. Ponitur & abfoluté apud Vergilium pro ouibus: vt Bidentes quog;, de qua voce plura fcripfi in B.Amathufiacafq; bidentes,Ouid.9. Metam. Interea dá lanatas toruumq; 1uüenicum More Numz cadit, Iuuenalis Sat.8. Lanigeros agitare greges Verg Lanigergpe- cudes, Lucret. lib. 2; Pecorifa; maritus Lanigert, Martial. Pafcalisjid eft quz paffirn pafciturjà pafco vel pafcuis, 7o quafi paícualis, Fcft.Pafcali pecore;ac montar hirco atq; foloce, Lucilius: vidétur autem fic appellari colonicze Xxx 3 atque 708 D? S uadrapedibus atque hirte oucs: vt contra pellit; (Horatio z.Carm. ) que non paffim pafcuntur, & propter velleris pretium Immunda,In&rma, Máfueta, Mitis, Mollis, Pauida;Saliens, Scabra, T'enella; V elligera. "Ov ja 4 (ovi ) anuli t52t em eipoW9:c 0leog X pau), lliad.quinto. Ejozineuc oues vocat Homerus per excellentiam pre catcrisanima^ abyeiza dee) deed quasrt wi ciet cord vàrs : hoc eft, valide pecudes (apud Homerum, fiue z Q^ m. e fo "t jm "(5 [4 rie] o3 z m^ c 6 er. |^ tie [e] - [S Ii f [») [72] d - o G. [eri -—— [md [en] v^ Em o 3 eM [o] (5 Qn rt (e e [e rem 3 e ENT -a [e [9) £u [0m i" [e] p» " ul 3 M [77] imer MIT [— [oi [3] et e - (o o3 LI jac e M LL mai zc n LY] "ew $3 [1 dye sj muta : lazvgaie Bladiov(a: . iptov 53 2 Aiorpv, Suid. Oues iphiasà Grzcis per &&dwuvispiv diciinuenias que debiles fint; 42i Gi» ig upad, Gal. ex Etymologo. "19: aduerbium potenter & validé exponitur. Xdaov aio ve pix eniazdlga Ausus Bodi, Orpheus Argon, "Ado uij^.av, Nicander "Aeyode wine, argentez pecudes, pro- pterlang candorem : a50dsov 3 99r Ipaa mera, Varin. MiAore oreowAxoimw iQiarenu, Dionyf. Afer, Et alibi; Kag ele tty WO old». dixerisautem deauA:s. non quafuis oucs;fed illas quz ruri magis & fub dio, quam in fta- bulis pafcuntur,vt quarum minus pretiofa eftlana. A.zosew tépov orav, id eft; ouium , Cratinus. Zzealipaov aea yT cuegnot uus A yov csv nac, Euftathius. M3A« d|govrey a, in epigram; Oidy GUp*yetVatay (i. Ange tea», Scholiaftes ) Hom.lliad. y.2& veia O9», Antipaterin epigram: (gevau mud [pe JA TOR aatia mro Door] TD qus m "J216 zsci Badizov(e, Euftathius. $89 Ouiarizid cft ouium multitudo apud Varronem,vtpecuaria. Hinc óuiaricus poffeffiuum , apud Columel. C uoniam de ouiarico pecore fatis dictum eft, &c.Ouillus adieciuum in frequenti vfu eft; prafertim Plinio;oui- nüsrarum.Exfuillo;ouillo;caprino grege Liu.2.bel. Pun. Prurigines capitis difcutit fel ouinum, Marcellus: a- pud Plinium legitur, Porrigines capitis difcutitfel ouillum.Ouilisapud Varronem(& Marcellum Empiricum:) Vt fuillo pecorià fauonioad zquino&tium vernum putant aptum;( admittendo: ) ficouili ab ar&uri occafu vf- que ad aquila occafum.Et alibi grex ouilis apudeun dem;vt & femen caprile. Molleftras dicebant pelles ouiles, quibns galeas extergebant, Feftus.Oisrrdo» ugeae, caro ouilla, Varin. OiszzAe dens montes idorici pafcuis ouium, in quibus oues verfantur: velfolitarij & deferti;ab o» quod eftfolus,& mae verfari, Var. Xopot» oiom.o». Ho- mer.Iiadi ». Oioz9Ao; nympha apud Apollonium Argon.lib.4. Vbi Orpheus, O nymphz (inquit ) fiue cceleftes; fiue terreftres ( «as rion, ) fiue oiozzAor. Scholiaftesinterpretatur nymphas qux ouium curam gerant, que & 3e OausAid|sc dicantur. OloQaryo ebipusunNowrova, Fef Var. Oiossrov, qui veftem nullam vel vnicam vel ex pelle ouilla habet; Hef. LIecf9ordov xa∾ caro ouilla. 'Axesvo/eAc axesQorda, in Hippiat. HIpodorrsts, opilio: & aesa- ispag at alpin, 1d eft rufticorum, Suidas & Varin.Deriuata apud Pollucem; Hoofurés, avesQarcótmu , axe9- (arielou ares Boer domu aves eomm Apud Varin. aes6s742 oxytonum legitur,& exponitur aresBorrov vou aum; hoceftipfa curavel paftio & poffeffio ouium : quanquam voy etiam poffeffionem fignificat. TtosGa- «le; ftolidus,fatuus,qui ouis ingenium refert; vt aquvoxov, qui agnum. BAzxaxobtyio: qresCovraty, Hefych. rreo- Cam: «^ qui vendendis ouibusnegociatur, aes Bomuimp.(- Polluci.Probatopolz nomine traducitur in co- moedijs Lyfi-les quidam evesBomsdmiA ^, qui Afpafiam meretricem duxit; Hefychius. Eff & probaticusadie- Giunum : vnde probatica dicta pifcina; vbi oues lauari folebant,antequam à facerdotibus litarentur. Hecaejva- po». qui dentesatatisindicesiam amifit,qui & Aemyrauov : ( quód 1am progreffus fit & exccflerit etatem gno- 4à monum dentium; )Vari.in voce Twouov. Armeni) quigenusa Phrygibus deducunt, zoxvoxec62m: funt , Hero- dotus Cómpofita multa à vov & deriuata,füperius retuli. "Agyéas s Xt tomo Aso ares[derov, locain quibus car- Tiesonille venduntur,tefte Didymo;Etymol.Fief Var. Plc proprie agni funtfynecdochicé etiam oues: inde compofita, avAvIiluecs caeiilu Ov. &c.de quibusin Agnoa. BixvAQyaesoocudncs Varin.malim Baa»; quod alibi interpretatur proftolido: vide Bacelusin Promptuar. ! Y Acsantiquiffimum quod conflatum,pecore eftnotatum, Varro.Seruius rex,ouium boumque cffigie pri- muszsfi gnauit,Pl in.In vetuftiffimis nummis;bouis aut pecudisaut fuis fignum incifum apparet, Plutarch.in Pu biic Mandrabulusinuento thefauro ouem auream primum confecrauit Iunoni;fecundo argenteá,tertio eream. Indenatum prouerbium, Jon $ MesdpaBsA.e, de eo quiin deterius fubinde proficiat, Varin. Vide Erafmumin prouerbio; Mandrabuli more res fuccedit. - MA E ^ Probatzajocimaflrum : & probation;plantago; Nomenclature apud Diofcoridem.Plantago minor folijs eft linguz pecorum fimillimis, Plin.Hinc & 2pyéyiuiosey quafi agninam linguam appellari conftat. Arnophylló vcro cytifus ef herba fruticofa, Hcf. Varin. PR : 13 m - Catoblepz fcu gorgones,vt quidam fcribunt, ouibusaut vitulis fimiles funt,vt iri interBoues feros dictum eft. Oues etiam inter cete funt Acliano.Exeutit & pecori fimiles beluz ibi (ad Cadaram rubri maris peninfu- lam )in terram,pafteque radices fruticu m,remeantPlin. LT MIA y: a | Ne Troglodytz pecorum nómina filijs indunt,vt tauriarictis,ouis,quód abijsnon à parentib.alantur, Ami. nore pecore nomina habemusPorcins, Ouinius, Caprilius, Varro.Ouinius Camillus fenator antiqua familiz, Acl.Lampridius. Seuerus Ouiniüm inuitauit vt pedesiter faceret; &c. Idem.Fabius Maximus ouiculusà placidi- 5 $e tate dictus eft Oeagrus;( proprium viri, quafi ouis Íyluefitis,vt etiam Syagros,) Ola5e- ; Orpheum ex Calliope dà genuit. Oilycus, 'O/w«6», nomen viriapud Herodotüm : hiftoriam & rationem nominis explicaui ex Hero- dotoin Lupoa-inter propria virorum. Os, filia Cephali,vxor Charhipp! : Suid. in OizgJev. Rhene; Plo/s, vxor Aiacis Oilciyvtin Agno rcferami vbi& Polsrrhenium Crete oppidum meimorabo. Tif uec? neu bi Hedge aresdacacy mo Sor qe]eià Q» s90 d Aeqid (9, id eft oues quz in campis pafcuntur, non in pratis, Hef.Var. Us Ba editori dri voulu) Gmerreprdyoos, He. Vledwear, pars Attic apud Lyfiam & alios rhethores, fic dictaquoniam habebat ouium pafcua;Suid. Videntur Íané exdem oues pedicz vel pediace Gracis dici qua hir- tx vel colonice Latinis: vel pafcales;vt Cato & Lucilius nominant, quafi pafcuales ; quód paffim pafcantur: & folocesetiam dici poffunt,vtlanafolox que afperior eft: montanum hircum atque folocem Lucilius dixit.Mol. liores véro ouesvt T'arenting mollius paci tradtarique defyderant, Oucs Pyrrhica de regis Pyrrhi nomine di- cuntut, $5 ! De Owe Hbcode Lib. r 709 'onturjficut & Bouesvtinipforum hiftoria pluribus expofui.Ouem pellam in Theocrito nigram interpretan- tur, Crlius, Apica ouis dicitur quz ventrem glabrum habet, F:ft.eadem Varroni mina. Quadrupedum intera- . nea Graci quandoque chordasvocant,fed & ouium craffiusinteftinum : vnde eft apud Alexim chordarium, A- thenzo referente,forma demin uta, Cxlius- Axeovozg or qesgairda. le gimus in Hippiatricis cap. 64 intelli goautem acrocolia;fitie coxendicem, da; ffetzle,quam partem in fue pernam vocamus, Ruellius vertit trunculos ouillos. Pracipuétamenin vngulis trunculifque fuum, Celfus libro 2.vbi quidam dubitatan pro trunculis re&tíus lege- retur pedunculis. Ofaramyó5z eese Varinus: fed ouis bifulca eft & y nAlur proprienon 5g habet. Ety- mologusfic dici ait,quafl àigraimuox 2 die x9) $ mu'ya, forte zxra. videin c.vbide excrementis, OvJ«/«, vbera o- j uium, Varínus. ' | c. Blaterat hincaries,& pia balat ouis;Author Philomelz.Palatium mons R.omz appellatus eft, quodibi pe- cus pafcens balare confüeucrit,vcl quod palarc;id eft errarcibi pecudes folerent, Fcflus, Bela oues nominanerüt antiqui Latini,vnde belare,(peronomatoposian à bee voce quam efferunt, ; Varro. Ouium vos, B55).04- : oiu, SH rauSuos, Pollux & Varinus. 35:524. cvesCa/i Daiyruu. Hefychius, Maror, (alij 3) oxytonum) vox eft caprarum;ynde weuaxian usol ual, de ouibus apud Homerum: de quibus poflteriores S^uyaehna pe- culiariter dicunt, woxeSw veró de càpris tantum; Vatinus ex fcholijsin quartum Iliados, o proprie di- cuntur capra, TUDNqTOLO ) ce 36) 20) disc McOboS 4. AEyaV TM » v doy ^? opc ; Euflath, — 1646 a! du n IAEA TOL EA DS 6; Odyffprimo.de ouibus, "Av asd[for Bouton, "Vheocritus Idyl.decimofexto, de ouibus, "EmewocodWmg , Bat oiXuos qt Grego Doria. , AiydW Tt kiVe C atra MEA j Ariftophancs in Pluto. tem in ao Véfpis de pueris; Te 3 ( aid lose Ao ) gvyiteztovr eO Gy arre. Etrurfusin Pluto. Ta: serio» B7 ry, iV T3. (o Bneye, eni aesGxzov , Hefychiuss communiuscit Oui. — Odys [ooivl) , Hlomerüs. BA4y4 , VOX eftouium;Scholiain IHiad. 4. Videin Capra H. C. BAqynuss ( [BoxpesuuQ», Varinus ) mapieoretGa ra uo, Hez fychius. BAnyinea a Posi arto Bases. Idem. BXWy ade; idem quod Baume, Varinus: G€993ao1 1 vari 3p. (9. Mage 3 mpl? x9) qo amév (a GAn yd [ns mepdy EON, Suidas ex innominato. Inzraxeg rc TETHU) Al&z AEN x 5! "te e65 Ey pert cats en SOoucas 9 o, E.apolis apud Varinüm :apud Suidam legitu£, «a i3ausde 9 aeleos, ex Schol ijs in Nebulas Ariftophanis: ego legerim , zo avad|er mec ceioree, vt &fenfus & vcrfus conftet, Bagasees : Boa 5:3) "Qué qot Gi€95a/. Hefychius, Varinus. Bil apre T ge rav Quai. 834 Dan Eyre "Adi/ke f. Keg e, D d Ni (Q» dato aye9 Gov 69 64 Ayo GadiZes, Suidas.Bee vocem effe ouium,& belainde vocatas oues, & vcrba belare fupra ex Varroneretuli. Bodo, Qvi T aresBoirav, Hefychius, Varinus, Brusyjuanr uh 2 de poc fusa go Voceprotulit Aefchylus,vtcitat Strabo circa finem libri r4.Qui vocem emittunt fimiliter ouibusing-nio quo- queouesreferreiudicabuntur Adamantius. v MA e 1274 | Oues- matrices Palladio , qu& agnos nutriunt, calc Florentino. — Adifia , ouis vetula recentis partus ; Feftus. — Auillas , agnas recentis pàrtus dicimus , Idem. ^ Oüium vel potius agno- rüminteneraztate &intra primum annum nomina diuerfajin Agno requires, ^ xd»z. oues que geminos pa- riunt, Varinus. Esyjoaov,cre$orrv yo Aoc 0v, Hefychius, Varinus.Me docctipfa Pales cultum gregis: ve nligeral- bz Terga maritus ouis nafcenti mutet in agna: quz neque diuerfi fpeciem leruare parentis , Poffit; & a inbiguo teftetur vtrunque colore,Idaspaftorapud Calphurntum.O uem capite bouis aliquan do natam Tefort Ariflatc- les degenerat.4.3.In aula regis Galliarum anno 15 ,9.monftrum fuiffe audio;anteriore parte Atinipoft:riofe o- uisfpeciesex Italia miffum.Neque oues hcedique petulci Floribusin fultent, Vergiliusin apu m hiftorio. Outum 40 fimum 3fzl»» vocant;Pollux & Varinus in Aaezw/ou. O oon apud Ariftophanem in Lyüiftrate, ouis excre- menta,Cxlius. Varino óirom, bat vesSarmo exponitur : vide ne «exe potius quàm :y.; legerídum fit, quanquam & Etymologus 5sAlu interpretatur.Pecudis hmum af poten velotpoten vocant, Ari iam finypen, Hermolaus fi recté legitur: ego quidem non oipoten.fzd oiptoton legerim uec fi pen: àuziw enim excrementum ouium fignificare fupra in G.dictum eft in cefypi mehtion : arveg:, excrementa funt caprarum & ouium,Galen usin Gloffis & Varinus T [277 iB Ge: tut amt $5 di je "- peotvavdv (G xa suse, Theophyla&us in epiftolts. BoAzdVas Attici vocantloca In quz tumentorum & ouium &- musreijcitur, Suidas. 'Ezuejwvie, ouis macra, Aezflov 'aecdarmv, Hefychius, Varin. d. Oues infeftanteleone; &yyasludas ( EmRONIOI TTURYa] ) eT QUNRAQIaT XEoz UU TU; Homerus Iliad. «. US ] ftop hans et- nypen fed cy- e. XQuecdie; vel yo c. Poftmaiores quadrupedes ouilli pecoris fecunda ratio ef; qua prima fitfiad vtilitatis ma eni tudi nem re- - feras.Nam id przcipué nos contra frigoris violentiam protegit, corporibufque noftris liberaliora priebet vela. nina, Columclla.Magna pecori gratia in víu vellerum, Vt boues victum homin um excolunt, ita cofporuim c- tela pecori debetur;Plinius.Ouium villis confectis atque contextis homines veftiuntur. Eecv. id eft lona; f: primitiuo eo», Varinus.Niuem veteres appellabát eaae Jue, ac fi laneam aquam dicas, Enftathius in Dio- nyfiurn "Egi Polluci;qui vendunt anas. Elpoxeta(Gss tees don pues Hefychius Varinüs. Eip; m. Qa Asc enay (Carey potius ) wTeViC as Eguya, Varinus, Eigomnsc iis, Homerus : Agr : Tekeodu) eic eo jysv "gov. vréxew 3 49 Eouvewyxetpet, Vatinus,Helychius. Eipomv Gs «EA Tu. 2 ^V&v, Varinus. Abos lanà; Aefchylus Eumenid. Ma»: Ee1ov, Hefych. Medorumaliqui paftoralen; vitam exercent, Ioco, xad véuovres ai lu 0:— Cej09/8 uates, Dionyfius Afer.Hinc uNor16, lanatus. Moser elg. d q moNvGre ear (e emay ig Asoxoc, Va. Yo rinus& Hefychius. Amphimalli;tapetes aut veftes vtraque ex parte hirfutz feü villofe. X. adoau eleme vanas ^7 adv aoNa [Bodra» , Scholiain Ariflophanis Vefpas.Ibidem cum quidam de caunace barbarica vefte dixiffi ct,in quam talentumlanatum infumptum effet, fubditalter: "Ovx teur ( beu iren) Air iyelui murs D Aéiy Autaorkaov sy 5 xauvatsdus. Maja omnt fev Endo kam grt ( Len ) aesBarov : Hefych.al aliter. Ny Medie QV; B. eiuewoy Aloe. Fefychius]Varinus. — 'Oi5c eiuvtos Gregoire dd reris égo ( & eon; vel 8 ab AGY él, Varinus) | GA os ax : Ouis flore,id eft ftragulo laneo, b) eye mtv xe xx A uo ioc euo, Hom. fic etiam ipfa lana /. wocatur;Helychius.Varin.exponit flragulum élanis non fimpliciter;fed floridum; E1077 Ey dida, Aut quia lana veluti flos enafciturin ouc;aut de lana preftantiore tantum & fclecta accipitur; (vt florem farinae di- /—. «imus.) Plura videapud Várinum in durs. Xrboy quy uen ean poiius 3ibe ojala, Theocritus in Pharmaceutria. U IM 4wru, Homerus. "By«eulev 99- daT" UM Eg QXOT QUMGY, qg$ pe Mose uie Ao, Pindarus C n Xxx 4 in Pythijg, 1 E 5; lanaap pendenti pra "Titi foam. |. | E57 Qoi Naumpoa. kaodiay toi 5 TEM TV pneus Hefych, Var. PD epis objetos D Oif AUR. epe a Que a 4- qEoyay; Ariftophanes in Vefpis: vbi Scholia, 'Aeyz^ 05er c nideo stet e ense. funt enim 283620 Qoi, pedes melote, id eft pellis ouillz; quos z25e4vo« vocantjijqueinutiles, Apud Suidam quoque legitur per c in antepenultima. "Agyeticic; videin Agno. Bail, Varinusexponit melotam d: phtheramjfifyram : idein Capra E. Besse, pelles pecorum quz morbo perierunt,vt Lacones vocant, Hefychius.Hircinas pelles & ouillas fcribit Herodotus, bi- blos etiam dictos veteribus, quód papyri vicem impleuerint quandoque, Calius: Hinc nimirum & codicellus, xudiem (o. pellis ouilla exponitur Varino.Diphthera;pellis caprina proprie: vidctur ctiam de ouilla dici poffe : vide multain Capra E. Aéaatz.d|éo:no: qresBosrs, Hefych. Afcacxeas apud Varinum legitur. Oris vel fimbrijs ve- , flium quo minus attererentut;affuebant olim 4[fgue cceeónrov, Suidas in Isa. Pollux catonacam craffam la-. neam veftem fuiffe fcribit; cuius orz pellis caprina affueretur. TTecBaoe edpwv civét^.esn qd ^ dlopocie erra "pe DioicDns 4. Snidasin 'Emmvoc. Tlu) xveresv dlood cxec[Qorrs eto nimio ob greca 04, Euflathiusin Dionyfium. Tegéov, & poetice is- psiiov.xudtov; id eft pellisonina ; Hefych. Varinus. "Eze! gy, iepriov 82 Qoellu'AgvuoSl.o, Flomerus Iliados ». 1d eft, Non enim ouillam aut bubulam pellem curfus premium capiebant. Kcacv, ( xeAs Hefychius ) ««dvov, Aaxovee, Varinus.Codicellus,vide pauló ante. Ka;xedicv, pellis ouis, Vartnus, Hefychius: interpretantur etiam avzn(z, áQOu Ads. Vide Koo apud Vatinum. KolBuvxud|eiesov,ovpvexle, Pollux: Idem códion pellem ouillam interpre- tatur. Kadvov,exUANov (ewvAov,) 5 ditapo: cresGorrg yes cunas. Helychius: LU qvis $pioi6 digno ex&bo t opdlvov. Caeterum zàdie, Velixabetos, & xo9ov Hippocratt;pro capite papaueris accipiuntur. Ovz dal duylw exeruv efi 2,7] 91] as bv 0 [OM] ^on iod EEoplem Tu pbV itat) ND e xcdicy, Varinusin E£oe/eu. El az po] pac di, rotulo € Kegenvs wuodov, Ariftophanes in Equitib.traducit enim Cratinum tanquam ebriofum hominem 2 égal , Rolle Qui £v S Keonris xadiov;va vanta ouai rep ilg ers Cudon pellem crudam fignificat; qua vice galez nonnulli fole- $ bant vtiad munienda capita :dicta eft cudon quafi codon;à Graco xoioy. Spicula bina gerunt; caput his cudo- neferino Stat cautum;Silius lib.8.Scipio contorquens haftam,cudone comantes Diftecit crines,Idem libro 16. Kupsixoi, (Varin.oxytonum facit;) «e2Je. Hefych. Mées(9xediev.d|oat, Nicandro, Hef Varin. vide Tiéox- in- ferius; Miri proprie ouilla pellis eftfed víurpatur etiam pro caprina: Vide in CapraE; Mae communiter quadrupedes omncs, vride quzuis etiam pellis melota dicitur; Hefychius. Eizo d àv xod usu $ axes dio- eaisduxquov» eim à Edesa es Eveuot pavor v Eyes Pollux. indocti quidam , vt qui gloffas Ícripfit in epi- flolam ad Hebrzos,melonem vel melotum animalid effe dicunt quod vulgó taxus vocctur,(fedid meles Lati- né nuncupatur , vt feles:) cuius pellis valdehifpida,melota nominetur: vnde de fanctis quibufdam prifcis lega- tur, Circumierunt in melotis.Sed profe&tó wem Xon? pdxav, id efl à pecore vocatur, & Grace originis eft non Latinz.Scoppa melotam interpretatur veftem ex pellibus ouinis,Italicé zamara,ciamarra. Naccefullones 6 dicti,vtquidam aiunt,quod omnia feréopera ex lana nacce dicantur à Grzcis, Feftus: Na» vel vx; pellis, & proprie caprina: hinc vaxeTiavrzu dictiqui lanas ouium tondentaut vellunt. "Oazj^o nod f eue adi; tejois do- eoi 4j o eris amore das, ( ora,fimbria,) Hefychius.Varinus ja re&tefcribi ait per omicron : ea veró cum 0: ma gno per ectafin,vtrunque pro moelota fte diphthera. Vide etiam infrain x. 'Qiér & pet Íynaloephen apud ve- teres Atticos da. "Opa puerile O78 vcl Tegeit, xa) alu) dew axead]gichon O4 rli) deQui, Hermippus apud Varinum. in Mix & in Os. Hoc obiteranimaduerti, dar à plerilque fcribi fineióta, quod tamen orthographia fub- fcribendum monet : legimus à:&j quoque & oia. "Osa atium Ose xd" Oso avr Gore ett dleguai- var, Hefychius, Varinus, 'Odan diphtherz,melotz, Varinus tribus fyllabis : fed Hefychius habet £z; biffylla- bum;(st Suidas quog;. JIdem & Varinus dias interpretantur ? aes[Baav. 0i nemis eo digi os hoc eft pelles | quibus 7 b" De Out. H.& Lb. Ld | $0: Cu E LES UN JEU A Wo ou ML PP € e 2m. TH ] &ulbus iple oucs propter pretium lan integuntur,vt puriorem eam conferuent, vnde & pellitz funt di&a, de quibus fupradictum in B.&in E.Eadem pellis;apud eofdem, i9« ( iu», Hefychio afpiratur ) vocatur, i qvi; axes- [xac cebgrnideulon dre. TIéow Q»saadtov,d]gapeor, Suidas & Varinus : apud Hefychium zcvov legitur, quod minus placet.Sed uécx(9- etiam apud Hefychium & Varinum,non recte pro zex(Q» fcribividetur, — Pefciain | Saliari carmine AcliusStilo dicitait;capita ex pellibus agninisfa&a, quod Graci vocent pelles pefce (| zriex ) neutro genere pluraliter, Feftus.R heno, jlii£: Vide fupraabinitio huiustraétationis de pellibus. Zuvacv, dlio- poeeidovsi d|fouesoipsmo, Helychius Varinus. "Qu, melota,diphthera;fimbria veftis, Suidas,& Varinus. Vide fu- perius in "Oa. Apud Hefychium fcribitur 2 paroxytonü. foy wnAorrtd, Aoryvad laor, terae, Hefychius, Vari- . mus. A&se,, vel Afqvo, & A€yraz, ( apud Pollucem 7.13. A/jva legitur,non probo) oras & éxtrema interpretor. 'o Pellem qua fuccingerentur mulieresin balneis, vel qui1llas abluebant,yocatam inuenio oam lutrida, nunc veró . oam per fe: fic vero dicebatur melota,hoc eft pellis ouilla: vnde fluxiffe nomen probabile efl; hoc eft 3222 2:G-, id eftab oue, Czlius, l4 4| EA morte div Aere Ad la, orte syuov tinc a€azrerxov, Theopompus. At Phere- crates infirumenta peedotribices enumerans, 7l uA dar Aseo oes Caivomzus id cft, Iam oam przcingit ei qui lauaretur,(vt non mulieres folum,fed ctiam virosin balneis oas pudendisadhibuiffe appareat.) Defumpfithzc Czliusex Polluce7.13.& 10.47. Cxterum militibus, inquit ibidem Pollux , oa ctiam pro mactra feruit: quod. Hermippusinfinuatin Militibus dicens, Ni«& 4| de «ivl,» uabree * hocefb Praftatautem oa (fcilicct pellicea mactra lapidea mactre.Grammatici mactram interpretantur vasidoneum fubigendz farinz. "Qu 7? i£omizo $ Ae rav Evrcou ev . Myron), (Avo potius, ) vi à» va quoto exor epx piéogesioe Urs v dos. "un 5) alae jo Tor Aya. fed i vocatur etiam ouilla pellis cum lanis,Pollux 7.13. Quibus verbis hic fenfus mihi conflitui videtur: 'Oa, :9 vocatur extrema parstunics vtrinque;fuperior fcilicet circa collum : & ixíferior,vbi &imbriz aliquando affuun- — turquas ze/«; & «€mto vocant;vt Pollux ibidem fcribit. A&jwo veró orz funt ab vtroque latere, vbitunica Ícilicetanterius aperta eflfecundum longitudinem.Sic quidem Pollux diftinguit , Grammatici veró in Lexicie confundunt. KaAacteymomi Aoy« (malim au Adyva: ) ci «A ow dc, Hefychius, Varinus. | Ariflzumà Nymphisaiuntin Coinfüla ouium boum que curam & fcientiam didiciffe; Heraclides. Opilio, quafi ouilio quiouescuftodit. Etiam opilio qui paícit interalienas oues; Aliquam habet peculiarem,qui fpem. foletur fuam.Sunt qui vpilio fcribant authoritate Prifciani,qui dicit; o: breuem in hoc nomine effe conueríame in v.longam ex literarum affinitate. Vtuntur voce opilio, Columella libro 7.dere ruft.& Cato cap.56. Venit & v- pilio, Vergilius Aegl.ro.Armentarij & opiltones, Varro.Eealibi, Alius enim opilio;& alius arator. Tria tantum. generafuntpaftorumqui dignitatem in Bucolicis habeant; bucoliciopiliones,& omnium minimi poli, ideft 'o caprarij,vt Acl.Donatusfcribit, Opuncalo,quod opilionis genus cantus imitatur; Feftus. T1o;udlrz, paftor ouium caprarum aijmAQ-,oueis omnium pecorum, Varinus ex Polluce.Et alibi, IIo,uouve proprie dicitur de ouibus, & auiuli) ouium paftor, «455 «i 3i 6) 79 uar mo (la quafi qal. EHoipaeivog, paftor Aefchylo: & grex ipfe aciuawi- £/ov, Varinus. ITo:uetvroo, poeticum efl. Ko»9s, o2 4| SET Augus ivi xfjptc tAóvav. lloeci Cee[BouYvoie cuusvTeee, Gi "rem j|, ovile. "AuXermic óc 6v uA 760A qo Eryiooimi AGoMjvoic xopicdus eA EOD xovrezreQvev. "Yuovhe olCoro Au. suspetoio KaQuioG, Apollonius Argonaut.quarto. ITeo9e760c, opilio;Suid, Musa , d: aod, Boeotis MyAG- Turo uJjoec M Novojs erc, mode My d Cau Ao [B cirreus mo elo, Helychius, Varinus. My xofooiocc, Idem, Hefychius.. MA ovopaaiovcvépucy, Ide; MyAeCd]e, pafcit, FIefychiüs. MaAcGzI- & àievij pro opilione apud Etymoloptt legüntut- Agni Grece jlisc & wil dicütur, vnde alwoGonxhe bares Gsm Conc (apud Sophocl&) 9 Haven, Íynecdochicé: reperitur & ieevoGosvXc, Varinus. Apud quem etia «svoCoesX inuenio,fcribitur & igilwofoeule, (o neutrum probo.Verfemus oues; Vergilius,id eft pafcamus.Verfantur enim modo in hanc partem, modo in illa, vbilztiora pabula fefe oftentant.Sie errare apud eundem pro pafci,quiaid errando fit. r1. 4jo/(o rec lo» ccd- vreriova uijioc, Homerus. Vocatautem joco», fibilumillum oris (7^ eve/flev ) quo paftoresin gregibus agendis pafcendtfue vtuntur, Varinus in Poifov. Pedum;baculumincuruum quo paftores vtunturad comprehendendas ouesaut capras pedibus: cuius etiam meminit Verg.in Bucolicis cumait; At tu fume pedum. Hopise4xiec,ca-. | ncs ouium cuftodes,Pollux. s v | ' Grexoularicus;pro ouium grege, Caius, YIeluviov, grex oum ; Scholiaftes Homeri. Poétz etiam aU VOY dicunt. IIoiuvor avesf3avav Heliodorus protulit. BsxeAset aA TUTO Yrs oon xor xess, Pollux. Togdiuiov xa) eumiav 5AeTfog lupum cognominat Oppian. IIoto. & avipvie, Vide füpraina, Aem s Y Sesuputirov ee, He- Íychius, Varinus. Maécz, via qua oues incedunt, Ibidem. Moz és, Idem. Ouilelocusin qüem ouesfe recipiunt. Datum fecretó in ouili cum his colloquiendi tempus, Liuius. Tepidis inouilibus agni; Ouid.13.Metam.Incuftoditum captatouilelupus,r.Trift.s.Eleg. Non lupus infidias explorat ouilia circum, Vergil. Albent plenis& ouilia mulétris, Nemefianus.Magice vanitatis videri poteft quz tradunt & de vefpertilione;fiter circumlatus domui vinus;per feneftram inuerfo capite infigatur,amuletum cffe: priua- tiniqueouilibus circumlatum toties& pedibus fufpenfum furfum in fuperliminazi, Plinius.Si euo leonis lique- fa&o circuitus ouium inungatur (diftilletur,) nunquam accedent ad eum lupi;necalia rapacia;Rafis, Albert. In incendijs)fi imi aliquid egeratur é ftabulis;facilius extrahitraditur,nectecurrere oues bouesque,Plin. Cauleà caro dictz : antiquitus enim ante vfura tectorum ouesin antrisclaudebantur, Fefl. Acveluti plenolupus infidiatus ouili;, Quum fremitad caulas, Verg.9.A en.vbi Seruius, Caulas, munimenta & Ícpta ouium : eft enim. Graecum nomen,C. detracto: nam Greci aulas vocant animalium receptacula. Lucretius palati caulas dixit, id Z& eft meatus & foramina.Etrurfuüm ;Difperguntanimas per caulas corporis omnes. Stabulum ouium & ca prarüs — os emvqtu od Ps n a) aec, VOCatu?- awAQ & arose; Poll. AvA5 tamen aliquando proftabulo boum etiam & equorum capitur,vtin Boue dixi, AUAqdu. Y d «ores Odone spluoy gres, Hefych.Varin.Apud Apollonium;vt pau- - Yófuperius citaui, aAcimi per &. diphthonpum fcribitur, à 3er iznwAcuc$ dpeomQ- :fit autem ab aziie, Va. rinus ex Scholis Apollonij.Latiné dicas flabularium;ftabuli miniftrim. "Ezwwzieunivdyos [BoGv, s o ero Debriov a Adfs Suid. 4 quite, QUNM, Hefych. 227] PoyRUAicy xar d xAlveoQe [27 eura qui beta tie. Koueiovyay eo a oV E oa qx edc:aliqui maiores valuas hofti] interpretitur,quib? apertis iugü boü intromitti poffit; Hefy ch.Dion «/ewv oui- leinterpretatur.Pluralegeapud Var.in Kazee, bis. Aliis quidé ca vox cafam fignificat; tugurium;tentoriüdomá feruilem.Scribitur etiam «Aer cum diphthongo. Msuadnav,uowdpav avesdorvov, Varinus: Sed magis pro- X bo,vtEtymologus fcribit Murau pic, eda 7 pia iawem Qr oua. Kaj unhuoÉljahy 07) yr orca mrhomis, Ly- » cophronapud eundem. Zi; quoduis flabulum , & templum apud recentiores, vt Kcribit Scholiaftes i Iliad. E . : : A. | DOC Bn $82 De Quadrupedibus 9 Xiquéesolovei (eynac is adv, oro 9 Lee auri mo Sonne. Etalibi, usc; mE aGUAue v oic Beewnaott: Vexvrtu. Xuyowopoy poéta vocat Odyffez ». ftabularium;qui vertit & expurgat (tabulum.Sunt enim exo! (inquit Scholiaftes) man dix,id eft flabula & loca vbi caprz & oues includuntur. Florentinus etiam ouile exxe» nominat. OA iueyan- gv ovitsevoeroi «o4 aic. Od avr o cQxeoreub v. Flomerus Odyf.de ouibus: vbi Sv etiam pro ouili ponit. "Hugs MA Aa En sul u.a Buc ei ài ov (e Votuxii Apollonius 4. Argon. Qa Tes T pov Cia, Hefychius, Vari. . nus. Xxeazsu 49105 0 sel ubs T Gye95o/ruv, Euftathius. Publicola in ea lege quaanimaduertitin eos qui minus confulibus paruiffent , adeó popularis fuit, ut pro plebe magis quàm pro patrityjs lata videretur: quinque enim boum & duarum ouium pretium muléta fuit : crat vero prctium ouis obolidecem;bouisautem centum.Cum enim nondum nummorum vfus ad Romanos pet id temporisfrequens effct;pecudibus & iumentis plectebantur fontcs.Ex quo inualuit ut patrimonia à pecudi- bus vfque in hanc diem peculia dicantur: in vetulliffimis quoque nummis bouis aut pecudis aut fuis fignumin- cifam appareat;Plutarch.in Public.Multatio olim non nift outum boumque impendio dicebatur : non omit- tenda prifcarum legum beneuolentia, Cautum quippe efüne bouem priufquam ouem nominaret qui indice- ret multam,Plin.Mulcta que fuprema appellatur (inquit Gel.rr.i.)vtpote qua nulla maior inflituta fuit, in fin- gulos dies duorum ouium,triginta boum: pro copia fcilicet boum;proque ouium penuria. Sed quum eiufmodi muléta pecoris armentiqueà magiftratibus di&a erat;adigebantur boues ouesque aliás preti] parui;aliàs maioris: eaque res faciebatinzqualem mul&z punitionem.Iccirco poftca lege Ateria conflituti funt in oues fingulos 2- risdeni,in boues zris centeni: minima autem mulcta eft ouis vnius. Nunc quoque quando à magiftratibus pop. Romani more maiorum mul&a dicitur, vel minima vel füprema;obferuari folct vt oues genere virili appcllen- tur :ac hifiin eo genere diceretur,negauerunt iuflam videri mul&am. "Varronis verba quibus minima mul&ta dicebatur à pratore funt hzc: Quando citatus neque refpondit neque excufatus efl;ego eivnum ouem mul&á ' dico.Ouibus duabus multabantur apudantiquos (inquit Feft.) minoribus criminibus :in máioribusautem bu- bus,nec vltra hunc numerum excedebat multatio : quz pofteaquam zre fignato vti ciuitas ccepit, pccoraque enultitiaaut incuria corrumpeban tur,vnde etiam peculatus crimen vfurpari ceeptum eftfacta eft eflimatio pe- coralis multz;& boues centenis affibusoues denis xflimatz.Inde fuprema multa;id eft maxima, appellatur, tria xnillia ris item viceffis minoribus delictis. Et rurfus, Peculatus furtum publicum dici ceeptum eft à pecore; üiaabeoinitium eius fraudis cfle cospit;Siquidem ante«sautargentnm fignatum;ob delicta peena grauiffima erat duarum ouium & triginta boum.Ealege fanxére T. Menenius Lanatus & P. Septius Capitolinus confules. Quz pecudes poftquam are fignato vti ccepit pop.Romanus Tarpeialege cautum efl,vt bos centuffis ouis de- culfis zftimarentur, Hucufque Veftus: Multa etiam nunc ex vetere inflituto bobus & ouibus dicitur; Var- ro. Apud Lufitanos,;tefle Polybio,vt citat Athenzus initiolibri 8. ouis quondam duabus drachmis vznibat. Troeglodytis vxores communes funtnifi quz tyrannorum funt:nam quityranni vxorem corruperit, oue mul. Gatur,Strabo.Cappadoces Perfis quotannis pendunt praeter cateraoutum quinquaginta inillia, Medi duplum feré, Strabo. : ^ MoiAov cx Üjsoos wax yy » 8 pU eii[)Nav, Theocritus in epitaphio Bionis. TZ vy ats orav s Ox xGgO 9 gea MER quo) 2daciryvuoma X9) wosuGlay (ciffybia vocat mul&ra ) cox oido, 7r vacevat ats In epiftolis T heophyla&ti. OiDwmw 93 ebegyculw, Homerus. Cynocephalialunt ouillum & caprinum pecus; atquelac bibunt, Aelianus. | | Blattz (erucz potius; ) quas prafocurides quafi potricidas Greci vocant,yt Diophanes fcriptum reliquit, hortisfolent nocere: ergo ventriculum ouisftatim occifz non clotum;fed fordibus futs plenum ,Ípatio quo ab- undant,non alté fed fuperficie tenus debebis operire. Poft bidum reperies animaliaipfa congeftà ventrem hunc replere. hoc cum iterum vel tertio feceris,genus omine quod nocebit extingucs,Kuellius. Hiründo ex ouium tergis floccos lanarum euellit;indeque fuis pullis nidum quàm molliffimé fübfternit, Aclianus; h. Crifamis quidam Cóus plurima poffidebat pecora : & cum anguilla quzdam quotannis fuperueniens rzílantiffimam ouem eiabriperet;obferuatam tandem occidit.Et cum illa in fomnio apparens Crifamidem vt ab eofepceliretur moneret,re neglecta cum tota familia periit, Hefychius,& Suidas apud quem Criffamis per f. duplex fcribitur, Panmunereniueo lanz captam te Luna fefellit, Vergilius. Mutat fabulam ; inquit Seruius. nam non Pan fed Endymion amaffe dicitir Lunam;qui fpretus pauit pecora candidiffima,& fic eam in fuos il- lexitamplexus. Pan Mercurij filius ( 1nquit Probus ) quum Lunam concupiffet , & haberet optimum pecus, 5 poícente ea partemi pecoris pro coricubitu, dicitur pollicitus; & duas partes feciffe gregum ; quatuim alte- tam candidiorem fed lane craffioris ;, Lunam deceptam 'candidiore ; deterius pecus abduxiffe ; ut po&ta fignificat. ) F7 | 9^ s ( Deouein Coinfulaque leonem peperit , dictum eftin Leone H. C. Feflis diebus oues purgandzla. nz cratia lauari non licet; licet autem fi curatione fcabies abluenda fit : quantobrem Vergilius non fimpli- citer feftis diebus oues fluuio merfare coriceffum Ícripfit,fed fluuio falubri, Macrobius. Paftores ouilia, oues & ecudes purgabant fumo ex fulphure, rofmarinumqueac herbam fibinam &laurum cremabant, Gyraldus. Et E alibi, Syntagmate 17. Si oues,inquit,luftrarentur;alia à fapradi&is ratio fuit: nam paftor fummo diluculo aquá oues infpergebat;& fulphure herbaáque fabina &lauroigne (üccenfis,circümcirca ouilia fuffibat, cumque facro carmine milio &libo cum lacte & fapa Pali dez: facra faciebat.Hoc fuffimento pecora plari,& morbos depelli & € tabem putabant. Vergilius (in Bucolicis) cum loquetetur defilio Pollionis; id quod ad principem fuum fpecta- retyadiecit : Ipfefed in pratisariesiam (uaue rubenti Muricejiam croceo mutabit vellera luto. Traditurautem ia libro Hetrufeorum;fihoc animal infolito colore faerit indutum, portendi imperat ori rerum omnium fclici- tatem. Eft fuper hoc liber Tarquinij tranfcriptus ex oftentario T hufco :ibi reperitur ; Purpureoaurcóue colore ouisariesuefi afpergctur, principi ordinis & generis fumma cum felicitate largitatem auget;genus propaginem- que propagat in claritate; letioremque efficit. Huiusmodi igitur flatum imperatori in traníitu vaticinatur, Ma- crobius.Deoue quzlupum occidit,videin Lupo h.Oracula captantes in ouium pellibus dormiebant, Ouidius in faftis. IT CONO PS d Magna & pecori gratia vel in placamentis deorum , vel in víu vellerum , Plinius, Hecatombe, inquit Iul. Capitolinus , tale facrificium éfl : centum arz uno in loco cefpititizexiruuntur,&cad eas centum 7 | fues, - n » ! * « De Ow. — H.b, L.1. fos fucs; centum oues mactantur. Perfina boum, equorum outumque greges, & aliorum omne genus anima- lium inlocum uendam/faltuofum vel nemorofüm é regione ( e viu) ?regaiew à059. )preemifit: patim ut de uno quoque CQ Nou m ad facrificium fieret; partim vt inde epulz populo exhiberentur, Heliodorus lib. 1. Exfacrificathofliis balantibus, Cicero r.de diuin Pecudem fponderefacello Balantem,fuuenolis Sat.8. Iofiasrcx 3mmolauit boum chiliades XII. & ouium chiliades X X X V IIT. Suidas.Oues & arietes Agyptij non immolát, fed capras;alij contra,videin Capra H.h.Victimz antiquis hz frequentes fü eteyouis,fus;bos,capra, gallina & an- fer: quas cum immolabant;nifi purz integra que fuiffent, & lec ad rem diuinam minus proficere putabant. Fuit quidem prifcis opinio,;vt ex hoedis potius& agnis hofti fierent,quàm ex c&teris: quia hae mites & cicures — effent:ideo etiam ouilli pecorishoftiam maximam,non ab am plitudine,fed quia animi effe placidioris viderent, Yo pontificcs dixerunt.Sunt qui fcribant, (vt Suidasin voce Gvev) fex tantum iflaiam enumerata animalium gene- rain facrificiisveteres adhibuiffe: quorum fententiam nos nec approbamus, nec rcfcllimus: nam apud auctores | plurainvenimus fed variisin locis & ritibus,Gyraldus. Ambigua oucsin facris quz dicerentur , Bebius Macer, qui Faftos dierum fcripfit,oftendit: aitenim,Iunoni eas quz geminas parerent , oues facrificati cum duobus a- gnisaltrinfecusalligatis : & has ambiguas vocatas,quafi cx vtraque parte agnos habentes: quam fententiam eft fecutus Plae,Fulgentius ad Chalcidium.Varro tamen abigenam bouem dictam ait,quam circum aliz hofliz có- f'ituerentur,Gyral.Ouesle&z dicuntur,quz ad facrificandum excepta funt,vt porci eximíi,& boues egregij vel eximij. Mactantle&as de more bidentes, Vergil." Evizua, pecora qua defunétis facrificanturjquód ceruix eorum incidatur:quz vero diis coleftibus facrificantur;illorum ceruix ( avec Aairu ) furfum torquetur. Vel tvssus funt pecora (ares&a/z, oues ) caftrata: huiufmodi enim pecudes (oues & alias ) mortuis facrificabant, vtpote fteriles £o flerilibus: dijsvero non caftratas,fed integras & teftibus prxditass Kafquv xvdlontvovras circ kvéQDats Evo ot 5A Kar], H'ytezw Soto MA x, Etymologus & Varin. To 5 ayeoouwrea uua, spé eto mat amm ua Ad Nt eer. i45, &c. Pollux. Obferuant petitifacrorum,& cum his grammatici , quod fterilibus pecudibus & iuuencis Diti facra fieri funt fo- lita, Gyrald. Maximam hoftiam ouilli pecoris appellabant,non ab amplitudine corporis, fed ab animo placidio- re; Pefl. Ceruaria ouis dicitur quz pro ceruaimmolabatur,Idem. In hoftijs eam dicebant aruigemyque cornua habeat: quoniam is cui oui mari tefticuli dempti,& ideó vt natura verfa veruex declinatur ; Gyrald. Syntagmate 17.ex Varronede lingua Latina.aries quidem olim ares &aruigus dicebatür, vt Varro ait. AsEiuo Sedy eai (ui. polsXeri dle mei udufuo: ipae, Etymologus& Varin. Hicquidem d[etijufAsc etiam in tetpretatur eise 2, iAzoscDeséc. Dicuntur & d|gEinsAoi tarolpat, apud eundem, MwuAorQoryév, prÓ 9vav, pecoraimmolare poéts.Ms- .. Nor Qoryeii me Ge urmic Ur Cap vanus, Ariftophancsin auibus. MgAceQusla, facrificia fuéreab ouibus iugulandis nun. 3o cupata,Gyraldus poft Hefychium.Clitus dum facrificia perageret,àrege vocatus,omiffis iisregem adiit. Tresil- um ouesex immolandis hofliis con fequu ntur.Quod prodigium confpicatus Alexandet; accitis ariolis Ariftan-- dro & Cleomanti Spartano aperit. His dira portendi affirmantibus;illicet pro Clito inftaurari facrificium iuffit, &c. Plutarchus in Alexandro : fübiicit autem hiftoriam Cliti ab Alexandro occifi cum ftatim poftfacrificium. non perlitatum,vino largiushaufto multa in Alexandrum nimis licenter dixitlet.Paufanias in Arcadicis Cleom- broto Lacedemoniorum tegiin Leuctris Bceotiis fignum huiüsmodi azcidiffe fcribit : Solebant Lacedzmo- | niorum reges pecorafecum educerein bellum, vt diisante ptzlia litarent : praibant autem ca prz duces itineris ante oues: quas (capras ) paftores catzades (xacmiadus ) appellant.Lupitunc impetuin gregem facto, illzfis o- uibusin folas capras graffati funt.Ouem aliquijalij bouem victorr potiti immolare confueuerunt, Valturius 12. 2JIntereadum lanatastornumqueiuuencum MoreNummz cadit Iouisante altaria; Tüuenalis Sat.8.Kal.Febr.Io- 49 ui Tonanti bidensvictima fiebat : idibus vero lanuarij,veruex.Legi etiam qui flaminis vxoremícribat,omnibus nundinis Iouiarietem maétaffe, Gyrald.Bidentes oues que dicerentur, vide fu prain g. Idulis ouis dicebatur, qua omnibus idibus Ioui mactabatur, Feft.Sunt qui exiftiment idus ab oue iduli dictas, quam hoc nominevo- cant Thufci,& omnibus idibus ouis immolatur à flamine, Macrob. Idibus albalIoui grandior agna cadit, Oui- dius. Cum Samijsaurum furto fublatum ouis inueniffet, Mandrabulus Samius Iunoni oucm confecrauit, vt Aclianus fcribit, Gyrald. Niueam R.eginz ducimus agnam ; Iuuenal. Apud T'huffasin Aegypto,ubi Venus cornuta colebatur, vacca illi immolabatur ; & in Nitriotica przfectura ouis, Gyrald.Plutoni de nigra pecude rem diuinam faciebant , Gyrald. Interea nigras pecudes promittite Diti , Tibullus. Vellerisatri agnam, Verg. Et 5. Aen, Nigram hyemi pecudem,Z ephyris felicibusalbam. Et 4. Georg. Et nigram mactabis ouem, defunétz Eurydicz, Et s. Aen. Huc (ad campum Elyfium ) cafa Sibylla Nigrarum multo pecudum te fan- So guine ducet. Et 6. Aen. de expiando infcpulto,Ducnigras pecudes,ea primapiaculafunto. Étin carmine de- uotionis vrbium & exercituum, legimus: Ouibus atristribus.Nigrum pecus Plutoni i.nmolabatur pet fimilitu- dinem,vtaliz quzdam victimz alijs dijs vel perfimilitudinem,vel per contrarietatem, Seruius. Vacca flerilisim.. molatur proprié ( «zx oixeicis, lego cixetoc ) inferis (dijs) propter fterilitatem : fic & ouis non folum nigra, (Zi tA cs ) fed nigerrimaypropter tenebras infernales, Varin.in Zréez. Oiee iy elg rtg Y AU, vtoli 9) pauta V£ ae £o) 9 EA ALÍÀ vweele cloud xov. Menelaus Iliad. y. VbiScholia, Soli tanquam mari & fplendido deo, agníüt albumimmolariconueniebat. Terr veró,agnam foeminam & nigram. Nosvero,in quit Menclaus, alium a- gnum immolabimus Ioui, (nimirum xenio ) cum & ipfiin Troia peregrini effent. Meminit ctiam Varinus in Apre. INeftor Iliados x. exploratoriadituro Troianorum caftra,promittità fingulis optimatibus Grzcis fingula dona danda,nempe ouem nigram & grauidam, àív uéacnvaw Op Auv xao ibluov t vbi Sch olia, Nigram;quia nocte i- €0 bat:grauidam vero perfymbolum boni ominis,vt fructuofum ei iter foret.Rubigo deo vel Robigini dez, ad ar- cendam ex fegetibus rubiginem, veteres menfe Aprili extis canis & ouis (acrificabant;vt Ouidiusin Faftis Ícribit, Gyrald. Paci Arif lophanes victimam facit ex ouo,vt Íuperi usin a.retult 'Ezrigoroy appellabant facrificij genus, ubi : poítbouem Minerux facrificatum,Pandryfo ouis facrificabatur, vt Íctipfi in Boue h. BXzeagov, genus facrificij ex centum ouibus & boue vno: vide pluraibidem.Luftrari exercitum,nifi füeoue & tauris, qui puri effent , non erat fas&c. Videin Sue h.in facrificio Martis ex fuc.De folitaurilib.ybiimmolabantur taurus, verres & ouis vel | potiusaricsdicam in Ariete.Tes4]- o 4 rei Cuv, da res[Bozrtov 3 od TUUpE yj TUUQS 3 o0) oe yc 49) emet airs, 5 X88 —— 38d xexod xo) vearys qavoudiun sucia, Euftathius.A polloniz,quz in finulenico eft, facras Soli oues fuiffe, Graci fcri. ' bunt, quz interdiu fecundum fluuium pafcerentur. No&u vero flabulantes in. aritro quodam , ab vrbe |. non procul cuflodirent dele&i viri , diuitiis & genere inter populares fplendidiffimi , fingulis annis finguli, jo Quód ex oraculo quodam A polloniata oucs cas permagni facerent. Proinde Euenio Cvtfertur ) vaticino vigi- lias cdor- Jl 1] » » $o4 . De Quadrupedibus | liasedormiente,contrucidatis ouium plerifque (fexaginta; Herodotus) lupis graffantibus; publico Apolloniatàs runi decreto,quum feis minustueri quiuiffet,eft exoculatus, Celtus ex/Herodoti nono; vbi hzc hiftoria copios fius defcribitur.Solis ouesin Sicilia pafcebat Pha&thufa iuniorfilia Solis, boues vero Lampetie; ut catit Apollo: niuslibro quarto Argon.Mala aurea Hefperidünijouesnean poniá füerint;require fupraina; Sami] ouem vene- rantür: quoniam aurum eisfurto fublatum ouis inuenit : quare Mandrabulus Samius Iunoni ouem confecra- uit; Aclian.Saitz & T'hebani ouem colunt; Strabo lib.z7.Deus animalia quzdam, que colit& veneratur Aegy- ptus, vt boues & ouesin cibo Iudzis permifit;ut fuperftitionem iftam contemnere difcerent: Et rurfus interdi- xitiis,quibus Aegyptii nimium gulosévefcuntut,vt carne fuilla, Procopius. Aegypti] bouem & ouem propter vtilitatem & fruétum coluerunt; Plutarch.in libro de Ifide.Lanatis animalibus abflinet omnis Menfa; Iuuenalig | t Sat.15.de Aegypto.Soli Aegyptiorum Lycopolit ouem edunt; quód àlupo etiam, quem deuim cxiflimant, de- uorctur, Plütarchan libro delIfide. | PROVER BI A. Diogenes Cynicusopulentum quendam;c&terum indoctum , ouem aureo vellere dixit aesCzw puoi piov, Erafmus.M.Sillanum,vt tradit hiftoricus Dion; Caligula vocare folebat y evezv ares, Calius.Viden turautem allufiffe ad arietem quo ve&us eft Phrixus;cuius vellus aureum factum fabulantur, Extat huius argu- menti etiam Alciati emblemajinfcriptum,Diuesindo&tus: — — | Tranat Aquas refidens preriofo tn vellere Phrixus, Et flauam impauidus per mare fcandit ouem; Ecquid id est ? Cir fenfu bebeti feddiuite gaza, -— .. Coningisaut ferui quem regit arbitrium. Sed dé hioc ariete eiufque vellere;plurain Ariete h.afferemus.Ouis cultrum j O'ic vl wot onoer , fubaudi reperit : In eosdicitur,qui ipfi reperiunt quo pereant : ( 22d dv éAverrex die epíew cuimrei yeuudiiov , Suid. forteaddendum TÓ. &8Upngaluan. JQuidam pro oue capram efferunt. Vide; Capra gladium;inter prouerbia ex capra.Priuslupusouem M ducat vxorem; ITe/Avxey Avx(G oi vjdjuanot : Vide fupra in prouerbiis àlupofumptis. Item illaibidem;Otiem lupo - committere ( vndefa&um nomen proprium Oiav«G-. ) Ouemlupisrelinquere: Nunc & oucs vltro fugiat lu- pus.Cuftos ouium przclarus,lupus, Cicero. Outum mores, HeoGarrov 19 9 : Inftupidos ac ftolidos iaci Íolitum. Ariflophanesin Pluto, 'Az« reso cv 545, Ouiculz mihi vitam przdicas. ( Quam vero fimplex , flolidum & inersouisingenium fiin D.explicauimus.) Etin Vefpistaxans vecordiam populi Athenienfis,oues illos vo- cat, "Exxutrie ety ayeSfQoen ava aYuo. Plautusin Bacchidibus, Quis has huc oues adegit? in fenes ftultos. Huc reípiciens Origenes enarrans Leuiticum;ouisimmolationem interpretatur affectuum ftultorum & irrationa- ! bilium correctionem, Erafm. ITeooovris Glov (v ddr vv Mutop cy 3:9) oio rav * T0 3 aves daas sy épye.Cerun 120 O8. 3 2e qi oidpawés, Suidas & Scholiain Plutum Ariftophanis.Ouium nulla utilitas f paftor abfit; 1eoGzov ( fi addas 53, erit fenarius ) zi Zea Q- iav 5 awiulu) cimi. Admonet adagium v«eyiz» rem effe omnium perniciofiffimam. Nihil re&é faciunt miniflri;nifi adíit herus.Inutiles difcipuli;quoties abeft preceptor.Inutilis populus;nifi prin- cipisauthoritate gubernetut,Erafmus. Huc fpectat illud in Sacris , l'erracommouebitur;eritquetanquam da- ma agitata,& ouis quam nemo colligit, Efaiz 13.Intrabuntad voslupirapaces in ouium veftiti Actorum 20. Vi- de fupra in Lupo poft prouerbia profana. Videt lupum venientem,& defertis ouibus fugit; lupus autem rapitac difpergit oues,Ioannis ro. Germanorum prouerbia : Dienacht find alle fchaaf frbuvartz., Ouesnoctu nigra funto- mnes: Sublata lucerna nibil intereftinter mulieres.Der vvolffzffet auch vvolein gexelt febaaf, Lupus ouem quamuis numceratam deuorat : Non curat numerum lupus. UNA a "PEU Apologi.Ouisalenscatulümi lüpi : Vide tn Lupo prouerbium;Lupi catulosale.Lupus cum Paftores in tu- gurio ouem edentes vidiffet ; propitis áccedens dixit: Atqui egofi idem facerem,quantum cieretis tumultum ? Aefopusin Sympofio Plutarchi;in Pittácür qui quamuis legem tuliffet àdueríus ebrios, ebrietatis tamen vitiü ipfe non declinabat. | D. E. ARIES. &. A R.1zs dux eftouium;non caftratus : nam cui adempti funt tefliculi , vervex vocatur; de quo dice- mus mox poft Arietem;Ifidorus & alij recentiores veruecem cum ariete imperité confundunt, V^ ail& cel fcribitur etiam ew eel fine iod, Genefeos 15. vbi Septuaginta vertunt «exi, Chaldzus Ty dikerin, arietes: Arabs ett babfa.. (rwn Hebrzis Kal/ab;cum afpirationein fine,ouem velagnam fignificat.) Perfa qpmya3 nerameifcb. v3 Kar,plurale Karim; (qua vox etiam Grzcis pro oue accipitur: vide fuprain Ouca.) Dauid Kimbi exponit Kelesid eftagnuim i item eel & atbudim; d eft arietes & hircos. ropo etiam arietes dicuntur machinz bellicePfalm.57.ubi Hieronymus monocetotes reddit,Septua- ginta /da95re«, Abraham quidam agnos,quidam valles.Deuteronomij 32, Arabs vertit Yw35 Paraph; (Leuitici vndecimo Perfica translatio pro oue habet;barah.) Pería vri pharbeban, Septuaginta »evov , Hieronymus a- gnorum. Plura videfuprain Oue A. Lefan alhamel,, id eftlingua arietis, & eft plantago,Andr.Bellunen.Vetus quidam gloffographus habet, Afel alkame pro linguaarietis,corruptis opinor vocibus.Maraches, id eft fel verue- cis, Syluat. Aries hodie vulgoin Grzcia nominatur xe4aer : Italice montone vel ariete: Gallicé belier , vel ran: ( Illyrij quidem veruecem vocant beran ) Hifpanicé carnéro ; Germanice vvider,etfi quidam bamel interpretan- turnos Jamel vocamus veruecem . ( Bellunenfis lefan alhamelinterpretaturlinguam arietis apud Auicennà.) Sed vocabulum vviderà multis communiter vfürpatur pro oue marefiue caflrato fiue non caftrato , quamobré differentiz caufaaliqui non caftratum nuncupant Podenvvider : caftratum vero heilyvider.In Heluetia quidam a- rictem ramcbenveruecem vvider. An glicé ram, vel tup. - ü B " Dearietibus Tarentinis vide fupra vbi de ouibus Tarentinis dictum eft capite quinto. Oues &arietes ma- nifuntapud Indos: horum caudisamputatis oleum exprimunt,vt dixi in Oue B.In Tartariz regione Caman- du ( in Scythia; Gillius) arietes non minoresafinis funt; cauda tam longa & lata, ut triginta librarum pondus x- quent: pulcherrimi,pingues,&in cibooptimi,Paulus Venetus 1.22. Vartomannus 2.5.[cibitin edibus regis A- | rabum eA o 4G 39 pe De On RE CÓ Pf T: for gabum fuiffe prepinguem veruecem,cuius caudaadeó obefa fuerit vtlibras quadraginta appenderet. Et ciusdem libri cap;9.Prope Keame(inquit)vrbem Arabizfelicisjveruecum genera reperiunturquotüm caudam animad- uerti pondo effe librarum quadraginta quatuor. Carent cornibusadeoque fnt obefi ac pingues, vt vix incedere poffint. Et capite penultimo, Circa Zeilam vrbem Aethiopiz verueccs nonnulli ponderofiffimas trahent cau- das,vtpote pondo fedecim librarum.His caputac collum nigricant;cateraalbi funt, Suntitem veruceccs prorfus albicantes,quorum cauda cubitalis eftlongitudinis,modo elaboratz vitis: palearia vt bubus à mento pendent, qs humum propé verrunt, Et 6.7.Circa Tarnafari vrbem Indiz tanta eft pecudum copia, vt duodeni verueces ngulo aureo vzneant. Confpiciuntur illic rurfus verueces alij;cornüa haud abfimilia damis habentes,noflzis 15. gé maiores ferocioresque. Caudz veruecumin p eregrinis quibufdam regionibustantz funt , quantus nullus a- ? püd nes veruex.Contin git hoc, quia humidiffimum eft hocanimal& inter quadrupedia frigidum. Cumque cz- tera offa extendi nequeant,nepinguedine propria obruatur animal totum humoremin caudám tranfmittit , Éit- que carne & pinguedineimmenfa extenfis etiam offibusac neruis non parum;quz humida natura velut & pifces femperincremento apta funt, Cardanus. Allie eft cauda arictum prepinguis, itaut quandoque circiter denasli- brasappendat;Bellunenfis.Coraxorum lanitium omnium pulcherrimum eft, vnde admiffarii arictes talento c- muntur;Strabo libro lib.3.'Oxe/8az, aries fylueflris,vel finus, xolp.z£, Suidas & Varin.. Decornibus & aliis ali- quot partibusarictis & electione eius dicetur fequenti ca pite.Artetesflatim cornuti: vide fu prainOue B.Obfcu- rus quidam citattanquam ex Ariftotele hac verba: In Libyacitó apparent cornuain capitibus arictum : & fecü- dum Hormerumsarietum etiam femine cornutz fünt.Sed apparet pro ceruisfalsó interpretem tranfluliffe arie. tés;ex Hebraicafcilicet vel Arabicalingua: nam eel velailarietem fi enificat, aial ceruum : fcribitur utraque vox ( ij[dem literis »&e, vt nifi punctaaccefferint non fit difcernere preterquam ex fenfu.In Scptentrioge alicubi a- rictes mutili funt, Obfcurus. Arieti cornua in modum circuli replicata,Idem.Conuoluta inanfractum cornua a. rietum gen eri ceu ceflus natura dedit; Plin. Apud Khztos (ut ex amici cuiu fdam literis nuper accept) arictes pro- uectz etatis, puta fex aut octo aunorum;ad priora cornua producunt alia veluti adnata parua , bina velterna vel etiam plura.Idem fcribitin Italia genus quoddam arietum effe,quod natura & abineünteztate quaterna aut fe- naaliquando gerat: fed hosimbelles cffe;tenui ac infirmo corpore,lana nutili. R.haticis vero; quos dixi, minora, illacornua non ante quintum aut fextum annüm adnafci;primis interim (em per proficientibus robore & craffi . tie: eofdem robuflos ac feroces effe, & à paftoribus aliquando ad pugnam hofliliter concurrentes inequitari, Verueces quatuor cornibus infignes vidimus, Cardan. | | 2. 'Blaterat hincaries,& pia balat ouis, Author Philomelz.Emiffarius equus;artes , & huiufmodi, qui emiffis fitin folitudinem,vel qui d generandam fobolem emittitur, Valla in Kauden fem.Legitur hzc voxin Biblijs:fed Latiniusadmiffarium dixeris,pro eo qui ad fobolem generandam fceminis admittitur. Quosarietes fübmittcre volunt;potiffimum eli guntex matribus,quz geminos parere folent, Varro.Et rurfus, Inprimisvidendum,vt bo. ni feminis pecus habeas;id feré ex duabus rebus poteft animaduerti;ex forma;& cx progenie.Ex forma , fi arictes fint frontelana vefliti bene;intortis carnibus pronisad roftrum;rauis oculis,lana opertisauribus am plis;pectore | & Ícapulis & clunibuslatis,cauda lata;& longa: animaduertenidum quoque lingua nenigra, aut varia fit, quod feré qui talem habent; nigros;aut varios procreantagnos.Ex progenie autem animaduertitur, fi agnos procrcát formofos.Non folum ea ratio eflinqüit Colum clla;probandi arietis;fi vellere candido veflitur,fed etiam fi pala- tum,atque lingua concolorlanz eft.Nam cum hz corporis partes nigrz aut jmaculofz funt, pulla vcl ctiam va- * o ria nafcitur proles : idqueinter cxtera eximie talibus numeris fignificauit sidemque;qui fupra. . Tlluim autem quamuis aries fit candidus ipfe, Nigrafubest vdo tantum cui lingua palato , | . Rekcejne maculis infufcet vellerapullis ^. Naftentum, | Vna eademquetatio eft in Erythrzis, etythris, id eft ratilis, vtipfe exponit 7.2 ) & nigrisarietibus,quorum fimiliter (vt iam dixi ) neutra pars effe debet difco- loclanz,(difcolorlana potius, vel difcoloris lanz,) multoque minusipfà vniuerfitas tergoris maculis varict : i- deo nifilanatas oues eminon oportet,quo melius ynitas coloris appareat: qui nifi przcipua eft in arictibus, pa- ternz notz plerunque natisinhzrent. Habitus autem maxime probatur,cum eft altus atque procerus,ventre promitfoatquelanatoscauda longiífima ( &1lata; Crefcen tien, )denfique velleris,frontelata, teflibus am plis; in- | tortis cornibus; curtis cornibus;pronisad roftrüm,lana opertisauribusjamplo pectorejfcapulis & clunibus latis, - velleris depreffi: ) non quia magis hicfit vtilis ('nam eft melior mutilus aries )fedquiaminimenocent. Intorta à potius quàm furrecta & patula cornua: quibufdam tamen regionibus;ubi coeli flatus vuidus,ventofüsque eft;ca- pros,&arietes optauerimus velam pliffimis cornibus,quod caporre Caltaque maximam partem capitis dtem- peftate defendant.Itaque fi plerun queeftatrocior hyems,hoc genus cligemus: fi lementior,mutilum probabi- mus marem : quoniam eft illud incommodumin cornuto,quod cum fentiat fe velut quodam naturzloco ca pi- - tisarmatumifrequenterin pugnam procurrit;& fit infceminas quoque procacior.Nam riualem ( quamuis folus admiffurz non fufficit ) violentiffime perfequitur.Necab alio tempeftiuum patitur iniri gregem, ntfi cum efl £.— tigatuslibidine: mutilus autem;cum fe tanquam exarmatum intelligat;nec ad rixam promptus efl, & in Venere mitior, Hac Columella.Sed quomodo arietis petulci fzuitiam paftores repellant , dicam in D. Menfeluliojin- ' quit Palladius;arictes candidiffimi eligendi &admittendi funt, mollibuslanis:in quibusnon folum corporis cá- - dorconíiderandus eíb,fed etiam lin guaquz fi maculis fufcabitur;varictatem redditinfobole, De albo plerung; o nafcitur coloris alterius: defufcisn unquam(ficut Columella dicit) poteftalbus creari.Eligemusarietem altum, (&c.vt Columella;) ventre promiffo & lanis candidiste&o: tatis primz,quitamen víque In octoannos poteft vtilitet inire. Arietes inquit Florentinus) effe debent bene compacti;afpectu pulchri, Iplendicantes ( x etoomr sis, . videin Leone B.qualis hic color fit) oculis;fronte hirfuta;venuflis cornibus fed exiguisarmati, auribus lana de intectis,lato dorfo,tefliculis ma gnis,colorevndiquaque vno.Pro diuerfitate coloris venarum fub arietis lin gua, .agnosetiam colore variare aiunt : alij ad colores venarum fub lingua ouis hoc referu nt,vt dixiin Oue C. Arietis lanam fequitur tota generatio ipfius, Albertus.Arietum maximéfpectantur ora: quia cuius coloris füb lin gua ha » buére venas;cius & lanitium eftin fcetu, variumque fi plurcs fuére: & mutatio aquarum potusq; vatiat, Plinius; . Hinceftnimirum qu od Didymusfcribit, Voluntarietes perpetuo aqua eadem vtijnon peregrina & aliena. 1 Aries per dimidium annum dicitur dormire fuperlatere vno,& per dimidium fuperaltero, Albertus. Sex hybernos meníesin lauum latusiacens quictem capit : contraque ab &quinoctlo verno in dextrum incumbit: "nte | | Yyy ficad 161 De JDnadrupedibus ficad vtrunque zquino&tium cubandirationem mutat, Aclianus.Idem fcribit Macrobius, arietem Soli confes rens vtin h.recitabo.Sed falfum hoc vidctur laniis noflris cum ab vtroque latere maculati arietes , & ex incubiti fordidati nunquam nonfint. | y Arietes,tauri & hirci perlibidinem afferantur: quienim fuperioretempore focijiu gi concordia pafceren- tar,coitustemporediífident , &alter alterum libidinisrabieinuadit, Ariftot. Arictes quibus fis vfurusad feetu ram,bimeftri temporeante fecernendum,& largius pabulo explendum, Varro & Didy:nus. Aliqui duobusante inenfibusarictesà coitureuocant vt facem]ibidinis au geat dilatio voluptatis. ^ Quidam coire fine difcretione permittuntvt hoc cisgeners perannum totum fcetura non defit; Palladius.Sunt qui toto annolac & agnos ha- D. ftudentes,co&unditempusin fingulasanni partes digerunt multifariam.Commodiffimaad coitum in arie- tibusztas,àfecurido anno víquead octauum , in ouibusque fimiliter; Didymus. Videin Oue C. Ante ad imiffu- gam diebus triginta arietibusac tauris datur plus cibi, vt vires habeant, Varro, Cum redierint (arietesadmit- tendi)ad flabula é paftuyordeum ft eft datum, fiunt firmioresad laborem fuflinendum, Varro. Auiditas coitus putatur ex cibis Rerificut viro eruca, pecori cepa;Plinius, Arietes reddentur validi ad coitum, fi cepe eorum nutrimento miíceantur, nec non polyphoros & polygonos herba: qua quidemi pecora ceteraad Venerem et- Jam excitent, Didymus.Polyfpori herbz alibi in Geoponicisin capite de pifcina mentio fit, his verbis: Vbique autem plures habebis pifces,fi polyfporum,polyganofimilem herbam,contufam aquis nutrientibus pifces inte» ceris.Andreasà Lacuna polyfporum & polyphorum,eandem effeherbam putat;quz vero fit non explicat. Po- lyfpermos etiam & quz polygonus vocatur herba;animalia ipfa reddent multis modis fcecundiora , Quintilij in Gcopon.17.4.de tauris.Polygonos quidem altera mas eft,que vulgó centumnodia vocatur , altera fcemina cau- dx equinz fimilis.Galenusmarem nonnihil aftringere ait, przcellere veroin eo aqueam frigiditatem;ita vtin fe- cundo gradu vel principio terti] refrigeret.Ad eadem facerefaeminam , fed ignauius , qua Bodius rationeetiam fcemina in hoc generedicitur non quaaliz plaritz fexu diftinguuntur; Polygoni vero nomen vtraque habetà frequentibus geniculis: quanquam gonos etiam femen fignificat, quo plurimum abundat mas. Ceterum quo- 1znodo herba adeo refrigerans & aftringens nonnihil; mouere coitum poffit non video : contrarium enim ratio oftendit. Videtur fane vulgus fuperflitiofum arrépto omine vocis,quafi polygónos ab au genda genitura fceturá- ue diceretur , ftolidam iflam de cius facultate opinionem propagaflc.Ego polygonato potius; quod vulgó figil- lum Salomonis vocant;vim libidinem citandi tribuerim;polygonis vero fiftendi.Polycriton;aut polycarpon(vt aliaslegttur ) Hippoctates vocat,quod Diofcorides crateogonon,cui ad conciliandam in homine feecundita- tem mares etiam generandi vim effealyj etiam authoresliteris mandaueruut.Satyrij genus erythraicon arietibus quoque& hircis ad Venerem fegnioribusin potu datur, Plin. Arietes & capri, ficut & catera propriam habent vocetá tempore libidinis,quà vocant & alliciunt fdeminas : quód fi aquam falfa biberint; citiusad coitum mo- uentut , Ifaac in ditis particularibus. Árieti naturaleagnas faftidire; fene&am ouium confectari, & ipfe fenecta meliorjillis quoque vtilior,Plin.Aricti «tasconfert, Albert. Apud eundem corrupté legitur,naturale effe arictia- gnas& prouectiores diligere: legendum,uon agnas fed prouc&iores. Perfequuntur oucs feniores vtpote coé- untes citius,iuniorcs vero poft illas, Didymus.Decoituarietum vide nonnulla ctiam in Oue C. Inter autorcs feré conflat; primum effe admiffure tempus vernum Parilibus fi fit ouis matura: fim vero fceta;circa Iulium men- fem. Prius tamen haud dubieprobabilius,vt meffem vindemia, fru&um deinde vineaticum feetura pecoris ex- cipiat;& totiusautumni pabulo fatiatus agnus ante moeflitiam frigorum ,stque hyemis ietunium confirmetur. Nam melior eftautumnalis verno,ficat ait veriffime Celfus : quia magis ad rem pertinet, vtante zfliuum quàm hybernumfolfitium conualefcat : folufque ex omnibus animalibus bruma commode nafcitur: Columel, Ad. snittendi funt menfe Iulio,vt nati ante hyemem conualefcant , Pallad. Serotini feetusmenfe Aprili fignentur. Nuncetiam prima cft admiffura;que exccllitarietum;vt agnosiam maturos hybernum tempus inueniat,Idern. "Tenipus optimum ad admittendum,;ab Arcturi occafu ad Aquilz occafum : quod aa poftea concipiunt, fiunt vegrandesatque imbecillz, Varr, Admiffura prima fit menfe Aprili ( vtdictum eft: )aut etiam Tulio: fecunda poltmedium Octobris,vt pariant circa principium veris nafcentibus herbis, Crefcentien.Tardiusne coéant.no- cctenim.Dextro arietis tefliculo praligito;(vel excifo; Albert.) fceminas generant,lzuo mares;Plinius, Et alibi; Ar.dextro teflic.praligato oues tantum gigni quidam fcripferunt.Idem de tauris fertur,tefte Didymo. —Si quis mafculum malit nafci quàm fceminam,arietesad mittat, dur contra flatus Septentrionales, dic exiflentetran« quilla;grex pafcitur: fin vero fceminam;contra Auflrum, 'Grzcé tamen legitur; Auftro fpirante retro , v/rs Zg- 'e$sv zwiov|G- :. cum de Septentrionalib.dixerit xaaw/]xo/ ) | Id quodin ceterisetiam cunctis animalibuslo- cum habere videtur, Didymus in Geopon.18.3,Plura videin Oue C.Cum oues conceperunt;rurfus arietes fecer- nendiíuünt,Varro. De veruece;id eftariete caftratoymox poft Arietem dicam;& deinceps de Agno & Mufmo- ne,quem Albertusex capra & ariete genérarifcribit. Libidinis tempore pugnataries pro ouibus , & adüerfarios cornibusimpetit: vt veró commodius €& fortius id faciat, retrocedésac refiliens impetu renouato in hoftem fer- tur, Obfcur.Germani forteab impetu ifto fcriendi fubinde repetito;arietem vvider appellarunt: fignificat enim eavoxrepctitionem.Veruex à viribus di&us eft,quód cateris ouib.fitfortior,vcl quód fit virjid eft mas ( confun- ditenim veruecem cum ariete : ) vel quód vermesin capite habeat; (fed hoc falfum effefcribit Albertus ) quorüt rurituad pugnam &impetum feriendi excitetur,Ifidorus. Veruex;id eft dux gregis; fortiffimà cornibus percu» tic & duriffimz eftfrontis, Albert. Ex R hato quodam nuper accepi;paftores aliquando virgam colurnam arie- tibusconcurrentibus manu tenentes intermittere,quam illi fecundo ftatim concurfu minutatim collidant, A- tietis etas ad progencrandum optima eft trima : nec tamen inhabilis víquein annos octo ; Columella & Pallad. Duces pecortsad quindenos interdum annos protrahunt vitam , Ariftot, Videin Oue C. plura deztate & vita corum.Ouium & boum duces plus temporis quàm ceteri viuunt, vfu excrcitij & copia pabuli, Ariftot. D. Singulis ouilibus finguli duces conflituuntur ;qui quoties fo nomine à paflore vocantur, anteceduuts quodab ineunte etate facere affüefcunt, Ariftoteles. | Se&tarius verüex , qui gregem agnorum praecedens ducit, | Eeft, Aries naturali feritate dextro pedeterram percutit,quando irafcitur,aut ftupet vel timet : & lioc maxima | uos wt xia eia TU libidinis tertipore, Obfcurus.Capri velarietis petulci fzuitiam paftores hacaftutia repellunt,menfurz pedalis ro- | P [pr non : AP Es Ets P rad" 5 Pbuftam tabulam confiauntaculeis, & aducrfam fronti cornibus religant : cares ferum prohibet à rixascum fli- | Siu Qi M 2 | inuiatum » ( [oO X) | Dc dritte — C.D,E.F.G Li, L 407 mulatum fuo icu ipfum fe fauciat.Epichatmusautem Syracufanus,qui pecudum medicinas diligentiffimé con-- Ícripfit;affirmat pugnacem arietem mitigari terebra fecundum auriculas foratis cornibus, quà curuanturin fle. xu, Columella.Ferocia eius cohibetur,cornu iuxtaaurem terebrato, Plinius & Albert. | Neincurrataries proxi- mé adaures ipfas cornua eius pertundito,Florentin.Pecora minimé inuadet lupus,fi ductori dicto f; quillam ap- penderis, Anatolius.Aries lupum fugit ctiamfi nunquam ante viderit, Albert. Si elephantus feritate effertur, fla. tim ad arictis confpe&tum manfucfcit (impetum & furorem remittit, Plutarchus, ) Aefculapius & alij : Plura vi- dein Elephanto D. | | . , Pellesarietum rubricatas, Exodi 25. Hieronymo interprete. 1. x x. habent. dlluoem xod tovfoodowatufluo, Outum velarietum pelles fibi fubftrauiffe dormientes quofdam, vt per quietem oraculis fiue fomnijsinflrue- rentur,dixi in Capra E. Arietis pudendum quidam mifcent esce ad mugiles capiédos. Ariecesinter fe cornibus decertantestempeftatem aut frigus minantur;vt in Oue E.cx Arato retuli. Arictes vltra folitum falientes, fi ca- pitibus concutiant fe,tempeflatem demonflrant. ^ | "hi " Decarnearietum vide quadam in Oue.Hircorum caro tum ad coquendum,tum ad fuccum bonum ge. nerandum,efl deterrima : hanc fequitur arietum,;pofltaurorum. Porróin ijs omnibus carnes caflratorum funt praftantiores : fenum autem peífima, Galen&s libro 3.de alim.facult. Hoedorum caro minus cxcrementitia eft quam arictina; (forte agnina,) Auicenna.Arictina validior eft & minus humida quàm ouilla; & concocu diffi. cilior.funiores minus humidi minusque vifcofi funt: & caro eorüm agninz ac ouillz prefertur : nam fi bene concoquantur laudabilem & multum fanguinem generant, maxime caflratorum: eft enim calida & humida temperaté,& eandem ob caufam boni faperis.Improbatur ih fenecta, (tum aliástum caftratorum feré magis.) Nam cum ztas ipfa prouectior corporis habitum refrigeretmultó magis refrigeraturin caflratis, Anniculilau- danturà moderata tempericminus humida fcilicet quàm lactentium , & ficciore quam iuuenum ; itaque caro corum melior & conco&u facilior habetur: fanguinem gignit meliorem, vtilis precipue iuuenibas calidi ac fc. . citemperamenti& ijsqui calidas ficcas que regiones habitant; IHaac.Eubulus apud Athenzum it Fabula qua- o 4 i lo a dam intet ceteros delicatiotes cibos,nominat xe/$30 «c, id eftarietistefliculos.Noflri ctiam in quatuor partes difciffis teftibus fingulisbinas eatumin fingula éligno verucula infigunt,& in craticula torrent: funt quiomen- to etiam inuoluant;per fe; vel cum faluia;vt fit in iecinoribüs ouiuia autarietum.Sale conditi arietis pulmo,ma- xime vetufli difficulter & grauiterà ventre exuperatur, A étius 9.30. (E Medullaarietis non caftrati inter venena numeratur, humans nature adcó contraria, vt memoriz fun- &ionem aboleat,refiftunt ei carnes phafiani, Arnoldus in libro de dofib.theriacal. Curpelles recenter detractz, maximequearictum » verberum vulneribus & vibicibus admotz , & oua fu. per confracta;prohibent vlcera ne con(iftant,inquirit Ariftoteles problematu m 9.1. Videfuprain Oue G.ab in- itio.Emplaftrum de pellearietisad hernias ftue enterocleasà recentioribus quibufdam medicis commendi tut, & defcribiturprzfertim ab Arnoldo de Villa noua : & in aliquot pharmacopolarum officinis paratum reperi- tur.Illud etiam commendat Mich.Aly(ius eodem feliciter víus.Inhiberi Venerem pugnatoris galli tefliculisan- ferino adipeillitis;adalligatifque pellearietina tradunt,Plinius.Et alibi, Gllinacei dexter teflisacietina pellead- alligatus partus continet, — Arietis vellera lota frigida ex oleo madcfacta, in muribus malis inflammationes vuluz fedant: & fi procidant;fuffitu reprimunt,Plinius.Lana ariet: ni graintinctain aqua; deindein olco;& fup- pofitalocis dolorem tollit : & fuffumigatajante prolapfam vuluam reprimit; Sextus. Pugnacis arietis 6 medio cornuum lanasfuffitasiimponeloco dolenti in hemicranioydolorém fedat, Nicolaus Myrepfus: Alij cinerem huius lanz exaceto ponunt,vt mox dicetur. ' Lais & Salpe canum rabioforum morfusleniri aiunt, & tertianas quartanafque febres,menílruo in lana atictis nigri,argentco brachiali in clufo,Plin.Et alibiPartus adiuuari pu- tant/fiinarictislanaalligatum cucumerisfylueftris femeninfcientislumbis fueritjita vt protinus ab cxitu ( fcili- cet foetus ) rápiatur extra domum. Lanam arictis de fronte vclles& coburcsin operculo ollz nouo , & in morta-- rio confricabis;atque ex aceto fronti inlinesad capitis dolorem, Marcellus. Arictinorum vellerum cinis cum a- qua mixtus &appofitus;incommodis veretri repugnat; Idem. Veren dorum formicationibus verrucisque me« deturarietini pulmonis inaff.ti fanies: ceteris vitijs vcllerum cius vel fordidorum cinisexaqua;Plinius, Arietis de capite lanam;à coxis & à tefüculis;paffim fufpendas;perfcóté difcutit tertianas, Sextus, San guinem fiflit ex a- rietefüccidajarticulosextremitatum : (id efl manum & pedum hominis ) przligans, Plinis. Arietis quàm pin- guiffimi lana;plena fuis fordibus co mbufta & in puluerem redacta, prodeft plurimum fico cinere exaqualocum inguinum perfricaueris, Marcellus. Caulis 1us cx carne arictum priuatim aducrfus cantharidas valet, l-linius, - Caro arietisadufla vtiliter illinitur morphez &mpetigini. Confert etiam morfibus fcrpentum & Ícorpionum, &algerarat,& cum vino canis rabiofi, Cinis eiufdem medetur albuginioculi, Auicenna.Adeps veruecinus fimi- lem fuillo vim habet: hyftericas aut ani caufas vtiliter curat , & ambuftis auxiliatur , Obfcurus Diofcoridem ci- tans.Sepo arietis fcabiem vngeadmixtafandaracha;& fubinderade : hoc & ad perniones facit,fed cum alumine 'O mixtum,Sextus.Furunculis mederi dicitur feum arietis cum cinere pumicis & filis pari pondere; Plinius. Cica. tricesad colorem reducit pecudum pulmo,;pracipué ex arictejf.uum ex nitro,Idem. Fel arictis cum feuo, poda- gtaslenit; Plinius & Marcellus.Cornu arietis yratur,cinifque eiuscum oleo conteratur.atque inde dera fum ca- put frequenter vngatur ad Crifpandum capillum, Marcellus Item pe&en factus dedextro cornu arietis fI ca put pectinetu&aufert dolorem capitis de dextra partejfi vis de finiftra, fac de finiftro cornu & valeat;/Idem. Ad men- tisalienationem & defipientiam vitio cerebri obortam in manufcripto quodam codice Germanico tale medi- camentum reperi: Caput arietis nondum experti Venerem, vno 1&u amputatum.cornibus tantum demptis ( . integrum cum pelle & lana in aqua bene clixabis,tum aperto cerebum eximes, & addesaromata, cinnamomi, zinziberis,nucis mofchatz,macis,caryophyllorum ana vnciam femis. Horum pollinem cerebro admifcebis in | patellaad prunam non magnam diligenter agitando ne aduratur,quod facile ficret.Curabis autem ne nimium deficcetur;fed ita coquatur ne ficcius fiat vitulino cerebro ad cibum parato.Sat co&um fuerit,vbi bene commi- o Ícucrisad prunam.Sic conditum feruabis,& per criduum egro quotidie ieiuno dabisjita ut horis poft duabus ci- Nvy 2 bo potuque $0$ À | | De Ouadrüpedibus | * ES. bo potuqueabflinéat.Sumi poteft cum pano,vclin ouo;vcl ex iure,vtcanque,modo deuóreturab xgro. Dands 4nterim opera,nelóco lucido eger (it& vt ad quatuordecim dies codem victu vtatar;quo vti folent quibus de- tractus eft fanguis: & vino caput tentante abflineant.Suntqui breui tempore iuuentur;aliqui fex demum vcl 9« &to feptimanis à fümpto medicam ento. Confültà autem fuerit medicamentü à tribus menfibus repeti. Magná | vis & pülmonibris arietum;excrefcéntes carnes in vIceribusad &équalitatem efficaciffimé reducunt; Plinius; Pul- nio àrict.calidus adpofitus carnes excrelcentesinvulneribusexequat & reprimit, Marcellus. Cicatricesad eolo- rem reducit pecudum pulmo,przcipué exariete;Plinius.Liuentia & fuggillata pulmones arietüm pecudumque intenucs confecti membranas;calidi impofiti,eemendant, Idem. Liuores & fuggillationes pulmo arietis conci- fus minutatim & impofitus;ftatim fanat,& nigras cicatrices ad candorem perducit, &à calciamentis Izfos pedes fanat Sextus. Attritus calciamentorum fánat agninus pulmo; (dequoidem Diofcorid.fcribit, ) & arietis; Plini- us Pernionibus & ruptis pedibus pulmo ariet; impofitus,omni afperitateleuigata moleftiam tollit ; Marcellus. Liquorisarietis,quem de pulmone concoqu es,flilla fuperpofita clauiculos,qui in manibus nafcunturautin ve- retro,illita tollit, Sextus. Verendorum formicationibus verrucisque medetur árietini pulmonis inaffati fanies, Plinius. Àrictini pulmonis dum in craticulaaffatur fuccus exceptus,myrmecias qua in veretro nafci folent, vn- &ione fua purgat & difcutit, Marcellus. Arictisliquor qui à pulmone decocto deftillat, tertianas & renum mor- "bumin eis natum fanat, Acfculapius.Pulmo agninus velariet.vritur, & cinis eius cum oleo imponitur,velipfe ctudusadmotus pernionum vleeribus vtiliter alli gatur; Marcellus.Ad phrenefin, Pulmo arietis calidus extractus imponatur AES. KEAENDU- peftilentem morbum ouium : Ventrem arietis cum vino coques, & gquaadmixta ouibus in potu abis, Albertus. Arictisfel aurium dolori, qui eft ex frigiditate medetur, Hali Fela- "pictis cum feuo (fuo) podagras lenit; Plinius & Marcellus.Fel veruecinum lanisadhibitum & in vmbilico pofi- tum ventrem foluitinfantium, Obfcurus Diofcoridem citans. Comitialibus morbis vtiles tradunt tefliculos a- rictinosinueteratos;tritofque dimidio denarij ponderein aqua vel la&is afinini hemina.Interdicitur víni potus quinis diebus ante & poftea, Plinius. Arietis tefticuli oboli tres potati cum aqua;caducis medentur, Sextus. Cinis feminumarietis cum lacte muliebri diligenter prius elutislintcolis,vIcera cacoéthe fanat, Plinius. Vngule ariet. cinis cum melle;murisaranei morfum fanat, Plinius: Valerianus imponendum exprimíit.Somno afcifcendo, in fcbri prafertim ,Dilue praterea glomeramina ( pilulas fimi ) qu gerit intus Claufa aries inter geminz coxendi- 'cisvmbras,Indefoporati ducentur gutture potus;Serenus. Fimus veruecinus cum aceto vt cataplafma im pofi- tus, maculas nigras emendat, nafcentcs clauos corporibustollit.[gnem facrum impofitus curat, ambufis mede- tur, Obfcurus Diofcoridem citans.Chiron Centanrus ci animali (iumento) quod profluuio attico ( vox corru- pta) coeperit laborare, ita vt viridis ei vel pallidus per nates humor erumpat,ex lotio humano aut arietino duas : cotylascum vino & cyatho olei rofacei p atat effe mifcendas,& per nares,qux humorem funeftum egerunt; di- cerendas. Quam curationem & pulmoni fanitatem,& naribus ficcitatem prftare confirmat, Vegetius1.7. A- rietis fordes quasinter femora habet,cumariftolochia & myrrhazquis partibus potato, ad regium morbum o- ctimé facit, Sextus.Plipius fordes autium & mammarum pecudis denarij pondere cum myrrhz momento & vi- ni cyathis duobus morbo regio rcfiftere Ícribit. j : Ur H, a, Aries qui eam dicebant;áres, veteres tioflrtaruiga (fic Grecé desse laries, Hefychio) hinc aruigus. Hec funtquorum in facrificijs extain veru coquuntur;quas & Accius fcribit,&in Pontificijs libris videmus, in ho-'* flijs eam dicuntaruigem,que cornua habeat :: uoniam is,cui oui mari tefliculi dempti, & ideo vt natura verfa " Yeruex declinatum, Varro delingua Latina. Videtur autem locis deprauatus;Aries diciturabaris: quód hoc pe- cus primum iri aris gentiles imm olarint,Ifidor. Alij obfcuri arietetri 759 alu) &eilw deriuant;lioceftà virtute, uod robor'e corporis & animi fortitudine ouibus preftet. Ego ab avec voce Grzca potius deduxerim. Ne- Éendet arietes dixerunt, quód dentibus frendere non poffint; Feftus: Sed forte arietes non caftrati figriifican- tur,ad veruecum differentiam i nam,vtidem fcribit , funt qui nefrendes tefticulos dici putent; quos Lanuuini appellant nebrundines, Graci veQor: Praneflini niefrories. Autfortearietesadhuc teneri: nefrendes enim in- fantes funt nondum fredentes,id eft frangentes, Varro & Fulgentius potcos propri nefrendes vocari aiutit, qui nonamplius la&ent,necdum tamen fabarn frendere poffunt.Pecoris maritus lanigeri;portitor Helles; Phrixe- us maritus,apud Martialem proariete quotiis leguntur.Coniunx ouislanigerz, Ouidio : & laniger abfolute pro $ aricte,Eidem Metam.7,Ouem veteres genere mafculino dixenint,videin Ouea:Ibix in Biblijs ponitur,vt vide- tur,pro caprearurm genere velariete, Obfcurus. Nos veram ibicis hiftoriam dedimus fupra inter Capras fylue- fires : nec enim alius eftibix vel ibex, quàm qui vulgó capricornus dicitur. Ipfeaties etiam nunc vellera ficcat, Vetgil.in Buc. | | : hi "oic ápud veteresin mafculino genere, videirioxintet epithctá. Aries cornibus iaximé valet,& apud Gre- cos 3ai$ $ x éptus (al. aen) eAhe appellatur; Macrobius. K243c55 79 xe eo Veuddu(O. ci. 3 xeguztlow fatur àmieo, Suidas & Varus. Aliquideriuant opa 7? xexe/oSu os veyac, &c. vide Etymologum. Deduxetisetiam;que Ety- mologi coniectura eft, qa t wocteis ad oyiqutyéCén P avesbeirav. Aratus quidem primam producit,vt& Home: . fus bis Odyffez nono;& Dionyfius Afer bis. "Àox o; d[ 8E diete xg ol; SUO! 5 3eod buon. OO udo C "P aves Doro , à Dr) ausos puo 10456 Xo AA 4 d moin TS yeu v iotd vita mi S'otuiualin, "Theophylaétusin epiftolis. Kev. par- f uusaries, Hefychius, Varinus. 'Agverc otiem marem fignificatut rez'y€- capram marem; Varinus. Didymus quidem in Geoponicis 18.5. avere ponit pfo agnis: Ícd do&iores hoc reprehendunt. Iftrusin dictionibus At- ticis ouemi in prima ztate vocat alovac, deinde aab, deinde «vei», poftremo Aezeyvawova, Vocabatur & uo- arias, atics trimus, Euftathius & Varinus, "Aeveis; artes trimus, Hefychius.Oucsadultz Grecis vocantur d cuo) £10] aj c/veol, Varinusin Tesye & "hovec: item Ammoniusin differentijs vocum.Euffathius quoquein Ho- merum fcribensteflatur 2v» nóagnum,f-d arietem effe. "Ao(?c non eft ovior, id eftagnus. (inquit Varinus) fed prouectz iam etatis aricsvt con(lat ex ariete quo feruatus cft Vlyffes,quiicum adultus & matura etate effet,à poétaindifferenter aie & «eic nominatur,à Polyphemo xejscaerov. Locus eft Odyffee nono; vbi pocta, "Agyeibs 93 ilu» vxo doe aeAs(Q» à zayrav. Et alibi, Agye Bay yay 6m TPyEraehvas Os & oy d za. Fitautem»e- vec 39r d apii, ut adeAQeiies Qrebs, & fimilia V arinus.Porró 'Aevég- penanflexum noirien eft menfis oo e : | 1 ^ jí«c,Oue8 tj De Aris — Has Lib no | 350p "Kee, oues mares,id eftarietes Homerus Odyffez nono. "Accra finos, id eft pecudes mafculaTbldem, Aries Oui. em dux, Grecis eft xejbc & wr», Pollux, Suidas.Leonem viri multi flagellis domitum, A'ibv xao "TÉAsoov arg &Ixorelosaw, Oppianus. Apud Varinum fcribituretiàm wm/AQ- & sli», neutrum probo: quanquam poflre. mumapud Hefychium quoq; reperio. Ke;i; quidem;vtego iudico;atietem fimpliciter Sooiiut » XAAQ» verà fcmper gregis ducem. Hinc etiam adietiu? capitur & exponitur ab Hefychio & alijs, n9asécire Qo, enviitve, s yghoy: hoc eft,manfüetus,mitis familiaris dux. Kalxu & dco Pa vov, & manfueta oua comedens, id eft manfie. tarumauium, Nicander in T heriacis, IegtowziAov AQgodiraz, Pindarusin Pythijs : vbi Scholia, Homerus arieterri gregis ducem rínov appellat : fed alia huius nominis etymologia eftapud Pindarü,nempe à verbo xe , quod . eft nutrire:znam & alibi dicio àg;xsirz vic; profuein montibusnutrito. Et híci pitur xao) Vocat erre O os "Ee pow. ior) cesis o) eidicdivov 8 veie4. Sic alibi verbum wnAcUew vfurpat pro ^nS9wossdew, id eft man fuefacere, "Ev Set ereuefloec XmAéUovreg we're Alyraw ae, KayAeUoxcüuu ji XhAwezoDa ro NitüliDor, ( oeunifht eva, vel eeu 9v rufen po- tius,id eft conciliare fibi,& fauorem ac beneuolentiam alicuiusin fe conuertere;aliquem demulcere, ) Hefychi- us, Varinus. Ka». yeuenue to) de spDricac S xl 8 mop óUo pou. o7? ca reposui uiu. Hinc bona (lego, e mAanduG,) apud Paufaniam, familiaris alicui. Et xltasey verbum apud Herodotumin Clio, 6i vllo; a Texoozwern aoc Aoki "T'Awuacoyov : hoc eftplacatas & conciliatas fibi vxores duxerunt ; vt Euflathius exponit in T- liad.tertium.Ceterum KXZAQ- penanflexum proprium nomen viri eft , quem Porphyrius dicit fuiffe louisne« potem, »vravov, Varinus. "Exlooufun, (lego patoxytonum;vt fit partici pium prater.paíf. ) 2276,97 piov | oif - 9e, Hefychius, Varinus:id eft placidi, familiares, vt &ilos;id eft aries dux gregis paftori familiaris eft, Etymolo- . Qus. Exxon (legos Gachouiozwrie, quamuisnon admittente literarum ordine ) qae 49) ezwilbus pereve en £o «wr, Varinus. Nicandriinterpretes &ilas dici oucsarbitranturymitesac pingues, Czlius. X»j zelo, vinos Iu. iuo, Hefiodus. "Aexyo, ouis mas,Hefychias, Varinus. Sic Latinis olim aruiga,, vt füperiusex Varrone fcripfi. "Eloy xe 2e, Flefychius. Ge2qule xejle, Idem. "Leov, aties hircus, Hefychius, Varinus. As3ualov;xe ic , nyuav, Di- dem.Elephanti exanimalibus maxim? exhorrenthircum, ceraften;poreurm; Volaterranus exHoro ni fallor:ce- raften equidem non aliumquàmarietem intelligo: quiab elephanto vifus etiam fürente;mitem & manfuetum eum reddere fertur. Nec ineptum ei fuerit nomen ceraftes;id eft cornutus: quod cornibus maximé valeat, vnde & verbum arietare Latinis fa&tum;ab hac potiusanimante quàrn alijs cornutis quanquam longe validioribus, Noftriarietem vocant hermannumyid eft gregis maritum t Vfürpatur etiam pro viri nomine proprio, per ba. püfmum imponendo. Epitheta. Aries corniger,petulcus,pugnax, trux (apud Claudianum in Epithal.Honorij : )tortus , celerlani- j9 ger,perfultans;praceps,bellator, Nepheleius: villofus petulans Textor.Laberius pocta vocabat arictes recipro- ' cicornes& lanicutes,quod reciproca habeantcornua;& cutem lana opertam. "Aeczrec Jic sor , UU TetQtes , daas - ophois Kaoi qe toa oi Tes loovedpes (inda ) eip(Q- SA OV TE; Homerus Odyffes nono. Keji sip), ae roy, Yb:dem. Ke jocoioyAyexeptac, fic Plato Comicus vocat arietem magnis cornibus, praditum :nam vocabulum &m3ASec DOR adintemperantiam folum apud veteres refertur; fed ad magnitudinem quoque;( nimirum vt luxuriari de plan- tis, peoetveoDi VA opere, ) Suidas & Varinus.Plura vide panlà inferius ; Ybide icone arietis dicetur. Thydlp zs ge apud Flomerum : grammatici interpretantur, ivi turegibii, hoceft corpalentum xS folido corpore : alij ni gro vellere veftitum,alij albo, Hefychius & Varinus;apud quem plura;fi libet, Kejà Culpy us. " Sunt naues quedam Libyc& ( Avis, forte juCuzg, vt Calcagni nus etiam legit, & Rhodiginns, ) TUN L4, etes & hircosvocant: vnde taurum etiam qui Europam auexit tale nauigium fuiffe conijcimus, Pollux, Aliqui 4? Phrixum non inaricte permare ve&tum aiunt,fedin naui cuius prora arictis imaginem infigne praferebat, 023 |(— XeavmCUps axecbss, Varinusin Ke4óc. Sed de Phrixi ariete plura in b. 'Ey elvacAc Sorsenasev ue A3 woA etra *r* x&eot- (0 qutovt* srtaroy d mu Ai. Odrtziperreu, Varinws & Suidas. Erantautem ceramia , vinaria vafa teflacea : quz nimi. tum certaad diuerfas menfuras magnitudine fiebant;aut capacitatis fuz notis quibufdam & veluti punctisinte- rius fignabantur per interualla,qus Semgwcede dixerim. In hoc forfan genere yas, quod femel iufía magnitu dine & iuflis interuallis paratum veluti regula & arch etypum aliorum obferüabatur , xe;; dicebatur : quód primarium & praecipuum effet, & reliqua menfaram eius fequi deberent Yt oues fuum ducem. Ha- € Yeteewlivai au weo? oco) eva oga Qvrag «045; , & apud architectos pars quzdam Corinthig columnz fic nomi- natur, Hefych. | ! , Tm Artes machina eft bellica. His principis, ( é malorum pirorumque feminibus, ) turribus murisque impel.- lendisarietes nafcuntur; Plinius. Aliqui Germanicé interpretantur, ein fPurmbaumoder Jfhurmllocb. Kos! & ytAd- »aj Polluciinter machinas bellicas numerantur. Varinus xe43v interpretatur Boauay TUA ay t Hefychius 5i- gra NOV, mra) ognuna dosyowov.oienzid |o. "hase Cen T pargienia 14r, Suidas. o j kOVTOT cUouTE scale , kel ajo He «ext osyoeccr O» (arto Cota ) 4 rei ei vie e 1o papse un xgurate, Suidas & Varinus. Carim Hebraice, id cífta. tietes dicuntur machinz bellicz,vt Ezechiclis 4.8 21. quamuis Kimhi illic malit intelligere duces fiue impera- 'toresexercituum , Munfter, Quod ab incendio lapis,&ab ariete matéria defendit, Czfar.7.bel.Gall. Quam- uis murum aries percufferit, Cicero 1.Offi.Cum effractis portis ftratísue ariete muris, Liuius Lab Vrbe ;Labata- ricte crebro Ianua, Verg.2. Aeneid.id eft crebris iCtibusarietis.Primum ad oppugnationesariestic inuentus me- |J morataür effe( inquit Vitruuius 10.1 9.) Carthaginesf esad Gades oppuenandas caftra pefucrun t. Cumautem o caftelium ante ccepiffent;id demoliri funt conati. Pofteaquam non habu erunt ad demolitionem ferram enta, «— fumpfetunttignum,idque manibus fuflin entes,capiteque eius fummum murum continenter pulfantes,füm- E moslapidum ordines dcjiciebant, & ita gradatim ex ordine totam communitionem diffipauerunt. Poftea qui- dam faber Tyrius nomine Pephafmenos, malo tignoveltrabeinftar mali ) flatuto ex eoalterum tranfuerfum - "wtitmutinam fufpendit, &in reducendo & impellendo vehementibus plagis deiecit Gaditanorum murum. Ce- trasautem Chalcedonius de materia primum baíim fubiedtis rotis fecit, fupraque compcegit arrctarijs & iugis varas,& in hisfufpenditarietem,corijfque bubulis texit; vti tutiores effent "s in ea machinatione ad pulfandum murum .cífent collocat. Id aütem quód tardos conatus habuerat, tef udinem artetariam appellare Coepit, Histunc primis gradibus pofitis ad id genus machinationis ; poftea cum Philippus Ámynie filius Byzantium oppugnaret, Polydus T'heffalus pluribus generibus & facilioribus explicauit ; &c, Deinde expofita ratio- o ne turris ambulatorig extruendz ; fubdit : Conflituebatur autem in ca arietaria machina, quz Grace xe. - Yyy 3 edi i10 | De Dnadrupodibus a s ?4|ixs dicitura quo collocabatur totus perfectus in torno : in quo infnper conflitutusaries, mdentium düz &ionibus & redu&ionibus,cfficiebat magnos operis effectus, Hac vitruuius: Adiecta eft& figura per To. Io- cundum. Arictiscftfigura Romx inarcu LuciJ Septimi] Seucriin radicibus Capitoli] , & Colchide columna "TraianijPhilander. Deariete fcribitetiam Robertus Valturius libro ro. De materia ac tabulatis ( inquit Vege- tius 4.14.) teftudo contexitur,quá& ne exuratur incendio;corijs vel cilicijs centonibusqueveflitur. Hac intrinfes - cus accipittrabem,qua adunco przfigiturferro,quod falx vocatur ab eo quód incuruata eft, vt de muro extra- hatlapides. Aut certe ipfius caput veftiturferro;& appellatur aries: vel quód habet duriffimam frontem , qua fubruatmuros,vel quód more arietum retrocedit;vt cum impetu vehementius feriat. l'eftudoautem àfimilitu- dine verz teftudinis vocabulum fumpftt;quia ficut illa modo reducit; modo profert caput : ita machinamen- tuin iaterdum reducit trábemjinterdum exerit,vt fortius cadat. Perf (in oppido Bezabde ,inqüit Ammianus rie. libro 26.machinz ingentis ( arietis) horrore perculí1 , quam minores quoque fequebantur, omnes exurere vi maxima nitebantur: & affidué malleolos atque incendiaria tela torquentes laborabant incaffum : eare quód Juumeátisfcortis & centonibus erant opertz materiz pluresjaliz vnétz alumine diligenter,vtignis per eas labe- retur innoxius,&c.Et cum iam difcaffurus turrim oppofitam aries maximus aduentaret, prominentem eius fer^ rcam frontem;quz reuera formam effingit arietis,arte fübtili illaqueatam altrinfecus lacinijs retinuére longis, neretrogradiens refumeret vires,néue ferire muros affultibus denfis contemplabiliter poffet, &c.Et rurfuslibro 33 arietem his verbis defcribit: Eligitur abies vel ornus excelfa;cuius fummitas duro ferro concluditur & proli- xo;atietis efficiens prominulam fpeciem,que forma huic machinamento vocabulum indidit: & fic fufpenfa vtrinque tranfuerfis afferibus & ferratis, quafi ex lance vinculis trabis alteriuscontinetur eamque quantum . menfürz ratio patitur multitudo retro repellens;rurfüsad óbuia queque rumpenda protrudit ictibus validiffi- 2& sis,inflaradfargentis & cedentisarmati, — Qua crebritate velut reciproci fulminisimpetuzdificijsfciffisinri- — imas,conciduntítructurz laxatz murorum.Hoc genere operis; fifueritexerto vigore difcuffuim , nudato vallo defenforib.folutifque obfidiis ciuitates munitiffimz recluduntur. Pro hisarietum machinamentisiam crebri- - tatedefpe&tis,conditur machina helepolis dicta,&c. Aries (inquit Iofephus de bel.Iud.3.9.) eftimmenfa mates ria (trábes ) malo nauis affimilis: cuius fummum graui ( craffo ) ferro folidatum eft, in arietis. effigiem, ic xgA* qxesmplw. Dependetautem funibus medius ex trabealia velut ex trutina, palis vtrinque fultus bene fundatis. suivre rrt?) xai A016 AETOI GS GUT 6Q Seni m Aes (Qv buo ripons dons guupotc Exovrepu ev &yauois vweenenyBéo-.) Ke- "aroríüm autem magna virorum multitudine repulfus hifdemque fimul rurfus impellentibus, in fronte promi- nente ferro moenia percutit: nec eft vIla tam valida turris;aut murorum ambitus adcó latus;vt etfi priores i&us - fortiter faflinuerit,affiduos vincat. His fubiungit quainduftria Iudei faccos paleis confertos é muris demife- 39 rint,quafemperimpetum arictis ferri videbant: Komani vero proceris contis falcatis faccos abfciderint,poftre- mó fudzus quidam faxoingentiin machinam illifo caput eiusabruperit. Greca Iofephi verba de arietisforma. gc víu,recitatetiam Suid.in voce Keii. Et infuper, Artes, inquit, machinamentum eft obfidionale, fic dictum uàd cum impetu muros feriat,& mox retrocedat,idque continué tanquam impugnando.Eftautem trabs ( ««- — y magnasarietis fpecie parte extrema,qua Gen vocatur: vbi etiam longiore ductu ferrata eft; heampu- tari) 2ureXoau AIC E09 néue incendi poffit. "EzizwxeAoic tupaaxepdas ( aA eye ) Sari E siyayroirto abi p mt ewig myyuar Innominatus: Suidas in voce 'E&q4Axap. ait eum dearietemachinaloqui. Proarietem di- xit Caefar in quarto Commentariorum pro co in (irimento quo vicearietis vtimur ad adigendam materiam;his verbis : Etad inferiorem partem fluminisobliquzadigebantur,que pro arietefübactz,& communi opere con- unc, vim fluminis exciperent. Quoloce oblique fubftantiué pofitum credo, Bayfiusin libro de vafculis. E- 4& ononobliquz fed fublicelegerim: ficenim vocanturtum ab alijstum ab ipfo Cafare alibi pali ingentes itia- quam adactiy(iuealiam ob caufam,fiuead pontem fuftinendum, vnde pons dictus fublicius. Hzc quum machi- nationibusimmiffa in lumen defixerat;fiftucifque adegerat;non füblice modo direxerat,&c. Czfar 5. de bel; Gall. Ef autem fiftuca machina;qua etiam pauitotes vtuntur,vulgoó (Gallis) pilotium;vtrinque anfata: qua pa- ]i magna viinterram adiguntur. Eadem meo quidem judicio j recte proaries etiám ex Cafare riominabitur. Equum qui nünc aries appellatur,in muralibus machinis primum reperiffe aiunt Epeam ad "Troiam , Plinius. - Vidcin Equo "Troiano intet ptouerbia ab equo fumpta, Kejoxogév, (arietibus oppugnare & impetere;) T quis y.eAois qve " ot gni ats quM opel ax 53,015 ceu qmiryse xe Jox9mév em aeipaun Suidas & Varinus. oi d|gupsovec eate x gAoxgsoyress ais vélo Q» vadis epum Cyrillus de exituaniriiz, Arictes,id eft impetus, perturbationum ; apud re- centiorem quendam legere memini: quód yjs Ícilicet tentetur & commoteatur animus humanus. Aducrfum $a ictus arietum que remedia opponantur , vt culcitrz, laquei, lupiferrumin modum forficis dentatum ; & bales columnarum exalto inie&z,docet Vegetius dere militari 4.2.Ifcolauscum in Dryeoppugnaretur à Chabria; volente arictes admouere ; prior ipfe muri partem deiecit: vtrunque fecum reputans, vt fui milites fortius pugnarent, cum munitionem moeniorum non haberent: & hoftes exiftimarent »fuas machinas oppugnato- riaseffecontemptas, —Certéhoftes fponte abobfeffis deftru&a moenia metuentesiingrediin vrbem non aude bant; Polyznuslibro 2. à ^ ^w n PM s " » , Vniuerfafigna zodiaci ad naturam Solisiure referuntur: & vt ab ariete incipiam, magna illi concordia eft. Nam & is per fex merifes hybernales finiftro iicubat lateri;ab zquinoctio verno fuper dextrum latus : ficut & Solab codemquetemporedextrum hzmifphzrium;reliquo ambit finiftrum.Ideo & Ammonem (quem de- um Solem occidentem Libyes exiftimant ) arietinis cornibusfingunt,quibus maximé idanimalvalet; ficut ra- ó& | dijs Sol, Macrobius.Etalibi ( in fom.Scip..21. Quan quam;inquit,nihil in fphzra primum; nihilque poftremum fit; primum tamen ex duodecim fignisarietem dici Aegypti voluerunt. Aiunt enimincipiente die illo qui prt- musomnium luxic, id eft; quoin hunc fulgorem celum & elementa purgata fünt, qui ideo mundi natalis iu- re vocitatur;atietem in medio coclo fuiffe. Et quia medium coelum quaft mundi vertex eft, arietem propterea primum inter omnes habitum.Mox fübijcit caufam cur aries Marti, & reliqua zodiaci fignaalia alijs planetis at- tribuantur.Et rurfus; Aries zquino&iale fignum efb& pares horas fomni & diei facit. Cur primus locusaricti inter duodecim figna tribuatur;pluralege apud Czlium 1.9. Crión, id eft arictem in coelo diciautumant,quia uum in co faerit Solinter diem ac noctem quodammodo iudicat;quod xexew nuncupant: & quód in eo fi- cnointer hyemem pofttusac aftatem ipfe rurfum iudicetur, Caius. Singula zodiaci fydcra quamuis vni alicui planctx conifecratayalix tamen corum partcsalijs atquealijs planetis adfcribuntur,vt pluribusdearictis gu 7 Up M | praicr | De rit. —— How Lib. . " L7; praferibit Calius 30:6.. Arietem cosleftefignum ( inquit Sipuntinus )aliqui putant effeillum quo ve&useft » Phrixus, (de quo dicenduminfrainh.) Alij vero hunc effearietem dicunt;qui Libero patri per deferta Libyz exercitum ducenti & fiti laboranti apparuit, fontemque amceniffimum offendit, vt fuperius diximus : quapro- . pter Liberpatertemplum Ioui Ammoni eoinloco conflituit;& fimulachrum cum arictinis cornibus fecit , a- rieteminter fydera figurauit: itavt cum Solin co fignoforet;omnia nafcentia recrearentur; quod veris tempo- - refi ea maximé ratione,quod per eum Liber fiti pereuntem exercitum liberauerat. Duodecim praterea figno- riim principem tradunt hunc effe voluiffe, quód optimus exercitus fui du&or fuiffe. Sunt etiam qui fcribant, uo tempore Bacchus Aegyptum tenebat, ÁAmmonem quendam e& Africa veniffe,& pecudum multitudinem . adLiberumduxiffe,quo facilius & illius gratiam fibi conciliaret; & ipfe aliquidinueniflediceretur. Itaque pro Xo cobencficioagrum eià Baccho datum , qui eft contra Thebas Aegyptias: & qui fimulachra eius fecerunt , cor- . nutocapite ea fipuraffe,vt homines memoria tenerent;hunc primum pecus oftendiffe, Bacchum vero memo- rix gratia arietem in coelum tranfluliffe; Hac Sipuntinus ex Higino.Paufaniasin Corinthiacisait, Cranion cu- prefforum nemusante vrbem fuiffe,in quo Bellerophontis lucus, & Veneris Mclznidos templum , ac Laíd'is monumentum,;infculpta lezna,quz prioribus pedib . arietem complecteretur : qua dere etiam Alciati emble-- ma recitauiin Leonea. Mandrobulus ( aliàs Mandrabulus ) cum in Samo inueniffet 7? j«udaviov ( hocalibi ex- ponit, yue4or&y a uémoNov) primumarietem aureum dedicauit, deindeazgenteum, tertio ercum, poftremó nullum, vtícribit Ephorus.Suidasin "zz auuawdyo34A«, addit hocinde natum prouctbium , de ijs quiin dete. rius fubinde proficerent. Vide,Mandrabuli more;apud Erafinum.In Acropoli ( Athenis ) magnus aries zreus confecratuserat , quem propter magnituditem Plato Comicus éarAyictoov coghominat , & equum Durium, qo (cuiusfimiliterimago ibidem confecrata erat : aliqui vnam & eandem imagiuem vnius muralis machinz illic: confecratasfuiffe putant,quam alij arietem alij equum appellarint:) ei connumerat. A'zj3éc quidem prifci non. de intemperantia folum & lafciuia fed etiam de magnitudine dixerunt : fic Eupolis Zveuov doa yz: fed preeflite.. Tit dceAyoxsooy interpretari 7 eertlove ( forte xve4diov&z.) ica olovet Gv [Be Cove mai xéeoréiv, id cft petulcum & cor. nu. Wetettpio ef iu Mie infra inter prouerbia.. | | Arictinus,quod eftex ariete, vtarietinum iecur, Plinius. Cicerarietinum , quod arictino capiti fimile eff, Plinius. Arietarius,quod ad ariem pertinet, vtarietaria machina, Vitrüuius. Arietare, dicitur de ariete quum ca- pite & cornibusaliquem impetit, Accius in Bruto , apud Ciceronem nde diuinatione, Dein de eius germanunz cornibus connitier, In me arietare, eóqueictu mead cafum dari. Pertranslationem. Macedo gladium coeperat ,. firingere: quem occupatum complexu pedibus repente fübductis, Dioxippusarietauit in terram,id eft precipi- 3? tauit, Curtiuslibro 8. Arietatin primos, obijcitqueimmania membra, Silius libro 4. Quisillic efl; quitam pro- terué noftras desarietat ?id efl/tam vehementer pulfat,Plautus Trucul. Arictat in portas , & duros obijce po-- ftes, Vetgil.13. Aeneid. Vbi Seruius;In claufas portas mote arietis ruebat;id eft bellici machinamenti. Keperitur & neutrum,prolabafcere. Quz cafus incitat;fpeturbari,& cito arietare , Seneca deprouident. Idem de vita beata; Nihil praui;nihil fübiti fipereft;nihil in quo arietetaut labet. Arietare inter fe dicuntur, qua concutium- turmutuoictu. Magno imperatoriantequam acies inter fe arietarent,cor exiluit, Seneca de ira.Sic dentesinter fearietatos dicit,libro 3.deira. Innoxium, & quum concurrentia teta contrario icu arietant , quoniam alter motus alteri renttitur, Pliniuslibro 2. de motibus. Arietatio, percuffio & frequens ictusSipuntinus. Cornibus impetere Graci xve/mev, vel xveAoxeiv, & &gpVoyey dicunt, qj; xt esarTuTtlew. Qc b xcu] qAauv éznGo, Suidas itk Kesóc. Kenomv£se c»dpas Cercidas po&ta vocauit infulfos,& Veruecum in patria (vtille inquit ) natos, quafi qug '? arietino muco fcateant, Quidam in Lexico Grzcolatino.Galenus methodi therapeuticz 6. 3» XeJopd Ese appel-- lat,opinor;viros nulliusiudicij;hoceftnaris minime emunctz.Oues enim femper mucorem habentin naribus, Erafinus.Pituita & muco plena effe ouium cerebrajin Oue C.ex Hippocratedixi. Sic & (DsneauCov, civauicDamoy "RE ecuerow Interpretatut Varinus.Senfuum enim & narium fagacitas ad in genium transfertur. ToAuov, xexe grs tXl/ovsrysv xe1a xeAgv, Flefychius : Locus eftobfcurus. Varinusvocem xe1óv omittit. Ammoniacum , alij Ammoniacum thymiama dicuntjin Libya deflillat ex ferula quadam ad Amfnonig louistem plüm : quz agafyllis vócatur;ab alijs criotheos,vt habent nom enclaturg apud Diofcor.Colcba tur aq. temillic Ammon deus & si Zupoi, id eftlocoarenofo;arietino capiteinfignis,vnde & criotheos planta dicta ^. &deoariete.Ciceris genus eft arietino capiti fimile,vndeita appellatür,album nigrum que, Plinius & Colume]. 4, la.Gracietiam xejiéeteiyJor, id eftarietem cicer, nominant. AlAoxgJos, radix fic dióta, Hefychius: nih i] quod $o Íciam cum artetecommune habet, Videin Cato a. Graffatur arics vt latro,Plinius de pifce cetaceo,qui à cornuum fimilitudine cognominis tezyeftz; factus ^ eft. Athenienfes conchasafperas, (nimirum murices & purpuras;in quarumteflis mucroncs tan quam cornicula eminert;) xe:«c nominant; Hefych. | Troglodytz pecorum tiomina filijsindunt,vttauriarietis,ouis;quod ab ijs non à parentibus alantur. Ke39- penanflexum,nomen viti : oxytonum veró aries, Cyrillus. Sed insenio apud authores hanc vocem oxytonam quoque & paroxytonam pro viri nomine fcribi, K»/3; vir Aegineta flrenuus & celeberrimus lu&ator (athleta) erat;a quo eiectus infula Lacedemoniorum rex Cleo menes,vt perterrefaceret dixiffe fertur fcitum illud: Nun ce inquit;prepila tibiaries cornua, Hermolaus ex Euftathio in Dionyfiü, Grzcé legitur: "Hà, vud XE yang o Kezs, O auxéogemuste uet oa revera 9. Fiermolaus videtur legiffe az» Ai, tanquam à verbo xa xaxa, Nosad verbum ita conuertimus, Nüncaduerfus es cornua ó ariesmagno hominem malo intricandum fignis ficans. Vtcornibuszsaut ferrum;( fubaudi;impetere,) eodem fcr fenfa dicatur,quo illud; Contra ftimulum calcitrare, Tale enim eftà priuato expelli regem. Caeterum arietis nomen valido & robufto athleta, pulchré con- uenit.Luctatorum enim eítobarietare inter fe.Idem puto eft Crius Aegineta Polycritifilius,cuius meminitHe- rodotuslibro fexto.Dionyfiusin Argonauticis refert eov, alids «e1b», nominatum virum,cui alumnus fuerit Phrixus.& nauigaffe cum curn Phrixo ad M M e Pellenen iuxta Acgirasfluuiusé monte dela.. bitur KejX dictus,vt fucrunt, Sor s» Kesz, Paufanias in fine Achaicorum. Idem in Laconicis meminit Cxij vatis Spartani filij F'heoclis. ^h. | | Kex, vicus ( 9549») eft Attice, vnde aduerbium Ke;;9e velKe;57«w, Suidas & Varinus. Kejocv:, CKesoOsue, 7o Hefychio,vbiordoliterarum Kes4je fcribi poftulat,) Sag» à Aveo 38 Ke, Suidas.Sed malim ex Steph. E | Yyy4 — —— Kenia, y V ^ $12 | . De Quadruyedibus ;d | p Kejóu, (quanquam Kev habent vulgati codices, ) vicusin tribu Anthiochide,tribulis Kees'c. Aduerbiae- tiam KejJey & Keijjw non probo :nom à Kejóa. veCteformatur Kejà jer, vt legitur in Scholijs 1n Áues Ari- ftophanisquorum & hec verbafunt: Kejác (lego Ke4ze ) vicus efttribus Antiochidisà Crio quodam noimi- nata.Scribiturautem aliàs 6e453e tanquam à vico tribas Oeneidis. &Ge/x vel Ggjd vicus eft tribus Oeneidis, Stephanus. Verfus Ariftophanisin vulgatis codicibus,fichabet: &vsaem4pte Oed Ze aA yottp mov. — Thyeftis fe- pulchrum legirbus vocatum Kease, id eft Arietesinagro Argiuo,prope quod vifebatur regio Myfia, Caliusex Corinthiacis Paufeniz.In agro Argiuo (inquit Paufanias) T hyeflis fepulchro appofitus fpectatur lapidensaries. "T hycftes enim incefto cum fratris vxore commiffo agnam auream habuit.Criü metopon promontorium eftin "Tauricaaduerfum Carambico Afiz promontorio;per medium Euxinum procurrens c 1x x. M.paffuum intere ' uallo,qu& maxime ratio Scythiciarcus formam efficit; Plinius.Et rurfus to.22.grues Pontum tranfuolare fcribit 1€ inter duo promontoria Criü metopon & Carambin.Diftant interfe milibus & quingentis ftadijs, Marcellinus lib.a2. Eft & Cretz ad occidentem promontorium Cyrenas verfus eodem nomine Plinio. Hocnomen habere àÍpecie qua caput arietis refert Dionyfius Afer canit: Euftathiusaddit e longinquo confpectum huiufmodi ap- parere: & eandem ob caufam promontorium alterum ad Pontum Euxinum fic nominari, Ex pofteein üfdeng commentarijs plura de duobus hifce promontorijs fcribit;qua hic pretereo. | b. In Deloinfula aiunt fpe&tari facrata cornua;ex locis circa mare rubrum aduecta;arietis bicubitale & e- &o digiterum,pondo librarum viginti fex, hirci autem bicubitale cum dodrante;eiufdem ponderis ; Euftathius in Homerum & Varinus in Kéezce. Arietis caput monocerotisjid eft cornu vnius , Periclt ex agris effeallatum legimus,( apud Plutarchum in vita eius: ) quod intuitus Lampon vates robuftum &folidum in frontis medi- tullio fitàm,refpondit; Ex duabus quz in vrbe vigerent factionibus , fore vt altera ebfcurata ad vnum Periclem, apud qiem vifum forct pertentum,recideret ciuitatis potentia; Czlius, Puerum aliquando natum capite arictis fertur, Ariftot. / | | c. KsegliLem.nsgutew (lego sogudlew ) Attici dicunt, wcemrosy/ov lav ooi TP xe av s x0) TU Wogu oic TTAHT- qo vs itor Byyivadrcov, Varinus. Vide fupraarietare,in à. Auto p rlece y else cafu xve jue 9 xesey Elely. Tam puerum ortum capite arietis aut bouis referunt, &c.fed nihil ex ijs que nominant, eft, quamuis fimilitudo quz- dam geratur: quod euenit etiam non ín monflrum perucrfis : quamobrem fezpenumero per conuicium non- nulli deformes affimilantur,aue capre ignem efflantiaut arieti petulco, (fic enim legendum : à sotpuiiovh, lego ave /dlorn. Vetus interpreslegit 0, & tranftulit perco precobizanti , ineptiffimé , ) Ariftoteles de generat. 4. 4. Videntur autem ij arietem petulcum & i&us minantem referre , quibus frons & fgnciput plus iufto protu- 5, berant. : | d. Penthefileam Amazonem Troianiad pugnam fequebantur Vasco re it i T ovs ^ Gua. Tro TG NuorauRiev cres9enoi doeuosztnat vous, Calaber. ^oi VrovÜ ,eomet e MUCH ov amr o fA ILopSu cac Boreivec Miad. v. Glaucen Ptolemzo regi cithara canentem;eodem tempore abanfcre &arieteamatam proditur,Plinius. Aries quidam Aegyptius citharifttiam Glauciam deperibat; Plutarchus. Nibil mirumin Chio Glaucen cithareedam | hominescum ea effet pulchritudine eximiasadamaffe : fiquidem ab ariete & anfere etiam eandem audio ama- tam faiffe,Gilliusex Aeliano. Aliqui non abanfere,fed à cane eam amatam Ícribunt. Grzce quidem xvv« pro vyfivas &inalijsitidem cafibus,vnum pre altero fcribere procliue eft.Deleonis & arietis concordia extat egregiü Martialis epigramma;quod recitauiin Leone H.d. | e. Tejusp(G» 507m vela Uri xexagvdAG (apud Hefychium non re&é legitur xexoSuepdMAG- ) xejie, 6. alas i) Bn ex oto, Varinus: id eftariestrimus;ter tonfus.Magnus Indorum rex quotannis diem vnum proponit tmbhominumtum befliarum certaminibus.Committuntur autem pugnaturz inter fe befliz,feri tauri , arietes manfüeti, Aelianus. Apud maiores homicidij pcenarn noxius arietis damno luebat,quodin regum legibus legi- | tur, Seruius. Afparagum inuenio nafci & arietis cornibus tufis atque defoffis, Plinius. Arietis cornu in afparagos verti fi fepeliaturac putrefcattametfi non fum cxpertus, multorum tamen teflimonio comcredam: putredo [3 nim mater eft multarnm rerum; Cardanus. Si cornua (cornu, Rafis in fingulari )arietis Ícpeliantur ad radicem fci arboris fractusin ea citius maturefcent, Albertus. Scortes ( aliquileguntfcortum) id eft pelles teftium arie- tinorumsab cifdem pellibus dicti; F cftus.M«dico (digito) tefticulosarietinostenentem, Cicero ad Herennium. Politianusin Mifcell.cap.6z.receptacula mimamtüm intelligit;que Feftus (huné locum citans ) Ícortesnominá- rit.Sed enim Pedianusjinquit,fportas.fportulas;f portellas;ynummtüm effeaitreceptacula. | Vt nihil fit dubium « quin édigito co qui fit minimo proximus fufpenfas haberi velit fcorteas,hoc eft é tefüibusarietinis pelliceas cru- snenas.Suffifcus folliculusteflium arietinorum quo vtebantur pro matfüpio; à fifei fimilitudine di&us , Feftus. f. Ariftoxenusapud Gelium Pythagoram áit cuna animatain cibum permififfe, boue aratore& aricte ex- Rau d ceptis. | | » Portentaarietis monocerotis,& pueti capitearietis nati;retuli panlófupetiusinb. Onuis aut aries purpi- reo colore natus miram felicitatem portendit,videfupra in Oue h. Ouidius feptimo Metamorphoefros canit - quomodo Medeaiugulatum arictem,& in reo vafe medicamentis quibufdam immerfum, pro vetulo & e&oz- toagnum. reddiderit. | ' Phrixus ( recentiores multi primam per ypfilon fcribunt,ego Grace femper ióta reperio; preterquama- ud Scholiaftenin Nebulas Ariftophauis,qui Phrygiam quoqueab co dictam teflatur,) filius fuit Athamantis LT & Nepheles,qui vnà cum fororeHelle,quum defunéta matre Inüs nouercz infidiastim cret,confentiente patre; confcenfo aurei vellerisariete: quem anteaà matre; vt quidam volunt,vt alij;à patre acceperat, pontum ea parte quaanguftior efl;transfretare cepit.Sed Helle vndarum ftrepitu in pontum decidit, & fubmería eft;á qua dein- deparsilla maris Hellefpontus dicta eft.Phrixus vero incolumisin Colchos ad &eetem regem peruenit ( vt e- tiam docet Iuftinuslib.a..) vbi arietem [oui (Toui Phyxio;vtariesipfe juífferat humana voce locutus; Apollo- nius & Scholiafles; Marti vel Mercurio; Scholia Ariftoph.)vel vt alis placet, Marti immolaait;vellusq; illud au- reumin templo fufpendit,quod poflea Iafon Medez ope adiutus abftulit. Aries veró inter fydera locazus; prifti- nam effigiem tenuit: qui à Phrixo Phrixeus appellatur. Dumqueadeunt reg&Phrixzaque vellera pofcunzO-.. 01.7, Metam.Sipuntinos & Onomaflicon.Q 'uód fabulofa tradis hiftoria, (inquit Caius ex Palephato) de Phri- xo & Helle; &c.quidam interpretantur faiffe paratam fugiendi nauem;culus infigneariesforet, Palzphatus 7 | | uL B Lo * De vlriete..— HU. Lib. f. | dc "reto affirmat, Arictern vocatum nutritorem,cuius fit opera & confilio liberatus, Non defunt qui prodant , arie- tinis chartis fuiffe libram;qui auri conficiendi ac argenti rationem ( arte chymiflica, vt & Varinus fcribit in Ac ees )contineret.Phrixi imago cernitur Athenisinarce,qui immolans arietem quo vectus erat, fine alteri cuidam deorum,fiue(vt conijcimus ) Laphyftie (vide Gyraldum in Aphlyflio Ioue,vbi de Phrixo etiam nonnulla) a. pud Orchomenios dicto,femora pro more Crzcorum excifa vri fpe&at; Paufaniasin AtticisIn Colchide auri- feri torrentes (ant, vt inquit Strabo, vnde & Chryforrhoas fl.di&tus: hinc fabulis occafio de vellere apud Col- . €hosaureo;Hermol.Supra Golchos habitare aiunt Thoánes homines auri ditiffimos quod in torrentibus apud cos dcferatur.Id ipfos excipere ait pellibus ouillis, wai: : & inde natam fabulam velleris aurei, ( 1euzz aor dl&ga« vocat) Apolloniusin Argon. zevezov doa: Pindarus diamo xeig BaSvuaxoy ) ab Argonautis petiti : quá- To quam Charax vellusaureum dicit fuifle methodum 16/2502 0/2; membranisinuolutam, cuius gratia claffem s inflruxerint Argonautez; Euffathiusin Dienyf Afrum.Ouesautei colorisalicubi ferrelanam, Rheginus autho- rem citat Hefigonum, Tzetzes .18.Cum Atreusin Peloponnefo regnaret, vouitaliquando;quicquid pulsher- rimum in pecore fuo nafcereturiimmolaturum fe Dianz.N ata cíLagnaaurea;quam ille n cglecto voto in arcam inclufit. Deinde cum ea dere gloriaretur publicé,fratrem eius T hyeften inuidiffeaiunt: & fimulato in Aéropen. Atteivxorem amorc,agnam auream ab eaaccepiffe: & po[tea cotradixiffe Atreo,vt quiimmerito deagnaaurea gloriaretur: oportereautem;inquiebat coram populó,quiagnam auream poffideret , regnum etiam obtinere. Quod cum Atreus quoque concederet, Iupiter Mercurium ad ipfim mittit, su»9dSw A&yu x4 e [Dausscesoce se oo) d| nA voi EA otvoro Ades Vom APR moielSwd T Gua miaw 080v 3 A (e. ez euius 5 aA rsTQV,O AQ Tl dluaw etc eivavm- Mots Éaoisoaoro. dev Genome variew/ - & dlpamoviz lw Gutes mNcovellawyrlu Bozricetom Avbese mob D6,od ? Guil ipu ^ o 2a3sow, Varinus.Pofiti autem pofleriora Grzcé , quoniam locus non omnino integer videtur, & aliterab alijs hac hiftoria natratur.( Vide Onomafticon nofleum in Atreo.) Idem in Xgveov d|fpas, Fertur ( inquit ) arietis pellem Mercurij conta&turedditam effe auream; ( vt Apollonius etiam canit 2. Argonaut.) Et in Xeve/uoe sov ezpriov, Aenumaurei velleris Atreiargyrida;id eft phialamargenteam fuiffe aiunt;in cuiusfundo agni effigies im aurata fuerit. Raraautem & exquitita poffeffio olim non auri tantum, fed etiam argenti fuit, ex Athenzi fexto. Pellem arietis Apollonius &alij multi auream fuiffe dixerunt, Simonides alicubi purpuream. Dionyfiusautem Mitylenzus Crióg virum fuiffe ait Phrixi pzdagogum, Varinus in Atoaz Item in Kojoy, Dionyfius in Argonau- . ticisinquit, Crium dicit nutritorem Phrixi fuiffe;qui intellectis In&s nouercz infidiis, ut fuga fibi caueret eum 'monuerit.Herodorus Athamantis & T herhiftüs filios fuiffe tradit, Scheeneum; Erythrium, Leuconem,Paeumz & minimosnatuPhrixum ac Hellen;qui propter Inüs infidias regionem reliquerint,& Hellen in via (iuxta Pa yo &yam) mortuam effe. Etrurfus ibidem, Arictem dum Phrixum veheretlocutum effe Hecatzus refert. Alijim raui;quz arietem in prorainfigne haberet eum é patria nauigaffe aiunt. Dionyfins vero libro 2. Crium eius nu- ttitorem fuiffe,& nauigationisin Colchos focium,& inde natam fabulam de arietis illic facrificio, Hzc Varinusg ex Scholijsin Argonautica Apollonij & alijs.Plura lege in Scholijsin Nebulas Ariftrophanis, & in Pythia Pinda-. ri Carmine quartoin Arcefilaum Cyrenenfem,& apud Higinum in Ariete fydere : & Diodorum Siculum de fa bulossantiquorum geftis libro s. Aurea agna Atret,Solisdeliquia & regum mutationes effecit , & plurimas oc- cupauit tragoedias, (1d eft argumentum tragicis poctis fuppeditauit, ) Athenzus. Mollia Phryxi fecuifli colla mariti,Hoc meruit;tunicam qui tibi fzpe dedit? Martialis in caput arietinum. Dedracone vel ferpente velleris .aureicuftode; fcribunt Orpheusin Argonaut.Pindarus in Pythijs Carm, 4.& alij. Aurata ouis,Ouid, 6 epift. ouis Phryxi,Idem 2.A mor.cleg.r1.Confpicuam fuluo vellere vexit ouem.M. Sillanum,vt tradit hiftoricus Dion, Ca- 4o ligulavocare folebat 1euzsv e322v, Czlius: Vide fupra inter prouerbia ex oue,vbi & Alciati emblema retu- li. Metapontini dicuntur olim itaaffluxiffe copiaannonz & bonis agriculturz,vt Dcl phis confecrarent 4e TQUA- Nui xeonub 3&2», hoc eft, celebrem illam auream zítatem 5 Eüftathius in Dionyf. fi legas dle» au- ream pellem figuificabit ; fed non placet. | De aurco ariete dedicato à Mandrabulo füpra in a. inter ico. nes dixi. (a 9 Y v | oribus s | Veteres periocum aliquando iurabant per arietem &anferem. Videin Anfere h. Neptunus 1n arictem mutatus Bifalpida virginem fefellit, Ouidius 6. Mctam.De Ioue in arietem conuerfo dicam paulà poft in men- tione Ámmonis dei. Axies,inquit Ifidorus,ab arisdicitur: quod hoc pecusaà gentilibus primum mactatu & int arisimmolatum fit.Aries inlege Mofaica animal fuit purum facrificijs pro peccatis & ciboidoneum. Naucydes - flatuarius Mercurio & Difcobolo;& immolantearietem cenfetur, Plinius. Aries qui eam dicebant;ares ( legen- $6 dum forte,quia adducebaturaris :) veteres noflri aruiga , bincaruigus. Hac funt quorum in facrificijs exta in veru coquuntur: quas & Accius fcribit, & in Pontifieislibris videmás in hoflijs, eam dicunt aruigen qua cor- nuahab eat; Varro. Dies Agonales;per quos rex in regiaarietem immolat;dictiab agon',eó quód Interrogatur Siacpq iae ,& princepséregris immolatur, Vàtro. De hócimmolandz hoftiz ritu & verbo hoc a- gon', quo facerdos minifter vtebatur , fit mentio apud Senecam:ad quod allufit & Ouidius illo verfu , Semper agitnerogatnec nifi tuffus agit. Quod mirüm Politianum apud hunc non animaduertiffe , cum dicat apud v- num düntaxat Senecam eius factam mentionem,Bentinus.Iano quoque Agonalia quidam attribuerunt, quo . die Ianoaries mactabatur,Gyraldus.Ttà rex placare facrorum Numinalanigerz coniuge debet ouis, Ouid: Sub» ingerearietem, Antiftius effe áit dare arietem qui pro feagatur cadaturde; Feftus. Aegyptij cur non immolent Oucs & arietes fed capras;alij contra,videin Capra h. ex Herodoto. Ke;oqw», deus quidam cuiarietesimmo- | 6o lantar, Hefychius & Varinus : Gyraldus nihil preterea de hoc deo fibi compertum fcribit. Keso90;- Feufies hoc eftarietem ferens Mercurius, à Tanagr&is hoc nomine cultus fuit? hutus cognominis ratio ifta. Mer- curij fimulachrum erat, arietem in humeris ferens; quod Calamis antiquuus artifex effecerat. Tradunt e- nim, quód circa vrbis muros Mercurius atictem geftans, Tanagtzos peftilentia liberárit: quz geftandi arie- tis confüetudoin eius celebrizate fcruabatur. Nam formofiffimus iuuenis circum vrbis mcenia agnum hu. meris fcrebat ; vt Paufanias (in Bocoticis )auctor eft, Gyraldus. Kalendis Februar. Ioui Tonanti bidens | vi&ima fiebat: idibus vero Ianuarij, veruex. Legi & qui flaminis vxorem fcribat , omnibus nundinis Io- uiarietem máctaffe , Cyraldus. ^ Cinnamomum in Aethiopia gignitur , nec metitur nifi permifc- rit deus: louem hunc intelligunt aliqui , Affabinum (aliàs Sabin ) illi vocant , quadraginta quatuor boum caprarumque & arietum extis impetratur venia cxdendi;Plin.Populus Romanus cum lIuftratur Solitau- so rilibuscircumaguntur verres, aries, taurus, Varro, Solitauxilia hofliarum trium diucrfi generisimmolationem fignificant, $355 | De Quadrupedibus | fignificant;tauri arietis, verris :quód'omnesee folidtintegrique fintcorporis,contra Accius * vcrbices ( forte; eonttía quàm fint verueces)maial.s Atque harum hoftiarum omniüm immolati fünt tauri, quz pars fcilicet ce- diturin caftratione.Sunt quidem qui portent (putent 'ex tribus hoftis precipue nomen inclufum cum folido tautique ampliffima fit earum. Quidam dixerunt om nium trium vocabula confufa;fuisjouis,tauriid qu oduno modo appcllirentur vniuerfe: quod fià folo & tauris earüm hoftiarum ductum eft nomen; antiquz confüetu- dinis per vnum Lenunciarinon eft mirum : quia tanc n ullageminabatur liteta in fcribendo : quam confuetus dinem Ennius mutaffe fertur, vtpote Grzcus Graco more vfus, quàd illi eque fcribentes ac lcgentes du plica- bsntmutasFeftus. Videplura in Tauro h. T'auro,verre;arteteToui immolari non licet, Atteius Capito. Vlyffes Neptuno arieteapro & tàttro litauit.Heroibus tauro,capro & ariete litabant; Gyraldus. Athenis Od&aio die cu- iusque menfis Neptunotacrum fiebat detauro; vel ariete vcl hirco,Idem. 'Curaries, taurus & verres, (| ovpvesic; quip» v2) «ome», INeptunoimmolentur, videapud Varinüm in 'T«ea. Perfectum facrificium fue, tauro ; hir- co & aricte conftabat: hoc hecatomben & aevi]uv vocabant. Alij cevidvas lacrificium interpretantur ex oue;ca- ra,boue: velex hirco;ariete,tauto: Videin Boue h.Apollinialiqui arietem im molarunt, Gyrald. Corinthi in viaqu£ te&àad Lecheum nauale deducit,eneum Mercurium fedentem fpectabis;cui aries aftat. Quoniam pre- ter reliquos deos Mercurius maximé videtur curate& augere greges,quare & Homerus in Iliade cecinit, Tiv dioGarI D quiu Va NS T B2 MOIS " Egustots Towav. $QUAd » xad xTünwÜrwost. Quapreteteade Mercürio & arietein Matris myfterijs narrantur,prudens omitto;Paufanias in Corinthiacis.Circa Bceotiam (inquit pollux libro 1.) Herculi uio facrihicant; use dico;non pecora voce pocticajfed mala & poma arborum;hanc ob caufam.Fe- ftum huius dei & facrificandi tempus inftabat: hoftia erat aries, hanc qui adducebant inuiti morabantur; pro- ter Afopum fluuium fubito au&um.Interim pucri ludentesritus facrificij peregerant. Malo enim egregio fe- 20 flucas quatuor pro pedibus infixerunt,& binas fuperné corhuum loco;ità fe ufiacv , id eftouem poetice ,immo- . lare di&titantes.Hocfacrificio oblectatum aiunt Herculem, eundemque facrificandi ritum etiamnum durare: Et Herculesipfeapud Thebanos fiue Beeotos uxo» nominatur, nomen ab hoftiz modo adeptus, Hec Pollux. Yluuijs arietes immolabant,vt teflantur Scholià Homeri lliad. 4j. vbi hoc carmen lcgitur, Iievazxovru d tops ( dactve ) o€5 aut i IepUatv. Sachion Tartari ciuitas, Mahumceti cultores habet: item idololatras: & cum illorum alicui filius nafcitur, ftatim commendat eum idolo alic uijin cuiushonorem anno illo domi fuz nutrit arictem,quem anno à natiuitate filij reuoluto.proximoilliusidoli fcfto vnà cum filio offert cum multis ceremo- niis.Pofteacoquuntur carnes arietis,& idolo denuo offeruntur; dimittunturque ante idolum tandiu fufpeníz, donec complet faerint nephandzorationes.Imprimis autem rogat patet idolum, vt filium fibi commendatü conferuet. Deinde iminolatas carnesad locum alium deferunt, & confanguinei omnes congregati , carnes illas 3G magna cum religione comedunt,offa vero in vafe quodam conferuant,Paulus Venet.r.45. Arics Neptuno im- molatur,ad collaudandam maris placiditatem : fed Grzcélegitur, 2o: ^8 areov v JoAatos ^, Un ma Qved ye Muwior, | Varinusin 'Aeve(G-. Veterum gentilium quidam humana cum brutis iungebant,& qu& in natura diffimilia e- yantvt ait D.Athanaftus;deos fuos fecerunt: cynocephalos,criocephalos;&c.Gyraldus.Ammonem (quem de- um Solem occidentem Libyes exiftimant ) arictinis cornibus fingunt; quibus maximé id animal valet; ficut ra- dijs Sol, Macrobius. Effe vero & alia arietiSolique communia, dixiina. Cum Gigantesbellum dijsinferrent, territi dij alij aliasanimaliüm formas iriduerunt, Iupiter arietis,vnde recuruis Nunc quoque formatis Libys eft cum cornibus Ammon ; Ouidius s. Metam. Herodotus de'Ammonclibro fecundo fcribit, quód Iupiter cum nollet ab Hercule cerni;jab eo tandem exoratusid commentis eft; vt amputato arietis capite; pelleque villofa uamilli detraxerat indutajfefe ita Herculi oftenderet,&c.ob hanc rem arietes non mactantur à Thebanis; fed 46 eis acrofandti funt preterquam vno die quotannisin fefto Iouis ( vt pluribusretuliin Caprah.) Abalijs Am- mon traditur,quód1n bellis vfus fit galeascuiusinfigne capnt fuerit arictis. Fuére qui Ammoném arietem Phri- xi & Helles putarent,vt Pherecydes prodidit.Seruius grammaticus ideo arietino capite ait confingi , quód eius effentinuoluta refponfa : uin ea nutu & renutualijsque fignis dabantur, quod & Strabo & Euftathius prodi- dere.Plura videapud Gyra dumin Ioue Ammone;Syntagmate 2, De veruecco Ioue quiin draconem mutatus grauidam fecit Proferpinami Arnobij & Eufcbij verba recitauiin T'auro h. [ PROVERBIÀAÀ Adarietes agrefles,vide fupra in prouütrbio Ad capras feras. Aries cotnibus lafciuiens ; Kejbe coti yextous t Diogenianus oftendit conuenire1n magriosac lafciuos.Pruriint cornua arietibus bene paltis ; quod idem acci- dit bubus. Mihi videturadagium conuenire &in ftolidos preter meritum euectos ad dignitatem; Erafmus.Ori- inem prouetbij lege faprain a.inter epitheta arietis,& in iconibus.Arietem emittit, vel obijcit, "Ao qresGo» d, 23 EN " |o ogg . A A n . , M Ao AY L . Tac (fed doa agnum potius quam arietem fignificat, )In rixz pugnzquecu pidum dicebatur. Antiquitus enim bel- Jum fufcepturi fcecialem mittebant;qui arietem adductum in hoftium fincsimmitteret: hoc fignificans pacto ciuitatem & agrosillorum hoftibus compafcuos fore; Autor Diogenianus Erafmus. Suidas fcribit legem fuiffe Athenis ne prius iniretur pralium, meivit dova: xescuduoy me A92 7. mA suit t Idem & Varinus in "Aera. Aries ; . L : pica E sd 2 ep : $ AT IEEE 5, hr. nutricationis mercedem perfoluit, Kej3c véoQeto orzrenes, citatur ex Menandro. Quadrat vbi quispro benefactis jo maleficium reponit. Allegoria fumpta eftab eo,quód aries cornibus impetat ( eos à quibus nutritus eft: ) aut vás ég (przfepe;'in quo pabulum apponituripfosque quorum opera nutritus efl;aütetiam nutritur,cornibus inceffit, Effertur& ad hune modum prouerbiu m; xe15 2joxovia, 1d eft; Arietis minifterium;pro officio collato in ingra- tum;qui beneficiuminiuria penfet;Erafmus in Chiliad. (Meminerunt Hef.& Suid. ) Et alibi , Arietis minifte- rium, Ke1g 2Jgxovie, Suidas & Zenodotus (inquit) fic referunt, quafi dici folitum de officio in ingratos colla- to : fiquidem aries cornibus ferit pafcentem. Hefychiusita refertquaítcongruatin eos qui [pe cuiasuis przmioli inferuiunt indignis.Quum puerosinuitamus ad minifterium,pollicemur aliquid;puta talosaut &uces. Itidem inapologo quopiamopinor,dixit aries,Inunge, ( «avrAenbe, fotte xemzAenboy legendum: addita * ftellulainzditione Aldina Hefychij locum deprauatum indicat; | dabo tibi talos; Erafmus. DE" De Vurueie A RSOESF. Lib frr DE VERVECE A. Envzx diciturà natura verfacui oui mari tefliculi dempti funt; Varro Hinc alij , Verüex mas eft inter oues cui inuerfi yel adempti funt tefticuli.Ifidorus tamen & alij recentiores veruecem pro a- tiete etiam, 1d eftoue non caflrato ufürpant; ( & dictum nugantur à viribus , quód cxteris ouibus fit fortior; vel quód fit vir,id eft mafculus: vel quód vermesin capite habeat;quorum pruritu ex- $ citeturad pugnam, quod falfum effe Albertus affzrit.) Quamobrem quedam ab illis de vcruece in Arietis hiftoriam inferui: hicilla adiecturus qua proprie ad arictem caflratum pertinent.Grzci Vocem vnammon habent;fed «eji vul, id eftarictem caftratum dicunt, Se&tarius veruex,qui gregem agno- rum przcedens ducit, Feftus: tanquain fcilicet verueces agnis ducendis praficiantur ; vt capi aliquando pullos ducunt: arietes vero ouibus,cum agnos Ípernant. Apparetautem fc&arium dici; quod eum fequantur agnt A. pud Catonem cap.150.porcos quoque fectarios legimus.Qui Petroni nomen indunt verueci fe&tario , Plaut, 7. capt.de laniis. A ries veruéxue;crios & Cilos,przeipué fe&arius, Hermolaus: fed &ilon Gracis fim pliciter arieté& gtregisducem fignificare; docui in Arictea. Verüei;aries caftratus,qui fabinde fectarius efl; Vuillichius. Idem a- rieté Germanice interpretatur bapmnelyat noftri bammel veruecem vocant. Videriautem poteft vox ori gine Ara» bica: namlefan alhamcl,Bellunenfis vertit linguam artetis. In quibufdam Heluetiz locis circa alpes, veruecem nominant frifcbling, ( qux vox quibufdam porcellum fylueftrem fignificat: ) circa Sabaudiam, loguer : alij vider, Videfüpra in Atiete A. Scoppa veruecem Italice vocat caftrrone; (qua voceetiam Germani quidam vtuntur, ) eaílrato & montone :fortequafi mutilumpropter teftesademptos : nam & Galli mouton vocitant : ( quamuis a« pud eofdem voxbrebis,qua ouem fignificant;a veruece detorta videri poffit.) Illyrij beram.(.A qua voceopinor | Galliquidamarietem non caftratum rz» nominant, Angliza.) Angli;a vvether f epe. Marachesjid efl fel verue- -cis,Syluaticus, - TS SET Verresiuuencosjrietesheedos decrefcente Luna caftrato;Plinius. Quos in numerum veruecum referri voz lunt;cofdem non minores quinque imnenfium caflrare oportet, Platina. Apud Rhatos Italicéfanate ( vt Germa- nis etiam heilen pro caflrare ) dicuntur arictes,qui funibus radices tefticulorum in eis abrumpunt, aut ligno im^ » &, Pofitas malleo contundunt : fed prior modus praftat.Pofteriore modo cafltratos Germanicé vocant lmurfiler , id. eftcontufos: horum teíliculicum ma&antur,ceu fugeillati & paroiabijciuntur. Vitulosctiam fiffa ferula com- preífis & paulatim confratis tefliculis caftrari, docuimus in Vitulo E,Similis quedam olim hominibus vt eunu.. chi fierent caflratio ad hibita,vnde ÜAoumier & SuGras dictisà contufis contritifque coleis.Caftrari agnos nifi quim quemeftres,przmaturum exiftimant,Plinius.Caftrare oportetagnum non min orem quinque menfium, neque antequam caloresaut frigora fe excgerint; Varro.Caftrationis ratio iam dicta efl:neque enim aliain agnisquam. in malorepecudeferuatur, Columella, Sed qu& de vitulis caftrandis copioseéfcripfialijs ettam quadrupedibus ac .€ommodari poffe opinor, 2 , Adepsinter cütem & carnem abundat,in porcis maximélardum vocant: fed in arietibus quoq; caftratis ir Syria; Bellunenfis.Homines ita commutantur,vt ctiam cXterorum animantium quzcünque caflrata. Nam & tauri & verueces fua cornua é contrario gerunt: quod femine quoque eorum contra quam mares armantug cornibus.Itaque illi maiora excifi gerunt;hi minora, Ariftoteles problem.10.58.In Aegypto circa vrbem Damia, tam veruecesamplis & rotundis caudis fpectantur,tanti interdum ponderis vt vix eas fuílineant, Italus quidam 'deitinerecx Venetijs Hicrofolyma.Sed de niagriis veruecum caudis plura legesin Aricte B. Prafocuridas Grzci vocantanimalia, quz folenthortis nocere: ergo ventriculum veruecis (ouis, Ruellius ez Diophane ) flatim occifi plenum fordibus fuis fpatio,quo abundant,leuiter debebis operire.Poftbíduum repe tiesibianimália ipfa congefta.Hoc cüm bis vel tertio feceris,genus omnejquod noccbit;cxtingues, Palladius, ; ! "IS Agnorum quiiamà la&e remoti funt caro fatis eft laudabilis, fed optima caftratorum;prefertim anniculorü, Auicenna telle : fed fupra illam ztatem deterior fit, Crefcentienfis.Plura videin Ariete F. Anniculus placeat, vel ffnetcílibusagnus, Pinguioreftheedo: quum ealetolla,vores. Huncamo (i duri per pafcua montis anhclat, Maluero fiauti vellere diues erit,Dapt. Fiera. Veruecum caro falubris eft & melior agnina: calida enim & humi» da habetur;ad temperamentum tendens: illa vero plus humiditatis quàm caliditatis habet, Platina.Et alibi, To« tum de yeruece non iniuria elixabis,licet ex fpatula & coxis bonafiat affatura; Platina; Ouium & veruecum care nes Valefij falitas exiccantinaére,& pofteareponuntin flramine,& his molt magis dele&antur quàm infuma- tis, Munfterus.Si voles duaspatinas etus pulmenti quod vulgó gelatinam vocamus, quadraginta pedes veruece- - osexcoriatos exoffatosq;;in aquarecenti per tresaut quatuor horas finito: lotos,in cacabum , vbi aceti acerrimi albimetreta vna,vioi albialterajaque duz in(int;impones,tantum falis addendo quantum fat eft.Facito deinde £o efferueatlento igne. Defpumare etiam diligenter memento : vbifemico&ti fuerint;piperis rotundi , piperis ob« longicinsiami/fpicenardi;quantum fatis erit;infringito potius quàm conteras.In cacabumq; indito , vt vnà tà- diu efferueant,donecad tertias deuenerint: pedestum eximito,iusque efferuereiterum finito: decem ouorum albamentatudicula tamdiu agitato,donec verfa in fpumá videantur.Ebullire fimul tantifper hec debent,quoad. " femelautbis cochleariinuolueris. Exempta ex cacabo;flatim facco lineo bis aut ter colato. T'aleius in patinas,v- bipulliaut hcedi;aut capi bene cocti & fraftatim diuifijnec humecti;caro fit,indito: inque frigido & humido locotamdiufinito,quoad omnia gelu concreta fuerint. Ex hac patinanil comedat Voconius meus, ne bilem qua exagitatur,cum fuo magno malo augeat; Platina 6.24. Paftilli,yvt vo cant,ex carne veruecina fitit,hoc modos Carominutatim concif2,& modicé feruefactain aqua;fale,zinzibere;vuis paffis aut cepis, & pauco butyro con- ditur,& inte&ta duasaut amplius horas coquitur, Balthafar Stendel, In conuiuio apud Antiphanem in Cyclope ago inter czteraapponitur xej soputos, Yt Achenzusrecitat, | E c. "n Remedia $16 De Quadrupedibis Remedia quzdam ex veruece retuli in Aricté G. Ad fpafmum; Capite caftratino cum pedibus fiue truncü- lis & inteftinis,& hordeo,;in àqua decoctis balneum parabis;cui infideatager: pinguia enim & humectantia o- mnia profunt,LeoncllusFauentinus.Ius pingue veruecis ventrem emollire conflat/fi integra bibatur libra, vel duz etiam fücceftiue, Braffauolus. - Apud Feftum in Solitaurilium mentione verbices pro verueces corruptélegi conijcio. Semimaris ouis vi- fcera, Ouid.r.Faft. "Erejc, aries caflratus, souiuz eji, (ficenimlegendum,) Hefychius, Varinus. Veruecem ho- miuemamentem vocauit Plautusin Merc.Ego ex hacflatua veruecea volo Erogitare, meo minore quid fit fa- &um filio; Plautus Capt.id efb,ex feruo;qui veluti imago veruecis ef; hoceft fineratione & prudentia non aliter quàm veruex. Autbouem;autoué;autveruecem habet fignum, Varro de pop.R om.vita apud Nontium.Verue- cum in patria;craffoque fub aére nafci, Iuuenal.Sat.1o.Kal. F ebr.Ioui Tonanti bidens victima fiebat : idibus veró Tanuarij,veruex; Gyraldus.Ambegni bos & veruex appellabantur,cum ad eorum vtraque latera agniin facrificiü ducebantur, Feftus. Quod genus facrificium lari veruecibus fiebat; Cicero 2.de Leg. Emblema Alciati;loquitur autem Mediolanum ciuitas: Bituricis vertex, Heduis dat fucula fignum. His populis patrie debita oigo mes est. Quam Mediolanum facram dixérepuelle Terram : nam vetus boc Gallica lingua fonat. Culta Minerua fuitnunc efl ubi numtne Tecla e AMutatomatris virgis ante domam. Laniger buic frautum fus est,animala, biforme, Acribus binc fetis lanitio inde leui. D'E- AG NO 1 * A; (9 Guvs anniculus Hebrzis eft ette Keber,& per metathefin «s Kefib : Vide in oue A. vyq's feb, grex;ariesagnus,ouis Inuenitur autem aliquando maículinum, ut onanna» fh tamim ,agnus Q^ integer, Exodi rz.aliquando foemininum;ut ye pyensfeh phefura, grex difperfus Hieremiz 5o. ; YA Significat autem agnum ouinum;& caprinum; id eft heedum;) Munfíterus. Noftri interpretes pro Gs esi [ch plerung; reddunt ouem: fignificat autem pecusparuum,vt ouem vel capram;in vtroque fexu. Qs Kanvidein Artete A. 93 5 gedi, Dauid Kimhi putattam ex ouium quàm ex caprarum genere dici hoedum & agnum,propterea quód fepe adiungitur vox haiffim;id eft caprarum. R. Abraham folis capris nomen attribuit, utfolet etiam Arabicalingua: vide1n Hoedo A.Gencfeos3r.pro eo quod nos pofuimus, ( inquit Hieronymus, ) mutauit mercedem meam decem vicibus, LX X. interpretes pofuerunt decem agnis; nefcio qua opinione du- &i,quum verbum Hebraicum mónim,numerum magis quàm agnos fonct. Atqui cgo conijcio in translatione 16 L XX.interpretum non dfe opa legendum;vt vulgati codices habent/fed [gx uvav, hoc eft decem minis: | mana enim,vnde plurale manim,minam vel libram Hebrzisfignificat. Greciagnum »evov vocant & «ovo, à genitiuo ar». nam rectus non eftin vfu :item dj», Videinfrain EL.a, "AeievmesBorrvsotuae, Hefych. Varin. Gracis etiam hodie vulgó e/pyi dicitur.Italis agna &agno,& diminutiuum agnello. Hifpanis cordero, Gallisa- gneaudiminutivum agnelet.Germanis Jamb,lemblein. An glisprimo anno àlambe;fecundo àhogg. In Aftica arictes latim cornigeri generantur,necfolum mares,vt Homerus fcribit/fed etiam feeminz , A- riftot.HIuius rci ratienem reddidimusin Boue H.b.cx Herodoto. Vide etiam in Oue B. Lactes dicuntur intefti- na. Titinnius Pfaltria, Ferticula;cerebellunf;lactes agninas, Nonius : Citatur ctiam üPriftiano. Canem fugitivü agninis la&ibusalligare,vide infrainter prouerbia. ii | MON rs balant, Acl.Spartianus.Ouibus primiparis minores fectus; Plinius. Agni verno tempore natimaiores; robufliores,& pinguiores funt quamautumno vel hyeme,vt quidam citantex Ariftotele & Auicenna. Count oucs à tertio idus Maias;ad xiiij.calédas Augufli. Gerüt partü diebus CL. Poftea cócepti inualidi. Cordos vocabát antiqui poft id tempus forte fimpliciter, pofttempus.legendum,vt ctiam Varro habet ) natos. Multi hybernos agnos prafcrunt vernis: quoniam magis interfitante folílitium quàm ante brumam firmos effe, folumquehoc animal vtiliter brumanafci;Plinius.Agnus quo tempore anni commodiffimé nafcatur,plura diximusin Oue C. Quz nata fünt matura & chorda,vt puré & molliter flent,videndum;& neobterantur. Dicuntur agni chotdi; qui poft tempus nafcuntur, & remanferunt in voluisintimis e quas) vocant Xoelov, àquo chordi appellati, Var- ro. Agnus (inquit Columella)cum eft editus;erigi debet;atque vberibus admoueri tum ctiam eius diductum os preffis hume&tari papillis,vt condiícat maternum trahere alimentum fed priusquàm hocfiat exiguum emul- gendum cfi; quod paítores coloflram vocant: ea niftaliquatenus emittitur,nocct agno: qui biduo quo natus efl; cum matre clauditur,ut& ea partum fuum foueat;& ille matrem agn ofcere condifcat.Mox deinde quandiu non lafciuitjobfcüro & calido fepto cuftodiatur: poftea luxuriantem virgea cum comparibus area claudi oportebit; 49 3o nevelut puerili nimia exultatione macefcat : cauendumque efl vt tenerior feparetur à validioribus, quia robu- 66 fliusangit im becillum: (Itafeclufo paruulorum gregejmatrices mittanturin pafcua , Pallad. ) fatifque eft mane priusquam grex procedatin pafcua : deinde etiam crepufculo redeuntibus faturis ouibus admifcere agnos: qui. cum firmi efle coeperint; pafcendi funtintraftabulum cytifo,vel Medica, tum etiam furfuribus, aut ft permittit . annona,farina ordei vel erui : deinde vbi cónualuerint;circa meridiem pratisaut noualibus ville contiguis ma- tresadmouendz funt, &àfepto emittendi agni;vt condifcant foris pafct, Hxcille & Palladius. Menfe nouembri agnorum prima generatio eft; Palladius Plura vide mox in E.ex Varrone. Depaflu agnorum dixi etiam nonni- hilin Ouc E.ex Crefcentienfi.- Ad conficiendum cafeum aliqui addunt pro coagulo de fici ramo lac & acetum. , Quam ob caufam apud diti Rumiz facellüm à paftoribus fatam ficum non negàrim: ibienim folent facrificare lacte pro vino,& pro lactentibus: mamma enim rumisfiuerumz,vtante dicebant;àrumt:& indedicuntur fub- rumi ( feugerling)agnilaCtentesà la&e, Varro.Dicuntur & haedi fübrumari,cum ad mammam admouentur,&c. 79; apud Ix ] De Ana. C. D. E. F. Lib. [. 1 PE | &pud Feflum.Feràad quat&or menfesà mamma non difiunguntur vi» Varro. Agni Tarentini quorum deli. ata & pretiofalana eft,quomodo nutriendi , vide in Oue E. Decaftratione apgnilege fu prain Veruece. A gni morbo nonlaborabunt,fi hederam in paftu appones curriculo feptem dierum, Democritus. Agnis quoque fuc« eurrendum eft vel febricitantibus,vel zgritudine alia affedtis: qui vbi morbo laborant , admitti ad matres non "debent,ne in eas perniciem transferant.Itaque faparatim melgendz funt oues; & caeleftis aqua part menfura Ta- &i mifcenda efljatque ea potio febricitantibus danda: multilacte caprinoijfdem medentur, quod per cornicu- kim infunditur faucibus, Columella.Et rurfus; Eft etiam mentigo, quam paftores oftiginer vocant , mortifera la&entibus.Ea plerunque fit;fi per imprudentiam paftoris emiffi agni, vc] etiam heedi rofcidas herbas depauc- rint,quod minimecommitti oportet.Sed cum id fa&tum efl,velut 1gnis facer os atque labra fedis vIceribus ob- fidet.Kemedio fant hyffopus,& fal £quits ponderibus contrita. Nam ea miítura palatam atque linguam totum- queosperfricatur. Mox vlcera lananturaccto, & tunc pice liquida,cum adipefuilloperlinuntur. Quibufdam placetzruginis tertiam partem duabus veteris axungie portionibus commifcere;tepefactoque vti medicamine. Nonnulli folia cupreffi trita mifcentaqua,& ita per vlcerayatque palatum. Mentigo in agnis & heedis id ferm& malum effe videtur,quodin hominibus mentagram appellant. Vtriufque vocabuli etymon à mento: quoniam ab ca parte feré oriebatur: fcedisque viceribus mentum;os,labrayobfidebat; Phil. Beroaldus. Videtur fane vt mé- | tigo menti malum;ficoris oftigo di&um.Agnos pediculisaliquando infeflari (cribit Cre(centicn, D. ; Agni fimul vt fant in lucera lufcepti;circum fnatres latim errático faltu concurfare, & domefticum inci. je piütabalienointernofcere: cum homo parentes fuos fcró admodum agnofcerc incipiat; Aclianus. Preterea tc- e neri tremulisin vocibus heedi Corniferas hotunt matres ;agnique petulci, Lu credüs, Agnus ftmpliciffimus, cumà matre quandoqueaberrat; frequenter cam balatu ab(entera excitat, multisque licet verfctur in millibus ouiam;recognofcit vocem parentis,& fcflinatad cám. Nam quamuis cibi & potus defiderio tencatur ,tranfcur- rittamen aliena vberalicethumore lactis grauida exendent: foliusque materni lactis fontes requirit, Ambro- fius, Latini agnum ab agnofcendo putant dictum: eó quód prz ceteris animalibus matrem fuam nofcat;adcó quód fi in magno grege errauit,ftatim balatu vocem nofcat parentis,Ifidorus & Albert.Ouis agnum fuum odo- re pofleriorum nofcit,& cum la&ct agnis caudam velociffimé agitat, Albertus.Mirum eft & tamen verum, fidi- bus lupiagninas male obftrepere: quanquam hocidem contingat neruis fermé omnibus diucrforum animalíii, vtcanis & agni, Cardan. Vide füprain Oue D. PA IL In utricatwcum parere ceperint :injj ciunt in eaftabula,quz habent ad eam rem feclufa: ibiquenata re- centiaad ignem propeponunt:& quoad conualucrint;biduum auttriduum retinent,dum agnoícant matrem agni, & pabulo fe faturent. Deinde iR ntatres cum gregein paftaum prodeunt,rctinent agnos : qui cum redus étz funt ad vefperum;aluntur lacte : & rur(usdifcérnuntur,ne noctua matribus conculcentur, Hoc idem faciüt , maneante quam matresin pabulum exeant,vt agni laturi fiant lacte. Circiter decemcdics cum praeterierunt, pa- x losaffigunt,& ad eos alligantlibro;aut quaalia releui diftintes, ne toto dic curfantes intcr fe teneri delibent ali- quid membrorum.Siad matris mammam nonacceditiadmouere oportet, & labraagni vn gere butyro;aut.adi- pefuillo;& olfacerelabralacte, Diebus poft paucis obijcere his vicism mollitam , aut herbam teneram arite- quàm exeant in pa(lum, & cum reuerterant.Et fic nutricantur;quoad facti funtquadrimeftrés, Interea matres jo corum his temporibus non mulgent quidam ( per duos menfes,ex Didymo, ) qui mclius omnino perpetuo; quód &lanze plusferunt,&agnos plures.Cum dcpulfi funt agnià matribus;adhibenda diligentia eftne defyde- riofene(cant: itaque deliniendum in nutricatu pabuli bonitate, & à fi; gore &zftu nequid laborent,curandum, Cum obluioneiamlactis non defyderant matrem , tum denique compellendum in gregem ouium , Varra & mutuatus ab eo Crefcent.Plura videfuprain C.& quedam deagnis lactandisin Oue E.Partus ipfos vbi late fue xvintexpleti;feparatim feruareoportet. Conculcantur enim vnàrclicticum matribus. Anteduos menfes lac e- mulgendum non eft: melius autem erit fí nunquam.Sic JUD agni corpulentiorces euadent. Cxterum foetus ex primiparis ouibus nutrire operzpretium efl, cum fintinfirmiorés quàm vt durent diutius. Did ymus. Agnis zdi- 4 tis fingulafeptimana per menfem fal dari debet,& in pofterum decimoquinto femper die. Quando autem fepa- rantur à matribus moxtondentutr propter. pediculos (oues quidem pediculis carere Ariftot.& Plinius prodide- go runt: ) vel quia melius crfecunt,& vnaquaquehebdomadefal eis obijcitur.Circa natiuitatem Dominiiun gun- l tur cum matcibus,vt deagnis Palladiusfcribit, Crefcentien.Sectarius veruex, qui gregem agnorum przcedens | ducit; Fcft. Videim Veruece A.Quodad fructum cx agnis percipiendum ,leges quzdam ex Catone in Ouc E, Biniagni vniusouis (cum venduntur) numerüm obtinent, Varro, Rheno proprié ouium pellis eft, vcl a gnina potius, vt dixi in Capra E.Pelles&lanz agnorum funt optimz;atquead operimentum humari corporis aptio- resquàm matrum, Crefcent.Indamentum ex pellibus agninis córroborat corpora iuuenum , Filius Zorapud R.Mofen. Pluravidcinfrain G. Agnine pelles, quas pcllifices noftriad veflimenta parant,magna ex parte de- fumptz funt ab ouibus qua vel in paítu vel proximispoftdicbüsmoriuatur. Nam intra paucos dies lanz eis molliores fiunt & ineptz pellificibus.PeHes qua cx foetu fümütur,cam oucs grauida mactantur, vulgó vffcbind- ling vocantur,;ac fi dicas excoriatitias. Adferunturad nos ex longinquisregionibus:pulcherrimz quidem;crifpze, £e przlo comprefle & maiorisprzcij ex Italiz parte vltra Romam, Apulia praefertim. Elegantes & nigrz pclles ex r Prouinciafeu Narbonenfi Gallia & Hifpania (vbi & monopolia haberi audio;ita vt certi quidam loci faum ha- beant mercatorem, cui foli pelles vendiomnesoporteat) feré mittuntur, iam ad vfum parata: funtautem pin- guiufculz. Candide veroapud nos parantur, & ex noftris rcgionibushabentur. Lactis duobuscongijsaddunt coagulum magnitudine olez,vt coeat: quod mcliusleporinum & hedinum quàm agninum, Var. Mato menfe eafeum coagiulabimustyncero la&te;coagulis velagui vcl hosdi; Palladius. T'empeftaus futurz prognoflicon ab agnis, videin Ouc E. n; | 5 EF. Agnoram cato [itis eft connenienscun de la&c remoti faerint;Crefcentienfis. Agnina humiditatis plue yo habct quàm calidivatis: vergecina veró temperata efl; Platina, Ex pedefiribus airnatitibus fuilla caro probatiffi- E - - [d Ee : AN ] , Zzz mus r$. 781 MÓN Duadrupedibin mus cibus eft, deinde haedinamox vitulina: agnina vero humids;tum lentorem mircoremquein fe habere cé fctur, Galenusin lib.de cibis boni & mali fucci. Agni carnem habent humidiffimam ac pituitofam : ouium vero €xcrementolior eftac fucci dcterioris,Idem 3.dealim.facult. Ecinlibro deattenuante victusratione,Agnorum efus propterinfignem humiditatem cft fügiendus. Carnes quadrupedum recensin lucem zditartim,omnes mut Cofz habentur;ic precipue quz fuapte natura bumidiore funt carne,vt agni & fües; Galen.in lib.demali & boni fucci cibis, Vide quedam fupcriusin Oue & in Ariete F.Agnorüm carnes modicécalidz funt,humidanique ha- bent fupertuitatem :atqueidcoab ijsleduntur qui humidioris fanttemperaturz : qui vcró ficcioris, 1uuantur quantó autem iunior agnus fuerit , tantó difficilius eius caro concoquitar , magisque humida eft: quantó Vero maior;tantó meltus concoquitur,& eó minus eft humida. Sic & in ceteris animalibus contingit, quoiuntorá | funt,eó humiditor quàm matorum eft eorü caro,Symeon Sethi. Agnus lactens fimiliter fere vifcofus eft vt porci H lylueftres porci(lactentcs potius, )quàd nuper ab vtero prodierit, & exla&te quo aluntur humiditatem fequatur: uaobré caro eius nó laudatur, vt que conco&u difficilis fit,& lubricitate fua deventriculo(citó) defcédat.Anni culivero(vide fupra in Vetüece F.ex Bapt.Ficra)mediocrem habenttemperié inter la&entium humiditatem; & iuuenum ficcitatem : quamobrem przfcruntur, quód faciliores conco&tu fint, & fanguinem gignant melio - rem,lfaac in dixtis particularib. Agnina robuflis& fanis hominibus in cibo vtilis efLinfirmis inutilis: quia etfià ventriculo facile defcendat; vifcofo tamen quem gignit humore; partibus nimis tenaciter inhzret ,, Liber de nat.rerum,Suille & agninz carnes difficiliores coticoctu fünt;& facile corrumpuntur propter pinguitudinem; caprinz nonitem; Athenzus.Priamus apud Hoierum filijs fuis exprobrat, (tanquam nimium gulofis, ) quód in ciboagnos & hoedos illicité & prztermorem gentis (. vqeg vevowiejdiin ) confumant,cum inquit; "Aevdy 48. i- eAQov Don uuo. osx T45:c,,, Philochorus quidem tradit agnum intonfum ne quis in cibo fumeret Athenis ^ quondam interdictum fuiffe;cum ouium penurià futura metuerctur, Athenzuslibroprimo. Etlibronono; Antiqua lex erat,vt inquit Androtion, d O2fryovns [ Odriyevs. unten Varinus ) Svexob T Exvriy Srosuucerav ne ma- retur ouis quz nondum tónfa effet; vel nondum peperiffet, Edcbant fané veteres animaliatam adulta; porci vero potccllos etiam la&tentes, essc quas. Nuncquoque Mineruz facerdotem nec agnam mactare, nec ca- feum guflareatunt.Proxagoras pro epilepticis celebrat carnem agninam fiueheidinam &c.Coel. Aurelianus. - Hoedi verumlibetco&ti, (affi aut elixi, ) faaues & falubres funt: coxz tamen affe meliores habentur. Eadem & deagni coctura;Platina.In agnum vel hedum varios apparatus ex Apicio recitaui in Hoedo F.item in ieci- noracotum,& pulmoncs;& copadia;Ibidem, Veteresaliquandoin magnificis conuiuijs tum alia animalia in- tcgraaffabant,tum boues,ceruos,agnos, Athenzus lib.4. Apud eundem inter delicatiores conuiuij cuiufdam ci - bosnumerantur etiam zeevioavav, id efFagnorum capita. Balthfar qui artem magiricam Germanicé condi- 3. dit; cx pulmonibusagninis farcimina velTfitia parat;huncferéin modü : Pulmonibus iam craffiufculé concifis omentum addit, & mintitius concidit: oua admiícet,& modicum crema lactis,& fanguinis agnini modicum;& oro condimento aromata & vuas paffas: hanc mifcelam inteflinis agniaut ventriculo infarcit ; aut inteflinis de Vinilo ,veltenuioribus déboue;necadmodum replet,elixat,&c, — .- | ; DN Ad morfus venenatos;optiméauxiliatur,fi flatim poft cucurbitas plage imponantur animalia parua dif- | cerpta& adhucintus calentia,velut funtgallinz;heedt;agni;porcelli. Venenum enim exugunt,& dolores leni: unt, Aétius.Idem fere Celfus fcribit; vtrecitaui in Hoedojinitie capitis. Experierisycrumremediumfi agnum - candidiffimi capitis decoxeris: atque inde caputeius,quem canum effe nolis,vngi preccperis, Marcellus.Sangui- 4 . hishadinirccentisantequam coaguletur vncla cum aceto mixta & triduo pota, vomitui fanguinis confert : & fimiliter fanguis agni; Auicenna.Galenusde fimplicib.lib.ro.de hoedino tantum fangine hoc remedium à Xe- nocrate fcriptum refert. Ibidem; Agninum fanguinem (inquit)aliqui epilepfiam curare prodiderunt;quod mi- Tii experiri non placuit. Quod fi quis periculum facere voluerit; ft fcio reprehenfüm iri ab eo quitalia fcripfe- runt. Omnia,enim remedia quain potu epilepticos iuuant;vim incidendi habent ; qux agnino fanguini nulla inefl.Sanguisagni cum vino cpilepfiam fanat, Auicenna. Vt mulier concipiat.Dorcadis;heedi,leporiscosgulum & fcl,cum agnino fanguine & adi pemedullaque ceruina, nardino & rofaceo oleo commilce ; & poft purgatio- nem fubdito;(vtero prius purgato, ) Aetius. Pg hus dat E a di .— gni facro medetur fene&us crpentium ex aquaillita à balineo cum bitumine & feuoagnino, Plinius. | De füuillo & agnino ( Kuclliusapud Diofcoridem non dove», id eftagninum; legit: fed Zoxrdcv. id eft vrfinum; 5 quod magis probo ) adipe curando Diofcoridis verbain Suerecitabo. Medulla agni ad ignem liquefacta; cum oleo nucum & fachate albo , deflillata fuper fabathutn ( zambac purum ; Rafis ) & fic epota;diffoluit calculum velice & confert mingenti fanguinem (Rafisaddit,crematione virga, ) &ad dolores virgz, vefice, renum; Al- bertus. Dyfcnterico& frigoris fenfus adfit, pellem agninam leuem liquida piceimbuito , calefaétamquealuo imponito, Aetius, Si virgini menfes maturi non prodeunt,& vterus mouetur; &c.pelles agnigas calidas ad vte- rumapponere oportet; &c. Hippocr. inlib. defuperfcetat.. Veftisex pellibus agninis corroborat corpora tuue- num,Filius Zorapud R.Mofen.Pelles agnorum magis calcfaciunt quàm bheedinz magisque conferunt dorfo & renibus, Elluchafem in Tacuinis.Officulo quod fitin dextro latereranz rubetz , adalligato in pellicula agnina recenti,quartanasaliasque febres fanari aiunt; Plinius.Cinis exoffibus agnorum recté adhibetur vlceribus; quie non trahunt cicatricem, Marccllus.Magna vis & in cinere pecudum fim: ad carcinomata addito nitro , aut cine- € reexolfibusfoeminum agninorum ; prcipueinhis vIceribus qua cicatricem non trahunt; Plinius. Offiuma- gni puluis dicitur recentia vulnera confolidare, Saraceni fecum ad praelia ferunt.Attritus calciamentorum agni pulmo fanare creditur ; Galenus & Plinius: Impofitus contra&tosà calciamentis attritus ab inflammatione tuetur, Diofcorides. | Agninus pulmo vel atietinus vritur; & cinis eius cum oleo imponitur , vel ipfe cru- dus admotus pernionum vlceribus vtiliter alligatur, Marcellus, | Coagulum agninum aduerfus omnia ma- la medicamenta pollet, Plintus.. Contra venena omnia valet coagulum pecoris, Idem. ' Hoedi agni, hin- nuli, &c. coagula fimiles naturas fortiuntur : contra aconiti potum in vino , & concretum lac in aceto, conuenientet affümuntur, Diofcorides. —.À venenofis morfibus omnibus fanat ; Auicenna. —Contra.pa- flinacam , & omnium marinorum ictus vel morfus coagulum leporis ; vel heedi , vel agni drachraz pon- dereexvinofumitur,Plinius. —Murisaranci morfus fanatur coagulo agninoin vino poto;ldem. Infantibus 74 i i s quila- * ' bà An. He Li. Loo p Autfa&te concreto vexantur;przfidio eftaeninum coagulum ex aqua potum : Autfi vitium coagulato lacte ac. - &iderie,difcutitur coagulo ex aceto dato; Plinius. Sanguinem fiflitin naribus coagulum exaqua maxim agni- num fubditum velinfufum,etiam fialia non proint; Plinius Ex aqua fuba&tum & infufüm naribus fluentibus miré prodeft, Marcellus, Vide nonnulla fuprain Ha&do G.vbi de hoédino coagulo.| Coiitialibus morbis vtile tradunt fel peeudum cum melle;przcipuéagninum;Plinius & Samonicus.Si fclleagnino inungantur loca can- «ro aífe&taymanifefté prodeft, Albertus. Si quisagnum recensnatum confeflim manibus diucllat, lienem que eius vbi extraxerit calidum fuper lienem dolentis imponat;ac fafcia liget;& dicat adíidué remedio lienis facio: poflero die füblatum de corpora eius parieti cubiculi in quo lienofus dormire folitus efl;lito prius inlito vt hz. . tere poffitimponat;atque ipfum lutum viginti feptem fignaculis fignet ad fin gula dicens lieni.remediutn facios * hoctaleremedium fi ter feceritiin omnetempus lienofüm quamuis infirmum & periclitantem fanabit, Mar- cellus.Vtlanugo tardiorfit pubefcentium,mangoncsillinunt fanguinem à tcfliculis agnorum qui caflrantur: qui euulfis pilis illitus & contra virus proficit; Plinius.In veficz doloribus (flranguriofis , Marcellus ) deco&tüm agninorum pedum bibiffe prodeft; Plinius. Vu & faucium dolori fimus agnorum, priufquam herbam guflent in vmbraarefactus& confri&us,atque emplaftri moreadpofitus medctur, Marcellus, H, . o£. Agnusiánonnullis cum afpiratione fcribitur hagnus: fed vfüsiam obtinuit, vt priore modo fcribatur, .. Agnusdiciturà Greco. avc, ( melius àex cum afpiratione : vnde nimirum etiara Latine aliqui agnum afpi- 36 rant;) quod fignificat caftum, có quód fit hoftia pura& immolationi apta; Feftus.Sec alibi apud eundem ficle- «. gitur, Agnusex Graco cui; deducitur,quod nomen apud maiores communis erat generis, Vatroagnum di- &tum putat,quod agnatus fit pecori ouillo.Agnusà Graco vocabulo dicitur quaft pius; (. iv pium 1nterpre- tatur , cum potius caftum fignificet.) nam inter omnia terre animantia maximé inueniturinnocens & manfüe. tus: nullum enim ledit dente;aut cornu;aut vügue,Ifidorus.Et alibi, Latini agnum putant dictum,quodagno- (cat matrem fuam prz ceterisanimalibus,adeo vt etfi in magno grege errauerit/flatim balatu vocem nofcatpa- rentis: Videfuprain D. Auillas agnas recentis partus dicimus, Feftus.forte quafi ouillas,forma diminutiua. Bel. luam indifferenter pofuit authoritas veterum.Quo quidem agno,;fat fcio , magis nufquam curiofam effe vllam belluam, Plautus Aulul.citante Nonio.Dicigitur metuum pafferculum;gallinamscoturnicem, Agnellum;hoe- dillum;Plautusin Afin. T". |O — "herecoo 7 ores Daccov véoe, Pollux.Ouesin tenera &tate dove & cuvol dicuntur, Varinusin Teaa;. "Agyout ce5Bo/«, Varinus: Hefychiusaddit í4o5. Apud Aratum legimus ove: in datiuo plurali : & deijídem in re- €o divo. 'Oizere iov ( dove, vt Scholia habent in duali numero ) treocv Acttev,briplur 5) ad onveci T4 6 ito jean, Homerus Iliados y. vnde communis effe generis hanc voceri apparet. A voce aluum ( de qua paulo in- ferius,) cafus eius obliqui fiunt;per fyncopen : re&us fingularisnon inuenitur. Aetatces funt tres; euis, eic, ecpreiic, Suidas: Ego «v»; pro genitiuo accipio: rectus enim ( vt dixi ) non eft in vfu. Ifter in dictionibus A tti-. cisfcribit primz xtatis vocabulum effe zoo, deinde ay»iv, deinde ave, denique aeseyepeve, Suid. & Va- rinus.Nuper natum uoasor dixeris, ( ucasovo,, Suidas,malim po94ov. Tflro in. Atticis dictionibus aerias eft a- stics trimus.Hefychius apvecv, arietem trimum interpretatur :) anhiculum veró aea, id eftagnum, zu», vcl &'vioy ; deinde »eviv, (lego 2eveiv, ) qui & 2elv/ à poctisvocatur,Pollux.Sed eft quando hzc difcretio non fcr. (o uatur. Apveiv v&op4Nov Vr 2e Ti TEKO10 Tex ove, Oppianus lib.4.de venat. 'Auvàc, vt Varinus& Etymologus referüt, -.. di&us eft quafi zii», id eftinfirmus: JAG- enim robur fonat: velà voce uz, qui primam & teneram a- gni lanam fignificat: vt fit eji , iesu Qe 7 vaetov 04 v. Apud Suidam. cum afpiratione fcribitur avis (quod non probo: ) & Attic uec, & fcemininum jw. Oppianusfylucfirium etiam caprarum ( &/jecpav ) — fetus, zuvs; vocat. Ariflophanesin Auibus api aesti periocum protulit, Auvic;é apos, Varinus: Malim exytonum;vt Etymologus habet,diminutiuum effe fcribens. Kupaicas d|ogéirey MéGrov roiv ihe, Theoc.Idyl. $: Rachel nomen proprium mulierisexponitur poc d zonativvez, Varinus.Eftautem vox Hebraica: alij agna alij ouem interpretantur, vt dixi in oue À. Avec à zv 5 2e, Suidas : vide Etymolognm. Aeris qui- demaries cfljnon agnus: quanquam proagno Didymus pofucrit: Videin Arietea. — Aries medize etatis. zjuie vocatur :aljjagnum anniculum piv vocant,Suidas & Varinus exfcholijs in Ariftophanem. Ava, ores, go o3 oue Hefych. Varins "Aui uo cid eftlanam,aut ouem nuper natam; Hefych. Avalas ; virgincs aut a- ues, Hefych. Varin. A uyonuoly el Sore yovat KoalLuaukdie Xv es 3 oi 'xevay 39r yoyos »"naeujose, Varinus: Q^. 39 dAVOSS Suidas. Apvazuv 3 oves, Helych.Varinus Homerus ouium & caprarum tates difcriminans , adultas, cesse ^ vocauit: mediz etatis, neoxras ('uerosas, videin Capraa;) & tac, adhucteneros, Varinus & Pollux. Mémc- 620,70; U. ata qesga, Suidas, O ilu 425 f»".agnus & agna, Varinusin &olw, Pluubczovac : Flu/ee.olovatas otro YÍGITs Galenus in Gloffis, Plz dovez ses E oz, Hefych.Varin. Ezri ilsoswtoizw, apud fuas oucs, Apollonius 4. Argo naut.Agni non folum jc. dicuntur;fed etiam «lus, vnde dove; perfyncopen : hinc 22lwoGeexibe. opilio, Va- xinus; Pusas cres ania, (lego ofte vel Jic, ) Flefych. "aevec pro 2?hzcs, vel pro »vvol per metaplafmum, Ety- 'imologus; 'Ajva» fecundum veteresnon fit à reto boanhllde :fedab el/melump-, &e.perfyncopen.. Deri- . Waturautem «^y viu 7eav, hoceftà voto;quontam in votis & precationibus adhibebatur hoc animal facrifi. $5. cijs: velaliter,quohiam pecorum poffeffio prifcis omnibus valde exoptata &in votiserat, Varinus. Paba. e ovans Hefychius, Varin.Doricum videtut pro iuo Pvluiu. dove Kvntioi, Yidem. ITeosviv, ouis tenera; vel nuper nata, velannicula,vel que primum corre incipit; Hefych. Varin. Uenrlióec, agni anniculi,lidem. Varinus ctiam alibi ex ariftophane grammatico;caprilli pecoris nomina pro ztate diuerfa enumerans : toslisc ctiam;inquit, in eta- tequadam dicuntur, & 396 agnos Tegerbr, ouisfex menfium, Hefych. Varin. B«e/xoi , agni lidem, Médalu, 2 dove, lidem. Ogorel, agni qui poftremi nafcuntur, Hefych. Varin.nimirum qui Latinis chordi dicuntur. eaya.- -ei, agni,lidem, $2540 agnum efle dicit Ariftoteles, Plutarch.problem.Grec.14. Apud Hefychium & Vari- num vox eadem oxytona fcribitur,& per s. in penultima. Y'ezxoAov* 2evlov, Suidas : Hefychius foetum & in- fantem interpretatur, Basda,mw2evéas ig] Gayvipis 9 euim), Hef, Vat« Be/vvsor, (apud Var.penultima eft per ióta) TU giat: Xgéat, Iidem. | ! : c | í 'o ——Epitheta Hirtus Columella 7. Hornus; id eft huiusanni ja 4. Eleg. Imbecillus&immaturus, | A s ZZ 0A Coln- 1 gzo |". De 9uadrupedibus s | Columellib.7.Lactens;Ouid.4.de Ponto.Ea&eoli, Prudentius. Mollis, Martialis s.Petulci, Lucretius lib.z.Pitia gues V ergil.r, Aeneid. Saturiorlactis, Columel.2. Subrumi;hoc eft la&tentes.Ibidem. Ex prztereaapud Texto rem ; Alacerjbalans;blandus : Campiuágus;corniget,cornipeta : Imbellisiincuriofus: Lanicutis; laniger , laíci- vds: Mitis,molliculus : Pauidus. Aguz epitheta.Muta; Horat; :. Carm: Niuea; Iuuenalis Sat. 12. Nitida,Horat.5i Scrm.NoucllajOuidius de Arte Pauens,5.Metam;Pullajid cft nigra; Horata.Scrm. T'etiera; Statius 8. Theb. Et — apud T extoremiBalans;cicur, hümilis lanigeraymollis;tenera. 'hov tuli), Homeruslliad. x. Scholiaftes ex: ponit oz lá Lao TU xod re Adi. Nor 2e A9 luoi, Cratesapud Atheneum. "Agyeiby veogaAUv ny ovp mTokelà eso, Oppianus libro 4.de venat.& mox eundem, vzuaiov uiv vocat. Auyic eoorg- , Theocldis: Agvig. — xtegien:, Nicarid.Atlin. à proprie diciturdüm cornüia nodum habet, Scholiaftes Ha|uze» (fübaudi cresCa-.— v»,)nouellà & tenera ouis "^ agna vel agnus ) lactens.qu& nondum guflauit herbam, 7$ Páuov queiv curi $ TIubye i& xix 9 luat, Hefych.Varin.quafiin oraculo aliquo hoc vocabulum fiue epitheton ouis,fiue pro oue per anton 0- mafiam pofitum reperiatur.Significat autem fuauiter odoratum: folent enim nuper editi feetus pecorum prz- fertimi;fuatem quendam,vitalem & a&eum,vt ita dicam,odorem fpirare.Eft & herba hedypnois apud Plitüium à fuauitate odoris dicta,eadem opinor qua hicracium fecuridum Diofcoridi, & vulgó dens leonis. H3vavoid|uc; (melius izvis vnde penitivus xd|uzvofàQ» ) quoc tod n M[Bemoric, Helfych.Varin. 'Qc 5a2o9luai " hovsc sstvopadione Ji nasty m9esen, heoc.Idyll.18. - a P - Dominus nofter Chriftusin libris facrisagnus nominatur,quód infiocens & placidiffima pro peccatis no- ftris hoftia futurus effet. Quid enim agno caftiusiinnocentius;patientius ? Agna, menfurz genus inagrorum di- menfiorie, A &us quadratus vndique finitur pedibus CX X. hoc duplicatum facit iugerum; hunc actum pro- uinciz Beticzrufltici agnam vocánt, Columella ib.s.Agninis, quod adagnüm pertinet , vt agnina pellis vel ca- 29 ro.Kogito pifces, iidicat caro$agninam caram;Plautus:fubáudicarnem. — ^ - ; ipt | | '"Aovec,ol uaimiAor, Hefych. AeveG-, agninus propároxytonum : nam oxytonum aries eft : penanflexum vez ro,meníis tomen ; "Aevei xeca apud Xenophontem legimus. 'Ag.sa, rv xeswmaue, 7E avesBorov, Hefych. Varinz Didymus Etymol. Hojvaovee, pecore & pecuniaabundantes: Vide in Oue a.ex Varrone. VoAvagn , 1g; pro ae- Avalpvaym? vS'gtpovi, multa pecora (fynecdochicé ) poffidenti; Hefychius, Varin. Similitet dicuntur seAvjilee, vt mox fübijciani. TaweXG»sreivn ctoves Dy so, Hefych: Vatin. Mésuasanry Uwe, avesOa(g, Suidas : oues intel- ligo medizztatis,quz iam primum agnos parere incipant.Similiter vemoilliG- dicitur ; vt mox fequetur. Ae-. VéLmia xv ienrio, pertranslationem ab agnis qui iri caput feré proni fültare folent, tanquam aerem cornibus impetentes Suidas & Varin.ex Scholijsin Iliad. wu. Aevétripec,dlumuyoi dupavrec, Hefych. Vatin; hoc eft;in aquam fc mérgentes przuio capite;vriniatores : quam vocem Latini à Grecaarneutéres rutuati mihi videntur. 'ay&- 39 ?nie, qui capite premiffo in marefe mergit,ab agnis qui dum prioribus faltant pedibus, caput terrz admouent : quamobrem hippurum quoque ptfcem;quód frequenter exiliat ezv&sly aliqui vocabant, vt Athenzus fcribit; Varinusin KuB curio. "ApóUTüe xv Oiewrie A, ab agnis qui inter curtendum caput concutiunt,Scholiáftes in Iliad; 7. Etalibi in Iliad. p. Aev&umie i vBis5 dlovu: velfccundum aliquos delphino: Solent autem atnes;iid cftagnis pertranquillitatem in caput ferri, "Aere joo v Cere 4o, Elefy chius: 'AevéGcas Avpebv Elite ave9cxvoidlovr (9 20 qupyseeQuos: ; Lycophron. 'Hyvev, vise, Hefychius ;, Vari; malim tpváUev , ab ovpv&Um. "Avood]o! vocabantur rhapfodi, quódagniüm fui cantusacciperent premium; Hefych.Varin.Dearnodis & thapfodis vide Scholiaften Pindariin Nemea à principio Carminisfecundi, Aevoqaryei» eft Athenis religiofiffimum & fummum judicium haberi,in quo f:natus & popülus vnà coibáht: quo temporeàtrigintatyraunispenéin extremum difcrimen — , adacti funt. Mawpu, pugnotà wo & xp». cóticilioi nam ad concilatiories prifci adhibebantagnorum facrifi- 49 cia, Varinus. Agyog n, xl, $ ovpvos ei podus LI CS dox (O^. Idem. Aoveuviav, doo Baix, Idem; "Apva 7 Sgkov,. Koaccoudluoi : 39v sod ^ av, Idem & Hefych; "Aalwa[Doaxàe,. paftor outum [o 48 wol) wpluXO,9 duoi 3 dio- Vaso Tl o0p00y,0 texy tu xlw ; Eüflathius: Avonem Qs zialu, Hefych. Varin. Te£Qo dle vu byd| enis Vefdoun cs Iecac ejwaoQpipuis, T heocritusin Cycople: TZv zoxcráy 3gltew tuvonav, Ariftoph.in Equitibus: vbi Scholia; civ exesCa- qud neyrs réet pop?c tod tuve, quod inde repetitSuidas & Varin: B; dictio pertinetad hominem fenfu & iudicio carentem notandum,vnde apud Menandrum oídlne,o $e atate a9: $nait mie $ AO. OY,O. gt VeGIAG Gs vis, Varinusin Buysig. Àuvioy, paroxytonuni,vas quo fanguis excipiturin facrificijs : Cretenfes Zio dicutit, proparoxytonum;quafi asuvicv, à fanguine, Varinus. Suidas etiam interpretatur 49244030 av avy[eiov. Helychi- us, tdv S aduas 9", nefcio quàm recte. TIeorsve dl, daviov eye Homerus Odyf. y. apud Etymolegüm: Auvíov, — vt Empedocles vocat, eftinterior fetum in vtero inuoluenstunica;tenuior fcilicetac mollior: nam exterior yo- 30 ei» vocatur,Pollux. Galeni interpretes membranam fiue pelliculam agninam transferunt: albà ac tenuiffimà eft, & feetüm totum proximé ample&titur,vt fcribit Galenus de vteri diffe&tione capite nono, & alibi; IToavijs- ve, (Vt aeXJzovec fuperius, ) quiagnos multos;id eft pecora multa, perfynecdochen ; poffident : savSatusquorors zrAxa)i, Scholiain Iiad.r.& Varinus. Tibareni populi moAvjpluecs ( a0. ares [ov rois Au S ptjuphovts, ) incoluntiuxtà ininorem Àrmentam;Euftathiusin Dionyfiut. Edel, xaJsveresGorr (O» , o vol Tepezracy Üupluvoc e 3) ivBor(Bs Suidas & Varinus. "azijluev/mevov, ( de quà voce fuperius pauló dixi ( 2y/vov (lege Pyavov, ideft grauidam; ) Varinus Neftorlliados «. exploratori adituro Troianorüm caflíá promittit doriandam à fingulis opti- inatibus Grzcisouem nigram & grauidam, iy u£izevaw GA uw Cert pilnov. Nolo Gomoe, opilio , qui alae, id eft agnos paícit,fynecdochicé, fecundum Paufaniam : fcribitur etiam iocvo9eoxh;, (quod non placet,) Varinus? Videin Oue e. | " F^ Seu jn b ei SM uT.S k 60. ^ Plantago minor folijs eft lingüz pecorum fiimillimis; Plinius : quafe Grzciarnogloffum quafiagninam liü- uam vocant:item arnion,vt habeturin nomenclaturisapud Diofcoridem.Arnos pyrites , pyretrum ; Ibidem. Arophyllon;cytifus: eftautem herba fruticofa; Hefych.Varin.Folia quidem etus fatis tenera & molliafunt; & fuauem przbenríüccum malüzinflar,vtagnisin ciboaptus& gratusvideatur. —— — Ls Agvéori , pifcis quidam qui & hippuros frequenter cxiliens caprarum modo , Eüffath. Iliad. 7. ex Athenao: alij dclphinum éxporunt,vt pauló fuperius citaui ex Scholijsin Homerum. | | 2^) " Arngus, Aevax», proprium riomen apud Fiomerum:(mendici illius qui prius Irus dicebatur, ) à &xvz/(9- putreAs Sor d epo dj tv. [Bomoquorcud ne sad reg Garrod pte xU T 'uiDee. Varinus. "Aovov, proprium rufficiá curaa- gnoram;in epiftolis Theophyla&i. Tibia vfum hyagnim primum volunt,&c. Caelius 9. 3. Hydarnus; viri no- men in Laconicis Paufinig, — Arne nympha fuit; nutrix Neptunijfic dicta;quód cum Neptunum Eu 78x c iT ca t j De gm. Ha büdef b. Li. Lr. £21 Khea educandum, Satürno eum quatenti azwpwozm; id eft negárit, Varinus.. Arne Theffaliz ciuitasnomen tulit,ab Arne Acolifilia,vt quibufdam placet, Etymol.ex Paufaniz Beeoticis. Boeoti nominati funt à quodam Boroto,quem Arnemater clam enixa,circabourn flerquilinium expofüit, vnde nomen accepit àc ipei ' vs Gaz, Euflathiusin Dionyfium , Videpluraapud Varinum in "Aon. Flomerus Iliados 9.22.2 DuAev"Apilup - dixit: vbiScholiaftes Arnen vrbem Beeotiz interpretatur,dictam ab Arnequz ex Neptuno Beeotum peperee. tit. A]ij vero negantes Arnen vrbem tempore belli Troiani extitiffe, Tol» fcribunt: Zenodotus vero (vt Va- finus refert )'Aewoluu :quz minimé zowsQvAQ- fuiffe videtur,cum ab Hefiodo tanquam rigida & hyemalis vi. .tuperetur.Atuntautem Homericam illam Arnen;fimul & Mideam ciuitatem à Copaide lacuabforptas effe.Pe- .nelope primum Arnea; Apvéas, dicta fertur, & cum à parentibus in mare proiectam aues quadam penclopes di- GC rurfusin contitentem expofuiffent;parentesreceptam nutriuerunt ; vocaueruntque Penelopen ; atque ita . deinceps fuit binominis, Scholia in Pindari Olympiorum Carmen g.Hermolaus Penelopen prius Arnzam vos catam fcribit,quafi abie&am repudiatamqueà parentibus: Didymus apud Euftathium "Aevexlow , vcl prepa xlw. Khene, Plus, ex Oileofilium fufcepit nothum, Homeruslliad. €. Ay»; nomen Nymphz;, vt memi- nit Gyraldus. qu "Arne ciuitasel iuxta finum Maliacum;Plinius.Etalia Theffali ;ab Arne Acoli fic di&a: vcl (vt Crates . vult)abagnis: quod pecori nutriendoapta fit; Etymol. Arne,vrbs Boeotiz, ( Lebadenfium vrbs olim Arnedi- . €ebatur;ab Arnefilia Aeoli,vt & T heffalica Arne;Panfaniasin Boeot. ( & alia Theffaliz à Boeotis deducta, qua ierium vocatur: tertia Mefíopotamiz;quarta Erafiniorum iuxta Thraciam;Stephanus. Scythonis puclla Ar- nen nefcio quam infulam prodidit.Scholia in Iliad. 5. & Hefychius quoquefcribunt Arnen vrbem effe Beo » tiz,( dequa pauló anteetiam inter propria mulierum dixi, ) &alteram Theffaliz. Phthiotz Dorida accolunt: | eorum oppida celebria; Lamia, Phthia, Arne, Plinius 4.7.Campus quem Argum vócantin Arcadia , decem fta- diorum eft: & pauló poft eum alius, in quo fons Arne fpectatur, cui hoc nomen contigit, vt Arcades ferunt: Quoniam Rheaillic Neptunum expofuerit inter gregem agnorum : & fontem indc dictum, quod agni circa eum pafcerentur: Saturnum vero perfuafüm pullum equitanquam à Rhea editum deuoraffe; Panfanias in Ar- cadicis.Arne Theffalica;colonia eft Beeotiz : de qua hoc oraculum fertur, "Aovq sos ome ud Bossvov vy. In Scholijslegitur Arnen etiam Charonez fuiffe,& l'arnen Achaie vrbem.Caterum Leontarne vicus circa Heli. conem fuit: aut fons;ita dictus,quód immolanteillic Adraftoleo agnum rapuerit, Varinss. Arna evo ciuitas Lycie; Xanthus poftea dicta, Stephan.Arnez, Avez, parua ciuitas Lycie,Idem. Poft Bolbiticum oftium Nili, arenofum quoddam & humile promontorium valde expofitum efl;quod agni cornu appellatur; Strabo lib. r7. ? Auretoesh mo row»e, Suid. Var. luutus circa Themifcyrum , Etymologus. Amnitz , Avv/zu, populi paruas infulas Oceani Britannici habitant,quorum mulieresfacra Baccho celebrant; Diony(ius Afer. Inter oppida Cretz in- fignia Polyrrhenium namerat Plinius.Suidas Ioavjilwc» vocat,in provetbio, Oi Kojze: lu 9vesav. Vlonvol:o, vrbs Cretz:quód multasoues habeat, Stephan. R hene Plu infula parua prope Delum,vide Ono maflicon.. Achzi communeconfilium vnain curia cogebant,quod Arnarion vocabant,Strabo libro octauo. b. Vanus& Euganea quantumuis mollioragna,luuenalis Sat.8. Arncjagni capus, Feftus. Xóg0tyTi *£ ovp v aiv : leAQov cvy[éo.. (inteftinaintelligoque & chordz vocantur) Hcf Var. ! c. Claudian.lib.16.Agni grundibant,dixit cum grundire proprie (uum fit, Nonius.Agnus curio apud Plau- tumih Aukexponitur beflia curiofa,vcl macra & curis confecta. d. Vtpauetacreis Agnalupos,caprezque leones, Horat.z. Epod.Lupis &agnis quantafortitó obtigit, Te- » cum mihi difcordia efl,Idem Épodon 4.Quzfitum aut matri multis balatibusagnum Martius à flabulis rapuit lupüs; Vergil 9.Aen. 0:5 Avxgi aveosw tre y emovti £e4Qoioi, Homerus deaudace & impudente rapina, Varinusin IldpaGoAW. ——— e. Pefcia Ael.Stilo diciait capitia ex pellibus agninisfa&ta, quód Graci pelles vocent pefce, s, Vide inOue e. Kheno proprié ouium pellis e vd agnina potius,ex Grzca voce vli£, vt con ijcio: videibidem. uisus, QU vais, Galenusin Gloffis. Apud Hefychium jluécc legitur, non probo Aevaxic, pellis agnina, ?9 $ aic xo- Jv, pellis adhuclanata; Hefych. Varin.& Suidas,qui ex Ariftophanis Nebulis hzc verba citat: Euoi ic v dli - OdnGaiA oi BE apyenxidv raul Sorossen id o: luditautem in vocearnacides,vt cui animus effet intentus aree aj- vei cvv d|gveisele Koldvov sud pta ov, vate, Pollux. Meltojid eftloro;circa collum canis venatici interius affua- tüt xpvaxi;, neceruixáloroatteratur,Idem.Alibi ctiam inter venatorisinflrumenta «»vaxidec numerat. Eve- LER I SEE CX M LS PS) 7 : a REQ P Noch iere AEST a PIT LEN » MN . Y Avyrdjiy eva atop eic mue me x9) np vaxid oe, Platoin Sympofio,vt Pollux citat.-T05 )icclnov 2gaitvoy , 7r ervov 6E. apvauid eo ev Ti P yxs yd Pollux in perfonis tragicis. "AQ; Tevay ^ t GR OV SG e Wetati Oéqo y Neve Ylocd et, 'Theo- crit.Idyllio sr. Xoi ?-znAx9sw f di tuEawrs YEA 0e or "EGje KoPNi TENIS Copia mt erevuAoy : Forte zreauaey : quanquam Suidas in ITersixois, (meminit etiam iti TiwdévGe, (( ae Aov intepretatur THAMMA, tt tes emoaiev. Exéaopyey wan ai qasovopalar jue Glide loo dic muy co dovac, Euftath.Mvéc, lana molliffima;prima agnorum & pullorá la- nugo,& plumatenuiffima, ptoptit anferitm, Varin. Puella fenibus dulcior mihi cygnis, Agna Galcfi mollior Phalamni, Martialis,lib.s. Kaivuxe ayxouoSev (. ois ete aka X LTEXA eio oa) ) «V Arv qe xovec Lliad. S Aova, qU GXYXi TOU Axes ions, T heocritusIdyllio primo. Agnus olim apud Lufitanos,;tefte Polybio,tribusaut quatuor obolis ven debatur, Athenzus.Vcrmem quiin Indo fl;reperitur,feptem cubitorum longitudine, capturi, agnum aut hoe- dumin hamum implicant; Aclian. ny : | y £ Patinasceenabatomafi Vilis & agnini;tribus vrfis quod fatis effet; Horat.i. Epift. Crfus in lebete coxitte- ftudinem cum carnibus agninis,quod ab eo factum ex oraculo etiam Delphico audiuit, vnde Apollinem quafi omnifcium vencratus eft , Herodotus lib. 1. Oraculi verba funt, Ocgsg 9' & Qptvac AuDs b wore vo:o (forte, Ort Uu gg Qofvas «As &earmue/vo:o )yoshavne Exbopdine &» y oxd am clave; XgÉam, Suidas in Croefo. Eye dL vui : amie bodrtpii Aov tc pssy ugnimy oux eDu av, Coquus quidam apud Menandrum vt Athenzus citat, Ks Qoae T GI VOY MAJA OU T teA o, Ariftoph.apud Athenzum. , h.. Agnaaurea Phrixi , vide fupra in arieteaureo.In Plutarchi Vitisalicubilegimusagnum qui gemellos v- trinque corymbos haberet natum,nec iam occurrit locus.Scalpere terram Vnguibus,& pullam diuellere mor- dicus agnam Ceeperunt; Horat.r.Serm.Sat.8. de mulieribus veneficis; Veteres Graci heedorum ,agnorum, vitalorumque infpeCtisinteflinis futura predicabant, Paufan. Coronata agna aliquid luftrate fiue expiare, » Iuuen. $at.13. Agnus diciturà Graco zv, quod fignificat caftum,có quód A hoflia pura & TERM ie A ZZ 3 CICIS, » $22 | De Qaadrüpedibus Lr | Feftüs.Pecoris foetus non ante o&tauum diem facrificio püruscftPlin. Fuit quidem prifcis opialo , vt ex heedis potius &agnishoftiz fierent, quia hs mites & cicures effent , Gyrald. Agna humilis, Horat.2, Carm. vbi Acron, | Nonhumilem agnam;fed hunilium óblationi aptam.Agricolade bouerem diuinam facit;opilio de agno,epo- polus de capra , Lucian. in lib. de facrificijs. "Aevac aliqui deriuant 299 «lu?oy, 260 rl tex), quód ad vota & fupplicationesagnushofts adhiberetur, Varinus, Maru verbum fità uj & «wu, id eft concilio ad reconci- liandum enim prifcihoftijs vtebantur agnisJIdé. An quum in Aequimelium mifimus quiafferatagnum quem immolemus,is mihiagnus affertur, qui hàbet exta rebusaccommodata;& ad eum agnum non cafu;fed duce deo feruus deducitur? Cicero 2.de diuinat. "Aevdv eroe ivo ie Iuli) malo, Homerus. Idulishoc eft agnaal- ba;idious (inde nimirum idulis dicta) àflamineIoui cedebatur;Feftus.Idibusalbaloui grahdioragna cadit; O- uidius.Ouidius Termino deo agná & porciin fecundoFaftorum immolari prodidit:item Horatius,cum ceci- t nit, Vel agua feflis c&fa T'erminalibus. Vbi Acron, Terminaliorum inquit diem inftitutü,vt perepularü feftiui- tatem czis agnis fines feruari faceret. Numa tamen fanxiffefertur,ne Termino ex reanimata facrum fieret, Gy- raldus.Deporco; agno vituloqueimmolandis in folitaurilibus,nugas quafdam,fi libet lege apud Catonem de reruft.cap.r4t.Ambegnibos& veruex appellabantur, cum ad eorum vtraque latera agni in facrificium duce- bantut,Feftus. F/v-v re axjov x: c Qgodveiow oiov, Sophocles Danaé intelligit autem agnum,& porcumanimalli- bidinofüm;quod ideo feram Veneream vocat: hisenim duabus hoflijsad expiandum vtebantur.| Poteft etiam caprarum foboles accipi,quod hoc etiam animal nimisin Venerem procliue fit, des xa) eic &aw'? v[BeACemy ( vt d- gnum & heedum intelligas.) Aliqui perdices interpretantur, tanquam expiationi aptas , qua fcemina inlaqueó propofita illici capique folent; vt inde Veneream agran, id eft venationem dixerit poéta: fed hoc non probat Hefychius in voce Aqgadtzio. Przcidaneaagna vocabatur,queantealia cedebatur, Feftus, Eft & porca precida- nea;de qua fuoloco.In omnibus Calendis regina facrorum;id eft regis facrorum vxor;porcam vel agnam Iuno- niimmolabat, Gyraldus. T'ubiluftrio;id eft vltimo die Quinquatriorum.quo tuba luftrabantur, deagna res di- uina Mineruz fiebat.Lege Varronem,& alios.Niueam reginz ducimus (aliás,cedimus)agnam,Par vellus dabi.. tur puguanti Gorgone Maura,Iuuenalis Sat.12.id eft Palladi,quz MauritanaGorgone;capite Medufz víaà poé- tis ingitur.Athenienfes annua folennia Mineruz tauris & agnis celebrare folebant, vt ait Alexander , Gyraldus. "Quer xd], dv UTEA3Y A&Uxev,ertolu) 5j BéAoa ve, L5: x od qeA/do Ail 0 vIA£iC, diro eov, Homerus Iliad. y. Videin Oue h.Ipfeatri vellerisagnam Aeneas matri Eumenidum ,magnzqueforort Enfe ferit; Vergilius Aen. 6. ( Videin Que.) Szpe cadit feflis deuecta Palilibus agna, Calphurnius. "Aevec sod e/o: vé js ous Vuovae uc vécue vempg, Ex ftat. Ventum violentum & impetuofum Greci sudor appellabant, pro quofedando aguam nigramimmolari moserat. Hincillud. A» dove béxonvaw enjoeg mveynoet To Qui 98 Gn atv en e gen sto Cero Yt Suidascitat, Et $ :empeftatibusagnam Cedere deinde iubet, Aen.5. Priapo in Theocriti epigrammatibus,ab zpolo de vitula fit facram, & dehirfato hirco,& faginatoàgno, Gyraldus. P.Craffo Q.Sczuola coff'agnus biceps natus, Iul. Ob: Íequens | PROVER B I A. , Canibus agnos obijcere, TlosD aokew ait xweiv apvoz, dicebatur quiimbellem & litium imperitum ; calumnia toribus & exercitatis exponerét,quodid animal omnium maximé fit imbelle. Refertur à Diogeniano: hemifti- chium eftheroicum;ex oraculo quopiam, vt conijcio,decerptum,Erafmus , Meminit & Suidas in. ITecCAcvree. Agninislactibusalligare caneri : Plautusin Pfeudolo. Ballioni lenoni verba affingithec, Quiapolquaopera credam tibi,vna opera alligem fugitiuum canem agninisla&ibus. ^ Quicanem alligat inteflinis agninisiisnon modo canemamittit, verum & predam vltro dederit fügitiuo. ^ Sic quicredit homini mal fidei, & rem perdit, & fruftra obligatum habet eum;qui non eft foluendo: lactes enim dicuntur inteflina molliora; Etafmus. Agnustibilocutus efl; A'ovioy so; A£AeA sev, ( aliàs, 79 ovpvlov v, fed malim sui. ) videtur in eos conuenite, qui ea rcicifcunt,quz refcifci ab eis poffe nemofperaffet: aut qui futura prafagiunt.In Aegypto enim ( Apoftolius non recte habet, Acgina ) aiuntagnum humana voce vfum: in cuius capite vifus fuerit regalis ferpens ( Baeue dpa ) alatus,longitudine cubitorum quatuor: Et ab hoc (agno ) res fututas cuidam reuclatas. Hiftoriam fcri bit Suidasin 'Aeroy & Th ayiovifed vfum prouerbij non explicat.Sub Bocchoro dynata Acgyptiorum,qui iura eis conflituitagnum loquutum tradunt;jJs fere temporibus, quibusapud Albam zditi funt R.omulus &R emus, Calius.De ariete Phrixi etiam legimus, quod Phrixum humana voce fitallocutus;Lupo agnum eripere, Vslu- pusagnum amat,vide in Lupo.Éuganea quantumuis mollior agna, Iuuenalis. A&xevte zexric z»nd|eiv » oic peotteo d arprie, Theocritus Idyl. XL 'Auval cvv vecrsc, hoc eftingenio & moribüsagni, mites, fimplices, floli- di,molles: Apud Ariftophanem in Pace, vt interpretantur, Scholiaftes, Hefychius, Varinus. Vocatur & zuvoxav, taliingenio przditus,vt fuperius ina docui.Agnum obijcit vel emittit :'Aovo cres£an es: Videinter ptouerbia ex Ariete. Afpera nuuc pauidos contra ruit agnaleonés, Valeriuss.Argon. Mittam vos ficutagnosinter lupos; Chriftusad difcipulos Luc 1o. Habitabit lupus cum agno, Efaiz x1. Lupus & agnus pafcentur fimul; Efoiz 65, Videin Lupo h. Eftquoddam animal quod Mofchi appellant Boranez id eftagnellus,circa oftia Rhafluuij,quemipfi Mo- fchi Volga dicunt;crefcensex terrahabens omnimodam formam agnelli,viuens protempore & vefcens quan- tum herbarum in circuitu poteritcontingere. Dequo Sigi(mundus baroin fua. mofchouia. | DE : —. 5e Mufnnt. A. Lib n PT DE MVSMONE. w | ", NS EE ICE QM WD MM ) SM AUi) J^ *ó T us rre 59 $1 in Hifpania fed Maximé Corfica,non maximéabfimile pecori (id et ouibus) genus mufi- monumy;caprino villo quàm pecoris velleri propius : quorum é genere & ouibus natos prifci vm- brosvocauerunt;Plinius.Strabo quidem Grace, vt pauló poft citabo ,mufmno , icu, duabus 2) fyllabis fcribit;non tribus vt Latini.Afinum;aut mufimonemy;autarietem,Cato Deletorio vt No nius citat. Mufimonis figuram pictam exhibuit Munflerusiü defcriptione Sardiniz, non tamen ad viuum,fed narratione acceptam. ^ Hzc veró quam nos hicdamus, eftad viuum expreffa : Cain à Genuenfi quodam mercatore acceptam Theodorus Beza nobis communicauit. Mufimon;afinusmulus,aut equus bre- uis. Pretium emit, qui venditequum mufimonem,;Lucilius, Nonius. Dicti fantautem forfitan mufimones, 4o quàd ijfdem ex locis haberentur,vnde mufimones oues vel capra fylueftres,nempe ex Hifpania.Paruos quidem equosquos aftures velafturcones vocabant, Hifpaniam mififfe co nflat.Equi Sardiniz agiles & elegantes funt; fed minores alijs, Munfter.Mufmo,ex capra & ariete natus, vt cinirus ex oue & hirco , Albertus lib. 23.in voce T- bridajfed fiaeauthore. Hirci fylueftres in Sardinia (inquit Paufan , in Phocicis ) magnitudine eadem funt qua hircialiarum regionum. | Formam veróhabent,qualis in plaftice Aeginxa reprzfentatur arietis fylucflris : nifi quód circa pe&us hirfutioreft,quàm arte illa reprefentari folet. Cornua ei non protendunturàcapiteà fe inui. cé diffita,fed flatim iuxta auresreüoluuntur.Celeritate quidem beluas omnes füpetat. ( Aem ien, ct ovp- Bs mieros vpitvraz, Varinus.R'hópon multimodis rebus conftantem queftum, A egincam appellamus merca- turaim,Strabo.) Hisin infulis (Sardinia,& Corfica ) nafcuntur arietes,qui prolana pilum caprinum producunt, uos mufmones vocitant: eorum fcfe pellibus thoracis modoincolz muniunt;pelta vtantur & pugione, Stra- bolibro 5. Volaterranusé villis mufimonum tomenta confici fcribit, Strabonem citans, perperam vt apparet. . CaprisSardinz cubitales innafci pilos Nymphodorus tradit, &c vt retuliin Capra B.Hzxan exdém quz muf- mones fintjnonaufim affirmare. O eH10NA vero Plinij, cuius mentionem apud Grzcosfe reperiffefcri- bit; non alium quam mufmonem effe planéafferuerim : cum Sardiniz peculiaris fit;ceruo minor , pilo demum fimilis: quz omnia mufimoni conueniunt: & nomen ctiam aliqua ex parte: hodie eoim inuflo | vel,vtalij fcri- bunt,mufron; ) nominaturInterijffe quidem fufpicari,vt Plinius,abfardum dixerim,cum natura reram genera & fpecies omnes feduló femperconferuet. Nuper apud nos Sardus quidam, virnon illiteratus , Sardiniam affir- mauitabundareapris,ceruisac damis: & infuperanimali quod vulgoómufionem vocant;quod nufquam alibiin | Europa reperiatur, Pelle & pilis (pilis caprez, vtab alio quodam accepi, catera feré oui fimile ) ccruo fimile: cornibusarieti , non longisfed retró circaautes reflexisymagnitudirie mediocris cerui: herbistantum viucre, in &o 1nontibus afperioribus verfari, curfu velociffimo, carne venationibus expetita; Hzcille. Tragclaphus Bellonij fuperius in Hirco exhibitus,perparum à Mufimone differre videtur: vt , fi quidintereft, fpecies duz vnius ge- neris proximi videantur. | | lnEMaut proximum mufimoni videtur animal, cuius Hector Boethius in Defcriptioneregni Scotiae merinit his yerbis: Hirthz infulz Hebridum poftrremz adiacet alia quxdam fed inhabitabilisinfula, [n caani- malia quadam funt; ouibus formahaud diffimilia,czterum fera; & quz nifiindaginecapi nequeant: pilos me- dio modo inter oucs & capras ferentian eque molles vt ouium lanam; ncque yt caprarum duros.Necalteriusin ca generis vllum pecus vifitur , Tt cal | - OuNi1v M Hebridum poftrremainfüla eft que Hirthaappellatur,polarem habens eleuationem fexagin- tatrium graduum.Nomen autem huic ab ouibus quas prifcalingua hierth vocamusjinditum ell. Si quidem o- gp ues fertvel maximos hircos altitudine exuperantes : cornua bubulis eraffitudine equa;fed longitudine aliquáto : , s . Tr PAS Sa 4 " edam $24 Je BSuadrupedibus : ctiam füperantia: praterea caudasin terram víquepromiffas habentes,Idem Boethius. Germani herd gregeiti pecorum vocant, & Jit paftoremi, & forfitam oues quoque Hebridum incole proxima Germanis (ni fallor ) lingua vtentes,eadem origine hierth nominant;cui etiam Graecum nomen iceéz colludit. Sunt & alie oucs ferz,vt fuprain Oue B.retuli: & quadam earum non lana;fed pilo durioreindutz,vt colos;id eft animal fniatky velfnak vulgó diétum a Mofchouitis. — In Aethiopia ouesnon lana fed pilis camelorum hirfutz funt, Aclianus, Sunt & Crctice oues quzdam fylueftres circa Gortyniurn Crete agrum , quibus pro lana caprinus fere villus eft;/hirtus & afper,colore flauus vel purpurafcens,cornibus quaternis: Aoc v« aveQuostosa 9 dri Agoicissda- veru. His &fubus colorc fimilis eft,jnon lana;cornibus tantum binisiamphibius; Aliz ctiam oues & capre fyl- ueftres reperiuntur, domeflicis pauló maiores,curfu pernices;pugnacescornibusintortis. Ouium quidemvis precipua in frontibusiitaquefzpeapros profternunt, fepe & inter fe concurrunttanta pertinácia , vt heutra ce- 16 Pino ecaut vicerit;aut mortua relinquatur, Oppianus lib.z.de venat. Oxe/8ac, afinusvelaries fylueftris; Sui- las & Varin. T - i DE PANTHERA SEV PARDALI, PARDO,LEOPARDO. "a dn R. 2e 7 (e ER U- üeseneoy AwTHEzRA dPlinio &alijs fcriptoribus Latinis dica, quanquam originis Grece vocabulum, 46 1o Dc yx vt in progreffu etiam dicemus;apud Gracos tamen non pantherajfed pardalis vel pordalis dicitur, GE p Alius veroeft Grecorum panther, mafculini tantum generis: qui lupis adnumceratur: alij enim 2A hunc ceruarium lupum effe volunt, qui vulgó lynx nominatur: alij canarium , vt Theodorus & GPS Niphusex Ariftotcde vertuntquem Graci etiamnum pantherem vulgo appellant, Arabeslupum Ármentum, T'urce cicalum,animal vile minus lupo,& c&tera longé dcgenerans , &c. idé animal pantherion, & lycopantherosnominatur,vt copiose A fupra interferaslupo congeneres.Panthera ctiam varia nominatur Latiné,nimirum propterpellem maculofam.Nunc varias,& pardos,qui mares funt appellantin eo omni gene- re,creberrimoin Africa Syriaque. Quidam ab ijs pantheras folo candore difcernunt;nec adhuc aliam difiren- tiam inueni;Plinius 8.17. Panthetz,qua & variz feu Africanz dicuntur Suetonioin Gordianis Egnatius. —Va- rias quidem à macularum varictate dici manifeftum eft.Senatufconfultum fuit vetusne liceret Africanasin Ita- $o liam aduehere;Plinius: proxime autem de Panthcris dixerat Et mox fubiungit : Primusautem Scaurus zdilita- te fua varias cl.vniuerfas mifit, &c.Si à Libya Lucz boues dicte effent fortaffe; pantherz quoque & leoncs non. A fricanz beftiz dicerentur; fed Lucz, Varro. Hermolaus ctiàm in Plinium 8. 19. ex Oppiano quzdam de thóe transferens pardum & pantheram pro codem accipit.Philoflratuslezriam ex pardali mare conciperefcribit;Pli- nius& alij ex pardo: vide plura in C.inferius.Qui Grzca hactenus tranflulerunt tum facra tum profana, pleriqs pardalin,pardum reddunt : ego de maretantum fic verterim: pro foemina pantheram, & fimiliter vbi fexus non cxprimitur.Sed neque accufem eum qui Grá£cam vocem pardalin relinquat ,vitandzx fcilicet homonymiz cau- fa.Pardus quidem Grzcé nufquam legitur: nec apud Latinum puto vetufliorem Lucano & Plinio. Leopardus etiam recentius eft vocabulum. Ipfe quidem his ominibus vocabulis animal vnum fignificari puto. Nam fi fexus tantum differentia fit inter pardum & pantheraim , aut etiam coloris, quod tamen incertum eft & dübitabat e- 6o tiam Plinius: genere fiuefpecie differre exiflimari non debent. Oppianus Pantheram in maiorem & minorem difcernit,vt dicam in B. Leopardus quidem proprié dici debebat animal ex leonisleznzue cum panthera par- dóue coitu natum , vt infra capite tertio profequar: fed obtinuit confuetudo, vtleopardus fimpliciterpro pan- thera ponatur: vnde& vulgares lingua fua mutuantur nomina;peregrinum animal omnes vno feré peregrino nominevocitantes.Itali leonpardo.Gallileopard vel lyopard. Germani fimiliter, vel leppard vel lefrad: ( nam uod quidam fcribunt pantberthbier,à recentioribus quibufdam fictum puto,eundem pantherz leopardum cffe nefcientibus.; Hifpani,león pardál,velleonpardo potius,vt Itali quoque.Angli,lybarde,vel leparde.IHlyrij Iewe- hart.Grzci pro mare pordalisfcribunt, «o3a/uc. per o.pro faemina vero pardalis, z724|27:«, per a. vt Gramma- ticiannotàánt: fed video apud authores, (Philoflratu m, ppianum, ? hanc differentiam non obferuari,nifi quis culpam in librarios reiecerit.Pardalin Hebrai tiamer vocant; 3133. & fic vbique verterefolent L X X, Hierony- 79. De Panthea. 4. Lib L. 42y imus pardum.T ribuitautem facra fcriptura huic animali celeritatem,ferociam fingularem & maculas: quz o^ mnia probé conueniunt pantherz, Auicenna ctiam aliquotiesin aconiti mentione nemer protulit, vbi Grxci ide habent, vctus interpres leopardum reddit: vt non fit dubitandum quin re&té fic transferatur in facris iterís. Accedit quód grammatici Hebrzoruüm beftiam maculofam effe fcribunt. Habitabit lupus cum agno, & pardus cum hoédo accubabit, E(aiz rt. vbi Chaldausinterpres pro namer habet gya3 nimra. Danielis fepti- mó nomisiatur namerin vifione quatuor beftiarum de mariafcendentium. Sic & d. Ioannes Apocalypíeos ts. Vidit beftiatm de mari afcendentem decem cornibus infignem;fimilem zwp3aAc, Erafmus vertit pardo. Pardus (namer ) vigilat fuper ciuitatem eorum , v omnem inde egredientem dilcerpat; Hieremia 5. Leuiores pardis (niemetim ) equi eius, Abácuc i. Factus fum eis ficutleo ,& ficut pardus qui dire&us eftad viam,( Hieronymus j Vertitin via Affyriz,) Ofee rs. Hic proleone Hebraicélegitur fchachal, ( Hieronymus & alij lexnam interpre- tantur.Septuaginta panthérem, z55eg, àre&o zc9ro: pantherem autem à panthera diuerfüm elfe fuperius ionui.Munflterusin Lexico trilingui pro panthera & «ye eandem vocem Hehraicis quoque literis fcribit, quod Iudeorüm in fua lingua imperitiam arguit.) Sed de voce fchachal pluribus dixi in Leone , & inter cxtera nón effe,vt cuidam videtur,leopardum : pro pardo autem ( Ofee 13.) Hebraice legitur namer ( quamuis libri Yer. excufi perperam named, habent: )in Gracatranslationepardalis,. Si mutare poteft Aethiops pellem uiam;áütpardus maculas fuas,& vos poteritis benefacere cum didiceritismalum,Hierem.13. ^ Coronaberisde vertice Sanir& Hermon;de cubilibus leonim,de montibus pardorum, Canticorum 4. ( Mons leopardorum diftatà Tripoli per duas leucas,rotundus & altus,vnaleuca à Libano diftans, Brocardusin defcriptione T'errz fanctz.) Immitteturin illós quafileo,& quafi pardus ladet eos,Ecclefiaftici28. Alpheth;vel alphal(vt Rafis » habet: vt dbciumd ie de : vt Aüicennaalf hed;) generatur ex leone & leopardo (id eft panthera , vel pardali,) vt mulusex equa &afmo.Cicuraturaütem aliquando,& venationi adfüefcit vt canis.Cum autem erratin vena- tione, (aberrat.fruftratur, 8: non affequitur predam, ) retrogreditur iratus, Rafis. Aliquando cicuratum hocani- mal,duciturad venandum;& nifi admodum blandiatur ei venator,retrocedit & occidit homines & canes: lu. pos étiam libenter interficit; Albertus.Bellunens alf hedleopardum interpretatur, & minorem effe ait quàm. alnérici,vt fit pardalis minor: videin B.Eeopatdos quidem etiam hodiein aulis principum, alios maiores, alios minores haberiaudio.A.conitum pardalianchesinterimitalf hed &alnemer, Auicenna : Vetus interpres trans- tulitleopardos &lynces.Leopardum quidem hodie vulgó dictum,in principum & regum aulis,fimiliter ad ve- nationesinflitui,& nifi intra paucos faltus feram affequaturà venatore dimiffus,vchementer iracundum redire Dow gain fit quidem cicur fed nunquam prorfus fuam feritatem exuit. Nam cum àvenatore dimittitur, y riifi quarto aut quinto faltu feram affequatur,ferociter iratus fab(iftit:& ni(i (latim furenti venator beftiam ali- quam obtulerit;cuius fanguine placeturiin ipfum venatorem velin quoslibet obuiosirmuit. Aliter enim quàm. fanguine placarinon poteft.Quamobrem venatores curant vt femper agnos vel alia animalia fecum habeant; Liber denat.rerum.Alphécanimaleft perquam ferox & noxium : multi in Italia , Gallia & Germania leunzam (vnziam ) vocant; Albertus. v N c t 4 ( inquit Yidorus? eft animalfeuiffimum,non altius cane, fed longius cor- pore;canibus valdeinfenfum: przdam non edit;nifi in füblimi : & (epe cum adarborem venit , à füummo ramo fufpenfam vorat.Cum libidine feruensaliquem fauciauerit,mures ad (aucium conueniunt , & permingunt , ille móritur.Vndequidam ab ea vulneratus,nauigió in mare vectus eft, ne infeftaretur à muribus : qui hominem qüsrentes cum ad littus maris veniffent,fübftiterunt.Fel eius mortifetum eft, (hoc alij deleopardi feu pantherae fellefcribunt;folius opinorinter quadrupedes : quamuis inter cetera etiam animalia; nullis quàm ferpentibus » fel vénenatum effe legere memini : muftelz fylueftris tantum fel venehatum effe apud Pliniumlegimus , ) Hzc ille. Addantalij;nafcthocanimalin Africa interiore.Italicé lonza (quod nomen fortaffisàlynce factum fuerit: & indeper ampharefin,vüciajab impetitis) fcribitur. Aliqui ( noftra xtate) leznam interpretantur;alij pardum;, alij pantheram;tefte Fr.Arlunno.Eft& LAVZANVM apudteeentiores animal,vicini faltem nominis occafto- nehicmemorandum.Hoc crudeliffimum effe fcribànt,nullam àb eo tutam effe beftiam,leones quoque terrere: . fuotantum generi parcere,in catera graffarisilla praecipue qua fortiora funt & vim alijsinferunt , hominem im- ririsodiffe, Liber de nat.rerum,& Albertus;qui etiam Solinum citat,apud quem ego nihil tale reperio. Vnciz | effioiem hicexhibitamlo. Caius(qui &alias multas rariffimorum animalium icones defcriptionesque miht cómmunicauit,eo nomine de hac parte nature & cius ftudiofis optime meritus) ex Anglia ad me mifit cum hac defcriptione.Vncia( inquit)ferà di fxuilfima;canis villatici magnitud ine;facie &aureleonina: corpore;cauda, 5 pede& vnguefelisafpectuttuci: dentetam róbufto &acuto;vt vcl ligna diuidat: vngue ita pellet, vt eodem contra nitentes in aduerfum re | | üüeat:colore per fumma cor- Vucie efffgies poris pallefcentis ochre;per imá cineris;afperfo vndique macula nigra & frequenti cauda reli- quo corpore aliquanto obícu- riori & gratidiori macula. Aris intus palletfine higro, forisni- - gricat fine pallore; fi. vnam la-. f juam & obícuram maculam é f . medio eximas. Ea é duplici pel-. 8 - le ( ea videlicet quz é regione — exteriori maxilleaffurgit,& que .$ fummo capite conuenit ) in - furtimaaure cocunte , conftitu- Jta cft " facileq üe in ficco capite - (qualedomi mez habeo ) & vi- di - deri & feparari exdem poffunt. - liis n Balcéctirs . Reliquum caputtotum eft maculofum frequentiffima macula nigra,( vt & reliquum corpus, ) nifi ea partequae nter nafum & ocülum eft; quanullz funt,nifi vtrinque dux,&ez parue: quemadmodum & catere omnes im HI extremis vd CET EN 70. N91 dA Dir Ht - 3 fij De Quadrupeilibus extremis & imis pirtibus, reliquis fantniinores : maculz in fummis quidem crürum partibus & in éandaytila- griorcs funt & fingulares,perlatcra veró com pofita; quafi fingule macule cx quatuorfierent.Ordo nullus eftin maculis,nifiin labro fuperiori vbiordinesquinquefunt. In primo & fuperiori, due difcretz : in fecundo, fex ccniunctz,vt linea effe videantur. Hi duo ordines liberi funt.nec interfe commifti. In tertio ordine, octo con- - iuncz funt,fed cum quarto vbi finit commifcentur. Quartus & quintusin fuo principio ( quod ad nafum ha- bcnt )tenui admodum difcrimine feparati , ftatim Íccommittunt;& vnà decurrunt per totum fuperius labrum, faciuntquenon maculam pertotum id,fcd latamlineam.In mortuo animali itafe habeat macule; propter cutis. (puto) contractioncm. In viuo maculz iflzin fuis quzque ordinibus videntur feparata.Ín ipfo medio intet hos vtrinque ordines,alie minores funt exa&té per quincuncem difpofitz.Sed in imolabro maculz, etfi magnitudi- nem,non tamen ordinem feruant.Nafus nigreícit, linea perlongitudinem perque fummam tantum fuperficié i6 indu&aleniter Oculi glauci funt. Dentes illi anteriores hincindefex fun humanis non abíimiles, nifi quód ex his,qui in medio collocantur, minotes :qui per extrema,maiores funt,vt & fuperiores imis, His vtrinque dens grandis;acutus,atque longus efljinima maxilla cateris iunctus;in fuperiori; tanto fpacio diftunctus; quanto dés inferiorcapipoffit. Hilabrisvelanturin viuo animali,fed in mortuo non item , reductis prz ficcitate labris. Grandis ille dens,longus eft digitos Romanos duosin ambituad radicem non nifi digitis duobus cum feniiffe comprehenfus.Dentiineft cauitas quedam exilis pertotam longitudinem,quaz tamen non apparet nifi rumpa- tur dens.Inferior maxilla durum os eft & rigidum ; tres dentes habens magnitudine inzquales; vt & fuperior, quatuor. Cauactiam ea eftintusper longitudinem. Inter magnum dentem & maxillarim primum inferioris maxille;fpacium eft vnius digiti vacuum; quo pofitus flatim eft primus;cateris duobus minor: huic contiguus alius eftgrandior : & poft hunc tertiusetiam »fecundo maior.In fumma maxillajin medio illo fpacio (quod digi- 21 ti vnius Komani effe dixi )inter dentem grandem & primum maxillarem,dens eftexiguus admodum & infor. inis,demittensfe tantum leniter é maxilla;nullo inferiore;qui illi refpondeat;, exiftente. — Dimidiati digiti poft cum fpacio;fecundus eft;cuiiun&us tertius efl; & poft liunc quartus.Inter feita fuperiores & inferiores maxilla res morfu committuntur,vt pectinatim coeant.Duo prioresin inferiori;& fecundus & tertius in fuperiori ma- xilla dentes;eius funt figuras cuiuseft itisin fümmo diademate coronatorum aureorum regis Angliz atq; Fran- ciz. Eius ctiam figura tertius eft in inferiori , & quartusin fuperiori ; nifi quód interior vtriufque ala; qua gulae propior efb;natura demitur.His coniun&i nulli erantalij in vtraque maxilla. An poftinteruallum vnius digiti, finita dentium ferie;reli&tamintegrum,alij erant inferti,nefcio.Illud fciojnon nifi poftid fpantij amputatas ma- xillas, quafi ftudio monftrandidentesid effet factam;indicioque nullos fuperfuiffe. Viuit ex carne: fcemina ma- recrudelior eft & minor. Vtriufque fexus vna;ad nos ex Mauritaniaeftadue&a naue, Nafcunturin Libya. Si quod illis coeundi ftatum tempus eflhic menfis Iunius eft: nam hoc mas fceminam fuperuenit.Leones cicurari poffunt;id quod exhoc intelligo,quódin vrbe Londino,&in arce Londinenfi Leones cuftodum fuorum ofcu- la excipiunt;,contactum admittunt,& colludunt.Ipfe vidi : ifla animalia;tam ferocia funt vt cuftos cum primo vellet delocoinlocum mouere;cogebàtur fuftein caputa&o (vtaiunt) femimortua reddere, atque ita in capía lignea ad hoc facta; & refpirationis gratia »erforatareponcrejatquetransportare. Poft horam reuiuifcebantta- men hzc,vtcatijnon nift extremis iniurijs obnoxia morti.Itidem fecit cuftos cum écapfa exemit. Iam veró no- tiasrationesinueneruntreponendi & exi avendi,trahendo eain capfam fune;& eam promouendo.Aiunthaca- nimalia fzpe cum Leone coutendere.Paruum canem non lzdunt, nifi fames vrgeat: magnum vel fatiati lace- rant. [ratum,vocem zdit irati canis,r.Jiteram geminanus,fed quàm quiuis canis maiorem, ex amplo pectore & arteria ductam: qualemque canis villaticus redderet;fiin cupa grandioriinclufus, ad iram flimularetur. Quod: 4 ícribunteffz cane longius)id mihi non videtur : nam funtapud nos multi canes villatici,qui longitudine aquét $ pecuario tamen € mator eft & longtor,vt & villatico humilior. Vanum eft: quem Vncia vulnerauerit,eum mn- rium concuríu permictum interire. Nam nos vidimus duos cuftodesab vna Vncia vulneratos, nec tamen mu- resaccurrerunt,nec permirserunt;neque ex vulnere grauius quid eftinfecutum,quàm fi ex fano cane; aut inci- fioneleui vulnus effet. Quem ferit, caput petit fi poffit;idque aut ex infidijs,fi imparem fe putet :autfimulatabe- neuolentia.Ita enim canem villaticum ( (1c M.Varro & Columella eum nominant;quem hodie Moloffüm vo- cant: cuius gencris przcipui pugnaccsqueapud nos funtin Britannia,vtfi vfpiam terrarum,adeó vt necum vr fo quidem certare fingulari certamine vereantur ) dudum interfecitintromiffum : primo enim confpectu,cau- de motuapplaudebat: moxfe profternebat tanquam fupplex;tum appropinquabat velut ludibunda, exporre- Go pede vno,vt £cles folent cum ludere geftiunt: tandem vbi fecurum putabat canem;ac de vita parum ollici- s tum,nacta opportunitateimpetuinfultabat;ac morfu iugulum petijt,nec nifi mortuum dimifit :àmorte, vn- guelacerando , pectus aperuit & cor cduxit,primumque vorauit,crudeli more. Hucuíque Caius. De moríu leopardi, /alnemer &alf hed;) ex geriereleonis,& vulnere vnguium corum, Auicenna 4. 624.10. Sed vt magis fatisfaciam omnibus neque res di uerías confundere cuiquam videar;priuatim pritnum qua de pardo fcripta re-. perio,referam omnia: deinde qux de leopardo: nifi vbi ex Grzco pardalis, vel Hebraico. aut. Arabico namer; aliqui pardum autleopardum transtulerunt : eaenim ad pantheram feu pardaliü pertinere certiffimum eft. PanpvM Pliniusàpanthera;vt fupcriusrecitauifcxa tantum differre putat;fed dubitat.Supra dixeram pardi nomen Latinistantum víitatum effe Grzcts non item: fed tuncincommentarijsin Plutum Ariftopha- nis locusoccurrit,vbi interpres enarrans vim verbi azizod|ov; id eft crepitum alui emifificfcribit : 21g «iu «- Solar "yy SUguotreov erm. 06v xg aipd (Gr« Bo usi mro jàab (uev. Verum apparct grammaticum iflum recentio- € rem effe,nec inter clafficosadnumerandum authores Apud Ariftotclem hiftoriz anim.» rlcgimus sz amtad]gi- Ae; Theodorus pardos cranstulit.Scribitantem Ariftoteles chamzleonem habere pellem pallidam nigris dis-. tinctam maculis vt pardalia. Nec alibi vfq uam hzc vox vel apud ipfum,vel alios quod Íciam reperitur: nec Gaza pardum alibi conuüertit.Heliogabalus ebriosamieos plerenque claudebat,& fubitó nocte leoncs; & leopardos, & vrfos,exarmatosimmittebat;ita vt expergcfactiin cubiculo eodem leones; vríos, pardos cum luce, yel quod eft grauius nocte inuenirent,cx quo plerique exanimati funt,Lampridius . Videriautem poteft eofdem pofte- tiore loco pardos dicere;quos prius leopardos dixerat.In his fylueftribus locis Hyrcaniz ) & pardi funt , fecun- dumà pantheris genus,noti fatis;nec latius exequendi: quorum adulterinis coitibus degenerantur partus Ica. parum;& leoncs quidem precreant;fed ignobiles,Solinus.Pardus fecundum poft pantheram eft genus; varium ac velociffimum,& przcepsad fanguinem : faltu enim ad mortem ruit. Exadultcrio pardi & leene eogirdus ; : nalcitur; b De Panthera. 4.) Lib | Lr. $27 nafcitur & tertiam originem efficit; Ifidorus.Leones quos creant patdi in plebe remanent;tubarum inopes, So- - linus& Plinius.Pardus eft beflia torua,& acüto nimis impetu;cótpusque moribus autum conueniens habct:co- lore varium;faltu potius quàm curfu predam infequitur.In Africa propterinopiam aque congregantur diuerfe ferzad amnes ibiqueleznz beflijs varijs (id eft pantheris) mifcentur: & inde pardt procreart dicuntur , Dafilius - vtcitaturinlibro de nac.rerüm, Odore pardi coitum fentit in adultera leo;totaque vi confürgit in penam.Idcir- . cóautflumineabluitur;autlongiuscomitatur, Plinius Philoftratus libro fecundo de vita Apoll. pardales, z;- dl*Aac nominatex quibus lezne concipiant,& maculofos pariant catulos: cum Plintus tubis tantum differre Ícribat,quód iJs careant; & ignobiliores lint. Sed querendum efban vt leenaex pardo concipit, & corpore fibi fimilem pgignit,animo diffimilem: fic etiam pardalis feu panthera exleone concipiat, & maculofum gignat fce- 5 tum, Vtduorum fintgenerum leopardi: Sicut& mulusalius ex afino & equa nafcitur, alius ex equo & aíina qui hinnusvocatur. Omnia fané bigenera plusà matre accipere videntur prafertim quodad magnitudinem & for-- imam corporis. Grammaticus quidam tn Promptuario leopardum int: rpretatur onimalex Jcone & pan thera na tum,velex pardo &lezna;nigris maculis leoninam pellem diftinguentibus;fineiuba : fcd authorem non adfert. Videin Leone C.Pardi;vt quidam dicunt;ex pantheris aliquotics & canibus procreantur,Albert, ^ Leporarios magnos,quos veltres quidam vocant;aliqui nafci atunt ex coitu leopardi cum cane; Albert. Asxoz7»5veov qui- damin Lexico Grzcolatinterpretatur animal ex pardo & lupo natum. Leonibus ac pardis, omnibusque ge- neris eius,etiam felibus,imbricatz afperitatis lingua efac lima fimilis :attenuansque lambendo cutem homi- nis.Quaz caufa etiam maníuefacta , vbiad vicinum fanguinem peruenic/faliua, inuitat adrabiem,Plin. Etalibi, Mirum pardos,pantheras;leones,& fimilia condito in corporis vaginas unguium mucrone ne refrin gatur he 9 beteturue ingredi;auerfisque falculis currere,nec nift appetendo protendere.Pardiin Africa condena arborum infidunt; occultatique earum ramis,in pratereuntiainfiliunt, atque € volucrum fede (cede , codices minus e- mendati, ) graffantur;Plinius.Scribit fané de pardali quoque Orus,cam prorfusin fidiofam effe, celeritatem fu- am abfcondere;& exabditoinuadereanimalia. — Aliquotics inter frondes & frutcta latensin aucs graffatur,fuz velocitati confidens, Albertus.Pompeij Magni primum ludi oftenderunt chaum;effigic lupi , pardorum macu- lis, Galli rhaphium vocabant;Plinius.Panther caurit amans;pardus hiando v clit, Author Philomele. Pardi fel venenofum effe Cardanus fcribit;alij omnes leopardi: fed Arabicé nemerlegitur: quaread pantheram differo. Pardi epitheta;celer,fulmineus;fublimis,viridisapud Lucanum; Claudianum,Iuuenalem. | Hippardium fera quadam cornutaab equo nomínatajiübata;apud Ariftophanem;nihil quod memoretur cum pardo commune habet.Pi&o quodiuga delicata collo Pardus fuftinet, Martialis.Hac funt que de pardo priuatim Ícripta reperio o videnturautem eadem omnia de panthera etiam veré dici poffe : quamobrem in illa etiam pleraque repetentur, - fed patdi nomine expreffo. INDIEN CON Ie ND »" DeLroPARDoO nonnibilinprzcedentibusiam dixi. Voluiautem hocloco de eo etiam priuatim age- te,quoniam apud recentiorestantum hoc nomen reperio , nec apad vllum qui vixeritante Tulij Capitolini , aut Acl.Spartiani feculum.R ecentiores quidam;vt Bellunenfis, minorem tantum pantheram leopardum vocant, vtin B.referam :alij maiorem: quidam non pantheram,fed ex pardo & lexna natum animal. Pardalis,id eftleo- pardus, Syluaticus.Leopardo Italicé,pardus Latiné, Arlunnus.Ft alibi, Pardo Italis, (forte apud poetas Italicos tantum; Latine pardus vel leopardus,Leopardum quidam putat eandem effe beíliam cum pardo Albertus.Ca- tosífylueftres eti Angli quoque habent, vt nos, tamen leopardum etiam catum montanum vocant, yt audio. Leopardus ex lezna & pardo natus colere eft fübrufo, maculis per totum corpus nigris:foemina mare fortior cft, o Albertus & Liber denat.rerum,Leop.fimiliseftleoni capite & membrorum forma, minor tamef;nec adeó ro- büftus,Phyfiologus.Pellis leopardi nuper à meconfyderata huiufmodi erat : Longitudo pellis fimul & caudz, quanta hominis mediocris cum fefquidodrante: Caudz per fe, dodrantestrescum dimidio. Pellislatitudo circa -Tiedium,dodrantes tres Color feré flauus dilutus, maculis rotundis nigris diflin&tus. Pili breues & lanuginofi, Pretium vnius,coronati, id cft denarij aurei quinqueaut fex, plus minus, pro pellium differentia, & regionum longinquitate. Leopardi rictant, Acl.Spartianus. Animal eft vehementeritracundum : & cum morbo laborat, fanginem capri fylueftris requirit: aliquando & fimum hominis pro remedio.Camphora gaudet, & arborem e- iuscuftodit ne quisinuadat, Albertus. Pantheram fané & ipfam odoratam effe,& aromatibus oblectati Philo- firatus &alij fcribunt. Quamobrem non mirum eft fiallium deteftetur,vt Celiusex Ambrofto repetit : Nam fi- cubi parietes;inquit,litu allij infeceris,exilit protinus nec refiftit, Videinfrain D.ad finem.Lcop.ita cicuratur,vt 'o tanquam canis venatori infcruiat; Phyfiologus. Quodfi dimiffus nontertio quartoue faltu praeda potiaturjindi- gnaturadcó vt nifi fangine placetur;aliquando in venatorem infiliat, Albertus. Audio principes quofdam & re- gescum venatum exeunt,leopardum à tergo fecumin equo vehere, & in ceruum aut aliam quz fe obtulerit fe- ram immittere; Eadem fupra de pardo & alf hed fcripfimus.Magnus Cham Tartarorum venationi fepe operam dat, & equo infidens ducitfecum leopardum domefticum,quemin ceruos & damas prouocat , Paulus Venetus | 65. Etalibi; R ex tartarorum habet cicures leopardos, qui mirum in modum venationi inferuiunt , multasque capiunt beftias. ut deas »"- ) MTM Laer 43 x Leonesin delicijsatq; item leopardos habuiffe narratar Fieliogabalus,exarmatos cicuresque: quosita in fti- tüerát máfuetarij,vtad menfas fecundas iuffi accüberent ex inopinatonemine confcio exarmaras effe feras, C- lius ex Lampridio;cuius verbain Pardo iá tecitaui. Fuerunt fub Gordiano Roma camelopardali decé, leopardi | jo manfueti triginta &c.Iul. Capitolinus.Giraffz leones,leopardijin prouincia Abafiz nafcuntur, Paulus Venetus 3.45. In regno circa Melacha vrbem éregione Sumatrz infulz,perm ulti leopardi reperiantur, Vartoman nus. A. Syria Romam vfque cum beftijs depugno per terram & mare dieac nocte vinctus cum decem leopardis)hoc eft cum militari cuftodia,qui ex beneficijs peiores fiunt, Ignatius in epiftola ad Romanos. | - " Le RAT dicta beítiain Scandinauiaydeuoratanimalcula muribus fimiliajqua lemmervocant, & eo ci- bo pinguefcit:p ellis eius aliquanto laxior fit humana menfura, Zieglerusin Schondia,vt pluribus recitaui fupra in Muribus diuerfis.Olaus hanc befliam Lekat vocat;& interpretatur Hermelinum;de quoanteain mure pon- tico & in multela. Vox quide Lcfrad accedere videtur ad nomen Germanicum Lepart.. | RUE rc 2 Pantherz in Afia funtjin Euro paautem nullz; Ariftoteles. Pantherz in Africa Syriaqueabundanit.Plinius, e. | ERU N CHR LP PRét | uc Ws Silucam J ! $:f j De Suadrupedibus t Silucam bouem Latini ficasppellaffint à Libya;fortaffe pantherz quoque &leoncsnon Africanz beftiz dices tentat fed lucz, Varro deling Lat. Mauritantaalitleones,pardales,& alias fcras diuerfas,Strabo. Vltra Catadu- pa Nili procedens Apollonius& co mites,viderunt leones & pantheras Philoftratus.Vltimum extremz Arabi promontorium à Dira víquead Auftri cornu,fert pardales fortiffimas, zua1oAeie o xipuse, Strabolib.r6. Poft Barygazam contineusad Aultcum pertingens Dachinabades vocatur: qus fupra hauc eft mediterranea regio ád Orientemmontes magnos continet, & ómnigena feratum genera,pardales,tietes, &c. Arrianus in Periplo yübri matis.Leoncs;lupi;pardalesabundant circa Arabiam, Agatharudcs. In parte Syrie contermina, leones & pardales multà plurcs maiorefque repermintur, quàm in Libya; Diodorus. Panther capiuntur in Parnphjli parte qua aromata profert; Philoftratusin vita Apoll.Lyciz & Carie pardalis,necanim ofa eff; neque valde valet re M. , P " * E! T * N * 4 : : falcu,nifi cum efl vulnerata itum fpiculis refiftit;neque ferro facile cedit; Gylliusex Aclisno.— Eundem locum : inulió aliter transfert Volaterranus;his verbis: In Caria & Libya ( lego Lycia) przlongi admodum pardi funt; ácanimoimbelles,minimum filtu agiles,pelleadeó dura vtferro non cedat. Vter vero mclius, iudicabunt qui Greca viderint Panthere numerofz furtin Hyrcania;Solinus.In itinere quod dextra Gangen;finiflra vero Hy phaün flnuios liabet,defcendenti A pollonioleonesac pantherz occurrerunt; Philoflratus.Pantheras cicuresad fuum regem Indiafferunt, Aclian.Leopardi deguntin fyluis Barbariz,Leo Africanus. Alnemer eftanimal minus lynce;id eft lupo ceruario;leopardo fimile figura & colore;fed aliquanto matus, pedibus quoque & vnguibus maioribus & acutioribus : oculis obícuris & terribilibus,vtipfe vidi, Idem leopar- do fortius,ferocius & audacius eft.Inuadit enim & dilaniat homines. Caterum leopardus Arabicé nominatur alf hed,Bellunenfis.Hinc coniecturam facio alnemer pantheram O ppiani maiorem effe, alfhed autem mino- rem:quaaüquam Nicander deaconitoin Theriacisferibens,pardalianches vocari ait, quód à pafloribus pro ve- nenó mortifero obijciatur 9ypsass zre0:c (1d eft magnis feris, quafi pardales omnes magnz fint; )'14]ne à xvunatox Q'aastoztsc 0 [Dioss, Eftautem Phalácravnum ex cacuminibus Ide montis. Pardalium duplex genus etin quit Oppianus :funt enim alie maiores & dorfo ampliores taliz vcro minores , fed robore( 4JG- ) noninfe- riores. Eandem coloris varij & figure corporis fpeciem fimilitudinemqueambz , preter caudam , gerunt: nam maioribus minor eft cauda, minoribus vero mator. Vtrifque folida (unt femora;corpus oblongum , oculi fpleri- didi: quorum pupilla fub glaucis fulgent palpebris,glaucs ctiam ipfz & interiusrubicunda, ardentibus fimiles, ignitz: dentesp illidi, ix, id eftvenenoft: pellis varia;color fplendidus;a£reus;crebris oculis (id eft maculis) nigricantibus Hxc Oppianus.Anteannosaliquot Francfordiz memini videre venales quafdam pelles percgri- ER S DAUERN aut fex digitoslatas,bene longas: cauda feré magnitudine & figura vt felium, eirculisnigris diflin&a: pelles fingulas quinque dráchmisargentcis indicabant : coniungebantur autem viginti $n fcem vnum. Animalipfum /eppart vocabant, hoc efl I-opardum.In hoc genere ( pirdorum ) eft. qui cogno- 3! yainatur bitis haridalijs abfimilis,ptzterquá quód cauda carere dicitur: is (1à muliere afpiciatur; extemplo eam - in mórbüm deducit, Volaterranus ex Acliano.Inter omnia animalia /inquit Ariftoteles in Phyfi ognomicis)leo perfc&iffi. nani miaris idcam prz fe fert, &c.Pardalis vero inter ea qua fortiaeffc videntur, faemineam magis fors mam exprimit, (45 m'a atis Au téog Darroó mt, Ádamant.) cruribustantum exceptis ; quibus maxime ad ínua- dendum cztera aut fe def-ndendum ) vtitur, & foriteragit, Fbet enim faciem paruam, os magnum, oculos paruosjalbicantes, $xA.xsc ) modice cauos,& fcré planos, ( &y«elsc; orici? etemAonovose ; lega. Ocrmnane- qipsc: locus vidctur deprauatus:) frontem oblongam , aures verfus rotutidam magis quàm planam ; ( u£romv (x EDUMAESYpcY, Gr695 mU à oA Qepessoov 3| Odd omipov. Vetus interpres vertit: frontem longam , aures rotundas gnagis quàm planas.)Collum valdelongum & tenue.Pectus non bene coftatum ; ( £zCoov, paruis coftis prz- ditam: ) dorfum longum;cluncs carnofas & femora.Partes vero citca ilia ( 4&5» ) & ventrem tnagis planas; (Gum^o, id eft nec protubcrantes,nec cauas: nam qui c0 »vo funt,& cin&u gracili;eam partem cauam habent.) Colorem varium;Corpusvero totum inarticulatum,& afymmetrum;Hac Ariftoteles. Omnia fermé fieua ani- malia f-li fimilia funt,panthera,lyncei,pardi: communceenim efl vnguium magnitudo & robur, pellis diftincta, verficolor ác pulchra: caput RE RM an breuis,cauda prolixa;agilitas corporis, eritas, & cibus qui venatio- ne acquiritur Cardanus. Pardali n Perfz (inquit Scaliger ) Barbu& vocant: Leznz fimilem pilo rufo, maculis oblongis pictonigris ex tranfuerfo.Faciem abet fubrubram;ni gris variam maculis, & candidis : ventrem ale bum,caudam Leonis.Sunt & quedam dorío minüs fuluo;& maculis minis vegctis. Oculos eisglaucos effe fcit, qui vidit, vt nos. Animalia quzdam colore varia funt,idque dupliciter :aut enim generce;vt panthera;pauo taut 4 nongenere toto,fed parte,vt boues & caprz interdum variz generantur, Ariftoteles.Panthera & tigris macula- $€ rum varictate prope folz befliarum fpectantur,ceteris vnusac fuus cuiufque generis color eft, Plinius. Et alibi, Pantherisin candido breues macularum oculi. Et rurfus, Quidam à pardis pautherasfolo candore difcernuns. Numerofz funtin Hyrcania;minutis orbiculis fuperpi&tz ita vt oculatis ex fuluo circulis,vel ccerulea ; vel alba - diftinguatur tergi fupellex, Solinus.Pardi virides, Claud.4.Pancg. Pi&o quódiuga delicata collo Pardus fuflinet, Marcialis. Cliamzleo pellem habet pallidam nigro diftinctam vt aodietA e Atiftot. Gozatransfert;vt pardi, Pantheraeftanimal varium & valde fpéciofum, Liber de nat.rcrum.Si mutare poteft Aethiops pellem fuam,aut pardus (namer ) maculas fuas , &vos poteritis bene facere eum didiccritis malum;Hierem.13. Pantheravnde- quaque vatia eft ( quare etiam varia Latine vocatur) maculis orbiculatis ad modum oculorum ex fuluo colore interdum ad album interdum ad ceeruleum vergentibus, Albertus.Equi orynges dicti, (fiueà montibus;fiue ab. impetu ad libidinem; ) alij pellem maculis oblongis variat liabent;tigridum inflar,alij vero rotundis vt panthe- óc H * € - LZ J^ aX PED ui Pans st nd 1 D Hl sz, Oppianus Sed fuauius dicam Grazcé, Tol V dio recom e Pad topo d|gibom.eyra Open navita , atia k Es ; mpJIadeoyi. Chaus animal,quod Gall raphium vocantlupi effigie pardorum ma culis Plinius.De patdali dixe« - ris,habere cam corpus JLUTOLG VEA veio TO V 05:9 tol 2c, 5u me a ray moY, tuaprv, Cueid] «6; aoAvetd] c, Uoetv, t vsAbum, 0^ Vc Qw, Pollux.Paufanjas in Arcadicis fcribit fc inter catera fabulofa audiuiffe etiam gryphes punctis yt pantheras variam habere corpus. Terram Eremborum (id cft Troglodytarum vel Saracenorum in Libya) comparant eodVosso. ideft pelli pantherz. H j3 Safuos re 220 eoe] unisoyat TETUXTUL, T 4 e) Tixvawad nomen Qe Qoníd|eost, Dio nyfius Afer.Hancautem regionis illius varietatem accidere propter Solis aduftionem Euftathius addit. TZ Ag- ex env ztwmeo ud|oiav, Apathiasin epigrarum,Suntqui traduntin armo dextro, Albertus ) ijs fimilem Lunz cffe cnaculam,crefcentem in orbes, & cauantem pari modo cornua;Plinius. Perunt odore carum miré folicita- ri quadrupedes cunctas fcd capitis toruitate terreri : quamobrera occultato co;rcliqua dulcedine inuitatas cor- 74 Fipiunt; De Pam. C. Li. IL $25 tipiunt Plinius. Tradunt Perficum fmaragdi genus vifum implere,quem non admittant, feliam pantherarum- Que oculis fimiles : nanque & illos radiare , nec perfpici : eofdem infole hebetari, vmbris refulgere , & longius quàm cateros nitéreIdem.Panthera dentes habet ferratos, Ariftoteles & Aelianus. Kotoxivo !d]cv(sr » jew ggcy! VASE "ted Gori voloso las Gio 3d |ivrae Ey eer, vtleo, canis, pardalis, Scholia in Ariflophanisequites. Pardislingua cfl im- bricatz afperitatis,ac lime fimilis,vt fuperiusin Pardo fcripfi. Pantherz quaternas mammas ventre medio ge- funt, Ariftotcl.& Plinius.Panthere cor maximum eft proportione,vt & reliquis timidis,aut propter metus ma ' leficis lidem. Multiplici pedum fiffura eft, Ariftot;Pedes priores quinis diflin&tosdigitis habet; pofteriores qua- ternis: parua quidem inter quadrupedes digitatas;pofteriorcs etiam quinque digitosobtinent,Idem. Condito anthera,& fimilia,in corporis vaginas vnguium mucrone,ne rcfringatur hebetetürue, ingrediuntur auerfisq; -falculis currunt,nec nifi appetendo protendunt,Plin Caudaleoniinfima partefctofa eft,vt bubus & forici:pan- -,therisnonitem,ldem. Osamplum & refciffum habent,leo;canis & feher, quem nos dicimus leopardum, AI- - bertusdeanimal.2.1.4. Ego pro fcher legerim f hed : (ic enim leopardum Arabice vocari, ex Bcllunenfi fuperius docui:al quidem fyllaba prafixa;artieuli tantum vicem obtinet. Feemina crebrius inuenitur, Volaterranus: ni- mirum quodnon fibi tantum,fed etiam catulis de victu profpiciens,latius vagatur. E —..— Panthercauritamans pardus hiando fclit; Author Philomcle, Leopardi étant; Acl.Spartianus, Sovya:dr — vox leonisefb/& alioram qu vocabulum fuz voci proprium non habent, vt vrfi pardalis, pantheris, Varinus & Pollux.Orygesnon metuunt canislatratum, Veedlidov di, 9 yigusai eid foe repe. Opptanus.Ferarum alia: montanis;aliz paluftribuslocis gaudent: 95 7 iau 6 ed Ace c od quoJ |eAas. Vide FHlomerus (Hiád, q. ) HTE amtod [atiis ev2 Dosd enge cae EU Ad ato, Pollux.Ida mons Trotz eft; & accipitur proquoutsmonte; vt Achclous pro quauis aqua.fones vero nemus feu fyluam;idam vocitant , & in terdum Attici quoque, Varinus. vao Q, Tocus montanus eft, fic dictus quód ligna habeat : vcl fimpliciter locus fraticibus & arboribus conferótus. Fe- .— deoz(lcgofhed;aut fhedos vcl fhedot numero plurali) qui funt leopardi, manent. plerunque apud fluuios n locis confitisarboribus,& maxime iuxta arbores camphorz, Albertuslib.8. ^ Alnemer babitant fubarboribus Camphorz,quz fecun dum aliquos magna arbor cfl Auicenna.Pardales vino delectantur, Oppiano tefte: vnde forfan poétz fabulantur eas olim mulieres Bacchi nutrices fuiffe. Vide in frainh. Quamobrem viao incbriatze etiam capiuntur, vtdicam in E. Pantheraaliquando nimium fe replet cibo,vt &aliaacutorum vnguium quód e acrius efuriant : fic repletain latibulum fe recipiens diu dormit. Albert. Vénenoaconito carnibus infperío à ve- ' natoribus extinguitur,nifi flercus humanum inuenerit,quo deuorato fibi medetur, vt pluribus referam capite quinto.Leopardus cum zgrotat,fan guinem capri fylueftrisre quirit;& ftercore hominis proremedto vtitur, Al-. bert.Pardi in Africa infiduntcondenfa arborum, occultatique carum ramis in pretereuntia defiliuntatqued 'volucrum fede graffantur, Plinius. Pardalis curfus celeritate cum alia pleraque, tum maximé fimias affequitur; Aclianus.Atalibi nori ccleritate;fed aftu mox recitando , fímiam ab ea com prehendi ait: Philes fimpliciter fi | miam ab ca captari [cribit Plutarchus odoreille&tam fponte accedere & capi. Quamobrem in Mauritania par-- dales (inquit Àclianus) cam robore fint & viribus praftantes; non curfu quo maxime valent, fimias perfagui aggrediuntur : caufa eft, quoniam non Jongeante hancexcurtentes fefe tradunt: fed & vt mox eam viderunt, ia '. fugam fe conferentes,in arbores altasafcendunt;& illiusim petum declinantesjillic confident. Veruntamen par- to dalisad hancrationem fimia doloftorinfidias molitur, & dolosn cCtit. Vbi enim fimiarum multitudo manet,có profecta,ad terram fe fub arboreaby cit & ventre proiecto humi fic iacet, tibiasvtadmodum reniffe porrigat; '. eculosclaudat.fpiritü comprcffo fcfe ab anhelando contineat, & vcro mortua videatur.lllz vero hoftem ex alto defpicientesmortuam fufpicantur,& facillime creduntid quod vehementer optant,non dum.tamen defcende- teaudent. At experimenti caufa vnam cx ipfis, quam audaciorem putant,ad examinandum patdalisaffe&uim pramittunt : hec quidem non omnino fibi prefidensdefcendit;fed timide & pedetentim primo decurrit , poft netu répreffa reuertitur. Tum vero iterum defcendit, & cum proxime ad pardalim acceffit , regreditur rurfus. "Tum tertio defcendit, & illius oculos fpeculatur;fpiritum ducat nécne periclitatur.Hlaautem immotam fe for- tiffime praflans,paulatim huicanimosaddit;Etiam cum hanc permancreconftantcr finc damno circum illam fublimiores cx fuperioriloco fimix fpeculantur fiduciam,& fpiritum colligentes; cx arboribus frequentiffime go decurrunt,& circum eam concurfantes/faltant.fimnl & fupra ipfam grandientcs infultant: & in ilius contume- liam faltationem fimicam faltantes,m ultifariam ei illudunt,&gaudiu m quoddehacipfa tanguag: mortua im- mortaliter pergauden tteftantur.Illa autem omnia fuftinens,fimulac illaapfas infultando,& illudendo defatiga- ..* fàs effeintelligit,ex inopinato exfiliens, earum partem vnguibus lacerat, partem dentibus diftrahit, atque api- - mum,&adipale cx hoftibus prandium fibi abunde comparat: & tanquam Vlyffzs ancillarum contumelias & procorum;fic diu multumque harum infultationes perpetitur,vt hoftes vIcifei queat; Hactenus Aelianus. Vide etiam infrain prouerbio; Pardi mortem adfimulat Caucafus mons (inquit Philoftratus libro 2.de vira Apol.) - principiam eft Tauri,qui per Armeniam, Ciliciam & Pamphyliam vfque & Mycalen procedit, &c.. Quód au- tem noftra exparte appellatus Taurus per Árm eniam protendatur , quod quodamtempore creditum non eft, ^. teftantur pantherz,quas in Pamphyliz parte qua eromata profert,captas cffe comperimus. "l'ales enim fcrza- £o romatibusgaudent, & cxlonginque odorem fequentestrahuntur,& ex Armenia per montes profectzad fto- -.. facislachrymam feruntur, quotiens venti abeaparteflant,& arbores liquorcturgent. Accepi etiam in Pamphy- - liapantheram captam fuiffeaureum torquem circa collum habentem Armenijs literis huiufmodi infcriptum, "Rex Arfaces deo Nifzo.(Graci codices non habent iofcriptionem nec Armenicam nec Grzcam. Regnabat 'autem temporibus illisin Armonia Arfaces..— Isvtopinor feram videns eximia prz cateris magnitudine,cam — Baccho facrauit.. Bacchus cnim Nifeus à Nifaquz in India cftnnneupatur,nonab Indis folum , fed ab omni- busgentibus quz Orientem fpectantllla vero quam dixi fera'aliquádiu c& hominibus eft verfata , attre&tari de- Amulcerique. manibus patiens. Aducnienteantem vere; vbi Veneriseam cupido flimulauit , matis defyderio tra- cain montes feceffit,codem quod gerebat ornamento infignis. Et poltea capta eft in inferiore Tauri parte; ! "aromatum odore, vt diximus, alle&a, Hac Philoflratus. — Leopardi amant arbores camphorz , & ne quis 79 cas inuadat cuflodiunt , Albertus. — Admirabilem quandam ( inquit Aclianus ) odoris fuauitatem olet pat- E--4 ! i ^d "^. A aaa dalis, d 1 - 1j " - RES | $36 De Ouadrupcdibus - L à L ; ^ : r Ug dalis,quam bene olendi preftantiam diuino munere donatam,cum fibi propriam plané tenet, tum vero caterá - animalia hanccius vim preclarefentinnt.Hecautem hoc modo venationem capit; Cum horum que ad victum opus funtcgcet;fzfevclin locaarboribus confità,vel folijs veftita;ita occultat,vt inuentu difficilis tantum refpi-. tct: hinnuli;dorcadces,caprz fylueftres,atque alia eiufinodi animalia quadam fuauis odoris illecebra attrahuns tur,& próximé accedunt.llla tum quàm mox delatebra exiliens;ad predam fe rüimpit ; atque eam comprehen- - dit; ( ex latebris profilit atque inuolat; Volaterranus.) Pantheram fe abfcondentem venari ferunt;proptetea , quód fae'odoré belluas delectari intelligat : proptiis enim itaaccedunt;quas corripiat, Ariftot. Tradunt odore pantherarüm & contemplatione armenta mire affici;atque vbi eas perfentifcant , properató conuenire, nec tet- reri nifi fola oris toruitate: quam ob caufam pantherz abíconditis capitibusque corporis reliqua funt,fpcctan-. i 1 da przbent,vt pecuarios greges flupidosin obtutu populentur Secura vaflatione; Solinus. Ferunt odore ( apud Y Volaterranum non reété legitur colore ) earum mire folicitari quadrupedes cunckas,fed capitis toruitate terre- ri. Quamobrem occultáto eoyreliqua dulcedine inuitatas corripiunt; Plinius, Ad pardalim pleraque vcl fponte adcurrere;odorealleta.fimiam cumprimis,narrant, Plutarchus. Hincaliqui pantheram dictam volunt,quod omne genusferarum alliciat & captet.Ifidorus tamen alia quedam nugatur. Panther ( inquit: pantherem cum. panthera confundens ) di&tus eflfiue quód omnium animalium fit amicus (imó inimicus) excepte dracone, fine quia fui generis Íocietate gaudet:&ad eandem fimilitudinem quicquid accipit & reddit : pán enim omne dicitur, Hac illetum ridiculé tam obfcuré. Animalium nullum odoratum,nifi fi de pantheris quod didum eft crédimus,Plinius. Ariftoteles problematum 13.4.caufam quzrit cur animantium nullum fuauiter oleat ; exce- pta panthera: qug etiam ipfjinquit,non nifi beflijs ita olet: ferunt enim fuauem illisolentiam ab hac refpirari. | Sed nihil adfercaliud quod ad pantherz hiftoriam pertineat.Pardalim ceteris animalibus füauiter olere quidam: affirmant : & venari in fene&a nimirum beftias alliciendo gratia fui odoris : at nobis nullam odorisaffert fuaui- tatem : forte quód olfactum homines habeant omnium fermé deterrimum.Itaque multi odores fuauitatesque eorum,vcl grauitates,nimirum]latere hominem poflunt;&c. Theophraftus de caufis «.5.Et rurfus 6.26. Animal nullum penitus odoratum efl, nifi quis pardalim dixerit fenfui belluarum bene olere. Albertus falfum effe putat ceteraanimalia pantherz odore dele&tari : quoniam in opere philofophi de fenfu & fenfili legatur cetera( prz- terhominem )animalia odoribus nec fuauiter nec moleíté FR Odorés quidem certos animalia quedam fe- &ariaut fugere,conftat : fed fortaffis hoc circa cibum folum,cum ex odore quid ipforum nature conueniat aut aduerfetur percipiant: vt ea fortaffistantum bene oleant eis,& long? etiam ad ea pelliciantur, quein cibum cis venirepoffunt,non vt meram odoris gratiam captent.Sed in przfentia hac de re nihil ftatuo. Mares in omni ge- nerefortiores,(magisanimofi, Ariftot.) przterquam in paritheris & vrfis Plinius Semiramis Affyria non ft quá - 3 doleonem cepiffet aut pardalim fimilémüe feram interfeciffet , fed fileznam effet na&a jin eo fibi placuiffe fer- tur, Alianusin VariJs. A«wvov4? (zov QUcs; Scholiaftes in Alexipharmaca Nicandri: qui cum fcsipfiffet pardalim. frequenti affültu excrementum hominisin arborefufpenfum (id enim pro remedio petitaconito cum carnib" deuorato,) peterejfubijcit.hocanimal natura infirmum effe: hoc cít cità fatigari & exhauriri: nimirum quod in primos impetus quantumcunque virium habet & omnem fni roboris contentionem infumat. Pardus celer; Lucanuslibro 6.Leuiores 1d eft celeriores ) pardis (nemerim ) equi eius, Abacuc primo. Suem & aprum dices evjpiyyrodhu leonem &pspua», pardalim z4|2v, id eft flare, Pollux.Idem alibi pardalin corpus habere fcribit, $ netvsEuéA my m4 |jrmicov ob TK eu TEE 66 hoc eft agile & faltibusaptum. |. Czecos gignunt cancs;lupi , pantherz, thóes;Plinius. Author libri de nat.rerum;pantheram femeltantum parere fcribit. Nam cum in vtero mátris, in- quit,coaluére catuli;maturifque ad nafcendum viribus pollent;oderunt temporis moras. Itaque oneratam fce- 4 tibus vuluam,tanquam obftantem partui,vnguibuslaccrant. Vndeilla partum effündit;feu potius dimittit, do- lore cogentem.Ita poftea corruptis & cicatricofis f:dibus,genitale femeninfufum non harétacceptumifed irri- tum relilit.Nam,tefte Plinio;animalia quorum acuti funt vngucs;frequenter parere nequeunt : vitiantur enim intrinfecus fe mouentibuscatulis,Hzcille/ | Lexnam quoque eandem ob caufam femel tantum parere,vulgi quondam opinio fuit,quam refellimusin Leone C.Pantheram dicunt parui effe partus;& pauci & difficilis, pro ptervngues longos & acutos;quibus catuli frequenter vterum matris edunt, Albertus. Panthera tempore libi- dinisadmodum vocalis eft,&ad vocem ciusalia eiufdem aut vicini generis animalia conueniunt, Albertus. Le- znas cum pardis coire,vndeleones gignantur ignobiles,nec iubati; (aut, vt Philoflratus refert,foetus maculofi,) pluribus dixi fupra in Leopardi mentione priuatim : & in Leone C.ex Philoftrato & alijs.Pardus in Africa abun- dat,vbi propteraqua penuriam multa animalia conueniunt ad amnes, & ibilezne à pardisadulteratz generant | leones,fed igaobiles, Albertus. Eft quandolupi cum pantheris coéunt, vnde gignuntur thóes bigenere animal, quod pelle fcilicet maculofà ) paitlieram refert;facieautem patrem, Oppianus 3.de venatione.Sed de thóe va« riasauthorum fententiasin hiftortá €ius ftatim poftlupum exhibui. D. Leopardigregatim conuerfari folent, Albertus.Panther ( abutiturhoc nomine pro panthera ) fui generis fo- cietate gaudet;Hidorus.Pardalis inter animaliailla quz fortitudine przdita videntur;magis ingenium muliebre refert, vt corporeetiam formam muliebrem,vtir B.dixi ex Ariftotele.Leo cótra,viriStum ingenium ti corporis fpeciem. Animo fané pardalis eft pufillo;( vxo». nifi legendum puxo. id eftimprobo: fed vetus interpres legit ! pufillo:)furtiuo & vt paucis dicam dolofo, Ariftot.Pantherz cor maximum eft proportione,vt & reliquis timi- disaut propter metum maleficis,Ariftot.& Plinius.Pantherzingenium molle eft, ( x8j:v, effceminatum , ) ira- cundum,infidiofum & fraudulentum ( xoyamkev 29) 2]nBgAov, ) timidum fiiul & audax. Flis moribus corporis etiam forma refpondet, Adamantius Namerid efl; pardalisin factis libris tanquam ferociffimum & crudeliffi- mum animai cum lupo acleone memoratur,vt citauiin A, Fulminci pardi, Claudianus 8. Paneg. Sapientes Ac- gyptiorum defignaturi hominem qui fceleftum fuum ac malignum oceultet animum;neà fuis nofcatur;parda- lin pingunt; Fixc fiquidem clancalum alia perfequitur animantiasnec finitimpcetum ac pernicitatem fuam in- notefccre, ( 1 coy y woXone rb [deos Gould oi piévan, ) qua in illis perfequendis vtitur, Orus. Quomodolatitans, aut capite faltem occultato,(cum reliqu& corpus nihil prz fe terribile ferat; )allectas ad fe propius fui odoris fuauita- te feras deuorctjiam füpra capitetertio docui : Etibidé quàm mirabili aflutia fe mortuá fimulans, fimias captet: qua de De Pamb. D.E. IW. Ir. | P. | rS derevidectisminfià prouerbium, Pardi mortem adfimulat. Panthera perpetuó fera cft, Ariftoteles. Atqui (Albertus & alij recentioresfacile cicurari fcribunt; przfertim ad venationis víum,vt fuprain Leopardi mentio- fic dixi capite primo: & infra capite quinto pluribus dicetur.Sed vtcunque cicur,nunquam prorfus deponit fc- | fitatem,& fzpead ingenium redit.Leonibus ac pardis,omnibusque generis cius,etiam fclibus;imbricatzafperi - tatis lingua efi;ac lima fimilis,attenuansquelambendo cutem hominis. Quis caufaetiam manfücfacta , vbiad vicinum fanguinem peruenit faliua;inuitatad rabiem;Plinius. Picto quod iuga delicata collo Pardus fuftinet, Martialis.Leones;pantherz & tigrides, foetus fuos veheraenter amant,& pro ipfis contra venatores pugnando, quauistela& mortem quoque contemnunt, Oppianus lib.3.de venatione,vbi etiam de ij(ilem ac !yncibus fcri- ; bit, quod cum ad latibula fua reuerfz catulos fibt ablatos reperiunt, magno & miferabili eos vlulatu plangant. o Depanthera tradit Demetrius phyficus,iacentem in media via hominis dcfiderio , repente apparuiffe patri cu- iufdam Philini affe&atoris fapientia: illum pauore coepiffe egredi;feram vero circumuolutari non dubié blan- dientem;fefe conflictantem moerore,qui ctiam in panthera intelligi poffet. Foeta erat;catulis procul in foucam delapfis.Primum ergo miferationis fuit non cxpauefcere; proximum ei curam intendere: fecutusque quatrahe- bat veftem vnguium leni iniectu,vteaufam dolorisintellexit, fimulque falutis fue mercedem , exemit catulos ; eaque cumijs profequente vfque extra folitudines deductusleta atque gcfliente : vt facile appareret gratiam re- ferre,& nihilinuicemimputare;quod etiam in homine rarum eil; Plinius, Similia quedam leoninz ctiam man. füetudinis exempla,in Leone recitat. Pardalim audio , cum eam à paruula cum hominibus venator ver(ari ad- fucfeciffetatqueadeó manfuefeciffet,eamque fané canquam aimafiam adamaret & magna curaaleret.ob camq; rem heedüm huic;quem fimul cum ipfa alutffet,eam heedi efa oblectare cupiens, comedendum dediffet : edere &o illum;etfioccifuscrat,recufaffe, Cum enim primo die isad paftum obiectus ferc] fuiffet, ab eoipfo edendo fe | fuftinuiffe,quia propter cibi expletionem' inedia ytiéceffe haberet.Secundo iterum die hoedus huic allatus eff, ab co fimiliter, quoriiam adhuc fame non premetetur,fecontinuiffe, Tertio die quamuis efuriret quidem, & fo- litofigno cibum requireret,non hoedumtamen fuum contubernalem attin gere voluifle , fed illo rcli&o , alte- rüm UE IN e autem fuos intimos & perneceffarios non modo produnt, fed fepe etiam in fratres & 'parerites multa perfidiofe faciunt & improbe & malitiofe, Aelianus. Androclis ferui hiftoriam ; qui fugitiuus in Africaalconenutritusferturtoto triennio,deinde captus & feris Romz obiectus, inter quasfortuitó idem leo captus erat,ab codemagnitus & contra patheram defenfus efl;in Leone retuli cap.quarto. Panther (abütitur hoc nomine pro panthera ) omnium animalium amicus eft;excepto draconc Hidorus abfque authore.Ego Pantheram omnibus inimicam dixerim. Leopardi degunt in $yluis Barbariz , neque ho- $6 mini,cüm robufli (int & cradeles,nocent: nifi alicui (quodraró contingit ) in angufto calleobuij,illi aut cedere —. mon poffünt;aut redarguantür,faftidioque afficiantur. In hunc enim irruentésvnguibus vultum comprehen- dünt,tátumque carnisauferurit;quantum prendunt : € plerunque cerebrum hominiperfringunt. Gregem in. uaderenon folent: canibus alioqui infefliffimt, quos occiduntac deuorant; Leo Africanus .Panthera dicitur in- fefta effe draconi,& draconem ca vifaad cauernas refugere, Albertus. Alf hed ( id eftleopardus minor )luposli- "benter interficit; Albertus Leopardus defideratur àlupis cum olfaciunt ipfum, & fequuntur eum : fed lupus v-- nusnon poteft Leopardum vincere,plürcs fimul vincunt: ctfi veró vclociífimé fugiat, tamen citó vinciturin curfu, Auicenna. Vt vulpesaüesvehatür fomno ftmulato;fic pardusfumas mortuum fe fimulans, Incertus. Teo - &lcopardusinimici; Auicennainterpres,vbi Ariflotelesbabét 60, qui rion Leopardus fiue panthera;fed pan .. therpotius eftde quo füpra, Arte paucos annos flatim poft mortemGalliarum regis Francifci leopardos audio, do marem & foeminam , fine dimiffos negligentia aut malignitate cuftodis, fiue per vim cauca cgteffos, in fyluas aufugiffe;& circa Aureliam plurinioshomieslaniaffe , & fponfam aliquando ad nuptias ducendam in vico ra- puiffe,& inuenta mulierum cadauera quarum illi mamillas tàntum dcuoraffent. FHlyzna pardalim odit, A clia.- nus.Hyzne pabtheris precipue terrori effe traduntar,vt neconentur quidem refiftere: & aliquid de corio ca- —rgum habentem non appeti: mirumque dictu;fi pelles vtriufque contrariz fufperidantur, decidere pilospanthe- t£;Plinius.Superiorem abinferiore victum fignificare volentes Acgyptijduas pelles pingunt , hyznx vnam, a1- eram pardalis : ha enim pelles fi fimul ponantut;pardalis quidem pilos abijcit;hyenz vero non; Orus. Myzgale, id eft müsaraneus;pantheras terret; Philes.Gallinaceo iure pérunétos pantherz leonefque nonattin gunt; prz- xipuéfi &allium fucrit incoctum;Plinius.Leopardus vifo hominis craneo ; fugit; Acfculapiüs. Leo pardum a. "juntterreti arbore qua yocatur Leopardi arbor, Rafis; e x M E T. k E. 4 " . . Leoparduscicütatus &ad venationem dimiffus , nifi tertio quartóue foltu przda potiatur, füccenfet a-- deo vtnifilanguine placetur , in venatorem infiliat, Albertus. Plura vide fuprain A.in Pardo,Leopardo & AIf- hed. Ego dum hzcfcriberem accepià quodam oculato teflejin aula regis Galliarum, lcopardos duorum gene- rum ali, magnitudine tantum differentes : maiorcs vituli corpulentia effe, humiliores,oblon giores : alteros mI- nores; ad canis molem accedere.Et vnim cx minorib^;aliquando ad fpe&aculum regi exhibendum à bcfliario aut venatore equo infidente à tergo fuper ftragulo aut puluino vehi alligatum catena: & lepore obic&o di. £o mitti, quem ille faltibus aliquot bene magnisaffequutusiugulet. Venatorleopardum recepturus accedit a- uerfus & fruftum carnis retro inter crüra protenfüm porrigit,ne fi faciem obuerteret ab eo inuadcretur: & rür- füsloroalligatum mànu demulcetac reducit ad equum: ille in fedem fuam facile refilit. Idem narrauit , tau. ro aliquando & lcone fimulemiffis, leonem placidiorem nihilin taurum fuiffe molitum;ac fpontead caueam fuam regreffüm : deinde duosleopardoseductos ftatim vifo tauroin eum infilijffe : quem & iugulaffent;nifi be. fari) funibus alligatisad catenas corum,quibusteneri folent,eos retraxiffent. Senatufconfültum fuit vetus ne Jiceret Africanas (pantherasintelligo,de quibus & proxime dixerat. Videin A.)in Italiam aduehere. — Contra hoctulitad populum Cn.Aufidius tribunus plebis,permifitque Circenfium gratiaimportare. Primus autem Scaurus xdilitate fua varias cl.vniuerías mifit;deinde Pompetus Magnus quadringentas decem, diuus Augaftus quadringentas viginti, Plinius.Picto quód iuga delicata collo Pardus fuftinet, Martialis. yo ^ Aconitum primum alio nonne patdalianchesa firangulandis pantheris vocatur,vt Diofcorides, Plinius & Mute MP Aaa2 2 | alij tra- 32 $32 | 3e Quadrupedibus 415] tradidemnt.De herbaipfa copiofe diffcruiiu Lupo a.& eam cffe oflendü; quz hodie panciffimis locis cogis, ta,in montibus Sabaudiz & G.lliz ltaliam verfus tora vocatur, &c; Hic pluraadijciam,non ad hetba hiftoriam; Icd pantherzsque radice eius trita & in carnibus obiecta extinguitur : quod fucs etiam ,& lupi & beftiz omnes. Diofcoridc tsíte patiuntur. l'ábgunt (id eftafpergunt ) carnes atónito;ü ecantque guflatu earum pantheras;nifi hoc ficret repleturasillosfitus,Ob id quidam pardalianches appellauére. At illas flatim liberari morte;éxcremen torum hominisgnftu demonftratum; Plinius.Panthera cum verienum pardalianches ederit , quo leones etiam intcreunt,ftercus hominis quatit : eo enim ipfo inuátur : quocitca venatorcs ftercus ibi propinquum füfpen- dunt exarborealiquain vafe,neptocul bellua abeat, petensfuum medicamentum: itaque infiliens ibidem , & Ípe capiendi perfeucransjin fe e&crenda emotitur, Ariftot. Pantheras perfricata carneaconito (polline eius ni- miram) barbari venantur.Occupat ilico fauces earum angor;quate pardalianches id venenüm appellauére qui- It dam.Atfera contra bec excrementis hominis fibi iedetur:& aliás tam auida eorum,vt à paftoribus ex indu- flria in aliquo vafefufpenfa altius,quàm vt queat faltu contingere, iaculando fe appetendoque deficiat;& poftre- mó expiret: alioquin viuacitatisadcó lenta, vt ciectis interaneisdiu pugnet, Plinius. Hyrcani pantheras frequen- tiusverieno,quàm ferro necant, Aconito carnes ilinunt;atque ita per compitafpargunt femitarum, Quz vbi efz funt;fauces earumangina obfidentur, (&c.vtPlinius,)Solinus.Auditum eft pantheras quz in Barbaria vene- nata catne caperenturremedium quoddam ( excrementum hominis forte nominare noluit ) habere; quovt cflent vz,non morerentur; Cicero 2.denat.deorim.Panthera & pardus ) Arabicélegi puto;alnemer & alfhed, hoc eftleopardus maior & minor : ficénim in aconiti mentione apud Auicennam in Bellunenfis editione le- gifle memini ) deuorato veneno,ftercus horninis quarunt,quo guflato euadunt; Auicenna. Pardalin ( inquit Pollux) tum z2lijs modis capiunt;tum aconito pharmaco cibis ( ezio;s. Diofcorides & alij melius, ca'nibus ) ad- 2: mixto: vnde fcra ventris profluuio ehauritur,& fpe viua capitur.Pardalis intelligensaconitum fibi venenum effe: non prius deguflat quàm excrementum hominis; vtpote antipharmacum prope fe viderit: quamobrem , paftoresexcrementumin arborem caaltitudine fufpendunt;ad quam pardalis peruenire faltu non poffit. Hoc vifo feratanquüam prafente remedio;aconitum edit : deinde medicamentum petens, crebris tandem affultibus dcfeffajaut ioritur,autà paftoribusinterimitur,Scholiaftres Nicandri.Sed ridiculus eft aconitum à panthera edi fcribens,non carncsaconito imbutas : & cum plurimum rationisei tribuat;vt quz & venenum & remedium fu- 'um agnofcat: rurfus omnem ci rationem aufert,quz venenum fciens ac prudens deuoret, Leones; lynces , par» dales,pantheres,vrfi;capiuntur aconitico veneno ad eum admixto cibum quo quodque corum dele&tur, &c. aut foucis,vt pluribus retuli ex Xenophontein Leone E. Ariftoteles in Mirabilibus non pardalianches;fed par- — dalion ( z«ed|gaev. ) hoc venenum nominat;cuius verba recitauiin Lupo a. Eft & apocynon venenofaà herba; 3€ quam fimiliter pardalianches appellari in nomenclaturis apud Diofcoridem legitur. Necantur apocyno canes, lupi;vulpes,pantherz,& omnes quadrupedes: Videin Cane C. Herba qua lcopardi lierba MILIA err ter- retur : & herba qua leopardum ftrangulans dicitur,interficitur,Rafis vt quidam citat i Eft autem poltetior her- ba,nonalia quàm aconitum primum : prior quzfit,non facile dixerim nam prater allium herbam quz leopar- doaduerfctur non legimus.Pifces quidam nigri venenati in Armenia reperiuntur : quos cohtritos in ouium aut caprarum difciffum latusabdunt: quód cum pardalis,Ieoaut lupus guflárit;continuó moritür Aelianus. Sive- natoriresfit cum aliá fera quàm apro;venabulum tenere oportet pedibusnon tàntum diuaricatis; qnantum in pugnaaduerfus aprum : nam fer& quidam »vt pantherz & leones,curfü ad venátorem víque delata, cum propé funtjinfiliunt.Dirigenduscftautem ictus ad pe&us & cor,tanquam vulnerein illis eo in loco maximé letali fa- turo,Pollux. Vbi profi ifcentisad aquam ex fpelunca pardalis venatores tritam viam obferuarunt ; ibidem ro- 4€ tundam &altam fcrobem (minorem multó quàm pro leone capiendo ) faciunt;in cuius medio columnam li- gneam (nonlapideam vt pro leone )defigunt : ex ea catellum ( nonagnum vt pro leone; aut heedum )fufpen- dunt,cuius tefticulostenuibusvinculisconftringunt. Is vinculorum dolorepreffus gemit,& latransfuo (ono pardalim adc commouet.Hac non mediocri voluptate geftiens, illuc fe magnis faltibus incitat, & nullum do- lum effe cxiftimans;in pofitasinfidias incidit, Oppianus libro 4.devenatione.Eundem capiendi modum lib. 3. de pifcibus defcribit; pro fimilitudine adhibens;quod admones etiam dicti pifces fimiliter capiantur in naffasil- lcétijin quibus paruos pifciculos natantes viderint, &c.Scd verfus poétz adícribam,vtres tota clarior fiat, | Sc dle mcer Eu ote dotesp(O- &igoiu mis : Ongj goylui vwwevs otros d; t3oOs diem Afieziuwbs eQi*y [ov 3oro widget. 8 dl. ád|uiqa H »yyréic Bpuj. aes yd os oro 9.9 Tdespdiuors | ^0 Fey eco bi 3) ol swetiy dpv(Q-.5 dl ere Go IIo'od]ge2uc ioo v Té xg) eso in» elomáe 7 Monoudyon . vois ot 9 v Ees wol] Vodrop T ullo Vmdtwe Tubóe dvaazeitec kou os d|AQ, oi d ca GóSrpto Eixeireu areorerS os. ueAei d]g o] Góxt11 Gon Toc, AX Qis, 75 d| dne vomrék Duas $g1v érijam, Idem alibi contra feras diuerfas,equos etiam colore diuetíos venàtori cligendos confülit: contra vrfos; glaucos: contraapros.fuluos aut ignis colore: contra pantheras; d|gQoiviie, id eft ruffos aut puniceos Pardalescum Mau- ri véantur,eiufmodi infidias collocant,vtintra dificaciunculam lapidibus quam primo flruxerint; putrefcentis jam carnis fruftum ex longiore funiculo appendant: deinde ex arundinibus ianuam rara ftructura imponant, per eas vt foetidae carnis odoremanet;& longe latequevagetur. Hunc inclufum feetorem ferg befliz fentiunt: nam quodammodo tetris odoribus dclectantur.Ttaque huius cibi appetitione;huc illuc circunferuntur, &tan- uam quadam amatoria illecebra attactue & incidunt in laqueos, & infelici efca conftricte tenentur; Aelianus 6o interprete Gillio. Volaterranus eun dem locum paluló aliter & breuius vertit hoc modo: Capiuntur pardalesin Mauritanialoco lapide fubftrato,laqueis preparatis,carneque appofita :ad. cuius odorem per conualles fübie- Cas delatum flatibusventorum fcfüinantesiin infidiasincidunt.Monticole Conftantinz religionis in Africa e- qucftrem venationem aduerfus Leopardos inftruunt;exitus viatum occludentes.Leopardus autem hac illac fu- iens.dum via equitibus obfeffa fe nequaquam euafurum perfpicit,in crebros Hexus gyros confodiendum fe rzbet. Atfi Leopardum effugere contingat;qui incautius eam partem obíeruauit,conuiuium ceteris venatori- NE cecepta confuetudine;przpararetenctur,10.Leo Africanus. « , » | - Leopardusdiligit vinum &inebriatus capitur, Rafts & Albertus.Oppianus modii etiam quo inebrientur ele- antifime deferibit: Vbi primáü (inquit) in Libya paruü fonttanimaduerterüt,non copiofum neclongi" ema- naniófedintrafe con(iftété,& fub arenam fubeunté, vnde pardales prima luce bibere foleat;có venatores no&u 79 | amphoras De Pantera. F.G.H.4. Lib Lh —— i3 amphoras permultas (viginti ) fuauis vini plenasafferunt , quod iam vndecim annos in dolijs bene conditum conflitit.Ac nimirum pofteaquam hocidem in fontem infuderuntjindenon proculfedent ftragulis tecti: nam nulla alia refe occultare poffunt; neque enim fane lapidum, nequearborum tegmentà inueniuntur :ibi enim folaterrarum abarboribus nuda.ex omni partead videndum patent.Ez autem ardenter fitientes & grauem fi. tim depellere cupientes;ad nigrim iam fontem accedunt, & fimul vt vini, cuius ftudiofz funt; potione fitim ex- pleuerunt;flatim primo faltatione ludunt, dcinde fenfim obdormientes humi fternuntur. Itag; ar&té & grauiter dormitantes,nullo negotio comprehenduntur. .. Leopardorum pellesad nosctiam àdferuntur,quanquam rarius: frequentius in Galliam. Pellem vidi ve- nalem tibus vel quatuor aureis Gallicis : funt qui preftanttoresaureis fex vel feptem indicent. Maurorum pedi- 2o tesleonüm & pardalium pelles induunt, & dormiturifubfternunt,Strabo. | Paftorales homines qui locainter Caucafum montem & fluuium Cophénatenent, Apollonio cum focijs tranfeunti leonum ac pantherarum car. nes,& carundem ferarüm pellesà carnibus nuperrimé direptas donabant, Philoftratus.Plura de pantherinis pel- libus,videinfrain e. | j! | E. -. Agriophagi populiin Aethiopia (occidentem verfus,Solinus ) pantherarum & leonum carnibus vefeun- turPlinius &.30.Inde nimirum & nominati funt;quód beftias edant agrias;id eftferas. Pantheris vefci videntur etiam qui inter Caucafum montem & fluuium Cophéna habitant: lege Philóftrati verba in fine przcedentis eapitis.Pardales & pantheres eduntaliqui.Galenus de alimentorum facultate 3.1. cum proxime dixiffet aliquos Io etiam afinis & camelis vefci, homines fcilicet tum animo tum corpore, vale 4o] xopeood]es.. Caro leopardi p calida eft & ficca Rafis & Albertus. ! | Tradiderunt aliqui,fi corium leopardi ( altamur,lego alnemer ) fubfternatur non accedere ferpentes, aut fiftragnlum inde fiat : fed eius qui hoc retulit nulla eft authoritas, Auicenna. | Quomodo pantherarum &leo- num pinguia curari oporteat, ex Diofcoride & Plinio przícripfimusin Tauro. Leoninus adeps calidiffimus & ficciffimus eft;&c. proximusci pardinus,pardino vrfinus,Syluiusex fecundo Galeniad Glauconem. Pinguedo leopardi craffa eft & acris: fubtilitas eius apparetin his qui patiuntur pulfum temporum & reuolutionem capitis |. (vertiginem; )fi odor eius interaffandum recipiatur Rafis Albertus aliter : Vtilis eft paralyticis , & pulfum cor. ,$o dis patientibus,& reuolutionem,fi odor eiusintet affandum recipiatur.Seuum leopardi miftum cum oleo lauri- nojfi cum eoinungatur fcabiofus,cuiusfcabies fcindit cutem, (quà nominatur artrath; Rafis.Impetigines intel- ligo;quas Galli dartres appellant.) confert , Albertus : faciei tumoribus armentorum cinerem alicui ferarum adipiadmifcens illinito,Leonis videlicet,aut pantherz aut vrft, Aretzus ad Elephantiafen.Ad alopecias conue- nitetiam pardalis adeps, Galenus xm, Sanguisleop.vtilis efttumori venarum ( venarum crurium , Raf. vari- ces putointelligens,)fi eo calido confricentur,Idem. Caro leop.calida & ficca ef lidem.Cerebrum eius miftum cumaqua eruce & modico zambac; potum mitigat dolorem vieri; Rafis. Albertusaliter: Cerebrum eius cum fucco eruce;genitalibus viri illitum,confirmat coitus facultatem : medulla vere pota vteri dolores tollit. .. ., Leopardi fel potum (intta corpus fumptum )euefligio interficit; Bertrutius: qui etiam de leonis Éclleidem fcribit;hefcio quàm vere;cum authorem non habeat. Plinius etiam muftelz fylueftris fel venenofüm effe fcribit. 4o Leopardi quidem felli (aut etiam pardi,vt Cardanus fcribit ) vim iftam letalem Arabcstantum attribuunt. R.e- s » centiores quidam obfcuri idem de felle vnciz fcribunt: ego vnciam,vt fupra dixi , pantheram fiueleop.cffe có- ijcio. Qui biberit felleop.(alaemer) euomit bilem viridem aut pallidam,& naribus percipit odorem aloés ( & o- - refaporem aloés,Matthzol. )& inciditin iterum maximo periculo mortis : quód fi tres horas füpcrauetit , me- lius fperatur.Procurandus igitur mature eftvomitus,tum danda antidotus ci peculiaris qua recipit, T'errz Le- anniz;baccarum lauriana pattemi.coaguli capreoli partesiiij.f(eminis rutz & myrrha , ana partem femis : exci- piantur melle: dofiseft magnitüdo nucis: & mox iterum euomat; & fiat balneum ex aqua in qua res odorata fintdeco&z, Auicenna 4.6.2.15.Inducit hoc venenum omnia fymptomata que napellus & morfus viperz,& ijf- |. tdem remedijs curatur, Matthzolus ex Aponenfi.Leopardusanimal eft calidiffimum , quod vel ex maculis nigris & velociffimo eius motu eft conijcere: itaque fel etiam cius fuo calore vrit humores, & intra fex horas interficit, /*0 Adhzrendo mufculis ventriculi facit fpafmum.Scythe fagittas eoinficiunt vt celerius interficiant, Ferdinandus áPonzetto Idemantidotum eandem quam Auicenna przfcribit: Mihi tamen;inquit, videtur, potius eflc pro- pinanda antipharmaca frigida corroborantia,& vtendum balneo aquz odoriferz , denique eodem modo cu- randum quo venenum napelli.Lapis quem linguam Ícrpentis vocant »fudore Íuo arguitfel leopardi, viperam, napellum Matthaolus ex Aponenfi. Leopardi fel recens fumptum,letiferum eft venenum;ficcatum vero vehe- smentiamillam amittit; (Albertushzc deprauauit : ) aurei pondere fumptum,;necat eodem die. Nuper cum rex cuidam exfui regni principibus huius fellis recentis drachma (vnciz, Albertus: non re&té ) pondus propinaffet ex vino pu.(püro. ) poftridie cum dormire ccepiffet mortuus eft; Rafis citans Ariftotelem, apud quem nihil tale legi certum eft.Idem fcl pondere dauic/paruo pondere, Albertus : Bellunenfis danich fcribit, que fit fexta pars drachma )fümptum cum cyphoaque decoctionis caryophyllorum (cum aqua fimpliciter , Albertus, ) prohi- - 60 betgenerationem & inducitíterilitatem, Rafis. S - -— Tefliculusleop.dexter à muliere etiam prouectz atatis fumptus, menftruam purgationem defitam eire- — ftituit: & fi pergat edere; fzpius purgabitur: quod fi libeat liftere, propinabis ei femen pfylli] recentis, Rafis& Albertus. | s R.emediaad morfusleonum pantherarum & vrforum,ex A&tij 13.5. vide in Leone G:Befliz rapaces, vtleo- pardus (alnemer,)leo,& alf hedjnon taminnoxiz funt moríu quàm canes& homines: fed dentes eorum & vn- guesnon proríus vacant veneno : quare danda eft opera vt curentur imprimis cum attractionequan quam leui: deinde vulnus fanetur, Auicenna. | n o a. Ferarum vocabula quzdam peregrina funt,vt panthera,leo;vtraq; Grzca, Varro. Il/o4|ouc mas vocatur, Aaaa 3 E 8 De ÜOwadrupedibus Sor 9 Green iof: foemina atten. zeloSaDuc3on P oda kao, Hefychius: ficenim legi debet, ex Euflathioin 12 liados e. Hinc natum putoerrorem quiapud innominatum imeundem libram Scholiaftea habetur;his verbis? UToad pois 9 (aov. 7) dloegi nadie 5 po xoxo & aye SmON «cB axem 9 eC4CadMew. Prorfusenim ridiculum eft aliud etymon primitiuojaliud deriuatoaffignare : quare facile conijcio grammaticum aut librarium aliquem; | qui Euftathij aut alterius verbaaut malé legeritaut non fit affzcutus,tam inepté fcripfiffe; Suidas quoque porda- lin marem; pardalin fceminam facit.Pordalin,inquit Varinus;poéte profecunt a5 ^9 areseokecu , abundanté delta.Ceterum in Khetoricolexico legitur pordalin communem effe vocem;pardalin Atticam. Flomerus ani ral intelligens primam fyllabarmn peromicron fcribit : pellem verb;per alpha , Hacille; Sed fciendum eftapud Homerum pro animali vtro que modo fcriptum reperiri : pro pelle vero,femper quidem per alphain prima fjl- laba;non zopXaoic tamen;fed eeted x3 aut zoo loe Ícribitur,eadem fcilicctterminatione qua aliorum quo- que ariimalium pelles : quod clarius teflatur Varinus in voce: aved|«^t1. Egopordalin per o.non folum apud it poétas,fed hiftericos etiam inuenio : & apud vtrofque Po aliquandoin fceminino genere;pardalin in ma-- $culino,contrà quàm grammatici obferuarint,(iue tta (cripferuntauthores,fiue librarij deprauarunt. Mihi ali- quando in mentem venit;fieri poffe vt pardalis vox óriginefit Hebraica ,à pardes, id eft, horto: quód macula. rum oculis tanquam floribus pellis eius pulcherrime ornetur: fic cépus etiam fimiarum generisàcoloris elegá- tianomen adeptus videtur,vt xir, id cfl/ hortus diceretur. THogd|oA 8soxiv 1f ditiuo plurali, Oppianus : vfita- tiusautem p4|gAftos: diceretur: vt reliqui cafus «zoZ|guce, mod Ao». apudeundem. — ^ | M Epitheta.Panthcra picta, ferox, multicolor, T'extor.Pi&tarum fera corpora pantherarum, Ouid.;.Metatti, Pardus celer, Lucanuslib. 6.Fulminei, Claud. 8.Paneg.Sublimis,Iuuenal.Satt.rr. Virides, Claud. 5. Paneg. Item - volucct;pernix,leuis,apud T'extorem. ITsez|gAlov Jw B a^yesev. Vogel t Aie ooa Deos dos Qotvad. IIópBaouv edoNévm- voy Gus Euvluo e woes, de camclopardali.Et mox 'Audit(jaz $e avoew civit mad ouAleass oudywavieglev , nDocazv Se 2 vao TCI Osee 631496020150 0t a1 kepvasópdiueu jvuy coss. d'IAeDtotmats id efl, vini amantes, Hzc omnia Oppia- sus. Puis d|xoaAsQ-, de pelle panthera, Idem. Aaaiiespvor, Agathias in cpigrammate. Geox ziApoie, INican « der in Aconito. | RE i ABA TUR PT o d Panthera vocabulum Gracum eft; quo etiam & rete quoddam panther, Varro. Pantheron fiue pantherum. tctis genus efl,ex eo nomen habens,quód omnesaues venetur & concludat, cadem feré ratione qua panagron, quod rete pifcatortum eft. 5/ez venatum fignificat,& ad aucupium quoque contrahitur, vnde 22v.999ygaz, id cft; auceps.Hoc rete bumi exporre&tum,& in oblongam tenuitatem contractum,tegitur quifquilijs ne ab auibus prouideri poffit. Deinde quum opus eftaddu&to magna vi fune;repcnte expa nditur,inefcatafque aliquot diebus auiculas vno i&u vniuerfas contegit, (noftri vocant zuck garm, Galli retz faillant.) Veluti quum futurum iactü rctisà pifcatore émimus;autindaginem qgis pofitisà venatore vcl pantheram ab aucüpe : nam etiamfi nihil capit, nihilominus emptor pretium przftare neccffe hábebit , Vlpianus de Actio, em pti. & vendit. Obferuauit [n F. 11 36 hzcBudzus.Scoppa Pollucem citat qui retia quzdam pardales norninct,quod egoapud Pollucem non inueni: ri püto.D: pantherz retis vfu ad capiendas anates lcge Crcfcentienfem 10.77. Pantherinum , panthera fimile & | varium,vt pantherina pellis Plinio.Caprigenum hominum non placet mihi , neque pantherinum genus, Plau- tus Epid.Mentis x cedro przcipua dos in vena crifpis,velin vertice varijs.IHlud oblongo eucnit difcurfu , ideoqs tigrinz appellantur : hocintorto,& ideo tales panthcrinz vocantur, Plinivs13. 15. Hic vbi lcgiturin vertice va- rijs, vetuslectio erat;in vertice paruis, Vbi Hermolaus, Legendum quidam putant peruijs;aut certé, varijs : quo- niam pantherinz dicantur: pantherasautem non modo varias eff» conflat.fed & vocari. Ficbant & menfarum ped.s eborci, pardorum aut pantherarum effigie. Olim ex quauisarbore mehfa fiebat : Ac nunc diuitibuscce- nandinulla voluptas,&c.nifi [uftinet orbes Grande ebur, & m agno fublimis pardus hiatu Dentibss ex illis quos mittit porta Sycncs,&c.Iam nimios,capitique ( cuim fcilicet menfe portantur capitc;id ef orbe vcl tabula pedi- busimpofita,) graues Iuuenalis Satrr.. Ariftophanes alicubi meretricem zz4lgu vocarifcribit,Pollux:nimi- .xum ex collufione nominum in prima fyllaba: meretricem enim vulgó zz»lu vocitant. Accedit & natuta ani- malis;rapax & impudens,vnde & Lupa & Leena & Leontium meretricum nomina fuerunt propria. Eft & Pan- theris,vt Varro fcribitmuliercule nomen;pulchre conueniens Ícortoquod omnes fine difcriminead fc alliciat & captet. Vg 3 4e) aupenya, ge) xviuCmos mx od à X9 TO TOL V7.3 at) roca d [ob os 0 Na Tt 9 G6. 0 NUR oU dt, Pollux 10.4. Eftautem locus obfeurus,& vt conijcio deprauatus : nequeenim vcl ex precedentibus vcl cx fe- quentibus fenfum vllum colligas. Hola Vel xod] Ac», quod ad pardalim attinet, Etymologus. TTap- d|exu: referens colorem pardalis,varius,vt quidam in Lexicon Grzcolat.retulit.Bacchum tauro & patdali af- fimulant;quod eiufmodi fint homines pin violenti & iracundi vt taurus: & pugnaccs ac belluini, 39ev xa)? zeod|»Aad[e«. (id cf vnde pardalis fimilitudo conficta cfl) Plato lib.2.delegibus. Pardalium,vpguenti no ^qmen, ficdictum quód pardalis; qua fola exanimantibus odorata (belluissmon homini,vtin C.dixi ) creditur. Euerat & pardalium in l'atfo,cuiusetiam compofitio & miflura obliterata eft; Plinius hbi3. | - fcon.Pardus eburneus,menfz pes: Vide pauló antein menfis pantherinis. ; ! ' " Sunt & ileonis pelle & paritherz nominate gemmz; leontios;pardalios Plin. Etalibi, Tradunt Perficum fmaragdi genus vifum implere quem non admittant,fclium pantherarumque oculis fimiles,nanque & illos rá- diare,nec perfpici: eofdem in Sole hebetari,vmbrisrefulgere;& lorigius quam cxterosnitere. Lapis pantherus, 3: fecundum Albertum,multos habet colorcs,nigrum,viridem.rubeum,& alios plures. Inucniturautem pallidus; - purpureus & rofcus Affertur plerunqueex India.A geflantcinfpici debetmane oriente Sole: fic cficacem fcri aiunt: habereaütem totidem facultates quod colores habet, vt Euax etiam fcribit; Syluaticus. Pardaleherba;que alio nomineleontopctalon vocatur : vide in Leonea.Pardalianchcs, aconitum primünd, vri anocynon : de quibusin E.dictum eft. Ms Camclegardalisf:ra, vulgó giraffa;capite,oculiscolore,pilis,& cauda, Diodoro tcfte;pardalim rcfert : vngtr- 1x fiffura camclum.&c.ex qua & pardali nafci creditur. Pardalusauicula quedam perhibetur. que magna ex pár- tegregatim volat;colorc tata cinereo, &c. Ariftoteles FHefychio non zl. fed axed|ois, auiculà quzdam cft. Pardalis ctiam inter cete cft. Pardalis pifcis,vtij qui ipfam viderunt, dicunt, in mari rubro nafcitur,colore & maculisorbiculatisfimilisterreng pardalij Aclianus. — — | J Mare circa l'aprobanam infinitos pifces procreare ferunt, habentes capitaleonum;pantherarum;arietum a- liorumque animalium; Aelianus, | T | jm | - 4 Pantherisg 65 79 De Pant. H.uxbcedeb Ls. L TI . Panthers nothcn muliercule, Varro : pauló fuperius dixi nomen hoc effe merctriciaptum. — Monsleopar. dorum diftat à Tripoli duabusleucis,vide fuprain A. v | ! — B. Noncrederesleones & pantheras effe;quum tibi quales effent dicerentur? Cicerox. de Nat. Gryphum córpori macülasaut pantherarum ineffe aiunt;Paufanias in Arcadicis, Extrema regio Arabiz cepos fert , qui fa- ciem]leonishabent;corpus reliquum pantheris (z9vo(9- ) habent , magnitudinem caprez, Strabo : fed alius à antherapanther eft;de quo poft lupum diximus.Oneficritus formicarum Indiz fcribit fe vidiffe pelles panthe- rinis fimiles,Gillius ex Arriani opinor Indicis. Tadas? yaawiatoems Ororro qsupos às mtv, Kod »fyovesa Sp eae toot dev 9 Don vire Pavvómrmeavolos, (lego. iromis: nam &alibi maculas huius ferz. ózroavis vocat, Plinius oculos, vt. pote rotundas: ficut & in cauda pauonis oculos aut gemmas). 49] dgio Discere qi, Oppianus de Bacchi nu- ó tricibusin pantheras mutatis. LUPA c. Atcatulipantherarum;fcymnigüe conum; Lucilius. Tap 203665 s mcg ieuv ewugevor Vatin. fic & Aeava. déc, leonum catuli, Troianisnteh aclmiles crant fngacibus Ccruls, oj Tt xad VALLU Ouavymig Doa q35AUIGV Y jab ( Beentnaeroc )mexorrtu, Flomerus Iliad. v. , t A |o d. OUBÉr a Sgejon syuouxos ol oe y errepov, s 06 ardo.s d, a0 etved ris eel tetovmeod ie, Ariftophanes. Ov vv Telus NB» adasóv udiudposdre Atovr(Q» OUvs vie were, &c. quanta Panthi filij fuis viribus n3mtum frcti fuperbiunt, Ho- - 'meruslliados p. Item Iliad. 9. depardali fcribit,eam é fylua venatori obuiam prodire , nec metucrecanes , & (1 vulneraueriteam venator , ferro etiani transfixam non remittere priufquam aut inuadat venatorem aut extip- quatur, Ka] a€40seJ zezwoudjon Goo Soror Aie, fortem ac pertinacem ad vindictam animum indicans, Vari. - nus in Iaea9o^4. Sic & Oppianuslibro 2,depifcibus; pardalin fcribit 1n fpectaculis fponte irtuerein venabus jo lumopponentisfzeihominis: | Qe d[ és 9wgo Divi m obra deoa dO ÜpysW c Kov ota epoe naive pate adio c yepiet / : UNES. i n A hs ORE 1 vui Todo olggn Seien vd poit owrmv peto ote Ey» ett dle ereu vowotwcel dose uos tomrusece. » , - 4, j D 3 » wy i H3 jtd etaugüneee fitu ywreio edlosts Apeiat xot Soo sopa ET2M CAI Ql, Cho Aou [4 HU ve d ood] od soar Vamrveer oiseau) : Sicmurena locüflz marinz aciileis fponte fe implicat & infi- git. 'H3' (Caffandra) dreavod[eus fosus. Gu spicas asy yvoNDulon Hy v Xerà putosauivosa vuee , Moyipoire vouuies Xdbov tosudywos . 8 doe:ov vjro0 Dy gen, Evveo aveo olvatoy oberen o yrvion xp &c.Calaber circa finem lib.ra. e. Venatio dataleonum & pantherarum; Liuius 9.belli Maced.Vide fcripta ex Oppiano 1n fine przcedentis | partis proxime.Linci thoraces in pugna ferrum violenter adacbum tranfmittunt:venantibus vero conaeniuntz fuffringuntur ( Goa AGvreg ) enimin eistumleonum tum pardalium dentes, Paufanias in Atticis. jo Antiphilus pinxit nobiliffimum Satyrum cum pelle paatherina,quem Apolcoponta appellant;Plinius. De- miffaab Ixua pattherg terga retorquens, Vergil.8.Aen eid. ITaeZ1xA4 pellis pardalis;,Pollux, Vide quzdam fu- prain a.Callius pardaleam nuncupari fcribit;vtleonis leonteam.IIa23a2et & zuo3oA&u, & per fynzrcfin volor ^f exuatum pantherz, Varin.Paris Iliad.fecundo pugnat, Legio lu apum Eycov t5] xev mo. Ex Mene- laus Iliados 10. Hao32A81 udo redes puerto Qasvov 6GoU xe Alpe Tone. Chiron. Orpheo. donat vepl.o ated eoelurs vtia Orphei Argonauticis legimüs « intelligenda eft autem forte:vsBor, id efthinnuli pellis pantherinz inftar maculola. Aj Qi 5 agYaMac etyem Qo/osavras ( G5 QeAoven aspganóuator]az ) Juesc, Pindarus in Pythijs. itu Apo 5 ma pue vete elc So guibv Oovie tar auictv auod ju et Gpupdyoxs, Ariftoph in Auibus. Vbi Scholiaftes, Porphy- - tienesdixit pantherarum pellibus indutas,periocum : quoniam pennz earum coerulez funt.Citat etiam Suidas in Heo7luA5. fic enim£cribit cumacutoin vltima. Terram Eremborugvid eft Iroglodytarum zaedlzA&; com- 4o parat Dionyfius Afer: qnód propter Solisaduftionem varia fit,vtin B.retuli, Pardalea conneftitus dicitur, qui '. eftmoribusvarius& velut mava«rQ-, id eftimultisinterpunctus notis, Calius & Varinusin Hags|gaén. — 5. .h. Apud Chaonés adolefcens quidam nobilis Anthippen amauit: & cum aliquando in fyluaquadam fimul effent;sumforte fortuna regis filius Cichyrüs pardalin fugientem in eam vfque fyluam perfequens , iaculum in eamintentataberranfquepucllam ferit Opinatus autem fe feram cífeiaculatum,equum propius adiit: & quá | Yideretadolefcentem in vulnere puelle manus habentem amens factusac vertigine affe&tusab equoin praru-- / sumacpetrofum locum delapfus eft;yvbi fané interijt. Chaones autemin honorem regis eundemlocum muro cinxerunt,& ciuitatem Cichyrum appellarunt, Partheniusin Eroticis. Bacchum tauro affimilant & pardali, quód liominesebrij belluarum iftarum ingeniareferant,& omriia violenter agant : quidam enim iracundi fiát taurorum inítar: & pugnaces ferique vt pardales;Plato lib.z.delegibus citante AthenzoJ5.2. 0092; 3 45) auudota Aene $ Aves(9» (addo; qwoercoz emu. ex Platone) Dot TE Tis GNO1 4 pd) Auxà eov Em 9) stad 1otod v. vet, Varinusit Aviv, ^ Pantheram Baecho facram effe dixiin C.ex Philoftrato. Flinnuli pellem; (nebridem, ) Bacchi more ( A ovoriz- xà; ) geítare dixeris hominem timidum;ebrium; varium;inconftantem z propter varias nebridum maculas, Va. Winusin Tlzod]zA!u: Videtur autem eandem ob caufam & nebris & pantherira pellis Baccho attributa : cum: traqucfimiliter maculoffit: proinde hominét quoque varij &inconflantis ingenij pardaleam geftare proucr- . bialiter dixeris. Bacchum à iugo pardalium vehi, & in comitatu eiüs pardales cffc fingunt; fiue propter varieta- - item coloris ( vuarum: Videin Nebridein Ceruo Hie.) ficuti & Nebridem geflare ferturtum ipfe tum Bacche: fiuequód vtcunque feraingenia modetáta vini potionemanfucfcant, Phurnutus. Eadem fcilicetratione lynces etiam Baccho facrz funt: Vide in Lynce h.item axis,quam Ctefiasin India nafci [cribit hinnuli pelle, pluribus . xandidioribufque maculis.Bacchusaliquando effi&us eftin curru pampineo & triumphans, qui pantheris ma- io doxmodotigribus (& ipfis maculofis ) ac lyncibus trahebatur, Gyraldus.Nutrices Bacchi mulieresin pantheras mutat deuorarunt Pentheum mutatum in taurum proptercentum elias quibus Bacchum affecerat, vt prolix8 - fabulatnr Oppianus de venatione libro P s | : tu TN ZBRCOUP EXE E QA. Pardi mortemaffimulat, Gave mend Acuc vartko sem, dicebatur vbi quisaftu alicui perniciem moli- retur,vcluti cum Brutus ftupidumac dementem ageret,vtin poflerum imperio potiretur.Id adagium ad quen- d&apologum referunt.In Maurufia fimiarum ingens copia;&c.Erafm.R efert autem apologum ex apoftolio By ge zantiononalium,quàm nosfupra capite 3. tanquam veram hiftoriam ex Aeliano recitauirus, de pardaliinquá pm hz c 4 s ( Aasa 4 | qui 356 : De Quadrupedibus | | qua mirabili aftutia fe mortuam fingens fimiascaptet, Pardaleam geflare prowerbio dici poteft vir varius, ania - mo iniconftans & fraudulentus;( Vide paulóantein e.) Varinus.Si mutare poteft Aethiops pellem fuam;aut pat«- dus (namer)maculas fuas;& vos poteritis benefacere cum didiceritis malim, Hieremiz 13. Habitabitlupus cum agnó,& pardus cum heedoaccubabit; Efaiz 11. Apelogus qui referturà Plutarcho in Moralibus, interprete E- tfaímo in prouerbio, Multa nouit vulpes,verum echinus vnum magnum: Cum aliquando pardus vulpem prz fe contemneret, quód ipfe uude haberet omnigenis colorum maculis variegatam : refpondit vulpes/fibi id de- e ac effe, quodillieffetin cute.Neque veró pauló fatius effejingenio preditum effe vafro, quàm cuté . verlicoiore, P" Dv Adeik ZDRETIIT M (n Hanc iconem dodlus * mobili vir Petrus Merbelius Mediolani ad viuum depingendam mobi curauit 2 S s z SIUE LA z : S ANNO USN CES 2 SS 4: SW S SN NN 3 ' Ai CRASSUM SNO | AD AASDEROENS . wn), aas Qs SV SOS o : NDS S 5 Nf N—— 23 JL C" (o - S "Jj V NUNMIEIMCENS ' 35s à $2 pr CN Sm CENTS eu ji RET uh wm. ONEN E ESSSSSSSSSNSNN NS X ErrM Zibethihocloco collocaui, quód in precedentibus femelaciterum flatim poft panthe- ram de ea me di&urum promiferim]Nam cum Vencetijseffem anteannosaliquot;àdoGtiffimo vi- $m ro Petro Gillio audiueram,hocanimal pantheram aut pantherz genus fibi videri. Quod illefor- prcolum effe conflat; Atqui de pantheris veteres docent,non firnpliciter,nec homini eas bene olere; vt zibethi 4* dorisnean alia quapiam gratia id contingatmeritó dubitatur.Iam corporis quoquefigura; nihil ad pantheras: | |oaMe rt bm réfimile;pilo duriore;ctiam odorato: barbas habet;& óculos noctu lucentes. Odoramentum'ex eo colligitür; 6o fceminzintragenitale & aluumsmari intra genitale membrum & teftes;oriculario veluti inftrumento offeo. Eft autem excrementitius quidam]lentor;primo bütyri colore,qui mox liuidus redditur lingulis diebus drachma pondere.Carnibus duntaxat vefciturcrudisjin fyluis muresfc&atur. Vix manfueícit mas. Feri odorisatquein- grati eft ipfeliquor,cx quo plus 'przfertim cum propius)iufto naribusfubijcitur. | Leuitactu manus & faciem matronarum odore commendat,cornu afferuatur, Vncia o&onis aureis permutatürnec vlla resin maiori zta-* tenoflra pretio fuit. Adulteratur felle bubulo ac flyraceliquida elota, vel melle Cretico , Alexander Benedictus -decurandisfingillatim morbis,r3.26.Idem inlibro de pefte ; Vnguentisatas noftra non vtitur; alioquiin omni genere luxuriz antiquitatis zemula: quz zibetum animalis cati magnitudine excrementitium ex naturalibus hia- bethumorem;ac mofchum füuauiusfpirantem.Illud ex proximo nares acrius ferit; & ex quo plus eft (lego,& quà propius efl,eà fcilicezacrius & minusgrato odorenaresfcrit.Mufchotamen charius comparatur : etenim odo- 7e rem qui 3o «o De felemibethbi,,— Lib — r. 425 purificatum deponit virus & fitfuaue: fic & Zibeth, ES 2. Nee E abonp Ji [74 N «m W T S 3 e N - IU | 13 " E", ML. T t * Ly Á * T s uet » ; "49. -.* " » e 5 E Alteraicon Felis Zibethi accurati" expreffa à do &iffimo dilig&tiffimoq; viroIo.Cato ex Anglia ad mc miffa, EU" ! "X | : Hanc 35$ r.c De Quadrupedibus Hanc iconem quam iam damus , poft füpcriora fcripta mifit ad me vir doCiffizaus Ioh, Catus cum his verhist Nuper fortuna mihi Zibettum animal ex Africa obtulic.Id curtoftus ad viuum atque diligentius depictum ad té mitto,vt nonfit ouum ouo fimilius.Id fcle quouis maius ef, & taxo pauló minus, facie acuta vt taxt aut martis; aure breui obtufa & orbiculariintus pallida;foris nigrajnifi in marginibus, vbi pallc£cit. Oculo ceruleo & cee- Iefti;crure & pede nigro ; explanatoque magis quam feli: vn gue item nigro , necin pedeabdito , nec itaadunce vt £clidente magis quàm vngue timendum. Totum eft maculofum.Etenim nafus illi niger eft: ima pars maxille fuperioris pallefcit, media nigrefcit: tide ad verticem melino colore eft. Inferior maxillanigra efttota. Setein Jabro fuperiori albz funtin pallida cute, vt & pauló fuprà oculum duz aliz albz;in cute nigra. Guttur nig Pauloinfra fupraqueaurem linez tres nigrz ortuntur,quarum prima , re&à defcendit ad guttur: fecunda , obli- que dcferturad mediam colli longitudinem tcrtia obltqué item ad afmuim feré pertinet. Pauló infra id loci, contràrio ducto;oliz line£ cxorfe,femicirculari pené modo afcendunt ad fpinam per armum idque per armi tantum regionem.Nam céterum corpus maculariim lineas (feu ordines) abruptas aut. continuas , per corporis longitudinem difpofitas,aut próductas habet. Etenim quz per fpinàm tenditur vnajlonga eft & continua;ab ar- mis incipiens : fecunda vria item,fed abrupta vt & teitia. Quarta & quz deinceps fünt, maculz difcrete funt, fed ità vt in longitudinem porrigatur earum pofitio. Caudailli ex dimidio priori maculata;ex pofleriori nigra ex toto eft.Pilus per faciemstibium;atque pedem;,mollis eft & feffilis : perreliquum corpus , profundus , rigidus , & erectus. Maculz penitus defcendunt;non per funima tantum incumbunt. Lingauanen Icabta,fed lxuis eft. Sub cauda meatus efl, vt cxterisanimalibus,per quem alui excrementum egerit. Pauló inferius, ciuctta receptaci- lum eft.Pari poft fpacio pudendum maículinüm efljin corpore abditum.Iratum;vocem edit irati canis. literam geminantis.Aliteraffectum;felis,cum adhuc fit iuuenis, fed fubmiffam.Longum eft zibettum à capite ad caudá, pedem vnum,palmostres,& digitum vnumRomanum.Craffum,(ub ventre maxime,quàmaximum eft;pedem vnum,palmos duos,& digitos tres Romanos. Manfuetum aninialhoc noftrum eft, & tractabile. Vendebatur li- brisocto noftratibus,hoc e(t coronatis Gallicis viginti quatuor;aut lorenisrhenenfibus quadraginta octo.Hec . omnia Caius. l'ua Zibethici Catiimago (inquit Io.Kentmannusad me)non probé expreffa eft: ca quam mitto; Cuüfit autem illi quam a 7o.Cajo accepi ondiquaque frmilenz) àccuraté depicta eftad huius generis animal viuum, quod Ylufiriffimus Saxoniz dux elector Io. Eridericus feptuagintataleris (zaleripreeitim esi circiter denarios argenteosocta £u dimidio ) emptum habuit,anno Domint 1545. Aninial eft mundiciz ftudiofum locus in quo degit , euerri debet quotidie;& vafa elui: longum erat vInam cotnmunem,dentibus inflar Canisarmatura. Succus odoratus quo turget,bis in feptiraana ei demebatur : fecus enim affricando fe ad quauis proxima,eum exprimebat, Cibi auidiffimü & vorax eft: confümebat enim quotidie oua elixa dura numero quindecim,fingula decorticata fin- gulis buccets : aut carnislibras (16.9mciarum nimirum duas,aut pipiones duos, aut duosgallinaceos pullos. O- mnem eins cibum inaquamimponebat ininiflet. Poftea cum is princeps amico cuidam hanc fclem donaffet, negligentius tractata breui interijt. Quaniquam autem füumptuofa fit eius nutritio; prctio fucci qui ex eo colligi- tur,fumptus penfatur non finelucro.Hc ille. Zibethifeles,( inquit Io. Leo Africanus ) naturz fyluaticzfunt, atquein Aethiopiz fyluisreperiuntur. Mercatorcs catulos filtem comparant: quos lacte;furfure & carne nutri- entesíin caucis alunt: excrementum veró bis vel ter fingulis diebus excipiunt, quod quidem animalculi fudor eft: nam virgula crebrisi&tbus percuffum frequenter per caueam agitatur donec erumpatfudor: quem fub co- xis,brachis,collo & cauda excipiunt quod quidem excrementum vulgó Zibethum dicitur. Zibcttiliquorem; vmbilicoimpofitum vteri flrangulationibis mirum ia modum mederi;alijfque multis reinedijs pollere aiunt. . B . *13* TI ^ ADLAG * : $5 Bn N p TT» - "n Ü : 1 Valetetiamad colicam,lentis mole illitus vmbilico loto priusvino calido : quód fitantillà peni illinatur & vir 4 congrediatur cum mulieremagnam mulieri excitat voluptatgm : vterum purgat: feecundam facit: matricis ori xllitus partum facilitat. Odor eiusin mulieribus excitat Venerem. Permodice illitus purgat cerebrum & cor nam quibusinfirmum eft cerebrum;non bene ferunt odorem cius, * .DE POEPHAGO. | OseHacvs animal di&um videtur quafi »2459-, quód herba & gramine pafcatur; nimirü fs da & nigerrima przditus eft : humani pili fübtilitatem eius fetz vincunt. Permagni eas idcirco In- CES dix mulieresarflimarit; quód eis ipfis crines fuos pulcherrimeimplicent & deuinciant.Ad bina cu- bita fingulz ipfius fetz longitudine procedunt: éx vna radice triginta fimul exoriuptur. Omnium animalium timidiffimus eft: nam fià quopiam fe infpectum fentit;eueftigio quanta poteft maxima celeritate fefe in fugam properat conijcerejin quam magis ftudiosé quàm celeriter fe impellit. Quod fi quum infequentibus canibus & equisad currendum promptiffimis vrgeturyintelligat fe appropinquare vt comprchendatur,prius occultata cau da contra fíaus, venatores1ntuetur,fimul & ex magno timore colligit fe, & quadam fiducia nititur, ncque enim iam cauda abdita fe vllius precij putat ampliusvifum iti: quod przclare fcit in caufa caudam effe quamobreni tantopereappcetatur — Veruntamen interea quifpiam przftanti tclo illum ferit;& ab occifo caudam premium. : preda abfcindit: & pelle;qua vtilis efljex toto corpore detracta,cadauerabijcit;quód eiufmodi carnium vfum nullum Indi habent, Achianus, Volaterranus aliter cranftulit. Animalinquit, timidum eft; & obuios quofquea- nimi magisauxietate quàm pedum celeritate fugiens;przcifa fibi fponte cauda , ob quam fe peti prafagirc vide- tur. Nicolaüs Venetus coincs , extremg Áfiz prouinciam quandam Macinum nomiaat, inter Indiz montes & - Cathaium fitam, (Sericam intelligere videzur : ) in liac regione qnaad Cathaium vergit; bouesalbos nigrofque zo ercícit., DL vtequus;culus magnitudinem duplo excedit. ITorQo7joy 9ueJoy , ao auis Gosstvas &9 ov, Varinus, Hloy- , DargacfBorovo aria, Hef. Indicum atiimal poephagus,duplo quàm equus maior;fpiífiffima cau- 59 / gigni fcribit, equina cauda,fed pilofiorejad pedes víqs protéfa: pilos caudz fubtiliffimos,in mod&-plumz volati- lis,magnoin pretio efle,quos cquitesiti cacumine lancearáü fufpédentes cgregig nobilitatis infigne ducüt, Ac- ncas $yluius capite decimo de Afia. Hxc bellua autiple peéphagus efjaut certe cái cius hiftoria cóiungi merctur. PROoTOGEVST/E Índica quadam animalia fcrunturguflatusvi przcipua: quorum meminit Czlius Rho- diginus,nefcio iam ex quo Gracolfcriptorc. Memini in dictionario aliquo me legiTo fed preterea nihil;ne cuius generisanimalia quidem fint. $^ | i: meae DE RAN- I De Renchifero. UN E | E DE RANGIFERO Figura banc ex tabula Septentrionalium regionum Olai Magnimutuati famus.Cormua quidem eius ficta e[fe ap- pavet ex inale mtellectis Albevti verbis triplicem cornuum eius ordinem effc. AwNctrER animal,vt Albertus Magnus & alij 2; quidam cum fecuti vocantjin remotiffimis ad. Se- ptentrionem Scandinauiz regionibus inuenitur, NO przfertim apud Éappos populos quorum lingua 67625355 reen vocatur: vhde facta Germanis vocabula , a- lijs aliter fcribentibus rein, reyner, rainger, reinfithier. Gallis , ran- gier,vel ranglier.Latinisrecentioribus,rangifer,raingus. Hanc £ | Veteres Graci & Latinian cognouerint incertum efl. Amicus quidam nofterPlinij machlin effe conijcit : fed machlin & alcen eandem mihi videri;in Alcés hiftoria oftendi.Fieri sutem poteft i A vt Plinius diuerfas exiftimárit,quód nomina forté diuerfa à per- WE ARUNS ciues c e enémier egrinis hominibusaudiuiffet.Ge. Agricola vir doctrina & iudi- NS 3 ciofummus;tarandum, reez interpretatur. Ego qua veteres de $o tarandofcripferunt in Boum fylueftrium hiftoria recitaui : vbi . & meam de eodem fententiam; aut dubitationes potius attuli. Y SN Lappi fiue Lappones equorum loco vtuntur animalibus, que WS By raingi fuo fermone vocant: quibus magnitudo & colorafini, 7 — if (piluspropé afinijhirfutus,Munfterus)vngule bifide,forma at- SER NS . quecornuaceruorum : fed cornualanugine quadam cooperi- £x untur: eadem humiliora (tenuiora & longiora; Munfterus ) & RSS ramisrarioribus quàm ceruina funt, vtipfividimus. Animalia 9 ipfa tant funt velocitatis, vtfpatio duodecim ( vigintiquatuor, - Munflerus. Videinfra circafinem huiusauimalis hiftoriz) ho- $9 rarum ; vehiculum C L. millia paffuum , id efttriginta miliaria qy Germanica proripiant.In progreffu eorum lento vel celeri ;ex * : | tibiarumarticulorum agitationcad inftar nucum collifionis crepitus auditur, Damianus à Goés. Kangiferi ci- cures multó maiores füntceruis,& gregatim pafcuntur, Olaus Magnus. i! DC OR V XN N wy NN S DAEN Un / VE m P7 7 27777; — 27 BR ACT NW 77, DT o m x l Sn, ; 7 7 ^ 7 ! " E EN RR T EREUMESEZERIDITT t *" LIU EdEn n Trin T WIHA 222 i ] EUR EP E Ee A do di i : LA 3* 7 C i - E i is : Rahpifer iü Septentrione verfus polum Arcticumgeneratur, & in regionibus Noruegizac Suecia, & alijs qua funt minoris latitudinis. Dicitur autem rangifer,quafi ramifer.Speciem enim eerui przdfentat , fed maior eft corpoteroboteinfignis,& ad fugam celerritnus. l'resordines cornuum gerit in capitejita vtin fingulisbina fint €0 cornua;& caput cius virgultis (aliàs virgulis) circumpofitum videatur. Ex hisduo cxteris maiorafunt ,in loco cornuum cerui,qua ad perfectam magnitudinem aügentur,adeó vt quinque cubitorum menfuram aliquando . attingant;& ramis confpiciantur viginti quinque:/idem deramorum numero huiusferz, Rob.Stephanusfcri- bitin Obferuationibus fuis venaticiscirca finem Dictionatij Gallicolatini.) Duo ctiam in medio capitislatavt damarum habentur,mutilis & breuibusramis mucronata. Denique alia in fronte;antrorfum verfa;offibus fi- miliora,quibusin pugna potiffimum vtitur, (nimirum vt ccrui fuis adminiculis,id eft infimis ramis ) Albertus. —Ettin Poloniz vaftiffimis faltibus celebreanimal,renfchieron abincolisappellatum , nufquam ab vllo authore defcriptum,quod magnitudine exzquat ceruum;cornibus praarduis armatum, quorum vtrunque in fafligio tridentem , hoc efttriplicem verticem oftentat.. Huiufimodi fera pro fplendido munere Saxoniz, Turingiz & Mifniz principi Gcorgio miffa eft: anno falutis trigefimo primo füpra fefauimillefimum;Io. Agricola Ammo. | ^o nius.De Rangiero etiam accipiendum puto,quod Io. Boémus fcribit; in Polonia equum fylueftrem ceruino | : cornu $40 | De | Ouadrüsedibus cornu reperiri Ex (ane poffzt hippelaphus dici,ynon minus quam alcen Albertus fic vocat: fed alius Solini hip^- pelaphus efl,vtin Alce docui, Animalis huius hiftoriam,inquit Zieglerus,putàrim veteres quoqueagn ouifle; f:d obfcura & dubia quafi fama exceptam : fiquidem aiunt Scythas quofdam equitare eeruos, In Scythia natia quzdam ferorum hominam cK,quz ex feritate ceruosin eani manfuetudinem traduxit, vt in cicuribusillistan- quam equisinfideat, Aelianus. Vltra Catadupa Nili procedens Apollonius & focij , repererunt feras quafdam ex boue& ceruo compofitas, Philoftratus.In Orientalibus Afix prouincijs (Scythiam & Tartariam e ; Medi- & habitant;hominesfylucftres,qui carnibusanimalium quz venando ceperint vefcuntur, maximé ceruorum,. quorum magnam habent copiam, & adcó cicures faciunt, vtillistanquam equis velafinisiiifideant , M. Paulus Venetus 6r. Alibi etiam legimus ceruos cicuresequitari in Ocdorregione Afizad Oceanüm Septentriona- — | lem.Quódfi quisrangiferum etiam,ceruum Scyticum appellárit,meo quidem iudicio non inepté faciet.Eft bos 19: in Hercynia fylua cerüi figura,cuiusà media fronte interaures vnum cornu exiftit excelfius,magifque directum. his;quz nobis notafuntcornibus:ab eiusfumamo ficut palme ramique laté diffunduntur , eadem eft faeming — gmarifque natura,eadem forma maguitudoque cornuu m, Czfarlib.6.debello Gallico: Gilliushocloco non re- &élegij Eft. bifon in Hercyniafylua,&c.Ego plane rangiferum à Czfare defcriptum puto ; qui cum cerui qui- - dem cornua geratfed corpulentia excedat;boui ab eo comparari potuit: accedit quód etiam cicuratus mulge- tur.Sed & Solinus, l'arando(quem ran giferum noftrum cffe cum Ge. Agricola libenter credimus; ) inquit,ma- gnitudo que boui;caput maius cerauino,nec abfimile :cornuaramofa, vngula bifida ,&c. Suntautem rangiferi quoque cornualata;& ex latitudincin mucronesaliquottanquamdigitata. Illud quidem cornu quod depictü dedimusfeorfim,fiuetárandi aut rangiferi,fiue alterius animalis,ab vno principio oritur, deinde in duas partes tanquam manus autalasin diuerfum abeuntes bifurcatur: quarum altera dupló feré maior,ramulos feu mucro- 3 e nesquinque emittit: altera;tres.Latitudo cornu;qualatiffimum efl, à C. ad D. digitorum eft duodecim , mucro longiffimus, quatuor palmorum: breuiffimus,fefquipalmi, Longitudo fecundum latitudinem accepta; hoc eft ab A.ad B.quatuor dodrantum;vt ipfe manibus tractando menfuraui. Sunt fané alcis ctiam cornualata, yt da- marum vel caprearum potius quas platycerotas vocant;& in digitos aliquot finduntur: fed ran giferi cornuame lius comparaueris ceruinis,vt Albertus &alij fecerunt. Quamobrem ceruos ctiam palmatos,vt Capitolinus no- tninat;&ofdem rangiferis effe fufpicor,vt pluribus dixi in Ceruo B.etfi illic dubitáàrim; poffet ne dorcas platyce- - ros,quàm vulgo damáàm vocant;cerui palmati noiftine intelligi.Illud etiam ceuorum genus,quod aliqui vocant brandbirtz Ge. Agricola tragelaphum interpretatur, cornua in fummo latiufcula & tanquam é palmis digitata habet.Rangifer,inquit Bellunenfis,cornua duo extrema habet vt ceruus, fcd maiora & logiora; Made rum quinque,ramos aügens ad numerum quandoque quindecim.Alia duo in medio capitis habet, feré vtcor- 3e nuadamz lata,ramis exiguis & breuibus circundantibus: prater hecalia duo frontem fpectant; non cornibus, fed offibusfcapularum fimilia, 4 T RHIEMM x d | Rangiferi equis celerius per niuem curruntinlocisquibufdam Scandinauiz: vbi & metallis przfe&ti qua- dringentosaut quingentos rangiferos alere folent;ad vehicula,currus,traheas, & equitandi víum. Quinetiam mulgentur,& omnegenus la&tarij operis exipforum la&te conficitur, Olaus magnus. Tengillus Scrichnnorum in Scandinauiarex equitatum habet rangiferisinfidentem;& vincittamen ( aliquando ) Helfinglandiz regem Argrimum;cuius equites equis vtuntur,ldem.Quamobrem miror quod Munfterus fcribit: Hoc animal equi- ' ten dorfo non Krtfed antilenaimpofita iungitur vehiculo.Rangiferi circiter triginta miliaria vno die emeti- tur,trahentes etiam traheas valde ónuftas, Olaus.Par feriné etiam alcis celeritas predicatur.Sed dies aftiui in re- gionibusillislongiffimi funtjita vt circa folftitium nulla propemodum nox fit.Karigiferorum neruis vtuntur ad. 4a arcus,& alicubi vbi clauis carentad nauium tabulas compingendas, Olaus. | P TARANDI SEV RANGIFERI EE We FIGIES VER A. Que Jféquuntur ex Gefneri appendice in librum de animalibus quadrupedibus & ex 1e0num libro defuipta atqué buctranslatafunt. — " | A ! ARANDI clusquecornuutm falfam imaginem, Tabulx regionum Septentrionalium Olai Ma-59.- gni imitatione decepti, pofüimusin libro de hiftoria quadrupedum viuparorum;pagina 950.ran- giferinomine: dubitabam enim adhuc an tarandus idem rangifero effet , quod doctiffimo viro Ge.Agricolz videtur: cui ego nüric magis affentior,ctfi tum quoque non omnino negaui, fed du. bitatiore aliqua motus,qua de tarando veteres fcripsére;in boum fylacftrium hiftoria confctipfi, milium effigiem do£tiffimus vir Beriedi&tus Martinus Bernenfis,qualia Bernzin curiafpectantur, nuper mifit, 69 E E ; ** " LA z 4o 5o De Tavnds — Rb oh | fat : m y 2 OA | A jjj ym da 444172 0 "T 7, p — (S D EAE E : ; 7 1 a 2 Rulifque longis diftin&a, differunt ab alces cornibus altitudine;a cerui latitudine:ab vtrifque colore & ramorü multitudine: quamuis aliter fcribat Zieglerus Landauus.Currendo eain tergum demittit: nam ftanti frontem pené inferiores rami tegunt.His inferioribus concreta frigoribus flumina, ad potum capiendum rumpere fer. ^ tur.Syluarum fructibus, & arborum mufco vefcitur.Latibula flruit in montibus Septentrionalibus , & in Mofi- bergumsaliosque montes Norucgiz intenfioribus frigoribus procedit. Capiturab hominibusad vfus domefti- tos: nam ad conficierida itinera, domaturà curforibus :ad opera ruftica;ab agricelis. — Infeflatur ad predam 6 multisanimantibus : caró enim tarandié ferinis illorum locorum optima & delicaziffima Inprimis autem infe- ftos habet lupum,gulonem;& quod propter horrorem vlulatus, vulgó Fe/dgefcbrey, ab Olao propter feritatena Grimklauappellatur.Hocanimal ad predam exit gregatim,lupo minus, maius vulpe,pilis nigris, maximé ferum; & tàrando prz caterisinimicum.Sigifmundus Liber,qui de rebus Mofzouiticis fcripfit;ait apud Lappos ceruo- rum effegreges;vt apud nos beum,qui Noruegiorum lingua , Khen vocentur, noftratibusque ceruis effe ali- quanto maiores: ijs Lappos vtiequorum iumentorumque vicejhoc modo. Vehiculoin fcaphe pifcatoriz for- mam facto,ceruos iungunt tin quo hómo,ne citatiore animalis curfu excidat;pedibusalligatur. Lorum quo id gubernat,finiflra tenet, dextra baculum;quo vehiculi,fi quam fortein partem plus equo vergat;cafum eueríio- némuefuftinet. Tali curriculófe viginti milliaria vno die confeciffe ait;ceruumque dimiffum,;ad confueta fla. bula nullo duceredijffe.In Banc feré bdientiem ille. Animal hoc natura congregabile & focietatis eft amans: |, namarmerita mille tarandorumiin vafis illis fyluis fimulconfpiciferunt. Quod fieri poffe etiam vox Pfalmi "'s) quin quageftmi teflatur;in quo Afaphi oreloquitur Deus: Omnesbefliz terre meg funt,& armenta montium, in quibus numero millenario congregantur. Faémelle in hoc genereramis carent;& lactis abundantia gentem alunt. Tarandos in Noruegiareperiri mercatores afferant: in Suecia fuperiore; Olaus Magnus: in Lapponia, Sigifinundus Liber:in Poloniainterdum, Agricola Ammonius. Superioribus annis bini,cum frenis, fellis ;& haleris Auguítam Vindelicorum dicuntur adducti. Hic diuerfis temporibus, ex Alenpeciorum Fribergen- fium ( qui illisinlocis negotiantur ) relatione,& ex adductis auctoribus, fcripfit ad me vir humanitate & intc- gritatc przftans Valentinus Grauius,qui quoniam Reipub.negotijsatque Principis: Occttpatus eft, per me tibi fignificari voluit :idem etiam picturam ad te mittit. Ex Antonij Schnebergeri TigurinidoGiffimiin Pos medtct $42 be. Quadritbedibus medici ad meliteris; Ex magnifico qiródam viro,qui olim legationead regem Suecia functus eft, & MofcouitÀ. quodam,;de Kan gifero hzccognoui: animal effe pemino cornusceruini inftar fed magis ramofo; (anios intelligà nisevones vaqmoyum proprie diclorum z uam vamos ipfos ariores quam ceruus habet, ) vamis introrfum conuerfis , maiorej candidiore; fragili & cauera ofo:in rupibus Lapporum degere : non ferz,fed placide naturg: mulgeri :trigintá autampliüs miliaria vno die conficere : pabulum cum eo vchi non opus cffe ; quod fub niue quarat radices qui- bus vefcatur: & maiori ex parte mufco piccafltri/ quam Forbez Germani dicunt ) viuat, Vngulam bifulcam haz bere;acutam & validam ac fi ferrea eff.t: ideoque in glacie velociffimum effe: libere ad paftum dimitti ac facilli- mé reduci. Mofchouita addebat in magnis campiscirciter centum aut ducentos greges integros Rangiferorum | reperiri: gramine faltem vefci:eandem querationém ipfis vtendi aduecturam exponebiat , cuius vir illuftris Si- ifmundus Liber Baro in Herberffein meminitin Cómmentarijs Mofchouiticarum rerum.Pellem eius oftende- 19 ba vndique albám,nifi quód parum in dorfo glauca erat.In oppidóBietzecclefiaftes quidam idemque medicus, — | narrauit mibiin Miffouia Rangiferosad quadraginta tantiim adhuc fupereffe : eofque ita cicures; vt inter alia ármenta pafcantur, Hzcille. Sunt qui Ceruo minorem effe dicant Kangifcrum , & Afcllo conferant : vehiculi quod trahit fundumtriangulum & carinatum fabricari folere;vt ita commodius fit ad fulcandum iter : non fer- re calorem :in Bohemiam adductum viucre non potuiffe.. Lappum qui adduxerat fub finem Decembris nun- quam fe maiorem cceli caloris vim fenfiffe teftatum.Cornua huius quadrupedis Bernzin curia vifuntur: nos e- | tiam Auguíle in zdibusampliffimi viti Ge. Fuggeri vidimus.R urfus D. Antonius Schnebergerus de eodem a- nimante in altera epiftola fic ad me fcribit: Colorem aleis habet; pedesaliquantulum albicant; circa podicem i- tem máculam albam habet;ficuti etiam circa ventrem. Pedem rotundiorem quatri ceruus liabet , magisque fiue altius diuifum : quareinterdum vngulz vna parsin faxo fixa eminct;alterain plano fiue terra: efqueinfuperio- 20 ti parte vngulz vbi diuidi incipit membrana interpofita,quo faciliusabinuicem abfqueincommoditatediften- — : dantur : Eft autem bifida. Animal eft caloris impatientiffimum: Rex Suctiz habebat decem , quibus praefecerat. L.ppam;quaz illos (emper in m ontcs,vbi frigidior aura;educebat;fed tamen durare nequiuerunt.Interdum gre- gatim in Suetiam ex Lapponia veniunt; vbiadmodum à Lupis infeflantur , quibusin ordinem redu&ti cornua opponunt, ficque fe defendunt, aliàás maximum damnumaccipiunt.. Animal quidem ferum fed tamen facile manfucfit: interdum quafi auxilium ab homine petere videtur.Os haud diffimil: vacca habet;fed tenuius , ma- gnitudinenon füperat ceru&.Cornua mihi non minora quám ceru* habere(vt Cardan" feribit videtur fed poti" latiora & tenuiora.Lappi omncs fuas veftesex pclle rangiferi conficiunt; quz prz cxteris calida eft. Pilos extra vertunt corium veró eleganter patant. Eundem greffum perpetuo fcruat;fiuelocus montofusfiue planusfit;ac — verfus quamcunque plagam eum Ríane direxeris , tota dicadillamibit etiamfi aliquando propter montes aut 39 flumen circumuchendum fit. DE RHINOCEROTE. ! pictura bec Alberti Dureri efl qua clariffimus ille pictor (cuius etiam libri de pictura extant )Rbinocerotem Ene manuel Lufitanie vegi annó falutis 1515.0 Cambata Indie regione Vlysbouain allatum sperpulchre exprefüt.. Rbino- Cerotis , id esl náiicornisynuper pictam vidimu imaginewiyreferentem ex boc genere animal , qu od per bec tempora Lufitano vegtex India allatum est, Aug. Yuffinianus banc ipJani indubie quam bic damusyimaginem intelligens. EN HiNocrRos elephanto fimiliseflcornu in harehabet vnden&men;Dion. Eminet enim ci EU A Y d; vnicum dcfümmo nafo cornu vtín progrcifu pluribus dicemus. Quamuisautem & alia quzdam CAS A77. fingulisanimalia cornibus confpiciantur,vt o'yx.onag-r fiueafinus Indicus: cateristamen à me- E Ne9t dii fronte; huic vni é naribus prominet.Et cum vnicornium maximus hic fit, monocerotis , id eft 49 tauri;alij quàm rhinocerotesvidentur.Rhinocerotem quidam effeaiunt bouem Acgyptium, (kgo; Aethiopi- 6o fulcaj& habet duo chahab in pedib" ficut cztera bifalca, Albertus de animalib.2.1.3. Et rurfus lib.iz. Afin? Indic", 79 De Rhimotpoe. A. Li. I. cs p 27 ——— rr AU -. d SA C0 COPPA - (ie CN Maur A JERSEY Mere id $ * DOES Y —- AQ CX ' Fa A pVERCC cain a ac-u rp ELI i9 Gy 5 Pv) Tu m. 3 SN U iN QT n DN N | IDEE TUTTO n I T ^ N x ". | Besos 15 Ji e af É ] BN. ly 7 7 vmm AL ! /, // UNT ) NN j/ E WY i l dl NN / | (Fo, Sr -— NSSRNS (9 I7, 2 E ME! y We, VM s A c ZA T4 MM yy) f RNV a à 54 p UP, PL 2 LIT, d Z Z7 N NS N NS NS i ! Ml EM er T AA deed — - rem m E inquithabet vnicum cornu:&animal quod quidam veterum archos,quafi principem,vocauerunt: nos vnicot nem Latine;rhinocerota Graci vocant. Huius cornu maximum eft,& folidum ficut ceruinum: quod pedcs de- cem;vt ipfe menfuraui;Iongitudine excedit : & diameter eius in radice fefquipalmum, ( fefquidodrantem intel- o ligo; )fuperabat; Hac ille.Inepté autem facit;primum quód afinum Indicum ex Ariftotcle fcribens folipedem ciiedls rhinocerotem animal bifülcum interpretatur: deinde;quod rhinocerotem & vnicornem confundit: tertioquàdarcha vel archos Arabicum nomen faciens librofecundo; corruptum forteà voce karas ;) duode- cimo principem interpretatur ac fi Graeca effet.Sed & proceritas ifta cornu,decem pedes excedens ; rhinoceroti puto nonconuenit, fed monoceroti cartazono : nam Oppianus rhinocerotis cornu paruum ( hoc eft breue. Gillius qu oq; paruum transfert) effe Ícribit: AU ycY dL vri TT bae Avrehe Xtpac euivoy , Oct udiuov ^ diei eap. Quod fiquis verbum à4/y» non ad cornu quantitatem,fed ad loci diflantiam referat; hoc fenfu : paulo fupra ex- tremum nafum crudele&acutiffimum cornu oritur: nos tamen ex ipfa picturz quam ad viuum dedimus, pro- portione,cornu breue ife conuincemus: nam cum fupra nares in cipiat ,8& multó infraaures definat , longum effe non poteft. Ariftotelem nufquam huiusanimalis meminiflc miror,quod fi ipfi notum fuiffet , omnino hi- o floriam cius orygi &afino Indicoiungere debebat,vbi vnicornium naturam contemplaturlib.s.cap.z. de parti- bus animalium. Bbbb z Rhino- Jj 145 e Je Quadrupedibus | E. | R hinóccrosnon multó oryge mator efl,Oppianus.Elephanto parem longitudine Plinius facit : alij vel pa rem velpauló lon giorem,humiliorem tamen, & breuioribuscruribus. Elephants lon gitudine propépar eft; breuior cruribus , Plin. & Solinus Aelianns pugnare quidem ipfum aduerfus clephantem fcribit; fiducia corn fui: ceteranon ciparia cum elephanto: nam hic ( inquit ) & proceriffimus eft; & forniffimus . Sed Strabonis ex - libro16.defcriptionem recitabo.Hxc regio, ( 1nquit,Indis puto contermina ) rhinocerotes fert, qui (vt Arte- midorus ait ) longitudine parum ab elephantis exceduntur , quod Alexandriz vidiffe affirmat fe, feré etiam quantum ad altitudinem.( Grzcé ficlegitur in vulgatis codicibus: Ovsu 5 pawpiv 2orAetmvieu "€ £A Qoo oi. pavo X Eod TE6 0077 $0 Aorsuld|epae quw ; Odri ceiegy à pce . tod 7r ép orto Que Go Axe Eod peto oiov o7ed]v rt Dovv va) Ü- deseri f éd ipn dv beaDzvrQ-, &c.) Eiusautem quem nos vidimus color; non buxo,fed elephanti fimilis erat : fnagnitudo vero tauri,formaapro Eee quantum ad rictum;preter nafum, qui cornu quoddam eftrecuruum, ( eiui», ) omni offe durius,eo pro armis vtuntur,quemadmodum aperdentibus. Habet etiam duo cingula ( Ass ) tanquam draconum volumina; dorfo víquead ventrem circumeuntia, alterum iubam ( &àoov ) verfusalterum ad lumbum.Nos hzc de eo dicimus,quia nobis vifus eft; Hzc Strabo. Color ei buxeus; Plinius, Diodoru5;& Solinus.Eius fronsleuiter rufa eft, & dorfum maculis purpureis diflinguitur,Gillius exOp- piano;cuius hac verba, Heénsar?) £awDeic Üdri sah ikenoi aeris Kad valvas Badsqry[ec émire moe moo Upumi: ego fic verterim, Frons pulchris ornata pilis;itemqie dorfum,flauo fpe&tantur colore,quem crebra puné&a leuiter pur- purci cóloris diftinguunt: quanquam illud sua, id eft,leuiter,ad vtrum potius colorem iiir ,ex verborum conflructione manifeflum non efl : Pellis eius ca exiftit firmitate, vt xgró iaculo penetrari queat; Aclianus.Idem teftantur qui noftro fzculo belluam in Lufitania viderunt: pellem enim habere przdenfam aiunt, ceu cruftis quibufdam fquamatim compactam,colore & figura teflam referre teftudinis.Plintus buxeum colorem;alij mu- rinum,vel qualis in buxi cortice efb;eiattribuunt.In ludis Pompeij Magni exhibitus eft rhinoceros,vnius in na- recornu;qualis fepe vifus,Plinius.In naribus cornu vnicum & repandum ( id cft, modice reflexum, ) Solinus. Breue id effe, penus in A. docui. Acutum eftenfisinflar,&adcó validum, vt quicquid impetieritaut ventilet aut petforet,& ferrum etiam & faxa tranfigat, Oppianus, Aelianus. Simum eftforma, durumque inflar ferri, DiodorusSiculus. "Tertullianus in libro adverfus Praxeam tertio verba illa enarrans de vetereinfirumento, Deuteronomij 35 .) Tauri decor eius: cornua vnicornis ( reem,rhinocerotis Munfterus)cornua cius: in eis tia tiones vehtilabitad fummum vfque terrz: Non vtique , inquit, rhinoceros deflinabatur vnicornis, nec Mino- tautusbicornis& quz feguuntur.Noh placet Eucherius, qui rhinocerotaterribilem feram gemina in naribus cornua geftarcefcribit. Quanquam euim gemina in hacanimantecornua fpe&entur,vnumin nate,vt diximus; quód grandius: alterum fuperius paruum admodum,& inutile;cum co vti bellua non poffit, vt in pictura appa- ret i quarevix cornu etiam nominatur: vt non fit reprehendendus;qui ab altero medioctiter magno & vtili v- nicornem hanc belluárü effe dixerit.R hinoceroti in fummo nafo cornu fingulare eft; &aliud fupra ipfum non inagnum,(aliqui hzc citantes;de füo addunt;fed validiffimum : nam Graci codices non habent )in capite nul- lum vnquam, Paufanias in Beeoticis, Hos Martialis verfuslib. 1. Nang; grauem cornu gemino fic extulit vrfumgs Tactat vtimpofitas taurusin aftra pilas, Domitiusita enarrat. Gemino (inquit) dd & vehementi. Ver- gilius.Gemin o dentalia dorfo: vel quoniam rhinoceros habetduo cornua;vtapud Paufaniam folumlegi. Ta- xat hanc interpretationem Politianus,que mihi fanéproba videtur,& picturz, quam dedirmus;confentanea: & Paufaniz authoritate nititur : ipfe Politianus aliam coactam;& ineptam ; vt egoiudico affert. Vrfum (inquit) videlicetà rhinocerote cornu illo vnico elatum; eiectatumque; fentit grauem gemino corna; hoc eftgrauem zauto futurum,cuifünt cornua gemina;Conuenicbant fané gemina huic bellue cornua;cum bifulcum fit. So- lipeda enim omnia cornibus carent przterafinum Indicum;qui vnicum tantum gerit, Ariftotele tefte. Itaque Eucberium dicemusnon in numero erraffe;fed in loco, quód in naribus vtrunque haberi fcribat; C. Coitusauerfus elephantis, camelis,rhinoceroti leoni; &c.quibus auerfa genitalia)Plinius & Solinus. Sexus difcrimen rhinocerotesnó habent;fed omnes cius generis marcsapparent;foemine nunquam;neque conftat de gencratióne ipforum, Oppianus: "s in m D: Contrá elephanttim pugnaturus cornu faxis exactíit & limat: moxeo culpidato elephanti crura toto rictu fabiens,aluum petit, quam fcit effe molliorem & fuisictibus peruiam,eamque difcerpit, Plinius, Solinus, Aelia- nus,& Diodorus Sic. Vincitut & fanguinefufo exanguis procumbit elephas: Pugna eis pro paftionibus, quibus tuendis multi mori dicuntur. Quod fi ventrem non pr&occupárit rhinoceros;fedin aliam elephanti partem ab- errárit;probofcide feriturat dentibus laniatur :quorum vis vtcunque firmiffimam illius cutim & veliaculo dif- ficilem penetrat, Aelianus. Veram hanc inter hafcebelluas difcordiam effejcompertum eft etiam Vlysbone,cum clephas rhinocerotem illum,cuius hec pictura ef productum fugit,vt mercatores teflantur, qui etiam ingenio callidumyalacre,velox & agile hoc animal effe aiunt: | NEN Ifidorusauthor eflquofdain qui de animalibus fcripferirt ( quorum nomina exprimit ) non alio modo capi rhinocerotern afferere;quàm puella virgine propofita,&c. vt in. Monocerote E. retuli.Sedillehocanimal cum monocerote confundit: vtalij etiam ex recentioribüs qui rhinoceroti cornu é media fronte prominere;captü- que eum prz indignatione& furore mori falfifime Ícribunt.Moneceroti enim iffa omnia,non rhinoceroti;at- tribuuntarà Grzcisauthoribus,quanquam illisetiam receritibus.Sub Gordiano Romas monocerotem vnum fuiffe Iulius Capitolinus fcripfit. PV Ius. 2 9 | | Recentiores quidam tum medici tum alijyrhinocerotis cornu ad medicamenta non recté requirunt : decepti nimirum 29 $o E 7ó M De Rhenet. 6G. Ha bie.h. Lib. F. 44$ himirum abTfidoró, Alberto;ac fimilibus,qui rhinocerotem cum monoceróte confundunt,vt dixi in A; Vete. him quidem nemo ex rhinocerote quicquam inter remedia ponit: monoccrotis vero vel afini onagríue Indici | korniscontra venena& alios quofdam affectus miram habere facultatem Graci recentiores prodiderunt, vtin iMonocerote docui. T | / H. . à Khinóceros Grecis duobus modisinfle&itur.commuüniter, crefcentibus obliquis, jjwexépurD d woxcoe vi. Attice vero non crefcentibus, £ jjvixspo: fic Paufanias; Tawpsc AiSrozrmels 9) v gujws sonata ivomoiCum jwoxe- pac. Michaél Herusnomen Germanicum ei finxit belfantemneiffer)hoc eft vi&or vel dominus elephanti. Vfur- patur ctiam progenere vafis oleum guttatim fundente lauantibus fe inbalineo. Martialis lib.r4.de gutto cor- 6 nceo:Geflauit modo frontemeiuuencus, Verum rhinocerota me putabis. Et mox ibidem fub R hinocerotis in- . fcriptionejinter vafa : Nüperin Aufonia domini fpectatus arena Hic erit illetibi,cui pila taurus erat. Iuuenalis Sat.14. Exitus hic eft Tongilliimagno cum rhinocerote lanari Qui folet.A pparet fané vafi nomen à figura im- pofitum;à qua Lucilius etiam in Satyris rhinocerotem vocauit hominem cui dentes prominebant.furíum fcili- cet vtapro.Brunci ('aliàs Bronci , vide in Cane celere) funt producto ore dentibus prominentibus , Bruncus (broncus ) nouit lanius dente aduerfo (Hermolaus vocem;aduerfo;reliquit) eminulo;hic eft rhinoceros, Lu- ciliusapud Nonium.Sunt qui rhinocerotis nomine in Aethiopia proprij generis aues intelligant, Celiusex He- fychio & Varino.R hinocerotiacornua grammatici quidam dixere nefícioquoauthorefreti. — b. In Rhaptis emporio iuxta mare rubrum;plurimum efteburjitem rhinoceros,Arrrianus in Periplo.Intel- ligitautem forte cofnutantum rhinocerotis nomine, vt & elephantem pro ebore Grzci dicunt per fynecdo. io chen. Dic mihi qua fuperis fint acceptiffima dona ? Principium afi rhinocerotis amant, Aenigma Francifci Nigrinoftri.Heliogabalus rhinocerotem Roma habuic; Lam pridius. - r .e€ Khinocerotem Pompeius Magnus in fpe&taculis Romi primus oftendit, Plinius, Solinus, Seneca. Atqui Dionhiftoricus, Augufto de Cleopatra triumphante;hippopotamum & rhinocerota primum vifos Roms fcri. bit,Czlius.Edita munerain quibus tigrides & rhinocerotes,&c.exhibuit, Capitolinustn Antonino Pio.R hino- . cerosapud Martialem lib.r.in fpe&taculis Domitiani Carfaris exhibitus,taurum cornu fuoin aera fablimem re- iecit,& rurfus etiam vrfüm. | O quàm terribilis exarfit pronus in iram, Quantuserat cornuscui pila taurus erat, Hunclocum expofüi in Tauro H.c. Lycion (fuccum medicatum ) Indiin vtribus camelorum aut rhinocero- tum mittunt,Plinius. .. COSME TUS CC PEAEHNSTES | | du h. Nafutoshomines,& qui doCtó noucrintalios irridere Martialis libro t.rhinocerotis nafum habere dicit, e hisverfibus: Maiores nufquam rhenchi,iuuenefque fenefque Et pueri nafum rhinocerotishabent, Nafüm e- . nim perfe quoque fübdolzirrifioni dicatus eft: fed hane partem rhinoceros& maximam habet,& cornurepan. doinfignem,quareab co potius quàm vllo alio animali,ad prouet bialem hunc fenium alfum ptaefl. — Nafo fü Ípendisadunco,Horatiusin Serm. Rides ait & nimis vncis Naribus indulges,Perfi us. | KurNocEPHALVS ceruicem habetequinam cum vniuerfo corpore : flammas ore eructat,quibus homi nespereunt;Phyfiologusauthor obfcurus.Certe compofitio ipfa vocabuli perabfurda eft, quaft nafus pro capite vllifitanimantium : egohocanimal fimileauthori qui de eo pro didit cffe puto ; hoc cft omnibus obícurum & ignotum;quod in rerum natura non extet. | DE e 71A NE x 5 n 2m CNN. NS EN IE jo | Crvnvs Grzcumnomen eftanimalculó datum à cauda; qua fupra dorfum reflexa fc tegit & 1n- rbratjita vt quum füb dio eft caadailli pro te&o fit, vt pedes hofninibus illisquos Íciapodes fa- | bulósé nominant.Grzci veteres nufquam eius meminerunt,fed primus quod fciam Oppianus qui Antonini Czfaristempore vixit,fÍciurum nominauit.Latini nomen non habent;fed Greco vtun« PU tinàquoaliarum etiamgentium aliquot deducta funt nomina, ctfi quzdam admodum detorta fint, vtoriginem vix agnofcas.Gollicum eftefcuricu vel efcureau ( folent enim & aliás Latinis quibufdam e.lite- ram przpon ere; vt efperit;pro fpiritü. ) Germanicum à Gallico factum, eychorn,vel eichornzalijs eychhornyeicbberm-. lin, acfi hermelinum,id eft muftelam quercuim velarborum dicerent: nos mafculino genere proferimus »ali- qui neutro das eychorn. Anglicum;fr uyrrell. Italicum fchiriuolo. Sciuriin murium genere;fchirati vulgó dii, Maffarius Venetus.Hifpanicum;b árda vel efquílo : aliqui non recte comadreia interpretantur,qua vox proprié muftelam figniBcat.Tllyricum vvtiverka: Poloni quidam fcribunt w'ijewijerka. Dua voceapparet fciuriim -. abeis (ub variorum nomine comprchendi. Varios enim (id eft Pónticos mures,vt ego interpretor ) Germanice - etiam orerckrionnulli appellant;alij veeb,aut fecbsex quib.nominib" qu afi compofitum videtur w'ew'erka.Recé jo tiorei quidam qui Latinéineptiusfcripferunt ; pirolum & fpiriolum ( forte quafifpiurum pro fciuro ) vocitant. y. ) a: Bbbb 3; Inepté 3| — i » $20 | | De Qusdruptdibus Incpté Belluacenfis,Scurulusà currendo dictusefl. Pirolus;inquit Albertus vario non differt przterquam re- j pioneinqua nafcitur,variante fecundum eam colore: nam quiin Germania rubet cam adoleuit;intra primum autem atatis annum niger eft: in Polonia grifcum (id eftcinereum) rutilo admixtum habet: in T'ufciavero (R.uffia) totus cinereusredditur. Quodad corporis lincamenta, magnitudinem, mores & victum;nihil plané pi- rolusà vario differt Albertus& Ge.Agricola.Quamobrem qui voluerit varij hiftoriam inter mures à nobis de- fcriptam,cum hac coniunget: nos quz illic di&a funt hic non repetemus.. Sciurus , animal quod alio nominc xauuxlaeo(G- B ior eO" vocatur, Hefychius & Varinus. "Ox«9» vel &xeic, gkis cft, non fciurus; etfi grammatici üidam Gtzci fciurüm interpretentur.Sciurum autem à plire diuerfum cflein Gliris hiftoria docui. Nws£ic, mus quiin Cappadocia nafcitur, quem Íciurum aliqui vocant; Varinus: Videin Glire, Iudzi quidam apud Germa- nos coachinterptetantur fciurum; pin ; uoc * ! | | (E Pirolus paulà maior eftvel corpulentior quàm muftela;nó tamen longior, Albertus: Color ei rutilus;fed vé- ter candidus, Obfcurus R utili & nigri plurimi funt in Heluetia;& abunde capiuntur,autumno precipué,Stum- phius. Albertus quidem; vt precedenti capite dixi , intra primum ztatis annum nigros effe putat , deinde rutilos fieri.Pilo funt nigro & interim ferrugineo; Maffarius. Speriolus primó in dorfo niger eft; poftea proceffu xtatis rubefcit,& tandem quidam eorum fere cani redduntur iam prouecta etate; Albertus 3.2.2. Nigrosíciurosin Franconia ruffis frequentiores effeaiunt.Pirolis,vt reliquis etiam muribus,duo inferiores denteslongi funt, AL- bertus & Agricola. Villóftor eis cauda pro vmbra & tegmento efi Plinius & Maffarius.Cauda eis vilicbnongi propéadreliqui corporis magnitudinem. Veras glires & fciuros cecum inteftinum tantum habere cimus, vt, magnitudini ventriculi eorum facile refpondeat: atque idem in fetione fecibus turgidum reperitur , Vefalius. Genitalcoffeum habent, vt audio. " ET | AN "e | J Ci ] Animalium quxdam vt manibus vtuntur priorum miniflerío pedum, fedentq; ad os;llis admouentia cibos, vt fciuri Plinius. Quum vefcuntur pedibusanterioribus;ficut cetera quoque murium genera; cibum quafi ma- nibus capiunt & oriimponunt, Albertus & Ge.Agricola.Pofterioribus clunibusinfident. Edunt autem nuces, (amygdalas quidem auidiffimé,vidi & la&ucis vefcentem)poma,& huiufmod&Albertus: Videin Mure Ponti- co. Viuit nucibus,& dulcibus cibis(fru&tibus)dele&atur, Obfcurus.- Cibum edentes tenent;non digitis, fed po- Lr h fteriorc parte,carnofa; bifida. Aeftate cibum congerit,ynde per hyemem viuat;Idem. Somnuseis pro cibo cum 3! . kyberno temporelatent, Ge: Agricola Plinius quidem cum de fciurisfcripfiffetmox fubdit; non delfeiuris , fed in vniucrfum : Alijsigitur prouifum in hyemem pabulumalijs pro cibo fomnus. Inquieti funt valde; Albertus: & mirzagilitatis.In arboribus habitant,nidificant & foetum fouent. Facile autem tranfiliüt deramo ad ramum, & aliquando dearbore ad arborem;caudà feré tanquam ala vtentes,( caudam interim inouentes , ac fi eafe gu- bernent, Albertus) Obfcurus.Cauda fua confpecta ad faltum incitantur,Idem.Cum mouentur; (gradiuntur,) caudam demiffam poft fe trahunt: cum vero fedent,fuper dorfum erigunt; Albertus. Voce quadam ore claufo . fecum immurmurant;prafertim cum indignantur,íiriliter vt Martes. | | D. Niduminarboribus conftruunt, Albertus. Preuident tempeftatem. : obturatifque qua fpiraturus eft ventus caucrnis;ex alia parteaperiuntfores;Plintus. Albertusidem feré d galejid eft muftela fcribit : In cauer- nis (inquir) habitat,ad meridiem pariter &ad aquilonem apertis,vt vndecunque ventus veniat;tuta ab co fit. Si quando gratia paftusaquam tranfire cupit fciüruslignum (vel corticem) leuiffimum aque imponit, eiqueinfi- dens cauda erecta velificans flante vento tranfuehitur, Author lib.de nat.rerum.Fluuium traijcit vtens affere vel cortice pro naue & cauda pro vcl, Vincen. Belluac. Olaus Magnus idem teftatur in defcriptione Scandinauiz, tanquam illic peculiariter id faciantfciuri. Quidam fic eostraijcere aiunt geftantes interim cibum etiam ore vt conum abietis.Sciurus ea eft folertia, vt in maximis Solis ferüoribus ad frangendum calorem erecta cauda & pa- tula fefe ita opacet;quemadmodui pauones erecta fe cauda adumbrant, Gilliusex Oppiano.Dom eflicé aliqu&- do aluntur,& ita cicurantur vt hominem non refugiant,fed fponte accedant,& à pedibusad caput afcendant ; &- $c qua poffuntin veftimenta petrepant: libere etiam vagantes etra domum fubinderedeant.Non proprié tamen cicures appellari poffuntfed femiferi;vt & cuniculi,femper funt.Muflele & fciuriallio dentibus tentato, in po- fierum morderevixaudent;cicurefquehoc modo fiunt; Cardanus Pellescius in nullo fere vfu,nifi quód pellifi- cesaliquando cum pellibuspedum vulpinorum eas confarcinant.Fertur tamen eas multó magis calefacere cor- pus hominis quàm ceteras pelles. Cauda vtilis eft ad penicillos. Caro fciuri duas & bona eft; Albertus. Suauis & falubris eft, xgrotisctiam & imbecillibus: fed nigri rutilis referuntur, Stumpfius, Videtur Íané hoedorum aut cuniculorum carni recté comparari poffe; quód fimiliter tenera & fuauis fit. | | | ET — Mirabiliter facitin excellentiaurium dolore fciurt adeps in ftrigili tepefactus inflillatus, Archigenes apud Galenum. Kemediaex eo forfan eadem qua ex glireaut mure effe poffunt. . ) ) ' j : ; . j : : "1. 3 i n y 5 ! ! mn e LUS à qe EIN ,.&, Epitheta.Cui comparatus indecenserat pauo;Inamabilis fciurus & frequens phoonix; Martialis lib. ;.de E.- rotionte puella. Aero 9d Aeciy of Q" 8t olo meros, O planus IDE. d cu óo o 3o $9 nutiuumapud Ciceronem habetur. Hebrzi fimiá 6o ipfe Dauid Kimhi j37 id eft arancam effe pu- WII 7o hodicqucin Italia vocant tum phalangijjid fL aranci quo dd "Xe | De SeuroGetulo, 4. Lib — I. 447 DE $CIVRO GETYVLO, Lineas cauda pictor ton expeoffit covporis lineisvefpondentes, 1 Crivxavs Getulus (inquit Io, Caius, qui hanc eiusiconem mifit) coloris eft mixti cx rufo & ni- MN 5) gro.Eum ab armisad caudam pet latera alba fufceque linez , alternatim certis diflinctz interual- E 2h lis.decentiffime depingunt.Idem aliquibus fitin colore ex albo & nigro, refpondentibus etiam in (OS cauda lineis: nifi (i quando expanfa cauda propter pilorum raritatem ezdem difpareant. Venter eI cio 295 |t ceeraleum colorem imitatur in albo pofitum, Pauló minor is eft vulgari Sciuro : nec aurcs ex- tantes habet,vtille: fod depreffas magis & feré capiti &quas;orbiculares,& per cutis fü perficiem deductasinlon gu ,. Caput;Ranz feré eft. , CaterafimilisvulgariSciuro, ^ Nam figura corporis eadem,cadem OTT imos idem,& viuendi ratio.Cauda fe contegit more ceterorum ined m.Hzc Caiüs.Et rurfus in alia wd Ja:Sciuram Gctulum ad yiuum depinxi.Nam € Getuli ( quam hodie vocant Barbariam ) à mercatore quoda aliquot viui ad nos allati funt,vtriufque, quem dixi,coloris., Eósad delicias viuosalimus,& extraomn e con- trouerfiam Sciuri fant.Nam (vt dixi ) & mores,& magnitudo,& viuendi genus, & vox,& agilitas, &c vfus cauda, & ere&tainfeffio quando eft, & catera refpondent: etfi ego depingendum curaui extenta cauda;ne corpus ad- umbraretur , caudáque;qualis effet & colore & figura, oftenderctur.Hic nimirum cx Aegyptiorum feu jm norum Muriü genere eft In Africa (inquit Herodotus) tria.Muriü genera funt : quor(ialij bipedes vocátur : 2lij | Z cgeries Punica lingua,quod in noftra pollet idem cp colles, (Bsvcl, alij Echines,&c.Plura leges fuprà,ca ie Da Murib' diuerfis fecüdü region es. Echin es quidá dicuntur pilos duros ficut Hcrinacei habere.Zegeriesp B^ dd Sciuros alludit. Bipedes dicti ferüur( fimiliter vt Sciuri)priorib? pedib" pro manibus vti: & cum vrgentur;falire. Dyeprrs pNPTA m A. "IM r&& dicuntur, vt grammatici anno- Jtant,quod (imz fint & naribus depreffis, vel quafi mimz & imitatrices.Simiz (S1 - | mus;potius nomen Grecum;id eft pref- fis naribus : vndefimias dicimus cà quód huiufmodi fint;& faciefoeda;Ifidorus Grzcé z:5- X(&» dicitur;non fimia: fimus vero adiectiuü pro . depreffo, (peculiariterautem de naribus dicitur, ) vocabulum eft Graecum ; zc; Legitur etiam fi- mius mafculino genere;fed apud poetas, Horatiü, Martialem;Claudianum : quamuis fimiolus dimi- spe koph.pWo appellant, vt Dauid Kimhi &alij eru- diti exponunt : vnde plurale kophim 3. Reg.10. . Chaldz? kophin reddit, Septuaginta zi):xsc Hie- f ronymusfimias. Hincforte Graci cepi vel cephi, Fl) quz fimia caudata efl;jnomen mutuati funt.Sema- fi mit paa Prouerbiorum 3o.vt D. Kimhi an- fi . notauit;ex fententia Rabi Ionz, Arabicó vocatur f DiNCA cataph, vulgó autem gv yyvon ee ( taran- tulam puto intelligens;id cftphalangium: nam & 272 ER VIT FI ra j Se E tat,pro quain Thalmud etiam vfapatur. ) Chalt- dzus vertit emyav s akmata.Tudzi multi araneam intelligunt, & interceteros R. Leur. Alij vero ro253 bogiaid eft fimiam,vdkoph;id eft fimi, st Abraham & R.Emanucl.Commentarius ctiam kabuetaki.fimiam potius quàm araneam accipié- dam putat: Rabi Haac reptile volans interpretatur: aliqui vermem pluuialem;lumbricum.) Hierony ^musíleilionem, LXX.xajsaurw. larantulam — ^. eM T4 ' am genus ven enofum, tum flellionem lacerto f- Bbbb 4 | mile.3, ^ à s Dé QOuadruptdibus milem,quem Greci afcalabotem vocant.Samada;id eft fimia,Syluaticus. Maionio; id eft fima , Idem: cereopte thecum Itali hodicgatto matmone vocant.Simia quidem apud Grecos recentiores uo vocatur,ab imitatiós ncfcilicct. Mauris Bugia.Hifpanis hodie móna,vel ximio.Ttali nomen feruant;aliqui bertucciam vocant. Galli; finge.Germaniy4f-Flandri fmme vel Jfehemmikel. Angli;ape.lllyrij,opicze.Grzcivccentiores uiua. 8 erpxeitin- Ale, (apud Varinum tamenlegitur a/pagfiuowis, in Nic Frjevvov: ) vt Lycophronis Scholiaftes fcribit ; 11/95, pa, Suid.itemin ILow«Qu. —— | : M P. Simias fert Libya;Strabo libro17:ex Pofidonio. Alibi etiam Mauritániam fimias alerefcribit. Apud Zy-, gintes Africe populos paftoralibus vicinos fimizaffatim in mentibus degunt, Herodotus. Criielitifindium à quodinter Aegyptum; Aethiopiam Libyamque diffütiditur,quácinquelucis opacum eft, varium impleuit fi-. 19 miarum gerius,SolinusKefert Pofidonius,fe cum ex Gadibus in Italiam nauigaret,in Libyc oram delatum effe, ^ ac fyluam quandam fecus mare vidiffe fimijs plenam , quatum alie fuperarboribus, alie interra federent , non- nulle catulos haberent,& vbera dependentia irififfe itaque cum eas vberibus graues cerneret , nonnullas etiam caluas;nonnullas herniofas: & alia quzdam huiufmodi detrimenta przfeferentes,Strabolib.rz. ^ Caucafi para uzin rubrum mare porrigitur fimijs abundat , que piper colligunt, vtin D.referam ex Philoftrato. Apud Ii- dos pulchre & magne admodum fimiz funt, Arrianus. In India, Clitarchus tradit fimiarum genus vátium & multiplex oririjtantamque carum in montibus multitudinem effe,vt vel Alexandrum magnis copijs feptum ed frequentes perterrefecerint,quod arbitraretur fc fibi infidiantem exercitum videre. Nam cum Alexandro feo- ftenderunt cafu;excelfo & recto corpore erant, Aclianus.Bafman regnum (in Tartaria) abundat diuerfisfimijs, rnagnis & paruis,hominibus fimillimis,M.Paul. Venetus.Plinius in India fcribit Orfeos venari fimias (toto cor- » 9 pore) candentes.Strabo Prafios,non Orfcos,effe tradit;qui cercopithecosalbos capiant.Orfcostamenfiue Or-.— ' fios in India videtur Pliniusagnofcere: fi modo recté caftigatus età nobislocus libro 6.cap.20.Hermolaus.Indi ad regéfuum afferunt fimias nonnullas albas;alias nigras: nam tufas ideo in vrbem non adducunt; quod Vene- ris libidineinflammenturin muliebrem fexum, Aelianus. In Troglodytica iubatz funt Leonum modo ,maxi-- mi Veruecisproceritate, Et rürfus:Simiarum genera quadam viriditate confpicua funt: aliarum colorluteus; Scaliger. M" E: voe eio c CR uos Simia homini forinfecus quidem fimilis efGin nulloautem interiorum, & minus quidem quàm vlla be- flia, Albertus&eumfecuti, — Átqui Galenus vifcera etiam &interiora extera fimiam homini fimillima habere Ícribit,vt inferius recitabo item Plinius. Nutrimentum magis mouetur antrorfum quám retrorfum, propter calorem cordis & hepatis : quamobrem in equis niultis motus nutrimenti cleuatiorem partem.anteriorem 35 quàm pofteriorem facit : & animal feraph Arabice dictum,multó altius eftante quàm retrojita vt ferd eketzfla- — zurz eífe videatur.Ín his autem fimijs quz expreffius referunt homirfem;tantum poteft hic nutrimenti motus; vtaliquando hominis inftar erigantur, Albertus. Simia con denfa eft villo,Obfcurus. Simia (inquit ArifL.) tam parte füi corporis prona pilofa cfl; vtpote quadrupedes, quàm fupina , vt fpeciem gerens hominis: qii contra; atque quadrupedes,obtinet pilum;vt di&um iam eft, Sed craffiore pilo fimiz veftiuntur , longeque hirtiores parte vtraque funt.Conueniunt cum homine plurimum füa facie; quippe quz nares, aures, dentes, tam primo- res,quàm maxillarcs hominis more habeant. Cilium etiam cum czterz quadrupedes nonin vtraque palpebra habeant fimiz habent;quanquam pratenue ac prolixius , potiffimumin inferiore. Ceterz enim quadrupedes inferioribuscarentcilijs. Habentfimizin pe&ore binas mammarum papillas: & brachia hominis modo ; fed hirtiufcula, quz & ipla,& pedes vt homo infle&unt,hoc efl;ita vt circunferentiz membrorum vtrorumque ob- 49 uerfe interfeadducantur; Ád hzc manusdigitos,vngues homini fimiles; verum omnia radiora, efferatioraq;. Pedes fui generis habent : funt enirn velut manus maiufculz;& digitis vt manus conflant mediolongiore. Ve- fligium etiam martui fimile eflnifi quod inlongum fe porrigat,& volam referenstédat ad poflrema. Callofius hocaltera fui parte extrema eft; & calcem inepte atque cxiliter imitatur.Pedum officium duplex eft: ijs enim & vtpedibus,& vt manibus vtunturjinflc&untque eofdem perinde ac manus. Lacertos & femora habent breuia proportione cubitorum &tibiarum. Vmbilicum qui emnineat;nulliim habent: fed durum quiddam contine- turlocovmbilici. Partei corporisfuperiorem multo maiorem habent, quàm inferiorem;videlicet more qua- drupedum : quinarij enim fer&ad ternarium ratieneconflant; — Degenerant ergo , tum ea decaufa, tum etiam uod peacs manibus habeant fimiles, & quafi ex manu pedeque conítitutos.Calcis enim poftremum ad pedem; reliqua auterh particula: ad manum facile referuntur: digiti nanquevolefpeciem gerunt. Degunt plustempo- $6 ris pronz quadrupedum more;quàm erectz, Carentnatibus,vtpotequadrupedes. Priuata cauda funt,vtpote bipedes. Éxigtia enim omnino cauda ineft, quatenus nota folum habeatur. Genitale enim feeminz mulieris eít: mari potius canis, quam homints; Hic Ariftotcles,& Albertusferé eadem omnia deanimalibus 2.1.4.Simia quódforma ambigua fit,vt& in rícutro & in vtroque genere fit coriflituenda, ideo nec caudam habet, neque nates: videlicet, vt bipes cauda vacat: vt quadrupes ; ritibus; Ariflotel.de partibus 4.10. — Aliter Albertus, Si- mia habet nateslatas,& locum in eisquafi paratumad edendum. Pilofa efjin facietamen minus;Idem. Poli- tianusin epiftolisadtierfus folius Ciceronis imitatores Ícribens,Mihi(inquit)longé honeflior tauri facies, auti- cemleonis,quàm fimiz videtur, quz tametfi honiinifirhilioreft. Simiarum genera perfectam hominis (fimula- tionem continené,facie;riarib auribus, palbebris,quas folz duadrupedü & in inferiore habent gena, iam mam: masin pectore; & brachia; & crurain contrarium fimiliterflexa: in manibus vngues, digitos, longioremque 6à medium. Pedibus paulum differunt.Sunt enim vt manusprzlongi, fed veftigium palmz fmilefaciunt. Polls — quoquehis &articuli vt homini ac prater genitale tantum;& hoc in maribus; vifceraetiam interiora omnia ad - exemplar, Plin. T" SUN TT V iw - Natura fimi ridiculo animali, & abimam habenti ridiculam , corporis quoque conflructionem ridi- culam dedit, Galen. — Simiainter vnhierfa animantium. genera, tum viíceribus, tum mufculis, tum arte- rijs, tum neruis ( quoniam & offium forma; ) homini eft fimillima. Nam ob illorum naturam biniscruribus incedit , prioribufque artubus vt manibus vtitur, Et pectoris às omnium quadrupedum latiffimmum ha- bet, clauiculas humanis fimiles ; faciem rotundam , collum longum , Galen: deanatom.admin.iz. Pre- flat vt exercitaturus fe in corporum diffe&tionibus, fimiarum homini quam fimillimarum artus diffecet : fin ea non detur , aliquam ei proximam deligat: aut fi nulla omuino fimia reperitur , Haresrpbetu 79 hs yedfa. | " De Si. B. LAS. Lr. | $2 Wei ityrüm,vcl lyacem,In eodem ópere.Etlibri fexti capite primo;Simia (inquit) hominifimillima cftillacaz feque faciesoblonga nequecanini dentes magni; (cui nec oblonge maxillg,nec canini dentes magni;In eodem Dperer.2.) Etenim hac pariter aut augefcuntaut minuuntur ( id cít, vt có Íimiliorhomini fitfimia, quo minus longam habücrit faciem,minufque magnos dentes caninos,& contra: ) quemadmodum rectus inccffus, cur- fus velocitas,magnus in manu digitustemporum mufculus:& pilorum iuxta duritiem mollitiemque, longitu- dinem & breuitatem differentia. — Verum ex his enumeratis quodlibet contemplatus;alia quoque poteris co- ignofcere: quippe vniuerfa hzc fimultum in crefcünt tum minuuntur. Si quandeque fimiam confpexeris ere- Gam currentem ftatim ex longinquo hanc fimilem homini éxiftere cognofces: ac poteris omniain ca cffe, quz . antepaulum enumeraui;przdicere: faciem rotundam; dentes caninos exiguos, maiorem manus digitum non Lo adcó exiguum vt in alijsfimijs:rurfus pedis digitos minores quam quos reliqua fimiz obtinent.temporum mu- — ftulos exiguos,ficüt etiam eos qui ex femore ad tibiam pertinent;haud in longum procedentes: ad haec os coc- " cygisappellati,minutum: minimeque hirfutam effe hanc fimiam;& pilos habere haud admodum duros vel pro lixos.Ita fi quid ex relatis fecus habeat;alia quoque different.Iam nonnullx ex ipfis proxime cynocephalos fpe- cieaccedunt;adeó yt etiam lati offis mucronem (coccyga nuncupaui ) longum reprzfentent: quxdam ad cau- dam vfque :atque ha inter fimias hirtiores funt: pilo veftiuntur duro rectoque: &afpcétu fant efferatiore :atin véra'fimia etiam hic timidus cft. Et (nó tem poralis m ufculusin veris fimijs plurimum attollitur :ibirautem ccí- fat, vbifutura coronalis habetur, vtin hominibus efEcernere.Simili modo dentes magni quidem omncs,fed ca- nini magis confpicui: quemadmodum & maxilla longa :& pollicem in manuomn és fimlze quie cynoccphalos imitantur,exiguam admodum habent. l'ales mufculos quoque qui ex femorein tibiam defcendunt,longiffime to expanfosobtinent:atqueideo colligatum,vt itadixerim , totum poplitem : cuius caufa crura perfecte extende- réjacprobe ijs confiflerenequeunt: quarenecerectziu cedere vél currere velociter poflunt. Neque igitur maio- rem in pededigitum habent grandem,bominum modo: nequealios exiguos, fed omnes ex equo magnos: is — minorczteris cft quem homo habet maximum. Porró caudz initium quoddam ipfisineft: Ec haiufinodifi- " miztotocorpore cynocephalos referunt;Fiec Galenus. Et rurfas libro r.cap.2.Simie (inquit) quz cynocepha- los imitantur,roftro longiorefunt,& dentes caninoshabentprominentiorcs.FIe etiam vix biniscruribus con- fifluntere&z,tantum abeft vtambulate vel cutrere poffint.Itaque fimiz vel m aximé homini fimiles,exiguo ali- quo interuallo perfe&am illius rectitudinem nonaffequuntur.Nam & femoris caput obliquius quodammodo camaacctabulo coxx committitur: & quidam ex mufculis qui in tibiam defcendunt, vlterius progrediuntur, quz ambo rectitudinem impediunt, offenduntque : quemadmodum & pedes ipfis calce magis angufla con- yo flant: digitisautem infignifpatio inuicem difcretis : fed hac parua funt;eoque fiiia paululum rectitudine dif- cedit: qua vero cynocephalosrefetunt, quoniam amplius hz , idque manifeftóiam ab bumana fpecie degene- rant,euidehtein quoque offium diffiniilitudinem fortitz fant, Hxcomnia-Galenus in Opere deanatomicis ad- miniftrationibus. O'zoi zvja ó£eiaw àscod | Ee ims Cost : deos S ampcod t "riot, tato. agat 5) Cs er dAbyluo eiat, 'eioy XornopyrouSulus (ficcam vel deficcatam, V etusinterpres: qui pro z72« etiam non rectà pe&ten vertit: lego aryl), id eft nates :) xexexSde diveptes rea On evo m9y«ss, Adamantius hunc locum fic habet : Yao zoe oe xéict-5ehd i5): otvdpetots Neil B. àpugemcgs oes unrecs oaa eo CAUTUTHAO TOU frory 5t GTP 96 acd pac . ron aros x o aoo zcv; Clu nas fimiasà clunibus tritis dictas exiftimant,Pompcius lib. 3. Maligni habentur quoram caui funt oculi , qual: s fimijs, Ariftoteles & Adamantius. Quibus parui oculi; vt fimijs puftllo funtanimo;Arifloteles: maligno; «ase poems) Adamantius. Qui paruas habent aures,fimijs ingenio refpondent, ziuaBes, Ariftot. Adamantiss 4o malignos& fraudulentos efTe ait, ex: xod mwrsoyse. Simis naribus homines libidinofi feré iudicantur : fima autem etiam fiis funt,vnde quidam nomiinatas exiftimant: conftat vero eas libidinofas effe, & quafdam adeó vtmulieres etiam appetant. Quibuslabra funt craffa,& fuperius vltra inferius eminet,ftulti iudicantur; fimili z- ' "finiorum & fimiarum fpecie, Ariftot.Iam vifum eft cor fimi maris,habens duo acumina, quod pro miraculo vcl monítro habendum eft, Albert.Simia mamillas vt mulier in pe&ore habet: eoque manus dedit ei natura, qui- busad pectus potefteleuare partum ficut mulier: cetera autem animalia inferiushabent mamillas, vt à fuis fce. tibusattingipoffint, Albertus.Dorfum paruum;quale eítfelis & fimiz, hominem pufillanimem arguit, Arifto- "teles. Adamantius quoque dorfum latum & folidum, viri fortis & animofi ignum effeait: contrarium vero, contra.Simijsyngucsimbricati, Plinius,Simiz & quadrupedes affuetz vinum bibere vnguibus carent , vt dicam in C.Quzanimal generantgenua antefcfleCtunt,& fuffraginumartusin aucrfum, Homini genna & cubita g^ contraria :item vrfis& fimiarum generi;ob id minimé pernicibus;Plinius.Caudz prater hominem ac fimiasó- mnibusferé animalibus, Plinius.Simia calcaneum habctin pedibus, & proptér hoc erigitur vt homo;ftat;& cur- . tit quandoque;fed liocnon poteft nifi modicé, Author de nat.rerum. i; | ^ ^ Menarum in brachijs diuifioin fimijsnon fecus quàm in homine per omnia apparet, Galenusinlibro de venarum & art.diffe&t.ca.4.Pollicem fimiz etiam habent,fed breuem;gracilem,curuum, & omnino ridiculum. Sed & tota manus fimiz humanam ridiculé &inepte imitatur, Galen.de vfi u partium 2,22. Mufculi qui ex potte- rioribus partibus cruris proueniunt;ad medium fee tibiz;aut paulo fupra idinfimijsimplantatimufculis ante- rioribus colum (crus) extendentibusrenitentes,& crus retrorfum contrahentes,genu exa&é extendi non per- mittunt,Galenus in eodem opere circa finem libri3.Etmox, Omnium enimoffium crurum fyntaxim eiufmo- dicum habeat fimia, quz cam rec flare non perniittat, maximé ridiculos retrorfum mufculos conftruCtioni P aduerfantes fortita efl.Atque igitur puerorum ludicro vclut claudo firbfultans., neque exacte ; nequetutó flare re&eé poteft.Sed vt homo deridens & fubfannansalium hominem claudum,ftat,& ambulat; & currit claudicans: ita &fimia vtitur cruribus.Simiz pes (inquitidem deanatom.adminiflrat.2.15.) hac parteab humano difzrepat, (tendinequodam qui ad tarfüm reflectitur ex fuperioribus partibusad inferiores productus ) quód etiam natu- ra digitorum huic animali diffimilis fit humanis. Illi fiquidem multó minores, quàm qui in manu exiftunt: hà vero maiorcsetiam ijsin quos manus eft difcrcta : quales repentibus quoque animantibus plurimum £ft, tum. inuicem diflantes adfunt,quorum beneficio ex facili fublimia confcendit fimia: quemadmodum muftelz,mu- res, viuertz,óc id genusalia.Hunc igitur tendinem,vt dixi;in pede humauo haud eft reperire &c. Demufculo e- &iam reperto fub axillafimiz fcribit quedam 1.5.de anatom.adminift. | / | Simiasab hominein pluribus differre quàm putauitGalenus, Andr.Vefalius docetin Volumine fuo dc fa- go bricacorporis humaninempein raufculis thoracis & brachiü mouentibus: itemin ijs qui cubiti & femur agis xU 5i er re : AN : abeo * UT De Quadrupedibus àb eo differre, & manusinterna fabrica!In mufculis pedis digitorum motoribus,& pedes mouentibus & fcapus 125: [n tendine pedi fübnato : Item colo & mefenterio: & pulmonis]obo quinto venam cauam fuflinente, quo homincscarent.Páffim etiam demonftrat fimiárum feCtionis peritiorem fuifle Galenum quàm hominum : & fimiarum fe&tionedelufüm;aliorüm Anatomicorüm plácita vera fzpe euertereaggreffum. Defimiarum offe facro & coc cygis: Omentum carum inter homines & canes mediam rationem fortiri; Quzre apud Vefalium ex Indice. pir Simiz in montium cauernis & foraminibushabitant, Philoflratus. — In rupibus vel arboribus, Albertus. Nucibus & pomis in cibo delectantur: fed reperto in eisarnaro corticetotumabijciunt, Obfcurus, ^ Vermes (pediculos) in capitibus & veftibus colligunt & comedunt.Albertus. | Vinum etiam bibunt, & inebriatz ali- quando capiuntur,vt Athanzus refert.Simias quadrupedesque quibus digiti funt; negant crefcere affuetas mc- ri potu; Plinius. Huiusrei caufam inquirit Celius Calcagninus Epiftolicarum quzftionum ljb. 2.ad Thomam Calcag.nepotem; Omnisfcemina inter quadrupedes vrinam retró reddit,nifi forte erecta incedat aliqua duo- bus pedibus, vt Auicenna dicitde quodam genere fimiarum: quarum foeminas cum erect aut fedentes vritiam emittüt;certum eftantrorfüm ab eis emitti vt à mulieribus, Albertus, Aegyptij hominem fua dedecora occul- tantem infinuantes,fimiam mingentem pingunt: hec enim vrinam àfe redditam occulit,Orus. Indi fimiasru- fasin vrbesnon adducunt;quód Veneris libidineinflammatz,in muliebrem fexum furentes fint : ac f quando deprehendunt;eas tanquam adulteros odio perfequentes interficiunt, Aclianus.Catulos pariunt gerninos,quo- rumaltcrum amant;alterum oderunt;vt dicam in D.Pariunt quandoque in domibus vbi aluntur , & patus fuos oftendunt hominibus quafi pulchros, Albertus ex Plinio.Simia animal mobile & inquietum eftmoríu ferox,& 19 pra caterisanimalibus exquifito valetguftu; Obfcurus.Deinceffu eius ere&tz & curfu,dixim* quedá fupra in B. D. xn Simiarum generi precipua erga foetum affectio.Geftant catulos : quos manfucfa&z intra domos pepere- re,omnibus demonflrant;tractarique gaudent;fimiles gratulationem intelligentis.Itaque magna ex parte com. plectendo necant, Plinius & Albertus.Immoderaté fcetus amant, adeó vt catulos faciliusamittant quosimpen- dio diligunt &antefe geftant,quoniam neglecti poné (id eft pofl,à tergo matris ) matrem femperhazrent; Soli- nvs.Duos foetus plerunque parit: ex quibus chariorém magis complectitur & geflat : minus charus dorío ma- trisinfidet, Albertus.Ex geminis catulisalterum amant,;alterum oderunt, Avvzjc d[ é»ysaAid|gosw &ov Greve ( pro 3 9 iretvereg ) voiiov, Oppianus:id eft, proprizautem matris vInis perit catulus,artius fcilicet compreffus.A egyptij vtpatrem fignificent quiinuifo filio hereditatem reliquit, fimiam cum catulo eius retro ( intergo ) pingunt: parit enim fimiageminos: vnum amore;alterum odio profequitur. Quem igitur amat ante fe geftans interimit: quem vero odit poftfe (in tergo) habet;ác illum reliquum nutrit, Orus. Vide moxin E.in venatione fimiz. Sine cauda (inquit Scaliger ) Simias pluresvidimus; quantus puer effannorum octo. Marem quoqueacforminam cum prole.Filiolus ft quid videretur defiderare: manu;pugnoque foeminam à marito;tanquam malz tractatio- nisream;etiàm addita vultus acerbitate;caftigari,nempe fupercilio;ri&tuymurmure;irati patris, atque reprehen- foris maritianimum prz feferre. Multa legunturin libris itinerarijs:fic enim infcribuntur. In Indià mediterra- ncaingentes corpore,audacia ciuiles, vltro citroque non folüm per agros , fed etiam per oppidain mercatibus, fine maleficio aut offenfione ciuium commeare. je 4o Simiasfacillimé manfuefieri,& in edibus diuitum ludicri ac ridiculi fpectaculi gtatià catenis alligatas nu- tririnotum eftomnibus, — Ms: | CUORE M Luna cauatriítes effe;quibus in co genere cauda fitjnouam exultatione adorare, ( nanque defectum fyde-- rum & caterz pauent quadrupedes,) Mutianus tradit; Plinius.Solinus tamen de fimijs,non caudatis, fed fimpli- citer,Exultant (inquit) noua Luna;triftes funt cornuto & cauo fydere. Simiz facies turpiter hominem affimu- lat;triftis,fraudulenta,Gillius.Diuitibus in delicijs fant;omnium ferérerumimitatrices. Pufilli eas animi effe; malignas;ftolidas,& eodem ingenio przditos cenferi homines;qui oculos;aures,labraaut dorfum eisfimiliaha- bent,ex Ariítotele & Adamantio in B.diximus.Simia quemuisludum docetur, natumad imitationem animal: fcd mala potius quàm bona in homine imitatur. Perocitatem quidem obliuifcitur, fed nunquam adeó manfue- fcit,quin Bcilefemper fiat rabida; (ad. impetuofam iram prona.) Dele&aturludendo cim pueris & canibus :fed 5o pueros (infantes) non cuftoditosaliquando ftrangulat,;vel ab alto pracipitat , Author de nat; rerum: & Alber- tus. Iro On boues 9 [Hoo No axo v 12d elonvinev, Adamantius: hoceft,Simizingenium fcurrile & fimulatio- neinfigue efl.Simia cicur dominum fuum agnofcit etiam poft multosannosreüertentem, Alexander, Iniuriz longotempore meminit, & fimultatem diu exercetin eümà quo lzrfa fuerit, Albertus &alij. Natura fimiz ridi-- culoanimali & animam habenti ridiculam,corporis queque conflructionem ridiculam dedit;Galenus. Simia maxime delectatur ludis,vnde factum apud Grzcos verbum 2JaznSwdlensoN]amejou, Suidas & Varinus.Pulchra femperapud pueros eft fimia,vtait veterum quidám,nosadmonenslu dicrum effe ridiculum puerorum hoc a- nimalilludentium.Omnes enim humanosaéctus imitari dum fatagit , & fruflratur in ipfis , & ridiculum fe exhi- bet.An non vidifli fimiam fiftula canere,faltare; fcribere, &aliaagere vniuerfa cofiantem , quz homo pulchre perficit? Galen.de vfa part.2.22.Simiaactuofum animal, & àd omnia imitanda habile, omne quod corporeagi- 69 tur;fi doscatut; przclare difcit,& idipfum a&ioncreprzfentat: ac fi faltare doceatur, faltationem affequitur:fi | 2d tibiam canere;canit. Ego aurigae munus obire vidi,habenas nimirum vcl abducendi,vel remittendi, & flage: lo fimul vtendi : breui;fi quisad alia quaepiam inftituat, non fallit docentem : adeó varium natura animal eft, & multiplcx,vtad omnem actionem fcfe verfet, Aelianus. Et rurfus, Cum czterisin rebus omnium befliarum fi- mia peruerfiffima eft;tum peruerfior inijsin quibus hominem imitari conatur. Cum enim nutricem ex emi- nentiloco perfpexiffetpuerum infantem in pclui lauare,& fafciasin orbem contrahere, & in arctum ad aque exprelfionem contorquere;atque quo reliquiffetloco puerum obferuaffet , fimul & circa eum ipfum à cuftodi- bus magnam introfpexiffet folitudinem : feneftella quz tum paterctin domum intrauitad puerum;quem fimi: liter vx Factitarià nutrice viderat;ex le&to füblatum integumentis nudauit,& aquam;fuccenfis carbonibus, cale- Ícentemyin miferum infantem infudit atqueinterfecit. — Mutianus &latrunculis lufiffe fictis cera fimias tra- 7e j^ ditnu- - |] iux qr 3 * , ^ De Simis. D. E. Lib Lr. 8r te L í(muo - * : * AAT 7 e 7 y TU - m" ie LI D dit nuces vifu diftiiguere, Plin. Callidus emiffas eludere frmiüs haftas Martial Caucafi pars Cinquit Philoftra- fus de vita Apollib.:.) quz in rubrum mareporrigitur,tum alia aromatatum piperisarbores profert, Nafcun- "ur illzinextremis praruptifque locis,hominiinacceffis: vbifimiarum populus montis cauernas & om nia fo- faminaincolit. Easautem maximi faciuntIndis quoniam piperis (vt fic dicam ) vindemiatriecs funt: quapro- ter &armis & canibus leones & ceteras ferasab ipfis arcent.Infidiatur autem fimizlceo xgrotus, medicinz cau- fa (videpaulà poft: ) & cum iam fenex feras affcqui alias non poteft;paftus cibique gratia. $ed Indi (imiasnon ncgligunt,& fe beneficta ab ipfis capere arbitrantesleonesarcent. Quod autem ad piperis collectionem attinet; ficfehabet. Accedentes Indi ad arbores que in parte montisinfima nafcuntur fru&tufque ab illis decerpentes; paras quafdam füb arboribusarcas faciunt;vbi piper congerunt,quafi cafu illic ipfum proiJcientes,ceu rem ne- o glectam & minimi ab hominibus cxiftimatam : circunftantes veró atque in aujjsabditz fimiz;talia defuperafpi- . Gentes vbinox aduenit, liiderum opusimitatx auulfosarborum ramulos, ( osgv;/, ) in areas quas diximus conferunt.Indiautem vbi dics illuxit pipcrisaceruos alportant;quosnihil laborantes fed dormientes acquifie- runt; Hxc Philoftratus. | . .Vtleo inter beftías cerreftresfic in mari delphinusimperat. Ambo fenectutetabefcunt:& cum funt in «gris tudinejilli cerrcftris (imia;huic marina medetur, Aclian Aegrotolconi nulla poteftalia medicina adhiberi: fed fi comedcerit fimiam,id ei morbiremedium efl;Idéin Varijs.Hóc& Philoftrátus (cribit , vt paulo anté retuli.Cum. fupra quàm ferre queat cibo fe complcuitlco;aut quiete & inedia fe exhauritaut fimiam nactus vorat; illiufque adcfis carnibus ventrem mollitum extenuat; Aclianus. Hominem zgrotum ac feipfum curantem fignificantes Acgyptijleonem pinguntfimiam vórantem : hicenim febricitans vorata fimia conualefcit, Orus. Acgritudiné o faftidij tantum fentitleo,in qua medeturei contumeliajin rabiem agente annexarum lafciuia fimiarum. Gufta- tusdeinde fanguis fimiz,non canis vt Phyftologus habet)in remedio eft;Plintus. Q»àm mirabili aftutia parda- lisfe mortuam fingensfimias captet,vide 1n Pardali capite 3.ex Aeliano: vnde & prouerbium natum, Pardi mor tem adíimulat.Ad pardum pleraque vel fponte adcurrere,odore alle&a;fimiam comprimis , narrant , Plutarch, at Aclianus pardalin curfus celeritate fimias aflequi fcribit.Cati etiam in Aegypto fimias venantur,vtin Cato di. xi ad finem capitis quarti.Inter mamonetum (id eftcercopithecum ) & fimiam odium eftimplacabile, bellum- que frequens: & licct viribusimpares fint mamoneti;aflutia tanen & animofitate pugnandi fimijs przferuntur; Ifidorus Ephorinusin Colloquijs Erafini in dialogo de amicitia, poftquam multa de animalium inccríe natu- rali vcl confenfu vel pugna dixiffzcfubdits Addam quod non legi f:d his oculis confpexi, Simius fupra modum horret teftudinem. Hutusrei quidam dedit nobis fpecimen Rome, Puero fuoin verticem impofuit tcftudinem, o & pileo contexit : dein producitad fimium. llico (imius gaudens infilijgin humeros pueri vcnaturus pediculos; ^"fublato pileo reperit teftudinem. Mirum erat fpe&sculum quanto cum horrore rehilierit beftia, quàm expaue- rit; quàm timide refpexerit an fcqueretur teftudo. A dditum eft aliud fpecimen :alligauimus teftudinem catena à quareuin &us erat fimius,vt effugere non poffet; quin faltem afpiceret: incredibile dictu quantopere fucrit dif- ruüciatüs: tantum nón metuexanimabatur,interdum aurfus pofterioribus p dibus depellere tentauit bzren- tem beftiam. Tandem quicquid eratin aluo aut vefica oneris,reiecit.Sequuta eft ex pauore f bris.vt nobis fuerit Ífoluendusà catena, & aqua vino temperata refocillandus, Hzcille. Ego vcro (imtam non tefludines fcd lima- ces,metuereaudio: quz íicircumponaatur ei, comprimere Íc,& pre metu contingere non audere; vt errarit E- - rafmusyulgari hodie multis etrore teftudinem prolimace dicentibus. Et pauló poft in eodem dialogo: l'ho- mas Morus (inquit Doannesinterloquutor , in Anglia alebat domi fimium przgrandem : tum forte , quó reua- to lefceret à vulnerefolutus obambulare finebatur. In extremo horti érantinclufi cuniculi, quibusinfidiabatur "maftclla Id fimiusprocul quietus & ociofus fpectabat; donec vidcret cuniculis nihil effe periculi Ceterum poft- exquam muftellalab. factaffet caueam à muro rcuulfam;iamquepericulum effct;ne cuniculi àtcrgo nudati prz- dz eff:nt ho(liyaccutrit fimius,& confcenfatrabe quadam,caueam retraxitin locum priffinum,tantaarte;vt ho. mo non poff.t dexterius. Ex quo perfpic unm;hocanimantium genus fimijs effecharum. Ipficuniculi nonin- telligebant fuum periculum,fed hoftem (aum per canccllos ofculabantur.Simiusopitulatus cft perilitanti fim- licitati, Tum Ephorinus, Omnibus ( inquit ) catulis minofibus dele&apturfunij gaudentque fouerc finu & compledu: Ícd pius lle fimius dignus erat aliquo pietatis praemio. E. e Simia & clephas vinoinebriantur: ille quidem etiam inebriatz capiunturs Athenzuslibro.ro. Mira Ío- lertia vifco inungi ,laqu eifque calceari imitatione venantium tradun tur; Plinius, vt Romana exem plária ha- bent. Hermolaus magis probat Veneta;in quibus lcgitur, Vifco inungilaqueos;calcearique venantium imita- tione. Scio &intingerefibi oculos iuquit )folere fiinia$atque inde capi facile; vt inquit Strabo: f:d illud non tam folertiz quàm ftultitiz tribuendum erat, Hzcille.Ego Romanam lectionem malim : nam quod in Ven tis legitur,apud nullum alium authorem reperitur. Vulgus fimiaram paffim videmus non fincing-nio emulandi, quó faciliusin manus veniunt, Nam dum uid? yenantium geftusaff. Cant, rcli&ta confultó vilci vnguillaequod mendacio factum vident. oculos fuos obTinunt.Ita vifu obducto pronum efteascorripi Solinus. 1n montana regione Indiz genus fimiarum frequens & pregrande reperitur, inquit Diódorus Siculuslibro 17. ' quacum valido corpore & animi fagacitate preftent haud facile pcr vim com prehendi poffunt.Igitur é vcnatorum tur- 6o baquifpiam melle fibi oculos perungit , alius | belluis hzc ómnia videntibus ) calciamenta fibi induit , a/ij . fpecula capitibus applicant. Calciamentis innectuntur laquei, atque ita ca difeedentes relinquunt. Pro melle vifeum fupponunt, & fpeculis adijciunt funes; ( 9^narasom )Simiz poft venatorum abitum conantur ea,qu£ viderant, facere & ipf, fed fruftra. Ciliaenim vifco agglutinantur, pedesque laqueis i mpediti , & cor» poravinctaremanent,Hzc Diodorus. InterHydafpen & Accfinenin India fylua eft prope Emodos montes, inqua maximam ingentium cercopithecorum multitudinem effe dicunt; adeó vt cum Macedorics aliquando multos in collibus quibufdam apertis vidiffentin aciem inftructos ( nam id animalad humanum accedit inge- uium [ Xidpoaossuam ] non minus quàm elephantes, ) caftra putarint,& 1n cos ranquam hoftes irrucrint: fed cumà l'axiloquicum Alexandro erat,rem agnouiffent,ceffarunt.Hoc animal duobuscapitur modis: nà cum imitationis ftudiofum fit, & in arbores fugiat,venatores c& eos in arhorib* infidere animaduertüt;catinum aqua 7o plenüin cófpectu ponüt,oculos ibi ex caabluentes poflea vifco pro aqua pofito abcüt; ex longinquo infidistes. p-c9 rs Cum $,2 Ni. Je QuikdPipedibin | Cum animal ex arbore defcéríderit& fefe vifco illeuerit;& cohniuenti palpebre implicitz fucrint, accedentes viuum capiunt.Atque hic vnts eft modus. Altér efl; poftquam cullcolos ( 9vAdssc ) quofdam in fabligaculi mio- dum induti fuerintabeuntaljjs ibi reli&is interius villofis & vifcoillitis.Simiz in hos ingredientes facile capiun tur,Strabo lib.rs.Eadem fere de fimijs vifco aiit calciaméfitis propofitis, capiendis, Author libri de nat. rerum & Albertus fcribunt. Non capiuntur retibus,neqüe fagacium canum venandi folertia przditorum: fed cum fit a- nimal faltationisauidumfalrare cupit: fi item PW LM viderit calecosinduentem;imitatur: & fi quem vide- ritoculos pingentem;aut lauantem;hoc idem facereflüdet: itaque pto his ex plumbo factos graues calceos pra- ponunt;&laqüéos fubijc iunt;vt pes quidem immitti poffit;,& interim firmo vinculo retineri. Itemque vifco dc- cipiuntur, (Quz fequuntur Aclianus nofter non habet;Gillius addidit, ; nam illis videntibus Indus peluesaqua — plenas in earum confpe&tu ponit; ex eaque oculos oblinit,ac mox vifcum pro aqua reponit: illz afpicientes ( vc 1d funtad omnia imitandaaptz ) continuó defcendunt,oculosque & oraipfi fimiliter vifco oblinunt, itaque poft- - €a facillime capiuntur, Aclianus.Otides etiam aucs imitatoriz,vifco fimiliter capiuntur. Catulos fcre geminos parit: ex quibus chariorem magis complectitur, & geftat ( vInis: )qui minus diligitur, dorfo matris infidet: & cum aliquandoà venatóre agitatur,neceffitateadata fcetum quem vinisgeftat, abijcit, vt fugere poffit: dorfo autemadharens excuti non poteft: & fi forte cum illo euaferít,diligéreincipit quem ante minus dilexit , Alber- tus.Piper quomodo ex arboribus colligant fimiz, dictum eft fuprain D Regio Bafiman magno Cham Tartaro- rum regi fubiecta;abundat diuerfis fimijs magnis & paruis,hominibus fimillimis. Has capiunt venatores , & oc- cifas totas depilant,pilisin barba tantum & ano reli&is: & aromatibus conditas deficcant,& mercatoribus ven- dunt,quiin diuerfas orbis partes córpora illa deferentes,hominibus perfuadent tales homuncionces in maris in- fulis reperiri; M.Paulus Venetus 3.15. Simiein leporario rarenter tenentur:fed catenulain qualibet fer zdiurm a6 parteligantur,vt confpici poffintatque dele&ent, Grapaldus.Im ponituraliquando equo paruo;& canibusin e- quum irritatis,cum defilire non audeat;metuens fibi à canibus, mirosinterim geflus adit. -... Serpens;canis,fimia & gallus gallinaceus,culeo parricidz in mareprzcipitando fimul inferuntur. Vt eniin fimiahomo hon efljattamen videtur: fic qui proprium occiderit patrem.Serpens infidijs anteit, inimiciffimus hàmano generi non fecus ac parricida.Canes omnes odilfe videntur,folumque hocanimal nulli penitus parcit, neque próprio generi.Gallus infons huius culpz, forfan ob gentis fimilitudinem adijcitur; quam maxime R o- mani oderunt,vel quod fuperbiffimus fit Pracipitatur in mare,velut omni indignus clemento,& cuius focictae teaer,terraàquaque inficerentur: ób id culéo infuitur virgis fanguincis prius verberatus, Cardanus. F. | T Vygantes Africz populi fimijs vefcuntur,quarum affatim gignitur ijs quiin montibus degunt, Herodo- tus.Siimia frigida & auflera eft;& humorem generat velliaüm Rat | G.. Cor fimizaffum & aridüm potum drachmz pondere cum melicrato vetere;toborat cor, & acrimoniam eius auidáciamque auéet;pufillanimitatem & cordis pulfum depcllit;acuit intelle&tum,& contra caducum mor- bum valet, Rafis. à | | | Siuehomo;feu fimilis turpiffima beftia nobis, Vulnera dente dedit; virus fimul intulit atrum , Betonicam 40 ex duro ( aliás püro? prodeftaffumere Baccho. Nec noá & raphani cortex deco&ta medetur,Si tritaadmorfis fucrit circumlita membris Serenus.Fel tauri illitum fuper morfum fimiz;perfanat, Sextus.Simie morfüs(inquit Auicenna aliquando venenofus efl,cui applicari oportet ea quz venenum extrahant : quale eft cataplafma cü cinerc;ácetó;cepa & melle: autcum amygdalisamaris& fieubus,przfertim immaturis. Conuenit etiam lithar- gyruscum fale,& radix feeniculi.Apoftema eius fedatur lithargyro liquefa&o in aqua: & cooperiaz ( alids ape- riatur) ipfum cum nigella & melle, & eruo & melle: Aliás Affumatin potu nigellam tritam & mel & porrum: aut orobum & mel.Arnoldus de Villanoua in Breuiario fic legit, Nigella & mel cum farina orobi mixta & fu- perpofitajmiré valent.Ferdinandus Ponzettus penultimo capite operis fui de venenis , cum indicaffet remedia contra morfum cati fubiungit : Similiter curatur riorfus muris fylueftris & fimiz , & aliquorum , fuperquos ve-- teres ponebantfabas maflicatas. Et quidam putant quod betonica & plantagofümptz cum vino vetericonfe- 39 rant ad omnes: &quod fimus caprarum decoctus in aceto, & vlceri illitus fanet. ur H. a. Clunasfimías àclunibus tritis dictas exiflimant,Feftus, Gréci wv vocant, «ba T mO a.m reo . etri $8 dpadie (7? Caio eidig y Jes 3v artort ye ard, Exymologus: ) Suidas. TI/Sv£ etiam legitur apud Suidam. Irjdo», fi- mia; Varinus: fed meliusapud Hefychium prima per ióta legitur : etfi illic quoque ordinis ratio jo» poftulet. "Ae1u Qr». fimiat Arima veró mons Cilicz, ( fic enim lego) Hefychius& Varinüs. Arimos prifca Hetrufcorum lingua fimias vocabat : Vide inferiusinter propria.Simiz vocantur tnimi & fatyri, uiuo: xz) exTugoi, Varin.in Nz- e 9- 315avrov. mimifcilicet ab imitatione; recto uiis. abalijs numo vel wise fcribitur,vt in A. dixi. Satyri, 6o peculiare genus ef, de quo infra. Bays, zr voire, Hef. Vatánde nimirum ae facilearbores fcandant, &in füblimerepant. Ka//ao fimia Lacones, Hef Var.Galenusin commentarijs chiru rgiz Hippocratis notat y^vxeiw à Graecis vocari fuem,vel porcum in facrificio;blanda fcilicet voce, vt quoque fimiam xaxetav, eadem ratione Gyrald. Ké«eod, ( melius «ézox, ) impoftor vel fimia; Hef. Varin.Suidas recte habet xg KeoxanL, Iu- dicer, sryriodus. vel genusferz magnam caudam habentis, Hef Varin.Simia quidem fimpliciter & proprie di- &a,caüdata non eft,fed cepus fiue cercopithecus: cercos enim Graecis cauda eflvnde & cercops deriuatur, vteo - nomine caudata fimia potius quàm fimia fimpliciter intelligenda videatur. Suidas cercopem non fimiam , fed genusfimiz interpretatur. Kepxogcev, irridere;lludereficutfimiz: quod verbum etiam prouerbialiter vfurpa- . tur.pertranslationem,vt Chryfippus inquit ;ab animalibus quz cercon, id eft caudam motitantes adulantur. Cercopes;aftuti;dolofi;impoltoresadulatores;qui ( ficut vulpes canes venaticos decipit cauda huc illuc P 79 E atas Pe dim) HE RAO T. Tats, Vàrin.) Konines fimplices decipiunt velia EAoy2v, Suidas, (Varin.) Etrürfus, Kseuuricen in. proüer- bium venit,fiueab animalibus quz caudaadulantur: fiue à Cercopibus; quosin Lydia veríatos aiunt, m agnos impoftores & inamabiles,( «e. ) Pluraleges apud Erafmum in prouerbijs Cercopum cetus, & Cercopiffa- te.Cercopesin fimias mutati, Ouidius Metam.r4.Cercopes dno fratresjiniquiffimi homines & ab ipfaimprobi- &ate ftc dicti,alter Paffalos, alter Acmon. Quod eum animaduerteret matereorum Memnonis , monuit nein melampygum inciderent)hoc eft Herculem.Hos Xenagoras propter malignitatem in fimias transformatas ait; & Pithecufas infulasab eis dictas. Nominaeorum,Candulus & Atlas, (Aefchines Sardianus in Iambis nomina eorum fcribit Andülum & Atlantum; Varin.) Alij ex Thea( à Geaz ) & Oceano cosnatos aiunt, & in faxa có. uerfos,quód Ioui imponere conati effent.Et mox, Cercopesaiunt fuiffe mendaces, fü perbos;deceptores,qui per 5 multas vagati terras vbique deceperint homines. Cercopes olim vocabantur Cyclopesquare improbos & ma. loshominesíic nominamus.Varin. Eft & xeexon, parua cicada. Keoxeav,redlyov , Hel. Vatin. Nav, nanus & fimia, Étymologus. , . Epitheta.Simius;infamis,proteruus,calidus;fimulator,parafitussturpis.apud Textór. Simulator humani o. ris, Claudian.tin Eutrop. IL» nio, Philes. MupegA 3e. QiAORU'y JAY, Tg osos dwsSAa XaXV JAIAO 7à WV, Tíc 38 à» d s yécv volov "RD oap ov Dead AG re DV qu yeoivs deep eso, eio AO By Nov : Oppianus, Eos 3sAsv;casgy, Eu- bulusapud Athenzum.. Ga im oni 3 Simia;per translationem;qui alium imitatur.In quó Ruflicum infe&tatur,atque ctiam Stoieorum (miam appellat; Plinius epift. Quosneque pulcher Hermogenes vnquam legit,neque fimius ifle &c. Horatius r. Serm. Simiolusdiminutiuum;qui vtcunque alterum imitatur. Hic fimiolusanimi caufa , me,in quem inueheretur, o delegerat; Cic.ad Marium lib.-.epifl. Tatianus orator fimiz cognomentum indeptus cft, quód omnia ingenio- fius imitando exprimeret, Czlius.Maxtminus iunióroratore vlüs eft Tatiano filio "T'atiani fenioris, qui dictus eft fimia temporis fut,quód cuncta imitatus effet, Capitolinusin Maximino Iuniore. Ariftophanes in Auibus quendam traducens zio» vocat,fiuetanquam deformem,fiue tanquam panürgonjid'eft improbum & aftu- tüm.In homihem deformem & nigrum;quiliberos etiam deformes habebat;iocofum epigramma authoris in- certi Anthologijlibro fecundolegitur,vt appofui, Egueavxs 9vyaemto jozjeAc mepbA exero mÜvea, HY. Írextv oval Eg- porntuaotd us, &c. T ragica fimia; Tegiganas "nx-, prouerbiali conuicio dicebatu rqui fungeretur honoribus, opibufquepolleret;alioquin indignus.Simiam appellan thomünciónem »Vix hominem , fed fimulachrum ho- minis magis. F'ragicam addunt, propter fortunz firepitum & perfonarn additaim.Demofthenes in oratione pro Ctcüphonte, Ae(chinem tragicam fimiam appellat, quód quum effet nequiffimus;fplendidis verbis probum ci- o uemagerct.Cuius prouerbij meminit Philoftratusin Atiftide. D.Hieronymus in épiftolis oftendithoc Ícomma Aaci folere vulgó in Chriftianos,fed ab impijs eth nicisque,perinde quafi vultu habitug;fan &imoniam przfe fer- rent,quum effentimprobi: quanqiam hiclocusin exemplaribus non eodem habetur modo. Conuenit & in eos qui barba pallioque philofophos fe profitentur, cüm cateta cultui nof refpondeant , Erafmus. Tesis am- Owtoc 7n P me oia expwovoudjosv Hef. Var.& Suidas, qui etiam Fi ; Demofthenes (in quit ) przteralia in Aefchinen fcommata;poétarüm tragcedias eum imitar] dixit, & fimiam appellauit, fiue quód breüis flaturz ho- moin fcenam intraret: ftue quód fimia animal eft ad imitationem factum , & Aefchines quóque tragcediarum hiftrionesimitaretur. Videtur & Tragica fimia dici poffein hominem curiofius & pretiofius veflitum,vt Caelius innuit. Eleganter & apte Callippides Mynifcim hiftrionem tragicum fimiam vocabat: nam fimias vetcresap- pellabant imitatores,qui p omnia exprimere conantur, R obortellus. Simile huic eft aliqua ex parte, Simia j purpuratasdequo videintra inter prouerbia.Simià barbata, Anuoi y , Vide ibidem. IL94£ , apud quofdam vocatur breuis homuncio, Vatinus.Lycophron Therfitis turpitudinem expreffurus; 7nOvkguopQov illum nun- cupauit,id eft fimiz confimilem,Calius. TO edle, fimiz fimilis, Lexicon Gricolat. TIBycetov Aue, 2 7n5:e, id eftafpe&us vel facies fimiz,Suidas& Var.in deformem, vt videtur. Oi qz dci uino Bx ovrec.zmOwcold esc, Atiftot. O? noi mo A ac o1o1s 71 ote quoie qat tn Cae A eve (^ aliás amoeAeuveis, ( Ariftoph;in Equitibus: au TE cime muc xa) xXeAaocs on v papeeoeé pee vivácyac xod eUTS AU OL memor (Os, Scholiaftes,Suidas, Varinus. Azioni, Mudere, irridere,(vt ««oxomiceo t) 2Jomnütas, deriuaturn à (imia animante ad ludos nata, Suidas, Varin. IDSyucew , fucis aut blanditijs fallere,Erafmusin prouerbio Simia caudata: fed authorem non citat, Eft& fimiain marirubro, non pifcis quidem,fed beftia cartilaginea;colore terreftri fimilis, & reliqua etiam fpeciealiqua ex partejfimiliter quoque refima,&c.A elianus. jo . Pithectum,mulieris nomen Plauto;Hermolaus. | "eam ^ | 00 XhfixsovxoNz O^, id eft Simiarüm finus, portus eft in Libya iuxtà Carthagin em gentile; Pithecócolpites, Stephan us.Pithecüfz, LL5mou, infülzin mari Thufco contra Campaniam, à (imijs, vt author eft Strabo, di- 4, Cz. Harum vna Aenaria quoque dica eftab flatione nauium Aenez,HomeroInárime: hodic Hchia ab oppi- - docuicoxendicisfimilitudo,vt Hermolausin Cafligat.fuis in Plinium docet.Plinius verodfiglinis doliariorum nomen factum putat;quzibi ex Creta ficbant.Doliurn enim Greci pithon;fimiam pithecon vocant.In harum - fummitate oppidum fuit;quod plurali numero Pithecufz dicebatur. Meminit Plinius 5.6. & Ptolemaus jrIns trimen Prochytenquelegtr;fterilique locatas Colle Pithecufas, habitantum nomine di&as, Ouidins. Incolz, Pithecufzi,Stephanus.Prochytam & Pithecufam à Mifeno abruptam Straboin primo author eft, qnam tamen idem in quinto à Pithecufis ipfis quondam diuulfam tradit.Pofteriorem fententiam Plinius fequitur & Scruius. go Vnde& fecundumhosà profüfionenómen Prochyta tràxit;quod etiamnum feruat.At Dionyfius libro r. fcri- bit ànütrice Aenez eiu(dem nomihisdictam, Pithecufam autem & Pithecufas numero multitudinis dicimus alteram infulamyquz Inarime primu m Vergilio dicta efl;y Nic. Erythreusin Indice Vergiliano;vbi plura legesin vocelInarime.Arimum Hetrulci olim fimiam vo cabant. VideetiamInarimein Onomaíl noflro : & quzdam Strabonisloca,& Hermolaiin Pliniüm;ex IndicibusIoucm:deuictis Gigantibusaliqui Damafcum , alij Sicili, trophzum fiatuiffe aiunt: alij veró Gigantum infulas, Pithecos ( I1 Pixse ) accipiunt;qui iuxta Italiam funt, Ae- fchioni memorati.In hisclim Gigantes habitabant; poftea veró Iupiter domitis eis infulas fi uperimpofait , & fi- inias in dedecus Gigantum inhabitandas dedit; Varinusin NüeQ- X3 id . b. M.Ciceroantiquiffimum verfum (Ennij puto) refert de fimia, Simia quàm fimilis turpiffima b«flia no. bis.Claffis Regis Salomonis ibat per mare in Tharfis cum claffc Hiram, ferens aurum & argentum,dentes cle- | jo phantinosfimias & pauoncs,5. Keg.to.& z;Paralip.g. zi eT M Ad | | C cce c Simo- LI. ^ De Quadrupedibus | | " s / P ; 3 - ; E dr H : a 5a ?) a c. Simonidesapud Stobeumin fermone quo mulieres vituperantur , pro diuerfis ingenij altas ex alijs ani- malibusnatas fingens: Ea verojinquit,qua ex fimia nafcitur,omnium peffima eft : turpi facie, omnibus ridicu- lajbreui ceruice, natibus depreffis.Ingenio quoque fimiam refert, letitia & rifualiena : in neminem benefica: hoc vnum meditatur,quomodo infignealiquod malum facinus edat. Aliqui homines vocem edunt fimilem fi- miz,vel vrfo vel cani &c.hinc quifqueiudicandus eft eiufdem animalisingenium referre; Adamantius. d. Epictetus dixit, Adulatoris minas & fimiziras eodem loco habendas:aut fi Grecé mauis; Iu5/s 2pylu) € KoAox (GO ondAlw éco Seszov, i e. Sifupponatur capiti dormientiscor fimiz,videbitin fomnijs resterribiles, Rafis. h. Cefaremi cum peregrinos quofdam Roma locupletes homines canum & fimiarum catulos circunferen- tes gremio;eifque deditos intuereturjinterrogaffe ferunt,nunquidapudillos mulieres liberos parerent ; Plutar- chusab initio vit& Periclis. Simiaquam rex Moloflorum in delicijs habebat;& fortes ipfas;& cetera qué esent ad fortem parata difturbauit, & aliud alió diffipauit, Cicero r.dediuin.| Cercopesin fimias mutati, Ouidius Me- tam.14. Vide fuprain a. Simia Minerux olim facra erat; Fr. Arlunnus fineauthore. Dianz Coloénz templum fuit in Sardiana regione prope Coloen lacum;in cuius celebritate fimiz faltare ferebantur; quain re fuam non vult fidem Strabo aftringere, Gyraldus. Nero Claudiusaliquando fomniauitafturconem, quo maximé lztaba- tur,pofleriore corporis partein fimiz fpeciem transfiguratum ; actantum capite integro hinnitusederecano- tos, Suetonius. | | PROVERHBI 4A Afinusintet fimiasvbi ftolidus aliquisincidit in homines nafutos & contumeliofos.Simile eft illud Germa- norum,Eip eule unter einem bauffen kvehen :id eft, NoCtua inter cornices,vbi ftupidior aliquis in homines petulan- tesac dicacesincidit.Extat apud A.Gellium 2.23.apud quem Menander comicus maritum de vxoris iniuria que rentem inducit;his verbis: OwQ- 6 enDrxei ui ^ Aeyotdiucy £n di cvv. Id eft, Afinusinter fimias,vulgó quod aiüt, Gné iftad.Confílatautem fimiam animal effe petulantiffimüm;adeó vt non vereatur etiam leonem per lafciuia agitarcnatibus illiusaffixa;Erafmus.Simia barbata; ( non placet quód addit Erafmus , feu caudata. ) Ariftopha- nes in Acharnenfibus, 9 zie 3 gavyov ty, Intetpresadmonuit allufum effe ad illud Archilochium; Tolz 41e el onis vl) arsylud Vv, 1d eb T alem ó fimia caudam ( tales rates potius,vel clunes ) habens. Dici folitim de ridiculs. Regulus Ruflicum Stoicorum fimiim dixit, contumeliz gratia,vt refert Plinius in epiftolis,opinor quod barba & pallio Stoicum ageret verius quàm moribus. Idem Ariftophanesalio quodam loco quosdà 2x- puodnDisas appellat,quafi populi fimias. Eftautem hocanimalnatura yenusomuizy, necin alium víum videtur na- tuüm,quum nec Valeatad efum vt oues;tiec adzdium cuftodiam vtcanes,necad onerageflanda vtequi. Athe- nauslibro r4.narrat Anacharfim philofophum genere Scytham , quum in conuiuium inducerentur homines ad rifum mouendum edo&tifolum omnium non rififfe/ Tandem quum inducerentur fimiz,ccepit ridere: Ro - gatus caufam : Hz (inquit) natura funt jexoremuo), illi fingunt; Erafimus.Vrbsnoftra repleta eft zo fBoguoA d av d|njsozn Ov Eoo vay 4 dlfiuov ici, Ariftoph: in Kanis. Scholiaftes 4|usozn9xse 1nterpretatur; cux query se ^ ES c ^ ^N qu : É i 1 H «a€4 T dyjsov toc ^i? Cuov bari (Bo : n ceo T Oa ov xoAexóGaV las 1o) zretyorlas. Hercules & fimia , Heamudie sod zm Qs de minimé congruentibus.Simia dolis valet, Hercules viribusantecellit. Nota eft fabula de fratribus Perperis, quos Hercules comprehenfosàclaua fuüfpendit: eos ferunt verfos in fimios,Exafmus. Quos ego non plurisfacio E 3 4f quàm,vt dici folet;fimias, Dion Prulenfisin libro de Troia non capta.Eft enim fimia plane ridiculum & vulgo. contemptum animal, Eraf Simiarum pulcherrima deformis efl, Tav enfe &Guopcónws dl rmopbóc tas : (velvt citaturà Platone; YLOyxev b xXoNIS Gs co s Baadeie eas fpetsedazpacs ) re&té dicetur de his quz ipfo genere funt vi- tiofa,neque prorfus conferenda cum vel extremis eorum qua funt in honeftrorum ordine. Veluti fi quis dicat lenonem integerrimum effe periurum,aut honefüiffimum hifttionem infamem , aut optimum Meuij carmeg malum effe.Citatut à Platone;& ad Heraclitum authorem refertur, Erafmus. Simiain pelle leonis: tractum & demutatum à fabula qua afinus in pelle leonis deprehenfus fingitur. Toecz2v 1eovoy A eA «9x pesa vfi Acovri 3e Aois éy iva, eri hmov estoy, Lucianus in Philopfeude.Huic fimile eft illud , Simia in purpura; T &» modes: quod (inquit Erafinus) in varios vfus poteftadhiberi: nempe,velin hos,qui tametfi magnifico cultu fint orna- titamen cuiufmodi fint ex ipfo vultu moribüfque cognofcitur: vel in hos quibus dignitasindecora additur: ve quoties reiper fc facda afcititia peregrinaque ornamenta indecenteradmouentur. Quid enim tam ridicülum uàm fimia veftita purpurea vefte? Atque id tamen non raró ficri videmus apudiiftos quifimias habenti deli- cijs,vt quàm maxime poffunt;ad liumanum morem ornentac veftiant;aliquoties & purpura : quó parum atté- tosaut imperitos fallant; proque homine falutetur fimia aut fi deprehenfus fuerit fucus;tes magis fit ridicula; Qnuàm multos id genus fimios videre eftin principum aulisquibus fi purpuram, fi totquem, fi gemmas detra- has,meros cerdones deprchendes. Lepidius erit fi longius transferatur, velutin eos qui barba pallioque fimu- lant àn&imoniam, Hsec Erafmus.Meminit adagi Suidas.Iulianum imperatorem;loquacem talpam; & purpu- ratam fimiam quidam appellabant, Ammi. Marcellinus. Seed án! olio ui mn Simia fucata; (vel potius ceruffata;id eft ceruffa illita candoris corhparandi gratia, & regasac form vitia oc- E 6 cultandi,qui& vox apud Martialem & Ciceronem legitur ) de deformi anu; fucata tamen,& meretricijs cultale- . nocinijs. Làeooy zn ava gan aun Drs H oeoue civeeuvia. m pg. e? vexoai ; Ariftophancs in. Ecclefiazufis, Poteft & ad rem accommodari, veluti fi quis turpem caufam, orationis phalerisadornet, vt honefta videatur, E- rafimus.Simia fimia cfb;etiamfi aurea geflet infignia, aum» n9» xd» reas Do auae): : refpondet illi, Simia purpurata,.admonens inoratione contra eruditum.Natum videtur à fimijs illis Acgyptijs faltationem humanam imitantibus. Lucia- .musrefertapologüin hunc modá: Kex quidam Aegyptius fimias aliquot inflituit , vt faltandirationé perdifce- rent.Quá ille protinus edo &z,faltare coep eruntinfignibus indutz purpurisacperfonata. Multog;1& tempore maioremin modum placebatfpe&taculum,donecé fpe&tatoribus facetus quifpiam,nuces,quas clanculumn fi- fortunz orriamentà non mutare hominisingenism, Citatur adagium à Luciano. nu geítabat;in medium abiecit.Ibi fimiz;fimul atq; nuces vidiffent ; oblitz cherez;id effe ceeperunt quod ante 7à fuerant: GEE De Simisdiwerfs Libor. C $65 facrant: conttitifque perfonis,dilaceratis veflibus,pro nucibusinter fe depignobant, non fine maximo fpecta- torum rifu;Erafinus.Éundem'apologum paulo aliter recitat Tzetzes Chiliade 4-hiftoria rr. In eandem fenten- tiam Germani, Die fauifl ein fau, vind bleibt ein fau.V Venn ian einer fau auch eia gulden fHuck An* uge.fo leot fie fich docb sit in dreck. Anus fimia(Simiia vetula) feró quidem capitur;fed tamen aliquando capitur, répoy ere (Q- eA loxerzu m £C a-eóvov ( agóvs, Suid. )d[ aAiexerza : V bi verfutus aliquis qui diu eluferit;tandem dat pcenas. Valebitad exhor- | gqandum,vt quifque veris rationibus agat,fi velit effe tutus;ne fida callidis quidem fed inhoncflis confilijs, Era- fmus.(Suidas fimpliciter exponit Jr d|vevysémvrov, malim. &q£ aere d|vsvsy tein. )Idem prouerbium alibiab Erafmo refertur,hóc modo : Simia non eapitur laqueo; O on9o«9- oo»? o adentrog Coh: ini callidos tergiuerfa- ; tores dici folitum,qui coargui non queunt.Id olim dictum eftin Heracliden, qui per imprudentiam perperam. o citáratex Dionyfio quod erat apud Sophoclem.Miffum eft exemplar, vt ibi confpecto carmine agnofceret fuü . etrorem.Hic quoquetergiuerfantinec lapfum aguofcenti,dicentique cafu fieri poffe vt in diuerfis poétis verfus confentiant;fcripfit quifpiam fimiam haud capilaqueo.Author Diogenes Laértitis.Carmen Grecum fic habet, Yégav ero (B» àusy allure erotyt : Nae Mosel, ace ovov d, ai Aieneruu. Sic Itali, Paffaro vecchio non tra fe in galo. Tragica fimia: Videfupra in a.inter deriüata. | m d | Simie cum turpiffimz beftiz vocenturab Ennio;credunt tamen fuos catulos effeomnium formofiffimos, id quod plcrifque noftrum qui fcribimus euenit; Grapaldus.Simiam in naufragio confpicatus quifpiam pericli- tantem,& hominem efferstusmanu data (zuauit mati. Cum vero interrogaret cuias effct,fimia A chenienfem fc refpondit.Illeiterum, Afi Pire eum nollet: ( etautem Pirzeüsportus in Attica.) Simià;bptimefe noffe dixit, & filios eius omnes,coniugematqueamicos, Tum illeindignatus, magisimpulit eam vt fuffocaretur , Tzetzes b Chiliade 4-hiftoria II. Ksgolo) anc Qzaivylui 6p; siAw, Ejsoi stOCTÉ GA T tgiyked n zwz071, Babrius apud Suidam. -D4 ww WILS DIYVEIESIS 2f IMIARVM genusomnino multiplexeftthoc quidem omnibus commune, humani corporis je fpeciem aliquo modo referre;pofterioribus cruribus erigi;jad omnia dociles & imitatrices effe. Dif feruntautéin interfé;cauda & barba; quod aliz habeant;aliz careant. (Simiatum geneta hominis à figure proxima,caudis interfe diftinguuntur;Plinius.) Deinde magnitudine,colore. Item facici Sor figura; quavel'hominem;velcanem;vel porcum reprzfentant.Primze fimpliciter fimiz dicuntur, £em interfe fimiz,non folurh utnominibus diflintz furit, vt fimpliciter dicte fimia,de quibusiam fcripfimusz cercopitheci, cepi, callitriches, cynócephali , fatyri, fphinges de quibus dein ceps fcribam : fed ctiam que vnius ' fantgeheris& nomen commune hábent;inon omncs funt fimiles: nam ex fim pliciter dictis fimiis,aliz fua facie: honiiienmtaliz canem magis referunt, &c.vt fupra ex Galeno expofui in Simia B.Sunt & cynocephalorum di. terfa generayhec vium genus caudatarum.R ecentiorcs fimiatum generi animalia quedam non recte adfcri- "bunt; vt Albertüschimzram;quez non reuera animal, fed po&tarum figmentum eft: dequo pluribus CEST ORN praa-Idem deanimalibus 7.1.6. P Y cM /& o s genus quoddam fimiarum effe putat;nonhomines,fed homini fi- "guratantum & ftatuira erecta fimiles,Sc actionibus tum alijs tum pugna aduerfus grues , quafi ex deliberatione, ' 9 vt Niphus inquit.Circà paludesfupra Aegyptum vnde Nilusproflutt;Pygmzi pugnare dicuntur cum gruibus : - non enimid fabula eft: fed certegenus tum hominum;tum etiam equorum pufillum,vt dicitur,cfl; deguntque in cauernis , Ariftot;de hift. anim.8.12.- Vbi Niphus,Pygmzi (inquit )homines nonfunt: Primó quia "nl a- bentrationisvfum perfe&um: deinde quia nec verecundiam , nec honeftatem, nec iuftitiam teipub.exercent. Sedquiain multisimitantur homines ,adeó vtloqui poffint, ideo creduntur homines :non funt autem, quia locutionem imperfectam habent. Ad hzc non videhtürhomines effe, cum careant teligione : eft enim religio, vt Platoni plaect;propria homini;& foli & omtit homini conueniens, Hec ille.Sunt quidem in genere fimiarum nonnullz canina fpecie & paruis hominibus fimiles, vt dicam in cynocephalis Hifunt &fatyri , & alia fimiarum genera;humana feré forma. Vite etiam longitudo;anni Gitciter octo, vt Albertus refert; & corporis proceritas, pygmaos fimijs potius quàmhoininibus coniungit.Sed veterum nullusaliter de pygmzis Ícripfit,quàm homü- ? ciones effe; &c.neque recentiores quicquamaliud preterquam ex veterumfcriptis de eis cognoucrunt.Pygma-- orum &pugnzipforum cum gruibus meminit Homerus IHiados tertio: cutus verfus Strabo ctiam citat libro r, - Pygmaos meridianam oram Oceani incolerefcribensIdemlibro 2.afferit fcriptores rerum Indicarum , prxfer- tim Deimachum & Megaflhenem tum aliafalfa prodidiffe,tura qui de Pygmaisante ipfos Homerus fabulatus erat.Etlibro rj.ex Oneficrito: Homines inIndia (inquit) quofdain trium;quofdam quinque dodrantum effe dit;quorum nonnulli nafo careant,folis fpirandi foraminibus facie fupra osinfigni. Cum illis quorum proceri- tastrium dodrantum efl;grues pugnare;item perdicesanferüm magnitudine.Illos gruum oualegere atque ab. olere: namibi nidificare grues;necalibi earum oua nidofque reperiri.Szpe etiam gruem cadere que zneum fpi- - culum habeat;quo fcilicetin pugna vulnerata fuit.Item libro r7.In locis quibufdam, vbi calor (aut frigus)exce- — dit; pecora parua funt: vt oues, caprz;& boues.Canes quoqué pufilli;afperitamen & pugnaces. Et fortaffis aba- o nimaliumiftorum paruitate, homines quoqüe Pygmai confi&i funt : neque enim fidedignus quifquam ceu teflis oculatüs eorum meminit.Pygmaorum & latrantium ( Vausré/]ov : hosalij cynocephalos vocant ) gentes $n Aethiopia pariter & India reperiuntur, Philoftratus. IIvyawigosoryevieus. eft autem gens ante Acgyptum pu- fillorum hominum, Varinus. Vide Tvypaio: apud eundem. | Raphael Volaterranus mantichoram quoque &crocutam finiarum genera effe putat,nullo authore » nullis | argumentis: quanquam Albertus quoque alicubi maricomorion (corrupto vocabulo mantichorz )fimiarum genetis effc (cribit Ego fententiam meam deduabus iílis befliis,ftatim poft Hyznam fupra expofui, -— Cceec. 2 Ma DE HT) | E DOuadrupedibit DE CERCOPITHECO, A À. ir ' . ry 23 E nim candam fignificat.Callidus emiffas eludere fimius haflas; Si mihi cauda foret cercopithecus «e 25) eram , Martialis. Quamuis autem & aliz quadam caudatz fint, prater eam cuiusiconem pofui- SUE mus: huictamem priuatim hoc nomen contigit; quod czterz minus communes fint. Zijm, 5. ww, vocem Hebraicam interpretes varié reddunt, ytin Onocentauri hiftoria dixi : aliqui cer- copith cos,vcl catos marinos, vcl catos feros exponunt,(alij martes aut viuerras,&c.) Ibidem dixi de Hebraica. vocc ijm,quam fimiliter aliqui catos fylueftres interpretantur, T uk, "P Dauid Kimhi iuxta Thargum reddit tauas Sr te,vulgariter paon;id eft pauo, vise. Aliqui animal vulgo dictum 4333»^33 meimon, vel gatto mamo- ne. Regum 3-:0.Chaldzus vertittauafin : R. Salomon & Leui & Hieronymus; paui (tauas quidem Chaldaica voxad Gracam «uas, ideft pauo; alludit.) L XX. aifav mecorav. fcd placet fimias transferri : nam Iofe- phesquoque ano interpretatur. Koph;nheplurale kophim.R«eg 3.10. Dauid Kimhi fimiasinter; rctatur, vt LXX. quoque & Hicronymus.Chaldzus Hebraicam vocem relinquit. Graci quidem cepum pecüliare genus finiz nominant, (de quo pott cercopithecum ftatim dicam,) mutuati forte id nomenab Hebrzis. Sunt qui o-, 1 0 Y nacorrrEEcvs vocabulum Grecum,Latiné ad verbum fimiam candatam fonat: cereos es : &chywscercopithecum vel cephum effe putent, (Babel fubuertetur,& cubabuntibibcftiz horrendz, [zijm :] 4 &impl-buntdomoscorum cetcopitheci, [ochim, ] Efaiz 13.interprete Munftero:) alij aliter. Vide J a inMu- ft la. Maioniosid eft fimia;Syluaticus: videtur autem vox corrupta , & mamonus vcl marmonusaut [imile quid legendum :fic enim f.ré hodie cercopithecum Itali vocant: qua voces forté detorta funt à Gréca wid: qua (tamen pro fimia fimpliciter Graci vulgó vtuntur, De voce xcexox, dixiin Simia A. Simiarum genus quóddam componi vidctur ex Simia & cató agtefti fimie admodum fimile, duabus nigris maculis in maxillisinfigne: fed caudam bab-toblongam grif-i coloris, &in extremo nigram hoc aliqui Lice appcllant, alij cythoficam; Alb rtus.Appar:tautem eum de cercopitheco loqui, vnde & corruptum cythoficz nomen cenijcio.De fphin- g ; diuerfo generedicam in fra.Idem Albertus de anim;».1.4.bisaut ter kybor vocari fcribit fimiz gens cauda przditum,eft autem id quod Ariftoteles cebum vocatjalij cepum;caudatum quidem;fed à cercopitheco ( cuius Ariftotelos nufquam meminit ) diucrfum.Cercopithecus alis eft gatto maimone; Gallis marmot , forte quafi marmona; id d maris fimia: móna enim Hifpanis fimiam fonat : (at marmontana Italis musalpinus eft) Ger- manis see; katz,id cft catus marinus: marina enim vel tranfmarina feré vocamus ; quecunque nobis peregrina fuat. lllycijs fimiliter,morfka koczka. Anglis marmofet,Cati quidem nomen adiectum putoà canda; qua mie. fimpliciter di&x carent.Mammonetus ( aliàs Mamonetus per m.fimplex.) eft animal fimia ininus; Itali fpinga (fphingem ) vocant: quod in noftris enam regionibus haberi & ali poteft; Ifidorus& Albertus.Cercopithecos Ccltz vocant Z6oavac, Fiefych.Varin. | "A Aethiopia generat cercopithecos nigris capitibus,pilo afinino;& diffimiles c&terisvoce,Plinius, DePra- fanis vide inferiusad finem hiftoriz de Cercopitheco.Indiz fylua fiipra Emodos montes abundat ingentibus cercopith:cis,Strabo lib.15. Et alibi, Oncficritus fcribit in India cercopithecos effejqui per precipitia vadentes,. petras contrainfequentes deu oluant,Strabo.Ex quibufdam regionibus Noui Orbis cercopitheci pulcherrimi aduchuntur,vt Petrus Martyr fcribit. INon proculab Aden vrbe Arabiz editiffimus mons cft qui cercopithe- cisabundat, Ludouicus Rom.2.153. Et alibi; R exIogz in India cum peregrinatur religionis gratia; cercopithecos . complufculos f-cum ducit.Ets:2t. Regio Calechut mittit cercopithecos , vendunturque fingulisfolidis;id eft. quaternis cadis : tot enim folidum efficiunt: füntautem cercopitheci ifti cultoribus,inopibus prefertim,magno oneti : quippe qui iuglandium ( palmarum genus cffe puto,Gilliusarborum nomen omittit) arbores confcen- dunt; &liquocem illum , vnde vinum exprimi diximus, effundunt , euertuntque vafa quibusliquor excipitur. . 5 6 Aag cercopichec um; vt dixirnarmófet vocant: efLautem alius máior;alius minor.Ex rurfus munkai ij dem àp- 7 : pellant, i | | De Sims diuerfis. B.D.E.H. Lib —[r. L7 pellantaliud cercopithecorum genus barbatum, minus priore: idqueftmiliterin matus & minus diuiditur: ita vtquatuor cercopithecorum genera fint,magnitudine differentia: quorum minimum inflar fciurifere eft, Et quoniam mirisgefliculationibus,& vocis vt audio mitationibusdiuerfts cercopitheci, prefertim minorcs vtü- tut; monáchum velalium hiftriónice cohicionantem Angli vulgo munkay cognóminant Cercopitheci caudas habent: hacfola difcretio eft inter prius di&as,Solinus.Simias caudatas ab hominibus differrein neruorum fe- ric: Delumborum vertebrisin eis & proceffibus earundem : Item quód carceanttertio mufculo digitos manus imouentium, And. Vefaliusin Fabricacorp.hum.Locos exIndice requires. Mamonctus minor eft fimia , in dor. To fufcusin ventre candidus: caudam habetlongam & villofam,collum eque craffum ac caput: quamobrem ii- . libüs(ventre)non collo alligatur,ne laqueus poffit elabi.Caput habetrotundum;& faciem prorfus human fi. o milem habet;nigram & fine pilis àcollo vfque fuprafrontem. Nafus ei non continuus ori vt in fimia , fed certo interuallo difcretus,vtin homine;Ifidorus & Albertus.Cercopithecus habettefliculos cerulei feré ac viridis co. loris: Vndequedam mulierculaaliquando huius beftiz tefliculos confpiciens;quàm bellos (inquit )& quantos Turcosinifto animante video: Lapidem illum feu gemmá viridem belii: : quibus verbisomnibus aflanti- busrifum mouit;Iuflinus Goblcrus. EA i Aethiopia generat cercopithecos;diffimiles exteris voce;&c.Plinius.. Cercopithecos defiderio carnis co» imedendz correptos,caudam fibi prerodere videmus. Animal efl corpore prorfus agili. | . . Simiarum ( inquitIo.Leo Africanus ) variz funt fpecies,quarum qu& caudam gerunt, Mon ( Hifpanicovel ip Afficano vocabulo ) dicuntur: alie veró Babuini. Reperiuntur in Mauritaniz fyluis Bugiz & Conflantinz monti- .. bus;Humanam faciem non pedibus modó & manibus, fed vultu ctiam referunt, admirandoingenioaftutiaque " ánatura dotata. Herbis & grano nutriuntuf& fpicas pafturz magno comitatuincedunt. Earum vna ad limites capi excubans;fi percepto agricola clamorem ediderit,reliquz in fugam maximis faltubusin proximas arbores infilientesaguntur.Fceminz catulos humeris geflant; ciim quibus pariter exarborein aliam defiliunt,/ Quz ex ijs edo&ta funt;res patrant incredibiles: verüm iracundez funt & crudelés,tametfi facile placentur. - Ludicrum & a&ionum hominiszmulum,Mich.Herus. Induftriz & fagacitatisinter bruta quidam pri- mas partes canibus tribuunt;alij elephantis;alij cercopithecis, Cardanus. Quibus in fimiarum genere cauda fit, Luna cauda triftes effe ajunt,nouam exultatione adorare;Plinius.Inter mamonetos & fimias odium eft impla- cabile bellumque frequens: illi quamuis impàres viribusaftutia tamen & animofitatebellandi fimijs przferun- tut,Iidorus& Albertus.Cercopitheci crocodilos intueri tantopere perhorrent,vt nelonginquum quidem cro- codliinz pellis confpectum ferrepoffint :ac nimirum potius per ignes &aquas effugiant. Quod quidem ipfum cum experirer , & ex altiffima feneftella conditum crocodilum his longointeruallo diflantibus oflenderem, cum clamore;&alui deiectione;& tremore;& fi vinculis conftri&ti tencbanturper obie&osignes & aquas eua- derefurenterconabantur,Gillius. — | PL be | e - : ! 1 ; E. | ... Cercopitheci quomodo capiantur;in Simia E.ex Strabone retuli. Calecuthenfibus nocent,liquoreex que - vintm illi conficiunt inarboribus effufo,& vafis cuerfis,vtin A.dixi. Pellés minoribus cercopithecis detracta ** fpadicco colorefi bene memini;à pellionibus ad veftimenta parari audiui. : Mw (9^ ha H. — . Quid dubitatis vtrum nunc fitis cercopitheci, Àn colubre,an bellue? Varro Eudzmonibus citante No- iio.Cercopes, ( Kéoxuss; ) genus fimiarun, Etymologus.Cercopithecum Panerotem fceneratorem,& vrbanis rufticifaue pradijs locupletatum,Cl. Nero Caefar prope regio extulit funere,Suctonius. Effigics facri nitetaurea . cercopitheci; Iuuenalis Sat.15.de animalib.que in Aegypto coluntur, Arabes ad Memnonium Cercopithecum . talo dicarüntjilliusopern inrebusafficisimplorantes,Gyraldus. ———— i pi [ ConcHoLiris ,genusfimis vltima partecaudz villofa;Feftus.An xpk$M 7r; Ajo ^9 OX eie d C : *' an potius «eoxoiovg, Pi Meme o | ye 8. EUM | i LLBNT CCOEIDUO | | UM LN : Es Uu Sd | Sf cxpum perz.diphthongumfcribunt;alij cephum:alij etiam ineptius, vt cepphum vel celphum €&o WXicseseeo quidam Latine Ortum transferunt. xigAQ- ouvoxtQaAQ- oi Hefychius& Varinus:cgo non o xRO» fed a7 (9- legendum putos boc fenfu: Ceblon cife fimiatum generis fiue cynocephalum fiuecepum s. .— maminterceteid eft belluas marinas,ceblon nufquam legimus.Hebrat quidem fimiam koph appellant, vt dixi |" incercopitheco A.àqua voce Grzcos cepum vcl cebum denominaffe aliquis conijciat. Cébus fimia gerens caudam eft; Ariftotel. ( Albertus; vel Auicenna potius,pro cebo transfert kybor. J»EBt. | urfus,Cebi omnes caudam habent Partes vero interiores humanis fimiles,gen era haec (fimiarum ) om niacon-. tinent.Etalibi,Sunt quz natura ancipite partim hominem, partim quadrupedem imitentur, velut fimis, cebi, adi ephali.Ex his Ariftotelis vetbis cebum à cercopitheco dicto.id eftfimpliciter caudata fimia non eft diftin- guere;przfertim cum neque cebi alibi meminerit: cercopitheci vero nufquam.Strabo, Aelianus & Plinius dis- tinguunt,vtverbiscorum iam recitandisapparebit. — ) TAM | D, pr *o Pompeij Magni primumludi oftenderunt chaum: Iidem ex Aethiopia;quos vocant cephos , quorum pedes chos pp , Ccec 3 pofteriores i ( Le! 1 ; 1 "^ v" - lfcut em pm Li V s. De Dutdrupedibus MS s i poftertóres pedibushumanis & cruribus: priores manibus fuére fimiles : hoc animal poftea Roma nofi vidit Plinius.Idemferé cx co Solinusrepetitapud quem non cephusfed celphusfcribitur. Seneca etiam cephum à Pompeio Magnoin fpectaculis Romz primum oftenfum rcfert. j ; ls dtd .. Cepus faciem habettatyro fimilem;ceterainter canem atque vrfum:in Aethiopia nafcitur Strabolibro r7. Etrurfus,Cepum colunt Babylonij quifunt iuxta MemphimiSunt& Prafianz fimiz caudatz & facie fatyris fi- ilesdequibus infra ex Acliano vt congeneres cxiftimari poffint. 1 | Inextrema Arabia cépus reperitur,cui facies leonis,corpus feliquum panthere,magnitudo dorcadisjid eft ca preasStrabolib.16.& Diodorus Siculus : quttamen nonin Arabia)fed in Aethiopia cepum reperiri fcribit Ter- renum quoddam animal Pythagoras Ícribitfecundum mare rubrum procreati, & cepum ;hocefthortum, ap- pofite iccirco nominari,quód tanquam hortus varijs coloribus diftinguatur.Cum eft confirmataztate;pari ma gnitudine eft cum Erythrienfibus cauibus.Iam porró huius colorum varietatem;ficut illefcribit; animus nobis* eftexplicare; Eiuscaput & poflice partésad caudam vfque prorfus valde igneocolorefunt;tum aurci quidam pili diffeminati fpe&tantur,tum album roflrum;indead collum aurez vittz pertinent : Colli inferiores partesad pectus,&anteriores pedes omnino albi: mamma dux manum implentes czruleo colore vifuntur: venter can- didus: pedes pofteriores nigri funt,roflri forma cynocephalo re&e comparari poteft, Aelianus. "T'extor ncfcio quo interpreteeundem locum multó aliter, (ineptéopinor. Grecaenim non vidi ) translatum recitat: Ortus (inquit ) reperitur circa Erythrzum mare;colore variomagnitudine canis&c. De cane Erythrienfenon me- minialibiquicquaml:gere. — Videturautem Cépus,Strabonis pr&fertim & Aclianigtum ab Ariftotelis Cebo; ideft Cercopitheco differre,tum ad Cynocephalos referri debere : fed nihil pronuncio. INam & authores inter - fenon fatis conueniunt: & natura fpe ceu ludens inter duo genera medium aliquid producit. Hoc faltem di- 2E xerim,Simias caudatasalias concolores effe : alias veró varias,& his Cepi nomen meliàs conuenire: prafertim fi — «Abo rl] wore munis deriucs. Cercopithecorum (inquit Scaliger) tantavarietas eft,vt memoriam confundat. Catos Maimonos,appellamus fubuiridesmalignos.. Hos vidimus fibijpfis caudarum exedere extremas partes, Hoc;aiebant;ab ijs folis committi;qui guftaffent aliquando carnes. Alibi dicuntur c(fe alicubi. Nosnigros cum. maculisalbis vidimus.fono vocis grautore: croceos , fuluos, füruos, paruos, magnos, mediocres: agiles omnes, atque maleficos.Imitatorcs maximi;ingeniofiffimique omnium ij,qui beneolent. Habemus Cercopithecum feu Mamonctum (inquit Lo.C:ius Anglusin epiftola ad me) colore dorfi & lateris viridi frequenti inferto hinc inde pilo melino: ventremento,& barba: quam habet Turcicam ) candidis: facie & tibijs nigris,nafo albo : ex minore ciusanimalis genere cflmagnitudine vidclicet Cuniculi. Si placet,eius imaginem mittam : quanquam opusnon eft. Nam moribus;corports figura & lineamentis,peromnia fimilis eft ceteris Cercopithecis, Sicille: 38 huncquidem meritó,propter colorum varietatem, Cepum appellaueris. | (s Chephrenem Aegyptiorum regem Herodotus lib.2;memorat, Diodorus Cephuri vocat; m [3 DE CALLITRICHE SIMIA CAY.- DATA BARBATAQVE ^ — —— ai | | X. y ArrtrTRICHES toto penéafpectu differunt (3céteris fimijs : ) barba eft in facie, cauda late fufa j priori parte, Hocáriimal negatur viüerein alio quàm Aethiopiz quo gienitur coelo, Plinius. Calli- AG triches,inquit Hermolausjà barbitio di&tz funt; quod Cr&ici 72/5; vocant.Callitrichestoto pené. afpcctuá ceteris fimijs differunt.In facie barba eft,lata cauda : has capere non eftarduum , fud pro- | - ferrerarum : neque enim viuunt in altero quàm in Aethiopico hoc eftfuofolo,Solinus. Sunt& Indice (fimix) toto coporc candidz,barbatz,caudislatis,quasfagittis venantur Indi & cum cicurantur in o- nüemlidum funthabiles,ac fi non niftad ludum fint create, Albertus. Et alibi, Sunt & aliz fimiz facie valde pratz & blands;& ceteris (1 mijs diffimiles: barbatz,caudis longis quae Aethiopice dicuntur; & extra Aethio- piam delatz parum viuunt; Albertüs. Aduehunturin Germaniam aliquarido cercopitheci patui ( Aeinemeerka- zzen)barbacapiit totum ambiente,callitriches forté aut congeneres. Chartolipis ( fi recte lcgitur ) genus fimiz, quz vltimam partem.cau dx villofam habet, Peftus. Vide ne eadem callithrix fit (fic enim pto ferendum in recto cafu fingulari cum tafpirato;ia obliquisnon item ) cuius caudam priori parte;id eftvltima Plinius laté diffundi, T fcribit.Simia barbata, Log» moryov £yov, apud Ariftophanem 1n Acharnenfibus; prouerbialiter ditum in ^. pi a Dye, eA AD MIR T P woes hominemridiculum,Erafmus; Vide fupra inter prouerbia facta à fimia. "ud. - , » | l ] : rx j - V j DE SIMIIS SIVE CERCOPITHECIS PRÁ. PS SIANIS ET. ALIIS MAGNIS, CAVDATIS | EN Prafiana Indorum regione Megaflhenes fimias fcribit, maximis canibus non inferiores eífe magnitu dine;quinque cubitorum (fic& Volaterranus tranflulit : & praterea comam eis hutna- 6n namveffe ) candàám habere,tum ex earum fronte comas propendere;cafdemque barbam promit- MES ére:tum fa tic alba cffe;& vero corpusnigrum fpectarijneque malitia ceteris fimijs ingenita; fed Ke GO 6 manfuctudirie 8 humanitateimbutas effe; Aelianus.Sed audiamus Strabonem quoque;à quoille mutuatus videtur: intereft enim nonnihil. Megafthenes author eft ( inquitStrabo libro 5.) spud Prafios gigni cercopithecos maximis canibus maiores; & totos albos przter faciem,qua nigra eft,apud altosvero econtra e caudz longitudine fupra duos cubitos,praterea mitiffimos,& circa adortus ( 925i: ) & furta non malignos. OrfeosIndorum gentem venarifimias candentesapud Pliniumlegitur: Strabo Prsfios non Orfcos effe tradit Ü qui cercopithecosalbos capiant, Hermolaus.Rurfus eafdem fimias A elianus his verbis d eferibir :Ta Prafíjs Indis fimiarum genus effe fcranz, humanisfenfibus ; & magnitudine Hyrcanorum canum ; tum earumcomametfi'^ naturalemjartificio támen veritatisim podio elaboratam yideri,tum batbam ipfarum f; peciem fatyricz fimilitu- 5e | j vul ME AMEN | UA en dinemque | ' De. Simüsdiuefs. | Lib. Dr. fr$ | diemque gerere, candamqueleoninze fimilem fpe&ari : reliquo corpore albàs, capite &'extrema cauda flauas efle.Neque vero quód viuendi ratione & genercipfo fylucflresfint (montapisenim rebus & agreftibus pafcun.- tur ) propterea feras cffe :imóà natura cicures,ad füburbium Latagis vrbis frequentes proficifcuntur, quibus co- Cam oryzam rex comedendam obijeit,ac quotidie cibaria cis proijciuntur: expletz in domeflicas fedes cum magna moderationeredire , neque obuium quicquam [zdere dicuntur; Haec - Aelianus. Nos fupra cepum quoque caudatum effe retulimus; & faciem fatyro fimilem habere: quare eundem Prafianus fimijs affinem effe probabile fuerit, Huc pertinet etiamille cercopithecus, quem Pet. Martyr libro quarto Ocea- "mez decadis tertiz his verbis defcribit. Animalia nutrirt in ora Cariai eadem 5 quz alibi diximus: fed vnum reperére naturz long? diffonz.Id eft grandi cer- . Copitheco par,cauda longiore procerioreque : cauda fufpenfus, & vim terque quaterque fefe deuoluens eapiendo;ex ramo infilit in ramum;& ex arbore fe- fc proijcitinarborem;acfi volitaret.Arduariusé noftris vnum fagitta confixit; Vulneratus fcfe deijcit cercopithecus , hoftem vulneratorem rabidus adori- tur.Stricto enfeagit in pecus venator :lacertum cercopith eco abfcidit , cepit. que mancum ferociterrenitentem. — Ad claffem perductus, manfueuitinter homines parumper. Dum fic ferreis vin&um catenisferuarent, élittoristra- hunt paludibus aprum venatores alij. Cercopitheco aper &ipfe ferox often ditur: fetas excutit vterq;: in aprum cercopithecus furibundus falit,cauda cir« o cumligataprum : cum feruato à venatore victore fuo lacerto;guttur apro prc- hendit,& reluctantem fuüffocauit; Hac ille. TENE TT aes: ^ Eft& formzrárz cercopithecus,magnitudine & forma hominis: cru- ribus fiquidé, virili membro, facie,dicashominemagreftem , quia totus cft pi- lo obfitus :nullum animal perfeuerat plus ftandoillo , homine folo excepto: -amatpueros & mulieres,non fecus ac homines fuz regionis, conaturque cum vincula effugerit palàm cum his concumbere;quod nos vidimus.Crterum a- nimaltamen ferum eft,fed talisinduftriz,vt hominesaliquos minus ingenió valere dicas,non quidem é noftris fed barbaris, qui incletmentes coeli regiones . habitant; velut Aethiopes Numidzquequidai & Lapones; Cardanus: Nos o infrafatyrorum etiam & quos pilofos vocant recentiores, fimilem tum formá tumlibidinem commemorabimus, Eiuídem generis fueritfimiaifta cuiusi- | icadiecimus,ex Germanico quodam libro defcriptionis T'errzfanctz mutuati. i maginem hi y duy DE CYNOCEPHALO. A. X. huntquódcanino praediti funt capite,cetera membra humana habent, Aclianus. Gazaapud A- ) riflotelem canicipites tranftulit. Quidam Gallicé, Germanice, & Illyric& interpretantur babion.. . Babuino (Kalicé fpecies fimi, fed minor, ( Ariftoteles cynocephalum fimia maiorem effe fcri- Aqu Papio quibufdam di&us mihi potius hyzna effe videtur: Videin Hyzna. Regio quam Aratóresin Libya occidentem verfus habitant;montana valdeac nemorofa eft. Itaque reperi- wntürin eatum aliz ferc tum cynocephali,tumacephali, Herodotuslib,4. Vide in H.a.Cynocephaliin Aethio- piz partibus frequentiffimi funt; Solinus. Circa folitudinem reperituranimal corpore hominis » capite canino; 9 pifcationis peritifimum :toto enim dieimmoratum aqux fundo,tandem cum magna pilcium copia emergit, —— Preíto Ioannes(vt vulgo vocantjid eft Rex Acthiopum;) in eplítola Hebraica ad potificem Rom anum. Atqui Orusin Hieroglyph.cynocephalum ti pifcibus abhorrere Ícribit: fed diuerfa cynocephalorum genera funt. Ex- ^ trema Arabie regioà Diravíquead Auftri cornuin vltimo fui promótoriospreter cateras feras producit [phin- ges;cynocephalos.ceposStrabo lib.16. Poft Barygazam continensad Auftrum pertingens Dachinabades voca- tur: fapra quam mediterranea regio ad Orientem montes magnos continet,Gcplurimas feras; tigres crocutass & cyno cephalorum plurima genera, Arrianus in Periplo rubri maris | - | je " ^. Gynocephali capite funt canino, cetera membra hominis habent, Aelianus. Galenus in Anatomicis adminiftrationibus, Przftat ( inquit ) fimiarum homini quàm fimillieiarum artus diffecare, cum te in exem- plo exercerein(titues: fin eanon detur; aliquam ei proximam deligito : aut fi nulla omnino fimia reperiatur, (à cynocephalum velfatyrum, vellyncem, Appolloniusinter Gangen & Hyphafim flnutos ad. mare defcen-- .; dens; cum alias feras tum fimiarum genus vidit, longe diuerfum ab his quasapud piperis arbores viderat (de. . quibus dixi fupra in Simia D.fimpliciter enim fimias effe fcribit Philoftratus.) Erant enim n igrzvillofzque;fpe- cie canina, paruis hominibus fimiles,Philoftratus.Sunt quz natura ancipite; partim hominem, partim quadru-, pedena imitentur,velut fimiz,cebi,cynocephali, Ariftoteles.Et rurfus, Cyncepbalus(Caniceps, Gaza)eadem for ma qua fimia eft fed maior, (Babuino fpecies fimiz;led minor; Arlunnus ) validiorque & facie caninz timilior, , — "vnde & nomenaccepit: adhac moribus ferocioribus eft,& dente robuftiore caninoq; propiore. Facie fimilis eft cani,fed totum reliquum corpus caninó maius& validius habet : dentes cti vt canis habet;fed fortiores & lon- .. giores, Albertus. Corporis forma homini perfimilis eft, Diodor" Sic. Cepus roftrum habct cynocephalo fimile, | Aelianus:atqui Strabo & Diodorus faciem leoniscepo tribuunt;qua cynocephalo & cani non conuenit. Scd yo Strabo alibi faciem cius fatyro fimile effe ait,quem elius conuenit, Cynocephali fupercilijs alfpeétug; horridoac. Cccc r truci oe YNocrPHALI &ipfi funté numero fimiatü, A riftrot.Phiaius, Solinus & alij. Nomé ex eotra- | bit : fed dici poteft; multa cynocephalorum genera effe, Arríano tefte,) Alunnus.Anglicé babs, " Pr e - 866 De Quadrupedibin truci fant, Diodorus fic. Circacifi gignuntur, Orus.Feeminis fua natüfà &écidit,vt palàm expofi tàm. extra eor& pus vuluam per omnem vitam ferant, Diódorus Sic. Plura de quibufdam cyioccphali partibus ex Galeno reci- taui fuprain Simia D. " ! In zquinoGtijs duodecies per diem,ferüel fcilicet fingulis horistum mingunt,tum latrant, ( »eetsew,) O« rus.Vocem imitantur humanam, Diodorus Sic.Indicum Ícrmonemintelligunt: nihiltàmen loquuritur, fed v- Julant; Aclianus.Si efculenta teftaceis inuolucris claufa reperiant;cuiufmodi funtámygdala;glades, nuces, excer- nunt przclare intelligentes intima quidem efculentà effe, extima verorcijci oportere. Viniitem potione vtino. reculànt : atque etiam carnibus vel elixis vel affis exfaturantur, & hisquidem recte & fuauiterapparatismagna 1 delectationeafficiuntur: Contrà ex non accurate elixis valde offenduntur, Aelianus. Etrurfus, Ferina vefcun« tur,quam quidem quia velociffimi fint;ideo facile compreh endunt;& captas beftias interficiunt,non tamen cas igne,fedad affatulum folem membratim concifas coquunt.Alu nt etiam ouillum & caprinum pecus, atque lac bibunt.Acgyptiorum fapientes facrificium defignaturi,cynocephalum pingunt:quod is natura ab efu pifcium abhorreat ( hic Grace additur, dx dei 9vojdjuQ- doy, que verba nullum fenfüm conftituunt.Mercerus ver- tit: quem tametfi pifcibusinterim vefci contingat, fegne tamen & torpori deditum animal non eft , ficut & ex- terni [extra Aegyptum facerdotes'Sedfi naturaabhorret,quomodo interdum edit? & verbum iy9vac9u. non edere pifces,fed capercfignificat. Nos fuprain P.ex epiftola Hebraica regis Aethiopum ; cynocephalos pifcato- resinfignes effe recitauimüus.) Adde quód circuncifus gigniturquam quidem cirincifuehieu fui ROC HEARERC peragunt ftudio facerdotes, Orus. Eundem fedentem pingunt zquinoctia figniticantes. Duobüuseniianniz- quino&tijsdüodecies iri die perfingulasnimirum horas vrinam reddit;idemque & no&tufacit. Vndenonim- merito fuis hydrologijs Acgyptij cynocephalüim fedentem infcalpunt;é cutus membro aqua defluat : idque pro pterea quód duodecim;vtiam dixiin quas equinoctij tempofe dies ac no&tes exzquo diuiduütur; horas figni- ficat. Caterum ne forámen illud;per quod in horologium aqua profluit & excernitur; aut latius fit , aut rurfum ar&iuis (hoc enim modo tardiusaqua profunderetur;illo celerius quàm pat foret)quicquid pilorum efl;ad cau- dam víque abradentes,( $ue esc vx ^Jeqeevre. Mercerus videturlegiffe xeieovrz. Bernardini Vicenti- ni ranslatio clarior eft, Extrema ipfius depilata cauda;ad huius craffitudinem ferreám fiftulam in hunc vfum pa- rant.Notandum autem ze» hic pro membro viriliaccipi.Ego Grzca ficlegerim, & xeu alui d Sez ve/y m NOR ecvi , hóc eft canda ad cutim vfquerafa;) pro huius craffitudine ferream quandam fiftulain in vfum iam di&á £ibricanturEt hoc quidem non temere faciunt,tum quód vrinám reddit, vt di&um eft itum quód folus etiam ex omnibusánimantibus,zquinoctio duodecics in die per fingulas horas latrat ( «ee. clarnat;) Idem; Quo- dam tempore Trifmegiftus cum effct i Acgypto;factum quoddam animal Setapi dedicatum;quod in Lotodie duodecies vrinam feciffet;pari fem per interpofito tempore,per duodecim horas diem dimenfum cffe coniecit, 28 i6 & exinde hic horarum numerus cufloditur, Victorinusin RhetoticosCiceronisLibidinofi cynoccphali,vt hir- . ciadres veriereásardent: hosenim cum mulietibus venereo complexu iungi f:funt :illos libidinis furerein vir- ginesinfanire,& vim inferre, Acliari.Viólenti ad faltum;feri morfu;Solinus. Cynocephali piura Aegyptijs na- tationem quoque fienificat i quoniam cateraanimalia natatione vfajfordibusinquinantur, ( nimirum perter- ram fe volutando aquari egreffa: )folusautem cynocephalus nándo peruenit quo libuerit; nec vllis fordibus confpurcatur, Orus.Eodem pi&toterrarum orbem intelligunt, quoniam feptuaginta duas inquiünt iam olim | habitati orbis regiones (climata ) faiffe,Catetuim cynocephali fi diligenterin facris nuttiantur & curentur, non " ficut cetera animaliá vno die emoriuntur,fic & ipfos emori aiunt: fed eorum partem aliquam fingulis diebus 'emorientem actabefcentern à facerdotibus humari,reliquointetim corporein fua natura perüiftente, idque per fcptuaginta duos dics,quibus demum expletis prorfus intereat, Idem; ^ | D; .— fferatior (quàm fimijs) cynocephalis natura eft; Plinius & Albertus.Feri funt morfu,nunquam itaman- fueti vt non fint magisrabidi,Solinus.Et fi facie canes referant , morestamen eorum funt valde graues & duri, «ó quód feroces funt & mofdaces, Albertus; Cynoceph. animal omnino ferum eft atqueindomitum;ratione ( ^ carens, Diodorus Siculus.Supra quàm cateraanimantia irácundus efl;&ad indignationem procliuisiquare Ae-. pyptij;. ynocephálo pi&to iram defignant, Orus; Aemuli funt humáni geftus ; & ft infanti admoueris , vbera ei mulgenda przbent; Volatetranus ex Aeliano: Sed Gilliusalitet transtulit; hoc módo : Si eorum catulos etiam nunc perparuulos àd mulieris vbera admoueas,tanquam pueruli lac exfugunt. Aluntouillum & caprinum pe- cusatquelac bibunt; Aelianus. Vefte indui mirifice gaudent;ldeim;Et rurfus, Ferarum pellibusinduunrur,&iu- ftitiz retinentes,lzdunt neminem : cumque Indicifermonisintelligentes fint,tamei nihilloquuntur; fed v]u- lant.Ad humanum acceduntingenium,non minüs quàm elephantes,Strabo libro 15. Cynocephali pi&ura Ae- gyptijs literas denotat. Eft enim apüd Aegyptios genus quoddam ( evysyeioi vs ) cynocephalorum qui literas norunt. Quapropter vbi primum infacram edem ductus fucrit cynócepalus;tabcllarn eifacerdosapponit &ftiz lum ( a/oviev ) acatramentum : nimirüm vt periculum faciat fitheex eo cynocephalorum genere qiii litefa: rum gnari funt: pingit itaqticin ea tabellaliteras. Prztetea hoc ánimal Mercurio dicatum efl; qui literaru mos snium porticepsefl, Orus. — Benefanéanimaliá difcete ita percepi : Kegnantibus Ptolomais cynocephalos Aegyptij literas legere, & faltare; (talia feré etiam de fimijs fcripfi ex Galeno in Simia D, ) & ad tibiam: canere, & pulfare citharam docebant; Tum vero vnüfquifpiam cyn ocephalorum mercedem horum no- mine fic fcité tanquam periti pecuniarum coactares exigebat , & 1d quod dabatur in marfypium , ( in pha- ciolion quod capitis pcftamen cft; Czlius hzc eadem transferens 25.2?. ) quod ferebat appenfum , congere- bat, Aelian* Aegypti] pro Lura cynocephalura pingunt:proptereá quód animal hoc confenfurn quendam quo ' ad Lunz cum Solecoitum afficitur habct. Vbi enim aliquanto tempore Luna cum Sole congrediens experslu- minis permanet, tum mas quidem cynoceplialus nec quoquam intuetur; nec velcitur:fed derniffoin terram. vultu, Lunztanquá rapta vicc dolere &indigné ferre videtur.Foemina vero preterquam quàd nufquam ocu- íà 6o loscontorquet,eadéq; cá mare positur;infuper & genjtali vafefanguinem mittit, Ideoq;ad hzc víq; umpous 79 in acris i De Simijs diuerfrs. D.E.H:.. Lib — Lr. $61 in facris cynocephali nutriuntut;vt exiplis coniunctionis Solis & Lunz tempus cognofti poffit, Orus. Et paulà pof; Lunam autem orientem indicarevolentes,cynocephalum pihgunt ftantem,manusque in ccelum tollen- tcm,ac regium infigne capite geftantem.Hanc autem figuram víürpant,quàd hoc habitu vidcatur cynocepha- x z * bN x n N A o » o5 lus dez congratulari, quód ambo (Sol & Luna )luminis participes fint. C. Nomades ex Aethiopum numero,cynocephalorum lacte viuunt;Plinius& Solinus, Gens Menifimino- | rum,animalium quz cynocephalos vocamus lacte viuit; quorum armenta paícit maribus interemptis ; prtere te quam fobolis caufa; Plinius. | e d | | H. K40A-xuvent bu: (lego xim». ) Hefych. Varin. Cynocephalus adie&tiuum;canino capiteprzditus.Cleon apud Ariftophanem in Equitibus cyn ocepha- loscognominatur;hoc eft; proterius,impudens,tapax, imuibesaivorhissaivondr uis Gestor] nes quod animal (ca misícilicet potius quàm cynocephalus ) etiam tale fit; Scholia & Varinus Cynocephali cognomentum , quod quum alijstum vero Pericli adhaffiffe legimus,non fere aliud quàmimpudentiam & rapacitatem fignat; Czlius: fed Pericles fchoenocephalus potius quàm cynocephalus dictus efl, &c.vide fuprain Canea. . L] io Icon. Aegypti] cynocephalum pingunt ad diuerfas res fignificandas,vt paffim fupratertio & quarto capi- tibasexpofui, ^ — — "v N«C C8 Cynocephali genitura ant capilli Magis.anethum,vtinter Diofcoridis nomenclaturaslegimus. Synocephali funt quiin Mappa mundi canini homines vocantur, Albertus. Pygmzorum & latrantium (rion. hosalij cynocephalosvocant ) gentes in Aethiopia paritet & India reperiuntur, Philoflratus. Re- gio quam Aratoresin Libya occidentem verfus habitant;montana valdeac nemorofa eft : itaque reperiunturin eatum alig ferz,tum cynocephalijid eft capita canina habentes,tum acephali;id eft non habentes capita, fed in pe&oribus oculos, vt ab Afris memoratur, nec non viri fceminzque agreftes, Herodotus libro 4. quafi vero cy- nocephali etiam homines quidam fint,nec potius fimiarum genus,quod quoniam erigi facile poteft, ere&um etiam, vthodiein tabulis Geographorum, ficolim etiam pictorcspinxiffe verifimile efl, atque inde in vul- 3o güsimperitum,tanquam tales quidam homines viuerent,opinionem fluxiffe : In qua & Aclianus fuiffe videtur: nam curn cynocephalos fimiasalibi defcripfiffetrurfus de cynoprofopis hominibusjid eft canina facie przditis, - ficícribit: Poft vaftam Aegypti lolitudinem,quam omnem feptem diebus tranfiri ferunt, fecundum viam quz ad Acthiopiampertinet, Cynoprofopi homines habitantes,cx venatu dorcadum & bubalorum viuunt: nigro afpectu,capite& dentibus caninis przditi funt,quse eorum fimilitudo cum canibus effecit,vt hic ipforum men- tionem interpofüerim. Vocis quidem expertes funt,fed firidentacuté:infra barbam mentum poffident;fic pro- miffum,vt ferpentium fimileid effe videatur: ( circalabramore draconis pubefcentes , Volaterranus : ) eorum . manus robüftis vnguibus;& acutis atmantar/fimiliterquetoto peCtore,vt capite ipfo hirfuti habentur, atque e- tiam pedum celcritate & valent: & captü difficilia non ignorantlocaca effe vbi aquz exiftant, ( petiti ad aquas confugiunt;propterca venatu difficiles, Volaterranus: ) Hzc Aclianus. Philcsnon cynoprofopos fed cynoce- 4o phaloshomines vocat, fcribens de eistum horum quezdam,ex Aeliano iam recitata: tum alia que fupra de cyno- cephalis fimijs cripfimus : vndeappatet nonaliud animal cyn ophalum fimiam;aliud cynoccphalum feu cyno- profopum hominem eum exiftimaffe,fed vnum omnino;qua noflra ctiam fententia efl. Noui quoddam ( in- quit)canina fpecie hominum genus, quod non loquitur;fed vlulat, ( 2;vere', ) quouis cane velocius;feras vena- tur,& carnibus viuit,quas diffecare ( vnguibus) & ad Solemtorrerc folet, Pellibus vero detractis vefüitur.. Ho- minum nulli nocet,Indorum linguam intelligit; & boues la&tis caufa manfueté pafcit. In multis ( Indix ) mon- tibusgenus hominum capitibus caninis, ferarum pellibus velari, pro vocelatratum edere, vnguibusarmatum venatu &aucupio vefci.Horum fupra CXX.M.fuifle prodente fe; Ctefias fcribit, Plinius 7.2. Et paulo poft; Cho- romandarumgentem vocat Tauron fylüeftrem,fine voceflridoris horrendi;hirtis corporibus , oculis glaucis; dentibuscaninis.Plutà de cynocephalis hominibus vide in Canea.inter propria locorum & pop. $o NosTRA ztate (ihquitauthor libride nat.rerum ) allata eft regi Franciz beflia; ad magnitudinem canis. Caput quidem non multum diftabatà capitecanis: cetera corporis mem bra,vthomo prorfushabebat. Crura quidem non multum diftabatà capitc canis ; cztera corporis membra,vt homo prorfus habebat;Crura quidem nuda,vthomo;manufque& brachia;collum albumac nudum habebat. Carnibus coctis vefcebatur,Ita decenter & inodefté manibus capiebatcibum , & ori fuo inferebat , vt nullus dubitaret quin humanum modum in tali- bus haberet.Ere&tum vt homo flabat,fedebat vt homo.Puellis & foeminis libentiffimé iungebatur. Etinfexu viti & feeminz difcretionem habebat.Genitale membrum vltra quàm corporis quantitas exigebat habcbat ma- gnum,Furijsagitatum hoc animal crudeliffime mouebatur,&in homines fzuicbat. Ceterum cum placatum effecinftar hominis mitiffime & decentiffime fe gerebat;& mulcebaturalloquijs, & colludentibus applaudebat, Hzc ille. ur A - 6o Cynocephalorum aquatio,locusin extrema Arabia Auftrum verfus,Strabo. ,. 'Cynocephali cur in facris (in templis) nutriantur ,legesin D. Hermopolitani cynocephalum colunt, Strabo.Cynoccphalum Mercurio facrum effe dixiin D.item Serapidi;in C Tertullianus & diuus Auguftinus, videntur cynocephalum pro Anubi deo ponere;quod fcilicct capite fit canino : non enim pro cynocephalo fe- roanimali & indomito;ab ipfis defumitur, Gyraldus. t ! Figura hzc quam damus Simiz cuiufdam eft ad viuum expreffz , quam "Theodorus Beza ad nos mi- | fit, qui viuam fibitalem Lutetie vifamait, Tartarinum vulgó dictam Ego(inquit ex Cynocephalorum genere effearbitrorquod vel ex pudendo natura circuncifo (nam Cyn ocephalum circuncifum gigntauthor eft Orus) animaducerti potefl. Magnitudo eftvt canisleporarij. Bipes plerunque obambulat , & vocem pené articulatam J— habet. Videtur & hoc conuenire,quód legimus Cynocephalos Simijs maiores effe, minüs erectos : roflrolon- 7o giore,ferà canino.Caudas quidem alia etiam Simtarum genera habent. Simiz quoddam genus ( inquit yn : nius) gua | - Be JBuadrupedibut nius) Galli Taetaretum vel Tartarinum;& in alijs locis Magotnominàánt: videtur autem eadem effe qu& aba: lijs populis Maimon appellatur,& Arifloteli Simia porca- ria.Sunt tamen qui Tartaretum Simiam ab illa quz Ma- got vel Maimon dicitur,diuerfam effedefendant. Cyno- cephalum vnum barbatum vidimus (inquit Scaliger jfce- dum afpcctunigrum,maleficum, moribus infamem. Ma- gotgenusillud maximum Galli vocant. Inaula Regis v- nus fuit,qui diu bipes deambulabat, amictus fagülo mili- tari,enficiloaccin&us. In fcllaiuffus, continuit fefe per- nox;aut perdius publico fpectaculo : ita vt non deeffent, quihomuncionem putarent verum. Quzrendum an Ce- phus;de quo moxin Cercopitheco dicemus, cum Cyno- cephalis potius quàm Cercopitheciscenferi debeat. Cy- nocephalusfoemina vterum perpetuó extra corpus gerit, vtícripfimus fupràin Simiuulpa : nefcio 4n mas quoque fuum genitalejita femper,vt hic pingitur, exerat. Cynoce- phali vocis expertes firidentacutum. Defcendit autem cis barbafuüb mento ( vro 459 «mrllylu sfpevov. ) vt Draconi- bus hacin parte conferri poffint. Edunt autem tum alias ' animantes,tum homines, prout contigerit , Graecus qui- daminnominatus.Agatharchides eos ex l'roglodytica vel Aethiopia mitti fcribit: corporehominem deformem,fa- . cie Canem referre: vocem edere mygmi inftar, ( pvyua "oJagmAanar. Grammatici pevyuiv. Imterpretantur fajpirium gut Muri fonum.Euflatbius à verbo woCew deriuatytdautem mi : S. z—— d) UN — literam fonare interpretatur y vel claufis labiis per nares fonum -——- T e Ld-———3 quempiam edere: )ferum omninoanimal& quod manfue- ——. —.. — 7 7 — LE — fieri nequeat: vultum à fupercilijs & oculis prfertim au "Woo ue a o RENE ES fterum oftendens, | Nc DE SATYRO. Á, VE£MADMODVM cynocephali fimiz occafionem fabulz dederunt, vt homines quidam tales D * jw ditifunt (ab aliquibusetiam homines,vt dicam in B.quibus poétz & fimij eorum pictores; plaftz- V) que caprinos pedcs & cornua affinxerunt, vt admirationem ac fuperflitionem augerent: nam ín * fatyris imijsnibil tale fpectatur. Quanquam fieri poteflvt dxmones tali quadam fpecie hominum confpcétui aliquando fe ingefferint,vt onocentatiri quóque& óvoewe «e, alijfque diüerfisfiguris; Potefthoce- tiam ficri vt demones rion à fimijs fatyris,fed fimiz ipfe quód expreffam demonum figuram aliquo modo re- ferrentàádzmonibus denominata fint.Sunt fané nonnulla tum fatyris fimijs,tum dzmonibus fatyris commü- nia,forma fimilis humanz;corpus erectum »pilis hirtum,vetfati in locis defertis,& libido in mulieres, quaaliz e- tiam fimiz capiuntur,fed fatyri precipue : vnde ea vl exl, ( ac fi Sathytus diceretur: vtab Gaya aupde ) hoceítà membro virili (vt veteres Greci appellarunt) dictos aliqui conijciunt.Certum eft demones prafligio- fam fuam libidinem,;autlibidinis potius imaginationem in homines aliquando exercere,ynde faunorum ge- nus incubi & fuccubi dicti. Sed forté ab Hebrzis potius fatyrl noinen defcenderit: nam in vetere T'eflamento "yx, fairlegimus,vt Efaig 54.8 multitudinis numero feirim,Efaiz 13. Hebrzi monftra quedam defertiin- putarentur : fic fatyri rarius etiam & maiorisadmirationis fimiarum genus,demoiies quidam cre-. 40 terpretantur,noftri pilofosaut faunos pilofos.Nominantur autem fimul etiam ijm & zijm,& ipfz befliz fylue- 59 flresaut demones quidam pottus; fiue reuera illi in folitudine degant;fiue quód mentes liumanz per folitudi- nesaccedente quodam horrore ipfz fibi talia finxerint,vt melancholici & foinniantesterrificis [zpe fpectris lu- dificantur.Seir Hebraica vox,hirfutum cttani feu pilofum adie&iuc fignificat : & hircum;cum additur iffim ; id eít caprarum.Leuitici 17. Chaldzus proleitim reddit Íchedin,id cft malos demones. Arabs, lefeiathin, id eft fata- nis. Perfa,deuan.Perficz voci finitima eft Illyrica, A&z4|o.|Sic enim legimus apud Hef:& Varinum:A&z4|os, ei cxi gugoi 43. DhueAeis, Item Aon cti. aibuaocis Sexe uolo. Eft& Germanica vox non remota; resfel,quafi 4|44- enc), hoceft demones. Xevéd|o«,ou)4|o. Aimerias Silenosita vocari aità Macedonibus. Sed de fatytis demoni. bus plura dicamin H. : | Satyri de hominibus nihil aliud praferunt quàm figuram ; Solinus cap. 34. de intimis gentibus Libyza- gens.Satyrus prater ef£giem nihil humani, Mela. Satyri habitant Satyridas dictas Oceaniinfulas, quibus iuxta coxas enafcuntur caudz,non multó minoresequinis,vtait Euphemus Car;quife in Italiam nauigantem vitem peftatumin Oceanum raptum fcribit,&c.Paufanias, (reliqua lege infra in H. ) Videtur autem ; vt & Solinus fu- pra,non de fatyris tanquam Íimijs,nec tanquam dernonibus;fed hominibus Aun Effe autem tales quofdam - homincscredere;puerorum & anicularum eft.Sicetiam Plinius 7:2.de monítro ishominibuslequens : Sunt& Satyri füb(olanis Indorum m ontibus ( Cartadulorum dicitur regio ) perniciffimum animal , tuin quadrupedes, tum reéte currentes humana effigie propter velocitatem nifi fenesaut egrinoncapiuntur. Prouincia Comari habet fimias hominiseffigiem exprimentes,Paulus Venetus.Sunt & quas vocant fatyros (inter fimias ) faciead- 6G. modum grata;gelticulatis motibus inquieta, Solinus. Cepus faciem habet fatyro fimilem;catera inter canem 7o 4 atque | De Simüsdiuerhs — C.D.H. Lib. — r. V ediol sad E^ atque vrfum :in Aethiopia nafcitur, Strabe lib.i7.Simiarum genus in Prafijs Indis effe ferunt, barba fatyrorum inftar, & cauda leonis infignes, &c.A elianus.Praflat fimiarum homini quàm fimillimarum artus diffecare, cum te in exemplo exercere inftitues : fin ea non detur,aliquam ei proximam deligito :aut fi nulla omnino fimia re- periaturcynocephalum,vel fatyrum,vel lyncem.Galenus in anatom.admin.Plinius,vt iam recitabo,fatyroruma manus appellat. e Conditin thefauros maxillarum cibum fphingiorum & fatyrorum genus : mox inde fenfim ad mandendum manibus expromit : & quod formicis in annumfolenne eff;/ hisin dies vel horas; Plinius.Satyri inter fimias gefti- culatis moótibusinquieti funt; Solinus, D. Efferatior (quàm fimijs) cynocephalis natura/ficut mitiffima (tyris & fphingibus,Plinius. Sua fponte pru- :dentiaynon aliena inflitutione apud Indos valent;clephas, páttacus,fphinges,& nuncupati latyri, Aelianus. Xéisueornopcbod dntemeic, Hef. Var.Qui cum Dionyfio pertripudia & feftoslufus pleraque terrarum obiére, nuncfatyros nuncupant,quandoque & tityros,puto decantuumlafcinia, qua veezieuaiz dicunt ; quibusid ge- nus duci magna parte animaducrtitur.Satyrosautem zr Sireeyesvat, (quidam vertit;ab oris ri&u: evezouc , 5 ^«- » AGyse3d 5 orav, Varinus:) vocitatos opinantur. Nam Sillani (lego, Sileni ) appellantur à 2 e»xapew. Sillon àutem morfíum cum lufu vocantingrato infeftiuoque; Czlius ex tertio Variorum Acliani: fedipfe authorem non citat.Scribit Nicandriinterpresquos ipfi fatyros dicimus,ab antiquis Silenos nuncupari confüeffe, Czlius. Tiqup(Os svp Ov . ab AL Gud favis Hef.& Varin. Teuplu e ivan )31 aw Abc xev», Eidem. Miniflri & affeclz Dionyfij putabántur,Sileni, Satyri Bacchzs, Nymphae T ityri,&c.Stra bedibubs, MU. IM NE TE do Bacchus in curru pampinco,&c.quem propter Silenus aftat afello vectus,& Baccha & Satyri thyríos ac feru. lasvibrantes, Gyraldus.Satyti etiam Tragi;id eft hirci vocabantur,inde quód aures haberent hircinas , Hefych. Varin. l'erreftres dij faére;Satyri,Satyri(ct (Panifcum & Satyrifcum,Pána & Satyrum paruos, Cicero primo Di- uin.nominat) Syluani; Silent Ephialta;& Hyphialtz,hoc eft Incubi & Succubi : publica hos perfuafto , vt Ma- cróbiusait,opinatur quiefcentes inuader 6& pondere fuo preifos acfentientes grauare. Medici vero morbum » effeaiunt,qui quiefcentes inuadit & premit. ( EQa2N eO) inuadere &inflire eft.) F'hemifon pnigalióna & pní- gmonaà fuffocando vocat.De hoc morbo pluralegesapud Calium Aurclianum;qui latine incubonem voca- riait: &apud Szribonium, Gyraldus.Noftri hunc morbum vocant fcbrerrele,quo in fomnis affecti vehementer quidem & fupra quàm dici poffitangi & comprimi fibi videntur; clamare vero & opem implorare non poffe. - Fer&autem accidit cum redundans caput infeftat eaaporatio,ex voracitate & cruditate: & ijs fzpius quibus co- mitialis morbus adefl,autadfuturus eft: itaque naturales caufas hoc malum habet; & quibuslibet hominibus incubus ifteaccidit. (Saxones a/p vocitant: & belemniten lapidem,compofito ex ephialte & fagitta vocabulo, alpfaftht vel albfcbofpozuvique contra eiufmodi noctis ludibria & fuppreffiones valere dicunt, vt Ge. Agricola prodidit.) Alij vero incubifunt mulietibus,fuccubi viris)non morbi, fed damones »qui vel corpus aliquod fibi affumpferunt, vel miferorum mentesinanibus fp e&ris ludificantur.Hoc non patiuntür,nifi bomines planéim- o pij;qui Deo opt.max.relicto Ípretoque; daemonibus fe addicunt & deuouent.Satyri di&tifunt,vt Macrobius do- cet, veluti Sachuni, (achuri vel Githyri, vein A.fcripfi ) quód fint in libidinem proni, 5j xu z9u, quod mé- ; btüm virile declarat.Hos petulcos (inquit Gyvaldus ) inlibidinem fuiffe, etiam D, Hieronymusin Pauli The- bzi vità teftatur,& Eufebiusin j.prepar.Euang,cos onmmem veneream virtutem oftendere ait.Satyros ait Phur- jütusfymbolum effe à cirzos, id eft mentis exceflus: diétos vero xo 7 esetetrat, id efl quod ora aperiant: hos & Xiupzsy, Scirtos, Som E euaisen, hoc eftàfaliendo nominauit.Idem 8 zusGiSae , Soo 3 cusUer, ( vwsGl3as Forte, Xo) odo: etfi neutrum in Lexicisinuenio:in quibus d|$64|u exp legitur: vide fuprain A.)quod eftfa- rere & feuireyappellauit: vnde & feuus apud nos dedaci poteft; Hxc Gyraldus. Abuso NIDutsoi coi supois Helychius, Kioun aw up Db Gr re diu a syuusnles sod dana aieo agio, &c.Hef& Varinus. . Kecentiores Grecorum medici genitalis zu ub intelligunt fatyriafim ( swroejmen, 9 owro2 Am ru ) quod o iialum,Galenoin Diffinitionibustradente;obtingitmutoncarrecto intentoque;nec non particulis adiacen- tibus.cum f2minis quandoque voluptaria profufione,quandoque vero & mentis conílernationeac dift:ntione neruorum C zlius:EtalibiSatyriafts à Paulo effe traditur eidoíz (9s; id eft pudendorum fubfultatio, quz va- forum fpermaticoram confequatur inflammationem. Id veró ni fedetur malum, in vaforum eorundem mox przcipitatur vagis, (r efolutionem. ) EKffevero affectionem raram quz & mulieribus contingat. Etrurfus 30. L3, Veretriinlationem nomtne cuiufdam dazmonis Íponfarum depi&i nuncupauerunt, id eft (atyriafin,vt inter pretantur nonnulli: fatyrifmum & priapifmum enuntiat Galenus.Satyri Ímos tubercula intelligit Hippocrates pralongacuius vifuntur modi fub ipfas fatyrorum aures: ea & théres vocanturaut phéres, ( 55:5, 65565 vel At- Yicà dipsa m. Oxo pro ro Acolicum eft: ) vticommeminit Galenus (in Gloffis,) Celius. « Xoecu2l, ob- longe prominentiz adenum ;. ideft glandularum circa ( «9€A, alibi vum )aures: vel membri genitalis inten- /o tiones, Ibidem.Satyrla morbus efbin quo prz abundantia fluxionisaut flatus crudi in partes faciei decumben- tis.faciesanimalis diuerfi & fatyriapparet, Ariftoteles degenerat, 4.3. Elephátiafisà quibufdam fatyriafis dicitur, propterea quód mala facieificaffeCtis cum rubore attolluntur, & mufculis maxillaribus veluti conuulfionem paticntibusymentum ipfum dilatatur,quemadmodum ctiam ridentibus euenirefolet, fimilitudine quadam ad pi&uras fatyrorum: quin & alacritas vehemensad coitum ipfisadeft, quemadmodum & de fatyrisfertur, Aétius 33.120. Elephantem morbum,cum incipit fatyriafníon vocant: quoniam fatyris fimiles fiunt vultu: aliqui vero quzintem poribus funtoffee eminentiz,fic vocant: in alijs partibus quoquetales offium fiunt eminentiz, eaf- quc vocantaliqui exoftofes: vt naturales quoque pudendorum diftentiones non defiftentes atyriafmum aliqui vocant;aliqui vero priapifm um, Galenus detumoribus prater naturam,cap.15. A. Satyris(inquit Gyraldus)poc- matisgenus varium & maledicum;& petulans denominatum efbarchee comoediz charactere compofitum. O- jo lim hic cx varijs poématibus conítabat : quo genere apud Latinos fcripferunt,Pacuuius; Ennius, & Varro Me- nippeas. $64 De Suadrupedibas — C nippcas.Nonninquam interpofita folutacratione;vt funt fregmenta que extánt Petroni] Arbitri. Luciliuses ro verfu hexametroaliud genusinduxit, & eum fecuti Horatius,Perfius & Iuuenalis.Dicta eftautem(vt quidani E putant) fatyra non à Satyris,fed àfatyralance;qua referta varijs multifque primitijs, deis inferebatur : cuius lan cis Vergilius memincrit: fiue dicta à quodam genere farciminis,vtait Varro & Diomedes: alij àlege Satyray(vi* deplura in promptuario;in voce Satyra) cuiuslegis Lucilius meminit. Per fatyram edilem fa&um qui legibus foluat.Plura Diomedes & Feftus grammatici , & demum ( in prouerbio ) Perfatyram Erafmus, & ipfeinfexto de poésirum hiftoria dialogo tradidi; Hzc Gyraldus.Scena fatyrica ornatur arboribus, fpeluncis, montibus, re- busagreftibusalijsin topiarij operis fpeciem , Calius: nimirum quód in talibus locis verfari Satyri fingartur. Xave/s, genus edulij ex herba; Quidam in Lexico Grzcolat. Zesvesois 3.2e5c, Satyricus chorus: Ibidein : & ex- aveACor, artigere: ewsve/a», prurire ad Venerem, A fatyra poemate fitfatyricus: & fatyricé, id eftacriter,cum conuicio.Za/mpQ-.n tvrwae sr] x apéormis, Hefychius. Xovugaw .xevzocptes, Idem. " Satyrion (herba) concitatricem vim habet.Duo eius genera. Vna longioribus folijs quàm olez, &c. radi- ce geminaad formam hominis tefliumalternisannis intumefcente ac refidente. Alterafatytion orchis cogno- smninatur,& foemina effe creditur. Et aliud genus fatyrij erythraicon appellant, &c:Plinius. Et moxjIn totá quide Grzci cum concitationem hanc volunt fignificare fatyrion appellant,fic & crategin cognominantes , &thely- gonon quarum femen teftium fimile eft. Prodigiofa funt qua circa hoc tradidit T hedphsan author alioqui grauis,feptuageno coitu durarelibidinem contactu herbz cuiufdam;cuius nomen fpeciemque non pofuit, Hec Plinius.Herbamillam Theophraftoallatam ex India,cuius contactu libidinem durare feptuagefimo coitu rhe- minit,fatyrion Indam appellauerim.Habent hodieque Syri herbam fimili effe&u , bucheidenque nominaht & i Indicam fatyrion;fortafle cum ea,cuius mentionem Theophraflum feciffe diximus;eandem : radice candida & 2: dura, comméndatiore quó craffior & rugofior ; &albior, podagris vtili.Sed & ariftolochiz genusvnum;quod olyrrhizon cognominant fatyrion ex fa&o vocari cenfeo; Hermolaus, T efliculos facerdotis Galli fatyrion vel cynoforchin hodie vocant : Irali vero chelidonium minus. Satureiz etiam herbz vfus marcefcentes coitus fli- anulat: quare à Satyrisnomen cam traxiffe coimminifcuntur ( grammatici;) Ruellius. - DeSatherio & Satyrio amphibijs animalibus dixifüprain Lutra.L.Florusin Valerij Coruini hiftotia cor» qum fatyram auem dixit: fiue à peculiari libidine, quoniam ore coire & parere vule olim credebatur ; fiuc 182 tura palude Pontina : nam inagro Pontino remgeftam Florus& alij fcribunt i oble&tantur autetn aquis cornix accoruus, Cxlius.L.Cornelius Syllaà Dyrrhachio Brundufium cum cláffetrasjcere parabat. Proximaeft Apol- lonia;iuxta quam eft Nymphaum facer locus, virenti colle ac pratisignis fontes effundens affidué per fparfos riuulosdefluentes.Hoc inloco memorie proditum eft, fomno preffum Satyrum fuiffe capturh , qualem poétz ac pictores (plaftz) effingunt.Is perductus ad Syllam complures per interpretes quifnam effet interrogatus , ni- hil quod poffet intelligi vix vociferatus eft: at vocem afperam equi prafertim hinnitu & hirci balatu permiftam edens,cum Syllam obftupcfeciffet,datis comitibus dimiffus eft, (atqui 3Xordiozzu ése verbum , deprecari ma- lium omen, & prodigium à fe depellere & expiare potius fignificat! vnde dij Sorzsu ajo dicti, qui & 3emaec- emujoi, Vide Budzum in Comment.) Plutarchus in vitaSyllz.. Apollonius & focij ( inquit Philoftratus lib.6.) cumin vico quodam Aethiopiz vltra cataractas Nili ceenantes quiefcetent;ecce fubitus clamorin vico auditus 3! eftymulicrum fefe inuicem cohortantium,quarum aliz capercjalia perfequi clamitabant;viros quoque ad eiuf... dem operis communicationem cohortantes: illi veró fuflibus;aut faxis,& quicquid in mants veniffet arreptis, exclamabant feiniuria erga vxores affici. Veneratautem in vicum illum decimo iam menfeanté Satyri fpe&trüim furenserga mulieres;iamque duas interfeciffe ferebatur,quas amare maxim vifasfuerat. Hazcaudientes Apol- lonij comitesperterrebantur: Et Nilus, (vnusé comitibus,) Certe per Iouem;inquit,nequenos nudi hunciam diutius infuktantem aucrtere potuimus vnquam,quó minus more fuo lafciuiret.Eft tarnen , inquit Apollonius; " eduerfusinfultatores huiufmodi remedium aliquod,quo vfum fuiffe Midam perhibent. Ipfe enim Midas Saty- 4 torum genus participauit, quod ipfiusaures manifcflant. Satyrusigitur quidam propteraffinitatem ipfum illu- : debat,in Midz aurcs calumnias iaCtans,nec voce folum;verum etiam tibijsin ipfum carmina decantabat. — WMle veró cum ex matre (vt opinor) audiff.t,Satyros vino derulceri;adcó vt cum epoto vino dormitauerint, muta- toingcnio modcefli ac temperantes cuadant : velmodeftiores fiant & quibusinfcfli erant reconcilientur: nati c Jac sadiesr: verbum ambiguum eft:)fontem qui properegiam erat vino commifcuit,deinde Satyrum ad fon- tem immifitllle autem bibit & fuperatus eft. Et ne hoc falfum effe putetis qu tamusàd vici huius prefecto num aliquidlocihuius habitatores habeant;& illud Satyro prebeamus: fic enim non amplius moleftiam afferet. Cá iniu cun&is placuiffetjamphoras quatuor Acgyptias vino plenasin magnum vas ( Ali, lacum qui torcula- ti fubijcitur ) impofuére; vbi etus vici pecora bibere confueuerant.H oc peracto Apollonius Satyrum inuocauity Occultéctiamaliqua minatus. —llleautem quafi adhuc vinum non vidiffet,eiustamen odorepenéacfi bibiffct correptusacceffit. Poftquam veró bibit, Libemus inquit Satyro Apollonius: iam enim dormit. Ea cum dixiffet; omnes vici habitetoresad Nympharum antra deduxit, qua iugeris fpatioà víco diftabant : ibique dormientem illum oftendens, Verberibusinquit;& maledictis parcite,neque illum vllatenus laceffite:iam enim moleftiari "wobisafferre definct. Caeterum effe Satyros;cofque ad amandum procliues negandum nor eft.Ego enim in. Le- mho quondam audiui zqualem meum,qui àd matrem fuam venirefolitum Satjyrum quendam narrabat: eiufz que talem defignabat liabitüm: nebride huriteros amiciri dicebat ; cuiusantetiorcs pedes collum circuttiple- &entes in pe&ore ne&ebantur; Haec Philoftratus. ; | D. Hictonyrmusin Pauli Eremitz vitacum Hippocentautum Antonio apparüiffe fcripfiffet,qualem po- &tz effe perhibent mox addit : Nec morajititer faxofam conuallem haud grandern homunculum videt , adun- cis naribus;fronte cornibusafperatascuius extrema pars corporisin caprarum pedes definebat.. Infractufque & hoc Antonius fpe&taculo.fcutum fidei&loricam fpei , vt bonus praliator arripuit. Nihilominus memoratum animal palmarum fractus, cidem ad viaticum quafi pacis obfides afferebat. Quo cognito gradum preffit Anto- nius; & quifnam effetinterrogans; hoc ab eo refponfum accepit : Mortalis ego fum, & vnus ex accolis eremi, quos vario delufa errore gentilitas Faunos Satyrofque & Incubos vocanscolit. Legatione fungor gregis mei: or Precamur,vt pro nobis communem Deum depreceris;quem pro falutemundi veaiffe cognontmus. Etpauló - oft, Necdum verba compleuerat,& quafi pennigero volatupetulcumanimal aufugit, Hoc necuiqnam ob in credulitatem fÍcrupulum moueat;fub rege Conftantino, vniuerfo mundo tefle defenditur; Nam Alexandriam | | iftnfmodi Í 7€ De Simidiefü rib. LL "M $46; ife finodi homo vits perductus, magnum populo fpe&taculum prebuit: & poftea cadaucr exanime , nexalore ellacis diffiparetur,faleinfufo Antiochiam; vtab Imperatore videreturallatüm eft.Hecftverafunt;( inquit Flo- 'ridus Sabinus Succif.lect.2.6.) haud vera víquequaque fuerit Luctetij ratio qui libro quinto dererum rit. affe. (Yinnéque Centauros,ncquealia animalia duplici natura, & córpore bino ex alienigenis membris compacto, có- Üüifterepoffe, Paufaniasin Atticis picturas & flatuas qux Athenis inarce fpectantur,defcribens, Lapis ( inquit) .€oinloco eft,non magnus;fed tantus, quantus homo paruz flaturx fedens: in quocum Bacchus AtticauWin- | grederetur,Sile "um quicuiffe aiunt. Satyros enim qui ztatis fant adultioris,Silenos appellant. Ceterum de Sa- tyrisquínam fint,cüm plura quàm ali fcire laboraremscüm m ultis ea derefum colloquutus. Díxitautem Eu- phémus Care quum in Italiam nauigaret, curfu effe excuffum vi venterum, &ad mare extim um;quod naui- » gari non item loleat;perlatumeInfulas autem ibi multas effe ac defertasj& à viris apreflibas incoli, Ad alias veto aiebat nautas defle&ere recufaffe, quód antea quoque eó appulfi;incolarum inhumanitatem effent experti, Tc- peftatis denique violentiacó perueniffe, Infulaseasà nautis vocari diccbat Satyrias.Tacolas ineffe rubicundos,& "caudas 1n imo dorfo babere,equinis non multó minorcs.Hos, vbi fenferunt;ad nauigium accurri(fz,n ullamque vocem edidiffc,fed mulieribus naui vnà aducctis manus inicciffe. Nautas vérotimore corre ptos, barbaram mu- lierem in infulam tandem proieciffe.Eam Satyrós non folum qua pàárteconfüetudo permittat verum etiam to- to corporelibidinosé violsfls referebat; Hxc Paufanias. Idem Eliacorum fecundo;Silen 0s mortales effe ex fe pulchris conijci poffe fcribit: fuiffe enim it Hebrezorum etiamregione SileBi monumentum. Philippusarchi. "dux Auftriz dicituranno1548. duos Satyros viuos fecim Genuam aduexiffo, vnum pucrili etate, alterum virili, Hzcloca capripedes Satyros Nymphafqu etenere,Lucretius lib.4.Satyrosnonn ulli vo cant Acgipanas, Gra. o p:ldus.Similes quidem videntur,vtrique caprinis ccuribus,hirti,cormuti: fed Plinius diftin &uit.PluralegeinCa. prah.vnde quzdamhic repetemus.Acgipani populi ad ripas Nili habitànt, Plinius 630.Etin fineciufdem capi. | tis, faxtà Hefperios Aethtopes (inquit)quidam modicos colles amoena opacitate véftitos Acgipanum Satyro- ramque predunt.ftem s.r. Atlantem noctibus micare crebris ignibus ; Aegipanum Satyrorumque lafciniaim. picri tibiarum ac fitule cantu;tympa&orumque & cymbalorum fonitu ftre pere. Et rurfus cap.8.inter Aethiopie populosmimerat Acgipanas femiferos,& Satyros.Satyrisjinquit praeter figuram nihil morishumani effe tradi tur : Acgipanis,qualis vulgo fingitur forma.Pompontus Mela vltra Atlahtem Mauritanie montem fcribit no-. €&u perfzpe vifa lumina; & crepitus cymbalorum ac fiftularum cantus auditos : nec die repertam quenquam;id- . xircoproconflanti habitum hos Faunos effe ac Satyros. Vide Mclam libro 3.in defcriptione Aethiopiz. In Par- naffo alternisannis Bacchanaliajid eft Tricterica agebantur, vbi Satyrotum frequens cernebatur ccetus , & fre 6 quentius voces exaudiebantur,& cymbalorum crepitus;id quod & Macrobius poft Paufaniam anmotauit , Gy- - raldus.Cordax faltatiofuit Comica: Arrianusin Commentario Indico Satyricam putat,& à Libero patreinIn.. dia inflitatam.Sicinnisab alijs,vt fcribit Athenzus;Satyricaintclligitur faltàtio,ovnde& Satyrificinn ifte nuncu- pati, Celius 5.4» vbi plura etiam de huius vocabuli etymo.Saltantes Satyrosimitabitur Alphefibeeus. Vergilius in Bucolicis. X«&p9-, ysosoni5, Suidas. 'Ayéo yóy m «4d ewmvessey exigua, Eleliodorus. Plato de legibuslibro 7. non probat faltationes illas quz nec belli nec honeftis pacis ftudijs conueniuntvt in quibusfaltantes imitanter Nym phas,Panas,Silenos,& Satyros itebriatos, ( qualisapud nos faltatio quadam eft , der febleffer tantz,, hoc cff Wormiturientium filtatio,) quz in faczis quibufdam ceremonijs exercebantur, Extat Orphei hymnus in Saty- rum.Coluerantenim veteres huiufmodi mouflra profemideis fiuc fylueftribus dijs: Faunos ac Sa tyros nemo- rum deos cffe dicentes; Panasagrorum,Syluanosíyluarum. Satyriacum fignums Xozvezeney zy uo, fimula- o chrum Priapi, quodin hortisapudantiquos ponebatur. Eft & rcligio quzdam,hortofque & forestantum , con. trainuidentium fafcinationes dicari videmus : in remedium Satyriaca figna; Plinius libro 19. Antiphilus pinxát pobiliffimum Satyrum,cum pelle pantherina,quem Apofcoponta appelant, Plinius, Ariftidis Thebani picto- tis eft Satyrüs cum fcypbo coronatus, Idem.Myron fecit Satyrum admirantem tibias.Idem. * Et rurfus, Myrom fecit nobilem Satyrum quem periboéton cognominant. Fiunc Satyrum ( inquit Hermolaus in Caflgationi-- büs) Athenis fuiffe tradunt, via que Tripodes appellabatur, miratumquein co fe Praxitelem: adeó vt péteni Phryna,;quod cx operibusfuis preflantiflimum cxiftimaret, datura m fc quidem receperit( amabat enim fcd tu- dicare quodnam ciufimodi cffet nolucrit: fedfubornato vernula, qui comeffanti apud fc trepido curfu nuncia- ret,abfumptam fubito incendio maiorem operum ctus partem sattonitum & accurrere parantem exclamaffe, falua effe omnia fi Satyrás & Cupido füpereffent :ita confeffione iudicij dolo cxpreffa ;fceming Cupidinem. jo ptan tinon Satyrum d editfe,&c.Hac ille ex Atticis Paufaniz.Protogen es Rhodius pinxit. Satyrum quem Ana- pavómenon vocant,tibiastenentem;Plinius.Celebratur& StratoniicusyquiSatyrumin phialagrauztum fomno collocauiffe veriusquam celaffe dictus efl,Idem.T imanthes pinxit Cyclepem dormientem in paruula tabella, atque iuxta Satyros thyrfo pollicem cius metientes]dem. —.— — "eM Satyricainfdam adulatoris vtriufque Dionyfij meminit Timeus, Ath enzus. Satyri architecti mentio apud Vlisium 36.9.Satyrus Eleus, Lyfiana&tis fil.ex genere Iamidarum , quin quicsin Nemceapugilcs vicit in Pythijs bis,bisinfuperin Olympia.flatuam ciusfecit Silanion Athenienfis »Paufanias in Eliacis.Gorgippus filius Satyri tyraüni Dofpori,Polyenuslib. 8. Strateg. Satyrus quidam medicus Gàleni przc eptor fuit. Satyra nomen fcorti Attici, exeo, Athengolib.rs.Herodianus fcribit Helotas quoquea ppellarifatyros,qui fintapud Tanarum.,. "Erase vero Hdlotz publici quódamimodo Lacedamoniorum ferus & c. Cxlius.Satyrorum infülz, Xa ptov Vijgot; (& fuünttrescontra Indiam,extra Gangen fit; Ptol emzo 2.7:qnas qui habitant caudas habere dicuntur,quales q4- ' tyris pinguntut. Paufanias has infulas Satyrias vocat, ( Caelius Satyrides TAE. MAD. M e ip inparteretuli, | Satyrion,regio prope Tarentüm,gentile Satyrinus Stephanus. Satura feu. Satyra palus Pon- tina eft; vigintiquatüor vrbium olim locus capax. Qua Saturziacetatra palus; gclidusque perimas. Quzrititer valles,atquein mare conditur Vfens, Vergil. Aen, Calius. Meminit huius paludis etiam Pliniuss.6. Satyrus fluuiusin Aquitania, cutus meminit Lucanuslib.. TuncruraNemetis Quitener,&ripasSatyri qua littore cutuas. - ! abi ( FiáitimosIndiz montes tranfmittenti,ad intimum latus denfiffimas conualles videri aiunt, & Corudamlo- cum nominari,vbi beftiz fatyrorum fimilitudinem formamg; gerentes,& toto corpore hirfutz,verfantur: at; equina couda praditzdicantur.Ex cum nonà venatoribus agitáturjin opacis & fpiffis fyluisfolent viucre.Cum | jo autc venandum firepitum fendunt& canum latratus exaudiunt;in mont vertices incredibili celeritate recur: m Dddd . -. runt, hors yycn qm | : TT) | — De BOusdrupedibus b runt? am per montesitet conficere affuctz (unt.Contra eosqui fe infequuntur pugnant; de fummis montibus. faxa deuoluentes. Ex ijs nonnullz,fed xgertime tandem;autzgrotantes,aut grauidz comprehenduntur, llle quidem propter morbum :hz vero ob grauiditatem, Aelianus.Sed feras toto corpore hirtas cffe; caudis equinis, & proptcr ecleritatem non nifimorbo sut fencdra graues capisalij authores fatyris ipfis attribuerunt. | uw p. —À P € m. T —— : vis ke 2773 NS "e. sU : N eo | : | A ^ 3 DW ] d ruentem" ^ ^ NN f / : js £a bwin SY NET, " ^uo NND In Syluis Saxoniz verfus Daciam;in deferto murice ( nemore) cuiufdam,capta funt parum ante hzc tem- poraduo monflra pilofaferà in omnibus habentia figuram hominis: & fcemina quidem mortua fuit morfibus canum & vulneribus venatorum.Mafculus autem captus eft domefticus,& didicitire fuper pedes ere&us: & di- dicitloqui imperfectevalde & non multa verba , & habuit vocem exilem ficut capreolus , & rationem nullam habuit;defeceffu & egeftione & alijstalibus verccundabatur, multum autem appetijt coire cum mulieribus: & haspublicequalefcunque effent temporc libidinis opprimeretentanit, Albertus.Etrurfus libro 22.in Catalogo 4f quadrupedum;de Confufa beftia fcribens;citatis Solini verbis : quzapud Solinum non de Confufa (corruptum enim hoc nomen eft ) fed cepo feu celpho fimiarum generis habentur : Hanc, inquit; tempotibus noftris vidi- musin fyluis Sclauiz (fupralegitur Saxoniz;forte pro Sclatroniz ) deprehenfam;marem & fceminam,vt in prz- cedentibus diximus, ( lociim jam recitatum intelligens: & procedente tempore voces quafdam expreffit. Eftau- téhocanimalde genere fimiarum.Kuríus eodem libro;Pilofüsiinquit;animal eft compofitum ex iornisie füpe- rius & capra inferius, cornutumin fronte: fimiarum generis,fed valde monftrofum : aliquoties ere&tumince- dit& manfüefcit.In defertis Aethtopiz habitare ferunt : & aliquando captum & mortuum fale conditum Àle- xandriam miffum;inde Conflantinopolim delatum.Ex quibus verbis omnino apparet pilofum Alberto & re« centioribus,nihil aliud quàm fatyrum effe; s Fue diu ges T Satyrorum hiftoriz fübijciendum duxi monfltrum iftud , cuius effigiern appofui, quarn eximiz efuditio: 3^ | fmis& humanitatis vir Georgius Fabricius ex Mifnia Germani£ad nos mifit,& fimul defcriptionem, his verbis: Quadrupesillud captum eftin ditione dn Salceburgenfts,in faltu quem Hanesbergium vocant. — Colore fuitgiluoinflauum declinante.Feritatis infolitz :hominum enim afpectum fugit;/feque in tenebras;vbi potuit, abdidit. Tandem cumad cibum capieridum neque cogi neque allici poffet; paucos poft dies eft extinctum. Pedes pofteriores prioribus diffimiles,& multó longiores ferunt. Reliqua facileex icone intelliguntur, Captum cft anno falutistricefimo primo fupra mille quingentos. | " DE BELLVIShumanzformzin Noruegia; quarum hiftoria fiveraef/Satyrorum hiftoriz fubiungi poteft. | 6o « INrs nuncimponenduseffet his quz de regni Scotici defcri ptione memorauimus,nifi vnius rei | ) nouitas properantem remoraretur calamum : quam nuper accepimus referentibus probilfimis E virisab lacobo quarto Scotorum regead Galliarum regem oratoribus miffis: quorum facile prin- zw ceps lacobus Ogiluius gymnafij Aberdonenfis gratiffimus alumnus. Hiafcenfo marirepente ex- wA orta procellofa tem peftate per tranfuerfum in Noruegiam pulfi , quum inlitus cgreffi effent , non J italongéin montibus,homines vt apparebat villofosac quales vulgo pingunt fylueftres appellatos difcurrere vi- ^ dentes portento conflitéreattoniti, Mox ab incolis edocti funt, belluas eas effe humana effigie mutas verim hominssinfigni perfequentes odio.Ceterum per lucem adeó metuentes vt necin afpe&tum quidem hominis fübireaudcant: per nocte autem graffantes, villas gregatim inuadere, nifi eas. difterrentes canes arceant,ad 78 quo rum | De Sisnsderfs. Lib. o Ll 67 quorumlatratum flatim effugiunt. Quod fi per noctem canisabfitjeffractis foribüs, zdes itrientes; cum tene- bra reuerentiam humani oris occultent,quicquidin ea eft occidere ac deuorare. | Suntenim tam immani cor- poris robore;vt mediocris magnitudinis arbores manibüs euellant radicitus : quibus auulíis ramis; inter fe de- pugnant.Qua re exterriti legati; faGtis per noCtemingentibus ignibus;ac vigilijs dispofitis, vbi nulla accepta no- ailluxiffct;poftridie immania linquentes litera;curfum vnde diste&ti erant lati répetierunt, Hector Boethius. DE JGOPITHECO SEV PANE. i Vs xquinoctialt ad Orientem & Meridiem eftqui dicitur s c o Pr TR E cv s, fimia quzdam. Plurima enim funt fimiarum genera; à RC To PrrHzC: fcilicct 1 &oNTOPITHECI, & CYNOCEPHALI;&alix alijs multarüm animàntium fpccicbus , fimiarüm forma permifta. A83 Quarum permultz etiam ad nos petrlatz;hoc manifeftó declarant, Ex quibus ctiam eft is qui dici- OCA SO5 turp AN, capite ; vultu, & cornibus capram referens , &abilibusitem deorfum verfum caprinis edibusinfiflens,ventreautem,pe&tore & manibus mera fimia: qualem Indorum RexConftantio mifi t.Quod En: animalad tempus aliquod;quum ferretur in cauea propter ferócitatem inclufum,vixit. Vbi veró mortuum eft.aromatibus condierunt exenteratum,qui ferebant,& infolite formz oftentands gratia Conílantinopolim feruatum pertulerunt. Videnturautem ihi animal hoc olim vidiffe Greci,& infolentia afpe&us exterriti deum fibiconftituiffe: quum folenne hoc illiseffet,vt qui fidem excellerent,ea in Deosrefcrrent.Id quod in sarvRo ;o quoqsab eis eft fa&um;qui & ipfe fimia eft, facie rubra;ad motum facilis,& caudam habens; Nicephorus Calift*. » DE SPHINGE SIMIARVM GENERIS. *« PurNeas fulcopiloomammisin pectore geminis, Aethiopia geheratmultaquealia monftro fi- So miliajPlin.Inter fimids habentur & fphinges;villofz cómis,mammis prominulisacprofundis, do- ) cilesad fcritatisobliuionem; Solin. In promontorió quodam extrémzArabiz,quod fitum eftin- 2.) terDiram &Auftri corniijleones formica di&i reperiuntur & fphinzes &aliz ferz,vtfcribit Strab. lib.s4. Efferatior ( quàm fimijs ) cynocephalis natura , ficut mitiffima fatytis &fphingibus;Plin. : /Cenditin thefiuros maxillarum cibàüm fphingiorum & fatyrorum genus, mox inde fenfim ad mandendum '? manibus expromit: & quod formicis ih annui lolenhe eft)his in dics vel horasIdem.. Sphinges & apud Tro- lodytas, Áethiopesque nafcu ntur,forma haud ei diffimili qua pingu ntur,fed pauló pinguiores, Naturam ha- D manfuetam,pluribus exercitijs difciplinifque aptam Diodorus Sic. lib. 4. de fibulo fis antiquorüm geftis, Sphinges( inquit Albertus )nec ita funt fere vt domari non poffint :necita manfuetz vt nocentibus non no- ceant : non lzdunt enim illos à quibus non ledüntur.Cercopithecum fimiam idem à quibufdam fphingem ap- pellari fcribit: fed inepté,Sua fponte prudentia valentin Indiajcléphantus, pfittacus)fphinges , & nuncupati fa- tyri; Aelian. ! | uin & sPHINx ex generefimiarum eft: cuiusreliquum corpus vt aliarum fimiarum hirfatum eft; pectus autem ad collum víque glabrum. Mammas porro mulieris habet, totumqte corpus, qua nudum eft - rübra quxdam & tenuis milij fpecie. eminentia in orbem circundat, & multum decoris atque gratiz colori;qui 1? in'íhedio humanus eft, conciliat: facies plufculum rotunda & cuta eft; & ad muliebrem inclinans formam. Vokxitidem prorfus humana,fed non articulata;celeriter cum quadam quafi indignatione & dolore obfícurum uiddam vociferanti fimilis: grauior autem eft & moleftiór,fi ea acuatur Ipfum porró animal ferurn admodum - eft;aftutum & maleuolum;nequeadeó facile AEN v antiquitus mihi videtur ThebasBceotiz effe appor- "tatum : & qüumforté in quofdam,qui ad fpe&aculum'tus confluxerant, infiluiffet , &vultus eorum vnguibus . deformaffet;non ferentem Oedipum ciuiutn fuorum contumeliam;feram interemiffe, & nomen inde illuftre retuliffe.Catérüm fabule Oedipo fortitudinis laudem adornantes;alas beluz ifti affingunt,quod celeriterin ob /uiosinuolaret. Exdem illi pe&us mulicris& córpusleonisaccommodant,illud propter nuditatis commodita- 'tem & muliebris form&fimilitudinem;hoc propter ferocitatem; & quod plurimum quatuor infiftat pedibus, .. Sermonem quoq; cifigmentüm tribuit,quod vox eius humanz-conforrhis effet: tribuit & enigmata,quod ob- 3? (cura & nonintellecta vociferaretur.Neque hoc mirum eft, nam & multa alia Grzci fabulis fingendis mütare - *tónfücuerunt, Nicephorus Calliftus. | De Sphinge fabulofa. | —.— "Simulachra quxdam funt rerum in fiatura non extantium, vt Tritones, Sphinges, Centauri,Suidas.. Hy. dra peperit Chimeram, Chimara Sphingem ex Ortho,& Nemegum leonem; Hefiodus in Th cogon. Sphinga fabulantur filiam Chimerz ac Orthi, qui fuit Geryoniscanis,vtin Theogonia cecinit Hefiodus, Caelius. R'e- centior quidam Grammaticus Sphingis patrem facit, non Orthum,fed Orcum.Tradunt & de hisfabulz,Sphin 6o gattiforme monftr AAA yna volucrisjltera leonis,virginis tertia,vt quidam citat cx Plinio. T'erruit A- oniar volucris;leo,virgo,triformis Spinx volucris pennis,pedibus fcra,fronte puella, Aufonius in gripho Ter- narij.Sphinx,m onftrum apud Thebas;cuius caput & manus puellz;corpus canisale auis, vox hominis; vngues leonis,cauda draconis, Grammaticus quidam. Aegypti biformem tantum finxerunt ex virgine & leone corpo recompofito; Acliamo tefte. 5//», Sphingas,Helych. Varin.Sphinx,anim al monftrofum, avoit uo) Qv, id eft. . homini fimile, vt Greci fabulantur, Varinus. 952 342li, Sphingem perniciofam.Eftautem ea Chimerz & Ty- phonisfilia :àqua Phicion ctiam (mons ) inquo habitabat,denominatur. Lycusinlibro de Thebanis à Bae- cho eam miffam fcribit. Dicebant autem Boeoti iz pro Sphin ge» Varinus.Sphingem ferunt corpus canis ha. buiffe,caput & faciem puellz;alas vero auium;atque bominis vocem: Etin Sphincio monte fedentem zniema vnicuique ex ciuibus propofuiffe: foluere nefcienteminteremifle : cum veroid Oedipus foluiffet,, fefe ipfam ex | 79 monte dcieciffc Scd veritas fic fe habet.Cadmus cum mulierem Amazonida cui Sphinx erat nomen , fecum ha- "E s Aor equ. | Dddd a | beret, $6. | De Ouadrupedibus r- beret hebaspernenit chmque Dfaconem interfeciffet;hutusipfius regnum occupauit, Poft hiec & Drácania fororem;cui Fíarmonia eratnomen,ccepit. Intelligensautem Sphiax qnod Cadmusaliam duxiffet vxorem ; ae fibi perfuadens multos ciues fc abeuntem fecuturos effe quam plurimas diuitias rapiens; fecumque celerem ca- nem ducens quem Cadmus habebat.cum his omnibusin Sphincium montem nüncupatum peruenit, & exii- — de Cadmo bellum inferebat:& incurfionibusquotidie factis plures homines interimebat. Vocarit autem The- baniincurfionesipfasznigmata.Hoc ciuespaffim dtuulgabant;in hunc modum dicentes : Argiua Sphinx nos znigma quoddam proponensdiripit; Quonam autem tnodo enigma faciat, inuenire hemo noftrum poteft. Publicoitaque edicto nunciari Cadmus iuffit,Sphingem interficienti cuicunque ditiffimum pramium effe pro pofitum. Ad quam cum Oedipus Corinthius acceífiffet,cum equo veloci,quemfecum habebat, vnàcumThe- —. | banísquibufdam no&urno tempore montem verfus accedens , Sphingem de medio fuftalit, Hzc Palephatus. 1 6 Ocdipus Laij 'hebanim regisfiliusin mónte quodam expofitus,&à Meleeborufticoinuentusac educatus,cü — iam adoleuiffet latrocinijsoperam dabat,quo tempore Sphinx ctiam deformis & belluinz natura mulier latro- cinando viuebat. Viro enim amiffo manum collegit predonum;&locum natura munitum occupauit,vbi tranf- euntes occidebat, ^ Huic Oedipusaudaci confilio tanquam focius przdz le coniun git;& opportuno tempore obferuato,iplamacfociosliafta interimit. — Quointelle&to Thebani regem ipfum appellant: & Laium regem. bcllo eosadorientem occidunt. R eginalocafte Oedipo,quem filium fum effe nefciebat;nubit, &c. Suidas, Vi- de Sophoclis Trageediam qux Oedipus Tyrannnus infcribitur. A Thebano agro ( inquit Paufaniasin Bocoti- cis ) Sphingem aiunt progredifolitam,quum;vt homincs fe raptos perderet, quzliones cis proponebat ob- Ícuras. Dicunt nonnulli nauali eam potentia inflructam latrocinij exercendi caufa oberraffe , & ad mare circa Anthedonem appuliffe. Hocautem monte occupato, rapinis fuiffe intentam ; donec Oedipus eam confecerit 19 (eise ) obrutam exercitus multitudine,quem Corintho eduxcerat.Diciruritem Laij fuiffe nothafilia, & edo- £2à Laio per beneuolentiam quod Cadmo datum erat oraculum Delphicum.Priufquam autem reges fierent; fcirealiud nihil oportebat, quàm oraculum , ( 27s 5 mrelv cvv éger Lete d d ov elo $8 pavréua, ) Quotiesi- taque de regno quislitem Sphingiintenderat; (nam & Laio ex pellicibus liberos fuiffe procreatos aint , & ora- cnlum Delphicum ad Epicaftenfolummodo & Epicafle filios fpectabat :.) hac Sphingem aiunt aduerfus fra- xres víam elfe fraude,vt ex Laij flirpe fi effent procreati;quod datum fuerat Cadmo oraculum, proferrent. Qui refpondere non poterant,cosmorte multabat,vt qui immeritó & de genere difceptarent & imperio. Oedipus veroin fomnisoraculum edoctus,Sphingem acceffit, Ha&enus Paufanias; Loefchero fere interprete. Sphingis Ípeciem fuiffeaiunt,anteriusleoninam;à tergo humanam : ynguibus gryphis, alis aquilz,& alijs modis mon- . flrofam.R cueraautem mulier hec prado ( 4524: ) fuitad Moaben regionem Africz,& Phicion montem;qua 3o pratereuntes occidebat;nifi quis propofitum ab eaxnigma folucret;quod erat huiufinodi, 'Eci dizi 28 yia] TETÉGUTUV S. m popcy Kod re Aw. oDhetos tt 2 Bolo I400V,605 dn yeew Eo sequo 94V T2H oEVo Y «Depot 3oisd my. — "AN &- Vra TAG 3 reno uXooy oat Boys, EySoc au^y uon & Qouioó cem meet aurs/, Scholiaftes Lycophronis. Dicta Sphinx quód cogeret tranfeuntes confiftere, quibus enigma proponebat quidnam id effetin orbe terrarum quod quaternis primum pedibus inam bularet;inde duobus, pof tremó tribus,quod nefcientes. foluere ? fublatos Anrupemagebat przcipites.Ocdipus illac iter habens enigmadiluit;ho minem cffc dicens,quiin infantia mani- bus& pedibus nitens quadrupes,in iuuentute pedibus tantum & bipes;in fene&utevero baculo vtens tripes eff. Tunc S$phinx£e defaxo przcipitem dedit.Inde origo huiusadagij apud Terentium , Danus fum,non Oedipus: id eft, fcruili officio;non quzftionibus foluendisaptus fum;(vidc pluraapud Erafmum in prouerbijs,) Gram- maticusquidam. Eos qui propofitum àfe enignia foluerenon poflent , alis& vnguibusad fe in rupem trahe- 4ó bat,&c.Lactantiusin primum Thebaid.Michael Pfcllus Sphingem fuperiore corporis partead vmbilicum vfq; virginem, deinceps befliam, &c,à poétis confictamcribit: pluribus idemallegoriamnterpretatur;de diuerfis fcilicetin homine facultatibus,ex quibus homo Wiki cC rationc, opinione, phantafia & fenfibus v- tens inter rationale & rationis expersanimal feré medius x oii sre oy a rata sms aos Dd modit € Cumis 7E jou viro o yep; P Koc peetete X iy yas y aite X aya ao mw oir vaicsiem 5) Svlokgoue Jt) uA sv Qu spas, Suidas exinnominato. Sphingem alatam tum pingunttum fingünt omnes quiin eaarte,quzactioné manuum habet cáactione(fcientta vel contemplatione coniunctam,operam ponunt, Aclianus. In Libya funtferz facie muliebri,ima parte ferpentes,alas non habent quemadmodum Sphinges,neque loquentur vtillz, Dionin hi- ftoria Libyca,vtin Lamiz hiftoria retuli phingis pedes leoninieran 5 Scholiaftes in Arifloph. Picati appellan- turquidam quorum pedes forntati fant in fpeciem fphingum,;quod eas Dorij Ede ( Gixaz vcl Glxac, YE cÓ- $0 ijcio ; vocant, Feftus.Sphinx cum homini offertur,fi illum (illam) prefentiat feruatur : fi vero beltia prius ho-. minem fen(erit,perditurhomo, Quidam in Onomaflico fineauthore. : | Sphinx dicta videtur àftringendo,( »z7 2 «0 yy, ) vt fcribit Hermolaus : Vel quód cogeret tranfeuntes confiflere, dum enigma eis proponeret : vel quód homines fuis quxftionibus ita flringerct,vt fe expedirenon : poffent: vel quafiomnium mentes fuis propofitionibus ligaret. Recentiores aliquot Sphyngem per y. fcribunt, nónre&é. Tlg) eqlyje diva eiat éQiy se xe sm, Platoin Cratylo. X vxo, caneinyaut Sphinx, Hef. Varin. Xisc- gd lone donis 7d»y£. Iidem.Si Sphingosiniquz Callidusambages tepremonflrante;Statiusr. Thebaid. 47: Acl), videfüperius. Xo/yze dlpcwpiseow, (oc eft infelicem & qua malo tempore Thebanis AR ; Schel.) Aviftophanes in Rants. XXpoyyac DL ( cnomdvis Ada: 2 qorscs m obvias ) you ieguipus y. Lycophton. Y xXoaodi doli, e edryyis, id eft Sphingis difficilis,propter: &nigmata: velfanguinariz, "Oc Z&w(oz dco Kabuei- 68 ey Losudv Ex Ned eioid]£ dl puri. ov TT EV Y, opio, Suidas ex Sophoclis Oedipo tyr. IlontA320 Sphinx, Varin.Sphin gem Sophocles rhapfodon vocat; Cxlius. Fuére item Ícortilla quz fphinges nuncuparentur: nam & molles (etlam) cinzdi,molles,HefiVarin.) fphinctz appellantur,quod prodit Suidas, Calius.Megarice fphinges, Me- gioia cO ryye t itd fcorta quzdam vulgus olim appellabat ( Hefychius meretrices quafdam à Gallta fic VOCAtag | fcribit )fiuéquód vulgo molles fphicte Sg TP eQhyyo dicuntur apud Gr£cos: fiue quód apud- Megarenifes nutriz fpinx appelletur, fiue quód Megarenfium morcs improbifidique & populari notitia, uondan tiotati faerint. Vnde Ariftoglianes in Vefpis rifum Megaricum,de quo di&um eftalibi;taxat. Suidas refert & hunc vera ficalum; fed tacito ( vtfolet ) authoris nomine, AUN Berv s Msgatgyni T€ MO f, Rifüm feu iocum Megari-- camintelligit mollitiem Megarenfium, — Referturà Diogeniano ( & Suida;) Erafinus, -Megaticz fphinges, — : rid aca vni meretrices: 70 - ó De Simusduerfs. Li. — Lr. pa e 1do "meretrices: vnde forfitan mollesetiam eQís«rz, nominati fünt,Suidas & Varinus. Vocaliulum quidem cQ *qu magisprobàrim cum gamma fcribi quàm fine co:vtroque enim modo reperitur, vt iam citaui, - ,. Xeon.Sphingem Aegypti] qui fcalpturam exercerit,& l'hebanz fabulz;biformem nobis reprafentant,ex €orpore virginis & leonis cum grauitate & compofitioneipfamarchitectantes, Aclianus. Aegyptijsfymbolum roboris cum ineclligentia coniuncti erat Sphynx;corpus quidem totum Leonis hàbens , faciem vero hominis, Cleméslib.s.flrom.Scyles Scytarum rexin Boryflhenitarum vrbe zdes magnificas habebat, eircüm quas é lapi- de candido Íphinges& gtypésftabant;Herodotuslibro 4. Athenisin Arcejin tem plo quodParthenóna vocant, tum alizquzdam de generatione Minerus cffigies habentur , tam Neptuni cam Minerua contentio de terra, Simulachram ipfum (Minctue ex ebore & anro actum efl; &in medio galez Sphingisimago cxpreffa , Paufa-. nias /Pyraimides tres funt inter Memp'iim & Deltaoppida,vico appofito quem vocant Bufirin. Ante has eft Íphinz,vel magis miranda;qua fylueftria funtaccolentium.Amafin regem putantin eaconditum , & voluntin- 'uectam videri. Eftautem faxo naturali elaborata; & lubrica/Capitis monflri ambitus per frentem centum duos pedes colligitlongitudo pedum C XL II I. efb;altitudo àventread fümmum apicem in capite L XII. Plinius 16.12. Pertotam longitudinem ( templi Heliopolitaniin Aegypto ) protinus ex vtraque latitudinis parte funt pofitelapidearfphingesvigenis cübitis,vel paulà pluribusinter fe diftantes : & alter Ífphingum ordo eftà dextr alterà finiftra: Poftfphinges eft veftibulum ingens,procedenti vlterius aliud veflibulum, pofteaaliud : & nequa veftibulorüm,nequefphing diffinituseft numerüs Strabolibro 17.Aegyptij ante templa( in propylzis: Sphin- gem aftituebant,quoargamento indicarentjtheologicam ipforum fapicntiam obfcuriorem , fabulisque ita fz- pe conuelatam;vt veritátis veftigia vix interlücerent, Czlius Rhodig.& Calcagninus ex Plutarcho de Ifide.. A- € 2s jp mafisrex Aegypti vefti bulum Mineru fecitii Sal;opus admirandum, vbi etiam ingentescoloffos & immanes e 1 jo Petrus Coudenbergius doctiffimus ce- vj . nimalis (inquit in epiftola ) imaginem Z2 androfphirigas pofuit; Herodotus lib 2:Signis quie vocantur Corinthia;pleriqueintantum capiuntur, vt fecum circumferant,ficut Hortenfius orator fphingem Verri reo ablatam.Propter quam Cicero illo iudicio in alter- catione neganti eife enigmata intelligere,refpondit debere, quoniam fphingem domi haberet,Plinius.. Octa- uius Auguitus in diplomatibus lib ellifqüe&cpiftelis fingnandisjinitio Íphinge vfus cft, mox imagine Magni A- lexandrinowiffiméfua,Suctontus. || 5 510000 "E ÁK | r ' Alciatiem blema in fubmouendam ignorantiam per dialogifmum. Quod menflvum id? Sphinx eft.Cur candida virginisora, — Ft volucrum pennasycrura leonis balet ? Hanc faciem affumpfit verum jgnorantia : tanti — Sülicet efl triplex caufa C ovigo mali. Sunt quos ingenium leueyfunt quos blanda voluptas, Sunt & quos faciunt corda faperba rudes. At quibus est notumyauid Delphica litera pofiit," Precipitts monflri guttura diva fecant; Nauque vir ipfebipesa, tripesa, c quadrüpesidem ett, Primag prudentis laureaynopfe virum, Hec ille per virgineam partem voluptatemintelligens: per cruraleonis ; fupcrbiam : peralasleuiatem. Eft& Sphinx fabula veteris cuiufdam po&te, Acfchyli ni fallor. ^ x .DE GALEOPITHECO QYVI SAGOIN f -aBrefilienfibusnominatur. — - J D] mms AUN IMALIS quod Sagoin. d xNedvulgóappellant(nominefor Qe o, fan Brefilizincolis vfitatoyvn.— zm "n m cir [b — denuper aduectum eft) ico-. (d nem perpulchré & accuraté expreffam; | 1 u leberrimufque Antuerpiz pharmaco- ^j poeus mihicommunicauit, Sagoinia- | Y lU mitto ad viuum delineatam fecundum T exuncs dimenfioncs.(Prfuraquam mifit Nose. magnitudo, vndique tripla fere ad aoffram | bec — e erat: an vero anitmal ipfum. quam pittura » exprimitur maiusmon fit ignaro. ) Viuidü admodum eratjagile ac timidum.Pilis erat mollibusadmodum.Vuis paffis vefcebatur Sole ficcatis,& páne albo modico.Coronatis híc quinquaginta diuenditum efljaduectum cx Brefilia: forfan ex Simia parua & Muftela procreatum : mifcenturenim ibi varia animalia;propter regionis caliditatem. Nufquam deco quicquam legi, Sicille: nos eius verbis& fpecie ipfa animalisinuitati, Galeopithecum nominabimus. | At Iohannes Catus Anglus hanciconem quam dedimus: parum refpondere animali viuo, in quadam ad me epiftola fcripfit: Antmalautem fic defcribit; Saguina animal eft paruum,foricis magnitudine;aut non multo fu- pra modum pufilli cuniculi;aut ar&omyosiuniotis ( vtriufque magnitudinis vnum vidi ) colore grifeo , barba fulta & obfcuré cinerca;cauda foricis operta pilo;pedibus fciuri;facte cepi feu fatyri penéjaure orbiculari, paten- "te& humiliveftita pilo intus nigro;foris candido, & moribus caudata mix. Mulieribus noflris in delicijs eft: viuit pane,pernis;vuis páffis,ficubüs;atque pyris.Hzc ille. Cercopithecum minimum,quem Galli Yocát Sagoin Sciuro non grandiorem & frigoris impatientiffimum habeo; &c. Iacobus Dalechampius, — Sunt quiSagoin barbatumsfine cauda;colore cincreo,non maiorem pugno effe dicántc d n oy Jj DE ARCTOPITHEC O quihaütab Amcericis vocatur. PY "5 N America ( inqua Andíeas T heuetus) reperitur animal corpore füpra modum deformi: incolz no- 2| i-aminant Haütvel Haüti , magnitudine Cercopitheci Africani ( quem Galli vulgó Guenon appellant). V) V tis niagni. Ventread terram valde demiffo , capite& facie fere infantis, vtappofita pictura ad viuum b4dd ; facta r ; - » De | (:Suadrupedibsa-. | fa&i oftendit. Captum quoq; füfoirare dolentis infantis inflar folet. Pellis ci cinerea; & parvi Vrfim odo villofa.Pe.. fis, à: Q4, dibus terni folum ungues hxrent, quatuor digitoslongi, 3i fimiles maguis Cyprinorum fpinis: quibus perarbores re i ESSERE : pit.in hisenim frequentius quàmhumidegit. Caudatres, 2 ee S ESOS digitos longa, paucis &rarispilis. Hominis viuicarnem s uu NS SERESNNN nunquam gufüre vifum eft:quanquam incole aliquádo. ^ SCNENSNS S longo teraporc (abfq; alio ciboJipfum retinuerint, expe- f E -"fiundigrata. Galli quidam aliquando perfyluam«deam- — 1 bulantés duo huius gencrisanimalia it excel(z arborisca 7 Di cuminejictu Íclopeti deiecerunt tex quibusalterum val- £5 Jj e | delzfum fuit :alterum attonitum dütaxat, & mihi dona- 22:272 ——5 | tum. quod cum ad dies fere viginti Íex feruarem,cibo & — Sz AM potuomniabflinuitin eodem femper flatu: &tandemà 7 E MESE. I anibus noflris occifum efl. Putant aliqui hoc animal viuere ex folis foliis arboris cuiusdam, quam vernacual lingua Amahut vocant.ca prz ceteris excelfifimaefbfolijs perexiguis ac tencris, in hac quoniam vt plurimum degit hoc animal,ab eius nomine Haüt appellatum eft,Si manfuefiat;hominem deamat : &in humeros ejusaf- cendere fübindecupit : quod ferre nequeunt incolz nudi: cum ungues eius peracuti fint,& longiores quam le onisaut ullius alterius ferz. nobis cognitz. Toto hoc tempore quo ipfümfüb dio retinui,quamuis multoties — plucret;à pluuijs nunquam madefa&um eft. Hzcille. | Nos Arctopitheci nomen huic animali ponemus: nam 4, ENSE vulgó,hoc eft Dabha Syrorum ( quem olim Ar&opithecum poffe dici fufpicabar ) Hyznanuné gmihi videtur. t Pe- etia "HT i 'Hiatsi eo r7 ——Ó Dm oA mu ra A EE LEA 7 ?/ / A m, Cep T - E DE SIMIYVELPASIC ENIM.FINGO NOMEN NE SIT ANONYMOS HZEC'"BESTIA . cuiusimaginem addidi; qualis in tabulis Geographicis depingi folete | E : 92/// ul I - r m E t ! SUD S Av Sut ONE Ks —— aZ o :, B - &« [A7 7L 4^ Jf NA | ji 3ÉNEN NU 1 PE MR € 2 Bee mm * —— E I qui rioflrámemoria Payram regionem lufltrarunt ; beftiam dicunt fe vidiffe quadrupedem ;es Ae) f anteriore parte vulpem;ex pofteriore fimiam : praterquàm quód humanis pedibusfit; & noctug BN auribus: & fübter communem ventrem, inflar marfupij alium ventrem gerat;in quem tam did uj eius catuli occultantut, dum tutó exire,& fine parentistuitióne cibaria inquirere poffunt: ae ni- x33) mirum non ex co receptaculo Ern nifi cumlac fugunt; Cillius : Tranfcri plit autem , vt ap- 56 paret,ex Vincentiani Pinzoni Nauigatione. ortentofum hoc animal, vtin eadem legimus; curn catulistribus Sibiliam delatum efl; & ex Sibilia Illiberim,;id eft Granatam;in gratiam regum. Catuli licetin itinere perierint; confpéctitamen furità compluribus qui huius rei teftes faerunt.Petrus Martyretiam Ocecanee Decadis prime libro 9.Arboresibi (in Pariana regionejinquit ) tantas efleaiunt,vt plerzque fcdecim hominüm manu iuncto- rumingyrum vix lacettis concludi quirent.Inter cas arbo:es monftrofum illud animal vulpino roftro,cercopi- theci cauda; vefpertilionis auribus,manibus humanis,pedibus fimiam zmulans: quod natos iam hilios alió ge- flat; quocunque proficifcatur;vtero exteriorein modum magna crumene,repertum cft.Id animal licet mortü- um ipfe vidi,conuolui,crunienamq; illam nouum vterum,nouunt natarz rem edium; quóà venatoribus autas 1:55 à cateris violentis & rapacibusanimalibus natosliberet;illos fecum afportando;ad miratus füm.Experimen- . "- b) a eV " * * tó effe compertum aiunt;co feniper vtero crumicnali animal catulosfecum portare,nec illosinde vnquam emit 6m terejnifi aut recreandi aut lactandi gratia; donec fibi vi&tum perfe quaritare didicerint.. Cum catulis animal i- | píum deprehenderant: fedin nauibus catuli intra paucos dies peticruntjmater per aliquot menfes faperfuit: fed & ipfatandem tantam aéris & ciborum mutationem ferre nequiuit;Hac ille. Wooden E Cardanusin opere Defubtilitate hocanimal Actliiopiam mittere fcribit. Mittit &India occidentalis/ inquit) Chiurcam à muftelino genere;:que eodem modo filios fecum fert. Et rurfusin opere De rerum varietate: Chi- urcam 'inquit) feu Chugiam noua Hifpania mittit: ea mine Vulpe eft.collooblongo;pedibus breuibus, capi. tevulpirio,colore cinereo,velociffimé currebat, cum feptem filios in crumena deferret. Videtur autem hocani-- mal meditim effcinter Leporemac Vulpem: fcd alterius generis ab vtroque;ob crumenam. : Chiutca ( inquit Scaliger) Viuetre facicac magnitudine eft; capitevulpino :fub terra habitat : feecundiffimaeft : duodenosparit - exiguos. Cauda eitenuis;pene glabra.Ipía pilo atro; Catulos in burfa Íubaluo obren( fecum fert.In Am is 7e ! | ERIT ES iu: ' vulgà MEINE De. Simpsdhusfs. Lib. ) Bs : fulgó votatur Seruoy (inquit To.Stadcntus Hombergenfis, qui Americam à fe vifam defcribit : ipfe ui. duplici Germanicisliteris Servvoy fcribit)magnitudine Felisanimal,& cauda eiufdem pilis alijs ex albo fufcis; alijs ex 'nigro.Catulos patit quinosaut fenos.Locum in ventread fex digitos fere fciffum geric:& intra fcifluram illam snamillas habet: eidemque inclufos catulos circunfert.Sed forfan idem animal faerit Alopecopithecus& Chi. urca;etlipro dineríisà Cardano & Scaligero memorentur :cum vtrunque capite fit vulpino,& in alui ccu burfa Auoscatulosgeftet : hec enim vtrique conueniunt: cxtera quz in alterutro defcribendo addunt;fáltem non ad^ uerfantur.Itaque animal vnum ei füfficaboridonec aliquis certiora docucrit; Hoc forte intercfl;quód Alopes copithecus la&tandi gratia catulos é burfa fa emittit: & icon ( fi quid ei eredendum ) burfam illam anteriori - ventrisloco,mamillas pofteriüs oftendit.Chiurca veró mamillasintra burfam (quamuis non burfam fed fciffu- ko ramin ventre effe fcribit Stadenius ) habct.Conijcio & Cjnocephalis cognatum effe: quoniam Agatharchides "author eft Cynocephalum foeminam vterum per omnem vitam extra corpus geflare.P.Bembushiitoriz Venc- tz lib.6.vbi de nouis infulis fcribit, Animal (inquit) e& fyluz nutriunt cuniculi ma gnitudine, gallinis infeftiffi- sum :cuius quidem foemina loculum habet épclle vtero adnexum , quafi vterum alterum , fecundum. vberi- bus,in QUORAC MS fecum geftat;emittitque cim vult. Itaque cümanimal noxium videtfi venatores adeffe 1n - . telligit;/loculoillos recipit, & inclufos fugiens aufert;idque tamdiu facit; quoad catuli períc;& qua fibi vfui ad vi- .€&um funt;quarere & vitam tueri poffunt.Hacille. UN | — Hecbeftia fio nomine fimiuulpa;aut fimia vulpina; Latine : zOpxe2 ost vel dAontuomv«O: Grzcé dici poterit.Germanus fucbffaff Inter pifces quidem deglauco mare legitur quod fcetus fuosjcum eis metuit, deuo- retacrurfusincolumesemittatt Aelianusrefert. ^ 0c "n | 47DE FERA QYADAM NOVI ORBIS QVE: - MIC WORT. 1 MER SV VOCATVR / (| E ? Ov1 Orbis regionem quandam Gigantcs di& «wu (lingua ipforum Patago- IN nes incolunt: & quoniam Esc colo nonadmodumcali- ; 8o do früuntur,veftiuntfe pellibus antman- ; "e tisillius,quamSu appellant, d efl;aquam fV ab co nimirüm,quód magna ex parte cir- (Y cafluuiosdegat. Eft autem omninora- V pix hzc fera, & forma monflrofz,qua- Tem tic exhibeo. Cum àvenatoribus vt - ;getur.fuz pellis gratia, catulos fuosin dor 7 fum admiffos cauda ampla longaque te- git, & fuga elabitur. Itaque dolo Ícrobe . effofía,& frondibus obte&ta, vnà cum ca- | 34 tuliscapitur. Cumautemiitainclufam fe | ^o videtirabie quadam fuos catulos obtrun- cat & occidit: & clamore horribili ipfos: 'etiam venatoresterrét:à quibus tandem: fagittisconfoffa excoriatur, Andreas The . "wctus cap. 6. D efcriptionis Americas SAN SERO EROR E D 2 SERE S 7772070. NS » nM MU EL EFE o A cC Vsvs( XZ6(G-) ruffo colore,& robnítis cornibus geminis armatus,in vtraque fede viuit. Cum in EA rhati natat,eum permultus pifcium grex confequens ofculatur , quód ex illius con fpectu Íumma JN S voluptateafficiatur :fed przcipuo quodam ftudio circum ipfum verfantur pagri;oculatasacus mul zx) li;aftaci: Deniqueomne pifcium genus circafubum verfari gaudet;atque ordineiter faciens;à ter- UOURT"" godextra &(iniflracidem comitatur: fedíceleftusille externam amicitiam contemnens, marinos focios exedit & conficit.Hi vero tam etfi ob. oculos verfantem mortem vident;tamén intcrfc&torem fuum neqs oderuntnequerclinquunt. | Sed fcelerate Tube & fraidulenteinon impune innocenteis pifces occideris,nam - $pfi tibi perniciem pifcatores motientur,Gilliusex Oppiani devenationefecundo.Videri àutém poteft ad fylue- ftre ouium genus(vt& mufmon vel muflo Sardiniz) hocanimal referri poffe , nam ftatim ante hifloriam eius - € Oppianusde ouibusferis Creticis egit, quascoloreflauo vel purpurafcente effe fcribit, quadricornes; non lana, . fcd villo feré caprino tetas.Et mox addit, Quinetiam fübus colore flauefcit fplendido,fed non zqué villis hicfu.. tus fly & duo tantum valida cornua fupralatam geritfrontem.Quod fi non congeneres beflias iftas exiftimaffet, — conferreinter fcatque dillinguere opusnon fuiffet. Sed coniectura hec nuda eft: nam certi nihil habeo, cum. nullus omnium excepto Oppiano (quod Íciam) authorum buiusanimantis meminerit. Etfi Io.Bodinus nupct oppianum de venatione interpretatusfübum Arifteteli (Oppiano dicere debuit)eun- 7-7 demeffefcripfiqui Plinio fit fterpficerosnefcio quam recte. | — Dddd 4 DE 872 | De Qusdruptdibiü 3 | PyidD-E-L085yi ds weil s son (s reccamm ViLtvMw genus NN & và- ac « S T AN : EM op QUO ria fortitur nomina pro «tate;fe- Em ANTA xu, caftratione ; &c. vthocinca- t a5) pite, & in Philologia apparebit. 55 Varro differentias omnes com- prehendens pecus fuillum nominat. ' In fuillo pecore Cinquit) funt quzfe vindicent (aduer- fus Jupos)fues, verres maáiales,fcrofe ; propé e- nim bxcapris;qui in fyluisfzpe dentibus canes ocqideruht, Susgeneris communis fecundum prifcosporcum & porcáft nificat,tefte Prilcia- no.Susfeeming;apud Columellam legitur.Suis | fcemina cerebrum contra carbuünculos profi- cit, Plinius.Suis nomineapud Ariftotelem Mi- chael Ephefius generatim intelligit tam vrba- num quàm ferum, Niphus.Gaza quidein ex A-.. riftotele vrbanum reddere folet.pro cicure ( a- licubi tamen ctiam fücs cicures reddit ) vel do- mceflico, quod fero aut fylueftri opponitur; v€ ' boues & fucs vrbanos : quod non admodum probo: manfüetum enim potius dixcrim: (Ide Gaza apud Ariftotelem problem. 1o. 46. fuem agreftem & domeflicum vertit. "rec spear & &i citi, apud Plutarchumleguntur, (vtin Boue alicubi dixi. Eft quando fusfine adiectione pro , apro ponitur, vt: Sues Athi montis ne feeminas quidem fpectare mares fitus inferioris audent; Ariftoteles interprete Gaza. — Sed frequentius... fylueftris aut feri fereüe differentia adijcitur; vt idem transferre folet: nam & mafculino gene- refuem ferum dicit, vtrunque fexum compre- hendens: & fceminino fuém feram, quod At- ticum videtur;pro vtrouis fexu: Vt, Suesfylue- flresanimofz,pcruicaces , & brüte omninosüt; Nanquefagacius vnus odoror, Polypusan gra- - mis hirfutis cubet hircusin alis, Quàm. canis às «et vbi lateat fus, (id eft aper, ) Horatius. Priuf- quam porcam foeminam immolabis,Cato cap: 13 .Vetuscxemplar habet porcum foeminam: &ibidem pauló anteporco fcemina, quam pu- to veram lectionem :. fi enim porca dixiffet, quid'opuserataddere foemina? Porcajfus fceta, Pslladio.Porcum pro porccllo Varro protulit. item Cicero & Columclla;videinfrain a. Scro- fa; (vel ve alij fcribunt fcropha;per ph. vt Graci étiam per b. Fesp'bale, & vxo! Qu Suid: j fuseft: qua multos peperit porcos, (aliàs, qua fiepius peperit: jtamen ctiam pro porca ipfa peculiari- ter fümitur. Eorum fi cuiufquam fcrofam in pu. blico confpexero;Plautus Capt. Scrofz proban turlongiffimi ftatus, &c.Columella : fic Plinius | | | ibi M lib.38.vt quidam in Promptuario an notauit. Vettes dicitur porcus non caflratus , manfüetüs: nam ferus;aper eft. Marcellus tamen Empiricus verrem fyluaticum dixitproapro: & Suetoniusaprum ferum nominat, quafi & éicures recté nominentur apri,vt differentiz caufà fi ferum intelligamus id exprimereoportcat; Dentes exerti nulli; quibus ferrati: raro fceminz,& tamen finevfu : itaque cumapri (videtur tum manfuctos tum ferosintel: 66. ligerc) percutiant; fcimifis fues mordent;Plinius.Et alibi deapris,Pilus erco fimilis aereftibus;ceteris n iger. dn fuibus maiales (bare fünt;porci feu verres caftrati: vt in eqiiis canterij,tn gallis gallixiaceis capt, V. atro. Plurá vide | in E. Hybridasantiqui vocabant fues femiferos,hoc eftex fero & domceflico progenitos, vt Plinius refert lib. 8. fic & cánis hybris vocatur,imparibus parentibus natus;hoc eftex venatico & gregarioPorphyrio. ^ ^: ovmps chafir fus aper, id eft verres, ) mafculini generis: vtcharfirthameyid'cft mus immundus, Leuitar. Apud ' - Rabinos Kemininum legitur py ebaferab; Munfterus.Deuterónomij 14.pro chafir Hebraico ; Chaldzusred- dit vm eb fira: Arabs 2 kanifrr.Perfa ve ya vs mar an buk.L X X. 55. EHieronymus füs; Hazir; i. porcus, Syluaticus.Marchangir.id eftfel porci, Idem.Acanthiljid eft poreus;Idem. Achira; fcrofa; Syluatic. cotruptum à Greco vet vocabulum.Xicreon;id eft porcina caro, Idem : Videtur autem hoc quoque à Graecis deprauatéi, Grxcé oy; dicitur dc porco, i; deporca/fed multi indifferenter vtuntur, Scholiafles Ariflophanis & Suidas: /A- zr pudA Nd RA NE^ o "LR (- —— | | De Su&.- B. Lib. r. ! SN $75 ipud Ariftotelem Iepe pn legimus, in Phyfiognom. Athenzus etiam maículino geüere xi o dicit. Alibi tamé Arifloteles J| feminino genere profert de vtroque fexu , morefcilicet Attico:quem in hoc Gaza Latiné etiam, ncfcio quàm re&é, imitatur. T, xoi» ? coc, Varinus. t s, y elo» 5 cva»e G-, Suidas. Idem docet re&tum fingularé - 9: cum acuto fcribi, accufatiuum vero pluralem v; circumfleCti, «vis c & cv vc, eft enim communis generis, Sed » Video authorcs hanc diflinctionem non obferuare; cum fcré omnesre&um fingularem quoque circumfle&át, Zx: etiam abfolute pro apro'ponitur.Hercules venando fagittis petit, H' evacs atom 1seolcd; a2civoijs, Adonis ab apro occifus efl. quem «v wu, & 9iee vocat Theocritusldylzg. xor42)$6,0 y. To» xolrt D» DE, t ad su otv a | Stiuit0B 205 &3eiG-. Varinus.Homerus;Pindarus, Plutarchus & alij;faem ferum xot» nominant, Apri dicuntur ; à locis afperis,aut forteà Graeco «zt» 5 Varro. In Geoponicis Grzcis tamen cápronlegimus vbi vertem Latini 9 Fei rufL.authorcs habent:& fyagron,vbiilli aprum. gj Q:ct seo pie do d aA cuo, mxpd pos, Suidas & Varinus: fed. - apud Hefychium seouqa2 5 220/40 5 cum eadem interpretatione;legitur. ois9- & vuleo nomen feruat, — ^ Sustalisporco: Florentinis peculiariterciacco, Arlunnus. Scrofa; nomen ctiam Italic? feruatzalidstroiata, vel porcafattrice, (id eft porca matrix aut feeta potiüs, ) Idem. Troiam vulgó nunc Rhauennates appellantfero- pham,eaputo ratione qua quodam tempore (aliqui) Troianum porcum nominabát;qui quali inclufis anima- libus przenans,vt ille L'roianus equus grauidusarmatis faitin men famin ferri [olitus fit, N1c. Erythrzus. Maia- - lislo porco caftrato,lo maiale;Scoppa.- Sus G:llis porceau.Sus foemina truye, coche. Verres,verrat. Porcellus, cochon;porcelet,& Lugduni caion. Maialis;por chaftré;id eft porcus caftratusperperiphrafin. Sus Hif panis, puérco.Sus Germanis, (evo vel frost birom vel ftbovein.Sus faemina, wor vel Inoff: proprie tanien [ooff eft [cro - fajid eftfeeta. Vocabulum sor fimile eft Cretico: «2 71v 2. Cretenfes, Hefych. Simile & Perficum effe puto, o Verres;aber:quz vox ab apro Latinorum defcendic.Maialis, id eft verres caftratus;Darg. Porca caftratayealrz. Por- cellus,ferlefeswvic& la&tens adhuc, ffanfárle. Sus Anglis,fuvelfowe, foem.generis vt Germanistin plurali fwy- fie. Verres, pork vel bora!is boore; yclhogaliàshogge. ouis etiamannicula hogab eisvocatur.) Maialis, libd- hog;vel barovve hogge. Porca caftrata, libdfu, vcl gcldid fu. eftenim eis per quod nobis gheret , id ef caftra. . tum;Porcellus pygge.Houch BritannisArmoticisporcus ef vnde Merhouchiifdem delphinus efl. Sus Illyriisy . ivvinie vel prafe. | | x x^ ME LE TUS Athenzus libro r2-fües ex Siciliatanquam przcipuas ad cibum probat. Agatharfidesait fuesin ZEthiopia COtes o nuahabere,ZElianus: Plinius apros Indorum cornutos effe prodidit. — ArabesScenitz carnibus fuillis pror» fusabftinent: fané hocanimalis genusfi inuectum illó fuerit, moritur illico, Solinusnifallor. Suem necferum. necmanfuetum India habet,tefte Ctefiz,quanquam non fide digno, Ariftoteles: Idem ZElianus exeo repetit, & addit fuilli eeneris fum Indosá fe detefari.In Arabia (ail'um g2nusnon viuit; Plinius, Germania fuibus abun- datmaximé inferior. Ad nos ex Bauaria macilenta fcró,ex Burgundia pin guioresadiguntur. Sues Belgicifero- étsadmodum funt, vt dicam in D.Boucs & porciin Hilpaniolam noui orbis infulam aduecti, magoitudine val- de increfcuntjadeó vt eiusinfüle boues nonnullis.quanquam hyperbolicé,elephántis comparentur;porci mu- labus,P. Martyr. à XS "NAM m Nw DAT ot | Electio.Suesprocero corpore;capitibus fint paruis, Varro. Etalibi, Qui fuum gregem vult habereidoneum; .. eligereoportet primiim bona atate, fecundo bonaforma. Ea eft cum excellit amplitudine membrorum, pre- jo terquam pedibus; & capite, vnius coloris potius quàm varii.Cum hzc eadem vt habcát vertes videndu mytum va tig; fint ceruicibusamplis)boni feminis.Sucs enim animáduertütur a faci & progenic,& regtonecarli. À facie, fiformofi (int verres & fcrofa. A progenic;fi mültos porcos pariunt. A regione,t potius ex his locis, vbi natcun-. türampli,quàm exiles.In omni genere quadrupedu m inquit Colum ella) Ípccies maris diligenter clieit üf,quo- iram frequéter patri fimilior eft progenies quàm matri. Qtare etiam in füillo pecore probandi funt;totius qui. - dem corporisamplitudine eximij,& qui quadrati potius,quam qui longi,aut rotun di fan t; (Fotundi potius qu& longi;Pallad.) ventrepromitfo, clunibus vaftis, nec perinde cruribus aut vngulis procerts ampli & glandulofze (glandulis fpiffe; Pallad." ceruicis roftris breuibus & refupinis. Maxime; quod adrem pertinet , quàm flaci(fi- snos oportet effe mares,qui & ab annicula etate commod: progetierant,dum quadrimatum agant; poffunt ta- |. men etiam femeflres implere foeminam. Scrofz probantur longiffimi ftatus, & vtfint rcliqais membris fimiles fo defcriptisverribus. Siregio frigida & prüinofa eft; quàm duriffime denfzq; & nigre fctcgrex eligendus eft: Si |» tempzerata;atqs aprica,glabrum pecus,vel etiam pillrin ale albüm poteft pafci.Scrofas( in quit Palladius)lon gilae teris debemuseligere,& quibusad fuftinendum foetutx onus magnusfe venter effun dat,catera verribus fimiles, «c Sedin regionibus frigidis denfi & nigri pili;in tepidis qualcfcung; pronenerint. Eadem fcre devtroque fexu elis gendo Florentinusin Geoponicis Gracis prafcribit Et infuper, Verres(inquít )partes cítca céruicem,& hume- rorumcommil(fiones (fynomias) habeant magnas:& n«Qav.1d eft rigentestu ccruice fetas, condenfam:multád; ((& craffa mJcollopem quem yulpó callofum vocant, TL TBV. "wm | : ^i. Nullum corpus abimalis compofitione & numero;&c. interforum partium;tam refponderehumano fertur /.* quàm porcinum.Quam obrem Phyfici interiora humani corporis inucf tigátes,porcos diflectes quafi quoddam , exemplar infpici unt, Obfcurus quidam.De porctinteriorum infpeétion € Cophoniscui ufdam obfcuriauthoris fcriptum extat.Bruta qu£dam,vtíimia, hominem partibus externis referunt ; internis vero nullum anirnal ho- minitam fimile quàm porcus, quamobrem anatoméin eo infütuimus, Author libelli Galeno adícripti deana- 4£ome parua,Prima anatómes exercitia fieri debent infüe macra,vt vafa omnia meliusappareant. E & —Suilisoffibusparum medi]lle ineft, Ariftot. T ergus fuiscft quo tegitur, Varro deling.Lat. Suum pilicraffio-- pes fünt quàm bobus & elephantis, quamuis tenuiorem:quàm boues & elephanti cutem habeant. Idem.Seta pi. — luseft craffior,rigidiorq; atq; erectusqualem fucs habent.Pilus zreo fimilis agreflibus,czteris niger, Plinius, À- püdnos ruff: fere funt;in G allia & Italia nigri. Delardo & aliis quibufdam partibus, dicamin F.Arüina durum. pingueiüter cutem & yifcus, fccundum Suctonium inlibro de Vitiis corporal. commune ( puto ) vocabulum ad pinguedinem huiuslociin fue & aliisanimalibus. Ex fpicula lucida tergent Aruina pingui, Vergil. feptimo, . JEneid. Arbilla, aruina;, id eft pinguedo corporis ;; Feflus. Saham Arabice, eft adeps concretus circa D ienés& omentum. Semen vero Arabice cft pinguedo colletafub cute & inter mufculos; vt apparetin porcis - : d us A, M. & arictibus DN m jp $74 | | De Ouxdrupedibus opi | &arictibus caftratis in Syria : Veneti pinguedinemillam vulgó nominantlardo, Andreas Bellun. . Vocant fane lardum Latiné ctiagi/fed imgieritó;recentiores quidam,non in fue folum, (ed alijs ctiam pinguibus animalibus, vtmcle,murealpinohomine;&c.A xungia adeps fuillusinucteratusaut cam falejaut fyncerus : Vide plura in.G, Agatharchides ait fuetin Aethiopia cornutos effe; Apud Acliabum : Pliniusapros in India.Suis cerebrum pinguiufculum eft, Ariftot. Decrefcente Luna magis cis minuitur quàm vili animanti, Obfcurus, Oculi fuibus caui profundiqücfunt,vt finevitz periculo eximi non poffint: quare vcl altero tantum priuati, extinguuntur, Obícurus: Videinter morbósin C. Quibus füpercilia nafum verfus deorfum nutant;ad tem pora vero retrahun- turftolidi funt;argumento fuum, Ariftotelesin Phyfiognom.Vbi Grace legitur oi auc àpodz xoersmracpditos avete «P Bivbe : abveeararudyuon 7) ar 9c kobTt Qoy, Ux de. aves Qip zu dri cvv aU; Quem locum Adamantius fic expreffit. O'ovis E: BQovv qu Grec 771 wi scar veGet mo 9 60 hime: eic crU xpo TO Duc yunpéi, r6 Umi ena. Paruz frontis homines imperiti funt;vt fues, Ariftotel.Frons anguíla non minimum fignum eftim peritig, Adamantius. Quiextremam - nah partem craffam bi&bentinfenfati iudicantur à fimili fuum nafo,Ariflot. P,2; 7 arxgov 7r, V. src. Jd) se Donec - VOVyos ecu ise xevmmyoosi, Adamantius.Labra herbas ruentibus limumquélata, vt fuum generi , Plinius. Oi ax xen Ae7tos mu aeo! xt c xuuid ov as "o Sarotweeyxocsoi Sus Exc oV Tees 6 oj pese, ( ignobiles, vetus interpres; ) ava Qeosmu) u/37 8 vc, Ariftoteles in Phyfiognomicis: fed hüclocum tum deprauatum tum mutilum cffe ex Adamantio ap , paret; cuius hzc funt verba: Quibus]Jabia tuxta caninos dentes eleuan tur, ( xopud Emu), ) illi canes vtore,fic inge- nio referunt;hámines màligni,contumeliofi,clamofi,con uiciatores. Quibus vero ostotum valde porrigitur,& - labia funt tton gras verfajfuisilli mores& ingeniü referunt. Puy, 9», ideftroflrum Graci de ca- nibus & fuibus dicunt.Suis roftrum latum efl,vt faciliusinfodiat: nam radicum appetens eft, Ariftotel. de parti- bus.Quzdam roftri latitudo eftaptaad fodienda mollia: nam porci propterradices quas effodiunt;habent os la- tum anterius:in cuius mediointer nares eft additamentum quafi acutum habens angulutn;quoterram fodit & cauat, Albert. Dentes exerti apro,hippopotamo;clephanto;Plinius. Hippopotamis fuibufque ex inferiore mala dentes prorumpunt exerti , quos xxouod|ovrae appellant Czelius: Vbinotandum qtiód frequentius animalia uibus huiufmodi dentesfünt x 4z:5Yov& nominantur : aliquando tamen,fed raró;etiam dentes ipfi adie&tiué á- dicuntur,nam Heródotus crocodilum habere fcribit 415yloc ue22 e od y aizutYorluz, Calius tamen de den- tibusfubftantiue pofuit. Aper dentes habet exertos;quibus fues fceminz carent,Ariftot. Et alibi Suibus dentes exertiad auxilium & robur dati funt: füesautem foeminz mordent,vt quz careant dente exerto. Quemadmo- dum duobus dentibus apri/fic elephantiarmantur;fed fitu contrario :illisenim in füblime feruntur, his deor- fumretorquentut; Gillius.Exertos apri dentes;Plinius dentium ficas nominat. Suibusfoeminis paucioresfunt | . dentes quàm maribus, Arifto,Suibus dentes nunquam decidunt, Plin.Sus dentes non amittit, Ariftot, & Albert, 3' nullum prorfusamittit; Ariflot. ^o$izv vocamus fetasin ceruice rigentes, Florentin. Acquz de fue proprié di. citur,vtiuba deequo &leone; Varin;. Qui collo funt nimium craffo,iracundi,improbi & imperiti habentur, à. fuum natüraj( vo4|erc, .) Adamant. K/ozrss vocantur coria duriora circa ceruicem fuum & boum; e quibus nüc ctiam dictos collabos,( 42»/82c, ) faciebant, Varin.Plura alicubi in Boue attuli.Collops eft quod vulgo vocant callofum, 4? xaswesiv, Florentinus: nominat autem hanc partem flatim poft AoQiav, tanquam proximam : & infuecligenda;vt multa ( magna & craffa ) fitrequirit, Magis calleo quàm aprugnum callum callet;Plautus Per- fa. Grammatici callum interpretantur cutem labore vel opetedenfiorem factam ; cuiufiodi fit infuis roftro, ceruice bouisaniralium plantis pedum.Sues quoniam hebetiore fenfu fünt;inarticulatiora corda habent, Ari- ftot.5.4.de partib. Genus quoddam ceruorum fel in auribus habere exiftimatur.In auriculis etiam fuis inuenitur humor quidam felli fimiilis;iminustamen liquidus,fed proximus denfitatefua humori fplenis, Petimina in hu- 4* merisiumentorum vlcera& vulgusappellat,& Lucilius meminit,cum ait: Vt petimen nafo aut lumbos cerui- cibustangat. Eo nomine & inter duosarmos fuis quod efl; aut pectus a ppellari folitum teftatur Nxvius in de- fcriptione fuillz; cum ait: Petizairie pifcino qui m eruerat; Fefl.Petafo;pern a;glandium;fumen;abdornen, finci-. putclidium;&aliz quedam luis partesin cibo commendatz,dicentur in F.Suillus venter( ventriculus)amplior . eftflexuofusque,vt diutius cóficoquat: habent autem omnia feré vtrinque dentata ventriculum aut fuillo aut canino fimilem, Ariftot. Et rürfus,Sui ventriculus eftamplus,cum paucioribus & leüibus cruflis, Noflri ventre ruminantium vocant buch: fuis vero & aliorum non rüminantium,magen.In iecineribus aprorum inueniuntur lapilliaut duritie lapillis fimiles;catididi,ficutiin vulgari fue; Plin.Spectile,caro quedam exosinfra vinbilicum: videinF. Quznumerofo fcécunda partu , & quibus digiti in pedibus)hac plures habent mammastoto ventré duplici ordine,vt fues: generofz duodenas, vulgares binis minus: fimiliter canes, Plinius & Ariflot. Apro teftes nonabfoluti funt, Ariftot.Sues habent teftesadnexos,Plin.&ad fedem feffiles. Ariflot.Caftrorem Soflratus fcri-. bit inueniri in defertisScythiz;& tefliculos habere latos apri inflar, dcxomss, Scholiaftes Nicandri. Polimenta tefliculi porcorum dicuntur cum caftrantur : à politione veflimentorum ; quód fimiliter vt illa curantur; Peíl. Polimenta porcina Plaitus dixit.Sus foemina, genitale ea continet parte, qua pecoris vbera habentur; & cum per libidinem turget;ac pruritad coitum;furfum tantifper hoc retrahibvertitque foras, vtinde mari coitus fit fa- cilior: refciffum id longe productius& dehifcens amplius efl, Ariflot.Etalibi, A pria ( «otio ) etiam fcropha- rum caftratur, &c.Adheret autem apria vulug;vt ipfe Ariftoteles fcribit,inter femina;quà maribus teftes maxi mé continentur. Videin E.vbi de caftratione. Alibi himorem é vulua deftillantem poft cónceptum, apriam nà minat,vt in C.referam.Acto & longano porcijhóminantur à Vegetio1.56. Vngulasanirnalium folidas Graci. . | bre vocant,vt iumentorum : bifulcas feu bifidas, vt fuum ; onec. Aliquando tamen , poéte prafertim , hoc ó difcrimen negligunt : apud Aniftophan em fané brote eol legimus .& alibi yes arare. Sues in Illyrico. quibufdam]locisfolidas habent vn gulas,Plin.Sucs folipedes ( Uy e )gignuntur in Illyria,Pzonia;& alibi , Ac. riftot.Idem in Mirabilibus;fucs folipedesreperiri fcribitapud Emathiotas. Eft autem Emathia Macedonia;vcl pats eius. Mihi etiam amicus quidam narrauit fues folipedes fuàmemoriain Anglia repertos. Albertus eiufmodi in maritimislocis FlandrizYepeririteflatur. — qe k Fü . Sustalo caret probiore,cum interfolipedes & bifulcos ambiguus fit, Ariflot. Sues ex vtroque genere ( fo. lip.& bifulc.) exiflimantur : ideó fedi eorum tali; Plinius.Suesintorquent caudam, Plinius.Et alibi, Caude nu- da funt hirtis,vt apris. i Lond] p Sus Tu. De $ut. C. Lib. Y. mE, | Susomnevnguentum ( odoratum,prefertim amaracinum; tanquam venenum fugit & timet: nam o mnevngu entum;tefteLucretio,fetigeris lubusacre venenum ef. Plurimum dormit praecipue eftatequu m ^4 miditas etus calore refoluitur, Albertus, Vox. Porcelli grunniuat, Acl. Spartianus. Etcum remigibus grunniffe Elpenora porcis, Iuuenalis Sat.15.Aut grannitum, quum iugulatur fus, Cicero s. "T'ufc.Et pi [s quiapervoca- turin Acheloo amne grunnitum habee,Plinius.Grunnientdm afpexifcrofam, Laberius Sedigito,vt Noniusci- tat: ficut & illud Varronis Aboriginibus, Grunnit Icpido lacte fatur mola ma&tatus porcus,ti rccteficle itur. Veteres aliqui;pro grunnire pofuerunt verbum grundire;fi modo proba hecleétio capud Nonium. Giendr. "re(inquit)proprium eft fuum, vt Labcriusdicir: Grundientem afpexifcropham 3 (fed alibi in codem Laberij to teftimonio,vt iam rtecitau;grunntentem,lceitur: ) Et Claud.lib.:6.A gnigrundibant dixit; & , Grundibat gra- uiter pecus fuillum: (fic enim quidamlegunt.). Etiam hominum efie grunditum Cacilius Ebrijs defignauit ;: ' » us » LT TEMEEURRET OT aer nWb4[ PIE ZEUPR ISSN Arenilo ceteri inni Hac Nonius. Grunnitusfui terribilis: precipue autem vno percutfo ceteri erunniunt, & quafi condolentes "concurrunt : (ed [latim obliti fui plandtus,ad lutum vclad cibum redeunt, Obícurus. Gtzcavo ds ; mo» : | cabula füper fuis vocead Philologiam differo.In Macedonia apri (fues Aelianus) muti effetraduntur, Plinius. Cur f És zi fur- fura videre cogantur,filent? Quoniam genusidanimantium vnum fem perpronüminterrame & rebus gaudens faedis ac fordidis,idcirco fubita mutatione confpectus ftapefcit, lucifque copia perculfum vo cem emittere nullam poteft.Sunt tamen qui afperam huiusantmalis arteriam com primi per angufiam velin r eumin fublime erigitur, Aphroditten(is problem atum t.r40, Susanimal eftcalidi tem peram Aem ;ih d m ftus.Cur fueshybernum pilum amittere non folent,cum citerz quadrupedes (vt cancs & boues ) folean t? An ft, cibiauidum 40 quod fus calidiffimusomnium eftypartique calenti corports ejus pili adhaerent, quippe cum pingue taleeffe nc- ceffe (ic Ceteris itaque; vel quia humor refrigefzit; pili defluunt, vel quia (uus calor alimentum concoaueren on p etefl,vel quia bene alimentum concoquitur: nam etfi quando caufa cur defluant fit, tamen pinguedo vetare peteft, Ariftoteles problem. ro.23. Scrofzlaccraffiffimum efl, Ariftoteles: & fero reddendo ineptuta vt aca lum quoqüe;Pinguiffimum eftomnium,vtad concrctionem coagulo non indigeat;ac perquàm modici m feri excernat,decoctumque ocyffime coaguletur.Ideo neque facilefecedit,n equeventriculo congruit, fed naufeam guftantibus excitat, Aétius 2.85.Scrofe przpingues,penuriamlactisfentiunt, | . , Vic&us.Sus minimeherbz frugümue appetens cfl, fed radicum maxime ex omnibus animalibus,auoniam rictu aptiffimo ad id ncgocij eft; Ariftoteles. Et alibi, Suis roftram latum eft vt facilius infodiat: nag » map- petens eft. Labra herbas ruentibuslim umque lata,vt fuu myeneri Plinius. Vide füpra 1n B. Pafcere gregatim 5s $o ztatevellevidentur, Arift. Glandesfuauiter quidem à füibus comeduntur, fed carnem humidam ficin nt fifole l irn o pate Enn o i X. t xe adn EE ' | N ] E i 4o lum habeant.Exalibi cum pr&ftantiora quedam caftlanearum genera recenfuiffet, fubdit : Caterz fu Li dantur: & fi erauidz glandem copioftus ederint;abortum faciunt, vtoucs: quibus conflantius hoc glandibus c- fitatis accidit, Atiftot. Nouembri menfe glandis legend ac feruandz cura nos excitet, quod o : puerilibus operis celebrabiturfacile more bacearu m, Palladius.Ttalize nemoratantum habent Ania , vtedu. candis hinc porcorum gregibus maxima ex parte Romanus alatur populus, Authoris nomen non memini, Glans fagea fuem hilarem facit, carnem coGibilem ac leuem & vtilem ftomacho : iligna fuem anguftam, mti. damyftrigofam,ponderofam: querna diffufam & grauiffimam;& ipla glandium eque dulciffima, » Proximam huiccerream tradit Nigidius;nec ex alia folidiorem carnem;fed duram. Ilignatentari facs , nifi paulatim detur: hancnouiffimam cadere: fungofam carnem fieri efculo;robore,füberc, Plinius. Et rurfus, Haliphlceo inter glan diferasraró glans, & cum tulit amara , quam prater fucs nullum attingat animalac ne ex quidem fi aliad pabu- us faemineis ac Ain aps ELE ue MU UE Mi um pabulo gignuntur ícrupulofz corticis intra nucleos quoque ruminatione: (ri minationem hicim proprie dixit:n eque enim ruminant fucs.)Palmarum fructus hidemum feruantu rqui nafcuntur in filfis atque bulofis,vt in Tndza & Cyrenaica Africa.Non itemin Aegypto,Cypro, Syria, & Seleucia Affyriz. Quamobrem fücs & ecli q Qon malià ex his faginantur;Plin.Aluntur fues omni cibatu & radicibus; Plinius, Omnem porró fitum ruris (inquit Columella) pecus hoc vfurpat: nam & montibus,& campis commode pafcitur,melius tamen paluftiibus agris, "quàm fitientibus.Nemora funt conuenientiffima,quz veftiuntur quercu, fübere;fago, cerris ilicibus ,ol-aliris ". EXE ag e * LI A L * 4 ae. re: «2 &- » tamaticibus,corylis pomiferifque Íylueftribus,vt funtalbz f; ping, Greca filiquz,iu niperus;lotos;pinus,cornus, arbutus;prunus,& paliurus;atque achrades pyri. Hzc enim diuerfis tem poribus mitcfcunt, ac penétotoanno gregem faturant. At vbi penuria eftarborum;terrenum pabulum confeCtabimur,&ficco limofum praferemus , j * ? so vt paludem rimentur, effodiantque lumbricos , atque in luto volutentur, quod eft huic pecori gratiffimüm quin ctiam vtaquis abuti poffint : nanque & id feciffe maxime perzftatem profuit, & dulceis eruiffe radiculas aquatilis fyluztan quam fcirpi iuncique,& degeneris arundinisquam vulgus cannam vocat nam quidem cul- tusagcr opimas reddit fues,cura eftgraminofus ,& pluribus generibus pomorum confitus, vt per anni diucrfa tempora, mala pruna, pyrum, multiform cs nucesyac ficum prebeat;nectamen propter hac parcetur horreis: nam fepede manu dandum efbcum foris deficit pabulum,propter quod plarima glans vel cifternis in aquam vel fumo tabulatis recondenda efl. Fabz quoque;& fimilium leguminum,cum vilitas permittit, facien da eft S. etas: Et vtique veredum adhucla&tant( laétent; Pallad.) Viridia pabula fuibus plerunque no d nepriufquam procedantin pafcuasconditiuis cibis fuftin endz funt,neimmaturis herbis citetur tio pecus emacietur, Hactenus Columella.Genushoc omnibuslocis haberi potefl;meliustame cent: itaq; ma- aluus: coq; vi- n agris paluftri- 60 bus quàm liccis,precipu? vbi arborum fructuefarum fylua fuppetit, qua fubinde maturis fructibus alten a pet annum mutatione fuccurrat. Maximeloeis graminofis,& cannarum vcl iunci radice nutriuntur. Sed defic bus alimentis per hyemem,nonnunquam prebenda funt pabula glandis,caftanez, vel frugum vilia excrementa czterarum;verno magis cum lactent ( videturaddendum , & in cibo fumunt vel tale quid: Vide paulà antein fineverborum Columellz j nouclla virentia,que porcis folent nocere, Pallad.In paftulocus huic pecori aptus vliginofus,quód delectatur non folum aquajfed etiam luto: itaque ob eam rem aiunt luposcum fint nati Nes trahere vfque adaquam,quód dentes feruorem carnis ferre nequeant; Varro.Hoc pecusalitur maxime glande, lenti- deinde faba, & ordeo,& cztero frumento : Quz res nón modo pinguitudinem efficiunt;fed etiam carnis iucun- dum faporem, Varro.$1 fundus miniftrat, dari folent vinacea acfcapiex vuis,Idem. .Fraxini fructu fucs pingue Ícunt;canes vero dolotem vertebrz coxarum tnde fibi contrahunt, Aclian.hoc enim fentire videtur Gillius in- 3o terpres cuius obícura hec inloco translatio cft.Frutex cytifüsab Ariflomacho Athenienfi miris laudibus prad:- Catus 2 ^ De Quadripedibus- | Ks catus eft pabulo outumyaridus vero ctiam fuum Plin.In Salaminefi fus fegetem berbefcentem fuerit depattiis; cins dentes lege Salaminiórum exteruntut, A clian. T'ipha grandincs tollit, 8 in cibatu vtilis cft) Ariftot. (Tiphà "Tragus z.20.cx coniectura interpretatur vvel/cben vvcyffen,oder vvey[fcn Kolben; hoc cft triticum peregrinum; &es) Ordeum erudum vetri co&anti dandum eft: fcetis autem fcrofiselixum, Ariftot.Bulbi quoddamgenusin Bauas — | ria fiillum vocant,quoniam à luibusappctitur,lorerubente vcl putpureo,fimili foribus lilij conuallium vulgàó dicti: defcribiturab Hier T'rago Tomo 1.cap."9.Appetunt & alias radices diuerfas, ( vt quas Itali dulcichinos vocant;viciz fylueftris genus quoddam : quod Fuchfius & Tragusnon re&é apion Diofcoridis faciunt. Get- mani appellant erdauf &ftilrorhoc cft nucem terrz;& panem porcinum:quamuis recentiores quidam cyclami- num quoque Latiné panem porcinum nuncupanttemere vt puto : licet enimà figura panis dici poffit , à fibus | tamen minimé appeti crediderim,quód nimium medicamentofo & ingrato fapore, & animalibus quibufdam r6; venenum fit :) & inter aliasradicem rapi vel vt vulgó vocant rapunculi fyluatici,quod violarum fere folia habet, acutiora;radicem candidam;dulcem,;non finela&e : noflri vocant. Páchffick, quód in nemoribus fagorum fere nafcatur. Afplenos,vel vtalij vocant fplenion;confumit fplenem fuum,qui radicem cius edunt, vt copiose di&tü eft in Boue C,vbi demorbisboum cgimus.FHyofcyamo deuorato infaniunt: Videinfrain Morbiseorum. Edit orcus fer omnes cibos quibus rcliquaanimalia vtunturjita quód ne porci quidem carnibus abflineat; licet n6' interficiateum : & hoc expertus fum,quód porci auidiffimé ederuntbaccones ( lardum)& alias carnes porcinas; Albertus Scio fues | domefticos) occiforum àlatronibus hominum cadauera in fyluis relicta aliquando vorare, Suillum pecus tantopere cxplendo abdomini deditum cft,vt nc proprijs quidem fuis foetibus parcat, neque hel- luationem fuam ab humano corpore abftineat, Aclianus.Sues comeffe foetus non eff prodigium, Plin.Illud au- *em,quod pertinet ad rcligionem patrisfamiliàs ,non reticendum putaui:funt quadam fcrofz, qua mandunt »& foetus fuos: quod cum fit;non habctur prodigium: nam fues ex omnibus pecudibus impatientiffime famis funt, - itavt aliquando fi indigeant pabuli,non tantum alienam ( filiceat ) fobolem,fed etiam fuam confumant, Colu- mella. Audio fané fcrofas quafdam natura fua tam improbas effe;vt fuos ipf porcellos deuorare foleant , non a- liter quàm galline quzdam quz pepererint oua.Sucs vorantlimaces, Ariflot.Sui ferpensaduer(atur,quia deuo- gatur ab ea,Idem. Talis &tanta vis veneni ( &lamandra )à fuibus manditur;Plin.Et alibi, Aprosin Pamphylia & Ciliciz montuofis,falamandra ab his deuorata;qui edére moriuntur : nec eft intelle&us vllus in odore vcl (po- re.Idem fieri audio fi ranam rubetam ederint.$i quando falarnatidrám comederit fus , ipfe extra periculum eft: eosautem qui fuis carnibus vefcantur,interimit, Aclianus. Cum cicutam homo biberit;ci fanguis quafi congla- ciat, & eatenus concretione fpiffus fit,vtinde moriatur.Suillum vero pecus, huius faturitatefelicet compleucrit, tantum abeft eius veneno tollatur,hac vt maxime pin guefcat. Aelian.Sturnos etiam cicuta nutriri legimus. Cit- 5 o caScytharum & Medorum dictam Thraciz regionem, locus eft viginti feré ftadiorum fpacio;qui hordeum producit quo homines vefcuntur , equi vero & boues & cxtera animalia abftinent:imó fues etiam & canes cx- EN i sew: qui mazam aut panem ex hordeoillo comederint,auerfantur tanquam mortis periculo, Ariftotelesin Mirabilib. Solent noftri carnem quam fumo indurare voluerint,dics aliquot copiofo faleafper- fim in vafe aliquo relinquere: in cuius fundo partim liqu efcéte falejpartim faniem remittente carne, ius colligi- tur,cutusguftu gallinaceum genus mori putant aliqui : fuib. ctiam nocere; fi copiofiuseis detur: quamobrem modicum ad reliquam potionem affundunt.Sus crebró potum defyderat,ftate potiffimum, Florentin. Scrofe. bis die vt bibant, curant, la&tis caufa, Vatro.Cum omni quadrupedi per zflatem fitis ficinfefta ; tum fuillo maxi-.— me eftinimica,quarenon vt capellam,vcl ouem;fic & hocanimalbisadaquam duci precipimus : fed.fi Geri po- tefLiuxta flumen ,autflagnum per ortum canicule detineri, quia cum fit xftuofiffimum, non eft contentum 4o potione aquz,nifi obefamilluutem;atque diftentam pabulis aluum demerfetitac refrigerarit: nec vlla re magis gaudet,quàm riuisatque cceenofo lacu volutari. Quod fi locorum fitus repugnat,ne ita fieri poffit; puteis extractà & large canalibus immiffa prebenda funt pocula, quibus nifi affatim fatientur, pulmonarix fiunt, Columella. Suillum pecusin luto fe volutans & aquam türbidam bibens pin guefcereaudio; Aelian. Suesinebriantur vina- ceis faturati, Arhenzus.Item f£ecc viniin colluniem eorum mixta.Plerifqueanimalium eft pinguitudo fine fen« fu : quam caufam fues fpirantesà muribus tradunt arrofas.Quin & L.Apronij confularis viri ilio detractos adi pes.leuatumque corpus immobili onere,Plin.Vere fus vfque adeo pinguitudine crefcere foletyvt fe ipfi flans fu- flinere non poffit,neque progredi víquam : itaque eas fiquis quó trajJcere velitin ploftrum imponit. In Hifpa- niavlteriorein Lufitania cur fus effet occifus; Attilius Hifpanienfis ininimemendax,& multarum rerum peri- tusin do&rina dicebat,Lucio Volumnio fenatori miffam offulam cum duabus coffis quz penderet 111. & X X. 5o pondo;eiufque fuisà cutead ospedem ;& I 1L digitos fuiffc. Cuicgo: Non minusresadmiranda,quàm quz punc eft di&ta;in Arcadia fcio effe fi pe&tatam fuem,quz prz pinguitudine carnis non modo furgere non poflct; fed ctiam vt in elus corpore forcx exefa carne nidum feciffet& peperiffet mures. Hoc etiam in iuuenca factum accepi, Varro. Crefcentienfts ex codem fic habet; In Lufitania fertur fus effe occifus,qui fuit xiij pondojid cft quingentisfeptuaginta quinque libris: eiufq; fujsà cate ados pedem & tres digitos fuiffejid eft lardumcum Cat» ne vno pede & tribus digitis craffüm. Audio ctiam noftra memoria Bafilcz porcum ab oleario (fic voco illum ui oleum éiu glandibus exprimit ) faginatum;pingui tudine tantum ptofcciffe,vt excauataà muribusforamina jn corpore etis reperta fint. Pinguefcunt fexaginta dicbus,fed magis tridui inedia faginationem orfa , Plin. Sex diebus fenfibiliter pinguefcit, Albert.legenduim fexaginta;nonfex,cum Plinio & Ariftotele. Nam & noftritri- bus fer? menfibus fui faginando opuseffe aiunt. Angli aliquando periutegrum annum faginant porcum , cuius 6s pinguefolidius & lautius fieri volucrint,vt dicamin F.Sus facillime omnium ad quoduis pabulum affucfcit & celerrime quoquein pases proficit; pro fui corporis magnitudine: fexaginta enim die bus piagucfcit: quantum autem pro ecerit;ij eognofcunt, quibus ea fes cura elt, vbi iciunium ad faginam confticuerint ;pin-: gucicitfamepr atigatus triduo: & cztera quoqueomnia fere m elius prafatigata fame pinguefcunt: foginant a triduoiam qui fucsobefant. "Thraces per faginam, cum primo diepotum przbucrint;pollinterpofito vno die rzbent, tum duobus; deinde triduo atq; ica fubindeaugendo numcrum vígqueinfeptimum ; curant , Ariftot, Noftri hec circapotum non ita obferuant:fed poft cibos quofdam;vt fabas & pifa;potum eis vtilem effe putant: oftauenam non item,neIquidior reddita mox per aluum dilabatur. Pin gucícit hoc animal hordeo milio;fi- cu;glande,piro;cucumere.Sed maxime tum hoctum ceteras quibus venter calidus eft, quiete ,immotioneque pinguclcunt: ceterum (aes pinguiores redduntur,etiam cumin lutofe volutant; Ariftot Ex rurfus,fed Decus 78 , : ün LI i^ i / | De S$uk C. Lib. T.. P i n "lunt &opimant ficus & cicer: cibus deniquenon fimplex,fed varius fagina optima eft: gaudebt enim fucs pa- | buli mütatio nequemadmodum & cetera animalia: tum etiam fieri aiunt cibi varietate,vt partim infletur; par- tim impleatur carne;partim opimetur.Intelligo fuillum pecus fcfein luto volutans,acturbidam aquam bibens, cum pingue euadere;tum cibis qui vehementer inflent & expleant;delectari: tum etiam quietem & fuile tene- | brisoppletum appetere, Aclian. Tum piftores fcrofipaíci qui alunt fürfure fues, Plautus inCapt.Porcosaliquifa- | - tina abis (iginant,vtin Elatia Geraniz: multum enim & citó inde proficit pecus: alij (puto? farinahor- deacea cum lacte à quobutyrum RE uk eftSues in alpibus quifero la&is faginantur,carnem meliorem &al biorem habentvtaudio,quàm qui glandibus pafcuntur. Sed eft quando nimium tepletifero, & ventre diflenti periclitanturnifi mox luus luat;ij przfertim porci qui ita pafci n on fuerint affueti.Nuttitur hoc animal przci» ; pueglandibus,faginaturque triticeo furfure , arezque reiectamentis; ac deniqueipfo frumento: hordeum au- tem preter hoc quód pinguefacit » etiam vt partus facilis (it ipfum animal reddit optiméperfpirabilc; Florentin. ii Geopon.t9.6. Andreaa Lacuna interprete. Graecus codex fic habet, Aid xe;coj ameoe t moie y ca xcemo qu) Sfwvuaw $u2d az pogety oigo 18 (uv. Cornarius vertit,Hordeum autem fuprà hoc quód pinguefacit,etiam ad gene- rationem indifferens animal facit, nullo fenfu. Andreas ài Lacuna fenfum quidem aliquemvxprimit,fedine- ptum : nequeenim faginantur fü es vt facilius pariant,cum contrarium pótiusaccidat,& lactis ctiam penuria la- borentquz pinguiores funt.Ego pro ws» lego 3«dzw, hoc cft guílum & faporem :hocfen(u , Sa ginatos hor. deo fues,non folum pingues,fed ctiam melioris faporisin cibo fieri,vt tualeqopety verbum interpretemur pre- flare& excellere: 3Ja4po99 enim excellenselt: nec refert non vfitatum effe hoc verbum,cum non pauca huiut- modi in Geoponicisreperiantur vtpoteàrecentioribus Gracis conícripta aut certe collecta.Confirmat fenten. tiam noftram Varroshis verbis: Hoc pecusalitur maximé glande,deinde faba & ordeo, & cxtero frum ento:que 'res non modo pinguitudinem efficiunt;fed ctiam carnisiucundum faporem, Inregionibusque cercuifiam bi- bunt,hordeo pro cereuifia coquenda macerato in aqua; optime faginantur.Noflri auenam,fecale, & glandes cis obiiciunt.Piftoresac molitores furfure pafcunt. Tum piftores fcrofipafci qui alunt furfure facs , Plaut. Ca pt.O- Jearij reliquijsiuglardium expreffo ab eisoleo maxime pinguesreddunt. Nonaliunde magis quàm loti palu- | flrisradice fues craffzfcunt;Plin.Et alibi; Filàcis vtriufqueradice fues pinguefcunt. Reliquiad faginationem per- Ptinentes cibi, dicti funt fuperius inter cibos fimpliciter. . Scrofa nimium pinguisparum la&is habet;& porcellos alerenon poteft. Tam fues,quàm ceteraanimalia omnia folent;cum la&antur,extenuari, ArifTot.Sexta pars pó- deris quantum ponderárit viuus ( fusfaginatus ) abfamitur occifo in pilos,fan guiném,& reliqua id genus, ( ex- crementa,) Ariflot. M. Varro principatum dat ad apros lztificandos turdorum fimo ex auíari js: quod etiam pá- buloboum fuumque magnificat;nequealio cibo celerius pinguefcere affeuerat, Plin.Sus in regionib.calidis pro pter vifcofi notum humidi,maior & obehior euadit quàm in frigidis, Albert. Frifij qui maritimam Germanie -oram habitant;boues & porcos vno eodemque cibo faginant: boui enim ad prafepeligato hordeum cum fuis | folliculis fiue glumis prebent: id bos dentibusnon comminuens deglutit, & ex molliore tantum cius parte, quz emolliri in ventricülo eius potuit,nutrimentum.capit : reliquum cum ftercore reddi. Porcus igitur cade :bouisalligatus,vt aiunt. hordeigrana cum flercore emifla mandit atq; pinguefcit, Albert Sues vtriuía; fexus ca- firati; celerius pinguefcunt.De caftrationevero eorum cap.quinto dicam. CN odd |. Inlnto volutatio fuillo generi grataPlin.Hzc eorum requies eft,vtlauatio homini, Varro, Susnullzre 3magisgaudet quàm ríuis atque ceenofo lacu volutari,vt fuperiusin mentione potus recitaui ex Colum. Voluta- | tione in luto pingucfcit; Arift Ephefius Heraclitusait fues coeno, cohortalesaues puluere vel cinere lauati Co - 3Aumel.Cur ftercoribus fues gaudeant? Medicirationem reddunt, quód iecur habeant maximum, quz quidem "fedes cupiditatis fiuelibidinis cft. Ariftoteles vero quoniam naribus craffis interceptisque fint;idcirco vim he. "betem olfaciendi habere;itaque factorem nequire percipere fcripfit, ( 2 zw vivo: dvyeg s Egi doe Qopediolus e PeQpnoivtod wx crmxesa Ceapdio!ur P duradias. ) Alex.Aphrodifienfis Problem.r.136. .. " areson vltratrimatum generant;Plin.Apro ad ttiennium probitas coeundi edurat:vetufliotibus pro- "Jes deterior gignitur: nullus enim preterea profe&us ci accedit nulla virium recreatio: folet inire pabulo fatia- tus& cum alteram non fabegerit,velinitus breüior agitur, & fectus corpore minore creatur, Arift, Vcrresocto amenfium incipit falirepermanetque vt id re&té facere poffit,vfquead quartum annum,deinde caftratur, fagina- | turque quoad perueniat ad lanium; Varro. Ad feeturam verres d uobus menfibusantefecernendi. Prodeftapro co&unti hordeum apponere pabulo : quod idem & fcro£z fete commodum efl, (ed clixum, Ariftot. Verres vhi- »cus fufficit vel decem fuibusimplendis, Florentin. Verrem fübantisaudita voce, nifi admittatur, cibum non ca- pereant; víque in maciem;Plin.Homerus non ignorans vt fus videns fceminam fefe extenuet., & carnes atte- tat;facit maresfeparatim à fceminis cubare; Aclian.Locus Homeri eft Odyf. 7. circainitium. Verres propter có. spiofum humorem multam ac diu coit;quoniam calidus non efl; Alber. Maribusin coitu plurima eft alperitas: e | £uncinterfe dimicantindaurantes attrita arborum coftas, Text.de fuibus fimpliciter: cum Plinij deferistantum - fuibus hec verba (int-Equos & canes & fuesinitum matutinum appetere, faeminas autem poft meridiem blan- | - diris diligentiorcs tradunt; Plin.Mas fi pinguet;ihire omnibusanni temporibus poteft,necíolum intefdiu,fed c- |'tiam noCtuautcerte matutino potiffimum tempore :fenefcensautem minus fubinde agit, vt dictum ell: fx pe qui velper etatem, vel per infirmitatem fuz nature nequeant expedite coire,quüm fcemina impotens fuflinen. ES maris fefía clunesdemittat,cubantes vnà cum fcemina co&unt, Ariftoc.Fceminz fene&ute fefe cubantes co- | eunt;Plin.A egyptij fucm ( «1 dv )animal profanum exiftimant: vidctur enim przcipué iniri decrefcente Lu- pa;Plutarchán lib.de Ifidc.Sues£epius coéant paritntque propter teporem & pabuli vbertatem , vtalía etiam a. nimalia quz cum homine viuunt , Ariftot. Sues agrefles femel (anno ) coeunt , domeflici fepe: nizirum | propter pabulum, calorem atque laborem :quippe cum Venus comes fatietatis fit,&c.Ariftoi. probl em.I0.4.6. - Plutarchus etiam caufarum natéralium quaflione z r inquirit cur fcrophe fiue domeflice porcz,& fpius, & a- - lijs atque alijs anni partibus foete fint,cum fucs fera ómnes & femel tantum quotannis, & propé circa idem tempus, nimirum cum aflas appropi nquat, pariant: Vnde Apud quendam legatur, Muévi vows Vew y sxev emiut peo rco: ; hoccft, Nonampliuspluere nocte quapepererit porcaagreflis. Reijcirautem caufam fimi- liter vt Ariflotclesinalimentum & laborem : quód domefticisalimentum abun de femper füppetat, nec vt ferae 3 dinquirere »acixpe fibi metuere cogantur:fed neque adeó laborent,cum à fübulcis parum ífeparentur: sgreftcs rero paffim perimontes vagentur, vnde nutrimentum omnein corpus confumitur.Aut fortoin quit; domeftici D Eece -. cum &79 | | Dc "Quadvüptdibus M ofnrs s : E : - ET * cum fubinde conuerfentur & gregatim degant;ex ipfa confüctudine magisad libidinem feruntur: agrcfles vera | cum mates à fceminisfeparentur;tardos & hebetes ad venerem motus habent. Aut verum etiam-illud eft quod Ariftoteles dieit;chlunenab Elomero nomi nari faem monozchin, id cft vnius tefliculi, quoniam plerifque ex. affrictuad trancos;teftes azterantur.Sus animal cur fit mulriparum;in fcquentibusexplicabo. Suestum mares; tum fcemine coireincipiuut menfe fug atatis octauo : quanquam mas antequam fitanniculus;prolem generat vitiofam : faeminaanrícula parit: fi enim tempus gerendi vteri exigit. Sed nonomnibus locis cadem ztatisra- tio cílvt dizi: iam enim fües, nonnufquam tam marcs quàm fceminz quarto coéunt menfe:fexto tamen ita, vt vel progenerare & educare poffint: nonnufquarm apri menfe decimo inireincipiunt, Valent ij coitu ad trienz nium, Ariítot.Suilli pecorisadmiffura à fauonio ad zquino&lium vernum , Plinius & Varro: hoc eft; à calendis Februarijsad duodecimum diem Martij, Crefcentien(is. Ita enim contingit, vt Ícropha eflate pariat : quatuor 1 enim mendes eft pregnans: & tunc parit,cum pabulo abundatterra, Varro & Florentin. | Vbiautem fues con- cepiffe apparet,feparant ab eis verres, vt qui eas inuadentes& deturbantes;abortire cogant; Florentin. Actatis- octauo menfe ( porcz) co&unt: quibufdam in locis etiam àquarto ad feptimum annum,Plin. Bébruario men. (e verres maximó fceminas debent inire; Pallad.Fosmina fus habetur ad partus zdendos idonea feré víquein an- nosf-ptem;que quanto foecundior eft celerius fenefcit.Annicula non improbe concipit,fed iniri debet menfe Februario, Columella & Pallad. Non minoresadmitten de quàman niculz.Mclius viginti menfes expectare; yt bimzpatiant. Cum cosperint;id facere dicuntur vfqueadfeptimum annum recté, ^ Admiffuras cumfaciunt prodigunt in lutofos limites ac luftra,vt volutenturín luto;quod eflillarum requies, vtlauatio homini, Cum omnes conceperunt,rurfus fegregant verres, Varro, Audiofcrofas apud nos perannoscirciter octo parere, Sus. vbiquintum decimumannum nacta efl;non przterea generat;fcd efferatur.Si pinguet,ocyus & iuuenis & fenes fcens moueturad coitum, Ariftoteles.Scrofa poft qnindecim annos non pariet,nifi admodum carnofa & bene piuntautem;ficut dixi, menfe Februario; vt folidioribus herbis nati & flipulafuccedente pafcantur, Pall; Partus bisanno;Plinius.Feeminzin partu afperiores, T'extor : fed Plinius de fcristantum füibus hocfcribi cum hoc femen etiam admiffur eijciunt, Ariftot.Ex omnibus quz perfectos foetus, fücs tantum & nume &dunt:item plures, contra naturam folipedum aut bifulcorum; Plin. So eaque vna euariat: generat enim multos more m ultifidi generis.cum & bifülcum & folipes fit : funt enim quibufdam facsfolida vngula : partu igttur num erofa efl: quoniam alimentum quodin corporfs magnitue abfümeretur,in excrementt feminale decedit.Id enim vt folipes magnicudine caret; (id eflipfa fcropha, quasm- uis folipes fit; magnitudine caret: fic nó indiget multo aliméto; Niph". | Deé- Sut, C. Lib. * 479 -ML. | Lon , ) B $olipedum ;bifüleum eft: hacigitur caufa & vnum parit, & duos,& quod plurimum, multos: enutrit vero víque in inem quz peperit, propter fui corporis alimoniam probam : habet enim vt folum pingue fuis flirpibus: fie Ícrofafilijsalimentum copiofum & commodium,Ariftrot.degeneratanim.4.6. Et alibi, Numerus partus plu- rimüadvicenos : fitamen multos pepererint;educare omnes non queunt. Numerus fcecunditatis ad vicenos; - Sed éducaretam multos nequeunt;Plinius. Apud nosvt plurimum circiter fedecim parereaudió,fed raro : (epe octones vel denos. Sue quódad vefcendum hominibus apa fit, nihil genuit natura feecundius,Gillius.| Susad. .. fotturam quàm fit Kecunda, animaduertunt fcré ex primo partu , quod non multum in reliquis mutat, Varro, Pauciffima fus xdit prima portionc,viget fecunda;nec fenefcens copia fcetus dcficitur , quanquam Jentius coit, Ariftot. Penuriam lactis przpingucs Íenttünt,& primo feetu minus funt numerofe, Plin. Pareretot oportet lo porcosquot mammas habeat, habent quidem denas plerzque, ad fümmum duodcnas :) fi minus pariat, fru- | B cu rlonch non effe: fi plures pariat; effe portentum. In quo illud antiquiffimum fuiffe fcribitur , quód fus Aenez Lauini triginta porcospeperit albos: itaque quod portenderit factum , triginta annis vtLauinienfes «conderent oppidum Albam, Var.Sola ex omni calidorum genere canis& fus,partu numerofo notantur, Theo- phraftus decauf.t.27.Cur quouisannitempore& fpius fücs manfuetz co&ant; ac pariant non certo tempore, ' Cbisanno;) agtcfles vero femel tantum & flato tem pore;ex Plutarcho & Ariflotele inpricedentibus docui.Sus, £anis,lepus, partu funt numerofo : nimirum quód vuluas fiue vteros continent multos, totidemque formandi loculamenta, Ariftotcl.Problem.to.16.. Curfus& canis fint tam fcecandz & multiparz, Democritus caufam - affert, quod multiplicem vuluam & feminis cellas receptatrices multas habeant: easomnes femen non vno ini- tuexplet; (Atqui Ariftoteles & Pliniustum canes tum fues vno coitu impleri fcribunt: ) fcd iterum & («pius ca 2o profeminantur, vt frequentia feminis receptacula im pleanturs Aelianus. . Scropha fcecundior alba, Iuuenal. Citaturab Erafmoin prouerbio Regia vaccula , quod olim de prodigiofa fcecunditate ferebatur: quód atate Ptolemaiiunioris vacca quedam eodem partu fex edidiffet vitulos. Cur parua quzdam quadrupedes,vt canes, |. fües.capraSoues monfita frequentius pariunt quim grandes? An quàd parue longé fcecundtores funt: mon- |n flraautem tum conficifolent,cum plura femina inter fcfe cohzrefcunt& confunduntur , &c.Ariftot. Problem. 10.60. Feetusquiin vtero efus minutufqte fuerit , metachoerum dicitur ( quafi poflhumum voces, inquit Gaza:mihinon placet: ) quod in parte qualibet vuluz dccidere poteft, Axiftotel.Peecandioribus ( multiparis.) unimalibus;atque ctiam magis multifidis, (vt canibus, ) fxpius accidit monftra parere: nam cum aliequi feré imperfe&toszdant,(vt canís cecos: ) facilius ad monftrificam; artionem delabuntur, (vtcapre etiam & oues:) / &inijspotif'imum etiam quz metacliorra appellantur confiftunt: quz aliquatenus labe monftrifica funtafe- Jo ca: nam deeffeaut füpereffe quicquam monftrofum & priter naturam cfl, Ariftot. de generat.anim. 4.4. Vi- ' deriautem poffet hoc exloco Ariftoteles metachoeron vocare fcetum,non fuis tantum,fed cuiufque animantis in [GROB Ed minutumque : quoniam nulla hic fuis mentio. Ego locum hunc mutilum effe crediderim , &c fuis mentionem addendam : quemadmodum in próblematibus etiam 10.6 2:vbi eiufdem argumenti qualio tra&tatur,& eadem animalia multipara nominantur (canis, ouis, capra, ) fus quo que nominatur,quamuisfine | metachari mentione.. Certeyocabulumipfum à choero;id eft porco compotitum;de eotantum, non item a- lijs animalibus,recte accipiindicio eft Et Ariftotelis verba qux fuperius recitaui ex hiftor.anim, 6. 18. ita. pofita funt,vtde fue priuatim in przcedentibusfimul & fequentibus agatur. -Etciufdem libri cap.24. Ginni;inquit,ex equaprodeunt;cum in gerendo vtero zgrotauit,mórepumilion umin ordine homin um autporcorum dcpra- watorum in genere fuum;quos pofthumos ( uevoroiez ) nuncupatii.Et in finelib.z.degeneratanim. ^ Meta- 4o chorum vocatur,quod in fcro£e vtero lefum deprauatumque cíb& magnitedine imminutum , quaft aporcel- - Tum dixeris: idquecuilibet fcrofzaccidere poteft: fic à mulisginnigenerantur. Vertit autem Gazaaporccllum, , nimirum quód a.priuattiuum apud Grxcosaliquando mintat,vt &miplwa. Meuy eie o Pollu cifant cordi&par- | ui porci.Sus cordus,Grzcis 149», Hermolaus. Mau orga mt Lom vv av, Varius ( ni fallor ) alicubi: É "Czliusfuesferius nafcentes interpretatur. Sed hoc non fenfit Ariftoteles. ; — Sigrauidz glandem copiofius ederint,abortüm faciunt, vt oucs: quibus conflantius hoc glandibus efitatis accidit, Ariftot.Si grauida admodum pin guefcat;efficitur,vt foeta minush abeat lactis. Proles, quod ad etatem attinet,optima efl; cum vigent parentes : quod ad tem poraprerftantior quz hyemis initio gignitür: deterrima, quz aftate: quippe quz parua;exilis,& perh umida fit, Ariftoteles,& Albertus. Porci qui nati fünthyeme; fiunt exiles propter frigora, & quód matres eos afpcrnantur, propter exiguitatem lactis ;& quód dentibus faaciantur yo propterca mammnz;, Varro. Partus qui eduntur hyeme, nutriuntur infeliciffim € ( Aere yore, ) & ob a&ris intemperantiam;& ob id etiam quod largam lactis copiam non fagants nimirum matribusi plis cos tuncabi- gentibus,quód mammz laborantes penuria latis attrite inter dentes exulc ercntur, Florentin. Noftri przfe- tunt porcellos Martio natos, ( e JVfertz.ling.) aut faltem vno vel altero menfe prius, In calidiszegionibus melior eft fcetus porcz hyemalis quam zftiuus,in frigidisautem contra,Liber de nat.rerum. Dicbis decem circabru. snam flatim dentatós nafci, Nigidius tradit; Plin.Sues & canespoft partum feuirefolent: nimirum quiaextenu- antur,ratione inediz;& integra cis rnateria fecernitur: non excrementa folum vt ouibus & mulieribus, Ariftot, /*problem.16.;7.Cum fcrofapeperi; primam manimam porco qui primusin lucem prodijt;prebet, Ariflot, Et rutfus; Porcis editis primis, mámmos prebent primas: hz eniin mamme plurimum latis obtinent. Pri. r mis genitis in quoquo partu fues, primas. praebent mam masses Es funt faucibus proxime : tamen ( aliás £o yt fortc, & fram quifque nouit in ortu quo genitus eft ordine, ( quod Io. Tzetzes quoque fcribit : ca- que alitur, nec alia: detra&o illa ahumno fuo fterilefcit ilico ac refilit. Vno vero ex omni turba relicto, fola mu- nifex,qua genito facrat attributa, defcendit, Plin.De fanitatefüum vnum modo exempli caufa dicam : Porcis lactentibusti fcro£elac noh poteft füppeditare,triticum fri&um dare oportet, ( crudum enim foluit aluum, ) vel ordeum obijci ex aqua,quoad fiant trimeftres, Varro. Scrofam in fua quanque hara fuos alere oportet por- €os: Videintra cap.quinto.Curabit autem vt fcetus proprios cum vnaquaqueprocludat. Plusvero quàm octo ( ficut Columella dicit ) nutrire non debet. Mihi vero vtilius probatur experto;porcam cui pabula fuppetunt, ve — — plurimum fcx nutrire debere, quia licet plures poffit educare;tamen frequentiore numero fucta deficiet , Pal- lad. MNutricare óCtonos porcos paruulos primo poffunt incremento facto à peritis dimidia pars remoueri. folet: quód ncque matcr fola potcftfufferrelac; neque con generatialefcendoroborari; Varro. Pórciámamma ró inenfesduos non difiunguntur,idem. Etrurfus,In nutricatu,quam porculationem appellabant, binis meg- i. 4 To» | 1 eee a ; fibus X $$o | De Quadrupedibus fibusporcos finuntcum matribus: fed eos,cum iam pafci poffunt fecernunt. V bi facs pepererint, potcellos vnà cum mattibus relinquentes bimeftre,eos poftea fecernuntmatresque denuo fupponunt; vt ex toto anno, octo quidem mení:s dig:rantur in ipm impregnationem , quatuor vero , in educationem emifforum in lucem, Florentin.Vbi facultas eft tranfigendi, venditis qui fubinde nati funt;celerior matribus feetura reparatur,Pallad. . Hybridam ex fue domefüca & apro natum fuem appellantaliqui. Vide plurain apro C. «. ^ mE Morbi fum: Aconitum enecat pantheras;fues,lupos;beftiasque omncs in carnibus obiectum , Diofco- tides:fed appareteum de fuibus feris loqui: feris entm tantum aconitum & alia venenaobiiciunt venatores: quanquam domeflicis quoque,vt quibufcunque alijs animalibus letale eft aconitum. Syanchus, Xvo»y; G«, ra- dix qua fuesàvenatoribus capiuntur, Hefych.& Varin.Videturautem non alia hzc radix quàm aconiti effe; curi & radix fimiliter víurpetur,& ftrangulando, (vnde & aconito pardalianchi cognomen, ) fimiliter quod ex voca- 1 buli compofitioneapparet,mortem inferat. Suesnecat chamzleon albus;radicefcilicet cum polenta & hydre- 1xo fubacta, Diofcor.videin Cane C. Succus radicis chamzleonis candidi occidit canes fuesquein polenta : ad- dita aqua & olco contrahit in fe muresac necat;ni protinus aquam forbeant,Plinius. Elleboro nigro equi, bo- wes,fues necantur: itaque cauent id, cum candido vefcantur,Plinius. Suescum imprudentes hyofcyamum'co- mederint;etfi zgerrime afficiuntur; (refoluuntur & conuelluntur, Hermolaus ) tamen reptantes fefe ad aquas trahunt: quo profe&ticancrosleguno& deuorant, eorum que ciboad incolumitatem reflituuntur, Aclianus. Hyofcyamo poto fuesinfaniunt,vnde voezveguzy pro infanire & delirare, Pherecrates Koeja»ci; , Varinus. 'To- eua elc uat UT P TUO, Hefychius.Hyofcyamus quidem Latindad verbum fabam fuillam fonat quoniam fu- ' es,ut Aelianus refert;paftu eius conuellantur prafenti mortis periculo,nift copiofa aqua ftatim fe foris & intus proluerint, Marcellus Vergilius. Sed nos alia de hyofcyamo Aclianiverba interprete Gillio,proxime récitaui- : mus:qua magisprobo,quoniam & Hermolaus fimiliter legit Cerollario 682. Xo/e2422.«90v, legitur inter no- mehclatutas Xanthij herbz apud Diofcoridem,fic di&um, vtipfe conijcio, non quód cheerosjid eft porcos; fed quod ch ceradesfiue fcrophulas tollat : nam & contra tumores, Diofcoride tefle,vtiliter emplaftri modo impo- nitur. Herbaquam noftri anferinum pedem à foliorum figura nominant , quam Hieronymus Tragus Tomi primi de plantis cap.ror.inter folana defcribit ( & à Germanis nonnullis àfuum pernicie fchbyveinfftodt,& fewvv- plag appellari fcribit, ) fuibus fi forte ederint venenofa effe creditur, idque non raris experimentis conflare aig. Eadem forte chenopus Plinij fuerit; cuiusillefemel tantum meminit rr. 8. quoniam & nomen conuenit;& yis ' forfitan venenata: huius enim & rumicis floresapes non attingunt,vt Plin.fcribit : quamuis inde non fequitur vclhomini vel fui venenatam effe;vt neque rumex eft.Ego contecturam tantum affero. Quin &fcropbhularia maior, feetida herba, vrticz feré folijs, &c.. (noftri, vocant brimvvurtz, id eft herbam fpadiceam,à colore: vel 3 fthvvartze nachtfchatt jid eft folanum nigrum;irnproprie tamen) fuillo generi exitio effe fertur. Eupatorio aqua- ico,(vt pharmacopolz quidam vocant; Ruellius hydropiper, noftri ceruinum trifolium , &e.) hirundinaria quam aliquiafclepiadem putant: & arcio;id eft perfonata fculappa maiorc,tum fucs tum pecudes omnes abfti- nereaudio. i y de de rm | Si quz reptilium beftiarum fues momorderit,jfdem remedijs di&isin lfis pecoribus, (bub.ouib.capris) cutabuntur, Didymus. Nihil equé aduerfari ferpentibus quàm cancros;fuefque percuffas hoc pabulo fibi me- deri, Thrafyllus author eft; ) Plin.Suesa fcorpionibus in Scythiainterimuntur: quanquam caeteros virulentos i&us minimé fentiunt: & nigri eorum potiffimum pereunt; quifquetamen celerrimé interit; fi ictus adierita- uam, Ariftot.Scorpionesin Scythiainterimunt etiam fües,alioquin viuaciorés contra venena talia;Plin. Sus e- E fert hyemem,facilequea frigorelabefa&atur: quocirca ipfis extrüunt haras,ex quibus hyeme non educun- 4 tur prius quàm glacies (pruina ) prerfus diícuffa fuerit; Florentin. Xeon, morbus quidam fuum , Hefych. & Varin.Latiné grandinem vocant recentiores,vocerh Grzcam interptetati: reperiuntur enim in carne fuis grádi fiofz grana quadam alba & rotunda;grandini fimilia, & fimiliter fparfa,magnitudine lentis. Vnum ex omnibus quz nouimus animalibus;fusgrandinem concipit, Ariftot.( Atqui gallina etiam prfertim albz,fepius erandi- nofz apud nosreperiuntur.) Flinc & verbum, aav factum, td eft grandine laborare,vt exaluizi; vasa, Scholiaftes in Pacem Ariftoph.Suis plerunque efterandinofà caro : quo fané argumento;chalaros dicit fuesGre corum natio: quiain mortuorü carnibus vifatur «aca; id eft grando :fedin viuentibus latensgraffatur mor- bus,Czlius. XoAzC y eame ew. eftautem hic motbus pecorum, (| zesuuairov : fuum melius dixiffet ) qui in viuentibus atet;apparetautem in diffectis;grandine carnibus eorum permixta & inhzrente,Varin*: qui &hoc - Ariftophanis citat, Z«ejupie el y Ane Eadem feré Suidas : quitamen yea verbum apud. Ariftophanem ? non fimpliciter s tpe ben) exponit;fed addit ? aeos, vtpoétatmproprio & obfcceno fenfu hoc verbo fit v- fus:nec reété aut proprie porcus grandinofus Grace »2A«22« dicatur,contra Caelium & Varinum: quanquam (uis grandinofi caro xa^ees fitd cítlaxa& mollis: & vt Ariftoteles inquit; v;22 Aíoz: & grandinofos fues fieri dicit qui oeiexexo: funt. Xa or rl (Go mi (lego Q oclpo, Suid. Noftri hunc morbum vocant frnnen alij fin nen. Angli mefell.quo nomine etiam puftulas (m orbillos)puerorum vocant; fimili feré figura coloreque:quan uam non intracarnem fedin fuperficie cutis nafcantur,&c.Itali gzemm.Suüem ficaffectum noftri fime, Angli mefelled, Galli leprofüm aut furfüme;quod faperlingua grandin esquafi femina quedam fparfaappareant. Itali -gremignos: Ariftoteles y Nain &c CebNaL Civm. Lanij noftri vulgó dicunt fuem nullum cffe;qui nonvt mini- - mum tria grandinis grana habeat : fed ea nifi abundentnon obeffe: quod f in lingua vel vnicum apparcat;vtl- diquaq; grandinofos effe pronanciant qui fucs publicé vendendos apud nos ( ore diducto per infertum bacu- lumi feu paxillum : quod coquosin mortuis [uibus facere apud Suidam legitur: noflri antequam erüart vitos fic infpiciéndos curant &in Gallia, &alijs ctiam plerifque regionibus puto infpiciunt: eft quando abundant qui- dem, necvllum tamen in linguaindicium apparct. Elephantiacts venula: fub lingua varicofz funt ac nigrefcüt : quod fignum eftetiam vifcera ipfainf imili confütutione effe, qualis 1n porcis quibufdam circa interna vidctur, qux grandinisnomine infignitur, Aetius. Grandinofi fiunt fues, (inquit Ariftoteles) quorum crura & collum &armicarne conflant liumidiore quibus partibus vel grandines plurimzinnafcuntur: caro dulcior effi gran- dincs habet paucas : fcd fi multas , humida valde, & infipida cft. Facile qui grandent cognofcuntur: pat- te cnim lingaz inferiore gran dincs habentur , & fi fetam dorfo eucllas, cruorem in radice pili euulfi vi- detis. Pedibus etiam. pofterioribus conffare non poffunt;qui grandent : carent grandine cum adhucla&ent: tolluntur grandines tipha, que vchin cibatu vulis cft, Hac Ariftoteles 8,21. interprete Gaza :quem locum 7 l3 Albertus r | | BE) SE b 3. | f$ jlbertus ex Auicennajinepté vtfolet reddit his verbis: Porcisetiam mollis carnis quifint caftrráti contingunt. puftulz in crure & collo & fpatulis: & fepe funt ift puftulz fub lingua & fub axilles : & vocantur leproft: tales porci,&c. conuenit autem eisin cibo cicer & ficus: Hzc Ariftoteles non aduerfus grandinem, fed fim pliciter vt 'obefentur fuibus dari iubet. — Index füisinualide,cruorin radice (ctz dorfo euulfc,caput obliquum in inccffu, Dlin.Qui ciunt fües;exfetisà ceruice auulfisillos difcernunt: nam fi infectas eas cruore videant, id eft circara- dicem craffiufculam habentes faniem ) zerotare eosaiunt:fin autem puras,benete babere, Florentinusin Geo. pon.r9.6.& 7. Atqui Ariftoteles hoc ex fetisindicium de grandine fola fcribit non ctiam alijs morbis: & fimi- liter hodiemulti fuem grandinofüm iudicant illum,cuiüs extracto fet craffam humorem in radice retinent, & cauda tcres fuerit : latam enim bona valetudinis fignum faciunt.Sunt qui dies aliquot ( circiter quatuordecim) 9 porcisantequam mactentur cineris nonnihilin colluutem eorum admifceant »prazfertim deligno nucis, vtco- remedio graridinesabigant: alij eodem temporc; vel aliás etiam, lentis pugillum fem peradijcfunt. Sicaffectos fues noftri noh edunt nec publice vendi licet,vt neque Galli:paupercstamen edunt quia pardo emuntur: ob- effe negant;nifi nimium grandinofa fuerit caro : cgo ceuprorfusinfalubrem & peffimt fucci omnino rclinquen dam confulo. XoA«cosy e Anco", grandoscollectió cft fub cute buboni ac Aegyptia faba: fimilis , vt in quit Pol- ]ux,dolorem fi tangatur afferens. Dicuntur & in oculo grandines , cum fegnis hum or circa palpcbras coicrit, fed ita;vtid tuberculum digito huc &illüc impelli poffit , Niphus.| Vt neporciegrotentR hamni radicem tii- tam;in aquam vbifeproluunt fucs;prorjcito;Galen.libro tertio de parabilib.cap.tor. Carnem Caballinam di£- coctam potu fuum morbis mederi reperimus, Plin-Rubeta decocta & ih aquapotu data,fuum morbis medetur, vel cutufcunqueranz cinis, dem. Suesnon zgrotabunt;fi nouem cancros fluaiales eis comedendos porrexe- : ris, Didymus.Cancris quidem edendis ipfos fibi contra hyofcyamum & ictus Ícorpionum mederi in przceden- tibusdictum eft.Druidz Gallorum famolum herbam iominaucre nafcente m in humidis: & hanc finiftra ma- nulegiàiciunis contra morbos fuum boumqueiufére,nec refpicerelegentem , nec alibi quàm in canali depo- nerejibiqueconterere poturis, Plinius ib.z4:Lappacanaria medetur fiibus effoffa fine ferro; & addita in cólln-- uiem poturis, vel ex la&te& vino. Quidam adjjciunt & fodientém dicercoportere: Hac cftherba argemon, Quam Minerua reperit, Suibus his remedium; Qui dc illa guflaucrint,Plinius. Fizcan eadem fit cum argemo- ne Ruellius dubitat. Paftores quidam hodietrichomane vtuntur pro füibus xgris, & mirifice przdicant , Hier, "l'ragus.Vtuntur & carduo benedi&o,vt vulgó nominant,& radice generis illtus eentianz quam noflri crucia- tam à foraminum aut fcCtionum fponte nafcentium in ca fitu appellant ;& radice herbe quam vulgó ceruinam nigram vocitant,eft autem genus fefelisvt conijcio. 9 .Soletetiam( inquit Columella ) vniuerfum pecus agtotare ita; vt emAtietur, nec cibos capiat , produ- / &umquein pafcita medio cámpo procumbat;& quodam veterno preffutn fomnos zftiuo fib fole captet , quod ciim facit;tetus grex tecto clauditur flabulo;atque vno die abftinetur potione;& pabulo: poftridie radix an gui- nei cucumeris trita;& commifta cum aqua daturfitientibus: quam cum pecudes biberunt, naufca correptz vo- mitant, atque expurgantur , omnique bile depulfa cicetcula;vel faba, dura muria confperfa, deinde (ficutho- minibus Jaqua calida potandapermittitur.Sues fi flligantur incerto morbo »tota die & nocteincludere opor- tet,nihilqueinterim nec cibi nec potus apponerejfed radicesagreflis cucumeris comminutas; per diem ac no- &emaqua infundentesaquam ipfam in potu eis poftridie offeremás: Ex qua quidem bibentes largius morbi caufam paüló poft vomitu reddunt, Didymus. Apud nos aliqui nefcioad quos morbos,forté ipfis ctiam inco- gnitos,przfertim fübitos,porcorum velaures vulnerant,vel caudasabfcindunt: nam vene fe&ione in hoc pe- Ó core noftriquodfciam,non vtuntur. Canes boues.fües.caprzsferpentes& befliz ali cum impendentem pe- ftemstii vero terre motum; & caeli falubritatem,& frugum fettilitatem prafentiunt;, Aelianus. Democritus phyficus afphodeli radicis parum. maceratz fingulis fuibus nutrimento iubet mifceri tres minas :fic fiquidem ante dics feptem fanitatis firmitudin em ait fues recu peraturos Didymus. S uespef lilenti affectu non corri pien- tür,aut correpti reftituentur facile;fi afphodeli radicesin eam quam bibuntaquam inieccris, aut etiam vbi cre- brolauantur, Florentinus. Audio fuibusin peftilenti affectione, multos circa colltim daros tumores(tubercula) oberiti. Quatit egros T'uffis anhelafues;ac faucibus angit obefis (tempore peflis,) Verg.Poly podium aliqui fuü ' cibocontra peftilentem luem admifcerit; Hieron. T'ragus.Idem folani genus fyluaticum baccis nigris cerafi ma- gnitudine( aliqui Germanorum vocant porcorum herbam, alij baccas fomnifwvvhrat;feblaaff brere )adueríus periculofos (contagiofos) fubitos& calidosfuum morbos;quales per medios alatis feruores accidunt, plari- " 6 mum commendartait, folijsfcilicet in cibo datis : eamque ob caufam vbifponte nafcens haberi &on poteft,à plerifque in bortis plantari: quàd vero idem fatiuum fol num effe affirmat non affentior. Si pefüis in fuillum gregem inuaferitlimacam fpolia ( cremata,vt aliqui volunt trita) in potu dabis,vt eriam bubus. . Vcl Saraceni- xam herbam (heidnifchovundkrut : fic noftripleriq; vocant;quam Galli & Etali, coftum hortenfem : rdiqui vero G ermani,chirurgi praefertim virgam auream Italorum) aridàm tritam in cibo. Autlactucam (latticb, malim ar- | icbid cftebulum ) feetidam in aqua elixam & minutatim incifam;ac rurfus cum decocto fuo iniectam,in col- 1 | Juuiem porcorum admifcebis, Hc reperi in manufcripto quodam libro'Germanico, Cauendum eft nead pre- fepia boum fusaut gallina perrepat: nam hoc quod deciditimmiftu m.pabulo;bubus affert necem : & id przci- pue quod cgerit fus gra peftilentiam facere valct;Columella.Sues parati & emi folent fic: Ilafce fes finas cffe, diigisrs re&elicere;noxijfque przftare, neque de pecore morbofo cffe, fpondéfuc? Quidem adijciunt per- furias e(Ieà febri;& àforia; Varro.Febricitantium figna funt, cum obftipa fües tranfucrfa ca pita ferunt, ac pet paícua fübito cum paululum procurrerunt,con fiftunt,& vertigin ecorrepteconcidunt. Earum notandafunt capita,quamin partem proclinentur,vt ex aduerfa parte de auricula fanguinem mittamus.Item fub cauda duo- bus digitisa ctunibusintermiffisvenam feriamüs;que cflin eo loco fatisampla;camquefarmento prius oportet 'verberari, deindeab i&u virgx tumentem ferro refcindi detráctoque fanguine colligarifaligneolibro,vel etis —^wlmeo. Quodcumfecerimus,vnoautaltero die fub tecto pecudem continebimus, & aquam modicé calidam | quantam volent,farinzqueordeacezfingulos fextarios przbebimus, Columella. Febrientibus ex cauda fan. guis, eft detrahendus, Idem. ^ Cumaàmagno feruorcin frigidam incumbunt, przfertim fi non flatim co. | gantur pergercrh via; fedalicubi confiftercaut quiefcere permittanturmembris omnibus conuclluntu rfiunt- . quefpafmici ( fpanaderig,) atqueita aliquando pereunt; nifi maturius recalefcant, | Vituli quidem fic affecti non cuadunt. lufeflantur & pediculis fües , ita vt cutis aliquando plurimum erodatur : tolluntur locis ,. Ecce 3 illitis LEE | , De Quadrupedibus illitiscrema lacis butyro, & fale multo;fimul ad vnguenti modü decocti: alij parteslotas pu rgatafq; fece vini liquidainurgunt. Sus multum dormit; precipue zítate , & tunc nififrequenter excitetur, lethargo captus mo- titur, Albertus. Accidit cis etiam dolor capitis &rauitas, ( aut fcotomia, Albertus. «eevyé , lego xeovee, vcl xeavedis [ Albertus habet fraretyn , ] dequo morbo plura dixi in Boue C. Gaza ftrumam interpretatur , nefció quàtn recte; mihi non placet: nam & alui profluüium in fuibuscodem vocabulo fignificatur , vt infra dicam :) quo plurimi laborare folét: remediü eft vino adhibito naribus, coq; ipfo dilutis/fed difficulter eo quoqj periculo fubtrahitur:biduo enimaut quatriduo interitusobuenit, Ariflot.. Albertushunc ex Ariftotclelocum reddens; Hoc morbo;inquit;moritur maior parsfuum;propter collectos multos humores frigidos in capite.fed remediáü quod apud Ariftrotelem huic morbo adfcribitur, perperam refert ad profluunim alut.in hoc morbo vt in bran- cho quoquejauriculz fuum flaccidz & deiectz funt, Idem.Suidasin 2/ajoio. hunc morbüm «eodeo» appellat; & 16 1 * febrim interpretatur cum capitis dolore:fignum effe auriculas demiffas, 8 oculos deiectos : remedium Syyupa- ai «Sw. Sunt qui cardui genus,quod vulgo carlinam (abervvürtz.) vocitant, ficaffe&tis dari confulant, (radicem videlicetin cibo minutatim incifam;) tanquam nihil hic morbusà peftilentia fuum differat. Suein altero óculo amiffo breui extingui magna ex parte nonnulli exiftimant, Ariftoteles & Plin. Quadrupedum fues tribus mor- bigeneribuslaborant,quorum vnum raucedo vocatur,quo maxime fauces maxillz; inflammantur , ( ibi qui- dem proprie milii videtur branchus vocari;alijsin locis improprie, phlegmone potiusin genere dicenda:) fed i-- dem malum,vel qualibet alià corporis parte contrahi poteft. Iam enim plerunquein pedem; aliás in aurem de- cumbit. Putrefcit protinus membrum,& v]cus ferpit , donecad pulmonem deueniat, quo tacto morsfequitur. crefcit hoc vitium celeritet , nec poteft füs quicquam edere cum ita zgrotat,etiam fi quantumlibet fit morbi in- crementi, ( X ov3zv &o les, row dictam T0 gro (Q- , xaby baovotu. poteft autem x&v óezyous velad i94e referri; velad à aeg», vt Gaza retulit. ) curaturà porcarijs, cum malüincipete fenferint, haud modo quàm tota parte abfciffa ' qua coeperit; Ariftotel. interprete Gaza. vocat autern huncalio morbum Grzce Bezwyyov : & eo affici, Beoy- x&v. Raucefcunt ( £eayyx;oani) potiffimum eo anno, quo montesabunde tulerint, & pinguiffimi fint. Iuuat mora celfi dediffe incibatu ( que & homini contra anginam profunt,vtin medicamento diamoron , Niphus) & balneum multum & calidum,& vena fub lingua fitz cultello adacto fanguinem detraxiffe, Ariflot. B22yyc, vàayioi m Ty Gu Tà co pA eT geyvapdisay qo GXePy yo (legerim; xavvot Tov Oo! sysy av ) Grow oe aeo 2a: S elowmzu, Hefych. & Varin. hoc eft, Branchus morbus eft circa fauces quo fües maximéintereunt. bronchia quidem medicis vo- citur finguliarteriz afpere cartilaginei circuli-beesy; gv od 8e ooi. Beo*yy (G» oUXertqus, Var. Beayy:s morb? fuum,Suidas. Idem in voce Auzijoie , Des yylo» fcribit effe mórbumin partealtqua corporis porcini; xeaüeev vero febrim (id efttotius corpdtis ) cum capitis dolore: Branchus aliquando dilatatur fub gutture; & inci- duntinfypanchen: &tunc multum mouent pedes , & moriunturintra tres dies, Albertus: &c. vt Ariftoteles. Strumofts fub lingua fanguis mittendus cft, qui cum profluxerit) faletrito cum farina triticea confricari totum o5 coueniet. Quidam pralentius putánt effe remedium ; cum per cornu fingulis ternos cyathos gari demittunt: deinde fiffas taleas ferularum lineo funiculo religant : &ita collo fufpendunt , vtftruma ferulis contingantur, Columella. Non facileaütem dixerim;craurámne an branchon Ariftoteles,ftrumam appelletinfuibus. Crau ram enim ftrumam Geza interpretatur : fed remedium fanguinis fub lingua detrahendi brancho conuenit: quód fi quis neutram horum firmam eff? contendat; doceat meliora. Authoritate Plinij nonnulliafferunt firumam effe ferophulam;in qua concrete quedam & purz ( forte; purulentz ) & fanguinez quafi glandule o- riuntu rNiphus.Suillum genus morbis obnoxium eflanginz maxime & flrumz,Plin. Guttur hominitantum & fuibusintumefcit;aquarum quz potantur plerunquevitio;Idem. — Angina füb faucibusapoflema eít,quod fuibus maximéaccidit;Syluaticus. Sues moriunturangina acerrimó,Plautusin Trinummo. Noftri ideritin il- lam quz cftlatiffimo folio, fcopasregias vocant : medetur anginis Suum, Plin. Fierba impia vocatur incana; ro- - rifimariniafpectu;&c. Aliqui ficapgellatam,quód nullum animal eamattingat;exiftimauere : hecinter duos la- pides trita feruet;przcipuo aducrfus anginas fucco;lacte& vino admixto : mirumque traditur, nunquamab eo morbotentari qui guffauerint: itaque & fuibus dari: quzque medicamentum id noluerint haurire, eo morbo interimi,Plinius & Hermolaus Corollario 767.vbi antipatrem vulgó dictam herbam ( filium ante patrem, vcl Chriftophorianam;& oculum confülis,) ab impia Plinij diuerfam cffe docet;nec aliud. Herba trinitatis vulgo di&a;àtriplici lorum colore,qui violas Martias reliqua fpecie omnino referunt)freiffankrut) vtilis eft fuibus an- ginajid eff calido gutturis abfceffu laborantibus: .Fabet fane hzc herba viole Martiz vires,quod ex guftu fapo- reque conij cioquamuis odore carct : commendanturautem etiam violzflores,aut quodin eis purpureum eft, L. 4C * - je adanginasà Diofcoride. Tonlille in homine;in fue glanduls;Plin.Si tonfillis ( parifthmijs) infeftentur fues, : fanguis ex humerisdetrahatur, Didymus. l'ubercula quzdam faucibus & gutturi poreorum innafcuntur , que Angli (vt audio) fualinguakyrnel nominant;qubd malum ad anginam referendum puto , Nam quz extrinfe- cusin collo nafcuntur tabercula;& matura pus aut fanit emittunt,cü velà fueattrita,vclà porcario fecta fuerint; periculo vacát, & cheerades vel fcrophulzs, ni fallor,appellari poffunt. Morb? quénoflti ranger appellát,Itali qui- "dam ( vtaudio) fidor,non contagiofüs quidem; fed admodum periculofus eft fuibus: mors enim fere intrabi- duum fequitur: quare vulgus imprecando etiam homini huius morbi nomen víurpat;cum nihilquod fciam fi : inilein hominem cadat. Nafcitur hoc malum in infekióre oris filli partejin ipfa (puto) maxilla eo fpatio quod interanteriores & pofteriores dentes eft : induratut enim pars illa cornu inflar;abfque vMo tumore;colore albi- " cat intet hunc fcirrhum & carnem fanam acus cüm filo inferto;traijcitur ore diftento perimmiffim baculüm : € fic cleuatus filo fcirrhus ferro tefcinditur;atque ita curantur plerique: nifi fero forte fectio adhibeatur. Sunt qui. , radicem gentianz illius generis quod à diffectz radicis gura cruciatam noftri vocitant, (vt fupra dixi,& pluri- busin Bouc C.)aduerfus hunc morbum pabulo aut potioniadmixtam przbeant,quare & à morbiillius auxilió vangeikrut appellant nonnulli.Sed noftri feré omnes; przfertim periti lanij, fectione potiustanquam ccrtioré prafidio vtuntur Accidere oc eis atintfi colluüics nimis calida detur: quód & alias noxium effe audio , arteriá afpera (noltrates vocant de vveyfel verftrupft ) inde aftricta,& exulceratis nonnunquam vel aliter Ixfis-inteflinis, Susquifangam (vt Germariico nominiterminationem Latinam addam )patitut,cibo & potuab[tinet, ( quod Ariftoteles etiam «€; ev [Beoyy err (9 Ícribit ) ac vertiginelaborat. Eft preterea malum quod in fuperiore 'orisparte (in palato )intra dentes,fed iuxta eos náfcitur , durities quedam quz fpatium non maius vngue hu-- mano occupat/vhancferrorefoluuntlanij;& vt poffunt refecant : vocantautem die fefén.Eiufdern nominis mor- 7t | bus,re Li "a | | De $u05., D. Lib. LL $15 bus retamen vtputo diuerfus nonnihiljin equi ctiam palato nafcitur,vtinter equorum morbos fcripfi, Hinc. (tempore peftis )canibus blan dis rabies venit, & quatitzgros. Tu (fis anhelafues,ac faucibusan git obefi $ Vergi. Jus. Radix herbe confiliginis; quam nupet inuentam diximus,fuüum quidem & pecoris omnieremedium pra- fens cítpülmonum vitio;vel tratc&ta tantum in auricula. Bibi debet ex aqua; háberique in oreaffidue fub lin gua: fuperficies eius herbzzan fitin aliquo vfu;adbuc incertum eft; Plinius.Sues nifi potuaffatim fatientur, pulmona. riz fuint :isque morbus optime fanatur auriculis in ferta confi E (quod in ouibus etiam pulmon arijs ficri iubet:) dequa radicula diligenterac fpius iamlocuti fumus, Co umclla.Idem facit radix hellebori ni gri perau- riculam bouisaut fuis traic&ta;itemque ad'alios vfus,faltem extra corpus.Intra corpus enim con iliginem dare nonaufim;quamuis medicus non indoctus etatis noflri pulmonarijs etiam h oininibus intra corpus fumen- o damconfulit,nectamen vel authoritatevel experimento vllo id confirmat Sed plura dehac herba fcri pítin Bo- ue C.&in Lupoa;inaconitimentione, Eanij noftri rarum effe fuem aiunt,qui nón aliquo vel hep - imonis,velalio vitio laboret : reperiri enim in pulmone aliquando alba quadam tübercula, magnitudine dimi- diatz iuglandis :& pulmonem aliquando coftis fiue membrana fuccin genti adharere (' quod bubus etiam acci - "dere audio;vulgó vocant angheffr. ) In hepate vcro veficas sn dea plenas ( J4[aziàxe,"vvaffergallen, vvaffer- blatern,) confpici.Naufcantibus falutaris habetur eburnea Icobisfali friéto & fabz minutzfrefz com mifta;ieiu- nifque prius quàm in pafcua prodeant obiecta Columella, Animal hoc voraciffimum natura exiflit , quare po- tiffimum fplenelaborat : danda eft autem bibendáaquajin qua myricinz prunz extinctz (int. Hominibus vi- num locoaqüzin ijídern prunisinfufum opitulatur, Didymus ex Democtito. Solet etiam vitiofi fplenis dolor eas i&feflarequodaccidit,cum ficcitas magna prouenit,& vt Bucolicon loquitur poéma, Strata iacent paffim o Inaquzque füb arbore poria.Nam pecusinfatiabile eft : faes enim,dum dulcedinem pabuli confe&tan tursfüpra modum zfílate fplenisincrementolaborant. Cuifü ccurtitur,fi fabricentur canales ex tamaricibus,&rufco,re- | alan RM Dp odcinde firientibus adnioucantur. Quippe ligni fuccus medicahilis ;epotus inteflinum tu- morem compefcit, Columella.Adeó mirabilem myrica antipathtam cótralienem faciunt,vt affirment)fi ex ea. alueisfa&is bibant fues,(ine liehe inueniri: & ideo homini quoquefplenetico cibum potum que dant in vafis ex &a factis, Plinius & Conftantinus monachus. Apud nos tam parua crefcit nfyricas vt raró flipes eiusad digitum craffitudineduplusfit: quamobrem nec aluei inde fieri poffunt fuibus,nec vafa horiini : pocula tamen cx pluri- busparuis taleis hzrente adhuc cortice;ambiente fupra infraque ligneo circulo parantur, vt vegetes feu vafa viz naria ex pluribus ligacisafferibus fieri folent. Ad füum vero medicinam;decoCtum eiusin potu datur. "T'amari- cisradicem vel folia trita exaccto bibat, qui de fplenelaborat;cuius vfum fi experiri volueris, da. porco edendam o per dies nouem,cum eum occidesfine fpleneinuenies, Marcel. Àfplenos etiam herba confumit fplenem fuum: — Videin BoueC. Alui profluuium ( quod fimiliter vt capitisdolorem & grauitatem ftrumam, xoaZeov, nomi- - nant,vtfupra dictum eíl: Suidas 2/o//o o» ) fuibus irremediabilein cidit; Ariftot.Aliqui fes empturi perfunctas - effe febri & à foria ftipulantur, Varro. Verno tempore herbx nouellz & immatürz porcis aluum citant, vnde emaciantur,Colümella. Porci quidam in alpibus fero latis non affueti,fi nimium biberint,rum pialiquando atis, vel pul- periclitantur nifi aluus maturé Bluat.Sui dyfuria velifchuria laboranti quidam granalathyridis aliquot przbent, .vtaudio. ... | | Plurimisvitaad annos quindecim : aliquibus etiam propéad vicenos, Ariftot. Vita ad quindecim annos, quibufdam & vicebós: verum cfferantur; Plin; | jO | 2 | | MENS RÀ d | UE Susanimaleft impurum & vorax, wiopbv ied JeseAMuxoyw; quare eos etiam qui partes corporis eis fimiles habent,naturam quoque eisnon diffimilem habere conijcimus, Adamant. Quiporco fimilem habent fron- - tem,füpercilia.labra;os,vel collum,homines iudicantur inepti,ftolidiimprobi;iracundi, z4258, aute , oro, - d|piooytzo, denique vae. vtin B. recitauimus. Sui animam pro fale datam vulgó fertur: vide infraab initio "capitis fexti.Sues quoniam hebetiore fenfu funt;inarticulatiora corda habent, Ariftot.3.4.depart.anim.. Sunt . qui fubtilitatem animi contare non tenuitate fanguinis putent;fed cute operimentifque corporum magis aut minus bruta effe; vt oftrea & teftudinis: boum tergora;fetas fuum obftare tenuitati immeantis fpiritus nec pu- .xum liquidumque tranfmitti, Plinius Animalium hoc maxime brutum,animam que ci pro faledatam non illc- «o pide exiftim abatür.Compertum agnitavocefuary) furto abactis;merfo nauigio inclinatione lateris vnius reme- affe, Quin &inórbeforum nündinarium domofquepetere difcunt; Plin. Porculatoris vocem fuillum pecus fic . agnofcit, vt etiam ftab eó procul feductum fuerit;appellantem intelligat,cui quidem rei teftimonio cfl id quod proximefequitür, Cum maris przdoncsad T'yrrhenam terram piraticam nauem appuliffent, ex hara permul- tos füesfurto aba&tos impofucrunt in nauim;güam foluentesad nauigandum incubuerunt. Subulci przfentib* piratis filentium tenebant,fuesque eatenus abduci quiefcebant;qu oad ex portu latrones fe eripuiffent, &à terra foluiffont. T'um vóce fuibusaudiri folita fuarij quàm maxime poterant exclamantes;eos retro verfusad fe reuo- cabant.Porci primum vt fub latum clamorem paftorum EM ds fein alterum nauis latus compel- .. lentes,eam.euerterunt : màlcfici pirate naufragio quàm mox funditus perierunt; fuesad fuos enatarunt, Aclia- nus. Sus animal inipurum; cceno, & lacunis maximé gaudet: vttam craífi & hebetes ei fenfus quàm ingenium - £o cxiltimetur,Primusfcrofz fcetus prima vbera lugit & deinceps ceterifuo quifque gradu & ordinglo. Tzetzes & - alij;vtin C.recitaut.vbihoc etiam diximusa fcrofis nonnullis (uos porcellos deuorari.Pafcere gre | te vellevidentur, Ariftoteles.Sui grunnitus terribilis : Precipuéautem vno percuflo cxteri grunni cóndóleütes accürrunt fed mox obliti fui planctusad ceenum cibumue redeunt, Obfcurus. Noftr fantesinter fc fues,vt viribus coniunctis mutua ferant auxiliaxad vim velarcendam vel inferendam alteri animanti,dicunt rAcblenyali] revvlen. | Suem aiunt fi capitead calum verfo portaucris,nongrunnire, Ant. Mizaldus. Verres vnusin gregeporcorum alijs pugna deuictis imperat,& gregem fibi deditum D ow Hoc diffi- dij & pugüz tempore;vel alitet etiam libidine ardentibus non tutu m eftaccedere: neque enim homini, neque pecoribus parcunt : ptzcipué vero albis veflibus indutosinfeftant, Mich.Herus.Sues Belgici proceritate , robo- . ze & celeritate preftant , adcó vt infueto cuipiam accedenti, non minus quam luporum periculorum ingruat, 7o Strabo.Sui & crocodilo natura cam conciliauitamicitiam,vtim pune fues circa Nili ripas obuerfentur, nequeà [E | m ! im pro zta- unt, & quafi ific concur- homini aut Eeea 4 - . «rocodilis $$. : |^ Be Quadrupedibus crocodilisoffenfam vllam patiantur, Calcagnin. Sui ferpensaduerfatur, quia deuoratürab ea, Ariftot. Mufte: le&fues difüdent,Plin.. $us (1d cft fucsaliquot contuncti, Ephefius ) etiam lupo obfiftere repugnareq; potefl; Ariftot. Luposaiunt cum fint nacti fues, trahere vfquc adaquam;quód dentes feruorem carnis ferre nequeant$ Varro : ittclligendum füesalupisdeuorari, non contra. Minimo fuis ftridoreterrentur clephantesPlin. Ele- phas exhorrcfcit porcclli recens nati vocem , Zoroallresin Geopon. Elephanti exanimalibus maxime exhor- renthircum,cerallen, (arietem intelligo, ) & porcum quibus fané machinamentis Romani elephantos Pyrrhi rcgis primum vertentcs,vidtoria funt potiti, Volaterran. Vide plurain Elephanto D. Iam vifuscftleo,quicum | |. Íucm aggrederetur,vt fetis horrentem afpexit;fugeret, Ariflot.Lupus aliquando capram aut fuem auricula mor- dicusapprchendit & aliquo fecum deducit,vbi commodé & fecuré deuoret,vtpluribusretuliin Lupo D.— Porcos fequi eos à quibus cerebrum corui acceperintin offa,quidam Ícripferunt, Plinius & Sextus, vtÁggre- 1o gator citat. Vide infrain Hid.Nigidius fugere tota die canes confpe&tum eius qui & fue ricinum cuellerit; fcripti tcliquit, Plin. : | 5 E; / / , Subulcusdebet confuefacere,omnia vt faciant ad buccina. Primo eum incluferuht; cum buccinatutn eft;. aperiunt,vt exire poffintin eum locum,vbi ordcum fufum in longitudine fit.Sicenim minus dcperit;quàm fiid. iü aceruospofitum eft; & pluresfaciliusaccedunt: ideo ad x1:,conuenire dicuntur, (ideod; ad buccinam conue- nire dicuntur, Crefcent.) vt fylueftriloco difperfi ne difpereant, Varro. Cuftos porcorum (inquit Columella) fit vigilansiimpiger;induflrius, nauus, Omnium, quas pafcit, & matricum, & iuniorum meminiffe debet;vtv- niufcuiufque partum confideret. Semper obferuet enitentem : claudatq: vtin harafostum edat. 'Tum denotet 5 á protinus quotque & quales fint nati,& curet maxime nequis fub nutrice aliena educetur: nam facillime perci,ft euaferint haram,mifcent fe; & fcrofa cum decubuit,zquealieno ac fuo prebet vbera. Itaque porculatoris maxi- snum officium efl, vt vnaamquanque cum fua prole claudat.qui i memoria deficiturquo minus agnofcat cuiuf- que progeniem,piceliquida eandem notam fcrofz & porcisimponat, & fiue per literas , fiue peraliasformas v^ numquenq; faetum cüm matre diftifiguat : nam iti maiore numero diuerfis notis opus efl; ne confündatur me- 1nofia cuílodis. Attamen quia id facere gregibusamplis videtur operofum, commodiffimum efl harasita fabri- care;vt limen earum in tantam altitudinem confuürgat,quantum poffit nutrix euadere,la&tensautem fupergredi non poffit.Sic necalienusirrepit , &in cubili fuam quifque matrem nidus expectat, qui tamen non debet octo capitum numerum excedere.Non quin ignorem fcecunditatem fcrofarum maioris effe numeri, fcd quia celer- rime fatifcit,quz plures educat. Atque eg quibus partus fümmittitur, cocto fint ordeo fuftinédz, nead maciem 3d fummam perdücantur,& ex ea ad aliquam pern iciem.Diligensauté porculatorfrequenterfuileconuerrat,& fe ' — pius harassmam quamuis przdictum animal in pabulationem fpurcé verfetur, mandiffimum tamen cubile defi- derat.Hic feré cultus eft fuilli pecoris recte valentis. Et rurfus, Nec vt ceteri greges vniuerfi claudi debent,fed per porticus harz facienda funt;quibus aut 2partu;ant ctiam przgnátes includantur: nam precipue fues cateruatitri atqueinconditz,cuim fint pariter inclufi,füper alias alize cubant & fcetus clidunt, Quare;vt dixi;tunét paricti- bus harz conflruende fuat in altitudinem pedum quatuor, ne fus tranfilire fepta queat:nam contegi non debet; vtà fuperiore parte cuftos numerum potcorum tecenfeat, & fi quém decumbens inatet opprefferit, cubáti fub- trahat,Hazc Columella.Neq; gregatim claudendz funt porcz morealiarum pecudum, fed haras fub porticibus faciemus, quibus mater vnaquzque claudatur, &alumnum gregem tutioripfadcfendatàfrigore. Quz harzá —. fuperiori parte detectefint; vtlibere numerum paftor exploret;& oppreffisà matre fcetibus fzpefübueniat tub- 45 trahendo, Palladius.Scrofam in fua quana; hara fuos vt alat oportet porcos,quoniam alienos afpernatur,& ideo fi conturbati funt in feetara; fit deterius , Varro. ^ Singule ex parturientibus fuibus peculiari in hara funt includendzg, nefcilicetdiuer(i partus mutuó inter fe mifceantur , fed matres agnofcantprolem , porcelli- que fimiliter affuefcant fuis matribus : quippeft confundantur , haud amplius cos ipfe fcrofi difcernent. Commodius autem eft fi fingul proprios feetus enutriant, Florentius. Haram facere oportet circiter trium pedum altam,&latam am pliuspauló;ea altitudineabsterta,ne duin exilire velit pregnan Sabortet. Altitudinis modus fit,vt fubulcus facile defpicere poffit, nequisporcellusà matre opprimatur, & vt facile purgare poffit cu- bile.In haris oftium effe oportet, & limen inferiusaltum palimipedale (id eft, pede & palmo, Crefcent.) ne porci ex hara,cum mater prodit;tranfilire poffint. Quotie(cunque haras fu bulcus purgat;toticsin fingulas arenam in- ljcere oportet; aut quid aliud, quod exugat humorem, Varro. Cum peperit,largiore cibatu fuftentare oportet, «5 quo faciliuslacfuppeditare poffittin quibus hordei circiter binaslibras aqua tadefactas dare folent,& hoc quo- quecondaplicant,vt t mane,& vefperifi alia;qua obiiciant;nó habuerint ; ldem. Etrurfus, A portu decem diebus proximis non producunt ex haris matrem preterquam potum. Prateriti$ decein dicbus finuht cxire pa- ftum in propinquum locum villz,vt crebro reditulacte alere poffit porcos ; Cu ih creuerunt;cupiurit fequi md- trem,tum demifecernuntà matribus;ac fcorfum pafcunt, ve defydcrium ferrc poffint parentis, quod decem die- busaffzquuntur. Paftum exigunt zílate manc;& ante quàm zílus incipiat/fubiguntin ymbtofum locum,ma- xime vbiaqua fic. Poft meridiem rurfus lenito fertiore pafcunt. Hyberno tempore non prius exigunt patum; quàm pruina euanuitac colliquefacta eft glacies, (quod & Florentinus fcribit. De numero in centum fues,de- cem verres fatis effe putant. Quidam etiám hinc demunt.Greges maiores Ei nene habent.Sed ego modicum | : pütocenten ipm. Aliquot maiores faciunt,ità vt ter quinquagenos habeant porcos in grege;alij duplicant;ahj 69 P roceno Nn cent Minos érex,quàm maior minus fumptuofus, quód comites fubulcus pauciores quatit. Itaque gregisnumerum paftorab fua vtilitate conflituit;jnor vt quot verres habcat; idenim ànaturafumendü: , hzc hic; Hécomnia Varro. Agriculturzab initio fui [tudiofus; nec de pecorefuillo mihi minor cura efb, quàm vobis magnis pecuarijs. Cur entm earesnon eftcommunis? Quis enim noftrum fundum colit, quin fues hábeat: & qui non audierit patres noflros dicere ign auum, & famptuofa m effe, qui fuccidiam in carnario fulpchderit potius ab laniario,quàm ex domeflico fundo? TremelliusScrofaapud Varronem. —— CAN | Suestertàm roftro fodiunt, noftri dicunt nielen, )& fic fodierido propter radices biultum nocentagris.Ayie;- retos e fusalienam fegerem depafcens,cui domini agri dentes elidebant, fecundum Cypriam legem vtaiunt, quam peenam etiam Vlyffi Iruz apud Homerum miniatur,tanquam ob fimile delictum vt qui meffem fuam ex epulis procorum ei depafceretur, Varinus, Juieovis apud eundem fus fylueflris expohitur.Sucs ad mittunt jd: 7o. | | cole in | (o0 2De Sue E. Lib. T. | | | M coleinagtos& fcgetem , vt latibula effodiant, Ariftoteles. In porcis etiam illüd eft commodu m,quód immiffz vineis necdum turgentibus,vel exacta vindemia gramine perfecuto diligentiam fofforis imitantur, Palladius: gramen perfequendo vertunt íolum,poftea rcli&a (reliqua)fofforis diligentia mutantur, Crefcentienfis, Vulgo 'credebaturà Nili in Aegypto euagantis deceffü ferere folitos,mox füesim pellere veftigijs femina deprimentcs: & in madidofolo credo antiquitus facitatum, Plinius-Eudoxus ideo inquit Acgyptios ab immolandisfüibus fe fuftinere,quod poftcaquam fementem fecerunt,eorum gregesad proterendam & conculcandam fruttientorü fationem,atque depellendam in altiorem terram & hamidiorem inducere foleant;vt hac quafi occafione terra obducta neab auibusfemina exhauriantur,Aclisnus. Sedaliter Calcagninusin Aegyptiacts,Pof iquam Nilus (inquic) reftagnare delierit,& in aluum fuerit reuocatus,fuum operaad profcindendos fubigendosque agros v- '6 tuntur;in quos femina iaciantur. Quomodo Megarenfesin przlio aduerfus Antipatrum , fuibus pice oblitis in- . cenfisquein elephantos eiusimmiltis cos perturbarint;&c.dixi in Elephanto D. | / — Maialiseft porcusftue verres caftratus, Antiphani apud Athenzum «zze(9- Zemuluc, id eft aper fiie verres caftratus,qua quidem periphrafi oie etiam linguz mihi cogaitz omncs vtuntur, fed Germani proprium ha — benteinbarg vel bar3-Porcaftrusid eft porcus caftus;Syluaticus: maialem intellige. Porci nefrendes vcl nep^ré. des vocabantur caftrati;quafi (ine renibus, Fulgentiusad Chalcidium. Grzci quidem renes v:653; vocant :fed Varro porcos nefrendes vocati ait;qui non ampliusla&ent; necdum tamen fabam frendere poffunt. Feftusarie- tes nefrendes dicit,qui dentibus frendere nendum poffunt. A per ( Verres iracundus & rudis eft;nec difci plinam | vllam admittit; & quamuis cafteetur nihilo melior euadit, Ifidorus.Verres,iuuen cos,arietes,hoedos defcrefcente Luna caftrato;Plinius: Atqui Heliodusin Diebus octauo die mentis Lunaris verrem & bouem caftrari iubet. O Aperquaztate caltretur non refert: catera nifi nouella caftrenturjintereunt, Ariftot. Caftrationis in hoc peco- re duo tempora feruantur,veris&autumni : & etusadminiflrandz duplexratio. Prima illa quam iam tradidi- mus cum duobus vulneribusimpreffis per vnam quanque plagam finguli exprimuntur teíliculi. Altera eft fpé- ciofior,fed magis periculofa,quam tamen non omittam : cur virilem partem vnam ferro refe&am detraxeris, erimpreffa m vulnus fcalpellum inf2rito,& mediam quafi cutem , quz interuenit duobus membris genitali- | busvettindita :atque vncisdigitis alterum quoque tefliculum educito;fic fietvna cicatrix adhibitis cxterisre- mcdijsqux priusdocuimus,Colum ella.Et rurfus, Mares vel cum primum ineunt femeftres,aut cum fepius pro- generauerunt;trimi aut quadrimi caftrantur,vt poffint pinguefcere. Caftrantur verrescommodiffimeanniculi, vtiqueneminores,quàm femeltres,quo facto nomen mutantjatquee verribus dicuntur maiales, Varr, Etzur- fus, Verres re&é inire poteft víque ad quartum annum,deiade caftratur,faginaturque quoad peraeniat ad Ianiü, o Polimenta tefliculi porcorum dicuntur, cum caftrantur :a politioneveftimentorum , quód fimiliter vz illa cu- rantur;Feftus.. Caftrratur& foeminafüs,etiam qua fepius iam peperit;& à noflris vocatur ein galtf. Fominis quoquevulux ferro exulcerantur& cicatricibus claudu atur,nefint genitales. Quod facile (facere) non intelli- | goquaeratio compcllasnifi penuria cibi: nam vbi eft vbertas pabuli,fübmittere prolem femper cxpedit , Colu- mella. Apria etiam fcrophz caftratur,ne praterea coitum appetat,fed breui tempore obefetur. Caftratur autem. cum biduoieiunarit;füfpenfà pernis prioribusrecifa cute inter femina;quà maribus tefles maxim continctur: hac enim párteadhzret vuluis apria dicta; cuius exigua parte abíciff confircinant, Ariftoteles.Lanij noftri por- cis foeminis iunioribus vuluam totam (diegantze barde ) excindunt : vetulis vero apriam tantum : fic enim in- | terpretor quod ipfi vecant die kornoder berkoriyhoc eft grana vel genitalia grana,qua plura fimul coniuncta effe aiunt,humoregenitali grauida : quamuisnon eódem loco quo apriam Ariftoteles fita effe ferunt, edin dextro Lo latereosfacrum verfus. Caftrantur femine fic quoque vti cameli;poft bidui inediam, füfpenfe perais priorib*, vulua recifa,celeriusitapin guefcunt, lin. "Ev FavAcz rie a9c 0$ Cirreo Quo répote su yrcoDad bota Mem lp) Cat olo) p «gaz Soranus.Graci quando voluntimpinguare fcrophas,extrahunt eis matrices, Abynzoar. n* Phorine; doceo, dicitur uilla pellis: hec optimaeft pro calciamentis, Crefcentienfis. | Noftrifutores vt áudio,non vtuntur,quód breui mollis & flaccida fiat , & humorem tranfmittat, ( fj voirt bal flüftbig vnd burt.) . Ephippiatij putolorainde conficiunt, & helcijs fuperinducunt.Hinc & libris operimenta adduntur, multó diu- turniora quàm ouillaaut vitulina: firmior enim fuperficies eflnecita facile deteritür.Ex corij fcgmentis deco- | &isglutinum fit;quod quidam taurocolle praferunt: ad cuius vocis fimilitudinem cheerocollam dixeris. Ad eps fuillus optimus eft pro calciamentis conferuandis,Crefcentien. | Noftri vmbilicunrcum fia pinguitudine pro calceisinungendisferuant. | Succinum rude primum nafcitur & corticofum,deindeincectum adipelactentis 5o fuisexpoliturad quem videmus nitorem,Solinus cap.23.De axungiz vibus fcribetur in C. Sanguinem laillum aliqui mifcent medicamentis quzinijciunturinaquan pro pifcibus caplendis. Venatores quidam vtlupos aut vulpes captent,cx iecore fuillo affo &in frufta diffc&o qux melletingantur,efeam parant, & calceos pingui fuilla toftaillinunt,felem mortuam pofl fe trahentes, &c.vide in Cato E. Sanguis € naribus trahitur graminis femine, . foto pueris remedio;aut fatis fuillis; Alex.Benedictus. Accrtimusho minis fimus efi, vt& Chartodras omnium óptimum eum effe affsuerat fecundum fuillum,tertium caprarum,&c. Theophraftas. Aliqui ( ad ferc orandü ) praeferunt hominum fhimum,&c. proxime fpurcitias fü um laudant, Columella folus damnat : alij cuiufcan que quadrup edisex cytifo; Plinius. Et alibi. Vrit vineas faillum fimum;nifi quinquennio intcerpofito przterquam fi riguis diluatur. Stercus afinorum primum efl; maxime hortis: deinde ouillu m & caprinum , & ttmentorum z | porcinum vero peífimum,cinercs optimi; Pallad.La&tucarum amplitudinem quidam augent;recifis cum ad fe- fo mipedem cxcreuerint, moque fuillo recenti illitis,Plin.In arborum genere ftercoribus nonnullis ex validio- ram numero vti confueuerünt;potifime cum fructus emollire , imm utareque volunt , ceu fuillo, quo punice dulcefcant & nucleo vacus reddantur, & amygdzle ex amaris in dulcestranfeant, Theophraftus de hift.3.12.Ma- Jusarbor quziam vermes habet;curabiturfuillo flercore per hominis vrinam fucculento reddito, radicibus a£. fufo, Anatoliusin Gcopon.Si mala panicaacida nal cantur,ablaqueatis radicibus fimum fuillum adhibent : co anno vinolenta;proximo dulciafatura,Plinius. Milum punicum fi acidum aut minus dulcem fructum feret, flercore fuillo & humano vrinaque vetcre radices rigato.Ea res & fertilem arborem reddet; & primis annis fru- &um vinofum;& poft quinquennium dulcem & apyrenum facit, Author medetur aliquis ex Geopon.6.- Ego ab hominenon indo&o feeniculum dulce füturum audiuijfi terra circa radicem effoffa fimum bub ulum repo- matur. Columbinoac fuillo fimo plagis quoquearborum medeantur; Plinius. Ad1ztas ouilas quz fructum non ye afferunt: Sed &fineablaqueatione adiuuáda eft amurca infulfa cá fuilla vel noflra vrina vetere, Columella 5. 9. PN i Ad po aN- $50 t | 3De JQQuadrupedibus | | Ad pomorui fiae malorum radicem otium fuillum autftercus addere oportet,vti flabilla mala fiant; Cato; - In quo quidem loco fuesftabulabunt,eodem equos nequaquam deducemus,neque propé confiflere patiemur Inimica enim omnia fuilla equino generi;grunnitus;fcetor; halitus, Camerarius. Quod cgerit fus egrajfi in prz- Íepiaboumiucidcrit;pefüleritiam facere valet, Columella.Sed plurain Bouis & equi hiftoria diximus quàm no- xium eiushoc excrementum fit. Cauendum neanferes heedinos porcinósue pilos deuorent: exoluunt enim eos fivotaucrintAnatolius. Quomodo fouciscapiantur tum aliz ferz,tum cancsac porci intrantes & diffipantes vineàs Crelcentienfts docet io. 43. "sc à» aei do) uouri «pond ufus us cpvyleo didis, Aelianusde animal.lib.7. cap.8.ld eft, Suesin aruisapparentes,pluuiam fugiendam monent.Sed Gilliuseoin loco legit; Mj &» si; apo- poni, hoc eft; Mufczin aromatis.Apud Theephraftum quidem nihil tale reperio:Sues diutiusin ceno immo- -—ÀEn Lm rantes, Qopvra Oonwateyetyuenr, tempeftatem( eva) fignificant, Aratus. Imminentem enim tempeftatem 1 cum prafentiant;auidius faturari querunt priufquam 1ncludantur; Scholiaftes qui Qopus?v ccenum interpreta- - tur: vide paulo poft.Sues & caprz prater moretn libidinofz; ( & maturius , ) tempeflatem magnam futuram fi- gnihcant : fin tardiores fuerint ad coitum,;fatis moderatum anni tempus futurum expectatur, Aratus vt retuli in Oue cap.quinto.Porcialienos fibi manipulos fceni lacerantes,tempeftatem;przfertim pluuiam fignificant, Pli- nius: videturautem ex Arato velalio Grzco authore Qoeuziv vocem feeni manipulos reddidiffe. Et fané Hefy- chius Qoevzo interpretatur farmenta;paleas,quifquilias,& fceni manipulum quem ventus circa terram iatet; vtinde etiam nomen factum fit 2o & adpsoS| iod qpéaechuu vor aDvéus, ) item. Qeuoowoldl avodpesiv. [Ado Gopov eia oa eie» (addendum; xoerad|n, vel oveterad n, &c.Vide Suidam : ) id eft varia purganienta, coenum , quifquilias. Varinus praterea Qrowvtov,n xnabidlge srAyquos Gared c em yas tudo smw,r) vluj coc Qgujtvov sonpalu), hoc eft,fifci feu qualigenus , velftoream. ^ Aratiinterpres , vt dixi, nihil quàm coenum interpretatur in hoc progno- 29 flico Apud aratum vocem phorytón , ego cum Plinio foeni manipulos interpretari malim. Mo5dverv vox idem. eft quod Wetvetu y: DeA^ew, qua voces delafciuia etiam & contumceliofis ludis vfurpantur. Habentautem peco- raquoque exultantia &indecora lafciutaludentia eandem fignificationem,vt Plinius eodemin loco fcribit. At- qui fues ita lafciuire;& obuium quodque roftro arripere interdum;& iactare; vulgó notum eft. Accedit quod a- pud Aelianum interprete Gillio fic legimus: Sues ia&atis manipulis infanientes,ventum aut imbrem immine- re fignificare, Democritusait. Verum hoc Grzcé non inuenio;in codicibus nofltis,eo inloce vbiGillius pofuit. EC Suianimam pro fale datam &on illepidé exiftimabatur, Plin. Sus,in quit Cicero, quid habet prater cfcam : cui quidem ne putrefceret,animam ipfam pro fale datam dicit effe Chryfippus : qua pecude; quód erat ad vefcen «um hominibus apta,nihilgenuit natura feecundius,Gillius. Etehim omnium rerum quas & creat natura & tucturqueaut fineanimo funt,aut non mülto fecus earum fummum bonum in corpore efl vt non infcite illud dicum videatur in fuem,animum illi pecudi datum pro fale;ne putrefceret.Sunt autem befliz,in quibusinefta- liquid fimile virtutis,vt in leonibus, vtin canibus,vt in equis;in quibusnon corporüm folum vt in fuibus,fed et- diam animorum aliqua ex parte motusaliquos videmus, Cicero libro s.de finibus.Grzci porcum à natura dona- &um dicuntad epulandum: itaque fuibusanimam datam pro fale,quiferuaret carnem, Varro. In lege Mofis Le- xit.tr.& Deuter.14.füilla prohibetur: quia nec ruminat fus & victuim puriffimus eft. Animalia quedam que di- , mino cultu profeqiebatur Aegyptus,vt ouem & bouem,Deus pura in cibo haberi voluit, vt contemnere ea di- ino fcerent Indzi : illa vero quz Aegyptij auidius lucrabantur;prohibuit,vt fuillam,quam in folitudine etiam defy- 4o. derabant Iudzi; Procopius.Mofcs prohibuit in cibo fumere x25», quód id animal fignificat Qxudlpvov 4o) dal - Syelpov ddriupelatw po Qa stor] oi DpadYruov Ay yov 4 od) peo du dixoNaaiaw diei wyieudaep : Aule qu tto Gy (GepBóoco xei- pIllwseis caryled wed ol aiieiom meivopdiclo, Clemensin ftrim. Comedentes catnem fuillam & ius (ahimalium ) abominabilium habentesin uafis fuis:qui dicunt,mane apud te & neacccfferisad mejquoniam fanctior te fum: alli fufcitanc ) fumum in furore meo, Efaiz 95. Munflterointerprete.Dominus iudicabit; &c. edentes fuillam , & abominationem atque murem, Efa.G6.Eleazarus vnus ex principibus fcribarum , iam nonagenariusaperto ore hians compellebatur carnem porcinam manducare;fed ille mori potius quàm hoc exemplum violata legis in fe committere,fuftinuit; Machab.:.6.Contigitautem feptem fratresvnà cum matreapprchenfos compelli à rege (Antiocho Epiphane ) edere carnes porcinas flagris & taureis cruciatos,&c. Ibid, 2. 7. Heliogabalus abftinebat Íubus,vt mos eft Pheenicibus, Herodianus.Mulicres Barcez in Africa non modo guftu vaccinz carnis,fed etiam $9 fuilleabftinent; Herodotuslib.4.Acgyptij quoquefuem non guflant;Ibidem.Vide plurainfra in h. ArabesSce- nitz carnibus fuillis prorfus abftinent: fané hoc animalisgenus fiinuectum ill faerit moritur illico, Solin.ni fallor. Arabas nouimus camelorum la&e vefci; à carmbus fuillis vero abflinere imprimis, copiz vcl raritatis v- trunqueratione; Czlius.Apud Indos nullum fuem neque ferum neque cicurem nafci Ctefías Cnidiusait;& fu- illigeneris vfum Indosàfe deteflari;& tantopereab co vefcendo,quàm ab humanis carnibusabhorrere; Aelian. Porcine ( zoe» ) carnes prauzfunt,quum fuerint crudioresautambuftz, Magisautem choleram generant &c turbationem faciunt.Suillz ( Z«e ) autem optima funt omnium carniütn. Sed praflant etiam ex his quz non vehementer pingues funt;neque tenues,neque veterts vi&timg (. iepeiz ) etatem habent.Ederevero ipfasopor- tet abíq; pelle; &1 ubfrigidas, Hippocratesin libro de vi&" rationein morbis acutis. Vbi Galenusin cómentarijs: Porcum (. ziv, inquit) prinaüm nominabant veteres; valde paruum adhuc. Et fic accepit Homerus: "E9ue 6a vuJ el £éve, an Te d| totos sro oégy Xolpa se vtia e12sc n6 aUas a vtesipec éd wmv. Atqui neício quomodo porci fues fialos, id eft «ure CEU TEAEdst, pius quàm adultos ( «Aes; intelligoin vigore etatis ) comederint,tanquam nullius pla- né iudicij liominesad dignofcendum fuauiora & concoctu faciliora cibaria : quod fimiliter de ventribus-capri- nis dixerim,qiíosfanguine & adipe repletos ecdebant,quo vix difficiliorem concoctu cibum reperias. Facillima fané concoctu &fuauiffima caro eft fütstate medi) , qua fanguinem quoque probum generat: peffima vero tum vetuli nimium,tum nuperrime nati.Siquidem fus omnium fere terreflrium animalium;que in hominis ci- bum veniunth umidiffima carne eft: quamobrem nuper geniti porcellt caro immodice humida cum fit, pluri- mampituitam gignit : idquemultó magis fi crudiufcula ( non fatis coGta adignem ) fuerit.Eandem ob caufam Hippocrates fiis carnem nimium pinguem magisimprobat quim mediocriter corpulentz fuis humiditatem eiusnon probans ipropterquam omnis iané p! nguedo minus bene tum concoquetur tun nutriet quàm deeo- 70 . zu | | j dem De Sut. F; Lih — Ir. y | Lo dem animante caro. Sed ambulfle quog;(porcinz carnes) inter affandum, ad concoGionem & boni faccige- ncrationem non idonez funt, & propteracquifitam acrimoniam choleram fivebilem procreant. Commune enim hocvitium bilioforum cibariorum efljcum humida &acria fuerint.Corrumpuntur enim hzc (omnia) fi- militer,& cum acredinefua vaforum ad ventriculum pertingentium ora mordicent,vt humores ex toto corpo- rcinventrem deriuentur,efficiunt. Ceterum pellem non edi iubet,quód carne concoctu difficilior fit , vtpote frigidior.Porró cum fuillas etiam (vt caprinasante ) frigidiufculas edi vult; carnem nullam calidara probare vi. dctur,putans fcilicet eas & facilius inflammari ( xazeodlécres ) & magis inflare, quàm fi frigidiufculz fuerint. Atqui ipfein carnibus caprinis,& fi quz alise natura calidze funt,rationem iflam admitto : in illis vero qua cale- faciendo & refrigerando temperata funt, fimpliciter & abíque diftinctionealteras alteris praeferri non approbo, 1o Hucufque Galen.Hippocratesin lib.deinternis affectionibusin primo fplenis morbo obfonium dat carnem - fuillam inlenticula cocta tritam.In epilepfia imperantabftinentiam carnis & magis porcinz vel bubulz vcl ca- — prinz, Czlius Aurelianus.Proxagoras pro epilepticis celebrat carnem agninam fiuehoedinam atque porcinam &catulorum;Idem. Xcig(G- porcus cftadhuc tener,dcl phax vero adultus;alij contra volunt; Hermol. Omnium ciborum (inquit Galen.de alim.fac.3.1.) fuum caro potentifftmé nutrit. Cuius rciathletz certiffimum tibi pra- bentindicium.Si enim paribus exercitationibusparem molem alterius cibi pridie totum diem comedcerint;po- ftero dieflatim fentientfeferedditos imabecilliores. Quód (i pluribusdeinceps diebusid fecerint, non imbecil- liores modo, verum etiam alimenti penuria macilentiores palàm confpicinntur.[dem etiam deco quod dici- mus;potes in pueris, quiin palzftrafefe exercent; experiri, &in alijs qui quamlibet a&tionem fortem ac vehemé. tem (cuiufiodi cft fodientium ) obeunt. Ft mox, Ceterum quantum carnes bubulz totius faz fubflantiz craf- 20 fitiefuillam fuperant;tanto fuille bubulaslentore antecedunt.Cxterum ex fuum carnibus, hominibus quidera " — gtateflorentibus, fortibus & quifemultum exercent, fuum atate florentium carnesad coquendum funt pr- flantiores alijs vero fuum adhuc increfcentium.Porró quemadmodum ex fuibus qui Auli florenti , ijs iu- uenibusqui bono corporisfünt habitu,conueniunt: fic & boum qui nondum florentem ztatem attigcrunt. Bosenim ternperamento eft quàm fus multó ficciore: quemadmodum & vir ztate florens quàm puer. Et paul poft, Capra temperamento minus quàm bos eft (iccajfi tamen homini & fui comparetur;multum füperat.Suil- leautem carnisfimilitudinem cum humana ex eo poteris intelligere , quód quidam carnes humanas pro fuillis fine vlla in guítu vel olfa&u fufpicione comederunt:id enimabimprobis hofpitibus & alijs quibufdam factum. fuiffeiam compertum eft.Merito igitur porcelli alimentum n Obis prebent,tanto magis füibus excrementofíus, .. quanto ipfis funt humidiorcs: meritó minus étiam nutriunt. Namalimentum humidius;vt diftribuitur, ita et- *.36 iam difcutitur celerius.Etruríus,Suesquanquam temperamento funt. humidi , cum tamen iam fenuerint , cat- "^ pemhabent nonnunquam ficcam ac concoctu difficilem, Hac omnia Galen.dealim.fac3.i. Ex pedeftribus a- nimantibus uilla caro probatiffimus cibus cft,deinde hoedinamox vitulina, Galen.in lib. decibis boni & mali fucci. Alica ficuti & fuilla caro ; fi exa& in ventriculo concoquantur ; tum in fanguinem iniocinoreconuer- tantur;probatiffimos humores gign untjfed glutinofi aliquidin fe habent,ob idquein ijsiecurobftruunt; & rc- nes,quibus hzcá natura adftriétos meatus habent, &e.Ibidem. Apri fuibus domeflicis in cibo fiintanteponen- — éi,vtomnia quzexcrcentur ijs que funt otiofa: & qua cibis ficcioribus;ijs que humidieribus vtuntur: denique quepurum actenuem aerem infpirant;ijs que contrarium funt praeferenda. — Suum quidem domeflicorim caro , omnium aliorum ciborum firmiffimé nutrit: multum enim infeipfa habet lentorem , tum propter vi- tam defidiofam , tum propter cibi humidioris affluentiam. ^ Verum abhis prorfus abflinebit ,. cui propo- 40 fitum erit victu extenuante vti. — Quod vero ad reliquas carnes attinet , non quibufuis fimpliciter vefce- ^7 tur, fedfi multum fefeexerceat; licebitei &auribus &roftris, & pedibus tuillis vefci, ventre preterea & ma- "trice, modo ca elixa bellé fuerint Galen.de attenuante victu 6. Et rurfus cap.ro. Qui attenuante victu vti volet, poteritnonnunquam etiom pradictis (vt cetaceis pifcib.) craffioris facci cibarijs vcfci;fi ex aceto aut oxyrclite fuerint preparata;tum alijs etiam plurimiseorum que fucco omni exhauriri queunt. Quin & fuilla ipfa cxucca tutó vefcetur,quz vtiquealicqui effet vitanda,vt quz fuccum craffum ac lentum generet. Omnium quas noui- musciborum maxime nutriensfuilla caro eft,fed nonequevt predicta ( pifces faxatiles;ale teftesque gallinacei, &c.)conco&u facilis eft.Praterea glutinofum fuccum cráffumque generat. Alioqui necalio effe habitu potcft quodin fummo fitnutriens: quippe adharereid deber, & firmiteraffigi;non autcm pre tenuitate diffluere,Ga- 1en.7. Methodi medendi.Carnes fuillz,& quecunque lentosaccraffos humores habent.longo tempore faciunt $9 extoto corpore tranfpirationem.Olera vero & pifces faxatiles,& quecunquetenuem habent humorem diftri- - buendum;cclerius quidem diftribuuntur &opponuntur;ftabilem vero naturam non habent;fed faciledifflan-, tur, Galen.aphorifm.2.:8. Extremas quadrupedum partes edunt homincs, pedes,roftra;auriculas : quas magna "exparteaqua clixascum aceto & garo,interdum & cum f inapialiquivero etiam cum olco & garo,vino quoque affufo,comedunt: quidam cum oleribus fiue aqua elixas)fiuein ollis conditas. Porcini quidem pedes, ptifanae intercoquendumiiniecti;tumillam meliorem reddunt,tum ipfi molliores fiunt,eoque aptiorcstum ore mandi | tum concoqui in ventriculo, Galen.de facult.alim.34. Et pauló inferius; Preftant fuilli pedes roflro;illudauri- bus:aurcs enim fola cartilagine & cute conflant,quare perparum alunt.Inter domeflicas quadrupedes ( inquit Celus) leuiffima fuilla eft: & ex codem fue vngulz;roftrum , aures; cerebellum;aliquantó quàm cetera Vaesibra Jeuiora funt;adcó vtin media materia poni poffint: & eadem cumtrunculis vuluifqueinter res leues, boni fucci £o & ftomacho idoneas numerat.Suilla tam recens quàm filita , etfi guftu titillat; perniciofatamen omnino eftac malifucci,vtais Celfus; Platina. Porcellorum carnes mucofas & nimis humidas effe , in Vitulo etiam ab initio. "capitis fexti ex Galenorecitaui. Caro fuistum cicuris tum domeflici, vtfertur, cito concoquitur & defcendit, multum alit : fed fuccum gignit craffum & vilcofüm, Auicenna. Caro apri fecundum Chriflianos inter ferinas optima eft: nempe leuior quàm fuiscicuris,& validi multique nutrimenti: citó concoquitur, prcipucautem . hyemeconuenit Ide Porcellorum cato patum nutrit,quód facile refoluatur & admodum humida fit, Idem. Galen lib.8.dc fanitatisratione,fuillam carnefi ceteris laudabiliorem facit./ Auicenna capite de fanguine, hu- manum faillumque fanguinem, in omnibus exactam habere fimilitudinem fcribit: & (imiliter carnem :adcó vtimpuratiores quidam pro fuilla humanam di(trahereaufi (int: quod facinus diu perrexitimpunitum , doncc digitihominisintermixti forte confpeGi;ad fupplicij diritatem,euamfi feram;auctores protraxére :id quod de- 7o cimo (cap-2. )Simplicis medicine affatim expofuit Galenus, — Aucrreisquinto Colliget, ex Auicennz placitis A E h ""- ] : ; DS» 1 ; L porcinam i ^ | AE ETRAS WI De. Ouadrupedibii porcinam catnem cateris prx ferendam omnibus flatuit,v: luti hominibus natura cognatiorem tquod(inquii) effe ita experimento plane dicimus, Czlius. Suum qui delphaces; hoc eft porcult nuper nati, aui & Aassodii- mA (lacentesporci) vulgódicuntur, humidifunt; & fuperfluitatum abundantes , necboni fucci, qua e&. | re haud bonum eft cis uti : quemadmodum nec vetuflisfuibus, quippe quibus malus infitfuccus.. Aprorum ves roócaro mclioreft quàm fuum domeflicorum quod tanta non fint fuperfluitate przditi,nec glutinofum gignat humoromn. Quzveróinter hos euscv2,s dicuntur, hoc eft, vc doti quidam putant, calli aprugni,difficulect concoquuntur & perficiuntursatq; ab his ideo abflin endum,Symeon Sethi.Etalibi,Suilla caro boni fucci eft - facilis concoctioniscum porcus annalis efbpropter fimilitudinem quam cum humano corpore habct.Quidam | enim famis neceffitate carnes humanas guftauére;quas fuille fimiles guftu effe prodiderunt, Alit vero magis o- mnibusalijs cibarijsQuerent fortaffe aliqui, quonam pacto fuilla magisalat , & pra alijs temperata vel medio- 1o risfit.cum hoc femper animal in ceeno & fordibus volutetur & nutriatut: quam dubitationem quidamfol. - uentes,aiunt,quód nifi valde bene temperatum foret fuis corpus, nunquam malum nutrimentum in bonam €arnem verteret. Quemadmodum enim in hominibus qui corpore béne temperato funt & fano,rcbus mali fucci &alimentis non multumlzduntur: quoniam naturacum tempore quod noxium eft in bonum fuccum vertit fic & 1n noxijsanimalibus. Qui ye: funt ventriculi.fuillam non bene concoquunt fed obfzpi- untur,fupcruacaneamque & fuperfluam humiditatem;glutinofumque humorem actutum gignunt. Atfipra- be concoquantur,bonum & boni fuccialimentum facit;prafertim fi porcus caricis alatur : vt enim aiunt jis ap- primé fuauis & boni fuccialimentum facit, Hactenus Symeon Sethi.Suem fuauiores ( habere ) carnes iamdudá - creditum eft, Alianus.Suillam carnem quoquo modo coxcris,infalubrem invenics,Platina.Suille &agninz car- nescumin corporibusinco Ct manent facillima corrumpuntur propter pinguitudinem : caprinz non item, Athenaus. Suilla nifi vinum bibatur deterior eft ouilla j addito autem vino alimenti fimul & medicamenti ra- tionem habct, humectando corpus, ) vt legitur in Carmine Salernitano: vbi Arnoldus, Hoc maximé intelli- gendum eft de porcellisaffis,vel apris optime piebtisena fuilla falfa velSole fumóue exiccatajfiue cum vino fiue abfque vino fumatur, minime debet prferri ouillz.In eodem Carmine legitur, Ilia porcorum bona funt, mala funt reliquorum. Arnoldusilia interpretatur omafa fiue inteflina. Sed pauca intcflina (inquit) comedi- musnifi quz replentur fangnine,vcl qua funtanimalium prepinguium,vt porcina. Solus autem porcorum fanguis,propter fimilitudinem eius cum temperamento humano inteflinis imiitti folet ad cibum :& porci fa« ciliusobefantur quàm vllum aliud animal : quamobrem fuis porius quàm alia inteflina eliguntur, Sus tibi ceemofo fit cna domeflicus ore, «. Grataferat nobis menfa byemalis aprum, Ille licet currat de vertice montisaquoJe (— Canis evitypluri [ed tamen apta cibo eft. Hunc feritas fjlueg, dotiant tinatia faxa, . Poibmelin pofitaruflicitatefapit,Baptifla Fiera. -— Bianti pugili cum natura vorax effet, contigit vtinaffectiones cholericas;bilis furfum ac deorfum exeuntis, de- laberctur,cx carnis efu ; maximé vero ex porcinis carnibus crudioribus,& ex ebrietate vini odorati, &c. Hippo- crates 5.Epidemiorum.Scropha cum peperit macilen tior Bt,& carnem magislentam cnusgue fapidam habct. Aliquitalpz caput precidunt,& cum terraa talpis excitata tufum digerunt in paflillos pyxideftannea;& vtuh- turadomnia quz intum cfcunt;& qua apoftemata vocant,quzque in ceruice funt,(vt flrumas;tonfillas,) vefci- que fuilla tunc vetant, Plinius. Ad arquatos: Herba rubia vtere 1n quotidiano vi&tuabíque carne fuilla, Galenus Euporifton 7.359. Mulier cui v]ceratus cft vterus;abfüneat carnibus porcinis, bübulis,& caprinis,edat autem pa- nes,Hippocrat;de morbis mulicb.Suilla ventrem vifcofo humore fuo humectat;& vrinam mouet, Ifaac. Mihi uidem cum lentum craffumque füccum;reddat,vrinz mouendz nequaquam idonea videtur. Porcelli la&ten- £cs (inquit lfaacapud Vincen uum Bell.) facilein malos hum ores vertuntur,& in putredinem,precipue in ven- triculo prauis humoribus imbuto; fortibus veró ventriculis vtiles funt, cum bene con coquuntur : fecus enim phlegma vifcofium gignunt,& nafcentesinde morbos;pod agramyilium dolorem;calculosrenum; paralyfin , & fimilespro temperamentis& naturis edentium. Adulti fues,melioresfunt,grefertim caftrati : vetuli vero. peffi- sni,vtpote frigidi& carnis durz,lignez,infipidz : guns affueti incidunt in melancholiam & diutürbas fbris, "&tquartanam.Raró vtendum domeftico fue : przferentür autein partes extrema;vt pedes,& pern£,qua femper moucntur Quiederint;poft cibum exercitari debent; quicté autem viuentibus cauenda funt fylucflria multó magis quàm domeftica Hac ille. Suilla omnis tum cicuristum fcri fuisyzflate damnatur: nec probatur donec magnum frigus ingruat,circa brumam;id efl;folflitium hyemale.Per eflatem enim immodicé fomno deditum | eft hoc animal; Mich.Herus.Sus nimium fomno obnoxius pereflatem,nifi frequenter excitetur,lethargum in- * cüurrit& morituraliquando: quare tum temporis;caro eius infalubris efl; propter humiditatem à calore tcfolu- 29 jo 4o o fam , Albertus & Liber de nat.reram. Idemaprugnam difficiliorem concoctu cffe fcribit quiim domeftici füis, eamque ob caufam otiofis hominibus minus conuenire: quod cgo non probárim. Aliqui in cibo noxiam effea- iuntporcam,fi mactetur mox poftquam cum verre colerit.Degrandinofis fuibus,quos aliqui edunt ciim nón. omninoabundant,fupracapitetertio dixi, —.— | jv deni an : Aurelianus porcinam carnem populo Kom.diflribuit, quz hodieque diuiditur, Vopifcus. Iile tibi faciet. bona Saturnalia poreus,Inter fpumantcs ilice paflusapros, Martialis lib.i4. Helicgabolus habuit iffam confüe- tudinem,vt vna die non nifi de phafianis tantum ederct : item alia die de pullis;alia de porcis, Lampfidius, Athe- nxus lib.ra.fucs ex Sicilia tanquam przcipuas laudat.Idem Antiphanis verfus citat decpulis Cydopisiin quibus apponabanturs xex(9» Gane ss X eulos d p? Do£.. 1d eft maialis,fus non caflratus,& porcellus. Carmem fuis 69 nondum vetuli minutatim concifam,cum lardo teffcllatim incifo;& colum bisperdicibusaut alijs,&c. aliqui pa ftillo vulgo dicto inclufam coquunt.. Porcus Troianus: Gule veteresarchitecti (1n quit;Erafmusin Chiliad.)8c hoccommentiffunt,vt bos aut camelus totus apponeretur; differtus intus varijs anitnantiurb generibus, Hire & porcus Troianusvenitin populi fab ulam;cui hoc nomen inditum efl; quód ita varias animantium fpecies VISTO tegeret quemadm odum Durius equus texit armatos viros.M crobiuslibro Saturnalium tertio ( cap.3. )refert u Cincium in oratione qua fna lit legem Fanniam de moderandis fumptibus;obieciffe fuo feculo , quod porcum . Troianum menfisinf:rrent.Conuenietin opipara conuiuiaaut in hominem varijs dclicijs expletum , Erafm.- Huc refpexiffe videtur coquusilleapud Diphilum,cuiushsc verba Athenzus citat: '£y4 3 v4$. veeimje m a- qiysum tna irce Lire Ada rovia dise unius. Callumaprugnum.& porcus Troianus fumptuaria lege prohibebantur, Volaterranus.Poft hacinfertur difcus ( za£ argenteus; non modica craffitüdine inpauratus, *& tantus. PAN De Su. F. Lib. I. | $45 Xantus vt porcum affum eumque ptxgraridem caperet, qui fipinusin co pofitus erat;eminente ventre vartjs bo- ^ "misreferto.Inerant enim ftmulaffa;turdi,vuluas;ficedulz plurimas oua fuperinfufa;oftrea; pectines : quz adhuc — feruida fingulis conuiuis vnà cim erbibus diftribuebantur , Hippolochus in epiftola ad Lynceum de Carani conuiuio apud Athenzum lib.4.Idem Athenzuslib.o.in Dipuofophiftarum conuiuio , Allatus eft nobis ( in- ^v wuit)etiam porcus ( delphax)dimidia parte diligenter aífus ( xesufoe A EO" , toflus £apbc, xazrvpte, ) & dimidia '"*anquam exaqua molliter ( «wxsodc, teneté) elixus: mira etiam coqui induflria ita paratus,vt qua parte iugula- tuseffet,& quomodo varijsdclicijs refertus cius venter,nó appareret.Inerant enim turdi;& alie auicule;& fumi- num porcinorum vuluarumque partes: item ventriculi gallinacei cum vuluis,&ificia;( hoc eft «x & exexo &ie —- Aetilaisammoci suns r) jaertt eaae on rur ^evtlópu, Carnes minutatim concifz , & cum granis piperis con- ke ditz.Ificij vocabulum quamuis Atticum nen efl;/tamen recentiores quidam Graci, vt Paxamus , vtuntur Lezs- eJYaz piperisgranaaccipio,vtarceuthidastuniperi) Deinde poft digreffionem ad artem coquorum , poft titu- lum; Ice posts aod sues xod cie Qai euis voips, hoc eft, De porco femiaffo ,femielixo, non iugulato & far&o: Porcus (inquit coquus ) fub humero parto vulnere mactatus eft: deinde copiofo fanguine euacuato, inteflinaomnia ynà cum aphzreli ( quam & exarefin vocant, vt Dionyítus Comicus ) exemi (hoc verbum A- "? thenzus non habet;fed addendum videtur i!& poftquam vino fzpiusac diligenter collui;à pedibus fufpendi, & rurfus vino perfufum elixaui cum multo pipere,tum pradictas delitias ( yavmelia, , tempe auiculas, famen,;vi- tellos)per os ventriintrufas,copiofo & optimo iure perfudi,& dimidiam porci partem multa polenta (farina ex hordeo) vino oleoquefubacta circunquaque repleut;&in clibanum fübie&aerea menfa impofui, curauique ca moderatione ondes neque adureretur;nec auferretur cruda: nam cum pellis iam aridiufcula ( «ez fa- &e ^i» )appareret,reliqua etiam fatisiam tofta effe ( lir, malin szili;ór ) cohiect& polenta remota vobis appo- —.— fui; Hac ille.Ceterum quid fibi velit voxaphzrefis fiue exzrefision reperio: hoc manifeftum efb;aliquid in vé- ' treporciquod vnà cum inteflinis eximebatur,vndenomen inditum,fic di&um fuiffe , ómentum fortaffis aut mefenterium.Quanquam & inde dici potuit, quód lanij forte has partescen parandi exenterandique mercedem fibiauferrent & exciperent,vt pifcatorcs apud nosin pifcibus przparandis faciunt. Sic & apheremata dicuntur, partes quasà victimis auferebant (facerdotes qui easmactabant, vt in Sacris literis legimus, ) pectus ; brachium dextrum & fibra iecinoris,vt Varinus fcribit. Cum hoc porcello Athenzi communia quxdam habet porcellus hortulanus Apicij,qui inferiusinter cterosApictj porcellos deícribetur.In Lufitabia;vt Polybius lib.54.author efl; füaatatetanta rerum vilitas erat, B& cartera minimo plané pretio venirent, & ve d[ezvov, centum librarum pondere,quinque drachmis, Athenzusab initiolibri 8.vbi illud obferuandum,vocem dleerrex (fi re&té legitur) go in te&ofingulari pofitam videri, & obefum aut faginatum fignificare.Porcellilactei vel la&entes potius dicun- tuts jaAzO iuo, qui nuper nati foloadhuc materno la&ealuntur. Lacte mero paftum pigra mihi matris alu- mnum Ponat,& Actolo de fue diues edat; Martialis.Et alibi, Nondumque victa ( concoca )lacteum faba por- "^ eumjlibroquinto in epigrammatead Baffum : fed quifabasetiam edit,nonfolola&ealitur. Pherecrates & AI- T cxus uJ som lor dixerunt & yotooy y&xoBlty Heniochus & Crates, citante Ashengo. Kopal/s oe waxpbe popu xlaxQ» S rO» 2enadloois, Antiphanes apud eundem.Porcellus boflro etiam zuo fxpiufculé folidus affatur , Mich- Humelbergius. Vipera (viuerra, Marcellus ) porcelli modoinafíata :iocinerum doloribus medetur, Plin. ! In porcellum (verba funt Apicij 8.7.)farfilem duobus generibus: ( quiduobus modisatquelocis farcitur: fcilicet füb cute & in ventrejficut & pulli noflro euo farciri folent; Humoelbergius.) Curas;à gutture exenteras, à ! ceruiceornasantequam przdures;fubaperies auriculam fub cutem, mittes impenfam Tarentinam in veficam 40 bubulam;& fiftulam auicularij qui auiario przeft)roftro ( collo ) veficzalligabis, per quam exprimes in aurem quantum ceperit;poftea charta pracludes& infiblabis: 8 praparabis aliamimpenfam,ftc facies. Terespiperjli- guíticum,origanum;laferis radicem modicum : fuffundes]iqtiamen : adijcies cérebella cocta, oua cruda, alicam co&am,ius de fuo fibisferueat : cum ferbuerit;auicellas, nucleos piper integrum :liquamine temperas: imples porcellum,charta obturas & fiblasymittesin furnum: cum co&us fuerit cxornas,perunges,& inferes.Aliterpor cellum,falem, cumisum,lafer.Porcellusliquaminatus : De porcello eijcis vtriculum, ( ventriculum, ) ita neali- qua pulpzin eo remaneant. T eres piper ligufticum,origanum: fuffundes liquamen:adijcies vnum cerebellum, oua duo mifcesin fe;porcellum preduratum im ples;&blabisiin fportella feruenti oll fubmittis, cocto fiblastol- les,vtiusex ipfo manare poffit; pipere afperfum inferes.In porcellum elixum farfilem : De porcello vtriculum e- ijcies,preduras. T eres pipersligulticum;origanum: fuffundesliquamen : cerebellacocta quod fatis fit, fimilites so oua diffolues:liquamine tem pcrabis :farcimina cocta integra przcides,fed ante porcellum praduratum liqua- mine delauas, deinde implesitfiblasin fportellaferuenti oll fubmittes,coctum fpongizas, fine pipere inferes. Porcellus affus tra&tomelitus : Porcellum curatupià gutture exenteras,ficcas. l'eres piperis vnciam,mel,vinum: imponesytferu eat,traCtam ficcatam confringes & partibus cacabo permifces: agitabis furculo lauri viridis: tandiu coquesdonec lenis fiat & impinguet: hacimpenfa porcelum imples,furclas, obturas charta , in furnum mittes,exorhas &inferes.In porcellum la&te paftum elixum calidum fiuefrigidum iure crudo, Apiciano : Adij- desin mortarium piper.igufticum;corian drifemen, mentham, rutam, fricabis: fuffundes liquam en : adijcies inelvinum: & liquamine porcellum clixum feruentemfabano mundo ficcatum prefundes & inferes.. Porcel- - Tus Vitellianus : Porcellum ornas quafi aprum: fale afperges; infurnoaffas: adijciesin mortarium piper,ligáfli- . cum :füffundesliquamen :vino& paffo temperabis:in cacabo cum oleo pufillum ferueat; & porccilum affum €o iure afpergesita vt fub cuteits reci piat.Porcellus Flaccianus: Porcellum ornasin modum apri fale afperges;& ; infernum mittes: dum coquitur;adijciesin mortartum piper.igufticum , careum api) femen , laferis radicem; rutam viridem,fricabis:fuffundes]iquamen:vino & paffo temperabis:in cacabo cum oleo modicum ferueat;a- myleobligas,porcellum co&tumab offibustances:apij femen teres ita vt fiat puluis,afpergcs & inferes. Porcell* Jauteatus:Porcellum exoffas qus genogaratum;ornas;prad uras,laurum viridemin medto franges, fatisin für- noaflass& mittesin noctis on el coe a pij fcmélaferis radice, baecaslauri,fricabis:fuffundes liqua- men:vino & paffo temperabis:adijciesin cacabü olei modicü vt ferucat;obligas,porcellü lauro eximes, & ius ab offe táges;& infcres.Porcellus. Frontonianus : Porcellum exoffas , preduras,ornas:adijcies in cacabum liqua-. men, vinum : obligasfafciculum porri , anethi : media coctura mittes defrutum : coctumlauas & ficcum mit- tes: pipcralperges,& in feres.Porcellus cenogaratus : Porcellum praduras ,ornas , adijcies in cacabum oleum, 5o liquamen , vinum, aquam ; obligasfafciculum porri, coriandri media coctura colorabis defrato : adijcies 1n s sk -5 INIT Ff DE. mortarium A 890 De Quadrtübedibus | iortarium piper,Tiguflicum;careumjoriganum;api femeh;laferis radicem,fricabis : faffundes liquamen, ius dé | fuo fibi: vino & paffo temperabis: exinaniesin cacabum : facias vt ferueat : cum férbuerit, amylo obligas: por- €ellum compofitum in patina perfundes: piper afperges, &inferes.Porcellus Celfttianus : Ornas, i inda pi ere,rüta,cepa à faturcia »fucco fuo: & oua infundes perauriculá& ex PipereJiquamine;vino modico in aceta- ah temperas & fumes.In porcellum affum: I eres piper,rutam,faturetam,cepam,ouorum coCtorum media: liquam en,vinum;oleum;condimentum: bulliat conditura: porcellum in bolctari perfundes & inferes. In por- cellum hortülanum,( hoc eft;oleribus artum; Humelbergius.Meo quidem iudicio nón falletur qui pro hortu- lano Troianum dixerit: : Porcellushóttulanus exoffatur per gulam in modum vtrisymittitur in eo pullusificia- tus particulatim concifus;turdi,ficedulificia de pulpa fua, forte fuis; ) lucanicz;da&tyli exoffati fabriles bulbi; | cochlez exemptz, maluz,betz;porri,apium;coliculi elixi,coriandrum;piper integrum;nuclei : oua quindecim 1C fuperinfunduntur: liquamen;piperatum;otia mittantur tria: & confüitur,& preduraturinfurnoaffatur. De- — — indeà dorfo fcinditur;& iurehoc perfunditur : piper terítur,ruta: liquamen;paffum,mel,oleüm modicurn;cumi bullierit;:amylum mittitur: (Habet quzdam cum hortulano ifto Apicij porcello communiajilleAthehzi queri Dipnofophiftisappofitum fupra recitaui in Porci Troiani mentione. )Ius frigidum in porcellum elixum itafa- cies : Terespiper,careum,anethum;origanum modicé,nucleos pincos : fuffundesacetum;liquamen, carenum, mel;finape factum i füperflillabis oleurn : piper afperges & inferes.Porcellum traganum fic facies: Exoffas por- cellum,& aptábis ficut cenogatatum,& ad fumum fufpendas & appendeas, & quantum appendeas tantum fàlis in ollam mittes,& elixasut coquatur; & ficcum in lanceinferes;falfo recente. In porcello lactente : Piperis vn- ciam,vini heminam;olei optimiacetabulüm maius liquaininis minus, Hu cufque Apicius. | at Deporcelloaffo.Porcellum adhuc là&entem (inquit Platina 6.15. )iugulato; villosqüe cultro omnino a- ?! cuto abradito, Per fpinaim deinde Ícindito,eximitoque quicquid in ventre habet :iecufcula eius cá larido;allio, cumg; odoriferis herbis minutim con cidito tritum cafeum;oua agitata;tunfum pipet, crocum in puluerem re- da&um,cum fuperioribus bene mifceto : in porcellumq; omnino ita inuerfumn,vt quod intus erat;foris fit;indi- to :acclaudito;neexcidat.Coquiin veru;aut fuper craticulam lento igne non incommodé potefl, vtomnia pa- riter efui bona fint.Dum coquitur;aceto,pipere;croco;fimul mixtis cum faluiz aut rofmarini autlauri ramufcu lis (zpeafpergenda eft.Idem etiam fieri ex anferej2nate;grue;capo;pullafira;poteft.Malé hoc & parum alit, tardé concoquitur: ftomácho;capiti;oculis atque hepati nocet. Obftructioncséacit, calculum creat , pituitam auget. Eubuluspoétaapud Athenzum inter ceteros delicatos cibos nominat xta |a Qoi, bom .. Lardum,vtgrammatici quidam deriuánt;dicitur quafi lac? aridum, (large aridut& Hermolaus ex Mactó- bio: ) eftautem caro fuilla quoquo modo falfa,fine (vt alijs placet)id pingue quod eft in (ue, Pinguia curillisgu- 39 flantur larda calendis? Ouidius 6. Faft. Plinius dixit/lardunmi pingue hoc vn&urn,quafi & macrum dici poffit. Et pallensfaba cum rubente lardo, Martialislib.5.Grate lardutn, Statius 4.Sylu.Et natalitium cógnatis poncrelar-. dum;Tuuenalis Sat.ri. Plautus in Capt.laridum dixit; bisverbis: Quanta pernis peflisveniei, quanta labes larido? Vn6a fatis pingui ponentur olufcula lardo; Horat.Serm.£.6. Vt lucrareturla&dum & catnaria furtim , Lucilius. Lardum lurcabatlubens;Pomponius Sytis apüd Nonium.Latdus porcorum optiinuseftin condietidis omni- — buscibis,Crefcentienfis. Nofiri lardo olerum fere minutalia & rapa condidttftue decoquendo fimul lardi of- fas,finein minimasteftellas praefertim butyro frictasincifum infpergendo.T uründz etiam,vt ficvocem;oblon- gg.cxiles quadratz.in acum ligneam (ex fruticis quem fufariam vocant;aliqui euonymon putant , przcipueli- no? decuffatim fectam à pofteriori parteinferuntur,vt ea per carnes quafuistraie&a, lardum in eis relinquat, |. idque fimulaffetur : quod cumaliás faporem carnium,commendat;tumin parum pinguibus prefertim auibus 49 f.ré nece(farium videtur. Adipem fuis carne multoinfalubriorem effe,fuprà verbis Galenirecitauimus. Iuslat- darium apud $coppam Italum Grammaticum legi. Habent & Germatii in vfupanisoffasin aqua co&tas ciim lardo copiofo diffe&to & cepis.fpeckiuppen.Inferiores Getmani lardum cotum ferüant,& frigidum edunt; qui- dam etiam crudum. Liquamen eft pinguedo animalium ad ignem liquefacta; & in vfum coquiniarium feruata ad condiendoscibos.Liquamen ex adipe porciatqueanfertm hoc modo fit: Concfum minutim ad cárbones ignitosin cacabo ponesnefi ad flammam fufpenderis,fumüm concipiat : tantumque falis indes ; quantum fatis effe putabis.LiquefaGtum;antequari refrixit;in ollam repofitoriam colabis: reponefque ad vfum , vt vbi voles; co vti liceat.Fititem liquamen ex anferino & gallinaceoadipe;Platina 2.21. Et przcedenti capite, Colliguntur snultaad pulmentaria ex porco nuper czfo, vt adeps.Paupercs apud nos ex adipe abdominis foilli( febmer vo- — cant Jadhuc recenti (aliter enim virus refipit )liquamen faciunt;quo olciaut butyriloco vtuntur.Pernas & lat- 59 dum conficimusnon folum decembri menfe;fcd omnibus quos hyemalis algor aftringit;Palladius. Laridico- Cura: T'e&tum aqua curi multoanetho coques;olei modicum diftillabis & modicum falis Apicius. Angli brán appellantlarduminon quoduis,fed e verre ES fere peranni fpacium,quo toto tempore, nori molliter; nec in ftramentis,(ed tantüm iri tabülisligrieis cubare ei permittitur , vt lardum indatetur j & folidefcat: huius ma- Gacilardum ferant iri aceto cx eereuilia fa&tó : poteft autem diu feruari: metifis apponunt cum iurein quo co. €um efl, condito agreflium pomorum fucco (loco óinpliacij)& pauco fale : cibus habetur riobilis & pretiofus; quem locupletestantum interfedono mittunt, ^ T * P "P e MN iR Suilla cátc ita aliquando paratur,vt fuis feri videatur, vt dictum efl fupra intet Apici porcellos: & diceturin- | frain prouerbio Suilla caro efl.Suillarurn cartium ius decoctum opitulatur contra bupreflin, Galenus lib.2. de - antidotis.De fue partes quedam fer&affantur à lautioribus, vt fpatula fiaearmus, (Laffenz)coxas (yffbein:) cofte, in 60 pe&ore(bruffripple )ezdem ad fpinam dori fuperius, ( rambratenz)& relique coflz,nempe laterum. A picius 4 X inminutaliaaliquotaddi iubet fpatulam porcinam co&tam & te&ellatim concifam. Varro fcribit L. Volumnio fenatori miffata offulam fuillam cuin duabus coftisequz penderet xij. pondo. Offulaab offa minima fuilla; abeo quod infeéta caro,vt in carmiríe Saliojum efl;quod in extis dicitur nunciffitia; Varro de ling. Lat.Penem antiqui codam vocabant;à quaantiquitate etiam nunc óffa porciniá cum cauda in coenis puris offa penita vocá- | tur, Feft.Et rurfus, Penitam offam Nauiusappellatabfegmen carnis cum coda: antiquienim offam vocant ab- fciffum globi forma,vt manu glomeratam pulté-. INoftri ex caudá cum alijs partibus extremis gelu in patina,vt vocát,pararefolent.Caryophillate feu benedictévulgo dicte fucco trüculosfuillos macerant & ad vfum aliquod tempus feruant, Kuellius. Quomodo caro fuilla fruftatim concifa; inaqua falíafeu muria multo tempore re- — cens feruari poft. Baltafar Cellariusim libro fuo de arte coquinaria docet: Primum, adornatum füemin menfa 7e | | peni Pe Ku ELLO | ET pont precipit;copiofa niue vndiquaque circundatum. donec caro duriufcula & folida appateat , quód ferd per "noctem vnam fit : deinde carnem in tomos oblongos diffe&am in vaslarignum cum multó fale alternis com- Yo ^ 3o iponi iubet per dies octo,tabella. impefito lapide oneratam: poítesaquam fontanam cum multo fale nouis fco- fis diu agitatam doneclentefcat, fuperinfandi,vt duobus digitisaqua excedat; & oneratam àd vfum feruari, z«t/- seas rEpctor (e Gne TN opas s Nimvov, Ele. & Varinus :fed idem Varinus TEX de pifcibus tantum proprie di-- ci docet: quare (40« etiam de pifcibus folum dicetur. Succidia à fue nominatur cuius caro cft, PRAES Succidia,(inquitgramàmaticus quidam recentior ) efttergum,;fiue maffa carnis porcina filita,quá quoties opus eft (acciditur: continetautem pernam,petafonem & lardum.Nonius fuccidiam prolardo exponit. Varro Iib.4. deling.Latin.non3 fuccidendo;fed à fuibus c&dendis ( fiue edendis,quod non placet; nec eft in noftris codici- bus Varronis) dictam pütat : nam id pecus primum occidere ceeperunt domini;& vt idferuarent;falire.Tam hor tum ipfi agricole fuccidiam alteram appellant.id efl,vt ait Noniusjfucceffionem neceffariam. Patres noflri di- xeruntighaüum &fumptuofum effe,qui fuccidiamin carnario fufpenderit potiusab laniario, quàm ex dome- flicó fundo, Varro.Succidias Galli optimas & maximas facere confueueruut, O ptimarum fi gnum; quod etiam nunc quotannis € Gallia apportantur Rómam pernz , tomaci nz , & taniàcz & petafiones( malim petafones.' Vocabulatomacinz & taniacz alibi nufquam reperio: de tomaculis inferiüs dicam. ) De magnitudine Galli- carüm füccidiarum Cato fcribit his verbis : Tn Italia tà fcrobesternaarque quaterna millia aulia fuccidia, Idem, Porcos füccidaneós apud Apicium legimus.Suum obeforum ac atate orelididin carnes,ad faliendum funt ap- pofite,vt que vtriufque exceffusíint expertesannóforum videlicet ficcitatis; & nouellorüm porcellorum im- modica humiditatis. Quemadmodum enim corpora ficca;falitaycorijs euadünt fimilia: fic contra quz immo- dica humiditate diffluunt,falis cómmercio cóntabefcüntGalenusdealimentorum facultatib.z.45. Adannum Vbi venerit porcus;faliturz nonincón gruit: pridie quàm occidatur potione prohibere oportet;quo fit eius caro ficcior: deinde diligenterfalire;ne fracefcat;& vitium fapiat,n&ue tinea & vermibusledatur. Dum falfaeim fa. cisjin fundo dolij aut feriz falern fternito : frafta deihide ponito;cutis deorfum fpe&tet.T'am diucaro in dolijste- maneat,quoad falem conceperit: (noflriferé quatiordecim dies telinquu nt; & hisamplius fi fues annofi fue- rint,vfque ad viginti.) In carnario deinde;quo fumus penctretfufpendatur. Hincfumes laridum pro tempore; hinc pernám;hincpetafonem;hinc fumen,hinc glandium,Platina. Omne pecus( inquit Columella) & przci. pue fuem pridie quàm occidatür,potione prohiberi oportet;quo fit caro ficcior. Nam'i biberit, plus humoris falfura habebit. Ergofitientem cum occideris,bene exoffato. INNam cares minus vitiolarn,& magts dutabilem falfuram facit: deinde cum exoffaueris,cocto fale, nec nimium minuto, fed fufpenfa mola infracto dili genter fa- lito;& maximein eas partes; quibus offa reli&a funt;largum falem infarcito , com pofitifgs fupratabulatum tet- -gortbusaut fruftis vafta pondera imponito;vt exanictur. Tertio die pondera remoueto & manibus diligenter falfüram fricato;eam que cum voles reponere;minuto & tritofaleafpergito, atq; ita reponito: nec defierís eius quotidie falfuram fricare,donec matura fit. Quodfi ferenitas fucrit ijs diebus, quibus perfricatur caro, patieris. cam faleconfperfam effe nouem diebus: at fi nubilum aut pluui, vndeciina vel duodecima diead lacum falfu. ram deferri oportebit; & falem prius cuti; deinde aqua dulci diligenter perlui : necubi fal inhereat , & paululà afficcatam in carnario füfpendi,quo modicus fümus perueniat , qui fi quid humoris adhuc continetur, ficcare eum poffit.Hc falfura lunadecrefcente maxime per brumar;fed etiam menfe Februario ante Idus commode fiet. Eft & alia (ilfura;qua etiamlocis calidis omni tempore anni poteft vfürpari,quztaliseft: Cum aba qua pri- die fucs prohibiti funt;poftero die mactantur,& vel aqua cahidente, vel ex tenuibus lignis fammula facta ela- $6 brantur (nam vtroque modo pili detrahuntur )cato 1n libraria frufta conciditur: deinde in feriam fubfterni- tür fal coó&tum,fed modice (vt fupra diximus)infra&tum: deinde offulz carnis fpif$ componuntur, &alternis fal ingetitur : fed eum ad fauces ferie peruentum eft, fale reliqua pars repletur; &impofitis ponderibus in vas comprimitur: eaquecare femper conferuatur, & tanquam falamentumin muria fua permanet, Hactenus Co- lumel. Carne falitam laridointettextam in teffellasconcides : concifam jin fartagitie non admodum friges : fri&am;aceto;faccharo;cinnam o;petrofclino minutatim concifo afperges.Idem etiam fieri de pernaac fumine poteft.Sed haecfacco citri vel malarancij fuffundi amant, Clamatin hancopinionem Bibulus,& fine acredine, (intinctum acetofum intelligo;)quo vehementior excitetur fiuis)hec deuoranda affirmat; Platina.Etalibi,Non fumen admodum pingue, fed rubeum coquatur co modo quo perna; (cuius cotio inferius recitabitu r,Jfed me liusaliquartulüm.Hanc quoq; cocturam vultlingua: quanto pibguiortanto melior eft.E.adem feré & de rceli- $6 qua fuccidia ratio.Calli; Belge )carnibus multifariam , prafertim fuillis, &tecentibus & falitisvtuntur, Strab, 6o Venter fuis falifcus vocatur, Volaterran.Non lücanica,non graues falifci; Martialis, Etalibi;Etlucanica ventre cum filifco.Lucanicam dicunt; quód militesà Lucanis didicerunt,vt quod à Falerijs £ilifcum venttem , Varro delip g.Latin. Filia Picenz venio Lucanica porc, Pultibus hinc niueis grata cotona datur, Martialis. Gramrna- tici farciminis genus intetpretanturà Lucanis primuminuentum, (Urarvofirft.)Si voles bonas lucanicas , carne macram fimul & pinguem c fue concidito;ablatis omnibus fibris ac neruis, Quódfi caro decemlibrarum fuz- rit, abs libram vnam;foeniculi bene mundi vhcias duas;totidem piperis femitunfi admifccto, confricatoqu eet diem hac in menfulafinito :Sequentijin inteflinum bene mundum inijcito,& fic ad fumum fufpendito, Plati-' ha. De lucanicis parándislege etiam Apicium 2.4. Qui venit botulus mediz tibi tempore brumz, Saturni lepté veneratante dies, Martialis Botulus autem fiue botellus diminutiuum farciininis genus efté carne fuilla, à bolis, id eft fruftuliscarnis,vt qüidam putant;appcllatus, ( propter connexionemià bolis, Feftus. ) Ficbatex oui vitellis coctis,nucleis pineis concilis,cepa;potrojiute crudo,concifis: addebatur piper & liquamen & vinum; fieq; far- €um inteftinum coquebatur, Apicius 2,3.1dq; farciminis genus in Saturnalibus precipue cclebrabatur. Et pulté niucam premens botellus; Martialis lib.s.Inteftina fanguine far&a noflri vocantroffvvinihblutvvirftex his quod . €raffius c, & apicem quehidam adhzrentem habet, (vnde& apexabo Latine vocatur; Varrone tefte)przterfan- D guinem;cerebro etiam & lardo concifo farcitur;& atomatibus quandoque conditur, weckerling. Ventriculuses - tiam füis vel in oblongas particulasfectus,vel minutatim concifus,vnà cum carnefimiliter fecta concifáue crafz fioribus incefüinisinfarcitur,cum fale,cárcoy& pipere)ebábling vel magemvvíft.Micium,farciminis genus, Vola. ferranus.Scoppa alic? tomacellam interpretatur, vt & tomaculum,de quo infra dicemusin iecoris mentione, Idem alibi t&ccetum , tomaccllam interpretatür: ego apud Arnobum tucetum lego, libro feptimo contra gentes ,' vbiille : "T'ucctum ( inquit) in exiguss aruina eft miculas; & ilia ininutim inft&ta de more; br: : FÉf 2 Videtur $52 De Quadrupedibus Videtur fan? &3ficium quafiincifum feCtmque Latine dicij&tomaculum à verbo szuyev, vnde & uc. id: eft fectio.De porcello tenero1fcia quintam locum poftificia de pauo obtinent;apud Apicium 2. 2. Idem ificio- - rum varia genera per totum librum fccundum defcribit. Vbi Hum clbergiusin annotationibus fuis , ficia , in- quit;cibar funtex carne concila & infecta: quz münc per fcnunc reticulo & omento circundata in fartagine, i alijs etiam iunctis rebus,& aromatibusaliquando;cum adipe aut olco butyróuefriguntur. Alio nomine toma- cula iue perfyncopen tomacla & tomacinz aliquande vocantur, 32 qvis. id clt à fe&tione & incifura. Infi- tia ctiam aliquando farcimina fignificant;que carne concifà fartis , id eft impletisinteflinis fiunt, Hac ille : fed quod potiffimum ad ificij rationem pettinet,omifit.Nam minutatim concidi alijs quoque eduliorufn generi- bus cominune efl minutalibus, lücanicisybotellis, &c.ificium Yero non conciditur folum , fed etiam in morta- rio,vt iicium fiat; pulpa cuiufüisanimantis tunditur,teritur,fricatur: his enim vocabulis Apicius vtitur, & pul- 19 pam tritam in ificia plaffari; id eft formari iubet: contrita enim & in vnum redacta corpus;facile manibusin quam volucrisformam;rotundam;teretem aliámue,formantur. Edebanturautem velrecentia , velin fumum fufpendebantur,vt ex Apicio patet: quanquam idem lucanicis quoque admifcert iubet pulpam benetunfam, quod apud nos non obferüatur,fed (im pliciter minutiffimé concifa inditur.Sed lucanicasbotelli;&alia farcimi- na proprie dicta femperinteftinisimmittuntur :ificia nonitem: nam quod Humelbergius ificia pro farcimini- bus aliquando accipi fcribit; deceptus eft fortaffisà Volaterrano ; ego apud nullum idoneum authorem reperi. | Quód vero in mortario femper tererentur ificia; fiue ificiorum pulpa; Macrobij & Aphrodifienfis etiam autho ritateconftat, Hicenim problematum 1.22.inquirens cur egré id genus carnis concoquatur quodificium, iz- x(G», nominatur : quoniam ( inquit )fua leuitatefluitat in ventriculo per cibi humidi medium; nec eius corpus attingit, quo tactufieri conco&to poteft : fed iuxta gulam redundat, quinetiam foris aquz inie&tum non fübfi. 2 det,fed innatat: quoniam dum carnes teruntur ; fpiritus admittitur przleuis, qui corpus eleuet ; &in humore | fluitareaptiffimum reddat. Dicas quafo (inquit Furius Albinusad Difarium;apud Macrobium Satur.7.8. ) qua cauía difficile digeftu facit ifitium;quodabiufe&ioneinfitium di&um :amiffione n.literz, poftea , quod nunc habet nomen obtinuit: cum multum in co digcftionem futuram iuuerit tritura tam diligens,& quicquid graue erat carnisaffumpferit,confummationemque eius multa ex parte confecerit.Et Difarius: Leuitas quam tritura prafticit; facit vtinnatetvdo cibo quem in medio ventris inuencritnec adhereat cuti ventris;de cuius calore di- geftio promouetur: fic & moxtritum atque &rmatum;cum inaquam conijcitur natat. Ex quo intelligitur quód. idem faciensin ventris humorefübducitie digeftionis neceffitati: & tam fcró illic coquitur , quàm tardius con- ficiunturqu vapore aquz quàm quzignefoluuntur.Porcellus femitoftus & femi clixusapud Athenzum libro 9 far&tus erat tum alijsdelicijstum js quzificiavocant: quanquam hoc vocabulo vix vti feauderecoquusin- 39 quit;przfente Vlpianoqui Attica tan:um & veteribus Grzcis vfitata probabat: ificium yero apud recentiores tantum legitur, Paxamum; (&alios. )affertautem quafi serez aitov ificiorum petiphrafin huiufmodi, TZ | &n, amox diy eis Nertlot avro Cauet, or) ptr zr Ae piov aur artes, xwite quidem fimpliciter avysezdem 8x24 awrgavar fignificat;id eft minutatim concidere,ynde olera xvi dicta. Apicius 4. 5. ificia vel ificiola minuta in minutaliaaliquot addi iubet. Ventrem porcinum bene cxinanies, aceto & fale;poftea aqualauas,& fic hac ima- penfaimples.Pulpam porcinam tunfam tritam ita vt eneruata commifceas cerebella triaj & oua erüdaycuinu- - cleosinfundis,& piper integrum mittis;& hociürctemperas, "eres piper;ligufticum;filphium;anifum; zingi- ber,rutz modicum,liquamen optimum & olei modicum;reples aqualicum ( aqualiculum ) fic vt laxamentum habeat;ne diffiliatin coctura;furclas,amylas& in ollam bullientem fubmittis, leuas,& pungisacun e crepet:cum ad dimidias coctus fuerit,leuas &ad fumum fufpendis;vt coloretur,& denuo cum perlaxabis vt coqui poffit. de- 49 indeliquamine , mero , oleo modico : & cultello aperics, & cum liquamine & liguftico apponis Apicius 7. 7. Ventrem vttoftum facias: In cantabro inuoluc; poftca in muriam mittis, &fic coques, Ibidem; Non alio ex animali numerofior rateria ganez, quinquaginta própefapores ; cum caterisfinguli. Hinc cenforiarum le- gum paginz; interdictaque comnis abdomina;glandia tefticuli;v uluz;fyncipitaverrina,vt tamen Publij mimo- rum poetz ccena,poftquam feruitutem exucrat nulla memoretur fineabdomine; etiam vocabulo fuminisab eoimpofito,Plinius. Glandium pars quzdam inteftinorum cflvt inquit Prifcianus.. Alij volunt effe partem apriiuxta ceruiccm;velipfam ceruicem: in bac cnim glandule pofitz fünt.. Arripuit gladium , prztruncauit tribus tergoribus glandis;Plautus Capt. Pernam,abdomen fuis, glandium,Idem Curcu. Hinc cenforiarum le- gum paginz;interdictaque cenis ebdomina;glandia, tefticulij,&c.Plinius 8.51. Quibufdam funt tubera; ficut in carneglandia;Idem lib.16.. Eft quidam terrzadeps ac velut glandia in corporibus,Idemlibro 17. de márgá: 59 Glandula; vt fcribit Grammaticus quidam ; caro glandulofa in fue; quz abantiquisboni faporis putabatur. Glardulam uillam; laridum ; peream itidem , Plautus Menzh. Partitur apri glandulas palzftritis; Marrtalis. - 'Ter pofcit apriglandulas,quater lumbum;lIdera. Porccellorum media capita (| 2|: Qeoslov tabe peto n ) Dipno- fophiftisapponuntur apud Athenzumlibro octauo. Eig£Ajev iultgaa ee votes! dif Qe Dos "Tante a m» SC xo xoerzAumy y. vyd cue , Crobylus, Aíd|oreu toosoud9 Iegoczulqe KaAnyT* aAétohvz uitae vorsreos, Amipfias. Fac fcilicet funt quz Plinius fyücipita verrina dixit. — Videtur enim anteriof pars pofleriore lautior cfle; Ca- terum in. Amipfiz verbis vbi finiftram heinicrzram ; id eft dimidiam capitis partem facerdotibüs relinqui fcribit , aliter accipiendum eft , nempe vt caput non ih occiput & fynciput ; fed in dextram leuamque partem equaliter diuidatur. — Rhodonia vel Rhoduntia olla, ( "Pod[ovía à jodleusme: 2osuc.. ego rhodoni- am malim ; rhodantia in. margine tantum fcribitur; ) hoc modo paratur ; vt coquas quidam apud Athe- 6o nazwm libro nono dócet : Kofis ( inquit ) odoratiffimis in pila contufis , cerebella auium & porcoruni(4?- viBran, xo) xraipav. ) cocta. & diligenter à fibris purgata ; ( iier . reddi poteft eneruata : nam & Apicius 2.1, iecur porcinüm affatim eneruari iubet. Cerebrum etiam encruatum apud eundem additur ventriculo . porcino vt paulo fuperius mox pofl ificia recitaui ) & ouorum vitellos adieci: deinde oleum , garum, piper, vi- num : hzc diligentertritain ollam nouam inieci,igrie molli & continuo fübiecto.Hac dicens fimul ollam ape- - tiebat,vndefaauiffimus odorin totum fympofium diffuxit; Hac ille: que & Calius 7. 10. tranfulit, fed parum diligenter. Po4|ovid oxytonum; locum rofis confitum fignificat : hic vero adiectiué paroxytonura jowl A2- - qi feribitur.Sanguiculum aliqui hoedi aut fuisfanguinem exponuntin cibum formatum;vt in. Hoedo dixi in F.Sanguis fuillushumidus eft, & minus calidus; humano maximé temperie fimilis: fiquidem & carnes fuum humanisfuntfimiles, Galenus, Plura de fanguine fuis fupra diximus 1n Carnium eius mentione. Clidium 79; . i | vocatur De Su. F. Lib £f £93 Vocatur quod inter iugulum eft; Volaterranus: vel potius osin fummis coftisy«o ees Aeidvoy. Tla pars lumbi eftfeu lateris, Idem.Perna magis,an magis ilis, Horatius.Suis fpina vbi recens cílaffa ad gulam facit. Sunt qui cepas in é- - Xasferuentiadipe coquant;deuorentque;Platina.Spectile vocatut infra ( aliás. luxta ) vmbtilicu m fuis cato que- - dam proprij habitus,exos,qua etiam antiqui per fe vtebantur.Plautus enumerandis vilib us obífonijs in Carbo- . maría: Sicego pernam;fumen,fue, fpe&ile;callum;glandia; Feftus.Vulua eie&to partu melior quàm dito: Eie- &itia vocatur illajhac porcaria: primiparz fuis eptima,contra effectis : à partu , preterquam eodem die fuis oc- cifz,liuidaac macra.Necnouellarum fuum;praterquam primipararum probatur,potiusque veterum, necdum effcetarum,& biduoante partum;aut poftpartumyautquo eiecerintdie, — Proxima cicctitize cft occifz vno die . poft partum: huius & fumen eptimum;fi modo feetus non hauferit: ciectitia deterrimum,;Plinius. Verba Plt- F9 nij (inquit Hermolausin Caftigationibus ) de vulva fuisymultum obfcuritatis habent, fi precedentia fequenti- bus conferas: illud meminero,Plinium prioreloco de eie&itialoqui vfque ad eum finein; quo ciecerint die, vt eiectitiam intelligat partu eiecto feu ene&o,porcariam edito:quicquid ltteratores hac parte fentiant. Dclphaces proprie vocantur fues fosminz quz Delphinas, id eft vteros feu vuluas habent, Ath gneus. Idemlibro 2. Alexis, inquit, Callimedontem rhetorem tanquam gulofum ( & inter alias delicias vuluaram appetentm ) traducens fcribit: "Too AUTE m TT T1; »re D voten Séxen T ario 5 prceas Koipuéa bueten e, &c. Miro USD A MES digo xpfaic, Antiphanes. Ottoy d| O2 dupeet Baujs airov P wu eom av, Hvyvepos, IAS TO86, S 09 Bots Dioxippus. ' Hareeb , visse, mv parece. uires, Eubulus. Msreac awic ea ioo lions Gi Ber od 96. Lyncéus Samiusjid cft, Cumautem circum- ferretur vulua quzdam inaceto laferecondito. Mrreit ko Ad Grefcumx' Exdoxetd((G». (ad. differentiam à Gut dig». Athenaus: vterrárit Hermolausin Plinium 11.37. ecboláda fimul & ectomída eiectitiam interpretatus: ko porcariam yero veic», quam vocem ego generalem puto -ad vtranque differentiam y camila, vero porcariam effe: ) dA Qul Gr xao n36os Cav; 'Hipparchus. Ev patres: X oti ota (O cre oXete Nis QU A aut eran , TUpS TE d|ipsaes Sopater.Ecalibi, Mijrgoté eia Gs. e peuiereis To sls dnEioumav &vros óEeA lw Ex ov, Et turfus, M4 r9ct eoe Qodv aig dpaisyse vov, Ne pueton rv mianisy eic olus. videturantem rutze fuccum quiacris fimul & amarus efl, menn yoxlw) vocare,vt vfus eius pro embammuate fuerit. Ceterum prifciinquit Athenaus, neque vuluas, neque lactucas,necaliud huiufmodi ante ccenas proferebant vt nunc fit: ( fed.poft ceenam;hinc Martialis dela. &uca , Claudere qux coenas la&uca folebat auorum, Dic mihi cur. noflras incipit illa dapes ?) —. Quarepoftceenam,vt canit Archeflratus;potantitibi, Qeséxo vriev3e re yrqeos ateteot o] patiyoor EQUo Ue , tu mg xvpvas Ev T d£et d|gaguet » ac) av^ pico a oe Cou aiot, Ha&enus Athenzus. Te fortaffe magis capiet de virgine porca, .. Mematerna graui de fue vulua capit, Martialis. Apicius vuluam fletilem commendat , Hermolaus, | Curiusali- go quando edebat olera,quz nunc etiam Íqualidusfoffor faftidit, Qui meminit calida fapiat quid vulua popinz, Tuuenol. Sat. 1r. Vulua nil pulchriusampla, Horat. 1. epift.Lanij noftri mactatis porcis hanc partem femper abi. ciunt;necquifquam apud nos, quod fciam;vuluamin ciboappetit. Publij mimorutt poeta;poftquam feruitu- tem exuit;ceena nulla memoratur fine abdomine;etiam vocabulo fuminisab eo impofito, Plinius. Et rurfus,Oc cif vno diepoft partum fumen optimum,ftmodo fcetus non hauferit : ciectitie detezrimum.: Antiquiabdo- men vocabant;priufquam calleret id)fcientesoccidere nonaflueti. Scribendum arbitror (inquit Herm olaus) rius callereid (inentesoccidere non affueti,(Pauciora mutabis,fi legas;priufquam calleret;id finentes.. Vtab- esie vocatum fit;fimpliciter:cum callebat vero,fumen,quod magis probo.)Plautus in/Poenuload hanc con- fuetudinem feréalludens: Vide fisiinquit,calleas: cui refpondens hen on Callum aprugnum (in quit) calle- te eque non finam.Eftautem fenfus,Id quod modo fümen (inquit)dicitur: boc eft;fuillas cumlacte fuommam- &o mas,veteres abdomen vocabant zablaéte opinor iam abdito & fugato, vtpote qui antequam vbera callefcerentz ^ dhoceftficcatola&edurefcerent;füem occiderenon folerent;Hac Hermolaus, Effeputes nondum fümen , fic vberelargo Effluit;& viuo lacte papilla tumet, Martialis.Sumen propriéà fugendo di&tum:nam mulierismam mam,fumen veteres dici volunt. Quód fi nulla poteft muliertam corpore duro Effe;tamen tenero moneat fuc- cuffa lacerto, Atque manus vberi lactantiin fu minefidat,Luciliusapud Nonium. Sumen ( vt grammatici qui- dam exponunt ) fit ex papillis fuillis vno die poftpartum fectisac falitis. Quantalabeslarido,quanta fümini ab- . famendo;Plautus Capt. Alij putant effe lac fuis extractum ac denfatum füe occifa: vel quafi rumen, id eft mam- mam.Czfar Vopifcuscampos R ofez,Italiz: dixit effefumen;in quo relicta'pertica poftridie non appareret pro- pter herbam, Varro. Abdomen porcz,Iuuenal.Sat.2.Hcli ogabalus exhibuit fumina apzugna per dics decem,tri- cena quotidie cum fuis bulbis, Lampridius.Sumen quomodo parandum cx Plati nafupe riusin Succidia dictum xo eft.Abdomen quod 'Gracilaparan vocant, ventris pars illa eft, qua ab vmbilico ad inguina inter cartilaginem & . pellem ducitur.Pingue id quidem efl, Satyrico tefte : Montani quoque venter adeftabdomine tardus. Eritigi- .,tarabdomen;exquofümen fit,quod idem vulua appellatur, (1n hoe fallitur: omnino enim alia pars fuisabdo- men eílalia vulua : ) necobflatjid etiam turgentibus porcz papillis fieri, cum circa abdomen mamma fit, Pla- tina. Efitium ex carne: Pro decem conuiuis ( inquitidem ) libram abdominis porciniaut vitulini bene clixato co&tam ac concifam,cum felibra cafei veteris,pauco ctíam & pinguiadditocumque hesbisodoriferis bene con- cifis;pipere;gingibere,caryophyllo mifceto.Suntetiam qui pectuscapitunfi nonincommodé addant. Hzc o. mnia farina bene fuba&tayac in tenuiffimum folium redacta;ad caftanez magnitudinem inuoluito: inaoluta in iurepinguiac croco colorata decoquito.Parum co&ure requirunt.In patinas traducta, caíeo trito & aromati- bus HECU MM afpergito,Fieri & hocedulium ex pectore phafiani;perdicis,aliarümue altilium poteft. In ccena &o Lentuli flaminis Martialisinaugurati;interalia;appofita funtfumina;patinafuminis,&c.Macrobius. Iccur. Ificia omentata ita fiunt : Affas iecur porcinum ,&tum eneruas: antetdmen teras piper , rutam; fi. quamen,& fic fuperimmittisiec ur & teres,& mifces,ficut affolet pulpa;in omentum,& fingula inuolutantur fo- lialauri,& ad fumum fufpenduntur quandiu voles.Cum manducare volucristolles de fumo , & denuo affas , & ficcum adijticsin mortarium,piper,ligufticum;origanum : fricabis : fuffundes liquamen : adijcies cerebella co- éta,teres diligenter neaffulas habeat : adijciesoua quinque & diffolucs diligenter vt vnum corpus efficias: liqua- . miinetemperas:& in patella znea exinanies,coques : cumcoctum fuerit;verfasin tabula munda. T'flellas con- cides;adijciesin mortarium piper,liguflicum;origanum: fricabis in fezcommifcesin caccabum: facias vt ferueat: cum ferbucritstractà confringestobligas;coagitabis,& exinantes in boletari:piper alperges,Scapponces, A picius. Xecufculaaut fuilla;ant ex quouis animali;ad magnitudinem nucis aperta;infperfaque fale;fceniculo & aromati- ge busdulcibusac bene gitisomento vitulino aut hoedino feparatim inuolues :adfocumq; uon nimi decoques, ign. ^s à Ay CER UN: FHf 3 (v "accocha 494 De Quadrupedibus ac cectaflatim comedes; Platina. Et rütfus ,Iecinora porcina vel quorunuis animalium ; paululum cliza, terite eo modo quo cafzum fotes.Porcinum dcinde ventrem condito ad quantitatem iecinoris; tantumque cafe ve- terisamaracipetro(Llini;paffularum,aromatum contritorum , cum duobus ouorum vitellisadmiiceto; quan. tam fatis eff: putaueris.Ex hisin vnum redactis,ád magnitudinem nucispilas facito: omentoque inuoluito:ac . vbi volcsiin fartagine cumlarido frigito.Lentam & paruam cocturam requirunt. T'omacula hzc vulgus appel- lat;que fortaffe melius omacula, cum inuoluta omento fiant , dicerentur: vel tomacla, vt Martiáli placet. De tomatulis nonnihil fupra etiam dixi inificiorütii mentione: ificium enim aliqui Italicé tómacellam interpre- . - tantur,& idem Latiné tomaculum dici putant. Vt tamen & pofcas aliquid, voueafque faccllis Exta; & candiduli diuina tomacula porci,Iuuenalis Sat.1:0.lecur fuillum omento intectum in fartagine frigitur,vt ex Athenzofcri pfiin Oue F, Adhibetur &arsiecori foeminarum,ficut anferum,inuentum M.Apicij,fico carica faginatis;ac() fatienecatisrepente mulfi potu dato;Pliniüs.Iecur fuillum prefertur omnibus Aétio,fi quis;inquit, animalida- rida fico paaerit,quod genus Grecifycotonappellant: vnde ortum puto vt imperiturn vulgus ( in Italia)omnia iccinora vocare ficata ceeperit.Sanà vt meminit Ariftoteles,fuem precipue alunt & opimant ficus & cicer, Her-- molaus.Quemàdmoduüm in fuibus dum adhuc viuunt hepar ex caricarum paftu ficatum (, evcoviv )ad volupta- tem przparatur :itain anferibus video corum alimentalacte imbui: vt non modo corum iecur fit iucundiffi- mum;fed potenter ctiam nutriat;ac optimi fit fucci&c.Galenus de aliment.facult.3.20.Anthologi lib. 2. titulo In munera,extat Palladztetraftichon, huiufmodi: Beo uam o0 ropa ava Coppe ave96 v.a, Eyov. dy] tav uve o dev ipyapdivov, j "AN je Gv jeveoe uot ovs cQaov éTO AC; "H eéscy &nc dide vau er TO Xu Él. Apud Pollucem lib.6.legimus zzz exavx a.m uua, 3 mum qua v axo Tecykorov, Ventris porcini raentio facta eft etiam paulóanteex Platina deiecoris appàratu: item poft ificia flatim ex Apicio 7.7.quomcdo pulpatunfa & cerebellistmpleri debeat. Vide ctiam infrain Pedum mentione. Sartutillus,venter fuillus condito farre exple-. tus,Feflus. "£y 3y svuspov Bode ad oda Dele novviDaos Cus. Varinus in "Hyvspoy : funt autem Ariftophanis in Equitibusverba,vt citat etiam Athenzuslib.s. "0e:ó^, (fort j:vo. ) sve /diov nn eol,rphvbuAoi, Epicharmus. Et alibi, Xeed|ad' cured iion Aiats y! 01.966. Vocatautem nünc chordam (inquit Athenzus lib.g.'quodalibi fea ct pie. OpVa y op5 69, Hefych.& Var.fed librariorüm infeitia deprauata hzc verba cum herba cerv£ic con- NU Cherborm Epicharmus meminit eafdem Z»vas vocans; quin & fabulam quandam Oryam infcripfit. 0« Aere, 3. oc, to9- 9 necaDiis 154 9», Cratinus. Xoed|aesu qo qxtrod mt xonuaiey Alexis. "Ewrauov y'cabiic péenjovs asd] av ae tal) thon Im S ovy y vc, Antiphanes,vt Athenaeus citat lib. Vegetius 1.56.in potione equi prophylactica vtitur acronefalfo porci pinguis,vel longanone: vel ft porcina defuerint,capite heedino depilato cum pedibus fuis& cordulisinteflinorum mundis.Mimarcis proprie eft chordaleporina,fiue edulium quoddam é ventre & inteflinis leporisaut cx fanguineleporino & inteflinis: fed vfurpatur etiam de fue: plura de hac voce attulimus in Lepore F. X£u£ 49d yyonixem vea, Pollux 6.9. 2o Varinus venttesaut craffa inteflina interpretatur. Li: quamen:; Omentum fuis dum recenseft, minutim concifum ad caftanez magnitudinem;fale multo afperges ae contundes : contüfüm,per diem in tabulato fines : fequentiin aheno ad ignem, fi centum librarum erit , cum duabusaque metrctis decoques : lento igne efferueat neceffe eft,donec beneliquerit.Colo deinceps colabis;ca- 20 39 pieía; quoditiaqua nàtabit.Inditum liquamen in feriam,loco fubterraneo perannum conferuabis;Platina. O- mento porcino vel vitulino teff-llatim incifo inuoluendum edulium ex Platina 6.20.fcripfiin Vitulo F." Perna à pede dicitur, (vt Varroni placct;) vel potiusà Grzco zicgre. Dicuntur autem pernz tam priores quàm pofleriores cox porcine filite cum toto pede;quosMartialis petafonesappcellat.Pernam atque ophthal- miam,Horzum;fcombrum;&c. Plautus Capt. Quanta pernis peftis veniet, quantalabeslarido ?Ibidem. Ca- flrantur feemin£ fic quoque vti cameli.fufpenfe pernis prioribus, vulua recifa, Plinius. Item offa ex acetabulis pernarum,Idem lib.28. Debilis perna;Sat.4. Sylu.Fumofa,Horat.2 Scrm.Ab huius fimilitudine pernaetiam di- citur concha genus;quod margaritam fcrt,de quo Plinius: Stant velut fuillo crurelongo iri barenà defixz. Per- na etiam inárboribus dicitur Plinio lib.r7. Àuulfifque arboribus ftolónes vexére: quo in genere & cum perna fuaauelluntur.Noftri pernam fuis vocant bamm vel hammen aliqui , ni fallot ; fobincken: eft autem os illud perfe, abarticulo fupra genu fito incipiens & coxam comprehendens. | Petafo ( vt grammatici docent ) caro porcina quam alij coxam;alij ( iter quos Sipont.) eam partem fuis dicunt, que ab alis incipit, & coltas dpsdoichulidie quibufdam vcluti virgulis pinguibus diftincta.Mufteus eft, (de mufteo petafone verba Apicij recitabo inferius) properascharos nec differ amicos.Nam mihi cum vetulo fit petafone nihil; Martialis lib. 13. Siccus petafunculus; & vas Pelamydum;IutenalSat.7.A pud Varronem 2.dere rufl;petafioncs quinque fyllabis reperio, nec víquam alibijlibrariorum puto errore.Etiam nunc (inquit) quotannis € Gallia apportantur pernz,tomacing ; & tania- cz, & petafionies. Et pulpam dubio de petaforie voras, Martialis.Non temere edi in luce profeta Quicqiiam prz- ter olus fumofe cüm pede pernz, Horatius Serm.2.2.Pernas & lardum conficimus; non folum Decembri inen- fe, £:d omnibus quos hycmalisalgor aftringit,Palladius.Cerctana ( i3u7vx« Strabo vocat populos , vide pauló 49 je poft ) mihi Ret,vel miaffa licebit De Menapis;lauti de petafone vorent, Martialis lib.r4.fub lemmate Perna. Pa-- fcholas appellant Gráci quas vulgus pernas vocat, Feftus.Mali in naue fuprema parscarchefium vocatur , fub ea ceruix eft :infimia 74a. quantur) fcilicet eius eic vhi Alii» ( fic dictum foramen; ) inditur, Athenzus. Irargvas fienificat dolum & fráidem : & infimam montis partem itein ferrum aratri 0 »/wrefvov rd hi) plu $ quoi; Varinus, Os aci(9» &xatitovuo, Homerus Billattachómyoim Subs dipnofophiftisapud Athenzum lib. 14; ap- pofita erat pars petofónis quam pernam vocant, (. gezwedwG- uto (she) mgvavaA fe, Romani fcilicet : am Gra 6o. dixerunt,vndeillà murium nominain Batrachomyomachia;pternotroctespternoglyphus; - ci veteres pternam n &c.) Suntautem pernarum praflantiffimz Gallice;nec inferiores eis quas Cibyra Afiatica;& ide, Lycia mittite Meminitautem earum Strabo lib.4.his verbis : Pompclon Hifpaniz prope Á quitaniam vrbs eft;jin qua perna e- ximiz habentur, quz cum Curicis ( K«2x. apud Athenzum: fed Graci Strabonis codices impreffi habent Kay: a interpres Latinusvertit Cantabricis ) certare poffunt,Hec Athenzus. Sed nosapud Strabonem Tib..fic legimus: Cerretáni medias Pyrenzi montis conuallestenent;apud quos perna fiunt egregiz, Cantabri- cis perfimilus vnde prouentusnon mediocris ad incolasperuenit. Pernasficfalire oportetin dolio;autin feria; Cum pernas emeris,vngulas earum pracidito.Salis Romanienfis moliti in fingulasfemodius.In fundo dolij;aut fariz falem flernito.Deinde pernam ponito. Cutis deorfum fpe&tet. Sale obruito totam, Dcinde pernam altera 79 infuper Dé Sue Fo dub (d. | 25; infuper ponito.Eodem modo obruito.Caucto;ne caro carnem tangat.Ita omnes obrüito,vbi iam omnes com - potfucris)fale eas infuper obrue,& ne caro appareat,zqualem facito. Vbiiam dies v. is fale fuerint, eximito o- mnes cum fuo fale.Qua tum fumma fuerintjimas facito.Eodemque modo obruito,& componito. Poft dicm omnino duodecimum pernas eximito;& falem omnem detergeto;& fufpendito in vento biduum... Die tertio extergeto fpongia bene;perungito oleo.Sufpendito in fumo biduum. Tertio die demittito. Perungito oleo & aceto commifto,& fufpendito in carnario : nec tinea;nec vermestan gent; Cato deterufl.cap.vltimo. Perna: à cüte liberatas,& (vt decet) paratasincifasque;tribus diebus cum fale relinques: poftea pertres vel quatuor fcpt/« manas in fumo ficcabis;fic optima erunt: coquuntur integre, & frigida per dies circiter octo menfisinferun- .. *turjBalthafar Cellarius.Ecrurfus, Menfe Martio(inquit)pernas diligenter falitas,& cum exemptz funt bene ab- 10 lutasin aqna pura luente;& cultro purgatas ne quid falis refideat, funiculisin fümum fufpendes; baccarum iu - —' miperipollineafperfas: caue ne nimium infumes: ficrofeo colore & grato fapore placebunt.Pernam (in quit À- picius 7.9.) vbi eam cum caricis plurimis elixaüeris,& tribuslauri folijs, detracta cute teffellatim incides & melle complebis:deinde farinam óleo fuba&tam conteres & ei córium reddis, & curà farina cocta fücrit;exitnas furno: &inferes. | Aliter: Pernz cocturam ex aqua cum caricis cocta fimpliciter vtfoletin lance cum buccellis, carz- no vel condito melius. Muftei petafones: Ex mufteis petafonem elixas cuim bilibri ordei, & caricis xx v.cum cli- xatus fuerit; decarnas;&armillam illius candenti batillo vris & melle contingis: vel quod melius eft, miffum in farnum melle obligas : cum colorauerit; mittis in cacabum paffum, piper, fafciculum rutz, merum, temperas: cum fuerit temperatum;dimidium in petalónem profundis: & alia patte piperati buccellas mufteorum fractas (0 perfundis:cum forbuerit,quod mulftei recufauetint;petafóni refundis.Mufleus dicitur, inquit Hu melbergius, £e qui nonus& recenseft: qui quidem longé przponitur : nam vetus ob pinguedinem facile rancefcit. Celfus per- nas, yt puto;trunculorüm nomine intelligit, Idem.Figito cultrum in mediam pernam;olfa&uquefi bene oble- bit;bona erit perüa : (in fecus,reijcienda eft.Bonam in vino alboaut aceto decoquito.Sunt qui tantundem aque addendum dicant;maximé vero Publius,qui vinum non bibit: hi certefallüintur: Suauiór eftin vino tantum; velaceto;& diutius dürat.Non eft coquenda pernajnec eft iure eximenda, ni(i vbi rcfrixerit ; Platina. XgAi/d[ec (fic dicunturlaterum carnes,przcipuéin lepore & boue,vt dixi in Lepore F.) dj &aóxvauor mrsetov uz do "Bari srvaniawoic,tol dis abxooxauo, (ficapad Pollucem legimus, ) Pherecrates. 'O 792 (6- & 3c, avi. 41 eb poeta uiro, Alexis. Kaxor per excellentiam de femore dicitur , cuius pars carnofà fuperior, Z«ocuaucy eft : inferior i speso: hacenim voce Xenophon de cane vtitur.Sic etiam .Z«evoeew G& xem oer dicimus. A«osuapuo, 3d cos eap qose Tweed, Ariftophanes. Apud Athenzum priücipio libri 9. xealtosc qwxepos (1d eft cv ead ( PR 4o Qigóimu uS volu» 6» woo, Dicuntur & xoAsci mafculino genere. "Ogez, (lego ápvas ) rue vov. xA col, e Qiv- dl|vAei, Epicharmus.Etalibi, Xaghol 4 a3up2] à Alas! ui wnAcic Kul) etiam & xo in víu funt. X«£a 3 aj xtoAluJsc tuu E is, Eupolis.Fit autem xe; contractum à xáAéx, vt à Guiéot TU. OVuuos 9) xo Nd cdd Cyod oa Dvieriov, Ari(tophan. Kai d|eA Qaam obra xao, Idem. Keane v $e4ow , Idém. I X9 , uA di; , uana, Plato Vovv. Aid|orau Maia lea mmus Kenji rà m NGUo v.s btacua oiesogt, Amipflas, Kali) axosadd |i Ar yovaxs v ais, Xenophonin libro de venatione: Hzcomniaapud Athengum citata legimus. KoAlisc rere 2o SUiduars éco, Pollux. Ab fyr- tusequo purgando per os infuüdit decoctum sad p x9 igetii Keep, pofterius crus fuillum, Varinus & Helyc. alij partem carnisinterpretanturalij fafciculum foeni; 7 zreomiuiis 9 édiodyuov, lidem. KeAlwxeAch: KaoAlueco00 xao; lidem. Ofwo:2 xai (| S wanop(9» xcyouus, Varinns,) Ariftophanes. Kaze, pars poft genu , coxa: & kann» poples, Varinus.Pedeftrium animalium partes excarnes homines mandunt;pedes,roftra; & aures : easq; 4o vtplürimum inaquaelixas mandunt cum aceto & garo,vinum affundentes :funt quicum oleribus aut in aqua elixis;aut in patinis conditis.Porcellorum autem pedes ptifanz elixe iniecti;aptiffimi funt, tum vt illam melto- rem éfficiant,cum vtipfi molliores reddantur,& ob idad elaborationem;quz in ore fit ac ventriculo , meliores, Galenislibro tertio de aliment.faculta. Noftri extremas fere (uillas partes, pedes; caudas;auriculas,roftra,& fum midoríi cares,vfürpantad genus illud cibarij quod quidam geluin patina vocant. $üum extremitates in cibo laudantur, Afetzusin cura Cephalzz.Porci pedes vtilcs funt; bonique fucci : bene enim concoquuntur: qua- ropter fe ex morbo reficientibus idonei funt, Symeon Sethi. Porci pedes refrigerant & humectant, conuale- - Tentibus viles , Syluaticus. Qui pituita alba laborat; &c. in Coena obfonium habeat, maximé quidem pedes & capita fuill; Hippocr.in lib.de intern.affe&ion. Vindicianus comesArchiatrorum in epiftola ad Valentinianum imperatorem;defcribens hiftoriam laborantis ardente febri & ficcitate vifcerum àfe curati, Przcepietiam ei(in- go quit)eícam feri de minutalibus porcinis;id eft podocylijs & ventriculo: in quem ventriculum acetum cymina- tum modico adiecto lafere mitti mandaui,vt omnino excocta cáro etiam offium duritiam emolliret , vt foluta eorum medulla cümiureipfo abforberetur, Galenus lib: t. ad Glauconem de curanda febri tertiana exquifita: - fcribens;inter alios cibos commendat fuum pedes & cerebra.Porcellorum vero (itquit) caro etiam «sez (te- nera & bene cocta) exhibita;nihil fiócebit. PuryycoV colt), muda TéT]apote Veix6; Theophilus Pyyx(G- Qboguv Ue, Anaxilas. 02/2. nomiriauit Anaxandrides. Pvyy 9 eic £z» zisQu, Axionicus. ILac ieido ivy (Q» eC axexeut- -vay, Ariftophanes.Dicitur autem j/y»y Q- proprie defue;reperitur tamen de alijs quoq; animalibus, Athenzus, - Suillum lac pinguüiffimurm (craffiffimum) eft ómnium, vtad concretionem coagulo nonindigeat;ac per- quàm modicum feri excernát,decoctumque ocyffimé cóaguletur :1deó neque facile fecedit; neque ventriculo congtuit,led naufeam guftantibus excitat; Aetius. Eorum qui lac füillum biberint; corporaleprofa & fcabiofa 60 fieri putant: hanc & alias ob cauls Aegyptij fuem animal profanum exiftimant, Plutarchus in libro de Ifide.Ma- — . nethonem porró Acgyptium fumrafapientia virum accepi dicere;eum qui fuillo la&te vefcatur,vitiliginibus & lepraoppletuimn iriquos quidem morbos Afiani omnes péffime oderunt, Aclianus. Nos apud Actium de ouillo lactelegimus frequenti eius vfu cuti vitiligines albas induci; | | G. .. Kemedia exporcello,fimpliciter,vel la&tente.Ad morfus venenatos,optirhe auxiliantur fi latim poft cu. curbitas plagz imponantur animalia parua difcerpta;& adhuc intus calentia,velut funt gallinze,heedi;agni , por- celli.Venenum enim exugunt & dolorcsleniunt, Aétius.Idem feré Celfus f:ribit de hoedo, A étius deagno:Vide 70 in Hedo G.ab initio. Ad equos vulfos fcu pneumonicos; Porcellum lactentem macta iuxta equum aff-cum, edu , | | Ffff 4 vt fangui- PI "a t De DSuadrupeibut / vtfanguinem feruentem flatimin fauces eius infandas;Pelagonius.Porcelli lacentis ventriculo 1d cft áquali- culo exem pto,quod ininteriore cute luteum adhizret lanz coniüges,m adefactaque ea illum huraorem auricu- la inferes,cuius e diuerfa parte dens dolebit;certiffimo remedio fiatim fubuenies; Marcellus.Porcclli fxnguis; vis deinferiusin fanguine fuis. | | une | 1m | Remedia ex fue;verrefcropha :& obiter qusdam ex A P & o maiufculis literis fcriptofemper eius nomi ne,vt Lectorab apro hucremiffus facilius inuentret.Suillarum carnium ius decoctum opitulatur contra bupre- ftin,Gzlenuslib.z.deantidotis.Pharmacuni Galeniad podagram,quód omnibus fere corporibus congruit: Ca- f-us bubulus vetufliffimus,adeó vt obacrimoniam edi non poffit, cum porcinz carnis inueterateacfalfz deco- &o teritur,& probé emollitusad duritiesartuum imponitur, Aét. 12.43. ( & pluribuslib.zicap.100.). Vbi etiam alia duo medicamentaad podagram flatimfübijcit,quorum primum prateralia pernam porcinam recipit;alte- 1 rum yero perns veteris porcinzeiufculum.Indi elephantorum quos ceperint vulnerajaqua primum tepida. col- Iuunt:deindefi profunda fint; butyro vngunt: poflea inflammationem leniunt, fuillam carnem recenti fan- guine madentem & calidam admouentes, Aelia. Vulneribus elephantum butyrum auxiliatur; ferrum enim ex- trahit: vlcera fuillis carnibus fouent, zve4c:, Strab.Suillam falfam crematàm cauflicam fieri nuper quidam mi- hi affirmabat: quod cum experirer falfum deprehendi,guftu indicante non cauflicam;fed fimpliciter ad exiccá- dum idoneam cffe ita crematam.Contra hzmophyfin remeditim &zrmAocDu| x orgetov«ocav, Suidas.Sanguisfu- illushumidus eft, & minus calidushumano maximé temperie fimilis ( vt dictum eftin F. ) Itaque quifquis fan . guinem humanum morbo alicui vtilem effe ait; in fuillo primum id comprobetzac fi non eandem, faltem fimi- lemactionem oftendat . Nam etfi eliquatenusinferior ftt humano fanguine( hoc & Auicenna exGalenorepe- tit ) faltem affimile quippiam efficiet, quo cognito; ab humano pleniorem fore vtilitatem fperabimus. Nam 2 fi ne paulum quidem promiffis refpondeat, non eritcur in humanoexperiri oporteat , Galen, de fimpl. 16.2. Eumcluscquo refrigerato fanguinem porcinum calidum cum vino infundiiubet. In libro quodam Germa- nico manufcripto medicamentum inueni huiusmodi :Verrem caftratum pilis omnibus tuffis przditum & o- ptimz valetudinis iugulato fanguinem olla recens exceptum, bacillo de iuniperorubra diu agitato, & agitan- do colle&um fanguinisgrumum eijcito. Tum ramenta eiusdem iuniperi inijcies, & baccas-deiunipero rubrà diu agitato,& agitando collectum fanguinis grumum eijcito. Tum ramenta eiufdem inniperiinijcies , & baccas deiunipero rubra fimiliter circiter viginti quinque.His addes paru magrim oniz, (id eft eupatorij veterum, )ité rutz,phu;fcabiolz,veronice vulgo dicta, pim pinella;cich orij,pulegij, fingulorum manipulum.Quod fi fangui- nis menfura fextarios tres excedit; adijcies theriaez vncias duas : fin minor fucrit;pro portione fan guinis theria-- cz modum minucs. (Sed omnia preparata effe debent,vt fanguini adhuc à fue calentiimponantur.) Permixtis ia omnibus.liquorem Bllatinum clicito;quem diligenter feruatum in vitreo vafe dies oto infolabis, quod femel ' quotannis facics: durat enim circiter vigintiannos.Hune liquorem experientia conftat egregie prodeffe aduer- fus peftem;apoftemata capitis & laterum fcu cofisrum;iecoris & pulmonis morbos, lienis inflationem; fangui- fem corruptum, febrim,tumores;cordis cemorem;bydropem;calores prater naturam,malos humores, &im- primis venena & pcítilentem febrini.Bibetautem eger quocunque ex predictis motbis correptus; ligul men« furom,vel quatuoraut quinque guttas, vt infuper fudct curabit. Aliqui liquore vi ignis extracto ex fan guine mnclisaducrfus peftem vtuntur.Cum porcus iugulabiturjis qui yetrucas habebit. fanguinem eius fubicéta ca cor poris parte fufcipiat,dum adhuc calidus exilit,& mox vbi ficcatus fuerit; flatim abluat: citum remedium expe- rietur.Mulier fané remedium defcrofze fanguinefaciat, Marcellus. Verendorum carbunculis cerebrum A PRE | velfuis,fanguifque medetur;Plinius.V bera circunlita fangüine fceminz fuis, minus crefcent;Plinius, Porcellum 46 | diffecans cruore mammas obline,amplius non augefcent,Galenus Buporifz.29. | P: De adipe fuillo:Serenus etiam feuum fuillum dixit,vt Greci «2p votodev: & recentiores 3/5 ad imi- tation Latine vocisaxungiz. Marcellus axuneiam fuillam aliquando nominat;ac fi aliorum quoque animaliá axungia dicatutr;quod apud veteresnon reperio :nam noflro feculo qui minus Latiné. fcribunt, axungiam vo- cant pingue quod inter cutem & carnem folidius concrefcit in fue, homine; mele;glire;mure montano;&c. Lardum vellaridum Latini carnem fuillamappellant,non folam,fed vnà cum pinguifuo , inde lardum pingue apudPlinium & alios HOP : & lardum cum pingui fuo ; apud Marcellum: aliquando pro pingui folo , vnde Marcellus,lardum quodinter cutem & carnem macram eft.Plura de lardo dixiin F.Sed quia videntur fcripto- reslardum & axungiam ,fiueadipem fuilluminterdum indifferenter accipere;aut faltem eafdem vires tribuere, nos quoque non dilinguemus loco;recitando decisautorum verba : huncfolum ordinem fecuturi,vt primo à- $Ó gamus de remedijs corum quum foris applicanturfecundo loco quum intra corpus fu muntur. Adipem &feuü & pingue medici feré cenfundunt.cum veterestum noui.Sed feum proprie ruminantia habent, cxtera adipe. Vtrunquein fine carnis eft, vtrunque concrefcit ac gelafeit ,& fragile eftfi refrxerit : pingueinter carnem cu- temque efbfucco liquidum;qui non gelatur, Hermolaus Corollario 286-Et mox Corol.287. Adeps fuillus ( in- quit)vnguen,tefte Palladio (Serenus etiam vn gnen pto axungia dixit)& axungia Latine dicitur: & Graci quo- que vfurparit,fed oxyngon fere appellant,tracta origine ab axibus curruum perungendis : quanquam cft vbi Plinius acetifecem oxyngion interpretatus effe videatur. tnos fortaffe quibufdam locisautoritatem fum mi viri noftroiudicio pratulimus.Alioqui Paulus Acgineta oxyngion proaxungia dlariffimé videtur intellexiffejia emplaftro cni Pheenicite nomen eft. Axungiz nomen ad alia quoque pinguia transferri, fed raró comperi, Ha- Genus Hermolaus.A butyro proxima in communibus adipis laus eft, fed maximefuilli, apud antiquos ctiam 66 cligiofi. Certenouz nuptzintrantes etiamnum folenne habent poftes eo attingere. Inueteratur duobus mo- dis,aut cum fale;aut fyncerus: tanto vtilior quanto fit vetuftior.Axungiam etiam Greci appellauere in volumi- nibus fuis. Neque eft occulta virium caufa,quoniam id animal h erbarum radicibus vefcitur. Itaque ctiam fimo: innameri vfus. Quamobrem non dealia loquimurfüe,multó efficaciore fcemina,& que non peperit. Multó ve- ro przítantiorin A P RIS ef; Plin. Noftri pharmacopole ad vnguenta quzdam paranda : porcellum mafculum. Jactentem caftrant;ciufque pinguedinem auferuntyillam maximé quain ventreintra carnem circa peritonz ü habetur; plerique deporecllo ruffo malunt, Vo cant autem axungiam vulgà frbinr, Galli oing quafi vhnguen. Colligebatur ttiam à renibus, vt infra dicam.Alapis;id eftaxungia poreinaySyl uaticus. Antiquiaxun gia maxime axibus vehiculorum perungendis ad faciliorem circumactum rotarum vtebantur.vnde nomen, Plinius. No- firatcs pro axungia feuum,butyram,preferüm quodinutilealioqui & rancidum fucrit,& butyri fecem ac DM 7o U ) aDICtig A De $u. C. Lib. FL * $97 ebictisaut pini ad vfum rotarum permifcent, quz quidem compofítio illita (cabiem quoquein homine& fer- piginem emendat Synceram axungiam Plinius vocat ; Serenus implicer , quz non eft falfa: de quafemperin- telligendum puto,vbialiud non exprimitur. Salíz vfus non efl nifiad ea quz purganda fint, aut que non fint "exulcerata Plinius.Grzci falfam sae yoloctov r2 rympov vel vauepdioov vocant ; vel ps3 ao dv vere se adoev , nam alioqui rnxeoroulvoy aliquando fimpliciter inueteratum fignificare Cornarius docet; & apud Diofcoridem 'àb initio capitis deadipibus inuenio, size Jy e &A dv rero doov, id eft (ine fale inucteratus adeps. Et perfe axungiam mediciantiqui maximé probabant renibus detra&tam,& exemptis venis aqua ccelefli fricabant cre- bro,decoquebantquefi&ili nouo fepiustum demum afferuantes,Plinius.Suillus adeps & vrfinus (^ àoxe«Q» , vt - Kuclliüslegit: meus Diofcorides Grzcus zove«- habet;id eftagninus,vt Marcellus etiam & Hermolaus ver- o terunt: fed meliusforte Ru elliusequoniam infine capitis 79.legimus Vecv & ao«eov, & de probatio , id efLouil- lo curando alibi [cap.276. ] agitur : & Marcellus etiam in annotationibus magis probat vt 4pxeov legatur) hoc curantur modo: Recens, prapinguis,renibus potiffimum detractus;in largiore aqua ccelefti & quàm. frigidiffi-. ma;exemptis tunicis,ditigentiffime manibus confricatur; & exprimendo fermé ficcatur , fubindeque noua aqua abluitur: ceterum fictili capacitatis duplz inditus,in aquam demergitur;& fubditis leuibus prunis fpatha mo- uctur :eliquatufque,colo transfunditur in aquam: vbi veró refrixit,& guttatim aquam omnem exclufit,in prz- lotum fictile demittitur,& infufaaqua leniter eliquaridebet , & manu deprimi, quó facilius fzculentum virus peffum eat: poftea in pilam fpongia madefa&tam transfunditur. Vbi coire coepit;refidens in imo fordes eximi. tur: tertio citraaquam V MR UL ARMAR beneoperculato;perquàm frigidis locisreponitur, Dio- -. fcoridesinterprete Kucllio.Caprinus adeps fuillo calidior eft, Floc femper meminille oportet , proanimalium jp temperatura femper exiftere differentias eius quiin illis eft pinguedinis,aut adipis.Igitur cumfusomnibus pro- péquadrupepibusin caliditate acficcitate inferior fit, pinguedinem quoque minus habet calidam; magifque Tidi. Cialis de fimplic.rr.4. Et mox,Pinguedo fuis vtad nos quidem largius humectare poteft, fed non zqué excalfacere vt oleum : verum pinguedinis fuum talis eft caliditas,qualis fpe&taturin nobis,Porr5 taurorum 'adepsfuillo multó calidior eft & iccior. Quod Diofcorides non re&e dixerit caprinum adipem adítringentio- rem effe fuillojin caprino iam reprehendi Galeni verbis vfus. Vfusaxungiz eftad mollienda, excalfacienda, dif- cutienda;purgandaque;Plinius.Et rurfus, Conuenitfalfam magis emollire;excalfacere, difcutere , vtiliorem que elf: vino lotam.E fue vetuftiffimus quifque adeps fale conditus excalfacit & emollis elotus vino plenriticis pro- defl: cinere aut calce exceptus;inflammationibus,fiftulisac tumoóribus fuccurtit, Diofcor, Adipis fuilli & vulpi- mi eandem effe facultatem in Succidaneis Acginetz legitur: egó fzpe quidem indifferenter víurpari poffe con - o cefferim;femper &abfoluté nohitem : vulpinus enim tum calidior fuillo effstum minushumidus. Cinis vitium " eumaxungiavetere contra tumores proficit: fcorpionum & zanum plagis cum oleo perlanat;Plin. Caftor mar- rubium;przfertim candidum5tunfüm cum axungia veteri vulneribus à cane fa&is illiniiubet,Idem. Spumani- tri canum morfibusexaf(inino aut fuillo adipe medetur, Diofcorid.lib.s.fed hic adeps fuillus materiz potiffimü vicem explerevidetur; vt inomhnibus illis ynguentis quz argento yino axungiz mixto ; &c. adueríus Gallicum morbum paalo ante noftram memoriam patari ciperünt.Defenderit tamen aliquis, peculiarem quandama- xungiz etiam per fe aduerfus hanc luem ineffe facultatem,qua Ícilicet,vt Pliniusfcribit,genib usetiam adalliea. ta reddit ori faporem,vtexpui videatur.In rigore ceruicis poplites axungiaillini Serenusiubet. Nicolaus Myre- pfus ctiam inter vnguenta duobus vltimis ad Ícabiem infcriptis argentum viuum addit » vltimo & antepenulti4 mo etiam fuillum adipem.Item fe&tione 47.quitota eft de medicamentis aduerfusfcabiem , Vnguento vltimo 4o mifcetadipem porcinum,hydrargyrum,oleum laurinum & fuccum fumariz ;hocpalmas manuum & plantas validé perfricari iubet ter die,fic malum pervrinamabiturum. — Vnde apparer vnétiones vulgà vfitatas contra Gallicum morbum antiquiores effe quàm pleriqueputant. Lardum coctum cum pingui fuo appofitumque, | potenter omniaexpellit;quz corpori inhefcrint/fi illicalligetur, Marcellus. Adeps fuillus cum butyro & rofa- ceo, vulneratis cerebri membranis inflillatur,Gal.lib.z. «.:7.. . Ad vulnusincurabile in quauis corporis partez "Bugloffon herbam euellito;& fuccifas radices curiosélotasin pila conterito;fuillam axungiam adijcito; ac bene emolliens vülneri imponito, Galenus Euporift.s.160.Neruis vulneratis prodeft, T'errz lumbricos indere trítos, Queis vetus & ranis fociari axungia debet; Serenus.Fracta offa lardum elixum atque circumligatum.mira cele- ritate folidat; Plinius.Si cui forte lapis teneros violauerit artus, NeCte adipes vetulos,&tritam chamxciffon , Se- tenus: videtur autem füisadipem intelligere;nam & flercus lutez porc ad idem prodeffe mox fübiungit.Axun $o gia panisillinitur cum calce: item furunculis duritizque mammarum.KRupta,& conuulía, & fpafmata, & luxata - fanac.Clauos & rimas callique vitiacum elleboro albo; Plinius. Vtiliffimum contra inflammationes vlcerum as dipc vetrino ( axungiam ) confici, & inungi pütant ytile:ijfque quz ferpant illinire cum refina,Idem. Axungia &Íae que non peperit aptiffime vtuntur ad cutem muliercs: contra Ícabiem veró admixtoiumentorum feuo ' pro parte tertia, & pice,parittrque fubferuefactis, Plinius. Cicattices concolores facit cerufa admixta, vel argenti o6 atatcum fulphure vnguium Ícabricias emendat,Idem. Glaánsintrita duritias quas cacoéthes vocant; cum falfa axungia fina Idem. Lac ficulbum cum axungia verrucastollit;Plinius. Ruta emendat vitiligincs,ftrumas &fimiliacum ftrychno & adipefuillo ac taürino feuo,Idem.Parotidas fanat axungia, ammixta farina falfamen- tariz tefle : quo genere proficit & ad firumas: pruritus & papulas in balneo peruncis tollit; Idem. Parthenium illinitur ffrumiscum axungia inueterata; Plinius.Idem alibilapathum fylueftread firumas cum axun gia effica- &o cifimum effetradit. Suillusadeps ambuflis igne medetu EL EIeUnE o d ODER Nat eor Scc Ü axungia medctur ambullis vel niue: pernionibus autem cum hordei cinere & galla pari modo; Plinius. Et alibi; .. Viceribusexambufto cum candido onorum toftum hordeum & fuillo adipe; mire prodeft. Combuftis igni, /^'- Ordeaveltranges (forte friges) atqueouicandidaiunges. — Adfitadeps porca, (mira eft nam forma medela, ) Iunge chelidonias;ac ficline vulnera fuccis. Quodque recens vífitglaciesaxungiafimplex | Mulcet,& ex facili rata cítiaedicamine cura;Serenus.Synceraaxungia prodeft confricatis membris : itinerumque laffitudines & Bn leuat, Plinius. Cinere de capillis mulicbribusin tefla crematis, addito adipe uillo , emendari aiunt facrum ignem,fanguineim fifli illico, & formicaciones corporum, Idem. Perniones farcit ^ » & inum vel fuillá fel: cum adipe pulmo impofttus, Plinius. Virtdes brafficarum caules vnà cum radicibus fuis cremati, lateris diu- tinos dolorcs impoliti fanant; Diofcorides.Inter medicamenta quibus fuffitus vterus claufus aperitur,numerat, 70 Hippocrates lib.de fapertztationc fibriteftem;afini mafculi ftercus,adipem fuillum. In pecorum Sm. roe. | b Ü ijs mul- £5 | : | De Oüadrupedibus | dijs multiplex axüngie vfus efl. Prafractis cornibusboum linteola faleatqueaccto & oleo imbutafi uperponüii- tur.ligarifque pertriduum eadem infunduntur : quarto demum axungia pari pondere cum pice liquida, & cor tice pineoleuigatoque imponitur &c,Columella.Si talum aut vngulam bouis vomerlzferit;picem duram &a- | xangiam cum fulfare & lanafüceidainuolutam candente ferro fupra vulnus inurito,ldem.Boum attritis vngu- liscornua vngendo aruina;medentur agricolz,Plinius.Canum aures à mufcis exulcerantur : in que vlcera cos / am picem liquidam cum fuillo adipe flillari conueniet : hoc eodem medicamine contacti ricini decidunt; Columella. Ad meritiginem in agnis vel hoedis,quibufdam placet eruginis tertiam partem duabus veterisaxun gix portionibus commifcere;tepc fackoque vti medicamine,Idem. Ad Ícabiem equi hyemalem , & in cruribus, rappas vocant: ÀÁxungiamjgne liquatam infundesin frigidam :& rurfus exemptz fuba&teque ; admifccbis ful- phur quàm tenuiffimederafum,& iterum fubiges,& inunges : tertio die cruftulas fcabiei perfricando aperies, & 14 uotidieinungere perges; Manufcriptus quidam liber Germanicus.Adeps porcinus cum oleo vino & velle &c. infunditur equo opifthotonico vel tetanico, Vegetius.Quidam cum füppurationem in bubusinufferant, vrina vetere eluunt;atque ita quis ponderibus incocta piceliquida cum vetere axungia linunt , Columella. Sanguis ^ demiffusin pedes bourn; uifi emittatur,faniem creabit. ^ Locus primo ferro circuncifus & expurgatus, dcinde pannisaceto & file & oleo madentibus inculcatisymox axungia vetere & feuo hircino pari pondere deco&is, ad fanitatem perducitur,Idem.Hc debrutorum remedijs per axungiam.Fabalium filiquarum cinis àd coxendi- ces,&ad neruorum veteres dolores,cum adipis fuilli vetuftate prodeft; Plinius. Medicorum aliqui axungiaad- mixto anfcrisadipetaurorumque feuo & oefypo ad podagras vti iubent: fi veró permanet dolor,cum cera,myr- toyrefinaypice,Idem: Etrurfus, Axungia podagricisprodcft mixto oleo vetere;contrito vnà farcophago lapide, , & quinque foliotufo in vino : vcl cum calce;vel cum cinere.Facit & peculiare emplaftrum 85.pondo.C.fpumz 24 argentez mixtis: (quod ita fere efi; vt axungia ponderis fint partesfex,lithargyrij feptem. ) Adeps fuilla cum a- qua & cumino fübacta;podagricis opitulatur,Sym.Sethi.Medetur axungia & capillo fluenti : & vlceribus in ca- pite mulierum,cum gall parte quarta :& infumata pilis oculorum,Plintus.Axungia porcina infulfa apud Ac- inetam medicamentisad alopeciam mifcetur.Ruborum rofa alopecias eum axungia emendat, Plinius.Lin pua (aliis Lingulaca) herba;nafcitur circa fontes : radix eivscombufla & trita cum adipe fuis, adijciunt vt higrafit & fterilis ( alás,vtnigra fit & nunquam pepeterit;)alopecias emendat vngentium in Sole, Idem. Alopecias replcé bippocampinus cinis nitro & adipefuillo mixtus;aut fycerus ex aceto,ldem. Scrofinaadipe recenti fi quis con tritos(contrita) angulos oculorum;interius exteriufqueinunxerit,vermiculos qui noxij funt oculis potenter e- ducit, Marcellus. Axungiainfumata (in fumo fufpenfa ) pilisoculorurm (defluentibus nimirum, vt & alopeciz,) medetur, Plinius. Ad aurium dolorem que pus emiiftent,laridum vetufliffimü teresin mortario,& fuccum illum 3t lana delicata colle&um in auriculam immittes,& fübinde aqua calida fouebis,& iterum fuccum illum infundes, mira velocitatefanabis, Marcellus. Si maior fit doloraut grauitasaurium,lardum pingue inflillant;Plinius. Ad acerbos doloresaurium : Subactum olco adipem ( «ao. cum afterifco appofito,qui locum deprauatum vel mu- tilum indicat: deeft enim animalis nomen.íuis vt puto;aut vulpis : )infundito: & fpongia locum occludito:be- ne facit & ad neruorum morbos cx vulpino adipcatquefuillo (1, vox corrupta, proqua interpres legit veis ) &qua portione mixtis remedium, Galenus Parabilium 2.4.P1ngne laridi (laridum) quod inter cutem & carnem snacram efl,fi parotidibus adponatur,& illicligctur,citofansbantur, Marcellus. Axüngia (vetus, Marcel. ) fana£ arotidasammixta farina falfamentarizteftz, ( cum tefta vat filfamentarij, ) fubacta & adpofita,Plin ius & Mar- cellus.Sideritis cum axungia ycteri parotidas fanat; Plinius. Adipem anfcrinum;eallinaceum Ffaillü m,vulpinum, auricularibusmedicamentisadmifcet Nic. Myrepfus.Si quod tuberculum in collo nafcatur, vinum & lardum fi- 46 snulin olla calefacies,& fubinde gargarizabis,Obfcur.In ripore ceruicis, Geminus mulcebitur vnguine poples. Hinclongum pariter neruos medicina fequetur,Serenus. Vnguenaxungiam fignificare fupra diximus. Pene trareautem hutusillitionis vim ad ceruicem minus mirum,cum Plinitis fcribat axungiam genibus adalligatam reddere ori faporem,& expui videri : cuius vero rei gratiaid fiat non expreffit falibi quidem axungiam genibus dolentibuscum genifta imponi prodidit, E fic vetuftus vino elotüs ide pleuriticis prodeft; Diofcorid. Rutzé nde peculiaris in teftibus effe&us cfo,vt fylueftri ruta cum axungia veteri illitos ramices fanari prodant , Plinius. Axungiaantiqui maximeaxibus vehiculorum perungendis ad faciliorem circumactum rotarum vtebantur, vnde & tomen : fic quoque vtili medicina cum illa ferrugine rotarum ad fedis vitia virilitatifque,Idem. Getifta .— tufi cam axingia genna dolentia fanat; Plinius.Suillus adeps contra vuluz & fedis vitia idoneus eft, Diofcor. Batyrum;adipes anferinus,vitulinus,porcinusapud Galenum lib.o. x.»7. mifcentur medicinisad fedem. Syn- «6 cera (id eftnon falfa: adipesenim falfi vtero non conueniunt, Diofcoride tefte ) axungia partusin abortum ver- entes nutrit;collyrij modofubdita;Idem. Periftereon appofita in adipe füuillo recenti; ftrangulatumà vuluis snenfiumque difficultatem emendat, Plinius.Si dolor & vlcera in matrice fint,fpongiaaut molli lanain calidam intinctalocosexpurgabis;&c.poftea refina & adipe fuillo mixtis fimulillinito fzpe interdiuac noctu, Hippoc, lib.x.de morbis muliebribus Etpauló pofl;Si vero vehementer exulcerati fucrint loci;&c.collutis eis purgatifas re(inamac mel & pinguedinem fuillamillinito.In libro etiam de natura mulicbriad nefcio quos vteri affectus; (nequeenim fatis exprimitur: ) caprz cornu)& gallam;& adipem fuillum ac cedriam fuffiriiubet. Lardum mi- nutim concifum & contufumin mortario lapidco in paftarn deflilla in alembico vitreo: hec aqua alba capillos nitidos & flauos reddet: faciem quoque decorabit; And.Furnerius. Vinum falfum cum adipe fuillo recente con ttahyofcyamum bibitur,Diofcorid. Lardum ciufque decocti potum his qui bupreftin hauferint auxiliatur, Pli- 68 nius.Iis quiargentum viuum biberintlardum remedio eff,Idem.Phthificis medetur macre fuis fceming herbis pate lardum; Plinius, Ad phthi(in;Proderit& veterisfeui pila fumpta filli, Serenus. Axungic fuillz vetuftz vn- cizttes exvini vetufliffimi cotyla vna decoctz;potui phthificis date potentet remediantur, Marcellus. Axungia datur etiam phthificis vnciatim,cum vini veteris hemina decocta,donec tresvncie étoto refidant alij &-mellis exiguum adijciunt; Plinius.Et rurfus, Axungia vetus etiam phthifin in pilulisfumpta fanat,quz fine fale inuete- rata eft.Omnino enim non nifiad ea quz purgandafint,aut que non fint exulcerata;falfa petitur. Quidam qua- drantesaxungisx & mulfiip vini cyathis tribus decoquunt contra phthifcs,quintoque dic picem liquidam in o- uo fumiiubent, circumligatis lateribus;& pectoribus,& fcapulis eorum qui phthifin fintiunt. Tantaque eft vis vtgenibus ctiam adalligata,redeatin osfapor,eamque expuerc videantur. Etalibi, Ad tuífim veterem recens a- xungia decoquitur quadrantis pondere in vini cyathis tribusaddito melle.Cocliscis danturlutea ouorum triam 76 Mn (cum) , | - Ma | Duro THE E V us | fog (cum)lordi veteris & mellis quadrantibus,vini veteris cyathis tribus tritaad craffitudinem mellis, & cum o us fitaucllanz nucis magnitudine ex aquapota;Plinius. Equo tuffienti offas é fuillo adipe butyro & mclle illítas, perosinfere, Hippocrates in Hippiatri.Offz de adipe fuillo veteri vino vetere madefatas equo ob viam aut cur fum exzftuanti (caufonem patienti) per os dabis, Hierocles.Axungiz pars vna tribus partibus hyffopi permifla, - in fauces vitulorum demiffa,lumbricos pellit.Columel, lo Silingua & fauces morbo epidemio nigrefcant, (quem noftrià colore vocant die bríne, in guam faluberrimé perfricari pollicentur interiore parte pellis laridi,fic extrahi nimium calorem.Eam pellem fi poflea canis obie. Cam deuorauesit;zgrotabit aut forte morietur,fi valde infe&us fuerit homo cuius defricata eft lingua. $i opus videbitur, düabus aut pluribus huiufmodi pelliculis deincepslinguam agri perfricahdam curabimus, Obfcurus, , Lwpinoadipevelmedulla fuum fricári oculos contra lippitudines przcipiunt, Plin, Coitusftimulant me- dullx fuum hauflz, Idem. . io ANNAM IPS seo MAS 1 n 1 LEA Inambuflisprodeftfetarum ex fuibusé penicillis te&torijs cinis cum adipetritus,Plin. Peniculi cinis (iftit fanguinem vulneris nimium fluentem;Serenus.Ad procidentem fedem: Sedivino prius ablutz picem aridam tritam,vel fetasporcinas vflas & tritas apponito, Actiust4.6. . . Fractis oflibus prafentaneus maxillarim A ? &1cinis velfuis,Plinius. Vlcera ( in tibijs cruribufque ) qu. ferpuntmaxillarüm a p n 1vel fuum cinis fanat,Idem.O ffa ex maxillis A P n t vel fuis domeftici vruntur,vlceraq; perniciofacrarumillecinereafperguntur,Marcel. —— MEM pt Contra ferperiteslaudatur A P R radeps cüm melle refi naque: fimili modo verrinum iecur exem ptis dun- taxat fibris quatuor obolorüm pondere,vel cerebrümiin vino potum,Plin. ^ Contra carbunculos fuis fcemina 20 cerebrum toftum illitumque preficit.Idem,Verendorum carbuncilis cerebrum A P n t vel fuis fan gaifque me- )e ron $o (o o o detur, Idem, Verris cerebrum coctum & ctim melle adpofitum carbunculos in veretro efficaciter fanat, Marcel. lus. Aut teneris cerebrüm gingiuis illine porci, Serenus adirifantes dentientes.Officula in capiteporci duo natu- raliter foratainueniunturjid eft vnum in dextra parte,& aliud in fini(tr aqua reperta &r epofita,& cum opus fue erit licio fufpenfa;medelam capiti prout inuenta funt praflant tid eft dextrum dextetz parti, & finiflrum fini- flrz : fed prxter te&egrum officula tertius noi contingat;qu& ad hanc neceffitatem collisi diligenter & feruari debent, Marcellus. Auricule porcinz os perforatum colló alligatumàtuffi futura cuftodit;Galen. Eu porift.z 45. In fuillo ventre gobius recens decoquitur ad alui deicctionem: Videin Gobio ex Diofcoride. Ebrietatem arcet pulmo A » & 1aut füis affusjieiuni cibo fumptus;eo die; Plinius.Suillus & agninus pulmo impofitu attritusà calciamentis contractos,ab inflammationetüentu r; Diofcorid. calciamentorum attritus fa- nare creduntur, Galenus, Sym.Sethi & Hali.Clauos & rimas callique vitia pulmo A» R1Nvs aut fuillus fanat, Plinius.Perniones vrfinus adeps rimafque pedum omes farcit,&c.item A PRENVM velfuillum fel: cum adipe pulmoimpofitusIdem. . . — oe ALL tede C ba oS e St M dE Suis iecur cium vino fumptum venenatorum moribus medetur Symeon Sethi.Contra ferpentes auxilia. tur verrinumiecur(inueteratum cum ruta potum ex vino,vt A P R I queque)cxemptis duntaxat fibris quatuor obolorum pondere,Plinius Vitia quz in vertelidisferpuntjiecur fuis vel à PR f combullim maximé tuniperi li- gno &arrhenico finas; Plinius, Aluum fiftit fuillum iecuraffum : vel A P RINYM exvino potum citra falem rc- ceníque, Idem. Tecur verrinum recens combuflum contritümquead fümmam leuitatem , cum vino »fed fine file potui datum, efficaciter (apprimit nimiam deie&ionem, Marcel.De lapillis qui in iecorefüis reperiuntur, vi- dein AproG. TA ROV ES d AU eda: FO RSS NE | . Diofcorides vbi defellein generetra&tat,taurinum fuillo efficacius effe fcribit.Suillum fel (inquit Gale- nus de fimplic.ro. 12.)minime vehemens efl, ita vt vIceribus etiatn non intolerabilc fi: : && fané magisaquofum quám vllum aliud videtur, praterquam fylueftrium fuum & montanorum: quorum vt cato tota calidior fic- ciorque efi; (quàm vulgarium, ) fic etiam fel. Pro felle fuillo,fcl perdicis , Antibállomena apud Acginetam. In- firmius /humidius, Hali )eft ceteris, Auicenna. Maturàt & veri enofis morfib.prodeft,& prauos humores foluit, Hali. Articuloram attritis fel A PR 0 & VM vel fuum linteo calefa&oimpofitum prodeft, Plinius, Vetuftam por- / riginem miréadimes/fiherbz cyclaminis fucco fulphutis aliquantum mifcueris & Fel Ícrofinum;atque inde ca- putitibalneo bene perfricabis, Marcellus.Ad euulfos palpebtarum pilos;ne renáfcantur :Suis mafculi fcl & adi- peii eiufdemi;in fictile nonum denfiffimum leuigatifliraumque conijcito,atqueaceti acerrimi & olei alini ( a- mygdalinum interpretantur) vtriufquetrientem infundito;denfiorique linteo circunligato, & finito vfque ad dicsfegtem,deinde effuridens in mortarium tundito,& habebis tanquam aürüm;quod etiam toti corpori con- feret; pro pfilothro;vel ne pili euulfi renafcantur, ) Actius 7.67. Panos& Apoftemstain quacunque parte dif- cutit fcl vrfinum fiue verrinum; Plinius Fel porcinum deficcatum infürno ; ponatur tantum quantum tenet catbünculus fuperipfum,fiadhzret apoftemati;attrahit apoftema cum tota radice fia,& curabitur &ger, Arnol- dusin breuiario. Ad zgilopas, Fel porcinum ficca &appone,Galenus En porift.2.106. Suillum fel contra aurium vlcera,reliquaque omnia, magno vfuaffumitur, Diofcerid.Suillo felle aliqui vtunturad vleceraaurium non im- probandoremedio,quo tü quoque vtéris vbi nullum compofitum adfuerit: funt enim innumera.Caterum pro affcctionis magnitudinealiud etiaim alteriusanimantisfel conuenire poterit. J Nam cum vlcus & diuturnum fuerit; & fariiem ac pus multum habuerit;aliud etiam magis exiccahs fel tolerabit quale eft ouium paulo acrius Iuilló;eoqiie magis capririum;cui ferc fi mile eft vrfinum & bubulum, Galenus de fim plic.10. £z. Aurium dolori & vitijs medetur fl AP RT velfuis,vel bubuluni cum oleocicino & rofaceo zquis portionibüs;Plinius, Ad aures quie grauiter dolent & vetera vulnera intrinfecushabent;mellis optimi vnam partem;aceti acerrimi duas partes coüfüfas decoques ferüoribus tribus,& longius cà abigne remouebis, donec commotus feruor conquiefcat: tum nitrus addes eo víque donec e vapore cogriofcas nitrum refediffe;& iterurn leni igne recoques , ne effer- ueat : tuncáddes Ecl bircinumsvel d punpE M àut porcinum,dummodo non de fcrófi,& commo. uebis & itertim concoques,ac tepe acics,& inde quantum fatis efLauribusinfunde, Marcellus; Verrinum £l in mali punici cute (iccatep cfactum;infufumque;purulentasauricilas expurgat, Marcellus, Suis manfucti £cl pari mellisad carbones cocti portione admiftam tepidu m infunde, Galenus Euporift.5. j.Porceflouz nondum pe- perit cum mellis equo pondere ad au rium vitia laudatur, Alcxander Benedi&tus.Lienem fzdat £14 P RI velfuis potum,Pliaius, Fel fuis arefa&tum marifcis feu hemorrhagijs medetur, ( auteolbayias i&T24, forte legendum a£- Mojpoid us ) Symeon Sethi Gyraldo interprete.Perniones A P RIN vM yel fuillum fel anat, Plinius. Ad grappas, qua - ebb | De "Quadvupedibis qx funtfiffurs quidam in pedibus equorüm;aliqui fel maialis eum tribusouorum vitellis mifcent & füpcrillis gant,malum ficvna noCke pellendum promittentes. ! Cict vrinàm vefica fuis,fi terram non attigerit;impofita pubi; Plinius. Veffica verrina cocta vel vfta come- üendaaut bibenda efficaciter datur ei qui vrinam fuam non poteft continere, Marcel. Alijad idem 4 P n1 vefi- cam commendant,vt pluribusin eius hiftoria dicetur. Ad vlcera manantia capiisquz vulgótineas vocant,no- firi den grind: V elicam maialis cum vrina fua accipies,& inijcies in eam axungiam minutatim concifim;&falis multum addes, donec fer? albefcat. Poftea veficam diligenterligatamin horto defoffam fubterra ad cubiti feré — | profunditatem quadraginta aut quinquaginta dies relinques donec benecomputrueritcoagulata in ea matcria. Haücpofteain patellaliquabis,& redditum inde vngaentum feruábis. Oportet autem caputfic exulceeratum, —- primum lixiuio abluere, & cum beneficcatum fuerit inungero;idque per hebdomadeni tertió repetendum cft. 10 Sic breai tempore corrupti capilli defluent & fübnafcentur noui, Caterum lixiuium initio quidem merum ad- hibeaturlauando capiti;poftea vero dilutum,ne nimiaacrimonialzdat, —Capitiinterim à frigore cauendum; Germanicusliber manufcriptus.Si cornu perfra&um hict,/$1 thlafmain vn gula equiapertum fit, ) poft cetera ranedia,&c.vbi calor conquieuerit fuilla vefica dehifeentem locum indues,& vbi non amplius claudicárit; fc- Íolucs,Pclagonius in Hippiatr.ror. M wi | | Contra comitialem morbum dantur fuum tefliculi inueterati tritique in fuis la&e;przcedente vini abfli- nentia & fequente continuisdiebus Plinius, — Porci iuuenis caftrati tefticulosbenetoflos vt teri poffint contra colicam dant cum vino;magna fpejin Sabundia. "T'efliculos verris Bartolemarus Montagnana mifcet medica- mento cuidam mclle excipiendo;ad coitum in viro & conceptum in muliere promouendum.Vt concipiat mu- lier: & tefliculos porci nati ex primo partu cum bono vino reduc in puluerem bibat vir & mulier. Idem faciunt 2o tefticuliapri, Amicusad me. — Ad vrinz incontinentiam : Magi vertini genitalis cinere poto ex vino dulci de- monftrant vrinam facere in canis cubili;ac verba adijcere;ne ipfe vrinam faciat, vt canisin fuo cubili, Plinius, &- fimiliter Marcel.fed fuperflitionem de mingendo in canis cubile omittit. Eandem (vring incontinentiam )ve- fica fcemine fuis cumbufla ac pota cohibet; Plinius. Memini audire quofdam &vulgó pueris contra hoc vitiura vuluam fcrofe diutiffimé co&tam in cibo dare.Contra dolores aurium,virus verrinum 8 fcrofa exceptum, priuf^ qam terram attingat; prodeft Plinius. Verris cum fcrofam fáliet priufquam in terram deftillet de verendis eius, virus exceptum tepefa&umq; & cum aque modico auticulzinditum,quamuis moleftosdolores releuat: quod etiam circa auriculam inlitum,plurimum prodeft, Marcel. — ] Ua M. * p Siccalippitudo lumbulis fuum tofüis atque contritis &impofitis tollitur, Plin. . , Adtuffientesadlidué: Pernam contundens & inflar farinz in locum affectum fpargens, iuuat: hoc idem. 39 & fanguis ex ote cie&tioni fuccurrit egregió, Galenus Euporift.2.22.Perna porcina iüfüe iufculum,mifcetur me- dicamentis ad podágram imponendis apud Aétium 12.43.Emplaflrum diapternes;hoc cftex perna; quod tofos foluit: Perna fuille veteris pinguis,guttz ammoniacz;caíei veteris vacciniaut caprilli,feui taurinijapochym atís quz eft nauis rafüra,firigulorum libra : medullz ceruinz vncise viij.osfypi cerati vncia tres;cyprini olei vncie fcx, vini Acgyptij quod fatis eft, Acgineta lib.7.cap.r;.deemplaflsis.Offa ex acetabulis pernarum circa que coxendi- £es vertuntur, dentifric] vfum praebent I:fdem fanari dimiffisin fauces iumentorum verminationes notum efl: fed & combuflis dentes confirmari, Plinius.Pern fcrofinz os quod eft ampliffimum combuftum tritumque o- ptimum & falubre dentifricium praftat: gingiuas enim ficcat, & adflringit, dentefque ab humorisiniuria Sc tu- more defendit , Marcel. | Deco&tum «2/2 ls (e o erpeis, id efl pernz fuilla;equo purgando per triduum duabus. quotidie cotylis infunditur, docente Abfyrtoin Hippiatriciscap.128. Si equus malide humidalaborct fuccum 49 perna fuille cum pedibus decoctz per osinfundes,menfura duarum cotylarum,percolatum & melle mixtum; "acouisfimulagitatis.Iden viilitet per finiflram narem infunditur, Hierocles in Hippiat.cap.2. Vegetius .56.in potione equi prophyla&ticaadbibetacronem falfurh porci pinguis, vel longanonem.In perna fuis articulos cffe diximus,quorum decoctum ius facit vrinz vale, Plin. Emplaftrum de cafeo & pedibus porcorum ad arthritim reperitur apud Gagnerium, xl tide VOIE Suis talus comburitur,dum é nigro albefcat : qui tritus & potus inflationibus collongifq; torminibus me- detur, Diofcorides : mederi fcrtur, Galenus. "T'alum fuillum vftum & tritum, totum ex i ME AMD praebe; Aétius g.srinterremedia ad colicam.Talus fuis vftus difcutit quein ventriculofiunt inflatiotes,& cephalalgit id ef capitis dolorem diffoluit,Symeon Sethi. Talorum fuis vel A » n1 cinis.clauos & rimas calliq; vitiafanat, Plin.Eft etiam proditum,quod fios( 2c& )fufpenfum fuerit quartana affctis,eos melius habituros, Idem: Íed so dequo offcloquaturjincertum : proxime enim ante adipem tali meminerat. ! bano: y». t | — Offaex vugulis fuum combulla,dentifricij vfum przbent: item offzex acetabulispernarum circaquz co- xendices vertuntur: ijdem combuftis dentes confirmari notum efl, Plinius. Offtuzn. ex vngulis porcinis com- buflorüm cinis;pro dentifricio habitus;plurimum confirmandis dentibus prodeft; Marcel. & Auicen.Dentifri- ciumfit cx cinere cornu ceruiniant vngula porca torrida;Serenus . Porci vngularum offa combufla tritaque & cribrata;adiecto nardo & folio,friCtione frequenti dentes can didiffimosprzllant, Marcel. Vrinzincontinen- tiam cohibet vngularum A P t vel fuis cinis potioni infpcrfus, Plinius: 4 P «x yngula vftà ex vino ; Galenus Euporifton.257. Vngula porcina combuftaad cinerem;poftera die ex vino hauftarirabiliter dyfenterico pro deft, Marcel. Aluo foluendz mercurialis decoquitur quantum manus capiat;in duobus fektarijs aqui ad dimi- dias bibitur fale & melle admixto,nec non cum vngula fuis;aut gallinacco decoctum falubrius,Plinius. | 66 Late fuis poto cum mulfo adiuuantur partus mulierum: perfe vero potum;deficientia vbera puerpera- rum replet, Plinius.Suillum ac ex melle potum partus accelerat, Galenus Euporift.2.58.utilifimü eft tenefmo, dyfenteriz,nec non phthificis : boc & mulieri filuberrimum qui dicerent fucrunt; Plinius. Contra comitialem morbum dantur fuum tefliculi inueterati tritiquein füislacte & precedente yini abftinenti2 , & fequente con- ' sinuis diebus,Idem.Chamzlcontis feminis finiflri vel pedis cineri fi mifceatur lac fuillum, podagricos fieri illitis pedibus magi fc cripferunt, Plinius, NLAONE S v. add — MgTu "UR. Non eltocculta virium axungis caufa: quoniam id animal herbarum radicibus vcfcitur: itaque etiam fi- mo innumeri vfus, Plin, Ad morfus venenatosfuillum recrementum accto vtiliter imponitur, A erius. Pro hyz- fhiz Lrcore fabflitui licet porcinum, Aetius in emplaftro quodam contra crocodiii morfum, Stercus fuisimpo ncadaerfus ictum fcorpij aucalterius reptilis, Anatolius in Hippjatricis.Si bouem aut aliam quadrupedem fer- 79 : pens De Su G.H.& Lib L- I, ipensmomorderit,melanthij acetabulum, & quod medici vocant (myrnium , conteritoin vini veteris hemina: | Sd pernaresindito,Sradipfum morfum ftercusfuillum apponito. Idem homini facito,fi vfuseucnerit,Cato.Ster «cus fuillum recens& mel Atticüm nonnulli cum vino mifcent,& cálefa&um quafi cataplafma inducunt , addé. tcs vrinam humanamsad ictus Virulentos, Vegetius 3.77.Stercus fuillum iumentis propinatur contravenenofos morfus;Ibidem.Vide inferiusinter remedia ex hoc fimo intra corpus fumpto.Fimus fuillus in tefta arcfactus & ttitus,& cum oleo impofitus,miré fanat [limores, Marcellus. Luxatisrecens fimum A P nt N VM velíuillum me- . detur, Plinius: Diofcorides fuis fylueftrisfimum cim cerato ro(aceo luxatis mederi fcribit.Fimum recens fuum; velinueterati farina illinitur vulneribusferro factis, Plinius. Ad vulnus dulce;Suilliim fimum cum oleo & acria. ceto mifceto,& locum priusfetacee panno excoriatim inüngito;Galenus EuporifL.5.190. In ambuflis prodeft € APRINVM autfüuillum finuminücteratum,Plin.Prurigini papulis & fcabici arcendis, Stercoris ex porco ci- nerem confunditolymphisSic pauidum corpus dextra parcente foucto,Serenus. Puftulis failli fimi cinis aqua sllitus medetur; Plinius.Fimum fuillum in tefta calefa&um;tritumque cum olco;duritias corporum omnes tol- lit optime;Plinius.Clauos & rimas callique vitia,fimum 4 P n1 vel (uis recens illitum ,ac tettio die folutum fa- nat,Idem.Fimus A» R1 velfuis domeftici recens impofitus,& pofttertium diem folutus,efficaciter clauos Vete rueas& callos aufert; Marcellus.Stercusfcrofinum vino immixtum cum rofa liquida,id eft; rofz fucco , lendes pe dunculofq; difcruciat, Marcellus. Suillum fimum comburito,& cinerem melli admifceto,caputquerafum in- ungito;ac faper braffica: folia dato; Galenus Euporift.;.:85. Si cuifortelapisteneros violaucritartus, Non pa- ;dest lutezftercus perducere porca, Serenus. Ad fanguinis naribus profluutum,& Stercus fuillum calidum, ae ;eo narium foramina occlude;& iuuabit;ex fcripto quodam Germanico.Si fanguis profluat iumentis,füillum fi i6 mum ex vinoinfundendum,Plinius.Ad hemorrhagiam ex vulnere, Fungus quem crepitüm lupi vocant,cum ftercore porci gramina pafcentistritus & calidus appofitus plagz , fanguinem fiflit, fed intra triduum remoucri non debet, Rufius hippiatros. Ad cynanchen;id efl; anginam equorum, Stercus fuillum melle pertnixtum illli. ne:fitautem mellis rantum vtftercus occultetur, Hierocles. Stercus porcimim ficcum inligatum phoenicio & €ollo fufpenfum,tuffem moleftiffimam fedat, Marcellus.Mulierifi riammz inflenturà partu, fuillum ftercus cá aquatritum inünge; Nicol Myrepfus.Cum oleo perfrictum &in tefta calefactuin;& inguinibus impotitum pla rimum prodeft, Marcellus.Vitia quein verendis ferpunt,fuilli fimi cinis fanat;Plinius. -Inflationi vuluz fimum APRINVM fuillámue cum olcoillini prodefl; Idem. Vlcera fanatin tibijs cruribufque adeps vrfinus cum rubri- €a: quz vero ferpunt,fimum fuumillitum ficcum; Idéin. Spafmata & percuffu vitiata fimo A PRYNo curant verecolle&o &atefacto.Sic & qiadrigis gendistra&osrotáue vulneratos: & quoquo modo fanguine contu. o ío,vcl fi recensillinatür.Sunt quiincoxiffe aceto vtilius putent.Quin & in potu farinam eam ruptis conuulnera. tifque & euerfis,exaceto falutarem promittunt. Reuerentiores cinerem eius exaqua bibunt. Feruntq ;S& Néro- memprincipem hac potione recreari folitum;cum fic quoq; fekrigarioap probare vellet. Proximam fuillo fimo vim putant; Plinius.Remedia ex fuccerda in corpus fumpta. Fatinam eiusin pon exacetolalutarem elTe ruptis, conüulneratifque & euerfis prómittunt;vtiam próximé ex Plinio recitaui, Iumentis propinatur contra vene- viofos morfus, Vegetius 3.77.Forinfecusquidem Venenofis morfibus & ictibus falubriter imponiin praceden- - |! tibusdictam eft.Equo & boui fepe exitialem effzfuis finum fi fort? comedetint , in iplorum hiftoria diximus : quamobrem mireturaliquisideminterremedia recenferi: atqiii non fimpliciter fuis (ed zgrz füis imum noxii eífefi deuoreturiatelligendum efl,quod Columella expreffit, Vegetius non item.Idem Vegetius 3.5. [Lercus fuis bibendum przbet iumento cui natura excidit.Colo medetur fuilli fimi farina addito cumino in aqua rutz de- jo cocta; Plinins.Memini ctiamalibi vel legere vel audire ftercus füillam aduerfus colicam valere experimento co-* tea . gnitumeffc.Sed contra huncaffe&umàlij etiam alia excrementa przbent;bouis,equi;gilline. Dylentericis 8e 99 | €celiacisauxiliatur à P R 1x 1vel fuilli velleporinifimi cinis infperfüs potioni tepida vini, Plinius. Süt qui phthi- ficis fuum fimi cinerem pffbfuiffe fcripferintin paffo;Idem.Lumborum dolores, & quécunq; alia mollire opus ;- fit vrfinoadipe perfricari conuenit: cinerem A P R 1 1 aut fuilli fimi inuetetati áfpergi potione vini; Plinius.Ad. ftrangüriam equi; Stercoris fuilli vncias quatuor cum vini fextario permifcej& colatum in potu dato;flatim pel- let vrinam, Hierocles.Inflationi viluz fimum à P & IN v M fuillámue cum oleo illini prodeft: efficacius fiflit | "farinaaridi,vtafpergatur potioni,vel fi grauidz aut puerperz torqueantur;Plinius. idi Aduerfüs panos & apoftematain quacunque parte;vrina fuüm in lanaimpofita medetur, Plig:. Remedium ad achórasjid eft,vlcera manantia capitis ex vefica maialis cum yrinaüa, fupetiusinter remedia cx vefica expo- yo (ui. Vrina verrisin fumo arefacta exaceto mulfo pota bene facit ad comitialem morbum: efto autem vrinz por. tio ad Aegyptiz fabe magnitudinem,fed optima eft 1 x 1, Galenus Euporifl.2.;. Lotium porcorum prodeft albedini oculorum : fed eius proprietas eft vt calculos frangat; &c.Hali Vrina porcifrangitlapidem in renibus &e vefica;& prouocando edücit ex ambobus, Àuicenna.Lotio fuillo locum inguiriuin dolentem ad(idue perügue; aut cum eo lanam fuccidam ádpone;ftatim medebere, Marcel. ^ en t Verrisfpuma recens cürn aceto luxatis illinitur, Plin, | Ap m - Virusfeu femen genitale verris: vide fuprain Genitalibus, i | DU -* H. $0 — a SusquinàGraco cix oriatur, nemo dubitat. Tid orustamen parum idoneus fcriptor di&am ait fue, quód paícua fübigat,id eftterra fubacta efcasinc uirat,Nam feti geris fübusacre venenum e(t, Lucretiusde quo- uis vnguento odorato.Suem acteritem pro porcello la&tente Solinus dixit cap.23,Suem pro matre, porcum pro feetu Varro dixit. Vide inferiusinter icones;ab initio.Pecus chordum & chordum füem dicimus,vt Grzci à gevov, Hermolaus.Amiffo nómine lactentis dicuntur nefrendes,ab co quód nondum fabam frendere poffint;id eft frangere.Porcus enim Grecum nomen eft antiquum;fed obícuratum,quod nunc eum vocant Xov, Varro dere nj :aliqui nefrendem interpretantur caftratum,vt fupra dixi in E. Sunt qui di&um putent porcum quàd porrecto rictu pafcatur., & terram dum herbarum radices rimatur, latius j orfigat.Porcus quo Sabini dicunt à primo porco poride porcus,nifi à Gracisquód Athenis inlibris facrorum triptum cit, & porceporcó; Varro . delingua Lat.Porcus;quafi fpurcus,ceeno enim imoque fe volutat,Ifidorus. Vereiliusfcernin. gen. porcam pro ;o porco dixit, vtadnotauit Seruius &c.Videinfra in h.vbi de facrificijs ex füe., Porcum & porcam femper de do- WR ENS e ME LE: | Gggg ! meflicis. X $42 : - Be. Guadruptdibus | mefticis dici;on indo&tus quidam anmotauit : Albertusporcum fylueftrem pro apto pofait: & fic forfitan diti poteft. cam Grece etiam. Hitpponax w»ela» Xofper dixerit: & Galliapruni porc fanglier, quàáfi porcum fingula- temappellant.Videin Aproa.Depubem;porcum la&tentem qui prohibitus fit pubes fieri; Feftus. Porcetra(a- liis Porceta,vt Hermolaus legit ) quz femel peperit; Fefluszferopha qui fepius, Hermolaus Sus porcaria quie Íemelpeperit: que Íepiusfcropha, Gcllius.Bifeta porca dicitur, cuiusa ceruice fete bifariam diuiduntur,cum | iam effe incipit matorfex menítum, Feftus.Porci fe&arij;nominantur à Catonedere rufl.cap.rs0.de veruece fe- &ario dixi in Veruece A.Sucula,diminutiuum à fue.Cum fucula & porculis;Plautus Rud.Bituricis verucx , He- duisdat fuculafigaum, Alciatus.Scoppa Italice interpretatur, porchetta;porcella; frifinga; Porcellusdiminuti- vim apud Suetonium; Varronem & alios.Porculus;apud Plautum Mench.Eft & porculus marinus Plinio me- moratus. Abundat porco;hoedo;agnos&c.villa locuples, Cicero defeneGt.porco;ideft porculo & la&ente, .Co- lumella porcum lactentem dixit Etali bi, Quum iam herbz (inquit) folidióresfunt; vt & firma lactis maturitas porciscontingat,& quum defierint holeribusali,ftipula pafcantur.Sustriginta porcos peperit; Varro. « Scrofi nutricare octonos porcosparuulos primó poffunt,Idem.Candidulus porcus; Iuuenalis Sat.ro; Epicuti de grege - porcus, Horat.r.epiflola Ex recentioribus quidam porcellum;potci catulum dixit,nefcio quàm ve&té: ipfequi- demnon probo: catulos enim dicimus,vel proprié,nempe canum : vel improprie ,;in quibus fcilicet proprium non hàbemus.Germani porcellum dicunt en ferle, vel ferckel, Cum porci depulfifüntà mamma à:quibufdam deliciappellantur,( dle i-es spl ores: vide pauló poft inter Grzca vocabula fuum ) neque iam la&entes di- 'cunrur:quià partu decimo die habentur puri;ab co appellantur ab antiquis facrcs,quód tum ad facrificiaidonei dicuntur primufn;(vt in h.pluribus dicetur,) Varro. Verremad hominem mafculum tranftulit Plautus Milit, Audin'tu mulier? Dixi hoctibi dudum;& nunc dico,nifi huic verri affertur merces, Non hicfeminio fuó quan queporculenam partiturus eft, Verrinumiecur,Plinius. — Foecundius pecude nihil natura genuit, Cicero de (Sus Grzcé dicitur 5 olim 5/7; ab illo verbo dictus,quod dicitur 9/e». quod eft immolatej&c.vide plura 3n h.) Vatro. Suem Graci hyem vocant;& fyn & hyn;aliquando thyten;quód àfuillopecoreantiqui principi immolandi fumpferint;Ffermolausia Diofcoridem. Sus-Gracé $c & Xcj9- : quo vocabulo miror à ruflicis Hetcatriz hoc genus clamando educi ad nafcua & reduci, Volaterranus: noflri fübulci ad pafcua educerites cla- mant fie fig. fignificat autem fica, e«o, fuem apud Lacones,vt Hefychius & Varinus docent. Vide fyrbeinfra in- ter fübflantiua à fue deriuata. £4; 454 ^9 rco a tous fyev, Vlpianusapud Athenzum :alij,in quit, cv quafi jv dictum putant, 3'e& Sueiaw tuSerSvro; Fa i$ voe Alcttusapud Athenaum : id efl, fuis latentis. Xvdv Évosatoy nac D odas ii T gU rod TEAE'O. jt Duo p aes tO 0: AEJAVTUL TO?) Trova. mop r0, 3) Aa Ue ird roe 3 vàse din Dacos mmt) atre t vette ciooi. Exftathiüs. Xdi,5 veio. o, de fcemina; ev; de mareproprió,Suidas 3: ex Scholiafte Ariftophanisin Acharnenffuper hoc verfü "Ozws je dtr ipfo 8E ao dis 3c : fed authores indif- fcrenter vtuntur. Artfloteles Attico more 7 7» mafculino generenon de mare folum;fed alicubi etiam de foemi- ma víurpat:vt lib.de generetione antm.4.6. Mévov 5 aexwsen b Ve rero oit, Ysy, 9b 125, Suidas: Xdisyuml , às, cvo52 6», Hefych.Ponitur etiam abfolute fys pro fyagro;id eft apro. Koss yWallumed9yus ou dV Exo Quy vt atscesdv, Orpheusin Argonaut, Xofjoi,gUsc TÉA eti Dec aot ot nar lot, Pollux diuerfa fuum nomina & atatcs di- Aerfasindicans; vez eixAse acsmin e; Odyff. £. Fono dl wponddlovres Ye, Flomerus. Xvo/dlée,ont oec tarnesimiapdyoue, Hefych.& Vatin.Grammatici Graci deriuataaliunde vocabula 34/ruoneufeu vocant.Sucs foeminas Florenti- nus vocat vucuc & SyAelas y olsc : feetas Homerus Odyff. £ Syxeiaz soxoldus.TIocCarrioss s 9) cvidtois ipu dv; Innortie natusapudVarinumin vocabulo E£ogieuj Socrates dicebat /mvemév avro d|oxoli mieyeii 5 Kerne Ev Oud] ipaa arene- xvisocOy Dori puer s ddagrea o VEA] ae ve Nau Suidas in Texgv.'Tidoy cum diphthongo in prima in Vefpis Arifto- 4 phanisfiliolum fignificat,quamuisin Scholijs vA fine diphthongo legatur : vt patrídion paterculum. xz aliquando pro quouis fueaccipitur. "E9vto Xolpav, Homerus Odyf; £. Aliquande porcellum paruum fignificat, ;Stícribit Galenusin Hippocratem de victuin morbisacutis: Xoipor ( inquit ) priuaffitn veteres vocabant 49v wavAlaw, vt Homerus etiam ( Odyff. £.) vtitur. Xoipe auo eiaAsc ye ova pwistioss Edo. eréA sc autem. vocat iam. adultos; civ Curie Giro qeAelse. usas?) Xolpav ave e? aui) Voss H gevoby Gr d Hjnoitw Copa eut ool, AcyEen: «1 Tetrume svo. cive eire, Acfchylus apud Athenaum:; Yojj& (inquit Scholiaftesin Achernenfes Ariftrophanis ) vocat po- étaquos noftri nunc delphacas,id eft paruosfües,quos prifci Xoigss vocabant:vt Homerus, Xclpe,dvoig ewéAs e evaz poieipietd|gew. Caeterum magnos fues áclphacas nominabant : quamobrem po&ta in fequentibus, Nia 2a Lew,eDha) dleA Qukiqdion (1d cft cum adoleuerit: Ac qaa cSui reef ien sic ve, Varin.) "E£ei egere ve ( éoxov- ) eravy ci wiou Sae. Xa'oov Iones fuer foeminam vocát , vt Hipponax : Zola 42) aw Aobsyyvoimw aioelaz X cipe. Cl $t in Affum veniffem (inquit Ptolemzus Aegypti rex libro 9. Sovwvpuevetpwvov ) Aff exhibuerunt mihi xorgov viov Ey ovsw ( id eft fcrofam quz habebat porcellum altitudine duorum cubitorum eum dimidio ; ZAcv 4[ &omev qre9e? wie. coloreniueum;& dicebat Eumenem regem talia ftudiosé ab eis emere ,/ expendentem pro vno quater mille drachmas,vt recitat Athenzus.Ariflophancs etiam Xoigse pvewco's dixit:simmolabantur enim €c- reri in myflerijs porci faeminz tantum.Idem alibi, T&3e s Xofpuv ^? «eie widwovs Ex rurfus, "Anc ai qeocpev ^is doe qui X op ( pro Xoie(Q», Megarice) kae. Xelo(Q» 4o)g o xsv tpeuudv. oio (De stt od eupatpémt Xoió(go. 4 eIsg al x eigoroe te, Etymologus. XoigAox(O- diminutiuum,vtin prouerbio Porccellus Acarnanicus. "Tecovsc; Y 0*2: Xoiea2Mos,. dis2cbasaa, Pollux, Xoiw/disy apud Florentinum etiam & Ariftophanem lcgitur :item Xo;gc» apud eundem in Achatn. Xvjjoidtu, rz (2e qu Xo10/dw , Hefych. Xoig moe, XoieAdtoy. Idem. Xoipo ipso Xo:g dvor, Idem, | Dcl- phaxporcus eft adultusatqs mafculus,vt grámaticüs Ariftoph. cxiftimat: xojG- vero dum adhuc tener eft : alij 60 conttavolüt:certc delphax & pro foemina fue capitur quandoq;;ficut & choeros quádoq; apud Iones, Hermol.— in Diofcorid. Délphax;porctslactens vcl paraus,fecundü alios magntis;Suidas; Varinus : & Scholiafles Arift. v fupcri? recitaut. Qorco zi xoci) oec ol 9e Qaia vel bua, Aefchinesin Alcibiade.Ka 53 Geivaz vv fe Qaisoe mre 2e Ci ei» sp spot eec Antiph.Et alibi;Avel dle asiev volptoDg ASA Qaae Depos rom. Plato in Pocta mafe.gen.protulit, ité | Sophocles & Cratinus.Nicochares in foem.geriz«voar 30A Quia: Ité Eupolis & Plato alibi & T'heopóp" in fcem. ' gen.vfi fünt;citüte Athenzo.Délphaca fuem mafculü Epicharmu vocauit; Anaxilas fimiliter fcd adult&,his vete "bis: Téc 1d doendusc iud aonod dn Qantas eloa[Boiree » Cw) sco passctoiavc dingue us Miuevc.Aecvras. Sed Arifto- phanes Tol ms in fcem. genere dixit; H' [AQ ómaeuvits n vejaov, & in Acharn enfibus, Na y elovaho dlexbenudiua Een pip Lunr ae. (Rte. ntphov, ) Qc EQeeim d| A Qa, Hipponax.Et fané propric fosminz ita diceréturyg delphinas ( Czliuslegit dclphyas, quod placet: vndejinquityadelphi, id eft fratres vterini nuncupantur , v : qui 76 : y | : / — eodcim a do Be Su Hos Ls E | j fedem proguati funtpatreac matreautadelphi ) id efl vteros habentvüde & 39:1 dict. "Hd|i Jlxcboxes, yat oi j oir ooi, Cratinus. Tdv eva ao adU dày Guwzre mt yate d EA ovs x 002) iret ot) tuxpoo Xotpor. hinc intelligi. turillud Homeri, «x4 Bjsartost muesiet Xoipe aria TIASG 5e avac wisripec S3ucrv , Hiec omnia Athengus, Kore» ito) vus ori vow 36S doeiDs. so vo byyeva, re vs d|sAcbanin , Varinus in Xd. Anaxilas ipfos etiam apros; vt fuperius ex Athenzo recitaui delphacas nominat. Delphacium etiam de pudendo muliebri dicitur: vide infra poft Epitheta.Delphacium etiam de pudendo muliebri dicitur: vide infra poft Epitheta. Delphacium fant quí vulgà temporalem dictum fuem intelligant; Cxlius.Lactentem porcellum;qui & fubgrumus (lego fubrumus ) eft, Greci orthragorifcon vocant,quia matutinis venales effenr : fed communiori voce 2«Aa9lwiv, Hermolaus in Diofcoridem. rzaz9luzv», Alceusapud Athenzum.Mactant Lácedemonij 43) cvv yxhat9 lugo ip9 oor yop 9. cxsc, Athenzus.Apud Hefychium non re&é legitur: 'Og9 eoe O»soie Adi pixetv. apud Varinum adhuc in- cptius etiam rhó in fecunda fyllaba omittitur. Bop ocyce javsots Xolpeset pto : wor] pricpol Xeigoi [Boa Dotxeot, A cituvce He - fych.& Varinus Eft & inter pifces orthragorifcus idem qui poreus,vocalis,&c.Hermiolaus, Gceleniusin Lexico r eats Latinam vocem porcus, Germanicam pforck,& Girecam BieSu inter fc componit; A£: ceat, TO ga xoiegi Flefych.& Varinus: Hincforte & apud Latinos,vt Varro fcribit;porci cum depulfifuntà mammaà qui- bufdam deliciappellantur. 'Hu£joiea autem forte di&a faerintob paruitatem , quafi on integri fed dimidiati porciperztatem nimirum: nam qui aliquo vitio parui & quafi nani porci nafcuntur, MeTU^ v o:ez YOCADtUr , Vt An C.dixi. Ez ibo x9) wee ier ores, Pollux Hywrvyassi qood | Quos, (vo& videtur corrupta: nec fa- tis fcio an ad delphacás & fües pertineat; ) Hefych.& Suidas. UreAcu, fus apud Lacones : vcl Ípecies arboris, / vL- mus;Hefychius. IHero/d|as fues (pro obefis) Achaus Eretrienfisin Aethone Satyrico dixit, cum vituli proprie 9. sresuNot ( 1001, Hefych.& Varin.) dicantur cum cornua patula ( Gre) habent, Atheneus libro 8. Sialos prapingues porcos vocant Graci, Cxlius, Xue G1 sc aj Tera Eumxws Odyf. E. Xalpe dvo c1 wc oye atio Mens " Bs», Ibidem.Galenus in Hippocratem de victu in morbis acutis citanshunclocum Homeri,fucs iütetpre- tatur csv Varse evo reAcisc, id eft adultos & vigentesztate, vt choeros porcelles: videtur autem vzte prapofitio . abundare: nam & Athenzo cixxoi fimpliciter funt ob sid jy TeAetoi. Xaov Qauiy o£ zr A uod 1d Xcipev ei zoe ovo Diss ayudo, ad differentiam fylueftrium :síalos enim eft qui domialitur; e75d 7? enéibe douce, Varinus.Et rurfus; Xo risóLaoe XeigO- , id eftporcusaltilis:| Sed hzcad epitheta potiusreferri oportebat: Deque enim cixAcy defueabfolute diciinuenias : & quandoque etiam dealijs animantibus, vt 0:2. aic apud Hippocratem, Ga- Jenus Aiwad interpretatur. X: dn 2v). zriovas, apud Hippocratem, Varinüs. XÍats ois GUreo Qeic Noa, He- Íychiüs. X:eAS mu ree eru, Idem.Eft& fidlos fubflantiuum;pro fputo,faliua, fpuma, ( propinqua eft vox Ger- 6 manicafib/ym) apud Hefychium: atqueinde adiectiuum pro pingui obefoque fieri videtur: talia enim humi- diora & quafi falinze fucciq; plena funt;& vefcentes etiam pinguibuscibis, faliuz & humoris amplius colligunt, Diciturautem faliua non felum de oris fputo;(ed alijs etiam humoribus.Saliua lachrymationem, Plinius lib. rr. SiueefLcoeli fudor,fiue quadam fyderum faliua,Ibidem. | Sui cuique vino faliua innocentiffima Idem libro 5, Hinc& blennus pifcis. eixAi; ab Achais vocatur,quód mucofo humoreabundet;nimirum vttinca noflra, VA AQ XeieG. Suidas & Hefychius. FguA inv, idem, Hefychius & Varin. 1j 27 dgpeviov eivEwon S evsidvoy , yso&- vi, Tzetzcs Chiliade 12.cap.418. Videntarfan liec nominaà voce fuum facta, de qua Grzci dicunt »eJ, 5evA. Aie, &c.videinfrain c.Antiphilusiocofo nomine Gryllum ridiculi habitus pinxit: vnde hocgenus picurz gryllus vocatur, Plinius; vau», porcus,aut leo,aut Hercules, Varinus & Etymologus: fed Gylliuspro Hercu- ^ leapud Hefychium perl.duplex fcribitur.Videinin Cuniculo A.vbi de cheerogryllo vcl cheerogylio dixi. rej. LUE , O sou iXoixG», Vatinus. 'e4ev» (oxytonum apud eundem , & circunflexum apud Hefychium ) o; Ariftephani - vero nofnen curforis qui vicit in Olympijs. reoudae vel 5eojs, fus vetula fcropha , Hefychius: ex quo.corra. ptus Varinilocus emendari poteft. rosiaalec, fues foemina; Tidem. Bo Mdjuyes ln) eui, Lacones, lidem: nimirg quódglebas & terram roftro fodiat.Dionyftus Siculus porcüm iacchum nuncupabat, Czlius (ex Athenzo. JX«- axe (fimilis eft vox Germanica pof primis tribus literis transpofitis) vc, Elefych. Varin. '1 Besxoxor. Dorciy Xor- por, lidem. OGgisaas quidem catuliquarundam ferarum dicuntur, vt leonum;luporum, byflrichum : Videin Hyftriche H. Koacf23c, porcellus, àpuxoxc XojG», Varinus:forte quafi 4246625, id cftimminutus , mutilus. K4. Na)o(Q» to) «aco, porcellusvnde verbum «eAaGe Seri, JeNbacreln uevatreit, oi paie etudes NE vopuctren X oxaGeSemaz) verbumin prima per o.-apud Hefychiumfine Interpretatione legitur. l'edvazvz 9a ea, Aaixarsc, Varinus vapud Hefychium paroxytonum eft. Maejv,sl oi», Cretenfes;lidem :&nitima Ícrophz Ger- j manica vox eflymoor. Ovowsicoómto rr Jis. Helychius, Varin.quafi capra Grzce ita de porca dicatur, vt capros de porco feu verre. Gv quidem nominatur noninepte:nam & cv» aliqui quafi 30i dictum putant,& Varko 9vzlu vocatum olim;quod facrificijs aptusfit. Xváv Q2nGse periphrafis veris, xev, Varinus. Aviftophanesin A- charnenfibus Xeipor nominat G:2xsuo. quam vocem Xenophon etiam de equis pofuit;Scholiaftes Ariflophan, Kaibue(Q stare Gsevopase, Hefychins& Varin.malim fine diflin&ione x4zec- &ycasac: hac efb, verres caflratus, maialis fcilicct. ^T» TETp2AtgioLy T kavreayeys Xon Nott vi», Hefychitus :locuseft deprauatus, ; ; Epitheta.Suisvel porci. Amica luto fus Horat.r.epift.Bifülcus.Brutus, Clamofus;Gls ndilegus. Hif, pidus.Hor - tens,Lucretiusli.s. Aeneas focijs ad littora mittit. Vigintitaurosmagnorü horrétia cétü Tergafuü, Verg.r. Aen. Horridus Ide 4.Georg.Ignauus.Immüdi fües, Verg.1. A en.Impátiés famis.Ingés, Verg.a. Aen.Letus glandes.Ge org.Lutofus.Lutulenta;Horatius *.epift.Obfceenus.Saginatus.Segnis.Setiger & fetofüsa pris potius attribuun- o tur.Spürcus. l'urpes; Plin. Vdus.Vulniticus8.Mctamad aprü potius pertinct.SeCtariusauidus,vdus, Caluinari?, — 'Textor.Porce. Auida; Horat.3.Carm.Ouid.i Faft, Lactens 2. Faft. Multipara.Przcidanea;non recteinterepithe- ta numeratur:fic enim dicebatur quàm Cereri immolabant porcá: videin h.Sordida, Author Philomelz,T'ene- ra. l'extor.Porcellusla&ens.Lacte mero patum pigra mihi matris alumnum Ponat,& A etolo de fue diues edat, ' Martialis.Bimeflris porcus, Horatius. Carm.Graca. "Erxre-52 9) xnl 83e hoyadYoYlG- (dentes albos habentis) vàe Jozséec tros (Bue o G5, Homerusiliad. x. de galea Vlyffis, I1o9oi | o/pgaddleveec uec 9A aevasc &Aodi, Ho- inerus Iliad. Vr. Aogaddlevase; quí babent dentes acutos,vcl magnos, Varinus, "Ae4 9», albus; celer , Idem: alij ab ?ejv yolunt compofitum;abundante ióta. 5 uóz ud loves. ois vel 33 Vrec56 6t T0», Cle. uoi : je or) wee Anc d Eee, Va- rinus BAsov 27; Phocylidi apud Stobzum. xv«c Ace 41ol, fues obefi, Athenzus libro, nono. pertranslationem.- àlarinis bubus fic di&is à ibo. Aeestechu , quod eft exa9u , vel'ab Epirotico vico Larina, vcl à Q Larino ipforum paftore, Ati Qux Qv ámogarüs are/asov, Ariftophanes apud eundem , nimirum quod autumno NUT Ten e D Gggg a largiore 20$. 7 — De Qaudrusedibus largiore victu fuppedente magis pinguefcat fus, Scaz zac, Homer. Vide füperius inter nomenclaturas fuut "Jue Cares Qéevcia sv. ( Greg Qavovaupui ) d aie Asoy ab mutus, Odyff. £, "fs quyo9oi£, Simonides apud Stobzum. [ev -miav(cz cie y pube Gerade toy oTEDVE, Odyf. E. Xauonóbovad| ee. on GÜ&Gs pro Xapoustvoa, apud Conhicos nomine iocofo in hancterminationem fi&tosvt vj] c GC" Aexai4|e« dicimus, Varinus "Avizillaed|sc, Chamseunádes fües cognominantur,quod corporeimterram profirato dormiant: multz enim aliz quadrupedes erectz & ftantes: dorrmiunt, "Azo 5,51 [3 pue üpVayet: 9, 0l S otMed Ao "TaVEG, efychius. J "E .— Noftri vulgó fuem vocant hominem fordidum,inciuilem ; immodeftum; qui impudentia intemperan- tiaque módum excedit,fcrofam,ein looff tam virum quàm mulierem. Noftri mulieres, maximé nutrices , natü- ram,qua feeminz funt;in virginibus appellant porcam : & Graci Xoipov, (vt pluribus mox inter Gr&ca dicetur, ) Varro.Me pinguem & nitidum bene curata cute vifes, Cum ridere voles Epicuri degrege porcum; Horat. Epift. 1.4.Sucula (inquit Budzus) machina efttractorij generis: conflat autem tereti ligne; duobus aut pluribus vecti- bus traiecto,vtrinque qua extantibus longitudine: hec dum verfatur,funis qui ductarius dicitur circa eam ob- voluitur. Meminit eius Vitruuiuslib.ro. Noftri vocant ein bafpel.videin Afino a; Stipites craffi pedes duos, alti cum cardinibus pedes decem :fucula prater cardines pedes nouem ; Cato cap. 18. de torcularij conftru&ione. . Cetera dividito quàm rettiffime;porculum in media fücula facito : inter arbores medium quod erit, id ad me- dium collibrato,vbi porculum figere oportebit, vtiin medio przlum re&tefitum fiet, Idem.cap.r9.Sucula genus intimz veftisauthor Promptuari : ego pro veftefubuculam legendám puto, non fuculam : & multó minus fi- culam : fic enim legitur in teftimonio ex Rudente Plauti quod citat.Sunt etiam affimilanter di&a hzc,canatim, ^ fuatim,(id efl,ad fimilitudinem fuis,) bouatimjNonius.Porca in agro diciturterra elata.Porce appellantur rarí fulci, qui ducuntur aque deriuandz gratia,didz quod por-eantjid eft prohibeant aquam frumentis nocere: nà crebriores fulci,limi vocantur.Porcas quz in agris (alibi addit,inter duos fulcos)fiunt, ait Varro dici, quod por- rigant frumentum; Feftus.Qua aratrum vomerelacunam fecit,fulcus vocatur: quod eftinter duos fulcos elata terra;dicitur porca;quod ea feges frumentum porrigit, Vatro dere rufl.1.29.vt citat Nonius, Bene profciffas cof- figerare ordine porcas)bidenu ferro,re&tas deruere, Accius.Porce funt figna fulcorum;que vltra fe iaci femina prohibent: porcereenim pro prohibere (porróarcere ) fepiuslegimus, Noni us. Porculeta ( ficenim legendum potius quàm proculcta videtur ) Plinio 17.22.à porca;vtà imis limeta,Hermolaus.Semen( poft arationem)pro- tinusinijciunt;cratefque dentatas fupertrahunt.Nec farrienda funt boc modo fata;fed procellis binis Ronde ficarant, Plinius18.18. Hermolaus (in fecundis caftigationibus ) fcribendum;in duitcbisor porcellis, àquibus fuperiore libro proculeta : etiamfi pofculeta legebatur.Porca in agro efl,quam (vt Columella tradit ) lire fimi- lom in fationibus campeftribusruftici faciunt, vt vliginem vitent.Idem author z.libro,Liras ( inquit) ruftici vo- 3€ cant;cafdem porcas: cum ftc aratum efbvt inter duos latiusdiflantesfulcos medius cumulus ficcam fedem fru- mentis prabcat.Plinius porcz,porculeta;porculz,porcellz,lib.18.cap.18. vtraque editione, ( Veneta & Roma- nz.) Campanihodie porcas vocant puluinos fiuc hortulos.in quibus veluti fulcatim fua cuiufque generis olera feruntur :id genus &arez dicuntur multis lócisapud Colümiellam quoque, Hermolaus in gloffematis in Pli- nium. Quemadmodum os reicctum terrz obtegatur,quéqne in porca confractáiura fi nt,quo tempore incipiat fepnlchrum eff: & religiorie teneátuf, Cicero.2.de Legibus. Non videsin püb. noctete tabernas,qua populus ambulando perinde,vt in aratro porcasreddit? Varro T4499 Maízs apud Nonium, Ruflici veteresnon liras tantum;vt iam recitaui Columellz verbis: fcd & triginta pedum latitudinem , c x x v; longitudinem ,porcam vocabant; Columella lib.s.Porca (inquit Robertus Cenalis) apud Columcllam longiffima imehfione centum viginti pedes habet,latitudine vero triginta : qui numerus duéusin alterum , profert pedes quadratos ter mille 4€ fcxcentos. Eft ergo porca octaua parsiugeri : & quarta parsactus .Imporcitor, qui porcas in agro facitarande, Feftus.Hincimporcatum femen eleganter dictum per porcas in geftum.Apud Plinium legimus etiam porcellas vocabulo diminutionis Beroaldus. Quod aratri vomer fuftollit;fulcus: quo ea terra iacta , 1d eft proiecta, porca, Varro. Eft & (camnum terra altior inter duos fülcos,fed differtà porca; quod vitio agricolarum nonnunquam relinquatur,cruda videlicet & immota; hoc eftaratro nos profciffa,vt Columella & Plinius fcribunt. Porcam Grzcé «veg» dici conijcio: hanc enim vocem Pollux interpretatur 5? werxZJ rdi dbrwperultov (lego: chmaeepat- voy ) ehéycv, Vmbri& Marfi ad vicenos pedes intermittunt ( interbinosvitium ordines ) rationis gratiain his . quz vocant porcületa; Plinius lib.r7. Suile, ftabulum fuum. | Diligens porculator frequenter fuile conuerrat,& fxpius haras, Columella.Strumas femidoctum vulgus fcrophulas vocat : quoniam eas Greciab'eiufmodibruto — Xcigabo: appellauerint: eftenim in fue morbusftruma fed ab hoc diuerfus omnino. Calius, Plura quzresinfe- 59 riusinter Grzcain voce Choerades; Ó ol Pun * ELILIM Xofp(Q» sy oigóatocats ut orien vr Uri Aerm, FHiefychius.Muliercs, in quit Varro; noftrz nutrices maxime, naturam qua fceminz funt appellant porcum : & Greci eadem fignificatione cheeró,fiue (vt Atheneus inquit) delphaca;Hermolausin Diofcoridem.Delphacion vocabant etiam muliebre pudendum; Varinus. Xo Co- rinthijspudendum muliebre fignificat : vnde prouerbium, "AugoxeeavS:a, oar y onov dvi B Fera uadrao- Vijiv é» KogirSa jmd 73 6e eraot, Sutdas.Calius meminit virile membrum capron dici: quare non mirum muliebre Xoioov appellari. Pauper quidam Megarenfis apud Ariftophanem in Acharnenfibus/filias quasalere fion poterat perfuafasvt vendi potius quàm efürire vellerit,cum porcinaroftra capitibus & vngulas pedibus eà- rum appofuiffzt,& in faccum indidiffet;grunnireiuffas pro porcellisvenales liabuit: & cum mercator quidami — alterius eleuatz padenduni infpiciens Xofpov effe negaret, Mcgarenfis x«rov effe affirmat: (quoniam Graci et» 66 iam pudendum muliebre ftc vocánt:)tum grunnitum edente illaymercatorinquit; Nu/2« v21;9- Qadveren/ Avo Creo Que ye wo» Econ zer era v, Tum Megarenfts; xod ti avida pn rtg exa n oeTz4 : & alia pluraiocosé, qui tum de porcotum depuderido mulieris ex &quo accipi poffunt. Kzravica Xolipov ZgrvrvriApNuas ros doe C461, Suidasex Ariftropliane vt apparet. Ariftophanes in Vefpis meretricem quandam vocat Xeig/ov, vbi Scholia Xo- £/diov 7? yuan éiov eidalov Aeyz m, T luéic,uinevm od dd ue zoi6ic; id efLfuatim & fordidé facis; Varinus : fed magis plácet,vt apud Suidam legitur, Vegv m sa] Cood|ss qui&is, hoc eft fuis & pecudisinflar facis. OU uóyay Ade uei, - GUN t ed CO oliceoVroe TE T BAV GrE Oc ate cwy editar us atvavreitdo, Platoin Thesteto, "Tila , euancdus , uox Stats Maelo 1 eos rav Xolpav d|ucaidio, Varinusid eflyruditas;fatuitas,vel foetor ex porcis. — "Ev zufes vle'a xav d leas Qs. Suidas ex innominato. "Iva uaoygoromy Ocor fec ulovetos, Ariftophanes : tradutcbatur enim T heagenes tan- quam fatuus & zva)sc, corpore etiam craffus & Xoio3sc. Aliqui tamen vlweiy fcetorem fuum interpretantur; qui 76. A | tum. -— "m I De Sw —HonL. joy Burn varijs cibis vtantur foxtida redduntexcrementa, &in ceeno volutant , ( Jvcdoy Yonzerzin ita) elc Gloagoy AMaAverma, fimiliter habet Scholiaftes Ariftophanisin Equitibus: fed mclius ii Pace, 3, eic Bop epse 3 xuAlovreu, ) Suidas. AeAla euvoimD- x minu Vlwseiu, Idem ex innominato. T'lcia 3 (forte ule, per diphthongü in prima, , $filiorum fcilicet generatione) j evy-fueis, Idem, Xuluei apud Platonem philofophum ruditerjinepté & fuatim eliquid facere, Suidas. xuluio ( o) euvs, Vatinus habet xavlwiz : lego z via.) ruditas, infcitia , apud Phere- cratem.Eft & Xulwia cjuitas,& fyine ficus, Idem, Xulwio. muet ssindio, Hefychius. "Tat3dvoe dioe, Quopuóe y Éog- ! Bégu, Idem. "YaviosmoOUn anon Ce e d payin, Hefych Varin.Hyomüufia,fuilla inconcinnitas,infcitia, Celius. Onuneta T Vauseius auri, Ariftephanesin Equitibus: Scholia exponunt xeleubetaz, T oro d soris. Hippocra- tis filij; l'elefippus,Demophon & Periclestraducebantur ei adio». de quibus & Eupolis, izzroxectrzs s& ondidlee " Sae oA uo wis, BAsyorme méxvae ja soto 9 o, Varinus, 8 ream, Scholiain Nebulas Atiflophanis: lego; «oi eus d|eie ceo reas, vt & fenfus & verfus conflet. Mire Eis mdelurty Ds orroo moros ne uie AMO ds son ja birvig Tay im Amxogiriyt Vavsss eic adiu xara e pause oid ao, Athenzuslib.s.de vulua porc loquens, que nimirum ampla erat. (Vulua nil pulchrius ampla; Horatius:) vnde iocandi occafionem fum pfit; quafi diceretfatisam plam effe illam fuis vuluam;qua vel Hippocratis filios contineret. vs; Hippocratis filios vocabant, item Panaztij & Memno- nis, eic uluiew wpepbSvrer, Varinus. Apud Gracosallufio quzdam & paronomafia e(t inter Ju; & xz vel DANT eftfucs& filios,vtapud Germanos quoque: hin iocusille Augufti dicentis mallefe fuem quàm filium cffe Hc. rodis,cum infantesab co trucidatos audinifet, Xuan mio; Bau Coud ec. (lego fBuaGopaidlers, id eft locaccenofa, ) Hefych.Varin, Xityova, aliqui in prima per V. Ua ovas fcribunt per analogiam à fue, Atheneus libro js Tings feftum apud Argiuosin quo Veneri fuesimmolant, Athenaus. Xvoxev/o, immolatio fuis, Dionyfio Afro. v;- 3O xezyoy,m, venabulum , T zetzi in. Chiliad. 7.162. Laryngis eminentiffima parti preponituros multiplex, quod nonnulliàlitere v. figura v.[4Ace3, alij fuccinctius voebs appellant: qua voce diffectionum rudes delutfi, in Galeno osfuem referens verterunt, VefaliusSyrbe,vox quafues allectantfübulci,Cxlius. Suidas & Varinus fyr- ben, ael, tárachon;id efttumultum interpretantur: & cvsGlwiv, tumultuofum. Xuolucow ygte à rewgty XUAO» 49) cuauc; Sore € anie xveiv (melius veiv vt Suidas habet) 92ndovsudos, lidem. Vide Erafmum in prouerbío Syrbenz, XvsBfun: ,eoós vel(vt Athenzus) voGluaiuv ooh : melius evof'wéav, à recto euoGluisCe, vt Suidas & Varinus habentjinterpretantes chorum perturbatum & cvavpi XvoClwats ijfdem tibicinem fi gnificat , & ovo Hefychio thecam tibiarum : spud Suidam verà ev6l/s exponitur theca tibiarum pellicea ; aut pharctra. Xv48a, pei ooves, Hel. Varin.Athenzus ex Aefchylo non fycba fed tyrba eitat;hoc verfu, Acvzzw 44) Teemsom. quo. aiyoa xara. &ané quon quoqueturbam ac tumultum fignificat. Noflri fubulci cam fües educunt, clamitant fie fia z Jo (à Grzcoforte sis, vel axo, qua voce Lacones fuem nominant: ) In Hetruria Xoioov, vt fuprainter fuum no- menclaturas ex Volaterrano retuli. Xoiegidec & jfpumese.aà v epus rera, id eft Ícopulilatentes, Scholia Lyco- hronis,&in Pythia Pindart, Tay 4 ayxudeny T yi atuec sy Xptesdg- dap TTA; Pindarus Eft & vrbs : clon Xoieasc: item Ícopuli marini circa Hellefpontum. Xoigoidec aj yendo Aérea, Eefychiuss a- gau Aia Gu SA tosv fi zo oi i l9» rera iv, Suidas : nimirum fic dicte quod cheerades glandulas quaídam in a- nimalibus durasac eminentesreferant. Xoieas, faxum füb mari nigrum aliquantulum eminens,vt porco nanti fimile videatur, Scholiaftes Euripidis. XziA- mires mropud lnc; voieoc, Fick. Varin. Dicuntur & anazYc evdem petra, HefychiusTumores quidam ( y«o;, glandulz)medij inter carnem & adipem confiflunt circa inguina, alas;maxillas & mefenterium : circa quos (tumores)etiam cheeradesfiunt;Pollux. Quidam parum Latiné adi- mitationem Grecorum fcrophulas vocant;flrumas meliusdi&turi. Chaerades circa. maxillas, ceruicem , alas & 45 inguina fiunt;glandulis( 44 ) fimiles; Pollux. Eadem Manardus;addit,induratos iflos tuimoresà pituita fieri: &ficnominatt,velà cheeradibus petris per marinas aquas transparentibus,vcl à fuibus multiparis animalibus,& eco morbo frequenter affetis. Xe: eatdec, aai Soc 41 d]eivóv, Hefychius. Xei ead un DUuavTx, tubercula ftrumis fimilia — apud Plutarchum.Porró Xeeadlec, vel vt alij fcribunt 44e35«c & 449), rims feu fiffurz pedum funt, rhagades calcaneorum.Scribunt Graci Pittaeum ab Alczo appellatum cheerapoda, quod vlcera in pedibus fentiret, quz vocantcheradas,Celius. Sedfcribendum X«eg3s; & Xeesmlo (vel Xeeomidltu, vt Laértius habet ) per ei diphthongum non per o; Plura de his & fimilibus vocibus attuli in Equo C.nter morbos pedum equi. Xujja, vox qua fuibus acclamant fubulci; Hefych. Hyadesftelle funt feptem in cornibus & ore Tauri, quz quoties na- fcuntur vel occiduat,pluuias creant. Vergilius etiam (vt fcribit Nic.Erythreus) Hyadas pluuias cognominans, perepitheton Hyadum originem Xm $ ven, id cft pluere,deriuari oftendit.Cui fententiz prater Scruium & a- * liosaccedit & Nafo loc carmine, Nauita. quas Fyadas Graius ab imbre vocat : nonautem ab hye,id cít fucjin cuiusfpeciem &igurentur,vt etiam pofleriore fententia refert Seruius : autà fratre Hyade;quemà lczna interfc- . &um venando luxerunt.Veteres Komani ob imperitiam Grzcg linguz ,fimilitudine nominis decepti , quód Graci hyas fues vocant; Suculasappellarunt. Quanquam Gelliasab Hyadibus Sucularum nomen füa ratione detorquet.Seruius quidem à fucco Succulas appellare videtur, quia fucculentz puto, propter pluuias, Hzcille, Plaralegesin Onomaflico & Higino;&c.Suculas noftrià fimilitudine cognominis Graci propter fücsimpofi. tum arbitrantcs,imperitiaappellauére Suculas;Plinius lib.r8, xqeic vel cvv, locus vbifues aluntur,fuile. E? prie NaugtY ear ty ad aartg C4 qu Daciam Mapas rx E Paapucesey uedprnes gpoer SUpsaemos Agathias apud Suidam, Xo eie Qiie.ov QO-, Xorooxemeiov, Pollux. Et alibi, Suq:ol «a)avdoi 44) Jgpttoxopaétos. Xucbebs.c yowopealvdeiov , ovd lg, Vatinus. vex poeticum eft abundante ióta. Ceterum cvQe«x pet a. ab Hefychio chosrobofcus, id eft 6o lubulcus exponitur, Bà 4| ido cupere às Ove yolouv, Homerus Odylf. £. Et rurfus, "Ezra d|, aw Aic avdegg d yexaid [sioe mie LLiotoy oa /Acvs SCvars cuisiv, Gu 5 praeco IlivmiAovmo quis due honiCvocee Ca avmimvra. Geo moxcaid ge qui d dgryres Guemie av TTonov rauphoseni. Xoigorooqeizv re quB» vo) Aera m Gv x cioor ro pavmza Pollux.Etrur- fus, Xoiporeocbeio eftin quo porci aluntur,vt Eupolis & Phrynichus hábent:idem Xonpoxoneoy vocatur Arifto- | phaniinLyfiftrata.xe sgokgpeiov sias, Ariftophancs inVel pis.vbi Scholia : Xcyeoitopteiov, vy [cicy mt cot Varsoy Gzr& al y Gious - "reéQormu . sgloe erret On T igloe gb sar yologc : fignificat autem hic caueam quandam vellocum cancellis inclu- fum, dpuGorty qxeyxAidie. in Lyfiflrata Vero perticam potius vel palu mycut porcusalligatur, Et mox; Xo!goxa- M) Xo S LOIUCY Cup geiv tav irs ci *reipel TeéQavmud. Hef.exponit A&TF OV T1 TFASX/TOV Gig ágriurpo Qüoy, Xeiperos Qe. eva pataos "yuan elo od guMacyo. Hefy chius, Xvo6aw fai » quá aU Mere ro jon) wotparmie os, Idem & Varinus, ZXudos(in, grex porcorum ; Suidas, Zvo Qe ; quay eye 7 Lote de Qoaeis diecuel, Varinus, H efy ddiius yo. Xvénia ovo; ldemisisevewa viua, Varin, Zufcrnv.si y oipotojQéiov, Suidas. ui qu9doi«, Heliodorus 5 MM Cg88 $ | Téores r7 EUR y? 5 De QQuadrupedibus ! | qioyeton dv aut aw T TOME cu*yt? ;.Flometus Tliad. £."de diuttijs Vlyffis, Suave, do an day ddreen, Qs dyfl. o. Hyftrichidem vocantaffectum cumfn cauda equorum pilirigent fetis fimiles füillis, Hippiat. yo.Hyftrix, Bagellum à fue dictum;non ab hyftricheatiimante :(Videin Hyfirichea., lorum cum ipfispilis é pelle fuilla. E- iufdé fignificationis cft avia vel voziany£ jg au ert vov ve sov va Jot syveden vli) potevyes , Varinus. accipitur etiam pro ftimulo boum;& pro carceribus certaminum : Videin Hyftrichea.& in Equo e. Todo Qoo, CES, He- fych.Varin.nefcio quàmrecdtés € mh os UR AMT | | LU Suillusadiectiuum;quafi diminutiuum àfuinus.Hic enim conciliator fuinz ( vetus exemplar habet fuil- la) carnis datur populo; Varro lib.z. Ego fuinummnon dixerim;vt neque bouinum & ouinum :fed fuillum , bu- bulum;ouillum Plinius fuillum pecus dixit, fuillum gregem Liuius.Suarius ; adiectiuum : vt fuarius negotiator, | Plinius libro 7.Intetdum (ineadiecto pró fübulco:Compertum agnitam vocem fuarij furto aba&tis,&c. Idem libro 8.Scipio;Suario cognominabatut;propter fimilitudinem füarij cuiufdam negotiatoris, Plinius. Hermo- laus legendum conicit/Scipio Sciriatico cognominabatur; propter fimilitudinem ferui cuiufdam negociato- ris.Porcinus,quod eftex porco,Plautus Capt.Porcarius,idem quod porcinus,vt porcaria vulua aptid Pliniumli. ' x1 Porcarius vero fübftantiuum ; porcorum cuftos Firmico & Gazz. Porcinarius,qui carnes porcinas vendit. Quantalanijs laffitudo,quanta porcinarijs,Plàutus Capt. Varro eundem gerierali vocabulolanium vocat cum alibitum his verbis, Lanius conciliator fuillz carnis datur populo.Porculator Colurnellz 7.9. qui porcos nutrit vtpinguefcant: Beroaldusinterpretatur eum qui curat porcellosla&entes. —Scoppaltalicé ; lo porcare,id eft, fabulcum : Galli porchier.Porculatoris veró & fubulci diuerfa profeffio,diuerfz paftiones, Columella. Apparet fané porculatorem ditüm; quod porculos, id eft; porcellos, non fues aut porcos adultos curet. In nutricatu, quam porculationem appellabant; binis menfibus porcosfinunt cum matribus, Varro. Sic pullatio ; pullorum nutricatio dicitur . Scrofipafcusqui pafcitfcrofas. T um piftores fcrofipafci qui alunt furfure fues,Plautus Capt. XuGaas d[ iie x9) ovGueio, Pollux.Etalibi; XveceGolevCorreun, Etrurfus 4.7.Plato Comicus etiam svGo- qixdv ut O-. quoddam vocari ait? n d[ àv s cu Greos juo. aoo poema puoi. Dore) mabvov d pese c eyAwmwEC. Xu[hu- voz Evsbamu B» 5 QAic QOL aiv m, Hef Varinus. vua, fubulcus & nomen proprium;Hefapud eundem & Varinum cv9r« quoquefcribitur peromicron in penultima. Xu926,5 cveve? (9, Varinus. Xv8wvw; & cuo cé Attice dicitur;non evqopie, nec evdseSé, Idem. XuqegG5c, femelapud Homer.reperitur, Iliad. 4$. Vari- ^ nus. "EcujeDu ? avQopGoc EUon (Bos Theocr.Idyl.15. Xvoceef956,5 o05 vesQuv ; Hef. Varinus. Xuaseisysp.mvo Qop[D55 , id eft. fübulcus& nomen barbaricum,Hefychius, Zuosacp(9«,doQop[95c3:-me, Varinus. Xvovubc,yoteóf9oexoc , Hef, Xvo(32.urroi, ol Baieral avec» ldem & Varinus: Videinfra in prouerbio Bocotica fus. Xue, barbari; lidem, zulwiae, turpis,rudis; axo; Varinus, Xv55o), qui fues (apros) venantur, Varinus. Xv9ze & evQaskaz, lioidibofus; Hcf. 39 Var.Zuorzas munda. Iidem. Xvophys e Baal xol; Hef. Ioa 240 qub Ju. (Ug AGO v0 Afrua "a tLeovee YT éA outs, cveov, (liquamen fuillum vertit Romulus Amafzus, ) «aj gy avo o o uu BaAavov. Xenophon libró ade Cyri inorisexped Syinon oleum & fz(aminum,;quo vngebatur qut militabant éamn Cyro,Suidas: Caelius Suidam citansidem oleum fefaminum & fyinon ab eo vocari ait : quafi legerit non. Xviyov tiene» xad ouo vov. fed 9/22] exaxpayov, T etov; fuillum;quod efLe fue; "Teivxoéozsy olperov . yroproSieu Vetaov, ( fubaudi kgc&v, )) Suidas. "Yeov | diaz non vixgy dicendum :nam Axiofiicus dtilita pofait reprehenditur : dictioncsenim qua partem corpo- ris fignificant,om nesin c» purum exeunt;nullaiu 42» que terminatio poffeffiuorum eft: fic av 'awmec rec nó dicitur,ícd. avere, Varinus. T3 xptar vemav,ec [Qaemov, Pollux 6.9. Kato CUE:0, S Ol gELGt; Idem. 'Tixev, U5cidvov yo ps teyov, apud Xenophontem in Memorabilibus Socr, Varinus. Apud Suidam legitur Vemev per e. inpenul-- . tima,qui & verba Xenophontis hzc citat: A&jerej * Xueeialu, divae qoa gpdvrav no) $ EUjvünas eig, m dér- 40 sev oiurai dloxoln VratQrEty b Kewriac,EUjvowpac ayeseuniaa Ow dori ov àv. dato Tu vi?Me aei AiSoie, .À pud Xenophontem ctiam legitur vllo» ( mallem vexév) Sssuuatrov, id eft fuilli pecoris, Suidasin rewzv &in Ylweéis. "Yoazoei vo- QooSeléupapos, (vox corrupta videtur,) sve Pollux. "refómisscvoG2osc. Hcfychius, Varinus "roQoexoi, A- riftoteles: Gaza porcarios vertit. "TIuzv (apud Varinum vltima circunfleGitur,) ezudvzua Pv, (fortedrecto uleue. ) se vlursoc, exaubc, Suidas. TwAuvvav,MoAvvav, Hefychius & Varinus. Tadwov,qvpov.[BapCopdy , otov, Iidem. Ya»s(Q«dua(G0»2vpbe y emi, o TO», Varinus.apud Hefychipm vo»«€- proparoxyt. legitur; & da- vic, Flyantes Boeoti dicebantur, 2/a «?wrluaYer eivad £j y ovpuierc, ( Varinus : Videinter prouerbia Beeotica fus. Xoig fiui, (cum acutoin penultima;quamuis in Scholijs habeaturin vltima )apud Ariftophanem in Vefpis ex- ponitur,qui puden dum muliebre / quod fupra cheeron vocari diximus ) contrectat :vel fori & litium fludiofus, QiAodizucsio, qui cheerinas ( fic di&tas conchulas;) quibusad fuffragia vtebantur; fepe manibus premat. Xoigo- 5 e Dos Gs Svras. Hiefychius: qui fues maótat.lanius porcinarius. Xoigorore, quifues vendit; (negotiator fuarius Plinio,) Apud Ariltophanem in Acharn enfibus: Pollux citat ex Horis Ariftophanis. Nutrices naturam mulie- . brem choerum id efl porcum vocabant;ex quo facetiffimé quibufdam concinnatum verbuni yopozaAév, quod fignatporcum venderejid eftcapturascorporequarere,Cahius. ——— 07 7 Sue des * 8 á LT * Iconcs.Sus Aenez Lauini( vt Ícribit Varro )triginta porcos peperit albos: itaque Qüod portenderit fa- &um fcribitur,triginta annis vt Lauinienfes conderent oppidum Albam. Huius fuisac porcorum etiam nune veftigia apparent.lam ne (nonne )fimulacra eorum &nea etiam güric in publico pofita,& corpus matris ab fa- cerdotibus;qu od in falfura fuerit demonftratus? Porci ( apri, Plinius : videin Aproa.) cffigies inter militaria fi- naquintum locum obtinebat : quia corife&o bello;inter quos pax fieret; cefa porca fcetus firmare folebant; Eeflüs. Zuleataw, vupeipe dixisti eren rol Xotidb TTA0lay GUAS TU TOV €i» ov C» Tt: vr&joone, Varinus. Xautvar 3 eig» veétoc; cvi; bs areomulu), Varinus & Hefychius, Veteres nimos pecudum effigiefignabant,ouis;bouis , fuis , Plitar- chus in vità Publicolz Sus Phrygium infigne, T'extor. Bituricis veruex , Heduis dat fucula fignum; &c. videin. VerueceH.ex Alciato.' Porcam auream &argenteam dici ait Capito Atteiusjquz etfi numero hofliarum non fit, nomen tamen earum habere, ( & ) alteram ex aurojalteram ex argento factam adhiberi facrificio Cerclai; Feftus. — "M dr s | exeps . — | Plantz.Fungorum tertium genus fuilli, venenis accommodatiffimum,familiss nuper interemére & tota có- uiuia Plinius. Étrurfüs, Siccantur pendentes fuilliiunco transfixi,qualese Bithynia ventunt.canum moribus exaqta illinuntur.Etalibi;Reboraboletos quoq; fuillofque ferunt,gule nouiffimaitritam enta, quz circa radi- cesgignuntur: quercus probatiffimos :robur autem & cypreffus & pinusnoxios.Hoc genus forte efbquodGer . . mani vocant uércbelenqui menfe Apriliad Maium vfque reperiuntur & appetuntur in &ibo colore ex ie 79 à : | | uíci, l bmÉE 9 9. éa 1 f DL k b | ! | | De Sua. H. 4. | Lib. t I. : ' 9057 fuíci,pilei oblongi &in conum fe colligentisforma;in medio protuberantes, fpecie fauis fimiles , vocantautem hoc eft cichorij aliqui apud Italos dentem cánis vocant, & alij pifcia al letto, vt pretantur, Capria, coccum vocant, de quo nijid eftpira porci- Idem. Adiantum fiue capillum Venerisaliqui capillum porcinum yocant,Idem & Vetus Auicennz gloffographus: nimirum quod coliculosinflar fetarum proferat. Milium Solis,id eft cauda porcina;Syluaticus. Idem alibi caudam porcinam, 36 peucedanum interpretatur : inde puto quod radicis caput multis ceu fetis rigeat,quod in omnibus etiam fefelis -— generibusapparct. Scrophularia Syluatico herba eft quz alio nomine millemorbia & caftran gula& vrtica mor tua (propter foliorum fimilitudin em )ab co vocatur ; hzc eft qua gaftata necari fues,vt quidam affirmant, in C.diximus.Scrophulisid eft (irumis mederi creditur,quarum fpeciem: ctiam multi radicum eius|protuberantes nodi referunt,tanquam vfum demonftrante natüra.Fandem ob caufam chelidonium minus , multi fcrophula- ' fiam nominant: & aliqui fabam inuerfam vulgà dicti, quam multi telephium effe putant, Hyofcyamum Hlie- ron. lragus interpretatur Germanisad verbum | J'vvlontn;id eft fuillam fabam : quod nomen ab co ad: Graciimitationem factum elt: Germanialiud proprium habent ///fez vcl bilfén. Sed de hyofcyamo; fyancho, chenopode quá Germani fchvviustod & f: iWvoplag vocant;& alijs fuillo generi noxijs plan tisplura diximus fu pra capite tertio:idem de folani genere fyluatico quod baccas nigras cerafi vel halicaccabi fructus magnitudine 40 fert, fed inefolliculo ; noftri vocant f/Zvrkrat, hoc eft porcorum herbam : quod calidis & fübitis fuum morbis medeatur. : Tun QN, DM dtn e a UAI West Lo ob edt ee 1 | | Animalia.Cheerogylius,vel vtalij fcribunt cheerogryllus,alijs erinaceus alijs cuniculus effz ribusinanimalium illorum hiftorijs dixi, Hyflrix; $axaw3c X098» , id eft porcus fpinofüus, vel ec Subs videi Hylichishilore. Exinacl fuc echipi tertellis genus vnum noftri vulgó caninum vocant, quod canis inflar digitatum fit :alterum fuillüm quod vngulas vt fues bifülcas habeat : alij etiam roflri figuram in altetó fuis effe aiunt; Eafdem melis quoque differentias faciunt; &c.Galenus libro 3: de aliment. facultatibus, " mentionem facitanimalis medij inter vrfum & füem; were dov]a vt eg) sho : necaliter nominat: id meles, id efl taxus videri poteft: aut ft pro Maris legas Od ug D.Hieronymijaut Forte mus alpinus. Log» ; animal quadrupenflaiails a mplibin mss rum id Danubium seni palloqueifa vestis 3o succus: Sin terram egrediens pacitar od (übità refigeratum emoritus Varinus. Audio nuperex ^ noui Orbis nauigatióne adue&tos effe quos porcellos Indicos vo cant,cuniculorum feré magnitudine, pauló mi noresalbos;fine caudisfingulis menfibus cuniculorum inftar fcecundos,voce & natüra porcorum,Hosellepu- to quos vtias vocant;qui de nouo Orbe fcripferunt. Eusiuov, genis piícis,Suidas.A pri pifcis meminit Plinius rr. 15.etfi codices quidam caprum habeant corrupte: qut vocem vt grünnitum hábet;qui Vox aprorum fuumque propria e(l: accedit quod in Eurota quoquefl.Laconicz, pifcis or thragorifcus vocalis cfbvt lib.s2, (Plinij ) dici- tur, EfLautem orthtragorifcusidem,qui & porcus, Athenzo tefte.In Danubio mario extrahitur, porculo mari- Bolunlpaus Arp B ory(lhene memoratur precipua magnitudo; nullis offibus fpinísveinterfitis , carne pre- dulci; Plinius.Eftautem ziario,quem vulgo hufonem vocant,buf quafi hys vel hyfca id eft porcus vel porculus. Mario vox forfitan originis eft Germanic&,qui fuem foeminam "or vocant; vt & Cretenfes JA060 AV. , Ceterum 6o porculus marinus Plinio dictus proculdubio non alius cft quàm fturio, ( fler ) vulgo norminatus:cui hufonem perfimilem effe fcio :porculi autetn nomen corporis pinguitudine mieretur, & hodie in talia fturion es adh uc paraiporcclla yocantut.Hyccam ( 2 Juxlu À pifcem aliqui facrum vOcant: putantautem hunc aliqui erythri- num effc,alij tulida (ex Ashenzifeptimo:) ex noflris aliqui (inquit Czlius 12.12.& Hermolausin Coroll. ) ftu- riotem,Et mox; Hyccam fiue hyfcam Latine interpretantur porculum.Hyzna pifcis nomen eft apud Athenz- Wnyqui& hyenida ex Épicharmo nominat: videtar autem idem pifcis quem & hynillic. lib.7. )Jnominat,& du- bitatanidem fit qui caprosid efbaper vocaturvt pluribus fcripfi in Hyena quadrupede capiteprimo.Sed de pi- fcibus quibusà füe nomen contigit propter pinguitudinem,ycl vocem, vel corporis formamy;in Libro de piíci- bus copiofeagam.Syznam picem Graci recentiores chcerillam intetpretantur;hoc ef tporculum, Herm olaus in Plin.Diphilus (Apud Athenzum ) pifcem quendam caprifcu m dici fignificat, qui & mys vocetur: nift quis o non myujid c(l,murem,fed hynyid eft fuem legendum pes exillimet;Hermolaus.Gryllus & fuem fignificat, i d. AR P» $885 /4 | ( putatur,vt plu- hinus terreílris, ^ / 4&4 Vile vt [upra 1 | 1 of | | — Pe Quadrupedibus | 7 NC vt fupra diximus: & pifcisgenusanguillz fimile Athenzo libro. 8. quod libro feptimo cofigrumn interpzetatul | Oppianuslib.;.devenatione mullos pifces fuibus terrenis comparat duplici nomine: primum quod admodum voraces fint, vt qui foetida etiam quzuis,& naufragorum cadauera deuorent : deinde quód ad lantitiarn cibi itá tx ferantur reliquis pifcibus,vt pecoribusfues.Marirnium animal quoddam informe efl;corio quafi fuillo pedi- Ls loraceis,fine dentibus;paruis oculis,fub ventre duo foramina habet iusta caudam : cauda przlonga ; brachij menfura latiore, quam menfuram longitudine & latitudine im plent fingulz auriculz : corio craffiore quàm di- gitusfit.forfan é polyporum genere; Cardanus. Xoigjrarconchx quedam matinz funt,labris vt ita dicam denti- culatis.lxuesadmodum & fplendidz;à quadam oris fuilli opinor fpecie;quam parte fui dehifcente quodammo- do rcferunt;fic appellate : has hodieque porcellanas vocant: funt autem diuerfzmagnitudine fcilicet & colore differentes. Hefychius choerinas non recte interpretatur calculos marinos: neque enim calculi fünt,fed calcu- 1. lorum vicem in füffragijs implebant : minimum & album earum genus noflri inepte vocant máterffein, id eftla- pillos matrici viles: nam quod figura matricem quodammodo referant,fuperftitiofz quzdam muliercule cor- | poriappenfas vteri morbis falutares mentiuntur. Efl & gemma porcellana hodie vulgo ab Italis di&ta; forfan à ossi nitore lguoreque porcellanz concha.Scoppa murrham gemmam ,agatham vulgó diétam vel porcella- - paminterpretatur.Georgius Agricola murrhinam non murrbam vocat, & interpretatur Chalcedonium, vt & onychen:his enim duobus nominibus rem eandem Plinio degna onyx quidem etiamnum nomen apud multos retinet,onycbel.Cardanuslibro quinto de fubtilitate myrrhina vafa ea effe affirmat,que hodie porcellane dicantur; ex Oriente mitti,nec gemmas fed figlina cffe;ex argilla tenuiffima,denfa;leuiac pingui : cuiufmodi in Italia quoque fiant,fed nullo odore;& pallidiora 1 quz Oriens mittit :folijsac imaginibus placere: purpu- r£colorem abeffe;nimirum ob temporum & opificij varietatem. Te/yeQ9vpa: vel Xcioc; dicuntur ferpentes qui- 1o damin Scholijs Nicandrijà quorum morfu (fcilicet capilli deflwant. Altam ugajid eftporcus luti,beftiolamulti- — eda acuti veneni, Syluaticus: Videtur non alia quàm fcolopendra effe;fortà quod pilis ceu fetis rigeat, vterucae maiorcs.Afelli etiam infectorum generisà colore dictiab alijs multipedz,ycl multipedesafelli, à nonnullis ho-. die porcelli nominantur,ni Éilorjà corporis fcilicet figura. : epi Propriaheminum. Scipio Suatio cogn ominabatur proptet fimilitudin£ fuarij cuiufdarn negotiatoris. Plinius. Hermolauslegendum conijcit,Scipio Sciriatio cognominabatur propter fimilitudinem ferui cuiufdara * negotiatoris. Auus mcus (inquit Tremellius Scrofa apud Varronem) primum appellatus eft Scrofa,qui queftor . cam effer; Licinio Nerua pretore.in Macedonia prouincia reli&tusqui preeffet exercitui, dum prator rediret, hoftesarbitrati occalionem fc habere victorie;impreffionem ficere cceperunt in caftra. Auus, cum hortaretur militcs,vt caperent arma, ac exirent contra, dixit celeriter feillos ( vtfcrofa porcos ) dific&urum: idque fecit: 3o nam co prlio hoftesita fuditac fügauit,vt eó Nerua pretorimpcrator fit appellatus , &auus cognomeninue- nerit,vt diceretur Scrofa.Sed aliter Macrobius Saturnaliorum libro r.circá firíem cap.fexti : Tremellius , inquit, cum familia atqueliberis in villa erat : ferui eius cum devicino fcropha erraret,furreptam conficiunt. Vicinus adyocatis teftibusomnia circumuenit,ne quà hzc efferri poffitifquead dominum appellat reflitui fibi pecudé, 'Tremelliusqui ex villico rem comperiffet;/fcrophz cadauer fub centonibus collocat, fuper quos vxor cubabat. uzftionem vicino permittit.Cum ventum eftad cubiculum verba turationis concipit , nullam effe in villa fua fcropham,nifiillam;inquit, quein centonibusiacet,le&ulum monftrat.Ea facctiffima iuratio, Tremellio Scro- ghz cognomen dedit. $ergiusqui prius Os porci vocabatur;ex pontificibus primus fuit qui proprium demuta- tiit nomen: quod mox obferuatum ad nos víque perdurat, Czlius.Porcelli grammaticiin fuaforijs orationibus Seneca meminit.Idem eftputo quialiquando ad Tiberism Cefarem. verbo hand Latino vfum dixit: Tu R o- 49 manorum hominibus ,Ó Caefar, z»ureie» dare potes, verbis non potes. Porccllius poéta Neapolitanus fcripfit £es Frederici ducis Vrbini.Aminore pecore nomina habemus;Porcius, Ouinius; Caprilius, Varro. Suillus,Por- cius, Bubulcus Caprarius,nomina fuerunt veterum Romanorum,Plutarchusin vita Publicolz. Porcius cogno- men fuit Catonis Cenforini.Porcia lex,vt Cicero in quadam oratione innuit : & leges item aliz fuerunt, quibus exilium damnatis permittebatur, Czlius.Latro Portius grauis fuit ofator;vt ex Senecarefert Calius,ri.1.& 11.15. Verres nomen viri Romani prztorisin Sicilia,contra quem repetundarum reum à Siculis Cicero orationes ha- buitquz Vetr inzappellantur. Choerilus, Xofg/A9», Athenienfis Tragicus poéta;& alius Samius : vide Suidam: Athenzuslibro 8. Choerilam poétam inter helluenes & gulofoshomines numerat. | Syadrz Spartani flatuarij - meminit Paufaniasin Eliacis.& Sybota filij Dotadz in Mcffeniacis/ Tibia vfum Hyagnim primum volunt, &c. ' Calius 9.5. Hyas.£lius Atlantis & Aethrz;cuius meminit Ouidius s.Faftorum,à quo Hyades forores aliqui di- «o €as putant. Athenienfis quidam e Melite vico (tribus Oeneidis ) Kaze(G- & Xt, id eft Verres & Sus cognomi- nabatur, vt Vrfusquoquejà corporis hirfutie : aut forté quod molas poffideret,;in quibus alebat fues, Hef. Varin. Gryllus Xenophontis Socratici filius, Suidas.Germani etiam nom en viri abapro fecerunt, A4eberbart ,ac fi Ca- profthenem dicas:aprum autem vocant non ferum modo,fed frequentius cicurem;idefl;verrem.. Porciano- 1nen mulieris Romanz : fueruntautem duz,maior & minor. Porcia minor cum laudareturapud eam quxdam bene morata,qua fecundum habebat virum;refpondit: Felix & pudica matrona nunquam prater femel nupfit, Bouinia Porcilla auia Pij (imperatoris puto.) Cheerile di&a fuit vxor Euripidis. xoi: Exa64, Suidas. Calli- fló meretrix cognomine vs, memoratur Athenzo lib.rs. AISM AS a ci M. Populorum & locorum.Clifthenes tribus Dorienfium diuerfis nominibusnotauit: nam preter tribum — | fuüam,cui Arche nomen erat;reliquas ludibrio habitas ex brutis appellauit. Quippe Hyatas;id eff, Sualesaliqui- 6o bus Oneatas,hoc eft Afinales: reliquis Cheereatas, hoceft Porcales nomina indidit, Alexanderab Alex. Hyza, Yao, vrbs Locrorum Ozolorum;gentile Hyzus,Stephanus ex Thucyd. lib. 3. Hyamea, vrbs Mefenes , vna ex quinque, Idem.Hyamion,vrbs Tr oiana,Idem.Hyam polis,vrbs Phocidis,Stephanus. .Etvalles Lebadea tuas,& Hyampolinacri Summiffam fcopulo,Statius lib.7. Theb.Meminit Herodotus , Homerus, & Plinius lib.4.ca.7.- bis.Vbircli&o Abis oppido viam re&am Opüntem verfus fueris ingreffus, Hyampolis te excipiet.Tpfum autem. horainum nomen arguit, qua nam originehi fint orti,aut vnde egreffi in hancregionem peruenerint. Quíe- nim Cadmum eiufque exercitum Thebis fugiebant;Hyantes in hunc felocum contulerunt. Veterum memo- ría Hyantum ciuitas à finitimis vocabatur: temporis autem progreffu vfus obtinuit, vt Hyampolis diceretur, &c.Paufaniasin Phocicis.Hyantum meminit Plinius 4.7.Exul Hyantzosinuenit regna peragros,Statius. Có- pellat Hyantius ore; Ouidius lib..Metam.nominat autem Actzonem,igucnem Hyantium. Etolibi, Hyantea 7o | | Aginippe. xo 20 De $ugt. H.t- Lib. J. 969 Aganippe.Apolloniuslibro 3.Oncheftlum vrbem Neptuno in Boeotia dicatam , vt apud Homerum legitur & Plinium, Hyantiam vocauit: nam & Boeoti fues ab illiberalitate morum dicuntur, vnde nomen Hyantibus, Vide plurainfra in prouerbio Boeotia fus, Varinus Hyampolin tripliceni memorat, ) Hermolaus. Hyantes po- pulicirca Alalcomeniam;dicuntur etiam Hyantij & Hyantini,Stephanus. Sunt qui Hyantes Beeotize populos faciant,quorum vrbs Hyantia dicatur,incolz Hyantic.Hyantia Stephano vrbs Locrorum elt. HyipsswibiBho cidisab Hyape dicta; 2o T'mv, ) Stephanus.Hyope, 'Y4aw, vrbs Matienorüm, Stephan. Hyops,vrbsin Ibe- ria Cherronnefi non procul Lefyro fluuio, Idem. Oafis,ciuitas Aecgypti;que & Hyafis, Stephanus. Hyi Afiz po- puli pretenduntur fupra Elymaida,quam Perfidiin oraiunximus,Plinius.Hyfia vel Hyfiz,vrbs Bocotia; ( apud Suidam quoque) colonia Hyreorum,cuius meminit T hucyd.lib ;.Etalia regia fedes Parthorum. Item vicus Argiuus l'hucydidi, Characi veró ciuitas: & Arcadiz vrbs,Stephanus. Hyfiz nominantur loca multa in Boso- tia; Arcadiay& alibi,ex T hucydide,PherecydeyArtemidoro.In Argolideautem füntha quas híc (apud Plinium 4:5.) legimus;ex Paufania;& Strabone: qui Hyfias celebrem Argolica locum facit, Hermolaus. Hyfie ciuitatis meminit Paufaniasin Arcadicis. Syrbotz, ( aliàs Sybotz ) populi fecundum flumen Aflacum ad Septentrio- nem vergentesPlinius 6.30.collocat autem eos in Aethiopia; & octonüm cubitorum flaturam cis tribui fcrib; É. Sybota,infula quzdam & portus,Stephanus.Sus fluuius fiue torrens eft circa Olympum, Paufanias in Bceoticis, Hyóeffa fons quidam apud Sophoclem nominatur : de quo vide plurain Tauro H.inter propria,in Tauri flu. uij mentione.Hyomemnia;feflum quoddam Argis, Hefychius & Varinus.Capria lacus: videin Apro H. inter propria. Chaerades,vrbs Mofynescorum;gentile XotegdsUs. Stephan us, Legimus & fcopulos quoídam marinos circa Hellefpontum fic nominari : fed fupra inter deriuata quo(uis fco pulos marinos, qui vellatent, vel paulu- lum eminent;ficappellari docuimus. Infulas ià Alexandria Aegypti Pharon & Choerades appellatas fciunt o- mnes,Hermolausin Plinium 32.3. |—— | MEO Az à | b. Chalaftra vrbs & lacus eft Macedonia, vnde Chalaftrzi faes di&i,& Chalaftreum nitrum ; Hefychius, Circa Hierofolyma funt porci mir magnitudinis,dentibus cubitalibus, Phyfiólógus, $oe/ pellis fuilla Hi p- AMET [oe : : MENO ME CERE AE :. : - . pocrati inlibro deratione vi&tusacutorum,vt Galenusexponit. $62//4,5 aup Gor vue, Hefychius. Varinus 36 Ícribithumanam quoque pellem aliquando phorinen dici. Ko», 9 vare d 0224, 9)? AoQ:oi; 0 Gt 90V; Hefy- chius.Carnem fuillam Grzci vocant xo£az everov vel Veto, nOn. det«gv; quamuis d Varinus fcribatin voce ME TOES xetea : videfuprainter deriuataà fuejina.Setz à fuibusdicuntur,vnde & futores quod ex fetis fuant, Iidorus, Acicifrontem in anguftum delinentem,caput porci fimplicitas militaris appellat, Ammianus Marcellinus.Ca-- neus dicitur multitudo peditum;que iuncta cumacie primo anguflior deindelatior procedit&aduerGriorum ordinesrumpit;quiaà pluribusin vnum locüm tela mittuntur: quam rem milites nominant caput porcinum, Vegetius3.19.Oculi porci naturale figmentum habent;ita vt in terram Receffitàte femp erintendant, Phyftolo- gus.Elephanterum promufcis intus cóncaua fuillilabri fimilitudinem quandam gerit, Aelian us. Delphinis lin- gua breuis atque lata;haud differens faillz; Plinius.Mars tibi voueo factarum;fi vn quami redierit, bidenti verre, Pomponiusin Attellana citante Eefto.Bidentes non oues folum »fed omnes beflias bimas olim appellabant, quia neque maioresaut minoreslicebathoftias dare, Macrobius :de bidenti pecore,& quod de ouibus fer? fzm- per dicatur,videin Boue FL.vbi de facrificijs ex eo. Nefrendes 3 adhuclactentes porcult, quod nondum alianid frendant;id eft comminuant dentibus: hinc & faba frefà qux molita eft/Iidorus.Plüra de hac voce diximus 61. pra in E.Chamaleonti eminet rofirum,vt inparuo,haud ab(imile faillo;Plinius. Roftrum fuis proprie G.aeci ivyx(8» vocant,vnde diminutiuum jvyszov in Ácharnenfibus Ariftophanis.Pihaoreb. ( alias aleorab, | sev 40 "£s id efLroftrum porcinum, Arabice vocatur osacromij,id eft fummus humerus,quem fcapulz proceffum Ga D so 6ó lenus «eezxoed i nominauit, V efalius : fed oreb Hebraicé corium fonat :itaquerofltrum coruinum, non por- cínum ab eo verti oportebat,vt Galenus etiam Grzcéà corui fimilitudine nomen indidit.Aluusin homine in- fima parte fimilis eft fuil Plinius. Ventres elephanto quatuor,cztera fuibus fimilia, Idem. Exta elephanto füil- lis proxima;fed maiora; Ariftot. "Taejsspiay oves cevonov d EN Dori O- Pollux : hoceft abdomen, mamillz , fu- men porci. 'Hd[eA Qua aue vis Vineiodiov, Atiftoph.Apud Athenzum. Candidus effaete. trerebundior vbere porce; Columella de cucumere. Yu» quy d TD Tue oy P E xeirex aidofay, Hefychius, Varinus. S upernati di- cuntür quibus femiia funt fuccifa in modüm fuillariim pernatum.Ennius, His pernas füccidit iniqua füperbia: Pani, Feftus. Talisfuum difcordiam quandam ineffe traditur, Plinius ni fallor. OzAzc de füe dixit Ariftopha . nes & Simonides: & Hefiodus o3: brlod & loss yilu), contrakia acceptione;quàm Grammatici docent vfur. panda. 'Egi9ob«s & alia fignificat, & ax " cud eu oupun, Hefychius & Varinusfenfu mihi obfcuro. | — Germani propria quadam de fuum partibus vocabula vfurpant: nominant enim pernas ; [eujf oder bammeuz fummum roftrum,fcbnerrenvelrlfe. — 000 0 0- hi LES AN: | ., €; Vox. Sordida fus pafcens rurisper gramina grunnit, Author Philomelz. Quirritat verres,Idem.. Minimo fuis ftridoreterrentur elephantes;Plinius 8.9. reu, vox eft fuis, Tzetzes. Apud Suidam 5ed' circunflexum fcribi- tuiquod non placet. Kaj quz xemuevopdus 9 ad gimo S06 oev , Ariftoph.in Pluto ; vbi Scholiaftes )€9 exponit, Bed; id eftminimum;velfordes vnguium.( Tov£;: Mz» 9 dvo». FevP3c ,seu£; Varinus: ) aliqui vero (in- quit ) deducunt hanc voculam à gryllifmo;id eft erunnitu fuum : aut genusefl parui numifimatis: jcv enim par- uum aliquid & minimum fignificat; vnde »evm di&a parua vafcula : & »evsezrapac, pro quà voce veteres juzz- erano (& pneus )8 peveuone (hiclocusapud Suidam mutilatus eft ) dixerunt. Hinc eff quodaliquem 55: 5e 995yj«w, id elt negry quidem loqui dicimus; pro eo quod cfi ne minimum quidem aut quoduis verbum. Ea- . demapud Varinum legimus: & apud Suidam;qui praterea addit; paroemiam effe a? AL: 2eu, 02r € wixood e) T0» YO». INegty quidem loquitur, hyperbole prouerbialis,pro eo quod eft netantulam quidem: nam gry mi- pimum quiddam;aut fordes vnguium fignificat; aut vocem. fuillam ; quam edere folétij qui erauantur fermone refpondere,' f'avventátfib,) Exafmus.Legeapud eundem prouerbium Dionisgry.Hinc facta funt verba cJ/ay | & ogoswiten, & potcusipfe gryllusdictus. Axa QOelou zo] i pevócne "Em uud[ brio, Ariflophanesin Pluto: vbi 79 Scholiáftes ait aevCe proprie de porcellorum voce dici. Deuce 5.tad TUAM AC TOV eta Jerome s Ariftophanes in ea- dém fabula; Ovdlouus «QeyEoum.s d] zm xe »evEo«, Philoftratusin vita Apollonij, id eft ; Haudquaquam locutus eftneque adduci potuit vt vel hifceret, vt citat Exafmus. revo92lvo 3 Qova, Suidas. Tes£aj loqui;clamare,L- deni, 1 suene Gpluueti ned o 75 Quva CarexAezlew, Vatinus: id eft lugere, & voce nimis obfcura vel fummiffa lo- qui yt intelliginon poffit, rauffitare, "Et 26fopat, (lego 2ev£ona, per v. ) v ans cdov aui yang uis, Al- 2 | Cxus De JQ9uadrupedibus causapud Athengzum.In Crctà facrum crediturfuillum genus,quoniam nafcenti Ioui fus tarn mam fübrhifez rit,ac gryImo ( »evejet Jidcftgrunnitu pueri vagitum audiri vetucrit, Calius ex Athenzo, Defuum voce dici- N tut »evCei. & oevAculegeuiCen, aliqui etiam vie;ibv & viZew dixerunt;Pollux. 'Aeg seveseitew vui; hoceftan [2/2 smuffitarc;hifcere, vcl libere loqui debetis? Suidas, ex Ariftophane vt conijcio. rgvAdzew & seuiieuiv aliquoties : pet fimplex legi,& Varinus quoque fic fcribiiubet;non pet duplex vt Phrynichus.Ariftophanes primam fern xerproducit,vtin Pluto: "Tus jsgvANCevres uo0 Qiaadias.. Varinus Atticé per lambda vnum fcribi docet. Et rurfas, Duplex (inquit ) circahoc verbum ertor committitur , primum quod lambda duplex fcribitur: deinde quod víurpatur pro in decoré& inepte faltare,cum veteres de grunnitujid cft fuum voce femper pofuerint.'A;ev- Ela, filenttum; Hef, Var. Ozws 5 gevAuEéire. xo) walEere , Xureire Quvav Xoigisvuuceueszdv, Ariftophanesin Achar- nenfibus.vbi Scholia, vel, awe P dle Carla dvi, ware porcelitdicuntur puras, Hef;Varin.In Acharnen- 16 fibus Ariftophanis,filie pauperis cüiufdam pro porccllis vendendzfubinde clamitant s90s9t, TeviMCavsw. oed ov mx, Flefych. UeURunudv Quig, Idem & Varinus. Feuxeem.2ey oce, lidem; FopevCew (malim joyoevCev Jummur- muraremuffitaregrunnire;quod & jevovAlZe» & »evAlCem aliqui dicunt: reysedew, grunnire, Hef. Varin, '0- guuS-e s eviNiCet, Iidem. ezvzpe, vox fuum, lidem. Ka&yyi vocem acutam non folum in fuibus,fed etiam ca- vibus Homerus vocat, Varinus. Omne purgamentum & ablutio omnis efculentorum, ex pane, cafeo; carnibus ac pifcibus,quo porci canefque vefcuntur, vay |goua vocatur, E'zetzes 5.13. Plura de hac voce reperies in Carie c. l'utbidam fuum potionem in culinis colle&am, qua aluntur;Plinius colluuiem vocat;noftri Karfpfilen & tren (ke, hoc eft vaforum ablutionem & potionem.Porcus colluuiaris dicitur,qui cibo permifto & colluuionenutri- cur, Feflus: à Scoppa Italicé exponitur lo porco pontinojnotrito al pontino. Aqualiculus;vt Sipontinus notat; X i B - D Li LI . roprié vas cíLin quo porci forbent;per metaphoram vero pro ventre vfurpatur. Pinguisaqualiculus propenfo 2 0 fefquipede extat, Perfius, Videtur autem diminutiuum effe ab aqualis, vtà caulis cauliculuszapud Apicium ta- men etiam aqualicuslegitur.Filius prodigusin Euangelio Lucequi confuimptisomnibus porcos pafcebat , cu- piebat faturari ceratijs,id eft filiquis, ( fructibus fcilicet filiquz arboris quam ceraton iam vocant, noflri panem D.Ioannis ) quibus porci vefcebantur,neque quifquamilli dabat, Taurus mons illtusregionis ( non exprimit: cuius ) glandes fcrt pabulum fuibus, Varinusin TaéejQ-/ Foeype va, Pollux 1.12.id eft faba frefa quafues vefcun- tur.Laphygmus dicitur erudité canum & fuum inexplebilis vorandi auiditas inclinato vocabulo à verbo Azo D AeasiLn xad Ae Duos. id eft forbeo & deuoro;pro quo Itali quidam flapare dicunt, Celius. ToS: Cen et 3r 2 diis den, febmatz. gen) Ariftophanesin Acharn.deporcis. Mulieres quzdam menflruain cibum porcorum mifcent,vtfaginentur felicius, Lutherusin decem pracepta de veneficis loquens Succerda;ftercus fuillü. Quid. habesnifi vnam arcam fine claui;eó condis fuccerdas? Titinnius apud Feftum. Recentiorum quidam dubitat numfufcerda forte melius fcriberetur,vt mufterda,quod non placet. Lucilius citante Nonio fucerdam per fyn- — copendixit propter carm en;Hicin ftercore humi,ftabulifque, (fic lego;)fimo;atque fucerdis , vt Nonius citat: nifi quisfemper fucerdam recté dici exiftimet per c.fimplex.Ionesfuis &mum hypeleuthon vocant , nos fucer- dam, Hermolaus.Suis ftercus, 2A403»v Graeci vocant; Varinusin "Agogwrüen. ToreAsloe, fuis fimus, nam xee neG- de fimo cuiufuisbruti dicitur fue excepto, Vatinus. z:4«99» quidem ftercus equinum interpretantur; & ax Lov no re9v, vt pluribus dixi in Equo H.c. Texvos ue a&dbodliGus. HefVarinus.. - em oeltlab xoi Qrd:Ses^, Varinus:id efl; porcus rigentibusfetis horret. Moffynceci publice coéunt, Ovl4[ fv- vijc ele Onus oDhva aues uc drcpOsees d D vaa cisuQopdiuos srpeáilag Mie yore 5e oto, Apolloniusz-Argon. Vlyffes Odyff.6. Iro minatur, excuffurum fc ei dentes omnes 73e ec ixi Boreten, vbi Scholia; fi deprehendatur füs alienasfegetes dcpafcens, sfodloveTeron, id cft dentibus priuatur;Pygmai minutum genus ; profatis frugibus 4o contra fuesdimicando defecitmela, — Phocylides apud Stobzum in Sermone quo vituperantur muliercs,pro morum & ingenij diuerfitate;alias ex alijsanimantibus prognatas fcribit;& eam quz ex fue nata fueritjnec boná necmalam effe.Simonides vero à fue natam omnia domi impura fine ordine & ornátu vel lumi iacentia negli- gere ait:atque ipfam illotam cum veftibus immundis in fterrore fedentern pinguefcere.Calchas vatesoraculum accepit,tunc fe moriturum quum 1n vatem femeliotem incidiffet.Capto igitur llio Colophonem venitad Mo- pfum Apollinis filium,à quo interrogauit Lar groffos ( 2n10/6sc; id eftficos immaturas,non de fylueftri fed vr- bana ficu )ficusferret :cui M opfusrefpondit, «veisc id eftdecies mille& medimnum,& infuper groffum vnüs. quoditainuentum eft.Mopfus veró Calchantem de fue partui viciha rogauit, quot foetus vtero gereret & quan do pareret: quo tacentejipfe dixit,numero decem effe porcellos,& vnum mar parituram vero poftridie, Quod [i cum ita contigiffct ; Calchas memor oraculi pre meeroreobijt ; vel (vt alij volunt) vim fibi intulit, Scholioffes «o. | totusin agris V ntus [cabie cadit,& porrigine porci, Iuuenalis Sat.2. à d. Au[ntPyrrhonem deprehenfum tempeflate;alijs omnibus confternatis periculi magnitudine, annotaffe in nay x2. Qazuov. id eft porculum large ac fecuré frugibus vefcentem.En (inquit. vobis veram & ulus ima. ginem,&c.Calcagninus circafinem libride profectu. 1 radunt magici iocinere muris dato porcisin fico; fequi dantem id animal :in homine quoque fimiliter valere;fed fefolui cyatho olei poto;Plinius; e. Triatantum genera funt paftorum,qui dignitatem in Bucolicis habeant; bucolici, opiliones, & omnium minimi zpoli, id eft caprarij,vt Acl.Donatusfcribit.Subulcorum vero nulla nec apud Vergilium neque Theo- critum mentio fit.Errorem enim Seruij &aliorum;qui Aegl.1o.legunt, Tardi venere fübulci,fuprain Boue te- Lycophronis.Deteriz porceid cft macilenta;Feftus.Dedit hec contagio labem;Et dábitin plures : ficut grex, prehendimus.Subulcorum epitheta apud T'extorem; Tardi; Hircofi, Duri. Avo td ad: miele QuAasai e juo 60» uad :, Eumagusapud Homerum Odyff. z. Plura defübulcorum varijs appellationibus require fupra prima par- te huius capánter dcriaata: item alianomina qua ad greges porcorum,ftabuláue & haras pertinent ab ipfis de- riuata,vt culo-exev,eoipoko udo s Bc. Konale segreta, stad v avo QopBie, Varinus.Flara efl porcorum ftabulum.In tenebrisac fuilla (forte fuili;id eft ftabulo fuum) viuunt;nifi non forum;hara: atque homines qui nunc plerigs fuesfant exiftimandi, Varro Prometheo.Ex haraprodu&te;non fchola;Cicero in Pifonem,vt cirat Nonius.Ha- ya (tabulum diciturtam de porcis quàm de auibus, Varro de reruft3.15.vt Ge. Alexandrinus iritrerpretatur, Vat- ro quidem & Colum:1l28. 14.harasanfcrum vocant,fepta eis extru&tain quibus pariant. Hara in qua pecora ina cluduntur, Donatus. Te Iupiter dique omnes perdant;oboluifli allium. Germana illuuies,rufticus; hircus; hara fuis, Plautus Muftcll. T'ertiusimmundz cura fidelis harz, Ouidius in epift. Penelopes. Villam zdificandam fi lo- cabis nouamab folo;faber hac faciatjoportct,limina;pofles;cellas familiz,baras decem;&c;Cato.Dibigens auté 76 | porculatot * |o Pe fü BÓ Lib. HR | e S; oreulator frequenterfulle conuerrat,& fepius haras, Columella lib.7. xveetes loo pelidya, Euftathius x. €», vinculum quo ligantur porcelli : vel lignum fecundum Acl.Dionyfium, Varinus, Xvjiv,eneziyy a d|scuso- wn cro Xolpscs n d Ev, Helychius per o. duplex, quod magis placet: nam & Yujjei^oe id eft porcelli,tic fcribi. tur,& Xvjio vox qua fuibus acclamatur : itern XufjaO.o:, vincula fuum, Hefychius, Variriüs. IIspéonx (goo ,2,2 4x (Qe e1npSs esed Oso o] d fiov Enea Gv T rpvoDIWoe speed us Aepavma oy69s disc aua . races, Vt Ariftopha- - mesaitin Laconicorum interpretatione, Hefychius, Varinus.Pon tifex minore flramentis napuras nectito,td eft e funiculos facito;quibus fucs adnectanturjn Commentario facrorum; Feftus. Monuna 78641 Xo Ado (forte Xor- elio ) deed. Toon 419) 7 yic tator xo NE, Flefychius, Varinu& Ovd[* sud» ay, Odn rel Jer QUVd pl VOLANS, ] "s I / ^ L ' YIej» 49) &gunyDsuió nee auao 7r e 5ocov apes Incertus in epigram. Fitzveuo] oi 3 ud diy xol ylursTi Sv anb iy d Clas uA - ko AsBav amisia cio pest ario eia uuo c Tea»yscuads;s Aclianusin epift, hirci atem caftrati quomodo curentur, exeadem epiftolain Hirco dictum eft. Hominem perniciofum cum volunt fignificare porcum pingunt: talis €fL enim porci natura, Orusin Hieroglyph. Ad lithoftrota conficienda, ( qualia vulgó Mufaica vocant ope- &o go ra,)exfruítulis lapidum diuerforum colorum glutino tenaci inficem iun&is, fit maltha ( glutinum , lithocol. la) perpetuaex calce & fuillo adipe , vel pice & oui candido, Cardanus. 0; 3o ExsPu, ceat vedymu del 7731 qoare ssa m Suidasin "Ts. Ewrae je 3 Atx9i àd ves Agyatdlerr(Qs uide Jouesec E x evse od tv9o., Homerus Illiad. «.de galeaVlyffi. —— T | 34. sai ai £ Plutarchus Sympoftacorum libro 4:problemate 4. Probabile videtur, inquit , dos faem colere (& colentes potius quàm faftidientes abflinere) vtpotefeminandi &arandi magiflrum , vtafinum quoque colunt quodaquz fontem eisaperuerit. Scythe fues pró nihilo putant, quos necalereomnino in (ia tegione volunt; Herodocslibroquartó. | Sues mactatos noflriin labroa uz feruide , addita etiam in fu ndum abri & alia fui-. busimpofita refina;depilant: aliquiflammis circunquaqueé[tramin eexcitatisamburunt,vtin Gallia Gt: quod. Graci zueapsUem & aE4QAy» vocant; (vtpluribus dixiiin muftela G.) item Qo; noflri Legen. o JOE deetadptuun die Qaisuei rone, Ariltophanes, Tor ebur ise is T mtus. Mesi peo i suu) dle Dapuas, GAoyi tvmt4 vas. JAN ei , Suidas. "Exjev (dac vv audeav ) iaa diy. &ente o) ru oisuc iodUstw, Evvpy (59Adere Schol.) MÁSUDNEV T€ Y 90) op. 6 eA oTov imdetr, Orla Ji cep. metr Doa. mpra 'Odlyazi CM eu s djBsA cin ,5 d gi ig Acto AREA AUS, ( Ages Xi» Schol.) Homerus Odyf. £ llonvoidl evosatd]gvres vec y Dot Yovaes aA oid 4j, Eul- Moss ( QAogaCodun ) TUYUOVTD Ala Oxeyac 0o420:6, Homerusiltad. (, As5; adi gus qon oun 1950400», 'O xor. " EURTEY AUTO Giey TU 2A, Acfchylus apud Athenzu m. "Eueguat y rregesdpusy mat a Q TER U; Bu9tti 49d T0 Dypozeu pas Eiclychius.Varinus. Evspa;, foucain qua fües mactant vel amburunt;à verbo fue quz & QAoj«spe: diciturs item fpica qux ante maturitatem demeffa torretur. ( Noftri vocant ffrupffrerflen) hordcum montanum »quod . Conuci& Lragici etiam é4Qiiaum: vocant.Porró maturum hordeum quod madefactum poftquam germen mifi torrctur, Actiusro.28.bynen appellat: Germani fic madefactum ( itontoflum tamen )ad przparandanx «etenifiam, malt? nuncupant, Caterum hordeumtoftum fimplicitet,cachrys vel cachryas multitudinis nume- 19 Hippocrates vocitat. 'Eya 5 Xoigav 4 d wax GAS uuo Ty cu roSzvn (vox videtur corrupta) xeaGava 5,7, TE 38a Oa» pai atv abd pi TS 3e [OtAcmoy ; Aefchylusapud Athenzum. OnAa(avz. Xéip»» edunt apud Theocritum in Thyonicho.Mactant Lacedemonij 45i ev alius dp om yog ames, Athenzus. .Arcadicam defcribens CQe-. nam Hecatzus ex Athenaei monumentisfuiffe mazam dicitac Veo xoéa, id eft,fuillas carnes,Calius. Cum Ery- . thrzi Chiosin conuiuio per infidias oppreffuri effent;quidam re intelle fic admonuit: "0 Xio;, av 23 "Epu- Dontes tx JBoss, Ober dlermiemose Vbc xp&ses qutd e ouem [D Vt Athenzus lib.8.rcfert. Boues obefitate infignes jo Mediolanoad nos coronati veniüt;principibusquotannis officij gratia donantibus : vifceratione hinc folenni orta,magtftratibus diuifà carne globulis,quosquia feré parcs funt; fociolos conínetudo appellat: quidam.non fociolos,fed fuccidulosà füilla vifceratione vocare malunt;Hermolaus. lletibi faciat bona Saturnalia porcus, | Interfpumantes ilice paftus apros, Martialis lib r4. Porcus faginatus, Propertius 4. T. As Quov ertá,rai Sopater meminit s "Ezrexa/Dar(o- lu. aud EA at mrróorros C eue, vt Athenzus citat.Saginatos & opimos fues Grzci co. guominant gez Ae arsenic, Vt dixi inajfuprain nomenclaturis & epithetis. De porcelli coctura, & "quomodo aduflionis vitium tollatut,coqui cuiufdam verfus obícuros cx Alexidis Lebete, Athenzus libro 8; E] recitat,quorum ego hunc fenfum effeconijcio :Si carnesaduflz faerint;ollam (fictile) in qua coquuntur, ab i- gneadhuc feruentem , in vas aliquod aceto frigido plenum impones: fic enim olla per cacosíui meatustan- 1j quam pumex attrahet & imbibet aceti liquorem;vnde & aduílionis vitium emendabitur,& carnes non exuccae yo fed rofcida & tenere videbuntur.Operam verà dabis vt carncsadnflionem olentesnon calidas, ne moleftus fit nidor,fed refrigeratasapponas.Coquus quidam apud Menandrum conuiuijs apponit Xorz/Jar a£ 9doetia: xootta Baro 6^, vtibidem citat Athenzus : porcellos intelligo integros affos: xgoucor enim exponunt IA TTUQ SV, hoc eft feruens & vftü,veltoftum : vt «estoy & wool tov , Exo» & xemioiv. Voce quidem xeapfaA«O- Athe- nzus fimilicer alibi de porcello tofto vtitur, «€ 4Oooewo, VOX obfoura eft : fed licetinterpretari potcelloscum pel- lefua( quam Graci sew vocant ) integrosaffos, THsesQoesvactwu quidam interpretantur. aeg uud Xr Qogjisc, Gc. Varinusin Heesdee anon. OUY Xaroxovmes Qu dj qvod avecy 98 nire odov dig oO» , Athenaeus lib. 3» ex Ariftophanis Thefmoph oriazufis, Offapenita,id eft offa porcina cum cauda;in ccenis puris, Feftus, Apexa- bo siftciasfilisernialongauo, ( forte longano pern. ) nomina funt & genera farciminum, hirq uino alia fàn gui- necomminutisaliainculcata pulmonibus, Quid tüceta? quid nzniz?quid offz non vulgi fed quibus eft no- jo menappellatioque penitz: ex quibus quodprimum efLin exiguas aruina eft miculas, & ilia minutim infecta de V Botesquodin fccundo fitum efuinteftini eft porrectioper quam proluuies editur, fuccis perexiccata vitalibus. Offasutem penita efcum patticula viíceris cauda pecorisamputata, Árnobiuslib.7. contragentes. Et pauló pof, O deorum magnitudo mirabilis; non priusirasatq; animos ponuntnifi fibi adoleri paratas confpexering ngniasoffafque penitas. T'uccetum per c.duplex apud Scoppam grammaticum Italum reperio, interpretatur autem tomaccllam : qua voce alibitomaculum quoque & ificium reddidit,vt dixi in F, Silicernium Feflus do- cet effc rciminis genusquo familiain lu&uafletu purgatur: quia cuius nomine inflituebatur ea res, is iam fi : lentium cernerct.Sicci terga fuis rara pendentia erate Moris erat quondam ( feculo adhuc frugali ) felis feruare diebus, Et natalitium cognatis ponere lardum,Iuuenalis Sat.1t. T erga fuispendent famofo fordida tigno, Po- lidanusinruflico. | ROMA Y. TRONUE T: | P^ TUER | PNE" | i P zac Per s MY. g. Medica- Jj - à Rm ! ww : E | D E De Qaudrupedibus gp Medicamenta qusedam cum adipe fuis foeminz liquato; bibenda confulit: mulieribus abortui ebnoxijé Hippocratesinlibro de fterilibus. Vefica fuis feeminz appofita fiftula;apta eft ad vteri clyfterem;vt pluribusfcri- bit Hippocratesinlibro de flerilibus.Ad colon: Ex porci inteftino ceco id quocl mammofum eft; accipito ae inyrzha inuolutum, ligatümquein pellelupina aut canina dato geflandum Luria abeunte à fole ac miraberis, Alex.Trallianus. | ) ! CT j *. h. Proteiconfirmatio in diuerfa corporaimaginum falfatum rationem continet quibus deludimur.Sunt e- nimquiin voluptate fummum flatuant bonum : hanc per fuem exprimi concipimus: tigrisiram & crudelitaté defignat, Czlius.Socij Vlyffis à Circein porcos conuerft defcribuntutab Homero epo x, & abOuidio Me- tamorphofeos lib.14.Allegoriam exponitinnominatus ille cuius deallegorijsHiómericis ibellum nos olim La- " tinum fecimus : ita vt Circerationis expers voluptas fit, Vlyffes mens & ratio;focij verà ratiocinationes & irfe- 1 rioresanimz facultates.Socrates in conuiuijs facile caucbat;ne plus quàm deceret faturaretur. Qui veró hoc fa- cerenoi poterant, hisconfülebat abftinereab illis qu perfuadent non famefcendo comedere; neque fitiendo bibere.Hacenit effe aiebat qua ventribus,capitibus,atqueanimis noceant. Arbitrariautem tocando dicebat; idcirco fues homines effici à Circe, quoniam multis talibusillos nutriebat.Vlyffem autem partim Mercurij con filio;partim abftinentia fua;fuem factum non fuiffe, Xenophon lib.r.de dictis & fa&tis Socratis. Vlyffes fi bibif- fet pocula Circescuim focijs, Vixiffet canis immundus, velamica luto fus,Forat.epift.r.2.Et cum remigibus grü- niffc Elpenoraporcis,Tuuenalis.Sat.15. | S IS $73; TzsrAmentum lüdicrüm fed antiquum Porcelli , defcriptum primo Moguntizà Toanne Alexandró Brafficano,&à Georgio Fabricio poftea correctum locis aliquot cxantiquiffimo exemplari; inuento Memme- lebijin Turingia ad Vriftrum. M.Grunnius Corocotta Porcellus teflamentum feci , quod quoniam mant mea ' 0 fcribere non potui fcribendum dictaut Mágirus cocus (pro coquus )dixit,veni huc eucrfor domi, (pro domus,) foliuerfor fagitiue Porcelle;ego hódie tibi vitam adimo. Corocotta Porcellus dixit,fi qua feci, fi qua peccaui f qua vafcula pedibus meis confregi;rogo domine coce,veniam peto;roganti concede.Magirus cocus dixit, Trá(i puer,adfer mihi de culina cultrum, vt hurcPorcellum faciam cruentum. Porcellus comprchenditurà famulis, du&us füb die x vx. Cal.Lueerninas vbi habundant (proabundant)cymz,Clibanato & Piperato Coff.& vt vi- dit fe moriturum effe, horz fpatium: petijt;cocum rogauit; vt teflamentum facere poffet, Inclamauit ad fe fues parentes,vt de cibarijs fuis aliquid dimitteret eis,qui ait: Patri meo Verrino Lardino , do, lego, dari glandis mo- dios x x x. & matri mc& Veturrine Scrofz,do,lego,dari Laconicz filiginis modiosx .& forori mez Quitingjim cuius votüm intereffz non potui;do, lcgo;dari hordei modios xxx. & de meis vifceribus dabo, donabo futori- bus fctas,rixatoribus capitinas,furdisauriculas;caufidicis & verbofis linguam ; bubularijs inteflina ; eficlarijs £c- 59 mora,mulieribuslumEulos;pueris veficarm;puellis caudatm,cinzdis sint ; curforibus & venatoribus talos, fatronibus vngulos,& necnominando cocó dolego,ac ditnitto popam & yiftillum , que mecum detuleram à querceto vfque ad haramliget fibi collum de refte; Volo mihi fieri monumentum ex litteris (pro literis ) aureis fcriptum. M.Grunnius Corecotta Porcellus vixitannos p. € CC C. x cv t 111i. quod fi femis vixiffet ; mille ans - nosimpleffet.Optimi amatores mei vel confules vitz;rogo vos vt corpori mco bene faciatis; bene condiatis, de . bonis condimentis nuclei, piperis,& mellis,vt nomer meurn iri fempiternumüomintur; Mei domini & cone " n fobrini mei;qui huic mco teftamento interfuiflisiiubetefigtari: ————— | | : Lucanicusfiguauit, ^ Tergilusfign. . ^ Nuptialicusfiga, ^ Celfnusfign. - We Lardiofign.. Offdlicusfign. ^ Cymatusfign. à D.Hieronymusin prooemio octauilibriin Efaiam,inquit : Teftamentum Grunnij Coroco&te Porcelli decan- 4o tantin fcholisagmina puerorum cachinnantium.Ex alibi;in Ruffinum: A fue conditum teftamentum;cachin- 1o Befforum membra concutit,vt Calius citat. Md TTMAAFIMIT kar afe Hiftoriam de demonibus, quibus à duobus viris (Lucasvnius tantum meminit ) quos occupanerant Chri- fli imperio expulfis in regione Gergefenorum , (Gadarenorum , Lucas ) permiffum eft demigrarein gregem orcorum,vndeis mox per przcepsin mare delatus perijt ; Mattheus & Lucaseuaügelifte; vterque octauo li-- b: fui capite; defcribunt. | dieu TES Susfi plures ( quàm mammas habet ) porcos pariat; portentum eft: in quo illud antiquiffimum fuiffe fcri- biturquod fus Aenez Lauini triginta porcos peperitalbos:itaque quod portenderit fa&um, triginta annis,vt Lauinienfes conderent oppidum Albam.Huius fuisac porcorum etiam nunc veftigia appatent. lamnefimula- — chraeorum znca etiam nuncin publico pofita;& corpus matris ab facerdotibus,quod in falfura fuerit demofi: 59. flratur? Varro. ots oh | Roads | hs cum tibi follcito fecreti ad fluminis vndam y Littorcis ingens iuventa [ub ilicibus fus, — Triginta capitum [etus enixa iacebir,. - Alba folo recubans,alibicireumvleramatis —— 0. Ys locus verbis evit,requies ea certa laborum , ,— Helenusad Aeneam Aeneid. s.devibeinltaliacondenda. Eofderi — verfus Aeneas o&tauo Aeneid.à Tyberirio deo audit , & infüper: Ex quo terdenis vrbem redeuntibusannis;A- fcanius clari condet cognominis Álbam.Et Iuuenalis Sat.duodecitna, Cófpicitur füblimisapex(id cft mons Al-- banus,vbi Afcanius condidit Albam)cui candida nomen Scropha deditlatisPhrygibus mirabile fumien;Et nan uam vifis triginta clara maimillis.Dionyfio tyranno cum bellum aduerfus Dionem effet,lües in lacet nupere- dicum: reliquis tianci partibus non effentnullas habebantaures, Plutarchus in vita Dionis. Cypriorum iii- uentüi eftex füibus(ex fuillis extis, Alexarider ab Alex.Gyraldus addit & inteflinis)ctià vaticinari,Paufaniasin E.- 69 liacis.Susalatus Clazomeniorü agros vaflauit;vide in Apro h.Adolefcentcs( 162» )Lacedcmoni] inEphebceo exercétur & certit i ante certam veró Marti no&u canéimimolát : & poft facrifici( 224 3ucie )vertes manfue tos( xé/mesciov3os )ad pugnám committunt: & vtrius partis verres fuperior fuerityillà quoq; vt plurimü vincere «óungit,Paufaniasin Laconicis, Susapud Aegyptiosvt BOARqUUM & voraciflimum animalin fummo odio habetur:cótraauté mitiores befliz nature & mifericordis & pia;precipuo quodá honore afficiuntur, Adia nus.Etalibi Acgyptijs(inquit)perfuafiffimü eft fuesSoli & Lutz inimiciffimos efle.itaque femcl tantü eos fin- gulisannis Lunz facrificant, vt inferius referam.Eudoxusinquit Aegyptiosideo abimmolandisfuibus fe fufti- nere,quod poftreaquam fementem fecerunt,eorum greges ad prqterendam & conculcandam frumentorum fa- tionem;atd; depellend& in altioré terram & humidiorem inducerefoleant,vt hac quafi occationeterraobducta — - ncab auibus femina exhauriantür , Aclianus, Sic & Plutarchus in Sympofíacis 4.5. Iudzosà fuibusabftinere 78 , F putat; | | Dec Sut M HA E p putas, nón quidem faftidientcs,fed colentes magis eas, vt arandi magiflras : quam eiusopinionem falffimam & flolidiffimam effe nemo non noftra religionis nonimperitusagnófcit. Suem Aegypti] fpurcam beluam arbi trantur:quam fi quis vel tranfeundo contigerit;abijtlotum fefe cum ipfis veftimentisad flumen. Eoque foli o- mnium fnbulciin Aegypto;etfi indigeuz,tamen nullum ingrediunturin templum : nem oque aut filiam cui- piam eorum nuptum dare vult,aut cuiufpiam eorum filiam in matrimonium ducere.Tpfi inter fe fübulci dant, accipiuntque filias, Herodocus lib.z,Lunz & Baccho tantum Acgyptij fuesimmolant, vt inferias eodem ex lo- co Herodoti recitabo.Acgyptij fuem Animal profanum exiftimant, ( «lu u/ Qaov &vitoov, ) videtur enim przci- pueiniri decreícente "una. Eteorum quilacfuillum biberint corpota;lepra &fcabie exafperantur. Ceterum Íermoni quem proferunt;cum femel in pleniluniofuem facrificant & edunt, nempe quod Typhon aliquando o fuemin plenilunio perfequens,arcam ligüeam in qua corpus Ofiridis conditüm erat inuenerit;& difieccrit,non .. omnes fidem adhibent, Plutarchusin libro delfide,& Calcagninusin libro derebus Acgyptiacis,qui addit: Alij melius exiftimaué&re veteresita oftendiffe , voracitati delicijfque & gulz inuitamentis nuncium mirti oportere, ocupletiores in celebribus Ifidisconuentibus bouesimmolant &c. Sues facrificijs inferrenon decet;nec vefci fuilla licetaut caprina carne; Paufanias in Phocicis. Aegyptijs quibufdam nullá pecudem fas eft immolare pre- terfües,preterque boues mares & vitulos,dummodo mundos & anferes Herodotus libró fecándo. Aegyptij fuem non guftant;Idemlib.4. Mulieres Barcez non modo guítu vaccinz carnis; fed ctiam fuillg abflinent,Ibi. dem. Vide plurafuprain F. Ariftophanes in fabulis fuum plerunque & porcorum fcrificium commem Ofat. - Notat & Galenus in commentarijs Chirurgiz Hippoc. :yAvieias à Grecis vocarifüem Yekporcum in facrificio, blanda fcilieet voce, Gyraldus.Fuit quidem prifcis opinio,vtex heedis potius &agnis hoftis ficzent: quia hz mi-- bo tes& cicurese(fent: nam gallinacei fucs & tauri animo magisabundare videntur, Gyráldus.Sex facrificia exani- —. malibus peragebantur,oucjfue;boue,capragallina &anfere: & (bos ) feptimusé farina, Suidasin "Ez. ' Quidany, Grzce, cuj quafi. Su» dictum putant, ? Suriar toSerSvrw, Vlpianusapud Athenzum.Sus Grece dicitur Uc, (ire quit Varro, ) olim 5vzu; ab illo verbo dictus,quod dicitür ve, quod eftimmolare. Ab fuillo enim pecoris ge- nere immolandi initium primum fümptum videtur, cuius véftigia quódinitijs Cereris porciimmolantur, & quód inttij s pacis fcedus cum feritur, porcus occiditur, & quód nuptiarum initio antiqui reges, ac füblimes viri in Hetruria in coniun&ionen uptiali,noua nupta & nouus maritus ( videinfra in facrificio Veneris ex fue )pri- inum porcum immolant.Prifci quoque Latint,& etiam Greci in Italia idem factitaffe videntur. Nam & noflra mulieres maxime nutrices naturam;quafeeminz funt;in virginibus appellant porcam :& Grzci oiov, fignifi- cantes eff dignum id fignum nuptiarum, Hxc Varro dere tüftica 2.4» Sus prima hoflia fuit: videinfra in facrifi- go cio Cereris ex Su&Porcum immola;prouerbium apud Erafmum.Plautus in Menzchmis (inquit) porcum Ífyn- | cer & icrum immolare iubet e, qué mente captum fignificat. Adolefcens quibus hic pretijs porci veneunt $a eres fynceri: nümü vn& enà me accipe.Iube te prari de mea pecunia: Nà ego quidé in(anü effe te certó fcio.O- pinor quod veterá v(u,qui cuiufpiam irati numinis intéperijs ageretur;hoc piaculo fe foleat purgare.Idem paulà poft in eadem fabula : Nam tu quidé hercle certó non fanus fatis Menzchme, qui nücipfus maledicas tibi.fube - fi fapiasporculü afferri tibi.-Horatiusin Sermonibus,immolet zquis Hic porcülaribus: loquitur de eo qui iam abinfania refipuiffe videretur, Hzc Erafmus.Porci quià partu decimo die habentur puri ab co appellantür ab antiquis facres,quod tum ad facrificia idonei dicuntur primum. (Suis fcetusfacrificio die quinto purus eft, Pl; nius.) Itaque apud Plautum in Menzchmis,cum infanum quem putat/vt picturin oppido Epidamno;interro- gat; Quanti hic porci fant ficres? Varro dere ruft (Gyraldus hunc locum fic lcgit,eum infanum putat,qui vt pie- o tur,&c.) Eralibi, Porci qii puri fantad facrificium vt immolentur;olim appellati acres , quosappellat Plautus cumait, Quanti funt porci (acres? Porci effigies inter militaria lignaquimtum locum obtin ebat: quia confecto bellojinter quos pax fieret czfa porca foedus firmare folebant, Feftus. Stabant & cxfa iungebant feedera porca, - Vergil.8. Aeneid. Fabius Quintilianus lib.8.vbi de ornatu loquitur, Quzdam (inquit) non tam ratione; quàm fenfu iudicantur, vt illud : Cxfà iungebant fcedera porca: fecit elegans,fictio nominis: quod fi faiffet porco, vi- deerat, Hec Fabius.Porró quód porco cefo ( inquit Nic Erythrzus ) foedus percuti folenne effet, ex Liuio,Var- roneque di(cimus : legimustamen apud Pompeium Feftum lib.t4.(cuiusiam verba recitaui, )porcam cadi có- fueuiffe.Seruius hunclocum enarrans, Feedera (inquit) vt diximus füpra , di&a füntà porcafeeda & crudeliter occifa,cuius mors optabatur ei,quià pace refilijff-t. Falsó autem ait porca: nam ad hoc genus facrificij porcusad. -hibebatur. Ergo aut vfurpauit genus pro genere,vt Timidi venient ad pocula dama. . Autcerté tllud offendit, (o quiain omnibus facris feminini generis plus valent victima. Deniquefi per marem litarenon poffent,füccida- nea dabatur foemina: fiautem per fceminam non litaffent;fuccidanea (victima) adhiberi non poterat, Hc ille. Et in eundem locum Chriftophorus Landinus,Apud Romanos (inquit fcecialishoftium regem de foedere ro- gat. Hic poft multa verba ait: Audi Tupiter,audi pater patrie populi Albani:auditu populus Albanus. Deinde .expreífis fcederis con ditionibus fübiunxit : lupiter porzó fic fefito,vt ego hunt porcam ferio tantoque magis ferito, quanto magis potes pollefaue: intelligebatautem fi non feruaretur pax. Id vbi dixit, porcum filice per- cuffit. Foedus hinc dicitur ictum, quia non fine i&u fancitur.Intorta ca udajid etiam notatum faciliuslitare in dexterum quam Ieuum detorta, Plinius, Confoeta fus dicebatur, quz cum omni foetu adhibebaturad facrificiá, Pompeius lib.;.Eximia pecora dicuntur quz à grege excepta funtad vfus do minorum fnorum vt vberius paícá- tur: fed proprie eximij funtporci maiores,quiad facrificandum excepti,liberius pafcuntur, Gyraldus. Y PETIT A 6o feftum quoddam Argis, Flefychius & Varinus, Yeuesa. Feftu m Veneridicatum apud Argiuos fic dictum propter fuum facrificia, Euftathius.Propuditac porcus,diótus efl, vtait Capito Atteius,quod facrificio gentis Claudie ve- , lut palntentí,& exfolutio ominis cotrackz religionis eft part, ( forte;porcu $, Feftus.Hecotobe(in quit IuliusCa pitol.)tale facrificià eficétü are ynoin loco celpititia extruütur & ad eas cétá fues,cétü oues mactatur;&c. 'AZ«ó" Uv ote AgUIs Yos Leve IepsL Costi : SvGa xe av "P Eee, Varin, ex om ero vt conijcio. Antiochus Epiphanes rex Syris przcepitludzis vt colerentidolaj& immolarent carnes fuillas, Machab.r.1. Chriftianiiuffi micam filis, ic. | curautuislitare;apud Prud entium in paffione Cypriani. Qui offert oblationem(intem plo Domini; (fimilis eft offerenti fanguinem fuillum, Ela.6s.de ludzorü peruerfitate;qui licet Deo vni facrificarét;nihilo tamen mclio- reserant gentilibus.Lucum collncarc(inquit Cato cap.139.) Komano morefic oportet. Porco piaculo facito. | Sicverba concipito. Si deus,fi dea : cuius illud facru m eft, vti tibi ius fiet porco piaculo facerejilliufce facri coz. 2 «cüdi ergó,&c.vide ctiam fequenti capite Catonis Kawoua. 7 e2iejdiay f alu) sias Rico )mpov 64 quje cueceoerioae. TTCCND NES. | Hhhh ij99. $14 De Qaudrupedibus $3 OdrereN ni dno o aslorary (O Ete Hefych.& Varinus.Latiné porcum piaculum dicas. Catharmata dice- bantur &homincs quidam viles & obfcuri Athenispiaculares Latine dici poffant,quiin hoc alebantur, vt pé- ftisautalterius calamitatistemporeimm ola rentur pro falute pu blica: Qui mos Romz etiam receptus fuit, V3- rinus.Porco velagao ad expiationem vtuntur, Hefychius in 'AQgodiere. Solitaurilia hoftiarum trium diuerfi ge- nerisimmolationem fignilicant;tauri;arietis;verris: qu odomnesezfolidi integriquefint corporis(non caflra- tivt verueccs,maiales.) . Quidam dixerunt omnium trium vocabulà confufafuis,ouis,taurijitavt vno modo (vna voce) appellatentur vniuerfz, Feftus.Plura de hocfacrificio,& eodem aut fimili quod Graci trittyn vel tri* Fr ádavocant;legesin Bouejin l'aurojin Aricte.Populus Komianus cum luftratur, Solitaurilibus cireumaguntüt verresyries,taurus.Initiandi confueuerunt immolare porcum : vide infrain prouerbio, Ad porcellum da mili mutuo tres drachmas.Sus in fponfalibus facrificabatur : hinc clarior effe poteft fenfus prouerbij, "Aagauev dz, 12; auocuiwsrdisdp GO. — Tam quibus dijsex fue facra fierent deinceps dicendum:& primo loco quibus dijs,quibus deabüs fecundo.InCreta factum creditur animal hocfuillum;quoniam nafcenti Ioui fus mámmam fubmiferit, acgryímo;id eft grunnitu;pueri vagitum audiri vetuerit, Czlius ex Athenzi nono: qui pluribus, Quamobrem; inquit,omnes fuem colunt;& carnibus abflinent.Przfij vero (Pratffus,per £duplex;aut etiam fimplex, vrbs Cre- tz, Stephanus) ctiam facrificant de fuc,& perfectum hoc facrifieium exiftimant. ZI) | Oanpit£on avrovg jevo» yoioov, "I heocritusIdylsrIn Myfia AbretaniTouistemplum fuit,in quo fues comeffeaut mactaffe fcelus e- rat: idem & apud Phoenicas,quibus per omnetempus,vt Iudzis etiam fuibüsabflinere per leges cautum fuerat; Gyraldus.R.eges Spartanorum cum primumin eam affunipti funt dignitatem;priuilegio honoris przcipui , Io- uis ceeleftis & Lacedzmonij facerdotio funguntur: quibus ex omni fcrofarum foetu porcus debebatur, vt fi dijs immolare vellent; nunquam victima deeffet, Alexander ab Alex.Ioui detauro nonimmolabatur, nifi cum tri- umphi nomine defüe vel tauro fiebat: vbi non tantum Ioui fed alijs etiam deis qui bello przerant facrificaba- tur,Seruius. Tauto,verreyariete Ioui immolari non licet; Atteius Capito. Vocabant autem Solitauria facrificium his tribus hoflijs coniunctis, vt paulóante dixi. l'auri & *aeer, id efl verres, Neptuno facri habentur, vtpotea- nimaliaimpetuofà, Proclusin Hefiodi Dies.Galli Cifalpini verrem Marti dicabant, Gyraldus. Mars tibi voueo Few pd vnquam rediero, bidenti verre; Pomponiusin Attellana apud Macrobium & Nonium. —Diophan- tus Lacedaemonius qui de facris deorum fcripfit,aitapud Athenas Marti folere facrificari facrum quod. epe Qv&uo appellabatur: fi quis enim centum hoftes interfeciffet; Marti de homine facrificabat apud infulam Le- .imnum;quod facrificatum eftà duobus Cretenfibus,& vno Locro: fcd pofteaquam hoc Athenienfibus difpli- cuit;coeperunt afferreporcum caftratum,quem nephrendem vocabant,quafi fine renibus; Fulgentius ad Chal- cidium . Luftrari exercitum nifi fuejoue & tauris,qui puri effent non erat fas: qui poftquam ter circum inftru- 3 étasacies ducti erant;przcedente pompa & greffü compofito,M artiimmolabatur, Alexanderab Alex. Hoc pe- nus facrificij Solituirilia dixerit, de quo fuperius.PorciBaccho immolabantur: vide infrain Lune facrificcto ex fue.Immolet equis Hic porcum laribus, Horatius Sermonum 2:3.loquitur de eo qui iam abinfania refipuiffe vi- deretur.Diximusautem fuperius porcum contra infaniami immolari folitum : vnde prouerbium; Immola por- cumin hominem infanum. Cedere Syluano pofcum;quadrante lauari,Inuenalis. Tellurem porco;Syluanum lacte piabarit; Horatius. Obferuatum eft, Numam regem ftatuiffe,ne exre animata res facra Termino fieret: id quod pluribus Plutarchus fcribit,& ante eum Dionyfius Halicarn. Ouidius tamen illiagnam & porcam in fe- cundo Faftorum immolari prodidit. Gyraldus.Initijs ( initiationibus , Gyraldus) Cereris porciámmolantur, Varro.Porci Cereri & Baccho immolabantur,vtpote deorum illorum muncribus noxij ;Scholiain Kanás Ari- ftophanis. Eandem ob caufam caper ctiam priuatim Baccho mactatur. Athenienfesin myfterijsture optimo fucsimmolant;propter perniciem quam fegetibus moliuntur. - Nam ex fpicis fzepealias exinaniunt;altas qua nondum ad maturitatem peruenerunt vaftant;alias effodiunt, Aelianus.Prima Ceresauidz gauifa eft [anguine porcz, Vlta fuas merita cede nocentis opes. Nam fata vere nouo teneris latentia fuccis Eruta fetigerz comperit ore fuis, Ouidius r.Faftorum.Etalibi; Prima putatur Hoflia fus meruiffe mori, (aliàs necem;) quia femina pando Eruerit roftro,fpem queinterceperitan ni.Menfe Aprili cum lampadibus & txdis accenfis;facerdotes in vcftibus albis mactata porca facrum Cereri peragebant. Sanéporcum vilem admodum apud Platonem Socrates victi- mam facere videtur;in libro de Legibus,( imó libro z.derepub.)In arcanisjinquit, audiendz funt eiufmodi fa- bulzà quàm pariciffimis,qui quidem non porcum,fed pretiofam quandam raramque victimam facrificauerint. Idem & Proclus repetit, Gyraldus.Atqui Plato porcum vilem victimam facit; non fimpliciter nec ad alias victi- mas comparatione,fed refpiciens adanimum eiufque affectus quos ab homnefapiente huiufmodi fabulasrecte auditüro facrificari oportet; Phurnutus fcribit Cereri facrificium de fue przgante factum , propter térra fertilitatem conceptumque facilem, Idem. — Vide infra in Telluris facrificio ex füe,. AdA Qoae voie. £A Cami ei; CvAuose, Epicharmus. — Xoie/ov penes , (nOn. uvene sona vt apud Suidam legitur ; ) Áriftophanes in Acharnenfibus: eó quód Cereri immolentur in Myfterijs: fic enim facra eius vocabant. Quod fi fus faemina;. & cafecundum Phurnutum etiam praegnans Cereriimmolabatur, mireturaliquis cur xata, id eft; porcellos Ariftophanes dixerit: fed eo in loco poéta iocatur; partim defuibus partim de puellis cuiufdam pauperis fili- abusloquens. Eodem inloco j2ípsc veras legimus. — Sed nequeo latius huius Pherephattz ( Proferpi- ng ) facta enarrare, quafillum ; rapinam Edornez , (id eft, Proferpinz, ) terrz hiatum, ínes Eubolei, ( Eu: bulij, Plutonis, ) quas eodem hiatu fimul & duas deas abíórptas , fuiffe aiunt: vnde Megarenfes in The£ mophorijs fues imniirtunt , Eufebius citante Gyraldo. Porcam auream & argenteam dici ait Capito At- teius, qua etfi numero hofliarum non fit, nomen tamen carum habere, alteram ex auro ; alteram exat- gento factam adhiberi facrificio Cereali, Feftus. Precidanceam porcam dicebánt ; quam immolare erant foliti antea,quam riouam frugem inciderent, Feftus.Precidánea agna vocabatur,queante alio cedebatur t item porca, que Cereri mactabatur ab eo ; qui mortuo iufla non feciffet , id eft glebam non obieciffet: quia mos erat cius id facere prius quàm nouas fruges guftarent; Feftus.Pracidaneum cft przcidendum, Varro de vita pop.Rom.lib.s. Quód huriatus(inquit)non fit; heredi porca precidanea fülcipienda, T elluri & Cercrisaliter £a miliapuranon eft, Nonius. Porca przcidanea quomodo fiat Cereri priufquam melffem facias, Cato cap.t54- Ambaruale factum nifi de porca foecunda & grauida, aut vitula, fieri non confüeuit. 'Eftautem facrum. ambaruale, cum afua & fcgetes folenni victima lüflrantur: eam victimam maturisfrugibus ter circum aria UN £1 l 4o Ec k E duccre conuenit; omnefque pofteam clamantesfequi: ex quibus vnus queria ornatus frondc ; cum folenni 7o faltatu be Su Hb Li. l. | "n Toltatu corhpofito carmine Cereri dceantabat laudes:ac poflquam la&te;vino & fato libaffent, antequam fru- ges meterent;porcam Cereri immolabant;quz pracidanea dicta efl; Alexander ab Alex.Prefa( Prafa) porca di- *citur,vtait Veranius,qua famili Pega caufa Cereri immolabatur, quód pars quadam eius facrificij fitin . confpectu mortui cius;cuius funus inflituitur, Feftus : fi re&e legitur Prafa (potins quàm Precidanea)nam Gy- raldus quoque dübitat,qui Syntagmate 17.de dijs,plura de Precidaneis hoflijs Ícribit.Proferpinz flerilis victima attributa fuit,quia necipía ynquam peperit. Macrob.ex fententia Cor.porca. Vt Gyraldus habet : ( egoapud Ma crobium non reperi. ) Quidam füper hoc & illud Martialis in fexto interpretantur, Exoluit votis hac te fibi vir- . gine porca. Vergilius tàmen & Prudentius flerili vacca eam placari cecinerunt; Gyraldus. Iunoni porcamvela- gnainomnibus Kal.reginafacrorum;id eft regis facrorum vxor immolabat, Gyraldus. Aegyptij;quibus petfua- o fiffimum eft, (ues Soli & Luneinimiciffimos effe, femel tàntum cum feftos dies agitant , cos Lunz fingulisan- nis,aliàs veró nunquam,nec huic ipfi,nec cuipiam alij deorum facrificant: idque propterea faciunt, quiaexecrá- dos & deteflabiles ducunt, Aelianus. Alijs dijsimmolare fues (inquit Herodotus lib.z.) ius Aegyptijsnon eft, preterquam Lunz tantum & Libero: nifi per tempus plenilunij,quo fuesimmolant, ac fuilla.carne vefcuntur, ldcoque alijs diebus feflis fucs reformidant,cum in ifto ma&ent: Cuiusrei ab Acgyptijs ratio redditur, fed can- demintelle&am mihi magis decorum eft non referre.Sacrificium autem de füibus Lunz hunc in modum fit: Immolata fue,extremam eius caudam;& lienem,& omenta fimulcomponunt;& adipe qui circa aluum pecudis cxiflat;ea operiunt;ac deindeigni admouent: reliqua carne plenilunij die vefcuntur;quo die facra faciunt: alio dienon amplius guftarent.Qui funt ex eisinopes propter tenuitatem facultatum;aífimulatos quofdam fues co- quunt;quosimmolent Baccho quoquein cius feíto.Singuli in caenam porcum pro foribus mactant,redduntq; 9 fubulcoquiillum tradit; Hzc ille. Porci Ceréri & Bacchoimmolabantur,vt qui deorum illorum muneribusno. cu in Ranas Ariftoph.hoc nomine caper etiam Baccho priuatim victima fit. Maiz, que Mercurij ma. ter fuiffe perhibetur, Romani menfe Maio fuem pregnantem immolàbant, Gyraldus.Horatius fecundo Epift. Tellurem porco placari folitam canit : quo loco Porphyrionait porcum proporcapofitum. Quin & Ouidius ait, Placenturfrugum matres, 'ellufque,Cerefque,Farre fuo;grauida vifceribusque fuis. Si quando terra mota eífet;rituales Hetrüfcorum libri fue faeta oflentum procurarefolebant:& Arnobius ridens facrificia ita fcribit in feptimo: T'ellurijinquiunt, matri fcropha ingens immolatur fceta.Quod humatus non fit; hxredi porca prz- cidanea fuüfcipienda, T'elluri & Cereri;aliter familia pura non eft, Varro de vita pop.Rom.apud Nonium. Dco- rum matri nullum facrum nifi deporca &eri permiffum quidam prodidérc.In facris dez Phrygiz, quas Matuta & mater deüm dicta eft,cui Galli execti membra fecabant,cymbala pulfantes:sporcam tanquam impnuram hofliam o RKhomaninonadmifere, Alexanderab Alex.Veneri fuern immolauit, 'A9ocdirg uj r5v«cv. dici folitum [vbi quis munusoffert minime gratum.Inuifus enim Veneri fus propter Adonidem illius amafium apridente perempti, Autcontra,cum quisalium in gratiam alteriuslzdit : quemadmodum caper mactatur Libero,non quia gratus, fcd quia nocuit, Erafinus.Proditum eft in T heffalia Veneris ( Caftnienfis, vtaddit Alexander ab Alex. ) fanum fuiffc, & aliud in Sida Pamphyliz,&in Afpendo,& Argisjin celebritate quz Hylteria dicebaturin quibus prater inftituta morcfque aliorum fues mactare licebat;,cum in cxteris nullo modo fas effet, Gyraldus. "Erw evoxcovlsa Aanoulio torri, Dionyfius Afer de Afpendo : vbi Euftathiusin Scholijs, Afpendus /inquit ) Pamphyliz vrbs cfl; vbi mos obtinuit fues Veneri immolari,cum id initio feciffet Mopfus quida: q animalquoduis primo inre- regione obuiurt immolaturum fe cum vouiffet;fuem cepit &immolauit. Quamuis fus inuifus Veneri dicitur, fucstamen legimus etiamapud Grecos Veneriimmolatos,vt eflapud Athenzum comprobatum ex Anti pha- ;o nis, Callimachi vel Zenodoti fcriptis.Idem praterea Athenzusait;ab Argiuis fuem Veneri facrificari;cuius facri ficij celebritas à futbus /e424» nuncupabatur, Gyraldus "Ez rz A9] ecooaAuor Vetov "Adbpodiri yeAdtcv obyroéic . & Tí Kurtz dl, $'ra QUadé 7 dent dFaxro(ae coge x avro Qavyéiv diréia se và (uioy , cri 5) [BS luJatye aurzv , Antiphanes poctaapud Athenzum libr.3. Kaos ei oio "AQesdtra Svew, Ariftophanesin Acharnenfibus: vbi Scholia, Multi Grz- corum Veneri porcos non immolant,;vt quz propter necem Adonidis eos deteftetur : fd poeta ludit per Xocipoy intelligens pudendum puellz quz pro porcelloà patre paupere vendebatur,vt diximus füprain a.videtur autem pars Venereafuüem ;à qua denominatur, quodammodo aptam Veneris facrificio reddere : hinc & Xoisomw ev , verbum deijs.quz corpore queftum faciunt.Eandem forteob caufam,nuptiarum initio (vt Varro fcribit )an- tiquiregesac fublimes viriin Hetruria 1n coniunctione nuptialijnoua nupta & nouus maritus primum porcít immolant.Prifci quoque Latini (inquit) & etiam Graci in Italia idem factitaffe videntur. Suillum genus inui- *o fum Veneri prodiderunt poétz,ob interfectum ab apro Adonim, quem diligebar dea: quidam autem quod immundiffimi funt fues ex omni manfueto pecore;& ardentiffimz libidinis : ita vt opprobrium mulieribusinde tra&um dicatur,cum fubare & fubire dicuntur; Feftus. P ROVER BIAÀA Porcellus Acarnanius, XtieAme QD huaovévi- : in mollem & amabilem atque in delicijs habitum dicebatur. Lucianusin dialogis meretricijs, Ae» nol Qum Xoupkas o0) 5 iem Avo Allufum opinor(inquit Eraf.) $0 ad porcellum quem inducit Ariftophanes in Acharnenfibus/fymbolum corüm membrorum, uibus obícaen: voluptates peraguntut.Susacinos dependes, Amnis xp cip )12e9m.: Lües quodadmififli;reddes quod abftulifti, noníinefaenore. Quadrabit,vbi pu fillum commodi magno dependitur malo. N atum apparet à ruftico quo« piam;qui vetbishifce comminatus fit fui pafcenti racem os; Erafinus, T appius huic prouerbio adiungit eiu ídem fententiz Germanicum, Da vvirfi es noch mit der baut bez.alen.Scropha fcecundior alba, Iuuenalis : de prodigio fa foecunditate:videfuprain C. Nihilcum amaracino fui; Aul. Gellius lib. vltimo. hoc cft ftolidis vel optima, putentdifplicentque. Erat autem amaracinum vnguentum nobile &imprimis odoratum. Atfue cum nihil ámmundius fitnihil fordium amantius: ( Quamobrem dixit Vergilius, Immundimeminerefues, Preterea Flaccus, Velamicaluto fus.Et, Lutulenta ruit fus.) nihil profecto minus conuenit roflro fuillo, quam delicia vnguentariz : quippe cui id demum dulce olct,quod ceenum olet.Max ime veró inter vaguéta, peculiari quadá& 70 natur proprietate amaracinum inimicum eft fuillo, generi ita vt illis veneni inflar fit, fiquidcm credimus y i3 | Hhhh z Lucretio, 916 De Qaudrupedibus Lucretio.cuiusin fexto libro hi funt verfus: Deniqueamaracinum fugitat fus,& timet omne Vnguentum:nami. fecigeris fubusacre venenum efl. Ad hocadagium allufiffe videtur M. T'ullius cum ait : Illi alabaftrus vnguenti plena putet id efl;/optima pro pelfimis difplicent, ( Scarabeo etiam, vt füoloco dicemus; inuifüm eftvnguen- tum;ftercus gratum; ) Erafmus.Imperitiscraffioreque obuolutis ignorantia; pro fale animam effe datam pro- nunciamus,quód àfuibus propagatum eft, Cxlius. Vide fupraabinitio capitisfexti. Bosotica fus, H' Boemie Us; vetulliffimum adagium;olimin ftolidum &indoctum hominem iaci folitum, vfürpatur à Pindaro in Olympia- cis ( carmine fexto : )"Iadv arp, adov vei» oL ate Jem Ados Ep you Bouriaw wu. admonet Aeneam chorodida- fcalum;ita curet canendum hymum;vt vetus illud probrum veris rationibus oftendat ipfos ( homines fcilicet Bccotos ) effugere,quod in amufos diciconfueuerit, Boresla: vs. Interpres originem prouerbij refert ad hune modum.Qui prifcis temporibus Boeotiam regionem incolebant "Tav appellabantur, gens barbara & agre- 1 ftis: proinde quidam deprauata voce, pro "Tawraz;as, id eftfues appellabant.Idque fcomma ceffit in prouer- bium,vtprimum in Beeotos diceretur: ab his in quofuisindo&tosinconditos, moribufque rufticanis homines torqueretur, Borovio Je. Interpres citateundem Pindarum ex Dithyrambis: Hc ovaz ^9 Boismov (9 YQ» ÉAejov : "Hv dre eus Bourroy tO WB» tregw, Vt citat Galenusin Hortatione adartes: ) ideft, Erat cum Boeoticam gentem fues vocarent.Citat & ex Cratino : Ocsoi d[, eei ZuBosemtov. secto Qipov * JR» oivdpaiv, id eft , Ifli funt Sybeeoticum pedeftre genus virorum, dictione ridicula compofita ex fue & boue. In commentarijs Grecorum inueni Boiz- 78» v$c, 1d eft, Boeoticus animus;pro ftupido brutoque.Plutarchus in commentario 58; azoxo Qao, Yndicat Atticos flupidi;bardi;infulft denique & fuis cognomen indidiffe Boeotis,potiffimum ob edacitatem. Cui adíti- pulatur Athenzuslibro ro.referens hos verfus ex Eubulo : Itovéiv n9 quee , o2] Qisyéiv p) civd ponet Kad xao Tepron: aie d] A'Sluoouoie A Kod paces Quoyadio, mol 3 OsfBaxoi aepo. Yn Graecis verfibus apparet. zwei Ícriptum pro eme aut zi&v: & uXv prius pro 93: & «e! pro 5. Idem Eubulusin Europa: «zie Beiwrdv go2uv "Avdpáv eigo &9dem dY sptpas. Rurfusex Eubuli altera fabula, Ove «Qo9y ic cvU qeózec Boda». Idem approbat multis multorum au- thorum teflimonijs.Suntautem inter fe cognata vitia z1v9«7« & floliditas. A'veyelem t? Bororáy od xcliov eic paroAoyiosr ved (G^, Plutarchus de demonio Socratis,Hzc omnia Erafmus. Hyantes Bceoti dicebantur, quod pecoribus & porcis fimiliter viuerent, Varinus: 2g a2 sriuaer eivag s o) xteud|es. hinc fortaffis etiam Exmivec co- nominabantur,vt apud eundem legimus,quafi wrlocdlee. quanquam Eylwse quoq; apud eum legatur pro eadem gente.Plura vide fupra inter propria populorum in a. Xvojojuo , oi Borarrol avc, Helych. & Varin. Lyco- phron Lhebanos Exvíias vocat;cuius vocabuli rationem ignorare fe fatetur Scholiaftes Hacius Tzetzes, nifi ita appellauerit quafi GU Cot xu, ac srlwead ete xod poe. Et mox, Hiftoricus quidam (inquit) Ícripfit Hyan- antesgentem barbaram Thebis habitaffe : & à rudi plebe aliquo illorum demonftrato pro "Tw 8o,2 (9, cor- rupta voce vc Gowm(- dictum effe.Meminithuius populi etiam Phrynichus tragicus his verbis : Keg zer & olii «lui, zrespo Qs gud "ours Qe yl vocis moo Qe» Aealey Todos (vOX corrupta) zia: xo) oae x tov rois, Q0 xeioe uotoyoie DAOE Bauvuueo rotos. Pro malo cane fuem repofcis, Avri onc uvis qub o mure : id eft, pro re vili pretiofam : fus enim efculentus,canis haudquaquam vefcus eft. Referturà Diogeniano,Erafmus. Canis pecca- tumfíus dependit, Thxuuit woo vc ze nes: quoties pro tjs qui peccauit alius , alius dat pcenas, Erafmus. Eiufdé fententiz eft, Y Qaves vlozepoor Os rime (lego, qmirie id eftfar&tor, joue, vt Varinus exponit: quod. Eraf- musnonanimaduertit, hanc vocem fenon intelligere profeffus, 4/9». id eft, Ob texto ris erratum farttor va- pulauit. Suilla caro eft, à Clio Rhodigino 25.25, tanquam prouerbium refertur; his verbis: Antiocho rege numerofo exercitu in Grzciam irrumpente, '.Quinttus Romanorum imperator ita ad Achzos verba feciffe memoratur ; dum peditum equitumque nubes iactari audiffet à rege; qui & claffibus conflra turum fe maria in- terminabatur : Eft ( inquit ) resfimillima coenz Chalcidenfis hofpitis mei , hominis & boni & fciti conuiua- toris: apud quem folflitiali tempore comiter accepti, quum miraremur , vnde illi cotemporeannitam varia & multa venatio: homonon (quàm ifli funt) gloriofus renidens, Condimentis ait, varietatem illam & fpeciem ferinz carnis,ex manfueto fue factam. Hoc perindein regis copiasqua iactentur promi poffe. Varia enim ge- neraarmorum,& multa nomina gentiuin inauditarum,Dacos & Medos, Cadufios; Elymzos, homines tamen effe,baud multó quàm mancipiorum melius,propter feruilia ingenia, militum genus.Ex hiftoria veró huiufmo- di,cuiusauctor T.Liuius efl,commoneor.fcitum elici adagium poffe : Atqui fuilla caro efl, de ijs quz re quidem ipfa parui fané aut nullius omnino momenti funt;apparatu tainen ac fuco; & ( vt illeait ) nugis peregrinis prz- cellere videntur plurimum.Sus comeffatur aut faltauit; "c susce : Diogenianus oftendit dici folitum de ijs, qui przter decorum quippiam facerent,quique rerum fucceffu prater meritum obiecto, femetinfolentius ef- ferunt. Attingunt & Suidas & Zenodotus.Eftautem Grzcis xopat e, (. proterué,lafciué,intemperanter & cum aliorum contemptu;vt iuuen esamatores folent;aliquid facere)iuuenum amantium more coronis , cantilenis, faltationibusceterifg; iuuenilibus nugis lafciuire;& in domosalicnas irrumpere.Irrumpunt & fües: vnde Theo critusin Syracufijs: Aj» Zi (9* 99-edy9" dario sc. Y urba fimul conferta fuum moreirruit. Cxterum quiru- fliciorefuntingenio mirum quàm hzc dedeceant.Locus erit vbi natura fuus & agreflis affe&at videri fefliuus. Ad porcellum damihi mutuo tres drachmas : dicebaturab eo qui mori decreuiffet ; aut qui vellet initiari: nam initiandi confueuerunt immolare porcum.Suidas ex Ariftophane citat. Eftautem in Pace: Eic yoieldiv uuo vu d|piveirov ve és dpotsy ote, Ab y8 uou lud we sre Iv revive. Sus füb fuftem : vbi quis fefe in prafens difcrimen ac perniciem przcipitat: nam fuesapud quofdam fufte ma&ari mos efl; Erafmus. ^Tec «e? $ozwaov, ( apud Hefychi- " P I E tz fe Las d i * ; 2 d um additur dponqsérmz ) trtpouielo, (045g AemoA0ty o. O7n "e £aLU GO etc DXSSIT &u Doo lav, Suidas t Immola porcum; d inhominem infanum: Vide fupra inter facrificia ex porco.Suem iritat "Tv eve: Vide inter prouerbia in Apri hiftoria. Alia Menecles;alia porcellusloquitür : vbi quis multü verborum effutit, que nihil ad rem pertineant. Mibi (inquit Erafmus ) fubeffe prouerbium videtur,tametfi nondum fatisliquet vnde natum fit. Alluditad il- lud Lucilliusin Epigrammate Grzco;arguto & eleganti: quod Erafinus Latine fic reddidit: | Suculasbos c capra smibiyperiére Menecles, Ac merces borum momine penfa tili e$t. Nec mibicum Othiyade quicquam estue fuituenegocz, — Nec fuves ullos buc cito Thermopylis. Sed contra Eutyehidem nobis lis: promdequid iom — Aue Xerxes facit,aut quid Lacedamonij ? Obpacium c deme lquereyaut clamauero clare, Multà aliud dicit füsyaliud Menecles. | Verfus vitimus. Grece habetur ,- Az AER M&vEXAX? , eos TS yoeldie. Simile huic epigramma elt a- 20 39 49 3o fe Q ; pad Martialem : Non de vi ,'nequecsede; nec venero: Sedis eft mihi detribus capellis, &c. Vtrunqueigitur 70 ineum - Eo | d De Sue Hh Lib I. 071 in eum recte dicetur, qui qua ex tracaufam funt;& ad rem nihil attinent, dicit : Aliud fus, aliud loquitur Mene- cles : &, Dic de tribus capellis, Erafmus.Sus mineruam, Ye 41 A91: tritiffimum apud Latinos authores ad- agium: fubaudiendum;docet;aut monet : dici folitum;quoties indo&us quifpiam atque infülfus eum docere . conaturyàquo fitipfe magts docendus:aut,vt Fefli Pompei verbis vtar;cum quis id docet alterum; cuius ipfe eft infcius: propterea quod Minerueartium & ingeniorum tutela tribuitur à poétis.Porró fue nullumaliudani- mal magis brutum,magifque fordidum : vt quod ftercoribus impense gaudeat; vel ob iecoris magnitudinem, quz fedes eft cencupifcentizac libidinis: vel ob nartum eraffitudinem & olfa&um hebetem : vnde fit vt non offendatur feetore, &c. Vnde nunc quoque vulgó homines infipidos,& quaft ventri atque abdomini natos, fues appellare confueuimus.Quin & Suetonius in catalogo illuftrium grammaticorum;refert Palemonem arrogan O tiatanta fuiffe,vt M. Varronem porcum appellaret,fecum & natas & morituras literas, Praterea fi quid indoctá atqueilliteratum fignificare volumus,id ex hara profe&um dicimus: quemadm odum M. Tullius in Pifonem: XO Exhara productz,nonfchola.L.Cxfar apud Ciceronem lib.de Oratore z. Sic ego,inquit, Craffo audiente, pri- mum loquar de facetijs,&docebo fus,vt aiunt,oratorem eum,quem cum Catulus nuper audiffet , foenum alios aiebat effeoportere.Idem Cicero libro r.de Academ .quzftionibus;Nam etíinon fus Mineruam,vtaiunt, tamé inepté quiquis Mineruam docet.Hieronymusin Rufinum;Pratermitto Grecos quorum tu iactas fententiam, & dum peregrina fectaris,pene tui fermonis oblitus es;ne vetere prouerbio fus Mincruam docere videatur. M. Varro & Euemerusadagium ad fabulas retulerunt, id quod ex Pompeij verbislicetconijcere. Quam rem (in- quit ) in medio,quodaiunt;pofitam;ineptis mythis inuol uere maluerunt,quàm fimpliciter referre. Celebratur àmultis Demofthenis ícomma;qui cum Demades vociferareturin eum * Aukod$évite &u& Osixerzu dhoplzv , di ve clo 1o "A9lwav. id efl; Demofthenes vult mecorrigere fus Mineruam : refpondit, Amrufl/soi zreavm d ABlwod uoiy i Unoce £A 09s id elt, Atqui nuper hzc Mineruain adulterio fuit deprehenfa. Dictum allufitad Mineruam virginem,E- rafmus. Cum hoc prouerbio aut idem , aut certé quàm maximé finitimum quod apud T'heocritum legitur in Hodoeporis, Ye zv ASfueuew tear desotv. 1d eft, Sus cum Minerua certamen fufcepit: Quoties indocti ftolidiq; & depugnare parati , non verentur fummosin omni doGrina viros in certamen literarium prouocare. "Theo- crit enarrator fic efferri vul gó parcemiam fcribit, rc dv grec A9ilo tea Qe, Brafmus.Idemn in prouerbio,Pinguis venter non gignitfenfumtenuem , Menander (inquit ) apud Athenzum librorz. de quodam obefoloquitur, YIzyuc 53 uc ize dri cux, id efl; Obcfus etenim fus premebat os viri, Admonetadagium luxu corporis hebete- Ícere mentis aciem. Aliter catultlongé olent;aliter fues, Plautus in Epidico: quo dicto fignificat, non vefte di- gnofci hominem ah homine,verum ineffe natiunm quiddam,genuinum acpropriumin vnoquoque; quodin je ipfo vultà óculifqueeluceat,quod hominum ingenia difcernas, Erafmus,Nihilad Parmenonis fuem,0v5*» ae?s alu VIxo:Doovlg» t) : de&mulatione dictum,quz longointeruallo abeffet ab eo quod imitaretur. Plutarchusin Sympoftacis quinte Decadisfecundo problemate, quo pacto natum fitadagtum narratad hanc fermé fenten- tiam.Parmeno quifpiam variasanimantium & hominum voces fcité imitabaturac reprafentabat: quem cum reliquiconarenturzmulari, ac protinus ab omnibus diceretur illud : EJ io aA 5v. oe9e slo Vlogufjvovr Qe uv : quidam prodijt;veram füculam fub alis occultatam geftans.Huius vocem cum populus imitatitiam effe crede- rentftitimquejficut folent,reclamarent, T/ 5v emi cre3: vl Vlaofiuovr(G» ; vera fue deprompta, ac propalam o- ftenfrefellitillorum iudicium.Meminit idem Parmenonis ac fuisadumbratzjin commentarijs Deaudiendis poétis.Necintempefliuiter vtemur hocadagio;quotiesaliquis opinione deceptus; de re perperam iudicat , &c. Erafmus. Perijt mihi fus , & talentum, & nuptie, A Ace Jr,sod autc Tof a? 3e : dial functum, vbi quis fru- 40 ftratusperdidiffet operam & impen[am.Natum à quodam;qui cum apparaffetad nuptias omnia,non eft eas af- fecutus. Affineilli, Oleum & operam perdidi; Erafmus.Suemin fponíalibus immolari folitum author eft Var- ro,vtfüpra recitaui.Hippocratis filij vtincomptis moribusà Comicis profcindütur , di&i fuem refipere. Toiiz- mmy gere VERTI Eia Cete uata TE Vot Gt Gua how, 1d cft Hippocratis filios exhibebis,teque vocant blitomamam: id - eftfatuum;Cxlius.Videfupraina.in lila voce. "Tc 2d2 6iov : id ef/fusperrofas: quanquam in alijs exempla ribus (inquit Erafmus ) fcriptum inuenio. 3J2j5/22v, Mihi neutrafcriptura fatis probatur : (ed legendum arbi- ttor, Ada jo:/30v,»vm T forze, Vtfitnomen diminutiuum.Rhcez veró Grzcis dicuntur mala punica. Eudemus prónerbium ciat ex Cratetis fabula; cui titalus Feivec, indicans dicifolere de agreftibus &intractabilibus: quemadmodum fus per mala commodé duci non poteft; Hzc Erafmus.Ego omnino 23» legerim:nam & Sui- - dasfic habet; "re 2g iidov Dan P euo ne xoeyayes. hoc eft;de hominibus rudibus & malé educatis: vt idem. 5o fere fenfasfit prouerbij fupra dicti; Nihilfui cumamaracino. Non quiuis fas hocfciet, Od «cz Uc rere r£, Plato in Lachete: vt citat Erafmus in prouerbio; eiufdem fententie, Nemo malus hoc fciet . Natum;inquit, ap- pareta mylterijs deorum,qui non nifiab initiatis ac puris cognofci fas erat.Matrem fequimini porci; "Eze$« patreà 2020: : d fubinde repetitur apüd Ariflophanem in Pluto Inzerpresadmonetiocum effe prouerbialem ia flupidos &indoctos.Vcluti fi quis diceretindocti preceptorisindoctis]difeipulis, Bae ware! yo, Quadrabit &ingulzventrique deditos, Erafmus. Anus fubans, Feziexermeass : Erafmus non recte tranftulit hirciffans. A. fuibus opprobrium mulieribus (libidinofis ) tractum,cum fubare & fubire dicuntur, Feftus. Afinusafino , & fus fuipulcher:conuenict inquit Erafius ) vbi inter (parum ) honeftos fimilitudo moram & inflituti conciliat beneuolentiam.Alcimusapud Diogenem Laértium inter multa quz collegit ex Platonis philofophi & Epi- charmi Comici fcriptis, quibus perfuadere conatur philofophumà comicis multa fuiffe fuffuratum ; & hos re- 6o fert fenarios: ^ a | ISIN | VE TNUCESS DN Js J I - Y c FE Dr us. EON i E Oaupectcoy EO3V esi ME TU WT Ay S — . .. Kalov8owen auem ew cU. on doxeiv e X t ! | / SIE e , T V Kou greQuutvag. tot 03 v 4 0Y YU y Koueoy et od Cbouverrzusuu G3; Cot, "OvB» 1 dum voz Nim de seva oU. — Sustubam audiuit : 1n eos quadrabit;qui res quidem egregias audiunt, , verum eas nequeintelligunt,neque mirantur:autin eos,qui1]s qua audiunt,neque gaudent, neque commo- nentur, Equi tubarum clangore concitantur ad bellum :fuem abigat citius quàm animet ad pugnam. Extat a- , pud Suidam huiufmodi fenarius s OW» Avpae ise od oca O- 9c. Porcus Troianus: Vide fupra in F,. xv - qUwv,ar0214:27:4s, quoniam nauigia Samia faistypum habebantin proris, Varinnsin: 2c. Commodé fortaffis hominemobíccenum autturpem verbis factisve, Suis typum habere dicemus.Porcum vendere, XorgoraAé 2 id efi quaftum corpore facere: xcix» Corinthijs padendnm muliebre fignificat,vnde prouerbium : "Axeoxoe;r WQ Oa Donca Xoipara nod ai g adag & KoeMr9u. abundabat enim Corinthus fcortis,Suidas.Suem Veneri im. Hhhh 53 molauit:z 4 ór$. | De Xouadrnpedilun e - . iiolauit: Videfuprain facrfició Venerisex fue.Susin volutabroe eceni, "Te Avezpfon ec xvAimp oai. id eli; Sus lota redijtad volutabrum luti;cum quis iterat iam expiata flagitia. Extat in epiftolis diui Petri ( 22. )Huicaf- .. fineeft quod habentprouerbia Sirach, Quileuaturà mortuo , & iterum tangit mortuum, quid prodeftlotio il- lius? Erafmus.Germanorum prouerbia aue deducta. Suem rhenone veflire , Einer fuvv ein beltz, anlegen 3in ho noratüindigné:fic Graci dicunt, Muftel (feli; Erafmus ) crocoton.Ad menfam accurrit,vt fus ad alueum i Er loufft um tifch ovie ein fru qum trog : fic Graci, lotis pedibusingredi vel irrumpere ad facra, Suem non opus eft tondere,cum ambuti poffit: Es isf nicht uot das nan die fiov fchave,man pfluckt oder fengt fy doch vvol. Refpondet illi; - Afini caput nelaucs nitro;Sus perpetuó manet fus: Die favv 2st ein fuvuyvnd bleibt ein fru. Suslicetauro veftita; in ccenofe volutabit : JVannmaneiner (avv oucbein galdin ffuck an ugesfo legt fre fich doch mit in drack. Simia eft fimia, etiá (1 aurea geftetinfignia. Multü clamoris & parü lanz : Vil gefchreys und vvenig «vullen: natum ex apologo quo- 19. dam de fie :1n eos qui magnificé promittuncnihil praftituri : in quos & illud Horati] ex Arte poéticaconue- —— niet, Quid dignum tanto feret hic promiffor hiatu? Et ex eadem;Parturiunt montes, Etillud, Aureosmontes polliceri. R.eligiofum aliquid de fue dicere, Ervvae geiflichs von emer [avv :1n eum qui res fordidas, viles , ridiculas, aut ctiam turpes,vultutanquamin vera narratione compofito;dicendo illuftrare & ornare conatur. Noftri vul- go hoc prouerbio vtuntur in imperandi modo,cum ridiculum aliquid & facetumad exhilarandos conuiuas vel congerrones narrari iubent.Suem perpetrare; Ein fuv yulegen: hoc ef;aliquid inciuile vel turpe committere.Sus vinum fübuertit, Die fjv bat den vvin vmbge[toffen. Qui fe furfuri vel aceri intermifcet;à fuibus deuorari periclita- tur: VVer fichvuter die Klyenmengt,den freffend die f'tvv gern. L ed ALTRE - Monileaureumin naribus porci, eftmulierformofa , qua deflituitur iudicio rationis , Prouerbio- rum Salomonis cap.rr. Munftero interprete.Nolite canibus facrum vel fuibus margaritas obijcere , Matthzi 7. 1€ Fabulaquzdam Phrygiaab Acfopo Phryge profecta,Suem ait,f1 quis eam tetigerit, clamare :idque merito.Nec enim vellera fus habet; nequelacnequealiud prater carnes.Statim igitur fomniare mortem;cum fciat quibus v- fibus przflandis vfurpari poffit.Suntautem Acfopicafui fimilestyranni,qui omnia fufpicantur & metuunt : fcis untenim quod ficuti fuesjita & ipfivitam omnibus debeant, Aelianus apud Stobzum. ! cs Alciati emblema;fub lemmate,Indies meliora. Roffra nouo mii ferigerifuis obtulit anno, Hata, cliens ventri Eenias dixit, habe, , .Progreditur femper,uec retrore[picit vnquam, Gramina cum pando proruit ore vorax. Cura vir& eadeim estne fpes [ablapfavervorfum Cedat : & vr melius fet,quod d vlterius, 38 DE APRO A. x | 5 Ow infuibus tantum, fedin omnibus quoqueanimalibus,cuiüfcunquegeneris vllum cft placi- dum;eiufdem inuenitur & ferum,Plintus. Aper de feris dicitur,vt quidam annotauit,cum fus tam ST de fcrisquàm de domefticis dicatur. At Sextus aprum agreftrem nominat,quafi verres etiam , ideft 49 N NES fus cicur masjeodem nomine nuncupari poffit. Et Plintus, Pilus ( inquit ) ereo (milis agreftibus i € 43 apriscateris ( manfuetis fcilicet ) niger.Greci quidem «esee. de vtriufque generis ( manfüeti & ficri) mare vfarpant.Poétz femper,ni fallors xau deferointelligunt;fed rei ruflice authores fzpius verrem, Albertus Ariftotelisverbade hif.anim. &; — |. | * I4.enarrans;multa tribuit apro fero, que a verrisdomeflicifunt. Apris maribus non w. d nifi anniculis generatio; Plinius: videtur autem pleonafmus quod addit maribus: | neque enim aprum fceminam quifquam dixit: fed fuem feram tum ipfe tum alij. , Nempe fucs fyluaticosin montibus fecta- / risvenabulo.Varro apad Nonium. Suem $4 etiam fimpliciter pro apro poni tum Org-l [ cetum Latine,& alia quedam de apri no-4 E minibus docui in Sue Ayr; chafir, He- || YS breis füem tum cicurem tum ferum figni- fige ficat;in vtrouis genere marem. Deuaflat ZA EI cam (vitem tuam;id eft gentem Tíraeliti- cam)aper (chafir) de fylua;& fera (39, fis . E velziz, quod cft nomen communedeo- zr —- ug mni Érabeília 'agridepafcituream, Pal. —— ——— ái mo80o.Munflerointerprete.Hieronymus — ) ** AM | aliter, Exterminauit cam aper de fylua;& fingularis ferus depaftus cft eam. Et Septuaginta, 'Exutelysem olo) c 4j PUM E d aU LL0V1 OG dig (Q» V OUTEVEUL] TA TO oui lud 2065 0v pro fue fero Antiphanes vfurpauit; à DionyfiusTyrannus inc Adonide,& alij , Athenzus: Videplura ina. Aprum Grzci capron vocant & fyagron : poete item chlunin ; vt in Truculento Plauti cluinum pecuslegendum cenfeam, chluninum: nam & Ariftoteles fuem fer& chlunin vocat; Hcrmolaus.Sciendum efl(inquit Czlius)chlunem dici ab Gracis é»iulos. id eft exfectum, eunchumqueaprum.Id quod ZEfchyli doctrina comprobat;atqueitem Aclianiinlibro de prouidentia. Fiunt veró eunuchi atttitisarbori aut faxo tefliculis, infcftante vfque ad affectionem pruritu. — Sunt qui chlunem .- . dici: 7 ja X 5 TE De. prs. A.B. Lib. IL. DM , ici: fuem putent libere in agris pafcentem, velut Xaózvvov, (melius XAosuigy , Vt Varinus habet ) id eftin her- - bis fcenóue dormientem. Alij magnitudine vifenda chlunem accipiunt. Ariftophanes grammaticusin libro de statum nomenclatura :Sunt ex fuibus; inquit, qui dicuntur monij, quibus fimilis forfan fuerit, quem vocant chlinem,fzuitia & viribus. Monium funt qui monolycon interpretentur alij fuem ferum; qui cuim alijs mini- me aggregetur. Cyrillusin Ofeam prophetam afinum eo nomineintelligit. Thomas magifter in Atticis elez f tijschlunem ac monion & chauliodonta effe putat poéticas voces, ( Varinus hac tria fimiliter fuem ferum gnificare ait, ) Hzc omnia Czlius.| Movie, sj wspeovo dx», Etymologus. XAsvgy , xf a) trouov Xac- evil, qeu 3 X Now dUvaoudje , Hefych.& Varinusqui przterea addit, sre Tw apeas i). d; 8 lcg aepianv. — NOI 34 NC xe ST xar udo tiere (Qovio, Varinus ex Scholijs in decimum Iliados. Chlunion qui- Po dem apud Suidamloci nomen eft. XAsVetow Yero cum. e. diphthongo, aprinum; »voledcv.XAsvqe , povibes 7 Aqevis, o "Rowxoy Os yXauxeaecy tod à Soma (O- X AS vites itd yovawdp (o obvio. El doi: aurov ado: even, fac id "Ezrksos ACyay Ts tros) Gvste fede icc) Aue oou bore9: Ever ASunos dias as, X Ate T6 1 ot) yu ie ee yay U Oe , olov &y £e mi ci Quo 7d |i eic Siidas ex Ynnominato. XAZvigs Nard UTeusoi & TÉXAOQ Bua CouYua! s Idem, Hely- chius & Varinus. Marescaltrati ( inquit Ariftoteles ) maiores ferocioresque euadunt ; vt (cité Homerus fingit, cum dicat: Nutriit exetum fyluishorrentibusaprum , Inftar non bruti, fed dorfi montisapaci. Caffrantur, . «quod recentibus adhuc morbus pruriens incumbitin teftes, quó atterentes cam partem ad arbores, teflcs ex- tinguunt. Greci verfus Homerici hifünt : GjLev 97 wA slo oiv dogior, 3 y ener Ore avmQoiyas aod Bon vnm Iiad.ióta. XAgve Homerus vocat, vt Árifloteles fcribit, fuem tovopsav. à plerifque enim dum affri- eant fe truncis , tefticuli atteruntur, Plutarchus de caufis nat;quzíl.zx, Ex feris capris mares iam adulti dum ve- 20 natores fugiunt aliquando xU been] SonGoN«o aweidlow , vt etiam XAZve. id eftfues feri caftrati: & fie aff«Ctostum aprostum hircosfylueflres multictiam noftro tem pore viderunt, Euftathiusin Homerum. Vul. canusincuto Herculisvarias expreffit imagines, Sv 3v» oi»y Uu vxstvov ep y 3S Aedvrow . &c.Hefiodus.A per ab Italis cinghiale & cinghiare vocatur, & porco fyluatico. A Gallis fanglier , vel porc fanglier , corrupta (cili- cetvoce vtltalicaetiamà Latina fingulari: qua voce D.Hieronymus vtitur in translatione Pfalmi o. Aper fylueftrisà nonnullisfingularis ferus appellatur, Albertus: nimirum quod folitarius ferà degat, vnde & uoviv recentiores Graci vocitant, aliqui inepté cingularem fcribunt. Hifpanis,puérco [ilueftre: vel puérco montés, vel iauali, Germanis, void fcbvvein. Anglis, boro. lllyrijs voerpz. | | 9 . Mirabilein Creta aprés non effe, Plinius. Apri (fues, Aclianus) in Macedonia muti fünt, Idem. Sues -Áthi montisne foeminas quidem fpe&taremares fitus inferioris audent, &riftot. Hifpaniin quadam parte no- ui Orbis apros inuenerunt noftris minores, caudis breuiffimis , adeo ytabfciffas fuiffe arbitrarentur : pedibus «tiam noftris diffimiles: poftetiores quippe aiunt pedesin hisapris vno digito non vngulato conflare, (hoc eft, pofterius folipedes effe; anterius bifulcos. ) Carnibus multó quàm noftrorum tum fuauioribus tum falubrio. ribus: nec mirum cum palmeta propelittüs effent, inter qua & paluftres vluas aprorum multitudo libera va- gabatur , vt fcribit Pctrus Martyr Oceanez decadis 1.2.Olaus Magnus in quibufdam Scandinauiz locis apros duodecim pedum longitudine reperiri prodidit.In Medera infulaapri funtinnumetiin montibus Abifeus Ca- damuflus. InHelaetia multifunt, prefertim in regionibus iuxtaalpes fitis: quoniam ez arboribus abundant diuerfis , quz pabula apris fundunt: effentque plures,nifi fubinde à plebe etiam capcrentur, permittente ma- |o giflratu.ijs quorum agris molefti funt. Aper nullus eft in'Africa Ariftoteles, Herodotus, Plinius, Aclianus & Euflathius in Dionyfium.In Aegypto ( in Nilo ) infulz permagnz coa gmentantur, vt &fues permulti ín eis nafcantur, quosincolz transfeuntes venari confucuerünt, "heophraftus 4.1:. dehift: Suem nec manfuetum fec ferum India habet;tefte Ctefia, quanquam non fidedigno; Ariftoteles & Aclianus:addit Aclianus,fuilli ge- neris vfum Indos àfedeteflari,& tantopere ab eo veícendo,quàm ab humanis carnibus abhorrere : quamob- rem minus mirum eft faes , faltem manfüuetos, apud eosnon reperiri. Sed huic aliquaex parte aduerfatur quod apud Plinium legimus,Indicis apris cubitales effe dentium flexus geminos ex roflro: & totidem àfronte ceu vi. tuli cornua exire.Lycotastuíticusin Bucolicis Calphurnij , refert fe vidiffe Rom in f pectaculis, niueos lepo- res,& non finecornibus apros. Apatharfides'aitfuesin Aethiopia cornuahabere; Aclianus,| Xoccs, $8 aelay GUGy bi Beayéic ato exul » Hefych. Varin, up ME " tá ' e. Deglandio(quepars eftapri iuxta ceruicem , vel ipf ceruix ) & glandula;& aliis quibufdam partibus a- pri, dixi fupra in Sue E. Videnon nihil etiaminfrain F. Aprifere-colorefunt nigro;velípadiceo nigricante, Pilus reo fimilis agrefübus, caterisniger, Plinius, Sues feros albos fe vidiffe Paufanias fcribitin Arcadicis.Leo & aper fortiffimaantimalia, pilum gerunt duriffimum , Ariftot.in Phyfiog. Sanguis aprorum ngn fpiffatur, Plin.fibris refertus efl, Ari(tot.innati caloris vinigricans eft & afper. Plutarch.in cauf. mat. Oculi iracandis fimi- les& apertis palpebris patuli; vt in lupis & apris,omnium peffimi, Adamantius.De apri dentibus & cauda, vide quxdamin Sue B. "Aeyid|s«, epitheton apriapud Homerum , quod dentes habeat albos,velacutos, vel ma- nos, Varinus Cumad terram procubuitaper;canibus & multis haftis debellatus , dentem illiusinflammato anhelitu tantopere ignefcere aiunt , vt fi quis de ceruice fetam deglitam & od eiufdem etiamnum fpirantis dentem admouerit; candensin orbem conttahatür acaduratur:ac fico dente canes infectantes attigerit, fla- o tim ignita veftigia pelli ipforumi mprimantur, Gillius ex Oppiani tertio de venatione.Eadem Xenophon fcri. bitinlibro de venatione; & Pollux his verbis: Si dentibus oblique attingat canes; pilos eorum adurit: quodfi à morte (flatim) denti eitis exerto pilum admoueris, contrahetur canquam ab igne t' adeó feruida & zftuofa huiusferz natura eft:quamobrem dentes eius zibovac cognominat Oppianus. Arma dentium apri, culmi/non tamen apud bonosauthorss' vocàntur , Albertus: (à noflris, bavozenvoaffen. Plinius apri dentium ficas dixit.) Et rurfus; Culmi etus quafi ferrum incidunt dum 1n vivo funtanimali, &ideo m agna infligit vulnera. Dentes habetmagnos& recuruos,ad incidendum aptos:in quibushoc mirabile ef quód viuente beflia poffüntidem - quod ferrumimortus vero detracti ,vim tnciftonisarififfe probantur, Liber de nat.rerum. Audio exertosapri dentes aliquando ita excrefcere ; vt circulum fere abfoluant , toti in fereflexi. In India cubitales dentium flexus gemini ex roftro; Plin.fed AT ert. pto cubitaleslegit m onopedales,c» non probo.Culm os'inquit)in India aper 'à habetmonopedaleslongitudine;cüalibi vix pueniantad femipedé:qua longitudine aliqu&doapud nosinueni- Hhhh £ | untur ". | | nh 920 De QOuadrupedibus untur.Apri fel non habent, Plinius.Habent osad modum fcuti , quod venabulis & machsrzopponunt, Li- ber de nat. rerum. Apud Gallos qui fcité & venatorió de apris loquuntur, propria quzdam vocabula vfurpant: nam dentes exertos, vocantarmes aut limes, aut defenfes,& oppofitos eis fuperiores, quorum vfustantum eft 'adacuendum excrtos, grecz : pectus, le bourbelier: veftigium fiue folum; a fole du pied: excrementa, laiffes, lidem urfi;apri; & aliarum mordaciuni beftiarum caput hure nominant. | d Ferarumoliz montanz vt plurimum funt, vtleones : aliz paluftres (id eff, circa paludes, ) vt fues,Pollux, Scythis & Sarmatis venationes funt, intra paludes quidem ceruorum aprorumque; in campis autem onagro- rum & caprearum, Strabo. Luftra fignificantlamas ( lama, aquz collectio eft, Idem alibi ) lutofas, que funtin Íyluis aprorum cubilia, Feftus. 'Euvas uj ac9ées zupteie vi B&v9er X px ua, " EÉaseoo 9) cuycet 8s gov oA vw ea Dativ, Oppianus de apro :id eft in remotis & profundis przcipitum locorum receffibus verfari folet. Volutabrum apri Galli nominant le fueil du finglier.Vocem fues ferz fimilem manfuetis xdunt : fed fcemina vocalior eff; mas raro vocem emittit, Ariftot. Frendet. agreflis aper, Author Philomele. Aper frendens, Ouidius de Arte am. Silius leonem frendentem dixit. Nosaper auditujlynx vifu, fimia guftu, Vultur odoratu przcellit , ara- neatactu,Incertus. Proprium aprorum generi eft, quod & porcorum efle dicitur , concitari ad rabiem vio ftridente; Albertus.Oryges non metuunt caüislatratum , Ov avàc àeaus/Aoro Ang exomeXoum Qeuasyua, Oppia- I nus. Aper calide & ignez naturz eft, Plütarchus.Dentibus eius canesaduri, & pilos eifdem admotos ( dum recensinterfe&a feraadhuc fpirat ) contrahi tanquam abigne, in s. di&um eft. Aper cunctas beftias przcedit auditu à dextris, Liber de nat. rerum. Aper domefticus magis immoratur feetidis quàm fylueftris , Albertus. Apri inueniuntüraliquando inter filicum folia; quz ipfi fibi collegerint & forte fubflraucrint, vt audio. Galli fangliersafouches vocitantapros, cumcrobces fodiünt, & filicumafparagorumque radicesin terrarimantur. Genus quoddam farris, quo noftri in aqua coctoleguminum modo vefcuntur, acutis & afperis hordei inflar | l armatum ariftis, ruftici accolz fyluarum in Germantaferunt, quod huic generi minus quàm cateris propter acutasariflas apri noceant, vt annotauit Tragus Tomo 2. hiftoriz plantarum cap.20. Apros in Pamphylia & Ciliciz montuofis, falamandra ab his deuorata; qui edére moriuntur, nec eft intelle&us vllusin odore velfa- pore; Plinius : Vide fuprain Sue C. Aper fyluaticus gregatim incedit. necalios quàm defua progenie porcos fecum vefci patitur, Albertus. Lumbricis fiue inteflinis terrz roftro effoffis vefcuntur apri, quod Galli dicunt ; vermeiller.Iidem maniuesappelant loca vbi fagorum & quercuum glandibus pafcuntur. Spuma tenaxin cur- rentibus equis vclira percitisapris circaosgeneratur:1n hts propter calorem 1n illistum eandem ob caufam, : tum propter motus vehementiam , Galenusin aphorifmos Hippocratis2.43. Suum agrcfliui lachryma cur dulcis, ceruorum autem falfa & improba fit , fcripfi in Ceruo: C.ex Plutarchi de caufis naturalibus problema- te 20. vnde Cxliusetiam traufluliti2.5.. Ipfi apro tam grauis fua vrina eft, vt nift egefla fugz non fufficit; ac velut denin&tusopptimaturzexuriilla tradunt eos, Plinins. Apri circa Cal. Decembris fubántes fues fectari folent, indeá; callum obducere venabulo quoquerefractarium ; Budzus. Sucs agrefles femel anno coeunt, domellici fepe, Ariftoteles: Vide fupra in Sue manfueto C. Sues ferz principio hyemis coéunt, vere pariunt, tentes maxime inulay praruptas angufta ; & opaca: mas cum fceminis converfari dics triginta magna ex par- tc folet. Numerus partus; & tempus ferendi idem, atquein vrbanis fuibuseft, Ariflot. Sucs ferzfemelanno gignunt. Maribusin coitu plurima afperitas. l'unc inter fe dimicant , indurantes attritu arborum coflas, luto- que fetergorantcs: foeminz in partu afperiores, & fer fimiliter in omni genere beftiarum. Apris maribus non nifi anniculis generatio , Plinius. l'emporclibidinis fuesferi acerrime fxuiunt, quanquam per id tempusim- becillesex coitureddantur: dimicant inter fe mirumin modum armantesfefe , & cutem quàm craffiffimam - przparantes, indurantesq; attritu arborum : fepe etiam luto obduéto, ac rcficcato, tergusinuictum contra i- Gus efficiunt: pugnant adcó acri certamine; grege relicto; vtfepenumero mortem yterqueadverfarius obeat, Ariftoteles.Per fyluas tum fzuusaper, tam peíftma tigris, Vergiliusin Georg. de vi amoris. Etmox; Ipfe ruit, dentesque Sabellicus exacuiit fus: Et pedibus fubigit terram; fricat arbore coftas : Atque hincatqueilliric hu- merosad vulnera durat. Ad Venerislibidinem inflammatiffimus efl, ceruicisfetis fic inhorrefcit, vt crifte ga- learum effe videantur: fpurnas funditab ore;magnoftridore dentiutn concrepat, efferucfcentem fpiritum an- helat, coeundi furore ardet, quod (i fcemina eum fic libidine furen tem patienter manet ; omnem illius bilem extinxit,& libidinem fedauit: Sin autem coitum refugit is confeflim feruidis flimulis incitatus, aut ipfam vi expugnatam init, aut mottuam in terram dentibusabijcit; Gilliusex Oppiano. Quz ex feris mitigentur,non concipere tradunt;vtanferes i aprosveró tardé,& ceruos: riec nift ab infantia educatos. In nullo generezque (acin fuillo.) facilis miflura cum fero: qualiter natos antiqui hybridas vocabant; ceu femiferos; ad homines quoque, vtin C. Ántonium Ciceronis in confulatucollegam ; appellationetranslata, Plinius. Themafini E- picadi exgente Parthica hybridz, Suetoniusin Aug. Hybrida quo pacto fit Perfius vltus, opinor, Horatius x.Serm.Hybrisetiarh canis vocatur, quiimparibus patentibus natus eft; inquit Porphyrio; hoc eft ex venatico & gregario. Inflexionem apparet effe duplicem, nempe hybris hybridis,intertiá; more Grecorum : vel hy- bridd; hybride,in prima :nomen » s apparet za 7s» v2e;» . forte quod per contumeliam ir aliquos -jactaretur ::vel quod xal oBesv aut 5£ D|Bgecos , nempe adulterio nati , hybrides dicerentur, fiie fpurij fiue cx diuerfarum gentium parentibushornines : autaliz fera,ex parentibusfeu fpecicfeu genere diffcrentibus: 4 Ipecic dico; vt füsex manfueto & fero: genere vt canis ex cane &leone; &c. Cicurfus, cxapro & fcrophado- mefítica; Feftus. N ulli dentes exerti; quibusferrati : raró foeminz, & tamen fine víu: itaque cumapri percutiant fceminz fues mordent. : SOR » 3 E ak. | Aconitum & fyatichi radix fues ferosoccidunt : videin Sue C.ab initio de morbis corum.Cum per im- prudentiam hyofcyamum comederunt, ftatim attrahunt pofleriora, dimifsó ita fcfegerentes, Deinde licet contracti tamen adaquasperueniunt, & ibi colle&tos cancros epulantur promptiffimó, qui morbiremedium eisprzftant, Aelianus.Ederaapri in morbisfibi medentur, & cancros vefcendo maximé mari eiectos , Plinius, Necveró paciendus eft oryx autaper, aliüsue quis ferus vltra quadrimatum (in vivario j fenefcere : nam vfque "in hoctempus capiuntincrementa, poftca macefcunt fene&tute: quare dum viridisatas pulchritudinem cor- poris conferuat eremutandifünr, Columella. — : | E | : ) ucs 7e De Apr» D.F. Lib. Lr. D. | 92r - | | | Sues fylueftresanimofe,peruicaces,& brutz omnino funt, Ariftoteles. Et alibi, Apri animofijiracundi, furi- - , bundique funt: (anguis enim corum fibris refertior eft. Adamantius 3pysy aizrtovissv, id eft iram fübitam eis tri- buit. Leo & aperanimalia fortiffima funt & pilum gerunt duriffimum; Ariftoteles in Phyfiogn.Aper nullius di- fciplinz capax eft, femper ferus ac ferox , Liber de nat. rerum.Apri & Cerui quomodo muficaillecti capiantur, videin Ceruo r. Apud Varonem 3.14. legimusin leporario quodam Varronis in Thufculano, ad buccinam inflatam certo tempore apros &capreas conueniffe ad pabulum. Aprum habet Kegulus Saluimontis ingenti magnitudine: qui cum hero & Canibusad cornuum concentum exitin venationem; certatq; cum curforibus Leporarijs ad predarum adeptiones: Scaliger. Paret purpureisaper capiftris, Martialis libro r.in fpectaculi cu- o iufdam defcriptione.Sues feri fapiunt veftigia palude confundere, vrina fugam lcuare, Plinius: Vide etiam fu- periusin C. devrina. Aper Íylueftris hoc proprium habet quod ad pabulum fecum non admittit porcos qui ex eo nati non funt:fed fi iungantur cum eocontendit cum eis; vt obferuaui in apro quem ctcuraui ; Albertus. Mas tempore libidinis fzuit, faeminaà partu, vt & cxtcra feré omniaanimalia,vt in C. dictum eft. N se énira las tére tedebet, (inquit Cyaxares ad Cyrum libro 4. deinftitutione Cyri apud Xen ophontem, ) non maiorem tibi effe cupiditatem hoftium vxoresatq; liberos capiundi, quàm illisferuandi... Cogitandum praterea tibi eft, fues,fi multe etiam fint, fugere; vbi videant venatorem, vnàcum natis. Sed vbi quis venetur quenquam ex ea- rum natis, non ampliusfugere, ne fi vna fit quidem, fcd ruereaduerfus capere molientem. Proprium aprorum generi efl, quod & porcorum effe dicitur, concitari ad rabiem vno firidente: & tunc periculofum eft incidere . in gregem eorum; pracipue candida vefte ind utum, & maximéfi fceminz libidineardeant, ( vel potius, fi ma- o fes libidineftimulentur;aut fceminz perpererint, ) Albertus.Interfe concertantesapri,cum viderint lupos,qua- fi confoederatifeiunant mutuo ,& concurruntad vocem clamantis quotquotaudierint : & hoc conuenit mul- tisanimalibus; Idem. Lupus quomodo rapuerit & vorárit aprum paruum vide in Lupo D.ex Alberto. Apri dentesacuuntadluctam, Plutarchus. Lapidibus dentes exacuunt Homerotefte, Aclianus. Et alibi, Aprum priufquam in aliquem inuadit, dentes exacuere ferunt: cui rei teftimonio eft Homerus cum ait, Album acuens dentem. Inarboribus exacuunt limantq; cornua elephanti, & faxo rhinocerotes, & vtroq; apri dentium ficas, Plinius.Sues feros urfus aggreditur, fi clam repented; potuerit agere, Ariftoteles. Vulcanusin fcuto Herculis va- rias expreffitimagines,vt canit Hefiodus: & inter catera aprosleones; acriter & fortiter vtrinq; pugnantes;ita yt neutra pars cederet, & caderent vtrinq; mortui,cetcri tamen magisad pugnam cxcitabantur. $i velis nein te aper graffetur,cancrorum brachiailla denticulatatecum appenfà circunfer; Didymus. ere T | QE | | . Apriapud nos feré media hyeme capiuntur. Fufca & villofaveftevtendum eftad apri venatum,maiorum inftituto, Budzus.Oppianusin venatione adverfusapros; equis vti iubet fuluis fiue ignis colore. Cerui& apri quomodo capiantur podagra inftrumento in Ceruo» docui ex Polluce.Fouea capitur multitudo aprorum (in- quit Petrus Crefcent.ro.3 3.)hoc modo.In loco vbi multi verfantur apri : agellus conferitur melica , quam ali. , qui faginam vocant : circaagellum confttuitur valida & alta fpes ex viminibus arborum: & vnain parte relin- ' quitur apertusintroitus, Cregione fepis deprefíz, extra quam fouea fit fatisprofunda. Mclicaiam matura mul- ti apri perlocum apertum intrabunt. l'um veriator accedat quandocunque volet, etiam inermis:& inlocoin- troiutus ftando clamet; & quouis módo tumultum & flrepitum excitet. Sic apri perterriti, cum via euadendi rrülla pateat,nifi perlocum fepis depreffum, inde profiliunt omnes foras, & in foueam incidunt. Circa R oma- jo nosagros &in fyluis fuburbants ; infidiatores iaculis, noctu, fiue machina ferrea igni crepitante transfigunt tam capreas quàm ceruos; vrfos &apros lucente Luna ; Blondus. Pifces quidam nigri venenati in Armenia reperiuntur shorum farina ficus confpergunt,quas in ealoca quz maximé abundant feris, diffeminant. Beftiz rimum vteasattigerant;flatim moriuntur: atque ea fraude apri, ferz capra,cerui , & vríi necantur, vt potea- nimalia ficuü & faríinarum auidiffima, Aconito, & fyancho dicto veneno tum manfueti tum feri (ues pereunt; vtdixiin Sue C.Aprosnon folum natura obdurata pelle pilifque hirfutis veftiuit, verum etiam ipfi luto fe quo- dammodo loricant, ne telisfacile Ixd1 poffint: vnde evenit aliquando; vt nifi letale vulnusaeceperit aper; ve- natorem conculcet fi ipfum ferire nequiuerit. Ati foemina fuerit, cum carcat dentibus exertis, conculcatum venatorem proftratumque lacerat, Belifarius. Vide plura fupra in C.Aper in lanceam feu venabulum fpontein- currit, & nifiletaliter vulneretur; venatorem profternit;nift in terram humi cadens iaceat , vel retro atborem jo velfüperiusin arborem fe recipiens euadat: quia culmis recuruis futfum tantum fecare, deorfum non potefl;fed iacentem humo conculcat : femina vero culmos non habens;dentibus lacerat, Albertus. Sus ferus ( vt fcribit author libri de nat. rerum) fi mane antequam reddat onus veficz, à venatoribus petatur, facile ftigatur. Sin autem velante; vel inipfa venatione reddat vrinam, difficiliserit captu. Sed quamuislaffus nen cedit : fedin pofterioribus fubfiftit; & atrocitate rigida laffitudinem ditfimulat,duellum offerens venatoti: non feriretamen nec inaadere folet hominem , nifi priusab eo vulneratus.Caterum venatori cauendum eft: nam nifi priino i. &uletale vulnus inter armun: &laterum coftas adegerit, de vita periclitabitur : nififortéaut proximam arbo- rem conícenderit , autin humilioriloco foli planiciem amplexus totis membris fe premat: non poterit cnim fera tecuruis dentibus fuis nift elatum & erectum attingere. Suftinebittamen pedum eius conculcationem,do- nec fic iacenti focij opem ferant ; Hac ille.Ipfi apro tam grauis fua vrina eft,vt nifi egeftafuge non fufficiat, ac 60 velut deniaCtasopprimaturtexuri illa tradunteos,Plinius.Solet aper quum e fylua egreditur, ventum ab omni parte excipere& odorarimum quid ei aduerfum Teu expectandum fit,quodGalli dicunt prende leuent detou- tcs pars. Nempe [ies fyluaticos in montibus fe&taris venabulo;autceruos , Varroin Afino ad lyram apud No- ^nium.Elt autem venabulumr telum venationi aptum, latum longaque acie, cornibus hinc & inde extantibus, quod Pollux zes&baiov vocat :id cum defcripfiflee libro quinto circa finem capitis terti] , quale contra czteras feros que cominus pugnant parari oporteret: fequenti moxcapite, Aduerfusapros veró (inquit) circa finem colli ( «94$, fic vocat ? Byte 7 io *? £unov ) fupraalas (pteryges: fic vocatlancez partes lecantes quz v. 1rinque dilatantur, )vtrings emineant cornua; ( véorrss, ) qua interfabricandumex collo producta fint, e ferre folido: nedum aper prziracundia invenatorum magna vi fertur, peripfum baflile ad eum perveniat, fed obitaculisillis prohibeatur. |Caterum venabulo hunc in modum vtetur venator: Pedem finifteum prz- 07 tendctdestrum fiftet pofterius, eo fere intervallo quo vti lu&tantes folent.Latus quod prominet ( finiftrum) pedem s22 De Quadrupedebus ! ; pedem verfus antrorfum protendat: Manus finiftra medio venabulo fubiiciatur, vtictum dirigat : dextra vef pofleriüscontratio fitu venabulo fortiter apprehenfoictum quàm validiffime poteftimpellat.. Vifusin ferar fixe & acriter intentusfit. Et fi aperfueritvulnus velin medium inter fupcrcilia locum, vcl inarmum adigat: vtrunque enim letale eft. Quod fi maxillas etiam attigerit;efficiet quo minus vti poffit dentibus exertis.Sue in- filiente; retroceder & fimul enfem diftringet. Illud cauendum , nefus violento capitis motu ; & vehementiin lanceam impulfu , & impetu faltus venabulum elidat , & venatorem comminus inuadat ; quo faéto ,interram illepronusincumbat oportet, &adfolum fe comprimens ftirpesaut cefpites tenaciter apprehendat : fic enim fito corpori nihil fuis dentibus fera nocere, necinfra ipfum fubijcere poteft: (ed ambiens calcat, foemina etiam mordet, HucufquePollux. Canibus capiuntur apriac lupi, fed cumauxilio venatorum : nam rarófoli eosag- gredi audent, nifi maflinifortiffimi & audaces fuerint.Sed pro capiendisapris requiruntur pili fortes ( venabu- la valida)circa ferrum prominentibus crucisinflar hoc eft wranfuerfis) obftaculis, ( ea quidam ridiculé nomi-- nant, fufficit: quod ferrum eoufquein corpusadigi fatisfit, cum non poffit vlterius.) Hos venatores quum aprum videntindignabundum accedere, in terram obfirmant, & cum accefferit vuulnerant;prohibentibusne ipfosirruat obflaculis, Paruus interim catulus ad hocinflructusper viam it,& fic à canibus & fociis venationis occiditur, Crefcentienfis 10.29. R obufti canes venatici tum contraaliasferas tum contra apros immittuntur;vt in Canum hiftoria profequutus fum. De his Oppianus, l'auros (inquit) & leones inuadunt, Kaj evaz vQe,s ons &roltavie óAsreov,. Aetoli canesceleres & fagaces,venantur apros, vt in canibus ex Gratio rctuli.Gallifub no- mineleporariorum , fuarios etiam upariofque canes comprehendunt. Budzus. Canes maflini, quos Galli vo- cant Alans vautrez, id eft Alanos veltros , vt recentioresaliqui vocant, ( vt Fr. Alumnus), capitibus & auricu- lis magnis, labris crafts, aduerfus vrfos & apros emittuntur, Apriin fyluisfzpe dentibus canes occiderunt, Var- ro. Apercum exité cubili velluflro fuo canibus vifis vocem aduerfus eos emittit , quod Galli dicunt rendre les abbais.Apri & ceruiapud Tyrrhenos cum retibus & canibus mufice adiumento capiuntur, vt in Ceruo re- citaui ex Aeliano. Venator (inquit Xenophon) in apros canes comparet Indicas, Cretenfes, Locrenfes, Lace- nas:fagenasjiacula, venabula;tendiculas, 4p«ve, dinev mia rtoBéouos , mbospe (Qus. ) Primumigitur canes hocex genere effe oportet,minimée vulgares, vt parate fint cum fera pugnare. Sagenasautem eodein lino quo lepo- rum , ( iuffcratautem füpraleporum fagenas ex tenuiffimolino Phafiano vel Carthaginenft confici , filis no- uem ) filis quinque & quadraginta, & chordulis tribus: ita vt vnaqueque chordula ( «(9 ) filis quindecim conftet, & longitudo fità fiftigio macularum (| uuoizo» ) decem. Laqueorum ( £oóyo ) autem altitudo cu- bitalis.Plagz dimidio craffiores fagenis ; ( à 9$ vreeASoopio! pubzuoi qui "P. aprUuv m x9c: ) extremaque earum per annulos exeant:fufficient veró quindecim. Iacula varia fint, qux lanceas habeant fatis amplas & leuigatas; à fliliaque (j493cu:) evalida, tyovcoe vot Aboypge Gr Nrréis: wa Eononis lego Evesmew ex Polluce: ideft,qua lanceas habeant bene latas, & nouacule inflar acutas. In lexico Grecolatino £vzecc exponitur lzuigatus. ) At venabu- laprimum lanceas habeantlongitudine zwrezwAcissc, ideft quinque palmorum, & in medio fiftule dentes, (C vdd|ovzas , ) validos fabricatos, & liaflilia cornea ( ex corno arbore ) craffitudine hafte. T'endiculz feu pedi cx tales funto;quales pro ceruis fiunt.Sed venationis comites adíint: fera enim à multis vix capi poteft, Quo- modoautem fingulis quibufcunque vti conueniat, oflendam. Primum igitur cum ad locum venerint; vbia- prum effe conijciunt, canum gregem fubducere oportet, & folutz vna ex Lacenis, reprimens alias cum cane circumeat, Cum velligia deprehen derint indagando, fequatur deinceps quotenor duxerit. Sed venatoribus etiam multaindiciaaprum prodent, in mollibus locis veftigia, in fyluofis ramorum fragmenta; vbiarbores fue- rint dentium vulnera, Canis veró vt plurimum ad fyluofa indagando perueniet, quod in hislocis fera plerun- que recumbit: nam hyeme minus frigida funt, minus calida zítate. Cum ad cubile peruenerit, latrat: ille veró vt plurimum furgere non folet. Sumat igiturcanem , & ipfam cumaliis omnino proculà cubili religet, & fa- enasad diuortia ( Jeusc; SUevow. paulo poft vertitloca qua facile adiri non poffunt) tendat, laqueos inijciens ad fyluz truncos bicipitess (2z8a2Novros Ts Bb yc Eri é/TOQu 01D 06 $ vAue 0ixoa. )pfius autem fagenzlon- o producto finu tibicines ( évrae/d|uz ) intrinfecus faciat , fubiectis vtrinque ramis, vt in finum per laqueos Íplendor lucis ( & ad*yad $ Q&yyss. codicesquidam corruptehabent, ai avra ) prorfus infiftat , & accur- rentiferz parsinterior perquam lucidiffima fit. Plagam (/ z*e3eopoy ) abarbore validareliget, nonà flipite, (x9) wife jy , non à virga autfrutice: 257i funtfafciculi lignorum , aut virg tamaricis: vel planta fpino- [a [epibus apta [ rhamnus nimirum, | Hefychius, Varinus. ja», excAoq à exe 0uus, Varinus. ) flipites e- nim nudisinlocisinveniuntur; ( swvéyovmwa *ydlo iv qo danois oa jotsvoi, ) Vtrinque veró arborum ramis clau- dat ca etiam qu facileadiri non poffunt, ( «v Mecenas, ) vtin retia curfum nufquam declinans intendat. R e- tibus tenfis, ad canesredeant, omnefquefoluant, & iaculis venabulisque fumptits procedant. Canes aliquis hortetur qui peritiffimus fit, reliqui deinceps ordine fequantur , magnis interuallis aliusab alio diftantes; vt ferz difcurfuslaté fatispateat. Nam fiaperin confertosinciderit, periculum eft nefaucientur: nam in quen- cuuque irruerit, periracundiam lzdit. Porró canes cum iam cubili propius fuerint, incitentur & immittan- turà venatore: excitatus ille confürget, & quecunq; canisà frontefe illi oppofuerit ; eam reiiciet, ( XvadiA[A, ) Irruet autem curfu (fpótein retia: )fin minus,neceffe eft perfequi.Quod fi praeceps fuerit locus,in quo eum fagenz detinent ftatim exurget: fi planus , ab initio ftabit ibidem inhzrens: incumbent tum veró canes. St- 5EWE 2d 40 o5 mul etiam venatores oportet intentos in eum ( caute, necanes fcriant ) tela conijcere, & circumuenientes à. ' tegro & eminus lapides mittere, donec retibus fcingerens plagam eorum intenderit. Tum eorum qui adfunt 65 peritiffimus& robuftiffimus , venabulo progretfus à fronte percutiat. Quód fi petitus i&tufquetelis,non fatis lerctibusingefferit,fed in accedentem fe cóuertat &inftet occurfu, ( aX 6zav eiciyoa mee 3 mtonól]o, ze AMoopety auisiduO-: ) neceffe eft fumpto venabulo accedere. Id tenendum eft manu lzuaanterius,dextra poflerius:il- laenim dirigit icturn,hzc vrget & impellit.Pedes autem manus Ícquantur; luus guam , dexter dexteram. T- taque accedens venabulum obijciat, cruribus non multó maiore fpatio diuaricatis , quàm feri à luctatoribus . folét ipae, lego xi» 4A4, ex Polluce : )finiflrolatere interim ad manum finiftram conuerfo. Diligen- terautem fcrz oculos infpiciat , capitisillius motum obferuans,& venabulum porrigat prouidus, ne aper ca- piterotato de manibus ctexcutiat. Venabulo enim interdum cum impetu:elifo in venatorem pergit. Hocfa cui contigerit, pronus in ora cadat oportet,& virgulta inferiora ( à Js xera9sv ) comprehendat : nam fi hoc modo inhzrens procubuerit;fera preincurultate. ( Mage vl eusevlo ) dentium corpus adipifci non po- 78 teft De Apro. E. F. Lib. M. 023 "teft: ereCtuni vero autflantem (auciari neceffe eft : quamobrem aper venatoris corpus attolleretentat: quod finequiuerit, obambulans proterit, Huius autem rci liberatio vna tantum fupereft: cum in hac angufliade- prehenfus fuerit, tum ex comitibus aliquis cum venabulo accedens)fuem irritet;immiffuro fimilis, non tamen immittet ne iacentem feriat. Hocaper vbianimadüerterit ; omiffo eo quem premebat ; contra irritantem pra ara&furore conuertitur. Tumilleceleriter exiliat, memor cum venabuló exurgendum effeinam nifi vincenti falus honefta non eft: & rurfüsinuadat ficut antca , ferrumque interfcapulas dirigat, qua parte iugulum eft, (31 ieoxys. Pollux videturlegiffe » (lero Qovov , quod placet: hoc fenfu;ferrum inter Ícapulas,aut medio inter fupercilialoco adigat:) & obnixus venabulo acriterincumbat, Sauciusaper furens progreditur;& nifi lanceze 'dentalia ( xwoSovlec ) prohiberent; per haftilefetrudens ad eum veniret qui vénabulum tenet. Efl enim fera a- O9 deóferuida, vt canum pilos quos dentibus forte perflrinxerit, ambürat: & pili recensoccifi dentibus admoti contrahantur, ( vt in B. diximus.) Caeterum fi foemina in retia inciderit , cauebit venator ne impulfus cadat : quod fi contigerit, proteratur neceffe eftac mordeatur?Non cft igitur fponte cadendum : fi quis veró inuitus ceciderit,ei nonaliterfürgendum eft quàm fub mafculo.Cunrveró fürrexit, venabülo percutiat oporet; quoad cam occiderit.Porró capiuntur hoc etiam modo : Retia illis jn tranfitu faltuum ( vezzv ) ponuntur, ad nc- mora;ad valles;ad cliuos, ( «ex/5x. ) Incurfiones veró ( &v3o2o) , venatorum fcilicetin hzcloca cum tumul- tuirruentium,vt fuem excitent; fiunt in agros, in paludes, in aquas. Qui iuffus eft, retia cum venabulo feruat: alij canesagunt;optima quxq;locorum fcrutantés: & cum primum inuentusfuerit;agitatur. Vbi iam in caphes inciderit, retium cuftos accedat fumpto venabilo , & vtatur quemadmodum diximus: fi non incideritinfequi . Oportet. Capitur etiam dum medio zftu premitur canibus. Nam licet viribus pracftet;prae nimio tamen anheli- 9 tu fatifcit.Pereunt autem mult in eiufmodi venatione canes:quin ctiam venatores ipfi periclitantur. Cate- . rum vbi curíü fatigatum petere coguntur,fiue in aqua; fiuein ripis feceffa fuerit, fiue ex opaco exire noluerit: . vbinecrete illum , necaliud quicquam prohibet cominus cum appropinquante congredi : nihilominusadire oportet, vt magnitudo animi cutus gratia hi labores fufcipiuntur, declaretur. Vtendum cftautem venabulo , & corpore ita compofito, vt dictum eft: nam ita etiamfi quid aduerfi acciderit , non in ipfum aut infcitiam eius culpareijcietur.Ponuntur veró ipfis tendiculz, ( ambosaxGas , ) in eifdemlocis ficut & ceruis. Obferuationes eedemfunt;& curfus, ( uelxXeouoa ; infecutiones )& aditus;& vfus venabuli.Porró catulos carum capi vix con- tingit: neque enim ab eis difcedunt, donec adoleuerint: & cum eos canes inuenerint, velaliquid ipfi prafenfe- rint; ftatim fe abduntin fyluas, & fequuntur eos vbicunquefuerint parentes vtrique: quo tempore feuiores funt, & pro illisacrius quam profeipfis pugnant : Hzc omnia Xenophon in Libro de venatione, ex Omnibo- 9 rii Leoniceni interpretatione pernos emendata. Germani circaaprorum venationem propria quedam yoca- bula &locutiones proprias habent: vt funt , Man macht ein bag, bind éiler an, ftellt garn vnd vveertücher. Die fuyv vvirt gebext, louffe , nummpt eim feil s bat fcbarpffe vyaaffen. frifit oder erfeblecht viel hind oder lüt,vvirr geffochen. | Vivaria aprorum czterorumque fylueftrium, primum togati generis inuenit Fuluius Hirpinus, quiin Tar- quinienfiferas paícere inflituit: nec diu imitatores defuére L.Lucüllus & Q.EHortenfius, Plinius. In leporario patertuus Axi preterquam lepufculum e venatione vidit nunquam:neque enim erat magnum id feptum,quod nunc vt habeant multosaprosac capras, ( capreas ) complura iugera macerijs concludunt.Non tum (inquit) cum emiftifandum Thufculanum aM. Pifonein leporario apri fuerunt multi, Varro. Etalibi; Leporazij Ípe- cies duzfunt, in altera eft aper, caprea; lepus: in alteraapes, coclez,glires. Et rurfus , Apros quidem habere poffeinleporario, nec magno negotio tibi eft, captiuos. & cicuresquiibinati fint, & pingues folere fieri , fcis |? inquam Axi.Nam quem fundum (in fundo, quem ) in Thufculano emithic Varroà M.Pifone,vidiftiad buc- cinam inflatam certo temporeapros & capreas conuenire ad pabulum, cum e fuperiore loco e palaftra effun- dereturapris glans, &c. vtin Lepore Ícripfi. Extat Gordiani fylua memorabilis pictain domo roflrata Cn. Pompeij,in qua picta etiam nunc continentur , apri 150. ibices 200. &c. hgcautem omnia populo rapienda conceffit diemuneris quod fextum edebat; Capitolinusin Gordiano r. JH - Plutarchusin Commentario de caufis naturalibus,verfum hunc ceu prouerbio iacatum citat, Mién voids dy s Spawn e5eortozaUs. hoceft, Non pluet poft noctem , qua fus agreftis pepererit. Sues cicures fe- piuspariuntac diuerfis temporibus; fere non nifi femel, idque jídem fermé diebus, ni mirum ineunte zfílate. Vndenegantfore pluuiam pofteaquam fus agreftis * a nimirum exactis iam menfibus pluuijs. .Perio- . €um vfürpari, poterit; fi dicamus, res foretranquilliofts pofteaquam morofus ac zixofus quifpiam animo fuo /'9 morem geffit,Erafmus. rog | : | | Suiscaro vifcofaeft& frigida , & maximé cum vicinioreft la&i: feri tamen minus quàm manfueti.Ca- to porcitum feritum cicuris, facile concoquitur & cito defcendit, multum nutrit , & fuccum gignit craffum ac vifcofum, Auicenna.Plüra legesin Sue F.non procul initio ex Galeno & alijs. Caroaprina leuisconcoctio- -tis,meliorque dómeftica : item valentiffimi gencris& plurimi alimenti ;authore Celfo. Hippocratesait , Ca- ro fuis fyluaticificcat, corroborat, & mouet. Tympanici ex carnibus moderaté comedant , & eas potiusquz non funtpingues przcipué ferinas; vt cerui, apri & caprez ; "l'rallianus. In omhifacro igne neque leuibus& glutinofis cibis; nequefalfis & acribus vtendum efl, fed his quz inter vtrumque funt ; qualis eft panis fine fer- mento,piícis; hoedus,aues;ex ceptoque apro omnis fere venatio, Celfus. Galate aprorum conta&u abflinent, 5o Paufanias.Primus Romanorum DP. Seruiltus Rullüs;pater eius R ulli, qui confulatu Ciceronis legem agrariam promulgauit,aprum folidum epulis appofuit, (vt moxex Pliniorecitabo.)Ad quod refpiciens Iuuenalis,& fua notans tempora, exclamat:Quanta eft gula; qui fibi totos Ponitapros, animal propter conuiuia natum,Gra- paldus. Num pluris nunctu evillaillic natos verreslanio vendis, quàm bic apros milliarios ('alij miliarios fcri. bunt per lfimplex) emis? Varro. Aprimilliarij dicebantur mille librarum , quosfolebant in ceenis. apponere Komani ; Ge.Alexandrinus & Crinicus. Apud Athenzum aper Dipnofophiflisapponitur. Menfe apud Indos imponuntur integri leones, & caprez , & apri, Philoftratus lib.2. Rancidum aprum antiquilaudabant, non quia nafus Illis nullus erat: fed credo, hac mente, quod hofpes "lardius adueniens » vitiatum commodius, quàm.Integrum edax dominus confumeret, Horat.?. Serm. Rancorem grammatici odoris grauitatem inter- pretantur ; qua ex vetuftate accorruptione nafcitur: & rancidum, quod rancore putidum cff. jo His $24 De Guadrusedibus à Hisaddemus qua de apriapparatu Apicius fcripfitab initio libri oCtaul , his verbis. -Aperitavondituri Spongiatur, & ficafpergitur cifal,cuminum tritum: & fic manet. Alia die mittiturin furnum ;cum co&tus fue- rit, perfunditur pipertritum.Con dimentum aprinum : Mc, liquamen; carznum & paffum. Aliterinaprum : Aqua marina cum ramulislauriaprum elixasquoufque madelcat; (id eft mollefcat ;tenerefcat; & coquatur j corium ei tolles : cum fale, finape, aceto inferes. Aliter inapro: T'erespiper, ligufticum , origanum , baccas myrtha exenteratas , coriandrum,cepas :fuffundes mel, vinum, liquamen , oleum modicé: calefacies, amylo obligas, aprum in furno coctum perfandes. Hoc & in omne genus carnis ferinz facies. In aprum affum iufa feruentia facies fic: Piper, auminum frictum , apij femen,mentham; thymum, fatureiam, cnici ( aliásanethi) flores, nucleos toftos, amygdalatofta: mebvinum, liquamen ; acetum,oleum modicé. Aliterin aprum affum iura feruentia : Piper ,liguíticum , apij Íemen, mentham,thymum;nucleos toftos: vinum , acetum, liquamen, 1, oleum modicé.Cum ius fimplex bullierit , tunctriturz globum mittes: & agitas cepa & ruta fafcicuio. Sivo- lueris pingue tus facere, obligasiusalbo ouorum liquido,moues paulatim, afpergis piper tritum;& inferes.Ius in aprum elixum : Piper, ligufticum, cuminum, filphium , ortganum;nucleos, caryotam : mel, finape, acetum, liquamen, & oleum. lus frigidum in aprum elixum : Piper,careum, liguflicum , coriandri femen fri&tum, ane- thi femen, apij femem,thyrum;origanum, cepullam , mel; acetum , finape, liquamen , oleum. Aliter ius frigi- dum in aprum elixum: Piper, ligufticum cuminum, anethi femen,thymum;origanum,filphium modicum, eruca femen plufculum : fuffundes merum : condimenta viridia modica, cepam,; pontica , vel amygdala fri&ta, dactylum,melacetum, merum modicum : coloras defruto : liquamen, oleum.. Aliterin apro: T'eres piper,li- AD ,origanum;apij femen, laferisradicem,cuminum, fceniculi femen,rutam :liquamen; vinum;paffum: acies vt fcrucat: cum ferbuerit, amylo obligasintro foras, &inferes. Perna aprina ita impletur recens : Per .2« articulum pcraz palum mittes, itavt cutém à carne fepares, vt poffit condimentum accipere percornulum, - vtyniuerfa impleatur. 'Leres piper, baccam lauti , rutam : fi volueris, lafer adijcies,liquam en optimum; cata- num, & olei viridis guttas. Cum impleta fuerit, conftringiturilla pass qua impleta eft ex lino: & mittiturin zymam, elixaturin aqua marinacum lauri tarionibus & anctho, Hucufque.A pictus 8.1.8 rurfus 7:44 Ofcllza- prugnez (inquit) ex oleo, liquamine coquuntur& mittitur eis condimentum, Cum co&e fuerint;fupera dij- citur his,cum in foco funt;conditura.Piper tritum : condimentum,melliquamen;amylum:& denuo bulliunt: cum iam bullierunt;fine liquamine & oleo ; elixas & ficcas,pipere alperfo inferes, -— hai es: Antequam piper reperiretur myrti bacca illam obtinebat vicem,quodam etiam generofi obfonij nomi - neinde tracto;quod etiam nunc myrtatum vocatur : Eademq; origine aprorum fapor commendatur, plerun- que ad intinctusadditis myrtis, Plinius. Heliogabalus exhibuit fuminaaprugna per dies decem tricena quo- 36 tidie cum fuis bulbis, Lampridius. Placuére & feri fues. Iam Catonis cenforis orationes aprinum exprobrant callum, in tres tamen partes diuifo,media ponebatur lumbus aprugnus appellata. Solidum aprum R.omano- zum primus in epulis appofuit P.Scruilius Kullus, patereius Rulli gui Ciceronis confulatu legem agrariam promulgauit. Tam propinqua origo nunc quotidianz reieft. Et hocannalesnotarunt, horum fcilicetad e- p mendotionem morum : quibus notata quidem coena,fed in principto,bini terntque pariter mandantur (aliás ; iandebantur ) apri, Plintus.Callum aprugnum & porcus Troianus fumptuaria lege prohibebantur, Volater- tanus ex Macrobio. Magis calleo quàm aprugnum callum callet.feftiué quidam apud Plautum ludens homo« nymia huius dictionis calleo; que & fcire , & callofum effe fignificat. Quo die Lentulus flamen Martialis inau-, guratus efl; in cana fuerunt lumbi aprügnifumina;finciput aprugnum, Macrobius. Eubulus &» Aauxeci apud Athenzum 4 e xa sts nominat inter catteros delicatiores cibos.Aprinam falitam quo temporeapriin furias 44 Veneremqueruunt;colorem acfaporem mutare ; de obferuatione tam eft probatum , quam à multis celebra- | tur, Ant. Mizaldus. | ted | | -. G. . Milliaremediorur cx capra demonftrantur: amplior potentia feris eiufdem gencris; Plinius.Eadem ra- tio circa remedia ex füe manfücto & fero fuerit, necnon aliis omnibus manfuetis & feris: videlicetvt ijdem autfimiles vtrorumque effeétus fint, fecundum magis & minustantum differentes: quoniam animantium fe- rarum partes exdem minus humide minufque frigida (dem ex manfüetis animantibus funt.Apro & fui cicu- ricommunia remediain aliquot eorum partibus, s fanguine, cerebro, maxillis,pulmonetecorejfelle;ta- lis,vngulis, fimo & vrinajin Sueiam recitata, non eft quod híc repetamus.Apri cerebrum contra Terpenteslau- $3 datur cum fanguine; Plin.Etalibi, Verendorum carbunculis cerebrum apri fanguifque fuccurrit. Videin fan- guine fuis G. Axungia preffantior eftin apris; vt in Sue G. ex Plinio retuli.Lardum aprielixum atque circum« ligatum mira celeritate folidat fracta Plinius vt citat Obícurus quidam.Adepsapri cum melle refinaque con- tra ferpentes laudatur, Plinius. Cum adipe pulmo aprinus impofitus, fi pedes fubtriti (int contufiue offenfio- ne, prodell, Idem. Apri & equi adipes quomodo curentur in Tauro dixi ex Diofcoride: quanquam cius inter- pretes horum animalium nomina omittunt. Epinyctidas adipe aprino cum rofaceoinungi prodeft; Plinius. Apri cerebrum contra ferpentes laudatur cum fanguine; Plinius. Apri cerebrumad ferpentium morfum valet, Sextus. Verendorum carbunculis cerebrum apri fanguifque füccurrit;Plintus. Ad carbunculos & dolores ve- retri; Apricerebrum coctum contritum ex melle, &impofitum , miréfanat, Sextus. Cerebrum apri coctuni & potatum cüm vino, omnes dolores fedat,Idem.Plura de remedijs ex cerebro; in Sue di&a funt, Cinis ma- 6c xillarum apri fanat vlcera quz ferpunt $ Idem quoque confert fra&is, Plinius. Vide in Sue. Dentis fume Ícobes,diram pleuriuida foluent, INec quatiet pectus tuffisanhela tuum ,Io, Vrfinus. Potusin pleuritide exper- tus; Exhibeatur femilibra, fi grauior morbus eft :fin minus,vncia duntaxat vna aut altera olei linini puri,calidi, um fcobe dentsaprini , quantafuper Marcellinum numum exaggerari poteft, lo.Kufnerus. Fcedi, agnipor- ci; apti;cerui;&c. coagula fimiles naturas fortiuntur:contraaconiti ead in vino; & concretum lac in aceto; conuenienter affumuntur, Diofcorides. - Apri pulmonem cum melle commixtum,;vt malagmafuperpone pe» dibus à calciamentis lxfis & exulceratisfanabuntur, Sextus; .Diofcoridesalios quoque pulmones, fuillnm;a- gninum vrfinum ad idem remediüm commendat, nempe quodimpofitis eis excitandz 1n pedibus calecorumi atuituinflammationesarceantur, Cum adipe pulmo apri impofitus, fi pedes fabtriti fint contufiuc offenfione (vd 7a 25] 19) jo t De pre GC. Lb. I [PI] (vel etiam ad perniones;vt alij citant, ) prodeft; Plinius.Ebrietatem arcet. Vide in Sue;Tecur apri (ore ) recens fiarefactum teratur,ex vino potum,contra ferpentium canumque (. 44) zl, lego xwway ) morfusauxilio eft Diofcor.Apriiecur inueteratum cum ruta potum ex vino,contra ferpentes laudatur,Pliniüs. Iecoris apri fibra, illa potiffimum quz prope fel & iecoris portas efl;ex aceto vel potius vino pota contra ferpentes auxiliatur, Ni- cander.Lethargicos excitat iecur aprinum: itaque & veternofis datur, Plinius.A pri iecur auribus purulentis in- flillatum proficit, Sextus. Alium fiftitiecur aprinum ex vino potum citra falem,recenfque, Plinius: recens ex vi. no potatum,ventrisfluxum miré reftringit,Sextus.In iecoreapri inueniuntur lapilli;ficuti in vuleari fue, aut du ritie lapillis fimiles;candidi;quibus contritis & in vino potis;calculos pelli aiunt;Plinius.Plura de remedijs ex ie- core apri legesin Sue.Strumas difcutit fel aprinum vel bubulum tepidum illitum;Plinius:fed Marcellus em piri- cus proaprino caprinum legit,his verbis: Fel bubulum vel caprinum adincipientes flrumas optimé facere ex- perimenta docuerunt: nam penitus crefcere non finentur,fi eo adíidue tangantur, Vlcera qua férpunt fanat fel aprinum cur refina ,& cerufa; Plinius.Fel aprugnum & oleum amygdalinum pari méfura permifce, laboranti auriculzinftilla, Marcellus.Lienem quoque fedat potum,vt quidam ex Plinio citant. Coitus ftimulat felaprinum illitum,Plinius.Felapri cum feuo quolibet pofitum;optimé placat podagramin pracfens, Marcellus. InSueectiam nonnulla de remedijs ex felle apri diximus. Comitiali morbo teftes vr(inos ediff: prodeft, velapri- nos bibiffe exla&e equino;aut ex aqua: dantur & fuum tefticuli,inaeterati tritique ex fuisla&e precedente vini abflinentia,& fequente continuis diebus; Plinius. Ad caducos: T efticulos apriex vino vcl aqua potato ,& cura- beris, Sextus. R.emedia ex veftca pe inferius in lotio.R.emedia ex talisapri,videin Sue. Vngularum apru- gnarum exuftarum cinis ptioni ini perfus,plurimum vrinz difficultates iuuat, Marcellus. Vngues aprugni exufli tritiquein potione fumpti,efficaciter fübmeiulis profunt;Idem.Ad inuoluntarium vrinz exitum in flratis: Apri (velfuis,Plin.) vngulas vftas ex vino potui dato, Galenus Euporift.3.257. Vide plura in fue.Fimum fuis fylueftris aridum,in aquaaut vino potum;reiectioncs fanguinis fiílit: vetuftum lateris dolorem mulcet :ad rupta & con- uulfa exaceto bibitur: luxatis cum cerato rofaceo medetur, Diofcorides: ex quo partem etiam Auicenna trans: fcripfit.Fimi aprini vimad membrafpafmo velpercuffu vitiataaut quadrigis agendis rotáue vulnerata;foris illi- titumin potu fumpti ad ruptos,vulneratos & cuerfos,expofui in Sue G.Fimusapri recens,& calidus, precipuü eftremedium contra fluxum fanguinisé naribus,Liber denat.rerum. Stercus aprugnum ex vino füba&um,& emplaftri more impofttum;quicquid inhaferit corpori celeriter extrahit & fanat, Marcellus. Ecalibi, Tufum cri bratumq;,& cum melle deteriore coctum & fubactum articulisimpofitum medetur. Emplaftrum ex calce vel flercoreaprino,videlicet contra morfus venenatos: extrahit enim ven enum ; Arnoldus de villanoua. Vlcera extera (przterquam in tibijs cruribufque)explentur & purgantur fimoaptino, Plinius. Apriflercusaridum có. tritum & potioni infperfum dolores lateris fanat mira potentia, Marcellus. Etalibi, Siccum contritum ex vino potui datum;pulchré non folum fplenis,fed &renum dolori medetur. Lumborum dolores & quacunque alia mollire opus fi; cinerem aprini fimi inveterati afpergi potione vini conuenit,Plinius. Luxatisrecens imum a« priillinitur,Idemn.Stercus agrefüis apri & fulphur colatum;& (ex) hemina vini picati potata , coxendices emen- dat, Sextus. Fimus aprugnus vino remiffus tepefactus colatufque, & duorum cyathorum menfura potui datus, ifchiadicis faluberrimé medetur, Marcellus.In aceto deco&tus , & cum melle füba&us, impofi tufque plantis vel talis mitigat eorum dolores,Idem. Aprini fimi cinis infperfus potioni tepidi vinidyfentericis medetur, vtquidam citant. Reliqua deremedijs ex fimo aprbüquaeresinSue, - Remedia ex vefica &lotio apri;tum fimul;tum feorfim.Ad caducos: Lotium apri cum oxymelite bibat, &remediumcapiet,Plinius. Comitiali morbo prodeft aprinam vrinam bibiffe ex aceto mulfo,cfficacius qua inarueritin veficafua, Plinius. ( Fibri etiam vrinam in fua veficaferuari iubent. Antidotisea miízetur quód venenis refiftat;Pliniotefte.) Aurium dolori & vitijs medetur vrina apriin vitro feruata.Plin. Ad aures minus audientes: Aprilotium in vitreo repofitum tepefactum auribus inftillatum perfecte medetur,Sextus. Vrinaa- pri fertaturin vitro fed melius in veftca ipfius,quo (quz ) modo ei füblata fuerit : hzc tepens infufa auribus (dolentibus puto & purulentis ) vnicé prodeft ; Marcellus. Aprilotium infufum auriculz valde medetursquod quia vetuftum magis prodeft, collectum feruari debetin vafe vitreo,vt fitad remedia preparatum,Idem. Et ali- bi,aprilotium in fumo ficcatum, &melleliquefa&tum auri infunditur, & remediaz fi urdiginem vel dolorem. Porri fe&tiuifüccum,& lotium apri,& oleum cyprinum pari pondere coniunges,& tepefa&um auribus inflilla- bis, Marcellus. Aprina vrina viribus eiídem przdita eft (proxime autem dixerat taurinam cum myrrha inftilla- tepidumq; Plinius go tamaurium dolores lenire ) priuatim comminuit veficz calculos,& potu expellit,Diofcorides. Vrinzinconti- nentiam cohibet veficaaprinajf1affa mandatur,Plinius & Sextus. Veficam affam ( addiderim apri: aut verris, naim & verris veficz eandem vim tribuit Marcellus ) efui dato per triduum min gentibus in flragulis, Euporifton 176. Qui vrinam tenerenon ges capre velicam comburat,& cinerem eius exaqua cum vini potione bibat; Marcellus : ege non capra,fedapri legerim: quontam catert ettam authores apri vrinz hanc É£x- cultatem attribuunt;caprinz nullus quod fciam. V eficz calculorumque cruciatibus auxiliatur vrina 2 pri; &ipía vefica pro cibofumpta: Efficacius,fi prius fumo maceraturvtrunque. Vcficam elixam mandi oportet , & à mu- liere fceminzfuis;Plinius. Vefficaapri re&é aduerfum vefficx dolores in cibo fümitur,itu vt mulicr fceminz, vir mafculi fumat; Marcellus. Ad ftranguriam & vefic dolorem ; vefica apri cum lotioinfufo fi [ufpenfa & paffa faerit donecaquaticus humoreffluat&difco&tam dederis manducare hisqui patiuntur, mire fanantur , Sextus. £o Probatum eft veficam apti cum tota vrina exiccatam vefice morbis conferre bibitam ad 3'- pondus, atque inteftinorum dolori;,Fumanellus. — Verrisfyluaticilotium cum fua vefficaia fumo fufpenfum &adí(cruatum, firanguriofis cum potione mixtum potui datum;efficaciffime prodeft, Marcellus. Hydropicis auxiliatur apri v- rina;veletiam vefica, paulatim in potu data; Plinius ytquidamcitant. Videetiamin Sue deremedi Js ex vrina a- pri-Ad calculum,R vrinam apri;bibateger,& liberabitur, Incertus. | | Ad vomitum & fomnum : Spuma apri cum adipe in heminis tribus ad tertias.exco&a & data fana- bit Sextus. "ouf to Mis : Quandoquidefm veró &in venationibusà fylueftribus fuibus leduntur quidam, operzpretium eft& de hisfacere mentionem. Vulnera itaqueab ipfis incuffa grauia fun bpropterca quod non folum profunda, fed & maena exiftant.Adglutinatorio autem medicationis ductu ea curareimpoffibile eft. Nam vnà cum contufione o labia voluerum difcindunt,& adurunt.Mutuo enim dentium inter fe attritu;ac veluti ad cotem affrictu vtütur, liii ad vin. Galenus ^ DER] Dv Quadrupedibus ad vindictà corüm qui eisobueniunt currentes. Adufta itaque corpora cruflam quandam iuxta vulnerumlabià inducunt. Quarefüppuratorium & nó adglutinatorivm curationis modum in eis adhibere oportet; Aetius 15.4. VIceribus rheumaticis, id e(l luidisnon calida fed frigida tam zftate quam hyeme adhiberi debet. Facile enim interuenàndum equusabapro interno poplitis finujaut interiori crure vulnus accipit: quod tn vlcus rheümati- cum degenerat,ac tumór fequitur : huic Irigida adhibenda eft; & curatio inftitiienda iningendo medicamen-. tum quod atramente fütorio conflat, diachaleanthesvocant. Autcanis caput exempta lingua crematur , & re- dactumin puluerem fuperinducitur cataplafmatisinflar, ( «a mmAoosew. nift legas «omwnosei», quod infper- gerefonat; )Abfyrtusin Hippiat.eap. rrr. | m T 4. Aperdicitur quod in afperislocis,fenticetis & montibus intonfis verfatur,vtrefert Varro libró quarto delingua Lat.nifià Grecis quod hi xe». Sedfortea dentium etiam aut animi afperitate fic dici potuit. Apris - gnaribus,inquit Pliniusjin coituafperitas plurima;Ego tamen à Grzca voce capros potius per apharefin prima | literz ficdictum reor. Aperà ferocitate vocatus eft : ablata f. litera & p. fubrogata: vnde & apud Grecos fragros (lego,fyagros ) id fL ferus; dicitur: omrie enim quod ferum eft & immite;abufiue agrefte vocamus;YHidorus.Se- tiger epitheton;à Martiali proapro abfoluté ponitur. Kame«O- pro «omt(9- proptcr carmen; apud Homerum Yliad. i. Kart 9- ad aene aveo etam omoes op (Q-. Recentiores fyagron dicunt, vt onagron ; Varinus $n "Aoeéeroov. Xux»2(- non dicendumi eft: nam veteres duobus vocabulis femper v25e:ov proferunt;vt & Ho- xnerus, Varinus.Plura vide fupra in A. 'Ev oic li zo] cv pel nto Ac Gs, id cfE magna portioapri, Suidasexin- 29 nominato. Xvi àpe/s.avo5es; Hefych. XveocQ»,)c d5e(9*, Varinus. "Apeortipz avc, apud poétas, Aseorégse e qvas, Orphzusin Argonauticis. di dogaus Gr, Oppianus. Xdz «o TS Xoip(O* , tote D»). on sr) vite tod: s, aw Aion x6 , bai 5e. (9. Varinus: quaft Xo 9- femper de manfueto dicatur, quod ctfi vt plurimum fit, non tainen perpetuum eft: nam Hipponax defe» Xcige dixit. AsiBomio5 dne» Xcio(9», Varinus. Aw Bories cic quidem pro manfue- ta fcgetes depafcentcà poeta víurpatur,vt pluribus dixi in Sue E. Agriophiros( legoagriochiros, ) ideft porcus fylu-ftris,Syluaticus. Sic& d.]phax cum plerunque & proprié detue manfucto dicatur, Anaxilas tamen poéta de fylucftri dixit,his verbis: Tes Xu dpewsie pd mo 403 d] g^ Qooers hA 1 Gor rey TRU: d) auY9vpes, Vt Athenzus citat. Á- ros & lcones per excellentiam antiqui vocabant 5/54. Varinus Aprumà quo Adonisoccifus eft, Theocritus Xdyl. 9. 2 00 & 5572 nominat, Movios, fus ferusqui folitarius eft,& non degit gregatim. Diuus Cyrillus in pro- hetam Ofeam fcribens;afinum interpretatur : aliqui magnam fcram,quz proptcr ferociam (' 3j 3vmvoi» ) fo- 39 litarià pafcatur, Hefychius & VatrinusSunt qui monolycum interpretantur; &c.Czlius: vide fuprain'A. Moviie, eie ue uova n Sov oAvi Os Suidas. Movodaid| ne uovibe. ob eoe ren, Hefychius. "Aq up(D", aper apud I- xalos Hef Varin. "Ed df 5s dre deed po QS, Acfchylus.Et Sciras Comicus "Tarentinus. Ev" ga avupulu) oi£iot viue [Dori Ov eia/edto B veo xot emu. Nihil mirumautem quód Aefc! ylus qui in Sicilia moratus eft, Xnultas voces Siculas víurpárit, Athenzus lib.o. KéAx«,ov»5e(&- , Varinus : Suidasaddit, 44) 5 móc. X vue", xentQ-, Hel. MoxcGeam cuv aei av qv Véot AEJAY TRU 0D 6V v en) poco iot cuc, Euffathius, Suem Germani voce communi/chvvyn appellant : & fuem ferum, ein vvild fibvvyu: priuatim tameh aliquando fceminam ita nomi-: . nant:vtaprum, ein vuilden aber, id eftverrem fyluaticum. Ceterum qui lauté & venatorié loquuntur propria quzdam vocabula vfurpant.Porcellum enim Íyluefirem vocitant einfrifibling. (Heluetij quidam. veruecem ita nominant.;iam bimum;ein lecker: adultum aut vetalum, ein bovvend fchvuynhoc eft fuem fecantem,quód gran-. 46 desgerat dentium ficasad fecadum aptas Scropham fylueftrem;fiue porcorum fylueftrium matrem, em Iren oder. bab. — Epithcta,quorum ea qui fineauthoris nomine funtapud Textorem inucnimus.Acer, Vergil. Aeg. 10. Agrcflis. Arcas. Arcadius, Atalantzus. Conturbator, Martialis. Cruentus, Claudianus, Dentatus. Durus , Pro- pert-libro fecundo, Erymanthzusvel Erymanthius. Ferox. Feruidus. Ferus. Fortis. Frendens, Ouid.r. de Arte. FulmineusStatius 2. Achil. Pulminceofpumantisapri fum dente perempta, Martialis de cane Lydia. Fuluus;Ho- xatius2.de Arte.Furens. Glandilegus. I hufczglandisaper populator, & ilice multa Impiger, Actolze fama fe- cunda ferz, Martial. Hirfutus.Hirtus, Ouidius t.de Arte.Horridus.Hifpidus, Senecain Agam. Armis hifpidus; Am.Marcellinus.Mznalius.M «rfus. Mcleagraus.Minax. Nemoriuagus, Catullus in Aty. Quadrupes.Dentefque Sabellicus exacuit fus, Verg.in Ge.Sautens.Szuus, Verg 3.Georg.Sanguineus. Qui Diomedets metuendus Íeti- eragris, Martialis. Vulnera feciffent;nifi fetigerinter opacas Nec iaculisiffet;nec equo loca peruiafyluos,Oui.8. 59 Metramorph.Setofus; Vergil. 7. Aegl.Spumans Vergil: Aeneid. Martial.lib.14. Fulmineo fpumantis apri fura dente perempta; Martial.Spumeus Spumiger.Strictus.Syluiuagus Sordidus. l'egezus Terribilis. l'hufcus, Mar- tialis. Etalibi; Thufcz glandisaper populator. Timendus dente, Ouidius 4 epift: l'oraus, Ouid.z. de Arte. Tru- culentus.Tru£, Ouid.ti. Metamor.Vaflator,9. Metam. Violcntus,8.Metam; V mber, Horatius. Vulnificus, Ouid. 9. Metam. 'Aejas; & '"Aggiod| ec, Homero: vide füuprain Sueainter Epitheta: Xvaz aiv ^o vs, 1d eft apros im- p tuofos, Oppianus. Téc jojo penópusie Upuaiv rario di pornas eu Govrac Ts 5 auyDuper, Anaxilas apud Athenzum; Kant Q« Gon «(G3 Mey Veo (Q Go votos, Oppianus. GoUxowo, in epigram. Xevavys79s, aper Íylucftris Gaza in- terprete, Quidam in Lexico Grzcolat. Ove evàc kart àAeoQoov(G-, Homeruslliad. o. 'Ocsirs ic, Pindarus:id eft, (uis iri niontibus nutritià verbo xrziey quod eft nutrire. Ozp ermQ»yG-, Homero. XvecUCesipee, Oppianus. H'ed» Xo Aid pyaw, ppianus. KauuAi08mV55 x& your dose Ey TEC óNovrove Ee xolez (exta alios dentesautos, He- 6o fych.) $5Xueolosov cir dcvras, Varinus :aliqui Zuecdovro, id eft vtrinque dentatum interpretantur , Hefych. Kum Qr» x od XAV(gés tot) Kano, ee Varinusin Xi. Oocz» 9n XAsVlw eu£ é2eicvze40d|ovrx. Homerus Hiad. 9. v3 cuv db e iov Ere Flefiodusin Afpide.Et mox; Au Qurpoi XA&Vod Te aues , Xotpomi v A&cvrec. Plura epi theta Grzca ex Polluceadferam in d.& e. e, ^ | Aprinus,adie&tiuum t fic dici debet fecundum analogiam,vtà caper vel capra caprinus: antiqui tamen, vt apparet ex vetullis codicibus,per quintam vocalemin fecunda,& per gin tertia fcribunt aprugpus: quo vtitur Plinius;callum apragnum &lumbum aprügnuni dicendo. — Quo dixi venunciares,fatir? ea tenes? s o. Magis éalleo qnàm aprugnum callum callet, Plautus Perf; Feftiué fic refpondet , ludens homonymia huius dicttonis éallco.qua & fcire & callofum effe fignificat, v95gas, quiapros venantur, Varinusin X4, Xvo95ji, fabula Ste- fichori Syagros, morbus quidam apicularum j Varinus. Syagria leguntur apud. Lynccum; t. :(ex. vo ; 5 | : Athenzi De A4pro. H.a. bed. Li. |. 927 Athens nono: cvoe;o, Intellige xpia. ) Kat», pudendum virile , Suidas. XoisG- vero muliebre, vt dictum o |o [o jo $o o eftin Suea. Katia, carnes quzdam prominentesin natura cameli quas excidunt,Suidas : videin Camcelo E. In fuibus feeminis pars qua excinditur vuluz adhzrens;apria noininatur. Aaig;za mese D, Varinusjlego, Aaf- euont-, vnadictione: videtur enim Aa in compofitione augere; vt Ao & l'a, Aouareae , Doris, Leucadijs, Helychius: vt Ae«maa£Q- forteàcapri;id eft membri genitalis magnitudinedicatur,vt Acewop(Q- etiam. Aaz- x Q-nlvead (BA eeeetoo (Qs Hefychius: nimirum à A« particula augente; & z«9». quanquam & acier» apud eundem exponitur xiva«d[Bo,ctpvi, Acuonemrtow;Aonuvesi, Idem.Eftautem A«pvpbi, elegans, iucundus, facetus, temerarius,loquax : quz fcilicet amatori & libidinofo conueniunt. Ko/meas ano ^auias, V atinus. Koezreauva: sj vax- TwQipns Sort "P ximtav, Idem, Qr ewzgal avena] woemrtonvo, Hermippusapud Pollucem 8.3 0. 0 ken , 49) mre- Qno 9l dpopeie, Ibidem, Kovreav, Venerem appetete,vide fuprain C. Kazejo genus faltationis inarmis, Va- rinus. Korrtocsauy verbum legitur apud Sciram Comicum,his verfibus :"Ev9" Zr asipdui Erat véuen Gol, OU v ad. etd oe D veusud OQ xaztufenu, Athengo citante.Capridij callopatira apud Athenzum legiffe videmur: eftau- tem capridium,à capro deminutum,quo nomineaprumintelligimus,Cadius. — Icones.Aquilam Romanislegionibus C. Marius in fecundo confulatufi uo proprie dicanit.Erat & antea pri- macum quatüoralijs : lupi, Minotauri,equi;aprique fingulos ordines anteibant.Paucis anteannis fola in aciem ortari coepta crat,reliqua in caftris relinquebantur. Marius in totum eaabdicauit;Plinius. Feftus non aprum, fed porcum fimpliciter fuiffe fcribit,his verbis : Porci effigiesinter militaria figna quintum locum obtinebat: quia confecto bellojinter quos pax fietet;czfa porca foedus firmare folebant. Vulcanus in fcuto Herculis varias expreffit imagines, "Ev 3 qva &3eAal aoNSvol Eat vit AeóVTGY Ec cius d|séxo tXUvyse Rove dla» cp aadds in Afpide.Aperaureus ore humano;videinfrainh.exPlutarcho. — Planta. Chulnion;eryngium, vt lcgitur inter nomenclaturas Diofcoridi adfcriptas : forte quod apti radi. eibus eius vtpote dulcibus dele&entur. Eft enim genus erybgij , quod frequens in Galliz Narbonenfis littore deprehendimus, dulci & odorata radice;odore fapored; paílinacz.In meridiano orbe przcipuam obtinent no- bilitatem palmz fyagriproximamq; margarides. Vna earumarbor in Chora effe traditur, vna & fyagrorum: mirum de ca accepimus, cum Phoeniceaue;qua putatur ex huius palme argumento nomen accepiffe, iterum mori ac renafci ex feipfa : erat; cum hac proderem fertilis.Ipfum pomum grande, durum, horridum, & à cz- teris generibus diftans fapore ferino,quem fermé in aprisnouimus, euidentiffimed; caufa eft nominis; Plinius, Animalia.Eft & pifciscapros, id eftaper, & caprifcus : videin Sue a. Capron aliqui phagrum pifcem no- minant, Varinus : nimirumquod fpinz in dorfo ei vt feta fuillz rigeant, nam & Aodil, Numenius cogno- minat.Syagrides pifcesquidam Epicharmo, Athenzus. — Propria. Diocletiani dictum fertur, Egoaptosoccido;fed pulpamento alter vefcitur: quod inde eft na- tum. Agenti in Gallia Diocletiano dicebat Dryas. ( Dryas mulier vetula, Pomponius Lztus: videtur autem Dryas de foemina facerdote vel faga dici,vt Druidade viro:) Nimium Diocletiane auarus, nimium parcus es. Cui periocum is, T'unc ero largus, quum imperator fueto. At Dryas: Noli Diocletianciocari: nam im pera- tor eris,quum aprum occideris, Ex eo venationibus deditus apros forte oblatos enixiusoccidebat, dicti euen- tum expectans: quo eftfruflratus, donec przfe&um pratorij Aprum ( Arium Aprum ) peremit, Czlius. Eft & Syagros viri nomen;vt "'Orz5e(Q-. Xvere(9« (vt habet Athenzi codex impreffus, legendum Zvz»eQ- ) Heto- doto libro 7. nomen eft cuiufdam Laconis, qui ad Gelonem Syracufanum legatus venit, vt auxilium abeo tontra Medos peteret. Fuit item Syagros Aetolorum dux. Syagros apud Sophoclem in Amatoribus Achillis, nómen eftcanis, fic dicti quod venaretur apros, Athenzus li.9. Aprus , "Aat, vrbs T hraciz, Steph. Scythia (Europa) preter municipia vrbibus nitet duabus, Apris & Perintho, quam Heracleam pofteritas dixit.R ho- dopahuic annexa, &c. Marcellinus libro 27. Apros colonia à Philippisabeft clxxx viii. M. paff. Plinius.4.1r.in "Thraciz defcriptione; Vallis quedam in Liguria vulgó Porcifera dicitur, nimirum ab apris fex porcis feris.Sya- 'gra regio Ciliciz prope Adum & Laértem gentile Xvojes'c. Stephanus. Syagros, promontorium totius orbis maximum , in Arabia thuriferas Arrianus.Melfenij & Lacedzmonij tertiam pugnam ad Apri fepulchramin- , flituunt.Locus hic (Apri fimulachrum ) ad Stenyclerum Meffeniz fitus eft. Herculem enim ibi ad diffz&tum aprum liberis Nelei iufiurandum dedifle, & accepiffe ab eis perhibent, Paufaniasin Meffenicis.Caprcta popu- li, vbi Apamia condita eftàSeleuco rege, interierunt;IHidorotefte apud Plinium. Caprez,vcl Capriz, vel Ca- priene, Kaeilun, infula Itali, vItraSurrentum Campaniz vrbem circiter o&o millia paffuum , proxima Neapoli , Tiberi principis arce nobilis, & coturnicum multitudine. Caper fluuius Laodiceam Cariz vrbem cum Lyco & Afopoamnibus alluit; Strabelib.i2.& Plinius 5.29 In oraoctauz regionis Italiz , Ariminum co- lonia, cum amnibus Arimino & Aprufa, Plin. 3.15.Capria, lacus ihgensin Pamphylia, vt meminit Strab. Iib.r4. b. IIoigw: mons Átticusaprorum & vrforum venationem przbet, Paufanias, Hippopotamis & apris den- tes exertos inferior maxilla profert, Paufanias. Hippopotamo cauda & dentes aprorum, adunci,fed minus no- xij , Plinius. Apri Calydonij dentium exertorum alter longitudine dimidiz vInz fpe&atur, Paufanias. "0; vuv OsgsLov VAeetv abs Aon d av, Odyf. v. de Vlyffe.Eale Aethiopica fera; maxillas habetapri, Ide. Monocerotem. Indi venantur;cauda apro firnilem,Idem & Aclianus.Aprorum pernas noflri vocant, leuff oder bammen. c. Aprorum luftra, Budeus Grace ZvAoyoi, Ex thynnis pifcibus maximi,fimiliter vt fues foli & feparatim natant: alij moreluporum bini proficifcuntur;alij vt caprzgregatim, Aelianus. Derobore & iracundia apriad pugnam;adferam nonnulla mox in d.& e. Eiauc |, àv G4 avs; uve rd Byoces rj ylijycetod aoc Axio oH ( a2 à- d|gar) qu d|evdpo 94 cvv àd| p vyrae E Dente sl) AoQ:av , A& JLetois mote es ToiG QuMata1 . "TU DIO $6 UTE A eTTd , 7IUa. CAL TV quA ocdpimm, mis ad] eei ev ZUUTWCy ETT 0 2YC9; ENVIAR X0 wa 8 àd|oviwv ord Aéi a7tlev aig ààSay , Gov OieyCoV, aivotbbi- yea Desc cir qvis xauhasdsai eaa, Pollux. K«4|9 Eme &r«oviv uorxov; Odyff. T. deapro. d. "IJlopfusus q[ oio G9) aree y oi vl etie (» AxL), Homerusjintolerabilem apriad pugnam impetum de- notans, Varinusin I«egeoA5.Ovr sy voted o^ 37AY0V MX sre AtoI(G-,OV're eue tomes Ao Dsov(Be, ode pe Qujsàc yi «y Jenn utrya devel Ni ueatret, ( Gu rods [3Aemi, ) Homeruslliad. 5. quantum Panthi filij fuis viribus nimium freti fuperbiunt. "roriedvuO-. do ecoym OQ wmve x IrtogiS Uu, Pollux de apro.Plura legesin e. | e. Spumantem aprum ex equo lacefferejirruentemque vltro eundem mucrone conficere, Budzus. Aut fpumantisapri curfum clamore prementem, Verg. r.Aen. T hufczglandisaper populator, & ilicemulta. Im pi- ger, Aetolz fama fecunda fcrz, Quem meus intrauit fplendéti cufpide culter, Prado iaccs noftris inuidiofa focis, liii 2a Martialis ez | De Quadrupedibus Martialis lib.7.Fulmineo fpümantisapri fum'dente perempta, Quantus erat Calydon; aut Erymanthe tuus, E dem libro iin epitaphio canis Lydiz, Site dele&ant animofa pericula, T hufcis ( Tutior eft virtus ) infidiemur aprisIdem libro .2.ad Prifcum in leporum venatu equo nimisprzcipitepericlitantem. NNanque fagacius vnus odoror,Polypusan grauis hirfutis cubet hircusin alis, Quàm canis acer vbi lateat fus,Horatitis12.Epodon. Sa- pe volutabris pulfosyluefiribusapros Latratu turbabis agens, Vergiliusin Georg. Modà more ferocis Verfat a- priquem turba canum circunfona tenet, Ouid.metam.4.Ceruum, aprum; vrfum dimiffos , canis Indicus Ale- xandro donatustanquam fe indignos contempfit : in folum veró leonem infurrexit, vtin Canerobufto dixi ex Acliano. Actusaperfetisiram denunciat hirtis : Et ruit oppofiti nitens in vulnera ferri Preffus & emiffo mori- tar per vifcera telo Ouid.in Halieut.Lepolemusquidam ( vt fcribit Apuleius lib.8.deafino aureo ) cum venare- turaffumpto Thrafyllo cuius vxorem amabat;vt in venatione eum occideret, & à fera oceifum mentiretur : ad fcruidos diffonofque canum latratus,aperimmanis atque inufitatus exurgit , toris callofz cutisobefus ; pilis in- horrentibus,corio Íqualidus;fetis infurgentibus fpinz hifpidus, dentibus attritu fonanti fpumeus: oculis flam- meus;afpectu minaci;impetu Íxuo;feruentis oris,totus fulmineus: & primum quidem canum procaciores » qui comminus contulerant veftigium,genis hac illac iactatis,confe&tos interficit : deinde calcata retiola; qua pri- mosimpetus reduxerat,tranfabijt,&c.Et mox,Beftia genuini vigoris non oblita;retorquet impetum ; & incen- dio feritatisardefcens, dentium compulfu;quem primum infiliat contabunda rimatur,&c. T hrafylum aperfu- rensinuadit iacentem : ac primo lacinias eius ; mox ipfum refurgentem multo dente laniauit;S&c. Xo9/aas quii venantur apros, Varinus 1n Xd. Xvojfooi fabula eft Stefichori.Pollux deapro; Teoryie ks: aves doli , oiotgens (Qe 4 qup; dletoty Qo Durst Qs duazesyvis Gr yao diis vepres rp Qs uiri vor re err up Org o9: evu- «yea repaiv [oia (B 277) Bepalu dox lvi es dvor ais tod TU aout 2 Joxoxey d 3 9) avc eaux ae evoteeles, : stad qw d |evdyo, mtooiCA cereo, Hacille.Etalibi, u9 4) aareov evibryroctu eiaoie &y. Achilles adhuc puer, Ac- óvTeoxt dij eo ripoie Errtaóss QUvov xam ec v traupe, Pindarus.Etalibi "T4 aeuaew Ios 8-56» d|, orp?rew (36m aat vativ 9 i9wwe quien d|eXQic . woimta 5 BA 6Cavl QovoyxuUa d|eivAovpuoy T : vt citat Erafmus in prouerbio " Equus in quadrigis,in aratro bos. Hercules venando fagittis petit, H'vaz,5 zzgl «celu, Orpheusin Agron: x "IDvazw 3 xueosi torres 0r T. On xav Bxitdyua occ eres x Suy Dvowrtgav. "Enc tio 8 Te euet 2M ac üpeteeu e peoearTecs /'AJI 676 dy B. rael EA dE eed 020 remi oc; Li "hs dive eonun, do évecon diudw aO», Homeruslliad. e. 'Qc dl, érew Ey «e veo sod diy imi vpóor io, X«ne (Go je Atv spé Dern d trei Cx sueonvon ( &c. vtin Leone e.recitaui, ) Idem lliad. y. Apud eundem Odyffez 7. Autolycus cum filijs & Vlyffeex filia nepotein Parnaffo monte venatur. Oi 4j & osa» (pedem montis ) ccoov Gaecerioecy ares d aio aisi Levit pda reg des riam. fequebantur Autolyci filij;cum quibus Vlyffcs Hieyay- 39 X kuUQV X eod ara doni omnc yx. 5j. 2475 I E f ^ / E * V LAS 3*1 1f " ; | " TT EvSwe d|, &t £9 Xo*e UM vrUXAVE) toot Té evTo Aen as TUE; Tl) id) di sc ivan Age: uJAQ- vpebv aiérruv; Ours pav EA (O- QauéQruv acida e Ca ev, Ovr jua zxes'mmns 2 orzreg c , 05 deo: T ^Hsy. aiTDin Qum éuéltu yum qnia. TON. - Yivd[ ovdpav sexuvav qe EUG DUE € , ! 3 eupno' 3 . ! E SA 0» RN T i TOM CET Qe taocyoves emiowi . 0 d], vi» eot ÉuAó9 0105 OeAEos i (aliàs id ) AoQulu) zio d| óQSoA oie dgdopxait / N I L 2 Zap euTOY are i9ey. & d| ene meamsG- Od|vostue — "Eosur avatar iud Q d|oNiy ov dliov Xtee moo eit Oaouduo] Me puoutos à dlé pav Qo udi &Aec:» cU; —— LEVbG VAGD . TONO 3 due TUA àv AuxeAQicallEaz sid], ázay ineo Quos. Tov d], Odvezuc Z mure; yv xaveroz d eEiiv GUY. 3 22 lod vA, : T T 35 32» H 2. . AvltxgU 3éiASe Qaens d|sohe axonut. Kad|dl, Ezrer Gà uaviqax uoa. 2rà d, vrilavro ups, Carmon quidam dum venaretur in T molo monte;ab apro percuffus; vzr?2e/mtu ar)oryceie, obijt Plutarchus de fluuiisin Pa&olo.Apri quidem;vt Plinius fcribit;percutiunt foemina mordent.Sed plures quos apri occiderüt, in h.memorabimus. HeoGixuov, venabulum: genus haftx quo vtuntur ad venationem aprorum , Suidas & Va- rin. Hefychius interpretatur ei&uslu (malim cum n; fimplici ) 5-em» pev sl) loo ares&me. hoc eft, ve- nabulum quod poftaciem lan cez,eminentia habet obflacula)que füprain E.vvodlovzae ex Xenophontenomi- nauimus. A4yyexccvoQornes, Lucilliusin Anthologio 2.28.Sibinam (meliusSibynam ) appellant Illyrij telum venabuli fimile. Ennius,Illyrij reftant ficis fibynifquefodentes,Peftus. «coe al oveuslw (lego ex8uilu ) 2, 7&a- quAoyxv, Alexisapud Pollucem 10.31. Zupfóinr, ( fed ipfe literarum ordo evíw fcribendum requirit : ego ma- lim e9u/i, periótain prima fyllaba;& ypfilon in fecunda ) «ecesGopiov qsdcouov, Hefychius: XiguisézAov dle- m e!pariimo, Varinus exgvnorfapeadxev, Suidas. xvfluw vero; qd|ggpsamiim ou xoduxmsi Qaotceo:, Varinus. EpupnarPiorrá drm adétogus novi emn rerearyavan euasit vga aptauiaus ( lega iBiusus) vieupasé S rmempovipólin a £aeplonvm nois Athenausin conuiuio Carani Macedonis,libro quarto. Dipnofoph. Xii & eryuuQ- , par- ium fcutum : item hafta é ferro folida, 4|jev àocidseov, qualisolim fiebatad fuum venationem,propter nimium feruorem & robur huiusferz: vnde & exyuvQ» dictus videtur quafi aviae vs? ew ovs wotvenv Geyer eva. Cypri) vero figynos vocans Jean id eft haftas, Varinus. XijuavoniuU piov bAeria pec, Idem, X;pnptale pO d- em Jg Maced pci. Tovàe vrxp. HeomAe oe pue aiyovlus Ex. qi Tea Os Ey Donpeatapuorda. na dare y Thy tuas Tt» 0) éieynuA ey mo, ayuu oV; Suidas: vndeapparet penultimam modo corripi; modo produci. Xóyyuvo: !quy rr 4 PEN " 2 * , . A / OLD D " * [ requirente etiam literarum ordine ) av ve d|oeoemussi evo Bond pose obxovrac, Flefychius; ziCu- (melius e1ugvor, at tAceid|itoov atidvmovd Aavyyabil caret paroneors Idem & Varinuss zi8uswiasAoyy Mar emect, Tidem, zifuim , 5oo- cidipev didymanyi aaron 8 peni, Varinus. Xicuvondopu, Hefychius. Varinus pet v. fimplex habet. Ferantdiffici- les partus ftatim folui;cum quis tectum;in quo fit grauida;tranfmiferit lapide;vel miffili ex his; qua tria anima- liafingulis ictibus interfecerint;bominem,aprum,vrfam, Plinius.Galli quod ex capto apro & mactato. canibus obijcitur paícendis,ceu merces laboris,vernacula lingua vocant la fouaille dung fanglier (quod fiat furle foeu, Ad eftadignem,) quidam Latine vifcerationem interpretantur: eandem fi de ceruo fiat,curce nuncupant. Tai- falorum gentem turpem ac obfccenz vita flagitijs ita accepimus merfam;vt apud eos nefandi concubitus foede- recopulentur maribus puberes, Horum fi qui iam aduitusaprum exceperit folus; velinteremerit vrfum imma- iem, colluuione liberatur incefti, Marcellinusltbro 31. zt | i | Adraflus oraculo iuffus filias coniungereapro & lconi :cum venirent ad eum "T'ydeus apri , & Polynices leonis pelle indutijillis clocauit , Varinusin 'O4izs; — Apud Calphurnium Acgl. 6 egruus quidam monile IG " | 4o $9 6o. gerit, 72 pe Apro. H.f.g.h. Lib. Feo LA 929 Berisin quo pendalus apti Dens fedet. Noftri etiam hos dentes argento claufos pueror&ni collis appendunt, vt - &ofla palmularum;vt dentium emiffio iuuetur,dum iftis man dendis exercentur gingiuz. . £ In niue Eucana dormisocreatus,vtaprum Coenem ego, Horatius Serm,2.5. V mber & ligna nutritus glan . Yderotundas Curuetaperlances,carnem vitantisinertem,Idem 2.Serm. Quamuis Putet aper; rhombufque re- cens,mala copia quando Aegrumfollicitat ftomachum;Ibidem 2.2, Sumine cum magno lepus , atque aper, at- i1 qu pygargus ; Iuuenalis Sat.tr. Quanta eit gula qux fibi totos Ponit apros; anima) propter conuiuia natum; . dem s- 3 l j ' , : Pinguefcant madidiletotidorepenatet —— Flagret c excifo fefta culinaiugo. | Sedeoquus ingentem piperis con[umet aceruum, — —— Addet Cr arcatiomifta Falerta garo. o Ad dominum redeas noffer te non capit tgnis - -Conturbater aper: vilius efurio, -. Martialis deaproàfe occifo. Kesa Ulo qe owe qua EA Day ve aveo», Orpheus in Argonaut.Sus ferus nihilo minor celebtiillo Calydoniofue Dipnofophiflis apponitur apud Athenzum:. "Ia c? udo aides rit oq, 5) nva *,eto) HO iA eu Tos EM5 Lynceus Samius apud Athenzum. "EgujAAv9uoi T ÀvTt qoo 80i X av TpR RO lY TFT P arytMaY zveustisi ran TIU auc (lego euBudauc )?tyoaois Adgrerresovn duos «xe Cpeooyo $uxs, Athenzuslib 4n defcriptione 5» «onuiuijj Carani. - Quidam gulofus aprüm integrum , 100. pancs; veruecem & porcellum vno die comedit, "Textor. | Tis mim bubo nc | - h. Inportentis numerantur tresapri : Erymantheus , Calydonius; & tertius in Olympo Myfiz, Grapal- dus:nosdefingulisordinedicemus. Erymanthus mons eft Arcadiz;in quo aprum agrorum vaflatorem Her- cules domuit, viuumquefuper humerosad Euryftheum detulit: quo confpecto Euryftheusin zreo vafe fe abí- to condit. Aut Erymanthi Placárit fyluam,& Lernam tremefeceritarcu, Vergil. EL & fylua & fluuius hocnomine: in Alpheum defluens,vtoftendit Plinius libro 4.Beluam Erymanthiam vaflificamlegimusapud Ciceronem li- broz. Tufc.Arcades habitant füb Erymantho montejin quo multi funtapri; Euffathiusin Dionyfium Afrum. Dryopes gentem improbam cirea Pythonem Hercules eiecit; ( pira :) quod ci victum petenti cum Ery- manthiumaprum geftaret,)non dediffent,Suidasin Ko/geG« "Egupuav 9G Poteft & "EguteaO- fcribi per e. 1n penultima.Poétz eundem Arcadium, Menalium & T'egexum nominant.Fulmineo fpurmantis apri fum dente perempta, Quantus erat Calydonjaut Erymanthe tuus, Martialis de cane Lydia. Meleagri & Calydonij apri hi- ftoriam multis profequitur Homerusiliados nono: nos Scholiaftz verba, qui rem paucts complectitur, con- xiería apponemus.Oeneus(inquit)Actoliz princeps,cum primitiasanni fructuum dijs immolaret, folam Diana neglexit. Quamobrem iratailla, aprum immanem Actolisimmifit, qui tum regionem tum incolas perdebat. to Aduerfíus huncin venationem prodierunt Calydoni] & Pleuronij: primus autem feram vulnerauit Meleager Oenci filius& pellem eius cum capite, quod virtutis przmium acceperat, Atalantz virgini Arcadi filix lafi ve- " aationis fociz;,cuiusamore captus erat,donauit : quod egre ferentes hlij T heftij, qui auunculi erant Meleagri, hoceft fratres Althzz matris eiusiinfidiabantur ei: (&;vtalij fcribunt, donum illud Atalantz abftulerunt.) Ipfe recognita alios interfecit,alios fugauit. Quam ob caufam Pleuroni] Calydenijs bellum intulerunt :in cuiusi- , ánitio Meleager matri iratus, patri opem non tulit. Cum veró ciuitasiam vaftaretur;à Cleopatra vxore perfua- fusin pugnam progreffushoftes partim occidit; partim fugatosin precipitia egit. Ceterum Althzafilio fuccen. fens datam fibià Parcis tzdam(titionem;id eft flipitem femiuftum )cócremat: hac enim exufta fatalis erat mors. - Meleagro: quo defuncto;peenitudine ductamater feipfam interemit; ( vel,vt quidam fcribuntin rogum fifi fe iniecit; Varinusin, MeAéa5eov. ) Pluravidein Onomaftico noftro in Atalante & Mcleagri nominibus,& apud 40 Onidium Metamorph.8.Sus Calydonius primo circa Octam fuit, (quare à Lycophronte 'O-j9- &ivo£ nomi- natur) deinde in ZEtoliam à Dianaimmiffuseft: perjjtautem in cius venatione Anczus Agapenoris pater,Scho liaftes Lycophronis.Anceus LycurgiArcadis filius,cum Iafonead Colchos nauigauit;& poftea abapro Calydo- nio occifus efl, Paufanias in Arcadicis.Dentes habuit plus quàm cubitales: meminerunt cius Homerus; Sotc- - richus (in Calydonijs,vt Scholiaftes Lycoph.fcribit ) &alij innumeri,Io. Tzetzes 7.102. Eadem feró qux Ho- 1jeri Scholiaftes; Varinusquoque fcribitin dictione Mzxézeov: & addit quzdam fuper allegoria titionis quae Mileagri vitam conferuabat. Quód autem,inquit; Aetoli & Calydonij propterapri caput pugnarint , vt Home- rus canit, mirum non efl;cüm hodieque multisin locis, & maximé 1n Lycia, venatori qui primus cernum;ca- pramautaprum attigerit quamuis inutili etiam ictu fere caput pro premio offeratur. Ceterum Geographus fcribit,quód verilimile fict Curétas & Aetolos pro partealiqua regio nis pugnaffe; &c.Varinus.Crommyon terrae $0 quidem nunc eft Corinthiz, antea veró Megarenfis, vbi Crommyoniam verfatam fuiffe fuem;refertur in fabu. . Jis,ex qua Calydonium natum fuiffe aprum memorant: interque praeclara "Thefei certamina vnum illud pro- diderunt)hanc illius manibus occifam,Strabo lib.8.- Sus Calydonius albo colore & femina fuit , vt Cleomenes KR heginus prodidit, Athenzuslibro nono.Ferz olim hominibus multó magis (quam noftro feculo) metuen- *. dzefucrunt,vt Nemezus & Parnafiusleo; & Calydonius ac Erymanthius fus, & (alius) in Crommyone tetrz . — Corinthiz: ita vt diceretur, alias à terra prognatas;alias dijs facras fuiffe , aliasin vltionem hominum immiflas, Paufaniásin Atticis.Qui Diomedeis metuendus fetigeragris, Actola cecidit cufpide;talis crat ; Martialis ia Xe- nijsfub lemmate; A per. Et rurfus füb lemmate, Porcelluslactens : Lactemero paftum pigra: mihi mattis alu- mnum Ponat,& Áctolo de fue diues edat.Poetz hunc aprum Meleagreum & Atalanteum cognominant.. Atà- lantz canis Aura nomine fuit, quam cum Calydonia peremiffet, bruto fepulchramindigenz ftrüxére, | Calius. 6o Ariftephón pinxit Anczum vulueratum ab apro;cum fociadoloris Aftypale,Plinius. Hisadícribam quein ». Paufaniz Arcadicis de hoc apro leguntur.. Ancus ( inquit ) Lycurgi filius Calydonium aprum fufünuit, licet vulneratus. — Et pauló poft: Atalanta prima in aprum incidit, & fagittis eum petijt. Harum rerum grátia caput ci & pellis apri , premia. forutudinis funt data. Et mox, In aquilis (id eft piunis templi "Tegeatarurn ) parte priori venatio api Calydonij eft expreffa. .. Ia medio potiffimum apri hi funt depi&ti vna parte Atalanta, Meleager, T'héfeus, Tclamon , Peleus, Pollux , & Iolaus Herculis erumnarum ma- xima ex parte focius, T heítij item filij , fratres autem Althex Prothus & Cometes. | Altera parteapri Àn- czum vulneratüm iam & venabulum ( zsAexuv, fecurim ) emittentem fuftinet Epochus. Iuxtaeum Caflor & amphiaraus Oiclei filius: pofthos Hippothus Cercyonis F.Agamedis F. Sympheli £F. Poflremus Pirithocs eft.Ceterum dentes apri Calydonij Romanorum imperator Au guítus abftulit;pofiquam Antonium bello fu- 5o perauit. — Et paulo pofl, Alterum autem ex dentibus apri retineri alunt rerum mirabilium ( illic ) cuftodes: x "El&w- m dE NNNM - liis; reliquus M ! à ) ) NJ 93e BE | De Qaudrnpedibus | | reliquusin hortisimperatoris1n Bacchitemplo cfl fafpenfüslongitudine dimidiam omnino vInam adzquans;. (oiu a Auerosv g ppc eras yeuico» &c Ébugu porius 8ayuas. )Et mox, In templo T'egeatarum donaria prodtantif- fima funt;pellisapri Cal ydonij,que temporis diuturnitate computruit ; & pilis omnino eft nudata; &c. Hac o- mniaPaufanias. 7 0 2 ' C4. j F : Adraftus natione Phryx,regij &encris,quum fratrem imprudens intcremiffet, Sardis ad Craefum confugit,& expiatus cum eo habitauit, Per hoc idem tempusapud Olympum Myfiz;aper eximi magnitudinis (| suc 652 zeiine.) extitit;qui exhoc monte progreffus Myforum rura peruaftabat, Ad hunc conficiendumincelzà Cree- fo petuntvt Atyn filium cum venatoribus, aliquot mittat.Ille quód in fomnis vidiffet filium ferrea cufpide peri-. . ' turum,metuens ci mittere noluit , fed alios venatores abfque eo:Perfuafustamen ; mittit: & falutem eius Adra- — | fto commendat.Voi igiturad feram perüentur efl; Adraftus vibrato in aprum iaculo, non illum , fed Creefi fi. * liam vulneratum imprudens occidit: quaretantum indoluit,vt quamuis re cognita ignofceret ei Croefus,fefe ^ | fuper buftum filij eiustransfoderit;vt copiosé fcribit Herodotus Iib.r.Scribitur autem "Are per 7. fimplexinam alius fuit "A4]y« Phryx ab apro occifus,vtinferius referam. Bapcvioy nemen eft ciuitatis inam cum apud Noricos populosaper diuinitus immiffus regionem vaftaret;& omnes eum perémpturi nihil proficerent , vnus quidam Íuem inuerfum in hümerosaffumplit,vt poetz etiam de Calydonia fue fabulantur: (nempe quód à Diana im- miffus agros vaftauerit,non quód aliquiseumin humeros affümpferit; ) Quod videntes Norici acclamatunt vcr naculalingua, Baosvsc, ( Vir vnus,Latinz voces fant,non Noricz,id eft Germanicz,) vnde ciuitatinomen im- pofitum Ezssvioy, Suidas. Suem alatum Clazomenis exortum fuiffeauditum éf; qui Clazomenios agros vafta- rct. Quod quidem ipfum in Clazomentorum finibus Artemon confirmauitaccidiffe: vndeillic locus decanta- tus,Susalatus nominatur.Id quod fi cuipiam fabula videatur,& ego hocidem non ignoremytamen de animal; * dictum facile patior, Aclianus.Inter Czfarez difcrimina fzua Dianz, Fixiffet grauidam cüm leuis hafta fuem, Exilij tpartus miferg de vulnere matris.O Lücina ferox, hoc peperiffe fuit? Martialis in libro Spe&aculorum. Anceus Agapenoris pater ab apro Calydonio interfe£rus efl,vt fupra in huius apri mentione retuli. Car- mon quidam cum in T'molo monte venaretur,ab apro percuflusinterijt; Plu tarchus de fluuijs in Pa&tolo. Attz duo fuerunt;alter Syrus;alter Arcas,quorum vterqueab apro interemptus traditur; Plutarchus ab initio vite Ser torij. Attes ("Az/n: ) quidam Phryx cum pafceret pecora, & matrem deorum fiue Rheam hymnis celebraret ; a- matus eftab ea,& in honore habitus cum frequentereiappareret. Quod sgreferens Iupiter, Atten interfecit, ron palàm ob reuerentiam matris/fzd apro immiffo. Rhea poft luctum , cadauer fepelijt, & Phryges eundem quotannis verno tempore lugent;Scholiaftes Nicandri, Plura dehoc Attein AchaicisfcribitPaufanias. Flunc timen Catullus non Attenjfed Atyn vocat;primà breui;& in fecunda per ypfilon.Idmonem Argonautam aper jS : occidit, Orpheus.Sus Veneri inuifuscft propter Adonin abapre occilum: videin Sue h.in facrificio Veneris ex fue. Apcrob Adonidis cedem vinctusab Anioribus Veneri addüciturapud Theocritum Idyllio 29. Mars fiue inaprum mutatus;fiueaprum contra Adonir excitansjillum occidiffe fertur Ifaacius Tzetzes, Macrobius libro 1.Saturnaliorum Adonin non alium quàm Solem effe docens, Ab apro autem (inquit ) tradunt interemptum Adonin;hyemis imaginem in hocauimali hingentes:quod aper hifpidus & afper gaudet locis humidis & lutofis, pruinaque contzctisp roprieque hyemali fri &u pafcitur glande.Ergo hyemsveluti vulnus eft Solis, quz & lu- cem eias nobis minuit &calorem,quod vtrunqueanimantibusacciditmorte. —. ^ "o ^ | Caicoó Mufiz fluuio mons T'euthrasadiacet,à T'euthrante Myforüm regedictus. Hic cum aliquando ve- nationisgratia T'hrafyllum montem confcendiffet,aprüm ingentem repertüm cum fatellitibus perfecutus eft. Aper ceu füpplex in Orthofiz Diane templum confugit. Et cum venatores quoque ingrederentur ; alta & hu- mana voce exclamauit,;Parceó rex pecudi dez: fed T'euthras nihil commotus, éuminteremit. Hanc regisimi-, / probitatem dea iniqué ferens;apro vitam reftituit : & regem impetigine atque infania affecit: cuius ille mali pu- dorein montium iugis reman fit; Hacre cognita Ly(ippe mater,in fyluanr adipfum progreffa eft cum Polyido - vate Cyrani filio,à quo inftru&ta deam boum facrificis (Bs3verass ) plácauit: vnde cum filium fanz menti refli- tutum recepiffet, Dianz Orthofiz fanum conftrüxiti& aureum aprum ore humano infigne ( greseuli) dvbou- reden usv ) cenflari curauit; Plutarchusin libro de fluuijs.Aprum etiam in malum augurium retulit Melam- , pus:deftru&ionem enim eoriim;quz agenda inflituitaliquisiter faciens,cum obuius fucrit, prefagit , Niphus.. Olympiz in curia fimulachrum eft louis Horci],à iuramento fic dicti.Is vtraque manu fulmen tenet. Apud hunc moris eft athletas,& patres eorum & fratres,gymnaflas item;per aprumi diffe&tum iurare (. 925 xime oro pouSw malo» ) nullofein Olympiorum certamine víuros effe dolo malo;&c. Ceterum in quem víui poft ath. 59 letarum iuramentum conuertant aprum,non 1n mentem venit interrogare. Quoniam antiquioribus feculis v- firatum fuit in facrificijs,vt quecunquein iureiurando adhibuerant homines,eorum prorfus efu abflinerent. Id. quod Homerus vel potiffimum fignificat. Aprum ceité,per cuius diffe&as caries Aganiemnon iurauit; rem fe cum Brifcide non habuiffe;per preconem fcripfit in mare abieCtum : ^H «4d 3a eQeectys otro oue VERI cA xo. Tov uo Ta^ Bv (B ac dc oroe $e eat Aor os Pi 99ndws cac, Din is Sua, Paufahias Eliacorum prim o.Idemin Meffenicis fcribitlocumin Meffenia effe qui Aprifepulchrum nominetur,quod Herculesillic ad diffeétum a- prum liberis Neleiiufturandum dediffe,& accepiffe abeisperhibeatur. Galate quiPefinüntemincoluntapro- . rum contactuabflinent,nimirum quod Attes,quem colunt;ab apro occifus feratur: quanquam ipft aliam de eo fabulam narrent;Paufaniasin Achaicis. Kegeeoves, mno Dome, Varinus, Xa e à av Adiyy yotrm óipelas vol es; Hipponaxapud Athenaüm.Parrhafij in Arcadia Apollini Epicurio;id eftauxiliar5aprum facrificabant,Gy., raldus. Diana in Samo xesesqe(6- cogn ominabatur, Varinus: nimirum quod aprieiimmolarentur;. Tia. péunsctert ium wa) auem txe por, Homerus OdyWez tertio de Diana, propter ftudium cius circa venationem. Laphriz Dianzapud Patrenfes magno in ara igne cxcitato;apros ceruos,& alias feras viuas inijciunt , Paufan. in: Achaicis. vp ! js i. à 6d POR OOV E R(B I A. CR EAR TIT avec ui |. Infaltu vno duosaptos capere,eft eadem in re duos pariter deprehendere. PlautusinCafinalJamegovno —— in filtulepidéaproscapiam duos,Erafinus. Dubium non eft; (1nquit idem Chiliadis tertiz centuriafexta; )-70* HA | C 4h DERLISSP C: De Talpa Eus ib, I. un. 931 . quinadprouerbiorum claffem pertineat quod cft apud Maronemin carmine Bucolíco : Eheu quid volui mi- - fero mihi/floribusauftrum Perditus,& liquidisimmifi fontibus apros: Vbi quis optat nocitura: nam ventus flo- ribusinimiciffimusprzcipué aufler,ob violentiam.Et rurfus Chiliadis quartz centuria 2.1dem repetens,in eum quadrareait;qui fibiaccerfit optátue perniciem allatura.Siquidem apri (inquit)non tantum bibunt fonte im. preffis pedibus, verum etiam volutantfefe. Suem iritat, Tv 2e/ves inautdum rixarum dicebatur.Susenim agre- ilis prouocatus rectàpetit eum,à quo prouocatus efL.Sic enim narrant venandi periti: fi quis füem lancea pro- tenía prouocárit,etiam fi iam illefequebaturalium quempiam;ilico vertere curfum,&in prouocatorem tende- re, ne cafpide quidem vitata; Erafmus, Sus agreftis vbi pepererit non pluet: Vide füpra circafinem capitis .. quinti. Delphinum fyluis appingit, fluctibus aprum, Qui variare cupit rem prodigialiter vnam , Horatius 1e deArte. — | Bur e Ww" ed l | Emblema Alciati;quod infcripfit; Ex damno alterius, altcrius vtilitas. . Dum [aeuiruerent ininutua vulnera telis, — Vnguelesnaferox,dente tüitendus aper, ""Mecurrit vultur [echatums c» prandiavaptat. .— -.— Gloriavileris prada fuzura fua cit. DOE SSOTUA OD UP. fA. j À. 36 7 ArPAM aliqui murium generiadnumerant;quodipfe nom probo: neque enim aliud muribus 9E fimile habet prater magnitudinem: quz & ipfa tamenin muribus variat. Murium fané genus o- & mnejanteriores binos dentes oblongos & curuos habet;talpz non item. Albertus talpam aliter mu £5 rem terrenüm vel cecum appellarifcribit.Sed murestetreni;qui fruges & herbarum radicesin aruis | , & hortis populantur;alij diuerforum funt generum,vt homonymiz cauendz caufa, idem nomen | talpiscommunicari non placeat. | Cacus veró mus,idem qui ataneus proprie cognominatur;vt fuo loco dixi- mus. py an tinfcbemet vocem Hebraicam Deute.14.2]j aliter interpretantur : Dauid Kimhi auem , quz cx- terasfuo confpe&tu obflupefaciat; R. Salomon ciuetam, vt Galli vocant, ideffnoGtuam. ^ Leuiticivndecimo Chaldzus transfert epa» Pauétas vel lotajid eft cygnum. Arabs "rye, fchabin. Perla nomen Hebraicum reti- nuit.Septuaginta & Hicronymusibin.Et DeuteronomiJ 14. porphyrionem. R.. Salomon auem fimilem muri, Gallicé dictam chaulue fourisjid eft vefpertilienem.Et rurfus Leuitici rr. (vbi legitur: Stellio,lacerta & talpa;hec 59 omniaimmunda, Munflero interprete;) Dauid Kimhi reptileinterpretatur, R.Salomon gg, talpam. Chal- dus gts afchuta. Arabs y3ayaqzambarag. Perfa vy pia 188 an gurbab dedach. Septuaginta afpalacen; Hieronymus talpam.In die prozjciethomo aureos &argenteos deosjin foffurastalparum & vefpertilionum, E- — aix z.Munflero interprete.Hieronymus vertit,Proijctethomo idola,vfque vt adoraret talpas & vefpertiliones. «^ Septuaginta, areseuuwety qois psorreto c ito) vede vvree sor. Verba Flebraica funt eb oy 5 nma eno achepor perot velaatalepbum. Aliqui priores duas voces coniungunt& pro vnalegunt lacheporperot, ceu com pofitam di- &ionem.Dauid Kimht inlibro Kadicum &in Commentarijs quoque;docet quofdam exiflimare fic dici auem. qua fodiateyyyn phirotbaid eft foueas:quofdam reptile à fodiendo dictum.Ipfe voces duas effe putat, & interpre - tatur;ad fodiendum foffas,vt in Thalmudaliquando rye prom tp Abraham Efra vnam dictionem facit, cheporperot;qua fignificetur auis noctu volans,interdiu feoccultans,vt vefpertilio : vel; vtalij dicunt, auis quz 60 noctua vocatur. Chaldzustransfertabominationes aut idola, (fecutus nimirum Septuaginta,vt fzpe facit; qui porius vertcrunt:) vndeTudzi quidam fufpicantur idola formaillarum ;'auium aut reptilium eos adorauiffe. Symmachus infructuofa, Aquila 220yaz, ( quam vocem videtur;pro foffis accipere : nam verbum devifew fode- re cft.) l'heodotion Hebraicam reliquit.Docti hodie omnino talpas effe putant, à fodiendo fic dictas. Syluati- cus barbaras vocesirbea & lagocecos;pro talpa interpretatur,vt guzden Vetus glotfographus.Auicennz. Ani. ?mal vocatum habenium foueasin campis habet,& pugnando venatur animal dictum pelagoz , quod Auicenna videtur vocare murem czxcum,quem nos talpam nominamus. Vtrumlibet vicerit, deuoratalterum, Albertusin Ariftotelem cxr.vbi nihil omnino taleapud Ariflotelem reperio. l'alpa Grace a«zA£ vocatur: aut etiam e- A«£. led rorius.Recentiores quidam, Volaterranus & alij, Grzce blaétam xx 9 GAczlew, id eft à nocendo dici; flulià (ufpicantur.Blatta enim non blacta fcribendum : qux dictio Latina;non Graca, infc&ti quoddam genus, 7o nontaipam[ignifica. | Ex codem crrore natum puto quod fcribit Volaterranus;talpasfrumentum in arca po- | 2 uoR Ed | lii, 4 pulari, 632 | De Qaüdruptaibus pulari,quod blattzeac gurguliones,infc&torum fcarabeorumque genera faciunt.Ineptiffime etiam Albertus tala pam Grzcé colty,vel ( vtalibilegitur) koky appellari Ícribit: quam vocem eum ab Auicenna fumpfiffe puto; vt fortà Perfica fit, Talpa apud Italos nomen Latinum retinuit.Hifpanicé;tópo;qua voce Itali murem nuncupant. Gallicé;taulpe. Germ anice soulvverf, vel vt Saxones fcribunt molvosrff, quód terram roftro fodiat & reijciat. Heluetij frequentius vocant feber vel/cbertusvt excitatum ab eis terrz cumulum feharbufen: à verbo fbarreny quod manibus aut pedibus radere & foderefignificat : vnde & agreftes mures qui terram fodiunt vt radices de- uorent/éborrmáfrappellantur.,/ Flandri& Follanditalpam vocant zuo! vel motnnff: Angli molle;prima fyllaba tantum Germanicz vocis mulyverf vel tmolyvurf,vt videtur, vfurpata. Sed Angli etiam wantappellant. Illyryj krticze, | D. 5 * ! ; . 19 j ! Terre Boeotizin Orchomenio agro talpz habentur multz: at in Lebadico vicino ( in Coronea ; vt legi- gnusin Mirabilibus Ariftot.) nulle funt;neque fi aliunde portata cà fuerint,voluntinfodere, (fed moriuntur, ) Ariftoteles & Aelianus. In Beeotie Lebadiaillate folum ipfum fugiunt,quz iuxta in Orchomenotota arua fubruunt talpz; Plinius. Talpe coloris funt nigri; (cinerei, Cardanus ) pili mollis breuis & denfi, Albertus. Pilos habent nigrore fplendidoin figncs,qui catulis earum funt albi, Georg. Agricóla. T'alpam albicantem attulit mi-- hiquidam (in fine octobris ) modico ruffo admixto;per ventrem medium plufculo : plurimo inter crura ante- xiora,& in collo.Non autem videtur catulus fuiffe; cüm longus effct duos palmosinter caput & caudam. Aegyptij vt hominem cecum figuificent, talpam pingunt: hacenim neque oculoshabet,neque aliter videt,Orus.Autoculis capti fodére cubiliatalps, Vergil.1.Georg.vbi Seruius, Oculis capti, id eft oculis debiles: 29 quum enim cecz nafcanturquomodo capti oculis? Quid talpam,num defyderare lumen putas? Cicero 4. A- . «ad. Talpa priaata eft vifu, (Hefychius oculis, ) Suidas.Oculos non habet;lidemin TvQa4«eQ-. — Talpacacior, "TuQA/Tp(O- ciae: O^. prouerbium in eos qui fupra modum czcutiunt;aut qui minimeiudicant.Nam iocun- dior fiet metaphora;fi quidem ad animum transferatur, Erafmus.Meminerunt prouerbij Suidas & Hefychius. Stefimbrotusait easà T'erra excecatas cffe quoniam Írugcsperdant,Suidas.Talpam modo quodam oculos ha- bere dixerim,cum tamen omnino habere ncgem : quippe cum omnino quidem nec videat;nec perfpicuos ha- beat oculos.Verum ft quis pretentam membranam detrahit,locus oculorum apparet;& pars nigra eorundem: fitus denique, & defcriptio eadem;quam legitimam corfyicui oculi obtinent, vtpote cum obducta cute oculi preffisconfufi,oblafi que effent,dum crearentur, Ariflotcles.Et alibi; Generi talparum vifus decft: non enim o- culosin aperto id habet: cute tamen dctractaqua craffiufcula obtenta fedem luminum: opacat; oculi intus la- 39 xelliti imperfc&tique vifuntur;fed its, vt partcs eafdem habeant omncs; quibus oculi integri conftant. Habent e- nim nigricantem illam orbiculum;& quod intta eum continetur,quam vocant pupillam , atque etiam. portio- misalbidz ambitionem: fed non tam ltquidó,quàm oculi confpecti & eminentes: necin partem exteriorem ap- parere hec poffunt;propter cutisobductz corpulentiam,vtpote cum natura inter generandum lIzdatur; atque iti opusinchoatum relinquatur : pertinent enim ácerebro;qua cum neruo coniungitur; meatus duo neruofi validiadipfas oculorum Íedes,quiin dentes füperiores hiniunt;Hzc Ariftoteles. Quadrupedum talpis vifüsnon eft.Oculorum effigiesineflfi quis pratentam detrahat membranam;Plimius. Talpa dicta eft, có quod perpetua cxcitate tenebris damnatafit; eft enim abfque oculis,Ifidorus. Talpa locaoculorum habet, non oculos: nam pellem in loco oculorum non habet pilofam; Albertus.Et rurfus 1.2.3. T'alpa (inquit ) priuata eft oculis , vt vide- £ur : nihil enim omnino videts& errat incedens ja deterra egreditur : fed hoc experimento cognoni, quod 49 . pellisinloco oculorum plana eft;& tenuts;alba fine pilis,& prorfus folida;vt ne véfligium quidem diuifiontsap- areat : hanc cum cauté incidiffem,nihil omnino inueni nigredinis aut materiz oculorum ,fed carnem depre- Pos illichumidiorem quàm alibi : erat autem recens capta talpa; & adhuc palpitabat. Sed nil mirum talpam o- culis carere, quum extra terram nec victum quarere necaliterverfarifoleat: venatur enim in terra lumbricos; — , vbioculi ci forentinutiles.Pellem veró oculorum loco;tenuem,planam & glabram obtinet, vt tenui ad eam lu- minis reflexione fa&a;hocfaltem percipiat fub terráne an fupraeam fit. Nam fupraterram nifi ad vnam alte- rámuead fummum horam viuere nequit, Hecille. Mihi quidem aliquotiesinfpicienti;talparum ocelli liquidó apparuerunt: prominent enim extracutim veluti puncta nigraymagnitudine feminis milij vel papaueris, neruo affixa. Hzc cum digito chartz apprimerem,nigro humore eaminfecerunt. — Quin & eruditus quidamamicus nofter;in talpa grauida diffe&ta foetus aliquot fe repcriffe mihi narrauit, maiufculis capitibus;in quibus iam ct- 39 . iam oculi apparcrent, Auriculis caret; Albertus. Koflrum babet Zee 5255, id eft tanquam multelz, Suidas &- Hefychiusin 1v Q^rg e :lego, ecpvseAfe, id eft tanquam muris aranei : omnino enim fimile eft :aut, fi mauis; - füillo roftro, vt magnis parua conferantur.Dentes ctiam non vt cateri mures;fed murisaranei dentibus fere fi^ - sniles habet;pralertim inferiores: binos enim anterius coniunctos & oblongos non habet: fed vt canes vel mu- flelz vtrinque ad laterafingulos habet eminentcs,nonin vtraque tamen vt illi, fed fuperiore tantum maxilla: ofteriores fiueinteriores multis cifpidibusvtin murearaneo exafperatos: vt metito wizoomvirsc; id cft peffi- mos & valde noxios eam dentes habere Suidas & Hefych.in voce Tvda4n fcripferint;/| Xaviiéd|ovev: funt; ux dentes habentextra os prominentes, ereeQeeeie, vt clephas, fus,talpa; Varinusin Kozpysorood | ov.. fcd fui abr inferiore mandibula furfum tendunt, elephanto & talpzà fuperiore deorfum. Lingua cft tanta, quantam infe- riororis meatus capere potefL. Collum intercrura anteriora breuiffimum,& propé nullum. Pulmones multe 6o funt fibre feparatz,que nullo communi interfe principio coherent. Siti fant illi cum corde quod ample&un- tur,multó inferius quàm quisputaret,ventrem verfus. Fel eft fnbflauum.Dedcs vrfini fimiles, Hefych. & Suidas, Digitieius quibus terram fodit,omnino acutis vnguiculisarmantur, Ge.Agricola. Crura ei breuiffima & vn- guesacuti : digiti quinqueante;& quatuof pofterius, Albertus : fed falfusef : nam in poflerioribus quoque pe- dibus digiti quinque funt, quorum minimusitafpectatintrorfum,vt negligentius infpicientem lateat. V ola feu palmaanteriorum pedum benelata eft,& manum refert,cauo etiam per medium relicto fi modicé comiprima- tur. Vnguesir cifdemrobufli,& maiores longiores latiorefque quàm in vlla animante pro fui corporis modo. Hocetiam eifdem cruribus peculiare, quod anteriorem duntaxat partem habeant, offibus conflantem gemi- | nisquz fiatim in armum fiue os liumert inferuntur : fic enim fortius fodit: (ad quod illud etiam ficitquod pe- descorumque digiti non deorfum fedad latera fpectant.) Pofleriora vero crgta; vtranque partem , yt murium 79 crura De Talpa. B. C.D.£E. Efi. I 833 tiurahabent, fed pars que infra genu eft, offe vno conftat;quod paulo infra genu bifarcátur. Cauda breuis & hirfutaeft, ..— n | | C. De cacitatetalpz;pracedenti capitedixmus,. Liquidius (quàm homo ) audiunttalpz obruta terra; tam denfoatque furdo nature clemento.Praterea voce ómnium in fublimetendente; fermonem exaudiunt: & fi deijs loquare; intelligere etiam dicuntur & profugere;Plinius. Auditus eis acrier fub terra, quàm fupra, Mich, .. Herus. Talpa acriauditu eft: & ideo long? 1n terra trahentes (fe mouentes ) vermes audit. Verum hocnon ex 16 auditus praflantia contingit, fed potius ex commotz terre continuitate. Nam fi'oblon gus meatus füb.terra excauctur, in quem aliquis vocem emittat, autloquatur, longe auditur : ficut & ille quiloquens per haftas & li- gnacauaquamvislonga auditur. Ethancob caufam talpa vndid; circa fe oblongos mca*us fodit, Albertus, Homo nulliusiudicij, fed tamen impendio verbofus, loquaxtalpa dictus eft populari conuitio, Quod primum dictum cftin Iulianum Capellam, pofteaquam venerat in publicum ódium. Nam talpe noflri vt cecilunt , ita fudit zqué muti. R.efertAmmianus libro 17.Erafmus.Crüra habet breuia, quare tarde graditur;Cum iniuriam fibiin dorfo ficrifentit, mox(e refüpinat, & pedibusroftroá; defendit. T'erram in aruis, magis verà in pratis & hortis paffim egerit Ge. Agricola. Talpa domicilium fibi parat; Ariftot. Terram pedibus eftodere, roftro rei j- cerevidetu vndenomen Germanicum malvverff.-. Adeó autem hoc opus celeriter. & ample explet, vt qui vi- . derint primó dcfoffam (à)talpahumum, multum admirentur, Cardanus, Nullum animal fanguinepreditum £0 (& viuiparum;) füb terra perpetuo viuens prater talpam eftinventum , Cardanus. Audio talpas omnes menfe Iunioapud noslatibulis fuisaliquando egredi, ideod; facilius eo menfe capi. Vitatalpz fuper ( extra)terram, non duratnififorté ad vnam aut alteram ad fummum horam, Albertus. Theophraftus tradit in Paphlagonia €ffodi pifcis gratiffimos cibis, &c. quicquid efl; hoc certe minus admirabile talparum facit vita fubterranetani- malis, Plinius. Talpa cum terram per cauernulas fübeát, füb terra fpirandi facultaseis non adimitur: Etforfan cuniculerum fuorum aditusterra obrutos, idcirco rurfus aperiunt; ne refpiratio neceffaria eis intercipiaturz quanquam aliquandoin fecundum aut tcrtiumdiem id facere differunt. In cibo lumbricos appetunt: quam- obrem amant loca ftercorata; & fterquilinijshortorumque areis proxima. -Aguntautem cuniculos fuos multà altius quàm fubterranei mures. Lumbrici cun talpas fibi imminere fenferint y ad foli. fuperficiem fugiunt. Vermibus viuunt, in fameetiam terra, Author libri de nat: rerum. 'Albertuslumbticis eàs vefci Ícribit,& in. £a- $9 meradicibusherbarum, precipue frugum. Oppianus talpam aeiQzyov, id eft herbiuoram YOcat, & Ae«Gpoy 835; , id eltvoracem. T heophraftus lib. g. cap-1t. fcribit gladioli radices multas reperiri ( & ). x gXoAozHuG 3 vtpote dulces, & qux ab hocanimali appetantur.Gaza vertit multasfcolopendras circa eas reperiri: quod equi- dem. non probo, fed potiuslegerim, e«a2omiess (A.primam per & ) | exalAod autem Atticétalpa eft; & terrae cumulos à talpis excitatos, vt à formicis uveurzlas , acceperim: quanquam & Kobertus Conflantinus in fuo lexico Gazz fententiam fequitur: atquifcolopendrz infirmiores funt, quàm vt yel terram effodere, vbi h- radices nafcuntur , poffint, velad fua domicilia illas pertrahere. 'T'alpe vtrumque poffünt : nec folis verinibus, fed etiam herbis & radicibus eas vi&titare conflat.Semper terram fodit,& humum egerit,& radices fubter. fru- gibus comedit, Ifidorus. Expertus fum (inquit Albert.) quód talpa delectatur bufonibus & ranis in cibo. Et a , liquando deprehendi bufonem magnum , quem talpa fub terra pede mordicus apprehenfum retinebat : & bu- aO fo fugiensiam toto corporeextra cuniculum educto, altam vocem. edebat propter moríum talpz. Sed ranas - etiam bufonesque talpam mortuam edere expertus fum. Creatur talpa ex terra fimul ac pluuia, Rodol- phusquidam: deterra pluuijs madida & putrefcente, Albertus. Hinc puto Oppianustalparum asc ova Qa. dixit. | | m | Dis Muftelain agris & pratis mures & talpas capit: quasin cuniculos etiam perfequitur ; & celeriter conficit. Feles quoque capiunt quidem talpas & perimunt,fed non edunt, vt audio.Voceomniumiin füblimetendente,; talpztamen füb terra fermonem exaudiunt: &fi de his loquare, intelligere etiam dicuntur & profugere, Pli- $e nius. Cum talpa quadam in vas incidiffet, € quo euaderenon potctat, altera terram injjciendo ei opem tulit, vt refcram fequenti capite , verbis Gillij. eg | E. Talpz omies menfe Tunio latibulis fuis aliquando egredi dicuntur , ideoque facilius eo menfe capi. Qui dubitant talpanean mus fuübterraneus cuniculos foderit, terra eos obruunt: quodfi flatim rurfus aperti inve- niantur,murem effe intelligunt: quamuisenim talpa quoque eos rurfus aperiat, aliquando tamen in fecun- . dumauttertium diem differt. Vtriquefimiliter capiuntur: obferuatur enim quando ad aperiendum accedant, €. depréhenfid; ligone ftatim poftipfosin tcrram adacto eijciuntur. Sunt qui decipulas quafdam fimiliter ad v- 60 troíque parent : machinis quibufdam , quórum ferrei mucrones funt oblongi, per tranfacrfum in tabulam li- gneam deinceps infixi, ferequini,lapide ponderofo oneratis;ita inflrutis, vtcum musad aperiendum cunicu- lum accefferit, &impofitum illic paruum lignum attigerit, machina ruens dentibus fuis talpam perforct: ali- qui filum ferreum mucronatum baculo infigunt, quem terra infertum fle&unt; & ita inflraunt, vtcum tal- pain aditum fui caui venerit, filo ferientetraij ciatur. l'alpas Gracihoc genere perfequuntar: Nucem perfo- rari iubent: velaliquod pomi genus foliditatis ciufdem.Ibi paleas, & ceram ( cedriam, Paxamus ) cum fulfure fufficienter includi. Tunc omnes paruulos aditus, & rcliqua fpiramenta talparum diligenter obítrui,vnü fo- famen,quod amplum fit ecferuari;in cuiusaditu nucem intusincenfam,fic poni,ytab vna parte flatus poffit ac- cipere;quosab alia parte diffandat;fic impletis fumo cuniculistalpas vel fugere protinus,vel necari; Pallad. E;- déomnino Grecelegütur in Geopoaicisauthore Paxamo.In foratá nucé,á &&pvívqi (inquit)aut ia aliud(imile 93. , | ' Vás $94 | De Qaudrupedibus - vasanguftum,paleas fulfurque & ex cedri 3e ma quantum fatis eft iuferito, &c.vtita fumus omnisillapfus tal. pam füffocet.In hunc modum talpatum omnium aditus, ( QwAsscyTevaiudis; ) circumueniens atque idem fa- ciens,omnes exterminabis.Aliud eiufdem Paxami, Veratrum album & corticem cynocrambes ( aconitum fub- ftituere poffumus ) rita& cribrata,cum farina & ois ex lacte fubigens,in offas ( uaa ) rediges, quas cuniculis talparum im pones, Multi & formicas & talpasamurca necant, Plinius.Si talpasà vinea;agro vel horto deturbare voles,vynam eum accenfo fulphure in ollam conijcere debes; nam omnes aliz ibi conuenient, Ant. Mizaldus, Cumad comprehendendas talpas h&ile vas angulis faucibusin fcrobem de induftria fa&um demififfem , ea- rumque vnà in hoc ipfüm incidiffet,& exitus non ei pateret,quod furfum verfus propter decliuitatem adrepere non poff-t;altera et opem & falutem tulit;terramque cffoffam in vas tandiu coniecit, quoad exaggeratione fa- &a,alteraexirepotuerit,Gill. — bs | 9-. E pellibus talparum cubicularia vidimus firagula : adcó nercligio quidemá portentis fummouet delicias, Plinius.Éx earum pellibus etiam pileolos fieri Ge. Agricola fcribit. Ego crumenas aliquando ex cifdem confutas vidis oble&at enim dena pilórum mollicies,& color ex atro fplendens,quo fericum villofum refertur. Cumu- losàtalpis excitatosim pratis hortifque difijcere oportet;idque potiffimum descendente Luna, à cancro fcilicet ad cápricornum;przfertim cuinin aliquofigno ficco fuerit.Sunt qui eà vtilius hoc fieri putant,quó minorLuna fueritnon pluuio;fed ficco ccelo, Obfcurus.Superftitiofum : Si falcem qua feenum fecatur,in natali Domini in prato acuas , talps omnes quotquot fonum audicrint;é prato diffugient, Obfcurus.M. Varro author eft, à cuni- culis fuffoffumin Hifpania oppidum, talpis in Theffalia;Plinius, Talpa, fi plus folito in terram operenturin minutis partibus fra&tam,pluuiam indicant, Incertus. G. Magi de talpis multa vana prodiderunt : neé quicquam probabiliusinuenietur quàm muris aranei morfibus adueríari eas,quoniam & terra,vt diximus;orbitis depreffa P duerfatms Plinius Morbi muris aranei talpa difcer- ptaimponitur, Plinius Valerianus.Sorices magni;id eft talpz,fi imponantur,ictui fcorpij,fanant,Hali. Talpam fuper glandulasligato,deftruit,Sextus.Pilulas ex talpis cum melle fubactas, ( diebus nouem deuoratas, ) Arnol- dusábocio & fcrophulisliberare putat, Oliuarius. T alpz comeftx epilepíiz conferunt, Arnoldus in Antidota- rio. Vt pili dcfluant;necrenafcantur : Talpam in aqua tandiu macerari relinques donec pilis nudetur, hacaqua locum pilofum illines : (& poftea ablues lixiuio&linteo perfricabis: & fi pili redituri videantur,bis aut ter repe- tas: hocaliquife expertos fcribunt, Andr. Futrerius. Vtpili renafcantur & talpam;combure eam totam cum pelle & puluis ifte mifceatur cum miellein fotmam vnguenti : Valet fine dubio,Obfcurus. Vt pili in equis rena- : Ícantur: Tzlpà coquatürin oleo donec diffoluatur & confümatür caro: hoc oleolocum pluricsinunges,bis fal- tem die, Rufius. Vt piliequorum nigri mutentur in albos : Talpam in aqua falfa vellixiuio per triduum coques: & cum aqua vcl lixiutim confumptum fuerit;nouam aquam vel lixiuium addes: quo facto, aquailla aliquantu- lum calidalocüm madcfacito.Pili nigri mox defluent& fübnafcentur albi; Rufius. Aliter, Talpam in olla noua difcoques diutiffimé,& füpernatante pinguedine colle&alocum in equo illines,Obfcurus. Aliter, Talpam ina- qua coques doricc diffoluatur : & fic triduo rclinques : deindeillines locum, in quo piles albos nafci volueris, | prius deralum, Obícurus.Nugantur quidam,fi quis talpam manu dextta teneat donecexpiret;fingularem in illa manu fcultátem futuram fedandis mammarum muliebrium doloribus. Talpz vftz cinis cum albumineouilo- co leprofoillitüs;plurimum valere dicitur, Albertus & alius obícurus. l'alpz cinisex oleo vel melleillitus, cutim leprofam emendat. Iacobus Oliuarius.Strumis talpz cinerem ex melle illinire fuadent, Plinius & Marcellus.Fer- tur etiam quod cinistalpe contra fiftulam valeat,nempe ad eius putredinem confumendam. Obfcurus apud Vincentium In fiftulalachrymali pulueretalpz vftz in potu dato curatus eft Iohannes à Verlin conful Geda- nenfis. Ad dentes mobiles: T'alpe cinerem mixtum cum melle fuperfricato,dentcs confirmat, Sextus, Sanguis talpce occifi capiti glabro illitus, pilos reftituit, Albertus & alius quidam obfcurus. Ad paronychiam: Talpz Ían- uinem charte inflillatum füperilligato, Innominatus.Magi tradunt lymphatos fanguinis talpz afperfu refipif- ccre, Pliniüs, Ad ftrumas: Aliqui talpz caput pracifum , & cum terraà talpis excitata tufum digeruntin pa- ftilos pyxideflannea , & utuntur ad omnia que intumefcunt, & que apoftemata vocant, qued in ceruice funt; vefciquefuilla tunc vetant;Plinius, Talpárum capita recifa cum terra fua contunduntur, & pro emplaflro ad- ponuntur ftrümis, vtiliter profunt, obid quod paftilliindefactiin pyxide flannea reponi debenzvt przílo fint cum opus cft, Mircellus.Dente talpz vivz exempto; fanari dentium doloresadalligato magi affirmant, Plinius. Arnoldus putat cor talpa novem dies comeftum, liberare à bocio & fcrophulis; Iacobus Oliuarius Ad ftru- mas: Aliqui iecur talp& contritum inter manus illinunt, & triduo non abluunt, Plinius. Iecureiusinter manus tritum adpofitum;plütimum prodeft; Marcellus. Dextrum quoque pedem eius remedio effe flrumisaffirmant, Plinius. Axungia talpe extrahit fetum; T'heophraftus. NC. H. a. Talpzoculis capti, Vergil. Geotg.vbi Seruius, Mutauit (inquit) gehus:snam hzctalpa dicitur: ficut & de damis fecit. Fiunt & cita genusfigurz in nominibus: nam & oculis capti talpa, & timidi dame dicuntur à Virgilioted fübeftratio: quta fexus vterque altero fignificáturitam enim nares cffe talpas damasq;, quàm fce- minas, certüm eft, Quintilianus 9.3. T'alpa dictaefts eó quód perpetua cacitatetenebris damnata fit: quam Gresciafflata (logeafpalaca) vocant, Iidorus Afpialis,(lego, afpalax, )id eft talpa, Syluaticus. Scribitur & afpha- lax, nimirum Attic, [aeg 79 aro, yvevey arant, vnde afphalax, abundante alpha,& tenuiin oppofitam fibi denfim conuería, Varinus. "AeraAa£, e 49g. 79 alu lu? Xomvara» , vt ait Theophraftus, Io.Bodinus.Ariftopha- ncsin Acharnenfibus Bceotos ceu rudes admodum lornines notans , Beeotum quendam intlucitin foro ven- dentem lepores , vulpes, fcalopes, exaAcmoz , (Scholiaftes mutesinterpretatur qui alio nomine fpalaces dican- tur id eft calpas,) quafi Bceoti hac animaliaiti cibo non afpernentur. Z«aAo| pro areA«z Atticum eíl; Nicocl. uc cnl. enttore ans lama Am, Quiov euo ov mu otv, Hefych. Adm, aera Aa udo oA i alu yl vevzav, Hefych. quidam Latine etiam murem araneum , murem cacum appellant. "3j 9» , talpa, Hefych. Varin. X«£v €c; talpato nifallor fignificat Lycophroni, Varinus. XiQvor terram interpretantur, & Xi$vvev euacuare : vt talpa TO 2i 40 6o ay. piéÜs dicatur , tanquam fubterraneum animal, vel quod terram fodiendo vacuet.Irliocha; idefttalpa, 79 Syluaticus. | De Ta. H.ateb Lb. EL 93$ Syluaticus.Orthoponticosid efbtalpa;Idem.Epitheta: Oculis captusobrutus,captüs lumincapud T'extorem; * e Ld 3 » E 2 "ÁS 7 y N 3 i , | Tora (9-, AB G- éd ie EX Ude ou Toy Suv, O ppiano. XzwAexio, morbus,czcitas, 4 «£4 civ 9p Aste 7H1pcc16, . Varinus.Manardusin epiftolis inter recentiora morborum nomina,tefludinem &talpam (tumores , nimirum | | | | | jo abhorumanimalium craffojlato &informi corpore fic dictos ) ponit. T'eftudinem (inquit) vocant tumorem xnollem;vel non valde durum;fatis autem magnum ;in quo pinguis materia, tunica quadam obtecta contine- tur,qua& caluariz ita heret;vt ipfam plerunque vitiet, Hancnon eft dubium de numero cffe abfceffuum , & fub meliceride velatheromate contineri : videtur autem meliceris potius quàm atharoma.. Ceterum tal pz ab iftis non magneperediflant;nifi quód quum albam materiam contineant;ad atharomata potius quàm melicerides referuntur, Hzc Manardus Sed videtur etiam author libritertij de Parabilibus, (qui Galeno adícribitur, ) capi- te163.per &edaAc«iac, interprestalpasreddit;abfceffuum genus intelligere, diucrfum tamen à [uperiore, & ad fiftulasreferendum propter foramina.Elues eas (inquit ) primüm mulfo,deinde fel bubulum in ijcito;& leporis Áfimum;aut quod ex fapone confectum eft: aut ruta füccum in foramina inflillatojaut ariftolochiam tritam cü aceto fubigens,inforaminainfarcito.Eft & herba f; palax;vel vt Gazaredditafpalax: de qua Theophraftus rz. 1r. | hiftoriz plantarum;Herbaceorum etiam inquit ) pleraqueradices habent grandes & carnofas,vt afpalax ( aa- TU Aa£ )crocum,perdicium.Sed nec ipfealibi;nec alius quifquam quod'fciam huius herbe meminit. Aftragalus herbaeraffos carnofosq; aliquetnodos in radicibus habet,& querendum anita melius quàm af; palaxlegatur, 4L €. Formiee Indice,quemadmodum talpz;fic ad cauernarum fauces terram exaggerant,Aclianus. e. Ti diro a4 P oc or Aot A&Eetau s Qo[depbv 3 V4) ye t0p"ytà TO soU a Vs jt od) d|uazwrrweymviezv P go &puaov, Rufticus qui- damin epiftolis Simocati. Armo talpz contacta ferni navbetiora effe quidam putant;Plinius. h. Phineum excecatum &in talpam mutatum, Oppianus canit circa finem lib.2 de venatione. Ouidius ta- menin Metamorphofiipfum & fociosin faxa conuerfos fcribit. Tal parum pellibus cubicularia vidimus ftra- gula: adeó ne religio quidem à portentis füummouet delicias.Nam religionis capax dicitur animal; Plinius. Eta- Tibi;Peculiare vanitatis Magorum fit argamentum;quód animalium cunctorum talpas maxime mirantur, tot modisa rerum natura damnatas cecitatis perpetuz;tenebris etiamnum alijs defoffas,fepultifque fimiles. Nullis zqué credunt extis. Nullum religionis capaciusiudicantanimal: vt fi quis cor eiusrecens palpitanfque deuori- rit, diginationis & rerum efficiendarum euentus promittant. Veteribus monumentis traditur.gallinaceorum fi- bras maximé dijs gratas videri , ficut talparum (vifcera ) Magi veriffima dicuntillifaue haüd fecus quam folenni victima pulcherrimélitari : hzc enim funt exta argutiffima;in quibus diuina mens ineffe creditur, Alexanderab Alex.s.25.Etpauló poft, Apud Magos talparum exta & ranarum, euentus fortunatos,tonnun quam m agnos ca- fus przdicere crediderunt. Quianimalium vaticinorum animas fibi afcifcere volunt;przcipixa aliqua cor&ü patte deuorata;animasillorum przfentes habent,vt cordecoruorum, amroracev id cfbtalparum & accipitrum,caf qs Deiinflar futurorum przfcias.Porphyriuslib.2.de ab(tinendo ab animatis.Videin Bubone b. Neptuno multis inlocis &e$oaozso lego XrQuAasus; id efttalpas facrificant,& Phurnütus fzribit; ratione nominis duntaxat, vt videtur,quodipfe dcs, id efttutó & firmiter terre fundamenta & xdificia confiftere faciat,vnde & Afpha- . lius cognominatus eft, Gyraldus.Francifcus Alunnus talpam Furijs infernalibus facram effe fcribit: authorem T p veró non adfert. . | | | Prouerbia, Talpa cecior,& Talpa loquax;explicata funt füpra capitetertio. "Talpa Coroneam A'graaxa eis Kopavete, Vbiquid praebetur quod oditis quiaccipit: Eftenim Coronea Bocotiz ciuitas qua talpam non gi- gnit: & fi aliundeinferatur, emoritur;Erafmus. | DIST TATO EA ATvs quadrupesperegrina. Cumiter facerem per Turchiam (inquit ) Belloinus apud adyrtas & vagospharmacopolasinuenianimalquód vulgó nominent l'an, ( ato Scaliger: quód e Gui- 3 nea & Orbe nouoadfertur: cuius mentio nullaapud veteres, Facilé autem in longinquas regio- ' nes transfertur : quoniam natara munitum eft duro cortice, & tefta fquamata vcluti loricatum,; Uo Creta feutulatis lorizatusm ad. ventrem vque, Scaliger : ) & quia facile poteft caro cius intrinfecus eximi abfque vlla noxa natiuz eius figure. — Videtur autem effe H:rinacei fpecies Prafilieinfulz: retrahit enim Íe intra corticem fuum ; vt intra Ípinas Herinaceus. Maguitudine non c&cedit Porcellum ^ EM rli xou CUIU dp lcm iid cdd ; mediocrem 916 ' |. De Quadrupedibus mediocrem : & porcino generiaffine videtur : quod cruribus;pedibus & roftro refert ( offro paul contraclisre df latiore quàm Porcellus : catida longiffima ac veluti lacertaceasteffellis item inevuflata,Scaliger. ) lam enim in Galliam quo- que allatum eft hocanimal viuum,vbi feminibus & fructibus vefci vifum eft Sic ille: qui etiam quadrupedis hu- ius figuram proponit, bifulcis pedibus vt in Sue, & cruribus quàm in noflrafiguraaluoribus , rictu etiam alio. | - Noftram quideni Adrianus Marfilius à Dungen,pharmacopola Vlmenfis egregius,ad me mifit, vnà cum corti- ceipfo,cauda & cruribus huiusanimalis : vnde picturam quoque rectiffimé opera eius expreffam omnino ap-- paret: pedesin ea non bifulcijfed multifidi funt: quinis in pofterioribus digitis, quaternis ante : duo quidem ex- tremi vtrobiquebreuiffimi funt , & introrfum ita reducti vtferé lateant , vnguibusomnes fatis validis muniti, Sceleti noflri longitudo duos dodrantes (abfque cauda ) xquat.Latitudo cum fit conuexa non re&é menfura- tur: ad 7.tamen digitosaccedit.Cruftailla doríi non ad caudam vfque pertingit: fed vacuum quatuor feré digi- ! torumlocum relinquit, &c. Huic cognatum videtur Aiotothdi di&um animal peregrinam, de quo Cardan- us: Ín noua Hifpania (inquit) iuxta Aluaradum flumen , animal quadrupes eft Aiotochtli ; Fele non maius, roftrum habens Anatis, pedes Ericij ; collum longum: tegitur phalerati Equiinflar corticibusinuiceminfer- tis,non vna;vt T'eftludines. Differt &ab ipfis,quód collum & caput teflis eifdem contectum habet, vtfolz aures promineant: vndeab Hifpanis armatur aut contectum appellatur. Aiotochtli nomen Indorum lingua Cuni- culum cucurbitalem fonat.Sunt qui refetant grunnire vt Suem : roflroque Suis effe, & vngula bifida, fcd quafi equina. : T JEN e Tadtio Role Debe ER o E ) YN W ! NA : MN o WS OU EN S Icnrs vocabulum eft lingue Armeniz: nam ibi & fipittá; & quod vehementiffimum flumen, [5p dicitur Tigris, Varro de ling.Lat. Tigris vocata eft propter volucrem fugam: fic enim nominant Cad Perf & Indi (agittam,Ifidorus.Medi tiprin fagittam appellant, Perottus, & Euftathius in Diony- Vu fium.Munflerus in Dictionario fuo trilingui vocem "3 gr; & girerafagittam interpretatur. In (SOS, codem opere hácferam Hebraicisliteris etufdem foni, quibus Latina & Greca efl,fcribit;o* 4305; tigros:item ^» No y»alai : fic enim legendum puto: ipfe puncta vocalia non adiecit. vins, aifcb; Tob quarto. $e- 6 ptuaginta vertunt mevepaAeuv ( videtur legendum uveuitkeNtav:) Hieronymustigris — Sedleonem magnum & prouectz atatis hac vocefi gnificari,docuimus in Leone A.À Iudzis Qoezd|e: vocatur animal;quod tigrisà Gre cis, Hefychius, Varinus.Hoc animal quia Europe peregrinum efl,omnes in ea populi tum barbari, tum Latini Grzcique,vno & eodem nomine peregrino vtuntur. b Italis tigre vel rigrain recto fingulari Ícribitur. A.Gal- lis mafculino genere ar tigre: à nobisneutro tigerthier,hoc efl;tigris animal. Tigres vulgó dictas non veré tigres, fed thóas maiores effealiqui putant,vt dicam in B.ex Arriano. Mantichoram Paufanias in Boeoticis, tigrin effe conijcit: egoleucrocutam potius,vt interanimalia hyena congenera declaraui, do jJ B. Leones & tigridesin regionibus ad Orientem & Auftrrum nafcuntur, quod maiorem caloris copiam hzc: 7: | animalia. P4 t De Tigride, B. C..— Lib. Í $37 animalia defiderent , Caelius, TigresinIndia funt & iuxta rubrü mare, Philoftratus; Àfinge Indie Pope (v1« tra Gangen) tigri fera fcatent,Plin. Prolemzus Befingos Perimuleis vltra Gangen vicinos tigribus infeftari plu- "mmisfcribit. Megafthenesin Prafijstigres gignileonibus feré dupló maiorestradit; Strabo. In Taprobane ti- grides & elephanti ep | grin Hyrcani&Indiferunt;Plin. Cie millia multaapud Hyrcanos cernuntur, Ammiarius Marcellin.Hyr- 'cania fceta eft cigribus,Solinus. Apollonius (in quit Philoftratus lib. 3.) dextra quidem Gangem , finiftra veró Hyphafin fluuium habens;ad maredefcendit cum focijs. Defcendentibus autem multe ferz , & inter cateras ti - gresoccurrerunt. Inparte Syrie contermina reperiunturleones & pardales , & qui Babylonij vocantur tigres; Diodorus, Poft Barygazam continensad Àuftrum pertinigens Dachinabades vocatur:qua füpra banc eft redi- Oo terrancáregio ad Orientem,montes magnos continet,& omn igena ferarum getiera;pardales,tipres,&c. Arria- nusin Periplo rubri máris.Colonus Hifpanus ex Hifpania foluensab Orientein Occidentem diebusa6. Hifpa- fiolaminfulam attigit inde Occidentem rectà fecutus in Guanaffam infulam peruenit: vnde pergens;ad milliaz iià decem Ciambam regionem inuenit;qua Icones & tigridesnutrit,Petrus Martyr. — — ! . Inditigrim elephanto robuftioré multó exiftimant;huiusferz pellem fe vidiffe Nearchus fcribit, ariimal veró ipfum non vidiife:Indos veró referre tigrim effe maximi equi magnitudihe, velocitate & viribusbeftias omnes fuperarezelephantum etiam;infilientem in caput eius, facile fuffocare.Illas vere qua$ nos videmus & tigres voca- mus,thoas varios effe,& maiores quàm caterithoes fint, Arrianusin Indicis. Strabo lib.i. teftátur Megafthené [cribere,tigresin Indiaapud Prafios populos, magnitudine duplos fercad leonem, adeó valentes effe, vt vnus ex manfuetisaquatuüorhominibus du Aus fi mulum pofteriore pede apprehenderit,adfetrahat. Tigrisad magni- /6 tudinem leporarij cánis, (Anglici, Obfzurus Hyrcani,; Arnoldus de Villaioud ) & amplius excrefcit, Albert: Ti- griseftvtleo, Varro. Similis eftlezna, pelle tantum varía excepta: Noeqjivov jjotoyt atóAov $esQatvarma | AcndwA ave QUpov( C ay ec uotppuopov (oe. "ales el (vtlemna) oculiigneofplendore micant , & reliquum corpus fimile eft; nempevalidum & benecarnofum, (fuswgsov, ) & cauda fimiliter prolixa. Tale os;faeies,ac fimilisinima frontela- xa pellis (epifcynion, de qua voce plura dixi in Leone ».) nutat;& fimiliter frendent dentes, O ppianus. Ettur- fus; Tiye1lO" oU uerereio: KAvT? dgjas deibueus Tijg s Tepzrvoépov Quoc arcos qex visos, O QOoAuoiow iév. lantur autem praftat pulchritudine tigris interalias forasquantum inter volucres pauco. Idem libro primo de venatio ncjin mentione equorum quosorynges vocat:horum alij inquit;floridisdecorantur maculis multis (4|o2:5e: &mineiior Turno) (iue tnis oblongis tigrium inftar , alij veró rotundis vtpánitherz. Menfis ex cedro przcipua dosin vena crifpis;velin vertice varijs,illud oblongo euenit difcurfu, ideod; tigrinz appellantur: hoc intorto, & € ideo tales pantherinz vocátur, (plura fuper hocloco dixi in Pantheraa.inter deriuata,) Plin. Panthera & tigris macularum varietate propéfolg befliarum fpe&antur;ceteris vnus ac fuus cuiufq; generis color eft; Plin. Tigres ' beftiasinfignes maculis notz& pernicitas memorabiles reddiderunt, fuluo nitent, hoc faluum nigrantibus fe- gmentisinterundaturm,varietateapprime decet, Solinus. Albertus Solini verbanon re&é indertit, nigri coló- ris effe (cribens , fuluis virgulis quafi vndatimintercepti. Tibidantvariz pe&ora tigres, Seneca in Hippolyto: Vbera virgata f:rz Cafpiz (.i-tigridis) dixit Seneca, nimirum maculis virgatis diftin&ta vt & reliquum corpus; Corpore virgato tigris, Silius. T'igrisatra, Vergilio 4- Georg. Maculo(a, Ouidio t. Metamor. Vngües habet ad- uncos;dentesacutos,pedem multifidum, Albertus; Omnia ferméanimolia (eui feli fimilia funt;pantherg, lyn- ces,pardi;,& forfan etiam tigrides, commune enim eft vnguium magnitudo & robur; pellis diftincta , verficolof ac pülchra;caput rotundum, facies breuis, (lizc duo tigridi non conueniunt) cauda prolixa, agilitas corporis; go feritas,& cibus qui venationeacquiritur,Cardanus. Naturaleonibus, ficut& vrfis & tigribusangufliora (bre: | uioraintelligo) creauit colla.quia in terra ceruicem & ota nori deijciunt pafcendi gratia, ; fed aut cernüm inua- dunt;aut bouem ouemq; difcerpunt,Ambrofius. Falfó credituromne genustigrium foemineumi effe,nec coiré «um vllo mare fed ex vento concipere:capitur enim nonnunquam mas,etfirarius, Oppianus, Ego vttigrides o- mnesmarcs effc inuenio (apud authores, ) fic & vulturum genus omnefosmineum; Tzetzes. * QU Tigridesindomitgrancant;tugiuntq; lores, Author Philomelz. Si venatores raptis eiüs catulis nauibus ab- eant,maflain littore tigris vlulat;zevezz/; Philoftratusin vita Apollonij. Quitigridis catulü rapuit ;a ppropiii- jo quarte fremitu, (ipfatigride fremente,) abijcit vnum ex catulis, Plin. Oppiarius tigrin & catera legen fimilia habere fcribit, 6i pellem maculofam excipias & firniliter inquit elus ^ae 20vres, "T igrin Hyrcani &Itidife- runtanimal velocitatis tremendz,& maximé coghits dum eápitur,Plin. Videinferiusin &. "ligres beftias ma- cularum not & pernicitasmemorabiles reddiderunt, Soliri.. Et rurfus, Pedumtigridis motum nefcioan veloz citasan peruicacia magis adiuuct:nihil tam longum eft quod non brevi penetret, nihil adeó antecedit, quod nor illicoaffequatur. Cetera (prater pellem variam) fimiliseftlezna:fed multó celerior tum hac, tü quibufüis ve- locibusferis:curfü enim fimilis eft Zephyro genitori, nam à vento easconciperefalfó creditur,Oppianus: Huié fabula forfan nimia carum velocitas oceafionem dedit,vt & equos quofdam velociffimos à eritis prognatos ve- - teresfabulati funt,vt equos Dardani ex Borca.In Lufitania etiam equas ex vento concipere;iti Equo &.ex Varro neretuli. Solam Tigrim Indisinfuperabilem effedicunt, quoniam fügiendi celeritate qua véntos quare dici- jo tur.é confpectuaufugit;Philoftratus. Pretertigridem nullum animal fermé ravax;pernix eft, Cardanus. Ocyo£ ». &ccliflammis & tigride, Lucanuslib. or ^ M RUE EP RMAT " lcs | Inditigrim elephanto robuftiorem multó exiftimant,aiurit autem eam maximi eqiii magnitüdine effe; velo- &itate & viribustantis,vt nullum eianimal coriferri poffit:xnam fi quando cum elephanto pugnat, infilire in eius caput; & facilefuffocare. Quas veró nosvidemus& a ppellamus tigres, Neatchus fcribit thóas varios & maiores effc; Arrianus in Indicis. Mcgafthenes prodiditin Prafijstigresgigni leonibus dupl3 feré maiores;eotobore vt fi - demanfuetis vnusáquatuor hominibus ductus,niuli pofteriorent pedem(4 27:910 031 dpt pdoor ipatvut poteft &aliter verti, vbi mulum pofteriore pede (fuo pofteriote pede, muli pederi) apprehenderit;) comprehenderit; ad fe trahat;Gilliusex Strabone. - We i3 | had y" . . Kecentiorquidam Grazcus, qui fab Conftantino menomacho vixit, ( cuiusdenatura animaliurn libellum 'o manufcriptum habeo) de Tigride & Hippotigride capita feparata habet. Hippotigris(inquit)fi d eftonagris, , MÉP., TN CMS N h^ | Kk anii iütur,Solinus. Intertigrium epitheta apud po&tas; Armenias & Hyrcanaslegimus, Ti- p. 924 «o 0 De Quadrüpedibur. animal perniciffimum,pelle maculo(a,colorecinereo. Huius gencrisfera Romain "Theatro exhibite funt car- rum trahentesagente auriga, mirabili fpectaeulo:& talis currus ( Tigribus iunctusrepia fponfam vexit: Hac ille. Detigride cicure qua ferum leonem lacerauit, Martialis carmen extat in libro $pe&aculo: um epigrammate 18. Tigresin Hyrcanta vrgente inedia Oxum & Maxeram amnes aliquoties hatatu fuperántes; improuifz finitima | populantur, Ami, Marcellinus. UM ESAL 10 nare ln: i - Cibicaufaomne animalium genus, quádrupedes przfertim maiufculas,inuadit. Elephantum ab ea facile fü- |^ erari,& mulum vel pedeapprehenfam trahi, (à maiore fcilicet& proprie di&atigri,) paulóante recitaui. Cer- uos,bonues & oues inuadit,.Ambrofius. Tigris cicur obiecto hoedo,quo cü familiariter diu verfata erat, biduum totum abflinuit: tertio die cum efuriens aliud poftularet,felem datü difcerpfit, Plutárchusin libte Vtra anima- lium;&c., Perfyluastum (temporclibidinis ) [züusaper,tum peffimatigris, Heu malétum Libye féliscrratur 1€ in agris, Vergil.in Georg. Coitus auerfus elephantis,ca melis,tigribus,&c. quibus auerfa genitalia;Plinius &So- linus. Tigris multosparit catülos, Albert. Tigr's curfu cftfimilis Zephyro genitori:etfi fabulofum videatur fe- OX . D n 2157 '] | » L m T * d * Y 23 2* 4 rii ventum mifceri : falfo enim creditur omnc tigrium genus femineum effe , neccotrecum vllo iare: capitu£ Á "p E enim nonnuriquam mas,etfíi rarius, vt qui vifis venatoribus catulos deferere.& fuga fibi confulere foleat,manen- tecum eis matre, Oppiánus, Ex tigride & cane Indicos canes gigni confirmant: verum nó ftatim, fed tertio coi- tu:primo enim belluinos adhuc catulos proereari aiunt. alligantur caneslocis defertis & nifi belluaincenfa libi- dine fit; fzpelacerantur, Ariftoteles, Idem alibicancs Indicos generari fcribitex cane & fera quadá fimili, & 5y- efe Wie xad Scy nomine nó expreffo.Plinius Hyrcanes canes ex tigribus nafcifcribit, vt dixiii Cánibus robuflis. LD SE e 73 EE Tigris bellua cft afpera, fazua; indomita, rabida;hisenim epithetiseam poete cognominaht. Tigtesleonesd; nunquam feritatem exuuntjaliquando fubmittunt, S: cum minime expectaueris,exafperaturteruitas mitigátà, - Senecain epiftolis. Leonibus manus magifterinferit,ofi culatur tigrim fuuscuftos, Ibidem citante Crinito. Indi ad fuum regé afferunttigres domitos,cicures pantheras,&c. Aelianus. Plutarchus (inlibro Vtraanimaliü,&c.) fcribithasdum quo cum tigridi viuendi confüetudo fuiffet, cum deuoraridum huic quidám obieciffent,eiuftmo- diferam,quamuis alterius cibi nulla facultaseffet.ab edendo non modó fe füftentatfe toto biduo, verurn etiam vt - . alium cibum petere intelligeretur,caueam (galeagram) qua contineretur. diftraxiffz,& dirupiffe.Eandem hifto- riam de pardali,quz heedum fecum putritum attingere noluerit;ex Acliano retuli in Panthera p. Tigris animal e fl(zuiffimum,&incomparabilirabe ícuiens,pracipue quando raptis catulisinfequitür venatores, Phyfiologus. 3c Leones,pantherz & tigrides,fcetus fuos vehementeramant & pro ipfis contra venatores pugnando,quauis tela - &mortem quoq; contem nunt; Oppianuslib.5.de venatione. Deijfdem &lyncibusibidem Ícribit,quod cura ad latibula fuareuerfz catulosfibiablatos non reperiunt,magno & miferabili eos vlalatu plangant. Tigris más ta- ró capiturznam vifis venatoribus relictis catulisin fugam fe conijcit: fcemina veró cum catulis manet , & animo mueítaà latis venatoribusirretita capitur, Oppianus. Plurà adferemus mox fequéti capite. Tigrisetiam (fimi- liaproximéde clephanto dixerat) feris ceteris truculenta; atq; ipfa elephanti quoque Ípernens veftigia, hominé vifotransferre dicitur prorinus catulos, Plin. eU 3 É- s om uin . Quaanimalia tigris inuadat,laniet;aut fuffocet;pracedéti capite dixi:videtur enim cibi duntaxat gratia qua» cunq; confequi poteft,interimere.- | uev à M "'Tigrem dicunt fitympanorum fono obflrepatur,infanireatq; furere fefeq; difcerpere&lacerare,Aeliam. . 4€ " ; ) F ; A ps Tigris viuuscapiadhuc non potuit, Varro delingua 1 at. luxta Gangen Indie flnuiu mr bugloffo fimilis her- banafcitur,cuius fuccum expreffum Indi feruant, & intem pefta nocte latibulistigrium afpergüt, vndceille ficaf-- ficiuntur,vt cutn progredi nequ eantimmoriantur, (aij 24g vloDudauav T any uet meotoie rs aye eoo puo] Suas plius Driiwsmw, ) vt Callifthencs prodit tertio de venatione,Plutarchusinlibro de fluuijs. Tigrin Flyrcani &In- di ferunt,animal velocitatis tremendz,& maximecognitz dum capitur, Totus enimfoetus, qui femper nufne- ro(us eftabinfidiante rapitur equo quàm maxime perniei,atq; in recentem fübinde transfertur. At vt ivácüutm | cubile reperit foeta (maribus enim cura non eft fobolis) fertur preceps.odore veftigans.Rapror appropinquante $& fremitu;abijcit vnum ex catulis. Tollit illamorfu,& pondere etiam ocyor acta remcat, iterumq; confequitur &- fübinde,donec in nauem egreffo irrita feritas fzuit in listore, Plin. Tigrium potentia (velocitas) maxime pro- batur,cum maternis curisincitantur , cum catulorum infiftlunt raptoribus. Succedant fibi equiteslicet ,&aflu - quantolibet amoliri przdam velint; nifi in prafidio maria fuerint,friftra cftaufum omne. Notantur frequentif- fimé,fi quándolatrones( yenatores) (uis afportatis catulisrenauigantes videntjin littoreirrita rabie fe dare pte-- cipites,velut propriam tarditatem volátaria cafligantes ruina: quanquam de foetu vniuerfo vixvnusqueatfub- trahi,Solinus.. Ad naues víq; procedere tigrim ferunt catulorum repetundorü gratia, illisd; receptiscum gau-- dioabire,quod fi ablatis catulis abeuntes naucsafpiciatmceftam in littore vlulare, (vide tiam fuprain p.)quan- doq; etiam ob doloris magnitudinem mori,Philoftrat.lib.z.de vita À pollonij. Masrato capitur: nam venatofi-- bus confpectis,catulos deferit & fugit: fcemina vcró cum eis manens , irretita à vcnatoribus capitut, Op planus, 6c Venatores quidam fphzras vitreas catulorü quos rapuerint infequentibus m atribus obijciunt, quasillz intueü- tes,imagine quam ipfz reddunt decipiuntur vt catulos fübeffe putent;idd; co magis, quod fphera moueatut,ccu viumiminfeanimalcontinens; Sed cum tigrisfphzram pedibus conftingit, vt catulo potiatur, dclu famfevidens | ^ pergit infequi. Hi alias fübinde fphzras obijciunt; deluduntd; ; donec ad ciüitatcs vcl naues enadant, Albertus; Ed; PL infulam noui Orbisin Oceano Occidentali ; que oCtoferé dierum nauigatiotie ab Hifpaniola diftat; infeftatamanno fuperiore(circaannurn Dominit514.) aiüntjita vcintegto fcmeftriteripore,nóx n ullaigdem- nisabierit,quin veliuuenca aut equa;canisaut porcus;intra vici ipftus vias tnterimerctur. ArméragregesQ; iam. affequ untur,imó & minime tutó referunt,domo exiffe quenquam eo tempore,quando praecipue catulos alebat: | sunc natiq; adoriebatur & homines fame vrgente catulorüm , fi homines priusoccurritfent quàm brutum ani- -$nal. Neceffitate cogente tandé arsinuenta cft; quátanti fanguinis penas luerecex plozausahgulujsiemiraruni, 7 | ) ES s ; £ PS quibus . De U TWIdE B FEET a. o ab, ds 939 quibus é cauernarum latebris ad prsdam noctu prodire folebar;iter fciffm eft. Excauatam fcrobem cratibus & egefta terra;partefüperuacua difperfajftrauerunt. Veniensincautus,mas quidem erat,tigris decidit in Foueam; & fudibus acutisin ferobis fundo fixisinhzfit. Rancatu fuo vniuerfam obtundebat viciniam, & montesillo ftri- dore reboabant.Saxis ingentibus é foffz füpercilijsin eum fudibus infizum dele&is, peremptus eft. In mille affu- las& mille fruftula;fixa dextra, directas haftas &ab alto iaculatas dirumpebat;Semianimis & exanguis fortnidine replebat intuentes. Toannes quidam Ledefma Hifpalenfis; de tigride illo fe comeditfe faffus eft, bouinacarne ni- hiló deteriorem effe mihi retulit. Vndetigridem effe dic&tinterrogati;qui nunquam tigridem viderunt: refpon- dent,à maculis;à feritate; dexteritato;à fignisq; alijsab authoribus datis tigrim arbitrari. Cum & pardos & pan- theras maculatos ex ipfis pleriq; fe vidiffe predicent. Tigride mare perempto, montes verfus veflioia illius fecu- io. ti;jantrum coniugaleipfius domicilium adeunt; duos, abfente genitrice, catulos vberibusadhuc matris indigos auferunt. Mutato confilio, quo grandiufculos effe&osin Hifpaniam poft hec mitterent, ferreis catenis diligen- terin colla compofitisjad máternum antrum paruulos reportant laCtandos.Poft paucos inde dies regreffi ad fpe- luncam;catenis nil fuoloco mutatis, vacuam reperérefpeluncam. Putant à matre in frufta przrabie dilaceratos; ablatosq; nequifquam eis frueretur. Affeuerant nanq; folui à catenis nullo pa&o potuiffe viuos. Pellis perempti, tigridisad Hifpantolam,ficcis herbis & culmo farcta,miffa eftad Almirantum & primores.Qui à tigrideincom- moda paffi funt; & qui pellem eius tractarunt) hzc mibi differ uertit, quz dant accipimus, Petrüs Martyr Occa- nes Decadis 5 lib.2. e, | PA TUM Diuus Auguftus Q. Tuberone, Fabio Maximo cofs.quarto nonas Maij, theatri Marcelli dedicatione; tigrin primusomnium Romz oftenditin cauea manfuefactam:ditius vero Claudius (imul quatuor,Plin. Inter mune- 20 ra Augufto miffaabIndis,tigres Roma'vifz fuére primo, vt au ther eft Dion;Czlius. Fuerütfüb Gordiano Ro- mztigres decem,leones manfüeti fexaginta, &c. Iul. Capitolinus. Heliogabalus portentofi ingenij imperator, leones& tigrésad currum iunxit, Cybelem fe & Liberum patrem vocitans; T'extor ex Lampridio. Meminit etiam Crinitus16.10. Pi&toquódiugadelicatacollo Pardus füftinet, improbzq; tigres Indulgent patientiam flagello , Martialisin libro Spe&aculorum epigtammate 148. Romgintriumpho Aureliani fuerunt tigrides quatuor, camelopardali, alces, Vopifeus. Edita munerain quibiis prater ália diuerfa ex toto orbe terrarum, ti- grides exhibuit, Capitolinus in Antonino Pio. ( Tm i F 36 MenfzapudIndos imponunturleones, apri, &tigriura cluncs. Caterisenim animalis huius partibus vefci Indi prohibentur;Philoftratus lib.z.devite Apollon. Qui in Darienteinfulatigrinam carnem guflauit, bubulà nihiló deteriorem effe retulit, vt przcedenti capite recitaui, Has | &. Tigrisabalijsaliter feribitur.inflexioneetiam &generenon ijfdem vtuntur authores. ríe cum asinial lignificat:sryess verócum fluuium, Suidas, fed hanc diftinctionem non video obferuari. Tíye/c iijerme Qéoertus - Dionyfius Afer defluuio. Tiyezcióta habet in vltima (inquit Eultathius Dionyjj Scholiafles,) quodinflexia . indieatgenitiuusenim T/ye4G- eft apud Ariftotelem & Dionyfium : vt 29:5 29iG-, vt genitiuus Atticusinde fiat 40 zlyypcw:. Arrianustamen per d.infle&tit; T^ye/3O" vt etiam author fabulz Sufanng , Damafcetius vtinfcriptio pra fe fert.Sic& à vocabulo À pisgignendi cafum alij AmiO- faciunt;alij Aro, Sunt qui feribatit aypic,myenft» vt nominain sc Iambica.Apud Iulianum quidem & Arrianum de géftis Alexandri;reperitur etlàm T1yasc de luni; per p.ab initio. Eft & Paphlagonia fluuius Tigris, rrye4cmyeAG" Xenophonti, Hzc Euftathius:poffuntautem o- mniaficaccipi,vttam de animali quàm defluuio intelligantur.H1/^/pi tantum per p.ad fluuium propri pettinere videtur. Egoin ArrianiIndicisinuenio zyen;, qiyenOos aiyjli» ;deanimali. Graci authores, quos ego videtim; omnes fine delta infle&unt;Latini veró aliquot cum delta;przfertim recentiores. "l'igrides enim legimus apud Solinum, Capitolinum,&authorem Philomelz: Tigridum;apud Afn. Marcellinum: Tigridibus,apud Capito« linum. Ocyortigride, Lucanus lib.s. Tigrin; tigritui; & tigrem , apud veteres Latinos reperis,odiniait accu- . fandicafu. Legimus&iin plurali numeroapud clafficosauthores, Plinium, Senecam;&c. tigres; Aun tigris $0 bus. Tu (alloquitarteftudiném inftrumentü muficum) potestigreis, comitesq; fyluas: Dücete; Horatius Car- minums.1r. ldeminlibro de Arte; primam huius vocis corripuit, Di&us ob hoe lenire tigres, rapidosq; leones; de Orpheo. Tigris qui eft ytleo,qui viuus capi adhuc non potuit, Varro genere iiafculino. Plinias &alij Latini omnes,nifallor;fceminino genere efferunt. Graci veró pleriq;in mafculino,Paufanias, Oppianus, Strabo qui abyeeie 1654525 dixit. Plutarchus vero in libro Vtra animalium, &c. femininum fecit. | - Alfebha Arabice eft nomen commuriead omnia quadrupedum genera, que dentibus & vnguibus fuisaggre- diunturhomines mordendo & lacerando; & quandoq; mortem inferendo, vtleo,lupus;tigris, & fimilia, Bellu- . nenfis. Vetus Auicennzinterpreslüpos verterefolet. Á fluuio dicor, fluuius vel dicitur ex me, Iunctad; fum vento,vento velocioripfo, Etmihi dat ventus natos, tiec quxro maritos, Camerarius in Exercitijs rhetoricis; eftautem znigma de tigri. d | | 5 | 6o Epitheta. Armeniztigres, Vergilius s; Aegloga. Átquition egóte tigrisvtafpera, Getul üsue leo frángere perfequor, Horatius .Carm. Atra,Vergil.4.Georg.Gangetica Ouidius 6.Metam, Hyrcanzá; admorunt vbe- ra tigres, Virg.4. Aeneid.infeuum & crudelem. Improbz; Martialis. Indomitz, Author Philemelz. Maculo- fa,Ouidius ri. Metamorphofcos. Tum peffimatigris, Virg. Georg.3. Atrabidetigresabfunt, & (xualeonü Se- mina, Vergilius deItalia, Quis fcitan hzc feuasinfula tigres habet? Ouidius epifto.10. Tibidantvarig pectora tigres, Seneca in Hippolyto. Virgata;Ibidem. Etpratereaapud T'extorem, Pigresacerbz, Afrz;afpere,auide, | capiftratz, Cafpiz carchefias Caucafez,concite,dentata,efferz,ferz,furibands iin manes; Inda, Mattia, Parthi: eg,pedeftrenua,rabiofz,rapids.rigidz; feua,truces,fpumantes, valide;violentz. ; | Tiyeis aioAovorr*i, Oppianus. Thyejts io; Juoi pauzY8 Ce Qupoio weis ldem. | Et alibi ; Aufaici yat icev Tode soA ubt xaADaaelriw,detigridemare. 70 Tigrinus;adicctiuum. Menfe tigring Plinio dicuntur, vt fupra retuli; que oblongo civi P curfü funt, | EE talea. uU m Ts De Quadrupedibus. : talesapud nosex acere & fraxino fiu nt;& vtrefplendeant flauo pigmento (vcrnicem vulgus vocat) illinuntur; Tigris nomen eft nauis Mafficiapud Vergilium libro decimo Aeneidos: ! Hippotigrin animal celebratum inueniasin Antonino Caracalla ex Dionis Niczi hiftoria; Caelius. ] Tigris virinoméin epigrammate quod Suidas citatin dictione Bele: Tisyeas pie slawoiziw £Qeic [0 ov, £9 3 Eae .— KAime(Be. Go Doei Actis owovauoie, ligris Quidiointer eanes Alceonis numeratur. Nominibus canes non longiffimisappellandi funt,quo celerius quifqs vocatusexaudiat; nectamen breuioribus quàm qua duabus fyl- labisenuncientur, vt funt Scylax, Ferox :aut faemina, Lupa; Cerua, Tigris, Varro. Tigranes rex fuit Ármeniae maioris quem primó Lucullusdeinde Pompeius Magnus vicit. Eft & fluuij nomen. eA Tigrisappcllaturingensfluuius,propter velocitatem,quiinflar beftiz nimia pernicitate decurrit. Hic de pa- radifo exiensjiuxtaScripturz lidem,;pergens; contra A lyriespoft multos circuitus (Tofepho tefte)in mareru- re brum defluit.Pluralegesin Onomaftico. Defcriptione &inflexione huius vocabuliattuli quadam fuperius ab initio huius capitis. Quad; caput rapidotollit cum Tigride magnus Euphrates,Lucanus. Tíyzxc, fluuius Perfa- rum;& flnuij fonitus,i TO". Hefychius. Tigris rapidiflimus fluuiorum eft, vt nullus ei pernicitate conferri pof- fiquamobrem Tigrisvocatur,quod iaculum vel fagittam velocitate zquet. Medi enim fagittam tigrin vocant. Sic & AcisSiciliz fluuiusapud Theocritum dictus videtur,quod zx/À.id cft fpiculo vel telo celeritas cius compa- retür. Aliquitamen maluntà ügri fera nominati buncflunium.Fabulantur enim quod cum Sylax (ZósoZ,apud Plutarchum de fluuijs) hicamuis vocaretur; hoc eft vazo Qs, (nimirum à precipiti & pronolapfu, quoin Ara- xem & Arfacidem paludem deuoluitur;) poflea tigrisappellatus fit;banc ob caufam. Bacchusab irata Innonead infaniam redactus cum paffim temere vagaretur ad hocflumen peruenit, & cum detraiectuanxius hererct , mi- feratus eum pater upiter,tigrinferam mittit;qua vectus illetraiecit , vndefluuio nomen impofitum. Sed etiam 20 citra fabulam à ferz huiusfumma & incomparabili pernicitate nomen eiapté imponi potuit.Hic fluuiusintelli- gituretiamin dolofoillo oraculo quod fuliano redditum eflpromittensinfignia quzdam facinora zdenda z- qa yug movtudiyev ag vi 9e joya Ti»yper, Euftathiusin Dionyfium Afrum fcribens. Addit & Arriani ex opere de geftis Alexandri verbazEuphrates & Tigres, (T/yosc;aliàs r/yjsc) luuij; mediam interfe Aflyriam includunt. Vnde& Mefopotamiaab incolis Tigres vocatur ( ipfa potiusregio fic vocatur; vt & Dionyfius po&ta canit,) & humilioreft Euphrate. Sedaliam cur Tigris fic dictus üt fabulam Hermefianax affert : Dionyfius (inquit) cum. Alphefibeeam nympham ad amorem fuum nec donis nec precibus pellicere poffet;in tigrin feram mutatus, me- tu confternatam perfluuium tranfuexit, & Medum filium ex eagenuit, quiiam adultus in rei memoriá fluuium appellauit Tigrin;Plutarchusinlibrodefluuijs. Tigrinaiuntprope hoftia quibusin marefe exonerat, Pafiti- grin yocariquafi nonam plius fimplicem fed zawviov T/ye;s, propter multosinfereceptosamnes, Euftathius in 39 Dionytium. D«fle Arabice efl Buuiusin Mefopotamiajiuxta quem erat ciuitas Niniue , & apud Latinos Tigris nominatur,&c. Bellunenfisin gloffisin Auicennam. Tigris minor & Delasfluuij, Apameam Mefenorum ciui- tatem circundant,Stephanus. TigrisKenophonti Paphlagoniz fluuius efttriplethros; hoceíttrium iugerum latitudine. Herodotusctiam fcribitnon vnum folum cffe tigrin,fed alterum etiam & tertium,qui necidem (int, necex eodem fluant/fed nomen tantum commune habeant, Euftathius, Tigrana Ptolem&o 2. 6. oppidum eft Medizin mediterraneis. Tijee75xc9m,7» apud Stephanum & Strabonem; vrbs eftiuxta Armeniam;quafi Tigra- niciuitas:nam Parthis certa ciuitas eft.Inhabitauitautem eam l'igranes Armenizrex. — — | b. Inrubri marisinfula effe fruticem baculistantum idonea craffitudinis , varium tigrium maculis, ponde- rofum,& cum in fpiffiora decidit vitri modo fragilem, Alexandri Magni comites prodiderunt,Plinius. In Tylo Arabiz infula ex arbore quadam baculos faciunt pulchros & varios inftar pellis tigridis, 2 /yejO-, Theophraft, 49 5.6. de hift, ; jm «ud ! "n .. €. Cum Maximinus omniain viribus fuisita ponerct;quafi non poffctoccidi; quidam in theatro prafenteil- lo dicitur verfus Grecos dixiffe quorum hac erat Latina fententia: Quiab vno non poteftoccidi, à multis occi- ditur. Tigrisfortis eft & occiditur, &c.Tulius Capitolinus, Turrigeroselephantorü miramur humeros, tigrium rapinas,&c. Plin. Tigris vtauditis diuerfa valleduorü Extimwlata fame mugitibus armentorum, Nefcit vtro potiusruat,& ruereardet vtroq;, Sic dubius Perfeus dextra lzuaue feratur, Ouidius g.Metam. Veluti Gangeti- caccrug Lactentem foetum per fyluas tigris opacas,&c. Idem 6. Metam. EXE d. Hocego fi patiar,tum medetigridenatam, Tum ferrü & fcopulos geflarein corde fatebor, Medea apud . Ouidium 7.Metam. Sylueftreshomines Cadibus& victufado deterruit Orpheus, Di&uslobhoclenireti- — gres,rapidosq; leones,Fioratius de A rte. Tigridisexuuiz per dorfumà vertice pendent; Virgil. Aeneid.rr. $9 . h, Bacchusin curru, quem fummum texerat vuis, Tigribusadiunctisaurealera dabat, Ouidiusr.de Arte, ' Hac( virtute)temerenté Bacche patertug. Vexéretigres,indociliiugum Collo trahentes, Horatius Carm.3.3; Sed de tigribusalijsq; feris maculofts Bacchofacris,pluradixiin Pantherah. Heliogabalus tigres iunxit; Libe- rum fefe vocans;Lam pridius. ' | | | I$. Ea Poétis quidem omnialicent,fed cumaliqua verifimilitudine, non vt Serpentesauibusgeminentur, tigribus agni; Horatius de Arte. | E Protei conformatioin diuerfa corpora ,imaginum falfarum rationem continet quibus deludimur. Eit qui expleffeiram;crudelitatis conceptaculum;inter optata maximé opinatur, | tuncintigridem demutatio recognofcitur&c. Culius. | Deja Bei Lo PA D-E. V R 5,0. ^5 Ame UR Fo pret rci RT Ll NN SN M RN Io SN MA UAM y MN AY Ds j BA £6 iot PELGLER- EV PERO) T 52) J/- 1 ij " UT PEPEELZLLDTHITHLTR JU eid Ap DU 1, Ty 46 V | zi 5 E ku i » : ASA M (y Á. v5 Hebraisefta3,dob,communisgeneris,plurale 33, dubim.Primo Regum eap.17, Ára- mf Dice Iceitur dubbe, /quo nomineSaracenos etià hodie vti quidà prodidit) Chaldaice &35 5; du- QS ba Aldubvríuscit,Bellunenis, AaGsAn vríus Chaldzis,Hefych.Varin. Auicennz vetusinter- Poloni ozevaer;per anádiplofin (vtapparet) Germanici vocabuli, 2 | Vifos multosregionesfrigide gignunt, & quidem fufcosaut nigros, quorü duo funt geriera: magni & parui, hi faciliusarboresfcandüt;& in tantàm magriitudinem, in quantamilli nunqua crefcunt,Ge.A gricola. Paruum vrforumgerusaüdioab Helustijs noftris vocari fembatrez,id eft (axatiles aut faxorumincolas vríos. Maiores;ii juibufdam Germaniz locis,bauptbaerenquaít ca pitales vrfos, Vríasalius vulgó notus eft, &aliusaquaticus co- lorealbo;qui fub aqua veriatur vtlutra & caftor, Albertus. Sunt quedam genera vrfotum alborum & canum & luporum;& (imilium quorundam animalium amphibia, que ramin aqua quàm in terra verfantur,Idé. Iu Ocea-, niinfulisad Septentrionem;diuerfislocis , Klandiz precipue, magni & fui vrfialbi reperiuntar; qui manibus fuisglaciem frangunt;& e foraminibus extractos pifces deuorant, vt OlausMagnusannotauit. Vríicirca mare laciale reperiütur albi vnguibus nigris, vt plurimumin mari degentes, nili tem pefIas cogat exire: Redüxi binas 6o eiufmodi pelles,Sigifmundusliber Baro in Herberftein. Sed de vrfisalbis plura adferam pauló poft. Abutidant vrfiinalpinis Heluctig regionibus magni, validi, & pra caterisanimoft, ita vtrobuftos etiam equos & boues la- nient,quamobrem abincolis magnoftudio capiuntur, Stumpfius. | | Formicz nimiü abundantin occidentalisIndie partibusnonnullis.Ibi gignitur animal quod vocarit v RsY M FORMICARIVM,quodlingua eas rapiat depafcaturá;, atquefic regionisiacturz prouifum eft, cumad nullum * alium vfum hocanimal paratum videatur, neque enim ferum eft, riec mordax: dictum; potius vtfus à fimilitu- . dinecorporis, quàm à robore velferitate., hoclingux humorc difcutit ac difijcit fotidiffimas formicatum do- mos;indeetiam his dific&is lingua harentesad fecrahitac deuorat, Cardanus. Vrfus& Picus formicis vefcun- tur,Scaliger. — | : Nu. eunt. pea - Elephanti fi à Libya di&ti effent Lucz boues, fortaffe pantherz quoq; & leonesnen Africanz beftiz diceren- 76 tur,fed Luce, Sinab Lucanis , vfi cur potius Lucani quam Luci di&i? Varrodelingua Latina. Et rurfus , Vrfi | | | Kkkk 3 Lucana DO y , $43 «De Ohadrupedibus. Lucanaorigo,vel vndeilli noftriab ipfius voce: (fedlocus mihi corruptus videtur.) Vrfi Perfici vltraomné ra- biem fzuiunt, Marcellinus lib.z4. Quod freno Libyci domantur vríi, Martialis. Numidici vrfi forma ceteris praftant,rabie duntaxat. & villis profundioribus, Solinus. Seruatüm eft (inquit Crinitus) in Romanis Ánnalibus relatum, vrfos Numidicosin Circo Romanoab zdilibus editos M. Pifone & M.Meffala coif. quam rem C. Pli- nius mirari fe plurimum refert, quod etiam Numidicos additum fit , cum in ipfa (vtinquit) Africa minimé vrfi gignantur.Ego etfi à Plinij authoritatertion cenfeam penitus diffidendum,non tamen prztermittàám quo minus ea de vrfis Numidicisafcribam,qua cum publiea Annalium authoritate cóueniant; Poft hzc recitatis Solini ver- bis,tum illis que nosiam attulimus tum illis quibus Annalium verba continentur, vtapud Plinium quog;,addit: Herodotusqueq; Halicarnaffeusidem fenfit de vríis Libycis:vt poetas noftros mittamus qui aperté probát fuif- fe Numidas vrfos maxime celeressnam & Numidas & Libycos paffimi appellitant, cuiufmodi illud , Profuit ergo IO nihil mifero, quod comminus vrfos Figebat Numidas Albana nudusarenà , FHzcille, Mirabilein Africa, nec apros,nec ceruos,nec vríos effe, Plinius 8 36. Atqui Herodotuslib.4. cerüuim & aprum duntaxatin Africarcpe- nrincgat,& Ariftot.de hift.anim.8.28. ceruu m,aprum, & capram [ylneftte, velvt Plinius transfert;capream: vr- fum veró de füo additlapfus,vt puto;meinoria, cum Crete non Africe vrfos decfle dicere debuiffet: nam proxi- méante Crete meminerat;his verbis, Mirabilein Creta ceruos, preterquam in Cydoniatarum rcgione, nó effe: item apros & attagenas,herinaceos. Vrfos veró Cretam non alere hoc lóco nion meminit, quod tamen alibi affe- rit:In Olympo (inquiens) Macedoniz montenon funtlupi, nec in Creta infula, ibi quidem non vulpes vrfíue, E: Ariftotelesin Mirabilibus:In Creta (inquit) lupos, vrfos,viperas;& his limiles feras nafci negant,có quod IuZ piter in ea natus fit. Angliam quoq; vrfiscarereaudio. In extrema Arabiz regione à Dira vfq; ad Auftri cornu circa vltimum promontorium , vrfi reperiuntur carniuori, qui noftros & magnitudine & celeritate longéexu- 28 perant;colore fului, (mudo rufi, ) Strabo lib.r6.- Apud Roxolanos & Lituanos ingentesbodie venantur vríos, — "quircgibus illisfunt etiam 1n delitijs manfu cfacti; Volaterranus, In Myfiaaiuntgenusefle vrforum alborü, qui cumà venatoribus vrgentur;talem balitum edant;qui canum carnes putrefaciat, & alioruin quoqueanimalium cibo ineptas efficiat. Quod fi quis inftet & propiusaccedat, phlegma copiofum ore emittunt, quo canum ora a£- flat, & (imiliter hominum;ita vt vel füffocct vel excacet, Ariftotelesin Mirabilibus. Myfia albos vrfosgignit,qui pifces vtlutra & fiber capiunt, Ge. Agricola,fed querenduraan Myfij illi vrfialbiquorum Ariftoteles meminit; terrefirestantum non amphibij fint. Paufaniasin Arcadicis meminit vidiffe feaprosalbos, & vrfos Thraciosal- bos.quos homines priuati pofledcrint. Aethiopiz rex in epiftola quam HebraicéadPontificem. Romanum fcriplit cam elos & vrfosalbosin regno fuo reperiri teflatur. Iam perdix vifa eft alba, & coruus,& paffer, & vrfa; Ariftotelesin libellodecoloribus;Kuellio interprete,videin Ceruo s. quamuisin codicibus vulgatis babetur, Z, $5 pac durer wt Quye C UO» d alos (G^ 8c. Ruellius ton wena fed Axes legit, quod probo. Vrfosniueocolore candétes in fyluis Mofchouitis,& Lithuanicis reperiri ; certius eft quam affirmari opus fit, cüm id quotidie afpi- cimus,etiam aliquando nobilium matronarum rhedas fex equis ductas, à fella vfq; ad caput exuuijsalborü vrlo- ' tum contectas, Pareretam albos quàm nigros morcaliorum animalium certum eft, enm ctiam antealiquot ari- iios in füburbano Regi maieftatis vrfa captiua pepererit,oh.Bonar de Baliczeilluflrisbaro Caflellanus. — Vrfüsanimalefthumidum valde &informe, Albertus. Vergilius vrfosinformes,Ouidiusturpes dixit. Quid nifi pondusiners;ftolideq; ferocia mentis? Ouidiusin Halieut.de vrfo. Corpus ei craffum & vix mobile, Alber- tus. Vrfos multos regiones frigidz gignunt,& quidem fufcosaut nigros, Ge. Agricola. Suntqui vrfuim fem per crefcereaffirment:& fané inueniunturaliquando vrfi longitudine quindecim (quinque) cubitorum. Suntau- tem apud nos nigri;fufci,& albi, Albertus. Forte pellem vrinam dum hzc commentabar, Viennz vidi ex Litua- 40 niaallatam,longitudinis cubitorum quinq;,latitudinistante vt quodlibet vel bouis tergus vinceret:qua Cafari Maximilianotumin Thermis Badenfibuslauáti oblata.fumma admirationi fuit, Vadianusin Melam. Vrfi pel- lis fpiffa & villofa eft, Albertus. Nümidicis vrfis villi profundiores;Solinus.. Illisqui ad diffe&tioné partium hu- mani corporis praparari volunt, fi defint fimizaut fimiles cisanimantesalias deligent quibus artuum extrema in digitos quinq; difcreta fint &c. & nifi commodior alia contigerit; vrfum & leonem, & omnia queferratisden- tibus funt,Galenusdeanatomicisadmin. Credit l'heophraftus perid tempus(cü latitant hyeme) coótas quoqs vríorum carnes,fi afferuentur,crefcere;Plin.& Albertus. Videpauló moxiu Adipe. Eodem tempore ( cum la- titant) fanguinis exiguas circacortantum guttas,reliquo corpori nihil ineffe Theophraftuscredit, Idem. Vrfis nulla eft medulla;Plinius.. Axungia &laridum funtin animalibus non cornigeris, quorum quatuor dentes vt. — "plurimum prominent, vt funt;porcus,glis;felis,canis, vrfus,&c. Monachiin Mefuen. Valde mirabile eff qnod $e ircaadipem vrfi contingit, qui eo tem pore quo latitant vrfi;in vafisattollitur& replet ea, Theophraftusin libro de odoribus. (Idem pauló ante de carnibus vrfi ex Plinio diximus, l'heophraftum citante.)In Mirabilibusetiam Ariftotelislegimus vrfinum adipem latente hoc animaliaugeri in vafiseaque excedere. His adijciam O ppiani verfusde vrfi corpore &aliquot eius partibus: i K 5 , À P" A s Tas j F i p ; Fe. ' A dol wo rovavlo duas ouszmXoy dis Qibeowos MapQlu8 GÉX 277/ arawa. eiui GÉ9rumics 3. Us ^ li T gi eos 2 p M NE a P 1 dpi " Katon etpovS cUAG uev Taw aL GOIAOL RU OWEH piG3 O uuo J00V,c Quay wv TeQY; deje tuputatoluoy. Xeéioec s ege1 Da orav UceAdi 27 0066 rOE7r QOO A x , Inualidiffimum vrfo caput; quodleoni fortiffim um, ideo vrgerite vi precipitaturi fe ex aliquarupe; manibus eo opertoiaciuntur,ac fzpein harena colapho infracto exanimanturjPlin. - Am eb Inualidum vrfis caput; Solinus:fed pr&cipuéfyncipur, Albertus. Capitis offa infirmiffira effe vríis , duriffima pfittacis,fuo diximusloco,Plinius. Osfiueroftrum vrfi oblongum eft,inflarferme fuilli; Mich; Herus; Oslon- um vrío Gilliusex Oppiano.Vtring; dentatus eft Den tibuscxertis armatus;Gillinsex Opprano: qui tamé non s ounadbov(sc hoc eft dentibusexertis vrfum effe fc cribitifed 0s eiuS xp» aoo) cHe, hoc eft ferratis dentibus, vt canes ' funt. Vrfusideirco dentibus retia non lacerat,quod 1j bene penitus reconditis,ea ipfa propter labrorum craffi- .tudinem affequi non poffit, Gillius (ex Plutarcho deca üfis naturalibus. ) Natu ra leon ;bus; ficüt & vrfis &tieri-: busanguftiora (breuiora) creauit colla,quiaintetra ceruicem & ora deijciunt pafcédi gratia: (ed aut ceruum íne uadunt,aut boué ouem4; difcerpunt. Ambrofius. Vtfo ventriculus eftamplus, Ariítoc. Ventct eivnus;ac poft vertréminteftinum,ficut & lupo;cftautem inaliquibusanimzlibus venter maior, vt in porco & vrío;vt güidam obfcuri ex Ariftotele citant. Vrfz mammas habent quarernas;Ariftot.& Plinius; 229^ 44 [ Rc ud Genitale 3 E d |[- :- *h rS e n 'N | ! "t ^ Rue ave dre 2 Cus dub us Uo TDMIN FO Genitale vrft, fimul vtexpirauerit;cornefcere aiunt;Plin. Hominigenua & cubita contraria :item vrfis & fi- miarum generi,ob id minim pernicibus;Plin. Vría pedes babet manibus fimiles, Ariftoteles. Extrema fimilia habethómini,Albertus. Manusearum fimiles humanis man :bus;& pedes pedibus Oppianus. Vríis vis maxi- main brachijs & lumbis:yndeinterdum pofticis pedibusinfiftont Solin. Cameli pes imus veftigio carnofo cfl, vt vrfi,qua de caufa in longioreitinerefatifcunt, Plin. Noflri manusjid eftanteriores pedes vrfi vocant darzez vel taapen, Armati vnguibus vrfi, Ouidius ro. Metam. Vríis natura caudam diminuit quód reliquum corpus admodum pilofumnfit, Ariftov.. Caudz parua funt villofis animalibus, vt vrfis, Plin, x P 1s ' p j 1 i C, £O s... SUE cg NETS. ou y me GSNNAE i. o EM L0 PXACRNIS re PA Lati cci Ae! Vrfus animal efl humidum valde & informe, Albertus. Valdefrigidum & pituitofum , vt conftat ex corpore eiusquod admodum craffüm & vix mobile eft; pedeslati, pellis denfa,Idem. Exco quodhyeme ladtant vríi; & * &bíg;cibo multum temporis degunt; pituitofo eostempcramento effe conijcio. Ántonino Getz familiare fuit hasquzftionesgrammaticis proponere,vt dicerent fingula animalia quomodo voccm emitterét, velut;agni ba- lant,vrfifzuiunt;&c.. vt refert Ael. Spartianus, Atq; inprafepibus vrfi Seuire, Vergiliusde vocibus animaliü auditisin domo Circes. Vefpertinus circungemit vríus ouile; Horatius Epodo. Vríusferus vncat; Author Phi- lomelz. Beuy 49v verbum non modo de leone dicitur: fed ctiam vrfo & pardali & panthere, ( quz vocabulum proprium fuz vocis non habent, Varinus;) Pollux, Zucg3aass Bovyj, Oppianus de vrfo : Gillius vertit rugitum infeftum. .Venatores noflri de vrfi irati voce vtaritur verbo brommen vel brummen: aliqui etiam bzlen. V fus lati 2o tanscum murmurequodam pedesfugit, Alexander. Ingtediuntur vri & bipedcs,Plin. Ingredi vel duobus in- nitens pedibus erectusaliquandiu poteft Ariftot.fed non diu, Albertus. Interingrediendum pedes primum an- teriusleuiterinterram ponunt;deinde pofleriorem quoq; partem fübmittüt,vnde & equos fimiliter ingredicn- tes baernbenb quidam vocari volünt. PEU auerfi derepunt,Plinius,hoc eft,non proni, fed pofterioribus primum pedibusanterioribusinterim molem corporis füftentantes, ne ruant: & inhoc quog; hominem imi- tantur preter morem quadrupedum. Vrfiparui, (quibus noflriàfaxisnomen pofuerüt,; faciliusarboresfcan- dunt,Georg.Agricola, Hominigenua & cubita contraria:item vrfis & fimiarum generi obid minime pernici- bus,Plin. At Oppianus-Ouuno Sois Que» axi repov.. Vrfi corpus valde crallum & vix mobile eft, Albertus. VrfG : vismaxima in brachijs & lumbis;vndeinterdum pofticis pedibusinfiftunt, Solinus. Brachijs quidem & mani. . bustantum valent, vt retia ijs potiusquàm dentibusdifcerpant. Vrfusbrachijs ad multa opera vtitur, his ali- 3o quando lignafortéinuentain canes proijcit, & frangit oliueta & alueariaapum , & in füblime fcandit, Albertus; "Vrfusanimal yorax eft, Erafmus. Vrfusanimal ómniuorum efiiquippequi & fructusarborum quas confcendit corporelubricó edat, & legumina, & apes perfringensalucos, & eancrós, & formicas,carne etiam vefcitur , viri- bus enim fuisconfidens,inuadit quadrupedes diuerfas, (vtin D.referam,) Arifloteles, Carncs omnes pr£ma- €eratas,& propemodum putres comedit, Ide. Quib us verbis Mich. Ephefius afferit Ariftotelem intellexitfe, vr- Ium non vorare carnes alicuius animalis,ni(i pen? putridas:cuius contrarium docet obferuatió:nam deuictis fue & tauro,flatim vorat,vnde conftat eum recentes carnes vórare, Melius igitur exponas, vt dictum eft, quod vrfus voret etiam cadauera quorumcung; animalium qu& vincit acin pugna füperat, Niphus. Vrfi & fruge; fronde; . vindemia.pomis yiuunt:& apibus, cancrisetiám & formicis, Plin.' Vrfusalius eft aquaticusalbus, qui venatur fübaqua;vtlutra & caftor:alius terreftris tantum;qui comedit carnes,herbas mel, & £ru&tusarborum, Alb:rtus; [o Vtrig; comeduntcarnes.mel.fructusarborum,herbas,Ge. Agricola. Vefpertinuscircungemit vrfus ouile, Ho- ratius Epodo. Infidianturaluearibusapum,maximé fauos appetunt,necauidius aliud quàm mella captant, So- linus. Hauiusgratiaarboresfcandunt,vbi examen apum fylucfirium animaduerterint: & clauz mucronatz ra- mo dcpendentis,& aditum examinisobtegentis,dum manibus indignantesreiJciunt, fubindereciprocisictibus intereunt, vt pluribus dicetur capit.s. Aliquando 1n mellatiasfoueas illapfi;in eis fuffocantur. Oculieorum he- betantur crebró;qua maximé caufa fauos expetunt, vt conuulneratum ab apibus osleuet fanguine grauedinem . Mam,Plin. Vrficum extra latibula fua paícunturscirca arbores fructiferasferé capiuntur, Pollux, Delectantue pomis&nucibus. Herbamarum comederefolent cum primum élatibulo egrediuntur; vrinteflinum lJaxetur & hiet, Ariftoteles. (Vide etiam inferius vbi de latitationeeius dicetur.) Matthaolus Senenfis arbuftum quod- dam fpinofum, (quod Galli,vt mihi videtur,fpinam albam vocant;noftri ;maeibeere) Folijs Fere vt api diuifis, Ho- jo realbo,baccis rubentibus&c.in montibus circa Tridentum panem vrfi vulgó vocari authoreft. Ego hanc Pli- mij fpinam appendicem effe conijcio:ipfe Grzcorum oxyacantham facit , & diucrfam ab ca vnam crifpinam Ita- lorum fiue berberim vulgarem. Idem alibi fcribit vrfos delectari fpecie illa rubi , quz mora fertodorata & rubi - cunda;noftri quod hinnulis ceruorum grata fint hindbeere appellitant. Galenus lib. 7; cap.4.-de compof. fecun- .dumlocos,plantz cuiufdam meminit.qua vua vr nowinetur.folijs arbuti, &c. hác quidain ribesnoftrum vul- gó dictum effe conijciunt fed falluntur, cum non arbuti fed opuli feré foliahabeat. Cateraanimaliafana qu£ carnibus viuunt, herbas non comedunt;przter hominem & vrfum, Albertus. | r . ^ 55. à | Vrfi bibendo neclambent necforbent, vt czterz animantes, fed aquam quoq; morfu vorant, Plinius& ÁA:i- T c 1 - - A^ ; " » um uq u * s $3 u rd *A j EA d t i E ftoteles. Cum deguftauére mandragorz mala,formicas lambunt, Plinius, Cum guftauéze mandragorz mala; moriuntur:fed eunt obuiam, ne malumia perniciem conualefcat , & formicas deuorantad recupcrandam fani- io tatem,Solinus. Conftat vrfos egros deuoratis formicis (anari, Plinius. ( Vide nonnihil etiam infra; circafinem "eorum quz delatitatione vrí SUE A Vríus cum naufea laborat,myrmeciam adit, affidensá; linguam hu- more dulcifluentem exertam leuiter tandiu tenet. dum fcatére formicis videat, eas deglutit poftea, & plurimum iuuatur,Plutarchusinlibro Vtra animalium,&c. Saturitati occurrit vomitione , quam fibi excitat commandu- catisformicis, l'extorfineauthore, Vríus vulneratus herbis ficci temperamenti vulnera fanare tentat; Albert: Oculi corum hebetantur crebro: qua maximé caufà fauos expetüt,vtcon üulneratum abapibus osleuctfangui - : negrauedinemillam,Plin. - A.latitatione egrelfein diem liberum vr(x;tantam pauiücurinfolentiam lucis, vt pu- tes obíitascacitate;Solin. Dicuntaliqui vrfum femper erefcere, Albert, Vene dee 3 e e 13 . i zT, : Tm : a UOCE PE gr ;^ TE PA Animz leonis virus graue, vrfi peftilens contactachalitu cius attingit nulla fera;citiusd; putrefeuntafflata rcli- quis,Plin. Vide in Lcone c. In Myfiaaiuncgenus efl? vrforum alborum, qui cum à veniatoribus vrgentur talem o halitum zdant,qui canum carnes putrefaciat;c. vt in B.retüli ' KE ; ae | WLEAM : Kkkk 4 — Vif - 944. De Quadrupedibus. ". "Vile Veneris libidine lagraht, & no&tes dies; ad coitum inflammatiffima maritos appetüt. Etquoniam fe« rz grauidx maribusnon mifcentur, prater lyncem & leporem; vrfz ne diutius maritis careant,vtad Veneré ma- turius redire poffint, priufquam certum pariendi tempus venerit, ventrem clidunt,& partum violenter edunt:ac moxàrecenti partu limul & alendz prolt,& explendz libidini, (vt cuniculi quoq;,) dant operam, Oppianus: ex quo Gillius perperam tranftulit vrfasetiamgranidas coire, Temporenonalio (quàm libidinis; catulorum ob- litalexna Szuior crrauit campis;necfuneravulgó "Tam multa informes vrfi ftragemq; dedére, Vergilius. Vifi lupi, leoncsacriuslibidinistemporein cos qui accefferint,fieuiunt; inter fe tamen minus hec dimicant:;videlicet ob eam rem,quia nullum ex ijsgregale eft, Ariftoteles,De Philippo Coffeo Conflantienfium facris przfecto,in« : genuarum artium perftudiofo, qut hoc ipfam fe ex bonoauthore cognitü habere; mihi valde affirmauit: vrfum accepi ex montibus Allobrogum puellamin fpeluncá rapuiffe; eandemá; venereo complexu & ofculatione pro» fecatum fuiffe:atq; ex pomis agreflibus, quz permulta qu otidiein fpeluncam inferret maturiora, ftudiefe dele- gifle,cidemq; edendaamatorié dediffe;ac nimirum cum ad cibiinquifitionem proficifceretur, ingenti faxofpe- ]luncam,ne paella exire poffet;occlufiffe. Cumautem poft longam inqui(itionem parentes vríinum latibulum prateriren t;fnam peradolefcentem animaduertiffe,faxod; zgre depulío,eam recepiffe,Gillius. Vrforum coitus hyemisinitio;Plintus. Defiderium Veneris byemsfufcitat, Solinus. Coit vrfa menfe Februario; pariteo tem- orequolatet Ariftot. Vrficoéunt,non füperuenientes,fed humiftrati, Ariftot. Coéuntnon itidem (eodem modo) quo quadrupedes,fed aptiamplexibus mutuis, velut humanis coniugationibus copulátur, Solinus: am- bo cubantes complexiQ;; Plinius: & alibi;humanitus ftrati. Quadrupedum vríz demiffis cruribus, quemadmo- dum catera.quz pedibusinnitendo exercent Venerem, admota pare maris fupina ad dorfum fosminz coeunt, Ariftot. Coéuntvrfi vthomines, ficut & fimi, Albertus. Secreti honorereuerentur mares grauidas , Solinus. Grauidam capi vrfam difficile eft, Ariftot, grauide enim( vt mox dicetur) latent. Fert vterum diestriginta, Ari- (loteles& Solinus. Volaterranus non re&étranftulitex Aeliano yrfam poft menfem tertium parere, neq; enim zandiu vterfi geflat: fed tanto tempore exa&to,élatibuloin quo peperit plerung; prodire folet, vt inferiusquoq; dicetur, Coéunt hyemisinitio , deinde feceduntin fpecus vbipariunttricefimodie,Plin. Qui curam habet vr- forum qui Bernealuntur referebat mihi .fead coitum committere vrfos,marem & foeminá circadiem D.Iohan- nis Baptifte parcreautcm (emper circiter calendas Ian uatias:fcetus magnitudinis effe ratti:cum quedam vríaali- quando ferius nem pe octo dies pof calendas Ianuarias peperiffet , foetus non fuperuixiffe. Cüm coeunt, multo tempore fimul in coitu manere;& ita fe macerare,vtex corpulentis omnino macrireddantur. Parittum vnum, tum etiam duos,fed complurimum quinque; Ariftot. Ccos parit catulos, Idem;quod & venatoresnoftri affir- mant. Pariunt plurimum quaternos, Plinius:Idem alibi vt plurimum quinos eas parere ait. Quedam catulos in- | articulatos propemodum pariunt;vt vvlpes,vrfa,legna,& alia nonnulla fed omnia feré cxcos, Ariftot, Quadru- pedum pleraq; perfectoszdunt partus, paucainchoatos, vtleznz, vríz & vulpes. | Informia etiam magis quàm füpradi&ta vrfz pariunt , rarumq; eft videre parientes. Poftealambendo calefaciuntfcetusomnia ea & figurant, Plinius. Vrfa foetum minimum pro fui corporis magnitudine zdit:quippe que minorem catto,maiorem mure xarerefoleat,nudum item; & cecum, & cruribus propemodum membrisq; alijs plurimisindifcretum & rudem, coit menfe Februario, parit eotempore quolatet, Ariftot. Lucinz illisproperatius tempus eft, quippevterum trigelimus diesliberat:vndeeuenit,vt przcipitata feecunditas,informescreet partus. Carnes pau xillulas edunt, quibus color candidus;oculi nulli,nulli pili;& defeftinaimmaturitate tantum rudis fanies,exceptis vnguium li- ncamentis. Has lambendofen(im figurant, &interdum ad pe&orafouent, vtadfiduoincubatu calfa&z anima- » lem trahantfpiritum,Solinus& Plinius. Vrfzpartumabinitio prorfus informem effe,vt ne agnolci quidé pot- fit,deindeà matrelinguafingi,& finu gremioq; foueri, Aelianus quoq; annotauit. | : PLA | AN ec catulus partu quem reddidit vr[arecenti, Sed male viua caroest,lambendo mater in artuá FingityE8 informam,quantam capitipfareducit, Ouidius vltimo Metam. T Carnem parit ayuov, dvaolov, Oppianus, hanclinguaceu manu vtensfigurat , GalenusadPifonem. H' ex] aliler ullo eugiat, Noi Tet 3 Q rgo ae ofpytper i gupotl, eme di Cus mi ps vmi; Pollux. Aegyptij hominem pri« mó deformem natum;qui poflea formofior euaferit, fignificare volentes, vríam przgnantem pingüt: hzc nar qs fanguinem primum condenfatum & concretum parit; hüc poftea proprijs fouens femoribus cfformat, linguas lambens perficit, Orus. Vrfus dicitur quafi orfus, fcilicet in ventre , & extra completus, quoniam prematurum artum miter lingendoinfermav, Liber de nat.rerum. Non quicquam rarius homines quàm parientem videre vríam,Plin. Foetuum vrfz membra videnturimperfccta propterimmodicum humoré:quamobrem vrfa éos diu lambit & fouet, Albertus. Idem deanimalib.7.3 3. Animaliaquzdam (inquit) inantris circafinem quietis fuae pariunt:propter quod etiam ignoraturlocus partus vrforum. Concipiens cnim vríaex coitu, propter frigidita- tem temperamenti,& pituitofi humoris copiam,non poffet femenin vtero formare perfe&te,nifi expectaret ab- | flinentiztempus:pracipué cum eadem/frigiditate & humoris copiaadeó conftringantur meatus per quos pare- re debet,quód illo tempore vix poffet,itag; tempore latibuli fui emittit, (parit,) quum recens expergifcitur. Et quanquam hoc tempusex pe&tárit,adhuc tameninformem fcré partum dit, ita vt aliqui poétarum putaucrint, nihilquàm carnis fruftumab ea pari , idq; poftea fpiritu & lingua eius formariin animalis higuram, quodtamen minime verum eft, Hzc Albertus. Vrfam non parere foetum prorfüsinformem , quem poftealambendo figu- retatq; perficiat, argamento eft fcetus ex vtero matrisin venatione captz cxcifüs in Polonia : quem Georgius Iloachimus Rheticus,medicus doctiffimus, & mathematicorum noftri feculi facile princeps, € Cracouia dono ad memifit; Ispaulolongior digito eff, pollicis craffitudine, corpore pulchre articulato diftin&od; perfe&e, nifi quod pofteriora cruraim perfectaadhuc retró extendanturácorporis trunco recta feré: anteriora verà perfecta funt , ita vtmanusetiam in palmam (cu volam , digitosacvngues diftinguantur : thoracisetiam coftz conípicuz funt:oculiaures & dentes nondum. Vríx à fuis catulis vehementer ferociunt,vt canesà catellis, Ariftot. hybernis fe menfibus condit;qua natura multis,&anteomniavrfis, Plinius & Ariftot. fcd vtrum propter frigus analia decaufà condantur,ambigitur, Arift. Hyeme tempore frigido & humido latet vrfa,& tunc parit propter calorisin eaaugmentum, Albertus. Hybernotempore (inquit Aelianus) parit, ct peperit;laribulisfe tegitinam frigorisvim reformidat,& veris aduentum/manet,nec ante treis menfes catulosinlucem pro fert. Cumautem Je ' habitu corporisepimo fentit, (hocenimipfum morbi loco ducit.) latibulu m,quod Greci CoA appellant, ex- petit. (Vndeaffe&tusquo latendi tenetur defidcrio,QaA a Gracenominatur.) Inantrum nó rcéto motu fui cor- 7: poris 40 $0 ór Hyftrix. mte iDe Vrjo. GUDU X. 24$ poris. fed fupina ingreditür,& dorfi füi tractu repit,venatoribus vt veftigia fua obliteret: Ibid; poftquam eft in- grefla.fe quieti dans habitum corporisextenuat per quadraginta diese quibus quidem quatuordecim immoóbi- iis manet, reliquisaljs mouetur,tantutn folo lingendo dextero pede fefuften tat;cid;inteflinim eatenusadduci- 'tur,vt propemodum cóhareat.Quoed quidem ipfum eafentiens,aron herbam agreftem edit, (vt pluribus dicam . pauló poft;) Hec Aelianus: Cuius ex hoc loco verba. Grzca recitat C&lius 25.27. Apud Theocritam quaa dpieis VrTe dicuntur OoA d scnsid eftin latibula fecondentesCzl. Vrfus vetero qué vocant appetette;priuf- uam planétorpet grauis; & ftupidusiacet,locum Fepurgat antca:acfübiturus fpecum; perreliqua quidé gref- lu quantum id fieri poteft fufpéfo masime &leui,fummistantu mpnixus veftigis sincedit: poftremo per terga vo: lutatus promouet corpus agitq; inluftrum,Plutarchusin libro Vtraanimalià.&c. Mares (inquit Plinins) qua- o dragenisdiebuslatent;fceminz quaternis menfibus.Specus (i non habuere, ramorum fruticumq congerie zdi- ficant;imspenetrabilesimbribusmollid; fronde cóftratos. Primis diebus bis fc ptenistam prauifomno premun- tur,vt ne vulneribus quidem excitari queant, (quod & Solinusex Plinio repetit.) Tücmirümin modum veter- uopinguefcunt.Illi funt adipes medicaminibus apti,contraq; defluuium capillitenaces. Abijsdiebus refidunt; acpriorum pedum fuctu viuunt. Fcetusrigentesapprimendo pe&ori fouent,non alioincubitu quàm oua volu- €res.Mirum di&tu,ctedit Theophraftus perid tempuscoctas quoq; vrforumcarnes;fi affernentüriticrefecre: ci- bituncnullaargumeuta,nec nifi humoris minimumin aluo inuehiri-fanguinis exiguas circa cordatantüm gut- tas,reliquo corpori nihil ineffe.Procedunt vere,fed maresprapingues: cujus rei caufa non prompta efl: quippe necfomnoquidéfaginatis preter quatuordecim dies, vt diximus, Hxc Plin. Vrfus perbyememiriopia cibi fuos pedeslambendo 2/975 Ioannes Tzetzesin Hefiodum. Cum conditi funt, pin guefcunt vri per id tempus , tum 2o mares,tum faeminz vehementer, (hoc & alibi ab.eo repetitur, ) vt mouere fefefacilen equeant; paritetiá feemi- nacotempore,&tandiu latet quoad tempus (itvt fuos catulosin apertum producat.quod vernotempore menfe a bruma tertio facit.Sed quod minimum,dies circiter quadraginta latet: ex quibus bisfeptem ita fopitur,vtfe ni- hilo moueat:reliquis poftea pluribus latet quidem;fed mouetur, & furgit, Ariftoteles.Etalibi;Cum prolemenu- trierit,exità menfe ram veris tertio:hoc eft; (inquit Albertus; ) poftinitium Maij. quieft tertius menfis veris. Ex latibulis rurfus prodeunt vere, mares valde pingues;foeminz non item, quod pepererinteo tempore, Ge. Agri- cola.Secreti honore reuerentur mares grauidas,& in ij|dem licetfoueis , partitistamen per fcrobes fecubationi- busdiuiduntur;Solin. Et rurfuüs,Intereacibusnullus, Timenthyemem & frigus vrfi vtcung; hirfuti; & abdüt fc in fatisamplum fpecum:nec vllo interea cibo vtentes, manus pedesq; lambüt ac veluti fugunt , vt per hyemem, füb fcopalislatitantes polypi fuos cirros arrodunt,Oppianuslib.a.de pifcat.. Vrfüsnon finemurmure pedes fa- j? git.tanquamalimenti vx ppiam inde percipiat; Alexander, Vrfi quidem manum in cibo etiam homini fuauif- fimam effe; dicemusintracapit.ó. Enixz quaternislatent menfibus , mox egreffz in diem liberum , tantam pa- tiunturinfolentiam lucis,vt putesobfitas cecitate,Solin. Poeta grauida vrfa; velàiemine, vel à pauciffimis ca- pracft;tem pore fui latibuli hoc animal nihil edere certum eft "quippequod néq; exeat, & captum ventre intefti- nod; inani videatur. Narrant eius inteftinum per inediam itaconniuere, vt adductum propé coliereat. Itag; vr- fum latebram egreffum primum herbam arum dictam deguftare,vt inteftinum laxetür & hiet, Ariftoteles; Ex- euntesherbam quandam aron nomine laxandis inteflinis alioquin concretis deuorant, circa füurculoscum den- tiunt predomantesora;Plia.Solentaron herbam comedere cum à latibulo egrediuritur,vt di&um eft:ligna etiá manducantquafidentiant; Ariftoteles, Albertushunclocumiineptetranftulit,his verbis: Cum &grotant;her- bas edunt;prxcipuédracontium adacuendos dentes. Ari herbe natura ventofa inteflinum vrforum diducit & jo dilatat,eidemq; facultatem receptandi affert.Cum autem cibis fefe rurfus refecerit, formicas exedens facile cxi« nanitur, Aelianus. - * s ^ nma . Vrluspoftincubatum diutinum luftro exiens , fylucftriaro vefcitur;aluut conftrictam hactehus acrimonia eius ciente. Idem,cum ccepit naufca, myrmeciam adiens, affidensd; linguam hamore dulci fluentem exertam le- uitertandiu tenét,dum fcatere formicis videat;eas deglutit poftea,vehem enterd; iunatur; Plutarchus. Vide fu- |"periusinter morbosvrfi. Cum animalia deanttis,vbi latuerant,egrediuntut;praci pué requiruntad cibíi ea, qua liquam habentacredinem,vtappetitum cibi excitent.qualiscft berba cuculi quam quidam alleluia vocát. & al- | luf &iarus pes; (aron,que vulgó pesvituli.) hasenim berbasegrediens comedit vrfus, Alberti7 3.2 Eft auté her- * baquam primo loco nominat, oxys Plinij, ternis folijs, faporeacido:altera, dracunculus; calidiffima & acerrima planta:& eiufdem omnino fatultatistertia,nempearon. In alpibus Helucticisaiunt quendám vaccarium;( fiue jo lactarium appellare mauis,qui in alpibus zftate vaccas mu Iget, & operalactaria conficit;) à rionte defcendenté; &lamcucumam, (in qualac ad cafeosdecoquunt.) geftantem eminus vidiffe vrfum, quiradicem quandam fua manu effoffam edebat: Et cum eius difceffum expectaffet;adijffelocum & ipfametiam deradice il'a guítaffe, atq;inde tanto femni de(iderio affectum, vt continere fe non potuerit quin ibidemin via cubans fomno früere- tur,capite cucuma intc&to vt effectatioràfrigore:erat eriiminitium hyemisatq;itatotam hyemem dormiendo excgiffeillefum,proximo demum vereexperre&um. Hoc&fi fabulofum , vtapparet, quoniam tamen valgà frtut,omittere nolui, | | i | PES : . Oppianus vrforum appellat dlonepi «cup naóAoviros. Gillius vrfosaftutos, cdisauidos.pérniciofos perfidos . & fraudulentoseffe fcribit. Malieni certe naturafuntadeó, vtne longo qutdem tempore manfucfactis creden- fo dum fit,vt pauló inferius dicetur. Apxsg» dud Qpovy dloA las eoa; hoc eft, Vitus natura feuus,aftutus &improbus eft, Adamantius. Feritatecateras belluasfuperant;Philoflratusi Quamobrem tyranni morte mulétatos homi- tes vrfis, vt pantheris & leonibus dilaniandosobijciüt, vin &. referemus; Poéte vrfosfxuos & truces cognomi- nant. Incertaminibusfpectaculorum vr(i mappa proritantur , vt Seneca rcfert in libro de iva. Vei Perfci vltta omnem rabiem fxuiunt, Ammianus Marcellinus; Numidici vrfi forma ceteris pezftant;rabieduntaxat, & vil- lis profundioribusSolin. Quid nifi pondusinersftolidzQ; ferocia mentis? Ouidius in Halieut de vr(o. Foemi- -. Bgomnesin vrtiuerfoanimantium genere minus quàm mares fint animofz, cxcepri panthera & vrfa, A riftote-- . les. Maresin omni genere fortiores, preterquam in pantheris & vrfis, Plin. "Quàm cautéii latibulum, fufpenfis « primum veftigijsaccedens,refupinata irrepat;vt fallat ven atores,precedenti capite dixi. Vrfi cadauerafui generisfepeliunt/ Tzetzes. Apud Rhoxolanosinueniuncur plerique manfuefa&i, Textori o Quódfreno Libyci domantur vrfi, Martialis. Captialiquando manfüefcunt,& varijs ludis Nepote | | | dim | feexers 94.6 De Quadrupedibus. | | Ícexercentfed facile concitantur,& commoti feuiuntac perimunt homines.Aliquando circumeundo voluüat Totas,& ficaquas é puteis trahunt;aut faxa per troebleas fupra altos muros,quod fxpe obferuatum à nobis eft, A]- bertus, Dum ludisindulgent,mirificos edunt geftus,& interdum pedes manibus apprehenduntfupini;atq; ita alternisin laterafe motant,vt nutrices folentinfantesincunis, Prouerbij fpeciem habetilludapud Martialem; Rabidonecperditusore Fumantem nafum viui tentaueris vrfi. Sit placiduslicet,& lambat digitosd; manusi;: Si dolor & bilis,fiiufta coegerit ira, Vrfüscrit, vacua dentesin pelle fatiges. Admonet (inquit Erafmus) nó effe tentandos qui poffint nocere.Confimili modo Synefiusin Encomio caluitij fcripfit, Canénaribus prendere:pro coquod efi prouocare mordacem & nociturum.Hac parte(nafo) corporis i&a potiffimum vrfosirritati doccht befüarij.- Vrfo vtcung; manfuefa&to,quód valde malignum & fraudulentum fitanimal, & fubinde ad ingenii rédeat,minimé credendum effeanifezabiles fipe cafusoflenderunt. Infidiofam certé & malignam huius beftie naturam etiam ipfe expertus fum aliquando:nam cum Dernz,qua Heluetiz ciuitas efl , iuxta caueámin qua pu- blicé vrfosalerefolent;aftarem,& manum in clatristenerem, nihil fufpicans, quód vrfus, quem contemplabar, viderctur profundiore effe loco quàm vt facilelzderetiille fübito ere&us manum fuam clattis iniecitita vt quàm minimum abeffet quin meamapprehenderet. Ibidem Vrfusaliquando viri iuxta clatros flantis brachium ap- prehendit. &à thorace prorfus per vim extraxit. Apud Britannos compluresalunt greges vrforum ad faltatio- "nem.animal vorax & maleficum, Erafmus Rot. Suidrigal (Sindrigal, Volaterranus) Lituaniz princeps vrfam It nutrinit.qua fueta ex manibus cius panem accipere fzpe in fyluas vagabatur. Redeunti, vfq; ad thalamum prin- cipis,oftia quzq; patebant. Ibi confricare ac pulfare pedibus oflium,cum fames vrgebat,confucuit , cui princeps aperiens cibum przbuit. Confpirauérenobilesaliquot adolefcentes aduerfus principem, atque vrfz modum fc- cuti,fümptisarmis cubiculi principalisianuá confricauére. Credit Suidrigal vrfam adeffe,oftiumá; aperuit;ibiq; mox abinfidiantibus confoffusinterijt, Aeneas Syluius,& Volaterranuslib.7.Gcographiz. Sed Matthias a Mi- chou de Sarmatia Eutop.2:2.hunc principem fic occifum nominat Sigifmund um deStarodup. Devríoquiper libidinem puellam rapuit; & luftro fuo obuoluto faxoinclufam amatorié tractauit , allatis ei fubinde pomis, &c. fuperiori capitedi&tum cft. De vrfa quam Pythagoras fera mitem reddidit, & dimiffurus ne quod animal dein- cepslzderet obítrinxit,dicaminfrainh. Vrfs& cum fugiunt;fuos catulos propellunt; fufceptosq; portant, cum abinfectanteiam occupantur;arbores fcandunt, Ariflot. Videplura fequenti capite; vbidevenationevrforum agitur. Vrfi cum feritate cateras belluas füperent;pro catulistamen omnia faciunt, Apollonius ap udPhiloflra- tum.-Occurram eisquafi vrfus (dob, Hebraice , dex», L x x.) orbatus,Ofee13. Vrfusnuper Bernz, vraudio, vbi püblicevrfialuntur'foetum coniugisenixe fiatim occidit. | e Vrfasinanimalia quz impugnat;inülit.& fifint cornuta, cornuaeorum manibus apprehendit, & proftetnit e3.Cum homineveró non facile praliatur:àquo vulneratus;frequenter quafi frendens vngueslambit, Albertus. Vifus viribus fuis confidensinuadit non folum ceruos;fed etiam fues feros;fi clàm repenteq; potueritagere;tau- rum aperto Marteaggreditur;confertaiam pugna, flernitfe refupinum , dumá; tanrus ferire conatur ipfc fuis brachijsamplectitur cornua;ore morfíum armis d cfigit;profternitd; aduerfarium, Ariflot. 'Tauros,exorecor- nibusd; eorum pedibus omnibusfufpenfi ponderefatigant, nec alterianimalium in maleficio ftultitiafolertior, Plin. Si quando tauros adoriuntur, fciunt quibus potiffimum partibusimmotétur, nec aliud quàm cornua aut narespetunt, cornua, vt pondere defatigent:nares, vt acrior dolor fitin locoteneriore,Solinus. Vrfus famceli- cusincidensin taurum non aperto Marte pugnam committit, fed obliquoimpetu, paleariainuadit, premédod; lancinat,donecconficiat, Volaterranus & Gilliusex Acliano. Pugnant lupus, ( Albertushocloco non re&e vr- fum reddit,) afinus,taurus,Ariftot.g.r. Sicalcauerit equus veftigium lupi, (interpres non re&e tranftulit vríi: videin Equo D.) torporeeius pedescorripiütur, A cfculapius. Rbhinoceros vrfum in Circo Romano cornu ex- ceptum reiecit,vt interfpectacula à Martialidefcriptalegimus. Vrfa que lconum catulos in latibulo cü paren- tcs abcffent difcerpferat.& cum abijsreuerfis fugaretur in arborem cófugerat: quomodo fabro matetiario é fy1- ua perleonem adducto;qui arborem fucciderct, lexnainterim iuxta arborem expe&ante; peenaseis dederit, hi- floriam mirabilem ex Acliano recitaui in Leonecapit.4« Ibidem exeodem authore leges hifloriam leonis vlti canem contubernalem fuum , quem vrfaitidem contubernpalisinter colludendum irritatalaniárat. Equo ani- mali obfequijs hominum nato;capitale diffidium eftcum vrfohomini noxia beflia. Agnofcit hoftem nunquam vifumsac protinus fe parat ad pugnam:in quaarte potius quàm viribus vtitur. Tranfilitenim vrfum,& ipfo falta pofteriores calcesimpingitincaput. Atg; vrfusinterim vnguibus fcalpit equini ventrismollia, Erafmus in dia- logodeamicitia. Pbocam etiam in terra me;uunt vrfi, &fiad pugnam congrediantur, vincuntur ; Oppianus. Mortnosodiffe exiftimantur. quamobrem homincs proftratos,oread tcrram verfo,retentod; fpiritu, illzfos rc- linquunt,vt pluribus dicetur fequenti capite. "2. KE j^ EC Lcones,pardi, vrfi, & aliz eiufmodi ferz quomodo capiantur , partim in montibus veneno propter afperita- tem regionis, partim in plauitienoctu equis & armisintroclufi;partim fouciscircunfepti.fupra quarum medium capra fób noctem fafpenfa fit,ex Xenophonterecitaui in Leone E. Qui circa Tigrin & Armeniam habitant, (vt canit Oppianus lib.4.de venatione, )vrfoshoc modo venantur:Frequentesexeuncad fyluas eum canibus: & c tandefn cubile vrfi deprehenfum fuerit,canis fagacis ductu,mox canisàloro procurrere geftiens,latrat; fcd re- | primens cum venator ad focios redit. Tum mox retia per longurios extendunt, & fagenas (aoxuac) circu ndant, ad vtrunq; retis terminum fingulos retium cuftodeslocant,; deinde abvnolatereàreti oblongum tendunt funé tznijs verficoloribus & pennisauium fplendidis.vt vulturum.cygnorum.ciconiarum repletum;qoe vento fan- te micant, vibrantur,& flrepirum edunt. (De pennisretibus affigendis. diximusnonnihil etiam in ceruorá ve- natione,) extenduntautem ea altitudinefupra terram,vtad hominis vmbilicum perueniat. Ad alterum vero la- tusquatuor viridibus frondibus tuguria contexunt;in quibus viritotidem latitenz,in fingulis finguli, frondi- bustoto corpore vefliti.Sic omhibusinfiructis,tebainflatu tcu vehementifonitu excitatus vrfus e cubili fz- , niens&igneum tuens progreditur. Tum iuuenesírcquentes vtring; ad vrfum feftinantillerectàqua amplam & patentem viderit planiciem fugit,fed fanecum p: nnis&tznis (à retium cuftodibus) concuffo, agitantibus etià ventis & fibilum mouentibus, & imul clamore; tuba, ionitu , & viris territus & anxius & inaps uium rería | ertur. Ü H 4 6 7 | 00 PeYwfo. E Lil. I ) 947 Fertur, Y nm fübitó retium cuftodesaliud fupra ipfum rete expandunt;& WE intricatutn retibus implicant. Quod fi nimium feuientes,vt folent irretiti,retia dentibus & manibus di | anient, (fic enim aliquando euadunt:) robuftus aliquis venator dextéram eius manüm iniecto vin culoimpedit; &adaliquétruncum alligat, Hucufa; — Oppianus: ex quo Belifaríus etiam tranftulicin libro de venatione; fed pleraq; inepte." Vrfi capiütur hoc modo: Homo armarus ferreisarmis,capiteac vhidiq; coopertus, cü folo cultell acuto ad latus:ad vrfum; vbicunq; fuc- riuaccedit. Vrfüserigitur & hominem amplectitur;qui ftatim euaginato g'adio locum cordis vríi perforat, & fic cum occidit, Crefcentienfis.. Vrfiin pugna dicuntur evuyaNéceSw, (quod mianibushominé comple&autur, col- lu&ancinm inftar,) Pollus. Vrfe cum fagiunt,fuos catulos propellunt, fufceptosá; portant: cum ab infc&ante iam occupantur,arbores fcandunt, Ariftoteles, Vrfafi infequentibus vrgetur;eatenus fuos quoad potefl catulos i^ propellicumautem feiam intelligit laffitudine deficere, & vt eomprehendatur viciniam effe, tum alterum dor- - -Losalterumore geftanis, in arboremafcendit:eorü alter vnguibus ad dorfum vríz adherefcit, alter dentibus eiuf- dem retinetür, À. lianus, / Simiam quoq; fugientem fimiliter feré fues geflare catulos, dicti eft in hiftoria eius.) Vrfuscum hbominenon facile pugnat:à quo vulneratus quafi frendens vngueslambit, Albertus. Vrfie poftea- | quam venatores.qui non humi modofe fternunt;fed & osad terrá abijciunt, & fpiritum continent. ódorati fue- £int,tanquam mortuosrclinquunt;eiufmodi enim animalium genus exiftimatur mortuos odiffc, Aelianus:hinc. eft forte quod mortuos ctiam vrfos vrfi fepeliunt;fi verum eft quod Tzetzesfcribit. Fortem & robuftumadmo- . dum,;quife vrfoopponat,venatorem effe oportet,inquit Blondus : nam nifi validis retibus impediatur, aggredi folet venántern, & fi poteftflrictis amplexibus cellu&ari: quo.genere pugnz plerunq; vincit, rariffimé vincitur. Nos quidem vidimus liominem ex hac lu&ta fracta referenté crura:atq; idem nifi fubito ex prarupra rupe fede- 20 jeciffct;)nequaquam euafiffet viuus;.Porró cum quisinfidias molitur vrío, poft retia cautius latitabit:& cum in re- tia canibusagitatáinuolutami; viderit belluam; acuto venabulo impetet, idu maximé per os & gulam adacto: id quod fortiter & magnoanimo faciendum eft Hzcille, Germani eirca vrfam & eius venationé propria quz- dam vocabula vfurpant,qualia funt: Der &aer brompt.gebet.frifstvumdt gejart,ertrucht vnd frifst vil bsndvnird ceflo- cheshoc eft V rfusfeuit, (devoce eius:) procedit, vorat,agitatur.comprimit & deuorat multos canes: venabulo figitur. Quamobrem vríuüs retia minus quàm czterz ferz vtlupi & vulpes dentibus laniet,inquirés Plutarchus. inlibra de caufis naturalibus: Forte,inquithocnon facit.quia cum dentes interius fitos habeat, magnis & craffis. labrisimpedientibus, retia eisattingere fatis non po teft: aut potius quód plarimum valeat manibus; retia his in- iectislacerat'aut pariter manibus & ore vtitur:illis,ad laniandü rete:hoc.vtà venatoribus fe defendat. Ceterum vteuadat;plürimü £epevolutationibusadiuuaturiitag; dum per caput fe voluit, quod magis faceréftudet,quàm 30 retia laniare,fepe elabitur xv6iez. Maflini à recentioribus dicti canes,ex Alanorü genere, & à quibufdam Ala- ni veltres vel veltri; (Alans vauttez,Gallicé.) magnisleporarijs fimiles,fed capite & auriculis magnis, labijs craf- fisjin vrfos &aprosimmiittuntur,Rob.Stephanus. Nouimus circa Romanosagros;ind; fyluis füburbanis, in(i- diatotesiaculisaut machina ferrea igni crepitante capreas,ceruos;vrfosatq; aprosfipere;no&tu fcilicet ad lumen Lunz,Blondus,. Capitur vrfuslaqueis & falcibus, Platina. Audiuimus nuperaSigi(inundi Poloniz repis lega- to,Sarmatasquodam venandi generead vrfos viuoscapiendos vti. Nam tribusautquatuór hominum millibus nemus(vbi vríos refiderc compertum eft) circundaturjita vcnó maioribus quàm cubiti diftentinteruallis. Quo erácto;à venatorum magillris eodem tem porismomento;vbi cornua tubzd; cecinére;arboribus ac lignis eodé impeta ftatim fecuribusincifis atq; ita difpo(itis raptimq; cózextis, vt quafi murus eleuatus circum effe videatur, Senatores reliqui qui furcas quaídam manibus detinent, cum vrüisappropinquarint inuentis;alij caput; alij bra- 4&0 chia;alij pedes vrfifurcillisiptisimpediuntzadeó vtligari os; manus,vrfusd; totus tutiífimé polfit;quem ad regem vtcanibusarmisá; hominesinterficiant; ligatum deferunt, velfi deferre nequiuezint; trahunt; Belifarius. 'l'ale venationis genus per furcasligneas depictum dedit nuper author Geographica tabulz Mofchoniz iti eadem tabula. Rhati decipulas quafdamad lupo$& trfos capiendosftrunt, quas magnis trabibus confertis erigunt, & trabem delapfuram vtobruatferam,cum efcamfuredependentemattigerit, valde osierant:eft quando vrfus pe- Hetantum eppreffo; relicto eotandem euadit. Ad aliasatq; alias feras cqui etiam colore diuerfi requiruntur, Oppianusin venatione vrforum probat glaucos:aproram;fültuos velignei coloris, &c. | ^ InHelueticiscircaalpesregionibus, ficubi vrfumanimaduerterintincolz, frequentiffimi ad ejus venationé conueniunt;vt pecoribus fuis,qua per eftatem'fub dio abfq; paltoribus(prater cos qui niane& vefperi mulgen- da cogunt) dies noctesá; relinquunt;periculum auertant: Quod fi quisper fe vrfum velbomibarda velaliter oc- $0 cideri quibufdamin locis magna apecuniadonatur;: Vrfó capto detractam pellem, ftramento farciunt; ita Vt vi- uentis vrfieffigiem reddat, & locoaliquo publico fufpen duntStumpfus . ^. 9d - Vrfiin Sarmatiz fyluis arbores fcandunt vr fauos denorent: perimüturautem claux oblongz mucronate re- percuffu,cuius parscraffior foraminis aditum operit:hanc vrfus manu repelliz, & repercutienti iratus maiore vi geijcit:illaquó validiusrepellitur,eó vehementius vrfum reucrberar donec fauciustandemi iri palós acutos fub :acborefixosSdecitlita Se rcp oe enl ds coeur 2e -- b | CE TUM . Quódfinullaarborapumaut vefparum examen habuerit eo inlócó vbi vrfus moratur; venatoresaliqnodin -atboreforamen inuentum,;autrecens ab cisexcifum,interius melle perlinunz:fic breui examen aliqiiod illic col- ligitat;ad quod vrfusafcendensperimitur vt di&um eft. In Noruegia pali multi acuti circa arborem figuntur, "in quanimirá fit fauusautaliud quod appetitvríus:arboripfa fuperius ferra fecatur; ita vt parüm adbuc bxreat: o eo cum peruenit vrfus, vndcum partercfe&tain palosdelapfus capitur. Suntquiintrabealiqua vel trunco ar- boris foramen excauent;ad maguitudinem vrnz, quaaqua ? puteis hauritur:in huiusfundo mel post, addun- turaliquot venei ferrei, qui vrfi caputinférendum vt mel deuóret;facileadmittunt :retrabivero & cimi non pa- tinntur.Alligaturautem truncusarberi. Sic retentus vrfus, & plurimum düm caput excrahere nititur defeífus, facileocciditur:quod fi etiam euadereipfum contingat;innoxius t3men eft obuijs; vtpote captus oculis,& denti- — buslzfisin contentioneilla capitisextrahendi,Mich.Herus. /(. Capitur vrfusretibusi& pugna;& foucis quibufdam; quas venatoresfüb arboribus fru&iferis fodiunt, & fra- gilibus lignisftipulisq; infternunt, ingefta infuper terra immota, ( hoceítnon effofía ; fedalibie füperficiefum- | pta:) & herbisiniectis, (quales pro lupisetiam hunt. ) Vrfusigitur cumadarborera feflinat; vtad fructusfürfum — reptet,dvadioynoodions lignis confra&isin foueam illabitur, Pollux. Aconito pereunt vulpes, lupi, vrfi, canes, & $6 quodcung; animal czcü nafcitur; vt Rhati alpini affirmant. Primum áconiti genus cyclamini folio teri hodie Valdenfes ms 048 ! De Quadripedibur. i3 S Valdenfes & alij alpium incole nominant; vt pluribus differuiin Lupo. Híc quz füper eadem herba, & occifo fa gitta indeinfeéta vrfoamicus quidam nuperad me fcripfit;adijciam, his verbis : Valdenfis quidam mihi affir ma- uittoram hetbam quandam à fuis vocari , ex cuiusradice aliquandiu feruata loco humido & contufa fuccus ex- primitur quo fagittz vnguntur. Quàm veró promptum & prafens venent herba illi infit;ex co cognofces quod mihi narrauit. Quum (inquit) aliquando auunculus meus procul fagitta huiufmodi fucco infc&a leuiter vrfum eumd; vaftum attigiffet, coepit vrfus magno impetu per fyluá ferri, & hucilluc difcurrere,itavtauunculü meum valde perterrefaceret.ltaq; locum editum conícendit,ad quer vrío non patebat via;hinc quum illum fpectaret, vidittandem longis decurfis fpatijs concidentem & vitam exhalantem:quum nimirum venenum illud peruafif- fet cor,quod ita effe occifo iam vrfo deprehendit. Faba lupina feu marcillium datum in adipe necat canes; lupos, vulpes & vrfos, Arnoldus de Villanoua: videtur autem tranflatus hiclocus ex Diofcoride; quiapocynon fcribit in adipe occidere cancs;lupos, vulpes & pantheras. Sed marcillium non aliud quàm cófiliginem eifeputo,quam hodie Sabaudi marfieure vocant : que longe alia quàm apocyson eft, cui Diofcorides folia hedera tribuit, &c. Pifcesquidam nigri venenatiin Armehiareperiuntur: horum farina ficus confpergunt, quas eain loca quz ma ximé abundant ferisdiffeminant: beftis primum vt easattigerunt, flatim moriuntur, atq; ea fraudeapri, cerui; vrfi,&c. necantur, Aelianus. | | | rm n m | Spectacula. Annalibus notatum eft M.Pifone, (M.Pifonis nomen Solinusomittit , Meffala tantum cos. hoc £3&um memorans) M.Meffala cofs.ad 14.Calend.O&ob. Domitium Aenobarbum zdilem curulem vrfos Nu- midicoscentum & totidem venatores Aethiopasin Circo dediffe, Plin. miraturautem adiectum Numidicos fuiffe,cum in Africa (inquit)vrfosnon gigni cóflet:qua dere plura fcripfi faprain s. Nuperinuentum vrforum in barena & leonum oraafpergere chalcantho;tantad; eft visinaftringendo, vt non queant mordere, Plin. Tau- rum coler rubicundusexcitat,vrfos leonesd; mappa proritat,Seneca lib.3.deira. | | *Preceps (anguinea dum [e votat fus arena. Impliestam vicoperdidit illef'agam. Splendida sam te£lo ce[Jent venabula ferro, "N ec volet excufa lancea tortataani, "Deprendat vacuo venator in aere prada, Se captare feras aucupts arteplacet. Martialisin libro Spe&aculorum. CanisIndicus Alexandro donatus, ceruüm , aprum & vrfüum dimiffos , tan- quam feindignoscontempfitiin folum vero leonem infürrexit, vt in Cane robufto dixi ex Aeliano. Inualidiffi- mum vifo caputzidco fzpein harena colapho infli&o exanimantur;Plin. Caffiodortis Variarum lib.5. edita cir- cabelluasfpectacula defcribens:Primus (inquit) fragili ligno confifus currit ad ora belluarum;& illad quod eu- piteuaderemagnoimpcetu videtur oppetere, (appetere, )pariq; fe curfu feftinat przdator & preda: nec aliter tu- tus cffe potcft nifi huic quam vitarecupitoccurrerit. Tuncinaere faltu corporis eleuato, quafi veftes leuiffima, | fupinatamembraiaciuntur,& quidam arcuscorporeus füpra belluamlibratus, dum moras difcedendi facit, fub ipfo velocitasferina difcedit. Sicaccidit,vtille magis poffit mitior videri, quiprobaturilludi. Alter angulis in quadtifatia mundi diflributionecompofitis,rotabili velocitate prefümens, non difcedendo fugit, nó felongius faciendo difcedit fequiturinfequentem;poplitibusfe reddens proximum,vt ora vitet vrforum,&c. vt cirat Gul. Philander Vitruuiumilluftrans. Apros & vrfosin viuario quodam prope Ctefiphontemin Afjafuiffe, quos mi- lites Romani venatorijslanceis & miffilium multitudine confoderint, Ammianus Marcellinus fcribit. Valenris nianusimperator cum duashaberet vrfas hominum ambeflrices, Micam auream & Innecentiam, cura a ebat enixa vtearum caueas prope cubiculum füum locaret , cuftodesq; adderet fidos vifuros follicité nequo ea j rarum debetur (locus eft obfcurus,deprauatus vt conijcio)luctificus calor.Innocentiam deníig; poft multas quas upe-- eiuslaniatu cadauerum uideratfepulturas,vt bene meritam in fyluasabiredimifit innoxia, Am.Marcellin lib.» 5. 44 Volucra (voluox) animal tenerosadhuc pampinos przrodit & vuasiquod nefiat;falees; quibus vineam putane- ris peracta putationc fanguine vrfinolinito; Columella libro dearboribus;& fimiliterPlin. Contra grandinem multa dicuntur NoGtua pennis patentibusextenfa fuffigitur: vel ferramentafepo vngunturvríüno. Aliqui vrfi adipem cum olco tufum referuant,& falceshec,cum putaturi funt, vngunt. Sed hoc in occulto debet effe reme- dium;vt nullusputatorintclligat:cuius vis tantaeffeperhibetur,vtneq; gelu;neq; nebula; neq; alio malo poffit noceri,intereft etiam vt res profanata non valeat; Palladius. Si fanguis vel pinguedo vríiin fcrobe vel vafefub le- &o ponatur, conueniuntcó pulices & moriuntur, Arnoldus de Villan. A277 Polluci, pellis vrfi. Heradotus Megarenfis tibicen;cubabatin pelle vríinayZ Aeovrlu &rsBé6Am.. Lappones populiad vltimum Septentrionem, hyemeveftiuntur pellibusintegrisphocarum fiue vrforum artificiofé claboratis , easQ; aftringuntfüpra caput, folid; oculi patent.corporercliquo toti contecti funt,& quafrin culeum infuti:hinc foriaffiscreditum quod fint corpore hirfuto brutoruminftar, Munfterus. Maurorum pedites leonum & pardalium & vrforum pelles in- duunt,&dormientesfubfternunt, Strabo. — ^ | »: j F. Suntqui& vrfis,& ijsadhuc deterioribus,leonibusac patdis vefcantur;femelaut bis elixantes, Galen.de alim, fac.3.1.. Caro vrfifrigida eft,mucofa;difficiliscóco&tu;illaudata, Rafis. Ifaac perquàm vifcofam effeferibit, con- co&u difficilem;peffimi nutrimenti:medicinz magis quàm nutritioniaptam. "arde concoquitur.fpleniatque hepatiobeflimulta recrementagenerat, appetentiá tollitac faftidio edentes afficit;Platina. Vifina caro multum ámpinguat;fanguinem cra ffum & vifcofum gignit, Arnold.devillanoua. Sunt qui vrfinam carné ex pallillo co- medant.Idem. Caro vríi cocta;tempore quo latitant vrfi, in vafis vbi afferuatur crefi it; ve T heophraftus credit, Plinius,videfuprain z.in mentione adipis vrfi. Vrfi manus;id eft pedes anterioresinterefitandum effe predul- | cesinfigniq; fuauitate traditur:quoniam (vt Plutarcho placet ) partes bene concoquentes, carnem reddant fna- uiorcm,concoquit autem przcipué omne quod difflat, id veró eft quod mouetur, quodd; exercetur: ficuti vrfus partem hancagitat plurimum,tum inceffus ratione,tum apprehenfionis; Celius ex Plutarcho de caufis nat. qu&- flionc22. Vrfinaquanquam infalubris,hodie taméapud Germanosin pretio habetur: fed manus precipue, quas vcl principes viri appetüt.Mich.Herus. Vrfi pedesantetioresfalfos & in camino ficcatosqui ederunt,optimum & fuauiffimum effe cibum mihi retulerunt,necamplius fe mirari quod cos per byemem inter latendum fugant. Er en | Panos &apoflematain quacunq; parte fanguis vrfinus difcutit;Plin. Galeni fententiam de caprini,hircini; & vríinifanguinisad abfceffus concoquendes curiofo vfujin taurino füprarecitaul, Sanguis vrfi prodeft pilis.qui inoculisnafcuntur,cum loco depilato illinitur, Rafis. Mni i j ! Vrfus ja E. 78 10 V Je-Uv[o. G. — LiB. VL ( 849 "Wifüs cum per hyemem latet valde pinguefcit:illi fant adipes apti medicaminibus, Plinius , Conditum iri vafa hunc.adipem, eodem tempore quo latirant vrfi, crefcere, fupra ins. retull. Pco adipe vulpis , adipe vrfi vte» mur, vtlegimus in $ccidaneis Aegineteadícriptis. — Adepsvrfinus quomodo cureturex Diofcoride reciraui iri Sue e. quamuis Grzcus euulgatus codex nofter Diofcoridis, non axe, id ell vrfinum, (ed ovevinld eftagninum habet; quód non placet: nam & Ruellius vrfinum vertit : & paulo poft eodetmiin libro apad Diofcoridem in fina capitis deadipe odoribus imbuendo, codex hofter aoxeov; id eft vrfinum haber, fimiliter mentionem eius citi fuillo coniungens vt & fupra. Adde quàdeoinloco deadipeagnino curando Diofcoridemageré non opusfit, cum fequenti mox capite de ouilloagat, (ub quo agninus continetur. Leonirius adeps calidiffimus & ficéiffimus cft, &c. Pardinus ei proximus, pardino vifipus, taurinus vrfno vicinus, lacob. Sylüins; Recentiorcs quidam medici, vríi adipem alijsquibufdam mifcent medicamentis ;adinungendum loca cónuulía vel tefoluta. Mifcetur & acopoex vulpeinoleodecoctaapud Nicolaum. — Vrfiadeps liuores & maculas eximit; Marcellus. Ambuftis prodeft vrfinusadeps cumlilij radicibus, Plinius. Idem alibi , Aduftis, vel corabuftis aqua feruenti (inquit)adipe vri cum cera vtendum putant. Obfcurus quidam fcriptor hoc adipe dutostuimoresmolliti, & ad - fuppurationem qua opus eftduci, putat. Lumborum dolores, & quecunque alia mollite opas fit; vrfinioadipe 20 pettricari conueait;Plinius. Igni facro illinitac vcf; adeps; maxime qui eft àd renes; Plinius. | Vifinus maxime aut vvulpinusadeps, vel fi i(ti haberi non poffunt, tautinus cum facmentitio cinere emollitus , & cam lixinio éo&us | ptobe attenuat eminentes tumores; hoc enim modo etiam fapo praeparatur, quem in víum conuertere oportet; hi vrfinasaut vulpinusadeps nonadár; Archigenes apud Aétiumin curatione elephantis. — Vlcera fanat in tibijs cruribusq; adeps vrínusadmixra rubrica, Plinius. Sed aliter Marcellus empiticus: Vlceribuscturum & tibiarum medetur adeps vrfi cum hetba rubricatatunís: cum hzcergo io vnum corpus fubactacoietint ; impofita velat emplaftram,conligantur vtdiu maneant. Viceribusomnibus pedum in qualibet parte , adeps vrfina addito alu- mine medetur, Idem. Perniones vr(1adeps, rimasq; pedum omnes farcit; efficacius alumine addito,Pliniüs. Dio- Ícorides quoque pernionibus eum fubuenire fcribit. Splenis afininileuiffimus puluis cum feuo vrfino & oleo ad mellis craffitudinem teda&tus & illitus, fupercilijs pilos reftituit, Rafis. Vr&inum ádipem conftat raptos vitio alo-. pecia capillos reftitaere;Diofcor. & Auicenna. Hunc adipem alopecijs congraere quidam ante nos veréfcripfe- — runt; fed nosalia magis probata pharmaca contra hunc affe&tum habemus; Galenus. Leporis exuftum caput & . camadipe vríino aut acero illitum, alopeciarum 1nanitatibus medetur, Diofcorides & Autcenna. Galenus lib. rr. ' defimpl. medicum quendam inpominatum eodem hocpharmaco víumfcribit; Murem vítum &tritum cum 30 40 E: | adipe vr(ino & melle fubiges, &alopecías inunges, Galenus Euporift 2.86. Et pauló mox, Cum folijs ficus fricá diligenter; deinde vnge cum adipe vrfirio: 0 EUNT irt euo Apud Galenum fecandum loc. Cleopatre quedam éormipofitio eftlaudatiffima ; aduerfus alopeclas & pro: fluuium cápillorum, eai adeps vrfinus additur: Item alia Heraclidz. Herinaceorum marinorum cinerem , vt ibi- dem docetur; alij aqua excipiunt, alij; quod melius eft;adipe vrfino ad eunderm affs&tum. Vide fapra in Echino c; Vifiadeps & fel cum modico pipere alopecijsillita, pilos inducunt, Rafis. Roboris pilulz, (quz gallás (imilanr, ) eum adipe vifino tive, alopecias emendant & capillo replent; Plinius, Marcellas; & Samonicus. Rofa fylueftris cum adipe vrfino alopecias mirifice emendat; Plinius. Calami radices vftas cum apide vif. excipeatqueitnpone; Critoapud Galenum. Vitium capitísin quo fantalopeciz, prinsraditar, poftillic cepa acerrima peitricatüc : dez inde hordeum combuftum & in puluerem reda&um cum vríina adipe permixtum, faperimponitur , Mascellus; Adeps vr(inacum fungis quiin lychno lucerna conerefcunt füba&a, ( vide riox ex Plinio; ) & alopecijs perun- &ioneimpofita; priftino decori caput reuocate crine reftituit, Idem. Vrfinus adeps cum ladano & vino vetere mixtus, cápillos fluentes continet & confpiffat, Sextus. Ad capillos decidentesconfirmandos , adipem vif. cum ladano mifcebis, & caput, velloca deflaentium capillorum peruunges, Marcellus. Capilli defluüia vt(, adeps, ada mixto ladano & adianto continet, alopeciasq; emendat; & raritatem fupercilioram cum fungislüceteáram; ( vide pauló ante ex Marcello, Jac fuligine quz eft in roftris earum, porriginicum vino prodeft, Plin; Lacerta vc docuimus combuftz, cum radice recentis harundinis minutatim fif[z iita myrteo oleo permixro cineres 6a pillo- rum deflauia continent. Efficacius virides lacert& omnía eadem praftant: eciszonum vtillus admixto fale, & adipe Vrfino & cepa tufa, Plinius. Mifcetur & álijs medicamentis quz vel continere capillos, vel locisetistn calais ré2 fituere pollicentur, vtilli quod exleporum veniribus, &c. Andromachus compofuit; apad Galeuutá de comp: fec. locos, lib. 1. in fine capitis 2. Faciei tumotibus farmentorum cinerem alicui feraram adipi admifcens illinítoy Leonis videlicet, aut pantherz, aut vr(i, Aretzus ad Elephantíafin. Adeps vrf. pati pondere cum feno taurino & cera petmixtaatq; adpofita; paroridibus mirum remediurn eft, Marcellus: comprimit párótidas [ed addunt qui- dam hypocifthidem,Piinius. Ad faucium dolorem : Praterea fauces extrinfecus vngete prodeft. Vifiao & taür Ícuo; cerisq; remiffis, Omnia que geminis azquabis lancibusante, Serenus. ' Cerdicam dolores butyroaut ( &j Marcel.) adipe vrfino perfricantur, Plinius. Vr& adeps commendatuf conttaflatus quos phlegmaerudumexcds | tat, & in dorfi dolore, (adlümborum dolores, Plinius, ) Ra(is. Gladioli radixcontuía cum fülfare vino & adipe vif. lumbis dolentibus impofita plutimum prodeft; Marcellus Articularibus morbis & podagticis plurici cum : oleo vetere vrticie femina; aut folia, cum vrlino adipe tricalmponünt, Plinius; Adeps vif: ciim (cuotaurigo & " cerapari pondere decoquuntur, eoq; ceroto podagra contacta lenitur ; Marcellus : addunt quidam hypocifthi- . dem& gallam, Plinius. 6o : . medicamentis mifcet. Et &Sorani medicamentum apud eundem ad alopecias, liuinfmodi , Foliorum ac radícis Heraclidesapud Galenum pilos vrficombuftos , &adipém vrfialijs quibufdam ad inuctérstas alopecias calami vítorum, pilorum vrfi, (addendum videtur, vftorum ) adianri; adipis vrfini, picis liquid.: , pilorum capra rum vftorum ,cedriz, omnium o&o par pondus accipe ;liquidsq; cuni aridis committe , & prafeiétis adhibe; V'rfi pellis vtiliter fubfternitur morfisà cane rabido;vt & pliocz, Aetius. trit | . . NWrforum cerebro veneficium effe Hifpani credunt; occiforamq; in fpetaculis capirécreiant, teftato; quoniam potum ín vrfinam rabiem agar,Plinius. Rafis quidem & Alberrus cetebrum leonisintra Corpus famptü amentiam inducere tradiderunt, Cati cerebrum fimiliter venenofum effz;fccipfiià Cato e, ; | . Oculus vrfi dexter ficcatus &appenfus pueris, amolítur ab eistimoresquibusin foninisvexantur, Raüs: Oculos vrfi erutos fi (iniftro hominisadiutorio (brachio Jalligaris;febrim eius quattapá mitigabis, Acfculapias. 79 Suillus &aguinus vr(inusq; pulmo impofitus , attritusà calciamentis contratos ab inflammatione cuctur; Dio- LIH | Ícorides: - 1 PAL | De. OQ nadrapedibur T Áo Áu€ e fcorides: fanare creditur Galenus lib. 1r. de fimpl. Sed Galenus fuilli tantam & agnibi pulmonis mentionem £a- - ciu vifini nullam: qdomobrem conljcioaptid Díofcoridem quoq; illac faperfluam éfle: potuirantem in textum ittepete verbum doxes, id eft vrlinus;quod aliquis fortein margine ránquam diuerfam lectionera notauerat: fá- cillimé enim pro zgveeslegitur zoxeios, vel contra; vtfupra quoq; diximus in principio medicaminum ex adipe "vifi, Et fané ridiculum foret pro pede quem calceuslafiffet,tani long? rernedium quzrere;ab vrfoinquam: agni- | mus verà & fuillus pulmo, quoties libuerit haberi poffunt. Fel vcfinum eum vefica (üa ab hepate feparatum,fufpendi & ficcari debet: per duosannos fetuatur, Phyfio-: logus. Diofcorides vrfino raurinum praefert: eadem enim fed inefficacius przflat.. Captino felli confimile ferà e(t vilinüm &bubulum, efficaciuselstaurínum, Galenus. — Si frigoreita occupetur corpus , vt vix medicamentis: cedat, fcl vrfinum tepefadta diluelympha, Proderit hoc potu, Serenus. Fellisvt&i myftta duo ciim aqua cyathis 1 duobus, morfisà cane rabido quidam per triduum icinnis offerunt ; &in magna admiratione liabent, Damocra- tes apud Galenum deantidotislibro 2. Felvrfinum fiue verrinum panos & apoftemarain quacunq; parte difcu- üt, Plinius. ^ Carcinomatis que ferpunt circa vlcetafel vrfinum beneadponitur, Marcellus: Sedalirer Pli-. nius , Carcinomata ( inquit ) curat coagulum leporis; &c.gangrznas vrfinum fel pennaillitum. Fel vrfinum les profosadmodum fanat, fi eo affidue perlinantur, Marcellus. Sepum & fel vri cum modico pipere, fi alopecizil- linantur, pilos reftituunt, Rafis.. Articulorum vitijs (d oloribus, MarcellusMel vrfinum vtiliflimum effe tradunt, Plinius. Priuatim in eclegmate comitiales adiuuat , Diolcorides. — Fel vrfinum cum aqua calida fümptum caducos anat, Sextus. Ab Arnoldo de Villan. etlam ad epilepfiam commendatur. Calidum eft & ficcum, contra epilepfiam & paralyfim vtile, Phyfiologus. Felle vrfino citcunlinifuffafiones prodeft, Plinius. Fel vtfinum atq; byenecum melle optimo mixtum & diu coagitatum , calipines eximit, fiadfiduéipde oculi fvffundanturaut fu- 3 peilinantur. Marcellus. Ad exefos dentes: Fel vrfiimpofitum illico dolorem leuat: curataütem etiam quoquo modoiliinatur, Galenus Euporift. 2.12. Omnem oculorum obfcuritatem , incipientem; fuffufionem curat fel vrfinum cumaquz duplo, Idcm Euporift. i. 44. Fel vrfiadaures putulentas; prafcribiturapnd Nic. Myrepfam.- Ad fufpiriofos lanandos fel vrfinum aqua( calida, Sextus ) dilutum bibendum optimé datur: intra paucos enim diespotenter medetur, Marcellus, Fel ycfinum in aqua laxat meatus fpirandi, Plinius. Felerfi potum pondere | fex granorum danic cum melie & aqua calida, valet contra afthma, Rafis. Tuflim fanat vr(inü fel admixto melle, Plinius. Antidotus ex felle vrfino ad induratas hepatisaffe&iones, defcribiturapud Galenum de compof, fec. locos8.8. Ad morbum regium; Vrünifellis quantum Grzcam fabam aequat exhibeto, deinde aquam füperbi- bíto, Galenus Bupoiift. 2: 29. Adi&kericos, Fellis vrfini cyathum bibendum dato, ldem ex Archigene x. iz. Peffüsad conceptum promouendum: Leonisaut vrfiaut hyznz , vel faltem taurini fellis veficam euacuato : & 3 6 ibidem vngenti nardini, irini, tofacei, mellis, partes equas inijcito,cumq; omnia fimulfaper calido cinere vniue- ris, feruato & vtere poft meníium purgationem ante concubitum, Aetius 16.34. Qui ligárit fel vrfi (uper femur. . dexttum, coibit quoties voluerit, & non nocebit el Rafis. Sedis virijs preclare prodeft fel vr(inum cum adipe: quidam adijciunt fpumam argentiacthus, Plinius. | Fel vrfi potum pondere Ícx granorum danic cum melle & equa calida; afthma & hzmorrhoides remouet, ais. | BN. : Comitiali morbo teftes vifinos ediffe prodeft, Plinlus. Suffimentum ad epilepticos expertum, recipit hirci & vrl & lupi teftium , fanguinis birundinis, & lapidisin eius ventriculo reperti , afferij in mari inuenri, (ftcllam marinam intelligo, ) anethí;apa 5. ij. alliorum purgatorum;cornuceruini&capriniana;.r.&c. E(tautem ot- dine fecundum inter füffimenta apud Nicolaum Myrepfam, Dolor aurium fedatur canino la&e & vrfino ; fire- " censinftillewur, Marcellus. - j / endi. Hocremedium pro fecceto habuit Helideus de Paduanis. De morfibusleonum,pantherarum & viforum, eorumq; remedijs, Aetij verbarecitaui fuprain Leone o, Ee A QQB. | — eI PEEL URS a. Vrfus dicitur quafi otfus, fcilicetin ventre, & extra completus,&c. Ifidorus, vt in c. récitaul. Vrfulus,di- minutiuum, vt grammatici annotrant:item vifellas, Obfcurus.. A'exmi zwez 39 agit) TO SrrUei. tos dlpiL06: X, GN OY AUC [AO TÉ T. gu Toc, To aou By éowrra Luov : sunt enim vríam hyemem (ine vllo exterpoalimento tranfigere, Etymologus. Kexoc » Dane noi vo Coov , tiefychius & Varinus. Ofec 13. 1xx-interpretespro Hebraica voce dob , conuerrerunt doxes : hinc Gt ooxerov, vrfi num. Sed apud vetetes Grzcos fe nipet 7. adiectum repetio. 'Theophraftus, Paufanias; Platarchus & Pollux vt faeminino genere proferunt, nonfolum de foemina loquentes;fed de vrfo fimpliciter: & haud fcio an quifquam idoneus author mafculinum fecerit, Kvomss, vel vt alij proferunt xvazmics ager Os Hefych: Varinus. Kusno22w19-, Macedonibus.Idem. Aesv2Jc, doxs:, Ety mologus: vríus fic dictus à villota hirfütte. ^«cv* Aldlges a4 Bevaeion, V arinus. Sigifmundus Gelenlus in Lexico luo (fymphono, Gracam, Germanicam; & Polonicani voces, Bebes Uer, voevutr, tanquam eiuídem fignificaionisconiungit. « Varinus Beigly interpretatur Sacv, id eft Neabottiatgrauida: Pro amuleto ex collofüfpende vngolam (vnguem) vifi, quam gefterad tem pus paris : - 49 fo hirfatum :(ubftantiué quidem pro vrío pofitum nufquam reperio. Movie, vríus folirarius, E:ymologus: alij mo- * niónaprum, alij lupum folitarium interpretantur, abj afinum, vt dixiin Afino a. Acwovedme, vría parua, Varinus? defydereintelligo. | Anaya wen Mg c a i arr I 2 vn Valentinianusimperator dnas habebat vrfas, Micam auream, & Innocentiamvtfupraing.retuli. — ^ — Epitheta. Tulicet Aemonios includas fentibus vtíos , Grarius. Armati vnguibus vrfi, Ouidíns ro. Metam. 6o Foedus Lucanis prouoluicur vrfas ab antris; Ouid in Halieut. Informes, Verg. 3. Georg. —. Scais ipterfe conuenit vrfis, Iuuenalis Sat. 15. Ttuces, Valerius z; Argon. Turpes,O uid.3. Trift. Statius 6. Theb. Veipertinus circuynge- mit vrías ouile; Horat. Epode. Villofe catalosin fummis montibus vr'e, Ouid. 13. Metam. Sunt &aliaapud Tex- torem,nempe: Atrox,auidas, Calydonius , crudus, deformis, Ery manthtus, ferox, granis, Libycus, ( videin B.) dovioy ge Qe ato BoAov » Oppianus. Apu xeu misosau, Idem. H'xouseay eco lav God lege Idem. &ox1o- f Acaved minax, Numida, Numidicus, Offeus, prezceps. rabidus, rigidus, rapax, terribilis, vriftis; trax. -Aexmor d[ a 12211 P ps E P | Ag y ; TON pA duo o6y THp qon, Opplanus, O'Avx9iyc foss, 6) aV. (pu, QoXAades aigntis "Theocritus Idyl.1. A'gxlg ant Qpuy,BoAldiy J vxoacs A dátnantius. Via vocatur fydus caclefte, figura & fitu ftellaram feptem plauftro imile: quatuor enit ex eis rotárütn,tres eco fant: vndeantlqui Grecorum hámaxan, hoc eft plauftrum dixerünt, vt & Germani hodie.Latini 1 | LA E eu | CIEL P S QNM E Septentrio- - équorum] J p, X Iit WU a wd M "NT n De'Urfo. H.a. | Lib. d | off « — Septentrionesappellant; à feptem ftellisà quibus quafi iun&i triones, hoceft beues;figurantur. Sunt aütem duae vrl, maior & minor, quas Greci dx[sc nominant. Vrfam maiorem (inquit Higinus ) Hefiodus ait effe Califto (melius per duplex lambda, vt Greci fcribunt, Ko9sw») nomine, Lycaóuis filiam,eius quiin Árcadia regnauit: cimj 1 I ilio veaat onis indu&m ad Dianam fe applicuilfe : à qua non médiocriter effe dilectam,;próptet vriufq; confimilem naturam: Poftea autem ab loue comprelfam , verítàr Dianz fuum dicereeuentum, quod diutius celarenon potait. Nam iam vteroingrauefcente, propediem partus in lumine corpus exercitatione de- fcium cum recreacec,à Diana cognita eftnon obferuaffz virginitatem : quamobrem à deainvríz fpeciem con- uctfaeft. Incafiguracorporis Arcada proereauin, Sed vtait Amphis comosdiarum fcriptor ,Tüpiterfimulitus.- effiziem Dianz , cam virgibem venantem vt adiutans perequeretur,amotam à confpe&uczterstum compref. t0 fit: quz rogataà Diana quid ei accídiffet quód tam grahdi vtero videretur , id illíus péccato eueaiffe dixit. 1raq; proptet eius refponfum in vrfam eam Diana conuertit. Que cum'infylua vtfera vagaretur, à qpibufdam Aeto- lorum eapta,ad Lycaonem pro munerein Atcadiam cum filioeftdedudta. — Íbi igiturinfcialepisin Iouis Lyczl templum fe coniecit quam confeftim eft filius fecutus, Itaq; cum eos Arcades infecati interficere conarentur; lupiter memor peccati, ereptam Califto cum filio inter fideca collocauit, éamq; Ar&üm , filium aurem À c&o- phylacanominanit. Nonnulli etiam dixerunt, (vt Scholiaftes Homeri etiam refert L'iad. figma ex Callimacho) cam Califtoab Loue effet comprelfa, lanonem indignatam in vrfam eàm conuettiffe: quam Dianz veuanti ob- uiam factam, ab ca interfe&tam, & polteacognitam inter fidera locatam, &c. Hie Higinus, Hanc Calliftüs me» tamorphofinin vr(am Ouid. lib. 2. Metam. defcribit, Calliflo Lycaonis filia fuit, quam ( vt Graci referunt ) luz | piter coropreflir. Iuno deprchenfam mutauirin vrfam: & Diana in lunonisgratiam fagittis confecit. Iupiter verà 20 millo Mercurio ilium quem vterogeftabat Callifto feruarifibiiuffit, Tpfam vero Calli(to in (idus, quod Vrfa maior vocatur, conuertit : culus etiam Homerus Odyf. c. merülnit vbi Vlyffem à nympha Calypfo foluentem fa | eit:iHAqiadas T beoe igi sed ive d|yov(: [Boerrn, A'oxoy Oy go) out Lon Ez ote. (Eofdem verfus legimus Iliad; E, & praterea, H' 4 aae? soe Qerouy tou T. Qr eulos oxtuer. Om d au opo éct Aog TE ay C xeowoo. ) Sed fieri pereft vt fidus illud hoc nomenin honorem tantum Callifiüs acceperit : nam fepulchrum clus A rcades oftandunt; Panfanias in Arcadicis. Arcas( vt Htras inquir) natus éft ex Ioue & Themifte (lego, Callifto,) (ic di&us propter matris muta- tionemin ar&on, id cft vrfsm : quo temporeetiam fidus ceelefte, quod Hámaxa prius dicebatur, Vrfa dicl ccepit; Stephanusin Atcas: eft autem locus corruptus, Sed de Lycaonis filia Callifto iu vrfam conucría, plüra fcripfiia Lupoa. incerpcopriavitorum. « Fabalam de Calliftüs muratione Palzphatus inde riatam conijcit, quód hae . mentes habitans ab vifaforté in venatione confümpta fit: & qui in venatione cum ea eraot, non illam amplíus $ O exvife cubili egredientem, fed folam vifam videntes, quód Callifto puella vrfa fa&a eet dictirarint. E(t & alte- rum fidus fuperiori proximum , figura confimile, Vr(am minorem vocant: de qua plura legésapud Higinum; 'vbiediá de maiore Vría; quomodo ab alijs plauftri nomen acceperitàfepté ftellis,ab alijs Vrtz pluribus ftellis ad vnam effigiem computatis, copiofius fcribir, &c. Item de At&tophylace fiue Booteapud eundem. Nos de Cynos fura,id eft,minore Vrfanonnihil attulimus in Canea. Helice (ic qaoque malorem Vríam vocant) & Cynofura; ain Celo dicuntur geminz Vríz: quaram alteram ( Cynofuram ) Iouis nutticem fuiffe perhibent; alij ambas. Sunt qui Cynofüram eiusnutricem, Helicen veró amores eius faciant, Pollux. Cynolura, id'eft Vrfa minor; fie nominetur, quód caudam inftarcanis reflexam habeat: cuins Homerus nen meminit vtpote pofterius inuenta à Thalete Milefio, Scholiaftes Homeri, Nicanderin Alexipharmacis ar&on omphalócffan vocauit: interpres 1€50034 exponit, veluti dicas nutritiam : fant qui Creticam exponent; nam Qmphalós Cretz locus eft, Czlius; 40 Sedforté ic dicitur quód eo fitu in caslo it Vr(a fidus, quo vmbilicusinanimaute, videlicer medio, Ar&tosco- leftes fcribit Theon appellari, &ovét xou a] t Qu ie TE noit: quia fumme fint, ac cceli velut capitá. Peculiarius autem Cynofuram diciex caudg imagine, quoniam canis caudam habeat. Helicen verà dig «e tilostsóos; quia in- tolatafit cauda: vel perexochen quandamquódà coelo trahatur, Clias, A'cesozic, vifa parma, Hef, Var, Ar&tü- rusvocatür fplendida quedam ftella,in zona Ar&ophylacis , quàd iuxta caudam vríz fita fit fic appellata; vnde integrum etiam fidus Boorescodem nomine appellatur, Suidas & Varinus. A owraoc sime, locus Septentrionalis; inquo feptem ftellevifuntur, Various. Hinc & circulus Ar&ticus dicitur, & qui ab ea cceli plaga ésorirur ventus smvoxioz, Pollus.. Varinustamen in voce Xov; hunc ventum fine x. euphoniz gratia aparcian dicic ait; & Zoxuop . avos , citatisiltis fenarijs -Koz IA TTENCd at) oTov d va. Noxsog ( Aouéió potius) ecvavrgem oiéxevoic pont : fo . Vifinus, adie&iluum. AoxevxeQuAd, caput vifi: & zoxeocxotaes vríina caro, cum diphthongo exi véró pet ' ióte.fufficiens, vtile, Suldas& Varinus. Azxz5, pellis vrfi, Varinus: apud Hefychiumacuitar vltima. — Virgines eigorticiraa ( decimati interpretatur Gyraldus ) Achenienfis populus dicebat, Pollux. Id verbum fignat, (inquit Czlius,) Dianz prius quàm tempus appetar nuptiarum, virgines confecrariinitiarüe. Quod Lyf(ias fcribitir oratione pro Phrynichi filia,fi tamé ex ciusilla prodijt officina. Decreto nanq; fancitü Atheaienfiumerat;ne qua viro puella traderetut;ei wj Zoxreser 50:5, id elt nili facra obi fer Dianz:quod menfe Ianuario fieti confueffe in- dicat Libanius in oratione quam de Dianz laudibus dixit.Induebantar auté vefte quam crocotam nominsntnec decimo tatis anno grandiores, nec quintoiaferiores. lisautem placari credebatur Diana, qui caufa eiufmodi indignationem concepiffe videbatur. Ferunt quandoq; vrfam feram in Attica (2v va Supe bAauid|p, Forte Beguaoe viov, vtin fequentibus. ) ita cicürem fadam; vt homines nibilauct[arerar omnluo, féd com pafcerecur, multaq; & o licentiahucilluc, nemineimpedimentum inferente ; peruagaretur. — Contigit puellam quandam lafciniufculé cum bellua colludere:que irritata puellá fado im petu profcidic. Ar fratres rem intuitl;ac commoti zcritis, vefadit laculisimpetitá necarant. Ex qua cauía peftilens morbus latius per regionem graffari cepit, Contiltis oraculis; , tefponditdeus; mali noa defuturum finem,fi virginü nonnullas compe!lerear (àv vel zoo ad jón dam videtur P aeA ome olor tore em)d eft vr[e perempte honori Diane dicari.(Gyraldus exponit, i eireines aliquas Diane mactarent p vría.Nam & puelle fic vocabantür arcl;id e(t vri, quod per'pleue docuit Euripidesin fabula Hyp- hipyle: & in Lemnijs Ari&ophancs ac Lyfiftrate, Hacuf q3 Caclius. A pureürons qo xài ct olqVoa Gre otio ( eS gaquov) Toc ata vs T Norpuidi T5 Msyuoviaos si 1j QoupmVla, ( lego, Bgawotuvlac, ) Suidas & Vatin i19. A'BÉT EGG Ld eLosoreu a p mugle- vovaeAer?, Helychius, Vatinus. — Ev Baawpuvioic dlexreuttO quoa. yurdjues y TH ApTepeldi tdv (res P, OcC. — Suldas, nam que fequantur apud illum , iam proxime interprete. Celio. recitaui , quanquam is authorem hon citat; 40 A'u295 icocis (lego fiaeior, hoc ef mulier facerdos ) à A'2:uoy Hefychius. Eyegiireoes, (fi recte legitur) Qovévi xe/ds EHI x Hefychims; l 9j2 o) | De OQ uadrupedibus Hefychius, Varinus. Athenienfes cum in Diana Munychiz templo vrfam dez facram interfeciffenr, fames factà eft: quatam demum eos liberatum iri przdixit oraculá, cum eorü quifpiam dee filiam facrificaffet: id quod Emi barus ca conditione pollicitus cft,fi facerdotium in fua familia perpetnó perimanfiffet , & gentilitium fieret : quod cumannuiffent, exornatam filiam immolauit ; qua ex re factum in cos eft prouerbid, qui infani ac vecordesfunt, Ej [9uolc epa, id eft, Embarus fum : pluraia prouerbijs Erafmus. Ab hocfa&o; fcribit Harpocration , mos inole- uit, vt inde virgines Dian Munychiz & Brauroniz confecrarentur ante nuptias; exor, id eft vitíz vocata : aqui- bus& verbum quoq; deductum aexrtvozu; quod Sexorrét 4v, ld eft decitmare fignificat. Plura de hac vifairitemplo Dianzinterempta, deq; Embaro, videfuprain Capta h. vbi de facrificijs,ex Varinoin XiQupe OerlaAusv. Pifca- tores noftriinftrumentis quibuídam vtuntur,tetibusin coli formam contextis/lígneo circulo fuperius ambiente osapértum : quz nefcio qua de caufa vrfos appellant /arer: fantautem diuerfa , alia fPorbaren, quibus turbatosin 10 ripis pifíciculos aut cancros excipiunt: alia naffis vimineis fimilia in profundum demittuntur, faz baren, ferzgarn. Berna Heluetiz clatiffima ciuitas vrfos publice alit: eofdem proinfignio habet , quatuor pedibus infiften- tes, & nomen quoqy cluitatis ab vrfo fa&um videturetymo Germanico. Ceterum Sangallenfes & Abbatifcel- — lenfes Heluetiz populi vrfo ere&to proinfigni vtuntur. Eft & fylueftreallium,quod vrfinum vocant,odore molli,capite pretenui.folijs grandibus;Plinius. Ar&ü- | rus, genus herbz, Hefychius, Varinus. Ar&ion velar&türus herba memoraturà Plinio 27. y. & à Diofcoride:cre- diturautem elle quz vulgà lappa minor (quamuis xanthion ctiamà quibufdam lappa minorexponiturjvocatur, Maior veró lappa fiue bardana vulgó dicta, arcion fiue profopion id eft perfonata Diofcoridis exiftimatur : pli- nius (vtipfe deprchendi)lappam boariam nuncupat. Arcophihalmus, chryfogonum :atcopus, catanance:arétu 20 dendtron, fambucus,; vtinter nomenclaturas apud Diofcoridem legimus. Depane vrfi, G& vua vifi, fcriptum eft fuprain c. Brancavrfina vulgo appellata apud Gallos & Italos, ( de qualege Syluaticum'cap. 87.) veterum acan- thus eft. Eaveró quam Germani quidam medici, Fuchíius & alij,brancam vrfinam vocitant /zrezzapez,vel barlap, (aliqui barenbrüch: alij voyngrum quod vino pendulo filici circumuoluta inie&a,m ederi credatur:fed vinum cura fecibus prius perturbandum eft, & baculo fiffo, vt fieri folet, agitandum:) quod hirfutiem vrfiná quodammodo teferat aut etíam pedís digitorum figuram extremis ramulis feré ternis: repitcircafaxa, quibus minimis fibris adharet.folijs fere abietis reneris, confer&tis,&c. vide Hieronymum T'ragum Tomo 2.cap.189. Nafcitur apud Lucanosanimal quoddam medium intet vríam & fuem, Galenus: vide faprain Mele A. A;«- ao; animal D. Hieronymo memoratum, quafi murem vifinum dicas:de quo pluribus fcripftin Criceto mure. 30 Aldabha (id eft hyena) eftanimal norum in Syria,colore vrfi, Andr. Bellunen. Dalac;fera fimilis vrío.Syluaticus. Yft& vifa marina; cancrorum generis, fine chelis,à magno & informi corpore dicta; Ariftoteli & Athenzo. Vifultis nomen proprium viri apud Am. Marcellinum lib. 16. & Vificiniusapudeundem lib. rs. Vrfidlus, virapud Iuuenalem Satyr; 6. Vrfus quidam ceu vit (an&usapad Helaetios Solodorenfes colitur. Vrfinus mo nachusícripfit opus infigne de non rebaptizandis hzteticis, &c. Gennadius. In fan&orü caralogislegimus etiam Vificini cuiufdam, & Vrfatij confefforis nomen. IN obilis quzdam familia apud Gallosoriginem fuam aneício quo Vríone deriuat; quem in folitudine vrfa quzdam annis aliquot nutriuerit. Vrfo quidam fcriptor obfcurus . defomnijs & devrinis quedam zdidiffe fertur. Vrfula, nomen fan&e cuiufdam virginis. Athenienfis quidam € Mélite vico (tribus Oeneidis) «esc vel oic, id eft fus, & aros 1d eft vr(us cognominabatar , propter corporis 40 hirfatiem, Hef, Var.inMexre/.. Arceffades , Agxeiuby, Laértes Atcefij filius. Nam mihi Laéttes pater eft, Ar- cefiusilli, Jupiter huic, &c. Vlyffesapud Ouidium contra Alacem loquens. Dictuseft autem Arcefius quódab arco fiue arcto, id cft; vría la&atus (it; vefabulantur. Veraautam hiftoria refert , Cephalum Deionci vel Deionis &lium ex Ar&o vxore Arcefium genuiffe, Vatinus. Cephalo deliberis querenti, deu; refponfüm reddidiffe fer- tur, vtculcunq; primum obuiam factus effet, ei mifceretur. Illam veró cum in Arcon mulierem incidiffet, filium ex ea faftuliffe, qui deriuato à matre nomine Arcefius dictus fit, Heraclides in politijs. Eftautem impreffi codicis locus corruptus; vt fufpicor, huiufmodi. Tv Ezeerv oce dloxcoy 19) ay qrodonev (ae yevvij ata » v aots 66 jc? A'exelevov dpe- guovu uto alvo saut i va NE eoa. Ipfequemodo legerim, ex translatione appatet. Ar&inus Milefius poéta, di(cipulus Homeri, &c. Suidas. A4oxovoiovigiy & Ar&tum Hefiodus inter centaüros nominatin Afpide.Habent & Germani viti proprium nomenab vrfo fumptum; "Bernbart,ac i Ar&ofthenem dicas. GPS / Ei At&ütus, lualusScythiz Phafis pottea dictus, Plutarchusin libro defluuijs. Vrfa,fluuiusapud Heluetios, vulgodiezzfs. Nexlavós, id eft Vrfarum mons, Cyzico imminet, (ic di&usà Iouis nutricibus, (Helice & Cyno- fura puto,) quasillic in vrfas migraffe tradunt; Stephanus (ni fallor) alicubi. Vrfarum mons nominatus eft; à nu- cricibus Bacchiillicin vrfas conuerfis : Vel quod locus venationiaptasfera; contineat ; ab vríafera: Vel propter. altitudinem,quód vertice fuoad Arctos fydcra appropinquare videatur: habitabant autem in eoagreftesquidam gigantes, dyaii mec rais, Varinus (ex Scholijsin primum Argobauticorum Apollonij adaumerum 35. vbiad- jo - diturhune montem fitum effe iuxta Cherronnefum in Propontide: legitur autem eloxmv per o. paruum;apud Va- rinum, Apollonium & Scholiafen;perperam apudomnes. InProponride eft infula Cyzicus cum vrbe, cuius parsiacetin planicie, pars fecus montem, qui Vrfarum mons ( dexlovio(G» ) appellatut , Strabolib.:z. Avgxwvieos — ai A'ex aov, éravojsov, Pollux. : hec eft, Ar&óus monsab vrfo di&us eft. Ar&ànes, gens Epirotica , Stephanus. Ar- 6a coné(us, A&'exevic Q-, Infula Cariz, Stephanus: Meminit etiam Strabo. Plinius infulam vnam ex defertis circa Cherfonnefum effe fcribit. Caterum Cyzicus olim A'exlav viz» & A'pxrovue 9 dicebatur, Stephanus; Virfa Balula, Picenorum vrbs Ptolemzo 3. 1. hodie Vrbfa. | baye.. b.' Parnesmons Atticusaprorum & vrforum venationem przbet, Paufan. Apud Áratores Afros ad Oc- cidentem teperiunturleones, vrfi, elephantés, Herodotuslib.». —Cepus faciem habet fatyro fimilem , cetera inter canem atq; vrlüm, Strabo. Tatando villus magnitudine vrforum , Plinius & Aelian. XxvAov, pellis vr(ina, vel ouilla; autaltetius animalis, Hefych. & Varin. Harpyiz in Thracia habentauresvríinas, valturum corpora; ' Vatinusin Scylla. Os vrfi eoo & 5, ua vocat Plutarchus, & pedes anteriores yeeo«, id et manus. "Talpa pedes habet vifi, Suidas & Hef. Beltia quá vidi fimilis erat pardo,& pedes (fimiles vrfi,Ioannis Apoc.13.Beltia alia fimilis vifo,Danielis 7. Gallicaput vifi Gc aliarum mordacium feratü hure nominant: & vrfe mamillas,poupes veltetres: 7C | vifinam / S 3 6 215. ; m. n ap , De Urfo. Hc deg b. LL D Vrlinnm fimum; vt apriquog; & lupi, laiffes, Rob. Stephanus. Pellem vifi, qui proprit apud nos loquuntur vo- . Cantein bur: & eandem excoriari dicunt; gefcbunden vverden. | | | | c. Vifafuosfaecis lambir, donec perfici & vocem zdere Inciplubt , Five xiuDod uoto avene pos tov Dro sw, Oppianus. Cumtàbam venatorum exaudierit vría; é cubili prodiens, Ov A&ume D'opsex y stor] EU BéD ope. Aovxdace, ldem. Vociferamur( Kugiemus, Hieronymus)nos omnes qua(i vrft, $& meditamur quafi columba; Efaiz 59. hoc ett, vlulamas& gemimas. Nequitia mulierisimmatatfaciem eius, & obczcaüit vultum faum tanquam vrfus, Ec- lefialicizy. Vríis quidem oculos hebetari, cum recens é latibulo prodierint;inc. retuli. Patinas ccenabac omaf Vilis& agnini, tribus vrfis quod fatis effec, Horatius. epift. Vrfa pregnansa Gallispeculiari & venatoría . - locutione dicitur vne ouríe preigne. AoxsvAor dicuntur cauli vtforum, Pollux :apud Varinü deua; legitur,quod i 0 minas placet. Cyclopsapud Theocritum Galatez fe nutrire cauiviidexo veGows, t3) exvjaoc eavata e otox luv. Inuend geminos,quitecum ludere poffunt, Inter fe fi miles; vix vt dignolcerepoffis, Villofe catulosin fummis montibus. vile; Polypliemas Galatez canens Ouid:j Metam. 13. Legitar ano1274. Nicolai rertij Poatificis fcortum vríam peperitlz, non quidem exanimalis congreífu, (ed propterimaginationem : concubuerat enlm cum fan&iffimo patzeinaulain qua vríacum falrarionesatq; varia elus animalis exercitia depicta erant. Vnde Pentifex cum Ípem filij coacepiffer, finitratus pro filio vrfam accepit: commotus igitur iracundia & padore; omnem vrfatum piéta- ram contiuao delendam carauit, Scbaft. Frank. xoa Wer t NS OMA ! d. Occurram eisquafi vrfus orbatus, & lacerabo ob(tinatum cor eorum, Ofee is. Praftat occürrere vifo otbato (raptis catulis) quàm fatuo (obftinato) in ftaltitla faa, Prouerb.1z, Tunofti patcem taum & vitos qui ,. cumeofantforiliasos 6cxmaroanimo, veluti fivrfa raptis oculis in falta feulat, 2, Regum 7. Sunt autem verba $0 Chufaiad Abfalonem.de Dauide. | i e s c. Perunt difficiles partus (tatim folui, cum quiste&um; in quo fit grauida , tranfmiferit lapide: vel miffili ex his; quetriaanimalis fingalis ictibus interfecerint, hominea, aprum, vr(am; Plinius. T'aifalorum gentem tncpem sc obfcoenz vite Bayitijsira accepimus meríam; vrapud eos nefandi concubitus faedere copalentur ma- ribus paberes. Horuai fi quisiam adultusaprüm exceperit folus,vel interemerit vtíam immanem,colluuioneli- beraturincefti, Maccellinuslibco tricelimoprimo. Cert furit, ac velut velas, Obie&toscaues valuit fi frangere clat&ros, Horacusde Artead fiaem. Hfeliogabalus ebrios amicos plerunq, cizadebat, & (abito nocte leones, & leopardos, & vtíos, exarmatos immittebat;tta vr expergefa&ti in cabiculo codem,leones;vrfos;pardos cum luce, vel quod eft grauius nocte inaenirent, ex quo pleriq; exanimatifunt ; Lampridius, Vitoldus Lituaniz princeps ., lubditisfuisadeó metuendus fuit, vtiuffi laqueo fefufpendere, parere potius quàm in eius indignatienemiinci- 30 dere volaeriat: detre&tantes imperlum, infatos vrina pelleviuentibus vrfis (quos eam ob caufam nutriebac)di- laniandos obiectauit, cradelibusq;alijsaffecit fapplicijs, Aeneas Sylaius, Alexander Pherzus, fimiliter vcforumà pellibus inaolutos homines dabat conficiendos ferís, l'extor. Mauriléonum; pardotum & vrforum tergoribus velantür, & dormientesfübfternuar, Strabo. Ancus Arcas humerisnunquam circumiecit chlenam, A7w' &ax au Adiriav egre épuzrio/ em tou, Orpheusin Argonauticis. Callito vrinam pellem pro ftragulogeftat, Paufanias, | g Sivrfifeuoliquefz&o inungatur facies hominis, intelliget & difcernet quicquidauditaclegit, Rafís..— ". h. Heliogabalusiarer diuer(as (ortes habuit & vrfosdecem; & decemgryllos , Lampridius. Perfeus rex ca- pream & vríüm amabat, Tzetzes. Demettiu$ Mofchouitarum legatus Romam miffus, multoauditotum rifu, yt .. eratingenio comi & faceto; proximis annis viciniz fug agcicolam, retulit, quaerendi mellis caüfain pregrandem 40 cauam arborem faperné defilijffe; eumq; profundo mellis gurgite pe&oze tenus fuiffe hautum , ac biduo vitam folo melle faitinuiffe:quum voxopem implorantis in ea fylusrum folitudine ad viatorum autes penetrare nequi- uiffet: ad extremum veró defperata falute mirabili cafu, ingentis vrfz beneficio inde extra&üm euafiffe; quum forte eias belluz, ad edenda mella more humano fe demittentis, renes manibus comprehendilTer, & eam fubito timore extrerritam ad exiliendum tum tractatu ipfo, tum multo clamore concita(fet; Paulus Iouius. Pafcebam (in- | quic Dauid r. Regum i7.) patris mei gregem, & veniebat leo vel vrfus,& tollebatarietem de mediogregis;& pet- Ícquebar eas, & percuticbam eruebamq; ab ore eorum, & inteificiebam ipfos. Dauideum leonibuslufit quafi - cum agnis, & erlos fimiliter vtagnostractauit, Ecclefiaflici 47. , Cum Helifzus propbetà afcenderet in Bethel | parui pueride ciuitate egreffiilludebant ei, dicentes: Afcende calue;afcende calue.ls veró maledixit eisin nomine ^. Domint:egrefliq; faut duo vrfi de altu, & lacerauerunt ex eis quadraginraduos pueros, Regurn 4.2. Non enim j 6 non poteratomaipotens manus tua immittere illis multitudinem vrforum, aut audaces leones , anc noui generis ira plenas & ignotas beftias , $a plentiz rr. San&us Florentiusvrfum habuit, Textor. Legimus fuiffe vrfam quam- piam feritate confpicuam, magnitudineinufitata, que vifentibus modo horroremincuterer. — Eam veró vir hie (Pythagoras) accerfitam demtiltamq; apud fealait.. Mox dimiffurus, velati conceptis verbis iureiurando (vt . fic dicam)adegit,nulli animantium cunctarum damno oblzfioníue fatüram. Abiens illa ío fyluas (e coniecit fuas, Íummaq; fide, quod inter homines quoq; perrarum eít; in quodadinrata recefferat; praeftitir, Czxlius, Paris in- fansexpofitusab vrfa la&atas fertur, Vacinas: fic & Atcefius Laéttis pater; vrferipüi faprainter nomina viroram ab vrfofumpta. Et eccede proximo fpecuvaftum artollens capnt funelta proferpit vrfà, quam fimul confpexi; -ipauidus & repentina faciecontetritus totum corpatis pondusin pofttemos poplites recollo; ardua; ceruice , fablimiter eleuata; lorum quo tenebar rumpo,meq; protinus pernici füg& committo, fummo ftudio fugiensim- / o manem vríam, Apuleius füb perfona afini aurei. . ; | (Sa DeCalliftüsfilie Lycaonisin vríam muratione, lege füpra ina. vbi de Vrfa fydere ditum eft. ^ Iphigeníam . immolandamin ceruam. alij in taurum;alij in vrfum mutatáferünt, Varinusin NeozT7Asj G^, vt plüribusin Tauto reculi. Ar&tonoros, ideft Vrfaram mons , Cyzico imtinet, fic didus à louis nutricibus( Helice& Cyno(ura puto) quas illic in vrfas migraffe tradunt. Periclymenas Neleifuitfilius, frater Neftorís: cuià Neptuno auo cone ceffam vc poffet in quas velle fe transformiare fipuras , via vrfum; formicama ; apem; &c.: vide Onomaflicon noftrum. : d Nr : "a ^ Mr » L E : j Tw ^ ES 3 P : 1 4 ^ Vríos qui facti; vt lupos quoque, Egypt eoloci (epeliunt;vbiiacentesinüenivut, Herodoruslibro fecundo. Deluterfe&ta vla Diane Munychiz facra; plara dixlin a. intet deriuatas in verbo A'oszóUdy. Lapbrie Dianz apud Patceníes magnoinaraigne excitato; apros; cerioss dorcades; aliqui laporum auc vrforum catulb s, viuentesinijé jo ciunt; Paufaniasin Achaicis: A Eescfa ip it dép n LHb o6 c PROVERS ( | | nn E 066 | De Q uadrupedibus | PROVERBIA. Vrfuscum ad(it veftigia quaris, A'pwmv zupsone mcVy viris y de ljs dicitur ; qui timiditate pra fcns negorium declinant, atq; ad alias nugas dilabuntur. Translatumà formidolofis venatoribus qui fe diffimu-- lant fenfiffe vrfam, & veftigia perfequi &ngunt quo abfint à periculo, Era. Meminit Suidas, & interpretatur, 227 — - x no aot vr (rey ereoemisjonv. Fumantem nafum vríi ne tentaueris: vide fupra in n. Ex facris. Leo rugiens & vtfas (ad predam) excurrens, eft princepsimpius populo pauperi, Prouerb.28. — Habitabit lupuscumagno, & /U patduscum hoo accababii: Vitulus & vrfus pafcent;fimul requiefcunt catuli eorum, Efa. 1t. Fa&us eft mihi vr- fusinfidians, &leo in latibulis, Hier. l'hren.3. Quomodo fi fugiat vir à facie leonis, & occurrat ei vrfus, Amos 5. Germani fi quem de paupertate , aut auaritia & parcitate notauerinr, manum ab eo fugi dicunt ficutab vrío : £r [agi dentaapen vvie cin bár.Noxoc QuAGV oi Üpurey trés usd. EiU Ussoov tegat clam ajuvsi Gy awae usus ey TEOsagUQU. — Suidas. | ) : Mus ON tes : : , 30 JA NDW 71) NT 7 E e i SS ut co ri [ SSS : : 59 NON Cn i ANN : NN N N SW. NS à AEN NR NS 2 e I X / NUS / $o Rer 2 S oet Vrrrs Hebtalce Sew cual nominarur, Chaldalc? oom ibaa!. Nam Pfalmo 6. pro fchuallim, Ads Y A CEST idelt vaipesnumero mu'titudinis, Chaldzus reddit tbealaia. Arabs moy tbaleb, L x x. oiorréton. PON : LL os vu] d ^ Hieronymus vulpium. "T haleb,id e& vulpes, Auicennalib. 2; & Syluaticus cap. 673. Idem alibi (lego ET | . chabei& calcail vulpem interpretatur ,corroptis, vt videtur, vocibus prothaleb. Chos alcalip, 70 1 * | Debes o OMBa Fd us | p67 .. Clegoalthaleb) id eft tefticuli vulpis, fatyrion, Idetu. Galcis, id eft vulpes; Syluaticus :vocé; vt conijcio deprauata Ager: quam A]bertusaliquoties vulpem interpretatur, cum omnino muftelam fignificet, Apud Grecos veteres exui dicitur, hodie zxor£, Italice, volpe. Gallice, regnatd; culusdiminutiuum regnardeau. Hifpanice,rapó/i, Arepiendo nimirem. Germanice, fucbs. Flandtice; vos, Anglice; foxe, lllytice, lifska. Wb. l B. Alpinzregiones Heluetlorum plurimas habent vulpes: vbi mercatorescoémptas earam pellesín alias re- gionesdiuendunt, Stumpfius. Amyntasin Manfionibus , quas ficinfcripfit, eam ait Caípiarnm valpium eife 1 0 multitadinem, vtnon modo agreftia (t3bulaadeant, fed vrbes quoq; ingredianturi: nihiltamen nocentes, neque - Faplentes,fedita cicures Cafpljsranquam canicalz adulantar, Aelianus. Vulpesin Satdinla noxia fünt: occidunt enimarierem étiam fortiffimum, capram, & vitulum adhuc renerum, Muntetus. Lapos, vulpes, aliad; quadra- E pedum noxia, Creticusager nufquam educat, Solinus Plinius. — Biffata, Boos eo, genus vulpis, Varinus :alij ^ 0 vulpem fimpliciterinterpretantur: vide in Philologia a. Vulpesin gypto minores qnàm im Grecia fiunt, Ari- ftoteles. Vulpi magnitudo eadem quz cani mediocri domus cuftodi, Albertus. Villos habet vberes & altos ; 1i dorus, Quicorporis colore admodum ruffo funt, (vc 454», ) aftuti ( mezzo )ladicantur à (imimilitudine vulpium, Atiftotelesinphyfiognom. ' Vulpicolor fpe rutilus, priori tamen parte canefcens, Ge, Agricola &e Albectus:raró candidus, rariusniger, Agricola." Vulpesaudioin Hifpania omnino albas reperiri, & à mercato- ribus Francfordiam ad nundinas vehi. Vulpes nigtz &albzin Mofchouia habentur: item in quibufdam Scans. - L2 ] 29 dinauielocis, vt Olaus Magnusannoctauit. . "E 4 Figura bac efi vulpis cruciaeras EU ;050 | Lo Ie i ! , MAL N CTESN uma m ee eei tei E eeEr de € An RSS a VLA WR. vo i re ee a e e RT 40 CTI ! E: j Sant in Septentrionalibus fyluis (inquit Olaus Magnus) Vulpes nigrz, éandídz; rubez,crücigerz in dorfo; alizQq; cceraleo colore afperfze : omnesquidem ex equo maligna atq; aftutz. Nigrz pelles. preciofiotes ceteris 'eeftimantur: quia Mofzhouitaram principes frequentius his vtuntur : delnde crucigera;hoceft, quz nigra cruce doríotenusà naturafignantür, propter maiorem ornatum & pellium magnitudinem: quam non nifiin matus . siore&tate Valpesconicquitur. Hz etiam pelles, vt niga, ptopter commetcia Mofcouirarum, Rutforum & $o Tattarorum, magno ín precio funt. Candide, minoris xftimantur, & qus coloris cesculel funt, propter earum copiam; & quód pilosfaciliasamittant, — Nigraaliquando adulterantur; atro colore famo picearurn tedarum inducto. Rubez Vulpesomnium frequentiffimevbiq;reperlantar. Gercnani Vulpesquafdam villo denfiore & nigricante;à colore Zrandfacb[s nominant: noftri Kolerie: funtautem minoris pretij, & maguitudine etian vt plarimum minores. mto : r | Vulpium ( vt fcripfit Georgius Fabriciusad me ) magnz fu ntincolotibus differentie. Vnum genus toti: . 75/7. fimum; quodinregionibus frigidis nobilius celoratur : namin ijs, qua ad meridiem & occafum pertinent plagis; colore eft cinereo, & quafi lupino, & pilos Huxos haber, vtinItalía & Hifpauia. Hocgenusapud nos daobusno- » minibus, proptergutruris varietatem, diftinguitar: nam Kiler appellantut, quibus guttur quafi caibonum pul- - uere confperfum, inalbo videlicet nigricans. Rurfus Zirekfucbfe; qui candido (antguiture, quod quo magis 'viraque crucis exprimat fimilitudinem, vnde & nomen illis eft. Kreuz fucbfe, quafi rucigere. Gurtare hoc genus nigriore elt, & exalijsad nosimporrarurtegionibus, —T'ertium getius eft, quod colorem ifatidisvel guadi, aut coli feceni refett, Blamvvofachfe,qui color & equis nomenindidit, Z/auvv(cbmnmel: fed is colorini valpibusmultó dilutior. Vulpes pilitutilicapiunturapud nos , Zrazdfucbfe : candidi, vt & eerui & vrfi candidi, in Suetia & Nor- uegla, licet rarius: aigri, in Virolocha, vt anctor eft Sigifmundus Liber. Crucigete vulpis pitnram ; beneficio Valentini Grauij, viri tulamantiffimi accipis, quietlam bonam huius defcriptionis pattem fugpeffit, Hecille. — V. Walpium pelles nigerrima, nuperà mercatoribusin Galliani allata fint; sd vfum veftinm non vulgarem | - fed alia re admirabiles. Quippe ratiffimis , & quafi ordine difpofitis pilis candidis; fingalatibus vatiz ; Sca» qe Rs ol mm «4 | go liget. : € o candet, eo eft pretlofius. Alterum genus eft; primo fimile; fed notain(ieni differens: nam ab ote per csput; ters - gum ,caudam re&ta nigri coloris linea ducitur ; tum pet reliqium corpus & pedesanteriores, tranfuerfa :itave: 936, 0o De Quadrupedibus | Ad Vuagamfluuiumin Mofcouia capiuntur vulpesnigrz & coloris cinericekinigtz quidem in Vftyng pró- uinciaabundant, Sigifmundus Liber. » Mofcouia ráriffiras & delicatiffimasin vfum pileorum nigras vàlpes prolificat, quarum aliquando pretium, cum pulchrioresfunt viginti & triginta florenos excedit,Lo.Bonar liber Baro.Circa montana Heluetiz, vt audio, vulpes externis inalores ac meliores habentur. - | : e | Scrpentes; fimig & vulpecula, & quecunq; mala machinantur, exilibus ( anguftis ) funt oculis, xez1béx8é- Poeuert ones autem & boues, & huiufmodi fimplicisingenij, alpe&uamplo, Adamantius. Teutonescum bonum & generofum eqüsirii depingunt, dinerforum animantium virtutesin co coniuogunt, & ex alijs quidém anima- libusalías ei artribuanz, ex valpe véroaucesbreues, caudam longam, greffam lenem:alij, bonos oculos,& cau- - dam pilofam. Vulpi (mari ) genitale offeum eft, Ariftoteles, Plinius. Albert, Cauda magna & villofa ; Albertus. 10 "Boum caudislongiffimus caulis, &c, vulpibus & lupis villofus; Piin. ij 1, RN V C. Vulpesanimaleftealldum: nam & mortui pellis calefacit, Albertus. Mihi quidem dubium non eft; quin 'calidicemperamenti hocanimal 6r, cum canum & maftelaram maiorum naturam referat, & odorem grauem exlialet adipem etiam eius calfacere conftat, & oleum in quo vulpes tota decocta fuerit. Gannire propri? de voce vulpium dicitur, authore Donato: fed transfertur eriam ad homines, & vfürpatur J pro eo quod eft obítrepere, & veluii vapulantis vocem emittere. Quid illegannit ? quid vult ? l'erentius Adel. 26 Hinc gannitas. Nanq; hzc( Nareis) in codem fpectata littore eft; cuius morientis ettam ganuitum triftem accolg audiuere longe. Gannit ( Gannuit, codices imprefli ) odiofus omni toti familiz, Plautus vt cirat Varro de lingua Lar. Fallax vulpecula gannit; Autho: Philomelz. Putes vlulare lupos;gánnite fagaces Vulpelculas, Mantuanus; Lacrando & vlulando vulpescaneto imitatur, cum irafcitur aut dolet:aliás veró gannit, & immurmurat blande; vt com petit aliquid, (idomielatur. Latrat vt canes, ( vtcatuli canum, fecandum alios )& gannit infame ; Alber- tus. In fame prz anguftia latratus cenum im'taridicitur, Conftantinus. Deminoribus feris, vt funt vulpes,thóes | & laply Aerei S ooveoors, id eft lacrare & vlulare dicitar, Pollux. — Varinus tamem wausotas de lupis , canibus && lconibusin fame viulantibus, dici (cribit: & dealijs que proprium fuz vocis vocabulum non habent. Noftri et- dam vulpem latrare dicunt ter fuchs bilt, trabt, rayet. Ceraum aiunt fibitimereà gannitu vulpium; Albertus. Vul- pesanimalíolerti auditu, in Thracia amnesgelatoslacusq; nonnifiad paftusitura redituraq; tranfit: obíerua- 5 9 tum eam aure ad glaciem appofita conie&are craffitudinem gelu, Plinius. Nugantar quidam évulgó tam acuté audire enlpém;vt ne(cio quam herbam crefcentem percipiat. Vulpesilutra melis fubeuntcauernas: fed egrediuntur ad paftum capeffendum ; étiam hyberno tempore; Ge. Agticola. |Cauernarum fnaruti, Opplano tefte, plura facit foramina & multifores aditus; EzTazUAss di£aans 8oy86, cene qe touoel 6. TuAOU ar. aDNILAGVS Vt minus facile à venatoribusillaqueari poffit. — Melis foueam occupat, - aluoineam éxonerate, vt dicam in p. — Ariftomenes Meffeniusà Lacedzmonijs captus, percaüernam latomias rum euafit; anguítos vulpiumadicusfecutus, Plinius. Ego cum domi aliquando vuülpem alerem; fepius obfer- uaui iacentemin ventre pedibus pofleriotibus re&à retro extenfis,ac fi homoin ventreiacerer,quod & cuniculi facíunt : facile autem eft conijcere eas huic extenfioni apta cruraideo à naturaaccepiffe; vtfacilius peranguítos & oblongosterrz meatus penetrare cis liceat. | e. b | 1 Lepores&vulpcspet zftatem nodu progrediuntut, Tacdiuus, Vulpes & capreoli ctlam noGecibum quz- runt; Cardanus. Vülpis oculino&ta fplendent:vrícripfiinlibellodeLunarijs. - —— api: ! - Vulpesanimalferé omniaorum eft. Sylucftres utes venatur, Áriftoteles:Sunt quimurese cauls fpirita à vulpibusexcrahi & deuorariaffirment. Vulpes edit carnes , & muribus ficur catus infidiatur : cuniculos etiam & lepores capit; rapitQ; gallinas, Albertus. Nec vulpes necaliud animal gallinas continget ; fi gallinisfub ala ruta fyluefttis fufpendatur: & multó magis fi vulpis aut fclis fel ciboadmixtum exhibueris, vtetiam Democritus con firinat, Cornariusin Geopon.lib.r4. — Andreasà Lacuna in Graco codice excufo, & fuo manufcripto, heclegi negat: Inferius tamen capitede turturibüseadem ponit; Zefa; eo ip loco non gallinas , fed aues fimpliciter ex- ponens. Gallinaceos aiunt non atcdinpià vulpibus, qui iecur vulpisaridum cderint: velfi pellicula ex eocolloin- . duéta, galli inierint: fimiliaia felle multelz legimus, Plinius. Per hyemem cfariens; fi vaasin vitibus non inue- 5o niat, aues & catulosleporumaltuté capit, Oppianus. Videplura mox in D. qua aftutia animalia quadam Capiat: - Pauonibus vna cira debetur, vt incubantes peragrum fominas.que hoc paílim faciunt, à vulpe cuftodias; Palla- dius. In Afia multis locis vinum fineiugo miniftrat vinea, quz fzpe vulpibus & hominibus fitcom munis, Vatto. | Apud Theocritum Idyllio primo puer quidam vineam cuftodit; A19 BE pav di GLA rene tob udo oov. do yc uic. Qo rra mr vopdiua uv sg atuuov d à ori mig. Laivam 0oAoy eue pisx. lamfacile vinces quàm vulpes pyrum comett, Plaucus iu. Muftellaria :de te fa&u procliui, quód nihil negotij fit vulpidentadiffima pyrum edere, Erafmus. Vulpes necant amygdale amare, item apocynon : Vide plurain s. Ardua de. oi de " "Animal ef faridum, etiam à poftetiori parte (prafertím imminente mortis periculo,Liberde nat.rerum. Ore&ano fcetet, Albert. Hic olidam clamofas agesinrería vulpem,Martíalis. — .. | ^d .—.. Vulpes fuperueniens coit, Arift. Atquirecentiores aliqui obícuri authores ex Ariltotelecitant hzc verba; 65 Vulpescoitad terram proiecta; (in quibus verbis vulpem eos pto fele feu cato pofuiffe conijcio. ) Vu!pes coeunz : inlatera proiecta; maremq; foemina am plexa, Plinius. DE o DE ^re ida NN —. 1 Quadrupedes( viutpara)plerzqs perfe&tos edunt partus, paücz inchoatos:in quo fantgenerelezn ovríc & vulpes, Plin. Multifide quz pariunt imperfecta, omnes maltiparz fant: quo fit vt partum adhuc recenter alere poflior auctum iam adeptumq; magnitudinem nequeant: quadam enim exijs catulos inartícalatos pra» - | pemoduui patiunt, vt vulpes, vrfa,lezna, & alia nonnulla: (ed emnia feré czcos: vt eaque modo dixi; atq; etiani canis, lupus, thos, Ariftot, Ecalibi, Valpes inquit, patit carcos; vt vifa, atq; etiam infirmiores: partafiens itafc« cedit, vt raro grauida capiatur; Cum partüm zdiderit, lingua lambendo refouét & concoquic : pari cüm piuti- mos quatuor. Dc leonis partu fiogularis vul pis multiplici. apologum Acíopi in Leone c. reciraui ex Calo. Vul- plum catulos fepe rapiancmilui, vultures, aquila, Mich. Horus: : | VLL UB. * . jo Cceunt J | De Vubpe C. D. LL $j2 Coéuntanimalla etlam,quorüm genus diuerfai quidem fed natüra non multi diftat, fi odo pàr tmagni: kudo Gir, & tempora zquentgrauiditatis;raró id fit; fed támen fieri & in canibus, & in vulpibus; & in lupis cereum elt, Ariftot. Exvulpe & cane Laconicicanes gigndntur; Idem. Etàálibi; Ex vulpe & caneprimifcetus communi generis vttlufq; (pecie generantur: fed tempoté procedente diuerfi e£ diuerfis prouenientes,demurm forma fce- mina ( fcilicet prima genitricis (uz ) inftituti énadenr, Laconicoscanés & vulpibus & canibus primum natos & alopecidas di&tos aiunt, Pollux. Videin Canibus mixtis. Eofdeimaliqui cynalopecas vocant. E2ivor &xiorisddes, Hefych. Varin. Papio (id eít; hyzna ) animal videtur éx lopo & vulpe compofitum; Albertus: Vulpes coit curi . martorello Salueldenfis. VUL WW | | io Vulpes era refinam pineam vorat; vnde & valetudinem recuperat, & vira fruitur lotiglore, Albertus & Libet denar. rerum; Valpes& mauftelas rabiem incutrere dicunt, Auicenna. Caterá( preter caném ) animalia; vtlupi, valpes;&c. rabieafficiuntür zítate potias quàm hyeme; Ponzertus. Vulpésrabiens eadem incommoda infect quz canis rabidus, Albertus, — Quemadmodum quadam plante hurnoris proptij penuria rabefcunt; quzdam alieno fuffocantur: ita & capilli luécorum paucitate corrumpi folent : ac humidi quidem paucitate caluicies, prauitate veró alopeciz: & ophiafesgenerantur, zgritudines vihil fpecle, fed Bguratantüm ác riomine differentes: ophiafis enim in parte quarn obfidet capitis , formam ferpentis defcribit : alepeció autern fic ap- pellantur, quódid motbigenusin vulpibus frequenti(fimum effe tradatur, Actius. — Alopecia, vitium eft quo capitis & barbe pili defluunt; per metaphoram à vulpe; qus vbi minxerit; locum fterilem facit, itá vt hérba illic 'nafcinon poffit, & fi quz nataerat illam exlccat, Varin. — Awzrexeio, (lego &oozrexio, ) morbus capiti: (cribltur 20 ctiam per diplithongum (e fciliceciri penultima; ) Varius. AAwzexéu ( malim ióta vele. in penultima ) /Aweié agi dv aiaveaQoiois Qs uotAus 6e e Qul , Pollux, Eundem motbum inuenio alopeciafin dici; Czlius. Alo- pecia vulpinus feré morbus eft, quoticsin humano capite areas & glabreta capillus deciduus facit, Hermolaus. Vulpi caput (iecur, Mich. Herus ) aliquando nimiüm incalefcit, prefertim aftate , & curatur fanguitie ad fa- perficiem fluente & vlcerante pellem : quare pili tum temporis deflaunt; Albert: & pelles caprarum cftate inuti- leshabentur, Mich.Herus. ^ Alfefafes c(tanimal generis ceccarumi (' id eft ricinorum ) quod canibus ; bobus & vulpibus adhzreus fanguinem ab eis exugic; Andr; Bellunen. V ulpes fátis iuftam tatem confequitur ; - Stumpfius; | | 4d — D. Vulpesaftutg, malitiofz 8 callidz funt, Ariftot. Homines coloreadmiodum ruffo maligni ( ze, )iu: Icantur, argumento vulpium, Idem in Phyfiognom. Adamantius vulpis ingenium doloíam effeinquiz.. Ani- mal eft odio dignum propter rapinam, deípe&um propter infirmitatem ,incautum (uz falutis dum infidiatue alienz, Ambrofius in Hexaemeron. Mihi quidem codem fetme ingenio videntur predite vulpes, & mulftela; praefertim maiores, vt martes, iétis,&c. — Prouerbia aliquot à vulpis calliditate nata, Vulpe pellace benignior, Vulpesannofa haud capitur laqueo, Vulpes rion iterum capitür laqueo , Vulpinati cum vulpe , Vulpiria pellis af- fuendafileonina non fufficit, referam in h. inter prouerbía. — O'e5«ís direvés zm ine Aoi , Pindarus in Pythijss "hoc eft, Vulpium planà moribus fimiles. Eft & marina vulpes , pifcis fic dictus quód (imiliter vt terrena fraudu- 40 lentum & folers(itanimal. Vulpinus, id eftaftutasanimus ne quid moliatur mali, Plaucus. — Frais quafi vulpe culz, visleonis videtur, Cicero r. de Nat. Complutesapologi ex vulpis calliditate confi&i ; Acfopi & alioram nomine leguntur. Scripti fantlibri duo lingua Saxonica de vulpe Reineca, vt au&or appellauit , ingeniofum ad; modum & przclarum figmentum; in quo artes aulicz multiplices, & fraudaletitorum hominum actiones aftute funt expreflz fabulis animantium. Vulpesauteni improbiffima;nulli veréamica & ex animo beneuola,omnibus humana &affabilis, cum omnes fallat & euártat, primum tamen locüm digaitatis atq; bonoram obtinet Georg; Fabricius. A&utani vapido fertas füb pe&ore vulpem, Petfius Sat. 5: | dos | Vulpes Cafpiz tam numerofz funt, vt nou modo agreltia ftabula adeant, fed vrbes quoque ingrediantur nihil tamen nocentes;neq; rapienites, fed ita cicures Cafpijs ranquam canicule adulantur ; Amyntasapud Aelia- 2» num. | TI ( | | | BN Vulpes in Arabia (Inquit Scaliger. ) & Syriz Palzftina, pilo fcedo, audacia infigni , vefpere mutuis vlulati- busquafi (igno dato ad no&tarnam condictam prdam conuenire. Gregatim przdari. Omnia fürripere, etiam calciamenta, atq; in fualuítra comportare. Ergo incolz,incolarumq; monituviatores;auditis earum gannitibus; colligere vafa ex agris ac locisapertis. Nihilenimtutumeffe; Hazccumex juodàm Regulo accepiffem: vnus; quiin eodem fuerat comitatu, negabat effe Vulpes: fed Luposeffe haud magio corpore: neq; fo:do pilo, fed cos loreluteo nitide. Hacille. Noshaxcanimalianec Vulpes, neq; Lupos ; fed Hyenas effe (upra oftendiinus; Intimas cauernas; qua multos habeant exirus (571uzAsc05sc) proculinterfe diftantes incolit ; ne circumi . exitumvnum pofitis venatorum infidijs comprehendantur, Gillins ex Oppiano. paru METERS, ria 6o Habitatin foueis,quasipfatamen non parat, fedà taxo;id eft mele effofas dolooccupa:. Illo enim abfente, aditum fao excrementoinquinar. Reuerfusille ; feedi odoris impatiens, foueam [nam deferit; quam mox vulpes inhabitat, Ifidorus. Sepe in melium cauernis vulpes effoffa comprehenditur, Alber; | | | Lupus conta&u fcillz conuellitur : vnde etiam vulpes propter lüpos latebrisfuisfcllas apponunt, Zoro- aftresin Geopon.lib.r;. Gilliusaliter vertit, nempe vulpesin luporum cubilia folia fquilleimponere, quod non probo:nonenimtam ftudiofa lupo nocendi , quàm fuos tuendi catulos vulpes eft : & cum 3'apo occidatut, nou eft verifimile eam fponteád cubileeiusaccedere. — Turturin nido fuo ponit folia fquillz ; n«]u pus pullos eius incurfet, Ambrofius curturihocadfcribens, quod Zoroaftres valpi, non re&é vt videtar: lupuh enim vulpibus infidiari conftat, turturi auc ceteris anibusnonitem; ^ | UH NEN 1 - —. Vulpes pulicibus infeftata; ftipulam (manipulum) fcéni quod inuenerit molliffimürn , aut plhs ore conti- 3o nens, paulatim à pofteriori partein aquam fe mergit : cauda primum immiffa ; deinde reliquo corpor, vt palices e wm F : m | | aquany 956 De OQ nadrupedibus | uquam faplehtes ad caput afcendant , quod & ipfum poftremo paulatim immerptt, itavt pullces in ftipulam aut villam quem orertenet, colligantur: quo tandemin aquam proie&ofagit , Albertus authorem citans lorach. An Thracia lccis rigentibus & vulpes,antimal alioquin folertiauditu,amnes gelatoslacusq; non nifi ad paftusiture reditur&que cranfeunt.— Obferusrum; eam aure adglaciem appofita, coniectare cratfitudinem gelu, Plinius, "Thracescongelatum flumen molientes tranfmittere , valpem , Plutarchi (inlibro Vtra animalium &c.) cefti- monio, przmittunr, glaciet indicem, quantum firmitatis habeat : eaenim pedetentim & moderate gradiens, au- rcm admóuüst :acítex ftrepita conflaentem non multo infra ferri fentit, ftatim coniectura effequitur , frigoribus fluuium non benepenitus conglaciafle, fed tenuem & infirmam glaciem exiftere , itaq; regreditur: fin fabrerla- bensaqua non admurmurationem facit, confidenter tranfit. Quod quidem iplum nonacrem beftizfenfumdi- — cimus eife: (ed ex fentu ratfocinationem, Sicenim vulpescolligitipfum ftrepere mótu praeditum eft,quód $Uütem ;g motum habet non gelu conftringitur. Itemq;: Quod aque non glaciatliquidum eft, quódautem liguidum »fá- cile concedit, Gillius. Eadem alibi Aelianus fcribic, vt Gillius vertit. Aure priusad tipam humi adpofita , fcreni. tatem itinerisexplorat, Volaterranusexeodem. — | ME ; | ! E . Wulpesin omneshoftesfuosinfeftiffima ef: neq; modó contra canes, fed & cum feris robu(tioribus, & eum venatoribus ( canibus venaticis, Oppianus ) molitür pugnare. Neq; folis beftijs terrenis , fed etiam aquati- libus, & volatilibus mille infidias com parat; 'Gillius. m" | jet 9 x Y Vulpero beftiamimprobam poétz & fraudulentam appellarefolent, Sedetim probus erinaceus tetreftris & infidiofus:nam vt vulpemisvelaudiuerit, vel viderit, os contrahit; pedesq; comprimit, & fetotum in globo: 4& fam formam concludir:lllaautem cum hanc fic in ar&um conftridium comprehendere non quit, in eius os vri- pam reddit: hic vel excobtra&ione, vel ex vulpis fraude fpiritinterclufo fuffocatur, Aelianus. Et alibi, Vulpes fraudulentum animal, infidias hoc pacto inerinaceosterrenos molitur, vt cum eos rectos quod à morfu vulpi- numimpetum fpinis prohibent, expugnare non queat, ipfos fumma cautione oris lenirer & caute ptimum euet- tens, fnpinos conftituat, deinde & lacerec, & qui antea effent formidabiles, excdar, conficiatq;. Vide plura fupra in Echino h. in pronerbio, Multa nouit vulpes, fed echinus vnum magnum. Avates ferz lacus noftri noctufcpe tranfuolant ad vicinum fluuium; tan quami tatiores illicà vulpibus & lutris, vt audio. Valpescum dolofa fit; aliquando cumlepore ( vel cuniculo, Ge. Agticola) fe velleludere fimulat, & (in- &autüm) apprehenfum deuorat: quamobrem vulpem confpectam non minus quàm canem fugiunt, Albertus. 8 Quemadmodum à vulpibuslepores noctu continua perfecutione defatigati , & lübindeà quiete, quam vbi ali- ^ quantifper cur(u preuenéréapperaut, extürbati, candem capiantur,ex Aeliano recitaui in Lepore p. Lepores frequentioresfünrininfulis, quod ibi vt plurimum nec vulpes funt, à quibusipfi cum catulis occiduntur: nee aquilz, quz montes magnos lz pius quàm paruos frequentant: nam parui plerung; in infulis funt, Xenophon. Mures etíam in aruis & pratis à vulpibusaftuté capiuntur. Y PV | 3 Cam auium greges fübuolantes videt , hui ftratafacet, fimul & oculos claudit, & roftrüm in terram dez ponit, & animam continet, & proríus vel dormientis, vel potius extin&z fpeciem fimilitadinemq; gerit. Cum autem eam ficad terram abiectam aues defpiciunt, mortuam arbitrantes; gregatim delabuntur , in ea; feffitan- 46 testanquam illudunt: at vulpes easad rofiram appropinquantes ore hiante atq; imminente , dcuorat, Gillius ex Oppiani de pifcibuslib. 2. vbi ille rauam quoq; pifcatricem fimiliferéaftupifcicalos captare dixerat. In fame sli- quando infidiosé mortuam fe fimulans füpinaiacet, fpiritu compreffo exertaq; lingua: quo vifo auestanquam ad cadaueraccedunr; & incaurz corrip uatur;(fie & pardus fimias mortuum fe hngens, caprat) Albertus, Conftan- tinus, Ge. Agricola. Eadem fcribi: Mich. Herus, fed additvalpem priufquam ita fe refüpinet, inargilla rubra volutari inquinaríq; ,vt vulnerata &fanguine cruentaappareat;& quod vbi italacentem viderint Corüi,cornices, &aliz aues przfcram rapaces, gaudentes tanquam de hofte mortno; aduolantescomprehendantur, vnafaltemm exeis. Maftelaauesiugulat vtlupasoues, & pagnat cum ferpente,illo precipue qui mures venatur, Ariftor. de hift.anim. 9. 6. Albertusimperité eo inloco galen interpretatur vulpem,& cadem de vulpe fcribit. Et rurfus alibi de maftelz fylueftris genere, quod rulgà putorium, nottri iliiffum vocanr, fcribens: Non comedit ( inquit ) de ; à. gallinis;nifi prius omnesaut multariugalauerit, cuíus ingeni] ctiam vulpes eft, & animal quod dicitur feyton, (id eftmuftela.) Vulpes communisekhoftis pauonum, columbarum, & omnium feré auium ;Stumpfius. Ineo toaximé nocet hominibus, quód rzpir anferes; anates; gallinas, inquo tamen eam parcere dicunt dorüi vici- nioriiuxta quam verfatur,Idem. |.Gallinas noduclam ingreffa in cafas, prehendit & afportat, Georgius Agri- - €ols. In Ponto fic otidas venatur, v: & fefeauertens; & in terram abijciens, tariquam auis collum ,(ic caudam ex- tendat: ez autem hacinfidiarum irftra&tione feductz, ad illam, tanquamvad Íuatn gregalem accedunt: illa vero fc vertensnullo negotio capit, Aelznusinterprete Gillio.Sed aliter ex eodem Volatetranus tranftulit, non re&& - vt conijcio, adfcribam ramen Otides(in uir) influmin:bus (no e noit legit pro Hior]» ) decipit, fef? vni ex eis feffe ad(imilans, ile fuperuolant vulpesconteiíaitatiminuolat. l'umvero fecundum fluuiorum ripas gradiens, pat- uulos piíciculos callide exceptat: nam caudamin aquam deijelt,in quam ij innantes den(is piliscompreliendun- £5 tur; quod quidem ipfum vulpes fentiens, caudam ex aqua remouet , & reperite fe in aridum fübducens eam ex- -"eutit, pifcicullexciduns atq; ab ea deuorantur, Aelianus interprete Gillio& Volatertano. Vulpesinexn peran- tiaminfinire cum maltiz, tum fraudis progreditur nihil vt non malitiofe; & dolofe agat : Cum enim vefparium refertam effe animadüerterit, retrotfum eó accedit, atq; totaàvefpetoauería; ab aculeorum fané vulneribus dez clinans, in cellas vfpariasimmiffa hirfuta cauda, eadem q; bene profixa, vefpascodcurit; Cur antem vefparum circumueltitam piflis pilis caudam impetentium referta eft, tumeam ipfam vel ad arborem , velad parietem ad maceriémue atidit: Iraq; multa cauda attritione his extinctis, in reliquas inuadit; perindeq; eas vt pritnas interi- mit: lam; rdiquas cateras ab aculeis intelligens inopeseffe , osin vefparinm abijctens; idi pum vorat, Acllanus interprete &illio. Tranftalit eadem aliter Volaterrapus his verbis : Vefparum quzndoq; multitudine vexata, fefe in cauum.CRdic extante cauda: circa quam vtillas certatim occüpatas, villod; denfo implicitas animaduertit, 2g x3 | | egreditur, - I co— E í y r4 In dd ^ 20 E T p" LN Wy. n. , ! , py — kgreditar,atq; ad murum fiuearborém perfricando obterit, extin&asque depafcitür. Quibus verd aftutiis vtacur " €umin venatione vrgeturà canibus; fequenticapiteexplicabimus, . "e wes | Iufte magnitudinis accipitres & integra etatis, cum vulpibus pugnaciter certareaudio, Gillias. — Vaslpetn ^. inüadit circus accipiter, quia carne viuit, Ariftor. Vulpes hoftis eft circi, Philes. Valpi inimicus cft efalo : feric enim pilosi; eius cuellit; occiditq; catulos: vricis nana; vnguibuseft. Vulpiamicus coraus eft: pugnatenim cum &falone:vndefit, vt haic cum abillo percatitur; auxilietar, Ariftoteles & Aelianus; Aefalon Vocatur parua auis, Qua corui frangens, cuius pulli infeftantur à valpibus. - Inuicem hzccatulos eius ipfam; vellit: quod vbi vide J rint córui, contra auxiliabtur, velitadüerfus communem hoftem, Plinius. Quamuts autem dixímuscoraum .'elfeamicum vulpis, & commorari eos; tamen hzcnon eft vera amicitia: nam vilpes(aliquando)infidiatur prede 9 cordorum:vndefabula illa Apuleij celebratur de vulpe blandiente corno, & ad cantuminuitante : illo vero-ca- nente; offam carnisab ore elus elapfam valpesrapuit. Auicenns etíam feribit, fe vidiffe rege Efceny de regione | quz vocatar Vla, coruum & vulpemir vnam caueam coniundkos fortiter pughalfe : itavr à vulpe morfíam corni €apütfanguinem emiferit: & coruas vnguibus labia vulpis adeb conftrinxcrit, vt hifcere nequiret, validé eam in terim roftro feriens , Albertus, NS MAP: 3h NES | j' TAM jelp étzic Gov tgAGaeuelay Onogy A&OVlev, Evecva. wirns dL, do miE, Aievg dr. avaverilvaqaNoas. P'dp Gov Ia/d, Pindarusin Pythijs Carmine 4. de laudibus Meliffi : quem laudat tanquam hominem leoni fortitudine fimilem, calliditatévnlpizquzaquileetiam adueríus fe impetum & (trepitum allutefe re(ipinans fa piusirritii fecit. Vel fie, Audacia Meliffum leeni, vafricie vulpicomparat: quz irraencem infeaquilám fupina excipit, pedibustnm fe defendens tum illam qua poteftlanians. Videtur autem innuere bominisin ln&a fcientiam; qui làcens etiam /O & fapinus,volutatione & egilitateaduerfarium vicerit; Scholia. In regionibusquibufdam ad Septentrionem re- morisaquila parit & incubatin pellequem vulpiaut lepori derraxerit, vt fcribit Olaus Magnus, : Vulpesardcolam no&e inuadit, Ariftot. Amici pauones & columba, tuttures& pfittaci , merulz &tutdi, cotnix & atdeolz, contra valpium genus communibus inimicitijs, Plinius. | "- Vulturquoq; vulpem deprehendit; Obfeurus; quidam Ariftotelem citans. | Vulpes ibimice funt miluis; (Textor:fotté quia vtriq; rapiunrgaliinas, Stumpfius. Vulpes & Nili angues difidenr,Plinius. Vulpes lupusin- uadit; nutritarenim carnibus; Ariftot.. Vulpesetiam cum ferpente amice viuit:ambo enim cauernis gaudent, :"Aríftot. Quid faciendum vt gallinacei à vulpibus non attingantur, in c. iam dictam eft. | ' Canesnonaffuefcant agitare vulpes: id enlm non mediocre vitium faerit, & cám oportet; nunquam preftà adfunt: fed ín diuerfos faltus educito, vt & canes venandi, &ipfe regionis perituseuadas, Xen opHon: iudicat au- tem leporum capturam venatico ftudio quàm valpium digniorem, ' HACONRL- WS - Hicolidam clamo(us agesin retia vulpem, Martialis. Lepüs & vulpes canum ietü exhorrefcunt, atq; inter- dutn vel fola canis lattanus denunciatione exloco vnd!q; lepto,vépribus ex dumetis veftiroexcitantar, Aelianus. Vulpes vía; adeó verfutaelt, vt nullis dolis, laqueis, aut retibus facile capiatur:fita enimaftutiatum alis euadere, tum retia & laqueos morfuabfcindere foler. Quamobrem canes in cam muki pariter immittendifünt: quamuis- neilli quidem eamabfíq; fanguine; vtcunq; validi domare poffiat,Oppianus. Velocibus canibas capigntarvule — o pes vtcunq; in fuga fagaces, Crefceatienfis, Animadaertendum cft fi vulpes à canibus agiteritur, vt ventusà ve- natoribus infpiciatur : quum vento( contrario) quafi impelliad curfum valpesvideantur: quo fiet vt nécallidi- tateaftüie, nec petnícitate eüiadereà canum morfibus quin capiantur difcerpantnrQ; poflint. Si vero ca prez cete üiquefucrint, ad venti (fecundi) flatum canes collocandifunt. Belifatius. Canem iníe&antem vu lpescaudahae &illac per ipfius ri&&um ducta, eladít, Atbertas& Ge. Aericols..— Hincverbum x&ekevnce» ductum quidam pu. tant; pto eo quod eft illudere, adulando decipere; vr pluribus dixiin Simia à. Vrgentibusà tergocanibuscaudas , fuaslotlo perfundunt, hisq; infe&antium pro pius canum óra direrberant : quamoleftiaaffedti canes infequdi dez f&itunt; Textor. Opplanusvulpem ceu be(tiam bene dentatim, contra feras fe malores & canes venaticosetiam - pugnarefcribit, Iacundum aliquando fuifpe&tsculum ptzbet in procetaarbore deprehen(a. In ea cnim (inquit . Blondus) tanquamin arce oppugnari folet: curi neq; ignem timeat, nifi pats proximaardeat:plerupqueeiiam - 9 acutas culpides non fagiat, & perfodi potiusfuftineat quàm in turbam canum defcendere. Tandem veró defcen- — dere coacta, impetu quodam inftar fülguris deijci (oletinnamerofam canum cohortem, vt fagaciffimos landet, - & à praílantioribus dilaceretur, Hzcil!'e. "Cirea vulpium venationeu füisacproprijs locatlonibusvenatotes ' noftri vtuntur, quales fi uüt :£mgarn vvirdrgeffellt; Der fach: voirdt von dem flick mit den hssuden gebetz.t 1 das gar gehetzt,erjchlagen oder un den bundea ervuzrgt. Canes quidam exigui apud nos tochbindle vocabti,id eft cauernas - ' frumcaniculz: fubeuncenim vulpium ac mcliutm cauernas;& morfibusad exitum cogunt. Canis vulpeminloz cum fabtertaneum fecura; in Orchomenis Boeotiz, cum latrando ingentem fonixam cxcitaffet; venatoresadità - effcacto ingreffi, locum quendam per foramitia illuftrari, & nefcio qua intus lacehtia viderunz, ac in vrbem te- greffi magiftratui nunciarunt, Arittotelesin Mirabilibus. Lupi & valpcs dentibus lacerant caf. s, eríi non itet; - Plutarchusdecaufisnaturalibus28, — - ^ ^ e ny. a | Etlaqueo vulpes, & decipe caffe foinss, Calentius. Laqueiscapiuntur vulpes & leporés com peraliqua fos —— ramiaa introire folentin locaclaufa; quod daobusfit modis. Vno, cum laqueus annectitur adsl; quam perticam " plicatam,& adeó validam vt feram collo captam in altum eleuet ac fufpendat: Altero; cum prope laqueum eft for- tis eanolus ftringens laqueum feré , capat impediens etiam ne ipfà laqueum rodesc poffit, Crefcentienfis.to. e Vulpes cauernz fuz com plüres facit aditus inter fe diftartes, vj py Grakcsoco olotosc, ATQ) Unos Aga Tee xia Doscldsosiv dycvraa , Oppianus. Pedicz fiuélaquelgenusquolupivulpes & mcles capiuntürs Gallihaufepied — hominant Audioquatdam pedicis captas ; ctusirretitam aut vi extrahere ,-7t morfu fibi amputace , &itatti- - pedes euadére. Reti quod atolum vulgà vocant, capinutar vulpes; fi gallina noé&u ponotur in toedio: debet autem validius fieri pro vulpibas& aquilis, quàm alijs auibus; Creícentienfis ro. 22. Sagaciores upor- o tet elfe venatores in decipiendis vulpibus quàm ceteris animalibus: quoniam facillime proripluntan& curía Bu : i mier 1n io | praftánt l mo 'géo | De Quadrupedibus : przítantcanibus venaticls. Occulta itaqi conficiuntur vinculain fz pibus & dumetis, que tranfgredi folent vul. pes, przcipue dum pullos gallinaceos requitunt : hisenim detinentur: fed ipfe fe extricant, nifi velox cuftos ad- fuerit, vt primumialiquam com prehenfam anitmaduerterit Blondus. Parantur & decipule quedam aut machine, autintercaterasgenusquoddam arcusquod Germani appellant fuehibogez oder [elesgefibofs hoc eft arcumauto-.— maton: quià fera contactus, fagirtam ei immittit. Decipulis autfoueis capta , fpiritum continet , & mortuam fe fimulat, B forte ficminus curata effugere poffit, Mich. Herus. Vulpes & lupi przcipué capiuntur quadam raiola ferreas qua circa fe multos habet rampionesacutos :& ipfi habentcircafeannulum prope fe vbiagnexi volnun- : tur,ad quem anne&titur fraltum carnis, &c. Crefcentien(isio.32.vtrecitauiin Lupo. Et rurfus 1o. 55. Val- pes (inquit ) in caueis (foueis) fuis capiuntur hoc modo. Venator habeat alueare apum,;fed longius & anguftius, quod ab vno;capite paucis filis ferreis claudatur, ab altero habeat hoftiolum internum ex parte fuperiori prz pa- 1& tatum, vt poffit intus eleuari fuperius ita ne foras exeat : hoftiolum hoc defcendens fuperius eleuatum;permanet cum virgula parua. Hocinframentum poniturin fouea vulpis, cum prafcitur ipfam in eaeffe. Ponitur autem hoftioli parsin parte intrinfeca fouez, czteriq; aditus fouea, qui plures effe folent, diligenter clauduntur. Itaq; vulpes exitata, inalueare intrat; non metuens filis exilibusfeimpediendam : ficq; virgulam fecum trahit, & ho- fliolum cadens eam concludit: qua retro cedens magis clauditac firmat. Venator autem quandocunq; veniens, (quo poteft medo velinterficit fic captam valpem: vel (ilibueriteum alueari (apra puteum aut vas aliquod pro- fundum portans, aperto hoftiolo immittit, Hzcille. Prolupis, vulpibus, leporibus, & ceterisferis ae canibus; & porcis intrantibus & vaftantibus vineas; fouea quomodo fiat pluribus defcribit Crefcentienfisio.53. Lepores & vulpes quemodolndi venentur,legein Aquila &. ex Aeliano. Quomodo lupi & vulpesallicianturà venatore caium tbortuum poft fe trahente,&c. cum cornite venationis quiferam fi quz iam intra teli iactaim accefferit, fe- 2 a tiat, dixiin Caro E.itemin Lupo. Vulpesaiunt fi ederint amygdalas amaras , nec contingaté vicino aquam lambere, mori, Plinius. Vulpes - eum aliquo (cibo) amygdelas am. ederint, enccantur, Diofcorides & Auicenna;& Serapio. Marcellus Vergilius hiftoriam fcribi: felis, quz poftaliquotamygdalasam. deuoratas ; intra horam perierit. De muribus etiam fer- tür, poft aríenicum & alia quzdam venena, nifi fupetbibetint, certius morituras; alij negant; videin Murc E. / Vulpesaccepimusamaris amygdalis cfitatis interire :nos vulpeculam aloe cum carnibus dcuorata; vidimus ex- tin&am, Scaliger. Apocynon inadipe canes, lupos, vulpes & pantheras necat, Diofcorides. Vide plurain Cane c. Fabalupina feu marcillium datum in adipe; necat canes; lupos; vulpes & vrfos, Arnoldus: apparetautem eum Diofcoridís de apocyno verba mutuacum , ( vt dixi in vrfo &. ) quamuis marcillinm videtur eaeffe herba, que à 3 q -Sabaudis hodie marcicure nominatur, quz veterum confiligo eft, alia quàm apocynon , ipfa quoque venenata: de qua pluribus egi in Boue C. Huiusherbz femina aliquando vulpi; quam domialebam ; cum carne & caíeo mixta dedi, quz cum poft horam feré vomitureieciflet;illzfa manfit. Aconitum luparium, quod noftri radicem lupinuncapant, omneanimaloccidit, vt multis docuiin Lupo a. vel, «t Rhatus quidam mihiafferuit, ferasillas peculiariter; qu& cz ce nafcuntur, vt vulpes, lupos, vríos, canes. De catapotijs fipe pilulis venenatis, quibus lupi ' &vulpesinterimuntur, copiofe fcripfi in Lupo a. aconitilycoctoni occafione. | Nec vulpes nec aliud animal gallinas continget, fi fub alaruta fylueftris eisappendatur: & multó magis, fi vulpis aut felis fclciboammixtum exhibueris, vt Democritusconfirmat, Geoponica Grzca lib. 14. ; " : a - Vulpina pellis, zac Pollaci, vox circumflexa: Suidz oxytona, in AviAcavni,&c. Venatoresvulpem ex- E petunt propier pellem non propter carnes qug funtinvtiles, IGdorus. Animaleftcalidum :.nam & mortui pellis calefacit, Albertus. Calidior eftaliorum animalium pellibus vulpina, Blondus( ex Auicenna:) pilis enim muní- tur denfis, mollibus, & oblongis. Praferriaudio & maioriseffe pretij , ex catulis vulpium in Gallia: quodan ve- fum fit dubito: apud nos enim catuli & omnes minores natu vulpes,vt & zftate capte, ideo contemnuntur,quód - piliépellibusearum facilius deflusnt. Suntenim eis pelles tenuiores,ita vt radices pilornmabintérioriparteap- | pareant; (quod vitium noftri vocant durchhársg , ) vnde pilifacile excidunt. Dotfum quidem fuos tenacius reti- net. Xenophon Ánabafcos feptimo I'hraces icribit, hyeme fzuiorealopecidibus , id eft pellibus vulpinis caput premunireacaurcs, Czlius: hinc eftfortó quód Grammaticis quibufdam alopecia (malim alopecis) pericepha. lza; id eft pileus exponitur. Fiuntautem ex hís pellibus pilei eriam apud noftrates, & quandoq; ex diíciffis fecun- s o dum longitudinem vulpium caudis, rurfusq;confutis. Ventrisetiam & laterum pellesduplo maiorispretijfere — habentur quàm &dorfo, quód & colore magis placeant, & mollioresleuioresq; inr, & fi minus temporis durent. Vulpesperzítatem frequenter morboab cisnominato alopecia laborant, hoc eft pilorum deflauio:quamobrem pelleseo tempore captarum non folum inatiles, fed etiam noxiz aliquando funr. Diffari(fibri)pelles multum ca- lefaciunt , fed vulpinz magis; Elluchafem in Tacuinis. Vtiles exiftimantur atthritidi frigide, podagrz; & frigidis Ruxionibus: quamobrem aliqui etiam tibialia (ine caligas inde parari curant podagricis, Mich.Herus. Scythig magna pars tergoribus vulpium & murium operti incedunt, Alexanderab Alex. Ad podagram: Phocz.leonis, lupi aut vulpis corium fi quis elaborct;-& calceos geítet, pedes non dolcbit , Galenus Euporift.3. 248. vide in G, T 60 BJ Valpem Infequantur venatores propter pellem : non prepter carnes, quz fant inutiles, Ifidorus. Sarmatis, Vandalis, acinnumerisalijs equorum & vnlpium carnes folatio fant, Celius. Canum & vulpium carnem nune quam equidem guftaui , nec fané gaftare nunquam fui adactus, neq: ín Afia, neq; in Grecia. neq;in Italia:aiunt tamen binc quoq; mandi: coniectzreautem polfum vim eiineffe carni leporam fimilem. Nam canis & vulpes, ytÍummatim dicam, temperamento fant fícCo, Galenus deattenuantevidtu. Vulpium carnesautumni rempore etiam quiapud nos lunt venarores cdunt:tum enim ex vuis pinguefcunt,Idé 1.5. de alim.facult.Ka] ua» pega raya Ae yd eAumuas Bosotus quidam apud Ariftophanem in Acharnen(ibus: videtur autem poéra irridere Beeotos 7o y P d 79 / tanquam De Vue. F.G. Li. f $61 tanquam admodum rudeshomins, qui vulpes non minus quàm lepores & anferesin delitijs haberent. Mnefi- | snachusapud Athenzum lib.g.neminat carnes efculentas diuerforum animálium,anferis,porci,bouis,agni,&c. pica, perdicis,sA«zexíis;id eft vuljeculaznam fi edenda fint vulpes;etàte minores,ceuteneriores & minus graüe- olentes,prxferentur. Caro vubiscalida eft,vifcofa;difficilis concoctu; praui fucci : melior tàmen eft autumno, . (hoceft minus mala,quod tum £uctus arborum diuerfos & vua$ comedunt, vnde pinguiores redduntur; )Rafis. A&tius fcribit carnes vulpinas,Fporinas,& ericij,naturz humanz effediffimiles, & alimenta efficere peíffima: cü- iusatgumentum fit odor fcedis,vt Io. Agricola Ammoniuscitat:Atqui Antonius Gaziüs in Corona Horidàver- . bahzc denutrimento leporine & vulpinz cárnisex Ifaaco citat. Vulpes&tate florentes; bene hábitas ; venatu multo fatigatas;fi oleo incoquimus,multo melins digerentur, Syluius. | 10 [L| Cs 3 (G. Podagris magnificant vupem decoctam viuam.donec offa tantum reftent;Plinius. Vulpem ex aqua coquitó donec mollefcat;& ex aquopercoláta pedes adfidué foueto, quo facto doloribus facile careri hoc remedio quidá frequenter experti funt, Marcellus. Ad morbum articulorum: Vulpis viuain amplo vafe decoctá donec offa re- linquat,mire fanat.fi fepiisin aquam in vafe quis defcenderit.Idem pr&ftat oleum vbi decoctafuerit.Si quis hoc -autillo modo vult,vtatusSextus. Caterü de vulpibus (inquit Galenusde fimplicibus «1.47.) quietotz in oleo coquuntur, (nam fic qudamcurant arthriticos partim viuas vulpesin lebetem ingenté inijcientes, partim etiá mortuas,) fufiusdiceremihi neceffe eft: quandoquidem plerofq; vif funt principio plané morbo hocliberaffe, 20 verum pofl multum tenporis non ita profuiffe. Siquidem illos malü repetijt; quanquam nonita vehemés quàm antea. Sané oleum in quo cota vulpes ef; non eft poténtiorisin digerendo facultatisquàmin quo hyzna: quz (i fimiliterin oleo lixetir,redditur Mead longé potentiffimzin digerédo facultatis. Porró frequenter dictum eft; talibus medicamenti ineffe potentiam eorum quz iri alto continentur corpore, in extimam cutem extrahendi; aceonomine quancoq; fedandi doloresinon entm perpetuó hoc ad ea fequitür,cum ij duntaxat dolores ab eiuf- modi medicamentis fedentur,quorum caufa eft humor in alto contentus, dolorem ciensaut fubftantiz craffitie; aut refrigerationcaut vehementi acrimonia, aut etiam fpiritus latuofus exitum non habens. Itaq; qui vfi funt vulpibus.& ipfi oleum digeftorum efficiebant;atq; indeimpletis eo alucolis totos arithriticosin eos imponebát; multoibi temporeimmorari precipientes: vnde fiebat vt non tantum qui citcaarticulosfunttumores euacua- rentur,fed etiam vniuerfum corpus. Itaq; cum corpusillisantea plenitudineaffe&um fuiffet, mirum nó erat per $6 euacustionem confecutum commodum , nempe cum & nihil ampliusir affcctas pártes influeret; corpore vni- uerío iam euacaato;& qui continebantur humores difcuterentur. Cxterum quemadmodum antea cüm corpus noxa vacaret,praua vi&us ratio morbum inuexit: eundé in modum aut etiam amplius.à fimili dita pareft rur- fum illos fimiliter afficiendosinarticulis quibusiam laborauerunt, Hucufq; Galenus, éx quo Aetius quoq; re- petijt 12.44. Si vulpescoquantur in aqua; hoc decocto vtilifimé embrochantar (fouenturimrniffi)articilt do- lentes.Similiteriuuatoleum,in quo viua (aut etiam decollata) difcoquitur, quod & efficaciuseft.. Eftautemali- quandiuimmorandum , potiffimum pofteuacuationem fiue purgationem : ne forte facultate fua attrahendi re- foluendi;; humores ad articulos attrahat : & quando euacuatur corpus poftillud , nihilattrahiturad articulos: quod fi redeat merbus;eritleuis, Auicenna. Oleü vulpis difcoctz, vtile eft nodis & tumoribus arthriticis; Haly: Podagricis & neruispatientibus ob nimiam humiditatem prodefGRafis. Infufüm folioarthritidem recenté in- 40 fidentis & balneantis in eo pellit,ventréleuat & mitigat,Idem. Vulpes decollata tota decoquatur in cacaboareo eum corio fue non fiffadonec diffoluatur:huic decocto infideat cui ierui dolentautartusex pituita,Idé. Vulpi integrzexenteratz in cucumaaffandeaqua foritanz &aquz marinz, vtriufq; fextarios duos (atqui non poteft prafcribi certa menfüra:plus minus enim addetur, vt vulpes magna vel parua füerit: annofa etiam cü dititius co- quenda fitantequam diffoluatur;plusaquefübindeaffundi poftulat;)olei antiqui clari fextarios duos ( aliàslibfas tres,vncias nouem,) Decoquelento igne cum falis vncijstribus,donecaquz confumantur. Deinde pouein vaz fe:&adijce herbeanethi & alhafech (thymum exponunt) analibram 1 &affandeaquam dulcem;in qua deco&z fintiam di&zherbz,vtriufq; manipulus. Decoque licut prius, vfqg;3ad aqu& confumptioriem, & ad miniflra: eft enim mirabile. Aliquando etiam prater oleum difcoquitur (donecártus omes laxentur& diffoluantur)vulpes » inaqua fontana & aquafalfa,vtraq; copiofa;adicctis ei(dem herbisad vfum balnei:quod & ipfum efficax ett, Me- go fue. Vulpescum pelle,exenterata;in aliquot partes concidi poteft, vt meliusin vafcad decoquendum apterur,& antequam immittatur oleum,fi immittendum erit , diligenter prius auferenda eftfpuma, Monachi in Mefuen: Recentioresnon vt Mefue fcribere videtur, duas decoctioncs faciunt, fed viiam táritum ; in prima ftatim anethi & thymianalibram.r.adijciestes:& cum fatis decocta fuerit vulpes, colant & fortiter exprimüt,velalids,vel cumi przlo. Leporis deco&á podagricis &arthriticis , fimiliter prodcffe vt vulpis, authoreft Auicenna. Quin &be- rinaceiterreftres viui oleoinco&ti, ipfum difcuffortum reddunt, Aétius poft mentionem oleiin qua vulpes difz cocta eft. Vulpem exenteratam & excoriatà fractisoffibus,in aque menfura qux fufficiat coquito donec cáro ab offibus feparetur: hoc deco&o embrochetur nuclia& membrü paralyticum : hoc enim prodeffe miedici omnes comprobát,Lconellus Fauentinus. Aduerfusleporismarinivenenü laudatur vulpiscaro inaffata, Matthiolus: . Vnguentum admodum bonum ad neruorum incontinentiam,;podagricos;arthriticos, ómnemdq; ncruoruni , 60 affe&tum & coründem ficcitatem:Accipe vulpem viuami;& conijcecüipfa ir lebetem olei libras viginti: & adijce feminisanethij,ammeos;ftichadis;carnabadij, foenigraci, &apij; (ingulorum vnciasduas. Hxc decoquein oleo cum viua vulpe;donec vniuerfa eius caro fuerit diffolutaideit colato oleum;ind; aliud vas traijcito,& de eo acci- pe libras quatuor:atq; inlebetem conijce;additis,cinnamomi vncia femis;fpicz cxagijs diobus, & iterum prohé feruefacito;ac oleum quod relidtum fuerit colato iterum,ind; lebetem conijcito: & cum eo olei nardiai & lauri- , nijfingulorum vncias duas.Adipisleonini; ftruthiocameli, afbi; (vidénetaxum, id cft melem itelligát;) anatis; anferis,tauri;vrfi fuis,gallinz,fingulorum fefquunciam. Butyri veteris vncias tres. l'erebinthinz,fe(quunciam: Medulle ceruinz,drachmam vriam.Galbani;vncias duas. Opopanacis caftorij,ámmoniaci , ftyracis;calamitis; bdellij.Gngulorum vnciam.Calami odorati, vncias duas.Myrrhia;exagia tria. Sagapeni, medullz'offi? afinini;ne- . pos (viz G«:vox Fuchfio interpreti obfcura: ego legerim sia» vel asas: alioqui enim quid de cato aceipien- 7o dum fitgon coriflat:efl autem adeps cati praefertim fylveftrisin v(u ad pradictas affectiories, ) citi;/ingulorü f: f: | | | » Mmmm quuaciam: i 262 3 De Qnadrüpedibus. quu niam Dilytez, (lütta fortaffis,) vnciastres: &áliosadipes quosinueneris(ipguloram vnciam. Hi omnes cum pradicto oleo feruefiant,donec diffoluantur: dein amoue ab igne, & iufta (ntegra) hora quoad refrigereii- tarcómoueto,acreponein vafextq; vbi vfus exigit inungetepidii neruis inconinentibus, Nicolaus Myrepfus. Pellis vulpina membrispro veftitu adpofita quos iuuet affectus, dixi iam fuprán s, . Calidior eft cateris: vtilis hümectatis (nimio humoreaut fluxionelaborantibus membris, ) fua refoluedi (lifcutiendi) facultate, Auicen- - nà. Devulpinapelleinterior parscalciamettorum fiat;& podagrici vcantur,leuiirem ineeffum habebunt.Sex- tus. Aliqui bodie martium & vulpium pelles podagra noxias putant: quodintellixerim non de quauis fcd cali- da podagra;fi horumanimalium pelles cum fuis pilisapplicentur. (Sed vt alias inutles fint, pedibustamen fub- iectz przcipue vulpinz,molliorem greffum efficient propter denfam pilorü molliiem.) Ad podagram:Pho- cz,leonis.lupiaut vulpis corium fi quis elaboret & calceos geftet, (nimirum ex pellisus fine pilis, pedesnon do- 1€ lebit, Galenus Euporifl.3.248, Ciniscarnium vulpiscum vino potusafthmaticis cenferre dicitur, Albert. Sanguinem vulpinum calidum é vena fecta potum,calculum frangereaudio,SylInus. Remediü nephriticum: Accipe vulpem viuam,& macta;confeftimq; prebeto fanguinem laboranti bibendun feruidum, & colem eius ac pudendum fanguine illoinunge, Nicolaus Myrepfusantidoto19p. Itemantidotoso. quz infcribitur Anti- dotus nobilisad calculofos:Accipe (inquit) vulpem viuam,eamá; mactato;atq; de rec:nti eius fanguine quantü dimidium exigui poculi capere poteft bibendum prabeto: efficiet auté; vt eger eademhora per vrinam lapidem eijciat. Vulp .fanguisaridus tritus cá faccharo ex vino bibiturcontra calculum, Obfcuris. Equolethargico per naresinfundaturoxycrati non acris cotyla,& fanguine vulpino recenti caput illinatur, Abfyrtus in Hippiat.1or. Vulpini adipis facultasinter taurinum & füillum eft,Sylntus. Aliquando plus attrahit quim refoluat, Auicenna; Pro adipe vulpis fubftitui poteftadepsvrfi, vtlegiturin Succidaneiscum Acgineta excufis Ecrurfus ; proadipe 20 fuillaadeemotpiuus Lbiderm. Pinguedine vulpina &lupina nonnvlliad fpafmum vtuntir. Adeps vulp.mem- bris tremulis & fpafmieis prodeft,& neruorum dolores mitigat,Mich.Herus. Ánatis& vulpisadipesintercztes — ra inanfere exenterato confuüuntur;affanturd; &c. vtadeps defluens ad paralyfin vtilis colliratur, Videin Anfe- — re c, Vrfinus maximéaut vulpinusadeps;vel íi hi haberi nó poffint, taurinus, cum fàrmentito cinereemollitus, & cum lixiuio co&us probé attenuat eminentes tumores: boc enim modo etiam fapo przpar«tur, quemin vfum. conuertere oportet fi vrfinusaut yulpinus adeps non adfit Aétius 13. 123. de cura elephanti:fis ex Archigene. Ádeps vulp.alopecias fanat,Sylaius & Mich.Herus. Capitis vlceribuslaudatur vulpium adcps fed precipue fel & fimum cum finapi;pari modo;illitum,Plin. Adepsvulpium exulcerationibus vuluarum impofitus prodeft, Idem; Viiliseftaurium doloribus, Diofcor.lib.2.cap.67.& cap.36. inftillatusaurium dolores fiait: debetautem priusremitti fiueliquariad ignem,& tepidusinflillari. Idem fcribunt, Sextus, Auicenna, & Albirtus. Rafisre- 36 centem adipem in hunc vfum prafert,quanquam etiam falfus (inueteratum intelligo, inquit, ) multum prodeft. Medici quidam fcribunt adipem vulp.curareaurium dolores,nec exprimunt quales nam illi dolores fint: quam- obrem tanquam ignorantes morborum difcrimina non funtandiendi,Galenus de fim pl11.4. Adacerbos dole- resaurium:SubaGtam oleo adipem, (ariimaptisnomen deeft.) infundito,& fpongialocum occludito: bene facit &adneruorum morbos vulpino adipeatq; fuillo zqua portione permiftus, Galenus Euporift.2.4. Ádipem an- ferinum;fuillum,vrfinumauricularibus medicamentis Nic. Myrepfusadmifcet. Adauriü nocumenta ex aqua: Confertadeps tumanferinus;tum vulpinus,tum gallinaceus, Galen.Eupor.116. Ad fonitusauriü intra feipfas & acres dolores: Vulpisadeps eliquatainfundatur,Ibid.2.4. Adeps vulp.cum olco fifami (interpresautalius ine- pte addidit, id eft ireossnifi ami legendum non eft) liquefa&tus , aurium dentiumd; medetur doloribus, Haly. — Auribus fractis glutinum à naturisvitulorum factum, inaqualiquatum medetur: alijs vitijsadeps vulpiuri, Pli- 46 hius. Boum morbiscammendzitur fulphur viuum;allium ioci dum co&tum:omnia hzctritain vino dan- - da,aut vulpis adipem;Plin. Si pilicorrumpantur in extrema cqui cauda; vrina eam abflergere oportet & furfu- xesvinooleod; diligenterabluere:aliquiloco adipem canisaut vulpis (aut fuis,pofiquá abíterferint, Hierocles, ) illinunt;quod vtiliffimum eft;& pilos reftituit, Abfyrtus & Theomneftas. Inalopecia,vbiiam vlcera ad cicatri- cem venerint, caput vulpeculg vrito,& alcyonium, anchufzq; nigra folia omia cohtrita fuper inunctioni in ducito.vt capüt pilis contegatur;Acgineta. Cerebrum vulpisinfantibusfzpe datum, facitvt nunquam fint ca- duci,Sextus, Vulpinam linguam habentesin armillalippiturosnegant.Plin. Albugini oculorum detergendae efficax remedium: Vulpem viuam capics,cid; linguam przcides, ipfamQ; viuam dimittes linguam auté eius are- factam; phenicioligabis , & collo eius quialbuginem patictut;fafpendes;Marcellus. V ulpis linguam quidam , mihi retulit fpicula extrahere .fiimponatur;aridam etiam,ft prins maceretur (nimárum ex víno calido) impofi- go tam idem facereridq; tam potenter,vt fi mucrolingua impofita infraaut fuptaípiculiforamenincuteponatur, id vel perintegram carnéadfetrahat, Vulpinns pulmofiarefa&us bibatur, fufpiriofosadiuuat, Diofcor.& Ga- lenus. Iecur vulpinumaut pulmo vino nigrolaxat meatus fpirandi,Plin.lib.28. Videnonnihil mox in iecore, € Celfo. Profit multisad fufpirium vel dyfpneeam depcllendam pulmo vulpis, veliecurin olla fictili exuftü;ata; ed cinerem redadtum,& datum ad diemieiuno,menfura cochleariorum trium,cum dqu&£ cyathistribus, fifcbri- citabit.fi fyncerus erit,ex vino vetere; Marcellus, Pulmonis vulpisaridi drachma pota vtiliscftafthmaticis,Pau- Jus & Auicenna:quidam citant ex Auicenra corpus prius purgandum effe. In cinereaffus & tritus ex vino nigro datus.fufpirium miréfanat, Sextus & Galerius Euporifl.2.25. qui tamen nó in cinere, fed (impliciter ficcatum re- quirit. Rafisaridum tritum cribratumq; , drachma ponderecum aquavuarum paffarunr, autaqua frigida diffi- | culter refpirantibus propinat; Pulmo vulpislauatura fanguine;clibano ficcatur,reponttur;teritur,cum alij$ mi- 6e fectur vtendi temporce,Syluius. Aliqui vinoabluunt & in olla ficcantin furnomox faccharo condiunt: fic para- toamicus quidam nofter medicus egregiüsin zgri cuiufdam inucterata tuffiannorum (vtaiebat )vigintifelici- ter vfus efl:propinabatautem quotidiecochlearia duo évino. Pulmonem vulpisrecentem.extractisab eoarte- rijsafperislauabisvinoodorato calido;& mox ollz impofitüin furno tepido ficcabis, loco ficéo reponies, & ab- finthio,ne putrefcat;iinuolues Euricius Cordus. Quidamin vmbratantum ficcati tubct, quod non placct; nifi vmbrailla fit fub dio effateferuida. Aliqui recentiores aridi triti pollinem linteolo incladunt; quod aíthmati- corum poculisinijciunt, Loch;idefteclegma de pulmone vulpis; medicamentum compofitum , vulgó ad vfus. medicorum in pharmacopolijs paratur.Rafis & Albertuslupinum quoq; pulmonem élacte cum pipere bibi 1u- bent à fufpiriofis, Galeni authoritate freti;apud quem egohoc medicamentum legerenon memini, Pulmónem vulpis phthificis maximé prodcffe ob totius fubflantis familiaritacem, omnes prope pra&tici inculcant;Syluius. 7e. i. ) d | : Lieni | De Vulpe. H.a.-— Lib. £L $63 Lienifedando pulmo vulpium prodeft cinere ficeatus;atq; in aqua potus;Plinius & Sektus; Vulpis pulmo ficca- tus videtur profuiffe cuidam cui exhibui in vino cum fere füffocaretur in fpecie quadam pleuritidis. Nicol. My- repfus pulmoné vulpis probeficcatum & fenfim lzuigatü bibendum prebet afthimatieis ceu probatum remedii, - . Archigenesapud Galenum decompof.fcc.locos lib.g. fplenicis iecur vulpis aridum ex oxymelite imperat: fi- militer potum Marcelluslienofis miré mederi ait.Sextusaffatum & tritum ijfdem fimpliciter bibendum confü-, lit.Iecur quoq; vulpinum;aut pülmo;in vino nigro laxat meatus fpirandi,Plinius.Item Celfus lib.4. Eft etiànon vanaopinio,vulpium iecur vbi ficcum &aridum fa&um efl; cótundi oportere , polentamá; ex eo potioni afper- gi:vel eiufdem pulmonem quàm recentiffimum affum fed fine ferro coctum edendum effe. Iecur vulpinum aut pulmo? vino nigrolaxat meatus fpirandi,Plin. lecoris vulpini cinerem potum füfpiriofis prodeffe,ex Marcello 0 retuli pauloantein remedijsex pulmone. Vulpium adeps capitis vlceribuslaudatur;fed przcipuéfel, & fimum eum finapi pari modoillitum;Plin, Adaurium dolorem: Fel vulpisfiin aurem cum oleo flillatur,fanat, Sextus. Cum melle Attico commixtum & oculisinuti&tum;caliginem oculorum mirabiliter tollit, [dem: Felfumptum ponderedrachmg mifceatur ; & portetin vulua mulier continuéinlanatriduo , deinde quarta die viro cum ca co&unte,concipiet mafculum,Rafis;|Verbum;mifceatur;fententiz non quadrat: pro quolegi poterit, formetur in peffam;nii quis &intracorpus fumendum,& fimul peffum inde faciendum malit. — * .. Vulpislienis füperlocum (tumentem & durum)alligatus, lienofos morboliberat, Galenus Euporifl.2.40; T'onfilis priuatim renes vulpium aridi cum melle tritiillitiq; profunt;Plin. Ad faucium tumorem : Rene vulpis in mellefzpius fauces tumentes confrica;Sextus. Vulpis mafcule genitale circunligatum capiti.fi eredimus,do- loresciusfedat,Plinius& Sextus. Genitalia offea funt lupis.vulpibusmuftelis, viuerris: vnde etiam calculo hu- ,O mano remedia pracipua;Plin. Ad mulierum fuffocationem à locis:Articuli membri vulpisin oleo veteri vnà cü bitumine cocti & pro peffofuppofiti,fanant.Sextus. Simili modo vt füpra, illinito capiti; alopecias fanat, Idem: Vtfuprainftillato in aures,dolorem tollit mirificé Idem. Ad parotides profunt & vulpium teftes, Plin. T'efti- culovulpisfzpius parotidasconfricato;diffoluiteas,Sextus. Strumas difcutiuntteftes vulpini, Plin. T'efticulo vulpisfi (zpiusinguina confricaueris,cito fanat;Sextus. Ad ere&ionem pudendi: T'efticuli vulpis ficeibibe co- chlear vnum;Galenus Euporifl.z2.142. l'eftes vulpis ficci triti cochlearisgnenfura potati, innocuam & minime vanam membri tentiginem faciunt, Aetius. Bartolemxus Montagnana tefliculos vulpis mifcet in cle&tuarium quoddamad coitumin viro,& conceptum in muliere excitandum. Sed herbam quog; fatyrion recentiores qui- dam medici tefliculum vulpisappellant: cuiusfacultates ad Venerem excitandam & aduerfus tetanum, obfcuri quidamauthores vulpis quadrupedis tefliculo imperité adfcribunt,. Mulier qua binos vulpis tefticulos tritos 39 fumpferit,concipiet , Rafis. - Vulpiscaudam fummam ad brachium fufpenfam , irritamentum effe ad concubi- tum dicimus,Sextus. . ME dyes ! Vulpisftercus cum acetotere & perunge lepram;cito fübuenies, Marcellus. Capitis vlceribuslaudatur vul- pium adeps;fed precipue fel,& fimum cum finapi;pari modo illitum, Plinius. Stercore vulpis trito cum oleoro- farum fiinungaturvirgacoéundi vim auget; Ráfis. Ad conceptum: Vulpinumftercusin peffo apponatur, &lo- ci muliebres fubliniantur;atque ita Venere vtatür, Galenus Euporift.2.s3. Aliud: Vulpisflercus cum feuo biz , bulo mice; & mulieris virique genitaliainunge; Galenus Euporiít.3.234: " B m 3 E V EC Rh a z » " 1 . ' 9 Ws 49 a. Vulpesapudgram maticos etiam volpes fcribitur: fic dicta, vt Aelius dicebat quod volat pedibus, Varro: quafi volipes, Albertus, Eft& vulpis periin vltima, apud recentiores quofdam, quod non probo. Vulpecula; Cicero, Marsellus& alij. Huiusvocisantepenultimam veteres producüt. Forte peranguftam tenuis vulpecula rimam; Horatiusz.epift. Fallax vulpecula gannit, Author Philomelz. Mantuanüscorripuit; Gannirefagaces Vulpeculas;grunnirefues. Vemeriatim;id efl valpis fcemina parua cüm eftin fouea,Syluaticus. Nomiadapud Grecos complurainuenio;que ordine literarum fubnectam. A'xumt foemininum efl. fed reperitur etiam ma- ículinum;Várinus. AAc mia ad 30 4240? Gant Ld] V apum CT mote, vt quidam fcribirex Etymologo nimi- rum. A4wza,valpes Hefychius,& Varinusthincaawaic & dxozliese; cum deriuatis dicenda, Daffarus, baffaris; baffarium,vulpé Gracis acfcio qua diale&to fignificat. Herodotus lib.4.hyanas & baffaria apud paftorales Afros gigni fcribit: Varinusvulpesinterpretatur : quanquam BaaxaeQ» ab Flerodoto fcribi idem & Suidasannotant; $0 quodegonornreperio. Baosaoerzs vr d Nam Ene i 6] Al Gute Aeysci. Baoycleg, genus vulpis,Idem: Beosaejes aAwmie , e Bacecanapud Cyreneünfes,Hefychius; Wutagapwnmssn Bacoxesdec, & carnes circalumbos, Idem: vide pluzainter deriuatainfra. BacleeACemspuopus Aaxslv y 2279 [Bai] Sea irn yo pov Svr», IV arinus : quafi battusanimal quoddam fit.fed legendum Oseocz. quod nomen gentileeft; Battus enim homo quidam vocisadmodum exilis fuit , vt Sui- das & Hefychius docent.Erafmus non re&té legit 94625; T hebanuni interpretatus: apud quem plura, fi liber, le- ges,in prouerbio Bactlee dew: vbilige etià eius verba funt. Bede /A(ev dicebantur vulgo qui balbutirent, quibusqs hafitanseffct & impeditalingua.&c. Mihi magisapparet dictum fuiffe Go7loe/7e» prodolo maloagete. quód . apud Cyrenzos vulpes dicatur báffarostefte Herodoto, vt Latini quoq; dicát vulpinari. Battarus enim dux fuit deducendz in Cyrenem Coloniz,Hxc Erafmus: OGoju£ vulpes; Hefych.Varin. Kadsqlucicmeo Mem: Keodo vulpes,lideminomine facto ab aftutia;quam Graci «dM» & «eoYoruil,s vocant. AoA/zu eae) gro)vidyu, Ariftoph: 6o inEquitibus. Ke3aA£Q-. prudens vulpe quam Greci cerdó vocant, Scholiainlliad.s; Gale (id eft muftela) à quibufdam xs900 VOcatur , Varinus& Suidas. Habent quidem vulpes & muftelarum genera non diffimileinge- nium,cumalidstum przcipué circa furta & rapinasaflutiam parem, vt non immerito commune nom cerdó eis tribuatur. Generetamenri differünt, & imperite Albertusgalem pro vulpe interpretatur. Kseioas vulpes, Fef: Varin. KegBlows a v7rexlows lidem Kepüéoryqyaw «o yloiX203a £0 Qao aftutus,d olofusinftar vulpis.- Kwows, v ulpes,Sui- das & Varinus:nimirum «52 e xcii, quod eft 9Gvyevemtedve ; quód cauda eius id demulcendüm apta fit; Sed apud Varinum etiam zuo fcribitur his verbissegka Qus AoilogantE & wipeaim ins 5) A00 vos Qm esS Nol op (Oz eir) ii xalzyi al Nds otl y C xortavpyO 2, mes. Rurfus apud eundem ini xvqov , habetur uoc &AUTAE. KlvaB(ges vulpes. H'r oU zíseiitloy xivab 9» nou pl Pmus( Aiax de Vlyffeapud Sophoclem putoin Aiáce;) Suidas. Et rurfus; Ki- vaXO-,genusanimantis fezi,cuius Demofthenes meminit in ofationede corona ; Tov j € QueenlvaY B aoiyUgui 39 más; Suntqui befliam omnem ficappellari putent; peculiariter verà vulpem: & Siculos priustiiu vulpe xi E | ' : a n Mmmm z Vidloy 264. | De Onadrupedibus. vdvov appellare, ( qiiod & Harpoeratión fcribit) xiva39» etiam adiectiué dicitur, vulpis inflar dolofus, Suidas & Varinus. Kia3-,inquit Theocriti interpres, vulpes nuncupatur à Siculis, 19299. "I* ivelit) oiveudus id eft ab im-- pudentimotu:vel quia dolofé moteturimeminit pro Ctefiphont. Demofthenes,fed & Ariftoteles. Ex noftris martem dici Latiné opinantur nonnulli. Suntquico nomineintelligant paruum animal genitalia iunc profe- fensnuncretrudens quod Ariftophanij interpretes adnotarunt; (& ex eis Varinus,) Celius. In Auibus Arifto- phaniscum Chorusinterrogaffet,E'v ceQov se Qoevi; Epops refpondetJuóswPri lvo, xd Quien douce iuo aou onov. Vbi Scholiaftes, Cinados (inquit) yulpes eft,& accipi tur pre valdecallido. Ka zécuxlvaY tu aue y loyerzi, heocritus Idi. Kheb gs Svetsopio Hef. Cinzdus mafculinum; sepul" veró neutrum, 1 z:«- v5py(G", Varin. Kwohydyos vulpes Hef. Varin. Kia Qn nido (9, vul pes, lidem: pofterius etiam adie&iué vfurpatur proverfutó & dolofo,quem aliterxo quov vocant,vnde & xw$ad e verbum; gwvseycv,Hef.Varin. Apud eof- dem fcribitur etiam xnàa/9 cum v. pro vulpe;& xoa iQ» wawedpy G^. Kies; vulpes Laconicé,Hef. Varin, Kíeg- tO, vulpes.Iidem. Kowe,», vulpem,ldem. KoroGove(G-, vulpes, Varin. Keeo?no vulpes, Hef. Varin. Aaursec (proparoxyt.) vulpes; Hef,& VarinusinY7zweu. AewreAS ( oxytonum; genus vulpis caudam albam haben- tis, Varinus. Lampurusnomen canis eftapud T heocritum,fic di&ti,vt quidam exponunt, quoniam vulpi fitaf- fimilis,qiam lampuron vocan t;Calius." Aejse5c animalculum é ligno (& Qgv3ovov) nafcens, (infecti genus; cicindela, item vulpes;Hef.Varin. Xxeqwupes, vulpes lidem. ojos ij euis duis videinfraindcriuatis. Ylar XAo- grece, Hefychius, evneo vulpes, Hef. Varin. O'vavoov, Phrygibus vulpem fignificat: vide Azaniinfra inter pro- ria. Goupil autrenard Gallici; vulpesquz in cubili iacet; Rob.Stephanus; E Epitheta, Aftutaingenuum vulpcsimitataleonem,HoratiasSerm.2.3, Aftutam vapido feruas füb pectore vulpem,PerfiusSat.s. Cauta;Horatiusi.epift, Vulpem captare dolofam,Gratius.Fallax vulpeculagannit, Au- thorPhilomelz. Féeta,Horat.3. Carm. Hicolidam clamofusagesin retia vulpem , Martialis. Sagaces vulpe- eulas,Mantuanus. Etapud T'extorem,Infignis dolis, caudata, bellax,fcelerofa, hirfuta. A/jevaAwaE, Pindarus inOlympijs. Aethon veró nuncupatur vulpes,vt vaframentisignita: vel quia dicatur lampuris quoq; , Czlius. Aousen,Simonidi. No plu aioA 06s A (O- Ur arypotuA DIT Mute Orteci ate xegualy Ma A. acp (D pde, CS CHIC AIR diy Opplanus.AcAley wep34 mAvidpiv, Arifoph.in Equitibus. Mic suc d|ucvuspk Qe io rren os, T heoc.ldyl.s. Vulpinus,adiectiuum. Hominem vafrumnoftrates vulpionem vocant, & in Apologetico Apuleius, Cxlius, Vulpinati cü vulpe;vide infrainter prouerbia. Vulpinaris nomen adiectiuum pro aftuto, Scoppafineauthore, A Ami etiam genus faltationiseft, He. Var, Quod veró apud eofdem fequitur, 44) Zwei epum s eje XoQo-- xci to tewea euo n er» Sfpaidvov, obfcurum & deprauatum eff, vt apparet: quamuis pofleriera verba de alo. pecia capitis morbo dicta videantur. Graci alopecis vocabul oin medicina quandog; intelligüt carunculas mu- fculares eas,que vtring; lumbosanimalis quafi veftiüt; quas Hippocrates pfyas, Ariftoteles pro lumbisipfis pfoas & píccas: Hieronymus pfyas pro renibusaccepit;alij neurometras vocant, Hermolaus. Nonus & decimus mu- fculus (inquit Vefalius2 38.de mufculisdorfüm mouentibus) in illorum mufculorü habentur numero, qui:[éu; & vélipopiytesu & comen Graecis dicuntur:quanquamClearchus exteriores quoq;; quos( vndecimum & duode-- cimum & duos fequentes) in fermonis progreffu numerabo, ficappellauerit,&e. Athenzus lib.9. decarnibus fiuemufculislumborum authoresaliquot citat,quorum verba fubijciam. O'zQV(g» a xc avoeytov avopec rote xviajs pv an Sit arift us. Xolpxes UU TU xal) &uorrep OY Mte yos oi uljo dvas,oi 8 aA I TTEXAU oi 8 VéUoo tures X06 A0UGI Clear chus, Meminit & Hippocrates ? uoi, qua ita di&z funt 2g q2 jadlue Sore, dou icy me adm Dcrrpatu sone eco, C Or goNiic "rit dedere retos c soe, Hare Athenaeus, Gola iAuzrexic, Helychius & Varinus,quo nomine non animalia , fed lumborum tantum mufculosintelligo Yulay dAomxse; Dxosee/dec C od x clu) à Qui ev'oxsc, lidem. Fgo baffaridas, 4. vulpeculasquadrupedes femper intellexerim, uius veró femperlumborum mufeulos, ipfi confundere vidétur. VWeiouis o No TTE4€69 L5 ois lid em. | M a ^ Kiorexadie vafer,aftutus, Varinus;vt vulpioapud Latinos:fed apud Hefychium penultima pere. (quod ma- gis placet.quamuis Czlius etiam alopecades fcripferit) non perc.legitu rbis verbis: A'Auzros y d Aw ex odac y TxyoUg- y G^. XoponAic Ous € aos (s vat ar.) a 5 aane i 1071 aret pr y pofteriora verbaad aa«zés tantum pertinent. ANxwreni, pellis valpina, alij cireunfle&tunt.. Awrexlon, vulpium fouez, Hefychius , Varinus.| AAwzreciaw Xp interpretantur 2l» eC aeQoaotanjid eft pileum,Suidas & Varinus. Videin g. 2? DE De Alopecia morbofcripfimusfuprainc. A'Aemeute, vulpinari, decipere, adulari, videinfrainter prouer- bia. Alopecidescanesmemorauifuüprainc. Czlius ex Xenophontis Anabafeos feptimo alopecides interpre- tatur pelles vulpinas. Naro pgusyS moe Suidas. Awemere s & Atticé &AXerixsos, vulpinus. Apud Ariftotclem lib.s.cap.r. degener.animalium vore sees & vuwro A 7i leguntur pro vfitatis ny&talops & ny&alopes vocabu- lis,nefcio quàm recte Gaza vettit lufciofitatem. *. Alopecüros herba Plinio,fpicam habet mollem & lanuginem denfam, non diffimilem vulpium caudis, vnde ei& nomen, Spicofa funt,oculus caninus,cauda vulpina, plantago, cui quodammodo fimilis bibinella ( puit lego fevaNis;) eft. Verum hec fimplicia d quodammodo vniformia creantur,& fpicam necacutam necariflatam gerunt,cauda veró vulpina hirfutior & lanuginofior cft,quamobré fimilis vulpium caudiscernitur , vnde& no- menaccepit: huic plantagofimilisconffat,nifi quod florem non quemadmodum illa particulatim adit , fed per totam fpicam trítici modo:ambabustamen flofculuslanugineus exit; ficutetiam fruméto: fimilistota fpecie tri - tico eft, verum feliolatiori, Theophraftus dehiftoria plantarum 7.16. Cauda vulpis vulgà à quibufdam dicitur polygonos;d eft fanguinaria femina, Monachiin Mefüen. Denaphiacalcailid eft cauda vulpis, berba quealiàs centumriodia foemina dicitur, Syluaticus. Jdem fcribit cap.218. ex Serapione,centumnodiam feeminam, Ícapo nodofo;folijs pini;&c. vulgó candam vulpis nominari. Arabice harfiarbai,quod nomen ibidem dipfaco queque attribuit. Luparia (aconitigenus) iuxta 'ridentum herba vulpisvocatur, quod eas occidat, Matthzolüs. Ar- bor vulpis;id cftliquiritiaSyluaticus. Chofahaltaleb;id eft tefliculus vulpis; fatyrion eft, Vetus gloffographus Auicennz:qui & fucution & fcutudans,nomina corrupta, vt videtur àfatyrio tefbculum vulpis interpretarut, Pluralegesin Satyrorum hiftoria inter fimias, Tefliculus vulpis;id eft buzeidem;fatyrion eft; Idem: fed alibi pro buzeidem,bacidem fcribit, Syluaticusbiziden. Vua vulpina;id eft folanum , Bellunenfis & vetus gledfographus Auicennz. Auicennzinterpreti libi4.fen.6.&c. vua vulpisomnino dorycnion eft ; quod Mattheolus ctiam vi- ditadnumerant autem dorycnion quoquealiqui folani generibus, furiofum cognominantes. Inter vuas dair - nantur,vifü cincrea;& rabuícula;& afinifca,minus tamen caudas vulpium imitata alo pecis Plin] Huius ó (0 Deu Haken Lb. d obj Hüius& Columellá alicubi meminiffe puto; A'Awzexlus (P anamtue es Vel rtnurs proparoxytonum» Attice) inter vuasà Polluce nominatur, A AG Et CS OE WIEN Io NB qu Ev C 0T eur 8g», Hefyc ius, Var 1n us; Animal quod priore fui parte vulpem;pofleriere fimian?!» quod firninulpam vocauimus, fupra inter fi- mtas defcriptum eft... XluaA oat hoc eft vulpanfer,auis di& vulpis& anferis forma » Volaterranus. Cynalo- peces,canes Lacontcz ex cane & vulpe nata, ua &alopec ilic untur, vtin c.retuli. Ariftophanes cynalope- cem vocat hominem im pudentem fimul & JR Vul, Grecélampurim & alopeca vocant: eft & volucre animal (auis) & pifcis hoc nomine,Hermolaus. Vulpes 5 muftelorum generis, j««os à a vwzrexinz, fimilis eft guítu vulpi terrenz,vnde nomen ei impofitum, Athen»: 9-Aclianus fimiliter fraudulentam & dolofam effe [cribit marinam vulpem,vt quadrupeseft. Genethabe/ft pauló maior(minor) vulpecula, Ifidorus. Roffo- £o macafiuegulo fera magnitudinecanis eft, facie cati, ceT€ & cauda vulpis, Eckutabne befliola in fuperficie aquz;&c. dicitur effe vulpis ab amatu,Syluaticus:ti pulitlligo. I QU TW GTI, cogneminabatur Satyrusin Tha- fo;qui femine genitali fzpiusemiffo tandem tabe peri Pocrates G.cpidemiorum. - ^T ' . AAuminomen proprium,Suidas. Apud Grzcosldus; Limnzum locum effe Orthiz facrum Diane: eius fimulachrum id effe memorant, quod ex Taurica eft refte & Iphigenia tralatum. | Hoc qui primicompere- runt Aftrabacus & Alopecus,mox dilapfi in amentiarto&c. Calius(ex Paufanie Laconicis.) Awexs,(Ste- phano A Nur paroxyt.) vicus Antiochidis tribus, v gentile A'A«exevo, ( AAwmeimwos, Suidas,) & lociaduer- bium A'Awrexz9ev vnde veró di&i Gnt Philochorus eat lib.3.Suidas, Hefychius, Varin. Archippavxer The- miftoclisex tribu Alopecia,Plutarchus: Extatin A€cis Attice buftum Anchimolij,iuxta Herculis templum quod eftin Cynofargi, Herodotus lib.s. Azani vrlhirygie eft; quam Hermogenes E£eoryov (alids EZasoa) 20 Vocandam afferitsnam cum eoin loco olim fame ]zarent homines;paftores conuenerunt, & proimpetranda fertilitàte facrum fecerunt. Sed cum dij non exafent Euphorbum ferunt cvarovy, id eft vulpem; & 4i, id eft echinum dzmonibusimmolatfe: vnde placatis di: fecuta fertilitate, incole Euphorbum facerdotem & prin- . cipemereauerunt,& vrbi nomenab eo pofuerun£a2dv« (aliás EZawaryov) quod Gracis fonat E»,van dme, Ste phanasin Azani:ex quo Erafmusetiam tranftuh prouerbio Azariza mala. Iuxta$myrnam fantinfulz,Peri- Íterides, Alopece;Plin.s.3r. Et 4.12. Bofphorusmmeriusinfulam habet Alopecen. Ptolemaus, Pemponius, Strabo &alij infülam hanc nó Alopecen,fed A/eciam,& Tanain quoq; vocant, Venetorum olim coloniam: nunc T'urcz potiuntur, vtalio quoque omni pco, Hermolausin Plinij locum iam citatum fzribens.Ante Em- porium vrbem fic didam ad Tanaim fl.& lacuinfulaiacet nomine Alopecia,Migadorum hominum domici- lium,Strabo lib.rr. Alopeciainfula Kao m vocabatur 3om Kass Baci cos , Stephanus. Alopeconefus, 30 (melius per n.duplex, [vt Suidas habet] vt Pejonnefus & fimilia quod probat Euftathius Dionyfij A fri iriter- & pres) A Awrtkorne(-,vrbs Cherfonnefi in H:fponto, condita ex oraculo, quod vrbemillic condendá ( Athe- nienfibus) iufferat,vbi catuli vulpisconfpecuiffent. Sunt qui vulpem dum vrbs conderctur,catulum aliunde allatum (aliás,catulos allatos) illuc depofuifcribant,Stephanus in Alopecenefo & in Calaro. Aliqui Alopeco- nefuminfülz nomen faciu nt,Calius. A 0942055 0A4$ po 77 Cy X BBovvnoa. om Aw- TON ig qd Ogaixtss Io EA lwes TU TTÉU/ TO, A ABT Eo VVWTOL warranty d eeaoy 5) crudum xy Kvpns émrjocyov o Emolitety Suidas. Alopeconnefus haud. . proculà Coelo Cherronnefi portu, Plinig-12. Tubera Afix nobiliffima, circa Lampfaeum & Alopeconne- fum, Idem 19.5. » r | — b. Canesnenülatrantes, vulpinoroff; alicubi in Nouoorbereperiuntur. Quiapud nos doctius loquun- tur, vulpis pedes vocat £ausen,vzd nit foi: pellem ezs &afp, vnd nit eim baut: de eadem cum vulpi detrahitur, fy voir? 40 gtflreifftyond mi gefebanden, My 4 ] € Supermontem Sion qui defola;s eftambulauerunt vulpes, l'hreni Hieremiz 5. Vulpesfoueas habent, & - volucres coeli nidos;at filius homini«on habet vbi caput reclinet; Matthzi 8,8 Luca o. uf; Vlewajeze 6030) 22t23ilur 5) veGpeiluu: Acl et robo otomratoeze xopazioc, Babrius vt Suidas citat. Musw «vlc d] xovasgz Qo & Ao Te. 05 3 M xcov (B. Aiei QorvaecPo: mU eaméeot jayiCov vi Theocritus Idyl.s. Apprehendite vobis vulpes; vulpes paruas,quz corrumpunt vineas;vie enim noftrz funtin flore, Canticorum 2. Deijcianteosin aciem gladij,vt fiant pars vulpium, Pfalmo 63. Pydicitautem illorum cafam (inquit Munfterus) quàd per hoftes adigen difing in gladium,& cadauera eorum p vulpeslaceranda. Fientce;id eft &mum, Gallice, non dequibuslibetferis , fed proprié de foetentibus dicitur,vvulpe,mele. | Vulpium catuli, Plin. Xxupvor i eu/Aexéc tz (Gy Stephanusin ; Alopeconnefo. Dicuntur & poprio vocabulozA«zex3«, Pollux. Galli cheaux vocant catulos luporum, vul- $0 pium,meliumlutrarum. Simvnides apudStobzum in vituperatione mulierum , alias ex alijsanimalibus, ( fac; «ane;afino,equo,muflela &c;proingeniórum diuetfitate natas comminifcens. Aliam veró ( inqui*) Deus fecir ex maligna vulpe, (2£ &vzegdAmex GO.) mulierem omnifciam, quam neque mali; neg; boni quicquam latet : 8 fibiinconftans nunc bona ranc mala cft;aliás alijs predita moribus. d. Devulpisaftutia pluain precedentibus dicta funt (parfim , cumalibi , tumiin a inter nomina vulpis ves 90, &c. item in epithetis. Nunquam te fallantanimi fub vulpelaterites,Horatiusde Arte. Solonis vcrfus quof- dam in Athenienfesaftutosquidem,fed qui blanditijs decipi fe paterentur,cum Pififlrati tyrannisinciperec. Plu- tarchusin Parallelis refert huiufmodi Eic jà yawarew dpoc ve C eic Umt aud A obvd pde. Y pua Y eis b Voie oe Are D fyyeri Botve, Xiperwary upio nove bee vá sex diuerfis (vtapparer) locis Elegiarum Solonis: Verfittum & va- fram hominem Latini vulpionem vocant:Graci xerexabli, v el Zowzrecaby potius.verfute & doloagere zi erre- 60 xicev,vulpinar.Aftutum (imul &impudentem xwuveywtxe Atiftophanesdixit; ÀAwrezao, decipio. Quidam isi Lexicofineauthore. EJzexicoxor]ow duelo) quaro vea yupos diu Tl) elawkev ol Arireocuimi aoc peetoiiu "P rona y 3 pii xao xo9u C amwoi»ya. Lamia meretrix dicebat eosqui in Attica leones erant Ephefi fieri vulpes, Aclianus. Lyfandey Lacedamoniu:, cum ei vitio vertereturànonnullis , quód fraude fubindeagerevideretur. Quó (in quit) leonis peruenire pellis non poteft, vulpinam affuiffe haud dedecuerit. Prouerbium vulpes nógarrit. deijsqui diligen-« tiffimé caucat ne quid temere loquantur , Cxlius Caleagninuscómemorat. Dominusnofter Chriftusin Euan* gelio Luczcapas.Fleroden appellat vulpem. Vulpanfer vulpi callida improbitate comparatur, Aelianus. €. Eo» ibis T xaxislu) Aum ER Aa Gay quitiAoi deris aXEAQesom TIU ziaquutlovioy, 4 oxdto arl ipo. eco Qgoy gei eiyooikac cvy ennt add] D oizraurrotey C T rroxequdaw De pesa Unus 9 d tin oion d pora rotae errat) ot gov ol aero peli o p £oUom x9Aoumv,Seutlión rufticus in epiftolis Simocati. Alexader Magnus multoties vulpes ioco venabatutàue: d: 'e ficut per eius diaria percipere licet, Plutarchusin vita eius. ; Mmmm 3 Malt CB | " | 96á — De ydrupedibus. . Mala medicamentainferri negant poffe; aut c&ocere, ftella marina vulpino fanguine illita;& affixa limirii füperiori,autclauo zreoiánuz;Plin. Baffareus Bs dicitur;& Baffarides Baccha,fiueà genere veftis talaris, quam Thraces baffatám vocant fiueà vulpibus;qt pellibus Bacch fuüccingebantur, vt&lyücum panthe- rarumq; pellibus:vulpesinde Thracesbaffares dic yraldus.In pelle quam leporiaut vulpi detraxerit genus quoddam aquilzin locis quibufdam Scandinauiz ajcentrignem remotis,ouaincubat. in "Turcia audio qui concionesnegligunt cogi per ciuitatétrahere cauda|5i nas aliquot colligatas, & àpuerisinterim luto impeti. . £ Alexandrum Alopes& Priamifilium à vulpe niim, in Varijs Aelianilegimus: quod ex eo Calius etiani repetit:Grecelegiturab vifa. méis P" h. Samfon iratus Philiftizis accepit trecentas vulpet4ndasearum inter feiunxit, & facesin medio ligauit, quasignefuccendens difcurrere permifit.Tlle veró ftatesetes Philiftzorum ingreffz funt:quibus fuceenfis & [1 compottate iam fruges,& adhuc flantesinftipula concors funt;adcó vt vineas quoq; &oliueta flamma con- fumerct,vtlegimusIüdicum 15. AriftomenesMeffenig acedaemonijs captus,per cauernam latomiarü eua- fit,anguftos vulpium aditus fecutus;Plin. SedJatiusin Mgicis profequitur Paufanias;:Lacedzmonij (inquit) Ariftomenemin prelio captum cü alijs quinquaginta ex ribns eiusin Ceadam abijciunt.Pracipitant eó quos ob maximaflagitiaplectunt. Alij itaq; ex MeffenijsdeieGnrnuó perierunt: Ariltomeni veró quidam aiunt aquilam auem volatu fe fübmififfe,alisq; eum fuftinuiffe dic ad &nem deferretur illzfus.Hic tertio die Ítrepitu fercepto,vulpem cadauera arrodere animaduertit,& curry (ecutus,cum in loca effet ventum tranfitu valde difficilia,ab ea eft auulfus:feró autem cauersam quandam dcbendit vulpeculead fuffugiendum aptam;& per -eam luminis fplendorem vidit.ac via manibuslattore reddit fir, Hanc hiftoriá paulóaliter Polyenus defcri- bit Strategematum]lib.2. Procridis fiuc Cephali canis;fuit aturz,vt vitari non poffet, vbi infequeretur: fi 10 cuti Tcumcfia vulpes fuiffe narraturincomprchenfibilis. Qratio (neineuitabilem canem vulpes effugeret, aut vulpem incomprehenfibilem caniscaperet) vtrunq; defoy uit inlapidem: Lege plurain Canis celeris hi- floria circafinem. Vulpeculam T'eumefiam,vt damnum infeyThebanis,à Baccho ex indignatione effe edu- catam narrant: & capienda cum iam effetà cane, quem Procritrechtheifilie Diana dono dederat,in lapidem vnàcum canctranímutatam,Paufanias in Boeoticis. | | Vulpesfoeta occurrensin via infortunatum iter prafagit ; Alinder ab Alex. Impios parre recinentis omen Ducat.& pregnanscanisjautabagro Rauadecurrenslupa Lanino, Feetad; vulpes. Horatius Carm;3:27. Equica fingulis annis duodecimo (decimoquarto, Gyraldus)|en d. Maias in Circo maximo celebratüt, qui dies Cereglibusincurrebat in quibus poft equos, vulpesftipulisalatx jaccenfaflamma;curfitabant, Alexander ab Alex. Ouidius quarto Faftorum die quarto poft Idus Aprilis rades oriri fcribit, & tertio poft Hyades re- 3 rotas dic Equitiá celebrari, & codem die vulpis pellem aduri: fab addit,fuiffein rurePeligno pauperis co- lonifilinmannorüm duodecim;qui vulpem ceperit que multas gajas abftulerat: Captiuam ftipula foenoque inuoluit,& ignes Admouet,vrentes effugitillamanus, Quafugitcendit veftitos meffibusagros, Damno- fisviresignibusaur? dabat. Factumabijt, monimenra manent:nadicerecertam. Nunc quoquelex vulpem Carfcolanavetat. Vtd;luatpeenasgenushoc Cerealibusardet, Qu; modo fcgetes perdidit.illa perit. 3 Quód (animantium cruoreafficiuntur fuperi,cur non macatis ilmulos, canes, vulpes,&c. Arnobius con- tra gentes. " TROFERTBIA.. Archilochi vulpes.devaldeaftuto & malitiam fuam egregie diffimulan, vt funt Qui Curios (imulant,& Bac- 40 chanalia viuunt; prouerbialiter dici poff? videtur. Nam apud Platonem lib, qe repüb. fecüdo in perfona Glau- conis fic legimus: Ea quz di&a funt(deiniuflitizapüd homines commod, & facili peccatorum apud deos ex- piatione) mihi quidem fi iuftus (íim,non tamen appaream;nihil prodeffe dint, laboresautem & poenas certas effc: Iniufto veró opinionem iuflitiz atfequuto;vita diuinaadetfe dicitur. Nnei itur poflquá exiftimatio hxc iuflitiz,vtfapientestradunt,veritatem cogitac violat, & ad beatitudinem efl; cipua; (hoc eftbeatiores efficit apudhomines,quàm vera iufiitia quz non apparcat)ad eam omnino tendendi eft ? Induere iraqueimaginem oportetiuftitiz,& quandam prz feferre virtutis adumbrationem;átergo verólam fapiétis Archilochi vulpem aftntam ac variam trahere, (fle£9uea: p (a co! Sot XUI Q 4 Eowrst y muieiy ee Qlaw e «Xy eartitov, CE eu Qut T8 Aen ise ab xalmretots Epowreoy Lo mot ev weg Eow X/monAlw. ) Senfus eft, Virtutis fpecm diuiti & felici futuro prz fe ferendam cffe;aftutiam veró & improbitatem pofteriusoccultandam. Erafmusiirouerbio. Benignior pellace vulpe;Platonis verbaimperité conuertit, nos Marfilij tranflationé pofuimus. 'Arhilochi vulpecalam comme- morat& diuus Dafilius,cum aliàs,tum inlibello ad nepotes fuos, & Philoftratusin lnaginibus. Multifantapo- logi de vulpisaftutia;ex his quis fit Archilochi nonfatisliquet; Erafmus. Huc eertehcitopologus llle;quem no- ftri pictoresaliquandoreprafentant;de vulpehominisreligiofi habitu fumpto cóciosante ; & celle&tos ad con- cionem anferes gallinasj;inuadente. D | des Benignior pellace vulpe, Q' gy ov (Ae (D on aote oL. rex Q^ : de eo qui commodi faicaufa fimvlat beneuolen- tiam,Erafmus. Vulpes bouem agit, A'Azav£ ? B£véxeuver: cum resabfurdé geritur, nihil enim vulpi cumagrico- latione; vcluti fi quis poéta de rebus facris concionetur,autleno tractet rem publicam. Lieebit&adeum torque- requi non exanimo;fed alió fpe&tans;fingit fefe quippiam vellefacere; Erafmus.Suidas interprelatur 22 ? pi: — AOV eru ou YOVTGV. LJ J * .- 3» € PL rn » ' (* A4 " LJ LH . Incanispodicemactrium valpium infpicere, Eexuvbesroylu ip C veráv XXoméxov s inczcutiéntesaut lippien- | tes:vel de rebus paruisatq; anguflis inutiliter anxios & folicitos:Videin prouerbijsàcanefumpti. Annofa vul« peshàud capiturlaqueo, Fégov Aw s» aodowsray eroiyrsdenarius prouerbialis dicendus in eum, qui longa ztate multad; rerum experientia callidioreft,quàm vtartedolisd; capi queat, Erafmus. Suidasinterpr.tatur fimiliter, Oe Ae xreove Nu Os iwretonv € d|yzseAurcov, (soy, &uaarawórrev, Apoftolius.) Vulpesnoniterum rapitur laquco: A'N Got aU 936 LAU eretyoicAA d eft, At noniterum vulpeslaquets;fü baudiendum capitur, Qui fapit, x dl cyeoe T y 2^. N , B ^ " : "m E - * rd * " R n auro grooves ei MOyov,id cftnou iterum ad eundem offendit lapidem, Stupidicft hominis,in malum güftatum ite- xumincidere. In Plutarchi colle&tanetseffertur huncad modum, AA wau£ 2o QuyoUeze at aree, putre od ou ET ác Erafmüs. Eadem fententia eft Germanicorti, Eraff ema mehr vor dem garngevuefu.. Ey hat das gar gerochen. Vul- peshaud corrumpitur muneribus, Suidas huius adagij Cratinum citat autore. De callidisac verfütis, quos haud 7 i | e; s | — face | n^ El cW DR we du v- l - De Vulpe.. Hb.— Lib. o | 967 facilc fitóbiectom unuftiloautaffentatiuncula ; pollicitísue fallere. Larus enim & alie quedáaues efca capiun- tur, vulpes nonitem, Éranus.Locus Suidz corru ptus videtur, T'142v £s udo Enos (O- x Aw THE oU d|egodoxeiruj, ex Cra- tino:hexametrum eritfi ollasnegationem. Carmen quidem Solonis, Y'adiv eic dy ous (G- &Awex (B Ty vei Bouvet, fecitauifupraind. Caua de vulpeteftatur, H'xégt D» 7j A TERI pateret: in eos dici folitum ; qui pufilla inreeu- iufmodi fint declarant. ELàautem vulpi cauda pro córpore maiorac pilofior; vtnón fit facile celare:alioqui canis videri poffit. Vnde quadabit de exitu declarante cuiufmodi fuerint reliqua.Quida primo aggreffu agni;in euen- tu vulpes comperiuntur£rafmus, Vbi quem admiffa noxa mul&tari leaiusanimaduertimus,vulpis cauda corre ptum fuiffe dictitare conucuimus,Czlius. Eft & Germanis eàadem locutio vfitata. KuuaAomit Ariftophani, im- .. pudens(imul & aftutus.aninaimpudentia,& vnlpiBa aftutia coniunctis,vtin Cane2licubi diximus. Vulpi efü- io rienti íomnusobrepit; [ever dj area UO entpyr eru: Vbi Aoinepi cibidormit. Neq; perperam dicetur & in illos qui diffimulant,onniu ent$; ad quedam, vt peroccafionem aliquid commodiferant: fiquidé vulpes vr- gentefamefomnum adimulat, vt illeGtas aues capiat deuoretd;. Fitautéhoc phyfica quadam ratione,vt famem | acíitim extinguat fomtis. Adagium recenfüit Diogenianus, Erafmus. Deprudentibus etiam dici folet illud; AAemit ov A«Aci: id eft; vilpesnon garrit'prudétes enim diligentiffimé cauent;ne quid prater rem aut par& com- inodá loquantur, Cxliis Calcagninus, lungere vulpes;Z&pve sw i urrexus:de re palàm abfürda. Qui Bauium nó odit,amet tua cartiria Maut;. Atq;idem iungat vulpes,& mulgeat hircos, Vergiliusin Palemone.Eft enim vulpesanimalabárato vebementeralienum,Erafinus. — — d RE Congregarecuml onibus vulpes,apud Martialem, eff res impares diffimilesQ; permifcere. Vulpes dolisniti- turleo viribus fidit ; Era(mus. '"Vbileonis pellis deficit, vulpina infuenda efl; Suetonius. Lyfander Lacedgmo- 3o niuscü ei vitio vertertürà nonnullis quód fraude fubinde agere videretur: Quó (iquit)Teónis peruenire pel- lisnon poteft, vulpinmaffuiffe haud dedecuerit, Cxlius (ex Lyfandro Plutarchi.) VideinLeonee, A» s$Accvrz pon Eeloyray rhy atre) ayedovpov, (malim a'e?cesbov fecundum Suidam & Apoftolium ») Zenodotus. Huiusaf- fine eft (inquit Erafnus) quod apud Plutárchum in vita Sylla Carbo dixiffe memoratur: Quum enim Sylla non íolum aperto Marte;fd dolis bellum gereret; att ac wei C Agovl muy eT XUAe Voodoo Dow prt CP OLAU » sre (OQ otia? uoeov, T eft quód bellum gerens cum vulpeacleone, quorum vtrunque habitaretinanimo Sylla; àvulpevehemertiusingeretur, Multanouit vul pesfed echinusvnum magtium, Hon oi d wamE y aD. ATO ET pie: Videfuprain pouerbijsab Echino quadrupede fumptis. "Tam facilevinces quàm vulpes pyrum comeft, Plautusin Muftellara:de re fa&u procliui,quód nihil negoti] fit vulpi dentatiffimz pyrum edere; Erafmus; Do- . Jnileones;in pugna rulpes: Apud Ariftephanem in Pace Chori hzc verba funt, Iova 98 d] je disce O'vves olia jo. pv Aeovres, Ev ptor! alAezesse. Eftauté fcommain; Laconcs.Scholiaftes monet parcemiam effe,contortàm pri- . mumin Lacones remalé geftain Afía liis verbis, Ol«oi Adovrec, o» E Qezo ?) Aoxavec; Plutarchusiti comparatione Syl- — lz& Lyfandri, refert hancfententiam tanquam vulgó iactatam in prírcipes, AW e 4f ic a» (9 Care Qébyoe sm TR - Oan ]ov, Olkot Atoyresty mro pta 3 c Ncirrexss,1d cft, Imó fi quisillud effugerat illud quod vulgó circunfertur, Domi leones,fed foris vubeculas. Conüeniet íi eos quiptzpolteré fegerunt:bi feroces, vbi nihil erat opus:ibifugaces; vbi res pofcebat virim:;aut qui in füos Ízui,nonitidem audét aduerfus inimicos:quod Ciceroni obijcitSaluftius; videlicet quód coniimelioíusin amicos,füpplex inimicis. Autin illos,qui fimulata manfuetudine peruenitit ad tyrannidem,Erafirus. Pulchre fallit vulpem;HaAsCe: xa Nu6 T ome or Suidasrecéfet düntaxat;nec explicat. Ap- - paretdictum in eun qui dolis captaret aftutum;cuid; fruftra tendütur infidieinam z«aCew eft arteille&are, Vn- - de& columbe exoiulata;quás aucupesin reti ponür,quà fubfültantes,reliquas deceptas alliciant, a AGUTEioA di- 9 cuntur.Et qui feristendunt caffes,zzA c6 vocantur. At vulpem dolo circumuenite difficile eft.Erafmus, Vul- | pinaricum vulpe, ZawzrexiCen cxesc erigow A dimeaTenarius prouerbialis,cum aftutis aftutijsagito, OJx tew RAT xicev, Ariftophanesin Vefpis, O3 eU Qortooie yirreoDas QiAoY. ( Scholiaftes exponit arawepyév y xoAaxctev,) Erafmus. . Apoftoliusinterpretatur de ijsqui fai finiiles decipere constur. Vulpinati, mendaciJsac fraudibus vera peruer- tere fiue effugere. ractum ab intorto vulpinin curfü. Varro Myfterijs, Vulpinare modó,& concurfa; qualibet erras,Ex Nonio, Varro quidemita pro jozec/tev vulpinari dixit, vt Heratiusiuuenari pro veev/Cov; Erafinus. A oziiCews ameran Hefych. 2n 8 £a mera) byx eesvron Suidas. Eundem fenfurn habet Germanicum illud,e Van puo[s Fuchs nsit fachsfahenboc eft, Vulpes vulpe capienda efl, Keoolruuavre xsodocwulu ayt$600xo, id eft, Si cum vul- | peverferis fraudes & mores vulpinos expecta,Suidasin A'Aczw£ oov, — d p. BLARPTEEUS VATI - Germahis peculiaria quzdam à vulpe ad agia vfarpátur, qualia funt; Dy zwoff fuchs vnd baafs fps: V ul pem fimul acleporem effe oportet:hoceft prore nata mutandum in genium,Polypímentem obtine, Der fucbian fim tsck. : ust laffenshoc eft, Vulpesdolos fuos relinquere non poteft, Natiuos mores occultare difficile. : ; &o Quafi vulpesindefertis (bacharaboth) fuerunt propheta tui ó Ifrael, Ezechielis r3. Vbi Munflerus, Com pa- .santur (inquit) falii propheta vulpibus fubdolis,que per laceratas fepesintrahtin vineasaut apros,vt vuás & fe- | getes dissi ui &intelliguntur hic per charaboth,loca fapium difrupta;per qua beflijs patet locus intrandi. Si - afcenderitvulpes;tranfiliet murum eorü lapideum,Neemiz 4.de Iudaeis mcenia Hierofolymorü reparantibus. | Forte per aup[Iam tenuis vulpécula vina R epferat in cameram fromenipa[Iad, ve [us Tre foraspleno tendébar corpore frejfva. e. o OCnmnjlellaproculSuuts (ai) ej agereiftbsuc, Fr eMacra cauum vepetes arélum,quem macra Jfabifts,. | M s. a5 Horatius epift.1.7. Apologum de vulpe detrectante adleonem;qui morbum fimulabatjin fj pecum ingredi, reci- 'tauiin Leoneh.ex Philoftrato & Horatio. Item alium deleonis, afini & vulpisfocictate, in eodemin prouerbio VLeoninafocietas, Etruríusalium de vulpe multiplicem partum iactante,cui lezria refpondi: Se vnum quidem "parere fed leonem,(quodin prouerbium abijt,)in Leone c.ex Czlio. DeArchilochi vulpe;& de vulpe concio- Banteapologum;füperius inter prouerbiaab initio fcripfi. De aflutia vulpis apologum ex Plutarchointer vul- pem,& pardum,recitaniin Pantera h. Eft&aliusinter vulpem &felem;apud Erafmum in prouerbio, Muliz . "Bouit vulpes, KeoYa nb dyrivslu? épices E uod mweigatr eisoumawdr BabriusspudSuidam. — ! ' (07 emMntemyuonformam plus pollere, Ingreffa arnlpes in Chorags peroulam, Fabre expaluum inuenit humanius Ü 4. lp, Siceleganter fabricatumyvt fpiritus. Solim dee]Jet s cateris vwissfcerer.. Id ulla eum M d Jfempfelfet sm máansaait: Hoc quale Caput eSts[ed cerebrum nón babet; Alciatus in Emblematis, INIS UT «s Mere Y TA — 2 d UE um i : E 4 bw m ] [/— — 2 uj———— : | cz Y gi — (oj tf— —— T^ c ——— e [9)) o : — É 5 e (2 e z [mE z ELA E— P (EY) n " TR ] . WOO S ea i : * 3g $ " : xri I s VN ie PA à EI, € De ZEE s e EE eis p cr e Ur — E ASA c 78 SO p 2a