FLORA DEL VALLE DE TEHUACÁN-CUICATLÁN Fascículo 76. CELASTRACEAE C O N A B 1 O Gobierno FEDERAL INSTITUTO DE BIOLOGIA UNIVERSIDAD NACIONAL AUTONOMA DE MEXICO Instituto de Biología UN AM 2010 Instituto de Biología Directora Tila María Pérez Ortiz Secretario Académico Fernando A. Cervantes Reza Secretaria Técnica Noemí Chávez Castañeda COMITÉ EDITORIAL Editora Rosalinda Medina Lemos Editores Asociados J. Gabriel Sánchez Ken Abisal García Mendoza Salvador Arias Montes Cualquier asunto relacionado con esta publicación, favor de dirigirse a la Editora: Departamento de Botánica, Instituto de Biología, UNAM, Apartado postal 70-233, C.P. 04510 México, D, F, Correo electrónico: editortehuacan@ibiologia.unam.mx FLORA DEL VALLE DE TEHUAGÁN-CUICAILÁN Fascículo 76. CELASTRACEAE R.Br. Curtís Clevinger Jennifer Clevinger* *Plant Resources Center University of Texas at Austin Instituto de Biología UN AM 2010 Ano Internacional de la Biodiversidad U N AM UNIVERSIDAD NACIONAL DE MEXICO 19 10 - 2 0 10 INSTITUTO DE BIOLOGÍA UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO 2010 Primera edición: mayo de 2010 D.R. © 2010 Universidad Nacional Autónoma de México Ciudad Universitaria, Delegación Coyoacán, C.P. 04510, México, Distrito Federal ISBN 968-36-3108-8 Flora del Valle de Tehuacán-Cuicatlán ISBN 978-607-02-1289-5 Fascículo 76 C O N A B I O Gobierno FEDERAL Este fascículo se publica gracias al apoyo económico recibido de la Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad. Dirección de los autores: Plant Resources Center University of Texas at Austin 1 University Station F0404 Austin, Texas 78712-0471 USA En la portada: 1. Mitrocereus fulviceps (cardón) 2. Beaucamea purpusii (soyate) 3. Agave peacockii (maguey fibroso) 4. Agave stricta (gallinita) Dibujo de Elvia Esparza FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 CELASTRACEAE * 1 R.Br. Curtís Clevinger Jennifer Clevinger Bibliografía. Angiosperm Phylogeny Group. 2009. An update of the Angios- perm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Bot. J. Linnean Soc. 161: 105-121. Cronquist, A. 1981. An inte- grated system of classification of flowering plants. Nueva York: Columbia Uni- versity Press, pp. 712-714. Ding Hou, L. 1963. Celastraceae. Flora Malesiana ser. 1, vol 6. págs. Loesener, T. 1942. Celastraceae. In: A. Engler & K. Prantl (eds.). Die Natur. Pílanzenfam. ed. 2. 206: 87-197. Lundell, C.L. 1940. Studies in the American Celastraceae. Bull. TorreyBot. Club 67: 616-621. Lundell, C.L. 1971. Tricerma combinations. Wrightia 4: 158. Matheus, M.L. & P.K. Endress. 2005. Comparative floral estructure and systematics in Celastrales ( Celas- traceae, Parnassiaceae, Lepidobotryaceae) . Bot. J. Linnean Soc. 149: 129- 194. Simmons, M.P., V. Savolainen, C.C. Clevinger, R.H. Archer & J.I. Davis. 2001. Phylogeny of the Celastraceae inferred from 26S nuclear ribosomal DNA, phytochrome B, rbcL, atpB, and morphology. Mol. Phyl. Evol. 19(3): 353-366. Standley, P.C. 1923. Celastraceae. In: Trees and shrubs of México. Contr. U.S. Nati. Herb. 23(3): 676-687. Standley, P. C. & J. A. Steyermark 1949. Celastra- ceae. In: Standley, P.C. & J.A. Steyermark (eds). Flora of Guatemala. Part VI. Fieldiana, Bot. 24(6): 201-218. Stevens, P.F. 2001. Angiosperm Phylogeny Web - site. Versión 9, June 2008. http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/. Urban, I. 1904. Celastraceae. Symb. Antill. 5: 88-92. Árboles o arbustos, ocasionalmente trepadoras, monoicos, dioicos, andro- monoicos, ginodioicos o polígamos, perennifolios o caducifolios. Tallos, hojas, inflorescencias y partes florales frecuentemente con fibras elásticas o resi- nosas, generalmente glabros. Hojas opuestas o alternas, fasciculadas sobre braquiblastos, simples, estipuladas o exestipuladas, pecioladas, rara vez sési- les, enteras o dentadas, laminares a ocasionalmente aciculares o escamo- sas. Inflorescencias axilares o terminales, en dicasios generalmente densos, cimas o panículas, rara vez flores solitarias, pediceladas, bracteadas. Flores 4-5-meras, actinomorfas, bisexuales o unisexuales, verdes, blanco-verdosas o amarillas (rara vez rojas); cáliz imbricado o valvado, sépalos libres, ocasional- mente connatos, generalmente persistentes (poco desarrollados en Schaefferia)’, corola con pétalos libres, rara vez connatos; estambres 2-5 (flores femeninas con estaminodios alternos a los pétalos o ausentes), filamentos insertos en o por debajo del disco nectarífero, anteras (1-) 2- cavidades, cordatas, ovoides, elipsoides o subglobosas, dehiscencia longitudinal; disco nectarífero intraes- taminal, anular, plano o acopado, carnoso o membranoso, con margen entero, lobado, angular o recurvado, rara vez inconspicuo o ausente; ovario súpero Ilustrado por Albino Luna 1 Este fascículo se publica gracias al apoyo económico de la Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Bio diversidad. 1 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE o semiínfero, inmerso parcial o totalmente en el disco, 2-5 carpelar, (l-)2-5 (-lO)-locular (flores masculinas con pistilodio o ausente), placentación axilar, óvulos (l-)2 por lóculo, rara vez 3-50, generalmente erectos; estilo terminal, generalmente corto, capitado o 2-5-lobulado. Frutos en cápsulas loculicidas o septicidas, esquizocarpos con 2-5 mericarpos, drupas, bayas o sámaras. Discusión. Stevens (2001), considera 4 familias: Celastraceae, Lepidobo- tryaceae, Parnassiaceae y Pottingeriaceae dentro del orden Celastrales. De acuerdo a la clasificación propuesta por la APG III (2009) Celastraceae y Lepi- dobotryaceae forman el orden Celastrales, éste último junto con Malpighia- les y Oxalidales se agrupa en un ciado que pertenece a las Eudicotiledóneas, Roside, subclado Fabide o Euroside I. En este trabajo se sigue el criterio de Cronquist (1981), Celastraceae como familia independiente de Hippocrataceae, ésta última es incluida dentro de la primera en el sistema del APG III (2009). Diversidad. Familia con cerca de 88 géneros y 1300 especies en el mundo, 32 géneros y 300 especies en América, 16 géneros y 60 especies en México, 6 géneros y 9 especies en el Valle de Tehuacán-Cuicatlán. Distribución. Trópicos y subtrópicos del mundo, con pocos géneros en regio- nes templadas; predomina en zonas áridas. CLAVE PARA GÉNEROS (Plantas con fruto) 1. Frutos en sámaras 3-aladas. 6. Wimmeria 1. Frutos en cápsulas, bayas o drupas. 2. Frutos en cápsulas; semillas con arilo carnoso; hojas gruesas y carnosas. 3. Maytenus 2. Frutos en bayas o drupas; semillas sin arilo carnoso; hojas nunca gruesas ni car- nosas. 3. Frutos en drupas secas; hojas generalmente fasciculadas sobre braquiblastos. 5. Schaeffería 3. Frutos diversos; hojas no fasciculadas, alternas u opuestas. 4. Frutos en bayas con 1-semilla; ramas espinosas; plantas caducifolias. 1. Acanthothamnus 4. Frutos no en bayas con 1 o más semillas; ramas no espinosas; plantas perenni- folias. 5. Frutos secos con 1-semilla; hojas alternas, menores de 2.5 cm de largo, con margen revoluto. 4. Mortonia 5. Frutos en drupas con 2-6 semillas; hojas alternas, rara vez opuestas, mayores de 6.0 cm de largo, sin margen revoluto. 2. Elaeodendron (Plantas con flor) 1. Flores unisexuales o al menos algunas (dioicas o polígamas). 2. Flores 5-meras, plantas polígamas; hojas gruesas y carnosas. 3. Maytenus 2. Flores 4-meras, plantas dioicas; hojas generalmente fasciculadas sobre braqui- blastos. 5. Schaeffería 1. Flores bisexuales. 2 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 3. Disco nectarífero marcadamente acopado, envolviendo la mayor parte del ovario; hojas con margen revoluto. 4. Mortonia 3. Disco nectarífero plano o convexo, sin envolver al ovario; hojas sin margen revo- luto. 4. Disco nectarífero 4-5 angulado o lobado, redondeado con margen ondulado, grueso y anular; hojas opuestas. 2. Elaeodendron 4. Disco nectarífero 5-lobado o pentagonal; hojas alternas o fasciculadas. 5. Ovario 3-angulado; ramas no espinosas; planta perennifolia. 6. Wimmeria 5. Ovario no 3-angulado; ramas espinosas; planta caducifolia. 1. Acanthothamnus ACANTHOTHAMNUS Brandegee 1. ACANTHOTHAMNUS Brandegee, Univ. California Publ. Bot. 3; 383. 1909. Arbustos monoicos, caducifolios. Tallos teretes, ramificados densamente, con ramas espinosas. Hojas alternas, estípulas diminutas, sésiles; láminas inconspicuas, glabras. Inflorescencias axilares, flores frecuentemente 1 (-3) . Flores 5 -meras, bisexuales, blanco -verdosas, pediceladas; cáliz con lóbulos connatos; corola imbricada, pétalos suborbiculares, estambres 5, insertos en el margen del disco nectarífero, filamentos cortos, anteras cordatas; disco nectarífero pentagonal, superficialmente acopado o ligeramente plano; ovario súpero, 2-locular, óvulos 2 por lóculo. Frutos en bayas, rojas, con exocarpo delgado y carnoso; semillas 1, sin arilo. Diversidad. Género monotípico. Distribución. Endémico de México. Acanthothamnus aphyllus (Schltdl.) Standl., Contr. U.S. Nati. Herb. 23(3): 684. 1923. Celastrus aphyllus Schltdl., Linnaea 15: 458. 1841. TIPO; MÉXICO. Hidalgo; Jacualtepan [Zacualtipan], C.J.W. Schiede s.n., s.f. (tipo, no localizado). Acanthothamnus viridis Brandegee, Univ. Calif. Publ. Bot. 3(8): 383. 1909. TIPO; MÉXICO. Puebla; vicinity of San Luis Tultitlanapa, C.A. Purpus 3171, jul 1905 (holotipo; UC; isotipos: F, GH! NY! US! http://botany. si.edu/types/showlmage. cfm?mypic=00094830.jpg ). Arbustos 1.0-1. 5 m alto. Tallos teretes, con ramas alternas, verdes, frecuen- temente puntiagudas. Hojas con estípulas semejantes a glándulas; láminas menores de 5.0 mm largo, espatuladas, angostas, base obtusa, ápice redon- deado, margen entero, cartáceas, glabras, nervaduras inconspicuas. Flores frecuentemente 1 (-3) ; cáliz con lóbulos ca. 2.0 mm largo, agudos, ciliados; corola con pétalos menores 2.0 mm largo; estambres menores 2.0 mm largo. Bayas 4. 0-8.0 mm largo, 3. 0-6.0 mm ancho, ovoides. Distribución. En México se ha registrado en los estados de Hidalgo, Puebla, Querétaro, San Luis Potosí y Tamaulipas. Ejemplares examinados. PUEBLA: Mpio. Atexcal: 5 km suroeste de San Bartolo Teontepec, camino a San Martín Atexcal, Medina et al. 4770 (MEXU). Mpio. Tehuacán: Meseta de San Lorenzo Teotipilco, Chiang y Martínez-Alfaro F-2318 (MEXU, MO); meseta de cerros calizos, oeste de San Lorenzo, Chiang et 3 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Fig. 1. Acanthothamnus aphyllus. -a. Rama con flores, -b. Rama con frutos, -c. Hoja. -d. Detalle de inflorescencia, -e. Flor, vista superior para apreciar el disco, -f. Flor en vista lateral, -g. Fruto. 4 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 al. F-2044 (MEXU); Meseta de San Lorenzo, subiendo por el El Riego, Chiang et al. F-2252a (MEXU), F-2267 (MEXU) ; 3-4 km norte de El Riego, Meseta de San Lorenzo, Chiang et al. F-2271 (MEXU, MO); Meseta de San Lorenzo, 3 km suroeste de Tehuacán, González-Medrano et al. F-1053 (MEXU, MO); Tehua- cán, Miranda 3491 (MEXU); El Riego-San Lorenzo, Miranda 4419 (MEXU); Meseta de San Lorenzo, km 115 carretera 150 Puebla-Tehuacán, Sánchez M. et al. s.n. (MEXU, MO); west of Tehuacán on La Mesa above El Riego, Smith et al. 3784a (MEXU). Mpio. Tepanco de López: 1 km oeste de San Andrés Caca- loapan, González-Medrano et al. F-795 (MEXU, MO); 8 mi northwest of Tehua- cán on road 150, Seigler y Beckar 3346 (MEXU). Mpio. Tlacotepec de Benito Juárez: 7 km sur de Tlacotepec de Benito Juárez, Salinas et al. 7088 (MEXU). Mpio. Zapotitlán: km 225 of Tehuacán- Puebla hwy, Lundell y Lundell 12520 (MEXU); 27 km Southwest of Tehuacán on road 125, near Zapotitlán Salinas, Prigge 3254 (MEXU) ; 1 km norte de San Antonio Texcala, Salinas et al. 5902 (MEXU), 7569 (MEXU). Hábitat. Matorral xerófilo. En elevaciones de 1500-2000 m. Fenología. Floración y fructificación de marzo a noviembre. ELAEODENDRON Jacq. 2. ELAEODENDRON Jacq., Nova Acta Helv. Phys.-Math. 1: 86. 1787. Bibliografía. Archer, R.H. & A.E. van Wyk. 1992. Palynology and intergene- ric relationships in some Southern African species of subfamily Cassinoideae (Celastraceae). Grana 31: 241-252. Archer, R.H. & A.E. van Wyk. 1993a. Bark structure and intergeneric relationships of some Southern African Cassinoi- deae (Celastraceae). IAWA Journal 14: 35-53. Archer, R.H. & A.E. van Wyk. 1993b. Wood structure and generic status of some Southern African Cassinoi- deae. IAWA Journal 14: 373-389. Árboles o arbustos, monoicos y ocasionalmente polígamos, perennifolios. Tallos teretes o angulosos, glabros, sin ramas espinosas. Hojas alternas, oca- sionalmente opuestas; estípulas diminutas y caducifolias; pecioladas; lámi- nas mayores 6.0 cm largo, margen entero a ampliamente crenado, no revoluto. Inflorescencias axilares, cimosas u ocasionalmente fasciculadas. Flores 4-5- meras, bisexuales (o unisexuales), blanquecinas, corto-pediceladas; cáliz con lóbulos basalmente connatos; corola con pétalos libres, estambres 4-5, inser- tos por abajo del disco, filamentos cortos, anteras cordatas; disco nectarífero 4-5 angulado o lobado, redondeado con margen ondulado, grueso y anular, plano, sin envolver al ovario; ovario súpero a semiínfero, confluente con el disco, óvulos 1-2 por lóculo, estilo muy corto. Frutos en drupas, con pulpa escasa o secos; semillas 2-6, sin arilo. Diversidad. Género con 15 especies en el mundo, 2 en México y 1 en el Valle de Tehuacán- Cuicatlán. Distribución. América y sur de África. En América de México a Centroamé- rica, incluyendo las Antillas. 5 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Elaeodendron xylocarpum (Vent.) DC., Prodr. 2: 11. 1825. Cassine xylo- carpa Vent., Choix. Pl. 23. pl. 23. 1803. TIPO: ESTADOS UNIDOS. [Islas Vírgenes:] St. Thomas, cultivated garden of J.M. Cels, A. Duss 3680 s.n., 24 sep 1895; Martinique: Ca et la [...] pied dans les hauteurs des Trois Ilets, assez frequent [outour] du Phare de la Caravelle, A. Duss 587, sep 1880 (sintipos: NY! http://sweetgum.nybg.org/vh/specimen. php?irn=706724) . Freziera dioica Macfad., Fl. Jamaica 1: 115. 1837. Elaeodendron dioicum Griseb., Fl. Brit. W.I. 709. 1864. Elaeodendron xylocarpum (Vent.) DC. var. dioicum (Macfad.) Urb., Symb. Antill. 5: 89. 1904. Cassine dioica (Griseb.) Lobr.-Callen, Adansonia 15: 220. 1975. TIPO: JAMAICA. Sin localidad, J. Macfadyen s.n, s.f. (holotipo: K?). Elaeodendron attenuatum A.Rich., Hist. Phys. Cuba, Pl. Vasc. 343. 1846. Cassine attenuata (A.Rich) Kuntze, Revis. Gen. Pl. 1: 114. 1891. Elaeo- dendron xylocarpum (Vent.) DC. var. attenuatum (A.Rich.) Urb., Symb. Antill. 5: 88. 1904. TIPO: CUBA. Sin localidad, Ramón de la Sagra s.n., s.f. (holotipo: P?). Árboles hasta 10.0 m alto o arbustos. Hojas alternas, ocasionalmente opuestas, pecíolos mayores 1.5 cm largo; láminas 6.0-15.0 cm largo, 1. 4-6.0 cm ancho, obovadas a elípticas o redondeadas, base aguda a redondeada, ápice agudo, obtuso o redondeado, margen entero o ampliamente crenado, coriáceas, glabras a escasamente pubescentes. Inflorescencias en cimas con 3-5 flores. Flores con cáliz hasta 1.0 mm largo, sépalos suborbiculares a ovados; pétalos 2. 0-3.0 mm largo, suborbiculares con margen ondulado y ápice obtuso; estam- bres 5, ca. 2 mm largo, disco nectarífero con el borde 5-lobulado y ligeramente ondulado; ovario 5-locular, ovoide, estigma inconspicuo, generalmente lobu- lado. Drupas 1. 0-3.0 cm largo, globosas u obovadas, amarillas o anaranja- das. Discusión. Frecuentemente se incluye a esta especie en el género Cassine (Ding Hou, 1963); sin embargo, otros autores la consideran separada, con base en los carcateres del polen (Archer & van Wyk, 1992), corteza (Archer & van Wyk, 1993a), anatomía de la madera (Archer & van Wyk, 1993b) y estudios moleculares (Simmons et al. 2001). Urban (1904), considerando los caracteres del tamaño y forma de las hojas y los frutos, estableció algunas variedades para esta especie. Sin embargo, estas características pueden ser muy variables a lo largo de su distribución y por lo tanto no se reconocen en este estudio. En la revisión de E. xylocarpum en el herbario de US se encontró que los especí- menes de México y Centroamérica tienen hojas más grandes y principalmente alternas, mientras que los de las Antillas tienen hojas más pequeñas y opues- tas. No obstante esta observación, existen muchas excepciones con estas ten- dencias. Distribución. México y Centroamérica, incluyendo las Antillas. En México se ha registrado en los estados de Oaxaca y Veracruz. Ejemplares examinados. OAXACA: Dto. Cuicatlán: Barranca de Cosahuico, San José del Chilar, Cruz-Espinosa y San Pedro 494 (MEXU); 16 km sur de Santiago Dominguillo, carretera San Juan Bautista Cuicatlán-San 6 18 40 '- 18 20 '- 180 '« 17 40 1 ' 17 20 '- FLORA DEL VALLE DE TEHUACÁN - CUIC ATLÁN 76: 1-27. 2010 -98 0 ’ -97 40 ' -97 20 ’ -97 0 ' ■184 0 ' ■182 0 ' ■180 ■174 0 ' 172 0 ' 7 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Fig. 2. Elaeodendron xylocarpum. -a. Rama con flores, -b Rama con frutos, -c. Detalle de la inflorescencia, -d. Flor vista superior para apreciar el disco nectarífero. -e. Flor vista lateral. 8 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 Francisco Telixtlahuaca, González-Medrano et al. F- 857 (MEXU, MO); Santiago Dominguillo, Miranda 1013 (MEXU); Río de Las Vueltas, Santiago Domingui- llo, Miranda 4741 (MEXU). Dto. Teotitlán: Río Seco a Río Santiago, suroeste de Santa María Tecomavaca, Salinas 6489 (MEXU); Río Seco 10 km oeste de Santa María Tecomavaca, Tenorio y Martínez- Correa 17397 (MEXU). Hábitat. Bosque tropical caducifolio. En elevaciones de 1100-1500 m. Fenología. Floración y fructificación de marzo a diciembre. MAYTENUS Molina 3. MAYTENUS Molina, Sag. Stor. Nat. Chili. 177. 349. 1782. Bibliografía. Lundell, C.L. 1971. Tricerma combinations. Wrightia 4: 158. Arbustos o árboles bajos, polígamos, perennifolios. Tallos teretes, glabros a esparcidamente puberulentos, sin ramas espinosas. Hojas alternas, aparen- temente espiraladas; estípulas diminutas, corto -pecioladas a sésiles; láminas oblongas, obovadas o ampliamente obovadas, base aguda, obtusa o atenuada, ápice redondo, obtuso o acuminado, margen entero a subentero o crenulado (2-5 dientes pequeños en cada lado), gruesas y carnosas, glabras a esparcidamente puberulentas, pinnadamente nervadas, nervadura principal prominente, las secundarias inconspicuas. Inflorescencias axilares en cimas densas, fasci- culadas o solitarias, pediceladas. Flores 5 -meras, bisexuales y unisexuales, verdes a blanco-amarillentas; cáliz lobado, reflexo; corola con pétalos imbrica- dos; estambres 5, insertos en o debajo del margen del disco nectarífero, alter- nos con los pétalos, anteras cordatas; disco nectarífero orbicular, ondulado a plano; ovario semiínfero, l-3(-4)-locular, óvulos 1-2 por lóculo, inmerso en el disco, rudimentario en las flores masculinas; estilo corto o ausente, estigma 3-lobado. Frutos en cápsulas 2-3-valvadas, obovoides, coriáceas, loculicidas o septicidas; semillas 1-3 (-5 ó 6), cubiertas con un arilo carnoso, rojo o ana- ranjado. Discusión. Lundell (1971) sugiere la segregación de ésta y otras 6 especies en el género Tricerma para el Nuevo Mundo, este género según él representa un grupo natural caracterizado por: las peculiares hojas gruesas y carnosas, con arreglo en espiral, ovario 3-locular, 1 óvulo por lóculo y las cápsulas 3-val- vadas. La monofilia de ambos géneros es incierta, ya que los taxa analizados en los estudios moleculares son incompletos (se incluyeron pocas especies de Maytenus y una de Tricerma ). Al parecer Maytenus no es un grupo natural por lo que es necesario realizar estudios moleculares y morfológicos incluyendo todas las especies antes de sugerir cualquier segregación. Diversidad. Género con 200 especies en el mundo, 8 en México, 1 en el Valle de Tehuacán-Cuicatlán. Distribución. América, Asia y África. En América del sureste de Estados Unidos a Sudamérica, incluyendo las Antillas. Maytenus phyllanthoides Benth., Bot. Voy. Sulphur 54. 1844. Tricerma phy- llanthoides (Benth.) Lundell, Wrightia 4(5): 158. 1971. TIPO: MÉXICO. 9 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Puebla: Tehuacán, C.G. Pringle 6285, 20 dic 1895 (holotipo: US! isotipo: MO). Tricerma crassifolium Liebm., Vidensk. Meddel. Dansk Naturhist. Foren. Kj 0 benhavn 1853(3-4): 98. 1854. TIPO: MÉXICO. Puebla/ Oaxaca: Tehuacanae, circa Tehuacán, S. Sebastian, Venta Salada, Tecomavaca, F.M. Liebmann s.n., dic (holotipo: K?). Arbustos o árboles bajos 1.0-4. 5 m alto. Tallos glabros. Hojas alternas, aparentemente dispuestas en espiral, estípulas diminutas; pecíolos hasta 7.0 mm largo; láminas 2. 0-4.0 cm largo, 1. 0-2.0 cm ancho, obovadas o ancha- mente obovadas, base aguda u obtusa, ápice redondeado, margen entero, grue- sas y carnosas, verde claro, glabras. Inflorescencias en cimas con 3-7 flores. Flores verdosas o amarillas, cáliz con lóbulos ovados, erosos; pétalos ovados, erosos; disco nectarífero orbicular, ovario semiínfero, 3-locular, inmerso en el disco, óvulos 1 por lóculo. Cápsulas 0.7-1. 2 cm largo, 3-valvadas, loculicidas; semillas 3 (rara vez 1, 5 ó 6), con arilo anaranjado. Distribución. En México se ha registrado en los estados de de Baja Califor- nia y Sonora, hasta Chiapas. Ejemplares examinados. PUEBLA: Mpio. Tehuacán: rumbo a Tehuacán, Chiang et al. F-214 (MEXU); Tehuacán, Miranda 964 (MEXU); noroeste de El Riego, Miranda 4352 (MEXU); Tehuacán, Patoni s.n. (MEXU); near El Riego, west of Tehuacán, Smith y Tejeda 4465 (MEXU); near Peñafiel, Smith et al. 4120 (MEXU); 2 mi northwest of Tehuacán, along irrigation canals, near semi- nary, Spetzman y Zapien 1399 (MEXU). Mpio. Zapotitlán: 2 km al este de Zapotitlán Salinas, González-Medrano et al. BC104 (MEXU); San Antonio Tex- cala, Rzedowski 19140 (MEXU); Jardín Botánico de Cactáceas y Suculentas de Zapotitlán Salinas, Valiente et al. 677 (MEXU); ca. 10 mi Southwest of Tehua- cán, Webster y Lynch 17210 (MEXU). Hábitat. Matorral xerófilo. En elevaciones de 1000-1700 m. Fenología. Floración de marzo a agosto. Fructificación de junio a diciem- bre. MORTONIA A.Gray 4. MORTONIA A.Gray, Smithsonian Contr. Knowl. 3(5): 34-35. 1852. Arbustos polígamos, perennifolios. Tallos teretes, glabros o pubescentes, sin ramas espinosas. Hojas alternas, estípulas diminutas y deciduas, corto- pecioladas; láminas 0.7-2. 5 cm largo, 0.2-0. 6 cm ancho, elípticas a ovadas u obovadas, espatuladas, oblanceoladas, margen entero, grueso y revoluto, coriáceas, amarillo-verdosas, pubescentes o glabras, pinnadamente nervadas, nervadura central prominente, las laterales inconspicuas. Inflorescencias terminales en tirsos paniculados, frecuentemente reducidas y con aparien- cia racemosa, bracteadas, flores numerosas, generalmente pediceladas. Flores 5-meras, bisexuales (o unisexuales), blanco-verdosas; cáliz lobado, connato formando un tubo obcónico; corola con pétalos erosos; estambres 5, insertos entre los lóbulos del disco, más cortos que los pétalos, anteras cordatas; disco 10 18 40'* 18 20 '* 180 '* 17 40'* 17 20 '* FLORA DEL VALLE DE TEHUACÁN - CUIC ATLÁN 76: 1-27. 2010 -98 0' -97 40' -97 20' -97 0' 484 O 1 ■182 O 1 ■180 174 O 1 ■172 O 1 11 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Fig. 3. Maytenus phyllanthoides. -a. Rama con flores, -b Detalle de la inflorescencia, -c. Flor vista lateral, -d. Flor vista superior para apreciar el disco nectarífero. -e. Fruto. 12 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 nectarífero 5- (aparentemente 10) -lobado, marcadamente acopado, envolviendo la mayor parte del ovario; ovario irregularmente 5-locular, ovoide, óvulos 2 por lóbulo, estilo columnar, estigma 5-lobado. Frutos secos, indehiscentes, ovoi- des, oblongos o teretes, estilo persistente; semillas 1, sin arilo. Diversidad. Género con 8 especies, 4 en México, 1 en el Valle de Tehuacán- Cuicatlán. Distribución. América. Mortonia diffusa Rose & Standl., Contr. U.S. Nati. Herb. 23(3): 682. 1923. TIPO: MÉXICO. Puebla: Tehuacán, C.G. Pringle 8569, 22 ago 1901 (holo- tipo: US! http://botany.si.edu/types/showImage. cfm?mypic=00094797. jpg; isotipos: CAS, LL, MICH, NY! S, US!). Arbustos 1. 0-3.0 m alto. Tallos teretes, pubescentes. Hojas persistentes, estípulas diminutas, corto -pecioladas; láminas 1.4 -2. 5 cm largo, 0.3 -0.5 cm ancho, obovadas o ampliamente obovadas, base aguda u obtusa, ápice obtuso mucronulado, margen entero y revoluto, generalmente gruesas, hirtelas, pinna- damente nervadas, nervadura central prominente, las laterales inconspicuas. Inflorescencias en panículas, con 10-más flores, frecuentemente en grupos densos sobre el ápice de las ramas, bractéolas 2, subyacentes a cada flor, con glándulas en la base. Flores con sépalos triangulares, acuminados, de borde eroso, persistentes; pétalos suborbiculares a ovados, ligeramente ondulados; disco nectarífero acopado, ligeramente angular. Frutos 2. 0-4.0 mm largo, 2.0- 3.0 mm ancho. Distribución. En México se ha registrado en los estados de Oaxaca y Pue- bla. Ejemplares examinados. OAXACA: Dto Coixtlahuaca: km 118 carretera Tehuacán- Oaxaca, Panero y Calzada 4066 (MEXU); Agua La Palma, noroeste de El Rodeo, camino de herradura rumbo a La Mesa de Coscomate y Cerro Verde, Salinas et al. 5624 (MEXU, MO); Cañada Otate, brecha a Hijaderoaria, Tenorio 19941 (MEXU). Dto. Cuicatlán: Cerro El Veinte, 5 km sur de San Juan Tonaltepec, Salinas y Juárez- Jaimes 7035 (MEXU, MO). Dto. Teoti- tlán: cañada noroeste de Santa María Ixcatlán, Tenorio 18342 (MEXU). Dto. Teposcolula: 3 km suroeste de Villa Tamazulapan del Progreso, camino a Villa de Chilapa de Díaz, García-Mendoza 1029 (MEXU, MO); 5.5 km norte de Villa de Tamazulapan del Progreso-Villa de Chilapa de Díaz, García-Mendoza et al. 6703 (MEXU); 4 km oeste de Villa de Tamazulpan del Progreso, Rzedo- wski 34882 (MEXU, MO); 3 km oeste de Villa de Tamazulapan del Progreso, camino a Villa de Chilapa de Díaz, R. Torres y García-Mendoza 6663 (MEXU). PUEBLA: Mpio. Atexcal: 5 km noreste de San Nicolás Tepoztitlán, González- Medrano et al. F-1439 (MEXU, MO) ; 3 km noroeste de San Nicolás Tepoztitlán, 7 km sureste de Santiago Nopala, González-Medrano et al. 11716 (MEXU); 2 km oeste de Santigo Nopala, 21 km de la carretera Tehuacán-Tecamachalco, Villaseñor et al. 84 (MEXU). Mpio. Palmar de Bravo: Loma Colorada, Cerro a 18 km de la desviación, a lado de la carretera Cuacnopalan- Oaxaca, García- Mendoza et al. 7091 (MEXU). Mpio. San José Miahuatlán: Barranca El Infier- 13 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE 2 m m Fig. 4. Mortonia diffusa. -a. Rama con flores, -b. Rama con frutos, -c. Hoja. -d. Detalle de la inflorescencia, -e. Flor en vista superior, -f. Fruto. 14 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 nillo, al este de Agua de los Granados, Salinas et al. 5800 (MEXU, MO); Rincón del Infiernillo, al este de Agua de los Granados, Tenorio 17194 (MEXU). Hábitat. Matorral xerófilo, esclerófilo. En elevaciones de 1600-2200 m. Fenología. Floración de mayo a julio. Fructificación de mayo a octubre. SCHAEFFERIA Jacq. 5. SCHAEFFERIA Jacq., Enum. Syst. Pl. 10, 33. 1760. Arbustos o árboles dioicos, perennifolios. Tallos angulares o teretes, estria- dos, glabros o pubescentes, sin ramas espinosas. Hojas alternas o fasciculadas sobre braquiblastos, estípulas diminutas o rudimentarias, corto-pecioladas a sésiles; láminas elípticas a lanceoladas, base cuneada, decurrente, atenuada, aguda o acuminada, ápice generalmente obtuso, redondeado o mucronulato, margen entero a finamente dentado o ciliado, coriáceas a cartáceas, pube- scentes, pinnadamente nervadas, nervadura central prominente, las laterales inconspicuas. Inflorescencias axilares, fasciculadas, flores solitarias o pocas, sésiles o corto -pediceladas. Flores 4-meras, unisexuales, amarillas a verdes o blancas; cáliz con lóbulos libres, persistentes o deciduos en flores masculinas; corola con pétalos imbricados; estambres 4, alternos con los pétalos, ausentes en las flores femeninas, anteras suborbiculares a cordatas; disco nectarífero inconspicuo en las flores femeninas y ausente en las flores masculinas, con- fluente con la base del ovario; ovario semiínfero, parcialmente fusionado con el disco, 2-locular, óvulo 1 por lóculo, pistilodio rudimentario en las flores mas- culinas. Frutos en drupas secas, con estilo persistente; semillas 2, sin arilo. Diversidad. Género con cerca de 16 (-20) especies, 6 en México, 3 en el Valle de Tehuacán-Cuicatlán. Distribución. América, en los trópicos y zonas templadas. CLAVE PARA LAS ESPECIES 1. Hojas densamente pilosas. S. pilosa 1. Hojas generalmente glabras, excepto cerca de la base. 2. Hojas 2. 0-4.0 mm ancho, ápice mucronulato. S. stenophylla 2. Hojas 4. 0-8.0 mm ancho, ápice redondeado o emarginado. S. oaxacana Schaefferia oaxacana Standl., J. Wash. Acad. Sci. 13(1): 7. 1923.TIPO: MÉXICO. Oaxaca: Zinnallan [Zimatlán], C. Conzatti 4325, 27 nov 1921 (holotipo: US! http://botany.si.edu/types/showlmage.cfm?mypic=00094817.jpg; iso- tipo: LL!). Arbustos hasta 1.5 m alto. Tallos angular-estriados, glabros. Hojas gene- ralmente fasciculadas, corto-pecioladas; láminas 1. 0-2.0 cm largo, 4. 0-8.0 mm ancho, oblongo-espatuladas u oblongo-obovadas, base cuneada, ápice redon- deado o emarginado, margen ciliado o entero, coriáceas, amarillo-verdosas, glabras, pinnadamente nervadas, nervadura central prominente, las laterales inconspicuas. Inflorescencias fasciculadas en los nudos o solitarias, pedice- los cortos y gruesos. Drupas 4. 0-8.0 mm largo, 3. 0-5.0 mm ancho, ovadas, generalmente glabras. 15 18 40'* 18 20 '* 180 ’’ 17 40’’ 17 20 '* C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE -98 0' -97 40' -97 20' -97 0' -184 O 1 -182 O 1 -180 -174 O 1 -172 O 1 16 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 Distribución. En México se ha registrado en los estados de Oaxaca y Pue- bla. Ejemplares examinados. PUEBLA: Mpio. Tehuacán: Meseta de San Lorenzo Teotipilco, subiendo por el camino que viene de El Riego, Chiang et al. F-2251 (MEXU); Meseta de San Lorenzo, Chiang et al. F-2356 (MEXU); 4 km north of Tehuacán along hwy 150, E. Sallee s.n. (MEXU). Hábitat. Matorral xerófilo. En elevaciones hasta de 1700 m. Fenología. Floración desconocida para el Valle. Fructificación de junio a agosto. Schaefferia pilosa Standl., Contr. U.S. Nati. Herb. 23(3): 682. 1923. TIPO: MÉXICO. Oaxaca: near Huajuapan, E.W. Nelson 1965, 16nov 1894 (holo- tipo: US! http://botany.si. edu/types/showlmage.cfm?mypic=00094818. jpg; isotipo: LL). Arbustos hasta 2.0 m alto. Tallos teretes, puberulentos cuando jóvenes. Hojas generalmente fasciculadas, sobre braquiblastos; pecíolos cortos y delga- dos; láminas 1.0-2. 5 cm largo, 0. 4-1.0 cm ancho, espatuladas a ovado-espatu- ladas, base cuneada y decurrente, ápice obtuso o redondeado, margen ciliado, cartáceas, ambas superficies densamente corto-pilosas, pinnadamente ner- vadas. Flores solitarias con pedicelos cortos, gruesos, pubescentes; cáliz con lóbulos obtusos, glabros. Drupas 4. 0-5.0 mm diámetro, ovoides, pubescen- tes. Distribución. En México se ha registrado en los estados de Baja California, Oaxaca y Puebla. Ejemplares examinados. PUEBLA: Mpio. Caltepec: Mesa de Buenavista, norte de Caltepec Tenorio y Romero 6668 (MEXU). Mpio. Tehuacán: km 8 carretera Tehuacán- Orizaba, Sánchez-M. et al. 4 (MEXU, MO); Meseta de San Lorenzo, Chiang y Martínez-Alfaro F-2314 (MEXU) . Hábitat. Matorral xerófilo, esclerófilo. En elevaciones hasta de 2100 m. Fenología. Floración no conocida para el Valle. Fructificación de julio a noviembre. Schaefferia stenophylla Standl., Contr. U.S. Nati. Herb. 23(3): 682. 1923. TIPO: MÉXICO. Puebla: Tehuacán, C.G. Pringle 7503, 28 ago 1897 (holo- tipo: US! http://botany.si. edu/types/showImage.cfm?mypic= 00094819. jpg; isotipos: CAS, GH!). Arbustos 1. 0-3.0 m alto. Tallos teretes o cuando jóvenes angulares, glabros. Hojas fasciculadas sobre braquiblastos, sésiles; láminas 0. 7-2.0 cm largo, 2.0- 4.0 mm ancho, linear-espatuladas, base gradualmente atenuada, ápice obtuso a emarginado, mucronulato, margen entero, subcoriáceas, glabras, nervadu- ras secundarias evidentes, paralelas. Flores solitarias (femeninas) o fascicu- ladas (masculinas), con pedicelos cortos, gruesos, glabros o sésiles; cáliz con lóbulos menores 0.4 mm largo, obtusos a ovados, ciliados; corola con pétalos 2. 0-3.0 mm largo, ca. 1.0 mm ancho, margen finamente ondulado. Drupas 3. 5-5.0 mm largo, 2. 5-5.0 mm ancho, ovoides. 17 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Distribución. Endémica de México, se ha registrado en los estados de Pue- bla y Oaxaca. Ejemplares examinados. OAXACA: Dto. Coixtlahuaca: 2 km oeste de El Rodeo, Salinas F-3343 (MEXU); subida del Cacalosúchil, Tenorio 6932 (MEXU); Agua El Tule, ladera este de Cerro Verde, Tenorio et al. 8886 (MEXU) . Dto. Cui- catlán: El Campanario, San José del Chilar, Cruz-Espinosa y San Pedro 1070 (MEXU); Barranca del Casiquito, San José del Chilar, Cruz-Espinosa y San Pedro 702 (MEXU); camino a Barranca Agua Amarilla, San José del Chilar, Cruz-Espinosa y San Pedro 800 (MEXU); Barranca de las Guacamayas, San José del Chilar, Cruz-Espinosa y San Pedro 1070 (MEXU, MO); 16 km sureste de Santiago Dominguillo, 11 km noroeste de San Juan Tonaltepec, González- Medrano F-1094 (MEXU); 15.5 km sureste de Santiago Dominguillo, Medina et al. 5072 (MEXU); 6 km norte de San Juan Bautista Cuicatlán, 10 km oeste de la terracería a San Pedro Jocotipac, Salinas y Petterssen 4726 (MEXU), 4727 (MEXU); Cerro Virgen de Guadalupe, 6 km de San Juan Bautista Cuicatlán, carretera 131, 10 km oeste por la terracería a San Pedro Jocotipac, Salinas et al. 4300 { MEXU), 4640 (MEXU). Dto. Huajuapan: Paraje de área de exclusión, 3 km norte de la carretera a Yolotepec, Aguilar- Sánchez 292 (MEXU); between Huajuapan de León and Tehuacán on hwy 125, 3.4 km sur of the Puebla bor- der, Bartholomew et al. 3120 (MEXU); 14 km suroeste de Huajuapan de León, carretera a San Antonio Atenango, Cedillo y R. Torres 1424 (MEXU, MO); 2 km sur del límite Oaxaca-Puebla, carretera Huajuapan de León-Tehuacán, Chiang et al. F-191 (MEXU, MO); 5.5 km noroeste de San Sebastián Frontera, Chiang et al. F-1890 (MEXU, MO); 2 km norte de Santiago Chazumba, Gonzá- lez-Medrano et al. 11588 (MEXU); 6 km noreste de Santiago Chazumba, carre- tera a Tehuacán, Salinas 4474 (MEXU); 5.5 km noreste de Santiago Chazumba carretera a Tehuacán, Salinas y Campos F-3730 (MEXU); 6 km noreste de Santiago Chazumba carretera a Tehuacán, Salinas y Dorado F-2738 (MEXU); 2 km norte del entronque San Sebastián Frontera con la carretera Santiago Chazumba- Santiago Acatepec, Salinas y Dorado F-3056 (MEXU); 4 km norte de Santiago Chazumba, carretera Huajuapan de León-Tehuacán, Torres et al. 797 (MEXU, MO); 6 km sur de Santiago Cacaloxtepec, camino a Tezoatlán de Segura y Luna, Torres y García-Mendoza 6687 (MEXU); camino de San Pedro Yodoyuxi- Cacaloxtepec, Anónimo 2 (MEXU); 500 m entrada a Ranchería de Fronteras, carretera Tehuacán-Huajuapan de León, Anónimo 204 (MEXU). Dto. Teotitlán: 14 km al este de Santa María Ixcatlán, terracería a Santa María Tecomavaca, Salinas y Tenorio 5844 (MEXU); Río Seco a Río Santiago, suroeste de Santa María Tecomavaca, brecha a Santa María Ixcatlán, Salinas y Vibrans 7203 (MEXU). PUEBLA: Mpio. Atexcal: 5 km al este de Santa Cata- rina Tehuixtla, 5 km sureste de San Nicolás Tepoztitlán, González-Medrano et al. F-1336 (MEXU); 3 km al este de Santa Catarina Tehuixtla, norte del camino a Zapotitlán, por San Juan Raya, González-Medrano et al. 11720 (MEXU); 5 km suroeste de San Bartolo Teontepec, camino a San Martín Atexcal, Medina et al. 4782 ( MEXU); 6.2 km suroeste de San Bartolo Teontepec, camino a San Martín Atexcal, Medina et al. 4832 ( MEXU). Mpio. Caltepec: 12 km noreste de Santiago Acatepec, Chiang et al. F-1915 (MEXU); 6 km suroeste de Santiago Acatepec, carretera Tehuacán-Huajuapan de León, González-Medrano et al. 18 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN - CUIC ATLAN 76: 1-27. 2010 Fig. 5. Schaefferia stenophylla. -a. Rama con flores, -b. Rama con frutos, -c. Hoja. -d. Flor vista lateral, -e. Fruto vista superior y en vista lateral. 19 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE F-726 (MEXU); Cerro El Coatepe, 1.7 km suroeste de San Luis Atolotitlán, Salinas y Dorado F-2745 (MEXU). Mpio. San Gabriel Chilac: 5 km noreste de San Gabriel Chilac, rumbo a Huajuapan de León, Chiang et al. F-1848 (MEXU). Mpio. Ixcaquixtla: 11 km suroeste de San Juan Ixcaquixtla, Salinas et al. F-3429 (MEXU). Mpio. San Gabriel Chilac: 5 km noreste de San Gabriel Chilac, Chiang et al. F-1848 ( MEXU). Mpio. San José Miahuatlán: Cerro Tepetroja suroeste de San José Axusco, Tenorio y Romero 9046 (MEXU). Mpio. Tehuacán: Meseta de San Lorenzo, Chiang y Martínez-Alfaro F-2314 (MEXU, MO); 2 km oeste de Tehuacán, Chiang et al. F-15 (MEXU, MO), F-33 (MEXU, MO); 4.4 km al este de San Pablo Tepetzingo, Chiang et al. F-97 (MEXU, MO); Meseta de cerros calizos, oeste de San Lorenzo, Chiang et al. F-2033 (MEXU); Meseta de San Lorenzo Teotipilco, Chiang et al. F-2346 (MEXU); 11 km soeste de Tehuacán, El Riego-Meseta de San Lorenzo, Chiang et al. F-2600 (MEXU); 3 km oeste de Tehuacán-Tecamachalco, Dorado y Salinas F-2996 (MEXU, MO); Meseta de San Lorenzo, 3 km oeste de Tehuacán-Tecamachalco, García-Men- doza et al. 3287 (MEXU, MO); Meseta de San Lorenzo, 3 km suroeste de Tehua- cán, González-Medrano et al. F-1036 (MEXU); Tehuacán, Liehmann 14885 (MO); Tehuacán, Miranda 3486 (MEXU); noroeste de El Riego, Miranda 4363 (MEXU); suroeste de El Riego, Miranda 4376 (MEXU); 2 km norte de Tehua- cán, cerca de la Escuela Militar, Salinas y Solís-Sánchez F-3597 (MEXU); 4 km north of Tehuacán along hwy 150, Sallee s.n. (MEXU); 6 km al norte de Tehuacán, carretera a Córdoba, Rzedowski 19117 (MEXU). Mpio. Tepanco de López: 10 km oeste de San Andrés Cacaloapan, Salinas 5815 (MEXU). Mpio. Tepeyahualco Cuauhtémoc: 3.6 km sureste de Tepeyahualco Cuauhtémoc, Nava etal. 21 (MEXU). Mpio. Totoltepec de Guerrero: 9 km noroeste de Santa Cruz Nuevo, camino a San Juan Ixcaquixtla, González-Medrano et al. F-1254 (MEXU). Mpio. Zapotitlán: carretera libre Tehuacán-Huajuapan de León, Ber- nal-Basavilbazo 155 (MEXU), 200 (MEXU); 11.9 km noreste de Santiago Cha- zumba, carretera Huajuapan- Tehuacán, Chiang y Delevoryas 844 (MEXU); 3 km de San Juan Raya, por la brecha, Lira- Charco et al. 1631 (MEXU); 2 km noreste de San Juan Raya, Valiente et al. 376 (MEXU); San Francisco X. ochil- tepec. Valiente et al. 1005 (MEXU). Hábitat. Matorral xerófilo, esclerófilo. En elevaciones de 1300-2200 m. Fenología. Floración marzo a mayo. Fructificación de mayo a noviembre. WIMMERIA Schltdl. & Cham. 6. WIMMERIA Schltdl. & Cham., Linnaea 6: 427. 1831. Bibliografía. Lundell, C.L. 1939. Revisión of the American Celastraceae I. Wimmeria, Microtropis, and Zinowiewia. Contr. Univ. Michigan Herb. 3: 1-46. Arbustos o árboles, polígamos, perennifolios. Tallos teretes, glabros o pu- bescentes, sin ramas espinosas. Hojas alternas o fasciculadas; estípulas dimi- nutas; subsésiles a pecioladas, pecíolos ca. 2.0 cm largo; láminas lanceoladas, elípticas, ovadas, obovadas, base cuneada a envainante, ápice redondeado, obtuso a ligeramente emarginado o acuminado, serradas o crenadas, coriá- 20 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN-CUICATLAN 76: 1-27. 2010 ceas, pubescentes o glabras, nervaduras pinnadas. Inflorescencias axilares, en cimas ramificadas en dicasios, ocasionalmente ñores solitarias, pedicela- das. Flores 5-meras, bisexuales, blancas o amarillo-blanquecinas; cáliz con lóbulos desiguales; corola con pétalos alternos a los lóbulos del cáliz, general- mente erosos o divididos, margen prolongado en el ápice; estambres 5, insertos en el margen del disco nectarífero, alternos a los pétalos, anteras ovoides a elipsoides; disco nectarífero 5-lobado, grande, grueso, plano o convexo, con- fluente con la base del ovario; ovario semiínfero, (2-)3-locular, 3 -angulado o alado, óvulos 4-8 por lóculo, parcialmente inmerso en el disco nectarífero; estilo corto, terete, a veces 3-angulado, rara vez igualando el ovario. Frutos en sámaras 3-aladas, anchas longitudinalmente, ovadas, oblongas a amplia- mente elípticas, irregularmente dentadas en la base y el ápice, estilo y estigma persistentes; semillas 1-2, sin arilo. Diversidad. Género con 10-14 especies en el mundo, 13 en México, 2 en el Valle de Tehuacán-Cuicatlán. Distribución. América, de México a Panamá. CLAVE PARA LAS ESPECIES 1. Frutos pubescentes esparcidamente; hojas elípticas, oblongas u obovadas, con margen entero, pubescentes en ambas superficies. W. microphylla 1. Frutos glabros; hojas lanceoladas u ovado -lanceoladas, con margen finamente ere- nado a serrado, glabras, excepto en las nervaduras. W. serrulata Wimmeria microphylla Radlk., Beih. Bot. Centralbl. 15(2): 359. 1903. TIPO; MÉXICO. Puebla; Tehuacán, C.G. Pringle 6289, 24 dic 1895 (holotipo; US! http://botany.si.edu/types/showImage. cfm?mypic= 00094770.jpg; isotipos: A, C, F, GH, MEXU! MICH, MO, NY! P). Arbustos 1. 0-4.0 m alto o árboles. Tallos con entrenudos muy cortos. Hojas fasciculadas sobre ramas agudas, pecíolos hasta 3.0 mm largo o sési- les; láminas 1.0-1. 5 cm largo, 0. 4-1.0 cm ancho, elípticas, oblongas u obova- das, base envainante, ápice redondo o ligeramente emarginado, margen entero, coriáceas, pubescentes en ambas superficies, pero la superficie abaxial corto- pilosa, nervaduras pinnadas. Inflorescencias en cimas con 1-3 flores, hasta 1.5 cm largo. Flores con cáliz de lóbulos desiguales, agudos a acuminados; pétalos suborbiculares a ovados o elípticos. Sámaras 1.0-1. 1 cm largo, 1.2-1. 3 cm ancho, más anchas en la porción media, pubescentes esparcidamente. Distribución. Endémica de México, se ha registrado en los estados de Oaxaca y Puebla. Ejemplares examinados. OAXACA: Dto. Coixtlahuaca: km 103 of the new hwy 84, Clevinger et al. 136 (MEXU); Cerro Solo, 7 km noreste de Tepel- meme Villa de Morelos, Cruz-Cisneros 2416 (MEXU); Cerro Solo, 7 km noreste de Tepelmeme Villa de Morelos, Prigge 3236 (MEXU, MO); Agua La Palma, noroeste de El Rodeo, camino de Herradura, rumbo a la Mesa de Coscomate y Cerro Verde, Salinas et al. 5625 (MEXU, MO); Barranca Carrizalillo, km 88 carretera Cuacnopalan- Oaxaca, justo frente al Puente Carrizalillo, Salinas et al. 8002 (MEXU); subida del Cacalosúchil, Cerro Verde, Tenorio et al. 6924 21 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE (MEXU, MO), 6935 (MEXU, MO); Cerro entre el pueblo de El Rodeo y el Cerro de la Mesa de Coscomate, Tenorio y Kelly 21278 (MEXU, MO); Ladera oeste de Cerro Pluma, Tenorio et al. 20620 (MEXU). Dto. Huajuapan: 2 km sur del límite Oaxaca-Puebla, carretera Huajuapan de León-Tehuacán, Chiang et al. F-200 (MEXU); 3 km suroeste de San Francisco Huapanapan, carretera a Huajuapan de León, Dorado y Salinas F-2940 (MEXU); 10 Km N de la desvia- ción a San Pedro y San Pablo Tequixtepec, carretera Huajupan de León-Tehua- cán , García-Mendoza et al. 2292 (MEXU); 20 km norte de Santiago Miltepec, carretera a Tehuacán, Salinas y Dorado F-2724 (MEXU); 4 km sureste de San Francisco Huapanapan, terracería a San Juan Nochixtlán, Salinas y Dorado F-2732 (MEXU); 2 km norte del entronque a la brecha San Sebastián Frontera, carretera Santiago Chazumba- Santiago Acatepec, Salinas y Dorado F-3054 (MEXU); 500 m entrada a Ranchería de Fronteras, carretera Tehuacán- Huajuapan de León, Anónimo 201 (MEXU). Dto. Teposcolula: 5 km suroeste de Villa de Tamazulapan del Progreso-Villa de Chilapa de Díaz, Calzada 23991 (MEXU); 3 km sur de Villa de Tamazulapan del Progreso, González-Medrano 11426 (MEXU); 5 km al este de Villa de Tamazulapan del Progreso, camino a Villa de Chilapa de Díaz, García-Mendoza y R. Torres 1466 (MEXU); 2-6 km suroeste of Villa de Tamazulapan del Progreso, Prigge 3230 (MEXU). PUEBLA: Mpio. Ajalpan: 6 km al este de Ajalpan, Chiang et al. F-2203 (MEXU). Mpio. Atexcal: 4 km noreste de Santo Tomás Otlatepec, González-Medrano et al. F- 1308 (MEXU); 5 km al este de Santa Catarina Tehuixtla, González-Medrano et al. F-1360 (MEXU) ; 5 km noreste de San Nicolás Tepoxtitlán, 4 km noroeste de Santiago Nopala, Tenorio y Romero 4913 (MEXU). Mpio. Caltepec: Cerro El Mirador, oeste de Caltepec, Tenorio 17282 (MEXU); Mesa de Pala, sureste de Santiago Acatepec, Tenorio 17316 (MEXU); Rincón del Trueno, Cerro Capulín, al este de Membrillos, Tenorio y Kelly 21668 (MEXU). Mpio. Chila: 2.5 km sur de Chila de las Flores, Salinas 7496 (MEXU); 21 km noroeste del Huajuapan de León, Téllez y Martínez- Salas 1079 (MEXU). Mpio. San Juan Ixcaquix- tla: 11 km sur de San Juan Ixcaquixtla, González-Medrano 12753 (MEXU), 12772 (MEXU); 11 km suroeste de San Juan Ixcaquixtla, Salinas et al. 3432 (MEXU). Mpio. San Gabriel Chilac: Barranca Tlacuilosto, suroeste de San Juan Atzingo, Lira-Charco et al. 1649 (MEXU). Mpio. San José Miahuatlán: Barranca El Infiernillo, al este de Agua de los Granados, Salinas et al. 5795 (MEXU); Cañada del Cosahuico, norte del Cerro Tepetroja, sur de San José Axusco, Tenorio 17945 { MEXU). Mpio. Tecamachalco: Cerro Zapotlán, oeste de San Lorenzo Ometepec, Tenorio et al. 7066 (MEXU). Mpio. Tehuacán: 4.4 km al este de San Pablo Tepetzingo, Chiang et al. F-78 (MEXU), F-lll (MEXU); 12 km noreste de Tehuacán, carretera a Orizaba, Chiang et al. F-274 (MEXU); 2 km noreste de Tehuacán, Miranda 4540 (MEXU); Tehuacán, Pringle 6289 (MEXU), 6688 (MEXU); 8 km noreste de Tehuacán, carretera a Orizaba, Rzedowski 32183 (MEXU); 6 km north of Tehuacán on hwy 150 at junction to Santiago Miahuatlán, Sallee 21 (MEXU), 57 (MEXU). Mpio. Tepanco de López: 4 km sur del entronque a Santa María La Alta-carretera Tehuacán, Salinas y Dorado F-2778 (MEXU). Mpio. Totoltepec de Guerrero: 4 km noro- este de Santa Cruz Nuevo, González-Medrano et al. F-1224 (MEXU); Paraje Loma Larga, terrenos comunales de Santa Cruz Nuevo, Guízar y Miranda- 22 18 40 '* 18 20 '- 180 '■ 17 40 '- 17 20 , < FLORA DEL VALLE DE TEHUACÁN - CUIC ATLÁN 76 : 1 - 27 . 2010 -98 0 ' -97 40 ' -97 20 ' -97 0 ’ -184 0 ‘ -182 0 ‘ ■180 174 0 ' 172 0 ' 23 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Moreno 4651 (MEXU). Mpio. Zapotitlán: 17 km suroeste deTehuacán, Chiang et al. F-363 (MEXU); 8 km de la desviación a San Luis Atolotitlán, carretera Huajuapan de León-Tehuacán, Chiang et al. F-2591 (MEXU); carretera Tehua- cán-Huajuapan de León, González-Medrano et al. F-743 (MEXU); 95 km sur de Molcaxac, camino a Zapotitlán- San Juan Raya, González-Medrano et al. 11728 (MEXU); 2 km adelante de San Luis Atolotitlán, terracería a Los Reyes Mezontla, Salinas 5892 (MEXU); 11 km sur de Tehuacán, carretera Tehuacán- Huajuapan de León, Valiente y Schuhert 37 (MEXU); 2 km noreste del poblado de San Juan Raya, Valiente et al. 353 (MEXU) ; Los Reyes Mezontla, 1 km norte del poblado. Valiente et al. 476 (MEXU); 700 m norte del poblado de Zapotitlán Salinas, Valiente et al. 744 (MEXU). Mpio. Zinacatepec: 6 km al este de Zina- catepec, Manrique et al. 55 (MEXU). Hábitat. Bosque tropical caducifolio y matorral xerófilo. En elevaciones de 1000-2000 m. Fenología. Floración de junio a octubre. Fructificación de septiembre a noviembre. Wimmeria serrulata (DC.) Radlk., Sitzungsber. Math.-Phys. Cl. Konigl. Bayer. Akad. Wiss. Munchen 8: 379. 1878. Dodonaea ? serrulata DC., Prodr., 1; 61. 1824. TIPO: MÉXICO: In Monte-Video, Sessé, Mociño, Castillo y Maldonado 4912, 1815 (holotipo: G!; isotipo: LL). Wimmeria persicifolia Radlk., Sitzungsb. Math. Phys. Akad. Wlss. Mun- chen 8: 379. 1878. TIPO: MÉXICO. Oaxaca: Ejutla, F.W. Liehmann 4044, oct 1842 (holotipo: M!; isotipos: C, F, US! http://botany.si.edu/types/ showlmage . cfm?my pie =00094772. j pg) . Wimmeria caudata Lundell, Phytologia53(6): 414-416. 1983. TIPO: MÉXICO. Oaxaca: Río San Felipe, H.H. litis, Koeppen e litis 1211, ago 1960 (holo- tipo: WIS; isotipo: LL!). Árbol 3. 0-6.0 m alto o arbusto. Tallos con entrenudos largos. Hojas alter- nas, pecioladas; pecíolos 1.0-1. 7 cm largo, delgados; láminas 4.0-8. 5 cm largo, 1.8-4. 5 cm ancho, lanceoladas o lanceolado -ovadas, base acuminada, ápice largamente acuminado, margen finamente crenado a serrado, coriáceas, gla- bras, excepto en las nervaduras. Inflorescencias en cimas 1-3-bifurcadas, hasta 3.0 cm largo. Flores con lóbulos del cáliz desiguales, 2-lóbulos externos gruesos y redondeados; pétalos elíptico-oblongos, anteras anchamente corda- tas, diminutamente apiculadas. Sámaras 3 aladas, 1. 1-1.4 cm largo, 1. 5-2.0 cm ancho, más anchos por debajo de la mitad, glabras. Discusión. Lundell (1940) publicó una nota pequeña en la cual aclara la confusión que hay entre los nombres Wimmeria serrulata y W. persicifolia, la última es considerada como sinónimo en este trabajo. La especie W. caudata es muy similar a W. serrulata excepto por algunas pequeñas diferencias en la forma de las hojas. Existe una variación característica de las hojas en todo el intervalo de distribución de W. serrulata. En las partes más sureñas las plantas tienden a ser casi glabras y más pequeñas (semejantes al complejo W. concolor/ sternii/ acuminata) en comparación con las plantas del norte que son más pubescentes y con hojas más grandes. 24 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN - CUICATLAN 76: 1-27. 2010 Distribución. Endémica de México, se ha registrado en los estados de Gue- rrero, Jalisco, Morelos, Oaxaca y Puebla. Ejemplares examinados. OAXACA: Dto Coixtlahuaca: Cerro Solo, 7 km noreste de Tepelmeme Villa de Morelos, Cruz-Cisneros 2101 (MEXU); km 94.7 de la carretera Tehuacán- Oaxaca (cuota). Panero y Calzada 6758 (TEX). Dto. Etla: Salinas et al. 6604 (MEXU); Cerro Tejón, ca. 1 km norte de El Parián, junto al río, Salinas y Martínez- Correa 6232 (MEXU). Dto. Nochixtlán: San- tiago Huauclilla, Conzatti 4258 (MEXU); Cerro San Blas, Santiago Huauclilla, Conzatti 4273 (MEXU). Dto. Teposcolula: ladera a 3 km suroeste de Villa de Tamazulapan del Progreso, camino a Villa de Chilapa de Díaz, García-Mendoza 881 (MEXU); ca 5 km suroeste de Villa de Tamazulapan del Progreso, Lorence et al. 3711 (MEXU); 5 km sureste de San Pedro Nopala, Tenorio et al. 12245 (MEXU). Dto. Teotitlán: 6 km noroeste de Santa María Ixcatlán, brecha a San Pedro Nodón, Panero y Calzada 6772 (TEX). PUEBLA: Mpio. Caltepec: Cerro El Capulín, suroeste de los Membrillos, Tenorio 8011 (MEXU). Mpio. Juan N. Méndez: 1.5 km from town of Zamarrilla, Calzada 23101 (MEXU). Mpio. Teca- machalco: 1 km noroeste de Santiago Alseseca, carretera a Tecamachalco- Tehuacán, González-Medrano et al. F-767 (MEXU). Mpio. Tehuacán: 6 km suroeste de San Bartolo Teontepec, González-Medrano et al. BC-81 (MEXU). Mpio. Zapotitlán: 8 km noreste de Santiago Acatepec, Chiang et al. F-1942 (MEXU), F-1970 (MEXU). Hábitat. Bosque tropical deciduo. En elevaciones de 1500-2300 m. Fenología. Floración de agosto a octubre. Fructificación de agosto a marzo. 25 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE Fig. 6. Wimmeria serrulata. -a. Rama con flores, -b. Rama con frutos, -c. Detalle de la inflorescencia, -d. Flor vista inferior, -e. Flor vista superior para apreciar el disco, -f. Fruto inmaduro. 26 FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN - CUICATLAN 76: 1-27. 2010 INDICE DE NOMBRES CIENTIFICOS Acanthothamnus 2, 3, 4, 7 W caudata 24 W. concolor 24 W. microphylla 21, 23 W persicifolia 24 W. serrulata 21, 23, 24 W. sternii 24 A aphyllus 3, 4, 7 A viridis 3 Cassine 6 C. attenuata 6 C. xylocarpa 6 Cassinoideae 5 Zinowiewia 20 Celastraceae 1, 2, 5, 20 Celastrales 1, 2 Celastrus 3 C. aphyllus 3 Dodonea 24 D. ? serrulata 24 Elaeodendron 2, 3, 5, 7 F. attenuatum 6 E. xylocarpum 6, 7, 8 F. dioicum 6 Eudicotiledóneas 2 Euroside 2 Fabide 2 Freziera 6 F dioica 6 Hippocrataceae 2 Lepidobotryaceae 1, 2 Malpighiales 2 Maytenus 2, 9, 11 M. phyllanthoides 9, 11,12 Microtropis 20 Mortonia 2, 3, 10, 11 M. diffusa 11, 13, 14 Oxalidales 2 Parnassiaceae 1, 2 Pottingeriaceae, 2 Roside 2 Schaefferia 1, 2, 15, 16 S. oaxacana 15, 16 S. pilosa 15, 16, 17 S. stenophylla 15, 16, 17, 19 Tricerma 1, 9 T. phyllanthoides 9 T. crassifolium 10 Wimmeria 2, 3, 20, 21, 23 W. acuminata 24 var. attenuatum 6 var. dioicum 6 27 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE 98 ° 00 ' 97 ° 40 ' 97 ° 20 ' 97 ° 00 ’ 96 ° 40 ' 19 ° 00 ' 18 ° 40 ' 18 ° 20 ' 18 ° 00 ' 1 7 ° 40 ' 17 ° 20 ' FLORA DEL VALLE DE TEHUACAN - CUICATLAN 76: 1-27. 2010 OAXACA DISTRITO MUNICIPIO No. I Coixtlahuaca Concepción Buenavista 1 San Cristóbal Suchixtlahuaca 2 San Francisco Teopan 3 San Juan Bautista Coixtlahuaca 4 San Mateo Tlapiltepec 5 San Miguel Tequixtepec 6 San Miguel Tulancingo 7 Santa Magdalena Jicotlán 8 Santa María Nativitas 9 Santiago Ihuitlán Plumas 10 Santiago Tepetlapa 1 1 Tepelmeme Villa de Morelos 12 Tlacotepec Plumas 13 II Cuicatlán Concepción Pápalo 14 San Juan Bautista Cuicatlán 15 San Juan Tepeuxila 16 San Pedro Jaltepetongo 17 San Pedro Jocotipac 18 Santa María Texcatitlán 19 Santiago Nacaltepec 20 Santos Reyes Pápalo 21 Valerio Trujano 22 III Etla San Francisco Telixtlahuaca 23 San Jerónimo Sosola 24 San Juan Bautista Atatlahuaca 25 Santiago Tenango 26 IV Huajuapam Asunción Cuyotepeji 27 Cosoltepec 28 Ciudad de Huajuapam de Léon 29 San Andrés Dinicuiti 30 San Juan Bautista Suchitepec 31 San Pedro y San Pablo Tequixtepec 32 Santa Catarina Zapoquila 33 Santa María Camotlán 34 Santiago Chazumba 35 Santiago Huajolotitlán 36 Santiago Miltepec 37 Zapotitlán Palmas 38 C.CLEVINGER Y J.CLEVINGER CELASTRACEAE DISTRITO V Nochixtlán VI Teotitlán VII Teposcolula PUEBLA MUNICIPIO Ajalpan Altepexi Atexcal Cañada Morelos Caltepec Chapulco Chila Coxcatlán Coyomeapan Coyotepec Esperanza Ixcaquixtla Juan N. Méndez Nicolás Bravo Palmar de Bravo San Antonio Cañada MUNICIPIO No. Asunción Nochixtlán 39 San Andrés Sinaxtla 40 San Juan Yucuita 41 San Miguel Chicaua 42 San Miguel Huautla 43 San Pedro Coxcaltepec Cántaros 44 Santa María Apazco 45 Santa María Chachoapan 46 Santiago Apoala 47 Santiago Huauclilla 48 Santo Domingo Yanhuitlán 49 Mazatlán Villa de Flores 50 San Antonio Nanahuatipam 51 San Juan de Los Cues 52 San Martín Toxpalan 53 Santa María Ixcatlán 54 Santa María Tecomavaca 55 Teotitlán de Flores Magón 56 La Trinidad Vista Hermosa 57 San Antonio Acutla 58 San Bartolo Soyaltepec 59 San Juan Teposcolula 60 San Pedro Nopala 61 Santo Domingo Tonaltepec 62 Teotongo 63 Villa de Tamazulapam del Progreso 64 Villa Tejupam de la Unión 65 No. MUNICIPIO No. 1 San Gabriel Chilac 17 2 San José Miahuatlán 18 3 San Miguel Ixitlán 19 4 Santiago Miahuatlán 20 5 Tecamachalco 21 6 Tehuacán 22 7 Tepanco de López 23 8 Tlacotepec de Benito Juárez 24 9 Totoltepec de Guerrero 25 10 Vicente Guerrero 26 11 Xochitlán Todos Santos 27 12 Yehualtepec 28 13 Zapotitlán 29 14 Zinacatepec 30 15 Zoquitlán 31 16 Flora del Valle de Tehuacán-Cuicatlán. Fascículo 76. Celastraceae, se terminó de imprimir en el mes de mayo de 2010, en los talleres de S y G editores, Cuapinol 52, Col. Pedregal de Santo Domingo, 04369 México, D.F. sygeditorespress@gmail.com. Se tiraron 300 ejemplares sobre papel bond de 90 grs. y las cubiertas en cartulina reciclada concept de 220 grs., el cuidado de la edición estuvo a cargo de los editores. FASCÍCULOS PUBLICADOS No. Fase. Acanthaceae Thomas F. Daniel 23 Achatocarpaceae Rosalinda Medina L. 73 Aizoaceae Rosalinda Medina L. 46 Anacardiaceae Rosalinda Medina L. y Rosa María Fonseca 71 Annonaceae Lawrence M. Kelly 31 Apocynaceae Leonardo O. Alvarado- Cárdenas 38 Araliaceae Rosalinda Medina L. 4 Arecaceae Hermilo J. Quero 7 Aristolochiaceae Lawrence M. Kelly 29 Asclepiadaceae Verónica Juárez- Jaimes y Lucio Lozada 37 Asteraceae Tribu Tageteae José Ángel Villarreal-Quintanilla, José Luis Villaseñor-Ríos y Rosalinda Medina-Lemos 62 Asteraceae Tribu Vernonieae Rosario Redonda-Martínez, José Luis Villaseñor-Ríos 72 Basellaceae Rosalinda Medina L. 35 Betulaceae Salvador Acosta-Castellanos 54 Buddlejaceae Gilberto Ocampo-Acosta 39 Burseraceae Rosalinda Medina L. 66 Buxaceae Rosalinda Medina Lemos 74 Cactaceae Salvador Arias Montes, Susana Gama López y Leonardo Ulises Guzmán Cruz 14 Calochortaceae Abisaí García-Mendoza 26 Capparaceae Mark F. Newman 51 Caprifoliaceae José Ángel Villarreal- Quintanilla 58 Caricaceae J.A. Lomelí-Sención 21 Cistaceae Graciela Calderón de Rzedowski y Jerzy Rzedowski 6 Cleomaceae Mark F. Newman 53 Convallariaceae Jorge Sánchez-Ken 19 Cucurbitaceae Rafael Lira e Isela Rodríguez Arévalo 22 Cytinaceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 56 Dioscoreaceae Oswaldo Téllez V. 9 Ebenaceae Lawrence M. Kelly 34 Elaeocarpaceae Rosalinda Medina L. 16 Erythroxylaceae Lawrence M. Kelly 33 Fabaceae Tribu Crotalarieae Carmen Soto-Estrada 40 Fabaceae Tribu Desmodieae Leticia Torres-Colín y Alfonso Delgado-Salinas 59 Fabaceae Tribu Psoraleeae Rosalinda Medina L. 13 Fabaceae Tribu Sophoreae Oswaldo Téllez V. y Mario Sousa S. 2 No. Fase. Fagaceae M. Lucía Vázquez -Villagrán 28 Fouquieriaceae Exequiel Ezcurray Rosalinda Medina L. 18 Gentianaceae José Ángel Villarreal- Quintanilla 60 Gesneriaceae Angélica Ramírez-Roa 64 Gymnospermae Rosalinda Medina L. y Patricia Dávila A. 12 Hernandiaceae Rosalinda Medina L. 25 Hyacinthaceae Luis Hernández 15 Julianiaceae Rosalinda Medina L. 30 Krameriaceae Rosalinda Medina L. 49 Lennoaceae Leonardo O. Alvarado- Cárdenas 50 Lentibulariaceae Sergio Zamudio-Ruiz 45 Linaceae Jerzy Rzedowski y Graciela Calderón de Rzedowski 5 Loganiaceae Leonardo O. Alvarado- Cárdenas 52 Malvaceae Paul A. Fryxell 1 Melanthiaceae Dawn Frame, Adolfo Espejo y Ana Rosa López-Ferrari 47 Melastomataceae Carol A. Todzia 8 Meliaceae Ma. Teresa Germán-Ramírez 42 Menispermaceae Pablo Carrillo-Reyes 70 Mimosaceae Tribu Acacieae Lourdes Rico Arce y Amparo Rodríguez 20 Mimosaceae Tribu Mimoseae Rosaura Grether, Angélica Martínez-Bernal, Melissa Luckow y Sergio Zárate 44 Molluginaceae Rosalinda Medina L. 36 Orobanchaceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 65 Passifloraceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 48 Phyllanthaceae Martha Martínez- Gordillo y Angélica Cervantes- Maldonado 69 Plocospermataceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 41 Poaceae subfamilias Arundinoideae, Bambusoideae, Centothecoideae Patricia Dávila A. y Jorge Sánchez-Ken 3 Polygonaceae Eloy Solano y Ma. Magdalena Ayala 63 Pteridophyta Ramón Riba y Rafael Lira 10 Pteridophyta II Ernesto Velázquez 67 Sambucaceae José Ángel Villarreal- Quintanilla 61 Sapotaceae Mark F. Newman 57 Setchellanthaceae Mark F. Newman 55 Simaroubaceae Rosalinda Medina L. y Fernando Chiang C. 32 Por orden alfabético de familia FASCÍCULOS PUBLICADOS No. Fase. Smilacaceae Oswaldo Téllez V. 11 Theophrastaceae Oswaldo Téllez V. y Patricia Dávila A. 17 Thymelaeaceae Oswaldo Téllez V. y Patricia Dávila A. 24 Turneraceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 43 No. Fase Urticaceae Victor W. Steinmann 68 Verbenaceae Dominica Willmann, Eva-María Schmidt, Michael Heinrich y Horst Rimpler 27 Viscaceae Leonardo O. Alvarado-Cárdenas 75 Por orden alfabético de familia