TCCERGÉNSRNAPU GT CUN MEM Marec 


LIBRI vI. 
aeneis Hipuris 


JOHANNES lONSTONUS 


MED: DocToR 
Concmnaxit . 


RANCOFVRTI AD MOoENVM,/ AN 


N Impensa / 


? (S uf JDPrivdbpio So... M : 5 agis 
7 E —xe 


D 


NUS 
"Iis í 


"p ME LE 


C Leu u^ E 
E Arz]fia yeu (efti - 


"" | 
CC 


j 


W WU 
M TAM 
NN Mul 


l'a 


' 


m 
1 


POM 
m ANE 
ME 


"d 
HL 

613 
3 6G 
Fro 


ur Extraict du Priilere du Roy. 


gb 


^ 
Ld 
& 


OVIS parla grace de Dieu Roy de Fran- 
zc .ce & deNauarre. A nosamez & feaulx confeillers 
S lesgens tenans nos Cours de Parlemens, Maiftres 
8i des Requeftes ordinaires de noftre Hoftel, Bail- 
iL31 lifs, Senechaux, Preuots ou leurs Lieutenans, Ec 
GM atousautresnos officiers, qui] appartiendra,Salut, 
dS Nos chers & bien amez les heritiers de feu Mat- 
7 thieu Merian de Francfort, Nous ont fait remon-.. 
, trerquapresle decedz dudit deffunct;ils ont trou- 
| ue dansfes effects, vn Liure contenant quatre T'o- 
mes Inritulez, ZZ/fforia naturalis Iobanuis lon[flon 


- Med. "Dequadrupedibus, "Deavibus, De piféibus e? Cetis, *DeInfeitis , fer- 


pentibus «o» Draconibus. Queles expofans defireroientfaire Imprimer, Ven- 


dre & diftribueren noftre Royaume, Mais parce que cétoeuurenefe peur fai- 
refansnoftre permiffion, & quelle eft delongtrauail & degrandz frais, ilz cra- 


ignentdén eftre fouftrez par dautres, fil ne luy cft furce par nous pourueu de 
noslettresneceffaires, A Ces caufes defirantfaire parta nosfubjects d'vn oeu- 
ure fi confiderable, Nousauons de noftre grace fpecialle , Permis & octroye 


'ausdits Expofans de faire Imprimer, Vendre & debiter ledit Liure par les Li- 


braires& Imprimeurs que bonleur Semblera, pendant le temps de cinq ans, 


 faifant tres expreffes Inhibitions & deffences,a tous autres Marchands Librai- 


res, & Imprimeurs, d'Imprimer vendreny diftribuer Ledit Liure fans la per- 
miífion des Expofans, foubz changement de Tiltre, faulce marque ou autre- 


ment, apeine de confifcation des exemplaires, & de Trois mil liuresdamende 


aplicable moiti€ 4 l'Hoftel Dieu, & 'autreaux expofans. À la charge dén met- 
tre deux exemplairesen noftre Bibliotecque Publicque, & vn en celle de no- 
ftretres cher & feal Chlerle Sz. Molé Garde desSceaux de France. Mandons 
au premiernoftre Huiffierou Sergentífurce requis, faire pour l'entiere execu- 
tiondes prefentes, tous exploidis & actesrequis & neceffaires , fans demander 
autre congé ny permiflion, Car teleft noftre plaifir, Donnéa Paris le xij Iour 
de Feburier, L'an de grace mil fix cens cinquante cing; & denoftre regnele 


douziesme. 


Par le Roy en fon Confer 


Coupeat. 


csi m 2 cwdab e E dompuéns 
Ne o i lolo rà 2 E Ne ; fion 
AE anstioduv d ZU I " ! 
E ABUS. Ebo. vs Hag ior 
"ote: ds su dati «Y T 


TCAS " AXE 


£k sts; At ie m ions sigan 


: (e 
, 


D aniups Xppt in run Juil: | 
axes à Mab. iu vont ED Slotfurt 2dg 
« 8 sud s ue » - ES dest V orones 
ra 
uad pec tsi Aso dne lasptdcao lat A 
um Meri wig Wido; en a dat ries Va Hes 
i3 emos Ma ic 


- J 


* 


; bf 
ler cec adis qd NA 


vc sands. aad rji ing Vti by 
LT eot ai Sura Ss 39udsly Vi sabina d b-z ito 
i k ndo: ab enda ot. anne rf T bi» Ma / Molitidun 
fosa dido: 253105 UOTE edd i ^egs sec ny du P reena 
x j sb ou 3iba 1. retine ceo büor 3s suütdmb ausit 
Pug: 4D 205 tax »miur PCIE 25 TU sgascosdugl n 
E [int zen T 35:35 gota. six 2S tt jn 
b agii 5LA saptoqxs DE e " 
d ob slo dq Su xfdoS ento: | 
SR ils AMT soe: 1 eb usua tob? sed 
i: E pni sil eina ps i 
b shaus - eamebaeco sbalu e xis 
X RI s dnROTT iet sion d olio "aug 
$; mech em hansb *i Vipeio Wu em P hei (Sod 


ILLUSTRÍSSIMIS HEROIBUS: 


DN. JACOBO HIE 


RONYMO DE ROZDRA- 


 ZEWO ROZDRAZEWSKT, DOQ- 


mino inKrotofzyn, Caftellano Califfienfi, Capi- 
| taneo Coninenfi , &c. 
ET 


DN. HYACINTHO DE ROZ 


DRAZEVO ROZDRAZEWSKI, DOMINO IN 


 Novvomiafto, in Exercitu Sereniffimi Polonix & Sue- 
cig Regis, Equitatus gravis armature 
Chiliarchz , &c. 
— DOMINIS $FiS ORATIOSISSIMIS; 
Hanc Hiftoriz Naturalis dé Avibüs partein ; ob- 
fervantiz monumehtumy;exhibiti ibi favoris 


memort,;offert & dedicat 


JOANNES IONSTONYFS Med.Di 


A 20 HEIN 


HIST 


DEAVIBUS 


LIBRI VI 
355555555535 54 555 555A AAA A24 
^ PR/EFATIO: 


lp qua €$ de 


Operis rattone, €5 de vium natura 


4n genere , agitur. 


Sx Quaticos gre- 
ges , aéreus vium 


cde 
277, infequitur, Bezevole 
Q) Leer. Inditum iis 


scalig.i. in Lexico deducit,velab iesaudien- 
Hif.4ni- do,quod Scaligero patrivifüm. Gra- 


mal.li. js, oguzec ab opvi Ce oot, ou VOe, OBVEaS XIVID7Té. y 
P49. — &c.vocantur. Collum omnes & dor- 
Anf. H« (o Rc eas quz tertam fpectant,queq; 
E *a pectoris vicem gerurit , pàrtes; cum 
lig. caeteris animantibus communes ha- 


bent: peculiares pri czteris,a]e5,pen- 
n4, quibus caulis, plumas & roffrumz, 
quod in fene&a durefcir. Neq; As- 
' biaipfis fantneq; dezzej, néQue iani 
pedesve anteriores,neQiawriculened; 
nares, ícd meatushorum fenfuum , ad 
odoratum inroftro;ad audiendum in 
capite. — Oculos fimiliter atque aliz 
animantes,duos fine palpebris habét, 


niétantab angulo obeunte membra- 
nà omnes. Ariftoteles, exegfap Tli 
5 


himilé coxa; longüm;ad medium ufq; 5. c. vr. 
fubeüntem atque àffixum ventrem: 
quod cumavulfum eft  coxazz putes: 
Atipfa coxa; qua inter hoc & ribiam 
eft ; alia quedam pats effe videacur. 
Maximauncunguibus, & pectus , aliis 
robuftius. Pro caua clünis eft;iisqui- 

busaut crurà lónga; aüt pedes conti- 
nuatá planicie dati;brevis, longus a- 
liis. Alas inprioracutvant. Omnium Arift. Lc. 
animalium pedes (untut homo: quá- Plm.H. N. 
vis rettorfum curvant crura , qua- ^1t«.45. 

|! drupeduüm modo, Uncoshabentium DAT x 
longi, € qux ad aquas ver(íantur, Ca- L349. : 
rént tamen iis Cypfeli, & quoddam 
Manucodiator. genus. Omnes funt 
mAvuvxoi, fed & omnes quodammo- 
dó miuq;dec. Plutimis namque digiti 
difcreti funt:& sd aAeva seyewomda qui- 
dém,dearticulatostamenatQ;diftin- — 
&oshabentdigitos. Plinius eos a- Pliz. H. N. 
lias habere dixit; palmipedes eife a. / 116.47. 
lias,aliasinter utrumQ;divifis digitis, 
adjectálatitudine. Quz volatu fub- 

limes feruntur, omnibusquaternidi- 


Conniventinferiore gena graviores: giti,tresinanteriore parte,unus poné 


pro 


HIST: NATUR. DE AVIBV&$ 


, 


pro calcaneo plurimis. Pauczbinas| Hac quogi mira natura differentia: alia a- 
ante,totidem poft habent, Quibus- | fi /ocis negat ,. tamquam genera frugum 
dametiam calcaria funt, Uncungues | fruricumve, fic c animalium non nafci 
autem & calcarigerz,nullz, Plinius, | ?ranslatitiumiimeéda emort, miri. Quid 
nifallor,radiosdixit. Illa funt volu-! éff fud umius generis faluti adverfum,qua- - 
cres; hz humiles, Data nonnullis & | ve //fa pa£ura invidia? aut qui terrarum 
furre&is pennis crifta, Soli gallo pe-! dicat£ avibus termini 9 Rbodus aquilam 


culiaris,quz nec caro eft, necà natü- 
r&ácarnis aliena. Izgzeriora i àttendà- 
mus, Linguam ortítz omnes funt, fed 
diverfam:aliz longam;latamalia,que 
prater caetera animalia literas fono 
exprimunt:aliz ante ex cornu acutif- 
fimo, retró excarne compofitam , ut 
Aliert. M. inhiftoriaoccurret. Lizgala qua güt- 
de Animal. gulioniimpofita eft, nulli: apértioné 
MB 66. e contractione ita meatruin tempec- 
rant, ut prohibeant,hé quid gravioris 
4rif.H.4. inpulmonem deinittatur, Zzfrera & 
L2. 022-*- intere & ab aliisanimalib.differunt. 
dit. Scal Dreiacet in quibusdam ventriculo 
inzluvies; feu cavum amplumque co- 

rium , in quod receptus cibus per 

initia coquitur; agula anguftius, dein 

laxius, & rurfutnquó ad ventriculum 
demittitur,ar&tius, — F'egiriculus plü- 

rimis carnófus & compactus : pelle 
interiore robufta,; etiam. cum à car- 

nofo ablata eft, 1ze/uvie deftiruta,gu- 

lam capacem latam , aut totam quá 
vétriculo jungitur obtinuere , ut mo- 
nedulz,corvi,coturhices:que tali ca- 
rentlongam habent, & liquidius pr 

ceteris excernunt , ut Porphyrio. 
 Complurimis zzzeffizum tenue , & fi 
expliceturíimplex. Appendices expli- 

catz funt,fed paucz, neq; fuperne ut 
pifcibus, fed inima parte ad inteftini 

Arifl. H.4. extrema. Fe/non eodemlocohabent, 
L:4.16. quxdam enim aec 75 wee; quadam 
qrec ais &yregoic, ut columba, hirundo 

Arift. H. 4. &c. Tefficulos eec 72 0c». Antequam 


L3C* — coéant, quibusdam fünt parvi , qui- 
Arift. H. A. 


1.6.c.9. 
Arif. H. A. 
1.6. [7 


Arift. H. A. 
1 2.p. 213. 
edit.Scal. 


coitus majores fiunt. Gezitura alba eft, 
Veficà carent, quód larga humoris 
 copiaad pennarum ortum & incre- 
mentum requireretur,ut Aphrodifzo 
vifum. Pennigeri hujus exercitus /- 
cus funt A er,aqua,terra.Illum fulcant; 
unde Aves cceli dicuntur; in liac gra- 
diuntur;inifta quzdamnatant. Sunt 


Aphrodif. 
Probl p.1. 
|. 4.108. 


Plin. H.N. 


inveniuntur , de quibus ira Plinius. 
110.€.29. k 


busdam obícuri & 4455; temporc. 


ramen quz in quibusdam locis non. 


, to babet: Tranfpadana Italiajüxta Alpes 
| Larium lacum appellat, agadzium Arbuffo y 
agro, ad quem Ciconià nàm permeant: fic- 
, uti pec octavum circa lapidem ab eo, im- 
mena alioqui frnitima Infubrium tradfu 


examina graculorum monedularum-ve.Pi- 

cus CMartius i2 agro 1. AYEHIMID DegafUK —— 

efe €c. Sed nec eadem femper o- árift.z.4. 
mnibusregio. Faciuntenim penifoun |. 8.6.12. 
quzdam,utin gruibus, Ciconiis & a- 

liis dicemus. Unde Plinius. Te»po- pln. .N. 
vum magna differentia avibus. Perennes, l.10.c.38; 
ut columbas femejHres ut hirundines:trime- 
Jfres ut turdi & iurtuves , e quacum fa- 

tum eduxere abeunt, ut galgali , upspa, 
Scilicet. Migrant quedam;alio non 

procul àlocis inquibus morabantur 
lecedunt , & feipfasabdunt ; & qui- 

dem nullo difcrimine; tàm ivévdvosoi; Arif. H. 4. 
quam jajds»vyo | FIcfitant cathibus, ^8. 21. e- 
infectis, herbis, granis, & feminibus ; dit. Scalig. 
pifcibus & ranis. Sola Emimo prunas 
etiam devorat,utin ejus defcriptione 
dicetur. Bibunt fuctu ex his quibus 
colla longa, intermittentes,& capite 
refupinato velut infundétes fibi: Por- 
phyriofolusmorfu. Non bibunt ;a»- 
Yevvxo, quod Herodotus,ut Ariftoté- áriff; H. 4, 
lesfcribit, ignoravit. De Gezeraiioze 18.038. 
notandum , duobus modis fieri coi- P/s. H. N. 
tum; feeminá humi confidente ut in ^ 10.6.52. 
gallinis:aut ftante, ut i gruib, Quz- 
dam omni tempore coeunt, ut galli- 
nz, & pariunt, preterquam duobus 
menfibus hyemis brumalib.: pletum- Arif. H.4, 
quce tamen vere& ineunte efLate:quo /.5..8, 
temporectiam plereque pariunt; & | 
quidem femel; O/fgzes preter exceptas, Arifl, H. 4, 
inquit Plinius; sz temer? fetus faciunt U vis 
ante aquinoctilóm Uerum , aui poft atta- ? Hh p ji 
mnale : ante folffitium autem dubios, poft ^ ' p 
Jolffitium "vitales. Ova terunt omnes, 
vefpertilione excepto;quianimal.In- 
fcecunda funt qux aduncos habent 
ungues. Tribuit hocaviümgenerina. Plin. H. N, 
tuta , ut faecuhdiores effent fugaces 10.0.52. 
carum quàm fortes. Ovorum alia 

A. 3 funt 


Plin. H. N. 
l.10.€. 46; 


Plin.H. N. 
[.10.£.53. 


Óé 


funt candida, ut columbis & perdici- 
bus: alia pallida,utaquaticis: alia pü- 
&is diftin&a, ut meleagridi : alia ru- 
bri colotis,ut Phafianis. Intusotne 
bicolor. Exeuntrotundiffimá fui par- 
"te dum pariuntur, tnolli putamihne; 
fed protinus durefcente, quibufcun- 
que emetguntportionibus. 'T'empus 
à coitu,partus excubatiotis,&riume- 
rus variant, ut apud Plinium videre 
eft. Aliquandofcemina rantumin- 
cubat, aliquando mas. In columbar. 
genere, interdiu mas, noctu femina: 
Plin. H. N. inter palumbes poft retidiem in ma- 
d tutinum feemina,cxtero mas. & coi- 
Leib DM inhorrefcunt & fe excutiunt , fzpé 
ctiam aliquafeftucaluftrant: quod & 

Pis. H. N. edito ovofaciunt. Sunt etiam qu&- 
110.573. dam hisbellaamicitixà;, unde & af- 
fectus. Diffident olores & aquila: 

eorvus & chlorio, noé&u invicem o- 

va exquirentes. Simili modo corvus 

& milvus;illo przripientehuic cibos. 

Rurfus cüm terreftribus, muftela & 

cornix: Aegithus avis minima cum 

| afimo.&c. De Meruitaegregié Plj- 
Plin.H.N. gius. Omnibus animalibus reliquis 
L19,4.38. certus & uniusmodi & in fuo cuique 
genereinceffus eft: avesíolz vario 
motuferuntur, & interra & in aere. 
Ambulant alique;ut cornices:faliunt 

aliqua, utpafferes, merulz: currunt, 

ut perdices rufticulx : ante fe pedes 
jaciunt, vt ciconia;grues: expandunt 

alas pendentesq; raró intervallo qua- 

tiunt(ur zilvi)alie crebrius fed & pri- 

mas duntaxat pennas: alix & tota la- 

tera pandunt: (2£ corvi) quzdam ma- 

jote ex parte compretlis volant (wpz- 

ci) percuffoq femelaliqux & gemino 

ictu aére feruntur; (cardueles ) velut 
inclufum eum prementes ejaculátur, 

fefe infublime,in re&um, in pronum. 
(birundizes ) Impingi putes aliquas, 
(perdices)aut rurfus ab alto cadere has, 

(alauda )illasfalite, (coturzices) Anates 

folz, queque fünt ejusdem generisin 

fublime protinus fe tollunt, atque é 

vcftigio caelum petunt, uthoc ctiam 

exaqua. ltaq;infoveas,quibus feras 
venamur,delapfz fole evadunt. Vul. 

tur & feré graviores, nifi ex procurfu, 

aut altiore cumuloimmiflz nonevo- 
lant;caudareguntur, Alix circum- 


Plin, H.N 
1.x0.6.58. 


$9.60. 


HISTORIA NATVRALIS 


fpe&tant;aliz fle&unt colla, Sinevo: 
cenon Volant multz : aut écotitrario 
femper in Volatufilét. Subre&e,pro- 
nz,obliquz,inlatera,in otaquzdam 
& refupinzferuntur:ut fi pariter cer- 
nüturplüra genera,nonin eadem na- 
turainítare videatur. De cztero,por- Plin. H. Ns 
rc&tisád caudam cruribus volát, qui- ^U«€-47. 
bus longi pedes: quibus breves, con- 
tradisad medium. Uncosungues ha- 
bentes altivolc fere fünt, excepristio- 
&urnis. De vocehoc dicere fufficiat, pr, gi x, 
loquaciores que minorcs,& circa coi- [114.514 
tusmaxime, Aliis in pugna vocem, 
ut coturnicibus,;aliis ante pugnam,ut 
petdicibus: aliis cum vicere, ut galli- 
naccis. lisdem fua maribus: aliis ea- 
dem, ucfceminis, ut lufciniarum ge. 
nceti. Quadam toto anno canunt, pig, H.N, 
quzdam cerüstemporibus. Palum. 19.65. 
bibus omnibus fimilis & idem trino 
conficitur verfu;przterquam in clau- 
fulagemitu. Eft quz boum tügitus p/;, H, N, 
imitetur,in Arelatenfiagro zaurusap- L10.6.42. 
pellata,alioquin parva. Eft quz equo- 
rum quoque hinnitus az754 nomine, 
hetba: pabulo adventu eorum pulfa 
imitatur, ad hunc modum fc ulcifcés. 
Varium& vizeinter eas fpacium, Ma: Pli. H. N, 
respafferesnegantur anno diutius vi- ^19:635« 
veré. Columbz & turtures oétenis 
durant. Cornicibus & cervis, nefcio 
quot tribuuntur luftra. «27675;s infe- 
ftari nullum dubium, & habentura- | 
pud authores remedia. Conferunt ari. H. 4. 
illisoi aéyuo» incommodant exémpBeso L5. 3. 
&m. Invalecudinisindicium in pennis, 
vugaTITequ 2. qd) S TV aw THV Vue ami mir. 
Quz de Nazura;ingenio, ctcuratione, do- 
cilttate, & affectibus occurrunt, abun- 
dé in Hiftoria explicabuntur. Diviza- 
tonis iisdem aliquid ineffe, comper- — .- 
tum eft. Grues ex mari in mediter- 4e/47.H. 
raneo volantes; fifiletit, fetenitatem 4^^7^7 
pollicentur, fi clamatit , atrocem tut- 
binem.  Idemíonans in crepufculo 
matutino Ardea, prenunciat;quz & 
pluviam ífiad, mare ree tendet, pra- 
dicit, Sereno canensnodctua; volubili 
foro crocitàs eorvus, crepufculo vo- 
calescornix & graculus ; mónedul& 
modo furfum, tinodó deorfum verfus 
volantes; &c.tempeftaté innuunt&c, 
Ffim hominiprzbenoin cibo; Medi- 

| €ina; 


DE «dVIB'US 


dicina, venatione,re veftiaria & plu. 
maria, oble&atione & aliis. Caro ea- : 


rum]levior & fanior, purgatiffimaque 
infuogenere eft, ut Albertus dixit. 
Differentia Avium funt infinitz , ex 
multisque fontibuspetuntur. Parze 
fi refpicias  aliz habent roffrum re- 
T Gum, aliz; fuperius , inferius, aut u- 
4rifl. pH. 4. trinque iacurvum , Pedes ; quedam 
1.1.c.2.e- longos, breves quedam, Alix funt 
dit, Scalig. digitataz, alie palmipedes, alix inter 
utrumque divifis digitis, nonnulla a- 
podes: Capuz aliis criftatatum , fine 
crifta aliis, funt & cornutz , ut apud 
Aelian.H. Aclianum videre eft, — Co//nz, alix 
4417./.10 Jongum, ut grues; aliz breves obti- 
nuere. De Lizgzaíuperius attigimus. 
Ala, plerisque proportione: fola Do- 
do tam exiguas habet, ut fe à terra 
tollerenon poffit. Omnes plumis ve- 
ftiuntur, recens natas fi excipias, & 
| Dodonem , quz lana quafi tegitur. 
Herbert.in Catdata quoque funt feré omnes Ca- 
Jtinerar.p. cato infula Mauritiz avis cauda ca- 
347. ret&c. Ratione Magnitudinis,tunt,par- 
vz,mediocres,magnaz, apum quan- 
Aelian.H, titate; & bobusmajores,ut Aelianus 
4..17.€.. fabulatur.Razioze Loci funt terreftres, 
14. marinz,lacuftres,paluftres,domefti- 
cz & villaticz,fylveftres,campceftres. 
Aliz arboribus infident, vel illis fe 
affigunt , aliz cavernis dele&tantur. 
Quantum ad /Suzlitates , fanc albz, 
nigra, verficolores, & quidem tales 
- plerzque. Mutant quxdam colo- 


rem, vocemque tempore anni ac re-- 


penté fiuntaliz, ut oícimes & grues: 
non mutant alix. Raeze Cibi funt 
carnivore,ut rapaces,infectivore gra- 
nivorz &c. . Deglutiunt & lapillos 
& ferrum quadam. — Ratieze Gegera- 
opis omnes feré, ut dictum , ovum 
ponunt, fola vefpertilio; animal. In- 
foecundz funt uncungues: fccun- 
diores alie. Columba decies anno 
ariunt: hirundines , turtures, me- 
rula bis. Nihil decongreffus, partus, 
incubationis, exclufionis , differen- 
tiis dicam. «erus diverfitatem fu- 
perius jam attigimus. Sed & de vo- 
- — €i vatietate actum. Philomela mo- 
dulatur: Aquila clangit: Accipiter 
pipat: corvus crocitat, crocit, corni- 
c"lat, Perdixcacabat: Anfer, grati- 


Plin.H,N. 
l.10.€ 53* 


Z7 


tat; glacitat: Cygnusdrenfat. Tür- 
tur & Columba gemunt: Palumbes 
plaufitat: Ciconia gloterat. Gallus 
cucurrit: Gallina gracillat , glocit: 
glocitat. Pavopupillat: Grus gruit, 
Vultur pulpat. Grzculus frigulat: 
Milvius lipir, lugit. Anas tetrinit : 
hirundo trinfat. Pafler pipit: Stur- 
nus pifirat, "Turdus trutilat: Acre- 
dula mittat. Coturnix gryliffat: Gal- 

gulus glocitat. Merula ftridet vel - 
modulatur: Upupa popiffat. Melea- 
griscacciffat: V efpertilio ftridet. Pi- 
ca picatur: Cuculus cuculat.  Bu- 
bobubulat: Noctua cucubat. Ulula 
ululat: Buteo bubit, Regulus zinzi- 
lutat, Parus tinninat. Keliqua , ne 
nimis prolixus fim; non attingo. Ego 
easin hoc Opete, in Terreffres & «4- 
quaticas diflinxi, Iasiterum in Carzi- 
voras, fub quibus funt Aquilz, vultu- 
res, Accipitres, Falcones, Pfittaci, 
Corvi, Cornices, No&uz, Vefperti- 
lio &c. lzfecfiveras non canoras & 
canoras : Grantvoras , fub quibus pul- 
veratrices, fylveftres & dometftica, 
pulveratricesq; & lotrices fimul, &c. 
& Daccivoras. 4quarice in Palpnipedes 
C Fifipedes quz etiam fua fortiun- 
tur genera , difpefcuntur , prout in 
fyllabo libror. & Capitum przfixo 
apparet. Ettantum de Avium na- 
tura in genere pramittere placuit. | 
Q uod reliquum eft, fcire te Bezevo/e 
Lecfor velim , exhiberi hic Tibi quafi 
in tabella, quicquid de Avibus vete- 


res&recentioreshabent. Addidie- 


nimomniailla quz à Geínero & AI- 
drovando omiffa funt, Ideó & totum 
quintum librum Marcgravii de Avi- 
bus Brafilienfibus Appendicis loco 


adjeci, paucis quibusdam omiffis,que 


alibiabundé explicata funt. De Utu 
fi que defiderabuntur, in Addita- 
mentis, Deo bené volente, profta- 
bunt , in quibus una quzque Exoti- 
car. fuz Claffireftituetur. Quapro- 
pter, fi aliqua nunc bis occurretit , 
veniam dabis. Similes aliquando 
appareantfpecies,qua tamen velico- 
ne, vel quibusdam in defcriptione 
pofitisdifferunt. Quia veró dupli- 
ci Ariftotelis Hiftoriz Animalium 
editione ufusfum, vulgari nempé & 

| cae 


$ 


$ caligeraná; ideó illam absqueaddi- 
to; hanc cum nomine Commenta- 
toriscitarefoleo. Indicem tibi da. 
bo, poftquam totum de Animalibus 
opus paratum fuerit, illumque totius 
operisad fpecies, partes, & affe&io- 
nes redudi , prout Plinius Hiftoriz 
fuc libro undecimo;capite trigefimo- 
feptimo & aliis pluribus in locisfecit, 
Compendium , fed Alphabetico or- 
dine difpofitum : fi tituli marginales 
omiffifunt,ne mirere. Primus hic 
in hac Hiftoria labor, & jam feré 
per triennium apud Typographum 


I 


HIST. NATUR. DE AVIBES. 


delituit: nec tàm mihi iftos addere 
animus, prout & inhiftoria de Pifci- 
bus vidifti.  Fruereinterimhis; Be- 


&t'vole Lecfor, cum Deo ; & authori 


juventutisliterarie ftudiofiflimo;pro- 
fperam valetudinem & ad plures cu- 
ras vitam apprecare,ut'Tuo bono, o- 


pusHiftoriz Naturalis, de Homine 
 inprimis,quod parat;aliaque huc fpe. 


&antia, feliciter abfolvere poffit, 
Vale. Lefnz exMufzo. 10. 
Febr. A, C. M.DC.L, 

* x 


uM 


HISTO- 


4 


E : ; 
À dM vesci rc Qus D 
2. UL . ; Du. ! 
Mbddbiiililbibbbidid. 
DICE DN : * p us Oen COROGUSD AE TO ESSO A BICES 
00 o pU m a o qii 
PIOS SS $30 5 EE P qe SISSE EE 


y, 


PER. TE 


My 


WisTORIE NATVRALIS 


v 


LIAJER PARIMVF S, 
B Avibus Terreftr ibus Carnivor is. 


PNIS hevisew 
De elquilis, 


h3 


| $5. doe A Grzcis fcu 
QUAM aibÀ qi airsa » concitus 
25 feror, (eu exa co 4r Undc 
VO dua), quod fempen 2u- 
NJ guriü ejus veridicum 
| ! "T effe foleat, deris Cy 
mo 1 diale&to: aye & Tgia- ;Mace- 
donutm «apaóo AeyrorQ» Ag, Pez- 
g«orum ^ "iBer(Q* vocatur. 


Defcri- ^Toram avis szelem (if gedtes: Corpus 
pne — dp denfum;figura erecta... 0/fa folida 
EC & nihil fere medullae habentia; c22- 

gnitudo determinarinonpoteft. -Vi- 
|a Atheg, ginti cubitales ain Ptolomzi pompa 
| Dipnof.l.5. delati fuere. Inter Mifenam & Dres- 


.. damtresin nido, pulli,totidem patu- 
- las quercus ingentifpacio complexo, 
| inventi;quorum maxitnis ale perttàs. 

verfum exteníz feptem ulnas,ungues 
virigrandis digitos xquabant ,'crura 
leoninismajora erant. Pares fiin ra- 
tionem veniant, anterior Capitis pars 


ny 


paula tim arétatur& in rofrum definit; 


uod durum, adunceum , ad fenectu- 

; tem crefcit, fed cra&tu remporis fitin- 

" utile. oculi funt, patvi,charopi, conca- 
bu — vi profundi necnimium oblongiuec 
uaa rotundi. Deztes nulli. Cere-. 

irum adeo. calidum, ur in pulverem | 


[D 


CAPUT PRIMUM 


5De elata i" [7 


redactum,manpiam; exhibitum, indu- 

cat. ALerecta & exteníz; in fummi- 

taterecurve, nervofz, pauczqs cat- 

,nis, magnitudinis tantzurcas 5-Ho- btomerus 

merus, januis rhalami compararit.. Iliade ult. 

Pegnainiisfunt durz & aliarum, An- 

ferum in primis & Columbarum per- 

mixta pennis casdem abfumüt. Dum 

pulliexcluduntur, inedià albefcunt, 

Pes dexter (iniftro major,colore uter- 

que difformis. Fugnes x adunci & re- 

curvi, quos in inceilu, intró femper 

xertit; nifi foleniaut pra dá intueatur; 

ppetuo infpicic, & hebetatos, roítro; 

aut ad Lapidesatterendo,acuicquiq; 

campullos nutciuntinvertuntur. Al- 

vts propter cibi humiditate mollior. 

Fel c zrugincü impense acre & mor- e Galen.de 

dax. Sanguis craffus & Gbrofus. Szereus Compof 

tantz acrimoniz, vt nulli 4 in Medi- Medic/;l. 

cina vfui effe poflit. 04e 

Quantum ad Sedes & locanec in in- d Galen, 1 

fulis, parvisinprimis, (cum Rhodi in Roe p. 
PME peras (c O1 1D y eulr. 

culmine domus Tiberij confediffet,'y ,,,. 

& portenti locofuit) necin locis pro- c sr. ;5 

pé Mzotidem f paludem, necin ex- iberio. 

trema Scythia, & Sarmatia , ob aétis £ Strab. 

forté inclémentiam reperiuntur. | In Geogr, L7: 

GCaucafo, Tauro,regnoPeruano,Ger- | 
: B mani; 


———— j———— —— —MÀ— A — M c s RP Pan 
zx : 


| 


" HISTORIA: 
mania;Polonia,Britannia;Dania;&c. 
, in quibus przdz copia, eas invenias; 
g Arif. H. & quidem locis g Lock prafertim à 
4.1.9 6:32, niqtous Samuotuwaies tg) dr dáidguv ( de Py- 
| gargo & Morphno idfumendum non 
eft) (eu qase acpdnetaw € yu edptossst , id. 
eft ut tutiores ab infidiis fint; feu 2Jg 
7 Begide (Q« od oso Sor oz 4c, quia diffi- 
culterà terra attolluntur. 
Nutritmentumipfis Carnes funt, Co- 
lumbarü, Anferum;Cygnorum, Gal- 
linarum, vium, Cervor. hinnulorü; 
ob fuiàmorbotutelam,leporum ,te- 
ftudinum terreftrium;pifcium, etiam 
& cancrorum: ferpentum inprimis; 
feu propterodium , feu propter eam 
quamex humido & frigido cibo ca- 
piunt,voluptatem. Sed necà fuige- 
neris avibus irata & famelicz abíti- 
nent. Cadaveratamen non tangunt, 
Percnopterum fi excipias. A meridie 
venari quedam incipiunt;ab orto fole 
quzdam. Inprzdamconípectam, & 
injuriz patentem (lepusin planis; te- 
ftudo poft coitum fupina invaditur) 
velociffime & tormenti inftar ( hinc 
o£unafeis ) fe demittunt;pofteriore pe- 
dis digito feriunt, & occifam in nidos 
deferunt. Falluntur tamen inter- 
dum, quodin FalconeScalig, Exerc. 
;237. Scaligerobfervavit:fed & 3Po- 
lypo apricante in profundum detra- 
&as, Aelianus P annotavit. Porzs iis- 
demnullus, forté quódad cü fanguis 
animalium fufficiat, | Vifz tamena- 
quam bibiffe, medicina gracia; & ul- 
timoinfenio , roftro prz ficcitate in- 
curvato , vitam aliquandiu bibendo 
fuftinere coguntur. | 
Desexa Aquilarum dubitari non 
debet. Daturgenus, quod propter 
tres tefticulos, Tzierchz appellatur. 
Coeupt veró frequeriteri& foemina tér 
deciesin die cempreffa , fi mas revo- 
cet; denuóaccürrit. Unde ZEgypriis 
& Venus dicitur, & foli dicatur. Co- 
mifcenturaliquando cum accipitre, 
fed ovisincubarenon dignantur: fed 
& marem cum lupa aliquando coire, 
fcriptores Africani referunt. — Ovis 
majoribus X X X.minoribus XX.die- 
bus incubant, & ad exclufionis pro- 
motionem lapidem aétitem , qui ze- 
ftum ovorum abincubatione contra- 


Nutri- 


ue nIum. 


h Aelian, 
H.4.1. 7, 
6. TI, 


Sexu, 


Genera- 
2j». 


1 


ACATVRALIS: 
| &um, utpote frigidiffimus, temperat; 
& peculiari qua pollet vi partum ac- 
celeratin nido deponunt. Duos plx- 
rumq; excisdunr pullos,quandoq;tres. 
| Exclufos folem adveríos intueri co- 
gunt, & invitoseidemobvertunt. Si 
forte oculos vifplendoris inflexerint, 
aut hictatione obnubant, tanquam 
adultetinosabdicánt; fiimmotis eum 
afpexerint,genuínosagnofcunt. Vo- 
latum affetates, in £ aleum fublatos, y: s,,6u, 
dimittunt, fibireli&tos;autforté dila- jj pjoge. 
pfos füfcipiunt, grandiufculos, lon- 
giffime canquam rapinz aemulos, ni- 
dofugant, / 3,6 $ size £ e€4 dvi lc mov- 1 Arif. H. 
cóc dixe duysdi.. | 4.1.9. 6.32» 
,Quantumad volatum;à meridie ad Folatas, | 
vefperam moventur; mané, quiefcüt, 
donec hominum conventu fora im- 
pleantur. Tamfublimes re&tà vià fe- 
runtur, & deorfum tanta mole cor: 
porislabuntur, velificatas alas modi- 
co caudz gubernaculo advertentes, 
üt czteras omnesavesfuperent,& vel 
ideó à Poetis Altivolantes )drésu zz m Home- 
dicantur Tempore incubatus , & nu- ^4l/ade o. 
tticationis pernicitas illa imminuitur, ES 
fed motustonicus perpetuo peculia- 774 i 
ris manet. ja, Ud 
Vocemipfis clangere feu yazdevqui- px. 
dam,ut z Homerus, & AuthorPhilo- n gomer.- 
melz,tribuunt, quireboatus quidam Ilis. p. 
eft propter ftrepitum gravem , avicu- 
lar. motum obtundens: nonnulli pe- 
né mutasaut vix vocales,quod deter- 
tio genere Ariftoteles affirmat , tra- 
dunt.Pullos mutos effe conftat; quod 
illislingua humore quopiam tenellis 
impediatur. Sed de hoc inferius di- 
cetur. - "i "nc SOLAR n 
De fenfibus externis non eft quód Senfas 
multa dicam , tam exacti eft viíus, 0 2,75), 
utíola contra rotantis Jubaris lucem o pis;, ge 
immotam teneataciem; fola füblime Homer. 
ita volans , utànobistantaluce diffi- 4uguf.L2.' 
cile cernatur, latentem füb fruticele- de morié. 
pufculum,füb flu&ibus nantem pifci- Manicb. 
culum,videre comperta fit. | 
Animamipfi olere certiffimum eft, 
propter quam contra&taab ea cotpo- h. 
 rafacillimé putrefcunt.De izgenio ac I gente 
docilitate paucaoccurrunt. Callitri- 
chumherbamin nidum füum contra 
noxia animalia ingerere affirmant. 


Sub. 


IÍ 


4 
z 27, 


P LT, Z7 


MY 
/ 
i 


E 
——— 


——— 


————M 


v - 
e 


SS 
SN 
NN 


(/, 
[2 ii 


NS 
S 


U 
Ii 


lu 
ior TM 
S4 


£.37. 


Nome. ja 


! 


, Panfait. Sübveniffe 4 AriftomeniinCeadam 
4-V.G. gemiflo;gratiam 4 virgini Seftenfi & 
E xiero pró educatione, ruftico » pro 
E api z^ lato contra ferpentem auxilio, retu- 
H.À.L17. liffe,infantemrecens narum s ab ex- 

itio fervaffe,apud Authorésinvenies. 
s 4clian.- Indipullos educatosad leporum vul- 


| H4. 12. pium venatum; defcriptoab Aeliano 


t2& —— 7 modo,inftituebant, — Tales& Cu- 
| E blai "Tartarorum Impetator habuit; 
EM. ^ Sed& Pythagoras v aquilam ita má- 
upjurig fuefecifle, ut certis vocibus fifteret & 

- Numa.  devocareoSuperodantem, dicitur. 
Antips- — Inimicitias gerunt x cum Cygnis; 
Ha - (pusn&apud Statium y defcriptio- 
x Arif. H. nem vide) Frochilo, Gruib. quaideo 
4.9... montem Taurum tranfmiffurgelapil- 
y S/4t!5- |isvocem cohibent; & noctu transvo- 
^ lant, Ardeolis, Ciconia, Hierofalco- 
il ne, vülturibus, Dracone & Serpen- 

tibus, ) 

Vita. Fita quamvis falaci diuttirra eft. In 
fene&ute vifus hebetudine, & roftri 
aduncitatetentatur; cum vero fe illa 
gravari fentitin fublime fertur inde, 
. oculortü caligine foliscalore difperfa; 
OERDOZ. fervidajn aquas frieidiffimas & fe dat 
B przcipitem , quibus tertio immerfa; 


nidum petit; & inter pullos capture 
aptos quafi febre correpta; cum fudo- 
re quodam plumas exuit. | Oppetit 
ergo mortem non tam fenio velzgri. 
tudine, quàm fame, in tantum fupe: 
tiore accrefcente roftro, ut aduncitas 
.aperirinon queat, ' 


"xe Je PAxXIpo r5 
De Aquila ta Specie, 
AOTICLU DEDE. 
De Chry[aeto. 
Hryfaétos Aquilz genus à ful- 
vo Coloreita dictum eft. Arifto- 
teles 74w, Albertus Herodium; Ac- 


à Aclistt-. jjanus 4 Aquilam ftellarem, Pinda- 
H4^L o pus[Tovisalitem,HefiodusAegiopen 


0:39 : » 

b Pindarus &Cc.vocat; Wy, a ; : » 
Ly. Deexterzaec)usconffitutione veteres 
Ode4, hoc duntaxat;produnt;quod maxima 


fitómniutn inter czteras aquilas ea- 
demque ruffa feu fulva autíubrutila 
(qui colorinterdum cum etate muta- 


HuBOECORUEIB3uS 


MÁ 
tur) & ecl Charopos. Qus Aldros 
vando à Ferdinando Mediczo mifla 
erat; pendebatlibras duodecim co-. 
loris, in minutioribus totius corporis 
plumis, exfufco caftanei albis fparfim - 
intercurrétibus maculis, paucis dor- 
fo; pluribus ventre; radicibus albis; in 
alis & cauda fufci, eó magis quó ma- 
jores pennz, in cruribusad pedesufqi 
ferruginei: Lesgirtudo ci ab extremo 
roftro ad ultimam caudam; quinque 
dodrantum, roftro ad extremos un« 
gues:quatuorSpithamarum, & ultra; 
Latitudo expanfisalisSpithamar.octo; 
Roflro quod palmam füuperabat adun 
citas infra inferiorem mandibulam 
adpollicem unum propendebat,lati- 
tudo plusquam duorum dizitorum; 
medii praefertim;erat. Color,inacie 
nigrior;alibi. Corneus ad cxruleum 
dilutum tendens , fufco maculatus; 
Oculos habebat Charopos ;, quos pal- 
pebrz in uno quoque binz ,fuperné; 
& inferné integebant, inter ni&tan- 
dum tunica quadam crafla ,jab infra 
furfum exporreéta , mufculo confpi- 
cuo, cujus initium haud procul ab e« 
ruptione nervi opticià cerebro erat; 
quamque palpebrz fuperioris.loco à 
naturà datam, & adangulüinternum 
inprimis collocatam, quod cutis ca- 
pitis ob duritiem in palpebras abiré 
nequeat, creditur inftru&ta; ab angu- 
lo majoriad minorern, obducebátur; 
Humor aqueusin iis copiofus , Cry- 
ftallinus; Seflilis, utroq;latere com- 
preffus,& folidus, Lizguaerathuma- 
nz fimilis, lata; extremo teres, verfus 
radicem duobusutrinq; ceu hamatis 
utriq; appendicibus corneis armata: 
Siniftri pedis pofticus szgui fex digis 
tos in. circumferentia longus crat; 
dextri quatuor,fingulos digitos, qua- 
tuor femicirculares tabella , extre« 
mos propé ungues;integebanti maxi- 
mo interiori excepto, quem tres dun« 
taxat vefítiebant. Deingluvie, Oefo- 
phago, ventriculo , confulat Áldro- 
vandum qui volet c Muículos col. Aldroy, 
lum moventes anticos & pofticos ha- Ortitbel, 
bebat duodecim; feufex paria, lare Iucn 
rales tres. Inthoracis utroque latere 
tres; Abdominisquatuorparia:; Alas - 
moventes decem , Scapulz quatuor; 
B a Ulnaia 


2 JHISTORILA 


VLIlnam moventes,fex ; cam partem 
qui carpo in homine refpondet toti- 
dem, cruraquinq;, Tibiam octo; Ti- 
biam & digitos,plurimos. 
Autri- Cibus ipfi carnesleporum, gruum, 
Dium. Aníerum, Hinnulorum, Cervorum, 
quos ex declivi przcipites agit; & 
Taurorum, quos magno & auíu & a- 
ftu aggreditur: aliquando fame pre- 
mentefructus,Gfruges;ut hac in par- 
d Arif... te deceptus videatur 4 Ariftoteles, 
4. (8.c.8. qui fruges etiamfi in os ingeras re- 
fpuere afferit, comedit. 

Ova ad fummum tria ponit, fi ju- 
venis eft & vegeta, vt plurimum duo; 
quorum alterum fzxpiffime putre de- 
prehendi teftimonio aucupum , per 
octennium nidum explorantium, Al- 
bertus affirmat, qux de ovorum vel 
abalterius generis Aquila Chryfaé- 
to, velà Chryfaétoalteri Aquilz fup- 
pofitionefcribütur, dubia nimis funt, 
Si duo excludit, alterum pullorum e- 
jicit; feu nutricatus difficultate, feu 
quia minus generofus apparet. Pra- 
damnifi fame coacta fola minimé ab- 
fumit. IÍmpertitur avibus regià ma- 
gnificentiá portio, quz ea fpe fcctan- 
tur, adulatorum aulicorum ingenia 
exprimentes. 


Gezera- 
Ho. 


ARTICULUS II. 
De Haliato €9 Melanato. 


Aliztus, Halizetos Phavorino, 
e defcri- Aquila marina Latinis, Nifus, fed 
prio. nonrecentiorum, 4 Ovidio dicitur, 
a Ovid.l.3. German. Sfecer2foler. 
Metamo'- — Qui à Bellonio £ exhibetur , zza- 
phí — gnitudine eft Milvi, Carocicinerea ad 
er nigrum vergens, fibrofa. [aru ad 
€ Ayib.l.2. TET 
c8 pedes duos Romanos, & digitos un- 
decim extenditur longitudo. Capar 
album & fufcis lineis diftin&tum, zz- 
ffrumaquilinum, Ocs//in medio nigri, 
inambituaurei, Lizgsaferé humana, 
appendicead radicem utrinq; inftri- 
&a. Colore per fümma Afturis, per ima 
| albo,Guttur maculis ruffis notatum. 
Pecius puré candidum. Zezzer gutturi 
colore refpondens, Crara craífa & 
fquammofa, Cauda ad cómoditatem 
volatuslata, Pedes iffi, hamati , caeru- 
lei. Digit quatuorper fuperna ad di- 


Nomen 


ALATFRALIS 

midiam longitudinem fquammofi, ad 
reliquam incifi , perinferna afperi & 
aculeati,tam validi, ut flexos vix ulla 
vidiftendas, 

Species Aquilar. marinar.plures ef- Dzffere- 
fe videntur, exquibus , tum illa eft zi«. 
Bellonii quam teftas in cruribus& un- 

ues omnino rotundos habere fcri- 
bit:tumilla Alberti M. & Anglorum, 
qua pede eft uno anferino& natante, 
alterofiflo & przdz dicato; adipem 
incaudagerit, quo guttatimin aqua 
dimiffo, pifces attoniti, przda fiunt 


opportuni. 
Habitat circa c mare , littora có roru;, 
Oras, C. ATH. A. 


Cibus ei interdum 4 columbzi in- /.9.c.32. 
terdum aves marinz ; quas univerfas ANuzrz- 
nunquam invadit , fingulas cum e- zzenzum. 
mergentes obíervavit aggreditur , & d Aelian. 
immerfías vel ftrangulat in humore, H-44^5- 
velper fumma corripit , fed piícibus *4- 
przcipué victitat , quos in fublimi in 
primis e natantes, in altum mare fe € Oppien. 
przcipitansaquis pectore difcuffis ra- ^?- ler. 
pit, & interdum pódere vi&ta demer- ^ 4/r- 
gitur. Quod deadipe fuperius di&ü, 
quia & teftimonio fide dignorum ni- 
titur, & pari, inardea pedein aquam 
demiffo , pifces alliciente , exemplo 
comprobatur, fidem videtur mereri; 

& virib, narcoticis, quales,feuintor- 

pedine, feuin opio; feuin fpiritu vini. 
fentimus, adfícribendum eft, — Vixit 

quidam & quidem quietus ad fepti- 

mum fine cibo. Deipíius 0rzs mira f'£ pjj, y, 
Plinius,quz quia mendo non carent , N/.10.c.3. 
diligentius expendidebent, — 

Felipfius ad oculorum fuffufiones P fus. 
&nubeculas cum melle mixtum pro- g Pig.H. 
dele (cribit Plinius g. / N.L.29. 

MELANJETOS, Aquila Valeria 6. 
Hermolao ^ Adis ov (G- Ariftoteli, A&- Nomen, 
ya9aus Hefychio & Phavorino, aliis 
Hypetionis avis dicitur. i | 

Minor eft reliquis nigra, roffro ad- Defcri- 
unco extremitate nigro Cxteris COF- pzjo, 
neoíubcaruleo. Initium ejus fupra 
narium foramina , membrana quz- 
dam transverfim obveftit. Perzexac 
cervixobícuro ferrugineo tinguntur, 

Oculi pupilla eft nigra, iris charopa , & 

ex luteo ruffefcens. Dorfuss ternis exi- 

guis notulis albicantibus Mperpur 
| die 


i ———^—^^^^^^^——^—^—^—^4—^A^A—A————^—^—^—^—^RR^——————————— 
S 


| 
I») ! 


JU 


9) 
I 


ll 


TII 
) uu 


EET 
7r Ó 

:- Aria 
(m vc erre arm, 


NEAN 


E 


Malis 
Jleer Adler 


/ 
i| 


ANS 

// JNNV 
"ax 
M | IN 
M 


TIVAN T) 
MAN 


M 


fygargue . cA 
Ueis poteet "/1Mle 
dps Liao Cae] Ai e 


| | S | Jib 


Melanelus ud. :Melanzeetus 
cula: Naleria . 
POS brK arn. 


SS 


NES N 


ES en 


/ 


Ae 


Loctts. 
Cibus. 


gi E wf tU TS S 


Alead ultimamferé caudam exporri- 
guntur. Cruratota propemodum p!u- 
misoperiuntur ; quod nudatum eft, 
idluteum,vix ad digiti uniusfpacium 
ad pedes patet. Degiz in fylvis & mon- 
tibus. Viciratleporibus / quos, fen- 


bh ariff. g. fimintetram delapfa, in plana digref- 


4.1.9.6.32. 


Pugna. 


i P.H. 


N.L.10.c.3. 


fos opprimit. Pugnat tamen & cum 
cervis animofe. Multum pulverem 
volatu collectum, infidens cornibus 
excutit in oculos, pennis ora verbe- 
rans, donec przcipitetin rupem; fed 
& cum Dracone, Ovahic confecta- 
tur Aquilz aviditate malefica: at illa 
ob hocrapit,ubicüq; vifum. Ille mul- 


| 


tiplici nexualasligat;itafe implicans, 


utfimuldecidant. Sola Aquilarum z. 


fecus fuosalit, eftliberalis, fola fine 
clangore & murmuratione, 


ARTICULUS III, 


17 
mis a/arum nigris,fupiná parte totà cá- 
dicans, quod Ardeam volatu refert; 
caput veríus terram deprimens & per- 


dicibus cuniculis, gallinaceis, & aliis ' 


minutis volucribus,vi&itat , & ut plu- 
rimum Oriente & Occidente fole 
confpicitur, 4/reruz Milvo regali ad- 
có fimile, ut nifi hic & minor effet, &c 
ventre intenfius albefcente, ( pennas 
circa Ulropygium cum fuperioribus 
candidiflimas obtiner)unus ab altero 
non d;gnofceretur. 77zg4e5 habet a- 
tros, craíTos, & infornicem curvatos. 
Infe&atur alaudas per campos, & cü 
fubbuteone de preda tam acriter cer- 
tat, ut uterq; alis & pedibus confertis 
in terram delapíus, fzpiffime aucupi- 
busin przdam cedat. 


MORPHNOS, axdyyG- 1» yy O^ INamen. 


NeilQoWO- ; & m«exoc Grzcis ; INxvia , 


clanga;Planga aut 1 Plancus, Anata- T P/z.H. 
ria feu Avicida Latinis,dicitur. N.L.10.65. 
Veteres eam 4 magnitudine Me- Defcri- 

lanztumfüperare, & nigroac fub ob- 7/4. 
fcuro colore,qui tamen nevis quibus- ? 4'iffer. 
dam interftinguatur effe fcribunt. Sans 


De Pygargo €5' Morphno. 


Nomen. Due e CEDENS" 
riaaliis Melangto & Morphno ma- 
jor eft,at minor Percnoptero. 


Defcri- 
pi. 


Lectus. 


Qui ab Aldrovando exhibetur, 
majufculi Galli erat magnitudine , 
vertice ac collo diluté caftaneo ex ci- 
nereo. Ocs[i, pupilli nigerrima, iride 
luteá, Roffroadunco , & paulo quam 
cxteris Aquilis, proportione habità : 
longiore. Dorfumalarumé;parsfupe- 
rior, ferrugirieisobfcure plumulis ac 
fubnigrisinteguntur,uti venter ac fe- 
mora. Cauda ab Uropygio ad finem 
ufq; tota albicat: due tamen pennz 
minores,majoribus incumbentes ex- 
tremonigra funt. Tibietotz feré nu- 
dz, impense lutez, tabellis fuper in- 
teda. P'nguesacerriml. 

Colit oppida & campos,plana & lu- 
Cos; fylvas & montes nonnunquam. 
Romz raró vifam ex Symmachi epi- 
ftolis colligitur. Adoritur cervos, ut 
Melanztus, cum hinnulis ; à dextro 


Homerus alas ejus tantum patere, 
quantum valve oftii cujusdam viri di- 
vitis,cecinit, Exrecentiorib. Aldro- 
vandus nullam fe vidiffe cui omnia 
veterum competerentfatetur. Tur- 
nerus apud Gefnerum , nomen hoc 
balbufardo Anglorum;qui eft Buteo- 
ne major, nzvoin capite albo colore 
fufco proximo;quiq; ad ripas degit;in 
terra inter arundineta fuper aquas ni- 
dificat, volatu non admodum valet, 
pifces& cuniculos dilaniat;adfcribit. 
Bellonius avem falconé fecuplo ma- 
jorem, pedibus caruleis, digitis obló- 
gis, Unguibus patulis, GallisGerfault 
dictam, & terreílri venatui adbibi- 
tam,proMorphno,;fed dubius,obtru- 


dit. Saltus convalles & lacus zzcolit. . 


Aquaticis avibus ut fulicis& anatibus 


«32» 


Locus, 


plarumque, fxpe & pifcibus viczzaz. Pugna. 
Spectanda dimicatio eft ; inquic Pli- 

nius, » avead perfugialittorum ten- b Pliz.H. 
dente, maximé fi condenía harundo N-10.c.3. 


latere infilitc;in oculos involat,&tam- 
diu alis percutit, donec przcipites a- 


Differe- 
fi£. 


gat. Aétitemin niduminfert, à quo & 
isnomen obtinuit, Sedin aleado fcc- 
tu reliquis eft difficilior. 

Duplex illius gezus Bellonius rc- 
cenfet. 74m , corpore colore inter 
album & cinereum ambiguo, extre- 


[o———————————————————————————————————— 


fit: Aquilaindeictuabigente alz, & 
cum appetit, in lacus cadéte, umbra- 
niq; fuam nanti fub aqua, à littore o- 
ftendente;rurfusavein diverfa, & ubi 
minime fe credat expectari , é mer- 

B ; gente. 


Gezera4- 
1o. 


E 


gente. Nafcitur ex Oflifragisti Arifto- 
teli credimus, e 

Morphno CONGENER Alürovan- 
dusappellataquilam fibi miffaem , cu- 
jus magnitudo galli gallinacei erat. 
Color totius ferrugineus, roftrü de- 
orfüm recta propemodum tendens, 
membranulalutea capiti conjüctum. 
Extremaalz veríus ventrem maculis 
ovalibusinfignitz, remiges extremo 
apicealbicantes. Crurahirfuta, & al- 
bis notis é baetico afpera digiti fuper- 
ne fquammis,inferné tabellis feu an- 
nulisintectx. — ' 


ARTICULUS IV. 


*De :Percnoptero,€9 Of- —.— 


fffvaga. 


HISTORIA X ATVRALIS 


guebat, Capite adocciput usq: calvo; 


ita ut pennz poft verbum furre&z , 
cuculli fpeciem exhiberet, Bellonius 
avem Gallisbufard dictam, buteone 
majorem , coloris nieri , alis brevibus 
ignavam Cypaetum vult effe, Gefne-- 
rus aliam ciconix formá & coloribus 
fimiiem. Frigorisimpatientem, cor- 
poris intensé calidi, carnivoram fed 
pifcesrefpuentem, qua quatuor ho- 


rasunolocofedebat, & folemaliquá- 


do fplendentem intuebatur, fi non 
Gypaetum, ex altero faltem parente 
natum;credit. 


Incolit lucos & plana,ut pluritnum; Zocur. 


montes, quandoque, in Syria & Ac- 
gyptomaxime invenitur. | 


, 


Cibusíoliinteraquilas, a cadavera. xvj. 


. . T E 4 * ; 
Gravis enim, & ad rapinam inets, à 1,5; 


Nomen TiEicnope don qui & Cypaétos, vel | corvo czterisq;id genus alitibus ver- 3 Arift. H. 

Hypaétos, ZEgvpias, & Oripelar- | betatus, fugatur, capitur. Muribus 4.9.c.32. 

| gusdicitur. í ; . |quoq:circa Gazaram ZEgypti urbem | 
peferi- Breviter à veteribus, diverfim à victitat, Pullos ftatim parere, Aelia- 
ptio, Neotericis defcribitur. ^ Ariftoteli | nusauditione fe recépiíle fcribit, A- 


-eft capitealbicante , corpore, quàm 


cxterz did majore , fed breviori- 
bus alis, longiore cauda, vulturis re- 
ferens. Aldrovandus binos cjusdem 
icones exhibet. Prior Chryfaetonon 
multo minor,habet Corpus colorisca- 
ftanei ad nigrum vergentis, ro//zum 
mediotenus rectum; extremo in un- 
cum infignem curvatum , principio 
juxtafrontem album,catera nigrum. 
Caputíubalbidumad fufcum vergens. 
Otulosiride fübalbida , pupilla nigrá. 
Collum dimidia feré parte ead; füpe- 
riore propemodum calvum , & pau- 
ciffimis iisq; exilibus plamulis confi- 
tum, candicans, ad cujus finem, me- 
dio prope collo inftar pilorum quo- 
rundam hirfutorumac ctifporü , plu- 
mulz veluti fet oblonga fupra cete- 
ras,plumas extabant. In tergo veluti 
cucullus quidam , ad medium ufque 
protenfus in acutum finem , veluttri- 
angulum quendam definebat. Alter 
ignavus, colore pennarum totius feré 
corporis etat fufco ad caftaneum ob- 
Ícurum vergete, quem in ultimo col- 
lo nonnihil albicantium ordo conti- 
nuus,angulumacutum in dorfum ex- 
cuntem conftituens qui veluti cucul- 
li humeris indu&ti baíis erat, diftin- 


vicenna fel ejus deftillatum cum oleo 
violaceo ad aurium dolorem & tinni- 
cum;fimum adaborturmi commendat, 


OSSIFRAGA & Offifragus,Grz- Nose, - 


cis Qc Ariftoteli ow. Harpa quoq, 
Sanqualis,&c Immutfulus dicitur, 


Atiftoteles ) deca. Oltlifrage ma- Defcri- 
gnitudo major eft quá Aquile (Chrty- y;js. ^ 


laeto nempe excepto) Color ex cine- b 
re albicans. Parumoculis valet.Nu- 4 
becula enim cos habet oblaefos. Quz 
ab Aldtovando exhibetur, quatuor 
dodràntes & medium erat longa, no- 
vem, alis extenfis Spithamas, lata, li- 
brásundecim pendens. P/uzatotius 
corporis, fub-albo, fufco, &ferrugi- 
neo colore variabat. Cutem proximé 
Veftientes, mollicule & candidiffimg 
erant, remigesex toto ad caftaneum 
tendebant. — Capuz & co//un anguttis 
& oblongis pennisrigebat. Zvf/rugs ci 
duos digitos latum;palmum longum, 


Arift. H, 
,L.8.6.3. 


fubnigrum, é Cornco fufcum , ab ini- . 


tio membrana quadam ultra navium 
foramina protenía, marginibus fuis li- 
teram s. exprimente tectum , ita ad- 
uncum, ut uncus folus pollicé latum 
adaquaret, Lizg44 humans fimilli- 
ma, latoapice, hamatisutrind; duris 
& corneis appédicibus, membranula 

tenui 


" Jub. IL 


NU 


b, / 
eraérnopicmrmos 


: ^t 
us | quie Adler 
THAN 


eMarphmns" 


Sen Aer 


E —-—— - 
LEE 
E EU E 
o ET — 
ZR 


IM 1s 
Ij AM 
JAN 
dii AM 
VIAM 
jl D 


P / 
AR DAD i», 
f Mania WW "Ni, 
J 1/7 
7 f 
LEAN 
177] 


NSWSS 
SSSNNENES 
NONNENN. 
SSSSNSSSUER 


i Ü 
" m 
| 
VAN 


SSESROSSNRIOOSNSND- 


-——— 


Ü 


Ld -. rie 
27 


AMargihne. TETPGPR ? 
/ lo brecher . 


7, 
7 
LA 
La 


ZEE 
A 


e. 


H à " Yeh SACR e s 
"Das S MER iS is 


€ Plin.H. 


BN. icu. 


i 


S^ 


INDE TQUE 1-3 9 4! 


tenui ad inferiorem. mandibulam 


connexa, Mazdibula inferior canalis 


inftar excavata; palatii medio rimam 


quandam exhibebat per quam pitui- 


taá capite deftillabat. De zezze plu-. 


mulz tenues villorum inftar, ad bar- 
bzípeciem quod offifragz c Plinius 
tribuit propendent. Crzra fuícis plu- 
mulis aliquantulum fulvefcentibus 
feré tota obtegebantur.7zgues niger- 
rimi;prz atrore fplendebant, & femi- 


circulum ad amuffim repracfentabàt. | 


Subftantia ipforum intus alba & of- 
íca, foris fufco cortice intcc&ta erar. 
Duodecim caudz pennz albo & nigro 
maculabantur;intusalbe;extus fuíce. 
Et hzc exzermarum partium ratio eft. 
Interga i attendantur, U vea, qua ho- 
mini in pupilla perforatur , tenuiffi- 
mamquandam membrannlam pupil- 
la prztenfam habebat unde, ut Phi- 
lofophus notavit; minus vifu pollet. 
Pars, quziridisambitu clauditur, ne 
proríus vifio przpediretur , fubuliffi- 
ma;zye»9. & pellucida erat, A4/domez 

inguedine copiosa redundabat. Lez 
illirotundzfigurz , vezzriculi corpus 
membranofum, fundo fupetiori orifi- 
cio latius, ingluvie carens , quod de 
fuaoffifraga Plinius, cujus vicem Oe- 
fophagus, fimulatq; jugulum tranfit, 
paulatimad ventriculum usq; dilata- 
tus,gerere videbatur. eficefellis nul- 
lum cum epaze confortium hoc fub vé- 
triculo multo immerfum erat adipi. 
Verus cxaflo corpore, pyri form, fe- 
mine plenus. Propygium medii pugni 


 craffitudine, & adipofüm cófpicieba- 


tur &c. Ád hujusgenus Belloniiilla, 


. quz corpulentia colore & fpeciemil- 


vi eft, duab. maculisnigris ad alarum | 


lateranotata, capite accipitris ftella- 
ris,cruribus& pedibus vulturinis,&c. 
non pertinet: fed illa quz in comitatu 
"Tyrolenfi, colore accipitrum in dor- 
fo, in ventre albicante; orgyiz , difte- 
tisalis latitudine, rupicapras ex alto 


ad montes przcipitat; &frufta offium 


etiam majufcula deglutit; referri huc 
poteft:ut & illa, quam Geínerus, plu- 
misalbis , capitenudo & flavo , Saxis 
injeGa offa confringentem ; amici 
verbisdefcribit. | e 


Cibus ipi Rupicapra, Hinnuli, ca- 


| impofitospullos relinquit. Obfervat. 


Tj 

nes Venatici, Anguillz, cujus frufta 257; 

indiffe&o ventriculoinventa tam a- z7:7/475, 

cutifoetoris erant;utípectatores in a- 

nimi fere deliquium conjicerentur. | 
Probéfetifcar, ut pullos fuos &z A- Gezera- 

quil; quosifta nido volandi faculta. zo. 

tem adeptos, & edaciufculos, T eji- 4. wyiff. p. 

cit, nutrit ;, & abreptosoiyéoc deflet. 4.1.9.0.34. 

Vnltures minores exiis progencrari , 

&rex iis magnos qui omnino non ge- 


nerent,ícribit d Plinius. d Plin.H. 


Puenat cum viperas & fauciata, e N-L10.63- 
herba foncho fimili,fibi medetur. DEP 
thia, 


Voces alias alio in tempore jacit. 

Vfummfifpectes, fel ejus cum melle 
potum f leucen curat:ftercus aridum 
tritum concodionem promovet. V e- 
ter potus calculos pellit. Inteftini ex- 
tremum ad alligatum, colicam fiftit. 
Os. ad coxam ífufpenfum , varices 


e Lucret. 


Fox. 


Ffus. 


f P/in.H. 
N.L.30.6,7 


fanat. 


ARTICULUS V. 
De Anopaa, Aquila alba , A- 
quila beteropode €9' Scy- 
: | thica ve... 
A opes fit in Homero Odyffi x, 


mentio,que quibusdam eft 29e» 
invifibilis,feu cveceezeid eft furfum e- 
veda. Alij zéro fcribunt , & hi- 
rundinemintelligunt. 
AQUILA ALBA feu Cygnea, 
magnitudine eft Chryfaéti , candoris | 
'nivei;in rupibus circa Rhenuminve- 
nitur. Leporum, cuniculorum, por- 
cellorum & pifcium venatu vivit, & 
volatu tarda eft. ! 


HETEROPOS Gefneri,finiftrum 
crus ceruleum,dextrum fufcum albi- 
cans habet;de cetero;pectus,collum; 
& venter fufca funt;punctisnigrican- 
tib. maculofa, Capiz & cervicis pen- 
nzrigent. Ocul fubrubent, dorfi ini- 
tium circa alarum fummitates in gib- 
buaattollitur. — | 

DE SCYTHICA ave ita 2 Ari- a arf... 
ftoteles.In Scythia genusavium Oti- 44.9. v.35. 
des.Hazcduospullospari. Ovisnon — ^ ' 
incubat;fedín pelleleporisaut vulpis 


^- 


pullos 


in fumma arbore an adfit qui 
| furti- 


Apt 
i 


D 


HA 


| HISSqTO RIA. ACATURALIS 


furripiat, Quod fi quis afcendaf, pu- ; 


gnat & verberatalis, ut Aquila,  Pli- 
niusab eodem defumfit. Olaus M. o- 
culatus teftis, utriufq; hiftoriam con- 
firmat, quà Albert. M.!falíiinfimulat. 

INB. 4d Aquilas pertinent Itz.quan- 
Vitlt ei Tlacoquantili Indorum, videtnfra 
Mastiffam N*4. | 


IIIVLVS Il 

De Fulturibus, — 
CAPUT PRIMUM. 

De Vülturibus in genere. 
E J Ulturis nomineintelligitur, qua: 
Grazcis 2e. mass O inge, ATyimiogs 
Latinisetiam V ulturius, à tardo for- 
. fan volatu, & perperiphrafin,AvisTi- 
. — tii, torva, avida, magná, Palatina, 
abycophr? caucafea,dicitur.Lycophróo 4easolo- 
in Cafian- res rapaces, Hermogenes siqscipd- 
dra, xse. Seufepalchraanimata vocat. 


Toro corpore Aquilam fere imi- 
tátut,illamq; fesquialtera proportio- 


Nomeg. 


 Defcri- 
prio. " M S 

ne, fi Bellonio credendum ,, excedit; 
nectamen, quodinrapacium genere 
folemne, marem feemina magnitudi- 
nefuperat. Roffrumipfi obuncum;.o- 
culitruculenti; quatuor, apud Phile, 
narium fpiracula,unde vsezzves, quod 
fabulofum eft. . Co//jnÓ implume , feu 
potius capitis plume ita breves,fi cum 
Aquilis conferantur, ucimplumes vi- 
deantut. Gaz£ur longitudine& capa- 
Citate,quod propendensante vétrem 
ingluvies oftendit, infigne, fub quo 
fpacium palmi latitudine , non tam 
plumisquam pilis, rufis, vitulinis ft- 
millimis , inftar leniffimi cujusdam 
velleris,omni fcapo calami deltitutis, 


| 


aterillud Camelorum cadaverib.ple- 


f. nidulantur etiam in arboribus. In 


| 
| 


pH inter Cairum & máre rubrum plas 

nis, numerofos Bellonius vidit, quod | 

num,paftum ipfis fuppeditet. e Agri- € 4trieela 

colainfylvis degere afferit. Juvenali 106 fd 
terran, 

£ Iuvenal. 


Creta & alibi in przcipitiis montium Say 4. 


mariimminentibus. Propterea. He- 
rodotus Briffonis Rhetoris pater ait; 
T effe vultures in terra altera nobis i. t nift. . 
guota, eo argumento, rum quód ne- 4, "P. 
mo vulturis nidum confpexerit; tum 

quód magno numero repente appa-* , 
rentfequentesexercitus, 

Viclitagt morticinis & quidem fo- Nuzri- -— 
lisjilli, qui cum Aquilis; Offifragis ; & szegzum. 
Accipitribus nuliam: cognationem 
habent, fui generis volucres mortuas,. 
fi Herodoto Ponticocredimus;ne at- 
tingentes quidem. Vivis etiam tum 
volucribus ( ruunt enim in anfetes) 
tum quadrupedib.illi;qui Spurii funt. 

In g Créeta& Helvetiajagnos,haedos, e pen. 1. 
lepores,cervorum hinnulos. In Chile z.e Avibus 
b Ameticz provincia pecudes , infe- c23. | 
ftant. LEFORE h Mozard. 

Datur quaddam genus quod Toros el -- * 4re- 
Harmatorrbophus dicitur. dia 

Fenanturà meridie usq:ad noctem; 
ab ortu folis ad illud tempus quie- - 
fcunt. ur dud 2. | 

. Deeorum sexu, Coftu, Partu, c In- Gogeya. 
ciibatunon conveniuntAuthores.Foe- j;;. 
minas duntaxat inter eos repetiti; 2 i 4e//25.H, 
Aclianus, £ Orus; /Philes/ Tzetzes z A.L.2.£. AG 
& alii authores fant. Hisadverfz Au- k 1.Bie-- 
ftro volant,veli Auftetnonfpiret,ad 7^? — — 
Eurum ventum oris hiatu fe pandunc. ! I de 
Spiritus venti influens, intta quinque on dun 
dies, quibus nec cibum nec potum ,, : 
capiunt;ipfos implet. T'ertio à conce- cjj.12, ;. 


) 


, 


m Tzetaes 


veftitur.. AIargmincumbens corpo- | pr anno, non ova fed pullos parere; 439... — 


ri pars, lenitota vellere, quodfoliin- 
ter rapacespeculiare integitur. Crara 
totaad pédesplumofa,contra gelu & 
frigus munimentum. Pzzzesadunci. 
. Loctts. ' Sedes in altiffiimorum montium ju- 
barif H. gis,ponere, & Ariftoteles; c Plinius; 
AJ.6.65. & 4d Homerusíunt authores. Poetz 
c PI/.H.. (Jaucafeas Vocant; À recentioribus 


N.L10. in Creta, Zacyntho, Apennino, mon- 
ORAE te Galliz.Aureo, vififunt. | ZEftate in 
Miude;.. Aptica, frigoris vitandi causá demi- 


grant, & in Arab: defercis & ZEgy- 


/ 
* 


D 


Geoponicorum fcriptor,Philes, & Si- 
mocattus produnt, intra centum & 

viginti dies ova deponere , Orusj& 
Tzetzes. Ariftoteles z & » Plinius n arift. n. 
nidiücarefcribunt. .Niphus nidum in 4./.6.c.5. 


Italia vidit. llle bina complurimum o P/iz. H. 


ova poRere reliquit: hicex Umbricio ^ 1e 

Arufpice tria, Detempore partus ni- p^ 

hildeterminant, hoc interim à Divo 

Hieronymo prodizut vulturem cüm 

cceeperitova edere,quippiam ex Indi. 

co tradu adferre, nucis inftar, intus 
habens, 


E 


Valiu- 


Te dd orartus . 
| ffafen Genmr- 


Vullurs e Hlpinas uel aureus 
uem Goldsejir- . 


UJ AbPVA 


i 
H AP 
3^0] 


PESSdat 
os PM 
eg 


4 ' IDE AFVIBFS | I? 


habens, quodrmoveatur, fonumque | — Intereiisezorbos fant, Hepatis ob- Morbi, 
fubindereddat, His veritas fubfcri- | tru&io , & pediculi, infe&tum vene- 
nofum, pediculo par, vel eiquiin in- 
guine naícitur,pe; fimile. 

V famin medicina partes ejus , ma- v fa. 
gnumobtinent, Medicamentum ex 
integroab Actio y paratupad abfce(- y 4e£.13. 
fus, codylomata,ftrüumas, Cérebrum 6.124: 

capiti vel naribus oum oleo cedrino 64er. Ere 
& bus, quam Aquilis majorem, inter il- illitum,dolorem ejasdem fedat. Cor P^rif--9. 
| Educa- los potius collocetur. Edscationem, ft | pulliadalligatum adverfurn comitia- [28 
"io. videas,apud » Orum centum & vi- | lem morbum przdicatur, Serenus 
Jp 045 ^t. ginti diebus pullis nutriendis infumit, | jecut ad jecoris dolores commendat, 
Hue)». alimento deficiente femoribus (uis | Fel.Opftalmicis bené ex Sammonico 
: roftro vellicatis fanguinem ciet,ipfis- | admifcetur. Pennapedibusfubjecta 
| quefu. endum przbet. Apud Alber- | parturientes adjuvat; fednifi tempe- 
tum vero unguibus eos vulnerat, & | ftivé auferaturinuteri procidentiam 
| . defuperfluo fibi cibo pafcit. conjicit. Si dentes ca fcalpentur, aci- 
- Meta. Extenditaza£ezzad 4 centefimum | dumanhelitum reddit. Nidore pen- 
narum,fiurantur;ferpentes fugantut. 


q Ambrof. annum. ! 
LtHex4- — Quantum ad facultates c acfiones | Pellis ventriculo appofita £ conco-z Leninde 
Gionep egregié juvat, NNetvi | exoccult.Na- 


ume. L5-— 45imsles, Orientefoleinoccafum;oc- 
E cidente in ortum profpicit , ut apud | cruribus & fummis pedibus colle&i, !42.c.26. 
& ad talos cgrialligati,podagram cu- 1 1/4liem 


1 bere videtur; attamen cum Aquilz, 
: offifragz & vultures,utex Ariftotele, 

& Pliniopalam eft, promifcuo coitu 
interfe utantur: facilé ex diverfarum 
| . fpecierumavibus, tertia fterilis, ut ex 
] equa & Ano Mula, generari poteft, 
| quz ob limilitudinem cum vulturi- 


E "- Orumextat. Non ultra maria tátum, 
cy.  fedperquingentaz etíammilliapaf-| rant. Externa fiattendas, ex offibus ^! 
Vifa.,, faum cadavera odoratur : fed quod | vulturis tibias * Scytha Anthropo- y p,j,. 
Thom. A- infttumeati fit exquifiti & ficci; feu | phagi, Malenchleni,& Arimafpi con- o;,,, ; 
quin. de 4- quód copiofa ab integris quandoque | ficiebant. Excruribuscádelabra qui-;.;o.- dp 
mimak2. - exercitibus exhalatio fit , feu quód. dam, quod ipfa Io WS TE 
| Comme: eadem conglobata,ventis eodem de. | explorare & attrahere crederent. 
E^. . . feratur. | 
Weluus. — CMoventur tardé proptet corporis CAPUT 1l 
" molem, & volant turmatim. Wt a r 
Igenió, — Ingenium exinde colligas,quódR e- De-vulturum Differentiim. 


gionesfrigus evitaturi murerit. Aegy- | V Ulcaram duo duntaxat gezera A 


tiftoreles T agnofcitiat Neoteri- 1457/8, 
ci plura efle obfervant. 6.34 


pto non minus, quàm Ciconizadve- 
nz ,quódadidem cadaver, à quo fa- 
tiati fzpius receflerunt , identidem 1 om bor ) 
redeant, & expeditos ad bellum ex- Tu PME eft Albicantius,&parvum, 
E M cunonend du tane | auod montibus Rheni, Danubii, * Albert. [. 
quantur: ac utaliqui addunt, biduó Helvetiorum sie Clavonam, SPESE fid gen 
triduove;imó feptenis diebus antéea | I€G9€ In Scythia, & fubjettis Septen- 4e. 
locacircumvolent,in quibus cadave- | trioniregionibus frequenseft, 
rafutura funt, quód domi cadavera | — "derum emovasésso» feu magis ci- 
: Niténdet ;à venenofo ferpente percuífa fugiát, nereü, cujus pilosfeu plumulas albas 
dn Theriac. & hepatis morbo laborantes magna- capillaceas & capillamentorum in- 
MBUPA- rumaviumjecinora vorent, / Suave- | ftàr fübtiles; adeo candidase(le Bel. 
Mb ^ olentiaadcoaverntur,utnearmen- | lonius fcribit, ut pellé fübdititiam & 
- tAriffotam V quidem mortua, unguento 7 ado- | &láboratam, muftelz alpinz albas feü 


Miralil. : M4. x 3 EY a ud S 131 o : SP URS 
hin, H, N, Fato illita , attingat; imóunguento- | €àam vulpis albz effe, quifpiam exi- 
BÉ ftimare poflet. 


1142.0. 553. rumodoreperimantur;peric,& sma- M" s 
^n 4e H.4. liPunicigrano vultur:fedfemine Si- | — Terzivz Béticuim,quiodAquilápau. 
-46..46 [eris x QCretici vehementer oble- | ló minüshabet pennas colli,dorfi,vé. 

tris,totiusqs adeó corporis, caftaneo 


D x Plin. H. &atur, 
| WU io«.5. colo£e 


p————— '—A—— ———— ———— 


18 


coloretin&as , doríi & laterum eXi- 
guas,&cfquammarü inftar latiufcülas ; 
quz dorfum, ventriculü, veritrem; & 
uropigii radice veftiüt, ruffas plumas 
verticis breviculas ac curtas;fi Aquil- 
liscomparetur, Colli anguftasaclon- 
giufculas, quales gallis gallinaceis, & 
iturnis propendent. Crura brevia, 
plumisundiquad;ad füperiorum ufq; 
digitorum partem contecta. | 

Quartum Nigrum, quod eft cauda 
brevi,alarum & caudz pennis ejus- 
dem cum Beatico coloris. Albertus 
minus hoc , fed viribus przftantius 
Ícribit, 

Quintum Leporarium , roftro ob- 
unco;nigto, fcedis oculis, corpore fit- 
mo & magno, alislatis, cauda longa 
&directà, colore inrutilo nigricante, 
quodex vulture & Aquilà copofitum 
videtur, & illud quod Homero Al- 
bertus selagocon vocari fcribit. Huic 


HISTORIA I ATVRALIS 


,rum,nempefufcus. Hifce addit Al- 


enim peculiare leporibus infidiari : & | 


folusinter caterosvelox&z ad docen- 
dum aptus eft. | 
Sextum Aureum Gefneri, quodità 
defcribit, Longus eft à roftro ad ex- 
tremam caudam fex dodrátes & pau- 
lóampliüs;ad extremos ungues quin- 
que dodrantesaut pauló minus, lon- 
gitudo füperioris roftri quatum illud 
aperitur, feptemferé digiti trásverfi. 
Cauda longitudo circiter tres dodran- 
tes. Totaparsfapiga,id eft collumin- 
ferius, pectus, & venter & pedesquo- 
que rutto colore funt, dilutiore qui- 
dem caudam verfus , rabentiore vet- 
fuscaput, Digiti pedum fufco vel cor- 
neo colore funt. Alarumpennalon- 
giffima, quatuor dodrantes aquat. 
Subnigricant feu fufco funt omnes 
alarum pennzuno feré colore: par- 
vulz tamen fupremain alisnigtiores 
funt,vt per medium alie fubruffis ma- 
culis, aliz fubalbidz circa imum di- 
Ítinguuntur, eonigrioresautem funt, 
quo propiores dorío, ubi prz nigredi- 
ne fplendent.. Pennz per medium 
doríum nigra funt, fplendentq;in ea- 
rum medio cauliculi albi , praefertim 
quz circamedium dorfum funt, & di- 
midia colliparte, reliqua enim colli 
pars, pennasex albido ruffas habet. 
Caudz pennisidem color eft qui ala- 


bertus quoddam collo craffo, alisque 

ad dorfum valdé retortis & magno 

pectore;quod frequenter in ripis ma-- 
tis degit, & quod venatut;có defert, 


TITULUS III, 


De Accipitribur. 
CAPUT IL 
De Aceipitribus in genere. 
A Ceeser vultures excipiat , avis 


cujustantaapud veteresvenera- ^, — 
tio, ut & 4 przfagiendi poft exactam a Porphyr. 
hancvitam vi pollere, crediderint: & lib. 4.de 
legem qua capitis damriatur,qui eum age 
ctiamimprudens occidiflet, tulerint: 
tantaapud /Egyptios,utipfum Soli b Porpbyr. 
acceptum putarent » picto c Ofirim ' is) x 
proponerent. Tenryritz 7 & Phila- by fie cr 
rum e incolx fandtiffimé colerent , 95/4, | 
interfectum fepulchri honore affice- q dian. 
rent,&inurbem f Butimafportarét; 10. de Ani-. 
fcu quod ipfius tubftantiam ex fan- male.24.. 
guine & fpiritu conftare g dicerent; e 5t4lo I. 
fcu quód regionem à venenatis ani- 77 i 
malibus P eos repurgare cernerent ; Mu 
feu quód Accipiter prifcis temporib. s id 
librum puniceis literis fcriptü, in quo 7.4 | 
cultus Deorum forma continebatur, h nieder, 
'Thebasad facerdotes,detulilTe 7 cre- Sicul.l.2. 
deretur. : C4 S" 

Dicitur Grecis communiter itea£. Eufeh. ^ 2. 

Macedonibus, «$a; , apud, Lybias UM 
s : Y 1 .. Evangel. 
QoBas, Hefychio, xsewóv , Tytrhenis: 5j. 
aegu ; aliis uéeuruc. Latinis Accipiter; xen, 

fcuà rapacitate, feu quód ter fit ac- 
ceptus. Unde & facer ales vocatur, 

Avem ipfam 1i (peces, corporis ipfi Defcri- 
moles incetta, Nonnunquam vix À- s7fo. 
quilis cedit , in Aegypto £ minores k 4r/ff.L.9. 
quàm in Grzcia, inregionibus Aqui- Hiffvr. 4. 
loniobverfis & rupibus , quia fangui- C28 
ne & fpiritaabundant,majores, Ma- 
jor marefaemina, quodinillo humi. - 
dumabimmodico abfumatur calore; 
inhac, fanguiscum moderato calore 
copiofior, multum argumento mate- 
riz fuppeditet. Coler ipfis ut plurimum 
ex albido fulvo & nigro diverfus, ma- 
culisq; diftin&us, alibi, albi & leuco- 
phaireperiuntur,&qui in frutice fpi- 
nofoaut acere habitat, ad ruffum aut 
nigrum declinant: qui infago; adgil- - | 

| vum 


DE eulBFs. 


1 vutüfeupallidum. | Care eft afpetior, | dum tam avidi, vt ftercora prz fame 


uU 


Varben.n. quàm / cuculi copiofioribus plumis 
4L&co. integitur, quàm graviores aves; quód 
i fuperfluáà materia ad pennas amande- 
| . «tur , eorumque generationi ferviat. 
| Roflrum habet aduncum extremo ple- 
7- — "rumqQ;corneum. Ocglos fplendidos, 
unde Solifacri, & perpetuó mobiles, 
«quorum color cum atate mutatur. 
Cerebrum copiofum, linguam latam, 
principio obtufam, necbifidam, nec 
acutam, Pecu;acutiífimum, modici 
carne munitum. .4/zr rapacium acu- 
tiores. Anhelitum feetidum , cor. ma- 
enum, cufpide obtuía. . Liegez adeo 
exiguum,ut fenfum prope modum er. 
fugiat. Felnonnunquam zrugineum, 
jecori & inteftino adjunctum. 

Sileca pe&tes, frequentiffimi funt, 
in Anglia, Suecia, Prutfia , Livonia; 
Ruffia, quodifta: avibus tardioris vo- 
latus, & multz carnisabundent : mi- 
nusfrequentesin Syria, Perfia, Afri- 
Cà, Graecia, && Crevà, | INzdulagtur in 
praruptis & altis rupibus, in Alpibus 
nHomer. inprimis,fed vel intetvepreta, vcl 7 
Of  inarborib.,accrceinprimis,fago,quer- 
oP//mH. cu,abiete;pinu, Qui Mafliliz o agros 
N.A10.8 incolunt, humi feetificant, nec alibi 

nafcuntur.  — 

ANutri- . Potuomni, Tinnunculo excepto, 
amentum. ab(tinent , fi Ariftoteli p &: Suidx 4 
pL8.Hi- credimus: bibere ». Plutarchus, et- 
Jfor.038- iampoftquam hominis defun&i cor- 
4 7Y** pusretigerit, fiafflueritiscopix aqua 
E invitetur, s Gyllius,prodidere;quam- 
dide e o- diu viventium fanguis fedanda fiti 
firide. fufficit, non bibere: fi exanguibus vc- 
s Cylliuss Íci cogatur, potare, credibile. Cibus 
in Aelian. ipfisaves,gallinaceiinprimis & colü- 
bacei generis, Turdi, Fringilla, Co- 
rurnices, Corvi, Picz, Cornices; no- 
bilioribuscancri & caro leporinave- 
hementerfapiunt:viliorib. etiam mu- 
res,ranz,& talpaz;manfuetis quoque 
tariflot.o.Íruges & panis, Nec à cordibus; 
^Bifter.c3. quod cum 7. Ariftotcle, » Plinius & 
." Pt. H. Aelianus non credidere , tefte AI- 
N08 berto x & Aldrovandoabftinét, quin 
x L.23.deA- n UN, | 

b ou cerebro é cranio divulío&c abfumpto, 
L ' reliquum corpusinvolant.. Nulli ad 


Locus. 


bos 


pc, 


1 


deglutiant. 'ezatur autem Accipiter, 
nontantum Turtures ; Gallinasalbas 

maximé 4 proptercandoris infigne, acolumel- 
Anates, Cornices,Sturnos,Picas Gc. /a1.9, deve 
fed & propriumgenus, quod przter-?/ff-.—— 
quam Aquilz & Olori, ut quibusdam 

placet , nulli aliarum avium cum eo. . 
commune eft. Cuculusab eodem ab- 
fumitur, 5 fiquando vna apparuere,, p jg. 
fola omnium avisa fuo genere inter- p. 4, 6. 
empta. Leporem poftquam coepit, v.7. 
liniftrum pedem terra infigit; dextro Plz. H. N. 
predam retinet, & quàm primum po- ^1o-6.9: 
teft oculos ejus eruit, Venaturtus fo- 

lus volitat ; przdá confpec&tà humilis 

propé terram fertur, & omni conami- 
neinftatfi primonifufruftratur, per- 

lequi definit, & fibiindignatur. 

Foecunditate negatà, quód humo- Gezera- 
rem c ad crura,vngucs,pennas,& ge- £io. 
nitalia loca fimul nequeat transimit- c47/f7.3.de 
tere natura ; falacztateuz ipfi adícripfic ener. 4- 
antiquitas. Certé, & cum Aquilis dd 
co&unt,& Afteria cum Áccipitre có- Arift a, de 
greditur. Queddam genus, cum in $7 dh 

: j d o thal.e.5, 
venerem ruit,minimarumetidavium —- 
morfibus pater: aliud, e more homi- e Aelian. 7, 
nun amatoria levitate flagrantium , 2.de Anim. 
foeminas femper fectatur ; abfentes 643- 
clangore profequitur. Aegyptii fce- 
minam una die requifitam,quantum- 
libetfeceíTerit,à marito vocatam,ob- 
fequi tradunt, & inde foeminas mori- 
geras titulo Accipitris honeftát. Tria 
ut plurimum quatuor aut quinque f Albartl, 


| quandoq; ova pariunt, & vicenis die- 10«c.8. 
;, busincubant. 


.. «eras hujus avis in multos fe pro- Aezas. 
tenditannos. Aegyptij 4 adfeptin- a Aelian. 


| gentos pervenire , fed falsó aíferue- ^. 10. 4e A- 


| 
| 


| 
| 


runt, Multisetiaminfeftatur zzor bus, "41. c. 
P nempe difficultate refpirandi , ict 
tum fonum elidit; aliquádo ofcitatur, (de 
& vomit:tincolis,& tum ipfi venter & j5;j; oL 
collum glabefcunt:cholera, in qua li- nigaftii, 
quorem viridem cvomit. Spon- Merl, 
già, quà affectus, prxter confaecudi- 

nem bibit , multum feffitat , nec ex 
manu,nec expert:cádifcedit. Pebri, 

tum pulftulas filiginifimiles in ore ha- 


z Alirt, teliquias pradz fux revertuntur, 4 | bet. Tineis.tum caudam,frequenter 
dumfylveftresfunt; nec vnquam ca- | motitat. Supprelffionealvi,tum cre- 


daveriinfidere vifi: fed omnesinter- | broanulum pertice admovet, & ex- 


2 CIC. 


20 HISTORIA 


crementanigra reddit.  Intemperie 
frigida , & tum excrementa crocca 
autcruentareddit, alasautem remif- 
fas & laxas; capitis plumas horrentes 
haber. Pituitáficca, & tumliquorem 
pernaresnonemittit. Gravedine; & 
tum ipfi liquor per nares,fpum8pero- 
culosclabitur. T'remore, & tum pin- 
nasut ftruthiocamelus habet, & vo- 
larenequit. Plura apudcitatum Au- 


PoX« thorem vide. 75x Accipitribus alia 
aliotempore,& generi. Apüd Grecos 
verbo ?/£e» per onomapopariam con- 
fi&o, apud Latino Pipandi exprimi- 

tur. Gallinzíieamaudierint , dum 

Vifé.  intetimincubant;ovavitiantur. 7fzs 
d 4tli&^.. tamacer, d ut nullo negotio adver- 
ui fosSolisradiosintueatur. Hinc dici- 


tur Ariftophani s«v/95»1(G- omnio- 
culus. Cum Apolline;qui eft fol; ma- 
gnam convenientiam habere crede- 
e Plut, lib. batur; & ejusdem e imagine folem 
de Yide  denotari Aegyptiis folitum. 
ofride. FOLATVF iuntvelociffimi, & adeó 
Homer.I- hs ; ;. i NS. 
madv. celeres; t velideo f. imsontores biQuth 
V'olatus, & isegues aod, g Boy T à facili motu 
£arifnpp, dicantur ; foli qui velociflimus facti 
invi, fiG&fummamcüigneg cognationem 
g Aelian.L, habere credantur.Ita fane fe aliquan- 
10.524. docfferunt, uchumanum vifüm effu- 
giant; nihilominus pradam inde vi- 
fam, jaculo citius demiffi, affequütur, 
Peculiareillis& cum fola Noctua có- 
muno;inaére feferefupinare,caudam 
deorfum, &z alasexpandere; his vice 
foli uti. | 
INGENIVF M ex patte attigimus, 
folitariam femper, przterquam tem- 
pore coitus volare;jufte magnitudinis 
cum vulpibus etiam , Aquilis, & vul- 
i Aelian, H, turibus cerraresin Thtaciz 7 parte fu- 
4.L.3.4.42. pra Amphipolim cum hominibus fo- 
Plin.L10. cietate quadamaucupatum fuiffe; in 
6.8. toto avium genere docillimam effe 
avem fibiforte fub noctem oblatam, 
totam noctem fub pedibus tenere,ex- 
oriente fole manumittere , obviam 
non perfequi,tandem,fucco Hieracii 
herbz oculos tingere, fic claritatem 


Ingemn. 


priftinam recuperare,addi poteft. De | 


E Atli4t.l- cetero, mortuum 4 lugere; &in o- 

94-17. culosejus tcrram ingerere , noctuzà 

mPorphyr. 4. sou, qu XN 
reliquisavib. infeftata auxiliari. T ur- 


L.4.deab- EAE 
neus, turem deprchenfam zz; dimittere ; 


NATVR AL1S$ 


undeAegyptii,ne quandoimpruden- 
tesavem ab Accipitre dimiffam gu- 
ftent, toto eorum generein cibo ab- 
ftinent, à 2 Tinnunculo o crocodi- y pj; 7, | 
lo, & vite nigra fibi metuere; cum 10.537. 
falviaymentha;abiete & falicefympa- o Plur.in | 


thiam habere; Authores quidam pro- J/ide & 0-. 
diderunt. fis 


V fum íi fpe&es, pulli faaves funt pfo. 
valdé, adultorum caro dulcis & le- 4 
vis. Totusaffus & in cibum fumptus, 
morbum facrum;in rofaceo elixus; o- 
culorum vitia,pulvisin quo fe voluta- | 
vit , lino rutilo zgri collo alligatus ; : 
quartanam, adeps oculis inunctus ca- 
liginem, oculiàcollo fufpenfi tertia- | 
nam;depellere»fed fruftrà creduntur. 
Stercusin vino dulci tritum, ? con- P Pipporr. 
ceptum juvare; fumum veró 4 exeo, detiotbu 
fpolio ferpentis, opoponace; myrrha; oia 
galbano, caftoreo, fulfure citrino , &z Ed ma 
felle vaccino excitatum , & per fiftu- j;," | 
laminuterumexceptum,foetumedu- — 
cere,credibileeft« 


CASPSEET TI. 
De Accipitribus in Specie. 
"ARTICULUS 1, 
De Afferia , Accipitre Pa- 


]lumbario,c Fringillario, 


STERIAS,;qui& Aitur aliis,Cor- a 47/2. 7.9. 

| pore eft grandi & oblongiore; niftor.c.36 
unde Palumbario 4 compatatur;pun- 
&tis & notisquibusdam ftellasretere- 
tibus refpergitur,hincipfinomen. Ca- 
pitis pars anterior extenfa paulatim 
eftin roftrum, Oculi varii & pellucidi: 
collum longius Aquilino.Femoralon- 
giora|quàm falconum, crura horum 
refpe&u brevia, & craffa, Pedesma- 
gni. Cauda ob longitudinem depen- 
det. Eftex eorum genere, qui, quód 
emiffi praterito pugno revocentur, 
Pugillares manfuefactariis dicuntur. 
Differentias fortiuntur Aftures varias. 
A natura, Aliiautrupes mari adJacen- 
cesincolunt,aut lumina& aquas dul- 
cesfe&tantur,quihumilem propé ter- 
ram volatum exercent, & clandefti- 
noaftu przdam adoriuntur. Alii diffi- 
tisàámarilocisdelecttur, & ex excel- 
fis ar- 


TN 


Bio: 


Bulant. . Bufalin 


maffweih 


Sr 


TE VIRUS 


2r 


fis arboribus przdam defpiciunt, & lorumSparviero dicitur. Ma qui Mu- 


infeftant, A Sexu,in quo fcemina co- 
lotead Aquilam accedit , nifi quod 
maculis dentlioribus & rufis afperga- 
tur. A magnitudine, qux Aftures ita 
commendat,utin Syriaaves que prz- 
dacacaucupio ferviunt; ad pondus e- 
mantur. 4/oco,funr namque Arezi, 
quioculos habent virides , & (i cum 
dorfo nigricantes, optimi cenfentur; 
crura candida, pedes magnos. Perfis, 
corpusgráde, plumis bené veftitum, 
oculi concavi , fupercilia pendentia. 
Gracts caputgrande, & rarz in collo 
plumz. Africagz dorfum nigrum, o- 
culi, in juventutenigti , atatis pro- 
greffu ruffefcunt.Sardis pennz nigrz, 


crura brevia,femora longa;pedes pal- 


lidi. 1//yricis, five Sclavis, ftatura me- 
diocris, pennz rubrz, majori ex parte 
prünarum candentium ad inftar; pe- 
des magni , femora ab interna parte 
plana,volx manusinftar equalia. 4/- 
pi? corpus magnum, oblongum, pc- 
des feré candidi, fufficiésad leporum 
venationem robur, — Gerzzagis oculi 
iris & fuprema capiti contigua roftri 
parscrura;tibie& pedes,crocca.Pen- 
nz caudz nigris & canis iisque ]àtis & 
obliquis maculis afperguntur ; colli 
fuperioris & capitis ruffefcunt, & pü- 


| &ulis,nigris interftinguuntur. Carca- 


niAftocellus,eft forcé Tardici & Bel- 
lonii SemiAftur. 

ACCIPITER PALUMBARIUS, 
qui Grzcis eft Q2coeoiv(G- Dao 0G GC 
aBaxlirG, feu columbicida ; quis fit, 


b /.8.Hiff. certó dici non poteft. Ariftoteles / 


€.3. 


meram nomenclaturam fuppeditat, 
& fimpliciter Accipitrem nominat, 
Ephefiusà Nifpho citatus, Falconem 
gentilem vulgó dictum ex eo facit. 


. Alberto cum Afture idem effe vide- 


tur, Turnero cum Fringillario idem. 


mnium celerrimé volat. 
ACCIPITER FRINGILLARIVS 
Grzcis veteribus Xm£/as recentiorib. 
Eres , corrupto forte ab Oxyptero 
vocabulo; Latinis Nifus, quod ei Al- 
berti nifallorprimum evoimpofitum 
eft,(cd non Ovidij, cui Nifuside cum 
Halizto;aliquibus Sparverius;ab Ita- 


(cetus vocatur, & foemina minor eft, 
quiq;ab Aldrovandro exhibetur, zo- 
Jfirum habet breve , vnco acutiffimo 


praditum coloris cornei fubczrulei. | 


Oculi pupillam ochrz colore pallido, 
luteairis excipit , quod reliquum eft 
intentuflavet. Capur,collum, pectus, 
venter , crura albicant, & variis ma- 
culis diftinguuntur. Doerfzz & alas 
maculz multz albxrefpergunt. Caz- 
danigris & fufcis maculis transverfim 
otnata, reliqui feré corporis longitu- 
diné equat. Pedes & tibiz ctoceifunt 
coloris, Fez, vertex, colltum, dor- 
fum,alz colorisfuntobfcuré fufci. In 
Sygtipite, & alarum medio, qua dorfo 
incumbunt,alba macula confpicitur. 
Pars totius corporisprega;eft candida, 
& transverfis lineis luteis interfeca- 
tur. Degit tempore hyberno in fylvis 
czduis,carumq; gracilibus, Non ante 
occidentem folem ad fedem fuam re- 


vertitur. Plarumque adverfo vento 


volat. InlegibusSalicis deeo legitur, 


quod quituratus fuerit,centum & vi- 
ginti denarios petíolvere deprehen- 
ius teneatur. Dividuntur ab «Aezate, 
in Nzdarts , Ramularios qui necdum, 
plumarum depofuerunt exuvium & 
mutatos. 44 /oco zata4li in I/lyricos, qui vt 
plurimum lumbos , ac dorfum nigra 
obtinent, & vitam brevemagunt. 0- 
rientales quibus cauda duodenis pen- 
nis inftruitur, Africazos quibus oculi 
nigri, pectus nigris & transverfisma- 
culis varium»alzlongz. Tridentinos, 
qui funt proceri,volaces,fzpe captas, 
alaudasin terram deorfum dejiciunt; 
mox furfum arripiunt. Pinceztigos,qui 
autin montibus Vincentinis naícun- 
tur & omnes ftatura funt exigua; aut 
in Mucrofticanis Spinaroli dicti, ca- 
pite magno , reliquis minores, & ad 
aucupiainepti: & 7770705, qui corpo- 
re mediocres, maculisferrugineis ad. 


rubruminclinantibus, refperguntur, Y 


A colere Albos nar quein Septen- 
trionalibus oris reperiri , 
Olaus Magnusau- 
thor cft, 


[| 


HISTORIA 


ARTICULUS II. 
De Circo Ae[alone &5 Tin- 


| nunculo, 

Nomett. eiselok Hefiodo igx£ «iex, Ho- 
'mero & Ariftoteli x/exe- fimplici. 

ter,FeftoCircanea vel Circenda,for- 

té,quod, cutminfidiazur, circuitum in 

aére faciat;dicitur. 

Si defcriptionem Bellonii fequi- 
iiur, haud multó milvo minor eft: 
Capitis vertex& guttur inferius ex ruf- 
fo albicant, plumulz quz auditus fo- 
ramina tegunt nigra funt. Ro/frum ca- 
piticontinuum plumbeum eft, extre- 
mumatrum;co//uz breve, Cruraora- 
cilia; lutea, falsó altero claudicare, 
Plinius prodidit. 

Galliz eft inquilina, & ibidem in 
Atveniz planis zidulatur. 

Cuniculos, vulpes, ; colambos, £ 
Turtures, e Muüres 4 zsfeffat.. Bibit 

^ cumin maritimis verfatur. Amaragi- 
a Ariff.L9. ' px | 
Hiffor. .. em lactucam fylveftrem , vel cro- 
b 4elia.l. cum nido imponere creditur, 
3645€ — Foxipfiacuta, e & clangere dici- 
Anima. tur,idq;tumfacit, f£ cum przdzpro- 
c Aelia. pinquus,de ea apprehenda eft follici- 
6.6.45 de tus. Polatingyrum, & quidem vcelo- 
d  €iffimé, hinc £ Homero agen", 
in Batra-. P9 &yy^ Oppiano Equis Iberis 
velociffimis celerior. 


22 


Defcri- 
p 10. 


Locus. 
Nutri- 
UBI. 
PZn.li.10; 
H.N.c.8. 


chomyo- 

inch 4ESALO, qui Turneto Smetillus, 
Fox. Ifidoro Merillus, Crefcentiéfi l(mer- 
Volatus. lus, Albetto Mirle, inter rapaces mi- 


c Homer, nimuseft,& tum corporis Ípecie, tum 


Iiad.y. pennarum colore,Falconesrefeirt. 
f Eufati^ ^ Derdices & columbas genatur ; À- 
citati Ho- 


Mae laudas tam avidé ut ad 7 clibanum 
godyff». ufqjardentem;puteum, vel hominum 
Nomeg, Vetesoftendat,fi peritia, & ufus accc- 
Auri. Qt, quatuor merilli, cygnum etiam 
mentum, dc)iciunt. Solus omni tempore 7 ap. 
h crefczt, patct; quod tamen Buteoni Ariftote- 
I.10.c.13. les & adícribit. 
iP linJ.1o. Inimicitias cum 4 vulpe & corvo 
k 18.8. gerin;illius catülosinterficit; hujus o- 
; va confringit. Corvi vulpibus auxi- 
Dt; Antur. 
Zi. TINNUNCULUS Gaza aliquá- 
1 arife.1.9. do Triftunculus,ut ItalisTriftarellus, 
Plinljo, utItalis Triftarellus,8z Canibellus &- 
674. 


ACATVRALIS 


Gavinellus, Graecis xy o Ac s Weyx etus » Nometis 
xeyy enis s & usexviís , quod multis iili 


[inftar punais infignis fit, dicitur; 


Mas , prout ab »; Aldrovando de- j eferi- 
Ícribitur;habebat;capuzin (ammo ver- 
ticenonnihil cópreffum, coloris cum^, ; $.Or« 
univería cervice ad dorfi initium fer- j;;,)501 c.G, 
mé cinetei. Roffruss ftatim deorfum 
molli declivitate tendens, unco infi- 
gniac longiufculo, cujus pars capiti 
contigua fulvefcit, media colore eft 
cinereo, ad latera appendix erat, he- 
micycliformá. 442 & dorfumferru- 
gineis pennis notisatris diftinctis; gu- 


lam, pectus , ventrem flavis maculis 


nigris perfperfis veftitum, Alas ob- 
longas;& quinq; digitorum fpacio ul- 
tra Uropygium extenías. Cauda 
maximá fui parte cineream , reliqui 
corporis longitudinem zquantem.. 
Femina, qug major erat, roff/rum bre- 
vius cum roftro magisrecurvo, cine- 
reum. Dorf; & alarum pars fuperior 
ferruginea ad ruffum accedens. Pen- 
nzextremz dorficinerei coloris, & 
notis trásverfim fufcis obliquis utrin- 
que inangulum medio Ícapo coéun- 
tibus maculatx. Habet Aldrovan- 
dus& Tinnunculum foeminam alte- 
ram , cujus defcriptionem apud eun- 
dem vide. 

Nidulaturin altis zdificiis, muris, 
turribus & cavis quercubus , mone- 
dularum more, non fuper fronde;fed 
inlatibulis. | | 

Fotminas Mas femper fe&atur, z Genera- 
deabfentibus dcler. lll fupra qua- rie. 
terna 2 ovacdunr, minii modo rübe. n Acfízr. 
tia. Pallostam diualit, donec proprio ^2.de Ani- 
volatu vivere poffint, MH 

Ficiitat papilionibus,Locuftis, ve- MALA * 
fpis,muribus. Inventus aliquandoin d) i 
nido ejus & ferpens: fed & ipfe in pi- Xutri- 
carum nido cum pullis inventus eft. 
Bibatannon dubium. Ariftoteles P p Ladege- 
rarà & folum inter uncungues tradit. scrc.r. 
Aelianus 4 & Suidas nullo potu in- q 12.4e 4- 
digere fcribunt, | nimal.cap. - 

Cum columbis fingulatem colit 4? 
amicitiam,cum Accipitribus aliis,etfi 


Lócus. 


íui generis capitalem hoftilitatem 


exercet, Ideo, y Plinius. Avis, quz r 1o. Hi. 
Tinnunculus vocatur,cum columbis ffor. Nat, 
habenda eft. Defendit enimillas ter- 637. 


retq; 


] 1 LT rom | 
; ep V 4r ot 
UL Jer Ez eh. 


Phoipitee Pdanbueun. 
| -Habich Raleftofeer. 


n 
| | * 
] 
E 
| | 
: esce. 
2n - 3 S , y " 
cAmipiter Fringillaeiu, fas 
[P " Z ! 
R.olelaeier- Fincken. - 
dab ul v Zz- 
1 
, 


m 


P 
pe 
D 


tantum, ur vifum ejus vocemque fu 
giant. Hac de caula pracipuus co- 
lumbis amor eorum , feruntque frin 


novis oblitis, non mutare fedem co- 


Plin.l.19. lorum $ extenuat; 
ARTICULUS III 

De Bubeone, Subbuteone, ali 

. eZIccipitrum apud. eAtriffote- 


DE ed4UYVIBUS 


retis Accipitres naturali potentia in | gio & ridrüsflavefcunt. Venter plu- 


quatuor angulis defodiantut 1n ollis | 


2j 


mis candidis; quarum apicem macula 
nigra, juxta fcapimedij ductum infi- 
gnis; veftitur. Re&rices alarüm plu- 
m& ; crerias inftar ferr exhibent ni- 
gras,ubialbere incipiunt; Cauda co- 


lumbas, Fumus ejus albugines ocu- | lor vatierate Attapinisfimilis. Crura 


antica & pofticá anriulis imbficata. 
Quartá eft illius in quo diffe&o tres 
teltes iiventi, & qui ha&enus defcri- 
ptisin omnibusferé conformiserat, — 

Vitius ipfi éex herbis 5 felarea;aípe- ANutri- 
ralafeu alyfo& Matrifylva;ex anima- zzeztwm. 
libus, 4 mures,ranz, rubetze, lacer- b Bellon.1. 


lem generibus 5 [acro tz; limaces, ferpentes; fcolopendrz , SETA 
; eruca. Ereptaillialiquandoab Zar-, ^. 
| eg yptio. dea & MEUM j M. dun. in difTecti M 
| Nomen. BE TEONES;qui&ànumero z|ventriculo &valpa. 7olatzus eft tardi, q sijonid, 
"aP/in..1o, A teftium Triorchis, Marcello; Mil- | tam defes ctiam, uttelo petitusvixad ps4 4- 
6.18. lo dicitur,qua ternam defcriptionem | tertium ictum cedere dicatur , ideo then. 
Aldtovandus exhibet. nullo negocio capitur. 
Defri. — PrimafübnomineButeonisexmó-, ^ Vfusipfius tumin cif tum in Medi- "fus. 
pii. ^ tibusVineolanisallati ponitur. Cor- | ciza. Sané & in Balearibus infulis, e cPín/-1o. 


puserecti duarum Spithamarum etat. 
Caput habebat compreffum,figurá tri- 
goná. Rerum nigrum membraná cir- 
canaresluteiveftitum. Iridem citca 
pupillam in eculis nigerrimam. Co//um 
breve& plumofum. —Derfuwmadcau- 
dam coloris ferruginei. A/zera ex Gef- 
nerus fub Bushardi ut Sabaudis dici- 
tur, matis cognomento, eaq; duplex. 
Magnitudine prier magna Gallinam 
referebat, Caput pennis fufcis inte- 
gebatur: Collum breviffimum erat. 
Pennzin tergo fufca, extrema non- 
nihil ruffi coloris prz fe ferebant ; in 
ventre & pectore albicantes nigrisq; 
plerzque maculis per medium infi- 
gnes vifebantur. Teffes deerant. .A4/- 
£eri, circulus in oculis flaviffimus iri- 
demnigram ambiebat;,colore nonni- 
hilà fuperiore variabat. Venter ,la- 
tera & crura fuperius plumis albis ve- 
ftiebantur, quas latiufculi circuli ob- 
fcuré ruffi per transverfum diftingue- 
bant. Teffes bini albi & pufilli ad fpi- 
nam dorfiinter utrumq; renem con- 
federant, in quorum medio particula 


tefte minor & flava, tefticulo propor- 


tionerefpondens, vifebatur. — Terza 
eft Bellonii fub nomine Guyrani feu 
Boüdree. Huic roftrum eft curtum, 
acie nigrum & hamatum, narium re- 


t 


& apud Arvernos Galliz populos ia €49- 
honore meníarum eft. Carnem quip- 
pe habet,teneram; hyeme prafertim, 
& dulcem. Telfticuli ex f aqua fon- f8apt Por- 
tis cum melle decocti ad venerem f4/3.6.34. 
commendantür. - Pythogni. 
SUBBUTEO feu Hypotriorchis, Dofcri- 

quod nomen Ariftoteles g illis qui 7/7 
in, Accipitrum genere latiores funt g Arif. H. 
adícribit , proutab Aldrovando de- dosi 
Ícribitur, verticem habet ex cinereo 
& caltaneo ad nigrum vergentem; e- 
jusdemq; coloris macula;unaàá capite 
per temporaadgulcelatera defcendit; 
alteraabinitio rid? fub oculis utrim- 
que pergulamin longum protéditur. 
Palpebratuntfablutez. Plumz menti 
& gula totzalbz, & colorille conti- 
nuus ,ad cervicis & verticis per tem- 
porainitium, quod minori oculorum 
cantho ex oppofito eft, perducitur. 
Pectoris totius plume,rnec non & ven- 
tris medio macula fufca oblongá no- 
tatz in oris albicant. In pedum pazza; 
tübercula veluti calliubiq; eminent. 
In nemoribuscelíis & deníis degit, &z 
homines quos Perdicum vel Cotur- 
nicum venationi opetam dare con- 
fpexit, ipfiinfequi folemne eft; ut avi- 
culas Canum metu fübvolantes arri- 
piat. Sedhzc deiftisfufhiciunt: quid 

veró 


500 HISTO'RIA CATVRALIS 

h Lo.Hif.veró b Ariftoteles per Pernem, Per- 
6.36. cuna, Rubetarium, 8&z Levem, intelli- 
gat, difquiritur. Perzos apud Hefy- 
chium & Phavorinum genus venato- 
rijeftaccipitris, ultrai;noratur. Per- 

cs, feu Percuus idem cum Fringilla- 

tio propter alarumnigritiem , efle vi- 

detur. Ariftoteles per Fringillarium, 

Nifum faeminam ; per Percnum ma- 

rem vulgó Mafchettum dictum, forté 
intellexit. Levis quis ficignoratur.Bel- 

lonius Smerillum effe exiftimat. Rz- 

betarius velidem eft cum Levi,quia de 

utroq; Ariftoteles. :'Abundé vivunt, 

& humivolz funt, vel Milvi fpecies. 

Qui SACER /EGYPTIUS Bello- 

nio dicitur , corporis magnitudine 
Corvum refert, capite Milvum,colo- 

read Falconem facrum accedit. In 


Vnguiculosuncos,fed tenues, Afreri 
lingua erat lütea & nigra. Caput &c 
dorfum cum leucophzo fufcum, pes 
&ustotum leucophzum;ad anum uf- 
que maculis in longum ferrugineis 
diftin&tum. | Alarum remigia ex fex 
ordinibus ratione coloris conftare 
videbantur. Vropigium totum can- 
dicabart. Pedes habebatluteos,femora 
plumisad poplites ufq; veftita. Tibias 
erectas & inftar ftipitum. Yngues. 

longos & admodum recurvos. 

.. Fiium ex muribus in agris quatit; 4/jerr. [, 
fed & avium pullos, in nido, vel cum 3. de Ani- 
per terram volandi importentes , re- (d.c. 
ptant,rapit. 

COLLVRIONESde minore funt 
Lanariorum genere; illiq; vel 124jo- 
res, Vel Minores. Ex majoribus , qui Ae- Dzfferz- 
J4Egypto eftfrequentior, quàm ullaa- | liano Merulz venaticz , Feemina eft zze. 
lia Avisquzrapto vivir. RarainSyria | turdi mediocri magnitudine,;é lógin- 
confpicitur; fed & in Caramania ali- quo contéplanti tota cinerea. Capite 
quando. Serpentibuspotiffimumve- | ad reliqui corporis proportionem tri- 
) fcitur. Vndeeiolim apud incolastáta | plo majore. £2//rug habet parte fupe- 
i Hed0f. ireverentia , ut illius vel perimpru- | riore valde inflexü: inferiore furfum 
"^ EU" dentiam occifor, morte multaretur; | modicé curvatum. Lingnamin extre- 
ipfa mortua honorificé fepeliretur. mo multifidam,& in fibras acutas, & 

quafi capillamenta quzdam definen- 

tem. Oculostotos nigros. Cauda pica 

fimilem; quz explicata, corniculatz 

creícentisvelune imaginem exhiber. 

In Mare gula;pectus,venter, femora, 

cauda prona dilutius quàm in foemi- | 
naalbicant, Vertex & dorfum obícu- 
riusfufcefcunt, plumulz harum par- 
tium adceó funt tenellz , ut pili potius 
glabri ac leves effe videantur. Erat 
& alter totusalbus,roftro,cibiis & un- 
guibus exceptis. Interdiu femperfe- 
ré arbori fumma aut dumeto infidét: 
in Helvetia inter frutices fpinofos, & 
confidentes caudam erigunt. d 

Viciu ipfis Papiliones , fcarabzi, Nwzri- 

vermes, juli, erucz hirfutz, locuftz, zentum. 
grillisquos, przdauberior fi cótingat, 
defe&um penuria providi in aculeis 
& fpinis arborum fingunt: inter aves 
Turdi, Friugillz, Picx fylveftres, Of- 
fa comminuta devorant, & famelici, 
tantos carnis bolos in gulam ingerüt, 

quantos rictus capere poteft. | 
| Nidos ex mufco, lana,fundos eotun- MEL 


demex erica, componüt. Senos pu/[;; ^" 
d is P 25 Bellon, 1,2 


de Avib, 
H5::7,33; 


- 


ARTICULUS IV. 
De Lanariis €9 Colla- 


vionibus. 
DE Lanariorum ignobili genere, 


Buteonibus re&ius annumerado 
hic res eft , de nobili inter Falcones 
Nomen. agemus. Nomezipliíeu à laniandisa- 
vibus: feu quod plumas lanarum in- 
ftar molles habear. Aliquando La- 
nius Molliceps;Falco albus,degenet, 
& Buteo albus dicitur. 
n A/dro- 


sands. Aldrovandus A duplicem iconem 
Im exhibet. Przzr, accipitri palumbario 
magnitudine par,;verziceeratlato,ca- 
pite & collo craffis,omnibus uti& vé. 
tre,torà parte proná, femoribus uro- 
pygio,S& caudainferna.  Interoculi 
canthum majorem & roftrum,macu- 
lam habebat nigram, alas oblongas; 
longé ultra uropygium protenfas, zi- 
bias luteas,&pro reliqui corporis pro- 
portione valdé graciles;easdem à po- 
plitead unguespauló pluspalmolon- 


gas, & culmo triticeo vix craffiores. | excludunt, parentibus roftro, cruri- 


ENS - 
NU * 
NN 


* 


F 


y? f " 
7110Í weibg 
buo. Ly 
Pc 


» p» OL E. 
JE 


SNOW 


- 
—— 


-wdde" 7 irren 


"TAX 


C 


/7WXÁ z ) 2]j S 
encbrits - wu lis 
Guch qauch. . | 
[- / | 


MY E 


TOLa T n EL T 


Deudrsjalu? 


| z 


1 

yu 

| 

s Palma: 

i / " Rp 


| i 
! 
M Lanus | 
Wárkensel 1 
L4 " ! 
neunio lee 
t. 
ac DRE : d — HE" ^ xd 


Me. J T" ——À T" 


g 


- 


l vi) 
| li | Cuculus. Cugqauch. 
i KukKkuck z 


E 
ue —À 
pu 
SES LONETI 


E 
x 


// 


Jill J / / 
n Jil hl j /// 
(l illl 7/7 
AP /ll 
// AN 


("— 


4Buleo : Zrorches . 
PBufhart, fBufant. 


S 


S 
SSMN 
NS 


771 m 
uod Lj 
lu" p 


V 
Ter 


b i" 
TIR MI 


"ul 
[ 


Bacchus 
eere ADT 
, A TS iot y 
- | a 
Nee: ts 


c pimp 1 T 


DE wu4Ul1BFSsS 2j 


bus, pedibusi; exceptis, quia plumu-. 


larum radices ad. virorem nonnihil 
| verguntomninódiffimiles. — — 
Fox. Foce,canum à longé auditum latra- 
tum,autNo&uz aliam appellantis u- 
lulatum referunt, & vocem Houin ; 
| quam fzpius iterant;exprimunc Uni- 
24/4.  formisca hyeme & aütumno;vcere & 
| — &lftatevatias Avium modulationes i- 
mitati , easadíe capiendas alliciunt; 
Captiin caveam inclufi,muti & elin- 
|  guespermanent, Hybernotempore 
| facilé capiuntur. - Nam avem cavex 

inclufam invadunt , decipulà deci- 

1. 5.614. dente,intercipidntur, 


! 


firmius. CMilviregali nomine gaudet, 

quodà binis falconib. facris inipfum 

emiffis,intranubesetiam fe condens,; 

fummacum Principum voluntate in 

terram dejiciatur. Cui & Milvus pa- 

lufttis x accenferi debet; Terfum ; x Et Boa- 

albidius & rapacius, Anglia, & Se-/atisaban- 

ptentrionalibus regionibus,in quibus dor Hiit, qui 

nigredo & albedo in candorcin ver- vaga 

titur,frequens. . 
Defcriptione operosà opus non eft. p,c,; 

Ricíum habet re&tü , nulla marginum 25. 

appendice à frenofeulateribus extre- 

mis ad unci ufq;initium. Inteftino & 


| hepati fel adjunctum habere Athc- 


Collario- — Colluruonumiuorum quinque genera | nzus é tradit. ps MY 


nes mi-  Obfíervavit Aldrovandus. Triaaliqua 
mores. — fui parte rubefcentia : duo cinerea. 
3 Aviculz funt ÁAlaudis pauló majores, 
duos palmos & pollicem circiterlon- 
gz. Omnesuttaq; roftriquodrecur- 


| LocatemperataMilvo funt familia: 9. 9. 


ria , nifi quód in Lybia, circa fontes r5, 
Nili perennare f. dicatur. Ideó & in- € gerodor, 
fula S. Dominici, vicinoque mari». 
multi, quibus bifurcata cauda , vifi 


vum eft, modicé tamen parte; ternos | funt:& inAnglia;nullo nonanni tem- 


pilos inftar batbx prominentis habet. 
Utrorumq; pullbantequam frequen- 
tibusintcgantur plumis,virefcere nó- 


poreapparent, & quód fpurcitiem in 
plateis& ad flumen T hame(ünlegant, 


lege abomninoxaitmmunesíunr. Id- 


nihilappareat. Tanta eis ( expertus | eo hyeme adventante vel calidiores 


Bellon. 1.2, Bellonius) fimilitudo , uc difficillime 
de Avibus. dignofci poffint. | Cibus ipfis forices, 
bx mures.lacertz,talpe.Inter edendum, 
uni tibiz infiftentes,cibum pedealte- 

ro furfumretra&to prehendunt. Hu- 

milius vo/agz; & prz dz inhiantes ali- 
quandiu fefe in aere librando fufpen- 

dunt. In carduis fzpiffime guiefcunt. 
Octonam aliquádo, tenaam nonnun- 

quam prolem excludunt. Rubore 
verticis quiinfiz;nes,in Italia inter de- 

licatoscibos. - 


ARTICULUS V. 
De Milvo e& Harpa. 


| Nomen. À "aas vecebatum & pifce, 
a Plin.L9. LÀ, &rftellam P inSeptentriona- 


regiones Aetolij citius, quàm Rega- 
lespetunt;ibidemquehybernanc(fa- 
né ultiino Aptilistot circa Pontüm. 
Euxinum z Bellonius vidir;ut;fiquin- e/3, (58, , 
decim dierum fpacio tot prztervolaf- 
fent, hominum fuperaturos fuiffe nu- 
merum crederet)velin nidis ad breve 
tempus plumarum fuárum vellere 
corpusàa frigore tuentur: velin quer- 
i ubus aliisve arboribus carie exefis; 
corpus fovent. Ideó denique xíftu 
accedente, calidas regiones deferüt; 
& in Europam, tardiustamen Acto- 
lij, quàm Regales revertuntur; & z- 
ftu in eadem urgente , füpra nubes; 
quo radiorum folarium reflexio per- 
cingerenon poteft, ideó nec aftus ità 


6216. ; li parte fignificat; Grecis ng», Cre- | urget; elevantur; ibique aliquantis« 
Oppi4n--'- venfibus «azezsHefychio filocus fa- | per hzrent. 


de Pifcib. 15 c aA Hot 
| ERR fpectus nori eft 3 ayalumioxégas eidem 


Faftor. 


Vidditagt carne, 5 animalium pul^ Nwerr- 


& Phavorino exA(QsAe Gs & xam - | loruminprimisgallinaceorum & an« "Zum; 


c Lio.c.10 ee dicitur, Plinio e ex Áccipitrum | ferinorumtam vivorum, duàm mor- bh. 4rif B. 


eft gencrib.: Ariftoteliinter carnivo- tuorum;,& fru&tibus. In /Egypto zin 
| palmas devolafle, & dactylos come- Woven 


ras,Íed vixrapacium netnine dignus. 
Differe- Tria ipforum funt gezera.- Pnum; 
I4. 


4A;4.8. 6.3» 
iBellonl.2; 


diffevitifunt. Fruges refpuere £ A- ,.,g. 


len allexíoc d Arftotcli dictum, mi- | tiftoteles credidit. Bibünt / raró;k 1. 


d L6.Hif. nusnigrum & robuftum. — veru | quiaficco ciborariffime utuntur & fil 4riflil c; 


D lze- 


26 
lzetzi credimus ; à quibus tamen 
| dum pluit,abftinent. Quodad fene- 


mBelon. ftras domum in Egypto zz advolant, 
L2-deAvib. 8 ininfu]a S. Dominici prope ad ho- 
is mines accedunt , in eorumque con- 
fpe&u corpus à pulicibus expurgant, 
manfuetudinis eft indicium : quod 
pueris cibum é manibus , carnes ab. 
Iuentibus; pifces exenterantibus, pi- 
leosdeambulantibusin urbe, nidula- 
tionis inprimis tempore , eripiunt, 
rapacitatemarguit: quod in Elideni- 
nP/nl hilex funerum ferculis z efculenti; 


HISTORIA ACATURALIS 


19419. nihil Olympiz ex ara carnium Jovi | 


facrificatarum , auferre dicuntur, vel 
oOvid.L2. falfum eft, vel timiditatis, o quia tur 
Meran bate fens, argumetum przbet. Cte- 
phof. dunturprimo anno prz audacia nihil 
mortuum guftare; fecundo prz metu 
nihil vivum edere ; tertio fame in- 
tcrite: 
Genera- — Pariuztbina,magnaex p parte,in- 
Zio. terdum tamen terna, totidemque ex- 
p Arif. H. cluduntpullos , poft vicenorum die- 
4.l. 6.6.6. rum incubatum : fcd qui Aetolius vo- 
catur (malé Plinius Aegolium vertit) 


quaternos. 

Fox. | Facem fi fpectes, lippire veljugere 
dicitur. ! 

Fifus. Fifusipfifatis gy acutus. Unde A- 


q Apuleiin riftophanes r auvmeQbznpsc dixit. 


Milf. — yolggy & preítant, & ineo aliquid 
a d peculiarehabent. Illud,tutn quia in- 
OLAIT S. 


tra nubilafe recondunt, & indefeffo 
s Iuyvenal-, labore maxima aéris | s fpacia eme- 
84774 4- tiuntur: tum quiatanta velocitate fe 
przcipitant;ut (zpe rrojectain altum 
pulmonumbubulorum legmina, un- 
guibusantequam in humum delabe- 
tBellon.2, tentur, 7 arripuiffe,vifi fint. Hoc, 
deavib. tum quia ducunt per s aé:a gyros; 
€.26, unde Circanez, xvxaerécu, & axCAodévau,, 
u Ovid-A2. 3yes dicuntur;tum, quiaimmotisalis 
dc ATI. diutiffime inaére,motustonici bene- 
ficio hzrent. 5cilicet;elatáeiex par- 
te paulifperala, undefübitaura, mo 
tum aéris in reliquum etiam corpus 
excipiunt, & ita fuftinentur.Suflicitur 
latain alarum vicem cauda, quái, pro- 
ut res poftulat, dilatant, conitringüt, 
deprimuncartollunt. Zidearar,nquit 


xDPLs.H. Plinius, x arzez gubernandi navita 
NL. 10, 


' £. 19, 


gatura,quid opus effez ia profunda. 


docuiffecauda flexibus, im calo mantraute 


p——Vd€————————— 
————————————À202: 20€ "ÜÜ MERE DAC 


Cuculo. Jmimicitias cum vulpe , az Arif.L9. | 


camicitiam colunt cam z Harpa& Aeicitia | 


corvo, gallinis & columbis exercent. iff cap.x. | 
A folftitiisafficiuntur 5 j odagra, id- ACHATS. 
có tunc frequentius latent. y Bed Bug 
a Horatius 
Vfinipfornmapud pauperiores nó- ;, Epodo. 
nullisinlocisinczbe. In Mediciza cinis b pliz.L1o | 
cremati bibitur, contra Epilepfiam c: H.N. — 
tefticuli exaqua fontis, contra impo- 7/25. 
tentiam; fimus, contra articulorum 
dolotes, quod & vermes, qui ex eo 
XL.diebusin fimo macerato, nafcun-- 
tur,faciunt,comendantur.De HAR- 
PA inter Ariftotelem, Plinium , & 
Oppianumnonconvenit, Gefnerus 
vulturem aureum Harpam Oppiani, 
quodfub mento plumas barba inftar 
habeat;efle credidit. e Aldrovandus c45.c. 16. 
Milvum paluftremopinatur. 


ARTICVLVS VI, 
De Caculo. m 


(ouem quo nomine mons in a- Noez. 
'gro Dononienfi pifcis z marinus, a Atben.L. 
b herbainvolucrum papyraceum, & 7.6.27. 
alia veniunt, Grzcis xoxx£ nomen à b Fernel/. 
vocefortitus eft. Accipitri apponi- 43 Mae 
tur» quod eum tanta fimilitudinere- "^7? 
ferat,utAriftotelis etate hoc ipfo cre- 
ditusfit prognatus, & apud c Gallos cBellon I. 
Falco cuculi parens communi pro- 2.de 4vil. 
verbio dicatur. Pliniiis videtur ercor. *:29. 
Nam Ariftotcles, 4 dàüm Cuculum dH.4.1, 6. 
ab Accipitre interimi fcribit, quod c, 6. 
nulla avisin fuo genere folet facere, 
accipitrini generis eundem non efle 
docet. 

Duo untipforum zezera; Majus nem- Differe- 
pe & Minus , qua folainter fe magni- Ha, 
tudine differunt. Neceft quod curio- Defcrz- 
se defcribantur. Nequeaduncisfunt zio. — 
inquit e Ariftotelesunguibus,uc Ac. e, Arif l.c, 
cipitres, nequecapiteaccipirribus fi- 
miles. Sedeautraq; parte columbos. 
potius quam accipitresimitancur:nec 
alio quàm colore repreíentant Ac- 
cipitres, nifi quód ifti maculis feu li- 
neisdiftinguantur, cuculi velut pun- 
&is, Cave tamen,illud quod de pedi- 
bus, extra aduncitatis defectum in- 
tclligas. Nec enim iisterniante& re- 
tró unusut columbis; fed bini antici 
| &to- 


s 


» 


DE wudularFs 


& totidem poftici, ut Picis, & no&tur- 
nisavibus, quod Antiquitatiignotü. 
Sed & id, quod de pun&is dicitur, 
ftridé füumendum eft. Nam quos AI- 
drovandus delcribit;proná parte totá 
E tam cinerci funt, quàm albi, lineisfeu 
maculistransverfim ductis oblogiuf- 
culis, fufcis, & interruptisinterdum, 
interdum magis continuis diftinci. 
Cruracorporis magnitudini inijs non 
congruunt. Nam & femora brevia , 


27 
conveniunt Authores. Alij, negant, Izgeziz. 
dum, velavis eum duntaxat in cujus 44ri/P.L.4. 
nidumíuaimportat,ova g comedere, Hift.c-7. 
propria fübjicere:vel deprehéfa poft- DE 
quam adoleverintfraude,à nutrice 7 f Koo 
relinqui; vel ad volatum firmos , fibi ;, 2m ) 
confciosad parentem s evolare ; vel s 49/7. Lr, 
nutricem, feu vifo cuculi,cujusovum 

citius excluditur, pullo, tanquam co 
contentam à fuis incubandis 7 defi- t Niphus a- 
ftere; feu exclufos, fpecie cuculi ele- pudAldroy, 


 &tenuiafuünt, & tibiz vix pollicem | gantiorecaptam ( arripit hic cibos a- 


latumlongz. Juvenem totum nigri- 
cantem maculis fubruffis per alas re- 
fperfum, Aldrovandus notavit, fora- 
mina narium in roftro multum emi- 
nebant. Oris pars interior flavi co- 
loris erat. 


Locus. Loca) attendamus;ubiq; fere gen- 


| 
i 
H 


4, occidere, & in cibum cuculi pullo u4drifl.Lo, 
dare,fcribunt, Alij affirmant dum,vel n4... 29. 
pullos nutricis ab ijs vel conculcari, 

velcibofraudari,velipfa x infpe&táte p[jj. 1.15 
abíumi; & jam volandi potétes, ipfam c.9. 1.N. | 
nutricem y corriperecredunt, ltut y dez Le, 


l 
l 
| vidus, & pinguefcit) tanquam fpurios 
| 
! 


tum reperitur, novum orbem, & /E- ' firphoe certum eft, educare currucam 


thiopià, fi Alvarezius idem meretur, 
fiexceperis. Aeftate pronaturaavis, 
in cujus nido parit in arborib. pettis; 
& fluminum ripis Zegzz: hyeme in ter- 
rz,lapidum,& arborum cava fe abdit, 
. inijsq;per toram hyemem latet. Au. 
MNutrt- ditam ejus latentis vocem fabulátur, 
76H. cum truncus fornaci calcfaciendz 
E Arif. L9. im mjitteretur. 

E Cibusiphi eruca, mufca:, frages; fed 
H.4.6.7. &carnes/fi verum eft,grandiufculum 
Plin.L1o.  Dutricis pullos, imoipfam devorare, 
H.N..9. quod f quibusdam creditum, quan- 
hAutber quam exinde carnivoras efle e nege- 
deNati'. tur , quod nonnunquam Accipitri in 
1 47/-L.3- cibum cedat. Hyeme dum latitat & 
E implumis eft,vel congeltis & ibidem 
Biffor.An. [/ repertis vivere, vel hirundinum & 
67. urforum modo vitam fuftentare, cre. 
"Gegera- dendus eft! 

Bio. Quantum ad Gezerationem , quia 
uif. 4ni- naturz  eftfrigidx , majoriexparte 
malié. ngulaparitova,raró bina. Genus 
$.L. quoddam in petris vidificat s ( fic Ari- 


m 4rif-L9 (totelis | verbafümenda funt)reliqua 


Eon ds palumbi, alaudz, luteolz, fed 
nicer] Carruca inprimisnido ovis z jam fze- 
3e Ani. to, oVaftiadeponunt:feu, quod 7 ob 
malc3o. metum & ignaviam non forc tutam 
oPlisH, generi fuo ftirpem opinentur ; feu 
N..10.(.9 quod propter frigidam p corporis có- 
p Arift. Ls. ftitutionem,ex ovis pullos excludere 
de gen.c. t. DO poffint. 


Aelian. L3. 7, A CR) | 
deammal e ngratitudine in nutricem, non 


£f 509 


fubdituüm cuculum adulterato fce- 
tam nido. 


milis, & uthoftem effugiant, inftabi- 

lis. Ideo Milvorumfcapulis,quo tem- 

pore adveniunt, fufcipi putantur, ne 
perlongaaéris fpacia defatigati defi- 

ciant. Solentautem ineunte vereap- 

parere ; cujus adventantis primi poft 
amphisbanam funtnuncij. Caniculz 

ortu z occulrantur, poftrariffimé 4; pj, 7 ,. 
cernuntur, Hyemedeplumes in ca- a 4275.4; 
"vernistorpent« Afim,c.i0 

Fox ipforum propria Cucu. hanc | zx, 
minus explanant, 2 cum fe abdituri b arifi./.o, 
fant. Adultimum alibi Julium, ad S. 8.4. 649. 
Johannis, apud nos, feftum, DOLLER 
&am edic, fi ultra, uva vix matüre- 
Ícent. 

Inimices tum omnes feré aviculas, po 
precipué cum ovapariunchabent,feu i a 
quod illorum fintfraudis confcia:feu Mid 
quod Áccipitriper quam fint fimiles: 
tum cicadas ex ejus faliva e ortas;que c Ifidor.] 
eos frequenti agmine invadunt, & Vudrig c.4 
poftquam fub alasitrepfere, mor(übus 
lancinant. Ideófüb ortum canicule, 
quo raucis | 

Sole fab ardenti vefonaut arbuffa cicadis. 
cantilenam fuam abrampit. De ejus- Sympa - 
dem cum Milvoamucitia füperius di- 7/;;. 
&umeft, quoddepaliuro in monte 
Coccygioà c Plutarcho refertur, o- € P/st.de 
mne animal , folo cuculo excepto , ^vi. 


p quod - 


| 
Folatusipfis brevis,interruptus, nu- Folitus, 


Morbi, 


Ff. 


28 HISTORIA NATVR ALIS 


quod infederit , tanquam viíco reti- 
nentéhzrere, non minus fabulofum. 
eft, ac quod de cicadis cx ipfius faliva 
natis dicitür. 

Inter corporzeaffecíus teferti poteft; 
quod hyeme deplumefeit , pennas 
mutat, & (imul colote immutatut. 
Exuvio depofito, corpus ejusfcabre- 
Ícit. 

Ltüs ejus,& in Medicigá, quia cine- 


dPlin.Lxo.fes-d ufti ad dolorem ventriculi va- 


H.N.c.9. 


INOomesnn. 


lenti. & in cibo, quiacjus pullo, qui 


jam volare poteft, nulla avium fuavi- 
"tate carnis comparati potett , obti- 
nuit. 


TITVILNVOSAV, 
De Falconibus. 
CAPUT PRIMUM. 


De Falconibus in genere, 


EOenor ut avem fignificat, VOCa- 
bulumadeo generale eft, ut eo o- 
mrnerapaciurm genus Authoresinclu- 


a Albert. l. (erinc;& Aquila, « curi Theodotio- 
23.de Ani» ye & Symmacho, omnes quarüm ini 


3l. 


Differ£- 
7 


b 1.23.de 
Animal. 


venatu volatico ufus eft, Falcones no- 
minarint: Recentiores illis avibus à 
falcato ünguium hamo nomen indi- 
dere, qua T hufcis Campanis verna- 
cula Capys dicebantur, & à nobis jam 
defcribentur; nectamen tam ftricte, 
utnonquzdam Accipittib. commu- 
niàintercurfuta fint. 

Adttes ipfos claftes Migratores nem- 
pe;Campeffres, 8b Riparios Belloniusre- 
digit ad. zebáles, zenobiles, & Hybridas 
ícu médij generis , quod promifcuo 

enetofotum & ipgnavorum coitu ge- 
nerentur, b Albertus. Sub z//; Fal- 
conem facrum, Hierofalcum, Falco- 
nem montanum,peregtinum, gibbo- 
fum,album, rubeum; cynopodam ar- 
boravum, &lapidarium; fub///;s Bu- 
teones, Lanarios, Linnunculos, fed 
perperam; comprehendit. Sub his, 
Germanos & Tunc&anos quidam e- 
numerant, fed & hi omnes,xtáte;co- 
lore, &z corporisformàáàvariant, Hinc 
Hornotiuorum , qui eodem anno nati 
fant: Aidelariorum, qui ftatim à nido 


domi adoleverunt,necitautramula- 
rijpennas producunt. Ramalis, qui 
circa nidum ramulatim obvolitapt ; 
Mutatorum,sui Yel deplumes funt, vel 
plumam veterem cum nova jam cotm- 
imutarunt;notnina. 
Quantum ad defcriptienem exa&á , peftri- 
In capite, dorfo, fupetiore colli, exte- ptio. 
riorealarum & caudz parte cinereus 
fit& fübniger,in aliis paífim pártibus 
varius, & virgulis quandoq; interru- 
ptus : fed primo anno fecundus color 
rüffus eft; remiflz rubedinis, albefcit 
deinceps paulatim, eo magis, quo 
pennas mutaritízpius. Capagz habet 
craffum,nec oblongum,nec ftrictum, 
fuperiore parte à rotunditate defi- 
ciens, Collum & roftrum brevia, ma- 
culasin maxillis nigras , circa oculos 
albas;ecuíos crocéos ad rubedinem ac. 
cedentes, pecus cum offe pectoris a- 
cuto & duro. Pedespatulos, croceos; 
& adalbedinem declinantes. Crura 
brevia, Coxas longas, & pennatas&c. 
Moragttirin totafeptentrionali plaga, 
& quidem optisi. Bofnia albos pro- 
fert,fed & Orietisregioneshaud ma- 
los. Deguntvelinaltiffimis montium 
verticibus velfylvarum arboribus ex- 
celfis, 
Fox ab acuto ingraviorem fle. 77x. 
Gitur. | 
Mira quadam ve/azdi ratione; in. olarus. 
principio, medio, & fine venationis 
utitur, Ad przdam pergens celeri 
volatu infublimeadfícendit, & rurfus 
compofitis ad pe&us, quibus icturus 
eft vnguibus; tanto impetu in avem 
obliquato volatu defcendit, ut flrepi- 
tum quafi concitati venti füo defcen- 
Íu excitet , in defícenfu avem percu- 
tiens, adeó longum vulnusinfligit, vt 
à capite àd caudam ufq; diíciffa , aut 
toto capite truncata,nonnunquam in 
humumdecidat. |. | 
Cum Ardeaipfipericulofum cer- Pugza. 
tamen, Hzcenim ec vbi infra pofi- € Parens i. 
tamfe videt, roftto fuo przlongo ac ^om. 
acuto, quod prius abfcóderat, furfum v ii 
élato, irruentem ita excipit, ut eo (o. P 5- 
met Falco fzpiffimé medium pectus 
induat; & àmbo interdum illifis inter- 
raneis humoaflligantur. ! 
Cum multis fxpe zorbzs confli- Merb;. 
&an- 


DE «uUlBVFS 


&antur;Febri: Apoplexia; A poftema- 
uibus capitis,vertigin e,oculorum füf£- 
fufione, afthmate, vermibus , poda- 
grá, pediculis, & c, Autipatbiam cium 


illiseerit,tum Alauda;qucin hominis 


manus,quam falconis ungues mavult 
incidere:tum Drepanisavicula lacu- 
ftris, quz auditisfalconis tintinnabu- 
lis, tantopere confternatur , ut malit 


lapidibusabhomine obrui, quàm Vo- 


- Jatufeinaéraattollere. - 


Diffe- 


Venti. 


CAPUT II. 
De Falconibus 12 fpecie. 
ARTICULUS 1], 


De Falcone péregvino [acro 
Q2 Gyrfalcone. 


IiAlconum fpecies fuperius expo- 
fuimus. PEREGRINO qui ptimurn 
ob audaciam& generofiratem locum 
fortitur, nonien ex eo eft iriditum,vel 
quodfemper deregione in aliam mi- 
ctet, vel quod nidus ejus nullibi gen- 
tium inventus,fucrit. 


Quatuor ipforum à colore gezera 
pofuit Carcanus,duo ab eodem Bceli- 
larius. 72477 quod pennis arcum co- 
lorem prz fcfert,& in fingulis penna- 
rumcapitibus ad cotonz modum al. 
bedine figillatim diftin&z penna] 
quafi figuram oftendunt. Si excellere 


"debet, Caputneceffeeft aliquantum 


in fornicem , vertice leniter elevato 
acrotundo, curvatum, ciriereo colo- 
rehabeat:fimulatque volandi potens 
evafic, in roftti parte füperiuspliumu- 
lasquasdam, qua velutibarbulafpe- 
ciemgerant; oftentet.. Gula lineis in 
longum du&is nigristaaculetur, Su- 

ercilia & maxilla àdinixto modico 
ruborealbicent.Dorfumlivefcat. Ale 
finclógzin ultimam caudam recum- 
bentes. Cauda longa, craffis pennis 
conítans , in acumen paulatim defi- 
nens, femoralonga: tibiz breves, pe- 
des coloreinter flavum & plumbeum 
ambigente tincti,digiti graciles. Un- 
guesmagni,nigri & acuti &c. Natales, 


Sardiniz, ZEgypto; Cypro; Cretz & 


29 
Rhodo debet. Siquiin Italia velàli: 
bicapiuntir, vi ventorum eo depul- 
fosfuiffe creditur eft. In Alpibus et- 
iam nidulari , fide veteti cujusdam 
Falconarii; Albertus M. refert, A/re« 
rtin,Nigrius,quod multisa priore no- 
tis variat , femora lineis transverfim 
diftin&ta , crura item colore croceo 
fed diluto tnaculata;gerit; Qui exhoc 


genere ab Aldrovando defcribitur ; Aldroy.l, 7s 
verticem capitis habébát planum ac é.1. 


compreffum, Roftrum meimbranálü- 
teá inteníi coloris, nares ambiente; 
capiti conjunctum, Capüt;cervicem, 
dorfum , alas fufca , perfingulas feré 
pennas maculis atris trabsverfim per 
alarum inaiorés refperfz confpicic- 
bantur. Gulaexalbo rionnihil flave- 
Ícebat, parte fuiinfima,maculis velu- 
ti guttis nigris transverfis diftin&ta; 
Pectus, venter, & femora alba, lineis 
latiufculis nigris transverfis variega« 
ta. Videturhocgenus idem cumillo 
effe, quodalii Nizrum abfolute , alii 
Catbonarium & Falconariumappel- 
lant. 


Creditür primo in montanis pró- Zocusi 


pé Babylonem vifum, poftin Salami- 
neapparuiffe. Nuhcinalpibus &Py- 
renzis reperizur: in Getmaniaadhuc 
tarum eft. 


Utrumque rarius in &olazdo alas Folatus. 


movet/fic à montano diftinguitur: & 
à füblimi in pronum velociílimé de- 
Ícendit. 

Adeo mitesfunt ; vt quan doq; irà- 
fci néqueant; ad hominumqüe nutus 
magnitudine quadam animi potius; 
quàmihedia venantur. Cretenfes cà- 
piüt etia Grues, Ánates;Mergos, Tar- 
das; Phafianos: Ardeas, inprimis fi ci- 
bi abftinentiainducantur. $i Aqui: 
lam viderint nunquam iimpofterum 
aücupantur. | 

SACER, qui & Britannicus, Ae- 
lyus, & Aériphilus apud Avicennarn 
Falco Sacchari, vel Grzcotüm imitas 
tione quafi Hierax Accipiter, per ex- 
cellentiam dicitur,velà corpotis más 


gnitudine, viriumque przftantia; ità 


Inoenin. 


appellatur, Sané à Belloriio a Acci- a Belloz. de. 


pitrumadiicitur numero. Tria ipfo: 4v. I. 2, 
ram apud Tardivum zezera 5. zug, 614 
quod lepores & hinnulos i a//erum ; 


D.5 quod 


30 
quod capreas parvas capit;zerziug pe- 
regrinum exprimit, de quo fuperius. 
In defcriptione Albertus & Fride- 
ricus Imperator diffidét,fi Carcanum 
fequimur,corporis ipfi ftatura plerüq; 
oblongiuícula, Capite vertice pla- 
nocanum.Roftrum cxzruleum;Nates 
exiguz,;pedctoris,dorfi,Szalarum fupe- 
riorum imaculz fufce,femora interio- 
ra alba. Crura pedesQ; tota fere colo- 
ris cxrulei. Cauda maculis circula- 
rib. phafeolorum aut reaum figuram 
exprimentibus varia. & c. Excellit;cui 
colorrubicundus,ruffus autincanus, 
lingua crafla; pes amplius, digiti craf- 
fi, & colore czruleo diluti, 
Lect, Inveniuntur apad Tartaros, & Mo- 
b Paulus fcovitas. & In Polonia, quod Maxi- 
Iov57?  nyilianus Czefar perfuos exploratores 
Hina compertit;in arboribus non ita procc- 
ganaojte- n. nidulantur. Cum verfus meridiem 
vitico. j 3 ^ s ] 
victus quarendigratià proficifcuntur, 
ab aucupibus adventus gnaris, in Ae- 
gei maris infulis intercipiuntur,& V e- 
netias ctiam é Creta afteruntur. 
*utri- De vid fcriptoresinterfenon có- 
uentum, entiunt. Belifarius.cadaverib. etiam 
veíci dicit. l'ardivus cibos etiam craf- 
bioresfacilé concoquerefcribit, Al- 
bertus delicaté, eos cibandos , cibo 
femper recente, cerebellis, fanis car- 
nibus,reliquit. Falacifíizni funt , nifi é 
nidisabducantur, & nubes etia trans- 
Ícendunt. Capiuzt Auferesfylveftres, 
Grues, Ardeas, Lepores, Capreolos. 
His infidenr, & cerebrum capite per- 
foratoexcutiunt. In eorum confpe- 


&u ne Aquilz quidem volare au- 
dent. 


Defcri- 
pito. 


LI 


Defri- | GYREALCO eu Gyrfalcus (maléà 
pti. | quibusdam Horodius dicitur) quiid 


cL7.63, ab c Aldrovando defícribitur , verti- 
cem habebat complanatum colore 
cinereo. Aoffrum breve cxruleum, 
unco modico , deorfum incutvato, 
fubcaruleo,inftructum. Dor[au, alae, 
venter,caudaalbaerant. Verum ter- 
gi; alarumq; plumz plené fingulzni- 
gra macula notata, quz cordis quo- 
dammodo figuram emulabantur. Ale 
crantadmodum longc. Remiges pro- 
peéextremum apicem notá majori ac 
longiori nigraornabantur,que tamen 
albo claudebantur margine. Gus, 


pu P 
— MÀ ——— 


HISTORIA ACATVRALIS 


pectus, & venter puratingebanturaí- 
bedine. Cauda erat breviufcula notis 
nigris transverfim variegata. Pedum 
digiti oblongi, validi, late expanfi, ta- 
bellarum continua ferie per totum 
intecti, | 


Genera ipforum à colore petuntur. 
Alij funtflavi,rubei,& cinerei. Albos 
etiam in Moícovia reperies, Quiin 
pectore albicant , magis ctiam albi 
funt,&primo anno dorfum partim al- 
bicat;partim fubruffum, vel (übrubeü 
eft. Ubiveró mutati fünt , colorille 
fubruffus in nigredinem permutatur. 

Locum ipfis natalem Norvegiam & £orus, 
HiberniamBelifarius ponit:at certum 
in Tartaria 4 quoq;& Mofcovia e in- d Paulus 
veniri, Vanet.l.x. 


Vefcuuturinprimis Columbis, &z id * Mio. 
genus aliis: & poftquam femel deali- (14. Afia- 
quaave guftarint: illà deinceps reli- sasarmat, 
Gáà,novam femper predam perfequü- Nuzri- 
tur. Aggrediuntur & Aquilas, A cci- zzezzum:. 
pitres, Nifi, Falcones, iisadvolantib., Pugna. 
przdam vlterius non profequuntur, 
fed pavidz perfiftunt. Siin quinque 
Gruesliberoaéris campo unus emit- 
tatur, nó prius perfequi definit, quam 
fingulas in terram dejecerit. 


Duo habent peculiaria, — Unum, Ingenis. 
quod cum fimul aliquor vehuntur , 
certo quodam fenii ordine cibum ca- 
perefolean& | Alterum, quod prater 
ceterarum rapacium moré,nunquam 

fele aquiabluant,fed fola arená utan- 

tur. Frigore etiam tantopere gaudet, 
vtperpetuó;aut fuper glacie;aurlapi- 
de,marmoreve algido ftare geftiant. 


Differe- 
Í 7; * 


ARTICULUS II. 


De Falcone Montano , Gen- 
tilz,€9 Tunetano, 


AlcoMONT ANUS , quod fit Defcri- 
- magis reliquis indomitus per ex- pz. 
cellentianrita dicitur, Capu; habet 
vertice faftigiatum & nigrum, coro- 
nuláquádam cineres cinctum; cui in 
fronte non longé à roftzo plumulze 
quedam exiles, & capillareseminent. 
Guztur ad fternum ufq; nonnihil can- 
defcit, maculis confperfum majufcu- 


lis, 


Ji Lo mul CLLS 


? Ilie:s . 
Lo idu d 
art 


| Xs 
i agir Jf 


à 


7 


NUS 


Aot Sale - 


jh UA r^ 
LIMITI 


//; Mi 


Jzhxn 


Uu m 
P, 


ers 


L 


Te 
4-ucge s 


VET e 


s 


* 


A 
T 
M 

UH 


T | | - Jab; XILI 


9n) coo. pectet" 


pate diae : 


N 
j^ nli 
1/1777 2f 
V ad M 


: [em "E 
200 M 
vuv ese er 
) ME 1^ A pet 


Autri- 


D 
E 


JDefcei- 
| pi. 


"lWere- 


JD E e4 
lis, pecz us rcliquum verfus inferiora, 
notis quibusdam , quando; ferrugi- 

. neis, nonnunquam rubeis nigricanti- 
busaliquando in(ignitur, quibusdam 
guttur & pectusnigris plumis veftiü- 
tur, Dor[umaclumbimajoriex parte 
plumis fufcis , minutis, obteguntur. 
Aliqui eorum poft medium dorfum, 
lineas quasdam albicantes, autrube- 
Ícentes,qua deorfum vergunt;habet. 
Crura & pedes plerumq; crocei,velex 
lavo paleari flavefcentes, & fquam- 
mis denfiffimisinteguntur. Mutatos 
facilius eft cognofcere:& optimus eft 
hornotinus fufcus. 

Non Anates folum, fed& Anates& 


anentum. Avdeas capiz,& perfequitur, Vifus ali- 


quando & Aquilam, quz fibi predam 
pizripuerad & feipfum interemifle. 
Ponit & a/zerum cjus genus Aldro- 
vandus, quod. Leucopbauzz nuncupat. 
Corpus eiustotum cinerei eft adczru- 
leum vergentis coloris , pro diverfa 
. partium ad lucem obveríione dilu- 
tiorisobfcuriorisve. Reffrum craílum, 
breve, nigrum, robuftum, pollicaris 
craffitudinis, tam validum, vt vix ulli 
alteri fortius, — Peczus valdé teres ac 
grande. Diverfum primo ab aliis À1- 
drovádus putabat: fed ciim cá defcti- 
ptione MontaniapudAlberrum con- 
ferret, & vero Montano, quialiquo- 
ties plumas veteres cum novis com- 
mutavit, mediam partem dorfi czru- 
. leamaffingi, & quo frequentius fene- 
&utemexuit, co tergum magis caru- 
lefcere, gulars cam pedore, abolitis, 
quz diftinguebant cum xtate macu- 
lis,albefcere,obífervaret,alzersuz Mo- 
tani effe gezus conclufic. 
GENTILIS per excellentiam pro- 
ptergenerofiratem ita dicitur. Fride- 


"eif. rico Imperatori alii funt Gentiles Pe- 


FYentia. 


regrini, alii fcgspliciter ia dicti. Ili Fal- 
conib. facris funt minores, & quo plus 


. cum Gyrfalconibus participant, eo 


 elegantioriseffeformz exiftimantur. 
Vertexcapitis debeteffe planus, occi. 
 putlatum. Aoffrum craffum,& recur- 
vum, Co//u breve,propé caput fübti- 
le;prope fpatulas craffius. Habere de- 
bentpec£usforis prominens, & carno- 
fum,cavitatem inter pectus & collum 
magnam & profundam. Cox«s plumis 


* 


—————————————————————A ÓÓr— — € ————— e — d—— ol 


.nos pedib.prefertim itaexprime 


quU eps E, 
complurimis opertas, & fub genibus 
etiam dependentes. Crura craíla ac 
brevia, pedesamplos, digitos expan- 
fos & macilentos. Cum adhuc hor- 
notini funt. Alii funt abfolute fufci : 
alii rubris, nonnulli. pallidis maculis 
ceuguttulis perornantur.  Aliiruffi 
funt, aut fimpliciter, aucad nigredine 
vergentes. Aliifulvi,velabíoluté,vel 
cum quadam rubedine,. —Maculxzà 
collo ad pe&oris furculà parva funt, 
inde veró progreflz ad anum ufque 
majores evadunt. Fulvis ad rubeum 
vergentibus , color eft ex zquo per- 
mixtus, Laudabiliores in fuprema 
capitis parte ceu corona quadam in 
circuitü perornàtur ; prope nares du- 
ritiesroftrivirefcit. Maxilla fub ocu- 
lorum parte fubrubege funt, Dorfuz tu- 
fco eft colore, ad rubedinem inclinà- 
te, marginibus rubeícentibus & ma- 
iufculis ine guttis tamcn exornatum. 
Penauaalaruin maioresfufce.cum mar- 
ginibus, Caud« eiusdem cum dorti 
pennis coloris, modó quod margines 
in eain plurimis fint pallidiores , feu 
quodà corde litremotior;feu propter 
aliam caufam. Simpliciter dici trium 
eidem funt gencrurm,ficat & peregri- 
ni, de quorum datis notis quo plures 
obtinent,có magis probantur. Aldro- 
vandus eosdem cum Carcani GER- 
MANIS facit, qui Peregrino forma, 
capite, roftro & pedib. funt fimillimi, 
Corena albicans caput ipfis propé 
collum ciíngit,femora interna plumis 
albis veftiuntur. Mutatis caput, col- 
lum , & humeri fuíca funt , dorfum 
cyzneatingitur. Maresfeu T'ertia- 
riià maribusPeregrinorum nulla pof- 
funt ratione difcerni.Involando cre- 
briore fpiflloreg; alarü motu utuntur. 
Rapiuntomneaviumgenus, Aquati- 
cum przfertim, quodfié nido exem- 
ptus adhucpullusad hoc inftituatur, 
Grues etíam capere audet. In co fo- 
lum Peregrino cedunt,quód non fola 
animi magnitudine, fed etiam cibia- 
aviditate przdaminvadere dicantur. 


DE TUNETANODO inter Carca- 


num & Bellonium non conftat, 7//e Bellon.L 2 


corporis cffe exigui, coloris perpul- «8, 
chti;capite flavo, alias nigro, peregri- 
re,ut 
mul. 


Defcri- 
pi. 


Falco Alius. 


34 
multi fallantur, fcribit. Hicmagnum 
cfle,ad Lanarij fimilitudinem, plumis 
& pedibus accedere, diutius & con- 
ftantius volare, capite cra(To & tereti 
eíle, ftrenué füblimem aera fcande- 
reyreliquit. 


ARTICULUS III 
De Falcone Gibbofo, Albo, €5' 


Gallorum Lanarto. 

poe eiobbre- 
vitatem colli, caput antejuga ala- 
rüm dum eas fupra doríi latera com- 
| ponit, vixappareat, ita ucgibbum ge- 
ftare videatur, ita didus eft. | Corpus 
habetexiguum;planum collo feré có- 
tinuum. Caput reliqui corporis propor- 
tione magnum. Aof/rum perbreve &z 
rotundum, oculos lammeos; — 4/25 
przlongas, & valdé exertas; in facie 
guttas. Cr4r4 proportione cztero- 
rum membrorü longiufcula &(quam- 
mofa. Pedeíin articulis digitorum; 
precipué ad interiorem planta pe- 
dem noódofos, NiZaslatur in montibus 
inaéceffis. Tamalté volat, ut hominis 
vifüm effugiat. In aucupionon ftatim 
intef defceridernidum percütit,fed po- 
tius cum a defceníu rurfum afcende- 
re incipit; tunc pofteriore ungulaan- 
te pe&tusdifpofita ferit, & quandoq; 
tam fortiter, ucunguem fibi amputet, 
pe&us Ixdat, imo feipfum aliquando 

Occidas.c * 6. A d 
Eft & aliud Falconis Gibbofi ge- 
nus,quod lemper alas tanquam ad vo- 
landum extendit ; ànimofius quàm 
tobuftiàs, AL B Onomencolor im« 
pofuit. Albertus eum in dorfo & alis 
fubalbü effe ; alibi guttas valde albas 
aliis guttis fub pallidis interpofitas 
habere; & regioneni frigidam, & hu- 
midam in caufa effe, fcribit. Addit, 
Falcone Peregrino niajorem, & ad fi- 
rhilitudinem Lanariialbi , qui per ca- 
pos muribusinfidiatur,accedere.Mzr- 
tit eumfeptenttio; & ex illo inprimis 
Norvegia,Suecia;Eftonia. Non tam 
eftin volando veloxut Niger: diutius 
tamenin Ávium perfecutione perdu- 
rat. Non debetad venandum emitti; 
antequam pénas mutaverit. Ad curi 


) 


————————————————————————————L— —————E 


HISTORIA X ATVRALIS 


refert Adrovandus quendam Sparve- Aldrov.L. 
riti; cujus deícriptionem R omá ac- 1e 


ceperat, qui corpore toto calo:isla- . 
dei, macuiisflavis perfper(i, roftrum 
habebatalbum magis quàm czruleü, 
alas candidiffimasac fine maculis, in 
cauda pennas duodecim candidas & 
flavis maculis confperfas: quarum cà- 
fpe&urn; pennarum przcipuá & alia- 
rum quafi cegumentum tota cárndi- 
da, eripiebat, easdem quafi in vagi- 
nam fecondens, Pendebàt mortua 
trédecimuncias,pondus in eiufmodi 
avchaudleve LANARIUS (gene- 
rofumintellige ) GALLORUM di- 
citur , quod Rei accipitrariz autho- 
rum teftimonio, Galli peculiaris & 
proprius. 


Koftrum & crura cum pedibusha- Defcri- 
bet caerulea , plumasanteriores albo pz/o La- 
& nigto variasmaculisnon transver- za7z. 


fisfed plumasin longum diftinguen- 
tibus. Plumz dorfi, alarum & caulz, 
pattem externam fi fpe&tes, non ad- 
modüm funtvariegatz. Extenfarum 
interiora notis rorundis , inftar exi- 
güorüm nümmuülorum per fuperfi- 
ciem differinatis,confpeduntur. Sic 
à latdivo & Bellonio defcribitur X 
qua Gallix eft perpetuus, femperque 
tam hyeme,quàm xtateibidem con- 
Ípicitut. ) 


Ingenii fant tra&tabilis, &zad omne Ingetiit. 


aucupiigenusidonei, Picas, Cotut- 
nices,Perdicés, Cornices; Phafianos; 
imó Anates & Grues, fi inftitutio ac- 
cedat, capiunt, & focietate maximé 
gaudent, Quoniam alis diutiffime 
in ztherefüpra przdam füfpenti hz- 
rent,tantopere Ánatesfatigant,ut & 
canumoperá,& fuftibus plurimz oc- 
cidantur. 


Carcanus Iralicar. meminit. Habéc Izalie 
ifti caput totum planum. Roftrü fal- falcezes. 


conis,peregrini & montani roftro mi- 
nüs& caeruleum. Pec&tusflavum raris 
& ferrugineis máculis diftin&um.Ex- 
tremasalas veluti ocellis rotundis al- 
bisqs pi&tas. Mutatis, caput univer- 
fum ad Iiumeros ufq; flavo colore ad 
rubeum vergente, & lineis tenuibus 
diftincto, tingitur. Pes, quiantecz. - 
tüleusfuerat,inluteum abit. Nafcun- 
turin montibus Vincentinis & Alpi- 

bus, 


DE 4 


bus, qux Germaniam ab Italia divi- 
dunt. Solenr alarum zquilibrio , in 
. acrefcíc diuadmodum & frequenter 
füfpendere, fic metu incuffo, ne Per- 
' dices, Coturnices, aut Phafiani diifu- 
giant, faciunt, rarenter occifas in ter- 
ram przcipitant. Vifus aliquando qui 
& Accipitrem exanimaret. 


ARTICULUS IV. 


De Falcone Lapidario. ZAr- 
borario €9' Rubeo. | 
AlcoLAPIDARILUSre&eéLetho- 


falcus dicitur. Ef mediz inter Pe- 
regrinum & Gibbofum magnitudi- 
nis. In przruptis petris, & Alpium 
rupibusnidificat. Regitur & nutritur 
fimili modo quo Peregrinus. 


Aldrovand, 
ENS 


ARBORARIVS, quem Gefnerus | 


defcripfit,roffro erat cacruleo» oculzs ni- 
gricantibus, pecfere albidis & nigrica- 
tib. maculis variegato: pennisalarum 
nigrioribus; derfo nigro, cujus penna- 
rum margines infimos, maculz ex cà- 
dido ruffz diftinguebant. Anidem 
fit cum Accipitre Fringillarío dubi- 
tatur. Nidum in atboribus exftruit. 
Rarusipfius in aucupio ufus;juciidum 
inconflidu cum monedula fpectacu- 
11m exhibet. Adeo quoque placidus 
cft, uc per fylvas & agros emiflus ad 
dominum redeat. In diffe&i ventri- 
cnlo plumas & Cantharides reperit 
Gefnerus.. 

RVBEVS à guttarum feu notula- 
rum quibus diftinguitur,rubro colore 
dictus eft, Peregrino minor eft, nec 
citius rubere apparet, quàm alas ex- 

Allert. L. erat. Calor debilis in fuperficiem 
10.6.9. corporis effufus, & fumofum humi- 
 Crefeent.l. dum, quod ad generationem penna- 
2;4^12« enm excernitur, adurens , rübedinis 
caufa effe putatur. Inveniturin locis 
planis & paluftribus. Phaniceosin Mo- 
Íícovia dari perhibent. 

Folatus eft agilis, fednon diu perfe- 
verátis. Nampenna rubea, quia mol- 
lior], non diu volandi impetum fu- 
ftinet. - 

Facilé cicurari, Albertus innuit, 
difficulterregi T ardivus. Poftfecun- 


Folatus. 


Ingenid , 


FVIBFS i 


damauttertiam pennarum mutatio- 
nem melior; quod remittentibus per 
ctatem humoribus calidis)non parum 
temperamentum juvetur. 7774 cft mi- 
nus quamreliquilongz. 

Adiftum dues ex Indits Orientalibus Alii. 
allatos Adrovandus reducit; qui parte 4ldroy.L.7. 
anterioretota & alisinternisadeó ru- ^U 
bebant, vtqui pronosinfpexiffet , ni- 
hil przter colorem rubeum vidiflet. 
Majorem putat fuiffe foeminam ; mi- 
norem, marem, Maresenim ob hoc 
ipfum ertiarii dicuntur, quód tertia 
partefoeminisfintminores. Mentum 
infeemina, maculá oblongá cinerei, 
quz inferné definebat, diflingueba- 
tur. Pectusquoqueejusdem coloris 
notulis anteriori fterno raris refper. 
gebatur. In mare color rubeus, fatu- 
ratior & evidentior erat. Mentum 

nullà maculé infignicbatur. Penna 
remiges interiores notis fufcis crans- 
veríim fréquentibus; ftatoqueinter- 
vallo diftinétis,albebant. 


ARTICVLVS y. 
Je Falcone Cyanopode, €9' zllis, 


qui promifcuo COLÍH £i- 
gnuntur. | 
[leo CYANOPVSadquodre- Ajrm.1.7. 


ferri debeat genus , cum quatuor c.14. 
Falconum genera pedibus cxruleis 
inftru&ta inveniantur, difficile eft di- 
cere. Ad Lanarium tamen potius, 
quàm aliam fpeciem pertinere vide- 
tur. Eft Falconi Peregrino & ma- 
gnitudine xqualis,&figuri fimilis:fed 
inhocdiffert , quód dorfum ejus, & 
exterior alarum pars minus nigredi- 
nis,& pectus plusalbedinis habeat; a- 

lx fint breviores , cauda longiorali- 
quantum; pedes hyacinthini. 

Fecem acutiorem, quia humidior, Pox. 
Peregrinohabet. RaróavesPicá,vel 
cornice majores invadit. Plarumq; 

[e przcipitaturus, propter mecumlo- 
co manet, & füfpenditur. Audacior 
evadit, fi aucupis accedat przfentia. 
Qui in Helvetia reperitur , diverfus 
eft ab ifto, 
ANidifícat in excelfis juxta aquas, aut Locus. 


34- 


Aldroy,7. profundas valles;petris. Nidis exem- 

e.15. prus maníuefit. Capit Perdices, Co- 
lumbas, Cornices, Anates,Phafianos, 
& letraones. 

AldrovL7. Falconcs PROMISCVO COITV 

616. geniti, à Peregrinis plarumque pro- 
veniunt. Hienima parentibus ftarim 
expelluntut, & cum fuz fpeciei con- 
jugesnoninveniant, adfpeciem alte- 
ram quam fibi fimil imam invene- 
rint, libidinistemporé convertuntur, 
Carcanusex altero parente Peregri- 
no, altero Montano procreatos , Fz/- 
cones traver[os vocat. — Albertus qua- 
£uor corum gezera ponit. Caterum, fi 
cum Falcone pedis czralei Peregri- 
nus commiíceatur, feré fimilis Pere- 
grino, eneratur avis, fi cum Lanatio 
nigro, ignobilis Falco niger. fi cum 
Lanarioalbo, fimilis Falconi albo, fi 
cum Lanario rubeo, fimilis colore & 
figura Falconi rubeo, Patriflant au- 
tem plazrumq;, & ignobilitatem ma- 
tris, inftitutio poftunum vel alterum 
annum compenfat. 


WX RI ENEES NP 
De Pfittacis. 
(AL Pss ur 


"De Pfittacis 1m genere. 


Nomen . Apacibus Pfittaci fübnectuntur, 
tum quod roftrum & unguesad- 
uncas habeant ; tüm quód cicures, 
| carnem etiam ipfam devorent. No- 
 menfottiti funt; feu à Pfittace urbe 
a Stephan. juxtá a Tigrim celebri, feu 3e» £ za; 
de urbibus. vilaxiev QXvs« Soli virides Pfittaci ve- 
teribus cogniti. Píittaci fru&tus;in in- 
timo quoq; cortice & tota nuclei car- 
nejinfolenter admodum eundemim- 
bibit. 
cMaguitudinemf (peces in tegione 
cuinomen dedere,brachium cum di- 
midiolongitudine explent. Vifus 4 
bscalig. Scaligero qui clathratz feneltrz fere 
Exere.236- impleverat fpacium.sin quadam novi 
|. Orbis regione Phafanos fuperant. in 
infula Banda , columbam noftratem 
vix excedunt. Alibi,Gallinis, Turdis, 
— hirundinibus, imo Pafferibus zquan. 


Defcri- 
prio. 


HISTO'RIA NCATVRALIS 


tur. Color quoque illis varius; In nova 

Hifpania , 4Ethiopia c & ultima In- c scabig; 

dia , quosdam totos albos invenies. Exérc.sg. 

Circa Tarnaffaram feptuplici colore /éd.1. 

füperbos; in T'ernate Moluccarum u- 

na, Brafilia, & Aethiopia rubros: in .. 

quibusdam ZEthiopiz fylvis nigtos;in. 

Malabar,praffinos; fcucelatos,purpu- 

reos;cinercos & czruleosalibi. Bel- 

loniustnagnos$ quosdam totos canc- 

re, mediocres exrubro vatiegari, pu- 

fillosnonnullos prolixa cauda, totos - 

virideseffe ait. Circa Javam, alii funt 

rubri roftro luteo ; alii verficolores; 

candidi quidan. Er quisomnes diver- 

fitates enumeret,cum fupra centenos 

magnitudine & colore difcrepantes, 

curiofi obfervaverint, Antiquis 4 fo- d Apul.L2. 

lusin intimis plumulis & extimis pin- Fleridor. — 

nulis,viror,notus erat. ' Vnde Avis e S£4t-L2 

viridis dicebatur. Communia feré 2 "s 

omnibusfunt. Caput przgrande, in- Seba 

genii fignum;roftrum,quod qua collo 

committitur, in folisinferné fübfau- 

cibusapertum eft,adeó durum,ut fer- 

reis clathris vixparcant. Statius cor- 

nu vocet:aduncum idem,u t f eo,tan- £plin.H.N. 

quam hamato & femicirculari forma /.10. c. 43; 

conftru&to,fe cum devolanoexcipiát, 

illiinnitantur,levioresq; fe ita pedum 

infirmitati faciant. Mandibulz [upe- 

rioris,quod ipfis cum folo Crocodilo, 

& Thamatopode fi Oppiano credi- 

muscommune, motus, Lingua quz 

cucurbitz feminisfiguram reprafen- 

tatcaterisavibus z latior. Unde Z- c Avi 18. 

ÜeemyAoi]G" dicitur, Pe&tus rotundi. r.4/c32. 

Pedum fpecies, quiaante & pone bi- 

nos habet, rara; illos in regno ZEthio- 

pix interioris propé mare arenofum, 

fi excipias,quorum quidam fex in pe- 

de digitos habent,quidam tres. Cru- 

ra breviufcula;infirma,& plarumque 

fuíca. Unguesadunci, quibus efcam 

elevant, & ados extrorsum conver- 

tunt, Capitis Ánatomiam apud Al- 

drovandum vide. | 
Locumipforumnatalemíolam In- Locas. 

diam effe,veteres. P credidere. T em- h Piz.l.1o 

pore Alexandri M. in Taprobana pri- (4?:4?- 

mum inventi; Neronis,in ; Gaugada P^!I/Ania 

AEthiopiz infula vifi funt; Diodori Si 7 C^"!^. 

culi;in ultimis etiam Syriz naíceban- ; TRE 

tur, Avorumtemporibus, terrz cui- "B 

| t dam 


DE eUIBVFS 


dam fupra caput bone fpeijnomen ob 
copiamindidere. Inregno Calecut 
tantaipforum eft ubertas, ut Oryzam 
fxpitlimé depafcantur; tanta in Occi- 
dentali India , vt Pfittacorum regioni 
indenomen creverit, Nec Nigricx in 
regno Senegziillis.carent, | 
ANutri- Ficlusipfisferis adhuc , frumenta, 
mentum. Yegumina,femen Carthami feu Cruci, 
quo pinguefcunt, cum homo purge- 
tür;fructusomnigeni, cum molli cum 
duro corticeinte&ti. Nux etiam my- 
riftica,ad quam in Infula Banda fzpit- 
fiméadvolant: Cicuribus, quicquid 
porrigetur,caro,panis,faccharum in- 
primis, Bibuntaquam,fed vinü multo 
libentius, cujuspotu non folum laíci- 
| - vi, & folito loquaciores redduntur, 
fed & humano inebriantur more, & 
"| -. inttabibendum, pedibus fufpéfi cau- 
dam in altum, & caput deorfum ad a- 
quam exvendunr. N;40;íi Cadamufto 
credimus ex furculisad tenellos pro- 
cerarum arborum ramos penfilibus, 
pilz modorotüdos, perquam exiguo 
foramine, conftruunt, ut fcrpentum. 
infidijs viam precludant, Maximi, 
gallinaceishaud minora ovaponunt, 
mediocres columbaceis paria,fzcun- 
ditatis indicium, ingens illorum in 
natalibus locis copia; caftitatis quod 
bini (emper, mas & foemina agere vi- 
deantur. i 


Volatus. Volatusipfisin &atali folo expedi- 
tior. Innoftrisoris propter cceli frigi- 

diorisinclementiam minus co valé:, 
impotentiam, reptandifacilitas, qua 
furfüm,deorfum, & in maximam alti- 
tudinemícandunt, ob congruam ro- 
ftri & pedumconformationem, com- 
penfat. Illius unco, dum pedes pto- 
movere nituntur, appenfosfefefufti- 
nent; dum provolàát, ne pedesob cor- 
poris deorfum labentis pondus debi- 
lesoffendant, fefe obvio adminiculo 
apprehenío, codem velutanchora & 
prafidio excipiunt. 

Focem atticulatam nullam natura- 
liter habent, quidam etiam feré muti 
funt ; nec quicquam unica illa voce 
Perroquet exceptá , que inipforum 
nomen abijt,ingeminant. 

Amicitia — Amicitiamlingularem colunt, cum 
koppian!. £ jupo, cum quo fimul pafcuntur; ho- 


ox. 


" 


"d 
A 


3j 
mine, undein America relictis fylvis 2. Cyne- 
interdiu prope domicilia agunt , & tt. 
Turture, quod Ovidius / notavit. — £leg.z.6. 
Ingenio ptopé ad hominem acce- Ingezin. 

dunt. Accipiunt namq; verba& pro- 
nuncíant articulaté omnia; facilis, fi 

intra alterum ztatisannum docueris, 
fegniores, ferreoin caput verberátur 
radio.non fentiuntaliter, propter du- 
ritiem,ictus. SicA(canij z; Cardi- m nbedig. 
nalis cótinuatis perpetuo verbis fym- L3.4ntiq. 
bolum Apoftolicum pronunciabat. ^3?. 
Henrici V ILI. Angliz Regisin Tha- 

mefin delapfus auxilium implorabat, 
vigintilibras promittens ; extractus, 
quatuor denarios hofpitatori fuo dari 

juffir. Meditari eosdem Cardanus ad- 

dit; Pherecides maículos , eos obfer. 

vare,& deferre,qui venena propinare 
moliuntur,&in domosimportanrt;re- 

fert. Quosdam circa Javam intel- 
| ligere, &z ad interrogata refpondere, 
quidam narrant, Non facilé credi- 

derim. At pueros z interdumimber- n Allerr, 
besamare:; blandé attre&atos libidi. ^23- 
ne, itautofcula figant, tangi; quos- 9 Sel. 
dam pueros ita odio profequi , ut in 236. 
corum capita de fublimi locononali- 
terimpetum faciant; atq; Falcoin A- 
natem, fiinter lugentes p agant, la- p Maneffes 
mentari, quod Conftantinus Manat /? 4nnali, 
fesinhiftoriaBafilij Imperatoris cefta- 
tur. Saltantes capitisgeftu, depretlis 
agitatisq; alis imitari, 4 dubirandum 4 Scr. 
non eft. Fosminas nunquam aut ra- hc. 
renter humanasreddere voces, » Ti- t deleg glo, 
raquellus reliquit. Virides macrou- 1912» 
ros, quibus colium torque rubro cin. 
gicur, annuloillo primum apparente, 
nil preterea difcere quidam affirmát. 
Scaliger acceptas via publicitus vo- 
cesredaidiffefcribit. Ininfulis veró 
$. Michaélis & Divite implicitatis 
tantz effe,ut ad crocitantem Pfiztacü 
innumera , ex arbore in cujus ramis 
aucepslatret, multitudo convolet, fa; 
cileq;fe capi patiatur,apudMartyrem 


s 16, de- 
$ legimus. | cad. 3. erii 
Ffus Pfittacorum apud Occiden- oceaz, 


tales Indos in cibo apud Orientales 7/as. 
olim,Aeliano T tefte,facri habeban- T Aelian. 
cur. Heliogabalus capita ipforum in H- 4.7 13, 
convivio exhibuit,iisdemque leones, Cr TO C E 
h l YI 0 ULATIDI in 
pantheras, & alia animalia r pavit. ^, 
Heltogat. 


E z Ob. 


u Varro [. 


3. dere ru- 


ffica.c.9. 


Defcri- 
110. 


36 HISTORIA 


Oble&amenti loco apud Romanos 
olimfuere, Nam cum Gallinis rufti- 
cis& Merulisin s publicisornatibus 
onebantur.  VirosPíittacos manu 
geftare M. Cato conqueritur. Arti- 
culatam ipforum vocem in tantum 
eosdem miratos efle, Suidas author 
eft,uceosIndi mercem fecerint. Lin- 
de caveis eburneis, argenteis, velex 
alia pretiofa materia factis include- 
bantur. Indispennz ipforum in ma- 
gnou(íu. Exhisimagines varias, papi- 
liones,flores,herbas,pileos & perizo- 
mata cóficiunt; veftes, aulaca & tape- 
tescontexunt;enfes & clypeos exor- 
nant, aliaque utenfilia miro artificio 
conficiunt. Sedde plumario opere 

alibi. 
De Pfittacis vide quoa, infra Man- 

zilfum N.4. 


CAPUT IL 

De. Pfittaczs 19 pecie. 

ARTICULUS I. 

De Pfittaco maximo Cyano- 

croceo, Maximo Pfittaco alte- 

vo, Pfittaco albo criftato, €9' 

Pfittaco viridi alarum co- 
Jfa [uperza ra- 
bente, 


Sittacus maximus Cyanocroceus in au- 
la Ducis Mantux ab Aldrovando 


Aldrov.l. vifas eft. Magnitudine bené fagina- 
YLOrHifb, tug caponem exzquabat, ab extre- 


6.2. 


mo roftro ad caudam extremam bi- 
cubitalis. Vertex capizzs erat planus 
& viridis,roftrum aduncum; in hemi- 
cyclum compofitum , extrinfecus in 
perfe&tam dimidij annuli rotundita- 
tem formatum, palmumlongum, to- 
tum nigrum ; fuperius longitudine 
duobus *digitis inferius excedebat. 
Oculos habebatalbos & nigros , quos 
ternz linee nigraároftro ad colli ini- 
tium du&z, figuramliterz S.jacentis 
reprafentantes , inlongumfuccinge- 


bant. Gutur vclatitorques nigraam- 


| 
| 


NATVRALIS 


biebat, Pectus, venter, femora, UI- 
Cervix fuperna, dorfum, ala, caudz 
pars fuperior, colore czruleo veftie- 
bantur. Quiapud Comitem S. Florz 
erat,femelíingulo dieinftante vefpe- 
ra bibebat, notis & familiaribus ab- 
blandiebatur. ZEftivo tempore aquis 
feitamergebat, aut pluviz donec to- 
tus maderet exponebat , à madore 
fripotecorreptus, ad folem fe vel fo- 
cü ficcabat, ex podagra mortuus eft. 


ropygium;cauda inferior,crocea erát. 


cMaximus Pfittacus alter apud eun- Aldroy. Le. 
dé Principem fuit. Corpus ci non ita ut 63: 


füperiori crafTum. Capzzi vertex com- 
preffus,palmolongior, &offrusm quam. 
fuperiori brevius,nec longo adeo ha- 
moincurvum, tres propemodum di- 
gitoslongum , & totidem, qua capiti 
committitur latum; mandibulàá fupe- 
riorealbi;inferiorenigra. Oculorum 
regio & temporaalbefcentia. . Dor- 
fum;ale incipientes, gula;pe&tus,ven- 
ter, femora, cauda tota fuperné, pu- 
nicea, Remigum tegetes fecundo ín 
alisordine lutei, puniceis marginib,, 
caruleo velut ocello propé apicem 
ornate, Gc. P[iracus albus criflatus 
magnitudine erat columbo domefti- - 
Co par. Corpus univerfum candido plu- 
marum Agmine veftiebatur. | Capizis 
verticem habebat plumis gradiuícu- 
lis , fefqui palmum altis, retrorfum 
honhihilincurvis, acutoapice denuó 
antrorfum reflexis ; candidis, denis, 
velut crifta perornatum, Aof/rus ci- 
nereum , ad nigrum vergens, qua ca- 
piti committitur naribus patulis per- 
vium , ac harum medio tuberculo, 
quodamtereticlivofum. Ocio; iride 
lutea, pupilla nigra. Zizgzaz latam, 
rubicundam;Caudaz in altum plumis 
dodrantalibus, frequentibus; candi- 
dis, furre&am, Crara cum pedib.fub- 
lutea. Pfittaco viridi alarum coffa [uper- 
ga rubezte pullaftri anniculi erat cor- 
pulentia;capzté vertex luteus. Roffruus 
fuperiusextremo nigrum;poft fubca- 
ruleum,;reliqua rabicundumiinferius 
veró album, ^Oculiiride croceo aut 
potius rubente , cincti pupilla nigra, 
corpus totum viride , parte quidem 
prona virore flavefcenteac diluto, a- 
lis veró & dorfo faturiore , & qui in 
| em maxi- 


JA L xui 
| DR APTMPS COE 


falta: TR 
up 


f 
VI MM 
SS ISSSESS S ESSO 
| CERTUM Soo 
[ | 
d JE NAP E 
Í à NN WN 
j NN SS SN 
i d "S SS | 
M [ 


Lov bhemhs. CORE : S OE 
[LM OOTKILOT VEIL0-8 . k S 


WR bulles 
Va cba 

Ej Sp dude LO 

7^ jj, uuu 
£e A 


u 24 
Lace 
dn ae 3 


vp xu. 
er rP Ido 


ig 


^ 


, 
hs 


s 
Leucoum 


albur 


2 » 


di 


Hu 
Pagar 


Pilar Max 


SSNWS 


yanof 


E 


- 


Evutiroc 


radio . 
ue 


f 


CK—— s 
papgpeuen refe: art 


olor 


— ————— 


Piu verf 


Aldrov. [. 
1i.c.6 y^ 
8 9. 


'rapacibus adunci. 7;bie brevitlima, 


Due ced BOXES 


.fmaxima & extrema penna remige ad 


cxruleum nonnihil tendat. Coítafu- 
pernaalarumin tantum rubet; uti & 
cauda eaq; breviufcula;parteinferio- 
readlatera, rubráin longum maculà 
infignitur; fuperné veró flavefcit. 


ARTICULUS II. 


De Pfittaco potkilorincho , ui- 


ridi melanorinchio , Leuio- 
cephalo, €5' Erythro- 


CAO, 


ues poikilorinchos magnitudine 
eratgallinz minoris. Corpore ple- 
roq;virefcens,dorfo obícurius;pecto- 
re & ventre, interlucente luteo, ta- 
dicibusubiq; cinereis, dilutius,. Ro- 
ftrum fuperius in parte fuperiore ha- 


b 
longa íed craffiufcula. | Pffztaco viridi 
snelanarincho collum,dorfum cum alis 
virore plenotinguntur.  Cofta ala, 
qua corporiadne&titur,extrema,coc- 
cineoruber, penna in extremis alis, 
qua ventrem fpe&tant, eft nigra. Uro- 
pygium inferius coccineü, Roftrum 
torum nicrum. Coput & pe&tus lutea. 
Pfittacus Leucocephalus ita ab Aldrovan- 
dodeícribitur,&c. |Dodrantem & 
digitum unum longus cft. Roflrum 
duos digitos craffum, album: & pars 
capitisroftro cótinuaitem alba. OcuJ 
pupilla nigra;iris ferruginea.7erzex & 
frons,que albent,maculis nigtis varie- 
gata funt. Occiput, collum , dorfum, 
ala,uropygium füupernum obfcuroac 
plenoviroretinguntur, Gula& ala- 
rum cofta fuprema rubore cinnabari- 
no. Peíss ac femora virent denuó, 
Pars ventrisinterfemora & pectus in- 
terjecta fufco fubrubido, aut eo colo- 


bebat ex viridi ceruleum ; adlatera;; re, quem pi&orum vulgus terrz um- 
colore ochrz , in cujus extremitate | brze vocat , infignitur. Aera lateta 


macula transveríalis candida percur- | pennas quasdam, 


rcbat , inferius circumcirca coloris 

lumbei inmediolutefcentis. Vertex 
plumulisaureis ornabatur. Remiges 
parte exteriore, ventrem verfus, ini- 
tio virides, paulatim in colorem fub- 
czruleum, feuamethyftinum, purpu- 
reumve potius terminabantur , nigra 
czrera, Secundz inordinelongifli- 
mz totz lutex crant. Qua mediis 
fermé alis confpiciebantur , ad prin- 
cipiumlatere exteriore, quod vétrem 
refpicit primum viridi , dehinc mi- 
niaceo obícuro, inde viridi, poftremü 
apiceipfo partim violaceo;partim ni- 
gro viciffim variabant. Cauda duode- 
nisinftru&ta pennis, quarum quz c la- 
rere funt, utrinq;quaterná, quà ena- 
fcuntut, initio fui primum virides erat 
latere exteriori, lutea interiori, inde 
rubeo, coccincove colore; tertio or- 
dine denuó viridi,poftremo luteo va- 
riegatz, Reliqua quatuor media to- 
tz virides,at finc fuinonnihil lutei ha- 
bebant. Pedesplumbei, quaterni 4j. 
gitibiniante, rctto totidem, utinPi- 
cis Martijs, interiores quidem exte- 
rioribusmultóbreviores,  Zg4eíut 


nempeinter poplites&ctalos,digitum 


| nnm -—-— — —— —— M —— 


qua remiges tegüt, 
easq;excremas czruleashabeat, aibo 
tamen nonnihil admixto. Venter po- 
fLremus uropygio proximus luteícit. 
 Caudamediorubra, adlaterarubro & 
luteo , inde czruleo variegata eft. 
Penna pené omnes extremo aptoe 
nonnihil nigrefcunt, cetera virides 
funt. Tibiz & pedescinerei. Poffer & 
hicidemob multiplicem colorum va- 
rietatem Pfíittacus awxpcs, i. e. verfico- 
lorappellari. Eft enimcoloribus non 
paucioribus quam feptem diftin&us, 
quorum tamen przcipuus eft viridis, 
P[ittaco Erytbrocyano, caput , pectus cze- 
rulea funt. erzex fummus macula 
lutea infignitur. Ro/fruz; haud ita uc 
prioribus grande, ni grefcit. Oculerup 
rcgioalbicat. Pupilla nigra, Iris fafca, 
Fentris latera füb fummis alis lutea 
funt. Venter viridis. Fe;oera 6 viridi 
albicant. Propygiums luteum cft, Sum- 
mum 4or[azz diluté ceruleum eft. Ala- 
rum.tegetes viridi,luteo,tofeo promi- 
Íícué coateguntur, Sic remiges & cau- 
datotzrofeoperfufz funt. Dori ex- 
trema parsfeu lumborum regio flave- 
fcit. Caudz deniq:; penna pauculz, 
ezq; virides obtegunt, Crus & pedes 
cinereo imbuuntur,czterarofeo, Hic 
E forte 


. 3 c HISTORIA X ATFERALIS 


. fortéilleeft, quem in Tarnafari urbe 
Indiz pulcherrimum ac feptemplici 
colore diftin&um reperiri Ludovicus 
Patricius fcriptum reliquit, 


bus, totidem minoribus conftabat , 


funt rubri coloris, corpus reliquum 
viridis. 
His adde Pfirtacum Erytbrocyanum, 


A riusinflavo viridibus,cetero ceruleis; 
De Pfittaco Cimereo ) Erythro- cauda partim rubra, partim czrulea, 
leuco, Torquato macroturo, /M- | hie, ili per omnia fimillimus , in hoc 

NT tantum difcrepat , quod per medium 
Z0re tmacrouro toto viridi, E- alarum plurimum flavioris coloris ha- 
rytrochloro smacronro , Ery- 
trochloro criflato , €9' a- 


beat,nonnihil etiam in cauda. : 
Hucetiam Aldrovandus Avemil- 
liis €5 Genero po- 
fiti, 


lam, quz in Hifpania capta, magnitu- 
dine eratfringille;toftro nigro,adun- 
Aldroy. 1. Sitiacus Cinereus ex Mina adfertur, 
1.c1o1r. ^ & à potiffimo partium colore ita 


Co; capite. collo viridi, vertice ut in | 
Garrulo Bohemico crifta infignito; 

12,13. 14. dictus eft. Corpus enim totum cinereo 

15.16. 

»PL 


alis czruleis; extremo nigricantibus; 

utopygio ferrugineo;femoribus albis; 

pedibus nigris;digitis quaternis, binis 

obícuro, feu potius aqualiter fubca- ante,retro totidemyrefert. 
ruleo tingitur, remiges paulófaturio- 
re vifuntur. Oculos macula candida 
cingit«. Cauda vix ultra extremas alas 
protenditur, & tota cinnabarino co- 
lore tin&ta eft. 

Pfittaco Erythroleuco magnitudo eft 
caponis grandiuículi , corpus candi- 
dum,poftrema tergi pars,uropygium, 
cauda tota , alarüm remiges miniacei 
coloris. Roftrum unco quàm in alijs 

- longiore. 

Torquatus emacrourus folus antiquis 
cognitusfuit. Caput& corpusomfie 
habetviride.. Roftrum miniaceum. 
A roftroinferiori fub mento &c. Mi- 
Vor tacraurus totus viridis in Hifpanio- | 
la.reperitur, nec totus turdo major 
cft, Koftrum habet fuperna parte ru- 
brum, infernaérubro nigricans, lri- 
dem oculi rubicundam & croceam. 
Corpus herbaceo virore amoenum. 
Pedes & tibias rubicunda. 


Erytrachlero macrouro ex. Japonia 


SCUEILVILVS WE. 
De Corsvino genere,€9' alitis no- 
pullis eootbus, quibus vo- | 
firum durum ac roba- 


( flumesi. 
CAPUT PRIMUM. 
De Coro. 


Orvus,Grzcis,feu àcolore nigro, n efcri- 
/Íeu à capitis magnitudine «eat. 7, 
L.Floro a Satyraavis, feu propter fa-'a rs Hijfor, 
lacitatem.  Virile enim membrum Valer.Cor- 
veteres Graci ocv appellabant; feu àvim. — . 
Satyra £ palude,quz & Pomptina, b'xbodig. 
viginti quatuor olim urbium capace Antiq. le&, 
loco;dicitur. Locusipfi poft Pfittacos 1.:9.c.5. 

veleamob caufam datur, quod & ad | 

rapacium naturamaccedat , & olim 

allato, corpus quatuor colorib., quo- | apud veteres in tanto precio fuerit, 

rum potiores viridis & ruber infigni- | utper c illumjurarent. Magnitudine c 4rifoph., 

tum erat. Verticem habebat planum, Cornicem füperat, & adeó eft ater,ur i» Avibus. 

roftrum rubeum,exiguum, & inferius | pre nimia nigredine cxruleus quo- | 

etiam aduncum.R etro & ante oculos | dammodo appareat, nec ab 7 aquis d sczlio ud 

maculam czruleam. Caudam corpo- | mutetur. £of/rum habet atertimum, L2.decatf. 

rc toto longiorem, | nonnihiladuncum utrisq;marginibus plant.c17. 
 Erythrochloro criflato ale , cauda ac | incidens; Oculos lucidos; Linguamina- 

crifta, qna fex pennis, tribus majori- pice latam;ad radicem rotundam,ni- 


gram, 


necnon Erythbroxantum Gelneti; quo- 
ARTICULUS IIL . rum //z, parte fupinarubet, alis fupe- 


NR 
SCWY 
N 


N 


LI 


dT Aerhazorax. alius 


Ad fg 
Lr 


dT. owiuUI1liBlF. 


- pram. Vifitamen in Septentrionalib: 
[eO e regionibus, Anglia, Neapoli apud 
E L AlphonfumSicilig Regem;Leftorum 
D9^^  Indixextra Gangem regione, quin & 
EL5.desc- tcmpore f^ Ariftotelis, albi; fcu quód 
Mh6y» — ob afpettum nivium in nvofis locis 
| tales nafcantur, fcu quod frigus id cf- 
' ficiat; feu quód alimento id attribue- 
dum fit. 7zzeriora ejus G attendas, gz- 
lam patentiorem prope ventriculum, 


griff H. pro ingluvie z habet. Fe/ renibus, & 


4l. 2.c.ult. 
harff.H. 
IN L.2.c. 


h parte tantum altera inteftino jun- 
gitur. Excrementaalba efle apad Ho- 
* ratium legimus. Cuidam veró apud 
Livones & Botniosgeneri, quod za- 
viuum, dicitur, roftrum dentium feré 
inftarferratum,fed forté falsó;adícri- 
bitur. | 
Locus. Quantum ad Locgg in Afia non 
(iPlm.H.N. nafci T heophraftus prodidit. Locis 
|10v,?9« & defolatis, / hurnidis,excultis,tu:ri- 
o a bus;ce:fis &dificijs.morarinec ca,dü- 
rays, Dodo cibusfuppetat, deferere ; in a- 
gris uberrimisgregatim ferri, & ejus 
frequentifuo numero bonitaté,quam 
. innata fagacitate cognoícunt prode- 
[m 4ell2. re , compertum. — Binos 7» per fte- 
de Àniti. vilem & infru&tuofurn campüm, nec 
449. — nonaráiora leca volare , quod non 
n 4rifi, p, fatis z cibi pluribus, unde in Crano- 
1, D€ T heflaliz oppido nunquam plures 
duobusreperiri;à quibusdá notatum. 
In Galliz oppido,quod Corvatum di- 
citur, annos plus, quàm centum egi- 
fe, Albertusnefcio,qua fiderefert. 
Autri- Viclitat corvas frumento, pomis, o 
entum. fBcubus, cerafis, quz cum pediculis 
io Atben. deglutit,& dumb binis p é paftu, horis 
£n. pulpam rejicit,offaevomerefolecnec 
Burov. non vermibus, hinc aratoris veftigia 
Ipenibel |. 4.5 ps 
B un todit; pifcibus, unde apud Anglos 4 
la Bellos.1, IC; e füb gravi mul&ta cautum,ne quis 
I6. 4e Ayib, Vim corvisinferat, cadaveribus, quz 


4.1.9. 0.3 


[23 fi non attingit, infecta effe conjiciun- 
PPnH. tur. Quinnecàvivisanimalculisab- 
N.19. (tinet. Alaudam & pafferem devo- 
(47. affe vifus eft , pullos vetó alimonia 
[p . deftitutos, parentemipfüm invadere, | 


T Lde4- & devorare t Aelianus author eft. 
«im. c. 43. In Bothinia nontantum lepores & cu- 
| - niculosinterimunt; fed agnorumet- 
i iam & arietum ftragem edüt. Confti- 
A tutum € publico premium , qui cos 
occidillent. Pez: eft vehementer 


Lure det 


29 
appetens. l'radendum putavere mc- 

moriz quidam, vifum corvum per (i- 

tim lapides congerentem in ficulam 
monumenti, in qua pluvie aqua du- 

rabat, fed qux attingi non pollet; ita 
defcendere paventem;expreflifTe tali 
congerie quantum potaturo fuffice- 

ret. /Eftivo s tamen tempore fexa- s 40] i. 
enis diebus, dum!ficus maturefcunt, de Animals 
non bibicfeu quod, nifi Hyginus fal- 
lit; guttur pertufum, dum ficus matu- 
refcunt;habeat;feu quod eo tempore 
relaxatione alvife laborare fciar.! 
Generatiogerm quod attinet.— Ore Gegérá: 
coire T vulgus prodiditc;indefellato- zi. 
rumipfis nomen, fcdfalfo. Nam & T Pliz.L16 
vulvas habent, & ova juxta feptum, ^? 
nec cogitare 7 quomodo femen per t Arif? 1; 
ventriculum , qui femper quod inje- degez,4- 
Gum eft concoquit;perveniat, abfür- /!//.c. 6. 
dum eft, & vifi duo Avicennz, quia- 

liorum congrediebantur more. Ro- 
ftrorum fit inter eos ante coitum có« 

junctio, feu ut alij, cátu priusquodam 

velut hymenzo » demulcentur fce- Oppiati, 
minagstum maresadmirtunt, hinc ex- Lx. de Ag- 
ortafabella, Ponitbina,fgpequater- cupio. 
naautquinaova, poft vigintidierum 
incubatum puli excluduntur, — Ex. 

clufi, forte quod x color ipfisfiralbi- x Greg.M, 
cantior,negliguntura parentibus, & Mora£. 1 
adíeptimum d:em , quo atrocem in- 39:68: 
duunt, feu cccleftirore, ut Caffiodo. 

rus credic, (eu à mufcis pratervolan: 

tibus aluntur. Agniti recipiuntur in 

curam , donec firmiores evaferint; 

mox puli , quz funt ad vivendum 
neceffariainquirunt. Circa Crano- 

nem ramen lingula. perpetuo paria , pj; iy 
degere,& genitores foboli loco cede- N..7. cap, 
re;Plinius s atferit. /Etatem eis lon- 48. 
gzvam 2 Hefiodustribuit;fabulosé fia P.H. 
jvsdr pro centum fumas annis; verifi- N-^9.4.48 
militerfi pro uno; intra qué &z omnia; 

quz terra profert perficiuntur, &ipíe - 
homoinutero: Sic longzvitas intra 

CVIIIL annos confiftret. z2x eidem 

minimé fonora,quamvis cátare Plau- | 

tus £ dixit, quiacrocitat, raucedine b 4 Aulg. 
& ftridoreaures offendens; hanc feu /4tia. 
propter diverfos c effectus , íeu im- cLurer. 1 
brium & 4 ventorum inftantem in- 44eNatu- . 
curfum,ita mutar,ut Fulgentius fexa- ^4 7*7. 
ginta quatuor diverías babere di. 4" "6e 
xerit, 9 n 


40 HISTORIA 


xerit. Odoratu cum vulture fere cer: 

tat, in volatu tardior & gravior eft, id- 

eó non mirum aliquando populi cla. 

e Plut./? yore e diflono gravius ictum, eae; 
Flaminio, iuBasrmimv decidiile. 

cCM3Yes. 8 ingenium admirationem 

merentur. Ad trigefimum & qua- 

dragefíimum una viventes, conjugii 

juta fervanc, uno defuncto alter per 

vitz reliqui viduus permanet. Num- 

& Allert.]. mos quidam 5 Erfordiz furabatwur,; 

23.de Ani- & füblapide abfondebat, Alter Au- 


Ingenta. 


di guítum ex 5 AGiaca vYi&oria redu- 
, Matri. cem verbis, Ave Caefar; vi&or, Impe- 


Serre rator lalutavit,viginti millibus feu D. 
i psg, Autrcisfolatis emptus, Quidam fub 
N.o.c Llibe:sio Principe fingulis matutinis 
4j. in roftra evolans,in forum verfus, Ti- 
beriumydeindeGermanicum& Dru- 
fum Cafíares nominatim , mox trans- 
euntes P. R.falucabat. Occififunus 
innüme:iseiarüm eftexequijs, inter- 
fedus, qui occiderat. Taceo illum 
futoris, Cxfarem falutare edoctum; 
| inquoopera & impenfaperiiffet ; nifi 
k Macrob. p operam & impenfam periiffe, elo- 
M qui potuiffet, Nec non illum, T qui 
Exerc. 237. Cunradum coquüum in fame implo- 
rabat,adeó exprefsé utab homine vo- 
catuscrederecur. Difhcilimum ele- 
mentum optimé exprimunt. Venati- 
] Scaliger. ci ( primum / Ludovicus Gallorum 
Rex inftituit) perdices & corvos fe- 
ros venantur. Phaíianos aliquando. 
Amici. Amicitia naturalem colit, cumlau- 
tía. ro, quem depa(to Chamzleonte co- 
a Racell.l. medit,cüafaro & 5» aro, quib. reme- 
1.4N4t.. diisinquibusdam morbis utitur; cum 
fpe: (alicé Ametina; qua tahquam àrule- 
tonidum unit; cum Corácio ; quà 
nArfd, Vim m toxici deguftati frangit; cum 
Miralili, Ocuta qua fead ebriétare exhilarat. 
Inimi- Inimicitias autém gerit, cum Milvo 
ctia, | & Percnoptero; propter cibürn, cum 
o Cicero 1. Aefalone ; proptér ovorum fractio- 
t.deNatur. ném; Chamzleontée; Circo; lurture; 
Deum. &alijs. Cü Erucepfertine,quointetit, 
Arf.H.4. | Tempeltatem plenam prafagiuat, 
Aa y2 cum 4 fingtiltuquodam diu multam: 
Ji Anima. Que vefpertino préfertim r crepufcu- 
likc.46.  lolattant; & fide árbore pendent 5 
" Prefagit alas fiepénumero motitant. Sereni- 
qPji».H. tatem, fi contrafoluin hiantes mane 
N.L18.  perarborumramos plumas & alas ex- 
6.39. 


CAPUT IL 


AvcdqUupALISMC 


1 " " » I . r Ael, L7. 
andunt, fi priv rocitan- 
iu ;üprivatim primo crocitan de otiin2 ND 


tes, mox tutmatim con; re(fi liberius jy; » 
vociferantur , aut fi fub nocturnum, Virg. Ge- 
crepufculum gregatim verfantur , & org.1, 
dum feparantur fumme crociendo ad 
nidosadvolant. 


P frs ejus in Medicina aliquis eft. Pas, 
Pullimeníe Martio combufti contra 
Epilepfiam propinatifunt. Ova ad, 
denigrandos pilos adhibébantur ; à | 
VillanovanoadEpilepfiam commen- | 
dantur. Corportatum vigiliasinfer- 
requidamafferunt. Pesacollo pueri | 
| tuflientis fufpenfus eum, fi Plello cre- 
| dimus;fanat. 


De Coraice in genere. 


Uz Latinis Cornix, Gracis vul- Deferi- | 
goseemshazcijsdemhodié «sva pzio, — 
vel xéegua. Polyrrhznijs Cretz popu- 
lis «ufa, V arino , x«egie, Horo wee: di- 
citur, Magnitudine vincit graculos, | 
Roftrüm, crura, & totum corpusha- 


Strabo, dum peculiare effe Hifpanis, 3.Geogr. .. 
uc nigrzibifint cornices fcribit) illud - 

tamen , duriffimum aliàs& acutifli- 

mum , prope caput albicat, fuperiori 

parte barbulas quasdam veluti Íctas 

circa palpebras habet, infcriore ni- 
gra,eaque minima velutigran ula. A1- 
bam;capite nigricante;ceteris alarum 
àpicibus in rubedinem vergencibus, 


Rhodiginus 2 vidit. 


betündiquaque nigerrima, (falfus T T stralel. 


a Rhodig. 
Fer[antur circa urbes,domos, maris pone 
M 4. à auo: GOL TR 
ripas,fluminum littóta& fterquilinia. : 
In Britannia ingens ipfarum COpiA, pue, 
quoniam in pabulo humido cjus foli 
vermésabuündant. 
Viclitant ftugibus , nucibus, oliva- Z7c£us. 
rum baccis,vermibus,pifcibus,& car- 
nibus, & vete 5 zwpuexy dicuntur. 
Generatiouem carum quod fpectat, 
Nidulantur in fummis arborum frondi. 
bus. c Non temeré nec impudenter 
inter fe mifcentur, & eandé cum cor- 
visin conjugio fidem fervant: hinc fo- 
litaride cornicis occurfus , malum in 
nüptialibus aufpiciis omen:eliminare 
cornicem virgo jubebatur,  Ovapa- 
riunt poft folftitium gemina, oa 
ita di- 


b"Arifl.H,. 
4.1. 8.6.3. 
Genera- 
iig. 
c Aelian. 
de Animal. 


[3.€.9. 


| 


Pra Indua 


N 


SUN N 
SNNNN WI 
NS SN 


EN 
N 
X 

N 


M 
EN 


"Pra Caudata f. uaria «ov» 


OT 
gd "wid. 


. LM 
; s 
n» 


ve E . 


d 


aotbrodif. ità difpenfante, ut 4. qua diu vivunt 
5. pauca procreent ; Zgcubagt foeming 
IProbl.64. tam impense, ut e affiduo,in incubi- 
el idor.O- tu plumasesuant. Pullosà caudade 


ug. I2. ) - ] x: RS 

- ovoexire , feu pedibus primo przvo- 
Arif " lutis, falfum; coecosnafci e verifimi- 

i ) *Sbocl.e ü XN , 1 

"een liuseft. Nonpriuspafciquam plumis 


rz 


Wancc, veftiriincipiant,vulgó creditur. Vo- 
Ih drift. H. landi potentes h diu profequuntur; 


DO E w«divulBVFS 


41.6.68: & avolantes fübinde comitantur, id-- 


- eó jufta naturz talione & decreto; 
Wfidor.l.c. quantum 2 tempus impenderein fz- 
: tibus educandis, tantum & ipíx fenio 
| confe& , à pullisfuis aluntur. Male 
dc Porplyr. à folftitio zítivo Pabezt , feu quód. € 
laGi3a- Ícabie& lepra afficiantur ; fcu quod 
adc. carnes àlupo femefas comedant, Ae- 
d Plin. 1.7. zates ipi humanas ter / tres authores 
B tribuunt. Arato wez'/jree xegdvi. dici- 
tur, forté quod diu vivat savez» nà- 
que Theon exponit. Ariftophani zi 
yereas, dvdpdv (ei , quinàs generationes 
virorum vivit. Poxiplius eft«ezCe» vel 
xe9;ev,obafliduitatem obftrepeti can- 
tus,garrula € loquax dicitur. Q'uam- 
in Odyff e, vis vero eas Tuy A xo Homerus zz 
vocet, id eft lingualonga & extenía, 
n Plil. tamentempore Plinijallata, z e Bx- 
10.43. tica,plura contexta verba exprimens, 
& aliaatq;alia crebro addifcens.. 
Folat celeriter: Gradi£ur lenté in- 
ftante pluvia ; celeriter dum pullos 
ad pafcit; 
Affiilus. cd mieitias colit, cum Ciconijsqui- 
| bus maria transvolantibus Ducemfe 
'o 4rifl. H, prebet,& cum » Atrdeola, cum qua 
HA 1.9.0. 1. contra vulpem pugnat.  Jzzz:ca eft , 
Pin.10. NoGuz p cujusova merdicabfumit: 
B^ ; Muftelz, quodipfiusnidos fxpe diri- 
E f * piat & cum Tyinpano ave, quam oc- 
B ^ cidit. Ingenium earum & finsularem 
5 folertiammultaoftendunt. Sinucem 
j perfringere nequit, in altü fublatam 
!q Pli», H. ad faxa & tegulas 4 pr&cipitat. Ver- 
WN.:. benacamr fupinamnidisimponit, ut 
ab ijsdem blartasaliasq; beftiolas abi. 
gat. Apud Marrem ZEÉgyptiorumR e- 
gem educata, literas, quocunq; iube- 
X-4e1., 4, E€t; detulir. Mortug T fepulchrum ad 
657. lacuni Mytidis propé Crocodilorum 
1 urbem ere&um eft. 
Fas. Quantum ad 7/4 cerebrum co- 
/5 Plin. H. &tum-& in cibo fumptum inveteratis 
.20:4.6 capitis doloribus remedio effe s Pli- 


Volatus. 


oroaftr, 
| z Ge0p0t^. 


[n P CL———S———-———— NN 


4 
nius teftatur, QCarnem ia morbis 
chronicis utiliterfumi, & nidum cor- 
poriillitum vite diesprolongare; olim 
vané creditum cft. 
CAPUT IIl 
ADe Cornicein fpecie. 
ARTICUL; UNICUS; 
De Cornice Frugrvora, Cr- 


nerea,€9 Carulea. 


givoram arsguoAoyw Ariftoteles vocat, 
fcugilegam & granivoramalij, Ni; ra 
eft tota;roftro excepto, quod albíeat. 
Magnitudine eft inter Corvum & 
Cornicem media, 


Ficfitatut diximus frugibus, DeC Vjfuj, 


tamen lumbricos refpuir. Quia Ar- 
dea in earüm nidis ziZglari folet, ideo 
circa villas nobilium, qui Ardearum 
aucupio delectantur, in fammis arbo- 
ribusimpuné nidos faciunt, Anglis 
funt maximé infeftz. Ideó olim fan. 
citum eft, utfunditus extingueréturi 
preciumoccilori daretur. 
.. Cizerea Turnero Mariná dicitur, 
Minor eft Spermologo, |^ Dorfum 
totum , collum füperius , alarum la- 
tera, nates & totum ventrem ci: 
nerea haber. Aeítivo tempore al- 
tos montes zzco/i? , in quibus fobo- 
li propaganda& incumbere , ex eo cols 
ligi poteft, qnód nullibi in planis ni- 
dularireperiatur, Subautumni finem 
ad plana defcendit,ibique totam poft 
hyemeti propeoppida& pagos degit; 
Fitid obrupium afperitates, & nives 
continuas ; vel ob intolerabilem fri: 
goris fevitiam. Zi/s ipfiusidem qui 
nigra. Q uadrupedum,lhiominum fu- 
[penforum cadavera& pifcesaffectat: 
necálacticinijs abftinet. ^ Gefnerus 
in difle&o ventre; quasdam quisqui. 
lias,& corticesgranorum;nec nó fub. 
ftantiam quandamalbam;, pinguem; 
ex ijsdem forte granis eoncretam &c 
lapilosinvenit. Nunquamin Helv. 
tia nidulari dicitur. In inferiore Ger« 
maniain cibi à plebecula admittitur. 
Gar h^ 


Ornicis tres funt fpecies Frugido- Defcris 
ranempe, Cigerea & Carulea, Frü- piio. 


L 


42 
Geruleam cornicibus , quamvis vix 

fciri potefb, an exearum fit numero, 
Aldrov.1.5, Gefnerus,Kentmannus & Aldtovan- 
Ornitbol, dusannumerarunt.. Czraleopaltfim 
6.5. colore,in capite;alis, cauda, circa U- 
ropygium & tota parte fupina, nitet; 
alibifinceriore, alibi viridi admixto. 

Dorfi & colli pronicolorfufc" eft:ma- 
joresalarü pénz nigre. Crura fufca,8z 
procorpotis ppportione parva habet. 
Reperitur tràs Albimin faltu Lucho- 

viano, & fylvisfinitimis. Veríaturin 

locis non frequentatis. A projectis, 

prater cetera, cadaveribus victitat, 

& nidum vt upüpa ex oleto conftruit. 


C ACPSU CE SEV. 
De Graculis tm genere, €5' 
/n [pecte ». 
a Varro l.4 G 


Raculas feu quod 4 gregatim vo- 
let; qu& etymologia Quintiliano 
deLingu^ b imptobatur;feu quod jactafegetum 


d .. femina plurimum gerat, feu quod ex 
LInfit. olivetis cubitum fefe recipiens binas 
Orat, : 4 1 . UN RR f 
baccas pedibus ore vero tertiam fe- 
rat,dicirür | 
Vittitàt ptcter fegetes,catnib.glan- 
Ficus  dibus,& e locuftis:  UndeaàLemni 


c Pjn.H. infülz incolis; quód adverfo volatu 


N09. ]ocuftarüm exitio occurtat ; colitur. 
"um , Ad coitum Yerno tépore excitatur. 
i. UD UON Vox ipfius eft xoAoiav xg xAocav , ut 
de Annal. P 4 

SS Pollux tradit, quorum iftud & Galli- 
yox.  naceoquodam generi tribuitur. 4i- 


Affettus. ctiam cum d Gaviagerit , hofpitali- 
d Ac[iag,], tatem cum Accipitre.  HocHome- 
Loci XrusfublHedoris € Aenex Grzcis in- 
fenfiffimorum exemplo prodidit. |. A- 

vem congregem effe, vel vulgatis pa- 

rzmia, femper graculusaflidet gracu- 
looftendit. Mas morteni potius fubit, 

e Atl. 1.9. quàm conjugem detelinquat, e alre- 
' ro mortuo , alter dolorem perpetua 
viduitate teftatur. Loquaciflimi funt; 

coitus inprimis , & quo pullos enu- 

triupnt, tempore, In vini potu mirai- 
pfislafcivia, Manibusretenti;oculos 
f£Nicolaus f impetere maximé folent , feu quod 
Lene. effigiemfuam inilliscernentes, velut 
, ad cognita defideria tédant, feu quod 

àrebus fulgentibus &z mobilibus qua- 
lesoculi,facillimé alliciantur, Cicu- 


a -— P ———————É————————"»—-—-—«-——————— AQ ÓÀÓBÁ€ÁÀ € ERR MR c TIE RO E amine Tut 


HISTORIA At ATURALIS 


res voces pronunciare difcunt g ad- g Brujer. 
co, ute caveisemiffifponté fua eas re. 715.c. 78, 
perant. Matutino , veró füboriente 4*/€ea- 
foletépore, citiuseas capiunt, & me- "^ 
morizrenacius mandant. Suetum id 

& veteribus. Paxillos 7 enim in pa- f 1riffo. 
rictibus domi fuz , quibus infifterent phan.in 
faciebanr.| Epileptico 7 morbo ob- vefs. 
noxij, velut extin&ti ex arborum, te- iDalechap. 
&orumq; culminibus decidunt. An- /" P/m.^3. 
nuum faftidium lauri purgantfolio. cogis 

F[u ipforum apud plurimos in V fas. 
cibis. 

Quantum ad zezera tria & Arifto- Gegeya. 
teles pofuit, quartum palmipes;tria & z;5. 
Gefnerus, TullamnempeBecuam & k 1.9. H.4. 
Taham, Nos Ceraciam, Pyrrhbocoratem ; 024. 

& Lupum cu Monedulam ponimus. 

CORACIA magnitudinem ha- 
bet Cornicis; illainprimis, quz nigra 
&pamphaga.  mRoffrum quatuor feré 
digitoslogum; quodammodo arcua- 
tüm; colorispuniccei, feu inter auran- 
tium, rubrum & fubflavum medij Pe- 
desejusdem coloris , unguibus exce- 
ptis, qui fimul cum toto corpore funt 
nigerrimi. Jzcolit prxruptos montes, 
& raro ad plana defcendit. Cicur fi- 
mila exla&te, carne, pane, & tritico 
veícitur. 

PYRRHOCORAX Cornice eft 
iminor,Monedulzzqualis, luteis cru. 
ribus & / roftro, quod parvum Tur- 1 P/in.L10,. 
nerus, in extremitate nonnihil adun- H-N.c,48.- 
cum Bellonius dixit , cxtera nigerri- 
mus. Tam frequens cít in Alpibus ut 
peculiarem Alpium Plinius fcribat, 
fed & in Anglia, Creta, Cycladibus 
mote zz Jura &alibireperitur. Apud m pelos, 
Rhatos hyeme duntaxat cernitur. 48,6. — | 
Agros frumento confertos depafcizur. | 
Altum vociferat, & vecezz Merula- j| 
rümacutam;acad fiftulzfonum non- 
nihil accedentem imitatur. Ex cjus | 
volatu alto frigus augeri, humili mi- 
nui quidam colli; unt. Pulliin cibum 
páuperioribus menfis cedunt. 

MONEDUL A , Ariftoteli A/xa. 
omnibus nota aviseft. Gapur, pedes, 
totumq; corpus& roftrum nigra funt. 
Nigredo de cinereo aliquid partici- 
pas rof/rum circa narium foramina al- 
bicantibus punctulis infignitur , pro- ' " 
péventriculum z gulam pro ingluvie 1 A 

paten- Zi, veo 


"d 


patentiorem habet. Loca plana amát, 
íed & in altiffimis turribus fzpe tam 
! numerosé nidificant, utinuna cétum 
| interdum nidi confpiciantur, Quia 
: . frumentialiorumqQ; pranorum;ubifa- 


GDUE e4Uudm-FS 


tiata fueritreliquiasterrarecondio & | 


- | Jpicasfub fequenti anno ex ijs colli- 
6 Pim.H. git, ideo frumentum o ferendiratio- 
W.14.4 nem hominibus oftendiffe creditur. 
b. 

! ; 
pOvid.L7. 


E. Unde Monedulaà monetaidicta cre- 


ditur. Gaudecin capitetricari, quafi 
pruriret; ideo carnem ejus pruritum 
inducere Albertus credidit. 
Ett& aliud Monedule genus; quod 
collum habet albo torque circumda- 
cum , forté illud qued Hefychius & 
Phavorinus seno feu coronatum di- 
xere,forté & illud, quod in Helvetia 
circa l'ugium albo circulo collü am. 
biente diftin&tum,eztera alteri fimil- 
limum,repeririGefnerus prodidit: 


— A d 


CAPUT V. 
De Picis ingenere. 

Do Atticis «/71z, communiter 
xioxu, Laconibus xée*« Hefychio & 
Phavorino BaowaA Gg, & zégiyyur, alijs 

eias Xloya, GC miAIC dicitur. 
Gepusipfarum unicum duntaxát a- 
noviffe Ariftotelesvidecur. Alijin 
urbanas & fjlveffres dividunt. In nulla 
nohregioneobviz funt. Glandaria in 

. Batavia rata. 


Gent, 


Vicus. 


tit,& quosvisacrodryos fructus. Vifa 
a cards, paflerem a devorafle , fed & una, à 
2 x : ; 5 
L.5.635.de cáncro , quem € fluvio abreptum in 
wartet. ver. arborem. vicinam portaverat, collo 
| P. - 18H . AT 
(ubforcipibus compreffo, mifere in- 
teremptalegitur. Inlibidinem valde 
| funt ptoclives. 
Generà- 
ti. | ul 
'b 9.54. cludere 5 Ariftoteles prodidit. 
I2tr | 


r 
I 


)' 
) 


Viliumh attendas , eft pamphaga. | 
Suum alveos quandoq; cibi caufa pe- | 


Auri & argenti p furacitas in ea mira. ! 


—M——nü T M MÀ M M —— M — 


Ovacirciter novem parere; multos | 
fed imperfectos imo caecos pullos ex- | 
In | 
nidis conftruendis fingulari utuntur | 
artificio. Nam'eum in locis fpinofis | 
figunt, terráintus oblinunt,, ferisin |. 
circuitu , infra & fupra fpinis diligen. | 
tiffimé muniunt,foramen unum (duo | 
quibusdam placent) idq;ac&tiffimum | 


í 


L 


pro introitu relinquunt. Ova veró 


interdum alio tfansferunt. Binos fre- 


quenter exftruere-, ut qui pullis infi- 
diantür dubios reddant , prodidere 
nonnulli. 


Folatus ip(is raro altus; quem etiana 
alarum brevitate impeditz parü pro- 
trahunt. — Saliunt, & caudam more 
Motallicz perpétuó moverit. Kízla; 
«ilapizer.c Polluxícribit; fed fingulis conoiáfl. 
feré diebusimó horis;vocem mutare, ^53: 
& unius cujusque animantis imitari, | 
certum. Puerilivagitum 4 expreffif- d Paufa- 
íe quandam , alteram hcedi primum "4n Ar» 
velutià matre feparati querulam vo- ^f. 
cem edidiíTe; mox vituli inftar mugi- 
ifle; ovismore balaffe; tandemad ia- 
[tàr paftoris, cum poft paícua oves ad 
potiim deducit, fibilaffe , fide digni 
authores prodidere. Aliquidilli apud 
Plutarchum e ne fübfucrit metuo , e /if.de fó- 
quz alioquin loquaciffima , auditis lerr.ex- 
KRomz buccinatoribus obítupuit , alium. 
paucos poft dies quafi expergefacta; 
ómnem eam buccinatorum harmo- 
niam fümma cum admiratione ex- 
preflic, | 

Iufeflautor ab Alücone & f ulula, AffecZus: 
Epileptico eascorripi morbo quidam f 477.1. 8. 
prodidere. Variz £ quotannis cum H.4.£.3. 
tap feruntur, calvéfcere;propriüm. EE 
In Au,ufto id fieri. Gefnerus pro-;; ies 
didit. : 1 Vols 

- Fus ipfattim & in cibis & in caze- Pf. 


| dicinaaliquis. Giandarix Bononiz in 


foro venduntur, fed durs carnis funt; 
Athenzus tamen Cothyin Thracum 
Regem appofuifle teftatur. Quidam 


feu vino albo ad confümtionem co. 


| &as, feu in ollatoftas, & inpollinem 
| redactas , feu deftillatas , oculorum 
| hebetudini rubori;&doloti prodeffe, 


prodidere. Nonnullivivam in partes 
diffe&tam , laborantibus arti- 
culis imponunt. 
| x x 


CAP. 


E PN 
^ 


ZONA e. LL 


d» 


24 — HISTORIA NATVR ALIS 
e | | curvatur, Zzegabifida eft. Celer cot- 
| poris varius eft, Nam cervix exrufo & 


QUALD UL SYL 


De Pici in Specie ». — s|c&fio mixta elt. Uropygium candi- 
] cat;dorfum pallefcit. Cauda lobeiuf- 
ARTICULUS I " Feula eft ; & duodecim pennis nigris 


SEPA auxi, conftat. 
De Pica varia [eu Caudata »| ;,'GARRULUS Argentoratenfis à 
Caudata Indica , Glandaria , | garrivu, &locoin quo maximé dege- 
DER nO HM refolet, nomenfortitus eft, veteribus 
Garrulo eirgentoratenft » |velignotus, vel(altemnó defcriptus. 


Pasa carina, es Caput ipfi craffum colore ex caeruleo 
& viridimixto, maculis per longitu- 
Perftca. dinem albis, qua per totum pectus 


venttemq; deorfum feruntur. Aoffrum 
mari duos digitoslongum, craffiufcu- | 
lum, aliquantulum recurvam. | Qculz 
magni, nigri , Dorfaz à fecunda , vel 
tertia vertebraad Uropygium ufque 
caftaneum. 4/arum color varius. Caz- 
da füuperna parte virefcit, inferna par- 
tim violaceo partim czruleo permi- 
Ícetür. Fumigatoto coelo à mari di- 
verfa eft; Caput, collum , pecus ventrem 
excaftaneo ad Leucephaum vergüt. 
Roffrum eft craffius.« 41e propé fcapu- 


Atiftotelesunicum duntaxat ge- 

nus Picarum,glandarium nempe 
ponit. Pliniusid duplex,fumpta à pe- 
dibus differentia, facit, necde vario 
reticet, INos & has, & quz fequentur, 
huc pertinere credimus. 

F ARIAEÍcu Caudate caput dor- 
fum,collum; pé&us, ala femora, cau- 
da, pedes eorumq; digiti atq; ungues 
aterrima, extremum alarum albicas, 
dorfum& cauda& maxima nigredine 


viridefccadentia , tota ventris fuper- lascieniled moto cartis e | 

ficies candida, T4 a Y , | remigesnigra. Cauda latiufcula;ex vi- | 
Caudatà 1N.D 1C Aquàm Aldrovà:| ridi & cxruleoadfufcuminclinans. 

dus exhibet 4 ex Japonia allata erat, PICA MARINA, quz & Gaza 

Roffruim , tibiz & pedes rubefcebant. dicitur,tota, caput, cervicem, pedes / 

Caput totum & collum , quod torquis | &alarum partem fi excipias , fubviri- | 

albusambit, erant caerulea, dorfazz & | dis apparet. Rofirum habet robuftum, rs 

Ícapulz ferruginea. A fuperioré ro- pauló quàm in Picis longius, Capitis . 

ftri partc inter utrumq; oculum ma- ! gerzicezs colotis caftanci diluti, infe- 

cula tresfere digitos longa , & polli- | riorem eiüspartemad tempora lutea. 

cem lata punctulis feu potius lineolis Digitos longos, pedes infigniter adun- 

nigris transverfalibus coüfperfa ad cos,fecundi ordinis alarum pennasex .. | 

dorfum ufque protendebatur. Ala. | caftaneo dilutas. | 

rum penna veftitrices caftanez , fed PICA PERSICA,tota feréfubfu- - | 

lineis nigris crafliufculis per longitu-/! (ca eft roftrum habet breviufculum | - | 

dinem pofitis refpargebantur,relique | & albicans. Oculos albos. Alarum 

virides erant. Pe//as& venter adanum fecundi ordinis pennas, cum Vropy- 


—— 


ufque candefcebant,.& c. | gio,& prioribus in cauta luteas,pedes 
GLAND AR1 A, Ariftoteli panove- | fubczruleos;tabellis nigris infignes. 

«egvíeu Molliceps,recentiorib.Gre-| ^ NB. pePicarum generibus quibus- 

cis xaezxa£a, alijs Picata Granata di- . dam exotic vide Mantif- 

citur. Differtà varía, tum magnitu- fan. N.5. | 

dine,tum maximé colore, Habetad 

alarumlatera transverfales notas c- J» ARTICULUS II. 


ruleas , quales in nullo fetmé volu- 
crumgenere confpicias; tam amplum De Garrula Bobem tais Gefrue- | 

oris hiatum, ut glandes integras de- rifen Aupelide Aldrovandi, ! 
glutiat. Naresplumisalbis & nigris o- A vene quz Garrulus Bohemicus Defri- 


periunzur. &offruze aliquantulum re- Gcínero dicitur, Ampelidem, à pria 


f^ : potio- 


M 


Lx 


duos dodranteslonga fuiffe;absq; rc- 


- : A 


AE 


Adro. 12. potiori viu, Aldrovandus appellat. 
pornit.ci8 Maenitudine Merulasexzquat. Ca- 


ptt habet quodammodo cópreffum,; 
coloris ferruginei, more alaudz cri- 
ftatz apice recró vergéte,coloris ver- 
fus roftrum fubcaftanei diluti , retró 
fübcinereiad fufcum vereentis, terra 
Vmbriz haud diflimilis, infignitum. 
Colluzi bveviufculum;anticà & pofticá 
parte nigrum,;ad latera ruffum, propé 
roftrum candidum. Peczaus caftaneum 
dilutumad roíeum vergens. Dorfum: 
fubcaftaneum,propé Vropygium]leu- 


Vocophaum. Zentrem totum fübcine- 


reum. Exterioresa/arug penas nigras 
maculis fpactatu jucundiffimis infi- 
gnitas. Nam prima numero feptem 
lolidz & quodammodo cartilaginezx 


alba funt,appendices cifiabaris inftar 


rubefcunt,;has alie maculis luteis per- 
ornatz; literam L. figuràexprimentes 
fubfequuntur, ficq; difpofizz funt, ut 
in quibusdamfeptem , in alijsfex ; in 


* quibufdam quinqitantum appareant. 


Vitimaz maculasalbas habent. Cauda 
maris decem,fezmelle duodecim pen- 
nis conftat, — Jgzeriora fi Ípedtes, ex 
Anatome habeto. 1z:e//za in diflécta 


volutionibus & anfractib. , ideó cele- 
rius fzces excernebar. Feztriculumin 
medio epatis velut recóditum, exigu- 
um,carnofü& duro callo obduc&tüstu- 
nicam ineo fubftantiz diveríz , uvez 
quoad colorem non diflimilem ; du. 
rillimam & quafi cartilagineam; Zecur 
in duasparteszque divifum , pro fta 
magnitudine maximum, Lzegezz exi- 
guum, linguz humanz figurà, oblon- 
giufculum : Pericarduum duplicatum, 
& veluti pinguedini merfum : Pulgzz- 
2e: quiin omni fere avium genere ad 
medias ufq;coftas protenduntur,col- 
li & dorfi vertebris & coftarum dun- 
taxatfuperiorum principijsadheren-- 
tcs; a]peram arteriamin principiolaxio- 
rem&ovalem,moxanguftiorem,tan- 
demlatiorem iterum: Lzzguam duram 
& offcam , & in extremo, ubi velut a-. 
lasquasdam habere & fagittam pra fe 


. ferre videtur,bifidam,& quafi in duas | 


aciculas divifam. 05 byeides, quod rc- 
liquisanimantibus pro implantatione 


linguz datam eft, ab offe occipitis ad 


fr 


SEO TBYXs 


4j 
latera foraminis , per quod fpinalis 
medulla à capitead dorfum transmit- 
titur,originem fuam deducere, & ubi 
ad ràdicem linguz conjungitur, acu. 
tiffimümangulum efformare videba- 
tur, Ejusmedio afperacarteriz caput 
infertum erat, Oculi intus adeó ma- 


gni; utcerebriipfius magnitudinem. 


füperareviderentur. Cerebram fpha- 
ricam teferebarfiguram;& fuperiores 
ipfius ventriculi ad mediam regio- 
nem capitis collocabantur. 


Locum fiattendas, Bohemis qui- r gy, 


dem peculiaris eft,fed migratoria ea- 
dem. InItaliam delata;in Placentino 
& Mutinenfi agro, ubi XL. fimul ca- 
piebantur,morabantur; in Ferrariefi, 
nulla vifebantur , forté quod terrx 
motum ibi fucurum prefenfiffent. An- 
no 1552. intet Moguntiam & Bingam; 
intanta copia apparuere, ut, qua trás- 
volarent, ex carum umbra, veluti nox 
induceretur: | 
Vicus ipfisuvs, liguftri, juniperi, 

Cynorrhode baccz, pinez nuclei; u- 
va paffz,poma; amygdala.  Baccas 
hedera, carnem, & frumentum non- 
nifi famelicz attingunt. Polar per- 
niciffimé & gregatim. i 

Fox carumerat ziziri, unde forté 
zinzivellz quibusdam dicuntur. Fa- 
cilécicürantur. - 

Cibum fibiinvicem offerunt , mas 
foeeminz, feemina mari. Care faporis 
eftin cibo gratiffimi. Nec ergo verà 
efle Pica videtur, quamvis jam; quia 
de generenon conftat;inter cas repo- 
fita fit;quialingaam latam non habet, 
neczzcendiaria Plinii; quianecinincé- 
diisnafcitur, nec carbones apportare 
vifa eft, nec ewis Hercynia Plinij , quia 
cinoc&tulucere nón competit, utut in 
Voitlandiz fylvis,quadam Turdi mi- 
noris magnitudine;colore partim cz- 
ruleo;pattimaureo,quam croceo, ta- 
liseffe dicatur; Nec avis NovaPlinij, 
quia columbo minor eft. Nec de- 

nique Merops «Zriflotelis, quinec 

apibusinfidiatur,nec ver- 


mibus vefcitur, 
TER CWE 
* 


Fitfus, 


Fox. 


46 — HISTORIA C ATVRALIS 


ciufmodiaves Tragopemanes appellat. 
DuNLISULUS Ih Et Cardanus avis meminit Aquilá S4fig.Ex^ - 
De Pica Brafitca €5 Rhz- |maioris, exluteo & rubro fplendidz, ee«231: 
excuiusroftro fulvo cxruleoque ca-/3- 
"ocerote ave », | 


Ica Brafilica, alijs à roftri magnitu- 

dine Ramphaftos, Hipporynchos, 
& Burynchos, aliis Barbara & Piperi- 
vora dicitur. Magnitudo ipfi inter 
Picam & Merulàm media, Capu£ pro 
corpore majufcuium& craffiuículum 
& atrum. Roffrum duos palmos lon- 
gum, unum latum, ferratum, & velut 
€ fquammulis quibusdam compact, 
fubítantiz ad inftar membranz te- 
nuiílimz, oflez, fplendidz,leviffimz, 
cavz,atq; a&ris intus capaciffimz,un- 
de Naribus carere crediderim. Oculi 
in medio capite; illiq; maiuículi. Ca/- 
lum.dor[um,atQs ala nigre.Peczu; aureo 
colore cum quadam rubedine prope 
initium micans.7ez£er & fcemora cin- 
nabarino colore veftita, Cauda nigra, 
&. in extremitate iníigniter rube- 
Ícens, 

Vicfitat pipere,quod avidiffimé de- 
voratum , inconco&um & crudum 
adhuceiicit. Incolz,vim ea ratione 
piperis domitam credentes , recenti 
illud prazferunt. | 

|. RHINOCEROS à cornu , quod in 
frontegeftat, ita dicitur, | Occifa in 
ipfo volatu tum efle dicitur,cum Tur- 
cas Chtiftianiad Naupactum fupeta- 
rent, Caput erat duorum propemo- 
dum dodrantum, cirrhis nigris, altis, 
deorfum fpe&tantibus ornatum, Ro- 
ftrum quatuor feré dodrantes lógum, 
inftar arcus cuiufpiam recurvum. Ín- 
ferior parstota ex luteoalbicabat; fu- 
pina verfus caput colore miniaceo , 
reliquum exluteo, albefcat, Cornue 
fronte enafcebatur, & fupinz roftri 
parti adhzrcbar, prope frontem pal- 
mum unumdlatum, in finerecurvum, 
colore fupera & infera parte minia. 
ceo,mediàluteo,&zc. Fictaliü Avium 
apud veteresmentio. Nam & Hety- 
chius Rhinocerotem avem in ZEthio- 
pia reperiri fcribit; & Tragopanda Pli- 
nii, Aquila maior, capite phxniceo , 
cornibusin temporibus infignitur; & 
Tragopa folini in capite arictinis cor- 
nibus armatur ; & Pomponius Mela 


————————————————— A ÓA(————»———————— B — — d—ÀÀ— 


puli parentur. 


CAPUT VIL 
De Loxia. 


Io Roberto Conftantino efle, 
vidctur; ignota fine dubio Ariftoreli. 
Magnitudine parum maximum viri-- 
cit. Roftrumhabet contraomnium 
avium morem ab utraq; parte recur- 
vum;ctaffum& admodumrobuftum. 
Vnde ipfinomen eft. Colorem fingu- 
lisannis hyemeinprimis, mutat, ita ut 
nuncad viridem,flavum, nuncad ru- 
brum & cinereum vergat.— Rubere 
primum folet pe&ore;collo, & vétre, 
deinde flavefcere. In vertice,cervice, 
& citcaoculosczruleus apparet; in 
cauda & extremisalis nigricans, cru- 
ra rubicunda. 


Plurima Germaniz /oca incolit, in Locze. 


Italiararius videtur. 


Viclitat feminibus cannabis,nucleis Picus. 


abietum, &, ut quidam produnt, ca- 
daveribus. Voraciffima autem eft. 


AN idificat in abietibus , & verifimile Gezera- 
eftà cauda deovoexire, fcu quod, 117. 


reliquatümore prodiret, exitus à ro- 
ftri curvitate impediretur; feu quod; 
cum media hyeme nafcatur, fubinde 
ab ambientisinclementià, calor ani- 
malis fuffocaretur. Hyemali tempore 
caHtat, & quidem fuaviter , in zítate 
abftinet. Caveisincluía Pfittacorum 
more furfum atque deorfum reptitat. 
À potu pocillum roftro fi poteft abii- 
cit imaginem fortéfuam inaqua con- 
fpicata. 


TITVLVS' VIL 
De Noctuis. 
CAPUT PRIMUM. 
De Bubone, | 


, 


Bfolutà Avium diurnarüt Car- Aldrovz.- 
2 nivorarum hiftorià ; ad No&ur- 1.8.c.4. 


nas deflectendum eft, | Hz vexó ob 
cx (ios 


OXIA feucorvi roftra, Trogon Deftri- 
pio. 


DE AVIBVFS 


47 


| cxfios oculosyaevxéza dicuntur , & | ubietiam fub nigris maculis per lon- 


magnitudine inrerfe differunt. Ocu- 
losinagnos amplos & cafios habent. 
Non folum in tenebricoíis montium 
& rupium cavernis, fed & in cavis at- 
boribus, deferris xdificijs, domorum, 
| templorum; & turrium tectis latent. 
a 4ri[-..9. Inter duo denique crepufcula, a (de 
H4. 634« notte parum aut nihil vident; de die 
excedens fenfibile fenfum laedit ) la- 
certas,fcarabcos,apes, vefpas, mures, 
hirundines, interdumlepufculos, & 
cuniculosrapiunt. Numerantur au- 
tem inter rapaces noGturnas. Bub, 
c Afro [Fue Otus, Scops, Aluco , V lula, No- 

éÍ]uay trix, Caprimulgus. 
BUBO,;qui Grzcis Bua , BévuX (Qs 
exAol,pso 9 Goropio Becano,cum A- 
riftotelis Cyminde, Chalcide,Hubri- 
de, & Pcynge, idem: Ariftoteli forte 
| Aícalaphos, omnium no&urnarum 
b 4rif?.1.8. e(t maximus , é nec Aquilà minor. 


tu Corpus ipfi breve , & propter caude 
á ^ i 
Geogr. L.17 brevitatem veluti decurtarum. Cor- 


^ potis tegmen. plumeum ferrugineo 
íeu obícuro quodam zris colore eft. 
* Maculis nigris fparfim & incerto or- 

dine refpergicur. Caput habet, adeo 

 gráde, ut ob ejus magnitudinem pul- 

T PH". |usicauda primum inlucem T pro- 
Io. H- N-. dire credatur; frontem orbiculatam 
E feu teretem, plumis velutaurib. emi- 
nentibusin regionibus proutin Oto, 
infignitam. Cavernasad auditum pa- 

tulas, hocce pennarum ornamento 

ob magaitudinem te&as. Oculos ma- 
ximos,& quiigneo fplendore,ingenti 
magnitudine, & truci obtutu, terro- 
remafpectantibusincutiunt. Jof/rum 

| aduncum; Cellum pro fua imagnitu- 
| dine perbreve;Ungues Aquilinis ma- 
€ Gef?tr. jores; crurabrevia. Cujus c Gefne- 
in Ortith- cus iconem exhibet,magnirudineAn- 
feremvincebat. Alashabebatad tres 
dodrantes longas. Caput magnitu- 

dine & forma felinum, Pennz fupra 
vtramQ; aurem nigricante , & tres di- 

gitos fubrigebantur, Cujus Aldro- 

d Aldroy, vandus, d in multisabillo differcbat. 
Ornitb... Nam huic quidem etia ad extremos 
8.0.2. 


f" 


gum du&is, promifcuée refperfus erat. 
Dorfuüm & ale é ferrugineo magisfu- 
Ííceflebant. Et cumille Gefneri in fin- 
gulis totius corporis plumis magis va- 
riegatus, & tenuibus quibusdam, li- 
neolis,transverfim du&tisAccipitrum 
& Anatum inftar, minutim diftinctus 
fuerit: & univerfo corpore magis ve- 
ró dorfo & capite , maculas quasdam 
incerti ductus,lituris nigris, craffis, & 
quodammodo figuratis gefferit : hic 
in alarum pennis majoribus, & cauda, 
lineis fübnigris transverfis,largiufcu- 
lis,diftinguebatut; quz ita efformatz 
in cauda prxfertim fuere, ut fingula 
latiores fuperné & inferne inftar fim- 
briarum tripliciordine difpofitz, alijs 
fubalioribus,clauderentur. 

Locum ft [bccfes deferta e incolit, Locus. 
nectantüm defolata , fed dira etiam ePZz. H, 
& inaccefla. Inter fepulchra etiam N-^10. 
diu noctuq; verfatur; aliquando pro- €?? 
pter mures, & juxta horrea reperitur, 
Coetum aliarum avium fugit. Hinc 
folicana & devia f' vocitatur. Nidu- £f ovid. is 
latur in altiffimis rupibus, ne foetum Ziff. 
injuriisexponat,& utfecurius ad pre- 
damevagetur, Ovum ejus Plinij tem- 
porevixvifum e eft,noftrisnon adeó g P/m.H, 
rarutn. ENS AQ: 

Cibus ipfi b carnesavicularum,cu- ^4- 
niculorum,& leporum. T'antum prz- Cibus. 
dae,düm pullos educat congerit,ut & 


h Arift. H. 
? M ^ * A4.8. ; LJ 
venatoribus fatislucriadferat, T em. «8 


' plano&tu frequentare , ut fe oleo ex 


lampadibus ingurgitet , vix credipo- 
teft. Noc&uautem victum quxtit, & 
fubluftri crepero gaudet in vefpere. 
Vnde Nocticanicana,& 2 noctis mO- i p/;g..10, 
ftrum vocatur. Si diuturno tempore c.12. H. N. 
prodeat, ab aliisavibusfeu vifu info- 
lens,convellitur. Roboris eft magni. 
Vifus&feroces canes abegiíIe;Sz cum 
Aquiladepugnaffe. Sife viribus im- | 
parem fentit, in dorfum fuüpinus pro- 
cumbit, unguesque ac roftrum fic ad- 
verfum erigit,ut hoftium nullus acce- 
dere audeat. 

Quantum ad velazum £ vix movet yl;;ps, 


uíq; digitos crurajfed breviora;graci- | natas perinertía brachia pennas,ntn- korid.L5. 
liora,necitafupra genutorofa. Color | quam volat / quo libuit, fed trans- Metam. 
ei crat per totum corpus ex cinereo | verfus. Hebetes ipfi interdiu oculi, 1 P/in.L10. 
ferrugineus, in pe&ore potiffimum , | minus tüm quàm No&tuavidet. Non 12. 


cantu 


44 HISTORIA 


mPlinl.c. cantu s aliquo, fed gemitu vocalis 

. eft, & bubulare, quod Grzcis eft 22- 
Ce, dicitur. | 

fas cjus eft, cumin Aucupio, Nam 

& avicula dum eaminterdiu circum- 

volant, & percutiunt, facillime reti- 

5i Bellon. 1, bus capiuntur; & Galli z ejusdem o- 

2.de Ayib. pera, Milvos venantur:tumin cibo. A 

6.28. quibusdam enim editur: ctum in Med;- 

cina,  Cerebrum vulnera cum adipe 

anferino glutinat ; cum aphronitro 

ícabiem fedat, Sanguis afthmaticis 

oP/m.H. eftutilis. Corejus,fiimpofitü o mam- 

N,.29.(4 mz mulieris dormientis finiftrz fue- 

rit, utomniafecreta pronunciet; fi a- 

xillz,ut canes obmutefcant;efficere, 

p loftph. 1. (ed falsó tradunt. Creditur » Agrip- 

8.Antiq. pe Rome captivo;primo regnum cum 

2 libertate, poft mortem portendiffe; 

Chingis Canum ab hoftibus vidtum, 

quafi fervaffe,ideó à Tartaris honora- 

riferenitatem deniq;fi totam noctem 

cecinerit;portendere. 


CAPIIT IL 
De Afione feu Oto, 


A SiofeuOtusfortéab auribus qui, 
Alexandro Myndio apud Athe- 
naum Lagotia, quod auresleporinas 

habeat : aliisapud Ariftotelem Nyci- 

corax; quia Buboni peromnia, magni- 
tudinem fi excipias(magnitudine co- 

4 Atben, ] lumbz effefcripfit ? Athengus,quod 
Dipuofoph. de maximisintelligendum, ) eft fimi- 
lis.cernos quoq;digitos habetanticos, 
pofticum unum(malé noétue fimilem 
apls.g, Plin.a dicitmalé & Gaza «v exézw per 
NJ10.  Áfionemapud Ariftotelem vertit; & 
cip.33. — Oppianus, ? cum * Athenzo Otum 
b Oppi4?. cum Otide confundit) Bubonem fe- 
"nO auitur, Aldrovandus c binosdefcri- 
T Atbe--9. bie Priori caput erat auribus velutcor- 


V fus, 


Defcri- 
jr. 


c Aldroy. — ep rs eur 
DLE njbtts plumeis infignitum » cinereo, 
8.6.3. bztico diluto & nigro ad füpercilia 


utque & nares prope modum colore 
- varium. Facies totaanterior,é cinereo 
candicabat , minuti(fimis plumulis 
veluti pilistota obfita,/ Corgustotum 
; &cinereo feu leucophzo ad ferrugi- 
ncüm dilutum vergebat, maculis, u- 
bique fufcis confperfum , tam maju- 
ículis, quàm punctorum inftar minu- 
tiffüimis. Per vezzrez nota fufcz in 


ACATFR ALIS 


longum re&à ducebantur, & inacüs 
men de(inebant &c. 

Alterumlemipalmum in longitudi: 
neminus, Fulvum Aldrovandus ap- 
pellat. 'l'oto propemodum antetiori 
corpore maculas fufcas; in longü pro- 
tenías, & (in ulis plutnisalbicantibus 
decus (atas , ut crucisaut lilii Franci- 
cireferrent, figuram, habebat. Crwra 
& pedesad ungues ufq; hirfuti,uti to- 
tum corpus,Hlavefcebanrt. Caudainfra 
alarum longitudinem;uno feré digito. 
erat. Defcribit& Bellonius Ztertium; d 1.8.63. 
auribus patulis; cruribus ad ungues - 
pilofis, facie Aluconi fimili, ventre 
maculisnigrisvariegato, Caudi ala- 
rum longitudinem zxquante , ululà 
multó majorem, qui velfuperiori eft 
fimilis vel Ariftoteliincognitus& Ar- 
vernis in Gallia montibus peculiaris 

| [pecies; dicendus. Cranii Anatomen 
videin Aldrovando. Auris & oculi 
hifce verbisidem exequitur. Àvihuic. 
fupraaures cutis in longum produci- 
tur complicata, rugofa, fponte conci 
dens , & meatum eo loco occludens; 
inftar membranarü,quc tamen in am- * 
pliffimum,fi volesjambitum deduxe- 
ris. Suncenim laxz, implumes intus, 
candidz , foris vero minutiflimis & 
pulchellis plumulis confite,& que or- 
bem venuftum in marginum ambitu 
conftituunr. Nonaiterireimagisap- 
pofita, hafce cutancas valvas, quam 
branchiis pifcium compararim.Hisa- 
pertis, auditus foramen amplum ac 
patulum in medio apparer,multis an- 
fra&ibus inflar humani tortuofum. 
Oculusinventus fuit fubftantia qua- 
dam cartilaginea, velut capfula cir- 
cumclufus,non ramenundique, Nam 
infra in parte oculi pofteriori haud- 
quaquam membrana hzc fubfterne- 
batur, fed circumquaque ad latera, à 
qua circulus fupratotum oculum ex- 
porrigebatur,antequidem hác mem- 
branaanguíta erat, intra veró &z qua. 
magisad pofteriora vergebat, dilata- 
ta, Oculusipfeante orbicularis erat 
retrofefüilis,& comprefius,lon géqua 
velin medio latior, Refe&ta cornea 
uveam ab illa intus pluriino nigrore 
dcncétam & veluti atramento perfusa, 
quippe qu& ctiam humores fubjectos 
digitis 


—— ÁdÁáBÁ A ——ÀÀÀÁ[ 


"Bubo. Be 
| 


Ü 


7 /! 


Tab 


"flu Aura 


Á 


(A a 
P IMea, 


^ 
jJ. 
e 


- d ' 
zubartis J peties 


, — 


S 


N 
VN " N 
ub 


iva 
mU 


a) 


(ESUNS WR 


S. 


b- 
, 
4 


M 


ui 1 
VIN 

"i 

! N 


SW 


NY 
iw 
NN 


UN 
qw S 


[n 


TT mere rei pis ub e 


— 


ERN 
teta 


E 


LJ 
M a 


E 


&- 


digitis contrectatatingeret, obferva- 

vi, Huicinorbemalia tenuiffima pel- 

licula inftar annuli circüponebatur; 

crocea, feuaurea pertotam fubftan- 
tiam,itauvec connata,ut nullo modo 
integraab ea fecerni poffet. Hujut- 
modi fané nullam , quod equiderüi 

íÍciam , in alijs animantibus reperiri 
puto. Duzigiturha membranz co- 
loribus divertis tin&te,& per corneam 
transparentes, horrendum illum no- 
&urnarüm avium oblutum faciunt; 
concurrentibus fimulénigto & cro- 
ceo ex adverforadijs & velut flammz 
é filice excuffz micantibus;; Humor 
cryftallinus minime durusautfolidus 
erat, qualemin Aquilis & alijs obfer- 
vavimus; fed tener & molliculus, ut- 
pote qui facillime vel fua fponte dif- 
folutus refecta cornca fimul cü aqueo 
humorec.efllueret: 

. Letumliatténdas;montes plerunq; 

inhabitat, locaq; edita. . In montibus 
 ArverniZ copiofi inveniuntur; &in 
ltaliain montePlumbicio paffim funt 
obvij. In Ciliciz campis de dieinter 
Ámbrofiz plantasabditum Bellonius 
invetiit; cü tamen €oloci, nead quar- 
tüm quidemrailliare, arborem ullam 
iiafícenrem videre liceat. Nidulatur 
inarborum cavernis, & foramipibus e 
Ariftoteli & f' Plinio seigratorius eft. 
Nam cü Lingulaca, matrice, & Cyn- 

chtamo , Cotürnicibus hinc profici- 
 fcentibus ducem effe fcribunt. 

- Levifaciliq; volatu fertüri F'ócez €- 
ditei fimilem, quà liomo frigoreaffte- 
&usreclamarétfoletliu; hu. Repetit 
camfíolis occafu inftànté , aliquanto 
intervallointerpofito; foncram; tan- 
quam fififtulà tenu: ederecur. Cum 
àquopiam laceffitur, fibilum aut cre- 
pirum emittit, qualemfelisfolet, In 
pugna eadem ratione fe;defendit ac 
Bübo; «492A» 9sc it) pperies g Ariftote- 
lijfeu quodinftar mimorum ac parafi- 
toruni celluni coiitorquendo hunc 
in hanc, nunciiiillam partem ridicu- 
los& inimicos geftusedat, feu quod 
imitatione gaudeat: Quicquid facie. 
d  temaucupemcernit;idém quoq;agit. 

h Arbei.L Sene p illiéregione, & vifcofo quo: 
J9.D7"- dam Pharmaco oculos inurgunt, il- 
lud poftin pelvibus relinquunt & ab- 


| Locus. 


le Arift. H; 
A«.8. c.12. 
TPlin.Lxo 


DE e«tolIBVFS 


49 


eunt. Accedit Otus & oculos fibi 
conglutinat;ficQ; capitur. Ariftoteles 
? euminaltero aucupe intentum, ab i4riff.H.4. 
altero circumveniri reliquit. Magi 19.6.12. 
recenti Afionis felle glaucomata cu- HODIE 
rari dicunt. 

NB. EJ c? genus exoticum Oti,de 

quo videin cMantiffa. 
Num.2. 
G AR prr TL. 
De Scope. 

Cops, 4 Alexandro Myndio abs- a Athen.1. 

que c apud Latinos nondum in- 9-Dipnof. 
venit nomen,quamvis Bellonius T LI. taellon.1.2 
lulam exipfo faciat. Graecis velàvo- de Ail. 
ce, inepta; b velquod &oua erzha-635 —— 
beatéó*eyv, feünoctumaximé cernat; b Euffat i 
velquod varietate gefticulationum ; odfrs. 
quibus naturaliter utuntur homines; 
axulivmc id eft, qui alios deludere fo- 
lent; referat, ficdicitur. Habet fere 
cumomnibus iio&unis aliquid com- 
mune. Cum Bubonibus & Ortis,quód 
auritüsfir. Cum lUlulis & Alucone; 
quod pedes uzrinq; in zquurm digito- 
rum numerum difpertitos habeat. 
Cum No&tuis, quod pedum compofi- 
tione, figuráà;colore deniq; & magni- 
tudine;his quam alijs propiorfit. Áb 
Athenzo & Aeliano ita depingitur; 
vtminor NocGuáelfle, in colore plum- 
beoalbicantia punétahabere, & ab 
utrisq; temporibus duas pinnas fubri- 
gere, dicatur; | 

Duplex apud'e veteresipforum ge- Gezera, 
gus. Alij fünt vecalessqui omhib. tem- € Athen. [s 
poribus patentjideó deoiórec dicütur, 9-Diphf 
glaucifunt ac efui propter vitium car- £ic. ara 
nis inepti, Alij zzszz qui autumno (enn 
interdumiapparent; nec plus üno vel 
altero die commorantur; Scopes ab- 
foluté dicuntur;& ab Acifcopib.craf- 
litie differunt, turturi & palumbo fi 
miles. Tot & apud Neorericos dif- 
ferentiz. Zz4ltaliz frequens; quaii 
ifti Chiuuino Vocant; cera huic 
apud Germanos fimilis ; pauló albi. 
dior, caudá & aüriculis longioribus, 
Illaprout ab Aldrovando defcribirür; 
no&uá eft minorpaluinbo pat;omniü 
feré no&urnarum minima illain fi 

: éxci« 


$0 
excipias, qu& Alaudamnon fuperat; 

& rara eft. Gaput ei teres plumulis co- 

loris ubiq; plumbei veftitum. Aurium 

plumula unátantum pinnuliconífta- 

bant,que in mortuo vix appareat. To- 
tius corporis füperficie cenus color ci- 

nereus eft, hinc inde nonnihil admi- 
xto, plumbeo , maculis albicantibus 
diftin&tus. Majoresalarum & caudx 
pennas,maculz albz, transveríim or- 

nant; minores reliquasomnes etiam 
linea in longum nigraíecat. . Circa 
collum & alaruminitium ruffo deco- 
re promifcuérefpergitur. Pedeshabet 
exiguos fufcos , ad plumbi colorem. 
obícurum accedentes, Íquammofos , 
depiles,in digitos binosanticos,& to- 
tidem pofticos difpartitos, unguibus 
fufcis inftru&os. 

De Genzeratione ipfius nihil explora- 
tum efle fcribit Z Ariftoteles, nifi 
quodFavonijs flatibusappareant.Pli- 
nius e ampliusnafci negat;forté quód 
ipforum fatyricos motus, cum infidét, 
plerisq: memoratos concipere mente 
non poffit. 

Vox. De Focefuperius dictum eft. Quod 
f Atben... eiex f AthencopotiusquámAcliano 
L9.Dipt. à Gyllio applicatur,sxvr ow (y Ctotov £u- 

yv] st ding row juévar eivoq Tv. Quis y quafi 

omncs oris expreflione & articulata 
vocelongé fuperet; ad aves, quarum 

lingua latiufcula pertinet, Ridiculos 

fzpe exercentgeftus. Cumienim col: 

laretró agilia habeant, caput modo 
adducendo,mode protendendo,ver-- 
ticenutando, humeros, ja&ando, & 
faltitado, hiftriones imitantur. Vnde 

Scops faltationis apud antiquos ge- 

g Pollux l- nus,quod & Scopiam g nominabant; 
4«CXÀ. — Deor qd 78 aG2rynAG srgupopay narra Tiv $ 6g- 
Meif. iW. bo. uipasw. Habebant quandam colii 
i Hg circumvolutionem ad avium imita- 
de. Aus Derie mali Punici grano; 


po rds Gyllius in Aeliano 5 addit. 


GeHtyaA- 
Z0. 

d ariff.I.9. 
H.4.c.28. 
e PLn.l.1o 
H.N.6.49. 


CAPYV T IV. 
De Alucone €9 Ulula. . 
LV CONIS,qui Grzcisi^econon 


Pec,neciwosnomen, velab Ita- 
lorum Alochone Gaza formavit; vel 
à Germanorum , ut Lazius vult, lo- 
cken,quod allicere fignificat, defum- 


HISTO'RIA X ATVRALIS 


| ptumeft, Duo a ipforum fünt gezera* , pns. L 


Fun majus, alteruzs minus. 2.de Avib. | 
Majus Caponiseft & magnitudine, c3. — 
hoc peculiare habet, ut palpebram à Aldrov. 
fummooculoadimumadducens,có-9.55. — . 
nivea. Auriculis careuíed eorum loco P vd n 
coronam quandam é plumis conftru- MRtCR 
&am, quz faciem totam, pinnulis fu- 
pra oculos füperciliotum altorü mo- 
do, elevatis, & utrinque pertempora 
nec non fub mentum defcendendo 
inorbem coéuntibus,flammei mulie- 
bristormà, habet. Roffrum ipfialbum. j 
Oculiin cavitatem profundam, à plu- n 
mulisundique furredtis conftitutam, 
magni,& toriatri immerguntur. Dor- 
fum coloris eft plumbei, notulis albi- 
dis variegatam. Cr4ra plumis candi- 
dis conteguntur, pedes duntaxat pilis. 
Incolit camloca campeftria,quam faxa 
prarupta,rimasturrium , & cavernas 
quercuum. Muribus & aviculis & 1n- 
ter has c picis vicZizaz. Quodfortéa- 
nimalculum ccpit,deglutit, integrü. H.4. c3: | 
Tamamplaenim eigula,utbolos ovo | 
majores integrostransmittat: neque 
quicquam cibifumit antequam offa, 
pilos; & plumasrejecerit. Transver- | 
fim, Ardearum more inter volazdgusm 
fertur. | 
Minus limili cum majore maculo- | 
rum diverfitate variegatur , domefti- | 
cam columbam magnitudine non ex. 
cedit. Vertex capitis,collum,dorfum, 
alzadpennasremiges uíq;plumis ve- 
[tiuntur ab initio propé radicem ci- 
nereis obfcuris ; reliqua ferrugineis 
dilutis. Antctiorcapztis pars, plumu- 
lis candidisinformam flammei cincta 
videtur , quas circulus luteus undi- 
quaq;ambiens claudit. Oc4/i niger- 
rimi verfus interiorem canrhum plu- 
meisluteis ob(identur, | 

Tibis & pedes villis horrentes non- 
nihilrubent;binisante & totidem re- 
tró digitisinftructi. Fnguibus armatur 
longis , validis, acutitlimis, & ater- 
rimis, 

Vocem nodu edit adeó terribilem, 
ut pueris & fceminis terrorem incu- 
tiat. Rariormultó cófpectueft, quàm 
major. FIulaflammeata Geincri eadem 
cum Alucone. 

VLVLA;, Grsecis aiyoouv, 9A9Av)/p , & 

8AQ- 


[ 
| 
| 
| 
| 
| 


c Arift... 


Fox. 


WdGe/mer. Doxvysv dicitur, Que à Gefnero 4 de- 
/ - (cribitut, magnitudine: erat Gallinz; 
velfupra, d olot ruffa; vel nigro te- 
fperfa. Ruffrum breve & aduncum al- 


gros,pupillam obfcure ruffam, pinnu- 
Jasinter oculos & roftrum multas,de- 
fas, cinereiferé coloris; margines pz/- 
pebrarum rübicundi, membrana nicta- 
tifupern&abducebantur. Co/luzz erat 
multumretroagile. Crwraalbicantia 
punctis confpería lividis, hirfuta ad 
edes ufq;. Pedum digiti bini anté, 
eL8.0r- totidem retro. Quam e Aldrovandus 
mitbol.c.6. defcribit & interululas,quod vocem 
non flebilem ejulando, fed Gallina- 
.ceorum haud abfimilem roftro fren- 
Á -dedo,ediderit; reponere metuit. Càá- 
M put, dorfum,alas, caudam colore ci- 


Bifbihaama habebat, fab ventre aibi- 
 cabat S& nigris maculis 2 i ed 
Capite erat valdé magno, tereti, 
normiter craffo, admodum qf 
Oculisextotonigticantibus , & plu- 
mulisalbisund:quaq;in otbé cinctis; 
in quorum ambitü , àd pa Ipebrarum 
oras lippientiuni, inftar rubefcens cir- 
culus confpiciebatur,fuperiori ratum 
palpebra inter nidtandum oculus'có- 
Eso cp tegebatur, Roftrum erat fübvire- 
Ci, (Ícens&c. 
T ariffl.9. Pour ar oxpeli & faxa, dou 
B.4L17. f eftyeu gemigicibi. Frugcsin humilio- 
g Arif. H. ribus colligit. In excelfis rapinas agit, 
402a & carnesin cibum parat. Picas 7 ve- 
L. Iden. H. natur: fed & 5 colorem(fübeft men- 
;, dum , necnota cuiquam avis ) forte 
" collurioriem rapit, Eft vosavde Qi xz) 
nuteos Auges Qaueraj, lINoctu vagatut 
' de dié raro apparet. 
pHhHN Pàrit quaternos, fibené Plinius 4 
L1o.c. 16; Átiftotelem T intellexi; Nam ne 
T arif.H: dé. Aetolio Milvo res fic verendum 
4.L. 6. d eft: Fox ejus eftululare, feu moefta & 
Bur; ima Pw 3 E d i velperti- 
j E peu 
- faffufiones,& caligines; 7 Adeps ad 
claritatem: 


nereó, maculisalbicantibusac nigris 


Fel ejus predicatur ad à Ibugines, | 


| 


D DE 4UIBVS 


bicabat. Ocwles habcbat magnos hil 


| 


| 


| 


: f. 


o 


5t 
CAPUT Y. 
De INocfua tn [pecie fc 
dicía, 


N[989 Latinis quód fodu canat aid 

& volet, Graecis yoauE, xoxxof gn, à tioch de- 
«glpr, & TUTO ' dicitur. Duplicis ipfarum TEN 
generis mentionem faciunt Authores, uc 
Majore nempe & Minoris. Utriqicolum ; in Lex. 
breve,g gulz parsinferior paulo latior. 
Saovidee feu appendices intra b. ubi in- b Arifi.H, 
teftinum definit paucz, Jes tam par- 4-2.cult, 
VUsrc ese Ao aver o. 9A lys c TéV auc vow, ut fen- cIdeini La. 
fum multorum effugiat, Cauda d bre- ^75 

Albert. 
vis,& fi. e Belloniumaudimus, pedes ja 
pilofi , Capitis vertex ex plumularum Met eA. 
ibidem pofitu veluti introrfum exca- yj, 6.32. 
vatus, Quz ab. Aldrovando defícri- £ Aldrov. 
bitur, erat columbz magnitudine , Ornithol, 
capite majufculo fuperné deprello. Q- 19.67. 
| Culis magnis & glaucis, offro longius- 
onde diluté flavo, corpore toto plumis 
partim ba:tico pàrtim albo diftinctus. 
Cruribus plumofis , &z ad pedes ufque 
hirfuris, colorisé cinereo bztici. Pe- 
dura digius fubfutcis, cinereis, implu- 4 
mibtis. Quam Germani faxatilem no- 
minant; tota parte prona fufci, modi: 
coruffo permixti,& mentales ma- 
culis diftin&ti eft coloris. Crura & di- 
gitos peduri habet hirfuta, plumis al- 
bidis. Ip extinifa roftrum fuperius vube- 
bat j cum 2 priusim viuarubere uon videre - 
nm Inter oculos & roftrum | pennu: 

IE- quidam . ceu pili aut barbulz ri- 
pent. 

Lorum là ditelidass in Creta naci Locus. 
négat g g Plinius, dicens moritradit; g P/iz.H; 
necin Àlpinis Helvetix recionib. in- NJ.1o. 
veniri fcribit. E Gallia Cifalpiná,Ló- 29- 
gobardia, & Germaniaad Rhenum 
có advehuritur. Ín Attica J plurimi. h Apofiol. 
Unde Nod&uas Athenas. — Saxatiles Cér.6.Pro? 
montana & faxofa incolunt. ldeóad Wr. 4T; 
frigus arcendum plumas cruribus & - 
digitisnacura induit, 


Oibusipfis vefpz apes, lacerteyi imu- Ficfus. 
res, quarum £ cicuratz, in domibus i-47if.H; 
etiam venationem exercent, femel 48.63. 
kCrefcent. 

IO. C. I6, 
deAgrieults 


Quan: 


aturatz trium dierum inediam per- 
ferunt , nec novem abftinentit l2:- 
duntur, 
2, 


E 
Genera- Quantum ad Gegerationem, quod 
zie. de Bubone,id & de hac / Plinius di- 
l Piin.Lxo. cit, folam inter uncungues, & carni. 
H-N.&17. vorasron caecos parere pullos, Eufta- 

thius & Varinusfalsó rraduntnec ve- 
rius, cumformicasa fuis pullis abige- 
re cupiunt, vefpertilionis corin nido 
tanquam amuletum habere , Oppia- 
nusreliquir. Si enim ipfa lepus cft, 
cur aliunde pulpamenta quzrat, Nec 
de die omino caeczzire verum; nec pro- 
prerinfitam vim igneam zegebras pene- 
zrare,ac luiiatilente videte; quod Eu- 
m Ambr.L. ftathitis, & Varinusfcribunt. Die, z 
5» Hexaill- exorto quafi fplendore vifus ejus he- 
dus betatur, & quafi quibusdam errat in 
tenebris. Sicca nimis & tenuis humo- 
risfubftantia facili negotio diflipatur. 
No&u;quiaaérc qui vifionis medium 
eft, nonilluminato , objectz colorum 
fpecies non| exprimuntur; f1 propius 
n Bellon.l. 4, accefletis,haud loco fefe movebit: 
2. de 4v/. Nloderata lux quia No&uz conve- 
adf " niens,ideó bngive 0 zxgié taaiigu it) egi oa- 
ALorcsg bgor, pet vefperam & circamatutinum 
crepufculum venatur. Sonum edit 
duplicem,unum tou,tou;alterum vo- 
pravi, Cantcücabare. p AtiftophaniwssBzv. 
q Pollux Poliux 4 eam vicefcribit. Nigidius 7 
Onoin. l5. novemhabere voces prodit. Apule- 
6:13. jus s ferum & intortum ejus cantum 
I P/in.L10. vocat. 

I yup, Eltetiam flatrix, & Corpus & cer. 

Pa vicem frequenter in orbem contor- 
Ingenii. quedo, nunc torvo & fixo obtutu ho- 

minem afpicit, nunc capite huc illuc 
acto fcurras & hiftriones imitatur, 

,tCrefent. Lace z vagantem aviculz reliqua 
Agricult.l. fturnatim admirantium fpecie primo 
10.6. circumvolitant,moximpetunt. Ab 
u Pn. 10 bis 5 circumdata , tcfu 
Pda repugnat;colledtaq; in arctum; roftro 

& unguibus tota tegitur. 
Inimici- 
1772 : 
x Arif. abfumat , feu propter aliam caufam: 


HISTORIA NATFRALIS 


aviculas collegio quodam nature paf- 
fer,bellumq; particur. 

Vus captae cumin aucupiz , prout in fas. 
Oto dictum eft: quod genus aucupii 
hodié , à pipatu avium circumvolan- 
tiumnoctuamPipatam vocant. Unde 
Pipare quod decipere; tum in ciis, a- 
pud tenuioris fortung homines; tum 
in Medicig4. Namcibusaquàin qua 
Noua lavit perfufus , Gallinarum 
pituitam pellit. S3guisinter pfilothra 
numetatur,jecur parotidasfanat. An- 
ginis cerebro fuccurritur.. Ebriofiso- 
vapertriduuminvino data , txdium 
eiusadducunrt. 

Pra[aziai refpicias,finemore de- Prafaciz. 
ferte frequentior in urbibus apparue- 
rit; ftetilitatem ; fi vefpertino crepu- 
íÍculo de fuis luftris citius pro confue- 
tudineegreffa, plurimum cucubave- 


verit,ferenitatem, polliceri cteditur. phenome- 
: ni 


* 


NB. DeNodfuagenereexatico vi- 
decManiif[am.N a. 


CAP. VI 
De Strige eo Caprimulso. 


CILE quanam fitavium, non có- Deferi- 
ftare arbitratur 4 Plinius, Ovidius 7. 
eambrevi compendio defcripfit;dum 2 ^t. H. 


Ícribit V— Da 
---Sfrigum 
Gragde caput , Jflamtes oculi, voflra apta 
YUlna, 


Canicies peumis , unguibus bagaus 
2neff. | 
Uberaeas infantium labrisimmulge- 
ce fanguinem in cunis noctu exugere, 


pina pedibus imo & dilaniato unguibus corpore 


mortem afferre;credidir fupertlitiofa 
b Antiquitas.I(idorus c veró propriis b ovid &. 


luimicitias gerere dicitur cum x pullis la&ieum humorem inflillare , Fafor. 


cornice , feu quod fibi ova meridie | cosq;ultramodumamare prodidit, €^ 12.0- 
Fox ipfarum proprie ftridor eft La. /7.0.17.. 


» "a B H ^ 1 MES 5 " . 0X 
Al8..1 Lucretius z fané cornices metu No. | tinis. Omen femper trifte habe- dos 


zl.de Na- (tuarum in Athenarum manibus un- 


iura T&- auam volaffe negat: cum orchilo, 4 
a Ariff.l.9. i 
H.A.G I. 


batur. 
Aldrovandus 4 hucsoZurazquan- d 18.07. 


ejusova itidem exedente; cum Pico | damzavezrefert, quz habebat caput ziriel.c.8. 
Garrulo,& ovib. Contactu frondium | magnum,rotundum,anterioreparte . 


platani torporem contrahere;fic à ci- | plumulisexiguis, inorbem veluc fla- 
Hn N t Y 2 c m, 
coniisà nido fübmoveri , fabulatur| meum pofitis exornatum. 0c/os gran- 


bP/s.l10 Aelianus. Auxiliatur P ei contra 
H.N. 6.17. | 


a- | descumiride diluté flavaac pallente, 


pup- 


rit, pluvias; fi c pluvià durante, ceffa- c 4retucin. 


Ed 


d 
LI 


E 
NNNN 


D mem. 
I 


IT 
— 


REA 


SE 
S 
z 
à 


E 


SS 


3 


N N | 


tefpertilso -aclan 


jp 


pupillas maximas , & vehementer a- 
tras. Roffrum corneum,fuícum.  Pen- 
nasuniverfi corporis ferrugineas,ma- 
culis fufcis in remigibus transverhum 
diftin&tas.Caudam palmo feré alis lon- 
iorem. Crara ad digitorum ungues 
uíq; inftar pedis leporini pilofa. Dze;- 
70s pedum binosante ; totidem tetro; 
Magnitudine erat Afionis.Dicebatur 
caprarum ubera exugere. 
CAPRIMVLGVS erfifpecie à re- 


Defcri- 
puo. À 
men;ratione vifus accenfetur. Grecis 
"Anlnanc zrapa 7 $5 oryoe Te nAaciéva] ; quód 
capras fugat;dicitur. Magnitudine eft 
e Arift, g,€ pauló majorquam Merula, minor 
4.1. 9.0.30. quàm cuculus, feu ut Plinius, f gran- 
fLio.H.. dioris Merulzafpedtu. Cujusiconem 
AN«.40.  Aldrovandusexhibet; erat cuculo ita 
fimilis, ut nifi inufitata pedum , cru- 
rumq; exilitas & brevitas cum diverfa 
conftruc&tione obftiriflet, isidem effe 
crederetur. Caps habebat vertice 
. longo & compreffo. Oculos grandes, 
iridem & pupillà nigerrimas, Roffrum 
vixpaflerino maius, modicumadun: 
cum, plumulistanquam pilis quibus- 
dam füperné ad nares & inferne fub 
mento,ornatum;&c. Quam Gefne- 
r rus exhibet; roftriüm habebat adun- 
" cum,;& tibias plumisobveftitas. 
Locus. Degitin g montibus circa mare in- 
!g 4rife.l. c. primis in Creta, propter viciniam fta- 
) bulorum quibus capra includuntur. 
Intrant 7? namque iiti fures nocturni 
paftorum ftabula, caprarumque ube- 
ribusadvolant, propter fadum lactis, 
quáiniuri? uber emoritur;capr,quas 
. ita mulfere, ccecitate percutiuntut. 
Adeó terribilem clamorem habent, 
n. ut etiam audientibus pavorem incu« 
i Arif. Lc. tiant, Duoauttriacum 7 plurimao- 
vapariunt. De vifuita Ariftoteles: 
isi wx o(0nT OD. Tic "utegi . dAANA "Tic vreOG 
f^ire. Parumacute interdum videt; 


[ed no&u perfpicax eft. 
TITVLVS VIII. 
De Carnivoris media ga- 
£ura, 


CAPUT PRIMUM. 
De Vefpertiltone 


DE wulW^ÀrFsS. 


liquis multum differar; nocturnis ta- 


à dgeis eon L X X. vuz«kc, Hefy- Deffy;- 
chio & Phavorino eas, Phili "v- ptid, 

kr Ax, & QAO» Victorino Avisío- 

rex, Valle femimus, Platoni in zni- 

gmate,; Avisnonavis dicitur, Tieda- 

füTc xg) "é(oic mro Qo TE bl Coy ie dd rkTO apu 

QoreQdiv Te 3) uderegov uercycir, bene fcri- 

pht a Philofophus, malé & Macto- a /. 4. de 
bius,quatuor pedibus ingredi;& inter parti. A- 
quadrupedesreferendum, ut inferius "m. c. 15, 
patebit, Color nonnullis fulvus, aliis P ^7.54- 
niger, fubalbus, cinereus. Magnitudo d 
diverfa; Maiores 1 in urbe Aílyriz: APT 
Borfippa,quàmalibi;in novo orbe co- 7... : 
]umbas adequant,in Btafilia * mone--* rivig; 
dulas; circa Vrabam * tüurtüres,in O- Hif. c. 16. 
tientali India;(i Pompilio Azaliocre- * Gemara 
dendum tanti, ucillás ttanfeuntes; a- 176.61. 
larum verberé profternanr ; multos ; 
etiam occidant. Capui? quibusdam mu- 

rinum eft, caninumaliis,,— Roffruzz à 
caterisavibusdiverfum, ares vituli 
| inftar. Dentes X X X1V, in mandi- 
| bulàinferioreoctodecim, fedecim in 
tuperiore Bellonius obfetvaviz , vi- 

ginti quatuor in fingulis mandibulis 
duodenos;eosqueferratos,tetetes,&c 
longitifculos & Aldrovandus utrina; € ,9.07- 
infupériore mándibula fenos, in infe- ^/tbol. c. 1, 
rioré feptenos quorumanteriores ce- 

ceris longioresiomnes valdéalbi,Clu- 

fius,  Maxllasintus & foris pilus ob- 
logus,niger, obveftit. 4uriculas inter- 
| dum, binas; quaternas interdum ha- 
| bet: fimilitudo eis Afininarum , & fu- 
periores quadcuplo funt inferioribus 
maiores: Mamillefoli voluctutm datz 

funt ; la&eíola nutritubera Z/ adtno- dP/2..16 
vens. 4/25, qua T pellitz, exangues ^-N.c. 6r. 
quidam dixere, Ab armis incipiunt, ] deren 
& per latera per axillas continuo du- t 
&uad crura ufq: ferüturead: circum- 
ambiunt. Quatuorha flexus, plicas 

feu articulationes habent, quibus alas 

inter volandum dilatant, & contra- 
hunt,mediisfüperiorum, (cubitos AL. 
bertusnominar) quiq;in plures alios 
deorfum flexus divaricantur , dicituli 

finguli, unguiculis hzmatis inflrudi, 

quibus parietibus fe affigunt , anne- 

&untur. In füpremis alis rudimenta ,' 
quedam £rachiorum nervofa apparent, 
quainuncumdefinunt. Pee; illi bi- 

ni,in quinos digitos diffe&i & ungui- 
j culis 


ni 
' 


D unc ——S—————»—cRRRRRERD 


$4 
culisacutisinftru&i,(inguliin medio, 
acfipalmamefformarent,ampli, In- 
nituntur inferiori alarum membrane; 
atqueex ventread caudz, fi quz eft, 
latera, exporriguntur. Cauda quippe 
ede partib. alijsnulla, utrecté e Ariftoteles, A- 
Atina. - fricanismurium inftar oblonga, f^ & 


NT yj quacuor digitos extra membranas a- 
M larum prominens. Aldrovandino me- 
D dijs atque infimisalarum membranis 
fub ventreinvolvebatut, & ad extre- 
mam earundem exporrizebatur api- 
cem. Penis inatifat magnus; exertus- 
que;qualis fimiarum eft, g cenitalis foe- 
mina meatuspone podicem apparere 
folet. Qu uidfibi Plinius, verbis. Coxez- 
dix buic avi una traditur, xelut:cum duo 
.,., A erutahabeat, intelligi vix poceft. 
Lotus. Locumi(pectes, locaobfcura, ca- 
vernas, & meatus fübterraneos amàt. 
Ideó & in labyrintho Cretz inter 
g $4»  Cnoffüm & Cortinam, Borfippam, g 
Geog. L. 16. 


ürbem adde,plurimi,& in Appennini 
prope. Puteolos, fpeluncis multa mil- 
lia, & in monafterio quodam Mifnix 
tanta, utéxcremetorum acervis mul- 
ticarrionerati poflint. Delc&antur 
h Pin. H. in viczu b culicibus & mufcis, fed & 
N 104. latdum,candelas,& alia pinguia arro- 
3m dunt, Succidiam fzpe ita exedunt, 
utin excavata fcrobe ftabulentur. In- 
Vvadunt& nudam corporis partem cu- 

licum more, & fanguinem exugunt, 

in Darieneitainfeftatos Hifpanos,ta- 

11.6. det-5- be contracta obijfle, ; Martyrauthor 
eft. Gallinas, canes & catosmo:íua- 

culeo in criftaminfixointeremille ad: : 
kPlin.lcits dit. Solus volucrum, £ animal tantum | 
perit, & fcetuslacte uberibusadmozus | 
nuttit, Recens nati mufculis funtli- | 
iniles , glabti, infantis humani inftar; 
íed omnibus partibus abfoluti, matris 
überibus,cum primum enixa eft adeo 
tenaciter adhzrent, vt ne à mortua 
quidem fponte decidant. Nullis fe- 
cundiuis obte&os quidam putavere ' 
* produci, tefellit / Bellonius; qui plu- 
res vigenis fe in Pfcudolabyrintho 
Cretx prxgnantes fecuiffe MP. has 
etiammater devorat, di prol inuper 
nat ob tencritudinem metuens, pri- 
mo velíecundo diead paftum evolare 
rohibetur. Cum duotantum ei na- 
turaubera dederit, plures geminis u- 


1 h2, de 42 
yib.c,2. 


H1$TO R1A ACATPR ALIS 


nopartunon edit; quia veró magná 
corüundem interdum copia ingruit; 
haudmalé quidamé putri etiam m Genimá 
materiaoririopinatifünt. — . SUA 
Folant mane& vefperi potiffimüm; ^? | 
fceminc f pé geminosimplexz infan- ifa 
tes; volatuob timoremindirecto fcu 
tortuofo,atd; haud longé à terra fem- ( 
per. Volitationefeffiyhamis digitulo- 
rum,quorum in medijs alis rudimetá 
hibbno 4 parietibus faxis; arborib., 5,5, 
autcavernarum fornicib. fefeappen- Odyff.u. 
dunt,& o» continuata ferie , ac veluti o Homer. 
catena quadam inter íe cohaerent. 0dyff.o. 
Melius de note vident, p quia fpiritus P Alex. e | 
ipforum viforius tenuillimus & dilu- phrod.Lxi 
ciditfimus;per noctem modice incraf- fm 
fefcens, idoneus ad confpe&tum red- Tragen 
ditur, de die extenuatus, expanditur 
& cvanefcit, ideó face vel gladio vo- 
lantibus objecto, decidunt. 
Foceexilieannitum potius & latta- 7^ox. 
rum canum imitantur,quam murium 
fibillum. Latinis ftridere; Gracis 4 qoin. 
apícew ,vevtisoizrens t qeseryéva] f dicuntur. dif 
Singularisipfis cum columbis azi- rA.pollux) 
citia,dctinentutiftz,fi caput vefperti- £5 c1. 
lionis in peris fummo columbarij faz Affeitiss" 
ftigio falpendatur. — Inimicitias veró 
e Su cum Ciconia, s quia àíoloil- s 4e11 t. de, 
lius contac&tü hujusova fterilefcuntni Auim.c37.1 
platani folijs in nidum pofitis fibi ca- 


verit: Cum p/azazo ; qui pra: foribus fu- 
fpenfus ne involent , prohibet; cum 
hedera;cujus fuflitu & odore perimü- 
tur; cumformicis ,ad quarum nidos fi 
; alasfufpenderis, nullaipfarum egre- 
|! ditur,cumlocuftis, 7 qua locum ubi tDemerit, 
vefpertilio futfpenfus non transvo-/? Geop. 
lant. 

Ffas vefpertilionum eft tum in cibus; Vus. 


| 
| 
| 
| 
i 
| 
| 


H 


namà 4 Borfippenis condiebantur , u Stralüs 1 
abincolisinfularum x Catigan & $. 116. 
Johannis eduntur, ferventiaqua im- x Scalig: | 
Exetci2365 
T Nerem - 
berg. Na- | 
ture Exof. 
l.10.6ap. 


-— 


; 

| merfi & excoriati eduntur, T in Otie- 
tegallinasfapore vincuntitum in Me- 
dicamentis, toti pxeparati;bené fcirrho, 
& podgibaulibentai: Sanguinem 
trichiafi iconducere, Archigenes: £, & 93.54. 
Serenuscredunt , Galenus & Julius y Gale. ina 
Alexandrinus negánt. Cor & lingua Euporiffis. : 
hydropliobia inducit. Caput dextro * Galen, 


alligatum brachio vigilantis tomnum de Coiii- 
pof. 3nedic, 


impedit. Magioz revera, vanitatis E 8. 


quods 


- 


* 


fi . E 

auo Ázne But 
. a2 

ehmenj Z$ 


E 


amy 


S iru 


"asp qut acm 


lhocamelus 


Stiraus. 


£anudalus 


DRE. 


quod tradunt, fitercitcumlatus do- 
mui vefpertilio vivus per feneftram. 
inverfo capite infigatur, amuletum 
efle,prafertimque ovilibus circumla- 
tum toties, & pedibus fufpenfum in 
fuperliminari. 


Go P WT. Dm 
De Strüthocamelo. 


S oghocamelus sgs0àc Philoftrato 
& Ariftoteli, sesboxzpie Helychio; 
sos Üoixa un AQ Oppiano , SQeDoxanuA (o 
recentioribus Grzcis dicitur, melius 
Chanocamelum, quia x?» fiveanfe- 
rem potius, quàm ses5?v (ive paflerem, 
hifi cum Scaligero, gallinam reddere 
malis, dixiflent. Plautuseü Patferem 
marinum appellavit, Phavorinus Ly- 

bicamavem, Diodorus Siculus Cer- 

vinam dixit, Ariftophanis »vExov 2g- 

veo; Horatij Afraavis, gallinztpotius 

funt , quas prezgrandes Atrica terra 
| tulit... Maximusceít omnium avium. 
-aDicder.. Diodorus 4 Camelo parem effc.| Pli. 
Aiiblioth. l, nius b equitis equoinfidentis magni- 


$361» — tudinem excedere; & verum ett, fi 
b P/7-H. collum quantum potefterigat. —Ro- 
IN.L10.c.1 d SO SERRE Y 
""'firumbabetexiguumfed acutum. Ca- 
putin quoferé nullum cerebrum,par- 
vum, exiguis pilis, in foemina pallide 
- lutefcentibus,in mare flavefcentibus, 
n 


collo ad tübrum colorem vergente. 
1 Palpebras vtrinqsfolus omnium alitum 
uthomo, pilosin füpetiore palpebra. 
Collum longiffimum. Derfwm; cujus 
pennz inmarcnigerrimz ,in fcér&ina 
fufcz,lanz quandam fubftantiam fua 
mollicie efhiciunt;tam latum, ut pue- 
TOppiau, tum ladtenteminfidentem ferre pof- 
oyneget,lfit. larum pennz ejusdem funt co- 
"499. loris, fed in fuperiori parte capdidiffi- 
mz... Gordianus miniatos habuit, 
In interioribus alarum cubitis fpicula 
Mibert.l. (ecundüm. e quosdam. quibus ferit, 
3. de Ani- liabet; offeosiri e&tremis alis, fecun- 
Wu.  dumalios,muctones, quibus ceu cal- 
Cátib. ad curfum velociorem fe ínci- 
tat. Aldrovandus obfervare eos non 
potuit. CauZe pehnz in mare fübal- 
bidz, in faemina fubfufcz fant. Coxe 
przgrandes,quód in atiguftum fenfim 
iuxta femurfiniátur; fezar humarium 
potius imitantur. Pedes Camelorum 


5 


cruribusfimiles T Ü2pvzew wpyoapevoi qo- 17 Oppidi 
Aidwsi, frequentibus firmati fquammis ^ 


ad geminos, ufq; duros poplites inte- 


guntur. Pedes moreboum bifidi, in 


| 


insenonc c c c mc ecc edEE Mc MM CM MMC dé MN Css otl ME s E e D EQ 


perpufilloimminutas,refpondir. 


binasaugulas dividuntur, Cur biful- 

cum potius quàm folipedem aut di- 
gitatum naturafécerit, ignorare me 

fateor, Fe. 

Reperiuntur;in 7 Africa, Lybia, e Focus 

Aethiopia, f' Arabia, & 7 Syria. A- d Theophr, 
mant deferta & feré aquofa , & tanta /.4iHiffor, 
corum aliquando confpicitur copia ; P/47t-c. 4. 


ut velut equitum quandam aciem e- ePi. hos 


minus efforment. POR l 
Quantum ad Pius, Carpopha- LEX) ii 


gum efleex Strabone P colligi poteft, 57,5, / 18 
terrum, lapides, offa; & quicquid ob- g piod.s;- 
tigerit, fine dele&tu devorare certum eut.15.c. i3 
fere eft:fcdaneadem con coquet; du- 7us. 
biratur, fifit, quod 7 Langius credi. h /.6.Gec- 
ditfpecific potius proprietatiquam 4" Strabo, 
incenfiffimo calore tribuendü id erit. VEU ts 
Nam leo £ ftruhocamelo calidior ^ k Apbrodif, 
ferrum concoquere non poteft.Inrer- in progm,. 
rogatus,qui circumducebar, à Brétio; pzoJ, 

T deglutite quideim ferri particulas , t Voffius in 
fed iterum, vel integras, vel fammum ^mend.ad 
L.3.de idol. 

Ín Venerem proclivis eft, & Came- Gegera- 
ti Ba&rianiinftar, averíus coi. Com- £o. 
plura ponit oya,o&tuaginta s nempe, 1 Pli.L.to. 
& quidem menfe Julio;illad; lapidea c.52. 
quafi crüfta munita, & X V. plus mi- 47/fF. 1.9. 
nus libras pendentia. Inarena códita; F:4 I5: 
& negle&a,folis calore foventur: folo PEN 
vituexijs pullos excludi quidam cre- DA t , 
didere,quodintuerieaavemviderét; —— ^ 
nec propter gravitatem iis incubate 
poffe fcitent. Nonexcluduztur fimul, 
Parsintraova formiatur,pars in lucem 
ptodit,pársfovertur. 

De eius vece nil memotatü dign um o5; 
occurrit. Nóclevatur à terra propter 
corporis molem i feftinantiffime ta- 
men interdum incedit ; ingruente in 
alas vento, &tanquam vela eas exten 
dente, Naturalitet eum cafvere Pli: 
hius Z dixiGequumodiffealii tradür, d bjjj, H, 
Collum frutice occultat , feu quod N4.11..25 
di aéoovvay xe) vuO gomma d'y fits à laterefe 9 Pln.H, 
itaexiftimet; feu quod eam corporis N10 
partem ; quam fe inferiorem habere 
novit, contra perfequentiuim iniutias 
Immuniat; 


^» 


$6 
Y fas. Vfumifpectes, ova p propter am- 
p Plin, Lc, plitudinem pro quibusdam habentur 
vafis. Garamantes potoria &z capitum 
tegmenta ex ijs conficiunt. . Pennx 
conos bellicos & galeasadornàat;quas 
apud Turcas folis Janitzatis gerere 
conceflum, Lapis ii ventriculo re- 


pertus,&collofüfpenfus,concoquen- | | 


divim promover. Sebum efficacioris 
adomniaquamadeps ahferinus ufus: 
ideo cum auctio regia per Catonem 
Uticenfem fieret; L X X X. feftertijs 
vznijt; & apud fEginéca emplaftrum 
diacinnabarios ingreditur. Carnes 


tw wt IEXTUTETETTUTTTTT ddiiÓ 
Quee qup EET p 


EisccectoPIS HORE 


dr | Rs 0 || | 
TTTUTPTTTGLPEPUTTTEYEOCITTO 


HISTORIE NATVRALIS 


E | 
Jo ROMPE 
De Avibus Phytüvoris. 
, TI LDEMDPSSE 


AVI 


De evibus 


Noz Cagori. 

CAPUT PRIMUM. 
zDe "Pulveratricibus Sylveftribus. 
ARTICULUS 1 
$De Pavone.X 


VA esSS Bfolutà Áviuti Carni- 


A 2s EA 


UN cíLinterquas pulvera- 
129 MI trices tam fylveftres, 
. quàm domefticz pri: 

mó occurrunt, Interillas primus Pz- 

aluidh. «0 ,propter exquifitum pennarum 4 
de domo. ver, Gzgemmantes b colores, quos 
b Pi. H.. adverfo maximé fole, quia fic fulgen- 


ie  tiusradiant, expandit; Junonium in- | Lybia fi quis tantummodo lxdiffer ,: 


cerebella appofuit. 
cius; qui Hippopotamiadipe delibu- 


d (tibusfingulare; & magnum apud ve- 4ereruf. 


HISTORIA SC ATURALIS 


Arabibus, ZEthiopibus, Numidis& a- 
lijsinufu;hincStruthophagorum no- 

men. Heliogabalus T fexcentorum Lamprid. 
Capitauna cona , ad edenda eorum" Heliega- 
| Firmus Seleu- 5b. 


tosinterCrocodilosimpuné natabat, 
totum uno die comediffe dici- 
tur. Sceletumapud 4 Pa- 
reum vide. X 
NB. Ef cbalia Strutbocamelorum 
fpecies. Vide Mautiffam. 
Num.5. 


q L24. c. 


22» 


Granrvori 3 


n 
ceffuni; iigenium; de quoin fequen- Farro L3. | 


teres xílimiül occurrit. Athenis c Rare , 
Eo» D : *. . E XL. b 
tuto precio fingulis novilunijs per an- £^P/4 
- rr 3 : Lucret.lL.2; 
tios X X X; fpectabatur , multi Lace- ,, Nat 
d&more & ex Theflalia fpe&tatücon-,5,;, | 
fuebant. Alexa. T vifisijsapud Indos, c 4ehan.d 
graviffimasin eii qui occideret poenas Amal, 1 
conftituit. Tiberius 4 obfübtradum 5-21. 
éviridatio unum, capite multavit. In 1 44^ ^ € 
Sueton. 
in Tiber. 
(ey; MN 
« 3 


ail S^ : ! ^ À | 
| NUN TA IE. n 
Gy. ^ SS QULA | | 
i X h 
3:5 1 a.u SAM Y 
E $59 I | 
] * A 9 25 1 
AA AI D 
JAN | 
SNAM YE 22) 
deine e ue. 
SN ! 
(i rd "y 
2 
| 
y 
ra D " DA 
Jove feemna. Cuni 4 017 deo s and 


. GLASS SS p CR MS 
T jm Pe | | 
| 
: 


T: — 
7 RSERNS 


Zu koawnde * 


Ld 


"td Jab XxW - 


p/ 7 / 
. c2] c^ Za . 


Ip E chHNL Envdsre : mullo , 


Du 


| 


* 
Jus. A e Ja 
E auo. 20d RS .9ISv EHTL " ocusÉs v - 
^ 


SS 


| » i SUN SE 
l | : É. Bh CNNCA 


E 
25 MN. VS E 
1 J 
n 
/ 
a 
| : 
E SN : 
z! 


x 7? 
XE io. dure Er ord - o cdm Lola TUM ; 
V de 


;$ 
J 
TD 


——À7 
-—2725 7 TI 


: ; ; : 2 7 Run ama ye SEES 
Sub er | SAM hp. AES one 
- : 4 * ^ 1 
1 1 -1- - — ——M— ——— 2 - - 4 m 


1 
s 
eh: 
Sen 


*a] 


D E ei 


nonimpuné ferebat, fi Euftathio cre- 
dimus, Quodfi precium tpectesmille 
drachmis marem & fceminam vendi- 
tt inOrat, tosfuiffe e Antiphon fcripfit: & temi- 
"UIT^E- pore Varronis f ova carum denarijs 
M CRM vzniebant quinis, ipfi facile quinqua- 

genis,grex centenarius facile quadra- 
ginta millia feftertia reddebat, vt qui- 
dam Albatius ajebat,fiin fingulos ter- 
g suidu, DOS exegitfet pullos, perfici fexagena 
h ariftops, potuiffe.Dicitur & e Medica, 5 Per- 
in Avibus, fica; 2 Junonis;& £& pictaavis. 


Statiusl. . Diverfitas illorum à coloruminpti- 
2.9». mis, & locidiverfitatefumitur, No- 


Dipubf. l.9 quidem veritre & pectore nigris, c&- 


tera flavi; alij pe&ore & ventre flavi , 
cxteranigri confpiciuntur, In Curia- 
'na regione funt fylveftres, / qui per 
reb. Occag; iethora vagantur, &z adeo viles funt; 
1.8. uücunicafünt, vt unica duntaxat ven- 

dantur acu, alibiin paluftribusinve- 

hiuntur. Quedfi & Sexuz attenda- 
mus, faeminamare multó minor eft; 
neq; in caudaoculosillos gerit, Japo- 

hehfem fi excipias,quz quatuorin LI- 

topygioobtinet. 

Placet maris & fceminz defcriprro- 
&em exhibere. Masigitur capite;col- 
lo, & pe&oris initio intense carulei; 
feu fapphirini coloris eft. Caput pto 
córporis proportione habet exiguü; 
&quodammodo ferpentinüm;macu- 
lis duabus oblongis candidis, quarum 
una ocülos fuperequitat; altera bre- 
vioratlongé craflior fübjacet; orria- 
tum. cpiceminvertdcee nudisquo. 
dammodo fcapis tenerrimis, vitide- 
Ícentibus , in furnmitate ejusdem co- 

lotis liliorum flores ferentibus con- 

Ípicuuin. Rof/rum candicat & infigni- 

ter hiat. Có//»w eft longiufculum te: 
iue & exile. Dorfuz ex albo cine- 
neréum, maculis atris trànsverfalibus 
confperíüm. Casdain duasquafi divi- 
ditur, Nonlongioribus quz ex dorfo 
prope podicem oriüntur pénis; ín ro- 
tam extenfíis ; tninores quzdam ezq; 


Defcri- 
pi. 


k Atbe?-. f(tratesfatisfuntnoti. In Terra Firma! 


oUIBJVFS. [i 


ciunt. In féézzizá pàáüca colorum con- 
fpicitur varietas. Alztotz, dorfum; 
venter,Cox&,ac pedes coloris funt fu- 
íci ad cinereum ver.entis. Capitis 
vertex & apex ejusdem coloris , in 
vertice tamen aliquot maculz exi- 
guae, veluti pun&a vitefcentia interfe- 
runtur.&c; | 
Q uantumad Zocuz in. Áfia fuiffe p ocus, 
invectitios 27 Theophraftus author m pi. 1. 
eft,tranfmarinos z Varro.Dabylonia N.. 1o. 
2 multos pulchtiore quam alibi varie- €29- 
tate aluit. Media gulofis p celebratos. ^ Varrode 
Ex Afiain Grzciam 1 primum, Sa- P o 
mum inprimis undé Samtii tanquam 5 5;,; 5; 
| preftantiores 4 comriendantar, poft £ul.l.2.6.53 
in Italiam &aliasoras delatifunt, A- npodig. 
thenis in precio fuiffe fuperius dictü. Antig. e. 
Roma tempore r Athenei plurcs fue- ^1... 
te quàm Coturnices. In Suétiz,quoq; P: Una 
Oftrogothia; & apud Normannos in b d *" 
àgroLexovienfi aluntur. Amant edita f dels. 
loca, pacuntur tamen cum Gallinis , 7, ,,;,, a, 
& Gallinàrium fub vefperam fimul ; 1, 
répetünt, —— ! q Gellius L. 
Sumta ipfis Coeuzd cupiditas, Ma. 7.Nodf. 
fculus $ quinque foeminas defiderat, 4t2/c.c.16. 
& niadfitaliajincubantem invadit,ac! 4/7. 
ova frangit, Agnof/citur irruiffe libi- B dard 
do, 7 quotiescircaféami&tum caudde 77,4 4- 
gemmantisincumvat , & fingularum Ses 
pennarum capitz occulta , locis fuis j/jo 5, 
exerit, cum ftridore procurrens. AC- 7,57, c y 
'cenditur eadem, fi leviter toftam fa- t pallad. 1. 
bam tepidamq;jejunis quinto quoq; x. de rera- 
'die exhibeas. Ceewet ab Idibus Fe-/fee28. — 
bruarij v ad Martium , vere przefer- " Coluimel. 
cim,locis fer? apricis,cum Favonij fpi- C Pallad. 
tare coeperunt. Partus à trimatu ob- s 
venit, cuti vitij colores funduntur; y 4,5, 
| brevià coituagitur tempofe. "Tet is &,;,,, 
atnoàfeminis, quz non incubant e- columella 
ditur: at qu£ fovent ova totum tem /.5.c32. 
| pus foécuncitatis autexcludendis,aut 
etiam educandis pullis confumünt; 
itaut veré femel inanno parere j À« y gt 4./ e, 
tiftotelesdixetit. De numetoovoram cx. 
nonconíentiüntauthorfes. Ariítote- 


fufcz non rigent ; fed ut in teliquis!les octona in primiparis numerat; 
avibus exteníx confpiciuntur, datas duodecim aut pauló paüuciotain alijs; 
vtlongioresfuftinerent crederes. O- | neciftacontinuatis/fed binis ternisve 
culi $4fe« quatuor circulis.aurco;ca- | interpofitis diebus ponuntur. Alij 
ftanco; viridi & (apphirina conftant, | primeanneunuim & alterüm, fequéti 
& variosad folem obveríz colores já- | cuaterna quitiave ; c&teris duodena 

| edete 


- 


$$ 


édere volunt;nechic numetus trans- 
z Colutiel- (-enditur. Quzter z pariunt,carum 
!)^ ^ primus partus, quinq; ovorü eft, qua- 
tuor fecundus, trium aut duorum ter- 
tius.In Temiftanavigintiimo triginta 
aliquandoenituntur. Concipiuntta- 
a Aelian], men ej a fige coitu & ova Z.ephyria 


5.533. leu ozevéus. Gallinatum more, non 
b4theneus pluratamen duobus ponunt. Uteoz- 
Dp. — odis excladantur Gallinis , fed non 

. » Rhodijsfupponipoffunt, recentiora, 
c eg lunanonariá exiftente, hoceft, c no- 
7H€U4. 


vemà primo Lunz incremento dieb. 
Commodiusinquam. Nam& masfeu 
libidine turgens , feu incubandi fla- 
gans defiderio,illainterdum frange- 
refolet; ideo à facmina celaturs& quia 
fcemina non continué duorü dierum 
d Aelian 4? ] intervallo incubat, refrigerata, in- 
Animall fe cundaevadunt. 


* «2 e 5 -» , ^s 5 E T 
P e Aetasipfis e viginti annorum tti- 
eArfuj, buitur. Indicus f. centum memora- 


4.1, 6. c9, tur Vixifle. Folatu parum valent; feu 
£ Aelian.de quod Uroprgium fle&ti ineptum ob- 
animall tineant,feu quodlongitudine caudzx 


11033.  & corporisgravitatepremantur,  — 

Fox. Focem fiattedas, Philomela author 
easpupillare dixit, Varro à voce fua 
dictos tradit. | 

Ingenib, — SMIBngenium, inceffum fuum ita có- 


É ponit, ne maculetur, pullus adhuc, fi 
madefsit ( hide Alberti refero) mori- 
i Pim.H. tur.Laudatus i genmantesexpandit 
N.0-6. colores, adverfo maxime fole,quiafic 
MS fulgentiusradiant,(mulumbrg quos- 
dam repercuffus cxteris, quiin opaco 
clarius micant, concdaata quzrit cau- 
da, omnesquein accrvumcontrahit 
pennarum,quosífpecarigaudet,ocu- 
k ovid.13, los. Sitacitus £ fpectes;recondit fuas 
deartea- opes. Refrigerationisindigus, patlis 
"4nd. — pennis, &inanterioretareticxis, cor- 
pus fuum operit: ingruente à tergo 
vento,alas pandit, & fuaves auras ex- 
1 Aelian, 1, Cipit: Lini radicem / nataralefaícini 
11,H.4.c.11 amuletum, fub altera alatum retror- 
fum geltat, Qui eos venenum dete- 
gere,defoffum eruere referunt;fidem 

fuam exfolvant. 


Morbi. Duplici inprimis zorbo afficiuntur, 


Doloribus nempe dentientium in-| 


fantum fimilibus cum crifta produci 
incipit, & pennarum defluvio; de qua 
i; Plinius. Idem caudaannuis vicibus 


m Plin. H. 
N. I. 10. 
6.20. 


HISTORIA ( ACATVRALIS 


| jus eaindomo 


i 


amiíla cum folijs arborum ,domec ré: 
nafcaturiterum cum flore, pudibun- ^ 
dusae merens;quzritlatebram. 
. DeFiprefieiendihoc dixiffe fuffi- Prsfaciu: 
clat; cum plustolito clamitant, noctu [ 
inprimis pluviam z imminere. Vocis n Mizald, 
enimillius obftreperz congerninatio, i» Ephem? 
vegetum & acutum intus cum calore /6X-1. 6 
vocalem Spiritum ; perarteríam và- 4? 
porofoaére imbutum, erumpere te- 
ftatur. Quod veró extra tempus can- 
tillantem, Paracelfüs mortem alicu- 
pracfagire tradit, fabu- 


la eft; 
Ffüm 8z i cAMediciza & in cibis ali- P fais 
quempraftat. Nam jus pavonispin- 
gue pleuritidemfanat, lingaarum u- 
fus ab epileptia przfervat,. Ova ufta& 
in acetottita impetigines emendant; 
fumus é penniscxceptus rubefcentes 
oculos, s» proptéríignaturam curat. o PortZ- 
Fimuspodagrte férvorem mitigat. Ca- Phjtogn. f; 
ro proptcr ficcitatem & frigiditatem, 3-^?9- 
dura & concocta difficilis audir. Et- m". 
iam mortui poft annum nec olet, pinea | 
ne putrefcit, vifa 4 poft quadrien-j5, ;». | 
nium cariem fcniculi odore , Íapo- q Aldrays 
risamati &falíi coütraxiffe. Primus orzitbol. | 
eos r Aufidius Lurco circa noviífi- 13.5.1: 
mum bellum piraticuimn fagitare in- * P/z.Hs 
ftituit, & ex eoquzftu, reditus feu fe- ^^^? 
ftertiumíeu mitorum fexagirira 11: NI 1 
lia habuit. Horrenfius » Orator, pri- , 7, 4; 
mus editiali eria cibi caufa occidit; 5,4/,41 
& ideóitjus vocatus efl. Cerebella tsaeron.ini 
Vitelliusin z famofailla patina, qua Vitellio, 
Minervz clypeus, cum aliis prodigio- "4tber. 
fis cibisappofüit. Quzvel de z vit- i ; 
eine à Pavone in Leucadia adatnata; M 
veldePavone x Indico. Joviconfe-,, |. i3 
crato,quem facrilegi fuffurari non po- KU 
tuerunt, dicuntur; inter hiftorica re- 
cenfeti debent. 


ARTICULUS 1L 
De Pavonealbo , Pavonibus 
 laponenfibus &9' Gallo- 
pavone ». 


poe ALBI Septenttioni pecu- 
- liareseffe credebantur: & in cali- | 
dioribus regionib. eosdem nafei;fuc- : 

| ceílu 


v 0 Tab XXIV. 
; Gallbpaus : Mas , Cum , Üryza Ur Inh: 
7 AWehse lien Lan. | es 


YI Y NN LAU 7 ; T2 : 
STIS NN M r7 -— 3 | | 
m Si e V M i qM, [ a ed ; 3 i 


M SN 
NN 


sm ] 


—— *a ] A 
. EE S NSRRRRE 
ENE——— ELLE 


- Goa ; Tas. "oss 
«Quo Eius 


S 
; A Ü 
(i m ; 
( pu MON MW M ud 
DASSSNW) K (og! INS SD M SENS | 


TTE 


(( 


Ne 


l e 


| ! C Ap. de 
gat. 


undi 


CLA 


ith. 1.15. 


Tfabri- 


*. 


| ^OUDUEXaDIuEs 


ceffutemporiscompertum eft, Vidit 
Aloyfius 2 Cadamuftus in Maderis; 
Johannes-? Laurentius Ananias in 
parva infula;plures, Scaliger in Gallia 
binos;GaudentiusMerula Mediolani 
| plures; Aldrovandusunum Bononiz 


Toy. J p * N ^ -" t 9E i E 
lircy.or- natum. Cum ex Norvegia Coloniam 
adveherentur, numero períeminium. 


aucto, cum penitus in frizidiora loca 


comtmearent, & matres in ipo vere 
ovisincubantesnivoía ioca perpetuó 


ob oculos haberent, vulgatiores faci 


funt. Tales & in calidioribus regio- 


nibus nafcentur, fi cavcasin quib, in- 


cubant & excludunt ova ; ex partc al- 
bisvelaminibusobtendas. 

. PAVONUM JABONENSIUM 
maris & fzmellz defcriptionemMar- 
chioni Facchinero, quieaà Julio IX, 
Pontifice accepit ; Aldrovandus de- 
bet. Mas nullam cum noftrate przter- 
quamin cauda & pedibus limilitudi- 
nemgerebat. Rofttum erat,utin no- 
ftrate cincritium ; fed longius & fub- 


tilius. Ferzex capitis, qui planuserat, 
- & collumfuperiusvireícebant, & ma- 


culis czruleis ceu punctis,qua pariter 
in medio exiguas lineas albas deor- 
fum defcendentes habebant, refper- 


 gebantur. «Apexin capite quatuor 


fermé digitos longus partim viridis ; 
partim czruleus, figura filiginis fpica 
nonomnino diffimilis | Ocuforum pu- 
pilla nigra, iris lutea, hanc ruber cir- 
culusambiebat. Peczus & dorfum vel- 
utex fquamis; fed colore variantibus 
conftabanr. Pectorisenimfquaniz, fi 
ita vocare licet, exczruleo, viridi & 
aureo: dorfi ex cxruleo & viridi tan- 
tum 'ingebantur. Alzzuz principium 
ejusdem cum dorío erat coloris , 


 4ed fquama illc virides haud ira appa- 


rebant,cxrulez vero majores erant& 


? z : 


funt. Lacus ubi aluntur é5l $Aud»c non pa- Dalechap. 


colore magis fufco ad caftaneiiró ver- 
gente, calamo candidiflimo. | oculr 


cauda multo quamin noftrate majo- 


fes, primum aurci, dein c&tülei;po- 
ftremo virides,utinnoftrrate. fFwminá 
mari quidem minor cft, fed capite to- 
to,collo, dorfo, pectore & alis fimilli- 
ma; Illud veroin hac admirandü cft; 
fupra uropygium; nempe ad dorfi fi. 


nem;quid veluti caudam habere, eá- 


queoculatam;ut in mati: fed oculi, liz 
cerquam in illo fint minores, fünt taa 

men pro pennarum portione magni. 
Habebatitidem caudam viridem pé- 
nisinambitu czruleis , & calamisal: 

bis. Poftremóin eo etiam à mare dif. 

ferebat, quod ventrem liaberet pror. 
fasnigrum. GALL OPAVO, aliis 

Gallus Indicus, Peregrinus; & Cale- 

curenfis dicitur,& idem effe cum Me: 
leagride;cujus fynonimd funt, c Gal: c Varro 1.5, 
lina Africana, Numidica; Afra avis , derevaff 
Numidica guttata, & alba Lybica, vi- c2: 
detur; fi vera eft illà defcriptio, quam P/7-H.N. 
ex Clyto Milefio Athenzus 4 adfert, ^19: 626. 
Verba ejus funt. Circa templum virgi. 4 pint 
nis, Minerva nempe Levo ( liclegen- Men 
dum e non Olero. Infüla eft maris: 44 TRAE 
carij Spóradum una ) Meleagrides aves l.14.c.50, 
ludofus,(ut quidam vertünr, Melea. 4L enud, 
eridesenim Ariftoteles ab avibus pa. ^*^ 5-6. 
ludicolis diftinguit, & Hefychius «z- 27. de Ani 
vortidiec oves Vocat) [ed arboribus con- (uie 
stus. i cnimal illud mon ita prolem a- 
quat; C guntores pullos ade) ueglieit, m fa- 
cerdatibus zllos curare necefum fit. — Aud 
magnitudo ut galline generofa est , capite 
ampliore, guam pro smod reliqui COYbOr /$ y 
glabro, ac fuper zbfa criffa CAT O[a , dura, va- 
Tlnda, qua clavi modo füper caput extubes 
Vatycolore lignen. (Siclegezgapo e noti e Cafau- 
caua. Ligneicolorisfacit& f Tlieo- bon & Das 


 lucidiores. Pennarum fecundi ozdi- | phraftus mentioncim , forte eft (ubfla. "ecbainp, 


nis prima ejusdem erant cum füpe- | vus. ) « d eales jacet ivfPar barbe longa  ! 
rioribus colores; reliqua in medio vi- | | 
gris transvcríalibus ' 


rides, ubi lineis ni 

notantur : poft fublutez fimiliter ni- 
I-A à * ; 6^ j x d 

gris lineis notata; in extremitatibus 


i 
| 
| 


gallinis: at eam quavaffra Gallizarum infi- 


«Cs 
É niffor. 
Plaut.l. " 
Üs 35 


cAYO, TACIDIOHS CX OE , Yubeltior quam i5 


det, e quambarbam nonnulli vocant yii - 
nime habet , FABquam eaparte fft mutila: 


deniq;nigra.- Fezter,coxas& deniq; | roffrumacutius ej avaudius quam vallina. 
pedes colore leucophzo & maculis! Cervix.zigra, erzfüzr e) brevior quàm 


nigris infigniuntur , quarum quz in 
ventre funt,lineasalbas habent. Caz. 


Gallina. Corpus zotum varium. WNigré- 


i 
| feit enim totum , crebrzs maculis albis nota: 


da pennis, quam in noftrate rarior Di; tum ac compunétum , lenticula majoribus , 


Hom qua 


óo 


quavbomborum figura parvis nigris, cir- 
culis ambiuutur,et pennarum illam varte- 
zatem efhciumt , quia niger color afperattur 
candido, c» vici[ih candidus nigro. Ala- 
rum penaz zarugs ducfibus candidis 
ferratisg, diflinguuzur, in fpiras protracízs, 
intervallo pari diremptis. Nullum calcar 
2m cruribus , que gallinacess (inilia funt. 
Matibus adeo femina fimiles, ul vix Me- 
leaoridum extis difcermatur. | Similicu- 
dincmin colore & mole cotporis in- 
tellige. Eo enim veluti clavo ligneo 
carent; Quem Aldrovandusex Gyl- 
lio defcribitex novo orbe allatus etat, 
eadem quáPavo proceritate; Collum 
ei imul cum capite à plumis omninó 
nudum; tantum purpurafcente pelle 
obducebatur,.& tam erat craffum; ut 
pellem quzantealaxa & vacuád, cum 
vocem emittebat, fpectabatur, ficin- 
flaret, utad brachiicraffitudinem ac- 
cederet; Cum quis ad Gallinam ac- 
- cederet, totisinhorrefcebat plumis; 
& gradu füpérbo extertere acceden« 
tes conabatur; DW rennes 
Quuantuni ad Loéuz Bocotij foli in- 
digenz Meléagtrides efle videntur. 
Aetoliz peculiares, Menodotus g fa- 
nius facit; & indeinalias partes trans- 
latas credit. Diodorus 7 ultimam Sy- 


Locus. 


Vitus rix partem ; Strabo ; Arabiam ipfis 


g Atben 1, tribuit Cértum,noftras calidioribus 
Lj. locisdelectari; una cum Gallinis pa- 
h Diodor.l. ci, & longiusa domo peragros diva- 
3.Biblioth.cari, Quod autem Scylax Carian- 
C.12. deafis k lacui Cephifio ; in Africa, 
à stralo-^ Ntna(eas / acuiibidé Crarumaamnem 
ME dcíe promenti;eás Vendicat;vel ertor 
imDPeriplo y ; AQUNENE Y 
ob;, . €t, vel Gallinis, quibusdam Africa- 
VPlin.L16. nis,quz paludesamant,;tutilam zga- 
H.N.c.44. leam & criftam ín capite gerünt;quz- 
m Co/s- Que noviflime z peregrinarü avium 
mella.8. i menfas propter ingratum virus 
deret Cenod noftris Meleagridib.non com- 
m g, petit)receprz funt,nomeén Meleagri- 
NJ;o, Qum propter fimilitudiriem indidere: 
6.26. Coeuzt 0 aliquando cum Pavoni- 
Gentra- bus, & excluduntur pulcherrimi pul- 
:o. li nitidiflimis pennis fulgentes. Jzcu- 
o Bapt. bagtvernovempore diebustricenis; 
Pórtal.2. Ad Foecez earum extendit Pollux 
Mag. Nat. verbum xax«zcev, Crocitationi Gal- 
^14 — JinacexPavoninzque noi diflimilém 
V?** edit, cum fragore per collum longe 


* 
x 


HISTORIA NATVR ALIS 


lateq; vagantem, & inftar liquoris in 
doliuminfufi obftrepentem. Deufu 
Ipforirm in cibis non eft quód dica- - | 
jmus. Olim Ifidi Tithonex P? à pau- p Paufan. 
periotibus immolabatur. imBeotici 
ARTICULUS IIL ' 
De Phaftano y Vrogallo [eu Te- 


 traone majore €9 mi- 


Z0 e 5. 


Hafianus, Galeno Gallus Sylveftris; 
Statio Phafidis ales , Scythica vo- 
lucris Juvenali, tis quibusdam dici- 
cur.Magnitudo non omnibus eadem. 
In regionib. Ergimul & Cerguth quz 
Magno Chamo fubíunt, maximos re- 
periri Paulus Venetus fcribit, cütan- 
te prolixitatis caudà,utdecem& octo 
palmos excedant. Is qüem Aldrová- 
dus! defcribit librás tres duodecim 
unciarum pendebat. R/fzuzs coloris 
erat cornei, pollicis transverfi lotigi- 
tüdiné, in extremo recürvur ; fupe- 
rius inferiore longius; Membrana 
carnofa, quá capiti conjungitur tube- 
rofa, fub qua nares occultaritur , in- 
ftru&um. Capar in vertice colore ci- 
neteo feré micabat; ad latera füpra 
coccincam macula, & propé roftrum 
viridi, &admodum velintole; vel in 
umbra varia. Ab utraQq; capitis parte é 
regione aurium pennz , quas Plinius 
cornicula vocat; elevabantur; fub his 
caruncula feti muícülus qui cornicu- 
lailla movetit;apparebant. zreserat | 
admioduinlate profundz;& rotunde. 
Col/j pénnzinfra propé pectus, & pe- 
&oris etiam prope collum tribus co- 
loribus vàriabant, füfco nempe prope 
radices, dein aurco & viridi; fed viri- 
dis nifi|complicatis fimul péniiis non 
Confpicitur; fi unicam à corpore ab- 
latam examines; niget jam ápparet, 
| fed & aüreusfipennas invertas fplen- 
doremamittit; Térgeris penna erant 
totz ferruginex ad ruffum vergentes, 
& velutiri exigua Bámenta definebat, 
Caudás dtiz organi pneumatici figurá 
obtinet; duos dodrantes, cum duob. 
palmis explebat. &c. Foemina mare 
et oimnia deformioreft, Coturnicis 
ere colore. 


| 


Locus 


Tab. XXV 


"Vregalur Jen Jeeva 


I 


Grygallus maier 


dMlhan Gurgelhan. 


Gala b englarum. . 
Hafelhun. Tab E. 


Qf 


ge 


Locts. 
b Atben. 
Dipnof.l. 


c Aehuan. 


13. de Atti- 


malcA9. 


d Martyr, rint. 
I.8. Decad. 


Do Eootulg&v:S 


Locus ipfis Pháfis amnis , unde no- 
menífortiuntur Athenazus £^ ex Me- 
idia accerfiri folitas quafi meliores; 
tradicsin Indiz hortis cum Pavonibus 

j enutritas c Aelianus. In Guriana Z 
regione tam nuierofi capiuntur , ut. 
finguli duabus aciculis venditi fuez 


In Scandinavia aliquando absque 


Octtit. c1. cibo fub nivelatent.Fridericus Saxo- 


Vicekus. 


Gener 4- 
H0. 


nie Dux ducentos emiffos capi ve- 
tuit, Fiéitanz granis,feminib. & bac- 
cis. Avénàinprimisdelectantur, — 
Cotiigt e menfe Martio & Aprili. 
Unus imas duabus faemellis fufhcit. 


e Pallad.de Vigintifere ovis, illisa: rubris parien- 
E q 


re ruft, 


6.29. 


«diotdo concluditur, Semel in anno 
fatificant, & trigelimo die maturos 
pullos emiccunt. Optime Gallinis in- 
cubanda committuntur , vr una ma- 
trix quindecimova operiat; Qtiomó- 
do veró ex Phafiano mare & Gallinis 
Gallinaceis mul coéuntibus Phafta- 


f 135.0r- niptocreati potfint, docécapud f^ Al- 


"boy. drovandum. Longolius, lürereunt thorein fides; 


fus. 
-g vrullian 
Je72. 


" 
m 


"haalen.d. 


pediculis,nifi fe pulverént, Pennas 
dum nimis pingüefcuntfi quibusdam 


Liz 


credendum;ámittunt. Capiteinter:|: 


ram ímmiflo;totosfe latere exiftimàt 
& dum ptopriam imaginem admiraii- 
tur priusfe capifinuht, quàmauftge-- 
re poflint. EV | 
Quantum ad fum medicum non 
pingues g bene purulentis in. cibis 
exhibentur. Vinum in quo unus ex- 
tinctus eft bibitum, rorfiones, fi Mar- 
cello Empirico credimus, tollit; .A- 
deps, tetanicis, marticisfütfocationi, 
& renum / affectibus prodeft.In cibis 


£ 


ren. affe, v&ementer laudantür , nec vel Pet- 


4.4 
iP 
8. devita 
Apollin. 


vifi] 


; dicibus velgallinis domefticis, fipulli 
"edantur,cedunt; / Oliminter 7 füm- 
más delicias nuümetabantur, a quibus 


, 


Prolomausabftiücbat:at quibus He- | 
kLamprid. liozabalus £ Léones & alia bruta pa- 


inHelog. Ícebat: Pn rf | Rm 
Defr- ^ UROGALLUS major, qui vete- 
pio rum I etrao Ariftotelis l'etrix,vtGe- 


fnero;Agticolz;Jovio& Aldrovándo 
placet, à quibüsdam cüni Otide feu 
Starda, vel Tarda;à nonnüllis cü Or- 


tygometra confunditur; ex Gallina: |. 


ceorum eftgenere. Quem Aldrovan- 
dus defctibit, habet co//zjm dodranta- 


61 


le;palmisnigricantibus, cinereo dilu- 
to colore fparfim notatis. Capazznigrü, 
roftrum bteve;gibberum;latum. $4- 
percilia&c pelliculam circa oculos ru- 
bra. Pec/us & ventrem coloris nigri; 
Alarum pennas longiffimas palmorum 
quinq; nigricantes; aut potius fufcas; 
minores fub alisalbiffimas. Peéplizes & 
femota plurmisalbis , crura ad digitos 
ufque fufcis veftira; Ex albis in cauda 
maculis ztas corjicitur,quo majores 
funt, eó pauciores illashabere ferun- 
tur, R eperiuntür qui libras quatuor- 
decim Germanicas: imo& vigintitres 
Italicaspendunt; 


. Deceitu ipforum mira tradit bnce- Gezera- 
lius. Orecoire, Gallum fperma ex o- 7;;. 


retempore coitus evomcre; Gallinas 


poftquam id deglutiverunt, concipe- 


re;mox comprimi. Reliquias rore vel 
pluviafuperveniente, putrefactà ma- 
cerià, in ferpentes mutari ;non fupcr- 
veniente; in gemmam translucidam 
& cándidiflimam ábire ; (it penes au- 
Saporisfünt gratifimt. —Caligulà 
fibi eosimimolari voluit. ; 
 UROGALLUM minoremStum- 
pfius, Phafianum mótanui appellat; 
À Gefnero confpectus multo inajora 
füpercilia & pellicula ruübente; quan- 
doQ; czrulea, quàm Urogallus habe- 
bar, Roftram longitudine transverí 
digiti; plumásin veitice nigras. Collü 
plumisIndicis &c; InSeptenttione; 
1i Olaofides, fub nive duobus aut tri« 
bus menfibus latnitant. | Capiuntut 
laqueo ; ita ut collo adftricto fuffo« 
centur, | 
ARTICHLUS IV. 
De Grigallis €9' eltta- 
Ine. 
í *Rigallus velzajor ; Vel zinor ett; 
Illam füb nomine Tetracis INe- 
mefianus Poéta defcribit; düm ait 
Ei Tetracein Roma, quem nunc viciza- 
ye T4AYACem L | 
Caperunt ; Avium est imulto feuliff 
fema. 
ptionem. 27/4 eft illius quià Medico 
H 5 Cr 5 


/ 
[ 


Suétülit?: 


Aldrovandus düplicem tfadit defcri-- 


2 


tudineanferina, roftro nigro adunco, | 
gibbofo, Capize plano, àroftro ad na- 
rium foramina ufque cinereo, nigtis 
maculis confperfo. Reliquum,collum 
item pectus, venter, & coxz coloris 
crant ruffi, modo nigris, modó albis 
maculisafperfi. Candaruffa,fed magis 
quam reliquo corpore ad caftaneum 
accedens,magulis nigtis maximis co- 
fpergebatur. Digi; nudis, cinereis, 
quatuor eratinftru&ta, Ocalorum cilia 
coccineus colorambiebat. Tota avis 
fi roftrum more rapacium & ungues 
adücos habuiffet,& parvo fuiffet cor- 
pore, vel Lithofalcus, vel Accipiter 
Fringillarius videripotuiffet. — A/rera 
ex Gefnera defumpta eft, cujus Gri- 
gallus erattoto corporePerdicisferé, 
przíercim rufticz inftar colorato, & 
pun&is maculisQ; nigricátibus diftin- 
&o, ima colli pars prona interceden- 
tibuslineis ex caruleo virentibus ru- 
bebat; in ventre plurimum albedinis 
confpiciebarur. Propter mirificam 
colorum varietatem, Attagenem Al- 
pinum vocare pofles, Mizor a perdice 
eft major,fed cidem perüimilis..Cre-. 
ditur à betule coloreGermanisBirck- 
hun di&tüs. Supremum à betulacor- 
ticem fi dettahas qui albo fubeft , in 
nigroque ruffefcit; przcipuum hujus 
alitis colorem imitatur. Deníx & o- 
paca locaut bombardarum minas fu- 
ciat petit; ideo fzpein betuleto latet, 
& inde in fata & fznilia callidiffime 
excurrit. 
Defri- |^ | ATTAGEN. Perdix ? Afclepica 
tio. quibusdam inter pulveratrices ab c 
c H.4.L9. Ariftoteleponitur; quod inter pala- 
€49. - firesab Ariftophane 4 & ejus fcho- 
dinavib. iafte; velerror eft, vel ideó fa&um , 
€ veppis. quod interdum ex montibus ad loca 
c Bellon. l. vicina e defcendatibidemque more- 
5.de AVib.. cur; velilla, nifi Turnetus fallit; intel- 
6.6. ligenda eft;quaz ad ripas luminis mo-- 


a Aldrovy. 
Ornitbol. 


L13.6.9. 


ratur. .Gallinagini ica fimilis eft, ut | 


nifi pauló major effet , & pectoris co- 
lor magisad cinereum vergeret, alte- 
ra ab altera difficulter diftingui pof- 
Íet; roftrum habet longum, fed capta 
triticum non fecus accolumbi come- 
dit, Quautum ad veterum Zeftziptio- 
nem, Alexander Myndius , perdice 


— 


HISTORIA XCATFRALIS 


. Cracovienfimiffus fuit. Erat magni- pauló majorem, totüm círca dotfum - 


| 


T Ó 


; vem ex Siciliz montibus allatam pro 


xamiQezym id cft verficoloribus macu- 
lis pictum, figulinzteftz colore, fed 
magis ruffum; corpore gravi, alisbre- 
vibus facit. Quantum ad Recenrio- 
rum, Gefnerus Atragenem Corylorü 
Gallinam efle putat.Bellonius f/faum £zellon.f, 
Anaticampe(tri, quem coturnicibuscfate. — 
bené maculatis comparat,fimilem cf. 14^ Ales. ; 
fcícribit. Tulius Alexandrinus g pet ^s fetum 
nus quoddam longiore collo &ciuti- og 

bus, plumisnon ijsdem macularum - 

notis diftin&is, ex Hifpania allatum | 
fevidiflerefert, Florentie P obferva- ly Adr. Le, 
tusrofttonigro fedin extremo rübe- 
Ícente, oculipupillà nigrá, iride cine- 
reá, maculisper ventrem albis, dorfo 
ferrugineo, nigris maculis infignito, 
pedibusferrugineis. Aldrovandusa- 


Attagene ponit, qua magnitudine & 


| toto habitu ad Phafianum accedit, 


Roftrum habetbreve;nigrum, & in a- AE 
cutorecuryum. Colorem totius va- 
rium. Capur inprimis afpectus pul- 
cherrimi , criftam in medio vertice e. 
rectam, fübluteam,;nigris & albis ma- 
culis variegatam.Pupillam oculorum 
nigram, iridem luteam fupercilia ex 
pellicula coccineo colore rubente, 
Subroftro & gulx principio ceu bar- - 
ba ex tenuiflimis plumis depender. 
Collum eft longiufculum, & ad cor- 
poris habitum affimilatum, tenue, & 
exile,cinereum,maculis albis& nigris 
confperfum. Pedum digiti anterio- 
reslongi, pofterior brevis; finguli az 
dunco hamo armati.- | 
Lecifiratio habeatur, nulli fang in £99. 
i Gampania,quod ibiaconitum, quo 14^!r.Leo. 


purgantur,non proveniat. In Creta £ PA ie 
nonnifi in Cydoniatar.regione. Ing. 


Cyproetiam domialuntur. In Rho- 
do & Jonialaudatiffimi habentur,fed 
& in Hifpania Pyrenzis, Arvernienfi- 
bus Galliz & Alpibus reperiuntur. 
Fillitant granis 1 & irugibus, Lo- Figs. | 
quunturnomen füum qua poffunt vo- 1 4tben.l, 
ce, & decantant. Vocales capti, ob- 9-Dipis.- 
mutefcunt;fi Plinio zz & Aeliano cre. m Plin. H, 
dimus:in fuas fedes dimiffi eg 4j. 42. N.L.10. 
gua xd) avv atpbnotaw recipiunt. ExLydia C49. 
2 in Acgyptum aliquando deporta- Ea 
i, & in fylvà dimifli, coturnicis primó Ug 
Yocem 


EM 


: Üns [077 Uo eitlino - ; JIttage "n. 


doin. 


"lw 
NI 


! 
^ 
Wn 


[/ 
M 


DUTTII 
// | MAT 
UTTITI 


, ph» 14 
/ 7, 
I, rA M 
A 
2. 

A 


Jr; Sw 
* y 


uer. 7 


Jrabhga 124 
ii *, 


ANS NS 
Wow 
l/ ' ms Ss 
/ jg FNSS 
/ M 
[iji 


l 
n 
| 


! 


S 


Ruflieula Tunov . 


; 2 ; 
I 
z 
EA 
Lu xn 


ll 


S 


NS 


: e wahr 


Vocem emifere,poft «eit qvit xàkoit Tue 
x» explanatiffimé protuliffe fingun- 
| tur, M. | 
onu; Amantcervos& dorfisillorum in- 
Jljas,d; hliunt.. Cum e Gallinaceis vero ini- 
Wmslib, micitias exercent. | 

Caroin Cibo eft laudatiífima ; feu 
fanguinis optimi generationem feu 
excrementi paucitatem; feu concoi- 
tionem alimentiattendas. Candida 
eft, tenera, & fibris prorfus carens; 
Conceditur purulentis à Tralliano; 
Nephriticisà Galeno. Cerebrum ge- 
 mituram augere Avicennareliquit; 


.ÀRTICVLVS V. 
— De Gallina Corylorum; 
Allina'Corylorum Alberto Bó- 


Go Orix, Longolio falsó O- 
' £is,Bellonio Gallinaruttica M.Varro- 
nis, alijs Perdix montana & Sylvatica 
dicitur. Caputipfi & roftrum ex de- 
Ícriptione Bellonij & Gefneri ; eft in- 
ftar Perdicis,rubetin fupercilijs. Dorf 
peune fuperioresAÍfcolopacis (imiles: 
fub ventreé regione ventriculi albe- 
Ícunt, nigro maculate,in utrog;latere 
fub alis. Remiges alatum ad inftat 
Aluconis maculantur. Cada grifea, 
inexttemitate alba; deindenigta ad 
pollicis magnitudinem; maculi, quà 
fuperiores pénnz qué ceterasteguiit, 
cárent, tinta, cetera colli Tetráonis 
colore. This plumisad digitos ufque 
teguntut;quz villosleporinosferete- 


mofi, glauci ; multis lineis articulati. 
. Aldrovandus fufcz maculz meminit, 
€ qua ejusdé coloris teriues quzdain 
pennz ceu villi dependentes;táquam 
barbam efficiunt. z 

—. Reperiuntürin Héfcynia fylvasfed& 
. citcaradices Alpium; ubi Cotyl 
rubi abundant. Ijseninmi intdént, ra- 
pacium volucrum infidias mais ti- 
metites quàm hominuni aftum; 

. Fefeuntur gtanissfed inprimis julis 
fei nicáméntis;que piper longuin te- 
iounnf. — 

Pullós educatosextta locum edu- 


ferunt. Digiti pedum corticofi,fquá- 


DE wUIBFAR 


| 


FL & 


Cibum fuppeditant laudatiffimum; Vfus: 
& caro earum quatuor diverfis colo- 
ribus fecundum Gefnerum tingitur; 


fecundum Albertum foris cft nigra; Gefperaus; 


intusalba. Mulieres quedam pennis 
certo tépore decerptis, adverfusute- 
ri,fuffocationem,utuntur, 5tumpfius 
Epilepticis falubres tradit. Hippiarri 
tres quatuorve earundem vétriculos 
unáàcum cibo in eis contento , equis 
afthimnaticis devorandos , dari pracis 
piunt. 


ARTICVLVS Vi 
De Otide ffve Tarda. 


(ios & Otidem ex veteribus À. az.N.Li8 
riftoteles, Athenazus; Plinius 8.22. 
Oppianus confudére ; Starnam & 
Stardam feu 'l'ardam ex recentiori- 

bus Conciliatoribus rapacem Alber- 
tusfacit;& Biftardam vocat. T etraoni 
congencremnon effe, quod ex Plinio 
Bellonius opinatur, vcl peculiaris pe- 

dum conftitutio;trydactilos enim eft; 

evincit. 

, Quantum ad Forsiam fidipes eft Deferi- 
Athenzo; £ tribus infiftens digitis,pzio. — 
magnitudine Gallinacei majotis , ca- b Dippif: 
pite oblongo, oculis amplis, roftro a- /.9. 
cuto,linguioffeá;gracili collo. Bello- 
nio € & Gefnero, craffior eft & vali- c 12.de4z 
dior, gravis, tredecim curn ditnidio vil.c.r; 
libras interdum pendit. Captit habet 
inconcinnum , cinereicum collo, & 
ad ventticulum ufq; procedentis co- 
lotis. Rofiruzz robuftum valdéueuans 


| féórratam, utring;actitam, & iti extre- 


ma duram.  Mearus auditórius adeo 
patulus, ut extremitas digiti immitti 
poli, 5i inttofpicias duo apparent 


iub plumis anfra&us, ürius.toftrum 


verfus , alterrectà ad cerebrüm ver- 


1 &) gens. Peas cralfum ac rotundum; 


cum ventre & cruribus quateriüs plu- 
mis veftiuntur ad media uíqtiéfemora 
albicans. Der[um cafítaneis ac fübniz 
gris maculis refperfum. arum pens 
nas majore$ candidas,circa finem ni: 
gras. Pennarumradicesrübras: Cags — ' 
dam pennis ruffis, cum teriijs quibus: 


cationis ipforit abducunt: illi veró bi- | dam & maculisnigris fuperiore inte: 
ni,masaà feemina aliorsü feconferunt. | rioreque partealbis ornatam. Tébias 


polis 


' 62L 


gas,Ííquammofas, Pedes admodum 
craffos, fub quibus talus magnus in- 
Ítar mufculi confpicitur. Digitos pe- 
dis utriuíq; contra reliquarum avium 
morem ternos tantum. Jzfertores par- 
d Gefner.. tesi Ípe&tes, d ventriculum habet ma- 
in Ornith. càum » in quo interdum calculi albi 
invéniuntur,in cxttema gula ante fto- 
machum partem capacioreni ex mul- 
tis rotundis caruriculis conipactum. 
Inteflinis diduGtis &z excenti$ id quod 
à fundo vetriculi ad alvum recta pro- 
cedit, dodrantum eft feptém cum di- 
midio: appendices véro duz àb alvo 
retrocedunt; quarüm altera tenuior 
eft tres dodrantes longa ; altera am- 
plior, duos cum dimidio; tres vero ifti 
meatusju&ta alvum in unam capaci- 
tatem conveniunt. da^ 
Lets. — — Quantumad Zoé in Italia noi 
e Aldrov. vifantur, e nififorté turbine advedtc. 
ornithi Hifpaniz peculiares effe credit f. Pli- 
L1. sins féd falso. Nam & in Gracia circà 
t Paufan, 1 Cephiffum Boeotiz nafcuntur;& in 
inPboi;, Dtitannia g magnoífuhnt numero, & 
C.1L., inBelgium fub autumnum gregatim 
£PIn.H.N. advolant, ibidemq; inagris procul ab 
I. 10. 22. wrbibüs diffitis morántur,nihil dePo- 
g Heb 5nia dicar. Falfumitaque cüm co- 
Boetius in Us NT ONE : 
nifl. Sco- turnicibus quod 5 à Plinio traditur ; 
quaabeotemporelcáliam deferunt, 


tica. ! 2s 
h Plis.H, avolare.Atboribus unquam infidet; 


N..:0. necaquas niíicas, qiias poft pluvias 

623. in camporum foveis relinquurtur , fi- 
tis fedandz caufa,frequentant. 

Victus. Vefcitur frugibus fed& herbis,utau- 


i Longol; ricula muris; & 2 fapis ventrem im: 
Dial. de A- plet. | 
vibus. Nidifrcat in terra,tricenis £ diebus 
Gent'^-. incubatum ábfolvit,&z parit cum mà- 
. 8). —  turafeges c(t. 

kAnfeH. — poles c(t propter cofporis pondus 
2. B. admodum brevi & tardo; & cápitut 
Venopb.La manu;fi quis / celerius inftet. T 
da Dal- Amicitia cum Equo » colit; huic 
PEHE appropinquare & fimum 7 dejicere 
Affectus. gaudet, T ita capitur. —Igimicifiam 
m Ael. 1.2. VvcrÓ cü vulpe& carie exercet. A vulpe 
de Animal. inverfainterram 2 abje&a,caudamq; 
£28. ut collum avis exténdente, capitur. 
, Plut. de ar&otatgiv tc 7t£0€ QVI o4 QUAOr. Humilitatis 
pue ob ponderofam p cotporis molem fi- 
doppi. bi confcia, fimul ac canes latrantes 


HISTORIA X ATURALIS 


pollicem eraffas,meditim pedem lon- | audiveris, e «3c 6 pss z2) 72 9v con- 


TE o AtL.1, i 
fugit. de Animals 

| Ffum & in Cibis & in Medicina prz- c4. 
bent. In Cibi caro Xenophonti a- p idemigi 
pud 4 Áthenzumíuavis,à Demetrio 24. — 
Conftantinopolitano, r Accipitrib. rs. 
tanquam fuaviffima przfcribitur. Ju- q Atbem. e 
lio Alexandrino s quamvis nigra & ^" D'?noa 
durior, valenter tamenalit fi vel ex- no 
quifitam in ventriculo concoctionem d : V | 
adeptafuerit, vel captz & jugulatz s4j5; c, e] 
duritiesdoietur. Yà | 

. ln Mediiza. Naim adeps ? apud 
Phryges & Lycaones mammis puer: 
perio vexatis applicabatur,Fimi ufui 
Avicenna contra impetigines przdi- 
cat. Ovacodem tefte capillos nigro 
coloretingunt. Pilcatoresreprafen- 
taris ex ipfarum pennis mulcis ; pifci- 
businfidiantur, 


t Plinius ti 
H. N, 


ARTICULUS Vill. 
De Anate Campefhri € Ave 
Stella didía. | 
AC Campeíttispropterconfimi- ^. ^ 
4- lem digitorum numerum Otidi | 
fuccedit. Bellonio Anas Campeftris, 
CannePetiere Gallorum: & 'letrax, 
& Galliz peculiaris effe creditur;a ru- 
fticisGallis Oliva dicitur. Ex ejusdem 
deícriptione, eft Phafiani corpuletia, 
Capite, 1 craffitiem demas ; Coturni- 
cem; 7of/ro quod higrum pullum gal- 
linaceum refert. Dorfam tribus aut 
quatuor colotibus, nempe flavo ten- 
dentead rubrum , fubcineteo, &ru- 
brointermixto Variegatur. Quatuor 
penne alarumiin fuperiori parte in ex- 
t*emiratibusfuis nigrefcunt. —Pecus 
alba torquis juxta ingluviem circum- 
dat. Radices omnium plumarum 
tubrifunt&fanguinez. Tres dun- 
taxatin pedibus zigizi. Omniaintusiri 
aVibusgranivoriscommunia. - LE 
Vefciiur granis abfq; difcritnine 6- Ficus. 
mhibus;nec Mult fearibere 
mulcis. Quamvis color colli& capitis 
fempetidemmnon fir; &in hoc maris à 
fcemina differentia confiftat; dorfum 
tamen & alz nunquam colorem im- 
mutant, ' 
STELLA tribus quoq; digitis in- 
cedit. 


* c DE MWMVIBWYVFS 


cedit. Totum corpus, fi ventrem & | in orbem ad multum fempus , circa 
caudam & alasmajores excipias ex al- | coluniellam autaliud quidpiam; àli- 
bo, luteo, & nigro ita variegata eft; ut | quando recto tramite;& fi quid irppe- 


óy 


qui color fuperet difficile fit judicare. 
Roflrum eftlongiufculum , in extremi- 


dimento fuerit, tranfilit potius, quàm 
a viarcctadefle&tat. Oculos etiamfi 


tate parum recurvum;nigricas. Ven- digitosadmoveas,non claudit. 


ter & coxa candicant. Cauda maculis 


Addit Aldrovandusaliam Oedic:- 


nigris plurimis , quarum binz trans- | nemocongenerem. Craffitie corpo- 


verfales infigni func má, nitudine , 
confperguntur. 


ARTLCULIIS VIIL 
De Oedicnemo Bellonii , €9 e- 


ris & ped. m conftitutione Otidem, 
refert. Roffrum habetfüperius & infe- 
riuszqué longum, rutilum, rictu am- 
pliffimo, naribus valdé, utin Anfere 
patulis. Caput, cervicem, dorfürn, 
caudam, & alas, ex flavo &; caftanco 


jus congenere edidro- elegátiffime diluta & maculata. Ven- 
s trem totum,& femora,intus can dida, 
vandi. Gulam & pedusalbicantia, intercüur- 


Vis, quam Bellonius Oedicne- 
mum à tibiarum infra genu pro- 


' prer os quod valdé craffum eft , qua 
?' nota velíola agnoíci poteft , fingula- 


rem craffitiem, vocat; magnitudinem 
habet Elori, roffrus longiuículum, in 
extremo nigrum & flavum qua capiti 
jungitur. «7Z/z intus albis,extra nigris 
Otidem,4erfo Attagenem refert, Co- 
loris enim eft fumofi, maculis nigris 
per longitudinem dudis vatiegati. 
Digitos habet in pedibus ternos, z/bzas 
vtfupra. Tarde parit; & ineptzad vo- 
landum , fub finem menfis Octobris 


rentibus maximé in pe&ore , macu- 
lis. Tibiasfidigitospedum compares 
longiffimos. 


ARTICULUS IX. 


De Perdicibus in genere. 


Erdix, Grzcis z494£ & z:gdiun, Cte- 

tenfibus se Pergeis eae. Hc- 
fychio «ax«z dicitur, Quo nominc; 
noftra ztatehzcavisindicetur, non. 
fatis eft compertum. Perdicem ru- 
fum,veterum minorem vulgare Per- 
dicem effe placet Turnero ; fed ro- 


ftrum 4 illiuscinnabarinum non ad- a At/z/.5. 
mittit. Quidam apud £ Longolium b 1nbialo- 
Otidem cum Perdicibus confundit. £? 4e Avib. 
Bellonius c ex eo quod Ariftorelis c^.5.de 4-- 
Perdicem cumalijsavibus modo ma- "9-1 
 gnitudo par fit;coire fcribit, Coturno 
Grzcorum;qui cum Gallinis rem ha- 


tepertz funt.Huic refpódetilla quam 
fub CHARADRII Ariftotelici no- 
5 mine Gefnerusdefcripfit. Gallina 
n Ornith. parva aut columbz ei magnitudo. zz- 
firumlongiufculum,;anterius nigricás, 
. pofterius flaveícens , extremis parti- 
businferiore & fuperiore leviter de- | poi. vinis eft, id nominis imponit. 
cuffatis. Pegzein collo, capite, & pe- | Atdrovandus pO otrmusse QC ecir. 

Gore maculofz,pofteriore colliparte | nix, magnitudinem quz pro diverfi- 

ad fufcum tendente; in dorfo & alis | te teen variat (funt in Allobto. 

fufcz, maculis quibusdam ruffis infi- gibus 4 Perdices mediocri pulfo non d scdlig. 
gnitz. Cruraoblonga, coloris fablu-. minores, ) fiexcipias,ezdem; Cotur- Exerc.236. 
tei. Digiti terni, brevib. interiore pat- | picem perdicemruftam effe fentit & ^3 

te membranis juncti. Vzgues brevifli- | perdices minores ab Athenzo e ap- e Atben. 
mi & mutili, Degizin pratis paluftri- | pellatas,easdem cum Avib, novis Pli- Dipz. 1.9, 


: j rurinenfi | 7: 
bus:& aliquando inlacu Tugurinenfi nij effe, & Starnas tanquam externas 
vocaricontendit; Rufticulam autem 


glacie adftridto manibus fe capi per- 
Plinij, quam Dalechampius & Sucf- 


mufic. 


Vitfitat mutibus quos de no&e ve- 
natur, 

 Facemtanquàm fiftulz edit. Domi 

ihclufa fubinde ambulat , aliquando 


fanusPerdicem minoremeffe credit, 
Gallinagini quam Afcolopa feu Sco- 
lopacem Ariftoteles vocar, ex defcri- 


ptionum collatione accenfet. 


I GEA£- 


óó 


Génera. — Generaipfarum funt plurima, Stra- 
£Geograph. bo f Indicos vulture & Anfere majo- 
li. restradit. De Grzca feu majore ruffa 
g Ael. L17. aliquid diximus, Aelianus £ Syroper- 
Ma CALME avem, perdice minorem 
Db... c : A 

& nigrám, roftro ruffo , manfuefcere 

neíciam, quzq; circa Antiochiam Pi- 

fidizlapidem exeft,& conficit. Idem 
h Atben.) Perdices Cyrrhiosvocac qui neq; 
H.4.L.4- ad certamina valent,neq;pulchré cà- 
6 tarefciunt, & 7 allioveícuntur. n 
: cu 5 Chioinfula funt rubrz, Gallinz 4 ma- 
DRUNE. gnitudine, In /Egypto cincrez,alibi 
Nicolai 1, albi, Apud Troglodytas Gallinacei 
2. It;n, O- magnitudine, 7 roflro & cruribus feu 
rient, c8. fufcisfenluteis. Inregno Barnagafli, 
Iscel.Ex, quxdam Caponum magnitudine;pe- 
?3633.— dibus& roftroluteis,minoresGallinis 
alias pedibus& roftro purpureis,non- 
nullasroftro & pedibus cinereis. In 
Hifpaniola diverficolores , fuaviffimi 
faporis, Incontinente;fi Oviedo cre- 


dendum, Hifpanicarum Gallinarum | ident, fi 


magnitudine;duplici pulpa, alia alteri | vociferantur &pugnantinteríe. Vi- H. N.6.33« 
J M | 


fubftrata, exq; rantz molis, ut unam 
ne infignis quidem helluo abfümere 
qucat. Colore funt in pe&orc; alis & 
collocinereo. Ova ponunt ovorum 
noftratium Gallinarum magnitudi- 
ne; colore lapidem czruleum zmu- 
lante. 
Quantum ad zzzergas conflitutio- 
. . &embina habere in Paphlagonia corda, 
m P/n.H. £:156 fortà; prodidit z Theophraftus, 
N.L.10,635 hybernis menfibus nullos habere ze- 
Ael. de A- ; 
Enc fleseadem s fide alij. Ingluviem ven- 
"0 triculoin ipfis prajjacere, o appendi- 
n Arift. p, ces nen fuperné ut pifcibus;fed infer- 
Alii, n6adextremainteftini haberi, cum 
o Arif]. H. coeunt turgidos valdé teftes obtine- 
4.L.2.6.lt. vesveriffime Ariftoteles prodidit. 
P^RHAS pof quaras,In Hibernia & Le- 
ots mniorum infulis nullz funt, (i Botero 
& Liberali credimus, nec minoresin 
Creta,ruffz in Belgiorarz. A duabus 
in Anapheu infulam immiffis, tanta 
visprocreata, utincolz deloco defe- 
rendo cogitarent. Apud Tarnaffaros, 
4Ethiopas,Samios, Cretenfes&c.cxi- 
mia ipfarum feecunditas.In infula Ca- 
preaadeó pinguefcüt, utadipem exi- 
mantincolz,&in fütura convivia fer- 
Athen, 1, V€ht, Quiin Bocotia,finesin Atticam 
o.Dipsf. tontransvolant,fi 4 Athenxo fides, 


HISTORIA XATVRALIS 


| &fifortéaliquomigravetint voceab 


i 
Í 


idemq;fpinà & frutice; c tum ut con- € P/is. Lc] 


[locietatefruftentur, frangunt, inau- 


indigenis dignofcuntüt. 
Vefcunturlimacibus randeibinulli Fia. 
ubiPerdices;in Sciatho sinfula coch- 4riff H. 
leis,allio, quod de Cirrhzis 7 Aclia- 445.037 
nus prodidit;iSabulo, granis & alijs, didt ] | 
Pamphagam effe fufpiceris. eh | 
Libidinis funt profufiffimz unde fa- La.c13. D 
lacitatisvenerez Symbolum. Sane Scalig.int 
Mares non tantum vifis foeminis, « fed Ariffot. de | 
& voce illarum auditi, femen emit- plantis... | 
uunt,exanimi forté impreffione. Nam Geze- 
& fifpeculum contra eos pofuerimus rari. — 
ad imaginem füam accurrentes idem wtf Di« 
faciunt. Iidem,fi Alexandro Myndio pnof.l.9. 
credendum, hiantescoéunt, & toto 
coitustempore linguá exertá volant. , 1,5, p, 
n4t4 Jamova, x necirca pullitiei edu- 5 4; 45/5] 
cationem occupatis foeminis, carum c, 


cupantes y interdum Veneris impa- y 4riff.l.9.! 
tientiáruunt; & capitibus ipforum in- H.4 c8. | 
foeminarum copia nó decur, P//./. 1o 


é&umajunt Venerem pati, & quidé £ ^ zliandd 
tamdiu donec & ipfe alterius victor e- ,,;,,,; 7 
vaferit, quin in proprios pullos idem 10.6.47. ! 
Ícelus committunt, eosdemque fimul 
fermé ac exclufi funt, fubagitant, nec 
Gallinaceo parcunt generi, ex quo- 
rum cum Pez:dicibus congreflu, ter- | 
tuumquidprogigni «4 Ariftoteles re- "-— 
liquit. Nec remiffior FeeZe falaci-;,,... d 
tas. f Sicontramares fteterint, aura b plig. H.E 
ab his flante przgnantesfiunt, Hian- N.L10.c.33] 
tes per tempus exertálinguá aftuant, 
concipiuntque fupervolantium aflla- 
tu, fxpe vocetanrumauditá mafculi. : 
AdeoqQ;vincitetiam libido fcetus cha- Atben. Di-] 
ritatem, ut illa furtim & in occulto pae/opb-l.9 
incubans,cum fenfit foeminam aucu- 
pisaccedentem ad marem, recanat, 
rcvocetq; & ultró fe przbeat libidini; 
quod tamen: Plutarchus inficiatur. 
Nidum cxterarum avium more non 
exftruuntfedpartuivicineareamíeu — 
receptaculum éfeftucisfübílernunt, 


tra ferasabundé vallentur; tum ne o. 4cliez. L3] 
vaáàroredccidente velimbribus& fic ^16: ^ | 
infcecunda evadant, afficiantur, mu- 9:35: 
niunt,necin quo loco peperereincu- 
bant.Septem veró diebus nidum con- 
texunt , feptem in pariendo confu- 
munt 


D E e 


munt,;feptenos pullos enutriüt,fi Ac- 
04.17. de liano d credimus: Ovabisquotannis 
Diluim.«e15. ponere Albertus dicit: decem, fepius 
quindecim & fedecim,illaq;feu alba, 
^if. H. [eu ovis columbz fimilia, e alijaddi-. 
194.8. dere. An utraque Perdixizeuber , ab 
14. sucupibusinquirendum eft. Exclufio- 
ANI 105, quod (pectat, pullos mora impa- 
4» tientes, occuparisfpatijs fponté crü- 


exeruetint, pedesq;protulerint, reli- 
quo corpore adhuc adhzreícente, 
procurrere, fibiq: cibum ductu ma- 
145.1 ttuminquitere, fajunt; Sané more 
dean, Gallinarum,plumis obveftiri,in agros 
210. ubi meflis ftetit, deducuntur, quod 
ria bite. mater fuo volatu ijs cibum fubmini- 
** — .ftrarenequeat. Zia ad g quindecim 
tbe. — ve] fedecim annos excendunt, quód 
DL4/79- advigefimum quintum pervenire, a- 
Nix. c. 5. pud ^ Ariftotelem legimus,mendum 
Hh ang. jg, e. Olfa&usipfis exquifitus, | 
4loc7.  — Foelattsob corporisgravitatem & 
G'elatus, brevisóz humilis; & velox tamen & 
Hc Ovid.1.8. impetuofus,nyberno tempore grega- 
Eu. tim, verno, cum proliftudent, binz 
tantum volant. In Boeotia fui cum vo- 
lancnó efle juris,fed in ipfo aére, quas 
tranlire nonaudent metas habere, in- 
de ultra notatosjam terminos nuíquá 
exire,nec in Atticum folum tràsmcea- 
re, Solinus / fabulaturi  Fecems non 
eandemhabent. Bcooticaséxili voce 
4tbhen. utiajunt. Athenis »z circa Goryda- 
lum pagum oppidü verfus caccabant, 
ultrà vero aíl«vGitua, Hetychi? faba orat 
Mell4. Ícribits Aelianus z quasdam vocis 
Animal. contentione & cantu valereait. Ex 
ipfarum catu certiflimum Jam appro- 
| pinquantis diei fignam,fed falso affe: 
] s. de A- rit e Bellonius. T | 
34. — Dé Pugnacitate eatum quada pro- 


i 


id 


amprid. cum& Carulorum certamíncfefeob- 
36^» leGtabat- Cyprij easdem 4 ad ejufmo- 


xElianl. prodit, Ps/cum primümad coitum 


(EA dicertamina enutriunt. Apud Ge- 
" s: 22 Ínerum éSedunisallata;felem morde- 
*" ' bat, Pugnant & inter fe cum grega- 
| tim per nemora pafcentibus, foemina | 
ceu fütuti certaminis fpectarrix fefe | 
offert, & nifi vi&tori copiam füi fa- 
ciens. - | 
Vidus. Fiüfus r nunquam in confpectum 


U.l1B8 FS 62 


educuntur, fua cutearmati; quam vel 4-de 
adarbores affricando, vel luto obli- j;;. 
nendo afperam reddunt, pugnant. a- 
cuitur pugnacitas; fi trichomanes & 
polytrichumin cibo offerantur,fi  Li- ; j; condi 
berali credimus. D. ou NORZLLM 
Sed & fingulari pollere Perdices narrat. 
ingenio certum eft. S$1ad nidü coeperit /zgezzz 
? accedere auceps,precurrit ad pedes t plis. p. 


Á hls 
C. 5 


pere, pertufisq: ovis, vbi prímü caput | fceta;przgravem aur przlambem fefe N10; 


fimülans,fübitoQ;inprocurfüautbre-633. —— 
vialiquo volatu cadit, fra&tà aut alá 47/7 H. 4; 
aut pedibus, procurrititerum jamjam Dr 
prehenfurum effugiens, Spemq; fru- 22 SES 
firans; donecindiverfum abducat à, ,4 — — 
nidis. Eadé pavore libera, & materna 

vocans curà, infülco refupina, glebá 

fe terra pedibus apprehensá , operit. 
Difcunt & pulli aftum, a & quam. q piu. d 
primum hominém adetle fibillofigni- (eria a 
ES matet, fupini fé collocant, & simal. 
corpus quisquiliis tegunt. Nec depo- 
nithasvenatoríraudes. —^Ariterctià 
propofitus, cantur ad pugnam lacef- 

entem orditur, Sylveitribus ingrué- 

tibus pedem referr,ipfiin laqueos in- 

cidunt. Nolofermonihumanoenun- 

ciando aptos dicere;quod aliqui ex x y SViatiws: 
Ícriptoribusinnuere, & latiufcula ea- 1.5. Sylv. 
rundemlingua fuadere videtur: Non Atbes. Di- 
carettamen fide , interdumita cicu- P29/413. 
rari pofle,ur,cum Gallinarum dome- 
fticarum cohorte promifcue babitét, 

quod apud Aloyfium j Mundellam y Aldr.Lià. 
factum; domi educatz;ad montesin- ornir.ca6 
terdiu victum inquirendi ergo fub cu. 
ftodibus dimitrantur, fibilo revocata 

fub vefperam redeant;quodNicolaus 
àNicolais z in Chioinfula commu: zL».N4- 
niter fieriprodit;&ab hominedeloco vig. oriea: 
inlocumad quatuor millia , ita üt ille /4^c-8. 
terraiter faciat;ifte peraérem volent; 


"Z4. duntur. AlexanderSevetus p Petdi- | quiefcente quíiefcant, ducátür, quod 


inPonto vifum, Odoricus de ForoJu- 
lijtradit. Ova depetdíta per alterius 
4 matris damna, utadoptionealienz à. Caffíod 
fobolis fuz orbitatis incommoda te- var. 2. 
parent, refarcires Natosin canipos e- 
du&os, ut fücrint materna voce com- P" 
moti, ovorum genitricem petere; ubi? ii 
fenfere medicamentum Iztale pa- AM " 
rati Vociferari. Cirrhaas c feipfas, À« 5 Anis 
utabaucupibus fpernantur emaciare: mal.c.1s. 
porro ad vocem fonoram d concilià- d 4rifl.1.z, 
TR dain Probl.l.39; 


e Zlian.l. damuti; vulneri ori; anum, e man- 
y. de Ani. (0$ imponere; lautifoliis annuum 


roi 5. faftidium purgare; arundinislectà, & 
uw.  4€ucometta, feu in nidum impofita 


o ZElian Ll comà, oculorum fafcinationem g à- 
[e] * 4 E 
1.de Ani, Vertere, adductorum Authorum fidé 
AM refertur. 


6.35. 

j E 7 
h Idem I. Vus Cirrhaearum zz cibo nullus P 
4.13. — alliis enim vefcuntur , noftrates lau- 


V fus. demapud omnes, Martialem fi exci 

pias, meruerunt, fantqui pullos vete- 
ribus alasreliquis partibus preferunt. 
Fuere & éxta & ovain utu, Helioga- 
balus ; Palatinis ingentes dapes iis 
refertas exhibuit. Sed nec Mediciza 
illis déftituitur. Caro Elephantiacis; 
k cardan, lue venetea k affeGis, flüixu alvi T 
mComtit. |aborancibus prodeft. Medulla & ce- 
in Aphorif. «ebram cum vino, ictericis; ventricu- 
E T?P"7- lus | ex vino nigro iliacis; jecur ari- 
quicdiata MET em. s EAE d 
IP/ig. n. y. dàm comitiali morbo laborantib.fan- 
3o..6, Büis z füffufionioculorum.fel z in 
m idem], hebetudine vifus, & albuginibus cum 
16,18. inellé commiftum; pennz combuftz 
n Galen. I. ad utériftrangülatumi ova ad o lactis 


1Lampr.in 
Heltogab. 


10.de/i- copiam;fácere credüncur. 
plicib. 
VH: ARTICULUS X. 
o Plin. l. TUA HERES 
scu, — De Perdicitus in [pecie o. 
| PUNCTUM L 
«De Perdice Graca SBelloui 
Perdice vuffa, Cinérea €9. 
- "Dama[cena. 
pERbIX GRAECA craffa quoq; 
a Bellon,], ^. & Corurnus ex defcriptione 24 Bel. 
$c1» — loniidicitur, Noftratibus duplo craf- 


fioreft;roffro pedibusq; rubris; macu- 
lis ad anteriorem ventriculi pártem 
eisdem quibusroftra refperfa,medio- 
cris Gallinz magnitudine. Frequens 
eft in rupibus Colmenfibus , infulis 


Cycladibus & Creta maritimis. ox | pretesvoluntintelligasaliis c Per- c Adrov. 1. 


noftrarum voce major, coitus inpri- 
mis & partustempore. Z(Z/fícazr fub 
diomenfíe Majo. Ova eduní fub ali- 
quo magnolapide o&odecim; quan: 
doquefedecim, ovis Gallinz fimilia; 
minora , alba, maculis fubrubris exi- 
guis refpería, ufui peridonea,fed quo- 
rum vitellus non congelatur. 


HISTORIA NATVR ALIS 


—————rn— ———————————————————— íi —— —— —Ó 


| 


| 


D 


PERDIX RUFFA five major, co- 
lumbam exprimit; roftrü habet Cocci . 
colore, pedesminus rubent. — Color 
cinereus per dorfüum,pedtus & caput 
decurrit. Oculorum palpebrz in mar- 
ginibus rubent; ab iis linea nigra re- 
tto per collumtendit,indereflexa per 
pectoris partem füpremam fzpe cir- 
culum facit : quod intra eani. eft al. 
bicat; | 
.. PERDIX CINEREA, feu minor; 
Grzcis ignota , ex defcriptione Ge- 
[neriy coloris eft varii, necdefcriptu 
facilis. Roftrum fübfufcum. Capuré 
tüffo fufcum;ifynciput;partes circa o- 
cülos; proram capitis fimpliciter ruf- 
fa: collum & pe&us cinerea , exiguis 
inaculisnigtis quáfi per verfus, crifpos 
& undantes, inrerftinda: Dorfum, 
caudam & alas varios colores pra fe 
ferenda,crura ex fufco albicaua. Gre- 
gatim volat, vere Vero bimatim, . 

Perdix quz füb DAMASCENA/E 
nomine Aldrovando tranfiniífa eft, 
brevitate & craílitie Corporis ad Per- 
dicesaccedir, minortamen eft, roftrü 
habet prolixius; pedes quodammodo 
luteos. Nectamen T ZEliani Syro- t iz. | 
perdix eft, etíi magnitudorefpodeat, H.4. 16. | 
Necenimeftnigra, neq; roftrum ha- &7: 
betruffum; imóillà manfuefcit, cum 
hzcíemper in feritate perfeveret. 


PUNCTUM Il 
De Perdice alba, [eu de 
Lagopode ». 


Erdixalba. Lagopus à pedibusle- | 
^ porinis & villofis; 4 Atiftoteli, quia H. 4. ^5. 
nüllumanimal preter unümleporem ^? 
pedesvillofoshaberefcribitincogni- | 
ta; Hefychio & Phavorino azyaivac- b b La. fér- 
Horatio Lagois; üiifi forte piícem R o- one Sa- 


inz rarum & ideó carum, quod inter- Pyra.2. 
dix petrofa dicitur. 13. Or nit lx. 
; €.21, 


Duorumauteinü funt Gezeraz. 
Prius elt columbarum 4 magnitu- 
dine,canti candoris, ucà venatoribus.;. jd 
hocfolo; quod nives fuperat, vifu de- A 
prchendatur, pedestamen e & roftrü sj, ry.) 
nigricant, fuperciliain mare inprimis ercir, $9. — 
rubent : collum maculis quibusdara e Adr, ke. | 
: nigri- 


— (Sn 


emetra. 
2) 


^ 


9, 


tel Ko 


O», 


j 


CW/ac 


m. 


í 


! 


ge 


-E Tu. L 


e 


bcuuera. 


bur 


mm Peg 


* 


dpt 


(4 H^ 
Bede e. ne 


[ooi 


Güe ee dea M 


[Li 


pennarum nigrefcunt, | 

Alterumnomine eodem à coturni- 
cibus magnitudine tantum differens 
croceo tindtu ; quod Aldrovandus 
Perdicem Bellonij Damaícenam, feu 
Syroperdicem eíle ccedit. Dorfi & 
collicolore Gallinaginem emulatur. 
Alz quz corpori junguntur;albas;fu- 
fícas & fulvas pennas habent ; decem 
remiges cinerez funt; pars interior & 
venteralbent, & torquemin pe&ore 
rubro, fulvo; lavoque coloribus con: 
ftantem habent. 
tGeuerin  Defcribit& f Gefnerusaliud, quod 
rm?h.  pergftatemfulvefcere,& ne perhye- 
mem quidemalbefceredicitur. 
HLocus. Reperiuntur Lagopodes ing. Alpi- 
ig Plin. Lc. bus, & Pyrenzis 5 montibus inque 
hsea.Lc. fummis jugis imminentibus ei valli 
cüinomenArbufti,quáfauces aperiüt 
iter. Ita vero frigoré; nive, & glacie 
dele&antur, ut ubi locis inferioribus 
liquantur nives , altiora & foli averfa 
profequantur loca, in quibus nix per- 
ennat. | 

Vocem edebat, quam Gefnerus de- 
Ícribit, cervinz mon diffimilem. 

Naturamlifpectes,nonextra 7 tet- 
ram;in qua nafcuntur, ijs vefci facilé; 
quandonecvivz manfuefcunt,& cor- 
pusoccifarum ftatim matcefcat.. La- 
tent quidem homine confpe&o ; eoq; 
diffimulato fcfe motu prodere cavét; 
tanta iis fallendi fimilitüdine hivis fi- 
-ducias fed tatita etiam fimplicitatis 
k stumpf. fant;ut à venatoribus k difpofitam la- 
'apud. Aldr. pidum fetiem tranfire hon audéant, 
fedfecundumillam ; quafi fecus mu- 


i Plin.Lc. 


- decipulasincidarnit | 
Fei earum & in cibis eft. Praci- 
puo fapore effe Plinius dicit. Salu- 
Iscaliger, bettimastefte / Scaligero Norici cre- 


fes. 


liquit. » "- — 
IND, Perdices Indicas vide id Maa- 
zfa. Num,8. , 
ARTICULUS XI. 


DeCoturnicé Latinorum. 


UE aug gp 9 pos. 


nigricantibus perfpergitur, & radices | 


— 


| 


| 


Exerc. $9. dunt guftü ;fübamaras Gefnerus re- | Qualeis nominetur; In agtüm Neo- 15- de Jello 


- 


I 


longitudinis a 


69 

vano. Quisquila ; Gafio Quaquila 

dicitur, Unum duntaxat ipfarum ob- 

fervatum zezus. Vifatamen & Alba, 

fi 4 Ariftoteli credimus; & in campis a4rif.l.de 

5 Rufficis& Podolicis virentibus pe- colorit. 

dibus,quarum ufus fpafmum inducar, b uot 

inveniuptur. Notz quas fuis veteres MARET : 

tribuunt; & in noftris reperiütur. Par- : 

vz c funt; pedes 4 fiffos, & pinnas e c pij. p. 

duras habét. Theophraftoforté Per- N.L10. 

dicesnanz dicuntur. CAZz; & Fei- 623. - 

4 diftinguuntur ; quod Faeminz to- d4tP2L9..- 

tus color quodammodo teftaccus fu. €,47/f- i» 
iusad ceivicem; dorfum; caudam "ft 

periusa ; dorfum; caudam 

& alas,ad métüm & pe&tusfübluteus; | 

ad ventrem feré albus. A roftro cjus 

fupra oculos & aureslinea infignis 

| à ; circularesaliquot 

maculashabensexcurrit. Cauda pro 

proportione major eft. In Mare ro- 

ftrum magisnigricat. Supraillud ca- 

pilli quidam extant. Collumlineolis 

albisintercurrentibus ruffefcit: Pe- 

des minus juteícüt; digiti veró corum 

ita conftituti funt, ut medius primó &z 

tertio longé major fit;pofterior quem 

pro calce habet,longé exiguus. In ;z- 

zernts partibusfingulare quid obtinent; |. 

Offsipfis dira &folida, f^ meglwvies & £Arifot.s. 

gula prope ventriculum ampla&lata. F- 4-c- 

Cor € ap/foxov leu muricis modó in trcs patre o. 

cufpidesdivifum. Jecur & fellis con- 

ceptaculum  inteftinis agglutinata. 

Fellisad inteftinalabentis canalem vix 

afpectabilem. Te//les jecori fübditos. 

uantum ad Locum Averrhoes in 

Andalufia, tefte ^ Galeoto Martio h /. depro- 

teperirinegat; in mediterraneis Gal- ?ifeua do- 

liz tractibus funt rarz, In Delo; 2 un- "7 


rum infuperabilem decurrentes in| denome Ortygiz fortita eft;ad finum | Athé.Lo, 


k Iofepb. 
Antiq.Li3, 
Celo 


k Arabicum,in fuperiore Áethyopia, 
Terrafan &a,Madera,Capreis magna 
ipfarum copia,ad Tnarion, quz nüc 
/ Cerempolistanta,ut hodiéPoitto de 1 Prorop.1. 


politanum tanto numero ex Africa 4daliee. 
propelluntur; ut glomeratirh fepe in 
&des maritimas incidant, & fine ulla 
difficultate capiantur. —Migratorias 
effeaves, omnes, Alberti fi excipias , 
concedunt; A dveniendi habent tem- 
porazftate depülfa. Cum mariatra- 


(rois Grecis antiquis cgr/£ ; | nant; impetus differunt, & metu fpa- 
" S/ modernis evi & cgi Villa-no- | cii longioris viresfuas nutriunttardi- 


3 tate, 


ta 


T 
tate. Ubi terram perfentifcunt, co- 
cunt catervatim, deinde globatz ve- 
hementius properant, quz feftinatio 

m Poljbif-. Cunt verba ze Solini z & Plinij)ple- 

618. rumq; exitium portat navigantibus. 

M Accidit enim plerumq; noctibus ut 
vela incidant, & przponderatis fini- 

busalveos invertàt. Auflronunquam 

exeunt, nam mgruunt vim flatus tu- 
midioris. Plurimum fe Aquilonibus 
credunt;ut corpora pinguiuífculaatq; 
cotarda facilius provehat, ficcior & 
vehementior fpiritus. Ortygometra 
dicitur qux gregem duc&titac; Eandem 
tcrra proximantem fpeculatus Ácci- 

piter rapit;ac propterea opera eft u- 

nivetfis,utíollicitent duce generisex- 

terni; per quem fruftrentur prima di- 

fÍcrimina. Quod detempore dixiter- 

ratum eft, nifi de terris tepidioribus 

Cftateapud eos depulfa intelligantur: 

quod de continuo volatu cum malis 

& velis infedifle obfervarit e Bello- 

- nius, in Delum fzpiffimé delatas alij; 

in Ponticis infulis requiefcendi caufa 
pVa4rmol. paucosdies morari p Varro; falfum, 


o L.5.de A- 
Yib.c.20, 


3. dere'4- quod de navigantium exitio vix cre- 
fiCC5. — dibile; nectantam fimul abire multi- 
tudinem verifimile , cum nonnullo 
Corporis pondere & vento apto defti- 

tutz, in locis apricis & tepidioribus 
remaneant. Auftro nunquam exire 

? Belon. I. £Alfütm. Cum & r Belloniusáà Septen- 
5: de Avib. ecionein meridiem tendentes ,cumé 
"i. Rhodo Alexandriam ZEgypti navi- 
garct, obfervarit; & Ariftoteles Au- 

ftro tanquam humido & gravi mole-. 

! fté volare prodiderit, Secnec de Du- 

,,. cibusinterauthores convenit. Arifto- 

s Arif-H. veles s hzcloca adeuntes, fine Duci- 
4.1.8,6,11. bus pergere;abeuntes. Lingulacam, 
Otum,Ortygometram, & Cynchra- 

mum Duceshabere; ab hac noctu et- 

tP/H. iamrevocari, fcribit. Pliniusid £ ad 
N44. | ventumtransfert, & de Ducibus :t3, 


GlottidemfeuLingulacam initio bla. 
blandita peregrinatione avidé profe- 
&am, pceenitentiain volatu cum labo- 
refcilicecfubit. Revertiincomitatam 
piget, & fequi, necunquam plusuno 
die pergit. In proximo hofpitio defe- 
rit. Veruminvenitur aliaanno inter- 
cedente reli&a: fimili modo infingu- 
los dies. . Cynchramus perfeveran- 


HISTORIA X ATVRALI$ 


tior feftinatetíam pervenire ad éxpe- 
titàs terras. . 
, Fitittant granis milij,tritici; & alia- Viti ] 
rum frugum;In Capreisinfulis Acinis / 
herbarum ; apud s Holandos Bryo- u Inniusimo 
niz,fecundum Portam malo Punico. Novédalib; 
femine cannabis; lolio, & tritico fagi- 3 
nantur,íed &Hellebori femen x pet- x nocet. 

inde ipfis cibus; acfturno cicuta, qua 4.de atus 
hominib. venena effe creduntur; ( id: rarerum. ? 
có Plinius y veneni femen dixit ) feu 4r/f* LLde 
recuperandz fanitatis caufa, cum E-P/4"£5. 


Galen. adj 
pilepfiatentantur;quod Aque placet, Bos 


(eu peculiari quadam nature fuz pre- Aphrodife j 
togativa,concoctio enim non vi dun- in próaiiiio. 
taxatcaloris, fed tota ventriculi fub- prob/ez, " 
ftantia perficiturifeujquód, cum per- 4mbr.La. 
tenues habeantad corda penerrátes Hexz. c. 9e 
meatus,antea devoratam cicutá con- YP/2./a10: 
coquant, quam indelethale gclu;ad Bs E 
przcordia pervenerit , ut Divus Bafi- /,/, ",, « 
lius cenfet; Aquam fimulac bibére, Iybifl.c.18; 
turbant,feu quód rali dele&étur , feu 
quod fingularem cum Camelis & E- 
lephantis, quibusidemfolenne, ami- 
citiam gerant. ; 
Salacitas iplis que £ Perdicibus, Genera- ! 
fxpiuscoitaumrepetunr, & humi ni- 7Z/  - 
dulantur. Sunt quiquotannisquater 7 Arif. H. 
proles edere velint; bis in his quas pe- AR *d 
tunt, bis in his ad quas revertuntur FHER n. 
regionibus. lfturfit, quoloco pariüt 
nonincubant, ne quis locumlongio- 
ristemporis mori percipiat; Sedecim 
0'U4 Cornicis fimilia, fi, Bartholomzo 
Anglico credendum, excludunt; ex - 
hispullifoeminz; rurfusad decé men- 
íe Augufto pariunt. Unde non mirum 
tantam Corurnicum copiam, & méfe 
Majoincubantiinfidiantem, fpe cen- 
tum & amplius perdere. * 
Folatustunt modici, Auftro prafer- Polatus, 
tim flante , cujus humiditas corporis 
gravitatem auget, fed defectum curía 
compenfavirnatura, hinc Comeftori 
Currelij dicuntur. 
Vaecem mariAriftotelesademit;exi- Fox, 
lem Albertus creditfoernine craffam. 
Menfis Aprilisinitio canere incipiüts 
num fubitó cumad nos venerint, du- 
bium. Voxnemini notanon eft, & id- 
có apud Athenzum Pratinz placuit, 
ut «dvo dixerit, Sapientes olim 
prognonione utebatur, quod verum 
| cántu 


càntufuohorofcopi emerfum fignare 
crediderint; cum in eo certum nume- 
rum fetvet. | 
Pugnacitas qugcavibus T durzpen- 
MArfim nazcommunis , in iftis adianthiufu £ 
h)ffeg" accenditur, & occafionem, ut e. Ari- 
E. ftophanes Garcini Poé&cx filios, gmye: 
| rfhoph, dixo yevete dixerit, & pugnax /ewys dug 
Bac. 0" dicatur, dedit, fatis olim Athenis 
: & alibinota fuit;vbi ad certamen tan- 
quam ad gladiatores ludos effufitlimé 
conveniebatur,& Solon pugnantibus 
fpedtandis tempus impendere jube- 
bat. Necignota Nea; olitanis hodie, 
aliquoties vidrix; duodecim fzpé au- 
reis venditur, Auguítus quod; tanti 
fecit, ut Erotem /Egypti Przfcétum, 
quod vidtricem per contumeliam e- 
dillet, morte infami multaverit,& A- 
| Quintil, reopagitz d puerum;quoód Corurni- 
yInfit. cibus quascomprehendere poffet, o- 
741.t. 9. culos erueret, damnpaverint, 4zfipa- 
thiaipüscum e Pelicano,fed & cum 
£dlian; L I : : 
TU Luna & Sole exorientibus,fi Oro cre- 
49. dimus. Hisvifisterram fodicant, pu- 
pillasq; identidem confcribillant. 
Epilepfrá eas laborare, experientia 
comprobavit; fed folas preter homi- 
dijo; Bem quod f Plinius prodit, falfum. 
L.. cum g Hippocrates, capras & oves, 
 Hipporr, Scaliger b canes; Rhodiginus 7 fe- 
ib.re:mor- les & arietem, Abfyrtus Equos, Bro- 
ofacro. daus Accipitres & Graculos, eodem 
Arif.Cà- morbo vexari fcribant. Quz de 
eH 4- Torenio ipíarum Oppianus £ & / Pli- 
E nius, nempe adverfo flatu pondu- 
16,45. ículis lapidum appeníis aut gutture 
iq led.c.'y arenárepleto ftabilitas volare, & cum 
[zgenis . mate transvolant, fingulas ternosore 
In Ixeu- lapillos ferre, fingulos perinvervalla 
| TA dimittere , fic utrum mare tranarint 
Plin-H. obfervare, produnt; mesrreldw t) mseuc 
N19. siio effe videntur. Belloniusinnaves 
De lapfasaperuit,& milium duntaxatre- 
perit, lapidum non obliturus , f1 ali- 
quos inveniffet. z 
Vfis Coturnicum olim;zcibz apud 
quosdamnullus, z; quód veratro ve« 
Ícantur, & comirtialimorbo laborent; 
Galenus z quosdam, quiediflent, in 
Doride, Beotia, & Theflfalia mufcu- 
lorum diftétionibus correptos obfer- 
varit. Nosnihil talefentimus , ut nec 
ex capris velavib. quicquam, ex mo- 


for bi, 
Plin.H. 


P fus. 
Em Pin.L. 
tO. H.N. 


5 
a-—À 


LT. I. 6. Epi- 
[TNT 


DE udUIBFS 


zi 


dico efu affarüm inprimis optimum 
pollicetu£ fanguinem Aldrovandus, 

ex immodiéo; pinguiorum inprimis; 
putredinalemfebrim minatur. fuz 

in Medicinalivequiras, & cerebrum ex o Galen de 
unguento myrteo tritum, & ftanneo Euporifh, 
vaíe repoficrum ; Epileptico paroxy- 6155. 
ímomedetur , fi faciem eoilleveris. 

Adeps cum pauco helleboro mébro 
pudendi inun&us , venerem auget , 

cum melle,myrrha,& chalcanto albo 
oculorum vitia corrigit. Cum Zingi- 
beretritus, Equorum oculos incolu- 
mesfervat. Caro inveterata porco 

rum & pifcium efcse immifcetur. 


NB. Ceotürzici genus exoticum ví- 
dein MautifJa. IN. 7. 


ARTICULUS XII 
De Orrtygometra, 


VE Ortygometra quam Plinius & a Plinio 

^ Gaza Matricem , Villanovanus 
Ethigormetram, Scaliger b. Corurnis b zn Cori 
comatrem; & vetius vocat; vi «, quid enr add. 
certi dicendum fit;habemus, [De for- 9: 47iff. de 
ma nihilferé ab An riquis traditü eft, di ou 
Ariftotelem c fi excipias,qui paluftri. c 8. H.4; 
bus avibus facie fimilem eife reliquie, ^?* 
Sed necex Recentioribus quicquam 
certicoll ges. 4 Scaligernonabíimi- 4 j,, ji. 
lem gallinagiri, magnitudine parem; taro, | 
colore tamen dilutiore, facie £otá co- 
turnicis,effe,8&z ab aucüpibus marrem 
Q ualearum, abaliis Rascle dici fcri- 
pízt. Dellonius duplicem e ponit. 7 e] 4. de 
74 quam Rafclequoq; nuncupat. Al. Avib. c. 19» 
teram quàm in geniftis degere affir- 
mat, magnitudine Ortygometiz ni- 
gra, quam falsó Rallum nominat, co- 
lorepracipué ruffo, in alarum coftis 
fubrubente; in femoribus caftaneo, 
maculis albis interftin&to; capite per- 
dicicinerez fimili, Aldrovandus;qui 
aquaticarum hanc feré [peciem effe 
putat, ut ctura habeant oblonga, dis 
gitum qui pro calce eft petbrevé;cors 
pus gracile,plumas plafunque Varias; 
ventrem albicantem , caudam bre- 
vem, roftrum longiufculum modicé 
flexum, avem, quam à Cardinali Pa 
leottoacceperat, quzqQ; roftrum cos 
curnice majus; caput, collü, dorfum, 

k & ma-« 


ZR 
& majorem alarum partem teftacei 
coloris, alas qua ventrem conunge- 
bant ruffefcentes s crura pedesqs pro 
corporis portione longos, colore in- 
ter croceum & viridem medio , obti- 
nebat, pro Ottygometra pofuit. 


ARTICULUS XIII. 


De Cynchramo. 


Ynchramus Hefychio Cynchra- 
a Arif. H. ^—^mas, 4 Ariftoteli Cychramus, a- 
4.18.c. 12. ]ijs Cenchramus quoq; dicitur. Quz- 
nanifitavis inter graviores non con- 
venit, etfi feré certü eft, nec linariam 
miliariam effe, uc Ruellio placet, & in 
fequentibus patebit, nec éx cenchri- 
tis avibus milio quidém ping uefcen- 
tibus fed aquaticis,& ex Anferum ge- 
nere:nec Cenchrin, à varietate pun- 
&orum milij inftar dictum, ex Acci- 
b iz Orni- picrum familia. Gefnerus £ Helvetiis 
tel? ^— fOradyvogei didam, feré effe putar, 
quz cruribus eft proceris, roftro ob- 
longo, codem; modice inflexo, qux 
autumno avolat, & tempore verno 
cum coturnicibusredir,& paluftribus 
cl.4. de 4- delectatur. Dellonio c eft Gallorum 
vib. c. 20, le Prujeraut Preyer, qux alaudá cri- 
Deftri- ítatàeft májor. Roffrum habet breve, 
pii. ^ craffum, tuberculo confpicuum , ad 
inftar offis durum; inferius cum füpe- 
fiore conjunctum, foveam in medio 
efformans,veztrem pallidum & nigris 
quibusdam maculis diftin&um. Crara 
pedesque inter rubrum & caftaneum 
media,pofticum Zigitum longum;Zer- 
faturin pratis, hordeo;& milio delec£a- 
£ur, nidosinagrisavena.& milio con- 
fitis exftruic, & fex pullos excludit, 
Foxipfi Tirtertirteriiz. 
Cum vela£ crura contraaliarum a. 
viummorem pendere finit. 
Aldrovandus 4 Hertuslauum omni- 
no effe credit, avem alaudz magnitu- 
dine, at pauló minorem , cui ro/fruza, 
cria tota , pedumq; digizi rubefcunt. 
Caput, collum &. pecius in mare inter. 
currentibus punctis croceis, flavi , in 
fcemina partim flavi , partim viridis 


Fox. 
Folatus. 


d Aldrov. 
Ornitb. l. 
1344,24. 


HISTORIA JCATURALIS 


| ter,crura,pedesq; crocea funt. Cauda 


íeu Columellz , 4 quz etíi vetuftz dcolumel- 


tensc luteam» quz in foeminanon eft. 
Reperitur inagro Bononienfi & Flo- r ,,,. 
tentino, ex milij efu vehementer pin- 
gueícit,& magno numero depilata, & 
[catulisaffervata, Romam, transmit- 
titur,ibidemq; caro pretio venditur, 
funt veró & alia Hortulanorum gene- 
r4, Flavius n€pé colore propemodum 
paleari, alarum coftis & remigü pen- 
narum extrermitatibusalbis. 4/555 cy- 
gno ipfo feré candidior, e Horzulago 
congener. Caputipfiex cinereoad fla- 
vum vergit, collum cinereum ni: ris 
maculis pun&atim diftinguitur. Ven- 


tota fufca ad lateralatefcens. 

Albicilla cujus cauda alba, cxtera 
vulgaribus Hortulanis fimilia , color 
duntaxat in omnibus pallidior, 


CAPUT Il 
"De Avibus puloeratrici- 
bus domeflicis. 


ARTICVLVS IL 
DeGallo Gallimaceo: | 


** AllusGallinaceus, Gr.oewe zAexaev- 
av aAGx Ta p»[D ono cilupi Osexko[Doac üg- 
VIC x5puU mv, X6 (G», XQoxÍas X0 ats px 
Ayxócs 0A uv Qe, ooo Goes dal aA (Q » mí poioc 
Ggvié, etgx (Qo, XAx(G« , did (Q- dei; ,, Latinis 
cohortalisavis, lucis, criftati oris, &c. 
dicitur. Gallinam e^exieíevov, ZAewrcgi- 
Ja, xixxaw, 090402, Cortisavem , Myla- 
gridam;appellavere.NZoss,vixeosee; T. 
7G , woTid:c oplnAmyoi , pullorum. funt 
nomina. 
Differentia ipfarum funtvariz, quz Gegera, 
à loctsyvoce, iptegumenta,partu &z incuba- : 
Hone fumuntur.  Hadrzaparum Galli- : 
narum Ariftoteles 4 mentionem fa- a 16. H.4. — 
cit, quz pennz verficoloris, quotidie ^*- 


pariunt, fed pullos interimunt; quas 


£ Athenienfesalere ftudebant; quzq; b Ales. 


vel. funt eedem cum zagis, & pusai- Dipiof.l.7. 
lionibus feu c Plinij, quibuscerta fce- c 1.10.c53 


cunditasrara,& incubatio ovisnoxia, "56. 


funt coloris, alarum pennz inter co- | propter infoecunditatem improban- /aderers- 
ftalesinutroque fexu , flavo & nigro | tur, pluribustamen locis foecunda rc- ///c4 /. 
colore tinguntur, mas füb oculis ad | periuntur , & ova plurima edunt; vel 

latera macularn habetrotundam, in- | cüLoengolij Parturienuib.feuLeyhen- 


nen; 


a DE 


hen, quas verficolores, & roftro lón- 


giufculo facit. Pumilas enim,quz pat- | 


fim extant; & claudicando potius, 
quàm incedendo pérrerram reptant, 
nemoiftisaccen(uerit. Sunt & L'àna- 


prix, Lydx,Rhodig Chalcidice,Mc- | 


Ex Tanagriis | 


dicz,& Alexandrina. 
Galli inprimis probabàtur; alij px ytuoi 
feu pagnaces dicti;alij Coffiphi& Me- 


e PAufz- rulzdi&ti,quiLydas e magnitudine 
"i" ^ vwquabant Corviscolore fimiles; pa- 
Baoticté, 


leariam & criftam inftaranemories , 
x nec non candida & exigua in roftro 


vu B y 5 Z3 


obtinuere, & per medium caput de- 
otfüm dependentem. Oculos omnes 
| habent fplendidos,falacitatis indici. 
Palex ( Ariftoteles xe»^ev ob pur- 
pureum floridumqQ;colorem vocatJex 
rutilo albicantes, fub mento & collo; 
velit incanz batbz dependeant. &2- 
 ffrum vobuftum; in füperiori párte ad- 
| uncum, coloris plerum; cornei vifi 
tür. Caro qüzroftrum undiq;cingits 
nonnullis mentum, Columellx genà 
eft. Iuba (fic longiores cxteris plumas 
Columella dixit) collum & cervicem 


fupremo & caud extremitace figna; undiq; ambiunt. Vel pectus vel pars 


fr4rrede habebant. 
Re rufflica. 


O5 


P commendentur , &amplitudiné pa- 
Le Columnel- 


resfint; € faciléejusdem generis efle 
fafpicéris, forté & cum Longobardi- 
cis, qui pedibus ufq; füblatisineedüt, 
plumisexauro fulvis téguntur , eos- 
dem. Pataviszs Hermolaus, & Lon- 
golius dixere;fed quia cauda deftituü- 
tur; quod veteresin fuis non reticuif- 
fent,vix eft credibile. Sunt &inregno 
Senegz, Gallinz Pharaonis dicta: in 
regrio Tarnaflari noftris triplo majo- 
Mh Petrus. res. In Jamaicainfula 7 Pavonib; nec 
L Martyr i» magnitudine, nec fapore cedunt; 
Décadil. Keperitur& prope Thetlalonicuim 
der genus quoddam Gallinaecorü per- 
| E peruó mutum nunquam familiari his 
alitibus cantu vocale. Nonnulla quo- 
que funt Lazigere:ut in quadam Orié- 
tisutbe, & nivei coloris,in regnoMan- 
gi pilis more felis nigris veftütur. De 
reliquisfüislocisagemus. —— 
Quantum ad Forzsam; Galluiti gal- 
v . liüaeeum Aluconefcilicetmajore zi 
Uk H.4.-9. porem prodidit &. Ariftoteles. Soli fi. 
[948. — dipedumaltilium colpres diverfi funt; 
. &nitoreni hunc & attendas ; major! 
Laer.in fpeciofitate quàm T Craefus veftiun- 
Lene; tur. 4 Spe&atiffimum infigne ipfis; 
E du Cofporeumferratum, nec carnem id 
BEEN. 7, IO: € 


[5 6.17. 


l 


l 

| 

P 
; 


| For irá. 


E: 
fle, nec eartilaginem, nec callum ju- 
gf dixerimus, verü peculiare. Criftam 

"^" Latinieosma^ oporsxveaeiae V cl xvoDains, 
"^ wogeQuv, & xoifiloy Grzci,dixere;Semper 
eft exerta & rubens dum integra fani- 
tate fruitur, & mirum de ea. Herber- 
| mInitn-(teinius. zz Cum cuidam in Mofco- 
[re Mofco- via frigote jam feré enecto , abfciffa 
| WHO. 7 fuiffet, übireftitutum, ere&o ftatim 
collecantafle.. Plicabilem Gallinx 


"ND 


Pag 
& 


Cum omnes à przlijs f| ventrispoftetior Z(4visà qua püllum 


aperiri Jubet 7 Apicius,vocatur. Caa- 1^. cult: 
d4; quam ee» Helychius vocat, ma- 
ribusrmajor, quàm fceminz,binz lori- 
gitlimz incurvi arcus imacinem pro- 
pter tencritudinem prz feferentes,in 
foeminis funt; que capisfagitiandis fub 
caüda evellntür ; pinguefattorias 
Germanidicunt. Calraribus qua s^i- 
x1€2& xéyseuatnüantur máres;inque iis 
in magnam quandoq; molem excre- 
cunt; fed & gallinz cum mares vice- 
rint,cucuriünt;crifta etiam caüudaque 
erigitur, ita ut difficilefit;an fint foe- 
minz,cogno(fcéte, nonn ünquam cal- 
cartaparva,errorenenatutcanopere —— 
ignoro; ijs enafcuntur. Plinius à, Gal. o Páz. H; 
linas probat inipatib. digitis, aliquan- NA 1e 
do & füper quatuor trahsverfo uito, ^56 
Columella quiriq;, ita tamen ne cru- 
ribus emineanrttràsvería calcaria, fed 
hzcad Oéconomiam fpe&anr. rzrer- 
| arum partium iita eft racio. p offa ha- p Gálen, i 
| bent confiftentiam laxam, cavam & 1: desfa 
levem: Ingludies,qu& át2209.G. & o esa Prim 
ventticülo 4 przpofitaelt. Apperidi- d | 
cesliabetintra, qua definiunt intetti - Hidshgetg 
Da ; ut veré ultra ventriculum elfe rp, y. 
Plinius fcripferit; Pelliculaintra ven. N.L11.c;37 
triculum ftercori deftinata , Echinus, : 
abafpredine dicitur; Diofcorides xo- 
Aiev Vocavit.Tef/esgallinaceis funtfüb 
jecore, foeminz fupra caudam. Ute- 
tusex deferiptione M.Anctonij Ulrmi 
duplex habetforamen. Inferhum pet 
quodovum ad exterta refpiciens jam 
perfectum egreditur: füpernum& in- 
terrium per quod füb fepto cransverfo 
inchoatum, ad formam petfectam fü- 
fcipiédam ingreditar; Totus in parte 


K fini&ra 


4 HISTORIA JCATVRALIS 

finitraad fpinam fitus eft, dextram !ritó diceretur. Cui accedit membra. 
abdominis & centrum,inteftina obti- | nz occafio hanc uteri extenfionem, 

nét. Exitum ipfi in fuperna ad fpinam | vel produ&ionem fpinz colligantis, 
definentepatte dedit natura, quia a- | quod. Mefegzerium uterinum. appella- 

nimalia fupergreffu coduntia, inftru- | mus. Intermedia pars uteri, quz eft 
menta;in proximo habere oportebat, | ill.us portio ab utero proprie dié&to, fi- 

in inferiore podicis ad ventre pofitus, | nem interjacens,craffam obtinet fub- 

quia iafrà illius eft officium. Uterque ftantiam,albam,ladti limilem,& in fe 

tam proximé cute, quod praputium | metipfam cópfidenté , cujus mefercó 

dixeris, & mufculo, tphzricz fimurz , multiplices venas habet. Hujus fub- 

ut extenfioni magisaccomodi effent, | ftantia cocta ovi albuminis guítu (a- 
obteguntur; vtar&iffime connivétia; porem exhibet; 

fenfim ipsü aliquando fallerepoflent.| | Der» non cft quod multa dica- Vitlus. 
Vteri fübftantiamembranea & crafía| mus; Przcepta faginandi ad Oeco- 

eft, figuraconcava, trium digitorum | nomiam pertinent, Y vis & ficubus 
longitudine, qua ad exitum pertinet | impense ; fed infeliciter vefcuntur. 

latior. Porrigitur abinfimo abdomi: | Sterilesenim evadunt, & pituitofr, fi 

ne, juxta ipforum inteftinorum exitü; | vel femen s cannabisappofucris,nu- s Matbioli 
ad locum conceptionis ovorum füb | meroforam ovorum partu gaudebüt, i» Diofcer. 
fepto tranfverfo,eftq;cüm excenditur | fivel hordeum femico&tum, vel Na- ^5: € 148- 
longitudine dodrantali, cujuslongi- | fturtii femen cum furfure & vino füb- 
tudinisrationemembranamobrinuit | a&um, exhibüéris; majora deponent, 

àfpina dorfi proportionialem omninó | ad fagiriandumi rum triticum cüaqua 

ac perfimiléminteftinorum mefente- | co&tum, potu interdicto, tum Cytifus 

rio, quàm & vena frequentes percut- | vehenienrer laudaütur; 

runt,cumad nutritionem ipfiusuteri; | ^ Quantuni ad Gegeratiozem, & quz Genera- 
tum ad ovi intrinfecuscontenti, dum | ei adhzrent. Sexzs in hac ave mani- zo. 
pertranficà loco fub fepro transverfo; feftis fignis diftinxit; & maserecti cri- 
adipíius uteri exitum,alitionem. Mé- | ft; iubá, cervice percollum depen- 
branaautém ( verba funt V Imi) fpinz | dente;cauda majore,& infigniad prc- 
colligans ; eadem prorfus exitit ipfi | liandum calcari füperbit, Salacitatis 
mefíenterio inteftinorum, quin imó | verófunt inexhauftx. Nam etíi pe- 

eadem elt & fubftantià , & origine: | culiareipfiscoeunditempus, vernum 
quapropter coníenfum habet uterus | efle, unde majores forté tum teftes , 
cumipfisinteftinis. Figura uteri inz- | Ariftorelesinnuerc videatur, & ad u- 
qualis,alibiangufta,oblonga, alibila- | num evum feecundandum multoties 

ta, brevis, juxtahác varietatem, varia | z cumeàdé gallinagallus coeat, quin u Oppian. 
quoq; fottiri homina debet, Nam | & quidam etfeminati à primo x ortu in ixeuti- 
uteri latitudo infimo abdomini pro- | nafcuntur, utneccucuriant,neq;foe- 6». 
xima, & in quaovum jam abfolutum/! minas ineant , & Jy Theophraftus a- xArift.Lo. 
continetur, eftq; ipfemet uterus; reli- | greftes cortalibus ad venerem pro- ME 
quum veró corpusanguftum, oblon- | cliviores dicat: certum tamen fimul, /, 7" 4- 


309 * bdo 5o NC MP RA ? then.l.9. 
gum,rotundum, quod adíeptü trans- "fingulis diebus quinquagefies & am- 
verfum extenditur, vel szerzffomachus, 


pliusuxores fuas Gallum inire, fi eas 
vel.uzerus producéus excenfusve, vel z- 


mori contingat, mearoreanimi inter- 
teri gula, nuncupatipoflet. Eft autemi | dum contabefcere, fiilla defint; ne à 
Tm embranea & tenuis, admodum di- 


mafculino quidem genere fibi z tem- z 4/44. 
verfa à reliquo utero prorenfo , & à perare,undelege 4 vivicomburioe da- a P/ur.in 
fubftantia ipfius uteri, qui ad exitum | mnabatur; aliàs non fui genetis volu. ^? /ruta 
jacet. Nam finishic membraneus füb. | cres, Phafianos nempe & Perdices "/^?"t 4- 
tilis & pellucidusexiftit, ac exanguis. aggredi, & femen P ad Gallinarum & Tried ] 
Inteflinum quoque uzeri, vatione figu- | confpedtum& vocememittere. Quin 9.Dipnof.. 
rz & quantitatis,cücum longitudine | nunquam c quiin xde Herculis pa- c a£lian.l 
Iotüditatem cavernofam habeat, me- | fcebanturad Gallinas, quz in Hebes, 7.(.46. 

inter- 


4 pd 
T —————————— ——————————À———————M À—MMÀ—— M — MM ——M 


DE wtbUIdqJYXS 


t&terfluenté utramQ; edem rivo per- 

enni,transvolabant. nifi cum libidinis 

vexabantut ftimulis. Non zqué ta- 

men falacesomnes,lacertofi,rubenti, 

ere&taq: criftà: roftro, brevi, pleno; a- 

cuto, oculis ravis aut nigtis, pale ru- 

brà,collo vario;foeminibus pilofis,un- 

guibuslongis, cauda magna, frequen- 

tibuspinnis, profufifmiin Venerem 

, efle creduntur. Coirus cempus marti; 

ftatim acà cubili furgit, foeminz,pro- 

— .' greffojam die, füpervenienteillo, có. 

d Ariffot, (3deciftahumi. à coitu 4 inhorrefcit, 

H.4.^$. (xpéfeftucaaliquáfe luftrat, & vapo- 

iae te perlibidinem excitato membra ex- 

tendenteifeíc excutit. Departu ei ovis 

ne hoc caput nimia mole legentes 

perturber , in fequentibus feparatim 

dicemus. «/Agimiales acfiomes quod fpe- 

&at,quiaGallinz unico oculo furfum 

elevato; rapacesavesobíervant; Fifu, 

/— quiaaridiflimum quodq; modó id ore 

e Sát. reciperequeant, illico dijudicant, e 
Exeroa66 ouftu pollere videntur; 


N 


Vox. . 
cum xexxace feu fingultit, dumincu- 


bat; glocitfeu glocitat. Cum iniri de- 

bet, mancam & exilem voce format; 
ingeneregracillare & pipare dicitur, 
Cantus,promalo omine accipitur, & 

inter obftetricum numeratur obfer- 

vata, Gallipropé Theflalonicam nul- 
lamhabent, apud nosgraviorem; fed 

vete ézaJw,quinec choro, nee fidibus 
concordat, 42e» & cucurrire folent. 

3 Vigiles hos iiocturnos excitandis in 
fblin.H. opeta mortalibus, f rumpendoq; fo- 
N..10: , mno natura genuit. Norunt fydera, 
Side & ternásdiftinguunt horas interdum 
cantu, cum fole eunt cubitum ; quat- 
taq;caftrenfi vigiliaad curas;laboréq; 
revocát;necfolisorrum incautis ob- 

repere , diemeq; venientem nunciant 

cantu, ipfum veró cantum plaufulae 

terum, hine qpéooQorQ-, & lucis praenü- 

cius dicitur , & veteres gnomonibus 

horarijs deflituti; noctis deliquium & 
dieiacceffum co metiri folebant. Ma- 
tutinum cantum , quidam alimenti 
defiderióo,(avidé animal calidiffimum 
nutritur: ) alij falacitati ( initurus cu; 
currite incipit ) nonnulli aur muta- 
tionibus, quz exfolis contingunt mo- 


tibus,multi cum & fatur,& àcoitu ca- - 


Fox Gallinz mutabilis, Circa paf«' 


^f 
nat; occulte cum fole atáícitiz ven- 
dicant; Qui profundanodte validius, 
mané remiflius cantare putant; can- 
tum vento ferri; ventum no&tu magis 

quam fub crepufculü fpirare, fic gal- 
lum longiusaudire;opinantur. Muti 
cvaduntfi vel circulum efarmentis e s pj, jj, 

| callo addideris, vel caput & frontem N..29.7.4 
oleo inunxeris , fi Plinio & Alberto 
credendum. 

Singularem ijs ineffe Fzf/yz tum 

inde colli, i poteft,quod imperirant P h p/ij.H; 
[uo generi , & regnüm in quacunque N.Lr. c.2t, 
domo funtexercét: cum quód nullam 
; ineundiíui absq: atrociflimo certa- 1 Atben.l.9 
mine copiam faciant, tum quód zdes 
T ingrefluri, fefe, neícilicet crifta ul- YA 
piam offendatur,inclineat. de Aztec 

Pugnatitas nulli eft ignove. Ejus fpe- L4.6.29« 
&aculum , quo Miltiades Grzcos in Pugna. 
Perías felicillimo fücceffu:animavit, ' 
Soctares Iphicrati Düucranimosadjé- 

| cit; Themiftocles exercitum concra 
Perfas ducens inftituit , Pergameni 
quotannis celebravere. Eo Tarnatla- 
riIndiz populi, Ambivititi; k apud kgecas, ia 
quos per octo diesfummo parziü ftu- Gottoda- 
dioin curia quotannis commttürüt; vici. 7. 
Galli, Angli, hoce témpore dcledtan- 
tur; Accendi,& 7 allio,unde texpofe- 1 nbodig: 

pero politticho, zz trichomane & a- Aur.Ledt. 
diantho, forté quod criftam » Galli ^16.c.13: 
quodammodo xmuletur , dicuntur; Pim. Hs 
apud veteres ftimulis ferris zneisque; xis 
quos ple&ra vocant armabantur, ut 5,7. 
[e facilius tucarentur in pugna. Nec a» 
haccaret fingulari artificio, Videre 
cft ibi » intenta projectius capita; in- o Agguff. f; 

-Hlatas comas, vehementes i&tus, cau- .deordiné 
tiffimas evitationes, & in omni motu Pelitian.in 
animalium rationis expertium nihi] Rufici. 
nondecorum. Si ex certamine p vi: p Plin. H; 
&oriam reportavit, tum oculotum e« N.7.10. 

! minentia,tum cervice erecta fimul & 629: 
cantus coutentione infolenter effer. £^" e 
tur , & triumphantis fimilis cft, veré TA 
"Ageuc véodlo- Maris pullus; ) 

Vi&usidcirconon canit: quod ex pz; 
illamala pugna fpiritus, fradi vocem — 
fapprimunr. Cujus offenfionis vete- 
cundia confufüs;in primam quamque 
latebrafefeoccultar. Ad Sympat bia 

| & Antipathiam; qux fequuntur;pet- tr. 
tinent. Quod de SEMIS circa prz Affedf us; 

o Es feria 


uj 
* 


— 


76 
qColmell (epia g decidit;immiftam pabulone- 
«RR ^ cembobusaffert,Porphyrionem tan- 

to àmore Gallum profequutum , ut 

hococcifo;illeinedia petire Voluetit, 
r Elis, Aelianus r oculatus ceítis eft. Apes 
H.4..5. deficiente cibo gallinarum carnibus; 
628. — &uvis paffis retocillantur. Leo Gal- 
lum; & maximé albüm, ut Ambtofio 
s Ambrof, s placet,metuit,quem ex cantu à lon- 
Hexa. 1.6. ge, ex crifta propiusagnofcit , feti ob 
4Eclian.H- oceultam quandàm caufam , nam à 
45525: leosibus & Pantheris homines non 
attingi, qui jute Galli perun&ti füc- 
rintmaximefi ei allium admifcéattür, 
tPlin.Hifl. ? Plinius Veréan falfo prodit: feu 
Nat. 1.29. quod fint 


€. 4. * eiie Mot t. 
T Lucret I. --- Gallorum corporequedam — 
4-deNatu- Semina qua cum fint oculis immilfa, 
YAVEV, Leonum 


Pupillas interfodiunt,e?c. 

Bafilifcüm ; €um cücuürrientém audit 

u lias. adeótremeredicunt; ut emoriatur. 4 
de Animal. Sicin Cyrenenfium arenisab itincra- 
L$C3e — tibusabigitur, Vülpesuná nocte qua- 
dragintaintérdum & amplius aufert. 
Voce muftelle Gallinz feró exani- 
mantür, Süperventü veró éorum;qui 
ferpentis i canis tabidi morfu lxi 
fuere, incübitusvitiantur. Eo tamen 
die quo peperete,à ferpentib, non 1z- 
duntur, & cáro carum tüm à ferpenti- 
bus motíis remedio eft. Florem vitis 
ficomederint maturefcentíü uvarum 
cfu ab(tinent. Ex Sambuco mavis ca- 
noram buccinam fieri paftot crediv, fi 
ibi czdatur, ubi Gallorum cantum 
frutex ille non exaudiat, feti quod in 
locis fylveftribus,in quibus Gallorum 
cantus non auditur, ficciora & foli- 
dioraligna nafcantut, ex calibus tibia 
magis fonoratornetur,feu & ob aliam 
caufam. Namob ftreperarn Galli vo- 
cem , ftridorefuo fungofam fambuci 
materiem convellere, vix verifimile 
fuetit. Denique taxi baccis quidem 
impuné z vefcuntur;fed fparti femi- 
ne, & hominis qui helleborum bibit 
cxcrementoó , ut Ávicenna teftátur, 
intereunt, fi cumnincubant 4 tonue- 


z Diefcor. 
14.6.75. 


' a rift, in 
H.A. 
im ^! interimuntur. 
columella, 
de R.R, 


: - : 


HISTORIA NATVR AL 1$ 


b Piin, |, 
29.6.5. 
H.N. 


eft,falfofcripfit 5 Plinius, & ab expe- 
rientia c confutatur. | 
Morbi Gallis peculiares à Phtiriafis dre me 
& Pituita, Hacintermelffis & 4 vin- p, 89. 
démi& témpus; & cum ficus ac uva 3/5,];, 
immatura ad fatietatem e permifla q pj. n, 
eft.laborant. Aquainquaoriganutm NJ.20.c.6 
maduit;prafervantut,reftituuntür fa- eColumel- 
hitati ft vel utina roftrum áblueris!, /4 de re 
membraná qua.tum lingua obducitur nf. 
leviter unguibusavulfa; velfcillam iri 
áquaiaceratam cum farina exhibue- 
ri$. Áphtiriafi maximé dumincübanc 
infeftantut, fi arena littorali velfapo- 
nariorum élixivio relicto cinere cura 
mulierum fefe palverenc, liberantur. 
Solent & cuim abortu confli&ari , qui 
ovi candido affato, cum uvis paffis to- 
ftis qtio poridere tritis &z antealium 
cibum exhibitis;przcavetur, Pulli fa- 
cilé Podagta tenrantur; fiftercus pe- 
dibuseotum adhzrear: quánquaman 
Galli quibus calor multüs, cibi abfti- 
nentiaànon minor, f ealaborenr, du- £ Scaliger. 
bitetut. Capis fane quibus pufillus Ext7. 2.77: 
calor & edacitas multa familiaris eft, fas. / 
Quz desgeni? dici poterant fupe- Ingetisi 
tiusfüntáttacta, fingularifamiliam a- 
mote proféqui; &fimulacaliquid efce 
náctus eft, Gal'inas & pullos ad ve- 
Ícéndüminvitare, easdetn cotra Mil« . 
vos defendete,;parientibus g fcemini$ & porppyr, 
condolere, & moftorem exili teftari 7.5, «5 
voce, Luia exoriente P lgtati;Szquod eye. 
(umma admiratione dignurm eft, cum h Zar. 
fefc fanguinis copia agpravari fentit, de Animal. 
unguib. fanguinem ex criftis prolice- does 
re,ficplethoralevari,helxine fe herba ipls.H.N. 
pürgare;adjeciffe futficiat, 18.6.27. 
Nec omittenduri,Gallosfitempo- Prafagin: 
te pluviz canantíerenitatem, finoctu | 
citiusquam folent;acris mutationem 
& ventum, fi paulo poftfolis occafum 
velàvefpertinó crepufculo, infolétes 
inraücilonum cüucurritum non finea- 
latum motu prorumpánt, k tempe» k 
ftatem praditere. Scilicet, Aufter vO- de Anis, 
calia inftrumenta replet , eà farcina 1.7.c.7. 
dum fe per motum exonerare volunt, 
ád cantum infolito modo ftimulàátur. 


rit, ovapcreunt, & femiformes pülli Sed & Galline,fi vel mané exirerecu- 
: Auto liquefcenti fij fant,vel pediculos querant,& paludes 
Gallinarum membra mifceantur,có- | more Anatumalis verberent, vel pe- 
fumunt id infe, ita hoc venenum auti | &oraroftro purgenr,velinarena ultra 


Aldro. Or- 
titb, 1.14. 
[T I LI 


folitum fefe concutiant, velin princi- 
piopluviz locum opertum quzrant, 
imminentes imbres maximos prafa- 
gire,creditum eft. Tempeftivéferen- 
dum efTe moneat, fi penrias, cum de- 
plumantur, utante liyememfolent, à 
capite amittere cceperínt; ferotirié, fi 
à pofterioribus. 


Yfas. l'fas liarum avium ín cibis frequens 
| & ab omnibus laudatür ; fignatarüm 
| Pls. H- inprimis. Ideo hoc primum / antiquis 
N10. Coeriarum interdi&tis exceptum inve 
fÓ59* . piojamlege C.Fanhij;annisundecim 


antetettium bellum Punicü , ne quid 
volucrum poneretur prater unà Gal- 

linam, qua non effet altilis, quod de- 

inde caputtranslatum, per omüiesle- 

ges ambulavit. InventümdQ; diverti- 

culum eftinfraudem earum, Gallína: 

ceos quoque pafcendi lacte madidis 

cibis, niultó ita gratiotesapptobatur. 
Nectameén inhoc mangornio quicqua 

m Capito- totum placet. Percnax 5s Impera- 
lin. in vita torlumbosamuicis mittebac ; & dorfo 
ej. —— laganisz funtfimiles.Meflalinus Cot- 
nAtbéA14 ta criftas cum pálmis pedum & Anfe- 
tibus tottere; ati; patriis condere ré- 

petit. Ccrebrum aflüm cubi paco 

fale & pipere editüt. Jecinorainter 

omnia edulia Cardanus celebrat. V e- 

6 Gale]. t£iculu$fi concoquatu£, 2 uberrime 
decib. bóni nuttit.. Inteftina qua & Gigletia vo^ 
&' mal cabantür,cum alijs quibusdam rebus 
fusci. inco&taedebantur, Teftes apud Bo- 
| nonienfes Calend; Augufti comede: 
refolemneeft. Uropygiumiüret mi- 
litares cibos à Gallis computatur: 
pcalen. L. Erant p Galeni tempore, qui & fan- 


3.de 4li- guinem Gallinarum edebant, Apud 
E i] JEgyptios 4 nigraarteécertà faginatQ 
jede in familiarifünc ufu. Jus feeminz in 
Aegpt. balneis potant; (ic pingues cvadünti 
£A, Apparatuta pullorütü Gonclialatorü; 


Parthicorum, Oxyzoniorum ,lateta: 

torum , cum cücurbitis clixatorutn; 
Varrianorum, Frontonianorum; tta- 
&ogalatorüm, fathilium, leucoZonio- 

rum, & hisfimilium, in Ápicio vide; 

exquo multa Aldrovandus defumfit. 

r Hippo. Olimtamen quimiorbo 7 facrolabo-. 
 Ldemorbó $abant, Galli carnibus abftinebart. 


/*'9. — Britannis s olim nefas Gallinam gu- 
ou * ftáte ; hodié in Socotota infulacan- 
Gallicd, dem contingere,religio eft. 


CODE c w4dU RBG 5 


— ———Qn 


—ÀM— ——————— 


7? 

— De/juin CMediciza quis unquam 
dubitaverit. Inde olim fuperftitiose 
4ZEfculapio immolabantur, nec quis- 
quam feré efl'morbuscui depellendo 
nonadhibeantur. Repertiqui exfor- 
bili ovo ter quatetve excreverunt, fi 
Drafavelo fides. Febrientibus albu- 
men ovorüm in aqua concuffüm ex- 
hibuit z Hippocrates. T eftes in hedtis t Hippocr, 
ca à commendantur. Cerebrum Gal. ^3.4e mer» 
linaruim in tremore & nariutn fluxu, mh , 
Melancholicis Galliis nigra pet m» j1,,- 
diumdiffé&abenéfüptacaputimpo- ^ 
nitur. Sunt qui Gàllinz pennam in 
aceto intinctàm ad fomi profundi- 
tatém conferretradunt; Jus Galli ve- 
teris Afthinaticis prodeft; Srercusal- 
bum Galli ad occultas anginàs Com- 
mendatur, & Cértó vómitum educit; 
nec malé in cólica exhibetur, & cum 
oléó & nitró mixtum clavos pedum 
fanat. Meérübrana ventriculo fubdita 
corru fimilis trita, ftomachicis felici- 
terexhibetur, fécür affatum IIzo re- 
fiti& | Marcellus deniq; Empiricus 
prodidit, offiCulutn extremurm ex ala 
Gallinacéa cochleari tetebratum;no- 
disqi feptem litio ligatum; atque ir&. 
brachio vel cruri ejus partis, qu&in- 
guina habet füfpenfum , ijs mirabile 
remedium exhiberc. Pro Co:o, lione 
notandum eft, quod Czlius Aurelia: 
hus reliquit ; quetdam à Gallopu- 
enanté leviter lzfum ; iri rabiem ine 


cidifle, 
AD ARTICULU 


M 
Primum. 
Àb»PzNDiX li 
4De Galitzmarum ótmM. 
]yupRese: Gallinamova cotücipés 
pere; Per fe nempe & ex cozgre[fus 
conítansferé veterum&trecentiorum 
eft fententia. Priori concipiuntut mo- 
do; quarndo mateabfente ; defiderio 
ipfius projiciüt inttafcfe 4 ferien gal« à Ariffor. 
linzi fic, tanquam maris initum palfae H-4..10, 
eflent;praegnatites fiunt, Excitatin- | 
gentemin partibus genitalibus pruri- 
tum;íeminantistuater!z aburidantia; 
quat mitra intet fe libidinis imagi- 
natio auget ; fed & fi tempore certo 
K 3 - fuas 


74 


HISTORIA NL ATVRALIS 


c Arifl. H. (uaviter.attrectentur , c idem motis | riam cellulam;in qua teftz nátura dii« 
AJ.6. 2. áttrectatione humoribus faciunt ; ut 


haud falsó; etiam pulvgre concipere 
Plinius dixerit. — Accedit. ventorum 
Auftrinor. Autumno & vere auxiliü. 
His flantibus,aves multiparzloca au: 
perquz concipiunt, obvertunt;js ad 
libidinem concitantur. | Conrinuus 
caudz ut motus, femen quod copio- 
fum, nec menítruorum difceflio uila, 
ad matricem attrahit Hinc à vento 


d Var? R. concipi 4 aliquando creditum. Hxc 


R.L2.6.I. 
[2 Arifl.l. 6. 
H. A. €.2. 


ova/zenue feu fubventanea& zephy- 
ria di&tafunt, ut e cynofura & urina 


Scalig. inl. illa, quz zftate ab humore contento 


o. Ariflor, inutili generantur. Neq; tamen omni- 


Hiflor.ani- nó inania credas. Omnes enim partes 
m4l.c&6. habent,minora wwv/poc liquidiora,mi- 


nusfuavia, & infeecunda per fe , à fu- 
pervenienteGallo foecundantur.Nec 
obeft velex luteo in album mutatio, 
ut Ariftoteles credidit; vel utriufque 
àmembrana ambitus. Ex albumine 
enim pullus generatur ; ova pifcium 
jam exclufa, poft à mare injecto femi- 
nefeecundantur , & ovum in matrice 
fubventaneum, przterteftam & pel- 
lem completum, à femine Galli fce- 
cundari, Albertus M,teftatür. Q uan- 
to témpore maturceícant , incertum: 
tardius proptcef caloris in femine pe- 
nuriam, vcerifimile. Reliquias eorum 
quz é femine generata funt effe, fal. 
fum. Namingallinarum & Anferum 


ritiemlargitur, eam tatnen, ut mollia 
adhuc exeant, nec nuüttitio , qüx pef 
cadem fit, irnpediatur. Sicvitello 8c 
albugini conftantia , ( gallatura feu 
fperima Galli,fi Alberto & Aldrovan- | 
docredimus,.pertotumalbumen , uf- 
que ad vicellum pertingit, huic ver- | 
fusjpartem ovi acutiorem infigítür: 
Décimo à coitu die perfe&a; trib. tu- 
hicis, quarum una vitellum ambit, al- 
tcfatanquam pia mater albumen có- 
plectitur, tertia inter quam & illam 
humor crudus nafcitur , & dum for- 
matur foetus excernitut, teftz adhz- 
rens, durz meningis locum implet; 
intusinftru&a , mollia, ne doloré pa- 
riant, latiore parte, ut mollius depo- 
nantur, & quia acutior adlixret, ideó 
poftrema exit, egrediuntur, acrefri- 
[geras ; evaporato humore qui exi- 
guus,relictaq; portione terrea, juftam 
duritiem, fed acutaparte, qua pullus 
exit, &ubigrandinem generationi in- 
utilem , qui non cerriitur nifi fracto 
putamine, & injecta parte lutei infra ; 
Ariftoteles ponit,exattiorem,fervara 
fuá figura, acquirunt. Poni cofnedtá 
brumáàincipiunt. Circa Calendas Ja- 
riuatij etiam locis tepidioribus ac Íoe- 
cundiffimis. Optimatoetura ante z- 
quinoctium vernum editur, poft fol- 
ftitium nata, magnitudinem non im- 
plent, tantoque minus, quanto ferius 


genere, à novellis fine coitu edita, provenerc. Parituras fe fingultu $gcolumet- 
compertum eft, produnt; eodem, pepetiífe teftantur , /adeR.R. 

De 0wis qu« ex congre[fu fic habe, ^| facilius, fifeftucarn ore apptehenfam 
Poftquam fcemina de fuperiore loco | dorfo impofuerint, fi / Oppiano cre- h in Ixen- 
quz przcinctura feu [epto transverfo | dendum, libentius, fi jam prius ovum tici. 


£ Arif. l.6. 
H.A. €.2. 

Aldrov.Or- 
fth. L4. 


e 


fubeft genicuram excepit; formantur 
ex ca à facultate formatrice ibidem 
ova, quz ífpinz pedunculis adhxrenr, 
exiguum tum primó quiddam ür can- 
didum videtur, & venulis diftin&um, 
rubrum dein & fanguineum, luteum, 
& flavum totum tandem, Mox de 
fpina'in intcftini uterini principium 
decidua & ad primos uteri loculos 
transmiffa continuato congteffu eo 
citius quo ifte frequentior augefcunt, 
& albugoácroceoífecernitur, Tum 
infecundos loculos detrufajjufti mo- 
lemacquirunt, & luteum , albamine 
involvitur. Deveniunttandemin ter. 


in nido confpexerint fine dolore, vel 
exinde quód tefta membrana mollis 
fuerit,egretlo demum induretur, col. 
ligas. 
Numerus pro ztatistatione variat, 
quz multapariunt, bisin diepotiunt; 
fed hyperinz evadunt, & citó cómo- 
riuntur. Suntqui quasdam noctu te- 
nera, & nifiad magnam dieipartem, 
duta, eniti credunt, tenera edituras, 
dura , fialiquot horis antelucanis lu- 
men viderinc ut füb orci folis ponere 
cogantur, & falis fupponatur paululà.. 
Moeaffrefa interdum circa ca accidere 
certum, Vidit Aldrovandus cujus 
2 puta- 


DE.A 


confperfum. VIterum lzfum vix dixc- 
rim. Sanguinem quo uteri interdum 
turgent venz transíudatfle verifimile 
eft. Vidit & Albertus totum fphzri- 
cum,duabus teftis inclufum, absq; ul- 
lo vitello, cum albumine aquofo tes 
nui,& altero intrainteriorem teftam. 
Dantur & fine tefta tam hypenemia 
quá vera: forté quód illa aquofa fint, 
& exiguo , fi humidus Gallinis cibus 
apponatur, calore dotentür: his pro- 
pter idum, vel ex multitudine com- 


— 


, 


FX iUo Xx 
rere non didicerit, Bafilifcum ex eo 
produci inprimis fi rubeta incubave- 
rit, nugz, tefti carere, & adeo durz 
pellis effe, ut fortiffimis ictibus ref- 
ftat,fabulofum. | 

APPENDIX II. 
«De Generatione. Pullo- 
YHP. 

. A Bfolutá Ovorum hifforia, de ge. 

neratione pullorum aliquid no- 


pretfionem tale quid accidat, fi Nica- 
dri opinioni ftandum eft. Nec inter 
rara trilecitha, id eft triplicis vitelli 
habentur; illag; plarumquein medio 
teftx cavitaté habere Elluchafis pro- 
didit. Vidit & Gefnerus aliquando 
cujus putamen, abaltera parte extrc- 


bis dicendumeft; Horum veró prin- Ariff.L3.de 
cipiü veteres Grzci, & inter eos Alc- Gener. c.a. 
imaon Crotoniates; & Hippocrates Hippocrat. 
Cousin vitellum;nutrimentumin al- ^ Natura 
bumen conjecere. Recentiorib. con- Pt'7. 
trarium fentire placuit, Ex albo liquo- 
reovicorporatur animal. vitellusali- 

meto deftinatus eft, ij quic ate quuisauuévoic 


ma, in anguftum velut collum inftar 
cucurbita fe colligebat. Unumtphz- 
ricumad columbarum vix accedens: 
alterum anferino haud minus; plicis 
rugisq; infigne in Aldrovandi Mufzo 
refervabatur. Carerüm pozatve c 
Gallus àvainter doctos quaritur.Non- 
nulli decrepitum & ad coitum ine- 
ptum,feptimo,nono, aut ád fummum 
decimoquarto ctatisanno, pro virium 
vel imbecillitate vel tobore ponere 
ajunt. Ortum id putrcfacto intusfe- 
minidebeti velex humorum colluvio 
conflatur. Editur fub canicula exor- 
tum,quod tunc maxime ab ambientis 
calote expultrix languida inalite de- 
crepita juvetur. . Vifum in Imperati 
Mufzo oblongum , ab Aldrovando 
rotüdum, colore modó luteo, buxeo, 
flaveícente,lurido, fed & quoddam 
ruptum, vitello omninó carere dixif- 
fes. Quin & Lemnius Zirizaz duos 
annofos Gallos non tantum ovis in- 
cubaffe , fed & zgré fuftibus ab illo 
 opereabigi potuifle;reliquit. Confra- 
&a tandemova, & ftrangulatusa ci- 
vibus Gallus, quod , ne Bafilifcus ex- 
cluderetur, metuerent, Et hzeceft 
quorundam opinio. Ovo fimile ali- 
quid ex conglobataintus putri cócre- 
tione, in ultimofenio, cumnon am- 
plius coit, concipere, veri(imilius eft: 
Atovumcumtefta non magis exclu- 
dere poteft,quàm vir foetum,cum pa- 


putamen pua&is & lineis fanguineis 
| 


p —-"—— — — ADM RERO NERIS REC C MEC EDI SR EEE 


TOV kogity Gu Te Oev 9j awEnmics inde membris 
fubinde conftituendis incrementum 
adminiflratur. Et certé pullo jam 
confítituto [zpe vitelli pars extat, & 
cum albumen avespervors ignitum » qued 
ihcubatione fit & fotu, «éco folidune 
fiat; luteum & «vic auyoie miyyvral, Sepa 
&AEVOV. yy god ver ad gelu durattr c£ cott , ca- 
lore hume[cit., Excluduntur incubatu, 
Velavepuor interra. Namin ZEgypto 
& defodiuntur in fimo terra obruto, 


& turmatim fornacibus Cairinis ex- 45/2. q, 4, 
clufi prodeunt. Syracufis, potatorem /.6.:.5. 


quendam ovis fub ftoreahumo ftratis 
tamdiu potare nunquam opera inter- 
miflafolitum fuifle dut excluderen- 
tur, proditum eft. Liviam ovumin fi- 
nu excluíiffe,apud Pliniumlegitur; & 
vasin quoabsq; Gallinz operaexclu- 
derentur, à Porta defcripfit. Oblonga 
& acuta excludunt fceminam ; obtufa 
rotundaq;ab ea parte que acutior eífe 
folet marem, Incertoid argumento 
ab Ariftotele proditum , contrarium. 
apud Columellamlegimus. Diester 
feptem exclufioni adfcripit Philofo- 
phus,minauntur, fitepidusaér accef- 
lerity 5 z&dic 9«guomc n« Concoctio ca- 
lor quidam eft,fed& de; ravanturali- 
quandonimio,& utina evadunt, àar:e 
oi QV01 &y avit eA siors OEuwoflal, avirrpemopiévac moe 
Íduocs quemadmodum vina fzce fub- 
verfaincaloreacefcunt,  Forigatio- 

nem, 


$0 
nem, & quomodo alimentum pullus 
fa&tus aflumiat, diligentiffimé expo. 
fuit Ariftoteles ; hunc Aldrovandus 
fecutüs;fequentia nobis reliquit, quz 
ipfius verbis proponémus.  Secwgdo 
inquitab incubatu die,luteum obfer- 
vavideferriad cacumen, aliquo pacto 
alteratum , & in medio quafi fubalbi- 
dum: cujus rei inprimis Ariftoteles 
nonmeininit, Inaliqua veró patte al- 
buminis, quz pariter erat alterata,fe- 
men Galli apparebat, quod tresillas 
videbatur obtinere qualitates, quales 
jamante diximus. — 7erzi«dic ablato 
putaminein parte ovi obtufa, vidi al- 


bumen , & reliquam fubftantiz ovi 


partem in fuperiori putamine fepara- 
tam. Receflerataüutem albumen ali- 
quantulum à putamine, quemadmo- 
dum fieri videmusin ovis omnib, que 
minusrecentiafunt, Hinc Pliniuso 
vaíchifta appellattota lutea, qu:zetri- 
duo incübatu tolluntur.V ocat àütem 
f hifla, vefte Hermolao, quia divi dan- 
tur, & difcedebat vitellus à candido. 
Videbain item manifefté admodum 
membrarias illas tres quas ovis ineffe 
ex Alberto dixi, & ex Áriftotele etiam 
colligitur: neque verum eft, quod fe- 
cunda earüm fit recentet genita. Si 
enim illudita effet;minime in ovis nóo- 
dum incubatis corifpicerctur. Incft 
autem & liis, utetiam vidi, fed albior 
inincubatis caloriscaufa. Eadem die 
vitellus videbatur verfus-ovi partem 
acutam : atquelioceft, quod dicebat 
Philofophus. Effertarperid rempus 
luteus humorad cacumen , ubi eft o- 
viprincipium,nam ibi eft major calor, 
& vis fperniatis. Apparebat etiam in 
albumine exigaum velat punctum 
- faliens,eftqueillud quo dPhilofoplius 
corílatuit. Ex eovero evidenter ad- 
modum videbam enaíci venz trun- 
culum, & ab hoc duos alios ramülos 
prohicifci, qui meatusilli fuerint (an- 
guiferi,quos ad utramq; runicamam- 
bientem vitellum; & albumen prote- 
di ille dixerat. Sum autem omnino 
ejus fententiz , ut ejufmodi vias cre- 
dameffe venofas, ac pulfatiles , fan- 
guinemQue inijs contineri puriorem, 
principalium membrorum genera- 
tioni, jecorisnempeé, & pulmonis, fi- 


HISTORIA X ATURALIS 


miliimque idoneum : adeo ut redté 
dixetit Philofophus; tertia die figna 
;apparere;an ova fcecunda fint futura: 
licetejufmodiobfervatio in majorum 
avium, utpote Cycnorum; Anferum; 
acid genus aliarumovis lecum mini- 
imehabeatIn ejufmodi enitn,ut ideni 
Philofophus teftis eft , paulo tardius 
eafignaapparent. Ssarradie bina vi- 
debantur puncta, & quodlibet eorum 
fefe movebat: quz haud dübio cor, & 
Jecur fuerint, q vifcerain ovistriduo 
incubatisidem dixit, Apparebatitem 
duoalia piin&tani ricantia, nempe o-- 
culi: & jamluteüm manifefté ad acu 
tam ovi partem;ubi major calor eft, &z 
Ípermatis visfefe recéperat, Trahitur 
autem à fpermate illud pro carnis ge- 
neratione, utin omnibus animantib. 
fit,quxfibifimile generant. — Quinta 
die non ampliuspun&um illud, quod 
cor effe diximus, extrá videbatur mo- 
vcri, fed obtegi , ac €ooperiri; &z duo 
illi meatus venofi evidentiotes con- 
fpiciebantur, alter vero inajor altero: 
hecverum eft,quod Albertus fcripfit, 
apparere in tunica illa, qux albumen 
includit: nififorteid de tertia tunica, 
feu fecundaria dixerit, cui evidenter 
venz iafunt; nam alioqui in illa nul- 
lius venz veíligium inerat. Harum 
venatum ihfita vi reliqua albuminis 
portio quafiin palearum coloremim-- 
mutatur, Videbantur etiam ramuli 
adlocum tendere, in quo caputfor- 
matur, eofcilicet puriorem materiá, 
àqua caput , ac in co cerebrum fiat; 
una cum virtute formatrice deferen- 
tur; Erat autem capitis fabrica valde 
rudis adhuc ac informis: oeulivero 
conípectiores; atq; erui quafi magni- 
tudine. — Sequenti dein! die ablato fu- 
periori partis obtufz putamine; eje- 

&isq; duabus prioribüs tunicis , tertia 
evidenter cernebatur venulis refer- 
ta: dehaclocutü fuifTe Philofophum 
arbitror cum inquit: Membrana ert- 

iam fibris diftincta fanguineis :atque 
hzc meojudicio fecüdina dici poteft. 

Deininterhanc,&quartam membra: 
| nam, qua foetum involvebat, humor 
| erat aquofus: quemaüraminoferofam 
| albuminis partem effe; quz poft natü 
| foerü füpercft,tanquam ad generatio- 
" WERT meum 


——M M——— — i —— a à ——— € 
pE———————— —XX a 
NNIAP SM ER t t a E a 


| T 8j 


DNEET ILC IBY S é 
heminepta. Eam vero membranam. | men, utininfantibus etiam videmus: 
innüere videtur Ariftoteles à meati- | magnitudinis autem caufa eft humi- 
busillis venarum ortum ducere, qua- | diflima cerebri conftitutio, Quod 
cenus fcilicec vi fibrarum àvenofoillo | vero Ariftoteles dicitoculos fabis ma- 
meatuortárum in palearum , vel.fan- ! joresefle, id profecto minime. verum 
guineum coloremimmutatur. Cer- | eft, (i de vulgaribus noftris fabis locu- 
ncbatur deinde totus fetus moveri; | tusfuerit, cum alioqui ervi; velcice- 
& oculijam majores erant , quam in | risalbi, magnitudinem non excede- 
preterita die:at partes inferiores,tho- | rentzatq; hincetiam nó abfurde quis- 
raxnempe;venter,& pedes,erant val- | piam colligatfabas antiquorum fuifle 
deimperfecte,nec difcerni adhuc po- | rotundas; qualesaraci funt, quem id- 
terant, & roftrum eratmuccofüm : ut | eo fabam veterum quidam exiftimat. 
rc&tée dixerit Ariftoteles: parsinferior Neque etiam verum eft: quod tradit; 
corporis nullo membro à (uperiori di- | tuncfcilicet oculos pupillis adhuc ca- 
ftingui inter initia cernitur. Caput|rere. Etenim lix nontantum hac die 
denique tota inferiori corporis parte apparebant, fed duabus etiam przce- 
majuserat. Sepzimadie aperta quarta dentibus; una ctim omnibus partibus 
turüica foetum confpeximus parvum achumoribus. Quod veroait;detra- 
adhuc;acindiftin&um cui oculis ta- | &a cute nihilfolidi videri, fed humo- 
men magnisittiplicique in illis humo- rem tantur candidum ; rigidum, & 
re;cryftallinonempe,vitreo& aqueo. rcfulgécem adlucem , necquicquani 
Aperto capite Jam cerebrum aperté falus, id de cryftallino humore mihi 
cernebatur , minus véró reliqua pate. dixiffe videtur, qui tamen haud folus 
res. Ünde dicebat Philofophus. Pau- | apparebat; fed vitreus quoq; & albu- 
lo poft ( intelligit meo judicio diem ; gineus,unde non patum hallucinatus 
quintam víq; ad nonam inclufivé ) & | videri poteft Philofophus; uti etiam 
corpus jam pulli difcernitur,exiguum Albertus, qui eotempore nil duri, &z 
admodum primum; & candidum; có- gládulolii iniisrepeririexiftimar, cum 
ípicuum capite ; & maxime oculis in- cryftallinushumor : folidus fit, ac quà 
fatis; quibusita permanet diui, utinos maxime conípicuus. Eadem item die 
confpeximus: &ferojinquit,decrefcüt vidiomnia vifcera, nempe cor, jecur; 
bculi, & fead ratam proportione con- | pulmonem. Corautem,& jecurerant 
trahiüt; quod quidem veriffimum eft: | albicátis coloris: & cordismotosnon 
fiquidem in quarta decima; aut quin- | folum apparebat , antequam foetum 
ta decima diealiquantüm reüident di- | aperirem,fedjam fe&o eciam thorace 
minuti propter caloris digeftionem. moveri videbatur. Erat autem pullus 
Offava türfus die oculi ma]ores adhiic involutus quatrz illi membranz plu- 
Videbantut ; utpote ciceris fere ma- ritnis venisreferta ; ne in humore ia- 
gnitudine: Totum corpus tunc [efe | ceret. Cernebam ctiam vafa umbi- 
velociter movebat,& jàm crura; & a- | licalia propeanumad umbilicum de- 
1z diftincte cerni incipicbant. Ro- terrijibique inferi, ut cibum per illum 


ftrum tameh interim muccofum ad. petat foetus; V idi denique,quod Ari- 


hucerat; Sedforté quispiam quxrat, ftotelesnon advertit, in dorfo prope | 
cur prius fupetiores, quam inferiores | uropygium penarum principia nigti- 
partes in ejufmodi formatione appa- | cantiamenti humani cutinon abíimi- 


| reant:cuirefponfum velim,;virtutem, | lia, cui pili abrafi fint. Die fübféquentl 


feu facultatem formatricem in fupe- | hzc omia erant manifefliora; & in 
tioribus magis quam in inferioribus füperioris roftelli extremitate .erát 


 vigere;quod fpiritales fint;& per con- | quid albidi:cartilagineum, & fübdu- 


riufculum , quod rurfus die decima- 
tertia magis erat confpicuum. — Erat 
autem rotundum milij grano haud 


fequens plus caloris obtineant. Cz- 
terumifthzc omnia, qux hac die vi- 
debam ; fequenti manifeftiora appare- 


) bant: Decima die non amplius caput abfimile. Sagaciífima rerum parens 


toto corpore majuserat, magnum ta- natura idibifabricaffe videtur,ut im: 


LE pediat; 


[ 


á2 


pediat, ne roftello fuo velvenulas,vel 
membranulas, velalias quaífcunq; te- 
nerrimas particulas pertun dat. Ajunt 
mulierculz , pullosiam natos cibum 
caperenon pofle nifi prius id aufera- 
tur. Décimaquarta die pullus iam totus 
plumefcebat. Decimaquinta in di gitis 
ungues albicates apparebant. Die ve- 
tro decimafexta ovum aperire placuit in 
oppofita parte, ubi nativatunica, fed 
unica tanrummodo ápparebat; caque 
alba, Alteram enim quar in alterà 
partefemper videram , hic obfervare 
minimé datumeft, Itaqi dubicabam 
an ea tantuni pfo albuminis tutela 
nata fit; cüm fcilicetóvuüm non fit re- 
cens, vel ad pulli defenfionémin ovo 
incubato. Namindiesilla magisina- 
gisq; decidere videtur , & foetum Íc- 
quijqui fui gravitate deorfum decidit. 
Ariftoteles etiam unicam tantum efle 
eiufmoditunicam his verbis innuere 
videtur.Sünt, inquit,quaridoq; locata 
ova hocordine, prima poftremiaq; ad 
teftam ovirüembrana pofita eft, non 
tefta ipfiusnativa, fed altera illifüub.: 
lecta: liduetia éa candidus eft; quafi 
diceret ; onines partés in ovolocaté 
funthiocordine:nempe prima,;poftre: 
maq; àd teftam ovi membrana pofita 
eft. Intelligitmneojudicio pet primá, 
&poftreriám membranani,eas mem- 
branastecesinincubato ovogenitas, 
eas videlicet; quasáliquotiesappella- 
vi tertiani fecundiriam, & quartam; 
quam involventemfoctum dixi. Nam 
cum dicit teftz nativam non effe , o- 
ftendit nec primam , nec fecundam 
efle,quz ab alteta ovi parte repetitur. 
Videtur igitur excludere hanc nati- 
vamfive primam,velíecundam,& in- 
telligere tertiam , quam fecuridinam 
 fzpevocavi. Cumveroó dicit, fed al- 
tera illi fübiedta, intelligit eandem , 
fecundinam nempe tefta fübiectam, 
quod vel ex hoc maxime liquet , quod 
cadidum in ea liquorem ineffe dicat. 
Isenim,utfupra oftendi,inter tertiam 
& quartam continetur. Hirc mani- 
fefto errore Sueffanus convincitur, 
quiex Ephefio per primam interpre- 
tatur cam,quz teftz adhzret, per po- 
ftremamvero,quzalbumini. Qux 
omnia à nobis obfervata quotidie in 


H15TO'RIA NLATVRALIS 


fequentibus diebus evidentiora , ut- 
potein perfediffimo pullo apparebat. 
Die vero "vigefitma pullus putamineá 
parente Gallina ablato hora vigefima 
fecunda fua fponte exivit. Poft exclu- 
fionem reperiri in putarnine tunicas 
duasalbas nativas una cum duobusa- 
liisin incubatu genitis fecundina né- 
pe;& qua foetum ipfum involverat,in 
quaexcrementum adhuc inerat fub- 
albidum, Evidenteradhuc apparebat 
in pullo triailla vafa uzzbilicalia, due fci- 
licet artériz;& vena una,& orificium 
umbilici valde erat contractum. Feza 
Verojecori peralium rarum, quirectà- 
ad illud téndebat ; inferi videbatur. 
Mirum autem etat, quod extra id ni- 
hilluteiapparerer, cumtamenin ca- 
vitate abdominis, ubi inreftina (unt, 
propeanum pullusperumbilicum to- 
tum fere id abforbuerat ; fimul cum 
quinta tunica;que idinvolverat. Tan- 
ta autem ibi lutei inerat copia, ut vix 


duplo plus fitin ovo nondum incuba- . 


to. Ariftoteles etiam fcripfit, decima 
abortu die; fi alvus abfcindatur, ali- 
quidadhucluteiineaconfpici, Sed 
coüfideratiofie inprimis dignum eft, 
quomodo ejufmodi membrana,quam 
una curh vitello à pullo abfumi dixi- 
fnus, poft eiiciatur. Videtur autem 
dicendum , quodper earidem viam, 
umbilicum videlicet,regredi debeat, 
velperariü, quod potiuscredo. Tuni- 
cchuic duo vafaimplantátur, quorum 
unum arteriam efle, & àcordeprofi- 
cifci; pulfus indicat: alterum vena eft, 
deferturq;adinreftina;lutei videlicet 
Vehiculum:Hepar eratcolorisadmo- 
dum lutei, forte quod ex luteo perve- 
nas attracto nutriatur. Hadezus AÍ[- 
drovamdus. Auxit naturz dotesinge- 
hium. Feeminas habebis filunà plená 
rata; eáde fuppofueris. Eo colore na- 
Ícentur, quo tincta ova fuerint, pul- 
cliertimi excludentur, fi cum Palum- 
bimare Gallina creverit,&z tie de mó- 
ftrofislaboremus, à Johanne Baptifta 


Portaabíq;caufa provifum eft.Solent 


in partu numerofo quód conceptus 
cohzteantícpe monftra nafciinec vel 
geminas vel quadrupedes pullos,nul- 
lafectis membtranz vitellis,viditle,ra- 
rum eft. 


ARTI- 


TA 


RIT OEU ues rit es 


"i 
x Mi My 
DRLLMUUM 
oU 


y, 


^il i 


[ 


] 
2T 


m 


/ 
mei) 


n 


ES iis, 1. n NE 


^ e r 
x * — 5L TN m PR LT UL 5 qu 
—-— : —-2x E zs. - "Cr TI RES ptm mem pem s imr 
ge n * ET : 1 0 nn FS 
| 


dzb-D" * 


E 
Gallus 'urcicus . 


P. Boa Guinea . 


v ^w 
*à 


PrObra 


si ; n est , 


EN 
Ce odds 5o 
82 ke 


W 
ju 


n 
M 
TTL 
i 
T 


M 
Y 


"A , 
A / 
7 


| Rufticula. fijlualica. 


NS 


(huy 
IT I 


Ni 


Gallna. Seria. 


"Ww 
J Don Y 


D Ew 


ARTICULUS IL 


3De Gallis Gallinacets €5' Gal- | 


linis in [pecie x. 
PUNCTUM L 
De Gallinis Patavinir, Pumz- 
l;one,€9 aliti quibusdam 
monftrofis. 
A&tenus de Gallis& Gallinaceis; 
infpecie occurrunt nobis Galli- 
nz, Pumilio, Patavinx, Gallinz T ur- 
cicz;Perficz GalliScotici fylveftres, 
Paluftres , Galli & Gallinz Indica, 
Gvincenfes, Gapi. Gallina PU MI- 
LIO feu Nana, quam Aldrovandus 
defcribit;erat feré tota nigra. Majores 
alarum pennz in extremitatibus can- 
dicabant. Maculis in collo mediam 
lunam zmulantibus o:inabantur. O- 
culos xracula fublutefcentis coloris 
rotundáambiebat. Caputeratcirra- 
tum, Palez & crifta inrenfius rube- 
bant.  Ungues irppensé candica- 
bant. a 
Ex PATAVINIS Gallina tota ex 
nigro virefcebar. Criflam gerebat exi- 
guá coloris vix rubri. Pellicula quam 
propéaurium foramina obtinent, al- 
bebat: Masqüuinq; dunraxatcolori- 
bus orpabatur, nigro, albo, viridiru- 
beo&zluteo. Corpore erat ater, cá- 
putcirrhatum, cir£hi radices erant al- 
bz,roftro& pedibusluteis. Vifaali- 
quando Gallina tota candida, crifta. 
ta, vifa & aliainlapideam fübftantiam 
inter parietes cóvería , caudiculis fuis 
absque pennis hiftricis inftar horrida. 
Dantur & pedibus pennatis feu hirfu- 
| tis quarum defcriptionem apud AI- 
Aldr.l.i14« drovandum vide. Criftam Gallusha- 
Ornitit.5- bebat duplicem non admodum ma- 
gnam. Vifi aliquando & monftrofi. 
Taccebogallinam quz tres pedes;ter- 
tium propéanum enafcentem habe- 
bat, pullum, qui totidem inftructus, 
tertium velut ex Uropygio enatum 
oftentabat. Nihil vel de eo dicam;cui 
pesé podice natus , quinq; digitis in- 
ftru&tus , vifebatur, vel cui fcu qua- 


Y 


0. 4 BE $5 
tüor,priores imperfe&ti& pallidi;per- 
fe&ti & lutei pofteriores; feu quinqué 
erant, vel de cópullo cui quatuor alas 
erant: nótantum contrarium alarum 
pehnz fitum; fed & cervicisplumulas 
caput verfus cirriinftar erectas, Ta- 
pliaferus Medicusobfervavit in quo- 
dam. Atrquiinaula Hetruriz Ducis 
vifebaturGallus,habebat caput& pa- 
leas ex plumis militüm,; éonos quibus 
galeas exornant zmulantibus duosin 
fronte pennarum calamos velut duo 
Cornua futredtos; totidem àb utraque 
roftri propé nates parte, qui in extre- 
mitate plumas tenuiffimas fetarum 
inftar edebant, unumin cervice;quia 
| principio feré ejufmodi fetis ornaba- 
| tur.Pennz velutifquammas toto co£-- 
pore zmulabantur. .Propé Uropy- 
gium qua cauda exit tuberculum ro^ 
i"undum & fubalbidü vifebacur; Cau 
da carnofa, pilisnuda;íin extremitate 
floccum album habens propendebat: 
Tibiz velutocreisinduebantur., 


PUNCTUM IL 
De Gallinis Turcicis Perfícis, 
Gallo Scotico Sylvefiri es' 
- Pallufiribur. | 
"p URCICUS Gallus ; quem Ál- 


drovandus defcribit corpore erat 
candicante. Alis & alvo nigris. Cauda 
parcim viridi partim nigra. Tibiis & 
pedibus fubcaruleis. Toto corpore; 
modo argéteis,modó aureis lineis va- 
riegato, Gallinarota erat alba,macu: 
lis ubiq;nigris confpería,pedib.fübce: 
ruleis.Vi(a & alia cum pedib.caruleis 
exalbo& nigro maculata.Poft carneá 
criftani; aliam ex penrisalbis Alaudae 
inftar habebat, ut iii icone expref: 
füm eft. 
 PERSICUIS criftá veluti caudam 
obtinebat, pedes cinereos; ipfetotus 
nigererat. Gallinz tot coloris fer: 
ruginei vifuntur. 
Gallus $SCOT1CF S Íylveftris Pliatia- 
no earne ac magnitudine eft fimili- 
mus, fed nigrá plumà, rubentibus ad 
modum palbebris. Mas collo, pectos Boeth. in 
te; alis ; coxisque pundis rubicundis rit» 
2 afper- Scotia, 


—— 


$2 
afperfus eft; foeminam leucophzam, 
macule nigrz varianb fupercilia & 
barbula inutroq; fexu maculis nigris 
afperguntur. Similis eft huic ille quem 
Turncrus Mothená vocat. Mas enim 
totus fplendefcentis eft nigtedinis ; 
eam caudx partem, qux podicem te- 
git,quxq; alba eft fiexcepetis, Caput 
ruber fed corneus cirrhus tegit, & cit- 
cagenas duo veluti lobi rubri & car- 
nei, 
eft; & à Perdicenifi niajor effet, &ruf- 
fa,magis gré dignofcitur. Deguncin 
. defertis; &c er1ica confitislocis. Gra- 
nis, & fummis erucz germinibus, ve- 
fcuntut. |. T 

Galla PALVSTRI corpus e(t fübruf- 
fum aut fufllavum, pundtis nigricanti- 
bus undiq; diftinguirur. An idem fit 
cum illoqui frumento abftinet,.& e- 
nafcentibus minutisque Gyrifi folijs 
(Oni A Ws ; ut Boethius prodidit, du- 
Dito., 


PVNCTVM li 


De Gallinacezs €9  Gallz- 


nus ludus, 


Foerüina totà maculis diftincta: 


HISTORIA NATFR ALIS 


obtinentibus. Deco/l fuperiori & V- 
topygio pennz carulezalbis calamis: 
ornatz dependent, 4jreruz fimpli- 
citer Iadicum idem nominat. Coloris 
totó corporecrataterrimi. Rof/ro fu- 
periore adunco, utroque caputverfus - 
luteo,cxteraatro, Vbi foramina na- 
rium alijs,ibirorü&dum quid & luteum 
cerafi magnitudine confpiciebatur, 
Criftz loco cirros gerebat. Cauda &- 
cálcatibuscarebar. Tibiz pedesque 
tabellis albicantibus' pezditi erant. 
Gal/inas IN.DICAS,tresidem exhibet. 
Primam colore corporis fufo. Capite 
cirrhato,roftro in medio tuberofo,al- 
bicante;nigris maculisinlignito. Co- 
xis exferrugineo lutefcentibus. Cau- 
danulla. Vropygio,fimizinftar,nudo. 
cIlteram corpore à roftro ad caudae 
extremitatem exiguo, ad caeruleum 
vergente, roftrorecurvo & rubicüdo, 
Cauda longa;utin Pica extenía, can- 
dida; & lincisnigris confperfa; quad; 
ii fronte tuberculum magnum, higurá 
ficüs ; Colotis feré cxrulei gerebat. 
Tertiam colore fufco, in collo & alis 


ad cinereum vergente , roftro rubi- 


cundo, fed non adunco, tuberculum 
fimile in fronte gerentem. Awidica. 


G Allum INDICVM duplicemno- , dicebatur. 


bis Aldrovandus exhibet. Primus 
eft auritus, tridactylos , nulli volucrü 
generi pulchritudire inferior. Ro/frzgz 
illiinfuperiore parteaduncum,torum 


PUNCTUM Iv. 
De Gallznzis G'vineis, 


rubrum. Capuz;pecus, Gc veuterinteger 
colore rofeo diluto , qui in pe&tore 
maculis fubrofeis dilutiorib. exiguis, 
in ventre longé niajoribus, quasalba 


(o Gvinez à regione ita di- gelloniss [. 
&z, Perdices Terre nova quoq; 5. de Aib. 

dicuntur. Corpulentia vix noftrates c9. 

| Gallinasfuperant, iisdemque quoad 


] 


linea tranícurrit,infigniuntur. Crz/Zzs 
habebat duas, carneam unam, quz 


mores & vocemferé fimilesfunt. Pe- 
culiare ipfis acervum quendam pilo- 
rum fupra caput obtinere, fed qui in 


propéroftrum eft, inter quam & ro- | 
ftrum fuperius,macula oblonga czru- ! anteriori parte refle&untur, à prima 
lea eft: alteram pennís luteis prope | vertebra autoffe colli procedédo per 
primamcriftam parvis, mox majorib, | pofterioremcapitis partem. Gallum 
quz furfum primó afcendunt;mox de- | Maurítanum ita Gefnerus ex Cajo 
ícendunt deorfuim,conftantem. Oculi defcripüt, Pulcherrima inquit avis 
eundem feré qui in homine eft prz fe ! eft, ma; nitudine corporis figur3 »ro- 
ferebant firum, oblongum fcilicet; in | ftro & pede Phafiano fimilis , vertice 
cujusmedioillipofiti. «4ureshabe- | corneo in apicem corneum à pofte- 
bat ere&tasafininis non ab(miles. A/zs | riori parte przcipitem,in anteriori le- 
admodum diverfi coloris. Caudaz2 du- ! niteracclivem elevato,armatus. Eum 
plicem.Priorem exiguam;quinq;pen- | natura videtur inferiori capitis parti 
nis ruberrimis conftantem. Aliam no- | tribus veluti laciniis fe promittenti- 
vem longiífimis , diverfum colorem| bus committere atque deligare: inter 
OCu- 


oculum& aurem utrinqueuna omni- 
bus ejusdem cum vettice coloris: ita 
ut infideat capiti co modo quo Du- 
calispileus Duci Veneto, fi quod jam 
adverfüm eftaverfum fietet. Rugofus 
iseft inferius per circuitum; quà feat. 
tollitin directum in futmnio collo ad 


occipitiuim, nafcuntur erecti quidám 


atque nigri pili in coiritratium verfi. 
Oculi toti nigri, eque & in orbem pal- 
pebra & cilia. Si maculam in furnmá 
&pofteriori parte fupercilij utriufque 
demas. Inium capaz pet longitudinem 
utrinque caro quadám callofa colore 
fanguineo occupat,que ne propendet 
veluti palea; ut replicaretur, natura 
voluit, & averfo dactuin duos procef- 
fusacutosácapiteliberosfinirer. Ex 
hac carne attollüt fe utrinq;caruncu- 
lz, quib, nares in ambitu veftiuntur; 
& caputinanteriori patte à cetero £o- 
ftro pallido feparatur. Harum adro- 
ftrum margines inferiores; replicatur 
leviter fub vtrag; nare. uodinter 
verticem & carnem eft à dextra & fi- 
niftra parte, fquammosá duplici inci- 
futa notatz: in pofteriori nulla fed 1zc- 
ves, & veluti punctis quibusdam fui 
colotisrefperíg. Colorilliin faucibus 
exquifité eft purpureustin cetero cor- 
pore perfumma contuenti;qualis có- 
furgit, fi album & nigrum pollinem; 
utcunq; tenuiter tritum, colori fufco 
rariusafpergas,nectamen comifcens, 
- 'Talicolori macula ovales aut rotun- 
da pet totum corpus ineffe vifuntur; 

er fumma majores per ima minores 
compreheníz intervallislineatum, ut 
apparet in plurmmarum compofitione 
naturali, qua fe mutuointerfecatob- 
liquo hincinde ductu perfumma tan- 
tumcorporis, nonitem perima. - Id 
nonex toto corpore folum deprehé- 
des, fed ex fingulis avulfis pennis. Su- 
perioresenim obliquis lincisfeinter- 
fecantibus, aut fi mavis,orbiculis qui- 
busdam ex albo & nigro,ut dixi polli- 
ne confe&tis, & per extremitatem có- 
junctis; ut infavisaut retibus, macu- 
asovalesautrotundas, in fpaciis tu- 
Íícis comprehendunt, inferiores non 
item. Vtreq;tamen fimili lege pofivx 
funt, Nam in alijs plumis ordine ita 
jun&z func, utferé criangulos acutos 


dE wsUulo)VFsS 


é$ 
faciant; in aliis ut ovalem figuram re- 
praíentent,&c, ox illis divifus (ibi- 
lus non fonotior,nec voce Coturnicis 
majot. fiÀnilem Galliniscommunibus 


líctibit Bellonius; Fcecundz funt, & 


in nutriendis ptillis fedulz, 
ÁRTICULUS 
De Capo. 
Aporütot furit genera quot Gal. 
'lorum; & fola caftratione ab his 
differunt. Capiristamen juba major 
eftquàm Gallis.caudz pennz longio- 
tesfunt, & calcariain majorem mol- 
lemexctéfcunt, Fox etiam magis de- 
miíla & raüica; Scaligerünuminfigni 
magnitudine, perperuum convivam 
habuit; qui cumater fui(let totus, an- 
no quarto evafit candidus;quanquam 
[£160 alij quibus nülla pluma nigra 
fuerat. Duobusolim caffrabagtur mo: 
dis, lumbis nempe aduftis canderite 
ferro ;, aut calcaribusad infia crura 
usque. Hodie vulnere tanto quan- 
tum digito füuperiüs umbos fübíepto; 
ubi teftesadhzrentirümitreiido fuffi- 
cit; inflio;tefticuli pet pofteriora c- 
Vvelluntnr: Moti interdum concinit, 
fierratum fueric: & Gallum à calfkta- 
tioticitaintümuifle Aldrovandus ob- 
fervavit,ut pellis digitis pulfata, tym- 
pani belliciinftar fonum ederer. Bre- 
vi quidam pizguefcerefcribunt, fi cere- 
vitiamaquz loco appofuetis. 

Vfüs iz cibo multus eft. Optimum 
enim funtnutrimeéntum & perfectum 
generantfanguinem, ut omniü avium 
laudes quatumad obfonia pertinent, 
una caroGallinacea; cujus patina fto- 
machum juvat, pectus lenit vocem 
fonoram facit; corpus obefat, Platina 
comprchendat. Maximé circa fex,fe- 
ptem, velo&to menfium &tatem pro- 
bantur. In CMediciza jus caponum ad 
virium reftauratioriem commenda- 
tut. Quidam offa crurum tiedica- 
mentis ad alba mulierum menftrua , 
immilcent. Alij Fiftulz indolenti pel- 
liculam ventriculi interiorem, infole 
torrefactam,& in pulverem redactam 
infpergunt. Grzciallerunt; fabae fe. 
mina caporum fanguine macerata, ab 


IIf. 


I adverfantibus herbis immünia fore; 


L 5 & (i 


Arifl. H. 4, 
l 9. 6.50; 
Varro de 
RR... 2 
Plin. H. N. 
[.16. c.21, 
Columella, 
R.R.L8, 
CAD. 2. 


Ffus. 


86 


& fi pridie quàm ferunturaquz fim- 
pliciinfufa fuerint, citius naícituras $ 
án nitrata difficilimam coctionecm 
non habituras. 


GAPUT III 
De Avibus , qua fe pul'verant 
fimul €8 lavant. 
ARTICVLVS L 
De Columbis. 


aVarvo L5, Ves, quas Latini Columbas, feu 
dereruft. quod in cülminibus villarum de- 
gere foleant ; féü quod bibentes ro- 
ftrum aquz diutius immergant , ut 
Hermolao videtur. («o2vu82» Vrinare 
eft ) féu quód lumbos frequenter co- 
lant;ut Alberto M.placec;. dicüé, Gre- 
Cis 7tgisíga], & qregiséfor, zéAeu] aliquándo 
7elgaVéc 7TeAjese , & £ugimii apud Home- 
rum, Hefychium, Phavorinum & à- 
lios dicuntur. Defícriptionem non eft, 
quodapponamus. Proprium omnib, 
uttaq; connivere palpebrá. Ariftote- 
lés & pedibus & unguibus cucullum 
reprzfentare dixit. Igzerzas ifi pe&es 
partes | Ingluviem patvam & feré ro- 
tundam ultra ventriculum , id eft ge- 
minos finus habét; ununi in quo mer- 
guntut recentia, ut guttur: alterum , 
in quem ex eo dimittunt coricoóctione 
márifAl. matufata.  P'egzriculus ipfis Z4 fet- 
3.dp4'- wentior. L£ez tam exiguus , ut vi- 
6T. — (am fugiat. Defelle inter eruditos non 
conftat, Suntquihabere negant, 7 
Galeno ridiculi , funt qui attitmant; 
Ícuin Vropygio vel dorfo, quod veri- 
Ítmilenon eít:feu non eo loco,quo ce 
tera animantia , fed & inter eas àlijs 
ventti aliisinteftino jungitur. Cytti 
carere dum affirmat Galenus, nedeci- 
piatur metuo, 
Quantum ad Locum, ubid;feté con- 
fpiciuntur. Ingensolim earumin Af: 
OEMGh. Íyriacirca Afcalonem quid facra, o & 


APPS ediveritz ; in » Cypro, Papho, 


k 1.2. de 
partib.A- 
m.e3. 
l Ariff «Hs 
4.L3 cult 


n deatva 
bue, 


Locus. 


: Cythera, Sicilia, Cnido, quia. Veneri 
UM dicatz,copia. Tanta apad Poeohias &z 
114. yrios, ut incolas militari contra eas 


q incorny oraine exire , 'T'extor 4 neício cujus 
cpie. — fide,prodiderit. Nilde portu, & na- 
xPolbf.. vali, Thisbzorü,Infula Columbaria 7 
6.9. 


HISTORIA AcATVR ALIS 


Solini, qux in Tyrrheno iari fita eff; 
Lucaiisinfulis;in quib.columbis quàá- 
doque oneratitur naves, regno Pegu,. 
Fefla,& aliis dicam. Amanr vere pro- 
pter innatum pavorein eriiaentialo- 
ca: naturaliter tamen fpecus & late- 
bras quztunt;quz de zidulatiogein at- 
boribus * dicuntur, Palurmbis potius s Horat, b 
competunt. $exzm difficulter, nifiin- 1.04.2; 
teriora fcrutentur, difcernas, Vox ta- 
men exigua fetrellam,graviormarem 
prodit. | 

Coituri mutuo fe exofclantur, & Gezera- 
fenior quidem primum congre(Tum £o. 
ab ofculo exorditur, Íequentem finé 
oftulo celebrat, z atjunior quotics li- c 4j p; 
betcoire; ofculatur, ob(íervattm ta- A... 
men fine ofculo marem g admitti, fiu Aldroy. 
foemellz ereptüs poft triduum eidem Orvithel 
reftituatur. Simaresde(unt, ruuncin ^r 
mutuos amplexus foemine,ita fingulis 
diebus ad octiduum & ultra hypene- 
mium ponitur, Ovgzz quihto à coitü 
die petficitur: per oblivioné factum; 
quod T Pliniusinrra decem mature- T Pln.H. 
Ícete fcripfit, & fasmina fzpé ipsá quà N./.10.c. 
peperit, poftridie x aliquando, ma. x 4tbz.Ls. 
rem repetit, utforté ad partur alce- 
riusovialacrioraáccedat. Vexata,vel 
fponté pauló morofior, ovum per tri- 
ftitiam retinet. Bina feré z ponuntur, zP/.l.16, 
ita natura nioderante,ucaliiscrebrior C52. HN. 
fitfoctus,aliis numerofior. Sed & quia 
volaces, 4 confümitur volatu mate- a Arif. de 
rià, & in alaspennásqueabit. Ex prio- 4m. Ge- 
ri rnarem,fcminam ex pofteriore edi /43.c4. 
veteribus b creditum, vifz tamen bi: b 4riff.G. 
nas facminas aliquando, binosaliqua. H-4- "4 
do maresuno exclufiffe pattu. Bené E P 
autem Plinius crebriorem iisdem fce- e " 
tuin innuit, & falsó 4iywor appellavit var. Hift. 
Varinus. Singulis natnque feu c tri- cy, 
cenis, feu quadragenis Z diebuscon.c Anft. H. 
cipiunt, pariunt, incubant, & pullos 4./.6.c. 4. 
enutriunt. Continuatut toto anno dV4176 L5 
feecunditas, filocurh e apticum; un- ^"19f- 
de ZEgyptiz f'duodecies pariunt; & E und T" 
cibum, quem facilé acquifitum exi-,,, 
rnio corporis & ventriculicaloreénul- rp, io 
lo negotio corificiunt; (hacc fecundi- cs. 
tatis caufa Ariftoteli)habueriat,;fi ho. g Farro. [. 
rumaliquid deeft,à bruma g ad equi. 3. dere ra- 
no&ium hybernum otiantur.Sic duo- P667. : 


dccim ex cis imo tredecim 4 & qua. PP/mLro 
"OE H.N.£,58, 


tuordecim, haberi poffunt paria. /E- 
ftate enim binis interdum menfibus 
terna edunrfxpe inter pullos ova in- 
veniuntut,;& alij provolant;alij etum- 


DUIS. wt PI B3 S 


$7 
volitaffe , in Paphlagonia Bellonius £ t /,6, deA- 
obfervavio; ut confpe&tum effugerét , vil.c.23.. 
feu ijs cum aére carita. intercedit fa« 
miliaritas, ut fecurius in eodem de- 


YTarrol.3. punt;hi rurfus fimul 2 accreverunt, € ' gant.fcualia caufa. Celeritatem mul- 
derertfl. robur habent, cum matribus pariunt; | ti teftantur z authores, liujus opera u virgil.1, 


E & quanquam £ Ariftoteles intraan- 
j Pu I6. num eos coire, femeftresincipere V e- 


Lj Z « - 
neremagnofcerefcribat: Plinio tame 
quinque meftresfoetificare fcribenti, 
Albertus & experientia fubfcribunt. 
Non eft ergó mirum quod M. Varro- 
nis temporibus, quinq; millia colum- 
barum quandoque in uno perifterop: 
trophio colebantur , cum vel decem 
paria paücisantiisin taletn numerum 

xcreícere queant. Incubatio maris & 
| 4thz. L9. taeminz / perficitur opera, hec noctu, 
6.16. illeinterdiuincubat,detemporeinter 
fcriptores non conítat. Plinius, xtate 

octavo decimo die excludere putat, 

m P/it.H.z; vicefimoaliàs, Apud » Ariítote- 


N.10. ]em, quodovum prius editum fuerit, 
Ei intra vicefimum diem & abíolvitur,& 
n A? 


' excuriturápulle. Pertundunt ovum 
'pridié quam excludatur pullus,  Al- 
berto denique completur feptem in 
utero diebus, fovetur per quatuorde- 
cir, poftea fiffoovo, pullusexit. Ex- 
o 4.de Ge- perientia ab Ariftotele militat; qui 2 
tierib.c.6. etia coecos & imperfectes, quod, quia 
pauciparz funt,copiam alimenti cim 

prole parere foleant , pari affirmat. 

p Oppian, Poffunt ab ortu f verficolores habe- 


| Ael 6 0.4 


 Lxdeve- ri;fimifcentibus jam ofcula maritis, 
fiat. Stragula flammeolis oculis rubrosque 
Zapetes 
Et velles offro perfufes objicit au- 
ceps. 
Aetas. Fitam colambatum octonis annis 


qPin.H. Plinius 4 definivit; quos etiam alle- 
NL1o. (ricibus,exccecatisAriftoteles z fri- 
r 4f. H- buit, Albertusdomefticis vigíntian- 
A.L.9.6.7. TRE s. IS LO 
A rosadícribit. Athenzus $ adttiginta 
o.Dipnof- producir/fuit, quz viginti duos annos 
5 vixit, & íemper;excepto ultimo genc- 
ravit. | 

Vocempet ysyyiat, quyyéeiirs mipeglCens 
& vilia quod Latini gemere,murmu- 
rare, & meditari dicunt, expreflerc 
Graci. 

Volatum quod attinet, nulla dome- 
fticarum nequelongius domo, neque 
diucius abvolant , fed &alté per acra 


Fox. 


Volatus. 


— 


p NNNM RR tt CC 


unocodemque T dievi&oria Tauro- g.4eneid, 
fthenisex Olytnpia /Eginum parenti T iz. 
ipfiusnunciata eft. Sueta iritecta fi- "7449. 
des, ut Hitciüs &; Brutus in  Muti- x Plin.l. 10 
nenfi obfidione, Leydenfes in füa3R o- 657. 
mani in Circum vel Theatrüm eun- 
tes, qua vellent dorum nunciaturi ; 
* JEgyptij; Cyptij, & Cretenfesnau- * nellon, [. 
tzadterram appropinquantes; Bené- 6. de Avib, 
fes T" Cattiz urbisincole eisufi tan- ^?- — 
quam tabellionibus fuerint; effecit. T BOE 
Fruftravallum& vigil obfidio per cae- PEDE 
lumeuntenuncio. Duplicatur ccele- 
ritas, dutnfeà rapacibusinfeGtari fen. 
tiunt. Seéd& ftrepitum in volatu y y virg. 4e- 
quandoq; edunt, quá oftentatione, uc seid. L5. 
vin&z przbeütur Accipitri implica- 
tis (trepitü pennis, £ quinoü nifi ipfis z Pin.H. 
alarum numetis eliditur, Specularus N- ^10. 
occvltus frondelatro, & gaudentem ^?? 
in ipfa gloria rapit. i 
Ad Ingenium & Mores Columbarum Ingenii, 
pertiriet, quod cumbibunt, collum 2, 7j; 
nonrefüpinant, fed quia breve & am- pipgof.1.o. 
plum; multarumque aquatut capax Pi. H. N, 
habent, large jumentorum more bi- / 10.6.34. 
bunt,quod Arift. H. 4, 
—— uli molliafvangunt his 
Nulila, jam longum. cwlog, domod, 
gregata, 
8i junxit pennas , drver[od, boffita 
tyacin 
Venit avis , uncia primum miran- — 
tur e horrent; 
Mox propiusá, valaut y focium jam, 
in aere spo 
Paulatim fecere fau , plaufuque fe- 
cundo | 
Circusmeunt bilaves , et ad alta cubi- 
lia ducunt. 
quod corpus primó humecant; dein 
pulvere à feie confpergunt; ficà pu- b 4riff. si. 
licib.& omni forde mundantur, quód 4^ »..49 
mané feminas vagantesin nidum có- 
pellunt,& incubare cogunt. Szpé ex 
liac caufa caftigatio pigrius intrante 
faemina ad pullos ; c quod conjugii c P/iz.H. 
fidem non violant » communemque N. "10. 
) (S ee A 


uU 


S —— HISTORIA SQCATFRALIS 

fervant dómum: Nifi coelebs aut vi- | ftigijsnebuloilleSarácetiusMuham& 
dua nidum nonreliquit;& imperiofos | desufüseft;capiant. | 
mares fübinde etiam iniquos ferunt: | De Pugnafatis eft dixiffejin nidorum Pug: di 
quippe fufpicio eft adulteri quamvis | vicinia mares pro uxoribus has proil- 
naturanonfit. Tuncplenum querela |lis pugnare. Antequam coiverint; 
puttur, fzviqiroftri cibus, moxin fa- | mares adhuc ccelibes ; fuas alijs fub- 
tisfactione exofculatio, & circa vene- | trahere conantur. Vidit& Avicennáà 
ris preces pédum ofbibus adulatio. | duaspro feerhina pügnanres; hzc vi- 
Appetunt tamen maribus defunctis, &ori adhzfit; quem; pugná repetiti; 
cujuícunq; coloris, nori nigrz tatum, | deféruit vidtum;: 


juod prod:tumquibufdam,novasnu-| ^ fmicitiacisihtetcedit cám hori: Anmicitiá | 


adu, ptis; &c d domini jufa conjugi 
Ligc1, Permutent, priftino domicilio reddi- 
| tz, prioribus fpretis,noviífimisadha. 
reícunt , quin & nonnullas ex marita- 
tis cum alijs coire Ariftoteles dixit: & 


ut nigrà apüd ZEgyptios mulier per- 


ne. Alliciunturin columbaria & ma- 
nent,(i velhumano fanguine cuin pitis 
integris iri vafe figulitio citcumaécto ? 


E ; idi eii Gefnerus 
illinantur, & piía deglutiant; velcra-h / 


de colubis. 
nium homiínis fenisiri iis 4 fufpenda- q Albertus | 
tur;,vellorum quo homo 7 ftrangula- de 4vib. 
tus eft,deponatur; vellac mulieris pu-r Palladius 
ellam à bitnatü laGtantis, occtiltetut.^3:644* 
Cumcapite caprz , quod excruciati, 

cum multo fale, & cümino Roinano 
coctum, acibidem depofitum, eos re- 

üntt. Cum Tinnunculo & vefperti- 
lionibus ut fuis locis expofitum eft, 

- fubigit;quod eis pavorépetculfis(funt | deniq; cum vite agrefti, perifterigne ; 

f Exechiel. autem f timidiffimz) med's natium | faliva, catlina; fémine viticis, & aliis. 


0.7. partes :;g tremunt, quód, dum M 


c 


petuo vidua, quód pulla femper ince- 
deret fignificabatur: fic ingrati apud 
eosdem columba, quód máfculus va- 
lidior fa&tus,patrem roftro inceflit; &z 
àmatreabigereconatur. Hucetiam 
pertinec; quod e mas adultos pullos, 
cum ex nido tetpus prodeunti eft , 


e Arift. H. 
Al.9.6.7- 


g d fub menfis cum Gallinis coiiverían- | fi aliquid horum vel in columbario 

CUM: Pe DT) hominum confüetudinc fe dele- | fparferis,velfüfperiderisin hido; 

455 &ati oftendunt,quod déniqi Aquilam Inimnicitias autem exercent , cüm /zii- 
fublimipetamabhumipeta difcernere | circo, ad cujus vocem perltortefcunt, czza; 

ilian.H. norant, & fi hicinvadit, in füblime z quod vociferansinvadat; ; Milva, zsHonr.LE- 

4..3.6.45: feruntur, fi ille, deorfum verfus ruunt. Aquilis;matinis inprimit:Bubone,qui d.d. 16. 

Arif. H. 4. Nec tacendum, feceris natis pullisvel| ova exforbec. Noctua,corvino gene-* Aelran.dl. 

L9636. Kk terram falfuginofam, quam in locis | re,vulpibus, catis, Muftellis, y helle- $47 4n 

po lotio confpergi faetis quirunt; vel fa- boro,;albo , & dentibus humanis, t ond 

liz. n. A. lisipfius / grana , feu ut hvorem abi- | q L.4.de Me- 

Lic45. gant, » nefafcinantium noceant im- | foetus implumes hecat , tácéo de a- thodo c.314. 

1 Gomefius precationes; feu;yutad recipiendos ci- | liis. x|Pin. H, 

Lide $ale- bos przparentur; feu, quod verifimil- Affeitusipfarum tant, Pulices & pe- NL11237 

m Athe? limum, ut eistam foecunditaté quam | diculi; quibusnifi mutidentüt, tiaci- Morbi. | 

Diptof. -9 cibi appetentiam ingerant; infpuere, | lentz evadunt; varioli circa oculos, y Y Crefent. 

.. corporismundicieiimpenfius ftuden- | quimenfe Augufto inprimis infeftanc; ^9-^99-. 

n ZEtli4- tes, nidosáà fimo repurgare, 7 Helxi- | & vitiligo ác lepra ob quá à Perfis RU 

HALU  gesherb3adevacuationem uti, lauri- | pulfas apad Herodotum legimus. ' 

35» nosramulos tenuesprimumproamu-| Def columbarim in Medicina mül- Y. 
leto colligere , deinde ad pullorum | ta proditafünt. Ventriculo quia fünt a 7e yarie- 
cuftodiam nidis imponere. Colores | ferventiore, lapillos comefos confi- zaré &er, 
fuos varietatemque difpofitam noffe, | ciunt; Margaritas eis exhibita poliri 
Memoriá, ideo temporis, quando fce- | ; Cardanus prodidit; Peftiferis haud 
minz in cucubitu fuccedendum eft; | corripi morbis, quicarneaffidué inci 

T Rhodi. nunquam masoblivifcitur, T pollere. | bo ài fuete, ex Aegyptiorum accepi- 

b20:£10. Ita deniquecicurati, ut & literas fe- | musarcanis. Odor etiam fylveftrium 
rant; & cibum exautibus; quib. prz- | inaérem refolutus,ab Epilepfia & Pa- 


raly- 


quibus virus quoddam ineft, quod & 


Lo nnd 


L 


[7 


N UT 
Ny 
Ww, 
" 
i m qs t 
BET 
d a 


ww 


DN 
i 
M 
WS 


 xalyfi, i Villanovano & Abenzoari 
redimus,prxíervat; Cerebella cce- 
citatem-inducendi proprietatem ha- 
bere;metuo ne falsó, dicuntur, medi. 
 camentis venerem promoventib. rc- 


bbifce Géprz(cribi,certum, Sanguis? cruo- 
vides. E 
c Galen de 
Simp. Me- 


ilic, v. 3, 


cohibet, á oculis c fuffufis eximie 
prodeft. Luíciofis bené illinitur. ln 
maículis efficaciori Hierocles eun- 
dem medicamento ad ftranguriamE- 
quiadmifcet. Adeps ad dyfuriam có- 
mendatur. Penna primum enata & 
cumurtica ufta podagra dolores le- 
niunt,ut Marcellus author eft. Ovis 
re&té condylomafovetut; fed defide- 
rcanteagerinaqua debet,in qua ver- 
benadeco&aeft. Fimus tanti eft fer- 
j . wotris, ut irnemíxpé concipiat, & in 
d Galen. ea d. Mytiaquz eft Aix pars, domus 
9. deTe'- hacratione conflagrarit. Cum hor- 
p"€. ^ deaceafarinà vel aceto mixtus, ftru- 
inas difcutitiarefaéctus, & curn naftur- 
tijfemine tritus, inveteratos coxeh- 
dicis; cervicis, & lumborum dolores 
| extirpat, utfcriprum Ferncelius reli- 
e Gefneris quit. Prodeft e calculofis,fivelina- 
de Coltti- ceto maceretur, illud propinetur co- 
5n latum ; vel in eodem feptem diebus 
| infufus, & aqux rofacez inftar deftil- 
latus exhibeatur. Excuricfceetit,6 cum 
Caftoreo,opoponace,myrtha, vcl fcl- 
le vaccino fuffitus excipiatur. Empla- 
ftrum cum aceto forti, re&té fuper ani 
ficus pofueris. Imbecilliustamen do- 
mefticarum ftercus , validius earum 
quainmontibusvagantur. De reli- 

quis confule Aldrovandum. 
Laudatus e: zz cibis Columbtaraum u- 
ffs. Commendantur in epatico mor- 
p Libro de boab p Hippocrate , in virum, poft 
intermf- diuguernum. morbum imbecillitate à 
f. ^ Rhafei& Peguani ita iis delectantur, 
utadvenis,interdum vendere nolint, 
Sylveftres, quas elixabis, domefticis, 
quz aflz, magis valent. Pulli propter 
molliorem fuccum veteribus verna- 
les zeftivis& autumnalibus(vefcuntzur 
tamen & ha melioribus granis) pr£- 
feruntur. Er videbis ex ijs, apud fcri- 
, ptores Meffos , Cruftas, Miraníe Ca- 
qdeRe Rt- t3lonicum ludebar, 
fies. tur,& aliacibarii genera. Pullos ta- 
men, caput & oculos lzdere, lepram 


quod & Rui dici-. 


m E c4 UIBFS 


p——————— ''/ OA | ——nnfÜmmt aS RE 


£9 

nimio ufu gignere,Simeon Sethi; Cy- 
nancheninducere R hafis, meminere, 

Quod veró 4 Varronis tempore,fin- 
gulorum pullori paria ducentis num- 

mis,& fi eximia effent, fingulis millib. | 
feftertiorum vendebantur , quód  r deReRa- 


emmembranis cerebri emanantem. | Columellz diebus funt inventi; qui Jfis. 


quaternis millibus nummtüm binapa- 

ria mercabantur: quod deniq: s Pli- sPZz.H.N. 
nius L, Axium Equitem Romanum /10.c.37. 
ante bellum civile Pompejanum de- 
narijsquadringentis fingula paria vé- 
ditaffe fcribit, luxuriz potius & deli- 
cijs quam ufui adícribendum cft. 


ARTICULUS IL 
De Columbir Domefhcis. 


Enera columbarum tria Varro Gezera. 
c^ pofuit, Fzuzagreíte, feu faxati- b [ deve 
le,quod in turribus & culminibus vil- raffc.7. 
lg habetur,quod falsóPerottus ae 4a- 
dos elle credidit, quidam malé cumil- 
lo faxatili , quod in agro Bononienfi 
capitur ; prorfus ferum , faxatilibus 
Varronis majus, coloris lividi , roftto 
rubicundo,conferunt, quedq; c, Ga- 
leno veuos & Bonos, dicitur. Adzerum clc- Conpfof. 
mentius, quod cibo domeftico con- fmpl. Me- 
tcntum,intra limina janua folet pafci. dicamens. 
Kasoxid" fea Domefticam Galeno. 
Tertium cx his ftirpib. Mifcellum fru- 
Gus caufa.. Ariftoteli fex funt fpe- 
cics,nempe, Co/umba; Oenas, Gaza vi- 
nago,P habs, Pba[fa; Pelejas, & Tuvtur. Al- 
drovando vero ex maegnitüdinisordi- 
ne, Phafra primum , P/abs fecundum, 
OQeitas tertium, Columba quartum, Livia 
feu Peliasfextum, Turzur poftremum 
locum occupat. Palumbum Pyralli- 
dem, Columbam, & Turturem, nihil 
inter fe fimilitudinis habere falsó à 
Callimacho f didum;infequentibus Fb 
exponetur, In Sylveftres & Domefti- ,,,;, bif. 
cas commodilflime diftinguuntur, Et 65. 
Domefticz quidem , fi Differenrias 
attendas coloris , magnitudinis par- 
tium, & coitus,ratione variant. Fuere 
ininfula Capitis viridis & Madera Íyl- 
veftresadeó mites, ut domefticarum 
more íe capi manibus paterentur. In 
Therapne maximas nafci ait Pecoc- 
tus,5poletiperexiguas, Taritüm duo- 

M decim 


c L10. de 


90 

. decimpaffuum millia efficiunt difcri- 
men. Habentur in Norvegia tota al- 
bas, quas & alibi vulgatiffimas confpi- 
cias. In g Graciaco primum teémpo- 
re vifz funt , quo Perficus exercitus 
circa Athon montem interiit. In E- 
 haelian.], ryce 5 Sicilizingens numerus unum 
4deAmi. rubrum canquam Ducem fequitur. In 
malc. Períia i deniq; Columbi fi qui funt; 
1 Sraliger. oblongo &anfetino illi funt collo.Ge- 
extrt. 231^ nera tam indigenarum quam Exoti- 
YU carum plurima apud nosfunt, quz an 
veteribus cognita fuerint, jure dubi- 

tati poteft, etiamfi Romanos Colum- 

d Plin.L.o barum amoreinfaniifle Z Plinius pro- 
H.N.c.17. diderit. Sunt Guzrurofe vulgaribus do- 
mefticis duplo feré majores, pedibus 
hirfutis, quz inter volandum; & dum 
murmurant , fauces in ingentem tu- 
morem inducunt, Plinij Campanas 
dixeris. Alix Cyprie feu ut Gefnerus 
nominat, Rufticxz, Anglice, Monachi- 
cz, eu Ferrarien(is, ex quib. quzdam 
Cucullata, criftam gerunt, & pedes vel 
pennisornatos vel nudoshabét:quz- 
dam crifta carentes,roftro füntadmo- 
dumexiguo , & pedibusnudis. Aliz 
Turcica & Perfice colore toto pullo feu 
betico, prateroculos, qui miniacei 
pedesquipallidé rubent, & roftrum, 
quod luteícit. Alix Iz4icetoftro Ana- 
tis, nihil prater pedes, & magnitudi- 
nem cum columbis commune geren- 
tes, quarumilla quam Aldrovandus 
Vienna acceperat , roftro albicabat, 
circanares rubeícebat, poftremo fer- 
pentum inftar fubczruleis &z nigris 
maculis, qux pér totum fermé verti- 
cem producebátur, variegatum erat. 
Sub oculis macula longa alba totum 
caput tanquam torquis ambiebat. 
 Aliz,qux , quod in honorem feemel- 
Iz,velfue velaliarum poftlonga mur- 
muraà terrafefe elevent,& ultra illas 
volaudo alas quatiant, Belgis Overs/a- 
ers dicuntur. Alice Gyra£rices,que, dum 
in orbem fupra foemellas maximé ob- 
volitant,tam fortiteralas quatiunt,ut 
duorum afferum fimul colliforum fo. 
nitum füperent. Unde remiges ca- 
rum penna femperferinzfra&t con- 
Ípiciuntur, Aliz Ga/eaz4 quarum ca- 
put;cauda,remiges,femper alius colo. 
risfunt, quàm reliquumcorpus. Ta- 


g Athen. 
Dipuof. [. 
9.c.16, 


HISTORIA CATURALIS 


ceo hic mon[irofas,quaram una in Ger- 
mania propé pagum Rikenhoven ca- 
pta, przter quatuor pedes, duplicem 
alvum habebacaltera dupliciquoque. 
alvo Bononiz nata eft;tertia bicorpor 
quodammodo erat, exuno nimirum - 
corpore, alterum par pedum remit- 
tens, cum reliqui duo alteri corpori 
perfe&te ineffent, 


ARTICULUS III. 


DeColumbis Sylveffribus. 
PUNCTUM I. 


De Palumlis. 


PLE columbz quz fint, prz- 
terito ex Ariftorelearticulo recen- 
fuimus, Primusexillis Pz/uzebus, qui 
vel Major, vcl Mizor. Hic Phabe Phi- 
lofopho di&tus,à nemine hactenus de- 
Íícriptuseft. Anille fit; qui inMarchia 
Anconitana Palumbo vocatur,incer- 
tum. 

Maiorem Graci Qéosow, Attici Qzad]ave, Nomen. 
moderni 9$2xz Niphus Torquatum, 
Servius, l'itum velTitium;fed perhos 
forté vulturesintellexit Perfius utAI- 
drovandus opinatur; Villanovanus 
Cadonemvocant. An Gemgeris diver- 
fitatem admittat,nondum liquet. Hi- 
fpani z in quadam novi orbis infula a Martyr 
grandiores noftris, Guftu & fapore, Decad.o- 
meliores Perdicibus quiaromaticum 'f4 L1e. 
| fpirabant, odorem, & quarum diffe- 

&a, ingluvies floribus plena depre- 
heníayinvenere. 
Corporis crafütie adGallinas prope- Defcri- 
modum accedunt,magnitudine haud zv, 
multo minores. Color eft cinereus, 
caput ex rubro & cxruleo mixtum, alze 
in lateribus maculis albis infigniütur, 
torquis coloris eft à capitis, dorfique 
colore diverfi. Ingluviem 2 ventri- y Arift. ni. 
culo prpofitam habent. Ideo bené 47; ,rr. 
Plinius, Avesquxdam finum unü ha- 
bent,quo mergunturrecentia,ut gut- 
tur alterum , in quem ex eo demit- 
tunt,coctione maturata,utPalumbes. 
| Teffes.cum Venerem exercent,infigni 
| magnitudine augentur;hybernis me- 

fibus , ne ullos quidem habere arbi- 
crantur nonnulli, 


URCEIETI IN SOME MEME Ore c m e Jac MEE ER LC DC E LE 2 2 ap tsp ct ut D a eae eei. mds Tee 1 E Eg ONDE 


Locum 


q» "2 " ed 'G I 5 FK S. 7 
(ch. — — Locum Ó fpeGtes, nullibi noti non , inavib. ceterisfoeminz prius abeant. 
funt. Apud Delphinares, & Vefates 'Salacitasforté in caufa. Nam& in pat. 
) Aquitanos,magnus eorum provétus, |ferüm qui falaciffimi genere idem 
Raró humi infidere vife;arboribus vel | contingit. ! 
dH.A4r. €ditioribuslocis dele&antur, Z7 Ari- Quantum ad Foecez gemere Philo- Pex. 
(1 —  ftoreles dum campeftres vocat, per | melaauthore, minurireSpartiano di. 
loca campeftria ; illa quz arboribus | citur, Cantusomnibus fimilis;inquit 
i: confita funt;intelligere viderur« Mi- | Plinius, atq; idem trino conficitur rH, Nia 
cPlw.H, grateprodidit Plinius , e nec abnuit | verfuipreterquamin claufula geritu. c.35. 
Nl.10. experientia. Nec hybernare quidem Hyeme mutis vere vocalibus, Audiüt 
6.4. apud nosíefe pati , falsó apud f. Ari- tamé,fiexalperrima hyeme plácidum 
fPIm.H.4. (totelem dicitur. Nam ti tepidiora | & ferenum tempus fucceflerit,fi auri- 
L8632. 7 defnerint loca, in anguftis montium | toteíti Nipho credimus. Genere or- 
jugis fefé fecondunt. Ideo verno dinarié vere s incipiéte;& nifi cófe&o » Plm.H; 
tempore deplumés cConfpiciuntur. E incipiunt. Sic hujus tempus N4L18.6. 


1 


Phattas femper confpici, quod apud | indubitatis notis fignavit natura. Er eS 

Actiftorélem extat, erroreft, De Pha- | voxtufticis przfentis verisfignum ha- 

bis id intelligendum Acthenzus in- | betur, | 

nuit. De torporis affectibus nil occurrit; aMorbi, 
Nutri- Cibus eisinprimis Fabi. Unde Fa- | unguiumin fenectureincrementum, 
mentum batianum apud Fetrarienfes nomen, dequofupra,fiexceperis. — 
Scalig. in. in Gallia glandibus fxpius, cum ilicis! — Sed nec de Ingenio & Moribus muül- Ingenii, . 
Arifl.de 4- cocciferae tum füberis;ilicum viridiü; | tum, 7 Amiflfo corporali coritortio fo- ifidor.in 
nimal?. pnecnon fragorum repletur invétum | lirariz incedunt, nec carnalein ultra Originib, 
Lj.61 jn Gallia ftomachum, Bellonius affir- ' copulamrequirunt. Adulterio cortu- 

mat. Hinc Glandiferarum appellatio. | pt; 7 corruptore, fiaflequi poflunt; y Porphyr. 

Alicávehementer faginantur.. interimunt.. Ingenij funt fiaiplicis, 7. de Abffi- 


Gencra- Coeunt & factificant [4 trimeftres;: ideó 1n eorum nidis deponit ova cu- venta, 
tio. unde tanta ipfarum copia. In Vene- | culus; & Plautus hominemignavum : 


g Arif. H. remacceníz,mutuó fefe anteinitium 


P;lumbemvocat. Vulnere denique 
4.6.64. ] exofculantur. Ante verisingreffum, 


accepto x origanum imponunt;& ad * Zip, 


à OlP/4"- ietenfo adhuc frigore nidificare; & | fanitatemredeunt, H.4.L 5. 

eyenat. 5d ] IS d EU HTLRCTNAT Tm 
plumas fibijurpullicalidiusrecumbác| — Invenere &in cibi & in Mediciga ^35 

, evellere;ex infpectione;an authorita- | Vfum. la Garani nuptiis appofitas A- F fus. 


Mantuan- ce. A]ciat. pdidit. Nidslocus arbores, (thenzus; y in Nafidieni convivio fiue yDipu.L4. 
Lt 66 C4. a niperiinprimis,fi i Theoctito cre- | clune ceu lautiores Horatiusmemi- - 
irl. dimus. Bis quotannis parcere ex Plinio | Dit. Carnes influxu menfium pituito- 

EH & habemus; femel ex / Ariftotele. fo Hippocrates: z intympanite Tral- z /.;, de 
1o,L58. Ternaplurimum pariant z» ova. Sed | lianus;in Elephantiafi Aretzus;in co- morb, ipu. 
| H. 4.1.6, quamvis tot peperint, nunquam plus lioaffe&tuAétiusiin peftilentia Alexá. ler. 
F4. duobus educunt. Tertium quodirri- | derBenedictus;in dyfenteria & colica 
m PIm.l-c tam eft, Urinum vocatur. Palumbes| Plinius przfcripfere; M. Cato Cenfo- 
j incubat fcemina poft meridiana, in| tinus egrotisexhiberivoluit, Paulus 
matutihum cetero mas,  Incubatus | tertium inter aves locuin eidem affi- 
n Arifl.H. ; citiusquam à columbis perficitur. enavit, Venerem propter glandium 
A.L6. c. 4» Decem & quatuor diebusurterum fe- | efum extinguere, credirum quibus: 

TTE [4.tunt. Totidem iterum foetus, fed o! dam. Oculi;quia confofli renafcütur, 
deGetierat, cecus & impetfe&us involucris eva- | ad vulnera oculorum & cicatrices aapórta Li, 
67. . dit, atQ; perficitur. Fivere p palum-! commendantur. Jumentorum vermi- Phyrog. 
pPmlY besad XXX. annutn,aliquosad XL. | natio finitur, 2 ter circumlato vereri- C14. —— 
FN. 055: habemusauthores, unotantum incó- | dis Palumbo;, palümbus emiffus mo- b Prius 

modo unguium eodem& argumento, | ritur ,jumentumque liberatur confe. "PN: 
q Arift. B. fenedz, quicitra perniciem recidun- | ftim. sanguis vulücta purpat. s 
' A.9. r. 7, Cür.Marem prius mori 4 credunt,cum | mus urinam ait & pese d 
20. aba 


02 HISTORIA 


faba fumptus refiftit. Lapillii in ven- 
triculisinventi,contriti; potioni con- 
tra eosdcm infperguntur: 


PUNCTUM Ill. 
De Oenade (eu Vinagine , AF 
chata [eu | Filacotoa Ara- 
bum €9 Columba 
LrUtA 
Enas 'TzetziO'vii,nion tam 3oi12i 
ivàv à fibris carnis,qua dura, & nifi 
terg? detraxeris efui inepta eft; quàm; 
vel àcolore uvarum ni»rarum matu- 
rarum, quas oneaiy Grzcivocant; velà 
vindemic tempore,quo& confpicitür 
& capitur;unde Lycophroni éwéctomoc 
9x), dicitur. Gazavinaginem, J ofe- 
husScaliger Vinitorcuium, alij vini- 
feram, Julius Scaliger Rupicolam,vo. 
cavit. Major eft columba; Zeffrum 
habet, fi Oenaseft quam Aldrováadus 
exhibet; cinnaberinum; lóngum , in 
extremo acutüm. Caps totum veti- 
trem & alarm pennis cinerea. Re- 
miges notabilis magnitudinis & ni- 
gricantes; Cervicem, intercurrenti- 
bus plumis nigris viridem: — Cáudam 
verfus Vropygium cincream cztero 
nigram, Pedes rubros: 


ALCHAT AE $uam cüm Filacoto- 
naeandem Áldrovadus facit,alz funt 
oblongz,peíinz & plumz coloris co- 
turnicum,cutis extrenia durajinSyria 
pedes nigri & breves. Adeam on 
me accedit illa, quz iiomine Angeli 
Monspeffulanis venit; quam; Perdi- 
ci perífimilem, roftro& pedibus üigtis, 
plumis ex fufco coloreinnigrum ver- 
gentibus, & luteisin FIDEI elfeRoa- 
deletius ad Gefnerum (cribit: 


COLFMBA LIFIA Albeito Ca- 
vernalis, Grecis z&eacex defcriptione 
Gefneri, eft cólumbi domefticá mi- 
nor. Rofirum ipfialbicat;& circa nates 
parü purpurei habet. CoZuz pronutn 
adlatera habet pro diverfo ad lucem 
pofita varié fplendens ; in fe partim 
fubviride partim purpureum. Supi- 
numex cinereo tale, Plumas ubi; ci- 


NATVRALIS 


rescinercas, medias, partim cinereas, 
partim ad extrema nigricantes, ulti- 
inas dorfum verfus fubruffas, Pedes 
tubfos. 


cat in arborum cavis & templorum 
muris. Migrat;& in cibo,palumbo tà- 
tüm tenecor,przfertur,In India;pro- 
dénte Aclíano; virides pennas habet, 
Pfittaco limillimai Cruribus & roftro 
Grácam refert Petdicémi 


PYNCTVM II. 
De'Tarture.» 


T; 


tüor éarum in Hifpániola obfervata 
enera. Vif inlocis frigidioribus, & 
nivofis candida & in Aquitania duas 
ejufmodi fe vidiffe teftatur 4 Scali- 
ger. Turcarum veto Imperator ; par 
rari & peculiaris genéris Herico Gal- 
liarum Regi tranfmifit.Ex Álexandria 
diverfi à noftratibus adférüntur colo- 
tis. Obfervatum & rioflro zvo quod- 
dam genus ; cujus fcemella candicat 
naturaliter; mas coloris eft cinerei ad 
fübruffum vergentis ; habetque tor- 
quem nigrum; 

In Déferipiione noh eft quod i imino- 
rémur. Falso Orus Apollo foli intet 


tribuit.falsó 5 Ovidius nigtum dixit. 
Collum torquis ambit logé aterritmus, 


Cconfpicuus. «4/« (unt verficolotes. 
Dorf? & pc&tori vicinz elegantiffimo 
coloteruffefcunt, nigris, quarum ex- 
ttema viridiagintercurrentibus, Hinc 
Virides cum ruffis marginibus fequun- 
tut. Remiges funtauz;f faalbi ali » 


occurrit; in extremitate illud eft. 


culter cognofcitur. Ex I44jcis foemi- 

na; pedibüsexceptis; quirubri, & ro- 
[tro quodnigricaris, tota eft candida. 
Mari caput; collum, pectus ala adre- 
itiges , dorfum ad Vropygium dilute 
ru&fefcit; neculla macula .refpergitur. 
lrisinoculis miniaceo colore refplen- 
det. Torquis cenuis & nigra circum 


nereas, alarum pénas quatuor longio- | quoque collum ambit. Venter prope 


anuin 


Vefcitur glandibus & granis. £Ni4jf- 


Vrtürin Columbaceo genere ul- Differe- 
timoloco ponitur. Triaaut qua- 7/2. 


a Scalig. 
Exerc.1g. 


omnes volucres dentes & mainmas 


viridibus maculis confperfus, ante vix : 


mina é ni(i interiorum afpectu dif. c Arift. B. 


A.L.9.6.7. 


! 


3 


rni m n n — 


Moss fes NA : 


rid oda ; 


* Tout - 


] , dis " e des 


Y 


y, ZI | 
// E "s 
| / 7, // -— p 
p E 
3 A / E——— 
M - 
o 


SOC HU 
anum latefcit. Pedesrubei tabellis al- 
bicantibusornantur. —- 

Nullibi feré non vifuntur,rarius ali- 
cubi vel frequentius. In /EÉthiopia 
tanto numero per aéra volare traduri- 
tur, uz nebulas effundant; & folis ra- 
diosimpediant. Apud Tartaros quia 
incibis prohibitz, abundant. Sed & 
Peru numeérosé easalit; Morantuir fe- 
ré femper velin montium jugis velul- 
miautaliatamarborum cacuminibus 
Hyeme vellatent; vel tepidiora loca 
| petunt. Unde Trirneftres; quod toti- 
| dem menfibus nobifcum agant. Pli- 

AR 7 iio. Cuni ad ltaliam 4 venidnt; in 
AL EOD Pontijsinfulisprimá volaturá requie- 


Loctts, - 


24 Ícendi caufa paucos dies morantur. 
Redeunt ad nos adventrantis veris 

. nunciz,cumjamprolemfecerünt. — 
Autri- Vefcuntur € frugibus, glandibus& 


nentur. olivis. Milio vehementer delectantur. 
ds H. f. /E (tàte fua fponte dummodo fit fa- 
573 cultascibi;sbyeme offá panis vino ma- 
f Coluimel- LL RU SNMP 
DNCER defa&ta pinguefcunt, & fi novella tunt 
| g Scalig.in €tatein tantum,ut g pinguedine fuf- 

Theophr, |. focati intéreant; ranqtiam nimio in: 
fartu elit£$ faucibus; 


S CASE . . : 

Gezera- — DeGeneratione cadem fcré qua in 

775 Palumbis occurrunt. Bisanno pariüt, 
& triméftres faetificans. Mas & fosmi- 
tia viciffim incubant.Nidusinter den- 
fosarborümramos ex duris & nodofis 
lignis conftruitur.Indice quotiefcun- 
queova rumperentutr, nova pariebàt; 
forte non fa&turz, fi illa exclufiffent. 
Proprium omnibus crepitus ventris; 
& Cum voccrh edunt ; noviffima pars 

. alvivehementer citatur; 

ctas. Qctonis annis vivere, reliquit Afi- 

h 4. 3. de fto elec m d ^ "e d b li 

posta teles; quindecimiisdem cubare 

mal. c. 34 Darthelomzus Anglicus. 

Fox Geizeré Latinis dicuntur ; Gracis 

«e ensquibusdam s&ev, — Tum volaru; 

apu; Uum pedibus plurimum valent. 

Aat Amicitiam €olunt cum Pfittaco; 2 

Ia. 1 | TE 

t^ — . Merula,Pavonibus; 

1 Scalig. ti Oven ^r Ex. ! ; 

"Theophr. 1 Inimücii4m b cum corvo; & chlo- 

»c16, [CO éxe£cerit; Helleboro,quo colum- 


Inimici- bx intereunt; propter peculiare tem- 
77 peramentumimpune vefcuntur; tna- 
k Zlian. lopunico trito perimuntür; 

H.4..6. — AdIggemium pertinet, quod fimori 
C46. — alterutrum contingat , / à fecundis 
Ingett- nyuprijsabftinere, foli volare, necra- 


» Li 


CO IG FS 


5. 


2 Emi. T . LMantua. 
mis frondentibus infidere,nec limpi- L5. Part 


dam aquam bibere , nido fuo contra y. 
luüpiincurfus, zz fquillz folia, quz ifti m abr, e 
fugere confüeverunt, fuperjacere, &  Hexatn, 4. 
eladiolum feu tanquam fafcinatio- 
! nis amuletum comiederce;feu nido im- 

Ponere ; qua fide non addo ; pro- 

datur. - TnUNMML 

— Ffunquodfpe&at Aegyptij i55 7 pas. 
quod Accipitris facri fibialitis ungues 
aliquando evaderent ; abftinebant. 
Martialis; 7 cujus avo capitá Tut- n Porphyr, 
turibusamputabaritur;clunes laudar. ^4. e 4b- 
Vulgus pingiores comimendat, In Me-JP?ent-l. 
dicinaidem quod Palumbes praftant Te EPIS 
Fimus albugines extenuat. Facilita- 

5 , fi tribus juniperi feptem - 


| tur partus 
| lauribacciscum cinnamoni drachma; 
' &corticiscaffie drachma una & femis 
fartaaffata & pinguedine Gallina ad 
ignem inuncta; vefperi bis in hebdo- 
mada fümatur. Non tangi venereis, 
quiin coriolupicor Tutturis delatum 
guftavit ; falsó à Mizaldo prodi. 
cum eft; 


SEED insi rie pr 


ARTICVLVS IV. 

"De Palferibus in genere ». 
possc spsÜoi, dYykpess d,ynoes; Nomen. 

«oy Macedonibus 225; Eleis, 4a Ares. 
degíap, alijs iAAdzodec & Eon t apud He- dipnof. 1.3; 
Ífychium extat,dicuntur. Eidem spze- 
dgy patlerculus eft. 

Ariftoteles vix alios preter dome- Differe- 
ficos novit: idcó omnia quz de illis £s. 
Ícripfit; hifce conveniunt. Atrhenzo 
ex Alexahdro Myndio; alij funt fplve- 
ffres.quorüm fcemine corpore funt de- 
biliores;roftticolofé magis teftaceo, 
facicideftantetioré parte , necnigra, 
nec valdé alba; Hollandorüm forté 
lignipetz: alij Dome/fici, qui sééswmvegi- 

«| b Galeno, darseyctsc inodernisGtg- b /.3.de A- 
cis. Alberto funr quidam in vertice "enr. 
rübei, in cavis arboribüs nidularires. ] 
Vifuntut & albi; & femper,fi c Pfeu- € isfecret, 
do Áriftoteli credimus, tempeftatein /errer. 
nunciantcónípedti; Suntininfula S, 
lliomzvirides; Z canoti. Meminit d Scalig. 
Avicenna é cujusdam ; qui quinde- Exerci. 
cim diebus continuis in ptihcipio ve- 236 5.2. 
ris fuaviflime cantiller; poft colorem c1. 8. de A- 


A hi : 
; ins umal,c 7. 


p4 
immutet,mutefcat, & fefe abícondat.. 
Eft in India Paffer Nocfurnus,quinoctu. 
volat;interdiu quiefcit. Hirundinibus 
eft alis & volatu fimilis, excinereo ni- 
ger nifi quod in medijs alis albam ha- 
beatfafciam, No&tuamodioingente 
£ H. 4. L9. profequitur, Forté Ariftotclis f Cala. 
r5,quemabulula capi afhrmat,vel À- 
&uarij Paffer fylveftris maguus , in 
fummis fruticum [furculis defidens, 
colore & magnitudine Alaudz, voce 
garrula , hyeme latens, quiquea No- 
&ua capitur. Sunt ibidem & Turdo 
mtnorcs,velociflimi volatu, qui aquas 
fequuntur, & natant. Sunt & alij de 
quibus inferius dicetur. 

Defcriptianem non cft, quod quis à 
nobis poftuler. Pennz quotiesactrio- 
ra urgentfrigora abeuntin albas.Non 
eftipfis gula, necingluvies;fed venri- 
g Arif. H. culuslongior. y; Adimuminteftinum 
4.L2.64It. paucae appendices vifuntur. Fel aliis 

ventri; alijsinteftinis jungitur. Nulli- 
h piedoru binoninveniuntur.In Media P tanta 
Sicil.I.4.- aliquando eorü copia, utincolz, quia 
6.3. femina terris concredita abfumebat, 


€. I. 


Defcri- 
pi. 


HISTORIA QATVRALIS | 


mentis advolaffe. Vidit. £ Aldtos, (uy; | 
vandusalterü,quilongé minori quam o,,,5,;, 
horz fpacio, vigefies faeminam inivit, l15.6.30.— 
pluries initurus;nifiifta locum mutaf- 
fet. Nidulamtur vel (ub tegulis tecto- 
rum; velinforaminibus parietum, & ' 
ut puit mollius cubentin faeno&plu- 
mis. Occupant & hirundinum ali- 
quando nidos. Undeapud /Egyptum 
oblimum , queminvchic Nilus, cum 
hirundinibus attem parietum é luto 
conftruendorum inveniffe; credütur. - 2- 
Pariunt coecos & imperfectos / pul- larif.4 de. 
los: bisterve quotannis, octo ad fum- Gener. 4« 
mur, quatuorad minimum, ut pluri- 
mumfífeptem. 

cLetai pafferum diverfimodé defi- 47,5. 


nitur. Mares negantur anno diutius 


vivere , argumento, quia nulla veris 

initio appareat nigritudo in roftro, 

quz ab zítate incipit. Feeminis lon- 
giufculum fpacium;ait,Plinius. zz Al- m P/ig.H, 
bertusidà tempore coitus computat. N./.1o, 
Scaliger 7 nullum excedere bimatü; &.38- 
veritimileefle credit. Ex illis, inquic, 27" Arift. 
parum captatur , minimum capitur; dr PE 


alio commigrare coactifuerint. Del. feecundiflimi funt, frequentia nó ma- 


phisin Hollandia, fzpé una diein uno | 
cerevifiariorum granario aliquot c€- | 
turix capiuntur. Migratorioscfíle vel | 
feíe occultare , Hieronimus innuere 
videtur. Athenzus mares hyeme la- 
tere; foeminas permanere, exco quod 
oolor in ipfis mutetur, collegit. AI- | 
drovandus inter migratorias vel la- 
tentes poni credit quod, mares vere; | 
calore caminterno quam externoac- j 
creícente, quádo iterum caloraccre- 
Ícit, conjuges fuasad fobolis propaga- 
tionem adhortari incipiant. 

Nutri- Viclitant oxanis jactis in terram fe- 

mentum. minibus milio,mufcis,formicis,grillis, 
fcarabsis, vefpis,apibus dele&arur & 
hordeo, cujus corticem celeriter à ! 
grano feparant. Sednec grana fambu- 
cirejiciunt, Et hyofciami femina abs- 
queullo detrimento, feu propter ve- 
narum exilitatem feu cauíam de Co. 
turnice redditam,devorant. 

Gentra- — Generationem quod attinet,falacifli- 

zio. mieflecomperiuntur. Vidit; unum 

i Exercit,' Scaliger incavum quoddam plus de- 

269. cies ad faemellam quam iniret, ex ad- 

verío muro , pufillis interpofitis mo- 


gna. Aldrovanduseamadquadrien- 
nium extendit, quód columba etiam 
falacilime,decimumfextum imó plu- 
res attingant. Cognofcitur xtas ex 
roftro, cinereumhoc, & circafauces 
croceum juvenibus;nigrum ac durum 
prevedtis. Fox eorum apud Graecos 
eft seshicav, quod ftridere vertitur. A- 
pud Homerum se/Ce», apud authorem 
Philomelo pipere. Rhadivuscantilla- 
redixit, Cum gradiuntur,faliunt. 

Ingenium íiattendas,ita funttimidi Ingens. 
o utizpéà fomno excitentur, ad do- o 4e. H A. 
morum faftigia concurrunt , ut à fa. /.7.c.19. 
Ípe&is cafibus reddantur alieni , qui 
multis periculis probantur obnoxij. 
Vitus p qui ab Accipitre impetus in pIdemyVar, 
Xenocratisfinum confugit. Tapro- Bif.L15. 
baneníes 4 inaltomariemiffos, ter- 3 - 
ramperituri,fequuntur. Evaduntin- 4 Acofta.L. 
terdumita domeftici,ut ad puerorum DES 
manus vocati advolent, Ad Noctuam 
confugere, dumaucupisartes effuge- 
re conantur , quod Orus Apollo pro- 
didit,falfum. Quidijscum no&urnis 
avibus? | 

Gerunt & Igimicitias cum V ultute, Inni- 

ó y Mu- [777 


daffer dono as . 
alias 


SN 


SDÓWiee  moulanus . 
2 is 


d afe bois f[peaes j 


; 


r Bartbol, 


Angl. 1.12. 


S ZEÍLH.A. 


u Pn. H. 
N.[.18. 
€.17. 


F fus. 


Do Bet DU Y Sons 


* Muftela & alijs. Calamodyles, quí 
ex Pafferum generc efle videtur, folio 
s cedriperit. Peftem à milio atq; pa- 
nico, Sturnorum, Pafletumve agmi- 
na; fcio abigi herba, cujus nomen eft 
ignotum, in quatuor angulis fegetis 
defoffa:miram di&tu, utomninó nulla 
avisintret, inquic Plinius: Eodem re- 
ferente 4 multiad remedia ejusdem 
fegetis rabetam no&tu arvo circum- 
ferrijubent, priufquam farriatur, de- 
fodiq; in medio inclufam vafe fictili: 
itanec Pafferem, nec vermem noce- 
re; fed eraendam priusquam metatur, 
alàsamatum fieri. 

F'fus Pafferum in cibis rarus, Gale- 
nus camen eos alibi cum columbis, 
Perdicibus , & Phafianis inter cibos 


 attenuantes numerat. Alibi autumno 


x Platina 


maximé laudabilem carnem habere 
teftatur; & Suidas in delicijs habitas 
prodit. At Platina x obnimiam ca- 


"uy" n^ 


9j 


fantfiexcipias. Oculorum etiamni- 
gram pupillam ]luteairis ambit. | 

Flavus ad Aldtovandum delatus, 
totus erat flavus, prater oculos, qui 
nigri. fupra per dorfum, caput, alas, & 
caudam ad caftaneum vergebat colo- 
rem. Quali etiam femora;tibia,& pe- 
des cepebantur. 

cMactlatus qui dicitur, albo, nigro, 
& fübflavo conftabat colore, Caput 
totum,accollum alba, intercurrenti- 
busmaculisfubluteis. Roftrum erat 
flaveícens in fuperiori parte, in infe- 
rioreomninó flavum, Alz tribus'prz- 
dictis coloribus ornabantur. Oculo- 
rum iris candida, Cauda tota pené 
flava erat. 

Albicille toftrum & cauda ex cine- 
reo candicat. Caput & omnes infc- 
riores partes exalbaluteícunt. Dor. 
fum maculz colorisferrugineiample, 
lineolis admodum candidis, exiguis 


T. liditatem malé alere, difficulter con- | decorataSpercurrunt. Pennxalarum 
coqui , & libidinem excitare ponit. caítanez funt, circumcirca lutez , ti- 
Invenere & in Rezzediis locam. | Caro | biz pedesque fufca. ; 
zPlnH. venerem z excitat; & rité Epilepti-| ^ Meztazuseft omnium Pafferum no- 4//royag4, 


N..30.6.5 cis, I'ympaniticis, renum 4 calculo, 
a Galen. velarticulorum vitio laborantib.prz- 
Dern ícribitur, Idem dc cerebellis & ovis 
docs, — Prodiderefcriptores. Adeps Nicolai 
b porí4] ad cophos Emplaftro inferitur. Fimus, 
s.Pbyro. faciem purgat; quz facultas ex mari- 
gnom. c.16 bus agnofcitur, & quód guttatim al- 


ftratium pulcherrimus.V ertex capitis orzizL15. 

eft coloris feré punicei, vel potius ca- c.15. 

ftanei, Mentum;ut vulgaribus atrum; 

inter quod & verticem color albus eft, 

qui defcendenstotum ventrem occu- 

pat. Ad oculorum latera maculz funt 

| binz,una altera major,utraque nigra. 
bis, & nigris pun&ulis diftinguantur. | DorfumatqQ; alz partim flavz, partim 
Idem cum vino potus virgam erigit.[nigrz, ^ Alx,qua ventrem contin- 
Cum fputo hominis illitus,varices ex- [ gunt, modo ferruginez, modo atra, 
tirpat, cum adipe porcino inunctus | modo albz. Cauda tota exluteo fu- 
alopeciamfanat. Stomachum exfolu- ! fcefcit. In foemina funt omnia palli- 

cArchigen. tutn & naufeabüdum c infperfus cor- | diora, & mentum eam maculam non 

apud Ga-. rigit. Cum oleo calefacto proximz 4| habet. 

Ien.l.8-fét. auricula infufus , dolorem dentium 


OR pellit. Cinis denique pullorum utili- PUNCTUM Ifl. 
oou te ad eundem infricatur De Pafftre Sylveffri, dorqua- 


De Pafferibus in Specie ». 
PUNCTUM L 
De Paffere Albo, Flaxvo , Ma- 
culato, Albicilla, €9 


Montano, 


pte Albus totus eft candidus, ro- 
ftrum , pedesq;, qua partes flavz 


to, Pufillo im juglandibus degen- 
te ffulto Bononienfum , 
 €9 Il]yrizco. 


p^ [ler Sylveffris verticem capitis ha- 415p... 
bet ferrugincumad cinnabarinum orgirho, 
vergentem, Oculorum ambitum al. /.15.c.16. 
bum,iridem flavam. A mentoad po- 
dicem cinereus eft;fed plumarum ex- 
tremi- 


j6 —— HISTORIAN ATVRALIS 


tremitates ad fübruffum inclinant.| raalbefcunr.  Tibis, pedesquefub. 


Mentum & collum inferius linex ad- 
modum continuz;transveríales. Ni- 
griufculz percurrunt; cumaliàsin o- 

inibus Pafferibus maribus torum a- 
trumftaruendum fir. Dorfüm , cau- 
da, & pedesex ferrugineo fufcefcont, 
nifiquód pennz in extremitarib, fuis 
omninófintlutexz. Alx eundem co- 
lorem exhibent,fed pennzprimz co-. 
ftas obtegentes , in notabilem defi- 


nunt candorem. 
ldemfb.c. | Torquatuzz Bellonius ab albo tor- 
c.18. que oculos fub fupercilio ambiente 


Belion..7. vocat, Maculaei lutea eft. Dorfum 


de Avibtus 


& ala: cinerea. Habitatin fylvis, in ca- 
(42,0, 


vis arborum nidulatur , vocem edit 
magnam, &aliteríe & pullos, quàm 
is,qui in urbe degit,alit. 

Paffer injuglandibus degens omnium 

eft minimus. Roftroadmodutn brevi, 
nigro; craffo; pedibus, cruribus, capi- 
te;alis, Pafleri murali fimilis. 
Idem..20. Pafferfiultus Rononien[muz, eft avicu- 
lahabitu Pafferibus fimilis,fed colore 
diverfiffima. "Totus namq; flavefcit, 
maculis abiq; ferrugineis, aut potius 
rufhis,oblongis, fed per dorfum multó 
longioribus & craffioribus, ubiq; de- 
orfum defcendentib. confperfus.R o- 
ftrum ipfi eft ruffum, craffum, curcü. 
Oculi majufculi, quorum pupillamlu. 
tcairisambit. Cauda & alz ad nigrum 
vergunt; extremitates tamen penna- 
rum minorum in alis candidz funt, 
pedes toti exluteo ruffefcunt, 

IlIyricus noftratibus major eft, colo- 
re fere fimilis.Pronusenimplané can- 
dicat. Supinus pallide ruffefcit, nullo 
intercurrente alio colore. Oculi& ro- 
flrum,quod cádicat,pro corporis pro- 
portione funt magni. Cauda biturca- 
ta, pedes lutei, lineis transverfalibus 
coloris pené carnei ornati.' 

Hisadde Pafferculum Brachyurumna- 

Jfratezm , cui cauda admodum brevis, 
Totum corpus flavefcit,Pectus& ven- 
ter magis albicant, Roftrum intenfius 
luteum eft. | 

Idemc,17. 9edG& avicula Pafferibus comgener huc 
referatur, cuiroftrum, utin domefti- 
cis, candicat , torum corpus maculis 
fubruffis, oblongis, deorfum defcen- 
dentibus tingitur. Venter ac femo- 


Ydem c. 23. 


Lc ————————————— — 


flavifunr, 
PUNCTUM 1Ik 
De Pafcribus Indicis 


Afleres Indicifunt varij, fed p raci- 


Idr.or- 


puaipforum genera funt quatuor. gitb.L1s. 
ntis eff macrourus,e? bic duplex. Aliusvo- 6.22. 


Jffro miniaceo magnitudine domefticis, 

caudam fi excipias par , roftro brevi, 
craffo,& praedicti coloris. Capite pla- 
no ptopé cervicem elevato;intercur- 
rente fub viridiad caeruleum vergen. 
te colore,fubnigrum. Gutture, collo 
inferiore,pectore& ventre candican- 
tibus. Alisfubviridiad czruleum ver- 
gente, albo, nigro, & lute(cente colo- 
retinitis, Cauda duplici minore n€- 
pe;alba, quz majoris fulcrum; & ma- 
jore quatuor pennis longitudine do- 
drantale anguftiffimis conftanteater- 
rima. Tibiis& pedibusexnigro & al- 
bo maculatis, unguibus nigris & acu- 
tiffimo hamo armatis, 

"lius voffra ceruleo,cui capututinil- 
lo planum;fed in cervice magis eleva- 
tumtotumnigrum. Oculinigri, cir- 
culoalbo circumdante, & indelute- 
ícente. Collum & pe&us coloris coc- 
cinci; venter & coxz candicant. Alz, 
tergus, & caudz nigricant. | Caudz 
longiorespennas, quz funt binz lon- 
gilfima quinq;nimirum palmorum,& 
latiffimz , tertia primum etjam lata, 
fed inexilia admodum filamenta de- 
finens,minoresalix fuftinent. 


mnino diffimilis,minor nempe,;&pre- 
ter pedes & rofirum;quz carnei colo- 
ris,totus niger. Caudibreviore. Ocu- 
lis nigris;albo circulo cinctis. 


^ Tertius esi [fiue Fropygio,Gz hic vel E- 
rythromelanus,ín quo totum corpus 
proné & fupiné,itemalarum prin cipia 
coccinco colorefplendét, Reliquum 
alarumatrumeft, Roftrum pro cor- 
poris proportione exiguum, & dome- 
fticorum roftro minus , colore qua 
capitijungirur albo, catera nigro, a- 
cutum & exile, UIropygium nullum, 


conficiunt; vel Cyazerii tbromelanus (ü- 
perio- 


Idem €, 23. 


Inde ex ejus pennis opera plumaria dem c.27, 


Alter ef? Bracbyurus fuperioribus o- Idem c.26. 


| Tajjerer dndirt 


d nif che Sperlnge - 


SN 


NES 
2] EO p 3 7 
WA 


x NER M 
- [o rmm, 
" - - N - EA. 


p————M 
L—« 
»- LÀ 


ASSAY 


ur Inde - 


alus 


? 


—Enmbriza queen fena 


. Emberza. Embrih wilblg | 
' | Gorlgorft . P 


[i 


^ 


2 woe 


Fringilla. Sane... 


antur quem. 
Gaza P imi eL E 


mpi 0774 j 
Genel. A 


TQ 
Mutin ) SS 


jl 
l 


y /^ lulza- 


"e ! ^ & Eules rude :Dillelfimck. j 


Une MOBIL 


"4 Lad 


SN jx 


DE e$UIBFS 


tioti longior;tubri,cyanei,& nigri co- 
loris; quiq; habet caput, collum, pe- 
&tus & inferiora omnia coloris rubri 
faturati:ad collilatera maculas binas; 
contiguas,femilunares,magnas catru- 
leas, roftrum parvum, recurvum , ni- 
grum, prope frontem album; alas ad- 
modum longas,nigras,ad latera ceru- 
leasipedesbreves & nigràs. 

Quartus Porphyromelanus,cui,caput, 
doríum, (Iropygium coloris funt pur- 
pureifaturati. Roftrumcollurionis z- 
mulum , fuperius nigrum, qua capiti 
adhzretalbum. Remigesalarum ni- 
grz. Caudaquinq; digitos longa;de- 


cempennisnigerrimis conftans. 


PUNCTUM IV. 
De Embriz;a Alba 9 
| Pratenft. 
H JE Pafferinietiam gen eris effe vi- 


dentur. 4jbamita Gefnerus de- 
fcribit. Emberizaalba, quz mihi de- 
mohftrata eft media hyeme apud nos 
capta,major eft flava, ro//ro brevi, lati- 
ufculo, flavinihil habet. Colore fimilis 
Alaudz;alioqui diffimilis, ventre albi- 
cante, à quo etiam Albam cognorni- 
navimus. Infuperiore roftri parte re- 
ttó mucronem,tuberculum intus có- 
fpicitur. Digiti fufcifünt;crura album 
& puniceum colorem prz fe ferunt. 
DePratenfific idem, Emberizam 
WOMEN voco quam aucupes noftri 
V'ife Emberitz à pretisin quibus ver- 
farifoletappellant. | Hac,ut pi&tuta 
indicat, colore eft teftaceo, feu figli- 
ho, cruribus, pe&ore, ventre, alis & 
cauda mediáà. Vtrinque enim in ea 
nigrzíuntpennz,.  Dorfez quoque 
nigricat,& inalisfuperius macula ni- 
erz funt fabrotundz : inferius veró 
marginis pezzarum íecundum longi- 
tudinemnigricant. Roffrum fuícum., 


ffrum acutum fübrubens apice fufco. 


A 97 
TAS Vos V. S. 1T. 
De vibus Granrvora 
Canoras. 
eUACPO UU SE 
De Carduele,Spino €9' Pa: 
ere Cana. 


ARDYVELIS Carduelus, & Car- Nogeg; 
delus Gazze Hermolao & Gefne- 
roTh raupis; Aldrovando ab aurea in 
alis vitta , Chryfomitres, Aurivittes, 
Kiranidi Jena, & AvisJovisialijs Co- 
rydalis, Graecis zxe»bie, isesgnA Qs, apa.- 
ye div(G. y monAle, sedi. etiam dicitut, 
Avis eft parva;cui dorfzzz cinéreuim 
& fufcum, Alecroceo colore, nigroq; ,,;, 
mixtim & alternatim variatz, albisq; Schvyiho 
notata maculis; verzex ni gricans 70- feld.in A- 


Defcri- 


ViAr. Stiles 
Oculiambitus exterior niver hunc mi- fi. 


niatus,miniatus,miniatum cztius cit- 
cumdar, Nectamenlizc colorum pi- 

&ura inomnibus apparet. Fezz/za alas 

Habet cinereas,guttur album.V ifanó- 

dum adulta ubiq;unicolor,ex cinereo 
adruffum tendens. Vifz & aliz, qua-- Aldro. Or- 
rum quzdamin anteriori Capitis par- nitb.J.:8. 
te & in mento aliquidrubri obtineri, 43: 
dorío, pectore, ventre, & reliquis ca- 

pitis partibus albefcunt:quidam tote 

prorfus alba funt, capitis parrem ru- 

bram fi demas, & aliquot luteícenres 

in alis pennas. 

Sexus facile cognofcitur, fi coloris, Sexus, 
utfupra attigi, vocis & plumarum ha- 
beaturratio. Voxfceminisexilior,nec - 
diuturnus cantus. Plumz coftas ob- 
veftientes cinerez aut fufcz, maribus 
aterrima. 

Viclitat feminibus lapparum; papa. Aurri- 
veris,rute, dipfaci. Cannabino adeo zzezzum, 


pingueícit , ut cantandi alacritatem Portal. 
amitrat. Quazcunque veró edit , ro- deyilla. 
ftro decorticat, ut pura medulla ve- 
Ícatur. 


vertex niger,infra quem utrinque ma- | 
cula albicans retorfum tendit E 
rurfusaliz duz nigra & albicantes per 
intervalla fequuntur. Hancavem 
. circalacumVerbanum Cep- 
pa vocant. 


Nidum intruncisarborüm & Ípinis Gezcya- 
conítruit, ter in aino, Majo nempe za. 
Junio & Augufto. Aliquando& in hy- . 
pecauftispullitiem ed ucit.Septé (epe 


'OVa, 


06 


HISTORIA X ATVRALIS 


ova,o&tointerdum, quinq; « liquando ro, & auricula muris, quà ad cantum 


ponit. Praítant cxteris, qui menfe 

Auguíto excluduntur. In dumetis na- 

ícuntur , atrioresfunt , & prunisaut 

malis aurantijs potius quam alijs ar- 
 boribusinfident. 

Camunt ornni tempore;fed maximé, 
cumaliasé fuo genere adventare co- 
gnofcufit. | 

Volant gregatim, & ad duo millia 
quandoque. | 

Aetatem ad XX. annos producunt. 


yox. 


. Folatus. 


vetas, 


fingülisannis roftrumacungues prz- 
. cidebantur,ut cibum potumq; capere 
poffet. Depofitis geminis pennis ca- 


VifaMoguntiz viginti ttes egreffa,cui 


excitatur, | 
Concentu eft valdé amceno & a- px, 
cuto, quem fpiritu diu non interrupto 
nuncinlongum, nunc in altum varia 
vocis inflexione extendit. 
Praferundi quibus cauda longior, 


corporis magnitudo minor, 


eSASITIT :-IL 
DeFringilla, Montifringil- 
la, €9' Linarta. 
pRINGILLA. (cu quod frigus prz- Deferi- 
nunciet;feu quod plures in frigore pro. | 


nz, quolocabatur vel prona vel füpi- | convolent, ita dita, Spiza cft Arifto- 
na jacebat. Plus voce quam patiná | teli, modernis Grzcis Fringillaro. In 


hominem dele&àt. Haud mali tamen 
funtalimenti, fi pingues, & non nidi- 
ficant, Affasiliacis & colicis prodeffe 
Kirámides author eft, 

SPINVS feu Ligurinus avicula eft, 
pe&oreluteo, roftro mediocri, tenui 
& acuto. Dias habet maculas nigras 
Alteram in fronte; alteram fub men- 
to. Mari capitis macula multo nigtiot; 
idem toto corpore magis quam fce- 
mina lutefcit. | 

In frigidioribus regionib. vel nun. 
quam vel raró apparet , nec in Italia 
quotannis cernitur, 

lisdem quibus Carduelis veffitur, 
naíciinprimis & comizzíeminc. 

Nidulaturin montium fylvis. Ova 
fecundum nonnullos duodecim , fe- 
cundum alios quatuor aut quinque 
Fox. — ponit. Amzniffimé canta & nontan- 
Aldro. Or- tum Carduelis, fed & aliarum avium 
nitb.L18.. 3liquando vocem imitatur. 

Uu Volant gzegatim, & toto agmine fa- 
cillimé autumno capiuntur. Sanguis 
ejuscum fali fanguine non coit. Afino 


Defcri- 
íi. 


Locus. 


F: jchus. 


Genexra- 
É i0. 


ea capitis & colli pars prona ad fubcz- 
ruleum vergit ; quodhinc ad Vropy- 
gium fubvirefcit. Pectus & venterin- 
ter rubrum & fpadiceum ambigunt. 
Feminaminus vegetis ornatur colori- 
bus;pectus& venter ex ruffo albeícüt. 
Vifa toto corpore candida. Viía & ex 
albido flavefcens. 

. Le gaudent hyeme moderaté Locus. 
frigidis,eftatetepidis. Namin Hel- Ariff. H.4. 
venia feeminz per hyemem receduno ^9..7. 

'& valido frigore ira offenduntur , ut 
volare nequeant ; € manibus ca- 
piantur, | 

Ininfimisatborum, & fammis fru- cops, 
ticum ramis zidulantur. INidus intus ex 55, 
lana & aranearum telis, excusex mu- 
Íco conftruitur. Quinq;autfex pone- 
reovaaucupesreferunt, j 

Non uno codemque modo caguzz. psy, 
Quzdam concisé quafi quzrulantur, 
quadam inlongum trahunt, Maribus 
voxalta eft & plena, Foeminis exilis & 
fubmiffior. Fringuttre vel frigere au- 
thores dicunt, fifuavius ut canat vo- 


N : d 
vero quod fpinas tempore verno de- | lueris.locuftam mandendamappone, 


pafcens,nidum dejiciat, infenfus eft. 
PASSER CANARIVS ab in(ülis 
Canari;s, unde adfertur, ita dictus; a- 
vis eft vulgaris Pari magnitudine; ró- 
ftro albo parvo & in acutum tendéte; 
 alarum& caude pennis totis viridi co- 
lore, Mari pectus, venter, & pars fu- 
periorcapitis, quz roftroadjacet ma- 
g'sluteafant,quàm feeminz, 
Pafcitur P halaridis femine , facca- 


Defcri- 
2772 


Vicus. 


vé 


Difficulterob aftutiam capiuntur; Zzgeziz. 
facilius vel zephyro flante, vel fudo. 
Nam & demitlius tum volant, & me- 
liusalle&ricum vocesaudiunt. Quz- 


"dam nunquam tmanfuefcunt, & inc- 


dia confumptz commoriuntur, O- 
mnes primis captivitatis menfibus pre 
moaeftitia obmutefcunt; nec nifi blan- 
ditijs exhilarantur, |Manéficanant, 
tempeftatem prafagiunt. 


Theophr. 
deftgn, 1&- 


MON-/^ 


NI 
SS 
SS 


3s : AL, m. : Cerda 4 
2 ! 22/5 N 


2222 
ZZ 


— 


. Tardaf. 


Krames Vos d 


AER. Ets 


Ww 


a d 


dub? 
ie Irdiinnile "s engener - [ 


d eda Co egg 


* Cum lolo AE opi E ; 

! s) alandra " 
alasaka. HX mil 
Guardee 
| 
i , | f T 

: LS M ge tt 
! ' 


Uibsnel 


I —NP 2 uv 


a en 
qmdem aiia eq amem | EEMMC 0 o ORUUIE C Pee na RENE 


E vg 
RES 
he D 


! 


 D:Defeyt- 
pite. 


'"MONTIFRINGILLA magnitu- 
dinefringillam excedit. Colór in ca- 
pite, dorfo & cauda nigrior quàm 
Fringillz. Supina pats albicat. Pectus 
cum gutture nonnihil ruboris ha bet. 
Alz duabus transverfis lineis ex ruffo 
flavefcentibus diftinguuntur; media 
linea interje&tà, In foemina, vertex, 
cervix & dorfum plus habent ferrugi- 
nei: alarum linea fuperioradeó eftan- 
gufta & brevis,utferé delitefcac. Non 
adeó fuave canunt, & caveis inclufa 
aliarumalitum Patferum inprimis vo« 
ces imitantur. 


LINARIA Pafferis eft magnitudi- 


| 


DE uwUlBFS 


9? 

' Quzcirca Árgentinàm Gysze no- 
minacur,percaput dotfum & caudam 
fufca eft; pe&toreruffo;fufcis diftin&to 
maculis, cruribus rubicundis, ventre 
inferiore albicante; feminibus papa- 
veris & alijs veícitur ; & gregatim 
volat; 


* 
? 


CAPUT Ill 
De Alauda 1n genere , €9 
$n [pecte », 


LAVDA,fcu Caffita& Galeritd, Nosses 
quz tame criftaris vocabula pro-. 

ne;fpecieadmodum fimilis,colore te- | prié conveniunt , Grecis veteribus 

ftaceofeu ferrugineo ad cinereü ver- | suc» xcgvda dt y xogvd(., moiy£, ut apud 

gente, eoq;in mareintenfiore. Idem Hetychium lego ; modernis Cuzula; 

in pe&ore maculis refpergitur ruffis; | ttA/me & 1n Creta , tefte Bellonio, —— 

fcemina fufcis & majoribus. Alarum : Chamachilados nuncupatur. Cirim Scalige? 

re&ricespennz nigricant,fed ad late- j hon elle, cumcirrifeu innulz oblon- Exerr. 235 


fra & in extremitatibus fuis candi- 
cant. 

Cibus ipfi Phalaridis,lini, cannabis, 
raparum,;& cauliumfemen,panicum, 
avena fracta &c. 

Laborat interdum orbs , quem 
fabtilem dicunt , in quo moefta filet, 
pennz obrigent, venter folito tumi- 
dior venis tubris confpergitur, peus 
excarneapparet. 

Exoriente caniculà obmuteícit, ac 
plumas vellicando circa medium ex- 
cutit; fic certum canicularis fyderis 
exortumindicat, Celebris eftapudI- 
talos ejusaftutia. Unde proverbium 
egli é un Fanello. | 
Cefüev. iy  Hucpertinet Lizaria Rubra Gefne- 
Oraithol. roà coccinco verzicis colore dicta, fi- 
veilla After Oppiani, five aliud quid. 
Advolant aliquandoturmatim, & fe- 
ré peftilentiam brevi futuram circa 
Norimbergam indicare putantur. 

Necnon Lizaria zarina Aldrovan- 
di,quz roftro lutea, vertice miniacea, 
pe&ore & ventre candicans. Collo & 
dorío exluteofufcaeft. A4[reri quam 
exhibet pertergus & füperiora pror. 
fus leucophzz, percurrentibus ftrijs 
deorfum vergétibus, color miniaceus 
magis fplendet , alz funt long? palli- 
diotes s Gula & pe&us leviter lute- 
fcunt; retro oculos macula fufca, ro- 
tunda data eft, | 


Nutri- 
mentum. 


Morbus. 


| Fox. 


NENNEN NMUNUU MM SEMMM..a.———————————————.—oen 
————R A s d 


. Aldrov. L. 
19.0.9. 


gaz pulcherrimz,cum pedes rübri,qui 
inaladdanon (unt, Scaligeroagente , 
evincunt £orziam non defcribam;ob- 
viaómribuscftavicula. In pofterio- 
re digito pedis longiffimum habet 
üngtiem, 
In Andalufia non reperiri, Áver- rocyy, 

roés tradit; nunquam arboribus infi- 
dere Ariftoteles, Vifz: tamen in iilis Arift. Hi Á 
criftatafirugofum neclevem habue- /.9.c.8. 
re corticem. In anguftiis montium 
hyeme alicubi conduntur: in Italia à 4£'c9l2.1- 
Gallia omni eas videbis tempore. MI 

Ve[cuniur eranis,fed &z vermes de- Ae 
gluriunt, auclaborumque ex genere DOOR 
locuftarumova diligenter perquirüt: : 


: ) Plut.l.de 
ideo a Lemniis coluntur. 1fide. 


Nidum ex ficcarum herbarum ra- Gezeras 
dicibus bumiter in anno, nempe cir- zie. 
citer Calend. Maij; Junij,&paulo poft 
Idus julizs conftruunt , eundemque 
aurz obverfum ita infegetibus & gras 
minerecondunt,utpratereuntitim & 
Accipittum minime obvius fit oculis; 

Ova quinque pariunt , quz à bufoni- 4rifl. H4, 
busfoverifalfum;quia aurz exponun. 1.6... 
tur.Superincidentes folis radij paren- 

tum defe&um (upplere vidétur. Pulli 

exclufi implumes adhuc deducuntur 

ad paftum, uc predantium eripiantut 
injufiis, | 

Quantum ad Captum mita alacri- 9X: 


LDtate pennis exertis in a€re vocis mo- 


IN 


2 


dula- 


I00 


dulatione, lztz ferenitati temporis ; 
quafiapplaudit. Nam nubilo pluviove 
caelo, vizaut unquam canit, ut neque 
humi,(ec interatcendendum. Áfcen- 
dit autem paulatim, fübitó veró & in- 
ftarlapidis defcendens cantillat. Ma- 
tutino viró potiffimum audiuntur 
meridiano filent. 
tnimi- Iuimiciüas exercent cum Pella ex 
ulis, — atdearumgenere, cujus ova diripiüt, 
Arifl.L.9. ut Ariftoteles vults cum Acanthylli- 
H.4ci. de,utrPhiles & Aelianus; cum corvis; 
quodab ijs devorentur ; cum Accipi- 
Anti. My- ttibus Alaudariis,à quibus adeó expa- 
Aald.cit, vefcunt, utin hominum finus confu- 
Alrov. giant; cum Ar&uro fydere, quia in i- 
4EliatH. pfius cum fole exortu , obmutefcere 
A.L.6, 6.4.6 incipiunt, xgrotant, & plumas velli- 
cando excipiunt. Denique cum fina- 
pisfemine, quodnulli non innoxium, 
alaudas conficit. 

Laborant zerbo comitiali, & alte- 
rius oculi ceecitate, idq; nono accide- 
teanno Albertus experientià proprià 
nixus teftatur. 

De zfain cibis taéeo. Juniores & 
pinguiufculas nemo non appetit. 

Species Alaudarum funt, CRI- 
SUTATA & NON CRISTATA. Il- 
la eft vel Major vel Miuori quarum. hzc 
Ariftoteliincognita, Schvvenkfeldio 
Arborea; Fera dvavo. , apicem pro cor- 
poris magnitudine longiufculum , & 
pedes rubros habet, Cum frigus in- 
tenfum eft, & nix agtos tegitin fter- 
quilinijs & prope horrea cerfatur , per 
aquinoctiumavolat, fi Longolio cre- 
dendum ; nidum in foffs fenticofis 
fternit; nullam particularem cantiun- 
culam habet; fed inepté aliarum qui- 
bus cum vi&titat vocem refcrt: Con- 
genereftipíti Alauda 5y/vatka, quam 
Germani QDalolerd) vocant; partein- 
primis prona albicantior. 

Major toftrum habet cavum; crifta, 
cujus radices inter utrumqueoculum 
fituantur, aliquantulum nigricatem. 
Doríum cinereum albo maculatum. 
Bellon.L5. Ventremalbicatem,;pectus cinereum 
de Avibu$ albis maculis confperfum. Caude pla- 
fias mas nigras. Linguam cxiguam fete 
furcatam, quiaramis raró infidet; un- 
gues longiufculos. 4b: in agris, 
circa flumina;& lacus;byemis tempo- 


Morbi. 


Ffus. 


Spectes. 


s 


f 


ORDEN ETTNUE Oa LB am o iu E TII NI EEENMEE I, tsi ail ii e] —; ILE TIL Mer i rt ae Mdb s Phe ss s 


———— ————— Há— — 


HISTORIA NATVR ALIS 


readvias. Nonvolataliarum more; 
fed vento cogente, runc ima nunc 
fumma petit. | 

"Non criflata Tuavius catiit. 

Laudaturad colicos dolores, T feu p, 
co&a feu affa. Quidam cor alligari t'Galen.de 
femoti jubent: alij recens tepensque f/zpl, Me- 
devorant. Confülaris Afprenatum di facult. 
domus ett, inquit Plinius, in qua alter / 1t. 

e fratribus colo liberatus eft ave lac Diofcorides 
in cibofumpta, & corde ejus armillà Jai dis E 
aurcá inclufo;alter facrificio quodam . 
crudislaterculis inclufo corde,ad for- 

mam camini, atq; ut facrum peractum | 

erat, obftru&to facello. "Thraces vi- 

vente adhuc Alauda cor exemtum fi- 

niftro femori pellendx colicx crgó 
circumdabanr, ut Alexander Trallia- 
nusícribit. Porta caufam inloquaci- 

tatem conjicit. Nimia enim garruli- 

tate, flatus , ex quo morbus fxpé exo- 
ritur,eximitur, | 

Non CRISTAT'A, Hermolao, Si- 
pontino,& Grapaldo T'erraneola;Ni- 
phofalsó Ariftotelis T'etrix, colore fi- 
milis eft criftatz,fed magnitudine mi- 
nor. Caput habet nigriusfülvo colore 
intermixtum.  Dorfgzm fpadiceum,ci- 4riff. B. 4. 
nercum,& fuübnigrum. Pecus pluribus ^9-«.25. 
maculis diftinctum. Z'ezrrezz fübalbi- 
dum. Pofticos digitos& ungues cjus- 
dem magnitudinis cujus & pofterio- 
res. Degit inplanislocis, erica & Ju- pallg.p. 
niperoconfitis. Hyeme grecatim vo- Avium L5. 
lang;zftate binz. Alta petunt volatu, c3. 
diutiusinzérehzrent, &majorafpa- ' 
ciaconficiunt. Amcenitate vzcis in- 
teromnes excellunt.. Galliexuno té- 
peramento inalterum facilé tranfire, 

& proventorum diverfitate, diverfi- 

modé etiam immutari,tradunt. Flan- 

te Auftro macrefcunt, Aquilone pin- 

gueícunt. Captura hyeme largiffima, ! 

nifi nives diutinz fedcant, & maxima 

(it frigorisinclementia. | | 
Adhanc Calazdra, Alauda pratorum, 

C Claude congener fpeGtat. | 

Calandra raccis yam dea & ya avdpoc 
forté wwe d xsoc 2dem , leu füavitate 
cantus;alij$, fed falsó Acredula, Cha- 
radrios, Gurgulio;ad Sturni magnitu- 
dinemaccedit. Alaudz de czteroin 
omnibus fimilis, Collum qua jubz 2 
Capiti conne&untur gracile habet, 

à rgo. 


-- 


i. "s 


: DE wur: s. rol. 
& toftrumcraffius. Vi&itatduriufcu- | altera porrectum;capete non recufet. 4f. H. 4» 
lisgranis. Vocis modulationeaudien- | Nidwz ex bympaito ftirpitus evulfo ^9.c.3. 


tes mirificé obledat, acomnes avium facit. Sed ftragulum ex lana & villo Genera- 
vocesexpreffimé imitatur, ^ Capta, jfubjicit. Quatuor áut quinque ova 7" 


vixunam diei horam fine cantu pra- | parit | son H. 
) Q tenta | Congener cs? huicilla, quam Aldro- DNA 
Bellon.H.:— Alauda Pratorum Alaudis eft minor. | vandus Chloridem Indiam vocat; qu&- 5, nn 


4Tn-5 R oftrum habet tenue, & longiufcu- 


que prono,ventre nimirum& pectore j.; 
DD. * " va * 
| i: -  ]um. Plumas cutem contegentes o- 


eft candidiflima , roftro fubviridi àd 


|. mninànigras. Caudz,in extremo al- 
bicantes, Humi dormit. In pratisni- 
dificat. Difficulrer educatur,fed edu- 
cata fuaviffimé canit. Cum Accipi- 
trem füpervenientem adfpicit, in ar- 
borum ramis latitat. 


cualadae congener ila Aldrovando 
dicitur,qua Bononie Petrone, Genue 
"Petronella & Chiapparone dicitur. 
Criftatz majoris mapnitudine a quat, 
velfuperat, Eidemque colore feré fi- 
milis eft. Pectoris & totius ventris co- 
lor magisad fubflavum vergit. Un- 
guesintantamlongitudinem non ex- 


fufcum vergente; capite toto dorfo & 
Uropygio viridibus; pennis, alarum 
remigibus & tota cauda czruleis;fca- 
pis albis,pedibusriigris. 
CITRINELLAM Gefneri, quam 
Galli Tarin vocant, T hracipedem A- 
riftotelis Bellonius effe opinatur, Co- 
lor cápitis dorfi cauda intenfior cft 
quàm inLigurino, ideo ob flavedinem 
magis fufca videtur. cJ4425 plus làvi 
colorisintoto corpore & praíertim in 
pe&tore&circa nates habet,quam fce- 
mina. Fefüizuriisdemfíeminibus,qui- 
busalise canorz. Raro plures quàm 


crefcunt. Tibiz8&z pedes albicantiora feprem, aut octo uno incubitu exclu- 
funt. Humifegpé quiefcit vel curfitat dit, &in cantu omnibus hujus generis 
in atboribusveró & fruticibus fumma | cxcellit. 
femper cacumina petit, quibus diu] 9ERINVS Gefneti Ligurinum 
immobilis infidens, fuavilfimas canti- | magnitudine & colorcrefert; pe&ore 
lenas modulatur, & veritre cx viridi laveícens; parte fu- 
xs periore . partim ejusdem coloris par-, 
Q-A"P^ IV? tim fufca. Cengezer eftilla,quam Ger- 
»u , ( maniHirngrylle vocant;magnitudine 
De Chloride, Citrinella 68 Seri- | Ligutini,&dmagislutea. | Capiturin Gérer. in 
Fols Helvetiz montibus. Auceps cum fe- Ornithol. 
dd Gefneri 3 €5 Luteis Ar xum TUR DUNT DA utaliqua 
Vua, congenere ». volandi h bertas effet, pullos etiam ex 
3 , | eishabuir, Sed cumaliquado proma-. 
Defcri- (URP Germanis (rünfinc / reGryllo maremLigurinum adhibuit- 
ji. Ícu Fringilla viridis, magnitudine fet, ova quidem nata funt, fed ex qui- 


eftalaudz, aliquando tota viridis, ali- | 
uüandovaldélutea. Masàfosminain 
.- Boc differt, quod-hzc fpadiceo par- 
tim,partim cinereo ubique coloratur; 
minusq; multo lutei coloris , imó mo. / 
dicum admodumbhabet. Pedes ei & 
crura mollicula, carnea feré fübíftaria 
& colore. Gula,venter, pe&us, uto- 
pyrzium, & alarum fuprema ora , pul- 
cherrimo ochrz colore flavefcit. 
Vidius.  Ariftotelesvermiculis vicZizare fcri- 
Arii. H. 4. bit, Verum paícitur quoq; feminibus, 


busforis nihil provenit. Suaviflimé 
cantillat. ; 

LVTEARVM duo funtgeneras 
FAum,quod Ciam fimpliciter Icali 
vocant Z/rerum, quod à colore palea- 
ri; Ciam Pagliaria, feu Pagliaricciam, 
Angli Gelgorftam dicunt. Capiuntur 
facillime omni aucupij genere. Zefcuz- 
zur gcanis hordeitriticei pane; hyeme 
alimentum in equinisftercorib. qua- 
runt, Captz per duos veltres menfes 
merum Ciciingeminàc fervitutis ob- 


L8.3. — (Carduorum majorum;Lapparum ,ra. | litead fuos modulos revertuntur, In 
porum, & phalaridis. Adeó aliquoties ' caveisfzpé cum morbo comttiali con- 
cicuratur, ut una manu detéta, cibum | fli&tantur. Mediá hyeme magno nu- 

] Ko N 3 meto 
x d 
t2 E ^ 


102 


mero in Italia apparent , & in pratis 
ingentesearum caterva confpiciun- 
tur. Quz de harum copgenere addit 
Aldrovandus vide fi liber capite vi- 
gefimo primo,libti decimi octavi. 


TITULUS Ill, 
De Avtbusr Baccivorgz, 
QG ASPICE CE 


«De Wurdis in genere». 


| rad 
iam,feuà colore, I urdus dicta, à 
Grazcis vetetfib. xiyuisuiyAud yo; àmo- 
aBelon. dernis 4 Schynopoullos,ac filentifci- 
Obfer.x. pasavesdiceres,vocatur. Gezeraipto- 
6,10; rum tria prodidit Ariftoteles. Pifczvo- 
yum ÍeuizoBcaoy pice magnitudine. Te- 
x4» à ftridore di&um, qu&titate Me- 
rulz; & I//zz,0mnibus minus, minusq; 
e Atben, fmaculisdiftindum, e quod espun| 
Diguof.l.2, volat; & nidosé luto hirandinum mo- 
1 5g reconftruit,& apud Gallos T non ex- 
$H.A.  tareputatur. Recentiores plura enu. 
Arif.L9- meratisannumerant. Nain & T urdela | 
€:26. Hermolao cft genus Turdi alterum, | 
quod in Veneta ptovincia Drexanos 
. vulgó vocant, major Turdo, penna | 
fubtufcá,varia;8&z Turnero illa,queSa- | 
xonicé 2Bradyvogcí | (commune hoc | 
fere illis nomen, quz in novalibus & 
quiefcentibus agtisimmorantur ) co- | 
lorefufco;terreo,;obfcuro,ut humi fe- | 
densagnofci vix poffit, ex Turdorum ! 
eftgenere. Idem Germanorum S&'ro 
fiel / Turdum pilarem efle putabat. 
Genera. Scaliger T fecundiapud Ariitotelem 
T4. Com- generis, duas fpecies facit; quarum una 
meéar-. Tyjd4à Vafconibus, altera Turdus di- 
fato, citur,figurà & facie adeó diffimiles,ut 
nonnunquam in agnofcendo fallátur. ! 
Saxonum Ziepdrufchel colore Iliaco ! 
fimilis, quz q; circa rubos verfatur, & | 
fructibus eorum victitat, minimum | 
Turdigenus, & ez: Ariftotelis qui- 
busdà, Germanorum veré Sleingum- 
mer/Merulá minor, roftro acuto, bre- 
vib. pedibus,ejusdem nonnullis Cva. i 


LU 


nus. Helvetij habent Turdum fylve. | 
ftrem. Carinthiorum avis dicta £eimz 
&roficl/ pedibus albis, Turdis minori- 


HISTORIA NL ATER ALIS 


busannumeratur. De A/bz,qui in $e: 
ptentrione, non eft quod aliquid di- 
cam. | 
Forma fpe&etur; cinereus color Farssa. 
eisferé peculiaris eft; huic quàm illi 
remiflior vel intenfior. Omnes pet 
collum inferius , pectus & ventrem | 
maculis zftate confperguntur, 4 quas d Arif. H. 
per hyemem deponunt. | Unde Pli. 4.94.49 
nius e Twudis color eflate. circa callum e g.N.L 
VAT IUS, hyeme concolor. | Vi ustamen vi- 10,029. 
fcivorus,nefcio quoannitempore ca- 
ptus, quiita plumbei coloris evaferat; 
ut quodammodo ad amethyftinum 
accederet. Vifus& Turdus vul, ó di- 
&us, tribus diverfis coloribus diverfis 
nimirum temporibus captus. offrums 
omnib. eft longiufculum, cratfiufcue 
lum,rectum. Lzzgualata,& ad imitan- 
dum humanum fermonem parata. Pe- 
des figurá fimiles, & colore non in o- 
mnibus eodem. /zteffigum appendices 
nó habet, necgula veríüs ftomachum 
dilatatur, nec fuperius ingluviem ha- 
bet. Nullibinon funtobvij.Daphnios, 
fcu à Laureto illo Alexandrino , ubi 
baccis vefci poterant; feu à Daphne 
delitiofo quodamSyrie fuburbano ita 
di&os, Clemens Alexandrinus cele- 
brat, Advenaseffe, & quotannisin I- 
taliam circiter aquinoctium autu- 
mnaletransmare vernorevolare, Au- 
thor eft f Varro. Unde trimeftres FdeReRuf, 
Plinius dixit; per hyemem latere fcri- L5. 
pfit e Ariftoteles: nectamen omnes, g H.4..8. 
velexeoevidens,quodin 5 Helvetia &3- 


*-1 


| circa Tigurum per hyemem abundet, h Gef. in 


hyemein Italia loca maritima junipe- Orgithol, 


ris & myrtis confita;frequentent, Ab 

i Ambrofio inter eas qux fub hyemis /:5. He- 

initium ad nosaccedunt, numerétur; 447-614. 

Bononizx deaiq; Martio £ etiam men- k Aldrov. 

fe copiosé habeantur. Ornitbol. 
Quantum ad zum delectantur /.16. cx. 

baccis myrti;juniperi,fambuci, hede- Fus. 

rz;necnó olivis, ut eft apud Calphur- 

nium Poétam.Vnde Olivariorum no- 

men;fagigland:bus;infe&is,lumbricis 

& culicibus. Ex femine abipfisexcre- | 

to provenire vifcum "Theophraftus /1 Theoplr. 


| & Plinius z prodidere, rà falsó quam de Cauf 


Satyria & Orchides ex eorum genitu. Planr.1. 2. 
ranaíci, falfumeft. Quotenimin ar- ^?* * 
boribus Turdus ftercus excernir , &; pode 


6.6.94. 
tamen . "3 


: who Iz etuorus ; 
Jrofie 


TEL "mas . 


zentilas 


Y. PE , 
Si Imi 
[4 


d ardus. inlra 
fran iluógel d 


NWNNNNNS S 
NS Ss 


c 
SNNNNSS SESS S 


SE 
SM . 


DUNVSSASORARANSARSÉ 


USA 


SSVMRRRUS 
ASSNANSUN 


r"na 


JP er fohllarius 


"DD y. Mo WIEN à 
Sat Mdb no 


s ron 


EANEIUEE- 
o d 


ID Bud 


VuuUuegs 102 


tamen vifcumnongeneratur? Quot | Arnuncaratisnoftra luxuries quoti- 


in regionibus "T urdi non funt, ubi vi- 
Ícum nafcitur? Concoquitur in T urdi 

n Scalig.in ventriculogranum, z cum labrufca- 

Exerc.169. rum longé dutiora & majora conco- 
quanturgigarta : & exhibitis uni vifci 
baccis , nulla in excrementis reperta 
eft ipecies, Defaginatione videantur 
Oeconomica. 


Gesera- — In cacuminibus arborum ziZifrcan- 

zig. ££5, pené contextimin fucceflu, gene- 
rant. Ova,decemáà conceptudiebus 
pariunt & fovent. Increbuit alicubi | 
mos, ut vafaibidem collocentur. 

Fox. -Fo?x eorum trutillate,ut Philome!'z 


^ Scalig. author inquit. Sermoniaffueti, o can- 
Exerc,237. quam é modulis fermocinantur. Ha- 
buit Agrippina , quiomnium fermo- 
p Pli.H. Ds p imitabarur, Et mirum eft adeó 
N.L1o. furdosdici , ut vitium in proverbium 
642. — cefferit. Invenere & in 
V fus. cMediciza V fum.Nlyrtorum baccis 
farti & affi ventris profluvio laboran- 
q P/n. H- tibus 4 exhibentur. Tempore peltis 
N.L30.6.7 ig cibo,macerati,laudantur. 
Belon.l6. — Quiddeufuincibm dicam ? D'utiores 
de Avib. quidem concoctu, Perdicibus, Acta- 
SIE genis, Phafianis & Gallinis, Galenus 
facit:fed quiaidem PhafianosGallinis 
concocione & nutriendi vi pares, e- 
rLy.Me- dendifuavitate fuperieres z alibifcri- 
RU bit;alibi 5 laudatiscibarijs, quz neq; 
h de cibs tenuem neq; craffum fuccum gignunt 
bonicyma- annumerat, vel locus prior mendofus 
lifuti. eft, velfibiipfi contradicens, fallitur. 
t Alex.4b. Graci z fané ovacum Turdis,lepori- 
Alex. 5. piscarnibus, acimellitis placentis fc- 
Gm  candemeff(x frequentius inferebant. 
4-626. ]idem Turdorum turma in propo- 
u Athen.in 
Dipnof.l. z in ufu. Eorundem pectora in patinam 
Apicianamconjiciebantur. Et quan- 
tuscircaeos Romanorum luxus, five 
copiam, five pretia fpe&tes..— l'anta 
x Plin.H. Iurdorum x aliquando fuere avia- 
N.L17.c.9 tia, ut ex ijsftercorarenturagti, Lu. 
y Varro.de cu]l? y aliosvidebat Turdos in mazo- 
RRAÀ3. ^ mo pofitos co&os, alios volitare circa 
 feneftrascaptos, Ex uno Ornithone 
quinq; millia fcio vzniffe Turdorum 
denarijs ternis(id eft computáte. Du- 
dzo denis folidis l' utonicis& femitle) 
ut H, S. fexaginta millia ea pars villz 


| RU reddiderit co anno, inquit 2. Varro. 
Lj] 6.2 


diana fecichaec pretia, & c. Noftra x- 
tate quoquo modo capti eduntur. 
Quibusdamjecurovis integtum.cum 
medulla panis contunditur; &per lin- 
teumtransmittitur. Hincaromatibus 
ad faporem coloremq; commendan- 
dum infperfis fervefcit.. "Turdi in ju- 
recarnium elixi, & modicé frixi im- 
ponuntur. 


CAPUT Il. 

De "Turdts in [pecie ». 
ARTICVLVS I 
De üirdo Vi[crvoro €9' 
JTrichade.j. 


Vrdus Vifcivorus , Ariftoteli i£o- 

Beg», Athenzo i£opay(G- dicitur. «4a Gefüer. 
Major eft ceteris 'urdis, & pauló in- is Ornitb, 
fracolumbam. Capite;alis,& ventre 
fufcus ; plumis tamen juxta caudam 
aliquid lavi admixtum apparet. Cu- 
tem intra roftrum pallidus & fubru. 
ber colores mixti tipgunt. Collum 
parte proni,venterQ;totus nigris pun- 
&isinalbicantibus plumis, & alicubi 
flavis variant. Pedes digitique,pofte- 
riore prafertim tibiarum nervo, fla- 
veícunt, & Aldrovandusíemelunum b /16.0r- 
adeó,in cauda maxime, & alarum re. fiith. c.2. 
migibus albefcentem obfervavit , ut 
pene albeíceret; capite veró, tergore, 

& fupernis alis omninó cinercus effet, 
Nullo non tempore apud nos vifun- 
cur, Cibusiptisabietis vifcum & refina; 


matibus feu primis s ccenz. ferculis tateinprimis; hyeme frudtiferarum 


arborum femina. Sed & baccis arbo- 

rum, Juniperi prxíertim & Liguftri, 
inhiant. Dum finguli fingulas viícife- 
rasatboresoccupant,&propé eas mo- 
rantes,alios perfequuntur,facilius ca- 

pi, prodidere nonnulli. Obfervatain 

ijs,à rufticis & pratagia, Diu nempe. 
duratura hyemis, fi circa hujus finem 

in cacumine arboris cantillent, Futu- 

rz aftatis,fiin ejus medio eonfideant, 

TRICHAS, qui Pilaris perperam Gener. án 

dicitur, & à ftridore nomen fortitus O/?thol. 
eft, totus feré magnitudine & figura 
eftMerulz. Roítrum habet fubHa- 


VUlIn 


/ 


c Arif. H. 
A.l.9. 0.20 


Pd 


104 
vumin extremo nigricans. Os & lin- 
guam flavo colore tin&ta, Collum 
pronum cinereum maculis nigris a- 
fperfum.. Dorfum charopum , & per 
medias pennulas n gricans. Pars circa 
Uropygium cinereis plumis obte,i- 
tur. Caudam nigrz penna conftituüt. 
Collum fupinum & pecus varia funt. 
Pennzalarum partim nigricant, par- 
tim ruffo colore tinguntur, &c. Nun- 
quamautraró in xftatein An;lia v/f. 
?ur, hyemetanta illorum multitudo, 
utnullius avis major. Vefcitur baccis 
juniperi, Aquifoliz, & forbi minima, 
Apud Helvetios 
Acuté c fonat, & quamvis colorem 
mutet:vocemtamennofn variat. Vo- 
latgregatim , & inter volandum ob- 
ftreperus eft. 


ARTICULUS IL 
De'Tnrdo lllade, 9 Jmpli- 
citer diéfo. 


Vrdus Illas, Tyllas Alexandro , 

Myndio dicitur. Fufcus eft perto- 
tum dorfum. Pe&us eft varij coloris, 
medius ventet albicat; utrinq; ruber. 
Eodem colore pars fub alis tingitur. 
Interiora oris penitus flavefcunt. Nj- 
difícant inBbohemia vel Hungaria. Gre- 
gatim plzrumqi;in dumetis degunt.Ini- 
uo hyemis per quatuordecim feré 
dies ante Pilares in Helvetiam advo- 
lant,circa Pafcha recedunt. Racemuis 
vicdlitaut, vincisq; multum damni in- 
ferunt. ldcó tempore vindemiarüm 
capiuntur. Geínerusin diffecti ven- 
triculo menfe Novembri baccas fpi- 
5a albz quam Oxyacantham dici- 
mus;reperit. 


Quem Aldrovandus Tazrdum Jfea- 
pliciter ditfum vocatis Bellonio Tzrdu; 
primus Arviffotelis,8z T urdus vifeiuor us 
minor dicitur. Cruraineo ex defcri- 
ptione Gefnerialbicant. Pectus,ven- 
trem, & latera puncta nigra infigniüt; 
dud fübflavo & ruffo colore inunum 
commixtis infignitur. Idem fubalis 
colormetus. "lotaferé pats prona fu. 
Ícefcit. Ala fufco ruffum mifcuerunt, 
& maculasfübflavas habent. Venter 
candidus eft. Crura albicant. Pro. 


HISTORIA X ATORALIS 


prium illis effe apparet, ut circum ó- 
culosmaculentur. Sexum folo cantu 
difcerni poffe dicunt. 
INB. Genus Turdorum exoticum 
Videin Mantiffa. IN.9. 
CAPTIETOHT 
«De crai. 
M Erula, Grzcis x/avo Q., kéo ge & 
xsvvy Gs, quibusdam à nigro co- 
lore Nigretta ; Latinis quod folivaga 


fit & fola pafcatur, Merula dicitur, Duo 
ipfarü Gezera Ariltoteles 2 ponit, Zu£- 


poftremo advenit. | zarefou nigrum, & cagZidum,quod tan- 


| tum circa Cyllenam Arcadiz nafci 
Ícribit: nos & in Norvegia, & innovo 
orbe inveniri fcimus. Varro b intcr 
res inufiratas reponit. Addit & zer- 
tium fufco colore, & minoris magni- 
tudinis, quod Paflerem folitarium vel 
Merulam montanam quidam efle ju- 
dicant. Vidit Aldrovandustotam ex 
flavo ad caftaneum vetgentem , mu- 
tato forré priore colorc. Magnitudi- 


GeZeras 
et J8l . AsL. 9» 
6.19. 


b de R.R. 
L3.6.9. 


nem ei Turdi Trichadis Ariftoteles | 


tribuit citante Arhenxo , colorem. 


nigrum , roftrum punioeum veré an 
falsónefcio. Albertus roftrum & pe- 
des crocea.Sedut plumarum colorem 
protemporis diverfitate mutant : ita 
& roftrumidem non fervat. Nam id 
anniculis, tefte Plinio, in eburtransfi- 


guratur,at maribus duntaxar,Scaliger 


T pullos nigrüm habere , anniculos 


1 I4 4ri- 


buxeum affirmat:Sexusoptimé di(cer- fforelis H. 
nitur. Foemina namque fufca eft, ro- 4.19.e.5- 


ftroinferius tantum lutefcente, füpra 
plane fufcido. Gula pe&usq; totum ex 


albicante& fufcefcére colorib.m»cu- 
lantur. Nominat Aldrovandus c quá- 
dam Leucopbatum , cujus caput praeter 
tres macalasoblongasnigras, quare- 
| tró oculos 'confpiciebantur , prorfus 
candidum erar, roftrum & oculorum 


cOrfüth.. 
L16.c.6. 


iris lutea;pedes fufcefcebát. Cauda & 


venteraterrimi caloris. Ala albo ma- 
culabantur. Ápponit & cazZidazs 20- 
:4m;toftro duntaxat rutilo, & pedibus 

| lutefcentibus. Aliz ex albo & nigro 

| funt maculatz, mas minus quàm fae- 
mina, cau nigrá , roftro & pedibus 
intenséin mare rutilis, pallidé in foe- 
mina flavefcentibus, 


/ ; Quan- 


4 
erula Aera. mas jew Slurnus 
- i 
E TW Wes - | 
] 


— 


Vrat 
» 


— oie eS o 


mU 


LL 


i, 
NN 


2 


Z n] -—— 


AIT 


Lets 


DE etivUlIBVFS 


Quantüm ad Locum verfantut in 
"locis denis confitis arboribus, ípine- 
tis,anguftis montium angulis, & lapi- 


d Arif, H. dum fiffuris. Mutant ut|Turdi Z lo- 


Fius. 


Gene- 
YAliD. 


fit fe Merulam efTe prohtetur. 


IO $ 

li Punicigrano perire Aelianus 5 au- 

thor eft. 
Ingeniumyefipit,quod 7 humanum 


h J£LH,A; 
l.6.:.46. 
Ingenttu 4 


| fermonem, quamvis linguam ftri&ta, i philoffr.I. 
(41.940416. Cur, & hyeme in vicina|demigranta- | roftrumrectum,& anguftum habeat, 7.i» vira 
prica. Parafitus tamen apud Athz- | imitátur:& quód Laurifolio annuum 4ollon; 
nzuüm, fi algor fub dio pérpetiendus | faftidium purgant. 


Den incibis , hzc pauca dixiffe 


Y fus; 


Vefcuuturijsdem quibus Turdi.Sed | fufficiat,In pectore ipfarum 4 adufto k nórat.l. 
& pomisforborum; ornifambucique haud patvam collocaffe voluptatem 2. férmora 


acinis. Caveis inclufz etiam catnib. 
Plantz exquibus precipue cibum de- 
cerpunt, funt Oxycedrus Dalecham- 


pii, Ilex Aquifolia ejusdem ; Myrta- : 


canta, philyreaanguftifolia, myrtus 
laurea maxima ; myrtus exotica Pli- 
nij, & area Theophrafti effigiealni. 
Nidos figurà hazmifpharicà oblon- 
giufculà, admodum fcutellz cavos; 
ex farculisramulisq;exilibus, &fibro- 
fis radiculis luto inter fe contextis , 
fubftrata molliore materia conftruüt. 


Bisanno,omniumavium primz, ante 


exactam hyemem,;in Helvetia menfe 
Martio vel Apriliparzzzz. Numerum 
pullorum nemo exponit, Nido AI- 
drovando allato quinq; inerant, Per- 
farum Magos ex falviafub ficu putre- 
fa&a,dumfol & Luna fecundam folis 
faciem occupant,avem Merulz fimi- 
lem procreaífe, cujus aduftz cinere 
lampadiinfperío domus ferpentibus 


eEpifl. Me» repleta videbatur, author eft e Lan- 


dic. 38. 
Fox. 


 fanfl.n. 
& Ad. 9.6.4. 


e Pln.H. 
N [.16. 


Amicitia 


' ? ftrepunt & tumultuosé voculantur. 


gius. 
De éatüm Pocefringülicire quidam 
ufürpar. Vereresejus non exprimunt 
proprium, fedinter canotas ponunt. 
Quandam adeó in novem vocü mo- 
dis exprimendis excelluiffe, ut nullus 

. hominum perfecté eam imitari po- 
tuerit, Albertusauthor eft. Incipiunt 
autem vere canere,continuant per &. 
ftatem, Hyeme cohibendo vocem, 


Pliniushyeme balbutire, circa folfti- 
tium mutas effe g ait. | 

Aicitiam eum ea Rubecula colit. 
Sequitur enirn eám, & noctu, vclju- 
xtaipfarn, velin proxima arbore con- 
quiefcit. Ipías Nodtuz ita infenfas 
quidam volunt, ut quotiefcung; clà- 
imantem audiverint, tanquam inju- 
jüriam vindicaturz,advolent, Ma- 


Romanos. Inter poginz vero profef- 


fores / cluncíne tergoribus fint pra- Iplin.H.N. 
ferendz,difceptatum: "l'ardé tamen 1.10. v.50. 


cóncoquunatur, parumque alunt,fi z 


m Platina 


Platinz credimus; inter laudatas c€- 7.5. detaz- 
feri debent; fi Salernitanis. Nonnulli daanit. , 


à Noctua captas praeferunt. Alij pin- 
gues & rctibus vel laqueis captas c- 
ligunt, 

Quantum ad Medicizam , bené illis 
quilaxafuntalvo przfcribuntur, Pli- 
hiusinaffatas cum myrti bacci dyfen? 


tericis mederi fcribit,Porta 7 Melan- 4 I3. Phy 
cholix. Fimus exaceto miftus, fiori- fogn, cXT. 


zamavis comederit, extirpat lentigi- 
nes. Caputad brachium finiftrü,cum 
leporis pedibus portatum ; audaces 
facere,mendacium eft, 


CAPVT IV. 
"De Meraulis ig fpecies 
ARTICVLVS IL 
De P affere folitavto €9' ejus 
C€OLCeAeT C». 
P Affert Solitarius, quod cum ntillo füí 
generis unquam, nili tempotege- 
nerationis vetfecur vulgó dictus, qué 
tertiam Ariftotelis Merulam effeGe- 
Inerus, Niphus, & Aldrovandusaffe- 
runt, Merulus Solitarius circa T ride: 
tum, Merulusftercorofus, quod in la- 


trinishabitare crédatur Romanis, f 
Alberto crédendurniMerula faxatilis 


Plácentiz dicitur, Avis eft Merula Gefserisi 
pauló minot,;totanigta , roftrológiu. Ormithel; 


Ículo; parumpér arcuato, capite pro 
corporis proportione patvo, füpetius 
pláno,nigtoQqueadlatera,nempé cir- 
cum oculos,aürés,& in collo inferio- 
té ceruleo, Foernina totá füfca eft, sz 
pe&ore iaculis lutefcentibus varie- 


9 gatur; 


Io06 


HISTORIAN ATFERALIS 


gatur,mari plané diffimilis, In faxis & | Mediáà & intempeltà nocte experge- 
a ArifI.l.9. teftis (non tectis, 4 xseapuioi, namque facta, ad aftantis provocationem cla- 


inc textus habet) diverforium habere A- 


riftoteles dixit. In parietibus alijs Pat- 


rofpiritu canit. Ante tempus autu- 
mnicum colore etiam vocem mutat, 


feribus cójungi, & cum eis ad paftutti! ac alis expanfis novos; fecum conti- 
volare Albertus, In dumofis rupibus | nuó inurmurans , excogitat cantus , 
circa Larium lacum nidulari , neque | néc veteris oblivifcitur. 


cum alijs avibus degere, Gefnerus af- 
firmat. Canoruseft; & Mediolani ac 
Geneva magno propter cantüm pre- 
cio venditur. Dus Bellonius de- 
fcripfir, & Charadrium eflé primo a- 
fpectu putabat, Turdilliaci eft cratfi- 
tic; Lufciniz motib. pra ditus. Roffruz 
habetrotundum, acutum, fubalbum, 
in extremo nigrum. — Pezzzs fub pe 
&tore & duabus coftis coloré da&y- 
lorum, maculis inceríftin&o. Dorfuiz 
cinereum ;fulvo maculatum. — Pedes 
"Turdofimiles; Caudam utin Lufcinia 
ruffam,quam mox ut é nido eximitur; 
immutat. C45 quia pulchrior,colo- 
risclegantiàà fcemina diftinguitur. 
In rupibus folitarijs nidificat,& ta- 
ró in plano aut per vallés cernitur. 
Certo ànni tempore fub tegulis feu 
imbribus Zegi. Canitriottuéqueac 
interdiu ad lumen candelz maxime: 
Francifcus.Gallorum Rex tanti ejus 
cantum fecit, ucnullam prxter hanc 
audire dignaretur. | 
PASSERI SOLTI ARIO cozgezer 
eft illa avis, quam quidam Petrocos 
fcyphum , Germani Cteinrotefe & 
£5[auvogci vocant, Bellonius ^ Cya- 
neum Ariftorelis, fed falsó ( Ex Pico- 
rumenim gerietc eft; roftro etiam ad 
faxa dutiflimo ; & quis Merulam to- 
tam czruleam vidit) dixit. Magnitu- 
Sdler.ad dine eft Sturni, pedore, cervice, & 
Gefnerum- jumbis Cyanea:dorfo& alis nonnihil 
| nigricans, Roftrum ei fesquidigiti 
longitudine fubrer nares fufcum,imo 
aculcatum , fuperiore parte adunca, 
inferiorem utplurimum contegente, 


Forma, 


Genera4- 
110. 


b 7.1.05- 
, ferv. c.1t. 
€» l.6. de 
Ayib.c.G. 


Locus, Degit in altiffimis, przruptis, &ni- 
vofis Ícopulis , in Creta; Cirharea ; 
Corcyra, Zacyntho, Eubza; & circa 
fluvium Athefini 

Genera- —— Nidificat in deviis folitudinibus; 

2/2 pullosq;; quosternos aut quaternos 
excludit , ut à rupicapris etiam tuti 

ji fint,in cavernas deorfum condit. 
Vox. 


Foxipfiarticulata,amaena& varia; 


.. Colorfübhyemem niger écatu- 

leo evadit. Circa verisinitium,in pri-- 
ftinum commutatür. Adulta vel é ni- 

do femel egrefla & volatui adfueta, 

nullis aftutiis capitur. Moris denique 
ci, oculos hominum aliorum alitum 
moreadpetere. Tamq; dili; enter res 

obfervare, ut plzraque, vocis aliquo 

articuloindicet, 


ARTICULUS Il. 
De MerulaMontanayGerma- 


norum Iorquata, Bicolo- 


re,€9 Saxatilr. 


Erüla Germanorum MONTA- 
N A;avis eft pauló infra Turdum 
tiajorém: Capiz dorfum & ala, ruffo 
quodam modice admifto nigricant. 
Pecí us cft, ex plumis partim fubfulvis, 
partim nigricantibus obfcuré macu- 
lofum. Osinterius & lingua lutei feu 
inclini coloris, Ventris color exnigro 
& cinerco miftis; crura ex glauconi- | 
gricante, & ruffo, conftant, Cauda 
eiat uh. S 0 s | 
 TORQUATÁ,quz & Montafia; 
Saxatilis, & Equina , quod in fylvis 
vermiculosin fimo equino quzrat, a- 
viseft barbatula; magnitudine feré & 
colore Turdi, Parte proniiüter col- 
lum habet albas duorum digitorum 
laticudineplumas,reliquá maculofas, 
nigrisin medio pennis, ainbitu albis, 
fupefiorefufcas; alarum pennis, mar- 
gineextrinfecoalbicantibus, Fw;- 
24,quamAldrovaiidus defcripfit,erat 
corpore toto fübnigro; roftro circa 
nares, & inapicenigro ; ad latera fla- 
nafcente;penhisremigib.alarum nec 
non ventris; extitnis oris, nonnihilal- 
bicantibus,czterà candicantibus. In 
ultimo gurtüreíeu pectoris principio 
inacula albiffima pellice lata ad hu- 
inerospertingente; vel torque candi- 
do,ornabatur. - | 
Meru- 


y 5 
Merula BICOLOR quod duobus 


potiffimum coloribus fufco aut fub- 
nigro» & luteo rubefcente variet, di- 
&a,eftavis Merulà pauló minor,capi- 
te fufco,lineolis candicantibus varie. 
gáto, roftroinlüteo rubefcente, qui 
ctiam color in tergore á&z cauda in- 
tenfioriin pe&ore& ventrceremiffior, 
videtur. Alarum remigibus fufcis, in 
extremis oris albis, pedibus brevius- 
culis , digitis pro proportione longis 
luteis,unguibusrubicundis. 

. SAXATILIS, quam Turnerus ex 
Graculorum genere facit, quidam. 
CyanonAriftorelis credunt, nonnul- 
li Rubiculam Saxatilem , Nucifragà, 
Merulam Alpinam vocant, avis eft 
cum Caryocatatfe Geíneri eadem, me- 


 rula major, Sturniferé inftar macula- 


ta, fupra nigricans , minus tamen in 
capite & dorío, quàmin alis, maculis 
ubiq; diftin&a femilunaribus,que pa- 
riter per tergus & alas majores funt 
quam per caput. Pronéà roflro ad a- 
numusque lutea maculis ferrugineis 
albisq;, quz & ipfz magnitudine va- 
riant,percurrentibus. Alarum pen- 
nas majores habetnigras, & in extre- 
mis otiscandicanres. Caudam fupi- 
né nigram, proné ferrugineam, pedes 
fufcos. Vaga eftjnec invenufta. 


ARTICULUS III. 


"De Merula Rofea, Exotics , 


Alár. Or- 
nitb. l6. 
6,15. 


Bellon. 1.6. 
de Ayibus 
627, 


€9 Merulacongenere. 
M Erula ROSE A, abaucupibus, 
ItalisSturnus marinus vocatur, 
Eft meruli pauio minot; tergore, pc- 
Gore, & alis fupernis rofeis feu car- 
neis, capitecirrhato; roftro qua capi- 
té jungiturnigro, caetera carneo, alis 
& cauda nigris,remigibus fere füb ca- 
ftaneis, Infzmiga, color eft dilutior, 
caputfiexcipias. Reliqua enim pars 
colli,ala&z cauda minus quàm in ma- 
re nigrefcunt. Plurimum adipis cor- 
poti adjiciunt , & in cibo rnaxime 
commendàantur. ! 
EXOTICA eft duplex, Brafilica,& 
Indica Apos. BRASILICA ucà Bello- 
nio defcribitur, differt magnitudine 
àMerula. Roftrumilli breve. Color 


eduUIg)grFms 


n 
totius corporis,fi caudam & alas, qua 


atrz funt, adeóintensé rubet, ut nul- 
lusintenfior rubor poffit excogitari. 


Cauda oblóga eft,crura nigra. Illius, ornith.1. 
quam Aldrovandus exhibet, penna 16.016» 


fuperius omnes ad fcapulas rubent; 
dein nigra fucceduntc, hasrubra rur 
fusexcipiunt. Roftrum eftinfigniter 
recurvum,intusluteum, Pedes, qui 
pro tibiarum proportione majufculi 
ex cinereoleviterfufcefcunt, APOS 
monftrofa forte eft, Roftrum habet 
Merulz in extremitate nigrum & re- 
curvum, infra qua capiti jungitur cá- 
dicans. Caput,venter, dorfum;colo- 
re coccincointenfo & vegeto , ala & 
caudanigro, unde Porphyromelanos 
dici poflec;tin: untur. 
CONGENER Merule eft duplex; 
V54troflro , propé quod linea rubra 
PS nigro; capite, dorfo, & 
cauda,ad fübcaftaneum vergentibus; 
| extremisoris albicantibus. Proné pe- 
| &ore,ventreque toto € cauda, lineis 
quibusdam cinereis per rransveríum 
du&tisalbicat. A/rers Merulis erat mi- 
j nor, Pafferibus major,capite cinereo; 
oculis nigrisaureo circulo circ. mdu- 
&is, roftro pro corporis proportioné 
robufto, luteo, craffiufculo, in extre- 
mitate nigro & acuto. Dorfo ad cau- 
dam caftaneo obfcuro , pennis ala- 
rum quz dorfo junguntur albis. Qua 
| ventrinigris. Remigibns in extremis 
i oris cinereis, Similis Collurioni cine- 
| reo videbatur. 


C AUD M. 
De Sturao. 


Dios yc quod apud Hefychium 
| & Phavorinumleges.dicitur. Aviscft 


|! ob colorunivarietatem, & confperías 


per corpus maculas, elegans, & bené, 
pi&turataà Poetisdicitur. Nontan- 
tumautem albis maculistingitur; fed 
rubefcir quoq; lutea aliquando; ina- 
| lis, propé oculos, & inintimo tergore 
viridefcit.. Roftrum habet Picorum 
nonabfimile,in finefufcnm. Cavdam 
brevem & nigram, Pedes feré cro. 


ceos. Ariftoteles « folum vulgare ge- 4 11.4, 7.8, 


nus, quod fuper teda cantu fuo autes c 16, 
| jc à fati« 


Tarnus, Grecis fao dps Bus Dd - Genera: 


HISTORIA NATFR ALIS 


venculis, vel deillis, quiin montibus 
deguntéáumendum eft. Vindemiz Jh Alex. 1. 
tempore pabuli melioris copià non B./4/i. 
improbantur. Suaviores evadere, fi ^9 

mox captis capitaamputentur,? Car- 1 /.5. defa- 
danusauthor eft. Stercus oryza pa- "if. c. 21. 


ftorum ad faciem exornandam 4 4«gimera 
facit 1.28. v.8. 


108 


fatigat, agnoviffe videtur. b Aldro- 
vandustres exhibet , 772 totum, al- 
bum,roftro quod exluteo rubefcit;& 
pedibus, quileviter carnei exceptis. 
Alteri caput, collum, & roftrum erant 
alba ; Maculz fupra oculos biuz ni- 
rz: venter candidus , alarum princi- 
pia maculis fubcaetuleis varia. Remi- 
esalarum & cauda utin Sturno vul- 
gari. Pedeslutei. 7e7£7 totum cot- 
pusexcinereo lutefcebat,Pectuspü- 
 é&ulis confpergebatur, Roftrum & 
pedes nigri colotriserant. 

Locus d — Locumü attendas, nullibi noninve- 
Fiddu, mniuntur, Avenis; pratis aquofis, ubi 

! armenta pafcuntur, & agrisgaudent. 


Turribusinprimis & te&tishyemela- | ^7 « | TH 
rent, Si vztZum pamphagi funt. Nam Íneri,Gc Indicam criftatam.lMa 1ta dicta, 
| quod roftro fuo coccos & interiora 


prater baccas & uvas, quibus impen- 
sé dele&antur, & pinguefcunt; mi- | ceraforum grana confringere folcat. 


lium quoq;, panicum, cicutam, fter- | Circa Verbanum Lacum Fringilla 
Montana, Bellonio,àroftri magnitu- Arf. H.4. . 


b oraitb. 
1.16.6.19. 


NB. Sera geuus Indicum vide im 
Mantiffa. Num,6. 


CAP, VI 
"De Coccothrauffzr. 
y Utticem Coccothrauften Al- pefcri- 


drovandus exhibeb.valsarem Ge- puo. 


Geuera4- 
21g. 


c Braujer L 
1$. dee ci- 
bar.c.42. 
d P/. H. 
N.L.10. 
6.24.. 
Folatus. 


f Gefner. 
in Ornitb. 


Ffüs. 


cora, & lumbricos,imo fufpenforum 
cadavera, ideó ab eorum efu Belga 
abftinent, depafcuncur. 

Nidulantur iisdém feré locis, eo- 
demq; penémodo,utPafferes, Ter 
anno parere dicuntur;& uno tempore 
feptem velo&to ova ponunt. Grzcis 
dicuntur «xev; authori Philomelz 
piütare. Summo mane maxime funt 
obftreperi, node filent.. Vifi qui o- 
mniumavium vocesimitabantur, Ec 
c in Gallic urbibus habentur, qui fer. 
monem explanate, long 
textu,exprimunt.Habebant & 4 Cz- 
far es juvenes ejusdem peritiz unum. 

Propriumipíis catervatim volare; 
& quodam pilz orbe citcumagi , o- 
mnibusin medium agmen tendenti- 
bus. Vefpere potiffimum aggregan- 
tur, & tanta multitudinearq; impetu 
quandoq; volant,ut nubem facere,& 
cempeftatis modo fonare videantur. 
Dicuntur fibi ipfis medicinam face- 
rc, Atterebat f. pedi luxato ova for- 
micarum ,comminuta, & fub alis ca- 
lefacta,unus. Sic integerinttrapaucos 
diesevalit. Mezuuz£ Accipitrem,eun- 
demq; fuperné velàlatere acceden- 
tem, alis eventant, fubtus volantem 
ftercoribus opprimunt. Semine alii 
intereunt; & à canibus metuuntur. 


- - - | 
gIOFILCUtIa CODL- | 


dine Grosbecdicitur. Putabar hanc 
effe Ariftotelis Pardalum quiddam. 
Falsó, ex collatione utriufq: patebit. 
Pardalus enim colore toto cinercus 
eít,magnitudine par Sturno. Cocco- 
fihrauftes autem eft, fiBellonij defcri- 
ptionem fequemur, fturno pauló mi- 
nor, roftro duro, & magnitudine pro 
corporis proportioneinfignis. Capite 
fuperiore mali aurantij colore , cum 
macula fub gutture nigra, collo cine- 
reo, dorfofulvo,alarum extremitati- 
busex viridi lutefcentibus ficuti tor- 
qucs Palumbis , cauda extremitate 
alb3 fubtusfulvà. Ventre, pectore & 
gutture cjusdem coloris. Gefínerus ei 
tribuit, Alaudz aut Loxix magnitu. 
dinem. &o//ruz; durum,validum,bre. 
ve,latum , quod inferius à pennis ni- 
grisambitur, Colorem capitis, in foe- 
mina, charopum, vel ex flavo ruffum; 
in pectore & ventre ex cinereo rubi- 
cundum. Pennasalarum fuperius ni- 
gricantes, in medio albentes, inimo 
colorisferé czruleifeu Indici. Col- 
lum pronum , & utrinque ad latera 
plumis cineris veftitum. Dorfüm ex 
tufconigricans. 


I.9.c.23. 
Bellon, de 
Ayib, l7. 
6,30. 


JEftate in fylvis capitur, & tum in Zocu;, 


Italiain montib,agit. Sub O&obrem 


Lc defi Galenus £ cos inter cibos attenuan- | ad planadefcendit.In Germania eftas 
E PRU tes & bonifucci rcfert;quodvel de ju- | te rarius,hyeme frequentius cernitur. 


Aidi- 


o0» 


DS eMUIBFS 09 


 Fittus, Nidj jfcatin arborum: cavis. F2Gitat nu- | giufculam , digitum auticularem la- 
cleis ceraforii, quz roftro confringit; tam,aliquantului furrectam. 'Tibias 
necnonohvis,& alijsbaccis. Non fer- | breves& albicantes,ungues robuftos 
vataccreícéte xtate colorem. Cavec | &nonnihilrecurvos. Pita panico, 
inclufa, non folum raró cantillat, fed | amygdalis , & alfineherba, & cibum 
neinftitutionem quidem admittit. é manibus accipit. Voces avium,lufci- 
IN.DIC 4 incolis capitis viridis a- | niz maximé imitatur. Szxpe Ííc aqua 
pud quosrepentur,dicitur Frufo,Lu- | imm ergit,unde temperici calidiffime 
fitanis Cardinalitius, quod galerum | efle putatur. Vifa icone fuain Ípecu- 
purpureumgeftare videatur. Habet | lo,mirabilibus modis fibilos edendo, 
citrosin capite figurá trigoná cocci- | criftam deponendo , Caudam more 
neos, quo Colon pariter, collum, pe-' Pavonumerigendo, alas motitan- 


&us & venterrefulgent. Alarüextre-| |^ dojgefticulatur,& fpecu- 
mitaces diluté purpurafcentes, Cau- lum impetit. 
dam pro corporis proportione , lon- 1. are 


ghi dS ded: iE hidghédddduqdd 


go c rc TI DID dh 
Ty (opi o xt ic p NIS BY p i3 


HISTORLE NATVRALIS 


AVIBUS: 


De Avibus Iníectivoris. 
TITULUS . I 
"De lectivoris nom Canoris , 


ae 


CAPUT PRIMUM. 


De Pici eats. 


& Icus Martius q; Mar-| palmorum, in acutumtendente; vel 
tifacer fit dictus, dguo- | Picutus di&a, cui roftrum toto cor- 
SY nou Hefychio, d'wdpe- | pore majus, ubi capitijungitur tribus 
TO EZ MO EL o & dpo- | divitis latü,aduncum, quo &[arbores : 

JE riitotell v. - 
gon cli, Jposirabe | cese bpap, ge à parvis fimiis fe defen- 
Ariftophani , «aeq. 

ue LY dit,quad; linguamleco pennzx habe- 
Miletio, recentioribus Graecis xsoxe- | 

m. À ^ redicitur, ad Picospertineat, pencs 

a L9. H.4.visyc vocatur. Gezera ipforum tria 4 D iecott HO leq NET UE ipfo- 
€-9. iftoteles recenfet; nos de pluribus 

"d Arift jd P rum fiattendamus, habentomnes 7o- 


. EN y 
inferius dicemus. Án vero vcelilla| ^7 
quz. occidentalibus Indis Alcatran uU bor 
ertu ommo- 
efte Cardano dicitur,roftri& corpo- (P K ] RED, 
tete É F9- | dum. Linguam ijs Ariftoteles tribuit 


ris magnitudine ccelebris,cinerea cro- S ESL ( 
TÀT oV £d. Aldrovandus i' 
ceave c pluma diftin&a;roftrro duorum | ^^^ ^9 € wt vand pe 


Ho 
gam qtidem in omnibus & ad occi- 
put ufq; extendi, & fupertotum capi- 
tis verticem ceu in glomum convol- 


| vi; adeó utcum exoritur , tanquam é 


Locus. 


b PLn.H. 
N.L10.c. 


29. 
c Ornitb. 
L12;6.30. 


Victus. 


d Pin. Lc. 


e Arif. Lo. 
H.4.€.9. 


Gezera- 
io. 


multis involucris in longum admo- 
dum extendatur, obfervavit; latam 
minimé; quin eftacutiffima, & in ex- 
iremitate quodammodo cartilagi- 
nea. Anatomen videapud Aldrovan- 
dum.. Cr&r? quoque omnibus funt 
breviuícula , at admodum robufta. 
Digiti pedumante bini, totidem rc- 
tró,ijque valde conjun&dti,utarborem 
quam ícandunt firmiusapprehendát, 
Cauda rigida, & duriufcula , cujus 


penne in extremitatibus fermé nude, 


quibus haud aliter quàm pedibusin- 
terrependum innituntur, 

Locum fifpe&es, in quibusvis repe- 
riuntur regionibus, raró in Belgio, in 
Tarentino agro negari fcribit & Pli- 
nius;fed c Aldrovandus omnia ge- 
nerainltaliaali,maximum fi excipias, 
affirmat. 

Vitlitant vermibus,culicibus nem- 
pe formicis , quas exporredta lingua 
velutin veru infigunt, & latitantibus 
fublignorum corticibus , & medulla 
coffis. Ideo arborestundunt,quarum 
d percuffi corticis fono pabulum fub. 
efle intelligunt, & tam vehementer 
casinterdum excavant, ut ipías fter- 
nant. Quidam apud Ariftorelem, e 
amygdalum tertio i&u pertudit , & 
nucleum comedit. 

Nidificant in cavis arborum, olea- 
ruminprimis. 'Tantoartificio nidum 
exftruunt, &excavarit,ut admoto cir- 
cinorotundius reddi foramen à per- 
fectiflimo Geometra non poffet; & 
ligna quibus inter fe confertis cóftat, 
facilius manibus feparentur, quàm 
ferro diffecentur, Pa/los feptem velo- 
Coeducant, quos exire exovo à cau. 
da Hylas , referente Plinio, tradidit. 
Quoniam pondere capitum pervería 
ova pofteriorem pattém corporum 
fovendam matti applicát, Nunquam 
humi confiftunt , vel in faxis coni(i- 
dent, neaciem unguium obtundant. 
Scandünt veró per arbores ómnibus 
annis xerzee o ieuaAe9a ra) tan quà ftel- 


, liones,feu ut Plinius vertit, feles, non 
modo furfüm peratborem reptando, 


HISTORIA JCATFR ALIS 


(cd deorfum etiam & fub ipfis ratis, 


| pedibus& ventre furfum,tergore de- 


orfum terram verfus converío; quod 
Ariftoteli eft Jzliorqg) 99n av 2usteo: 

Humano ipfos fermozi afluefcere py. 
Scaliger 4 authorefl:fed minus apté, drxerzi- 
& rariora & pauciora quam Picam fat.257. 
reddere, addit. Albertus e perfe&té e 23.4 
aliquando loqui feribit, — Validius 474^ 
quam foleret ftridens pluviam prafa- 
girecredebatur. Hinc ei pluviz avis 
apud veteres nomen; 

Ffusipforum &zin cibo; ideo tota fe- Pf. 
rehyeme & autumno Bononiz in fo- 
rovenduntur; & in JMedicizga. Nam 
cum fale torrcfactum quidam ad in- 
ternasanieminentiasapplicant. Af. . 
fatum vel elixum incantatione liga- 
tos folvere;oculos,geftanribus vifum 
acuere ; roftrum 6 collo fufpenfum , 
dentium, uvulz & tonfillarum dolo- 
rem curare; Kirandis funt deliramen- 
ta. Idem ferentes ab apibus etiamfi 
mella eatum eximant, non feriti, Pli- 
nij. Clavum & cuneumarbori,in qua 

| nidificancinfixum, diu non hztere. f'£piin. H. 

| Foramen veró nidi lapide vel ligno N.^1o. 
obftructum, herbá appofitá , feu illa ^18 
linaria major, feu zthiopis, eundem eae 
aperire,pari fide affirmatur. T8451 


C A-P., 1T 
"De Pici zn fpecie », 
, ARTICULUS I 


De PicoMaximo, Majore, VAa- 
rio minore Qzridi nofrate, P;- 
coluteo Cyanopide, Viridi | 
majore , €9. Ma- 
YAYI0. 
ICUS MAXIMUS, eft omnium 


longémaximus, cornicis interdum 
magnitudine, infra gallinam aliquid, 
& excepto capitis vertice zozas ziger. 
Plumztamenin vertice coccineo vel 
flammeo colore egregié micant , & 
velut cirrhum efficiunt. Roftrum ha- 
betlongum, robuftum, digitum par- 
vum,longum, cujus fuperior pars,que 
juxta caputlata eminet, & duasftrias, 
: utfo- 


- 


[ , * 


—Ó— — 


Tabo4ep 


Pius maxamue má er. Uupn, 


"^ " [52] " (m : 
; EN Ju Vasa m 
* " 


Gro er aehwarther «Mpeihé 5 


NM 5 
ARPOUNNL MI AN 
SESS TM TANI DE 


Pur nidum JupiaE . 
x JLidwal.. Brjnelt , Golditevle 


NS SSSONNS S 


Sees 


4 


p—————— BRI 


dhaséslceos: 


ER TA 


ww 
^ 
r— 


t 


racc ep 


POE uM PT ENS, 


utfolium Gyperi, obtinet. Linguam 
oblongam duram & in extremitate 
afperam. Dzgitos binos ante& totidem 
retro. Unguesrecurvos. — | 
PICUM MAJOREM ziate» Ári- 
ftoteles vocat; Magnitüdine meru- 
lam vincit, fcribente Atiftotele: Is 
quem Aldtovandus depingit, voffrum 
habet canaliculatum; linguam longis 
fimam , mufculofam, extremo /apice 
duro nervo acüleatam.; Cauda tobu- 
flam, & ob füperiotes reliquas coo- 
perientes plenas duro calamo dona- 
tas & inflexu difficillitnas , renitente. 
. Intotaavettiplex color confpicitur: 
Plume medio vérticerabicundz,&fa- 


| 


—á 


Ili 
metuendam przdixit. Altiffimasar- 
boresvolatu tfajicit. — | 
Offa ipfius toftain pollinem reda. 
Ca; & in vino épota validum funt con- 
ttacaleulumremediuüm. — — ^ - 
PICVS LVTEVS CYANOPVS 
ex Petíia adfértut. Magnitudine à 
fuperiore nihil differticaputtamen & 
collum craffius, & roftrum prolixius 
obtinet; Pennzà medio vettice ad 
extremum cazZe üfq;aliquid ferrugi- 
nei habent; voffrum vero omnino fer- 
rügineum. Pedes fübcarulei, wzeues 
nigri, czteta lutea; nifi quod a/aruze 
jéuu« omnes in extremo quodammo- 
do ferruginez fint; | 


PICO VIRIDI MAJORI feu 4ldrovzd. 
Maximo; Roftrum, quod irn omni Pi- Ornith./. 
corum genere rectum eft ; inicurvum; P635: 
pedesadíimilitudinem aliorüm; và- — ——— 
rias maculasinalis ; tribuit Bellonius, 8Bellos. /.64 

PICVS MVRARIVS inütis tur- "€ 4v. - 
fium riaximéadhzret; & vermiculos ^? 


turococcicolore confpicux fünt; que 
in faemella mari alioquin per omnia 
fimili defiderantur, In oculorumam- 
bitu, ventre toto, & alis internis iri- 
figni macula albicat. Inalis& cauda 
nigrialiquid confpicicut. 

PICVS VARIVS MINOR 


inajori per omnia fimillimus eft, & 
prorfus videretur idem. Nifi rübtx 
 ill& maàculzx in vertice & Uropygio 
deeffent. Dorf cjus verfus lumbos 
imagis quam fuperiotis variuni. Et ex 
albo nigroq; promifcué maculatum ; 
lineis 1nterim obfcuris transver(ali- 
busquzalatüm notis refpondere vi- 
deritur,; confperfum eft, | 
PICVS VIRIDIS xoxcc eft Arí- 
ftotelis, inter Picos quidem eidé non 
 teceénfitüs; inter Picos tamen vel ob 
folanipedum& Caudg difpofitionem 
( duobus digitis ahte & totidem retró 
inlignitur,& caüdanitigidam habet) 
numerandüs. luürturem magnitudi- 
nezquat. Roffrum habet iüigrum; du- 
rum; robuftum, acutum duos digitos 
longum. Caput crafliufculum in fu- 
periori parte ex maculis partim mi- 
niaceis,partim nigricantibus vatiega- 
tum. Oculosalia quzdam macula ni- 


graambit; fub qua rubrz illa: maculae 


fuperioribus correfpondentes palli- 
dioresfunt. Dorfusm c?aleviridescum 
luteo tamen intetmixto. cMezruz, 
pe&us,venter, crura pallidé virefcüt, 
adeó utexalbo & viridi permifceri vi- 
deantur. Aeftateeum filere ajunt, 
Ideó cum meníe Aprili quidam cla- 
titantem audiviffet, hyemem adhuc 


UTENTI ELSU UID OPE T IEI T M MR e E LEER RR m m 


pee aca PU iu MEIN TT ERN Eg- RE m der Mut eri ie e mm e EET TE Eme E Curr E - LL 1. s. eer eem ME EE 


iti eorum rimis inquirir. Pailere do- 
mefticó pauló major eft; ítürni fc- 
ié craffiie; Kofltrüm liabet oblon- 
gum,rénue,nigrüm; Caput,collum; 
dóríuni cinerea. Pectusalbicans. A- 
las partim cineras ; partim rubeas. 
Caudam brevem. —Digitos pedum 
longos;tresarite, unum pro calce; A- 
las zz volatu femper motitat, néc uno 
loco infidere novit, - In foraminibus 
parietum zidulatur. | Suavem voces 
edit; AE 


ARTICULUS Il. 

j D ' A^ i ran 
De Pico Crmereo [em Sitta, Pr- 
co nidum fufpendente, Chlo- 
rione Indico €5. Paezs 
COHgenere ), 
pic US, CINER EUS Áriftoteli 

cigar leu efa]s;aliis UAOdiLA Rcx quafi maà- 
teriem contuüridens, riomine oinhib, 
communi;quibüsdatn eujzezizysc & xw 
49. quód LIropygiumi motitet i tao- 
dernis Graecis xsexevisse dicitur: Aniiu- 
meratur Picis, quia eorum mote fü. 
perarbores repit; Caput ei parvum i 
Oculi exigüi;s Roftrum lon; iufcülum; | 
nigrum; rotundum Collum;dorfuüm, 
| Aldd 


1i2 


algjnecnon& cauda fuperius € plum- 
beoad cinereum vergunt: fub collo 
veró & ventre é caftaneo ad ruffum, 
Gervix ad latera lutefcit. Quá parte 
inter roftri principium & retro ocu- 
los macula oblonga nigerrima infi- 
gnitur. ivit maceriem contundens, 
In foraminibus arborum, quas terra 
& limo artificiofiffimé claudit, angu- 
fto aditu (ibi relicto, zidulatar, & pro- 
lemnumerofamprogignit. Frangit 
Aquilzova.Res malefica eitribuitur, 
quafi rerum cognitione calleat, 
PIGVS NIDVM SVSPENDENS 
Arifl.H. 4. cà Oriolo, Alberti, Ariftotelis Chlo- 
L9517. rteo,8zPlinij Chlorione, Galbula feu 
Wem.94- G31ou]o,I&tero,&BononienfiumR e- 
galbulaidem effe abAldrovando cre- 
ditur. Modernis Grzciscvxozy € di- 
citur. Chloreum & Chlorionem A- 
Plin. H-N. riftoteles & P.inius appellavere , ut 
L37-619- Juteum & viridem in ea reperiri colo- 
Aldrov.O"- vem innuerent. Juniorvirefcit;adul. 
Mai i12 l 
tior aut faltem annua facta alis tan- 


^35"  tummodo exceptis tota evadit lutea. 
Magnitudine eft par Turturi; colore 
prorationeztatisvariat. In juniore 
roftrum eftfübfufcum. Adulta inter 
roftrum & oculos maculam habet ni- 

«gram, Junior minime. Illa alashabet 
nigerrimas,quarum penne& remiges 
maximé in extremitatibus fuis albe- 
Ícunt:;junior fuperiores pallidas, infe- 
tiores nigricantes. 

Locus. Locum 11 attendas Germaniz effe 

peregrinam Gefnerus reliquit, Mi- 

PI.H.N- oratoria vero eft. Plinius & Aelianus 

pus hyeme eam viderinegant;cítivo tem- 

Animal, poreinconfpectum venire,exortu ar- 

(47. &urifyderis difcedere,& pullis editis 
Italiam relinquere;adjiciuut.In Hel- 
vetia meníe Majo apparere incipit, in 
quibusdam Gallizlecis Martio, De- 

pendens pedibus fomnum capit, quia 

Plin. H.N. fe tutiorem fperat, fi Plinio credi- 

L10.633- mus, 

Viu. — Vermibus more picorum vefcizur, 
fed & ficubus. Vndeipfi eveezye no- 
men. 

Genera- — Proprium ipfi ziduz in arboribus 

tio. fufpendere. Conftatille ex taufco & 


lanugine quandoq;, ex foeno & cul- 
mis nonnunquam; excannabe & fe- 
ftucis interdum. . Forma ipfi corbis 


HISTORIA XUATVRALIS, 


velcalathi ficarij 6 juncisintexti; vins 
cula de quibus pendet fünt , cültni', 
junci,fila é lino,ferico,feta: equina & 
cztera. Iconemin Aldrovandovide. | 
Cumceaztillatorio vel loriot fonat, ox. 
imminente pluvia fiftulz inftar canit. 

V fasipfiusin cibo eft & cMedicina. F fus. 
Pinguefcit mirum in modum. Emo- P/i». HN. 
ritur fi ab i&erico confpicitur ager , "391 
ipfaevadit. Ad Germanosaccedens, 
non amplius nafcituras pruinas pro- 
mittit. MEA 

CHLORIO INDICVS maxima 
fui parte, quin toto corpore lute? eft; 
fi coronam verticis&ccaudx alarumq; 
maculas czruleas,& roftrum pedesq; 
quz infigniter rubent excipias. 

PICIS CONGENEREM Aldtro- 
vandus Marchioni Fachineto debet. 
Erat , quantum ex pictura conjicere 
licebat, Coccothrauftis magnitudi- 
ne,roftro luteo,acuto; Picorum haud 
abfimili; vertice, cervice & toto dor- 
fo viridi, Vropygioalbo, pennisala- 
rum veftitricibus viridibus; remigum 
fuperiorib. albis , inferioribus, & cau- 
daczruleis. Pronaparsà roftriinitio 
adanumufq; coloris cinnaberis erat. 


- 


NB. Picarum genera exotica vide 
ip Mantiffa.. N.5. 
CAPUT III 
De lynge [eu "Torquilla, lyagi 
congenere , €9' Cer- 
thia, 

pesos roftri & linguz conftitu..- 
tionem , Picis Tynx fubjungitur , 
quam Galenus & Suidas «atti 'Tze- 
UZes eeiomvyoy & Cinclida,Athi mon- 
tis incola tefte Bellonio Alcionem , 
Theocritiinterpres cecseíar, alij Tur- 
binem,Gaza Torquillam vocat, Vin- 
cit magnitudinefringillam, Rofirum 
habet firmum ex plumbeo & nigro 
permixtum. L/z744 aculeumtam a- 
cutüum & validum; ut humanam cu- 
tim haud aliter ac acicula penetret. 
Ea infraarteriz fummum fubit, & fu- 
pra cranium reflexa;propé nares iníc- 
ritur. Eftautemgemina ubiab occi. 
pitio refledi incipit ; & in fyncipite 
A ..tKurfus 


[ 


CORO OE PNE AE Ey E 


 rurfusutrzq;partesconveniunt, Dj- 


Vicius. 


GeZcyY4- 
110. 


Aldrov. [. 
I2.0r nitb. 


643. 


Ariff. H. A. 
L.9.6.17. 


"d 


zatiníectis minoribus. In cavis arbo- 


E 1 » zv h v4 
gíitos pedumutring; duos habet. Dig;- CAP. IV. 
, 1 . * 4 M u : ]- 
torum utrobiq; longior alter ; cum al- | qy eJXrope ». 
tero breviore conjungitur, Confpi- 
citur in quavis regione circa arbores. Eropisnomen Albertus Pico vi- 
Fefcitur formicis , easq; exertálin- ridi, Niphus Grallo fuo;alij Paro 


gui velociffimé aculeo transfixas ve- majoti, fed malé impofuere, Conve- 
nari& devorarefolet ; nec unquam | nitilliavicule,cujus voxmultiplicem 
roftroattibpgit. Dicitur «6c»; id eft | partitionem capit, ideo à peompá inc 
ftridere. Sed, /Elianus obliquam ti- | ; di&a efl; queque Cretenfibus 5 pe- a Probin 
biam voce füa z:mulari ait. AioséQauy leu A piafter, Rafi AIkenius, ^4-Georg. 
Nidulaturin arborum foraminibus, vel Alkerius: Albetto Mufcipula;alijs b Bellon.1. 
villis & domibus. OGto vel novem ova Riparia, Parra, & Gangrena tefteKi- nig 
uno partuexcludit. /Egerrimé cicu- | ranidis interprete dicitur. Magnitu- "^^ 
ratur, Simanüteneatur , caputinu- | dinefturnum füperat; Merulis par eft. 
tramqQ;partem circumagit. Apud Ge- | Ariftoteles c hoc tantum de illa ha- c j.4. l.9. 
fnerum enutrita , acceflum hominis | ber. Pennas cjus inferiores pallidas c.15. 
zgré ferebat, collum in fublime eri- | effe, fü periores czruleas, ut Halcyo- 
gebat, roftrum fine morfu modo ex- | nis,poftremaspinnulasrubras. Pli- j 
tendebat, modoretrahebat. Plumz | nius 4 Ariftotelem fecutus , pallido Defcri- 
capitisrigebant Caudam erigebat & | intuscolore pennarut,fuperné Cya- 27 
dilatabat. V fus ipfius eft in cibis. neo; priori fuübrutilo efTe dixit. Aldro- 4 IN. 
JYNGI CONGENER, quemAl- | vandus& maris& femine defcriptio- 
drovandus defcribit , magnitudine e- | nem tradit, Mari roftrum eft longum, 
rat par |yngis; colore capitis, dorfi, | durü, ad inftar falcis mefloriz arcua- 
alarum, & totius caudz ferrugineo ; | tum,& quafitriangulum Itisita rube- 
maculis luteis transverfalibus diftin- | (cit , uzaliamomnemrubedinem fu- 
&o, pectore & ventre albicantibus, & | peret. Fezizs color ubicunq; minus 


lineis luteis per longitudinem exor- | intenfus. 'Tergus quodammodo vi- 
natis. Tibijs luteis; digitis picorum | refcens, Linguam habet fublongam 
more oblongis. | & gracilem: oris ritum tam amplum, 
CERTHIA, Ariftoteli aéghions vel | referente Alberto ; üt multas muícas 
ut Robertus Conftantinus opinatur | in os ejus humoris infidentes capiat. - 
ab aftu «ei» dicta, aviculaeft exigua; | Veficulam fellis amplam humore vi- 
Regulo pauló minor. Roftrum habet | ridi (maragdiinftar refertam. | 
arcuatum, in fuperiori parte longius| — In Cretainfülatam vulgaris eft , ut ocu. 
& craffius. Guttur & pectus candi- | nufquam non in ea confpiciatur: re- 
cans; dorfum & alas fulvefcentia, ni- perirur &inltalia, Griecis percon- 
gris maculis ubiq; diftin&da. Caudam | tinentem, incognitam fctibit Bello 
brevem, rigidam, & in extremitate a- ! nius. 
cutam, Vngues valdéaduncos.FZZi| rias apibus; ideo f Virgilius prz; 
Meropis nidum propéalveatia prohi- e 4riff. Hi. 
bet,& cicadis.Sedneclampfang.cau- 44. 9.6.40 
calidis,& raparum feminibus, vel cri- fGeorg.^1, 
ticoabftinet. Nidifcazin g cavernis, g Arif. H. 
interdum / ad fex pedum altitudi- 4./.8..1. 
nem, interdum ad quatuor cubitos, h Pla. H. 
defoffis, Et fex i aut feptem pullos UN 
parus .i ariff. H. 
Folat gregatim , circa montes qui A.l.9. 6.13. 
thymum ferunt frequenter; & cum po[a7us. 
reliqua aves quafi furíum ad oculos 
veríus volitent , ille retrorfutn cau- 
dam verfum eum exercet, | 


p Vacem 


7 


rum zidificat, & vigintiquandoq; ova 
ponit. Zocem ipfi claram tribuit Ari- 
ftoteles, Perpetuó feré nuncin hanc 
nuncinillàm partem volitat. "Toto 
anno eandem patriam incolit. Árbo- 
rum ramis fringillaginis inftar fefe 
annectit , &: Picorum more arbores 
perreptat, Sagax ipfiin vitz offi- 
cijsizgenium Ariftoteles 
- adfcripfit. 


* * 
* 


[nn —————E—————(A——Q — À ————— ——————————ÁÓÉR— — 


Fox. 


Ffus. 


s£po— HISTORIA X ATURALIS o0 


Voceminfítar hominis quodammo- 
doedit , quiorcin rotundum claufo 
fonecgrulgruru, urubul, & longé au- 
ditur. Iagemium 8c CMores fpe&tes , 
migratoria eff. Pullosnefacilé capia- 
tur delocoadlocum transfert, & au- 
thor eft Ariftoteles effe qui confir- 
ment, Meropesparentibusfenefcen- 
tibus vicem redderesimó eofdé quam 
primum facultas datur, liberorunt o- 
perá ali. 

Ffus ejus in Mediciga aliquis, Fel 

fi cumgallis & oleo omphacino mi- 
Íceatur , firmam capillis nigredinem 
inducit. Frixainoleomanusabapum 
unctionibusimmunes reddit, fi cre- 
dere faseft. Eft & alius Merops quem 
Germani Hirundinem marinam vo- 
cant. Eftíuperiore pauló longior, & 
craffior. Roftrum habetnigrum,lon- 
gum, acutum, & proprius ad falcem 
meíloriam , quàm in illa accedens. 
A roftro maculam nigtam,qua per o- 


: culosrer£ó ad colliinitium ufque de- 


fertur, Alarum pennz; variis colo- 
ribus infigniuntur. Primz czrulex 
funt. Secundzexczruleo & flavo mi- 
xtx, lertiz omnino flavz , remiges 
nigra & in extremitatibus rubra. 


CAPUT V. 
.. De Regulo. 
TR Egulus;Grecis Trochitus,Orchi- 


lus, ''yrannus, exxznyare, BanMenot; 
ef " , [! 
po[Oo (Qa. TÉXX(G» , xogrxA(O* , (Ómoiiouov, & 
Tettigon,in Creta inprimis, alijs Rex 
Senator, Parra, Bitricus, & Acalan- 
this dicitur, quz omnia nomina Paf- 
feri Troglodyti communiter tribuü- 


a H.A4...8. tur. Ariftoreles a ipfi corpusnonam- 


6.3. 


plius tribuit quàmLocuftz,& criftam 
€ pluma elatiufcula rutilam. Quem 
Aldrovandus defcribit , à capite ad 
extremitatem caudz meufuratus, vix 
palmum exfuperabart. Czif/a in fron- 
teerectam coloreferé aureo gerebat, 
quazin mortuis non confpicitur. Ca- 
put; collum,dorfum, & medizxalx ex 
viridilutefcebant. Remiges nigtica- 
bant;& adlatera lavefcebant, Propé 
carum exortum notabilis vifebatur 
macula. Guttur& pe&usex albo fla- 
vefcebant, venter candicabat.  Fe- 


D m I ccr UU BRI UT EINER Ga EIE EINE i E IUDICES ES S E ND Dae E JE On COR 


melle pallidioribus capitis funt cofi- d 


fpicuc. Minoresetiam ipfis criftàpen: 


nulz, quarum caputlineá craffa fatis | 
velut corona eleganterambit. Inalis 
duas habent albas maculas, parvarü | 
unam, longamalreram, cum imas hác 

folam habeat. 

Hyeme 4egugt in urbibus & fofa- rarus, 
minibus , reliquo tempore in fylvis, 
inter fruteta & juniperos. | 

Vefcuntür b vermiculis , quorum pigus, 
nomine mufcz,formicz,coffi, &fimi- b Arifl, H,.- 
lia infe&aintelliguntur. Mufcis adeó 44. 8.:.3. ' 
ingurgitari quidam dicunt, ut aliquá- 
do de vita periclitentur. | 

bisanno pariunt & ova feptem aut Genera 
fex piforum ponunt magnitudinc. ;jy. 
Folant folitariz; & aliqui poft migta- 
ticesrecedunt, | 

Voxipforum zinzulare,ut Autho- 7x. 
ri Philomelz placet, Magni & ficciin 
hyeme frigoris tempore , przcipué 
cantant. Parvitatem corporis ingeni] 
folertiae in ipfis natura penfavit, Aufu 
enim magno contra c Aquilam pu. c zrifíer. 
gnare conantut. — Cum fe proximé H.4. /.9. 
quafi manu capiédas obtalerint, cafz ^1* 
fo hominis conatu profugiunr. Multi 
uno fpecu in hyeme conduntur , üt 
parvusin tain minimis corporib, ca- 
lorfocietateaugeatur. Cum in veru- 
culoigniapponuntur, tametfi nemo 
vertat, tamen per fe convertuntut: 
fcilicet, ubi ea pats, quzigniobverfa 
fuibaffata eft;ialtera,qua non eft affa- 
ta,quia gravior, defcendit. Motuin- 
folito & cantu quamvis faavi geftien-. 
tes,quia ariduli vaporofum aére plau- 
ibiliter excipiunt , & adventantem 
humiditatem, qui refocillentur im- 
plorant, pluvias affuturas denotant. 
Exdemingruunt, Arato tefle ,fi cava Aratus in 
cerra fubierint. Vnde floricomis hy- Pheno- 
menzisinfeftos dixit Avienus, "quio 
iftifereno cerlogaudent. 

Datur alius REGVLVS NON 
CRISTATVS, quiquandoq;inagro 
Bononienficapitur. Similis hic, ctí- 
ftam fiexcipias,fuperioriR egulo. R o- 
ftrum ei gracile, oblengiufculum; fa- 
turrimo atro colore refplendens, in- 
terna capacitate , & utraq; mandibu- 
laeunà cum linguisrubicundis, Ver. 
tex,collum,Dorfum colore beticoad 

| i: flavum 


$5 — 


du. 4 


| Iynx- feu Üroqalla . 
| ' dnd. Pin 


' " ^4 ^ 
| Hirun 0 mnpana. | 
^ r E F ^ ! 
| Wafer fehwall Wap M | 
DS | ] 
Sregbdiies Belin; 
In vl 
BC 
"i ll 
1 4 1 
5 | ll 
| 
! 


Mos Maule ss ms 


- 


UU -— — M C ENEMPS 


Bellonius 
[. 7. de A- 
Vib.£. 4. - 


grcícentes, quos pluma cinerez am- 


biunt. Ale & cauda exteriori fuper- | 


na faperficie ex fufco ad. fpadiceum 
vergunt. Pe&us, ale interbz ac fu- 
premz, caudzq; inferiorisinitiü funt 


flava, Poftici digiti unguiculus 'o- 


mnium eft maximus ; digitus a medio 
anticorum magnitudine fecundus , 
duo ceterianticiminores & xquales 
interfefunt., Mafcula alba, quam 
criftatus habet, in hoc non confpi- 
citur. | | | 


CAPUT VL 
iDe Paffere Iroglodyte, e5 
"filo ave o. 


() Alfer Troglodytes, quem Aetius 

- smmzide Vocat, etli multó minor 
Regulo;quod hic pluribus pennis vc- 
Ítiarut, appareat: duplotamén plus 
catnis poflidet, offrum habet lon- 
[53 
inferne albidum;Zzgulam admodum 
exilem,bifidam,continens, V eütrern, 


. collum, ac dorfum ex fufco ad fpadi. 


ceuminclinante veftirum. Pe&usci- 
nereum; Caudam femper fubrectam 
& albo colore interpunc&tam. Fiat 
vermiculis, Niduw fapius in fylvis, 
aliquando in pofticis edibus,& ftabu- 
lis ftrámine te&is; juxta parietes do- 
muum,&fepes;ex mufco foris,ex plu- 
misintus conítruit. Ovi is erecti, & 


- inalterofüofine conrfiftentis formam 


habet;in medio latere oftiolum. Per 
hocingreditur,& regreditur, Bisan- 
no parit, Gc evanoveiu, uno tempore 
depohit. Zea? íolus; honnunquanu 
eregatim,femper breviter; & quoties 
aliam fuigenerisoffendit, cam aggre- 
ditur. Miraipli Cazzus inprimis fi ci- 
curatur, (cicuratur difficulter )fuavi- 
tàs;quem Majo przfertim, fxpe hye- 
ine exercet. In fefto trium Regum, 
cumomhibus, quos eo anno educavit 
pullis cantillare Galli fabulantur. Ci- 
nisinpulverem exufti, & ex vino bi- 
biti, calculofis opitulatur. Cerebel. 
lum in Diafatyrion recipitur. 


eiufculum, acutum, fuperne fufcum, 


DE wWoUIBFS 


flavumnonnihil vergente. Oculini- 


—— ——— — —— Mn — ——————M———————— LL ——— C —— — n———— m — )AÀ——————À— Í—À— 


nj 


llorefulvo vocant;ponit;Ruticille ad. 
modum eft fimilis, pauló veró minor, 


corpore oblongiufculo,roftro gracili | 


&zoblongiufculo. Mas magis quàm 
foeeminaruber, Vixplus carnis obti- 
net,quàmdigitiextremum. — LInus 
tantum in eo color,qualis in Lufcinis 
cauda. Hyeme non videtur. INidu- 
latur, fzpé inter dumoshortorum, &€ 


inramis cicutz; aliquando retró pa« 


rietesinurbibus & pagis: INiduz in- 
ceniose intus exfetis equinis cóftruit, 
Quinq; plarumq; eva edit; eaque ci- 
nerei coloris;nigro maculati. 
ASILULES feu 2s interaviculas 
vermivorasab Ariftotele numeratur; 
quanquam hoc nomen & infecto vo- 
latili, quod Equos infeftat, tribuatur, 
Siea eft, quam Bellonius ob parvita- 
tem Philofopho ita vocari fcribit, &z 


depingit; habet criftam capitis flava; 


roftrum nigrefcens, fed in his ex- 
tremitatibusaliquando luteum, lon- 
giufculum. & debile: Caudá, tergus, 
alarum plicas & extremitates , lutea: 
crura,pedes, & unguesnigra. Degzzin 
umbrofisnemorum locis. Viirat be- 
ftiolis vivis & granaaverfatur. Sem 
per eazit. 


CAPUT VIL 
(De Hwundinibus in ge 


92V C DÀ. 


[ T Irühdo, feu à vocefüa,ut Varta 
É crediifeuab hixrendo; quod té: 
&is aedium, vel trabibus; ubi ni- 
dificat,adhareat,dicta,à Gracis xgv- 
V, se eA, x0 TIAM kexoó n6; X0 TA eli 
Aeg ai d vile, Xàísc j & OXoA VyovÓs Vocatur. 
Vagaim volucrem Ovidius,Daulidem 
avem Plutarchus, Biftonis alitem Se- 
neca,Pandionenarámalij dixere, De 
Generibus Hirundinurma non conve: 
niuntautltores, Ariftoteles, 4 Dome- 
flicat, «Ldpodes y e Faleuas agnofcit. 
Plinius, b Domeflicas: Rufficas, CZApo- 
des, GC Riparias, Gefnerus, e Demeffi- 
c5 , Sylveftres St Riparias. Scaliger, d 
vulgares nigras. Subfulvas lunili fotmá 
inripis nidificantes. Quater illis gra- 


Quem Bellonius pto Paffere Trozlo- | diores, toto corpore atrás, fcediffima 


dyte quemq; Galli Favette ronfeà co- | facie,crurib; bre 


viffimis, crafliflimis, 
pars hiftisi 


à bli 
H.A. ] 
b H.N.Í. 
IO:6.33. 
Cn Orntta 


d Ex; 228; 


nó 
hirtis;& Buteonis magnitudine,fed fa- 
cienullo modoabhis diflimili, Dan- 
eArif--H.4. tur &z albae, feu quod prx nimio e fri- 
L36Y^  goreylbcefcant; feu quód canefcant 
£ arifl.L.de ante tempus, f. ut alia quzdam: ani- 
corb, malia,feuquodartificio tales evadat. 
g Ornitb.. Si quis albas, inquit Aldrovandus, | g 
L174.6. deíideret,ova earum dum cubant, o- 
livà illinat. 


Deftri- Deftriptioue longa opus nó eft. For- 
ptio mz eft grate, nigredinis decentifli- 


mz, modica carnis , plumarum mul- 
tarum. Albedo totum cingit ventré; 
hincex/As Ariftophani. Color czru- 
leus, adlatera per caput alasq; reful- 
getunde Cyanea Simonidi. Rubedo 
fub gutture potiffimum & pectore c- 
micat. (nde Ovidius. | 
—-—— Neá adhuc de petfore cadis | 
Exceffere nota , fiqnatag, famguime plu- 
maet. 
hris.H, OculE eruti P renafcuntur , feu quod 
N.Li;z, pullorum acu puncti vifum recipi- 
637. — ant, quod' Aelianus 7 de alba in Sa- 
xEliat-H. yo nafcente ab Ariftorele proditum 
A463 ait; feu quod laceratis eorum ocu- 
PIENE: li li; fubnafcantur ; ut nonnulli 
4.17.52, 15 » alij fübnafcantur , ut no i 
prodidere. CazZs eft bifürcata,& lon- 
ga. Pedes brevesnigri& debiles. 7g- 
k Arift, n. zerzahi fpectentur, 4 fei alys ventri, 
A.L. 2. cap. alijs inteftino adhzret. Fenszriculus i- 
uit, pfis longior. In diffe&is pullorum qui 
primo partu exclufi funt, ventriculis 
lunácrefcente, lapilli, chelidonij di- 
&i, magicis narrati artibus reperiun- 
tur. Decolore non conftat. Nigrum 
l Tralligg, & album Trallianus, / candidum & 
Lrc15. tfubenticolore z; Plinius, varium & 
m P/n.H. parvum z Diofcorides , prodidere, 
N.H1.617 Aldrovandus,unum intus albicátem, 
ud ' extra melinum , alterum fubruben- 
USUCT^' tem habuit. 
Locus, Innulla nonregione inveniuntur. 
oP/nH. A'Dhebarum 6e duntaxat;quod urbs 
4. L10. illafzxpiuscaptafit, & Bizix in Thra- 


6.24. cia, propter Therei fcelera , abhor- 
rent, In ZEgyptoperennant, nofttz 
hyeme mente Septembre feu O&o- 
brevel conduntur, velin vicina tepi- 
párifer. diora p loca abeunt, Inventz multe 
2 in apricis montium receffibus nudx 
t.16, 


atque deplumes. In quadam Germa- 
niz fuperioris fylva , incifa quercus 
putrida, plena Hirundinibusinventa 


HISTORIA. NATVR ALIS 


eft. In Septentrionalibus locis inte£ E 
cannas deífcenfurz, fefe colligant, & 
fzpiffimé in modum conglomerat 
maffz, à pifcaroribus extrahuntur, & an 
inaftuaria deportatz, caloris acceíTu : 
refolutz,volate incipiunt, fed exiguo | 
temporeduranr. Redeunt fub veris 
initium: ideo à Rhodijsfüb hyemis fi- 
nem. invitantur. Ec Calpurnius illis 
vitis oyes ab hybernis ftabulis educi | 
jubet. Easdemredire indicio obfer- | 
vatum, Migraturz T cumrubro filo f vofíus de | 
pedialligato dimiffa funt, idem retu- 1dolol.13. 
lerereduces. | ! 6,92, 

Vicfitaut infectis, ut cicadis, ideo pus, 
casin edibus haberi vetabat 4 Pytha- q piur. 58. 
goras; apibus, unde nidos earum al- 55.4.7. 
veis propinquos tolli, Ariftoteles rr H.4.^p, 
jubeGmufcis, culicibus,papilionibus, ^4?* 
& alis, Cartnevefci, credidit s Ari- sH.A..8;' 
ftoteles,an granis dubitatur. de: 

De artificiofa NzZorus ftructura, Gegzera-. 
infequentibusdicemus. Quantum zjs. | 


'ad cezzuse £ curn catera& aves in coa tH.Aelian. 


maribus confcendantur,Hirundines, H.4..2.7.3 
contrario quàmaliz modo miícétur, 
averfz nempe. Bisanno, s quinq, fe- 
melova, magnitudine olivz, ferrugi- 
neis maculis confperfa pariünt, nec 
plurauterogerunt. Primi partus,in- 
juria frigoris (prima namq;parit) cor- 
rumpuntur;pofteriore pullos;fed coe« 
cosproferunt, Fezus educatio fummá 
peragiturà mare& foemina xquitate; 
x Alterantcibum, z & àprimo natu, x P/iy. H. | 
finiturinultimo. « Nilamplius, qui 4.7. 1o. 
accepto cibo locum mutavit, accipit, 6$3-- 
donecin priftinum redierit, Hefio- 44r 
dus citante ZEliano , dimidium tan- BA Lgs 
tummodo fomnum perficere ait, a Opp 29; 

Voxipfarum perfritinnire; thrinfa- ;,, Cyntji 
te veldrinzare, zinzilulare, minuri- pj, 
zare;àlatinissper dmvgidem, mitem , & 
oce» à Graccis,exprimitur. Canunt 
ftantes; aliquandoin volatu clamant 
breve & abruptum quiddam; "Mané 
& tempore coitus magis ftrepunt: 

Ratiffimé propter pedum debili- 

tatem & brevitatem zzeeduzt. Volu- 
crum ,£ vcro folis , flexuoft volatus, b py; gr, 
velox celeritas, quibusex caufis neq; N./. 10; 
rapinz exterarum avium obnoxizé3j. | 
funt. | 

Ingenium 8c in eo qui quidem quod Zge/iz. 
cicu- 


u Arif E, 
A. G.v. 9 


r 


E | ! (i 

mH |» ES ow-dUI1BFS 112 
cicutari nequeant pullis Chelidonia| tuit, Celebris nidorum in angina 
applicata, vifum reftituant, blattas o- | ufüs,fed& crematarum cinis eandem 

| visinfeftas apio füugent, & poftquam | difcutit. 

T Oppisi. pullosà ferpentelaniatos T animad- NL HGb epe P; 

Haleut. verterint, cita ejus maxillas fe tam- CATDP, VIII 

hs. diu, donec conficiantur, volvant; te- » vv meo no 

^. ftanturifed in Nidorum ftru&ura má- «De Hirundinibus in [pec 16. 
c Plin.H. ximé. c Hos luto conftruunt , ftra- : ji 
N.l.10. mento róborant. 5i quahdo inopia ARTICULUS I 


*33 — eftluti; madefa&tis multàaquá pen- OI IA Eum 
nis, pulverem fpargunt. Ipfum vero De: Hirundine "Agrefht y 


nidum mollibus plumis floccisq; con- £5 Rrparia. 
fternunt, tepefaciendis ovis, fimul ne | .. | j LE Ai 
durus fit infantibus pullis, j [iruneo agrefiis, quam Plinius Ra- pj. H.. 


Prefigis — Putantur pluviasprafagire,cum cit- ficam vocat, in capité, collo & 110,55. 
" -€ealacusita proximé volitat, ut etiam dorfo, hirundinis domeftice eft colo- 
venttecontingant;velhac & illac vo- | F* Sub roftro,gutture; & toto ventre 
lantes parictibus fubinde harent; vel. adcaudam ufque candicat. Pedesha- 
usqueadeó humiles feruntur ; ut pc- bet pennis obfitos. Sed & maculam 
dibus humum verrere videantur; feu | PT OPC caudam albam tante magnitu- 
quód cum mufcas & alia animalia vc- dinis; ut dü volat; nihilin eanigredi- 
nentütr; feu quod commotam furfum | P5» caudz extremitates, caput, alas; 
auram perhorrefcentes deorfum pa- | & dotfum f excipias, apparear. His 
iren | notisà domefticádiftinguitur. Cau- 
Affeiius. Quantüm ad Sympatbiam vel .4gti- dam quidem. etiarn bifurcatá habet; 
patbiam,vix aliquos videntur,velami- fed longiffimis illis, qurzindomeftica — — 
cosvelhoftes habere. Curi pafferi- vifantur,deftituitur. Rarz funt in do- 1dem ibid, 
bus tamen; qui initio Verisearum prc- mibus Diverfosfiguri; fed cadem 
occupare nidos conantur , pugnant, | latera confingunt nidos. Totos fu- 
&obfervatuin Coloniz,Hirundinem | P1Bo5; faucib. porrectis inanguftum; 
cum Pafferem ejicere non pollet,flri- | utcro capaci; mirum qua peritia , & 
dore füo multas convocaffe, Hx cum | occultandis habiles pullis, & fubfter- 
impetuadvolátes, luto, quod orefin- nendis molles. In /Egypti Heracleo- 
gulx gerebant, nidi foramen óbítru- | co oftio molem continuatione ni- 
xere;Pafferinclufus fuffocatus eft. dorum evaganti Nilo inexpugnabi- 
 Ffüs. —— Ffüs ipfatum pullorum inprimis lem opponurit; ftadij fere unius fpa- 
fylveftrium e Medicipamaximus. Cor | C105 quod humano opere perfici nori 
cum melle devoratü ; quartanas pel. pollet: In cadem juxta oppidum Co- 
lit. Lapilli; croceo linteo involuci,li. | prom infula eft facra Itidi ; quam ne 
noq; ad collumfufpenfi; easdem tol. laceretamnis idem; muniunt opere ; 
lunt. Caput matutino pafcenti pr- incipientibus diebus vernis palea & 
cifum, & luná plená linéo pannoad- ftramento, roftrum ejus firmantes ; 
alligatum;cápitis medetur d ombn continuatis per triduum noétib.;tan- 
Idem lapilli fi manu finguli ténean- / *o labore, ut multas in opere emori 
tur,faciunt, fi Marcello credimus. À- conftet. Ea militia illis cümanno re- 
qua hirundinum deftillata Epilepti- ditfemper. - [ | | 
cosfublevat. Lapilli ad brachiaalli-| ^ RIPARIA Marcello EmpiticoRi- 
gati,fi Sexto credimus;eosdem fonár. | pariola; Gaza Falcula. Grzcis Dre- 
Nec malé fimus cum aceto & caíto- | panisdicitur. Fiémina proné preter 
teo à quibusdam iisdem exhibetur. | pectus candicat, fupinc fufca cft: màs 
Stercus cum felle taurino inunctum | vetó magis higricat, collototo; pra- 
capillos denigrat. Fel& fanguis miré | terquam fub roftro; übi macula eft; 
Ealiginibus profunt, Idem, fitepido | lutefcens; Hoctantum cum Hirun- 
applicetur, oculum i&u Izfum refti- | dinibus omnibus commune habet, 


TT quód 


Plin. H.N. 


L.10,€.39. 


né 


quód pedibusfit curtis, multum vo- 
let, & infe&tain volatu capiat. 2N7405 
non faciunt. Ripas excavant, atq;ita 
internidificant. Aldrovandusillatis 
tantum plumis & ftramentis nidulari 
audivit. Aeftate tantum apparent, 
meníe Augufto cutn Soleft in Leone, 
& cum imberinceffit. Eo tempore 
pariunt, cumque pulli convaluerint, 
moriuntur. Plinius, migrare multis 
diebusantequam futurum eft, ut a- 
mnis auctusattingat cjus nidum, au- 
thoreft. Hucrefer Hirundinem M A- 
RINA M aucupibusltalis dictam,que 
corpore cft major , pedibus longiori- 
bus,ventretotoad pe&usufq: candi- 
cante,;capite, alis, & dorfo fufcefcen- 
tibus, Roftro robufto, nigro; Ridu 


maximo eoq; coccineo. Caudábbifur- 


cata, pedibus aterrimis. A roftro per 


oculos adpec&us feré ufque notabilis 
lineaatta defertur, & velut torquem 
propé pectus conftituit. 


NB. DeHirundineexotica vide 
Mantilfam. Num. tr. 


ARTICULUS IL 
«De e/Apode Jj. 


Pos, alijs »&bex& , nonnullis zi- 
4 undo fuarisa vocatur, — Eft toto 
corpore plumis egregié munita,unius 
coloris,qualis in murium pilis,confpi- 
citur, Caputhabetíupraadmodum 
latum; collum breviffimum, rictum. 
adeo amplum, ut integros fcarabeos 
deglutiar, roftrum exiguum, nigrum, 
alaslongas, caudam biturcatam, cru. 
ra brevifcula, ad digitosufque pennis 
obfita, ad rependum potius quàm in- 
fiftendum facta. Digitosutrinque bi- 
nos;utin Picis Martiis, unguibusacu- 
tis armatos, quibus quod rapuitadeó 
conflringit,ut id perfodiar. 

Vichitatinfe&is per acra volanti- 
bus , eaque nifi volans capit & edit. 
Oculorz vero acieitavalet,ut per mille 
paffus mufcam obfervet, & fubitó in- 
fequatur, 7/227 plurimum, & grega- 
tim; arcustenfi fieura, Íacpé alas non 
inovendo. Flz funt qua toto mari 
cernuntur, nec unquam tam longo 
naves tamQ;continuo curfu recedunt 


| 


H1$TORIA X ATFRALI$ | 


àterra, ut non circumvolitent eas Á- 
podes. Cateragenerarefident,& in- 
fiftunt: his quies nifi in nidonulla,aut 
pendent aut' jacent. Nidificant in 
foraminibus turrium. Vifz & in fpe- 
culis & abruptis luminum littoribus. 
Foetus earum Bononiz magno vz- 
neunt. | 
CA P UT .IX; 
- De pupa. | 
LI sm avem, quz Grzcis conmi- 
muniter 2i, Orus Cucupham, . 

alij GT; &AExTp/ovi Aa yox pow, P hy- 
lincopteron;Agriopetinon& Zyoexi — 
seg» appellant, Magnitudine a pau- a Paufari. 
lulum Coturnicem excedit, Colorin .8- 
ea cincreusalbus & nigricans; quem 
mutat autumno inprimis, Uindeapud- 
Acíchylum 94» wogdzc Qavew dicitur. 
Roflrum ei nigrum, rotundiufculum;- 
falcatum , parumperà lateribus de- 
preflum. Capziplicatilem £ criftam, b Plin. H. 
vtioQia» Graci dicunt, ex viginti fex N16: 
plumis conftantem,dedit natura]que ^? 
per medium capurà rofttorefidet, & 
per capitis longitudinem pro avis ar- 
bitrio,furrigitur & contrahitur, Hinc 
MoeceTteav (o, & xogul zt (Q. poétis. co- 
gnominatur. Fitid beneficio c mu- c Aídrov, 
Ículi,quiinter verticem capitis & ro- Orgithel, 
ftriinitiumin quodam cavo locatus ,/. 17.6.13. 
totus cótinuus, à verticis extremo, & 
frontis carnofiore initio nafcitur, &z . 
utrinq; fupra nares, infima parte car- 
nofior,& rubicundus;extima&füpre- 
ma, cuictriftzplumulz profundé im- 
plantantur, membranofus magis, ac 
cutaneus,definit. Z/zeguz ipfi parva; 
trigona, initio lata; extremo, inftar z- 
qualium laterum trianguli acuta, in 
profundo latitar. Afpera arteria initio 
divaricationum; quibusin pulmones 
utrosque finitur ;, duo velut ofcula; 
extrinfecus laryngis vicem fupplen- 
tia exhibet, quibus pelliculatenuiffi- 
ma prztenditur. Annuli femicircu- 
laresin utrumque latusterminati,ne- 
quaquam intern$ parte coeunt , fed 
tota interior facieshiat , fubriliffimá 
membrana obtenta tátummodó co- 
operta, quz aere & fpiritu copiofo; 
vocis efformandz ac edenda gra- 

ta, 


tia, concepto ; in amplum diftendi 
poteft. : | 
Montes & fylvas izcolere Áriftote- 


E 
detus, | Mont coren 
"d H.A.9. les d teftatur.In fepulchris,8& huma- 


Ys, noíftercore commoraril(dorus. Ra- 
rius arboribusinfidere, fxpius in ter- 
ra, maxime ubiimmundicies eft, ex- 
. periéntia. Plurimoannitempore, in 
montium anguftis, & arborum cavis 
locislatitat. Ideó verno tempore de- 
plumisfolet confpici. ' 

Vefcitur myrti baccis, vermibus,for- 
micis,mufcis, LI visfxpeé tam immodi- 
Genera. cé,ütebria evadat, De Nidonon con- 
zig. venitinter Áuthores, nec fibiconftat 

Ariftoteles, Gefnerus fub ftipitibus 
elig., sp atborum. Olaus M, e in paludum 
F H.4. 1.9. tüberibusnidificari tradit. Hic f mo- 
£415, do nidum luti vice ftercore humano; 
:£liand.6. (eu utintolerabiliodore foeditate ho- 
de Animal. yinesab eodem fuget;feune venena- 
p" taad eundemanimalia accedant,cir- 
cumlinire; modó,ftipites arbofhi fub- 
ire, & fineullo inftrümento in cavis 
parere,fcribit. T'erna ova Perdicutn 
;g 4aglicis fimilia, & fed minora, duriora , afpe- 
119. c.112 (ku deformiora, & odoratu graviora, 
parit. ^ 

Lentéadmodum volat: 

Vox ipfi per zftatem alia, alia per 
hyemem , fi Alberto credendum; fi 
h 45.13. Polluci J z»mQa femper,ftpoétis,ss 78 

femper clamitat, 5i gemit , pluviam 
indicat, Siclamat,vulpem in vepretis 
harereinnuit. Siánte vitium tempus 
'canit, infignem vini copiam pranun- 
ciat. 
ingenio ton deftitui certum, fiex 
uvarum cfu ebria adiantum herbam 


Vicus. 


Volatus. 
J 0X. 


Ingenii. 


Hé 
dolorem fedat, Ala dextra cum den- 
te hominis ad caput dormientis fu: 
fpenfa, non expergifci, donec aufera- 
tur,fabulam effe credo. 


CAR X 
De Paris inm genere , €9 
2n [pecte.. 


pres Àegithalus, Parix, & Parulá 

dicitur. "Tria ejus Gezera agnofcit 
Ariftoteles;pluraadjiciütalij. Omni: 
bus juxta eculos maculz albz funr. 
Unguibus etiam omnesreptate,&fa- 
cilé;ubi volant, adhzrere poffunt, ita 
ut nucein à filo illis fufpenfam adhz- 
refícentes comedant, 

Semper feré in arboribus degugs roris, 
raro terram petunt. Ad Belgas & An- 
glos quotannis fub initium O&obris 
accedunt. 

Feféuntur nuribus eüte tantum de. icu. 
tracta." Objectis, vermibus, apibus, e Fox: 
nucibus,cánabino femine, quod dum 
roftro perforant , fonum fabri mal- 
leumin affer adigentis excitant,Se- 
bumeis exhibetur, ut lentorefauces 
demulceantur, & fuavius canant. 

Nidificant in cavis arborum quidam, Gezzra- 
nonnullz nidos de arborum ramis 75, 
miro artificio füfpendunt. Ova pluri- | 
ma ederefcripfit Ariftoteles. Grega- 4rff. H.4 
tim & impetuose volant. T'innire per ^.15. 
noctem authorPhilomelec fcribit. V e- 
niincapud Helvetiosin cibum, &re- 
WEAR epar afpe&u in fe, 
linonnullis credimus; fecipiunt. 

Species Patorum funt , Majer, Pala- 


otiinfereres& circüumambulando fibi | feris, Sylvaticuss Arer,Caruleus,Gandatus, 


mederi, g ( 
dere;claufum nidum,herba quadam, 
i li4n.& pzodente i JEliano apetire , verum 
Amma4li. eft. Senefcentes, inter pullos jam 
L6 3in26. adultos plumasdeponunt,& vifum a- 
mittunt, Ab 1jsdem, donec vires re- 
cuperent, pafcuntur, Vifus admiotá 
herba,reftituitur. — -— — 
— ]nvenit & in CMedicizaufum. Corin 
laterisdoloribuslaudatur. Mira in 
fomnijs videbis, fi fanguine tempora 


v fus. 


| b 
illeveris. Lingua obliviofo fufpenía 


rodeft. Pennarum fuffitus vermes 
expellit, Corium capiti impofitum 


tamenadveríüs Baexuasla» €. | c Criflatus, 


| 


PARFSmajor Atiftoteli axflaxG- Aljyoy, 1. 
aziime, 1 urhero & Longolio Parus 17, Ornífs 
Carbonarius, Gazz Fringillago vo- c«:3. 
catur. Coloribus quinq; viridi,luteo, 
albo,nigro, & caruleo elegantiflime 
variat. Caparintegit vitta, przinten- 
lo nigrore inftar corvi refplendens; 
Tempora& oculorumambitus albér. 
Linguaextrema in duas partes fiffa eft, - 
quarum utraq; denuó in exigua quafi 
capillamenta fubdividitur. Cauda cft 
bifida, partim cinerea, partim nigra ; 
cujus extrema utrinque peans duz , 

&xte- 


I20 


exteriori parte candenc. Propter can- 
tus fuavitatem alitur, eumque per to- 
tum continuat. Pulverizatus colicos 
& ncphtiticos cruciatus tollit, 

PARFS INDICFS ttibus potiffi- 
mum coloribus;oculos fi excipias,ce- 
ruleo,albo, & nigro conftabat. Gut- 
tur, peus, & totus venter cándica- 
bat. Vertex capitis & collum coloris 
erant czrulei diluti Pedes nigcr- 
rimi. 

PARUS PALUSTRIS in agro 
Bononienfi Paronzino, Bellonio 
quartum Pari genus , Turnero Schz- 
niclos Áriftotelis dicitur. Capite eft 
prorfus nigro, utà Gefnero defcribi- 
tür; pe&ore & ventre albicat, Dorfo 
& cauda frigefcit, crura funt rofea. 

SYLFATICFS macula per medium 
verticem rübente eft confpicuus,;par- 
tibusutrinq; nigris; crufculis fufcis, a- 
lisnigricantibus, reliquo cotpote vi- 
ridis, ventre dilütius, 


H15T'0 R14 ACLATVRAL I$ 


multa ova parit, Vifus exlanugine 
illa, qua in falicevetufta & populo, 
extra ex lino aut cannabe extru&tus. 
Qué Aldrovandus à Presbytero quo- 
dam Colonienfi defcriptum exhibet, 
avicula eft Wyntepfker, quafi vini 
prómum Colonientes dicunt. 

Volant Pari caudatiinvicem,& mo- 
dó hác, modo illam petunt arborem. 
Vox ipfis non ita incondita; altum ve- 
ró veris inprimis tempore clamant. 
CRIST ATO magnitudo eft Paro ma- 
jore minor,montano par. Caputcum 
paucis punctis albis nigrum, crifta re- 
tr extenfa, corpus pronum fufcum, 
pectus album,cruracinerea. Degit 
circaabieres & Juniperos. - 


C AGREE TAE 
"De Motacillis, €9' Mufci- 


CApu, 


M Oracilla,Hefychio «Anco» & ce- 41450y 74, 
LA evmyic, à motitatione caudz di- ornitbol. 
&a, à quibusdam cauda tremula vo- 718.622. 


AT ER qui & Carbonarius, albam 
maculam infra oculos habet, aliam in 
occipitio, capüt nigrum;ventrem lu- 


Arifl. TA À. 


l.7.6.23. 
Bellon.l. 7 
€.25. 


tcum,cruta fufca. - 

CAERFLEFSab Ariftotele tertio 
loco , &absq;nomine peculiari pofi- 
tus, quod folus caruleo capite fic infi- 
gnis;ita dicitur. | 

CAFDATFS Ariftoteli 2e»o;, Bel- 
lonio Monticola,alijs, fed male,avovv- 
p. . vocatur, Nigereft, parte proni; 


albus füpina, in medijs alisrubet, cir- | 


caimuin ventrem dilutius. Vertex ei 
albus,roftrum fuícum, cauda bifurca. 
ta, & cantz longitudinis, utretróper 
tergusfuüper caput pofita, hoc longi- 
tudinefuavincat. In foemina omnia 
funt pallidiora , & color tergoris in 
mare caftaneus , in hac fermé fufce- 
fcit. Izcolit montcs & fylvas, &raró, 
nifi frigido tempore invenitur. 7e- 
fcitur vermibus, araneis , & fimilibus 
animalculis. Sed & arborum germina 
principio verisamputat. Niduim fttuit 
inter frutices , duosferé palmos cum 
dimidio longüm;ex muíco & araneo- 
rum filis compofitum , aditu femper 
angufto. : 
Species qux cAourzer Gallis au- 
dit, rotundum aditu gemino ad ar- 
boris alicujus truncum fufpendit , & 


catur. Commune omnibus mufcis 
veíci; & circa aquas & pecora, ideo 
verfari: combuftarum pulverem con- 
i tra lapidem veficz vehementer lau- 
| dati Faventinus & Maffa reliquere. 
Species ipfarum funt c4/ba & Flava , 
ad quas Sp/pele, Spardze, & aliz Ma- 
fcicapeveferri poffunt. | 
ALB A,qu & communis Gaze AI- 
bicula, Bellonio Ariftotelis Cnipolo- 
gus,fed forté malé,avicula eft oblon- 
ga,vertice; collofüperiore & pecore 
nigris, dorfo cinereo, roftrolo, iufcu- 
lo, tenui; nigro, gula candida, ventre 
toto candido, Foemella vertice eft ci- 
nereo; gulalutefcente, catera mari 
fimilis. Verfatur circaaquas: fzpé & 
aratrum vermium caufa fequitur. 
FLAV A duplex eft. A/zer? caput 
proportione parvum, fufcü: roftrum 
longiufculum , nigricans. Cranium 
molliffimuim,;alaz breves, venter cum 
pauciffimo luteo albicans, qui color 
initio cauda inferius intenfior efl. 
Pennz in alis nigricantes ; in medio 
pertransverfumalbidz, extremz to- . 
te nigre;cauda bifurcata,reliquo cor- - 
pore longior. Ab Accipitre períe- 
e : quen- 


- 


—Auuühs. M | 
Grduelis $ pecie «V7 7 w- à Rubec ula. 
Felt finck Mss M À "m QN Fobb luidtben 
(act | pu. 


; ; | 2 : ' Rulicilla t 
Ji 5 uc Rubicila. ES y277, Jie nde t 
Jue Plat fink ; 


/ 
Ul 


» /"C J ul 
Co lion fe J5Qnarus. 


Molacilla . 
Babel 


NS SN 


) NN NNSNSSSSS NS S SNNT 
NN N Y SESS S SESS 
S N J !! S SN S 
w N N Jj / S 


l 18. Or- 
thol.cap. 
26,27. 


718. Orni- 
hol. €, 28. 


N 2a. 


quentefi evaferit, egregie cantare di- 


citut. Alreriroftrum grac le,atrum,in 
extremo parum recurvum, flavedo à 
gula ad podicem usque precedente 
intenfior, Caput & dorfum ferrugi- 
neifermécoloris, mentum albicante 
macula velut barba caná veftitum. 

SPIPOLARUM, utaucupes Bo- 
nonienfes appellant , tres defcribit 
Aldrovandus fpecies. 74 habebat 
caputleucopheum, albam fub mento 
maculam,pe&us rubicundum. Dor- 
fümcinereum, ventrem ex rubicun- 
do & albo varium.: 4/rera pectus ma- 
culis fufcis deorfum defcendentibus 
interftin&um,ventrem albefcencem, 
maculam retró ad oculos majufcu- 
lam ad ferrugineum accedétem. Ter- 
tia cui & Boarinz nomen,tota erat ex 
albo lutefcens, roftro & pedibus fu- 
Ícefícentibus. 

STOPAROLAS idem exhibet 
binas; unam pectore & ventre fere 
candido; Capite, quod maculis nigris 
in vertice; confpergitur, coilo,tergo- 
re, cauda fubfufcis: aJteram roftro ob- 
longo» re&e, fupratamen parumper 
declivi , fuperius nigro , inferius cor- 
neo:collo;pe&tore, & ventre pallidis; 
oculis exiguis. | 

MUSCICAPARUM,, quz forte 
Oppiano; quód circa boves volitent 
B«J0:4j, plures exponuntur ab eodem 
(pecies;ex quibusilla quamPigliamo 
íche aucupibus Italis vocarifcribit, in 
collo maculam albam velut torquem 
habet;in medioalarumaliam : A/rera, 
Magnanima quafi munus fabri obiés 
dicitur,forté quod roftro fonoré tun- 
dat,dum Muícas capit. —7erzz4 qux 
Geínero Glarea, cruribus rofeis , & 
ante hyemem avolat. Ozarta quam 
Germaui & obtetivpogef vocant , forte 
quod imminente peftilentia fint frc- 
quentiores,folitaria eft, &per arbores 
irrequieta volitat. 24/74 GallisMou- 
che:olle dicta, que pafleri adeó fimi- 
lis eft, utnon nifi moribus dum vivit; 
& roftro cum mortua eftab eo diítin- 
guatur. In fylvis & dumetis latitat; & 
crura habet rofacea. Quidam Lina- 

"rijscas comparant. Gefnerus ean- 
dem cum fua Prunella ef. 
- fe conjicit. 


UIBFS 
CAPUT XII. 


De Ruletra, "Rubecula, Pyr- 
rhula , €8 «Phani- 


curo, 


I2I 


( YU Ariftoteli Grazcé Qoi, illam A7if.1.8. 
GazaLatinc R UBETR AM,Sca- H-4.65. 

liger Rubicolam tranftulit. Non con- Scalig. ad 

venit de ea inter Authores. Niphus "^" 

Italorum Baradá effe opinatur. Ger- 

mani quidam Turdorum minimum 

genus quod rubi fru&u vidtitat: Lon- 

golius Linariam feu Miliariam ; Tut- 

nerus Anglorum Moretetteram, aut 

Stonchatreram; Bellonius Gallorum 

Traquetum, quod continuó ajas mo- 

titet. Sihuncíequimur,fringillà pau- 

lóminoreft. Capite fupremonigri- 

cat;unde Melanocephalos Cretenfi- 

busdicitur. Co/zz & dotífum habet 

cincrea. Masà foemina difcrepat,quo- 

niam ventre candicat, dorfo, capite, 

& collo albicat, gerit & albam per a- 

laslineam.In Gracia, Creta & Gallia 

continuó , migratoria enim non eft, 

vifitur, & (emper dumetorum cacu- 

minibusinfidet. Unde forté ei apud 

Grzcosnomen, necad pagos vel vi- 

cos propius accedit. Solitudine s au- 

det, & gregatim duntaxat, dum foboli 

intenta eft,volare confpicitur, Niduzz 

tanti ftruit induftria , uc difficulter 

quointret vel exeat invenias, 

RVBECVLA, quz Gracis igi , Hefjeb. o 
igilsve, tgllux Qo, coiüéu & davdun G-, Gazae Pbayorin. 
etiam Sylvia, pe&tore eft aurantio ad I^* 
ferrugineum accedente, lingua bifi- 
da,cauda duodecim pennisinftru&ta, 
quamízpé motitat; poftquam fübmi- 
feritabsque tremore ftatim erigit, & 
fic ejus pullià Phaenicuri, feu Ruticil- 
lg foemina, & pullis, quibus ita (imiles 
funt , ut vixab oculatiffimo dignofci 
poflint; quz fimul atque caudam mo- 
verint non ceflanc;donecter aut qua- 
ter fimul moverinr , dignofcuntur. 
Aeftate cum prole ad defertiffima 
quaque loca fecedit, cum Ruticilla 
cóparet, In fiue Autumni perfectam 
in pe&tora rubedinem nada; ad oppi- 
da & pagos confugit, quo Ppete 

Auti- 


J————————————— —À 


————— 


n——————-———————————————————————————ÁPÁáÀÉ————————Á——— a — ——— d ——— 


I22 


Ruticilla deliteícit.. Nunquam feré 
incodemfaltuniíi una reperitur; un- 
de Phavorino éeveQ» poY?eQ» 394 povocto- 
9o», & natumindeillud,una eA 
Porphyr. capit duos AN AID Fett S ES 
3.de abftin,  mitati; prodidit Porphyrius. .Sicava 
abanimal, terra fübierit pluviam pradicir, Me- 
rulara amore tabto profequitur, ut 
no&u feré in proxima arboré propé| 
eam quiefcat. Dicitur & morbo co- 
mitiali effe obiioxia. UNS 
Aldrovzd.  PYRRHVLA feu Ruübicilla, Scá- 
ornit^.L. ]isero Bytriola paffetis e(t magnitudi- 
DN ne;gula; pe&ore & ventre, miniaceis : 
po 7 feu purpureis (fceminz pectus totum 
Arift. H. 4, Caftanto cinereo colore diluitur) ro- 
ftro breviaclato , bituminis inftar 
fplendente,trigonoferme, —Linguá 
pro corporis magnituaine latiore & 
craífiore; cujus pars extrema quz pa- 
latum tangit, & fapores dijudicat cat- 
nca eft & nuda ,' reliqux cornes pelli- 
cula obtegüntur, JDéegit zftate in 
montibus & fylvis; fub hyemem ad 
plana defcendit, & facillimé capitur; | 
Colorem péf totum anntm fervat. 
Vefcitur vermiculis; féd inprimis femi- 
ne cannabino; & primisillis arborum 
mali przfettim & pyri gemmis ; qua 
ante folia & flores erumpunt. Sed & 
nucibus ac àcinis rubentibus fambu- 
ciaquatici, & folani perpetui, dele- 
&atur. AZdulaturin fepibus& quatuor 
ovacxcludit. /7ece fiftulàm imitatur 
etiam foemina; & omnescantus avium 
canéndo & fibilando exprimit: forcé 
& humanum fermoném. Y 
Arift. L.9. PHOENIC V RIfeuRüticillg,quà 
H.4. 649: Àriftoteles && Plinius cum Erithaco 
confundurit; plura fortaffis fünt geue- 
r4. l'utnerusenim capüt fcribit ei effe 
nigrum, Gefnetus macula alba infi- 
gne. Aldrovandus quatuor diverfas 
obfervavit, binas ijsdem ex Gefnero 
adjecit, T'otazítate nobifcum degit; 
hyeme avolat;autfe abfcondit. Vefi- 
zur mufcis,nucleis juglandium corici- 
fis,ovisformicarunmi & ataneis, Nigg- 
laturin arborum,murorum,&poftica- 
rum dium, ubi hominum minor fre. 
quentia;cávis, Dinaautternaova pa- 
rit. Cuculipullum; quialiquando in 
cjusrepertus fuit nido,alir, In füblimi 
aliquo zdificio, primo inprimis dilu- 
i 


[ 


Yi» 


HISTORIA: NCATVRALIS 


De zfatho , Cagnevarola .Bo- 


culo,idque veris tempore;czziz. Hye- 
me & pullisexclufisfilet. Inter incu- 
bandum pratereunte aliquo cla- 
mmitat, 


CAPYVT. XIII 


nonienfmum,Oenante,€9 
—— Lafcintola. 
A NiBtssis quem Florum Gaza 
- ^- vertit, facit mentionem Arifto- 
teles, cidemque fringilla magnitudi- 
nem,pedesfiffos,pulchrum colorem, 
domicilium circa aquas & pecudes; 


vi&um ex herbis & vermiculis faci- plz. E. N,| 
lem; oculorumimbecillitatem, hin- /.1o. 6.4.2«| 


nitufn equorum,quem herbe pabulo; &'74- 
adventu ipforum pulía imitatur , ad- 
huncmodum fe ulcifcés, odium cum 
5pino & Aegitho tàntum, ut fangui- 

nem eorum credant non coire , mul- 

tisque obid veneficijs infament;, tri- 

buit. Quxnam illa hodié fitavis, non 
convenit inter fcriptores. Bellonius 

illam quz Gallis Bruant dicitur , effe | 
credit, illamque fringilla effe majo- 

tem; marcs fere luteícere, cauda fla- 
veícere, cruribus & pédibus nonnihil 
rubeícere, circa altas & procetas ar- 

bores procul à pratis diffitas verfari, 
plerumque canabino femine vefcijad 
minimum quinque pullos excludere, 

dum volat ftrepitum edere , fcribit. 
Aldrovandus, qui modo defcriptam Aldrov. I. 
avem Chloridem effe putacfpipolam 17.6.33. 
eflejudicat, cum & pulchra fit; & o: — 
mnia feré ea, qux Antho Ariftoteles 
adícribit;jad mittat. Circaamnes,in-. 
quit; & prata uliginofa degit, & fi ab 
equis ibipafcentibus pellatür,áufugit 
quodam cüm gartitu, quo; hinnitum 
equi quodammodo imitari videtur. 
Gefnerus denique illam Aviculam 
quamcirca Argentoratum (3aufamz 
icr vocant, Ariftotelis Anthum efle 
conjcibpe — 

. CANNEVAROLA Bononien- 
fium, quód in viridi crefcenteQ; can- 
nabe & niduletur, & degat fic di&a, 
Germanorum , Grafmufcho , & An- 
glorum Titings, fi Aldrovando cre- 
dimus, per omnia fimiliseft. Lufcinia 

tan 


Tura maijee. — Apis randa . rund ot 


La 


! r 
Paru cmudatur 
fite | Morntzode , 


v M 


nme ' 


Mosis fart Gli Mif 
(C ^ 


Metamüa mar. 


Born. Greuua - 


I 


JyflolN 
bwerlt 


TPhéiesz-us 


Fübonla 


- Apt fc 


/ 
jcLL 


em 


aadencd 


AIWVVOGCUO 


C 


hd 
x 
N 


F 


rro 


rex fet ) ^. 
Ses E 


Arif. m. A. 
| 19.6.49. 

: Plin. H.N. 
; 1.10. c. 29. 


Aldro. Or- 
nitb. L1. 
6:38, 


a 6 Venu 7. Bog 


tam exadté corporis figurà exprimit; 
utnifi pauló effetminor , ne tam ruf- 
fefceret , prorfus eadem videretur. 
Tota parte proná;gula nempé;pedto- 
re , & ventre ex albo flavefcit, fupiné 
capite,collo,dorfo, & alis ex luteo fu- 
Ícefcit. Roftrum habet lutefcens lon- 
giufculum. Capurplanum. Caudam 
breviufculam infra luteícentem, fu- 
raad ferrugineum vergentem. 

OENANTHE Ariftoteli & Plinio 
memorata, Gaza vitillora feu vitife- 
ra, velà colore fimili uvis getminan- 
tibus; vel quód vini tempore appa- 
reat, vel quod uvis dele&etur, ita di- 
citur. Abditícfub caniculz exortum; 
cádem occidente confpicitur, Vitat 
interdum frigus interdum xítü. Q uc- 
hamíitaviculaambigitur. Bellonius 
illam effe credit, quac Gallis, Cul blac, 
Italis Culobianco dicitur. Avis eft 
Sittx magnitudinesroftro, alis, cruri- 
bus,Secaudz extremitate nigris; dor- 
fo cinerco:linguà oblonga acplana; 
pedib. parvis: cruribus oblongiufcu- 
lis. Quiaquicquid fub ventre,infra, 
& fupra Vropygium , & anteriorem 
partem caudz album eft, Cul blanc 
vulgovocatur. er[aturinparvis du- 
metis,neque in-vo/atu períeverat. Nz- 
dulatur in foraminibus veteris mace- 
rix,quandeque etiam in lapidicinis, 
quin & in terra , ubi bos aut aliquod 
jumentum yeftigium impreffit. 7efci- 
fur erucis& vermibusterrz. — Plures 
Couliblanci defcriptiones apud Al1- 


drovandum vide. 

Quam Bellonius L VS CINIO- 
LAM appellat;avis non eft obvia.Pe- 
&ore, capite ,dorfo, & collo pectoris 
eft cinerei; Penuz alarum, & caudx 
fuícz ; roftrum acutum , fubnigrum, 
gracile, in extremo & intus aureum, 
celeriterperterram curfitat. Nume- 
rosé quando xítus ingravefcit, & po- 
tandigrauiain paluftria fefe conferüt, 
capiuntur. Hucreferillam,quamau- 
cupes Itali Giarolamz vocant,magnitu- 
dinealaudx. Roftrum habertfragile, 
intus rubicundum, AzZuzadmodum 
amplum. Verticem;collum;do:fum, 
& alas colotis varij. Lizguam bifidam, 
Caudamadeó brevem , ut vix ulla ap- 
pareat;illamque bifidam;variam, an- 
hd 


— — 


E a a t t 


pn———— ————t—————————————— nnl ác —Q— 


————————————————M———— 


122 


guftiffimis plumulis compofitam. In 
pedibus poflicus digitus admodum 
longus , paris longitudinis unguem 
annexum habet;ita utambo pollicem 
expleant , isque primum rectus fere 
totus, extremo tanrum , admodum . 
exiguo unco modicéinflexo;armatur. . 


Oper ye ves Ti. 
De In[cctroorts Canortr, 
CAPUT 
De Lufctnia, 


NterInfedtivoras Canoras primum w55,,5. 
Lufcinie, alrerum Hypolaidi, tertium 
Atricapillelocuim tradimus. Caufain 
voce patebit. Hla Graccis'As2àv & Aso: 
Latinis, feu quodin lucis canat , feu 
quodantelucem,íeu quod lugensLu- 
Ícinia; fed & Acredula, volucris Acti- 
ca, Ales Daulia, Paüdionia &c. di- 
GICUE 

Formam uon eft quod defcribam, Defri- 
cum uübiquefintobviz.Zizg;a«fummo n5. 
acumine caret, nec tenuicatem illam Arift. H.4. 
primam habet,quam czterz aves, at- l.9.c.15. 
que hocillicum Attricapilla commu. p/iz. H.N. 
ne intercedit. &Zazi femina corpo- /.10. c.29. 
rishabitu fimilis, aliquando tamen ad 
cinereum vergens,quod& junioribus 
competit.I!la quam Schwenkfeldius 
majorem vocabo tota feré cinerea eft, 
& parumrubedinis obtinet. — $exum 
malé ex corpore coloris , mole, oculo 
dextro , qui marimajor dicitur, col- 
legeris: Mares adulti vere capti,quod. 
tum in venerem ruentibus genitalia 
turgeant fefe produnt; extra id tem- 
pus,quaz frequentes, & modulatos e- 
dit cantus, qui continuo fpirituin l- 
gumtrahuntur;que unico fzpé in(iftit 
pedi, & diuimmobilispermanet, mas 
eft. Curfitat percaveám foemina, & 
cantum brevem concifüm ac inter- 
miffum promit. 

" Lecusipfisdiverfus. In fylvis qua- r ocu; 
dam vitam agunt , qux majores funt 
forte, quia fc in his tutioresà ferpenti- 
buscredunrt,infepibus quzdam,;non- 
nulla montanaloca amant, paluftria 
nonnullx;plana alim. —Hybernia ijs 
2 caret 


I. 


/ 


124. 
: caret fi Botero credendum; Batavia fi 
alijssimó moriillatz dicuntur. Athe- 
nistanta ipfarum copia, ut Philome- 
lam Atticam Poétz iinxerint. Sunt &z 
propé Árduennam fylvam plurima. 
JEftate adulta non diu apparent, & 
füb autumno ufque ad dies vernos 
conduntur. Maximi vaneunt,quein 
caveis liyemem pertulere. Cibus cis 
vermiculi,fed inprimis formica, & il- 
larum ova. In cavcis dutis ovis & mi- 
capanisvefcuntur. ——— 

Partus. Nidum vere menfe Majo, vel etiam 
Arift. H.À. prima zftate ; quandoque humi tub 
L54.9.  fepibus,& arborum truncis,aliquádo 
in ipfis fruticibus viridibus, & denfis, 
ex folijs atborum;paleis,& mufco ob- 
longiufculum con(traunt. Cum plu- 
rimum fena ova pariunt; & dum incu- 
bant,à cátu,fi Ariftotelem fequimur; 
ceffani (i Albertum & alios,Lufcinia 
pervigil cuftos, cumova quodam finu 
corpotis & gremio fovet, infomnem 
longe noctislaborem(folam exomni- 
busfíomnuim negligere, «4 4 masc o- 
4Eliz. vat. yoémyesi Heliodusapud Aelianum au- 
112.6. 20. thot eft) cantilena fuavitate folatur; 
quo poffit non minus dulcibus mo- 
dulis quam fotu corporis ; ova ani- 

maré; 
Vox. Cantum & vocem earum, quam 
Sidoh.E-  ivseueiv Pollux vocat; Sidonius fibilare 
pf^.2. dicic, Plinij verbis explico. Lufcinijs 
us ur inquitille diebus ac noctibus cótinuis 
"UT" xv. garrulus finé intermitlu cantus. 
Denfante fe frondium gerrüine; non 
in novilfimum digná miratu ave; Pri- 
mum tánta vox tarito ini corpufculo; 
tam pertinax fpiritus. Deindein una 
erfe&ta Muficz fcientia modulatus 
editur fonus: & nuric cottinüo fpiritu 
trahitur in longum,nunc variatur iri- 
flexo, nuncdiftinguitut concifo, co- 
pulatur intorto ; promittitur revoca- 
to,infufcatur exinopinato. Interdum 
& fecum ipfe murmurat: plénus,gra- 
vis,aqutus; creber, extétus, ubi vifuni 
eft vibrans, fumtnus ,. medius; imus; 
breviterqueé omnia tam parvulis in 
faucibus, qui tot exquificis cibiarum 
tormentis ars hominum excogitavit: 
ut non fit dubiuni hanc fuavitatem 
premonftratam efficaciaufpicio,cum 
in ore Stefichori cecinit inf:ntis. Va- 


HISTORIA NATVRALIS 


Hifpaniola & Infula S. Johannis, Mat- yj5r. in| 
| 


rianttamen. Namin paluftribus;re- 
laxante inftrumenta vocis humidita- 
te nimià , tam fonorz non funt. In - ' 


tyre tefte, nunquam à cantu ceffant. niffer. 0c-. 
InScotianontamfíuaviterac inItalia cd.Imd. — 
canunt; & circa Orphei d fepul- [ Paufam.: 
clirum, vocaliores à Thracibus cre- /» Beotic. 
debanctur. ; | 
Amititiam & cum Phanicurisco- 


! Affeitus,. 
lunt, cumquibus ctiam coire credun- | 
tur, & cum aviculis mollioris roftri; 
ad quas cavejs inclufas advolitant. 
Inimicitiam, cum coliurione qui vifco 
implicatas capit; Accipitre qui eis- 
deminfidiatur; & vipera, à cujus fup- 
pofitz oculorum fulgore in certitli- 
tnà perniciem trahuntur, defcenden- 
tes enim paulatim ex arbore in prae- Merula in 
dam ipfi cedunt , ut Merula fcribit; Mirabil, 
quod tamen Cardanus negare vide- Cerdan. I. 
tur, exercent. Intet affeius cotpotis devar.ver, 
przcipua pinguedo, Szpéadipismo- 
le obrutx exinguuntur. Si aliquo a- 
lioliberos corripi contingat;formica- 
rum ovisfibiipfis medentur. 

Ingenium Gingularisin herum cicu- rzgeziz. 
ratarum fides; faepe emiffa, ( tale Al- 4pud Ne- 
con Donacife dono dedifle canit) ^ mefían.Ec- 

Scit rur [uzm remeare domum teédum. Ig-2« 
que fabire i 
Vimiuts, cicaveam totis praponere 
fpes 

! imó multx vendit vel dono data a- 
lijs prioris domini defiderio conta- 
befcentes commotriuntur; & obftina- 

| tuslibertatisamor; (fi adultz? cavez 

| includantur, cantus & cibi abftinen- 4e/an.is 
tia;pro fervitute venatorem tefte A e- "^!" 
liano,filentio ulcifcuntur ) teftantur: 

Cantus maximé, & Docilitas. Sim- 
plex ille; fi in tolitadinibus degunt; 
varius && multo apparatu compoíitus,; 
fiinauditoresinciderint, Nonqoa- 
pssse duntaxat,fed & quAcda£sc cum Char. 
mide Athenienfi agnofcas s «ege Ai] 
d MAG. Necminor poftetritatis cura. 
Meditantur aliz juniores: verfusque 
quosincitentur accipiunt; Audit di- 
Ícipula intentione magna & reddit , 
vicibusque reticent. Intelligitur e- 
inendatz corre&tio, & in docete quc- 
dam reprehenfio. Doclitas mita, Ceía- 
resjuvenes habuere Lufcinias Graeco 
atq; 


l 


| | 
- Plin.H. N. atque Latino fermone dociles; pra- 
[.10, c.42, terea  meditantes in diem & affiduc 


Gefner. in 
Ornithol. 


x, "fas. 


Plutarch. 


4m Apoptb. 


Lacoi. 


novaloquentes, longiore etiam con- 
tentu. Viíuümjamfzpé juflas canc- 
re ccepiffe, & cum Symphonia altet- 


naffe: (icut homines repertos, qui fo- | 
num earum, additain transveríasha- | metatefin à Latinorum. curtuca fa- 
rundines aquá foramen infpirantes, | ctam efle coniicit, & quatuorejus ge- 
linguzve parvaaliquaoppofita mora, | ze/a facit. Majores vel colore funt fu- 


XLVhlqua;intra noctis filentiü,quic- 
quid interdiu ab hofpitib. colloquen- 
tibus inaudierant, Germanico fermo- 
ne,ita promere folebant, ut abaudi- 
entibus optime intelligerentur. 


Deipfarumin ce sfg non eft quod : 


mulcumdicam. Plumis nudata vox 


eft prztereaque nihil,ut Lacon illea- ; 


pud Plutarchum dixit. Appofitam 
fuiffein centenaria illa JEfopi Tragi- 
gici, cui quendam civem Romanum 
donatione unica X M. aureorum de- 
ditfelegimus, Patina; vel exinde col- 
ligas,quod centumaviculis,quz can- 
tu aliquo excellerent,conftarer. Ar- 
rij etiam filios magno coémptas efi- 


Horat. L2. ta(le Floratius teftiseft. Medicizaz f 


Serm.Sa- 
1)14 3. 


LIB. H.N. 
Eid ro. 


fpectes. Cancrorum oculi cum Lu- 
Íciniz carnibus in cervina pelle alli- 
gati vigiliam przftant fugato fomno. 


lian. Lx, Felcum melleillitum vifum perfe&te 
H.4. €. 43, acuit;ut vult Kiranides. 


GUAUCPLSEE 
*De Hypolaide €9' Atrz- 
capilla. 


Arifl.H.4. Y YYPOLAIDEM feu Currucam 


l.8. 6.3. 


Atiftotcli debemus; qui quidem 
Cuculum in ejusnido parere fcripfit; 
- fed cum corporis formam non addi- 
derit, par feré de ea ac Antho inter 
Ícriptores concertatio. Niphus can- 
tu & magnitudine Philomelam imi- 
tari, & quod in oculi Equi mortui có- 
cavitatenidificet, Hyppolaida vocari 
Ícribit. Bellonius Lufciniz in cantu 
fimilem, Gallis Fanetre brunc , facit. 
Turnerus, Ticlin gam feu Lin gettani 
Anzlorum, quz Lufcinia minor eft, 
colorefübviridi.[. Culices & vermi- 
culosinramis arborum fectatur; raró 


DE wudMuIaF$ 2 


humiconfiftit; hyeme non cernitur, 
cuculi pullum pro fuo educat , & fe- 
quitur, efle; &* Germanis Pafferem 
gramineum Grasssufche feu Gyrafimie 
ce vocari reliquit, Gefnerus dictio- 
nem Germanicam Grafmuf(che per 


indifcreta redderent fimilitudine. | fco prz cáttetis canorz. Circa lacum 
Fuere tres Ratisbonz, Anno M. D, | Verbanum Piccafigas,id eft; Ficedu- 


las, vocant; vel pectore albo, capite 
cinereo, Ex Lino nidum ftrüunt. A- 
tricapillis, maribus caput prima zta- 
te rubet; deinde nigrefcit, foeminis 
femper rubet. Mizeres ventrem albü, 
oculos albicantes habent, inter fepes 
feré degunt, & hyeme difcedunt. E- 
liota Anglus Paflerem fepium effe pu- 
tat, quem T'urnerus Patferem Tro- 
glodytem interpretatur , Germanis 
saunictipfre. Aldrovandus nullam 
obfervavit; cui proprie illud nomen 
convenire eXiftimaret. Shsvenkfel- 
dius, 9?aatda; Grazccis, Andothiam ALT- 
berto dici opinatur , & füpina parte 
totarp cineream,pronà albidam, par- 
tim dilute cinereo colore tefperíam, 
vertice pundulis nizris maculato , 
defcribit. Secundum eundem, zidum 
inter gramina rotundum fufpendit. 
Ova Majo plerumque quinque, ali- 
quando feptem , fuübviridia , punctis 
minuctiffimis varia, parit; eaque fi di- 
gitis tangantur, non amplius fovet; 
ted relinquit. — 

ATRICAPILLA Be ayxoout Q & 
uiu Q» Grzcis, falsó Gallinago 
ab Alberto M.,ab aliis GugerGerma- 
niorum , qui capite quidem atto eft, 
fed pe&ore rubet ; à nonrullis avis 
Phcenicuro adeó fimilis, ut nifi cauda 
differrent,que illirubea;huic cinerea 
eft, vix digni poflent , effe putatur, 
Quam vere Ariftoteli & Plinio cum Arift. B. 4. 
Sycalide,feuFicedula,vel ut Scalige- l.9.6.49. 
ro placet Ficula & Ficilla eadem fit; P/in.L10. 
& ineunte quidem autumno Ficedu- H.N.v.29. 
la; ab autumno protinus Atricapilla $459.44 
evadat, putetur; cum Schwekfeldius E 4. drift. 
Atricapillam vere & Autumno de- ^? 
prehenderit , judicandum relinquo, Schevenh.- 
Aliquotcarum exhibet Aldrovandus foin 4- 
icones. 774 Capite, dorfo, cauda , & viar. silef, 

j remi- 


Aldroyan. 
Ornitbhol. 
E19. 6.2. 


126 . HISTORIA 


remigibus alarum pennis tota nigra 
erat. Alterius vertex colorem cafta- 
neumgerebat, Terzianotabilimacu-. 
lafüpraroftrum in fronte notabatur. 
Quartatota cx albo & nigro vatiabat. 


. rem, vertice nigerrimo; collo diluté | ijsabundans. Phavorinitempore ne.^9-- 
cxruleo , ventre albicante ; podice. gabantullamavem prater ficedulam. 


fubflavo, pedibus glaucis, unguiculis 
fufcis, efle fcribit , & fumma linguz 
acumine carcere addit. In Anglia non 
habentur, Turnero credimus. z4:- 
ffcantin caveis arborü, & plura quam 
vigintiova ponunt, fed numero fem- 
perimpari. Non tantum vertmiculis, 


dibibibibrtd 
DEDE isis 


BioshPEPRHIPCHESTPEDIPIIEID 
GencterpPO P cRDIRIPIN 


[CE ONG 3i . DU ELE 


FUSE TAOSEISE 


AVI 


ACATVRALIS 


fed & forbi Alpinz bacculis, ve[cun- | 


:uriimó &uvis inhiant, Unde Am- 


tatcalunt, utinnido ctiam pinguilfli- 


pelidesvocantur. Pallestanta feduli-- 


^ 


| miexiftant, Optimzfíuncin cibo au- Gell. Ned. 
SchwenkfeldiusPaffere pauló mino. | tumno , propter alimentum tum in Attit. lay. 


totam comedi oportere. Diofcori- 
| desfrequenter in cibofumptas, 
| vifumacuere teftatur. 


* o 
* 


en(o)Nn 


E 
ra" 


ebd dde de idedededsd: 
dud dd dud d dd. 


5) e 
x cc rH 


IOS UUIDPUEETEEEEE INDE 


NATVRA 


B U S: 


Lh 3 E RP E 


De Avibus Aquaticis. Palmipedibus. 
BECD LIT EST. 
De Palmipedibus tPiféivoris. 


CQ A PUDE 


I 1 


«De Onocrvotalo fe Pelicano, 69 eue ., 
"Diomedea. 


Eq Nocrotalus, qui nó- 
4A X9 nullisfalsó AvisDio- 
isA45 Al medea ," Catharacta 
ilÀ Xo ec J Jubz, Butaurus feu. 
IN SCANS24. | Ardea ftellaris, Por- 
dace c9] phyrio dicicur; que- 
que diverfüm à Pellecano Ariftotelis 
Gefnerus facit, Alberto Ofina, Kira- 
nidi Ramphius, Verrio Flacco Truo, 
I(idoro Canopus JEgyptius , Aldro- 
vandus Pelecanus Ariftotclis, &c Op- 
pianiPelicinus vocatur;&nomen hoc 
quod collum mergens & fpirans quafi 


ruditum fini edar, fortituseft, Duo 
ipfius Gegera Albertus facit, folveffre 
nempe & cZguazicum ; ex quibus hoc 
duntaxat doctiffimi agnofcunt. Vi. 
dentur tamen & in provincia Manzi 
in India Orientali effe toti aibi, cum 
ofle fupra caput, colore fanguineo, 
nii nos Odoricus de Foro Julij fallit; 


imó & avisequam ZElianus Indis Ce. ,.,. 
lam appellari fcribit , quaeeft magni. dd 


tudine triplo major Otide, ore perc 
magno, ingluvie maxima, longis cru- 
ribus , fummis alis pallidis , czteris 


pen. 


p 
Defcri- 
pia» 


QUE 


eiulBVFS 


127 


pennis cinericijs, Onocrotalus Jndi- | ca meatusvelutcanalisad inteftinum 


cus dici poteft. 


Quantum ad Magzitudizem vifus | alnas longa appendices duorum di- 


Rhodi pauló minor cygno, multó an- 
fere; vifus, cujus longitudo ab initio 


| 


duodenum porrigebatur. 7z£e/fzmafex 


gitorum longitudinis habebant. G»/z 
eratlonga, craffiufcula, carnofa , qua 


roftri ad pedes ultimos exteníz, ho- | fubinde latior evadens, ubi ad ven- 
minis proceritatem xquabat ab Al- triculum perveniflet , comprimeba- 
| tur. Cor maximum ;of/zlevia,alba;pel- 


drovando emptushominem jufte fta- 
turz nonadaquabar tantum,fed vin- 
cebatetiam: ideó quorundam pódus 
ad XXIV.libras duodecim unciari 
accedit. Corpus habecalbum. X0/fyy 
coloris fufci,crubrum interdum, utir 
Machlinienfi Onocrotalo vifebatur, 
validiflimum ac plané offeum ; cujus 
fuperior mandibula, uc Aldrovandus 
in Ferrariáà allato obfervavit, tres di- 
gitoslata,duasSpithamaslonga. In- 
ferior palmi longitudine fuperiorem 


]ucida & fine medulla. 7/z5alarum 
membrana quadam integebantur in- 


| hgni,ex qua tendones viginti quatuor 


oriebantur, tam tenuiter in easinfer- 
ti, uc nullo pa&o feparari poflent. 
Fer[atir in aquis pifcofis& diffufto. 
ribus. Vifusin /EgyptoàSeptentrio- 
ne verfus meridiem tendere. Obfer- 
vatz & circa Gazanum ZEgypti civi- 
tatemgregces, qua verfus mare voli- 
tabant. Mittitur & a Gallia Septen- 


Locus. 


excedir,cümab interiori parte capitis | trionali ; & Marcellus Onoctrotalum 


ortum ducar;fuperiorin curvü quen- 
damhamum crocei feré coloris defi- 
nit; & intus plantaginis n folia 
pentapleuri figuram exacte exprimit, 
extuberantib. per ejus longitudinem 
quinque lineis afperis,& ob longatu- 
bercula referentibus, Sub hac infi- 
gne quoddam capaciffimum mébra- 
nefum,rugofum,S&zomni fibrarum ge- 
nere preditum , coloris feré crocei 
percurrentibus ubiq; maculis nigris, 
& facile dilatatu; dependet ceu uter 


quidam,receptaculum. Ingentis fta- 


tura hominem ocreatum pedem ufq; 
adgenuimmittere in fauces& educe- 
re potuifle vidit Perottus; parvulum 
AZEchiopemin eodem inventum fcri- 
bitSanctus. Cruraipfi Anferina,prz 
tati corporis proportione breviufcu- 
la. Capitisplumzalbz, mollesq;, in 
radicibus fuis nigtz;; inoccipitio lon- 
glores. Iz£eriora, ifpectes,in eo,quem 
Aldrovandus defcribit, quam foemi- 
nam efle ova ciceris magnitudine ad 
feptum confpeca oftendere; Zez erat 
rotundus, nucis avellanz magnitudi- 
ne, aliquanto craflior, Feztriculus ex 
membranis craffioribus conftabar,di- 
gitos decem longus;duos latus,mate- 
ria chylosáluteá cum quibusdaà quis- 
quilijs & capillis, refertus ( Gefnerus 
fuccum quendam viridem vermicu- 
lisfcatentem in fuo invenit. ) Peficula 
fel's in concavojecoris hxrebat, & ab 


| 


——— MM — a t a ut 


Ravennatem cognominat.R epericur 

etiam in Hetruriz maritimis , circa 
Herodis portum; & Orbitelliftagnü. 

Circa Lufannam in lacu Lemano fe- 
mcltantum anno apparere creditur. 
Gefnerusinlacuad Tugium captum 
commemorat. 

—. Ficlitat inprimis pifcibus , eosque Pius. 
dum venatur, non toto corpore mer- Gefaer.in 
gitur , fed collum fubinde demittit. OrvirbeZ, 
Cicuri filibralem (quinque librarum 

pifcis haud magna ipfi efca eft ) exhi- 
bucris,ita invertit, ut roftro przmitfo 
deglutiat, Devorat & cum teftis con- zelloy;u; 
chas,easq; calore interno intra inglu- de Ayilus. 
viem apertas, revomit, & hiantibus 
jam teftis carnemab ocreis feligit. So- 

lum fcilicet vifcetis habet du&tum; 
quiabintroituoris ad naturx fecreta 
pertingit. Vifus dimidiam endrome- per M- 
dem, quamiles unus tegebatur, in fe tyr. iz De- 
proje&tam abforpfiffe integram, qua c«d. 

ex gutture interfectz fine jactura e- 
ducta eft. ; 

Widum ex ramulis ad ripam flumi- 
nis alicujus velftagni ponit; ibiq; tot 
ova Anferinis fimilia,quot cygnüus fo- 
let,editfaetusque enutrit. 

Volant nonnunquam foli,nonnun- Zolatus, 
quamgregatim:& cum volantíonum 
alarum cient. 

Voxipfiruditui Afini fimilis:fonum 
cum edit roftrum in aquam vel terra 
lutum infigit; fi Alberto credendum. 

Dicun- 


Geze- 
VAL. 


Fox. / 


126 


Dicuntur ( Bartholomeus Anglicus 
ex Ifidoro author eft) ere&o ad cce- 
lumroftro, Accipitrum metu,fedfor- 
téfalsó, dormire; & in Lycia ad flu- 
men Xanthum , quotannis cum cot- 
vis,cornicibus,& alijs carnivoris pre- 
Prefagiii lium committere. 5i vicerint, abun- 
dantiam frugum fibi promittunt in- 
cola;fi vincantur, ovium, boum. & a- 
liarum quadrupedum — foecundum 
| proventum. , , d 
Ffus. Ingluvie ea paft 
fit colligatasád quam ejiciendam, /E- 
gyptij pifcatores utuntur:qui humidi- 
tate corrumpinequit, multo tempo- 
rc utilis eft. 


qua capiti adha- 


H18TO'RIA X ATFRAL 15 


AVIS DIOMEDE A ab infulis | 
Diomedis fic di&a, de qua multa ve- | & alijapud Grzcos xéz9o5 quidam et- c. 4- 


teres fabulati funt, Servio, Stephano 
Grammatico & Ifidoro Ardez genus 
eft:quibus Salmafius accedit. 4A Pli- 

nio & Solino cum Fulicis compara- 

Aldro. Or- tut. Aldrovandus Astennam hodie 
sith.L19. nuncupari, & in iifula Sand'z'Marizx 
£3. de Tremiti duntaxatinveniri, cre- 
dit. Cui Dalechampius adftipulatur. 

Hoc an verum fit ex comparatione 

colligi poterit. cMasgzitudize ifta eft 

salmaf. ad Gallinz fatis corpulentz, | Color ei 
Solin.c. 2. füícusfeu cinereus obfcarus. T ota fe- 
ré proné candicat. Roffrz;z eftluteum 
przdurum & aduncum. Oculi ignei. 

Degitin cavisutlucem folis declinet; 
no&ucircafcopulos non longe fuper 

aquam vo//tat, Pi(cibus vicirat, quos 

noctu tantum venatur. In cavetnis 
Ícopulorum & terra zidulatur , & vo- 

Piin. H.N. cem vagitui infantium fimilem pro- 
TROU 4» mit, DeDiomedeisveró ita Plinius. 
pios, Nec Diomedcas prateribo aves: Ju- 
'"* baCaturuéctas vocat , eis effe dentes 
oculosqueigneo colore, cxtero can- 
didistradens. Duo femper ijs duces: 
alterum ducere agmen , alterü coge- 

re. Scrobes excavare roftro,inde cra- 

te confternere, & operire terta , qux 

ante fuerit egefta. In his fcetificare. 
Foresbinasomniumfcrobibus. Ori- 

entem fpectare quibus exeant in pa- 

Ícua, Occafum quibus redeant. AI- 

vum cxoneraturas fubvolare femper, 

& contrario flatu, Uno hoc in loco 

totius orbis vifuntur, in infula, quam 

diximus nobilem Diomedis tumulo 


zalbo & 


) 


atque delubro, contra Apuli orat; 
fulicarum fimiles. Advenas barbaros 
clangoreinfeftant,Grzcis tantüadu- 
lantur. Miro difcrimine,velutigene- 
ri Diomedis hoc tribuentes. /VEdem- 
que eam quotidie pleno gutture ma- 
dentibus pennis perlucent atque pu- 
rificant. Undeorigofabulz,Diome- 
disfocios in earum effigies mutatos, 


EBNG4ASP- ULP CH, 
L dB BE pU di b r 
£ | In genere €9 1n fpecie 


de avo allo. 


Arus,quem Auguftinus Fulicam; AJdro. or- 
alij Mergum, Herodium, Suidas nirb.L19. 


tiam Gayiam vocant; ab Aldrovan- 
do deícribitur,quod fit avis à roftri a- Defcri- 
cieadalarumferé finem duas fpitha- pzrg, 
máslonga,capite maximo & craflo,ex 

E. AM variegatospedzore ejus- 
demfere c oris,illoque amplo;o/fra 
craffo lutefcente, in extremo nigri- 
cante & infigniteracuto; in cujus fü- 
periore parte narium funt foramina 
oblonga, ri&u ampliffimo. ocu iri- 
dem auri inftar fplendidam nigeram- 
bit circulus, huncalbus, album cine- 
reus. 4A4jleexalbocinereo,& ad cafta- 
nearum colorem fimul commiftis te- 
denteconftant, & caudam palmi lon- 
gitudine excedunt. Cava cinerea to- 
ta. Pedeslutei; poftetior digitus fatis 
confpicuus , ungue etiam armatus. 
Corpore eit levillumo, & multisac den- 
fis plumisinduitur. , 

Frequentes in locis maritimis fta- Z/z.H.4. 
gnis & fluminibus cum ingensaliqua ^3-c:20. 
tempeftas coorta eftcozfficiuzzur, —— Locus. 

. Prater pifceslumbricis etiam, co- Pic£us. 
chleis, quas furfum raptas,ad faxa de- 
miffas confringunt, Locuftis & Pha- 
langijsà quibus Tarentinos agrosre. 
purgant, vefeagtur. Delphinos etiam 
in littora dejectos devorant. Olivis 
deniqin Liguria perniciemadferunt. 
 Nidulantur in laxis matitimis,à qui- c, 

bus potabilis aqua manat, & bina tet- j;, 
naveovazítate pariunt. Plaut pra- Avifl. B.A. 
cipites & faciles leves quippe. Hinc L5. c.g. 
Laroapud Homerum Mercurius có- 
fertur. Sed & penn pei fe aliarum 

| avium 


| 


* 


— HÀ 9——À 


" 


[ Doro fue ) Ebor. "y | : ; £e x 4 6, Qnecrelalse | nua. i 


) 
Ali 


Lana Tabor. Fisher , 


1 
i 
I 


2 "Méaralé - 


| 


Mee 
GF wr 


aftu. 


Alian.H. 
A. 6, c. 6. 


avium leviores putantur: Has enim 
pelamydum pifcatores, tefte Aclia- 


no, ad hamum linex alligant; üt pto- 


pterearum levitatem ab occurrente 
aqua fenfim ac leviter agitetur. 
cAmicitiam cum homine utilitatis 
gratiaquia pifcibus veícuntur, & Mo. 
nedula , ut ZElianus prodit, colunt, 
Malo punico iaterimuntur. Immin é- 
tibus ventis fublimes in a&re volitant, 
& ventofefe obvertunt. ^ Copiz pi- 


.fcium capiendz augurium,fi ad pifca- 


F, "fas. 


tores retibus pifcantes advolarint , 
facere creduntur, 

Cerebrum Lari (iccatum & conci- 
fuminfantibus Epilepticisodorádum 
quidam commendant. Pennz pro- 
prietate quadam occultá,fimul atque 


imareintumefcit , in pulvinaribus et- 


iam eriguntur, & decumbentem fub- 
levant, 

 laterfpecies Larorum, e(t primus 
Larus ALBUS forré Gaviaperalba 


Apuleij,quefuperfluctus marinos na- 


' tat; demergitíe propé ad Oceani fun- 


o t 
aera prodente Bellonio, CMajus & Mz- 


aus. Il/eminor eft cinerco;pulchritu- 
dine corporis ad columbam accedit, 
quanquam male hanc vincere videa. 
tur. NNivisinftar candidus eft. Ro/Prum 
habet teres, acutum , rubicundum; 
cujus coloris & cauda eft. Recta cru- 
tib. infiftit, pofteriora corporis maeis 
elevata geftans, ita üt inferiora inar- 
cum quafi curvati videantur, Misor 


dum & eremium, Duo ipfius funt ge- 


— fummitatem capita nigram habet; (ta- 


tim atque fri ora ingruere incipiunt, 


Ud up 
CAPUT iL 
De Laris Cinereis , Pifcatore , 
INigro, Sterna, €9. Fidi- 
pedibus, 
DORORUM CINEREORUM 
A-trja ponit inprimis Aldrovandus 
genera. 
Primum. columbam inagnicudine 
párum fuperat, colore undique eftal- 
bo. in dorfo tantum & alis cinereo, 


Caput (ápremum, maculanigta utrin- 
quead extremum oculi angulum in- 


12g 


figne omnino candicat. Roef/rum has. 


bet longiufculum, & aliquantulum 
velut armatum , introrfum ad inftar 
theca ejus, in quanovacula recondi- 


ES cavum,colorecorneo, QOsinté- 


rius totum, & linguam cujus extremis 
tasbifida;rubentia, Ora extrema Pals 
pebratum rubra inftar circuli oculos 
exornat. Crurainterdumrubent,;in- 
terdum füfcefcunt. Dzézti membrdg 
nisrubrisfepiuntur.Pofterior pedis di- 
gitusacicule caput non éxcedi:. Cre« 
duntquidam pennas capitisà Marcio 
menfe per trimeftre quo tempore fo- 
boli dát operam nigreícere. Keliquis 
novem menfibus candidas effe. 7zze- 
riora li pe&tentur, Gula amplitfima , 
ventriculolongiufculo, craffiufculo, 
| cujusinterior tunica craffa rubra eft, 
praeponitur. Hepar maximum flavi- 
cans bilobium, vezzriculum infta am- 
plexatur, fupra cor mucrone recipit. 


Lien ett longiufculus fanguinei colo- schyven£ - 
ris; Fel viride. V'eficulain hepate conti-/eld. i» 4» 
netur, & inteftino ramulo jungitur, 7/476 57 


in mediterraneis locis fupra flumina 
voliransapparet; & caterisin volan- 


do;diutius perfeverat. Captusintra 
biduumferé cicuratur; facileque nu- 
tritur,inteftinis nempé,carne& piíci- 
bus. Adeó clamofus eft,ut aérem cla- 
more fuo percellat. Videtur effe Tur- 


neri & Geíneri Cepphus, qui ex illius 


defcriptione, eftavismarina , magni- 
tudine Monedulz, fed alis acutiori- 
bus, & lon; ioribus, colore tota albo, 
excepto nigro quem in capitc gerit 
cirro:roftro etiam & pedib. puniceis. 
Diutino clangore defatigata tandem 


In Aviari? keph profert. Schvvenkfeld. Larialbi 


Sileftas 


facit mentionem,cum capite rubeo; 


Ad inteftinum rectum appendicule 
binegraciles, & tenuesantrorfum re- 
Bexz fpectautur. Pefcizur pifcibus, in- 
fe&is paluftcibus;mufcis& conchulis. 
Nidulatur in denüis pifcinarum & la- 
cuumarundinetis; Majo & Junio mé- 
fibus eva quinque columbinis paulo 
majora parit. | 
cAlteri quod vix fpicliamarn exce- 
dit, dorfum & alz funt coloris leuco- 
phaiadceruleum quodammodo ver- 
gétis. Roftrum pro proportione cor- 
potis exilius,arcuatum, nigrum , pe 


R des; 


lefia. 


Sthvvech- 

fe. in A- 
yiario Si- 
lefia. 


120 


HISTORIA X ATURALIS 


des, tibiz menibranaque digitos in- ; fed robuftior,colore candido; & Ac- 


terfepiens colotis crocei. 


cipitri Palumbario fimilis; ex Arifto- 


Arif. H. 4, 


Tertium eft capite nigro, roftro re- | tele, Accipitre minor, gulaampla; & | 5,515, 


é&to, & in fine acuto; coloris miniacei 
oculis & pedibus ejusdem coloris; 
coftis alarum & remigibus albis , dor- 
fo & in reliqua parte cinereis. 
LarusPISCAT OR, circa Argen- 
tinam privatim Sifcherlin didtus;circa 
Oppenheimium Fel,minor eft, Laro 
cinereo, vertice nigro, roftto & cruri- 
bus é fufco pallidis ; totus albicans. 
Folatus eft celerrimi,8z dum pifces ca- 
prat,etiam inaquam Íc mergit. 
Larus NIGER;à colore fic dicitur. 
Quaiüvis enim fit alis cinereis ultra 
caudamextehfis,cturibuslevirubore 
notatis; oculis ex fufco purpuraícen- 
tibus, roftro tamen capite, collo, pe- 
&ore; & ventrenigreífcit. Schsenk- 
feldius ipficrura & pedes latiufculos 
rubentés, nigricantibüs transverfim 
anterius maculisadíctibit: 8z nidum 
in àründinibus pifcinarum fufpende- 
re,ac menfe Majo parere; addit. 
Quam Turnerus STERNAM ap- 
pellat, marinis Laris ita fimilem efle; 
ut ola magnitudine & colore ab illis 
differre videatur, minorem duntaxat 
& paulo nigriorem adjicit. Tempore 
quo parturitimprobé clamofa eft, A. 
pud Frifios dicitur effe vertice nigro 
roftro & cruribus rubidis. 
Larorum FIDIPEDUM duo funt 
genera. Vauinalislongis, utpote quz 
trium feré digitorum lógitudine cau- 
dam exuperant. Cui oculi,caput,col- 
lum,roftrum funt nigerrima: Pedum 
digiti infignibus mucronibus arman- 
tur. Alterumbrevibus,cui magnitudo 
Merulz,caput nigrum; Alarum coftz 
Albefcentes,Pennzíub cauda candi- 
cantes,pedesrubefcentes, digiti, m6. 
branulz quodam rüdimento interje- 
&o,quatuor. | 


CAPUT IV. 


De Catharratía €5 Ceppbo. 


Atarracta, Átiftotelis& Oppiani; 

4ex co quod cum impetu ad prz- 
dam capiendam decidat,ex hujus de- 
Ícriptioneavis eft inftar Lari minoris, 


lata. Aldrovandus avem roftro acu- 
to,craflo, fupra non modice adunco, 
proné peralas,dorfum,betico;álbo,& 
luteo mixtis variegatam , fupiné to- 
tam albam maculis beticis diftindà, 
tibijs, pedibus, & membrana eos in- 
terfepiente cinereis, ponit. In mari 
vi&titat; fed & fcopulis, littoribus, & 
petris,quas chzrades vocant fupra a- 
quam eminentibus infidet. Pifces ca- 
ptatexiguos. Ubiveró natantes con- 
fpexetit ( petfpicaciflima enim eft, & 
velad fundum ufq; maris ) altius fub- 
volat; & contra&tis omnibus pennis, 
quovis telo celerius delapía,ad cubiti 
Ípacium immergitur, & pifcem extra- 
hit; nec diutius manet, quàmjugeri 
fpacium tranfieris. Mirus Zzcubandi 
mos ovis, (i Oppiano credimus. Fu- 
cumautalgamijs fuper petram infter. 
nunt, fic ventis expofita relinquunt. 
Mas illa unde marem procrcandum 
conjicit, fcemina unde foeeminamin 
Tublime per aliquot dies fublata , in 
pelagus mittit; motu concalefactis o- 
vis, pulliexcluduntur. Pullis luce a- 
Ípe&a, nulla in nidis mora; parentes 
volatu fequi conantur : à parentibus 
füfcepti, in mare demittüntur , mox 
extrahuntur. Acie oculorum in fe- 
nio obtuía , dum ad prxdam fe ferri 
arbitrantur , pracipirijs illufi inter- 
eunt. 

CEPPHUS Ariftotelis, Fulicaeft 
quibusdam, Aldrovando; avis, habes 
roftrum colorecorneo, ad mandibu- 
larum latera ruffo, in extremo quod 
aduncum eft, nigro; oculos exiguos 
ruffos, Caput, collum, pe&us, ven- 
trem, coxas, exalbis & fufcis, inter- 
currente etiam colore betico & lu- 
teo, maculisvariegata, Crura & ti- 
biasvitidefcentés, Pedes & membra- 
nam digitosfecantem fufca.  Anfit 
Cepphusveterum,ignoratur, Nam 
de hoc,(iforamen corporis fpectas,id 
dütaxathabemus , Laro effe fimilem, 
cum quo defcripta parum habet fimi- 
litudinis,plumis abundare, fed carnis 
cífe exiguz;idco facilé ventoimpelli, 
De cetero; apud mare vi&titant,cujus 

| & fpu- 


Aldrovad, 
Ornitb.l. 
9.6.12, 


Ofpian, 


Catharacta 


NOR 
NN n 


NS 


or LS ad uibs 2r S 


AZ 
DE 
AORTA 


rmm. 
Pp m 


| 
J D 


Mero ghocis ' 
Ej Ede: 


P ipa a s 
Z 


E 
z— 


* 


| D ud , 
EE 
; T a 


Nn 


3f: ái dox 


LN 
L 
inr 


Aratus in 
Pheno- 
N28 


Gefner. in 


Ornitbol. 


Hechor Boe - 


tius in de- 
feript.Sco- 
£1. 


D E d 
& fpurham votant. Thunnos,propter 
pifciculos, quos dentibus fuis difcer- 
punt, fequitur. Ad tonitrua adeó 
perhorrefcic, ut fonitu exaudito ex 
aére in mare decidat. Spuma infper- 
fa alliciuntur;capiunturallecti. Cum 
reliéto mari gregatim in cerram ad- 
verío vento revolant,;imminentis ve- 
tiindicium prebent. Carnem habent 
probi odoris , partem pofteriorem, 
qua fola limum olet,fi excipias, 


GAPUT V 
De nere Baffano, Pbalacro- 
coract (órvoSylFoatico, Nyéti- 
corace Ge[ner1,69 Gracu- 


. Jopalmipede ». 
Nfer BASSANUS feu Scotíicus, 


incolis Solendgufe di&us , avis 
eft domeftico Anferelongior,fed mi- 
nuslata, Anferem tamen & forma & 
voce per omnia referens. Null bi 
quam circa Caftellum Bas, virib. hu- 
manis inexpugnabile reperitur, ad 
quod incipiente vere appellunr, Tres 
vel quatuorprimo tanquam fpecula- 
toresadvolant;has aliquot poft dieb. 
reliqua multitudo infequitur,quod e- 
gregiorum virorum relationi debe- 
mus. Nidulantur in caftri praedicti ru- 
pibus ; & conftraendis nidis tantam 
lignorum copiam comportant, ut au- 


ferentibus,quiillic habitant, abunde 


inannum ex ea parte profpectum fit. 
Ovain rüpibus depofita , fuperpofito 
pedealtero, unde forte nomen à fo- 
lea accepere,excludunc ;Pullos deli- 
catiflimis pifcibus nutricant. Quod fi 
avolantes novum videre,illo abje&to, 


VIBJPS t^t 
Comageno Plinij de bonitàte certat. 
PHALACROCORAX , quem 
cum corvo Aquatico Plinij eundem. 
efle vel exinde conjici poteft , quod 
calveat; quaenam avis fitinter Hifto- 
ricos Naturalesnon convenit. Gefne- 
rusanfitillayque in Burgundia Crot- 
petcherotfeu Corvus Pitcator, cuiu: 
nus pes eft ad natandum palmipes , 
alter ad rapinam uncis unguibus ar« 
matur; fic cum pifcé in aqua arripuit; 
necfacilé propter pondus volare po- 
teft; pifcém altero pede retinens, al. 
teroadripam naviga dubitat. — Alij 
Corvumáaquaticum Plinij, Phalacro- 
coracem, CorvumSylvaticü,& Grac- 
culum palmipedem,easdem effe opi- 
nantur;Bellonius quidem firnillimam 
avem cum ea, cujus hic pro Phalacro- 


i coraceex Aldrovando iconem dedis 


mus,exhibet:fed corvum aquaticum; 
Cornicem marinam easdem Arifto- 
teliaves effe, & Phalacrocoracem,in- 
nuit. Gallisdicitur Cormorant; quo 
nomine Àngli avem infigniunr, quz 
anguillas integras edit, per inceftina 
elapías rurfus devorat; & vel novies 
aliquando unam abforbet;priufquam 
retinuerit; Aldrovandus Phalacroó- 
coracem fcribit effe capi maguitudine, 
roftrolongoacuto & rubefcente. Ca- 
pite teré plumis nudo & cute tecto; | 
que cafnem fübftantia& colore giu. 
latur, Ex collo velutjubz dependent, 
qualesin capis cernunturiIn pedibus 
plumas quasdam aureas peftat. Solus 
inter palmipedes Fibro exceptoinar- 
boribusfedet;in ijsq; nidulatur, eque 
in aqua marinaatq; dulci degit. Ma- 
gnum ítà.nis damnum quod pifces 
devoret,adfert,interdum Anguillam 
mediocris magnitudinis ex aqua ab- 


iterum femagno impetu immergunt. | reptáin aérem deferc , & antequam 
Tanta autem pifcium ab ipfis evomi- | devoret;diu cum illa collu&atur. 


tur copia, ut & przfidiarijs arcis in ci- 


CORVVM'SYLVATICYM 


bum cedant, Habentinteftinü quod- | hifce adjicio;non quod fit vel palmi- 
dam parvum , olco fingularis virtutis | pes , vel aquatilis, fed quod ab ali- 
refertum. Ifchiadem & arthritim fa- | quibus cum Phalacrocorace confan- 
nare creditur. Pulli capti & affi ha- | datur. Magnitudo ipfi eftGallineg:co- 
lecis nidorem emittunt. Caro eft du- | lor toto corpore niger, fi eminus vi« 
rior, & vinum exigens; quod aliquo- | deas; fin propius adfolem praefertim, 
ties experti fumus cum Anno M DC | cum viridi permixtus videtur. Roffrum 
XXIlLinScotiaageremus: rübicundum; oblongum; & anguftis 
Exadipe Unguentum fit;,quod cum | terre vel arborum foraminibus inferi 
A az aptum, 


122 
aptum. Ácapitc crifta retró tendit, 
haud fcitur an in omnibus aut fem- 
per. Pedeshabet, ut Gallinz lon gio- 
tes; crura oblonga obícure rubentia. 
Digitos fiflos. Fefcitur pifcibus, ranis, 
locuftis , gryllis. Inrupibus, turribus 
defertis& pylisunde G (auftrapp Ger- 
manis, zidulatur. Bina aut teina va 
parit. Alriffimé volar , & primus fere 
omnium, circainitium Juni ni fallor, 
migrat. Pulli diebus aliquot anté- 
quam volare poffunt, nidis exernti ita 
facilé cicurantur,utin agrosevolent, 
& fubinde revertantur. Ínlftria citca 
promontorium Polz homine per fu- 
nem demiffo eximuntur, & inter me- 
farum delicias habentur, Aucupesin 
fingulis nidis, fingulosrelinquere Ío- 
lent, ut anno fequente libentius re- 
deant. 

Huc pettinet& NYCTICORAX 
Geíneri quamvis palmipes non fit, qui 
juxta aquas & inter arundines verfari 
dicitur. Vefcitur pifciculis. N4s- 
latur in altis arboribus, itavelquater- 
naovaparit. Inter aründineta abfona 
voce vomiturientis inftar clamitat. 

Sednec GRACVLI PALMIPE- 
DIS Ariftotelis , feu Corvi Aquatici 
J minotis,hic oblivifcendum,quem alij 
Phalacrocoracem, alij CorvumSyl- 
vaticum. vel Mergum ma, num ni- 
grum effe judicant. Colore in toto 
corpoteé eft fubnigro,' collum fi exci- 
pias, ubi nonnihil ruffi admifceri vi- 
detur. Roftrum adutcum acutum;; 
propé frontem fuübalbicans , cztero 
fubnigrum. Crura; pedes, & mem- 


branz,fufcz funt, 
CAP, VL 
«De Mergts 1A genere ». 


Ergum,quem Grxci Poétz Dy- 
pten , Poingam & Bungam di- 
cunt, A'bviav Veterum efle, velex eo 
colligitur, quod omnes eádem avem 
efTe ccadiderint,& plaeraq; de ZEthyia 
à Grzcistradita,Plinius de Mergoin- 
Belonius terpretatusíit, Belloniustamen ZE- 
ebferv.]. 1. thyiam veterum quandam MER GI 
"Ain MARINI fpeciem, qua Cretenfibus 
Vultamaria& Calicatizu dicitur,effe 

judicat. | 


HISTORIA NATVR ALIS 


Magnitudine eft Querquenues o k 

albo ventre, capite & dorfo nigro,i- | 

temquealis & cauda. Pluma eiin- 

ftar lanuginis , validé cuti inhzrens. 

Roftrum marginibusacutis cavum & | 

plané feré , lanuginofis plumis bona | 

fuiparte obducitur, nigrum fuperio- | 

realbuminferiore parte.verticelato. 

Fronstuberofitate quadam verruca- 

tur, cuifloccus plumarum niger inna- 

Ícitur. Digito pedum pofteriore fola 

interpalmipedes caret. Vtut fit, cet- 

té & Salmafium hic confentientem. 

habemus ; hoc folo diflentit, quod 

Mergum& Fulic:measdem effe con- saga. in : 

tendat, Formamfiípedtes, de eaqui- Selimc.2.— 

dem Ovidius Ovid.Me- 
Fecit amor maciemslongainteruodia ^" L2. 

CYurum "s 
Longamanet cervix, Caput eft ater- 
gorelongé: 

fed quis ille fit; unusquisque conjíce- 

retentet. Noftri contraomne genus 

avium pedes habent in cauda, ita ut 

in terra ftantes inftar hominis corpus 

erectum proferant , ut author de na- 

turarerum fcribit, Ab Anatibus den- 

tibus & cruribus difcrevit Gefnerus. 

Magis enim duriac rigidi,utrinq;tan- 

cumin marginibus,roftri;ceteris,qui- 

busroftrum latum non eft,fed in acu- 

tumdefinit, nulli. Cruravelnon z- 7 

quéabíoluta habent,velbreviora,vel 

non eodemfitu, vel pofterius, quam- 

obremincommodeé ingrediuntur. 

Ferfantur p'arunq; in mari, T flu- Locus. 
minibus, ftagnis & paludibus: amant 1 47/f.H. 
tamen & aprica * loca,utficcefcant. A.L1. C. 1. 
Diutiffimé inaquis, dü fc immergunt, €. 8.63. 
morantur, & fumma ac ab Homero BE 
allatanatandi pollentperitia. Alam SEN 
namque alteram ízpiusad ventum e- dyff.Ls. 
rigunt, & ejusdem tanquam veli ad- p;opius is 
miniculonavigant,quodPighius pro- Hercule 
didit, Soli inter amphibias inter vo- Predi. 
landumpifraptur. 

Congros,Angvillas, & alios lubri- Ficfws. 
cos pifces deglutiunt,ingeftos,inter- Opfer. t» 
dum etiam vivos, moxalvo, quod eis etie. 

à ventrem ox recto inteftino cibi tras- 
eant,egcrunt quod Oppianus & Pli- 


io. 


niusobfervavere. Schwenkfeldius in 


omnium quas fecuitventriculis, plu- 


masavicularum copiofiflimas , quati 


cuin 


cum piíciculis, & avena compactas 
invenit, 
- Partus. Nidiffcant à bruma ineunte vere. 
T Arif. H. Sa pé in maritimis T faxis, in atbori- 
TO bus * interdum. Vtrumque fejuxtra 
E oftium Thinz fluvij, &in Nortfolcia 
ES ' obfervaffe Anglus quidam fcribit. 
-Ovautplurimum bina ternave ponüt. 
Pullosab ovisexclufos i matrem pet- 
diderint, adeo validos effe ajunt; uci- 
píi cibum fibi comparent. 
Nullam eas vocezz emittere, arbi- 
tratifunt quidam.Lucretius de ijs: 
——- Mergiá, marini 
Flucfibus in falfo vitium , vitamque 
petentes 
Longe alias alto jaciunt im tempore 
WOCES. 
Ingeniu. Cicurari pofle; tumille qui Vene- 
Scalig.Ex- tijsab hero é cymba emiffus, non fine 
€07-233- (SeGtatorum & voluptate & admira- 
tione fub aquis fibi cibum capiebat, 
faturredibactad herum oftendit; tum 
illiin Oriente;quiab hero, poftquam 
eisguttur filo, nepifces captos devo- 
rarencligaflec,dimiffi, & pifces capie- 
bant, & in ciftas huic hegocio defti- 
Odoricus ? natasiojiciebanc.Pifcatione heri per- 
Foro Iulii aG3, folatogutture, fibipifcabanrur, 
initi??". balli ad herum redibant , teftantur. 
Virgil. Ge- Alij tempeftátem przfagire,cum ma- 


SEL 7 ria fugiunt; & clamorem ad littora fe- 
Tfidor .Ori- «C atii 

Bine runt,dicunt; feu quod dimiflo in pre- 
(7. A tundumcapiteaurarum figna fub flu- 


Perfius Sa- tibus colligant: feu quod vaporesab 

tyraó. aquis ad imbriferam nubem erigen- 

dam furfum attolli fagaciter fubodo. 

rentur; feu quod pifces plerzque per 

cum cceli ftatum , é mediis aquisad 

littora enatare foleant. Alij cum in 

mare frequentius efe immergüt, feu 

propter aliam aliquam caufam, feu 

quod traquillo mari metu belluarum 

progredi non audeant ; in altum fub 

tempeftatem regreffis, audacter pro- 

grediuntur. Plinius pennas roftro 

purgantes ventum indicare alicubi 

Aelian. H. innuit. Aelianus geftu alarum exul- 

4.1.7.€.7. tantes,idem facere tradit. Huic & A- 

4411531. ratus accedit, dum eas & xegee meaesc- 

Phenoi. s feodyessin ficco alis plaudereaclu- 
dere,fcribit. 

V fas illorum in cibo nullus: quan- 

tum ad Medicizam, Magi contra quar. 


UU EC e gU 


| 


n 
r 


123 

tanas devorari jubent cor Mergi ma- 

rini fine ferro exemptum , invetera- 

tumq; conteri, & inaqua calida bibi. 
Ventriculum in cibo fumptum fto- 
macho mederi fal(iffimum comperit 
Galenus. Fel cum cedria inunctum Galen. de 
evulfos palpebrarum pilos renafci nóimpl. [. 11, 
patitur. Jecurfaleaffervatum ex hy. 
dromelite duobus cochlearibus po- 

tum, fecundinas pellere fcripfit Dio- 
Ícorides. 


CAPUT. VII. 
"De Dari eZXtergorum» 
Ergorü varia fünt genera. Mer- cefaer. in 


generibus. 

M. RHENANWVS, quibusdam orzitlol. 
Monialis albaappellat?; qui omnium 
Mergorum Anatiformis maximé eft, 
corporeundique albo atro colore di- 
ftin&o; prona colli & pe&oris parte 
cum ventre candida, fed paffim cine- 
reis punctis aut maculis diftinc&ta. 
Frequens eft apud Sueffiones & Bel- 
lovacos, MAJOR, quiroftrum den- 
ticulatumanpguftius, é fufcoad cxru- 
leum dilutum vergens , extremitate 
deorfum incurvata;pectus,collum, & 
ventrem totaalba : in dorfo fupremo 
egregias quasdam plumas alrernatim 
albas nigrasq;, inde etiam ad latera 
verfus pe&tus cznias fimiliter difcolo- 


| résutrinQs procedentes habet; & go- 


biisinprimisatq; troctis vefcitur. 

GLACIALIS, quod per fumma 
frigorain aquis capiaturita dictus;cut 
magnitudoQuerquedulz,collum di- 
gitos octonos longum, Dorfum un- 
diquenigrum, alz nigra fed albo di- 
ftin&z, crura brevia fufca, membra- 
nis inter digitosnigris; quiq; pe*hye- 
memapud Helvetios,nó minus$ quam 
Anas feralaudatur, 

LONGIR OSTRVS,cui roftrum 
nonnihil rotundum, digiti longitudi- 
ne; caput criftatum, collum fübru- 
brum, corpus przter alas totum ni- 
grum. Pedes crocei , membranzx 
IdpeacsT 

RAV CEDVLVS, cui corpus & 
ale cinerez, gula & venter alba, pe- 
des nigri. 


Rs RVBER 


Dn 

RV BER cuipats fuperior capitis 
& collirubeícic. NIGER cui roftrum 
nigrum, collum fpadicis colore ,Cor- 
pusucin Fuligula; alz cum transver- 
íalinea albanigra.: 

ALBVS,cuiroftrum ruffum,caput 
cum collonigrum , viridibus aliquot 
pundais refperfum, Crura rübicunda. 

CIRRHATVS qui habet caput 
ruffum vel teftacei coloris cirrho re- 
troríum eminente. Dentes ferratos; 
duros, retrorfum flexos; Crura & di- 
gitos pedum , interjectis membranis 
. ex ruffo fufcis, rubentes.  Roftrum 
tres digitoslongum, infernérübicun- 
dum, fuperné nigricans. Duabus fo- 
raminibus odoratus caufa pervium. 
BelloniusFibrumfíeu Caftoré vocat. 
Afperamarteriam ab aliis aquatilibus 
diverfam habet. Necenim eft rotun- 
da, fed compreffa & inzqualis, modo 
eraffior, modoanguftior, & in medio 
duobus velut nodis extuberans. Cum 
ad ventriculi regionem pervenit, in 
cavitatem quandam ex mémbranis& 
offe grandiufculo inzquali conftru- 
&am dilatatur, Semperinaquis ma- 
net, & in iisfe diutiffimé omnium có- 
tinet. Vrinandoad quadraginta aut 
quinquaginta pedes procedit. Caput 
inter natandum fublime attollit; & 
interarundines nidulatur, 

MER GANSER denique ut Ge- 
Ínerus vocat, cui caput cum tertia 
colli parte ex viridinigricat. Collum 
reliquum cum aliquo pallore album 
eft. Inferior colli patsnigrefcit. Plu- 
m vétris & fupinz caudz gilva funt. 
Crura & pedes cummembranisinter 
digitos minii colorem habent. 7ez- 
ériculus c(t corneus idcft &rmiffimus. 
Pondere interdum ad libras duode- 
€im accedit. 

Huc pertinet cCMergus ille , quem 
Bellonius Gallice HERLE vocat; a- 
natem magis quamaníeremreferens, 
roftrolongo,terete;& mucronerefle- 
xe,colore fubrubro. 
|. ILemGVLO Germanis Cxeeluber/ 

magnitudine Anferis, colore gilvo , 
gregaria , menfis lautioribus con- 
temta. 

Necnon SCHELADRACHVS 
Ánate major,varius roftro latejadun- 


r——ÓÀ——— 


———Ó—————————————— Oo —————— —] 2! 


p———————————— ][[— —('ü— A nnm —M—— —— Á€———ÀÁ— — t—— GÀ D ————Ín:— 


^ HISTORIA JCATVR ALIS 


Co, dentibusacutiffimis pleno, ex gil- 
vo fübruffo. 


MORF E X.deniq; tota nigra,ro- Albertus ; 
fito ferrato & valido ; qua fub aqua H4. 5. 


mergitur,& anguillascapit. Easdem. ^5 
quefi fegravarifenferit, evomit. Gre- 
gatim in arboribus juxtà aquas nidi-- 
ficat, Volatura caudam diu in aqua 
trahit.Saturataad folem ut ficcentut, 
expandit. Fimus ficcat arborum ra- - 
mos in quos inciderit. | 


NB. Demergts exoticis vide Mas- 
£m. Num.nu. 


C A D. VÀIL 
4De ('olymbis in genere €9' 


/n fpecie », 
P & Colymbas; Latinis V 


rinatrixdicitur, Vnumtantumillius 
genus Ariftoteles commemorat; alij 
plura; T'urnerus triavidit. — Prize 
totumnigrum, fi cirrum quem in ca- 
pite getit, exceperis; Mergo, quo ta: 
men triplo minus eft; quo ad corporis 
effigiem non diffimile. Angli Dou- 
keram vocant. A[reruss Lurdo non 
majus, Anati colore& corporis effigie 
fimile. Anglis media Vrinatrix dici- 
tur. Tertium adeo nuper ab ovo ex« 
clufum refert Anferculum;uctnifiR o- 
ftrum hujus paulo tenuius effet ; egre 
alterumab altero difcerneres. Non 
enim pennas, fedlanuginem quádam 
earumlocoobtinet. 


Gefnerts, Colymbosfacit Maxj- Gefuer.it 
2505. CMagores 8c Minores. Maximus qui 07 uitlol, 


in Acreniolacuraró capitur, ab ine- 
pto per aqua fuperficiem motu Flu: 
derdi&us, Anfere major eft. Roftto 
oblongo;angufto;acuto. Neq; volare 
poteft redté, neq;ingredi commodé; 
nifi fimul pedibus alisq; nitatur. Tam 
profundé urinari dicitur,ut orgiarum 
viginti fpacio, quandoq; reti aut mu- 
croneferreo füb aqua capiatur, Major 
duorumeftgenerum.  PrizusAníe- | 
re paulo minor , collo eft oblongo; 
dorfo nigro, collo inferiore & ventre 
albo, plumis feré niveis, Digitos pe- 
dumhabet ternos,adharentib. mem- 

| . branis 


Visquz Grecis Colymbus; Co- Gezerz, 


branislatos,fedaliquo usque divifos.. 
Ungues latiufculos przfertim medii, 
teretes & in mucronem attenuatos. 


Crurajuxta anumferéretrorfum por- 


re&ta,natationi potius quàm ingreffui 
apta, femorain ventre condita, inz- 
qualeminterdum tibiarum fitum, A/-: 
ter criftatusfeu cornutus eft , plumis 
circa verticem , & collum fupremum 
eminentibus, fuperius nigris, ad late- 
raruffis. Aliquot ejusfunt deícriptio- 
nes. CMigor Germanis Succhelin , ut 
major Succhel , magnitudine eft co- 


. Jumbz , digitis latis , adhzrentibus 


membranisfufícis, non conunuis ta- 
menífed trifariam difledtis. Inferiore 
roltri parte tota fanguine colore ru. 
bente, In femore multa officula te- 
nuia;circaarticulum agglutinata, di- 
midia oflis femoris magnitudine, ab 
unatantum parte habet. 

Dellonius etiam &Majferem fub no- 
mine Vriz vetetum deícribit, Anatis 
magnitudine, roftrolongo, rubicun- 
do,acferrato. Criftam habere vide- 
tur. Namcum nigro fitvertice;pluma 
oblongz ab occipite pendent, quas 
cum e;candefcit, aut exhilaratur, at- 
tollitaut demittit. Voce efthorridá, 
fed ad füitutelam utili. Idem nec Mi- 


nori oblivifcitur,quiadeó aqua fami- i 
liaris eft ut ei per terram gradi poffe, 


propterfemorain ventre ita recondi- 


ta,ut nullo modo appareant;& crura, 


quz extrorfüm protenduntur ; ut o- 


OBYmOEENS us 


LJ 
roftro inftrui; Oppiano Colymbos Oppian. 
Íempernatare , & ne fomni quidem Ixeutie4. 
vel cibigratiain continentem exire, Es; : 1 
nifipartus tempore ; eosdem adverfis hs 
ventis natare;ne illorum yialiquando 
invitiinterram extrudantur, Circa 
medium Auguftum propter penna- 
rum mutationem volare non poflunt. 
Ettam celerrimé merguntur,ut bom- 
barda etiam i&tum eftugiant. R cferri 
ad colymbos poteft,avis Anglis Coo- 
te dida, forma & colore Fulicz fimi- 
lis, pauló minor, in cujusroftro par- 
vum tuberculum rubeum eminet , 
quz fuübindead fündum ufque urina- 
uir. Non pifcibus tancum, fed alga; 
lineo;gramine;parvisq:cochleis victi. 
tat. Et vulsofertur, non poffe diutius 
volare; quam pediscavo arreptam a- 
quam retineat. 

Hucpertinet VRIA Anate multo 4!beneus 
minor, roftrolongioreac tenui, colo- ^9:D/?". 
refordidoteftaceo. Gefnerus colore 
tantum, & magnitudineà Colymbis 
differre putat. 


CAD. IX. 
«De Brentho, Phalaride, Avo- 
fetta Jtalorum €9 
— — Srochilo, —— 
RENTHYVS quanam fit avis du- 


bitatur. Niphus monticolam efle 


mninoóé lumbis cenferipoffit, natura creditgeneris unci, Plinius pro eo A- 
ncgatle videatur. Caudam habetnul- | natem vertit , quod & Gaza'fecutus 
lam, nullumque Vropygium. — Alas | eft. Albertus Mergulipifces venantis 
pro corporis proportione exiguas. fpeciem interpretatur, / Etforté eft, 


 Plumas lanuginofas. Digitos ab in- 


vicemfeparatos,latostamé. Roftrum 
rotundum exiguum , rubicundum. 
Crura parte jpofteriore ferrz inftar 
crenatze. Jecurtenellum;inteftina à 
reliquarum avium inteftinis diverfa, 
gracilia & tenuia fi in pauca aqua de- 
prehendatur, vix fe in aérem attolle- 
repoteft. Propé terram in cefpite a- 
liquopaluftri nidificat. Addic& AI. 
drovandus fuas defcripriones, quas 


quia pifcibus vivere Ariftoteles reli. rif. H.4. 

quit. | L9-e.. 
Necmagisnotum, quenà fit PH A- | 

LARIS;Bellonius proeaMergum va- 

rium majorem fubftituit. Gefnerus 

Folzgam Italorum eam efle credit. 

Apud Athenzum habet roftrum an- Atber. Dj- 

guítum ; corpus afpectu magis teres P»/..9. 

quam Anas, coloreminalvo & dorfo 

cinereum. 


AVOSETTA Italorum,quamLu- 


[| 


hic adferrenoneftneceffe. Addidif- | carnicircalacam Verbanum Spinza- 
fe (ufficiat, Colymbos Athenzointer o- | go d' acqua vocant , Recurviroflram 
mnes Aquaticas aves minimos cfle , | veré dixeris, aviseft magnitudine co- 


atro & fordidocoloretingi, & acuto | lumbzaut paulo gracilior ; roítro ni- 


gto, 


Aelian. H. 
A.L. 3. €. XI. 
( 1.8.c.25 


126 
gro,furfum tendente;in extremo acu- 
to, quinq; digitorum ferc longitudi- 
ne, Corpore íupino toto albos capite 
& cervicefuperius ex fufco nigricate, 
pedibus coloris cyanei diluti, digitis 
inembranis junctis, Cruribuslongis, 
acidco pofteriore digito, qui pro cal- 
ce eftminuto. 

Vox ejus eft Crex. Crex, 

TROCHILVS juxtaripas fluvio- 
rumoberrat; & tanta fzpius celerita- 
te difcurrit, ut curfus velatu ejus ve- 


HISTORIA XOATVRALIS 


3e É xay qr ii, quod cibi caufa cae 
nü fcrutetur, & tcurbet;feu quafi «viae 
quod fit clamofus; feu quod teres col- 
lumhabeat, dicitur, lotus eft can- 
didus. Horatiuspurpureum, & pul- 
chrum& fplendentem,poética licen- 


tiánominaffe credivur. Roffrum habet pofy;. 
parvum turbinatum , in extremitate p755,. 


obtufum, ferratum & falcisinftar de- 
tatum , coloreruffo; in cujus fumma 
parte qua capiti committitur, tuber- 
culumrotundum, nigerrimum, & ro- 


Arif. H. 4. 


d ftrumin fe infledens vifitur. Col/A2z2 Homer. ps. | 


longiffimum , viginti octo vertebris liad.g. 
conítans,unde dwvxddegg: Homero & Euripid, it. 
dovuyadyAlw Eutipidi dicitur.Et Linee Iphig. 


lociorfit, Obviaqueque depaífcitur, 
hirudines etiam qua faucibus Cro- 
codili inhzrent , Cladorynchos feu 

otius xaadzeoguIsc inprimis,legit. Mi- 


rade illis Oppianus, nimirum, mares 
à foeminis; fominas à maribus paíci. 
Ineunte vere priores foeminas;follici- 
tare cant vel ftridore potius pecu- 
liari, mafculos ad coitum. Foetu pro- 
creato feparari , & ad fua pafcua tedi- 
ie. Tunc mares omnem foeturc& Ve- 
nétis cutam relinquere , foerninis la- 
borem folum iacumbere,eumque eas 
interícparriri, Aliasova in nidis fo- 
vere, alias foventibus cibum conge- 
rere, Pullos adultos adlittus ubi ma- 
res verfarifolentperduci, Ibi foemel- 
lascum fuofexuremanere , maículos 
ultró feparari.. Gefnerus effe putat 

eneris Gallinularum Aquaticarum; 


- Aldrovandus Corriram feu Tabella- 


riam vulgó di&am.  Avishze eft va- 
ria, roftro re&to; luteo, in finenigro. 
Ri&u magno, Oculis nigris albo cir- 
culo circumdatis, quem rurfus alius 
fpadiceusambir. Cruribus longis,co- 
xis brevibus, digitis membrana jun- 
Gis.Si CorriraTrochilus non eft, Ce- 
leris eft. 


TIT VI VISIT 
De Avibu Palmipedibus 
Herbrvoris. 
CAPUT L 
De Cygno, 
(x qui & O/er quafi xoc cecdios; 


totus candidus, Grzcis modernis 
Cyprinus, veteribus xdg» & iQ feu 


velut pifcatoriz ufum in aqua porre- 
&umprzber. Pedes nigris notis par- 
timczruleis partim rubicundis & al- 
bis diftin&tos. Membranas digitis in- 
terjectas (quamulis minimis rotundis 
inzquales. Digztos veró velutiannuli 
quidam in latum interfecant ;corum 
mediusomnium& craffiffimusSz ma-- 
ximus eft, longus digitos decem, in- 
ternus novem,externus fepcem. Vno 
pede pro remo, altero pro corporis 
füigubernaculo utitur. Lzzggaminc- 
diam, quodíüperius ponendum erat, 
fulcus denticulis palatum medium 
fecantibusrefpondens dividit, & ipfe 
propé radicem fcaber, Izzerza àípe- 
Ges, IntefLina omnia quatuor dodran- 
tes, & palmum longa, multoq; adipe, 
qui vicem emeriti obit intedta; in illo 
quem Aldrovandus fecaricuravit; e- 
rant; & cum fimplici tantum infe me- 
dia fpira revolutione infle&antur, ne 
aliquid non plane diftributi alimenti 
praterlaberetur , natura , coeca duo 
dodrantis fpacio inter anum & ipfo- 
ruminitium interjeéto , recto intefli- 
noappendit. 4rzeria afpera admiran- 
dz plane eft ftru&urz. Nam Oefo- 
phagum fübjectum comitata , ad ju- 
gulum defcendens cam pervenit;non 
re&a, utin czteris animantibus, ad 
pulmones tendit;fed fupra claviculas 
elevata; in coftam offis pectoris feu 
fterni,quz ex duobuslateralibus offi- 
bus; & tertio fuperno liis proopercu-- 
loincumbente fabricata, vaging feu 
thecz figuram & ufum prebet. — Ad 
huiusfinem poftquam pervenit arce- 

riajn- 


r 


BATES UA COMPEPRL... 
Jr -Suehd x: WX ti | 


I 


i 


—————— 


Gapricalen 


DM ET Í£UTMWe 


^ 


D E e4 


N 


Wr ecc 137 


ria; inferne in fe inftar ferpentisrefle- | tatur. Eà autem naturieft , ut agris 


citur, & S.literam exprimit; moxque 
fub priore jam di&a portione ipfi (u- 
 perpofita , hanc capfulam denuó e- 
greditur, & claviculis mediis confcé- 
i fis, harum jugo tanquam fulcto inni- 
| titur; atqueita fuftentata, denuó in 
morem tubz revolvitur, thoracisque 
cavum fuübiens, antequam ad pulmo- 
nesferrur, prius quafilaryngem alte- 
ram efformat, transveríim lecta, offi- 
culoQq; quantum i, falata eft longo, & 
quod tenui membrana obtenditur, 
hiulcam fiftulam, feu fyringem orga- 
norum muficorüm, qua inferiore fui 
patte fimili fiffum patula funt, figu- 
ramreprzfentat. Subhacaryngear- 
teriain duas canales divaricatur;quo- 
rum finguli in medio ampliori capa- 
citate protuberantes, re&tain pulmo- 
ncs exiguos coftis retro totos affixos 
abeuntes,diftribuuntur. Talem ftru- 
&uram & cantus,de quo poftea, & re- 
fpiratiorepofcebar. Ne enim, duma- 
liquando hore dimidizx fpacio toto 
capite & collo pronis, vado alimonia 
haufturusimmergitur, periculum fuf 
focationisincurraGex ea arterig,qua 
pe&oris dic vaginz reclufa eft, por- 
tione , fpiritus quantum fatis fuppe- 
ditatur. 

Locum attendas , eft avisamphi- 
|. . bia Maximé tamenaquis delectatur. 
4Elian. H.. IE elianus gregeseorum in Afro mar! 
4. 19« apparere prodidit. In fluvijs Cayftro, 
(36. ftro, Tanai, Strvmone, Mxandro 
Ovid, Me- MN BC 21 . ; 
D S Eridano, Mintio, Tamefi & quidem 
ds. magna copia degere, apud Ovidium, 
Seneca in Senecam Tragoedum, Theocritum, 
Agamem. Lucianum,Statium Papinium. Man- 
Ther. tuanum, Polydoram Virgilium, &a- 
Eidy.19. |ios invenies. Innumerisin agro En- 
uk a colismenfi; Francifci primi opera, in 
m fonte Tenario educatos Brujerinus 
ji. Anglor, teftis eft : fedftagna vehementer ap- 
&liz.H.4. petunt; feu quód quietiora nec nata- 
117. c. 24. tum impediant;quod ZEeliano vifum, 
Li.dert feu quodin illis majorherbarum fup- 
ib. c. 61. petat copia. 

Vidus. Cibus ipfi herbzat fegetum grana, 
ova pifcium. Roftro cribrat caenum, 
& algam inprimis querit. In Scotix 
lacu Spina, herbz cujusdam femine, 
que abiisdem nomen fortita eft; dcle- 


Locus. 


injecta nunquam putreícat. 
Tempore bidigis blandientes in- payzu;, 
rerfe mas & foemina; alternatim ca- Hefor Bo- 
pira cum fuis collis infle&unt , velut erius in 
amplexandigratias colla mares appli- deferiptio- 
cant feeminis , deinde mas foeminam "e Seer, 
conícendit, V bi cozerizt,mas conícius 
]xfam àfe foeminam fugit, illa impa- 
tiens fugientem infequitur. Ar non 
diutina hec eft eis difcordia,noxa cet- 
fantereconciliantur;&foemina maris 
| 
| 


perfecutrionerelictà, poft coitum fre- 
quenti caudz motu, roftrum in aquis 
mergens, fe purihcat. Semeltantum 
anno initio veris pariuzt. Quia plures 
& fpeciofos foetus producunt xaAAéz2«- 
Jec & mavmoudes dicuntur. — Ariftoteles 
ivr£aysc dicit. Dariunt ova tertio anno; 
illaque magna, oblonga, teftá durà 
obtecta, 

Probé natant, velociterfylveftres, pj], us, 
tardé ob corporis pondus domefticz p, y 
volant. Axiftoteleslongius in pelagus feuto Her- 
efferti fcripfit. Ec Heliodus sues dsg- eu 
amc nuncupat. 

Cantum quod attinet, (cinduntur Fex. 

in fententias Authores, zixvo 7 ogni 
puoexae eivop dobaws prodidit Pauíanias, Paufam, 
cum eoSocrates apudPlatonem, Ari- 
ftoreles, Cicero , & Philotophis, ex 
Poétis Callimachus; A efchyl?, T'heo- B 
critus, Antipater, Euripides, Lucre- de EA 
rius, Virgilius, Seneca, Ovidius, Mar- 95,4; 
ualis, fentiunt, Diluculo ante folis Trifl.E- 
ortum tanquam in'aére vacuo pet id /ez. 

| tempusaudiendi clarius, in maris lit- Seneca in 
toribus, ni(i tempeftas diffuadeat ca- Hyppol. 
nere; neccantusin fenecta morti vi- 
cinus (remiflioris tum ) oblivifci. Fa- Mariali. 
vonium vel canendum obfervare,fati i» Xenis, 

| certos, neà quoquam interpellentur 
fecedere , apud Oppianum legitur. Oppian. in 
Fabulofum id. apud Lucianum , Pli- e». 
nium, Alexandrum Myndium& Sca- cit Altro 
liver.invenies. Aelianus vacillat Bc UBRO 

iw KIM : : oC 1c Lucian. in 

modoó his adftipulari, modo in illos pra, 

|Pippeuuece videtur. An funeris fui pri, gw, 
cantator fit, quod & Braíavolus ob- L10.c.23. 

| (ervaffe dicitur,nefcio.De Elephanto Mydius 

| fané id proditum. Cantare, nullum apud Athe, 

l.9. 

Scalig. Ex. 


Arift. H.A, 
I. 9.6.12. 


feré dubium, Audivicin lacu Mantua- 

no cantantes Pendafius, Prope Lon- 

dinum in Tamefi fettivis cantib. fub- up. 
S | eun- 


138 

Adi H.4. euntes claffes excipiunt. Canorum 
120.630. quiddam lamentantium 1n morem 
Lircds 
Ide Y4". sit Aldrovandus. Inhoc deniq; du- 
5 plexille flexus, qui offis pe&otis pri- 
mum capfulz inferitur, deinde altera 
revolutioneinfurculam inclinata re- 
cumbens;in pulmones decidic, factus 
videtur, ut voxin ipfo revolutz arte- 
riz angulo, repercuffo, majori cum 
clangore erumperet, ac veluti moru- 
lx exiguz in eo anfra&u quiete re- 
creata,viresacquireret eundo, 

Ingenium in volatu potiffimum o- 
ftenduhr. Liburnicarum moreroftra- 
toimpetu feruntur, facilius itafinde- 
tesacra, quam fire&ta fronteincedc- 
rent, A tergo fenfim dilatante fe cu- 
neo,porri itur agmen.largeq; impel- 
lenti przbeturaurz. Collaimponunt 
przcedentibus, feffos duces ad terga 
recipiunt. | 
vetas. Quod desrate apud Aelianum le- 
tarifl.L.9. gitur ducentefimum nempe attinge- 
H.4.c. reannüm incredibile videtur. | 
Aeliz.H.A. — Inimititias interdum tantasinter fe 
L14.633- 3]unt,utalteralterü-] devoret;vel;ut 


Plin. H.N. 
].10.6.23. 


Ud Aclianus, perimat. Nec pullis, velo- 

iuo. Visparcitur. Ab Aquila'T fibi metuát. 
 Atta&ti, noniniquo Marte repugnat: 
fed neccum fulgure;ferpentib. & dra. 
conibus ipfis convenit. Cicutáinter- 
iiffe non mirum, cum & porciillius e- 
fu periiffe vifi fint. 

Prafigit Pluvias expectabis, fi rorem aqua 


infpergunt; fi profundoseidé immer- 
gunthumeros, ferenitatem. — Apud 
Helvetios ingens frigus rnetüitur, fi 
hyeme in quodam lacuapparuetint. 

Vfusin cibis laudatusapud veteres. 
Alexandrides intet aves lautas nu- 
metat,& Dipnofophiftis apponuntur; 
nec minore quam Anferes habitos, 
precio ex Plutarcho poteft colligi. 
Kecentioresnigram; & duram, forté 
quia anno(i adferuntur,carnem accu- 
íant. Mofcovitarum tamen Duces, 
quoties carne vefcuntur, affos hofpi- 
tibus apponunt. In Mediciza, faciem 
purgat, &erugatadeps. Ovaad ignem 
facrum celebrantur. Pellis ventricu- 

loappofita,concoctionem vipe- 

culiari juvare creditur. 
: Xo oto 


p jus. 


Plut.l.de 
efà carnis. 


Herberff. 
in Mofco. 
legat. 

. Scen.ban- 
380H. 


uovistempore obftrepere, obferva- 


HISTORIA UATVRALIS 


CAPYT IL 
"De ezin[ere ». 
ARTICULUS I. 
De en[ere domeflico. 
Nfer,Plinio alicubi Ganza,Grz- Plin, H.N. 


AS. veteribus x/w; xív« modernis, 10.c, 22, 
avis eft vulgo tam nota; ut defcriptio- 


| nenon indigeat. Inferum & dometfti- 


Ln m ——»——»——————OAA^O—————————————MÀ— e 


cum diftinguitur , quorum ille tninor 

Ariftoteli , varius efle à Colurella 

manifeftoerrore proditur ; cum apud 

nos varij candidos numero exfuperet. 

In regno Senegz colore & pennis 

multijugis variantur, In Hifpaniano- 

va capite rubeo, olores candicie fu- 

perant. | 

. Vifus cüm duobus capitibus, toti- Defcri- 

demque linguis,collo unico,quatuor ze, , 

pedibus , quorum unum pat alarum | 

locumoccupabat, alterurn circa po- 

dicem. Al dux circa collum pande- 

bantur. Proditusab Alberto & alter, 

dupli collo; quaternis pedibus, 8z 

totidemalis, dorfouno, adeout dux 

aves, altcraalceráferens,viderentur. 

Frequenriffima fcilicetin illis ob hu- 

morem & ftoliditatem monftra fünt. 

Iutevisra f fpeGtes, teftes fub diaphra- Arif. H. 4. 

gmate lumbis annectuntur , hifce 

duoex vena cavarami infidenr, Duo 

vafa ex infima utriusq; parte emería, 

& deorí(um per lumborum tegionem 

re&ó delata;propeosfacrum,coeunt, 

& canalem teretem , quiin pluresor- 

bes circumvolvitur, & cujus pars fu- 

perior,tota carnea,inferiorintus car- - 

tilaginéa confpicitur,efformanr. Pe- 

nisloco extremam portionem datam; 

qu£ in coitu arrigatur, haud male 

conjecefis. - : b 
Locus ipfisferé ubique, eam Arabie Locus. 

partem quz Auftrum verfus affürgit, 

fi excipias. In Blaefia agro áquarum 

feré experte greges copiofi fpectatur, 

magnumque ex his plumz pretium. 

De vic£u non eft quód dicam. T'enel- 

laatborum germina abfümit, virida- 

tiorum herbas penitus depafcitur , & 

vitium pampinos rodit. Trifolio, fce- 

nugraco, lactuca, & aliis delectatur. 


Quan- , 


DU 


Partus. 


NAMES 


a 


oitu * aquis fefeingurgitant. Sin- 
EI 


gulis maribus tres olim T deftina- 


3 
jJ 


' 'admittendiaptillimum àbruma, pa- 
tColumel- riunt &. * juvenesabsque coitu, fed 
l«dereR. hypenemia, Coitusexpertz fi abfque 
18.6.13. | eo pofüetrint, plura quidem, [ed fteri- 

| 1 rif. H. lia, minora, & minusjucundi, quam 
4. 55.6.3. foecunda faporis erunt, De numero & 

| TAS partus & ovorum in ter Ícriptoresnon 
. cóvenit. Terparere fcribit Columel- 

plis, g, latifaetusnonexcludunt. Bis Plinius, 
N..:.  fiprimumfeetum gallinz excludant. 
659. , Ovaplurimafedecim, pauciífima fe- 

F ptem, huic pariunt, Si quis fürripiat; 

pariunt,dum rumpantur. Illi fingulis 

factibus pariunt, primo quina; fequéti 
quaterna,noviffimo terna. Q uintilius 
adduodecim, & ultra procedere ait. 

Carolus Stephanus, fi non incubent 

duodecim , & fingulis fcetationibus 

plura. Recentiorum quidam ad.cen- 
tum & ducenta afcendunt. Tempus 

ariendi aliis à Calend. Martijs ad 
folftitium: fibrama coiverint, Plinio 
poft folftitium X L. propé diebus pa- 
riunt. Si appropinquant partus,digi- 
to tanguntur ova,que funt prima par- 

te locorumgenitalium. Incubatus à 

fcemina duntaxatabfolvitur, nec re- 

cedit, donec pullosexcufferit. Com- 
modiffimé à Calendis Martijs ad fol- 
ftitium exercetur fecundumPalladiü; 
àprincipio Novembris ad Decebrem 
exactum fecundum recentiores.Pulli 
intratriginta dietum fpaciumexclu- 
tarif-H. duntur, T intraviginti quinG;, fi dies 

AJ. 6. c. 6. tepidiores funt. * 

*PH. — peces (i attendass awascer & yap 

N.L19. ew Grecis; Aratus a«y5129v adverbio 

^39 ^ deecademufuseft. Gratitare,gignire, 

dpi ftrepere, clangere, Latinis dicuntur. 

Volatus. — Karo volatum domeftice exercenr, 
fedpedibusvalent. Mirum in hocali- 

Pin. H-N- te inquit Plinius,à Morinis ufqueR o- 

L19,60222 am pedibus venire. Feífi proterun- 

tur ad primos;ita ceteri ftipationena. 
turalieos propellunt. 

Afia — De Affeitibus corporis pauca occur- 

. sunt. Solusexpedeftribusà cane ra- 

bido morfus, rabie non corripitur, fi 

Niphocredendum. Laborat pituita 


l 


DE wuxVIBS 
Quantum ad. Gezerationem in a- | & phtiriafi; illam pimpinellà qua in 
"T Verrode qua t coeunt, nechumi infiftentes ; | pratisnaícitur avertit. Huictrequen- 


| 
bantur faeminz , fex hodie. Tempus ' 


MÀ M M 


— € ——ÀÓ HÀ MM 8 


resume E iare ra i i MM cT 


139 


tiablutione& fidericidis ufu occurrit. 
Pullis eorum urtica conta&a motti- P/in. H. N. 
fera; necminus aviditas , nunc fatic- L.xo.c. 59. 
tate nimia, nuncfuametvi; quando 
apprehenfaradice,morfu fepé conan- 
tesevellere, ante collafua abrumpüt, 
Difcordia cum Aquila, ne morrequi- 
dem interrumpitur, penne commixte 
certent, & Anferinzab Aquilinis ab- 
füumuntut. | | 
cAetas fexaginta annos attingit, fi //feza. 
Alberto credendum. Non dediflet 4ebz.E.A. 
fidem Cardanus, nifi carduelem tre- ^ 5.6.29. 
decim annis in cavea educatam fci- 
viflet, & fylveftris anferis tam duram 
catnem, ut ne triduum quidem coda 
emolliri poflet. 

Quod folia lanrinein extrema qui- Izgez/7. 
dem fame attingunt; rhododaphnes Mizald. de 
necoacti quidem edunt;quód hurma- Anm. 
num longé przfentiunt odorem , & 2 
auditi cumapro certant ; quod feab 
Anfere deje&um Falconem vidiíIe, 
Scaliger fcribit; vigil, cara Capitolio 
tefítata defenfo, peridtempus canum 
filentio proditisrebus; & famaamo- 
ris, T Argis dile&a forma pueri no- 1 P/.H. 
mine Oleni &: Glauces Ptolomzo N-/ 1e 
Regi cithara canentis, quam eodem Ann 
tempore & aries adamafle creditur, 
ingenio debetur. Poteft & fapiencix 
videri intelle&us iiseffe. Ita comes 
perpetuó adhzfiffe Lacydi Philofo- 
pho dicitur,nufquamab eo non in pu- 
blico, nonin balneis, non noctu non 
interdiu digretfus, Quod femper vo- 
ciferatur , improbum dixit Virgilius. TT. 
Sidumad paftum feftinant, jugi cla- UM un 
more obfítrepunt;tempeftas immine- dt 
redicendaceft. | 

Keperereolim in cibis zftimium: F fas. 
Regum ZEgypti menfis folus cum vi- 
tuloapponebatur. AlexanderSeve- 
rusfeftis tantum diebus ad cóvivium 
recipiebat. Ab Annibale Numidicis 
Gallinisprzferebantur. Quod fije-- 
cut refpicias ; Romani eos ejusdem 
bonitate novere inquit Plinius, Far- 
tilib. in magnam amplitudinem cre- 
Ícit:exemtum quoque laQe mulfoau- 
getur. Necíine caufa in quzítione 
cft; quisprimustantum bonum inve- 

S OE nerit, 


i» — HISTORIA 


nerit, Scipio Metellus vir Con(ularis, 
an M.Seftiuseadem ztateEques Ro- 
manus. Hodié in Gallia non minoris 
fit Anferaldilis.quàm Roma olimLu- 
pusícarus, aut Mulus. Eft& Judzis 
ubiq;terrarü in delicijs. Necdamnofi 
interdum,hyeme&junioresin cibum 
cédant. Aliorum excrementitia & 
conco&u difficilis caro eft. Tenere- 
fcunttamen, fi collo per triduum fu- 
Doce pee pedibusalli- 
gato. Septentrionales fale conditis, 
& vento (iccatis,tuth coctis, poft acfti- 
vale folftitium vefcuntur, Meffalinus 

Plit.H.4- Cotta, quod conftat; Metfala: Orato- 

L10« 6175 gis F. palmas pedum exhhis torrere, at- 

que patiniscumgallinaccorum criftis 
condire repetit. 

Q uantum ad Medjcizam, Plumz ex 
ventre tritz & infperíz , fanguinem 
fitunt. Lingua peculiariterad vefice 
vitia & involuntariam mictionem fa- 
cit. Sanguis utiliffimé inter Antitoda 
miícetur. Fel contufisoculis prodeft, 

,. fihyffopo poftea & melle inutigatur, 
Schvvéh- T)e Adipisufu vide multain Aldrová: 
Pr. 2 do. Puétperein Bohemia butyro in 
hf cibis pfzparant, fiaqua aurem intra- 

verit,prezcipuum eft remedium. Cum 
iridisnoftratis pulvere permixrus, & 
umbilico in tefta nucis jpglandis in- 
ditus,alvum infantibusfolvit. Aliud 
reperit Syriz parsqui Comagena vo- 
catür; adipem eorum in Vafeareo cü 
cinnamomo nive multa obrüttüm ac 
rigore gelido máceratum , ad ufum 
przclari medicaminis, quodab gente 
dicitut Comagenum. — Diofcorides 
Commagenées non meminir. De plu. 
marumolim ufu ita Plinius. Candi- 
dorum alterüm vectigal in plumá 
Velluütur quibusdam locis bis anno. 
Rurfus plumigeri veftiütur, mollior- 
quc quz corpori quam pfoxiira; & e 
Germania laudatiffima. Pretium pla- 
meorum in libras denatij quini. Et 
inde crimina plarumque auxiliorum 
prafedtis, à vigili tatione ad haic au- 
cupia dimiffis cohortibus totis. Eoqi 
deliciz proceffere,ut fine liocinftrü- 
inenro durare; jam ne virotum 
quidem cervices pof- 
fint; 


ACATVR ALIS 


ARTICULUS II. 


"De nere Fero im genere, de 
Vulpanfere, €9' Dornt- 
Cla ame ». 


JA eis rivetisis plures funt diffe- 
^ ^retniz. Plin. Chenolopeces, &: qui- 
buslautiores epulásBritannia nóno- 
vit; Chenerotes ponit. Apud Albertum E» 
aéreos, qui propter corporis levita- Deftni- 
temaltius volant. Grazdizofos, feu ob? Hd 
candoremniveos. Q ui practer extre- 

mas quinque remiges penasalbi tunt. 

4Eftate nufpiam confpiciuntur ; hyc- 

me ingruente fublimi volatu grega- 

tim migrant: 4r£oruz qui ex arbori- 

bus naíci creduntur, quibus colorca- 

pitis ut Pavoni , absque crifta tamen; 
invenies, Schwrenckfeldius eos in Schvyich- 
arborum cavis, cornicuim & ciconia- feld. in A- 
rüim nidis, ovatredeécim vel quatuot- Viariosilefs 
decim, illaq; flaventia patere fcribit. 

Apud Oppianum Lizargi & Cenzchrite 
reperiuntur. Gefnerus Anferis ffe//a- 
£quem Itali Ciccum vel OcamSrer- 

nam vocant, cui magnitudo inter À-- 

natem & Anferem, pondusleve, pe- 

&us maculisafperfum, dorfum & alx 
cinerea,meminit.Scaligerin Oceano 
Brafiliz marinos, à coloreatto,quinü- 
quamevolent;effe prodit. De Zaffaga 

fcu Scoticofüperiusegimüus. Defcri- 
ptiónem non morabimur. Capaz fcré 
Anatinum magis quàm Anferinum. 
Utraque zanditula intus oras ferratas 
ba dentium obtinet, Pa/azuzs qui- 
busdam denticulis acutis inftar lima 


cítfícabrum & afperrimum. Membra- 
4&4 qua digitos conne&unt in extre- 
mo ferrz inftar dernticuláte videntur; 
|], Lecus ipfis maxime circa paludes. y, 
In /Ethyopia adeo frequehtib;agtni- 1 
tibus graflantur, ut tum morfu; tum 
ítércoribusomnia demoliantur. In 
Septerittione cubationis tempore , 
quoà meridionalibus plagis redeunt, 
copioliffime vifüntur, circa Aprilis 
initi. In Bataviam;Hannoniam, Ar: Carol. ste- 
tefiam migrationis tempore copiofif- phan.deR. 
fimicotfluunt. Novam Hifpaniam R41. 615, 
menfe Decembri pretervolant; In 
India 


* 


nog ub PIEVI ii 


Indiapulcherrimi confpiciuntur. To- 
tumipfis corpus,przter pectus& ven- 
trem,nigrum. Oculoscirculus coralli 
zmulusambit. Ex minore oculorum 


ínerusan AnferStellatus fir Cheno- 
lopex confiderandum reliquit. A ldro- 
vàndus nihil certi proferre poteft. In- 
ter palmipedes quz circa aquas ver- 


Cantha linca cjusdem fubftantix & | fantur,ab Ariftotele nümeratur, Ova arif*. H, 4. 
coloris extuberat , verfusqüeé collum | hypénernia quandoque parit. In pul- 48.c.. 
deducitur. Inde fex féptemve ramuli |listuendiseandem quampefdixope- 


exigui utrinque ad medium colli ufq; 
deícendentis, devaricantur. 

Coiré poft hyemale folítitium inci- 
piunt, initio veris ovaad fummum fe- 
decim ponunt; Steriles evadunt; fi 
mites reddicz fuerint. : 

Migratorizíuntaves, Migraturz 
.. vwóciferantur alté volando ; torté ne 
Author de qua éarumremanéat;. Meridiem pe- 


Partus. 


Volatus, 3 


ram collocat. Et ab Aquilz;; felis & 
czterorum hoftiüm injuriis fefé de- 
tendit. In Cupedijs olim apud Bri- 
tannos fuifTe ex Plinio fuperius dixi- 
imus; Wt. 2 . m "xl " 

De CAPRICALC À occurtit 
Corvo pauló majorem effe ac in dcli- 
cijs haberi, T'zniis transvetíis fufcis 
per collum pectus & ventrem diftin- 
gui; caüdam nullam habete, BR AN- 


Nat  tuntcumSeptentrio ptopellic; iftüm | 57? - Te wh 
| | : is P P 6 unus EA feuBernicla & Bernichiá, Scotis 
"eum. — cum Aufter, nec ceflanc; nifi efurie Bislsuto s Callit' Cpiudnt ipea 

coadi. Ordout Gruum cum filentio | ^ 4 *8Ule ; 12$ ^. rauant ; ye 

TUNER wig M ; | Nonnete; Ifidoro Barliata; Alberto 

literatuüs; nec clangunt nift rupto or- pDyutdoseer died Rosduten di 
| dine. Vide qua de domefticis ex Pli- i * d T" pub s Ch : VENE we 3 i 
Opbia.  pniodiximus. Oppianus nec Dücibus, 2 i : ^ vri ets aber 
Ixent.l.2. nécfómnitempore cuftodibus defti. Vvspteto P a dida Minor eit poi 
t AIUY.— eui (Cribir. Taurüm motitem füpétá- Anfere; Monacharum ornatui, qud 


tuti Aquilarum metu lapillós roftris 
ad coércendamlinguath ferunt. Cili- 
cibusid quidem tárum attribuit Plu- 
" tarcaus: fed ferisadícribiapud Aelia- 
Aelia. H. À. num & Maircellinim legimus. d at- 
L5: 629-. diusadveniunt quam Grues. Vidit 
aliquando Gefnerus fexto Octobris 
permultaás avolantiuni turbás,quz ab 
Oriente in Galliam & Occidentem 
verfus per turmas triangulas vola- 
bant. . 
Quaritum ad zfuzi, cato propter 
exetcitationem minus eftexcremen- 
titia; Crudaadhucfuaviter olet. Lin- 
guz afIz bené à calculofisin cibo fu- 
iuntutr. 
ARTICVLVS IV. 
De Vulpan[ere, Capricalca,e9 
Bernicla ave 5, 
D Feros ÁÀníeires referri debeé 
Fulpanfer, Capricalca, c» Branta. 
VULPANSER fcu Chenalopex 
| quibusda; eft avis pe&oreruffefcens; 
aquatica; incuniculotüm foveis; in- 
terdum & rüpiüm cavernis nidificas; 
quiamAngliBergandram vocant; Ge. 


Vas. 


colorem albuinatto fupérimponunt; 
fimilis. Alis & dorfo coloris plum- 
bei , caudabrevi &nigra. Anferum 
feràrum more Volat; ftrepit, paludes 
frequentat, & fegetem depopulatur; 
De ortu magna eft inter doctos coü- 
troverfia. 


nulli ex pomis cujusdam arboris iri 
infula Pomonia nafcentibus corru- 
ptis; alij ex fructu foliis congloinera- 
tis fimili; qui cum opportüno témpo- 
re decidit iri fubjectam aquatm; revi- 
vifcit; convettiturque in vivam ; ori- 
ri exiftimant. Ifidorus ; Alexander 
ab Alexandro; Olaus Magnus; He- 
&or Boéthius; Scaliger; Mejeriüs, Ge: 
fnerus , & alij ; comimunifamz ad: 
ftipulantur; Bataviex ptoptia infpe- 
&ione in Grónladia Batniclas, qud 
ovisincubarent, pullosque edu- 
carent fefe inveniffe af- 
firmant; 


es (0) 


- 


: E na —— L aeri iam e ea Res e I er a LR Nn 


CAP. 


Aelian.H.. 
4.1.5.30.1; 
19. t.16. I, 
i1. 6.38. 


Quidam coire volunt: às 
lij exputridisnavium ruüderibus;non: 


142 


CAP. IL 


«De ezinate.». 
ARTICVLVS L 


«De efnate 1n genere». 
A seres antiquis vifoxa, vel vav- 


v» recentiorib. wla, vel mazivi2s 
vel Pappos, avis eft apud nos notiffi- 
ma. Doríumipfi& roftrum lata, pe- 
des cartilaginofis membranis interfe- 
pientibus, ampli;crura brevia crafla, 
& retroverfus difpofita, utin natatio- 
nc valentiusinftantes; aquas propel- 
lerepoíffent. Gulam habent amplam; 
linguam plzrazq; interius afperiufcu- 
lis utrinque eminentijs dentatam & 
quafi plamatam: Mufculos circa cor- 
poris fuperficiem feparatos , interio- 
resalbidos: quod fi exteriores liveat, 
quod vi frigoris fieri videtur, bonam 
fecuturam aftatem ruftici apud Hel- 
vetios conjiciunt. 

Aquis vum ut earum frigiditate có- 
genitam intemperiem;que calida eft, 
contemperent; rumut pabulü quoq; 
naturz fuz & palato conveniens,illic 
quzritent;gaudentinq; is maximaim 
temporis partem verfancur. | 

In cibo herbarum aquaticatum ra- 
dicibus & feminibus, vermibus, & a- 
nimaliumaquaticorum ovis,lenticu- 


Defcri- 
pite. 


Locus. 


Yidius. 


làinprimis paluftri , quam Crefcen- | 
tienfis Anatinam, alij Pavarinam vo- | 
cant,dele&antur. Suntqui pifciculis 


e limo vefíci, nec à venenatis abfti- 
Scalig. tn & N ? Erde : bft 


aquis natando, ex alio loco extra a- 


HISTORIA X ATORALIS" 


mó non plané agnofcentis faetum , STR 
mox incertos incubitusfollicité con- L10.65.- | 
vocantis; poftremo lamenta circapi- 
fcinc fta; na,mergentibus fe pullis na- 
tuta duce. 
Vocei. Anatum author philomelz 
pet tetrinire exprimit. Scaliger quiri- 
tatricem appellat. Foeminz craflior 
eft,marisacutior. 
Lenté ob crurum brevitatem zzce- Izceffas. 
dutitjadnatandum porius apti. ! 
Ingenium ipfis cum Anfcribus fete Izgenis. 
commune, Aquilarum quomodo de- 
clinare foleant idus Aclianus defcri- 4efzp, g, 
bit. Merguntur dum involant, & fub 4.15. c.33. 


quam eminent. Cum fefeaquis mer-. 
gunt,plumas; cum pennasroftro pur- 
gant, diuq; & multum alasexcutiunt, 
ventosfpondere Theophraftus, ZE- Theophr.de 
lianus,& Pliniustradunt. Venttris & (ignis ven- 
inteftinarum in bubus dolorem, vifu tor. 
natantium Anatum levari, easdem 4eliz.H.A. 
majore profe&u mulos & equinum.^7-^7- 
genus confpe&u fuo fanare , Colu- Plin. H.N. 
mella & Vegetio placet. RA 

e Pe E: . Columel. 

Vfusincibis notus eft, Cato Cenfo- p s 7 &. 
rinus zgrotis etiam tefte Plutarcho ,J, 
preícribijuffinduram,concoétu diffi. V füs. 
cilem , nec laudati fucci effe , apud p/utar. in 
Hippocratem, Galenum , &alios le. Catone. 
gere eft. Alij Anferinz praferunt. 
AlexaderBenedi&tusin pefte damna- 
vit,Fracaftoriuslue venerealaboran- 
tibusprohibuit. Pectus & cervicem 
laudat Martialis, cxtera danda co- 
quo. 

Ufum in cfediciua fuperius etiam Gell. Nod; 
att:gimus, Mithridates Ponti R exfo- Attizar. 1 


Thodphr.d; Rete. quod Scaligero placec, vo- 


litusearum fanguinem miícere medi- 17-^16. 
cauf.plan- lant. | 


| | camentis quz digerendis venenis va- 

tar. L2. uanrum ad Gegeratiogem tantz— lent; ipfe talium medelarum ufu ab 

Partus, funt; Authoridenaturarerum,falact- | inteftinis epularum infidiis cavebat. 
taris,ut plures mares folam foeminam | Idem, fanguínem à cerebro defluen- 
certatim coeando,occidant. Meníe, teminfufus t fiftit. Adeps per Cly- piiz. H. N 
Martio & in Íequente concumbunt. | fterem inje&tus dolorem fedar ede 
Pariunt juxta aquas & rigua;pulli ex- | cum , & emplaftro ad pleuritidem a- 
clufiftatim reconditi quadam naturá^ pud Myrepfum immifcetur, Fimum 
aquam profequuntur ; & mox ut o- | Villanovanus utiliter morfibus vene- 
vum exeunt , tanta agilitate vigent, ! natisimponifcribit, Chinenfesadeó 
ut etiamfi matrem mori vel alienari | numerofa agmina alunt, ut fzpe XX 
contigerit, finenutrice vivant. Super | excedant, hisin evellendis noxiis P^ 
omniaautem eft earum ovis fubditis | ryza herbis utuntur. Quz Campo- 
Gallinz atque exclufisadmiratiospri- fulgofus, deAnate cü tredecim pullis, 


3 | | mens 


uri: 
Klra Endtlein. 


x. 


pl 


Ed 


Glaucion. 


heu ma 


J 


i/i W 
li fil I 


) 


VM Rhen i 


2xSCR 


yer (MEC 
pies" 


i 
n 


T IJV 


menfe Decembri , fefto Nicolai; in 
Gallia propé urbem. Redonenfem, 
templum temporeMiffe ingrediente; 
& aram circumeunte, ac unum pul- 
lumibidem relinquéte (nefcitur quo 
is fe recipiat, ) fcribit, an fidem me- 
reantur, penes Lectorem judicium 
efto. 


ARTICULUS IL 


De ZAnate Domeflica, Indr- 

|. €4 , ybica, €9 Cai- 
V1"4. | 

à NAS DOMESTICA Gracis 


vato 0I Q2C AratO uomid Gs, inter. 
dum alba, aliquando cinerea , fzpé 


, compoíiti ex utrisque coloris inveni- 


tur. Inter marem & foeminam hoc 
eft difcriminis,quódille plumas in U- 
ropygio verfus caput furrectas ha- 
beat, Quodtamacutam & magham 
vocem edit, & tam diu caput fub aqua 


,ténét;afpéra arteriz debetur,qua bi- 


fariam in pülmones devaricatur; veti- 
cam quandam duram & concavatn; 
quz ubi major apparet , dextrorífum 
vergitjhabet. Famisaliquando & pe- 
ftis przfagae domefticz , manfuetudi- 
nisoblitz , Sylvas cum Gallinis, An- 
feribus ; & Pavonibus petiifle di- 
cuntür. | 

ANATIS INDICLAE tres defcti- 
prioneshabentur. Prizscaputquod 
auctum plumis, in (ümmitate criftam 
plumeéam candidam per totam colli 
longitudinem, quam cum excande- 
Ícit,erigit,geritfanguinis inftar rube- 
fci: lotuim cou ; callofa & inci- 
furis diftin&a caro eft, Roffrum tocum 
caeruleum. Collum;qua corpotijun- 
gitur, circulo plumeo nigro;rara plu: 
ma alba, maculofa; per ima anguftio- 
re; per futima látiore,nitefcit: Extre- 
m alx atque cáuda cum fplendore 
utin Cantharidibüsvilefcunt, Foe 
mina nóitavariegatur; mati alioquiri 
fimilis. A4/zerius caput albicabat. R o- 
ftrum,crura, cauda, & alarum loiigif- 
fime pennzatricoloriserant. Col. 
lum fupremum angufta linea nigra 
ambiebat, In Tertia nihil fingulare 


PF IBU 143 - 
apparet, rüberculum rubrum rotun- 
dum fiexceperis, quod pofteriori ro- 
fttiparti & crurib. infidet. Id ipfi cum 
Anate maritimaR ondeletij;cujus ro- 
ftrum & crura rofz fylveftris colore 
rubent, capütnoh fine viridibus ma- 
culis,nigricat;commune eít, 
NB. Deazatibus Indicis videetiam 
— antil[am.Num.io, 
LYbICA ucaBellonio deícribitur, 
media eft inte? Anatem & Anferem 
magnitudine. Roffrzi habet breve, 
latum,& inextremoadüncum. In ca- 
pite inter duo nafi foramina zubercus 
Jum ceratiinftarrubidum. Tempora 
fine plumis, cute corium rabrum pra 
|fe ferente. Genitale fanguinis inftar 
rubrum, tam magnum, ut digiti unitis 
craífitiera, quatuor vel quinq; longi- 
tudinem xquet. Voceminter ruptam 
tanquam malé affectos pulmones ha- 
beret. Quam Aldrovandus defcribit; 
rofttum denticulatuüm habebar, toto 
corporenigrefcen$,pectoredunraxat - 
pauló albicante ; Scaliger Indicam 
vocat: & nullam emittere vocem; o- 
va,quz unicoloria,fufca,rotunda pe- 
néfunt, fiad folem defpicias, eandem 
infummo nigtedinem, quzin earum 
! roftriseft, habere;adjicit. Si duasno- 
| ftrates fingulis maribus deítinaveris, 
magnum numerüm ovorum pariunt, 
Sed pulligenitinullam fobolem pro- 
creabunt,; fi Auguftino Gallo credi: 
mus. mo 
Anatem CAÀIRINAÀM & maàtein 
S& fceminam defcripfit Aldrovandus, 
| Masqui feemellae major, liabet roftrü 
| qua capiticonjungitur valdé craffum 
&tuberofum,in hamum tandem acu. 
tum& curvum de(inens;nigricans fe- 
ré,fed propé finem tubidum;caputa- 
trum & citratum ; guttur fub roftro 
punctulis (ub candidisinterftin&tum;, 
Corpustotumferé atrum. Crura bre- 
viafed robufta, Foeminzroftrüm erat 
minus tubérofum, qua capite conne- 
&itur,linea partim alba; partim rubra 
fatislata diftlinctum. Macula illa.qua 
' inmatisroftro rubra;cinerei co« 
loriserat,cui nonnihil ru- 
briadmixtum,&c. 
x x 


— 


ARTI. 


artyr. de 
ut. Oceati 
[.x, 


Locts. 
Olaus Ma- 
gnus H. 
Sept. [. 19. 
€. 6. 


| volant. Quia minusibidem a lupis & 


Prafagiu 


no 
ARTICULUS IIl. | 
De Anatibus feris ingenere,€9 | 
n [pecte de Querque- | 
duas, | 

Natum Ferarum multa funt dif-- 


ferentiz. Nam ut de illis taceam, | 
dequibusacturi fumus, funcin Infula ! 
i 


S.Johannisin Americaalbiffimz, ca- | 
pite rubeo. In Ancyraaliz qu& voce 
cornuum fonitumimitantur,liberta- | 
tis ita amantes, ut per totum etiam 
triennium in corte nutritz, f10ccafio 
detur , erumpant, Caterum latiro- 
ftris omnibus corneus quafi in extre- 
mitate z2g4z cít,quo cibosapprehen- 
dunt; deztium loco ftriz circaroftrum 
afperiufculz, suezbrane pedumin ex- 
tremoferrata. 

Videbisipfas paflim; in feptentrio- 
nalibustanta copia, utferé canctas a- 
quas operire videantur : in ijs tamen 
inprimis, quibus fübterranez venz 
calidam exhalationem fubminiftrát, 
quasapertas circulari & obliquo na- 
tatufervare conantur ; fi vehementia 
frigoris vincantur , vaftum iare pro 
ftatione petunt. Migratorias efle, & 
ad Xanthum fluvium adverfus cor- 
vos pügnare, quidam credunr. Hye- 
mis tempore aut in ripis fluviorum 
aut pifcinarum aggeribus , aut palu- 
dum frutetislatere,aut fylvarum pto- 
pinqua, hortorumque prafidia pete- 
re,verifimilius effe exiftimo. San o- 
mni alicubi tempore confpiciuntur. 
Quzin Tugurino lacu veríantur, Ízc- 
pé ad vicinum fluvium Silum trans- 


vulpibus lzduntur. 

Sifrequentes & conglobatas ferri 
animadverteris, quanquam ccelo fe- 
reno , imminentem expedtabis plu- 
viam; fialasin continente cócutiunt; 
ventum inftare exiftimes. 

Przcipuz ex illis fanc Q U E R- 
QUEDULZE,quz Aefcades & Phafta- 
des dicuntur, quaquein Minores & 
Majores dividuntur. MINORES que 
Querquedulz proprie dicuntur , A- 
natibus funt minores,roftro,pedibus, 
& cxtera fimiles, Gula ipfis aiba atris 


HISTORIA XO ATFRALIS 


- 


notata punctis; venter candidus, alz . 
inczfio viridantes ; pedes cüm mem- | 
branisnigris cinerci. Vivas ventre de- Sebvrtcbs 
plumatoin colica malum ad fetrahe- feld.in A« 
re Abdomini appofitas, experientia Wo 
docuit. Species plures apud Aldro- "s 
vandum invenies, ex quibus Japozice 
priores quzadífcapulamfunt pennz, 

rofei obfoleti coloris, fed maculis fe- 
milunaribus nigris notatz erant. Se- 
quentes partim albz partim virides 
conípiciebantur;iomnium longiffimz 
cxruleo vegetiffimo decorabantur | 
colore, 

Adhas AN A $ circia, Keraell circa 
Argentoratum dicta, Ozerquedula cri- 
flata,referuntur.. Circia mergulo pau- 
lo major eft, corporc fufco, roftro la- 
tiufculo. Calculis & feminibus her- 
barum aquaticarum victitat. Kerzelf, 
habet Roftrum Indici coloris, caput 
ruffum, punctisalbisrefperfum , ver- 
ticem nigrum, gulam albam, alasci- 
nereastransverfis duabus lineis albis 
diftinctas, Pectus ruffum,crura fufca. 

Crifíats quam Bellonius Colymbim sellos. in 
vocat, corpuseft rorundum viridica- Hifl. Avis. 
tegemans; occiput Onocroraliioftar 
criftatum, oculi zre polito fplédidio- 
res;sfub quibusjuxta rictum lata utrin- 
que vificur macula. Crura brevia,pe- 
deslati,pe&tus cum capite & collo ni- 
grum,venrer plumbeus. 

BOSCADES MAJORES funta 

fpe&u cinerez: Masincolloradian- 
tesquafi Pavonis pennas colore ex vi- 
ridi & cxruleo compotito habet,tor- 
quem circa collum album , & in alis 
verfus ventré colore fplendente funt, 
velMinores,quib,caput viride,roftrum 
fubflavum, venterexalbo cinereus & 
varié maculofus,crurarubentia, Ari- 
ftophani forté vsgs£crpévay di&tz : vel 
cAMajeres,qua coloribus cum illis ma- 
gnaexparte conveniunt, & Srerten. 
ten quod roftro fundum fodientes vi. 
&um perfcrutantur,dicuntur. Amant 
glandes & avenam. Congeneres ipfis 
Anates à vi&tu Graminea ieu Juncez, 
Schmitentem di&a;roftro & pedibis 
nigris,cerporis colore dilutiore.Quà 
Bellonius A4za£em Torquatam efte cre- 
dit, & z«gis£oruém Ariftophanis, me- 
diz eftinter Anferem & Anatem ima- 
gnitüs 


] 


^] 


gnitüdinis,moribus Anferinis,fed vo- 
cemagisobícura, quz ex ovis rufti- 
cisinventis &. Gallinz fubjedtis pro- 
dij dicit; illam Gefnerus Picam ma- 
rinam effe,pedibus palmatis rubeíce- 
tibus, & ad pofteriora magis pofitis 
quàm czteris palmipedibus; roftro, 
tenüiore magis latitudine fe demit- 
tente, quàm longiore proceflufe ex- 
tendente, quatuor incifuris rubris à 
fumma , duabus abima parte fulcata, 


ARTICULUS IV. 
De aliis Anatum ferarum 
J[peciebus. 


| pReter Bofcades, funt & inter Ana: 
tum ferarüm genera, G/aucius, Ands 


^o jua, cMufcaria, Platyryuchos, Fiflularis, 


Catdacuta, Nigra, Herle Tadorne, Pufhunus 
€ Penelope avis, deiis quorum Aldro- 
vandus lib. xix. cap. 45. mentionem 
facit,taceo. | 

Pro GLAUCIO,quem Athenzus 
aboculorum coloreita dici, & Anate 
minorem efle fcribit, Morillanem no- 


VIBUsS HO 
put non rubet, fed maculas aliqüas 
llavas habet. 


MüSCARIARUM (dicuntür ità Gefüer. ih 


quod mufcas capiant) tria fupt gene. orgirbol, 


rà. Fui quod laminar roftri fupe- 
riorem habet plané cróceam , dentes 
utrinqueferratosymembranacceos fle- 
xiles,eminéntes. Colorem plumarutn 
pertotum corpus varium.  Helveujs 
Muggrate,«Alteriiz corpote magno; 
coloris elegátiffimi in lacu Podamico 


& Moffente à palüftri caeno vocátut. 
Tertium Mifcenis Pillente dicitur, ro- 
ftrolongo;molli & cinero. Mufcifu- 
Íícis fufpenfo gradu ingrediens infi- 
diatur, &z Yocem noctu lamentati £i- 
milem edit Pw M 
PLATYRYNCHI feu Lati roftré 
inpluta genera difperguntur. Sunt 
quiroftruta clypéoruin inftar conve- 
xum & longum nigricans habent. Et 
quiainter volandum alis fuis ita per- 
ftrepunt, utfonüs crépitaculorum re- 
praífentetur, C»5cbelentet dicuntur. 
Quibusdam qui Safcbenmaul Helve- 


tis, inferiorem roftri laminam fupe-- - 


rioremitaut totaintta éam includa- 
tur,fubire,dentes ab uttaq;roftri par- 
 temolles, Bexiles, re&os, & omniurni 


Bellon. a- 
pudAldrov, 
Ornitb. [. 


bis Gallicum Belloniusobtrudir, Cu- 
jus roffrumin margine ferrz inftar in- 


in colore pallentis ochrz, effe afferit, : Conftantiam vifitur. Murente 


cifum eft. Collum circulus quidam co- 
loris albicantis cingit. Caput totum ad 
mediam colli regione ferrugineo fa- 
turato ornatur. Lizguam habet adeo 
carnofam, ut prope radicégemina vi- 
deatur. Nullü feljjecur in duos diítin- 
&um lobos, quorumunus ventriculo 
incumbir;inteftinisalter. Pica: íe- 
minibus herbarum , quz in ripis na- 
fcuntur , aftacis tenel is, limacibus, 
millepedibusaquaticis&alijs. Con- 
generé ipficam,qua Gallis un T'iets, 
dicit, mediointer Motrillonem & A- 
- natem marem colore. 
 FFSCAüiàcolote dicitur. Àmedia 
maguitudine, quidam MEDIAM di- 
xecre. Gefneruscandem cum R othal- 
fa, unde Erythrocephali quoque no- 
ien metuit,&veterüPenclope,quod 
fimiliter QoracAcyyQ* , & mriuxcdueQ: fit, 
hoceít collo puniceo & vario, facit. 
Triplicem ejus defcriptionem apud 
Aldrovandum invenies. Foeminz ca- 


longiifimos effe;adjicitGefnerus;funt 
quibus idem duplo feré quàm in cz- 
terislatiushabetur: idque in mareni- 
grumyin foemella modo flaveíces mo- 
dómaculis varium vifitur. Danrur & 
platyrynchi pedibus rubris: & alii voffra 


gro €? plazo, quorum defícriptiones 


apud Aldrovandum habentur. Per- 
tinet ad eos , C/azgula cujus mas fe- 
cundum oculos, qui pulchri funt , u- 
cinque fnaculam albam , caput ma- 
gnum, & in nigroviridans habet; fce- 
mina & v;rorc & macula deftituitur: 
Fuligula à faligineo totius Corporis có- 
loreitadi&ta ; cujus roftrum breviu- 
fculumlatumq;,lineaalba;alas propé 
finem ttranífveríim fecat. Czrrbata,V ol- 
lente à corpulentia, gallinz magni- 
tudine, cujus mas apicem in vertice 
geritnigris pennarum cirrhis condi-« 
tum, prope quem pennz utrinque ex 

nigro virent. 
FISTULARIS,àfonoacutiore 
quem fiftulz modo emittit denormi- 
T natá, 


146 
nata; roftrum habet colotc ifatidis, 
circa ungue ductus quafi fila nigros; 
collum nigro rubroq; varium,tergum 
partim plumeum , partim rubris ni- 
grisqpennistemperatum.In Faernel- 
lisnihiltalecernitur. — | 

CAF D ACF T AE xoftrum füper- 
ne nigrum, àlateribus ifacidis dilutz 
imitatur colorem. In fcemella cum 
maculis nigris cinereum.in alis penne 
infimz transverfim alba;mediz in ni- 
grec gemmantes,viridi,& damaíceno; 
extrema nonnulla flavicantes ; qux 
faemella denegata funt. 

NIGRA àácorpotis colore ita dici- 
tur. Lineaalbaperejus alarum lon- 
gitudinem excurrit. Roftrum nigro 
luteo & rubro diftinguitur. Pedes 
rubefcunt. | 

HERLE, ut Galli vocant, roftrum 
habetrotundum & in extremorecur- 
vum,rubrum, utrinq; ftriatum, colo- 
rem maliaurandj,Linguam ferratam, 
alascandidas,pedesrubeos. Gefnc- 
ruscum inter Mergos rclegat. 

LA TARDONE corpus totum 
effetcandidum , nifialz fuperius ni- 
ereícerent, ubi & linearubra utrinq; 
confpicitur. Rofteim habet breve,in 
fupernáa patte rubicundum, à laterib. 
utrinq; verfus narium foramina ma- 
cula nigra notatum, extremitateina- 
liam unguis inftar definens. — Crura 
pauló altiora, Torquem, qui pectus 
ambit rubrum , cum tota ventriculi 
regiocandicet. —  . 

PUFFINUS aviseft marina; colo- 
re fufca;pennis cáret, fed plumis tari- 
tum ceu lanugine quadam veftitur. 
Itaq;fubvolarenon poteft.Si quando 
ocyuslocus mutareinftituit ; alarum; 
pedumq,;extremitate nixus,aquas ce 
leriter quafi prorepens przterlegit. 
Alga & cechleis vi&titat. Sale condi- 
tur & tempore quadragefimz editur 
in Anglia. 

PENELO PEN avem Anati fi- 
milem, masnitudine columbz, fcho- 
liaftes Ariftophanisfacit. Jon eowac- 
Aeyvw, id eft, phoenicei coloris collum 
habentem ponit. Gefnerusillam effe 
putat;quam Germani 2Xottbalf/ Bel- 
lonius Canne à la tefte rouíle vocat. 
Capite eft rubro, gutture & pectore 


HISTORIA XC ATVRALIS 


e ru erem ur re e 


Dn ————^——€^ —————————S——————————————————————————"«mKCDHX''GÓ——— À— 


LUCES emm 
n ———————— 


nigro» reliquo corporis!colore plumi- 
beo;roftro,cruribus& pedibus fufcis; 
Marem defcripfit Aldrovandus exa- 
&é,quem vide. 

CAPUT IV. 

De EFulica, Cotta,€9  Rallo 
Jtalorum.» 
PESE quam quidam Phznen; 

quz offifraga eft effe credunt; qui- 
dàex veteribus, ut Cicero, Erodion, 
nonnulli Cepphum Ariftotelis ; alij 
necforté malé a/lviaj5 cum à fuligine Delz cer 
ita dicatur, putant, quaque Kiranidi da fuper 
Phalaris, Alberto Mergus niger , & E 
pullusaquaticus dicitur , avis eft ma- Deferi- 
gnitudine Gallinz; colore pertotum Li z 
Corpus nigro;in collo& cápite niger? : 
rimo,collo oblongo, fyncipite glabro 
figüutaovali;alba pellicula; figura cri- 
ftz gallinacez refpondente, intecto, 
[péciecalvitij. Digitis pedutn mem- 
branz nigra lata, fed divulíx adhz- 
rent, & utrinque autab altera faltem 
parte fecantut. Internodia meémbra- 
narum femicirculos feré conftituunt. - 
Recta pedibus incedit, velociterque 
currit. Lingua quàm Gallinz mol- 
lior,unguesgrandiufculiac nigri. Álaz 
adreliqui corpotis convexum incur- 
vatz. Ventriculo lez adharet,una ex 
partegracilis & tenuis; altera veró in 
extremo ctaffior, atque folex equi in- 
ftar inflexus, dimidiz juglandis lati 
tudine. Lobo /epazis dextrofollicu- 
lus fellis auricularis digiti] magnitu 
dine anneGtitur. Pu/zezes coftis ad Bellonius . 
hxrent. Zzfeffizum rc&um appendi- aps Al- 
cibus utrinq; fingulis palmi longitu- 4'?v- 19. 
dine, extremo furfum reflexo, inftru. ^? 
&uminvenies, fiillud in fuperna par- 
te afpexetis. Ova intus formata &- 
lumbisantexajam indeab hyeme et- 
iam obtinent. Nullum fexus difcrimé, 
utin czterisavibusagno(citur. Sunt 
támen aliz alijs interdum in ventre 
colore magisífpadiceo. 

Locis paluftribus & ftagnantib. de« Locus e: 
lectatur, Maro marinas appellavit, Ficus. 
Herbis & quovisfeminumgenete ve- 


Ícitur. 


org. 1, v. 
"Cicero in 


Progn. 


DE A4 
Nidalatut hmi; & ova magnitu- 


dine ovorum Gallinaceorum cR 
ponit. Cumpet ferenitatem relictis 


dam.furfum attolli fagaciter odoran- 
tur,& ventos prafagiunt, utapud Vir- 
gilium legimus. Procellasvoce te[ta- 
ri, Ciceroauthoreft. Obfcurus qui- 
dam, dum alas quatiuntaquam; dum 
fefubmergunt,fimulq; alas quain, 
ventum przdicare tradidit. 
Genusillud quod Marcel Frifiisau- 
dit, cadaveribus paícitur. "Ova inter 
arundines parit; quib. abincolis, uno 
reli&o ablatis, & nido perforato, ré- 
verfa alia & alia, fraudes nefcia ponit; 
donec effxta exhauriatur. 
.. QuamParifiéfes Diabolum marinum 
vocant, colore eft rà exquiíité nigro, 
ut penicillo indu&us eile videatur, 
albam capitis maculam latiore quam 
Fulica habet, crura ad fe attrahit. 


Sob. d bibis dads ds donde did rcm 


S o mc que 
Else Ditelrt pet UD 


T * T TY PPETPPPDTTTE 


VIBFS E, 
COTTA Anglorum: àvis eft. Fuli- 


ca pauló minor, forma & colore fimi- 
lis. Roftrum tuberculo quodà rubeo 


Phenom, paludibus; in ficco ludunt; vapores ab; infignitur, crura rubent, nulla fynci- 
Vi1sil. Ge- aquis ad imbriferam nubem crigen- 


pitis confpicitur macula. Urinando 
ad maris usq; fundum,alga,limo, gra- 
mine,parvisq;cochleis nutritur:pifci- 
bus abflinet. — Negant eam diutius 
iei volare;quam pedis cavo haufta; 
priufquam volet;aqua, retineatur. 
RALLUS Italorumin eoà Fulica 
differt quod roftrum habeat nigrum; 
plus albi in alis & circa oculos colo- 
ris, crura fübviridia, calvitium nullü; 


| membranas inter digitos non ita dif: 


| fectas. MOlitisrure nga procul Ve- 
netiis diftante magnis capitur expen- 
fis. À famulis,qui venaticorum canum 
vice eothurnis induti per aquas cr- 
rant,fuftibus exturbantur. Hine 
preda Falconum iní- 
diis fiunt; 


HISTORIE NATVRALIS. 


AVI 


Bus 


I'USSERTUE 


De Avibus Aquatcis, Fiffipedibus, 
TITULUS b. 
De eAquaticis Fifepedibur ('arnivorit. 


CAD UPS. 


"De (conta. 


27$ Iconia Grecis 7:25 | Plinij affirabatur linguam nón ha- EJ, f, N. 
! & meAayic , quibusdam | bere, habere;illaq;fub rubrarà & bre- ^10«.25. 
Wo uhxui, & sex«go, àvis eft | viffimam notum eft. Degebant quoq; 
(apud nos notiffima, | olimin Italia, nuncnullas effe opina- 
9/6) pennis albis & riigris, | tur Aldrovandus. 
cruribus albis , soffro. In Fiderate agro,ticenidum feciile ^ Das 
Gruino fub rubro & craffo. Jipppre apud Pliniü légimus; qui pariter eas- 


pens 


Defcri- 
ji. | 


Aldro. Or« 


NER a I. 20. 


- 


Capofulg. 
Memorab. 
I, e^ 


Plin. H.N. 
L10.6.23. 


ufo HISTORIA NQUTURALESS 


demamanum arbuftolocü in'Trans- 
padanaltalianon permeare;ficuti nec 
octavum citra lapidem ab eo; rcfert. 
Sed & in Britannia ignotas effe audi- 
vimus, creditumque vulgo nonnifi in 
liberistegnis verfari. Migratoriam 
efleavemcertum eft, fed quonam € 
locovenirent,aut quo fe referrenrin 
compertum antiquis orat. Exlongin- 
quo venirenon dubium , eodem quo 
Grues modo, illas hyemis, has zftatis 
advenas. Extractus exquodam propé 
Metim inLotharingia lacu junctarum 
lobus;c"z thermis excalefact revi- 
xerunt , fi Campotfulgofo credimus. 
Sed& ex Lariolacu edu&tas(fimul ro- 
fttain ano inferta habebant ) & rité 
eodem reftitutas modo, Gaudentius 
Merula authoreft. Bellonius in 7E- 
gyptum in ZEthiopiam avolare fcri- 
bit. Septembrique & O&obri menfe 
totam /Egypti planiciem occupare, 
oculatus teftisaffirmat. ( Cum circa 
Abyduminquiteffem, vicifimoquar- 
todie Augufti, ingentem ciconiarum 
vim confpexi, qua ad tria vel quatuor 
milliaaccedere videbantur. Volabàt 
illzà Ruffia& Tartaria; 8 Hellefpon- 


tum agmine decuffato transverfum 


trajiciebant. Et cum fupra Tenedum 
infulam effent. Longo per anfra&us 
tractu fe convertebant, donecin cir- 
culum omnes collegerentur. Inde 
priufquam longiusá faucibus Propó- 
tidis pergerent , in minores aliquot 
turmas fupra vigintife diftribuebant, 
& fc invicem verfus meridiem feque- 
bantur) Abiturz congreganturin lo- 
co certo, comitatzque fic, uc nulla fui 
generis relinquatur, nifi captiva aut 
ferva,ceulege;predicta die recedunt. 
Nemovidiragmen difícedentiü, cum 
difceffurum appareat: necvenire, fed 
veniffe. ( De incolis ubi moraturz 
funt;intellige ) utrumq; no&urnis fit 
temporibus. Et quamvisultra citrave 
provolent, nunquam tamen advenif- 
fe ufquam nifi no&u exiftimantur. 
Pythomes comen vocantin Afia pa- 
tentibus campis ubi congregatz in- 
gcríe commurmurant: eam qua no- 
viffimo advenitlacerant, atq; ita ab- 
eunt. Notatum poft Idus Auguftinon 
temere vifas ibi. 


——^—«—ÓÓ e ———— 


Vefcuntur xanis,anguib. & pifcibus, 'ic£us. 
bisin ejus ventriculo diffecto aviculz 
offa reperit Schwenkfeldius. Bufo- 
nem non nifi fümma fame guftant, 
Hincnocereijs, omnibus quidem]o- 
cis nefas ducunt, fed in Theffalia vel 
maxime, ubi ferpentium immanis co- 
piaeft, quos dum efcandi gratia infe- 
&antur, regionibus Theflalibus plu- 
rimum mali detrahunt. Capitaleita- pig, H.N.. 
queoccidiffe, cademque legibus poe- /^ 10.022. | 
naquz in homicidam, | 

Nidulariin agro Varro innuit. In ps4; 
fummis urbium tc&is , ipfis etiam fu- 
mariis,certum eft, nec dubiumatrida- 
rum aliquando arborum fummitares 
Ícctari. Prímo adventu veteres nidos 
repetunt,falvos à fordibusrepurgant, 
tempeltate lacfos inftaurant& coníta- 
biliunt. Inijs duntaxat Veneriindul- 
gent. Ova,trigintanon amplius die- 
bus,faeminam quatuor Anferinorum 
tum magnitudine tum colore fimiles 
ponere, eaque quamprimum variatis 
utrumq; plumis fovere Encomiaftes jd 
author eft. Incubatus fpatio menfis solin, c. 41 
tempeftate benigniabfolvitur,& tam. 
impense nidos fovent , ut incubitus 
afliduitate plumas exuant. Tam fla- 
grantiamorefcctus profequuntur, ut 
inincendio Delfenfi, cum fubtrahere 
nonpoflent,cumiisdemalis conte&is 
interire,quàm deferere maluerint. 

Fox carum eftapud quosdam g/or- Fox. 
£erare, Quia fonusille ex duabusroftri 
partibus ad inftar crotali vel crepita- 
culi,quod ex duplicizrealamina, vel 
duobus officulisfeinvicem colliden- 
tibusinterfe collifis fir, Crotaliftria à 
D.Syro vocatur. | 

Nunquam Auftro flante volagt, rolatus, 
dumferuntur , pedibus curfum mo- 
derantur, porre&isq;in caudam quz 
breviorillis contigit pedibus, per aé- 
rà contendunt. Dorzeieztes uni tatum 
pediinnituntur, & caput humero al- 
teriimponunt. | 

Cum Cornicibus, Aquilis, Mergis 4//ecus 
& V efpertilionibus zizicitias gerere e? Izge- 
proditum à quibusdam. — Przífagam zzwm. 
efle avem docuere exempla. Preífa 4e//.H.4. 
obfidioneab Attila Aquileja, urbem P44t Dia- 
cum pullis deferuit. Inde augurium ^"^ 
aboppugnantefumptum eft; 3c urbs 

| | d 


Solin. im, | 


Polybifl. 


" 


Ccona.- 


| (e | | d "a Aa go 


i 
J] 
! 


E rw T 


A, "4 
DOS alia 


I Lea emerat. 
' " 


7410T. 


ERE 


ORG 
SN 


NSNSNNNS 


zie) £u CHLETEL 


Jqnanor 


W^. 


PM 
et 


" 
SEE wu I.I QS 


inpoteftatemredatdta. Cum tempe- 
ftasimminet , utroque pede innixa, 
pennas triltioe infundit, roftrum in 
pé&us condit, & vultum co undé 
tempeftas ingruit;obvertit. Ex earum 
cum carnivoris in Lycia. confli&tu de 
preventujudicaturannuo. Sipenes 
has victoria , pecora feliciter fucce- 
dunt. Silla palmamabftulere, fru- 
gum fertilitasprzfagitur. Quod vul- 


Beati rera origanofanant, & Platoni folijs 


| 149 

tur in montanis & fylvofis Helvetix 

locis. Forma & magnitudine à à Ci- gefner.in 
coniis proprié dictis non differt, qua ornitbol, 
parte ala junguntur corpori, oblonga , 
cavitas retrorfum extenía cernitur. 
Inteftina funtinvoluta.In femore dif- 
fecto nervi quatuordecim magnitu- 
dine differentes, quorum duo latiffi- 
mi in genu partem cartilagineam fe 
inferebantutrinque. Velcitueiulnie 


l beis & locuftis. Nidulatur in abierti- 


| 


ibn vefpertiliones à nidisarcent;quod ro- 

ftro cum alvus nondedit, excremeta- 

ejiciunt;quód deniq; lapidem lychni 

ten,ferpentum averruncam nido im- 
Philofr. t. ponunt , ut apud Philoftratum legi- 
in vit Apol- musszzzezie debetur. Lapisin mulie- 
p ris T'arentinz finum conje&tus , quod 
P ^- ex Aeliano& Oppiano habemus; & 
:Oo( o 2:275 


recens. Zingiberis radix Vefalienfi 
hofpitiallata,in gratitudinis exempla 
Gefner. in ibunt. Ciconiam foeminam adulte- 
Ormitbol. vij, poftquam hofpes prohibuiffet a- 
quam, compertam, à maritis alijs dif- 
cerptam:Alcinoén in Cranone Thef. | 
faliz feminam, qua thorum Domini | 
abíentis polluerat, excaecatam: tan- 
quam calftitatis teftimonia legimus. 
Ciconiarum legum apud Ariftopha- 
nem nomen,indeoriginé traxit,quod 
in fene&ute parentes & alunt, & hu- 
meris geftant. 

 Edebantur ante Plinij evum; id Se- 

tonius Ruffus, quem Horatius can- 

gir,inftituiffe creditur. Nemo jam at- 
tigifIe velit, feu quod venenatis vc- 
fcatur,feu quod lavam duram; & ma- 
]i fucci carnem habeat. 

- Ffumin Medicinaiattendas, Affam 
fi femel anno edatur ab arthritidie 
prefervarenugatur Kiranides. | Nec 
capras, nec oves pefte infici quidam 
fcribunt, fi ex ventriculo aqua intrito 
fingulis cochleare unum infuderis. 
Fimum ex aqua hauftum nennullo- 
rum fide comitialibus prodeffe pro- 
Diofcorid. didit Diofcorides,refutavit Galenus, 
Parab. l1. cum adipe fuillo in Emplaítriformam 
Gale. fitilP- v ixtam inveteratam podagram tol- 
:9:^77* lere, apud. ZEtium & Myrep(um in- 

venies, 

Datur & Ciconia, quz quod dor- 

fum totum nigrum f eminus fpe&e- 


Aelia. H. A. 
1.8.0. 20. 


Ffas. 


Aetius Lo 
6:44 


tur,habear, NIGRA dicitur. Reperi- | intra Aegypti finestátum. Sagacitate 
; T : 


bus. In cibo ferinum & pifcofum pra 
fe fertodorem. Infeftatur pediculis. 


CQAPIUT IL 


«De Jbide €9 "Phenico- 
ptero. 


|BI 5 in multiscum ciconia conve- Deftri- 
nit, Veré zeyoeyodec ogeov, In. duplici pio. 
autem funtapud ZEgyptios differen- 
tia. Candida, quz ad Pelufium tantum pjiz.H. N. 
non fünt, cumintora habeantur ZE- 10.6.30. 
! gypto;& Aigre;quas Pelufium dunta- Arf. H. 4. 
xaralit;tota ZEgyptus abhorret. Ca- L9, 6,27. 
pite iftaeft corviaquatici, roftro mu- 
cronato,incurvo,fornicato,rubente, 
& qua capiti jungitur, pollicis crafli- 
tiem fuperante. Abdito in pennas 
que fub pedore capite & collo,cordis 
fipgnaturamexprimit. Simul ac nata 
eft,duas aque drachmas ponderat;ut 
Plutarchus prodidit. Majus pro cor- 
poris proportione cer habere, Gau- 
dentius Merula author eft.zzzeffizusm. xerdia. L 
Nonagintafex cubitorum , ex aliena 3.Memo- 
fidcapud Aelianum legimus. Cornp- 74).c.0. 
primitur id defe&tone lunz , donec Aelian. H. 
aucto rutfus fplendore fulgeat. A.L. 10. 
Aegypto eft peculiaris, mortem fi- ^?9- 
bifameexportata t confciícit. Nul- Lc 
lum non Alexandriz trivium iis ple- Aelia llt; 
num eft, Dicuntur tamen & circa Li. 
cham in extrema Aphrica, ubilacus 
quidam duiciseft confpici. Quam fe 
in Alpibus vidiffe referentePlinio. M. 
Egnatius Calvinus prodidit, Nigram pzzí. 
fuifTe fufpicamur. Cicero. L1, 
Vefcuntur lerpentibus , bruchis, & de Nat. 
locuftis. Illos volucres ex vaftithith Duorum. 
Lybiz vento Aphrico inve&tasinter- 4l. I. 


10.4. 2 
ficiunt atque confumunt.  Nechoc 775 
Ammian, 


Marcelli. 


3 enim 


150 


Meain enim excitat , venturis in procin- 


HISTORIA. AX ATVRALIS / 


dria hyeme ad Narbonenfis Galliz ' 


deii. &umeuntuniverfz,& priufquamter. provinciam volare fcribit Gceínerusi 
eri minos proprios externum malum vaà- ! in mediisftagnis marinis degere; pi- 
Pup. ftet, in aére occurfant catervis peíti- ! fcibus & cochleis vefci;rcliquit Kon- 
Arif à; lentibus. Ibiagmen devorant univer-| deletius. | i " 
Gener.c. 6, fum. Mofesin /Ethiopas per locafer. Apitium linguam Phanicopteri Vfüss 
»entibüs inféffa iturus,papyraceis in- | przcipui effe faporis pronunciafle, 
clufas fecum tulit. Pliniusauthor eft. Heliogabalum ve- 
Partus. Quantum ad Gegeratíonem , 4E.gy- | rà palatinis fuis ingentes dapes extis 
ptij ore coire & parere nugabantut.|&z cerebellis illorum refertas exhi- 
Nidificant in palmis metu felium.. | buiffe;tradidit Lampridius. Léfiprid 
Exovo Bafilifcusnafci putatur, trans- at in Helio- 
lato ex venenatis cibis in illud femi- (oA Do cb gab. 
- nio.Vitaipfislongiffima adeo ut Her- |» | 
mopolis facerdotes immortalem ja- De MHvdei /n genere ». 
étaverint.. Penná, Crocodilus, fcri- | b] 
benteAeliano,8z Ovoimmobilisred- Uam Latini Ardeam fcu ab ar- 
ditur; fed omne ferpentum genus ad dendo ; quod fimus ejus exurar, 
ejus cota&tum rigere , Philes rradidit. feu quafiarduam Dropuer arduos VO- 
More: Eiurarumi mulienumbtatdo. 6] labs vocant, illam Graci tgedw ; feu 
molli graduingreditur: cubile petitu- quod 2g idpos, id eft fanguinem in coi- 
ra fe purgat. Roftri aduncitate pereá , '* exudet; feu quafi 2omów avem À- 
partem fe prodiit (falfugineautem u- | Bor! & Veneri propriam,dixere. — 
titur)quareddiciborum onceramaxi-| ^ GCeZera ipfarum tria Ariftoteles & Gezera. 
. . . . méfalubre eft. Plinius faciunt, Leucuss, Pellum,& «A- Arifl. HA. 
PLN. pHJENICOPTERUM quiàco- feriamsScaligeralbum,nigrum& fub- L.9; c.18. 
15497. loteira dicitur, Lingulacam feuGlor- | fulvum, quod Pigrum Vafconia vo- ERN 
tide Ariftotelis effe credit Bellonius, | Cat. Aldrovandus innumera obferva- ii 
fi Scaligeri defcriptionem fequimur. | Vit. Corpusipfisleve,exile;macilen- 
Roftrum nequerectum plané, fed ne- , tum. Collum longum. Roftrum lon- 
queaduncumhabet. Scythici arcus | gum, crafiiufculum, robuftum, intus 
potius parcem imitatur. Cinereum | cavum, imn extremo acutum. Digiti 
colorem nobilitant alarum punicez pedum terni longi,membranis modi- 
 pennz;àquibus& nomen. Earum |c6 jun&ti. Quartusretró pro calce fi- 
quoquenonnihil ad caudam , quam | militerlongus eft, — | | 
hujusgeneris longi cruris levibus bre- | Deguut numetofx circa paludes & Lotus, 
viffimam habet, ac veluti precifam. | itagnainBononienfi,Ferrarienfi, Ma- 
Subroftri initium ad colli commiffu- | tuano, & Ravennate agro; reperiun- 
ram finus turgidus eft qualis in Ar- | tar& in Anglia, quod ibi capitale fit 
deola. Crurapedesq;alishabetcon-|€as occidere. In Gallia Ardearia 
colores, fedadeó breves , ut cum in | inftituta habentur. Pulli volandi có- 
homine Galenus agnoverit longiffi- | potes ultro citroque commeant, de- 
mos,huic omnium quz nota funt no- | inde domicilia repetunt. In Infulis. 
bisanimalium, breviffimosatrribue- | novi orbis quz Ardearum dicuntur, 
re potuerit, Magnitudoei Ardec.Flà. | tantam ovorum Hifpani invenerunt 
mant nomen in Provincia. Haber ; copiam,ut multosijs currusonerarét, - 
& alterius iconem Aldrovandus, qui | Ab Agricola inter casaves numeran- 
excinereo pheniceo& albo miftis co- | tur,que calidioraloca querunt. Con- 
loribusfpectabatur. Superior mandi- fecta hyeme ad folita revertuntur. 
bula, in medionotabili extuberantia | ^ Peffug£ur pifcibus & oftreis. lilos Vidas 
infignisiinferiore longior erat,& in a- | dum capiunt, folis radios ita excipiüt, 
. cutiflimamaciem delinebar. ut vifaipforum umbra refugiant. Hos 
Locus. De /eco nihil feré certi. Nilavem | cum teftis devorant, quasá colore in- 


- 


Heliod.l. 6. diferciffimó facit Heliodorus;exFlan. 


ternoapertas,revomunt. Anguillas 


quoq; 


Lfeld.in A- 
LviarSilef; nis cacrorum exchelis & caudis, pla- 


quoqueintegras deglutiunt. Adpe- 
demtanquamadiillicium concurrere 
pifcescreduntur. Sioleoex ipfis per 
defcenfum deftillato inüngantur ma- 
| nus, pifcesita advolabunt, ut fponte 
Scbvvéck- capipollint, Pifcatores Hirfchber- 
enfesillicium ex farina hordei, cat- 


centz liniexprefIo oleo parte ufia,vi- 
tellis ovorum tribus, pinguedine Ar- 
dex & olei laurini ana unc. 111, cum 
pettolei & Camphorz ana drachmis 
duabus conficiunt. Mirifice pifces il- 
liciuntur. D M 
— Inecoitu angi, mares etiam cü voci- 
feratu fanguinem ex oculis profunde- 
. re, nec minus zgré parere gravidas; 
Ariftoteles,fed falsó prodidit. Vidit | 

fxpé coéuntes Albertus, cruribus fü- 

per dorfum foeminz flexis ; ità ut pe- 

des niaris ad caputfaeminz fint, &ge- 

nua verfus excremehti fedem fupef£ 
dorfum. Motu alarum fe fuftinent & | 
emen infundggür. Ni4ificazr in fyl-| 
vis, locispaludofis; alnis & falicibus 
 Confitis ác feré inacce(lis gregatim. 
Sic & ab aucupibus, & à rapacib.im- 
munesíeputánt. Cancros ceu fafci- 
nationis amuletüm nidis fuis impo- 
Aeliz.H.A4; nunt, fi Aeliano credimus. Carvo ad- 
LA435.. verfus infeftinantia nidos füos ani- 
mantia fe munire , prodidere non- 

nulli. | ^M "n 
Voluus. — Folagt extenfistetró pedibus. Ideo 
Arift.1 de. ilis Utopygium inutile;collo contra- 
incoffnA-. Ctostam alté,ut fupranubes tranfcen- 


Partus. 


"m4. ^ dant, maxime cum jam futurz immi- 
nent pluviz. — 
Affettus Inimicitias cüàm Alauda, ovorum 


aclian. H. fuorum hofte , vulpibus, cochleis & 
45.6.55. Rapacibus exercent. Szpé cochlez 
nativis egreíIz ceftis;in magna fecuri- 
tate pafcuntür; Árdez in vacuas in- 
volant. A Falconé deprefla; roftro 
füb alis conditoác furfum elato; irru- 
entem excipit. Szpé amba elifis in- 
tcraneishumiafiliguntur enecte. Ac- 
Cipitrem excrementis fuis ; quz pen- 
has ejus & pedes faciunt; & exurunt, 


e À— —Q— 


tepellunt. Fertur Falcones ; quod | 


Crefeent;. Crefcentius prodidit , fi fanguitiem 

de Agric. Av dex euftaverint,omne defiderium 

| 19. 615. capiendi Grues amittere ; fj carnem 
absq;fanguine;videri non teneri. 


D£ e 


C 


VIB'S EN 

De Prafagiis hocfufficiat. Ventum Prefagiis 
velpluviasinnuere;vel cum caput pe- oppian. in 
&oriimponit; vcl cum notas paludes Ixentic. 
deferit, & fupra nubes attollitur; vel 4ratus in 
cum terra relicta multo cum clágore Phenom. 
TadfeftinaGvel cum obftrepero clan- Mr 
goreà mari ad terramavolat; vel cum t E 
in mediis arenis triftisrefidet. H.Ad 7. 

Menfis in Gallia expetuntur. Sed ;.». 

cum caroillarum pifculentum quid- Pf. 
damredoleat; & fibrofa fit , falubris 
eflenon poteft. Qua de roftri feu in 
pelleafinina frótialligati ad fomnum 
conciliandum.feu cium cancri fellein 
eadem ad vigilantis collum fufpenfi, 
ad vigiliasinducendas Plinius vel Ki- P. H.N. 


| tanides prodire, inter fabulofa re- L.30: 6.15; 


puto; 
CAPIT. IV. 
"De e frdeis 12 [pecie 
ARTICVLVS I. 
4De eZrdea Cinerea. 

à Rdez cinerez tria funt genera; 

UMajor, nempe, UMizer, &: Con 
geHevrs — (s. VUES NS VEA a 
ARDEA CINEREA MAJOR 
qua Ariftoteli Pella,feu pulla & fuíca; 
cui fuperius dicta omnia feré con- 
gruunt; Roftrum habetlongum; pro- 
péfrontem craffuüm ; quod ita tenue 
pedetentim evadit, ut tandem velut 
in acüm aliquam magítiam definat. 
Capiti cinereus, cirrhüs exteneriori-- 


A Lo. 


buspennis infidet; quià fyncipite in- 


Nidulautur in éxcelfis azborib. noti 
proculàfluminibus,ramapud Anglos 
quàm Gallos. Quia pifcibus pullos 
nutriunt, Gzmulti,cum oriinferuntur; 
intetram decidunt;idem cum pluvia 
àmultis decidiffe putantur; Franci- 
fcusI.Rex Gallorumtam cicuresred- 
didit; utà paftu redeuntesad Ardea- 
riafefeteciperent. 

MINOR proüta Bellonio defcti- 
bitur,roftrum habet nigrum ; conca- 

vutns 


i 


Defcri- 
pie. 

Plin. H. N. 
l.xo.c.40. 
Cic.l.2.de 
Nat. Deor, 


1$2 
vum, Lineam in fronte ab uno oculo 
adalterum candidam. In capite & 
dorfo pennas coloratas. Alas cinereas 
inter pennas verticis nigras exoriutur 
candidc,exiles,afpe&u jucundiflime. 
Nidificacin rupibus. 
CONGENER, Ardea, roftrum 
habet pollicis craffitudine, digiti mi- 
nimi juxta narcs latitudine, intus ca- 
naniculatum,inferné corneum & ro- 
feum. Plumas capitis, colli, doríi, & 
(üperiorumalarunt ex cinereo fuíce- 
(centes,extremas omnes macula ruf- 
fanotatas. Ventrem feré ex cinereo 
album. Crurafubviridia, & pedesin 
digitos fillos , quos tamen divarica- 
tionisinitio breviufcula membra có- 
jungit. Adhancrefer,quam Geífnerus 
defcribit, cui roftrum eft fubflavi co- 
loris, marginibus acutis, & parte an- 
teriore leviter dentium loco exafpe- 
ratis,ferratisve. Caput & collum can- 
dida. Crifta capitis € plumis nigris re- 
tzorfum tendit. Dorfum & alas cine- 
reas. Unguem medij digiti abaltera 


HISTORIA NATFR ALIS 


longa. Cor nullo pericatdio veftitum, 
Ventriculuslacvis,intus & fimplex. 1z- 
gluviei loco pars ventriculi fuperiori 
orificio imminens, ampla capacitas. 


Afperaarteria cygnez valdé fimilis, li-- 


cetcontrario modo fita. Nam quem- 
admodum in Cygno ad fternum a- 
fícendens poft defcendit ; ita hzc ad 
pulmones re&a percurrens , fuos fic- 
xus agitinvicem oppolitos. 0// tibia: 
aperta,medullarubrà erant plena. Re- 
peritur in Gallia, Anglia, Bohemia;nó 
tantum marinis locis,fed & paluftrib. 
In Holandia non longé à Lugduno 
infinirtosearum nidos vidimus. 
Vefcuntur pilcibus,ranis& ferpenti- 
bus,utquidam produnt.NNec vel her- 
basaquaticas virides, &cramenra ra- 
dicum geniculata arundinum,velin- 
teftina Gallinarum afpernantur. Fa- 
cilé coéuzz, in arboribus nidulantur,& 


pariunt, ad quatuor foetus alunt , qui 


dantur. totfberus Seg unEun udin 


rinon diffimilem vifafn ait ; & apud 


parte denticulatum. Anglosin deliciis habetur. 
| Huc plurimz aliz Ardex refe- 
JM ARTICULUS II. runtur. | 


«De e/rdea ezílba. 


R dea alba, Grzcis ^sviog/ói9., Ci- 

ceroni Platelea , Plinio Platea, 
Alberto Cochlearia dicitur. — Corpus 
habet inftar cygni candidum. Roffrum 
nigrum pauculis notis ferrugineis fu- 
periori parte refperfum , fubftantix 
coriacez durz,cochlearreferens. In 
quibusdamad carneum colorem pto- 
ximé accedit. Feeminz fuperius ma- 
culis rubeis confpergitur. In maris 
veró roftri medio,linca quadam qua- 


I. GARLETTA Italorum,ut Ge- 
| fnerus vocat, avis cum Ardea per o- 
DEO , colore excepto , congruens. 
| 


| à ferini faporis cultoribus commen- 


Quam Gefnerus Ferrariz vidit , ro- gefger.ia 
fIrum habebatlongum acutumsin cri- Orzithol. 


| fta' capitis dorfum verfus pennz ob- 
longzad duos cum dimidio dodran- 
| tes, circiterfex nafcebantur, quz ali- 


Pedes nigricabát: inferius tamen fubi- 
! tóinmediocruris, nigercolor define- 
| bat, & viridis é glauculo füberat ad 
extremos ufque ungues. Minimus 
pedis digitus binis articulis conftabat; 


quando magno vendebantur precio. 


Vicus, 


L.9.618, | 


l 


lisetiam in circumferentia confpici- proximusab eo ternis, medius qua- 

tur,à fronte ad roftri apicem ufq;con- | cernis,ultimus quinis. Cumbhac ean- 

fpicua eft; propéoculos macula cetu- | dem illamAldrovandus facit;que ha- Aldre. 0r- 
lea, que in foemina lutea eft, vifitur. ' bebarc roftrum füpra nigrum,infra cz - nitb, 1.20, 
Quszdam maculis in collo & dorfo ruleum,oblongum; caudam brevem , 4 
puicherrimis, colore coccineo con- | rarioresaliquotin dorfo illasque ob- 
fperguntur. Izzeriora  (pe&tesin di- |longaspennas, quibus pileos& galeas 

fc&ta apud Aldrovandum feemella, proceres exornant, tresin capite pin- 

Lten erat exiguus, nigricas, rotundus, | nasbreviores & colorisalbi;quz cti- 

dextra parte , prope felliculum bilis | tam efficiebant. 

non proculài ventriculo. Jzzeffizafi-1 1], EGRETTA Gallorum, quz & 

nuofa, uniformia, novem fpithamas | Hzmatopus, Pheenicepus, & Girris 


Vi- 


Jua "ur 
G 


. E 
Martes Rer, A, 


ENS 
SSSNSNN MS 
SS 


unit 


LICTIICUTL 


MI 


SESS 
aue t 


custo ^ Am. » E 


X 


Defcri- 
pu 


JR EC '.MUE IB) S 
| VirgilijutScaligeripater & filiusad- 
ftruunt, dicirur. Omnibus feré Ar- 


deis minor eft; tota feré ex croceo, ad 
colorem caftanez vergens, prone in- 
tepfius, fupiné & füperalis remitlius. 
Collo brevi; roflreyobufto, longo, acu- 
to; bicolore; qua caput tangit viridi, 
velexvitidiad ceruleum inclinante; 
cruribus & pedibus, rubri faturati co- 
loris; caudatam exigua , ut ea proifus 
carere videatur. j 
III. SOVAIOTTA Italorum. 
Cauda brevispedibus viridibus, reffro lu- 
teoin extremo nigricante. Apex cz- 
pits cciginta plumis conftat , quarum 


medig alba funt; extremz nigra, in - 


tergore pinnz elegantes coloris rubi- | KI Vid 5 ale 
| tilaginei minime totum abfolvaàt cir- 


cundiin fuis radicibus albz. 
Congeneripfi eft & ifta voffro maxi- 
mé arcuato, colore prorfus leuco- 
phxo.  Aviseftafpe&unon invena- 
fta. Pronéad collum & pectus, quod 
nigris maculis; utin Ardea deorfum. 
defcendentibus confperfum cerni- 


 tür,albicar. Ceteratota eft leucophei 


coloris, proné remiffioris , fupine in- 
tenfioris. Fezerain ea , contra acin 
rcliquis pennis veftiuntur. 

Ex Ardeis quoq;albis funt, tum ea; 
qua Garzetta bianca dicitur , roítro 
longo gracili, acutiffimo, digitis po- 
ftico omnium minimo, anteriorum 
medio longiffimo, inter oculos & ro- 
ftrum maculata; tum eaquz vertice 
eft crocco, pedibus pro proportione 
corporis longiffimis, tufcis, albicanti- 
busannulis circumdatis. Vnguemce- 
dij digiti czterislongiore;ferrato. 


J ARTICULUS IH. 
De Zrdea Afleria [Pues 
feelarzn 


A R dez ftellaris triplex genus eft, 
cMinas , Majus & criflatum.  MI- 
NUS 2wic Ariftoteli, Taurus;Plinio, 


72 
giffimos&inter extremos ungues me- 
dij digiti pedis unius. & calcis ejus- 
dem, fpithamz longitudo intercedit; 
ungues longiffimos;& ille qui calcis vi- 


| ccm in avibus gerit lengitudine fes- 
| oS 


| quiunciam füperat. Medius digitus 
| utriufque pedis qui cateris longior 
, dentatus & ferratus eft. Caudailli bre- 
| viflima; fozachus, quo ingluviei loco 
| utitur, capaciflimus, canino fimilis. 
cZrteriaafberain eo tota continua eft, 
larynx nulla, necquod huicanalogia 
quadamrefpondeat. Damhnumhoc , 
compenfare voluiffe Natura videtur, 
canalium duerum linc inde in pulmo- 
' nes utrosque abeuntium ftructura. 
Ita enim fabricatifunt, ut annuli car- 


, culum, fed exteriori duntaxat parte 
medium; interiori, ubialijsavibus hi 
circuli fiffura tantummodo in lon- 
gum diflecantur, membrana quedam 
tenuiffima;alteram canalis devaricati 
exacte medietatem abfolvens, plana 
& xquabilis obtenditur; quin & he- 
micycli latus exterius componentes 
rati admodum , interjectis fubriliffi- 
mis membranis five tunicis, ad faci- 
liorem & majorem diftentionem fa- 
&ifunt;quo nempe largiffimus, &hoc 
facili tumefcere meacu Conceptus 
aér, roftroin aquam inferto aliquan- . 
diu retentus, taudem per apertum & 


impetuerumperet. Prolobo caret, at 
ejus-loco amplitfimum cíophagum 
habet, 


Vitfitat vanis & pifcibus, inprimis Pius, : 


anguillis. 


Nidum ex arundinibusintertextum Parzgs. 


cum ovz duodecim in lacu quodam 
fe vidifle, ipfamque aver colore ita 
ad arundinem accedere , ut inter a- 
rundinesíedens vix deprehendatur, 
reliquit Gefnerus. At eundem ex für- 
culis in celfarum arborü ramis ftrue- 
re,G ita aut quatuor ova excludere, 
rcliquitBellonius. 


Boraurus , Butorius & Buttora alijs, 
dicitur, & quibusdam Ornocrotalus 
effe putatur. Co/lo eft longo & mire 
plumofo. Capite nigto, corpore reli- 
quo fufco & pallido maculis nigtis 
denfiffimé afperfo. — Pedeshabetlon- 


| De Face diximus, cui fimilesilliío- pj, * 
ni dicuntur , quos £syiec Ariftoteles Ariflot in 
appellavit. Diciturin /E:ypto man- Prol/ers. 
fuefcere, &adeó prxclaré humanam/ «- 
vocem intelligere, ut fiquiseam fer- 
vumappellaverit,velpigrü(nugantur 
Nur olim. 


extractum, qua data porta , maximo 


Volatus. 


- niceoadmixto, capite & collo fuíco. 


I$ HISTORIA 


olim é fervo inavem tranfiüifle ) indi- 
gnetur. Nonfacilé hominem refugit; 
€o proximo;aut arundinibuse abdit, 
autaquaimmcergitut. 

Non citiusevolatquàm prius falie- 
tit, Vbi pifcesfrequentes novit, adeo 
quieta cófiftiut plane vidcatur mor- 
tua: & ne colli longitudine fe prodat; 
breveidincurvando facit. Captaftat 
imtobilis,& venatorem apprehentu- 
rum incaucum vulnerat. 

MAJOR ex Pella & Stellari pro- 
gnata effe creditur, Illam enim capi- 
te; pectoris maculis, alarum: colore, 


ipfa denique magnitudine refert. Re- 


líquarum partium colore Stellarem 
minorem, maculasfiexcipias, quain 
eanonfunt:imó pedibus adeó eadem 
exprimit, ut fimul pofitas vix peritiffi- 
mus etiam auceps difcernat. Apicem 
quoque in vertice habet, exquo dux 
longiufculz penne exorientes,torum 
caput velut galeam, colore nigro ex- 


-ornant. Geínerus Elephig Oppiani ef- 


fc conjicit,qux pennasin dorfo varias 
& maculofas hinnulorum inftar ha- 
bet, & linguamlongiffimam, quin a- 
quam protensà, fenfim ad fauces, pi- 
íces ad confpe&tum adnatantes folet 
attrahere. Hanc Aldrovandus & 
CRISTATAM feu Cirrhatam efle 
opinatur. 

Congener e(t hifce, quam idem Ar- 
deam Nigram vocat, colore per zozum, 
collo excepto, quodalbo torquecir- 


.cumdatur , & rof/ro quod luteum eft, 


nigricante;coZe longo, longisc "EDS, 
digitis pedum longiffimis; unguibus 


acutis,& cauda brevi. 
CAPVT V. : 
De quibusdam Avibus ad 

 Ardeasvelatis..— 

A D Atrdeas refero Falcinellum fi- 
veFalcatam, & Pugnaces, quas 
Belgz Kemperkensvocant. FALCI- 
NELLVS avis eft magnitudine,& to- 


ta corporis fpecie Ardeam referens; 
eleganti colore;viridi feré;alicubi pu- 


Superior pats co/// anterius albieat, 
maculisnigris intercurrenribus. Ao- 


GNACES quotannis immenfo nu- 
mero, ex Septentrione in Belgium, 


occu MLMES Aet SR s e RR RR E E ETE 


? 


ALATVRALIS 


falcatum. Crura oblonga; pedes fiffi; 
Nulla magisad ibidém accedir, PV. 


firum ei oblongumtenue & anterius 


vernotemporefub Majum advolant, 
pluresmaresquam foeminz. Hincin- 
termarestanta contentio,utíefe mu- 
tuooccidant,donec cum foeminis nu- 
mero pares evalferint. Exclufiseduca- 
tisque feetibus, una cum hisunde ve- 
nerant,revolant. 

Octoipforum genera, fcu formas : 
potius defcripfit, & depingi curavit 
Aldrovandus. 1 

PrimaPerdicis inftar toto corpore 
maculisrefpergicur. Caput Galeritz . 
velutapiceinfigneeft. Roftrum exi- 
le,in extremo nonnihil recurvum. 
Lingua longa, acuta , fubatra. Caput, 
cervix,doríum,alx,venter, & femora 
ex luteo ad caítanex feré colorem 
tendunr, & maculis,qucin capite ad- 
eo exiguz funt, ut exigua pun&tula 
potius videantur,refperguntur, 4/. 
ztra Ccriftam quoque in vertice gerit. 
Ventre nigticat,. candicat pectore. 
Mentum macula nigricans ceu barba 
quadam exornat, In fronte albicat; 
in occipite, & in reliquis partibus ex 
albo ad fufcum vergit. 

Tertia totaferé eft ruffa,nigris ma- 
culis lunam zmulantibus undiq; ex- 
cepta cervice infpería , apice caret. 
Femora & infernum Vropygium co- 
lorefuntbztico. Alarum pennzma- 

| jores nigras, in fine, & ad latera fere 
ctoced. 
Suartacoloreferé cum ifta conve- 
nit, nifiquod venter fit fufcus , podex 
albicans; alas fubalbicantes maculz 
multz,magnz,transverfales, tortuo- 
Íztranfcurrunt. Caput nigrum ma- 
gnz pennz velut galeam eleganter 
exornant, quas proculdubio dimica- 
tura erigit. | f 
Ouintacjusdemferé eft coloris,fed- 
pennas eas, quas erigit dimicatuta 
majores, canaidas, & in extremitati- 
bus fuis nigras habet. usd 
Sexta pennzilla funt candidz;co- 
lor plurimum diverfüs: ^ Toro enim ; 
corpore fufca eft exceptisfemorib. & 
cauda;qua funt colore bxtico. Ante: 
; albas 


Eg 
fj 


^M " 


NY 
NM N 
NW 

NN NN 


ND V Mn I 
Y 


Hp, TAMAS 


S9 
i jw 


u Y l| 


t —— 


qr 


Baecitud(f 


(- 


Zo. 


eliedo — Vecalis. 
e« 


Dipnof.l.o 


- Deftri- 
ptio. 


SIE Wu Pro jj 


. albasillasin collo furre&tas, alias ha- | coloreinfignitur. Cauda feré caret. 


betin vertice quz minoresfunco & ni- | Digitis tantum quatuor ex purpureo 


gra. Caput ex cinereo flavefcit. fabalbefcentibus infiftit. 4/rer roftro, 


Septima pennis omnibus variat, vi- | cruribus, pedibus, & oculis defcripto 
ridibus,albis,rubris, amethyfticis, lu- | eft fimilis, nifi quod ungues habet fu- 
reis , & quod obfervatu dignum eft, | Ícos,& maculain fronte purpurea or- 
nulla earum alterius colore permi- | natur; & quodinilliuscapite & collo 
Ícetut. virideerat, in hac czruleum apparet. 
Oclavam auritam Natura fecit, Ro- | Carulez pariter funt alz. Reliquum 
ftro eft gracili & oblongo;à capite pet | caput;cervix, dorfum, pectus, vertex, 
collum pennz uadiquaque pendent, ! & femoranigricabant. Laudariífim! P/n, H.N. 
magnitudine equales, fed in quibus | funt in Comagene. Nobiliorem vero 710.47. 
varios cernere eft colores , qui velut | Balearesinfulz mittunt. Fert eas & 
variostorquesformant, modo ferru- | ultima Syria, ut Diodorus prodidit. 
gineos, modo rub:os, modo albos. | Achenzüsavem Lybicam , Dijs ejus Arben. Di- 
Collum habetlongum , valdé graci- | regionis facram indigitat. pnof.l.9, 
le, tenue,ad latera MEE MAS Vefcitur pifcibus, & in occulto qui- pig. 
lutefcens,lineolislongisundiquaque| dem,ne àquoquamvideatur. Non 
confperfum. Caputadlatera macu- | prius autem cibum capit, quam fc la- 
lam miniaceam magnam habet , in | vaverir; nec prius fe vel in pulverem 
qua oculi fitifunt. Auresaífininis non | velinlavationem dat,quamin ambu- 
diffimiles, crura duplo quàm przce- | lationem venienscerta fpacia confe- 
dentib. breviora. Digitum pofticum | cerit. Solahac merífu bibit, ex pro- Atben, Di- 


admodum brevem. prio genereomnem cibum aqua fub- 79/79. 
inde tingens, deindepedead roftrum Je [a 
CAP. VI veluti manu afferens. Polemon apud Ed 
Athenzum deciboquein apprehen- jg, 4 — 
AA, : Buc OL s 
"De "Parphyrtzone , £5 Ho- dit, paucas buccelias decerpere, tcri- 
bit,l1 vxpofveciwu itafumendum eft. Alvi 
VI02€ », 


excrementum, ut & reliqua aves lógi 
auguftique colli, humidius,quam cx- 
terz folent, rejicere, Ariftoteles au- 
tor eft. | 

Ad velatum dirigendum loco U- 
ropygij, quod param latum habet,pe- 
des protendit; &z quia fpedtaculo fal- 
tationis adeó dele&tatur, ut & ipfaad 
faltandum membra componat, haud. 
difficulter eo modo capitur,i Oppia- oppizy, in 
nocredimus. [f Ixentic. 

Incredibilia feré de ejus caftitate A/fec£us. 
Authores. Nunquam in confpectu 
hóminum conjugi mifceri , & ne vi- 
rum quidem uxori concumbentem 
videri poffe, rerulit Oppianus. Tan- 
tum fenfum obtinere ftupri , ut fi id 
deprehenderit, vitam feu laqueo feu 
inedia finiat, apud ZElianum, Ache- Aeliz.H.4, 
ngum,& Tzetzem legimus. Quedam ^5.c.28. 
cum Gallo tantam focietatem con- 4Per. Di- 
lum pronum vircfcunt. Ex remigibus | traxerat, ut cum ifte occideretur, c PP 
alarum pennis , quzdam in extremo vi&tore privata , inedia ibi mortem bo: 
albicant, quzdam funt fufce.. Reli- confciíceret. 
quumtotum corpus, caruleo vegeto Nunquam cibi cratia Qi E Ffis. 

! 2 vide- 


Doubs àcoloreita dicta, quam 
Callimachus apud Athenzum à 
Porphyride diveríam facit,queQue in 
agro Patavino Telamon vocatur, «vis 
eft fecundum Athenzum Galli ma- 
gnitudine, colore cxruleo , rof/ro ad 
caput vehementius obítricto, phoeni- 
ceo, longis cruribus, fitis pedibus , in 
quibus quinque digitos habet, & ma- 
ximumillum,quimediuseft. Oppia- 
nus eicziflamin capite qualem fagitta- 
rij Perfzgeftant,tribuit. Ifidorus pe- 
dem unum latum ad natandum, alte- 
rum fiffum ad ambulandum addit. 
Apud Aldrovandum duplex ejus ex- 
hibetur Jcon. Prier haberroftrü crat- 
füm, acutum, purpureum, à fronte ad 
verticem feré usque macula cjusdem 
colorisextenditur. Parscapitis qux 
hujufmodi maculz faübjacet, & col. 


Folatss. 


t —ÀÀ—MMÀ ]H— — 
oo nu Up cp o Lu SA ME M LEER LL cg UH Rei ET ir m nem NET ATE Cor e E eee rem em i mo eame emer 


Ig6 


L2 


videtur. Magnificis xdibus , ut Áe- 
lianus habet, proludicra eft delecta- 
tionc. : - 
JEl4.H.A. ^ Cognata eft ipfi HORION, avis 
L17.6.22. amatorio affectu flagrans, magnitudi- 
ne Herodij,cruribus rubris,ocuiis ce- 
ruleis,ficàMufica inftru&a,ut nature 
" munere íuaviffimé canat. 


CAPUT VIL 


De Helorio, Limofa 'Cenetor, 
Barge Gallorum , €5 Há- 
matopode Bellonm. 
ELORIUS Creci, de quo poft- 


ea, fimiliseffecraditur. ^ Clear- 
chuseum apud Athenzum cum Tro- 
chilo & Carulo inter zwesv2ésus; feu a- 
ves, qua ccelo fereno in littore pafci 
folent,meminit. 

LIMOSA Venetorum, quzad 
lacum V erbanü Giraldel, circa INea- 
polim Leverfina,Germanis,eín oeerz 
bui dicitur, Arquataz majori, de qua 
in fequentibus,per dorfum eft fimilis, 
maculis varia,tota parte prona;capite 
& collo przfertim. 

BARGE Gallorum,quamZEgoce- 
phalum Bellonius facit,minor ettHe- 
lorio, colore veró non abfimilis , ro- 
ftro breviore,re&to. LZezeomninoó ca- 
ret. Feljecori fimul & ventri adhz- 

. . rereconfípectumeft , quod de Aego- 
Ariff. 8.4, cx phalo Ariftotelesícripfit. | PiéZugs 
Lz615. in íaluginofis paludibus frequenter, 
rariusin remotis à mari, ubiq; no&tu, 
quaritat, Pecezz hircorum & capra- 
rum edic. Hominisacceflumnon tert. 
Etapud Gallosin delicijshabetur. 

H/EMAT OPUS Bellonij, rara 
eft in Gallicis littoribus avis. Cerere 
Ardeolz,als Lari, capite,collo, & cau- 
da extrema nigris. Interiore alarum 
parte & veztrealbis. Gu/a magna ad- 
modumampla & robufta. Binosha- 
bet digitos (imul cohzrentes; interior 
vero ab alijs fejun&tus eft. Cakrar in 
pedis calce, ut reliqua aquaticz aves, 

non habet. Pedes funt molles & de- 
licatuli. Dzgiti breves, ungula 
utin Tardisforni- 
cata. 


Atben. L9. 7 


Bellon. in 
obf. L.X, c. 1X 


lc ————————————MÁ'MUEUM————X————— —— MM S 


HISTORIA AX,ATURALIS 


CAP, VIII 
us edflcyone ». 


H^?» & Alcedo msweé « & 4» 
xje» fic dida, Avis Potlidconis 
nonnullis, Ceycis quibusdam , mo- 
dernis Gracis Qaeidvuic; mas, xiUE, xiQU- 
AQ &xegic dicitur, Pauciffimis,inter 
mediterraneos inprimis , nota eft. 
Omnium rariffimum cft, inquit Ari- 
ftoteles,vidiffe Alcyonem,&feré cir- 
ca Vetgiliarum occafum , brumamq; 
apparer , & ubi primum per portum 
non plus quàm navem circumvolanrt, 
ftatimabit, & nufquam prxterea vifi- 
tur. Duohujus Avis genera, Mazum, 
& F'ocale,ex Ariftotele quidam faciüt, 
fedfalsó. xsAiJovs; enim apud eum funt 
intellisendz. "Turnerus & illam in- 
ter Alcyones repofuit, qua Sturno 
pauló minor , corpus torum nigrum 
habet, ventremalbum , caudam bre- 
viufculam , roftrum alcedone pauló 
brevius;quzqueante volatum, Alce- 
donis more nutat , in volatu gemit. 
cAlatraces quoque , quz in Peruvia 
marinis lupis,carabis, pifcibusá; inti- 
diantur; & quia cadaveribus delec&tà- 
tur,adeó funclethales,utad earum u- 
fum neceífitate redacti , non fecus 
quàmacenito toxicove victiintereat; 
inter earundem referunturgenera, 
Formar i attendas,non multó am- roí554, ^ 
plioreft Paffere, colore caruleo & lu- arf. n.4. 
teo , & fübpurpureo mixto infignis. / 9. c.14. 


lalecorpustotum & ale. 'l'um co/fr 4p4d. Sca-- 


partesnonfeorfum pofitis coloribus. ^£621- 
Rofirum tubluteum , longum, tenue. 
Mariadeó dele&tatur, ut pectus aquis 
afpergat, caudain terra ficca impofi- 
ta:non fpernittamen& aquas dulces. 
Vicfitat piícibus,quos exaltofe in Ficus. 
mare recta immittens capit. 
Quantum ad. Generationem fenes in paysys, 
coicuextinguicreduntur. Alic,uta- - 
pud Plinium legimus, foeti&icantbru- PJin. B. N. 
ma,pariuntova quinque;qui dies AI- /.10. c.32. 
cyonides vocantur , placido mari per D'vephror. 
eos & navigabili , Siculo maxime: /" C4f^"- 
(hincSiculi maris cives Scaliger vo- 
cavit) Inreliquis partibuscít quidem 
mitius pelagus , Siculum utique tra- 1.5.8. 
Gabile. Faciunt autem feptem anre — 
bru- 


Pln.l.c. 


T. 


Arift. H.A.- 


———— M — 


Merula. « i quati 
Wafferam zl. 


| Cinclus Gallinago 


mutum Bello nij - 


EXSSSSSS) 


—— 


OSSSSSSS 
SISNSSNSSSN SS 
RASEN 


T 
ue 


j " 


VATER 4 


Metrigovder- yp " , e" , - 


D 


rm. 


G Tus à  Kranel. 
a ln mas 


MN 
77 Ll MM 
7 

/, 
JL 


p 
E^ 
E Wm s 


PATET 
NNNWST 


í 


M MCNY 


diu [4H ( 
/ y / PN à 


/ N 


i? / /y 
d wr 
/ 2 "Ww WI 
p o! | 


7 | j 


^l 


Ux SENS MAS 


ENS 


T9. Women i RE Hey REN S 668 tte 
D M 1 a au. "ul 

I Y "is ; 
' E 


p 


", 


brumam diebus; totidemque poftea 
fternitur mare Halcyonum foeturz:, 
undenomenhidiestraxcre. Necta- 
men detemporeomnesaffentiuntur.. 
Columellaenim in octavum Calédas 
Martij,quibusin Atlantico mari fum- 
ma notatur tranquillitas eos conjicit. 
Sed & innumero dierum diffentitur, 
Quinque ftatuit Simonides& Atrifto- 
tcles;feptem Samius Demagoras;no- 
vem Philochorus, quatuordecim alij. 
De maris tum temporis tranquillita- 
te, € ventorum quiete mo liore cce- 
lo;apud Theocritum, Ovidium,Plau- 
tum, Plutarchum, ZElianum, &alios 
paffiminvenies. Njdilocum Ambro- 
fiusarenam;alij littus, quidam undas 
ipfas, hincStatio, domus fluctivaga; 
SilioItalico nidus natans dicitur, po- 
nunt. Saxocuidam proximé aquam, 
, ia ut aqua émxe&u videatur, agglu- 
Plut. defo- cinari, credibiliuseft. Roftro autem 
p. ^" fuonecalionidum fingit Halcedo, i- 
»— . mOnavis inftar fabricat , opus everti 
mergique flu&ibus nefcium. |Com- 
ponitdevincitque conferens invicem 
'acus pifciculifpinas, ac re&tisalijs ceu 
ftaminitransverías alias veluti fubte- 
gmen implicat ; mox confertum re- 
. curvat , &inorbemreducit; fic coo- 
ptat denique, ut opus navigi) fpecie 
turbinatum , ac qualo propemodum 
pifcatorio fimile evadat. Perfectum 
littori,quo flu&us extremi pertingüt, 
applicat. Hic unda molliter feriens; 
nondum firma fatis hiantiaque, pro- 
cellaram verbere deprehenfía, farcire 
docet. Solidé vero & jam cohzren- 
tia conftringit, figitq;,adeo, utnecfa- 
 Xo,necferro diffolvi diffringive faci- 
lé queant. Magna comprimis admi- 
rationceoftiolum dignum eft, fic mo- 
dificatum figuratumq;,ut hanc unam 
fubeuntemrecipiat , ccecum caeteris 
& abditum, & aliud prorfus nihil ad- 
mittens, ne undarum quidem quic- 

quam. 
More. — Moresejusexinde metiare , quod 
Plutat.l4« yyaritum adeo diligit, ut non uno ali- 
quo ftatotempore,;fed pertotuman- 
num confuetudinecjus utatur;fenem 
& adfíectandum tardum;geftat & nu- 
MiXaH.E- trit,nunquam relinquésfolum. Cum 
peni ad tepidum folem pennas in littore 


MEM ls n .1|1——————— MH NN 


DE wuVlBUS Jom 


expendunt, pluviam denotare dicun- 


tur. Virgilius hoc inter cxtera fere- yirgil. Ge- 
nitatis figna numerat. org.L.g, 


QA P ALT 
De lfpida,&9 Roufferalle 


Gallorum. ». 


Toys ; quam nonnulli Alcyonem 
veterum vel fimpliciter vel fluvia- 
tilem effe putant , Genuz Martinus 
piícator, à nonnullis alijs Italis Avis 
Paradyfi, fed & Pifcator Regis dici- 
tur. Roffrum cicít nigrum, re&um,in 
fummo acutum, tres digitos longum. 
Caput pronum cum cervice viridis co- 
loris transverfis lineis ex albo caru- 
leisdiftin&um. Virent & z/e, fedin- 
terior pars plumarum ad purpureum 
feré violaceo dilutum colorem tédit, 
afperguntur lucidis aliquot punctis. 
Permedium dorfum à principio uf3; 
adfinem caudz, plumz funt caxrulei 
coloris diluti, & adalbuminclinantis 
adeóífplendidz, utoculos etiam vifu 
immorantes offendant. Pedes breves, 
rübicundi ; in quibus duo longiores 
digiti ad mediam ufque partem con- 
nexi, poftea funduntur. Liugua per- 
brevis eftlatiufculaacfubrubens. 9e- 
fephagus valdé oblongus. Fezzriculusin 
imo corpore juxta anum. | «Z4eps 
ruffa. 

Eft& aliud Ifpidae gegus,quod ex In- 
diaadfertur. Regulum magnitudine 
vix fuperans. Roftro oblongo, tenui, 
nigro, reliquo corpore ad caudam ce- 
ruleo viridi & nigro, Cauda pro cor- 
poris proportione longiufcula totà fc- 
rénigra. Pedum conftitutione cum 
fuperiore cadem. Solitaria eft, & in a- 
groBononienfi; Helvetia, & alibi me- 
dia hyeme circa ripas glacie concre- 
tas reperitur. 


In arena vel fcopulo aliquo juxta ror; qa. 
aquam z/Zificat, Nidum forma rotun- Pa/75;, 


dum, eminentein angulum foramine 
exiguo, ex floribus arundinum , mol- 
lem conftruere àjunt. Pullos inter- 
dum novemin nidounoreperiri. 


Defcri- 
pi 


* 


Pellis ejus cum pennis affervata 7/2;. 


peculiari vi adverfus zigezs pollere . 
creditur. Non tangi fulgure domum, 
3 inqua 


i 


H4 — 
inqua ejus nidus fafpenfus fuerit, nu- 
.gantur quidam. Mofchi inftar cum 
pullis fuis fuaviter olere, T ragus pro- 
didit. Sufpenfam pennas quotannis 
tanquamin vivo corpo:e mutare, al- 
fum competit Aldrovandus. . 
ROUSSEROLLE feu Rouche- 
tole Gallorum , Alcyone vocalis eft 
Bellonio. Roftrum habet ferratum 
Pice Grzcz feu Collurioni fimile. 
Plumz capitislongiores criftz quon- 
dam fpeciem pra íe ferunt. ANidum hi 
quis inverfum afpiciat adarcen pri- 
mo intuitu referre videtur. Sena ut 
pluri mum ova parit, & quinque fexve 
excludit pullos. Cagze adeó valet, ut 
omnibus canorusa Bellonio prafera- 
tur, tamquein eo indefeffa, utdies & 
no&tes abfumat; tam feria,ut vacillet; 
totoque corpore tremat. Inter reli- 
quas voces has inprimis proferre vi- 
detur Toro tret, fuis, huy;|tret. Ari- 
ftophanes ejus cantum expreffifle 
creditur. 


TITVIEVS .-.IL 


"De eAquaticir frffipedibus 
Jnfecirooris. 


GA RSUUE. xb 
«De Zirquata , Crece €9— 


"JTotano. 
A enm ab arcuato roftro fic di- 


Gam, Numenium veterum, qui 
forté à Neomenia quod roftri figura 
arcum lunz recens à novilunio cre- 
Ícentis in cornua reprafentet, ita di- 
citur,eíffe Gefnerus credit; Bellonius 
Elorium Ariftotelis conjicit. Roffruz 
habet circiter o&to digitos longum, 
poft tres digitos fle&i deorfum inci- 
piens, nigrum. Pezzzs coloris fufci 
varias & maculofas , ex quibus maxi- 
mé fulgent inftar ferici villofiqua in- 
ter alas & dorfíumfunt , in medioni- 
grz, in circuitu per interítitia fubruf- 
fx. Dicitifunt fiffi , fed aliquatenus 
membrana conjuncti ; quz etiam u- 
trinque juxta digitos defcendit, & in- 
feriorem digitorum partem dilatar. 


HISTORIA XATVRALIS 


Lingua pto canta roftri longitudine 
breviffima eft, & fagittz efhigiem rc- 
praíentat. Femiza cítaliquanto mi- 
nor, & maculzillz, quibus totum fe- 
ré corpusrefpergitur,in hac magis fu- 
[ceícunt. Omnium vermium genere 
vefcitur, eosquein plantis quibusque 


quzrit. T'urmatim volagr,ova pariunt - 


quanta Gallinz , quaterna , pallida, 


menfe Aprili. Carnemhabentficcam,. 


folidam,leporinz fimilem. In Gallia 
in delicijs habentur. 

CREX,quz &xeecs, quznam fit 
avis, vix à recentioribus obfervatum 
eft. Athenzus Helorio fimilem effe 
dicit; Ariftoteles veró crura alba ha- 


bere, & pofteriorem digitum qui pro 


calce eft minutum afferit. Herodotus 
ei lbidisnigrz magnitudinem; Scho- 
liaftes Ariftophanis roftrum acutum 
& ferratumaflignat. Belloniusavem 
circa Nilum vifam , cruribus longis, 
roftro longo & nigro, nigris quoq; ti- 
bijs & toto capite: co//atergore & pc- 
&ore candidis,quz é terra vifum pe- 
tit, & in mufcas debacchatur; & cum 
volat magnum edit ftrepitum , Cre- 
cem veterum effe opinatur. Pugnat 
cum Galgulo,8& Merula, & Vireone; 
eorumq; pullis nocet. Qesdvzltes; cíle 
Philes annotavit. 

TOTANUS aviseftaquatica,ca- 
pite nigricante , przíertim anterius; 
pofterius enim & magisanteriori par- 


teruffumeft. Vertexcinereus, ut & 


reliqua parsprona. Alarum ima pars 
alba, extimanigra eft; reliquz plumz 
inambitu vatie(smra?)funt& albican- 
tes. Cauda palmi longitudine trans- 
verfis lineis albis, nigrisque depi&a, 
ut ctiam limofz. Pezzafüper caudam 
ad medium dorfum ufque albicant. 
Pars omnisfupinaalba eft:in collo ta- 
men, & fuperiore alarum ambitu ni- 
gricantes macula vifuntur. Totius 
avis longitudoab extremo(roftro)ad 
pedis extremura. extenífz , dodran- 
iem cum duobus palmis xquar. Ro- 
ftri longitudo circiter tres digitos , 
colli totidem. Fidipes eft, verum duo 


majores digiti pedis aliquoufq; mem-- 


brana junguntur ut & limofz. Pedes 
duos palmoslongiex pallido rubent, 
unguiculis muniti nigris. Corpus avis 

XU UE 


AD OE 
| eáferecraffitieeft,qua Mergulus no- 
fter roftriaguti. 


CAPUT. 


De Calidri Bellongj,Niera, 
€9 Himantopode o 
Pligg. 

C Alidris Bellonijavicula eft colum- 

bz magnitudine, cruribus proce- 
ris adeo, ut equo infidere vidcatur, 
unde Chevalier, ideft; equitem no- 
minarunt. Plumis optimé inftructa 
eft, ideoquelonge minus carnis obti- 
net, quam apparcat. Ao/frum à crura 
rubra, longa, manifeíto fane argumé- 
to aquaticam efle volucrem. Superior 
roftri parsnigricat, venter albus eft: 
caput, collum, & pennz fub alis, & u- 
ropygiocinerez:quare Ariftoteli Ca- 
lidrim diciatbitramur,cujus meminit 
his verbis: Quin etiam Ca//drzs, cui ci- 
nereus color diftin&tus varié, Radi. 
ces plumarum ficut in Diftarda , & la 
Cane petiere ( l'etracem interpreta- 
tur) rubent, ficin hac nigra funt. In 
temporibus utrinque maculzfunt bi- 
nz, nigrz, quz cceuumbram prz bent 
fupercilijs,quz & ipfa alba maculain- 
figniafunt. Priores digitos membra- 
na conjungit , utin pica marina, ( Pie 
de mer ) Digitus pofticus admodum 
exiguus, Alz,utin pluvialium corpo- 
ri junguntur, magnitudine corpori 
refpondent. "Tam parva itaque ales 
proceris cruribus infiftens, alacriter, 


VIBIVFS. 149 
diftinguendusque color ab ijs , qux 
prioribus ctiamnum veftiuntur, affe 
remus nos Pluvialem aliquando ob- 
fervaffe in autumno nigram, adco ut 
poft mutationem plumarü eum non 
agnofceremus : nihilominus tà huic, 
quam alteripedesnigri funt, Foetus 
earum menfeA prili proftant, maculis 
undiq; Ortygometre inftar (d'un Ras 
lé)confperfi, cum alioqui hyeme tan- 
tü appareant. Ad hancreducirAldro- 
vandus Gazbetzam Italis didtam:Qua | 
eft capite, collo & pe&torecinereis & / 
maculis fufcis plurimis, undiquaque 
refperfa. Alarum pennz redtrices 
nigricant, corporis cinerez funt , ín 
dorfo& alisad rufum vergenfés,ven- 
tercandiduseft. Roftrum nigrum:o- 
culorum iridem exluteo fubviridem 
niger circulusambit. Pedesex luteo 
rutili, quo colore potiffimumà nigra 
Calidri Bellonij difcrepat. HIMAN- 
T OPLUISàflexitate crurum ita dicta, 
quam alij Heemotopoda, à rubedine 
pedum vocant, à Gefneroita defcri- 
bitur, Reffrum digitos fere quatuor 
longum eft, caput parvum, col/urz digi- 
torum quinque , reliquum corpus, 
quod leve, & gracile eft, inftar avium 
paluftrium fere , quasiGallinulas a- 
quaticas vocamus, digitorüfex, cau- 
daquatuor,crura quindecim. Color 
rofiri nigticat,in capite, & cello pro- 
no fufcus : dorfo, & alis nigcr, pauco 
fubviridi admixto , fi diligentius in- 
tuearis, caudacinerea. Partesprone 


| omnes, & latera quoque albi coloris 


funt. Crarafanguinea digitis duntaxat 


hilariterque incedit; prata, ftagnaque | ternis, ficucinBiftatda, Ocnade Ron- 
& ripas frequentat, & plerumque a- | deletij, Morinello Gaii , Struthioca. 


quam ingredituradfemoraufq;. Ca- 
ro nihil ferinum redoler, fed delica- 
tum quid, & aromaticum. In fui genc- 
risavibus,ndclicijshabetur. —— 
NIGR A M aàrubra differre cer- 
tum eft. Nigrz enimab ipfo ortu cru- | 
ra & roftrum atrafunt, excepta füpc- 
riori roftri parte , qua fübrubra eft. 
Color item huicnigrior : quin amps 
tatis capite, cruribus, atque alis, rcli- 
quis corporis partibus Palumbis co- 
loreminter cinereum , & nigrum vi- 


melo, Pluviali, & Cane Petiere Bel- 
lonij, ejusdemque Pica marina: quo- 
rum medius lógiufculus, breviffimus 
interior: jungitur autem medius cum 
exteriore bieviffima membranula, 
tanquam palmipedum. Poplitum ca- 
vitasinfignis eft; articulo tam flexili, 


[ut iníceleto etiam tibia ad femurto- 


tarefledtatur. Videtur fane noncur- 
fu tantum valere, fed etiam volatu 
hzcavis: quoniam oblongz ejus ala 


| funt, ita ut longiffimz earum penna 


debitur referre. Sinfermofit de Ca. | caudam,feu uropygium, duobus, aut 
lidribus, qux jam pennas mutarunt, | amplius digitisexcedant. Oppianus 


hoc 


160- JHISTORIA 
hocnovumineis, quod maxilla infc- 
tiorcfixa , fuperiorfolum in ipfis mo- 
veatur notavit;fedin defcripto, nihil 
abaliarum avium natura variat. 


C ALP4 IHE 


De Gallumdln Aquaticis in ge- 
nere €9 1n [pecie ,de qui- 
busdam», 


(3 e aquaticz hoc commu- 
nehabent, quodeisfit corpus gra- 
cile & adductum. Capuz parvum, pen- 
nz vati. Roflrum longum , modicé 
inflexum, nigricans. ez£rem & fupi- 
nam eam capitis partem , qua inter 
roftrum & collum eft candida. Crurz 
oblonga, digitum,qui pro calce eft ad- 
modum brevem; quadam ctiam eo 
carent. PíÍumasad media tantum cru- 
ra defcendentes. Vermiculis potius 
quàm pifcibus vefcugzur ; quamvis & 
exhis minimos comedanrt. Circaini- 
tiaautumniin Helvetiamadveniunt; 
hyemis exitudenuó avolant.  Zfzcu- 
pium earum mané ante folis exortum. 
fit; aut vefpere, quo incipiente tam 
fublimi volatu evehuntur,uthonam- 
plius appareant. Ob carnem fuavem 
&r teneram, in delicijs menfarum ha- 
bentur. Species ipfarum funt Chloro- 
puo Erytbropus, Ralla Anclorum, Rhbado- 
put» Phaopus, Ochrapus, Melamspus, Polia- 
fuo» Erythra, Ochra, Klypoleucus, Ga/- 
[ula fericaset Scolopax. 
CHLOROPF $ eft triplex &Majer 
quarum altera Fulicam & magnitu- 
dine & corporis figura refert, tota ro- 
ftro longiufculo, furfum parumper e- 
levato;altera Italis,Porzaza dicta,col- 
lo & capite nigricantibus, Dorfo cum 
fuperiorealarum parte caftaneo;infe- 
riore ventre toto albido , femoribus 
plumis cinereisusque ad genua coo- 
pertis. 7erzia Gefneri , quam Glotti- 
dem Ariftorelis efle credit, colore eft 
fufco, cruribusviridibus. Vocemin- 
ftar fiftulz argutam edit. Germanis 
- GMutt dicitur. Pralongamexericlin- 
guam unde ei nomen. Hanc initio 
blandita peregrinatione(cum Cotur- 
nicibus)avidé profectam; pcenitentia 


in volatu cum labore fcilicet fübit. 
Revertiinconcitatam piget, & fequis - 


ACATVR ALIS 
nec unquam plus uno die pergit, in 


proximo hofpitio deferit. 


ERYTHROPUS veleft Major.vel 
Minor, de utraque nihil fingulare oc- 
currit. RALLAM Anglorum aqua- 
ticamintellige, cujusroftrum & cru- 
ra fant rubra; plumz undique magis 
cinerez , quamque malé volare, fed 
egregié pugnacem effe; Bellonius 
prodidit. c&Moztaza & fylveftris in E- 
riceto degere folet. Ortygemetram 
effe credidit Bellonius; Perdicem rQ- 
fticam Gefnerus. 

RHODOPUS nihil habetfingu- 
late. Sedne dealijs praeter defcriptio- 
fneruminvenies, quicquam. In O- 
chropode zaajore ícptem diftincti co- 
lores apparent, nec digitus pofterior 
pedisvifitur. Medio linguain oblon- 
cum mucronem definit. cAMzori col- 
lum eft quàm cxteris altius. 

 ERYTHRA ,quam Germani 
9tattferra vocant, vocem & clamc- 
remedit , quo fonus fullonum lanas : 
ferientium reprafentatur. | 

OCHR A à totius feré corporis 
colore fubviridi,fed fordido & obícu- 
ro fic di&a eft. 

De HYPOLEUCO, quam Ger- 
mani Syfterlin appellant, nihil habeo 

uod dicam. | 

| SERIC A ideó dicitur, quód co- 
lor ater in ea: holoferici inftar fplen- 
deat. 

CADPUT IV. 

"De Scolopace [en Perdice vu- 

Jia, Rufiteula [ylvatica , €9' 

Scolopace fem Gallinagi- | 

Ae minori. 

S COLOPAX avis, à roftri figura, 

quodinftar palilongum & rectum 

haberira dicta (palum Graece exocza 
dicunt) Volaterrano Ariftotelis Ale- 

Goris, fed falso; vulgó Grzcorum £- 

Ass, Herodiano Sylveftris Perdix, 

Martiali Perdix ruftica,nonnullisRu- 

fticula majer, Alberto qued fuavis & 


- 


nem,quamapud Aldrovádum & Ge- 
pin- 


1.9. Ü. 26. 


jode HiÁ. 
| Ai 9.026. 


Gdfney. i 
Ornitbol, 


lis Beccafla, Germanis €cdbuepbun & 
Jietftbnepf/ dicitus. Similes ipfi quas. 
dam in Frifiaaves facit Geíneras. Ea, 


cp E EIBOS 
- pinguisfit Ficedula, plerisque popu-- 


qua Vulpnominatur vul, o, roftro & 


pennis colore illi confertur, fed ma- 


gnitudinevincit. Iterà Grutce di&a 


toftro. Magnitudine eft Gallinz; có- 
4. lore Arttagenis , ut Ariftoteles prodi: 
dit. Roffri, quod longum; anterius a- 
fperiufculum ; pars fuperior ultra in- 
dh eo) extenditur. Linguam habet 
gracilem;oblongam; nervofam. Crurá 
feré rofei coloris. Felle carere vulgo 


creditur , quod apud Bellonium le- | 


gimüs: 


i 


1Ót 
ejusdem feré cum Alaudá colotis; 
Roffrum canaliculatum , maculofum, 
in extremo nigrum, quatuor digitos 
&quatlongitudine. Ala exten(ze ma- 
culam albam in extremitatibus ofté- 
dunt. Quzab Aldróvando exhibe- 
tur, vofrum habebat palmilóngitudi- 
né canálicülatum , latiufculüm ; ni- 
grum ; tuberculis quibusdam afpc- 
rum, in extremo acutum; cujus füpe- 
rior pars inferiorem aliquantulüm 
longitudine excedebat. Lingua lon- 
girudine i roftro feré pár erat canicu- 
lata; in extremo culfpide acus inftar 


acuminata; 


, Frequentem in locis mediterra- 


; Nullibi non zzvezitur , in Gallia; neis Gallia videt, nec Batavi eàdem 
Suecia, Helvetia. Non ubique tamen | carent; In Germaniam circa zqui-. 


iisdem in locis, necfemper ZEftate in 


altis Pyrenzi, Helvetia, Sabaudia & 


Arverniz montiü jugis degit. Hyeme 
cibigratiaad campos& fylvas caduas 
defcendit. Circa Brixiam principio 
Autumni,in Helvetia menfe O&obri 
capitur. Á Germaniàinferiore xftate 
recedirjin fine Autumniredit; Aquas 
inprimis repidas, loca pulverulenta & 
humida, fepes, & hortosamát. | Cibus 
ipíi vermes. Spirituin cava imtüiflo; 
unde fonus etiam procul audiatur, 
eos extrahere; proditum a nonnullis; 
Vifi, qüiex farina fagotritici cum ari- 
dis icubus pafcebantur, Folatus debiz 
litateri.cur(us velocitaté naturá có- 
peufant. Cüm | proximam fibi aucu- 
pes exiftimant longe receffilfe inve- 
niunt, Oculis ett obcutioribus; quam- 


visgrandes habeat ; edoráis potius ci- 


bum quzteré ereditur. Homine de- 
le&ariab Ariftotele reliétüm: | 
Habetur inter ciborüm deliciàs; 


n fed poftponitur Petdici. Aliqui , de- 


plumatum exenteratumq; in furno 
torrent & Cremánt ; refnedio calc: 


 lofisfuturum: 


RUSTICULÀ SYLVATICÀ, 
Rufticula paluftri majore, major eft. 
Gallinam enim feré zquat, Coloteé 
faturioré,toftro minus lon go; ventte 


i albicante;curibus cinereis; T cüdi: 


culis feu laqueis capitur. | 
SCOLOPAX feu Gallinago : mi- 
üor;& Scolopáx minor;Molliceps A- 


I 


| 


MVC MERAEUULT S p CPGNGINCOM NI ANI DIUI 
— MÀ ————— 


no&ium vernum venit ; fi Longolio 
credimus; Necà marginibus (tagno- 
rum & lacuum recedere idem affirmat. 
CMigratoriaim inde colligas. In di(lecte 
ventriculo initio Decembris ; fcata- 
bxos; & vermes albicantes; tenues; 
oblongos, quales fárinarios appellát; 
invenit Gefnerus; Neq;i in Caveis,ne- 
que in aviario vivere dignatur. V'acem 
auditam ( hzctalisett; uc fi quis cul: 
trum per ferrami dücat ) pluviz. pros 
4 donieobn quidam faciunt. 


CAPUT V 


De Gallinula terreflri , €9 a: 
lia Cblorapade 

H*: & Gallinulam ierrefhye & aliarü 

Chlorepodesm. Fuliéz fimilem Bel- 
lonij refero: lla circà V erbaium la- 
cum Polle ; à Gérimanis auücüpibus 
jJ6gárfcbar/ qüód turmatim jüxta fe- 
pes decurrant;dicitur. Gefnerus Ral- 
lumi terrenum, feu T rocbilum terre- 
[trem dicit. Cor porre eft brévi, c£alTo: 
Digiiis pro füa magnitudine longiffi- 
mis. Poftrérius ád ántériores circiter 
dimidiam longitudinem obtinet. /à« 
cem ejus dicunt Dm ger, get; ger | 
ferpentos inftar. 


*y$r:£.7 


Ángli ceu d iüter ues 
Capiünt. 


De GALLINVLÀ CHLORO: 


| tiftotelis quibusdam ; dotfüm habet | PODE aliajità Bellonius, Neceffarió 


X 


plané 


1ó2 
lané Gállinulam aquaticam. ( la 
Poulette d? eau) à Fulica , & Fulica 


majori(dela Porle; & Macroule)fe-. 


paravimus: quoniamaquz noninna- 
tat,nec palmipes eft. Pullettax autem 
aquatica, (ive Gallinulz nomen a üi- 
militudine cum jam di&a impofitum 
eft, etfi multo minor fit, major tamen 
Ralla, adéoutde utraquc hac parti- 


' cepscíle videatur. Aucupes, quibus 


oftendimus, cum Fulice fimilem effe 
cernerent, magnitudine tancum dif- 


ferreajebant, hancquead perfectam 


necdum ztatem perveniffe. Unde 
nos diligentius peculiaresaliquas no- 
tas difcriminantes inveftigavimus. In 
. quibus eaprzcipué fere eft,quodhzc 
Gallinula pedibus fit viridibus,& non 
abfimilibus Betauri, neque etiam ita 
planis, nec denique lata membrana 
conjunctis,utin Fulica. Cauda etiam 
Gallinulzx longior eft. Macula fron- 
tisitem minor. Colore Rallo fimilis 
quidem, fed ad Fulicz colorem ten- 
dit: quareex primo afpe&tu Rallum 
effe putabam,fed cum diligentius in- 
fpicerem, animadverti, palpebras o- 
culorum candidas effe , quod Rallo 
non convenit,fed neque Fulicz. Caw- 
debinz pennzalbe funt,utringinem- 
pé una. Sub pe&orenonnihiladcya- 
neum, five czruleum vergit. Dorfum 
colore eft caftanex intenío. Alig item 
aliis nigriores fant, & alarum plicas 
albas habent, & aliam infuperalbam 
lineam in minori ala, quam prima 
pluma ejus per calami longitudinem 
conftituunt. Idem cibusreperitur in 
cjus ventriculo, quiin Rallo, & Fuli- 
ca. Osffergi Gc iíchion; five os coxen- 
dicis ab aliis avibus habet diverfa, et- 
tiamaFulica. CaroGallinulz coc&tu 
facilis, actenera eft, offa fra&u faci- 
lia;ingluviesampla jecur quoq; fra- 
gile,cxterum inteftina,&relique par- 
tes internz;utin Fulica. Affa ejusdem 
cum Fulicafaporis eft. Nidificat, & 
pullosalit,& educat;ut Rallus. 
Hucpertinet illa quam CORRI- 
RAM vocant;avisroftro pro corporis 
proportione craffo, pectore , & alis 
fupernis albicantibus,cxtera nigra. 
Nec PORZANA MINOR;quz 
MediolaniGirardinaà Gallinularum 


HISTORIA NATVR ALIS 


aquaticarum cenfu eximenda eft.Ro- 
ftrum habetbreve, qua caput tangit 
flavum, & in extremitate nigrum, pe- 
des atros , ventrem album , pectus, 


1 dorfum , alas, colore fumido , albis 


maculis confperfo ; alarum pennas 
majores nigras, &c. 

CAPUT VI 

«De Trynga. 
D Trynga, Juncone, & Cinclo 

hoc duntaxat Ariftoteles prodi- 

dit, quód caudam motitent, lacus & 
flumina petant. 77jz7g4 T urdo xqui- 
paretur, Cinclus & Junco minores 
bnt. Hincfactum ; ut diverfz Aves 
pro iis ab Authoribus obtrudantur , 
haud paucz tanquam congeneresre- 
ferantur ad easdem. Turnerus eam 
totam pullam, ea parte,qux podicem 
tegit, quzque candida eft, excepti, 
| facit. Breves volatus facere, in ftagnis 


quz nobilium edes obducunt, & in 
pifcinis apud Anglos plarunque de- 


gere, fi quando periclitatur, ad arun- , 


dineta denfiora confugere , adiicit. 

Germani quidam Tryngam nigram 
totam,fidipedem, candido verticead 
| roftrumufque demiflo, pedibus altis, 
| & nigris, caudam continué moritan- 

tem, & loca aquofa incolentem po- 
nunt,ad eandemGefnerusavem qux 
Claronz QDafferizroftla/ id eft, Tur- 
dusaquaticus nominatur, roftro bre- 
vi, cruribus altis, fidipedem, refert. 
AldrovandusaliquotadTryngam re- 
ducit, quas alij ad Cinclum retu- 
lere. 


Prima eiexillis quas Gzarolos & Gia- 55, 


| roncellos inlralia vocanc, Turdo ma- 
|gnirudine par. Roftro duos digitos 
longo,nigro; in extremononnihil re- 
| curvo. Linguaacuta paris feré longi- 
tudinis. Capite fuperno, collo, dor- 
fo, & alisfufcis ad colorem caftanez 
nonnihil vergentibus, oculorum am- 
bitu, mento,pe&tore, ventre, & Vro- 
pygioalbicantibus. Digitis tribusan- 
terioribus ad medium fere palmum 
exporre&tis , pofteriore breviflimo. 
Inter anticorum extimum& medium 
membranula eft divaricationis ini- 
tio,qus interalies defideratur. 

Alte- 


L3 


€r4.« 


D. E c4 


-— viltera Pinarolo di&a, huic fere per | 

- omnia fimilis ; nifi quod roftrum ha- 

bear ni. rius;aliquando brevius, cujus 

j füpcrna pars inferna longitudine 
nonnihil excedit. EN. 

Tertiam Bellonius ad Gallinaginem 
minorem refert, Geínerus Samechün- 
leeffe putat , uterque Cinclum Ari- 
ftotelis effe opinatur. Corpulentia 
eftferé eadem cum Scolopace mino- 

refimpliciter dicto:plumarum tamen 

colore differüc, & roftro, quód utrin- 

que quidem tenue; longum & acu- 

tum eft;prazcedentis tamen in extre- 

: | mo maculatum eft, & craffiufculum. 

Maculis albis in capice & univerío 

collo maculatur. Pectus vero,totus- 

que venter,femora & plum fub cau- 

rei candore equant. Ripas po- 

tillimum & /oc2, qux bono aliquo o- 

dorerecreant, & mofchum redolent, 
frequentat. / 4. | 

—.. Quartum inter cinclos repofuit 

Turnerus. Alaudaeft major, colore 

intergo nigro, ventrealbo, tibiis lon- 

gis. Verecircafluminumripas c/4;o- 

| faeft. Breves& crebrosfacit volatus. 
Anglis Hirundo Aquatica dicitur. 

: . — Ouintaex Mozacillis credita , «biz 

| ^. dqeenbegen / & SDilivegichett Germanis 

in Mifniavocatur. Palmipesquidem 

, non eft, fed roftram longum; molle, 

cinereum: crüraaltahaber. Duo i 

plius fünt genera; Majus &C"Migus. Hoc 

" magnitudine Merulz,tergo Cincreo 

ventre albo. 


— 


— v 1 mdr——- 


Lochs, Flumina colit, & in ripis vagatur. 
In àrenis nidificat & incubar, inter- 
duminter faxa ova ponit. Supta octo 

(4 , pullosunotempore non excludit. 
"Fus Mufcis, vermibus, & pifciculis ve- 


fcitur. Domi, pane & malorum vefci- 
- Ingreffas xux pütaminibus. Singulari in mufcis 
— .. , capiendisarte pollet. Lento enim fu- 
 fpenfoque gradu accedens, roftro e- 
levato primurm defignat, tum captam 
przdam deglutit.. Manfuefacta con- 
clavia abaraneis purgat. | 
^ Fem no&u lacrymantis inftar 
"ofa ti nm | 
Buart« cohgenetem Merulam a- 
quaticam Gefnerus facit, quam Ger- 


. Fox. 


Ling. 162 - 
; / . 
acqua nominant: nec non cornicem 
aquaticam , Sturnopauló minorem, 

quamin Alcyone defcribit. 


CAPUT VIL 
De duncone €9 Craco. 


(inco goi Qe & yolvXA» , quod in 
Tuscis libenter degat , qux. Graci 
cx/"n« nominánt, ità dicitur. Ariftote- 
lesTryngáà minorem, Alaudc amicam 
facit. Addit,fluvios & lacus petere;ac 
caudam motitare , Dellonius pro ea 
quandam oftendit , qux Gallis Alo- 
uetre de mer,feu Alauda marina dici- 
tur. Eft quidem hcc ejusdem cum A- 
lauda.magnitudinis, rof/ro oblongiu- 
(culos cruribus nigris gracilibus & ob- 
longiufculis , /zgu4 nigra univerfum 
roftrum longitudine zquante; linea 
alba fub alis infignitur, & dum volat 
cjusdem feré eft cum Galerità colo- 
ris: fed quiainaritima eft , ncfcio an 
pro Juncone fumi vel poflit; vel de- 
beat. Aldrovandus aviculam, qu& 
Paffere d acqua vocatur pro Juncone 


| ponit. Paíleris eft magnitudine, to- 


ftro nigro cándiculato,fatis duro & in. 
éxtremoadunco. Lingua candicula- 
tà, & qua definirbifida & duriufcula. 
Cauda tres digitos longa denis pen- 
nis conftante. «Cz à fcemina hoc 
folum differt, quod in hac colores fint 
magis obtoletisinillo magis Vegéeti. 

.. Congenereti tacit eam, cui eadem 
[pecies, roflri pedumque conforma- 
tio, & coloretanrum variat. Collum 
pronum, & peius albicant; fed ven- 
rer totus ex cinereo ad füfcum vergit. 
Czrtera fufícaeft. Turnérusdum Pa- 
rum fylvefttem pro Jüncone obrru- 
dit, vehemencer fallitur. 

CINCLUS Gricis gx e. Suida 
nifi locafint corrupta ; *jjAéc & iuyxi- 
^9» Bexo^im Hefychio& Varino,quod 
armenta fequatur;tertia eít ex illis a- 
vibus,qua caudam motitant, & citca 
(tagna & lumina verfantur. Caudam 
motitare préter Ariftorclem, Arifto- 
phanes in Tympaniftis prodidit. Vo- 
laterranus palmipedem efle fcripfit, 


mani $£5achamfel/ Lucarni & circa fed falsó. Suidas gracilem & nullo 
Verbanumlacum Folozvei Folum d^ | fermé corpore fcribit. Gefnerus cum 


[ 


X i rcftto 


Aldro. Ov- 
qitb.l.20. 
€.56. 


IÓ4 
roftro re&o nigro & longiufculo ; | 
ventre albo; pectore cinereo, cauda 
brevi itaut eadem alarum longitudo 
fit, alis, dorfoque fufcis , cruribus ex 
ruffo feré luteis facit. Bellonius fc- 
cundam Gallinaginis minoris fpe- | 
ciem Cinclum Ariftotelis efle putat. | 
Idem Gallinaginum minimum ge- | 
nus, Cinclum minorem appellat. 7 ez- 
Zia inquit Gallinaginis minoris fpe- 
cies primo generi magis quam fecun- 
do fimilis eft. Roftrum enim ficut 
Scolopax major,craffiufculum habet, 
& in extremo maculatum. Dorfum 
Sturnofimile. Aliquibus Deux pour 
unappellatur. Dua enim hujus gene- 
ris, precio unius majoris vaneunt. 
Aldrovandus deea quam exhibet, an 
apud mare etiam degat dubitat. Ma- 
gnitudine |zzguz Motacillam ali- 
quanto fuperat. Color totius feré 
corporis inter fufcum & cinereum 
ambigit, fed alarum pennzj majores 
iubnigricant, Venter & femora albi- 
cant. Roftrumnigrum tenue, &lon- 
giufculü. Cruranigra,brevia& exilia. 
Comgeneresipfi duas alias facit,qua- 
rum quoque Icones exhibet. Przor fub 
Cincli minoris nomine defcribitur. 
cAlrera iisdem quidem eft coloribus, 
fed caudam albam & lineis nigris 
transveríim fecantibus ornatam ha- 
bet. Roftrumquoquequácapiti jun- 
gitur cra(fiufculum, & fenfim deinde 
magis magisque attenuatum. Quia 
pofteriore fui parte debilis eft, füapte 
& perfe gidum non conftruit,fed in a- 
lienis parit. Apud homines vivere 
non dedipnatur. Captam maxime 
mitefcere tradit Philofophus. Vide- 
tur in Cotyis I hracum Regis convi- 
vioapud Athenzum appofitas x/u 
quidem ibi extat;fcux/ysc legendum 
efle cenfetur. 


pow T WIL 
De Canaello 69 Cercione.» 
Ave Indica. 
WV ANNELLUS feu quód alis in- 


ftar vanni aut ventilabri commo- 
tisftrepitum excitet, feualii ob cau. 
fam ita di&us , Fulica quibusdam, 


EI m e ae a a e e ME a BE entm ESRB SES m s c oe E RR ERE EE Er E arm al e rra dimi mina s m i d si EE D t 


HISTORIA ACAT'URALIS 


Stymphalis veterum aliís , fed falsó; 
quibusdamà voce, i£, five Capella, 
Bellonio Parrus, Parus,vel Parcus de Pellen. de 
quoapud Plinium, dicitur. Alcyoni aS, 
congenerem. Gelenius facit, Pluviali ;,/' 

Gefnerus. Candidos reperiri audivit 
idem,nifi Larifuerint. Sinecrifta, ii- 
que aliquando colorefuíco,& macu- 


Ilis variisobfervatialibi.An Tremulus 


avis in provincia Salernitana di&ta, 
qua minor eft Gallinà, coloris fufci, 
alté clamans , & velocitfimé volans, 
quzque prope mate tcfte Villanova- 
no verfatur, & cum fuperterra ince- 
dit, cauda tremit, unde ipfi nomen, 
fit ejusdem generis, di(quirendü cum 
Gefnerorelinquo. Exactiflimeà Bel- 
lonio deftribitur, Magnitudine inquit 
Plaridem vixexcedirt. Denfisadmo- 
dum /unis contegitur , quz in radi- 
cibus fuis qux corpusattigunt;omni- 
nónigricant. Colorenim aliuseft in 
parte exteriori. Á vis invería, fupina- 
que collocata , & aliscjus extefis ma- 
gnaplumarum parsin ventre,& infe- 
motibusniveifunt candoris. A/ein fu- 
periori quoque parte nivez , in infe- 
riorinigricant.& c. Hepar habet ma- 
gnum, in duas partes utring; divifum. 
Fel in ea reperire Bellonius non po- 
tuit. Igzeflimumappendiceshabet. - 
Circalacus & amnes véríatut: a- 
quas tamen non ingreditur , fed in 
planis & erica eonfitis, ut plurimum 
degit. 
Vermibus,mufcis,cicadis, brüchis, 
fcarabzis & alijs vefczzur. Albos lapil- 
losdeglutire,certum eft. ZEftatefola 
volat,hyeme gregatim, & tamfrequé- 
ti numero , ut prata etiamfi ampliffi- Ó 
ma vix torum agmen capiant. Alis eft 
obtufioribus, & inter volandum ma- 
gnumítrepirumedit. - | 

Focem videntur Germani & Galli Fox. 
per nomen ipfi inditum expreffffe. — — 
lili fitis hi Dixhuict vocant. 

Dum pullos fovet, ad homine àqdo Partus. 
niduminquiri füfpicatur proximé dO 

cedit, & velut deditionem fiifular, 
donecà nido abduxerit, (epe multae 

unum hominem ita perfequuntur, ut 
ceofaciliusanidisabducant. 

Habeturin ciborum in Gallia de- Zfe. 
licijs, & eodem quolepus precio ven- 

ditur. 


F I| ià us. 


[n 


de 


Plin, H. Ns 
L31,6.37. j 


Bu te Id. 


^ f | 3 
ditur, Adeó pinguefcit, ut faginata 


videatur. Gefnerus boni faporis & 


probi, fedlevis & tenuis alimenti effe 


comiperit. | ! 
De CERCIONE quam Capellz 
feu Vannello pramittere débuit;cau- 
dam enim motitatita ZElianus. In In. 
diaavis ad Sturni magnitudinem ac- 
cedens, varijs colorib. picta nafcitur, 
quz & humanam vocem efüngit, & 
Pfittacis vocalior,& majore eft doci- 
litateac ingenio: non tamen huma- 
num vi&um aquo animo füftinet, fed 
libertatis defiderio famem potius 
quàm fervitutem deliciis ciborum re: 
fertamampleditur. Urbes, quas A- 
lexanderin Indiaexcitavit, & Mace- 
donibus incolendas dedit , ut Buce- 


. phala cum adjacente agro ,. & Cyro- 


polis,alizque ideo Cercionem appel- 
lant,quod fimiliter caudam;atq; Cin- 
clus movet. 


C rA PIUTEDLIX. 
De (Pliviali €9  Cha- 
TEN radrio. 


pLUVIALIS, Rhintace forté Plu- 


tatchi, quia nihil in ejus inte(tinis 


excrementi reperitur,inagro Bono-- 


nienfi Pivier, Gallis Pluvier, Germa- 


nis 9Dulver & Dufroff audit. Quomo. 


Iój 


ratifüima. Bononiznon raróin foro 


venditur. 


Rore v/Zizare prodidere quidam, p, 


quodin ventribus earum nihil inve- 
niatur, Nihil fal(ius. Ex humidis cam- 
pis vermes eruit. Scarabzos in diffe- 
&a. Invenit Bellonius. Lumbricos e- 
dereafferit idem, quia folum zzzeffi- 


qum jejuuum habet: Ideó in eo nihil 


invenitur. Migra£oria eft. Acftatenul- 
lain Gallia cernitur, vere paucc. Non 
minore numero,quam quinquagena- 
rio volant. Po/a?ure ventum fequun- 
tur, raró adverfo tendunt, ut Bello- 
nius prodidit. 


P'ox ipfis huit, huitfibilo qui porre- pz, 


&islabijs edifoletfimilis. Nodctufo- 
]1z degunt ; fümmo mane diverfis in 
locisfparfa: confpiciuntur, quartam- 
que aut dimidiam milliarij partem 
occupant. Imminente die , uc fimul 
conveniant, fibilum, fefe mutuo vo- 
cantesemittunt. Vni intoto grege 
tanquam RKeci obeditur. Huic vox 
maximé fonora. Ad aüditum undiq; 
confluitur. Aucupes «uZppellatorem 
vocant. Inter Cupediasin Gallia po- 
nuntur. Ita ut in hominem delicati 
cibi nimium appetentem, ne Pluviali 
quidemoppofita contentum fore, a- 
licubi tanquam proverbio dicatur. 
Apparanda non exenteratur. 
Pluvialem Cineréam: Ariftotelis Par- 


dalum effe credit Aldrovandus, tum Aldro. Or- 


do antiquis vocetur; ignorare fc fate- 
quod tota feré fit cinerea , quod de ?/t^./2o. 


tur Bellonius. 


Gemera, — Duo ejus gezera, flavefcens unum , | Pardalo prodidit Ariftoteles;tü quod $5: 
cinereum alterum , quod Itali monta- | maculata,unde Pardalo nomen. Plu- 
num vocant. Ps// Guillemot priva- | vialifimpliciter dicta eft aliquáto ma- 
tim vocantur. //44 Palumbi elt ma- | jor. Roftro pauló craffiori & longio- 
gnitudine. Koftro brevi , rotundo, | ri, poftico digito admodum exiguo. 
nigro, acuto, & in extremo nonnihil | Totaferécinereieft coloris, & multis 
adunco, /zguattiquetra, totam infe- | undique refpergitur maculis, quz in- 
riorisroftri canalem implente, prona | ter cinereum , & caftanex colorem 
parte feré cornea retufa.. Penna fu- ambigunt. Als caüdam qua brevis 
perné fufcoalbo luteoque colore ita | eft, excedunt. Magna ex parte gre- 

. diftinguuntur, ut ferratz appareant; | zatim ve/az, nec fingularem videris, 
cauda quoque lineis fufcis luteis in- | quodapud Ariftorelem legimus. 7o- 

. terfecatur. Poflico digito caret, In- | ces frequentem nec gravem emittit, 
 teranticos tres membranula interji- Hucrefer illam, qua P/uvialis Ma- 
citur , majorinter medium & extre- | jor Aldrovando. Roílro eft procero, 
mumy,minor inter eundem& internü. | fapina parte per pectus, ventremque 
Bellonius plumas ejus lutefcere fcri- | candicat. Majores alarum peanz ni- 
 bit,feu maculis luteisrefpergi. gricat,pedesfuntlongi, & ad cgruleü 
- Locus, Frequens eft in Gallia; in Helvetia | vergunt. Digito pofteriore feré carer. 


X3 CHA- 


E 
H 


H6 0 HISTORIA 
CHARADRIUS Gaz Hiaticu- 
la,quód circa luminum alveum & ri- 
vorum hiatus verfetur, qualis Arifto- 
teli avis ficjignoratur. Nam colore &c 
voce pravum effe, no&tu apparere,in- 
rerdiu aufugere,quod de fuo Philofo- 
hus reliquicmultis avibus competir. 
Arifl. H.4, Et cum Ariftoteles I&erü Chloreum 
LociL. feu Galgulum vocet, haud verifimile 
videtur, eamavem Charadrium efie, 
quam in Perfide.& raró quidem repe- 
riri; atrijs regum requiri, quod multi 
ei propter auxilium quod ictericis 
zielidor. 1, prttare creditur, Albercus ex Helio- 
s Hifl. doro, Aeliano & alijs afflerit. Aldro- 
Aetbip. vandus pro Charadrio aviculam ex- 
hibet corpore toto ex cinereo fufca, 
Roftro brevi.fi cum aquaticis; longo, 
fi cumalijs conferas. Capite toto ni- 
gra vitta cinctam, cruribus oblongis 
& gracilibus, colore adrutilumacce- 
dente,fronte & collo candicantibus, 
pedore nigrefcente. Quia interdiu 
latet, noctu progreditur, dedit pro- 
. vetbio locum. xepzépev papzpps (o qui 
rem utilem occultat, dicitur. Iéteri- 
cosfoloafpe&u fanare multi prodát. 


Philes Ruberam fpectancem ictericià 


afficiyrurfus Charadrion, liberari nu- 
gatur. 


T xg VES c EPE 
De Avibus: Fiffipedibus 
Herbiwvorgz. 
CAPYVT VNICVM 
De Grae. 


Visquam Gruem Latini àgruen- 
do,PoérxPalamedisavem,quód 
is I rojano bello,quatuor literas e £ x 
& 0, ordinemaciei, & tefleras à Grui- 
bus didicifle dicatur, vocanr, Grzcis 
communiter eesve, quod colore cine- 
rco & quafi cano tanquam yer appa- 
reat; lyrrhenis Tiris, & ovaisse, Po- 
lyrrhenis cem appellatur. Gezera ipfa- 


Vent-R- yum apud Tartaros plura Venetus 
vti Ori- 


ent. 1x. 


£ 


Martiali. 


aliz cazdide,pennas oculis aurei colo- 
ris plenas hiberites. Nonnullz par- 
v&, pennislongis rubro nigroque co- 


verífuscaudam pulve & crifpae funt, 


,| tum;& Mantuanus cum fcribit. 


obíervavit. Suntquzdam alis nigris: 


| —— — 


ACATFERALISO — 
loreperun&tis inftru&z; quedam de- 
nique magnz, grifei cinerei coloris; 
oculosrubros & nigros habentes. In 
Cuba duplo noftris fünt grandiores. 
In alia America parte rubras colore 
coccineo Columbus obfervavit. 

De deftripiione non eft quod timus pefczi- 
folliciti. Cou ipfi duos dodrantes prio, 
lon,um, quod Philoxenusfeu os Eu- 
rixidis F.feu Cytherius,gulz circa pi- 4thez. Di- 
íces mancipium, fibioptabar. Ante- Pno/^t. 

| riorejusparsad latera nigricat, prona 
lalbet. Vertex cum macula rubente 


niger. Omniareliquacinerea prxter — " 


majoresalarum pennas. In alis retró 


quas auro & areento ornatasjuvenes 
pilis afhgere folent. í47teria afpera 
penitusin carnem ad os fternoniníe- 
ritur. Ideó non mirum ex tam longin- 
quo audiri. | 
Nulla nonin orbis parte vifuutut , Zocu. 
univerfum enim feré, caloris amica, - 
peragunt. Circa Hebrum, Strymo- 
nem & Cniftrum magna ipfarum co- 
pia. Ex Thracia , ubi xftate vivunt; 
hyeme ingruente trajiciuntin Lybia: 
ibi in ZEgypro & in ZEthiopia hye- 
mem tranfigere /Elianus prodidic. Aelian. H. 
De Tartaria fuperius diximus;que ve- 4.L5-5.13. 
ró de Pygmzis Plinius habet; fabulo- Pls. R.N. 
fafunt. Czbwsipfisfruges,& herba. . has vtt 
Illud & Suidasinnuit, cum dicit, 7c£zs. 
y*egvoi gewdys XAUTÉVEJAAV T0 x9eov eer euge y 
veusi mvovo cro Grües agricola depa- 
Ícebantur agrum novirer tritico fa- 
Manttuan, 
l.1.de co- 


SErymB0UÍA de zzore Grurims , qua fe smi- lum.temp. 


HA CATIDI 
laéfa legens aqua tepido fab fjdere 
libra. | 
Hocapud Claudianum legitur. 
E Nalo Pyemaa Grues pof bella 
vemenfo 
Ore legunt vubri qermina ca- 
VAPRAYÓS. —— | 
Putantur tamen & ferpentibus intet- 
dum vefci. 
*  Moventur zz F'egerep; cum obvio Parzgs. 
ventoad occidentem fugiunt. Faemi- 4elian. H. 
naftante ur Pafferes; non fedente ut 4^5.6.2- 
Gallinz,cotcunt. Ova binajinter quz 
lapidem fortuito etiam inventum de- 
ponere folitas, Albertus Coloniz per 
| | annos 


Ei 


dE w4FIBUUS 107 


annos aliquot obfervavit, nec plura , litur; deinde fenfim ab utroque la. cicer.4 de 


pariunt. Quomodo excludazz,à ne- 
mine quantum fciam hactenus pro- 
ditum eft. | 
| Focem ipfarum Graci per xa«yja- 
Virgil. 4E- Cew.vel xAdcens Latini per clangere & 
Muieid.L10. clamare exprimunt, quod intenfo & 
Wurt-L4maeno cum impetu prolata vocife- 
Ariffpbin ves tur. Ariftophanes jdgavor xedeom 
7? ^ nuncupat. Q. Calaber »wot^yysoid 
eft longum & protenfüm fonum e- 
dentes dicit. | 
vIetatem earum diverfi diverfimo- 
dé definiunt. Honoriusanno octavo 
fenefceretradit. Leonicus Tomzus 
quadraginta continuis annis unam 
rif. Is. domialuit. Ariftotelespénas Gruum 
degen.c.5.in. fenectute nigrefcere tradit. Seu 
quod pennarum earum natura albi- 
cet , plusque humoris fenefcentibus 
ijsconftituatur, quam utfacilé putre- 
dini pateant: feu quod terreftris hu- 
midi ipfarum natura à calore immi- 
nente non fatis concoquatur. Solinus 
fulvas reddi fcribit. — Ingrediendo 
pedes ante fé jaciunt , & implumes 
tam celeriter aliquando currunt , ut 
curfu hominem vincant. 

Necminor Zolazus velocitas. Cy- 
rus perintervalla locorum fuos tabel- 
lariosita difpofuiffe lcgitur, ut fatiga- 
tisrecentes & nocturni diurnis fucce- 
derent ; fic volantes Gruces fupera- 
rentur. 

Pluzr. — De Migratione mira ab Autoribus 
Arfot?le. 5toduntur. Ex Grzcia Mxmadterio- 


P H- ne inquem ZEquinoctiumincidit, di- 
Io rs 


Tzetzes. 


"Metas. 


Volatus. 


tia X I. Septembr. audivit Geínerus. 
Thraciam reli&tam ad Hebrum flu- 
vium conveniunt, & inturmas difpo- 
nuntur. Maxima nata luftrato ter ex- 
etcitu,corruit;fepult$ad iterin /Egy- 
ptumaccinguntur. Volant alte , fcu 
ad profpiciendum,quod Plinio & Ifi- 
doro placuit;feu ut; cofpectisin tem- 

!" M .peltatemnubibus interram fefe refe- 
Plut.defo-vant. Exactéfecundum ventum fer- 
dert. 4- vant; raró contra impetum nifi fugié- 
"4. ^ donituntur.Etin tergo prater volan- 
tium colla & capita reponunt. In vo- 
latu trianguli formam efficere anim- 
adverfum ab Ariftotele. Ejusautem 
fummo angulo aer ab iis adverfus pel. 


Ícedere notavit Plutarchus;exHelve- 


tere, tanquam remis ita pennis curfus N«t.Deor, 

aviumlevatur. Bafis triangulitaquam ^ 2- 

à puppi ventis adjuvatur. Tempefta- Plutarch, 
| te motà , vel in triquetram figuram". , 
SAU agmine cufpide ejus cir- aS 

cumfiuum aé&ra fcindunt , vel immi- 
xtx glomerantur in orbes , vel con- 
tenta infinum falcatzque feruntur, 
Literam ypfilon quibusdam expri- 
mere; A vel 4 alijs creduntur. Unam 
fequi ordine líterato ; & pennarum 
notis infcribiagra, certum eft, Du- 
cem quem fequantur ex robaftis& fe- 
nioribus eligunt. Ubi eum defatiga- 
tio,quianon habet,ubi niracur,ccepe- 
rit, proximam ijs quz acquievere fub- 
ftituunt; eaque viciffitudo in omni 
curfu fervatur. In extremo agmine Arif H.4, 
per vices qui acclament, difpofitos 1.9. c.10. 
habent , & qui gregem voce. conti- 
neant. Excubizs habent nocturnis té- 
poribus , lapillum pede fuftinentes; 
quilaxatus fomno & dec*densindili- 
gentiam coarguit. Czterz dormiunt 
capite fubter alam condito, alternis 
pedibusinfiftentes , Dux cum aliis e- 
recto ptovidet collo ac pradicir, La- 
pidem deceffuras deglutire auri indi- 
cem poftquam deciderit utilem , teu 
urita facilius ventorum turbini pon- 
dete refiftatur,quod ZElianus voluit; 
feu ut de viafeffz , & quietem paran- 
tes, jactu terram & aquas explorenr, 
quod Ariftophanes Byzantius credi- 
dit; prodidere quidam. Roftro cü fu- 
Ícipere, nein volatunavisinftar flui- 
tent, Maximus Tyriusfcripfit; ut vo- 
cem Taurü montem Aquilis plenum 
cohibeant, alij ; Falfum id Ariftote- MORS 
|les reliquit: lapidespedibus comple- j,, ,.' 
| &i,cum digitis ijsincurvantur ex AI- Solia. 

bertohabemus. Certum eft, inquit /piff.c.o, 

Plinius, Pontum transvolaturas, pri- 

mum omniumanguftias petere, inter 

duo promontoria Criu metopon & 

Carambim; moxfaburrá ( fed nonuc 

alantur,quod 7Elianus fabulatur)fta- 

biliri.. Cum medium tranfierint, ab- 

jicilapillosé pedibus, cum attigerint 

continentem é gutture & arenam, 

Cum ab Aegypto in Europam avo- 

lant: Duces nonadhibent. 

De 4utipathiahoc duntaxat o 


———————— ——————— 


ccur- Affeifus. 


rit, 


72 


rit; ab Aquilainfeftari. Ita inter fc in- 
terdumira exarde!cere, ut dimican- 
tes capiantur. Vifusaliquando mas 
fcminzad internecionem ufque un- 
decim vulnerainflixiffe, quod pullos 
uomipus fe fequerentur; abftraxit- 
fet, fi Alberto fides eft. Qux de Py 
gmaorum cum Gruibus pugza ab Ari- 
Arift. H. AA rele, Philoftrato; Menecle & alijs 
L8.612.. | Lo duntut, fabulofaefle ex Strabone 
See cogriofces. Adventüs earum ; Ara- 
"icy tionis tempus indicat. Si vel vocife- 
Die. rantur, vel perapertum fponte ttepi- 
Theophr.l. dant; nec Ícíc.addacius athrz com- 
defighis mittunt, vel vefpere, & ad multum 
tempefe, tempus volant, tempeftatem minan- 
tur. Si mane & gregatim volent, fere- 
nitatem prormitrunt. ex. - 

Yfus. V'fas car olimézcibzs expetitus.In- 
diovis vefcebantur, ut Strabo habet. 
strab.L15 Varto Grues Melicas apud Gellium 
Gellius L7. intet i3éspams toffofuit. Grues oculis 
€16. — confutisinténebris faginatos Plutar- 
Plu-lde ^os teftis eft: De fuis temporibus 
eft Carn TE Ql Tx LUE 
A Plinius. Cornelius Nepos qui Divi 
Augufti principatu óbijo, cum fcribe- 
xeccurdos pauloante faginari czptos; 
addidit; &iconias mapis placere, qua 
- grues: cüm hzc ales inter primas ex- 
Plmlc petatur: illam nemo velit àttigiffe. 
Sed & hodie hybernos apud Gallos 
puier.l. cibos nobilitat: Inaffant caryophil- 
iy.deré lis perfoffas & pipete; T'enercfcunt; 
cib.c.59.. fi exficufüfpendantur. Galenus; A c- 
incta; & alij carném eaturninter fi- 
brofas & duras repofüere, Anaxan: 
drides;cümlphicratis nuptiarumcum 
ThrácizRegisfilia convivium ridet; 
ruem ibi fuiffe;quc frontem diften- 
deret, Hiante podice; difciffis lateri- 

bus,dicit. "mEU 5T | 
Quantum 27 Medicigam , Tormi- 
nofisin ciboprofünt. Jus vocem clá- 
rificat, & fpermaaugcet, Capuz; oculi; 


Athe, I, 2. 


HISTORIA X Ms 
| ventriculus exufta in pulverem fiftu- 
|lis & varicofis ulceribus infpergun- 


| rino diflolvit. 


AX ATVRALIS 


tur. 4depsomnes duritias cum Anfe- 
i Pulmonis vulturini 
dextrz partes venerem excitant viris 
adalligatz gruispelle. Pennaferpen- 
tes ftupidos reddit. | 
Ethe&cdeGruein genere fufficiant. 
Speciem quod attinet; quia B A LE A- 


more Pavonisgerere fcribit ; Aldro: 
vandus eam fubftituit, quam Bello- 
nius cuidam,Árdex generi adícribit. 
Vulgaris eft Gruis magnitudine ; & 
eodem plane corporis habitu, roftro 
é cinereofuíco; vertice nigto; in quo 
cirrhüs erectus nafcitur; plurimis te- 
nuibus& fubtilibus aurci coloris pen- 
nis. Vtrinq; in temporibus maculam 
habet oblongam; candidam, ex cu- 
jus inferna parte utrinqüe oriuntur 
paleariarofeicarneive coloris. .Col- 
lum;peétus, venter, cruraque tota'éx 
cinereo fufcafunt. Circacaput viri- 
deinvenitur. Alasetigit; & quando- 
qué velociffimé currit. .— 'efcizar her- 
bis viridibus ; quandoque furfuribus 
& hordeo. Sub no&emaltos parietes 
autarboresmore Pavonumquzrit. 

DeJAPPONENSI nihilíingulare 
occurrit. Totaferé candicat, roftro, 
collo inferiori ; pedibus & alis inter- ; 
nis exceptis. Vertex capitis infigni- 
terrubet, ac nigris maculis refpergi- 
tur, Media pars colli inferior nigri- 
cat. Sub alis pennz dependent fatis 

magnz; multisinfignitzappendis 
cibus,nigrz; c&teratotaa- 
vis nigricat. 
x x 
x 


- 


ek (o)? 
e 


Plin. H.Ns | 
AD 1 : "d; 618 
RICAM Plinius Cirrhos in capite jo 


UO -—-^ See eG 


D £ 4 


dihihhbiibiiipbikiidiiig 
TEUTYUETETIL UTI 


VIBVFVSX T7 


AV | B u S: 


LIBER F4 


De Avibus' Exoticis , Américanis ih 
primis. 
TITULUS L 
De eAtüibus Exoticis Terrefteibus, 
CAPUT IL 
9De Manucodiatts 12. genere €9. in fpecie o. 


" bioecaceio Oterant & íftz fupé- | ca maximanion minorem vifam, Sca- 


lane Y, rioribus inferi ; nifi ac- | ligerreliquit. Omnibus peculiare eft 


Scale 
» Exerc. L. 


A af T curatá;plerarumq; de- [ut pedibus careant (quamvis Arifto- 228./x. 


X« fcriptionem Authores 


AN ^ quia deftituimur,dice- 
dü promifcue de illis erit; ne aliquid 
in hiftoria Aviü fcitu dignum omififfe 


teles nullam abíq; pedibus avem dari 


7 nobisinvidiffent. Hic jafferit, & Pigaffetta pedes illis pal- 


inüm unumlongosaffignet) &in cau. 
da velüti fila quzdam vel netvosob- 
tincant. Capa ipfis non rotundum , 


videamur. Siquid occurret; quod fu- [fed preffum , nucis juglandis ferme 


H 


perioribusanne&ipoflit, Additamé- 
tis DEo volente inferetur. Incipie- 
mus à MANV CODIATIS fiveavi- 
busDeiut Moluccani vocant. Hx 


alijs interdum |A podes Indicz:inter- | 


magnitudine. &o//rus non omnibus 


qué mágnum;nequé ejusdem eriam 


coloris. 4/z & cauda expanfa Acci: 
pitrinis Milvinisque magnitudine re- 
fpondent. Penüzfünt tenuiffimz, & 


dum Aves Paradyfi , feu ob corporis | prxter tenuitatem pennis Pàvonurmi 


fpeciem;feu quod ubilocorum nafca- , 
tur, unde veniant, quo fefe recipiant; 
ignoretur, vocantur; quamvis & ad 
Phyfonem fluvium quxdam obferva- 
tz fint, quibus idem, ob miram cor- 
porisfpeciem, & plurimam colorum 
diveríitatem,nomen inditüm erat, & 
in ZEgyptofufcz & fübrutile Mone- 
dulisminores, fub eodem nomine vi- 
 deantur. Magnitudo certa non poteft 
illisadfcribi, quzdam hiründine pau- 
ló majoresviíz funt, In Java colum- 


- barummagnitudine obfervarijà fc Pi- 


fceminarum ex toto perfimiles; Alx 
in ar&tum contráhi, vel in latum dif- 
fündi pro animantis lubita nequeüt; 
fed naturaliter uno tantum cedemqy 
modo perpetuóconfiftunt. Dsrfó filà 
geminaannecuntur, tres & amplius 
palmeslonga;neque exacté rotunda; 
neq; perfecté angulata; fed figurà in- 
ter quadratum & rotundum media: 
Intus continuata ac pérpetüá;pingue: 
dinetotzexplereíunr. Fal(ó perpe- 
tuum vo/474: exercere,quod non rfi 
mortucin terra vel mari invenianrut; 

: lra« 


nn——Á" 


Species. 


[zo HISTO RA 
traduntur; nec verius affirmatur tore 
duntaxatpafc? , 6c ova in mafculorum 
dor(i cavitate incubari & excludi. 9a- 
né quiete neceffarioindigent, & filis 
illisin cauda facilé ramis borum an- 
ne&untur, nulla ba&enusin vifarum 
dorfi obfervata cavitas; & cumtum 
alté volent, tum animalia fint petfe- 
&a, quomodo rure, qui propéterram 
nafcitur, necfolidum alimentum fup- 
peditat;illas ali dixeris? Magnia Mo- 
luccarum Regulis fiunt, quife, fiilla- 
rum pennas portent, in przlio vulne- 
rari non polle , etiamfi 1n prima acie 
collocati fuerint, credunt. 

Species ipfarum quinque defcribit 
Aldrovandus. Prizza hirundinem ma- 
gnitudine, & forma,fi corpus fpectes, 
penezquat. Pennarumambitus dif- 


.coloreft, fedadmodum venuftus, & 


vifa undique jucundiflimus. — Capur 
quale Hirundinis, & procorpore pat- 
vitate majufculum: cujus plumz,quz 
füperiorem partem à prima cervicis 
vertebra ad roftri usque initium exe 
ornant,breves fant, eraffz,durz,fpif- 
íz, coloreluteo egregie micantes, & 
ad inftar puriffimi auri, radiorumque 
folarium morerefpondentes:relique, 
qua mentum contegunt, moilliorcs, 
tenuiores, Gzex cyanco mire virides, 
utin Ánatum mafculorum capitibus, 
dum lucidiffimo fideri obvertuntur, 
conípicimus. Rof/ruzz quam Hirun- 
diniprolixius. Alarum pennz forma 
Ardearum fimiles funt, fed tenuiores 
tantum, aclongiores; fufca; inter ni- 
grum, & ruffum fulgentes: qux una 
cum caudain orbem expaníz rotz fi- 
militudinem exhibent. Etenim plané 
immobilesfunt, & velutiinfi:a qua- 
damípiculacutiadharent. Ceterum 
minores quoque aliz pennula;ezque 
profe&o haud paucz juxta fingulas 
majorum pennarum; quz alas confti- 
tuunt, origines, exoriuntur, qua fu- 
pra majorum principia exteníz , ea 
obtegunt, dimidio quisquiliatz ; ru£- 
fz,coccinegve,cztera crocez,& ful- 
voauri colorefplendidz , multü me- 
hercule gratiz ac venuftatis aviculz 
ob eximiam illam & fingularem co- 
lorum difparitatem conciliant. Cor- 
poris reliqua moles tota pennis fulvis 


. " 


^ 


ACATVR ALIS 

in ruffum vergentibus obducitur, ita 
tamen ut aliquid adhucinter eas di- 
fcriminisadvertas. INamquazinpe- 
Core & ventre collocantur , & fre- 
' quentiffimz funt, & pariter latiffimz 
duorum triumve digitorum amplitu- 
dinefulvofunt colore, & eo quidem 
nitidiffimo, haudfanéalio quam je- 
cur ipfum fplendentes. Quz vero 
dorfo infiguntur, rariores, neque ita 
frequentes funt, atque infuper amplis 
divifaris pennarum omnino ÁArdea- 
rum tergoadhzrentium fimilitudine 
hiant: neque etiam ad tam infignem 
latitadinem accedunt:aut prxftàtem 
illum hepatis colorem adzquant; 
quinimo punicco potius colore; carni 
zmulo; obfcuriore etiamnum relu- 
cent. Filaillagemina qux dorío an- 
ne&untur, quodammodonigra funr. 
- Altera caput: habebat album fere, 
maculis luteis, aureisque perfufum 
oculos pariter luteos, cilia rubicüda, 
roftruminter luteum , & viride me- 
dium, duos digitoslongum, in fupina 
parte quammodo recurvum; Z/zguam 
rubicundam,longiufculam , acutam; 
Picorum haud plane diffimilem ad 
lancinandaanimalcula perquam ido- 
neam. In pectorealiquo pacto trube- 
Ícebat. Venter, dorfum, & ale can- 
dicabant, hx ramen fuperius ubique, 
 &infinecrantferruginez. Doríum 
primo ad flavum quodammodo ten- 
dere videbatur; pofteaquam veto u- 
ropygium attingit, ad. rubicundum; 
feu ferrugincum colorem vergebat. 
Alarum longitudine;utpote,que qui. 
nos palmos adequant , primam fpe- 
ciem fuperabat. Caudzpennz,ubi 
dorfoinferuntur, candicabant: czte- 
raferruginex eranr. Ejus duz penne 
reliquas duorum palmorum longitu- 
dinevincebant, & reliquz etia quam 
in prima longiores aderant. Carebat 
hzcavisgeminis illisfilis, quac ómni- 
bus é dorfo enafci fupra dixi: quare 
vclitineris longitudine, vel temporis 
vetuftate decidiffe ea judicandum 
eft, nonautem faeminamideo dicen- 
dam, ut perperam vulgus hactenus fi- 
biper(üafit.Duarum vero longiffima- 
tum illarum pennarum fortaffis ad 

velociorem motum ufus fuerit. 
d er- 


—m —^— "— 7X. -— 


t 


CO dus Doknfe | ienencha Jerodeff fel. 8 Tat 


Eu 
EA SRIEN — 
SS 


———— —À 


NN 

NS SN 
s a NSRENNNANNNSES 
-- : NSSNSN 


— 


S NS 
NON NS 
SS 
UNA 


qe 


S EURO SS NN NONNSS r 
NESSUN SESS SEES : 


Jara 2a [ea auis SENSN 
Mazaor1 £eneTz, 
Cl 


T LT, ; : : : - e um SESS SNSE EOS 
Mp DID ZZ SONN SINN e SS S 


SSOSSSSSSSNSNNRSNSNSSEREES AS USES EOS RRSNNNINNN 


SENSN elisa 
2: 


ENS 


SSSSOM 
AULALTL vara di y Jen 1 


] uu 
7^7 LU uf » E 1 
; A 
T 


LET Rs be t sé pr 
Apo de ISIN ET "en e cE 


rens rS 
ut ipto ^a 


h 


VE VISUS | zDI 


T'ertiamob corpotis|longitudinem 
TE CU ed quoniam longio- 
rem videre mihi nunquam contigit , 
appellare placuit , qua videlicet à 
principio roftri ad caudz, & alarum 
extremitatem tres dodrantes longa 


| era&ad duospalmos,cum alz com- 
| plicatefunt;lata. Roftrum erat fatis 


aduncum , in fupina maxima parte, 
tres digitos longum , in inferna vero 
paulobrevius. "Tota veroaviscracal- 
baprazternempe collum; & ventrem, 
quorum color eft caftaneus. Superior 
capitis pars ferruginea , quem colo- 
rem flavus excipit, ut hunc viridis. 
Propédorfum pennz admodum pro- 
minebant longitudine duorum , vel 
trium digitorum. Erat praterea uni- 


cum duntaxatAvi filum,idque afperi- | 


ufculum, & admodum flexibile, qua- 


tealterumcafu quodam amiffum fu- 


ifle exiftimare debemus. 

Quarta roftri principio ad alarum 
extremitatem ufque commenfurata 
duosdodrantes explebat. Roftrum 
pro corparis exiguitate longiffimum, 
nigrum, & quodammodo aduncum, 
Capitis,colli,&z alarum pennz ni;te- 
Ícebant, ubi tamen roftro adncc&e- 
bantür,flavefcebant. Cirrhum pro- 
pé cervicem tres ptopemodum digi- 
tos altum habebat, rigidum , coloris 
flavi; quid; exfetis potius, quam pen- 
nis conftare videbatur, atque eo ma- 
xime à fubfequenti Manucodiata dif- 
ferebat; ES UP 

Vltimawmagnitudine eft Turdelz, 
mirz levitatis , alisoblongis przdita, 
teneris & vifüi perviis , & pennis ( fi 
pennz dici poffunt potius quam fetze: 
deplumes enim funt ) duarum longis, 
anguftis,nigris, duritie cornca; pedes 
nulli, perpetuo volat,nec ufquàa quice- 
ícit, nifiin arbore aliqua; longis illis 
fetisramo implicata pendens. Nulla 
navis tam celeriter pergit,&tà procul 
à continente, quam nó circumvolet. 

Huc RHYNT A CEC'teíic pertinc- 
re viaetur,qua ovi magnitudine, gal- 
linaceiforte, in Perfisnafcitur. He- 
fychio & Phavorino avis eft quat »vv- 
xcv aegre id eft columba magnitudi- 
ne. Nonnullis Pluvialisavis dicitur, 
necíolido cibo vefcitur. 


CAPUT Il 
De Avibur Daje, Guiteii , 
Maja , Xochitenacatl , €9' Ia- 
jaubquitotorl.E9'c. 


Mericanis nominibus utimur , 
4 quia de Exoticis nos acturos re- 
cepimus. Poflent & Latina imponi; 
quodNierembergiusfecit;fed metui- 
mus, neLed&oris judicium turbetur. 
! Unicuiq;ad fua genera unamquem- 
querevocarelicebit. Avis D AIE co- 
lumbamnonexcebit. | Nidum qua- 
| tuor fpithamas altum; locis fabulofis, 
cauda ac pedibus excavat. 1n eo ova 
perimbresahferinis majora ,& pugnü 
ferélatà ,quinquagena plurave, citra 
ullum albumen;crafla & pinguis fub: 
Íítantiz,ponit. Excluduntur hzcci- 
tra incubantis parentis opem atque 
teporem. Exclufi pulli ftatim evo- 
lant. Aviscft commodé edulis. Ova 
allacoétaque boni & pinguis funr ali- 
menti ;írixa mali & concoc&u diffi- 
cilis. 
GUIT GUIT minima eft avicu- 
la, Regulo fimilis,viridicolore,& (ua- 
vi nutrimento. Ea eft naturse rerum Niere, 
vis,ut hzc tanta avis acferé nulla;au- Netsre 
deat perfequi corvorum examina, P*e^419 
eosque cogat ubilibet latitare, & fe^" 
adverfus illam in arundineétis tueri, 
Corripetam Nierembergius dixit. 
MALAE colore fulvus eft, & in col. 
li poftica parte caput (di&uadmiran- 
dum, & nullialii animali conceffum ) 
ventriculus , primumque nutrimenti 
receptaculum;fi Authoribus creden- 
dum. Gregatimin Cuba volant, & rjj jj), 
Oryzx cujus maximus apud eas gen- c7. 
' tes pfoventus, fata devaftant. Ce. 
dunt menfis, &gratimultiquenutri- — ' 
menti effe dicuntur, 


XOCHITENACATL columba 
eft par, roftro craffo acuminato & ni- 
gro, Oculis nigris; iride lute, alis caus 
daque albo & nigro colore variatis, 
txniinigráà roftro ad dextrum ufque 
pe&oris procedente , alis veró circa 
priores partes etiamluteis, ac univer- 
fim reliquo corpore pallenti,fi demas 


X" d pedes 


ep ms s 


PENNE aA DOR LAUDE REPE RE S RR ERR 


i 


Idem l.c. 
c.10. 


Nieremb. 
Hifl. Nat. 


Exot. l.xo.- 


6.14. 


Nieremb. 


172 
pedes& crura quz fufca funt, & un- 
gues ipfos, qui ex albo nonnihil palle- 
icunt. ivit juxta arbores floridas, 
quarum melligine victitat. Educavío- 
bolem;habeturqueà Tototepocenti- 
busapud quos eft frequens,maximi. 

JAIAUQUITOTOTL cotpu- 
fculofturnum equat. Viridicyaneo; 
fulvo & cineteo variegatur. Dum illi 
ab extrema cauda penna ptodeunt 
teliquislongiores , priori parte depi- 
les , in extremitate cyaneis ác nigris 
ornat pilis. Videturad PafferesIn- 
dicos referri poffe. 


C A D, JL... . 
De Avibus Tuputa, Tentz,on 
tototl, TIritono , €9 | 
Hoactz,m. 


Nfolensii TVPV' T À natura. Viva , 


tota vermibus farcitur. Hos pro 
catne habet, his fingula membra im« 
buta: praterhos & pellem nihil car: 
neum. Cutem non perforant denfis 
exornatam pennis. [In carectofis & 
herbofis locis vetfatur ; ad proceras 
arbores naufeat. Hxc ab Hernando 
habemus, fi eximiz fideiis author eft. 


; QVAPACHTOTOTL oco un- 
cias longa eft; ac totidem cauda; R.o- 
ftrum é cyaneo nigrum, lengiufcu- 
lum incurvumque;oculi nigri, iris al- 
ba; pectus cineteum, ac inae ad cau- 
dam ufque vénter nicer, cauda ex ni- 
eto fulvefcens;alz veró collum atque 
caputfulva. Rifushumani cft émula, 
hinc Ridibunda quibusdam. Etpro- 
pterea inaufpicati ominisinfamia In- 
dis eratinfenfa, | 

TENTZON TOTOTLappella- 
tur avicula Paffere minor, colotefu- 
Íca;pilis quibusdamad toftri radicem 
circumcirca propendentibus , bai bz 
inftar. Inde nomen ufurpavit. 


TRITONVS pulcherrima, & mi- 


L.1o. H.N. tifico colorum orniatu vatiegata pro- 


E.€.34. 


ditur, PatriaipfiHifpaniola, "Tribus 
vocibus canit. Scilicet pzné indivifi- 
bilibus modulis variat cantum, ab a 


vita voco inalias fubitu dilapfa, ut vi. 


deatur unà omnes edere, unoque fpi. 


HISTORIA ANCLATURALIS 


ritu multosformaretonos, tanquarmi 
fi à tribus gucturibus fabricarentur. 

HOACTZIN GallinzIndiczfe- 
ré eft magnitudine , roftro incurvo, 
pe&ore candido in luteuminclinan- 
te;alis caudaque maculatis perinter-- 
válla pollicis, colore candido &z pal- 
lenti,dotfoacfuprema parte colli ful- 
vis , fed utrisque in fufcum colorem 
inclinantibus,praterea euam & tem- 
potibus ufque ad roftrum & oculos. 
Vnguibus nigris, ac fufcis-cruribus. 
Geftatcriftam é plumis é candido in 
pallidum colorem vergentibus , fed 
dotífo earum nigro. Veftitur anguibus. 
Vivit in calidis regionibus, qualis eft 
Yautepecenfis, magnaque ex parte 
atboribusjuxta flumina confitis infi- 
det. Apparet Áutumno. 7x ei ma- 
gna, & ululatum quendam reptafen- 
tans. Inaufpicata abincolis habetur. 
Ffumin CMedicinainvenit. Offa dolo- 
rém cujufvis particula humáni cor- 
porislancinatione fedant. — Suffitus 
quoque plumarum,mentemrrefticuir 
his é morbo aliquo eá parum conftan- 
tesevafere. Penarumcinisintracor- 
pus fumptus , morbo Gallico affectis 
operá mirabili medetur. 


CAPUT IV. 


De efve Emenu. 


Aem EmeufeuEme Clufij potius 
A verbis,qui eamaccuratiffiméde- - 
ícripfit, quam meis depingere malo. 
Hxc; inquit:fte; dum furrecto capite 
incedebat, quatuor pedum; & ali- 
quot uriciarum altitudinem excede- 
bat: nam collum à fummo capite ad 
dorfi initium tredecim pzné uncias 
erat longum; ipfum corpus binos pe- 
des latum, fémora cum cruribus ufq; 
ad pedum inflexionem décem & fe- 


ptem uncias longa 5 Corporis autem 


ipfius longitudo à pectore ad Vropy- 
gium trium pedum fermé etat, Pezzz 
feu verius pluma totum avis corpus 
cum infima parte colli,dorfo& peóto- 
ti proximá; atq; femora tegentcs,per- 
petuóerant gemina,ex eodem parvo 
brevique tubulo prodeuntes , & fibi 
inyicem incumbentes ; füpernà qui- 


dem paullo craffior, inferná veró te- 


nuior, 


Sr COME IG 


172 


nuior,& delicatiorjillzque varie lon- | rari pili nigri: oculi paulló fupra toftri 
gitudinis , ur in fimilis avis exuvio, | fifluram magni , ardentes & truces; 


quodChriftianus Porretus Leydenfis 
pharmacopzxus diligentiffimus,habe- 
bat,obfervabam. Quz enimininfi. 
má colli parte breviores etant; qu ia 
medio corpore& lateribus longiores, 
fex videlicetaut feptem unciarü, qua 
autéinextremo corpote circaóropy- 
Pium(nam caudácarebat) novémun- 
cias longe;& reliquis dutiores.Q uan- 
quam omries dura aüt rigida , atta« 
men non latz, fedanguftz, & rariori- 


bus lateralibus pilis ex adverfo fitis 


przdirz, nigri colotis,qua ramen cit- 
cumfemora ad cinereum fere tendé- 
tis, nigro permanehtreneryo; ucin re- 
liquis: eam veró formam, & (itum ha- 


bebantiilz plumz , ut à procul afpi- 


cientibus non plumis fed villis dunta. 
xattectum ejus avis corium exiftima- 
ripoffic, qualeutfinumeft, & alis ca. 
rete,tametfi alas haberet; fed fub plu- 
mis latera tegentibus latentes, &qua: 
tuor majoribus pennis ni»ris pradi- 
tas, ucin exuvio obfervabam; tamérfi 
ille abraptz effent , nec de illarum. 
longitudine certi aliquid pronuntia- 
te poffim; caules támen confradi fa- 
tis cratfi, durique & folidi erant, atq; 
inextimam alz parten alté penetra- 
bant. 4/2 veró pats fuperior corpoti 
contigua pennas five plumas veftitri- 
ces;illis fimiles;quae adhucin pectore 
retinebat ; adhoc enim datas hujus- 
modi alas cenfendum , ut currentem 
adjuvent ;, quia hànc avem non effe 
volucrem; necátérrá tolli poffe arbi- 
ttor. Crgrain ambitu quinqueutdcia- 
rum ctaflitudinem fuperabant , cre- 
brisque corticibus feu fquamis latis 
te&a erant, przfertim fupra pedis in- 
flexionem. — Pedes habebat craífos , 
duros; tribus craffis digitis przditos; 
proná parte velut fquamis tectos ; fu- 
pin$ prorfus callofos: quorum me- 
dius, qui reliquis longior ; tribus 
articulis conftabat , interior uro, 
exterior binis; — Omnium zzgwes val. 
dé magni ; binas pzné uncias longi; 
craffi, duri& cornei: Ejus caput exi- 
guum pro avis magnitudine & fere 
glabrum;colotris éxatto c&trulei cum 
colli fapremá parte, in quo apparebát 


| 


| 
| 


leonisoculis prné fimiles , quos cin- 
gebantnigri pili, quemadmodum & 
meatus illos aurium parvos & dete- 
&os; quos pxnéoculoshaábebat. ms- 


ftri prona pars quemadmod(íi arcuata 


erat; paulloque fuprà mücrottei bi- 
his foraminibus, narium ufum pra- 
bentibüs; przdita: à cujus medio ad 
capitisufq; verticem porrectum: dia- 
dema aflurgebat éornez fübftantiz; 
tres feré unciasaltuim ; colotis ex la- 
vo fufci ; quod cüm plumario deflu- 


viocadere, & cum plumz renafcun- 


tut, novum crefcere intelligebam. 
Supinaroftri pars , ab ejusfciffuti ad 
exttemut mticronem quinas uncias 
longa. Antetior colli pars quatuor 
pané uncias infra roftrum, bina velut 
membranacea palearia, feu barbulas; 
propendentia habebat duàás uncias 
longa;colotis rubri miniati. Poftea fi- 
militer colli pars deplumis , à capité 
fecundum longitudinem rübriminias 
ti colotis etat; deinde infirma ejus 
parsaliquot rubris plumulis ; quibus 
nigrz intermixtz tecta. — Caererüm 
tametfi bzcavisaliquas notas habere 
videatur cum ftruthiocamelo com- 
munés, velutexiguum caput, natura 
pené calvum;, quodque fine delectu 
vorat quidquid objicitut. ^ Pede; ta- 
men bifulcos non habet , fed tribus 
digitis prditos ; utanté diximüs, fine 
calcati,otidis (ivéetàrda pedum mos 
dotidéoque adeó firmos & robuftos; 
utin illuftriffimi Comitis horto, ( qué 
cumipfo Comite ingreffus eram ut à- 
vém conípicerem ) atboremi hümáni 
femoris ctaffitudinem &quátem pror: 
fuscontufam viderim , & ejus corti: 
cem fublatum ab hujus avis, coinite; 
idafferente; pedibus & unguibus: ec- 
enim non roftro antrotfuin, fed obli- 
queíe convertens; averfis retroríuni 
pedibus; eos; cum quibus pugnabat; 
impetere folebat. 


Licet vero quecumq: objicieban- Fus — . 


tur Vorarct, utaurantia mala integra, 
& fimilia: ordinatius tamen ejus czbus 
etat fimilagineus, five primarius pa- 
ni$,quemir magria cfaffaq; fragmen- 
ta divifum;objectüvotabat, maxime 

| 3 enim 


pc c HISEOG 

enimrecentibus gallinarum ovis de- 
le&ari intelligebam,que integra cum 
ipfa tefta glutiebat , fi autem parum 
firma effet valetudine , illa ipfa inte- 
gra peranum rejiciebat, deinde rur- 
fus ca vorans tetinebat & concoque- 
bat. Mihiautemaffirmabant, hanc 
avem fuiffe marem , & ex pofticà par- 
te penem, cameliinftar, interdü exe- 
rereeífe confpectum. Audio porro, 
illas naves quz anno à Chrifti nativi- 
tate millefimo fexcencefimo tertio ex 
Moluccis in Hollandiam redibant, 
binos fimulaves quidem attulifle, fed 
in itinere mortuas projeciffe ; tametfi 
earum exuviz five coria, ob raritate, 
confervari potuiffent : illius avis ali- 
quot oVà nihilominüs relata certé 
ternaautquaterna eodem anno Am- 
ftelredami conífpiciebam à mercato- 
ribusredempta, & paulló etiam anté 
unum Leydzx apud Porretum vide- 
ram, omnium, meaopinione , maxi- 
mum & pulcherrimum:dimenfienim 
perlongitudinemambitus , quinde- 
cim unciarum erat; per transverfum 
autem,duodecim;aut paulló amplior, 
ut propter amplitudiné pro quodam 
vafenon minus haberi poffet , quàm 
ftruthiocameliova, quibus, tefte Pli- 
nio, veteres nonnunquam utebàátur, 
& adhuc noftra ztas cjus rei gratia u. 
furpat; nam non femel videri memini 
ftruchiocameli ova argento excepta 
& inclufa,poculorum vicem probere. 
Hujus tamen avis ov; tefta non erat 
valdé denía, necalba veluti ovorum 
ftruthiocameli, fed extrema parte vi- 
rcícentis excinericio coloris, &c per- 
petuis, faltem creberrimis , quafi tu- 
berculis fatura viriditate przditis or- 
nata:illerum autem quaAmítelreda- 
miconípiciebam, unum ejusdem pz- 


. néeratcum illo magnitudinis, formz | runt. 


& coloris, quzdam veró magis orbi- 
culata; aliqua minora, nonnullorum 
ctiam color dilutior,& minus elegas. 
Porró mihi relatum , hujufmodi aves 


Moluccarum infularum non effe pe- 


culiares , fed etiam in Sumatra five 
Taprobana;vicinoq; illis infulis 
* | oL. 
continente reperiri. 
X 
X 


ACATFRALIS 
CAPYT V. — 
De Avibus, Xochitototl, 
€9 Aurir. —— 


"* OCHITOTOTL, forma INE 


latur pafferem noftrum, multico- 
lor eft penna;pallet,nigrefcit,candet: 


partim quoque eft fufca. Ubique in- xizropgg, 


cola. V ermiculis & exiguis feminibus 
veícitur. 


AURA aliis Gallinaffa aut Galli- 
naflo,in maritimis locis Zamuro, Pe- 


^ - , " * Ü. 
ruanis Suguntus, Mexicanis Tropil- 


lotl,dicirur. Corvinum eftgenus , & 
ad magnitudinem Aquilx accedit, 
quibus vix Gallinas fuperat. Color 
illiniger, Roftrü Pfittaciinftar. Frons 
depilis plicauli cute obtegitur , cir- 
cumftant pilirari & nigri fimiles ZE- 
thiopum. Crus habet fufcum. Adua- 
cumunguem & atrum. Fornandes 
incerta origzzis efle credit , nec fciri 
ubinidi&cent&educent prolem.Fre- 
quentiffimas omnibus Hifpaniz no- 
vzangulis hodiefcimus.. Perzocfanuz 


inarboribus & rupibus, mané advo-- 


lantad-urbes, & ab editioribus locis 
plateasf, eculantur. 


Quicquid immundum eftaut exa- 
nime devorant, necàítercore huma- 
no abftinent, feda ingluvie famofae.. 

Pullos Acoftaalbos efle fcribit; a- 
dolefcentesin corvinamnigredinem 
degenerant. 

Gregatim volagt, & füblimipete 
funt. Necclamant, nec canunt raro 
murmure contentz. Ingratus ab eis 
odor. Si quis infequatur, exonerant 
feutleviores volatuifint; parifeftina- 
tione evomendo quicquid glutie- 


VÍuminvenerein Mediciza, Carofi 
edatur, Gallicum morbum juvat. 
Pennzexuftz cinis vetat pilos nafci, 
&qué acftercusformicarum, vulnera 
quoque medicatur. Stercus drachme 
unius menfura potatum prodeft me- 
lancholicis. Corfole exficcatum im- 


1.10. t.41. 


Ex arborum ramis nidum Herrera 
| conftruitpendulum.Ibiincubat OVIS. 


Decades I. 
3.0. 9.Hi- 
oria Novs 


rbis, 


Vicius. 


Partus. 


* 


Felazus. 


Ffas. 


penséodorum eft, In aliquibus Pro- - 


vinciislegelata poena infligitur occi- 
denti has aves. Reginam Auürarum. 


C Oz 


y 14 35: raf aL 


à, T^ uczano Xoda- 
Tenazall p" 


" do "p & 7 af. 


alza. 


" 2 ERAS 
TAIN. 


Enel HA ; 


f s E hg S (uhbcge Lc. 

: ES eI ufzrz/a ella 
L» 452) £7) NI NI ys rs 
m2 DUE nteuf 


NS 


7 


wel 
Gall, APTA f, 
Ch. 


«7 haz, 


y 8 
2) yh M D 
A) NM; / 
V | J 


EN 


) 


) 


(elt À 
eg a 


^ 227 piv. 7 0 A 


«e 
SS S 


———— M 


p 


C 


RUE rd 
VY LL in 
n 


3 


(D E c4 


Lact. l. 


eas partes quz juxta pectus funt, ex ' 
nigro purpurefcens , fulvum eft ac 
pullum.Alz circa exortum nigras ce- | 
rera cinereasdefuper veró mixcim ful. | 
vz nigrz, & nonnihilin purpuréum 
vergentes. Roftriextrema(que Phic- | 
tacieffe judices, tam eft indiítincta fi- 
militudo) albafunt. Caterafangui- 
neo colore tin&a. Amplum eft na- 
rium foramen, oculi nigri , icis fulva, 
ruübez palpebrz, frons fanguinco co- 
lore perfufa, ac plicatilibus rugis tor- 
Va, quas tamen nonnunquam expli- 
cat, qua inre vocatos Gallo-pavos - 
mulari videtur, & pilis quibusdam 
velutiretorridis rarisque. ZEthiopum 
pilis haud abfimilibus. Cauda eft A. 
quilz, inferné cinerea, forisvero ni« 
gra, Crura rubra, unguesunci. 
Lotus c. Indigena eft Mexicanz ptovinciz. 
Ficus. Anguibus,muribus,lacettis, fed mor- 
Volaus. ticinis maxime & humano ftercore 
vitlitar. Sublime volaz& nimium ex- 
tenfis panfisque alis, vix volatum in- 
termittens. Vi incredibili obüftit 
ventis; contra nititurque adveríanti- 
' bus, eisdem fedibus perftans immo- 
bilis. Undeipfiapud Mexicanosno- 
ftnen, . E 
Caro eft inutilis, nutrimento, qua- 
tum compertum eft , à nomine , nifi 
cMedicina gravia deguftato. Audio,in- 
quit Author nofter, hujus avis plumis 
admotis mederi Indos ulceribus,car. 
nibusque e'ixis durante affe&u devo- 
ratisquasctiam ajunt morbo Gallico 
prafentaneo quodam remedio me. 


"Ntereinb. 
- H, Exot, 

 bel.10. c, 
36. . 


Fus. 


deti. 
| CAP. VL | 
«De ZLvibus Garagay , €9 
Quetz;altototl. 


Nieren. XAR AGAY quxdicitur;aviscít 
H.Ex.L10« & J rapax, Milvimagnitudine, capi- 
.€657 ^ rteexextremitatealarumalbo. Cro- 
codilorum & teftudinum ovis infen- 

faeft.. Odoraturilla fubarenainripis 
fluminum condita,eruit & vorat. So- 


—————Ó———ÓÓY————————————————— 
pU NUENUEUMaaMAM.D—————— ESSERE 


COZQUAUKTLI Indi vocant. jlivaga efünifi quódAurz aves cam fe- 


-mda  Acceditmagnitudine gnefiisA quilis, | quantur , ut potiantur furto , auro e- 


PIBUS 72 


«cid. c.4, alii gallinz ZEgyptix parem faciunt. |nimfcalperteterramnefciunt,ut effo- 
1 Corpus univerfum pr&ter collum & |diantova: 


QUETZALTOTOTL , criítata 
eft pice columbzve magnitudine; pa- 
voninis magia éx parte plumis orna- 
ta, roftroincurvo & luteo, & pedibus 


| nonnihil luteis, caudátzanatl plumis 


pralongis veftita; atque virentib. ni- Deftrz- 
tidisque pavonini coloris, iridis foliis pz. 
formá fimilibus; opértisque; alis fu- 
perne nigricantibus, inferne veró , & 
qua partc pavoninas attingünt, qua 
in medio funt, inclinantibus in viro- 
rüm , quaficaventé natura meliorum 
pulchritudini. Crifta conftat plumis 
fplendentibus pulcherrimis ; pectus 
collumque infernérubris & micanti- 
bus, ac pavoninis fuperné , qualibus 
ctiamtcegitut dotíum;necnon cq pat- 
tes quz fubter álas funt;interque cru- 
ra; fed dilutis exilibus , & mollibus. 
Plumz alarum przlongz funr; virore 
tin&z diluto, & in acumen definen- 
tes, Penna tegentes humeros vire- 
(cunt,fedfübterfuntni rx,quz vero 
alas interftant , nonnihil incurva ac 
unguium colore. | | 
Fiountin provincia Tecolotlanul- Loca. 
tra Quauhtemalan verfus Honduras, Bermandes 
Locaaptricaamant , nec compertum /? /4- 
cicurarivelaliin domibus voluiffe, ^7". 
Veftuntur vermiculis, pineisq; qui- Ficfus, 
busdamfylveftribus, exhis quas Mc- 
xicani matzatlivocare confuevcrunt, 
Arbores excavare, &in eatum cavita- 
tibus fobolem educare dicuntur. 
Sonitum proferunt Pfittacis non ad- 
modum diffimilem:vertim fibila edüt 
alactia, ter de die; mané , meridie , & 
füboccafum Solis ceciniffe obferva- 
tum eft. | | 
Agmunátim volazt & vifco hiren- 
tes ne plumis detrimento fint , non 
contorquentur, quafi naturz duz di- 
vitiatum fuarum cognitionem ha- 
berent. | 
Etfane maximi pluma apud indi- 7g. 
genashabentur, & aurum precio fu- 
petant. Longioresad criftas & czte- 
racorpotrisornamenta,cztere ad tex- 
tiliaoperaufuürpantur, Plumis captas 
exuere , nudas dimittere dorninis, 


Quibus 


Volatus. 


176 


HISTORLIANATVR ALIS | 


quibusloco przdiorum funt, &ad hc- | que exortum, quz fpithatnam quoqj 
redes tranfeunt, licet , ne quisquam |longaeft, dodrantem prolixa confpi- 
occidat,cavetur. Veré Reginam plu- | citur. Roftrum defuper nigrum,fub- 


marum dixetis. 
CAPUT VII 
De Avibus Tznuzian , Mo- 
toqueflal, Ave montana, 


€5 Longa, 


Niertberg. "T^ ZINIT ZIAN parva eft avis , co- 
H. Exot. [. lumbzpzné par. Roftrum habet 
19.65. breveincurvum & pallidum.Colum- 


De L4et. 


binüm caput & collum, fed qua plu- 
mis virentibus ac nitidis veftiuntur, 
pectus & ventrem rubez,przter par- 
.tem cauda proximàm , qu& cyanco 
candentique colore promifcué tingi- 
tur. Caudam fuperne virentem, in- 
ferné nigram Alaspartim albas par- 
tim fub nigro-attas. Crura ac pedes 
cinereos. Vivitin calidis juxta Oce- 
anum Auftralem, vefcitur fructibus. 
Aliturin caveis. Ex plumis mira fub- 
tilitatis imagines intexunt indigena. 


TOTOQUESTAL columbina 


Ind.Occid. magnitudine rninor eft, viridis omni- 


1.7.6.4. 


nó. Caudz pennz longiffimz furit, 
magno pretio habite & teceptz in 
commerciis. Depilata dimittebatur. 
Capitis reus erat qui oscidebat. 


AvisMONTANA Indis Tepeto- 
totl, & Tecnecholi, Hifpanis Phafia- 


nus, anfcris eft magnitudine, colore 


nigro fplendenti, plumis tamennon- 
nullis inferne candentibus,circa cau- 
damin poftremis alis, cruribus pedi- 
busquecinereis. Roftroincurvo par- 
tim cinereo partim luteo, ac circum 
radicem vclut tumenti, plicatili cri- 
fta;oculis nigris,fed iride pallenti. 

Alitur frumentaceis frugibus aliis- 
quelimilibus. Miteanimal. Namap- 
prehenfo domefticorum pallio ci- 
bum exigit, & claufam januam ubi a- 
liquo intrareopusfitpulfat. Horum 
filiberum fequitur,reducem cum ap- 
plaufu excipit. 

Edulis eft ac pinguis caro;nec diffi 
milisilli chortalium Indicarum. 

Ave LONGAM Indi Hoitlallotl 
dicunt. A roftriacumine ad caudz uf. 


| tet veró cinereum , quadrantemlon- 


gumac mediocriter craffum. Cauda 
virensfed pavoninofplendore. Plu- 
mz totius corporis exalbofulvefcüt, 
fulvefícuntque propé caudarh é nigro: 
fed quz corporis veftiunt fuperior, 
nigra funt maculis candicantib. coü- 
fperfz. Calidisregionib. vivit. Humi- 
peta eft , ac modici volatus, fed àdeó 
pernici curfu ; üt equorum velociffi- 
morum agilitatem long excedat. 


(GUN UUVETA 
De Cygno Cucullato Clufü , fe" 
"Dodone Lufitano- 


7L£/474 3. 


—À 


Ygnum Cucullatum,feu Gallum 


—gallinaceum peregrinum Clufij. Ctufius 
(HollandiqBalfgBzvogcf/feu naufeam «eft» 


moventem avem vocat ) Mauritii in- 
fulz, quam Lufitanillha de Ciene di- 
xere,debemus.Magnitudine cygnum 
fuperataut equat. Caputhabet ma: 
gnum, membrana cucullum referen- 


Li 


gum,parte capiti proxima fübflavum, 
extremo mucrone nigrum.  Prona 
parsaduncacít & curva;in fapina qug 
fubczrulea, maculamediam partem 
inter flavam & nigramoccupat. Ra. 


ris & brevibus pennis tegitur.  Ala« 


rumloco quaternas & quinas dunta- 
xatlongiufculasnigraspennas haber; 
pofteriore corporis parte , qua prz- 
pinguis & valdé craffa , pro cauda 
quaternz aut quinz ctifpz convolu- 
tzque pennule cineracei coloris con- 
fpiciuntur. Crnrum quz craffa potius 
quàm longa, fuperna patsgenu tenus 
nigris pennulistegitur , inferior cum 


pedibusfübflavieftcoloris. Pedesin. 


quatuor diszitos dividuntur. "Terni 
longioresantrorfum fpectant;quartus 
brevior retroríüm converfüs eft. O. 
mnesinftruuntur unguibus. De Cru- 
re ejus genutenus refciffo , ita Clu- 
fius. Eracinquit,non valde longum; 
fedà genu ufq; ad pedis inflexionem 

paulo 


te te&tum. Roftrum craffum, oblon- : 


D E e4 


partelatioribus& flavefcentibus, ve- 


I. B20)08 177? 


. pàuló plus quam quatuor unciàs fu- | culatus. Caputnigrum eft fafciàcin« 
perabat: ejus veró craffitudo magna, | &um cinerea. Roftrum parvum cinw- 
utcujusambitus feré quatuor uncias | reum füperné atque inferné , fed fu- 

*&quabat, crebrísque corticibus feu | perné juxta exortum linea ambitur 
Íquammis tectum erat, proni quidem ! lutea. Quovis coclogaudet, montana 


| colit, & roris tempore fobolem edu- 


roíupinaminoribus& fufcis. Pedis | cat. Anrequamnningat clamitat,polt- 
etiam digitorum prona pars fingula- | ea filet. Iraconvolvithuc & illuc ca- 
ribus iisque latis fquammis przdita , | pucontortoin varias partes collo,ut 
füpina autem tota callofa. Digiti fatis | eodem firuimmota perftans, cuncta 


breves protam craffo crure. 
maximi fivc medii ad unguem ufque 
longitudo uncias binas non admo- 


Nani circumfpiciat. 


t 


PAUXIgallinaceüm gquaraut fu- Nierenb. 
perat. Nigra eft , maculis nonnullis /c.cap.75. 


dum fuperabat, aliorum duorum illi | albis & nigrisperfperfa, collo nonni- 
proximorum vix binas uncias aqua- | hil prove&to; capite amplo, quod aliis 
bat, pofterioris feícunciam: omnium | criftatum, aliis pro plumea crifta la- 
veró ungues craffi, duri, nigri, minus | pis autglobus infurgir, (lapidem vo- 
uncia longi, fed pofterioris digitilon- | cant, licet non nimis durus) ovo fimi- 
giorreliquis, & unciamfíuperans. In|lis aut major , ferruccineo colore, 
unius ventriculo lapilli inventi funt; , Hernandus tumorem quondam radi- 


unus planus & orbicularis uncialis 

: magnitudinis, alter inzqualis & an- 
gulofus, in marislittorcle&os & de- 

Herbrr. wvoratos verifimile eft. Herbertus cü 
in Itinera- Lufitanis Dodonem vocat , & unam 
tio. capitis medietatem ferruginei colo- 
ris plumis te! , alteram nudam cfle, 


addir. 
G.A palm or. 
De Avibus Ceoan , Cenotz.qui 
£9 Pauxt. 


^7 Eoa» leu avisniveaturdo viícivo- 
» UT : [a 

ropaulló niajoreít. Circa pectus 
ventrem atque alarum exortum ful- 
veícit, permixtis ad caudam cinereis 
plumis. Alarum extrema caudaque 
ipía cinerea funt , fuperné veró uni- 
verfum corpus éfuíco nigrefcit. Ro- 


-— 


ciroftriaffigi, qua parte eft cenuior, 
pici firma, lapidis duritia, & cxruleo 
colore, fcribit. Alitur frumentaceis 
feminibus & libenter manfuefit. 
Huc pertinet alia Avis Ciconis 
magnitudine,colorecinereo.  Cri- 
ftam geftatuncias o&to lógam, é mul: 
tis fubjectis aggeratam plumis ejus-. 
dem coloris, & in amplitudinem or 
j bicularem, przcipué circa fummum 
dilatatis atque excrefcentibus. Vi- 
famin horto Hifpaniarum Regis des 


ícriptit Hernandus, 
CAPVT X. 
De Avtbus Picicitli, Pelygl o£- 
ta, E56" Chicuatlr. 


lcicitli aviseft parva. Cinerea tota 
nifi capite & collo,quorum utrum- 


ftrum quod parvum eít atque exile, que nigrum; folum oculos nigros can- 
cruraq; fulveícunt. Mentum candet, | densambit macula. Eft ignobilitate 
infertis tamen aliquot nigris pennis. | quadamoriginis nobilis. Nefciunt ad- 
Sermonémhumanum ztnulatur, vel- huc Tetzcoquenfesubifatificet. Mu- 
uti irridenstranfeuntes , quos tamen | taeft. Educat domi, brevi peri. Pa« 


ubilicetinfequitur. ——— 
Avi CENOTZQUlfeu evocatri- 


lato & ftomachoeft acceptabilis. 
POLYGLOTTA quat Indi C8 


ci nivium dictz color illuftris varie- j contlatollifeu quadringentas linguas 
gatione. Pe&orefulvus , crure palli- | vocant, ftutnum non fuperar. Subtus 
dus, ungue niger,ventre notis candi. | albefcit, fuperiore patte fufca , pullis 
| dis& atrispermixtus, fübfinemalbis | & candentibus intetmixtis pennis ; 
notis cohfperfus , cauda fubtus niger | maximéad caudam & caput, qtiod i. 
& candidus, fuper fulvonigrore ma- magine quadam coronz argentez re- 


C : d 1 más 


1748 HISTORIA 


dimitur. Incaveis ad blanditias au- 
ditus, ad oftentum naturz fervatur, 
Vincit omnes aves fuavitate & arbi- 
trio gutturis , nullius non imitatur ; 
nullius non füperat, Calidasregiones 
amat,temperatastolerat, Conrenta 
eft quovis cibo. Similis ei eft (óT2an- 
pan. Aliqui fufpicantur foeminam ef- 
fe ejusdem fpeciei, paribus magnitu« 
dine, cantu, formá, nifi quód plum 
inferne albz fint,cinerex & nigra: fu- 
perné;pullaenigrasalba. J 
CHICUATLI noftratem rufti- 
culam exequat. Roftro eft longo; 
tenui, & pullo,ac txniis juxta utrum- 
queoculum luteis & incurvis. Infe- 
riora corporis pallida funt, nigris qui- 
busdam plumis circa collum intet- 
fertis. Iris lutea;acnigrioculi. Cate- 
raexfulvo,fuíco,&cineteo permixta. 
In montibus verfatur, Calidis frigi- 
disqueregionibus capitur. Pane& 
vermiculisalitur. Humipeta eft, & in 
vimineum alteriusve materi conje- 
&a carcerem, haud vulgariter garrit. 
Pingue & non omninó afpernandum 


przbetalimentum. 
xp TLOE., SD 
De Avicula dominejo. 
Ma ÍIrà fant, quz de Avicula; quam 
Hifl. gene- ^. ve Jn (e 
ral Ds Hifpani Tominejum, Indi Hoi- 
c1p4.  UitZiltototl , ut Hernandes fcribit, 
Oviedg;  Hiuitzitzil ut Ximenes, Vicicilin ut 


giffor. ge- Gomara, Quentiutde Laet, Brafilie- 
ntral.l14.fes Gvonambuah, ut Lerius& Theve- 
c4... tusteftantur. Oviedus Pafferem mof- 
Augufltin. quitum vocant;produntut. Tam par- 
CeratoHi- v, eft , ut quidam ei magnitudinem 
EM crabronis;alii cicadz;nonnulli exttre- 
Lerus i» mmipollicis articuli , & evulfis pennis 
Hifoia vix dimidix ejus partis , alii fcarabei 
Bbrafilie. Lucaniaffighent. Oviedus in monc- 


Thevet. tariatrutina quaaurum appendifolet 
J"g.  camnidulo fuo pofitam, binatantum 
Brant pondera. Acofta unum duntaxat di- 
Antar. €. 


48. cit, Hifpanis T ominos di&a, id eft 
oféph.A- XXIV.grana,undeTomineiinomen, 
coflanif. pependiffevidit. ^ Capzzis& colli plu- 
Natur. & mz. miram clegantilfimorum colo- 
Mor.Ind. zum quocunque obvertas varietatem 
h4.C37- repraentant. —Pec/us igneum quen. 


| 
r—— oM €——— à c nd 


XLATVRALIS 
dam auro fplendidiotem inprimis, 
Reliquum corpusfub cinericium eft, 
Oviedus nigerrimum colorem tri- 
buit. Roffruz; habet oblongum,illud. 
que acus quá veftes farciüntur, exili- 
tate. Ligguam roftro duplo longio- 
rem. Pedum Gc unguium exilitate, cum 
illarum avicularum pi&tura; quz or- 
natus gratia in librorum marginibus 
interdum adjici folet , comparari 
poteft. 
. Imvenitur in Peruanismontibus & rj(,;, 
Brafilia. Melle,rore, & florumfucco 
alitur. Rofz tamen non infiftit, at in 
prealto milio quod Auati abincolis 
dicitur, & aliis fimilis magnitudinis 
plantis infidet. | | 
Duplex carum proditur ozige.Nam origo. 
aliz quidem ex ovis excluduntur uti 
reliqui volucres.(Conftruunt autem 
e xyliflocco nidos ) aliz; quod haud 
dubio fabulofum, ex mufcis transfor- 
mari vulgó creduntur. Sunt qui di- 
cunt vifam efle partirn mufcam par- 
tim avem: primum ejas colorem ni- 
erum; mox cineráceum , deinde ro- 
feum,tandem rubentem. Nullus Hi- 
fpanorum cantus mentionem facit, 
Soli Levius & Theretus Galli valde 
canoram effe, & 1n cantu adeo affi- 
| duum utnemo qui nonaudiret & có- 
ifpiceret, ex tantillo corpufculo tam 
|fuavem & fublimem cantum prodire 
poffe fibi perfuaderet. 
| Folat celerrim, editqiinter volan. P'oletwe. 
i dum quendam inftar apiculz ftrepi- 
tum ; üt apis magis quàm avis videa- | 
tur. Nondiutius, quod maximé vi- 4ezas. 
rum,vioiz,quàm flores herbarum du- 
tant füperftites,poftquam marcuere; 
ad pinusaliasve arbores, quadam na- 
tur providentia fefe confert; eiq; fe 
toftro affixo fervat appenfam , donec 
|fex plus minus quam tranfactis men- 
| fibus ; ac decidentibus jam pluviis , 
vernantibusagris; denuó revirefcat, 
fimiles vices pluriesfubitura. Goma- 
taexfpirare menfe OGobri, pedibus 
ex aliquo ramo appenfam aprico lo- 
co;renaíciautem Aprilifcribit. Hinc 
Reuatinomen. Servata eftfxpius avis 
| affixa ftipitiintra cubiculum, & cum 
fex menfes exanimis jacuiffet , quo 
| tempore natura fibi comparatum eft, 
revi- 


"n 


: 

WB EU4 WIBQO$ o m 

revixit ac dimiíla in agros volitatit. | nec ab hominibus abftinent. Non 

- Quam Clufius defcribit; & Uru- ! modo ovem dilaniant , fed & jüven- 

fiam ac Tominejum vocat, an eadem | cam, Paucioresfunt. Plutes fi reperi- 

cumjam defcriptafit; ignoro. Erat, rentut, pecus univerfum in Peruvia 

inquit, hacavicula, utex pictura ob- | deftruerent.— [n Infula Maragnana 
dervabam,àroftri mucrone ad penna- | quatuor inprimisoccurrunt. 

| rum cauda extremitatem tres uncias Prima quam Ouyra Ovaffou ( obfet- De Laer, 

longa. Caput veró cum integro ró- | va, barberos Toupinambautios uni- 7»d.occid, 

| ftro uncialis cum femifle erant longi- | verfas aves uno & communi nomine ^16 6.32. 
tudinis: ala ad extremam feré cau- | appellare Ourafise Ouyta ) vocarit. 
dam porre&te, parem habebaritlongi- | Aquilaeft pene duplo major. Plumis 
tudinem : dorfam vix unciam latum | veftitosclegantitlimis, Roftro valido, 
erat, ejus & alarum color ex einera- | Unguibusinprimisacutis. Vifa pen- 
ceo fufcus,ventriscineraceus. Penunz | naex alishujusavis extracta, quz ul. 
quein cauda obfcure rübefcentes,ea- | nam noftratem longé füperabat, ele- 
rumextrema pars nigra. Capitis,colli | gantiflimo colore, & rotundis macu. 
gutturis plumz elegantiflimi Sold lis diftin&a , inftar Gallinarum. qua 
exaurorubro & flavo mixti, quz Soli! ex Africa advehuntur. Tanti eft ro- 
expofitz , admirabilem varietatem, | boris, utovem integram abripiar at- 

| prout obvertebatur caput , oftende- | que dilanier, homines facile profter- : 
bant: roftellum nigrum tenuiflimum | nat,& neca cetvisabf(tinear. 
& maximéacutum , pedesvaldé exi-| — z/zera eft Moytoz fcu Mouzog pàvo- Lern in 
les, nigri, quatuor digitis ut reliqua. | nis noftratis magnitudineaut paulló Hiffor Bra» 
rumavicularum przditi, quorum tres | major;przaltà crifta Ífpectabilis,& per d 
inanteriorem partem porre&i, quar-! üniverfum feré corpus nigris albisq; 
tusinpofteriorem.&c. — Videturta- | plumis eleganter vatriegara. Carnes 
men efle ex iftis. Diverfx enim fpeciei ' illarum cibo funt Opportünz,G mul- 
funtift& parvule aviculg,&promifcua | tz ejus vifuntur (pecies,. 
nomina communicanturinvicem.U- |^ Huic Towcazaccédat;palumbi ma. 
rufia Solis radium fignificat. ! gnitudine;roftro oblongo atque lazo, 

Vfat Ajunt pulverem ejus intra corpus | ingluvie fub pecore tres quaruorve 
fumptumepilepfiz mederi. Penuzx digitos transvertos[ata, crocei colo. 
pretertim qua in collo & pectore na- m clegantiflimi & miniatis plumis. 
ícuntur, aureisftaminibus àphrygio- circa oras diftincta, pectore candido, 


nibusintexuntur. dorfo exquifite rubente; alis atq; cau 
danigrispulchraafpectu & catne pa- 
CAPUT Xxll | lato admodum grata. Hujus & alia - 


i 2 y. |Ó fpecies appellatur à barbaris Ovav. 
:«De Avibur Cuntur ; €5 alu cho; UIDES eft pauló died 
; & érubro flavefcens. 
quibusdam Joftila AMa- Asartum,locum avi Oury dicte da. 
mus, perdicisquidem magnitudine, 
fed galli gallinacei in modum ctifia. 
ta; plumis rubris, nigris atque condis 
disinfigni variétate. Sunt ibidem & 
pluresejufcemodi rapacesaves Aqui. 
lis aut majores aut paulló minores, 
fingularisadhzcformz,& plumis va. 
| riorum colorum eleganter diftin&z, 
»unt& quzdam Perdicum forma, 
d majores pauló , caruleis plumis 
| ornate, & cxruleaova ponentes. T'a- 
taOuvra Ovaffon,& Tata Ouyra rmi. 
r1; itemque Arou mara fingula funr 
; v5. colum- 


VAEHATA, 


1oban. de Vnatür avis elt mole vafta. — Vife 
Latt Indie 8^ quz expanfisalis xv. aut xvi. pe- | 
o«ié--1o. des occuparent. Pedeshabetgallinis 
^* fimiles, caretaduncis unguibus, Ro- 

| ftrotam valido inftruitur,utco vacci- 
num tergus perforet, Plumisalbisni- 

grisque mixtisornatur. Criftam pa- 

rilem inftar novacule, & non ferva. n 
taminftargallinacei. Inter Carnivo- 

ras cenferidebent. Duzillarum vac- 

cam occidere & comedere valent, 


ro 
columbarum noftrarum magnitudi- 
ne; fed fingularipglumarum varietate 
. & elegantia. 

landou fttuthiocamelotum eft fpe- 
cies. Proceritateftaturam humanam 
fuperans. $4liag denique T'utcici Gal- 
]i magnitudine, roftro & cruribus ci- 
conix,licet volare nefciat:tamen tam 
pertinacitet currit, ut venaticos cà- 
nes effagiat. 


CAPIUT XIL | 
iDe quibusdam Brafilia 
- evtl. 


] Ntet cxtetasBrafilizaves, quarum 


HISTORIA AXATURALIS 


toream habet vocem , & qux inftar 
tintinnabuli;ad dimidiam pzné leu- 
cam éxaudiatur. n vs 


MACUCAGUA phafianz avi 


nonabfimilis, Gallinas Europeas ma- - 


gnitudine fuperat, &triplici cute mtu- 
nitaeft. Ova quotaünis bis tredecim 
autquindecim ponit, Graditur qui- 
dem humi, fed petit ad confpectum 
hominum arbores. Largat delica- 
tamquecarnem habet. Multz illius 


fpecies reperiuntur , qu& capiuntur | 


facile. 


modum,domeftica. Criftam inftar 
galli, nigrisatque albis pun&ulis in- 
terftin&tam gerit. Ovzillius funt gran- 


alibi mentio facta& adhuc fiec; cen. | dia; alba,&z ita dura, ut inter fe collifa 


MUTU Gallinz eft fpecies ads 


(entur Guranbe-engera, T angara, Que- | inftar ferri tinniant. Quare barbari 


o Ws veia, T ucana, Gutrapanga, Macutagáà, | Maracas fuas ex illis conficiunt, Offz 
Lig 9 CMutn. mom —. |illarum canibusfuntlethalia;homini- 
GURANHAZE.ENGERA magni- | busnihilnocent. Aneadem fit cum 


tudine eft Fringilla, tergo & alis c- | Moutone de qua fuperiore capite a- 

ruleis, pectore & ventre flavo; diade- étum elt, éx comparatione liquebit. 

matefupra caput flàuo. Cáterarum Huc pertinet quadam ex rapacibus 

feré omnium cantum imitatur, Gzmil. inágna molis & tam clamofa , ut ad 

le modis vocem fle&it & mutat. Và- | dimidiam leucam audiatur, tota ni- 

riz ejus reperiuntur fpecies, qu& 0- | eta], pulchrisoculis, roftro galli galli- 

mnes aviariis inclufz fummopere de- | nacei, cui cornu impofitum palmi 

léctant Pg pene longitudine,quod iis quilinguz 

TANGARA.Pafferis cft m»gni- | vitio laborant; ad collum appenfum 

tudine, colore nigro, capite fubflavo; | occulta quadam naturz vi mederi , 

non canit. Epilepfiz quia obnoxia experientia comprobatum volunt. 

creditur, ideo illius carnibus abftinét] Coronidis loco hifce Bambiayz in 

barbari.Narrantiidem aviculashafce| Cuba infula frequentes accedunt. deLaet-ra- 
 interfe choreas ducete, & una mars | Paullum fupra folum feruntur magis 4i Occid. 

tuz inftar humi procumbente, incon- quàm volant ; ita ut incole ferarum ^^«9. 

ditum murmür & ftrepitum edere.|inftarillas venentut. —Carnescodz 

Hac confurgente, & eundem ftrepi- juscroceo colore inficiunt, faporisa- 


rum edente,omnes unaavolare. lioquin pergrati , & phafianarum a- 
QUEREIV ZE totum pe&us; pul: | vium zimuli. | : 


cherrimo colore rubro tectum eft, alc 
nigro; reliquum corpus cyaneo. Pro- 
pter exquifitam pluma:üm elegan: 
tiam maximi fit à barbaris. | 
TUCANA,quamLerius & The- 
vetus vocant l'oucan; piczmagnitu- 
dine, flavo pe&ore, reliquo Corpore 
nigro. Koftro ingenti & minimum 
palmum longo,;extus lavo;intus laté 
rübente. Cicuratur ita ut fub tecto 
pullosfuos excludat. . 
QUIRAPANGA eft tota alba,& 
cum modicz fit magnitudinis, ften« 


n ———'OO OR É QE BRI RR RN Rs s s ERR 


TOU V IVES LE 
De etoibus. Exoticit 
Aquaticis, 
7 CAPUT L opu 
De Paffeve ffulto,e9 Anfere. 
C7rCagellanico. 


por fultus nomen ex eo accepit , Nieremb, 
quód manus apprehendentiü nec fif. Exer. 
fugiat [10:645 


Glaf.Exót. bam eum verbis Clufij. 


trema nonnihil incurvo; pedib. quo- 
quequicerterorum palmipedum funt, 


& membrana oculos tegente in àm- 
. bitu cinerea, 
Vefcitur pifciculis.Poceimitatut gra- 
| culum. Magunitudine picam, fotmà 
Larum.Nobiliseft avium infuleMau- 
ritiimanfuetudo. Appellentibusriau- 
tisperindeinfidentacarboribus. Ea- 
demífecuritasvenatus eft. Accedunr 
acfubeunt manus; br 
ANSER MAGELLANICUS à 
loco ita dicitur. Batavi forcé à pin- 
guedirnePerguinem vocant. Detcri- 
Marinacíft 
hacavis,inquit, & ex Anferum genc- 
re,tametfiroftro diffimilis. Inmari 
vi&itat: pinguis oppido eít; praec ran- 
dis aníeris magnitudine ; nam adul« 
tiorcs in éo genere ttedcecim , qua- 
tuordecim étiam,fedecim interdum; 
juniores veró o&to, decem & duode- 
cim libras pendere obfervantur. Pro- 
hà parte , nigris pennis tecta erant. 
Supiná & in ventre albis.  Co//um; 
quod eraffum& breve habebant non- 
nullz, albis pennis tamquam torque 
cin&um. Earum cuzzs craffa & denía 
ínter fuilla. á4/arum erant expertes, 
fed earum loco binas parvas coria- 
ceas pinnas habebant, & latera tan- 
quam párva brachia propendentes,; 
proni parte brevibus;an;uftis & rigi- 
dis pennis confertim tectas ; fupinà 
autem minoribus & rigidioribus, ijs- 
que albis , quibus nonnullis locis in- 


termixtz nigreminimé quidem aptas | 


ad volandum, fed quarum adminicu- 
]o velocite£ natarent. Maximá enim 
ex parte in aquia verfari intelligebam, 
& terram duntaxat petere foctifica- 
tionis vel pullationis tempore, & ple- 
funque quatertnas aut quinas iri una 
fcrobelatere. Roffrum i cotvino majus 
habent, nonadeo tamer elatum , & 
valdé brevem caudám, pedes nigtos; 
planos anferinorum pedum formi, 
non adeótamen latos. Zrecze & fub- 


2,* TESE C wt"E V BUOSS 
fugiat nec timeat, admiratur folü aut , lími capite incedunt, demiffis in 1a- 
ftupet. Praterfrontis partemroftro| tera pinnis ; tanquambrachiis, ficut 
adjacentem, quz cinétea eft, palmi-| procul intuentibus homunculi aut 
pes, roftro tres uncias longo, tenui; | pygm&iappareanr. Pifcibus dunta- 
. Obrotundo re&oque; fed prope ex- | xat vefci, referebant Diariz ; non in- 


& cruribus nigris,papillà etiam nigrá, | 


1ét 


| gtati tanien faporis efle illarum car- 
nem, necpiícem fapere: fcroóbes verà 
valdé ptofündas in littore fodere;cu- 
nicalorum inftar; totum folum adeo 


| Cavuminterdum efficientes, tit peril-. 


lud gradientesnautz , fzepiufculé ge- 
| nüreriusin eas (crobes inciderent. Hi 
|! funt fortafle anferes,quos Gornara ait 
| finc pluma efle ; nunquam e pelago 
| prodire, plumzque loco villo longo 
protegi, | 
GA PAIOEO XL 
De edibus lochalcuachilr, 
Xochitenacatl eS 11aa- 
quechul. 
à Vis quam Chillenfes Zecbaalcua- 
chili feu caput nocturnum appel: 
lantadmirandi eft opificii. À flurgit 
illiàtoflri exortu corona quedam;aut 
orbis iri tresdivifus cufpides , füperio- 
ri parte medioctiter craffus,& e luteo 
rubefcens : ab anteriori alaruts bini 
aculeicontortiexeruntur. His armis 
avicula imbellis adverfus fortiores 
defenditur. Nullius vitani natura 
contempfit. Aviseft littoris Oceani 


Septentrionalis alumna; falforumve 
lacuum, é quibus victum fümit. In- 


—— 


Nier£berg. 
Hifl. Exo. 
l.10. €. i6; 


ventaapud lumen Tufpe; vix zquat - 


fturni noftratis magnitudinem ; fed 
collo conftat tenui & longo; capite 
patvoj| & inlongum produ&to; proli- 
Xo roftro lutcoque , prolixisque cru- 
ribus, & pedum digitis atque üngui- 
bus:unguesautemlu tci funt,digicti & 
crura cinerea cum inferiorum femo- 
rum parte,nam fuperiorfulva eft cum 
anteriori alatum parte, quarum po- 
fteriof cyanea eft, Reliquum corpus 
nigrum; quibusdam tamen fulvis cirs 
Ca veritrem permixtis pennis. 


H 


XOCHITENACATL; ci €O- Nierciub, 


lumbz magnitudine; roftro pta cor. Lio. c.g; 


pore mole maximo , füpetiori parte 
luteo; inferiori veró fubrigro , & in 
3 pur« 


*"» 


Nieremb. 
iff. Exot. 
].10.6.22, 


28.24. 


1á2 


urpureum colorem vergente, oculis 
nigris , fed iride rubefcente ex luteo " 
acreliquo corpore caxrüleo cinereo- 
ue. Vivit circa litora Oceani Áu- 
ftralis ; pifcibus , quos rapit ; veíci 
folet. 

TLAUHQUECHUL dicitur a- 
vis peregrinz gulz : vivis dumtaxat 
pifcibus vefcitur, morcuosnon attin- 
git;raptu gaudet,fpecie fimilis eftjpla- 
tex aut pellicano, fed coccineo pul- 
cherrimoque univerfi feré corporis 
colore,aut ex albo rubefcenti,lato at- 
que obrotundocirca finemroftro,ci- 
nereoque pupilla nigra, iride rubráà 
rugosà, fronte galli pavonis , aurzve, 
depili pzné capite, candentique cüm 
univerfoferé collo, & parte pe&otis, 
& fafciànigrálatiufculà, caputà collo 


HISTORIA ANC ATVRALIS 


longi, & mediocrisamplitudinis;cru- 
rafeíqui fpithamea , rof/rum arcus in- 
ftar incurvum, duos palmos longum, 
acmediocretenue: pedes in quacer- 
nos finduntur digitos nigerrimis mu- 
nitos unguibus:crura minusnigrefcüt 
digitis,roftrum cyaneum eft;ac caput 
exiguum. Plumzinfernz fufcz inter- 
tis rubris, fuperiores veró promifcue 


purpurez , fubnigra , virides atque: 


fplendentes : cervix cft feptem digi- 
toslonga. Caput collumqQue pennis 
fufcis, albis & viridibus teguntur ac 
paulifper fulvefcentibus. Oculi funt 


nigrijiris verófanguineo tegitur colo- 


rc. Ceterum ab externis oculorum. 
angulisufquead roftrum,uncicunius 
intervallo deplumis & glabra eft;pel- 
lisrubefcensque in albo. Alz viridi 


diftinguente. Circalittora maris aut | fplendentisque fübtus pellucent co- 


Ll 


fluminum vivit. 


CATD, III. 
DeeAvibus Acolin, Qua- 
chiltoge, €5' eca- 
calotí. 


Coliz, Coturnicis eft magnitudi- 

ne fufca, prolixo roftro & curvo 
ininferiora , pedibus longis: juxta;a- 
quarum füummitatem curfitat celerri- 
ménunquam feré volat. Verlatur in 
lacu Mexicano. Vefcitur pifciculis & 
ipfaefcavulgoó. Bené Coturnicema- 
quaticam dixeris. J 


QUACHILTONEM, feu Aver 


fliquaflrini capitis,aliqui Jacacintli vo- 


cant.  Colorilli purpureus, ex nigro 
interfertispennis. Roffruzinitio pal- 
let. Adoleicentibus ruber calvities 
juxtaroftri exortum. Fulicam imira- 


,tur.Luteacrurain viroremaflurgunt, 


in quatuor definétia digitos pallidos, 
citra ullam membranam. — Oculi ni- 
erijiris fulva. 

Lacuftris avis eft.Pifcibus vefcitur, 
ipfaque non ingrata palato. Intem. 
pefta node, & fub primo manc galli- 
naceorum ritu canit. | 

ACACALOTL masfeu corvusa- 
quaticus à cauda extrema ad roftri uf- 


lore, & qui pro variis folis repercuffi- 
bus evariet atque mutetur ; fupernze 
veró prope exorrum paffez funt, de- 
inde veró viridi atque pavonino fpe- 
Gabiles colores. —1sdigeza Mexica- 
nz plaga aviseftiverfatur circa lacus, 


ac pifcibusvictitat. Mafculus fortaffis - 


eft ejusavis, quam recentiores vocát 
Arcuatam aut illi faltem congener. 
Educar filios veris tempore juxta lacu- 
ftria loca. 

"^ Bonum przítat alimentum, nec 
valdéinjucundum,craffum tamen,ar- 


que (utlacuftres aves decet ) pifcofi 


odoris. 


CAPUT IV. 
De efvibur Xomotl , eco- 
totloquichitl,es" caca - 
caboatil;, 


X omo palmipes eft, dorfo & alis Nieren. 


defuper nigris,pectore fufco, Cri. /1o. c.41. 


ftatamiracundiafacit. Pennas inte- 3536 


XebancIndi fuis veftibus. 


 ACOTOTLOQUICHITL feu 
Paffer aquaticus mas , pallerem fimilitu- 
dine & forma fimulat. Roftrum ta- 
men nigrum, crura & pedesfulvi, in- 
feriora corporis plzrumque candida, 
Cztera fulva, candore aliquo & ni- 


que acumen quatuor feré fpithamas | grore variegata. Reperitur in Mexica- 


nis pla . 


De e PISO 


nis plagis. Juncetis &z.care&tis infidet, 
ibique zidiffcat. Non minus occinit 
quàm Sol pergit. Àb ejus exottu ad 
occafum contumacigarrit fonitu mu- 
resimitante. . | 
ACA CAHOATLI feu Avis à- 
quaticavaucum [ouans.Halcyonum fpe- 
cies illa eft inquit Nierembergius , 
quam noftri marinetum Piícatorém 
vocare folent, circaaquarum fluenta 


185 
ta, necper univerfum corpus fulviim, 
nigrumq; promifcué cerneretur. 
CAPUT V. 
De. Avibus lacacintli, Xle- 
papantototl , €9' 
Hoatfl;, 


Y Acacintlitéd vo]lium [hic mayzii, tres xippagpb, 
p&né fpithamas eft longa ; virenti- p. Exor./, 

bus crüribus;capite ventreq; cyaneis, 16. c. 43. 

fed in putpureum vergéntibus , alis 44:45: 


vi&usgratiàà congenita quadam ver- 
lantemnaturà. Anate ferà paulló mi- 
not eft;colloque & roftro fpithameo: 


hoctres digitos latos prominet; me- 
dio, cüm fortitur craffiudinem, in à- 
ciem definit, acmorfui eft per oppor- 
tunum. Superné verónigrum eft, in- 
ferné album; & pallefcens circa laté- 
ra. Octili nigri funt ; iris rubra prope 
pupillam, deinde pallida, ac deinum 
candens. Aboculis ad roftri ufq; ex- 
ortum fafcia procedit viridi pallefces. 
Crura pedesq;in digitos fiffi virefcunt, 
extrinfecus; intrinfecus veró inclinat 
ad pallorem , color totius corporis 
magna ex pattealbus eft, fulvis pen- 
nisinfertis, verum fuperna magis fu- 
fcafunt, inferna veró candida. «4e 
infernz cinerez, ac defupet citca éx- 
trema nigrz, mox e fulvo rubefcen- 
tes, deinde pallefcentes ex fulvo, ac 
démum fulvefcentes ex fulvo ; ac de- 
mum fulvefcetites circa dorfum. Pi- 
Ícibus vicZizaz : miteícit minimo ne- 
gotio, nec eft canto 1infnavis, indul- 
gentertamen ac blandé vermiculis & 
aliisanimalibus exiguis, qua in palu- 
dibusgignuntur, eftalenda. — Carne 
ctiam vcícitur,& aliis non paucis, ubi 
fierialiter non poffit. Cratfi eft nucri- 
menti, neq; diffimile ei, quod anates 
ferz prafentare folent. — Iudigeza ett 
Mexicanz plagz;S& veré educat intet 
jun&a fobolem. Mirum eft, cum fit 
cervix pro rationc reliqui colorislon- 
giffima;in quambtevitatem illa. Cum 
libet contrahat, quod frequentitis fa- 
cere folet. Cauda pufilla eft; nigraque, 
& nihil przfeferens fplendoris, qua 
in majorem procedit amplitudinem. 
Patrio nomine appellant zo/cozoczhi. 
Similisomnino eilethzc avis compa- 
ri, nifi roftrum defuper nigricarer , 
fübrusrubefceret,velut pedes & cru- 


promifcué fulvis nigrisque , lufcis o- 
culis ac roftro, fed in cóccineum pro. 
peexortum vergente,quod tres pné 
digitoslatas logurn eft , anteriori par- 
te capitis depili&z calvá. Pifcibusju- 
xtalacus & flumina vivit. Edulis eft 
ejus cato; fed néc bono, nec grato ali« 
mento. | 

J XLEPAPANTOTOTL Anatis 
fere fpecies eftimportuna Mexican 
palüdi,roffrum tamen in acutum finit: 
nullusilli negatus colot.. Pulchritu- 
dinem varietas dédit , pulchritudo 
nomen. 

. Nee contémnendi fpe&aculi eft 
HOACITLI, five TOBACTLLI, id 
eft, avis frcca, lacus Mexicani alumna, 
tetnás fpithamas a roftri ipfius acurni- 


Crurá 
prolixa;pedem,roffrum cum uticia tti- 
entem, craffitudine vero pollicem ac- 
quans. Supetnéid nigrum eft, lateri- 
busautem pallens; acinferné nigrum 
& fubfufcum. Ocuifünt magniiris Tu. 
tea; & palpebrz rubez:vettex plumis 
nigristegitur, itemque crifta infigni, 
fimiliter nigra? col/upz, venter, corpus- 
queuniverfum candet:fed caua cine- 
rea eft, velut & defuperale, namin- 
fernz funt albidiores ; fupetiores a- 
larum partes virore quodam fplen- 
dent. Doríum , etfi candidis tegatur 
plurnis, pennis tàmen nigrisin vireti« 
cem fplendorem inclinantibus veftiri 
folet, Pedes quiin digitos fiffi funt, & 
cturaquoque;pallefcunt. Alba fafcia 
circumcingitur caput, à roftriexortu 
ad oculos u(que procedente Lacus 
Mexicaniadvenaeft, vocaturque ab 
Hifpa- 


gallinz noftrz magnitudine. 


iie ad caudam poftremam longa , ac 


Nieremb. 


H.E.1. 10... 


16.47-48. 


LI 


4 o HISTORIA XOATFRALIS -— 

Hifpanisindigenis, velut & quxdam candicantibus maculis interftin&z, 
aliz aves, martinete pifcador, ob pi- | fuperné vero ficut reliquum Cotpus 
fcium quibusalitur capturam. Arun- | funt cyanea , extremis partibus ni- 
dinetis educat fobolem , gravem in- | grz, & albis undique refperfz macu- 
fertmorfum , acgravem fimiliter vo- 'lis. Cauda partim nigra, partim cya. 


d EH. | ! ncacít,fed maculisalbis perinterval- | 


laquoquevariata. Cr«r4 rubea funt, 
pedes diverfiin digitos,in atrosungues 
definentes; oculinigri, & iris cande- 
Ícens. Advena avis eft huic Mexica- 
nz rcgioni, verfíaturque juxta fontes 


CAP. YL 
Deefvibur Heatototl, Acha- 
lalactli,€9 Amaloz;- 


que». bus viétitans edulis , fed reliquarum 


]Doscun quos confpedium HEA- avium paluftrium fapore atque nutri- 
TOTOTL,feu avi venti exhibet. P umet 

Magna criffa exornatur,orbiculari,ac LOZ UE fecun qp eft na 
coronz modo eminenti, & paulifper lufiri xdi " a efrentis ca ne 
candida. Peu 6 fufco vergir in cine- MH SEU DUy Aw yer magni- 
reum: venteralbus eft, ac pedes pla- E We rd pisi d. a Agi- 
ni:crura fulva, & pennz circa ea orte: nons E due MEC ECC DI) 
cauda orbicularis , & variata inferné iM E ree roftro medio dee uedt 
candido , pulloque colore ; fuperne dece fogro tius DRE 
verofuíca. Alefubdus candentes; ci- | wis M dc MC Rs alarum 
nerezacpullz funt , defuper nigrz, * TOHRASPORE EE cauda, Viri 
candidis tamen quibusdam infertis | Q10crem magnitudinem nancifcitur, 


l 1 N ful l l : * ; 
pennis;rcliqua veró eademque aqua- | ^9 Mu bid M 
"PME C RME CE collum pe&usque torques bini, mi- 


Similis alteri HEATOTOTL, 
quz anate domeflica pauló minor 
eft, rof/ro atto, tenui, obrotundo , ac 
prope extrema contorto , plumis in- 
ferné candidis, füperne vero juxta fe- 

"mora fulvis, lineistamen nigris inter- 
curfantibus: circa refiduum vero , & 
caudamfulvis. A/efuntíubtuscine- 
rez; fupernz vero fufcas,nivrz atque 
alba. Caput cít nigrum criftatumque, 
fed ab occipitio teniz alba utrimque 
procedunt ad oculos, qui atri funt, & 
lutea conftantiride, cum czterafint 
fimilesavibusincolentibus paludes. 


nigrique cingunt, quorum anterior 
undiquaque circuit, pofterior fuper- 
na deficitac difparet parre. Ex utro- 
que latere maculz binz candenves, 
pari amplitudine, füpra oculos verfus 
collum;illudferé attingentes;difcur- 
runt. Supernacorpotis,adeoq;ipía 
cauda, albo, nigto,fulvoque funt co- 
lore; alz veró defüper fulvo & fufco, 
Indigena eft avis.lacus Mexicanialu. 
mna, ac veris tempore educans,fobo- 
lem. £f/urcaro, qui eodem quo ce- 
terarum aquaricarum eft nutrimen- 
to. Fefcitur ipfa culicibns.» pifciculis- 


Suus quoque torques argenteus que & vermibus lacuftribus : vehe- 
honeftat. ACHALALACTLI , feu mentiüs perffrepit quam pro corporis 


avempi[cium vibraticem. | Alijvocant| | ratione, nectamen poteft gar- 
Michalacti. Columbina eft zagzizu- rulis avibus adnu- | 
dine, & fotma;roffro nigro acuminato, | 


"—— ———— MM e UR 


2 merari. 
tres digitos longo, & pro corporis pro- 

portione craífTo; capuz crifta ornatur é en(o)? 
colore cyaneo in nigrum tendente, UE 


longaque.Zezter candidis tegitur plu. 
mis, & collum torque candenti infi- 
gnitur: z/« inferné albefcunt, fed po- 
ftremis partibus videntur fufco , & 


[ESEEESLILLLLLLALLLLA OAM 


CAP. 


& flumina; pifciculis & aliis aquatili-- 


nimi feré digiti diftantes intervallo, 


—C2asi us MÀ. 


CAPVT VII 

1De eAtutbus Farren- 
| Ton Farrzà plumarum copia no- 
| menadeptevidentur. Cum enim 
avium fint faetura fzlices, non mirum 
& plumarum abundare copià. Cate- 
rumavesquzibidem reperiuntur, in 

Hojerus in aliquot dittinxit clatles Hojerus. 
Epiff. ad In prima CLASSE Luaudam,Al&am, 
Clufiui. & Lomuvviam invenies. 2//; mole cor- 
| oris Anate eft inferior,roftro ruben- 
te & latiufculo, pectus candida, tem- 
pus & alas nigra;pedesrubra. KRever- 
titur primo verc. In przcipitibus cel- 
farum rupium cavernisnidificat. Ova 
gallinaceis eum colore tui magnitu- 
dine paria edit. Quofub autumnum 

abeatignotum. | 

cla illaaliquanto major eft , ro- 


, 


OCDE e4 VISUS 


Hé 


rum margines candido circulo tin- 


guntur. Rariffimé & nonaifialiqui- 
busannis vifitur,nec ubi feetura ope- 
ram det,ignotum. 1 

Tertiam GL ASSEM tres fpecies 
forma difcrepantur , tempeftatum 
prznunciz, & quz in altotantum O- 
ceauo verfantur, conftituunt Prima 
eft Hafflerz feu Equus marinus, ut in- 
convenienter appellant, quz magni- 
tudine gallinam mediocrem, forma 
faleonem utcunque equat. Cineri- 
cio eft colore,maculis albis paffim in- 
terftincta, roftroincurvo velut falco- 
nisfed breviore. Adejus confpectum 
exhorrefcere & littora legere pifca- 
tores folent. Certi cempeftatem in 
propinquo effe noxiam, 

Altera dicitur Szormfzck paflere 
paulo major. Tota eftgrifca, five ma- 
aculis,roftroadmodü exili. Pegatum 
prz fuperiore redius dixeris. Siquide 
fuper ipfos Hu&us incredibili pedum 


ftto lato & nigro, itemque Corpores velgertate tranfcurrere, ac nimbi in- 
nifi quód fub pe&ore & extremis alis | f(tarferri folet. Videtur illi cognata 


albicat. Pedesnig 
ad roftri partem proximam ducere- 
tur. Nidificatin editiffimis fcopuiis. 
. Ovaexalbo & nigro maculata ponit. 
Lomov'vie queilla major,corpus to- 
tumeftnigrum excepto pedore quod 
albet. Pedes nigri, roftrum nigrum a- 
cutum, oblongumque. Ova in edi- 
toribus. fcopulorum marginibus ex- 
cludit, cyanei quidem coloris, fed li- 
neamentis undique diverforum co- 
lorum miré variegata ac velut picta. 
Ip altera CL AS SE, duas diverfas 
Ípecies ponit, quz quod pedes ad in- 
cedendum inutiles habeant, nüquam 
terram ingrediuntur, & mole corpo- 
ris minorem zquant Anferem. Prior 
lldbrimelvocatur. Caput ejus fufcum; 
-füb collo circulus albus, pe&us can- 
didum. Tergum & alz nigricant,ma- 
culata paffim pun&isalbis , pedes ni 
TR gri, Forté eft mergus Farreníis maxi- 
| Cluf. Exot. yyus Clufii. Crediturin undis marinis 
!$66.  Alcyonismorc foetum producere. 


Altera eft Goifugel roftro admo- 
dum lato & incurvo. Capiteoblongo 
atquenigro. Alis exiguis, pedibusni- 
grisadincedendum ineptis. Oculo- 

| 


N 


EN 


NUN Le ee p te e Ree em aA Ue a pee e eme ee E ei e E D RUE AERSRIRUES ERO Etrusca e E e BEER REI 


. Pe ri; caput deniq; fu- | quam Oviedus Patines à Nautis vo- 
WÍcum,;nifilineaalbaab utroque oculo | cari re]i 


: : Oried, 1.14. 
quit. Catervatim fi navigan- Hifl. Iud. 


tibus appropinquet, deponenda efle c1. 
fubitó velainnuit. 

lertic nomeneft arg/fard. Magni- 
tudine hzc Pafferi par , (üb pe&ore 
candicans, collo dorfoque nigricans, 
roftro nigro & nonnihil latiore, pedi- 
busrubris. lam veloceimíenatando 
praftat, quàm Stormfinka currendo. 

In qu4rz4 CL ASSE duz diveríz 
Anferum ípécies cenfentur, Prior 
Helfingegans capite & collo nigro, cir- 
culo albo cinc&to , pectore albo, Alis 
eryfeis, tergo cyanei coloris, pedibus 
rubris, magnitudine Anati refpon- 
dens dici 

Altera Zrazdgags anfere: fylveftri 
pané minor, capite & pedore griíeis, 
collo rubro circulo cincto, alis, collo, 
pedibus rubris. Rariffime in Farris 
confpiciuntur , neque ibi fxtificant. 
Undeveniant, & quo nigrét, memini 
cognitum. Mutationem magifttatus 
ubiapparuerunt imminere , fuperfti- 
tio exlonga experientia credidit. 

Fltimumlocum fibi sksa vendicat, 
avisaquilino generi & corporis mole 
& rapacitate refpondens, Roftrum 

Aa habet 


186 


HISTORIA XUATURALIS 


habet curvum. Sed non admodum fal potuiearum neceffarió admifcea- 
latum, pennas corpus tegetes grifeas, | tur. Habent & infula Bermude mari- T. 


fola alarum extremitate albicante, | tim4s , quz in fübterraneis caveinis (56, 
| cuniculorum inftar, nidulantur & o- 


pedes grifeos. Pifce vefcitur, fed &zin 
omne genusavium graffatur. Fecetum 
negligenter ex ovis griíeis , grandio- 
tibus, anatinis fimilibus, quz exilibus 
nigtis maculis notata funt , in apertis 
campis producit. Aliter cam defcri- 


| X N 
Clufius Ex- bit Clufius, &eandemtere cum vul- 


oticor. 


NA yigat. 
Holland. 


Niervemb. 
H.Exot.l. 
,10.6.82, 


De Laet. 
Indis Oc- 
£id.l, 


ture aquatico O viedi exiftimat. 


CAPUT VIIL 
De Avibus Lomsbay , Valta- 
vibus aquaticis,Flamencos 
dicis, €9' alim qui- 
busdam. 


VesLOMSBA Y ab Hollandis 
 di&z, corpore funt magno, alis 
parvis, ut mirum fit, tam gravia cor- 
pora attollere poffe, Frequentes cir- 
caportum Lomsbay in infula Auran- 
gia, volant, unde & tomen invenere. 
INidulantur in praruptis montium lo- 
cis. Unicum duntaxatovum pariunt. 
Abhominibus nihil metuunt, etiamfi 
infuis nidis comprehendantur. 
VULTURES AQUATICOS 
facit Oviedus mole tam grádes quàm 
magnus Latus eft. tof/ruz habent La- 
rorum; fed magis mucronatum. Pedes 
diverfi generis, fimftrum anatum & 
anferum inftar planuni,dextrum cur- 
vis unguibus inftru&umi. — F'efenatur 


pifcibus & avibus, iidemque cum illis | 


qui Aftures aquatilesab Hifpanis vo- 
cantur, dequibus Hernandes in Pa- 
ralipomenisagit; effeputantur. Fre- 
quentes funt in Hifpaniola & 1nfula 
qux à Divo Johanne nomen ac. 
cepit. ! 
AvisquàmHifpani FLAMENCO 
vocant, gtui eftformá non abfimilis. 
Tunioreshibent plumas candidas, u- 


'"biadoleverunt, mirá elecaiitiffimo- 


rum colorum varietate diftinguun- 
tur. Gregatim volant, fedliaud alté. 
Juxtalittora infulz Cubz atquein i- 


Jfforia Naturali Bra- 
| 


va fua ponunt,magnitudine & colore 
gallinarum ovis paria; ipfx carne funt 
obesá,& gratinutrimenti. 


Colopbonem ifti de Exoticis A vibus Idem I 10. 


promifcuz hiftoriz imponant illz in c.5. 


Peruano ciconiis majores. Plumis fi- 
ne ulla mixtura candidiffimis , cruri- 
bus altis. Rariores funt. Binz ut plu- 
rimum incedunt. Etpifcib. vi&itant. 
De rcliquis quz ad fua genera referri 
poterant,vide Notas. 


JT ULL EIS. Itb 


DE AVIBVS.BRA- 
- SILIANIS: 


Ex Georgu AMarceravij Hi- 
filia. 


De Avib. Brafiliants in genere notetur: 


Vix ullibielegantiores Avesreperiri quam 


jn Brafilta, fi varietatem plumarum ef» ca- 
lorum (pecfes y verti nulla fer? fuae ca- 
pit, ita ut cantu longe à nofiratibus fa- 
[erentur. 


CAPUT PRIMUM. 
INhandugvacu. lacana, varia 
ejus fpecies, Cu- 
Vicaca. 

HANDUGVACU Brafilienfi- 
bus, EMA Lufitanis; Struthio a- 

vis. Ingentes hic reperiuntur, mino- 
restamenaliquanto Africanis. Lon- 
| ga illierzrajinferiora feíquipedem,fu- 
periorapedemcirciterlonga. "Tres 
habent in pedibus digitos anterius 
veríos, unguibus nigtis, craffis, haud 
acutis ptzditos; pofteriusunum digi- 
tum, fed rotundum, groffum, unde 


difficulter in area levi aut tabulato 
poffunt incedere, fed facilé labuntur. 


pfis marinis flu&ibus vicfum quactunt; | Collum geftátincurvatum, ut Cygnus 


I. 6.11 3E 
falfisundisita affuetae,ut quum ab In- 
dis domi aluntur, (nam& cicurantur) | duorum pedum: Capa anícrinum , o- 


Vel Ciconia ; Longitudine circiter 


culos 


eulos nigros habent pulchros; rorum 
compreffum; non admodum latum, 
duos & femis digitos longum... 4/s 
habent parvas, & ad volandum inc- 
ptas, quarum tamen unam inftar veli 
crigentes citiffimé curfum promo- 
vent, ut Vix,ac ne vix quidé à cane ve- 
naticofuperari poffint. Plumashabet 
gryfeas pertotum corpus , ut grus, in 
dorfo longiores & elegantiores, & 
corpus plumis te&um fe:é rosundum 
apparet.  Caudam nob .habet ejus- 
modi'criftis przditam , ut vulgo pin- 
gitur, fed plumz funtper dorfum ex- 
panfzadanumufque. 

Tefferas luforias, aliaque ferramen- 


ERE uerEI SO S 


$7 
paluftribus Brafiliz locis ubiq;. Care 
illarum edulis, fed haud magni pretij, 
funt enimplerumque macrz. 
Aliafpeciesappellatur à Brafilien 
bus A4gvapecaca;priori figura& magni- 
tudine par; verum colorc divería & 
inferior. Pezzeillius funt utin dorfo 
prioris, 2/e magis brunefcentes: Ca- 
rent aurem mitella, atin qualibetala 
interius habent corniculü directum, 
quibus fe defendunt. ! 
Tertia fpecies prioribus figura & 
magnitudine xqualis, colore autem 
differens, totum caput y collum, dor [uen , 
caida, nigri funt coloris, initium ala- 
rum brunni: reliqua viridis; extremi- 


-ta lubenter deglutit, fed non conco- | tates remigum brunni: pecus & infi- 


Jeitur £ru&ibus & carne. 


quit, at integra peranum reddit : 7e- | mus vezzer itidem brunni coloris, uti 


& crurum fuperiorum medietas fu- 


Frequens in Capitanix Serigippo | perior. Ro//rumre&tum, croceicolo- 


Campis, itemque in Capitania R0 | ris, cum cuticula ruffa in exortu illius 
Grande. In Pernambuco non vifitur. | & parte capitisanteriori, Crura nuda, 
Caroiliasbonaadcomedendum. ^ pedescinerci. In qualibet 4/7, antica 

IACANA Brafilienfibus, gallina | parte habet corniculum fimile flavá. 


aquatica, ZBaterbun / diveríz repe- 
tiuntur illius fpecies, colore differen- 
tes. Hzc elegantiffima, magnitudi- 
neGolumbz,feéd cruribus multo lon- 
gioribus, flavi coloris,cui viriditas im- 
mixta. Crura inferiora plus quàm duós 
digitos longa , füperiora ( maximam 
partem nudautaquaticis ) pàuló mi- 
nus: quatuor habet in pedibus digi. 
tos, quorum medius é tribus ántror- 
fum verfíis, duos digitos longus; reli- 
qui duo pauló breviores, quartus re- 
 trorfum verfus, pedem;aut etiam am- 
pliuslongo: omnes autem unguibus 
femidigitum longis & flavis arman- 
tur. Casdabrevis , ut gallinz fylve- 
ftris; peszein dorfo, alis & ventte ex 
viridi& nigro mixtz, füb cauda alba; 
verfus collum, & in toto collo & pe- 


— 


Quarta fpecies itidem figurz eft ut 
reliqua. Roffruz illiflavum , mitella 
cutacea in initio capitis propé roftri 
exortum rubens, proceffus habens ad. 
latera extenfos moregallinarum Nu- 
midicarum. Totum caput, collum, pe- 
éhus & infimus venter plumis veftiun- 
tut nigri coloris, dorfuzs, cauda, & ini- 
tium alarum rufum, feu diluté brun- 
num;remiges alarum penna thalaffi- 
ci coloris cum extremitatibus nigris; 
Sed hz remiges regünturruffis illisin 
exortu alarum, nec videri pofluntnifi 
cum avis volat. Crura longá ; digiti 
pedum longi, quilibet quatuor inter- 
nodiis, cinctei coloris. Quzlibet a7 
in anteriori parte habet corniculum 
acutiffimum coloerisctocei. 

CURICACA Brafilienfibus3 cla- 


&ore ejusdem coloris cum plumis, more di&a; vuzferizo Lufitanis, avis 


quzin collo pavonum aut columba- 
rumquorundamvifuntur. Capa: ha- 
bet parvum,ut gallina Íylveftris,quod 
tegitur membranaceo quodam tegu 
mento rotundo;coloris utgéma Tur- 
cois. Roffrumrectumgallinaceü , plus 
uno digito longum; ab initio ad me- 
. dietatem egregij miniati coloris; reli- 
qua pats eximij lavi, cuialiquid viri- 
ditatis admixtum. Frequentiffimain 


Numerio, judicio Clufij fimilis: ma- 
gnitudo illi mediocris Anferis : capitis 
autem masenitudo ut Ánatis : eo//u 
fex digitoslongum, tres craffum, aue 
pauló plus : &offrum fex digitos lon- 
gum, incurvum planéut enfis Hun 
garicus,colorisexieneo fufci, Cos. 
poris longitudo à collo ad podicem 
undecim digitorum, caudx novem; 
definentis cum fine alatum. Cruz 

S3. octo 


188 )j 
octo digitoslonga ; pedes duos & fe- 
mis; rubriinftar anatis fed non plani; 
quatuor digitisóc unguibus nigris;tri- 
bus anterius ; uno pofterius verfo. 
Caput & collum habet plumas albas 8a- 
vomixtas, & infuperiore parte pau- 


HISTORIA NATVR ALIS. 


longitudine fermé tres digitos equat. 
Digiti pedum quatuor & utin pleris- 
queavibus difpofiti. Ld o 

- Alia hujus fpecies reperitur pafferis 
magnitudine; quz pennis per cotunt 
corpus veftitur ex cinerco czrule- 


làm oblongas: Ocu// illifuntnigri;cit- | fcentibus; alas tamen quodammodo 


culo ruffo.. Circaoculos & fub origi- 
ne gutturis cutis nigra. Totum COr- 
pus nigris pennis veftitum ; eXcepto 
dorío, capite & ventre ; ubi cinerex 
obícurz, & in medioalarum albz,ca- 
nomixrz,utin ciconijs. Reliqua 
penna corporis; initi] & &nisalarum; 
&totiuscaudzenigre. Tibisfuperio- 
tesad medietatem ufque carent pen- 
nis,nam aquatica eft avis. 
Carnem bonam habet: quam fzpé 
comedi co&am & frixam butyro. 
cZIlia(pecies reperitur huic fimilis, 
fed multo minor, & magnitudine fe- 
re gallinas, quae vocatür zeazu £u. 
. Frequenseft ad Flumen S. Franci: 
íci;in Itapuama & alibi. 


s OAXP OU T. 
duepiranga. lacapu, lama. 
Gallina Africana. Gotratan- 
gena. lupujuba , Sayacu. 

Ani, Gira guat- 
numb. 
"TH EPIR À N G A Brafilienfibus; 


Avisalaudz ma; nitudinem pau- 
lulüm fuperat, & caritum pafferis no- 
ftratisemulatur. | Totum corpus; col. 
lum & caput egregie rubicundi feu 


| 


ad thalaffinum colorem accedunt. In 
ventre & inferiori parte colli feu gut- 
turéalbicar, velpotius argenteo co- 


lore nicet. Crgracinereicoloris,ut&z . 


vofirum, quod ipfi fimile Fringille.Di- 

giti pedum quatuor fecundum com- 

munem avium modum. 
JACAP U,Brafilienfibus; Avis 


magnitudine Alaudz,cauda exsenfa, 


i alis brevioribus: cruribus brevibus & 


. fanguineieft coloris: a/e vetó & cauda: 


fplendidé nigris przterquam iri initio 
alarum, ubi aliquid rubicurdiadmi- 
xtum eft. Crara nigrá; inferiora qui- 
dem nuda; fuperiora autem riigris 
penis veftita. Roffrum inftar pafleris , 
fuperioriparté nigrum, inferiori vét- 
sus acumen ni;rum ; reliquá versus 
caput album. Pezz«in capite brevio- 
res, quas crifpare interdum folet mo- 
re Paflerum. |. Omnes penrix totius 
corporisinterius funt nigra , exrerius 
rubrz,itatamen complicatz, ut ex- 
£erius totz rubra appareant, Cad 


nigris; unguibus acutis ad quatuor 


digitos : roftro paulum incurvato & 
nigro, femidigitum longo. "Totum 
corpus veftitur pennis nigris fplenden- 
tibus; fub gutture tàmen nigrediniil- 
li máculz coloris cinnabrij funt ad- 
iniXta. » p 

JAMBU Bráfilienfibus dicta avis 
cft perdix ; noftratibus quidem , ma- 
gnitudine par,uti & figura. Penna au- 
tem per totum corpus obfcure flave- 
Ícentes, verüm fufco mixrz atque ma- 
culata. 


.. GALLINA. Africanaex Infula.do 
Majo, magnitudine noftratium gal- 
linarum, figura corporis feré ut per- 
dix : co//us itém córonatum portans , 
& caudam perdicis habens inferius di- 
mifíam : pedes gallinaceos: roffrum fla- 
vum: & incapitemitellam cutaceam 
fufcam:ad latera porró capitis a//z, ut 
& ad quodlibet latus prope roftrum 
criftam rubram ad latus proteníam. 


Totum Corpus veftitur pennis nigtis,. 
qux elegantiffimis maculis albis va- 


riegat& funt, inalisquidem oblongis, 
in reliquis autem partibüs rotundis; 
fuhtque in dorfo minores , quàm in 
teliquis partibus... Huic fimiles vidi 
éSierraLyona adveétas , fed corum 
collum circumligatüm feu circumvo- 
lutum; quafilinteamine membrana- 
ceo caloriscinereiczrulefcentis. Ca- 
jui vegitcriftaobrotunda, multiplex, 


| conftans pennis elegaternigris. Pun- 


.&ulaalbicatia per totius corporisarm- 
bitum, 


— ^ 
- 1 E 


JMaimenzuf. M . ! | "Tap s d 
Jnduus : ux E. "35 I| - 
PT 


(——— 


0009 


( fu^ ACA TMLEIFI 


E Au 7 "uw , c Ww ES JE fgeeun. 


JA 
* 
" 


M. 


V 


NsICSN 


: / WT Gru UA z 
Gua Gun : | | 
muni 


NZZZJZLTLL 


e 7L4LE AL Z 
à Ui 
h 


z d A 
jus 


ti 


x 


fanicl ; 


pupilla fabnigra;albo fübfavo. 


bu ud 


bitis quafi EN. thalaflina varié- | 


| gantur. 


Crongenübns heca avis dicitur Due: 
?ele. 

QUIRATANGEIMA Brafilien- 
fibusy Avispauló major Alauda, Pica 
varix zqualis. Corpus habet circiter. 


tres digitos longum; collum: fesquidi- 


gitum: : Caput parvum,roffrum tectum; 
acutum, digitum longum, crura pe- 
desque, ut reliqua aves communiter: 
Cauda longam, tectam,quatuor digi- | | 
toslongam: Color roffri niger, exce- 
pta inferiori parte ; ubiinleritur qua | 
alfquid fufci habet: Caput nigetrimum | 
& collum ufque ad. initium pectoris. | 
Colli fuperior pars à capite feró ad | 
iniüum dorfi uranica, cft : per ini- T 
tium. dorfi transverfam. habet. ma- 
culam nigram ufque ad alas exteii- 


| fam:a/eautem funtnigerrimi coloris; | 


verüm in medio fecundum longitu- 
dinem habent maculam albam ftes- 
quidigitum longam : Cauda quoque 
totaàhigra: reliquum corpus coloris u- 
Crura fübcarulea., Oculorum 


NNidificat iri altis atboribus caa; 


idquelibenter prope zzdes. Nidos e- 
gregiosexftruunt ha aves; cylindra- 
cea figurz, & appendunt magnonu- 
imero extremitatibus ramorum ; qui 


conftanté é virgultis: Clamant fere ut 


pic varia noftrates.. 


JUPUIUBA feu JABU Brafili- 


enfibus, ejusdem forma cum prace- 


denti , & codeminodoin eadem ar- 


 borenidificans(una eft fceminasalter 


mas)cauda paulum breviori. . Corpus 
habet totura nigerrimis pennis vefti- 
tum: in utriufque ala. medio macu- 
lam flavam digitum longamsin exrre- 
imitate dorfi, &zpropé anümtota eft 
flava ( vidi quoque totaliter nigras j 
dorfo fanguinei coloris) cauda infe- 
rius ab. S brtu: ad medietáteni flava ; 
teliqua medietas nigta ; fuperius ni- 
gra in totum; folumin ea ád latetau- 
traque ufque ad medium pennam ha- 
bens flavam.. Crzr4 nigra & pedem 

Roftrum fulphureicoloris: 0cuZSap- | 
phyrini, pupilla. nigra : linguam Ca- 


.£uleam habet anterius fiflam feu du- 


plicatam. 


EYABI EA $9 


Prope zdes. domini Ingenij Tupa- 
ctraj axbor F4 fita, in qua: plus, quàm 
quadringénti nidiharum,avium pen- 
dénc, maáxithoque nuràeto funt hz 
aves, qua ter quotannisibi pullos ex- 
cludunt nidus autem quilibet ex ari- 
do gramine, & pilis equinis aut fuillis 
mixtis eft compofitus ; coloris fufci ; 
figura cucurbitzangüuftaà cum fuo a« 
lembico.; longus in totum ícfquipe- 
| dem circiter ; & ab infimoad unum 
pedem altus, cavas ut buría, reliquurü 
luperiusad fcmipedem limplurm eft; 
& fua extremitate pendet à ramulo 
extfemo:ommnes autem nidi ex famus. 
lis minimis extremis arborum depen- 
dent 

SAYAC u Brafilienfibus , Ávis 
Fringillg magnitudine: torum corpus 
veftitur pennis , coloris é cinereo & 
thalaffino mixti, in alisautem & dor- 
fo chalaflinumadmifcetur, itaut Solé 
illuftratz egregie fplendeanrc; voffril- 
lumiigrüm , ecu quoque nigri in to» 
tuni, 

ÀNI Brafilienfibus; Ávis Turde- 
lz magnitudine; totaliternigra j;pen- 
nis, roftro; oculis; pedibus Cauda 
longam erectam [f MR ; fex digitos 
| longam: Roflrumi altum; latum; digi- 
[£um aut pauló plus longum : inferior 
pars directa fere, fuperior alta; lata; 
Íemilunaris figura, & compreflz , ità 
ütacumen fere fpcrius habeat. c». 
ra & pedesfatis exiles, &inijs quatuor 
digiti, duo anterius ; duo pofterius 
verf5more pfittacorum. Clamatela- 
ta VOCE J//i1y uno tono;in medio ele: 
vatiori | 

Frequentes funtin fylvis omnibus; 
Verum cibo inutilés. 

GUIR A GUAINUMBI Brafili- 
enfibus T'upinambis ; avis magnitudi- 
ne Columba advifum, quia plurimas 
p 'umas habet; fedrevera corpus non 
fuperat magnitudinem. Tüurdelz.-Ca- 
put pauló majus habet quam ' ardela:- 
voftrum nigrum ; duos circiter digitos 

longum; cujus fuperior pars paulo 
longior inferiore. Eft autem roffram 
(uperius & itiferiusiilatere ferratum 
inftarferra, infervicque dentium lo- 
co. Cruraliabetbrevia, haud multum 
digitum excedentia,nigra;quatuor in 

Aa s pedis 


go HISTORIAM 


pedibus digitos,quorum unus rettot- 
fum vergit, ttes antrorfum , fed pri- 
mus veríus interiorem pedis parcem 
brevior, mediuslongiffimus, & ter- 
tius iterum brevis , fed non zqualis 
cumreliquisexortus: ptimi enim ex- 
ortus eft ad pedem, fecundi itidem, 
tertij veró propé tertium articulum 
medij, habetque primus tres , fccun- 
dusquatuor; tertius ibidem tres arti- 
culationes,quiretrorfum vergit duas. 
Vngues nigri deorfum incurvati. Cauda 
longiffima , dire&a pennis paucis re- 
&is, digitum circiter lata, fed decem 
longa: & quidem du tantum penne 
extremam caudam conftituunt , quz 
ad duos digitos plttmis carent, in ex- 
tremitatibus autem rurfus plumas 
habentad duos digitos. Corpus totum 
fex circiter digitoslongum eft. Pesze 
elegantiffime: nimirum in capite qua- 
fi mitram gerit ex pennisSapphyrinis, 
quz propé exortum roftri Turcoidis 
colorem referunt: in medio aucem 
hujus mitrz macula vifitur nigra ma- 
gnitudine groffi Mifnici. Infraoculos 
(quiflavi funt;pupilla nigra)etiam ni- 
gras pennas babet Sapphytinis. mi- 
xtas: guzturinferius, totum peius & 
totus venter obfcuré luteum habet 
colorem; fuperior colli pars, cotum 
. dosfum, alx & cauda viridis feu gra- 
mineieít coloris, fed cui ( przfertim. 
fnalis & cauda)thalaflinus ad mixtus; 
utincollisanatum & pavonum;àge- 
nibus ad ventrem crura fuperiora 
pennis virentibus funt przdira. In 
medio colloinferius quafi pro infigni 
gerit tres vel quatuor pennulas ni- 
gras, & circum easSapphyrinas, qua 
maculam quandam íeu notam con- 
Ítituunt. 


C. A P. - IH. 


lagnacati g'vacu. Mita. Ai- 
tnporanga, Ibijan. 
AGUACATI GVACUsBrafilien- 
fibus, Papa Peixe Lufitanis, nam pi- 
fcibus vi&itat. Avis Turdelz ma- 
gnitudinem zquac figura corporis ut 


Picus major. Zoffrum habet nigrum, 
reum, & in extremitate acucum , 


ACATPRALIS C 


-tresfermé digitos longüm : Oculos ni- 
gros & crurabreviffima nigra:füperio- 
rà cruta ex parte carent plumisiin pe- 
dibus digitos quatuor, (unum retror- - 
fum)inzqualis longitudinis, duo e- 
nim verfus éxterio;a pedis breves 
funt , tertius interior longé breviffi- 
mus&remotior. ZzgQe nigti. Cauda 
duos digitos longa, excedens alarum 
fines. Pegza totius corpotis fuüperio- 
res,nimirum in capite;collo;alis;cau- 
dafuntferruginei coloris&tplenden- 
tis: Circacollum transverfim , annu- 
lum habet ex albiffimis plumis; gyt- 
tur, inferius cóllum, pectus, & totus 
venter pennis veftiuntur albis, prope 
utrumque oculum etiam maculara 
habetex albis pennis : in cauda au- 
tem albz pennz interícruntur gutta—- 
tim, uc & inalis, fed quz vixviden- 
tur, nifi cum alas explicant & vo- 
lant, — Mi: | 

MIT V vel MYTV Brafilienfibus 
di&a avis ex Phafianorum eft gene- 
re, major gallo gallinaceo. Corporis 
longitudoà colload exortum caudze 
eft decem digitorum: colli longitudo 
fex digitorum,toraliter nigris pennis 
eft veftita; exceptoventre & fub ano, 
ubibrunni coloris eft, feré uc perdix. 
Tenuiores func pennz ad collum,ca- 
put, & in pe&ore, & holofericum vil- 
lofum nigtum pulchritudine zquant. 

In fummo capite habet pennas nigras 
cómplicatas in planiffimam quafi mi- 
tellam , ut nefciens vix poffit agno- 
Ícere, quas irafcens, aut etiam aliàs 
in criftam erigit. | Ro/frusg habet in- 
figne,non ctafífum , incurvatum, fef- 
quidigitum feré longum ; inferior 
pars ejus parva, füperior fermé qua- 

| druplomajor. Roftrum autem colo- - 

! ris eft egregij incarnati, verfus acu- 
mentamenalbicat. Crsra habet gal- 
linacea decém digitos longa , nimi- 
rum quatuorà pedibus ad genua, & 

fex fuperius , atque hzc vetita pen- 

nis nigtis : digitosirem quatuor gal- 
linaceos, quiin exortu ufque adpti- 
mam junc&uram cuüticula fibi invi- 
cem anhe&tuntur, ut in alijs quibuf. 
dam avibus.  Casdam habet pedem 
longam, inftargallo-pavi, quam fem- 
perinlatum movet, Kiz, Kr; clamádo, 

util. 


T—— 


SS 
ee 
SONS 
NO 
ONNNNSTT 


sis dua nÀagm 
; e 
Lud. ui nectug 


7 Jd» "uiu 


*D. E- «4 
utilli. Caput beneformatum;anferini 
magnitudine : Co//uz fex circiter di- 
gitoslongum: Oculos habet magnos , 
egregios,nigros, & ponéaures mácu. 
lam cutaceam albefcentem ut galli- 
nz. Manífuefcit facile. Lubenter in 
alto fedet ut gallo-pavi ; fcanditque, 
arbores, utilli. Carzezz denique ha 
| bet admodum bonam. —Aeperitur & 

alia ejufdem fpecies, quam cAzupo- 
| raunga vocant Brafilienfes, folo rottro 
| & pennis capitis differens , hzc ro- 
ffirumhabet haud longum, fatis craf- 
fum, non tamen ita alcum ut CA/z, 
nequeficlunatum :. ejus extremitas 
utrobique nigra , reliquum totum 
crocea cute veftitum,qualem & circa 
oculos habet. Ocu/; nigri cgreffi: col- 
lum & caput nigerrimas habet plu- 
masinftarholoferici; & in futnmitaté 
Capitis ctifpates atque cochleatim 
tortasliabet pennas ufqüe ad initium 
colli; has erigere in criftam crifpam 
poteft. Reliquum totius avis ni- 
grum, cui nigrediniliinc indealiquid 
viridistranfplendet. Circaanum al. 
bas obtinet pennas. Crara cinerea, 
figura ut Mizy. Cauda nigta; fcd extre- 
tnitatesilliuspennarumalbz. Erhzc 
quoque avis optime manfuefcit. 

.. IBIIALUI Brafilienfibus, Nozzibo Lu- 
fitanis:Avicula Hirundinismagnitu- 
dine: Capuz habet latum & compref- 
fum: oculos magnos; elegantes; nigti- 
cantes , pupillaatra fplendente cl!y- 
pticx figurz, exteriusautem oculos 
ambit circulus ex albo flavefcens. 
Roffrillum minimum habet, quod non 
excedit craffitiem dentis aranei, nec 
tam eftlongum: nates tamen paten- 
tesinroflro: 0s amplifimum, quod 
claufum non poteft videri, at quando 
toftrillum aperit, os ad oculos didu- 
cere poteft, ita ut digitum feré fit am- 
plum: Zizguam habet minimam. Cra- 
ra alba, & fccundum corporis molem 
parvula, vixfemidigitum longa; qua- 
tuorin pedibus digitos, tres anterius, 
quartum retroríum verfum,unceuibus 
incurvatis nigricantibus, Secundum 
longitudinem inunguiculo di, iti me- 
dij cujuslibet pedis verfus interiora 
habetpinnam quafi multipliciter fe- 
&am, feu dentatam, videturque un- 


J^l Bus I0Í 
guiculus quaft plumatus verfus inte. 
tior, fed non funt plumz,verüm cu. 
tácea materia & afpera. Cazdaz ha- 
betelegantem, quatn latum poteft 
explicare, duos digitoslongam, cum 
ejus exttemitate etiam ala definunt. 
Pennas in toto inferiori corpore habet 
exalbis & nigrix mixtas,ut Nifus: In 
capite, dotío, alis & cauda nigricant, 
& albedo infperfa grata varietate: 
nonnihil quoque flavedinis albed:ni 
admixtum : uno vetbo , nigta e(t & 
punc&ulara fubtiliter hinc inde. 
Reperitur & fpecies hujus magnitu- 
dine Noctuz, ejusdem coloris& con- 
formationis. 0; quando aperit, pue 
gnum humanum facile admittit, 
CAPUT IV. 
Guaimmumbi varia ffe- 
CLes. 
CE qui & Guinambi, 
item cfratica co CATALATATAG ACH 
vocatur à Drafilienfibus , à Lutitanis 
Pegafrol, ànofttatibus poteftappellari 
*5[pemenC pedyt. Hujusautem multe 
hic teperiunturfpecies. : 
Prima: Totius COYDOT TS aviculzlon. 
gitudo abinitio capitis ( ubi roftrum 
eft infertum)ad exortum caude,duo- 
rum digitorum. Capitis magnitudo 
unáàcum pennis magnitudinem cera- 
fidulcismediocris zquat — CoZi lon- 
gitudo ttes quartas pattes digiti, cor- 
poris longitudo unius digiti eft & 
quadrantis, Magnitudo autem cor- 
potis cum pennis olivam &randem vix 
&quat. Roffellum habet fefquidigitum 
longum , fubrorundum ; quale, te- 
nue, & valdé acuminatum, rectum, 
paululüm tamen verfus extremita- 
tem dorfüm verfum; colorhujus ni- 
ger, excepta inferiori parte prope ex- 
ortum , ubi rufefcit. Lizgmam habet 
duplicatam , feu bife&am , tenuiffi- 
mam inftar fetici fili tenuiffima , al. 
bam, longam, ita ucillamlongé extra 
toftellum poffitexferete: Ocellzs par- 
vos nigros. Craura & pedes minimos 
brevesque; nigricoloris; in pedibus 
quatuor digitos, tres anterius, ununi 


pofte- 


pr OMEISTOGUEM 


pofterius verfum, longis: femilunari- 
bus, acutiffimisque unguiculis nigtis 
praeditos. Caudam habet dire&tam,di- 
gitum longam, quatuor ut plurimum 
pennis conítantem. Ala autem quz 
duorum digitorum longitudinem ha- 
bent, ad extremitatem caudx feré 
pertingunt , penne fingulari arte à 
natura fant cópofitz. Abexortu enim 
alarü ad tres quartas partes digiti cir- 
citer duplex ordo pennarum eft,unus 
longior altero, & fuperpofitz funt fi- 
bi invicem pennz , quafi al breves 
fuperlongas. Hinc poft has pennas; 
alx pennz ( quarum circiter decem 
funt) fequens interior femperlongior 
fitantecedente exteriore, ita ur inti- 
ma fit omnium longiffima finem alz 
definiens. His alis expanfis volare 
diu poteft , ac inaére quafi pendula 
manere ;inter volandum ftrepitum 
edit inftar brschz, feurectius bur, bur; 
bur, inftartotz linteariorum quz cir- 
cumvolvitur : admodumque tenues 
apparent & transparentes penna a- 
larumexpanfarum. Colgr plumarum 
aviculz per totum caput, collum fu- 
perius & ad latera, per dorfum totum 
& initio alarum eft refplendens miri- 
ficé, nec à pictore bene exprimi po- 
teft;inam viriditadi;qualisinPavonum 
& Anatum collo, aureus, igneus, fla- 
vus miré admixtuse(t, itaucSoleillu- 
ftrante mirificé fplendeant. - In gut- 
turc; inferioricollo , pe&ore & toto 
infimo ventre ) cruribusque fuperio- 
ribusalbz funtpennz,;q ibusin collo 
inferiori eximij coloris fimul fparfim 
admixta, in ventrealbis fubjacentni- 
grax, c4larum initum miro colore 
conftare dixi, reliqua parstota brun- 
naeít, feu fpadicei coloris fplenden- 
tis. Cauda pennis conftat coloris in- 
ftar chalybispoliti crulefcentis. 7- 
&itat lloribusfolum, ideo capta viva 
detineri non poteft,fed moritur. Fre- 
quentes autem in floribus arboris, 
quz Mente Januario potiffimum flo- 
ret; & poteftaliquis vel fexagintauno 
diefclopeto figere. Inveniuntur & 
fuperalijsarboribusvatijs. Totoau. 
temanno, magno numeroin filvis in- 
veniuntur , & ptzíertim matutino 
tempore ingentem ftrepitum exci- 


]- 


ACATVR ALIS 

tant. Nonautem canunt , fed cla- 
mant, Serep , Screp , Screp, uno fono & 
continenter,fere ut palleres. F'olaztes 
velociteralas movent, & cum vix vi- 
deantur, & perlongumtemporis fpa- 
dum inaére velut quiet, vcl fe mo- 
ventes hzrere poffunt alarum ope. 
Fleres roftellis carpunt inter. volan- 
dum. Nidwm faciunt in ramis arbo- 
rum folidi Hollandici magnitudine. 
Ov ponunt albiffima tefta , düo ut 
plurimum, ovalis figurz , pifo haud 
majora. 

. Secunda: Pulchrior priori, ejusdem 
magnitudinisózfigurz. Roffellum ta- 
men brevius, nimirum duas tertias 
partes digiri longum, ejusdem figura 
& coloris cum priore; Lzzgua cadem, 
ut & ocelli, crura, pedes,cauda & a- 
larumfigura. Plumatumcolorin ca- 
pite; collo fuperiori , dorfo, alis, cau- 
da fimilis priori; acin gatrure,feu col- 
lo inferiore, toto pe&ore & infimo 
ventre ufque ad extremum corporis, 
tam eleganti & fplendente viriditate 
cum aureo colore tranfplédente funt 
plumz,& mirérefplendeant. Propé 
anum macula eft fatis magna ( refpe- 
ctu aviculz ) conftans plumis caridi- 

dit[imis. 
| Tertiayminorreliquis omnibus. Ab 
initio capitis, feu exortu roftri ad ex- 
ortüm cauda duos & femis digitos 
longa.Co//sm unum feré digitum lon- 
gum: Caput haud magnum. Corpus 
4efquidigirum longum. &offellug pau- 
|ló plus digito longum, nigrum, füb- 
rotundum , acutum ac feré rectum. 
| Crura& pedes,ucreliquarum. Pezza- 
|7t4]Corporis & alarum etiam eadem 
difpofitio:fed colordiverfus. Cauda 


longiorem habet reliquis omnibus, 


pauló plus tribus digitis longam, pen- 
nis conftantem,quarum ea quz exor- 
tui ejus vicinior, brevior, fecüda fem- 


i perlon; ior; eftque caudafurcata, & - 


avicula volanseamin duo ampliffima 
cornua expandit, itaut extremitates 
cornuum fefquidigitum à fe invicem 
diftent, Torum Caput & collum hu- 


jusaviculz ex nigro ferico coloreele- 
| gantiffimé czruleum rranfplender, 
'urincollo Anatum. Totum Zorfgg &z 


pectus viride, aureum, & thalaffino 
tran- 


DE v4 
tranfplendens , utin fecunda fpecic!, 
atque ctiam propé anum calis maeula 
efté plumulis albis. A/araz color es 

 paticus eft. CasZaex nigricante coe- 
rulenti inftar politiferri coeruleo im- 
buti. 

Dnarta,pauló minor tettia: Corpo- 
tisfigura & plümarum difpofitio ea- 
dem, fed aliocolore, necnon diffe- 
tens roftro, & crurum colore.  Zo- 

ffellum íeíquidigitum longum, deor- 
fum incurvatum inftar entis Poloni- 
ci, fubrotundum,ubique z qualis craf- 
&itiei& in extremitate acuminatum. 
Superior ejus pars nigra eft, inferior 
flava, excepta extremitate quz etiam 
mnigricat. Capst fuperius, collum (u- 
periori parte,ut & alaé,colore func, ut 


prima fpecies, guttur, collum i;fz- | 
rius , totum pe&tus & infimus vencer, 


ex alborufefcentis funt coloris. Ca 
dam habet plus di; ito longam, deii 
nentemcum fine alarum, conítatque 
pennis ex nigricante virefcentibus, 
quz in Extremitatibus albx. — Crura 
eodem modo difpofita habet; ut ca- 
terz fpecies, fed haud nigra, verüm 
alba feu flavefcentia, fimilibus digi. 
tis, & unguiculis femilunaribus, acu- 
ti5,& nigtis. 
Quinta magnitudine par terti fpe- 
ciei: Roffelonigro, pauló plus quàm 
digitolongo, & paulum deorfum in- 
cutrVato, oce; nigris.uti & cruribus& 
pedibus. Guztur, collum inferius, & 
totus venter nigris holofericis veftiü- 
tur pennis , cui nigredini quafi pau- 
làm coeruleitranfplendet. | Ptopéa- 
num macula cft albis plumulis. Ex- 
tremitates autem nieri, nimirum ad 
latera colli, pectoris & ventris miré 
thalaffino', aurco & viridi mixti rc- 
fplendent. Totum capu; faperius;col- 
lum fuperius, &totum doríüm ornan- 
tur pennis, aureo, ignco & viridi mi- 
xtis,ut & initium alarum. Reliquum 
alarum ferreum eft,feu fufcum. Caa- 
da pauló plus digito longa, eleganter 
brunnis, cui ceeruleus tranfplendet, 
pennis conítat, circaorasautem pen- 
nzille habentcolorem,qualemecha- 
lybs politus caerulefcens. 
Sexta , quintz magnitudine par. 
Roffellum habet paulum curvatum,di- 


i 


FlBUS 


107 
gitum longum, inferius album, fupe- 
riusnigrum.  l'otum capit , collum, 
dorfum & venter, ac initium alarum. 
infignis coloris refplendentis pennis 
veftiuntur, nimirum plurimo aureo, 
dimidio feré igneo , & minimo viridi 
mixto. Infumma;fplendeturSol. In 
ventre pennz albz pauce mixta. 
Crura nigra funt. 4/e nigricantes. 
Caudale(quidigitum fermé longa, ele- 
gans & lata, conftans pennis quibus- 
dam intignis illius coloris , quo reli- . 
quum corpus;quiedam ex viridi & au- 
reo mixti coloris, & per oras alba , 
quadam in unolatere; feu medictate 
albz, altero virides, cui wanfplendet 
aureus. 

Septima,pauló minor quinta&fexta 
fpecie. — Roffellum habetnon omninó 


ligitum longum , coloris pertotum 


corpus cinéreiferé, ut pafler, cui hinc 
inde miré refplendens rubrum iuftar 


| Kubini perlucet. 


Ocdava: omnium elegantiffima. Roe- 


[| 


flellum ve um; nigrum habet, temidi-- 
gitum longum ; Lzeguazz longam du. 
plicatam: magnitudo & conformatio 
eft utfecundz Ípéciei. Totum caput 
fuperius & collum fuperius miro ru- 
bini colorefulgent , ac fi rubinus ra- 
diis folis illuftraretur. Guzzur autem 
& colluminferius merumaurum Hun- 
garicum politum ; & radiis folis illu-- 
[tratum exhibent, ita ut impoflibile 
fit perfectéfimilitudinem horü colo- 
rum reddere , multó minus à pi&ore 
réprafentari. Initium der// holoferi- 
ca nigredinctectum eft,teliquum fu- 
fcis pennis, quibustamen aliquid ob. 
Ícura viriditatis admixtum, — Totus 
infimus vezrzer ejusdem cum dorfo 
coloris pennis veftitur; 4/2 fufco utin 
reliquis fpecicbus: propeazazze macu- 
lamhabetalbam. GCrwra exilia nigra. 
Cattda digitum , & pauló plus longa 
pennis conftat brunnis rufefcentibus 
(feulemort )qua in extremitatibus per 
oras fufcefícunt. Cauda lata , quam 
intervolandum egregie explicat. 4- 
larum extremitas cum cauda definit. 

Nona,higura & magnitudine;utpri- 
ma. Roftellumfuperiusnigrum,;fub- 
tusruffum.  "'otum cerpas, exceptis 
alis , infigni illa fplendet viriditate 


bb cum 


J 


- Cauda digitum 


' ftum; cutare arthritidem coralloide. 


pa — HISTORIA XATVRALIS 

cum aureo tranfplendente; quali fe» | quorum medius e tribus anterioribus 
in ventre. 4e fuíca. | duos digitoslongus. P/wemistota avis 
longa,latiufcula, pen- veftiturnigris, quibusbrunni aliquid 
nisconíftans coloris , ut ferrum poli-«, mixtum. Ac capitis quidem plumas 
tum coerulefcens. | incriftam erigere poteft. Cinguntur- 


cunda fpecies 


Sortituraucemavishzcvaria apud | que illz nigrz alijs albis in ambitu. 
Brafilienfes nomina, prztergenerale | Guzzur fub capite, & ad íefquidigiti 
Guainumbi, ut Gnaracyaba, id eft, radius | longitudinem,in colloplumisnudum 
Solis,& Gvaracigabajid eft,capillusSo- cít, &z rubra cutetectum. Co//uzs to. 
lis. Er. Ximencs fcribit à Mexicanis | tum inferius plumulis albis in nigris 
appellari Huitzitzil. Avicula eft, in- difperfis cft variegatum , ut & totus 
quit, qua habet plumas pictas variis infimus veter ; ac alarum medietas 
coloribus,é quibus mixtis &z compo- pofterior:fuperiora crura & cauda fo- 
fitis cumartificio, & admirabiliindu- | lisnigris conftant, cui aliquid brunni 
ftria faciunt Barbari imagines San-|rmixtum. Craura inferiora & pedes ele- 
&orum & aliarum rerum , atque it4| gantisrubricoloris. Cicurantur. Car- 
conjungunt, ut optime fimilitudinem 26m habetbonam. Hzcavisà clamo- 
reprafentent. Hujusaviculz eanatu- | refüo nomen acccpit, clamat enim 
ra eft & proprictas, quód non diutius | acu, Jaen, Iac. —— ! 
vivat, quàm floresplantarum durant; |  JAMACAII, Brafilienfibus. Ávi- 
cujus melle victitat, quibus deciden-| cula Alaudz magnitudine. - Corpus 
tibus, roftello fuo fe affigit arborum , tres digitoslongum , co//uzz plus digi- 
truncis, & fex menfibus ità immota |to;, crura duos digitos, caudafere qua- 
manet , donec flores tenafcantur:|tuor.  Capszhabetparvum : Aoffruz 
quod tam multis teftimonijs confit- | digitumlongum, directum , paulam 
matur, ut de eo dubitari non debeat; | deoríuminclinatum,;acutum,nigrum 
Ajunt pulverem hujus aviculz hauü- | qüidem ; at inferius prope exortum 
paululum ccrulefcens. Caput nigris 
veftitur pennis , uti & co//usz inferius, 
fuperius luteis: totum Zerfuzz, pecfus, 
& infimus vezrzer luteis , 4/e nigris in 
quorum medictatealbz infertz, qua 
inaculas albas faciunt; in qualibetala 
unátü: ad exorcum alarum transver- 


Hzc ille. Vidimus plures ejufmodi 
icones artificiosé ex hujus aviculx 
plumis concinnatasita de. tré, ut co- 
loribus picta viderentur; iautem So: 
liobvertas, mirabiliter fplendent. 


CAU EA 


fim per dorfum teridit nigra macula: 

» ! | ; 4. | Cauda etiam nigra. Crura & pedes fuíci, 
lacupema. lacamacas, lacu-| Biesanseilavi e MN 

rutu. Soco. eIXCa- JACURUTU Brafilienfibus. Ea- 

: 31295 . f? Lufitanis. NoQua eft, magnitudine 


| did y xquat Anferes : Caput habet rotun- 
ACUPEMA Brafilienübus. Pha. ; dum inftar felis. &offrzzz aduncum, 
fiani eft fpecies ; pauló major galli- | nigrum; fupetioti partelongius. Ocu- 
na minore domeftica nofltate. Capaz | (os magnos$;elatos,rotündos, & fplen- 
illi gallinaceumlaud magnum ; 4- ; dentesinftar Cryftalli; in quibus in- 
firum gallinaceum : Oculi nig:efcen- | terius circulus flavus veríus extrema 
tes, col/umeptem circiter digitos lon- ; appatet. Latitudo oculorum aliquan- 
gum; corparis autem longitudo ab ex- | tó majot groflo Mifnico. Propé au- 
ortu colli, ad exortum caudz novem | rium foramina plumas habet duos di- 
circiter digitorum. CauZaz habetlon- | gitoslongas, quz inftar aurium in a- 
gam & latam; longam nimirum pe- | cutum definunt & attolluntur.. Caz44 
dem. Crzralonga , füpetiora plumis , lataeft;nequealz pertinguntad illius 
veftita & qvinque digitos longa, | extremitatem. Crura pennis veftita 
inferiora tres, aut pauló plus. In pe- ulquead pedes:in quibus quatuot di- 
dibus quatuor digitos gallinaceos; | giti; tres anterius, unus pofterius ver- 
| Sus; 


MIR oum 
$ds, atque in quolibet unguis incur- 
 vatüs niger, plusquàm digitum lon- 
gus,& acutiffimus. Pegz«totius cor- 
poris variegatz e flavos albo & nigri- 
cante pereleg»nter. 

SOCO Brahlienfibus, avis Aqua- 
tica, cujus multz hic obfervari pot- 
fent fpecies; hxccujus Iconem addi- 
mus, magnitudinem habebat Ardex 
minoris.  Roffrum obtinet rectum , 
nigrum, & in extremitate acutü,duos 
& tenis digitoscraffum, ubi craffifi- 
mum. Capur illi inftar Ardea, uti & 
collum pedemlongum. Oculinigti cir- 
culoaureo. «4le & caudafimul defi- 
nunt: Cauda enim brevis, nec fupra 
quinque digitos longa. 
 lenga, fupetiora quippe quatuor, & 

inferioratotidem digitos: in pedibus 
| porró quátuor digitos , videlicet tres 
"anterius; unum po(íterius verfum. 
Crura autem füperiora ad medieta- 
tem funt nuda pennis: c&tera fuíca 
cute tecta. Caput & collum brunnis 
quidem pennis, fed quz punculis ni- 
gris variegatz funt, veftiuntur. — Per 
totum collum inferius ad pe&us ufq; 
tenditlinea plumis albis,nigris& brü- 
nis mixta. Dorfum &, Ale nigris qui- 
dem, fed qua minutiffimis punctulis 
flavefcentib. variegata funt, vcftiun- 
tur ; ezter quoque ad eundem mo- 
dum: fub alis deniquenigre, & albo 
maculatz funt peun. 
. MATUITUI Brafilienfibus. Avis 
Alaudz magnitudine. Roffrum habet 
redum;ni; rum quidem, atin exortu 
inferids croceum — Oculos elegantes 
nigros. Totum Caput fuperius, col- 
lum, dorfum, alz & cauda fuperius 
coloris fant obfcurégryíei, & remi: es 
alarum nigricantes. Capwr inferius, 
| guttur,pectus; & infimus venter albi- 
cant, ut & crura füperiora, qua me- 
diam partem pennis veftita ; morca- 
vium aquaticarum. Supra exortum 


roftri in fronte maculam habet al. 


bam,& annulumalbum circa collum, 
& inferius femiannulum obfcuré gry- 
fcum,huiccohtigaum:nam guttur to- 
tum albumeft;collum füperiustotum 
obfcure gryfeum. | Crura (unt fabla- 
teola; digitiautem pedum aliquid fu- 
fÍciadmixtum habent, "res folum- 


VIBVYES LI 
modo digitos habet;in pedibus , o- 
mnes anterius verfos, qui in exortu 
cute ex parte junguntur: Unguicu- 
li nigri. - 7 4f 

Avis hxé ad littora matis & ripas 
falforum fluminumdifícurrit, | 

CAPUT V1 
labiru. labiru £'VACH. AMa- 
"nucodiata. 

ÀBIRU Brafilienfibus, Belgis vule 
* go Negro. Avishac magnitudine fu 


perat cyenum. Corousillius quatuor- 
decim digitos longum : ' Co/luz toti- 


Crura fatis | dem, & brachij humani habenscratfi- 


| tiem. Capuz fatis magnum , Ocul; ni» 
| gri, Roffrum nigrum direct? extenfum; 
; & fuperius versus extremitatem pau- 
lum incurvatum ; undecim digitos 
! longum , duos & femislatum ; versus 
exteriora acuminatum ; eftque fupe- 
riorroftri pars pauló altior, & majot 
inferioti. Caretlingua, & fub gurtu« 
reingluviem habet mediocris magni: 
tudinis. — Crzra longiflima, duos ni- 
mirum pedes : fuperiora enim unum 
pedem & digitum longa, & mediam 
partem pennis nuda; inferio:a unde: 
cim digitos. Suntautem crura rcéta; 
nigricantia, & quafifquamata; digis 
tum medium crafífa. In pedibus digi- 
ti quatuor, tres anterius, unus pofte- - 
rius verfus quorum medius quatuor 
digitos longus, ceteri pauló brevio- 
res, Totaavisveftituralbis pennisin- 
ftarcygniaut anferis. Co/Ium fere to: 
tum; nimirum octo digiterum, longi- 
tudine à capite numerando, caret 
pennis; ac hujus medietascum capite, 
tegitur nigta cute , relicua alba cute, 
Sed puto in cute hafiffe piunulas al- 
bas, & fuifleabreptas. Cauda lata de- 
finit cum extremitatéalarum. 
TIABIRU GUACII Detigvaribus; 
Nbanduapoa Tupinàabis: Belgis Sut 
bogtl. Rof/rum habet magnum,feptem 
& femisdigitos longum, in extremi- 
tate teres, & inferiusincurvatum; ea 
reclingua, & roftrum inferius canum 
eft. Infummirate capiris mitram of- 
ícam coloris albi, & cinerei mixti ge- 
tit. Oculi nigri;& poné eosaurium fo- . 
| Bb a rami- 


196 
raminaampla. Colum decern digitos 
longum, cujus medietas; uti & caput, 
plumis, accute fquamofía cinerea eft 
tecta, cujusfquamzaalbicant. Corpore 
&quat Ciconiam; Caudam habet bre- 
vem & nigram,cum quaale definunt. 
Crura füpcrioraex parte albis veftita 
pennis,ccteta tota cinerea, & quidem 
fuperiora crura longa funt digitos o- 
&o,inferiorafex,aüt pauló plus: digi- 
tipedum quatuor; utin ptiore. To- 
tum córpui 8: collum albis veftitur pe- 
nis,& à collo longiuículz pennz pro- 
pendénr& circum. 4/e albz, remi- 
gesillarum pennz nigra, rubini co- 
lore ttanfplendente in nigro. Pe//; 
detrahitur huicavi,accaro ejus cocta 
cómeditur; pinguiseft & ficca, boni 
faporis, praefertim fi cocta butyro fri- 
xetur. Comedifzxpiflimé. 
MANUCODIATA;, & quidem 
Rex creditus; ad afpe&tum Colum- 
bam , fed tevera hirundinem zqua- 
bat. Caput hábet parvum; Oculos pat- 
vos, roftrum fe&tü, fatis craffum, acü- 
minatum,fefquidigitum longum: Co/- 
lum digitum longum; Corporzs auteni 
longitudoà collo ad caudz exortum 
vixtrium digitorum&femis. 4/« fupra 
. feptem long ; Cauda lata & fex digi- 
toslonga. CrW/a duo habet; quodli- 
betinferius duos digitos longüu; qua- 
. tuor digitos iri pédibus ; tres antror- 
fum, unumretrorfum verfum; more 
communi; medius anteriórumi paulo 
longior czteris; pofterior etiám fatis 
longus;quilibet ungue lunato,;feu ad- 
uncoaccipitrino forti prdirus.Sunt- 
que crura & pedes fatis craffi , ac ad 
rapinam comparati. Ala & cauda 
pennas habent latas & fortes digiti 
latitudine. ^ lotum Zor[az; , infimus 
venter;,alz, cauda elegatisfüntbrun- 
ni coloris » fuperius ad roftrum peri- 
nulas habet holofericum leve refe- 
rentes, viridi & fufco mixtas;inferius 
adroftrum fimiles nigri coloris. Co/- 
Ium iuperius flavi, feuaurei eft colo- 
ris , inferius viridis cum aureo tran- 
fplendente. Pecusfaturaté bruninum; 
fub alisin lateribus inter alas & cru- 
rà, exoriunturmultz pennz, pedem 
plus, vel minuslongz, elegantis ftru- 
&urz , qua fupra candam longé ex- 


' 


HISTORIA NATYRALIS. 


tenduntur : funt autem propé exor 
cum flavi, feu aurei coloris, reliqua ex 
albeflavefcentes, brunno umbratz 


feu dilute intetmixtz: intet has pen-- 


nas duo quafifila extenduntur;quod- 
libetlongum duos pedes & amplius ; 
aC versüs extremüm incurvata , ob- 
Ícure brunhi coloris. Crara fufca funt, 
unguibus magis albicantibus, — g- 
irum coloris eft ex viridi & coeruleo 
mixti; versüs acumen tàmen albi- 
Cars: 

Hac est llaauis, quam alii Paradifeam 
"UOCAHE:CH] US aliquod repersuntur (pecies. 

CLACPOUBDEE OSEE 

G'uirapunga utraque, Gi 

raquerea. lacamacirt. 

Cariama. 
^YUIRAPUNGA Brafilienfibus ; 

Avis cujus fonus longé auditur; 
Turdel& imajoris mágnitüdinem fu- 
perat, & columb&feréxquat, Ko- 
ftrum liabet digitum longum & la- 
tum, anterius acutüm;cujus fuperior 
pars paulüm prominet füper inferio- 
rém; àcdéortum eft incurvatum ; ni- 


plum, quodaperire poteft usque fub 
oculos,tautorisapértura cüm toftro 
triangulum former. ZLzggaz habet 
brevem. Oculosé nigro ccerulefcentes. 
Sub guttureauteim, quod latum ha- 
ber, & in collo inferiori, multas digi- 
tum longas propendentes particulas 
cátíieas nigras liabe£ ; figura fpiculi 
haftz,velquaíiligülz. Capuzobfcuré 
brunnis pennis veftitur. Totutn ce/- 
lui ; peus, venter , dorfum & crura 
fuperioraleücopzisteguntur pennis, 
( quibus potiffimum in dorfo ) nigri- 
cántes admixta ;ac versus caudatn et- 
iam virefcentes. Caudam habet tres 
digitos longatn , leucopzis ac nigri- 
cantibus pennis pauca viriditate ad- 
mixta. 4/4 (non multüm poft exor- 
tum cauda defirientes ) in initio funt 
nigrz, reliquam partem nigricantes; 
quibusobfcuré virefcentes pennc ad- 
miícentur. Crgrainferiora nigricant; 
funtq; plus digito longa ; digitos qua- 

£Uo£ 


c (e e me MC "rci d n1 ———————— 
" 


grum;natibuspatentibus. O;illiam- | 


lid 


ja Duete g"^4 £u 


— - 


7 " 
L. Ü 
ln- yu: 
, 
N 
) à 
NN 
» | d N 
zd 7 N 1 
A77 1A TII . à À 
N N 
N S 
N SS B 
— NC LY 
M ———  Auligc ugs — 
Y " 3 S BE 
IN : 
N 1 j 
j mE 


s EM AS 
We 
ES SERSS 


I NCA 
y ww 
-— DN WA 
2 y! PN 


urarn- P eng eta ] 


' 

| : 
| TOSS 
| 

" 

y. 

z 

, 

] 

| 


ll 


E N NN Y 


AY 
P, 
vao 
t 
I rs 


T 


alain Ln, 


Uy 
ut TW don 
D GR ALI 


D 8€ e4 


DISQUES ..9 


tuor habet cum cxteris communes, | tatuseft. 4/7;longashabet, nimirum 


nigris unguibus : Peczus bifidum eft, 
feu convallem habet pef medium fe- 


 cundüm lógitudinem; tracheam am- 


plam, unde etiam fortem clamorem 
poteft edere. Duplicem autem fo- 
numedit promiícué ; una vice quafi 
quis fecuri percureret cuneum fer- 
reum, in filva (coc£, cic ) alteraautem 
quafi quis campanam fiflam tangeret 
Kur, Kur, Kur, &c.  Clamat autem 
folum media ztate,Decembris & Ja: 
nuarij initio per quinq; aut lex fepti- 
manas, reliquis menfibus non audi- 


femipedem. Cards o&to digitos longa, 
conftans in extretnitate duabus pen- 
nis longiotibus reliquis. Totaavisex 
fufco cinetei coloris cuti maculis ob- 
(curé flavis aut albicantibus mixtis; 
more Nifi. Circa totum collum au- 
tem pené caput annulum habet ob- 
Ícuré aureum. Crzra cinerea feu fufca. 
Digiti exigua pellicula Connectuntur; 
nonitalata; ütinànatibus, nam non 
eflavisaqüaticà, — 

-JACAMA CIRIBrafiienfibus, 


Ávis Àlauda magnitudine. Roffrum 


tur; unde Lufitanis 4vede Ferago vo- | te&tum, acutum, nigrum habet, duos 


GUIRA PUNGA,fcemina; Tur- 
delz noftrz majoris magnitudine eft 
& figura , & codem modo carnoía. 
Captit liabet latiufculum, roffrum quo: 


digitos feré longum. Linasuam bre- 


m. Oculos coeruleos. Ales breves; 


quz pauló poft exortum cauda defi- 
nünt. Cauda autem tres & femis digi- 
tos fert longa ; recta, feptém aut octo 


que latüm, haud longum, ori hiatus | pennis conftans. Crzraíuperiora pen- 


amplus quando aperitur. Roffruzz ni- 
grum. Ocal;íatis mágni. Cauda tres 
digitos àut pàuló plus longa, néc alz 
adilliusánem pertingünt. Totaavis 
veftitur pennis nigricantibus;quibus 
fufcx & diluté virentes funt mixta: 
magis tamen fufcus eft in dorfo colot, 
ingutture, pectore; & ventre magis 
diluté virens, & mixtus ut noftra tur- 
dela, Avis éftpinguis & copiofz car: 
nis. Crurà & pedes nigricant; czte- 
ranihildifferuntà communinorma. 


QUIRAQUEREA Brafilienfi- 
bus; Avis Aláàüdz; magnitudine ; fed 


multo longiorein,videtür major. Ca- 
pt latum, comprefluim ; ac fatis má- 
gnumhabet. Oculos magnos & nigri- 
cantes; roffellusmz parvum; trianculare; 
compreflum, & fuperiore parte ad- 
uncum. 0s amplum, longé amplius 
roftro, quodapertum triangulum ef- 
format. Ad utramque autem extre- 
mitatem roftri fuperioris ad latera di- 
gitiferélongitudine, in quolibet de- 
cem,autduodecim circitet fetas craf- 
fas fuillas habet protenfas anterius & 
adlatus. . Corpus haud longum ; fed 
rotundum feré eft. Pedes quatuor di- 
gitis more communi conftant, quo- 
rum mediuslongiorreliquis;&ungui- 


nis veftita, inferiora nuda; cute flava 
& viridimixta. Pedes itidem. Ín quo- 
libet pede quatuor habet digitos; 
duosanterius, duos pofterius verfos; 
eftque uterq; interior; tàm anterius; 
quàm pofterius , dimidiam tantum 
partem longus préexterioribus. 7z- 
guiculi nigri; ea 

Totum capüt, collum fuperius, to- 
tüm dorfüm,alz , cauda fuperius co- 
loris funt viridis cum aureo & igneo 
mixtij;ita ut mirifice refplendeaticjuf- 
denr coloris annulus etiam circum. 
dat collum. Sub gutture autém ; in 


| quia longàs alas , & caudàm habet ' pe&tore & infimo ventre, & fub cauda 


lóbícure flavi colofis eft; ut cerave. 
tb e 
. CARIAMÁÀ Braáfilienfibus , Avis 
Ardec majoris magnitudine;exaqua- 
ticarum eft genere:In capite füper ex- 
ortu roftri criftam plumatam gerit 
nigtarn cinereo mixtam,erectam. Ro- 
ffrum bxeve,fuperius pauló aduncum; 
ex obícuro flavo fufcum. Oculos habet 
elegantes auteos,pupilla nigra,longiís 
fupetrcilijs nigris. 4/e définunt paulo 
poftexortum cauda. Crura habeclon- 
| 825 fupetius rnediam partem pennis 
veftita; cetera nüda & obícuré flava: 
digitasttes in pedibus,mediumlongif- 
fimum, exteriorem breviorem, inte- 


 €ulofuo ( quos omnes habet nigros) | rioremadhuc breviorem." Suntque- 
» pe&ine cornco fubtiliter ferraro do- | digitiad pattem cute connexi. In po- 


Bb s; ftica 


108 HISTORIA 
ftica parte pedis digitum parvum ha- 
bet, altioriloco pofitü, & calcaneum 
rotundum,moreStruthionis. Pzges 
digitorum breviufculi , lunati, fuíci. 
Totumeorpus penuis vefticur gryfeis, 
(eu cinereis fufco undatis, uin falco- 
nibus, & obfcuré flavo mixto: extre- 
mitas alarum & caudz fuíca eft, ob- 
fcuré flavo, & gryfco undata:in pe- 
&ore & inferiore ventre plus habet 
egryfei. Caudam demiffam; collum e- 
re&um gerit. Clamor ejus inftar gal- 
lo-pavi foeminz , & long? auditur. 
Care eft valde probata. 


C APUT. VIIL 
QGvara. Urutauraua.  AMa- 
guart. Gvarauna. Ajaja, Pr- 
eui pinima. Pica Cureba. 

Tuidara. G'vaca gva- 
| cu. Tapera. 


"YUARA Brafilienfibus (in Mara- 
hoon frequentiffima; '& Rio de 
Ieneiro) avis eftaquatica & terreftris, 
Albardcolze magnitudine. —Roffrum 
habetenfis Polonicifigura, longum., 
ex albofubcinerefcens. Oculos nigros. 
Collum & corpus inftar Albardcolz. 
Aledefinunt cum cauda, qux brevis 
& demiffa. Cruralonga,quorum fupe- 
rior medietas pennis velita, reliqua 
nuda. Digifipedum quatuor commu- 
ni modo,longiufculi;brevibus ungui- 
bus,propeexortum cuteinter fe con- 
nexi: cruraautem nudacum pedibus 
coloris exalbogryfei, uti & roftrum. 
Totz avis veftitur pennis elegan- 
tis coloris coccinci; remiges tantum 
alarum nigras habent extremitates. 
Hxzcavis primüm exclufa coloris eft 
nigricantis, hinc evadit cinerei,dein- 
cepsalbi, fenfim autem rubefcere in- 
cipit, & fecundo xtatis anno coloris 
eftintotum, quem Co/uzbig vocant, 
' quoque magis fenefcit , elegantiffi- 
mum illum colorem coccineum ac- 
quirit. Zi/Zitat piícibus,carne, adjun- 
&a femper aqua. 
—— Brafiliani € plumis hujusavis varia 
componunt corporis ornamenta. « 


ACATFR ALIS. 
URUTAURANA Brafiliéfibus, 
& Frutaui cuquicbu Caririri, Avis Aqui- 
lr magnitudine. —Aeffrum habet ni« 
grum , cujus fuperior pars adunca!, 
propé exortum tamen flavum ; Oculos 
eleganter aureos, pupilla nigra , quos 
cuticula cinerea obducere potcft, li- 
cet palpebras non claudat. 
quilinum quidem fed fuperius com- 
preffum, feu planum, in cujus fummi- 
tate duas habent pennas nigras, duos 
circiter digitos longas , cum duabus 


parvulis ad latus quodlibet: illas.au - 


rem quando vulc;in altum furrigir;at- 
queiterum componit. 4/ paulo poft 
exortum caudz definunt. Cauda ei la- 
tainftar Aquilz. capaz fuperius fu- 
Ícis tegitur pennis , quarum or füb« 
flavefcunt. Totum co/luz fuperius, &z 
adlatera brunnis ( ut perdix: ) totum 


Caput a- 


guttur cum collo inferiorieft album, - 


ita tamen, ut albedo ad latera pennis 
nigrisfitvariegata. Torum pectus 8c 
infimus vezzer , crura fuperiora & in- 
feriora ufq; ad pedes pennis veftiun- 
tur albis , qnibus nigra Íquamatim 
admixtz funt. « Ale & cauda tufci fune 
coloris cum umbra mixti; atqueoras 
habent fubtiles albicantes. Remiges 
alarum pennz funtfufcae & nigrisun. 
disvariegatz. Inpedibusdigitosha- 
betquatuor flavos, unguibus lunatis 
fufcis. Clamat Geb, Geb,ut pullus gal- 
linaceus qui matrem perdidit. Rapax 
avis,crudam comedens carnem.Pro- 
jectam fibiavem,five vivam,;five mor- 
tuam,unguibusarripit,& roftro egre- 
gié deplumat, dein dilacerat, & car- 
nem offaque deglutit; unam harum 
diu vivamaluiin munimento Mauri- 
tij ad Flumen S.Francifci, 


ANNOTATIO. Icon hujusavis. 


haud malé convenit cam Icone Ny- 

! Gticoracis Gefneri; non tamen Ny&i- 
coracis veterum ; fed vulgo fic di&i 
circa Argentinam;& alibi circa R he- 
num;avis pifcgtoriz) nifi quod in Ca- 
pite tres pennas habeat. 


MAGUARI Brafilienfibus: Avis 


| Ciconiz fimilis figura & maenitudi- 


ne, atque ctiam ex parre colore. Cz/- 
Ium habet pedem longum. 
Ireccum, acutum, novem digitoslon- 
gum. Cruralonga & nuda, ut ciconia. 
; C41. 


Roffrum 


DE edFIB'UsS 19 
Caudam brevem, cum qua ale defi- |loaureo. Totum caput, collum fupe- 
nunt. Ro//rum in exortu ad medie» | rius & adlatcera, dorfum & alz pen- 
tatemufque ex viridiflavefcens, teli- | nashabentobfcuré cinereas, feu livi- 
qua medietas extrema ex caeruleo ci- | das, oris nigricantibuslünatis. Lon- 
nerea. Oculos habet parvos , argen- | gioris autem alatumpennzs,feuremi. 
teos,pupillanigra, & circa eoscutem | ges, qua inter volandum videntur, 
cinnabriam;ac fimilem ctiam inferius | ruffi funt coloris,unolatere nigrican- 
prope exortum roftri, fcu incer toftrü, | ces, ut &in extremitatibus. — Cauda 
& guttur: quam more Sezezibi , ira» | longiufcula ex pennis conftat e cine- 
, fcens dependerefinitfub gutture. reofufcis, quarum & quzdam nigra; 
Totum Caput,collum, & totum ce?- | & medietate exteriore alba.  Fezrzer 
pusalbiffimis veftitur plumis; ac infe- | albas pennas habet oris lunatis fufcis. 
riori patte colli penn& albz ille funt | Crszz & pedes columbini albefcen- 
longiufcula. Cauda autem quoqueal- ! tes. Carzezi habeat bonam, & funt ad- 
ba, at fuperius nigris aliquot pennis modurn pingues. 3 Ns 
tegitur. v4/einexortü albisteguntut! PICA CUREBA Brafilienfibus, 
pennis, fed propé dorfum nigris: ni- | quoque Columba filveftris eft fpc- 
eredini autem perfplendet viridicas. cies, coloris cinerei cum ruffo mixtis 
Crurafunc rubra, ut & pedes, quos cü | pedibus & cruribus rubris. 
Ciconiacommunes habet. Roftro| — Avicula(caujus zomen Auctor non pro- 
crepitat;ut ciconia noftras. Caro illius | Z;z)patfferis magnitudine & figura,to- 
edulis. 


m n x AM tanigrá, capite tamenalbo, & cauda 
J GUARAUNA Braflienfib., Ru- | ex inulto nigro & gryfeo colore mi- 
fticola aquatica ; magnitudine Zacz. | 


xta. Clamatzzp zip — | | 
Rofirum habet teres, pauló deorfüum| ^ TUIDARA Brafilienfibus; Ululz 
 inclinatum,flavum; atin extremitate | eft fpecies; Germanis Cheer utn/ 
fufcum; quatuor & femis digitos lon: | Belgis fercfupfe.. Capizerotundo,na- 
gum; corpori aucem illius longitudo 


Ío elato, & plumis compexis conftra- 
efttotidem. Crara füperioràmediam | to; füubnaforoftrum liabet aduticum; 
partem pennis veftita;fex digitoslon- 


album: oculos autem nigros. Totaavis 
ga: Digiti pedum quatuorita difpofi- | facieifuperficies, cordis, uti pingitur; 
ti, ut communiter ; quorum medius 


habet figüram , plumulis obfcure ex 
tres digitos longus; caiteti breviores. | albo flavis, cum pauco nigto mixtis; 
— "Tota avis veftitur pennis fufcis; | quafifimbria circumdata effent. P/s- 
multajumbra mixtis. Capu£ autem & | zz totius avis mixte albo & pallidé 
collum totum ejusdem coloris,&pre- | flavo ac giyfeo: v4/e undatz , uti & 
tercaalbopunctulatum,utin/acz. —|cauda. Corpus fubtilitet punctatum 
Carneim habetíatis bonam, quam | cum fufco.  Defcribitur & à Ge- 

fx pius comedi. E iN vinee p ye, ioni 
. AI ALIA Brafilienfibus, Colberado| ^ GUACA GUACU. Bzafilienfi- 
Luficanis,Belgis £epelaer. Avis figura | bus, Lufivanis Gzivora, Belgis eeu 
conveniens cum Europzis.folo colo-|ipe,| Avis gallinz vulgaris magnitu- 
te differens. Anferis magnitudine; | dine;toftro re&to,longo;ctaflo; flavo. 
Roffro inftar cochlearis lato; albo: Co/- | Capuz füperius nigris tegitur pennis, 
lolongo; pedibus latis. Totaalba eft, | uc & ultima medietas alarutn & Cau- 
fc: 1n dorfo & alis diluté incarnati | da. Guttur, totum collum, pectus & 
coloris perfplendentis. Caro illius e- | infimus véter ; acinitium alarum funt 
dulis,& fzpé comedi.Prequenseftad | àlba. ova ponit in arena; gallinaceis 
Flumen San&i Francifci; & alibi paí- | figura,magnitudine & colore fimilia: 
" fiminlocispaluftribus. — -|quz quidem boni funt faporis; ied ca- 
PICUI PINIMA. Brafilienibus. | reavisnulliuseftptetij. | 
Columba filveftrisfpeciespaulóma-| ^ TAPERA Brafilienfibus, Adorizha 
jor Alauda, Zeffellum habet coluni- | Lufitanis:Hitundinis tpecie;noftrati- 
binum,fufcum, Oce/los nigtos;circel- | bus fimilis, ejusdem magnitudinis, & 
-- codem 


————— —— ———nnn DL ——————————————————— dá———————— —— 


200 


codem modo circumvolitans. —Ko- 
firumbreve, latiufculum habet & ni- 
grum, 0s amplum, quod apetire ultra 
oculorum regionem potett , ut Jbian 
junior. Oculos elegantes,nigros. Alas 
longas, definentes cum fine caudz, 
qux latiufculaeft. Craera & pedes ut 
noftratibus. "Totum capu fuperius, 
collum, dorfum, alz & cauda pennas 
habent coloris ex fufco cum gryíceo 
mixti; remiges alarum & extremitas 
caudz pauló magis fufcefcunt reli- 
quispartibus. Sub gutture & in pe- 
é&ore gryfei eft coloris cum albo mi- 
xti. Zenter eftalbus, uti & fub cauda 
albet. Crura & pedes fufci. 


C AP UU WX 


Pfittacorum majorum. €9' 
minorum varia [pe- 

CIC. 
SITTACORUM in Brafilia ma- 
xima eft copia & fumma varietas; 

uos Brafilienfes communi nomine 
vocant AIURU. Ariftoteles lib. IV. 
Hiftor. Anim.cap. X. fcribit; £a4440- 
QJApATIUABE, AR  Jomnient incertum eit,ma- 
nifeftum verbea dormire. Éz;o utram- 
que adfirmo cum Jul. Scaligero in 
'Commentar.& quodille de fuo Tur- 
do & Accipitribus, ego de meo Pfit- 
taco , quem Lauram vocabam, nam 
fzpius de no&efeipfum expergiícens 
femifomnus fublocutus eft. IdemLib. 
VII. cap.X.fcribit;Pfittacum à Grz- 
cis etiam e/S'eoavyAoTlo» vocari. Pfitta- 
ci nidificant in cavis arboribus, ubi 
foramen extrarotundum faciunt, ac 
ova duo aut tria columbinis fimilia 
imponuntíinenido aliquofi&o. Qva 
fi rangas, nihilominus excluduntur, 
necPíttacusea deferic. Pullos exclu- 
duntmedio Junio & fine:plumatiau- 
tem pulli inveniuntur apti ad exime- 
dum fine Julij, & medietate Augufti. 
Pfittacijuniores primum exclufi ver- 
mes craffiufculos habent, in quolibet 
nariumforamine unum ,. ac preterea 
in füummitate capitis tuberculum, 1n 
quo itidem vermis craffus later, O- 
mnesautem vermesbrevi fponte ex- 
' cidunt, aclocus perfe fanatur. Fiunt 


HISTORIA AQATURALIS | 


varij coloris à l'ápuyis, deplumando 
juniores , & cutem varijs coloribus 
inficiendo; Lufitani vocant Papagíos 
contrefeitos. Nullus Pfittacorum Bra- 
filienüum,prater Curicosfe manibus 
tangiin corpore permittit. 

Prima fpecies AAURUCURAU e- | 
legantiffima eft. Supra Roférumin ca- 
pite mitellam habet eleganter coeru- 
leam : Guttur, latera capitis & füpe- 
riorilliuspars eleganti flavo veftiun- 
tur,totum corpus lzto viridi. . In ala- 
rum exttemitatibus pennz una me- 
dietate nigrz, altera crocez , partim 
etiam in extremitate caerulez , par- 
timhincinde virides. In fumma, ele- 
ganrer variegatz. Cauda viridis , fed 
quandoillam explicat , fimbriata ni- 
gro rubro, ceruleo: Cr4ra & pedes 
cinerci coloris. Aaffrum ex cinereo 
fufcum. Ocalinigricantes,circulo au- 
rco. Lizgua omnibus lata & cratia. 

Secunda [pecies priori fimilis, paulu- 
lumaliter variegatur coloribus,nimi- 
rum in fummo capite mitella flava , 
cuialbedo mixta, fuper oculos & in 

jguttureclaré flavo. Circa roftrum 
fuperius macula efttaalaffina. - 

Tertia [peciess AIAURU CURUCA, 
Mitram habetin capite ex coeruleo & 
pauconigro mixtam , in mediozitrz 
maculam flavam. Infra oculos flava, 
& inguttureccerulea eft macula. Vi- 
riditas in pectore , alis & dorfo paulà 
faturatior, in extremitatibus alarum 
& caudadilutior, Extremitates pene 

|j narumalzflavz & rubra , & Indico 
colore mixta. Caudainferius ex flavo 
& viridi mixta,fuperius diluté viridis. 
Crura é cinereo coerulefcentia. Ro- 
|frumtuperius cinereum, in extremi- 
tatibus nigrum, ungues pedum nigri. 
TVlvulgo Perroquet. 

Prima fjectes: Magnitudine Hirun- 
dinis: intotum viridis coloris : cauda 
longiffima,ze/ffro nigro.adunco. 

Secunda: Tut apute juba, viridis into- 
tum & quidem dilutius in reliquo 
corpore, in ventre flavefcens, in alis 
obícuré viridis. Cauda longiflima:ma- 
gnitudinis ejusdem cum priori; Oculis 
magnis, fubnigris, circello ex pennis 
circa oculosluteo, & fupra roftrum, 
quodnigrum & aduncum, in capite 

inacu« 


D E'c4FIBA & 20i 


maculam habet magnam ex pennis Jexcitantes. | Confident in altiffimis 
Auraici coloris. «vo [arboribus : nidificant potiffimum in 
Tertia'T V1 TIRICA, pauló majo- | mediterranéis. Care boni faporis ; f 
resfunt Guineenfibus, in totum viri- | affeturymaximé Perroquet. 
dis coloris, quitamen in dorfo & alis! ^ ARAR ACANGA Brafilienfibus; 
plerumque faturior; in reliquis parti- Pfirtacus maximus;majores funt cor- 
bus dilutior: rzf/ro incurvato incarna- | vis noftratibus. Capzémagnum,fupe- 
ticoloris. Oculisnigris 5 Pedibus cceru- | rius planum, & latum habet. Oculos 


lefcentibus; Casda paulüm ultra ex- pulchtos; cae 108; pupilla: higricante 


tremitatem alarum ptotenfa. Admo- | Oculos àutem exterius ambir mem- 
dumhi manfüefcunt ; & cibum exa- braná alba; üt & maxillas & roftrum 
licujusore capiubt, & manibus fe trà- , inferius: hecfubter oculosfemilunari 
&ari finunt. Item inftar Püttacorum | forma eft producta: Aoffrum incur- 
garritum addifcunt. vum, magnum, fuperius albicans, in- 

Quarta: Magnitudine Sturni, cjus. | ferius nigrum. Lzzguam habecut Pfic- 
dem coloris cunifécunda fpecie, ted | tacus; & codem inodo edit...Zoces et- 
brcviori cauda. .. liam quasdam fonare difcit; — Roffruzs 

Ouinta JENDAYA: 5untmag ni- | fuperius tres circiter digitos longum, 
tudine Merula aut minoris Tudela; | altum feu latum. Crura & pedes,ut Pfit- 
vofiro 8t cruribus nigris, oculis nigri- | tacüs, habet nigros. Totum caput; 
cantibus, circulo aureo, exterius Aula collum,pe&us, venter, crura fuperio- 
bo: Dorfum; al& & cauda , ut & anus, | ra; & caudainferius,ur & initium ala- 
viridibus peanis veltiuntur,quib. dia- ; rüm füperiüs elegantibus rubris pen- 


1 
laffinus mixtu$ : Extremitas alarum | nis veftiuntur,per medietatem autem 


quodanimodo nigrefcit. Totum ca- je tecta (unt viridibus; extrema au- 
put,collim&pectus Blavi coloris (ant; | tem medietas alarum ufque ad finem 
cuiluteus intermixtus; caruleis ornatur. Extremitas dorfi 
- Sexta TVI ETE, magnitudine À- | propeanumfuperius, &, cauda ccru- 
laudz, in totum diluté viridiscoloris. | léis conftant; quibus aliquot brunni 
Artinitium alarum egregie ceeruleum | coloris admiícetur. | Cauda longa eft 
cít, & omnium pennarum in alisorzx | decem circiter digitos, &longé pro: 
coerulez; itaut Complicatz, quando | minent ultra finem alarum. ' | 
quiefcit avis; maculam longam coeru- ARARAVNA Brafilienfibus. Fi- 
leamptope otain latéralem ale often- / gura alteri fimilis,fed alterius coloris. 
tent. Indoríoad exortum caude ufq; | Roffrum nigrum , oculi c&fajs puprlla ni- 
etiam macula cosrulea cft. Cauda bre- gra. C4ris circa oculos albanigris pen- 
vis. Roeffellum incurvatum , incarnati nulisvatiegatur quafi acu pida eflet: 
coloris. Crura & pedes cinerei. Crura & pedes fufcicoloris. Capui an- 
Septima: 1 V PARA Tupinambis; | terius fupraro ftrum mittellam habet 
magnitudine Alaudz, intotum dilu- viridibus pennis: fub roftro inferiori 
té EBEN coloris, cauda brevior,ita ut | ambiurit guttur petnnz nigra : Col 
cumalisdefinat. Roftro incarnato; | autem latera,reliquum guttur, totuim 
cruribus gryfeis. Properoftri exor- pe&us & infimum. ventrem tegunt 
tum in fronte ; niaculam habet femi- penna flavi coloris. E emm cà- 
lunarém ininibtamni ; quafi coronam; | put; collum pofterius versüm; totuni 
quz & inferius eft; in cujuslibet ala | dorfum & alasexteriüscoerulei. Ex- 
medio lutei; feu Vrànici coloris. X- | ttemitatibusalárum pluma flave funt 
difícant ini cumulis à formicis reli&is; | admixta. Cauda conftat loüigis pen- 
quiin arboribus reperiuntur. nis ceeculeis, quibüs aliquot Havz im- 
Pfittaci & Tui femper cátetvatim | mifcentur. In génereautem coerulez 
Volant, nimirum bini ac bini juxtaíé | penna interius funt nigrz , & quo- 
invicem. Sylvz his plen& furit, & (Z- | datümodo etiam nigtedinem ad late 
pe quadringenti & quingenti finidl | tà défefpargünt. | 
volant, ftrepitum magnum clamore| ANACA Brafiliéntibus: Perróqueds 
Cc mas 


n ————u-— —————O[ÜR('!"AÜgtóÓMáà EP ít 


— MÀ —— — 


uz HISTORIA 


magnitudine Alaudz. | Roffrum fa- 
(cum,aduncum. 1n capitis fummita- 
te epatici coloris pennz,ad latera cit- 
ca oculos bruoni ; guztar cincreum 5 
Collum fuperius & latera viridia, Pen- 
1er habet pennas ex brunno rafcfcen- 
tcs. Dor[um vitide maculam habet di- 

- Juté brüunnam. Cauda quoque diluté 
brunna. In alarum initio fanguinea 
macula five &imbria eft: reliquum ala- 
rum viride, extremitas thalaffini co- 
loris. Crurafaperius viridibus veítita 
pennis , inferiuscute cinerea, ungui- 
bus nigricantibus. Elegans plane 
avis. 

MARACANA Brafilienfibus, a- 
vis Pfittaco plané fimilis(cujus & fpe- 
cies)fed major, plumz totius ex gry- 
feofubececrulefcunt, clamatut Píitta- 
cus. Fructus amat; Murucuja impri- 
mis. 

MARACANA Brafilienfibus, iti- 
dem Ararz fpecies minor; magnitu- 
dine Pfittaci, figura Ararz ; caudalo- 
ga tali,roftro,8c cute circa oculos. Ro- 

fírum nigrum , cutis circa oculos alba. 
puné&ulata plumulisnigris. Ocuf fla- 
vefcentis,pupillanigra. l'otum capat, 
collum & alz facuraté viridis coloris 
utin Ámurucurica ; ífummitas capitis 
dilutior & quodammodo coerulcfcit. 
Cauda faperius viridibus& in extremi- 
tate ccerulefcentibus,infcrius fatura- 
té rubris conftat pennis. «/Z/einterius 
. etiam rubrz, exterius virides, & ex- 
tremitates ceerulez obícuré. In exor- 
tu cujuslibet ala maculatam habet 
miniatam.. Superroftri exortum, fu- 
perius maculam habet parvá fufcam. 
rura &pedes fufci. Clamat 0e, 0e,0c. 

QUI JUBATUI flavus eft totus, 
magnitudine T'uiapara ; roffro Yncut- 
vato gryfeo, Ocul;snigris. Extremitas 
alarum obícuré viridis eft: cauda lon- 
ga flava. Crara coloris incarnati. Faci- 
le & valde manfuefcit. 

PARAGUA Pfitacus eft niger, 
magnitudine Ájurucariu , pe&ore, 
dorío & ventre medietate anteriore 
infigniterrubro. Ocu/is ni gris,circello 
rubro. Roffro fufco , feu obfcure ci- 
nereo. Cruribus & pedibus obfcure 
cinereis. 


TARABE Brafilienfibus, Pfitta- 


ACATVRALIS 
cus eft viridis, major quàm Paragua, 
capiterubro & pectore atque initio a- 
larum. offro & pedibus obfcure ci- 
nereis. 

AJURUCATINGA Brafilienfi- - 
bus, Pfittacus magnitudine pulli gal- 
linacei mediocris, totus viridis, eculzs 
rubris, & circaoculos cutealba. ge- 
ffro albo,& cruribus albis. Cauda ha- 
betlongam,viridem. 


AJURUAPARA Brafilienfibusiin 
totum convenit cum przcedenti, fed 
minor eft. | 


CAPUT X. 

dpecu, 'Urubn. Tamatia utra- | 

que. Gr'oimajemoja.Gurra- 
vu nbeengeta. 


] PECU Brafilienfibus, Cortapao La- 
fitanis, Avis magnitudine colum be. 
Colli longitudo duorum di,itorum; 
corporis autem quatuor, & caudae idem 
quatuor, crurum feréfesquidigiti; in 
pedibus quatuorhabet digitos , duos 
antrorfum, duosretroríüm verfos, ut 
in Pfittacis. Caput veftitur penniscin- 
| nabrij coloris,in quo & criftam habet 
inftar columbx : Co//uiad roftrüum 
ufque inferius nigrum ,ut & fuperius; 
In utroqueautem latere linea eft al- 
ba,craffa,quz divifim ad dorfum pro- 
tenditur, Z/eexteriustota nigr&;in- 
| teriusalbz; Caadanigra;in ventre & 
| cruribus fuperioribus penna funt ni- 
(gra, Galba. Roffrumillius rectum;a. 
| cutum , fefquidigitum longum, quo 
arborum cortices exfcindit, ut Picus. 
URUBU Brafilienfibus;vulgo eei 
S enfchencter; A vis rapax, m2gnitudi- 
ne Milvi & Nifi, pedibus gallinaceis | 
fübalbicantibus, caudalon ga,& alis ea 
longioribus. Pegze totius Corporis 
funt nigre cum pauxillo ravi coloris - 
hinc inde mixtz. Caput habet par- 
vum, figura penégallinarum Indica- 
rum, cute tectum paululum rugofa. 
In fummitate autem capitis fecun- 
dum longitudinem quafi dividitur 
cutis, & in finiftrolatere ca pitis infra 
oculum crocei eft coloris, fupra ocu 
lum coerulei, in fummitare item, re- 
liqua 


——^—————————————  ————————ÀM——— A A —Á————— M 


MN UUEE E PEE E EE NER REUNIR C CERES EE ERN RET Ber tese GER EE EE EP — UE COPEERE ERTE EA Re E CERE. 


Q'E wetFl'us 


liqua parte ex ruffo fübbrunni, In 
dextro latere capitis circa oculum fu- 
perné & inferne crocei coloris , in 
fummitate itidem , reliqua parte ex 
croceoalbicantis, Roeffrum habet fatis 
longum,exterius aduncum, acutum, 
& ad medietatem ufque à eapite cute 


203 
virefcenti flavi. Cauda breviffima, & 
nonlongior quàmin Yaflana. Caps? 
nigris pennis veftirum, reliquum cor- 
pusbruünnis;in ventre autemalbican- 
tes penna intermifcentur. 
GVIRAIENOIA Brafilienfibus; 


Avicula magnitudine Fringilla. Ro 


obrectum ex croceo coerulefcente.In | feum habet vix fernidigitum lógum 
mediate roftri fuperius narium fora. & nigricans, ece/foesnigtos. T otumca- 
men unum amplum traüsverfim po- | pyz, collum inferius, pe&us, infimus 
fitum; extremitas roftri, quz cute ca- | venter & dorfi medietas extima pen- 
ret; eft alba. | oculos habet elegantes | nis veftiuntur coeruleis: Co//uz fupe- 
rübiniferé colore, pupil/a rotunda ni- | riüs & dorfíi medietas anterior nigris: 
gra: Palpebra funt crocex : Ligguam | Ale quoquenigrz,fed quibus in initio 
carinatam, in ambitu denticulis acu. | illarum infpertz ccerulez; reliqua hni- 


tis prxditam. PFetet ejus caro inftar 
cadaveris: nam & cadavetib. vefcun- 
tur, & in maxima copia ftatim advo- 
lantin CapiraniaSirigippo;& Flumi- 
neSan&ti Francifci, quando quis be- 
ftiam aliquam mactat. — Faeda avis, 
fempermacra,nunquam fatura. 
'TAMATIA Brafilienfibus; Avis , 
Alaudz magnitudine,feuPici. Tota | 
pun&ulata, & variegata maculis ut | 
'"'urdus minor, Germanis vulgo Gi 


gra funt , fed oras habent-coeruleas. 
Cauda lesquidigitum feré longa & i- 
tidem nigra , definuntque alx pauló 
poft initium caudz. Crzra tufca;in pe- 
dibus quatuor digiti vulgari modo. 
GVIRARV NHEENCGET A, 
Drafilienfibus; Meruizaquaticz ma- 
gnirudine,; autpauló major. Rof/rumà 
habet re&um; compreflum, nigrum; 


plus dimidio digito longum : Oculos 
Sapphytinos, pupilla nigra. — Czura 


Srofic(:in ventre albas habet pennas, | quzfuperius veftita, funt pennis ci- 


maculis fufcis: fub guttureautem fla- 
vefcit,uti & circa collum. 
Rafirumhabetiongum rubrum, fu- 
perius paululum fufcum ; cujus füpe- 
rior pars pauló longior, quàm infe- 
rior. Supranares fubtiles aliquotex- 
tantpennulz inftar pilorum, In pedi- 
bus quatuor habet digitos unguibus 
aduncis. Caretcauda. Capur illius ma- 
jus quàm proportio corporis requi- 
rar,uti & roftrum. | 
TAMATIA itidem Brafilienfibus 
di&a, avis aquatica, forfan gallina, 


nereis, inferius nigra cute teguntur; 
uti & pedes, in quibus more vulgari 
quatuor fünt digiti ;, unguibusacutis 
nigris 

"Totum Capit collum; pectus &infis 
mus venter pennis veftiuntur albisad 
eryfeum dilutum'accedencbus, dor: 
fum autem leucopzis five cinereis. A. 
roftro in utroque latere per oculum 
ufquead finem laterum capitis , ma- 
cula oblonga tenditnigra. & 7s ni- 
grz,non tamen obfcure. Czzgs niger: 
rimas habet pennas ; quarum tamen 


1 


Nifi roflrum. obtinet , magnitudine, | extremitates fünt alba , & fuperius 


Yaffana afu: de 
&'colla incurvato. Caput habet ma- 
gnum, oculos magnos nigros,prope ex- 
ortumroftri exiftentes. Raffruis duos 
digitoslongum , plusuno latum; in- 
ftar anaticis quidem, fed anterius a- 
cuminatum: eftque fuperior ejus pars 
nigra;inferior flavefcens. Czwrafupe- 
riora pennis nuda ;fatisautem longa: 
Digiti in pedibus quatuor ; quorum: 
 t£es anterius , unus pofterius verfus; 
moregallinarum; funtquelongi ur in 
Qaterbont. Crura & digiti coloris ex 


| 


rfo incurvatoincedens quoque aliquotalbis teguntur. 


QuAVP UVBAOXE Sr 
Coco: "Ardea fpecieszalia fDectess 
Guiratinga.ZArdeola. lacavini. 
G'uiratirica. Guiran- 
: beemgatu. 


| OCOIBrafilienfibus; Ardee fpe: 
*—cies eft elegans , Ciconiz ferme 
magnitudine, Aeffrumhaberzectum; 
Gc 2 , ácu- 


| 


204r 


HISTORIA NAJHFVR ALIS 


acutum, fex circiter digitos longum, albas fufco undatas, quod inambitu 
uod inexortuex flavo virefcit: Ocu- | flavoeft fimbriatum. Totum dorfum 
los cryftallinos,circello aureo: circum | &alz teguntur pennis fufcisflavoun- 


oculoscutem cinercam, Co//longi- 
tudo quindecim digitorum ; cerports 
decem; caudae, cum quaale definunt. 
Crura faperiora mediam parcem plu- 
mata, o&to digitos longa,inferiora fex 
& (emis, cute tecta cinerca; digitosin 
pedibus quatuor, vulgari modo: quo- 
rum medius digitum longus , cteri 
breviores unguibuslunaribus, fufcis. 
Guttur & torum collü funt alba, fum- 
miras capitis & latera nigri coloris 


datis, & remigesalarum pennz funté 
nigro & cinereo, zquali parte, mixtz, 
extremitatibus albis. Cauda conftat 
ejufmodi pennis, qualibus extremitas 
alarum,fed transverfim albo lineatis. 
Crura & pedes fant obfcure gryfeico- 
loris, unguesfufci. Caro comeditur, 
fapit utaliarum Ardearum. 
QUIRATINGA Brafilienfibus , 
Garza Lufitanis, Ardez fpecies, Al- 
berdeola magnitudine & corporis fi- 


cum cinereo mixti. Ejusdem coloris | gura. Eredé incedit, collo longo;ro- 


criftam elegantemgerit erectam; at- 
queab eaduxz elegantes pluma deor- 


fum polterius dependent, coloris ex | 


Ítro extenfo,recto, acuto, flavo, qua- 
tuor digitoslongo;cujus parsfüuperior 
nigra,inferioralba. Crzraalta,ut Ar- 


nigro fubcinerei, quzlibet quinque | dez, fex circiter digitos longa;pedum 


digitos& femislonga. Anterius col- 
lum fecundum longitudinem macu- 
latum eft plumis é nigro & cinetco 
tnixtis. In colliparte anteriori & in- 
feriori , eleganteshabet plumas lon- 
gas, albas, fubtilcs propendétes, quas 
in pileis geftare folemus. Totum dor- 
fum,alz & cauda cinerei funt coloris 
diluti cum pauxillo albo mixti ; fupe- 
rior medietas crurum füperiorum,al- 
bis veftitur pennis. Per doríi autem 
longitudinem cinerex plum exten- 
duntur fübriles, elegantes; figura fi- 
miles illis in collo. Careillius bona eft; 
& fxpius comedi. 

Reperitur hic & alia 4rdee; Ánatis 
domeíticz magnitudine , aut paulo 
major.Rof/ruz habetreéctum,acutum, 
medietate anteriore , tam fuperius; 
quàm inferius ; dupliciter fetratum, 
quatuor & femis digitoslongum. Ca- 
put & collum habet Ardez: Ocalos 
nigros, circuloaureo; Co//4z pedem 
longum; Corpus quinque digitos& fe- 
mis, cauda; quatuor, cum qua definüt 
alz. Cruratotanovem & femis digi- 
tos longa; fuperiora mediam partem 
pennis veftita: quatuor digiti in pedi- 
bus vulgari modo. AReffrum; fuperius 
eft fufcum, prope exortum autem vi- 
refcité flavo. Totum capuc & collum 
fuperius pennas habentlongiufculas, 
pallidé flavas, nigro undatas; fub gut- 
ture albicat. Collum inferius , pe- 


&us;& infimus venter plumashabent 


digitiad vul arem modum: crura ex- 
terius (ut & digiti) funtflava, interius 
ex viridi & fuícomi: ta. Per totum 
corpus albiffimis vefticur pennis : In 
collo elegantiflitis plumis albis, qua 
fübtiliores funt plumis Struthio- 
num, 

Áquatica eftavis. Crurafuperiora 
fine pennis. | 

ARDEOLA columbz magnitu. 
dine vix par: Ce//uz haber longiffi- 
mum. Rof/rum rectum, acutum, fupc- 
riusfuícum,inferius ex albo flaveícés; 
duos & femis digitos longum;Z»guan 
brevem, acuram. Ocz/os mediocres, 
circello aureo, pupilla nigra. Caput 
parvum, Co/uz tenue, ac feptem digi- 
toslongum, cum corporis longitudo 
vixfirquatuor. Ctrura longa, quod- 
libet quinq; digitos; fuperior medie- 
tàs mediam partem nuda. Inpedibus 
digitos quatuor communi modo dif- 
pofitos, unguibus lunarisacutis. Co- 
lor talis eft: propeoculos, ubiroftrum 
inferitur, cutis melini coloris eft. Ca- 
p! fuperius veftitur pennis chalybei 
coloris pallide fufcis infperfis: totum 
collum cum pe&tore & infimo ventre 
plumas haber;alas leucopzis mixtas 
& pallidis , ut variegatus apparear. 
Dorfum nigrum eft, ex parte chalybeo 
fufcum cum cerei coloris pennis mi- 
xtum. Alarum pennz long viren- 
tes,in extremitate maculam habent 
albam ; reliqua fuperficie ex Rss 

cha- 


—— —— 


D 8. e4 


. chalybeo,cereo,& leucopzoele an- 


tcr variegata. Cauda duos digitos lon- 
24, quam tegunt alarum extremita- 


tes, qux cum illadefinunt. Crura fa- 


perius leucopaco & cereo mixta. Nu- 
da pars & pedes cute melina. tecta 
funt. zguesleucopi. Ere&a incedit 
avis & decenter. 

ITACARINI Brafilienfibus, Avis 
carduelis magnitudine. Ro/feuz ha- 
bet craflum,cinereum. Crazra& pedes 
cinereos , cum quatuor digitis more 
vulgari. Totumvcorpss nigris veftitus 


 pennis,fedin quibus refplendet color 


inftar chalybis politi. 4/einterius al- 
bicant. Ocs[i coerulei, &c poné illos 
amplum foramenloco aurium. 

GVIRATIRICA Brafilienfibus, 
Avis Alaudz magnitudine. 
habet craffum , rc&um , fuperius fu- 
Ícum,interiusalbum, & paululumin- 
carnaturn. C74r4 cinerea Cum quatuor 
digitis more vulgari. Totum capu: 
cumgutture, & colli inferiore & me- 
dia parte egregie fancuinei funt colo- 
ris: Oculi ccerulefcunt; aurium fora- 
minaampla. Latera colli, totum pe- 
&us& infimus venter albis veftiuntur 
pennis. Co/[uz; fuperius habet nigri- 
cantes, quibus paucz albz. mixta. 
Dor[im gryícum eft ( infperfis nigris 
paucis)ut& initia alarum:reliquü ala 
tum nigrum, ut & cauda, qux tres cir- 
citerdigitoslonga : Orzlateralesin 
alis funt alba. 

GVIRAN HEEMGATU. Tupi- 
nambis; Avis paíferis magnitudinc. 
Caput fuperiusluceum,& guttur: Co/- 
lum, pectus , & infimus venter flavi 
coloris, ala ex virefcenti & flavo mi- 
xtz ac fufco diftin&z , uti & cauda, 
ocelli & roftrum funt nigra. Crarafu- 
íca; hic mas egregie canens ut Frin- 
gilla,vulgo ODinrfc. 

Foemnina ejusdem magnitudinis 
plumis pafferis veftitur, nec ita ca- 
Rit;fed clamat 'tíchrip,'tíchrip; 
ut paífet. 


e (o) 


Rofhrum . 


VIBUOS 
| 


20$ 


CAPUT XIL 
Curucut, Caracara. düegva- 
cu. Weiter. Guiragvacu bera- 
ba, Guiracereba. | G'jirape- 

rea. lapacant. Cabure. 
Audira aca. 
URUC UI Prafilienfibus; Ele- 


gantiffimaavis,fere magnitudine 
Pice. Roffrumhabet breve, latiufcu- 
| lum, coloris fulfurei. 0samplum, & 
| quan doaperit, triangulatum. Oculos 
pulchios coeruleos circulo aureo; & 
! fub quolibet oculo maculam cuta- 
 ceamalbam, urgallinz: in palpebris 
füpetius & infer:us pilos nigros du- 
tiutcnlos. Co//uz;haud longuin. Crz- 
4 bicvia, & ad pedes feie plumata 
| pennis nigris. Cauda habec quinq; 
| & femis dig toslon. atn, laciufculam. 
| Sub roftro infcriori in mcdio , & ad 
utrumque lattis quafi barbam fetis 
compofitam nigris, fed in qui^. tran- 
(plendet coeruleus,ut in Anatum col- 
lo: fubgutture autem pluma tantum 
nigra. "lorum pecus & infimus ven- 
ter egregié miniati funt coloris; to- 
tum dorfum & cauda fuperius ex cae-- 
ruleo & igneo fplendidé virefcunt. 
Extremitas cauda oram habet nigram: 
inferius autem cauda pennas habet 
albas, nigro transverfim eleganter 
ftriatas. Initiumalarum etiam infigni 
illa viriditate fplendet, media pars ca- 
neícit;nimirum plumis nigricantibus, 
minutiffimis punctulis canis confper- 
fis, utanates effe folent. Ultima pars, 
Íciliceclongz alarum pennz ex fufco 
nigrefcunt. Crzra, ut dixi; fere tora 
veftita, nigris pennis, catera cum pe- 
dibus fufca funt? cinereo. Digizos ha- 
bet difpofitos ut Píittacus. Pezz« fub- 
ceralas funt cana. 

CARACARA Brafilienfibus, Ga- 
| viaon Lufitanis, Nifi fpecies, Avis ma- 
gnitudinis Milvij, czu4477 habet lon- 
gam novem digitos ; 4/aruz longi- 
tudo quatuordecim digitorum, qua 
tamennondum ad finem caudz per- 
tingüt. Color pennarum totus cítravi 

Cc 5 colo- 


zb 


EL " ————— 


206 


coloris cum albis & flavis punctulis. 
Cauda albo & fufco cft variegata. Ca- 
put Accipitrinum, roftro adunco, me- 
diocriter magno, nigro. Crea habet 
Jutea, pedibus accipitrinis, unguibus 
femilunaribus nigris acutiflimis & 
longis. Ávis gallinis valdeinfefta. 

Habuialiam ejusdem magnitudi- 
nis,& colore pennarum ut przxcedes, 
fed pe&us & venter erant alba. OcuL 
aurci,& cutis circum eos flava. Crura 
lutea. | 

'TIEGUACU PBrafilienfibus, A- 
vicula pafleris magnitudine, aut pau- 
ló major. Reffellum habet breve, tri- 
angulare,latiufculum,nigrum. Oce/los 
fapphyrinos: Crura & pedes cerei co- 
loris, unguiculis fufcis, digiti difpofiti 
morevulgari. Totajavicula veftitur 
pennis coracinis : atin füummitate ca- 
pitis maculam habet clypeiformem 
fplendentis fanguinei coloris. Totum 
dorfum autemferé &: utramque alam 
fuperius ad partem obtendit macula 
nigro-ccrulea. Cauda brevis & nigra. 

TEITEI Brafilienfibus; quam et- 
iam vocant Guzragbemgeta &. Guraun- 
di. Avicula Rubeculz magnitudine. 
Aviario includitur. pro canora ave, 
fed pipittantum ut Rubrica, Germa- 
nis (Simpcel. P'efcizur paco &z mamao. 
Roflrum habetbreve  crafliculum, ni- 
grum. Capu£, collum fuperius,alas, &z 
totum dorfum, & cauda nigris veftiü- 
tur pennis, quibus aliquid ccerulei i 
admixtum , ita ut fplendeant inftar 
chalybis. Guz£ur, collum inferius, pe- 
&us, totusinfimus venter,& crura fu- 
periora funt lutea: ad exortum roftri 
fuperioris poft nares maculam habet 
epennisluteis. Crura & pedes fufci 
funt coloris;& hic eft mas. 

Fosmina proportione & magnitu- 
dineplanérefpondet mari, eodem ro- 
ftro, & ijsdem cruribus;fed colorplu- 
rimum differt; e(t enim viridis, ut A- 
canthis. Germanis, 3pfiben.. Aleac 
caputcum collo fuperius paulum fu- 
fcefcunt & caerulefícunt mixtim. De- 
leciautur haz aviculz quinque aucfex 
conjunctim aviario includi. 

GVIRAGVACV BERABA Bra- 
filienfibus. Avis Carduclis magnitu- 
dine. Collum inferius darfuzm& ventris 


o ———umpunao DRAMA s jum mun. mitiÓug censu cplguis FUE UU IMPIUM QURE SANE EREL RRNUocPÁB EAR st 


HISTORIA X ATFRALIS 


extremitas luteifeu aurei eft coloris. 
Caput luperius & collum , doríi me- 
dietasanterior , alae &z cauda dilute 


viridis.In alarum extremo fufcx pen- 


nzmixtríunt. Sub gurturead ocu- 
los ufque maculam habet magnam , 
nigram. Aoffellum habet rectum, acu- 
tum, flavum , fuperna parre paulüm 
nigricans,  Crara & pedes fuíci co- 
loris. | 
GVIRACOEREBA Brafilienfi- 
bus. Avis Fringillz magnitudine. &o- 
flellum habet nigrum,tres quartas par- 
tes digitilongum , acutum, & paulu- 
làm deorfum flexum. | Oculos nigros. 
Linguam multipliciter fi(Iam: In capi- 
te fuperius mitellam thalaffinis pen- 
nis, reliquum caput,guttur, & totum 
corpus inferius, pe&tus, & totusinfi- 
mus venter, cum doríi medietate po- 
fteriori cceruleis veftiuntur pennis; 
la&eícentilus, & à pectore pcrinitia 
alarum ad dorfum, ubi incipit cceru- 
leus color, linealata ceerulea tranfit 
transverfim per exortum alarum: to- 
tum autem collum fuperius cum me- 
dietate dorfi anteriore profunde? ni- 
gris fubtilib. holofericis veftitur plu- 
mis. Caudafeíquidigitum longa cft &z 
nigra. 4/ema:nz,qua ad medietates 
laterales flaveícunt. Flavedo autem 
illa tegitur, nec videri poteft, quando 
avis confidet; quando veró volat, alz 
ex nigro & flavo eleganter ftriatz vi- 
dentur. Interiusalz fermé totaliter 
flava funt. Crara tuperiora pennis ni- 


gricant, & ccrulea quodammodo . 


funt: Inferioranuda, & cinnabrij co- 
loris una cum pedibus, unguiculi in 
pedibusnigri. Habent autem pedes 
digitos quatuor, vulgari modo difpo- 
Íitos. 

GVIRAPEREA Brafilienfibus; A- 
vis Alaudz magnitudine. Zo/fruzz ha- 
bet breve, cratfiufculum, nigricans. 
Capuriuperius & collum , totum dor- 
fum & infimus ventet;pennas habent 
obfcure flavicoloris, ut cera citrina: 
Caput inferius, guttur & collum in- 
ferius cum pectore nigras, quales & 
paucz in ventre flavis funt intermi- 
xta. Cauda duos digitos longa,& prz- 
teritalas. Conftarautem cauda & a- 
le pennis fufcis & nigrigantibus,qua- 

rum 


n ———————— 


ege 


Fo 
tor 


TRSNSSSSN 


NN 
Eun 


geswileen, 


TRU EU DOR 


Guiraqua zuberab, 
DNSN À ! P 


Gu " 777 Be 


eungala 
e Vv 


y M 


E^ 77 Y 


Julaf aa // 


"crTLA TT300. 


M , 
n sErzlus- 


VY T ES 


" 


EN d nas VO jJ 


di 


' 


fum qualibet cum laterali extremi- 
tate thalaffina, ita ut fufca ala thalaf: 
fino videantur (triate. Cauda iti- 
dem. Crura füperiora etiam cerei co- 
loris; inferiora cum pedibus obfcure 
cinerei. Digitiquatuor modo vulga- 
ri, unguibus nigricantibus. 


JAPACANIBrafilienfis, Avis ma- | 


enitudine Beztere aut Schagepse. — Ro- 
firimhabetnigrum, oblongum, aca- 
minatum, & paulüm deorfum incur- 
vatum. Ocules aurcos, pupillanigra. 
Capuz veftitur pennis nigricantibus ; 
collum fuperius, dorfum, alz ex um- 
bra & nigro mixtis. Cauda fuperius 
nigricans, inferius albo maculata eft. 
Peéfus, & totus infimus venter accru- 
rafuperiora exalbo & flavo mixta ; ac 
lineis feu ftrijs transveríis nigricanti- 
bus intertexta, Crgrafufca Digiti in 
pedibus quatuor vulgari modo, un: 
guibusacutis & nigris. 
CABVRE Brafilienfibus: No&uz 
fpecies: Avis magnitudine Turdelz. 
Capit habet rotundum; roftrum bre- 
ve,aduncum,.flavefcens, duo forami- 
nanariüm, Ocw/os pulchtos, magtios; 
 rotundos, flavos, pupilla nigra. Sub 
oculis: & adlateraroftri multos ha- 
betpilos, longiufculos,fufcos. Crara 
brevia, totaliter pennis veftita, flava, 
uti & pedes. Inijsautem quatuor di- 


ritos, more vulgari, unguibus femi- | 


lunaribus, acutis, nigris, Gaudazz la- 
tam, prope cujus exortum alx defi- 


nunt. Intotocapite; dorfo,alis, cau- | 


da, coloris eftumbrz dilutz: ac in ca- 


pite& collo minimis,in alis majoribus | 


matulisalbisvariegatur, Cauda Veró 
albo eft undata, 


ftriacies exa&e dorfi medietatem o- 


nasad latera capitis erigere poteft; ut 


cornicu!a,feuauriculas reprefentent. | 
| | | tum duz gallinz domefticx vix ha- 
ANDIRA ACA Brafilienfibus, | 
Vefpertilio cornutus, Multi hic re: | 
periuntur in Palmis nuciferis degen- | 
te5; paulo majores noftratibus, prz- | 


Vicfitat carne cruda. 


Petips & infimus | 

venter albicant,& maculisumbrz di- | 
lute variegantur. Facile manfuefcit. | 

Collugz ita circumagere poteft, ut ro- 
| lorisper totum undatx nigro; pratet 
ftendat. Ludizcum hogminibusinftar | 
fimiz, & varios mimos facit adfpectu | 
fuo,& crepitus roftelloipreterea pen- | 


UD EAYBYyX 


M a M i t t e t 


| 


207 
pingues, cinerei coloris, mollibus & 
longioribus pilisjauribuslatis. In fin- 
gul:s pedibus habent quinque digi- 
tos,acutisunguibusarmatos. Dentes 
candidi,& fupra nafum corpufculum; 
ejusdem cum auribus longitudinis 
fatis grande ex materia qualis illius 
rictus , flexile feu mobile.  Alarum 
lonpitudo equat femipedem Rhyn- 
landicum. | 


CAPUT XIII 
AMacuacagua. Columba fil'ue- 
Jéris. [pecies, ceodmas füFoeftris, 
Urubitinga. Mareca utraque, 
— Viüjeguacuparoara. Tan- 

garautrag;, 
M 


ÁCUCAGUA Brafilienfibus: 

Gallinz filveftris fpecies , ma- 
gnicudine Gallinz noftratis vel etiam 
major. &Kof/rum habet nigrum. plus 
fefíquidigito longum, anterius pauló 
íncurvum ; ut perdicis: In roftri me- 
dietate dáo narium foramina ampla. 
Oculos nigtos, poft eos aliquanto fpa- 
cio áures more gallinarum. Corpus 
craflum, GAZ/«cuin eo definunt, nuls 
lam enim habet caudam. C rura infe- 
tiora nuda, duos & femis digitoslon- 
ga. In pedibus tres habet digitos an-« 
trorfum vetíos» craffiufculos, ungui- 
bus brevibus, obtufis. Cakazeus ro- 
tundus, utin Struthione, & paulüm 
fapraillum breviufculus digitus ver- 
fus intetiora, ungue obtufo. "'otum 
caput & collum punctulatum eft ob- 
fcur? flavo & nieto, fab gutture albi- 
cat. Pec£us, venter & dorfum obfcuré 
cinereifunt coloris. 4/e umbra co- 


remiges pennas, qua totaliter nigra 
Griira laperiora pennis veftita, uti v- 
ter , inferiora coerulefcat cum pedi» 
bus,ungues gryfei. Carzofaadinodum 
eftavis, &tantum carnis habet,quan- 


beant;eftque boni faporis. Sub cute 
crafla & pingui cuticulam haber , a- 
liamqua caro tegitur. Jz/i4£ variis 
fru&tib. qui ex arboribus Md ret 

: deci- 


HISTORIA NUATFRALIS 
| natinum fufcum;ad cujus exortum in 


ütroque latere macula rubra, Caput 
fuperius eftleporinigryfei coloris, la- 


206 
decidunt. In ventriculo illius inveni 
£fabasfilveftres fcmina Araticu. Hu- 
mi currit, nam pedes inepti ad arbo- 


tes ícandendum: Ova ponit Gallina- ! tera capitis füb oculis tota alba. To. 
ceispaulo majora ; coloris coeruleó- ! tum pectus & infimus venter ligni 
vitidis. quernifecti colorem obfcuré zzmula- 


COLVMBJE filveftris fpecies ex | tur , variegati praeterea punculis ni- 
Infula $. Thomz allata , noftratum, ! gris. Crpra & pedes nigri. Czndagry- 
magnitudiae & figura: fed roftro fu- lea, Ala elegantes,in cxortu ex gryíeo 
perius adunco; & colorisin médieta: fabfufcentis coloris ; reíniges autem 
teanteriori tora é&rüulei;cümalbo & füntin üho latere prioris coloris, tota 
1uco Havo mixti, in pófteritate totá | autem medietas extrema dilute bru- 

fangüinei Oculi nigri, circulo, coeru- | nefcentis, qualisin pedibus efle folet, 
Íco. Pennis tegitur per totum viridi- |in medio autem coloris viridis tran- 
bus,utPfittacus. Remiges alarum ex | fplendentis,cum fimbria nigra, qualis 

viridi fufcefcunt,ur& extremitas cau- | inanatum collis. Care valde bona. 
dz. Subano flavo habetpennas: Crz-| | MARECA aliafpecies, ejusdem 
ya & pedes eleganter crocci coloris; | cim antecedente mágnitudinis & fi- 
unguésautem fufci. S gurz. Roffrum habet nigrum fplen-. 
ANÁS Silvéfiris, magnitudine | dens; Summitascapiris , collum fu- 
Anferis, Rofirum habet nigrum; Crura | perius; totum dorfum utnbrz coloris 
fufca, iti & pedes. Tota nigra eft, ex- | cum fufco mixti; Sub gutture albi- 
ceptis prirncipiisalarum,que albas Ni- | cat. 0c nigti,& antequemlibet ina- 
edini tamen illi viridis color tran- | cula parva rotundá; plumis ex albo 
fplendet. Criffamin capite gerit nigris | lavetcentibus. "Totum pectus & ih- 
plumis conftanteim, & imaflam cárto- fimus venter obfcuré gtyíei coloris 
fam corruügátam, rübràm fuprá roftri | cum aureo mixti, Cauda nigra. Ala- 
fuperioris exortum. Cuzez quoq; ha- | rum pennz fufcae, quibus viride rran- 
betrubram circum oculos. Care bona | fplendet:& mediz pennealarum exi- 
& copiofa. Figustür plerümq in altis | mia viriditate & coeruleoin fufco trá- 
atboribus confidentes : nam poftlo- | fplendent, hic & undam nigtam ha- 
tionem in aqua frigida altas fuübeunt | bent, extremitas atitem remigum to- 
arbores, captandiaéris & Solis cauía. |taeft alba. Crazà & pedes iníigniter 
- VRVBITINGA Brafilienfibus; | rubri feu miniati coloris. Aflatà avis 
Cfed dabito adliuc de hoc nomine; | pedibus apprchenfa manus & lin- 
nam nobilior eftlizc avis quàm Uru- | teaminatingit colore miniato fangui- 
bitinga) Avis'Aquilztimilis; Anfetis | neo. Bonifaporishabent carnerb,fed 

femeftris magnitudine. Roffruzi ha- paulümamaricantém. . — 

 betcrallum;adurcüm; niprum,&cir-| TIIEGVACV PAROARA Brá- 
canarescutem flavefcentem; Oculos | filienfibusi Avis Alaudz magnitudi- 
magnos; fplendide aquilinos. -Capár | ie. Roffrum haber breve;craffum, fu- 
erollum. Crzrá& pedes Iutcos;in pe- perius fufcum,inferius albicans; Ca- 
dibus quatuor digitos vulgari modo | szfüpetius; latera ejus & guttur ac 
difpofitos; Fnguibuslünátis,lopgis,ni- | colluminferius habent perinasflavas, 
gris: lus amplas: Cauda latam. To- | fanguinei coloris-pennis puiictulatas 
ta veftitur plumis fufcis & nigricariti- | ( & hxc foemina quidem ; mas enim 
bus; Peralasautem uridatim quafíci- | hxc tota habetíanguinea.) Co//uzfu- 
nereusmifcetür. Cauda novém digi- perius; &totuim dorfum cinereas,um- 
tos longa, ad fex alba, in extretmitate | bráaliquatenüs mixtas. 44/a fufcaso- 
ad tres nigricans , iri extremitate ta- | £i$albélcentibus praditas, ut & cau- 
menrurfusminimum eft albi. Egregiz , dá:fed alz teguntut cibereis, dorfum 
ftaturzeftavis, — inàxitnam partem exceptis extremi- 
. MARECA itidemAnatis filveftris | tatibus. Latera colli, pectus & totus 
fpeciesfed parva. Roftrum habet a: | venter; & crura fuperius albis cegürur 
| pen- 


L—)J 


E EESOEEUNSS 


1 edenla | 


t 


n 


Qum IL . 


ASSI 
i yid ; DI MEREIECENSSSS 


iE AW 


Ayr A 
td 


DE wuFIBJS 


pennis. Crura inferiora & pedes fuíci 
funtcoloris; quatuordigiti more vul- 
gari pofiti. Ocellos babet ntgros. 
TANGARA Brafilienfibus. ( Re- 
 periuntur ejus aliquot fpecies colore 
variantes. ) Primaelegans, magnitu- 
dine Fringilla. Roffrum habet reum, 
craffiufculum,nigrum. Ocv/osnigtos. 
Cura & pedesex cinereo fufcos. Su- 
pra roftri exortum füperné maculam 
é pennisnigris. Totum Capzz & col. 
lum fplendentibus viridibus feu tha- 
 laffinis pennis veftiuntur. — Initium 
dorfiinftar collaris ambiunt nigetri- 
mzpennz. Dorfumautem fubalis uf- 
que ad exortum caudz veftitur plu- 
misluteis. Totus infimus venter e- 
gregié ceerulefcit. Alae nigra funt, & 
€arum extremitates laterales coeru- 
lez, itauttotaliter coerulez appareat 
complicatz , & fola extremitas nigra 
videatur. Initium alarum exterius et. 
iam thalaflinis pennis nitet, & cuique 
alz fuperiusin dorfo, feuin extremi. 
tate fuperiorilateraliflave penne funt 
mixta. — Caudam habetlatam,fefqui- 
digitum circiterlongam;nigram pen- 
nis, (cd quarum extremitates latera- 
lesceerulexíunt. Extremitas caudx 
eft nigra. Includitur cavez , & cla- 
mat zip, zipícu ut Rubrica Germanis 
Gypmpel. PefCitur farina & panc. 
Secunda fpecies:figura & magnitudi- 
ne palferis noftratis. Roffelu habet 
. exHavo fufcum,latiufculum,in extre- 
mitate acutum , cujus inferior pars 


multó brevior fuperiore. Ocel/es ni« 


gros. Totum capaz, egregie miniatis 
tcgitur pennis, torumreliquum cor- 
pus cum alis & cauda fplendidé ni- 
gris. . Crwra fuperiora albis pennis, 
& inlatere exteriori maculam ob- 
longam miniatam habenc quafi fan- 
guine maculata. Crwra inferiora &z 
pedes cinerei funt. In pedibus digi- 
ti quatuor more vulgari. Casda bre- 

vis digitum longa, & ala pro- 

peillius exortum de- 
finunt. 


| 


—MM— 
——— —— 


ME n n ———aooo———————————————MRÉ 


209 
(Sc APDOSGIAR 
e/nbima. "Pritangva £'vach. 
eZIttingoacu CAmact.Gt- 
VAACAHEALATA, 


NHIM.A Brafilienfibus : Avis 

aquatica ex rapacium genere, 
majorcygno. Caput habet haud ma- 
gnum, Gallinaceo fimile & roftro ni- 
gro: cujus fuperior pars pauló longior 
inferiori, & in extremitate deorfum 
incurvatum. Oculos pulchros aureos, 
pupilla nigra, & exterius nigto circu- 
lo.In capite propeexortumroftri cor- 
nugeriterectum, extremitate fua an- 
trorfum verfus incurvatum , pauló 
plusquam duos digitoslongum, craf- 
fitiei chordz tnajoris in Viola majo- 
re, rotundum, quafi tornatum effet, 
colotis albicantis, feu offei. Circüm 
cornu plumellz fubtiles breves eri- 
gunturalbz & nigrz. Ces; habet 
plusfepcem digitislongum, reliquum 
corpus ad caude exortum fere &fqui- 
pedem. Alas ampliffimas;utpoté qua- 
rum: plumarum longitudo fttquipe- 
dem[íiperet. In cujufque abr anti- 
ca parte duo cornua re&ta triangulata 
exipío offe alz enata ob:inet , craffa 
minimi digiti apicem,& conice trian- 
gulatzfigurzx. Eftautem quodq;i an- 
teriorum digitum longum,pofteriora 
pauló breviora coloris fufci. Cauda 
habet decem digitos longam, inftar 
anferinz latam. Crurafuperiora qua- 
tuor digitos longa, & quoad medie- 
tatem inferiorem pennisnuda : Infe- 
niora quinq; digitos longa, feré duos 
craffa. In quolibet pede quatuor di- 
gitosobtinetmoreGallinarum difpo- 
fitos , qucrum medius trium ante- 
riorum quatuor & femis digitos lon- 
gus, reliqui duo tres & femis: pofte- 
rior autém fere duos. Quilibet un 
guem habet corniculatum nigrum, 
digitum longum, & in pofterioribus 
digitis pauló longiorem. Cue fufca & 
fquamofa teguntur & digiti, & crura 
nuda. Capizis vertex plumulis varie- 
gatus eft albis & nigris: ad latera, in 
gutture & colli medietate fuperiori 
nigricat;inferior medietas colli & pe- 


Dd ctus 


2I0 


&us variegancur albis, cinereis & ni- 
gris pennis. P'egter infctior albas in to- 
tum haber pennas, ad latera fub alis, 
& in dorfofunt nigra, fed quibus al. 
bx hincinde permifcentur. Cauda ett 
nigra; Aleetiam nigra exceptis oris 
extremis (prope offa ) ubi ex albo fla- 
vefcentibus pennis variegatz funt. 
Tertibilem clamorem edit vybz, vy- 
hu vociferando. Nunquam fola in- 
venitur, femper par, mas & foemina 
junctim incedunt, & una mortua, al- 
tera à fepultura nunquam difcedit. 
Cernu quod in capitegerit, remedium 
cft contta venenum,fi in vino per no- 
é&tem infundatur, Idem remedium 
eft contrafaffocationem uteri, & iri 
diffcilipartu. Hzc quàm defcripfi, 
faemina eft; mas duplz magnitudinis. 
ANidum fuum facit é luto ad càudices 
arborum füper térram,;figura furni. 
PITANGVA GV ACY Brafilien- 
fibus, Beiztere Lufitanis, magnitudine 
zquatSturnum. Roftrüm habetcraf: 
(um, latum , pytamidale; pauló plus 
digi&g longum, exeriusacuminatum. 
Collum bkeve, quod fedens contrahit. 
Corpus fete duos & femis digitos lon- 
gum. *Candarm latiufculam , tres digi- 
. toslógam,crura & pedesfufcos, qua- 
tuor digitos more vulgari. Capaz,col- 
lum fuperius, totuii dorfum , ala & 
cauda coloris funté fufco nigricantis; 
pauxillo viridi admixto. Co/wz infe- 
rius,pectus, & infimus venter nabent 
flavas perinas, fuperius áutém juxtà 
caput cotollam (quafimonachicam ) 
albi coloris. Sub gutturead exottum 
roftrialbicat. C/azzatalta voce. 
Quadam harum aviuin in fummi- 
tate capitismaculam habent flavam; 
quadam ex parteluteam. Vocaturà 
Brafilienfibus Cuiriri,alias per omnia 
Pitanguaguacu fimilis. 
AT1INGVACV CAMAÁCY PBra- 
filienfibus: Avis Turdelzferé magni- 
tudine. — Capurz haber fatis groflum; 
collum medioctiter longum; Corpus 
tres digitos longum : &of/ruza'paulu- 
lum aduncum, coloris ex viridi & fla- 
vomixti. Oculos fanguincos, pupilla 
nigra. Crgura cinerea mediocris lon- 
gitudinis,fuperius pennis veftita, In 
pedibus digitos quatuor, vulgari mo- 


HISTORIA XMATURALIS. 


do. Casdamlongiffimam nimirum no- 
vem digitoslengam, decem circiter 
pennis conftantem, quarum quxdam 
inferio:es funt breviores fuperiori- 
bus. Totum caput, collum, dorfum, 
alz,& cauda pennas habent brunnas 
fcu fuligineas;qua in cauda pauló fa- 
turarioresfunt reliquis. Extremitas 
cujuslibet pennz cauda femidigitum 
longa;alba eft, & interalbum & ruf- 
fumnigro umbrata. Guttur, pe&us, 
& infimus venter ac füperiora crura 
cinereispennis veftiuntur. In capite | 
longiufculas habet pennas, quas in- 
ftar duorum cornuum poteft furrige- 
rc. Elegans avis ob longitudinem 
caudz. 

GVIRA ACANGATARA Bra- 
filienfibus. Avispicz variz magnitu- 
dine.  Reffrus habet digitum lon-- 
gum, cujus fuperior pars pauldm ad- 
uncá,totum aucem obícuré flavefcit. 
Oculos cryftallinos,circulo fuíco. Ca/- 
lum duos digitos longum, Corgu; tres, 
Caudalongiffima; nimirum o&o digi- 
tos,conftans octo pennisre&tis. Cra- 
/4 füperiota pennis veftita , & fefqui- 
digitumlonga,ut& inferiora. In pe- 
dibus digiti quatuor, more pfittaco- 
rum, & quidem versus interiora func 
duo breviores, versüs exteriora duo 
longioresinquolibee pede. "Totum 
caput pennis veftitür,qua in medio fe- 
cundum longitudinem(proximé fca- 
pum) fufcz, in lateribus flavefcentes, 
ut crifta. Collum & alz é contrario 
pennas habent in medio flavefcentes, 
&adlatera fufcas. Exttémitas ala- 
rum feré plané füfcefcit. Totus vez- 
ter, dorfum, (exceptis alis) crura fu- 
périora; & exortus alarum, ad trium 
& femis digitortim longitudinem pe- 
nis conftant ex albo pallidé flaveíce- 
tibus; reliquum caudzfufceícit, ex- 
ttremitasautemalbasoras habet. Crz- 
r4 inferiora, & pedes thalaffini funt 
coloris. In capitelongiores pennz in 

criftam eriguntur. Ingentem 

in filvis excitat cla- 
morem. 


CAD. 


ft 


DE eVIBOS 


CAPUT XV. 
 eMatuitu. AÀracari. ZAnbin- 
ha.lpecatt apoa. Pullus gal- 
v dinaceus. Innomina- 
£a Ires. 
MEDIIS Brafilietiibus, Avis 
VA fturnimagnitudine. Brevi col. 
lo, pe&re forti, cruribus brevibus, 
cauda duos & femis digitos longa. 
Roflrtum habetrectum, forte, cujus tu- 
perior parspaulüm prominet acumi- 
 neinclinato,cinnabrijcoloris. 'l'o- 
tum capst, collum fuperius; dorfüm, 
ale; & cauda conftat pennis fufcis pal- 
lidé favo maculatis; apparentib. par- 
tim pàndulatis, utin Nifo. Sub gut- 
ture flavas habet pennas. Pe&us& 
venteralbis veftiuntur,que fafco funt 
püctulatz. Crura obícuré cinerefcüt, 
AR ACARI Brafilienfibus: Avis ma- 
?nitudine picz Martie. | Roffrum ha- 
bet quatuor digitos longum , fesqui 
latum,fcualtum;tres& (émis craffum, 
ubi crafliffimum; paulüm deorfum in- 
cutvatum, inftargladij Turcici; & in 
cxtremitate acutum, inftar pfitzacini; 
eftque fuperior pars pauló longior in- 
fcriori. Roffrug; füperius & inferius 
plus mediam partem ab extremitate 
numerando ferratum dentibus: fupe- 
rior pars roftri major inferiore; eft au- 
tem roftrum canum , levitfimum ; le- 
vius fpongia, fuperius album, lincain 
fummitate crafla. nigra fecundüm: 
longitudinem diftindtum : Inferior 
tota e(t ni»ra;totuminferitur in caput 
triangulatum, & ubi infertio eft linea 
triangulatim alba circumícriptum. 
Linguam habet quatuor digitosloógam 
leviffimam , afpe&u plané pennam 
referentem, aut etiam plumata eft & 
nigta, ( fipennamhabere lingua dici 
poffit.) Czpuz nonita magnum habet, 
latum, compreffum. Ocufes magnos; 
pupilla nigra; circulo flavo, reliquas 
, exttemitates nigras. Co//7;7 haud lon- 
gius Pfittacino. Corpus à colli exortu 
ad caudam ufque quinque citciter 
digitoslongum. QCazdainftar pice la- 
tiufcula, & fex digitos, vel pauló plus 


ume eme a E i CU PTT IRERDOHEE CIRCUM PEEL LEA RR DRY 


21i 
longa. Crura& pedes nipricantes ex 
viridi,Pfittacorum fimiles, duos digi- 
tos habentanterius, quorum unus 10O- 
gior altero;duosretro,itidé inequalis 
longitudinis; ungues incurvati, fufcis 
feunigri.] Crurü fuperiorum longitu- 
do duorum digitorü, inferiorumfes- 
qui. Totum caput& collum ufque ad 
initiutn pecoris nizras hàbet plumas; 
&ubi detinunt,circulariter finiuntur: 
Pecius veró & infimus venter totus e- 
leganter flavis veftiuntür pénis , cum 
pavonino mixtis : Per Pe&us autem 
transverfim linéa digitumlata fangui- 
neicoloris du&a eft ab uno latere uf: 
queadalterum. Totum dorfum,ale; 
cauda; & crüra füperiora veftiuntur 
pennis ex nigto viridicantibus , uti in 
noftratibüs picis color eiTe folet. Ex- 
trémitas dorfi ante initium cauda et: 
iamfanguinei coloris, plus uno impe- 
rialiin circumferentia. 4Ie definuné 
adexortüm caudz, & interiusé cine: 
reofunrfubfufci cóloris. Roffruz in- 
terius eft nigrü. Avishzc quafi füum 
nomen profert, clamandoacuto fo- 
no; fed non àdmoduüm clangofo C4- 
FADAYÓ. — | | | P) YAN] 
ANHINGA Brafilienfibus Tupi- 
namb. Mergi aquaticifpecies elegás; 
córpus, excepto collo, anatis domefti- 
cc Europez habet magnitudine. g- 
flrum xe&tum; haud craffum; acutifli- 
mum, trcs digitos longum; & perro- 
ftri medietatem antéfioreni tam fu: 
perius, quàm inferius duplicem ordi- 
nem acuriflimorum hamulorum re- 
tró verforum. Capui parvum;longiu- 
fculum , ferpentini emulüm , pauló 
plus fefquidigito lon.uüm. Oce/es ni- 
groS,circulo aureo. Ceo//u;m tenue;te- 
res,pedem longürn, corpus áütem tà- 
tüm feptem digitos, crürabrevia , fu- 
periora duos digitos longa ; penhata 
infetiora vix feiquidigitum; quatuor 
digitos,tresanterius verfus;membrá: 
nis junétos niore anatum; aüt corvi à- 
quatici; quartus digitus breviorad la- 
tus inferius extenditur, itidem mem: 
brana reliquis connéxus ; unguibus 
lunatis omnesacutiílimis. C444277]3 
tatn , decem digitos longam ; duo: 
decim peanis conftaritem , alz cir: 
camedietatem caudz definunt. 


Dd. à hió- 


212 
Roffrum gryfeum eft, & poft exot- 
tum paulüm flaveícit. Caput totum 
& collum plumis (ubciliffimis tegitur 
adtactum holofcricum referentibus; 
Colorisincapite & collo fuperius ex 
ryfeo (ubflaveícentis: fub guture, & 
in collo inferius gryfei coloris, ut pel- 
les ilie ( CGercfelle vocant)ex quibus 


mitrz fiunt muliebres, & ad tactum ,. 


& ad(pe&tum illius pellis pilos refert. 
Totum pectus, & infimus venter , & 
crura fupetiora plumis mollibus ve- 
ftiuntur coloris argétei. Initium dorfi 
pennis fufcis,fed quarum quxlibet in 
fuimedio maculam habet oblongam 
exalbo pallide flavam, ita ut pundtu- 
latim appareat: reliquum dorfi nigras 
habet pennas. | 4/25 obtinet longas, 
quarum initium totum ejufmodi bre- 
vibus pennistegitur,uti initium. dor- 
fi, fequitur otdo mediam partem , 1d 
eft,unolatere canarum,altero nigra- 
rum:Kemiges autem nigrae funt. Caz- 
da nigris fplendentibus pennis con- 
ftat, quarum extremitas gtyíea. Crura 
& pedesex obfcure flaveícente gryfei 
funt coloris: Solertiffima in capiendis 
pifcibus: nam, moteferpentum, con- 
tracto prius collo, ejaculatur roftrum 
in pifces, ac unguibus eos prehendit. 
Carzemilliuscomedi,fed haud melior 
efl,quàmcaroLari. 

IPECATI APOX Brafilienfibus: 
Pata Lufitanis; ideft, Anfer, nobis A- 
nas filveftris magnitudine anferis, o- 
&o vel novem menfium , figura plane 
utnoftratesanates. J'ezter &interiot 
pars cauda, collum totum cum capi- 
tc pennas habetalbas, dotfum ufque 
ad collum, alz, & fuümmitas capitis 
nigras, cuiviriditas mixta , ut in no- 
ftrarumanatum collis.In collo& ven- 
ttealbis pennis nigra paflim funt in- 
fpatíz. [n his differt à noftratibus, 
quod fitpriz major: fecundo roftrum 
anatum quidem,fed nigrum, & in ex- 
tremitate aduncum. Tertió füperro- 
ftrum ctiftam gerit carneam,craffam, 
latam & rotundam fere, nigram;albis 
maculis infienitam, — Cr///e altitudo 
cadem; inter criftam & roftrum ( in 
fummitate nimirum roftri) foramen 
transverfum magnitudine piti eft, ab 
utroque latcte confpicuum;quodna: 


t cc ———— A 


HISTORIA NATFRALI1$ 


rium vicefungitur. ^ Quartópedum 
& crurum color non ruber,íed é cine- 
rcofuícus. Cargzesmsmultam & bonam 
habet,nam fzpiflimé comedi. Repers- 
tur paflim ad fluvios. | 

Alium habui per omnia fimilem 
priori, excepto, quod longiores illz 
pennz inalis,infigni brunno fplende- 
bantcolorc , puto marem hunc effe; 
alteram feeminam. 

ANNOTATIO. Gefnerus pene 
fimilém dediticonem fub nomine A- 
natis Indicz,cujus pi&uram fe à Car- 
dane accepifle memorat. Sed color 
pennarum nonnihildiffertab Aucto- 
ris noftri delcriptione. 

PULLUS eallinaceus monftro- 
lus, magnitudine pullirecens exclufi. 
Caput habebacanaticum, fupetiusta- 
tern tnagis in acumen definens; za- 


ffrum anaticum,latum, cujus fuperiot 


extremitas deorfum inflexa.  Oce/les 
parvos , collum breve; ales paryulas 
juxta priora crura pofitas : quatuor 
crura gallinacea , earebat pectore; 
quippe eoloco, quo pectus effe debe- 
bat duo crura habens, quodlibet fu- 
perius tres quadrantes digicilogum; 
inferius quadrantem ; & in fingu'is 
quatuor digitos gallinaceos. Pofte- 
riora duo crura ejusdem figure & lon- 
gitudinis cum anterioribus miré pofi- 
ta erant, finiftruni quidem more na- 
turali, dextrum vero in exortu fuo fi- 
niftroerat adnatum , & quafi furfum 
vergebat , eo modo quafi duo finiftra 
crura fuiffent, & unum dextrum oco . 
finiftri in exortui fuiffet adglutina-- 
tum : atque ideourypigio carebat, 
quia nullum intervallum inter crura 
hzc pofteriora, & caudz locoipfi fi . 
niftro cruri exterius longiuículi pili 
canefcentes erantadnati. Pedes habe- 
batgallinaceos,& digitoseodem mo- 
do difpofitos: fed quilibet pes totus 
invetío ordine pofitus erat, ita , utin- 
feriorpars effet fuperior, & fuperior 
inferior, unguiculique etiam furfum 
non deorfum vergebant, "lotum ez 


put,collum,venter,ala,dorfum,& fu- 


etiora crura non veftiebantur penis, 
fed pilis nigris femidigitum longis;qui 
fab ventre & gutture paululum cane- 
fícebant. Infümtna; plane monítrofus 
pul- 


. natis praditinigris. 


TDUE - d 


pullus. Crura inferiora & pedes fufci | 


coloris, uti & roftrum, vitalia vifcera 
habebat gallinacea , fed inordinate 
difpofita. Cor magzum. Vivebat cum 
excluderetur. 
Avis(cui Aucfor momen non adfcripfir) 
magnitudine Alaudz , figura Matui- 
tuy. Roffellum habetre&tum, ni rum: 
Oculos nigros; crura communia fufca: 
Cauda latiufculam , & alis lógiorem. 
Totum Capur fuperius, collum fupe- 
rius, dorfum,alae, & cauda, rufefcen- 
tisfüntcoloris,ex rubro, umbra & al- 
bomixti. Guttur,collumiuferius, & 


infimus véntef albi funt coloris. Per | 'aP1 
eculumutrumque à roftro transver- | 


fim maculam habet oblongam futca. 
Clamat Gip;Gip, ut juniorgallo- pavus 
fete. 

A vis (eujus nomen Auifor nom prodit) 
magnitudine Patz,& ejusdem figure. 
Roftronigto; crafhufculo; capite nigro ; 
pectore & ventre cano ; dorfo, alis & 
cauda fufcefcentibus , cruribus fufcis. 
Clamart Zip,Zip, ut Pafler. 


| in 


FIBUUOS 21 

12224445544. 

DE ANVIBVS À QV A- 
ticis Brafilianis. 


[^e Aves marinas qu& in Brafilia 
S5 reperiunt, feptem funt notatu di- 
gniores. - 

Prima eft Q UIR A TING A grui 
magnitudine par;plumis candidis,ro« 
ftro prolixoatque acuto,crocei coló- 
ris; cruribus oblongis e rubro fubfla- 
vis. Collum ipfius veftitur plumulis 
fubtilibus & elegantibus,ut cum 
ítruthionum plumiscertent. —— 


diftinguat,interdum explicans inte 
dum contrahens, fartoriz forcipis iü. 
ftar; Raboforcado ab Hifpanis dici- 
tur. Reperiturpaflim in utraq; India. 
Plumas ejus quod longo tempore du- 
rent ; fagittis fuis adhibent Barbari. 
Ximenes adipem ad cicatrices faciei 


Avis ( quam Autdor uon nBÜMMAÁAAÍ ; fed deléndas,8&carthritidis dolores fopiés 


tantum admonet effe [heciem Curucui, de 
quacap. 12.)magnitudine Pice feré. go- 
Jirum habetbreve;craffiufculum,pau- 
lüm deorfüm incurvatum ; eryfeum 
feu cinereum : Otulos nigros, circalo 
croceo; Capuz; collum, dorfum fupe- 
rius, & cauda fuperius coloris nigri cü 
viridi caeruleo perfplendente, ut in 
chalybe polito: 4/4 fufca; T otumpe- 
&us & infimus venter egrcgij coleris 
miniati: Ca£da4 inferius albas habet 
pennas, transverfim nigro ordineun- 
datas. Crurabrevia, fufca funt: digi- 
tis quatuor, more Pfittacorü difpofi- 
tis. Reperitur hic & alia ARDE 7E fpe- 
cies:tota alba, roftro croceo, recto, a. 
cuto : Oculis nigris, circulo aurco, 
cruribus & pedibus nigris. Roffrum 


dos, fihgulare effe remedium narrat. 
Et fibi donatialarum remigiumita ut 
volantdi(tentum,arnplius quam mot- 
talis ullus diftento utroque brachíi 
poffit complecti ; occupaffefpacium, 
addit. Non facile capitur, nififorte in 
deferta aliqua infüla ; in qua pullos 
excludit. 

Tertia CALCAMAR columbe eft 
magnitudine fed volandi nefcia. In 
fluctibusova ponit & excludit; quos 
ctiam alarum atque pedum remigio 
fécati pervelociter. Malacia & pluviis 
imminebtibus tanto humero naves 
circumfluitant ,.ut à nautis faftidi- 
antür. 

Quartam A Y AY AM nominant; 
pice magnitudine, longo roflro co- 


habet quinq; digitos longum N collum chlearis inftar,plumis candidis rubris 


longiffimum, nimirum quinq; digicós 
fupra pedem. Corpus feptem digitos 
longum , caudam quinq;, cum qua alx 
definunt. Crgrafüperiora o&to digitos 
longa,& ex parte pennis veftita, infe- 


man 


maculis eleganter fuffutis,fingulariiri 
pifcibus capiendis induftria. | 
"CARACURA cft quinta, exili 
cotpóte, fubcinerei coloris, pulchris 
oculis iride clegáterubéte, ita voca- 


Altera ct CARIPIRA ;, quz quod Nierenb, 


binas partes bifarcatam caudam H.Exer./ 
p. 19:018; 


tiorafex digitos. Digiti pedum cómu- | lissutmajorislongé molis quis opina- 
nimodofe habent, quorum medius | retur. Antefolisforé ortum& fub oc- 
anteriorum quatuor digitos longus, | cáfumauditur, certo, ut volunt; fere: 
reliquibreviores,omnesunguibus In- | nitatis futurg indicio. 


D HIST O'RIA 
Sextacftt GUARA ,pice magnitu- 
dine,oblongo roftro;&anteriore par- 
terecurvo,longis pedibus. Primum 
. exclufanigricat, deinde evadit cine- 
1ca; ubi autem volare incipit egregie 
candicat, fenfim autem rubefcic , do- 


nec atate plumz illius colorem in- thia g Afiaticacuftodire, ideo inrer * 


duuntpurpurz zmulum,quem ad fe- 
ncectam usq; retinent. Vi&itant piíci- 
bus,carnibus,&aliis eduliisfemper a- 
quátemperatis. Pariunt quoque fub 
te&is. Gregatim volant, & foli expo- 
fitz pulcherrimum prebent fpecta- 
culum. Ex plumis diademata & alia 
ornamenta à barbaris conficiuntur. 


Vltimactt GUIRATEONTEON 
quafi dicas avem fzpius morientem 
& rurfus refurgentem. — Epilepfiz e- 
nim obnoxia eft admodum; alioquin 
candidis 8&: pulcherrimis plumis ve- 


ftita. 
$555555555555555 
APPENDIX. 
De. Avibus Fabulofís. 
CAPUT I. 
tDe Gryphibus. €9 Har- 
Ubi 
puce & de Fabulofis aliquid ad- 
X. ne&ere, ne & in hifce quicquam. 
nobis defideretur. Precedat Gryps 
feu GRYPHUS,cujusnomine major 
forté Aquila;urfané in Oriente& Se- 
ptentrione majora nofttis animalia 
gigniexperientia compertum eft; ve- 
nere poteft. Ejus formam fi fpectes, 
fingitur effe quadrupes , antica parte, 
feu capitesalis,roftro,& pedibus aqui- 
lamreferens;pofticàleonem.cMagzi- 
a Philof!r. tj,dinem a alij Leonis;alij lupitribuüt. 
l3. devita Mandevillius o&ies Leone majorem 
Apollonii. «e iouit, Dorfum P pénisintegitur ni- 
bA4elian.l. —.. q : P à : Lun 
4627. gris,anterior pars rubris;ale candidis. 
c Apuloii, Montes Riphaos feu. Hyperborcos, « 
t. Mie- haud oroculabipfo Aquilonis exortu 
f« —— incolunt; fed & apud Z Indos & Ba- 
d Aelia1.l. Gtcianos inveniuntur. 


Hs Nidos ex auro quod effodere con- 
flruunt, &ovaduo Aquilinis majora 


f Philoftratus tribuit. 


ACATFRALIS — 
e duriora, calidiora & ficciora; po« e parrpof, 
nunt. J'olatum avium par viavum ipfis Anglic. 1.— 

Non enim 19.6.94... 
pennate;inquit, funt, fed rubrápelli- f ^3.devi« | 
culaalarum coftz tanquam digiti có- fa Apullo- 


R z s unu. 
nectuntur. . Dicunturaurumin Scv- um 
^ gSolm. c. 


) A ^ 25. Polybi- 
ipfos & Arimafpos internecinum vi- ff, 


gereodium. Tra&at de eo P 7Elia- h£.4.627 
nus, & quomodo aurum illud aufe- | 
rantincolz defcribit, fed & equis pe- 
culiariter infeftos effe rumor eft, Vi. 
detur huc M. Pauli ; Veneti aViS i13. c. 40, 
RUC di&a pertinere; aquilz effigie; 
fed magnitudine immenfa. | Vifitut 
certisannitemporibusininfulis ultra 
Madagaífcar fitis, tanti roboris utfo- 
la,fine aliquo adminiculo clephátem 
capiat , & in fublime raptum rurfum 
ad terramlabi finat, quo carnibus e- 
jusvefcatur, Plerzque alarum pen- 
nz paffus XII.funt longz,ea cratlitie, 
quz longitudinis menturz cóveniar. 
Fidesfit penes Authorem. Naviga- 
tiones & przteriti & hujus feculi; o- 
mninó de taliave tacent. 
HARPYIS nomenàrapacitatein- 

ditum. Ex Electoo Oceani filia geni- 
tas £ Hefiodusprodit. Ponti & T er- k m Theo- 
rz filiz aliis dicuntur. Tresfuiffe V ir- sid. 
gilius dicit, Ocypeten; Allo, & Ce- 
1xzno. Hyginus Alopen Acheloén & 
Ocypeten appellavit;Homerus quar- 
ram nomine, Thyellam addidiffe cre. 
ditur. Deformafic / Virgilius T3. Aeneid, 

Virginei volucrum vultus , fediffima 

qentyts 
Proluvies , uncad, mauus , e pallida 
femper ; 

Orafame eic. 
Collocantur inStrophalidibus zz in« m ovid. 
fulis. Apollonius fugatas conjecif- ^13-Meta- 
[cfc in fpecie, quiin Creta fub Argi- "^. 
nunte vifebantur, tradit. Deipfarum 

rapacitare;ingluvie, & foeditate vi- 


de z Valerium Flaccum, o Vit- | nl 4.4r- 
.gilium,& alios, gonaut. 
* * 0 /.3.4£- 
4ncid, 
«S ( $i )xe 
AK 


CAP, 


- SC adlleraene 
DANS OOSONNS 


e 


Hora 


^ 


Lt 
MI 


SV XA 
A Pe. 


; EET z. : 


r 


C ASPEN 
"De Stymphalidibur , Smeni- 
bus €9 Seleucidibus 


avibus, 


S7 ymphalidibus , à Stymphala palu- 
7 de nomen datum eft. CMagnzirudine 
aPaufan. grues quant. 4 Ibibus cartera funt 
inArcad. fimillimze, roftratamen, ejusdé nem- 
pe duritiei, ut hominum fcuta perfo- 
rare , firmiora habent , & non uc I- 
| bes obliqua. Plinius eas citrhatas 
b L1r.c.37 facere ) videtur. Marinas eas c lfi- 
€ 120ri- 3orusfacit. Apolloniuscirca Aretia- 
£m. dem infulam collocat. Timagenes & 
Pifanderin Scythiam avolatle tradit. 
Paufanias Arabiz quoque deferta in- 
coluiffe ait. Peftebaztur humana cat- 
ne. Hercules eas exStymphalide pa- 
ludeabegit, feu crepitaculi xreifoni- 
tu, fed quod multas fagictis confe- 

cifTet. 
SIRENES quaforma fucetint,)non 
 convenitinter Authores. Alijeasíu- 
periori parte virginis formam intulif- 
Íe, inferiorein pifcis caudam defiiffe: 
alij 4 inferaaviciam fpeciem habuif- 
fefabulantur. Nonnulliin füperiori- 
busfpeciem pafferum, in inferioribus 
mulierum eis tribuunt. Boccatius pe- 
desgallinaceosaffignat. | Euftathius 
veró à Venere, quod virgineam (ibi 
delegiffent vitam,in aves transforma- 
tas tradit. Bina funt quibusdam, A4- 
glaopheme nempe & Thelxiepeja : cres 
alias Parthenope, Leucofra, 8 Ligia. Sunt 
qui quatuor & quinque fuifle fingunt. 
Sed nec de eorum ortu eadem tra- 
duntur. Quidam fanguine é cornu 
Acheloi deftillante natas volant. 
Nonnulliex congreffu ejus cum Mu- 
farum aliqua, de Venere fuperius di- 
ximus. Habzavere primum juxta Pe- 
lorum Siciliz promontorium, poftca 
in Capreis. Plinius Surrentum Cam- 
paniz oppidum, una cum promonto- 
rio Minerva, earundem fedem fuiffe 
ícribit. Finguntur tam fuavem har- 
moniam voce, tibijs, &lyra edidiflc, 
ut & mare & ventos mulcerent. Can- 
tu veró fuo navigantes occidifle paf- 
fim apud diverfos Poétaslegere cft. 


| d Aelian. 
| L7. de A- 
nim.c.23. 


DE «wuxVIBUS 


E 


2I 


De eorum cum Ulyfíle colloquio vi- 
de apud Giceronem e carmen. els. defi- 
SELEU CIDES avesvocantur, zib. 
quarum adventum Cafij montis in- 
colz, locuflis fruges eorum vaftanti- 
bus, à Jove precibus impetrant nec 
unde veniant,quoveabeant,comper- 
tum , nuhquam conípectz, nifi cum 
prafidio earumindigetur. Voracita- 
tem eis antiquitas tribuir. Ingeftas Plin.L.1o. 
locuitas nullo negocio per alvum ex- ^?7: 
| cernebant. | 


CAPUT III. 


De Phenice, Cinnamomo 69 
| Semenda. 
pHOENIX fabulofa eft avis. He- 


rodotus 4 nonnifi pictum fe vidif- a Hif... s. 
fe teftatur. Plinius P unum in toto b H.NA. 
orbe,nec vium magnopere fcribit.In 

; eius defcriptione variant Authores. 

| Herodotus non tantum ei Aquila 

|j magnitudinern ttibuit, fed & toro et- 

iam habitu eidem fimilem facit. Alij 

Pavone c majoremfícribunt. Hero- cTtet7 1L. 

doto pennz rubore perfunduncur. s. Biffor. 

Plinio veró& Solino circa collum au- €hil.6. 

rifulgore micant. Catera purpureus 

dicitur, caeruleam roíeis macalam 

pennis diftinguentib. criftis, faciem, 

fauces caputque plumeo apice co- 

honeftante. Idem. Claudianus, Ba. 

ptifta Mantuanus & La&antius pro- : 

dunt. - 


Locum ipfi. quidam d Arabiam af Locus. 
fignant: alij e Heliopolicivitate ZE- d 4m 7. 5. 
gypti primo vifum reliquere. uj- Hexa c.23. 
dam füb zquinoctialiad Orientem & "^ P-N- 
Meridiem reperiri fcribunt. Claudia- BT 
nus, & Ladantiusinacceffaloca ha- 


| ! pb. 
bitare cecinerunt, c Tacit.L 


Nec devi» convenit. Plinius pri- 14-4n. 
mum atque diligentidimum togato- as. 
rum. Manilium de eo prodiditle au- 
thor eft, neminem extitiffe, qui vide- 
rit veícentem , quidam rore vi&titare 
dixerant. Ovidius thuris lacrymis & 4tbene.1. 
fucco amomi vivereícribit. De:Nidi- !4-Dipnof. 


€———————H—Ó a EAAOSC———— 


—M —M— 


ffcatione cjus & in parentem amore ita 74/7. 
f Tacitus. Confedfoannorum numero | ! My 
7 iI19H4L. 


ubitnors propinquat y fuis dn terris ffruere 
nidum eique vim genitalem adfundere ,ex 
qua 


a6 — HISTORIA XOATVRALIS 


quafetum oriri, d primam adulto curam. 


fepeliendi patris, neque id temere , fed fub- 

lato myrrha pondere , tentatoque perlon- 
gum iter ubipar oueri, par meatui [it , fub- 
árepatrium corpus, inque [alis aram perfer- 
re atque adolere. Idem Herodotus; cx 
quoille defumfiffe videtur. 


viviisPhosnicem promittebar;aut M. 


dulce effe tradit, nefcio à quo gufta- fami. tus | 
tüm;& Plinius inter prima à Magis ex ed4. 
cinere ejus nidoque medicinas pro- 
ditas effe fcribit. Heliogabalusin co- 


autilibras pro eo. 


CINNAMOMUS feu Cinnamo- 


D 


MAN- 


Aetas. Anmortim illoram numerus varie | logus, avis ha&tenus nobis incognita i 
| definitur. Maximé vulgatum quin- |cft. Herodotus grandem efle dixir. m 
gentorum fpacium,funt qui affeveréc | Vincentius Bellunenfis paffere ali- Pepe. : 
mille quadringentos fexaginta unum | quantomajorem, colorispartim fla- - 
interiüici. Plinio fexcenti fexaginta | vi, partim coetulei, roflrilongiad fla- 
placent; Philoftrato fexcenti, Hero- | vum vergentis fcripfit. ! 
doto,Solino, Mele quingenti quadra- Locusipíiab Antiquis in Arabia af- 
ginta. Alberto trecenti quinquagin- | fignatur. DyonifiusPeriegetesterram 
ta; Chzremoni /Egyptio,fex fuprafe- | ignorari una cum Herodoto memo- 
temmille. Dezerrz quoque varia- | rat. Albertus in ZEthiopia eum locat. Albert.L. 
tur. JarchasIndusapud Philoftratum| — NiZwz ponitfeuin excel(iffimisar- 23-de Anf» | 
prope Nilumaffignat. Alijin ZEthio-  boribus,earumqueramis, feuin mon- 4^ 
pia,ut Chzremon ZEgyptius,& Orus | tium preruptis, illumq; ex cinnamo- 
Apollo. Alij inPheenicia, ut Lactan- | mifurculis exítru&um. Aromate hoc 
| tius. cum potiri Árabes volunt;boum, afi- 
Parts. — Nidomatetia aromata, Cinnamo- | norumq; defunctorum membra mi- 
num, Caflia;thurisq; farculi. Ubi il- | nutatim concifa, juxtanidos ponunt, 
lum contcendit, folaribus fefe expo- | & abícedunt. Fruftra avesin nidos 
nitradijs, alarumque continua venti- | comportant, quib. fuftinendisilliim- 
latione ignem excit are fingitur: ficfe | pares decidunt ,. & ab incolis colli- 
' cremat. Ex cremato novum oriri pul- | guntur. | 
lumconvenit interomnessquomodo! De SEMENDA non eft quod di- Altro. or- 
vero idfiat , ambigitur. Plinius ceu | car. Multa quidem ed parum verifi- nitbol. I. 
vermiculum ex offibus& medullisve- | milia deilla, Indica commétaria pro- 17€. 28, 
teris Phoenicis primó procreari, exeo | dunt. Capgzipíius,quod effe putabat, 
pullum nafci fcribic. Philoftratus nul- | quod Aldrovandus in Mufzo Ducis. 
là veloffium vel medullarum mentio- | Florentini vidit, eratcurvum, & val- 
. nmefada, exeinerevermem ex verme | de craffum, colore inanteriore parte 
novamalitemgeneratinugatur. Op- j albicante;in pofteriore purpureo ob- 
pianus ex cinere pullum exoriri re- ! fcuro, figura ovali. Roffruzm habebat 
fert. Orusex cffufoé patrisvulnere, palmumlongum,admodum acutum, 
qued fponte fibi nimia ad terram aili- | intus quidem cavum , fed fine tribus 
fioncinfigit,fanguine procreariaffit- | illisfiftulis, quibus muficam harmo- 
mat. $exum illinullum attribuitanti- niam à Semendaedi; quidam 
M quitas, fed inter vitz remedia repo- .. fabulati funt. 
Sigo ^" fuit. NamPlutarchus cerebrum ejus | TE EA 


N 


O23 MBSBUET SAPHNAB qme 23 


à 


j Biid diii qbbibbbbiit 


FTT i PETERS VEU 
MAÁN T ÍISSA 
De Avibus Exoticis ad noflraces 


accedentibus. 


| £k | capitis penb&: inde colligere licet; 


; TTE pra nimio fenio 'pennarum defluvium 
L De "uilis. pati: eàde causá fuos nidos veluti re- 


Ceüter nata repetunbunde a à fuis pul- 


Nieremb. [6:23 D Aquilas perti- liseducantur. | Carezatein provincia 
E. xd Y y nent ZzzgmaubtliciT la- Chiapz habentur, utapud de Laet in 
IO. b 

: E. : NGA coquaibtliladorü, nec Novoorbe habemus. 


Oynon- Leonis Africani 

xd quos Neri. Venuftum d: Jl De Noui 
aquilia geilus?! & infignito capite re- 
gium; Roftroeftad radicem luteo, |- 
deinde veró nigro; nigtis unguibus; 
pedibus pallidis, cruribus ventreqüe: 
e nigro-& candido permixtis ; ; collo. 
fulvo; dorfo & caud? nigris acfufcis, 

coronácriftàveni gra. Magnitudinem. 
circitef gquat vul»aris arietis, & vel 
ferocium aüduiciatar animalium, adeo 
uthomines etiam ipfos, poftquam Ci- 

curata: -eft, levi ex caufa aggrediatut. 
& involet: mitefcittamen, & aucupioó 
noh minusac reliqui accipitres, quo- 
rum genus videtur, idonea eft, atque IIl De StrutbioCa- 


[;Xoticum Oti genuszalebicuatli vi- Nieremb. 
detur, Cornüra; aviseft five auricu. Pf Exef. 
lata,parva corpore;refima,roftro bre- HU 
vi, nigra lumine lutei erubeícens iri- 
| de, fufca &z cinerea plumisusque ad 
! crura,atra & incurvaunguibus. QCe- 
teranaturà fimilis noftrazi Oto. Apud 
cofídem Americanos Tecóletlgenus eft 
bubonis autiti ; fpectaculo dignum; 
nigro & fufco colere variegatur, huic 
oculimagni & aurei. 


* 


infervirefolet. Avis dignaqueàRe- ] 

gijs aucupibus alatur ac circumfera- | 7/€10. TE 

tur. Viliorefttlacoquauhdli, feu a- Bises qusdam Strutbicamelopum De Lact 
quila virgz: frigidasamat plagas:aftu- in Infula Martagnana invenitur, 07/5 Novi 


rismagnitudine ;fufca & cinerea, r4- | Proceritateftaruram humanamfuüpe- RScoEh 


paxavicularum,murium, lacertarum, | rant,& maxim func velocitatis. Ma- 
Le 4fr- colotorumjquibus vefcitur. De Nefz | gis fupra terrain feruntur quam: yo- 
qan. Africt fao ita Leo Africanus. Avis eftomniü | lant. Barbari yastden vocant. 


Lult, carum,quz in Africi reperiuntut, ma. 
AV: De Pfíttaca. 


xima, grue procetior, craffiorqs, prz- 
dita roftro, collo & cruribus : adcó 
fablime volat, ut oculorum aciem ef- | piacechie quzdam de Pfittacis ex 

Hernandos Xizene, Chofr jo có» INfereni-. 
beraio adjicere. Ille primus itafcribir, 


fugiat; & confpe&o alicujus animalis 
cadavere , fupra terram jacent , illi-. 

de Toxzeae: Pfittaci idgenus, viridi-& 
luteo colore micat, oculi rubeo; to: 


co in illad. irruat. Raró fola, fed gre- 
ftrum. vero candenti & nigro; Külop | 


gatím volare folet. Longzvaeft;nam 
plumi capite; tanquam vulfz fuiflent LERNE j ip in- candidum inclinante. 


plerzque confpe&tz funt calvo & de- 
Ee Pro. 


, - 
an^ 2 


216 


Propenfius eft, aptiusque ad fcrmo- 
neshumanos exprimendos cxtetis,ac 
frequentius apud Hifpanos. Alterum 
genus Cacho vocant vitidi colore, ru- 


bro & candenti capite , ac minoris 


molis; quodloquax eft, nec ad modü 
diffimile przcedenti, etíi fono diftet. 
His Pfittacosvocant Hifpani cathe- 
rinas. Tertium Ouilitoton, tinctum 


virore,talandriz vocata, aut galerit | 
nonctiftatz magnitudine  Frontem | 


candidi maculáinfignitü , roftro can- 
dido & nigris pedibus. Humanas vo- 
cesimitatur, & gregatim cm con; €- 


neribus volat, cum reliqui compares | 
. M s i^ - "Y : : d " 
tantumreperiantur. Omnesvcroin | & cenuioretm: & licet ignati humanis 


| vocibusloqui ; placent tamen in cau- 


excel(isarboribusnidificanc.Primum 
dequo dí:imus genus, certas ftatasq; 
arbores, quas nunquam deferat, eli- 
git:que cumin heredestranfeanc do- 
minisillarum haud funtparum utiles. 


HISTORIA NATVR ALIS. 


albam fupraroftrum geftent, non ví- 
ridemaucminiatam. Valde locutu- 
le:z funthz higuarz, fi humanos do- 
ceantur fecmones. LMzeres vocatitur 
xaxavis,Sviridioresfunt,à paucisque 


interftinguuntur miniatis plumis. Hi. 


inguieti & cutbulenti, mordaciores, 
iracundiores, & garruli, licet rades 
humanis loqui vocibus, quas nüquam 
difcunt. Decem ex his invadunt & 
fugantcentum higuararum.Nullain- 
terhos pax. Divceríisgregibus pervo- 
lancquacunque pervadant, garriunt. 
Higuareintegriorem & corpulentio- 
remeduntíonum, xaxavisacutiotem 


lis affiduo garritu & inquietudine. 
Tertia [pecies sminimorum eft , nec exce- 
duntpafferes mole , viridesque funt. 
Hi flent , & pacatioresfunt: viror 


Sunt & quas Haitini Qzacamayas vo- | dumtaxatin illis placet. 


cant, Mexiceníes veró LA4[p. Tot ru- 
bez, przter humeros & caudam,qu 
Cyanca (unt, & galliriz corralisnoftre 
circiter magnitudine , roftro magno 


candenti & refimo, pedibus nigris, ac | 


carne fimiliter nigri, ex quibus non- 
nullz offenduntut , qux fermonem 
humanum do&z zmulentur, ruftice 
tamen & incondité:filiosq;fuos more 
aliarumavium domefticarum educet 
indomibus übialuntut. Offendas & 
alios virore diluto tin&os, nigrante 
roftro pedibusque, humeris & cauda 
virore tinétis exaturato, nec prafatis 
minores. Vivunthi juxta montium 
cacumina,excelfasque pinus. Accla- 
mant vehementer,volantq;bini.Sunt 
& montaniincondità formá , quinon 
cicurantur aut aluntur domi. Nullius 
corum caro cít edulis,nam & atra eft, 


& guítusinjucundi. Omnib. eft com- 


mune, utramque maxillam movere, 
quodnulli aliorum contingit anima- 
lium. Sunt &aliagenera, de quibus 
alij Auctores latius. | 

Ximeues lichabetde Hifpaniola lo- 
quens. Innameti funt Püttaci virides 
cum purpureis maculis,quorum zrz« in 
hacinfula gegera,majares,mediocres, mi- 
nimi. Majores ab Indis vocantur Hi- 
guarz. Hiineodiftant ab alijs reli- 
quarum infularum , quod maculam 


Clufjj Hiftoria hzceft. Inter Neo- 
tericosaurem , nemo mea opinione 
exactius & diligentius de hoc avium 
genere commenratus eft quam Vlyf- 
fes Aldrovandus Bononieníis,quito- 
rumlibrum 40. Tomiprimi Ornitho- 
logia fuz ei dicavit: llle enim Philo- 
fophica methodo tradidit quicquid 
ad Píittacorum hiftoriam pertinere 
poteft, & quatuordecim diverías eo- 
rum fpecies defcribit, tredecim vero 
iconesexhibet, quarum duo priores 
maximzíunt, & corvum magnitudi- 
nefüperantitertia & quarta columba 
funt magnitudine;quinta;fexta,fepti- 
ma;,octava,;nona,& decima mediocris 
fant magnitudinis,caudamq; brevem 
habenc, faltem non adeolongam, ut 
cres fubfequentes, quz longiore cau- 
da funt przditz: decimaquarta bre- 
vem etiam habet caudam. Priorem 
illam elegantem,quz Peétoris & ven- 
tris pénas Havas habet,tum & eas qua 
alas dorfumq; tegunt, tum etiam eas 
quain cauda coeruleas, non femel vi- 
dere memini, & iconem habeo vivis 
coloribus expreífam; atq;illam ipfam 
effe arbitror, quam Joannes Lerius 
cap.XI.Hiftorix fuz Americanz;Ca- 
nide à Brafilianis appellari ícribit. Al- 
teram fpeciem etiam videre memini 
inarce Cafaris Ebersdorfianaad Da- 

nubium 


WD E. v4 


hubium fità infraViennam,tum etiam 
Lugduni Batavorum apud Sionem 
Lucium Daniftam binas aves cjus ge- 
neris, quas poftea Magno Duci Mo- 
fcovitarum dono mittebat. Reliqua 
vero fpecies, ( preter tertiam quz illi 
alba criftata eft , & decimam quarti, 
quz erythrochloros,etiamque ctifta- 
ta ) mihi etiam confpe&z, dum ple- 
rumque aliz ab ipfo non defcriptz, 
tam breviore cauda przdita, & ma- 
jufcula corporismole , quam minoris 
generis, quz longiores cauda pennas 
habent, & collum veluttorque rubro 
atqueatroornatüm. Humanaverba 
exacte exprimere folitze: quibus fimi- 
lem unam habuit nobiliffimus virPhi- 
lippus Marnixius San&- Aldegódius, 
quam fzpe cacchinum humano more 
extollereaudivi, cum ab adftantibus 
Gallico fetmone compeliaretur hoc 
modo.  Riezperroquet; riez; id eft: 
Kide pfittace , ride. Sed quod magis 
mirum, Gallico fermone tiat fubji- 
ciebatillicó, tanquam rationc pradi: 


tá,haud dubié tamen ita edo&a. Ole 


grand fotqui mefaict rire; hocceft. O 
tnagnum fatuum, quime ad ridedutn 
provocat. Bllaque verba iterum ac 
tertio repetere folebat. Sedinterre- 
liquas unam , pfittacis primz fpcciei 
magnitudine zqualem,;apud Illuftrif- 
fimam Domitiam Mariam deBrimen, 
Ducem Croyam & Arefchotenfem 
feliciffimz memoriz ; priufquam ex 
Hollandia excederet, cui fane patem 
in coloris pennarum varietate & clc- 
gantia videre non memini. Etenim 
licet omnesfere penne corpus tegen- 
testubro colore effent infectz, caude 
tamen pennz;quz valde prolixz,par- 
tim rubra erant, partim ccerülez; at 
quz in dorfo & alis verficolores ex 
flavo,tubro& viridi, quibus caeruleus 
coloretiam perraixtus. Caput circum 
oculos albi coloris erat, finuofisque 
lineisnigtis, quemadmodum caudx 
caput,diftin&um erat. Píittacum , 

ui fimilis effet, apud nullum Au- 
&orem defcriptum memini. —Eà 
porro avis Annam Illuftriffipz Du- 
cisneptem, nunc Comitem Megen- 
íem&: Dominam de Grosbetee;adeó 
diligebat, utquocunque per concla- 


— ——MM M M aM——— M — M  — MÀ A MÀ —ÀM ; 


y. B ORS VS 219 
ve fpatiaretur , illam fubfequeretur, 
nec quémquam veftem ejus attinge- 
re confpicerer, quin morfu illum ap- 
petéret;ità Zelotypia quadam ]labora- 
reyidebatur. Ceterum pfittacus il- 
le majoris generis, quem Leriüs capi- 
te fupra memorato à Brafilianis Ara£ 
vocati fctibit, valde elegans etiatn ef- 
fc debet: nam alarum remiges pen- 
nas, & caudz; quz fefquipedalislon- 
gitudinismedia ex parte coccinci co- 
loris efle refett;alterta prorfus elegan- 
tis cyanei tubofeunetvo., qui medias 
pennas per longituditiem fecat , di- 
veríos illos colores diftinguente ; re- 
liquas vero totius corporis pennas 
prorfüs cceruleo colore tinctas effe. 
Addit utrumque genusillud majo- 
rum pfittacorum. Arat videlicet & 
Canide,magna effe in xftimatrione a- 
pud Brafilianos , quia illorum | ennas 
ter quaterve in anno vellunt ad ve- 
ftem, pileos, clypeos& aulzàá confi- 
ciendum , tametfi domefticum non 
fit, quia tamen in vaftis arboribus me- 
dios vicos occupantibus frequentius - 
verfari folet quam in filvis. | "racer 
binosillosingentes; idem Lerius cría 
autquatüorPfittacorum genera apud 
! Brafilianosinveniriait: Przzuze vide- 
liceretiam majufculorum,&crafliore 
corporis mole praditoruim cui 4zca- 
rüus nomenindunt Brafiliani Touou- 
pihamboutij; caput ornaturn habens 
verficoloribus, flavo; rubro, & viola- 
ceoextremgijsalis fuaverübentibus, & . 
caudz pennis oblongis & flavis, reli- 
quo corpore prorfus viridi:hocgenus 
! ratiffime ad exteros transferri, nul- 
lum tamen facilius & perfectius edo- - 
ceriad humana verba pronuntianda, 
quam iftud. Addit etiam, Brafilianam 
quandam mulierem in pago; binis 


E Infulá in qua ipfe cum 


alijs Gallis habitabat, diftante, fimi- 
lem pfittacum in delicijs habuifle, qui 
co intelle&u & tatione przditus vi- 
debatur,utcomprehendere& difcer- 
nerepoflet,quidquid ipfa diceret que 
illum educaverat. Nam cum;inquit, 
animi recreandi gratia , in illum pa- 
gum profedi;ante illius mulieris edes 
interdum tranfiremus, cópellare nos 
ipfa folebat his verbis: Vultis mihi pe- 
Ee i &inem 


HISTO'RLAÁ 


220 


ACATVRALIS 


dinem dare velfpeculum,& illico cf-|bam. In fecunda zavigatioze, quam 


ficiam ut meus píittacus coram vobis 


cantet & faltet ? Siejus petitioni an- 
nuebamus, fimulacquadam verba a- 
vi pronunciaverat, píittacus nonmo- 
do in pertica , cui infidebat " faltare 
incipiebat, fed etiam gartire, fibilos 
edere, & Brafiliorum ad pugnam fefe 
parátium vociferationes imitari. Bre- 
viter, quandoin ejus herz mentem 
veniebarut diceret, Cane , canebat; 
Salta; faltabat; fin vero egréferens, fe 
quod petierat nonimpetrafle ; paullo 
acerbius avi diceret, Auge , hoc eft. 


Bataviin Indiam inftituerunt Orien- 
talem,in Javà vicinisq;quibusdamIn- 
fulis pfittacos obfervabant longe illis 
elegátiores, quosé Brafilia advehere 
folent;eosq;à Lufitanis,quiin Java & - 
Moluccis verfabantur, noyras appel- 
latiintelligebant:&illos quidem cor- 
porismole non valde magnos, fed ad- 
có elegantis coloris , ut venuftiores 
depingi non poffe exiftimarent. Pe- 
&usenim& ventrem pennz rubri co- 
loris floridi fplendenrtisq: tegebant, 
dorfum aurei coloris pennz;alasvero 


Sile,immobilis filebat, nec ulla ratio- | viridis&z ccerulei commixtorum co- 
neceumadlinguam aut pedes moven- | lorum pennz ornabant, fub alis fuave 


dumexcitare poteramus. Secundum 
genus Marganas à Bralilianis appella- 
tur, quale cít eorum pfittacornim, qui 
in Europam inferrifolent, nec magni 
apudillos pretij;propterabundátiam: 
non vero minusiíticfrequentes funt, 
quam apud nos columba. —Pfizrac 
zertii generi , ab ipis Tous appellati, 


rübens color fplendebar. Valdeau- 
tem ingens erat iftic illarum aviü pre- 
tium, ut non minoris xflimarentur, 
quam octo aut decem thaleris Ger- 
manicis. Linfícorius fcribit, Lufitanos 
fxpiuspericulumfecifle,an Olytfipo- 
nem transferrevivum aliqué poffent, 
fed nunquam voti compores factos 


majores non funt fturno , & univer-! fuiffe, quod nimis tenelli & delica- 


fum corpus tectum habentpennis im- 
penfe virentibus,caudz vero pennz, 
quz valdelongz,flavum colorem ad. 
mixtum habent. Illud etiam adde- 
batíe obfervaffe , pfittacos illius re- 
gionis nidos ex arborum ramis pto- 
pendentesnon conftruere , ut topo- 
graphicis fuis tabellis quidam perfua- 
dére conantur: at in arborum cavis, 
eosque orbiculariforma,fatisque du. 
rosacfirmos. Ceterum cumíub ex- 
' tremum annum Chrifti millefimum 
quingentefimum fexagefimum quar- 
tum effe Olyffiipone apud Sebaldum 
Linfium GermanumlUlmenfíem,me- 
mini filium ipfius Rodericum ex Fer- 
nambuco Brafilianorum,ubi commo- 
rabatur, eó appellere & navem mer- 
cibus onuftam advehere, in qua et- 
iam aliquod mancipia , & nonnulli 
pfittaci quartz fpeciei ab Aldrovan- 
do defcripta; atque alii etiam mino- 
res, fturni magnitudinem non exce- 
dentes, prorfus viridis coloris pennis 
te&i, fed omnes brevi cauda pracditi; 
& alboroftro: idquegenus valde fru- 
gibus noxium referebat. Eos in iti- 
nere maizi granis alueret, cujusmul. 
tasfpicas eumadhuc habere obferva- 


——— M À e 


lumbzque effe magnitudine : 


tuli fint : Batavi tamen eam Indu- 
ftriam adhibuerunt, ut unum vivum 
Amfteldamum ufque retulerint, qui 
tametfi non effet 6 felectiffimis; cen- 
tum tamen & feptuaginta florenis e- 
jus Provinciz, hoc eft , paulo pluris 
quam feptuaginta thaleris venumda- 
ri potuit , quemadmodum in diario 
illius navigationis adnotatum com- 
perio. Isinitinerepleraq; verba Hol- 
landica, quz à nautis audiverat, pro- 


! nunciare didicerat;adeoque cicurem 


ipfum ejusherusreddiderat, utroftrü 
in os & auresejus infereret fine noxá, 
pilosque barbz ipfius componeret;at 
fi quisalius manum admovere vellet, 
illico morfuillamappetebat, haud fe-. 
cus quam canis quifpiam. Anno porro 
Chrifti quinto fupra millefimum &z 
fexcentefimum mittebat mihi Taco- 
bus Plateau pfittaci cujusdáà iconem 
vivis coloribusexpreffam , cui cum fi- 
milem hactenus non viderim , neque 
apud quempiam adícriptum memi- 
nerim, inhoc Auctario ad Exotico- 
rum hiftoriam typis jam expreífam 
adjunctam volui. Eum autem fe plus 
quam biennio aluiffe fcribebat, co- 
caput 
illud 


Jg WE .twl 
illud habete piene inftaraccipitris, e- 
jufcemodi nempe coloris pennis tc- 
&um;ardentesoculos. Collum & pe- 
&us verficolores penne obfidebant: 
quas, cum irafcebatur, aut moleftiam 
aliquis ipfi crearet, admoto ad cavea, 
quà conclufus erat, aliquo animali : 
furrigebat,ut criftatus quodammodo 
videretur.Erant autem ille rubefcen- 
tis coloris, & extima parte caerulei e- 
legantiffimi. Ventris pennz fimilis 


VIBQUOS 22 
plumulx caput tegentes bréves ad- 
modum & virides,pratet eas que ver- 
ticem fupra roftrum, quzque totum 

'gutturtegebant; namilla rubrum, e- 


| legantem & flloridum colorem habe- 


bant. Demareloquor, quia foeminae 
pennulz dilutius rubebant, neq; tam 
amplum fpatium occupabant, quàm 
in marc. Oculi erant nigerrimi: ro- 
ftrum craffum& firmum,fuperna pars 
adunca& mucronata , utin reliquis 


fereerát coloris, fufco tamen infuper | pfittacorum generib., Ejus color fub- 


fuffufz colore. Doríi pennz virides 
& alarum remiges peanz fub coeru- 
lez: cauda frequentibus pennis viri- 
dibus, ícd non longis conftabar. 
Pratermittere nequivi , quin pfittaci 
pufillum,genus exZEthiopia locisque 
Manicengo vicinis , proximishis an- 
nisà Batavis naucleris allatum, fimul 
& marisiconem, (fcemina vero multó 
eft clegantior, utriufq: enim fexus al- 
latus ) Le&toris oculis proponerem.. 
Corpufculi moles fringilla magnitu- 
dincm zquabat, hoceft, duarum un- 
ciarum cum femifle logitudinem ha- 
bebarab infimo collo ad uropygium 
ufque. Omnespennulz corpuículum 
regentes viridis erant colotis, fed in 
quibus manifeftum apparebat diícri- 
men: nam quz in dorío faturatiores 
erant,que in ventre dilutiores. Remi- 
gesalarum pennz trium unciarülon- 
gicudinem habebant: & tametíi pro- 
ná parte , co videlicetlatere quo bre- 
vioribus villis erant preditz, quoque 
fefc invicem tegebant , viridi fàturo 
colore effent tin&tz ; altero tamen , 
quod longiores villos habebat;& tetá 
fupiná parte fufcierant. Caudz pen- 
nz elegantiffimz erant & pane binas 
unciaslongz, paulo minus femiuncia 
latz;colore eà parte,quá uropygio in- 
fixz,viridi cum flavo permixto tin&te, 
deinderubro eleganti,demum nigro, 
peftremo viridi : & tres ifti poftremi 
coloresabinvicem diftinc&ti, velutiin 
quorumdam pfittacorum viridium , 
majore corporis mole praditorum, 
caudz pennis videre eft: ifta autc vix 
confpiciebantur , nifi cum caudam 
explicaret, quia abaalijs ejusdem Ion- 
gitudinistegebantur, qua prorfus vi- 
rides. Collum breve & crafliufculum: 


! rubens, crura breviafemuncizx longi- 
| tudinem vix equabant, cineraceique 
coloris (quamis erant tecta , ut alio- 
rum vulgarium püittacorum pedes, 
iique in quatuor digitos divifi , quo- 
rum binianteriores & imparis longi- 
tudinis , bini pofteriores & illi etiam. 
impares , brevioribus quidem articu- 
lis duobus przditi, hi interni; longio- 
ribusautem tribus, & hi externi. Un- 
gues albi & fatislongi. Valde exilem 
habere vocem, & dumtaxat pipire ob- 
fervabam. Gaudet confortio. Cum 
edebar, altero pede cibumnon tenc- 
baturalijpfittaci , fed roftro carptim 
cibumarripiebat. Cibusautem ma- 
gnaexpartephalaridisfemen : illo e- 
nim libétius vefciobfervabam, quam 
ullo aliofeminisgenere. Mihiautem 


| quidam confpe&i füuntadeó edocti, ut 


panem aqui tinctum carptim morfti- 
cando ederent. Potuseftaqua. Illud 
praterea in hac avicula animadver- 
tebam,quod feemellz fenefcentes vix 
edere volebant, nifi cibumjamà ma- 

| recarptum, & aliquamdiuin prolobo 
retentum, & quafi coétum fuo roftro 
reciperent, ut columbarum pulli à 
matreali folent. 

Apud Nirembergium de Gvaca- 
mayanhzc leges. Gvacamayag genus 
pfittaci eft pulcherrimi,qui cum pue- 
ris ludit. Incompofite formz eft, folo 
veftituin pretio habetur, neque prz- 
termittenda induftria & mirificus in- 
ftin&us hujus alitis. In Potofi qui- 
dam pfittacus, quem lorum vocant, 
admirandi ingenij. Vocabat Indos 
occurfantes patriz fuz nomine Col. 
la;leuca; Huayru, Quechua,&c.qua. 
fiqui iplorum mores & veftimentiri- 
tus dignofcerec. Diffimulatam In- 

Ee 5 dam 


Niereinb. 
Hifl. Exót, 
cap. 63. &» 


222 | 
dam nobiliori natu & pxné Regio di- 
gnovit. Cum vidiffet llam , dixit: 
Huayru, Huayru, Huayru. Ignobi- 
liorifta natio eft, quam illa ciijus ge- 
neris fe fimularct fémina.; Finxeraríé 
Paliam é Regia ftirpe. Matrona par- 
tim pudens, partim irata,fputo & tna- 
ledi&o avem affecit, Hifpali etiam 
alius pfittacus agnovit Medicum in- 
dignum nomine & arte; quem , quo- 
ticscunqüeoccürrcbat ; convitijs va- 
rijs profcindebat € feneftra , donecli- 
te impetravit Medicus ne fufpende- 
retüribi. Alius Pfittacustabernarij 
vinatijfolitus audire illum domi que- 
rentém vinum non vendi , quodace- 
tum effet. Didicithzc verba, atq; ad 
januam fufpenfus garriebat repetito 

rxzconio, Acetumeft, Acetum eft; 
quod facile fuit ementibus credere: 
donec herus madefaciens (aquam e- 
nimodio habenthz aves) & caítigans 
pfittacum di&avit, Optimum meri, 
Optimum merum , quod pfittacusfic 
animadvetíus didicit; & poftea ad ja- 
nuam idemtidem publicabat ; opti- 
mum tnérum effe. Multi pfittácorüm 
fimpliciffimi utád crocitantem pfit- 
tacum éx arbore, in cujus ramis au- 
ceps latet, multitudo ingens convo- 
licet, capique facile patiantur: nil e- 
nim vifo aucupe terrentur, fed ut la- 
queo trahantur ad collum conjecto 
expectant, necaufüpiunt üno captàá- 
to, &inmantici; quápracinctus eft 
Venator ; ipfis cernentibus repofito. 
Pfittaci faciem univerfim exprimit; 
quem quoq; cantuadáamuffim zmu- 
latur Nzjra, que ex Moluccanis Infu- 
lis in Indiam impórtaátur, pénnis tà- 
men rubris ctebrioribus veftita eft. Il- 
larum uria Viginti aut triginta parda- 
visin India venit; qux poftquam cum 
pfittacis & afpectus amdéenitatemi , &Z 
garritus jücuriditateni coniiunetiü 
habeant;hocfibi peculiare quioq;ven- 
dicant , quód educatorum fuorum ; 
autaliàs quoque adftantium capita & 
barbas;ut& aures denteíq;linguis fuis 
blande detricent áut allingant, quas 
partes ftudiofe quafiad vivum emun- 
gunt, & emundant, adeo ut illarum 
&ltoribus ex his gefticulamentis oble- 


[nmn ———————ÓÀ DUüÓ Ó———— ——bRH OMM / CAA|("NMHY'/Dnn0Ó€€€Ó€€€€———— — p————— al 
^ y 


HISTORIA AATURALIS 


Gationisemergathaud parum. ^ Ta- 
ceo, quódacutius attendenti coloris 
jucundi varietate pfittacos haud le- 
viter exfuperare videaritur. 


 &. De Picis. 


pres enumeratas Picorü fpecies 
- dantür adhuc apud Amcricanos 
duo Picinempe Saluziferi Gc Imbrif eti; 
Ille Heubquecholiototl ; feu avis capiti 
fimilis dicitur. Nobilis eft à capitis 
dolore levando. Merula major eft, 
roftrolongonigroq;;fedinferna parte 
longé breviori; verticé ac pxné toto 
collo defuper rubeo;infernis partibus 
oninino cinereis;alis vero ac dorío ni- 
gris,fed albistransvertisquelineis va- 
riatis, Degit Pavatlanicis agris pro- 
vinciz l'otonacapz. Pici fpecies eft 
arbores perfotans ; cujus capitis plu- 
ma rubefcentes applicata & cenglü- 
tinatz , capitisferuntur cürare dolo- 
rem;fivein eamfíententiam veüerint, 
quod verticiavis adhercant,;fiveid ira 
fehabereexpetrimentoaliquo depre- 
lienderint. Hic Qzaroteziaudit. UI- 
pupa magnitudine & fufco colore 
variatur. Roftrum, quo excavat ar- 
bores perforatque , tres digitos lon- 
gum cít; firmum & candens , & in- 
terne brevius. Caput eft parvum ; 
ac rubris conte&um plumis ; crifta 
qüoque rübrainfignitüm; ac cresun- 
cias longa, fed fuperna parte nigra. 
Alterutro colli latere fafcia candi- 
dà defcendit ad ufque circiter pe- 
&us.. Crura pedesque livida funt. 
Vivitnon longeà riari Auftrali. A;- 
dificat in arboribus excelfis : vefczzur 
cicadis , tlaolli , & Vermiculis: ims 
brium tempore éducat ; hoc eft à 
inenfe Majo ufque ad Septembrem: 
edulis tamen noiü eft , riec alium, 
(quodacceperim ) pratat afüm. Pi- 
ci Martij datur in Nova Hifpania fpe- 
cies niaxima; Cujus pulvis falutaris 
eft hydropicis. 

In Nova G 


alacia Picé íunt exi: 


gétem ; ubi femel ariftis iricubue- 
rint, profternant atque conculcent,; 
neq» 


Nieremb. ' 
Hifl. Exot., 


O. CAp. 


iO. 
49.49 


De Laet. 


les; nec pafferibus multo majores ; 174. 0ccid. 
fed tanto ntiméro ; ut integram fe- /.6.c.1. 


Nieremb, 
Hifi . Exot: 
- li. 10.0.59: 


D E e4 


neque clamore aut alijs terticula- 
mentis deterreantut. Eft & Pica Xo- 
chitenacatl di&a columbz magnitu- 


dine, roftro prz corporis mole tma- 


ximo , fuperiori parte Juteo , infe- 
riori vero fabnigro, & in purpuretm 
colorem vergente, oculis nigris; fed 


iriderubefcente ex luteo , ac 'Icliquo 


corpore ceruleo cinereoque. —Vi- 
vit circa litorà Oceani Auftralis; pis | 
fÍcibus,quosrapit;vefcifolet. — coge; 
vide apud Nierembergium Hiftoriz 
Exoticz pag. 299 


Vl De Sturno. 
D Sturnos videtur pertineré 
qua Preropbenicus Indiarum,& A- 
tülchi dicitur, de qua fic Nieremberg. 
Alarum infigne commendatácolchi- 
chi , feu avem humetorum rubeo- 
rum; impetfavitque ab Hifpanis ho- 
norificum nomén, quiaves commen: 
dadoras illas vocant; quod zmulen- 
tur Equitum militarium infignia: Si- 
mili rubore ad látusfulgentia. Stur- 
norum ; quos Hifpani tórdo$ vocáa: 
müs, videatur fpecies;  Magnitudi- 
ne, colore; & formá pares dant, & 
cum eis ubicumque verfantur, quan- 
quam humeri primo fulvi appareant 
in rubrum vetgentes , & cum atate 
proceffere; in fulvum omnino mu- 
teütür colorémi. in cáveàás €onje- 
&i, voces reddunt humanas, & lepi- 
de garriunt: Quavis re oblata ve- 
jountnr fed pane maximeatque In- 
dico frumento: Calidis frigidisque 
€as aves reperies regionibus, ab Hi- 
Ípanis colonis fubeorüm humero:- 
iuni corümendadozas, ut dixi , vo- 
€atos,fed numetofis agminibus func 
oppidanis admodum molefti, eosque 
audacter incurfant; precipue regio- 
ibus fervidis do miatititiis. -Malüni 
infuavenique przxítant fuccuni ; & 
in arboribus non procul ab oopigits 
hominumque Commercio nidificant; 
& fata,in quibüs forte confederc, de- 
Vaftant atque dépopulantur. Can- 
tant luduntque, feu caveis inclüdan- 
tut, feulibére per domos permitran- 
tüt incedere. 


223 


VI B QoS. 
[2 IL *De (iturm- 


E Gotuürnibus itaidem Nierem: 
bergius. ^ Coturnices vocabat 
Nova Hifpania Co/z, quarum gene- 
raex Francifco Heriándo dàbo. No-- 
| ftratibus funt fimiles ; etfi ad perdi- 
cum fpecies fint citra dubium refe- 
renda. — Multa gezer4 apud. Novos 
Hifpanos reperiuntur nonnulla fu- 
Íca & criftata , quz quaubtzonecolim 
nuncupant , mediocris magnitudi- 
nis 5 alia fufca quoque; fed criftaruni 
éxpertia, & paulo minora ; alia o- 
mnium iaxima fulvaque; fed capi- 
tealbo & nigro, colore variato; ex- 
iremis vero alis dorfoque candenti- 
bis , pedes vero ac roftrum nigra 
iunt. Hifpanis; üt dixi; coturnicibu$ 
affimilantur. Omnia & bono & gra- 
to conftantalimento; fi tainen jugus 
les duobus tribusve diebus , ance- 
quam affa apponaürur menfis. Exhi- 
betur earuni caro etiam male haben- 
tibus: nec eft apud Indos ulla alia 
poft cohortales, qua illi poflit apte- 
ferri, auc alimenti falubritate aut gli- 
ftu. Canunt noftratium inftar ; et- 
fializ aliis fuavius. Caveis iüclu- 
duntur: vefcuntur Indico iioftrove 
frumento, & funt quam plurimis hu- 
jus plágz locis familiares. Alibiideiü 
Au&or de Coyokozqué ieu colli fo- 
naliinquit: Ípecies eft colin; feü co- 
turnicis Mexicanz, inter quam- plu- 
tesalias ; de quibus loqueinür feor- 
fim: Ergo coturnicibus vocatis à no- 
ftris (S hzc eft ; magnitudine ; E 
cáritu; nutrimento ; eoe & mori- 
bus. Sed diverfo colore ; qui fuper- 
ne eft ex fulvo candidoqüe commi: 
xtus , iriferne vero tántuüm fulvus ; 
etfi verticeti & collum nigtantes aba 
bxque plümz occuperit; & tzniasab 
uttoquelateré adeoque à collo adu- 
trumqué collum efforment atq; con- 
ftituant;. Oculi funt atri ; & fulva 
crüra. lüdigenaavis eft; cainpeftri- 
busqrie locis; velut & noftras ; fre- 
quens; ac fimili étiam alimento ; & 
Ee 4 quod 


224. 
quod ad illud perdicis Hifpanicz 
(;eft enim cjus fpecies) proxime ac- 
cedat. —Cokuicuiltic , leu. coturnicis 
fimulacrum, coturnicis quoque no- 
ftrze fpecies eft, albis , nigris cocci- 
neisque variata plumis , & protra- 
&is defuper potius lineis quam cir- 
cumícriptis maculis, fubter vero po- 
tius maculis frequentibus, quam li- 
neis, pedes cruraque cyanea funt; 
fed cantu, magnitudiue, moribus; 
cxterisque cun&tis prxcedenti omni- 
nofimilis. Sturnocft A4coZiz magni- 
tudine par, cruribus pedibusque vi- 
ridi pallefcentibus & in quatuor di- 
vifis prolixiores digitos. — Roftrum 
eft luteum, & longiufculum pro cor- 
poris proportione , tenueque & mu- 
cronatum, oculi nigri , iris fulva, ca- 
putque parvum.  Inferna corporis 
candida funt, lateribus fufco macu- 
latis colore; fuperiora vero & cauda, 
quz breviufcula eft , fulva funt, fed 
maculis nigricantibus diftin&ta , & 
candidis lineis quafvis pennas cir- 
cumambientibus, ejusdemque colo- 
ris punctis nonnunquam confperfis. 
Lacus incolit, pifcofumque eft , nec 
tamen admodum ingratum praftat 
alimentum. Vermiculis, mufcis, & 
alijs parvis animalibus qux volitant 
circa paludem, vi&itarefolet. . Indi- 
gena eft Mexicani lacus. Caput mi- 
ra colorum varietate micat. Quod 
medium atra linea fecat, ac velut ci- 
nerex alix latera, maculz vero par- 
vx & candentes canthos externos: 
collum pe&usque cinerea funt , cz- 


HISTORIA. NLATFRALIS 


dem fant avicule plumis rubicun- 
dis, quos Hifpani ob fimilitudinerma 
nominant L4fcizias , quanquam can- 
tus harum fitadeo ingratus, ut mali 
augurij olim dixerunt barbari. 


TX. De diss 


Enus Turdorum- Chrappam in- Niere, 
colit, quos vocant pafferes fabras. Hist. Exot. 
Nigri funt, folum inpeétore & capi- ^19.*. 57: 


te rubri. Fructu quercino dumtaxat 
vefcuntur. Roftro perforant corti- 
cem pinnum, glandem fingulis fora- 
minibusaptiffime accommodant, ut 
manu extrahi nequeat, fic omnem 
pinum ornatiffime cingunt glandi- 
bus incifis, Mox pedibus hzrentes 
cortici, tendunt roftro glandem, & 
vorant. Alia fententia Gomarz eft 
de Pafferibus, quos vocant Hifpani 
carpinteros. In Dariene fcribit nafci 
palmas , quarum truncus per extre- 
ma attenuatur : in medio nidificare 
quosdam pafferes excavato| roftris 


nidos. Hos paíleres vocat ipfe Pzzos 


& putateffe quos Plinius Picos dixit; 
Hifpani Fabros. Addit ex Aliquo- 
rum fententia, vim recludendi nidos 
ferro impeditos non effe alicujusher- 
bz, fed ipfius pici, cujus tactu infrin- 
gi metallum. 


X. De eza- 
"bus. 


tera 6 fulvo in viride potius incli- 
nant. 


VIII 


QE eft Anatis quatn Cel feu xieremi, 
aquatilem. leporem. | confueverunt nifl, Exot, 
vocare Mexicenfes. Hac cum de- /.16,c. 3$. 
fcripta delineataque à quibusdam 
recentiorum cadem prorfus effet, ni- 
fi caputlonge majori infigniretur cri- 
fta, atraque, venter colore argenteo 
fplenderet, & colluminferne niveo, 
fuperne vero é nigro vergente in fu- 
fcum. Lacubusinnatat, ac juxta eos 
perpetuo veríatur: nam neque vo- 
landi potis eft , neque per terram 
commode incedendi; femoribus ita 
reliquo corpori connexis atque coa- 
litis, ut nàtatui non inceílui queant 

infer- 


9e (Perdi- 
chus 


De Latet. Unt in Peruvia Perdices quas à 
Ind.Occid. J (ono Yutu vocant. Duorum gene- 
L10.65. sqm. Aliz majores, qux mole acce- 
dunt ad Gallinas, & tantum in foli- 
tudinibus reperiuntur. Alix mino- 
res quam LHifpanienfcs , fed carne 
longe optima. Utraque funt colo- 
repardo,roftris & pedibusalbis. Ibi- 


[p R——^€———£—RARÓ———————————— M —— —À————— HA ad 
t ——— M a — € € M —ÁH— M M M HT MÀ —— M M M ÀÀ € M 


infervite. Pifcibus quos involat ve- 
féituriindequé vi&itat. Proleminjun- 
cetis atque arundinetis educat , nec 
anatum neftratium vulgarem vincit 
magnicudinem. cMafeulus aliquanto 
longior eft, corpore , collo accrifta 
ampliori. Roftrum feeminz brevius 
cft; nigrum & utrimque juxta oculos 
plumis fulvisrectum , cum mas can- 
dentibus tegatur. Hzc eft avis illa, 
quam Indi fabulantur ventos evoca- 
re,ubife peti ab aucupibusfentit;qui- 
bus flantibus turbatisque undis ever- 
tantur monoxyla;illamque infequen- 
tes fübmergantur , fi quinque prius 
"*fagittis excuffis arcu non contingat 
attingatquetrucidari. In ejus ditle- 
&c corde reperirigemmamarbitran- 
turad inulta utiliffimam, & ma-imo 
habitam in pretio, necalij quam Deo 


DE w4VYIBUS 


22y 


lacui Mexicano, & quale alix lacu- 
ftresavesfolent przítare alimentum. 
In Afiaquoddam eft genus anatum; 
quod non immerito quis intet cor- 
nicines retulerit, ita voce cornuum 
fonitum imitantur, quz inflarefolent 
per difpefitos equos iter facientium 
duces. Efteaavis, quamvis inermis. 
Audax & ftrenua: quam etiam ma- 
los Dcemones terrere, Turcis per- 
Iuafum eft : certe libertatis adeo re- 
tinens , ut ctiam per totum trien 
niumin corte nutrita, facultatem na- 
&a, libertatem faginz anteponart, fe- 
desque naturales & fuetosalveos vo« 
latu repetat. 


XI De Mergis. | 


À D Mergorum hiftoriam perti- Niéremb. 
».nent Mergus Americanus , & Hifl. Exot. 
M-rgus maximus Farrenfis feu Ar- /.30.0.27. 


confecrandam. Verum hz nuge funt, 
& mendaciaab horum hominum pro- 


fecta credulitate. In(uavi parumq- 
falubri, velut & alix aves paluftres , 
nutrimento conftat;atque idee à nul- 
lo fagacioris palati in. cibos admit- 
tenda. 

Eft & apud Indos gezus quoddam a- 
natisfere ( hirandinem Hifpani Indi- 
gena appellant)zezepazlaboac domefti- 
cz magnitudine, quare idem ufürpa- 
vit apud Indosnomen: roftro lato eft 
& longo, undequaque nigrante. Lin- 
guaalba, cruribus palmisque ex pal- 
lido rubefcentibus, collo & capite vi- 
ridibus, purpureis, & nigro fplenden- 
tibus colore, adeoque pavonino aut 
heliotropiz gemma; oculi nigri funt, 
& pallens iris ; pectus candens, reli- 
quum vero corpus inferrefulvum, & 
binis maculis juxta caudam utrinque 
candentibus infignitum, fuperne ve- 
ro femicirculus quibusdam in ambi- 
tu ex albo, tendentibus in fufcum; 
intra vero é nigro in viridem fplen- 
dentem.  Alx initio cyanez funt, 
mox candidz , & tandem virenti mi- 
cantesfplendore: earumdem tamen 
extrema altero latere fulva funt , al- 
tero vero fulgida atque viridia: cau- 
da defuper fübtusque per ambicum 
candefcit, ceterum infernenigra,; pa- 
- vonacea vero fuperne. Advena eft 


——————— —— Ó————O—€— cn5——————————————————————————'''ÓÓÓQ 


| €ticus, Hle exiguiseftalis, 1deo mon- 


ítrofa. |. Hic ita à. Clufio defctibi- 
rur. Avis marina eft , & palmipes, 
anfere domeflico major , aut certe 
magnitudine illizqualis: nam à col- 
lo quá parte pe&ori coniungitur, uf- 
quead oropygium, binos pedes lon- 
gà erat : corporis ambitus binorum 
pedum longitudinem fuperabar. A- 
lz quatuordecim uncias longz; cau- 
dà brevis , vix trium unciarum, col- 
lum fere octo uncias longum , ejus 
ambitus paulo major , caput breve, 
tres uncias latum , roftrum nigrum , 
mucronatum, quatuor unciatum ma- 
gnitudinem fuperabat. Linguapz- 
netres unciasloenga, nigra, mucrona- 
t2, cartilanigea , quodammodo ca: 
rinata, fuperiore parte quaroftri par- 
ti conncxa erat , parvis dentibus in- 
trorfum recurvis utrimqué prazdita, 
media autem parte afpera: palatum 
fimiliter quatuor exiguorum & bre- 
vium dentium introrfum fpe&tantium 
ordinibus conftabat ; quibus efcam 
retineret & conficeret: namroftrum 
dentatum non erat. Totum corpus 
denfis pennis tectum habebat, qua 
in pectore, toto ventre, & alarum fu- 
pina parte breves & candida, in dor. 
foautem alarumque prona partelon- 

giorcs 


226 
giores& nigra , fingulx tamen circa 
extremum, geminis maculis albis in- 
fignitz , quz in dorfi quidem lateri- 
buslongiores, majoribus, qua vero 
circa collum in medio dorfo alisq;fu- 
pra caudam , minoribus, ficutaliz a- 
liisincumbentes, invicemque tegen- 
te$ád maculasillas ufque , eam fere 
varietatem reprzíentarent 7 quz in 
meleagride üve Numidica gallina 
confpicitur. Gollum veluttorque cin. 
&um erat, e nigris pennis conftan- 
te: caput étiam fimilibus pennis te- 
étum : quz tamen ocülos & roftrum 
ambiebant;parvis maculis albis erant 


H1$T0 RIA C ATVR ALIS 


gusillemarinus, cujusmeminit Ge- 


ínerusin Paralipomenis adHiftoriam 
de Avibuspag. 767. nifi illi in dorfo 
cineteas plumas nigtis macu'is con- 
fperfasttibueret, LHuicíimilis efta- 
queus lepus, cujus jam meminimus. 
Iconem vide apud Clufium. 


XIL DeHirundine 
( "Laudat agmen vs cucullata a- 
quatica. Hirunda Exotica aquatica 
& Gallinago filveflrts aquatica. Quas in 
fuo Gazopliylacio terumiNaturalium 
defctipfit, & sere exprimi caravit INo- 


—7 nos dil 


diftin&z ; fub gutture etiam aliquas | biliffims D. Do&tor Beslerus , Ami- goyjoy, ig 
parvas pennas albas nigris permixtas | cus nofter plurimum honorandus. G5zop)y- 
habebat: prona fimiliter colli pats fu- | DezZz itafcribit../ Animal hocce ca- /acio ner. 
pra torquem illum nigrarum penna- pite aionftrofum; in aquis natare ex Natarat. 


rum , ad unciz longitudinem parvis decubitu naturali conficere licet. 
pennis nigris ; lateratamen alba ha- | Comam quamin fronte certis, fer- 


bentibus , erat ornata, quemadmo. 
dum & ea parsquz infra torquem in 
pe&oris lateribus, infra podicem, ni- 
grarum pennarum transverfam. li: 
neamliabebat ;, quasalbz fubfeque- 
bantur; deinde fub cauda aliz nigtz 
albismaculis aotatx.. Crutahabebat 
inextrettó corpore fità , paullo lon- 
ciora tribus uncijs,plana;nigra; pedes 
quatuor uricias longos, plufquam tres 
latos; nigtos tribus digitis przditos 
( quoruni ititeriotes tribus articulis 
conftabant, brevioresque erant, me- 
dij quatuor; exteriotes quinque ) ni- 
gramembrana (imul connexosad un- 
guesufque , qui plani. Singuli eiat 
pedes, in pofteriore parte paullo fu- 
pra infiexioriem , párvuim articulum 
inftar calcarishabebant. Circa Far- 
renfem Infulam, qiix inter Norve- 
giam & Islandiam fita, captam hanc 
avem fícribebat Hoierus ; foetum iri 
undis educare , necnifi proccllofo 
mariac circa Autumnum , hieinisve 
initium confpici , terram vero nuni- 
quam attin.ere, nec volantem ün- 
quam eífe confpe&am, adeoque nec 
alarum ufumhabere ad volandum ; 
nec pedum ad incedendum: quo fit 
ut nonnifi capite extet (co referente) 
quando fe confpiciendam przbet. 
Huicnó valde diffimilis videtur mer- 


rugineieftcoloris, Ex parte maxilla- 


rum plumz flavefcerites repullulant, 


quá in extremitate nigtiores; fadt, 
circulum egregie reprzfentant. Col- 


lum cum ventre albicat, dorfum cum : 


aliis cineritii eft coloris ; extrémitas 
tandem in albas definit plumas, Pe- 
descumadnatis membranulis; femi- 
circulis diftin&is albicant,ubiin quo- 
libet pede ünicum tantum unguem 
aniniadvertere licet — De Hiruzdine 
Exoticaaquatica hac habet, Quisnon 
itivolucre paluftrifümmiam colorum 
varietatem miretur. A capite enim 
inchoarido; fuperior pars; candet, in- 
ferior rubro intermixto coeruleo co- 
lore fplendefcit; Venterinferior floc- 
corümnivis inftaralbicat. In dorfi 
principiopetinz duz nigricantes, al- 
bis punctis diftitict exturgunt. Alias 
dorfum univerfum , unà cum cauda 
terruginei coloris; alz quidem nigri- 
Cant; pütictistamen niveis ornamen- 
ti inftar diftinguuntur. Pedes ex- 
porre&ifubfufci coloris, roftrum ni- 

gricans, ad fubulz formam etfi- - 

giatum, quo pifces quafi ha- . 
mo excipere folet. 


* x* 
"ig 


XIII.De 


iuga fs ERA : 


E E AVIBUS 227 
unde fupplere poterit. CEN- 
SORI cujufcunque tandem 
ftatus & conditionisis fuerit, 
hoc fubfequens inferviat. e- 


QI] Gallina- | 
7 gine». | 


E Gallizagine Sylveffri aquatica , ita. 
idem paucis. Rara hxc eft avis , 


| 


in locis paludofis vidtum quaritans | pij oropy ad fup ap bitriyg ex 
colore atro & rufo, per totum corpus | . ; 
inftar holoferici fplendefcente , ro- gere €5 inter mendacta re- 


ftrum oblongum, quodammodo in- 


curvatum, cruraalta & fufca, digitos ponere , quicquid palato 7202 


longos habet. arriferit , impudentis. nimis , 
$58222235223 (69 in DE'U M, univer[am.» 
23 T hzc funt qui de! Z4turam,€9 bumanum £e- 
$ Avibus dicere volui. "us , injurti bomi- 

Quz omiffa funt, ftu- nis est. 


diofus harum rerü Lector, ali- 


vs 


nc "s ; 5 abre MV 
EM Vor 
Ce t i" 
IN 


* 


AAT hose 


DOE CINE dX mE 
a Hiftoriam naturalem de A VIBVS, jux- 


"us ferrem Alphabeu concinhnatus: 1r quo prior numerus 
hiftoriz paginam , pofterior tabulam 


* 
" 


2) 


no 


OOOOQQDOOD 


- dcfignat, 
P. T: MN. p, T. 
ew eem Cachoatli 183. Glaucius 14$ 9 
| NS EJ Acacalotl 185 Herle . VA Deus do 
ADEST es Acanthis 97.  4à Mufcaría Motu? 
1 EVI 9) Accipiterin genere, 18. 2| Nina Lora i4 
Afterias 20. $ doggiepe : A UoP 
:neillar & Platyrinchos major Af. 49 
, Fringillarius ch Plyrinchos minor - 49 
Palumbarius 2I. 8 pute 146. 
Sacer /Egyptius Bellonio 24s. 7779 Querquedula 144. 49 
Accipiter major 1I ent 144. 
i A] LaTardone 146. 49 
Achalsladlli 184. ÁÀnasmarina Steec€ note 49 
Acitli feu aquatilis lepus 224. AnasferaGweesoqe — 49 
Acolchis Indiarum 223. dd topo Cbpíege(Enofe 49 
- Acolin 182. l'Anditá Aca 205. 
Acototloquichit. 183. TORNA 209. i 
£falohus accipitris fpecies 25. 1 | Anbinga Ee Be: 
ZEfalo falconum fpecies l Ani 189. 
Ajajà 158. | Anfer Baffanus 131. 47 
ABcafodied 200, Tiosishicus 136. 48 
Alauda 99 33|  Magellanicus 19i — 56 
ctiftata | 1o00. 38 Sylveftris i40. 48 
criftatafenex — , 39 | Anthus Ex 45 
ron criftata 100. 33 | Apos 118. 
inaxima feu Calandra | 38 Aquilàin g cenere 9. 
pratorum | Yol 39 in fpecie 1i, 
Alaudzcongener OI. 38 Aquila alba feu Cygnza 15; 
Albulus aquaticus 47 ánataria feu Morphnos UE à 
Alcedo vocalis 1$6. | 5i anopza i$. 
Alchatafeu Filacotona 92. 32 Chryfaétos 1n t 
Aluco $9. I9 Bellonij $ 
Amalozque 184. Gefneri T 
Ampelides (126 Haliztus i2. Z 
Ampelis Aldrovandifeu Garrulis — Heteropos Gefneri 1s. D 
Bohemicus Gefneri Adis ct Melanztus feu Valeriá 2. i 
Anas | 142. 49| Alius | t. j 
campeftris Bellonij 64. MorphnosBellonij 13. 4. 
Calrina 143. 49 Morphno congener i4) 5 
Domeftica 143. 49]|  Percnopteros 14, 4 
Indica 143- 49 alius | ith 
Lybica - 143;- 49' aliusperegrinus $ 
Anas fera feu fylvefixis 144.208.459 | - Pygargus i5. 2 
Bofcas major 144." 49 alius 13. j 
Caiidacuta 146. Áracari ii. 
Circia, Serm dicta 144. Áraracanga 20L $9 
Fiftularis (dASe Ardeam 1fO. $0 
Fufcamajor 145.  49| ininor | $0 
| r£ Cíne- 
& 


IN D E K 


&ES 
jo 
jo 
5o 
jt 


19 


pr 
Cinerea majof 151 
minor 151* 
alia feu congener 152. 
alba | 1)2: 
Egretta Gallorum 152. 
Garletta Italorum 1524 
Garzcetta bianca di&a 153. 
Squajottaltalorum — 155. 
Congener 153: 
Nigfa 
Ardeáaftériafeuftellarismajor — tj3. 
altera minor 
Congeriet 154: 
Criftata 194. 
Ardeola 204. 
Arquata 158. 
Afilus 115. 
Afio ; 
Afiofeu Otus £)terenl 48. 
Af1o feu Scops 49. 
Attagen 62. 
Atricapilla 125. 
alia 
Atinguacu Camacü ÀIO 
Aves diurnz [5 
nocurnz  . 46. 
Aves exóticz Àquatice 180. 
Terreftres 169. 
Aves Farrenfes 185. 
Aves Granivorg canors 97. 
Avesterreftres carnivorz 9. 
Avis cucullata aquatica 225; 
longa 176. 
montana 176. 
Diomedea  (rabetigooactiz8. 
Paradifia feu Manucodiata Pa 
Pugnax 154. 
Scythica WRitteenáditifdyerdofer.1 s; 
Stellataf.Stella Cterneogef. ^— 64. 
Aviumnatura in genere 4- 
Avofettafeu Spinzago d'acqua — 135. 
Avofettz fpecies 
Aura 174. 
Autivittes carduelis fpecies 97. 
Ayayam 213. 
223 B. j 
Arge Gallorum 156. 
Boarina IÀI 
Boudree Bellonij 23. 
Brantaíeu Bernicla Y4I. 
Brenthus 135. 
Bubo 47- 
Bubo 95trabtu 47. 
Bubo 9taditeuté 47. 
Bubo Stau di&us 
Buteones 25: 
€, 
Abure 2ój. 
Calcamar 213. 
Calidris Bellonij chevalier,rubra vs 


nigra 


152 
Canarias. &utereogr/Ganaríeoget 


36 


Le ne user I uL Pup eee ee rue T eL eue e EE MT s UTR T A 


P T: 
Canneévarola 122. 4$ 
Capricalea 141. 4g 
Caprimulgus $5. — 20 
alius 225 
Capella $yuíg Á 27 
Capo $5. io 
Caracara 205. (t 
Carácura . 214. 
Carduelis Siflfind b7. 36.37 
cilijs albis 36 
tas 34 
Cariama 197. $9 
Caripira 213, 
Catarrhacta 130. 47 
Caryocatactes Stpoicfer 27.48 
Cenotzqui 177 
Ceoan 173 
Cepphus 130. 47 
Cetcio 16$. $3 
Certhía. 113. 42 
Charadrios 166.26.51 
Chalandra 100. 33.38 
Chicuatli 177. 
Chloris Grüenfind 10L 36.37 
congehnerfeuchíorisIndica ^ :o01, 
ChloroposGallinulaaquatica ^ rr, ji 
Ciconia 147. 50 
nigrá | $o 
Cinclus 103,.5.55 
alius 53 
Cincd? Gallinago minima Bellonij — )3 
Cinnamomus ^ 215. 
Circus 22. 
Citrinella Gítenílé 101.36.38 
Cocot ardez fpecies 203. 6i 
Coccotrauftes 108. 37 
Indica 1608. 37 
Columba domeftica 32 
varij coloris 32 
Cypria 22 
alia à 
Indica 32 
Hitfutispedibus majo 32 
Livia $2. 34 
Coluniba 86. 32 
Sylveltris 90.208.32 
Columbus $9. 3i 
Collutio 144 43 
Colymbus major A347 AB 
major Belloriij 1j; 48 
maximus 135. 
miflor E 155. 48 
Coracia 42. 16 
Cornix 40; 16 
frugivora 4h. I7 
cinéreá IS 15 
ceetülea 41. 17 
Corvus 38. . 16 
Aquaticus ijt. 47 
Sylvaticus I3I. 47 
Cetta Anglorum 147. 
Coturnix $9; 2748 
Crex 


PUNV DWOEA X. | 


A» it Cond a MR, TUNE P. T. 
Cx — 158. ^ | :;GalinaPatavina — |, 7834. 29 
Cuculus 26. ^10 Gallina Períica 93. 30 
"*Taltee* ^ 26. '" IO Purüilio feu Nana Stríed)f uti 839:..539 
Cuntur- ' (379. . Quinca , | 84.50 
Curicaca 187... $7 GallinulaRhodoposaquatica — 160. 3T 
Curucut 20$. '60 Gallina Turcica ea " b 
Cygnus sibiló icd PT: Gallinarum ova ,. 
cucülàtus Nieremb. 176, $6 Gallinágo minor fcl lopácburitiipf 161,31 
Cynchramus zin ! . fylveftrisaquatica | ^, «(^2881] 
D. | Gallinulà chlorop? vide chloropos palin: 
D^ aje POP i: " Serica Cainetbünlein. 160.23. 31 
Diabolus marinus Párifienfit 47 L1 -gtesreftris ^ 161. ^ 3T | 
Diomedea avis :$&. ^ 46 |Gallo-Payo mas $9: - 24. 
r Gallus gallinaceus t 7220/5 29 
Mbiiza 3$| "Cornutus. — $34 29 
"alba 97.  25]|' »lTudicus 84. 29.30 
d mas 97. ^ 3$] Indicus mirabilis 30 
foemina 97. 3$ | | Monftrofus caudatus i 2I 
TheURENDHtenfis Qoifenmerg 36| . Paluftris 84... 30 
EmeuClufij. 172. .$6| ' Patavinus (83... 29 
Nieremb. $6|  PeregrinusClufj ^". 176. $6 
Erythra gallinula aquatice fpecies 35 |^ ^ Perficus | o 831530 
uesleen 35| ^ Scoticusfylveftris genet T 
F. ud "dtp Turcicus 83. ^^ 30 
»Àicitiellus (ea Falcara Lb C cbe AES vidi Maori 159. 
alia fpecies jr] Gaáragay, | 175 
Falco HN 28: 12:13 | GarruPBohem. Gen. videAmpelis 
Albus 2 ^2 (Generatio pullorum (Aldrovádi 79; 
Alius —— (S8autufalcé 1| GoyranifeuBoudreeBellonj — 234. 7 
Arborarius feü Dendrofaleo 33, ^ ro | Graculus 42407716 
Cyanopus 33 | Gracul? palmipesfeuCorv?Aqua-1327... 47 
Gentilis 3I Granivorz aves (ticus minor 56. 
Gibbofus 92. Grigallus major 3 
Italicus 2. 4 Cus balcarica mas 168..- $4. 
-. Lanarius Gallosum 2 fcemina $4 
Falco lapidarius 33 ilr cdd 0000054 
Montanus 36. 1| * Japponenfis 169. 54. 
Oenentanus 12 Vulgaris 0366:. 54. 
Paffagir 12.| Gryphus 214.62 
Peregrinus 2,9. 1 | Guacuguacu 198.(59.59 
Rubeus 33, — 12'| Guàára 398; 214: 
Sacer 29. Guüarauhna 198, 
Turietanus: 3r .— j| Guáinumbi variz (pecies 19ii'... $8 
Ficedulà L- 32| Guira Acangatara 35: 310.1. 60 
. Ficedula,Canabia 33! |Gruira dócrebà og À3$:5 
Flamenco avis Hifpanis dicta 186. 4 '(Guira guacuberaba 20$. 
Fringilla Sind 98.33.36 | Guira guainumbi 189: 57 
disckataris 99... 36. Guiranlicemgata 203 
fublutea IOr.:! 26 |:Guiránejoa |-2/03. 6t 
Fulica QBaffetbun ji | Güitaperea 203 
Fulicafeu Mergus niger. 146 Guirapungá utraque (7197. 59 
Guira Querea 197.59 
e 27 | Guiraránheengetà —.; 203. 89 
Gallina 77... 29.| Guiratangeima 189, 57 
Africana 188. 57, Guirateontcon 214. 
Gallinula Aquaticá 160, .:3í Guíratinga (205 
Galliria Corylorum Jafelbuti «63... 25 | Guiratirica 203. 
Gallinula Erythropusaquaticà 160. GuitGuit 7i. 
Gallindila Hypoleucos aquaticá 160;.. 31 | Gulo GCeéeéluber Lodi 
GallinaTrdica cum ovo cjus. 84. 24:30 | Guranhz-engera 180, 
Lariigera | used 5 Ms" p. 
Gallitiula Ochrà aquaticá 160.  3r| Hamatopus Belloni] .356. 
ye pp Hz- 


Hamantopus mas 
fcemina 
Halcyon 
'Harpa 
Harpyjs 
Heatototl 
H:lorius Cteci 
HerleBellonj — — 
Heuhquecholtototi 
Himantopus 
Hirundo 
Ápos 
agreftis 
exotica áquatica 
marina 
riparia 
Hoactli 
Hoad&zin 
Horion | 
Hortulanus mas 
feeminá 
Congener 


Hortulanus 29rad)2E m fe(/& vofícl 


Hypolais feu Curruca 
Hypotriorchís 


Abiru 
J Jabiru guacis 


acacintli 

acamacati 
jacamaciri 
Jacana 
Jacarini 
Jacapà 
Jacupema 
Jacurutu 
Jaguacati guacu 
Jaia Uquitetotd 
Jambu 
Japacant 
Ibijau, Noitibo 


Lm 


Ibijau magnitudine noctug 


Ybis 
Jochualcuachili 
Ipecati Ápoa 
Ipecu 
Ifpida &pftosed 
Itzquauhtli 
Juncus Bellontj 
Jupujuba 
Iynxfeu Torquilla 

Congener 

L. 


l]o 
altera fpecies 


Lanarius prior 
. alter | 
YKanius albus 
Cinereus 
minor 
alius 
Lanius cóllurto 


IN DE X 


P. 


156: 
2,6. 
214. 
184. 
156. 
134. 
222 


..159. 


I5. 
118. 
XI7; 

226. 


117. 


183. 
1725 
156. 
72. 
72. 
yb 


125. 
235 


195. 
195. 
183. 
194. 
197, 
187. 
203. 
188. 


I94. E 


194. 
190. 
172. 
188, 
20f. 
9I. 
X9I, 

149. 
181. 
2I2. 

202, 
157. 
2175 
163. 
188. 


II2. 


II$3. 


68. 


24. 
2$. 
254 
2s 


d. 
$2 
52 
i2 


62. 


- Milvus 
Larus j 
albus 
cinereus 
Fidipes 
major 
minor Sternà 
niger 
pifcator 
Ligurinus Gaze 
alus —— 
Limofa Venetorum 
Linaria 
marina Aldrovandi 
rubra 


JLomsbay 


Loxia 
Luícinia 
Lufciniola 
Lutea mas 
foemina 


7 FU 
Macucagua 


M; 


| Maguari 


Maiz 


Manucediata Aldrov.prima 
fecunda 
longa 


Mareca 
alia fpecies 
Matuitui 
9YXteecganfer Gefrieri 
Mergus 
Arcticus Clufij 
Bellonij 
Albus 
Cirrhatus 
Glacialis 
Longiroftratus 
Niger 
Raiucedulus 
Rhenanus 
Ruber 
Merops Ceefdftoalb 
Merops $mbenfraf 
Congener 
Merula 
mas 
fcemina 
alba & nigra 
bicolor 
brafilica 
Indica Apos 


aqdaticaQBalferalmfel 


montana 
rofea mas 


Merulafaxatilis Cteindfmfef 


torquata mas 
fcemina 

Merulz congener duplex 

Merulus,pafler folitarius 


P, Ur. 
Xi 
18. 
129. 46 
129. . 46 
BO. A46 
46 
130. 46 
130. 46 
139. 46 
ed. 36 
25/8637 
156: 
99. 36.37 
99. 38 
99. 36.38 
186. . 
46. 
123. 4$ 
1227 vidit 
10r 38 
10L. 38 
i07; 
180. 
, 399; 
b oN Te 
170. $$ 
170. 5j 
170. . 5$ 
208. 
; 208; 
159.211.58,66 
1344. 47 
132. 
12$. 056 
(04748 
1345 
154. 47 
BR 
3334401 47 
134. 
133. 
x38:1/47 
1345 
ij 
115; 42 
42 
104.39,40 
104g. 39 
tog. 9 
10e, 39 
1O7. 39 
507. 40 
107. 
53 
106. 
107. 40 
lo7. 39 
loG.. 39 
106. 39 
107. 39 
1e» 3 


LO. 


/ * P. T. p. dw 
Milvus Fagoisngiit alius 34. 
Mituporanga | 191. 57 Solitariüs, merulus Oteínatnftí 107. 44 
Mitumutu 190. 58 Mas — 39.(39 
Monedula 42. foemina 39 

':aliud genus j43* Congenet 196. 

Montifringillz 99. 33. ^ P.ffer fultus Bononienfium 96. 

i Congener Torquatus 96. : 
Morfex 134. 5 Paffer Troglodytes Bellonij If... 44 
9)tof toto igisa* Armeniacu$ I1$. 42 
Motacilla a3 | Pafferin jug glandibus degens 96. . 

"mas; I20.. 44, Patferis fpecies feu congener  |:96. 34 

- ;-alba 120. 44 Pafferes fabri 214. 

-. flava. 120, 44 | Pafferculus Brachyurusnoftras 96. — 34 
Mufcipeta | 121. 545, Pafferculus Troglodytes Sons iiie 41 
Mutu — | 180; Pavo . 86:01123 

N. "4 fcemina jer 22 
NIAE 186. albus 5Ex 12 
No&wain fpecie fic di&a si; 19] fine cauda Chinen(is J 2r 

Nodc&ua Sufein (0719 Japonenfis mas , $9-. 8 
Noctua faxatilis Cifeínfatuf 19 foeminà. - Sex ilz 
iNumeni?Indicus Cluf.ardee fpecies Pauxi | 175. 
Nycticorax (vide Curtcaca 20 | Pelecanusfive Platea tóffelganf 1216.46.62 

Gefneri 132. Perdix 6$. 27 
t5 O. | alba fcu Lagopus 68. 28 

yy benenoS 65. 16 2o. altera ! 28 

A Aldrovandi és. Cinerea 68. 28 
Oenanthe 123. À5 Damaícena " 60. 28 
Oenasfeu Umago (qanf 95; 324,  GrecaBellonij 68. 27 
Onocrotalus fiyé PelecanusSttopf/126. 4.6 ,;Ruffa 68. a8 

ÍT 46 Phalacrocorax 132. 47 

Offifragus í 14.2 Phalaris. 135.00 

alitfe E4« n Phifianus 60. 24 

Otis cum Ciceré Arictind 26 |. alius 24. 
Otis five Tarda ....&6 | Phernicurus 1I2L. | 45 
OOuriffiaS.Tomineio.Nierémb. 178. $6 altera fpecies 4j 
rdv: Pheenicopteros | igo. 50 

Alumbus major 90. Pheenix 25. 62 
must go. Phytivorz aves 56 » 

Paradifea avis majoris generis Claf, $5 |Pica t 4$» T7 

 3:Paruscaudatus ! 420: 44 brafilicà d 46. $6 
" ay iet 120. 44 alia — | 56. 
cceruleus mihór XiO- ^A44| - caudata [varia 44. 1) 
criftatus izo.. 4 caudata Indica mas M 44. 17 
Andicus 120. n^ fcemina 17 
major 319. 43|  Caudata alia ifter2tgel —.— n 
paluftris 129i. 44 Garrulus Atgentorateníis 44. 17 
s .S9ylvatieus 120-43.44 Glandaria $yeger. 17.43 
Daffer 934.34 fpecies alia 17.43 
Albus | 9$.  34|  matina 44. 3j 
Albicilla : 95. 34. Perfica 44. 
Canarius 98.  34| Pica Cureba 199; 
Domefticus 34. | Picicitli i7 " 
. Alius 34 | Picuipinima | 199, 
flavus Bis. 34 | Picus Cinereus 1i 41.43 
Illyricus | 95 Chlorio-Indicüs 112. A41 
indicusmacrourusd*plex 96.  55|  luteuscyanopus IL 4i 
Brachyurus Indicus 96. 35 Martius 109. 
Cyanerij thromelanus 96.  3y$| Maximusniger | — Xt. iuh 
Erythromelanus 96... 35| Major bunper pedir. , AU vd eft 
Porphyromelanus 97. . $5|  murarius lil. | 4i 
Maculatus 9»  34| Nidumfüfpendens |. .— na 4d 
Montanus |. 95. ^ 34 | EE ^ Variü$: 


Varius thiner 
alius 
Viridis grün Cpedk 
maJot 
Pitangua Guacu 
Pluvialis 
cinerea 
flavefcens 
major Aldrovandi 
Polyglotta 
Porphyrion 
Paunella 
Pfittacus 
Pfittacus albus criftallus 
Cinereus 
Erythrocyanus 
Erytliroleucus 
Erythtochlorus criftatus 
inacrourus 
Erythtocyanus Gefneri 
Erythroxantus Gefn. 
Leucocephalos 
Major 
Minor 
Maximus 
Maximus alter 
Poikilorinchus 
"Torquatus macrourus 
Viridis | 
Viridisrmelanorinchos 
Pugnaces 


Pullus gallinaceus monfttofus 


Pyrrhocorax 
Pyrrhula 


Uachiltone 


Quatotoni 


Quauhtzonecolim 


Querciva 
Quetzaltototl 
Quirapan ga 
Quiratinga 


Allus 
Kegulus 
non criftatus 
Rexavium paradifearutmi 
Rhinoceros 
. Koufferolle 
Kubecula 
Rubetra 
Kubicillafeu pyrrhula 
Ruticilla feu pheenicurus 
Rufticula Oxbnepff 
ininor 
fylvatica 


S. 


Sie Jgyptius vas Accipiter 


Sayacu 
Scheladrachus 
Scolopax five Gallinago 
Scops 


IN D E KX. 


; Y Ppr..I 
11], 41 |Seleucidesaves 21a 
/— 4 Semendaavis 216. / 
TH. * Serinus Gítlíg IOl. . 36 
Sirenes 215. | 
210. is Skua Hojeri 185.56 
16; Socó 195. :.598 
16S. 5i Spinins feufigurinus,acithis geifd 98. 536 
i65. Spipolà.. | 12m traf 
i65."  $3| ted DL ^44 
177. StardafeuTarda 63. 26 
155. $2|Stoparola DL 44 
36|  alià I21; 44 
34.217. 14 | Strix $2. — 19 
36. 1$ |Struthocamelus $$. 2i 
38. ^ 15 | Sturnus Ortaer 107, 40 
ag 15| | albo capite 49 
38. Cinereus 49 
38. pulltis JU P a 
38. ' vulgaris 107. 4O 
38. Stymphalides aves 21$. o. 
38. | Subbutco am 23. 9 
3-15 C E e 
E o ET. Alchicuatli IAM 
36. I4 "'amatia 203. d 
36; c: 1g | *dalid "HN 
26. — rg | Tangará 180,209.60. á 
37. | 14| Tapera i98 
58. Tácoled 217 
36.  14| Teitei 20j 
37.  xsg| Tempatlahoac alg. 
1544"  $2| Tentzontototl 72 
212. é6o| lijeguacu ES 
4x; — 16 | TijeguacuParoara 208. 60 
Y2T | Fijepiranga 188. ^ $7 
P Tinnunculus mas 22. 
182. fcemina 234 8 
2212, Canchris CBanentoáber | 19 
223 Tlacoquauthli ài 
180, Tlauquechul 181. 
17$. Tominejo Nieremb, 178. 46 
180. Totanus 18. £z 
213 Totoqueftal 176. 
| 'Triorchesfeu buteo | di 
147. Trtonus dv 
I4. A2 | Trochilus 136. 48 
ir4. Trynga 162. 53 
196. $$ ][|,. alia 162. $3 
46. Tucana 180. 
158, Tucan $6 
121. 43.45 | Tuidara 198. 
i3. 45 | Tuputà 172. 
122, 43-45 Türdüs 102. 47 
122,43.49 |  vilciVorus 103. . 39 
53 Turdusleucocephalos 103. 39 
27 Ilas . ". 104. 
161; 3i|  Simpliei&r diGus 104. 39 
| Trichas ^ 103. — 
Turtur 92. 32.33 
189. 57]| Indicus $5577 2r 
l'134. Tzinitzian 176. 
160, 32 ad NE 
49. H A onis Íeii capella Süytiíg E E 


- Bade S rr m cr m ^ dr EL S-A rc ue cr 
" -- Y 


' ó 
E 
EUN DESEE 
n M (MET We p T; 
Vefpertilio $3. — 20| Vulturumdifferentiz a. 6 
lactans $4. . 20 | Vultur alpirius vel aureus i7. 6 
pullus m 20 boeticus 17. ó 

—. Ulula QBel/:ubi/Gule bo. 18.19 aquaticus 186, 

- Ulula Sitdjeüte. i9| | Cinereus 17, 6 
.. alia | 19|  Leporarius L. 17. 6 
Upupa. noQ M LEN m X 
Uria -— 435. Lepápantototl 193. 
Urogallus major SILET Xochitenacatl Y?1 4 

minor OL 9g PRICEERI 17147 '$6 
.. alius 6r. — 2$5|Xochitototi 174. 
Urubitingá 208. Xomotl d 182. 
Lirubu 202, 61 *Ti 
Urutaurara 198. 59 Andeu PE ra 
Vulpanfer 141. Yutu 224. 
à BI N I S 
Index : 
| Quibus pacinss Tabule avium fint fabiumgende. 
Tabula [. ag.to, | XXXIE pàg.88. 
IL Fer XXXIII. : Tos 
"am 12: UXXXIVi 94: 
IV, 3. OP XXXV. | 
Vi. U- LXXXVE É 
VI. ic. | XXXVII E | 
VII. 20, | XXXVIII, : V 
VII -— 22. | XXXIX, 102; 
IX. XL; 104. 
X; : 34. | XLE. 110; 
XI. | XLII. 114. 
XIL X. A PSI UBES 120; 
XIII. 3t E XTODVA V 
XIV. oV F oe 
XV. j "XLV: 128. 
XVL ;$, | XL Vit. 2 
XVII, 49. | XLVIIE: 136; 
XVIII. ^ XLIX; en 
AIX, j SAL. 148; 
E (S 20d 
XXII. 2 LIII. 42 T 
XXIII. 36. | T. [V., 166. 
xxiv. y$. | LV. 176; 
XXV. 690. LVI. I 7 4. 
XXVII 7^  LVIIT; 190. 
XXVIII. 68. | LIX, s 
XXIX, LX. "wa 
; XXX. : vete 82; | LXI: 208; 
XXXL« rid LXII; 214: 


TTE " E i fpes em 


10 RU 


H à 


DOTT 


r 


[7 


hn 


M 


Di 
" 


Md 
E 


i 
Mo 


OnCi 


Lir 


tan 
j 229 
f ES 


o 


1 


M 
So 

e ANS S 
SSESSUN 


ILLVSTRISSIMO AC CEI- 
SISSIMO 


PRINCIPI ET DOMINO, 
DOMINO 


VILHELMO 


HASSLE Lib Aio. 


C OMITI 
CATTIMELIBOCLE, DIEZZ,ZIGEN- 
HAINII ET NIDD £, &c. 
MAGNORVM IMPERII PRINCIPVM, ET 
LIBERTATIS GERMANLE VINDICVM, 

| POSTERITATI, 


MAXIMORVM REGVM FOEDERATO, 
— LITERARVM MECOENATI, 
OMNIVM BONORVM DELICIO,; 


PRAEMISSO , DE FELICI AVSPICATISSIMI 
^.CONIV GII INITI CVM CELSISSIMA PRINCIPE 
T BRANDESBVRGICA SVCCESSV, VOTO: 


DEVM SIMVL PRECATVS,VT CELSITVDI.- 
NEM SVAM IMPERIO ET ILLVSTRISSIM 4E DO- 
MVI HASSIACZE DIVRNARE ET PERENNARE VELIT: 


HANC HISTORLE NATVRALIS 
DE PISCIBVS PARTEM 


Flumillimé dicat & offert , utqueSua Celfitudo qualefcun- 
que hos conatus vili Celfiffima: Familiz: erga literas 
fucto , excipere, & fe TM ftudia commendata habere 
dignetur, - 

Due orat 
CELSISSIMO PRINCIPI 


Devotus Cliens 
JoasNesJoxusrosvs M.D. 
dog PRJE- 


PRAEFATIO 


PRAEFATIO 


AD LECTOREM. :. 


3| CCE Tibi Hiftorie naturalis fpeci- 


men, ftüdiofe Lector-Tn pifcibus id exhibere 
voluit'l ypogtaghus:ego non multuminter- 
effe arbitrabar, in quibus darétür; modo & 
Pu 4| reliqua,quod Dco volente fiet;prodirent.Su- 
SN fcepti laboris tuum mihi commodum caufa; 
f cui forté per diffufa volumina hactenus in- 
€ y, cumbere moleftum erat. Tacco jucundita- 
: zj tem; quá melioribus ingeniis , dum inexhau- 
PE —uiÜ À. ftam fpecierum naturalium varictatem,& ftu- 
D c eee —- — 48 pendum eorundeé genium exhibet , illabitur: 
Deumyeruditionem,conver[ationem, cj» natura. imitationem, i veípexeris, fumme 
camneceífariam comperies. Deuz; dico. Cultorquotidianusinfinite Dei 
Potentix & bonitatiseffe teneris.Hic Naturz liber tibi eiuspoftfacrum co- 
dicemadmiranda aperit. Machinam hic tantz vafticiei invenies; tanta & e- 
ius partes molis,ur difficile ficjudicare, quid magisin ftuporem nos agat;in- 
finitapartium à fe invicem diftantia ,an tanta carundem in fc magnitudo. 
Videbisafpe&u vilia,& tanta fubtilitatis corpuícula, ut nulla plane effe ap- 
pareant ;fed quarum virtutes maximis illis controverfiam faciant. Sol cen- 
tiesfexagies, vel vtalii, centies quadragies major eft Hiftorico naturali ter- 
rà:tantz velocitatis idem , utuna horá decies mille milliarium conficiat. 
Proximum ev zerris Sydus, Lunasab iifdem tamen,dum minimum diftat; Lii. 
terrz (emidiametris; hoc eft, milliarium aftronomicorum 178:598.rcmove- 
tur:quz fiin noftra milliaria per 52.reduci deberent, quanta quao diftantia 
honexfurget? Terra & aqua in unum globum redad&a;etfi gravia corpora;i- 
tatamen in medioaére fufpenfalibrantur, & ad polos mundi difponuntur, 
ucnelatum quidem unguem ;velab oriente in occidentem dimoveri; aut à 
feptentrione in Auftrum, velvice versa, propelli poffint. Pifciculus eft Eche- 
neis,quem Remoram dicimus. At idem, gubernaculo navisaffixus,immobi- 
lem eam reddere creditur. Ferruginea gleba Magnes. At quz non miracula 
ciusbeneficio patramus ? Imbellis populus formica: tamen iis R eip.ratio, 
memotia,cura.Sezigaeroja condunt, nevur[usinfrugesexeanté terra. — Madefatfa 
imbreproferunt. e ficcant, Et quoniam ex dyver[ocomvehunt , altera alterius ianará," 
certi dies ad recognitionem mutuam, velut nundinis.dantur. Exiguuminfectum A- 
pis,neculliusfi folo afpe&tu xítimari debet pretii. At fi earum natura,R emp. 
opera excufferis,exclamabisirerwm natura nu/quam magis quàm im uuimistatam 
efe. Infinitz: hzc potentiz argumenta;quz Hiftoricus naturalis fuggerit. Ba- 
nitatem attendas,grandeillius documentum;quod nulla re natura ad con- 
fervationem fui deftituatursquod omnes huius univerf partes, fingulari ne- 
xuinter 


MR OMA LEGI OREM: 7. :. $ 
xuinterfecolligentur, & fibi mutuum ad confervationem totius prxftent 
-fübfidium:quód fuperiora;etfi mole; oco & qualitatib: nobiliora videantur, 
"inferioribusquafiinferviant; & deniquey quod cun&tahomini tanquam re- 
-gulofuofamulentur. .; Rem fe ita habere, peruniverfam corporum natura- 
-lium feriem; in Hiftoria deducitur. Bona erzdiziozis noftrz pars: naturalium 
-peritia.In eo defüdat intellectus nofter, ut quaenam fit füblimium, elemen- 
-to rum,fubterrancorum;plantarum,animalium;hominis deniqueipfius con- 
-ditio;penirius cognofcat. Spinofz illic demateria primá,nfinito, loco,tem- 
pore,motu;generatione;&c. quzftiones huic defiderio non fufficiunt: hi- 
toria, fi exacte inftrui velis, confulenda eft.Generalia funt qux prxcipiun- 

tur,& i(agogesprimó vicem tenent: inadyta; per fingularia inducimur, Ab 
-hisillaabftrahi;per eadem reftringi , confirmari; refurari , nemini i gnotum. 
Nullznobismetallorum,lapidum,terrarum ,fuccorum, fluorü,plantar,&c. 
differentiz effent,nifi àfingularib. eorundemque inter fe comparatione pe- 
.terentur.'iNon poterat Ariftoteles & ex co Plinius fcribere , Capita pifcibus 
groportione corporis maxima: Nulli animali cui cornuaexertos dentes. , fed. omnibus 
-concavosypl/eium omnibus ferratos prater (cara : volucrib.nullos prater ve[pertilionem: 
uQuibus lonaacrura its ci longa colla: Cornigera una partedeutata, e? que in pedib.ta- 
as habent;fesvo pinguefceresbifulca, feiffefuein digitos pedibus;adipes & c. niti Hifto- 
riam confüluiflet.Inde ergotibi & in hoc puncto neceffaria; quod fortéac- 
;curatiffimé explicatum. ,, ut omniafolet Excellentiffimus D.Sperlingius A- 
micusnofter fingularis in fpecialiorib. Phyfice;quas adhuc premit,partibus- 
que dabit, ...De Cozverfatione xes clara eft... Eo fxpius de naturalibus mira- 
culisinterfamiliaresfermones agitur; quo magis ingenia oble&ant. Quan- 
tumolim apud veteresin conviviis in ufu, Plutarchi fympofiaca,& Athenzi 
Dipnofophiftz docebunt. Nazureimizatiofummus fapientiz noftra apex eft. 
Hxzcindigentiz humanz fübvenit;opes auxit; ingenium fupra fortem mor- 
talem extulit.D eo quafi fimiles reddimur,dum ipfius naturz machinamen- 
tisufi,candem;generando, corrumpendo,;transformando;provehendo, im- 
pediendo, divertendo,refolvendo, feducepdo, &c.nobis quafi fubiici & fa- 
mularicogimus.  Aufumefthactenus ingenium humanum , calum per- 
petuo & uniformi motu zmulari ;ignesperpetuos ;,' deducta quafi aftris fa- 
ce;accendere; ventis,pluviis, iridibus;fulguribus,tonitrubus,minari;aérem 
inunum coa&um librare;aquas in declive ire folitas, in füblime propellere; 
monftra & novasfpeciesformare ;lapidespreciofos fundere; corporain fua 
grincipia,plumbum in. hydrargirum, ferrum inliquorem rubiginofuüm re- 
folvere; arbores argenteas & aluminofas fubitó producere;plantarum incre- 
mentaretardare vcl accelerare; eafdem in feipfas transmutare ; ex cineri- 
bus refüfcitare ; facultate purgativa,& venenata imbuere;ex ftupidis, lignis, 
& mineralibus ,Deos,ccelites,heroas, Aquilas, columbas,mufcas,mundum. 
adeoque ipfum efformare, iifqueanimam infpirare; oculum fyderib. infer- 
re ;exilibus ftupendam molémadaptare; Muficaaffectis varios excitare à 
fopire;damonum denique apparitiones , fpectra, & nefcio quas suco ias 
adinftar Morganx Rheginez in freto Mamertino , de qua ingeniofiffimus 
Kircherus, Artis Magna Lucis & umbrz l.10.c.r. agitmentiri, An hzc abf- 
que naturalium cognitione peracta? Falleris. Non poteft agricolafuum 
agrum bene profcindere,ceffringere , tertiare,occare ,runcare,farrire: non 
hortulanus fuum hortum plantare , opilio ovibus profpicere; pecuarius 
pecorifübvenire; venator ferasfectari; pifcator Íquamigero gregi infidia- 
ri; aucepsaviculas allicere;&c. abfque huiusfübfidiisfifuerit. ^ Huiusbe- 
neficio convenientia animantib. Adamus nomina impofüit: & Caini pofte- 
rirasartes fabriles invenit. Non eft ergó mirum, & Salomonem tantum 
huicftudio impendiffe, ut de plantis & animalibus libros, quosnos periiffe 
dolemus, Utretain Bibliotheca Preteganis habere nugatur, fcripferit; can- 
3 tum: 


&(/— PRAEEATIO AD LECTOREM 
tum & Alexandrum M. indagandi Animalium per Aaiftotelem natura; 
(amma ad pluta talenta'exereverit: tantum & praeterito feculo 
EranciícumL. Gallorü Regem; ut Gyllium & Bellamium, viros eruditiffimos,&z 
uorum quzdam in hac materia fcripta extant ,in remotas Europz partes, 
quin Afiam & Africam miferi. Huius etiam fine dubio admiratione fa- 
é&um;quóa pratet Reges & Priticipes, przcipui Philofophi in cam inquifi- 
verint,& pofterirati commendarint. Habemus prater eos, quos in. Biblio- 
checis, Alexandrina , Conftantinopolitana, Pergamenfi, & aliis periiffe, do- 
lemus;quiq; forté adhuc cü blattis & tineis confli&tantur;in ter Veteres Geo- 
graphos, Ariftotelem, Theophraftum,Diofcoridem, Elianu in, Oppianunf, 
Columellam, Varronem, Palladium; &c. & qui omnium inftar eft Plinium, 
cujus Solinus fimia appellatur; inter recentiores, Gefnerum Germaniz Pli- 
nium, Aldrovandum, Vottonum, Turnerum, Mouffetum, A: ricolam,Boé- 
tium,Baccium,Ruveum , Schónfeldium, Freygium,Mathiolum, Taberno- 
montanum,PBauhinum Ximenem;Buftamantium,R ondeletium;Bellonium, 
Cxflium, Thevetum,Marggravium;Pifonem,ab Horto,&c. & qui utriufque 
Indie Navigationesícripfere. ^ Hinc fit, ut fzpé mirari foleam, quód nul- 
lam huic Hiftoriz in Academiis,Bononienfem fi excipias(in Wittebergenfi 
quoque eam czpiturgere. Cl.Sperlingius) Profeffionem affignatam videam: 
& malimus fepe inter quzftiones de generalib. motis confenefcere, nulli 
vitz generi prompti,quam naturz abditafcrutari , quz omni inferviunt. Et 
tantü de Hiftoria naturali,De Labere meo hzc paucis habe. Totam me na- 
turalem hiftoriam pertexere confticuifle, fi mihi ad tantas curas Deus vi- 
tam producere voluctit, eamque ex vaftis illis tam recentium quam anti- 
quorum,Plinii inprimis, Ariftotelis, Oppiani, Gefneri & Aldrovandi volu. 
minibus excerptam,& brevioribus gyris inclufam , ut te quafi fcripta intro- 
ducerem.illa precipue quz ad naturalium cognitionem fpectant omiffisa- 
liiattingere,ne te diftraham : ordinem qui mihi videtur rao o ee Íe- 
qui,ut memoria tua Juvetur : Paralipomena exrecentioribus illis inprimis 
qui [ndicanobis dedere, addidiffe , ne quid omifIum effe conqueraris: in de- 
Ícriptionib.authorum ipforum plerumque verbis vti,fxpe & breviora capi 
tainferere,ne quid fecus acceptum occurrat: Authorumloca etiamab iftis 
neglecta adiecifle,ne te ab hisabduci per compendia, imagineris:Figuras &z 
quidem elegantes ut Chalcographus adiiceret perfuafi,ut defcripriones fa- 
cilius conciperes , & impreffam memoriz imaginem, fpecicipfe vifá depro- 
merepoffes, Inhoc de Pifcibus volumine adjectos quofdam ex Schónfel- 
dio,habebis:Eiber veró quartus ex Marggravii, in cuius nimis matura morte, 
ingentem Refp.literaria ja&uram fecit, Hiftoria Brafiliz naturali totidem 
verbisdepromptuseft. ^ Curad fuasclafles reducinon potuerint , dixi, 
Hisinterim fruere,ftudiofe Le&tor , & ad fequentes nundinas, Avium,Qua- 
drupedum,& Aquaticor. Exanguium,; qua jam parata, Hiftoriam expecta. 
Bené vale, & ftudiis noftris fave. Dabam Lefznz Polonorum ex Mu- 
fxojin curcotide Nativitatis Salvatoris noftri, Anno M, pc. 1r. 


fumptum;ut 


HIST O- 


b Oppian. 
L.3.Halieut. 


€. Plin. H. 
ÁN.1. 9.c. 7. 


dtem.l.22, 
Mil. 
d Atben. 


47. 


Ut 


Dl c. et 


HIS 


19 


TORIE NATVRALIS 
De 


B V S, 


LIBER PRIMVS, 
| DE PISCIBVS MARINIS. 
EESCIEPIUSSIPSRSESPOSITPIDEIRE SEIS CISOSEISEROIREISCISD D TSEUSEIS 


— Titulus I. 
DE PELAGIIS. 
Ca»ur IL 
DE PELAGIIS $29 AMOSIS. 
ÁnTicvLYS Ll 


DE ASELLIS. 


M Iscz 5, qui Lati- 
| 93g nis 4/c// dicuntur, 
Mes Exesy Grzci ovec & Orig 


nz: 


7» Mi requodz Varroni 
PE placet, feuà tor- 
Ace uu aude porce,ut P oppiao, 
WüCAMÉ. — | 

Genera eorum duo e Plinius, & 
d Dotion , faciunt , Ca/aríam &  Bac- 
chumfeu iv» quem Gadon alii dicunt; 

& Galleridam , évíew, & ua£av(os tria 


fümpferit : Nos eis Afellum  migrum, 
mus, iifdemque Mwffelam , 8t Tincam 


focios quafi damus. 
Onos,qui nonnullis i,4/«G., Afel- 


lus,Plinio, feu quod Libero Patrifa- 


cer, feu ob tumidum ventrem Ba c- 
cB y S,Dorioni Gadus, Hollandis ju- 
venculus £o/cé , adultus Cabel/iaau, di- 
citur,magnitudine eft infigni, tres c- 
nim cubitosfzpe excedit ; colore in 
tergore , nigricante ; adlatera & in 


! ventre albicante , capite amplo, ore, 


ante quod cirrum habet ; ( radiolü & 
virgulam quidam vocant ) grandiffi- 


t0. dvuppoyov oju0iac qu c 2o A6BaS , E Arifto- e Ariflol. 
teles dicit,ventre non variegato(ma- H.4,.9. 


lé Epicharmus apud Athenaeum za- 
xiNo3d/sogsc VOCAt) fed tumido;ut ze; 
soe; legendum fit , jecore maximo. 
Degitinalto mari,in aliquo latibulo; 


fub f. Sirii maximé exortum latitat, £ pj; gi, N, 
cumalii perfummum hyberni tem- 79.5.17. 
poris frigus feabdant, fzpé fe avená arifhor, 


obruit; unde forte 54zdi apud Borut- 
fos nomen. 
Vas cius in cibis apud Romanos 


H, A. 
AEltan, 
H, A, 


poft: Acipenferem commendatus, : 


hodie apud Septentrionales frequé- 
tiffüimus, Carne eft alba & friabili. 
quod fi mari puro & alimento probo 
utatur, carnis bonitate cum faxatili- 


| bus contendit, fi Galeno credimus. Gifeii, de : 
Oppianus, nifi Onifcum pro parvo! Difficilem tamen effe conco&u, vi- 4e Ali. 


r 


offeam duritiem contrahit, nec nifi 
fuftibus verberatus coquitur ; unde 
pifcis fuftuarii , & Germanor. € tod 
fifth) nomen. Sale inveteratus, & fal- 
fugine abluta ex nova aqua clixus, 
Laberdanus ; (£aberban ) in: Germa- 
niam fuperiorcem deve&us, Qbeitntz 
filc/feu Rheni pifcis, vocatur. 
Callarias feu C/arias,Galaria, Galerí- 
da & Galaxia , Hollandis €(fyelfifch/ 


Mur- 


: rofumq; aliquid habere Diphilus a- facuit. 1. 3, 
(Dipwf. — Molvam,Morhuam, Gobergum, adjici- | pud Arhenaum prodidit, Exficcatus «3o. 


8 


Tas. Ll. Murmelio Pifci capitofens , Gallis Mer- 
2.3. — [uiims, longitudinc plerunque eft cu- 
T'as. II. bitalijteres, ventricofus, fquammas 
2.5 habet minutas, in lateribus & dorfo 
ad cineritium colorem vergentes. 
Caput maiufculum , & inco lapillos 
duosoblongos,latum, preffum. rz 
ritum maximum, Ocezle; maximos, 
branchias utrinque quatet£nas, dupli- 
ces;in interiore oris parte poft lin- 
guam offa parte inferna , fuperna;a- 


fpera, & ingula, regione cordis duo: 


aliareliquislongiora,; quz obftant ne 
pifces dum devorat;in gulae anguftias 
compulíi , aculeorum afperitate cot 
vulnerent. — Fezrriculus eft magnus, 
craffus,fuperiore parte Iatus;inferio- 
rein acutum definens, albus, inin- 
ternacapacitate tenuiffima acniger- 
rima membrana obducitur, Pinnis 
natat quatuor, quar.qua in fupina 
parte,ori funtptopiores, quam quz 
ad brancnias. Unicam habere fpinam 
ex diflecto fe dediciffe Salvianus pto- 
didit. Interiara fifpectes,cor, quod in. 
ter branchias firum eft, pericardio in- 
volutum , figuram offis dactylorum 
exprimit.fecar,cui fel committitur,eft 
album, ezzeffina rübent, uterus bifidus 
nec admodum longus confpicitur. 
Ex vertebrarum extremitatibus, qua 
admodum retufa funt, craffa utrinq; 
membrana,;fcapulz formam diffe&a 
adamufíim reprzfentans, fuboritur; 
quas capacitatem infignem intus va- 
cuam,extuberantemqueadeó efficit, 
» ut pifcisipfe ventriofus reddatur. De- 
gi? plarumque circa cznofa ac her- 
bofalittora. Gobionibus,atherinis,& 
marinisrciectamenris vefcitur. Car- 
neeft candida & friabili, 

Huic fimilis eft quidam,quem V e- 
neti P/fcez mollem , Komani vulgo F;- 
cum , Galii Merlangum vocant. Albus 
cfbargentei coloris,mollis,fquammis 
tam parvis, ut vifum fugiant, tectus, 
oculis magnis, argentcis; ore medio- 
cri; dentibus m maxillis , parvis, albis, 
acutis,ordinatis, In capite calculos 
cblongos habet, Pzznasipfi tresinter- 
gore,duzs abano ad caudamyinlate- 
ribus ad branchias utrinque unam, 
Belloniustribuit, Spina tergoris fe- 
Xaginta vertebris conftat. linea à 
branchiisad caudam finuofa ducitur. 


Aldrovand.. 
l.3.de 
Pifcib, e... 


HISTORIA NATVRALIS 


| mería adcó digitis adharefcit, ut vix 


Ventriculá habet magnum cum multis 
appendicibus, Ear ex candido rube- 
Ícens, vulvam bifariam fecundum 
Rondeletium , quadrifariam fecun- 
dum Bellonium divifam, ^ Aícendit 
fxpé ex altoad littora,& Aphyis, Ca- 
ridibus, Gobionibufque, quos inte- 
gros devorat,pafcitur. — 

Gallie tam frequens eft ,utà carnis 
levitate, vulgari proverbio locum fe- 
cerit. Hominem duodenis merlan- ^ 
gisprobé paftum , minore ab his pon- 
derein curfu fatigari, quàm fi fenos 
tantüm Zonz appenfos geftaret. 

Afellus NicER Anglis ideo Gol 
fiftb/à carbonibus fic di&us: quam. 
mis eft latioribus, tergore nigrican- 
te, ventre candidiore. Linea à capite 
ad caudam atra, & ad latera aliquan- 
tulum inflexa producitur.pinnz reli- 
quis fui generis pifcibus duriores & 
tobuftioresfunt. Parvus carnem ha- 
bet plané infipidam; profectus habc- 
tut in pretio. 

Afellum virefc.. v. Tab. 46. 


Anrricvrvs Il 
De Molva,MorhuaMaffela, 


€95 Tincamarina. 


Orva, Rendeletio Affzus va- Tas. Ir 

rius,8c Molvamaior ,doríum ha- 2 
bet cinereum multis maculis nigris 
confperfüm , veztrez; candidum fa]- 
catum ,pizz4s in dorfo tres, à podice 
unicam , duas ad branchias, duas in 
ventre. dezies in maxillis, internas 
partes Afino fimiles, 

Morhua feu Melva altera , Anglis Aldrovand. 
Morchuel, plzrumque eft fefquicu- de Pifcib4 
bitalis longitudinis, pedisunius, 05 3-6. 6. 
ipfi magnum , Zezzesin maxillis, cul 
magni. Ex inferioris maxillz extremo 
appendix carnoía ceu pilus é barba 
propendet, Pizze ad branchias & in 
ventre binz,parte prona tres,à podi- 
ce duz confpiciuntur. Derfum cine- 
reisfulvifque maculis notatur. P'egfer 
eftfalcatus. Caro co&ione propter 
humoristenuis confümptionem,glu- 
tinofior,utfarina aqua diluta, & fac-- 
charum Z//folutum evadit, butyro im- 


Aldrov. 


LL 


A B. 
XXXXVL | 


inde avelli poffit. Zz2e//iza & folliculi 
ichtyocollx conficiendz inferviunt. 


Gober- 


UC CURGUTSM E —IoMmer "oo E | Tóm 
E — MR CS lien i E 
| JA Gods m 


u- 
—458 oleh. - 


B 


| m i jii , "T / í 
vpn 


( allarsas i Asl Lus qnaeor. 
Fihelfrsch. "J2ohein fzsdh. 
— e^ c 


h 
NNNSNC 
BANSISEQRRUN 

Jogo 


"2 c " 
edes lier. jme Aer. ZLCZHMS- 


£3 (7 FADE 
Cz anoer arb Kihehesd. 
jd 
- S 


Me 
S 

VER RU RN 

SA TEEREESRNNN 
M 


CH. T 
[q p eeer Jr 
a, 


"-—— — —— am dim dit 


— ; 
JULCL TULIDIHAG. 


feer .el]ileze. 


ESENSESNSSAIQNN 
W REN 


DNSNNNS SUN 
E 
p— 


AA LM ti CHermg 


curas nulo fus zin 


ML 


Aer 


7 UTILI 
777 MAR ADMI 
TUR EMI WIN | 
-Meereber 


WII NN D 


: (OE LE. 
'. Weer Khchlerur r 


NS pce 
3 


: ( SN 
: ! 0 M 
em 1 i i TEES f 
"S pter de eg Y II ERÁÉÁ 
Pay alg AM aa SIN 1 
7 AP n P TECUM J 


Mh 
Nar, 
MIS 


OUS 
^ | A2, 
N M 
h4 La Y i 
ea | 
3 
- Pan 
Nm - - 
t 
et 


B 


UPS. 
A CS 
VIHEDN CDU 


pae 
ded t. 
^ PE, 


^u 


Bron T 


Á, nm zoll bá- ( yim. 
P, /25- ep 7 7 e 


p» "ib 


7» / ^ 
7 Keouenrdus 
77 zi 


A 


yl 


- EEESSSSSNSONNSNNS SSSSSSISSSSSSAN 


Cruubis "E 


S 


MA" 


ATA 


IINE 


SS 


Coruulus . vum JE andréd: 


S 
NN ^e *u 


DE PISCIBV S. 


Gobergus duorum cubitorum 
magnitudinem fuperat. Colore cft ci- 
nereo,ventre falcato  ereíine denti- 
busmediocti partibus internis Mer- 
lucio fimilis. Carse duriore quàm A- 
I finus. | 

" Quem Muftelam Genueníes vo- 
cant. Illyrici Pegorel/z; dicunt. Bel- 
lonius Ariftotelis & Galeni Cz//i- 
riam , Rondeletius Afellujs veterum 
effeopinatur. Triuminterdum pal- 
morum eft longitudinis , cruris hu- 
mani craflitiei,colote exlivido ino- 
pacum abeunte. Duasin tergo pizzas 
gerit , minimo capiti vicina eft; prz- 
ter hasaliaad caudam ufque proten- 
ditur, adlaterautrinque una rotun- 
da,ut & cauda vifitur, füb quibus po- 
ftremis craffiores ac carnofi quidam 
cirribifidi confpiciuntur. Maxillai- 


pfimobiles. Dez£es confufi; in fupe- 


riorelabro, zeaculam , cordis figura, 
denticulis circumfultam , linguam 
albicantem & in cufpidem efforma- 
tam oftendit. Brazchizs diftenditu- 
trinqué quatuor. Interiora ifpectes, 
fub branchiis cer. delitefcit trique- 
trum, bursá füáinvolutum./epar pal- 
lidumac feré lacteum in tres lobos 
divifum, diaphragmati appenfum. Si- 
niftra eius pars, cxteris maior,veficu- 


9 


valdé denticulato, Oculzr aureis. Ex 
inferiore maxillaappendix cum bar- 
ba propendet. 8rázchias habet utrin- 
que quaternas , & ad eas binaslatiu- 
fculaspinnis,unam fcilicet utrinque. 
Exanteriore ventris parte pinnarum 
vicebini longi admodum atque ro- 
tundicirri propendenr,In primo dor- 
fo pinna parva erigitur; poft eam alia 
una enaícitur, per dorfum totum ad 
caudam ufque extenditur. Inferio- 
ri ventrifingularis pinnaabano orta, 
ad caudam eriam ufque producta, 
fübne&titur. €auda in unicam ro- 
tundam definir. Hepar magnum & 
fubalbidum vifitur. 

Caro conco&u eft facilis, fed ex- 
crementitia. 


III. 
De Harengo,e9 Lipari. 


" AR TICVLVS 


Iícis, quem Germani Hanzxw- Aldrovand, 
cv x forté à Grecorum so. co, 


quod falfamentum fonat , alii Hale- 
cem vocant, qui apud antiquos fit & 
vocetur, ignoratur. C/alcid; marina 
feu Sardinz quidam congenerem fa- 
ciunt.7 /riffi ive Alofisnonnulli. 
Dorfo eft quodammodo czrulee, 


AB. I. 


lam fellis oblongam admittit. Lzez 


ventre albo falcato , Jquamnzis acutis 6 
. pregrandis fanguineus, gracilis, ob- 


pertinaciterque hzrentibus. 27zz- 


Tas. I. 


longus, paftoruminftrumentum, cui 
cornutz Mufz nomen referens , à 
ventriculo dependet. In py/oro, tri- 
ginta & aliquot apophyfes nume- 
rantur. Js£efWiza tribus revolutioni- 
buscircumfledtuntur, priufquam re- 
&umattingat, Peficula quzdam cz- 
teris Afellis communis,gemino velu- 
. rifolliculo tergori coniuncta , com- 
modum nationis ufum exhibere cre- 
ditur. "» 
Tincamarina , propter corpotis 
cum paluftri fimilicudinem fic dicta, 
Pefce fca Italis quód paffi ficus inftar 
mollisfit, vocatur, Salvianus Afe/luzm 
Callariam eile fed falsó, contendit. 
Vixpedalem menfuüram excedit, Coz- 
gore elt toto oblongo, latiufculo, 
Íquammis minutis conte&o, coloris 
cinericii. Capzze, in. quo duos lapil- 
lesgerit;lato & preffo. Qremagno;& 


chiarum Ícifluram , quia pro corporis 
ratione magnam habet , citiffimé a- 
qua extractus emoritur. J eiuno dun- 
taxat inteftino inftru&um Albertus 
author eft, 

In Oceano Germanico circa Bri- 
tanniam , Hiberniam,Scotiam,Nor- 
vegiam, Daniaminveniuntur,in Me- 
diterranco quoque capi, & Romz, 
Maffiliz, Venetiis proftare falsó Bel- 
lonius prodidit, forma fimilitudine, 
quam cum T'iffis habeat deceptus. 


Puroaquz elemento Nazi volue- 


runt quidam, quod in aéré protracti 
in momento exfpirent. Magnis fimul 
agminibus natant, & tanta ipforum 
copia , ut ad cC M,coronatori in fin- 
gulosannos capturz preciumafcen- 
dere Cardanus prodiderit: In terra 
fancta Oceanici maris Infula r1 M,ho- 
minum vitam harengis fuftentabant. 

B Cürm 


E 
Cüm per petulantiam unam ex ca- 
ptís virgis cecidiffent ; adeó eor.nu- 
merus cftimminutus ,ut poftilla vix 
centum ex eo qua'ftu vixerint. Lu- 
centinaqua , ventribus verfus fum- 
mum zquor,obverfis.imó tantum de ! 
fe fplendorem ; fquammis maxime 
qua circa oculos,emitrtunt, ut mare 
fulgurare videatur. Lucem emorien- 
te mori, credidere quidam , per ali- 
quot poft. morté fupereffe dies, qui- 
dam experti funt. Semcl anno tefte 
Alberto pariunt. DT a 
Ccmilenus -, ANura de eorum natatu prodita 
i» Brigan-fünt.Proavorum tempore ad Norve- 
zibus. giam fua quafi ftativa habuerunt, no- 
Lanfius de (tro tempore Britanniam totam im-« 
Principat menfis exercitibus circumnatant, 
EWUp4. — Circafolftiniumzftivum exalto Sco- 
| tix littora petunt: inde Anglica lit- | 
toraadetnt, & ab Augufto medio ad 
Novembrem à caftro Scarborough 
ad 'Thamefin capiunzur. Poftea ali- 
qua vchemétiore procella in Britan- 
nicum mare deferuntur, &ineoad , 
Chrifti natalitia pifcantibus fe offc- 
runt. hinc Hiberniam utrinque per- 
natantes, in Septentrionalem Ocea- 
num, circumnavigata quafi Britan- 
nià, fetransferunt. & ibi ad Junium 
occultantur.poftquam fretificavere, 
redeunt. , 
V'fesipforum in cibis,apud Septen- 
trionales frequens. Recentes , murià í 
conditi, & exficcati ; menfis inferun- 
rar.Solent & falitiaqua macerari:fal- 
fuginedepofita , in craticula affi c- 
duntur. Confpe&tain novo orbe vo- 
" lantiumnubes. Mzferaboruzz , inquit 
Thuan. ti- T huanusscezditio, quibus nec 12 mari 
flord.u7.. patantibus ,uec imaére volantibus, tutus 
WDqUATA YECEDLUS , naturamque 22 utroque 
elemento. novercam experti , cum ut fea 
pernicie cogmatarum pi[ctum a[ferant im al- 
zum evebunt, mox ab avibus circumuo- 
dantibus rapiuntur »quarum fé voffrum fu- 
qiendoevaferint ,arefattis alis deffcientes, 
rurfus feim aquas pracipitant y cj volando 
fff »à pifcibus infeflis. alutiuntur. — Ita- 
que mediam [ortem eligentes plerunque in 
obvias navesinvolant, prada bominum 
Jiunz. 
pin, H.N, , Vipatispifcisà Plinio memoratus; 
[:32« €.12. à pinguedine , quafi ioo; nomen in- 


HISTORIA NATVRALIS- 


venit. Capite terreftrem curriculum TAsh- 
tefert. 05 ei parvum fine dentibus, 7. 
maxillisafperis.virgaa capitead cau- 
damíatislata. Squamae pat v ae.pipne 
ad branchias & in ventre bin; aliaa 
po dicead caudam ,aliaà cervicis lo 
coad eandem continua fine aculeis: 
Caudain duas definit. Adeó prpguas 
cft ut fub cute pinguedine loco car- 
nishabeat; aflervatus,totusin oleum 
abiverit. : 
ARTIicVLVS IV. 


"De ZIpro Scolopace €9' 7Mono- 


2 : *, n. i44 -6 AB. .84 
Pzn Rondelerii,quemillecum j^ ^7 


Apro vetcfutn eundé , fe falsout 13:11 
Aldrovandusoftendit pónit;pifcis eft pj,,,,;, 
fquammofus , feré rótundu$, com- 
vreffus corpore preduro;& afpera ve- 
lutiac villofa éuze prazdito ; r2/fro füis 
inftar, oblongo & obtufo, firie denti- 
bus.aculeis przacutis,duris,longis,re- 

&is. fetas inzquales effe diceres, qui 
moxácapite fecutidum dorfi longi- 
tudinem decurrunt. Piz745 habet ad 
branchias duas ; in vetitre duas alias, 
rultis firmifq; aculeis & à fe difiun- 
&is conftantes. à podicetresaculeos 
breves & acutos, Cauda in unam pin- 
nam definit; 

Iconeni porci fufini Salviani tradit Tab.XXXL.A. 

QuiRondeletio $co LoPAx,feul A21. 

Aícolopax eft, hunc alii Elephanzem,?* — 
fcd perperara. roftrum enim rigidum A^"4el i» 
eft; Gefnerus Serzam Plinii quod ra. f if. 

; dps - Gefnerus 
dium caudam verfus ferratü habeat, ,, pw. 
nominat. Semper feré parvum effe, i 
exinde coniicit Rondeletius, quod 
tres eiufdem magnitudinis ovis di- 

Ítentos viderit. 

Corpore ct rotundo, Erythrini mo- 
do rubefcente. roffro przlongo; rigi- 
do. In dorfo habetaculegzz longü du- 
rum;przacutum altera tantum par- 
teferratum. denticulis ferra referen- 


tibus, utpote contiguis bafibus quz 
latiufcula funt. Cauda habet tenuem. 

Caro ci fübftantia Pagro fimilis.bo- 

nifucci & facilis concoctionis. Cum 

rarusfrt , ex(iccatus potius fervatu£, 

quam editur. ; 
Monocetos Glufii;,ob confimilem T'A s. T. 

| ponus 1o, 


potiiis cüm Sclopace formam, quam 
ut quod inter fquammofos cenferi 
L5, ig debeatsafperoenim corio eft;priori 
IU "^ ^ rbiunsirur, Exorienrali India al! 
ubiungitur, Exorientali India alla- 
tum Clu(iusita defcripfit. Ab extimo 
ore ufq; ad caudzx pinnas; paulo lon- 
gior eratsribus unciis, medio corpo- 
re paulo plusuncia latus, &c. 
ARTICVLYS V. 
De Glauco «veterum €9' Hip- 
puro. 
Tas. I. (ien pifcis colore cxruleo 
Ir. Íeu Cyanéo ita di&tus ; /z/iex o. 
interdum à Grzcis cefte Euftachio, 
dicitur,& bene à Glaucífco, cum ille z- 
ftatelateat, fi. Ariftoteli & Ovidio 
credimus; hunc xftaté & hyeme Da- 
moxenus Gomicusin cibislaudert,di- 
ftinguitur. Mnefitheus ápud Athe- 
nzuminter^2,;76», Volaterranus fer- 
ratorum &carnivororü genet, eutü 


3x01. 6.27. 


ponit; Ariftoteles fquamofum facit, 


& paucas appendices füperné circa 
ventriculum exeuntes habere adji- 
cit.Plinius auftero & irafcenti mari 
firnili colore, effe prodit. 

— Apüd Rondeletiumzres ipfius ha- 
bertus fpecies; Priof provincialibus 
Cabrolle di&us;tricubitalis quandoq;, 
corpore eft longo, ventre compreflo, 
dorfofalcato ; cxruleo ,cu£e nitida, 
Jauammis vix apparentibus , ni cutis 
exficcetur.veztre càdidiffimo, zzaxil- 
lis afperis potius quàm dentibus mu- 
nitis, Státim à capite aculeos habet; 
quofuüi duo quijü&tà anum fünt,ve- 
lutin vaginà cotdüntür.  Aculeos 
pinna fequitur, ad caudám ufq; conti- 
nua,initio magna,maculà nigrinota- 
tà; inde brevis & tenuis , tenuibus 
quafi villis conftans. Ad branchias 
pinnz aurei funt colotis, pro podiceri- 


Plin.H.N. 
1.9.c.36. 


mam potius quàm formam fortitus | 
eft.Fentriculum habet magnum cum. 


uno áppehdice. //e//ca fellis inteftino 
adhzret. Splez parvus, caro candida 
& pinguis vifitur. Salvianus 45a 
veterum effe credit, Jovius centri- 
nam quibufdam videri dicit. 

.. 4lter minor, unde yazuidi, apud 
Athenzum effe conjicit,feptem acu- 
leosin dorfo , ad caudam Ífpe&tantes 
habet; àfuperiorebranchiarum par- 


DE PISCIBVS. 


II 


téad medium corpus lineá tortuofa 
admodum dimittitur, hinc reta ad 
caudam protenditur. | 

Tertio quem femuifam Xocat , qiiod 
linea à branchiis du&a ;. ferpentum 
córporis flexibus gradientium inftar 
tortuofa fit,dentes funracüti,dorfum 
exczruleonigrefcit, | | 

Lecum |n petris etiam & arenis Ofpian. L5. 
pafci Oppianus fcripfit. Numenius a- Halieutic. 

ud Athenauto xazd pria eje elo, Cn died 
| Mob: iphof[. L7. 
id,per algas molles, lu ibus minime a- 
gitatas & mufcum verfari,tradit. A- 
riftoteles, & Athenzuspelagium fe- 
cit. Cibus quidem ipfi, carnes.Sed nec 
algam vel mufcum contemnit, Unde 
Taréntinuséíca ad Glaucos capien- 
dos przfcribens; partem ex mufco & 
farina,partem ex pifcium carne cóm- 
ponit. Foetum fuü ore, ubi metuitre- 
cipere, iterü emittere, tradidere qui- 
damiquia fpinofus eft,de Glauco Ga- 
leofumendü id videtur: fané folüex 
Galeis Acanthià foetus fuos proptet, ,,- 
fpiham honrecipere , authoreft Ari- , 17 ' 
ftoteles. ZEftate circa Lx.diesnó con- 45/4 g. 
fpicitur.  Pliniusalibidi&tor.imme- /.6.c. 16. 
mor, nunquam apparere fcripfit. 

Ffesipfius expetitusin cibis,iveu- pp, 5 s. 

rerum getat fivenon, Caput tamen». ( ure. 
potiffimü , apud Anaxandridem,So- 
tade Comiciiinprimisfiin Olyntho, 
& Me aris captuseffet, comendaba- 
tur. Euftathius palmà oculis tradir.ut 
utfit,difficulrer fi Tralliano & Mne- 
fitheo credimus, concoquitur. Con- 
co&us permultü alimenti przbet.Ex 
jurefumptü feu Glaucum feu Glau- 
ciícum ,copiam lactis mulieribus fa- 
cere, Plinius Author eft. 


Elan, 


AmgnTrcvrLvs VI. 
De Hüppuro €9' Rever[o In- 
dico. 


IprpruRus feud fimilitudine €cQnz, nM 

cauda»feu af; "15 iara deo 2, dosen cs N. 
i£Zn«r quod equi more feratur & fa- TAs. ) I 
liat;ita dictus, aliis agytéluc ab agnis fal- 45. 
tus urinantibus fimiles excrcentibus, 
Dorioni & Epeneto wevpatn, à pinna Rondelet in 
quz à vertice incipit, in éoQ; veluti Hiffor. 
ctifta erigitur, Hicefio Hippurea, Hi- Pifoium. 
fpanis Lzpugo, Gazz Equilis v ocatut. 
Glauco colore internifq; partibus fi- 

B, milis 


HISTORIA NATVR ALIS 


Js 
milis eft, & facile inter cateros pifces 
ex pinnaqua à capite incipies in pro- 
na parte ip 
nz fimillima, villis multis coníftat,cu- 
iufmodi in nullis aliis pifcibus reperi- 
tur. Véterin medio corpore fitus eft. 
Degit in pelago, mari Medirerra- 


ur. neo ignotus. Caryftius ab Archeftra- 
&.10. to maxime celebratut , quod mirum, 
cum czteri ibi pifces viles fint. Dele- 
&atur carnibus , &z naffisinclu(us tát- 
opere crefcit, ut inde incrementum 
cepiffe videatur. Vere parit, hyeme 
latet. in natatu ccler eft, & nunquam 
nificertis diebus capitur. | 
Tas, — REvERsus Indicusduplex eft, An- 
IH. r, guilliformis alter, de quo inferius di- 
cliff, — cemus:alter,de quo hic,fquammofus. 


Exot.l.6, INomeninde , quod retractus vene- 
€.18. tür,accepit. Magnitudíne eft palmi. 
Squammis contegitur rugofis , fpinis 
in dorfo, & ab umbilico ad caudam 
maximé acutiffimis. Docilis eft, & fa- 
 Niremberg. cilé cicuratur, Magnam Indisin ve- 
Nat. Exot, nandis pifcibus praftatoperam, Te- 
Li618. pui fed valido funiculo alligatus ad 
mare defertur , blandis animatus 
verbis in pifcem confpedum, ctiam 
magnum,emittitur, eiufdemq; lateri 
fcu ventti fefe affigit. fic extrahitur. 
Pradablandé avellitur,ne,quia vali- 

dé adhzret, defícerpta intereat. 


REVRRSVM Indicum anguilliformem 
vide Yab. II. 


I nced 


ms 


Carur ll 
De P elagits Lavibus. 
I. 


AÁRTICVLVS 


De lIbunno. 


P pepenus feu à Grecorum Quer, 
quod eft magno impetu moveri, 


aAldrey. (euabEbrzorü 4 Thannia,quo Ce- 
zw 1*-  taceumpifcemintelligunt,fic ditus, 
Tb multa apud Authores pro diverfita- 


^- teztarum fortiturnomina. Thynnis 
feu Thynna fimpliciter five mas eft 
fivefaemina;Pelamyde major, Thun- 

b Pl»: noproprié di&o minor. b Cordyla 
s 9- appellazur partus, q foetasredeuntes 
Tj in mare autumno cóitatur , Byzantii 
civEídos, Aja, «9 y GA tyeag sjegus aufavsd 

e Arfetel. ut teftatur e Ariftoteles , fcu quod 


3: 4» 


D 


(iunicaeft,& caudz equi. 


paucis diebus augefcant ( Gaza 4u-y , 1 e, 
«umvocat) dicunt. Redux in Pon- ;;;6, 
rumex magno mari Cordyla,Pelamy- 


dis nomen,íeu qj 75 dv và m3 uxem 
i. €. quod in limo fe abdat, eu 4 và mte | 
aua, quód aregatim degat , ut d Plutar- d Plutarch. 
cho placet,( Lzzmofam, Limariam ,8z Lu- de felert. 
tariam alii vocant ) fortitur. Pelamy- 4tiimal. 
des cum annuum exceffere tempus, - | 
Tbunni vocatur. hifce pauló majores - 
Tyvitones. € Orcynus , Apoletfus , Sarday e Aldyoy, 
Synadontis, Cybia feu Gybios, Cete, Melan-.5.c. vi. 
drysyTriton, C helidonas , Xanthias , pro- 
priisfuarum appellationum rationi- : 

bus non carent.íed & variis eorum 
faleaffervatis partibus;fingularia no- 
minaindita , apud Authores inve- 

nies. | 


Lubricos eosPliniusfacit. f Ron-f Rezdelet; 
deletiusfuum Orcynum, ut & eum Hf. — 
quem Pelamydis verz feu Thunni Pfc- 
Ariftotelisnomine exhibet ,Íquam- 
mis magnis ita ad.amuffim compa- 
Gis,utiis carere videatur , tegi, co- 

Gone eafdem dehifcere ; tuncque 
perfpicué apparere tenuimembrana 
contecas , fcribit. Pelamydem vero 

Sardam cute levi effe , & ine (íquam- 

mis,ea parte , quz à pinnis ad bran- 

chias fitis,incipit excepta;adjicit,Sed 

nec velde fexuum notis; vel dePe- 
lamydum, & Thunnorum differen- 
tiisinter Authores convenire vide- 

tur. f Ariftoteli g Plinio & P Athe- £f 4riffar, 
nzo mas à fcemina eo diftinguitur; H.AJ.s. 
quod hzc fub ventre pinnulam ha- «-9.. 
beat 44e; dictam , quà mas care. 8 P//7. 
Rondeletius in utroquefemper pin- gere 
nam fub ventre deprehendi ait;indi-y 2, 
vifam in mare , divifam in faemina, ut Dipnof. l 
podicis foramen dilatari, faetufque — ^ — 
commodius in lucem edi po&ir.Ligu- 

res&: Maffilienfes piícatores .nun- 

quam ex Pelamydibus T hunnos feri 

aperté oftendifle , author eft  Sca- iscaliger. - 
liger.:àPelamyde hocunum diftareinExere- 
Thunnü, ghicfitlividus lateribus, ^ 
illaundàártibus maculis tráfverfis atq; 

obliquis eidé deftinato gerat; afferec ! 

& Bellonius.Captus An. M.pc.Lx v, k Bellonims. 
circa Gaditanum fretum , pedem cit. dldrays. 
xxx 1t. lon itudine , latitudine x v x. 

in cuius pelle integra claffis delinea- - 

ta conípecta eft. 


Locus 


Fu i m 
^k £ Donner Wl Pondlens: : 
, i pic j 


a A 


MESSA SONS 


E. Y : . H 


iu) 


2 ^ / yr URS 
v peontoa JA een JO Hmmmer. 
J 


SQ 


—fr 


- 
J Anurirt ad 
à ce 


NUR 
SOEQV Ne: 
M ONUN 


MS UNI ES 
TNR SORRY 

SUA SS 0 NS 
— VON AMA | 
—————7 S Wi AO t 


N WM nw 


/ Wal aser - 
S 


I ILL J/ 


/ ON 
ANSAAN N. vi 

N W SUN DON 
ANNAM ANON 

dA ) Wh DA » | 


P A P X NS 
"rA ud NNSSSSSS 


Lc -— 


-DE PISCIBV. 


." * | a | 
Yloppian. Locus Thunnorum varius pro zta- 
"Halieu.  tecíle videtur, / Oppianus;qui eos 

L3-«. 620. pifcib, pelagiisannumerat, ex Ocea- 


no in mare Mediterraneum,cum ve-- 


read fobolis propagationem inftiga- 
tur,venire , ideoquetum plurimosin 
Tyrrheno & Iberico capi, authoreft; 
meníe Majo Xiphiis cogentibus ir- 
rumpere, Joviusadjicit. Pelamydes 
zquora fluvio aut paludi vicina inco- 
lere, ideo in Pontum ad dulciora pa- 
bula gregatim intrare , ex Pliniozz 
habemusjbidé ,ut & in Mceoticis pa- 


m Plin. | í 
H.N.l. 9. Iudibusnafci, * Strabo retulit, te. 
Bis. poregaudere ideó per (umma maris 


*smab. natare aliquando flumina fubire, ex 

| Geogr.l. 7. Ariftotele difcimus;Vifos qui Aga- 
n Ariffetel. thopoliad pontem ufque,quialiquot 

| aa millib. pafluum à mari diftabat, con- 
E S fcenderent, o Rondeletius prodidit. 
'fed &imn Rheno, Nilo, Pado, Piatina 

fcripfit. in algofis quibufdam locis. 
Gaditanis extra Herculis columnas 
fubfolano vento eó delatis, ingenti 

numero , magnitudine & craffitie in- 

credibili, occurrifle , Admiranda À- 

op driftotel, riftor.p véditanc. Vixeredédü Thyn- 


3nadmi- nerum multitudine in Indico mari 
vand. tantum, ut Magni Alexandri claflis 

.— haud aliomodo , quàm hoftium a- 

cie obvia contrariü agmen adverfa 
* blin. 4^ " Xx 31* n " 
E.N.Lo fronte direxerit q; apud* Pliniü legi- 
- mus. Grzciícriptores enim Cere 


& Phyfiteresfuiffe innuunt.. Deeo- 
rum circa Byzantium & captura & 
Stra» mora ita 4 Strabo, &c, 
oengr.L7. — Cibus eis aliquando r algas fxpe, 
circa Hifpaniam inprimis, ( exante- 
ipadg; TiQte ía ad columnas delati pelago, 
"-smdü.  €íca deficiente macerantur ) glan- 
*srrabo.L), de5.ex quercubus ad mare. nafcen- 
fAtben.l.7. tibus f/ delapfz quibus vehementer 
Dips. pinguefcunt. & ex harum ubertate, 
Pow ^ ubertas Thynnor.colligirur : ut plu- 
Wiffor.L34- vimum caro. Teporefoeturz z quic- 
: 2d quid attigerint,liguriunt, quin & 
Eit partu foluto, ne propriis quidem par- 


€.17. $ , n" : ! 
uOppij, Cüntnatis , fed ]zti tempore veris s 


x Ariflotel- 


Haleut. — Ova voramt.fübità , (b lacerant fub 
L4. dentibusatris. aliquando prz pinguc- 
x Arifotel. dine rumpi x Ariftoteles author eft. 
H.A.l.6. Vitam ad biennium duntaxat pro- 
D. ducere , quod y Plinio ex Arifto- 
NS. tele placuit , vix verifimile videtur. 

| Ad tantam enim excrefcunt magni- 


2 


p———  ————Á—— PL— À 1 
—————————— á— Ma 


15 
tudinem, uc xv. talenta pendeant, — 
caudaque duo cubita feu ut apud z z drifet 
Ariftorelem extat, quinque palmum E 
latitudine, expleat, & vificapi,quos ^^^ 
corporis magnitudine,fquammarum 
craflitie & corporum duritie bien- 
nio mulco proveGtiores fuiffe fateri 
oportuerit. 
De Genzeratioge habemus, 'Thun- 
noscoire menfe * Februario poftidus 
Junij initio parere 2 femel,& quide £ a 4riffor, 
in Póro Thunnos;biscredi, quia par- H-44. . 
tim tempeftivus partim cordus eius c eediti, 
foetus eft. prior foboles menfe De- 
cembriante brumam exit, pofterior 
vere.Ova edunt quafiin utriculo. .Ex i. 
his fiunt, quas Scordulas vocant, By- Oppiatt. 
zantij Auxiadas quod paucis diebus ma/ienr. 
augeícant. L4. 9. 505. 
Exeunt Autumno cum Thunnis "/4eop- 
fimul,vernoautem tempore repe-Pne 
tunt,jamfadz Pelamydes. Quan- CL 
tum ad azizales funciones , conceffit ^" 
& iftis fingularia quzdam | Natura. 
Dromades effe feu ut Gaza reddit 
curfores , ex fuperioribus cognofci | 
potuir. Nonvagantur tamen 2 bru- api, - 
ma;ubicunque- deprehenfi ufque ad H.N./.,: 
zquinoctium;ibi hybernant. Ex Pon-«.11. 
toexitutilzvam tenent, & Aquilo- 
nemoperiuntur, ur fecundo fluxu 
exeant. ingreffuri eundem, ad dex- 
tram fle&untur , quia dextro oculo 
plus cernunt, utraque natura hebe- 
te. Eadem £ debilitasin cauía,quod b Plz, 
ad faxumiillud miti candoris , à vado F-N Ze, 
adfumma perlucens, quod in Euripo 
Thracii Bofphori , quo Proponus 
Euxinoiüngitur,inipfis Europam A- 
fiamque feparantis freti anguftiis, 
juxta Chalcedonem in Afix littore 
vifitur, exhorfefcant, & fic repente 
territi , adverfum Byzantii promon- 
torium , exea caufaappellatum Auri 
cornu, przcipiti petunt agmine, No- 
&u proficiíci & vetuftiffimum Am- 
phylitivatisapud c Herodotum ora.c Herodor; 
culum, & nummus à 2 Bellonio vi- ^2-Hifor, 
fus, inquo altera parte fpica , altera d Aldro- 
Thunnus cófpiciebatur , & fi uprahüc ipia de 
Luna cü infcriprione PHirirPE wzz, l^ i 
innuit.nec de nihilo eft,quodPlinius, 
poftquam e dixiffet, capturam illo- e Djs, 
rumá vergiliarum exortu ad arétu.H.N./.c, 


H.N.l.9. 


rioccafum durare, reliquo tempore 


3 hyber- 


14 
hybernolatete in curgitibus imis, nifi 
teporealiquo evocatos » aut pleni- 
NS luniis,adjiciat. Innatando figuram 
de folert 4 Cübicam,fi gregatim vagantur, f fer- 
zone] * want, atque fex lateribus cóprchen- 
fi ,foliditatem ex femetipfis confti- 
gJEliag. tuunt. Ad promontorium £ Buboni- 


H. A, l. 15. cüm,maximi, fuum inftar,toli vagan- 
cur. alii tore luporum bini profici 


€.3« 
(cuntur. nonnulli more caprarum, 
gregatim pafcuntur. Exoriente cani- 
cula,in Euxinum natare contendunt; 
& marinis flu&ibus, & fervidé radia- 
tofole calefcentibus, interífe velut 
h Arift. contexti , confertis turmis fefe invi- 
g.4.1,4, Cemopacant. Dormire b in imis gur- 
c10. — gitibus, füb(axoautlittore abditos, 


ioppiss. i Ariftoteles prodidit;& quidem tam 
Halittt.L.3. profunde,ut ne ja&tá quidem fufcini, 
$9 moveantur. Sub Caniculz exortum 
cítro exagitantur. LHzret ille ubi 
cutistenuior ,fub pinna, & ita mife- 
ros divexat, ut pé in terram Zezaio- 
nc faliant,fzpé in navesfe conjiciant. 
De Sympatbia 8z Antipathia non eft 
quod multadicam. Dicuntur Cep- 
phos habere comites, qui carunculas 
pifciculorum, à Thunnis difcerpto- 
rum ,aquisinnatantes depafcuntur. 
Cum gregatim pracerItaliam a&ie- 
labuntur, à Sicilia prohibiti,in majo- 
resincurrunt belluas. Majo Menfe 
à Xiphiis ex Atlantico Oceano in 
mare mediterrancü pelluntur. Non 
aliter ab iis gregatim in fugam | agi, 
uámovium greges à lupis Mathio- 
lusauthoreft. De captura Thunno- 
rum agere alterius loci eft. 
k Plin. 
H.N.f. 9. 
6.15. 


bratim cxi £& cervice & abdomine 
(r&csleaaa; Athengus vocat ) com- 
mendabantur , atque clidio ( clidia 
ThyumFeftus ; Petimen ex Nzvio 
Petimen pifcinü quod eftinter duos 
armosad pectus; claviculas Medici 
vecant)falitis, Omotarichi nomen 
impofitum eft ) recenti duntaxat, & 


tumquoquegravi ru&tu:catera parte | 


plenis pulpamentis affervabantur. 
Melandtia vocabantur, cafis quer- 
cus aflulis,fimillima. Viliffima ex his, 
quz caudz proxima aap;4 diceban- 
tur,qa pingui carentihinc zio» no- 
men,probatiffima, qua faucibus, Pe- 
lamides in apolectos; particulatim- 


F[um vepererein Cibi. Olim mem- 


HISTORIA NATVRALIS 


que confedii , in genera Cybiorumi 
(fic; dicuntur feu falfamenti fruíta 
quacunque in formam »v£;«4y diffe- 
&a; velquzex dorfi partibus cervici 
clidioque proximis ) difpetrtieban- 
tur. Alexis caput,comendabat, cau- 
dam Antiphanes. Falconius Hetru- 


| cus eruditiorisgulz ganeo, novum 


& fapidiffimum obfonii genus ex iis 

commentus cft, Arhenzus &yvrradro 

(inttitum hoc, ex aliis & aliiscondi- 

mentis) aliis pifcibus prztulit. Alii 
falfamenta, quz 9vvaia feu Suma po- 

tius, quàmrecentis pifcis quamlibet 
partem przferunt. Suntquippe Xe-- 
nocrati apud Oribafiü ftomacho in- 

epti,ma]i fucci, flatulenti,adexcer- 

nendum difficiles. Galeno, áurá car- 
ne przditi, & infuaves. Arcbeftratus 

tamen nobilem Thunnum circa By- 

zantium, Caryftum & Siciliam;pra- 

ftantiorem circa Cephalem & Tyn- 

daridem oram;przftantifhimum cit- 

ca Hipponium Italiz,nafci, circa Sa- 

mum ingentem » & deorum convi- 

viis dignum capi, prodidit. 

Przbent & in Medicina ufum. San- mPlin..— 
guis, zz fel,& jecur, fiverecentia five H-N. /. 32. 
fervata, vim pfilothri obtinent. Non ^1? 
pubefciturum , quiin pueritia iisilli- 
tus eft, » /Elianusaffirmat. Omota- n lian. 
richus » largius fumptus , Prefteris H-4.7. 13. 
ferpentisvenenumretundit. Cybio-^?7. .— ' 
rumcinis,cum melle ad Condylo- QUU 
mata confert. eins 


AnTrrcvrivs Il. , 
De Pomprilo €9 Amia. 


| eae M feu e'pà vie sapere dr. | 
transvehendo, ( fabulantur enim , A2.III. 
Pompilum hominé vepéz a portito- ali 

I l4n. 
re,veluté Athenzo placet 92aesseyirs p, , | , 
ab Apolline * quod Ocyrhoén puel. , i * 

| : : h AY u LE 
lam trajeciflet, in fui nominis pifcem b Atben. 
tranfmutatum ) feu quod navigantes Dips. [.6. 
in alto mari ad continentem ufque "Apollon. 
comitetur ; aliis facer pifcis , aliis odium 
muduAG- dicitur, & à c Plinio inter 2^ 
Thunnos reputatur, Athenzus. 2 
d Pelamydi fimilem & varium ef. dod ^d 
fe inquit. Rondeletius e pro eo- c Rondelet. 
dem , pifcem fquamis carentem, in Hifl. 
indorío varium & maculofüm , in Pium, 
quo à branchiis ad caudam linea 
magna 


magna curva;à qua ad ventrem linezx 
imultz traníverfz interpundx. de- 
Ícendunt, ducitur. pars qux fupra & 
interoculos eftflavefcit; aurique co- 
lorem imitatur, Cauda in unicam 
non divifam ; neque crefcentis Lunx 
figura, Thynnorum & Pcelamydum 
more;definit. | 

Locusipíis ima maris fedes eft. Sx- 

EPIniH.N. pé navigia f velis euntia comitantes; 
:9-.15, miraaliqua dulcedine per aliquot 
horarum fpacía , &paícuum milliaà 
gubernaculis non feparantur , ne tri- 
dente quidémfapius in eosjacto ter- 
E Oppiari riri. ubiterram g perfenfere , rece- 
Bialieut.1 5, dunt,nec longe abeffe nautis colligi- 
sElian.H;A, tur.Inimicos experiuntur Delphinos 
Li.d5.  bfedmagnohorum exitio. Degufta- 
hathenl. tisénimillis ; continuó convellun- 
tur , furoreque incenfi , pellüntur, 
ad littora , efca marinis avibus fu. 
turi; 

A miam bíeü ad 23 euo evo 20 $ mrt - 
emiiaic, quod una cum fui generis 
pifcibus eat;five quod 4 «12 y/u» Qc'ee- 

Tap Né d'yedir» quod. non folitaria 
hitled gregatim vivat;ita dictam; /E- 
lianus z Trocapm, Hifpani Bizam quafi 
"T An. bizantiam, alii Bonitam, vocant, I o- 
Ile, Viu & Salvianus proea Lechiam, alii 
| Sphyrznam , quidam illum pifcem 
qui Hifpanis Lambugo dicitur , per- 


á T 
d.c. 


Plutarch, 
WtTA ant- 
znal. 


| & AEliati 
3H. ALL T.C, 6. 


"WePifcij. mydi, vel Thunno vel Scombro cor- 
| porisfpecie; pinnis caudz fimilis,cu- 
te lxvi, ea parte qua circabranchias 

cít dempta, roftro acuto , oculis parvis 

auri mutis .Jez£ibus ferratis , acutif- 

fimis,in osrecurvis. éranchirs opertis, 

ventre craffo, argenteo; rugofo, lon- 

£o,ad podicem ufque demiffo , cuius 
appendices funtinnumerz fcombro- 

rum appendicibus tenuiores, dorfo 

czruleo , & dum vivit (plendente;à 

quoad ventremlinex ductz funt ob- 
liquz,nigrantes , certis intervallis 

| fe diftantes. Caudaz habet tenuem,in 
* Avifiotel, figuram lune in cornua curvata, z- 


depart.  teffina gracilia, epar rubeícens ; fple- 
Auma, — pem nigrantem;fel totiinteftino ^ at- 
| yr textum , vel ad illud porrectum 
VtJLOTeL, ; : ; , 
E ilo I pari cum eo longitudine, fxpe et- 
iam replicatum. 

€.19. : : ; 22 

Leksdig; — Deégerein mari,ftagnis & fluviis af- 


Len. 


| poudeler, peram fubftituunt. Pifciseft £ Pela-- 


BIIAMRESOu 7; 


firmat » Ariftoteles ; &cumeo z Wr dd 
Scaliger. vicinum fluviis & 1flognis 5/7 
ob dulcem aquam & limum amare, , sj, 44 
Oppianus e Pontum fubire ;, atque 2. p. 4; 
ibi cum fuis ducibus zftarem tradu- c.18. 
cere; tuu quod ibi belluz magna o Oppiaz. 
paticiores , tum quód ob dulcium 5 Halieur: 
aquar.permiftionem , paftus gratior; M A 
unde eor. incrementum 4 fingulis P s 
diebus intelligitur,certum. — Circa, 5, ^ 
Provinciam ia maris anguftiis quas q Ariffotel. 
infüle frequentes efficiunt, capi, u.4..6. 
Rondeletius author eft. ' (13. 
Veftuntur aliquando algá , ut plu- r 4riffor. 
rimum carne.  Audaces & celeres ^9. Hif. 
funt.quin Troc&am faltu valere ZE- ^^ 
lianusloco fupra citato fcripfit. "T 
Pugnam cü Delphinis apud f^ Op- foppian. 
pianum eleganter defcriptam inve- Halieutic. 
nies. idem de Troctis apud z ZElia- e. 
num legitur. Captz profiliunt;& ar- diuo 
rosálineá aufug;unt. Appetuntur à 53. . 
quibufdam pifcibusin efcam,Glauco 
inprimis, fi l'atencino fides eft. | 
Adhibentur s in cb tanquam urifbr. 
bonifücciad excernendum medii; H.4./.4. 
fed parcénutrientes. — Archeftratus c 8. 
aurumni tempore poft Vergiliarum 
occafum , Byzantiafque inprimis có- 
mendar. procul à mari Hellefpon- 
tiaco deteriores fcribir. (i vicinum 
4Egei maris tractum pertranfie:is, 
priftina gloriam maculare invenies, 
An rTrcvrLiVvs ]kh : 
De Xiphia fen Gladio. 
[s quia figura roftri Xi PHIAS*. 
communiter, expía Epicharmo, 
hoio- 4 Menandro, Gladius Latinis us " 
dicitur, Homerus? xs, Hefychius & gj 4. Li; 
Varinus £opcuyta,alii Tbragig,Hermo- 6.4. | 
laus Tezum Thurinum ,itaenim apud b Honer, 


*Plinium legit. forté à ThuriisItaliz Odjf m. 


oppido. Albertus AMilizezm appellar, 
Galeum à c Plinio vocari; Salvianus & c Pis. 
Mafluriusperperam oppinantur. — H.N4.32; 
Magnitudine interdü eftinfigni, Ad c1. 
decé nonnunquá cubitos accedere, | P//94.N. 
tradit Z Ródeletius.Delphini magpni- DUE 
tudine excedere, e Pliniusinaviculas ' ut 
aquare;f Strabo. Corpus habet teres,à c pj, i 
capite ftatim valdé crafsü , deindead ; ,, 
caudá ufq; tenuius, in extremo ante f salo, 
cauda exortum eminentia quzdam 
extübe- 


16 


extuberat.Corium caudam verfus,du- 
&a manulzve eft;os verfus afperum. 
Squamm« füb cute latent plurima, 
adeps in dorfo fuis more refidet, Utra- 
que zzaxilla roftrata eft, fuperior ma- 
gis offea;durior, aliquando bicubita- 
PUE lis, Athenaus f totius corporis ma- 
pipes l7. nitudini a qualem effe ;fcribit )in- 

-riorbrevior& triangularis, pla- 
rumque illa habet fe ad totam ma- 

nitudinem ut tria ad decem, ifta ut 


Oppian. unum.Gladius g eftferroacutior,fed 
Haltut. — exein&to pifce corrumpitur. Gellius 
Pn eius mucrone dura excavavit faxa. 


h Alan. 
H.A.L 14. 
£,23. 


non admodum cutvos, nec admo- 
duminanes. Nullos enim habet;eo- 
rum locooífa oblonga & afperain 
palato refident, abfumtá in tantum 
gladium materia,quz dentibus cede- 
re debuerat. Oculi ipíi orbiculati pro- 
minentes,& ante eos foramina. Braz- 


iarffet. hie $ octonz & duplices , zergws ex 
HN cinereo nigricans : & ferici inftar 
; íÍplendens. Pe//5 tenuiffima, vezter 
argento micans. Fe/4veficulainte- 

ftino committitur. 
k Plin, Degunt in mari , & £ raró adeunt 
H.N, littora. Copiofius vero juxta Scil- 


132611. ]xum promontorium apud Siculos 


& Zophyrium quod Italix extre- 

. E A^ ^ 
mum eít, hodieque Spartiventüm a 
nautis nuncupatur,capiuntur. Tri- 


L£lias, buunturtamen ab ZEliano / & Da- 
H.Al.14. nubio, fed & in Daniain lacuSueri- 
e nenfinotiflimi dicuntur. 

TUE Villitant * pifcibus,quosroftri 
a oppi, Ini curfa interficiunt, nc prius come- 
Haley, Qunt,quam fpiculo zz transfixerint, 
Liy.409, , EXxortu Canicule 7 divexantur 
nPls.  abocílto fcu afilo ( Animal eft par- 
H.N.. — vum,;ícorpionis effigie araneimagni- 

lj tudine) rantoqueinfeftantur dolore, 
d utinnaves fzpenumero exiliant. Ba- 
7" 599 |Jenam exhorrefcunt , eamque con- 
fpicati , gladium fuumin terram,aut 

obvium quemcunq; vadi locum im- 
pingunt, ficinfixo capite fefe conti- 

o4£lian. nent,Nec otamenfuaignorare arma 
H.4.9. credendum. Utiturroftro tanquam 
^49. — gladio.SxpeinmariIndico validifü- 


mas Lufitanorum naves , ad fesqui- 
palmum aliquando perforant. Vi- 
fusin mediterraneá iuxta navim na- 


Dentes ipfifalsó 5. ZElianus tribuit, | 


HISTORIA NATVR ALIS 


tantem , medium roftro difcidifTe. 
Gr&canicum fermonem ab Italico 
diftinguere , illum minime reformi- 
dare,ad hunc diffugere,J oannes Ma- 
rius Cztaneus,quiLocrenfi inlittore 
Xiphianum pifcationi intertuit;pro- 
didit, & Brutii teftantur, 

fusin cibo rarus. Carne enim eft 
arida,& difficulter concoquitur,Ar- | 
cheftratus Byzantinum commen- 
dat. 


Anricvrvs IV. 
De Remora €9' Cetorum 
"Duces. — 


| E REMO A ;quz Ecbeneis, Remi- TAm 


ligoy& Nanerates, dicitur,vix quic-IV. 3. 
quam certi fcriberepoffum , adeó 
Authores in divería fcinduntur,tria - 
tamen occurrunt, deícriptio,facul- 
tatisnavesretinendi,&zcauía. Varie 
à veteribus defcribitur. Quibufdam 
eftparvuspifcisaffuetuspetris.Qui- — — 
dam eum pedes ex Ariftotele ha- p Pls. 
bereopinantur; itapofità pinnarum -N- 
multitudine. Mutianus muricem ef-^9?5: 
fe,latiorem purpurá , neque afpero, 
nequerotundoorc, néque in angu- - 
los prodeunte roftro , fed fimplice 
concha;utroque latere fefe colligen- 
te,quibusinharentibus,plenàm ven- 
tisftetiffe navem , portantem nun- 
cium à Periandro,vtcaftrarentur no- 
biles pueri, conchafque quz id prz- 
ftiterint; apud Gnidiorum Venerem 
coli;prodidit. Trebius Niger peda- 
lemeffe,& craflitudine quinque di- 
gitorum credit, Tres eo nomine 
celebrari ,haud perperam inde col- 
ligas. Necinter recentiores deeo- 
dem convenit. Aozdeletius inter i- 
gnotos reponit. Gi/;z; nunquam fe - 
pifcem, velpifcatorem qui ipfum vi- 
diffet vidiffe profitetur. Be/ozio eít 
totus exoffis, mollis,lubricus,colo- 
risherbaccei, inferiore parte planus, 
dorfo repandus, in gibbo convexus; 
limacis rubritefta carentis effigiem 
referes. Eidé ad fpitame longitudine 
& manubriiligonis craffitié plerunq; 
excreífcit , circa faxa in mari,fed len- 
téferpit, & iter cornibus prztendit, 
mucaginemque ut limax Pape 

relin- 


"Tab. ntt. 


222» 


à : i Z Aui , [| Vt 


MT ———— : MUSSSSSSSSSSSSSSSSSS 


: 


Yn 
m TPTETTTTT 
SIRIFRURE 


BYTE 


EL IET LT 


Te 


derpeni Mlaranus. T ber dehlang . 


cC 


NS 
1h qz»; 
MSN WIS i». 
,, EE 


QUAM 


tih 
DURS 
MM 


NW 


e 


dersatus "eris - Meer Jehan 
C^ 


4 
-7 jl 
2! 


c 
Á eres 
- 


pm 


? . 
— c 


Congr ; 


i SS SSSSSSS SS 2 S 
| gue 444041999 ME t 
E ou | 22 07977 


Jia 
SL TU UR 


relinquit, In Corcyra frequentiffimé 
. éverriculis extrahi dicitur. Quam in 
 Imperati Neapolitani Exoticotamiej o 
Neapoli vidimus, fic defcribitur. Ca- 
pite fupino acetabula habet fimilitu- 
dine cirrorum five acetabulorum 
Polypi , quibusnaves magnofqueac 
cetaceos pifces apprehendens perti- 
naciter hzrec. Curfumque eorumre- 
moratur; & pro arbitratu fuo retinet, 
Ad magnitudinem corporis Icon ex- 
preffa eft. | 
Remora Aldrovandi color toto feré 
corporead violaceum inclinat. La- 
£era candicant. mediüm corpus füb- 
viridislinea interfecat. Cauda,qua u- 
nicam. pinnam degenerat ad caru- 
leumvergit. Roffrum: canino fimile, 
nifi inferior maxilla fuperiorem lon- 
gitudine füperaret. Pizz« toto cor- 
porefex. Simillimus Embdz in Fri- 
| fia pifciculus repertus eft, referente 
/q Gefiey in 4 Geínero ; quatuor digitorum lon- 
Hiffor.Pi- gitudine. Cuticulafinefquammis te- 
fawm. ^ nuiílima. capite procorporis magni- 
tüdine maximo. Oculis parvis, reli- 
quo corpore turbinato. fub mento 
" ^ quiddam habebatfigura acetabuli. 
Cavitascum digito premeretur; ita 
| adharebatut circumferri poffet. Par 
| facultatis navigia retinendi ratio. Ruant 
: ventilicet , & fzviant procellz cogit 
Plin. H.N. ftare navigia fecundü y Plinium (ver- 
Í31cr — baeius fünt. Ventum eft ad fumma 
| natate , &c.) Plinio Oppianus adfti- 
pulatur. Cheremenianus Trallianus 
fL. Sym. apud Plutarchum impedimentum 
pofprobl.z, & moram navigationi inferre ; & ut 


tardius navigia feranturfacere aífc- 


ritille puppi;hic lateri navis, Oppia- 
*Kirthr. nus * carinaadhzrere fcribit. Pe- 
L3.4rt&.. trus Melara Cardinalis| T'uronenfis 


EU triremem cumé GalliaItaliam mari 
E j,, Peteretab eodem(nifi forte de Lam- 
Pil — peua id accipiendum fit)in medio 


curfu retentum fuiffe. Kircherus pro . 
fabulofis omnia ifta habet. Nunquam | 


talem à Plinio ad tempora noftra ef. 
fectum notatum, etfi totus orbis na- 
vigationibus luftratus fit. Non poffe 
potentia majus à minore vinci. Nul- 
lum magnetis fruftum, quamviscffi- 
cacifimum , exactiffimeque libra- 
tum aliud majus &' gravius al- 


licere, Frequenter in freto Siculo 


DE PISCIBV S. 


conta&tum Remora moveri, 


(7 


ob contrarios xÍtus, enam  onera- 


| riam extepfis velis, fecundo vento in 


mediis flu&tibus haerere ; vicinis cür- 
fum tenentibus. 

Decatfis haud certiora occurrunt. |... ,, , 

: 0 p oo tRondel. dé 

t Rondeletius 4 Ariftotelisrefpon- Vas 
fo,quocur clavus cum fit patvus, i jc. " 
in extrema navi, tantum poffit , ut ab y 4jifror. in 
exiguo temone & hominisunius vi- Mechanici 
ribus, magnz naviü moles movean- quéff.ó. 
tur,exponit, innixus, minus potius ad 
quam 
fiti oftendit. Idemde x Plutarcho x Plutarch, 
dicendum, dum navim multo mufco 5/?-. 2. 
& alga obdu&am , aquam obtufius 
fecare,& tardius moveri, hifce Eche- probl.7. 


neidem adhzrere; fic tarditatisnon 


caufam, fed caufz accidens effe;pro.. 
dit. . Fracaftorio. y latentis fcopuli Y Fracafror, 
Echencidem indicium effe, naviira ^^ S?- 
utavellinequeat propter metum va- ? Rd. 
cui,adhzrefícere,placet. Scaliger z, Scalig. 
Pliniumfecutus , ad occultas quali- g;z;, 
tates confugit. Movendi quibufdam 
effe poteftatem , contrariam aliis, 
Nemini comperta in igne caloris 
principia hunc 4 Lonicerus fequi- a z5jj;oy, 
tur. Suarezius * influentias coele- /.de Agua. 
ftes addit. necBafilius  & Ambro-5. —— 
fius c renuunt. Peculiaris 4 Kecker- " Suarez, 
manni opinio, Vifcofum & frigidiffi- Difput. 
mum humorem de fe fundere putat 2/4718. 
Echeneidem. hoc aquam cirea gu- ie kun 
bernaculum congelari, ipfum quafi od 
immobilereddi. Vixquicquam veri- c Ambrof 
fimile. Hexam.l.5, 

Quantum ad zi» alii é Grzcis eco. 
lubricos partus atque procidentias d Keckerm, 
contineriad maturitatem alligato eo 7/9. 
prodiderunt : alii fale ad fervatum "^s. 
adalligatumque, gravidis partus fol- dC MH 
vere;obidalio nomine Odynolyon- T Un 
temappellari. Amatoriis veneficiisy., 
infamemeffe,indiciorum & litium t 
moram, inter falfarepono. 

Cetos ducem habere, tum quod 
mole corporis oppreffi tardó ^ mo- 
veantur,& facilé in cenum,brevia & 


anguftias impingant: tum quod pa- 


rum acüté cernant ; f Oppianus gt Oppian. 
ZElianus & aliiauthoresfunt. defti. Halieur. 
tutasadterram delabi & perire,Plu- ^3- — 
tarchus & — Claudianus prodidere. put 
agile is ay epa $dwyà: ; Plinio , nefcio id. c 
quare Mufculus,quonomine Balene '^ 

C partem 


ux HISTORIA NATVRALIS 


partem Oppiano & Ariftoteli dici 
falsó opinatur Bellonius; Hermolao 
Julus , aliis Myfficetus dicitur. Longus 
eft;colorealbo, capite longo , angu- 
fta cauda,fi/Eliano credimus. Aldro- 


i Aldrov. de, dus idodrantalem , roftro acuto, | eü triü cubitorü facit , corpotefulvo, 


Pifcib, L3. capite przlongo & plano, cauda an- 
6.23. gufta & tenui , tóto corpore afpero, 
iquammis experte ; fed offeo corio 
te&to,proponit, | 
Fabulofuüm neid , quod Rondele- 
tiusarbitratur, an ambiguum, quod 
A sealiger. * Scaliger, natura talem dederit;an 
adH.4.  amicitiz adfcribendum fit , non 


Arift. L2. difputo. Amicitie exempla funt Balena, 


016. amufculus , quando pragrarvi fuperciliorum 
pondere obrutis , eins oculis , infeflantia 
magna vadaspranatans demonftrat, oculo- 

kpüs. — rumque -vicefungitur , apud £ Plinium 


H.N.. 9. legimus, Agnitum, ore velutancho- 
€62 — ramàBalznisrecipi,in faucibus dor- 
mire; hoc quiefcente,illas non mo- 
veri,hoc gubernatore, deftitutas, ad 
V Plutarch, terram delabi & perire, Plutarchus 


Lua | [&sm Claudianus prodidere. 
anunal. 
m Ciau- AnrTrCVLvs V. 
dian.in Eu- ; | 
zrop. : : 

"De Serpente Marino. 
'T As. 
IV. 5. 6. S Erpens marinus, 4 Plinio Draco- 
Tad marinus , liano £ w/o 9. & Hydrum 
nen cAriftoteliZdus 92s: 9. dicitur. 
T TT N otabilis ipforum quibufdam lo- 
£u cis magnitudo. Eius funtin Africa; ut 
b Zlias. boves d infe&tentur , & triremes ap- 
H.41.18. prehenfas evertanr. Circa Norve- 
629. .— giam ducentorum pedum longi vifi, 
cAf^t- tantasaliquando füpra mare fpinas, 
" m : erigentes ,utnavisperunam tranfire 
d Ariflot polfit , fi Olao Magno credimus. 
H.AL8. Confpiciturin finu Codano quidam 
e.ult. flavicolorisx L. peaum;innoxius;nifi 
ePln.  irritaveris.Apudinfulasequafdaante 


H.N.L6. Perfidem,vicenum cubitorum, ter- 


£23. —— ruereclaffem. Talesin f Carmanix 
f solinus in romontorium & Arabiam . circa 
Polybift. P ! 


tresinfulasé mari egrediuntur. Ba- 
g Arianis tacesfinus g navigantibus pernicio. 
Periploma- fas,quod ad eumé pelago tendenti- 
fbTWri,— buspregrandes& nigtiferpentes oc- 

currant. Maximi cuiufdam defcri- 
hyizgil.].;, Pionem & in Virgilio 5 invenies. Is 
4neid, 


| adaniorificium. 


dc quohocloco, terreftri fimilis eft, | re&té vellittorale velpelagium dixe- 


capite & corpore cengri duod rep C 
duntaxat , oreacutiore,fi / Ariftote- 1 4riff. 
lem fequimur. Si Salvianum, habec 4^2. — 
dorfum fübrubrum; latera fübflava,^!4: & ^ 
ventrem fub albidum, Ronde!etius? ^57 


quàm Anguilla rotundiore ; colore 
qué&fceleton apud Aldrovandum 
exhibebat, capite congr! , oculis fla- 
vefcentibus, ventre & roftro cine- 
reis,maxilla fuperiore longiore.Den- 
tes murznz modo, fed rariores ha- 
bere;addit : pinnulas ad. branchias 
veluti Anguillz duas. A Caftelleto 
ad £ Aldrovandum miffus;colore e- k Aldrov. dg. 
rat congri,fedad cxruleum inclinan- PjGib.Ls. 
tc. Oreintra rubido, dentibus acu-e24. — 
tiffimis inftru&o, fub mentoapophy- | 
fisbarbz modo propendebar, altera 


Maris eft incola : nec tamen & avis 
eQidez Qa9iny, fcu. profundiffhimis; /I ariffor, 
gurgitibus nafcitur: Quiin aquis lu- H4. « 
viatilibusreperiuntur , Hydritunt& e t4.ex |. 
toto ccloab iftis differunt. — Degit e^ edif. | 
tamenaliquando & in terra, ut terre- 7- "A 
flris »; quxdam fpecies. totofere die 7 fürs " 
in mari vivit, fomni cauía in terram 7 
egreditur. Vehemétior eft congro, fi 
«Q»dedléo ita placet vertere. Captus 
2 atqueimmiffus in arenam , caver- n Pls, 
nam fibi roftro mira celeritate exca- H-N..9. 
vat, 637 

Pugnaverealiquando in Turcia té- 

pore Bajazetis àfolisortuad occafum 
cum terreftribus ; Occiforumutrin- 
que octo millia numerata funt. Aqua- 
ticiconceflere victoriam. 

Comediquidé poreft : fed propter 
iimilem cum terreftri formam reji- 
citur. 


OARTICVLY S... VI. 
De Congro €5 Ophidio PL- 


nij. 
Tas, 
C Ongriqui Grzcis à 54, quod eft jy. -. 
VOLO; de ízo: * yag TOY ToAvm wy rcc * Ritters- 
a Ael aas kdo (G- & yoyy o» *aliis Gryl- bufius ad [. 
.[us, quibusdam à corporis & colorist1.Halieut. 
fimilitudine, Anguilla marina, dicitur, DES 
duogenera ; Zzuyz; Album & pela- EMT 
gium,alrerum Nigricans, quod haud P?7. 


ris. 


aarifet. ris. atnbigit enim ut fcribit 4 Ari- 
4L9.— ftotelessrecentioresunum duntaxat, 

: inquo omnes nota congroà veteri- 
busattributz;reperiuntur. 

— Longus eft & lubricus feulzvis. 
fxpéinquatuor aut quinque cubito. 
rum longitudinem excreícit. Vifus. * 
à Scaligero quem utraque manu ne- 
quiffes amplecti, ut non mirum mul- 
. . tosin Sycyone quos homo vix ferat, 
"bred. aliquosplauftri magnitudine capi, £ 

1.6.de ter- Endoxus;citca Cartejam in exte- 


"4o?  vjoribuslocis augeri fupra minarum 

apud A- octoginta, c Strabo prodiderit. I oto 

E dorforubet, ventre & lateribus pal- 

Geogr. 1.3. lec.Binis natat pinnis. Lineanigrain 

exteriore parte mnembranacez pin- 

nz per dorfum extenía confpicitur. 

Oculifunt Anguillislongé majores.In 

extremo rof/ro duo brevia cutacea 

corniculagerit. Dez£es habet parvos 

pe&inatim coeuntes;brazchius utrin- 

que binas ,pinne harum rubent, qux 

veró corpus ambit fufca eft, & ad cx- 

d Arift, ruleum inclinat. Interiora. íi fpedtes; 

H.AL2. Gula d ipfi exigua , qua alii pifces ca- 
cj.  — Lent.fella veficaabepate pendens. 


Innullo nonZegazr mari, flumini- 
foppian. bus inprimis f vicinum fifit. nam & 
Halieu.. hosjuvenesfubirefolent: ne de palu- 
 Lrygsu dibus dicam , quarum illuftris alu- 
£4. pnusà Matrone z Parodo vocatur. 
4s In terram egredinon abfonum, cum 
idem & de ferpente marino fuperius 
dixerimus, & de Anguillis ex Arifto- 
telecolligatur. Zefmmtur piíciculis, 
ideó vehementiore fpirante vento, 
quotempore numerofiores pifciculi 
mare intrant, pinguefcunt. 
h Oppia". Coitus corum Anguillar. coitui P 
Hali. comparatur ,nonquodex fimili fpu- 
b13.516- 5 fanie inarena obruta nafcantur; 
fedquod circumplexu mutuo fupi- 
nar, partium coitum peragant, quod 
Serjdos & uxgoig rv Édav ; lolenne eft: 
Qva * longa ferie inter fe protenfa, 
pinguedine ita obducuntur , utvix 
appareant. Siinignem conjeceris, 
abitin vaporem pingue;ovaexiliunt, 
& elifacrepitant. . | 
Latent hyeme, £ nec, eadem,prz- 
terquam ftaris diebus paucis, & iif- 
dem femper, capiuntur. Gregales ne 
fint, an folitarii ambigitur. Caufam 


i Ariffot, 
H.4.[. 5. 
€.4- 

* Ariffot. 
H. 4.1.6. 

£. 17. 


k Ariflot. 
H.A.L8. 
6.13. 

Plin. H.N. 
1.9.6. 16. 


DE PISCIBVS. 


"REPE TNNUNE UPON TR EE E e E e e 


Egg t E m ———————— 


19 
I Mnefitheus prebuit, Modógtega- | ,,,,, 
rioseffepolle dicit; modo necinter;s  ' 
hos nec interillos recenfet, 

Inimicitizs cum Polypo, Locufta, 
& murznaexercet, Polypum devo- 
rat »; Neque enimob Izvitatem T Ariffat. 
ac eodem apprcehendi poteft. A Lo. P448. 
cuftalaceratur, licet valido fit cor- ^" 
pore. Ipfe &Murzna caudasintetz , ,,,, 
fe prerodunt. H.N.l.9. 

F[umipfiusapud Grzcosin cib/;lau- ;,6;, 
datus, inprimis fi € Sicyone adferc- 
batur,Italum tantum czteris praccel- 
lere putabant , quantum pinguis 
Thynnus viliffimiscoracinis. Tanti 
deniquezítimatus, ut Nereus qui- 
dem Chius Diis cumelixaffe legatur: 
Dorion veré opfophagus, cum puer 
optimor.pifciü nomina dicere juffus, 
Congruminter ceteros recenfuillet, 
pifcium fe non Deorü nomina dicere 
juffiffeirepofueri; Nüc in vili admo- 
dum funt;apud omnes , H//paris exce- 
piis; precio. Angli pufillos cum aceto 
& finapi comedunt, —Cezgezer con- 
gris eft, qui in maricirca Canibales 
infulas capitur. Cute intense viridi & 
elegantiffimé variegata, rictu paten- 
ti,& dentibus acutiifimis. Caro de- 
tractá cute candidiflimaelft; fed qua- 
litatisadeó virulente,utíxpe in mor- T A.V. 
tem guftantes coniiciat, 2. 

Ophidion Plinii , quem Salvianus 
& Bellonius cum ferpente marino 
confundunt, quemque Tragum Op- 
pianiquidam eífe opinantur, duo- 
rum eft apud Rondelecium gene- 
rum. 7gumelt barbatum,quod ge- 
minabarbaà maxilla inferiore pro- 
pendente inftru&um fit ; A/reryzzim- 
berbe & flavum, de cztero fuperiori 
fimile, Bellonius palmum non exce- 
dere;pellelubricaeffe;pinnas carno- 
fashabere, integram in gyrum cau- 
damambire,; & multa nigredine per- 
fundi,teftatur. .— Lizguam habet par- 
vam,acutam. Coertrigonum ruberri- 
mum,/epar ad finiftrum latus expor- 
rectum, ffomachum oblongum , pylo- 
rimpermultis apophyfibus circum- 
datum, àquo tres inteftinorum re- 
volutiones ad anum  pertingunt, 
lienem xubrum, & oblongum. C- 
tera ad ipfos Afellos aceedir. 

C a ARTI- 


DeLaet. 
Ind... Ovid. 
l.1,c.18, 


" 20 
AnTicvrvs VIL 
De Murana. 
Urzna, quibufdam Draeo zari- 
vun 4 nus, quod corporis fpecie ferpe- 


tesamuletur, Gracis pdegma, aj eguva 
& Epdegura (multae n. dictiones qabey 
aEuflach. incipiunt,olim per £j fcribebantur) 4 
in Homer. afpg. eo uuger vel ptos quod; pra pin- 
b Macrob. cuedine in fümma aqua fluitent, & à 
Saturnal. (oleterrefactz , qua cutvare íc ne- 
queant, mergi non poffunt; quod ta- 
men de optimis qua Latini F/w£e, 
Grzcis moral, quafi navigabiles vo- 
cantut, potiffimum fumi debet, quà- 
vis & rhyades pifces Flutas Gaza ver- 
tat,dicitur. 

Externaliattendas,ad duorum cu- 
bitorum longitudinem accedunt; 
circa Cartejam lecis exterioribus 
minarum füpra octoginta reperiri c 
Strabo, ad decem libras augeri ne- 
que maiorem fe vidiffe , Salvianus, 
prodidit. 4 Longuseft, lubricus feu 
lxvis, &fcrpentisfpeciem referens. 
Cutisquz e tenuiffima diverfi colo- 
risqui nec in omnibus fibi refpodet, 
feu quod alius vivis fit , alius in mor- 
tüis ( fané Plinius, f'in Galliafepten- 
trionali, Murznis omnibus,in dextra 
maxilla feptenas maculas ad formam 


c Strabo 
Geogr. 


d Ariffet. 
H. 4.1. 2. 
€.13./.4. 
de partib. 
£.13. 

e Pln.H. 
N.L.9.c.u. 
£Plin. H. 
N.l. 9. 
€.23- 


HISTORIA NAT VR ALIS 


——QEC—————À—— )——————S— —!——— cone 


loco obtinuit. Maxiluz fuperio- 
remaquilinam in cuius extremo duz 
(unt breves apophyfes feu verruca 
Oculos magnos. Dorfum culcellatum, 
ut Pytheasait, hoc eft , fpino acuto, 
& pinnulam feré conftituente. Piz- 
&4s & branchias,adimitipfisz Plinius, Pls. H. 
fed malé. Quaternas enim hasha- 2 
bent.Sed £ parvas;utpote ex quater- T i 
nisminutis ofculis, five foraminibus pj, L7. 
paulum modofeexferentes ; feu ut Ze Theophr. 
Ariftoteles dicit,.non dusbespévas, id l Ariffor. 
eftexplicaras , fed prater alior. pi« H-4.42. 
ícium morem confufas. Illasnonad B: 
latusfitas , neque tales ut natare 
poffint. | 
Quantum ad Zpzeríora, carnem ha- 
bet candidiflimam, fub cute obliquis 
& tranfverfis du&ibus difpofita , va- 
ris mufculis hinc & inde abeunti- 
bus munitam , multis fpinulis brevi- 
bus & recurvis confperfam.Pbepar fub- 
fulvum,oblongum;ftomachoincum- 
bens, longiufculum; fe/ Cyaneum; 
magnitudine avcellanz, quod Bello- | 
niusjecori:zs Ariftotelesinteftinisin- m Ariffot. 
hzrere, àjecore meatibus quibuf-^2. Hiftor. 
dam dependere.fcribit. Habet & lie- 5: 
nemoblongum nigricantem, ftoma- 
choannexum. Fezazriculum longum, 
àcuius medio inteftinum fine fpiris 
adanum protenfius , juxtaque eum 
cellulz , inftar inteftinicoli, haben- 


feptentrionis aureo colore fulgere, i tur.Ferzebrzs quz minus frequentes; 


duntaxat viventibus,pariterque cum | fed oblongiores quàm Anguillz;pro- 


anima extingui teftatur ) appareat. 
Mas paucioribus maculis diftingui- 
tur, & quibufda veluti ftellis cofper- 
gitur. figa plurib? velutiaureis gut 
tis,quas Ovidius auratas notas dixit, 
gBelpy, Vatlatur 5g Bellonio; eidemque ut 
Hifl; plurimum fulvefcunt. Rondeletius 
6.10. colore fufco;ideó xe ab Oppiano 


dici; Maffurius maculis luteis & ni- 


gris;Gillius alium colore fubnigro, 
luteisalium, albonigris quafdam co- 
haldrov. lore diftin&as,prodidere. P Aldrov. 
dePifüb. foemina variaeft , blattariz floribus 
L34. 27. fimillimis , hinc ardens Ovidio dici- 
tur. Capu£ habet rotundum, tenue, 
& acuminatum , ricum orzs latiffi- 
mum.  Dezi£esacutiffimos,ferratos, 
folidos , nonin maxillis folum, fed & 
inima quoque faucium parte difpo- 
fitos. Carnofum palatum,quodlingue 


mre eer S e ret UR BET ue M 2 age 0 IPC LTRON RN 


ceffus infunttraníverfi acfurfum fpe- 

&antes prater aliorum pifcium mo- 

rem Ariftas Scaliger* vocat, quafi * scalig.ad 

corium inverfum detrahatur,cum eo 4.H./. 2. 

(imulomnes educütur.In Oefophagi ^164.108. 

quilatus,&zári&u incipit, orificio; 

hamulileviter uncinati;ad gulamci- 

tra fauces fpe&antes, linguz vicem 

fupplent;acftatim à branchiis folli- 

culus teres,fpinz incumbit,flatu cur- 

gidus ,commodioris natationis ufum 

praebens. | 
Frvunt quidem in mari, circa pe- 

trofa 7 loca; videntur tamen & flu. '* $t 

viorum oftia petere. In Oceano ra-7? i 

rifmaz funt. o Tartefiz & é Siculo p c. 

freto,unde ad pifcinas Romam ac- 4j in 

cerfebantur, antiquis in pretio fuere. padagog. 

minus ex Tarfenfi & Carpathio marip Varro de - 

probabantur. Exeunt & in terram fre- A2. 

i. quenter, 


Ophidien Pliny. 


^ i a 7 
MAE 7 


Qu 


- 


2m Tm 
A 7 7, 


/, 
jS SS t 


RU 


^ E 
llunas aller [tue Sengens vubestens . 
4 "2 $t 


"Ti ve 


1l 
D 


l 
(i) 


/ 


SI eflural A anle. 


! 
4. 4nif.H. quenter , in eademque 4 capiuntur. 
4$ — & diu, quód parvas branchias ha- 
po beant, parumaquz admittant, nec 
multumrefrigerii defiderent, vivunt. 
Cibus ipfis caro , ideo in petris qua 
Channis, & Patellis plenz domici- 
lium. Necabhumanaabftinent. Cu- 
*pi», ius*reignarus VediusPollio, Eques 
H.NJ.9. Romanus, & examicis Augufti,inve- 
*25 3 mit in hocanimali documenta fxvi- 
| E iiw tix, vivariis earum immergens da- 
eid mhatafervitia, non tanquam ad hoc 
Es eun. ' feristerrarum non fufficientibus, fed 
quiainalio genere totum pariter ho- 
minem diftrahi fpectarenon poterat. 
Cümrabie agitantur, fxviffime per- 
fequuntur fquammofos ; ita vero 
morfu valent, ut partem nifitota am- 
putetur, ab ea liberari pote neget, 
. * Macrob, Kondeletius. In Sicilia * in füumma 
Saturnal, aqua pra pinguedine flutantur. Un- 
LnorYt o demanu capi murznas flutas Papi- 
riusapud Varronem prodidit. 
De Murznz cum vipera congref- 


"tibulum vipera intrat. Vipera mas 
ES ftimulis concitata ad mareaccedit, 
The;  Wbiloeditoamatam evocat.ficam- 
«Elias. boinvicem colligantur. Falfitatem ft 
| 4.1. 1.0.5. difcrepantia (aliimarem cum vipera 
»Lo«.6. fominacongregi;a iifaeminam cum 
Athen.L7- viperamare produnt) non oftendit, 
- Oppieu--1. 5€ certe illud,quod Nicander famz, 
pe Plinius & ZElianus vulgo eam tti- 
jeg, — bDuant. Andreas f'apud Athenzum, 
Oris Ap- quod vipera nemor. fecreta amet. 
pel:  necà quoquam id obfetvatum effe, 
eiit — velpifcatore vellittorü ubi frequen- 
Ifidor.L.12. tes murzne;accola, neget;oftendere 
Or'. 6. poteft.  Coéunt autem more 7 fer- 
E pentum, & ova parva, eaque Jolveg: 
edits, Ái&uarenacea,numerofa * & quocun- 
t Arifl. t, quc tandem tempore pariunt. y Mu- 
A.L5.c.10. rznulz recens prognatz, celeriado- 
* Arif, H. leícunt incremento, 
4L$c4. — Latitant yhybernotempore quo, 
uldei l3. paucos dics fiexcipias, non capiun- 
E j, Uit. Quia z pinniscarent, flexuofo 
E. 18.1 " corporisimpulfu moventur. 
zAnfoid, Ad Ingenium  & Mores pertinet, 
inceffa a. quod,e vivariis a egreffz pifcatoras 
simal. * adoriri, & € navibus in mare prono: 
a Nicaud, dejicere; reti circumdat b macu- 
in Ther, ! | 


| x2. 


DE PISCIBVS. 


ve 
5 


21 


lasappetere ipfas ; confciz teretisac 5 pj; gy, 
lubrici tergi, cum multiplici exu N.Í.32. 6.2 
laxaridonec evadant; ut hafere in | 
hanc amplius devorare quàm ha- 
mum;admovereque dentibus lineas, 

atque ira erodere; infixas hamo, 
quodfintcultellato dorfo;fefe inver- 

tere ; caudai&as, celerrimé exani- 
mari,capite itas difficulter unde a- 

nimam in cauda habere certum «e c p/isn. p, 
Plinio concentu & tintinnabulis, q N./.32. 
ex fabula de vipetz fibilo natum ef- «2. 

fe credo , à pifcatoribus evocari; di- 

cuntur. — Decilitats argumentum, 
L.Craffi,qui cum Cn.Domitio Gen- 
forfuit,Murzna Inauribus Z& gem- d.zliz».H. 
mis diftin&o monili ornata , tan- 4..8.c.4. 
quam eximia pulchritudinis puella, Up. 
vocem Craffi cegnofcebat, ad eum 94*. 
adnatabat , & porrecta cum gaudio 3i - 
acciprebat.in pifcina mortuam, atra- c5; o. 
tus canquam filiam luxit... Idem de ;, 7; 
Antonii Drufi in villa apud Bau- p/urzrob. 
los , inparte Dajana , Murzna,di- 4. srrav- 


EPlin.H. (uà multis r fparfa opinio. Murzna | citur. ea 
N.-.9. inquiuntlibidinis , impetu plena, la- Antipatbiam ipfarum cum Locu. 925r. 
| 23.9 1.32 1 2 HR ais d 3 7 j L8. de ab- 


fta;Polypo, Ozena, Gongro, Aceto, 
& Ferula notarunt authores.e 7iz- 
cuntur à locuftis. 


fflin.ab a- 


Locufta coquatur. Cum QCongro 
fzpiflimé congreffam Puteolis , fpe- : 
&avit Perottus. Acetiguftu przci- .30- 
pué P inrabiem aguntur. — Licinius p p/y, gi, 
Macer pingueícere iactatu , ( alias N.4. . 
la&atu ) fufte non interimi, eafdem «.23. 
ferulá protinus, prodidit. Mitum 
quodex; /Eliano babemus , cum j zy, 
plagam unam, acceperit torpefcen- H.A.L. 1. 
tem perfiftere ; fin plures inferas,c37. — 
funditus ira accendi. 
Summis olim apud Romanos fuc- 
rein deliciis, feu uc gula irritamen- 
ta; fcu quod diutiífimé & magna co- 
pia in variis fervari poffent. vel 
unus C. Hirrius duodena & mil kyzys d 
lia feftertia , ipfis alendis infüme. Rs, 
bat ; & uno tempore Cafri^17. 
viM. Murznarum mutuo. dedi. P/n.H.N. 
íc in pondus dicitur. nam per- L946«55- 
mutare pretio vel aliá merce noluit. 

C 53 Huius 


22 
j; Huius villam intra quam modicam 
satur. ,2, Qu adragies pifcinz venterant. Tri- 
6.1. patinusfumma coenarum lautitia, cx 
LPliz. H. Feneftella / appellatur; unaque fuit 
N.Á.3. Murznarum, aicera Luporum, tertia 
c1? . Myxonispifcis.Heliogabalus s ea- 
mLZ4/- vundem lactibusin locis mediterra- 
i PH HE ei rufticos paviffe creditur, ut to- 
"5^.  tumRomanum imperium perderet. 
à Macro, Pifcis 2 zftimium Liciniis Murzna- 
satus, tummnomenimpofuit, ut Sergio O- 
Lz«.1t, ratz. Commendatas maxime prz- 
o Horat. 
L2-firm. (ed 8rà lactibus fümmam obtinuiffe 
84,8. carné. Nam five tmollesillar. carnes 
ftatuas,five duras, opprobrium vita- 
rcrion poterunt. Illa inflationes, hx 
: ctüditates difficiles concoc&u pa- 
pGalen. l «iunt, Galenus ptamen mediocres 
oW pofuit; fiin pure mari veríentur. 
, Reperere & in Medicina ufum. 


ucci.L.3.de : 
s Nam Marcellus pellium cinerem ex 


Mat*o 


aceto fronti illitum , prodeffe advet-: 


fus capitis dolorem prodidit. 
Anricvrvs VIII. 


De Myro, Reverfo Indico Ain- 
| geuillrforma €9' dTenta. 

TA P.V. Me JAUgót s cor od. TO péóaev five 
$. w/gs&as, fluere , quod prz nimia 
pinguedine mari füpernatet, dicitur, 
Volarerranus , falfo Plinio 8: Gaz 
Oculatam , Plauto Ophtalmiam vo- 
cari fcripfit. Alicubi Myrinus , fed 
perperam,uJ£wo-enim legi debet,vo- 
catur, Sitne Murznarum mas, quod 
aPlin.H. 5Plinius, Hefychius& alii ppdidere; 
NA9. — ex defcriptionecolligetur. Ariftote- 
ad les concolorem, murzna robuftio- 
rem, colore piceo, dentibus intus & 
extra inftru&um prodidit. Athenao 
Asygu; ÍeU. colore leonis & 1'/yg. 

feu torquillz, effe creditur. 
b4thes, | Duociusapud Dorionem P genc- 
Dipuof.l.7. ta. Nigrum,quod Galli pifcatores fer- 
pentem vocant, & Ruffum,quod dete- 
rius. J/leferpenti magis fimilis eft 
quàm Murznz , corpore nigricante; 
rotundo,fine maculis;fine fquammis. 
Carne tenerrima , fine ullis c fpinis, 
Pinnulas habet valdé exiguas cutis 
fubftantià; unamà cervicis loco ad 
'anumufque, & alteram ab anoad 


c Athen. 
Dipn.l.7. 


HISTORIA NATVR ALIS 


eandem, quarum ora nigra eft: uni- 
cum utrinque branchiarum imper- 
fe&tarum foramen, puzi4in utroque 
latercaliquotaurca,quaz magis in vi- 
ventibus quam mortuis. apparent. 
gulam ventriculo prapofitam , zzreffi- 
nalonga;re&a ad podicem porrecta. 
jecur longum , tubefcens, fine felle. 
[penem longum , tenuem. 
Alterferpens rubefces Rondeletio 
(Dorionis Mytü izue/tvsw;nó abfur- 


| dé dixeris)pifcis eft rariffim?, corpo- 
nantesex o. Horatio poteft colligi. | ribusfpecic ferpetib.terrenis fimilis, 


colorerubre vel phzniceo,lineis ob- 
liquis & finuofis à dorfo ad ventrem 
dudis, eam lineam quz à capite ad 
caudam prorenfía eft,fecantibus; Ícif- 
fura oris. non admodum magna. 
Dentes habet acutos, ferratos, braz- 
chias Ííquammoforum pifcium inftar 
opertas.in dorfo à capite feré ad cau- 
dam capillamenta tenuia à fefe dit . 
iun&a,in ventre fimilia. CagZain pin- m 
nam unam definit, ^ 
Rrevznsus Iwpicus Anguilli-'T 4 s. TT, 
formis,inter Pelagiosnon fquammo- ,. 
fos. ab. Aldrovando refertur, inter 
aleorum genera ab Hernando.In- 
ftar Anguille Columbusfacit , nifi 
grandiuículum caput haberet. Ca- 
piteaurem pelliculam quandam cru- 
menzíimilemgelftare fcribit,Si Her- 
nandum fequimur, 4 tres fpithamas d Nirem- 
eft longus, Corionigro figura mira- berg. Exot. 
bili:vixpoffis divinare an natet fu- Nat. l xt, 
pinusvelpronus, imo judices, cum obe 
füpinus eft pronumjacere, & cum d 
pronus fupinum.Roftrum habet acu- 
tum, labrum inferius fuperiori lon- 
gius,latius , & adfuperiora contor- 
tum. Caput compreffum, acroftello 
fpinifero oto uncias longo, tres lato. 
infigne,quo tuberoni &aliispifcibus — — 
adhzrere foiet, pinnas circa bran- 
chias quaternas, fingulas, juxta ven- 
trem & dorfum,caudam nonnihil lu- 
natam. Vivitin Oceano Septentrio- 
nali.& pifcibus vefcitur. ^ Víuscius 
in pifcibus capiendis, Vifo fü — . 
gore aéris ftatim przdam deferit.e Martyr. 
Modus pifcationis à e Martyre de- ^3: Dec«d. 
(criptus eft. ' | d 
TA&NIARUM, qua à fimilitudine I ^5 


l à : i» P ta s 
faícia & vittz ita dicuntur, Gaza vit- LL 
tas 


E LS - 
s 
1 AAETHITZ as 

y SS 
cC 
m 


1 
[U/ 
" 


A 
WW Cee 


NN RNC 


C, 


I QUOND EN c [pese ala. 


INS NN ORATOR S6 
NS 
ERNN 


v INO 
NN 

NW NN 

ANN 


M—— 


( 
Mon 


SS A) OX SA n 7, 
; 22900 
2077709890707 //// 
: er Lr ! ig CEP 


Vu e, 


Y 


NI 


FLAMMA 


hy Case Coche 
j BHi MXonrdinvrins ; 


— 
— 


Aw AW NN 


SSSSSSSS SSSSSSSSSS 
2777777; (id 
et e tH 


- 


NS S 


VRULHHH 
II) 
WAIT, 


/ VM E / TI TI I rr ia dpi) 4e 27, 


d 
f 


Ww Grefror Medhund .— 


7, f 


| (jr. 
Au luis 
(77 SS 
Tp 
" 


"n 


QUUM 
NS 


$0000 


e ir A 
HU tp stus UH egeat A pt 
ALT) I / 
ll, , A 
// 


-DE PISCIBVS. 


tasreddidit, tresapud fcriptores de- 
feripriones efe offerunt, Psa eft cor- 
pore longo, tenui, ftri&o , exili ;te- 
nuitatistantz , ut offa vertebrarum 
fpinzque quibus firmatur, carne non 
te&a , appareant. Caput eidepref- 
fum;oílibus multisconftans. Oculi 
magni, rotundi, pupilla exigulaad 
branchias pinna utrinque. unica ad 
notandum data. in prona parte villos 
habet adcaudam ufque, in quos & 
cauda terminatur, | Flammz modo 
cum natat movetur ; inde nomen 
Flamboa Gallis accepit. 4/zera cor- 
pete eft priori fimilis , coque argen- 
tco, ad tresinterdum cubitos excre- 
ícit.branchiz ei, prxter quz ad pin- 
nas;fub maxilla inferiore dug ruffz e- 
- juscoloris dorfi villi & cauda, macu- 
lzin parte prona purpurez , rotun- 
dz,certo fpacio à fe diftantes. V entri- 
culus magnus & longus. Izzeffinafine 
ullis gyris. Cor compre[Jum , hepar ex 
alboruffefcens, Lie», & fel adeo par- 
va,ut fercévifum effu.iant. 
Tertia Falce nuncupatur,quod fal- 
cemmeffoream referat. | Eftulnam 


27 
4 àfplendore cutis,utreftatur Gale- 
nus , quano&u lucent, vocavit. Duo 
a. taliü funt gezera. Plagz unü , in quo 
alii afpera, aliilzvicure funt predi- 
ti;aliifpinis carent,quidam iisarman- 
tur; Alzerum longum & rotundum, qui 


-Galeno geAsoi & J& £0 VUIAOL, Ariftotcli )x- 


Asoly 34Acoetd ic , aliquando .& 9aAewdw , 2r 
«iic 9a 1c, id cft , muftela terreftri, feu' 
quod corporis fimilitudine eam re- 
ferant; feu quód quzdam communia 
habeant,inter quz jecur adipofum, 
inolcü refolubile,dicuntur. 'Tribui- 
turhoc nomen & Canicularum ge- 
neri, quod 4 ZElianus fecundum & 
varium, Oppianus c tertium ponit; u- 
trumque in ccno volutari , addit. 


aP[n.H.N, 
19.6.24. 


bj£lian, 


Magnitudo etiam minorum inter P444. 


maresultra cubitum. Spinam Carti- 
lagineam 4 branchias detectas,quod 
cartilagine tegumenta earum con- 


C. 39» 
[s 


Halieut l.1. 
7.378. 


Oppian, 


Mie dae duplices & utrinq; qui- darf, 


nasha 


erc, nullo difcreto adipe car- H.A /. x, 


ni ventrive adhareícente pi ngueíce- 65.6 2. 
rc,0vaca fpecie, quaaves habere,có- 4:53 


muneomnibus. Loczsil:orum variat, 
Plana parte inferiore füpinaque ha, 


longa, palmumlata, totain gyrum | bent ; oblongis in lateribus adhz 


quibufdam veluti crenis ferrata, Ca: 
pite deformi ,utfimiam dicas oculis 
magnis. Inlateribuslinea vifitur a- 
fpera. pinnain tergore unica;.conti- 
nua ,fubrubra, dux fub branchiis to- 
tidemque fub ftetno. Polypi modo 
mollis eft. & perfrixus vel affus in 
quoddam veluti gluten refolvitur. 
Hucpertinet Pifcis, quem Zridem ma- 
vivam non abíoné dixeris. | Solis 
quodammodoariftis & cute conftat, 
& rubro, amethiftino,czruleo & au- 
reo colore variat.quin. rectius quàm 
przcedens Tegiafakara dicetur. 


! 


aga a, DM 


Carur lll. 
De Pelagtis Cartilagtnets. 
Anr:cvrLvs L 
- De Cartilaginei in ge- 
nere ». 


( inspn pifces dicuntur, qui 
pro dorfifina fpinea Cartilagi- 
néhabétGrzci xogdezxasya olim dixe- 
Eej Ariftoteles géAa nen Creta primus, 


rent,& teguméti locoquing; habenc 


foramina. Cor pentagonum, jecoris, e Aviflor, 


& cius gemini fubftantia eadipea, fel p.475. 


ventriculum exeuntes , Galeispro- 
priatunt, Vulvx , quas quí ova pa- 
riunt, in binosíinus partitas , & fub 
przcordiorum fepto conítitutas ha- 
bent, adaviumnaturam vergunt. ad 
eafdem in gravidis veluti mammz 
albidz vifuntur. Os fupina parte effe, 
nonomnibus convenit, in extremo 
quzdam roftro habent. quibusita fi- 


1 tum eft,cibum cortipere,nifi conver- 


fi rcfupinéturnequeunt. fic & pifciü 
quos infectanturíaluti , & ipforum 
comodo cófuluit Natura. Immodica 
fatietateiftiinrerirent. illi, dum mo- 
ramfefíe convertendo nec&unt , cffu- 
giunt.Sexus duplici dignofcitur no- 
ta. Maribus bina quedam circa ex- 
crementi oftium propendenr : mi- 
nores iidem. Foeminz maiores, illis 
delftituütur. Locus cartilagineis mare 
eft. fedaliiin pelago, alii in profundo 
caeno morantur. Cum pariendi tem- 
pusinftat, vada & littora petunt. 

| Cibus 


|injecore fitum , appendices füpracs. 


2M 
Cibusipfispifces , hos refupinatiut 
Epis. p. N, diximus , f capiunt. Quantum ad 


cia. GemeraHouem , ore parere perp Tam 
Tm fibi JEgyytii perfuadebant. Coitus 


diverfus , vifa ex cartilagineis non- 
g Arift. nulla, qua g averfa canum terre- 
I.A.5-.5, (trium more cohzrebant. Plani qui 
caudam habent , nonfolum admo- 
tis (upinis; fed etiam terga faemina- 
rum , marium fupinis fuperpofitis, 
modo caudz craffities nihil impe. 
diat,coécunt. 
dant, nec foeminz fuos conceptus, 
nec mares fuüfemen fpargere,quod 
generis non vivipari pifces facere fo- 
lenc,vifuntur. Ova P» eodem tempo- 
re & füperioreparte ad przcordiorü 
feptum ómnibus, cum maiora tum 
minora multa,& inferiore iam exclu- 
fifcetus; diverfitas inferius patebit. 
quod non omnia fimul, fed fzpe nu- 
meroac diu edunt; interim quz in i- 
ma matrice funt, concoquütur;codé 
menfe fxpe & parere & coire crediti 
funt. Superfoetare , & fenis complu- 
timum uterum ferre menfibus , au- 
i4rfot, thoreftz Ariftoteles. Ex altoterram 
H.4.L3.c.1-repetunt,ubipariant. Sicteporé ca- 
ptant,& proli provident. Pariunt 
- autem vere animal. hinc partus vi- 
k Arif, perino £ fimilis.fi quid in quibufdam 
H.4.1.3.01. differentiz occurrit, in fequentibus 
dicetur. difcrimen fané ipfi pifcesin- 
terfe oftendunt. fenos vel octenos; i 


undecim interdum fi Rondeletio | 


HISTORIA NATTRALIS | 


uia feminenon abun- | 


, Lainiam propter aliquam natura fi- ^ 


Diphilo. Exenteratos quofdam abf- 
que faleinfolari ex Ephippo colliges. 
TELOXXTTHS ipfi eft. 


AnTICVLIVS IL 
De Cartilagineis Longis. 


PvuNcrTvM L 
De Cane Ariflotelis , [en Car- 


charta. 


DpRimum inter Cartilagineoslon--r,,4 — 
*" goslocum Galei feu Mufteli inter yr, 4 « & 
hoska feu Canis, vel quiahocinge-. 
nere zzaximus,fibi vendicat.  Galezs 
hic fimpliciter z« Ariftoteli s Ga/eus a4riffot.H. 
Capis ; b Oppiano ;Cazicula ; c Plinio; 4.5.6. 1I. 
Garcharias , quia dentibus plurimum VÉ 
valet l'heophrafto: d aliis Scylla. P er- 1 5 ER | 
peram Rondeletio, ex Nicandri au- E. 
thoritate,Lamia. Nam &interpla-/15,:45. — 
nos Cartilagineos e.à Plinio refer- dTbeophr, | 
tur,& incredibile,eft tanta magnitu- Hif. Plant: 
dinispifcem, quiloricatos etiam lio-^4.68. 
mines devoret, plapisab eo accenfe-* P in | 
ripoffe.Potuit Nicáder Carchariam, 7, 9* | 
militudinem vocare , & Siculis Ra- | 
narmarina Lamia dicitur. Cete non | 
effe , velexinde colligas , quod & 
branchias habeat, & ova concipiat. 
Magnitudine Galeosomnesexce- 
dit. Vifusmille librarum pondere 


credendum, fetus fuis partibusab- | mediocris. Captus, quiad quatuorli- 


folutos pedali longitudine diverfis 
temporibus parere Ícribit Bellonius. 
perízpe vivo emergente factu , ovis 
adhuccrudis, fcatere uterum ,fupe- 
riorem eiuspartem, quz ad feptum 
eft occupantibus , eorumque alia 
dextro alia finiftro matricis cornu 
I Plutarch. concludi, adiicit. quod Galeimetu 
libroutT?. infidiarum catulos devorentz,his / e- 


E vanefcentibus revocent, prodidere 
Chxjjad |, ,, 3ntiqui, & ad Ingenium referri|poteft 
enc, — Antipathiam cum Paftinaca, quánihil 
venenatius ex mari, exercere, apud j 
mPls». Plinium zz invenies. Tanta eftavidi- | 


H.N.L32. tasipfiusveneni. 
"Fog F[us Gartilagineorü in cibzr rarus. 
Caro eft conco&tu difficilis, diutur- 
ho ufu, vifum hebcetare ; proditum á 


brarum milliaaccederet. Inventus 
in quodam loricatus homo eft. alter, 
currui impofitus, vixà duobus equis 
trahipotuit. Cute afpera integitur. 
O:ipfinon in roftto;quod in mucro- 
nemexporrectü , fed fupina parte eft. 

d ampliffimum. 2Dezzes crian- TA p. 
guliforma, duriffimi, acutiffimi, u- VII. 1.2; 
trinque ferrati, feno ordine difpofiti. 
Priorisordinis extra prominent, & in 
anteriorem partem vergunt. fecundi 
rari funt.tertii, quarti,quinti, & fexti, 
in osmaxima ex parte recurvi , inu- 
traque maxilla carne molli conte- 
guntur.quzlibet maxilla duos & íe- - 
ptüaginta comprehendit. | 

Oculos habet maximos rotundosiin 
quibustunica cornea parte anteriore, 

-- pofte 


dam 


DÉ PISCIBVS. 


pofterioreque dura eft, qux humo- 
rem cryftallinum involvit, telas are 
narum tenuitate fupetat. zervi optici 
ex fubftantia cartilaginea & dura có- 
ftant.mufculi qui eos quodammodo 
intra trahunt, & fixostenent, nofi ra- 
dicem nervorum opticorum ambiti. 
fedà fuperiore offis regionis oculo- 


rum parte orti, inlongum extendun-. 


tur;quem fitum in humanis quoque 
videmus. Laterum & tetgoris pizze 
longé quàm in fui generis maiores 


 funt.binz earum haud proculà cau- 


da,binzaliz ad branchias & podi- 
cem;alizinmedioferé dotío. Cauda 
duabus conftans pinnis cubitalem 


longitudinem equat, & cius pars fu- 


perior,quz vetebris communita ,Al- 
tiusattollitur quàm inferior,hac cre- 
fcentis lunz figuram exprimit; qua- 
ruminter capedinem dimidia linea 
explere poteft. Hepar adipatum,in 
duos maximos lobos dividitur. Degiz 
inalto.fed adlittora refugit. Amnes 
nonnunquam adire, forté dum prz- 
dam infequitur , Wottenus author 
eft. Vefcitur catne , & pifcesadoritur 
exinfidiis. bené Zezwxlieg; Oppianus 
vocavit: quia Archeftrato a(gumo- 
4$, carne humana delectari , facile 
crediderim.Pugnam cum Utinanti- 


niseffe,afferit. Facilé in apparatu 

peccatur. Dentes. argento inclufi, 

fub nomine dentium ferpentis, den- 

titioné juvare , & puerorum pavores 

arcere, vulgo creduntur. Dentifricia 

ue exiis parari Rorideletius tra- 
it. S 


2j 
PvNcTVM IT. 
De Galeo Ariffotelis,&9" Ca- 


tula. " 


(iem Oppianus sx ye feu T A. 
,Muftelum feu Galeum Canem VIII. 4. 


vocat, is Ariftoreli fimpliciter 444; 
eft. Quia apud Latinos nomen non 
habet, poterit vel fimpliciter Mufte- 
lus,aut Galeus , Muftelufve Canis 
vocati. Forté eft Grzcotü ewnaójaao 
Corpore eftoblongo & rotundocine. 
tco,à podicead extremam ufq; cau- 
damgracilefcit. Centenas aliquan- 
do libras excedit ; nec fquammis, 
fed cotiotegitur. Oculos habet oblon- 
gos;retró eos bina foramina auditui 
infervientia, ex parte inferioré tuhi- 
caenafcitur , que, palpebrat avium 
modo , torum oculum operic. Os ipfi 
in fupina parte, denticulatum,ánte i- 
pfum duoalia foramina olfa&tui dica» 
ta. Branchiz-uttinque quina dete- 

&z;juxta quas duz pinna , alizque 

rurfus duz fupina parte enafcuntur;. 
prater has maribus duz appendices; 

ex podice pendent. Hepazi bifido & 

pallido ,veficula fellis fubne&titur. 

$plen fübrübefcit.In caenofis matis lo 


cá ebur perpoliripoffit. Dorsz & late- 
rafubnigricant, nigerrimifq; & latif- 
fimis maculis infigniuntut. In pe- 
tris& alto mari frequentius degit, 
hinc Saxatilis Canicula Rondelc- 

tio dicitur. pb 
Minori cubiti aliquando magni- 
D tudo. 


fPin.  busapud Plinium legimus. Cum | cis babtaz. Ova vitellis ovorum Gal- 
TH.N.49. caniculis;inquit; atrox dimícatio.In- | linz fimilia, exquibus foetus, donec 
p^ guina & calces omnemque cando- | foras prodeant , nutriuntur, parit, 
rem Thunnos inprimis perfequitur, | Quia Carne vefrzzs gregalem ne 
&ex eorum venatione cum grega- | credas. Natanres homines adoritur, 
tim prater Italiama&ti elabuntur,Si- | In cibis plebiinfervit. 
cilamque attingere prohibentur, | Car v rr z Ariftoteli a enun, 4 Ariffot. 
pingueícit. Vidit Bellonius undecim | Athenzo & Oppiano ero , aliis ve- 51,4 1,6. 
foetus uno portu edidiffe , non tunicis | 8e/uzaA:ó, Hinnulos vertunt nionnul- c.16. 
involutos ;fed umbilicali tantumin | li , qubufdam Caniculz dicuntur, T A s. 
ca cum utero matris coniunctos. Ca- | Bellonius Niffolas Maffilienfium ef- VIII. 
pututinaliisanimalibus primó pro- | fe,quod albas maculas per.dorfum 1.2.5. 
gAres, dibat.In Cibi non adeó expetuntur. | difperfashabeant, putat.Galli duos — — 
Dpmf. Divinumquidem g Archeftratusci- | pro iis, Rouffettes dictos ponunt. 
L4. | bumvocat;& Mnefitheus iis quifa- | Maior ad cubitalem magnitudinem 
hGalén. cilé concoquuntur annumerat ; h | excreífcere folet, interdum binos fu- 
Ie d Galenustamen , excrementitiz cár- | perabCuze eftadeo afperá & durá,uc 
TOWEL. 


b Ariflot. 
H.A.[. 6. 


€.IO» 


TAs. 


VIII. 6. 


a Ariff, 
H.A.l.6. 
€. iO. 


26 


tudo, dorfum & latera fubrubent, 


notifque liventibus; & multó quàm 
inmaiore minoribus , confpergun- 
tur. Curtis,fiàcauda furfüm ad ca- 
utmacrum ducas, afpera;fià capite 
adcaudam, minimé. | Oculis, ore, 
 branchiis , pinna,caudaque fimiles, 
ab aliis parum differunt ,  Gezera- 
tionem fi atvendas, b. ovaipfisinme- 
dio matricis circa fpinam hzrent, 
aucta citcüducuntut. In binosenim 
artita finus matrixcumfir , atque 
fub przcordiorum fepto conftituta; 
in circumftantem utramque par- 
tem abícedunt.  Gerunt teftacea 
quazdam,in quibus ovifpecie, humor 
ineft; quem colore & perfpicuitate 
cornu.figürá pulvinaribus quz capiti 
dormituri fupponimus, fimilem, fa- 
cit Rondeletius : Ova nulla conte- 
guntur fecundina : à venofa umbili- 
ca parte ipfis nutrimentum eft. teftx 
facies fimilis tibiarum ligulis, atque 
ineafünt meatus, capillamentorum 
tenuitate. Tefta intus rupta dila- 
pfaque fatus exit; &exovo vivum 
protruditur animal. Caro Maio- 
risferinumedit odorem. Uterque 
etiamà plebe reiicitur. | 


PiviomuM III. 


De Muflelo Lari €9' Afte- 
| ria. | 


UsrrrvsíeuGaleus Lavrs; 
nonái cutisLzvore , fed utab 
Acathia cui perd fimilis eft, diftin- 
guatur ita dicitur. Romz Pefce Colum- 
bo vocatur. Vix ad viginti libras per- 
TPpitu enar eft albicante , Corio 
lzyi,ore edentulo,dentium vicema- 
Íperz maxillz obtinent , foramina 
pro naribus habet; quibus minora 
 funtalia poft oculos ; roftro, bran- 
'chiis,pinnis, caudá , intercanifque 
cum Cane Galeo convenit. Fat 
pifcibus;etfi inter gregales habeatur. 
De Gezeratione ica Ariftoteles; Ova 
inmedio matricum continent, ubi 
circumftetere in utrumque matricis 
finum defcendunt, & evaduntanne- 
Xa per umbilicum ad matricem ani- 


DH 


HISTORLA NATVRALIS 


malia;ita ut abfumptis ovis,nonalio 


modo quam quadrupedes foetus ha 


| 


berevideantur, Annexus eftlongus, 
umbilicus ad matricis partem infe-. 


riorem , unufquifque tanquam ap- - 


peníüs acceptabulo. Et ad foetus me- 
dium qua jecur habet, quem fi feces, 
intus alimentum quafi ex ovo depre- 
hendas: etiam cum amplius ovum 
noneft. Tamen fecunde membra- 


naque fua cuique fatui, more qua- 
drupedü. Foetus p initia caput infu-- 
petiore parte habet;adulrusauté at- - 


que perfe&us devexum, In lxva 
mares generantur, iu dextra foemi- 
nz, quincádem in parte fimul tum 
fcemina, tü mas. Diffe&to foetu, quot 
habetvifcera , puta jecur, eainterius 
magna, & fanguine conftantia, ficut 
inquadrupedibus. Propter duram 
infuavemque carnem plebi relin- 
quitur. | 


GALZEus DEDEeDE ; Oppiano TAg, 
Homo g., ZE.iano fimpliciter 54449» V I1I. 
nifi Galeosomnes maculatos vocet, 8,9, 


Bellonio Mwffelus flellaris , qui etiam 
Oppiano Pardaliz; dici credic, Laevi 
muftelo internis & externis partibus 
eft fimilisicuteramenlzviore. Doríi 
maculzaliz ftellarum fpeciem refe- 
runt;aliz funt rorundz. Locum vi- 
&um;,partum,Ingenium , & Mores, 
communia cum czteris habet. Itce- 
fius Galeorum optimos & tenerri- 
mos eile opinatur, 


PuucrTuM IV. 
De Glauco ZEliani €9 Mal- 
tha. 


Laucus ZEliani vel ideo inter 
Galeosrefertur, quodfit Cartí- 
lagineus,tota corporis figura cate- 
ros Galeos referat, & parvulos peri- 
culo inftante , ore hiante excipiat, 
przterito,revomat. 4 Pifciseft qua- 


.A B. 
VIIL 7. 


a Ronde 


tuorautquinque cubitorum magni- [;jy; uif 
tudinc. Cute Ixvi. Dorío caeruleo ifc, 
exfaturato , ventre candido. Roftro A/drey. 
acuto. Ore in fupina parre pofito, F.Pjf. 
Oculis magnis, ex quorum inferiore ?-637- 


parte enafcitur membrana candída, 
quzad oculum furfum attollitur, 
eifque 


| RT CAM "EU Ww ! "Tab. VIII. 


jj APT 
TIT THRRLEM HOME] I 
WH , "i f i) I | J I 
iMul N ! ll 
HH US EA l 
| | | 


| 
| 


Cadulaus R 


Ud 
[] 


us ii 


| l 
ijt rm ens 
1p 2999 ipinn 


22 255517 
| 2 D 


m 
Qu 


GxXXszcesz2lilei 80M 


UAR A EAE RT 
OO NN 


(fim m E». an arbdekien Merhusd - 


NERA. 


Gh Jg Bor - feu. 
jJ —- 


Ft 


STERN 
SENSING 


| EL [us 
Galeus GLanzas cea E 


I TEE 


etn tt 
A vdd 


toy 

me WARE 
"drj (rel 

Duca: "Me 


EIUS 


I 


Moo 


*34 
Pi 


Cannas Gwelaviue. | ' ! eMLarid iuda dab. VIL 
HEREORDREFIT Pos hoop Pis. 
PA Ll [oo huend's qelis ; 
! s 
". Xy 
1 l à uM i 
W 
NN 
M RW P NM 
S SRM | 
Pa Füds Hand AMerfahs 
^ alu. Gala 
DAS 2 
NY NW Y 
144.1 li 
^ 6 
Jh 
EN * 
13 $ E maria Duenca . 


gena b Liblh. 7 E abhera . 


TIT 


REL 


TIN 


RH 


m 5 2 rf n d 
| M, di " b ts ; 
1 (414 e M i j 
4 5 


T 
"Pu 
T42 

*j 

"t 


DE PISCIBVS. 


eifque veluti nubescaliginem offun- 
dit. Dentium acutor. latorum, 
quodammodo ferratorum , ad latc- 
rafpe&antium ordines funt duo ,in 
palato fabftantia fungoía & mollis, 
quz fupernam inferamq; oris parte 
replet. //zgua craffa & afpera.bran- 
' | chiz detecte; propé has pzzz« duz 
magnz ad podicem totidem mino- 
res. dux inltergore. . Cauda cx dua- 
. busconftat. fuperior multó longior 
eft quàminferior, furfumque fpe- 
Gat. Jgterpa fi attendas ,. videbis 
ventriculum ampliffimum & longif- 
fimum; fplezem , qui ventriculo anne. 
&itur,longum , ex multis particulis 
carnofis rodundifque racemi inftar 
compa&um.  Hepar adipofum , in 
duos lobos diffe&um, quor. alteri 
veficula fellis adhzret. Fe/ viride. 
parte ventris infima in maribus fc- 
minis vafa in duas partes divifa ,, in 
fceminis vulvam, in maribus fübftan- 


tiamcarnofam , digitali magnitudi.. 


ne , penis fpeciek Zuze[fiza primo. 
funt gracilia, dein lata fine ullis fpi- 
ris. Exvenismeíeraicisrami duo o- 
riuntur;quorumalter ad hepar, alter 
adventriculum tendit, & in multos, 
ramos diducitur. Cor quoque angu- 
Jatumeft. Carnis humanz avidifífi- 
mus, & ad littora deambulantibus 
inhians. Exemplum. militis cuiuf- 
dam prebuit, àquocum calcesap- 
prehendere fruftra tentaffet , occi- 
fus cft. 
MarTHAM inter belluas mari. 
nas numerat Oppianus. Suidas cum 
Prefti aliquando eandem facit. ali- 
quando ab codem diftinguit ; 2vow/la- 
eyalusgoy belluam appellans , Ronde- 
letius Cetaceum effe picem, & ex 
Galeorum numero colligit, quod ca- 
roipfifitlaxa , mollifque. ^ Dinnis, 
cauda;internis partibus,à Cane Ga- 
leo non differt,nifi quod alba oculor. 
maculadeftituatür. Roftro eft bre- 
vi, dentibus latis & acutis. | Osha- 
- betinfupina parte , non mul- 
tuminfraroftrum.dezzium 
multos ordines. 


$ 


Oppian, 
HaLenut. 
[.1, v. 371. 


————— MM———— MÀ Bá LL —————RÉ, sp. 


27 


PuxucruM V. 


De Vülpecula marina , €9' 
Galeo Acantbea. 


pires. qui Grzcis x«z«£, Oppiano TAn, 
M dxwmixlas axes, Dellonio Siaza mas 

rima Latinis vulpecula sariza , vcl à 
caudz a4 longitudine , vel infuavi £ 
ingratoque guftu,velab c aftuinge- Pifé. Bel 
nioque, nomen fortitus efle videa- din d ip 
tur. Diftinguaturneab 7. Arche- 454,7 
ftrativulpecula, quam circa Rho- ,,. 
dum fapidiffimam , & alio nomi- b Diphilw 
D€ xJ/ya iov, id. eft. canem. pinguem 44 4- 
appellari feribit; an cum eo fit ea- /"en.L.8. 
dem,ignoro,  Pifcis eft aliquando de 
ad centenas libras excreícens. Cum " DE 
Cane Galeo;oculis, foramipibus au- Sis 
dítui, & olfa&ui infervientibus , & 4f 
branchiis conveniens, —Craffior & liz. 
brevior. Cute te&us.  Dorfumha- Bf. Var. 
bet cineraceum , ventrem candi- ^e 5- 
dum , caudam falcatam ,& quodam- dArben, 
,modoenfi formem quz magnitudi- Ó; oh 
nereliquumcorpus fuperat, & in cu- HOLUHN 
iusexortu pinna confpicitur , Ron- /,;y.;9r, 
deletius ita eam exprimit , ac frex 

binis pinnisconftaret, quarum illa; 

quz furfum abit , toto corpore lon- 

gior eft,altera decuplo minor. Pin- 

nas ad branchias & anum quam in 
dorfolongiores. Ventriculum am- 
plum.inteftinalata, jecur pallidum 
&induas fibras divifüm. Iconem 

apud Aldrovandum vide. nos hical- 

terius cuiufdam fubiicimus. — Loci 

in tnarigaudet coenofis à littoribus 
magisremotis. Pifces etiam gran- 
diorespro cbe. In Concepts & partu 
Ípinacem imitatur. Sobolem mc- 

tu periculi intro recipere, praterla- 

pfo emittere , Rondeletius oculatus 

teftis eft. Cauda , longitudo ob 
mollitiem quz in tenellis facillime e Ji, . 
fle&itur ; impedit. Hamo e de- H.N./. 9. 


3^ 


a Ronde 


let. Hiff. 


les do MM MA sd 


l 


vorato glutiunt amplius ad. infima 43- 
linez,qua&facilé przrodunt. — Caro i M 

: 33 AUCIUL. 
virus refipit. ix» 


GALEUus ÁCANTHIAS Gazz Mu-'T AB. 
ffelus Spinaxi Scaligero Muffelus Spinus V ILL. 5. 
D a eft, 


[sd 


£ Ariflot. 
Hift.A.l.6. 
c.8. 

T. Scaliger. 


g Arif. 
H.A. l. 6. 
€.IO. 


28 


eft, Eliano Ceztriues nomine venit. 
Nunquam viginti libras implet. Cor- 
pusfenfim gracilefcit. Dorfum cine- 
reum apparet, venter albicat. Ron- 
deletius in mari argenteo colore effe, 
cum exfpiravit ex cinereo rubefce- 
re author eft. — Roffrum ipfi primó 
latum, mox inacutum definens. R e- 
tro oculos, qui mediocres, bina fo- 
ramina audituidicantur. |Anteos, 
quodin füpina parte, & dentibus va- 
lidiffimis armatur, bina alia olfa&ui 
inferviunt. Branchiz à lateribus u- 
trinque quinz & dete&z , Pigz« dux 
natatui deftinatz branchias fequun- 
tur ;in parte fupina nullz funt, prz- 
terquam expodicis utraque parte, 
quz in fcemina minores, in mare ma- 
ioresfünt. hac nota, quia in cxteris 
omnibus Galeis inter podicem & 


caudam,imo ventri fingularis com- 


miífa confpicitur,abaliisut mas ap- 
pendicibus parvis, quasillic obtinet, 
à foemina, diftinguitur. Utraque in 
dorfo pinna ,aculeum longum,trian- 
gularem magis , quàm rotundum 
annexum habet. Cauda eft gemina;fu- 
periore parte longior , inferiore bre- 
viot. Spjlez in duos lobos dividi- 
tur. Ceteris partibus cum aliis 


convenit. Locus ipfi ccenofa maris | 


receptacula,flumina nunquam fubit: 
necin Euripo Pyrrhzo reperitur. 
In fepto przcordiorum fupra mam- 


HISTORIA NATVRALIS 


PuxcruM VL 
'De (entrine». 


N?ss CzNTRINES;* ZElianus 
Muftelosaculeis prazditos intel- 
ligit; cum duo Canum genera,;in Ga-, 
leos &  Centrinas difpefcit : nos 
eum intelligimus , quem 4 Ariftotc- 
les JWASOASOV , VwTIduVOV » effe , & Athe- 
nzus ab. Epeneto Jmweddeo VoCari; 
docet. Romz & totaTItalia Pefce Por- 
c0 dicitur. Plinius nufquam cius. 
meminit , nec apud Ariftotelem 
quicquam invenias , quamvi s fcri- 
pfiffe Athenzusprodiderit ^ Quan- 
tum ad defcriptionem brevis eft, craf- 


Tas. 
VII. 4.5. 


* lian. 


Al. S. cit. 
Atben. 
b Athen. 


Dipnof.1.7- 


füs& fpiffus, à capite ad podicem - 


zrianguli figura. — Cute integitur a- 
Íperrimá, brevibus ctebriíque acu- 
leishorrida, qui incapite &  dorío 
robuftiores funt, colore ex cinereo. 
nigricante.. Capát habet exiguum. 
& depreffum. Oculos Íplendentes; 
,poft eos duo foramina auditui defti- 
| nata,duo fupina roftri parte pro na- 
ribus confpiciuntur. —Capar füpina 
parte, rotundum , magnum, femper 
feré hians. Demtes latos,acutos, quo- 
rum infuperiori maxilla triplex , in 
inferiorifimplexordo eft. Branchias 
utrinque in lateribus quinque , eaí- 


masova continere ; ubi ovum de- | demq; detectas. Pizza prior à capite 
fcenditatqueabfolutum fuerit;in eo | ftatim enafcens, aculeo longo & ad 
catulumfieri, author eft f. Arifto- | caput fefe inclinante armata,criftze 
teles. Sex in ventre foetus perfe- | inftar multum furrigítur , quz € po- 
&osobfervatos , multisaliisovis non | dicis regione minor, minore & ad 
exclufis , pendentes,quiexovisper caudam vergente aculeo, infltructa 
venam  umbilicalem ^ excludan-|eft. In caudam & podicis pinnas, 
tur. Ovanullo vinculo alligata effe; | imo ventri, nullaalia pinnula fub- 
obíervavit Rondeletius. Ex ovis|ne&itur , quod ei cum Acanthia 
alimentum trahere , donec perfecti commune. | Cauda in pinnam in- 
forasemittantur, haudmalé colligi | feriereparte latam, fuperiore par- 
poteft. Gregalem efle, quod multi ! tein acutum angulum defíinentem. 
fimul capiantur, certum eft. Quod | degenerat. Inparzibus internis , ven- 
foetusfuos nec recipere , nec emit. | triculus eft oblongus craffus.zzre/fi- 
tere poffit, g fpinzfaciunt. ^ Carne , z4haud multis gyris reflexa. — Hepar 
eft dura & infipida; minus ta- | przpingue magnum, in duos lobos 
men quàm vulpeculavi- ad infimam feré ufque ventris fe- 

rus refipit. dem exteníos divifüm;albicat.  £e- 

eusipfiin coenofis pelagi domiciliis 

potius q littore;ideo varius capitur. 

Qva4 


fima , vitellis gallinaceorum ovo- 
rum fimilia. animal reliquorum 
WW cartilapineorum more ecxludit. Ve- 
&Oppit. nenum fundere ex c Oppiano difci- 
Hall 2-9. yyus | quos ille xiseoewizoripse VOCAL, 
Ad hoc secet; Vocari , vetus fcholiaftes 
adícripfit. — Vix aliquis eius i; cibis 
n[us.nerveá potius quàm carneá fub- 
ftantia conítat, In Mediciza oleum 
ex hepate frixo colle&um, ad duri- 
tiem humani hepatis emollien dam 
conferre, & articulorum doloresle- 
nire ex Rondeletio habeo. Cinis u- 
rinas vehementer movet. 


PuxcrTruM VII. 
*De Simtamarina,€5 Zy- 
gana. 


IMraguM MaRiNARUM duas 
VII «habemus defcriptiones 4 JElia- 
adclias, ho cft bellua in mari rubro, cartila- 
H.A1.12, ginea, terreftri tum tum colore tum 
&27, . facile fimils; in. hoc differt, quod 
varié diftinguatur ,  cervicemque 
& branchias ruffashabeat. — Teg- 
men corporis teftudinis involu- 
crum eft, Cumnatat , volare vi- 
bGefsr. decur. 5 Gefnerus pilcem fibi ex 
dePifil. Dania allatumfcribit, coloris cor- 
oretoto viridis , dorfo magis fu- 
íci, ad latera pallidi. 05 finum ha- 
bebat. pizzas tanquam. volans ex- 
tendebat , & inter duas in derío 
pinnas aculeum recró tendebat. 
branchiarum foramina quina ap- 
parebant, obliquo inter os & o- 
culos defcenfu.  T'eftudineum in- 
volucrum íi acceffiffer , ZEliani fi- 
miam feciffet. | 
ZGANA pifcis monftrofus , à 


'TAs. 


CTAR. 


VII. 8.9. capitis figura, qua a cvyor. ititatur, 
quo tranfverfum librile , exquolan- 
ces dependent fignificatur , no- 

men obtinuit. 
GaAzA Libcellam verti; — Maffi- 
lienfes. pifcem Judxum à fimili- 
tudine tegumenti capitis, quo o- 
lim Judziin provincia utebantur,di- 
. . cunt. Galenus , ZElianus, Oppia- 
DES ^^" nus c eofquefecutus Suidas,cetisan- 
yc numerano . Galcis,quia multa cum 


DE PISCIBVS. 


04 primum in fe gignit numerofif-- 


29 
illis communia habet ;, haud. ma- 
lé fubne&itur. ^ Corio tegitur. 
Ventre eft albo, dorfo.cinereo, pro 
fpinis cartilagines obtinet. Cervi- 
cem &t gulam habere fcripfit Ronde- 
letius. 0s ipfi non rotundum non 
roftratum, nec in latera compref- 
fum; fed in ea extenfum , atque 
tranfverfum habet. Pars frontis 
antérior, qua utroque oculo , ma- 
«no, & deorfum potius quàm fuür- 
fam velad latera vergente, claudi- 
cur, in femicirculum feré extube- 
rat, & fic in aciem acuitur ; ut ob- 
vios pifces fecare poffe credatur. 


.05 fubtus, inferiore parte , per ma- 


gnum, dentibus validis inus planis, 
inlatus ferrz modo vergentibus, 
triplici vel quadruplici ordine dige- 
flisarmatum,latet.  Lzzgualata,hu- 


manz haud abíimilis. érazch;e  u- 


trinquequinz & detecte. — Pinnas 
icon oltendit. in dorfo nullam ef- 
fetradit Rondeletius. | Cauda dua» 


 businzqualibus pinnis conftat, qua- - 


rum fuperior vertebris fulcitut , ac 

mulco longior eft; inferior verte- 

bris caret,& brevior extat, — V'er/a- 

zr dinprofundo.  Pifces obvios, dias, 
& homines natantes frontis fug. a- H.A./.10. 
cie fübvertit;& Leoni quod ad vires, *:2- 

ab Oppiano e opponitur. Occuríus Oppian.l.t, 
eiusolim, navigantibus f£ infauftus "367 
habebatur. SPP. 
CEU [ MIPETAVA 
Abifta Zvc4NA plurimum ille £775. 
differt, qui ventre candicante ; ore, «. 
miniacci Coloris, cetera niger efle, 
fcribitur. | 


Puucrum VIII 

"De Mola. Salviani , [eu Or- 

rhragorifco Rondelerg. 

Onftrofo pifci monítrofiorem T'4 s. 
- *^fubjicimus fed & iftü toto cor- IX, 1.2. 
pore cartilagineum.Mo/ quibufdam, 
fcu quod informem molam referat, 
feu quod retunditate corporis mole 
molendinariz fimiligfit, uc Ronde- 
letio placer,dicitur. Apud Maffilien- 
fes,Luzz , vel quod extrema cor- 
poris parte, quz pinnis fubelt , cre-. 
Ícentis figura referat, vel 4 demptis 
pinnisteto corpore plena inftar fit, 

D 3 vel 


30 
vel quod corporisexcremü in cornua 
cürvatz refpondeat,vel deniq; quod 
no&u fplendeat, vocatur. fed cave 

ro 4 ZElianifümas. Porcum,quem 


alit. 3 acedamonij Ortbragorifcum vocant; 


quemque 5 Appion maximum pi- 
ícium effe, &&cum capitur grunnire, 
credit Rondeletius,nec abludit có- 


HISTORIA NAT 'VRALIS 


quam infiniftrum moveatur , Ron- 
deletius addidit. 


Quantum ad Izzerza, qux ob cot- 
porisrotunditatem conglobata funt, 
Carne eft candidiffima,nerveam po- 
tiuS, quàm carneam fubftantiam 
prx fe ferente. Coa gluten ex 
tergoribus boum confe&um refert. 


Aci m. 


— e a ——— 


E] 
* dim 


6.2. varatio." Nec c longus; nec planus 
e Aldroy. eft,fedinlatera comprimitut. brevis 
dePifiib. adeo, utfolum caput potius quam 
L4. 44. pifcem reprafentare videatur. Cen- 


Adipe ut in porco , multo carnico- 
rium firmiffimé adhxret, & difficil- 
limé avellitur, |Zecur. habet palli- 
dum,magnum, & tenerrimum, dum 


tenasfxpc librasfüperat. —Cwfe tc- 
gicurafperáno fecusac Squatina;at- 

entei coloris , ventre eft fübalbido, 
dorfo cineraceo. Os habet exiguum. 
dentes tantum geminos , utramque 
univerfam oris partem munientes, 
quoruminferior retufior , fuperior 
magisacutus ac fecans eft;latos con- 
tinuofque Rondeletiusfacit. Ocu- 
los parvosac orbiculares. X Debraz- 
chüs ita Salviamu.  Branchiarum 
internum orificium utrinque, unum 
eftparvum & femicirculare , prope 
quod etiam utrinque pinna una par- 
va & rotunda fita eft, qua alia pror- 
fusratione quam aliotüm pifcium 
lateralespinng , moventur. Cum 
enimillz in pifcibus à cauda adca- 
pur;inhocnoflro à dorfo in imum 
ventrem deducuntur. 1n extremo 
praterea dorfo prope caudam alia 
multó major pinna, non rotunda 
fed fublonga erigitur : é cuius re- 
gione altera eiufdem magnitudi- 
nis & figurz imo ventri ftatim ab 
anofubeít, qua alio ctiam modo 
quàm dorfi,& ventris aliarum pi- 
Ícium pinnz mobiles funt. . Non 
enimutille à cauda ad caput e-, 
riguntur, & àcapite ad caudamin- | 
clinantur, fed in utrumq; latus mo- 
ventur. 


Incaudam carneam non degene- 
rat: nam poftrema eius zqué ac la- 
teralata funt : pinnata tamen cau- 
da, nonoblonga fedlata, atque o- 
mnem poftremam pifcis partem am- 
plexante , in latereque mobili mu- 
nitur. .Creícentis lunz figuram 
referre ; füperiore parte articu- 
latam effc , ut tàm in dextrum, 


coquitur in deníam pinguedinem 
faceffit. —No&o exinternis parti- 
bus czruleusé longinquo fplendor, 
imo ignis fplendidiffimus . enitet. 
Grunnire dum capitur, dicitur. Pin- 
guedo eius eft multa &c candidiffi- 
ma ; liquefaGa , lucernis infervit, 
folopifculento odore molefta. —pe- 
ciem aliam. Gallus quidam Venetiis de- 
fcripfit. lconem exhibeo, Forma; 
inquit, in orbem vergebat. Coriofi- 
neíquammis, &c. j 

An huc Piícís Cadamufti fuem 
referens dolium craffitudine , duo 
longitudine füperans,formz obro- 
tundz , fuilla cute , Oculis parvis,e- 
dentulus, loripes , branchiis brachii 
menfuram excedentibus, caudalon- 
ga, & lata fpedtet, aliis judicandum 
relinquo. | 


AnTicVLVS III. 


De. Cartilaginei pla- 


n. 


PuNcrTuM Ll 


De Horpedine . 


A 


mnus occurrit Torpedo ,qua vete- 
ribus Grzcis veu & vzexe , ad. dif- 
ferentiam affé&tus , (axdssa ; mo- 
dernis z«emina,Sc Margotir, Alber- 
3o Szupefatfor ; mixo barbaris, Torpigo; 
Terpigo, Stupor , JEupef acienset fPupefcor, 
dicitur. Ex Cartilagneis planis effe; 

ex 


Bíolutis Cartilagineis longis, TA». 
ad Planos progredimur , pri: IX. 


M 


* 
D N Ih 
NN M wy 
SNR 
NU NUUAM 


» Ly 


U * 
: NN 77 
4 f : "a p, i, // /, / 7 
n p, 1 
; 


i'Torpeoo maculpsaa 


| efiette Aalen Tsc/n 


T, 


: Mu d 
(C T0) 


"o 


TeeR 
N 


Agel fasc ^, : 


JJ Maer. ATUTe , 
2» rai 


adip 


c^ leer 


SS MdL 


id 
Moe 


2 


| ex 4 Ariftotele & Plinio habemus. 
Lxvem,apud b Atchenzumlegitur. 
:. Corruptus Ariftotelis c locusex quo 
plin. H. N. colligitur fpinofa. nec vacat errore 
L9..24. d Cardanus. Duo olim ipfius ge- 


auviflor. 
.A.L.5. 


e - 
commendatur , & fübruffum feu ad 


rubricz coloremaccedens. In Macz- 
Je pay fes & Non matulofas optimé difpe- 
"m fcuntur. Tria illarum genera. Ma: 
d Cardan, Cile in. quibufdam diverfarum figu- 
L7. de ver.tatüm & albicantes, huc,& illuc 
varitat.. fparguntur,in quibufdam quina ro- 
6.37- tundz,nigricantes, pentagont figu- 
rálocatz,oculostam egregie reprz- 
fentant, ut Oculatam Plinius dixc- 

rit; bené di&um Bellonius defen- 

derit. Omnium corpus fi caudam ex- 
ceperisorbiculareeft,fenas libras vix 
excedunt, molli & Jubrica cute te- 

guntur. Venterelt fubalbidus, dor- 

fum fubflavum, & ad rubricx fabrilis 
colorem accedens, partes quz ad 
caudam mediis corpulentiores ap- 

parent. hz cartilagizem quandam ta- 
bidamin feipfis habere videntur. ore 

— ..  funtinfüpina parte parvo,ante quod 
foramina duo odores deferunt,den- 
tibusminutis &ferratis. .Oculisin 
fuperiore parte anterius exiguis, 

quos retró foramina duo, ipfis gran- 

diora, patula; & in palatum pervia. 
Cerebro non carent. Lizesá deíti- 
tuuntur: Jraschie in medio funt cor- 
pore(obipfius tenuitatem ad lateta 

locari non poterant) utrinque qui- 

ni &detectz , quarum orificia par- 

va & femicircularia, tenui quadam 

cuticula conteguntur: pizz4 juxta 

caudam duz; pro reliquis latitudi- 

tie utuntur , & utroque fui corporis 
femicirculo quafi pinnis natant, po- 

dexin caudz exortu;ipfa btevis & 
latiufcula. Zz£z$. Carnofum habent 
vencriculum :zzeffigum breve & am- 

plum. hepar pallidum, & in duoslo- 
bosdivifum. Fe/liveficaillaque ma- 

gna hepati committitur & dextro 

annexa lobo,infiniftrum quoque ve- 

nulas quafdam immittit. Lie eft 

eOppias. parvus & fub rabens, Uterus oblon- 
Lc.Hali.y.gus & bifidus. — Habitagz e in mari; 


Dipnof- 
1.7. 
c Ariffot. 


A TS E 


194. locis ccnofis. repetiuntur & in f 
fatbes. Nile. ut haud male in Marinas 


pipil,7. 


DE PISCIBF.S. 


Atben. mera. Nigrum quod ad capitis doloré | 


SL 
etiam & Fluviatiles , diftinxeris 
Pifcibus vefewm:ur » quosaftu , ut 
poft dicam , capiunt. Pariunt citca 
z xquino&tium, & qutdem ova intra g P/is.H. 
Ie przmollia, quz in alium locumu- NA.9. ' 
teritransferunt, & excludunt. — Sic ^51. 
animalpariunt, ova concipiunt. O- ia H. 
&ogenos fatus habens, inventa cft. ^, » 
Hyeme propter frigus in terra /afept. 
Latitudine fua quafi ceminis pinnis 
feruntur , natant fed «gré, nam P h Oppian. 
Va TWC Bead Baevvormu; pigra tarditate Hal.L2. 
gravaniur. ideó BuAwv xeodaAén 3d) m- go 
Aw /xav» Natura conceffit. Singu- 
laris ipfis torporem vel tremoremin- 
ferendi unde nomen hábenr, facul. 
tas  Merfíxin 7 limo fe occultant ip/is.r, 
& pifces , quifecuri füpernatan- N.4.y. 
tes obtorpuere, corripiunt. lidem *.42. 
kj precul & é longinquo, vel fihafta Op. 
virgave attingantur , quamvis pra- petes 
validos lacertos, torpidos, & quam. AEN 
libet ad curfum veloces pedes , a1-,;,, 
ligatos reddunt, Et illiqui, rete, ;,;7, 
inquo una ex iis capta fuerit; attige- k P/i. H, 
rint,torporem patiuntur, quod / ZE- N32.c.1. 
liani fide di&um fit : & fi inter tnor- l-£/ar. 
tuos pifces vivens Torpedo fefe mo- H.4. 1.9. 
veat, qui tacti fuerint,interno quo- ep 
dam motu cientur , ut videantur vi- 
vere , quod Godignus de rebus 
Abyfünis prodidit. Intotonecor- 
pore, quod Salvianoplacet,anpar- 
te,quod z; Diphilus, » Oppianus mAtben. 
& Cardanus prodidere, incertum. D?74 7. 
Exiguam plerarumque,quzquequa-- 
vis corporis excitatione refellatur;,, 
hectotüm corpus infeftantem, Gil- 3 
lii & Kircheri experientià docemur, 
urvel inde Albertum , qui. hoc ve- 
neno hominem interfici prodidit, 
refellere liceat, | Caufam in cz- 
cam facultatem , quod mortua cá- 
dem deftituitur, conjecere alii; in 
narceticam e & infenübilem qua- oKircb- 
liratetn , nervis & mafculis contra- £73. 
riam alii. | Mágica 
V [us 'Yorpedinisin clu coinmen. 7? a 
datus» à Galeno & aliis , quod , Gay. 
carnem molleri , jucudam , & me- /,;, de 4. 
dioctiter per ventrem f&beun- Jis. 
tem habeat ; à Diphilo & aliis 
rejedus eft. Partes duntaxat qua 
circacaput laudantur, Venetiis nein 
foro 


H. 


32 


foropifcatio vendatur , praefecti fa-- 


nitatis autho.itate cautum eft. Ge- 
nuz,Mafhiliz , & alibiátenuiorefor. 
tuna expetitur. In Mediciza diututnis 


qDiofe- capitum 4 doloribus admovetut: & 
rill.1. (edem prociduam coércet, idem a« 
mater, ud Marcellum Empiricum inve- 
s^ ^ nies,forté & arthriticos demuleet; 
6.17. 


eodemque modo Anteroéa Cafaris 
libertum fupra fidem podagra cu- 
raffe , Scribonius Largus teftatur. & 
Diaturpznos ceratum apüd ZEgine- 
Plin. H.N. tamad podagram habemus, Mirum, 
L32« 610^ fiverum , quod ea Plinius. ficapiatur 
cum Luna in libra fuerit; triduoque 
affervetur (ub dio;facilis partus face- 
repofítea, quoties inferatur. forté 
quód vclut induciis dolorum datis; 
natura ad excludendum foetum fir- 
matut.Corium nuper decorticatz, fi 
parti matricis prolapfz involvatur, 
ipfam reducere , A&tius ex aliisha- 


buit, | 
PuscrTuM j]L 
De Paflinaca marina. 
T'A5 Uem Grzci sevysvu, feu ut D. 
IX i Ambrofius vertit, Tarzurem;ab a- 


latum expanfarum fimilitudine vo- 


cant, is Latinis Pa/fizaca marina, feu à. 


HISTORIA NATVRALIS 


tninabina , oculis maiora,femper pa» 
tul4,in palatum aeducuntur, pars . 
oculisanterior in roftrum carnofum 
acuitur. Os habetparvum & eden-- 
tulum, (mendum in Diofcotide, fi 
dentes habere innuit ) folaque ma- 

xilla afpetitate illorum vice utitur, 
Pinnis carent circacaudz exortum 
 utiam orbicularem fi excipias , ideo | 
latitudinefua* natant, Brascbias in x Arift. 
medio fere ventre quinz in partibus p, 4, r, 
flaccidis & carne vacuis; ( pattes 4.5. 
circa caudam mediis partibus car- a Galerr, 
nofiores habere , cartalagineis planis ^.3-4/- 
commune eft, ) fite fint. — Caudans "€" 
habent longilmam , fpinofam, 
muris caudz perfimilem, —Craffa 
primum, paulatim in magnam tenui- 
tatem ftringicur,fuper eam, in medio 

feré aculeus ;offcus , longus, acutiffi- 

mus; & ferratus,quincunciali magni- 
tüdine ; Diofcoridi «6o», Horo A- 
pollini 2x44, Plinio tadius eminet. 

Quantum ad izzeriora, V entricu- 

lum habet parvum, auguftum , cui; 

quia fatis ab orediffitus eft , /foza- 

chus preponitur: idém in ecphyfin à 
quabreve & pracile inteftiaum de- 
pendet, quod alind initioanguftius, 
moxfen(íim latius, dein priufquam |. 
tnaximé dilatetur, anguftum poftre- 

mum in rectum  inteftinum -defi- 
nens, & unde excrementa porracei 


colore , feti quod radio fuo ceu palti- coloris rejiciuntur , definit. —Zecwr 
no inftrumento fofforío fodiat & amplum, exalbo flavefcens, in duos. 


pungat: Gallis Raja ; ob fimilitudi- 


; lobos, quorum dexter latior & ma- 


ncm quam cum Raiishabet, dicitur, ; ior, finifter brevior &; minor, divíi- 
Duaseius ffecies Bellonius & Ronde- | (um. — Fel hepati adnexum, ex viri- 


letius agnovere. hic capite tantum 
& roftro differreait: ille inZevezz,cu- 
ius cati perpolita ; dorfum livet ia 
. Corticisplatarii modum, venter albi- 
cat;plurimis velutiftriis, per carnem 
hincinde dedu&is; & Afferam, qua 
tota aculeis horret,atque ad caudam 
praefertim permultis uncinis in gy- 
rum difpofitis fcatet ; difpefcit. Ma- 
gnirudine vix denas libras fuperant. 
Corporatunt quadrilatero, ventre 
albicant; dorfo livent.Superiorepar- 
te aliquod «capitis veftigium  ante- 
rius cernitur , capiti paluftris ranz 
non abfimile : in eo nonnifi oculi ob- 
longi & grandiufculi ,à quibusfora- 


| diflavefcens. terum oblongum, 
quoova continentur, 
Deguntin caenofis maris locis.Car- 
! nibus vefcuntur * & latrocinantüt * pjj;, gr, 
, exocculto, tranfeuntesradío ( quod N.4.9. 
 telumeft eis) figentes; nec quen- é.42.- 
| quam * attingunt, nifi telo füo vul- Y Oppian. 
| neratum. Halieut. 
Ex infidiis venari , quod Mugilem ^^" 47** 
velociffinum  pifcem affequantur, 
argumento efle poteft. —Coéwzt Dpbagfor 
utRajz, admotis invicem non fo- p 4.1. 
lum partibus füpinis,fed etiam tergo c5. 
foeminarum füpinis marium , füper- 
pofitis — Factus . aliorum cartilagi- c 4riffor. 
neorum more non recipiunt. c ldH.4..6. 
: enim C, iQ. 


DE PISCIBV S. E 


enimacutiescaudz phibet. Pola y parte albá fuperiore livida. | Capuz 
d quoq exercere; falsó apud ZElia- | habet exerturn,capiri bufonis fitnilli- 
nümidicitarifed e radii fui veneno | mum : oculos magnos, rotundos & 
: fetüéri; tám certum , quàm Müfica: | ptominentes, poít quos bina ; tiia« 
di&teriis & faltationibus f delectari; |gna; & patula foramina infculpta 
fac. ambigtium Videtur. De ejufdem radij (unt. Os füpina parre mediocre & 
f 1dem I. 1. venenofitate iot eft quód dubite- | denticulatum. Lazv4 ;, qua, acu: 
£30... 17, mus. Nullum ufquatii exécrabilius, | ta; expanfías volantis Aquilz alas 
PIS. arbores , infixusradici, nécát jariiia, | emulantut. In caudz exortü ü- 
ut telum perforat , viferri & veneti | ttinque una parte. & rotunda pin- 
malo,nontamen ,ut nulli remedio, | naexoritur ; in maribus ex. uttoque 
p elio. Ms /Elianus g prodidit, fuccum- d una appendix pen- 
drcgc. Dat;& neceffe fuerit b Leonidam. | det. Caüda paftinacz tenuior & 
hz,» PByfantiumidum occumbere. Bené |longior; iti dorfo paulo poft prin- 
]1ic.5o. radiicinis cum aceto vulneri admo- | cipium pinnatam tinam ctigit , at- 
vetut , feliciter furfures in eodem | que hac deinceps aéwlem olleus, 
co&i auxiliantur. Lauti deco&tüm, | longus, acutiffimus atqüe fettatus, 
'Theriaca Andromachi, Galeus, cum | eminet. Intra; Jecur eft fübflavam; 
quo inimicitias gerit , haud fruftra | lien fübater. — Aldrovandi przez. vi- 
adhibita. Caudi , qux idem intulit, detur zx4paaQ. , latiffimis alis , qua 
in arborem ,quercum inprimis, infi | corpori haerent cxruleis , in ex- 
xa,autde eadem fufpenfa , emarci- tremitate rubris. — A4/zera fupra o- 
dam earnidem evadere, fanari egrum, culos & in fronte aculeata eft, in 
Aétius prodidit. De 7v in cibo,ne | cauda binos gerit radios. Coenofa 
iGas, falsó 4 Galenusmollem & jucun- | hipifces in matiloca incolunt ; re-.— 
|Ls.4lim.. dam catnem eius faciat, vehemen. | füpinati pifcibus aliis vefcuntur, 
r tet metuo , guftus infuavem & feri: | quosex occulto figunt. Vivos fce- 
em numquid refipientem ; teftatut. In | tus cattilagineorutmi more pàtiunr. 
dua, Mediana mitigat & dentium dolores Radioledunt , ideo publicé cum 
MeL. fadius , quos frangit & extrahit, | &o non divenduntur. Caro quia 
Torreti eum , mox conteti refina- | tetrum & gravemfpirat odorem , à 


ETevI 
que excipi debere; apud Celfum Ie- menfis exulat. |Qua de lapide in 
gimus. capiteeius à Kiranide ícribuntur, 
| fabulofa fünt.Bellonii veré mohftro- Tas. 
PuscruM IL füs cft , defcripfit eum Gefnerus. XII. 2. 
Pifcis hicrarus ( inquit ) & ignotus 
. De Aquila. omnibus, & Parzus volantem facit, 
| roftro viridi. 
TAB. (i pet Áquilam pifcem , fei. Duuecud: 1V. 
IX.:8.9. Ses» Yeteres voluerint difficul. 
aPím.  tetíciri poteft ; planum 2 duntaxat| De Raijs in genere ». 


H.N..s. & cattilagineum , animalque pa- 
.€24. — rere , ab omnibus proditum eft; ra- 
. dium aliquem in cauda habuerit, Rodas notnen fortéáradendo T A».X. . 
nec ne,teticuere, Non mirum i- Latini fümfere. —Grzci à qua- 12« 
taque in divería recentiores tra- dam cum rubo fimilitudine , funt 


S 


hi,& unam à Salviano , quam R on- | dorfoafperz,ut tecurvas fupina par- 
deletius alteram 'Paftinacz fpe-|terubus, fpinas gérit ; 945» marem, , pr, 
ciem facit, duas abÁldrovando,|feminam f4l/óz dixere. Plinius A : 
monftrofam à Bellonio & Parzo| Graco vocabuloutitur. Ex cartila- 2s. E 
defcribi , Salviamiaza magnitudine | gitieis £ & planis effe nullum du- b arifor. 
trecentaslibras non fuperat. La-|bium, Albertus in pecinum ge-H.4./2. 
vi& molli cute. tegitur , inferiore | nere pofuit. Tria veró illarum ^-13- 


E apud 


34 


Plin. H. N. 
l.9.6. 24» 


c han. 
H.A, l.13. 


64. 


apud antiquos gesera pás; unum 
fimpliciter; Addam Alterum Arifto- 
teles & Galentis vocavereyffellati A- 


thenzusaddidit. Rondeletius poft- 


quamin Ieves & afperas cafdem divi- 


fiffet, mox ftellulis notatas; iifque ca-| 


rentes addidit; & ex afperis, alias mo- 
dicétactum vellicante lanugine, a- 
lias robuftis fed raris aculeis ; quaf- 
damrobuftifiimis & denfiffimis afpe- 
rari dixit. Magnitudine inter fe diffe- 


runt , bicubirales aliquando Salvia- 


nus vidit, haud minores c Aegolico 
clypeo in India nafci, /Elianus pro- 
didit. Cuticulari teguntur operi- 
tmento,omnibusmembranula,quam 
nebulam vocant, oculus obtenditur, 
juxta oculos foramina funt magna 
ampla;adoris ufque intima patentia; 
quibus operculuminteriore parte à 
natura additum eft. "Ore aperto 
dilatantur,claufo magna ex parte oc- 
cluduntur. Cauda omnibus proce- 
raatque afpera, in cius dorfo duz 
pinnulz , totidemque, fed exigua & 
orbiculares ad ejufdem | exortum. 
Quod cartilaginei generis plana; 
pinnis deftitui (cripfit Ariftoteles ,il- 


Jasquibus natádo corpus impellunt, 


intellexit, quz ad caudam, dirigendi 
itineris gratia data funt. Si quid in 
contrarium apud eum occurrit,men- 
dum in cau(a; QZzeay (Q- pro zz (- le- 
gendum eft. Jureriora l1 luftremus, 


fellis omnibus inhepate vefica. Splen 


TlAs. 
Xll 1, 


in verticuli plexu;inteftina craffa;in 
ecphyfi & redi inteftini extremo an- 


guíta, genitale vitulz: marinz fimile. | 


Circulatores ex exficcatis Draconü 
& Bafilifcorum fguras effecerunt,fic 
plebeculx imponunt. 

Commoda Kaiisin coenofis maris 
locis,non procul à littore habitatio. 
Hyeine latent, & quia numerofx ca- 


piuntur ;gregales liaud. malé colli- 


gas. 


Coéurnt d non tantum. admotis in- 
vicem partibusfupinis,fed etiam ter- 
go feeminarum füpinis mariü fuper- 
pofitis, necinter fuum duntaxat ge- 


nusconfiftunt. Cum Squatina quoq; 
coireícripfic Ariftoteles. Geruntute- | 
roteftacea quzdam, tefta tibiarum | 
ligulis fimilis eft.Pariuntanimal,cum | 


HISTORIA NATVRALIS 


primum ova intra fe pepeterint. Oda , g 


quz flava , fine tefta primum in füpe- XIL 44 


riore vulvz confpiciuntur , quzdam 
magnitudinem ovorum gallinz - 
quant;alia hisminora;nonnulla cice- 
tismagnitudinem nó excedunt; plu« 
racenrenis in fingulis aliquando nu- 
merantur. Quz à perfectione pro- 
piusabfunt , in inferiorem matricis 
partem dimiffa , teftà, & in qua albu- 


men & ovum continentur, operiun- 
tur,quadrati formia hzc,demptis an- 


gulorum, quz variz funt appendici- 
bus. Unius lateris appendices lon- 
giores, funt foliis gladioli herbzfi- 
miles ; alterius, breviores; latiores, 
replicatz;quibusundique fummortis, 
laterum anguli , tibiarum reprafen« 
tantligulas. Unü aut ad fammü duo 
pariunt,quod maximus earumin ma- 
ri proventus,infinita ovorum in fupe- 
riore vulva parre Ícriesfacit, ex qui- 
bustempotre perfectis iterati fcerus 
excluduntur. Ábditas,pinnas exertas 
movete fpecie vermiculorü, allapfos 
adeas piíciculos capere ; fic tardita- 


tem motusaftu compenfare e Plinius eP/. H;- 
authoreft. Ariftoteles radiolos vo- N--9: 
cat. Mendumtamenhifce locisfub- 54: 


effe;fufpicio eft, cum tiec pinnasnec 
radiolos habeant, vel pinnas Plinius 
improprie vocavit, & radiolisab.A- 
riftotele tributum; quod roftriacu- 
mini cópetere videtur. Olaus quori- 
dam depingit;que homini in fepten« 
trionali Oceano circumvento füp- 
petias culerit./fzs etiam in Cibi. Co- 
piofioris nütrimenti & concectu 


comedat, refpondit. Archeftratus 
fcapulas & hyeme laudat. Laterum 
extremas partes à divitibus comedi, 
reliquasplebi relinqui, ex Gefnero 
habemus. Apud Hollandos potif- 
fimum elixantur , butyrum; acetum, 
& finapicondimenti loco funt, Ca- 
feo & Silphio veteres condiebant. In 
Medicina aüribus fel eft utiliffimum; 
hepate ad pruritum felici- 
ter Rondeletius u- 
. fuseft, | 
- 


Pus 


difficiles f Galenus facit, Rondele- (ijs, du 
tiis de Raja bonitate quzftus; yi ai. 
perinde ac ft quis pallium elixum reuuanté; 


PuucruM V. 
«De Raijs Lavibus ; €9 in fpe 
cie de Levi Raja, lda- 
lata ,€5 Oculata. 


AB. Aix inLeves &af ends timé dis 
osa : Y P P 


ftinguütur : Inter illas;quaráü ali 
adi cari obtufo roftro funt, prima 
 eftqueaaddaso. fimpliciter Grcis; 
L&vIRAtA Làtinis  Macofo,& à làta 
faícia qua mucus feu potius coryZa 
inlaborantibus excipifolet , Bavofa 
Romanis dicitur. Omnium eftfui 
generis pifcium poft bovem taxi- 
In. 
-Corporequidem tenui fed inam- 
pliffimas a/ss expanfo. Cure aba- 
culeis nuda.  literque oculus, me- 
diadorfilinea , & cauda tenuiori- 
bus & ratis 4c«/e muniuntur , fed 
& in fupinà parte quidàm in os; 
quodlatumelt , cibi fine dubio té« 


|o cu ABEUPISCHBIS. 


! 


finuexiguo triangulari , exiguum, 
trunco unico veluti pediculo appen- 
fum continebatur. 

Rara UxpuraraAàmaculis 
flexüofisita dicta, colore Cizerea di- 
citur. Corpus ovipotiuseft, quàm 
Rhotübifórmá ; ptóná parte multis 
finuofislineis defcribirur. —4cueiin 
linea dorfi paüci, patvi, & rari; circa 
oculos aonnulli; in cauda majores 
& denfiores triplici ordine. difpo- 
nuhbtüt. 

Rará OcuiaTA &lzvis,; Àfte- 
rías quibufdam ; led perperam dici- 
tür,Nam & Ga/eu; à maculis ; Afte- 
riasá maculis ftellatimi difpofitis ab 
Ariftotele nominatus eft: quales in 
iftaminimé deprehenduntur; & A- 
fterias veterum tenerior cft bonique 
fuccii quod de hac dici non poteft; 
& Gallilhioc genus Miralet à fpecu- 
lorum parvorum fimilitudine vocare 
folent. | 


Puwcrumw VI. 


tinendi causá , Pages m.| .DeOxyrincho majore €9' 

rümitenui & pellucida cartilagine; IER efZRL LU: 
iei ne uttitique icta te- Raja frellari. 

nuesíunt, & protia pártenigticant. | . 

Cauda, quz tribusaculeorum ordini- 'Y'wUo OxxvniNCHORUM genera 
busjinftruitur, tota fupina parte al- (aroffri acumine ita dicuntur) ^. 
bacft. Rima quz podici, puden- | Rondeletius facit. Maierez; unum, " 
dum tuliébre refert. Quam. Al- | Mizerez alterum. Bos ille Bellonii 
drovandus defctibit ; maculis fupi- | eft;inon quod quadrupedem reprz- 
napátte : nigris undique variábat. [aper ; fed quod Rajarum generis 
Roftri pats. in. obtüfum angulum, | maximus, ad Bovis magnitudinem. 
figura depreffa , & quafi quadran- excrefcat. Ligures vaccasz vocant, in 

gula: tendebat. Branchias quin- quibufdam Galliz locis £/eze, quafi 

que. dete&as, habebat. | Inter cu- fubulam,quod pifcisroftrum cale fit, 

tem & peritonzumalbida caromu- | dicitur.Ex 2 planiscartilapineis Bo- a 4riffor. 


€ofa , panniculi carnofi vicem ob- | vem effe dubitari nó debet. Ad duo. H.4J.5. 
tinebat.  Imzra; bepar erat in latitu- ; decim ulnas latitudinis excrefcere,o;. . 
dine ventris, ex albo ruffefcens;tri- |  Oppiani authoritate affirmo. — In P». E-N- 
buslobis, linguarum figuram refe- | defcriptione non conveniunt ucro 
rentibus , quorum medius breviffi- | thores.Dorfo,facie, lateribus admo- DAMEN 
mus,diftin&um. Sub hepate figurz | dumniger eft. Supinz partes albi- L2. 9.143. 
planz ventriculus,pars convexa ad | cant,fi ZEliano c credendum. Bel-c zi. 
finiftrum vergebatlatus, concavain, lonius toto corpore lividum facit. 2.4.1. 
fpinam.  Meferiterium ad connexio- | Eidem dentes habet truces , hamiine.19. 
nem ventriculi & inteftini medio he- | modum inflexos , triplici ordine in 
patislobo colligabatür , fub ventri-| maxilla difpofitos ; eofque mobiles. 
culo caro cernebatur rubicunda,lie-| 4 Oppiano funt obícuri & exigui.q0,55,, 
nisforté vicefungens. Cer thoracis | Jliano ade inclufi, ut in confpe-7, y, 45. 
TS E a Cum | 


E) H1$TORIA 


&umnon veniant. Rondeletio Ma- 

jor Oxyrinchus minori fimilis eít ,a- 

lisamplis & extrufis ; ipfo corpote 

ftri&iore, acutioreque dorfo longio- 

re. Aculeorum infola cauda: upicum 
covid. n habetordinem. Pelagiifunt:e Qvi- 
Fafeurs dioboves; in. ceenefis locis degunt 
Oppiano ; ZEliano inlutofis gignun- 
cur.Pi(cibus eefeustur. , fed humum 
maximé appetunt. Pariwat ftatim fa- 
nimal. Corporc etfifint magno,ideo 
quibufdam inter Cetaceos, imbelli 
tamen,mollitie conícii, fola corperis 
mole feruntur , fic & pifcantes pon- 
dercfüo opprimunt;& capti,renitun. 
tur, Carne funt quam czterz mollio- 
tc, & fale fumoque conditi exficcan- 
tur, exficcati diu. incorrupti rema- 

, DEeDt, 

TarX. OxrniNcHus Mizor corporc cft 
2 maximo;& maculis multis lentisípe- 
DESI cie,notatur. Deztes habet in os ver- 
«IL. 7. gentes. Adoculos quatuor aculeos; 
in caudatres eorum ordines, diver- 
fos & inzquales; primus medii ordi- 
nis maior eftfecundo tertius primo; 


f. Ariffot., 
H.A./. 6, 
fs 12s 


quartus fecundorefpondet. Utrinq; | 


pertranfverfum redi funt ,ad latera 
converfi,qui perhos fequüturin cau- 
daextremin capurrecurvantur. In 
fupina parteroftri, alii funt ad ca- 
piendos pifcesrecurvi, aliiacutiores. 


€xteris partibus cum reliquis con- | 


veniunt. Ad Oxyrinchos referri 
debetille, quem Gefnerus Venctiis 
accepit, corpore cinereo, maculis di. 
(ftinguentibus fufcis, ambitu corpo- 
xis fübruffo , Normannis Hal;Lufita- 
nis Huga didtus. 

Acaneuz bic vide. 

RAIA STELLARIS lzvis, Grzcis 
ÁAfterias quam Gellius Rajam ocu- 
latam cffe vult, capite, dorfo;& cau- 
daabaliis diftinguitur. Dorfi pars 
pronaaleque expaníz , ftellulis,elc- 


€YA b. 
X. 7. 


gante, depidz confpiciuntur. 4. |- 


culei in. eodem mox à capite. inci- 
» pientes, in priorem caudx pinnulam. 
definunt. 
. tius,Paftlinacz quámaliis Raiis 
fimilius eft. Caudatenuis, 
& quàmreliquisbre. 
VIOr. 


Capu? , quia craffius & la- 


NATVRAL1S 
| PvucrvM VIL. 
"De Raj Afperis : 9 in fpe- 
ciede Raja ajpera Stelari; 
Oculara., :€5. Cla- 


7727 


IR 


Ajaafpera SrTELLARIS totaa- 1 ^n. | 
culeis horret. In oculorum in ^** 
| rervallo multifunt, breves,frequen- 4:$* 6.7 
| tes;peracuti: in medii dorfilineaa- * ^?* 
liimagni, in cauda tres magnorum ^** 
ordines, aliiplurimjs & minoribus ^5: 4* 3 
diftin&i, infiniti aliifincordine pet | 
totum corpus refperguntur, pro dez- 
tibus otla dura &afperagerit. Duz 
huius geser& cffc videntur. | Fa 
quz ftellulas habet in medio albas, 
íed quas ambit circulus ex nigris 
punétis conftans, .totumque corpus 
aculeis horridum eft. — Zt/rera , Ítel- 
lulas prorfus candidas, cum: multo. 
paucioribus aculeis obtinet. 
 QOcuracaAlzvi maculis fimilis 
cft. 4culeos in alis extenfisé regio. 
ne macularum utrimque habet , a- 
liosinlateribus capitis utrinque; a- 
lios in dorío , in cauda, maiores, 
frequentiores , & validiores vifun- 
tur. 

Raja Crava-A duplex eft.Za 
quam Maflilienfes Clavade Gallia 
lii Rajeboucliervocant, Corporis 
Ípecie reliquis eft fimilis , fed multo 
breviore minufque acuto, &c...Co- 
lorenigricante, alis valde expaníis. 
Hepar habetflavefcens in duas par- 
tes difle&um , in quovefica , fe/ a- 
queum & tenue continens. Pingue 
eft illud , & inter cibos delicatiffi- 
mos,inoleumrefolutum;hepatis du. - 
|ritiem refolvit.. Carne eft durum. 
Poffet Aquilz conferri. "ux 
Altera à fuperiore. differt ( Verba 
func Rondelctii,cui multas Rajarum 
fpecies debemus, ) &c. Congener 
hifce eft & illa. Cuiusicon Venetiis 
ad Gefnerum miffa eft. Maculis di- 
 ftinguitur fufcis , reliquum corpus 
obfcure fubluteum eft , reliqua ap 
| parent. | x 
Pux- 


" 


Glal Smeg Roche 


Jaza - 
Oculata - 
ala 


^ 

p 
Z 
2 


T, 


A 
7 


7 
A 
7, 


7 


/h 
/ 


 J megel Roe - 


P 


G 


ZZ 
e 


27 i" | 
j/ A NN ] 


üaudhers Roch ? N 


ws. T2 p CHI 
JN (6 M RUE RR 


dvera - í 
É EX f) i 


«a 


"n 
l 


wy 
10^ 


T, 


y ous Qieyh 


ON 
i | -Kleunerido: A 


| i IN 
^ fn | "dd 


Bu '" | 


M 


hid 


o5 man (ofer fpi. 


Arrow adl roe OA n. 
WC I/eer ochs - Bed Qabt Quee | JU | HANE ». 
Me - D eeu Curriim i DH MA PAN 
| Ae iva l UH AG / J Wm 
Na ; ENS E SSRSRRSSISSNSA NN SN 


NE D» X 


TOR NE 
SAN - 


Ha 


Him 


S 
Y 


»» MNA IM I il ) 
(9 MA Y T 
- d à ih Al | 


Ey, 


T NU 


; B EN l NSW 
ERN Fata ul UMEHS Kerl un. oche ce. E 1 NN N ac 
ai usps ja 
anmuadseer ew "e 


po———— 
———— 
——— 


Mosel , 


C 


SS 


(fS 


AAA mn Z 
Y ) dria sf Uiosa.. MH CDoren ode . 
Lo 1f. iP 


| Mig Kalle - 

Meer Ti ul 

Flheefroh 
7 RS 


Toa SoDRIDETT A o 


DA —— A— —M—— A — 


* 


Aondeof fine JJolanhs 


O20 AUN 
d 


Qua Raiarum 


P « 


c 


NN 


NM 


j W b- l 
"Wi 

MI |! / 

/ 


gi H4 : l Y 
SW A Nd i WWW, Ww, 
LA AN 


Dy 


NS 


TON 2 
Cn " Tiber 
7 2 


S V SS NS 3 


lgimeeer keet . INS 


I, 


SESS 


€ 
€ 


[ 


| Y 
LIASSESSES SN. 


RE 


SESS 
SESS 


SNSNS 


Ay ] S, 


RS 


| -— 
P --— — GN 


zc 
ad 


- C 


(T 45. 


M DE PISCIBVS. 37 

Puxcrux VIIL dz notabiles, fed quibus poftea de- 

PETIT | mum accefluri fint pedes & cauda 
De Raja fhinofa , Afpera, ert: 


fiffura,referat. A venandi folertia Pj- 
Fullonica, €9. efperri- fratrix , quod & à Plutarcho factum; 
Aa "hia. 


ob foedam corporis monftrofitatem 
Diabolus marinus Dalmatis; ob oris 


R AjaSriN o s A GallisCardaire,quafi hiantis amplitudinem, Zara Siculis; 
P. s, Lanifíca, à [pinisfeu aculeis quorü ob carnis mollitiem Ma/rba Bellonio 
Aldrov. de v wultiinfixi (unt. inftrumentis qui- Ted perperam dicitur. Magnitudine 
po buslana carminatur, figura corpo- | eftubique feré pedali & cubitali,a- 
€^ o rislevirajz fimilis eft, ilongas cutis licubi tricubicalem inveniri Salvia- 
Ífpinas excipias.  $pisas nonin alis nus author eft. Cure capitis, aculeze 
(olamhabet , ut clavata altera , fed | €Xceptis ; lubrica & molli ,inferná 
etiam in lateribus circa caput;duo o- | Parte fubalbida , fuperna vero exni- 
culis przfixi funt, & in media dorfili. | gra flave(cente tegitur. LInde molles, 
nca, & ad priorem ufque cauda pin- | Ovidiotergore Ranz. — Capa habet 
nulam continuus eftaculeorum or- | toto corporelongé grandius, ut nihil 
do unicus. Carnis fubftantia & fuc- | inco preter caput &cauda 7 cófpicias 
tr ovd rrt PR TN aculeatü, afperü , orbiculatü atq; de- b Ariftor., 
Tas. ASPERA, illaà Rondeletio co- | Preflum.0s1n promptu, feu anteriori /.;, dee. 
X 7. gnominatur, quz à cateris co dif. | parte;fecus acaliis cartilagineis, va- aerar.c. s, 
Aldrav. p quod aculeis parvis latera con- | ftüm,pro corporis proportione gran- 4/iaz. 
Itrocit. (berfahabet,corporis veró truncum diflimum , ac quàm maximé hians. ^15.62. 
59 mullis offro cítacutiore. In cauda | Deztes permultos magnos , acutiffi- 
tres füntlongorum &]firmiffimorum | IPOS , inos recurvos , utrique- ma- 
'aculeorum, ad extremum ufque cau- | Xillz;duobus palati offibus,& lingue 
| dz ordines. radici infixos. Bcllonius mobiles, al- 
T Rajz FurrowIcA ab eonomine | bos,& confufis ordinibus difpofitos 
EL ^. - inditum eft, quod ubiqueinalis;cor- facit. Maxille ipfi retufi ,femicircula- 


&ldroy., 


m fimis aculeisconfperfa (itinftrumen- 


'TAs. 
X 


! 


A m prona , fed etiam füpinatota aculeis 


T^z. XL EX, 26, Plutarcho Bataxós obici 


res, quarum füperior brevior eft, 
inferior longior & prominens. 

Lingua maxilla füperiore longior, 
Membrana quxdam gingivanum in- 

teriore parte enata, & in os compli 

cata, qux àmaxillafeparari non vi- 

detur. Ocuampli in capitis vertice 
potíusquam in temporibus fiti, ats- 
lesícpiuntur: Ante eos dux propen- 
dentappendices, tenues, albz , tetri 

odoris, (i Oppiano credimus.In me- 

dio nafi* pizza oblonga predura, & * xirgoy, 
verfatilis,vifitur:àcuiusextremo mu-73.  . 
ículus quidá ceu cirxus inftar fili (ub. 4r7.Ma«- 
tiliffimi deducitur,;pereius cavü hu-Z/^ 2. 6. 


" pore,capite , cauda, tota frequentif-" 


tiillius, quofullones pannos poliunt 
inftar,quód totum aculeis ferreis có- 
fertum eft. Roffro eft fatis longo & a- 
cuto. Caudzaculeiincurvi funt;tri- 
plici ordine difpofiti.Rara eft; & pu- 
gnaciffima effe creditur. 

Raja ÁsrERRIMA,;àprzcedente 
cotantum differt quód noa folum 


peracutis itahorret, ut manu tolli 
non pollet;nifi pinnulis cauda appre-- 
— henfis,ideo fupina in icone exhibe- 
""tür;pro dentibus maxillas habeta- 


fperas & offeas. morem certum in fundum ufq; cirzi^* 
p MEETS derivát , ubi coacervatus ad vivi ver- 
| i miculi fimilitudinem umet. Omnia 
De Ranamavina. 


hamum pifcatotis exa&é exprimunt, 
Parvz ex roftro albicates caruncule, 
ceminentiafüb oculis corniculaPli.€ Oppius. 


Anamarina, Grecis Bacayàc Sa- 


x ,fj,, j, HOTmER dbi ex eo forte meruit, a | nio , fila capilli fpecié referentia, po. Paler. 
iol. 1, 4. quod gytinas fiveranulasrecensedi- | ftremis quibufdam przpilatis, 4 MEM 
qug. — UE imperfectas oculis quidem & | riftoteli ; gracilia quzdam. cor- H joe 


caudanotabiles, (cd quibus poftea 


nua Bellonio; pillí Gilio; geminz (37. 
demum acceffuri üint pedes & cau- 


rigid albzque fetz Salviano , di- "' 
LAUED cuntur. 


c Arif. H. c nequefüpina parte cater 
4.l.2. €. 13, 


36 


cuntur, Braschias neque dete&as; 
orum pla- 


norum cartilagincorum more ; fed 
inlatetibus,non fpineo operimerto; 
fedcuticulariintetashabent, | Pzs- 
245, COntra cattilagineorum plano- 
rum morem , in medio corpore , ubi 
cauda capiti jungitur , meinbrana- 
eeas & craffiufculas duas ,' propter 
amplitudinem partís fuperioris : in 
fuperiore cauda parte una non ad- 
modum lata, fed longiufcula confpi- 
citür, Ácapiteillicó cauda fequitur, 
rotunda, brevis, carnofa in pinnam, 
rotundam , craffiufculam & latam 
definens. Ex huius & capitis lateri- 
bus; appéndicula caraofz,certis in- 
tervallis à fe diftantes, dependent, 
quz, natante ranáà,fupernatant. Iz- 
sra i fpeGtes , peritonaum videbis ni- 
grum; veztrem magnum , carnofum, 
appendice utrinque unica & brcvi 
inftruétum ; zwzeffiza gracilia ; multis 
gyris circumvolata ; jecur parvum, 
rubefcens, in quinque lobos ut Bel- 
loniusícribit, divifum. ( Rondele- 
tiusfec&tum negat) eorum utrinque 
biniadlatera protrahuntur. FeZs vc- 
ficalongo meatu ex hepate propen- 
dens , inteftinis atne&titur. Fulva eft 


bifida, anfractuofa, duas ulnaslonga;. 


tribuit & veficam , fed nefcio quam 
veré Bellonius, & addit,totidem in 
Rana numerarscartilagines,quotin 
quovis fceleto , offium animalium 
terreftrium formas referentes , quz 
prorfus medullà , preter vertebras 
careant; totidem item nervorum 
conjugamenta in eius cerebro, mul. 
tó tamenliquido, numerari, quot in 
reliquis animalibus numerantur. 
Ventriculus & interanea , fi per os exi- 
mantur, corpufque quoad eius fieri 
poteft , diftendatur , totum perluci- 
dum,& inftar carbunculi fulgens e- 
vaditimmiffoq; lumine,lacerna hor- 


dovidioin xendoafpe&tu apparet. Lecusipfihet- 


Halieut, 


e Martial. 


l.10. c. 


bofzx d marispartes & e littus, Cibus 


Lo ————Mr cl 


HISTORIA NATVRALIS 


grandius & aculeatumiü caufa,quod A.L3. 


ut aditui fic éxitui , ineptum eft.O-- 
vumunum folidum; durumque ut 
foris fervetur , cum ceterorum cute 


ciuntur, &z iis, quz intus,idem. Nu- 


vivere, Rondeletius teftatur. — Vifa 
duosin littore diesititer herbas vi- 
xiffe, vulpeculzque terrenz nodu 
victum queritantis pedem , denti- 
busarripuiffe, & adaurorá detinuif- 
fc. Selitarias cfle ex eo, quod plures 
unacapinonfoleant;colligitur. Pla- 
naquamvis, non fola tamen latitu- 
ditie natat, fed pinnulisetiam , quas 
inlateribus habere di&um eft. Sin- 


&u, mentitum vermicülum rnufcu- 


rium conjiciunt , éo vifo pifciculi 
ceu ad efcam accurrunt , rictum, ca- 
vitatem alicuius faxi reputantes füb- 
intrant,pifcatorestetracto, qui velli- 


rü capitibus deftituuntur.7fzi eatumi 
in cibo feré nullus. Infula, mucofa & 
fcrina fapotis carne predic fant. A- 
naxandridestamé easin Cetyis T hra- 
cum Regis cóviviisteponit. Ventrem 
interlautiffimoscibos Antiphanisre- 
cenfet. In Medicizafel adverfus fuf- 


| fufiones utile eft. Quod ftrumas uti- 


liter pungi, pifcis eius qui Rana in 
mari appellatur,officulo de cauda,ita 
ut non vulnerentur;idque fiat quo- 


€.24. 


loannexum , per pinnamin faucium starch. 


6,13. 


mollitegatitur, Ariftoteles P prodi. h Arifor. 
dit. Univerfa fimul juxta terram e- ^3: ese- 
duntiortus cumiis, quz extra perfi- "^5 — 


merofius ; quidem foctificant : fed ; Ariffot..- : 
quia de facili percunt, pauciores re- g.4.46. 
periuntur. Aliquandiu extra aquam ca. 


gulariinvenando £ aftuutuntur.In- k as, 
terfaxa conditz,aperto immani ri- H.N.4.9«. 


3 


Lintr.ani- 


malia. 
Ariflot. 
AJ.9. 
0.37. 


(catur hamo, orifquerictu claufo;to- Oppian. ' 
itum pifciculorum gregem devoránt. Hal... 
Macilentiores , quz przpilatis villo-.?:9o- 


tidié denec percurentur, apud / Pli- 1 piis. zn. 


niumoccurrit; Rajarum potius acu- NA.37. 


leis convenit, Nullum enim officu- 


€.8. 


Ium Ranahabet. Divería eft ab iftis 


cum illa caftatici coloris , ventre can- 


carneshumanz etiam. Natantem a- | dicantegtum Rana Mix ok dicitur, 
37 Jiquando virilimébroapprehéfum in | Totatam fupiné quàm poné afperá 


fGefaer, profundum detraxiffe, Gefnerus f fe | cute tegitur; fupiné aculeata eft, & 
de Aquatil. audiviffe refert, Contra czterorum 
lib.in Ran. cartilagineorum morem, Ova non a- 
g4/.H. nimal s pariunt. Caput corpore 


- 


albicat;proné colore eft cinereo. 0s 
habet exile & plané edentulü: Caps 
ere&um & velut cornu in extremo 

pro- 


procerum ; fub &o cuteus nervus, 
quem velut exvagina exercte; rur- 
fafque. contrahere videtur. — Ocufi 
adlateraubi anguftum valdé capüt; 
velutinfovea quadamlatent. Forá. 
mina olfa&tü diftincta, fupra o5 coe- 
unte extremitate h&rent, audicui 1n- 
fervientià oculis funt contigua Pin- 
has ex icone cognofces. 


PuNcrTüM X 


De $ quatiná. 


Tas; 
Xl.7. 
T As. 
XII. 6. 


y ronatina piícis;;j« Graecis , Squá- 
£u5, quod fit fquammis acutis, Ifi- 
doro,Lrma Valla, Celtes in veteri lexi- 
cp,dicitur. Media inter Muftelos 
& Planos à Rondéletio penitur. 
- Mágnitudine ad. cenrüm fexaginta 
fzpé librasexcrefcit; Coloris eft pne 
P cinereiad fufcü vergentis;afperrima: 
* Plin. H. ut * cute lignum & ebore poliantur, 
Wo.  fupiné alba & levis: Partem cor- 
p poris anteriorem habet latam , cir- 
cularem , retufam , ut offro prorfus 

careat. 0s prima parte CREE 
brevibus fedacutiffimis ; iifque ali- 
terquam in aliis pifcibus difpofitis 
dentibus munitum. — Maxillarum of- 
: fa in an;ulum obtufum definentia, 
inlingüaextréma carneum tubercu- 

lum.  Exfüperioris màxillz extre- 

mo, qüodcutenon integitur,apo- 

phyfes duxin alias divifz demiít- 

tüntur. Poft oculos; quiin füpe- 

rioris capitis parte, ad latera parvi; 
foramina àd os.ufque patentia Vi- 

funtut. P;zz utrinque binz fünt, 

& utrzqueinlateribus. —Casdalon- 

giufcula in aliam lunatam pinnam 

definit. Mares à foeminis appendici- 

bus càrtilagineis,quz circa anüm;di- 
ftinguuntur. Intranihil a cxteris car- 
tilagineis differt.  Hepar habet in 
duosiobos divifüm , in quo fe// ve- 

drfoi, Ócaa felle viridi plena latet. Liewez 
H.4..2, inedioerem eX rubfo nigricantem; 


1. 25: Cor angulatum, compreffüm , & uni- 
co finu inftructum, De dentiufirü ita 
RU Conofa. incolere oca b. Oppia- 
pago, hus prodidit, in alto verfati apud 


DE PISCIBVS. 


| 
| ( €om- partj, 


A 
Rondeletiumlegitüt; — Coir etiam * c 4yjffor; 
cum Raja. Sic. jwe9av(Q. ^ nafcitur, H.4.. 6. 
interfemutuó partim fupinarum at- c.11. 
tritu; Disc prit autumno occafu * Plin. Hz 
vergiliarum,qui partus fecundus eft; ain 

' primus enim verno fit tempore ; fed rf H 

fecundis felicior. Singulis foeturis. 4,5 

fepteni aut octoni prodeunt. Singu- cn, 

laris & his in venando aftus eft. Ob- d ariffor. 

ruuntíearena;íiclatentes verberant H.4./.5. 

oris viradios (pinnas exerere vermi- 69 

culorum fpecie apud Plinium extat) 

his pifciculi vifis, quafi ad algà adna* . 
tant;fic capiuntur. Colorem muta- 

re & pifcium quidem folas, prodidit | 

e Ariftoteles; quod neccorpore fint e ariffot; 

pellucida , nec cuteitatenuiuthu- H.4..5. 

morü'fpiritiumq; perturbatione va- ^37: 

riiéarum colores perluceant ; nega- 

vit Rondeletius; Concedi in metu 

poteft. Nam & tum in hiatum pinnis 

[übie&um recipiuntur foetus , ut a- 

pud.f Oppianumlegimus; in ven- £oppisg; 

crém recipi e Aldrovandus credidit. maZeur. 

| Rejiciuntur à zezfis , quod flatuum ^1.» 742. 
crafforum hümorurm proventü,quod 8 4/dror. 
cartilagineis omnibus commune, AURA 
proferant. Unde oculorüm acies 3'^95 
obtunditur. Olim Smyrnz fecun- 
dum Deorionem, Mileti fecundum 
Archeftratumortz , cxteris prafe- 
rebantur. In Mediiza invenere in 
tertiotabis genere locum. | Oleum 
ex hepate ad hepatis duritiem coh. 
fert. Ova exficcata fiftendo alvi pro- 
fluvio. Excute optimum fitin pfora 
&ícabie fmegma. — Illitz mammas, |, 
crefcere non patiuntur , fi 7 Plinio ue d 
fidescft; duriufculas reddi , utrum- , pad 
queexperientiam cóprobaffe; Ron- — — 
deletius author. 

PuxctTtuM XI 

De Squatino rata t9 Lamia. 

(cis quiSQv A TINOX A1Adicitur 1.48. 

Latinis, Grzcisi494to. ex Squa- XL i2. 
tina & Raja procreatus creditur, | . 
Parte priore Raj fimilem facic 4 A- 24tifior. 
riftoteles, pofteriore Squatinz. Ab- Hass 
fürduti id Rondeletio, quod & Phi- Ex 


——O 


Rondeletius,funt corü ordines, &c.| lofophüs dubius protiunciet , & ex 


Galeno £4 fierifecündü naturam non b Gal 
poffe;ut tantopere diffidétia corpora 9 ER » 


c Atben. 


l7. 


TAs. 
XIII. 


TAB. 
XIII. 


40 
commifceantur didicerimus. Stant 
tamen ab Ariftotele plzrique, Bel- 


HISTORIA NATFVRALIS 


lonius,Gellius , Jovius, Aldrovan-| 


dus,Columna przcípui. —Caftelle- 
tus nudum eiusfceletori tnifit & pau- 
cis ita defcripfit. Neapoli fre- 


Carchariafacit. Pliniusintet Car- 
cilagineos planos enumerat. De. 
fcriptionem eiusnemo veterum fup- 
peditat. Maximam evadere, cutein- 
tegi ícabraositi atiteriore capitis par- 
te habere , dentibus plus minus du- 
centisin utraque maxilla per qua- 
cernos verfus difpofitis ; ad radicem 
latis ,inacuturn & pyramidem defi- 
nentibus,ad latera crematis, refer- 
tum Bellonius prodit. — Veréan fal- 
fo,nori dixerím. Generis Galeorum 
certé ,qui longi pifcesfunt, eandem 
pronunciat, 


DvwNcrvM XII. 


De Lumpo Anglorum. €9 
Pifce gibbofo. 


Ifcem qui Anglis Lumpus , quafi 
maffa informis dicitur ; fic defcri- 
biturà Tutneto,Pifcis edulis eft Lü- 
pus nofter,& c.Dorfum rubicundum; 
ventrem album: habere; & in magnis 
delicis reputari Maffarias addidit. 
Noseum molli & inore diffluente 
carne, effe experti fumus , cum An- 
dreapoliin Scotia ftudiisoperam da- 
remus. 
Pifcem Gr2230suM Grzciwlidaysy 
2, Vocant,reperiturin mari Balthzo co- 
riiportiuncula,quam Fabricius Gef- 
nero mifit. Craffiufcula & tenax eft, 
pun&is multis feu tuberculis exa- 
fperatur. Eminent etiam Spinzquz- 
dam ceulrubi, fed mucrone re&to;py- 
ramidis formá, aliz magna alia par- 
vzexfufco albicantes. De fua 
pictura fic Gefnerus,&c. 


Is 


desees oeste ettet 
Ticrurus JI. 
De Pifcibus Marini Saxa- 
libus. 


Caprurcr IL 
"De Saxatilibus Squammefís. 
AnTicVLVYS l 
"De. Scaro. 


Bfoluta Pelagiorum na- T A21, 
tura, Saxatilesfequütur, XIII. 
inter hos ptimos Sca4rus, 3. 4. 
Du 2 qui feü So TÉ cxai pev ;1 
ft;tripudiando feu quod Athenzo | 
4 placét,quódinclufus naffis;crebtis 4 4rpeg, 
caudzi&ibus;qui »ehpo feu exxeuopo L7. ——— 
vocantur, averíus, foreslaxat;atque 
itaretrorfum erumpat ; feu g; algam; 
Aliasq;licrbas depafcaturiz aga, enim 
ititerdum eft uuo), ita dictusiMeyrix 
quoqifeu Ruzizax, ut Scaliger vertit, 
ab Ariftotele £d; latis utriufque ma- b Ariffor, - 
xillz dentibus folus rümitet, Cere- H.A..9. 
brum Iovis Ennio vocátur. Seróolim c.5o. 
Romanis & totiltaliz vifus; ideó nec 
latinum pifcis nomen habetur. Duo 
illiusfuntgezera,umum quod iri, bene 
ab Ofifio diftinguendus, quodafino 
concolorfit, dicitur. — AZeruzs , cui 
didAs» €x INicandro Thiatyrenono- 
men impofuit c Athenzus. d Op- 
pianus ido silor,modó Ga»uóv éog Pu 
minat. Ozia; fquammis eft magnis te- d Oppian. 
nuibus;colote ex czruleo rnigreícen- HalJ. 4. 
te,vertre candido; Sargo ; corporis 
forrmaad roturidari accedente, acu- 
[eorüni pínnatumque fitu, à nume- 
ro,fimilis,maculà duntaxat nigrà, in . 
cauda, & quod liticís nigris in dorfo: 
ad ventré careat, diftinguitur. Oculos 
habet magnos, fupercilia colorisIn- 
dicí. 
Denteshominis modo planos imo 
folus latos,fuperioribus dentibus ca- 
rere, d Michael Ephefius prodidit; 
falfum , fi Meryx eft, & habere com- 
pertum. Zrazchia ipfi binz,fimplices 
alterz , alterz duplices, plura & ma- 
jorain maxillis oflea tubercula. 
Cauda 


T AC 
6 D EN Vl EL 
A 


S E f - Le SEMEL 
B 


wifa. Cof angulatum, hepar album in- 
ires labos divifüm;à quo fell; veficu- 
lainteftinis alligata pendet. Fél colo- 


quatuor appendicibus párvtis; àv g- 


loris , cauda coloris Indici , reli- 


pendet vexilli inftar. dini adbraiüe 
t velütiovi ea 


dcolumel- ferratos. 
l; 1.18. Grzcixque littoribus Sicilia tenus 
617 frequentiffimus exit; nünquaám in 
Ligufticum , tecper Gallias enata- 
vit, inlbericiontnare, Inmari Cat 
ipüs.H. pathio T eftfemperobvius , & quod 
N..g.c17 miramur promontorium Ttoadis 
Le&on nunquam fponte tranfit. 
nullibi tamen quàm in mati rubro 
frequentior. Belloniusin Proponti- 
dc Ponto & Hellefponto;Galliz lit- 
toribus, & inOceano inficiatur capi, 


eArfot. in Euripoe Ariftoteles; Archeftra- 
-H.4.L.9. tus tamen maximum circa Byzan- 
£417. 


tium evadere prodidit. In Creta cir- 
ca eum ubi ladanum colligitur lo- 
cum, tam frequens , ut nullus cre- 


o0 e ave R$ OO 4 


Cairda lata in duas pinnas non di- | briuscapiatur. 


risnigri. Splesater, ventriculus cum 


ícü arii ocülis , venttis inferiore 
parte; in qua podex; purpurei eft co: 


 tileméelffe vix dubitandum. Oppiá 
 pianus dura incer littorales tecenfet, Halieuts 
contrarium innuere videtur; vicium 


| Sané haüd perperam ex 4 Várrone 


4l 
A Carpathio adobéfos, . ..—. 
Claudio Tiberio Principe, £ (O&avium Phi. H.. 
Mactobius vocat) ? libere eiue prefe. 39097 
ébas cla]fis , inter Offienjem Qj Campania 
oramjparfos diffeminavit. uinquennio 


 ferbest cura adbibità, ut capti redderen- 
dur mari. PoRleafreguentes imvenieban- 
dur Ialidin liztoréynon ànte ibi capti , ad- 


Lanovità, (ibi gula Japares pifcibus fatis , 


novi incilamimaári dedit , ne quis pere- 
grinas aves Roma iue miüyetur. Saxa- 

Sig Op. gOppan. 
[] o9. 


eft ; & bené cavo o: pro Scáris legitur. 


Ia dulcibus quoque nuürrirüm àquis . 


itüere Columella videtur;nih pro "AW ipn 
Scaró Sqüalum legi debere velis. 7777, * 

: iVarró de 
v^ Qut, dube- Veg cnet a ACE MERI 
id coniicere; licebit. Picfizar & herbis; y rior. 


/& alg& pifis,pháfeolisque plurimum gp 4 /.8..2 


inhiat Mercurialiadeó; ut ea Capià- Pl. H. N; 


tür; — Pythagoras roidajo facit ; fi /9. c. 17: 


Gyraldofdeseft, Diphilus /tàmen OPPas- 
cátnivorüm efle & lepores inatinos P^ 
captáre fcribit; hili error committi- 7/75. 
tur. potiusnamque Mulloiftà quàm j ; ;. "n 
Scar6 cotiveniünc Quod »folusin- | 4/55 1.8 
tér pifces ruminét,; fuperius didum in ZELadi, 
eft. Gregales efle vel exinde quod Ío- H.A: L2; 
dales é naffis liberare conentur; ^54. — 
colligas.zi Caudaim capitis mordén- a Plutar, 
dam porrigunt, apprehenía edu- d gabe 
cünt. QüodnoGünon capiüntür; j 
vigilantia m debetür. malé 
Gelenius ideo folüm) intet pifces 
dormite fcripfit: Melius dicesfolere 
z-24ER UTVOV 

E'vissviey ordei eara] ev Sri Tadéivs 
alicubi fornnum no&turnum fub Ia- 
tebriscapere; ficinfidias vitare. Sa- 
lacifimut effe /£lianus prodidit: ||... 
ideózfceming capiuntur. Parerébis "sr 
in anno fatetidüm, hoc zSaxatilibus » jjj; 
commune. 7'calem effe, quod apüd p 4; /,4, 
Athengum Oppianum "Izetzem 6&9. 
proditur , dubium, cumpulmones:. - 
non habeat ; nifi ore aquam impel- 
lendo fonum édere dicamus, //um 
fiattendamus; in delicatiffimis oliri 
apud Romanos cibis erat; & iecino- 
racorum in V itellii Principis patina 
inter lautiores primitias enumera- 
cur. Primasinter Saxatiles cenere, 8c 

: NM E- tollis 


p celu. 


q lian. 
HAMA. 
mun d 


Tas. 
XIII. 


2 
mollisac friabiliscarniseffe; nullum 
videtur dubium:quamvisp Celfus & 
Philotimus aliter credidiffe puten- 
cur. Infipidos effe nifi cum fuis fxci- 
busedantur,creditum apud Grecos. 
Jecurin cibo fümptum ictericis pro- 
deffe,apud 4 Elianum legimus. 


Anricvrvs l1. 


e dardo. 


cpssaes Grzcis «ys à macula-- 


rum fÍimilitudine fic dictus, 


$.6.7.8.9. mAvdvuu gs olim tefte Nicandro & 


' 10.1. 


Panctrate. apud. 2 Athenzum tuit. 


a4tbes l7 Duo ipforum Gezera conftituit Sal- 


b ariffot. 


H. A. L.9,. 


e.ult. 

c Ariffot, 
H. A. L;24 
613. 


vianus , Maiorem & oblongum , qui 
vel viridis.vel ruber eft... Ronde- 
letius duodecim fpecies pinxit. V e- 
tcribus , apud Athenaum yeés- 
xls feu nigrisoculis varius. Erato- 
ftheni zígxa; feu. nigro diftindtus, 
Pancrati o4; quafi vini colorem 
referens , NNumenio aed; , id eft 
purpureus dicitur. — Phavorinus 
quxixiaixmy Vocavit. . Mutare tamen 
colorem dicuntur.é Circa ver magis 
exfaturatos , dilutos magis zftate 
videas. Branchias ipfis quaternas 
Ariftoteles c tribuit omnes duplici 
ordine excepto noviffima,  Quin- 
que funt ab Aldrovando obfervati, 
duodecim à Rondeletio. | Przzs, 
qui magna ex parteaureus , amethi- 
ftino , czruleoque ac rubro variat, 
os intus habet ruberrimaum , denti- 
buscarens. Oculosmaximoes,quo- 
rum auream pupillam circulus am- 
bitniger , nigrumrurfusaureus ,au- 
reum czruleus, hunciterum aureus, 
ac tandem niger , alias omnes am- 
bit. Haber& duasé mento depen- 
dentesiapophyfes cutaceas , fubfia- 
vicoloris. tres prz caterislineas fan- 
guineas,&zdenticulatas. Pinnasad 
branchias omninó aureas, in pecto- 
retotas czruleas, nervos earum au- 
reos. Cuius coloris funt & illz; 
quzab ano, indorfo & cauda , qua 
uropygio junguntur , maculis dun- 
taxat parvis fanguineis refperías, 
c&teras exruleas conípicias. —$e- 


* 


HISTORIA NATURALIS 


cundus adlatera nonnihil albicat. ii 
capite vermicularibus , alibi rotun- 
dis, ubique cxruleismaculisinfigni- 
tur. "lergoris pinna ex aureo ru- 
bet , ficuti & cauda; qua inextre- 
mo czrulea eft. | Utrinque denta- 
tus eft. 7 erzio Corpusfuübviret; ven- 
ter albicat. .Sqammarum extremi- 
tatescarulexíunt. — Caput pro cor- 
poris proportione parvum , totum - 
cerulei fed dilutioris coloris, pra- 
ter branchiarum opercula,qu& can-- 
dicant, maculisque oblongis & fe- 
micircularibus aureis confpergun- 
tur. Eiufdem coloris linea decuf- 
fatim & tranfverfaliter per corpus 
ducuntur. Dentes habet maximos; 
acutiffimos , ingentemque oris ri- 
Gum. Quartus toto corpore fan- 
guineo, aurcoque diftinguitur. dor-. 
fium & corporis maculz ex caeruleo 
nigricant. — Quintus mxoyes up rs tO" 
tus ruber faturatus. Maculz in ex- 
tremo tergore confpicuz , orrifcis 
nonabfimiles , funtnigra , in capite 
longz, & ferpentis in morem fere 
contortz, cxrulex. Linez àcapi- 
te ad caudam re&ta du&z , rubr 
fant. TI 
Turdus Resdeleti Primus admo- 
dum varius eft. Unde a£. di&us. 
adauratz fieuram accedés ,'pinnarü 
fitu numeroque 'ezteris faxatilibus 
fimilis , dorfofufco , ventre'exalbo 
livefcente. — Dentes habet recur- 
vos,labra craffa,& rugofa. . Oculos 
füb quibus pars variis coloribus eft 
illuftrisymagnos& rotundos. | Pin- 
nas ad branchias aureas , ad podi- 
cem & intergo flavas , nigris czeru- 
leisque maculis afperías... «4Jzer 
colore eft ex viridi czraüleo,& quia 
colorem colli Parzus in pinnis & 
in cauda refert, Pavo dicitur: T'er- 
ziv qui Pulcher dicitur , & à qui- 
bufdam ferculum regiwm , multas 
colorum differentias habet. —Viri- 
dis eft magna ex parte , fed pun- 
&is purpureis , czruleis , Indicis, 
& aliis confufis coloribus confper- 
füs. pinnis ad branchias flavis feu 
ruffis , aliis omnibus partim caru- 
leis ; partim viridibus, partim rufis. 
Branchiarum operculis punctis & li- 
héels 


€ ; » j MS Jh. jorsturm- 1 zo Tab. Xlll ( | : 
em Pod. DE; NOTER 


J 
J| n 
"PUn ! 
nd 
| Y 
1] Y 
j 
' 
| 
- 
F u— P l // ^ 
Jeu Kramcl usen. leer Paw. 
2 Ee 
ja m 
"l 


NS N^ Lll : 
vu i 
WÁ MIS Mi cima 
7 n TL RUM i ac ENS à bd AQUA D 
Ten "m Ia n " pon ey " yi mg 1 N SESS E : i i Miu i 


a MNT Sr 
SNS Ü 1 
A o a 


NN ANS 


po / 
D ^ 

77/ lr jitgge 
( (HAITI LL 

) ith jl 


1m RUNE 
^ yay [Les 
MSN 


24 


19x 


X oM M IN 
Vogel ok hi 
w-» rs 


rM PML EN ud 


Ung P DS CYBOUS. 


|re, Non quzlibet tamen Saxa à- 


héis rufis,finuofis, certis fpaciis dif- 


fitis. "Caudarufa pun&is cxruleis; 


notata. Romxz& in LevinoInfula 
frequentiffimus eft. — Quart citcà 
Monlpelium Pfittacus,ab eadem co- 
lorum varietate dicitür. —Doifoeft 
nigreícente ; pinna eius vitefcente. 
Venzie & lateribus flaveícentibus. A 
branchiis ad caudam linez virides 
ducuntür., Pinnarüm in ventre infi- 
inzcarulegíunt. | OQuizrus Gobio- 
nem flavum refertliocfolo; quodli- 


neam albam ab ocülis ad caudam 


du&am liabeát; & macuülis nigris; 


43 


inat; fed qua propelittora fita; mu- 
fco & alga obducantur, nec longe 
abhoc domicilio recedit. InPon- 


tó ctim Merula Z defidératür. Non d Plin. H. 


folis hetbis vel àlgà vivere ; fed in- 
terdum pifciculis ; loliginibus; & 
aliis crüftaceis pafci ; Salvianus aü- 
thor eft. Hyemeé aliorum faxati- 
liumn more làtere aiunt. quo tem- 
pore etiam fétificant. A Merula 
Ípecie non differre ; hünc imatem; 
illam foeminam effe ; inter Oppia- 
ni errores poni potefl. —Singulare 


quibus Gobius afperfus eft; careat; 
diflin&us; Sexzus quinto eft fimilis, 
nifi quód huic roftrum (t longiüs & 


idem e in eis coniugalis amoris €X- eOppiar. 
emplum ; notat. Mortuo marito Haleut, 
ptogreffz de tlialainis foeminz, ez- L4-v.240. 


aquilinutn, & lineaab oculisad cau- 
dam du&taczrulea,  Septzzus colo: 
tibiis variis eft infignis ; dorfo aüreo; 
viridibüs maculis confpetío; ventte 


Candicante; liüeis rüfis & tortuofis;- 


&ullo ordine difpofitis fiotata ; la: 
brisviridibus. Caudá & pinnis ina- 


"E s qe 


eia ex parte cxruleis. — Branchia- 
fum ópercula püirpireuin quiddam 
habent. fórte Scirrhis Wottoni; O- 
ébeiius folis liiei$ in veiitre fefe in- 
£erfecantibüs ab ifto diftirnguitur. 
"Nono colot eft vitidefcens & flavus, 
linea aboculisad caudam alba;cum 
multisaliis aüti Coloris confündirür 
& obliquatur. Decimus colore eft vi- 
ridi. Extrema opefculibranchiarum 
& pinnarum ventris purpüta funt. 
Oculi fint rufi; os parvum; venter ex 
alboflavefcit; A Montpelienfibus. 
Mencftrior ; lioc eft Iibicén voca: 
tur Fndecimusintet Turdos$ maxi- 
mus ; ad Lupi magnitudiriém ácce- 
dit. Colore eftrubricz, qua pto tet: 
ra Armenia utüütur. tnultis nigris & 
magnis maculisrefpergitar. Ventre 
plumbei coloris. Duodecimo capüt eft 
-czruleum, dorfum virefcens. Linea 
- viridis & tehuis, ábranchiisad cau- 
dam porrigitur , in extteraitate ma«- 
cularotunda infignis. Quem Geíne: 
rus obfervavit , itaabeodem defcri- 
bitur.  Dorfum & laterum dináidia 
pars fuperior ; fufci funt coloris, 
maculis crebris , fubnigris, varian- 
tibus. 


rant, communemque cum iifdem 
mortem oppetunt. Catném habent 
mollem, tenerá acfriabilem,ut Ga- 
lenus prodidit; Trallianus cibum fa- 
ftidientibüs eum commendat, & Pti- 
fahnnam marinam vocat.Platinaquo- 
vismódo coqui; fed affüm finapuri 
kéatireté Íctibit; 


ÁnTicviVS Ll. 
De Pavvone Salotani , €9 
Leprade. 


p^vo pifcis ; quein Salviano debe- TA s. 
mus; cuius & z; Ambrofius & Ifi- XIil. 124- 
dorüs Hifpalenfis meminere , di- aAmbrof. 
vérfüs eft à Pavone £ Philoftrari, Hexam. 
qui in Pliafide Indiz flümine repe- b^ 
flratwt. 5, 


ritur; & caruleas quafdam cri- 
Ítas ; fquáminas verficolores , cau- 
damque auredm in quaicünque 
voluerit pártem verfatilem ; habet, 
Romz Pajagale, à Lufitanis Badia 
Vocatur. - Bilibrisfzpé eft ; ad cu- 
biti menfufar perraro afcendit. fi- 
gura corpotis ; lacüftri Tince abfi- 
milis nón eft. Squamvis latistegi- 
tur, & Variis Coloribus depictus cft. 
Corpus enim feré totum , inzquali 
vatietate viret. Ventrispars pofte- 
tior Virecexalbo anterior ex albo li- 
vet. dorfum & cauda, ex viridinigri- 
cant. latera ex viridi partim flave- 


Linez : Inter Saxatiles | Ícuncpartimlivent. Capsz quod craf- 


effe Galenus & Diocles nos dogue- (um eft ex ceruleo viret ;. maculis 


F 2 quam 


pol 


T A5. 
XII 15. 


44 
quam plurimis rubentibus; nonnul- 
lisque czruleis piícem totum nulla 
habita ordinis ratione pingentibus. 
Roflrum extenfum , fed non acutum. 
Labia craffiffima , quorum fuperius 
duplexapparet. 0cu/os magnos & au- 
reos. Brapchias utrinque quaternas, 
& juxta eas pinnas latas & rotundas, 
duasque alias minus latas in ventre. 
In dorfo una fatis longa erigitur ; cu- 
ius anterior pars ftriéta & aculeis 
munita eft:pofterior latior & aculeo- 
rum expers.. A podice , qui in medio 
feré ventreuna quoque , duobus aut 
tribus innixaaculeis, perimum ven- 
trem ad caudam explicatur. Cauda in 
unam pinnam latam ac feré rotun- 
dam violaceam & maculis atque li- 
neolis plurimis czruleos infignitam 
definit. Ipzeriorafi fpeGtemus , venzri- 
culum habet magnum , appendices ; 
multas, zzzeffiza ampla;bepar fu balbi- | 
dum;cuifellis veficula haret. Lene | 
fubatrum. Véic£usipíi prxter algam,& 
alia marina excrementa , pifciculi, 
Solitarius eft, & fxpefinguli capiun- 
tur. Verno inprimis & autumnali 
tempore forte quod zftate ab calo- 
ris, hyemeob frigoris impatientiam 
lateant. Ignobilis inter cibos cen- 
fetur. 
LzPRASÍecu Pforus , quodiifdem 
rzditus fit fuggillationibus quibus 


Aldrovand. qui lepra &pfora laborant;ficut non- 


de P;fcib. 
L1. 65. 


nullis, fed metuo ne perperam vide- 
tur dictus,Lelepris Latinis,(i vera pro- 
dit Rondeletiusdicicur. Ex Turdo- 
rumeftgenere. Vixaddodrantem 
in mari Adriatico excrefcere folet, 
cum pedem & amplius in Oceano 
excedat. Totum corpushabet ma- 
culisnunccancellatis , nunc rectis, | 
nunc in obliquum fparfis varizga- | 
tum. $quammas ad oram rubore fuf- 
fufas,latas. Capsz nonita multis co- 
loribus cancellatum ,' quod lineas 
hincinde du&as, ex czruleo, viridi, | 
acrubromiftas, oftendit. Oculos par- 
vos,rotundes:iridem oculorum aeri 
fimilem , quam fiquandoin gyrum 
contorqueat, cyaneum , deinde au- 
reum, tandemargenteum circulum 
incryftallini coloris fulgorem refer- 


- 


HISTORIA NATORALIS 


albijacuti.  Maxilla füperiot cabiia 
modücranio infarcitur , ucpené dud 
labia carnofa effe credas : //sgvaalba 
& penéfoluta. Contiauamtergoris 
pinnam gerit, fedecim aculeis muni- 
tam, atque aliam füb ventreano vi- 
cinam. Omnespinnz transparentes 
funt, molles, leves, rubro,czrüleo, 
vitidi,& aliis coloribus maculatzLi- 
ncaquz pifcibus utrinque latera di- 
vidit, nequaquam in hoc pifce recta 
procedit , fed à fuperiori branchix 
angulo arcuata, fecundum tergus 
deducta eft : mox ubitergoris pinpa 
definit , illuc qvidem linearefle&i- 
tur, &arcuatur;deinde rectà per me- 
diam caudam defertur. Quantum 
ad zmterzas j4rtes peritoneum habet 
album, Pepar cx pallido lacteum , ad. 
finiftram magis protenfum,tribuslo- 
bisjunotantum longo duobus brevi- 
bus;conftans. Lzezezz planum;oblon- 
gum,minoris digiti magnitudine;ru- 
brum. Igfeflina eiufdem capacitatis, 
ut proprié ftomachus in eo videri 
non poffit , femel à ftomacho ad a- 
num tevoluta , multisque omentis 
obdud&a. La/fescopiofas, & vulvam 
bicornem. Hanc ex Bellonio, qui 
eundem cum Marzapazi dici credit, 
forté quod zqué in deliciisob carnis 
fuavitatem appetatur, ac panis Mar-. 
tius vulgó dictus. 


totus maxime in dorforubet, minus: 
1i ventre. 


ARTICVLVS. 


De Merula. 


IV. 


Erula , Oppiani interpreti & T As. 
Apicio Merslus, Plinio medico XIV.2: 


prodente Bellonio P; Afprarilzs , 
Venetis Tzncazmarina, Grzcis «/reip ge 
& xolroQ dicitur. De illius colore 
differtiunt authores. Numenius a- 


pud Athenzum a Nigra; cognomi- a 4thee 


nat. Oppianus 49s, Varinus uexayd- ^ 7* 
sixlor, VOCcant. Salviano & Rondele- 
tio cx colore Indico & czruleo ni: 


| gricant. Hic & fexu diftinguit,in ma- 


re, coloremad yiolaceum magis ac- 


regonfpicias.. O;ipfi parvum;denres | cedere, foemina ex vario nigrefcere; 


| ZEW 


Eft tamen alius T As. 
Marzapanis pifcis,qui Rofz dicirur, & XIV. t. 


49. nmeft;quibus &ealij accedunt; Pó- 


féribens.idem colorem Indicumaut 
purpureum exfaturátum nigrum ab 
antiquis vocari, quod purpuram ni- 
gram. Circxam flore nirto, qui ta- 
men purpureus éft, aut Indicus , pro- 
didit, invenitur & quoddam genus j 
dorfo nigro , ventre Indico, quibut- 1 


Lrde Pj- dustotumviridem exhibet. Virenté 
£c. 6.  & Ovidius reliquit; Colorem muta 
rcapude ZElianum legimus. Omnés 

^ jneo conveniunt Tincas figura cor- 
poris referre, & fquamrmas latiores 
quam Turdum, Vertebras dorfi val- 
dé erectas habece. Hoc vnum in eius 
Anatomia dignum occurrit, quod 
cum Jepar habeat album, in duos lo- 
bosgrandes divifüm:feltamen exe- 
tattenuivafculoinclufum, & reuo- 
lutionibus duplicatum, cuius longi- 
tudo eftfefquipedalis: | Quam Al- 
drovandus deícribit; magis in cau- 
da, obícurius in dorfo vireícit. pin- 
-narum extremitates cxruleas, bran- 
chíarum operculain fine rubentia 
habet. Oculorum pupillam circulus 
ruüber,rübrum cztuleusaribit.Inter 
Saxatiles inque Petris ftabulantes 

€ 4ff-H. 3be Ariftotele & Z Plinio referri cer- 
» tum f' tamen non intrant. Fefcuntur 


N.L.9.c.18. ijfdem quibus Turdi. Comeftum ve- 


-'e Columcel, to g primo tentant & premunt, mox 


. €.16. 


- H.A.L.1. cra inftant maxime. 


de R.R.1.8. iacere finunt. vbi non. palpitare vis 
derint , devorant.  ^Gemeratiomem 
quod fpe&at,marium / quifque cum 
multis congreditur fceminis. Medi- 
cam aut Perficam vitam agete dice- 
res. Zelotypia femper vehementer 
cum partus tempo- 
Faeminis domi 
35. uiefcentibus,iicubant quaft illi fo- 
h Zli4!.. cibus,neinfidiz tendantur. fub cre- 
La ge puículum vefpertinum ( nocte fieri 
i Oppian. fcribit; Oppianus) intermiffa cufto- 
Haleur, dia, cibum exquirunt. folz coniu- 
L.4.y.190. gum qua funt intus , algas iti caver- 
E nis & circüm petras ad victum tepe- 
riunt. Mortuo mare,;foras egrediun- 
tur, quz femper antca domi mane- 
bant, foeminc.Impetuntur a Squilla. 
ideo pifcatores , cum ees foeminas 
obfervare vident, Squillam vivam 
hamo affixam demittunc, Merulus; 


JElian. H. 
4.i. 1.6.14: 
£Pln. H. 
NN. 9. €. 
15. 

g lian, laborant mares; 


DE PISCIBVS 


Aldrov. dam partibusczruleis, 5 Aldrovan- | , 


4) 
dumfe deillo vIturüti fpétát;atripit; 
fic capitur, & exigui animi voluptas 
fit vltio. | 


V. 


AnTrICVLVS 


De lIulide. 


Ovi pifcis Synefio igi ., Flermipz2 T As; 
| poSmyrnzo Hiccs , quo nomine XIV.4: 
Hermolaus Sturionem intelligi arz 
bitrabatur, aliis Zurel/a, & Iura; dici- 
tur, Quiancn vna ipforum fpecies; 
ideo in defcriptione variarijnon mi: 
rum; Rondeletio digiti non excedit 
magnitudinem, — Variuseft, dorfo 
violaceo; Squammis tegitur parvis: 
pinnarum numero, fitu ; labíis; den 
tibus recurvis, cauda , aliis fdxatili- 
buseftíimilis; A capit ad caudam 
fübauréam lineam ductam haber , 
hincinderoftri modo dentatam; cui 
pars quz fübeft colore eft exruleo; 
ventre candido flavefcente. Bello: 
niusaddit;corpore effe gracili & ob- 
longo; tanto in tergore róforuze va- 
rietate; vtin eo iridem vtrimqué de- 
pictam videas; Squamimis tenuiffi- 
mis, inultorum colorum, füpér quis 
bus ductz linezre&z,czrulez, vi- 
fides, melinze rubra ac fufca appa- 
rent,contegi; Caudam rotundam 
! habere; Salviani defcriptio ifta eft; 
Iulisroftro eftacuto;&c. Saxatilibus 
accenferi ex Oppiano z colligimus. 
Antipoli&in toto Liguftico finu fre- 
quentiffimum effe nec Adriatico 
mari infrequentein Kondeletius 
prodidit. | Zeféwzzur minoribus pi: 
Íciculis,& eorum inopia,alga. — Vo- 
taces Numenius teftatur. Singula: 
rés infaxisvivere prodidit cum Sal- 
viario Bellonius,gregalesfacit 6 A- b Árifet; 
riftoteles. Cavent fibi ab hamo; f» 4/9 
haud tamen efcam fzpé praripiunt; 
Os veneno refertum habere , & in 
jifcatu urinatores & pifcatorespet- 
tinaciffimé perfequi, eorumque fan- 
guinemappetere, c claré ab Oppiá- c Ójpidii; 
no& 4 /Eliano affirmatur.  Lzvia, Halieut. 
qua in adverfum Aldrovandus pro- E2:3.4345 
culit. ZEgris in 3lbo iute elixari , fa-.d nn 
nis in fartagine frigi & affari prodi: P 
dit Salvianus,forté fi caputamputa- H1 

FE 3 tunm; 


p a I ÁÁ 


am Rr EC 


à Oppian 
Hal.ls t4 a 
1245 


dau a m — M IR iL ——— ———————— 
"3 


46 
eDiofo. tum. Tus alvum emollire apud Dio- 
infaile / (coridem; vrinasapude Plinium re- 


garail. 


perio. 
| ÁÀÁgTICVLVYS VI. 
De Phycide. 
Tas. Hycis, qui forte à Phycene folo 
xiv. 4e P (exu differt, Fuca Theodoro, dici- 


tur, Noftri temporis Greci Pbycida; vt 
Gelliusait, Pbocida, vt Rondeletius, 
Phyceam vt Maffarias , Pephy catifmena 
vt Hermolaus, Lampianam vt Bello- 
nius,appellant. Nomen, quodin 
muíco matirno Cos«o. Besay £gulloóy Sa- 
x4si» Neophyto & aliis) nidificet, 
inveniffe creditur. 1d& eft cum Tin- 
camatina & piíceFicu; Romz voca- 
to. (nomenhuic quod paffi ficusin- 
ftat , carnis fic molliffimz & fucci- 
plena) Rondeletio refragatur Sal- 
vianus , & illum ipfum efle , qui ob 
 tiagnam cumPerca marina fimilitu- 
dinem Percia dicitur,contendit:nec 
abludit Aldrovandus.Sane zque re- 
parido eft vterque tergore ; color i- 
dem eft, Roftro acuto & extento; 
pinnarum fitu, numero , & figura 
conveniunt. Non credendum tame 
eofdem prorfuseffe. Ca 
Phycidios maius, maioribufque dé- 
tibusinfüperiore maxilla municum. 
Venternotiita ptominet.Pinnz pat- 
vis & ruffis maculis non infigniun- 


tur. Lincistranfver(is nigricantibus, 


quibus Perce latera notantur;caret. 


In capite & branchiarum operculis, | 


lineolz & puncta quadam caerulea, 


confpiciuntur. Maremnigriorem & | 
a4riflt. fquammis amplioribus. dixit 4 Ari- | 


1.4... 6e. Ítoteles, fed nec idem perpetuo co- 
I3. lor. Vernotemporce fatur , reliquis 


dilutiorvidetur. Quod axaflossoia-. 


pudAthenzum dicit,de aculeis qui- 


busdorfivelimiventris fpinz her- 


rent intellexiffe; dicendum eft. quia 


nunquam palmi magnitudinem ex- | 
cedunt; ideo qwidisab Ariftorele di- 


cuntur. Belloniusnonvnum genus 
effeoftendit, Vidiffeenimfe fufcos, 
rubenres, virides, aoxeoaz teftatur. 
Addit, omnes pinnam tergoris con- 


tinuam, duodecim aculeis , muni- | nzuminvenies, quod cadem 


€————————————— M D ( 


2 craffius: 


HISTORLA NATVRALIS. 


[^ 


a oum € M M — M — a P a —— n ———À — — — H—H— —MÀ 


catalogo pro diverí(is habuifle videa- 


tam; rurfus ad Branchiarum latérà 
vtrinque vnam j&c füb ventre duas; 
quarum fingulz fquammis tegan- 
tur latis, firmis;(ape vliginofis; gere- 
re; dentes infüperiori maxilla utrin- 
que ad latus unum vel duos videri; 
ininferiore plures ; retro in maxillis 
molares multos. Omnibuslacteum 
eft jecur , ad finiftrum magis exten- 
fum;fellateri dextro, oblongo folli- 
culo inclufum , colore fubluteum, 
incumbit. Inter faxatiles Ariftocc- 
les, Plinius & Diocles pofuere. »pe- 
wy Suidas vocat. & Ovidius inter 
littoralesrecenfet.Luto;alga,&mu- 
Ííeo, quod b «vuv, Vocatur, vefcum- 
fur; & quanquam cztera abftineant 
carne: fquillas tamen fzpiffime ap- 
petunt; Pariturz, Num 1 exalgafi- 
biconftruunt,in eoque pariunt. Sic hor 
fcetus contra tempeftates tuentur, ,, is 
Bisanno paretec Ariftoteles author ;j;;,,j. 
eft, Eunuchosapud Oppianum dici c 4rif].H, 
falfam, Cynzdumenim pifcern illis 4.66.13» 
vetbisverecüdo circumfcribit. Lau- 
dantur à Xenoctate in cibzs ; Diphi- 
loetiam ezaaelala iyOUdix ata ivolladlas. 
zenera caris pifciculi, ac faciles concacfus 
dicuntur.Sed & ZHippocratesinter 
raram & levem carnem habentesre- 
cenfet; eq; viri mulierofi,feu 4g 
T 9uAvQeovQ.s imovipilu & cognomen- 
rum à pifcatoribusferre,innuit. Re- 
céfentur & in. Cotyis Thracum R.e- 
ges convivio, hodie procerum pati- 
nasraroimplent. | 


b Arif. H. 
4.9.6.2. 


TArifl.H. 
A.L8.c. vIÉ 


d Hippoc; * 
2, de vitfs 
TAL100€s 


ÁnxTicvivs VIL 
De Percamarina. 
D Hycidi P.£ & cA M, quz Grzcis Ts. XIV 
' ate, Diofcoridi & Paulo /Egi- LM 
fetz zcoxi;s licet Plinius in pifcium 4/0vane. 
1 CLE zrepuic s P In de Vijcib. 
l1. 6.9. ] 


Lad 


tur, dicitur, & nomenáà colore, que 


| Grzciz«exv dicunt, fortita eft, pro- 


pter fimilitudinem de qua fuperius 
fubiungemus, Nota ipficum paucif- 
fimis pifcibus communis, quod traf- 


verfis pertergus lineis conípergatur. 


Propteriftam varietatem Ariftotc- 
lieft. yeaupazotuA Qe, Vt apud Athe- 
vivida, 

evdtei- 


ew 


e 


P eMarza; voies : , Cd. XIII. j 


Asl fisch ' 


ipe 


(hi 
WM 


// 
— M it 
— ÉÉÓáldá ROM 


SNR imi N 


i, : : 

2 , ! | 

PLA AMAA, ; / T NN ON: | 
OAM 

727/ 


IN 


d à - 


ues 
NN NN 


| t S SN NN NNS 
13 4 SEXO ASSNSNS 
i " SPRERSRN 
| 9^ SPAN S. 
OSSA: A IUS 


——M 


| 
t 
h 2 - ; 
M AA : ^Das evite Uy E 
| gi d 7 - Qer brit br'ajiner 
£n E 16. z 
, e. 
| ance a. 
LU 
S xc 


AU 
Wow 


" "3^ 
ZnUECV 
( «^ 


T0 


I MN 
M 


PEN 
s an 


si9inypsc Matroni Parodo dicitur, 
Duo vetro ipfius funt gezéra , Fnviati- 
lenempe; dequo poftea, & Mariaum. 
Marisa nunquam ad eam ad quam 
fluviatilis magnitudinem excrefcit, 
Ex colore veluti fanguineo nigricat, 
& vnam duntaxat eandemque con- 
tinuam pinnam intergote habet, 
Squammis tegitur parvis. V enter li- 
vet,latera purpurant, tergus ex fla- 


ponit. Prize caput;penna, cauda ex 


perfunduntur, Supremum dorfum 
ferrugineum e(t, deinceps flavefcit; 
mox perlatera & ventrem albicat 
quidem, czterüm macula amethi- 
ftinz albedinem operiunt. Pinna: 
rum tergoris nervi argenteo colore; 
reliquarum & cauda aureo perfun- 
duntur Linez tranfveríales quz à 
dorfo perlatera defcéndunt; ad in: 
ftar labentis ex altoaquz,;argento e: 
micant, 05 habet intus album;labrà 
rubicunda, A4/era , que Maioris no: 
mine venit, roftro intus & exctaru- 
bet;inambitu flavefcit. Tergus ruf. 
feífcit, latera & venter albicant. 
Squammarum extremitates rubent; 
doríi pinnatota,& tota fere in extre- 
mocrocea. qua lropygio h&ret; 
dorío concolor eft. Brauchiarütn o- 
percula flava, latis vermiculatifque 
lincis ciaeritiis confperíis fuggillan- 
tur.Terztizsinfigaiter dentata eft, Ter- 
gus & caput ex cinereo. flavefcunt, 
Penna & cauda nigricant. Latera 
cxrulea. Venter ad amerthiftinum 
inclinat, Linez laterales obícuré ru- 
befcunt , quz vero à brancüiisad 
caudam feruntur; in dorfo rufz funt, 
aoppian. reliqua virides. Degi£ 4circa muíco- 
Hal.l.1.Y. (a &zaleofafaxa. Adlittora Oceani 
PL. - - Germanici dum, reperiri Albertus 
| bOpP4"« (ibit, depetrofis duntaxat & afpe- 
Buulli. Vi. .1. gs: E 
E. risidintellexiffe credédus cft. Saxa- 
lcanftg. tilemefleex Galeno, Plinio? Op- 
| 4.18.6, 15, piano, & Diocle clarum eft. Carni- 
dzemb. bus vefctur. lam-mas quam foemi- 
"Diogeuien- nafaxatilium more hyeme cosditur; 
€'367*. quotempore c quoq; fetificar , Mar- 


E filius Ficinus celerrimi curfus eífe 


£9 


DE vISCI?VFS 


vo nigricat. Aldrovandus tres pro-- 


rubro flavefcunt ; (eu poriusaureo | 


prodidit, In cibis falubritatis laude | equalislatitudinis, neque equis di 
refplendet , hinc proverbium vetus | ftin& intervallis víq: fere ad caud& 


47 
d al arepn'e exopmriov , CUT optima poft 
habentur: fed faporis infulfi gratià 
reiicitur. Plinius in Meditizainvenif- 
feufümteftatur,  Namecinereme 
capite falfz, addito melle, verendo- 
rum puftulas difcutete. eundem ad- 
mixto fale, cünila & oleo vulvz me- 

| deri, & fuffitione fecundas extralie- 
re prodidit. 


Anrrcvivs VIIL 


De Chaine ; €9 Mt | 
- della, EL 


| vo Ast Grzcis dw fi femina, Tas.XiV 
— xe ft mas, dicitür: (4wg.& xo. 12. 
| xx» cortuptü effevidetur) quibul- 4ldrov. d. 
| dam Ziarla al hiando nomen indi. P/féib. 4. 
| tum haber, aon quod moriens tan- *9* 
tumhíet, vr Bellonius credidit , fed 
| quod rmandibulasita conftituras ha 
béat ; & perpetuo hiare videatur; 
| hiuc Epichàrmus uev duuoras YO- 
cávit. A Speufippo Percz & Phycidi 
ob colorum varietatem confertur. 
AInde Ariftotelescitante Atlienzo, 
Toni AépuOpoy WalAcuvas » (& ToxiÀG "T ov 
appellavit, Dé figuta nihil apud 
veteres occurrit. Tantam ei cuir 
Perca fimilitudinem tribuit Bello- 
nius, vtpifces pene eofdem effe cre- 
das, & pro iifdem vendantur. Sal. 
vianusroftriacumirie, pinnar fitu, 
| numero, & figura, oculis, branchiis; 
cauda,atque pi&torato corpore,Per- 
ce & Phycidifimilem Channen pro- 
didit mediocritate oris , paruitate 
| dentium, tenuitate capitis, exigui- 
| tate Squammarum ouata totius cor- 
 porisfigura, Percz. Colorum varie: 
tate; inferiore maxilla, & branchia. 
rum aculeis, manifefté ab vtroqué 
 diftinguitur. Tergus Channz ex ru- 
|brorminus quam illarum  nigricat. 
 Fenter & latera violacea quodam al: 
| bedine nótata funt. Pinna dorfi fla- 
vet,quz veroinimo ventre cft ,. & 
cauda,rufis maculis infignitur, Ab 
ote per branchiarum opercula & la 
tera, rubra quadam linez , neque 


gus di- 


i 
J 
i 
, 


dedu- 


45 
dedücuntur. Maxillainferiornon 
folü rubet, fed fuperiore etiam pro- 
minentior eft. idco perpetuo hiare 
videntur.In pofteriore branchiarum 
operculi parte duo funt aculei albi & 
acutiffimi,non magni tamen, qui- 
bus Phycides& Perca deftituuntur. 
Ventriculum & inteftinaamplaha- 
bet, bepar fubalbidum. /iemem fubru- 
brum, Cakculos in capite gerit, quod 
exBelloniohabemus, Lecwm ipfiin 
TAnf-B. pelago T. Ariftoteles affignavit; fed 
AL84.13. 4Oppianus in faxofis degere docuit. 
S 0IP.  necpifcatorum experientiaabludit. 
dong ^" Sola carne b vefcitur carcinis inpri- 
mis,& dum perimpetum pifces infe- 
1 Galen. de &atur, fzpe in os ventriculus t pro- 
Natur. fa- cidit. Sexus diícrimencambiguumin 
clt. 3. eis, Omnesenim vuluashabere tra- 
b4rifet- duntur, &t omnes ouis capiütur gra- 
H.A. 8.6. id, Remfeitahabere,ex plurima- 


curif y, rumfectione Rondeletius didicipin- 


4..6..13. üfitatumque hunc conceptum pluri- 


QL4.c11 mz horum pifcium feecunditati ad- 

Plin. H.N. (ctibendum retur. Mare oua perfi- 

L.9.6 16. . cit; & vice maris fungitur. DE C4- 
NADELLA,;(fic Martegue ftagniac- 
colis vocatur )fic Bellonius.Ligufti- 
€o mari cognitiffima Canadella ele- 
gantem ac varium habet colo- 
rem, &Cc. 


Anrrcvihvs IX. 


: De Hepato. 
TAB. . ien quiGracis colore & ma- 
XIV.15. * gnitudine hepatis Hepatus, à co- 
14. lorerutilo & fubobfcuro 1«9/4; voca- 


tur; Hermolaus jecur marinum , Gaza 
jecorinum,Galeniinterpresecorarium 
nominat. Diuerfum ab Hepato 4 
a lian." liani, pifce a breui & oculis conni- 
H.4L1». uentibus, cuiuspupillz ad cyanzum 
7. colorem accedunt,;fequentia often- 


dent, Anille, qui i10; patei lis Saw e- | 
bJElisn. fh, b habitat, quiaad natandum;qua- | 


H.AL.g. wuismagnus,fegnis, circa latibula fua 
6.38. duntaxat volutatur, idem fit, affir- 
mari vix poteft. Defcriptione fifpe- 
c Athen. 1, Ces, Phagrum cErythrinum &Hepa- 
»CL7. tum pro funilibus pofuere veteres; 
fedillumroftro breuiorem, ferratis 
dentibus, colorenigto, oculis habi- 


HISTORIA ACATYRALLS | 


tatotius ratione maioribus, caudá 
maculanigra infigni, corde trigono; 
eodemque quod de fuprema forte 
patte, quam QUUADV QA«Boreugu d vocat 
Ariftoteles , füumendum eft , nifide 
hepate potius id dici debeat, albo, 
fellenullo, additum : nec omiflum 
calculosin capite gerere folitarium 
cfle, & paucasventriculi Zappendi- d. 4riffor,. 
ceshabere.Hz notz an Belloniatno; H.4.1 2. c«| 
| qui Gefnero defcribente. Pifcis eft 17* 
undequaque fermé rubicundus;cir- 
caventrem albicat.in dorfo dimidia 
! fui pofteriore parte tribus maculis a- 
tris notatur , ultima caudamattin- 
gentcaddente Bellonio. Squammis 
integitur afperis. Dentes habet quà . 
Phycidisobtufiores, qui pectinatim 
coeant. Calculos in capite gerit, pe- 
nes le&orem fitiudicium. Aldrová- 
dushunc cuius icon apponitur, po- 
nit;& R.ondeletii Hepatum,qui mo- 
dernis Gracis J4azve., verum He- 
patum effe opinatur. Et fane pifcis 
cít Pagro fimilis, oculis maioribus, 
quam proratione corporis vt Mela- 
nutus; colore obícuro feu ex cxru- 
lconigrefcente , pinnarum numero, 
fitu aculeifque Pagro fimilis,latiore 
maioreque cauda; in qua maculam 
Melanurr inftar nigram habet. Den- 
tesipfinonlatifed rotundi & ferrati, 
Branchiz vtrique quaternz ,ventri- 
culus caappendicibus quatuor ma- 
gnus. Inteftina tenuia, hepar album 
fine felle, cerangulatum, in cerebro 
lapides duo.V erbo; optime cumillo 
quem. ex veteribus defcripfimus có- 
gruit. Moribus videtur effe infulfis , & 
parumad vindi&am pronus, quoda- 
pud Athenzum facete Eubulus in» | 
nuit. Carnis in medio dura & mollis 
effe,apude Galenum legimus. Frixi 
& pauco fale afperfiin cibo funt fua. 
 villimi. Hepar tritum & emplaftri 
modo impoftum , omnem tu- | 
morem& podagramíana- | 
re mentitur Kirani- 
| des. vire : 


e Galen. [. | 
3. de Aline 
AGits 


es | 
X. | 


ARTI 


AmsTricvLVS X. 


De eXMelamuro , €9 eAL- 
phafte. 


E. ME ANVRvs ànigredine caudz 

T - quafi Nigricaudam voces ; ita 
P » dicitur. falfo eculazum Gaza appel- 

lavit, quia tanquam diverfi pifces à 

Plinio ponuntur. An Plauti Oph- 

tamiam rece dixeris , quod Ron- 

deletiusfecit,iudicio Tuo relinquo. 
Athen. 1. peo geagu pov & groNo 2€0 UA oV t Athenz- 
" us dixit, quod nigr& linez latera e- 
| iuspingant. Hicefius Sargo fimilem 
fcu corporis figuram , ícu nigram 
caudae notam fpectes, fecit : fed hac 
& in fpato, qui ópjomysousr Qs inveni- 
tur. Palmi magnitudinem aliquan- 
dofüperat,necamplius quam vnam 
velíefquilibram pendit.Squammis te- 
gitur, latis , nec facile decidius. Os 
habet parvum ; dentibus parvis mi- 
nutum. Oculos fecundum corporis 


nigrefcentes, pinnarum numero; fi- 
tu, & figura, branchiis, & cauda cü 
Aurata convenit, hxc latam ac ni- 
gerrimam notamhaber, latera line- 
isnigricantibus à branchiis ad caü- 
dam dedu&is pinguntur. Ventre eft 
fübalbido: dorfo ex czruleo nigri- 
cante. Quantum ad igzerramea Hepar 
habet magnum, ex quo fellis follicu- 
lus pendet. Ventriculum medium, 
Corangulatuim,jinvenrre veficam ae- 
re plenam, cra(fam, & deníam. Qué 
Aldrovandus depinxit; & cuius hic 
Iconem damus,totus ex czruleo a- 
methiftinoque nigricat , prater 
Íquammarurm extremitates & exti- 


initium, quz auro refplendent, pin- 
nznigricant, Ulropygium fupinum 
candicat; pronum intenfe violaceü, 
& velutnigram maculam conftituit; 
—. Pefcitur; propelittora in arenofis lo- 
bcoluttel- cis balgz. Ideo vix vere faxatilis di- 
daRR.L citur, /Elianus c variasincolere fc- 
e des tradit.  Bellonius in Oceano 

cZEl4h, —, ; : 1 
Gallico perrarum, in Mediterraneo 


H.A.L. 2. C. 
" frequentiffimum. Iovius Rom ra- 


| — DE PISCIBVÉ 


proportionem maximos ex caeruleo. 


mumoculorum circulum, caudzq, 


49 

ro videri, fxpe Neapoli prodidere; | —, 
Tempeftate fervented cibis quosé d Elit. 
faxis eruunt vivunt, & abiedtiffima 4^7 ^ 
quoque, quz alii pifces nifi vrzente * 
fame non attinperent, fectaritur; fe- 

reno mariinfolofabulo pabulum in- 
quirunt, imo quia Vagabundi pifces 
fant,non vno folo pabulo contentos 

efle verifimile eft, Sane in e Stabia- e pris. B; 
na Campanixz ad Herculis petram N./.32.6.2: 
Melanuri in mare panem abiectum 
rapiunt, Timidiffimos effe pifcato- 
resteftantur, f. hinc aJeoveec g O p* £ zzlian: 
piano. Nequeimffacapiuntur,; nec H.4.L1«. 


adeumaccedunr,  Matiquieto;in41. — — 
ima ciusfede ad petras & algas qui- E Oppian: 
: j Ha Mo T.V. 


eícunt, quocunque tandem cegumé- 
to protedti, flu&uante , czteris ob go 
impetum defcendentibus ad petras 
adnatant, & fpumam ad fui tutelam 
tum fufficere,acfi natura edocuiílTet; 
nectétariiratum à pifcatoribus ma- 
re,arbitrantur, Hepatetamen ca- 
prillo; & maíTa ex pane & cafeo fa- 
a capi Tarentino & 7 Oppiano dc- h Oppiai- 
bemus; Haleut 4. 
Laudatütin cibo à Xenoctate;cui ?": 459 
Hicefius 7 accedit: à Matrone Paro- 1 4tbez. 
do reijcitur,illi forte fialga vifcatur, I. 7. Diph; 


 huicfi caeno & fordidis maris excréz 


mentis. " 
ALPHESTEspifcisábinveniendo; T' A s; 
nefcio quare dictus, Cyzszw; quoque XV, r; 
quafi prepofterz libidinis ftudiofus 2.5. 
(fama eft£ femper binoscapi ; & al- &A4theii; 
tétum alteri ad caudam comitem vi- ^ 7: 


 deri)vocatur, 


In Defcriptione vatiatur ab autho- 
tibusficalorem fecteris; Veteres o-- 
mnino cetei coloris, purpuütáfcentes 
tarnen; quibufdam in partibus facie 
unt. Pliriusíolos pifcium luteos effe Pli. H. N; 
teftatur, Apud Rozdeletium Gc Bello- 32.6.15 
pium carpore eft Pagro ftritiore; ffga- | 
ra Manis fimilis, pedali magnitudi- 
ne,denztibusíerratis caninis fimilibus; 
dorfo purpureo,cereris partibuslutes . 
isfÍquammisingyrum crenatis,mul- 
tafcabritie horrentibus, A cervice 
ad caudàm fpinas tenui membraná 
connhexas, vnde uovdiast 9»; habet. 
Aldrovandus Cinzdurm totum fe- 
re Pagri modorubentem, & aureis; 


argenteifque maculis exiguis, rotuns 


disre- 


je | 
disrefperfum, quam Illyrici Sebeni- 
cenfes Cagnizam quafi Catulliente 
. vocant, profert: dat tamen & alium 
tergore amethiftino ; lateribus fere 
caruleis, ventre candicante punctis 
cxruleis notato;pinnis tergoris & re- 
zroanum viridentibus;illa etiam ma- 
culis rotundis viridibus infignita. 
Czterx pinna & cauda ex aureoru- 
beícunt. , 
Rondeletij Cinzdo fimilis eftille 
qui Venetis 2rafavola , Lufitanis Sa/- 
quoztta vocatur. Rufus eft toto cor- 


Ítin&a , extremitate zquali non ar- 
cuata. Macule nigra ad pinnarü , quz 
]utez fant, iuxta branchias initia ha- 
bentur.  Lígea ruffa à branchiisad 
caudam tendit , punctis intercepta 
nigris. Denatura Alpheftisnihil pla. 
néoccurrit , Rondeletius carne & 
fubftantia eadem cum faxatilibus ef- 
fe dicit, tenera nimirum molli , & 
minime glutinofa. 


Anricvrivs XL 


De Coractino. 


Oracinus , Gazz , Corvulus & 
XV. 4.5. Gracculus,Salviano Corvinus; Au- 
6. fonio T Cordus, larentino forte xcea- 
T4nfen.E- 44,4, feu à colore nigro; vt Oppiano 
pide uus placet, quiapud Vitruvium Cora- 
EHE cinus; feu quod'Ze xdege xhvei; quod 
n» 1,4, Pupillas moveat, vt Athenzo 5 vi- 
b4tjg;, iumeft,nomenfortitus videtur , nifi 
. Dipn..7. forteiliud atmnico, hoc marino tna- 
gis conveniat. Anidem caztedue zaa- 
"licaxàc, INili accolis zx; Alexandti- 
niszu/ueta., quod. Rondeletius volu- 
it, didusíit;anvero , quod Aldro- 
vando probatur, Saperde. nomen 
Guracino amnico Platiftaci cidem 
profe&e etatis, Peltz & Hemineri, 
d Arif--H. Nilotico duntaxat fit proprium , in 
4.1. S. 6: 9e dubio relinquo. 4435», non effe Do- 
ePisH. rionis apud Athenzumvverba often- 
N..32.«. dunt. 


'] AB. 


c Oppian. 


: Incoponiturà Rondeletio cenfu, 
£49. qui marefimul & flumina frequen- 
X ula tant:quod & apud e Plinium, f^ A- 
niti thenzum , & z Strabenem inveniri 
17. credit, fed quia faxatilem effe ab c 


HISTORIA XCATVR ALI18 


: gere & Dorione: plurimosinlacunó 
pore cauda lutea maculis fufcis di- | 


gnante, quam Nilidem vocant; ac 


tioribus quoque diverfimode defcri- 
| bitur. Belloriius pro eo pifcem mari 


corum genere , Pefce Scarpa Comen- 
letiusfuum ita defcribit. Coracinus 
plicem dedit, Prior qui Romz fim- 


roftrum habetbreve & tetufum. Os 


pinnis, cauda, totius corporisfigura,& 


Oppiano & Ariftotele proditum , & 
excitatisauthoribusCoracinum dü- 
taxat in Nilo effe; quin quod apud 
Pliniülegitur , Nile peculiares , col- 
ligitur;nec vllum pifcem ex mari in 
Nilum afcendere propter Crocodi- 
lorum metum, prater Mugilem, A- | 
lofam , & Delphinum Strabo affir-- 3! 
mat, duo potius Coracini vt Percz 

genera dari credendum eft , quam - 
eaídemanni & mari communes. Et 

fanemultos in Mxotide palude dc. 


procul Oceano é monte inferioris 
Mauritaniz originem trahente fta- - 


Nili ortum credunt, ex Plinio difci- 
inus. 

Quis vézerusm genuinus Coraci- 
nus fit, haud tuto affirmari poteft. 
Speufippus Melanuro fimilem, dixit. 
Ariftophanes ob alarum nigrediné 
usaviltovyoy, Numenius ob varieta- 
tem linearum Z;/5y vocavit, A zecez- 


& fluminibus communem ex Glau- 
fibus nominatum,obtrufit, Ronde: 
pifcis eft marinus &c. Salvianus du- 
pliciter Corvo & Cotvetto dicitur, 


& c. Alter,qui Corvo de FortieraRo- 
mz, Niger, iure merito, vt prior al- 
bus; quia multo minus nigricat;cen-- 
fendus eft. RoSszro , ore; Capite , oculus, 


interaneis omnibus cum priore có- 
venit; in eo difcrepat;quodtotus fe- 
renigricet,aculeum, cui ani pinna 
inhzret, maiorem & validiorem ha- 
ber. Pedalem magnitudinem nun- 
quam fuperat , & faporis fuavitáte, 
carnifque teneritudine inferior eft. 
Gefaerus Corvulum colorerubro de- 
inxit. 
Inter 2 gregalesponuntur Coraci- h 4rifor. 
ni: hyeme i /azent, nec nifi ftatis die- F-4-^ 9» | 
bus, iifque femper capiuntur , quod Parif " 
& Rondeletius affirmat, Nunquam ALS. 15e 
meffc Tritici pariunt , fed autumno | 
fcetificant inter algas; longo tempo- 
| risfpa- 


— fisfpaciovterum ferunt, & inter mi- 
inf-H. nora£genera pifcium celertimo in- 
rij. !? cremento perficiuntur. Anno fqual- 
I.8 1:9, ente melius valere, quià per ficcita- 
wl; temtepor accidit; ab 1 Ariftot, pro- 
a.u, dirumeft.— 0 bout 

An adverfüs arborum formicas 


m 4tben. lixis affi; praeferuntur, z» Hicefius, 
1.7.Dipttf: pasum alere, facile excetni, fücci ef-. 
. femediocriter boni; dixit, | 

- Ffumin Medica quod fpe&at  la- 
pidesin capite repertoscalculos có- 
tninuere ; vel pituitam ex qua cal- 
culi gignantut exficcaüdo vel pon- 
detefeu pellendo,idque fibi experi- 
entia cegnitum; reliquit Rondele- 
tius. | | 

— N.corpuli iconem vefert Tab. 2. 


-————————————áü e — À— — — 


AxricyLv$ XIL 
De Exocato fen Adonide. 


Eiesas TY M; qui Zdogis & Cir?» | 
his, fotté & «ipa, & piv c» aliis;in- 
ter (axatiles effe Athenaus teftatur. | 
ax Squammofus fit ati Izvis dubium. 
Nomen ab eoinvenit, quod in litto- 
reíeu ficco dormiat. Subruffum cf- 
fc, corpore tereti, littoralis & pufilli 
Ceftrei magnitudine, cui digitorum 
o&o longitudo maxima eft ; pifcicu- 
lo Hirco, (Mcenam maretm, quo t&- 
pore dat operam foboli hunc putat 
Cafaubonus ) prater nigram fubal- 
vomaculam quamlHirci barbam vo- 
cant, fimillimum facit Athenzus, 4 
inque eodem à branchiisin vtraque 
.corporis parte lincam albam vno 
continuotra&u ad caudam víq; du- 
ciáddit. Rondeletius fequentem I: 
conem pro Adonide pofuit. TPifcis [ 
vero eft femipedali magnitudine, 
forma tereti Jzcaujio- fecundum A- 
thenzum , fecundum Oppianum , 


'TAs.XV, 
5.5. 


— a Athen. 
Dipn.l. 1. 


£u, feu colore aureo , partibus 


ne extta aquasledi polle pifces, pe£- 


hoc pifce edendumerat, dicitur. 


E 


M o 9I 


b Plin. H: 
Nil.9.t. 19 


à c Paufai. 
b Arcad, 


Diutinz iníicco v/74; quod magna 

áeris copia aqua fuffocari poflit ; ob 

rimz branchíarum anguítiam non ;5.. ; ,. 

ttahatür ; caufa; 4 Roüdceleétio. Pro- ; Sig v 
"uomo e us dent Linic A rdi pr- 

pter eandem & Anguillas diutiffime jj; 55 

eriamíub terraviveres credit » fed; ji; c. 9 

quiainaqua; qua frigidius elemen- Plüi.H. Ns 

tum; füeti vivere pifces; & anguillz e/ 9.6.19» 

ineeafenisdiebus e Aquilone fpi- | 

fante; quifrigidior ventüseft ; Au- 

ftro paucioribusireliqui diutius ver- 

ho quam zftivo tempote vivunt; dif- 

ficulter,nimia aeris frigidiattractio- 

e Scalig: 


fuadere poteit. ide e Scaligeri. —— gy so 


ÁÀÁagTicvivs XIIL — 
"DeSerana roe Vmbra , €9 
Glauco Bellogin. | 
JHfcis qui Graecis vulgó eua, Xe- "TA p, 
' nocrati óxige, oia dic & exi ida Gra- XV.9: 


cis modernis «o. nonnullis paAezómor- 
Q- , is alicubi Os zariz4 , commu- 


| niter Latinis Fmbriga & V sabra, (eu à 


colote nigrefcente ; quam vtbro- 

fati Iidorus;luteum Ovidius vocat; 

feu à lineis quibufdam obliquis à 

dorío defcetidentibus aureis &.ob- Aldroy, de 
fcürisquaPaliarum apparent vtübtres Pici. x, 
feu quod dum movetur adumbtan- * 17 
témquendam oculis colorem iridis 

in morem rutilet; feu:à. proverbiali 

ioco, quo ex/a dicebantur , qui non 
vocatiad convivium veniebat, quafi 

multi convivas fecuti effent, cum de 


G 2 Pifcis - 


$4 


que librarum , quatuor plus minus 
cubitoslongus. $quamna eius veluti 
obliqua apparenpin Oceano nigrio- 
res & quafi opaca 1n Mediterraneo 


argentei, aurei, atque interdumab 
hisvatii coloris, iridem dum pifcisa- 


íturimitantur, quod Bellonius pro- 


didit, Rondeletius eilineas obliquas 
quafdam aureas, manifeftas , alias a- 
liarum veluti vmbras attribuit. AI- 
drovandofere vnicolor eft , tota vi- 
delicetferruginea, in dorfo, fupre- 
mo capite, pinnis , & caudaobfcu- 
rioris coloris; in ventre, lateribus, & 
branchiarum offibus dilutioris ; quia 
adamethiftinum inclinat. Salviano; 
dum parva eftargentea fere tota ap- 

aret: maior fa&a, ventre argenteo, 
dorfo veró & lateribus fubliventibus 
ac veluti opacis confpicitur, Caput cx 
deícriptione Salviani habet magni: 
in dorfo duas pizzas, quarum prior o- 
&onis aculeis, nullis altera munitur, 
ad branchias, quas quaternas utrin- 
que habet , vna vtrinque ena- 
Ícitur ; duxquealix in ventre con- 
fpiciuntur, imo ab ano vna alia hz- 
ret.  Coracino tam fimilis eft, vt 
ichtyopolz vnum pro alio fubftitu- 
ant, magnitudine differunt, Sed & 
pro Glauco füpponitur, in eo diver- 
fus, quod dezzes in oris ambitu raros, 
firmos; acutos, prominentes, terre- 
tes, caninislongiores, & graciliores, 
qua habeat; (negant haberc Aldro- 
vandus & Rondeletius ) quorum fu- 
periores inferioribus maiores , fic 
maxillz inhzrent, vt ipfius pars effe 
videantur. De Ferracafüb mento có- 


HISTORIA 2CATO RALIS 


Difzis eft cetaceus, LX. plarum- | cognominat, & faxa herbofa incole: 


re afferit , hifce & Galenus acces 
dit, 
Quia perraro plures capiuntur, 
folivaga potius quam gregalis effe 
creditur. Cargivora& agilis , & pro- - 
pter lapides in capite frigoris impa- 
uens,Dum caput recondidere,late- 
rcfe totas Strathionum& Phafiano- 
ruminftar,putant. Oppiani id fide 
alferitur, Cibos quod fpe&ar. Inter 
nobilesab Ennio,;Epicharmo,& Nu- tds 
menio pifces numeratur. Romz in- | 
tet fapidiffimos, canicularum inpri-. 
mistemporecenfetur , &paritum 
cum Siluris precio venundari folet. 
Capita Triumviris reiRomanz con- 
fervatoribus dono dantur,de quo fa- 
ceta eftapud Ioviumde lanufio hi- 
|ftoria, Apud Pi&ones exaceto & 
cz&pis minutim concifis editur. Sal- | 
vianus cum Izucophago comeftam, 
caryophillistransfixam, ac verrubus 
affatam laudat. Archeftratus gulz 
füotempore procerum princeps,no- 
bilem capitis condituram multis - 
carminibus expreffit. De Carzis fa- cj, f, 
lubritate non conveniunt Autho- ge Aim, 
' res. Galenus Philotimum quod eas 
, mollis carnis pifcibus adnumerarit, 
| reprehendit. Xenocrates bonum ex 
eonecadmodum copiofum fuccum 
generari, & faporis effeiucundifcri- 
bit. Vr ah d 
Invenit& in Mediciza ufum. Ig£t- pp; gj. 
ranea ct» [quamma combuftz , pannos ;, 32.6. M. | 
tefte Plinio difcutiunt; Lapides ar- : 
gento inclufi tanquam colicz amu- 
letum geftantur, Non emptos , fed 
dono datosgeftari debere , nugacis 


Oppi4Hs | 
Haleuts | 


1 


troverfum: affirmant quidam habe- ' vulgidelirium eft, 


Caudam in angulos 


Anf.H. re,negant alii. 
getit, vt Scari &z 


^L8.. veluti definentem 


"EM Iulides. Calculosin capite habet prz- 
Plin.H. N. 
L9.e16, Brandes, quorum Ariftoteles & Pli- 

nius meminere ; vegriculum magnu 
& carnofum ; ;szeffigs mediocria & 
pinguia; jecur pallidum, ex quo fel- 
lis vefica pendet. - Lienem fuba- 

rum. 
Cwd. .— Marinumpifcemomnesfatentur, 
UE fed de/eco non conveniunt. Areno- 


- . /fosgurgites melius eas pafcere, Co- 


lumella prodidit. Oppianus petra | 


GravcvsBellonii pelagius eft pi- Tz. 
fcis, ex eorum qui plures patinasim- XV. 1e. 
plentnumeto, Lutetiz invifus, Ge- 
nüenfibus frequens,apud quas Fega- 
u$, vtapud V enetos Corbetus;,qua-- 
fi Corvulus dicitur, Maffilienfibus . 

& Romanisnullo alio quam Fz- 
- bviv« nomine venit, Ita 
deeoBellonius. 


* ox 
* 


ARrr- 


- ^9 -—*». yu ye 07 65 ps mut — -— 9 


T ed . EL CAE MEU TUN T da 4 - 
vp ed». L2. Canaoss ml Lej i£ , "ab. Xwv 1 
: ; ISSSENSNS . iff | J 
' Us $ 
D. - V2, 27 7 
(i dr i 71 : 


TN A 


«7 r. 
Coraezmnus 1 


Min Tay ji US rag. Crzdus alie 


/ T 
2 e lutum 


uU 277 MAP eoe | 
iT SUME j 
SEES N | tel NN | 
TS . "a 
MONA 


TONS 


MUeracnas maer- aS Y" n Jihwarzer 
QN SUN | a 
L e N i is ? vMeer Rapp E 
" 
| | 
z 
onocatus . [p bi ( h | 
p E "dou €xocelus Bal 'alaudis adnumerandut.. | 
cmo E METSESSSSS23 | 
X : NV NAM | 
É | / | 
; e- : 77 IMS dao. — 
| . CBE) is 
| Meer Blade. A p | 
| 


Dubra à 


a Gvopv: 
A 


: c 
: (obs mater Gn. — Gvolev As 
q llu z * 4 : 


- 
"d 


l erificeh Mieeersadel . | 


zHonsch, Mor Nadd . | 


1* 


cÁ K ler me 
C cus Tmnor. Een oresize x 


NE NN —— 


SNINSIDSD iu SSSEMSNSERSSSS 
: SN 


ow 


t4. 


"Tb | 


ein. a 


NA elis conform 


Y 


A s 
A 
AL 


/ j / : z 
WR PR P UH B 
AR : 


- E - 


- 


| 
| 


Jinlliar onde: rond K 


zu 


iM 


x 
AA 
"es 


e 
NL! 
n 


De PISCIBUS g 

| Oppianus cvéziscag] duAvarei vocat, ideft 

| obe auc & Sanpafueic XV $eoplaAps; , ut 
Scholiaftes meus exponit; ZLlianus Z/.H.A 
cctacei generis & orerobufto facit,) /.13.«.17. 
Íquammofus & latus pifcis, quem ex 
co, quod füperciliaoculosambiant; 


 AnRTICVLVS XIVi- 


TAB 
XV. 


Eo fed 


A Nthiarüm nomen omn 


fcibus latis impofuit Bellonius, 
malé : nec idoneum teftem ha- 
bet; necomnces lati tam pulchri, ut 


"vel Anthiz, vel Callichtydes ; vel 


Aulopiam effe colligas,ponitur. A: 
drovandus quatuor quoque Anthia- 
rum nomine € diverfis locis fibi mif: 
fosponit, fed pro iis non obtrudit. 


Callionymi dici poffint. Ex fquam- 
D N 

mofarum efle genere, dubium;a COr- 

poris floriditate nomen apud Grz- 


Primi venter totusargenteis fquam- Aldroyand, 
mis refplendet : lateribusaurezin. 4e Picibw 
termifcentur. In dorfo,quod fuligi. ^ 19. 


cosaccepifIe certum. AvAezia» eun- 
demipfe Ariftoteles facit. Athenzo 
KU Duc & Xov) au Q- dicitur » £O 
vocaverequidam;quo nomine & ille 
cui fquammz contta aliorum pifciü 
morem ados verfus tribuuntur , infi- 
gaitur : facrum alii feu quod magnus 
fic, uu morbum comitialem, qui ma- 
gnus eft facrum dicimus : feu quod 
quo loco Anthias eft, ibinullam be- 
ftiam effe confeffum fit, vocant. Hi- 
cefius i/a;, dicitradit , quod malé in 
AG» R ondeletius vertit. Hefychius 
enim 595v a» AJ appellari atferic. 


. Quatuor ipforum generaab Oppia- 


Sugt flava ei nivea , funt atro fan- 
guimefuf —— x 
Euops atá, Auceps alios boc mamine 
' dicunt. 
'Totidem & Rondeletius pofuit; 


quorum vix aliquis,cum omnes den- 


tatifüunt, Anthix veró Oppiano e- 
dentuli,probatur. Prior totus corpo- 
re & pinnis rubens;Pagriaut Cinzdi 
modo;adimberbesMullosreferripo 
teft. Alrer Afellifpecies eft:quod neq; 
falitus, neque vento ficcatus, fervari 


| poteft , vel calidioriin Gallia ceelo, 


veloccultz qualitati adfcribendum 
eft. Tertium ad 'lurdos pertinere 
ftellulg;quasin pinnaad anum gerit, 
& corporisforma teftantur. Oculos 
habetmagnos,rotundos, purpureos, 


nofum, unica tantum pinna duode« 
cim armata aculcisvifitur ; ventris 
pinnz ad caftaneum verguni. Bran- 
chiarum opercula exaureo & viola. 
ceovariant. Labrum inferius tum 
intus , tum foris ex flavo vireícit; 
quod peculiaris notz loco effe po- 
teft. A/rer toto dorfo pinnis duabus 
dorfi & quz retroanum eft , viret. 
Vertice capitis aterrimo, cervice & 
labro inferiore interna parte purpu- 
rafcentibus, « Offibus branchiarum 
; auro refplendentibus , ventre toto 
argenteo purpurapermixto. Terzims 
tam amplis violaceis toto corpore 


noponuntur, | vatiegatur , ut violaceus quafi totus 

Oppian. dti Spy y "Ij d$ aevi ipia xe videatur. Pinnarum numero eur fu 

Balieut. Mao J perioribus convenit ; quz ad bran- 

l1.y.254. LE v. dueméc T€ » UM eAUS s *^- | Chias |, vereunt ad violaceum, & in 
AÓU gs ; 


exttemoroféz funt. lrisoculorum 
& mentumrofeo fanguineove colo- 
re, fpecificam & ob quam folàm di- 
gnofci poteft notam , in eo confti- 
tuunt. |Zuarzoinufitata eftoculorum 
ac przfertim pupillz magnitudo & 
pulchritudo : iridem exaureorofeo- 
que permixtam habet. Incapitere- 
tro oculos,cervice; & adbranchias, 
amethiftin;oaureo; argenteo ,czru- 
leoque variat... Labrum fu perius ha« 
bet viride,inferiusceruletm : 4- 
giammaximam candicantem. Ven« 
trem primum viridem, deinargento 
, & auro ad podicem ufquefplenden- 
tem,ad caudamuíquerofeum & fan- 
 guineum. Locus Anthiis in faxis, quae 
, tamen aliquando , cum 42uodyg- ois 
| p(Q- ii aver, deferunt. Avaiso ditare aov X eof 


& rubros. Podicem magnuméquo | d'5«eo» &vaj T locum abfque bellicis t in, - 

inteflinmn vübro viridiq: diftin&um | effe ubi habitant : quod forté inter Hif. Ai. 

excidit. — Pro4uarzo, (huiusgeneris | qVesecSenjiys reputandum eft. Unde E I8. 
* (29-3 04 [ 

2 ! $ fat, (*9- 


54 


facri, utfüperius dictum dicuntur. | 


Plin. H.N- C55 unum hamo teneri vident lineam fe- 
9659. cape a[peritate dorf forte , traduntur , eo 
qui tenetur extendente » «ut fecari p Jit. 
Capti omms an Ocaquasav , à Ser nimovres 
$ ow ric toinaew Ogurétv q94 agonuv moe Ikevévene 
euiferabile prabent fpettaculum e "or- 
zem [aam lugere , c quodammodo  fippli- 
care videntur. DT 
De ipforum capiendi modo ita 
Plinius. De A4pzhiapifce fileri comvenit, 
qua plerofqueadverto credidilfe. Chelido- 
zias dn[ulas diximus. Afin fcopuli maris 
ante promontorium fitas , ibi frequens hic 
gifeis eceleriter , &»c : Cenfenturab 
Euftathio inter eos pifces ; qui iyeto- 
aíQuyi, quod ob magnitudinem fum- 
ptuum, ganeorumopesexhauriant: 
fed & 944 Dii,quod preciofiffimi fint, 
vocantur. Carnis eft folidiufculz. 


AIElian.H. 
A. 1.12. €. 


A7* 


Unde »39/5 apud Athenzum | 


(malé j2v2425«) dicitur. 
Fel cum melle inunctum , exan- 
themata, tubera, fcrophulas;& do- 


lumligati, Cephalalgiam domant. 


AxrricvLiYS XV. 


De Gobzis fquammofis fa- 
-—. «atibus. 


G Obiorum hiftoriam loci & tegu-. 
. J menti differentia intricatam fa- 
cit. Nobisdefquammofis faxatili- 
bus hicreseft , cifdemque littorales 
adjiciemus, ne de iis pluribus inlocis 
agere cogamur. Grzcis dicitur ao€/;z; 
Numenio apud Athenzum 1630. 
Athens: quem petzaCio Phavorinus explicat; 
Dipnof.1.7- iatinis Gobius , Gobio,Gevius, ut apud 
TX46' Ovidium, & Cobiout apud Plinium 
Var &- Jevitur. Parvi funttamilli,quiinma- 


lian. H. A. LA M Mer coUe 
l.17. ;, c, Fbq uam quiin aquis. etzestricu- 


TAs. 
XV 


1I, 12, 


bitales fama accepit , quod forté de. 


illis,qui in rubro mari;prout ab ZElia- 


noproditum,fümendumeft. Bello-. 
nius ex faxatilibus z/bu»s quendam 


facit , quem Grzci XAdgoy QG xav, 


Rondeletius flavefcentem feu pal-. 
lidum vocat. Eft ispalmilongitudi-. 
ne,toto corporerotundo, non co m- 


pofito & fpiffo , /guamis rotundis te- 
€to; colore vario. JNigtismaculis 


HISTORIA NATURALIS 


confpergitur , oculis furfum potiut 
quam deorfum fpectantibus. . Ad 
branchias pinnas duas habet , inven- 


tre non duas caeterorum more, fed 


unicam non divifam , quà notá Go- 
bii maxime à reliquis pifcibus inter- 
nofcuntur; à podicealiam, in dorfo 
nonunicam velut aliifaxatiles , fed. 


| duas; prior minorceft, alteraad cau- 
dam ufque extenditur. ^ Dentes ei 
| parvi, osmagnum,ventriculuscum i 
multisappendicibus capax, Arifto- 4rfetel. 


teles complures füuperné circa eum 


| exirefcribit. Hepar ip(i album non 


fine errore tribuit Hicefius. Qui AI- 


drovando Venetiis mifluseft,pinnas 


habebarintergore binas coniun&tas, 
quarum prior aculeis vigebat, altera 
levis erat; binasitemin pectore,toti- 
demqueabanoomnesnigras, Cau- 
dam & fuperiorem partem corporis 
nigra. Ventrem candicantem. 

Ex littoralibus duplices apud Au- 


n | thoresinvenio. 44Jbes e?» zigros. 
thienasfanat.Lapides capitis ad col- f 


Illos Rondeletius itavocat , non 


quódtam candidifint, ut cumalio- 


rum pifcium candore contendere 
poffint , fed quod candore czteros 
Gobios fuperent. 

INigrosita Bellonius defcribit. E- 


minentes ac turgentes fupra caput 


ectlos gerunt. Corneatunica alba; 8c 
ut ferpentibus duraobdu&os , ad- 
verfus aquarum impetum , & ücfur- 
fum facilius ut Uranofcopus cer- 


nant. Vix excedunt duorum polli- 


cum craffitiem aut palmilongitudi- 
nem. Raró enim pedales & brachia- 
lesevadunt. Etfiautemlubrici funt, 
tamen /Gguammis integuntur hirtis, 
piuuamque habent unam in tergore 
continuam inollem & fineaculeis. 
Pinnas utrinque quatuor latas atqs 
obtufas , ac przter has fub ventre et- 
iam duas; fed ea , qux caudam con- 
ftituit,rotundaeft, —^Dezresexerunt 


parvos,tenues; &rfubrubros. Corpus. 


teres cft;paucis fpinisrefertum, Color 
varius. Etenim qui Gobiones circa 
algam veríantur ad viridem incli- 
nant , alii ad cinereum accedunt, 
nonnulli albicant, alii ex falvoinni- 
grum degenerant. Omnes grandio- 
rcfunt capite & lata cervice. 


quod 


L2. c.ult. 


Ab: 


A. LA 


quod ad internas cius pifcis partes 
attinet: peritonzum Gobionibusfo- 
tisalbum eft,intus nigerrimüm ; He- 
gar dextrolaterimagisincumbirpal- 


thinum.Zzreffiga multis circumvolu- 
tionibusinfleétuntür, Srzemachbus eft 


busprzditus vulva üindecunqueovis 
Pefégthe —— 00 000 lo 

Facit & Rondeletius Nigrimen- 
tionéti, quia Venetis Go , à Gallis 
Boulerot nuncupatur. Digitiis eft 
magnitudine & craffitie; Corporero- 
tündoferé,non compreffo ; locobi- 
natüm pinnarüum;quze catetis füntin 
(.  ., ventre, unicam habetnigtam; bar- 
E D bam inquit diceres; & exinde Athe- 
PC ngigdfeuhircum; cui Exocecüm 
confert;effejudicat. Vivit inlittori- 
bus & ftagnis marinis. 


dio littoralesfunt ; Diocli faxatiles; 

cuiSynefiusaccedit; dum circa Afri- 
. . . ézquoddamlittus; loco petrofo ca- 
Ariffot. H. pi (cribit. Ariftotelesin fluviis quo: 
: E quepinguelcereait. À Theophrafto 
| degifcit. i proditur in Ponto tegione appte- 
: ficca. hendiin glacie Pifciüm riaxime Go: 
Oppian. l.i bionés,non nifi patinarum calore vi: 
Haliet,' talem motum fatentes ; quod forte 
.*4j7. . de lacuftribus vel fluviatilibus fu- 
mendum erit, Oppiano dapa9oii toj 
26:0 gaudet. Pariunt juxta littorà; 
fuaque ovalatiufcula & arenida; ut 
Ariftotelesprodidit ; lapidumam- 
plexibus mandarit.- 


Ab liano interillos ponitüt, qui 

aeapevé avene loy d quaes. 'enenum pungendo 
"dmmittunt.annumerantur; Oppianus 
quoque xéreg asd eve s actleos letbales 

ipfis tribuit; quod nec cum O vidio, 

Cui , fpina nocivis noni gobius ulla 5 nec 

Martial; cum Martiale , cui iz terris P'enetus, 
in Xenis, pripcipium menfa gobius effe folet , con- 

| ruit.Éc fané invenit, & in cibus ufum; 
1 etfi luvenali viliffimus videatur Ale- 


Athen.L7. convivio cos nominat. Antiphanes 
laudat, Phalericosinprimis. Arche- 


Attica;à Ptolomzo Regead caenam 
invitatus,navigavit, Gobiorum fru- 


""-—— —M—— MM —À r€—,— -—-—— 7 s o oy 00000000000 Cc 
, 


DE PISCIBUS 


lidum , dequofe/pendet velutijan- ' 


oblongus ; pylorus multis apoplhyfi- | 


De Loco proprioambigitur. Ovi- 


xandridesin Cotyis Thracum Regis. 
phonti parafito , qui in ZÉgyptum ex 


fta tria non fine ftupore convivis o- 


5 
mhibusvifa;appofitafunt. loviuse- 
nimperfuavem,& pinguiteneritudi- — 
nedelicatum facit, Galenus ad vo- G«ler. L3; 
luptatem, digeftionefa , & probum TeAlmemr. 
fuccum  gignendüm  pfzítantifi- 
müum;air: Mnefitheo ivy funt & zeo- 

Quoi, Hicefio facileexcernuntur; & 

noh multüm nutriünt;flavefcentium 
fubftantia rariot & magisputredinis . 
expers. Apud Hippocratem parem Por. 
in alimónia cum Dracone; Callioni- i. de intei, 
mo& Cucülo vimobtinet. Affus & 4047. 
fineiale màánfus ; nimia egerendi de- 
ideriàfedat, fi Kiranidi credendum; 

illitüm ; canum rabidoruro ; ferpen- 
tiumque moirübüs prodeíTe Dioíco- 
tidesprodidit. —Dorycinii vir;crü- 

dum ; tóftum ; elixuminfungere; as 

pud Nicandri fchioliaften legimus; 


ÀndTicvivsS XVL 


"De Sphyranafroe Sudr.. 
GP uyskNA ; Cuius preter Ovi- T5... 
Jdiüm nullum aliüm memíniffe; X VIIL 
perperam fcribit Plinius; nam iüter t^ — — 
Grcos Ariftoteles ; ex Latinis M. 4the. Di- 
Varro ineiinere; Atticis /:e5; ut !!/ ^7- 
Athenzusáffirmar ; (fignificat hoc; 
ut& coves ftimulutm aut ftylumiitem 
teli genus bello Perficó inventum) 
Latinis $ud;s , itapüd Plinium vide- 
inus; Gaza Malleolus , (ed malé ; Ro- 
inànis Lucius marinus Vocatur , funt 
quipto Oxyrincho ; quia acürninato 
eft roftro,fümunt. 

Duas ipfarum pofuit ffecíes Ron- 
deletius ex Oppiano ; fed tam diffi- 
miles ; ut ah ex eodera fint genere 
dubitaripoffit. Prix enim fquamo- 
famà capite ad caudam lineam ha- 
bet; altéaíquamis omnino deftitui- 
tut. Totidem & Belloniusianuit, 
quarum 4za Trachurüm colore re- 
fert; atque eodem modo fub ventre 
albicat. 4/rera fenefcens Mormyri 
laterales pi&turas colore affequitur. 
Q uaternz vix libram pondent, üt o- 
ptimePlinius magnitudine inter am- 
plifimosrarum fcripferir: vifitamen 
aliquando bilibres, Colore Afellum 
ziulatur. Roffrocítforis ccelato, in. 
extremo cuneato,nigro. Orevaldé 

reícif- 


Plin. H.N, 
L.9.6.2; 


Phn, H.N. 
1.32. c.11. 


$6 | 
tefcillo. cMaxillafuperior quz obtu- 
(a & brevior,cuminferiore,qua acu- 
ta & longior ita coit , Ut vix oris ro- 
ftrivefcilluram ullam diceres. Dentes 
utrinque habet ; in fuperiore maio- 
res,ininferiore minores. In ipfo oris 
hiatuunuseft , czterorum loagiffi- 
mus & acutiffimus, qui oreclaufo in 
foramen anterioris ac membrana- 
cex partis ita fuícipitur , ut extrinfe- 
cus etiam paululum emi neat. Lingua 
fcabracít, denticulisque afpera. L;- 
g£4, quz à branchiis ad caudam ufq; 
per latus deducitur ; & initio flave- 
ícit cum dorfo, fquammis parvulis & 
duriufculis , mira arte contecta eft. 
Denumero pipsarum Authores non 
conveniunt. 
cAldrovandi Sphyraga pet dorfum 
nigticat , catera ad amethiftinum 
vergunt, & eiufdem coloris maculis 
interftinguuntur. Lisea flavefcit;ru- 
berrimis infra fupraque punctis exi- 
guisnotata. Capuz ceruleum. Oculi 
& pianz pallefcunt. Coroblongum 
. eft, füb quadam veficula alba inclu- 
Aldrovand. (amm. — Pylorus à ftomacho confurgit 
de Pici. tam multiplici apophyfrum (cu coeco- 
LLCIL — rm cafarie intertextus , ut penitus 
- ftornachum contegant; nec à quo- 
quam numerari poflint. Fe/ab hepa- 
tis loco dextro latere in folle oblon- 
godependet. Folleg cinatura vento 
plenum oblongum, anteriore parte 
bifidum utrinque in acutum exeun- 
tem donavit ,. ne ad imum fideret. 
Spina dorfi raris vertebris coagmen- 
tatur. 
De/oco non eft quod multa dica- 
Opis mus. ZElianus dum pelagias dicit, 
Halieutl3 Stmyrxnas potius innuere videtur. 


7.169.  Exprefsé enim ex quo ille de pifcibus 
Apr feré omnia 5 zéveuei Xd) 97 Vouaigori vé- 
worm. Gregatim degere & Ariftote- 
les teftatur, & pifcatores compro- 
bant. Captis an oigo pA éeosi dida 
aiclew lubricis excidere membris , quod. 
Oppian. — cx Oppiano ZElianus prodidit , an 


i ide 43 competat , ex fuperioribus colligi 

Zang, POtelt. Nonfilletur,qui pro Sphyra- 
4.1. c. 31, P985 Smyrznas legerit. 

Quantum ad uz Romx ceu ple- 

beius negligitur,nec peculiarem ha- 


HISTORIA NATVR ALIS 


pud Athenzum seopipiorteg; cohgris 
effe, ame eie di avv y ew 4d) aieo ac y eue 
Ale dt nies; guftuiingratos , oriinfua- 


ves,füccum mediocriterlaudabilem. 


generare dicit : fed cum congri ex 
cartilagineorum fint genere, Philo- 
timoque dvcuomoyossoot dicantur, & 
Rondeletius carne effe candida fua- 
vi; quodammodo friabili , & Afelli 
carnemreferente, cuifimul cum Lu- 
po przcipuam authoritatem fuiffe 
Cornelius Nepos,& LaberiusPoeta 
tradiderint; quin Ceftrz lumbi cum 
aliislautiffimisobfoniis ab Antipha- 
nenominentur, vel librarios, vel A- 
thenzum artactum fuperius erro- 
rem commififle;verifimile eft. | 


AnTiCYLYS XVII. 
Decca. 
PvxNcrvM L 


"De e/tcu e Ariflotelis. 


pues quem Latini Acum vocant, T A 9. 
Grzcis longitudine & tenuitate XIV 


BeA orgy PaQic; A thenao A' GAeVilé, quafi s 


ne muco , dicitur ; funt qui gas25y UE. - 


Varinuscitat; & 8eso/nuncupant. 
Fzam eius duntaxat fPeciez; Sal- 

vianusagnofcit.Bellonius cum Ron- 

deletio dzz. INosde Acu Ariftote- 


lis, Oppiani ; & Bellonii agemusi 
Hinc autem Rondeletius illum pi- - 


ícem effe credit, quem Bellonius 
Typblinen ci Caciliam marinam ob Cot- 
porisfiguram , Plinii $pozdylem; Grz- 
corum vulgo Herophidiam; Mathiien- 
fes Gagnolam , quod quoties pifcan- 
tursfialios pifces precedere viderint, 
lücrutü portendi credant, vocant. 
Pifciseft longus , cubiti longitudine; 
digiti craffitudine ; totus fubflavus. 
Corpus utriusque fexus angulofum; 
oblongum ; àcapite ad meatum ex- 
crementorum íemper crafleícens; 
fexangulum,fed deinceps,ut tenuius 
efficitur, pro fexangula quadrangu- 
lamformaminduit. €apuz habet exi- 
guum , Rof/rtm oblongum, durum; 
necacuminatum. Extrema pars la- 


Athen, 1.7. bet conditurz modum, .Hicefiusa- | tiufcula exftat; riótusin altitudinem 


dehi- 


a——Á — — n A LA- 


Ie 


J] 


S — -——— — 7.77 A 


1 
Elan. H 


P UAE 


| 


GDe PISCIBUS. $P 


dehifcit; figura tubam amülatur, in | Scaliger vertit. Multe earum parturien- 


extreino tubz velutiforamez conlfpi- 
citur , tam pufillum; ut cum propter 
ipfius parvitatem, tum propter roftri 
magnitudinem anguftiamque ; he 
minimus quidem piíciculus ingeri 


poflit, eo veluti per fiftulam, ex hu- 


morealimentumattrahit. Qczifunt 


iamexigui , ut vix rniliimagnitudi- 
nemzquent. 2ranchbia utrinque qua- 
tcrnz, podexin medio feré corpore. 
De pizuis difpütatur. Salvianus cum 
Aldrovando unam patvarn & tenuif- 
fimam in medio dorfo ponit. Bello- 
nius cum Rondeletio duasin lateri- 
busjuxtabranchias, eam quz inter- 
gotamtenuem & exiguam; iíte ad- 
dit, ut vixnifi cum vivit; aut in aquis 


pepererit:à partu velita coit ut coa- 
luifle videatur; vel revera coalefcit; 
quod & in cxciliis ferpentibus tradi- 
tur , huicque oinninó tribuendurmi 
eft ;, qiod dehifcenti propter multi- 
tudinem ovorum utero ; adícripfit 


Plin, H.N. Plinius: ex Atiftotele ; malé de eo: 


deni vertit Gaza; nec melius ZElia- 
' nusdeprompfdit. A'; o»vj avmdv axe9 g m- 
Xlem Jain yavqed «Ao TOV er ideft, ut 


tes difrumpuntur ab ovii, Quid fibife- 
queritia verba velint j qj cree v2 Qa- 
-AatySA Qs do AEn rV TtM » (eb) «6A vuv [BeAóvuv, cn- 
Tile: 39 «9c auTH» xg) TIG Syn QU yen. 
Fatus circa parentem quafi phalaugta cir- 
cumfuft[unt. — Ttaenimparit, ui 


Scaliger " 
[.6. c. X6. 


Ttaenimparit,ut el adba- Athen. Dia 


reat fedi tetigeri fugiunt, difficile eft Pm l7. 


dicere. —Denjuin cibo e Mediciza di- 
xiífe fufficiat, Carnis effe durz acíic- 
ca eoque difficulter concoqui. Un- 
de Hicefio 4v. o. boni fucci; & com- 
bufti cinerem in potu adftillicidium 
urine à Galeno commendari. 
PvscrvM 1L 
£De eden Oppiant. 
| À CvM Oppianiab Ácu Áriftorc- 


TAB: 


lis debere diftingui , tüm quod xTv, 


hic dentatus fit, tum quod rima de- 44.15.16. 
fticüatur;oftendit. Haud in multam r7. | 
magnitudinem excreícit , feni vix li- Aldrov.de 


brampendeat. Vidittamen & trili- 


Pfcib.l.x. 


brem Salvianus. .Zeztre eft plano; 634.. , 


candido & argenteo; reliquo corpo- 
re quodammodo ob lineam é fqua- 
mis contextarm utrinque protenfam; 
quadrato; reliquis partibus lzvibus, 
& fineíquammis. —Darfo czruleo ad 
virideinclinante. Rof/fruz habet acu- 
tuin,tenue,longum & durum ; utdit 
Athenzus. Capuz triangulare viride. 
Interiorem ezaxillam fuperiore lon- 
giorem, & in mollem quandam fub- 
Itantiam, degenerantem: Dezresü- 
trinque parvos & frequentes. Oculos 
magnos,rotundos; lutceos ante quos 
incatus. ad audiendum vel odoran- 
dum triangulari figura obfervavit 


Rondeletius.Brapchbiefunt quaterna — 


duplices. —Pizs4 ad branchias dua 
parve ; duz aliz fub ventrebreves, 
quas rurfus alia fequitür,longé à po- 
dice ad caüdam fe extendens,e cuius 
tegioriein dorfo alia. Cauda brevis eft 
induas pinaulas terminata. —Pedex 
honadmiodum confpicüus. Rzzamil- 
lani quafi Ariftoteles Acui tribuit 
circa podicem huius Acus forisqui- 
| dem cenfpicuam effe , fedintus mi- 
himé videri ; Salvianus author eft; 
Rondeletius diligentiffimus omniü 
H circa 


$$ 
K circa Acum indagator eius non me- 

mi nit, Parresimteriores, ventri cal um; 
hepar, inteftina, qu& appendicibus 
carent,longaliabet. Hepat veficula 
fellisoblonga adhaeret. Cer angulo- 
fum eft. Inarenofis,faxofisque locis 


ó piatti - zr 4 E74 3 
Pad degit.Solemne ipfis 0T KOATU diTUs C«- 
W6og — georyua ddnde fimum reris effugerint, 


iterum £everti, & dum ira velut pet- 
citiid dencibuslacerant, in laqueos 
iterum inipingere. Carné eff dura & 
ficca. Frixüs & omphacio velfucco 
£naliaurantiiirroratus edi folet ; nec 
ingratus palato invenitur. 

Acvs Miwomn. Bellonii Lacérzzs 
eft,feu Saurus Acubus [milis Rondele- 
tio, Pifciscft marinus, pedis magni- 
tüdines A&cubus brevior & craflior. 
Rófirà acutiore fed breviore & fur- 
fumrecurvo. Dezfium loco maxillas 
ferratas habet. Bragchias quaternas, 
feptein etiam; utin fuperiore, quem 
Bellonius Maiorem vocat , fuperné 
acinferné & in cauda propendentes 
pinmulisihisyoculis, & ante hos forami- 
nibus, ventrisque fquamis aclineis, 
qug ventréferé quadratum efficiunt 
firmátque, Acubus eftfimilis;carnis 
fubítantia , & pofteriore corporis 

arte Scombris.7zzraventriculus eft 
oblongus. Igreffisalonga gracilia;in 

yrum convoluta. Heparlongum ru. 
beícens:fel & [pez nigricantia. Cuius 
Aldrovanduslcone dedit, toto cot- 
pore fubviret; maculisexamethifti- 
no & czruleo mixtis , in dorfointen- 
fius,in pe&toreremiffius variantibus. 
Raruseft, & in infüla nomine Liffa, 
olim Phuna affatim capitur. Inde fa- 
litus navigiis transfertur, & maximo 
quzftu divenditur, | 


Antficvivs XVIII. 
"De Fabro. 


'TAg. E^? ER pifcis, fzu exinde quod om- 
XVIL ^' 
L2. periantur, refte Salviano, feu pro- 
Aldrovend. pter. rnültiformes dorfi ac ventrisa- 
de Pii. culeos atque varia capitisoffa , qui- 
Lt62$. bus fabrilia omnia inftrumenra re- 

prefentáturifea ab atrz fuliginis co- 

lore, quod tamen, fi ex Oppiano de- 


HISTORIA NLATFRALI$ 


tinere fcribat Plinius; rotundum vel Pls; H.N 


nia fabrilia infttumenta in eo re- | 
| offibus quàm plurimis, variis, angu- 


fumptum eft, Coracino potiustribii 
debet; ita dictus eft. , An yaxsdoclit» 
quod Salviano placet ; dubitatur. - 
Cum eum Gadibus principatumob- 


otbicularem ; Athenzusfaciat. Si ^9. 1$; 
eft; utique & feu Jupiter dicetur, 
nam & hoc £ ya; ««g- nomen eft, feu 
à yanxiv; formatum ; feu quod forté; 
ut nunc fit , olim etiam in templi 
lovis tanquam facer füfpendere- 
tut. Quidam xeisitag. nuncupant, 
an propter maculas laterales , di- 
gitorum Divi Chriftophori ut aiunt 
veftigia, vel quod eum quem juffu 
Salvatoris Div. Petrüs cepit ( macu- 
]z predicta numifmatis illius quo- 
dammodo figuram exprimere cre- 
duntur) opinentur , nefcio, Ro- 
mz Citula, Liguribus Rezula, Hollan- 
dis Gallus marizus dicitur. Qui Chal- 
ciden , Acanthiam vel GCitharum; 
vel Porcum marinum effe judicant, 
falluntur. Przs enim intet viles piz- 
íciculos à Columella; ab Ariftotele 
inter fluviatiles reponitur. 4/rer car^ 
tilagineus & rotundus. —Citharum 
pifcem inferius dabimus. Porcusin- 
ter magnos pifces recenfetur. zajQu - 
Hefichiiidemforté cum ifto. Cum 
necinter 445646; qui una párté can- 
dicant ; nigricant altera, nec inter 
planos , à quibus oculorum fitu di£-- 
fert , referri poflit, bené inter latos 
cenfebitur , quamvis maxime com- 
preffo ac plano fit cotpore. | 
Coloris cft varii. Capuz & dorfum 
obícurafunt,pinnz nigricagt , latera 
partim ex caeruleo virent, partim 
aureafunt. In medio corpore.ma- 
cula nigra , orbicularis , vel ovata 
nummi minoris magnitudine, colo- 
re cclefti , cum tribusimagunculis, 
figura quodammodo Hippocampi, 
coloreaureo,vifitur. Squammis tam 
exiguis tegitur, tenuibusque ut nifi 
digitofcalpasvixappareant. —Capwt 
ipi compreffum , extenfum,offeum; 


lofis,tenuibus, atque perlucidis con- 
ftru&tum , maculisquibufdaexiguis «. ^ - « 


| parpureis exornatum. Lizeaobliqua 3 


à capite ad caudam ducitur. Oslatif- 
fimurplurimum hians, edentulum, : | 


eti 


etfi quodammodo dentatum pinxe- 
ritBellonius. Oculi magni, rotundi; 
aurei. Brazchie utrinque quaternz, 
quarum offea opercula in. aculeos 
definunt. Pizz4 dux mediocresad 
branchias , duxquealiz in anteriore 
ventris parte pauló longiores, acin 
quinos velut longos pilos aut fetas 
porcinas degenerantes, ab ano rut- 
fus dux alix quarum prior pars quin- 
que duntaxataculeis conftat ; altera 
multo longior, & ad caudam feré uf- 
que extenía;aculeis caret , in dorfo u- 
nicatantum & magna, ut qux pauló 
ante medium doríum exorta;ad cau- 
dam ufq; feré extenditur, figurahuic 
pifci propria, &aliorum pifcium dor- 
fipinnz diffimilis. Primumnamque 
in longiffimos pilos eius feré modo, 
quàm inanteriori ventris parte con- 
Ípici diximus terminatur ; deinde 
plurimis robuftiffimis aculeis inter- 
textisarmatur; poftremo aliis etiam 
aculeis ofleis multó brevioribus; bi- 
fidis atque recurvis, fecundum eius 
exortumin dorfo prezmunitur. Pars 
ventris utrinque offibus inftar acuti 
cultrifecantibusfirmatur. Caasda in 
unam pinnam definit. —Feazriculum 
habet mediocrem , gulam manife- 
ftam,inteftina parvatenuiusin gyros 
convoluta ;inter qux ova rubralate- 
re Rondeletiusait. Heparcandidum 
fine felle, lienem rubefcentem exi- 
guum;mefenterio harentem, Cordis 
pars infima rubet, fuprema & media 
€x albo rubefcit; quod in paucis pi- 
Ícibusfpectatur. | 
Oppiatt. In faxis eum degere tradidit Op- 
galicut AX pianus,in Atlantico & Gaditanoge- 
J43* ^  perofiffimis pifcibus adnumerari 
Columella. Ita carnivorus eft,utnec 
alia maris purgamenta fpernat. An 
ciftridor competat, quem Chalcidi 
Ariftoteles tribuit , ita ut pro 442447 
- «xAxdslegatür, quod Aldrovando 
placet aliis judicandum relinquo: 
mihi, cumbráchiarum opercula tam 
horrida habeat , ut dimota fonitum 
edant, & veró plurimi ex pifcibus 
42v doxdoan Qovijy 75 celer và» Beorysrlov (1 
n2w0didecjS ói ian) Poc quod vox videtur, 
attritu bragchiarum quippe. loca pinea 
— Junt emittunt veriimilevidetur, So- 


Lie 
| 


pé PISCIBUS. 


$5 


| livagus cft, & ere&tus; non paíle- 

rum more in latus. converfüs na- 
tat. | 

:. Reputatur inter pifces carze fatis 
enera & friabili, concoc&tu facili , & 
bonifücci Apud veteres in mul- 

: Columella 
ta fuifle xftimatione ex Columella hIS 
dum dicit , 44zlaztico pafcitur Faber: 5 is.— 
qui e ie noflro Gadium municipio , q€- plin. H.N. 
nerofr]frimeis pifcibus admumeratur , eum- 1.9. 18. 
que prifca confuetudime Zeum. appella- 
mus, didicimus. |Cumob corporis 
tenuitatem , commode affari ne- 
queat , autfritum & omphacio aut 
aurantii malifuccoirroratum, autin 
aqua & vino partibuszqualibus,o- 
leo, fale , benequeolentibus herbis 
atq; aromatibus elixum comedi, Sal- 
vianus tradit. 


CaPrvr Ill 


2De Prfeibus. [axatilibus 


— levibus. 


VNICVS. 


"De Alaudizs €9 Pholide. 


[5 Saxatileslzves,Alaudz dun- TA s, 
taxat , cumiisquiadeaspertinent X VII. EN 
Gutturofo nempe pifce, & Exocato A/drovand. 
Bellonii;& Pholis reperiuntur. de Pifcibus 
ALAVDAM duplicem facit Ron- /.1.c.4it, 


deletius , Criffaum 8z mon Crifla- 
"m. | 


lla corporis fpecie Scorpioidi 
admodum eftfimilis.. Colore fufco, 
multis maculis partim rotundis, 
partim oblongis & tortuofis no- 
tato ; tenui, lxvi & lubrico , ore 
parvo. destibus anterioribus fer- 
ratis , pofterioribus exertis , o- 
culis parvis cxruleis, in vertice dum 
vivit ere&a eft crjf£z , mollis & cx- 
rulea.  Piggs ad branchias latz 
fed breves ; ia ventre parva: & te- 
nuces. Podex non procul à bran- 
chiis diftat , à quo pinna ad cau- 
dam protenditur , alia in. cervice 
ad caudam continua.  Peritogeum 
ex nigro viride eft, Cor angula- 
) : y: tum. 


ARTICVLVS 


TA. 


5 HISTORIA NATURALIS 


tum. —Hepar exalborubet , à quo 


«ll vefica pendet , perfpicuitate 
ji coloris jucunditate fmaragdum 


D 


referens.  Jteffina lata funt , colo- 


ris lutei. Ob parvam branchia- 


rum fciffuram fat diu extra aquam 
vivit. : 
Carneeft molli fed ob parvitatem 


negligitur. 
Ad hanc Pifcis GvrrvRosvs 


XVIII. di&us referri poteft. Nigricatqui- 


3: 


T A5. 


d» 


"LAB. 


dem feré undiquaque : fed & pun- 
&is cxruleis diftinguitur , & color 
luteus per totam fuperiorem dorf 
pinna partem , circa branchias & 
fummo ventre vifitur. 

Littoralis eft , & foramina lapi- 
dum aut zdificiorum littoralium 
fübire folet , vel carne vafi inie&ta 
mox exempta capitur. 


ALAVDA NON CRISTATA;! 
XVIIL eapite eft patvo & rotundo , ore & 


"oculis patvis ;. dentibus anterioribus 


ferratis, pofterioribus longiufcu- 
lisácutis , exertis.  Piszulz duas 
habet ad branchias , duas in ven- 
tre, aliam ftatim à capite ad caudam 
continuam, item aliam à podice ori 
fatis propinquo ad caudam ufque 
du&dam. 

Caudainunicam definit faxatilium 
more. Maculemultx mediz corporis 
parti afper(z funt. 

Aqua, muco, parvis Atherinis & 
Aphyisvefitur.. Carnisfubftantia & 
mollitudinecriftatzpar. Inpetra- 
rum rimis degiz , hinc nomen Perce- 
piere fortitus eft. | 

Huc & Exocztus feu. Apo- 


XV.7.8. N15 Bellonii , quicum Vrticisplu- 


rimum dele&etur , & iftz circa 
littora inter cautes hzreant , ma- 
ri profundius mergi recufat , in ru- 
pibus Bononiz , in cavis cautium 
quieícit. 

Speciesillarum funt plures, qua- 
rum una Crifíata eft Maffilix fre- 
quens, primo afpe&dtu Gobium re- 
ferens. Cure glabra obducitur. 
Vulgus Glizos vocat, colore eft fub- 
ruffo , ut Scorpzna multisaliis co- 
loribus confufo,  Dezzes habet ut 
Scarus, firmos, continuam tergo- 


P tT 


oe EE e - P OE ne B d 


ris piuzam , acneício quid fupra aei« 
los, quod veluti à pellislaxitate pro- 
cedit, laterum pinnas inverfas, duas 
fub ventre duabus tantum cirrhis 
radiatas. —Crif/4ti caput ad Cha- 
mzoleonem. accedit, in cuius ca- 
cumine pinnam Galli criftam refe- 
rentem videas. - Dentes habet an- 
teriores acutiflimos. | 

Cauda pinnam ; & laterumrotun- 
dam, fub fterno duas ; alteram in 
tergore continuam , maximé la- 
tam.  Brancbias tectas, & parvo fo- 
ramine pervias, fed & detecta qua- 
tuor numerantur utrinque, 
integitur laxa , multis coloribus ut 
Draco variegata. Chamas & con- 
chylia conficit : fed & urticisinter- 
dum pafcizur. Triduum vel quacriduü 
absque aqua vivit. 

Tertium. Exocati genus, pifcatori- 
bus Byzantinis G/zi , aliis Chbelidonis 
nomine venit, 

Raró fex digitorum longitudi- 
nem, & duorum pollicum craffitiem 
excedit. — Squammis caret , & licurae 
melinz cyanez & fulvz per tergus 
diffunduntur. Pizza tergotis con- 
tinua eft &z mollis, caudz & laterum 
latz,variicolorisomnes. —Brazchise 
funt contectz Spinea exterior, utin 
Dracone marino , duobus aculeis 
obfirmatur:fed abeo diffidet, quód 
quilibet aculeus duobus ferratis 
denticulis repandis & aduncis ful- 
citur. Caput habetpolymitum , 0s 
grande, inferiorem zzaxil/am latam 
& planam. | Des£es Glino prioreali- 


quantulum minores. Dum fcindi- 4j/for. g 
tur , branches non oftenditintegras 44.9... 
fed rudimenta coloris pauló ma- €" Scalig. : 
Non 541g. m | 


gis rubra quàm in Murzna.. 
malé ad Baf///ftos Oppiani referren- 
tut. 


N 


xg) gevemu xaDwmso Sxaus. Im circuitu 
eius i concrefcit »acftt quaficubile. An- 
tipoli & abItalis Bavofsvocatur. A- 
lauda pauló maior eft , dorfo fufco, 
cutelzvi , maculofa, ventre pallido. 
Pinnis aliisque partibusáfüperiori- 


Nec 


- 


busnon differens. 


Cute | 


Pnuorris àmuco ita dicitur, TAB. — 
quememittit. e£&Ndleni eCazomrv, XV IL. 4. 


Meer Jémidl. || 
e ——— | 
/, : 
", /) 
ee Sov Rolbaet. 
i 
/ Meer A 4. | 
d haud | 
-—— ] 
«] 
l 
] 
ASdiwalb 
E 
Cuculus ) 
! 
| 
| 
l 
| [ 


Hanno art , 


dile Meer Brofoen- 


3 


| 
is » l 
ZXUNR 
f. y 21 EN RNRS NS 
Me vae? » MS 
—— L3 lC MEM c EL adr 


DE PISCIBV$ 


Necabludit ab his Scon ? ops 

Rondeletij fic didus, quod capitis 
forma Scorpioni marino fimilis fit, 
totidemque fupra oculos apophyfes 
licet molles habeat. Galli Leporem 
marinum, quia reftrum terreni lepo- 
tis c1; fiveJciffira admodum fimi- 
le habet, nuncupant. Differt à Scor- 
pio dentibus, quos ferratos quidem 
habet , fed tenues & denfos admo- 
dum,& in fuperiore maxilla duos ex- 
ertos, ab eodem & Galerita pinna 
dorfimagnitudine, duabufque eiuf- 
dem pinnz nigris maculis diftingui- 
tur.Littoralis eft, muco vefcitur & 
aqua. 


Vedstedestute stesse tete etn ree 
| Tirurus IIL 
*De Pifcibus Marini Litto- 


Jr 
Triglas Graci yeeolifas coghomis 
nenninimediorelinquo. 

Due ipforum funt genera. Alii (un 
Barbati, quos yasc/idos VOcant,quiqué 
fola fucci bonitate; fiquidem alii al- 
ga, alii carne vefcuntur, differunt. 
Vnde Lstarii apud Plinium nomen. 
Imberbes alii, quos quidam aeydvec, 
veAyóhue Sophron, & quidem, ipqa- 
Aeríusc quod. vmbilicus podexveaut 
magis quam aliis congeneribus pa- 
tet, aut minus rotundus eft ; ivdis/ue, 
quodinfümmo mari natantes tran- 
quillitatem promittant , nuncupat. 
Daritales Salvianus negat, nulluni 
alium ex veteribus eius meminifle, 
perperam pratendens, Xenocrates 
enim faxatilem barba deftitui in- 
nuerevidctur , dum pelagium de- 
ícribit. Mullaftros re&e- dixeris, 
quorum alium imberbem , alterum 
àíquammis afperum  Rondeletius 


facit. Figurz eft rotus oblongiufcu- T4vetalé 
«| lx, magnitudinis mediocris; binas li- ^" 54774: 
N THEM Plin. H. N. 

bras raro exuperare , apud Plinium ; 
| habetur, quadrilibrisSeneca , fex li- 
De Squ ammofíis 72012 pla- | brarum Iuvenalis meminere. Si ve- 
- jrum eft o&toginta librarum in mari 
mu. | rubrocaptum, vt Lucius Mutianus 
j apud Plinium prodidit. Alterius is 

AnTicvrivs L generis fuerit neceffe eft, dorfo re- 
3 | pando, vndex/oa; gibbofas Epichar- Oppies 

9 De Malo. rus in nuptiis Hebes dixit , ventre ^ 

| plano albicante , cztera purpureo, 

25 On minus bené primuni |hinc joe eo. Mullorum apud 
NEA Mullinterlittorales pifces | Oppianum. Matronus Parodus ya- 
NA locum dari , quam Scaro ; esae» colore miniaceo fecit. $4íam- 
e32!inter faxatiles datus eft, 


ralibus. 


o 


Vom rupem coco is 


Car»ur I. . 9. 6 18» 


TAs. 
XVII, 
i$. 6. 

| "l'as. 
XVII, 4. 


b gzzi 


(calcei erant quibus priores Aiba- 


4.9. 6,17. 


norü Reges, poftea patricij vfi funt ) 
quod Feneftellz tefte Plinio placet; 


| Plin. N. quam àmollicie invenit. Servitutis 


eftindignatiffimus ; ut Columella 
loquitur, & in pifcinis nihi] vel pa- 
rum faltem crefcit. Grzcis 7o/yos non 
TEbyANus &C rey quod de fcemina fu- 
mendum eft, quod ter pariat. Hinc 
Oppian LS Tg jyovorm £graopuse *yoríjes dicit; 
vocatur. Cretenfium vox. xegjyasu- 
 wapmó ex Greca & Veneta com- 
pofita eft. An yeilu dicantur, quod 
Hetychius innuere videtur , cum 


| 


viredinem vergentes, virgis quibuf- 
dam paralellis infignitz. —Si vivus 
defquametur, colere fanguineum for 
tiri, hinc yextéss apud Plutarchum; 
& £ay9oyo?e apud Nauficratem no* 
mina, Maffurius author eft. Morzuazz 
verficolori quadam & numerofa va- 
tietate fpectari , rubefcentiumque 
Íquammarum multiplici mutatio- 
ne pallefcere , vtique fi vitro inclu- 
fus fpecterur , à Seneca & Plinio 
La pto- 


ó2 
proditum eft. — Caper habet repan- 
Vo i dum, mulcis velut cancellis aureis 
mis. &, exornatum, in quo fpnam Cani fimi- 
L9,17. lem, quz renibus appofita; miro fit 
| remedio, Marcellus Empiricus affe- 
rit, 0; parvum , edentulum, oculos 
mediocriter ruffos, in Aldrovandi 
ex Hifpania miffo, nigricant. Duo 
cirricütaceialbi in quibufdam ; in 
nonnullisrubri , molles ; rotundi; 
longi ; atque barba fimilitudinem 
gerentespropendent, —Bragchieu- 
trinquefüncquaternz ad quas pin- 
nzíünt duxaureicoloris,in ventre 
totidem candidz; à podice rurfusa- 
liasintergore duz, prior ex firmiori- 
bus, pofterior mollioribus aculeis 
conftat. 

— Cada rubet, & in lunatam pinna 
degenerat , ac propterea laterum 
pinnas,velutinacutum tendere Bel- 
lonius autumat. Zg£eríora fi fpectes, 
gula eft parva. F'eztriculus cuminnu- 
merisappendicibusitidem , bepar ex 

slg,  alborubefcit, Sp/ez exiguus cft &c ni- 
Exw(. — gricat. Scaliger, finiftro illud ventri- 
226.1. 1;. culi lateti adiacere , dextro hunc, 


fcribit. Iz2e/fiz4 funt mediocria; cer | 


triangularc. 
Qua buic adfcripfimus Minori quaque 

Salviani CMullocamveniumt , hoc difere-. 

pat, quod purpureo. pingattr , aurem. [i- 

weis careat , e- lituris quibufdam ff^- 

vis ac liventibus notetur , e [quammis 

azodico contatdu decidum wefliatur. 
Pi.H.N. "De Loco ambigitur inter Autho- 
Lg.c17. res. Septentrionali Oceano & pro- 
xima occidentis parte gigni Plinius 
dixit: Galenofunr pelagii, Oppiano 
modo xSawaAGer map cxyraMOim véuovrou 
bumilia prope littora degunt: modo in- 
ter faxatiles cum Seneca referun- 
tur; nec abludit ZElianus; aeres2ec 
ci à loco; quem incolunt nonnulli, 
wivegc Aeld. s) gadac WiHHta Ci rara 
£übercula , afpera illa habere , fcri- 
bit. | 5 , 

' Perincerta marisfpacia vagari ; & 
circalittora, corundemque faxa , vt 
plurimum vel quofdam duntaxat 

-- degere, vérifimile videtur. Sane 
lian. B. imberbem inter faxatiles numerat 
4h26. Xenocrates, & Cantharo acgeg U1- 


JElian.H. 
Al. 2.6. 41. 


HISTORIA ACATURALIS 


! buit ZElianus; mirowei del Xempnoi up- ODpidm. — 
| peines petris femper afperus deleifasur a- BalL3.ve 
| pud Oppianum idem: quam tamen 349: 
| littoralibusannumerare Azriftoreles dg 5: 
nomdubitàvit. ^ — ial ^01 | 
Procreantur & in marinis lacubus; yarro n. R. 
detinuit&zin vivariis Hortenfius ad 13.517... 
Baulos, & maiorem fibi habebat cu- | 
ram, neipfius efurirent Mulli,quam 
Vatrofe habere profitetur, ne füiin 
| rofea efurirentafiai. Gregalis elt 8c 
autumno viget. —Pamphag: iunt, & 
preter coenum, unde ipfi Sargus;co- 
mes; oflrea, algam, & conchas, qui- 
bus apertis inhiant; pifcium & ho- 
minum cadaveribus vefcuntur , & 
AG. 7r oic pepaancphévoie ag) XaxócMoig QIAQ- . 
dua, Hragts fordidi[[renis ei» maleoletibus, Obpian. 
adde betarum folia , dele&tantur. P4^^5: 
De cadaveribus apud Oppianum ps m 
& /Elianum legimus , & videntur A26. a3 
idpugnz navales & naufragia , qua e». c. | 
magna copia fubfequifolent , Kit- 42. | 
tershufio declarare. ^ Antiphanes Rirtershaf 
tamen inter Helenz cibos , quod 44 Oppiame 
homines non infectarentur pofuit, ^^ 


Pifcesinfectarinullum dubium Or- er. [ 
phum ése inquit Oppianus, 3. y.188. 


Vefcttur lepore sarino unum fAWIUm. Ayiflot. H. | 
Animalium ut. non intereat. gnullus. pi- A..9.c.37« 
Jets» temerafcit duntaxat eb ingratior vi- | 
liorquefft, verba fanc Plinii. — Dum Plz. H. N/| 
itaque carnivorum Ariftoteles ne- L9. Vg 
gat, exiis, qui vel praeter carnes ni- € 
hilattingunt; vel viva tantum maris 
animalia venantur ,-eximere vide- 
tur. ; | : 
Tergarereanno conftans eft Áu- 
thorum opinio, his certe toties fce- 
tura apparet. Ariftoteles iz «à z»- Arift. 8.4. | 
Ae di oye ciXlav WW) wo xpovo? OUAog l.6.6. 17» 
dusvgde Sem, in ceno, itaque fero parere, 
diu enim fricidum eft , addidit, folus 
J£lianus apud Aldrovandum , fte- 
rilem reddi poftquam terpepererit, 
natis in utero vermiculss , qui fe- 
men exedunt , prodit, quod mi- | 
hi nondum apud eundem inveni- | 
re contigit. Azzipatbiam cum lepo- | 
re marino habereex precedentibus 
cognofci potuit ; addit Aphrodifzus 
'Torpedinem, cuius viribus ftupefa- 
&ivisifta refiftere credirur. | 
3a Infignis 


los 
ku feu precium, fcu coquos feulan- 


ces confideres. X Argenti pari pon- 
dere fx piusá privatisetiam Q uititi- 
bus emptum; cum pedis lungitudi- 
N. nem füuperaret, lovius prodidit. 4/7- 
Pin. H. N. pips coloy Claudi Principe vnum. otfo 
19.6017. uillibgs aummum,id eft, quadringen- 
tis plus minus Caroleis, zercatiss eff, 
Macrob, licet magisluxuriam zfítimare,quod 
Saturnl, Pliniusfuis témporibus neget facile 
3416.  Mullum repertum, qui duas libras 
excederet.  Crifpinus /Egyptius 
' ex fervili conditione ad equeftrem 
dignitatem Domitiani indulgentia. 
evectus, ^: 


Woeah 07000 Mulmm fex milibus emit 
j Satyr. qa AEquantem fane paribus feflertia 


libris: 


! Seneca. p. Publ, OGaviusingétis forma ( qua- 
pifl.96. tuor pondo & ad felibram efle aie- 
Suetonin. bant (à Tiberio Cefaré in macel- 
Tiber. lum miflum , quinque millibus fe- 
tertiis mercatuseft, Idem ties, tti- 

ginta millibus nummum vznifle, 
$raviter conqueritur & annonam 

macelli Senátus árbitratü. quoran- 
nistemperandami ceéníet. Nec fatis 

foluta luxuria videbácur, nifi & coci 
inaximo conducerenturpretio: Re. 

lin, n. N. f^tatio bac inquit Plinius aufert zrans- 
kg. 17. "Verfuemanimum ad contemplationem eo- 
"um , qui in conque[flione luxus , coquos 
eni frnaulos plurts quam. equos quirita- 
bant. At nunc cocà. triumphborum pre- 
gius parantur, ef» coquorum pifces. Nullu[- 
que prope iam poortalis eflimatur. plu b, 
quam qui perihi]]ime cenfum. Domtni 
mergit. Lances quibus inferebatut, 
Chryfendeta Martialisvocat, vel cru- 
 [1tisaurcisornabantur; velgemmatz 
fueresgemma auro conferta & con- 
Tura, clt tenebantür , vt Turnebus ex- 
Ady.L14« plicat. Non eadem tamen omnibus 
£3: praítantia. Polluci lenici maxime 
placent. | A&ioSyncero qui ad ru- 

pes Herculeas capiuntur. Nauficra- 

ti /Exonici: ZExonia Magnefix urbs 

eft, fed Cratinus eos improbat. Ar- 

. cheftratus laudat Tichuntinos; Ti- 

chus caftellum prope Tachinam 
Campiz oppidum eft; Corficz & 


- Mattial. 
1.2. 


D£EÉ PISCIBVS 


Es infignis eft prodigo veterum la- | Taurominitane rüpesá livenalecc- tuvetial; 
Satyr. 5. 


z 


lebrantur. 

Perothus przftantiffimos in mari 
Tyrrhenoiuxta Corniculü ; & Tar- 
quinios capi prodidit. Iovius Roma 
hyeme & fuburbano mari captos 
maximé przdicari; Ligufticis , Ve- 
netis , & Neapolitanis non eam fa- 
poris gratiam effe; quanquam mül- 
to grandiores in convivia veniant, 
fcribit. 

Sed & longius à littoribus captis 
fua quoquegloria. . Purior cnim a- 
qua in caufa ; corporis rubicündus; 
igneus , aureufque fulgor argumen- 
to; Magnas parvis gulz proceres 
praferebant, fcu propter maiora ca- 
pita, & iecinora;fummopere iftà ex- 
petita ex Galeno habemus: feu quod 
itafuübrilioribus pabulis placeret;fíeu 
vt inexplebilem gulam preciofiffi- 
mo obíonio explerent; quas Philo- 
xenum Poetam apud Dionyfiuim fe- 
cifle legimus,  Heliogabalus non 
integros, fed quod przci; ue ftupen- 
dum Lamptridíusfcribit, barbas co- 
rum plenis difcis; palatinisfuisappo- 
fuit. / 7 A US 

Decarhis qualitate inter fcriptos 
resnonconvenit; Xenocratesobs 
foniorum przftantiffimum ; f(toma- 
choidoneum ,origratum; boni tuc- 
€i; carne plana ; difficilem ad cor- 
rümpendum,mediocrem ad éxcer- 
nendum pronunciavit. Celíus me- 
dium inter duras & teneras carnes 
habentes reponit. Diocli , Philoti- 
mno & Pfello difficulter concoqui- 
tur. Duriffima eft & valde friabilis; 
boninuttimenti,fi bene concocta 
fuerit; Galeno. Apparatus ad Oc- 


Galeii. dé 


Aliment. 
facult. L3s 


Achias L, 24 
6179. 


conomiam pertinet. O/ Parum vi- Senécd 
debatur recens Mullus , nifi qui in comvi- Quaff. 
va manu moreretur.Vitrei ollis inclufis Natur.la 
offerebantur , e obfervabatur morien- 3 1T: 


tium color, quem dn multas. mutationes 


mors lIncfante fpiritu vertit. Apicius ad: 


omne luxus ingenium mitus, info- 
ciorum garo (nam ea quoque res co- 
gnomen invenit) necari eos pracel« 
lens putavit. 
Venit & inter Rezedia. Sanguiriis 
& hzmorrboidum fluxus promo: 
vet. Sxpe fumptus oculorum aciem 
hebetat; 


Impoten- 


tia ytrilis. 


/ 


Aldrovat. 
Biflor. 


64 
hebetat. Vinum in quo fuffocatus 
eft inter virilis impotentia caufas, 
numeravit Trepfiates ; nccmulieres 
fi biberint concipere; ideo Dianzin | 
facrisoffertur. Affus torminofis pe- 
culiaritet prodeft , à Tralliano dy- 
fenteria hepatica laborantibus pra- 
fcribitur. Carnés'excapitibus deco- 
&x& cum mellefuby&z , ani tol- 
funt vitia. Percuffis denique à Pafti- 
nacacum lafere medetur. 

ÍMsERSEM duplicemnobis de- 
fcripfit Rondeletius. —Prier, quem 

Occitani Zzbriago àrubore,quoc- 
brioforum facies inficitur, vocant, 
ratus eft , veteribus parum notus. 
Hirundini & Cuculo corporis /£gura 
fimilis, colore magis rubro , capite 
magno ftellulis czlato. — Ocu/;ma- 
gnis; Ore parvo, edentulo pars infe- 
rior Cinnabaris coloreinficitur. Os 
branchias operiens in aculeos ad 
caudam fpe&tantes terminatur , ad 

uas pinnz dux funtrubrz cum ap- 

pendicibus aliquot; in ventre duz a- 
lix. Cure afpera &c rubra iri dorfo & 
lateribus contegitur. Peztre eft can- 
dido, ad quem é dorfo lincz multe 
ducuntur. A capite ad caudam 
dorfo xnedio acutorum officulorum 

ordines;cavum efficiunt ; é medio 

pinna rubraaculeisferratis conftans 
erigitur ; quod non nifiin Sagitta-! 
rio videbis; quam alia velutie mol- 
lioribus pilis conftans fequitur. Cas- 
da tübra eft Scorpionis caudz fimi- | 
lis. entriculus parvus cum multis ap- 
pendicibus. Femrer vere multisovis 
diftenditcur. WV 
Alter à fÍquammarum afperitate; 


"ffer nominatus, corpore cft breviste- | 


reti, digiti magnitudine, colore minij 
velvaldepurpureo. Capire, branchbis, 
pina deícripto fimilis, fguammas ha- 
bet parvas,ferratas, oblique fitas, à 
capitead caudam lineam ex fquam- 
mis contextam, piz94s ad branchias 
extra candidas , intra ex viridi ni- 
grefcentes. Feztriculum cum appen- 
dicibus paucis parvum , bepar candi- 
dum, & (ine felle. Splezezz parvum ex 
tubronigricantem. | 


Diverfusab hoc 4/drovandi afper | 
Mullus eff , vtpote totus fere ruber, 


Dt m ———»^^———— 


HISTORIA NATFR ALIS 
capite aureis cáncellis ornatus j in Picium E. 
verticeaculeatus,dorfoplanus &ras 24642. —— 


Íper, ventre candicans , branchia:- 
rum czruleis ftriis pictis ; cetera fla- 
veícens. 


Axrricvrivs ll. 


De Hirundine £9 Cuculo. 


Vaenamfit Grecorum Hirundo, T A5. 
(eu vt illi vocant yexdw» ambigi- XVII. 
tur. Rondeletius eandem cum Z4- 8.9. — — 
cera Plinij, quod no&u luceat, fa- Plin. H. N. 
cit, & in Plinij loco tranfpofitionem ^9.c 16. 


arbitrantur. Aldrovandus eum pi- 
Ícem effe, quem pro corace five cor- 
vo Salvianus, pro Lucerna Gefne- 
ruspofuere; iudicat, & Hirundinem. 
Plinii ab Hirundine Graecorum di- 


ftinguit , illamque Rondeletii Mu- 


gilemalatum , Bellonii & Salviani 
veram Hirundinem opinatur. lt vt 
fit; videtur Luerzadici , non quod 
lingüa eius peros exerta tranquillis 


noctibüs luceat; ( pifcibus enim ex- Ariffet.L. 
planata ifta ; fi Ariftoteli credimus; ?- depar- 
& fieri id ; pifcatores negant, ) fed '? : 

4 4l. c, 16s 


quod vel pinnz verficolores no& 
fulgorem quedam emiittat;vel quod 


| fpéciemantiquz lucernz gerat, vel 
denique quodoculi eiusnoctu luce- 


ant , quod veriffimum effeiudico. 
Caponem Romani à capitis afperita- 
re & magnitudinedixzeres -— 
Dueipfius funt fBecies , quz in omni- 
busferé cum cuculo conveniunt. O- 


Tes Offro, capite offeo ,angulofo, czla- 
| to,aculeorum , pinnarum, cirrorum 
[ cartilagineorum numero & loco. 


Maxima inappendicibus, vtrinque 
ternis, fimilitudo: in eo diftinguun- 
cur, quod binz roffri emigentie , quae 
in cuculo longiufculz funt, in hoc 
vix confpiciantur , pinna lateribus 
harens, primum fit viridis,in extre- 
mo czrulea , tergus quoque varie- 
gatur. Cuculus denique fxpe tres]i- 
brasattingat, duas nunquam hirun- 
do, $quamm;; cam exilibus reguntur, 
vt Gefnerus pro iis afperam habere 
cuticulam fcripferit. - 
Altera Hirugdo duas latas & cz- 
ruleas ad latera pinnas , Milvinis 
Lu brevio- 


1 


Ani. | 


!Oppian. ; 
 Hal.l. X. V. tui. 


797. 


- 


! 


breviores habet, hás per medium fe- 
re corpus expandit, Corpore quoque 
eftrecürvo, & craffiore ; grandiore 
ventre: | ] V9 A € 

Selitarios effe Captura arguit ; fin- 
eüli& paucicapiuntur. Cum ali- 
quid metuunt;ex mati exilire dicun- 
tur,fedhumiliusvolant. ^^. 

CucuruüM Gri icu); feu à fo- 
no, qio avis eiufdem nominis more 
obftrepit; ut Ariftoteles & Athenz- 
us teftantur; feu quod cum retibus 
capitur vocem x4 exprimat; dicunt; 
Pfellas xx/yis; nominat; Typhon a- 
pud Athenzum cum «s vi/yos fit fi- 
milis , cum Trigola eündém à qui- 
buídam hábeti prodit: 

"Totüs pifcis rotundus eft carino. 
fufque, vix tteslibrasfupetat.  To- 
to cof pore preterquam in medio la- 
tere, inquo virga ex tenüibus fqua- 
iis contexta proteaditur ; g/a/er eft; 
in doffo à capite ad. caudàm duo 
íÍqüammarum Ordines deferuntur, 
Capui ipi magnum; offcüm  angu- 
lotum, totüm cxlatum alicubi acz- 
lésiiunitüm: — Róffruz in duas lon- 

"iufcülas eminéntia$ fémicirculurm 
conftituentes tetminatur; — Süper 
ütrumque oculum füpercilii loco 
brevis ; fed acutiffimus & duriffi- 
inüsaculeuséxtat. —— 

- Utrumquebranchiatüm opercu- 
luin àlio & quidem longiori arma- 
tut. Maxillé exttéma (ui parce afpe- 
riores dentium vice fünguntut. An- 
tépinhás, cartilaginei cirri 5 utrin- 
quéternidepeüdent. ^ Fesirém lia- 
bet planum. Capu£;doríum; latera & 
pinnasrubra. Fesfficulum cum imul- 
. tis appendicibus fatis carnofüm; /z- 
zéflinalata ; inter fe convoluta ; & 
mülta pingueditie obducta ; Jepar 
fübalbidum finefele.Splezem rubrum 
Gparvüm, — 00 

Littoribus ab Oppiano acceníe 

Ariftoteles & /Elianus inter 
illos & pelagios ambigere dixé- 
runt. [ÍnterBrafiliam & Portugal- 
5* liam denfis agminibus|volant ; & a- 
liquando milleni, fpe centeni ca- 
piuntur.Pinnarum magnüitudine ad- 
iutusin nando celer eft, 

Carnem habet plurimam, albari; 


gt 


E 


Ariffot, H. 
AJ. 8. [0 


Lj 


D£ PISCIBYFS 


ps 

6j 
duram;& ficcam. Diphilus Milvo 
pr&pofuit, quia friabilis haud teme- 
re falubreim ceníeas. Ab Hipocra- 

tte in pituitofis morbis! conceditur. 
Romz frixus & arantii malifucco ir- 
rofatus; editur; quidam necelixum 
afpernantur. 

ÁnTicvivs 1IL 
De eAXtilvo , Hirundimne Pr: 


| Rondeletii Aldrovando ; Grzcis 
teat, Oppiano jx id eft Accipiter 
dicitur ; quod Accipitris fpecies ià- 
teraves Milvusfit: Piguzs caudaqué 
expanfis Milvum avem omnino re- 
fert; latisnimirum & maculofis. Cor- 
pore eft rotundo, oblongo,maiori ex 
parte nigro rubefcente ; aliquando 
omninó rübro. Sefquipedalem mée- 
füram; vel maxime auctus non ex- 
cedit; Capuz habetoffcum ; quadta- 
tüm;durum; afperum ; cuiuspars 
! pofteriot duobus iifdemque magnis 
; & robültiffimis aculeis; ad caidam 
[pe&antibusarmatur. Bragchbie qua 
te&tz, ópercula offeain duos acüle- 
osrobuftos definentià gerünt; Pim- 
34i& ftellulis macülifque variis afper- 
guntur:$q4494 ollez,afperz & tri- 
angulares ferpentium more inter fe 
cominittüntur, Caz44 unica atque 
latà pinna terminatur; Q uantüin ad 
interiofa Lingua ; & palatum fplen- 
| dóre Sandaracum vel Cinnabarim 
| fuperaüt; histio&tülux, acficanden- 
tes carbones oiré coütineréntur. 
Fentriculus medioctis inultis appen- 
dicibus münitus eft ; Pepazi. pallido 
veficula fellis committitur. Liez eft 
óblongus & fubruber. Fzerus bifidus; 
ovisrübenitibus t&fertus: Cor ahgu- 
latütricsep mn TT 
Qui Hirundifis iomise Aldro- 
vando ex Hifpania miffus erat, fub 
oculis ex violaceo albicabat,cancel- 
lis qu& ad aureum colorem verge- 
| bant, exceptis. 4/5 habebat longif- 
| firmas & latiffimas, ex caruleo viris 
| defcen- 


Aldrovan. 
de Pifcib. — 


1.21.5. 


Oculor. 
fuffufiones. 
'T A8. 
XVIIL 5. 


o HISTORIA XC ATFRAELI18 


defcentes, maculis plurimis rotun- | ro refplendebant. Non omnibüs 
locis capitur; & Roms rariffimuma-. 


dis czruleis confperfas maiores au- 
reis punctis oculorum qui in Pavo- 
nis cauda confpiciuntur fimilitudi- 

'neambicbantur. . Tergzs afperum 
partimaurco, partim ferrugineo co- 
lore tinctum erat. 

Quem hic defcribimus , folo in 
mari degit , & rato , fiSalvianocre- 
dendum, capitur. Licet edentulus, 
Carnivorustamen eft. luxta littora 
ubi minor infequétium pifcium me- 
cus eft,humilem exercet ?o/atug: al- 
cum, ubi maior. Ad lapidis idum vo- 
latum protuliffe,quatuor extra fum- 
mam aquam cubitis eminés in Gal- 
lico matis interni littore vifus eft. 
Qui ad Herculis columnas navi- 
gant , tantum aliquando ibi horum 
pifcium volantium turbam affirmát, 
uravesaquatiles effe videantur. 

A meníis propter carnis ingratitu- 
dinem reiicitur, À nautis templis of- 
ferrijibique ob raram formam fufpé- 
di, Gillius author eft. Rondeletius 
fcl contra oculorum faffufiones efficax 
effe comperit. | | 

HinuNDINEM Plinij eum pifcem 
Aldrovandus efle judicat, qui Ro- 
ma Peíce Rozdige, Agathenfibus Fa/- 
co smarinus , Mathillienfibus Lazdela 
dicitur. 
Ceflrei inprimis accedit figuram, 
hinc Mugil alatus Rondeletio. Cu- 
biti magnitudinem attingit. $44472- 
2) contegiturmagnis. Capwf habet 
rotundiuículum, rof/rum acutum , o5 
parvum , prorfus edentulum. Pizz« 
quibus volatum exercet, totum cor- 
pus longitudine adzquant. Cauda 
pinna eft lata, magna, lunata,& ceu 
induas pinnas definens. Lizea qu 
in ceteris pifcibus à branchiis vel à 
capite perlatera ad caudam dicitur, 
in hocpiíce à pinnis ventris orta pet 
imum ventrem ad caudam fertur, 
Venter albicat , dorfoy quod latiuí- 
culum eft;,ex cxruleo nigricat. 

Defcribit cj aliugs Aldrovandus, 
fub nomine Mai alati fcu. Lyra mif- 
ium, alis rotundis , intus virentibus, 
extra nigricantibus , pinnis pectoris 
& cauda fufcis, ventre argenteo.La- 
tera, branchiarum offa, 8c Synciputau- 


mm me 


junt, Alga & aliis maris quiíquiliis 
vi&itat, fed carne abftinet, Mugili« 
bus carne & fucco fimilis efle credi- 
tur. | 


LvRA pifcis, qui quibufdam Ce- TÁs, 
phalus, Orphus, Erythrinus,imó wap. XXIV. $j« 


falfo creditur , vel à cornibusante. 
rioribus, quibus fimilitudinem lyra 
reprzfentat, vel quod veluti lyra fo- 
num edat; ita vocatut, 
Species eius duas Rondeletius po- 
fuit. Prior lyra pifcis eft teres, ruber, 
capite oflco, magno: offro in duo cot- 
nualataprotenfo, quibus lyrzanti- 


quz formam refert: quem veterum 


Lyram Salvianus effe credit: quique 
Íquammis parvis & afperis contegi- 
tur, & plus offium quam carnis ha- 
bet. cAltera, quamfuüperioris ma- 
rem quidam effe arbitrantur , fed 


falfo, quoniam inhuius quoque ven- | 


treova rubentia reperiuntur; palmi 
eft magnitudine. Corpushabet quoad 
vivit rubrum extincto color evane- 
ícit. Caput ofleum , angulofum , acu- 
leis & eminentiis plurimis afperum, 
cuiusanterior pars in duo longa, la- 
ta, & retufa cornua degenerat, fub 
quorum exortu os eft fatis amplum, 


Si alasauferas ad Mugilis | rotundum, & edentulum. Ex infe-- 


riore maxilla cir quidam breves; 
molles & carnofi dependent. Oculi 
& branchiarumeflea opercula acu- 
leis muniuntur. Ex duabus in dorfo 
pinnis prior breviorin longas & ru- 
bentes fetas degenerat , pofteriorà 
medio dorfoad caudam, fedinermis 
decurtir. Caudzin unicam pinnam il- 
lamque parvam definit. Tegitur oí- 


fearum atque grandium Íquamma- 


rum, quz Media füi parte acutiffi- 
mo,recurvo, atque ad caudam fpce- 
&anre aculeo muniuntur , octonis 
ordinibus; unde ficuti afper totusita 


o&tanguluscreditur, Quantum ad. 


internas partes, ventriculum habet par- 
vum, cum parvis & paucis appendi- 
cibus.Hepar pro corporisratione tnà- 
gnum,album, & in eo fellis veficu- 
lam, Splezem parvum & fubrubrum, 


Carnis porum, ideo facile exficatur 


& fitleviffimus. 


Vefitus 


" TAs, 


c. 8. 


4.9.6.9. 


 XVIT. 12, 1 EAE AN | 


pifcis. 1, », £ragorum , rubeo enim eft, Italis ita 


XB UDIJISQIATS $2 


drift g, Vefitir maris excrementis. Plu- | eis licuris confpergitut. A branchzs 


ad caudam linea excurrit;aurea, fer- 

rata. Zzlbicirinterlittotales & pela- 
gios,interhos Mnefitheus locat. Op- Oppiaii: 
pianus infaxis degere fcribit. Quod jj, j, 
ex Indico mari falitum afferri Oriba. 1, y, 140, 
fius prodidit, de illo potius,qué Sye- | 
nitz in Egypto facrumhabent, eo- 
qué;quod una cum increfcente Nilo 
apparens,incrementum eius denun- 
cietabftinenr;intelligendus eft. 

Viclitat alga&luto;fed & fxpiolas, 
fquillulas; loligunculos appetit. E- 
chinisan vefcatur , quod nimis acu- 
leatifint; dubito. lfidorustam duros 
ei dentes tribuit, ut & oftreisin mari 
aliqueat. Hyemepragelida , quod 
lapidem in capite habeat;latet. Ine- 

Ícatur channis five hiarulis. ! 

Q uid fibi Ariftoteles velit ; dum Oppiati, 
citante Athenzo Pagrum Z«yo£av 78 Hal.Lay. 
cagQ.id eft vere vigerefcribit,ditficul- 185., 
ter intelligi poteit; nifi z/day 1aesc pa- 
tete vereinnuatut. 

Archeftratus Syrio exoriente co- 
inedendasetfe füadet.Suavesá&me- ... 
diacarneHicefiuspofuit. ^ Gellius  «& 
intér delicatos habuit Sariazarius ex 
Dicarchi,nunc Puteolos vocant lit- 
toribus,celebrat. 

ERv Hx 1NYM,quipeculiare hoc Tz: 
nomen à colore invenit , moderni XVII 6. 
Grzci Adlgioy, Cyrenzi authore Ze- 
nodoto apud Athenzum xx, au- 
thore Clitarcho 3/u»vocarüt. Theo- 
dorus fatis ambigue ReLeculam, Plini- 
usrectius Rabelliozeza dixit. ldemne 
cum Ruburno &Rufcupa;de quibus 
Murmelius;non difputo. 

— Palmi menfuram raro excedit. 
Ruber eftut Mullus,dilutior tam en, 
undeforté £44», Oppianus dixit ,la- 
tusut Aurata. offruz habet acucit, 
fed non valdé excenfum. Os parvum, 
mediocribus dentibus munitüm,Ca- 
jstutrinque compreffum. Ante ocu- 
los,qui magni,foramina patula. 2747- 
chia quz in dorío unica eft , multis a- 
culeis hoxrefcit. Bellonius duodecim, 


rescapinon folent. /ecez grunnitui 
fimilem omittit, feuattritu brachià- 
rum, feu fuis anterioribus, quas cir- 
ca ventrem habent. Spiritus enim 
inclufus in his eft, quem dum atte- 
runt atque agitant ; fonos illos eli- 
dunt, | wo | 

.. Utraque quia dura eft , damnari 
fere in cibzsfolet. 


AxTicvnihvs IV. 
De Phagro €5' Erythrino. 


Hacnvs feu Pagrusyabà v? Qzyew, 


dicitur. Cave cum Paguro confun-- 

das. | 
Tanta eftinter ipfum & Erythri- 
num fimilitudo , ut, cum eiufdem 
funt magnitudinis, etiam peritis im- 
ponant. Diftinguuntur tamen eo; 
quod Pagrus byee à ruffo ad caru- 
 leum mágis vergat, totu corpore fit 
latiore & recundiore; Sargiinftar re. 
curvus, roftro fpifliore ; rotundiote;' 
& ad aquilini nafi figuram accen- 
dente. Habet infuper zergerzs pin- 
nam crafliorem: ocslorum pupillam : 
cryftallinum, iridem rubram, pecu- 
liaremque lituram, nigricanterm, ta- 
&u afperam, in lateribus circa cetr- 
vicem, ubilinca eft, quz corpora pi- 
Ífciuminterfecat, latam. S4quammas 
geritrotundastenues & latas. Su- 
periorzzaxilla in tubi modum cervi- 
ci veluti infardta cft, neque cranio 
inhzret. Cum ofcitat exericur, 
poftea contrahitur. Dezzes quoque 
habetacutos ; quatuor exteriores 
parum falcantur ; molares, quiro- 
tundi & obtuti, duplici ordine dif- 
ponuntur. Igzerzorafi fccuceris , funt 
ci lapides in cerebro , J/sgue in ore 
vcluti rudimentum , /epar fine felle. 
Cor angulatum , vefica aere plena. 
lNNumenius »ooíay quafi criftatum di- 
xit, quod ea corporispars, quz cer- quindecim R ondeletius, viginti du- 
vicirefpondet, fublimisfit&alta. ^ | os, Salvianus , novendecim Gefne- 
Quem Aldrovandus exhibet,is pinzs | rus numerat. Cauda in lunatam pin- 
omnibustergore & cauda ruber. 0- | nam definit. Intus candidiffimus eft, 
culorum ambitus ruberrimus,argen- Peculiaris eft mari; hyeme in alto 
i | l1 2 degit, 


6 


drifl.H.4. degit, xftate circa littora. capitur | 


1.4.0. 11. Ll. Diverfus eft ab ifto ille qui in lacu 
6.13 — Suerinum alluente, non procul O- 
L1degt-. cano Germanico vifitur. 
nm.AT AQ nivoruseft. Cancellis & aliis 
pao pifciculis infidiatur , nec locuftis & 
cicadis parcit. Gregalem effe Athe- 
nzus Ariftotelis auchoritate memi- 
nit. $exu non diftinguuntur. In om- 
nibus enim reperiri ova Ariftoteles 
author eft. Parsezrineunte xílate, 
Cum fefquipalmum excefferint in 
dentices feu Synodentas abire , fal- 
íolovius credidit. Ad formam dun- 
zaxat coloremque accedunt, minuf- 
quefolito ruffi, canefcunt veluti. 
Quantum ad »fzz; copiofum ali- 
rmiencum przbent Xenocrati: nunc 
inter media fubftantie pifces nume- 
rantur, fi fint recentes, frixi & frigi- 
diinterfaporisiucundi cibos, Ace- 
to & aromatibus in Gallia ccnfper- 
pli. H. N. gere mos cft. Plinius in cibo fumprü 
131.610. Venerem concitare & alvum hiftere, 
^A A quodàXenocrate mutuatus cft;fcri- 
bit;in vino putrefa&tus, vini tzdium 
adfert , cui illud propinatum fu. 
erit. 


AnTicvivs V. 


«De Acarnane €9. Orpho. 


Vu pifcis quem Hicefius apud Athe- 

d hxzum Acarnanem vocat, Di- 
i 43. philo Zxpoy, Athenzo alicubi Zyaems 
Q8. €x Gallia, Ethymologo zy4evs, Pli- 
Dipwf. nio Acarne, dicitur. Scribitur quo- 


Ariff.H. A. que axgaer(G», apdo go, & agaiy vio fine 

18.9. dubio mendofe. —Mugilibus infe- 

Pin.H. N. &um effe, fiis eft, quem Ariftoteles 

P3211 innüit, & zítate extenuari , veteres 
prodidere, 

Rondeletius pro eo pifcem exhi- 
bet, album, fquammzs argenteis ; ore 
inediocri, tenuibus deztibus, roftro a- 
quilino Pagri modo, fpacio quod in- 
teroculoseft compreíffo, oculis pro 
corporis proportione magnis, aure- 
ifque pinnis candidis. 

Erythrino adeo filis eft, ut pro 
eo vendatur, Capitur xftate & hye- 
me;illa extenuatur, & laborat. 

Carne eft candidiffima , media 


HISTORIA NATU RALIS 


| magis Atticum elft z;pios, Gaza Cer« 


fabítantia, facile concoquitut & di- 
 ftribuitur, & bonum fuccum gignit; 
On»nus Polluci jgg&; vel quod 


na, quis apud veteres pifcis fuerit; 
difficile eft conuicere , pauca enim 
quzad cognitionem eiusfaciunt,re- 
perias, Benedi&tus Tincis fimilem 
credidit. Alii Capizonemab oculorum 
afpectu & rubro colore dixere, qui- 
dam quia maiorem Capitone opi- 
nantur , fui generis pifcem effe tra- 
dunt. Gellius ab co qui hodie in 
Grzcia ita vocatur , non diftinguit. 
Rondeletius maiorem hunc vetet. 
Orpho, qui à Mula devoratur, ( vi- 
ginti enim libras pendet) nec litto- 
ralem poftquam dixiffet, piícem Pa« 
gro fimilem , colore ex purpureo tu- 
bente, vculzs magnis, dentibus ferra- 
tis, podice adeo parvo, uc tinula vix a- 
nimadverti poffit, feminis meatibus 
carentém, pro eodemponit; cidem- 
que omnia quz veteres de füo dixe- 
re, competere fcribit, Bellonius de- 
nique altérum compreffum magis 
quam teretem, fquammis afperis, &z 
corpori firmiter inhzrentibus te- 
&um: Capizerubeospinzis tergoris,la- 
terum vegzris, & caudae variis colori- 
businfignibus; labris fcabrofis , ma- - 
culam in radice caudz gerentem, 
quem Cretenfes CPeluda, Acheluda, 8c 
Petropfaro nominant; pro eodem ob- 
trudict. —— 
Ututfit, de veterum Orpho fci- 47iff. H. 4, 
mus, Áriftoteli& Athenzo littora- ^8. c. 13.4 


lem; ZEliano marinum , Ovidio pe- yr 10. 
lagium effe. Numenius thalàmis & /5 D: 


cavernis delectari; Oppianus ih pe- VET 
tris cavernofis,que plenz funt Cha- pisjof f, 
mis & parellis; degere fcripfit; Car- 3. 677. 
nivorus idem. In Mvrinénfi Lycia Oppian. 
finuad Apollinis templutn, ad fpar- Halieut, 
fas vitulinas carunculas5 adnotant, Ln 
eafdemque comedunt; brevi tem- Rd - 
: n et: LS. E Ss 
poreadolefcit, hyeme làtet;in bien- 
nium vi£477z non prorogat,, &tarde 
moriturjideo iiie» y ppiano. 
In ciboruz) fui deliciis, Nam & 
Dorion Opfophagus inter czteros 
veluti expifcibus , Deos ponit ; & 
Lynceus Samius Attico Glauci- 


fco, Ellopem & Orphum Rhodios 
| Wppas 


* 


IPTE 


à 5) bo 


, JBiers  qulirifus / 


SAN 


PE 


A 
i 


n 


Malus MP 
NON rolbart . 


DN 


5» S SS 
I | ; ) / xr 2 hs W M W | 


( & f Y 
AEN TRE B Y Y 


lj 


M 
WS 


V dc u-U- 0-6 qo 
T [I 
" NENRUT 
— 


dnagnis- zm brafrn 
^ ERE. art 27 
27 


Atorpuis Scorpius nunor 
Somma. Vier 


da, 


: RN NV SN S 
: SNO N NN NS 


NW 3ll Y , JM WM Ww | 


iifhis oppofuit, & Ariftophanes inter re- 
Vefhi gios pifcesretulit, Athenzus VLDE 
TN pU Nov, tyN ugors dUrdpuogmv » muNvaeoQpors 
& doemiiy facit, qua fequuntur ttaní- 
pofita effe , ut Rondeletius obfet- 
vavit , videntur, qui enim potelfta- 
liquid effe yMag» & VVreTHoV, gluti- 
. hofum , & conco&u facile. Phi- 
7* iotimus tamen inter dure carnis pi- 
* feirepofuit, 


Galen. 
Wim. L. 
E Qv 
V1. 


ARTICVLVS 


De Syrodonte ffve Den- 


. f£icé. 


CH. pifcis ebÀ TES ódoysue r1O- 
. *Jimen invenit , quod fi prima fyl- 
laba per iota fcribarür » pd qà oiveo9tu 
ag) Qaflev mis dd , quod dentibus 
noceatjravocatur. Gaza Dezticem, 
Albertus Dezi£atum , ali Dentalem 
nominavete. Plinius Grzcam no- 
inenclaturam retinuit. In Adria- 
tico mari in infignem magnitudi- 
nem excreícit ; in littore Auratàm 
non fuperat.  Vulgarium pondus 
trium aut quattüot librarum effe fo- 
let : decem librarum pondere ob- 
fervavit Salvianus.  Derfuz habet 
repandum ; latera fatis comptefla. 

| Caput nonnihil faftigiatum , in quó 
Plin. H.N. lapides , qui-Sypodoniides vocantut, 
37.6.10. gerit 5 roffrum acutum , 05 fatis am- 
plum, valdeque denticulatum, prz- 
ter minores ac ferratos , fuperior 
zaxilla quinis aliis , inferior o&to- 
nis permagnis , caninis fimillimisar- 
matur. OcWh íunt magni , bran- 
chiz utrinque quaternz. In 4erfo 
pií"»"a unica viginti aculeis muni- 
tur. Cauda eíftfalcata. —Femter ar- 
genteus , unde album Numenius 
vocavit : latera & dorfum ex al- 
bo rubent. Unde ruber Ovidio ?e- 
ÉoomixiA Epicharmo. | 
Aldrovandus 4wes alios forté coz- 
geseres huic addit ;. quorum priori 


Se PISCIBQUS 


6 
rüm pinnis macula infighis , pur- 
puraceis , aurcis decorata fquam- 
mis. enter Hlavus , fguamma  ar- 
gentég. * * , ; 

Pclagium quidem Columella fa- Columeil 
cit cum Ovidio , fed Ariftoreli & ^9.c16. 
Oppiano , quibus littoralis eft; fuf- p Hs 
fragantur pifcatores, Probanturex No 
Dalmacia & Illyrico , przíertim 55,7, 1 
Salana atque Tragurio.  Colu- y.170. 
mella Punicas & indigenas nomi- ariffot. H. 
nat, d Á., 1.8.6.2», 

Carne tàhdem vefícitur , & tanta 
cum aviditate , ut venter inospro- 
cidat. Polypicarne inprimis dele- 
&atur , quem cubili fuo extrudere 
non poflit, ante oftium tanquam 
mortuus fluctuat , brachium exten- 
dentem, arripit, fed & in oftrea ac 
| pifces innoxios graffatur.: nec Bo- 

ce , quod ab Oppiano proditum, 
parcit. Gregales funt , & cweyas- 
Ceu ual vixi» folent: per adolefcen- 
LES «wr Aag véxormic , feparatim à re- 
hnquis natant. é&seécegos zv won. 
firmiatori ztate inter fe vitz com- 
munitate junguntur. Cibo à pi. 
fícatore demiflo , in orbem confi- 
ftente; & fignum quafi eo arripiatur, 
dant. * ; | 

Ab Antiphone inter lautiffima 
obfonia recenfentur.  Hicefiusco- 
piofi effe alimenti, & difficulter ex. 
cerni fcribit In Italia peculiare 
condimentum quod amarinare vo- 
cant, |n Dalmatia concifus & ífe- 
mico&tus multo croco & perfpicuo 
gelu conditur, deteftatum Aponenfi 
obfonium. 


J 


Oppich, 
Halieut.A.$ 
V.185. 


4a. ki. À 
lx. 646» 


AnTicVLVS VII. 
De Synagride 9 Chro- 
E SYNAGRIDE pifce diverf TA 8, 
funt apud Authores opiniones. X* VIII, 


heodorus Gaza pro eodem cum ro, 


zergus viride , Syaciput aureum, Synodonte fumit. Maffarius & Gel. T'4 $, 
branchiarum offa violacea. — «Afrer;, liusadeó fimiles,utvixdifcernique- XL, m. 
os intus & extra fübatrum , fupra ant, volunt. KRondeletius fola zta- Aldroy.de 
id macula czrulea : fub I tc diftingui judicat. Diverfospiíces Pifcib.lzs 
( ] 5 vel e 13. 


E T HISTORIA 


velex Ariftotele colligas, qui diver- 
fis inlocis, duobushis nominibus u- 
titur.DeBellonio tacebo;qui & mo- 
dernos Grecos diftinguere fcribit. 
Antonius Gigas fequentemiconem 
pre Synagride mifit. 
Pifcis erat infigniter dentatus, 
Íquammis undique latitlimis, & faci- 
lé deciduis te&us. — Capzze fuperius 
fanguineo , inferius ex albo & czeru- 
leo variante, — V'eazre ex albo flave- 
fcente,lateribus candicantibus. Bel- 
loniusSynagridem Cyprini in. mo- 
dum, veluti circino ita circumdu- 
&tum , ut pro lengitudine ac latitudi- 
nemagis craffusappareat, facit. Ca- 
pur, inquit , utrinque compreflum 
habet &c. 
TAR. CnuRgoMrs & Cremisxetpocidem 
XVII. $ effepiícis, vel propternominum fi- 
14. militudinem cfle videtur. ^Agrun- 
nitu, quem edit ita didus eft , quod 
& apud Ifidorum qui cundem cum 
corvo marinó facit, legimus; fed is, 
ne,quem Rondeletius defcribit, pin- 
nis, fpinis & figura Metautino fimi- 
lis, oculis tamen minoribus abfque 
macula in cauda, toto corpore nigri- 
cante;anis quem Dellonius; Chro- 
misfic, dubitatur. | Accedirtamen 
huicAldrovandus,fola grunnitus ra- 
tione habita. . T'enuibus autem is 
Íquammis vefltitur cx auro nitenti- 
bus,ac cxruleum interdum colorem 
concinnévibrantibus.  Binas(ver- 
ba funt Bellonii) pizzas gerit in ter- 
gore , quarum anterior qua minor 
eft &c. Ard 
In herbofis degere Ovidius au- 
thor eft, quiaimmundum nominat, 
& luto gaudere credibile eft. Viren- 
tibusherbisvefcitur. Parit quotan- 
nis (emel.Exquifito efle auditu apud 
Ariftet. H. Axiftotelem legimus. Grunnire fu- 
4.1.5. c. 9- perius dictum elt. 
L47. ^. Vilem fuam Chromin Ronde- 
e letius facit. Bellonii inter lauda- 
tillimos cenfetur. 


$ 


ACATUO RALIS 


Anricvritvs VIII. 


De curata. 


Vrata , feu Orata, Grece geía- T At, — 

9evc, quod iis inlocis, ubiin ca- XIX. 
teris animantibus fupercilia efle fo- 
lent , aureo colore refplendear, E- 
phefiis tefte Archeftrato i». 
Hefychio imo dicitur. Ad denas 
libras cum maximé adolevit, vixun- 
quam pervenit.  Dor[az habet re- 
pandiuículum , ex cxruleo nigre- 
Ícens.  Lazera compreffa, argentea. 
Fentremlacteicoloris.  Parteseculis 
fuperiores auro, in adulto maximé, 
reiplendent. Dezzes anteriores funt 
longi, rotundiufculi , ferrati , inter- 
nz utriusque maxillz partes , pluri- 
mis offeis ctuberculis duris & inz- 
qualibus muniuntur. Zezzricsluzmha- ——————| 
betamplum cum paucis, ut Árifto- Ariffot. H 
teles notavit,appendicibus. J27e///z E 
ampla pinguedineinvoluta.7ecur ma- 
gnum & pallidum;à quo fe/ veficu- 
la, longa, pinguedine obducta pen- 
det. Splezemubatrum. | 

Sic eft marinus pifcis , ut & inla- Ariflot. 
cubus etiam marinis nafcatur, quod 4. 18.6.13: 
tales convedtis marinis feminibus. | 
Romani repleffent. Commachium Athez. Di4 
Donnonienfibus eas fübminiftrat, &c puof. L1. | 
olim V elimus, Sabatinus, Vultinen- 
fis,& Ciminus easprocreabat.Sed & atiffo: 
circa Berenicem Libyz fluvium, qui , pau 4 
A4bov dicitur , inveniuntur. S 

Cibus iplifola caro.  T'ellinas & 
conchylia robuftis maxillisfrangere; 
Menidetanquam eius efu vehemen- 
ter oblectetur capi, certum feré eft 
Scari modo ruzzizare aflerit, fed forté 
fine authore, Rondeletius, 

JEÍtate circa fluviorum oftia Pin. H. N.| 
parit. — JEftus impatientia , me-^9-616. 
dis fervoribus , fexagenis diebus 
latere à Plinio proditum eft : tem- 
pus Ariftoteles non expreffir.  Ti- 
midiffimos effe captura oftendit. 
Recedeate maximé [íub Ar&uri 
tempus mari, arborum ramos fron- 
dibus veftitos , inarenam pifcatores 
difigunt : accedente plurima attra- 

hun- 


Ariffot.H. | 
A. 8. [P I9, | 


4Elian.H.. | 
4.L.13.6.28 | 


| 


tu,quiefcunt, & ab imperitiffimis 
quoque capiuntur. | | 

: In precio fuereolim; Ephefizin- 
82. 12.1. primis , quas Archeftratus celebra- 
Ka/g Vit Sergium Romanum patritum, 
£i —— Cognomenrum inde fibi adíciviffe, 
dthen,Ls. quod cariffimz ipfi eflent Ora- 
tz , apud Varronem Columellam; 
Valerium Maximum , & Macro- 
bium legimus. De swzrizmenti qua- 
litate non convenit inter veteres. 
Mnefithxus difficulter coqui , con- 
coctam multum alere, | Gelfusdu- 
riorem effe. Diphilus cum Melanu- 
ro,qui fucci bonitate Sargo , Hicefio 
judice;minus nutrienti , inferior cft, 
proportionem habere, atferit. Ideó 
Rondeletius carne media effe pro- 
nunciavit,faxatiliumduriore.  No- 
ftrazxtate maring & quz hyeme ca- 
piuntur,laudantur.  Lacuttres pin- 
guidiores quidem , fed lutum, quod 
inéodegant,olent. Apparatum in 
Aldrovando vide. 


AnricvLVS8 IX. 
"De Sargo. 


ITA. V. Apyc an exox(G- dicendus fit pi 
IX. m Ícis,dubitatur. 
Aldroyand, nuro Hicefius accommodat , vo- 
de Pifübus CAatuE mox. ^ Rondeletius gemi- 
1/2, (16117 num. nomen agnofcit ; àmulta car- 
ne id habere judicans. ^ Sparo 
fquammis tenuibus , lato corpore, 
linea ábranchiisarcuata; pinna con- 
tinua affinem Bellonius pronuncia- 
vit. Roffro acutiore , dorfo magis re- 
pando, veztre prominentiore denti- 
us latis humanisque fimillimis , li- 
neis quibufdam , unde miyezpuQ", 
& maculajuxta caudam nigra, unde 
peNoóyeo up Q- , & éhjonvyisiid Q- Ári- 
ftoteli dicitur,diftinguitur, —Coelere 
aliàs eft argenteo. — Pizza quz ad 
branchiasfuntrubefcunt. Brazchia- 
. fum» exterius tegumentum fpineum 
eft. Heparfubrubefcit: ab hoc fel/z 
- veficula pendet. Zzezfübniger eft,& 
feré circinatus. Ad multam magni- 
tudinem excrefcereaflolet. — 
cAldrovapdus binos exbibet. — Prior 


Due IU B» 


huntur réciprocante ramorum | 


Isquem Mela-. 


7l 
dbjemvyisnllg», pinnas omnes , pteter 
eam qua ab anocft, habet aureas: 
maculam juxta Uropygium violas 
ceam,totum caput ad eundem colo- 
rem vergens. 
IH ter md yesuuQs aureis &argen- 
teis quae fI lobrar epion li- 
neis, elegantiffimé condecoratur, 
plerzq; ad rubiginem vergunt.Gef- 
nerus 74 ortus lineas evanefcere 
tradit. /Egyptio eum mari vendicat 
Feftus, fed & in Adriatieo nafcitur. 
Pelagiusne(tt an;faxatilis vellittora- » 
lisinter Ovidium, ZElianum, Oppia- 4zm.H; 
num, & Ariftotelem non convenir. 4 ^25; 
Ita littore gaudere dicerem, ut & C die 
cautes fzpé frequentet, quodradiis P 
folaribus ibidem commodius frua- 
tur. Sxpe quidem czzo à Mullo exci- 
tato contentus eft , fed & carnivo- 
rum efle certum , quia Lycoftomo 
pifceinefcatur. — Gregalem ZElianus 
facere videtur : dum confertos capi 
Íícribiu, ^ Ad motumututbene vos | 
Oppiano dicatur, in evitandis ta- Ofpim 
men pifcatoriis infidiis ».vooiug de 0 Halieut.L.i 
elt, (cu quód lineam ad fcopuloste- 777^ hip 
rat; quod apud Plinium legimus: feu ELCHM. 
quod vel retibus proximus fpei pi- j ,, ;, s9. ^ 
ícatorum illudat, 2i fané & pro 
voti, & prolinea cui hamus affixus 
eft,fumitur. | Plures fibi adfcifcunt 
4X6res , pro his tempore verno pus - 
nant. Vere&autumnogpareresa- ——— 
pud Ariftotelem legimus , fi quid 4rifet.H, 
aliter ab eodem dicitur , de Sargi- Ad... 9i 
no non Sargo fumendum eft. Tam 
vehementer capras amare alianus 4fias.H, 
prodidit, ut ad illarum inaqua um. 4-ncat. 
 bram , odore forté ille&i , adna- 
tent, & faltu contingére conentur. 
Ne itaque mirere pellibus earum 
Capt. | 
Fit eorum ab Epicharmo in 
nuptiis Hebes mentio. Et fanégra- 
ti effe ftomacho creduntur , pro- 
bique fucci. Caeterum xgriufculé, 
quia durioris carnis , concoquun- 
tur. Hydropicis Garyopontus prz- 
íÍcribit. Dentes geftatos dentium. 
avertere dolores. Kiranides fabula- 
tus eft. 
Adiungit Aldrovandus Sargo pi- 
femsquem pro Melanderino , Axhenao 
noii 


7/2 


Bominato ;fi exemplar mendofum | 


non eft , ( Caufabonus Melanderini 
-dyomen ab aliis exemplaribus exula- 

 tefcribit.) Rondeletius depinxir. 
Melanüro ifte fimilis eft. "Toto cor- 
je nigrefcit ; circa capu£ ex hiigro 
purpurafcit. Cauda faxátilium mo- 
re in unam latam pirinam definit. 
Hepar habet ex rubro: candidum. 
Splenem nigrum ;felaqueum ; lapi: 
des in capite. 


AgTriévivs X. 


"De Spara. 


- TAB. Veni Grzci curabgov Sor E arajoeris 
XVIIL quod eft palpitare,utEufthatius | 
11 author eft , Launi Sparum , feu à 


fpargerido;feualiunde vocant : hunc 
eundem cum A/yade Ariltotelis , & 
AEliani A4[fargo,íed perperam, Rori- 
deletius faci; INec enim vele/& 
fpeciale alicuius pifcis nomen cft, 
quod Salvianus opinatur ; nec vi- 
. . .. detut ifto vocabulo in firigulari uti. 
Arif. H.&- 45; vero ; quos Ariftoteles fuge- 
HPSÉGL ic quoties vel pifcium loturà vel 
návis fentiria eiecta eft, quafi foe- 
do tactosodorefcribit , & quos Ga- 
za modo fíutas , modo Spargs , ali- 
quando fafageos , id eft, 4c, quod 
tufim retibus capiantur ; vocat : ii 
funt, qui frequerites quidem & fi- 
mul natant; fufimque & retibus ca- 
piunturi ducem tamen, quod zje«fue 
proprium,nonhabent. 
&lam. H. De Afpaárgo nihilapud ZElianum 


des Afpargos interpretatus eft, & 


multis errandi occafionem prabuit. | 
apud Athenzum & Oppiani autho- 
| ritatem , Cottidiana pifcatorum ex- 
corpore minore & niagis rotundo, | 


Haud patvam cum Aurata & Sar- 
go habet (imilitudinem. | Ab illa; 


roftro acutiore, & quod circa bran- 
chias nullam neque purpuream,ne- 
que nigram maculam gerat, diftin- 
guitur. Abhocveró , quodexau- 
ro refulgeat, lituram in cauda ha- 


beat, capite fit magis protenío, tres | 
aculeos fab fpina quz eft ano vicina | 
oftentet , lienem rubrum, gracilem, 


oblongum , re&tum;in dextrolatere 
habeat, differt. NS 


HISTORIA NATVRALIS -- 


| difficilemaddit;Raro ob patvitatem 


 Bellonius defcribit; Conftantinopo- 


| quénotasabantiquis traditas. (diAcé 


| & minus ad latera compreffo. Ca- 


| | tiore.^ Osmediocrehabet, dentes 
4.L.9.546 itivenies. Gyllius duntaxat Rhya- | 


 chulas, & minora ctuftacea venatur; 
| pec à terreftribus fordibus abftinet. 


á if 

Littoralezm Oppianus facit , Pli- Opp, — 
niusinter marinos recenfuit. Ovi- Halieut.LE ' 
dius pelagium voluit, fed & marinis v169; xil 
Ítagnis gaudet ; inque iis frequen- À Md " 
ter capitur. Gtegalis eft; cargiuós ? ^ ^! 
/i4, venatut & marinospulices. ZE- 
[tate circa fAxofa littora pari£. Haud | 
olim ignobilisin cibo; Coquusapud il 
Antippum inter laütiffimos réceü- ] 
fet; Epicharmüs inter eos ponit; 
quorum ne ftercora quidém fas fit 
Diis abjicere. Diphilus acrem effe 
ized oupnav c GgoioV s éueojA oU ov : pronün- 
ciat, elixum co&u facilem , sjsynieov; 


elixatur: 
ÁRTICYLVS XI. 
«De Morrmyro €9 Can- 
tharo. 
DE Morinyto,qui Oppiano wooui-'TAs. | 
AQ: Ovidio Mormyr , Gaza Mer- XIX.s. | 
ipir;pauca prodidere veteres. Quem ! 


li & alibi, iomine veluti per manus 
tradito, Mormyrus dicitur, videtur- 


ícu maculofum Oppianus, piczuzs O- xii, | 
vidius nominat) fibi vendicare, Pi- Harephuma 
Ícis eft corpore quam Aurata, Spa- 
rus, Sargus, & Melanuruslongiore; 


pite item (utor verbis Aldrovandi) Alfrevand; 
tenuiore & czlato , roftroqueacu- de Pifcib. | 
(2. 6.19, 
exiguos, labia ctraíla, oculosque me- 
dios, bráchias utrinq; quaternas &c. 
Littoralem eíle, pyz ver Archeftrati 


perientiateftatur. Nullum nonc- 
bum attingit, parva animalcula, con- 


Parit xtate,capitur verriculis,&pla- Oppiat. | 


| gulis, utPlutarchusait. Retibusin- (ORE 
clufus, imisin vadis, fulco , crebro fd 1 
cauda motu idepulfis arenis facto, M 
 fubterlabitur. Tecpipdzy Hicefius | 
facit, quia lutum olet ; vilisnoftro | 
tempore habetur. * | 


CAN- | 


»^ 


CaxrHARUs Grzcis antiquis 
staylaoQ., GC genere fceminino xav0agjic; 
modernis ses, Gaz Scarabeus, 
Plinio& Ovidio Caztbarus , forteà 
coloris batici & ferruginei fimilitu- 
dine,dicitur, Squammis integitur 
parvis, ex indico fplendentibus. Ca- 
put& circa oculos pattes ex nigro 
rubefcunt. Labrum fuperius veluti in 
calvainfarcitur. A branchiis ad cau- 
damlineg ducuntur fübaurec.Bello- 
niuslineam armatam utrinque inla- 
teribus, cyaneam effecradit. . Ob- 
fervatifunt lineisalbicantibus; cya- 
neis, cx luteo nigricantib?,re&is qui- 
dem,fednon ita confpicuis variegati. 
Internis partib? nó differta Spare, & 
lapideshabet in cerebro. Perfatur in 
cenofislittoribus ac ptubus;in quz 
loca maris fordes flu&ibus pellun- 
tur.  Pampbagus efle creditur. Nam 
carnes,panis , cafeus, aqua & ftercus 
incibumipfi cedunt. Turgentamore 
foeminarum,& quia Zelorypiacerri- 
mé pro fuis conjugibus pugnant, fed 
nonaliter, quam Menelaus cum Pa- 
tide, prouna tantum quod ab Op- 
piano & ZEliano proditum cft. In- 
cícantur Polypo,aut Carabo in naf-. 
fam vimineam indito. Ingratum fuc- 
co Ovidius dixit. Mollis & prachumi- 
dz carnis fecit Rondeletius, 


ÁR iré VILIVS XII. 
"DeSalpa €9 Stromatbeo. 


S ^pa Grzcis edm & ea Nmrue, Hety-- 
chio & Phavorino quoque .g«s bos 
vocatur, quod nomenipfiab Halifo- 
norum ( maritimi funr populi Cariz 
vicini) pifcatoribus inditumeft , fi 
benc Pancratis verfus apud Athe- 
nzum,correxit Gefnerus. . Poffet & 
Chryfopleuros ab aureo,quo per latera 
Salpa refplendetcolore;dici. A cer- 
vice in caudam per argentea latera, 
aureisrubentibufque lineis;certis in- 
tervallisdiftin&tis, decentiffime pin- 
gitur : Unde Ariftoteliapud Athe- 
naum zoAspja(9doi y sroAvygatipuor 8C ovd g?- 
yegqiuior Oppiano aioAcvwmis hoc eft , ut 
Lippius reddit,variis diftin&ta cergo- 
rafignis,dicuntur, Caput habet par- 
vum & rotundü , dentesin fuperiore 


DE PISCIBV S. 


ris, Ventre & lateribus candicat;dor- 


maxilla fedecim , ininfetiore octo- 
decim fertatosfirmos. — Oculos au- 


reosfupercilia quodammodo virc- 
Ícentes,pinnam in tergo unicam lon- 
gam, multis fpinisafperam. Caudam 
bifurcam , linguam mediocrem. 
Squammis tegitur latis & varii colo- 


fo ex cincreonigricat. Interanea  ni- 
gerrimo peritonao con tinentut. Zfe- 
par eit magnum ,fubrubrum , in tres 
lobos divifum;cuifellis vefica appen- 
det.Splennigricat. Vulva bifida eft, 
ovisinnumeris plena. Belloniusraro 
duaslibras excedere fcribit. In nullo 
pifcium genere exactiorem fervari 
magnitudinem Salvianus, ideo forte 
àPancrate icouxeco &quales magni- 
tudine longitudineve,quamvisDale- 
champius facta ad piíces, quos nomi- 
naverat comparatione , id fiericre- 
dat. Duoipforum videntur genera;com- 
muneunum & omnibus notum quod 
defcripfimus. Minus alférum quod in 
Narbonenfi ,Gallia rgadelle ,'id eft. 
virgis feu lineis diftinttum nomina- 
tur,quodque in ftagnis marinis repe- 
riri,& non nifiztateà communi dif- 
ferreex Rondeletio habemus.  £e- 
4 li attendamus , herbofa laxan- 
turarenaapud Ovidium. Oppianus 
Iéreag wpQuoASc Qaem  uedaAéas, feopulos Oppiati. 
znmari cinddos,anu[co husnidos, ilis adícri- H«/.l.1. 


| bit. Arift.in mari & ftagnis marinis lo- Y-125- 


cat. Cibus ipfialga marina; porrü, ut a- 
pud Philofophá extat ; ftercus & alia TEMA 
fcetida. Unde euampayov , & denos esv V ^ $3 
merdivoram, & faetidam in nuptiis ;.g, 
Hebes Epicharmus; obíoenum pi- 
fcem Pliniusnominat.Semelanno & 
quidem'autumno paulo ante zqui- 
noctium parit, quibufdam in locis & 
zítate,(i Ariftoteli habenda fideseft, 
Turmatimabimo gurgite ad littora 
ferri, moxq;: alga;aliifq; marinis her- 
bis paftos, celerrime in mare demer- 
gistradit Bellonius,raró una;plerum- 


Ariffot.H. 


Plin. H, N. 
l.9.6. S1. 


.quepluresfimul capiSalvianus. Cu- 


curbità capitur , quod ea dele&tetur 
nimium , idque uni eiex omnibus e- ,,55,,. 
venire Ariftoteles docuit. —4uditu p.418. 
valere apud eundem legimus. Nul. «.2. 
lum feré inter cibos habet. pretium. /4.«.8. 
Archeftratofemper mala , Diphilo 
dura & iníuavis eft. Platine fyl. 

K veftre 


Plin.H.N. 
1.9.6.19. 


TAs. 
XVI 7. 
Athen. 
Dipnof. 
Hnc 


Tas. 
AIX, 8. 


74 HISTORIA 


veftrequid &ferinum refipit: circa 
Ebufam tamen capta haud. fperni- 
tut, Alexandrina pariter maximé 
fiin Autumno nata fuerit, humidum 
quid & album ,idquenon virofum e- 
mittit, ut Diphilus refert, fed & cir- 
ca Mytilenem tempore meflfis capta 
haud ingrata eft... Omnium tamen 
dura caro eft, ut. Plinius percoqui 
poffe neget , nifi ferula prius verbe- 
retur. | 

Huc SrkoMATEUS pertinet, pi- 
fcisin rubro maritefte Athenazona- 
fcens, Salpz fimilis, & univerfo cor- 
pore, aureis lineis productis diftin- 
&is, unde nomeninvenit. Rondele- 
tius pro eo fubíequentem piícem 
pinxit; fed non defcripfit. 


x9 


ARTICVLVS 


«De Fiatola Roma dicla. 


Dien qui- Fiatola Roma dicitur, 
quidam veterum Callionymum, 
alii Ellopoz; nonnulli Lycez, Bellonius 
xaAidweffe opinatur. Aurei eft & ar- 
gentei coloris, multifque lituris va- 
riegatur. Latusitem eftacplanus,ut 
Bellonius fcribit, rotundum fere & 
compreflum ,Seferino non valdeab- 
fimilem, Rondeletius facit. Lzzgsam 
habet catnofam Delphini modo ,ad 
humanamaccedentem  fuifque par- 
tibusomninó abfolutam, quedinter 
cterosbranchiis praeditos folusha- 
bere videtur. Vendicat & hoc fibi pe- 
culiare , quod. »iz;:s fub ventre ca- 
reat,fitque omnino inermis. — Gerit 
quoque branchias utrinque quatuor 
fuperiorem maxillam . immobilem, 
Caudam,lunatam , lineam à capite 
fubventre ad umbilicum extenfam, 
atque utrinque incervice maculam 
nigram , Squammis in co duntaxat 


linez du&u, qui pifcislatera diftin- 


guit. Heparipfiunius lobinullo fel- 
le przditum.Szoemachus in litteram V. 
efformatus,cuius infima pars, in mu- 
cronem terminatur, & ad pylorum 
tamnumerofas appendices,ut nulla ar- 
te numerari poflint, habet. Intceftina 
fulcit glandulofum pancreas. Lien 


ftomacho fübeft. Benéin huncpi- 


NATVRALIS 
| cem «ity Bellonius vocet,non di^ 
fputo,hoc tantüaddo, Cetaceishune 
ab Oppiano annumerari, dentes fer- 
ratos habere & gregatim degere; 
quod forté Fiatola non competit. 
Adjicio tamen Bellonijinicone Cal- 
lychtin, quem Gefnerus pro Hepate 
primo habebat. Quod reliquumeft, 
frequens eft Romz Fiatola, alibira- 
rus&incognitus. Rondeletius fuis 
littoribus nunquam vifum afferit. 
Fertur expulmone marino z4fc, & 
optimi faporis effe. | 


An rrcurus XIV, 
"De Scorpio €9' Scorpide. 


S Ccotpiuspiieis qai Plinioaliquan- T A s; 
do Scerpio,ab infecto nomen tta- XVIIL 
xit, non quod vel corporis figutaid; 12. 
velcolore zmuletut; fed quod, uta- TAB. 
culeo Scorpius terreftris , quem ha: Ix. 
bet in cauda, ita hic fpinisquibusin BT 
tergore & capite armatus eft, vene- jy, 7, 
nut vulnerando inflizar. Putaturà 
Scorpide fexu duntaxat differre , ut 
hic fit foemina, ille mas :fed videntur 
[pecie diftingui,& Scorpis cum Scor- 
poenaprouno pííce babebuntur, Tri- 

libris quandeque datur; in tnariru- 

bro ad duorum & trium cubitorum 


nus:ad tantum & apud Inoos Tze- H.4.L17. 


| magnitudinem excreícere ,  ZElia- Afia; 
| tzes Ícribit. Corpus habet rotundum, *.6- 


antetiofe parte craffiffimum, pofte- 7.7. 


riore teniz. Squammas ram exiles & " ^^ 
tenues, ut nifi advettas iis carere vi- 
deatur. Solo ventre albicat , cxtera 
rubet, unde Plinio ruffus, Numenio 
tguveoc , Hicefio zvppoc, Diphilo xibjos no- 
minatur , quia nigras quafdam  pro- 
copius notas habet, bené Epichar- 
mus suo dixit. Caput ipfi ma- 
gnum , angulofum, durum, offeum; 
plurimis acutiffimis aculeis muni- 
|tum. Osmagnum, dentes confüfos; 
denfos,ininferiore maxilla triangu- 
lares, fuperciliorum loco aculeus 
[üehodimus Cuculi inftar, cum ap- 
pendice, cutacea molli, branchiz u- 
trinque quaternz,offeo aculeatoque 
| exprimehto contritz : juxta casbinae 
latzpinnz, totidemque ex harutà 
regione in ventre fed minores;in dors 
. fo uni- 


D 
old Buymen . n ] 
[4 i 


SUN NS 
SN N 
SON V 
AW MN PARA 
3 MIN y! 


SS NM « « : 
D NN 
y DAP 


"^ 
Jer Braimen. 


| AN Braun 
: E 


terpuw Maur. 


JLorius 
Z 


que 


NS 


(NS 
| Tra. — Meer Thgpith á 


* Bletusus . 


fir 
| t 


/ 


25 70 
pem Lu UM ARUM. 


E 


4 77702 » J/ 
ME i 


A RETI 
SMS ERR: 
2 SESS A 


» m 


TL Ze 


die 
SSRRLCOR 


fo unica à cetvice ad caudamufque 
excurrens anteriore fui parte unde- 
cim vel duodecim firmisaculeis hor- 
rida,cxtera obtufa & innoxia. Cau- 
daunica aclata pinna conftat. Duo 
ipfiusgenera pofuere veteres;1ejavadwe 
At. nempe, & pelagium, ut apud Athe- 
jDipnof. nzum legitur : fed videtur idemu- 
B trinque effe. Alii forté duntaxat funt 
littorales , & nigri;alii ruffi;& inal- 
tum quoque fe efferunt. Inter litto- 
ralesergo nefit,an pelagios ambigi- 
Atben. — tur,cumi& Mnefitheus apud Athe- 
H.4..8. nzum faxatiles effe teftetur, Carzi- 
voc eruselt & Aphyis, Spatulis, Gobio- 

nibus, Cancris inprimis vefcitur,nec 

aleam fpernit.: Fe/fícatinalto ma- 


Atben. 


DE PISCIBYS C 


*s 
.Scon?PIDEM.& SconPANAM 1 AP: 
pro eodem. piíce Aldrovandus fu- XVIIL: 

mit. Specie à Scorpio , ut fupta dis-1^: 
&um , quod colore & fucco ditte- 

tant ,ut Athengus ait , diftinguit, 
Scorpidium. Píellus vocare videtur, 
Cinericia eft Bellonio , & multo 
Scotpio minor, decztero ( tam et- 

iam vivax,utexenterato & corde ca- 

rens movcri non definat ) Scorpio in 
omnibus feré fimilis. 7efcifír algàá 

& fotdibus marinis. Caftitatem im- 
maculatam generifuo fervat, itaque 
lhabet pudicitiam fuigencris, fed ve- 455, 
nenumfuigenerisnonhabet. Non pexzs. 
enim. percutit Scorpzna fed reficit. 7 5.c.s. 
Apud Athenzum Scorpio in cibo 


Arflot. vitefte Ariftotele ; bis, eodem au- 
E thore, parit, vere & autumno,fecun- 
E dum Oppianum a/le«vocesi Qfeer BEA, 


Ehn.H.4. x. ; N 
il.9.c.51. adhvessi quaterni. fuftinet telum. partus 


pofthabetur. 


! | ARTICY LVS$ XV. 


Oppian. doloribus.  Ictum eius venenatum | - De Blezno es Pediine Ro- 
ali. peftiferumque apud. Diofcoridem f em nei 
Lry.590.& Avicennam.legimus. . Graviffi-. 2s HARAHBMOUTHPLS. 


Diofoo. tosinfert dolores, quandoque & in- 
1.6.c.61. gationem ventris accerfit. Mullum 
diffe&um & impofitum remedio cf- 
fe Aetius& Paulus tradidere. Ron: 
deletius.cum ipfius Scorpionis he- 


pate; & lentifco.contufo, advulne- 
risambitumapplicato , expertus eft.: 
V fum & in cibis& inMedicinainvenit. 


Hicefius.apud Athenzum abfterge- 


re;exco&u facilem, multi fucci,plu- 


timinutrimenti,quod »o26042»,id eft; 


carnisfolidz,firmz,callofz,ac velut 
cartilaginez '( malé inter cds. -& 


 ordeolxavia referres ) (it , facit. Com-. 
mendatur; qui hyeme, locis faxofis, 
& puro mati captus eft. .. Duritiem 


diuturna mortui affervatio. emen- 


l 


TLennus Oppiano gaévG- contra- TA. 
)&é. à Biswo, Athenzo forté XIX. 
Baa, quod prz.corporis craffitie bre- rr. 
vis(9a4:c idem quod minutus ) So- TA. 
phronixos6$ potius quiidem cumGo- XXXI. 
bio,quam z«9;s fpecie fimilis,dicitur. 3. 
Corcyrenfes & Zacynthii Cepolamà 
Cepz fimilitudine propter turgidü 
ventré appellant, exinde Au/buz Pli- 

nii effe Belloniusconiicit.Raró Go- 

bium magnitudine fuperat. .Colo- 

re eft vario. Licet totus feré liveat, 
pletifque tamenlocisrubet, quibuf- 

dam etiam flaveícit. Squammis pau- 
cis,tenuibus, & tamfacilé deciduis 
tegitur, uttumad hoc, tum quod ob 
plurimum mucum , quo oblinitur, 


dat: -Calore naturali evanefcente, | adeó lubricus fit; ut vix manibus ad- 


externo :colliquante humidior ef- 
ficitur. Archeftratus in "T hafo non 
longiorem pygone ( viginti digito- 
rum menfura eft .). emendum cen- 
fet. Medicinam li fpectes , jusalvum 


| tringatur, Caputhabet magnum;o- 


culos eminentes;nigros. 

 Labrum fuperius capiticeu tubum 
quendam infixum. Dentes ferratos, 
fedadeó exiguos , utos afperum po- 


Piin.H. N.apud Plinium & Diofcoridem emol- | tius, quàm denticulatum apparcat. 


l.32. 6. 9e lit. 
| Hippocrat. 
de morb, 
enulier. 1. 


Fel ad menfes vel fecundastam 
excepti ab Hippocrate ufurpatum. | 
Plinio verrucas tollit; & unguiü fca- ; nigra;albicante circumdata circulo, 

britiem emendat. Marcello à nebu- | parvi argentei numifmatis magnitu- 


| 


Linguamalbam confpicuam. — In la- 
tiore pinnz tergoris parte , macula 


-Ja & caligine liberat. : Lapis, qui in | dine,oculorum in cauda pavonis fi- 


^" 
L^ 


capite ftranguriofis utiliter bibitur. 


: 
j 


| 


gura confpicitur. . . Reliquainicone 
K a vifum- 


Oppian. 
daleut. 


L1. Y. 109. 


'TA8. 


XXVII. 


1. 

pln, H.N. 
1.32.6. 9. 
Plin. H. N. 
£32. t. 2. 


76 HISTORIA NATVR ALIS 


vifuntur. In algofo littore er[atur. 
Romz rarus ,in Grecia frequentior. 
Nonlongé àloco;,quo degit evagari 
folet. Fefcitur apuis, fquillis,fimilibuf- 
que pifciculis, horum inopia ipfas 
depopulatur herbas. Gulofus eft;fed. 
&fítultus Plauto , nifi Blennum ibi 
melius pto mucofo & pxdido fumfe-- 
ris.Carnis eft mollis glutinofz & ex- 
ctementiz. Cinis cum ruta veficz vi« 
tia & calculosfanat. - 

Quem PEcriNEM Rome vocant, 
hunc Nevaculazz Plinii Rondeletius 
effefüfpicatur , quá rada ferrum o- 
lent,quod dorfo fit cultellato; Gef- 
nerus Pavozis notninefibi tranfmif- 
fum Romá fcribit. Pifcis eft latus, & 
Fab:iinftar compreffus. 'Tegitur ma- 
gnis íquamriis , & variis pingitur co- 
loribus. Caput niaxille & branchia- 
rum opercula plurimis czruleis li- 
neis infigniuntur ; Syneiput colo- 
riseft punicei faturati , latera albi- 
cant. Imis ventris & cauda pinnx 
fubflavis & virentibus lineisinter fe 
cancellatim commiffis decenter ad- 
modum depicta funt. Pinna dorfiru- 
branonnullis czruleis confpergitur 
maculis,dorfüm ipfum eft puniceum; 
cxtera ex albo flavefcic, Palmi men- 
furá excedere nófolet. Capite eft ma- 
gno,valdécópreffo; & prorfus omni 
roftro carente. Linea náq; anteriore 
capitis zotiufque corporis partem 
terminans , longafit & reéta, atque 
fere ad perpendiculum;é fummo ca- 
pitis vertice ad infetiorem ufque ma- 
xillam defertur; in cmius inferioris 
atque fere perpendicularis partis lo- 
coinferiore, ospofitum eft parvum, 
dentibus acutiffimis , recurvis;exi« 
guismunitum.  Branchiasutrinque 
habet quaternas. Ventriculum me- 
diocrem.JInte[Hina valdé pinguia,mul- 
tisgyriscircumaécta: hepar pallidum, 
cuiveficula fellis anne&stur.. In fa- 
xofis & arenofis littoribus degit. Ra- 
rusinlcalia,in Rhodo;Siculo,8& Hi- 
fpano marifrequentior, Solus vaga- 
tur;& quia parvo eftore, loliguncu- 
lis,fepiolis, & Apuis duntaxat vefei- 
tur. Carge aiunt effetenera ,friabili, 
bonifucci,& concoétu facili, Nullis 
fcré aliis fpinis quamiis , quas dorfi 


fpinam conftituunt ; intetciditut, 
planorum more, 


ARTICVL M. XVI. 
"De Aphyis feu pus in ge- 


AeFeo. 


A Dua, five ptoparvo piícitio, five 

À pro peculiari aliqua fpecie tan- 
tum accipiatur, aqus petius quam 
dQ/o, ut Suidas &z Ariftophanisfcho- T A$. 
liaftes pronunciant; dicitur , Atticos XIX. 
in plurali, in Gngulari rariffimé pro- 12.13. 
tuliffe; quód cumulatim edifoleant, 
Euftathius author eft; nec aliam ob 
caufam 49;/4« vocavit Ariftophanes. 
An vel (66 &y e. veic m quafi nonnatz; 
quod Rondeletio & Aldrovando 
placet ; vel quafi Jucqvec, bis natz, 
quod maligné & nimis pufillo cor- 
pore nafcantur;veliadzá ev, quod ex 
pluviagenetentur , quod Plinius vi» 
detur vellejunde Gaza Aplnas Latine 
reddidit; vel quafi 4go/»; id eft fpu- 
ma,ex quaab imbre excitato oriun- 
tur,dicantur; non difputo : nec an. 
4esupcum Apuis quas Cobires veteres 
nominant , fpecie iidem fint, inqui- 
ro:hoccertum woo; & pinguedine 
Varino;5éo SaAddlio, quod cum fem- 
perfint exigui, femper foetus recens 
efle exiftimari poffint ; ab Athenzo 
dici:nec forté à veroaberrant, qui 
Uyyeov.a; Oppiano vocari;credidere. 
Plura ipfirum à vetetibus recenfen- 
tur gegera quorum feré nomina funt, 
Apua vera , Apua Gobitis , Engraulsis , fen 
Eneraficholus, Apua Phalerica , Apua Mu- 
gilum,Menidum , Mullonum item Hep- 


fetus, Atberine, & Membras. Com mu- 


neomnibus,candido colore effe. Ca- 

put majufculum & oculos elatos & 

nigros habere. Archippus apud A- 

thenxum .sg;yysnas VOCat; Veteres, . 

quofdam exfeminc , alios fpontena- 

íci prodiderunt. In fcopulis,quo- 

rum finus multiplices unda excava- 

vit;ad littora verfintur ,tamque den-Q, .... 

fisnatant agminibus , ut tam PI: rin 

Muxdvétv dpQiogim cxtruleum mare al-  j5o,. 

bum reddi videatur , ita aliquando fe ogpisr, 

implicantsut earü compactarum oc- Hal. /. 4.7. 
| «utío,479 


-ón nie dpaualdvs 94s feu ex fabulone ,- 
« quodapuz fpumam vocant , prodire 
legimus, Argumentum ortus quod 


DE PISCIBV S. 


curía, vel návis retardetur, utdea- 
lisque Oppianus ponit taceam. 
Quantum ad Gezerationem, fponte fi- 
he coitu ex imbribus fpumefcente 


. gnarinafci ; alias élimo putreícente 


fcilicet & ipfo , vel quicquid in fun- 
do colle&itium eft otiri , prodidit 
Oppianus. Necaliter Ariftoteles, il- 


.lud fi excipias , quod quandam é pi« 


fcibusoririaddit, Nam apud eum 


frigidis temporibus non capiantur; 
& craheis fculptahumo; fxpenume- 
ro & copiofiores & przltantiores 
fint preda. Qriuntur autem opa- 
Cis tepiditque locis , ovav ivipacecas ytv2- 
pne ava sgeottyequl " yt; cum cali ciemen- 
zia terraconcalefcir,v eluti in À chenien- 
fisagri Salamine,ad Themiftocleum, 
&inMarathone. Ejuífmodiomnes 
funt,ut neque gradefcant, nequege- 
nerent ,'neque diu durare queant, 
priore turbá abolit& altera fuccre- 
ícit. In nullo apud Athenienfes 
patinarum honore erant , fi Chry- 
fippo apud Athenzum credimus; 
forté obcopiam. Archeftratus iba; 
fcu oleti inftar afpernabatur. In me- 
ditetraneis expetebantur, inde pin- 
guium Athenis nomen. Nicomedes 
corum defiderioflagrans , cum ha- 


77 


prima eft ApuA VERA, cui; qux 
generatim de Apüis di&ta füntin pfi- 


à ] 


mis conveniunt, quam Grci pro- 


prie aQeor, Atherizus ddelln , aliqui 26:31 $2 


apqg/m à fpuma nuncupant. Suidz 
dQgun v ayesmyupdioy, quát nullis ofta pa- 
rentibus dicitur. — Pifciculus eft vix 
auricularis digiti longitudincimn ad- 
gquans, óeulis nigricaritibus. Duo 
eius genera.  .A/bui» in. Hollandia 


, id | frequentius ; & tubicundum ; À- 
! phya Ttiglitis Bellonio; 


Altera cfl. Avr HY A PHALERICA, 
vel ab Atticz portü qui Phalereus 
appellabatur; vel Xoi74v Qaosge» (alba 
hzc eft & fpumea Grcis ) ita dicta. 
Sardinis eft fimilis, minot , tenuior. 
Squatmas in mari habet,íed ftatim 
excidunt remanentibus earum ves 
ftigiis, & iis quá ventrem firmant, 
Adeó eít mollis & pinguis, ut fi alie 
quando digitis tractetur, liquefiats 
autíirmagna copia in navicula ve- 
hatur, fupernatans oleum pifcáto- 
res colligant. Vidit Rondeletius 
uniusdiei capturam, ADDE 
coronatis aureis Venditam. Erat 
apud vetetes in precio fi Polluci cre 
dendum, DOM. 

Tertiacft MEMBRAS. Has Phry- 
bichus apud Athenzum 6,424; E- 
picharmus & Sophron BsGeadovacs 
Attici BtuGeadac, Trallianus uaGezaMa 


appellaffe videtur. — Ariftoteles ex Ariflot. 
Aphya Phaleérica nafci author eít; & H.A.1.6, 
inter uiua; pifces, id eft haud migra- ^ '* 


berinon poflent, figuris ex rapis foe- 
minisadearundem fpeciem ab Api- 


"T£. 
XIX. 


tio diffe&is ,exoleo co&is, & fale at« 
que papavere conditis, ventrem ex- 
plevit, referente Suida. — Appara- 
tum apud Aldrovandum vide. De 
cxtero humidum & flatulentum a- 
limentum prebent.. Diphilus gravis 
& difficilis co&ionis effe putabat. 


r 


AnTICcurus XVIL 
De ZApuis in fpecie , €9 12 pri- 
mis Vera, Phalevica.Mem- 
brade, Cobite , €9' Hep- 
£€t 0. 


32.1.14. "e wid Ápuarufiüt ptaterito re- 


15.16; 


cenífuimus articulo. 


refolidos recenfet, Cum veró Phry- 
nichü$ sevensdah« Cognominet ; ac 
Ariftophanes z»xiiyoulac, id eft; cano 
corpore, Rondeletius eos pifciculos 
effe conjicit, qui Gallis Ce/erias vo- 
cantur. Sunt corpore admodum 


| candido ; capiteauri colorem gru. 


lante , Sardinis valdéfimiles. —Co- 
quuntur expracepto Dorionis, mu« 
tilato capite , fi corpulentioresfue- 
rint; & lotz fale minuto & aqua. 
Contemptos fuiffe Antiphanes o- 
ftendi. — 

Quarta elt A? y A CosiTÉs, 
xiBinc Grzcis ; Theodoro Gobiona- 
ria. Putatur ab ignobili quodam & 
terranj fubiente Gobió procreari. 
R.ondeletio eft ille queGalliZegz de- 
mer, ad differentia fluviatilis vocant. 

K 35 Nun- 


7$ | 
Nunquam ad Góbionum magnitu- 
dinemaccedit, alioqui martnis Go- 
bionibus fimillimus. Corpore eftro- 
. tundo; pellucido; dorfo latiufculo, 
colote candido;nigris aliquot macu- 


lis afper,fo caudávarit, oculis quodaà- 


modo fupra caput pofitis. Pinnz 


" . E h1 
ezdemilli,quaz Gobionibns,maxime 


illa,quz his peculiaris, barbz inftar 
exca ventris parte, in qua binz fünt 
 jnalispifcibus,propendens. —Hepar 
eftladvicoloris, & iti cofellis vefica; 
fplen,rupet  izzeffina &: peritonacum 
exalbonigricant. Cor €X- alboruffe- 
fcit. Gráviseft; & difficilis conco&tu. 
De Ezcraficboló fequens capite age- 


emus. De Aphyis | Mugulum inter iftos 4- 


getur. 


CAApas MuürroRuM exiguas "admo- . 


dum Mullos arbitratur Rondeletius, qi in 
flagris marinis. ex putredine majcurtur. 
. 4jhjs MOENiIDUM Vero pifculds 


Manidum [pecie fene. mare c femina. 


fponte nafcentes effe judicae etf, contra 
fentiat. Arifloteles. démicu 


Hzruzr:feu Hepfetinometi,ad. 


mültos parvos pifculos extenditut 


peculiarem aliquam fpeciem "effe, 
exinde, quód apud Athenzuüm pro 
parvo pifcicualo Aphyarunt generis. 
ponatur." Rondelerius à Gallis Iouil, 
appellaricredit. Eft digiti tnagnitü-: 
dine;argentei coloris,corpore pella- 
cido ; demptacavirgá , quz à bran-; 
chiisad caudam extenditur, Oculos, 


habet depretfos , pro parvitate Cor- 


poris magnos. Os itafciffum, ut in-: 


ferior maxilla fuperiori fit pratehía, 
fitque velut oris operculum. ^ — 


^ Anriculu gov um 


| De Encraficholo €5' Athe-. ó 


" Vill. Là E we 
2 Neraficholos , Grtzcis" 5ysenoto- 
XVIL 77 AQ»quodaoviré» ri xeglel dro! wpaui; 
is. fcu bilsfolliculum in capitegerat, hoc 
TA», Cíbquodceius caput impensé ama- 
xXIx. rumít, undecomutilari affolet,di- 


i;.18, €usialiis jvxésou, quod: dum ofci- 
Plin. H. N, 'àbamplum os aperiat , utferpentis 
Ls.c8. potiusquàm pifcis videatur; Plinio, 

multorum eruditorum judicio Zupa; 


LI 


I9. 


HISTORIA NAATVRALIS 


nuncupatur. Án Chalcedoniis z2/- 


UG. dicatur,quod Callimachus apud 


Athenzum prodidit; iyyesvaesquo^ 


quej/Elianus vocat. Magnitudine eft 
plerumque digiti, palmi longitudi- 


nemnunquam affequitur. Argern- 


teo colore micat ; tergore ad cetu- 
leum accedit,fi foli opponatur trans- 
paret; dempta argenteá lineá quz 
fpinz vertebras comitatur, quz fan- 
guinem continet. 
falfum , vel in fale adíervatis argen- 
texmicant. Roftrumhabetacutum; 
osamplum , utramque maxillam fer- 
rz modo afperam , branchiasparvas 
duplices. Cer. oblongum & acu- 
tum , hepar rubrum, maculisrotun- 
disconfperfum. ^ Ventriculiappen- 
dices multas & nigras. Ventrem 
molliffimum , ideoque plzrumque 


abfumptusin falitis confpicitur, O- 


visífcatetrubentibus.  Spiniscaret, 
edexceptà, quz in dorfo eft , & ipía 
tenuis, adeout vix dentibus nego- 
cium faceffat. Arena, fpurcitiis, at- 
que ceno vefcuntur.. Capiunrur 
hyemeà Decembri.ad  quadragefi- 
«amufque , in Provincia numero- 
fiffimé, no&u ingne é naviculis ;ac- 
cenfo. Quam confertis curmis denfi 


genere didum eft. Hanc tamcon- 
fettam Lycoftomorum,. natationem, 
és à: peritis nominari, JElianus 
ttadidit. De. 0rz& diffentiunt ..Au- 
thores. Suidas& Athenzus ex A- 
pua Cobite ; | Ariftoteles ex Phale. 
ricaoriti tradit. Satius eft fui.ge- 


ncris pifcem ftatuere, quàm velfpe- 


cies in infinitum multiplicare ; vel 


.ex Apua T'halerica.duos diverfos pi- 


Ícesgenerari, concedere. Nam & 
exhac Membradé oriri Philofophus 
authoreft.In magno plariíque in lo- 
cis habentur precio. Comeduntur 
& crudi & fale affervati. Minutatim 


€oncidunt , cxpam pariter tritam 


addunt , fic ex oleo & acetoafper- 
fo pipere fumuntur , faliuntur trun- 
cato cdpite, & felaufertur fimul. De 


Garoquodex iis, vide Rondele- - 
tium. Hucreferunt nonnulli »vxczpor, 


cuius effigiem exhibet T2. XLVII. 


Squammuá carere. 


- Kliau, 


" sri T, ? H.A. l. $. : 
metuinfidiarum nátent,de Aphyisin , s, 


ATHE. E 


h 


CODE OPISCIBVS. 


ATHERINAM , Graci A9co/n, & 
per pleonafmum literz v A'8«elw, feu 
&tranfverfo.quemalterum Atherinz 
genusin ventre habet aculeo ; quod 
Gillio placet ; feu ab ariftis ( à345£ 
idem eft quod 45/5 id eft, arifta;pars 
fpicz acuta, feu ut Eretianus expli- 
cat, tenuiffimum illud, quod in hor- 
deoacuminatum eft) per metapho- 
ram pro fpina fümpta, quas multas & 
Sardinis duriores Atherinz habent, 
quod Rondeletius voluit, dicunt. 
Poflet & ab 49«g£ev; quod pre xocuQgo- 
vé», floccipendere & contemnere de- 
duci,quod nimirum 49«e £eru wc 24) 


dimi jg. ivmxoe ob vilitatem negligatur. | 


Gaza 4réflam 8c Ariflulam. vertit. 
Callimacho , in nomenclaturis di- 
verfarum gentium impo &iidyo, fine 
dubio à patvitate, (iig Adverbium 
Grecisíonat prope) Vocatur, Roma- 
nis Laterina. Quid perfuum Aceri- 
nam?Plinius Medicusintelligat, dif- 
ficileeft dicere. Bellonius recentio- 
rum Cernuum effe credit; ego men- 
dum effc, & Atherinam legi debere 
judico. Deffriptisuem 6i attendas, ita 
de co RondeletiusPifciculus eft ma- 
rinus,litoralis: reperitur & inmari- 
nis ftagnis, Aphyis fimilis,dodrantali 
magnitudine, parvi digiti craffitudi- 
iveydor[ofpiflo , venvre leviter deprel- 
foyere parvo fine dentibus , oculis ma- 
enis. Colore eft vario: nam venter 
argenteus eft, dorfum fufcum ; circa 
caput, ex flavo rubefcit Sardinarum 
modo. Locusqui inter oculos eft, 
cxlatusvidetur. —Pigzashabet qua- 
tuor,duasad branchias, duasin ven- 
tre,áliam à podice, practer has, alias 
duas in dorfo. Omnescandidz funt. 
Cauda duabus pinnis conftat. ( con- 
tra oftendit appofita icon) Pro linea 
medio corpore à branchiis ad cau- 
dam protenfa , fpiffum quid habet 
fub cute, q; non poffum aliter quam 


fafciam per fimilitudinem | vocare; |. 


qux cum cocta Atherinaeditur , evi- 


dendiffima eft, &: cumlumini obii- 


ditur ; quia reliquo corpore pellu- 
€idaeft,hácparteopaca. An Aphyx 
Meletz masfit; quod pifcatores cre- 


— "dunt, dubito , tum quod ille fine 


| 29 
mare & fcemina naícantur , hz di: 
ftinguantur. fexu : tuni quod. mol: 
liffimo & depreflo corpore fint ili; 
iftz folidius & fpiffius habeanti. Bel- 
loniusfüüm , quem vulgüs CrZcum; 
Romani Latharinüm , Mallilien- 
fes Sencle voécant,ità defcribit. Pi- 
fciculuseft digiti craffirudinem ex- 
cedens, neque extenfo digito lon- 
gior : Argentci coloris , trans- 
lucente corpore , &quodfoli ob. 
je&um , ut vitrum tranfparear li- 
neamque oftendir interné obfcu- 
ram , ream, à capite ad caudam; 
à fanguine, qui in fpina profundi: 
tur,pfovenientem. Oculis cítgrans 
dibus ;, lingua cándida. Pinnam 
utrimque in lateribus & geminam 
alteram habet fub ventre ; quz pi: 
Ícem in partes equales fecat : ae 
pratereatenuem aliam, & parvam 
fertin medio tergore pinulam. Cz. 
terum Co gerit , ut femen oxalidis 
triquetrune & oblongum , peticar« 
dio perbellé inclufum : branchias 
utrimque quatuor : Cof/zs , itemu« 
ttimque decem omni capillamen- 
to teneriores : vértebras adeo exi- 
les, ut vix abacie oculi perfpicacif- 
fimà difcernantut, : 


Pafuntur in algofo littore , dva au: Oppian. 
"Tt. ti LAS e 
eotebkoymw Xu30 vAopeodc [Dovurmo: , Ut Op- Hal, 4s 


piani verbis utar. Quam Ronde. 
letius defcripfit, non tantum in vi- 
cino Monfpelio mari , ubi Melet 
dicitur,fed & Maffiliz,& in ftagno 
quod Martegne vocatur , frequen- 
tiffimé capitur , & nomen Sanclez 


obtinuit. Ariftoteles gregales fa- j5,; 
cit, eodemque tefte inter Rhya- 414,5. 
descirca zquinoctium vernum agjcc.17. 


7j 55 Juxta terram, alvümarenz at- 
terentés pariunt.  Vilem in cibo 
Phavorinus fecit, & contemptum; 


 delicatiffimum fuum Rondeletius; 


nifi fpinz negocium faceffereno 
Belloniusquoque quaftuofiffi- 
mam fuarum ob füavita« ^ 
tem pifcationem — 
.. fcribit. 


T 


L: 


Agri 


£o 
ÁnrICVLVS XIX. 
De Lavvarono Belloni. 


Iícis,quem Romanum vulgus La- 
P varonum vel Lavonum;feua bea- 
ta qux Lavarono, quodnon videtur, 
cum marinus fic, feu aliunde, Maffi- 
lienfes Cabaffonum,Genuenfesá ca- 
pitis magnitudine Capaffonum, vo- 
cant , ita à Bellonio defcribitur. 
Grandiore funt capite quem Áthe- 
ring, magis recurtoac compreflio. 
read ventrem corpore, & paulo la- 


tiore tranfparant"; ut Atherinz, ma-- 


ximamque habent cum iis affinita- 
tem. 
quz dete&dz argenteum colorem 
prae ferre videntur.  Duasinter- 
goregeruntpinnulas, utrimque ad 
latera unam. | Deszibus carent, ut 
Harengus: Cor exiguum, oblongum, 
triquetrum;habent : epar pallidum, 
cui ftomachusfubeft , pifciculis & 
Cardibus parvis nonnunquam re- 
fertus. — Inteffina ad anum tribusre- 
volutionibus refle&tuntur. | Fe/ ob 
eius exiguitatem confpicuum non 
habent: ffizas quoque ferunt nul- 
las. Catnem albiffimam & leviffi- 
iam. Calculos duos in capitegc- 
runt, Sefamino minores : Íquamas 
paulo quam Atherina latiores & nu- 
merofiores. Magnam cum fluviati- 
li Lavareto affinitatem habet. 


AnTicvLVS XX. 


De Sarda [eu Sardina. 


TA. S Ande nomen , fibené ex Galeno 
XX. colligo ; omnibus pifciculis, qui 
12.3.  adfaliendum apti funt. ;, competere 
Galen. F?- videtur; idque inde fortitasapud ve- 
lim. teres credo , quód ex Sardinia in a- 
cpm, liasregiones, eveherentur. AÁSar- 


taxat & xtate differunt, Cum non- 
Plin.H. N. dum adolevere, Sardinz &  Sardel. 
L3151L ledicuntur, adulta Sardarum no- 
men capiunt. 


$quamis multis integuntur, 


dinis & Sardellis magnitudine dun- 


| tem non poffe. 


in E E 
hase On E ds 


HISTORIA NATFRALIS 


. Unde Apicius Satdam farciri fo- 
lere dicit , Sardenam ob parvita- 
Fateor tamen, & | 
Pelamydi longzapud Plinium Sar- 
dz vocabulum  impofitum inve- 
niri Qui Trichias & Tricbides quas 
Dorion apud Athenzum non di- 
ftinguit, Ariftoteli dictas, cum nul- 
libitam vulgaris pifciculi tam  dili- 
gens natufz explorator memine- 
rit;credunt eaíque 3g 4v «ey, qua- 
fià capillis, feu parvis illis & capil. 
laribus quibus abundant fpinulis, à 
quibus etiam 4e/sa dicunt , quas 
recentiores Alofas nominant , de-, 77; 
ducunt,vix falluntur; nif forté ' Tis 
hocobftet, quod idem ex Membra- 
dibus Trichides , ex his Trichias na- 
fci dixerit. Nam quod * alibi efc, Arift. 
(Sardas Gaza vacat ) quxdam ad. gj 41$. 
Íícribit, quz Sardis nulla Iatione c1. 
competunt, ca 9e, feu. Alofis, | 
cópetunt , ut mendü fübeffe,Samalé 
Gazam vertiffe fit evidentiffimum. 
Chalcidas quoque marinas Sardinas 
nuncupari, vel ex Callimacho col. 
ligitur , hafque. Columella intelli- 
gin; dum dicit , Pifcibus im pifcimis pra- 
bere oportet , tabentes Haleculas , e fali- 
bus exefam Chalcidemputremque Sardi- 

HAT | nef 
Invenio & à Dorione saxumas 
dici. Eritimum vocari, yix ex Epe- 
neti apud Athenzum loco xaaxídas 
cu; (1e gendum a4) xa Go ad axgdívec teA- 
di|86s Ears inquit, colligi poteft. 
Bellonius etiam cum Chalcidibus 
eafdem ponit; fed dum fluviatiles 
à Celerinis fola magnitudine differ- 
re,fpecie convenire putat, argumen- 
tofumpto, quod Galli qui ad Ocea- 
num fitifünt , nullum pifcem Sardi- 
ni nomine agnofcant, preter eum; 
qui. aliunde fale aífervatus , ad cos 
perfertur ; Celerinus veró in Gal- 
lia tam fit popularis quàm in mari 
mediterraneo ipfaSardinia , ex Al- 
drovandi opinione fallitur,. Sunt. 
enim Gallorum  Celerini ( verba 
funt Áldrovandi ) ab Allobrogum 
Celerinis diverfi, illi marinifunr,& 
noftro & Rondeletii etiam judicio. 
marinis Membradibus in Aquarum 


| genere nó Chalcidibus five Sardinis 


iidem: 


s. oa- 


DE PISCIBV S. 


 jidem;hilacuftres , & Chalcides A- 
riftotelis, Sardella, & Aquo Fraco- 
ftorii; Anglorum Sprat , & Hol- 
landorum S$prot, ad quos furnofic- 
catusadferrifolet , haud aliumpti- 
toquam Sardam aut Sardinam  fi- 
cuti & illum quoque; quem Ronde: 
letius fcribit Agathopoli magna co- 
pia capifolere,)nominariq: Calliques 
velLlafchez ; & Maffiliz Garenga- 
des,licetipfe Membradem effe vc. 
lit : utenim Caliques ex Chalcis 
corruptum effe videtur, ita etiam 
Lachez ex Laccia ; quo nomine 
inmultis Italiz locis Alofa appel. 
latur, cuifimillima eftSardina , & 
ipfe quoque eum Alofz' fimilem 
cíle profitetur. Harengadesveró ct- 
iam dicividétur ; quod & Harengo 
fimilis fit, & fimiliter falita per me- 
diterranea loca venalis effera- 
tur. roges & Defcriptiones diverfas 
quinque apud Aldrovandum inve- 
nies. | - 

Prima , pifciculus eft Aphyz Pha. 
lericz omninó fimilis ; nifi. paulo 
majot,& fpiffior effer; àpatva Alo- 
fa,ore, branchiis & oculis , pinna- 
rum nunmeto , fitu, fquamis , caudá 
minimé difcrepans , fed inhoc tan: 
tum quod Alofa fit latior. Sar- 
dina igitur fquamas mapnas , te- 
nues habet : colore eftvario, nimi- 
rum capite aureo , ventre albo, 
dorfo cum viridiczruleo , uttoque 


EE 
nicata, pinnas habetnigras, quarum 
fitus( dum modo pi&or re&e ex- 
preffit) alterius fpeciei pifcem elfe 
indicat. Colore eft vario , viridi 
nimitum violaceo, paleari & ruffo. 

| Maculz inlateribus funtnigra : in 

pe&ore crocez. 

Relique du fpecies ,, dorfofunt vi- 
ridijventre argenteo. Prior in ex- 
tremitátibus offium , quibus bran- 
chig teguntur, rubent. 
dum fcribit: 


Chalcides e T briffe pfe Abrami- 


defqueferuntur, 

' Et curvis habitant Jeopulis c littora 
vilunt, 

Atque catervatim | percurrunt equa- 
vis undas, 

Alternantque imas porti, curruntque 
per «quor, 

Hofpitium. | mutant femper , pontoque 
vagantur. 


iis qui vapabundam vitam agunt, 
accenfet. ^ Capiuntur Mafsá ex er- 
visfri&dis & myrrha vino odorato 
excepta , confecta; aliquando fo- 
liisbetz , quà impense dele&antur. 
Adhibentur quidem zz cibz , fed rc- 
vera, ut Hicefius apud Athenxum 
dicit ; Govvetdeic xg) eAvmérg itg) aout, 
id eft fqualidi , nec multum pin- 
gues funt, hec copiofüm fuccum in 
alimentum przbent. 


Oppianus oppiaz. 


Apicius far- Apic.l, 9. 
fplendido', rutulanteque dum vi- 
va é mati extrahitür : una eniin 
cum vita viridis evanefícit , caru- 
leoque manente , eoque hebe. 
Ícente & Íplendorem fuum amit. 
tente. Inteftina habet parva &te- 
&a , Alofarum  inteflinis fimi- 
EY e ( 
Altero loco pita, 1n qua pi&orpin- 
nas nullas expreffit ; capite eft rubi- 
cundo, corpore toto fubviridi, prz- 
ter duas quein ea confpicuz funt, 
lineas ; qua funt czrulez. — Cau- 
da ad caftaneum in extremo ver- 
git. SardxFlandricz nomine mif- 
fa eft. | 
Tertia eodem quoque nomine, 
fedmajoris cognomento commu- 


à easdocuit , Galenus ad falien- c.1o. 
dum aptiffimas dixit. | Medicuzz u- Galen. de 
fum quod fpe&at, in prima men- /"lr. 
fa fumpta, alvum fübducunt. Ca. ^^-/5- 
pite, in puero quodam, loco bala- 
nifeliciter ufus eft Brafavolus. Mar- yzrza, 
cellus exuftas fineoffe,vel falfamen- c.11. 19. 
tum ,& confri&as , fi varicibus füp- 
ponatur, ftatim prodeflefcribit. I. 
dem Sardz caput combuftum , me- 
dicamento ad gingivarum tumo- 
rem; foetoremque admifcet, Pri- 
vatum,contra prefteris mor- 
fum valet, fi Plinio credi- 
inus. 


$ 


L AnTI- 


T AR. 
XX. 4s 


phn.H. N. 
L314,18. 


Colume[- 
la R.R. 
138.6.15. 
Martial. 
Epigram. 
l.3. c L1. 


* 


-Anar1curus XXI 
De Mana. 


JÉna , Grzcis uai; Theodoro 
Gaz« Halec eft; metuo ne per- 
peram. Alecis enim nomen , vel 
omnibus pifciculis qui muria oon- 
diuntur , quod Rondeletius do- 
cuit , competit ; velillis, quiapud 
Grzcos Anthracides, feu Carbona- 
rij vel prunatij pifces, quod in pru- 
na & cráticula commodé coqui 
offint , dicuntur,quod ex Hermo- 
lao difcimus j vel ipfi pifcium fceti, 
unde Plinius.  Lawdatur d» Claxe- 
mene garum , Pompeiique ei Leptet. : fi- 
cut. murid Antipolis ac T huria : Jam 
veró eb Dalmatia. Vitium buius eit 
Alex, imperfetfa nec colatafax : vel de- 
nique pifciculo fluviatili fcu dul. 
cium aquarum , quem Plinius , ad 
oftrcas, echinos , urticas, camma- 
ros & mullorum jecinora perve- 
niffe fcribit. 

Columella intet parviinctetuüer« 
ti fluviorum animalia reponit , & 
pifcibus maioribus przberi jubet, 
utde Martiali taceam. — Déferiptio- 
nem & Differentias , quod. fpe&tat, 
Mznam inquit Gillius , non mo- 
do fpeciei, fed etiam generis no- 
men effe conjicio ; quod varium & 
multiplex eft earum genus.  Aliz 
in utroque latere nigram maculam 
orbiculatam habent, quasii; qui A- 
driaticum finum accolunt , vulge 
Mznasfclavas appellant: alix leu- 
comznides;hoc eft ; albz Mxnzà 
Grzcis five Smarides nuncupata: 
itemque funt Manz Boopes appel. 
latx.  Bellonius duas obfervavit 


differentias in. colore : alias enim 


reis coníperías effc; ait, 


luteo; alias lituris cyaneis aut azu- 
Speufip- 
pus Mznidi fimiles facit Bboacem & 
Smaridem: idem tradit Rond«ele- 
tius, &iec non Bellonius, nifi ( in- 
quit hic ) paulo latiores & bre- 


: & rotundam maculam ha- 


$2 HISTORIA NATVRALIS 
| | fime fiquidem palmum excedere; 
(Antiphanes quoque Manas exi« 


guospifces effe dixic; & Martialie 
breves) lineamin lateribus. rectam 
habere, quz in Smaride arcuata 
cft: pinnas tergoris , laterum , & 
caudz diaphanas effe, & maculae 
tas Os fi claufum contineat , mis 
nimüquidem apparere:fed diim hiat, 


rictum magnum oftendere, labrum- 


que fuperbius tubi in modum , ut 
in Harengo infractum effe: Oculos 
habererotundos,iridem fubrubramt 
maxille afperitatem quandam den- 
tium vicem prx fe ferre :fi de- 
Íquametur albiffimam argenteam: 
quefpe&ari : fed tergus livorequo» 
dam fub oculis in purpureum gem- 
mante depihgi. 

Addit Rondeletius;utrimqué ma» 


berein medio corpore,quam ctiam 
inicone expreffit ; Bellonius omie 
fit , & in defcriptione non rnemi« 


nit, nifi eam intellexerit , dum in». 


quit, utrimque lituris notari ; quod 
tamen non affero, quandoquidem 
icon mea cum Belloniana fatis con- 
venit, & eiufdem coloris lituras ha- 
bet, item circum oculos. Pinnz o- 
mnes etiam verficolores, . Venter 
candicat. Caudafufca eft. Idem 
Rondeletius hyeme candidam ef. 
pos , vere & azmílate variam: 


maculis cxruleis toto corpore & 
potiffimum in capite & dozío fpar- 
fis: item. lapides habere in capite: 
maremq; in co feeminz diffimilem, 
quod latior fit & porredtier , fcemi- 
na rotundior : cum fctura fce- 
rina impleri incipit , maris colo- 


grorem mutari — Ariftoteles veró 
hanc mutationem tempori adfcri- 
bit, &|de Mana fimpliciter id tra. 
dit, nec faeminz nec maris facta 
mentione. 
Mana € Smaris (inquit) zeutantar; 
| «& ex albedine rurfus affate ad nigredi- 
|! gem redeant , idque. maxime fuis pinnis 


Viores cernerentur , & fíquamis | c branebDiisdeclaranz. — Ya & Plinius: 


Smaride tenuioribus contegeren- 
tur; breviorique effent capite, rarif- 


Mutant colorem candide byeme Mane, 


d funt eflate nigrioree.. Quem lo- 
| cum 


rem in varietatem quandam & nis | 


" 


Sarda :F. lnrdrica "alor 


| 

bi 
? 

SSSSSSS Sm NN 

jy yo. B APIR Uu Uu l 

AP : I 
PG m" — PAR 
/ 
à 

ETT dx 
S RRATNNS: 
S M SRI 
— , - : : 
-Beops [pre rina | "embaer.Haiteng. 

; NOW 
: NN WIN 
: m T ! 
3 un | " 
: AM Solea. Onilala 
; AW Áejflen. 


us 


ar 


Mia: 
yi i) 


Bag rs ^^ 


7 La MI E UA n 


i ul GEREESUT 


MESRINE 
PC TRRGIAIS d T 
S PCR CC QE « 
LR RUE etUER 
s d dde idet 


E e Cilharus flaws. 
/h (i A i vue Aper M 
fee pe 


73 
olea. alia 


I 7g 


rece nds 
Pot p HR r 
A SETISIRLNR 


xi 5:5 

E EON UN NN 
13^ oe FR, oM 
m | vL ls. 


^ PAS 


animal. 


pud Ariftotelem legimus. 


DE PISCIBV S. 


cum Maffarius explicans : dixit, in- 
quit, zftate. nigriores : quia fufci- 
piunt colores cxruleos ; qui quod 
adalbedinem funt obícuriores,& ni- 
griores. | 

Et rurfus: Mena pifculus eft digi- 
talis longitudinis , hyeme candida, 
xtate varia , picturis .cxruleis ob- 
liquis Quomodo autem colores 
mutent, in Merula ac Phycide ( ni 
fallor ) explicatum eft.  T'eftatur 
denique Rondeletius, cum aliquan- 
doRomá Venetias veniffet , Ma- 
nas fetanta colorum varietate con- 
fpexiffe, ut vix primo afpectuagno- 
Íceret , quod fuo in littore minus 
pi&z (nt. Quod ad partes inter- 
uas attinet : Menz Pepar , ut Dello- 
nius obfervavit , fungofum ex la- 
&co * pallefcit : fub cuius lobo 
dextro fel luteum oblongo vaícu- 
loincluditur : Splez niger, ffomachus 
oblongus. Raro in Oceano capi- 
untur: in mari tam fupero quàm 
infero frequenteseffe , nomencla- 
turz apud utriufque raris acco- 
las indicant. Msxznaria infula ab 
earum frequentia nomen fortita 
eft. Inter herbas in littore algofo, 
Ííeu ut Ovidius, in herbofa arena 
vitlitare,Oppianifide tradimus. A 
carne non omnino abftinere , qui- 
dam prodidere.  Gregales effe a- 
Parit 
brumá, vel ut Bellonius, poft bru- 
mam,G& omniuni pifcium feecun- 
diffima effe cenfetur. Cum fatu 
fomina impleti incipit , ob mali- 
gnum fcetorem , «edyg- feu; Hircus, 
ut apud Ariftotelem extat , dici- 
tur. Singularem cum vefpis fym- 


,pathiam habere exeo quidam col- 


ligunt, quodillz naffa ,;in qux mz- 
na cum Chalcide reperra eít , ca- 
piantur , prodente ZEliano: fingu- 
lariin Xiphias odio ferri, exeo non. 
nulli, quod eambalzng metu, gla- 
dio fuo in cerra hzrentem |, confi- 
ciant, ut Oppianus teftatur. Inter 
plebeios cbos reputantur , adeó, ut 
accrvatim , vitato etiam emptore, 
Venetiis vendanrur, tum quod par- 
vifint , tumquod cum urerum fe- 


43 


runt , exquifiti fetoris. Unde  . 
Martialis | US 

Fuilfe gerres aut inutiles manas pet 
Epigr.32. 


Odor impudicus urceifatebatur. 
& in Majali L.Pomponius Atellana- 
tumPoeta;utdicitur Agellio — 
Cezam quaritat, fi nemaeum: 
Vocat , revortit maflus ad manam 
mifer. 


Succitamen bonitate Gobiisprz- 
ftare Hicefius,tefte Athenzo author 
eft i quod forte deiis, qui in littore 
petrofo aut arenofo, & fuo tempo- 
re capiebantur,fümendum eft. Nam 
aliàs, Gobiusfriabili eft carne, & (a- 
xatilium non multó inferiore. Li 
quamen feu gari fpeciem ex ipfisfie- . 
rifolitam, Plinius innuit, dum fcri- P». H. N. 
bit. Saletiam muria falfmentorum re- PI 
coquitur , teruemque confumpzo liquore, 
ad naturam [nam vedit ,vuleoe Mani iu- 
cundiffimus. -- Apud Perhtumquoque 
aliquid fimile invenies, fit vifceri- 


bus pifcium in vas aliquod inie&is, 


& fale conditis, Deufe Z» Medicina 

hzc habeto. Jus affumtarum al- pj, p. N. 
vum folvere; ut & falfas,fi umbili- L31.c.5. 
co illinantur. Capitibus invete- 
ratarum ultis ad ícdis fiffuras , & 
columellam inveteratam Galenum $^ 
uti: ad uvam diu jacentem , cum "P^ L1. 
gallz & floris eris , denariis duo- 

bus, Marcellum Empyricum :ad An- 

ginam cum melle illitis eundem. 

Plinius earundem cinerem , admi- PE. H.N. 
xtofale & cunila;, oleoque , vulva ^32. «10. 
medeti ,' & íuffitione fecundas ex- 
trahere, teftatur. Cum aliotritus 
verrucastollit,&: verendorum pu- 

ftalas difcutit. In dyfenteria quem 
przbeant Mznz ufum , apud Galc- 

num invenies. 


AnTICUuLUS XXII, 


9De Soiayids: | 


beer. qui & Marides apnd À- A5, 
thenzum dicuntur. ( Bellonius X X. 
Grzcos Anconz fe conveniffe fcri- $.6.7. 
bit, qui. etiam  Maridas appella 


bant / ex Mznarum funt generc. 


La Vocan- 


Pbln.H.N. 


4.31. €.7- 


84 
Vocantur & Lewcemanides , nempe» 
quia femper albzfunt cum Mane 
colorem immutent. Eum dodi pi- 
fciculum effe volunt, quem Anti- 


politani hodié Gars» ,. Veneti hir-|. 


rulam feu herrulam ; Maffilienfe 
hiaret, Galli Narbonenfes & Hi- 
fpani Picarel ; i: 
cus & falitus ; linguam acrimonia 
vellicet , Neapolitani Cerrum, quod 
vocabulum Gaza retinuit , nomi- 
nant, Rondeletius Garum vete. 
rum effe putat, tum earundem  no- 
menclaturarum affinitate, tum quod 
exeo garum fiat ; idque tefte Pli. 
nio,optimum. Trium defcriptionens 
Aldrovandus tradidit. 

Primus, Mxnz & Boopi fimilli- 
mus eft ; notis tamen quibufdam ab 
iisdiftinguitur. Boops enim liru- 
ziscaret ;quibus przdita Smaris eft. 
Boopi roftrum quafi recifum , Sma- 
ridi. longiufculum.  Boops item 
quam Smaris rotundioti cft corpo- 
ze, quamobrem Rotundetus Roma 
nominatur, (Differt vexo a Ma- 
nactiam , quod & afperiores & pau- 
lolatiores íquamashabeat. Linex 
laterum utrique red, fed in Sma- 
ride quadam ferie ; in Mena nullo 
plane ordine difpofitz: furtque ar- 
gentez & fubaurez ; obfcurz ; à ca- 
pitead caudam du&tz. Eftque Mx- 
niminor,digitum nimirum vix fu- 
perans;,cerpore item ftrictiore. Eft 
denique peculiaris ei nota , quà & 
àMznaz & à Boope difcernitur. 
Cum enim os aperit , labia exetit 
zanquam: ex tubo pyxidatim infar- 
&o. Pinnis alioqui , aculeis; cau- 
da, partibufque internis Manz fi- 
miliseft: eodemque modo colo- 
xem,tefte Bellonio,mutat. 

Altero loco exhibitus pifcis, Smaris 
Bellonii videtur. Capite eft feré vio- 
laceo, prono nempe, namfupino al. 
bicat. Eodem colore totum corpus, 
fed multo dilutiore tín&um eft. Li- 
nexquinque infignes flavefcentes à 
capite ad caudam perferuntur. Pin- 
nz ctiam flavefcunt. Exiguam habet 
 & vix confpicuam lituram. 


Tertius Smaridisperegrinae norni- | 


quod fumo indura-- 


HISTORIA NAT VR ALIS 


ne miflus, tergore eft ceruleo; czte; 
ra fübviridi, nigris & argenteis pun- 
&is cófperfus.Prono capite ad viola- 


ceü vergir,fupino vero candicat.Pin« 


n omnes fere crocei coloris funt, 


pun&is confperíz nigricantibus. Dé- 


qut interherbas in algofo littores - 


eodemq; cum Mznis cibo vefei, vc» 
tifimillimum eft.. Intér faecundasre- 
cenfet Ovidius. Paftà, ex pane,ca- 
ptillo eaféo,& puriffimo polline,ine- 
Ícantur. Optimos pifciculos effe He- 
fychius fcripfit, Optimum & füaviffi- 
mum exiis gaviü, apud Guilielmum 
PelicetiumEpifcopü Monfpelienfem 
Rondeletius vidit. Deafu2z Medicina 
proditum , caputtoftum ad pilorum 
defluvia cum adipe urfino conferre; 
excrefcentes ulcerum oras; ab eiuf- 
dem pulvere reprimi, thymofque & 
clavos abfumi. Plinius alicubi cum 
ptifanafuümptas , vel cum fzniculo 
deco&as mulieribus lactis copiam 


Plin, HN. 


].32.6.11. 


facere fcribit, alibi,triras illitas, ver- 


rucastollere,& verendorum puftulas 
difcutere tradit. 


AxnTrCVLYS XXIIL 
De Boope.feu Bace.». 


pis quem nos Boopem dicimus, is 
À Ariftoreli citante Athenzo gat, 
Numenio gó£,qua etiam appella- 


tione Oppianus utitur, Speufippo & T A &. | 


T Az. 
X 
8. g, 


aliis Atticis daz fen «od ci» go à vo- XXIEL 


ce,ideo Mercuriofaceer habetur;feu 


6. 


quod «à iobeapdstyes id eft bubulos Atber. 


oculos feu magnos habeat, dicitur. 
Tertia eft Mznisfpecies , pedis ut 
Rondeletius fcribit magnitudine; 


Dipnof. 


I7. 


qui etiam £res deftribis. Prior piíciseft — 


marinus, littoribus gaudens, ex Ma- 


'narum genere , pedali magnitudine, 


corpore fatis rotundo,non cOprello; 
qualefereeft Mugilü. Capitebrevi,&E 
parvo. Oculis maximis;,p corporis ma- 
gnitudine , utpote qui totam fere ca- 
pitisregionem occupent. Colore 
eft vario. In-dorfío à branchiis ad cau- 
damlineas duétas habet,alias aureas, 
aliasargenteas, minus quam in Sal. 
pailluftres : ob quas ab Ariftotele in 

libro 


I 


DB PISCIBF S. 


libro se; iy Brian, m ELLAKCT id eft,in 
dorfo pictus cognominatus eft, In 
ventrenulli apparent linee ; fed 
hicfquamis tegiturargenteis: Pin- 
nz unt Spati , Canthari, Sargi, pin- 
nisfimiles. Cauda fübaurea, — 7'ez- 
friculus magnus cum multis appen- 
dicibus : inteftina tenuia  admo- 
dum hepar rubrum , fplen ex rubro 
nigrefcens. lNutritur alga , carne, 
luto. 


Altera fpecies in multis priori | bens; 


5j 
porpore przditifünt. — Giruf auteri 
feu Smorides magisnigticant, &li- 
turis variegantur. Boces teretio- 
resfunt.Giruli magisplani; Bocuni 
colorhilari ac quodatnmodo aurea 
fulgorenitet, ut tergorà colofé ad 
aurum inclinante micare crédas.Gre- 
galis eft , & licoralis pifcis, herbofis 
gaudens. Pifcis eft patvus, oculos : 
pro corporis ratione grandes ha- 
Duos habet in capite calcu- 


fimilis; fuis Bogueravel appellatur, ! los nofi prorfas rotundos ; ut in Paf- 
cuius cognominis fignificationem, | feribus, fed oblongos, utin Merlan- 


non omnino aílequi íe  potuiffe 
ait; peritiores tamen pifcatores cre- 
dere, ficdiciquiacum Ravalle vul- 
go vocatis pifcibus , id eft , (inquit) 
minutis quique fimul elixantur , & 
apponuntur, nec propter parvita- 
temícliguntur; capiatur, & venda- 
tur. Boopi (inquam) vel Mxnzfi- 
milis eft; roftro magis acuto , dor- 
Íoex cxruleo rubeicente :- oculis 
magnis & variis, nimirum circa pu- 
pilla nigrácirculo ex aureo nigreícé- 
te:corpore totolatiore d Boops fed 


breviore. Boopishzc noftra fpecies. 


peregrina dorfofere eft violaceo,aut 
ametbeílino , lateribus & ventre 
candicantibus pundtis amethefti- 
nis,confperfis : pinnis omnibus fla- 
vispfzteream quz intergoeft ,cu- 
ius quidem ariftz flava funt, mem- 
brata vero  viridefcit. — Terram, 
quia fquammis caret, huc pertine- 
re non judico. 
que daas fpecies defcribit, dum di- 
Clt. 

Due huius pifcis; cognofcuntut 
differentis :ífiquidem earum 4lfera 
fninoreft ; & perpétuo parva , ajrera 


Bellonius | quo- | 


gis. ler Boops Orpho auütalicubi 
exrubris cognatus eft. —Littoralis, 
(inquit) pifciculus, qui Bogue & 
Kenaeu ( cum icone fcriptum .eft- 
Bogue Renaeu fine copüla ) Maf- 
filiénfibus. dicitur , is Genuernlibus 
Ruellovocati folet. ^ Coloris eft e: 
iufdem cum Erythtino pice, dehti- 
bus,pinnis ac capite confimilibus; 
fedreliquo corpore differunt. Nam 
Box vulgarem Bocam refert, eo- 
demque circino tornata ellet , nif 


[magis ad Eryrhrinum accederet, 


Verum linea que corpus Erythrini 
interfecat;per medium utrimque ar- 
cuataeft. In hoc autem recta prz- 
ténditur, neque Erythrini gibbum 
habet : Dentes prxterea ànte- 
riores breves & ^ acutos often- 
dit,fedtam füperiores quam infe- 
riores mo'ares funt, ut Satgo, quod 
etiam Pagro & Erythrino accidit. 
Hanc quoque peculiarem notàm in- 
fignem hàbet » qued eius branchia: 
rumexteriorípina ad radices nigra 
efl. Putat Ovidii Bogyrum effe, 
à Maffilienfesà Boopa & Gyro,id eft 
Smaride,nomen ipfi indiderint,fed 
mendum eftin Ovidio, & Cercyrus 


paulomaior. Boces à Mmznis ita 
diftinguere poteris, quod Manam 
videas effe lariori corporis com- 
page.nignuorécolore;, & ttrinque 
lituram unamhabére. Boca per- 


legi debet, quiapud Oppianum, cit- ojpius, 
ca petras conchulis plenas degit. Iif- 144.1. 
dem cüm Mcenis locis gaudent , eo- v-140. 
demque c» veícuntur, De Car Athen. 
4i eius qualitate ità Athenzus. Dipuef. 


petuo parva eft , & pro fiia rpagni- 
zudine craffiori conftar capite, cor- 
poremagis tereti. Boces & Men 
feu Ge/res candem — Corporis con- 
. ftitütionem , hoc eft, pinnas , fqua- 
mas, & capita liabenr. Boopes nullá 
Jiturá variantur, fed ambo tereti cor- 


Nan: eu: 355 3 FH c Y 
Be£ à «og. ^ eure? (grs &uayi dor. , UyQcw | 
anéic , Svpobu(Qe, 6 d'om" avleosoy yAvRUTE- 
T anda ce - '* 3 ESUPEES 599 ES 
e" Xa eA TEÓ y. Dos elixm fadle 
Loquitur ,facileque eXcerzitur y yurulen- 
£u quid eimilteus , facilem alvum red- 
dens. Affus faccenfis carbonibus fuavior. 
eji d tenerior, 


L3 0 In 


plin.H.N, 
1.9.0.20. 
24. 
Columel. 
R.R.I.8. 
€.17. 
Ariflot, 
H.A.[.4. 
€.II, 


$6 

Ín Provincia etiam zgris appo- 
nitur. Anconz, Bellonii prior,mu.- 
tis modiscondita, carnis-privIl tem^ 
pore, potiffimum Ancon& ; Il;yrico 
more, ex gelu confervata divendi- 
tur, Pfellus tatnen intet exctemnen- 
titios piíces retulit. 


Carurt II 


De Squammofís planis. 
AnricvLVS [ 


De Pifcibus P fet f attis fpi- 


zofts 1n genere». 


Ifces,quiin latera compteffi ; la. 
teraipía in tenuem & latam ex. 
tremitatem degenerantia | habent; 
& quorum dorfi fpina , non in dor- 
füm & ventrem , ut in pifcibus teli- 
quis, fedinlatera, fuas pinnas feu 
apophyfes tranfrnittit; Plinio Plazz, 
Columellz ; jacezzes ; proffrati , & cu- 
bantes,  Dotrioni apud Athenzum 
aur; , id eftlati; quibüfdam,quod 
füupini parte candidi , prona veró 
terreifunt , ut páfferes aves, Pafferes: 
aliis P/ctze vel cum Ariftotele Pfez- 
zacei pifces , dicuntur. Duo ipfo- 
rum gezera,Spinofum unum, Selache 
feu Cartilagineumalterum ,non co 
tamenfeníu,quo ZElianus & Arte- 
midorus , inter Cartilaginea , quz 
fquammis carent; ut Murzna,Con- 
ger, Torpedo, & cztera ; referunt. 
Spinofi evipar? funt. —Cartilaginei 
ova quidem intus concipiunt ; fed 
viperz more fotus , poftmodurn 
vivos excludunt.  Sethoruná alii 
levi cute przditi funt, aliifquammis 
tcguntur. Videntur omnes e dua- 
bus pellibus compofitam habere 
corporis fpeciem, & fpina per me- 
dium dividi. Omnes item qua- 
Kernas pignas habent, more fqua- 
moforum , duasin prona, totidem in 


—————————— H— M : 


HISTORIA N ATTRALIS 


morem pizza earum ir gyrum cir- 
cumvallantur. —Jrágtb;e utrimque 
quatérnz ; //zua nullà, oculi in. tu— 
pitia cotporis parte.  Dezrum lo- 
co maxill& in plzrifque rugofa 
quadat fcabritie afperz funt. Gz- 
[a veluti inpgluviei cuiufpiam per- 


' fimilis, ventriculo Contiguaeft. 0s 
quamvis pro corporis portione exi- 
guümomnibus , qui tamen in hoc 


genere maiores funt, nullum non 
concharum aut cruftatorum ge- 
nus deglutiunt integrum , ficuti mi- 
nores;quiiti ütroque genere Inino- 
rà funt. Nulle ad pylorum a- 
pophjfes : Cor abuna parre gib- 
bum; liüic qtizdátn caruncula a- 
tta quàdrangula pulvini modo fub- 
fidet : ad cuiusfuperiorem partem 
veficulam annecti Bellonius tefta- 
tur,& pulmonis officio fungiarbi- 
tratur;  Hepar latum eft & ventri- 
culum ample&itur. Zefa fellis 
àb eiu$ extrema parte. dependet. 
Lieg atet , fub ventriculo fitus , qui 
latus eft,& cum inteftinisanfractuo- 
fe circumducitur. JDegaszt iti ma- 
ti;fed & ftágna & fluvios ; quod 


ibidem pariant, frequentanr, Ideó 
educare pifcem Ícripfit. Quia inare- 


na& limo latent , idcó reciprocan- 
te mari facillime capiuzzur. In Bel- 


gii officinis tanta eorum copia ,ut. 


univerfo orbi füufficere poffe videa- 
tur. Quiaova in omnibus reje- 
riuntur,ideo fexu mafculino care- 


lutum appetant , & commode 


Columella, Cezofam regionem planum 


re fcripfit Áriftoteles; quod tamen 
decerto duntaxat genere fümen- 
(dum eft. Conchylis & crufta. 
| tis, pifcitiis item. vefcuntur. —Pa- 
fiunt tefte Ariftotele femel in 
anno. | | x dr 
De zazatu eorum ita Ariftoteles. 
Pifces Píettacei co modo na- 
tant , quo Coclites , alteroque ocu. 
lo capti incedunt , quianaturaco- 
| rum tranívería, diftortaque eft: ita- 
que traníver(i natant, convolvunt- 


:quefe ftrabonü more;fuaque pror- 


füslatirudine, quam pinnarum ad- 


J E e 3 : eret : 
fupinaparte , fed prater aliorum | miniculo, curfum dirigut.Ingenium 


refipit, 


Ariffot., 
H.A.L.4. 
€. IT. 


Ariffoc. 
H.A.L.. 


€.9». 


Ariflot, de | 


Anitndfis 
ceffa. 


k 


14 B. 
XX, 
19.IfI2, 
X3» 


DE PISCIBVS. 


$7 


*efipit ; quod fe areni obruant, & | ftagnis cápitur , à tharitia, parvita. 


, poftquam íe totos occultaverint; 


Toig» v sipdli à &aAdow Y doute ja odia 
brisfu wirgulis , ut vorant pifcatores , 
Werberatt y cà di wepo iySudia qepete- 
Xxovmu we qe)s dua, ad ev cpkQoriw, id 
eft, ad quas pifciculi adnatant, tan- 
quam ad algas , quibus vefcantur, 
Certiffimam fecuritatem effe Pli 
nius tradit, vidiffe planos pifces,quia 
nufquam fint ubi maleficz beftiz, 
eaque de caufa , ab urinantibus fa- 
tr05 appellari. | 


AnTriCYLVS IL 


De Planis Squamofis. 1n 
|. Specie. 


PuNcruxw L 


De olea. 

pianorim piícium alii funt. gua 

smofé, quos forté Ariftoteles 5563; 
vocat ; aliifeves, quos dd dicicon- 
jicimus. llli iterum vel funt. ob- 
longo corpore , vel fotundo.  In- 
terillos eft Soles, à figurá, qu&folo 
pedis ita fubiicirurt , di&z , que 
Varroni Lingulaca , Gallis tefte 
Bellonio ;Perdix marina,forté,quod 
in lautioribus conviviis magnam ob- 


tineat claritatem , nuncupatur 


Grxci hodie jah; linguam ap- 
pellant;veteres QGsyau do aut GdyNoddow; 
nontam ob bubulz linguz figu- 


tam; quàm ob longitudinem , di- 


xere, Quidam fub nomine auos, 
ab Alciphrone in epiftolis pifca- 
toriis nominari opinantur.  Ma- 
troni Parodo ;in defcriptione Coe- 
nh£ ÁtticX , «wv» generis vo- 
cabulum eft , quod omnes pla- 
tos delicatiores exprimit, ^ Sex 
ipüus jedes Rondeletius  exhi- 


- buit. 


Prima , qua Solea fimpliciter 
dicitur , longiore contra&tioreque 
corpore cít quàm Paffer; & fiin 


nomen aptius quadret. 


te , & odore lutum refpiciente dif- 
feit. | 


Alterapa | óculaiaim Nocat , quod 
licet co£poris habitu , & internis 
partibus fuperiori fit fimilis: in. pro« 
natamén parte ; magnas habeat ma-- 
culas, oculorum effigiem cum iri- 
de & pupillà referentes ; íquamae 
tain tenaciter hzrent , ut nilidiü 
inaqua calida maduerit ; dequama« 
tion poffit. 

Tertia à prima , üt Rhombus à 
Paffere , fitu corporis differt , fi e- 
nim juxta eodem fitu componas, 
os eius in finiflrrum , prioris in 
dextrum latus vergere confpicies: 
Haut tamen ex Rhombis aut Paf- 
feribus effe ; forma ipfa » qua pla: 
ne Solez fimilis eft , fatis arguit; 
Galli Polam dicunt :-ipfe Epi: 
charmo . apud Athenzum Cyzo- 
gleffon appellari conjicit; Vel fi 
Cynogloffos huius non fit: ( ni. 
hilenim cérti ex tain paucis vers 
bis, quz citat Athenzus, colligipos 
teft ). optimo tamenjure , ut à cz- 
teris Bugloffi generibus diftingua- 
tur, Cynogloffon appellari poffe, 
neque aliud effe penus , cui hoc 
Nam cum 
vera Solca fuavitate faporis Pers 
dici comparetur, hanc ferino pla. 
ne eflefapote, vifcidamque  du- 
ram ,contumacemque coctioni, ins 
fuaveque quid & grave olere. Nec 
probat Rondeletius eos , qui pabu. 
litantum ratione differre credunt, 
quandoquidem pabuli varietas, 
etfi faporem fuüccumque | immu- 


(tare poteft: ad corporis tamen 
habitum formamque | immutan- 
| dam nullam vim habet, Frequens 


eft in Oceano.  Bellonius in Me- 


| diterraneo mari etiam capi Ícri- 
bit , & à Maffilienfibus Servatin 
| appellari , quod: tamen falfum ef- 


fe Rondeletius afferit. ^ Totus, 
ut ipfe ctiam ait ; fufco color 
eft. : 
DOuarta eidem Rondeletio JArhd- 
£leffos five :armogloffos iovis. dicitur, 
quod 


L^ 
quod quemadmodum. plantagini 
herba à figura vel foliorum lgvita- 
té Arnogloffi j,id eft; agninz linguz 
nofen itipolitumeft , ita fpecies 
— ifthzcSolex , Arnogloffus à levitate 
velfigura re&té ( inquit ) notínabi- 
tur; Íquamis enim carete videtur, 
prorfufque Izvis effe. Suis Petpei- 
revocati ai: , & exSoleatum gene- 
tg effe ; ex corporis habitu, figuraque 
cognofci : Différre autem ab aliis; 
quod multis fquarmis tenuiffimis & 
ftatim deciduis ; ihtegatur : corpo- 
re effe valde gracili; candido. 
uintam diminuto fiotnine Zzza- 
lam; dicit; quod fitin hoc genere o- 
mnium minima ; fiégatque inaio: 
rum Solearam fcetura effe , quando- 
quidem fetüpet parva fit nunquam 
dodrantálem füagnitudinem exce- 
dens. Lineam quz corpus diri- 
mit, fpinamque firmatvel tuetur; 
huic ex fquamis ait effe compofi- 
tamlonge eminentioribus ; quamíin 
toto corpore, dempta éa parte ; quá 
circa maxillam infetiotem eft ; du- 
riore catne effe quam Bugloffus lz- 
viselutinefique norinihil liabere : fatis 
raruni effe pifcem ,& ob cotporis te- 
nuitatém Vilém. TE 
Sextamac pofttemam Gallis Flez- 
24m dictam quod fluitando natet, an- 
tiquis (ut putat) incognitam ; fo- 
lifque Oceani accolis nótam , Gtz- 
corumimitatione; qui rei magnitu- 
dinem f« & i-e patticulis iridi- 
cant ,  Hippogloffum appellat, 
quod ceteras nion folum Soleas ma- 
gnitudine vincat, verum etiarn qua- 
tuor digitorum longitudine quan- 
doque inveniatur, Effe autem ex 
Solearum genere velex primo a- 
fpe&u judicari poffe fcribit : ob- 
longo enim ( inquit) contradto- 
que eft corpore, parte altera candi- 
da,altera nigticante , in qua oculi 
funt. Ore eft contorto , dentibus 


munito cithari modo, quibus Buglof- 


ficarent. Carne eft dura, fed fua- 
vijad Rhombi naturam proxime ac- 
cedente. Offa haber. fpongiofa, 
quibus ineft medulla; que à cupe- 
diarum amatoribus.expetitur. Pi- 


ftitiguitur. 


HISTORIA NATVRALIS 


ícis eft maris Oceanr , Ántverpiz 
falitus,&infrüfta diffe&tusvenditur. | 
Capitur etiam fxpe in Oceano jux- 

ta Gallie. Bononiam, | Ibi huius 

frufta farinz máffz probe fuba&a & 

paftà inclufa , aromatifque condita 
infürno coquuntur , ut diutius fer- 

vati poffint & éxportari, .Aldro-Aldrevzzd. 
Vandus, non tantum aliud Hippo- Hiffer.Pi- 
gloffi genus ; fquamis przditum mifer. 


tiotibus , utidique fibi concolor; fla. 2.643. 


vefcerisfcilicet i quodque. à latere 
unólituras nigras; pintiam & Cau- 
das in extretio czxruleas; habét,ex« 
hibet :fed & alterius Solez genus; 
quod fquamis tegitur latiffimis; eft- 
que unicolor & albicans. Quam 
Bellonius T7747 vocat, illa tenuis 
gracilitque pifcis eft ;8& quod A- 
tlienzus de Tznijs prodidic ,Ale- 
xandrig , Canopi , & Seleucix in 
Antiochia ; fdiken didit rej eri- 
tur; 
deletii Tenia; in qua pinnarum nu- 
therus cim Anguillis convenit, di- 
Oninium fere matium 
pifciseft; fed cam Rhombis Pon- 
tum itgredi Plinius negat , flütnina 
itigteflos mültütn piriguefcere; Lon- 
dini Bellonius didicit;in ftagnis de- 
tefiorés evadunt. Liórales funt 
Oppiaiio; Ovidio iti herbofa arena Oppian, 
degunt.  Terrá; hoc eft vado ima. E/eut. 
ris excavato pez hyernem condicre- ^*»99: 
ditur. ATE : 

Nam quià lapidesiü capite ha- 
bet,& corporeéeftrenui , frigus ex- 
hotrefcit.  Qantum ad sfwm inc- — 
bi , Matrón Parodus apud Athe- Arbene. 
nium; mediocrem fuccum ptzbe- Dipnof. £. 
ré,ut faxatilium vicem füpplere 
poffint , fcribi. Galenus Paffere Galen.de 
riolliorem;perpéram afferit. 

Duram etiim effe , vel exinde, ; 7, c;j;; 
quod diutius fetvecur,longa vectura fogi e 


Benéab Ariftotelis & Ron- 4fiffet. H. 
Ad. 2.4.33. 


putreícat, fic meliorreddatur, colli- sali faeck | 


gitur. Facilé tamen concoqui & c. 
minimé excrementitiam efle, apud — 
Rondeletium lego. Patinam 
exfoleisapud Apicium 
vide, 


J 


Apic.l. 2... 
€.4. 


Puüw- 


MEE Mu o MN En e E 


PeucrvM I 


«De Citharo. 
H (oan; , Aeliano «$ed os Op- 
XX. 14. piano, cuilittoralis eft, x/9ues di- 
citur. Nomen àlineis quibus à fum- 


quibus complures appendices cír- 

ca ventriculum exeunt , numerat, 
' Fidiculam vertit. — Quatuor cius no- 
minis pifces , ex planorum genere 
omnes, effe , Rondeletius luculen- 
ter oftendit. Galenus planum & 
Rhombo fimilem facit, & quod 
Philotimus eum inter ur don oxec 
omiferit miratur. Aelianus Buglof- 
fo feu folez affimilat. Galeni Ci- 
| tharum , Rondeletius eundem efle 
Mtbez. Dj- arbitratur cum eo quem Athenzus 


puof.l.7. 


B. 98. 
Arzt. H.A 
2.6. ult. 


lian. l.c. 


ex Ariftotelis libro de animalibus & 
pifcibusfic delineavit: Citharus fer- 
ratis eftdentibus;folitarius, alga ve- 
fcitur , linguam folutam habet , cor 
album & latum : effeque illum Píit- 
taceum pifcem , qui Romx fatis fre- 
quens, Fo//o nominatur, Cumenim 
lingua pifcibus à natura data fit of- 
fca,8& nonfoluta: vel dura,fpinea & 
adhzrens : isque unicus fit ex planis, 
cuilingua foluta fit tefte Ariftotele, 
 contraomnium aliorum pifcium na- 
turam : haud temere fefe judicaíle 
- exiftimat, cum ex hoc; tum quod re- 
liquz memorate notz ex affe re- 
fpondeát, huncverumacgenuinum 
Citharü effe. Quodfi veró quis hunc 
Rondeletii pifcem pro Citharo non 
accipiat,quoniam fquamofus cum fit 
" exRhombis ut pote lxvi cute przdi- 
tis,quibus à Galeno affimilatur, effe 


affimilationem ad Rhombum , non 


referendam effc. Aelianum vero fuos 
Citharzdos fquamofos facere: qua- 
obrem etiamadmiror Rondeletium 
fuum hunc pifcem Rhombo quodà- 
modo fimilem effe dicere, cum neq; 
tegumento,fquamofus enim e&;neq; 


ad corpus, fedad carnis qualitatem; 


D6 PISCIBUS 


nequeat; huic refponfum. effe volo; 


figura , oblongusenim; refpondeat: | pore eft exiguo & brevi : nunquam 


99 
quare prudenter fubiutixit, Bugloffo 
fimiliorem efle , fi íquamasexcipias, 
quz Citharomagnz funt , Rhombi 
inftrumenti figura. Ab hoc Ariftote- 
lis Galenique Citharo differre putat 
idem R ondeletius , eum qui Arche- 
ftratoapud Athenzü rufus five fub- 
flavus cognominatur;affandusque& 
cafeo multo;oleoque condienduset- 
fe dicitur, quiq; ine füumptu apparari 
non poteft : effeq: eum quem alii ve- 
rum Bugloíflum effe volunt , nonob 
figuramfolum,fed etiam ob afperita« 
tem: Eft enimbovislingua magna & 
afpera ; quomodo bugloffum herba 
etiam nomen invenit.Superiorifimi- 
liseft figura,lingua magis foluta, otis 
ícillura magna ,- dentibus ferratis; 
Íquamisinteétus rotundis aquarum 
afperitate Czzbarum [perum euam ap- 
pellari poffe exiftimat;bugloffiq; no- 
mine comprehendi. Virgam habet 
capite ad caudam protenfam, latiu- 
fculam , maioribus fquamís conftan- 
tem. Partibus internisfuperioribus 
fimiliseft. Venetiis optimus reperi- 
tur. Carne eít inter duram &mollem 
Galeno media. Stomacho ingratus 
malique fücci Xenoctati. A Diocle 
affus commendatur. Rondeletius, 
qnod falpx modo alga pafcatur in- 
Íuaviorem prodidit. Apolliniqui Ci- 
tharuminvenitfacrum ,apud Athe- 47jej, pj- 
naum legimus. puofc b, 


PvxcrvM Ill. 


«De Rhbomboide  Rondeletzz, 
€9 Paffevtbus [qua- 
fnofis. 
H OM BOIDE s  Rondeletii, T'A8. 
MRbonbi nomine Romz ab ich- XX. 1e, 


tyopolis venditur. | Forté melius, A/drovand. 
rotundus. Bueloffus , vel rotunda [olea de Pifüib, 


aux fizgulaca vocaretur, Squammis ^24f. 


parvisintegitur.. Ocu// multum invi- 
cemdiftant.' Linea capitead cau- 
dam per medium corpus ducta ini- 
tio finuofa : dein re&a , corpus in. 
duas zquas partes dirimit, — Cor- 


cx 


enim 


20 | 
enim palmi magaitudinom fapers 
quantum Rondeletio licuit obfer- 
vate, Internis partibus à Rhom- 
bo non differ. — Carne eft media; 
neque molli nimium , neque dura. 
Eius nullam à veteribus mentionem 
fa&am fuiffe credit. Junius in fuo 
nomenclatore Belgice vocat 5car- 
de. PAssERVM SQVAMOSO- 
RVM tres idem Rondeletius fpe- 
cies ponit. Priorem Limandam Galli 
dicunt , ob corporistenuitatem , ut 
Bellonius conjicit quam cum diffifis 
dolabra afleribus communem ha- 
bet, Angliun Brut. Hic, tefte Iunio, 
Batavorum Grietaeft. Ego enim id 
noníatismemini.  Flavasin pinnis, 
qua corpus ambiunt , & inreliquo 
corpore maculas habet. Linea cor- 
pus interfecans , finuofa. Magni- 
tudine ad Quadrantulum ( de quo 
mox)accedit. Lucidioriacriexpo- 
fitus, pellucidus videtur. Dentes 
tefte Dellonio inter. cxteros fui ge- 
ncris pifces, longiores habet:íquam- 
mas confpicuas valde tenues at- 
que afperas , quzxque difficillime 
cuti adimuntur : quod cum folea 
quidem magis , cum cxteris vero 
minus , commune habet. Vento 
indurati ingenti quxftu ad. medi- 
terranea loca Germanizx füperio- 
ris venales feruntur. Gallis ex Bri- 


HI$TO R14 NATVRALIS 


Tertiam Britanni Helbuz dicunt; 
Hollandi Heilbut vel Eelbut , Ger- 
mani Heiligbut, Galli Fletelet, no- 
mine (utapparet) diminutoa Flez, 
cum alioqui fit maior, catera fimi- 
lis eft. Utraque in Anglia & Bel-- 
gio frequens : nobis , Gallisque & 
fortaffis antiquis etiam incognita, 
quia ad Occanum ufque non per- 


venerunt , nec in Oceani pifcibus 


cognofcendis .multz operz ftu- 
disque pofuerint. ^ Utriusque ca- 
ro candida & mollis, falubris & de- 
licata : Fletuletus tamen paulo du- 
rior eft. 


Carvr lll 


"De Pifcibus lttoralibus 
levibus — 
ARTIC vLvs Ll. 


"De Pifcibus littoralibus 


"0H planis. 
PvNcrvM I 


"De Sandilz, eIaelorum. 


Iícis, quem jam defcripturi fü- T'A s, 
mus , Anglis Sazdilz , id eft An- X XI 14 
guilla de arena. , tum quod longo Aldrov.de | 
fit corpore , tum quod fefe occul- Pjfcib. L2z: 
turus füb arenam fe citiffimé mer- ^49: 


tannico littore recenfentes addu- 
cuntur. Italix plané ignoti funt. 
Carneaiunteffe candida, humida, 
molli, parum glutinofa ; non mul- 


tum Bugloffis. five. Soleis infe- 
riore. | 

Altera fpecies Gallis Flez; , Anglis 
Phlonder tefte Bellonio, qui F/e- 
Jum. flwviatilem vocat , verum im- 
proprie ; & contra pifcis naturam: 
non enim in fluminibus nafcitur, 
fed in mari, ex quo in flumina mi- 
Prat, cxterorum .planorum mo- 
rc. Corpore eft , quam vulgaris 
patfer, paulo longiore , & ubi ado- 
levit , craffiore. Squamisintegitur 
parvis : colore eft nigro, In cor- 
pore pinnisque in ambientibus ma- 
culas rufas habet.  Officulis mu- 


nitür in capire, inedioque corpore 


in parte füpina, 


git; dicitur. Geínerus A4mmody- 
£e? vocabulo Graco vocavit. Ca- 
pite eft tenui ac rorundo , roftro 
longuiufculo &z acuminato : ore 
parvo : corpore reliquo oblongo, 
fi latitudini conferatur, Nam cum 
eius medium ( caput enimy & cau- 
da arétiores funt) pollicis craffitu- 
dinem non fuperet, longitudo ad 
palmimenfuram extenditur. Quam- 


obrem ficuti longis , fic etiam &, 


parvis annumerari pifcibus debet. 
Cum neque pollicis latitudinem, 


meque palmi longitudinem exce- 
dat unquam. 


Dorfo praterea (in 
quo pinnz dus reperiuntur , in eo 
medio 


inédio una, ac ptope caudam alte- 


quo przter binas; quasutrimque ha- 
bet pinnas , una etiam alia poft ex- 
crementorum orificium fübfi(tit at- 
genteus confpicitur. Frequentif- 
fimé in*Britanniz littoribus capi- 
tuf. Sxpéctiam in Bononienfi, ubi 
idera nomen obtinet. Quibusdam 
anni temporibus , feu maiorum pi- 
Ícium iniurias fugiens , feu nacurz 
impulfu , aqua dereli&ta, fub arenam 
penetrat : inde pedalibus& pectina- 
tim incifis lignis, ab incolis extrahi- 
tur. Pauperum duntaxat neceffitati- 
businfervit. 
Huc pertinetalter pifcis Merfuuyn 
id eft, Porci marini nomine milifus, 
quod Porci more roftro terram fo- 
diat. Lituris & fpecie corporis Lu- 
cium imitatur, fedaculeum rectum 
infrontegerit. Liturzomnesnigrz 
funt.  Pinnz venttis, caput fupi- 
num & caudarubent: cztera flave- 
fcit. Marinusne veró , an dulcium 
aquarum pifcis fit, non fatis mémini, 
quamobrem hiftoria ad priorem pi- 
fÍcem pertinet. Marinum tamen effe 
nomenclatura docet. 


PvNervM IL 


«De Dracone. 


XXI Raco pifcis, Gracis veteribus 
2.3.4. 5. 6. degluuv Su AdesiQ- , modernis Aeg 
Aldrovand. — unde Siculi , Neapolitani , & 
dePifib. Romani faum Tragine deflexerunt, 
1659. dicitur. IoviusTrachurü,qui in cau- 
da , non cervice aculeos habet, 
perperam | vocavit. Plinius qui 
Draconis marini nomine duos di- 
verfos pifces , ut ex libro nonoca- 
pite vigefimo feptimo colligi po- 
teft, intelligit, quorum ünus fer- 
pens marinus eft, quem Ariftotc- 
les libro none capite decimo fepti- 
ino defcribit, ab Araneo male Ípe- 
cie diftinxit, quem & Ifidorus , qui 
Araneum ita defcribit , ut Dra- 
coni huic marino omnia compe- 
tant, fecutus eft. Quod ab Ara- 
nco Áriftotelis diftingui debeat, 


(Tas. 


DE TISCIBVS. 
| mirum noneft , cum eius Áraneus, 
ra )fubceruleus. Ventre veró in | 


t 


à nullis Grxcis authoribus vene- 
natus efle tradatur : hunc omnes 
poft| Paftinacam | venenofiffimum 
afletant. ' ' 1 
Salvianus due ipfius genera ponit: 
Primus pifcis eft oblongus , & uf 
Bellonius àit , forma pugionis to» 
dó comptefla , unde à quibufdam 
Gallis Poignaftte vocatur quafi pu- 
pio. Salvianus fquammis carere 
dicitjitem Bellonius, velíaltetm exi- 
liores habere;quam (intferpeucium; 
Rondeletius parvas ei tribuit ac té- 
nues , ZElianum (ut apparet) fecu 
tus; qui afperas haberefctibit qoAióas; 
qui fere fetpentibus tribuuntur, 
& ipfeetiam Rondeletius fine fqua- 
mis & plané nüdüm Draconem 
pingit. ' Percam marinam quodaim- 
modo refert capite ; magno íci- 
licet & rotundo. s non in lon- 
gitudinem , fed in obliquum ; nec 
re&a fed curva fciffura fiffum ha- 
bet : Connexa enim latera infe- 
rioris maxilla ( qu& pauló longior 
eft fuperiore , nec recta nee oblique 
furfüm porrigitur) à concavis fupe- 
rioribus lateribus , dum illud clau- 
ditur, fufcipiuntur. — Degrtibus ut in 
Dracone ferpénte id communitum 
eft. Oculi magni funt,quibus magni- 
tudine fupercilia refpondent , fut- 
fum fpe&antes,acadeó fplendide vi- 
tefcentes, utfmaragdum pulcherri- 
ma viriditate füperent , iidem brevi 
intervallo à fe diftant, in quo trían- 
gulum expreflum & aculeos parvos 
cernas, Bragcbie uttinque quaterna, 
quarum extetiota opercula aculeo - 
ad caudam fpe&ante armantur , ut 
di&um eft:qua operculapoftarticu- 
lationem cum oflibuscapitis, tenui 
membranzque fimili fubftantia po- 
tiusquam oflea conftant , quamob- 
rem Draco ea cum extra aquam ae- 
rem trahit , inflat non aliter quam 
nosbuccas inflamus. Ad branchias 
piunadus , eofitu , utin fluviatilibus, 
hoceft, inferiores multo quam in 
marinis effe folent e inter has & fcif- 
furz otis finem , in parte fuperna, 
duz aliz minores, candida. In cer- 


vice vel dorfi principio quinque ha« 


à bet 


Aldroyand, pulcherrime depicta funt. 


lc a 


92 


bet aculeós tenues,nigros,praacutos, | 


tenui membrana anteriori parte ni- 
gra, pofteriori vero alba connexos, 
quibusvenatum vulnus infligit,mul- 
roque pernitiofius quam branchia- 
gzumaculeis. Abhac,pinnaincipit 


ad caudam ufque continuata , quz | 


magna eft, lata, atqueadeo bifurca, 
Alia denique eft àpodice ad caudam 
ctiam ufque:qui diverfo in hoc quam 
inaliispifcibus loco fituseft: cum e- 
nimalii in medio eum habeant ven- 
tre;alii vero inferius verfus caudam; 
in Dracone non procul à branchiis 
diftat: unde fit quod brevis admo- 
dum ventris eius fit capacitasinter- 
na, cum tamen carnofus fit & fatis 
amplus vezzriculus. Coloreeft vario. 
Dorfo enim fufco eft, ventre candi- 
do,lateribus lineis aureis tranfverfis 
pulchrediftin&is. | 4/rer quifoxte 
nonmalé Dracunculus Plinii vocari 
poterit , quemque Salvianus mino- 
rem vocat, in nonnullis à priore dif- 
fert. Gum enim maior crebró ad li- 
brz unius & duarum etiam aliquan- 


domagnitudinem excrefcat, ( Kon- 


deletius in Oceano aliquando cu- 
biti magnitudinemattingere tradit) 
minor ne dimidiam quidem libram 
implet : preterea capite & corpore 
reliquo non rotundo, ut maior; fed 
in latera compreffo eft : cuius deniq; 
Jatera non fubluteo folum colore, 
quo maioerille in(ignitus eft, fed fre- 
quentibus etiam &zobliquisad czru- 
leum colorem vergentibus lineis 
Aldro- 
vandusquazuer Draconis ffecies exhi- 
bet. Przeraculeo ad branchias, pin- 
narumque numero cum precedenti 
convenit , colore vero & maculis]li- 
neisque differt. offa branchiarum co- 
lorefuntrofeo,fedin extremitatibus 
aureo.  Aculeus item aureus,ficuti 
& pinnz;quz funt ad branchias:qua 
veroin pectore confpiciuntur , albi- 
cant, caterz fübvirent. 05 proné 
quoque viride, füpiné albicat, Dor- 
fum ex fubviridi fufcefcit, maculis 


rotundis ad caftaneum vergentibus 


denfiffimis confperfum , Fezter ar- 
genteis lineis craffiunculis contrario 
invicemordine oppofitis decoratur. 


HISTORIA X(ATVR ALI8 


Cauda tota ex czruleo ad amethé« 
ftinum tendit, A/rerafpecies invetti« 
ceinfignem habet aculeum; colore 
eft in dorfofubcaftaneo,ventre albo; 
valde maculofa. Pinna cervicisintet 
quatuor prioresaculeosin fummita- 


teatraeít ,cxtera fufca: qu£ veró ad 


caudamufq;protrahuntur,& cauda 
etiam ipfa , colorisfere funt violacei. 
Tertia,capite eft caftaneo , preter os 
quod proné fupinéq; feré violaceum 
eft. Oculi;in vertice feré ut in Calli- 
onymo , inter duos locati aculeos, 
Pinnz branchiarum & pectoris,item 
quzinventrecft , rofeofuntcolore: 
Quz veró in cervice cernitur , ad 
quartum ufq; aculeum violaceo; cz- 
teraalbicar,& rotundas,fufci coloris 
maculas oftendit,quemadmodum& 
fubfequens,quead caudá ufq; excur- 
rit.Dorfum ad caftaneü vergit, & ni- 
gricátibus maculis infignitur. Latera 
& venter viridefcunt. Zuarza ac poffre- 
ajmagna ex parte caftanci eff colo- 
ris, dilutiorisin capite , intenfiorisin 
dorfo.Linex quz à branchiis funt ad. 
caudam ufq; planeferruginez. Tota. 
parsfupina candicat.Pinnz ad bran- 
chias &ad pe&tus, rubrz funt:czeterae 
cxrulezx , fed ariftas habentrubtras. 
Cauda praterea in extremo ferrugi- 
nea eft. Locum fifpectes,Bellonius pe- 
lagium qué aclittoralem fcribit. A.- 
riftoteli fimplicitertaliseft. Oppia- 
noin petris, Gz arenis pafcitur. Loli- 
gunculis & aliis minutis pifcibus ve- 
Ícitur;ideoq; Nicander éxpjajomaris 
vaftaterem, Epicharmus xpo; nomi. 
minat. Gregalé non effe velindecó- 
jicies, quod nunquam plures capian- 
tur. Mirü etiam,fi verum eft,(i manu 
dextra attrahere coneris, violenter 
reniti; fi finiftra, cedere & capi, quod 
4Elianus predidit:nec minus , eoté- 
pore cü pifciü genus amore tenetur, 
invulnere quod iftc infixiffet , pifci- 
culos illi fimiles procreatos fuiffe, 
quod. multorum pifcatorum tefl- 
inonio narrat Gillius. Iéótum cius 
venenatum effe, pifcatorum pericu- 
locertum eft, fzpenomas, fzpe fe- 
bres & inflammaciones excitat;plus- 
que à vivo quàm mortuo periculi. 
Remedia varii varia oftentar. Plinio 

* 3^5 Mullus 


|] 


; 
"——— ^Q——— PM A—Á 


dElian. H.- 
A. L$.6372 - 


| Jandis Augen. 


u- 


u 


d oos 


ME rcu c 
——E Tab. X 49 Jj , E | 
- , i. j 
4. L 


A 


n ES ON Mer rad, 
Jirangur Randel . 


j D 
n 
SN ^ 


N 
i 
CMS 


PPP 


TN 
udi 


| 


| —— : 2 ^ liti 7 (ji iia 


SENSN 


Janet — minor. 


f 
NNNM 


lj 


S SS NN S NS mem ——— 
NS RNSSRESNND SCENE REO ST RS SPNNINE : 
N NS WO A A ey NO TR as. ult NS z 


NS NA) 
Nu 


! j » ; re i-r Ms : 
T RUE ert Na ^ ; : * ^ m^ 
- L J y ic " " E TS en LA. etie 


d 


HE i 


geo cn Pn 


^ 


- Multus illitus aut in cibo fümptus 
' prodeft. Diofcoridi & Galeno Dra- 
€o proptio ictui applicatus placet. 
AEginzta cerebrum pifcis in potu 
prafcribit & fulfur cum aceto impu- 

nit. Aetiuslocum affectum cum 
plumbo fticari jubet. Pifcatorum 
experientia jecore illito dolor miti- 
gatur, foliorum lentifci affri&u pun. 
&ura curatur. Genuenfes exigaum 
Thlafpiosgenus, quodin ipfis litto- 
ribus nafcitur , admovent. Recentis 
pifcis é capite cinis , contra omnia 
venena prodeft , mirabili difcordia, 
fi Rondeletio credimus. Plinius, of- 
fibus gingivas fcarificare jubet , ut 
dentium dolores fedentur. 


PuucrTuw lll 

De Dracunculo. 
^w Racunculi Plinius incer vetéres 
meminit. Inte Recentiores à 
Rondeletio defcribitur. Eft pifcis 
marinus inquit , dodrtantali magni- 
tudine;cotto fuviatili non multum 
ab(milis, roftro acutiore , & capite 


latiore, Ranz etiam piícatrici quo- 


dammodo fimilis; fed Rana pifcatrix 
ore eft majore, pinnis concoloribus, 
quxin Dracunculo vatix funt. Capite 
éft magno, compreffo , rz//ro promi- 
hente , ore parvo fine dentibus, fine 
ulla ad branchias fciffura; fed huius 
vice fupra caput utrimque forames 


DE PISCIBVS 


903 
membranaque conftans. Radij prio. 
res longiores funt, pofteriores bre- 
viores, contra quam in membrana, 
quz fingula radiorum intervalla, ve« 
luti intertexta occupans paulatim 
crefcit. Eadem quoque varia eft , li: 
neis etiam argenteis in medio dua: 
rumnigrarum fitis diftinguitur. Hc 
in medio doríi cavo veluti in vagina 
conditur. A4//seft à podicead cauda, 
etiam aurea demptis cius fimbriis, 
quz nigricant: Corpustotum fenfim 


gracilius fit; &in pinnam lógam ter- 


minatur;cuius fimbrie nigricanr. Eft 
& picto corpore : namab huius me: 
dio,argentez linex ad ventrem du- 
&z funt, In maxillis. partibufque an- 
terioribus veluti pun&is argenteis 
notatur.7eztre eft lato;plano,candi- 
do,cuticula tantum tegitur. Capitur 
in Agetefilittore;inprimis Caniculg 
 vigentis tempore. Venuftas & fum: 
mum Deiin eoartificium pretium ei 
fecere. Carnis fubftantia Gobioni- 
bus parvis fimilis eft , iifdem alimen- 
tis vefcitur.Ictum minus venenatum 
habet. 

Icon Dracinculi Tabula XIV.5. 
PuNcruM IV. 
De'Uranofcopo. 

pigis » quem Zranofcopum (eu coeli 
fpeculatorem dicimus , Ariftore- 
| li;Diofcoridi, & Aeliano sasuavus Qs 


Theodoto pulcher dicitur ,hótamob lian 


1 ÀB. 
XI. 7^ 
Arift. H. A 


[.8. c. 


I3. 
. H. 


eft,utin Hippocampo;quod, nifi dü | corporis pulchritudinem , deformis 4, 13:45 


pifcis vivit,coqueaquam uahit,& e« 
mittitmanifeftum eft. 0cs/os magnos 
füpra caput pofitos habet: capitis os 
inaculeos definitad caudam fpe&ta- 
tes. Pigzas longiffimas pre corporis 


rnagnitudine habet , partim aurei, 


partim argentei coloris emulas.Q ue 
ad branchias fitz,aurez funt,;in radi- 
ceargentea. Quz in füpina parte;d 
czterorum marinorum pifcium pin- 
nis, fitu magnitudineque diffident: 
nam & ori propioresfunt , & longio- 
resijs qux funtad branchias, In dor- 
fo dux eriguntur:prior (hacin pictu- 
ra vixapparet) parva eft, aurea & ar- 
gentcis lineis diftinctaspofterior ma- 
gnaadmodum in medio dorfo, papi- 
Itonumalisnon valde diffimilis,radi- 
ifque quinq; hordei ariftis fimilibus, 


enim eft; quam velquod Uranofco- 
pinomenfitpulchrü, & homine quá 
pifce dignius ; Maffilienfes T apecozi 
, quod, cum peffiinftar conformatus 
, fit; aliquam cim pudendisfimilitu- 
 dinemhabeat; & Raffecan , quod ca- 
| putob afperitatem ad fcalpenda pu. 
denda muliebria accommodari pofz 
fit vocant; Oppianus susgexéiroy, quod. 
interdiu dormiat , noctuque vigilet; 
Hetychius &z Varinus qauuodwriy fcu 
Arenarium dixere , quidam 'Ay;o, id 
eft;caftum, Athenzo vocati credüt, 


fed mendum fübeffe putat Gefnerus. . . 


Piíciseft levicute,eaq; dura, & quz 
facile excoriari poteft; prditus:cor- 
ore fererotundo : capite magno of- 
fcoque & duobus 3cdleis ad caudam 
fpectantibusafpero, quo Rana pi- 
: M 3 Ícatri- 


ex 


2i HISTORIcA 
fcatricem quodammodo refert: ver« 
ticeadmodum lato. 
Roftro quodammodo caret. 05 Alio 
quamin aliis pifcibus fieri folet, lo- 
co fitum eft, nimirum fupra caput; & 
(ut Oppianus ait) inter medios o- 
culos; eftque magnum & valde pa- 
tulum & inferiore maxilla furfum 
maxime attracta clauditur, Dentes 
habet exiguos , J/zguam brevem fed 
latam , quz internas oris partes ita 
occupat, ut nifi digito eam compti- 
1nas & fubmoveas , non videantur. 
Ex ca parte qua inter linguam eft, 
& maxillam inferiorem oritur , tefte 
Rondeletio , zebrana in principio 
latiufcula, fenfimin carnofam rotü- 
damque apophyfin definens; extra 
os propendens qua pifciculos allicit, 
allectos devorat. Eandem cum vult, 
retrahit, & exerit, veluti ferpens lin- 
guam, Parsinter oculos interiacens 
depreffa eft & concava. Brazchie ue 
trimque quaternz funt, quarum of- 
fca opercula, pofteriore parte acu- 
leo robuftiffimoad caudam fpe&tan- 
tehorrent. luxta branchiarum fcif- 
 furampizze dux magnz & robuftz, 
ctaí!z: , & mucofz &  varix exoriun- 
tur. Subfuntin partefupina duz alix 
minores , albx, maxillz inferiori 
propinquz, Has pinnas fequitur os 
veluti fternum , quod tribus aculeis 
hortet. Succedit pinnaalia à podice 
ad caudam. In dorfo duz funt, qua- 
rum prior capiti propior parva eft & 
nigra, utin Araneo:pofterior ad cau- 
dam eandem ufque porrigitur,dorfo 
concolor. 
Cauda in pinnam latam definit, 


Pavonis caudz dum pifcis vivit ;z- : 


mulam, fimbriz purpurafcunt, Pez- 
zer eft fubalbidus : dorfum vero ac 
partes relique ex cineraceo fufca 
apparent , qui colores, dum vivit 
manifefti funt; alioquiuna cum vita 
pereunt. 

À capite linez duz exfquamulis 
conftantes ad caudam protendun- 
cur. Feptriculus amplus eft , craf- 
fus & carnofus , cum appendicibus 
plurimis , zz£effiza ter revoluta , be- 


f4r»candicans,á cuius exteriore par- | de patet, quod ifte «4; fi pro pe- E 


e 


NeATVReALIS 
| valde diftenta, quod fubftantia & 


coloreoleum xmulatur : cuius rei- 


meminit Plinius, nulli pifcium hoc 
copiofius effe fcribens : citat autem 
Menandri authoritatem in comoe- 
diis,immemor fortaffis eiufdem m6é- 
tionem fieriab Ariftotele, qui nem- 
pe Callionymo in iecore fel ineffe 
tradidit proportione corporis om- 
nium copiofum:addit ZElianus hunc 
philofophilocumrecitans , jecur i- 
pfüm traderead dextrum latus col- 
locatum efle Menandrumque, huic 
reiteftimonioeflein Mefenia , his 
Verbis : Facizote fel babere Calliomymo 
copiofius: item Anaxippum in Epidi- 
cazomeno dicentem, ziff zzoveds e? 


Aicut Callionymi fervere efficias omne fel. 


Lies exiguus , rotundus atque ru- 


Arif. H.Á, ! 
L2.6.15. 


bens ventriculo hzret. Fz/va bifida 


eft & longa. 

Non multum excrefcit, & raró 
pedalem longitudinem excedit. L;z- 
zoralem efle Ariftoteles prodidit, poft 
eum Rondeletius , Carne vefciur; 
& pifciculis apophyfi illa quamex- 


Arifl. H. A. 


tra propendere diximus , infidias 


flruit. Adnatanttanquamad ver- 
; mem, & capiuntur. Si cibum capto 


[L] Z E l » . 
, obieceris, eo ufque feinfarcit, ut ci- 


busadipfumos redundet. Adeo vi- 
vax eft, ut fi omnibusinternisfpoli- 
es, moveatur adhuc, X Comeditur 
àplebeis, quia virofi odoris eft, unde 
BaeXc gravis Diphilo apud Athenaü 
vocatur, Necmirum , ctm canofis 
aquis vefcatur. Hippocrates tamen 
non folum non improbat, fed & in 
victu przcfcribit. Nonnulli felle ocu- 
los T'obiz curatos fuiffe volunt. Ci- 
catrices fanare & carnes oculorum 
fupervacuas confümere Plinius tra- 


dit, 
PuxcrvM V, 


De'lrachuro. 


I '"PAyseQ feu ut Oppianus & Ga- 

- lenusfcribunt sez, 22., quono- 
mine apud Latinos veniat, ignora- 
tur. Lacertum malé vocari vel exin. 


tc fellis vefica pendet , admodum | culiarifpecieaccipias ,vocarur. Ma- 


magna pro corporis ratione ; felle 


lé & ga Ugo dici Oppianus; quitan- 
quam 


Aldroy.Hi- 


flor. Pifcié 


1. 2.6. 51- 


Hippocr. l. 
de affed. 


inkern. 


1 


Tas. 
XVIL 12. 
Aldrov.de 
Pjfcib.l. 2. 


Oppian, 
Hal.l1.y. 
I Q 6 e 


DE PISCIBUS 


Quam diverfos pifces appellat, tefta- 
tr. Formacius nifi pauló longior 
effet, ovata dici poffet. Cum enim e- 
ius medium corpus latiufculum fit; 
deinde utroque verfus ar&tatur, do- 
necroftrumore clauío, atque extre- 
ma pars caudz carnea, acuetur. In- 
ferior autem maxima , qua fuperio- 
re paulolongior eft ; cum os claudi- 
tur, non rectafed oblique furfum 
excurrit, unde osetiam non in lon- 
gitudinem, fed inobliquum fciflum 
eft, dentibusadeo paucis & minutis 
munitum , ut edentülum videatur: 
reveratamen maxillarum pars den- 
ticulata eft. Eftauté ut Scombri ad- 
modummagnum: itemoculis, ut in 
Melanuro. Brazchie utrimque qua- 
terna. Pizzàá natatquatuor, quarum 
dua maioresad branchiasíitz funt; 
duzaliz minores in ventre : aliz 
item duz in dorfo eriguntur ; prior 
latior & brevior , in eminentiore 
dorfo: altera paulo inferius arctior, 
fedlongior , nam per dorfum reli- 
quumfereufque etiam ad caudam 
porrigitur. Podex in medio ventre 


eft; à quo alia denique pinna ad cau- ' 
.dam ufque demittitur. Cauda autem 


bifurca eft, fimilis Acus vulgaris. 
In medio corpore /ize«m habetà ca- 
pite ad caudam dedu&am , multis 
officulis, ita horridam, ut ferra effe 
videatur , nonrectam quidem fed 
media fui parte inflexam. & obli- 
quam , in cauda eminentiorem, a- 
fperioremque quamin aliis partibus; 
quaque ob id caudam quadratam effi- 
ciat. Squammis caret, /evi tantum 
cute przditus. Dorfo fubczrule- 
us , ventre vero & lateribus argen- 
teus eft, purpureoquealiquantulum 
ementitur, ut inde z»oz/,,id eft, va- 
rium forte dixerit Numenius. 'Tra- 
churus , cuius hic iconem damus; 
colorefere eftalbicante, aureisubi- 
quelituris varius. Cauda ex viola- 
ccofere ad cxruleum vergit, Ad 
pedalem magnitudinem perraro ex- 
crefcit. Verfantur circa littora. Nu: 
merofi omnibus anni temporibus 
feu naffis, quod vereribus apud Op- 

lanumfuet&m , feu retibus quod 
hodic in ufu capiuntur, ut inde grc- 


gales effe coniicias, & Rom Fricu- 


D 


aElian.ls 


ranomine venundantur, 4Eliatius, 4,/, r5. 


equam in utero habentein,;fi ei cau- 
da I rachuri appendatur; pifcis mox 
liber in mare dimittatur; non tnultó 
| poftarborum pati, prodidit, verean 
falfonon dicam, Inter dur& carnis 
pifces, à Philotimo cenfentur ; ideo 
Dioclesapud Athenzum aridos vo- 
| cavit; nec diflentit experientia , nifi 
forte externa pinguedine, aut iufcu- 
lotenerautiurulentus fiat. 


PuwcrüM Vl, 


Ie Scombro. 


Ui Grzcis ewiuCoO-, is Latinís 
Scomber & Scombrus , Hora- 
tio Pifczs Iberms;plerifque nationibus, 
Macarel & Maquereau non tam à Grae- 
COpuaxiíe Q., quod Scaligero placet, 
hocenimnomen iis potius conveni- 
ret , qui veteribus Opfophagis Dii 
vocantur; quà, leno,quafi,quod ver 
no tépore parvas Alaufas,quas virgi« 
nes dicunt , fubinde fubfequi fole- 
ant, dicitur. Cerpare eft cetete , den- 
ío, carnofo, utrimque in acutum de- 
finente;roffroícilicet atque corporis 
extremo, cui cauda anne&titur: & (i 
| parva magnis cóparare licet, Thyn- 
no (utScholiaftes Ariftophanis fcri- 
bit)fimilis. 0rz íciffura ingens pro 
corporis portione;Zezzes exigui; caput 
rotunduin;inferior maxilla in fupe- 
rioremrecipitur, & clauditur pyxi- 
dis modo. 0cu/i magni , aureo colore 
micantes, Bragcbis uttimque qua. 
ternz:juxta quas pinnz binz, toti- 
demquein veatre. À pedice alia eft, 
eique fupra pofita in dorfo fimilis: 
quas ordine certifque intervallis , a.- 
liquot aliz pinnulz fubfequuntur; 
quod tamen huic foli proprium non 
eft; fed cum Thynnis, Pelamydibuf- 
vecommune , Alia denique eft in 
dorfi initio aculeis nonnullis horri- 
da. 

C4udain lunatam pinnam dege- 
nerat. In ipfis aquis fulphurei coloris 
eft, extrà non quiczteris, ( ut Plini- 
usait )fed feré czrulei , fülphureum 
autem colorem quem intelligat, a- 

lias 


1 


27. 


JEthenahi 
Dipn.l.7: 
Galen. de 
Alim. fa 
eult. l3. 
€.31T. 


TA&. 
XXIV. 6: 
9.18. r1. 
Aldrovan. 
de Pifcib. 
[24 6. 53« 


96 
lias explicat, inquiens : Fulmina & 
— fulgura, fulphuris odorem habent, 
acluxipfa corum fülphurea eft. Eft 
vero caruleusille eorum color potif- 
fitnum in dorfo:znam venter latera- 
queargentea funt, Totus lineisni- 
gricantibus , obliquis , infignis eft: 


yelit , negandi vocula videlicet li- 
brariisomiffa. ^ d cubiti magnitudi- 
nem accedit. Sunt zzz peculiares , 8z 
aliquando iuxta arenofa littora de- 
gunt, fzpc in petris, qux chamis & 
patellis plena funt. Etfi autem tam 
in Oceano quam mari mediterra- 
neo, finu Adriatico, & Hellefponto, 
capiuntur: iuxta Herculistamen in- 
fulas , prope Carthaginem novam 
tam copiofi & frequentes funt, ut 
una earumScombrariatefte Strabo- 
ne dicatur: In Oceanotantacraffitu- 
dine proficiunt;ut pari cum Pelamy- 
dibus magnitudine , authore Bello- 
nio evadant, in Adriatico parvifunt. 
Exiítimavit aliquis ia minore maris 
ambitu frequentes pradasexercceri, 
ideo non crefcere. Vix ad T'ergefte 
acproximum finum comparent Scó- 
bri: atqueilico capiuntur. In Ocea- 
nilaxitate fuga moram , mora parit 
incrementum , idco grandefcunt 
quia non capiuntur. Gzegales t funt, 
tarnf.H, &àlocis T frigidioribus calidiori- 
4...9.c.2. bufque , tanquam Thunni, utqui 
i4rif-H. imbecilliores, dulcioris pabuli gra- 
Pi es tia, difcedunct. Bezefícii memores ef- 

I3. 


vig T) didit. Maneà pifcatoxibus cibati, fe- 
S. Li . 


Alia. Hg. I4$ Scombros gentiles fuos cogunt, 
4.L14.,.1, € corporum fuorum abiectu ita có- 
cludunt, ut fuga fibi confulere non 
pofünt,hinc;capiuntur. —JIwférviunt 
e mneafis. Diphilus leves effe, & faci- 
lé éftomacho defcendere dixit. Hi- 
cefius multum nutrire , minus veró 
facilé excerni iudicavit vifcofiores 
& craffiores, conco&u difficiles, & 
excrementitios effe, experientia eos 
docuit, Venetiis verno tempore quo 
pinguiores funt, in delitiis habentur. 
Romzobficcitatem inter ignobiles 
repofuit. Quia graves & ventriculo 
xcfratarii, sage tordun, id eft, fale in- 


Scaliger in 
Exercit. 


fíquamifque caret, licet apud Athe 
nzum íquammatum effe quifpiana 


HIST0R1A XCATU RALIS 


veterari fcripfit Athenaeus, haben- 
tüfque inter zoe/»/e,2 optimi. V ete- 
resex iis garum. quoddam habebant, 
de quo ita Plinius. Eft etiam numli- 
quoris exquififti genus, quod garum 


vocavere, inteftinis pifcium caeterif- 


que, qua obiicienda effent, fale ma- 
ceratis,ut fit illa putrefcentiü fanies. 
Hoc olim conficiebatur é pifce qué 
Grzci Garum appellabanz ( ut füpra 
oftendimus) Nuncé Scombro pifce 
laudatiffimum in Carthaginis Spar- 
tariz cztariis : fociorum appellaturs 
fingulifque millibus nummum per- 
mutantibus cógios peno binos: Nec 
liquor ullus pene prater unguenta 
maiorcinpretio cffe coepit, nobili. 
tatisetiam gentibus. Scombros qui- 


dem& Mauritania , Baticaque & . 


Carteia ex Oceanointrantes capit; 
adnihil aliud utiles : Laudantur & 
Clazomenzgaro , Pompeiique & 
Leptis , ficuti muria Antipolis ac 
Thurij: jam vero & Dalmatia, Vitiü 
huius(garinempe,nonmuriz , ut 
Rondeletius vult) eft alex, imperfe- 
&aneccolatafzx, Coepit tamen & 
privatim ex inutili pifciculo , mini- 
moque confici, Apuam noftri voeát: 
Foroiulienfes pifcem ex quo faciunt 
Lupum (fuper quo aoftrum iudiciü 
fupra diximus) appellant, Tranfiit 
deinde in luxuriam, crevcruntque 
generaad infinitum: ficuti garumad 
colorem mulfi veteris, adeoque di- 
lutam fuavitaté, ut bibipoffit. Aliud 
vero ad caftimoniarum fuperftitio- 


fe; ZElianusexemplo fingulari, pro- | nem , etiam fàcris Iudzis dicatum, 


quoedfit é pifcibus fquama carenti- 


bus-( legendum apparet nom carentibus, 


nam Iundai hodieque vifg fgquammofos e- 
dunt, c non fquamofrs, ab[linent , ut duo 
gari fent genera, unum Q [quamofrs , ut ex 
Ltpo frve Eucraftcholo, Manad, e $ma- 
vide copfrmilibulquealterum ex lavi cute 
praditiss ut ex Scombris ) hic lex perve- 
nit ad oftrea, urticas , gammaros, 
Mullorum iecinora , innumerifque 
generibusad faporem gulz coepit fal 
tabefcere. Hzc obiter indicata fint 
defideriis vitz , & ipfa tamen non- 
nulla ufusin Yers Wu ufus a. 

urcas Con- 


pud nos defit , apud 


ftantinopoli non item : quia pifces 


pl&rof- 


Plin.H. N.. 
[. 3 i £8. 


plarofque frixos vendunt , iis inte- 
ftina & branchias eximunt; immit- 
tuntque muriz,ut in garum vertan- 
"d tur.Sociorum veró Gárum vocatuf, 
feu quod ganeones& lurcones cofo- 
L. 9 ciatimuterentur,ut quidam Galeni 
Ícholiaftes putat , feu quod áfociis 
populi Romani; Hifpanis nempe de- 
ferretur, Fzcofumac plane fcetidü 
fuiffe;facilé Martialisindicavit,dum 
dicit 

Vuguentum fuerat quod Omx modo 

| parva gerebat, | | 

Nunc poffquam olfecit , Papilus, 
u ecce garum efr. 
s£lian-H.. Vy in Medicina fi fpe&tes , atquato 
H2 6 morbo correptis comeftosopitulari 
JElianusfcribitiinaceto putrefactos 
mulieres ftrangulatu oppreffasexci- 
tare Plinius. 
Puwcrux VIL 


De Cola [roe Lacerto. 
Iícis quem uas, koiMac, & xyXiacin 
vulgatisAriftotelis exemplaribus; 
.. feua,picavaria, quam xoj/or atit koA/av 
Mldroy.dé. dici, nefcio quo authore Bellonius 
pontus credit,quod variegata latera habeat, 
EO unde &AMoypart (- Athenzo,feu aliam 
| ob causàá vocatur. Theodoro «x o.; 
wif. n. A. Ícu Monedula , & Gracilus , Latinisut 
E C. Ccelfo, Columellz , ac Martiali, 
8.13. — Lacertusaudit, Magnam eorum cum 
| Scombrisaffinitatem effe , non tan- 
| tum inde colligerelicet, quod ab A- 
"Columell. tiftotele 8 Columella femper fimul 
&.RJ.8.«. nominentur: fed etiam quod Lemni 
33. incolz magnitudine duntaxat à $có- 
| bris differre afferuerint , &  Pli- 
nius Coliam Lacertorum minimum 
faciat,quod & apud Athenzum, qui 
Sardam Coliz magnitudine efle fcri- 
T 4riff. B. bitjhabemus.Pariuntfemel f anno. 
4. 5-c- 9. In cibislaudantur ; qui in Proponci- 
E de T antequam pariant, Amyclani, 
m SM jx Hifpanisquos T Sexetanos (Sexiau- 
Alim.fa. thorePlinio,Boeticz Hifpaniz oppi- 
eult. dumeft) Martialis vocat , ex quibus 
Martial. forteSalfamentum. Gaditanum;cu- 
-Epigr..7. ius apud Hippocratem mentio ; & 
Mtben. — Parijfeu Pariani, unde Parium apud 
Dipnof.L3« A v-heftratum nutrix Coliarum di- 
citur, De Carnis qualitate non con- 
.  yeaiunt Authores. Xenocrati eft 


j lin.H. N. 
32.0.10. 


p& PISCIBUS 


07 
ftomacho ingrata, arida, mali fücci; 
ekctetu facilis, & copiosé nutriens. 
| Athenzo glutinofa;acrismordax,& 
| deterioris fucci. —Cornelio Celfo; 
gravilfimi aliméti. Salirifolitasapud 
Martialem invenies. Muria ad den- 
tium dolores Medici utuntur. Pati- 
nam €x Lacertis apiid A picium vide: 
PuxcruM VIII. 


De Sauro. 


/'XUemSauram Greci Vocat,hune Tg 
e plerique Latini Lecertum vocant; XXI, 13; 
A Trachuro diflingui vel exinde pa- , 
te, quod & Oppianus de Trachüro Altrov.de 
& Sauro tanquá de diverfis pifcibus ; fnit 9 
agat; & Speulippusapud Athenzum ^? 
Acui &Sphyrzna fimilem efle;quod 
Trachutononconvenit;fcribat. Duó 
eiuseffe reuera ZElianustradit, vide- 
licet zoffras , & peregrinum , in rubro « 
mari nafcens : Noflrzs caput habet Ela. H. 
(inquit Salvianus ) tenue & rotun: 442425 
dum; roftrum oblongum, & acuttim; 
0; magnüm plurimis atque exiguis 
dentibus münitum : Ocio medio: 
cres, rotundos & auteos: Bragchias 
utrimquéquaternas: prope quas bi- 
nz & parve íuntpizze,utrimque fci- 
licetuna:aliz duz & maiores in ven- 
tre;in medio dorfouna haud magna 
quinis fenifve aculeis horrida erigi- 
tur,aliaque una multo minor in me- 
dio dotío caudx vicina reperitur: é 
cuiusregione abano;quiin hoc pifce 
caudz faus proximus eft, alio pauló 
maiorimo ventri hzret. Cauda in ü- 
nam lunatam pinnam degenerat. 
Corpus oblongum eft & rotundum. 
Undenonineptéà Speufippo in fe- 
cundo fimilium, Sphyrzna, Acus & 
Saurus fimiles effe dicantur. Sphy- 
rzuzenim fatisfimilis eft hic nofter 
Saurus:fimilis & Acui, fi Acus illam 
roflri dempferis tenuitatem. Fezfre 
eft fubalbido, lateribus luteis, dorío 
ex viridi nigricante , maculis! quam 
plurimis virentibus, rubeis, casrule- 
is, luteis atque nigricantibus , dor- 
fum,caput,; & latera, nonnullorum 
ferpentum inftar, varié admodum 
pingentibus : Quamobrem non fo- 
lum ore roftro; capite ; atque rcli- 
qua corporis figura, fed colorum et- 
iam 


D 


reftris Lacerti accedit fimilitudine, 
ut ei fimillimus, fi pedes exceperis, 
videri poffit. Ventriculum habet 
oblongum & fatis magnum : appen- 
dices non multos: inteftina medio- 
cria: hepar bifidum, & fubrubeum: 
Lienem fübatrum. Pedali menfura 
.majoremadhuc non vidimus. — Ab 
hoc noftro Sauro aliquantulum di- 
verfus eft, qui zz rubrozmarireperitur, 
quem his verbis defcribir /Elianus: 
Rubri maris Saurus ( interpres red- 
dit Lacertum ) eft, cuius magnitudo 
eiquinafcitur apud nos, xq.alis eft 
virgatus, Ífpectatur , lineis nimirum 
aureolis circumdarurà branchiis ad 
caudam pertinentibus, quas media 
argentea diftinguunt: ore eft hiante, 
maxilla iaoferior eminet in fuperio- 
rem, viridesoculos habet, quos au- 
reo fulgore palpebrz ambiunt. Ab 
hac delineatione non omnino: ab- 
horret peregrinus iffe pifezs , fupiné 
fubviridis, prone caftaneus, lineis fi- 
velituris , maculifque orbicularibus 
4tbe?. — (übviridibus decoratus, Rictum oris 
Difivf. habet maximum , Lacertorum ter. 


by reftrium plane emulum, & validif- 

fimis dentibusinftructum.Branchia- 
PEEL. opercula flavefcunt, pun&isre- 
ABA ' ferta ferrugineis. Pinna tergoris & 
n branchiarum, & caudà ex ferru, i- 


ncorubent. Qiouz vero in ventre 
funt,.ciufdem fere cum ventre funt 
coloris. In mari vzv;;, & coeno- 
T Oppian... fis T locis dele&tatur. Carne vefcizar, 
Li. intergregalesrepofüit : fed cum in 
mari mediterraneo finguli capian- 
tur, folivagos melius dixeris , tam 
raro capiuntur , ut vix annis fingulis 
Roma in foro. piícario bis deni ca- 
pti videantur. Inter piíces molli 
carne przditos Philotimusrepofuit; 
inter mollis & durz medium, Gale. 
Galen. 4A- nus. Editur affus & frixus. — Alexis 
im.facult. 39ud Athenzum , branchiis exem- 
L3. ] ptis, cafis fpinis, lotum atque inci- 
fum, & lafere probé pulfatum, 
cafeo, fale;& origanoim- 
plendum effe 
docet. 


/ 


HISTORIA JCATU RALIS 


" 1 x . 
iam varietate proxime adeo ad ter- 


Hale. nec à putridis abftinet. Ariftoteles | 


La 


PuxcruM IX, 


"De Corace Rondeletij , eXil- 
voeju[dem, ES" Boopis 
rara [pecte, 


C On Ax Rondeletij, Romz fio- qs; 

mine cum Lyra communi, Ca- XXII 1,2; 
pone vulgó à capitis magnitudine di- A/drov.de 
citur. Pilciseft marinus, corporis P/é/./. 
forma Milvo Rondeletij fimilis,a- *6 56 
culeorum pinnarumque magnitu- 
dine difcrepans, 0//s, branchias inte- 
gentia , cxlata,in aculeosdefinunt. 
Pinus qua ad branchias , minores 
qd in Hiruadine Rondeletij, majores 
quainMilvo fünt;ex viridi nigricates 
parte interiore, exteriore albefcunt, 
cum maculis rubefcentibus, Dor/aum 
ex ceruleo nigricat, lacera rubefcüt, 
Venter lacteieft coloris. Capuz eft ma- 
gnum:locusinter oculos ccelatus,In 
dorfo virgzs ex officulis contextas, 
inftar Cuculi habet : in ceodempin- 
nasduas : prioreft brevior, cum a- 
culeislógioribus, acutioribufq;, po- 
fteriorlongior,cum lóge minoribus 
aculeis. — Lineafimplex àcapitead 
caudam ducta eft. Palato minus eft 
llavo quam Milvus. Z'enzriculum pax- 
vum habet cü multis appendicibus, 
inteflinatenuia , bepar exalborube- 
Ícens, Carne elt, fi Athenzumfequi- - 
mur; duriore:fi Celfüm , teneriore, 
'duratamen. Mirvus Rondeletij, 4/drov.de 
qui Gallis Lscerza, quod nou luce- Pez 
at,pifciseft marinus corporis forma ^97 . 
Corvoperfimilis, corpore magisru- - 
bro, capite minuslato, uttinque com- 
preffo. Pizzarum numero caudaque 
fimilis, magnitudine & colore diffi- 
dems. Quantum ad clerez attinet, 
parti pinnarum quz ad branchias 
funtexternz , nullz macula rubra 
infunt : internaexviridinon nigri- 
cat fed pinnziftz partim flavefcunt, 
partim nigricant. Linea à bran- 
chiisad cavdam ducta fimplex non 
eft, neque 1xvis ut in corvo: fed ex 
acutis brevibufque aculeis horret, 
Non fquamis, fed cute afpera con- 
tegitur. Par£ibus intern Mullo im 

berbi 


Nes. Ur 


e om » - 
: T 33 


[: TM 
be 
4 


AMüluss ali Fligen glo Rer Js Tab aA " 


NS NN SS e — 
53V SN f d t— 
* M SNNS 


N 
M 
M 


N 


y 
i 


5 


xr 
MCN 
RSS SS 


| 


E iiti i 
A 


— RU 
c NN 


rrr 


/ | 
Inge Bullen ender 
gercleht, 


: SN 
e 2 geschletd 


' 4 NN NN S 
NNNM NS Jj r Fr* " 
Tafrer -$-0 «4 SN N NN Blata/lan 3 


SS 8 S 
irn RS Nm 25: 
NS 3 S S Se 


! iit Du ) 
l L 


—À—B——3 H L 


AN S 


SS 


NT 
MH 


p 


XIX 


; 
Sir 


| vum eft. Carne eft dura & ficca. 
TA. 


/ E nequeab aliis potui unquam extor- 
"»^3** quereproptertaritatem. Palmi ma- 


partibus pinnam habet ad caudam 
ufque continuam , cauda lauta fpif- 


fubftantia;oculis Boopem refert. 
Ag rrcvivs Il 
De Pifcibus littoralibus levi- 
ibus planas. 
PuscruM L| 
tDe Paffere levi. 
'TAs. 
| E 7. 


Aldroy.de 
| Pifeib.l. 2, 


4.47» 


magnitudine excellit. 

quod alibi Cariet; alibi à quadrata 

cotporis figura Quarrelet, Qzadrazu- 
linomen fortitum eft, /Etate tan- 
tüummodo differre ; à quibufdam 
proditum ; ex corporis forma, qua& 
Quadtatulo magis quadrata; & plu- 

tibus maculis ruffis five fubflavis, o- 

ftendit Rondeletius. A Rhombis 

fitu differunt. Si hositainlatus com- 

ponas,ut oculi in ccelum fufpiciant, 

& mentum deoríüm verfus fpe&tet, 
parsfüpinaeritdextta , fiPaiferem 

| fimiliter conftituas, fupina pars erit 
M lxva. ltamarinus eft; ut & dulcium 
queque aquarum fit ftudiofiffimus: 
In Oceano tamen numerofior quam 
: alibireperitur, luxta Livoniam fünt 
: pinguiffimi, & inde vento indurati 
| admediterraneaexportantur. Saxa- 
; tilibus Mnefitheus accenfer, Ovi- 
diusinherbofis. Oppianus swyoia 

^ Gg aeyavéesi degere credit, Vadum, 


mé PISCIBOS 


berbi fimilis. Palatum parvum fla- | ubipifcatorem fenfit petere , terrae 


faqueeft. Adbranchias & in ventre | olereincipiunt lumptos, alvum per« 
binaspinnas habet. Sapore, carnis | turbare afferunt, 


99 


adhzrefcere , aquam, ne videatur, 


Boorrsfpeciesita a Rondeletio | turbare, Alberri M. fide habemus, 

IX. 6. defcribitur, Rarus eft pifcis , cuius | Carnem eiusmollemPhilotimus di- 
Aldriv4. nomen nequeà pifcatoribus noltris | xit,ficciorem Diocles, duram & 
probifücci Xenocrates , mediam 


Galenus. Optimi marini, qui etiam 


ioris eft longitudine, totusa (quamis | nigriores , fecundum qui in ftagnis 
nudus, ore parvo; oculis valde ma- | albidiores & lutum tefipifcentes;lo- 
enis pro corporis ratione; in pronis | cumfortiuntur, molliflimi & infipi- 


di, qui in fluvijs vixere; Nonnulli in EN 
cibum, cum iam putrefcere, & male 04942 
: Aquátilib, 


PuwcrvM 1, 

. De Rbombo. 
R Hombus pifcis, à figura quadra- Ts. 

ta; cüius latera omnia funt g- XXI. to. 

qualia, anguli vero obliqui, nomen n WS 
lorcitus eft. Nonnullis 714 digitür, vd "m / 
üt ex Plinio & Athenzo; qui Roma- i 48. rod 
nis Rhombum vocati teftacür Grz- 


postera Plateffa , alijs | co nomine pifcem, qui aliis Grzcis 
Peclen, quod eius pinnz rect & | 45514 nuncupatur, colligimus. Duo 
parallelz pectinisipeciem prz fe fe. funt ipfius gezera s cAculeatum unum 
rant, Hollandis Schelle, dicitüt. 8j- , /evealterum. nud prona parte mul- 
naeorum apud Gallos gezera. Paus; | toshabet aculeos; circa caput, quod 
quod communiter P/j4 vocatur , & | grandius &elatutm eft;& ab hoc caü- 
clerum; dam verfus maxime.Magniin Ocea- 


no & mari meditefraneo capiuntur; 
ideo forte Rhombus latior eft pa- 
tella Martiali Rondeletius vidit, qui 
quinque cubitos longus erat , latüs 
quattior, fpiflus pedem. — Optimos 
Adriaticus finus maximé circa Ras 
vennam alit;&hosveterum exornaf- 
Íe menfas arbitratur Platina. Cele- 
brantür & Attici circa Eleufyniam, 
quos LynceusSamius Pfettarum no- 
míne dignatuseft. Ei quiverw; effe 
putatur, pinnz & cáuda in extrema 
rubefcunt, Catera eft anicolor,fub- 
viridis, rotundis pun&is ftellulitque - 
undiqueplenus. Omnium /pcorupa 
& temporum pifcis eft, Ovidius in 
hetba algofa; Iovius circa pinguio« 
tem tertam extremofque littorum 
margines vetfari fcribit, in fluviorüi 
oftiis frequentiffime pifcibus infidi« 
antüt. Voraces funt, & pifcium,can« 
crorum inprimis avidiffimi. Abdití 
"Noa 1 pin- 


t pin.H. 
N. l.9.6» 
4 


'TAR. 


XXXL 1. $$ 


100 


t pinnasexértas movent fpecie ver- 
miculorum, Terra, feu vado maris 

erhyemem condi, à Plinio fub no- 
mine pfettz proditum. Tardiffime 
propter corporis latitudinem mo- 
ventur. Inter delicatiffimos olim fu- 
iffecibos,ex Horatio ;, & Iuvenali 

eteft colligi, l'emporelovi], 4444- 
zilem Phafianum quidam appellare c- 
ratfolitus, Galenusinter pifces mol- 
licarnesretulit,fed aliter Xenocr«- 
ti,& Villanovanovifum. llle dur 
effe carnis, & difficulter concoqui 
ait, Hic inter craffos vifcidos excre- 
mentitios, tepofuit: nifi fortefupe- 
riores de lxvi, cuius pulpa candida 
& preffo quodam humore fucculen. 
ta ; hos de aculeato, quirevera du- 
rior, locutifint, Vivus impofitus me- 
deturlieni, fi remittatur in mate ; fi 
Plinio credendum. 


2955255 
HR HG 


HISTOR!I 

PISCIVM 
II. 
De Pifcibus , qui in mari 
(— €9 fluminibus de- 


l/N D 
Zn. 


$ 
$ 


«$56» 


E: 
$ 


th 


n ———————————ÓÁÀÀM—— — ——— Lo — À—— á— DÓ— —— 


Lrs5ER 


UST redire X 


De $ quamofis. 


(^ UALUBulbeuir 


I. 
*"DeSalmone. 


269 IscruM, qui in mariz- 
:) que ac fluminibus degüt, 
Mess 2/jj quam longiffimé à ma- 

Be rirecurrunt, & ad fluvio- 


HISTORIeA NeATVReALIS 


dam funt/quamofi, alij Leves. Ex illis 
funt Salm, Lupus, Latus, Alofa , Zigas. 
Albis flwvij, Mugil , Capito Anadromus 
Gefneri, Cap 
& Cataphractus. : 
SALMomNrsSÍolus inter veteres 
Plinius mentionem facit. Aufonius 
hoc nomen adultz ztatis ut Sario- 
nisfeu quod melius Farionis media, 
& Salaris prima impofuit, illud ta- 
men Truttx convenit, Circa Rhe- 
num & apud Helvetios zítatis tem- 
pore ad lacobi ufque feftum voca- 
cur, Cafm/ inde ob feftum Andtez 
Lachfi fathe/ nomine gaudet. Cum 
Elfoce Plinij cundem , quod Georgio 
Agticolz placet, vix credo, cum ali- 
bieumíuo nomine appellet, & per 
Effocem Lucium intelligere videa- 
cur. Án Azchborago Ca[frodori , difüicile 
dictuynam à Rheno duntaxat veni- 
re fcribit, Apud Grzcos nullum in- 
venionornen, qui aut S4/aggem , cu- 
ius pifcis tanquam delicati mentio- 
nem facit Hefychius aut «vava2eopor 
vocati poffe putant, fuo judicio fru- 
antur. Defcriptionem fi fpectes. Pifcis 
eft fat magnus , Bicubiralis quidem 


er, Sturio  Galeus Rbodimss 


phi. H. Na 
[. 95€. 18; 


Cafftoder., 
Lh 12. Ep, 4: 


ut plurimum eft: apud Miffenos ta- 


men & Deffaviz à XXIV. librisad 
XXXVl.accedit,in Helvetia circa 
ligurum graviores capiuntur. Bafi- 
lea quinq; autfex pedes longos dat, 
nec temeré Cetaceum piícem dici 
poffe Belloniusreliquit. $9447 te- 
gitur exiguis, & maculisita notatus, 
uttotusferé pifcis fubrufis & luteis 
notisinfignis videatur, quia veré in 
capite ijs caret;ideo frate lubricum 
Poétadixit. | 0s habetamplum,& 
valde denticulatum; nam prater id 
quod maxillz magnis & validis ar- 
mata funt dentibus, palatum etiam 
quadruplici eorundem ordine mu- 
nitur , linguaque hamatis dentibus 
horret, Hunc quadruplicem dentiü 
ordinem Bellonius huic pifci prater 
aliorum fluviatilium morem, pecu- 
liarem effe ait, & cum cerafte ferpé- 
te communem: additque plures effe 


in inferiori maxilla,quam in fuperio- 
ruin origines ufque penetrant , 4/j | Fi. Tergus colore fere eft czruleo;aut 
inmarium proximis morantes, mox | ex caruleo nigricat, - Oculi magni 
ad id regrediuntur. Utrorumque qui- | funt. Narium foramina utrimque ge- 


mina; 


4«£.T. 


JE PISCIBFVS 


mihá : Brachia utrinque quaternz; 
quarum opercula lata , & rotundis 
puniceis maculis plenafuünt. —Pzzz 
juxta eafdem binz , totidemque in 


| dorfo , quarum prior in medio fere 


dorfo eft,alteracaudx proxima, cu- 
tacea,carnofaqs. In vezzretres funt, 
binz fercin medio , tertia à podice 
quiinimo ventre eft. Caudaminu- 
namlatam, & rotundiuículam pin- 
nam definere Salvianus ait, Ronde- 
letius veró bifidam effe teftatur , in- 
deque Salmonem jure axesíseoy no- 
minari pofle putat. Quoad zgzerzas 


portes , Corangulatum cft, veatricu- 


lus oblongus & anguftus : heparin 
nullos lobos divifum : rubruní Ron- 
deletiustradit , Salvianus & Bello- 
nius pallefcere dixerunt : huic vefi- 
cula fellis ex viridi nigricantis annc- 
xa eft.Spleg ex rubronigricat. Alvus 
ipfi prodiga nutat, & opimato abdo- 
mine fluit venter. Geínerusà fauci- 


' bus patulis Zuos fe obfervafle meazus 


Ícribit, deorfüm proteníos , unum ad 
ventriculum ; quem oefophagum vo- 
cant;alterumanonymum , (cuius u- 
fum ignorat, quandoquidem nihilin 
co reperit;nififorte ruminat(inquit) 


. hic pifcis & alimenti fui partem ibi 
repofitam habet)qui cute candida & 


tenuiconftat. De Marzs & femine dif 


Wirovatid. feyentia ita Aldrovandus.Foerminam 
e Pifcibus à mare differre Rondeletius & Sal- 


vianus volunt, quodillaroftrum ha- 
beat inagis aduncum , hami modo, 
indeque vulgo in Gallia Beccard ap- 
pellaci, Bellonius veró dum dubitat, 
num fit diverfafpecies:foeminam effe 
interea iníinuat;inquiens:Eft & alius 
pragrandisSalmo(foeminam effe au- 
tumant ) quem vulgus Gallicumab 
cius ore przgrandi Beccard vocare 
folet:aliiaferendisovis Bor£iere(Por- 
tiere forte nimirum à portando.) 
Differcisà mare Salmone , quod la- 
bruminferiusin hamimodumadun- 
cum habeat. In fuperiore enim labro 
foramen eft ad palatum tendens, in 
quodhamus maxillz inferioris fere- 
cipit, pixidatimque in tubi modum 
infinuatur. Alii aliter de hacroftri 
curvitatefentiunt. Gefnerustefta- 
tur fuos pifcatores in mare tantum 


e 


T6l 
incurvariinfigniter , infcemina per- 
parum. Rondeletius quoque mati 
recurvum effe ait , fed foeminz ma- 
gis. Quidam veroeruditusin epift. 
ad Gefncrum, in qua de Albis fluvii 
pifcibus ad ipfum fcribit utrumqué 
fexum id ceu quid preter naturam 
pàátiarbitratus inquit: Salmo in Mil- 
da (hoc flumen ex Albiingreffus ) fi 
obftaculum feu przcíipitiumm aqu 
juxtaDeffaviam , fecundo actertio 
fruftra faltu fuperare conatus fuetit, 
vadumpetit, eoquein loco fub lapi- 
dibus & faxis delitefícens,emaciatut; 
& contabefcens maculis ruffr feu z- 
nei coloris impletur & roftrum in- 
fle&itin magnum hamum , eo qui- 
dem maiorem quo diurius manferit. 
Verumtamen credit vir ille doctus 
idem eitandem contingere, etiamfi 
obftaculis omnibus fuperatis ad 
fammas fluviorum partes eluc&tatus 
fuerit. Ex roftriitaque curvitate fe- 
xus non fatis tutó diftinguetur, tutifz 
fimeveroexovis. Addit Bellonius 
faeminam crebrioribus mare, iisque 
fubrubris & rufis orbiculis in cute 
variegari:atque in Lepradis ( de quo 
fuo loco diximus)modum multis co- 
loribus fugillari. ^ Marigzs magis 
quàm fluviatilispifcis eft. Nam & in 
iis duntaxat fluminibus qux in mare 
Íe exonerantreperitur : & obferva- 
tione notum eft , fi füpra annum in 
eisperfeveraverint, infipidos fieri; (i 
diutius , poft annum fecundum ceu 
fideratos interire, —. Obfervatus in 
Albiadeó tabidus, ut exanguis & 
nullisferé inteftinis appareret ; natí 
veró ex eo pifciculi , nec longiores 
nec crafliores digito evafere , quam- 
diu ibi vel juxta ftignantibus aquis 
immorabantur. berrima eorum 
in Bothnico mari verfus Lappones . 
captura , circa folftitium in extremis 
littoribus circa Thornam tanta ma- 
gnitudo capitur , ut fortiffima retia 
pondere fuo rumpant. Apud V eftro- 
gothos quoque.in provincia V erme- 
landia, in qua dulcium aquarum lo- 
cuscertum millibus paffuum in lon- 
gitudine , & quadraginta latitudine 
patet, magna Salmonum eft copia. 
In Albi quoque Viftula , Duna, 
N 3 Multa- 


Rondelet. 
de Pifcib. 
L22.647, 


. mos habentut. 


102 


i3. Sala, & Mildaapud Mife- 
MA rsan dedi ie Malis 
gratiffimos alunt. Minus commen- 
dati quos Scaldis , T hamefis, Garu- 
mna, Sequana , & Ligeris excepere. 
In Rhodano quicapiexiftimant, fal- 
Juntur. Hocprater Rondeletium & 
Scaliger pater prodidit.In Occiden- 
talis quoque Indiz fluminibus nu- 
merofifimi capiuntur, — Cibus ipfi 
Salvianus pifciculos tribuit. Alii an- 
te X XV.lulii pediculis aquaticis vc- 
íci , àparru obvios pifciculos come- 
dere,eosdemque in ventre repertos; 
prodidere. Nonnullis in. diffecto 
fpiffus quidam humor, fübflavus , & 
lapillus candidus, vifus. Quidamin 
maioribus tiihil unquam , in parvis 


nefcio quid reperiri tradunt, illosfo- 


laaquz turbidiore vi&titare opinan- 
tur. JVitecít tenaciífimx, fub uno 
corde pulfante , recenter captorum 
indicio, pluresin fruíta diíle&iàa pi- 
Ícatoribus venduntur, Robertus 
veró Conítantinus , exentetati , a- 
quofa fanie afperfum , ultra diem vi- 
verevidit. De Parr proditum, per 
autumnum & hyemem, ad verisin- 
terdum initia, in fluviis , & minoti- 
busrivis lubenrius parere, An & in 
Oceano nemo tradidit. Scrobs ex- 
cavatur, Ovapiforum magnitudi- 
nefaemina' ponít : mas rore genitali 
irrigat. Ova paulatim augceícunt; 
& fpiritu vitali inflata , ultro pera- 
quam deferuntur , & Salmulos pro- 
ducunt. Salmulos maresaliquan- 
do genitura plenosreperiri, & cum 
faeminis adultis coire, eorumque 
ovarigare , cum in Salmulis foeminis 
nullaovareperiantur ; admiratione 
dignum eft. De corum $4/ruita Gef- 
nerus. Mildam flumen prz czteris 
diligit Salmo, & (ut quidam putant) 
abaqua Albis fluviiqua cam permi- 
xta in mare fe exonerat , diícernit. 
Itaque plurimi eoinloco,ubiin Mil. 
dain Albim influit ( Deffaviam vo- 
cant ,' quod oppidum eft principum 
Anhaltinorum)capiuntur , hoc mo- 
do. Ad Mildzxin Albim ingreffum 
principes vallum five obftaculum 
quoddam excitarunt, ut ita redun- 
dans aqua ad molendina revertere- 


HISTORIA NATVRALIS | 


| tur ; octo cubitis aliquando altius: : 


vallo graves & magnas arbores im- 
pofuerunt , & perticis magnis intus 
cancellarunt ,' ne Salmo tranfiliat. 


Inter perticas alicubi naffz funt col-- 


locatz. | Hunclocum cumattigetit 
Salmo, quiper Albim afcendit, (altu 
adveríüs aquz przcipitium fe prori- 
pitinaltum , ubi vel intiaffam inci- 
dit, & capitur, vel arborem perticas- 
v€ contigit, indeq; violenter in Mil- 
dam fe ttajicit. Hocfi prima vice non 
fuccefferit, fecundo etiam tertioque 
experitur, &fi ne tum quidem tranfi- 
lireautaflequi altítudinem valli po- 
tuerit, vadum petit , inibique fub la- 
xis delitefcens emaciatur ac cotita- 
befcit, Si tamen lumen Albisaugea- 


tur & crefcat, adver(usilludfübinde 


fontium & originis cupidus afcen- 
dit;parit,& contümptustandem ma- 
cieacíiccitate moritur, Adeó veto 
nativus huic pifci faltus eft : ur Sal- 
munculi etiam, fi in vafe aliquo ve- 
nales cum aliis permixti in aqua fue- 
rint,aquacisadempta exiliant, unda 
& abaliispifcibusdignofcuntur. Alii 
faltus caufam in Robur , quidam in 
Hirudines , àquibusmenfe Iunio & 
Iulio infeftantar , nonnulli in loca 
abrupta confcendendi libidinem, 
conjiciunt ; quod apud Hectorem 
Boecthiuminvenies. Singularem «efe 
bis habent gratiam , ita ut omnibus 
pifcibus przferantur ; füavitatern fi 
Ipectes. Habendatamen xtatis,lacis 
& temporis anni ratio eft. Salmun- 
culi , qui fex vcl feptem digitos non 
excedunt, Aprili & Maioin deliciis 
habentur:adulti, tenuioresin fluviis 
evadunt/fiea nonlongé fubiere. Mo- 
derati tum exerciti , fi longius pro- 
greffifunt, nimiolaboretabefcunt. 


Plinius Aquitranicis palmam detulit, Pf. H.N, 
Rhenanis Albertus, qui menfe Maio /9.6.18. 


fuaviffimé eduntur. Mifeni poftPen- 
tecoften placent. Partuivicini,cum 
& roftrum curvatur, & macülas zrei 
colorisgerunt, damnatur. Salitos & 
infumatos bona Europz pars diftra- 
hit. | 

N. Icon. Salmonis Salviani ad Tab. 31. 


Capvt 


Nicib. 14. 
t. m 


u 


Midrovand. 
we Pifcibus 
1.4. c.2. 

Athen. Di- 


pnof. 1.7. 


ximus,nigra apparent zzacule, quz in | eam nifi pifcem putavi : quafi in- 


pé PISCIBUS 9j. 


 Carvr I | tre cádido. Locus etia colores ínutat; 
e oy. nam quiinmaricapitur , exczruleo 
De Lupo £9 Lato. candicat,in oftiis luviorum;totus al: 


"XVem Latineà voracitate Lup? |buse(t, Carzem habetfecundü Ioviü 
vocant, Lucill. Catilloné voca- !la&eam;fecundum Belloniumtube- 
vitis Gtzcis AaGeg£, aut aspd riiv ^eGe9^ | (-enc&, feuis diveríz fpecieiiive O- 
Tix , Ut Athenzusauthor eft, abipfa ceanusaliquid mutat, Cor triquetr(is 
vehementia :aut quaft A/gogQ val- ut Athenzus ait: vezzriculum ampliü; 
de vorax,ut Euttathio placet, velajg &longum:appendicesbinas maxime 
qi Éspluoer ord và sujets gt) dllgoc i) Sox confpicuas , jecurfubtlavum,in duos 
eixexemu, qtodilli os biet repente cum- | obo. divifum, quorum dextro fellis 
queimpetuavide voret , ut Suidas vult;  vecc. committitur ; Zzezem rubrum 
dicitur. Nec Luciwn elle, quod Phi- & longum , zzzefliza lata nec multis 
lelphus voluit , quod hic in Huviis complicata anfractibus: folliculz plus 
& lacubus degacnecturzen,quod rimoaeretumidum, fpinz dorfi vali- 
Volaterraneus & Poggius LIorentt diffimé annexum. Belloniusé pufillo 
nus tradidere, quod hicfquámis Bh ! "nAgnum ac cetaceum , Salmonis mo- 
reat, neccarnivorusfic ncc Laccia? | ce evadere (olere teftatur, utex O- 
feu Chiepam , quod hzc dentibus d€- | ceano libras quindecim non nunquá 
ftituatur, certum eft. Pifciseft(qua- | pendere vifus fir. Salvianusad viginti 
mofus,fquamme argentez funt, m€s | jipp;c. aliquádo excrefcere obferva- 
diocres, X (erratz , queque carnt& ! vic Quomodo Columella quofdá f1- Columeli. 
interíe validiffimé coherent. &offrum ne macula,;variosalios faciat & quid: R.R:/18. 
habetoblongiufculum, 05 cum hiat| plinius perfuum Lanatü, intelligat, 17: — . 
valde patulum. Lizgzam oblongam,i| ficia nc colligi poteft. Ita marinü Phim. H. No 
Athenzo ex Ariftotele fides,ofleam, efle pifcem, ut & assidu dos ac, & oftia l. » C. 7. 
&adhzrentem.De Zegzibus non con- | Bu viorum nó refugiat, Galenus pra- n 3 ! 
veniuntícriptores. Carere Mafia- | «c. Oppianumauthor eft. Sun AES 
rius , & Rondeletius ; quód ob oris dulcibus, Lethonempe Lybiz circa paleur.L.t 
magnitudinem facilé predam devo- Berenice fluvionaíci, Athenzus me- Celumellá 
ret; tradiderunt ; tenues confufo 9I- | morat;nihil de Columella, qui Veli- RR. 1.8; 
dine undecunque Bellonius potuit; num;Sabatinum, Vulfin&£(em;& Ci- *!6 
plurimos, tenuitlimos,; multipliciac: minum eosdem procreare innuere 
vario ordine difpofitos , pecinum in- | videtur, dica:fecus n. infequenti fen- 
ftar , quibuslanarii utuntur , Salvia- tirecrediturcapite. In dulciportt- 
nus.Oculi fant magni. Brazchia utrim- | qué Phanarium vocant, longe maio- 
quequaternx. LHarum operculum res vulgaribus reperias, apud Miletü 
duobus oflibus conftac, quorum fu- | quoq; przegrandes & plurimos, uta- 
perius poftrema fui parte Íquamatim pud AriftophanisScholiafte &z Suida 
committitur. À fummis brachiis per legimus. Archeftratus apud Athe- 
urrumq; latuslineaferere&aad cau- ! ni $eemajdas VOcavit. Solet & medie 
dam ducitur. P/z74: Ariftotele tefte, | cryptum penetrare faburra. Quiin 
binashabet parte prona,totidemque | fluviis capitur.L«neàMartiale nomé 
fupina. Quz prona parte capiti pro- | accepit; & exprefsé de iis Plinius. In 
xima eft, octo vel novem acutis & in- ' Lupisin amne capti przferuntur. In 
squalibus aculeis tenui membrana. 'Tyberiamne inter duos pontestanti 
colligatis horret: altera unico tantü. | preciiutPhilippus, apudhofpitem —. — — 
Contra faüpina parte caudz vicina a- ' Caffino in oppido , authore Colu- Colutii.R.R 
culeos habet ternos, CauZ2 in unicam | mella Lupum fibi in coena appofitum L8. 616; 
pinnam degenerart, In parvulo;ut di- | guftabundus expuerit, dicens; Per- e 5 is 
paulloadultiore prorfus delitefcunt, | nueret , folos Tyberinos lupos pi- 
Grandiufculus enim argenteus eft, | fcis nomine dignos effe. —Lucillius 
dorfo tamen paullo minus quam v€- | ifti Catillonis quafi Catillorum li- 
guri- 


Io4L 
guritoris nomen , tefte Macrobio; 
impofuit. Soletenim cloacas fubire, 
& obvia queque devorare. In India 
exundantibus in agros fluviis , T in 
planis camporum vagantur , & ab a- 
qua deftituti pradz funt. Vefüitur 
carnibus przcipué , nec pifcibus, vel 
corruptiffimis efcis parcit. In exen- 
terati ventre ferpens aliquando in- 
ventus eft. angit & T algam;& fter- 
' cota: &axiuo 9v Oppianus vocat. lis 

maximé locis T qua flumina in mare 

exeunt, ova parit aate | & hyeme, 
MémLs. ideo alicubi bis T idque inter fufa- 
6.9» neosfolus facere creditur, fed pofte- 
Plin. H.N. vjorpartusinfirmiorum. — Sublimes 
L9.65*4 pitt, Athenao funt urigacfolivagi, 
pu Ariftoteli 44, fufiles feu fufanei. 
plis. H. N. Mugilum , Luporumque capturam 
Lij.c2. Uno tetisja&tu centum aurcis coro- 
Oppian. nisvenifle,Rondeletiusoculatus tc- 
Halieut.L ftiseft. Solertia c» ingenio non defti- 
Plutarch. vy, docilesque fequentia docebunt. 
414477 BR ete circumdati harenas arantcau- 
as da, atqueita conditum tranfeuntre- 
te. Ecquamvisminusin providendo 
folertiz quàm mugiles habeant; ma- 
gnum tamen robur in peenitendo 
habent. Namuthzferein hamo, la- 
xant vulnera , donec excidant infi- 
diz,quodprzterPlinium , Oppia- 
nus, Ovidius & Plutarchus tradide- 
re. In Eloroamne tá maníuetos effe, 
ut é manibus porrigentium cibum 
capiant , Nymphodorus author cft. 
Etquia lapidem in capite hyeme fibi 
infenfiffimum fe habere fenciuni;id- 
có in abditosfe tum gurgites demer- 
gunt , quiin fublimi natant, frigore 
congelati moriuntur. Cur interalios 
pifces cum Mugile, Salpa & Chro- 
mide clariffzzse audire , poft Ariftote- 
viii. p.v, lem Plinius fcribar, & in vado vivere 
in addat,nefcio;nififorte fublimem na- 
plis.u.N, tàatumin caufa ponat, Capiuztur le pe- 


Iuven. Sa- 
tyra 5 

T&lian H. 
AL 16.6.12 


T4rift. H. 
A.L.$. 6.10 
T Ariffot. 
H. A. I. G. 
€. 17. 


Ariffot. H. 
A.l.5. 


L.9.c.62. numero dormientes fuícina. Izimici- | 


ias cum Mugile & Squillis gerunt. 
Caudam illi prxrodere Nigidius a- 
pud Plinium author eft. Pugnantes 
invicem fxpe Puteolis,prafente Bef- 
farione,Perotrus vidit, Statistamen 
menfibus concordes funt,& inunum 


gregem,fi abundé cibarii,coeunt. Ab | didit. 
hiscornu quod fronteexit, punctus | rum 


blandiuntur. /Ezaz5 ratione, tenelli 


t 


HISTORIA NATORALIS 


interimitur , quem Oppianus & 4. 
lianus defcripfere : Magniolim apud 
Komanos Opfophagos zítimii e. 
rant. Plinius poft Elopen & Acipen- 


erem preci puam iis& Afellisautho- 


ritatemtradit, ArcheftratusMile- 
fium 9«£uda, & quidem 4d « miémpor 


vocat; & T'ripatinum fummam ce- 


narum luxuriam ingrediebatur. Sed 
maximi, la&tes, cerebrum & epar fie- 
bant.Illo Eliogabalus rufticosin me- 
diterraneis pavit, Huius gratia, Her- 
maus /Egyptius pifcium. inflitor, 
non nifi exenteratum vendebat. Car- 
nis qualitas non nifiloci, temporis,& 
4Etatis ratione habita , definiti 
teft. Locus fi fpeétetur,in mari puro 
qui funt, bonifünt Hicefio fücci,fed 


paucinutrimenti, t fanguinem con- t Gales.de 

iftentia tenuiorem gignunt, & diu- 4/m. fa- ' 
. x E * la 

; flimécirra putredinem, inprimis £i 543 


| nive circumdentur, fervantur. Inter 


lamaquam, graviter olent, & facile 
putredinem concipiunt. Illaudati, 


fpicias , deteriores fünt duminurtero 
captis gratia, nififorté nimio exerci- 
tiofoliditatem carnis acquifiverint, 
Lanatas Plinius dixit , fiventremat- 


tenderis, quo mollitie & pinguedine 


fuaves & ftomacho gratifünt,copio- 


senutriunt, & facile per corpus de. | 


Ícendunt:mediocres optimo fe com- 
mendantcallo. Appararum alibi vi- 
de: ZEgris in albo jure autexaceto 
optimé elixantur. An quodazsenoAcyu, 


N : : . ; | 
a Pythagora reicctifuerint , dubito. 


Plutarchus certé poftquam fic fen- 
tientium fententiam expofuiflet, pa- 
| trocinariipfisviderur, Dewfe i» Me- 
dicia pauca occurrunt, Tantz eft,ft 
; Marcellocredimus , adverfüsftru- 
masefficaciz, ut ad quamlibet cor- 


poris partem admotus,earum vitiunr 


perfanec. Lapilli capitis dolorem le- 


vare,;Euporiftó» author tradidit. 
| 


bonenumerarur. 


; Archeftratus apud Athenzum pro- 
. Candidiffimus eft, ducenta. 


quo- 


po- 


duos pontesRomz capti , ob vitio-. 


quiin piícinis habentur. T. emptus fire- 


habent : fumma hyeme & lanuario: 


Íxpe librarum magnitudine, &- 


Larvs , inter Nili pifcesa Stra- stralo 
Effe & marinum Geogr.Lafs. 


eogr.l 1f. 


plin.H.N, 
MR 


nriffot, H. 


DE PISCIBMVS 


quovis modo paratus fuaviffimus. 
Rondeletius pro eo ; Coracino ac 
Umbra (millimum fubftituit: Ta- 

rentinus Larilj pilcismemihit. 


DEED 


Ca»vr Ill. 


«De Alfa €& Ziga elbis 


fluo. 


e«,quam moderni Greci geiser.for- 
tc quod fpinis feu aculeis aliquando 
foleacinhorrefcere, eiusnomine do- 
narunt. Rondelctius Archippo & 
Mneíimacho 9&44 appellari tra- 
dit; quam tamen à ThrifTa diveríam, 
ut Triffam cum Trichide eandem, 
Gefnerus, varium ut Panthera & Pa- 
vo Ariftotelesfacit, Nec Lupus eft, 
quod Platina voluit ; quod hic Mu- 
gili caudam przrodat , illam eden- 
tulam (ciamus; nec C/apea; pifcis ma- 
gnus , qui crefcence luna albus eft, 
decrefcente nigrefcit , corpore mi- 
nimum aucto à propriis fpinisinteri- 
mitur , in Areni Galliz fluvionafci- 
tur , in capite lapidem grano fimi- 
lem , quiadquartanas finiftro lateri 
decreícente luna alligatus facit, & 
T Attilum Padi , venam quandam 
infaucibus eius mira cupiditate ap- 
petens , moríu exanimat , obratio- 
není eandem.  Univerfi corporis 
figura , fi cum laritudine confera- 
tur, ob longiufcula apparet, & in 
lateraitacompreffía , utimus ven- 
ter, recdtá lineá przacutis aculeis 
& conílru&tà , & propterea nona- 
Íperà folum , fedíerra etiam modo 
fecante ( fi advería deducatur ma- 
nus)terminetur.  Spizi ive ariffi 


Ariftofium five Áriftofum conf&n- 


xerunt. Caput habetinlateta valde 


compréeffum , roffrum acutum: — 0$ 
curn maxime hiat, admodum patü- 


| lum, edentulum , atque omnis aípe- 


ritatis expers.  Brazchbie utninqui 
quaterna. Squapius tegitur magnis; 
tenuibus & facilé deciduis. In capite 
fupraoculos ; utrinque veluti germ- 
ma ímaragdinz relucenti.— Lua 
nigricat ; fuperiores mandibulz de- 
orfum prominent. 7ensíre & laceri- 
busargentum zmulatur, Derfoveró 
& capitis vertice ex albo flavefcit. 
Romz cum maximé aucta bipedà- 


3 uy Aufonius ex vulgari impofuit, Gre- | lem menfüram non füperat. Mai 
4 .. gorius Tiphernas in Strabone , & | zu; eft T pifcis; féd ex inati ineunte T5tralo 


vere cum in uteto habet , fübintrat, Geogr--15 


inchoanrezítate revertitur. In Ty- 
berim delapía ftrigofz func, & qua- 
dam marin falfuginis ariditate pa- 
rum àmabiles; paucorum dierum 
mora ; Tyberinis undis piügue- 
fcunt. Laudatas Arnüs & Umbro 
in Hetruria , Lyris & / Vulturnus 
in Campania prebent. Galliz & 
Hifpaniz flumina maximas ; Mofa 
in Hollandia fuaviffimas. In Aqui- 
tania ob frequentiam plebis obfontum 
Aufonius vocat. In Arverniz flu- 
vio juxta Marigtienfium oppidum, 
fupta mille ducentas üno retis Ja&tu 
capi, Rondeletiusauchor eft. In 
Euripo reperiri negat Ariftoteles. 
Burdigale & Lugduni fucculen- 
tiores quàm Maffilie venduntur. 
Pariunt infine zftatisin mari. Athe- 
naus povipse "LE hriffas dixit n Oppia- 
no, alcernant vias Ponti currunt- 
que per zquora, Hofpitium mu- 
tant femper , Pontoque vagan- 
tur. 


nitrubus , adeó terreri , ut plurimz 
in ripa exanimatz reperiantur, fcri- 
bit. | 
In Arverniz Oppido Maringne- 
fio ad teftudinis fonos adnataffe, 
& faltaffe Rondeletius vidit, quod 


Figulus veris adventum Mo- OPPian. 
Íellanis nunciare, & menfe Maio to- F4 


4Elian. H. 
A. 6.6.32. 
Porphyr. 


etiam ícatet innumeris , á&z inter 
vefícendum admodum  moleftis; 
quod cum Ttrichidibus. quoque 
commune habet , unde Albertus, 
& Murmellius latinum eius nomet 


& de Thriffis ZEliano & Porphy- 
rio proditum , nec de mendo in 
Athenzo , qui Trichidi hoc quic- e; 5... 
quid eft adícribie , dubitandum xA. 
cft. In nullo apud Veteres fuiffe 4ufor. 

| precio, 


E 


Aldrovand. 


icó 
precio , Auíonius teftatur.  Po&- 
quàm pingues evafere ,fuccum me- 
dioctiter bonum , & qui facilé di- 
ftribuitur gignunt : fed quia gluti- 
nofioris alimenti excrementa non 
facilé atteruntur , ideó ab ipfis ex- 
halationibus , intempeftiva fomno- 
lentiainducitur , & fitis excitatur. 
In pifculariis Bavarorum legibus, 
tefte Gefnero,interdicitur, ne duo- 
bus palmis vel feptem digitis , pro- 
prer ariftarum & paryitatem & mul. 
titudinem capiantur, Vida pru- 
dentiffimum , quod non nifi obefus, 
maximeque idoneo tempore, cum 
cíu carnium interdicitur ; appareat, 
dixit, 

Z1G A Albis fluvii , qui & Go/4r- 


de Pifribus ffc ab aureo circa caput colore di 


L4. 65. 


citur , ficàKentmanpno defcribitur. 
Zige pifcis eft tenuis & ficcus, pau- 
cz carnis : colore pulchro, ar,.en- 
teo , dorfotamen fubfufgo , oblon- 
gus eft , nonitalatus, utfolencefle 
pifces Goldfifch di&i , qui in Mar- 
chia capiuntur : longitudo enim e- 
ius ad latitudinem quintupla eft, 
Caput cius fiforis afpicias , Haren- 
gi capiti non diffimile eft; nifi quod 
in parte fuperiore oris fcifluram ha- 
bet.  Lizgua eius parva , qux co- 
lore nigricat.  De»szes utrinque ad 
latera in faucibus, mandibulisdua- 
bus duri adnati : (icut in eiufdem 
fluminis pifcibus ( de Capitonum 
fluviatilium genere ) Iefeno & Di- 
belo, utvulgonominant. — Capauz & 
oculi ad aureum colorem , pauco 
viridi permixtum , accedunt. In 
fummis lateribus utrinque macula 
quaternz nigra digeruntur, quarum 
primaad fummas branchias , ultima 
paulofubinitiopinnz dorf. ExO- 
ceano in Albim foizjhic pifcis &z pau- 
latim confumitu: ac deficit. Capi- 
£ur ut plurimum in hoc flumine , à 
fefto Pentecoftes ufque ad Divi Io- 
hannis diem quo tempore Sturio mi- 
grat. 


—————M— ———— ————M————— IL 


HISTORIA NATURALIS 


in aerem fübdu&usperit. Maximi 


huiusgeneris in Albiapud nos ( Mi- 


fenos)duabus cum dimidia libris (fe- 
decimunciarum ) ad tres cum dimi- 
dia(quod tamen rarum eft) perve- 
niunt, Siveaffus fPveelixus , non boni 
faporiseft. Si tamen przparatum, 
fale intus afpergás, tum in fumoaut: 
foleleviterücees , & ita butyro in- 
unctum fuper craticula affes , rnelius 
(utin hocgenere)fapit. Etquoniam 
aridi hipifcesfunt , funt qui in aqua 
elixant , deinde exemptos condunt 
jure é butyro;zinzibere,aqua é& mo- 


dicoaceti, ficuti etiam alios quof- 
dam pifces ficcatos condire folent, 
ut Truttas, Thymallos, Lucios, & 
Cyprinos latos. Quomodocunque 
paretur , nullus tamen in Albi pitcis 
eque ferini aut virofi faporis eft ; &z à 
quo etiam nomen eiimpofttum con- 
jicio , ut Zige , id eft, Hircus dicatur, 
hircum enim praíertim infolatus, o- 
let, Capitur & inlacuSverinenfi. A- 
lofam Gefnerus credidit, metuo ne 
perperam. x 


Carvr IV. 
De Mugilibus. 


H Iftoriam Mugilum, nomencla- 
turarum diverfitas obfícuram fa- 
cit K«spóUc , A&Uxiax(G- , wéQaA(x , visi y are- 
ejas , ME Qr , exe» (2- » X£ar ; ax Q.; 
eQludUs , QuxrbAdOs , xspaalvQs , [Ae Lias; 
a6 nsquas apud Ariftotelem, & A- 


thenzum , ex Hicefio, Dorione,Eu-- 


tydemo , Polemone invenies, prx- 
cipuz funt. x: Ariftoteli & T gc- 
neris & fpeciei T nomen eft. Hicce- 
fius fpeciei , Dorion generis dunta- 
xat mentionem fecit, & in ziarizum 


| & fluviatilem , illam iterum in Cepba- 2* 


lum & Neffin, divifit. Appellationem 
| Xo xésos, fen telo, belli Perfici tem. 
poreinvento.fortituseft,quod eo te- 


A Sturione enim é mariin Albim | limodo in anum immiffo apudAthe- 


pellitur. Quanquam autemad ve- 


nienfes publicé adulteri poenaslue- 


locitatem & fugam prz omnibus in | rent. Leucifcis feu Alburnis & Albulis 
Albipifcibus, comparatus fir; mollis | 4b albo colore nomen impofitum 
eft tamen & quam primum ex aqua | eft , perperam soaoxiowo dicuntur; 


Galeno 


dariftot. Hà | 


Tas. 
XXIII. 
4$ 
Aldrov.de 
Pifcib. aai 
[n 


p 


A. L.S. c. 11a] 


1 Ariflot. 
H.A. 1, 8». | 


7n 
7 
M 


S) 


EMAN S osenen 
SNR RRSRR 
NAA NANI ID 


NN S NN NN 
EM 


SS 


emm 


NNSS S | o 
MN NN NY NN N NC AN 
DUE NN NINONNSSN 


ENS? 
NA 
NN 


inn SS 
i T ' N 
Wi | M N (uU LOU j K * MENS SESS 
à. NIRE | quero 

ENS NW N E e m T LU Zr m la bs) 
ESSA 


i 


TOUR 
a 
NW 
WANN 


'ull | j 
17 


N SS N 


gm 
SNSSSSMSANSS e CN 


v 


p ues 
Eon 


NNUS 
M ATTRD 
vepr 


di db V 
I in we 


fn 


A^ 


Galen.de/ Galeno funt fluviatiles ; xéQaAO» ge- 
Alim. f4-. etis quidem nomen eft : fed quia 
: E" 5 5 qepà om Dapivepor mv wsQaMiv exar nomen 
| obtinuit, nec idomnibus magnum, 

non omnibus ctiam competet ; nifi 

forté ideó di&um efle putes, quod 

in metu capite abfícondiro totum fe 

occultari credat. — Ariftoteli, fané 
A.L9.17, T aliquando peculiaris & unica Mu- 
tarift. B. gilum fpeciesest ; aliquando duas T fub 
4. L.8.c.2. fe fpecies complectitur: nec forté mà- 
lé Mugiles marinos in Cephalos & 
visuc diftinxeris. N?sc epichetum elt 
omnibusMugilibus commtune,quod 
omnibus carnibusabftineant. rea 
fpeciei nomen eft , fed fpeciem Ce- 
phali alteram , qu& muco fuo vivit 
Epithetum, & idem cum py&ivo vide- 
tur, Sargusíeu ut apud Ariftorelem 
exoyi(G.quid fitdubitacur, Rondele- 
tius eundem cum ys feu jeiuno fa- 
L. cit, Aldrovandus difcernit, Cheloges 
| Plin. H.N. com Bacchis Hicefio iidem, & Pli- 
Eo nius Banchos inter Mugiles recen- 
fet, fed cum Myxone eofdem fa- 
cit. Rondeletius Bacchum quintam 
quandam fpeciem Hicefioefle , in- 
finuat. Xon, 9alviano cuneatus,; 
Gefaüero Cunealius , quod 142g x2) 
Te Lov (Qs , gracilis c quadratus fit , ità 
di&tus,àfolo Eutydemo inter Mugi- 
les reponitur. Aliicgyzxeac legunt, ut 
à coit vefpa , non eel cuneo , ifti pi- 
fces di&difuerint. Aaaxsw«o. nomine 
Salvianus minorem aliquem in eo- 
dem genere ab Eutydemo poni pu- 
tat, alii J42a:lvdos, fed perperam le- 
gunt, cum duosin latitudine digitos 
non excedat : nec aliiforté fuerint, 
quàm quos Padi accolx Caniftrel- 
los, quod in Caniftris venales ferri 
Íoleant,vocant. 

Cephalinus quibufdam cum Blz- 
píia , tefte Dorioneidem , nifi men- 


Ariflot. 


| Galet. de. idem quod w/£a , ut Galenus Ícribit 
| ufupart. 


| Mee6.— pinus inter Ípecies Neftium nume- 


retur. | 

Pletarum nomen Ceftreis à qui- 
bu(dam imponitur,ti Polemonilibro 
defluminibusSiciliz credimus. .A- 
&um de ilhs|in capite de Murznis. 
Species Mugilumfeu Ceftriorum funt 


OUECOPS C B-Q5 


dumfit, & proBlzpíiagasvs, quod. 


fignificat, legi debeat, & fic Cepha- | 


riftotelejuna tantum utrinque eft, & 


107 
quinque, apud Ariftotelem , Ce//reas 
nempe proprié di&tus ; Cephbalus co- 
ghomentoChelon feu Labeo; Cep/z- 
Ius pereas , hwetranslitoranus, Sargus 
five Sargo , & Myxoleu Muco. — Caput 
nonnullis eft magnum & depteffum; 
voflrum breve acretufum, ut Capito- 
nibus , aliis minus & rotundius, ro- 
ftrum magis extentum & acutius; ut 
Cheloni, 0somnibus parvum;rotun- 
diufculum & edentulum, Sgsamimi 
omnesteguntut, Ceftreus magnas & 
craffas habet , que numifmatis fpe- 
ciemmentiuntur. Pzzzz utrinque 
binasgeruntjllosfiexcipias,quosla- —, . ,. 
cus Sipharumgignit,quibus tefte A- Anf. H. zs 
^ 1.63 C. HE 

füpinis carent. Prater binasillaspin- E is 
nas,quz utrimque confiftunt , unam 3. 
habent ab ano; in dorfo duas , quà- 
rum altera aculeata eft, altera acü- 
leiscaret; ad caudam fpe&tans. Om- 
nesà branchiis /zezs aliquot fübob- 
Ícuras ad caudam dedu&as habere 
videntur;étfi haud eque inomnibus 
fint confpicuz. Dorfo funt (ubnigro: 
yezntrevero candido. Feztricului vefte 
Ariftotele carnofus eft: cui parteal- 
tera plures appendices exeunt: akee- 
raunatantum;utidemait, Rondele- 
tius longe alium effe fcribitquamin 
carhivoris pifcibus; denfüm nempe 
& carnofum inftàr ventriculi avium; 
foris planum, intus rugofum , figura 
verticilli vitrei, quod mulieres fufis 
appendunt. 2z7effóiga quoque craíla 
fünt, pipguiaque & in gyrosadta; in 
quibusfplenlatet , ut idemobferva- 
vis, & fub pinna locum aereplenum 
reperit. Hepar pallet;parvum,& tan- 
quam manu ventriculü amplectens. 
Fel rufum five flavum, aquex confi- 
[tentiz. Ceffreo eiufdem Rondel.he- 
parexalborubefcit:caro mollior,la- 
xior, minuscandida, minusque pin- 
guisquam Cephalo;additque gulam 
habere ; ventriculum in longam ap- 
pendicem definere, fempgrinanem 
effe,uti & inteftina. Lapis quem Ce« 
Ítreusin capite gerit, Echbizus & Spbon- 
dylus ,ab echinatafpeciedicitur. Li. 
nez quz à branchiis ad caudam du- 
cuntur,Cephalo breviores funt. Cbe- 
lonfiveLabeo nigricantesá capitead 

| P cau- 


308 


dad dut zqualibus fpaciis diftantes | 


rotenfas habet. Habet & labra craf- 

fajfpiffa , prominentia ; unde Xv 

Labesuis nomen. Capite eft paulo mi- 
norequàm Cephalus , oculis promi- 
nentioribus , fine pelliculailla con- 

creta, qtiam veluti palpebram habet 

in capite. Marinos pifces effenullum 

dubium, fed an omnes fluvios & fta. 

Ariflot.H. gnafübeant; incertum. Capitonum 
449.2. "niusrranslittoranus Arifto teli,quafi 
inalto mari degat. Galenusin ftagnis 

quoque nafcifcribit. X ltucfit, Ce- 


ftreum proprié dictum effe judico, 


vaL qui longius àmari , ut in T Nifumita 
Geogr.L.15. . : : ie. 
inaliosfluvios recedit. ^ Cephaliin 
eiufdem vicinia , propter dulcem 
aquam & limum morantur. Ecí1au- 
tem aquasamet, ab imbribus ramen 
adeó vehementer lzduntur,ut vifzo 
Arifet. H. A miteant , ut Ariftoteles prodidit. 
4.1.8.6.19. 


Gephaloni inprimis oculi per hye- 
memalbefcunrt:ipfetum & macer & 
cecus , quodin Nauplio terra Argi- 
va: agro accidit , capitur : inprimis, fi 
hyemsafperrima fuerit, 

Marinosà fluviatilibus, fpinarum 
numero & quantitate diftinxit Ga- 
lenus, plures his &€ minoresinnuens: 
certius indicium fapor ipfe fuppedi- 
tat. Ácriorem & pinguedinis exper- 
tem Cephalum dicunt qui przftan- 
tior. 2 

De Czbenon convenitinter autho- 
res. Carneabftinere Ariftoteles tra- 
- dit, vivente duntaxat Oppianus & 
4Elan. H. /E]ianus. Idem Ceftreum alga & li- 
daos mo vefci fcripfit. Gulofus autem ma- 
Halegrj, fiEBE eft & infaniabilis , ideoin pro- 

verbiumabiit, aviditas fzpé tranta,ut 

cauda verberando excutiat cibos. 
Pln.H.N.- "Fantaiisdem falacitas,ut in Phoe- 
L9.6.17. nice & Narbonenfi provincia , coi- 
tus tempore e vivariis marem linea 
longinqua per os ad branchias reli. 
gata emiffum in mare eundemqueli- 
nea retractum,faeminz fequantur ad | 
littus, rugfusq; faeminam mares par- 
tüustemporc. 


HISTORIA AXCATURALIS 


p 


2» 
[| 


fellit, quotiam unicumtantum £z 
rum genus fit,quod non coitu, fed ex 
limo arenave enafcatur: czterorum. 
verz feminz ova,maresfemen genis 
tale habzanr. Pariuntautemeodem 
tefte femelanno: fed aneodemom- 
nestempore,diffliculter ex ipfo colli- | 
gas: alias enim Capitonem vere pa- i 
rere tradit ultimum, quoniamnovif- " 
Ífimé eius feerus appareat:aliasomnes 
Decembri menfe gravefcere ait , tri- 
cenisque diebusgerere, &iniisCa- —. 
pitonem quoque enumerat;aliasCe- | 
fílreosait inter primos partum acce- 
leràre, parere hyeme, locisiismaxi- 
me quà lumina exeunt,dumuterum 
ferunt, precipue graviter laborare, 
ideog; fieri,utcuncpotiffimum ruant 
in terram ac excidant : feriri porro 
graviftimulo agiratosin terram, atq; 
omnino in temporis motu perpetuo : 
incitari , denec pariant, fed requie- 
Ícereápartucontinuó. 

De Izgezio & aliishoc habe, Tam 
veloceseffe, utjeiunitransverfa na- 
vigia fuperiactent, & ubi difpofitas 
picatorum fenfereinfidias, retia fu- 
pervolent, ut veluti fagitta arcu e- 
miffa videantur. Curvoshamos ha- 
bere fufpe&tos , ideó poftquam diu 
circuranatavere , cauda prius efcam 
petcellere, & quod avulferür deglu- 
tire, moxore in anguftum colle&o, 
fummis tantum labris ac vellicatim 
cícasftringere. Irritati,in fublime fe- P/sterci: 
runtur, & effugia quzrunt; fi aberra- ^4« ani 
vere , quiefcunt, & necem proftrati ie 
expectant. fum i2 Cibi quódattinet, Eig 
Hicefius omnes Leucifcos &z Mugi- 
lesbonifucciefle;facilé excerni, nec 
multum alere, fcribit, nempefi mari 
puro captifunt. Nam quiin ceenofis 
locis, qualestum illi,quiin Etrutiain 
Prillino lacu apud Orbarellum ad - 
mediterranea deferuntur tum hi, 
quosPadufz atque ipfi luculentiFof- 
íx: Clodiz canales viícere pratene-- 
ro, Ferrarienfibus &z Venetis copio- 
fiffimé przbent, pinguedinem hu« 


wa eic 


C 


De ipforum Generatione ita Aldro- | manz naturz infefliffimam habent. 


JVandus. Quod ad ortum generatio- | 
nemque corum pertinet:fcribit Ari- 
Itoteles effe qui omnes fponte oriri | 


opinentur, quorum opinionem re- | partum laudat. 


Ariftoteles in. fluentis & lacubus, 
quod pinguioresfiant , przftare di- 
xit.  Lynceus Samius hyeme poft 


AEfta- 


 A&ftatelutüm quod ftagnà exfic- 
centut, olent. Septembri , quodlu- 
to putrefcente pinguiores evadant, 
infalubres funt. — Optimi qui circa 
Abderam , deinde qui circa Sino- 
pem capiuntur. Roma maxima ovo- 
rum gratia, quztefte Iovio , geminis 
folliculis circumcifa parte feminis, 
recentibus Cephalis eximuntur, & 
nomen gv «wei, CV0rum falitorum 
apad Grzcosobtinuere. Quancum 
ad Medicinam , Ventriculus Mugi- 
lum,feuin cinerem redac&us, feuin 
fumoficcatus, & vel vino albo, vcl 
aqua abfynthij ablutus , & in cibo 
fumptus , ventriculi exfoluti vires 
nonminus quam ventriculi gallina- 
rum potus internareficit. Elixus in 
vino & ex aceto fümptus vomitum 
compefcit, prodente omnia Ronde- 
letio: Lapilli in cerebro contra Ne- 
phritim valent, 


CAR T Y. 


- De Capitone Anadromo 
Gefneri. — 


TA. ( "Apitonem Anadromum ; Gefge- 
XXIII. 6. Sus ci Keutmanuus deferipfere. Na- 
Aldrov.de (atus, mquit ,ille, videtur, promi- 
Pifcl.L4. vente & carnofa fuperiore oris par- 
'7  . te,utin noftris fluminibus, is quem 
| Nafi nomine defcripfimus:cui eriam 
reliqua corporis fpecie per omnia 

adeo fimilis eft, ut difcrimen nullum 
animadvertam, ne colorum quidem 

feré , nifi quod Albinus hic Nafus 

magis albicat, nofter fluviatilis, ve- 

ro magis fufcus eft, Sed nofter plane 
fluviatiliseft, Albinus é mari afcen- 

dit: prztereanofter vilis & plebeius 

eft , Albinus vero inter laudatos, 
prafertim aílus, Hoc etiam notan- 

dum, cum Albinusalio nomine A/ic- 

ca dicatur , longe alium piícem eo- 

dem nomine à noftris vocari , de 

quo egimusinteralbos pifces. Mife- 

ni ctiam Zertam dicuat , quod no- 

men etiam Polonis ufitatum audio. 
Zertainquit Kentmanus pifcis lon- 
giulculus, argentei nitoris ; /g4477/5 


patvis tegitur, dorfo fubfufco : pizzd 
quz ad branchias funt & parte fuüpis 
nà rutilis , pauco carulco admixto; 
Linea utrinque à branchiis ad cau- 
damtendir, in qua puncta fufci.co- 
lorís digéruntur. Caput craffiufcu- 
lum, oculi pulchri, magni , albicates, 
nares magna non procul ab ore. 05 
molle prorfus , in quo nec dentes 
funt, necaliaafpetitas, fed ab initio 
ula feufaucium, maxilla utrimque 
valida, dentibus fenis oblongis val. 
lata. Maximi huius generis pifces qui 
apud Mifenos capiuntur , bilibres 
funt. Libram XVI. unciarüm dico. 
Anno toto ex Oceano in Albim a- 
Ícendit hic pifcis, maxime vero càrca 
Pentecoftem, qui tempore parit,nii- 
grarefolet,tüc etiam ad cibum prz- 
fertur , quod foemina ovis plenx 
funt. Manept & pariunt in Aibi;pro- 
ficiuntque ipfi & foboles: augentur 
enim & pinguefcunt. V efcitur omne 
genus pifciculis , qui nullisprzfer- 
tim Ipinis & aculeis rgent:item mu- 
Ícis aliifque infectis,quibusintra aut 
proxime füpra aquam potirur. Ha- 
beturinter optimos qui in Albi funt, 
affarifolitospifces. Caro enim eius 
optimifaporis eft. Rité etiam elixus 
non male fápit. Defquamatus nem« 
pe; exentetatus & elütus,in aquam 
fervereincipientem immitritur , có- 
ditufque ac falitus ad. iuris feré con- 
fumptionem coquitur , quo modo 
permulti etiam alij fluviatiles pifces 
elixarifolent. Sunt qui iuri haud fe- 
re cofumpto copiofum butyrum ad- 
dunt,coqueliquato pifceminferunt: 
Poteft & aceti aliquid affundi , &z 
Zinziber afpergi, pro cuiuíque pala- 
to.  Aflus vel fimpliciter , vel cum 
embammate é ccepis minutatim có- 
cifis, vino; croco, faccharo & Zinzi- 
bere, fapidiffime eftur. Nec dif, plicu- 
erit defquammatus, in frufta conci- 
fus,quz in polenta aut fecalis polliné 
volvuntur , atque ità in butyto five 
crudo five liquato frixus, Hec ozzeia 
Kentmanus. Addit Gefnerus non in 
Albi tantum, fed Sala etiam apud 
| Mifenosflumine Zertam 
capi. | 


O $ 


| C AF, 


o 


T AB. 
XXIII, 7, 
Aldrov.de 
Pifcibil. 4. 
£.8, 


IIO 


JDe Capro frve Capr':fco. 


Aprum & Caprifcum eofdem 
(eh sus , diverfos Rondeleti- 
us facit. Maxima hic nominum afhi- 
nitas, & uterque duram pellem ha- 
beretraditur. An vere xazeícuQ. , xoi- 
eG. Strabonis, $; aliorum, & y; Op- 

iani & ZEliani fint ijdem, dubitari 
poteft. Equidem Athenaus Arifto- 
telis Xo Tr OOV "c orgov vocat ; alij tamen 
exa Qgoy , quidam euagov legi;debere O- 
pinantur, nonnulli Chalcidem picem 
vocalem & in dulcibusaquishabitàa- 
tem credidere. Parcus etiam NNiloti- 
cus Strabonis potius porca fluviatilis 
minor eft, pifcis rotundus, [pinis in 
capite noxiis , óy vero AUETTTTIHUT PR quaft 
inarenafodientem facit , quod ter- 
reftrisfuis more roftro arenam fodi- 
at,Numeniusfacit,candemque cum 
cvxx/ov, cui Simeon Sethi eas in nutri- 
endo facultatis rationes attribuit, 
quas aliifere Rhombo tribuunt, AI- 
drovandus pofuit. Salvianus cum za- 
apio QC voip eundem iudicat, uy de- 
nique inter cad feu cartilaginea A- 
thenazus ex Ariftotele recenfet,;inter 
quos,quis Caprum noftrum retulc- 
rit? Athenzus eundem cum Capris, 
cum ait XxaceAcu(Ge xoci TEL m xdi p» 
efTe cenfet. Deferiptionem eius ex. Sal- 
viano, eamque accuratiílimam da- 
mus. Caper, inquit, Mole pifcis in- 
ftar, caps? utrinque admodum com- 
preffum habet: Oculos rotundos , atq; 
in fuperioris capitis parte locatos: 0s 
parvum,&valde denticulatum:utra- 
quc enim maxilla octonis dentibus 
validiffimis, magnis, latis, non ferra- 
tis, fed continuis , atque humanis fi- 
millimis minutaeft. Brazcbirs utrin- 
que quaternas non offeo & deatri- 
culato (reliquorum fquamatorum 
inftar ) operculofed cute contectas, 
neclata, fed modica (ciffura ( Mola 
pifcis more) perviashabet. — Necíi 
Ariftot. dicat: Habezz quibus pauci [f - 
ma funt, [inaulas branchias utrinque ea[- 
que duplices, ut naa ( five Aper , ut 
Theodorus vertit ) alis bina utrinque 
fnt, altera Jfémplices , altera duplices , ut 
Congro, Sufpicari debemus hunc no- 
ftrum pifcem Congrumnon effe, cá 


HISTORIA NATURALIS 


neque etiam verum fit, quod bina 
utrinque branchix Congro fint. Et 
propterea mirari potius cóvenit , cur 
hzcita tradideritAriftoteles. Utrin- 
que una tantum p724 & rotunda ad 
branchias confpicitur: namillis, qua 
in pifcibusaliis utrinq;in ventre funt 
confpicuz,caret prorfus. In dorfo fe- 
rc medio tres,membrana inter fe iü- 
&ireperiüntur acu/ei robuftiffimi & 
magni, quorum priorreliquorü duo- 
rum triplus eft, quofque omnes non 
folumubi vult;deprimit fed in fulcü 


| etiam offeum, in dorío ob id Ículptü, 


recondit. Depreffiautem & recon- 
diti uti quam faciliimé fimul erigun- 
tur,itacoramunus dütaxaterigi ne- 
quit. Et pariratione erecti omnes 
deprimi poffunt, cum eorü unus ne- 
queat; funtque eaarte fabrefadii , ut 
cum prior & maior quantumvis im- 
pultus deprimi nullo prorfus pacto 
poffit: poftremi tamen depreffione, 


quz facillima eft, ftatim deprimitur, 


noníecus quamin arcubaliftis voca- 
tis, in quibus parvo ac inferiori fer- 
reo vectecompreffus,tenfus ilico re- 
mittitur arcus: ob cuiusfimilitudiné 
hicpifícis nofter Romx Pefce baleffra 
vocatur. Etquod majore dignum eft 
admiratione , fi poftremus aculeus 
non prorfus deprimatur, ficuti prior 
quoq; proportione duntaxat depri- 
mitur,ficibidem etiam ita rurfus có- 
fiftit atque obfirmatur ut nullo im- 
pulfu ulterius deprimi poffit, nifi rei- 
terata poftremi depreflione.Hoster- 
nos aculeos pinna fequitur,ad cauda 
uique deducta. offe autem valido,la- 


"to & recurvo, excordisloco ad eam 


venttis partem. quz é branchiarum 


tregioneeft primum reflexo, deinde 


per ventrem fub cute ufque feré ad 
podicem extenfo , ibidemq; poftre- 


moimacutiffimum & confpicauma- - 


culeum definente; tota anterior vé- 
tris regio roboratur atque munitur, 
Quz veró inter przdictumaculeum 


&. podicem, ventris portiuncula re- - 


linquitur,plerifquealiislongé mino- 
ribus ; fed fatis robuftis atq; ferratis 
aculeisarmatur. A podice perventré 
reliquum ad caudà ufque alia fingu- 
laris pinna deducitur. Czz; qux non 
fenfim, ut reliquorum pifciü,fed re- 

pente 


pente extenuatur, in unicam & latá 
pinnam degenerat: Feztriculum ha- 
becamplum;& craffum: inteftina la- 


cuifellis vefica haeret. 


. men fquamz ferpentis potius quam 
pifcis videntur ; nam przterquam 
quod eo ordine funt commiflz , ut 
lineas, cancellatim fefe interfecan- 
tesconftituant, firme etiam & vali- 
deadeohzrent , ut deíquamari nc- 
queant ; undeita durum & afperum 
eificitur eius corium , ut vix diffeca- 
riqueat. Rondeletius fefe exper- 
tum effe fcribit; ne acutiffimo qui- 
dem gladio penetrari pofle , utq; li- 
gna& eboraeo poliripoffint. Quà- 
obrem jure ZElianus atque Oppia- 
nusmarino Muripellem praduram 
tribuere ; & Athenzus Ariftotelis 
teltimonio; etfi apud Ariftotelem id 
nunc nonlegatur, inter piíces qui a- 
fpera cute teguntur,«zzo» recenfuit, 
Q uod ad colorem attinet , ex livido 
viret, nonnullis parvulis notis czru- 
leis &rubentibus maculis quam plu- 
rimisinfigniuntur. Eftque totius pi- 
Ícisfigura valde compreffa, & lata, 
atquefere orbicularis, Ad multam 
inagnitudinem non excrefcir, duas 
enim libras raró excidit, unde meri- 
to Oppianus & /Elianus eum haud 

magno corpore effe dixerunt. Ha- 
Arifl.H.4. &enus ille, Non maris duntaxat, 


L49.. fed & fluviorum accola eft, uc Pli- 
Pin. H. N. nius & Ariftoteles Ícripfere. In am- 
: Bibest DesAcheloo grunnitum habet. Ve- 
Ícitur carne, cancris , fquillis atque 
teftatis, Sa//vagus eft, & raro capitur. 
Pugnaciíffimum effe; ctum quod pel- 
le przdura tegatur, tum quod den- 
EliaH.| m robori confidat , /Elianus& 
 H.A.L.9. farvcesten idit NEUE er ME 
41. ppianusfub nomine Muris marini 
: prodidere, Carnem habetduram & 
fuavem. Virus namque olet. Athe- 
naus inter e«weczola reculit. | 
| Carur VII 
"TA. ; 
xxms.  JDeSturione. | 
| Eo "5 Dlfcis quem nos Gothicovocabu- 
Epiio. 14. lo Sturionem, quafi sueíara; quod 
um roflro fuo prorz roftrate ípeciem 


K 
: 
! 


6 PISCIBUS 


I 
gerat dicimus,is Gracis noftri tem: 
poris £y quafi Oxyrinchus ; Cy- 


 prijs tefte Bellonio cMereza. vocg- 
ta & valde reflexa hepar fubalbidü, | tur. 


Nec eft veterum Lupni quod. 
Poggío Florentino placuit , ut capi- 


Coriotegiturfquamofo,cuiusta-| te quarto huius tituli innuimus: 


Nec A£tilus , ut Francifcus Philel- 
phus voluit , cum Atrilusis fit qui 
hodie ab accolis Padi, veteriferva- 
to vocabulo Attina, Adilo & Ladi- 
no vocatur, pifcis ipfo Srurione am- 
plior, effigie, fapore , pretio & rota 
fere natura ab eo diffimilis : Nec, 
Turfio Plinij, quod crediditfe Theo- a 
dorus Gaza creditur, cum hic Car- P/in. HN: 
chiz,id eft, Canicule , ut Arche. ^9-7.9- 
ftratus apud. Athenzum compro- 
bat,fpeciesfit , & cum Turfo five 
Phocznz in Ponto catulos pariat, 
hicoviparus fit, & ubique nafcatur. 
Nec Hycca feu Hyfea ut Hermolaus 
Barbarus in epiftola ad Cortufium 
prodidit , cum vel ipfe Athenzus, 
quifolus Hycca meminit, qui pifcis 
Hyccafitignoret , & duntaxat, à 
Callimacho facrum pifícem, à Cyrz- 
neis £rytbrizum,ab Hermippo Smyr- 
nio Hyccam Iulidem vocati fcri- 
bat, 

Nec Delphizus, ut CarolusFigulus 
voluit, quamvisin multis quoad for- 
mam conveniant,quod ifte omnium 
veterum authoritate, iuter cetosré- 
feratur. Niloum ràmen Delphi- 
num , de quo apud Solinumleges; 
quemque Delphino potius fimilem; 
quam Delphinum Marcellinus vo- 
cat, Sturionem exiftimare, nihilfor- 
te oberit. 

Nec Oxyrinchus , veterum, cum 
hic Carnivorus fit, & hamo, ut apud 
Athenaum legimus, capiatur. An 
pro Oxyrincho Cafpio ZEliani , lia- 


; ; 4lan.; 
beri debeat ; Comparatio oftende- 4.L17. 6, 
re poterit. — Circaffi fane. cxteti- ;;, 


que Mcaotidis accolz , Sturionem 
Oxyrinchum. vocant, fi Gefnero & 
Scaligeró-credimus. SZurwm vete- 
rum elle Salvianus contra Manar- 
dumapud Aldrovandum ofteadere 


conatus eft ; qué prolixiffime agen- 


cem vide, Aufonij effe nullum dubii; 
& ita Sturio à Venantio Fortunato 
Picavienfi Epifcopo ; qui duobus 
poft Aufonium feculis vixit ; voca- 

pur: Ve- 


II2 


tur : Veterumnon efle , tum exeo 
Scalig.14. colligas quodnon tantum tefte Iu- 
&14. venale & veteri eius interprete, fed 
etiam Antiphane & Theodoro Si- 
Scalig. in nopenfi apud Athenzum, vilis apud 
Led. eospifcisfuerit ; tum quod eumin 
Aufón.1,.3. Garumna non invenias , quod & 
€. f. Scaliger monuit. raaa£í(a» feu yaAe- 
Galen. de. £jj, vocati Galeno crederem , nifi 
Almf^- eandem in Gracie mari ,in quo Stu- 
Ht. A3. — iones danturnaícionegaret.  Aci- 
peníerem effe, qui ab Elope & An- 


Tuvenal. 


HISTORIA XCATVRALI$ 


ritie certo numero ordineq; diftins 
&z,intercurrente fpinz acie , àd e- 
legantiam eminent, ut in magnifice- 
tioribus valvis hodie videmus; quas 


ferreiatque inauraticlavi certa eric 


confixi decentiffimé figurant. Czte- 
r£ cotporis partes cuticulari & fca- 
broadmodum opcrimento potius 


| quam perpetuis fquamis integuntur, 


idque ad fübviridis atrique coloris 
fpeciem. Fezter cute levi & argentea 
tegitur. ' Lzzguam habet craífam & 


th:a diftinguitur, Rondeletius eru- | duram,zu/zj undequaque rugofam. 
dite oftendere conatur,quem fequi- ! 54 fünt ad branchias dux & toti- 
tur Iunius: obftare eiusfententiz vi- | demin ventre ad podicem: prater 
detur, quod rarus inventu, & unus , quas in dorfo prope caudam alia u- 


omnium quamus ad os veríis contra 

aquam nando meare , apud Plinium 
Plin.[H.N. dicatur, & id Nigidius Figulus, refe- 
L9.6. 17. renteapud Macrobium Sammonico 
M49. Sereno, confirmet, Aldrovandus 
pn 2 Srurionem Acipenferem Komanis 
cum recens & in Italia captus eflet 
vocatum fuiffe; Silarum Graco no- 

mine cum ex peregrinis Grzciz in- 
primisorisallatus, opinatur. Defcri- 

prionem eius Paulus lovius hanc de- 

dit, Cerpere eft tereti oblongoque; 
interrotundos & planosambigente; 

ut qui fübtus quodammodo planus 

fit, dorfo veró femirotundo. Capur 
quadratum eft, & ad efüigiem parva 
pyrauiidisprotenfum. O;illieft fine 
maxillis , fine dentibus , diverfíum 
penitusab reliquorum pifcium for- 

ma, idque fub mento in ipfa prope 
iugilum parte , ad fimilitudinem fi- 

ftulz arundinacez rotundum, fem- 

perque patens, & cartilagineum & 

fummz candidum; cuius hiatum in 
procerioribus hafta brachij haud fa- 
cileimpleret: ceterum totum caput 

dura potius & callofa cartilagine 

quam certis offibus conftat, quod ex 
lentoquodam & przpingui mucore 
concretum efle videtur, Narzibus o- 

mnino quz illi przrenucs funt fupra 
roflrum, refrigeratur. Suntaurem 
branchixz utrimque quaternz offeo 
operimento , non fecus quam fqua- 

fnofis pifcibus contactz. oculos ha- 

bet parvos. Exroftro gemina barba, 

ut in Mullo depender. Toto dorfo 
craffiores quzdam fquame offea du- 


i 


nica erigirur,é cuius fere regionei- 
mo ventri alia etiam una fubnedti- 


| tur. Cauda vero in duas pinnas dege- 


nerat, quarum fuperior craffior atq; 
duplolongior extat. Zezzriculus eft 
carnofusíolidufqueatque pertinaci- 
ter inherefcens tergori, ut nifi difcif- 
fusdivelli inde poffit. Oefiphagus in 
rugascontractus. Hepar, in duoslo- 
bos oblungos pallidi coloris dividi- 
tur,quorum dextro vefica fellis va- 
lidiffime conne&itur. Zzez fubruber: 
| Antefliza craíla, & ternisgyrisconvo- 
|luta. Magnispifcibusannumeratri 
| debet , cum crebro & pletifque in 
 lociscentum librarum, & alibi lon- 


' 


gemaiorcapiatur. Egoaliquando 
Ferrarie Sturionem mercatus füm 
centum & quadraginta librarum, 
donavique Illuftriffimo pariter ac 
Reverendiffimo Ioan. Baptiftz: Ca. 
pegio Epifcopo Majoricenfi Domi- 
nomeo nunquam fatis celebrando, 
qui paucis ante diebus ut labores 


meos promoveret , mille aureos do-. 


naverat. T Quantumad Dzfferentias 
refert Bellonius, Ponticorum , A- 


manicorum inter fe effe differentia, 
quz magnitudine,craffitie,cutifque 
afperitate, & fubnigro, fubflavo , aut 
argenteo colore diftingui poffit: Se- 
quanicum & Ligerinum adultum 
interdum tres orgyas excedere, Ga- 
leum pifícem pinnis & forma referé- 
tem, exili corpore, hirta furfum pel- 
le, deorfum planaac levi: apud Fer- 
rarienfes , & Bononienfes argentco 

| A €olorte 


t Hactenus 


à : ] Ieviw. 
driaticorum , Gallicorum , & Ger- 


DE TPISCIO9QVS 


€olore fulgentem, dorfum , & latera 


tribus veluti carinis diftin&a often- 


dere. Scaliger quoque tria Sturio- 
num genera, in Occa Sarmatix flu- 
vio tradi fcribit, & pretiofiffimumil- 
lum, quiBialarybitza vocatur ponit: 
fed Herberfteinius Bialarybitzam à 
Sturionibus diftinguit. Locus fiat- 
tendas,InPonté , & circaMxoti- 
dem plaudem frequentiffimus eft, 
indeovain molem coacta, falita, & 
cadis concluía , per Turciam & lta- 
liam diftrahuntur, Tyrrheno & À- 
driatico mari fi Bellonio fidis, raró 
vifcur. m 

" Maiortamen in fluminibus, qua 
nonnifi quinque aut fex dierum iti- 
nerefubintrat, quam Oceano, Ty- 
berimfiexcipias,in quo parvi capi- 
untur, In Albi(hunc circa Pente- 
Ccoften gregatim , authore Kentmá- 
no ingrediuntur) capti, ducentas in- 
terdum libras fingulas fedecim un- 
ciarum appendunt. Captus tempo- 
xelohannis Friderici Electoris fexa- 
ginta fupra ducentas librarum pon- 
dere, quem totidem florenis Prin- 
cepsredemit, lnLigeriquoque& 
Rheno delicatior, In lT'anai , Danu- 
bio, Rheno; Tibiíco, Viftula, Garu- 
mna frequenter capitur. Cibus Stu- 


E 


obrem cáuté tractandus eft à pifca- 
toribus, ne vel crura eis confringat, 

vel retia difrumpat. Peritiores in a- 

qua captumretiad ripam impellunt, 

ita ut rete» nen adverfum, fed ad la. 
tuscific:fecus enim rete vcl fextu- 
plexlaniaret. Cum ripam attigere, 
caput eius omni contentione in al- 
tumlevant, & pifcem totum inlatus 
declinant: fic enim robore fuo noces 

re non poteft, Videtur cum Salmo- 

ne Amicitiam colere. Ducem enim 
iftorum pifcatores vocant. Zigam 
émaripulfam, per flumina perfequi- 
tur,fedfruftra, — Agilis enim hic & 

velox przvenit. Tanti olim zz cibis. 
apud Romanos 5 Traiani tempore; [ 

1 fi excipias, xftimij , ut cum tibiis, t Macrob 
t & coronis in ccenis circumferre- Salmon. 
tur, & Gallonij menfa, tefte Hora- t 4rcbe- 
tio, co famofa fuerit. Mares tamen "4t. apud 
fceminis przftant, hz ovis plenz pro- AP 
bantur, Poggius Do&oris Poggi fi- 

lius caput commendavit. Caro duri- 
ufcula eft, przepinguis, vifcofa, & ze- 

gré concoquittir. Hepar adeo. dulce, 
prodente Alberto, ut naufeam nifi 
felletingatur, pariat. Grzci fale in- 
veteratos tribus nominibus infigni- 

unt. Aachbis ipfis dorfi portio pleura, 

coftz & latera; bypoceliuto alvus cum 


 rioninon pifces & conchylia, eden- | pube. QCaviario : quod ex ovis para- 


culus enim, fedfordes & mucus, qui- 


dam fed perperam aéris tranquilli-. 


tatem eiad cibum fufficere credide- 
runt. 

Dum efcam quzrit, fuis moretet- 
ram füb aquis fodere Ifidorus pro- 
didit, Cum branchiis emnino la- 
tiscareat , naribus refrigeratur, & 
fiquam hauriendo recipit aquam, 
eandem prono ore ftatim regerit. 
De eiufdem Robere, ex relatione 
Kentmanniita Gelnerus. Sturio in 
aqua validiffimus pifcis eft: & in ter- 
raquoq;cum ventriinnititur. Cau- 
da concuífa hominemutcunquero- 
buftum profternit, ubicunque con- 
tigerit, perticasetiam magnas & li- 
gnapermediumfran;it. In terram 
extractus, lapides aliquando tanta 
vicauda ferit , ut ignis exiliat, attri- 
tunimirum officulorü, quibus toto 
corpore mucronatus hotret. Qua- 


tur, Grzci & Turcze vefcuntur. Iu- 
lio II. Pontifici mirifice idé placuit. 
Paratur & ex Cyprinorum ovis in 
Iudzorum gratiam. De vfz 2» Medici- 
paniloccurrit. Quz enim deSiluro 
Plinius, huic vix competunt. 


Carur VIII, 


De Galeo Rhodio. 


[DE Galeo Rhodio ira fcribir 47 E 
drovaudus.  Rondeletius hunc T A 
pifcem , cuius modo icon exprime- Pifcib ld 
tur, Galeum Rhodium effe eruditif- 4, ;6, 
fime oftendit, proptermaximamni- —— 
inirum cum Acipenfere five Sturio- 
nefimilitudinem , non folum quo 
ad corporis fpeciem & partes, verá 
ctiam quoad guftum , & faporem, 
dempta , inquit, unica differentia, 

qua& 


Ig 
quz non hifi abijs poteft percipi; qui 
citra ingurgitationem huius cibum 
füumpferint, quique. exquifito gufta- 
tu fuerint: fetinum enim quid refi- 
it, quod tamen etiam non nifi pau- 
 ciffimum efle poteft:nam Archeftra- 
tus, quiin nullis non terrarum Orbis 
angulis gula: cupedias diligentiffi- 
meperquifivit , id obfervaflein eo 
non videtur , quandoquidem Aci- 
penferi plane eundem effe credebat, 
ut Athenzus traditqui illiusfenten- 
tiamrefellit. |^ Athenzi verba non 
folum Acipenferis à Galeo Rhodio 
difcrimen indicant , fed verum Ga- 
leumRhodium hic depingi compto- 
bant: Archeftratus, inquit, quiSar- 
danapalivitam vixit, de Galeo Rho- 
dio fcribens, eundem effe opinatur 
cum eo,quiapud Romanos cum ti- 
biis & coronis in cenis circumfere- 
batur, coronatisetiamijs, qui gefta- 
rent,vocantque Ácipenferem. — At 
hicquidem Acipenfer parvus eft , & 
porre&ioreroftro, & figura triangu- 
larimagis quamille. Et paulo poft, 
Archeftratus de Rhodienfi Galeo 
loquens,amicis patrio more confu. 
lens, ait: Galeum in Rhodio quem 
Vulpem vocant, fi tibi vendereno- 
luerint , vel mortis periculo rape. 
Nominantillum Syracufani «wa z1o- 
sa, id eft; canem pinguem. Hxc ille. 
Q uod fi Galeii Rhodium cum Stu- 
rione feu Acipenfere contuleris,nul- 
lum plané coemperies,; (inquit Ron- 
deletius) quiei fimilior fit eo quem 
proponimus; his exceptis quod Stu- 
tio eft longioreroftro & corporis fi- 
gura magis triangulari, Nam alio- 
qui Sturionem totius corporis figu- 
rà, tergioffibus acutis, & clypeorum 
modo efformatis, aliis item in late- 
ribus difpofitis, pinnis, cauda , ore in 
fupinapartefito,omninorefert. Is 
quemadmodum Sturiones , relicto 
mari,amnesfübit, Reperiturenim 
inPado,& Rhodano, & proSturio- 
ne venditur;necab eo diftinguitur, 
nifi ab exercitatiffimis & exquifi- 
tiguftatus hominibus. Hanc diffe- 
rentiam docuit ipfum Guilielmus 
Pelicerius. Menfpelienfis Epiíco- 


i 


— — M — M I Ri I UR A € Lll nc M 


HISTORIeA Ne4TFVReALIS 


pus, vir fingulari do&trina predictus: 
tum ex capite craffiore;& roftro bre-- 


viore, obtufioreque ; tum ex guftu 
Galeum Rhod:amfive Vulpem de- 
prehendi.  Ferinum quid recipit; 
quod de Sturione dici non poteft, 
carneque eft duriore: à quofapore 
Galei & Vulpis nomen habet, Ga- 
leicnim & Vulpesex Galcorum ge- 
nércferini funtfaporis & ingrati. Si 
tamen in dulci aqua-diu nataverit; 
in cibishaud afpernandus eft. A nó- 
nullis codem Rondeletio tefte Cops 
vocatur, eoque nomine defignatum 
atque optimé figura expreffum ad 
ipfum Ferraria mifit dotiffimusme- 
dicus Antonius Mufa Bra(avolus, À- 
lij nominis affinitate decepti Copfo 
appellant. Eft enim id nomen alte- 
rius pifcis. 


Carur IX. | 
De Cataphracfo. 


impofuit, ficque eum defcripfir. 
Eftpalmorum duorum longitudinis 
adiummum, Capitis fere triangula- 


ces vel digitos duos, cuius duo late- 
ra tuberculis plerifque horrent in 
ambitu, anteriora quz os fpectant 
cirrhos multos tenuiffimos alunt; 
pofteriora aculei,retrorfumfpeáa- 
tibusminacia fünt. 
reimum , quatuor apiculis muni- 


Lunz cornutz vel femicirculife ro- 
cundant, reliqui pofthos fuis acule- 
isretro converíis confpicui funt. 9s 
infupina parte femicirculare habet, 
parvum, ad incifuram eius utrinque 
binis,fub mento pluribus tenuibus 
cirrhis barbatum. 

Truncus proxime caput depreffi- 
or , octagonus eft , prope caudam 
fexagonus, prona parte fufcus , ni- 
gris lituris interfparfis ; circa ven- 
trem plenum ; in cuiufque medio 
podex eft , albicat, T'otus fguamus of- 
Ícis conte&tus eft;in quarum medio 


pis huic Schonveldius nomen Tas. 


Roffrum habet. 


XXIV. 22 
Schonveld,. 
Ichftyol. 


ris, depreffi,angulofi, ac lati polli.? Sg 


tum quorum duo anterioresinftar 


tumgr - 


dinde Viae " - . H 
EET (Glue Rio 755. XXIII. 


àün art der Ir LI 


///f, ///l UAM 
FETEEEETLG DA "ui 
MIRI 


Ss SCANS | 
TM à 


JInguilla ni ] 


— LEER 
E m 


Jj s S / 
SN ym / 


e y T 7 07 
ud Viri 
MSS IJ " 


. Rer Meer Taube Hleesflaseh NW 
" H RH NN A Wieso | IHE as 
Guns NR o e 
j SiS CEEEEEOEES 


z 
EE 


DARE 
t d 


NL 


ürlih annunierandur. qe 
Orbis boalannicus . 


"n ATIUL, 
jl / LM MERE 
JM MIRA 
n -wz4 Iw f ET AME : 
2L A. MP MEA 


A 275277 25 E 


P f 
» 


ET 


" 


N N SN NS re T — 
S 2 EE iss NR s uet W WA Ny —1 
du rl EE E Sen Nissen TAS iig —1 


c Aliis Frwfo . Ha En duck art. 


Exsander- ad Hawfen. "Pond E 


—— 


NN 
QW 


N 
Y 


MENS 


Offracion rior Aarau. 
UN | a Scale. 


v 


2 - 


B 


po 


execmws c 


r 


à J H E s 
l 1 JV 


» 


» — 


DE PISCIABYS 


tümmor dutus, reduncus, erigitur, qui 
inomnibus continuatus corpus an- 
gulacum efficit,quod verfus caudam 
valde gracilefcit. P/gmas circa bran- 
€hias habet latiufculas duas;fub ven- 
tretotidem, fed longe minores, bi- 
nisfibrisconftantes. In 4orfo inter 
Íquamarum extantias concavo, du- 
asicontiguas, parvas , omnes nigris 
liturispictas. Cagda in pinnam fub- 
nigram exiguam & rotundam de- 
finit. An 

Dentes nullos habet , fed horum 
locolabiaafpera, & in faucibus offi- 
cula aliorum in morem hirta. Fre- 
quenter circa Nortslandiam infu- 
lam Oceani Slefvicenü Ducatui 
fubiectam frequenter & per tutum 
annum,inoftio Albis & Ederz fxpe 
capitur. Incolz Steinbicker, Mul- 
ler, & Bursbul vocant. 

Yiclit«t Íquillis & aliis pifciculis. 
Habetur ob carnis dulcedinem in 
deliciis, 


BEARRAAAEDAAAAA 
dorrumabsÓlL 
De Lavibus. 


m ec——— ua g—  eÓÓ— 


[. 
De Hufone. 


B3JAÁACTENUS de zilauSa- 


CaruT 


Tas. 3 Acca; pifcibus fquam- 
XXV.r. PE[3S3[e3 mofis egimus,fequuntur 
Bor Gens non fquamati feu L«eves 
E Hufo nempe; Eperlanus, Lampetra, An- 


guilla, orbis c Holoffeus Bellanii , Hu- 
fonem , quem. à domo quafi Haufo, 
Germanis dici Bellonius opinatur. 
Plinius forté cMariozez: , quem Da- 
nuüubio Porculo marino fimilem :ex- 
trahi dicit, vocat ; quidam Ejfocez, 
appcellaront. —ZEliano ni fallor eft 
Antaceus , Germanicus. . Magni- 
tudinis eft viginti quatuor pedum, 
& tantz , ut vix biga a.tribus vel 
quatuor equis trahi poffit. J Vadia- 
nus magnitudinis pornido quadrin- 


y m————————————————————————————— M € M n ——Á má DEDE ODISSE 
pe——————————————————————— — À 


uó 
gentorum minimos quinquaginta ; 
frequenter centum; ducenta , ttecé« 
ta,vidit. — 

Dorfüm habet afperum. Nullum 
os incapire, fi Alberto fides , fi aliis 
multa,in corpore parva & pauca, 
cartilaginea potius, quamfolida.Lo- 
Co [fine dorfi cartilago eft , qua fo- 
ramen habet magnum & vacuum, 
à capite ad caudam tanquam tere- 
bello perforatum. — Ádipem pin- 
guediniimmixtum ficut porcus. Si- 
milia de fuo Antaceo ZElianus. pr, p, 
Cum state proceflcrunt , ad maxi- 4/14, c, 
mi Thunnimagnitud;nem , in lftro 2e, 
accederefcribit, & tam,pingui ab- 
domine efle , ut eorum ventrem la- 
Gentis fuos foetus fcrophae ubera di- 
cas,ficque afpero coriotegi , uteo 
perpoliantur haftz, Addititem ca- 
pitis médio à medulla ad caudam 
molem & ftridtam membranam 
pertinere, exquaad aífum folem ex- 
ficcata , flagella ad concitanda iu- 
menta efficere poffis. E Ponto Da- 
nubium fubit , & per centum quin- 
quaginta millaria Germanica , ad- 
verfis fuavibufque undis progredi- 
tur. di. 

Deetuscaptura,1ta quidam ad. Gefne- 
rum mercator. Mitto tibi , inquit, 
Hufonis pifcis effigiem vivam. lsin 
Danubio, nec ubfque nec tempore 
quovis capitur, fed quando migrat. 
Terra argillofa & pingui gaudet. 
Capitur fete ab autumno ufque ad Ia- 
nuarium , fpacium decem millia- 
riüm inter Viennam & Pofonium, 
Presburgum vulgo vocant : ubi ad 
infulam Schutam nomine, cumar- 
ceminutiffima , ultimus huius pifcis 
capturz locus eft, 

Viennz die Veneris plerumque 
quinquaginta vel feptuaginta, & à- 
liquando centum Hufones , vxni- 
unt; qui integri fere diftrahuntur, 
Copiofiffima eorüm captura fit in 
Vualachia iuxta Chiliam non pro- 
culab oftiis Danubij , quibus in tma- 
rePonticumfeexonerat. Indefal. 
fi exportantur in remotas regio 
nes. ista 

Vadianus menfibus O&obri & 
P à Decem- 


"Tar. 
XXIV 5. 
Aldrov.de 
Pifcib. l.4. 
€,12, 


e 


H6. 
Decembri captos Viennz invehi 
fcribit. ^ Timidius eft, &z à minimo 
etiam, pifciculo in fugam vertitur, 
Sturio fe ei perlufümaffricare folet, 
inlatebras profugum eijcit, & ven- 
trem lancinat , dumque unus fugit, 
alter perfequitur , aquarum agita- 
tionefe produnt, & capiuntur. Ca- 
pius lacte vel vino porazur, noóut diu- 
tius vivat, nec citiusinebriatur, qua 
fextarios quatuor ebiberit, 

Gregatim gatant, Gc tubarum can- 
tum fequuntur , ad eum poftquam 
accelfere, irreriuntur, Inaquatanto 
tobore pollent, utpifcatorem cauda 
icum é navi deiiciant , elato ex a- 
qua capite , mortuis fimilem appa- 
rent. De Antaczorumcaptura, vide 
AElianum., | 


Quantum ad ufgzs i2 cibis , viculi- 
&z in dorfo, porcina in ventre fapo- 


| 


rem habet, magna pars falfamentis 


cedit, la&tibus nihil dicunt delica- 
tius , fed & ova in cibum expetun- 
tur. 


Carur II. " 


De Eperlana. 


N fluviorum in Oceanüm , ( ver- 

bafünt Aldrovandi) influentium 
ofliis , ut Rhotomagi & Antwer- 
piz frequens eft pifcis, tefte Ronde- 
letio qui Eper/az (quam vocem  vul- 
garem fecutus Eperlanum ceu lati- 
num nomen fecit) dicitur, ànitido 
& fplendido ( inquit) colore, quou- 
nionem(perlam)refert. | 

. Czterum fià perla ipfi nomen 
cft, verendum eít appellari een, 
peerl; nam Eperlan Belgi , cum vo- 
cabulum non eft: & Bellonius Epc- 
lanum nuncupat, Aittamen etiam, 
Atherinz modo tranfparere, Hic 
Anglis Scbzelr vocari fcribit ab o- 
dore (violam enim gratiffime redo- 
let, quamobrem quidam vieluz vo- 
cari pofle cenfent;arpeumento quod 
4£lianus ab odore thymi Thymal- 
lum pifcem nominavit, ) vel à pia- 


guedinc. Gefnerus priorem ctymo-] 


HISTORIA NATUORALIS 


logiam probat,quoniamSmelle Án 
glisfitodorari. | 
Smel tamen apud Belgas eft li- 
quefcit , & proprie de pinguedine 
dicitur,à quibus Angli forté nomen 
mutuaverint. LIterque duo eiu ce- 
"era elle fcribit, zaringz unum, ffa- 
viatile alterum. — Sed Rondeletius 
marinum litorale effe, Bellonius fa- 
xatile dicit. | 
Rurfus Rondeletius Eperlanuta 


in marinum & fluviatilem diftin- 


guens, figura corporis nihil vel parü 
differre innuit, ideoque unicamico- 
nem exhibuit: Bellonius contra du- 
as , admodum diverías; quare fufpi- 
cati licet. fluviatilem Rondeletuià 
marino non differre, — Bellonius 
marinumitem, partim marina , pat- 
timfluviatiliaqua gaudere tradit; 
Ródeletius quoque ex mari ad flu- 
vios afcendereinfinuat, dum in Se- 
quanz oftiis optimum efle fcribit, &c 
in Angliz fluviis, 

Apud Neuftricos Caudebecca- 
nos Ángliz populos uberrimus eft, 
maior tamen proventus circa vinde- 
mias , quo tempare eft delicatiffi- 
mus. Tereti ac tenui eft corporis 
compage , nonnunquam dimidium 
pedem zquante. R ondeletiusad pe- 
dis magnitudinem aliquando acce- 
dercinnuit. 

Afinosparvosrefert, unde ex &o- 
rum genere effe iudicarunt, quosre- 
fellit Bellonius, propterea quod gla- 
bro fit corpore. 07; hiatu fatis ma- 
gno eft. | 

Degteshabetin maxillis, & in lin- 
ua. Truttam prater cxtera denti- 
Pis refert. Lizgua , ut ait Belloniss 
quafigemina ; hoceft , (inquit)in 
cuius radice pofterior quxdam ap- 
pareat, in qua multo plures dentes 
funt, quam in anteriore. 77745 ha- 
bet eafdem quas Salmonum genus, 
maxime pofteriorem illam dorfi pin- 
nam fubrorundam & pinguem. Pri- 
ortotum pifcemin xqualesfere par- 
tesdividit, Cauda bifurca eft. Zraz- 
chia lunt utrimquequaternz , deco- 
lores, & violam elenzes. vns 

Tranfparenti eftezzpere , deptali- 

nea ni« 


"T As. 
XXIV. 
$.6. 


he Ye ysclS9 
 heanigtaquzfpinzinterna partiin- | 
hzret. Caleuloshabet in capite rotun-- 


dos, albos, quosque facilé forinfecus 


| ptoptet, pifcis transparentiam per 


cranium videri pofle Bellonius tra-- 


dit (qui diligentiffime de internis E- 
perlani partibus egit) fub pofteriori 
cerebri partefitos , übi medulla in 
cerebro definit. Cor branchuis fe- 
micircularibus & fimbriatis eftad- 
modum vicinum ac fcutiforme : de- 


finit quoque inangulos , rubrumque 


eft, cuimolles acfanguinez funt car 
nunculz , qua huictanquam aurcs 
in terteftribus famulantur.  lllze- 
nim moventur cum cotde ; quod 
fepto ab hepate dirimitur : unius 
tantum lobi , in longum demiffi ad 
fecundum latus. $zezsachusm de(inen- 
tem in mucronem habet in V. lite- 
ram efformatum : Liezezmadmoduim 
rübrum,;feminisAtriplicisinmodum 
latum. 

Cunmique ftomachi dextrum la- 
tus furfum usqué ad hepar reHedtit, 
illic geniculo intercipitur : ubi apo- 
phyfés duaslatas emittit, qua veluti 
íecundum ventrem conftituuntur. 
Aliud pofthunc fubfequitur , quod 
nec pylorum nec jeianum , neque 
ileon commode nominare poffis; fi 
quidem fine anfra&tibus re&ta ad a- 
num procedit. Sed re&um geni- 
culo intercipitur , eftQue ruberri- 
mut. Mefezterio nullam admixtam 
pinguedinem habet , quo ítoma- 
chus & inteftina obfidentur , ucni- 
hilaliud inventre, quam adipem efle 
dixeris, - 

Caridibus,culicibus; Aphyis, ce- 
ftro,lendibus, mille pedibüus;pedicu- 
lis & eiufmodi deiectamentis vefci- 
iur. Carne eft molli & friabili. /E- 
ftatis fine vel autumni initio ca- 
pitur. 21: | 


Caryvr. III. 


De Lampetra.. 


Ampetra , non tam àlambendis 
petris, quam ab à4/absta Plinii. 


guo AA —————— HÀ — ám —— À— H— ——— ——— ÓÍ pedum i p Li 


| 


€ 


47 
Nilidislacus pifcis, qui ààa&;«, quod A/droy.de 
inanu propter lubricitatem capinon Pie 13 - 
poffit,dicitur, vocatur, Dociores f lim, H. N. 
Plinii & Aufonii Muftelam effe opi- ^9 *:17- 
nantur , nec tàmen vel ex swiaripa 
vAeliani quas jecorino fimillimas 
effe püpillis oculorum ad cyaneum 
colorem accedentibus,mento quàm 
jécorini maiori ; quam Chremetis 
minote , algàs depafcere ; faxatiles 
eife ; & omnium cadaverüinin qu& 
incurrit oculos conficéte ; idémàau- 
thor fcribit; velex Muffelz , qui Ari- 
ftoteli ceterisque 5454), quiflumina 
nunquam fubeunt,; & vivipari.fünt, 
effejudico.. Sednec ex Mwazarum 
genereeffe credo , quamvis Dorioni 
apüd Athenzum Murzna fluviati- 
lishaud inepté dicatur ; quod ille 
Branchiis integris careant ; quas 
Lampetrz velut cartilaginem obti- 
neat. , 
-Lumbricum marigum Plinii non ef- Plin.H.N. 
fc , exinde quod pinnis omninó ca- 5 ^79. 
reant,colliges. Atex Vermibusaqua- dui ie E 
tii eiufdemefle , quosin Gange ^ » 
Indiz Statius Sebofus , haud immo. 
dico miraculo attülit  branchiis bi; 
nis, fexaginta cubitorum , czruleos, 
qui nomen à facie traxerunt , eis- 
qüe tantas vires , ut elephantos ad 
potum venientes , mordicus com. 
prehenfa manu eorum diftrahant, 
Rondeletius credidit. | 
Idem ex $2424, feu Hirudinibus 
Strabonis, quas in quodam Lybiaz Strafo 
fluvio feptenum cubitorum perfo- Gear. /17 
ratis branchiis , ita ut refpirare pof- 
fent nafcifctibit ; quod fanguifuga. 
rum inftar faxis & navium clavis 
hareant, opinatur, 722245 fontamas, 
de quibus apud Plinium;quod Her- 
molao placet , non effe , certum, 
quia illz ex infectis. — F/uzazm feu Plo-. 
1454 quod quoque Rondeletio vi- 
fum, dici poffe ; quod ni(i in fum- 
ma aqua natet , ut aerem attrahat, 
facilé fuffocetur,concedimus. An 
Anguille copas fit , cuius. Archeftra- 
tus apud Athenzum meminit, du- Ater.Di- 
bito. pnof..7. 
Quamvis enim fit ex.offis feu 
amjemo., quod Anguilla vulgarinon 
competit : in co tàmen , quod An- 
P 3 guillas | 


a£ HISTORIA XCATVRALIS | 


guillas Copaidas Agatharchides 
prodigioíz magnitudinis effe fcri- 
bit , diverfa à Lampetra efle vide- 
tur. Echeneida Oppiani efle, Ron- 
deletius cenfuit , nec abhorret ab 
ca Echeneidis defcriptio , quam a- 
pud Oppianum vide. . Bellonius 
quoque nautis przcipué infcftam 
cíle ait, temonibus criduumfere in- 
hzrendo, caudamque in contrarium 
vertendo,recensque picatz navis la- 
tcribus picem lambendoficinfigi; ut 
nautasabitinereremoretur. 

De Gezeribus ut dicam,nonunaum 
Lampetrz genus eft, 


mari flumina fubeunt , funt quz à 


falis aquis omnino abftinent. 

cMarinarum triplex genus eftma- 
ius, medium Germanis & Belgis 
Prick di&um , & minus à Salviano 
depi&um, qui , licet ztatis ratione 
tantum differre quifpiam fufpicari 
poffit , quoniam colore cantum & 
magnitudine à maiori differt , di£- 
ferre tamen , & fpecie oftendit, 
cum maiores femper & maculofz 
& bicubitales ; minores contra fine 
maculis & pedales tantum repe- 
riantur : Prick vero cubitalem ma- 
gnitudinem haud fuperet, transver- 
falibusque & nigricantibus lineis fo- 
luminfigniatur, - 

Rurfus ipfi maiores haud ubique 
zquémagni. T'efítatur enim lovius 
in Arno & Tyberi ad generofum 
habitam adolefcere : in omnibus 
autem Gallix Cifalpinz rivulis , i- 
pfisque prztertim Ticini atque Ad- 
duz emiflariis multas reperiri pre- 
tiofas admodum , quanquam mmi- 
nimi digiti craffirudinem minime 
fuperent, 

Ec Platina in Cifalpina ( Gallia) 
parvas , in Hetruria mediocres, 
Romz ex Tyberi permagnas. capi 
tradit:nifi dicamus , haud recte ab 
his fcriptoribus ifthzc obfervara ef- 
fe. Omnibus five marinz fincfive 
fluviatiles, commune eít , Ceteo- 
rum more ffffulam in cervice babere, 
per quam cum navibus aut faxis 
hzrent , aquam ad branchias attra- 
hunt. Spina item omnibus cartila- 


ginca à capite ad caudam ufque de- 


i 


du&a ; chordam Gallivocant; quá 


vere tenerior,zítate durior eft, & in- 
fuavior. —, | 
Branchiarum numero, figura & or- 


dine conveniunt , ore item & pigsus ' 


& totius corporis figura. Muaurznis 
valde fimiles funt, í1 caput excipias. 
05 enim neque in longum neque in 
latum fciflum eft , fed excavatum 
velut in hirudinibus quas fanguifu- 
gas vocant. Gefnerus ab eo locu- 
lorum inftar, quiad fervandos num- 
mos loro contracti clauduntur,con- 
flri&o lignum aut lapidem ita ap- 


Sunt quz é | prehendcere ait, ut fugere videatur, 


idque tanta vi, ut xzgré avellatur, 
cucurbitularum | medicinalium fi- 
militudine. Marginem item oris 
rotundum fibris quibufdam lacinio- 
fam effe,qux nimirum utfirmius hz- 


! reat; fugatque efficiunt. In cavoillo 


fparfi funtezzes , plurimi flavi, acutis 
hamati, quorum interiores maiores 
efleidem Gefnerusobfervavit, eos- 
que circiter viginti ordinibus diftin- 
gui; & tanquam à centro ad circum- 
ferentiam digeri, ordinibusque fin- 
gulis quaternos, quinos, fenosve in- 
effe. Effe & inipfo orisreceffu du- 
plicem deztiu minorum ordinem, 


lequorum maior, inquit, omnino fer- 


ram denticulis utrimque denis re- 
fert, eos denticulos continuos effe, 
ceteros cutim habere interiectam. 
In eiufdem caviimo tefte Rondele- 
tio particula eft contraria occurfu 
forameninterius occludens. Cor ha- 
bentíub branchiis &foraminibusre- 
conditum , cartilaginea membrana, 
fpongiofa ac prztumida inclufum, 
fubrotundum;ciceris craffitie : Pepar 
oblongum , c&rüleum , unius tan- 
tum lobi.. Feecarent. Is£effigum o- 
innibus unicum , rectum , minimé 
complicatum ;reliquum corporis in 
faeminis matrix ovisreferta occupat. 
Pinnis lateribus carent ; nullasque 
ad natandum habent, fed flexuofo 
corporis impulfu aguntur , & pzz- 


nuls membranaceis iter dirigunt, - 


quarum una feré fupra cauda ex- 
cremü erigitur, altera paulo fuperior 
eft. Lzvicuteteguntur,quz in ma- 
iori nigticat prone, fupiné candicat, 

' | adla- 


)DE 
adlatera , & in dorfofubluteisacni- 
gricantibus maculis confpergitur, 
quibusminorcaret. Gceínerusma. 
iori maculam ait effe albicantem in 
vertice, in mediooculoruminterfti- 


tio ; & contiguum ei anterius fora- 


men parvum membrana parum pro- 
minente circumdatum. Przcka cum 
Inaiori colore convenit ; fed pro ma- 
culis quales diximus , transverfales 
habetlineas. Omnesutroque guttu- 
ris latere fepzemforamina habent , qui- 
busaquam acceptam reddunt. Pla- 
tina Zzguam Lampetris tribuit, Ron- 
deletius haberenegat, Salvianus & 
Belloniusnon meminerunt. |— Oculos 
rotundos& profundos habent. [n 
maiori czruleam pupillam aureus 
circumambit circulus. 

De Lampetrarum migratione 8c hoc 
habe, Verisinitio migrare , & circa 
Donati diem, qui eft decimus fepti- 
mus Februarii , nullas ampliusappa- 
rere , fedautrecedere, aut corpore 
reliquo tabeícente,licet capitis mo- 
les relinquatur, interire. 

Initio Maii optimas , ab eo tem- 
pore irrequieto motu emaciari; & 
plerasque ante partum mori , pa- 
rientium fobolem evanefcere , nec 
unquam circa Árgentinam appare- 
£eé;adultas, qux non pereunt, cum 
fluvio aquafecunda, Maio menfe au- 
ferri , Argentinenfium pifcatorum 
relatio eft. in mari & fluminibus 
parvasparere; eoque tempore quo in 
fluminibus capiuntur, in mari etiam 
capi , reliquisque anni temporibus 
velinabditislocis latere, velàlitto- 
ribus in altum pelagus longé fece- 
dere ; maiores in fluminibus rario- 
res effe, Salvianus author eft.  7e- 
fcuetur aqua & mufco.. Quidam efca 


quadam compofita in fontibus & 


aquis. dulcibus eas nutriunt , & 
fervant. Spumarum indiciis com- 
peririfolent : captzque perpetuo in 


.aqua immergi, cum qua ex lon- 


ginquis partibus in urbes deferun- 
tur, - J 

Ffum in Cibis quod fpectat , AI- 
bertus dulcem & infalubrem vi- 
noque condiendum , Alexan, Be- 


DPISCIBVS I 


nedi&usoptimi fücci, facit. Saler: 
nitani craffum & viícofum', minus 
tamen Anguilla, & quia veneni ali- 
quid habent; in vino füubmergendas 
donecmoriantur;pofüerc. Romz 
olim proxirnam à Scaris quibus prin» 
cipatus debebatur hàbuere men- 
fam. Scribit Platipa Roma aua for- 
zafeos offeb[us , bene ànatura factum 
effe , quod Romz ex Tyberi per- 
magnz capiantur, & delicatiffimz; 
quoniam vallatz ibi gulz inter fé 
auctis pretiis certant. Emi(inquit) 
frequenter Lamperras quinque fex, 
feptemaureis, & olim à laticiavio 
viginti , cum alter fecum au&tiona- 
retur , emptam fcimus : nec pafla 
eft ingenua gula tantam audaciarü 
gratuitam effe.  Difpenfato enim, 
quod fuiipfius arrogantiam & fa- 
ftum ( nolo dicere ftultitiam ) imi- 
tatus effet , centum aureos do- 
no dedit , ne fecundo ad certa- 
men fingulare provocatus , timi- 
dus ac infra&us animo füccumbes 


| ret. 


Caterum non quovis anni tem 
pore , .nec quovis loco tanti fiunt; 
Scribitenim lovius Romanis, id eft; 
Tyberinis precipuam nobilitaterà 
à magnitudine & fapore efleadeó uc 
denis fzpé aureis veniant , ipfo prz- 
fertimvere : &rectequidem, quo- 
niamincipiente zfítate , fpinalis me- 
dullaiis nervi inftar durior efficitur; 
& marinz , hoceít , quzinmarica- 
piuntur, arida femperac velutagre« 
Ítes judicantur. loviusdelicatiore 
condimento, multo maiorem quam 
ab ipfis pulpis nobilitatem accipere 
Ícribit.  Necarienim folere in vino 
Cretico; eiq;myriftica nuce os clau- 
di, & foraminailla ( branchiarum u- 
trinq; feptem)totidem caryophyllis 
adimpleri in reganoq; convoluta in 
fpiras;additisavellanistritis,medulla 
pan ; oleo, vino Cretico , aromati- 

usq;ad temperatiores prunas certis 
momentisfedulo excoqui, quo con- 
dimento;inquitLco x. in minori for- 
tuna;jocicaufa,ut convivium exhila- 
raret, Marianum cucullatum , fal- 
fum,& ridiculum hominem decepit. 
| Namque 


J20 
: Namque funem inftar Lampetra 
inco&tum , multoque illo jurulento 
immeríum , grandi in patina appo- 
fuitut notam omnibus cius edacita- 
tem,gulamque cluderet:quijamma- 
gna pultarii parte abfumpta pfeudo- 
, lam petram aggreflus , diumultum- 
que cum ca maxillis ac dentibus in- 
hzxrente collu&tatus ,. cachinnum 
cun&is tollentibus , facetiffime rc- 
Ípondit : utinam fic mihi fxpius il- 
ludatis. Namin hoc condimento 
non modo funes fed & ipfas catenas 
(quibus infani vobis fimiles vinciun- 
zur) & cum voluptate quidem abíu- 
mnerem. 


Ca»rvr IV. 
2De Anguilla. 


HI$TORIA NATFRALIS 


teguntur , Parvula ineft rizz4 , quae 
caufa eft, quod in turbidis aquis fa- 
cilé ftrangulentur , & in aere diutius 

vivant. leftecodem Ariftotele z«- 
lam qux paucis pifcibus contigit, ha- 
bent, licet exiguam , ventreque funt 
exiguo. Feljecorihxret. Hocma- 
gnum eft,illudaqueum. Pizgueineft 
paucis, plurimz eocarent. Hippo- 


Crates tamen pinguedinem habere 


Ícribit; eandemque naturz hominis 
inimicam : czterum hzc pinguedo 
àcarne feparatanon cft: quare alias 
dicebat Philofophus : feorfum enim 
àcarnenon pinguefcunt: unde par- 
vum eis inomento fevum efíle folet, 
Tergus earum quam Murznis ctaf- 
fiustefte Plinio: cuiuslocum de pin- 
nis huius pifcis, ubi lumbricis pro lu- 


 bricislegebatur, reftitui in Lampe- 
tra ex Ariftotele , qui longorum vel jf ge, 
lzvium alios ut Anguillam & Con- 4, 1.0.5. 

grum binas pinnas, alios ut Murg-  : 


"T A8. Vem pifcem Latini Anguillam | nam nullas habere fcribit. Hasjuxta 
XXIV. ab anguis fimilitudine dicunt, | branchiashzrere idem afferit , fupi- 
7.8. illa Grzcis veteribus iyuo v , Zo «ii; | nisque pinnis carere. A medio dorfo 


Aldroyand, I^/Q-» quod commoto cono felicius 
de Pifiibus capiatur , modernis 44v, vocatur, 


L4 [I DEC 


Lacedzmoniis jzxvad ec dictas , apud 
Helfychium legimus. Eftex pifcibus 
x&msdecpos, quiin aquis dulcibus geni- 
tj,ad mare defcendunt. 

Duo ipfarum funt gezera , Maius & 
Minus. Z4 caput brevius, craffius 
& latius, colorfufcus : in profundo 
degit, & aqua deficiente fzpe inli- 
mo;utinde effodiatur, occultat. Ad 
inare nunquam defcendere,fed fem- 
perin vallibus degere, quidam affir- 
mant, Mares Rondeletius vocat. 
Huic, quod Anguilla fimpliciter di- 
citur, caput longius & acutius, & in 
maredefcendit. Lavesíuntinuni- 
verfum & lubrica ; Ut manu teneri 
non poflint, fi inclufz tenentur, qua- 


& ab excrementi mcatu veluti lim- 
bus cutis potius , quam pinnarum 
fubftantia fuperiores corporis partes 
ambit. - s ! 

' Feutriculus 8 inteffigh in longum 
protenduntur. . Color ornibus 
haudidem. Variat enim aquarum 
in quibus degunt, ratione. uXpu- | 
ram € defluentezs incolunt , ventre 
(inquit Salvianus ) funt candido, 


dorfoque cineraceo five fübczru- 


leo: quz vero inimpura & ftagnante 
cemmorantur,ventre fübalbo, dor- 
fo vero fübviridi vel fubnigro appa- 
rent: Oshabentfatisapertum, den- 
tibus,parvis, acutis minutim, multi- 
pliciordine. Magsitudo quoque non 


ubique eadeni. Plinioatque Solino 


Plnm, H.N. 


teftibus in Gange ad tricenos pedes /.9.v.;. 
augentur : & Athenzi Paufanizque Athen. Di- 
teftimonio Copaidz, item Srrymo- Pf. L7. 
nig eximie magnitudinis efle di- 
cuntur.  Archeftratus | Copaidas 
apyrenos quafi fpinas & oflibus ca- 
rentes vocat : Gefnerus & 1Dale- 
champius Lampetras inrelligsi vo- 
lunt; quoniam,he profpinis cartila- 

ginem 


cunque caudam exercere poflunt. 
cadem totx evadunt. Ariftoteles 
cis quaternas utrinque éragchizs , fed 
fimplices tribuit. 

Alias quoque branchias paucio- 
Ies minusque continentes habere 
Ícripfit. Athenzus veró ex Theo-- 
Phráfto exiguas, —Cuticulz quahz 


| 
d 


Atben. 
Dipnof. 
E. 
Ariflot. 
-H.4. l. 6. 
€. I4. 
Aldrov. 
de Pifc. 
|. 4.6.14. 


Athen. 
Dipnof. 
Hy. 


Scalig. ad 


! L6g. I$. 


EI 


^DE PISCIBVS. 


ginemhabent. M«gzzr vel ad brachii 
craffitudinem capi audio in aqua 
mortua (ut appellant ) Galliz Nar. 
bonenfis. InItaliaad viginti librasa- 
liquando accrefcunt ; fed quz fupe- 
rant,nunquam ipventz funt. 

Locum ,fifpedes Marinatum quo- 
que Diphilus & Epicharmus apud 
Athenzum meminere , non quód ibi 
nafcantur, cum pauca & nondum 
adultz nunquam , magnas & adult 
raroibi reperiantur; fed quod,ut Pli- 


" nius, Ariftoteles & Oppianus fir- 


mant, mariaex fluminibus fubeant. 
Innulloampium qui Danubium in- 
fluunt,reperirisin omnibus,qui Rhe- 
num,licetexuno aliquandocum illis 
fontefcaturiant , Nauclerus & Al- 
bertus prodidere. Frigidiras Da- 


nubiiforté1n caufa, cuius aquzante 


fauces Alpium ab Occidente in O- 
rientem fluunt; maior pars ex AI- 
pibusdeícendit , &" àparte Aqui- 
lonari, ante Alpesdelabitur. | Co- 
paidum » QU amvowot, emvezdas, Pol- 
lux & Ariftophanes commendant. 
Prodigiofz ezdem interdum ma- 
gnitudinis à Bzotiis hoftiarum mo. 
recoronabantur , afperíaque mola, 


gnis promanantibus , ut Scaliger ver- 
tit , reperiri negat Ariftoteles. 
De ortu diffentiunt Authores. 


| Plinius, Anguillas atterere fe fco- 


pulis,ea ftrigmenta vivifcere, nec 
aliam earum effe procreationem fcri- 
bit. Secundum Ariftotelem , in 
diffe&tis neutrum fexum , nec vel 
ova vel femen deprehendas ;in tem. 
poríbus ficcis (ed poft imbres, idque 
exilis; qua vocantur yiccóvrtex ferra 
ipteflina : que fiuntin coeno & pu- 


| tredine ; maritimis quidem locis, 


quz algam producunt; in ftagnis 
veró & fluviis propé ripas , quia re- 


porfive calor iftic putredinem gi- 
/ gnit. 


Plinio Athenzus & Oppia- 
nus ex veteribus , ex recentioribus 
Rondeletius adfüpulantur. — Illi 
complexas coire, & ftrigmentitium, 


I2l1 


Plin. H. N. 
L.9.6.61.. 
Ariflot.. 
H. A.1. 6. 
€.1S. Edif. 
Scalig. 


Athen, 
Dipnof. 
: 7 ^ 
Oppian. 
Halieut, 


quid emittere , exquo cum in limo /y, 156. 


fuerit, à vá fQogGagmo sg) vi iia. yevouévye 
essc, animal generetur , prodide- 
runt. Hic inferiore ventris parte 
vulvam in fceminis ,femen in mari- 
bus effe, multa pinguedine perfufas 
non apparere, corporum complexu 
coéuntesa fe vifas ícribit. Utro- 
que id fieripoífle modo credo. Nam 


cum precibus Diis immorabantur. | & Bernicix in Scctico Oceano ex 
Regiz, quas Lethus circa Bereni- | vermenafcuntur , poft ova exclu- 


cem fluvius fibi vendicat, fefquial- 
terzadillas, qux ex Macedonia & 


dunt. Fadem & Rondelertii fenten- 
tia. Addit enim, cum equus mor- 


Copaide lacu habentur. Suus iis! tuusinftagnum Megaloniz inje&tus 


& quiin freto Rhegii, & in Mxan- 
drofluvio capiuntur honos.  Stry- 
monie quoque , Elori amnis , & 

ui ad Euclea fluvium , in precio 
dsbns Pars Britanniz Anguilla- 
rum terra à copia , quamvis ibi 
non degant, dicitur. Ad Aquas 
mortuas brachii craffirudinem z- 
quant. In ftagno Monfpelienfi 
Latera di&o, trium vel quatuor cu- 
bitorum funt longitudine. ^ Ex 


fuiffet , innumerabiles pauló poft 
ibidem vi(as Anguillas. Nuzrimentum 
ipfarum funt , radices herbx & 
cunda quz in limo offendunt, 
vifz,ranis , vermibus & pifcium par- 
tibus vefci.  Paxamus hirudines, 
Homerus cadavera , quidam fc ipfas 
invicem, Pliniusedulia fi qua ap- 
ponuntur, devorare, teftantur, Pu- 
rifümam tamen aquam impenfius 


amant, ideó in quadam Britanniz 


Tarni fluvio, quinon folum auget; | parte , ut Albertus ex Beda rc- 
fed efficit Garumnam, quapartein| fert ; 1n. ortu Cofmico Plejadum 
eum erumpit , tanta copia defer- | hoc eft x v1i. Calend. Junii, quod 
tur,utunadie x v 1 M. in naffis in-, tunc propter ventos , quiinitio ve- 
venta fint. In Mintio amne quan- ' ris € terra erumpant oppofitos aqua 
doque mille glometatz capiuntur, | nunquam luto turbetur, ingens i- 


Arfi-H.4.ut apud. Cardanum extat, Malé pforum copia ; & à turbida abhor- 


ergo & aic 2Jgpnevéeoug Mgvasc , 12. fa- | rent adeo, ut Athenzo tefte , cum 


Q veri- 


Ariffor. 
H.A.4.8. 
€.2. 


122 
vefitris turbatur füffocari, & quidem 
propter exiguas branchias " fo- 
leant.. In exiguis aquis moti dixit 
Ariftotcles.hyemem male ferre,Pli- 


Ariftot. 
&.A.L.8. 
62. 
Phm.H.N.mnius. | J'A-IASUÉMC 
ho.2t — Dexeliqua ipfarum natura hac 
| habe  No&upafci, interdiulimo 
uiefcere ; ideo feparatim ab aliis 
' degere pifcibus ; exanimes pifcium 
more non faüperfluitare ; ut apud 
Pliniumlegimus , quod ventrefint 
exiguo , pingue paucis infit;plurima 
eo careaht ,ur Ariftoreles tradidit, 
aqua ttanquilla efllare ; id bullarum 
indicio colligi eodem gencre mo- 
tus , quoferpentes iri terra, id eft ce- 
lerrimé , moveri , ita utdum Phala- 
€rocorax integras devoravit, mox 
per inteftina delabantur, idque vel 
novies aliquando fiat, in finu de- 
tentas hominem aliquando ita cir- 
cumple&i , ut nonnunquam fuffo- 
cent. ÁAnnisfeptem velocto, quod 
branchiaspauciores minufque con- 
tinentes habeant , & paucum hu- 
morem admiürtant , vivere ; extra 
| aquam ad quintum ,fextumve diem 
rift. (locoumbroefo ,& frigide ; ( i àfo- 
H.N4. 8. ]g tangantur in texra brevi moriun- 
HM. y, FUE ) reponantur à motu non im- 
ioca, pediantur, & ventus feprentriona- 
lis afpirct » excoriatas & in partes 
fe&tas fat diu. "Tonitrua denique 
adeótimere, u£ defunde ad fuper- 
ficiem enatent, frigoris adeó impa- 
tientescíle, utcum Anno McXX v. 
omniagelu & glacie rigerent, inter- 
fam proreperent, & intrafceni cu- 
mulosfe abderent. | 
Diféiplins nom. omnino cxpértes 
Plg.H.N.effe videntur. In Jovis Lebradii 


Áriffot. 
HA. 


Athen. 
Dipnof. 
L7. 


———— M Ó— M— A À—À —— — — MÀ — M —' e E 
hc c c Cc E 2) 


HI$STORLA NATFR ALIS ^ 


lasmagnas adeó manfuetas ; utà. 
manibus etiam porrigentium pa- 
nem. capiant : quod. & Appollo- 
dorus fcribit in Chronicis.  Hoffz 
liter eas tractant , Ardea , Corvus 
aquaticu$ Phalacrocorax ex avibus: 
ex quadrupedibus Lutra ; quata- 
men  amputato plrrumque ca- 
pite difcedit, ut pifcatores prodi-- 
dere«. - m "y edP Er; 
Quantum ad. ufum in cibis 5 deli- 
catiffimas olim fuifle certum eft. 
Mznander inter paucas fumptuo- — : 
hflimi convivii, quz talento ferg 
conítarent cupediasenumetat. Phi- 
tetarus miferos divites ; qui par- 
cé viverent ,.&  Anguillas none- 
derent ; dicebat; — Alii. cocharum 
Helenam; voluptatis reginam; pra. d 

T uM, the; 
Diis honotandam,&e. dicebant;Sy- Dipuof: 
baritz;iis, qüicas picarentur autj,;, 
venderent , immunitatem ; tefte | 
Athenzo, decreverant.  Hicefius 
denique fucci bonitate cxteris 
przcellere ,ftomachoque gratas ef- 
Íereliquit; A6 medicis quamvis 
carnem mollem habeant; fueco ta- 
mén lento & pituitofo abundant; 
inflammationem. pulmonis , quod Hippiciaf: 
pinguedine hominis naturz maxi- ^2. 
mé infeníaoblinantur inferunt; fü- D'et^.— 
perflua humiditate ; quam partibus 64/7 " 
aluunt ;, turbidam & fonoram Lg 
vocem reddunt; & fecundum quof3 — "^ 
dam;nefeioquid ; quod nift exima- 
tur in periculum vita conjiciat ; ha- 
bent , ideo forte caput, cauda, & à 
quibufdam oblonga qus nigricans 
per dorfum fertur vena, abícin: 
duntur. Platina ubi przparatio- | 
nem  ÁAnguillarüm eximiam de: 


51267. yamque fonte Anguillas é manu | dit , fubjungit acutiffim& , ffc para- 
vefci & inaures addiras,à veteribus , £zs boffibus apponendas y quéd gibil bons 


proditum Pliniusrefert; & in Are- | infe babeant. 
thufa Chalcidenfi , Anguilla & Mu- 


giles maníueti inauribus tum ar- 


. His noxis infringendis , veteres 
betz involutam ;ut vitiofirate fua. 


genteis ornati accipiunt à largien- humidum detergeret, comedebant; 
tibuscibos, à facerdotibus vifcera| Salernitanr vinum. forté hoc eft 


Alan, 
H.A.L. X4. 
c. 8. 


& cafcos, ut Athenzusícribit, &  generofam & craffum , quale eff - 
Jlianus, item: Plutarchus , qui fa- | rubeum przfcribunr ; nam fi tenue 
cras hafce Anguillas vocari ait.: biberetur, Chylusin venas antéper- 


Nymphodorus denique in Eloro|fe&tam coctionem abiret & in cor- 
amnetradit Lupos effe , & Anguil-| pus raptus. Gachexiam excitaret; 


idénmx 


DE PISCIBFES. 


idem accidit , nifi pedetentim , 
& parum velut pitiflando haüfe- 
ris. 

be F[u in Meditina'tantum obfer- 


vavi apud Authores; Pinguedinem 


' efle 


Plin.H. Ni 
l. 9.6.23. 


in elixatione füpernatantem vun- 
&uentum ad plagasingredi, de toftà 
deftillatam,auriiiin & nervorum do- 
loribus medéetiiglabro capiti illitam 
cápillos teftituere ; cum pinguedine, 
anféris, fucco rutz ; abfynrhii, he- 
derzterreftris , & Cynogloffi fub 
actam, ad vulnera prxftantiffimam 
: Fumum ex faliarum cü- 
te éxceptum ; tormina ventris 
eX dyfenteria fopire ; in vino 
putrefadtam vini tzdiüm parere; 
Evifceratam tufam ; & inolla vitrea 
coctam , cum pinguedine ác liquo« 
tc ,quiin fundo vafis remanet; hz- 
morrhoidum cruciatus egregie leni- 
ice. Cingari Anguillas Equis pe£ 
anum inferunt ,ut obefiores ; & ági- 
liores videantur , Hippiatri quidam 
equo àfthiatico Anguillam vivam 
otiinferünt , utper inteftina elaba- 
tür. Alii& parvam imponi jubent 
purgationis caufa;. Néc propterea 
mortis periculum effe aiunt: quin 
Geínerus affetit nautam (ibi nótif- 
limum vivám integtam deglutiiffe, 
integram per alvum , vivam teddi- 
diffe. Idemauthor eft, aliquos áu- 
reum & cholobaphicum colorem 
exfelle Anguillarum,aliorumve pi- 
fcium vel boum' parare : mifcere 
autem acéti modicum & cüm ére- 
tafübigere in!maffam.: —Praztexta- 
tos$eádrundem tergoré verberari fo- 
litos Verrius tefte Plinio tradit; & ob 
id multam his üegaát inftitütam; 
Pratextatos appellans imptibes; eos 
nempe quifrugem aratro quzfitam 
nocefurtim fecuiffent, aut depopu- 
lati effent, ' 


(x TOuwr V. 
De Orbe. 


* y. HU pifcis folus »zezizit Plinius. 
9.10. Duriffimum effe pifcem , 2744; 
XI.12. ' | 


conftat, qui Orbis vocetur: rotündus 
eft, & finefíquamis, totufque capíte 
conftat. Gefnerus Apuleii , Crazizz 


1723 


Plin. H. N. 
1.32.6,11, 


effé ópinatur,quod ad cranii formam 4ldrov.de 


mapnitudine ; rotunditate , & denti- 
büs hümanorüm fimilibus accedat. 
. "Triaipfius genera deicriptit Ronde- 
letius, quartum: addit Aldrovandus. 
Primus qui Orbis fimpliciter gura, 
ficaudam demas,fphxricus eft;.Squa- 
inis prorfüs caret,cutequetegiturad- 
modüm düra; quam afperam effi- 
ciüntaculei duri, quibus tota cófper- 
fa eft. &offro Catet: Capizifgue nullum 


ait) totus capite ( malim ventre) có- 
Itareapparet. 0; habetpàárvum, den- 
tesveromagnos &latos ; ütrinque 
binos. Süpraos duo exigua fünt fo- 
ràamina,olfactus; auditufve | inítru- 
menta: Ocu[; mediocres. Circa cor- 
pus medium unicaelt & femicircu- 
laris utrinqué | &ragchiarum  íciffura; 
pfope quar etiam utrinque unam 
liaud magnam ; fed rotundám pin- 
nàm habere Salvianüsait, & inico- 
neexprimir Rordeletius ünicam cf- 
feait;ütin Captifco.Hic & in fummo 
dorfo pinhülati pingit qua Bellonii 
icon & Salvianiquoque caret, & ipfe 
ii defcriptionenon meminit. Eam 
tainen etiam videre eft in iconead 
íceletor effi&ta à Gefnero, quz hic 
éxlibetur. Pofterior corporis parsin 
cAutdazm brevem & rotuiidam inque 
latam & ferélunátam pinnam de- 
litieritem degenerat; in cuius parte 
tiedia atque füperiore , pinna una 
erigitur,alterà quoque inferiori par- 
ti hzret;/| Color ei cineraceus ,li- 
neisquibüfdàm latis & obfcuriori- 
buscx pifce medio exortis pofterio- 
rémi eius partém ad caudam ufque 
pingentibus. Eft maris ZEgyptii 
accola,ex quo Nilum quoquefubit, 
& in ciusoftio ; quod Saiticum voca- 
tur; capitur. ^ Ob infolentem cor- 
poris detractum corium romento 
impletut-, 8&z in domibus ornatus 
caufa fufpenditur ; fufpenfus, roftro 
citi partem à qua flat ventus indi- 
cat. «A/fer  Scutatus feu Scutifer 
dicitur, & in Septentrionali Ocea- 
no capitur, | 

Ett 


boa. 


Pifcib. [. 4. 


£.1s. 


; apparet veftigiüm ; quin(uc Plinius . 


Aldroy.de 


Pifcib. L4. 
6.16. 


Aldrov. 
de Pifcib. 
L.4.6.17. 


4&lian. 
H.A.1. 12. 
€.25. 


'TAs. 
XXIV, 
13. I4. 


Dt HISTORIA 


Eft corpore terece,mucofo; capite 
magis excrto quam fuperior : oris 
fciflurá majore,dentesin eo funt plu- 
tes & minores; oculi parvi, &z exqui- 
fiterotundi. Branchiarum rimam 
multo majorem habet:intra has pin- 
nasduas. Subeft profterno os illud, 
quod fcuti fpecie effe diximus. Ne- 
que prona neque fupina parte pin- 
nashabet, cauda in unam latam. 
definit, . À capite ad caudam uf- 
queoffa ovi figura difpofita funt in- 
terquorutm intervalla. aculei inter- 
jacent. Pifcis eft rarus & non e- 
dulis. Tertius eft Echinatus fen Mu- 
vicatut,  .Aculeis totushic Orbisri- 
get, utmanu tollere non poffis, ni(i 
cauda extrema apprehenfa, — Ca. 
pite eft multo minus exerto quam 
proxime defcriptus , corpore magis 
rotundato G& majore , in quo nuilz 
funt pinnz przterquam in cauda, 
quzinunamdefinit. Suntqui Hy- 
ftricem ab aculeis, non inepte ap- 
pellent. Poffit etiam^ nonnullis 
videri /Eliani Sagzztarizs, quem ru- 
brimartis pifcem effefcribit.  Sagit- 
tariusin eo mari procreatur, & quo- 
niam erinacei fpeciem & fimilitü- 
dinem habet ; firmis & bene longis 
armaturaculeis. Sed de hac re ju- 
dicentij, qui maris rubri pifces vi- 
derunt. Nibil temere de rebus 
parum compertis affirmare volo. 
Quartus ,quem Aldrovandus dedit, 
quod ad oris figuram potiflimum 
cum Scutato convenit , Szellazus five 
Aflerias cognominatur, quod totus 
confperfus fit ftellis feu. afterifcis: 
differtque à czteris quod nequead 
branchias , neque in caudz exortu 
pinnas habeat, fed ultra tergorisme- 
dium, nifi pictorisid 1ncuria factum 
fit. Pinnzetiam caudz 1n extremo 
viridi fint colore. 


Carur VÍ 
*De duobus pifcibus Orbi- 
bus annumerandir. 


: QPlong quidem hi Pifces funt, 
Orbibus tamen , annumerari 


NATVRALIS 


| poffe cenfet Gefntus,tüquod mu- 


cronesut illiin corpore eminentes 


| babent, tum quod à muco,quem fi- 


militer ore emittunt, vulgo $zoztolf 
| quafi Myxizzaut Mucones appellan- 
tur. Inprioris effigie color erat circa 


dorfum ,qualis in terreftribus ranis - 


videtur: circa latera & inferius ex 
fübcaruleo & viridi permixtus. Ant- 
verpix cinereo colore capi audio. 
Sicille.A[rera 8 hic quoq; depidtum, 
Snottolfi nomine mifTum, ex icone, 
| fveea;inquit;naturalis,fivealigd et- 
iamin ea artificiofum eft, fic deli: 
neavit; Longa eft dodraritem & pal- 
mos duos ,.Jata palmum unum, cir- 
ca medium przcipue ad caputatte- 
nuatur, fed magisad caudam: Zerfans 
medium faffigiatur, pun&is notatur 


| variis)fubrotundis, & eminentijs ex- 


| afperatur triangulis, perzresautqua- 
tüorordines digeftis per intervalla, 
Orishiatus, figuram fere ovalem re- 
fert.Pinaxad branchiasbinz,unaim 
fine dorfi, altera infine ventrisjin- 
terquas corporis pars exrrema vc- 
luti difcreta , & articulo diftin&a 
videtur. . Cauda tripartita, five na- 
turafive potius arte. Mucofus ad- 
modum eft, inquitille qui mifit; non 
offium ,non carnium quicquam ha- 
bet:mucofo tantum lentore exple-- 
tur. Captu difficilimus. Nam wbi 
hamum vel retia fenferit , fuum 
illum mucumevomendo , lubrica: 
reddit omnia, contractoque orbem 
exuvioprofilit. Mollem quidem &: 
mucoíam carnem , & eminentiastri-. 


habere videtur. 
Carur VIL - 
«De Holefieo Bellenij feu Q- 
ffracione Ge[geri doo 
| Catan. | 


| marinum tamen effe ex.eorii duricie 
cójicimus , quateftáfere oftreaceo- 


rumimitatur, unde cum ob hoc,tum 
quod áesxi» à Strabone inter Niloos 


pifces 


gonas,cumaliisSnotolfiscommunes . 


| De Difce fic ex Gefüera e Bel- TAE. 
L7 lonio Aldrovandu:. Fluncquoque X XV. 
émari Nilumfubire, etfiignoremus, 7 9.9* 


DE PISCIBE S 


pifces numeratur(in vulgaribus Stra- 
bonis codicibus impreffis legitur 
segniov, fed intesprss abu Gs edluy 
legifle videtür, vertit enim ex tefta- 
ccis, isnperite: & in epitome fcribi- 
tüt dzegxíav.). Gefnerus | Offracionem 
huncpiícem nominandum conjicit. 
Bellonius vero non afpernando no- 
mine Holofleom appellavit;quafi totum 
offeum, Forma ( inquithic) ad pen- 
tagonum accederet , pedalis inter- 
dum longitudinis. Incolz abintera- 
neis protinusemundati curant, dein- 
devero teftam eam duram ( tefta- 
ceum corium ) qua contezitur, mul- 
tosannosincorruptam fervant,ut in- 
delucrum confequantur ; quod à ne- 
cotiatoribus externis novitatis gratia 
huiufmodi pifcis emi fitfolitus. 
Czterum dum vivus eft penicil- 
lumincauda habet , & pézsas iupra & 
infra caudam:ac rurfus pinnam aliam 
utrinque; oculos albos , os parvum. 
Color cius la&efcit, & velutin palli- 
dum languens.Is quem ego in muífzo 
jam multos annos inter rariora rcfer- 
vo,& bic depi&tum oftendo, ab eo 
fupra roftrum confpicitur tuberculo. 
(nafüm appellare liceat, piícé ipfum 
ab eo Nafuze Niloticum ) ad extremam 
ufque caudam vix implet duos do- 
drantes. Totus eft pestagonus , totuf- 
queirem ex articulis fermé pentago- 
nis ( uricon oftendit) conftar,qui co- 


&tionc, imo perfe témporis diuturni. 


tate diffolvuntur; Branchiarum fcit- 


I2$ 
Habes hic buizs generis piftem alium . 
eque durotegumento przditum,fed 
qui dimidio minor eft, nó pentagono 
corpore, fed ventro triplo quam ter: 
gore,latiore,lateribus quodammodo 
concavis: cujus item articuli nó pen- 
tagoni;fed feré rotundi, & orbiculati; 
& infingulis afterifcus venuftiffime 
fpectabilis. Eminentia qux in medio 
dorfo eft,non pinna;fed Blaue fub- 
ftantia gibbi fpecie. Pzszz vero in e- 
iusconfpicituf extremo; Cxtera fu- 
periora fimilia habet, praterquam 
quod riafo (ut vocabam ) caret, & o« 
culifub majoribus tuberculislatent. 


383 5555555554555 


HISTOR I 7E 


PISCIVM 
"poo doeet qp 
De Pifcibus fhuvtatilib us. 
Vlad Gus diesen d, 
De Pifibur Juouotatilibus 

fquamofís. 


. 
De THIrntta fimvratilr. 


C A pus 


Mr. dlesfequuntur, & hive/; 
1 L 


. Autum de Pifcibus 4j4- Tas. 
. Qgopoic & «aud o nog, Fluvia- x X VI. 


iic 9 yere fales , vel qui ediamin Aldrov, de 
alis dulcibus aquis vivunt , &ellatuffres. Pifdib, L5. 
Inter: F/gviatiles éolque íquamofos c.12. 


fura femicircularis: juxta quasüttin- 
que pinna eft, parva quidem fi cor- 
poris magnitudini comparetur, fed 


perquam robufta: poft podicem alia 
fimilis planc fed brevior, Uropygium 
totum cutàceo corio tegicur,ut quod 
mireris,inoítreaceum totius corpo- 
tistegumentum ita inferitür,ut ala- 
tetibus ciannec&ti non videatur; quin 
haudaliter corpori affixiüim eft,quam 
naviclavus; oportuitque cutaceum 
effe,ut mortui ptomptüs;idoneufque 
" foret. Orisrictus p corporis portione 
exiguus; in quo dentes uvrimque fc- 
reo&o, non abfimiles dentibus mu- 
rium, Utraque ma:illa cutaceo etia, 
nó oftreaceo corio quod ad modumi 
ineptum fuiffet,conftat, 


M e ag ian a t t e. ae a OS DE t UD tt 
d ——À C —————————— - 


primuseft 774774, Ambrotio Troczs, 
atrudendo Platinz,quoniam fémper 
inadverfum & impetuofum flumen 
nitàtur ,adverías undas füperare. 1- 
tali Terreziizgam, quodin cotréntibus 
& rivismontanis abundet vocavere. 
Án veteribus fuetit cognitus incer- 
tum. 7 beodonémz A ufonij Figuluspu- 
taris ; Rondeletus, Gillius,& Bello- 
hius Salaregze eiufdem. Tovius Lepum 
varium Columellz,Gefnerus Athe- 
nai Pyrunte. Figulo obeit quod T he- 
donem, Salarem,& Farionem vnum 
piífcem faciat. S4lrém parvum effe 
Salmonem fapetius dictum, & Poéta 


Q 3 clarií- 


lian. H. uu 
Al15.c1.eedoniz fluvio piíces au secar kaix- 


126 HISTORIA. 


claritfimé indicat, Nec Trufz Lacu- 
ffris feu Salmonata erit, cum hzcin la- 
cubus nafcatur. ipos in 

pontes in Tyberi cap! diximus: Trut- 
tas (aburbanilamnes exReatinis Sub- 


laquea 
lifrigus Vcliémenter pertimefcunr, 
frigidiotib" duntáxatlócis gaudent. 

uod veró ZEliánus in Áftrzo Ma- 


&irec gigni , & peculiares quafdam 
mufcas circa fummam aquam voli- 
tantes appetere; pifcatores; pro his 
mufcis purpurafcenre laná hamum 
veftire; Gzgallinaceas pennas duas 
cerei coloris addere, utpiíces deci- 
| piarit prodidib,egregie Truttis con- 
veniret,finocnen additum fuiffet. 
De Pyrantibus credit Gefnerus 
Mnefitheum apud Athénzum loqui, 
cum ait. Ex fluviatilibus optimi funt, 
quiin rapidiflimis flaviis verfantur, 
ác mvesfl«, Hi enim non gignuntur 
nifiin rapidis & gelidis Suviis & faci- 
lius quàm czteri fluviatiles conco- 
quuntur. Convenirentque ifta Trut- 
tx nifi Caufabonus pro óizemvesvie 
fcribendum efle dà Or es ióflic1td, UE 
fenfus Atlienzi fit; optitos ex pifci- 
bus fluviatilibus illos effe ; quiin flu- 
minum locis ; qua maximé2qüuarum 
impetus vergit ,quzque rapidiffima 
funt, quod plüs exercitii habeant; 
vivunt, putaret. Dezpfarum Forma fic 
fcribit Aldrovandus, dez 
Sunt Truttz & Salmoni multa có- 
munia; forma népe tota , & corporis 
. pattes extctriz & interna: caro rubi- 
cüda, fquama exiles,macula feu pücta; 
magnitudo,forma mutatio, circaro. 
ftrum prz'fertim , ac fimul nominis: 
(in Truttis Salmonatis peculiariter) 
afcenfus ad fammas aquas faltuuni 
vis & agilitas,fuavitasin cibo: quam- 
obrem non eft mirum (i ex 'I ruttisil- 
lis, quas Germani Lachízforen ap- 
peilant, aliqui xtatis progreffu Sal. 
moncs fieri putaverunt: Pizz/ etiam 
quatuor natant , quemadmodü Sal- 
mno. Cauda vero maximime invicem 
diftinguuntur. InSalmonibus enim 
eagracilefcit, in l'ruttis femperlata 
cít:inillis pinna cauda longa & bi- 
fida,utin Alofis;in Truttis brevis & 


Lupos intef duos | 


nifque quotidie függerunt. IH. 


NAT YR ALIS 


non divifa. Hicaccedit roftrumacus 
tius in Salmonibus, quam in T ruttis. 
Ruifus partibus internis à Salmone 
& Umbra fluviatili non diffcrunt;ni- 
fi quod ventriculi appendices plures 
& evideiitiores habent. Cardanus 
formam Truttis omnibus commune 
effetradit, quod quidem de fluviati- 
libus verum fuerit: namquz Salmo- 
nata cognominátur,ion parum ab iis . 
| differt, utcuilibeticones conferen- 
! rinorum effepoteft. Quz flavcfcunt 
item & nigricant , ab 4/5; difte:re 
Rondeletius teftatur, quoniam illis 
roftrumfitacutius; & velutiin fronte 
maculanigra. Preterea albas mino- 
res effe & carneminus flavefcente. 
Fluviatilis, corporis forma Lupo 
(inquit Salvianus) perí(imilis eft,ro- 
ftro tamen minus extento, magisre- 
tufo & paululum recurvo. Ore ctiam 
paulo minore. A/beteftante Ronde- 
letio capite Mugilem quodammodo 
referunt : brevi riimirum ; fübrotun- 
do,carnofo , vel porius pingui, colo- 


risla&ei. Maxille & lingua acu- 
| tifirnis dentibüsarmantur. Sylvius. 
| fex €orü ordineseffe fcribit, primum 
labris. connatüm; alios quinqneaà 
labro in pharyngem abfcedentes; 
inquo tamen dentes fint in contra- 
riumliamáti ; & qui cibum ex ven- 
tficulo régredi prohibeant. ldem 
àit;branchiasütrimqüe quatuor den- 
tibus humatis & afperis & duris 
contumaces hábere : qüg verba 
hon fatis percipio. Cardanus & 
Bellonius fex inquiunt in lingua 
ldentes liabere : addit — Carda- 
nus & certo ordifie difpofitos : fcili- 
cet duosante ; totidemitimedio, ad 
latera pofitos reliquos juxta radi- 
cem. Qui veroirn orisrictufunt;eo- 
rum Bellonius, quinque ordines in 
füperiori parte palati facilé poffe 
fcribit denumerari. Pizzas duasíub 
ventre fuperiori tergoris oppofitas, 
& duasad radices branchiarü habet, 
unarurfusversü caudápxime ad anü, 
didemé regione eft fuperioris indor- 
fo , quxlongominoreft & cutacea. 
Oculos habet rubéetes. Corpus íquamis 
parvis tegitur,& cute quz facile ru-- 
gatur,& carne divellitur,abfceditqs. 
Dor[um; 


€———" qM" 


Rondeletius prodidit. 


DE PISCIBVS 


 Borfügn ; imo totus fete pifcis exal- 


bo flavefcit guttis; quales diximus. 
Caudain brevem & latam pinnam 
degenerat. Pizza. tergoris , iifdem 
quibus corpus maculis confper- 
ía eft; Cubitalem magnitudinem 
nonexcedit; | ; A í 
Differentias à coloribus. dunta- 
xat fortiuntuür. Bellonius ex Ril- 
la Neuftriz flumine variis notis pi- 


&as videri, aliis atque aliis multum: 


diverías ; támetíi in eodem tractu 
caperis; fcribit In Santonum & 
Boiorüm fluviis , reperiüntur , uc 
Captarn à- 
licubi flavi coloris & admirationi 
fuiffe; apud Gefnerum legirus.Sub- 
nigrz; maculis rubentibus notatz; 
quemcolorem ex ferio cohtractum; 
quodez máximz (int , Rondeletius 
putat;in Mifniafunt vulgares. Sunt 
ibidem Lachsforez dicta ; nomine ex 


Salmone & Truttà compofito, quz 


aureis maculis pinguntur; Subni- 
gtasrivi ad Crottendorfum; & flu- 
viusquem Nigrám áquam vocant 
Suarceburgum oppidiim alluens, a- 
lit. Multisin locisoptimz reperiun- 
tur ; & quamvis in niaioribus fluviis 
teperiantür;in minoribus támen fri- 
pgidioribus; faxoíis & inter montes 


. delabentibus porius quam contra fe 


hab&ntibus, nafci & degere conftar. 


| I27 
remeffunditur. - Idem ín Gatdonis 
fluviis fieri experientia docuit. 
Vefcuntur aquarum dejectamenris; 
phryganiis vermibus , locuftisaqua- 
ticis, & pifcibus. Percarumfobolem; 
Fundulos; & Phoxinos Iitves , tantà 


fiepé aviditate appetunt, ut füpra a- 


quam elatz infcaphas aliquando in: 
cidant; Auro veféi vulgus credidit. Pa- 
riugt menfe OGobri, in modicis qua$ 
eXcaYavere fctobibus. Laudanrur 
vchermienter in C/bz , maximé fiin fri- 
gidioribus &  purioribus . amnibus 
prócreatz fünt, F* 

Quz adverfo eorundem ithpetu 
farigaritur ; arque occurrentibus in 
xqualium vadotum petris illidüntur 
caftigatiora fumina ; & aridiuículas 
carnesoftendunt;fed recenter capt 
coinedi debent: mortuz enim pau- 
ciffimis horis, quia ob pinguem tene- 
ritudinem ocyffimé putrefcunt ; fa- 
porisgratiamamirtunt; In Malacca 
regione Indiz; falitz ad commeatus 
fervatitur;Cajuba vocant; 


Cabutr IL 


De lruttafiuoiatili at- 
Vera; dHobbere 58 


Inaltisitem montiüm rivis,etiam te- H: H aptid Bavarós (inquit Gef- Taz. 
nuibus& exiguis aquis, Truttz fatis A petus) nücupatur pifcis boni fa- XXVL 
magnz & pülcherrimz. habentur: | poris, Truttis non nihil cognatus, ct ^ 
Afcendunt enim altiffimzx , ciim & | aliasut picturaoftendit, quam ad vi- uns 
contra aquam lüctari magná vi; & | vurn expreffam Achilles Pyrminius EU 
faltuíé promovere, ad tres vel qua- | Caffarus ; przftántiffimus Auguftz (13. 


tuor feré cübitosinterdumjin afcen- 
fu queát. Ex quibus efficitur; ut haud 
falíaeifé credamus; quz de iifdem 
Paulus Jovius fcribit ; eas adverfos 
amnes vel é prxrup tiffimis etiá cau- 
tibus decidentes , incredibili impetu 
fubire. Ab Nare etim fluvioia Veli- 
pumlacum;qui hodie Pedelucus eft; 
ftupendá velocitate volucrum mo- 
doafceridere credi: qui lacus ab al- 
tiffimó montis vertice certis primo 
coar&atus angufliis ; & moxtotaa- 
quarü mole przcipitatus , nec fubje- 
&tis quidem cautibus madefa&is, vc- 
3urié ccelo in ipfüm profluentem Na- 


Vindelicorum medicus ad me mifit; 
tum quod pinnulam illam adipofam 
fimiliter in fihedorfi haber, & pun- 
&is variatur :ficut &: icon noftra, & 
qua in libro Bavaricarum conftitu- 
tionum ptüblicato habetur , prz fe 
ferunr:in quo etiam menfura huius 
pifcisproponitur; düodecim auttre- 
decim digiti, quibus brevior vendi 
nondebeat. Augufta, uraudiohic 
pifcis vocatur, ein Xot/ XXotte/à colo- 
re rubicundo , quz nomina noftri 
Vmblis( ut Sabaudi nominant) ]a- 
cuftribus tribuunt. Voracem efle a- 
iunt,in cibo Txuttis inferiorem. 

: In 


TAB. 
XXVI. 
3: 4- 
Aldrev. 
de Pifcib. 
l,5.6. 14. 
4Elian. 

H.4.L14. 
(222. 


126 

In Carinthia Huchz rubrae ( Rot 
Huechen) quzdam cognominantur 
influviis , eas Salmoni comparant: 
carne eriam tubrài & boni faporis 
effeaiunt, &faliri ut invecérentut; 
folere : quod quomodo fiat Balthafar 
Stendelidsad &inemlib.4. Opfopaejz 
íux Getmanicz docet, Colores 
huius pifcis in pi&ura noftra huiut- 
modifere apparent. —Aureolus co- 
lor paffim afperfus eft ;'copiofius ra- 
men circa branchias & oculos. Pzzz& 
circabtanchias rubicutidz funt : cz- 
terz omnes, ficüt & cauda ; fuíca & 
maculofr punctis partim. nigricati- 
tibus,pátrim aureis. Derfuz; fufcum 


eft;utrimque ad Indicum vel cerus 


leum colorém. vergens; übi & pun- 
&isnigris creberrimis diftinzuitur: 
Lineanigra & te&ta fere à branchiis 
ad caudam fertur; Latera media 
maculis quibufdani fubczruleis per 
intervalla diftinguuntur. — Fezrer 
candicat. Circa roffzum & branchia- 
rum opercula tofeüsfere color; &c; 
incapite etiam viridis aliqua ex par» 


HISTORLA NATVR ALIS 


A 


hemque gerere fcribit ; affimilatu- 
rus: quanquam &his nonabfiuils 
multum: fimilior interim Muzgili, 
quamLupo. Cápütpto corporis es- 
tione párvutn,in acutum tendit. — 0» 
apetitur nó longo , fed quadrato fere 
hiàtu. eégtíe clt. prominenctiore. 
Rondeletius latiorem ,magifíq; ven- 
tfofum pinxit, quati pareft. — Pizzas 
duashabet ad branchias, duas alias 
in ventre inferiore,à podice unam. 
In dorío prior. magna eft, maculis 
multis pulchré variasinfra partim ni- 
gris,partim fubrübenribus, fupra ru-. 
bicuhdis cantum, Cazda in duas latas 
pinnasdefinit; Rondel; certpore ait 
effe cértlco:Bellonius veró cergus ex 
livido in. opacum tendere,& Gefn. 
fufcum id , vel fabcinereum facit: 
Atqüi hicexprimicur, Rondeletius 
Íctibit: fierique poteft ; quod vello- 
ci,velatatis ratiorie evanier. Lineas 
pérlatera re&as habet, quatumquz 
ea dividit à fuperioribranchigangu- 
lo fpineó oritur,& rectà ad caudà de- 
fertut:funt &aliz per totum corpus 


vé. Huchasiftas quidamicone no- | nón paucz , fingulaque per fingulos 
ftra infpectain quibufdati Getrmánig | fÍquamarum verfus,non rez , fed in- 
locisali; in pifcinis riobisreferebant: | humeris veluti atcubus , minimis 


& in Iraga flumine Catinthiz re. 
petiri , tatis progrefTu in Salmones 
converti( fpecieroftri nimirum ) fi- 


triangulis undute ; quod veluti o- 
perofutn pi&tores noftri, inquit Gef- 
nérus,nonindicarunt. Obfcuré fane 


cut & lacuftres Truttz, quanquam | & in meo pifce quem ad vivum de- 
&aliz Truttz. Salmonum fpeciem | pictum in mufzo refervo, pictoreas 


praíeferunt. 


Carur IÍL 
«De Thymalla. 


pred folus ZElianus inter 
- Grecos, Ambrofius inter. Lari- 
nos mentionem faciunt. A Thymo 


quem oletita dici,Salvianusconten- rhombi figuram imitantur. 


expreffit. Latera praterea modo plu- 
ribusmodó paucis punctis & liruris 
nigris temere afperguntur;— — 
Vidiffe fe idem Gefnerus in fine 
Decembris aliquando fingulis tan- 
tum utrimque ad branchias Zzurzr in- 
fignem fcribit; aliumque initio Ju- 
, niiuno altero pun&o vixapparente. 
,$quama& ex eiufdem  obfervatione, 
fingulzferejc8sedafünt , hoc eft; 
Latera 


dit.Bellonius Thymum vocavit. Ita- ' enimjinquit,carumque utrimque cir-' 


liTemarum;quati temerarium,quod 
ftolidus pifcis, dicunt. Truttarum 
generis effe , cum pinnarum fitus, 


t 


| 


culifegmentum referunt, fupra vero 
infraque in cunei acumen tendunt, 
quod tamen in iconibus fuis expref- 


rum totius corpori fipura indicant.| fam negat. Bragchiashabetutrimque 


Eratque JElianus T rüttis ,fieas no- 


tasfibi habuiffet, potius quam vel 


 quaternas,& ut Bellonius addit; Ha- 
rengi& Sardinz modo, folidioribus: 


Lupis vel Cephalis,quorum comma. | horrent, uncinati(que officulis con- 


nem & mediam fpeciem fimilitudi- 


ftant. Idé Bellonius lizguam oftédere 
| . albam 


) 


20V DE PISCIBVS. 


albam fcribit, dentibus carere;immo 
neullis quidé rudimentis eorü prz- 
ditum effe:é éontrario Gefnerus pro 


. dentibus, inferiusfüperiufq; labrum 


exáfperari., limz inftar, introrfum jp- 
fitetur:& Bellonium haud bene iftaec 
exanimaffe apparet:nam alias Lavare- 
tum Gallice di&üpifcem , officula ad 
faucesatq; Oefophagi ingreffum u- 
trimq; haberefenis hinc inde denti- 
culisait,ut in I hemolo cóminuta; cü 
alioqui in Thymallis, & in Lavaretis 
fuisnihil quicquátale reperias. /ez- 
zriculumhabet mediocrem, inteftina 
craffiufcula , pinguedine multa ob- 
voluta;& ut Belloniusair, apophyfes 
plures ex pyloro dependent , à quo 
ftatim fequitur inteftinü unü gracile, 


-""totundum; q adre&ü tendit, in quo 


excrementarecipiuntur, & ad anum 
deferuntur. Idé Bellonius, co7 tà exi- 
guürhabere fcribit;utne ineffe;q dem 
ci credatur. Sp/eze Salvian? fübrubrü 
facit; Gefnerus in fuo qu& manibus 
tractavit, fere nigticare afferit.Bello- 
nio teftc hic tá magnus eftfere in hoc 
pifce;j hepar,quodin nullo alio pifce 
(inquit) unqua videta; oblongus ru- 
bra pinguedine mixtus, Unicus he- 
patilobuseft, utidéBellonius obfer- 
vaávit, ftatimubi gula finit, ftomachü 
amplectens.Salvianusfe/e carere pu- 
tat: Bellonius vero tam exiguum id 


129 
Limagts apud Helvetios, & Floha 
apud Mifenos;in Italia Ticinus, Ab- 
duà & Ambra,In Pado rarius capiun- 
tur. Pidlitant infe&is aquatilibus, de« 
je&amentis mille pedibus, pediculis; 
caridibus; pulicibus aquaticis ac ter- 
teftribus, /Elianus alia quàm culice 
éfcá capi poffe negat. Volaterranus 


| Thymallo vefci ; & folus quidé inter 


[criptotes, voluit.;evccoa oi id eft au- 


tivori dicuntur,feu g; minutula auri, 


fragmenta ppter fplendoré appetát; 
feu quod cü majori pretio veniant, 
obfophagotü aurum abfumiant,& lo: 
culos exhauriant. Deodere eius ita /E.- 
lianus. Eius capti odor non indignam 
admirationé habet:nonn, ut citéri 
pifces pifcalentutn quendà mittit o - 
dorem:imo vero exiftimeste cjüs gé- 
tilem herbam ,tecentem ex terrale- 
&à manibustenete: Tanta fané odo: 
risfuavirate fragrat.ut qui eum ipfürmi 
non videt;gratriffimá apibusherbam, 
unde norné dixit, in rmanulatere pu- 
tet. Ambrofius de eo, qui gratam re- 
dolecfüavitatem dici facile fcribit. 
Aut pifcem oleraut florem: Omnibus 
fui partibus cómendatur /e Ci2: qui- 
bufdam tamen interiore tünicá ma- 
xime blandiuntur. Circa Albim pra- 
féruntur Trüttis, In Athefi& À ddua 
captos tenérrimos Salvianus fecit. 
Majo meníe maxime appetuntür ; & 


effe tradic, ut vix rudimentü aliquod | Joco marinorum faxacilium praícii- 
eiusappareat: & Gefnerus quoq;fuü | buncurà Medicis, — 

- 'Thymallum felle caruiffenegat,fed|' 1» Mediciza, Adepshujus pifcislau- 
flavi vel fubaurei colorisid habuiffe; | datur,tüm contraauditum grávem;fi 


Bellonius folliculum pifcium natá- 
tioni accommodatum plenum fém- 
per vidit; ac per fprnam delati. Cum 
maxime augetur ; ad. cubiralem a- 
gnitudinem P tefte AEliàno D exctefcit: 
etfi qui crebrius capiuntur, minófes 
fint, & ut Salvianus ait, libram non 
excedunt. Longitudo ad latitudi- 
nemferé quintupla cft; cauda eciam 
computata , ut Gefrierus advertit in 
eoqué manibus tractans defcripfit, 


mente Majo in vafculü conjectus foli 
expoüatür , & quod diftillat,auriim« 
mittatur; cuti Contra oculorum pte- 
rygia;ungues, ruborem, fervor&, &c. 
fi quotidie bine gutt& cum pinna 
inftillentur. Vidiffe fe puellà chemo- 
fiaffe&à Gefnerus inquit; quod ma- 
lü aliquádo exatithemata puerorum 
fequiturhoc remedio per feptuagin- 
tateré dies continuato, (ut q»otidie 
gutta iriftillarecur) curatatm, rubore 


latus enim erat digitos tres ; lotigus | moxptimis diebus fuüblato. A ddit in: 
quatuordecim. Gaude; puris frigi- ! fuper ; habere & phatmacopolasa- 
dis & faxofis aquis, in quibus circa | pad füoshunc adipem; & ab iis maxi 
faxa reperiuntur : néc ulli magis in | mead oculotumremedia;ut macula 
mótanis & przcipitibus fluviis, L'rut- | in eis deleantur, petifolere; dcinde 


tasfi excipias , capiuntur, 


etíati 4d curandas igne vel aquaad- 


Gignunt cas in Germania Rhenus, | uftas partes. 


R C A- 


AElián.H, 
A... 


T As. 
XXVI 


Aldrov. de 


Pifcib. lg 


£: 15. 


130 


Carur IV. 
«De Vmbra fhwviatihi. 


Mbrz fluviatilis Aufonius ex ve- 
tetibus in Mofella fua meminit, 
Geínerus pro eadem cum Trutta 
fluviatili , quod ifta in Mofella in- 
, primis ubi fe in Rhenum exonerat 
abundet,accepit. Rozdelezius ita deferi- 
pir. Pifcis eft non folum nomine, fed 


HISTORIA 


NATVRALIS 


eft. Carne eft ficca & alba , qualis eft 
Truttarum parvarum caro. Hyeme 
latet: xftate cum Truttis capitur:cui 
cum infucco & fubftantia,permultif- 
que aliis fimilis eft , Truttarum gene- 
ri&tractarioni fubjecimus.Pura aqua 
maxime delectatur. Hac Rozdeletiuss 
nulla coloris fa&a mentione, quem 


Bellonius non tacuit:totum hunc pi-- 
Ícem füb ventre argenteum, effe fcri- 


bens:dorfum veró terfiffimum habe- 


& colore marinis ( Urabris) fimilis;à | re ex livido opacum. 

quo utrique nomen. Corpus enim eft 

opacilocimodo fubfuícum & fubob- E 
Carum. V. 


fcurum, cubitalem. magnitudinem 
nohexcedens. G 
demptis Monfpelienfibus, Umbram 
vocant. Piíciscft ex Truttarum ge- 
nere, Carpioniltalico corporis afpe- 
&uaffinis. Pinnis & earü (ituà Trut- 
tanon differt. Duasitaque ad bran- 
chiashabet , duas in ventre,abano 
unicam,in medio dorfo priorem ma- 


*De Barbo. 


psi quoque folus inter veteres T A8, 
Aufonius meminit. Nomé ei Cu. X X VI. 

taceiilli Cirri quz barbz quodam- 6. 

modo fimilitudine ex utroque huius Aldroy.de 

pifcis labro dependent, fecere. | Bel- Pifcib.L. s, 

lonius haud incongruo vocabulo*-16. 


jorem,pofteriorem minorem, fubro- 
tundam , & pinguem , fquamas par- 
vas, & maculofas fimiliter habet. 
Carnis fubftantiam, parteíque inter- 
nasomnes eaídem.Capite vero à Trut- 
tis differt,quo Carpioni (Italico, Gef- 
netus ) fimiliseft: capite enim lon- 
giorecít, quam Trutta;ore minore 
nectam hiante, roftro non acuto, fed 
obtufo, maxime in maxilla inferio- 
reine dentibus, & fine magna ma- 
xillarum afperitate. cul; eft patulis, 
cornea tunica aurea , pupillà nigrà, 
Corpus à medio fenfim gracilcícit, 


. incaudam latiufculam , & pinnam 


bifidam ,latiffimam deficit. A bran- 
chiisad caudam lineare&ta (hancin 
 pi&ura non expreffit ) per medium 
corpus productaeíl. Bramchie intus 
füntquaternz s Zeztriculus longus & 
fpiffus pinguitudine quz lacte can- 
didior eft , obdu&us , à quo multe 
apophyfes pendent, Hepar rubet;cui 
alligata eft fellis vefica , fe/ nigerri- 
mum eft , lez longus & niger. 1z£effi- 


12 inegyrisullisadanü demiffa func. | 


Fefcitur terrà,aquilimo,;unaque, cum 
his, & cumarena aurilaminulas hau- 
tit: obid vulgus auro nutriri Umbrá 
credit: & revera in ventriculo & in- 
teítinis aurum repcriri certiffimum 


Galli Narbonenfis, 
| 


Myffum vocat , & Grzcorum vulgo 
Myflacatum vocarifcribit. Sunt qui 
cum Mullis marinis pifcibus, qui & i- 
pfi barbati, confundunt. Corporis fi- 
gurà Mugilesferereferr,autSqualos, 
nam fi latitudinem fpectemus , ob- 
longiufculuseft rotundus , in laterá 
modice cóprefílus. Dzfferz à Mugilibus, 
quód pinna quz in medio dorfi, fit- 
miori aculeo innixa eft: pinne ventris 
magis funt flavz; caudg pinnarube- 
Íícit: Roftroitem eft longiore & acu- 
tiorc ,cartilagineo & pingui. 4. $44/o 
etiam perfpicuis quibufdà nous dif- 
fert. Nam cum in extremo roftro 
Squalofit os,infra roftrumin infcrio- 
re parte illud Barbus habec; unde & 
fuperior eius maxilla paululum pro- 
minet: Labra item longe craffiora 
funtquam Squalo,caputque, cóm- 
preffius. Poflremóé füperioris roftri 
extremo duz appendices, ex lareri- 
busdux alix propendent: quibus & 
Squalus & Mugiles carent.Eft autem 
appendiculum earum fubftantia cu- 
tacea quidem, fed mollis , lubtica; 


teres, fübrubra. — Venter eft colore . 
: la&teo, latera argenteo. 


Dorfum ex. 
albo flavefcit, nigrifque quibufdam 
ac parvis maculis confpergitur. Braz- 
chiashabet quaternas: quarum rima 
admo- 


SA 


mmi 
per iiti 1, 
pest 


WHAT E EH 


NN. 


IN )» M 


SNNNN NS 
NN SN N 
who 
Jn) 


NN » 2" y QUE 

SEN v LX 
UP JI 
2 "el! 


AUR 


»u 


i, 


i 


P 
do m 


uU 1 
D NAE 


Fofgualin QNM 


Hj 


2 [i 
^ luun  Schwaal 


r * 
^ Lus. 


EN NT 
ASQ WO 
Ever NNDAMDUMO 


hy à». - EOM 
VOV es E 


NS 


o» 
bu» P 


P; 

e S rna A CHEDAS cii p 
rr, A 

A 7 


QGobio flunalilis. Keeshng , Bachkrejs -- 


E SS N W AW i SN 
SAND YN J QNAUNA A /^A ' NA 
Y» f EK fi M all Y AM AZ NX DAN SON 
MQAUALLA fumus S SN SN SN S ^ 
a SENSA MN AAA c 


ex 


i — uv 

les .G fer. 
727 -— 

77 "me 


SE 


5 


"af y UR: 


Bellon. de 


Pifcib.l.1. 


DE PISCIBFV S. 


admodum parva eft: quamobrem ex- 
traaquam fatisdiuvivit. Ab iifdem 
linea ad caudam potrecta, minus e- 
videnseft , quam in aliis. Dentibus 
caret. Ocwlj patvifunt , pupilla ni- 
gra , quam ambit aureus circulus. 
Fel adhzret jecori. Jmfeflina in fpi- 
ras contorta , plurima pinguedine 
oblita. 7Zerus oblongus eít & bifi- 
dus , ovis innumeris refertiffimus, 
cum pragnans eft piícis. 


z 121 
leis & pifcibus , & ne fuo quidem ge- 
neriparcere dicitur, Albertus cada- 
veribus capi quoque Ícripfit. Deguot 
gregatim ,parisut ineunte zftate pro- 
pelitora. Gefnerus ex pifcatorum 
obfervatione fub collibus & ripis 
prominentibus libenter verfari afTe- 
rit, & porcorum inítar fodere ,itaut 
aliquando in cavernisinhzreant, & 
pereant: pinnafque eorum ab hiru- 


Pondere | dinibus nonnunquam infeftari, quas 


plerunque librz unius , quandoque ! faxisaffticantesin fundo aque depel- 


duarum,raro trium. ' Salvianusad o- 
&olibrasexcreviffe obfervavit. Bel- 
lonius frequenterin Nilo capi tefta- 
tur,fed quo modo Lucius Italicus,in- 
quit;à Gallico differt, Gic Nili Myftus 
ànoftrodiffidet. Nofterenim My- 
ftus oblongus eft, & quafi teres :Nilo: 
ticus vero craffo & recurvo eft cot- 
pore: Eiufdem tamen coloris funt: 
& codem modo barbis quatuer, feu 
myftacibus exornantur, Niloticus 
nofteum Cyprinum ipsà formi fere 
zmulatur: ventrem enim habet ex- 
panfum. Tantá craffitudine in Nilo 
proficit, uceum Memphis libras vi- 
ginti pendentem viderim ;quoin lo- 


co Mythus vel Myftus dicitur. 


| lant ,autrapidiora fluminis loxa pe- 


tant,utaquz impetuelidantur. Ap- 
paret veró cum Squalis quandà oc- 
cultam exercere amicam. Nam 
quemadmodum in quovis lacuum, 
fluminumque Barbus , ibidem fere 
emper , & Squalus reperitur ;itaé 
contrario ubi Squalus, ibi femperet-- 
iamBarbus,ut Salvianusrefert. Clau. 
ftra fert; & inpifcinis zque & Squa- 
lus parit & pinguefcit, 

Quoad afum in cibo|[Cardanus eum 
omninoreiicit. Aliis , (1 infaxofis & 
puris fluminibus capitur bené fapir, 
concod&u eft facilis, laudati fucci, 
carnis candida & mollis , fed pluxi- 
mis fpinisfirmatz. Majo circa Rhe- 


De Loco eius ef Natura hzc Aldro- | num ad Julium laudari, Augufto in 


vandus habet. Inlacubus quidem na- 
fcitur; fed cü multofrequentius na- 
fcatur in fluviis, fiuviatilis potius,quà 
lacuftris erit dicendus. Scribit Sal- 
vianus paucos effe lacus , qui Barbis 
abundent: plurimos vero effe qui eis 
carent: contra in omnibus fluviis gi- 
gniatque ali:ideoqueiure interfuos 


Helvetia, Gefnerus prodidit.Salvia- 
n* ineunte vere fapidiores dixit. Au- 
fonio grandiores natu, majore in pre- 
tio. Nonnulli propter mollem carné 
vino priusimponunt. Ov4venenata, 
Majo inprimismenfe Platina author 
eft.Gazius fcribit; cum | experiundi 
gratia duos duntaxat de ovis hifce 


Mofellz pifces Barbumrecenferi ab ! bolos comediffet, nihil indea!iquot 


Aufonio. 
piícatoribus fibirelatum,ova ab eo 
cuftodiri,neab aliis devorentur: ad- 
ditque fe obfervaffe in cavernis do- 


mus fuz ad Danubium fitz, quotan- 


nis poít. zquinoctium autumnale 
congregari hofce pifces , tantaque 
copia convenire ut manibus etiam 
capiantur , itaut meo tempore, In- 
quit , incolz loc: aliquando decem 
plauftra fere manibus ciecerint. Nam 
hoc genus pifcis frigus non futtinet: 
quare femper languidus hyeme in- 
verirur; xftare vero mundus & fa- 


Albertus author eit, à |horispofteanoxepercepiffe:demum 


fübhoram cenz, plurimam in ore 
ventriculi fenfiffe inflationem,quam 
ut diffolvere , inquit, anifum fumpfi, 
fed fruftra. Poft horam faciem appa- 
ruiffe tanquam in fyncope, ita ut a- 
ftantes & admirari, & de mea falute 
ümere inciperent. $e interim. ma- 
gnamnon folum in ftomacho & ven- 
ue;fedomnibus membris excernis 
alterationem , & inzqualem quan- 
damintemperiem in una quaque car- 
nispartefenfiffe. Tum fupervenitfe 


paffionem cholericam , donec infra 


nus eft. Hxcille. /efcitar algis, coch- fupraque fimul pluries ova purga- 


P! rentur, 


"'[ 4». 
XXVI. 
Aldroy.de Latinis dicirur. 


122 
rentur, nmiagna cum anxietate & vi- 
rium proftratione ; & maximo vit 
periculo. Idem apud Gefnerum in- 
venies. Suntquicredant tum effe 
malefica, cum falicum ,qua fluvio- 


HISTORIA NATFRALIS dox 


indicant. Rurfus uterque dentes há- 
bere negat. Rondeletius os tan- 
tum afperum effeait; Gefnerus veró 
Genteseius latere in faucibus affe: 
ritmaxilla fere femicirculari, füper- 


rum ripas obfident, floribusinaquam | néleviter aduncos, ordine duplici, 


decidentibus vefcuntur ; fed quia 
necfalicibus necaliis Barbi partibus 
iftavis, przftat culpam in idiofyn- 


crafiam conjicere 
Carbur VL 
"De (apitone . 


AnTrrCVLVvsL 


"De (apttone Aufoni . feu 
Squalo veterum. 
Ifcis quem hic defcripturi fumus, 


à magnitudine capitis , Capito 
Apud alias natio- 


Pifil..s. nes varia invenitnomina, quz apud 


£.17. 


Aldrovandum , Gefnerum &  Bel- 
lonium vide. 

Q uis fit apud veteres, diflicile eft 
di&u, Bellonius 7 bedozem Aufonii; 
quemnullo fpinz nociturum acu- 
mine dicic, Rondeletius Capitonem 
ejufdem, Salvianus Alburnum Au- 
Íonii& Galeni Lencefium , Aldro- 
vandus Squalum ut Romz vocatur, 
effe putat. 

Marino Capitoni Mugilibufque 


aliis corporis figurá fimilis eft : dorfo | 


tamen minuslatoóc corpore com- 
preffiore. In dorío item unicam 
duntaxat pigzaz habet , Mugilum 
verógenus duas, unam videlicet in 
eiusmedio , alteram inferius cau- 
dam. Mugiles denique lineas quaf- 
dam habent fübobícuras 3 bran- 
chiis ad caudam produ&tas , quibus 
carere omnino Squalum Salvianus 


Ícribit: unam tamen ei lineam efle 


Gefnerus profitetur, fed quz levi- 
terappareat. Idem Salvianusait ha- 
bere parvum , Rondeletius contra 
craffum & magnum id qued plerz- 
que ctiam vulgares. nomenclatura 


: ore aqua non füffocet man- 


| exteriusquinos , interius binos. Dez- 
tesenimei tribuit Albertus his ver- - 
bis: Pifcium omnium dentes valdé 
acutifunt , exce tis perpaucis , qui 
inlateribus gurturis, mandibulasha- 
bent, ut pifces fluviatiles magnis 
veftiti fquamis , Barbellus ( athuic 
fquamz (funt exigux ) Monachus; 
& ali quidam. Hi enim habent 
dentes latos aliquantulum , magis 
ad conterendum cibum, quamad 
dividendum idoneos: quamobrem 
ctiam omnes xquales funt: &ideo 
| naturá abícondit eos in gurture, ut 


dentes hos pifces. Tales autem 
dentes maxime habet Carpo ( ur 
Cyprianus) pifcis , Labra funt. fatis 
craffa. 0cul; nigri,in circuitu aureoli; 
tempora faübflava, 0s rubicundum, 
branchia utrimque quaternz ; gemi 
nz coloretotus eftargenteo: dorfum 
tamen minus quam venter & latera 
pollicent.  $44u4z4 fplendidz funt, 
albicantes, angulofz,latz,cute ultra 
medium obductz , minimis variante 
punctis. 477i in carne multis ab- 
undat, quarum etiam in. Capitone 
meminit Aufonius , quiitem à fqua- 
marum magnitudine Íquam eum co- 
gnominavit,dum canit: 

Squameus berbofas Capito. iuterlucez 

ATETAS, ( 

Vifcere prateuero fartim conge[fhusa- 
Gefherus cum circa Octobris calen- 
dasunum ovis gravidum magnum i- 
tem & przpinguem infpiceret; nul- 
lasineo apparuiffe ariftas teftatur, 
Quare vel nonomnitempore , vcl 
nonomni ztatein iis reperiri cre- 
dendum eft. — Feztrieulum | parvum 
habet, inteftina parva,Pepar ex albo 
rubefcens ,fel in medioviride, vef 
camgeminam aére plenam , perzze- 
neum nigricans. Circiter libram ple- 
rumque implet, aliquando tresáz - 


quatuor, aliquando fed xariffimé, 


octo 


pello. de 
4 quatilib. 
ur. 


DE PISCIBVF S. 


octoaut novem. Non tantum in flu- 
minibusfed & inlacubus, fed & iis 
paucis degir. In. Lario invenitur, in 
Conftantienfinon item. Ab Aufonio 
inter Mofellz ,à Bellonio inter Stry- 
monis pifcesrefertur; fed nec clau- 


ftrarefugit. Dulci pilcina iticlufus, 


.ctefcit, pingueféit $ & prolem pro- 


pagar. Expreffé Varro. In tertia par- 
te quis habebat pifcinam niíi dul- 


cem? & in ea duntàxát Squalos & 


Mugiles pifces ? Servari diu & in a- 
qua pura poteft , fi eandem fzpius 
inutaveris, vasadfüummum tfepleve- 
ris,nec quicquam aliud injeceris a- 
liàs füffocantur.Zefcitur coeno & for- 
dibus, ideo un Vilain in quibufdam 
Galliz locis dicitur:fcarabatis & ani- 
malculis,quiin aqua fuperficie na- 
tant;gryllis quoque campeftribus, & 
uva acinis, & mufce genere , quod 
propterea Aletmug:;en Helvetii di- 
cunt; cerebro denique bubulo, ideo 
áàpifcatoribushamo fübtiliter alliga- 
tur. In locis littoribus proximis; in fi- 
neveris& fub eftatis initiumpariz. 
Menfe Majo parere ab uno latere, 
abaltero Ceraíaquz Helvetii Ama- 


132. 
eft,uthic etiam, ficut de Barbo dixi. 
mus ex Aufonio in fenedta prafe- 
rendus videatur. Commendan- 
turapud nos verno potiffimum tem- 
pore , eum przgnantesfunt : Alii 
tradünt pertotam hyemem admit- 
ti menfis poffe , & vere eriam ufque 
ad initium Maij : zftate non pro- 
bari.« 

Gefnerus apud fuos commenda- 


riferibit menfe Decembri , place- 


requecirca Calendas Octobris , quo 
tempore unum ovis gravidum , in- 
quit,reperi: magnus is & przpin- 
guiserat: ova quoque fapiebant 
palato: nec ullz apparebant fpe. 
Idem caput ia eo praferri. afferit. 


AnuTICuius Il. 


«De Capitone fmoratili feu 
Squalo minore ». 
Requens in fluviis eft, i229 Gef. 4 


bs nperus,vuleo nominatus ein JAafsle/ 
inlacu juxta Tugium (G3angbafile/ 


velcommuniori nomine qWeiffifch/ 4, s. 1 
quafi albus pifcis, item alio nOIminepjgj [s 
9tapfifch/ à Menfe Majo , quoprz-c.i&. 
feruntur, quod nomen Alaufis, quo. 
queattribui putat. Italicum huius 

pifcis nomen nifi Szreztafit, (à cotpo- 


rella vocant; matura funt poftea;ali-- 
qui Gefnetotefteprodidere, Inter 
£regales efTe cenfentur. Ffum in Cibis in 
Ípe&tesinter viles cenfetur. Car- 
nequidem eft candida, fed infipida 


acmolli,& quz mox extraaqua flac- 
ceícit, plurimis abundans ariftis; u- 
trimque tetigit Aufonius dum ca- 
nit: à; 

Vifceva prateueyo fartim congefius a- 

riffz, | | 

Nec duraturus pofü bima — tfriberia 

menfis. 

Improbantur prz cxteris, quiin 
lacubus, & in magnis coenofifque 
fluminibus capiuntur; quamobrem 
Rom, quod vel ex proximis lacu- 
bus, velex Tyberi afferatur , parvi 
ficum aliqui Tyberinus in ligneis 
vaftisdiu vivus confervetur. —Con- 
train limpidis, parvifque ac faxo- 
fis fluviis torrentibutque captus; 
haud omninó afpernari debet , ma- 
xime ubi adolevir. 

Major enim fa&us , minus inollis 


————MM — —— H—— MM — M P — —— TIBI ERR ERU 


p EE ENTE UNM TM DUPSIREE 


relongiufculo forte ; & ftri&to,id cft, 
minime lato) in Lario lacu , & in 
Verbano Graverta , aliud fe nefcire 
profitetur. H&cveró cum fcripfiffet, 
pifcator Lucarnenfis in Verbano vo- 

carieiafferuit , Leztavel Afezza, |. 
Conjicitq: eundem forte effe qui 
Papiz Ca£acello dicitur. Germanicum 
Jafile/ videturleputculum fignifica- 
re,forté quod agilitate ac celeritare 
natandi lepores reprzfentet. Iife 
Cephalos autMugiles fluviatiles mi- 
noresvocat , quod fluviatilem Ce- 
phalum five Squalum magis quam 
Leucifcosreferat ; adeo ut icone o- 
pus effe neger. Pifciculi;inquit, funt 
molles, duos aut tres palmos longi, 
albicantes , per dorfum in viridini- 
gricantes, cauda & pinna dorfi glau- 
cis; cxteris rubicundis minimé lati, 
R 3 5qua- 


* 


HISTORIA NATVR.ALIS 


94 | 
Poft Paícha potiffi- 


$quamulis tenuibus , argenteis, 

branchiis ternis. Caro corum ariftis 

refertacft,ut & Mugilum fluviatiliü 
maiorum. Exhisquiinfluvio apud 

nos capiuntur ; oculis rubereaudio; | 

uiinlacu non item. Obfervavi poft- | ks Bede 
calacuftres füperna oculorum parte | De Capitoneflmvtatil ra 

pace Gefnert. 


| tuor digitos. 
mum capitur. 


Anri1cvrvs IIL 


flavere. 
Dentes in faucibus utrinque con- 


ditos habet ,ut Capito fluviatilis, 
in mandibula curva, exteriore ordi- 
nequinque majuículos, interius bi- 
nosmino-es, omnes fere in fümmo 
leviter aduncos. Parereincipiunt me- 


Mifeni 1 4 ?- 


i TEicgenne Capitonis , XXL 


Rappe vocant , ideft corvum, 
ut Kentmannnus Gefnero commu- ,, " 
nicata icone fignificavit , quód ispiri). 
| voluctis inftar vorax & rapax fit; ,o. à 


praferuntur. 


dio Aprili, vel paulo ante. Suo rem- 
pore( Majo& A prili przcipue, dein- 
de Junio & Julio : à Majo quidem 
menfe etiam Stepfifch alicubi nomi- . 
nantur ) fatis gratiin cibo, & falubres 
habentur. Aliquando veró vermes eis 
innafcürur;(Ligulas noftri vocant; & 
Sieftel/) & omninó infalubres funt. 
Hyeme macti funt ac minime pla- 
cent. Fluviatiles etiam lacuftribus 
Elixari debent in vi- 
nofervido. Circa initium NNovem- 
brisovain hoc pifcereperi, qux ma- 


quamobrem Geínerus rapacem co- 
gnominavit. | 
Pifcis( inquit Kenrmannus ) eft 
candidus , argentei fplendoris , dor- 
fo tamen fuíco , & fubcazeruleo, $24a- 
mutegitur lariuículis , tenuibus. & 
perfpicuis , quibus pellicula tenuis 
argentei nitoris fübfternitur , quz 
perífquamas translucens; piícem ve- 
lutargenteo illitum oftendit, quales 
etiam czteri pifces, quos communi 
nominealbos cognominamus(QReifz 


AMrw. gis quam pifcis placebant. Idem fifcb) apparent.Pifciseftlongus,craf- 
de Pifoib. Capitosem flwviatilem C & Ru 1, gum fus,& carnofus : caro aris plena. 
L5..19. cognominant differentix cauía, | Lezaitude ad latitudinem quintupla. 


quem Germani , Saxones potiffi- 
mum, Zefez appellant, Quidam A- 
laufam interpretantur , fed male, 
quoniam é mari fluvios non aícen- 
dit: Capitur in Albi ; & in Danubio 
quoque, ubi 7ezzlizg vocatur. Cum 
Capitone fluviatili fimilitudinem 
habert,fed colore eftin dorfo & ina- 
liquibus capitis partibus caruleo. 
Prafertur affus, Germani ad Via- 
drum Jefitz appellant , Marchiciad 
Viadrum Jefe fcribunt : alicubi 
£5rabfifch dicunt , hoc eft pifcem 
affari folitum, per excellentiam. 
Poloni Jafzcz, Hungari Zompo. 
Non eft in magno pretio;neutiquam 
falubris , quod pinguiufculus fit  & 
non, faxatilium modo friabilis: fua- 
vis tamen fatis , quantum ad gu- 
ítum,  Eftur frigidus, affus potif- 
fimum, quamvis & clixus, & aliis 
modis.Longitudo éius cabitumnon 
excedit, nec latitudo tres aut. qua- 


Dentesei non inore, fedin faucibus 


funt (utaliis quoque huius generis) - 


longiuículi, utrinque fepteni,e man- 
dibulisprognati. Fezzrzculus & 2te- 
ffinafimul, pifcis longitudinem non 
zxquant. Revolutio corum triplex 
eft, itautin fummo ventriculus fit, 
inde trenuius inteftinum incipiens 
revolvi, duas fub eo helicas ef- 
ficiat. 

Tegit hzc dextro latere jecur (in 
quo vefica fellis longa SERI ic HHan) 
altero //ez. Veíica in eo a&re; plena, 
oblonga eft, ut in Lucio, Cypri- 
no,&c. Maximi qui apud | Mife- 
nos capiuntur, ad fex aut feptem 
libras, ( X v1. unciarum ), acce- 
dunt. iis | 
Addit Gefnerus fefe audi- 
ville braschias molles effe , ut in 
Salmone : jizz4: coloris é fufco 
punicei, Nomen à rapacitate tu- 


lit. 
Eft 


."DE PISCIBV S. 

Eft enim velut przdo vehemens 
inaquis: nec minus feré quam Silu- 
rus ( Glanis)& Lucius,aut etiam am- 
plius,damnofuseft vorandis pifcibus: 
quos dum perfequitur,in ripam ali- 
quando expellit, & fimul etiamipfe 
interdum impetu inficcum delatus, 


relinquitur. Hic piícis in Albi nafci. 
tur,non aliunde|fubit , & toto fere 
anno/íed rarius & per intervalla 
quadam) capitur. À parzs valde au- 
getur,& pingucícit. Pari? autem 
circa annuntiationem Divz virgi- 
piso pe pere à ftatutionibus fuis 
 Catervatián procedunt , magni & 
parvi: duobus aut tribus diebusan- 
teaut poft illum diem:idqueita fore 


certum eft. Quod fi nihil impediat, 


fexaginta , plus, minus, uno retis tra-- 


G&u,interdumcapiuntur. — Pifcis eft 
callidus & extta hoc tempus, quo pro- 
pterpartum gregatim natat, diffici- 
liscaptu: nifi vel nimii ventorum 
llatus, quo minus pifcatores & retia 
trahenda audiat, efhiciat: vel aqua 
pertubata, vifum eius impediat: aliás 
eniminterícamna, qua arená accu- 
znulant,manet, necfacilé retibus in- 
cluditur. Caeterum extra pariendi 
tempushamo ferécapizgr , hoc mo- 
do. Quoniam votax cft piícis , Pho- 
xinusaliufve pifciculus hamo infigi- 
tur, & ficlinea per aquam,ultrocitro- 
qué agitur, eoinloco, ubi huiüusge- 


nerispifces degere conje&tuta elt: | 


Hicum pifciculo pariter hamü de- 
vorant;& capiuntur. Pifcis eft admo- 
dum laudatus & boni faporis, tumaf- 
füsumelixus. A plerifque tamen 
parvi x(timatur, quod idoneum co- 
quendi modum neíciant: nam hifi ri- 
té coquatur, five aífes five clixes,in 
partes aliquot dilabitur : quod fiin» 
tegrum fervare velisnóin fervidatn, 
utalios plerofque pifces foleinus a- 
quam, fed ab initio ftatim in frigi- 
dam przparatum immittes, ut pati- 
tercum aqua concalfiat: tum cón- 
dies, faliefque, &z ad juris feré coh- 
fumptionem coques. Affàndum ve- 
ro, defquamabis , exenterabifque fi- 
militer : deinde fale diligenter con- 


fperges & perfricabis ,-&^ per duas 


ij 


horas in falereli&umi ;tandem affa: 
bis:ita bonus & grati faporis pifcis 


etit, 


.Suntqui pifces affari folitos; fim- 
pliciter affent, ovis (. aut. ladti- 
bus) folum non exemptis & fal- 


vià infarcta. 


Alii ova feu la&tes, 


cum. hepate.& liene exempta , mi« 
nutatim concidunt ; adduntque 
multum piperis ac caryphyllo- 
rum ,falem , uvas paífas minores, 
vitellum ovi , hanc impenfam in 
pifcem infarciunt ; & aífant , pu. 


tantque ita falubriores fieri, 


A&Trrcurnus IV, 


De Orfo-Germanrum. fen 


Capitone Jabrubro Gef- 


P724 


()Ríum Germani vulgo cin df TAS 


genus hoc. Capitonis. vocant; 


(inquit idem Gefnerus ) quod:mibi 


X x Vl. 
9, 


videre nondum. contigit, preter: TaAs,ll. 


quam -Augufz Vindelicorum. o- 
lim in pifcina quadam ; ubi mihiin- 
tuenti. Cyprini colorem, ptz fe fer« 
re videbatur, aquaforte vifum meum 
mutante. Ibidem. depictam. ico- 
nem. clariffimus | medicus; Achil- 


les Pyrminius Gaffarus mihi .cem: 
tnunicavit. 


Dorfo e&vubicundo, ventre- albi: 


cantejfquamis ( utapparet ) magnis az 
latis. 
prili , & Majo menfibus. 
branchiis ad caudam , an ptobé 
adeo recta( preter plerorumque 
pifcium morem ) expreffa ficinqui- 
rendum. Germanicusliberqui Ba- 


A1fi laudantur, precipue A: 


varicas Conftitutiones continet, ea- 


dem fotma pifcem hunc delinea- 


cum proponit, digitos 12. vel 15. lon- 
gum, quà longitudine inferiorem 
capinon liceat : cüm vulgarem Au- 
fonii Capitonem, vel novem digi: 
toslongum capere cóncefTum fit:unz 
de hünc ( Orfum dico, quitainenab 
Orpho mátino piíce toto genere dif 


Linea à 


7 : 

Aldróy, dé 
Pifeib, J. » 
€.13 


129 3 
AGAS 


fert) ad molem müultó majorem xs 


Creféere conjecerims 
In 


"s 


ag HISTORIA NATVRALIS 
In diverfis Germaniz pattibusali- | bat (fed ; erperam ; Legendum enim Hn. fa 
ter atque aliter (proximis tamen fe | eft , wequpjy Dor paxgfregorto] Loxestegn) cult Ls. 
vocabulis) nominatur, rff / Grfle/ ctedit; Modetnis Gracis Leucori- 
Storfling/ 2Gurffling: alicubi etiam | zu dicitur. Bellonius ; Albicellam Bellon. de 
-fr/idem ni fallor. ( Apud Hollàn- | commode vocati poffe fcribit, apud TTC 
dos Elfreft Alofa: ) Intempeftive ca- / alíasnationes , Getmaros inprimis, ^? 
prum, fpinulis feu ariftis redundare varia fortitur nomina. In Germa- 
ajunt. Duorüm gezerum huncpi-|nia , circa Argentinam eit £aud/ 
fcem effe audio:affatosalios carrcal- | Helvetiis diminutiva voce  Langele, 
ba cffe, qui Auguftz vulgo qBoiffift | quo nomine Gelenus dici conjicie- 
appellentur: aliosrübicundávelfla-|bat ( inquit  Gefuerus ) quafi 
feícente, Trutt: Salmonatz inftar. |4 uoo ; 1d eft Albiculam,tanquam 
Pifcem Norinbergz quoque in Be- | olimfic appellaffent Greci, & ab 
gnizafluvio frequentem efle aiunt; | ii5tmmutuati effent Germani. In qui- 
praferri ?enusillud , cuius caro ru- buídam Helvetiorum lacubus , Ut 
beat:in(tperficie difcrimen nóappa-|Juxta Tugium & Bielam 7vinger 
tere : [quamas paulo latiores eíle, | Vocitatur,ut à Sabaudis circa Neo- 
quamin Thymallo: carnerb ficcarn, | Comum Pezgeroz. Eos 
& friabilem , falubrem ,ut vel put- | ^ Diverfüs ramen ab his pifcis eft 
puréis concedatur , minus füavem Vangeton in Lemano di&tus, cuí 
quam Truttarum. .. Bellonius quo- | Helvetii à rubore pinnarum. no- 
que vifa apud mchuius pifcis effigie, men pofuerunt, Brelenpes etiam 
forma ad Squalum ( id eft Capito-- Onlopt , ideft; aceplialos nominant 
nenrfluviatilem ) eum accedere fe- | hos pifces : amputatis enim capi- 
tébatur. Pifcem audiolautum, & in | tibus, ficcatos, alio venales mit- 
pretiocffe: mufcis vefci.Cyprino mi- | tunt: cum. minimi denfis agmini. 
nuslautumeffe , fed crafhorem:non bus natant, Helvetiis C*elen/ 
inaquiís fluentibus ,nec in lacubus, | id eft animz dicuntur, E. 
fedinpifcinis ferméreperirí, apud| ^ Acronii lacus accole nomini- 
Vindelicos, Norimbergz. ; & alibi. bus varíant; Grefrg Lindaniz vo- 
Suntqui Pigs Picone pifci Larii & | cant : Vberlingz  Lawsgele ; Con- 
Verbanilacus eum comparent: & | ftantiz dum parvi funt , Gienfifcbe 
fimiliter certo anni tempore é Ííqua- vel G'rafitig * adult:ores ; Agonen, 
misceu clavos quofdam emittere | 4guser , Lagenem,  Áiunt enim 
 mihiretulerint,— Ad Cyprinosnei- | piíciculos effe vix longíores pal- 
girur magis an. Capitones pertinet; mo , /guamofos, quibus inulti ab- 
judicandum illis relínquo; quibus in , ftineant, quod círca latrinas pafcan- 


promptuhi pifces funt. tur : fuo tempore tamen commen- 
dari. ' 

4Eftate ; inquiunt , innafcugtur 

QR DUE ALS eis vermes , quos vulgus , Ne//el, 

| nominant ,quo tempore infalubres 

De Leucifca habentur. | L "-- 

TS Ova gerunt ufque ad Junium, 


deinde pariunt. Non folum au- 
ONT TEL nomine omne Mugilum tem inter fe , fed cum illis etiam. 
XX VI. ^-genus Hicefioapud Athenzum. | pifcibus latis lacuftribus , quos 
10.11, r2, Vehire fuperius , nifallor, díximus.| Helvetii Sottem vocant , & cum 
Alroyde Galenus fum fpeciei pifcem f/4-| Scardulis five Cyptinis latis coeuz£, 
Piab..y. viatilems à lacuftrem facit, — Salvia-| unde pifcis genus enafcitur , inter 
c2» , nusSqualumeffe, ideó quód eum| utrumque parentem medium, «iii 
Gdende | Galenus 5, ysinv dEostegy habere fcri- | &yrittfich. | 
Sed 


DE PISCIBVS. 


Sed aliis eft Agonus in lacubus I- 
talix, & Germanicum nomen Gra- 
fing cavendum, ne quis cum di- 
verfo fluviatili pilciculo confundat, 
. quem Grefzling , vel Krefzlingno- 
minant. In Dunenfi Berneníium 
Helvetiorum lacu , B/ausinling , id 
eft, cxruleus, hocgenus Leuciici di- 
citur: noftri longe aliud lacuftre can- 
tum genus fic vocant. Glyffen àfplen- 
dore fa&um, commune eft pifcibus 
ilis qui vulgo dicuntur Laugelen 
aut Suualen. 

Squamis mediiscegitur,quz lineo- 
lis diftinctz funt, Nonnulli cum 
priore Rondelerii Leucifco confun- 
dunr, fed corporis, inquithic, lati- 
tudine differt, rofiroque eftacutio- 
re;alioqui pinnis, earum numero; & 
fitu fimilis eft, Romani pifcatores à 
Squalo, tefte Bellonio, non diftin- 
guunt : neque enimadeó exacté pi- 
Íces fluviatiles , ut Galli, interno- 
Ícunt. Erenim Leucifcus afpectu 
multo hilarior, quamSqualus , mi- 
noribusque fquamis contegitur. Al- 
bo colorenitet , & velutiinteríqua- 
mas ftriis rectisinterftinguitur. Cau- 


dam bifurcam & pinnas albas pro-. 


fert,neque ita latas, ut Squalus. Hic 
praterea Leucifco maior evadit. Al- 
burnus eidem fimilis eft Leuciíco; 
tamen eft paulo latiore corpore, & 
fquamis elatioribus , ac labro infe- 
rore melius infar&to. Eft etiam 
nonnihil difcriminisinlinea, qua u- 
trinquecorpusinterfecat: fi quidem 
Leucifconontam arcuataeít , quam 
Alburno , & Alburnus rotundiori 
corporis compageconftat , ad Ce- 
phalum magis accedente.  Bello- 
nius nulla ait habere 4ezzium rudi- 
menta,verum fortaflfis haud diligen- 
ter infpexit, Gefnerus namque in 
faucibusutrinque mandibulam cur- 
vam quinis armatam denticulis re- 
perit, uctinBellero. Albertusutrin- 
que mobilem in faucibus mandibu- 
lam habereait.In Pado (ut Gefnerus 
obíervavit) dodrantem nunquam 
excedit; craffitie fere quali per to- 
tum corpus, à capite ad usque cau- 
dam.  Osaperiturinoblongum;nec 


prominet mandibula fuperior. Áddit 


L 


127 
item Gefnerus apud fuos paulo ma- 
iores capi in fluvio quam in lacu; lon- 
giufculos effe, nonlatos, Hafelisnon 
diffimiles fpecie, pauló breviores, fa 
bene meminit : Dorfi colore effefu- 
íco, flavo, & viridiferé permixtum 
effe. Pigzas albicare, vel nimium ruffi 
admixtum habere, lineam quater- 
minaturlaterum color , inftar iridis 
refplendere ex flavo & viridi calore. 
Rondeletius quoque ex fuíco partim 
viridem efle , partim flavum dicit, 
veutriculumg, habere parvum hepar 
magnum, & in hocfellis veficam:de- 
nique multumpzzguefcere. Quoloco 
in cibis haberi debeat , apud Gale- 
num legimus , qui conditam feipfo 
| meliorem effici , quod quicquid in, 
( fapore et mucofiabjiciatur; melio- 
| rem recentem, diutiusin muria fer- 
! vato, fcribit, 
rum verisinitio capimodicoque fale 
confperfum atque exiccatum , By- 
zantium deferri, vendique Maio,lIu- 
nio & lulio menfibus. Eo um captu- 
ram maiorem fieri ex Epirilacubus, 
Venetosque his maximéuti , ad fe- 
que navibusadferri curare, & codem 
vocabulo cum Epirotica lingua, quz 
Scouranicos dicit , Scourancas no- 
| minare :qua cum Leucorinis,inquit, 
maioresfunt:ambo tamen pifcesfale 
confperfi & fuino infecti atque ex- 
iccati,ad exteros mitti, ut noftri Ha- 
rengiíoreti;confueverunt. SicBel- 
lonius. Geínerus commendari fcri- 
| bic Aprili & Maio menfibus,Februa- 
rioquenon infuaves inveniffe , quo 
tempore ladtes in mare pleni erant, 
eodemque menfeáfuislaudari, In 
Italia quidem, hyemeinprimis capi, 
Veru toftos, fale;aceto;olivo;pipere, 
& cinnamomo conditos Grapaldus 
laudat : & Rondceletius denique 
molli fuavique carne efle tradit , & 
pinguedinem eius aurium doloribus 
fuccurrere, & cumfelle ciufdem 
permiftam oculorum ca- 
liginem abftergerc. 


CapyT 


Teftatur Bellonius, Bellon. de 
| nondum provedi magnum nuine- Aquatil. la 


gt 
Casrvr VII | 
«De Leuctco primo Ron- 
deleta. 
"TAB. 4Ec Leuciíci fpecies , in Italia 
XXVI. Lafcbajin Gallia Hardoz,quod fa- | 
1I. 


cilé per longum tempus iri vafculis 
Aldroy. de aquatilibus fervari poffit, alibiapud 
E Ro) ltalos Dorada ; quod in eo tra&tu ca- 
gellon. 4, puteius auteo colore fulgéat, Hel- 
Aquatil.I,3 Vetiis Roterigle , quafi zryéraphzalmos 
dicitur. Bellonius Szrguze Sargogémi- 
e , qui iriter marinos Mugiles flu- 
viosfubeuntes, ab Ariftotele récen- 
fetur,perperam vocecavit.  Capi- 
toni feu Cephalo fluviatili corporis 
afpe&tu, pinnarum numero , fitu, fi- 
gura, fquamisfimilis : fed cipicecft 
minore,corporelatiore. Dorío c&- 
ruleocervice virefcente, ventre can- 
dido;,oculisflavefcentibus.  Dezz- 
bus caret... Imó palato offa habec. 
Bellonius ad. Cyprini magnicudi- 
nem unquam accedere negat : ait- 
que corpore quam Squalus, com- 
pretfiore effe, pinnasque habere fub. 
rubras, parvos item Gardonos pin- 
nam .caudz longiorem  exerére 


quam Leucifcum : (fic vocat pifcem. 


proximé przcedentem ) & ante- 
quamin extremum pinne , quz bi- 
furcata eft, definat, rotundari : La- 
tiufculis /guaszis contegi,ipfoque ca- 
pite magis ad Leucifcum quam ad 
Squalum accedere. X Oblongius & 
pauló craffius liabere corpus, quani 
Abramis ,. ac deníque tergore efle 
magis quam Sqüali nigricante , &z 
auricoloremrefetente. ti Ambra 
Melegnarum alluentenumerosé ca- 
pitur. Scd & Peni finuslacus delica- 
tiffimosprofert. Alacres funt & vi- 
vidi omnes ova habere, & fcerninz 
effecreduntur. Solidiufcula illa & 
 ruffa. Partus Apriliitichioatur, & ad 
Mai pergit medium.  kaudantur 
aütequam pariunt , Ianuatio , Fe- 
bruario, Martio & tota hyerne me- 
diocriter : funt qui Aprili, & Maio 


cotümendant, In vinum fervidum- 


1 immiffi 


HISdORÍe4 Ne4ATVReALIS — 


elixantur, —Rondelétiüe 
carne effe fluxili & parum nutriente 
dixit. 


CarvrT IX. 


"aoRR Oxyrincho Rondeletii , 


Cor-vo Nilotico €9 INa- | 
— fo lberti Ma- 
gni. 


Qon: noméninter poly- T8. 
ferna cenfetur.Diphyloapud A- XXVE 

thenzum Mugil cft; fluviatilis; idem, rj. 

ut Rondeletius infinuate videtur, Aldrov.dé 

cum füperiori Gallotum Gardono: Pil. 

Srraboni, ZEliano;aliisque inter Nili ^4». 

pifces recenfetur : eidemque Elia: 

rio rubrimaris quoque pifcis eft ; ac 

denique rnaris Cafpii ut in Sturione 

di&umeft. Aquibus omnibusdif- 

fert, (nifallor) OxyrinchusifteRon- 

deletii, Antverpienfibus Hauziz vo- 

catus, roftrolongo, teriui &z maxíme 

ácuto, unde Oxyrinchiutnre&té à fe 

appellatum fuiffe putat , nifi mavis; 

inquit, Sphyrenam fluviatilem vo- 

care,quia marina Sphyrznz roftrum 

fimilehabet, molle & nigrum. $444« 

"rr melioribustegitur. PZzzzr it dor- 

fo tres habet, in equali fpatio à fefe 

diftantes : totidem in ventre habet; 

quot Barbus, Quzrendum nunquid 

idemfit, qui Frifüs $zepe/appellatur; 

àScolopaceave, puto , quam Sne- 

pam dicunt; Galli vero àroftri pro- 

ceritate Jeccafjag.  Gefnerus in Albi 

fluvio quendam quoque piícem 

Sneppelfíngem vocari tradit , fed à 

fuperiori diverífum , parvum nem- 

pe; & candidum, Capitoni fluviatili 

fimilem. | 

. Convus Niloticus , corpo- T 4. 

tis figura Mugilibus fimilis eft, fed X XIE 

caput pro corporis portione ( lon- 14. 

gum enim dodrantesduos) parvum Aldrov.de 


| Maxilla inferior fuperiore brevior. P46b.L;. 


Pinus ad branchias , utrimque una 6425.0" 26 

breves :intergoreüultra mediumalia 

oblonga : in fupina parte à podice. 
| alias 


M 


De PISCIBUS 


aliainventreuna,depifcehocquod | 
praterea dicam, non habeo. uxcrI | 
NaAsv s ab oris figura feu nafo ^ Ca»vr X. 


valdé craffo,nomen fortitus eft, Na- 
fonem vel Nafutum bené dixeris: & YDe Gobio jf y oTAHIB. 
l. 


p 


quia labrum feu roftrum fuperius 
craffum , fimum obtufumque habet, 
non malé Grzce Pachyrinchus & 
ei4», Latine Simus vocabitur. Gene- 
re Squalo ac Leuciícis fluviatilibus 
adícribendum efle , & corporis to- 
tiusfigura indicat, & Albertusquo- 
que atteftatur Monacho , hoc eft, 
Capitoni fluviatili fimilem efle in- 
quiens , fed tenuiorem , nafo valde 
craffo, Et Geínerus effe tradit, qui 


ARTICVLVS 


- «DeGobio uon capitato. 
| (Cio se fluviatilis eft duplex. Uu. TAs. 


nus non capitatus ; alter capita- XVI. 
tus. NoN GarrzraAri Dorion a- !6: 
pud Athenzum inter fluviatiles me- 4/rvand. 


minit, fortaffis & Ariftoteles , dum » ADS 


fluviatilibus Barbis hunc piícem 
comparant , quod ad corporis fpe- 
ciem : aliquos pifcibus Erflen vulgo 
dictisapud Germanos. Ipfi vero fpe- 
€ie , Íquamis & colore Capitonem 
fluviatilem referre videtur : fedad 
cam magnitudinem, inquit,non per- 
veniunt. Lonicerusduorum trium- 
ve palmorum magnitudine effe ait, 
& oris formam peculiarem habere. 
Venter corum intrinfecus nigerrima 
iembranaambitur : undejoculari 
nomine Germani huncpifcem , fcri- 
bam cognominant. 0; modice deor- 
fum vergit. Lapidem habet in capite, 
teíte Alberto. Capiuntur in fluviis & 
rivis. Libenterenimin rivos afcen- 
dunt;inquitidemGefnerus;in lacum 
non veniunt,nifi ad initiumeius tan- 
tum, prafertim vere. Albertus Da- 
nubii pifcem effe ait, & aquarum in 
Danubium influentium. |Ceno& 
fpurcitiis vefcizur. Caro alba & laxa 
eft, fpinulisreferta , ut & Capitonis 
& aliorum multorum fluviatilium; 
prafertim circa caudam.V erno tem- 
pore praferuntur & pinguefcunt. A- 
pud Helvetiostamen Noveébri men- 
Íelaudantur:i modo unquam laudan- 
difunt. Nam care corumfemper laxa 
& infipida eft:quamobrem allare eos 
potius quàm elixare coqui folent. In 
Rheno przítantiores habentur. In 
Jibello quodam Geérmanicé vulgato 
de pifcibus, Februario & Martic & 
cum falicesftillant, eos przfer- 
rilegimus. Hazcfene 
Gefnerus. 


cosin fluviis pinguefcere fcribit. Me- 
diolanenfibus V arira;forté quafi va- 
rius. llbiqueenim rotundis nigris 
maculis diftinguitur , vocatur Ger- 
manis Krefslizg aliis Leuteffer, quod. 
cadaveribusíubmerfis vefcatur. A 
Gefueroita defcribitur. | Gobio no- 
fter , ein Grefling / quem nuper ca- 
pirumainlacu , infpexi , menfe Ianua- 
rio ovis gravidus erat : barbatulus, 
drris lingulis in. angulis labiorum 
petbrevibus. Pupilla oculorum ni- 
gra, ambitu candicante. | cMacule à 
capite caudam veríus per media u- 
trinque latera nigricantes , rotun- 
da,magnz proportione, circiter de- 
cem , fingulz deinceps digeruntur: 
& [fimiliter per medium dorfum. 
Cauda etiam maculofa eft, 8z dorfi 
pinna. Vefica bifida, magna pro- 
portione. Longus eft plerumque 
quinque aut fex digitos, — Fe/habet 
fubviride , caudam bifurcam. 0s 
cum aperitur rotundum & veluti é 
przputioíe exerens , deorfum nu- 
tat. Lapil/i in cerebro perexigui funt. 
Hzcille. . 

Squami tegiturparvis. Quam- 
visab Aufonio , quieum Barb jubas 
zimulari cecinit , fluviatilibus ac- 
cenfeatur , in lacubus tamen quo- 
que capitur. JDegit in fundo & 
ceno , unde Fundulos quibufdam 
vocari etiam diximus, —Veícitur 
mufco vel alga, item arenulis, & hi- 
rudinibus minimis lacuum. |. Cre- 
ditur cadavera hominum fubmer- 
fa depafci , unde nonnulli anthro- 

S az popha- 


£40 


pophagum dicunt : qua res aliisfor-. 


tailisanfam przbuit , ut ex cerebro 
equorum procreati dixerint , quo 
quidem in aquas abie&o vefci , ara- 
tione non eft alienum, nam & Bello- 
nius teftatur calvariis bubulis in a- 
qua proiectis oblectari,eiusque gna- 
ros Ligeris accolas, calvarias eas ftu- 
diosé adfervare iis denique in Lige- 
rim immerfis, Gobios allicere, ut 
facilius eos poftea capiant. Idem te. 
ftatur Rondeletius. —Capiustur au- 
tem facilé & magna incopia , inquit 
Gefnerus , circa ripas lacus noftri 
rctisgenete , quod Stolzbaren ap- 
pellant. 

Aliquando bis aut ter anno pz- 
viumt. Eftate vermiculis quibuf- 
dam in ventre vitiari dicuntur; cefte 
Alberto, Rondeletius carze ait effe 
molli inüpida , virus nonnunquam 
refipiente:fallique medicos,qui Go- 
biones fluviatiles xgris apponi vo- 
lunt, hiseaminetfe (accibonitatem 
exiftimantes quàm Galenus in ma- 
riniscommendat , ab hifceenim illos 
hacdote multum fuperari. Ceenum 
aliquandorefipiunt. Author dé n4- 
turarerum , falubrioresefleait, ubi 
aquas arenofas in nutrimentumda- 
bent. EtGefneruselixum fatis foli- 
dum efle ceftatur; nec contemnen- 
dumin cibo. 


N. Ad Gobiouesveferimus pifcem nbe- 
ac Mant alumnum variorem quem 
JZobrif / feu Sobre / 4. Xobfref/ 
PifQatores vocant. Ambire enim vi- 
dezur inter Gobionem c Percam. 
Huius iconem exhibet T b.31,eaft- 
guraac magnitudine , quacum duo- 
bus focits captus e? mom pracul Fran- 
eofurta, 16. April.1649. 


AnTrrICVLVS Lk 


"De Gobio capitato. 


HISTORIA NATFVR ALIS 


tinthia, Kaolrappim Franconia:alicubi 
Mal,circa Tridentum(qua parte Ger-- 
manice loquuntur) 7 /olimaag. Saxo- 
nes & Mifenià capite;quod fere glo- 
biinftarrotundum habet, fed com-. 


preffum , varia ei nomina fecerunt: - 


Keuling , Kulingh , Kulbeit , Kaulheupt. 


Anglice à Bulbed , à capite taurino; 


quafi Bucephalum dicas , nempeob. 
magnitudinem , non fimilitudinem 


formz. Rondeletius & Bellonius Bellov. dé 
Aquatililt 


Qsiswy vel potius (Js/vov aut (oíanv Ariftcte- 
liseffe volunt; fed cumis duntaxatin. 
fluviisfub faxisftabulari;quod &aliis 
competit fcribat , nihil definiri po- 


teft. Cremonenfibus 2oz velinde vo-; 


catur,quod Bufonem, qui Botto vul- 
go,deformiorisrictureferat, Pifci- 
culus eft ranz pifcatricifimilis,fi par- 
vamaenis (inquit Rondeletius)con- 
ferrelicet, corporis figura & colore; 
Capite enim magno eft , lato & de- 


prelo. 0r: magno hiatu; fine denti 
bus:fed pro iis labra inftar limz afpe- 


ra habet ; p/zz4s binas ad branchias, 
rotundas; & ambitu pulchré crifta- 
tas:duasalias inferius parvas,longiu- 
íÍculas , albicantes in medio fummi 
venttis : aliamabanoad caudam:in 
dorfo quoque geminas , non fingu- 
larem, ut Rondeletiusfcribit, qui a- 
liam forte fpeciem , inquit Gefne- 
rus, nobisignotam vidit : nam & 
cauda quam fíuo attribuit Cotto; 
proportione multolongior eft,quam 
innoftro. Exhis dorfi pinnis bre- 
vior, quz capiti propior, altera lon- 
gior caudam verfüs , quam tamen 
non attingit: idqueia fluviatili & la- 
cuftrigenerefimiliter. Ocuiturfum 
fpe&ant.  Branchias quaternas ha: 
bet , hepar inagnum fine felle. Si 
corpufculum fpectes; ventriculum 
magnum. Femina evi immodi- 
cé turget , quz in pectoreinglobos 
coólle&a , geminas veluti mamillas 
prz fe ferunt, & membrana veftiun* 
turnigricante. Lapillos incapite ha» 


bct.  Quiin/acubus degunt, (uc Ti- 


TAS. G Obio Capitatus nomen iftud à 

XXIV. Capite pro corporis ratione ma- | gurini lacus exemplo oftendit Gefs- 
9. ximo accepit. Non tantum apudita- nerus)non folum magnitudine infe- 
Aldrov.de los,fed & inter Germanos variasíor- | riores funt ffzviatilibus : raro eniny - 
Piübly, tituseftappellationes. Gropp dicitur ultra digiti medii longitudinem ex- 
6.28, inter Helvetios , Cop vel Kopin Ca- | crefcunt; Íed fpecie etiam differunrs 


etta 


icd 


v" ww 


bé PISCIBUS 


, €i vülgüs forte non difcernat. Ne. 


pe, colore magis albicant ; cum illi 
nigriores fint. (Corpus varium eft; 
partimquealbicantibus partim. fu- 
Ícis pun&tis, & maculis etiam nigri- 
cantibus tráfverfis diftinguitur ) $pz- 
aulis citca branchias pluribus & a- 
cutiofibus , breviffimis tamen illis; 
& vifum pene latentibus horrent; 


quibus digiti etiam , firetro ducas, 


configuntur. Pupila oculorum ali- 
qua éx parte pulchre virefcit, & gé- 
mz inftar refplendet, pretertim ad 
folem. Elacuin fluvium non migtát: 
neque fluviatilesin lacum Guftus et- 
jam fuavitate fluviatilibus lóge funt 
deteriores, Icon quam dedit Aldro- 
vandus Gefíneri eft, diverfa nonnihil 


abeaquam Rondeletius exhibuit, 


pinnà dorfifingulari, &£ cauda peni- 
cilli inftar, longiuícula: unde fulpi- 
carilicet , aliud genus Corti circa 
Monfpelium haberi. Deguzt in rivis 
frigidis ac montanis, & fluviis przci- 
pitibus , füb lapidibus & inter Saxa. 
Cargivori creduntur, & à fe mutuo 
devoraricertum eft. Menfe Martio 
circafeftum Pafchatosparzzzt. 1na- 
quz fundo non tam natant , quam 
fubito impeditu teli inftar fé vibrant, 
& quo volunt traiiciunt. Gefnerus 
teftatur ; legibus pifcatoriis liceré, 
eos capi in flumine à Calendis No- 
vembrisufque ad Paícha: extra veró 
illad tempus, necretibus; nec fufci- 
na, neque alio modo licere : hamo 
autemnunquam. Naíhsuti permif- 
fam effe,à die D, Marci ufque ad exi- 
tum Maij , nonasctius ramen con- 
textis, quam ut Gobij capitati eva- 
dere queant. Codta efle fuaviffimos 
& origratiffimos cum ovis, qua pin- 
guia, copiofa , & delicatitfima; Mat- 
thiolus prodidit. Carne molli, Ron- 
deletius, dura Albertusfecit. Apud 
Helvetios fluviatilesdütaxat,& qui- 
dem circa brumam & Ianuario men- 


fcindeliciisfunt,quidam à Calendis 
. Decembris ad Calendas Aprilis có. 


mendant; omnes, capita, quod 
Ípinistantum cuteq; con- 
ftant, reiiciunt. Pla- 
cent & frixi. 


tá 


C ArPur XL 
qDe Zfpero Pifciculo. 


te coghominatum inditum , aitque 
Lugdunenfibus 44proz appellari pro- 
pter [quamarum afpetitatem; Rho- 
danoque peculiarem ; cererum 
non quovis eiusloco,verumin ea fe- 
te parte reperiri,qua nter Viennam 
& Lugdunum interiecta eft; Pifcicu- 
lus,inquit; eft capztelatiore , quà Go« 
bio,in acutum defíinente: oreme- 
d10, dezzibus caret: (ed maxillasafpe- 


rashabet,foraminaante oculos. Co- 


lore eft rufo , maculis nigrislatis; à 
dorío ad ventrem oblique deícen- 
dentibus varia: Pinnasad branchias; 
& in ventre fimiles cum Cottis ha- 
bet,fed in dorfo diffimiles: duz e- 
nimfuntatefefeiunctz.  Vulgusait 
pifciculum hunc auro vefcz, quia a- 
renam cum qua nennunquam auri 


laminz funt, haurit, Carpe eft ficcio- 


requam Gobio; JA Ens 
Ad hunc referri poteft, & s pifcis 
Danubianus, quem Iulius Alexandrinus 
ad Gefnerum dedit.) e eo itaGefnerus, 
Formaquidamtota;& fingulz ferme 
corporis partes, inquit, in utriufqué 
pi&ura cóvenire videntur, nifi quod 


pinna ab ano in noftra icone nulla 
eft, pictoris forte incutia. Nullienim 


pifcium opinor ;, hzc pinna deeft; 
Rondeletius Zacer?gm peregrinum 
fuum fine ea pinxit, quam Salvianus 
eidem addidit. Belloniusin fola Tx 
niahancpinnam fenon reperiffe mi: 
hiretulit. Pifcis quem exhibemus, 
Gerrhanicumnomen eft Zisdel: ve- 


I I Uius Rondeletius meminit, ei- TA. 
demqueà máxillarum alperita- XXVI 18; 


19. 


Aldrov.de 
Pifcib. [a j* 


TA: 


XXI 


19. 


lut alij fcribunt, Zizde, Zindel, Zinzes 


Zingel. Ungari Kolczappellant. Icon 
ad me milla, digitos XII. longa eft; 
quamlongitudinem in hoc pifce mes 
diocrerm effe audio. Colore eft ; par- 
tim éfufcoruffefcente partim nigris 
maculisíatis magnis pet intervalla di: 
ftin&us: quatum alique à dorfo ad 


ventrem , qui cinereus eft ; oblique: 


tendunt; Oculi color Indicus: & ali 


$1 quid 


dlo bbevg--geog p^ 


3nagna eius copia capitur. Vienne et- 


"TAS. 


XXVI.20. 


Aldrov.l.s. 
de Pifcib. 
€.9. 


m HISTORIA JXCATU RALIS 
quid (ub eis rubri. Audio eum ad li- : fuerefoliciti; in dictum , Cobi- 


brz pondus , ideft; unciarum X VI. 
accedere : (alii etiam trilibrem fieri 
retulerunt) caudam adeo duram ha 
bere,ur vix amputari poffit:pinnas in 
dorío aculeatas in capite Percz in- 
ftar,(icon noftra pinnas molles, non 
aculeatas , prz feferre videtur) no- 
ftrum acuminatum ; carnem candi- 
diffimam. Suntquiforma & colore 
Cani marino comparent: alii Lucio; 
precipue quidem capite: abíq;: fgua- 
api efie aiunt;inftar Anguillz.(Ron- 
deletius Afperum fuum à fquamarü 
afperirate vulgo Gallice Apron di- 
&tum ait) Lautiffimnm effe addunt 
fimul & faluberrimum , omnium Da- 
nubii pifcium,;ita ut vel puerperisap- | bionem fluviarilé Aufonij accedat, 
ponatur, & divitum duntaxat men- | nonad marinam Cobitin, Degiz in ri- 
fasoneret: quod equidem miror » f1 | vulorem & fluviorum ripis , digitali 
fquamas non habet:fere enim omnes | magnitudine,roftto fatis prominen- 


vit, quod matinz , inquit , perfimilis 
fiticum alioqui neque fitunequenu- 
mero pinnarum cummatina conve- 
niat; quare fimilitudoifthzec ad Co- 
bitidem barbatulam potius perti- 
net: ad hzc Cobitis marina lzvis eft, 
uti & Barbatula; contra fquamofus, 
quo deloquimur, pifciculus eft ; nifi 
figura exhibita nosfallat, quod qui- 
dem fufpicari licet. Ipfe enim Gallis 
Lochefranche vocariaflerit, vel quod 
rotus]xvisfit,& aculeis careat 5 vel 
quod mollior fit, & falubrior: quao- 
brem Cobiten forte hunc pifciculü, 
inquit Gefnerus vocat, quod ad Go- 


iltimantur. Feruzzz eum Danubius & 
Tibifcus, In Danubio prope Bofoniàa 


qui/guazzis carent,minus falubres adi te. Corpus flavefcit, & maculisni- 


gricantibus notatur, fubrotundum 
eft& carnofum. Pzzze duz (unt ad. 
branchias, duxzin ventre , unica ab 
iam non deeft; & in Bavariz fluviis, | excrementimeatu , unica in dorfo. 
utlfara & Leifaca: hic quidemé latu | Gefnerus cum hoc pifcitio idem pu. 
Ammelfe fluite in Rachelfee lacum, | tat,velfaltem fimillimum,fuisRyfer- 
& inderurfusin Iferam fluviü. In pi- |le nuncupatum; Digiti, inquit , lon- 
fcinisfervarinon poteft. Eiufdem pi- | gitudinem parvum excedit , colore 
Ícis effigiem illi quam dedimus,;fimi- | per dorfum 6 cxruleo virefcente;per 
lem, coloribustantum diverfam (ve- | latera & ventrem candido. In Silo 
tre & pinnis albicantibus ) Raphael ! torrente capitur ad Tigurum circa 
Seilerus lurifconfültus do&iffimus, | lapides: & ex eo Limagum amnem 
comes Palatinus,clariffimi Augufta- pou Inter lautos pifciculos 


nzreip. archiatri Geryoni filius, ad | habitus Rondeletio fuus Cobites 
me mifit: in qua fimiliter nulla aba- * carneeft humida, & vifcida : fiin a- 
nopinna,nullefquamzapparent,  |qua fordida & coenoía nutriantur, 

pinguefcit ; fed multo infalubrior 
redditur. Pro CobiteRondelerij 
Carur Il. nos aliamiconem dedimus,ciuídem 


ni fallor, pifcis 
De Cobitideflaviatilt. 


AnTrICvrLivs I. [4 
"t | ?De Cobitide aculeata. 
De Cobitide Rondeleti;. | 
Obites aculeata, quz Muftela par- 


Hes plexinvenitur Co£ztes,fluviati- vaimberbis dicipoffet, Gallis eft 

lis Rondeletii nempe, Aculeara, | Perce,; quod Petras quafi videantur 
& Barbatula.Deillaita ex Gefnero, | perforare ( duoshabentin branchiis 
& Rondeletio Aldrovandus. Idem | aculeos, utrinqueunum;ad caudam 


ART1icvLivs IL 


Rondeleuus fluviatilem hunc piíci- | fpe&antes, dentium cerattis longi- xu 


culumantiquis, qui de fluviatilibus j 'udinc; quibus fefe impellunt;ut mi- 


nima 


fen, Cobitidem,fiuviatilem nuncupa- 


TAs. 
XXVI. 21, 
3- 
Aldrov.l.5. 
de Pifcib. 


DAMNPSOIqy s t3 
hia intet lapides. foraminula fub- | tideobtrudi inquiens , ftatidem q; es 
eant) Germanis Steinbeis, feu Da- | dendo dete, i: & Gefnerusviliffimos 
cobythus, Oxyriachüs nonincom- | vocat, carnetenaci, Fundulismulto 
mode,aliis.Pifciculus eft inquit Al- | ienobiliores. Aprili menfe &: Majo 
bertus,eodem colore quo Fundula. ) minus improbarti; praferri gravidos: 
Non eftauté rotundus,fed quafi co- | frigideberebutyro : Mifenoscirca 
lumnalis compzeffus, & habet fpiná ! bacchianalia , & Martio menfe eos 
acutam iuxtaos, qua cum recurvato | commendare ; antequam migrent, 
capite vulneratmmanum fe tangentis. quod tumovisgravidifint: praftan- 
Bellonius quoque & Rondeletius a- | tioresapud eofdem non in Albi, fed 
culeum in operculis branchiarum u- | in Mulda capi, 
trinqueunü haberetradunt, Alber. 
tus branchiis ipfam carere omninó AnTrcurus lll. 
ait; cuius errorem detegit nuper Ge- e | 
orgius Fabritiusquiparva foramina| — De Cobztzde Barbatula. 
circa oculos eis, ficut in Lampredis] 
ineffe obfervavit, tefte Gefnero, qui | 4.  Obitisifta Barbatulanomen à Cir- T As, 
piíciculum efle aitexilem feu tenue, | * ris cenuibus é roftro barbzmo- XXVI. 
& oblongum,Fundulo, dequo mox, do dependentibus obtinuit. Alber- 22.23. r 
fimilem,;paulo longiorem: nam qua- tus M. Fondelam, Germani Grinde- Aldroy.l és 
tuoraut quinque digitos equare fo- | la vocant. Geínerus Muttelam flu- 3 
lere: maculofum;capite acuto & de- viatilem dici pofle putat. Indicis di 
orfum vergente. Rondcletius fpina giti craffitudine eft, 2244 Bellonius, 
internam duram quam in preceden- | quinque digitos longa (pinguis Lo- 
terigidiorem effe monet ; ideoq; in- chia) tota pun&uris feu pundis di- 
ter edendum moleftiorem effe:fzpi- ftin&ta:notafque in tergore & lateri- 
us veto etiam ichtyopolas parü cau- | bushabet, nunc grandes ; nunc pat- 
tisimponere,& pro levibus vendere; ! vasacnigricantes , quibus ipfa etiam 
cxterum impofturam inter edendü j quoddammodo pulla apparet ; fed 
facile deprehendi. Degi/ in aquis fon- | ventre eft candido. Pinnam uttimq; 
tanis& rivisprecipue, Ex hisvero | unamin lateribus gerit: itemin ven» 
migrans cum alios fluvios, tá Albim | tre duas, in tergore verofümmouná 
fnaxime fübit;ut Gefnerusrefert,qui | admodum parvain : item fub cauda 
& apud fuos nullumaut certe rariíli- | ad anum alteram, Pinna caud ro- 
mum efle fcribit, circa Argentinam tunda eft:reliqua omnes, obtufz & 
vero frequentiorem, & ex Georgij | latz.Cirris quaternis,utrinque,duo- 
Fabririj teftimonio in Mifenaopti- | bus(Barbimodo) tanquam myftaci- 
moscapiin Mulda prope Doblà op- , businfigniseft.Os habet parvum füb 
pidum:in herbis,algis & coeno degere, longo zafo. ejufque znzeffinum ftatim. 
atque inde vicZitare. Majo menfe cii | à ftomacho ( quem hepar fovet) re- 
Fundulisparere , aliquando velbis | &aperventrem ad anum ducitur. rz] 
vel ter. Roftro lapidibus mordicus | dextrohepatislabo adfutum: Liezeze 
fe affigere, & aliquando vafisetiam; | infignem; & rubrum habet. Cor fub 
licetzneis,quibus in foro pifcatorio| branchiis, fuo pericardio obvolutii, 
à mulieribus, inquit, iniiciuntur ita | v2 fingulari veficula;ut aliis pifcibus 
ur fugere videantur,Effe quando có- | bicornifolliculo conclufa, Hzcille. 
pluresgregatim hzerentes inveniun- | Duo gezera efle huius pifciculi Geor- 
tur. Rebus anguftisiid eft,quorü per- | gius Fabricius Gefnerüminepiftola 
anguftz funt maculz,capi, cum aliis montit. Vnum commune,quod in 
pifciculis circa ripas fluminum. Bel- | deliciis habctur ; & infigni magnitu- 
lonius pifciculum effe fcribit admo- | dine apud fuos (Mifenos) capiturin 
dum vivaceg. Eidem delicatiffimus | Flohiamne: alterü & tenuitate cor- 
elt : contra infinuarenobis videtur | poris, & colore & fapore diveríum; 
Rondcletiusin cautispro lavi Coti- | quod àSaxis nomé eft senispuion 

| Stein 


bhere 70 


"T Ag. 
XXVIT. 
$.6. 


144 : 
Steinfmitlin. Limpidis & faxatilibus 
locis gaudent, quamvis & circaripas 
& in coeno, unde Moflgrundel dicü- 
tur,repcti an tur, Plurimi inrivis qui- 
bus maiora flumina ingrediuntur, 
capiuntur, id que przci pue Februa- 
rio, Martio& Aprili. Geínerus medio 
menfis Maij captos , ovis gravidos vi- 
dit;airque poft Paíchaparere incipe- 
re: quamvis non defint;qui velfingu- 
lis menfibus eos parere afferant. De 
V [siptorum in cibis ita Aldrovádus. 
am delicatuspifciculus eft , ut Lo- 
nicerus inter omnes feré primatum 
tenere Ícripferit. — Teneros tamen 
praíertim & nuper natos in deliciis 
haberi, Gefnerusait, eofque cum ju- 
re coctos ex eodem,quod mircris,cü 
pane cochlearibus edi: quas delici- 
asjnquit, aliquando circa fummum 
Acroniumlacum guftavi. Salubres 
vulgo exiftimantur;ita ut medici etiá 
«grotis alicubi eos permittant Effe 
fancíolidiufcula carne, & odore non 
pifcofo, ut alij pleriq; fed magis gta- 
to,idem Gefnerusatferit,& cum ex- 
igui fint, nec pingues, non multum 
xeplere:praferri à Mifenis maiores, 
& quiáàfaxis denominantur: colore 
faporeque differre, corpore tenuio- 
re;carne duriore, & quz in elixis te 
nacius fpinis hzreat : Commendari 
Inaxime à natali Domini ufque ad 
Pafcha,quoniátum parere incipiat: 
alios Februario, Martio, Aprilimen- 
fibuseosprzferre , ufquead initium 
Maij. Teneros veró nunquamnon 
laudari,maxime fi cumapio,;petrofe- 
lino,edantur, Vino calido iniecto e- 
lixari debere, idque brevi tempore 
& fub finem modicoaceto affufo , ad 
€ius fere confumptionem Ccoquen- 
dos, quomodo Gobij capitati etiam 
parantur, 


de— ommum 


Carur XI. 
*De Pbhoxino fauamofo. E 


Uid de Pboxino «ariffotolis fta- 
xuendumfit,ex ipfius verbis col. 
ligere difficileeft. . Statim enimac 


4nfot. H. natus eft ovahabere; & femelin an- 


HISTORIA NATURALIS 


noin ftagnis fluviorum & atundine- 
tislacuum; qua seupradu; VOCant; o- 
va ponere dixit. Rondeletius eo no- 
mine duos quamofos pifces defcribit, 
F4us, quem in Picardia fub nomine 
Rofiere vidit, dimidiati pedislongi- 
tudinem nunquam füperat. Corpore 
eftlato& compreffo , oculis magnis, 
colore luteo; bramis minimis, cor- 
poris fpecie fimillimus. Semper ute- 
1 rum Qvi; refertum habet, ideo cum 
illisnafci pifcatorestradunt. — 4jrer 
vocaturátuborecaudz, R ofe.R cli- 
quoinquit corpore czruleo eft, pau. 
lo maior, minuslzfo corpore , ovis 


4.[. 6.6, 
13. 14. 


femperplenus, etiam maximus. Cü 


priore eundem effe conijcit, qui a- 
pud Helvetios Bambela vocatur. 

| Gefnerus. Pifciculus, inquit, cft tres 
aut quatuor digitos longus: fex qui- 
dem digitis longiorem non vidi. Ca- 
putei craffhufculum pro fua magni- 
tudine,nigricansjirisoculorum cro- 
cea: qui color etiam ad pinnarumi- 
nitiaomnia fpectatur, in pinnz dorfi 
quoque initio,in maioribus & adul- 
tis. Pipzarum ad branchias articulus 
veluti carunculam quandam habet, 

' inaliis parum;in aliis valde croceam 
. (inaliis(i bene memini, rubentem) 
proztatis nimirum& fexus differen- 
tia,fortaffis Ózaquarum &regionum, 
in quibus degunt. $quam2os habec al- 
bicantes. Linea fufca obli qué à capi- 
tead caudam fertur, Pinna in dorfo 

| hediounicaeft, binx ad branchias, 
'totidem in medio ventre , alia poft 
anum. In principio caude macula 
atra notatur, & aliis minoribus, fin- 
gulis, ad initia pinnarum utrinque. 
Doríum & latera nonnihil flavefcüt. 
Sapor in ci£e fubamarus: Reperiun- 
tur influentibus folum aquis , utau- 

| dio:non etiam in lacubus & ceno, 
utlzves,quosé rivis,lacus & flumina 
maiora ingredi diximus : unde eos, 
lzves,noftrià rivis Bachbámele no- 
minant, lidem in Glattoflumine a- 
pud Helvetios, parvo ac ceenofo, ab 
iis qui cancros captant, fubinde in- 
veniuntur,& abiiciuntur. A baccha- 
nalium vel quadragefimz initio uíqs 

| ad Calendas Maij naffas non angu- 
| tius contextas, quam uc Gobij capi- 
tati 


Gefner.im 
Phoxit. 


ldrov.1. 
s. de Pifcib. 
T 


307 Re ue ES 


rg Neo | 
tati & Bambelz ex ijs evadere pof- 
fint, in lumen immittere pifcatori- 
bus noftrislicet. Bambelam noftram 
Itali quidam, ut audio, eodem quo , 
Gobium fluviatilem nomine appel- 
lant, Varon, Verbani vero accolz 
circa Lucarnum Stornazzo; vel fter- 


niculo. 
^ 


Carur XIV. 
De Bubulca Bellonij , €9 Ru- 
tiloflsviatit Ge[nert. 


Hoxino Zubulcam Bellonij fubii- 

cimus, quia eum priotriilli, quem 
Rofiere Piccardi vocat cognataGef- 
nerus facit. Itaveró de eo Bellonius. 
Sordidus admodum & vilis piícicu- 
lus Gallico vulgo é teipfa Bouviera 
nuncupatur: aliis Peteufe ; etymolo- 
gia à bombis obfccenis tra&a, Pifcis 
eft Sequana alumnus,non tamen uf- 
quequaquefrequens , ut qui nó fem- 
perappareat. Nam quomodo V ero- 
nes pifculi nufquam Augufto, Sept. 
& Octobri tibi, aut faltem raro ap- 
parebunt:fic Bubulca fero in confpe- 
&um venit. Plurima vere capztur.Bre. 
mamaut Caftagnolam maririam to- 
to habitu zmularetur , nifi corpore 
effecminimo. Planus enim & latus 
eft:fed & argenteo nitore refulget; 
atque orbicularem magis habet for- 
mam;quamin longitudinem prore- 


fam. Trium digitorum longitudine 


excedit, neque fefqui digitalem lati- 
tudinem. Soli obiecta, zigrz nihil ha- 
bere comperitur, quam inlinea , quz 
Ípinam comitatur ad caudam. Par- 
vamintergoregerit pinnulam ; ocu- 
lorum pupillam , omaem nigredine 
fuperanté. Squamis tegitur magnis, 
& latis. Carneum quiddam, ut Cy- 
prinus ( quatenus parvum magnoli- 
cer conferre )in fornice palazi often- 
dit, &razchias atrimq; quaternas fim- 
plices,acfub ventre totidem, caudá 
bifurcam. Oreeft parvo,dentibus va- 
cuo.  Pifíciculos iftos refpuicredo 


propter fellis magnitudinem, quod | 


vix poffint exenterari , quim eorum 


CIB'US i44 


fellis vefica di(rumpatur': quo perto- 
tum corpus diffufo, plurimum amari 
invefcendofentiuntur : idautem fub 
hepatis lobo dextro coloris Smarag- 
dini , magnitudine pifi continctur. 
Folliculum vento plenum in utero gá- 
ftargeniculo interceptü ; Jegezzito- 
macho inhztentém rubrum atqué 
orbicularem. Hiius etiarn inteftina 
| multisingyrum revolitionibus & in- 
fractibuscircumvoluta funt, Hacte- 
nus Bellonius, MTM | 
RuriLo fuviatili à rubro pinfá- 4,5. i. 

rum colorénomen Gefnetusaddif- ;, — ' 
ferentiam Erythrini vecterumimpo- T À à, 
fuit. Circa Comum in Lariolacu,in- XXVI. 9, 
quit; Piota, ut circa Verbanum quos 
que dicitur: à Germanis Oceani ac- 
colis Roddovu vel Roddau: Sabau. 
discircalacum ad Bielam & Neoco- 
murn,V ingeron,vel Vengeron,unde 
Germanorü V vingeron , vel contra, 
(quo tamen nomine Lucerna àcco- 
1z Leucifci fpeciemintelligunt eam 
quam Vendofiam & Dardum Gallis 
diciin dicavimus) Anglis; Roche, 
Polonis,Pftrega.Pifcis é foro ad Gef- 
herum delatus, latus erat ad digitos 
quatuot;longus duodecim, Pupilla 
nigerrima , iride aurea labiis fubru- 
bris:colorein cauda;pinnifque in v&- 
tre &abano fitis, cinnabarino:nam 
c&terz minus rubri habenc. Lineaá 
fummisbranchijs caudam verfüs ob- 
liqua, cauda bifurca : Supercilia & 
circa branchias locus, aureo colore 
nitent. Squarmz latz ,ftriatz , vali- 
da. Dorfum fufcum, venter palli- 
dus: pinnz quaternz:fe/viride, vefrca 
gemina:caroariftis plena, In faucibus 
maxillas utrimque habet , recurvas 
dentibus minutas quinis, qui ab in- 
teriore parte finguli ferre inftar afpe- 
rantur: quod in aliorum pifcium dé- 
tibus nondum memini animadver- 
tiffe. Pifcis hic apud nos Helvetios, 
lacufftris cantum eft, fatis vivax. In 
noflro & Ácronio lacubus, abunde 
capitur. Pifícatores Conftantiz , & 
circa Acronum aiunfficum aliquan- 
do cum Cyprino lato cire: inde Hy- 
bridam, ( eft Jafbfifch/) gigni,qui in- 
terutrunqueambigar, Rutilo maior 
aliquando , minor autem. Cyprino 

| d. -. lato. 


| 


146 
lato. P4rit lunio menfe. Mufcarum 
fuviatilium ( fivelacuftrium ) genus 
 eftquoddam magnum, oblongo, te- 
rete , varioque corporis alveo ; has 
infigunt hamis ad ineícandos Ruti- 
los. Februario Martioque menfibus 
apudalios Germanos, Novembtria- 
pud noftroszz cibo prazfertur. Majo 
rurfus deterior fieri, & imminui 1n- 
cipit. Parari iubent peritiuresinftar 


Cyprini ; & vino frigido immiflum | 


elixari, Hactenus ex Gefnero. Puta- 


turcum Vàngerone Rondeletii effe! 
idem, Hic autem corpore Ballero, . 


( dequo füoloco) roftro Mugilibus 


fimilé effe ait, roftro tà efle longiore. 
Dentib.carere:pifiasad bráchias du- 
as habere fubaureas, in medio ven- 
tre duasalias croceas; ab excremen- 
ti meatu unicam , in dorfo aliam. 


Caudam in duas definere haífqueà 


Íquamis initio integi ; etiamíi non 
adhzreant. Cyprino & corporisfpe- 
cie & carnis fubftantia fuccoque af- 
finemeffe, & vilem haberi. 


P ** wt tEEE 
uU rurus.E 
- De Pifcibus flwviatilibus 


levibus. 


I, 
De Attilo Padi. 
22^ Antum de Pifcibus flu- 


CArPurc 


M G6 ag viatilibus fquamofis , fe- 
? AES L E 

t PEN j quuntur Lzves , inter 

Aldrovand. &EAiSER quos pra cedat A77/lus, 1n 


dePifiib. Padoinertia pinguefcens,ad mille a- 


Ljcx /—— liquando libras catenato captusha- 
: mo, nec nifiboum iugis extractus,ut 
ioc Plinii verbis utar; Pifcis eft Cartila- 


gineus, Sturioni magna ex parte re- 
Ípondens. Huius enim more offa ge- 
rit clypeata, fed ea cempore dicirur 
abiicere,tdquf$ in caufa effe cur alii 
fine oflibus, alii cum offibus depin- 
gant: poft quz, pzz"a dorfi eft unica, 
cui parte fupina fubiacent duse, qua- 
lesomninofünrSturioni. Cauda et- 


HISTORIA NCATVR ALIS 


TM 


- 


iaminduasdeficit. | 0s claüfutn ad 
obliquamlineamincifum eft ; feda. 
pertum & hians rotundum. Anteil: 

lud pendéte roftro appendices carno- 
fx & molles.Bráchiasopertas habet, 
adquas pinnzfitx funt, Quomodo 
veroá Sturione,quem Franc.Philel- 
phus Attilum effe credebat,differat. 
Coelius Calcagninus perquam eru- 
dité docet his fere verbis. Quod à 
me percontaris,an Attilus,quem La- 
danum vulgaris nomenclatura folet "" 
aprellare , is fit quem Italia Moro- zr, gr. 

nem, Ufonem Pannonia vocat: pau- 4/14. 5 
cisrefpondebo, me eundem non ex- 26. | 

 iftimare,velex Plinii teftimonio; qui 
eum Pado vulrpeculiarem efle; quo 
loco de propriis quorundam amniit 

; pifcibusait. Sed ego, ettecum agam 

' liberalius, non modo tead Plinii,fed 

adoculorum etiam tuorum teftimo- 

nium provoco. lotamqueitaq; Át- 

tiliefhgiemac membraturam quan- 

| ta potui brevitate perftrirnixi; Ec quia 
non fatis perfpicue id fieri poffet, ni- 

| fi notialicuiuspiícis exemplo utere- 

| mur. Hyccamfive Studionem , qui 

nullo ferme loco non nafcitur, mihi 

propofuifti. Quilicetin mari natales 

habeat,folet tamen adverfus amnes 

mira fübire voluptate, donec iam 

przpinguis redeat. Moronis five U- 

fonis exemplo nondum dixi , quod 

neque ii pifces non cognofcantur, 

neque mihi eorum imago fatis me- 

moriz inhzreat, Sic ergo acoipe: 

Attilushoc differctab Hiccafive Stu- 

rione,quod Sturio pelagius eft: Atti- 

| Jusamnicus eft, & Pado peculiaris. 

' Sturio nontemere vifus zquarequa- 

! tnortalenta Artica, id eft; trecentas 

|; libras:Plinius fcribit Atrilum ad mil- 
lelibras,id eft,fupra XIII, talenta ex- 
creviffe. Qua magnitudo fane infi- 
gnis & raro perfpicua, Attilus cum 
ad certam magnitudinem excrevit, 
füuamas bifpidas abijcit , quas per 
quinque verfus difpofitas gerit , ih. 
fumma fcilicet dorfi fpina ex utroq; 
latere geminatas,& fibi quaft paral- 
lelas, extremus verfus pinnas attin- 
git, His abiectis ta&u lzvis evadit, 
nec habet quod unguem offendit, 
ContraSturio femper hifpidas fqua- 

mas 


C gprimus 


// /, 7 Ü 
d P 


/ 


0 


doa. Gallorum - 


TERDHETH 


EPA 
FUHEII | THU TTHTI THAM i 
VIN 
| W M N NN NN NNNNN 4 

NN S E 
$e EWME  E SE 


7i BUE AD ) 
CES aule S eem 


sBerfich.. ander art - 
(La 


Jalar. Salmo pc o . Salmling. 


S 


Minn 
Lor 


pur - - CENE - / 


JabooxNOHe c 
Phecug: Laws. Mill rhng | 


PEIERIREDH 
RR 
LLL 

b! LN 


l 
D 


c» A UI 


m7 É — 
d 


AS Fox c : | 
| t i S — " 
2 — $9 np h fli fq 1]^ M 159, pyra h 4aa s hu - ; z | | 
e 7 3 j [h j 7i ) "i ig ^ » 7 Mou JJ. Z » [f TN f | 
M P Jj 
Y 


: SN 
OISSSSSSNNNM E 
I 
Lc m 


IM III 
di TRI fiii 
CPI RELUR EU 
edet Vi 
E—N N S Y 
SS SUA CES EE NN: 


fet 


EM Uer lire 
ac ERA Ru «d 


ied 
rs Ee ire " 


' a d * 35 
Jh TUDOLLS THIS. z^ zwleriman , 


Aime] "Maze 


& SAY SUY) Vp " i. 

&WV " VE a] lY) La V )Y4 AA 

8 LM) N | vy USA Z4) ^ 
3 ARD ^Y YN 


! 


eere: / albrzs ^ 


zi viaa eei 
zl AS ) M i) 
emn I RANA CANAL. 
xw 
ESSEN TORDA CODES Can 
m — NNNM eret 
» CORAN ROTE 
NINOS 


E 


7: vua 
vip TB P El HU di 


Tro 


LM * 
Grm monif resi . 


d 


el 


mee E——ÁÀN 


" d SS x — Áá 
$ UPIÁS Alas 4 en s art Kar 9/7 ^ 
y / 


Mes 
d 


e! $5. 

feda jy Id mua 
; v UNE aiat - Salta 
War us 


- 


DéTIl$CIBUS. 


ias (uas tota xtate retinet : Caro 
Srurioniscallum habet , & mirifice 
palatum oble&at. Áttili contra,fluxa 
eft, & mollis; & palato parum iucun« 
da. Exiftimant pifcatotes segorogsv ; id 
eft, partem priorem Attili;ad pofte- 
riorem vix eam habere proportioné, 
quam quatuor ad unum. Tota n. vis 
huius pifcis fita eft in capite ; & patte 
capitiattigua. Quz obfervatio etíi 
adSturioné ctiam; aliofq; pifcespet- 
tinéat,authore Ariftotele & Plinio: 
cuius verba funt;videlicét capita pi - 
Ícibus portione corporum maxima; 
fortafíis ut mergantur, tamen in At- 
tiloneício quomodo prater ceteros 
luculenta eft atqiadmirabilis. Parvi 
funt oculi Attilo,in táta mole capitis; 
Sturio € Attilushabentos in patre 
prona;(fupina dicére voluit) eo pro- 
peinloco; cuiincatetis perfectioti- 
busanimantibus, refpondent, omo- 
plat&. 0$ utrique fine dentibus; fed 


- Sturioniferme oibicülatuin. ÁAttilo 


"Tas. 
XXVIIT, 
$e 
"LAB. 
XXV. 5, 


 cupidineappetens,morfü exanimat, 


multo maius, & àd lineam obliquáim 
incifum;quo aperto ; vafto illo hiatu 

iíces devorat; quos refpitando za4 
diac (ita pifcatores putant) cori« 
uaxit. Loca pifcülentà maximé fre. 
quentàt;hyberüto precipue cempore 
vorticofas Votagities; ad quas pifces 


hunc pifcis, appellatus Clupea; ve- 
nam quandam cius in faücibus mira 


2n CarPur IL 
De Antacso Boryflbenis Ron- 
deletij,€9. Stellar. 
uA eic pifces dicuntur przgrá. 
- * des, inquit Rondeletius, & va- 
ftx magnitudinisin Mzotide & Bo- 


 tyfthene : quos aliquando in oftiis 


- 


inglacie coneretos effodi author eft i 


Iu 
Strabo; ( Necalios,ut coniicio, Soli: Aldróy. de 
nus intelligit; inquiens: Apud Nuros PJGb & j: 
naífcitür Boryfthenes flumen; in quo *'? 
pifces egregij faporis; & quibus offa 
nullafunt,nécaliud quam Cartilagi- 
nistenerrima.Nec dubito, quin Pli- 
nius de his loquatur his verbis : Etin 
Danubio Mario extrahitur porculo 
marino fimilis. Ecin Boryftheneme- 
moratur ptcipita magnitudo nullis 
offibus fpinifque interfitis,) Exhis 
lalfamenta fiebant;praferrim exma: 
xillis & ijs quz. circa palatum fant 
partibus,quod ee partesaliis fuavità- 

te prftarent. Ex his igitut unus eft, 
quém hicproponiinus roftro oblon- 
g0, acüto,ezz valto & totündohiatü 

in füpina patté Bellonius fimilem fi- 
guraméxhibet Attili iomine , nifi 
quod unicam ei tantüm ià dorfo piri- 


| nam appinxerit.Ingentis;(inquic/eft 


| 


magnitudinis: Cztera Sturionem tà 
internis quà externis partibusrcfert; 
lioc dempto;qiod pro eminentiori- 
bus ac callofis illis elatis cuberculis; 
quibus Sturio quinis carinispreditus 
eft; hic ftigmatis tantum lividis feffi- 
libufq; maculis ini cute minusafperas 
adlatera it diftin&us: Praeterea uni- 
càm tantuin 244m ab anoad caudá 
getit,Stürio autem duas habet. Cz- 
terum 0s Átulo prominet oblongti 
hftulofum;füblongo etiam nafo. Ha. 
&enus Bellonius; qui deincepsnon 
nulla de hoc pifce fcribit ; qua: vero 
Attilo Conveniünt. 
. ANTACAUS STELLARIS in Da- jjj, 
hubio prope Straubingam captus, & 4,;, 3; 
depictus$,ad Gefnerü miffüs eft; Co- 
lorem ubique feré cxruleüm often- 
debat, venter erat candidior ad to. 
feum inclinans,  Spinzin dorfo & 
ftella pallidi colotis pun&ta etiam 
paffim ex pallido albicantia, velfu- 
Íci Indici coloris; Cognatus huie 
eft;quiSick vel Tick vocatur , & in 
Danübio circa Peftam vel Budam 
Capitut,rnole corporis quz ad XXV, 
librasaccedat, cute varia undiquaes 
que ftellata,fed roftro longiore 
& gtaciliore quam vel in 
Hufone, anferino 
ferefimili, 


T a 


h 


CAP. 


HISTORIA NN44ATORALIS 
Ca»ur lll. Hic pifcatorio venditur. Ichtyocofz 
| a authore Plinio epinyctides tollit; 
«De dc htyoc olla. Erugat cutem, extéditq;in aqua de- 
di [Crece meminit Plinius ex | coctahoris quatuor , denuo contufa, 
XXIX. 16, ÁAveteribus dum inquit.Ichtyocolla 


colluta& fubacta ad liquotemufque 
Pls. H. N. appellatur pifcis, cui glutinofum eft | mollis.Ita przparatain vafe novo có- 
L324.7. corium, idemq; nomen glutini eius. 


14.8 


ditur, & in n(u quatuor drachmis e- 
Quidam pifcem ludaicum vocari its, binz fuülphuris, & anchufztoti- 


fcribunt, quod nomé Zygzn« apud d&, octo fpumz argentex adduntur, 
Parifienfescompetit;alij Antacaeutn 
ab Herodoto, à Pomponio Magnum 
vocari dicunt,nonnulli Plinij Mario- 
nem appellanr.Bellonius Tanais ac- 
colis Barbozam dici, quod quaternis 


veluti barbisad labia fit comunitus, 


pif..M. prodidit. Necalium Diofcorides in- 


tellexit,cum gluten ventrem effe pi- 
Ícis cetacei, laudariq; candicans;ra- 
tione Ponticum fcripfit. Tale enim 
&hodie ex ei? inteftino ex Póto mit- 
titur. Eftautem Pifcis cetaccus figu- 
raoblongaacpropetereti, Oflibus 
acfpiniscaret,capite eft craffo & la- 
to,oremagno & in promptu pofito:e 
fuperiore maxilla quatuor apophy- 
fes carnofz, velut barbz dependent, 
unde Barbotta dicitur. Oculos par- 
vos habet pro corporis magnitudi- 
ne.Belloniusaithoc à Sturione atq; 


pii, Attilo precipue differre,quod roftro 


careat, magnum oris rictum prz fe 
ferat, fitque fublutea, dura, lxvi ac 
glabra cute conveftita carne. Bina 
anteoculorum canthum, parva atq; 
aperta foramina habet: pinnas in ter- 
gore duas (quas aliter Rondeletius, 
aliter Bellonius pingit) ad caudam e- 


afperfaq; aqua teruntur nna. Sicilli- | 


ta facies, poft quatuor horas ablui- 


tur. Idemalibi. Lethargisos (inquit) 


coagulum vituliadiuvat in vino po- 
lum oboli pondere:idé Ichtyocollx. 
Valet ad conglutinandas omnis ge- 
neris chartas,atq; inftrumenta mufi- 
ca;reliquaque lignaxia incruftame- 
ta,quz teffellato , imbricato, & vcer- 


| riiculato opere fiunt. 


C xruc- DV 
De Glaagide. 


Ifcis , qui Ariftoteli & Paufaniz LA5. 


Glanis,PliniofzpeSilurus aliqua- 
do Glanis, Glanus, & Glanius voca- 
tur. Ab /ZElianoSiluro explicatur. 
Vereresfequuntur recentium pluri- 
mi, interq; hoc Gefnerus & Schon- 
feldius,nos quid fentirem? , fuperius 
diximus. Nomen à GlanidelItaliz &z 
Cunz fluvioaccepit , fi Stephanum 
fequimur, eiufdemq; veftigia apud 
Byzantinorum vulgus, quihodieque 
Glangnü tefte Manardo,vocaát,qua- 
fi Glanum, retinet. Deícriptionem 
quodattinet, funt ipfi fpinz pro offi- 


XXVILS4 


rectas.Branchig veluti fpineotegmi- |busnon Carrilagincs. Corpus fufcum, d d 
necommuniuntur.Sturionis modo: | nigris maculisplenum, fquamz nul- E 1 


Cauda quá huic magis bifurca;prz- 
cipuaà czteris pifcibus nora difcer- 
nitur,quodpaulo fuprafpineum ope- 
rimentum branchiarum,quodam ad 
eiuslatera impreffoforaminepervius 
fit. Folliculus , ive vefica , exqua glu- 
tinum fità capitead caudam, per fpi- 
nzlongitudinemextenditur. Care 
eft fecundum Rondeletium prxdul- 
ci, & glutinofaadmodum , ob 1d fali- 
turzidonea,qua meliorreddirur & 
xubefcensSalmonis modo, atque et- 
iam durior,quam ob caufam aliquá- 
diu maceráda, priufquam coquarur. 


Eam Tanais & Ponti accolz Romá 


& Venetias tranfmittunt, illicque in 


lz,corium fatis craffum,& lubricum. 
Caputgrande, depreffum. Osobtu- 
ium. Oculi parvi. Ri&us amplus & 
ad capitis latitudiné patulus. Labia 
fuperiora gemino ;. inferiora unico 
ordine denticulorum confufaneorti, 
introrfum reclinatorü afpera,quibus 
przdáretinet.Fauces binis utrinq; of-. 
liculis ,limz inftar afperz funr. A Ia- 
broiuferiore dependent barbulx 
quatuor,tenues,oblongz, pallidz;à 
füperiorc duz ,ceiufdé coloris , durz, 


longiffimz , pretenturarum inftar, | 


quasante fe modo exerit, modo có- 
ponit. Pigsailiin dorfo poft cervice 
unica eft,parva,quatuor aut quinque 

fibris 


(DE PISCIBES 


fibriselata poft branchias due: qua- 
rum prima, faucesque proximé fpe- 
&tans , aculeo conftatoffeo , duro, 
quo infeftos fibi pifcesarcet; &c. 

Venter magnus eft , deformis , & 
fubalbidus, obfcure fufcis lituris có- 
fperíus. Cerinterbranchias utrinque 
quaternas fitum eft , à reliquo dia- 
phragmate fepararum , quod gula 
ampla perforat,à qua ventriculus de- 
pendet, & inteftina, quz unica revo- 
lutioneinanumdeíinunt.  Ventri- 
culoincumbitEpar,ex rubro pallens, 
duobus lobis diftinctum,;cui veficula 
fellis dilutiaquei, adhzret.  Dorfo 
adjacet ve(icafimplex , peritonzum 
candidum eft. 

Ad multam magnitudinem ex- 
crefcit : non folum enim ducenta- 
rum librarum , fed maior etiam capi 
folet. Gefnerus teftimonio eruditi 
cuiufdam Ungari in Tibifco,qui Da- 
cie fluvius Danubio miícetur , ali- 
quando captum fuiffe fcribit feprem 
velocto cubitorum;plauftrum occu- 

antem: eum in fluvio annisfedecim 
fub culina Viri cuiufdam nobilis Ia- 
auiffe :hamo tandem inefcatum efle; 
dum fxturam fuam cuftodiret:ubi fe 
captum fenfit exfiliifle; fecutos im- 
petum eius piícatores ad milliaria 
duo, denique defatigatum ccepiffe: 
barbas eum fupra infraque os habe- 
fe, rictum latum, caudam verfus at- 
tenuati. Dez£es habere inftar pe&tinis 
illius quo laneg veftis depe&untur,à 
carduis denominati vulgo : fquamis 
carere: in aquis ceenofis verfarz. Ipfe 
vero Gefnerus denteshabere negat, 
fed labia limseinftar exafperari , at- 
que ita predam facilé retinere : re- 
tentam mandete & comminuere: ei 
opus non efle , fed faucibus & gula 
maximé patentibus integram vora- 
re, Idem & in Viadroapud Silefios 
tantum effe fcribit, ut captus , impo- 
fituscurrui , plerumque ultra cur- 
rumemineat. Variat ab ifto ille cu- 
ius Gefnerus Iconemfíub Siluri tertii 
nomine ponit. Piícis,inquit;Sirmili- 
tudinem aliquam cum Muftelis flu- 
viorum & lacuum habet, Oculi funt 
parvi : barbulzfufcz, nonlongz,e 
eraffiufculis paulatim attenuantur; 


-— 


| ez 
binz füperiorelabro, ternz inferio« 
re.  Pinne ad branchias binz, iii 
dorfo nullam oftendit pi&ura , fed: 
tantum carunculam quandarb mu- 
cronatá eminentem,qualis & inMu« 
ftcla paluftri maiore, eodemfe:e lo- 
coviíitur. In ventre vero unà & con- 
tinua longiffima pinnaad caudaga 
ufquealbicat, maculis diftincta fu- 
fcis. Corpüsá capiteretroríum tub- 
inde attenuatur, finis latiufculus & 
obliquus eft, & quid mireris nullam : 
caudz pinnam habent. Osmagnum 
& latum. || Capitis colore ceruleo 
fubviridis; reliquum corpus viridi & 
flavo colore mixto pingitur, fed ma- 
culas etiam diverfi coloris habet. 
Huius generis duos in fuo ftagno ci« 
visquidamaluit,qui cum anteannos 
triginta fex , ( verba funt Stuibii ad. 
Geínerum)ad Hundsfelden in Rhe- 
no cum aliis pifcibus illis quos Ár- 
gentinz vocant Rufelken , fimul 
naffa capti eflent, vix digitilongitu- 
dine,& Argentiná in forum adve&i; 
à cive quodáraritatis gratia empti 
piícinam conieci funt, in qua alter 
abeotempore ufque adeo excrevit; 
ut jam fex cum dimidio pedes meos 
(hominis mediocris proceritatem 
autamplius) longitudine contineat. 
Caput qua craffi(fimum eft;filo com- 
plexus , duorum pedum & dimidii 
fere circumferentiam deprehendi, 
Alter huicper omnia fimilis ,fedlon- 
gitudinelonge eftjnferior. Maior 
illepifcibus quibusvis, excepto car- 
pione five vivis five mortuis , vefcizur. 
Hyeme nihil quicquam guftare un- 
quam vifuseft. Corzaa qua fupra 8z 
infraos habet; quotannis decidunt, 
& rurfus nova fücerefcunt , ficuti 
cervis. | 
Reperiebatur in pluribus flumini: 


bus tempore ZEliani ; temporibus Zfier. H, 
Pliniiprecipué in Meno, nifi Rhe- 412629 


num velislegere. In Aenograffatum 
quem quidam Mono & Rhenofüb- 
ftituunt propeV isbium,quod ad eius 
amnis oftia conditum Aventinus 
prodit; tanquam loco magis caenofo, 
verifimileeft. In Cydno Ciciliz flu- 
vio procreatos fed minutos, quod c« 
ius confluens nitidus & frigidus a 


X35 pud 


1$0 
pud JKlianumhabetur.Pyramus;Sa- 
rus, Orontes plurimos producunt, 
quia limofi ; nec paucioresin Ptolo- 
mzorum fluvio, A pamiefiftagno. In 
Bubafto ZEgyptia cicures alütur plu- 
rimi.Strabo,& Athenaus,düSiluros 

in Nilo effe fcribunt, Glanides intel- 
ligunt,nóSturiones. Nam qui é mari 
fluviosfubeunt , przter Delphinum 

—. Mugile&Alofam,nullus aliusNilum 
Pli, H.N. intrat propter Crocodilos.Plinius dü 
13€" saatispeculiarem facit Gladiné, fal- 
litut.Exprefsé Schonfeldius, Fluvia- 
tilehocanimaleft)necunquáaaquam 
falfamingreditur:ubi circa Háburgü 
capitur; ttatiri Albis ex aquis pluviis 
aucnivalibus exzítuanris metus eft, 
quas ut paffim ex locis montofis, fta- 
gnis feu lacubus colle&as , fugiens, 
Siluruscedirt, & partes Albisfpacio- 
fiores fequitur. Reperitur & inlftro; 
Tibiíco , Viftula. In Helveti. fta- 
gnis pauciffimie capiunturinBernen- 
fibus Neocomenfi & Moretano ali- 
quando. efcitur carnibus;nec mino- 
ribus duntaxat pifciculis ventre im- 
plet;fed&in maiores,irno homines& 
equosgraffatur. Captüin Pannonia 
famareceptü, in cuiusvifceribus hu- 
mana manus ornata annulis reperta 

fic. Puerumin Datiubioad Pofoniani 
natanté ab hocpifce devoratum, & 

in capti vifceribus fragmenta ciufdé 
teperta , à fide dignis Pannonibus 
proditüeft. In eius,quem fub culina 
viri cuiufdá Nobilis latuifIe fupra di- 
ximus ventre, caputhumanum cum 
dexteramanu &rtribusannulis aureis 
Arif. H. 4 inventum eft... Ariftoteles dentibus 
D Va dütaxat valere,& eis ao oryo efTe Ícri- 
"v pfit. Cauda cócuffa;piíces prefertim 


A.1.8.0.20, 1. c 
Ariflot, H. minoresoriadmovet. Caniculz ex- 


4.1.6, 14, Ottu fideratur, &aliasfulgure fopi- | 


tur.De Cir & partu apudAriftorele 
legimus. Cohzrentes foetus edere; 
ficut& ranas. Maiores profundisa- 


quis parere, quippe nonnullos etiam - 


ubifenum pedum altitudo fit : mino- 
res , locisbrevioribusferé ad radices 
falicis, aut alterius atboris cuiuspia, 
juxtaq; arundines,; atq; eriam mufcü. 
Tardiffimum eisexovisincrementü: 
atque idcirco affidet mas, quadrage- 
Dos, quinquagenosq; dies , ne devo- 


HISTORIA NATVRALIS 


retur foetus ab occurrentibus pi(ci» 
bus. Eodem quoq; die, aut etià poft, 
capiunt ovaincrementum;quz con- 
tigerit femen. Glanii ad erui magni- 
tudinem.Q uantum ad Pfuzzin cibis, 


bit. In Germania & Polonia pinguis 
eft, & boni faporis:laudaturq;in cibo 
tumrecens,tum fale conditus. Circa 
feftum Iohannis optimus eft , trium 
librarüinprimis. Obfonatores vena 
candidam,quam per fpinam dorfi te- 
nuiffimo tectam involucro, tranfire, 
Benedictus Martinus fcribit , tan- 
quam venenatam cximunt. 


ted 


Carvr V. 
De Barbota Gallorum. 


.A Glani,licet maximo pifce; non 
4- 3-malé de hoc parvo dicetur , ob 

corporis barbzq; fimilirudine. Galli 
vulgo Barbotam vocant;non à barbis 
(inquit Bellonius) aut arunco, fed ex 
-hoc;gq; Galli barborare;ceenum &lu- 
cum roftro; anferum modo commo- 
vere dicunt pfe Clariam fluviatilem 
vocat;fed cum LotaLugdunenfià de 
quo fuo loco; implicat. Anguillasaut 
Congri modo glabram cuzezz habet, 
atq;idem caput. Cirro recto breviq; 
& fimpliciin maxilla inferiori barba- 
tur. Continuaintergo pinnamgerit 
mollem;ad caudam (que illi rorunda 
eft)definenté. In nonnullis duaspin- 
nas,utin Icone quamà Bellonio mif- 
fam ex Rondeletio exhibemus ; in 
tergo videas:quarum exigua eft, quz 
capiti magis eft vicina, fed & intera- 
num & caudam rurfus aliam pinnam 
gerit:unam praterea utrimquein]a- 
teribus circaBranchías,quas utrimq; 
quaternas habet: duas vero fub vétre 
capitimultum propinquas. Ceterum 
duos in inferiori maxilla habet den- 
ticulorum ordines admodü parvos: 
atq, in füperiori maxilla totidem , ut 
nihil quam afperiras in eis fentiatur: 
namalios etiam in fornice palatige- 
rit. l'ergus € laterafulvum vel fübli- 

vidum colorem habét: vez£ter autem 
albicat, Semipedalem non excedit 
longitudinem. Hepar lobum oblongür 
ad finiftrum latus demittit , fub quo 
eft 


Salvianus durá carnem habere fcri- . 


Tax. 
XXVIL 


9. 
Bellon. de : 
Aquatil.l. C 


] DE i$ 


CIBFVS "nt 


eft-Sroiachus. In pyloroapophyfes, | ab eo ventriculus, & in circuitu mul- 


feu cecos vigintiquinque connume- 


rare potes: //ezezz quoq; videas; neq; | 


dextro neq; finiftro,fed in medio fpi- 
naftomachoinhzxrentem. 4775cius 
propinquior eft capiti; quam cauda. 
Inteflina pluribus quam tribus infle- 
xionibusnoncircumducuntur. Ova 
| in bicorni vulvafercutrinqg; permul- 
: ta, Hucferé Bellonius. Vita & mori- 
| buscum Lota Lugduneníium con- 
venit. Hepar magnum habetac deli- 
catum; Carnem quam Lotaglutino- 
fiorem : mucore & caeno vefcitur, in 

eoque delitceícit. 


Garur Vl — 
«De Mufflella fiwviatili €9' la- 
E cufevi. — 


Tas. (7XVam nos Mauftellam vocamus, 
XXVIIT, illà Ioviusinter Larii pifces Tri- 
6.7.9.9. fium Latine dixit. Mediolané(fes Bot- 


Aldrov.de 
Pifcib.l.g. 


tam vocat; feu quod utri fimilis fit, ut 
e7. Cardanus (cribitifeu quod capite ra- 
"cada,  nasreferat.Infübr.aliiBotetritfias di- 
| Variet.Rer Xere.Specie fluviatilesé Lacuftribus 
$1737. apudíuos differre Gefnerus afferic; 
Effe enim minores, colore nigricare, 
carne albiore,folidioreq; in cibolau- 
tiores;duabus per dorfum piriis,qua- 
obrem feparatim etiam defcribit. 
Cxterum corpus ait effe utrisque lu- 
bricum finefquamis (licet quibusda, 
inquit , Íquamulz minimz radendo 
appareant/flexuofum,quod caudam 
verfus attenuatur veluti in tzniam, 


anoadcaudamferé,oblonga. Binz 


codem circulo inter caput &ventré: 
pupilla oculorum alba , pars ambiens 
nigra. Branchizquaternz fimplices. 
Caput magnum,latum,& veluti com- 
preffum. In cerebro lapilli. Osgran- 
derefciffum: Barbulz circa osinfra 
füpraque ; numero & magnitudine 
differentes in diverfis generibus. De- 
ze; nulli,fed velutiinlima exafperatü 
os. Voracitas,pifcium quos devorare 
poffunt, Care mollis & dulcis. — fecur 
magnum. In delitiis Fefza(autfolli- 
culus)nulla , zzzef/izum parum aníra- 


Coloris varietas maculofa, pinna ab , 


omnibus ad branchias, & binz aliz | 


| tx appendices;là vero Bezarzffi«z fIu- 


iatilem feminam ( eam intelligit quá 
nigricantemmododixi.) lanuario 
menfe diligenter contemplatus his 
verbis(ex quibustamen etia nonnul- 
laaliis huius generis fpeciebus con- 
veniüt,)deícripfir. Pifcis eft forma &z 
flexibus ferpenté ferme referens:Ca- 
pitelato, caudam valde verfus atté- 
nuatur. Bracbie ei quaterna, Pizzaad 
latera brachiarum utrimque una ni- 
gricat : & aliz dux paulo inferius in 
pectore parvz albicatà podice exor- 
taunaoblonga, paulo citra caudam 


tra mediü dorfum continua tradit: & 
i aliaanteea minor caput verfus , quá 
pi&orinlcone perin curiá nó expref- 
fit. Pinnz omnesmollesfunt & fine 
; fpinis. Carüculafub mento piliinftar 
| prominet. Cauda non bifurca,fed cir- 
cularis, nufquam omnino divifa , fed 
ubiq, fibiinftar membranz cótinua: 
Colore vario;é fufco &ni; ro dorfum 
tenerum albicat:latera juxta dorfum 
minimis punctis nigris in colore fub- 
| 


| definit;itéin dorfo oblongior alia;ul- 


albido diftincta funt. Osaperitur hia- 
tu rotundo;totus pifcis (ine guam 8c 
vifcofuseft. Maxilla tminimis dezzi- 
eulisíerratz, Colorfübalbidus(linea 
fubalbanimirum) à capite incipiefís 
obliq: per latera caudá verfusproce- 
dit. Nam caudain colore nigticanté 
variat. Membranea vero caudz ex- 
| tremitas partim nigricat partim füb- 
flava eft. Lapillos duos in capite gerit; 
albiffimos&bene duros,figura& ma- 
| gaitudine granorum oryzz. Lacuffrit 
modoó in Triffiain Griffiolacu capta 
ab eodé confiderata huiufmodi erat. 
Longa dodrantes, duoscum palmo: 
filumambiens Ventrem triü palmo- 
rum. Dezziculi minimi, frequentes,ut 


dinesdentium habet, unum fcil. in- 
ceriusin medio.,cui nullus refpondet 
infra. Sunt & inintimo orisreceffu, 
duo denticulorü ordines feu in ma- 
culis duabus.Bráchicquaterne.s4ua- 
mule,rotundz minimz,qu& dá pellis 
cultro raditur,apparent,in parvisge- 
neribusv.tum fluviatili,cumLacuftri 


ferpentiü.Supérior parsoris duosor- 


&uofum,fercfimplex. Stomachus: | luteo minorenullo prorfüs,per cuis - 


pafl 


T2 | 
paffim ceu foramina; ceu puncta ca- 
va rotunda , confpiciuntur ; quz fi 
quis caput verfus validé radat , albif- 
fima videntur: finiterü caudam ver- 
fus,rurfusobfcuretur. In vezzre mea- 
tos duo;unus excrementi , alterge- 
niturz : qui compreflusladteo fucco 
manabat. | Et ruríus alias 4/aex lace 
huiufmodi : fubflava , punctis nig:is, 
barbula à mento demitfa , albicans. 
Anteinitium pinnarum in dorfo cat- 
nofa particula , mollis,teres, intusq; 
cava,prominet. Inde mox fequitur 
pinna brevis , longitudine pollicis: 
dcinde una continua , octo.vel no- 
vem digitoslonga,ab eanudum pin- 
nisdoríium eft, per tres fere digitos: 
cumfequuntur aliz duz parvz , tri- 
anjulares fere, inter quas digiti pro- 
pemodum fpatium intercedit :. ex 
quibus infima &z ultima, minor & 
caudax coniunc&aeft. Fel(ubviride: 
veficula eiustum jecori cum intefti- 
nisaffixa. In ventriculopifcesduo 
integrierant,uterque digitosíeptem 
longus, tres latus: nec aliud quic- 
quam.  Pondustotius, uncizquin- 
quaginta. Co&z pellis fübviridi & 
deformi colore erat, caro albiffima, 
bona,fatis folida. Zecur album,non ut 
inminoribusfubruffum, grande ,fua- 
viffimum. In aa Triffjaparva ,ffuvia- 
fili, forte digitos decem longa, pin- 
nz dorfiinquit;fic fanc. Primum,ca- 
runculailli brevisnon eftb/fed pinnu- 
la digito brevior : & minimo fpacio 
intercedente, alia duos digitoslon- 


ga : deinde poft fpatium duorum di- - 


gitorum , alia paulo brevior, media, 
&moxcauda. Ruríusabhac differt 
alia,pauloólongior, (ut femelanim- 
adverti : non enim fimpliciter hzc 
accipidebent , quodad magnitudi- 


dioris.Primumcenim pinnaillibrevis 
.€ft ,, deindeuna longa continuaut- 
que ad initium caudz : Ergo magna 
Triffia lacuftris : preter carunculam 
illam, pinnas in dorfoquaternasha- 
bet, ex minoribus, nigricans binas; 


luteola vero maior ternas, minor bi- | gnimomenti effead omnia vitia ma- 


Dnas:fumodo Ípeciesduz fint uveola: 


HISTORIA JATU RALIS 


| Minoribus lacuum Triffiis pinnze 1n 


dorfo binz , adeo propinquz invi- 
cem funt,ut unica putentur : Colore 
fufco,non pulchro. Differétiaà pin- 
his certior : nam colores multas ob 


caufas variare poffunt. In Rheno fu- 


pra Acronium lacum aliquando ad 
tres libras fedecim unciarum acce- 
dunt. Conftantiztantacapta , ut 
drachmis duabus cum dimidia ven- 
deretur. Captz & Pragz aliquando, 


pulcherrima , coloribus diftin&z, 


Havo,croceo,candido;rofeo;atro; o- 
culorum pupillanigra, parte ambie- 
te cerulea. Nigriores circa ripasfieri, 
magisin profundo flavas, quibufdam 
placuit. Cargivere funt, nec ullus pi- 


icispro fua magnitudine maíorespi- 


[ces devorat.Profunda perunt;adeo, 
ur Albertus fcribat;inlacu circa Có- 
ftantiam ad trecentos paffus fub a- 
qua hamis extrahi : fepe cum ranis 
extrahuntur;quge quia illis ore adhz-- 
rent,ranquam exfugendi cibi gratia - 
ideo ore cum ranis aquaticis coire; 
quidam prodiderunt. Parereincipiüt 
Decembri, alicubi & Ianuario. Solz 
piíciumfenectuteobcecautar.. Maxi- 
mé commendantur zz cibi;illz inpri- 


mis,qua in puris rapidisq; fluviis de- 


gunt;quod candidiorem acfolidioré 
carnem habeant. In jecinoribustan- - 
tafaporisgratiaeft,utapud Thurin- - 
gos olim comitis cuiufdam Bichlin- 
gorum matrond,oranes,dicant;prin- 
cipatus fui reditus in eorum delicias 
confümfitfe. Laudatur baec precipue 
ante Natalem Dominic : circa par- 
tim improbantur, quod hoc tempo- 
re nonnullisin aquis grandinofa fiáv. 
0v4 aiunt femper valde noxia efle, 
quibufdam inlocis, ut circa Neoco- 


inenfemlacumSabaudiz. Caupones 
nes & colores) cui minuseratflaviin |- 


corpore, plus nigri, & eius fplendi- , 


aliqui excifis Jecinoribus, pifces vi-- 
vosaquzreddunt;coníuto priusvul- 
nere. Fegrriculi huius pifcis cum fuis 
appendicibus miras habere virestra- 
ditEncelius.Inveceratum enim,urt fit 


' (inquit)inSaxonia à matronis,trahe- 
re mirificefecundashzrentesautre- 


litas in partu,in petu datum: & ma- 


tricis.InSuevia paffim inCauponis & 


quodaccurarius contiderandum ett: | diverforiis parietibusherentes hi vé- 


triculi 


QE OCISCIBUS. 


ig? 


 tiicülicircaZetarum fornaces vifun- | lisfeabdunt. Primum fcilicet ip(à 


TAB. 
XXVIII, 
Aldroy.de 
Pifcib.l. s, 
$6.9. 


tür;ab edentibus illucreic&ti , ut ex- 
ficcatiferventur; & cum potione ali- 
qua haufti à colíos crüciatibtis libe: 
tent. Colligiaiunt& oleum ex hepa- 
te adfolem vel ad fornacis calorem 
fufpenfo, intta Vasvitteum : clarum 
id & flavum effe; adverfus oculorum 
fuffufiones utile , item nuübeculas & 
maculás , qui&ab angülisoculorum 
nafciincipiunt, 
N. Muflele:arine Iconem Vide Tab. 4.6. 


CAisys VII. 
«De Pifesbus Fofülibus. 


IíciuinFoffilium & Veteres & mo- 
dérnimeminere. Ex illis ita de 
corüm natura& otcu T heopliraftus: 
Pifées alicubi foffiles fünt ; üt citca 
Heracleam & alibiin Ponto: | Na- 


Ícuntu£ autern circa fluvios; & àquo- | 


faloca ; qua cum ficcantur ( certis 
temporibus) paulatim pifcesfübin- 
de humofrem feéctando térram fub- 
cunt:qua demum ficcata ; rematient 


inca; veluti vivi fepülti;; vel ut ani- 


mantia quxdam infuis látibulis hye- 


1ne condita durant, finefenfufere & 


motu torpida. Quod filocailla priuf- 
quam deruóaqua accedat, fodian- 
tur, piíces illi moventur; Sic&in 
Ponto contingitpifces glacie & gelu 
occupati,neque fentire ; aut moveti 
prius; quam in ollas coquendiinjt- 
ciantuf. Praczterisautem Gobio 
hoc accidere videcur. Fere autem 
fofliles pifcesfiunt; eo quod abinuii- 
datione fluviorum;inlocisquzrefics 
caritur , velova,velalia principia gi- 
gnendis idonea pifcibus relinquun- 
tur. Nonnulla enim non exoviso« 
riuntut , ut Ánguilla & Centriícus. 
Ethocin Heraclea, circa Lycum flu- 
vium contingit. Principia auteri 
hzcínterra relicta,perficiuntur, du- 
rantque. Nequeabfurdumeft hos 
pifces durare. 

Multa enim huiufmodi animan- 
tium exiguo egent nutrimento, fic» 
uti ferpentes quoque & quz latibu- 


ova humoreé terra manante , deiii- 
dé eodem nati ex ovis pifces nütriuiis 
tut. Ád magnitudinem tamen ali- 
qüam cos excteícere neque verifi- 
mile eft, neque fertur , cum& loci 
anguftia & alimenti penuria impee 
diant. Carterüm durare in aerc hi 
pifcesnon zqué valent; ac illtquiab 
áqtiis ad Ballad egrediuntur ; qui 
[cilicet exigua fefrigeratione , & 
quz àb aére eís prieftati poffit, indi- 
gent;nam vcl ipfa branchiarum an- 
guftià indicát; non multarefrigera- 


| tione eis opüs efle ; quamobrem & 


Anguilla cum in àer& mulrutn tem- 
potis vivit, tümin aqhís turbidis illi- 
co fuffocatur. Et fimiliter foililes 
pifces à tetra &o$ ainbiente ; quae 
tum fatis eft , refrigerantur. Sed 
quod circa foffiles in Paphlagonia 
pifces contingit;peculiarem & abdi- 
tam tationem habet. Illiceniri pro- 
fütide admodum imultos & bonos 
pifces effodi aunt: cum neque inün- 
dare aquam animum iis i locis ne- 
que alitet colligi atiimadvertatur; 
undefetmina & ptincipia generatio- 
nistelinqui dicimus. Reliquum eft 
ücfuafponte nafcanturjdque conti- 
nuó. Nequeenimcoireinter fe pof. 
fünt. Aut igitur hocfieti exiftitian- 
dum eft ratiorieloci, qui humidus fit, 
& omnino ferax huiufinodi pifcium 
propter certàm humidi calidique - 
commoderationemi. ^ Oriuünturaus 
tem & alii quandoque quidam pi- 
Ííces fponté i aut humores quofdam 
alicunde inanate cógitanduri eft, 
qui generationis principia fecum 
adferarit: qua mox locüsidoneus & 
recipiat & alat, Praterea hocine 
quirendum de utrisque; cum illis qui 
in aere vivutit ; tumfoffilibus, utrum 
in aquam imftniffi vivere valeant, 
autin ptoprio duntaxatloco, quí eis 
naturalis fit , ficuti füa' & marinis & 
Huviatilibusaqua. Nar ex hisquo- 
que non nifi pauci rnutationem fü- 
ftinent, Nam qui in aquísteficca- 
tisterram fübeunt, & qui glacie ge- 


lati detinentur, iis familiarem effe 


humorem magis quam aliis ( éfoffi- 
lium genere) conítat. Ergo pifciurm 
| V alii 


54 | 
alii Gimplicis nature videre debent, 
alii amphibii fecundum Democri- 
rum, uc & aliz quzdamanimantes. 
Vtuntur enim acre quzdam ( ex a- 


quaticis) ut przdictü eft. Theophra-- 


ftum fequitur Plinius ; duminquit: 
CircaHeracleam& Cromnam(aliás 
 additur,& Lycum amnem: probé ni- 
mirum, moxenimfequitur)eodem- 
que Lyco amne ; & multifariam in 
Ponto unum genus effe. Theophra- 
ftusprodir,quod extremas fluminum 
aquas fe&tetur , cavernasque faciat 
fibiinterra, atquein his vivar,ctiam 
reciprocis amnibus ficcato littore, 
effodi ergo: motu demum corporum 
vivereceosappftobanr. Circa Hera- 
cleam eandem eodemq; Lyco amne 
decedente;ovis reli&tis in limo,gene-: 
rati pifces, qui ad. pabula petenda 
palpitent , exiguis branchiis , quod 
fieri non indigo humoris , propter 
quod & Anguillas diutius viverc ex- 
emptas aquis, Ova autem in ficco 
maturari,utteftudinum. Eademin 
Ponti regione apprehendiglacie pi- 
fcium maximi Gobionesnon nifi pa- 
tinarum calore vitalem motum fa- 
teiites. Ínhisquidem, tametfi mira- 
bilis, eft tamenaliquaratio. ldem 
tradit in Paphlagonia effodi pifces 
gratiffimos cibis terrenos, altis fcro- 
bibus ; in hislocis ; ubi nullz reíta- 
gnantaquz, miraturque & ipfe gioni 
fine coitu, Humoris quidem vim ali- 
quam ineíle, quam (qualem &) pu- 
teisarbitratur, cum in nonnullis re- 
periantur pifces. Quicquideft, hoc 
certe minus admirabile talparum 
facit vitafubterraneianimalis , nifi 
forté vermium terrenorum & pifci- 
bus natura e&t. Neoferici eft pifcis fof- 
filisille, quem Germani Zeisber, alii 
Peifher, quidam Meerpurten vo- 
cant. Dworuz íunt Agricole gege- 
YUML — Maioresnempe, & eizores. So- 
num omnesedunt acutum.  Eflu- 
minibus , quz curruntin locis palu- 
dofis egrefli, perriparum venaslon- 


ius , &interdumin proximi oppidi | 
£ P 


cellas , neque fübterraneas pene- 
ttant. Quidam Eruditi Maffellam 
Jfeffilem vocant , eamque ita defcri- 
püt Fabricius.  Longitudine eft 


HISTORIA 2CATU RALIS 


palmi eraffitudine digiti, quanquáti 


multó maiores etiam reperiuntur. 


(Agricola palmos quatuor longos 
maioris efle fcripfit.) | Dorfum co- 
loris cinerei : cum punctis multis; 
maculisque traníverfis , partim ni- 
gris, partim czruleis. Inlateribus 
lineautrinque nigra &alba;  Ven- 
ter flavuscum maculisalbis; & pun- 


| &tis rubrisac nigris, ira parvisacfia- 


cufacte eflent, Aborecarneze par- 
ticulz eminent, quos nando exten- 
dunt;extra aquam contrahunt. In 
Mifena trans Albim duobus locis, 
quodfciofodiuntur. AdPolnitium 
amnemiprope Orlrantem:& ad Do- 
bramrivam prope Hanam oppidum 
dum. ltem in pratis ad Rederam 
Huvium copiose cffodiuntur, fi flu- 
meninundet. Exterrz caverniset- 
iam ingrediuntur lacus & paludes: 
Cum aqua extra ripas excreícunt , é 
terra prodeunt : aquis autem refi- 
dentibus , in pratis campis relin- 
quuntur, & ubigreges funt , relicti 
voranturàíuibus. Sordesamant, & 


incloacas, quse alia purgari ratio- 


ne nequeunt, inieci,omniaconfu- 


munt. Cumin rivis 
capiunturrecentes, fglentaàtenuio- 
ribus etiam menfis adhiberi. Ser- 
viunt imprimis fraudi agyrtarum, 


quieosalunt, & vitris inclufos mul- 


titudini oftentant pro [erpentibus, 
quia forma à parvo Íerpente non 
multum figura differunt. Suntqui 
eosfpirare putent. Ubienimplures 
huius generis pifces fimulíunt, fpu- 
ma fupra eos effertur. Vitroinclufi 
oreangufto, crefcugz , & fuo quodam 
fucco vivuntuíque ad femeftre. 


ctl 


Carvr VII. 


De Lampetra Finmviatili, € 
- Faro, fen Pboxino 
| uw oro 


Vamnos Lzperram fInviatilem di- 
Me cimus,in I holoffanis Chatillou, 


à ticillatione, quod cummanu tenc- 


adibusque- 


'TAs. 
XXVIIE. 
IO.II. 
Aldroy.d$ 


Pifcib.lso 


tu f, 6.9» 


DE PISCIBVS$. 


eur; quafi titillationis fenfu variis flu- 
xibusvideatur contorquere fc & ela- 
bi; Germanis Neunaugfeu 2weq9ua- 
p G-dicitur. Marinis, inquit Ronde- 
letius partibus internis & externis GZ 
colore fimiles,1ola magnitudine dif- 
ferunt: quzdam enim magnitudine: 
aliz vermibus terreftribus cratliori- 
busaffimilantur. Caro efttenax,/p;- 
za4nulla; profpina doríi, unus conti- 
nuus nervuscavus , quo umor albus 
continetur, fimplex, absq; ullis ner- 
vorum coftarumveramulis. Incefti- 
na tenuiflima.7'eztriculus vix apparet: 
necmirum cumfolofuctu vivat. Fo- 
ramenin capite fupra, ficut Lampe- 
trz maiores,haber. In fluviis & rivu- 
lisin quibus capiuntur, nafci vel in- 
deliquet; quodnullis marinis Lam- 
petris ibi aditus patere poffit, cum 
neque illi in mare confluanr, neque 
marecum iisulla parte fit coniunctü. 
Capiuntur fzpius reti cum V ariis fi- 
ve Phoxinis pifciculis. Vefcuntur lu- 
to & aqua; iifdém Locis degunt qui- 
bus vermes: Autumno in brunam uf. 
quein Albi capiuntur, torrenturre- 
centesin craticula , aceto condiun- 
tur, & vafis ligneis excepta ; invatia 
loca diftrahuntur. Vernisquadrage- 
fimo jeiuniis gratum delicatulis ob- 
ionium. Salitz icem leviter,fumo in- 
durantur, Carne funt fatis molli & 


5j 
dices, quz corpuspertingunt, rubro 
funt colore perfufz,inde fanguinaria 
dictus. Nigricat quoq; intergoribus 
perintervalla, Linea quzlaterau- 
trimque fecatatcuata eft. Digitilon- 
girudinem feu palmum; nunquá ex- 
cedunt. Circa lacuum & fluviorum 
orasaquis ftagnantibus capiuntur re- 
ticulis.Bellonius owzs femper prcgná- 
tes effe afferit ; ideoque Ariftoreles 
Phoxinum eíffeautumat. Geínerus 
vero fexu diftingui dum ait, coire in- 
vicemetiam in(inuat; quin, quod fi 
(inquit) Phoxini;minimiifti pifciculi 
fint ; nimirum fipropter parvitatem 
mediocres etiam ex eis nuper nati vi- 
deantur, Verum necipfe Ariftoteles 
fimpliciter nuper natos ; fed verbis 
&ceizéiv,id eft, prope dixerim,additis, 
gravidoscapitradit. Verifimile eft 
autem tantillos pifciculos , ficut & 
muresinter quadrupedes,brevitem- 
pore perfici & generare pofle. Carne 
eft molli&fatisfuavi:fed non nifi evi- 
Íceratus coquendus eft, | 


Carvmr IX, 


"DeSalmerone , [eu Salme- 
Y140. 


R identini;pifcem fibi péculiaré, T A 8. 
Salmerinum vel nomine ab Sa]- XXVII. 
mone desorto,quo cum carnisrube- 4/d'ev.de 


glutinofa, quod quantulumcumque 
eft vitii, conditum & coctum facilé 


eneficio corrigitur,nifi aquz in qua dn 
b 5 ; 1 E Pifcib.l.5, 


T As. 
XXVIII. 
1. 
Aldrov.de 
Pifcib.l.g, 
£.IO, 


vixerunt vitio, plus folito virofz fue- 
rint. 

VanivMíÍceuPHoxiNv Mlzvem; 
Romani Merel/az2 quod nigris pun- 
&is & tenuiffimis lituris fugilletur, 
Infübres Sanguinerol à rubore , di- 
cunt: Rondelctius à Grzcis quibuf- 
dá igudado uA uoy VoCarifcribit. Germ. 
(*[rig. Diverfis toto corpore colori- 
bus depingi hunc pifciculum ex di- 
verfisinprimis nomenclaturis often- 
dipoteft. Dorfum(inquit Rondele- 
tius ) aurei fplendoris eft, venterar- 
gentci,/zzerz purpurafcunt, Caudain 
pinnamauream & latiufculam defi- 
cit, Cuzelxviintegitur,pun&is nota- 
ta,nigrisnempe.Pinnelaterum mul- 
iumad venrrem tradunt:quarum ra- 


p Ao————ÓÓ———————OInÁm— — — A 


dine convenit, vel quafi Salmonem 
lacuftrem,nuncupant. Aldrovandus 
à Cardinale Madrucioacceptum ita 
defcripfit. Corporis forma pinna- 
rum, numero acíitu cum Truttisac 
Salmonibusfere convenit: Czterum 
fquamis caret; etíi fquamofum effe 
profiteatur Salvianus: Capite eftro- 
tundiufculo, retufo roftro. Oculorum 
pupillam nigram aureus, qui in mor- 
tuo poftea fuit ruberrimus, circulus 
ambit : acquam maxime fplendens. 
Ante eos foramina duo, auditus vel 
olfa&us inftrumenta, rotunda ; ma- 
nifefta, Orismaxilla inferior nonni- 
hilrecurva , Unco furfum vergente: 
cftque tota ea mandibula alba.. Lin- 
gua eiufdem coloris , item palatum. 

V z Totum 


[] 


LJ 


1jó | 
Totum osinfigniter dentatum. Pi- 
fcisipfe rotundus potius ,quam latus 
eft. Pinnzfuntnumerofeptem, om- 
nesfineaculeis:quinque fupino binz 
prono corpore,juxta branchias du; 
totidem in medio ventre, quinta à 

oftremaa Podice,; longz omnesac 
latz. Quzad branchias funt,triplici 
colore przditz. Ubi enimlongiores 
funt,hoc eft; in ipfo exortu, albicant, 
mox totz rubent,exceptis nervis,qui 
nigricant, reliqua tresíicutiin exor- 
tu magisquam ille albent, ita quoq; 
rubedoin hisintenfior eft, nigredine 
vero plane carent, Priores quatuor- 
decim nervis con(ítant,fubfe quentes 
novem,noviílima decem: quz véro 
in med:o fere dorío cófpicitur, duo- 
decim nervoshabert, alteranonlon- 
gcà cauda,iis carec, mollis & cuta- 
cea,utin Truttaceo genere:maléque 
ceu nervofa à Salviano expretfa cft: 


HISTORIed NeA4TVReALIS 


piuntur , ideo folitarioseffe conciüts 
dimus.Coirinfine Novembris & Des 
cembris. Pifciseft, fi quis aliusdeli- 
catiffimus. Caro ei tenera quidem, &£ 
quz brevitempore putrefcit, fed mi« 
nimé vifcida , fatisque friabilis. 


«0€ 3» «0050» «0050» «0050» «50 90» «0630» 
Tirvrvs IIL 
De Pifcibus , qui prater ffa- 


vos alias quod, dulces /- 
quas incolunt. 


Ga PXCE, xL. 


«De Perca Matore. 


O54 Antumde Pifcib.Fluviati- TAs. — 
wa libus,tam fquamofisquam XXIIL | 


utraque dorfo concolor, id cft;nigri- : 
: 
SIcvibusfafficiat,fequuntur 15.14. | 
| 
| 


cans. CasdaLunata eft, eiufdem co. 
loris,aonrub:ia ,utilleait. Podexin 
imo ventre juxta exortum pofterio- 
rispinnz. A branchiisad caudamli- 
nea exilis , re&a ad caudam ufque 
fertur afperiufcula. Lateranonnihil 
albicant,& nunc rotundis, nuncob- 
longis , iifdemque nunc maiufculis, 
nunc exiguis maculis fubfulvi colo- 


illiqui preter fluviosalias TAB. — 
quoqueaquas dulcesincolunt Perca X XIV 
nempe Maier , Perca flwviatilis sminor, g- | 
Serollus, Pungitius Alberti, Alburnus Au- 
Joni, Epelanus flwviatila, Lucius, Cypri- 
nus latus,Ballerus, Tinea ,ct Lota Galfa- 


rum. 
ris confperguntur. T'otus venter co- PERcCAE. Maroni, qug Germa- Aldroy, Lg 
loris fermé crocei;aut vulgarisminii, | nis Baers & Berfich, corporis figura «3s. | 


Vrerum. habet admodum procerum 
atque latiflimum, utpote qui totam 
corporis capacitatem occupat, ovis 
refertus ciufdem fere magnitudinis, 
fulvisauroque refplendentibus,mar- 
garitas aureas diceres.Inte(tina alba, 
pluribus circumvolutionibus intor- 


lata &comprefla eft:rof/ro prominen- 

ti non aliter quam marina, verum 

non adeo acuto : Ore etiamut illa 
mediocri, imó pro corporis ratione 

parvo. Dentibus caret, fed labia ha- 

bet denticulis horridula , ut Bello- Belloz, 442 
niusteftatur. Squamistegitur parvis ^t. 


ta.Iecur breve,latum,unico duntaxat 
lobo conftans , flavefcens. Veficam 
felhsinvenirenonlicuit. Ziegzmaiu- 
ículus ex atro rubens. Ferzriculuslon- 

us & carnofus. Caro,ut in$almone, 
rubra. Longitudototiuspifcisà capi- 
tisinitioad caudz extremü , Spitha- 
mas binasexplet. Lou iattendas, 


acaridis , quz difficillime à corpore 
avelluntur, maximéq; ancillis fafti- 
dio effe folent. Color ei varius, véter 
nempe; Gorpusreliquüfere cinera- 
ceum;nigricátibus quibufdáac latis 
maculisà dorfo defcendentibus(non 
aliteracin marina) latera depingen- 
tibus. Pinnzac caudarubefcunt. In 


inlacubus Tridentinorum montium femina v. nihil,vel parum falte. Pizze 


capiinnuit.Salvianusin frigidiffimis 
& faxofis fluminibus nafci prodidit. 
Fefcitur pifciculis , & inhorum defe- 
ctu, recrementis, Q uin finguli ca- 


intergore duz,quaráü que capiti pro- 


xima,maior eft&aculeata; pofterior 
minor fine aculcis:rotidéadBrachias 
quos Rondelctius altiores efle putat; 

" quam 


rusintellexit. 


Dé PISCIBOS 


quam in reliquis fluviatilibus:totidé 
itemin ventre: qua vero ab excrce- 
inentorum eft orificio ; aculeo cre- 
nato vallatur.Bráchiashabet utrim- 
quequaternas eafque duplices ; id 
quod Ariftoteles quoque vidit, Caw- 
dabifurcatim dividitur. Ad maiorem 
magnitudinem excrefcit; quam mari- 


na: nam & trilibris aliquando capi 


foletinquit Salvianus: in Lario lacu 
ad pedalem etiam teftelovio magni- 
tudinem. InSuerinen(i vero lacuul- 
namid eft cubitum zquare Gefne- 
Ventriculum habet 
mediocremiinteftina pauca & tenu- 
ia, bepar fabpallidum: à cuius maio- 
rilobo vefica pédet, inqua feleftte- 
nue & aqueum: Lzez fubrubet. Lapil- 
loshabetin cerebro. Plinius eam ma- 
ri &z fluviis communem facit;fed per- 
peram. In dulci enim aqua vivere & 


vAirifto. H. ufu , & Ariftotelis Aufoniique tefti- 


F 
I 
| 


: 
] 


4.1.6.0.14. monio, qui eum cum Cyprino , Gla- 


nide & aliis nominat,conftat, 7Elia- 
nusin Danubio capifcribit. Rhenus 


.€o caret, forte quod altiores aquas 


amet. Precipua in Verbano lacu & 
Pado flumine producitur, prodente 
Platina. Fatna eft Larij lacus Percas 
fuifleadve&titios & inquilinas, wrala- 
tisíciliceré lacu Eupyli,qui Lambrü 
emittitamnem,feminibus, In omni- 
busjecur grandine affe&um eft, nec 
quoquam alio vitio laborant. Devo- 
rant alios pifces tum proprij generis 
fobolem. Pariuzz circalittora & fru- 
ticesut Ariftoteles prodidit, in Hel- 
vetiis lacubus verno tempotein pro- 
fundo , Aprili && Majo menfibus , ut 
Gefncerus. Partustempore facile ca- 
piunturia Sleia, & frequenter, hinc 
à littoribusad paftum excurrunt, va- 
ganturque locis fpaciofioribus. Circa 
lohannis feftum rurfus capitur, dum 
littoraex profundorepetit. Lucio 
lzío opitulari, fabulofum puto; nec 
ille huic parceret;nifi propter pinnas 
cogeretur. Gefnerus narrat,piícato- 
resin Lemannolacuobfervafle,Per- 


cashyeme emittere per os Veficulam 


quandam rubram ex ore pendente; 


quz velinvitas,inquit , fupernatare 


cogit:coniectant autem idab eisfieri 
prz iràcundia, quod in retia incide- 


T7 
rint:bocenim rum maxime pati, cá 
retia trahunt pifcatores: fed mirum 
effe quod hyeme tantum id ipfis ac- 
cidat.De ipfarum Salebritate diverfz 
funt Authorum opiniones, Ronde- 
letius dotibusillis quibus marina in« 
ftru&ta eft carere , Ícribir, Gefnergus 
Rhenanas , & quzin fluviis & lacu- 
bus maioribus purioribus verfantu£ 
probat:quz in minoribus minufqué 
putis aquis degunt, non irem.In Gal- 
lia fammam alendis febricitantibus 
dignitatem obtinent, filovio credi- 
mus; In Italia qua in Lario lacu lau- 
datiffimi,eadem ad pedalem magni- 
tudine crefcunt, & maturefcentibus 
praefertim uvis,ab ipfo pingui & prz- 
tenerisinteraneis comendantur. Ín 
Germania quovisanni tépore, April. 
& Mart. menfem fi excipias,laudan- 
tur. Aufonius in pretio habitam fuif- 
fe teftatur alibi inerti guftu prodi- 
dit. Minimas quas Horzas cognomis^ 
nàát , coqui peritiores vino calido im- 
merías elixant. Maiufculz proptet 
fpinas & aculeospinnarum dorfi,ve- 
íÍcentibus moleftz funt : in minimis 
propter teneritudinemnoó curantur. 
Parvulz etia,butyro frigi (olent;fre- 
quentius q ulli alii pifces, CircaVer- 
banum lacum Percas modice aper» 
tas,verubus ligneis tranfverfas infe- 
runt & aflant:femiffas butyro illinüt; 
lbidemomnegenus pifciculorum ad 
folem inveterant, maxime vero Per- 


culas.V ulnus aculeis pinnarum dor- 


fiinfli&um;non facile fanatur. 
Gasur- IEUS 
De Perca Elmotatili minore. 
2 Erca. fiwviatilis minor, quibufdam 
Cerzua , & Acerina medici Plinij; 


Straboni Porcus Niloticus , quia porcü À 


continente fpinarum ferie admodü 
fetarum mentitur, T'rago 4srata fia- 
viatiló , quod extra aquam educta ac 
fuo humore detería;aureo fulgore in 
Czruleum abeunteinfignis fit; Caio 
Anglo 4fpredo; Pi&orio Afprerila di» 
citur. Pifcis eft toto corpore afper, 
pinnisfpinofus. 

Perca forma & magnitudine; co- 
lore per fümma fufcus ,perima cum 
palloreflavus ; duplici per maxillas 

| 3 femi- 


! 


TA. 
XXIV, 8, 
Aldroy,. E 


Bellon. A- 
quat.l. 1, 


E 


femi circulorum ordine notatus: o- 
culo ex dimidio fuperiori fufcus, ex 
inferiori fubaureus , pupilla niger. 
Linea per doríilongitudinem porre- 


&a,& veluti filo trafverío corpori af 


fixafingularis:notis per caudam atq; 
pinnasnigris maculofus: qua, pz4» 
cum ira fubeft,inhortefcunt: cum a- 
nimo conquiefcunt, refident, Bello- 
nius fcribit nullum alium Cbapzam 
exanimem melius exprimere: mor- 
tuumn.hiare & orisrictumapertum 
tenere.Idemaait;recens capzum hilari 
quadamac fubvirenti opacitate ceu 
pavonis torqueus, refulgere:imo ve- 
ro extraaquam educ&tum;ac fuo hu- 
more deterfum,;aureo fulgore in cz- 
ruleum abeunte infignem effer. Per- 
cam plurimum zmulari, nifi crá(ver- 
fis lineamentis (quz Percz infunt) 
careret:oreque magis eflet recurto. 
Hoc potiffimum figno dignotci , qui 
fpineum branchiarum tegumentü, 
crenatum utin Lupo & fua rima lu- 
xatum habet. Ubiautem linea qux 
pifcium latera fecat;ad brauchias in- 
cipit; ibi aculeum caudam fpe&tanté 
utin Dracone marino videri, Sed & 
hoc à Perca diffidere , quod perca 
duas in tergore pinnas habear, Cer- 
nua (fic vocat) unicam tantum, nul- 
lifque dentibus, fed neq; lingua ma- 
nifefta przditam effe ; /juama[g, ha- 
bcrequadrangulas, robuftas, crenu- 
listenuibusin gyrumincifis , quz pi- 
Ícem Scabrum admodum efficiant, 
Radiis denique folaribus obiectam, 
maculisuieris per. dorfum | diftingui 
percipi: at totam fub ventre candi- 
care. Czterum non advertit Bello- 
iius extremisbranchiis,id eft, bran- 
chiarum margini alterum paulo in- 
feriusaculeum adiü&tum efle, quod 


HISTORIA NATURALIS 


fubie&a deduci & elevari poteft. Eft 
& fupra branchias fpinea pars obli- 
qua , utrinque verfusoccipitium fe 
colligens tantillisferrata denticulis, 
ut tadui magis quam vifui pateant. 
Item alia pars fupina triangularisfu- 
perinnata,à branchiarü fciffura , fta- 
tim fupra pinnas ibidem, retrorfum 
fpectat, & in breviffimum fed acutü 
fpiculum definit, ldem Gefnerus 
Íquamas rotundas effe negat, fed ro- 
tüdas effe fere uc in aliis pifcibus ait. 


.Pinnam etiam dorfi unam effe obló- 


gam & continuam, utBellon. dixit, 
& Cajusin communicata icone pro- 
bereprafentavit:differre tamen pat- 
tibus:snam anteriorem aculeis con- 
ftare quatuordecim, quorum primi 
duo breviores propiusiü&ti fint, me- 
dijlongiotes, longitudine paulatim 
ad ultimum ufque decrefcente: par- 
tem pofteriorem,molliorem effe, fi- 
brisnon aculeis diftinétam , brevio- 
rem, & ab anteriore intervallo quo- 
daminchoato difcerni.Iam v.tres ef- ' 
fc pinnasin fupina parte, unam poft 
anum , &binasfümmo ventrequx 
nigris lituris , utczcterz omnesnon 
diftinguuntur. Feruntamare zerreg- 
£ía. In Hollandia copiofe in ftaenan- 
tibusaquiscapiuntur. Rarus eftin 
Tamefi plurimum in Ranello, quod 
Oxonium preterfluit. Cumzata£Go- 
bij & Dottze more univerfas pinnas 
movet,fiCardano credendum,In vi- 
varia coniectus, pifcesaliosexurere, 
quod ipfis aculeis moleitus fit dici- 
tur. Hyemelatet;inquadragefima 
commendatur. Lapi//; quos in cere- 
bro gerit;adverfusrenum lapillos & 
pleuritincommendantur. 


obfervavit Gefnerus,quitamen neu- Car»ur III 
trum in duabus quas dedit, iconibus ! e 

expreffir Suntn. inquit;perexiles:ut DeSerollo, €59 Pungitia 
inmediisetiam branchiisdenticula-| -'"- T 
tx aliquot fpinnulz crenatim (ut ita edberti. 


dicam) apparentes,fi de proximo in- 


tucatis:fuperiusminores & frequen- 
tioresrinferius maiores,paucac&z ma- 
leribus intervallis, Sunt autem illz, 
inquit, digeftz in margine portionis 
euiuídam branchiarum, qux àparte 


Si Lus Danubianus pifcis eft. T^». 
Color in Icone , quam Raphaeli pe 
Seilero acceptam Gefnerus refert, 9" , 
; zr. 7 Aldrov lg. 
dorfo fufcus eft, lateribus fübviridis, 6.35.2736. 
plurimis punctis fufcisinterveniéti- 
| ! bus: 


'TAs. 


Bellon. 


d.t. 
Aldroy. l.5. 


Dio wbSCISUYS 


np 


büs: quales étiam inpinna doríi (cu- | homo capitursunde Aufonius praedi 
ius aculei albicant) confpiciuntut: | puerilibus hamis,re&te dixit. Obfer- 
venter candidus eft, Initium pinna- | vavi Alburniduasalias fpecies; qua- 
tamad Branchiasrubet, &c. Raro | rum prior tergore fere ad caftanex 


longiorfit , quam figura oftendit. 
Q uoquomodo paratus, in cibo opti- 


mus eft. 
— PuxcirruM Alberti, Ródeletius 
aculeatum vocat. -. Author dererum 
natura 5pizochiam. Pifciculus eft ,in- 
quit Albertusminimus , quilanceo- 
las (aculeos) binas habet in radici- 
us pinnarum ventris. CAZz: füb gut- 
turerubert,fziiga rubore caret. $44a- 
eas non habent. Pifcatores hocge- 
nus pifcium fponte gezerarzajunt, & 
ex ipfisaliosomnes, hac obfervatio- 
ne indu&ti,quodin lacunis novis pri- 
mo ftatimanno inveniantur,& poft- 
ea fequentibus annis pifces alij di- 
verii , quanquam nulli fuerint im- 
miffi. 


Ld 


Carur IV. 
*De Alburno Aufonij 65 - Epe- 

— Janmofierotatili. 
LsuR NI: meminitinfua Mofel- 
laprivatim Aufonius, Bellonius 
XXIX, 1. circaV ercellasin amne LagognaTi- 


41- cinum influenti,Scevardiz&m à piíca- 


toribus appellari (cribit , Germani 


6.37.0:58. ABeipfifchlit/ & JXotaugen/id eft, iv. 


ÜoiclnApor dicunt. Pifcis eft & fluvia- 
tilis & lacuftris, Alphyis albis fimilis, 


colorem vergit:altera ad cceruleum. 
Vtriufq; pinnz & cauda etiamad ca- 
ftaneum vergunt, Caetera argenteo 
colore refplendent: 


EsrriANuM fluviatilemBellonius TA Bi 
Sequanicum cognorninat, à Galli XXVUL 


fluvio,ubi abundat, additq; fic voca- 17 
ri quafi excellanum à preftantia,qua 
ceteros fui generis pifciculos exce- 
dit. Ferrarienfes Borbelum vocant , 
Albutno fimillimum atq;hoctantum 
abeo diffidentem, quod ruffasradi- 
ces pinnarum Gardonis & V eronis 
modo habet,aclineam quz laterae- 
jusfecat,verfüs caudam admodá in- 
flexam& velut arcuatam.Q uinq;di- 
gitorum longitudinem , pollicislati- 
tudinem interdü exuperar. Pifcicu- 
lus eft odoratus, de bonitate & princi- 
patu cumaliis omnibus contendens. 
Rothomagentes Ovel/am eo argumé- 
tonominant, quod ífemperovis prz- 
gnansfit. Epelanü fi fuas $2547/45 ha- 
bentem confpicias,pre nimia albedi- 
nis terfitudine tibirefulgere videbi- 
tur. Squamis autem exutus Lergus O- 
ftendit variis coloribus emicans, in 
iridisautarcus cceleftis morem. Ma- 
rino craffior eft & brevior. 


Carur V. 
"De Lucio. 


: 


Vcius velot £ Avxs dlupo ; vel à Ta& 

lucendo di&us eft. Nulla ejus a- XXIX. i; 
pud veteresGrecos mentio, & often- durevsle 
ditegregie contra Philelphum Sal- YAN fiib 
vianus Oxyrinchus Niloticus quod A» 


oculis magnis,rübefcentibus, dorío 
virefcente , ventre candido. Bellon, 
lineam utrinq; effe ait arcuatà, quz 
eius latera dividat. Sed Rondel.dua- 


bus diftingui profitetur;altera à brá-- 


chiisad caudam ducta,medium cor- 
pus dirimi: alteram minusevidenté 
àradice pinnz branchiarum orta de- 
ficere;priufquam ad caudam perdu- 
Ga fit, Nareeft parum refina, Pinnas 
.eafdem habet quas Gobio. Capite eft 
parvo:corporelatiuículo,fed depref- 
fo,vixque ad duorum digitorum lati- 
tudinem extenditur. Fe/ecaret. Ar- 
genteis tegitur fguamis actenuibus. 
Carneeft molli & parum pingui. /o- 
vax cft pifcis,quam ob caufam facile 


Bellonius vult dici poffet; nifiPlutar- 
chuseundem marinum , tanquam é 
mariNilum intraretfaceret, Efocem 
Plinii, quem in Rheno magnitudine 
excellere putat, haud difficulter có- 


cedipoteft, & videtur abinde Belgi- 


cum Snock originem fuam traxiffe, 
Apud Anglos & Gallos diverfa , pro 
diverlitate ztatum fortitur nomina, 
Corporis figurá oblonga eft, eadein- 
que idco oblógior videtur, quoniam 
piícislatera modice dilatantur.. 


Dote« 


i66 HISTOR IeA 
Dorfumlatum eft,& fere quadra- 
tum;perpetuoque &quale, donecad 
poftremas pinnas ventum fit: &Z cum 
teliquis fere $q44m2/is pifcibus dorsü 
ipfum magis aut faltem aque atque 
venter extuberare folent : huic uni 
venter,quatm doríum magis extube- 
rat;potiffimüubi pinguior fit factus, 
quod tamen aliquando ichthyopo- 
larum impoftuta etiam fieri Romz 
obfetvavit Ródeletius;pifcium quo- 
rundam ventresinfarcire tradens vi- 
libusherbis,atque ita ceu pinguiores 
carius vendere. Caput habet macrü, 
offeurique ac quadratum. Offium 
feu fpinarum in cápite formas diver- 
fasrepetiriajunt: unam vulgo cruci 
compatant;aliam laricez , tres alias 
clavis feu paxilis , paffionis Domi- 
nicz inftrumentis. Author obícurus 
de natura rerum fcribit Lucium in 
cerebro lapidem cryftallo fimile ge- 
rcré;fedliunc cumzvum in longum 


duxetit. Gefnerus veroteftatur fefe 


in capite Lucij etiam parvi , lapillos 
geminos candidos reperiffe. Roftrü 
habetlongum & rictum maximum; 
Anferinoroftro comparat Rondele- 
tius. Maxilla inferior fuperiore longi- 
or eft, & coclilearis modo excavata. 
Deztesin eo plurimi , haudque uno 
modo difpofiti;üt 8z Albettusait, di- 
veríarum acierum ; nam in maxilla 
inferiorisanteriore parte détes pa.- 
vifunt;in osrecurvi:infuperiore ma- 
xilla nullifunt, qui cum ealatior fit, 
dentes extra os prominentes & infe- 
rioribtisnon occurrentes inutiles fo- 


rent,Horum igitur loco ratura (in-- 


quit Rorideletius) duos dentium or- 
dines palato infixit. Oculi coloris auri 
funt zmuli,ante quos duo foramina 
inunicam caviratem coeuntia: Cor- 
]*5 Íquamis tegitur parvis tenuibuf- 
veadeo,utijs carere videatur, &z cü 
ijs coquatur,& inter edédum ,fi par- 
vus fit pifcis, negligantur : fin major; 
duriores & evidétiores abiiciantur. 
Venteralbicat,; dorfum vero ex fab- 
flavo nigreícit ,à quo linez plurima 
latz ,nonrecte fed multipliciterin- 
flexz,obliquz potius quam tráfyer- 


NeA4T VReATLIS 
| cuntur,cotumque pifcempulcheriís 
me pingunt. Pinnis natat quatuor, 
duofuntad branchiarum ima : qui 
pinnarum fitus eft fluviatilib. pifci- 
bus communis;utfacilius inaquafu- 
fpendantur & efferantur: contra al- 
tius fitz funt exdem pinnz in mari- 
nis,gqa dulcis aqua tenuior eft;& liq- 
dior,marina craffior& fpiffior:ob id 
hzc pódus magis fuftinet, illa min?: 
! Inferiore vétrisloco duzalicfütma- 
gnz & validz, In dorfo nulla eft , fed. 
non proculà cauda duz funt, vna fu- 
peior eft nigris maculis notata, Cau 
da brevis , in duas pinnas definit fi- 
militerpictas. Lizez medium corpus 
dirimés vix cernitur, quia ex minutis 
punétis conftar. Vestriculum ita gut- 
turi continuatum habere Albertus 
fcribit, utaliquando eum reijciat a- 
viditate glutiendi pifcem. Rondele- 
tiuspermultas eius ait effeappendi- 
cesin quibus chylus cófe&tus ferve- 
tur,ne ob gulzlaxitatem facilé reij- 
ciatur: Vidi ego magnitudine infigni 
Lucium;quialium, &ipfuminfigni- 
tergrandem ventre contineret, & 
hic rurfus murem aquaticum ,utla- 
| tíffimumhabereventrem neceffe fit 
» hocgenus pifcium, — 7zzeffzzatribus 
longis convolutionibus cóftant. He- 
ar ventriculum cóple&itur, in quo | 
vefica eft felle viridi diftenta. Nulla 
ulpis earum fpiuula intercurfant,ut | 
aliis fluviatilium plerifque. In lacu- 
bus & ftagnis ubique feré reperitur, 
obfcurasvero ulvacznoque lacunas 
obfidet.In mari nunquam vifitur , in. 
oftiis Rhodani & ftagnis marinis ali- 
quádo;íedtabidos capi Rondeletius 
! auchor eft,fed & in fluminibus non- 
nullis haberi Aufonius in Mofella 
fua prodidit; in Tiberi vix quotannis 
denos,Salvianus.Nec difficulter di- 
| gnofcuntur. Arctiori enim funt cor- 
pore;toti argentei; flavifq; illis linc- 
is carent. lam eft vor4x, ut non tan- 
cumin pifciculosalios, & ranas. Sed 
& inanimalia quxdágraffctur. Nar- 
ravit mihi,inquit Rondeletius, qui- 
| damvir fide digniffimus ; vidiffe fe 
mulz, quam iter faciens in Rhoda- 


o —— a — HE EE E 


íz., in aliquibus magis, inaliquibus v. | num potatum duxerat, labruminfe- 


minus& flavz & confpicuz dedu- 


nfum, 


rius,a Lucio dentibusapprche 
cujus 


pifcinis 
p.33. 


euius demorfu cruciatam & territa 
inde fugiffe, & crebra capitis quaf- 
fatione Lucium in terram deieciffe, 
quem ille palpitantem & in aquam 
redireconantem cepit; domumque 
tulit. Anferis pullos duos in eiufdem 
repertos ventre fe vidiffe, quida Po- 
lonus teftatur; idem & fulicam inve- 
tam, & pedem ancillx in pifcinaab 
eodem ad morfum prodit. Taavide 
pifcesperfequicur, ut prz nimio ce- 
leritatisimpetu, fupra aquas elatus; 
infcaphasincidat quodme vidiffe;cü 


AnnoM;,DC.XXXl.in meoex An- 


gliareditu,Landsberga noctufcapha 
veherer memini, A porculo feu mi- 
norepercaabftinere quidam credüt, 
alij apprehenfo capite devorare , ne 
fi caudaarriperet;à fquamis & fpinis 
laderetur,opinantur. Albertus ca- 
ptum dentibus conterete, morcuum 
in ventrem propellere , vivum non 
devorari, prodidit. Summam ranz 
cum Lucio antipathiam,elegantiHi- 


ubray. de (toria expreffit Dubtavius, quam vi- 


de. itam ei longiffimam ex Lucio 
Friderici II. Imperatoris cognofci 

oteft, quem in ftagno quoda vixif- 
íe CCLXVII. annis ex annuli xrei; 
quem cum ftagno eum Imperator in- 
detet,in branchiis fub cute abdide- 
rat;infcriptione Grzca colligitur; 
qua calis eft. giuí ixeivQ.iy loe vaa M- 
p qavromour(Qe Urrddee dux 78 xoc afr 
Qxdsplus d. rdc xsloas &v t6 "pies 08 Gtva- 
Baie, id eft, Ego fam ille pifcis buic flagna 
omuium primus impofitus per amundi ve- 
oris Friderici LI. imanus , die quinto O- 


&ob. Fuit eniminventusifte annulus 


in capto co Lucio anno falutis M. 
CCCC.XCVIL utteftatur Conra- 
dus Celtis referente Gefnero in fua 
Epiftola nuncupatoria, De eiufdem 
vivatitate ita Cardanus. Mirum eft 
illudquodà tot audivi viris,ut impu- 
dentius fuerit tot teftibus mendaciü 


noncredere,quam veritatem adver- 


fus eorü authoritatem tueri: Lucium 
fcillo vétre oftedédi la&tis cauía; in- 
décconfuto atque inter l'incas in vi- 
variis repofito , fanare humore earii, 
dà feillis Lucius vetre affricat. Mar- 


que P LSC IBUX 


[] 


Yób 
ricredunt, Quidam & fponte & exa: 
lienofemine provenire, quod neque 
folineque fati procreentut in eis ; o« 
pinantur. Ex ovoeditos, à quibuídá 
pifcibus intra Branchiasfoveri , En- 
celiinuga funt;Q uantumad Vfuon i» 
cibis Voviusinter obfonia plebeja re- 
cenfet.Poggius etiam ex Cyminola- 
cu, & quidem pra pingui, nullam un« 
quam inefle gratiam fcripfit;nifi cum 
folisin maxima convivarum inedia 
prándiisapponitir. Thrafymenus la- 
cus laudatiores profert. Braccianus; 
qui olim Sabatin*;inferiores.In Gal- 
liatamen ;, Germania & alibitantaá 
putatur falubritatis; ut Adamus Lo» 
nicerus ét puerperis concedat. Pinz 
guiorestamé funcIulio mente & O- 
&obrilaudatiores, quibus Cyprini 


| foboles:in pifcinis effe deteriores cá 


a 


, 


feminafpargunt. Ab Arnoldo inter 
durz carnis piícesrecenfetur , funt 
qui caudam & partem pofteriorem 
praferunt. Mediz xtatis meo iudi- 
cio optimi funt. Ova pifcatóros circa 
Argentinamtanquatm medicata ab- 
iiciunt. Gefnerofunt seque ut Barbi 
noxia. Apud nos abfque periculo in 
ufu. Jfumim Medicina quod. fpectat; 
Mandibula in pulverem redacta in 
Calculo, utinz difficultate, & pleu- 
ritide ufurpatur. Saliti offa pulveri- 
zataípodij vicempraftant, & ulcera 
exficcant. | " 


Ld 


T min. 


Carur Vl 


qDe Cypr ino. | 


(^ Yprinus Oppiano svrejasic dici- Ts; 


—tur. Nomen forteá Cypride, ut XXVII 
Gefnero placet; quod feecüdiffimus 11.12. 


fitjfortitus eft;ut eria icapud Athe- Prud - 


maximis, utR ondeletio vifum , feu pus 
ita firmiter vallatis, ut lapidis ictus ; ,,, 


nzum  velàfquamis feu latiffimis &z 


l5. 


facile repellatur ut Bellonius credi? caf6o.L12. 
dit. Carpazz, Catfiodorus vocat; Bra- Epiff. 4.- 


favolus ob magnitudinem Regizam; 
Carpiosem alij. Craffior cft magis quá 
longior;neculli pifcium magis quam 


tio Aprilique menfibus ovi turgent | Tinca firnilis. Superius enim Jabruss 
&pariunt;perguntquead Iunium ul- | rotundum eftac croceum; ex quo u- 
que. Alij é Tinearum feminegenera- utrimque (Tince inftar) gemina 


barba 


Ariflot.H. 


PU 
barba pendet, lógior una, mollis fla- 
veícens,inacutum deficiens; Mísaxas 


(inquit Rondeletius) potfisappella: | 


re: brevior altera, & ideo minus evi- 
dens, nigricans. Capite eft brevi pro 
corporisratione ; 'Tincis hacetiam 

arte fimilis. Ore medio , labris adi- 
pofis; carnofi(que; //sgua caret : fed 
eiusloco palatum carnofum dedit 
natura Íaporum  percipiendorum 
caufa: quod evulfum, lingue formá 
adeoreferte Salvianus.& Rondele- 
tiusaiunt, ut non folum vulgus, fed 
etiam viri do&i ( Albertus linguam 
fapidiffimam efu dixit;improprie ita- 
que)linguam vocent;& linguam ve- 
ram effe perfecté defendanr. Imper- 
fectam tamen pifcibus effe linguam, 
& carnofum Cypriano palatum,non 
modo vetuftati&z Arift. vifum, fed & 


Ala. c. 8. experientia , quz fubítantiam illam 


Bellon. A- 
guil.l.t 


palato affixam inferiori parti nullo 
modo hzrentem, nec ullo paco fo- 
lutamaurliberam teftatur, Geíne- 
rus tamen teftatur fefe linguam (ut 
vocant) feparatam à palato, in par- 
vaetiam Carpa duos digitos latam 
vidiffe , linguz in quadrupedibus 
proprie dicta figura: fubftantia quo- 
que & guítu faporeve fimili. Uum 
quoque eius & facultatem guftandi, 
&imilem effe, inquit,dixerim. Quare 
linguam appellare; nihil prohibere 
putat, quoniam utlingua fit , vel di- 
catur,neque locus aut fitus facit, cü 
aliz etiam partesfitu diverío nomen 


HISTORIA XCATU RALIS 


neis quibufdam exafperata ; untitit 
tantum & candidiorem cateris & 
f[uperficie lzviin mucronem brevif- 
fimum faftigiata. Idem Gefnerus la- 
pillum in capite habere tradit iuxta 
linguam, candidum, durum , ad mi- 
nimi numifmatis magnitudinem, in- 
terdum paulo maiorem, Habere & 


in medio capitis fubftantiam quan- 


o — Óa————ÍüüÓ Fn À———— à Uni Zar Vs t uÜ— —Ó ———— 


idemretineant, Deztibus carere hoc ' 


genuspifcis Rondeletius afferit, ho- 
rumque vice os palati medio infixü 


planum haberc,lzvc,triangulare:ex 


adverfo, in parteinferiore offa duo 
incifaingulamrecurva.  Bellonius 
vero Cyprinum dentes quidemin o. 
renonhabereait, fed rantum in in- 
greffu faucium : & Gefnerus intra 
fauces eius dentes latere afferit, fed 
neque veloculis didu&to ore, neque 
tactui immiflo digito apparere. Effe 
aurém in maxille recurve medio 
dentes quinos fere accumulatos, 
chzradum inftar, (itu & magnitudi- 
neinzqualestresmaiufculos , duos 
exiguos przduros, cavos, füperficie 
fumma lata five plena; obtufa , fed fi- 


dam maiufculam,craffum, cordis fe- 
refigura, duram fed renacem & fle- 
xilem, dum recens eft, (ab dentibus 
mordentis , tanquam in acetabulo 
quodam repofitam, fimiliter ut Leu- 
cifcus fluviatilis, quem Gardonum 
vocant Galli. De hac forte fenfit; (in- 
quit) Encelius, & improprie lapidis 
nomine appellavir;his verbis:In Car- 
pz faucibus reperitur gemma feu /a- 
ps, forma triangulari, magnitudine 
proportione pifcis , coloris candidi 
extra;intus flavi,Ocul;s eft mediis,an- 
te quosfunt foramina. Pizz/ natat 
latis.Duz fit funt ad branchias ma- 
gna, in medio Ventre duz ; inter 
quas & caudam alia eft unica : qua 
ferrato aculeo & valido innititur:in- 
terhanc & precedentes eft. excre-- 
menti meatus. Ex medio dorfo uni- 
ca crigitur, ad caudam feré conti- 
nua, robufto etiam incifoque aculeo 
fulta. Caudalata eft ex nigro rube- 
fcens, ut & poftrema pinna. Ipfe ve- 
ro colore eft flavefcente , maxime 
cum fenuit. Iunior enim colore ma- 
gis eft ad fufcem inclinante. Brazchi- 
a5 utrinque quaternas , duplici ordi- 
ne,noviífima excepta habere Cypri- 
numteftatur Ariftoteles: Gefnerus 
veroquaternas in ea fe reperiffe tra- 
dit; fed omnes duplices. 544422: ma- 
gnis, validifque tegi , ideoque Lepi- 
dotum Dorioni vocari. Eas etfi 25yv- 
ec», id eft, argenteas vocaverit Or- 
pheus, docti haud neceffe propterea 
effe putant , alias efleftatuendum; 
cum de coloribus Poeta fzpe loqua- 
tur improprie, & epithetis aliquan- 
do abutantur ; creditque Gefnerus 
commune hoc fquamarum epithe- 


toneffe, quodutfacile credo, ita hic 


| 


dpyveci; fi quis fplendentes vertat, eü 
peecaturum non puto. Ipfx autem 
adaureum inclinant, Sunt quihunc 
pifceni 


De?I1$ClBUS 


picem pto fua. magnitudine , plus 
fanguinis habére dicunt,quam cxte- 
ri pifces, ideoque minus frigiditem- 
péramenti effe probabile videri. Pe- 
triculum mediocrem habet; Heparfub- 
rubrum,cui fub nigrafellis vefica hz- 
ret , & iuieflisaadmodum pinguia; 


Jplenem magnum. Crebro quinque & 


fex librarum ponderereperitur, ali- 

uando etiam viginti: lovio vero tc- 
de in Lariolacu ducentarum quoq;; 
Maximum enim aiunt, quiin eo na- 
ícuntur pifcium, De/ece non conve- 
nitinter authores. Plinius marinum, 
facit, Oppianuslittoralem, Ariftote- 
les inter Huviatiles repofuit, ZElian. 
inDanubio quoque capi fcripfit. Do- 
rion inter fuviatiles & Lacuftres 
collocat. In Lario lacu admirandx 
magnitudinis capi, Iovius author eft. 
Larius, inquit, lacus, ob longitudine 
à Virgilio maximus nuncupatus, pi- 
Íceslonge omnium maximos gignit. 
"Troctas (Trutas) centamaliquando 
librarum pondere, & Bulbaros ducé- 
tarum; Sed Bulbari illi ingentes vi- 
deri potiusliquidis ac perífpicuis in 
undis quam capi retibus poflunt; cü 
eaimpotenti impetu plerumque di- 


 Jacerent. Subeunt folfticij dieb. um- 


brofos fpecusin rupibus Licinianis, 
quz funt in adverfa Lari) ripa contra 
Infulam, Euripumg; illum gemmeü 
à CeecilioPlinio celebratum.Eos in- 
duftrius quidam facerdos fagittis ar- 
cubalifta emiffis , cum in profundo 
quiefcentes fufcinis atque tridenti- 
bus attinginó poffent, vulnerare co- 
nabatur,neque camen fagittz longo 
alligato funiculo nifi averfiofficie- 
bant,cum illa fquamarum ferie tho- 
racatiearíi ictus facile repelleret. In 
lacubus Allobrogum maximi quoq; 
proveniunt. Alicubiin pifcinis & vi- 
variisincluduntur;alicubi inpaludes 
&ftagna coniiciuntur;in quibus plu- 
rimum proficiunt, Ut vero fcribic AL. 
bertus: Hic pifcisin aliquibus aquis 
generat, & inaliquibus graffatur & 
crefcit; fed optime valerin fundo ar- 
gillofo ; tritico primo femiaato, & 
pofteaargilla defuper fpería, & poft- 
eaaquafuperfufa. Departs & quz 
citca ipfum eveniunt , ifthzc ferc A- 
tiftoteles prodidit. Cyprini &c.vide 


ds 
I 
Scaliger. Sponte etiam z2//j & Ron- 
delctius& experientia comprobant. 
Vidiinquir ille;in aquis, in cavaloca 
& montibus fepta receptis, & colle- 
Gisfpontegeneratos Cyprinos, in à 
locanecrivus,nec ftagnum, necpa- 
lus, neclacus, nec luviusullus, nul- 
ladeniq; aqua prater coclefté influ- 
xiflet. Foeminam ac ore fufcipere,;in- 
de futura ova concipere falfum eft. 
Herbis; luto , muro; & aliisvefcizur, 
Atheneus carntvorü dixit. Aftu plu- 
rimü valere, & ut reti capiendus e- 
vadat,varia machinari Albertus atq; 
autor denatura rerum tradunt: pri- 


mumn.circumeuntem,;foramé quz- 


rere:hocnó reperto tranfilire cona- 
ti, vibrato in aerem corpore: aliqua- 
dofubreti, fuffodiédo fc. in fundo; 
effugium quzrere: alias herbam ali- 


quam orc tenere, atque ita retinere 


Íeíe,ne trahatur à reti : alias caput 
fundo ingerere;haud ignarum, rete, 
dumnifi caudam tangit,clidi.R efert 
Gefnerusfe cognovifle exhomine fi- 
dedigno, in Palatini regione Ger- 
3manix,inleco cui nomen àMichae- 
le & campo vel agro , in foffa circa 
arcem Carpam efle, quz centefimü 
vitz annum attigerit, unde longzvü 
pifcem effe coniicere poffumus. Czz- 
2e funt in ubiverfum molliore , nec 
tamen ita infalubres, quod humidi- 
tas nonfit vifcofa, przfertim corum; 
g inrapidis & puris aquis nafcuntur. 
Martioinprimis cómendantur. Ma- 
jo& Iunio , quod geniturà vel emit- 
tat velrecensemiferit,non item. Mas 
fceminz przftat, maiuículus minori. 
Caputà ganconibus expetitur , pro- 
pter lingua forte, qua fiaffecur , pra- 
dulciseft;,& bene cum fucco citri ap- 
paratur. Ex ovis Caviarium rubrum 
apparatur,quod ludzis dicatum eft, . 
Medicigam à fpe&tes, lingua vim au- 
gédz V eneris habet, Lapillus de ca- 


"pite, crudo pifce extractus , febrici- 


tantiü zftum fedat,& fanguinis é na- 
ribusfluxum cohibet. : 


CArur Vl. 
"De Cyprinis Monferofis. 
M?» hancpifcis fpeciem Lug- 


X a Quit 


Ta&; 
 XXVIL16 
A Wut | MT Aldroy.de 
duniinforo pifcatorio vivam a- Pifcib. l.c; 
li ditam,nullusfuitíin-;4, ^ 
iquando venditam, nullusfuit ( in- c,,;, 


164. | 

quit Rondeletius) qui non demptis 

capite &z Roftro Cyprinum effe iudi- 
carit,Nam fquamarum figura & Co- 

lore;pinniscarundem fitucaudaidé 

planceft cum Cyprino. Pinna dorfi 

" initio aculeum incifum habet, ut in 
Cyprino.Eundemaculeumhabeta- 
liapinna qua excrementorum mea- 


tum fequitur,qua rubefcit;item cau- 


da pars ei refpondens. 'Tota cauda 
lataeft,utin Cyprino. Duasalias 


pinnas habet ad branchias, fimiliter 


duasin ventre. — Caput habet non 
protenfum ut Cyprinus,fed Delphi- 
ni capiti fimile; roftrum fatis lógum, 
fed obtufum,qualereveéta pictura re- 


prefentat. Exfüperiore roftri parte 


1uxta oris fciffuram appendix carno- 
fautrimq;una dependet,utin Cypri- 
no;hacfuperior eft alia brevis & vix 
appares; nifi propiusinfpicias utrim- 
que écunica.Hzc R ondelet, Szzilezz 
buic monffrofo Cyprino, fed barbulis in- 
fignem,quasin fuo Rondeletius non 
expreffit; Gilbertum Cognatum No- 
zerenéad fe mififfe ceftatur Gefne- 
rusjin Nozerethano ftagno reperti, 
anno falutis 1554.In Cognativivario 
novemtatum diebus vixiffe, Verum 
longe pulcherrimum fuiffe nec fpe- 
cie colorib. ratum & admirandum 
Cyprinum illum, qui anno Domini 
1546. Omburgi inDitione Cotnitis 
Palatini, MarchionisIoachimi Bran- 
deburgenfis captus & Augufta mií- 
fus eftad Carolum V. Czíarem in 
comitiisillicagentem,qui eumSoro- 
ri Mariz donavit, coctum etiam co- 
loresretinuiffe, Picturàá eius fibi có- 
municaífe Io, Thannmyllerum iu- 
nioremchirurgum Auguftanum pe- 
ritiffimum;in qua longitudo, inquit, 
apparettrium dodrantum : latitudo 
digitorum novem , quz eft in medio 
dorío ad ventrem medium. Pinnz 
dorfi initiü partim aureo, partim ru- 
bro colore eft, deinceps v,pulcherri- 
mé czrulea: reliquis pinnis omnibus 
coloraureolus;ut capiti ét magnaex 
parteacventri, fed paffim etiam ru- 
bedo intervenit;quz barbulas quoq; 
quarernas tingit. Dorfum ex viridi 
cxruleum,latera fuperius viridia, in- 
feriusaurea,&c. Infümma fuaviffi- 
mis floridiffimifque coloribus vnde- 


HISTORIA AC ATFRALIS 
quaq; adeo eleganter pictusatq: di-' 


flinanseft,ut vel cum rubri matis e- 


lcgantiffimis quibufdam, maximiqs- 


variis pifcibus certare poffer, Narrat 
item captum efle aliquando apud fu- 
OS Cyprinum hermaphroditum, in 
quo utriufque fexus notz ( hoc eft &c 
geniturg & ovorum vafa ) comparu- 
crunt. Inpifcinisvero contrarium 
quandoq; reperiti , nempe neutrius 
fexus Cyprinos; nec mares nec fce- 
minas , & hosforte efle, quosfponte 
nafci Rondeletius authoreft. Idem 
Gefüerus hac quoq;forma Cyprinü 
alium captum efle teftatur in Acro- 
niofive Conftantienfe lacu , prope 
Retz,duos fere dodrantes longumin 
prafentia illuftris & Generofi viri 
Comitis Wolff de Schamburg.anno 
falutis 1545. idibus Novemb, Pi&ura 
adífe mififfe Archillem Pyrminium 
Gaffarum medicum co tepore prz- 
ftantiffimüm. Pronam partem nigro 
colore pictam fuiffe,latera fufco , fu- 


pinamlureo,Spe&abilem in eo prz- 


cipue faciem,zmulam humanz lati- 
tudinefua,necnon oculis, ore, nafo 
buccisac mento. Hzc fcripferat, cü 
eundem pifcem RaphaelScilerusju- 
venis Auguftanus clariffimi medici 
Geryonis filius, cum omnimoda e- 
ruditione,tum iuris fcientia &z comi- 
tis Palatini dignitate nobilis, pictum 
adceum dedit, cum defcriprione hu- 
iufmodi.Pifcem hunc omnino qualé 
depiétum mitto;fuiffc captum in lu- 
mine Auftriz (quod vocant die Eris) 
in ditione comitis' Iulij de Hardegg 
prope urbem Retz anne 1545. meníe 
O&tobri, viri quidam eruditi & gra- 
ves,mihi veluti teftes oculati confir- 
maverunt.Faciem non averfam,pro- 
ut reliqui, velobtufam fedrepreffam, 
obaliquo inplanumafpe&u tenden- 
te, cum temporibus utrimque latis, 
oculis binis,naribus, ore ES dibu- 
la,omnia effigic humana habuir.Pin- 
nis.fÍquammis , cauda, totoque cor- 
pore pofteriore, ipfaq; adeo magni- 
tudine atque colore Carpam pra fe 
tulit.Rete captus eftfolus, & obrari- 
tatem ac maxime quod fenfibuset- 
iamignotus effet,diu confervatus,&c 
veluti miraculum quoddam paffim 
afportatus. ^ de. 

Ca», 


(ldrov.de 
Pifcibl.g, 
542. 


XXIX. 


! 


)DE PISCIBFS 


Carur VIII. 
tDe Oyprino Lato Konde- 
letit. 
po latus Germanis Brefep, 
X talis $cardafeuScardula dicitur. 
Bellonius Abramidem veterum nullo 
fundamento adiecto arbitratus eft, 
Cyprino adiungitur; quia eft fqua- 
mís,corporis fpecie & vita fimilis.Pi- 
fciseft maximus & latiflimus , capire 
parvo p corporis magnitudine, dot- 
forepando & cultellato,corpore có- 
preíloyquazismaghnistecto. Lineaà 
branchiis ad caudá dué&ta cutva eft. 
Adbranchias pianz duz funt, in me- 
dio ventre duz aliz,ab excrementi 


d | 1 
ineatualiaad caudam continua. Hu- 


ig 
cauda quz albicant, Pinna qux ab á- 
no eft longiorem & in exortu latiotó 
quam pars eft,àpi&tore puto,expreffa 
eft. Habenturaà quibufdam in pretio 
in Árvetnia imprimis ; ubi in lacü 
quodam imagni & pingues capiuns 
tut. Nonnulli pattem in eis mediam 
expetuntialiiplus moleftiz ob minü- 
tiffimas fpinas inter edendum quam 
voluptatis afferre arbitrantur. 


Carvtr IX. 


De Cyprzno lato alio; € 
I-Ballero. 


(COS extelatione Kentmani, T A5, 
- ria huiufmodi pifcis gegera in Al- X XIX 


bireperiri tradit, Przzigeneris pifces y. 

effe parvos, tenues, latos, colore fub 4ldrov.de 
aureo, cui circa dorfum tufcus admi: Pb f. 
Lr 


iufmodi pifces in lacubus maximis 
zafcuntur. Vidit Rodeletiusin Arver- 
niz lacu quoda iftiufmodi pifces, qui cui ci j 
Ícetur. Dupla eisad latitudinem lon- 


binum cubitorum, pedum toridé la- 
titudinem xquarent. Noftroinforo 
copiofiffimé proftant: minotes Scar. 
das,maiores proptet dorfuminfigni- 
terrepandü Gobbos quafi gibbofos 


nuncupant, funtq: pedales plerumq; 


bipedalesrariffimi.Scribit Gefnerus 
vadum amare argillofum,vel albicáti 
argillz fimile :ideoq; inlacu Tiguri- 
nonópaflim,fed fuperiore eius parte 
capi. Stagnantibusa. aquis przcipue 
dele&antur,illicquemuco,luto;her- 


bisq: vefcuzzar. Q'uareiniis tantü ca- 


piuntur fluviis,qui tardius fluüt, tur- 
bidaq; funt; & craffioreaqua, qualis 
eft Araris:multiité in Gallia Belgica: 
necin his ad eandem unqua magni- 


 tudinemaccreícunt, ad quàáin lacu- 


bus & ftagnis. Mirum g; narratidem 
Geínerus,nimirumquedáàin Polonia 
permultoshorum pifcium conieciffe 
in pifcinam quz mox fuperveniente 
hyeine tota congelata etfet : & cum 
parendiconviviicaufa, remoto gelu 
pifces capere vellet, ne unum quidé 
invenirepotuiffe:fequétia. vere rur- 
fusomnesapparuiffe. Ad hofce latos 
Cyprinos referri debet pifcis huius- 
modi é Polonia miffus , ubi Klofzcz 
dicitur, totus ex fubczruleo ad vio- 


gitudo,caput parvum. Pinna dorfi &c 
cauda fufci coloris funt:teliqug veró 
quinq; pinne;e fufco punicei.Sguazze 
utin Cyprino.Genus hocMifeni pat- 
vum cognominant ; &/eig£araff , velà 
colore Giblichez. Vivacesfuntadmo- 
dum. Epifcinis & ftagnantibusaquis 
in Albim veniunt, Karo octo digitos 
longitudineexcedunt, ^ Vefcuntut 
gramine & argilla,ut & reliqui huius 
genetis pifces: quamobrem mo gisae 
mant pifcinas,quàm fluentes & lapi- 
dofasaquas ; propter vadum herbo- 
fum& argillofum.Itaque tarius in Al. 
bireperiuntur. Inpiícinis quidem 
multiplicari eos non patiuntur do- 
minijimpediunt enim incrementa & 
faginationes Cyprinorum,quosá pa- 
bulo depellunt. A4/zeris; vero generis 
Karas ,aliquanto craffiores & longio- 
resfunt,Squamas fimiliter ut praedicti 
velut Cyprini;c gilvofeu flavo nigri- 
cantes habent: vocantur auté Halb- 
karafl, id eft dimidii Carafi , quoni& 
€ Carafo&carpa veluti compofiti vi- 
détur. Hi quoq; ut primigeneris Ca- 
rafi,& pifcinis aut flagnantibus aquis 
Albim ingreffi , pariunt in eo & cre- 
fcunt.V trisque caro eftfubflava;& in 


laceum vergens , exceptis pinnis & | cibovifcofa, quomodocunqj parata. 


3. Quo 


106 
Quo diutius véro in Albiimmoran- 
tur, eo fapidioris folidiorisque carnis 
evadunt. 7. ertii demum generis Carafi 
tenuiores & latioresfunt, quà dimi- 


dii nunc di&ti, fimiles primis (ed ma-- 


iores & pulchri,cádorisargentei, ha- 

bentq; pinnas parte füpina rubentes, 

fuperior vero pinna cü cauda obfcu- 

rius é fufco punicea eft. Hi pifcesin 

Albinafcuntur,nonaliunde(ut pra- 

di&ti)ingrediuntur, Parzuzz primü lu- 

riio menfe,fecundo Ianuario,ficut & 

fuperiores,quibustemporibus etiam 

precipue capiuntur, Medioctiter au- 

gentur;utfefquilibresaliquandoaut 

bilibres capiantur. Affarifolent & in 

pretio habentur. Foemine ovis gravi- 

dz, clixe etiam inaqua ad jurisfere 

confumptionem, vel copiofc butyro 

adjusfub finem adiecto , non difpli- 

cuerint. Eftin Frifia orientali pifcis; 

quem £araurz. appellant, Carpa multis 

artibus minor, tergo magis arcuato 

& gibbofo. Sexies in anno parereu- 

nanimiteraffirmant , qui ipfum in vi- 
variisfervant. 

T As. Ds BArrsno ita Áldrovandus. 

XXVII. AriftotelesBalleruminter fluviatiles 

7: & lacuftres bis meminit.Ballerus,in- 

Altrovetd. quit, &; Cyprinus & cxteri fere om- 

HAC , cum parturiunt,undisfeintru- 

-*'"*'" duntr.Ecalibi:Ballero & Tillonilum- 

bricus canis exortu innafcitur, qui 

debilitat, cogitquead fumma ftagni 

efferri, qua zftuintereunt. Hunc 

R.ondeletius eum effe conjicit, qui à 


A 


HISHORIe4  Ne4TFReALIS 


| vendatur , fed ab iis DUM 


corporis &:fquamarum differt& pin« 
naruma&caudz colore,Eft igiturBal- 
leru$ capite brevi,ore parvo;fine den- 
"ibus fed horumloco offa habet afpc- 
ra:fine lingua;fed palato catnofo:Pin- 
nas duas habetad Branchias , duasa- 
liasin medio ventre , abexcrementi 
meatu unicam ad caudam ufque in 
dorfo aliam. Pofteriorespinnz cum 
cauda rubro colore perfufz funt, ut 
in Percis fluviatilibus videre eft;qua 
in dorfo eft;nigricat. Linea à bran- 
chiis ad caudam curva producta cft. 
Branchias quaternas habet;os in me- 
dio palato , ex adverfo fita func offa 


| duolocoinferiore,altera parte ferra- 


ta;quibus contrario occurfu cum pa- 
lati offeherbz atteruntur. V entricu- 
lum parvum habet,inteftina pingue- 
dine oblita;hepar exalborubefcens,; 
in quo fel viride. fplenem rubrum. 
Multis fpinis abundar , frequentes 
Jquamas habet , rotundas & tenues. 
Tergus cius nigricat, venter candi- 


cat, Oculorum pupillam Bellon.non Bell.de A9. 
ut inaliis nigram, fed veluti cryftal- /7 


linam efle aflerit; iridem vero albi(fi- 
mam;ac tredecim fquamarum ordi- 
nesutrinque in lateribus habere. 


Carvr X. 


"De*IHEzzca. 


Lugdunenfibus,& lacuum quiin Al- 
lobrogibus funt, accolis Bordeliere 
nominatur , quod littora femper fz- 
&etur&quarat. Bordenim littus fi. 
gnificat. Czrerum curBallerumfa- 
ciat , nullum adducit argumentum, 


q iseom vulgatiffimum ubiq; ter-- T 4 ».. 

- rarum. piíce , àfolointer veteres X XIX. 
Aufonio memoratum, abaliisquod.7. —— | 
nulloin pretio fuerit, negle&um,;lo. Aldrev. de 
viusexiftimat. Bellonius Ariftotelis P2615. 
dlAova, qué Gaza Fallogem vocat Do- *45* 


nifi quod vita & moribus à Cyprino, 
quo cum nominatur ab Ariftotele, 
non differar. V ilis eft pifcis. Strymo- 
nisamnis accola vulgo P/effyaz tefte 
Bellonio vocant , in Macedonia ad 
Piíchiacum lacum ,ubi plurimus eft, 
modo P/atages;imodo-Plef/yam , modo 
Platogniam.MHollandi,apud quos cum 
ob copiam, tum quod per fe infipidus 
fit, viliffimushabetur, eez Bleye. Bra- 


mz, inquit Rondeletius, tam fimilis 


£ft, ut parum cautis pro Bramis fepe 


rionisapud Áthenzum j/49:a, id eft 
Fullonem dici, credit:metuo ne per- 
pera. Nontantum n. Tincz decocto, 
Íed & aliorum glutinoforum pifcii, 
Ichtyocollx , Anguillz,&c. macula 
eluuntur.Fullo quoq; Ariftoteli ma- 
rinuspiícis eft , Tincáinter fluviati- 
les&Lacuftres reponimus.Mazznon 
efle, c; Platinz placet, vel ob ultimá 
hancrationem;quia marinus eft;cer- 
tü eft. Quid fiveró,inquit Aldrovan- 
dus, Romanam vocem effe dicamus, 

àqua 


DbE ?PlSCIS8VS 


à quafententiaidemloviusnon vide: 
tur declinaffe.  Celebratur enim a- 
pud Cicerone , quidam facetus ora- 
tor Placentinus cognomine Tinca; 
fortaffis,inquit, ab hoc pifce cogno- 
minatus , quemadmodum Florentiz 
Laurentius Medices fenior , utierat 
perurbanus, cuidam celebris familiz 
civi,fe domi Tincá ingentem exqui- 
fitaarte coctam falfoJactanti, Tincz 
cogaomen,quod illi poftea fuit eter- 
num,indidit. Quemadmodum Me- 
 rulaob fimilitudiné cumT inca,item 
. Callarias nofter , Tinca marina vo- 
cari meruerunt, quid vetabic, fi Tin- 
cam etiamMerulam paluftrem dixe- 
rimus ? Hocíané nomine ufus eft do- 
&iffimus Scaliger his verbis : Aufo- 
nius fuitemporisfecutus plebem , u- 
fitatis nominibus, pulcherrimü poé- 
ina non eft veritus inficere porius; 
quam autipfeinambiguo verfari,aut 
jactare Authorem in obfcuro: fic A- 
lofam pro Clupea five Thriffa, Tin- 
cam proMerula fluviatili pofuit. FIa- 
betquibus cum Cyprino fimilis eft, 
habetitem quibus cum plurimum ab 
codifcrepat. Corporis enim fpecie, 
pinnis earumq; fitu , & palato carno- 
fo cumeo convenit: fquamis veró nó 
item. Hz Cyprino maiufculz,Tinca 
vero perquam exigua tenuesque & 
muco femperobdu&z:adhzc T'inca 
juxta oculos circulum habet rubrum 
qui in Cyprino flavefcit.. Color om- 
nibushaudidem , aliquz enim fub- 
albida funt; plurima ex albo flave- 
fcentes, nonnullz virides, qua vero 
in maris degunt paludibus;ut in mul- 
tis Hollandiz locis , fubnigrz funt. 
Aufonius viridem dixit, cü plerumq; 
flaveícat potius. Roffruwz habet breve 
acretufum : osfererorundum,ad ve- 
trem inclinans, plané edentulüm,at 
pro dentibus ferrata ofla. Exutroque 
oris latere, ubi inferius labrum fupe- 
riori committitur,appendix pendet, 
utin Cyprino,cutacea,rotunda,bre- 


vis,mollis , aclubricaadeó ,utnun-- 


quam explicetur , confpicuave fiat, 
in digitis comprehenía extendatur. 
Ocalilunt magni & aurei, Pinnzbi- 
nz füntad Branchias,totidemaliz in 
ventte , à podice una, in derfoalia 


, 


"T 
107 
brevisfineaculeo. | Caudainlataiü 
pinnam defini.  Branchias habet 
quaternas duplices,lapillos in capite 
Auratz & reliquorum marinorum 
more;binos exiguos. Stagnantes po-- 
tius quam currentes aquas amat, id- 
eoque in ftagnis, lacubusac paludi- 
bus quàm in fluminibus frequentior; 
& inter arundines ulvasque plerum- 
que victitat; omniqueannitempore 
hifce inlociscapitur. E rivisa. flumi- 
na maiora quandoque intrat, fed de- 
gunt maxim; ubi vadofa funt, vadáü- 
que ipfum limofum. Gregalis eft, pu- 
trefcentis limi fordibus vefcitur, car- 
nenequaquam. De azicizia eius cum 
Lucio fupra di&tü eft;quibus fi lubet; 
adde,gq cumLucius in ceteros tyran- 
nidem exerceat, à Tinca quafi bene- 
ficii memor.prorfus abftiner. Cü oc- 
ciditur, diu fupervivere fertur. //fuzz 
in cibis quod fpectat, infuavé habent 
carnem,quiaimpurum & damnatum 
alimentum:ideo commune eftapud 
Italos mulierculasdiverbium. Aef/»- 
no»angia T enca , chefebre non fente , 86 
Aufonius vulgi folatia dixit. Diebus 
tamen canicularibus iaprimis noxia: 
putantur , quanquam Marficana & 
Tucinolacu;quinunc Celanus,quz 
labio inferiore trito; quodfaxofo c- 
iusloco volutentur, à vulgaribus di- 
ftinguuntur, laudantur : necnonil- 
la,quas parvuslacus quarto decimo 
aburbe lapide , apud Bacanam fyl- 
vam,profert. Hactefte Iovio,nobilis 


quidam propinalislaucitiz ftadiofif- 


fimus, autumno captas , alliolarido- 
que contritis , additisque odoratis o- 
leribus & multo aromate, in teganis 
ad vaporem tepidioris furni feliciffi- 
me percoxit. Laudatur deniq; Thra- 


Íymena Tinca, de qua idem Iovius: 


Cum in ccena Leonis X. Pontif. dif: 
cumbentes , pelagios pifces vario ju- 
dicio certatim atq; impenfius lauda- 
rent, nobilis quida Florentinus Tin- 
cisfortaffe folum affetus, extollatis; 
inquit;convivz, ut lubet marinospis 
Íces:ego certé TrafymenamTincam 
conditam leucophago, his veRris 
Triglis, Spigolis & Rhombis prztu- 
lero: quofüo infulfo dicto lachrymas 
omnibus prz rifü excuffit. 

"- Vete« 


d$ ^HISTORIA NATFR AEIS 


Veteres medici ( inquit Medicus | Muftelle nomine Lampretam no- 

quidàmapud Gefncrum) adfopien- ftram defcribere videtur.Lota Pifcis 
dos capitis & arruum dolores ; tor- eft flu viatilis & lacuftris. Muftellz 
pedines admovebant, quarumlocoa marina vulgari ; de qua alibi dixi- 
inediterraneis Tincz forfan ufürpari | mus;fimilisadmodum, nifi effet cor- 
potuerunt.Sunt quinon febrientium | porerotundiore & fpiffiore. Ex ma- 
modo zftus Tincis pedibus fübditis, | xillz inferioris extremo pilusunicus 
feualligatis vivis temperari ; fcd idé | veluti ex mento barba ptopendet, 
remedium adverfus arquacum etiam | nullusin fuperiore eminet, utin ma- 
morbum proficere putent. - Iovius tina. (Gefnerustamenin fuis putat 
quoque fciffas pet dorfi longitudine, | etiam fupra duos pilos effe , fed in 
pedum & manuum plantis applica- mortuisferé laterec,utin maxima ob- 
tas, ardentis febris ardoribus pluri- | fervavit.) Pizz; quatuor natat, dua 
mum advetfari , quofdam tradit pu- | funtadBranchias fitz;duz in ventre, 
zare ex fe&a Iudzorum , qui quan- | ab anounicam continuam habet ad 
quamfordidz admodum, inquit; & | caudam, huic qualem & fimilem in 
ridentibusaliiscalia experirentur,a- | dorfo, quam preceditalia pinnula. 
liquando tamen ipfiszftuantibus ex-.| Ca&2; mucroni gladii figura fimilis 
optatablandinienta feliciter attulif- | eft; Parvulis fauami corpus tegitur, 
fe compertifünt. Monet vero Ron- | quod é ruffo fufcum cft, & macu- 
deletius; ut idopportuné fiat , qitod | lis nigris undulatim difpofitis con- 
alioqui non modonihil profüetit,fed fperfüm. —Demzespátvulos & tenues 
contrà maximé obfuerit. Frigiditate | habet. Mucooblita & lubrica Lota: 
fiquidem intro repellente ác magis | eftjuc Anguilla. Fezzriculum parvum 
conftringente augeri incendium. A- habetcum multis appendicibus; in- : 
liii'ericorumjecoriautumbilico vi- | reftina convoluta; bepar albicans in 
vam im ponunt. l&ericisaliqui Tin- quo fellis vefica, quz ex viridi flave- 
cam viventemalligantumbilico;do- Ícitfplenem rubrum , vefrcam oblon- 
hecimmoriatur, poftridie rurfus alia gam aere plenam bran chias quatet- 
alligant, idque etiamcerto dierepe- | nas& duplices. NaJczturin lacubus & 
tunt. Tinca inimortuaintusacforis | fluviisleniterfluentibus, utin Arari, 
veluticrocotincta redditur, & pleri- | Z1z547 pro corporisratione magnum 
quéhocremeédioreftituütur. Defe/e | eft,& delicatumhabetur. 0vanoxia; 
hoc ex libro Germanico manufcri- | quemadmodum ova Barbi,quz ven- 
pto habet Gefnerus:Fel de Anguilla, | triculum lzduünt & alvum turbant: 
Thymallo, Tinca& porcellola&an- | Carototaà Lugdunenfibushabetur 
te, mifcead auriumremedia. Hoce- | in pretio. in 


nim infufo;pelliculas rumpes;fluxio- | (indicada 
TTTTETTTTTTET 


nes cürabis,vermesaurium occides. 
|  Ilrirrurus IV. 


Cábrvr XI. 


«De Prifeibus lacuftribus. 
"De Lota Gallorum. UIS T NET n : | 
T A8. | Ugdunenfes,inquit Rondeletius | cry | | Lir E h m | * 
XXIX. Lies quia Arariinvenitus, Za- | L4 7/224 UMlpanr, E» Ron- 
ena ?ai» Vocant;quiàáGebennenfib us Mo- deletis. 


£ella quafi Muftella nominatur. Si 


éyby. quis Maüftellam lacuftrem velfluvia- Ves re Nrer Lacuftres pifces cen- TAs. 
tilem appellaverit, non inepté mea | SS&& [252 fentur, Fmbla, Trutta, La- XXX. 
quidém fententia fecerit, modonon 2S | Va AS € uftris, CarpioLavarelus AL- L,2,. 
éamáccipiar, que ex marifluviospe- | 9859 See /pbrogum , Bezola , Albu- 


tit, qualiseft Muftella Aufonii , qui la , Albus Saloiani , Farras Pigus, Sa- 


rachus, 


] ellon. de 


DE PISCIBVS. 


rachus,ch- Schilus. Vimbla , quafi um- 
bra,quod haud exiguam cum umbra 
fluviatili fimilitudinem habeat, dici- 
tur. Rondeletius Salgzzem lacus Le- 


 "ani,quod corporisfpecie,pinnarum 


nuiero,fituque & partibus internis. 
Salmonem referat, vocat. Helvetii à 
Colore circa ventrem rubicundo, 
Rotelenomen indidere. Duo eius effe 
genera magnitudine maxime differé. 
tiain Lucernenfi lacu Gefnerus tra- 
dit. Maiorem circa Bielam R ott, ali- 
cubiRoote appellari: à Sabaudis 
Reutte:circa Lemanum vero Umble 
minorem diminutivo nomine Rote- 
leprivatim dici. (Eft &aliusin Suevia 
& circa Auguftam Rotele dictus, fed 
fluviatilis,non lacuftris pifcis, l'ruttis 
quog;afhinis, Germanis cateris feré 


' Huch nuncupatus; quo de fuo loco 


diximus)Sabaudiz circa Bielam &oz- 
fon velBozdelle,illo nomine colorem 
indicari, hocforte bonitatem. D'eni- 
que pifcem qui inlacu Bavariz Am- 
mceríee vocatur, Germanice cin oig 
(itig/nonaliü quà Umblam minorem 
vidéri: conferrienim Salmoni parvo; 


& àdorfo ufq; ad media látera colorís 


lutéi effe dicijadeoque tenerü,ut fta. 
tim exzrà aqua exípirer;necin àlio ullo 
eius regionis lacu inveniri. F'2bla ma. 

jor corporis forma partibufq; omni- 
bus Salmonibus & I'ruttis fimilis eft. 
Oshabet magnum, dezes vero nófo- 
lü in maxillis, fed etia (cx magnosin 
lingua, Caputlivefcit, branchiarum 
opercula argentei funt coloris in ex- 
tremo aurei. Magis albicat d minor. 
Nullis fuggillatur líturis , unica cffe 
parvam tergoris pinnaBellon. fcribit: 
Roódel.tamen nó lógeà caudc exor- 
tualiifedadmodüexi guà depingere 
videtur,& ipfeBellon, eande in icone 
exprimit, & mox putoapophyfim car- 
nofam vocat.Ide Bellonius juxta vé- 
trem,pinnà (in impreffis codicibus 
branchialegitur finefenfu) utrinque 
una effeaic fed quá necipfe,)nec Ró- 
deletius quoq; pingit: duas fub verre 
huic oppofitas, omnes fine aculeis: 
poftremas pifcé in duas equales par- 
tesinterfecare ,fed parté qui ad ca- 
put eft;paulo lógiore effe. Cuziz; adeo 
glabráeffe ut íquamis carere videa- 
tur. T'ergus prz multo livore opacum 


réQ 
apparere:ventré pre albedine uti ar- 
gentü micare: apophyíim carnofam 
haberefupra casgz. Umbrz , Trutta- 
rü,&c.more, Quaternis pra ditá effe 
dentis ordinibus in palato ferpentiü 
more,Jigguz oftendere aduucisingy- 
rum dencibus, crenatis, exertis & ha- 
matis fenis, vel eo pluribus cómunitàa, 
przterhoe maxillà etià inferiorem 
parvulis aliis exertis & parü falcatis 
inambitü vallari, bráchias habere u- 
trimq;quatuor : latera eivs. virgula 
rectafecariutrimq; p mediü corpus, 
parü repandü vertus vcntré. T resaut 
quatuordodrantes plerumq; longa 
eft. In Lucerneníi lacu brachii fere 
longitudine excreícere Gefnerus te- 
ftatur,& Ródeletius duos aliquando 
cubitoslongasà Lemano lacu Lug- 


dunum advehi. Mzzor F»bla ( utidem 


Gefnerus refert) dodrantalis plerüq; 
autbrevior ; pedé raro excedit, autfi 
amplius, increícit. Vidi n. inquit;ali- 
quando palmos quinq; longá. Octo- 
brimente in Lacu noftro capta cor- 
porelatiufculo, nunqua tamen Um- 
blz majoris magnitudinem attinyit. 
Fentreturgidulo aliquádo fpe&atur, 
qppter vef/ianimiü inflata. Eft a.velica 
ei oblonga, ut Albulis,non diftincta 
per mediü, Dorfuz? tótü cum dimidia 
laterü parte fubrofcum: Inferiorala- 
tera albicát.Zezzer albiffim? eft: cau-- 


dzcoloridé, q dorfi pinnulam mollé 


& parvam; ut T'ruttz , dorfo extremo 
gerit. Maxil/zs eft dentatis. Spinas eria 
ceu dentes in fisgua habet. Pinnz o- 
mnes partim fubalbét, partim crocei 
coloris funt,Branchiz quaternz, La- 
pillos in cerebro habet, Mares ventre, 
pinnis & caudá magis rubét, foemina 
candicant:ezdem capite fuperius & 
dorfo magisvirent. Non tantum in 
Lemani lacu , fed & in aliis capitur. 
Vefcitur pifciculis , quifquiliis & aliis. 


-Si vel patüfaucietur, velut moribunda 


fupernatat. Capta quà primum aquas 
reliquerit, exfpiraretraditur. Carae 
eft fuavi,ficca,& cüfenuerit dura, & 
quz multorü judicio Afellis imo fa- 
xatilibus fuccedere queat. Pinguis 
potiffimum apud Allobrogescapitur 
tantiqi fit; (inquit Bellonius, ) quanti 
ditiorü buría zftimare poteft. Com. 
mendatur ab Helvetiis Novembri 

2 inenfe, 


T AB. 
XXX. 
3: 
Pifc 
6.59 


70 HISTORIA NATFRALIS j 
menfe, & aliàs circainit'à Decébris:. multo quaSalmo copiofiores habet 
quo tépore Gefnerus ova habere dit) Lrutte, ite din Buviis rapidis & lim: 
bona & folida, rardins vero caro eius. pidisinveniuntut,nó funt adeo ma- 
infulfa,pinguiufcula & Haccida appa- | cu'ofz; magnitudineg;fücco,carnis 
ret & ova dilutiora funt. 1 épore par- colore &fub(tantia multoanferiores. 
tusmenfisinepta elt. Cü clixatur, vi- Umbia veronulls ut dictü eft litturis 
no prius fervido injiciur, ne nimis | faggillatur, Gefnerus. bunc pice diligen. 
mollisreddatur. Apud Allobroges | teremtuitus » hrs verba deferzbebat: Squa- 
aftitiis includiBellonius refert. — |zeulestegiturminimis,bene dentatus 
Facit Rondeletius alterius men | eft, & //zz04 €t utrimQq; deniibus mu- 
tione,qua Lemani lacus accolz ;- | nitur.Caput colore nigro, ceruleoq; 
blechevaliereforte ob magnitudinem, | mixto;dotfum partim glauco,parcim 
rzítantiá & roburnominanr. Neq: | fubnigro;partim ceruleo,porrim fuüb« 
Veró à fuperiore folü differovelfexu, | viridi, In lateribus pun&ta nigra. D'in- 
velatate,ut exfequenti defcriptione nainmedio dorfo multis nigris ma- 
perfpicuum £et. Eftigirurhic pifcis ( culis variatur, reliquz albent. Habet 
Salmonibus & Truttis, q vulgo Sal- | & ultimáiliá dorfi molle pzzmlam, ut 
inonate dicuntut,fimilis,roffro recur- | reliquz Truttz; Bráchiasquaternas, 
vo, qiiod füperiore differt, id n. lon- | Appezdices nó toto circuitu inteftíni; 
giushaber & acutius. Maxillzinfe- | fed ab una zntü parte magnas;obló- 
riorisextremum incurvum in maxillá | gas,bipartitas,utrimqscirciter18. ha- 
füperioré , cius rei gratia excavatum | bet,& aliasfexfeparatim exoppofito; 
recipitur utin Salmonibus videre eft. | ventriculüicu majusinteftinum ver- 
Maxillz lineismulcs diftincte fant. ! fus.Hxcille; Ad duumtriumve cubi- 
Dorsi ex caruleo nigticat. F'enterau- | torum zaagnitudizt accrefcitin Lario 
rcocolore eft. Hepar lavefcit;in eo fcl:! lacuad jo. quinimo, Jovio authore, 
fplen nigricat. Feutriculus gula fubje- adtoo.eriam libras. Initio a ftatiscarg 
&us eft,longus,fpiffus,cuiusinnume- | eius rübereincipit, duratQ; iscolor 
rabiles fant appendices,quemadmo- | ufq;ad Àuguftum, vel faltemad Divi 
dumin fuperiorc.Ininfigné magnitu: | Jacobi dié, quo tépore partu jam ab- 
diné excrefcir. Carne eftficca & du- | foluto;coloré rubicundum amittit, 
ra :inaffulasdividitur,q Caryophyl- | Gefnerus loco differre invicé iftiuf- 
lisconfixz in craticulaaffancur, & o- modi lacuftres teftatur aliasn.in va- 
lco five butyro jrrigantur Paraturet- | doipfius aqua degere; pre(ertim ar- 
iam hic pifcis F'ruttz modo. Caput gillofo,haío; magis pingaefcere,& pa 
naxime commendatur,;ut Salmonis. | lato fapidioreseffe,aliascirca fumas 
E | ——— | aquas, ubi mufcasappetunt, minus 
Carur. 1l. pingues & vioris pretii : illas apud 
DelIrutta Lacufhri, fuos Orunbforini/ has Cichmabforineri 
is appellari. Duoité gezera capiin mó- 
llam nos Trutta Lacuftrem vo- | tanislacubus quos Athefisfacit;quo- 
comus,ea Galli Truzza Salzonaza; | rumunum ab aureo colore (5ofbfortz 
Rondeletius Salponé lacuftrem vocat, , nen/alterum à nigredine Cdfmarefoz 


Alirov.& cumqi Truttisvulgarib. grandior fic, | rinenappelletur. n ies er 
6 $7 63 one minor,Sartogem ab Aufonio Deloto ct natuva huius pijcis ita Aldra- 


dici Bellonias & Rondelerius opinà- | vagdus. Lacuftris pifcis eft, (ed qui ex 
tur. Ah fit Azcborago Caffiodori,quod ' lacubus fluvios quandoq; fubit certo 
Gefínerus opinar: videtur, fuperius | tepore, inftantenempe partu. E Le- 
diximus. Ex Truttarum genereeffe. , manoin Rhodanum afrezdere ajunt 
Salmoniq; fimilé cü ex corporis for- | vere, inquit Gefrrerus, ut & circa Se« 
mia,partiümq; externarum &inter-: dunum capi: at in Tigurino & Acro- 
naruni fimilitudine ,tum ex nomen. niolacubusneq; codem tempere mi- 
clatura Gallicanotü eft. Dzfferz 4 Sal- | grare putat. Acronii lacus incola pa- 
moneagnitudine & maculis. Minor | zzzuraad R.heniintluentis oftiü aícen- 

n.& maculasin lateribus purpureas,] dit,ubi cum pepererit;ruríus defeen: | 


^ dit 


ldrov. de 


$90. 


DE PISCIBF S. 


dit. Conferri ajunt hunc pifcem juni- 
pero,nam ficut hxc tertio demum 


 annofru&um perficit ;ita ctiam eius 


foetus ad tertium ufq; annüm cre- 
Ícens,perficitur: parere plerumq; Ju- 
lio & Augufto, aliascitius tard1ufve, 
prout ccelum magis minufve calidum 
fuerit. Jam veto magno licet fit cor- 
pote;fuà tamen naturá agilis quoque 
eft;aliàrüm Truttarum more, Tradit 
Jovis féle audiviffe majores iftas 
Tiüttaslacusripislafcivo excutfo ex. 
trernosarena margines aliquádo ju- 
fti páffuslongitudine jpíulcaffe. Lau- 
dantur veliemenréer Z2 cibis; Carzeha- 
bétfolida ; éubicündam,& faporis ó- 
ptimi: aliquatido tamen prz nimia 
pinguedirie taufea movent; & mot- 
tux paüciffimis loris, gj pinguis illà 
teheritudo quám fxpiffimé cópurtre- 
Ícant;gtatià faporis ámittunt. Lária- 
nz multofucco corpora réplent ; & 
genitalé humoré copiosé függerunt. 
Praferuntur;fi Jovio crédimus,Sora- 
nz aliis, in Acronii lacus parte infe- 
riofe captz,illis que in füperiore par- 
te capiuiitur: item quz circa fundum 
paícantür; iisqua circa fummam a- 
quam. Ab Helvetiis Februario com- 
mendantur ,ab aliis fimpliciter afta- 
te,dumpulpa earum rubent. Spinx 
dorfi&: Caudz affe, vcl principum 
inenfis inferuntur. 


Carur III. 

*De (arptone ... 
UifitáptdVeteresCarpio;igno- 
, w« ratur, Moderni quidam in folo 


Benacolacureperiri;& à carpendo 
auro diciajunt. Aliiablatipriori fyl- 


Pifcb, L5. Jab, Pieze voCatum fuiffejac tandem 


CarpioneQ, cum quidam piícem edif- 
Aet; CHTOQ) fupputanti folviffet, caré fe 
Pione ediffere diceret , perhibent 
Fracaftoriusà carpo nauta, à Saturo 
Benacum traje&uro , q; aurum ipfi 
extorqui vellet, in carpionem muta- 
to derivat.Lacuftri potiffimumTut- 
tx cogener ftatui poteft. Nam & cor- 
poris figurá, partium numero & car- 
nis fabftantiá ei fimilis eft: pun&ifque 


fimiliternigris notatur, ac denique 


pinnulam dorfi pofteriorem mollem, 
ut illa habet. Evidentibus tamé ab eà 


I7I 
interftinguitur notis. Prominentiori 
enim roftro , majoribus oculis, can- 
didiore & turgidiore ventre , ac ni- 
gricantiore dorf» eft:zagnitudo Vrut- 
tz lacuftri duorum triumve plerum- 

| quecubitorum, cum Carpio pedem 
excedere nunquam vifus fit. Dezes 
habetnonin maxillisfolum , fed et- 
iamin palato & lingua, gnam cegi- 
tur tenuibus. Ventrem habet candi- 
dum atq; argenteum , dorfum fuübni- 
grum; Quiab Aldrovando exprimi- 

| tir lateribus eft feré rubicundis,in- 
tenfius veró ruber lineà corpus divi- 
dens, Ventre pihnifque candicar, 
Terausad cxruleum inclinat. Solius 
Benati lacus alumnumeffe omnesa- 
junt: negatque Petrus Bembus alibi 
capi, huncque pifcem capere atque 
cognofcere Friderico Imperatori vo- 
Iuptati fuiffe. Atqui Salvianus reve- 
rareperirinafcique afferit in patvo &z 
limpidólacu , haud proculab Alvito 
Campaniz oppido ex-oriente, ( vul- 
goillago della pofta appellato) ex 
quo Fibrenus fluvius exoritur:effe ra- 
men Benacinisminores,& vix libram 
unam implere: Profundiora aquz /o- 
caarat. Pifciculis vefczzur. & quibuf- 
damlacus recrementis. Bellonius 
Phryganiiedacem effc tradit. Auro 
vefipauloante negavimus. Cárne 
eft duriufcula, ficcaq;, minime gluti- 
nofa,rubefcente, Truttis & Salmoni- 
busfimili. Plus equo fetvatos conta- 
befcent & deteriores fieri ajunt, id p 
& multisaliis pifcibus accidit , maxi-! 
méiis qui delicatiore & friabili funt 
carne: quamobrem Benaci accolz, in 
fartagine frixum, foliis involutum;a- 
ceto in quo aromata pri? ebulierint, 
irrigaturm, per pximas urbes circum- 
ferre, quem condiendi modum vul- 
gus ab hoc pifce acarpionáre , alii a- 
marinare nuncupant. Platinafpinam 
in capite gerere fcribit pernitiofam, 
eamq; inter edendum cavendá : cu- 

| justamé apud alios nulla mentio eft. 


I V. 


C APur 


DeL 


£9. BeX ola. 
Ávaretus à munditie & candore, 
quodnunquamíordidusfit, no- 
qm men 


AUDAYEfO Allobrogum, TA. 
: X 


C. 


4. 
Aldroy.de 


Péfcib, L. 5. 
o 


Bellon. de 
Aquatil. 
L2. 


174 HISTORLA 


menfortituseft. Bellonius ex Trut- 
tarum genere eflcait , at Rondele- 
tius,Salmonum; Truttarumque gé- 
neri adjungendum fua derct, inquit, 

innula illa dori pofterior adipota 
Salmonum & '"Jruttarum generi 
proprià nifi multa alia reclamarent, 
utoris conftitutio Thtiffis quam Sal- 
monibus fimilior. 05 fine dentibus, 
caput compteffum, corpus maculis 
carens,caro mollis & cadida. Quam- 


NAT VR ALIS 


trinque connumetàbis;cernefque cof 
illi effe pallidim actrigonum, peri: 
catdio inclufum : epar album ;vnius 
tantumlobi, ut in Exoczto & Del- 
phino,in cuius latere dextro fellis ve- 
ficulaadíuta eft. Liez à finilltris apo- 
phyfibus & ftomacho incumbit. /z7e- 
ffizanullas habéntrevolutiones. N2 
gula ufque ad veritriculi fundum de- 
ducitur ,qui per pifcis longitudinem 


| delatus , ac furfuni quidem reflexus; 


obrem Lavaretum inter Salmones! duodenum parit à dentibus fuffultü; 


(Truttafque) & Álofas, ambigere ju- 
dicat. Bellonius exactiffime delinea- 
vit his vetbis: Pifcis Lugdunifatis eo. 
gnitus ; Umbrg fimilim";nifi rz ef- 
fec, deztibufque omnino careret: Bifu- 
lam( Bezolam) tamen vulgarem 
magis refert:fed Lavaretusniunquatn 
pedem excedit, neque craflior eft eo 
quod pollex & index capere poffunt. 
Capite eft oblongo,guama tenuibus, 
albisjatque ut in Trutta parvis exi- 
guam in tergore gerit pinriam ; duas 
ad ventris latera utrimq; circa bran- 
chias;ac totidé füb vétre ei oppofitas; 
quz tergoris faftigium occupat:alia 
quoq; parvam in cointerftitio, quod 
cítinter caudam & anum ;, qu& o- 
mnesnigricantes apparent.  Lze4 
à fupercilio fubrubra per latera ad 
caudam protenía infignis eft : cauda 
bifurna,pinnifque ad extrema nigris; 
fimbtiatis ac laciniatis. Ventre laxo 
& przgrandi,utin Trutta. Hoc item 
à Czteris pifcibus differt, quod zare 
elt recurta, atque (utin Hatrengiisae 
Logiis)officulis quibufdam promi- 
nentibusinügni, labiis nullum 4Zez- 
tium rüdimentum oftendentibus;ap- 
pendice glabra accarnofo cauda infi- 
denti;in Umbrz modum.Neq; tame 
dentibus cazet: officulan; ad eius fau- 
cesarque gefophagi ingreffum utrim- 
que confpiciuntur , fenis hinc inde 
denuculis,utin T hetaolo,cóminuta. 
Branchia illi funt utrinque quaternz 
ac fimpliciffimz , quarum exrtema, 
quz capiti inhzrer, reliquis fane mi- 
nor eftnullislateribusmaculis eft in- 
fignitus, totumq; huius pifcis corpus; 
dempto tergore argentum eft. Verü 


tamen fiad eius internás partes ad- | 


Vertàs ; cof/as quinque & triginta u- 


| in cuius 


| 


gibbo innimerz apophyfes 
fpé&tantur: ex quibus vena oritur,per 
quam fanguis defertur ad hepar A- 
pylofo fequitur aliud inteftinum; 
quod rniullis anfractibus circumdu- 
&um;re&à ad anum tendit. Fu/vazz 
utrimque bicornem habet, renuibus 
ovis corifpicuam. Cztera in congenes 
ribüspifcibus defcribentur. Lacum 
Allobrogum,ut Burgetii & ZEquibe- 
letiiproprium Rondeleti? facit. cl: 


loniusex Lemano quoq; adferrifcri- 


bit, Caro ei candida , mollis, fuavis; 
minimé glutinofa, boni fucci, medio- 
critet nutriens. Bellonius intantis iri 
Gallia delitiis haberi fcribit,ut regio- 
rüm ceconomorum chartz frequen- 
terinfícriptum habent. 

Bszór& nomen huic piíci lacus 


Lemaniaccolz dedere, Bifalam Bel- ; 


loniüs dixit.Latine Cepbalum vel Mz- 
gilem Lacuffrem , vel potius Lencifrum 
Albulamve Yacaftrem appellare lice- 
bit. Belloniusfemeltantum huius pi- 
Íícis meminit, Lavaretum Bifilam ma- 
gisquam Umbram referre inquiens. 


tum , inquit,Lacus Burgetius,& ZE- 
quibeletius ferunt;ita Lemanus Be- 
zolam vulgo dictam, non admodum 


eft candido ad cxrüleum inclinante: 
roftro acutiore;capitefninore,ventre 
latiore & prominentiore; Nullum 
picem reperias ,cum quo züelius$ có 
parati pofi; d cum Harengo, quam 
inmarmis depinximus. — Carne eft 
molliore quam Lavaretus , &abeo 
faporis fuavitate, & íucci bonitate 
multum feparatur;necin pretio - 
. habetur.Propriuseft Lc- 

. manilacus. 


(CA 


T Af, 
XXV, 
$- 


Aldroy.de 
. Piffibil. sa 
62s 


) Sed Rondeletius exa&tius, ut Lavare- . 


diffimilem, nifi quod. colore minus - 


Jab. xx. . 
2 *Umbla mn. Roten ibt / 


ARotelrn. 


"— 
2" 


(^ ULP TNI 
CETTE ALT 


CAO 


dE s — 
CLA CTIRETCC 
CHACO 


QR 
Y 


NRSSROQERSSNRSSRAQSRRQSNRNR ONSMM 
DS DEAN NN N NN NN MANN NADA 
SS NS NN SS Qu WWW 


QOIS 
AN 
NS. 


m 


- auar. 


elus Abu 


VAPEUR AA DPI AAERUERN RN 
UU CO 
MP — 


Carpie '"Benaci. 


lov usc MburSalzicrg 
m 


/ 


íde iga. Deribrad/ium 
4 


NSNNS Wd 
NN 


Jàrra alba lacufiras Jgeer- 
S S NS 
Jd, 


-DÉ PISCIBVS. D 


DeArsurLA MiwtMA fic Gefne- Aldioj; de 
rus: Albulanmminimam hunc pifcem Pifcibil.. 


Carum V. 


voco,;inquit idé Gefnerus ,quénoftri c4, 
| Hagele vel Halíng, quáfi Haleculam 
$355 2]1 ; Logs " appellant.Friburgi Helvetiorum ( ut 
DeeAlhu lap / in . eo D audio) 9farten/ Lucrenz Stacbtfifch/ 
nima Gefnert. quodno&ufere irretiatur ut quidam 


POR. parvam non fui generis 
L Xpifcem effe; fed Albulàm five 
Bezolam czruleam fecundo tertio- 
ve fuz ztatisanno ita Vocari,quidam 
opinantur, quibus pifcatores noftti; 
inquit Gefnerus,contradicunt quod 
caruleos obfervarint fecundo etiam 
áctertio anno forma coloreque à ge. 
here Albularum ( de quibus hiclo- 
quimur)differre, —Cognatuseft hic 
pifcis ceteris lacuftribus albis. Nam 
& fpecies& fapor fere omnium non 
diffimilis eft. Albula magis quám 
bezolaalbicat: cauda tamen & reli- 
quzpinné, praeter eas qux juxta 
branchias funt, nigricantin extremi- 
tàtibus. Dvr[o color glaucus:alicubi 
tamen purpurei quiddam & czrulei 
mixtumvidetur. Caput ex glauco 
czruleum.Inter caput & dorfum co- 
lor vitidis, ceu gemma relucet.Bran- 


Achiz eiquaternz. Hyeme aliquando! 


memini me videre hunc pifcem 
fquamisper lateta exafperatum, emi. 
nentibüsperfingulas fquamas velüti 
tuberculis. Ajebanthocindicium et- 
ferecentium & vivatum. — Capiugrur 
Albulzin fürima parte Tigurinila- 
€us,juxta locürn quem £6ucbberg vo- 
cant, diebus feré quattüiordecim poft 
diem divi Martini, & ad oppidum 
Rapperfullam circaipfuüm divi Mar- 
tini diem. À paru in lacüm noftrum 
defcendunt ( fed non tam procul ut 
ezterz Albulz)ufquead Ver : dein- 
deruríus afcendunt tota xtate ; uf- 
que ad divi Martini diem. Capiuntur 
etiam in Gryphio agri Tiguürini,mul- 
to majores quámin noftro, & in Hal- 
villenti Bernenfisagri. Augufti & 
Septembri men(übus przcipue lau- 
dantur , quod füaviores eotempore 
folidiorefque fint. Poftea enim pa- 
fiunt, & molliorearü caro fit, & fuc- 
cus infoéturam confümitür. 


putant. Sed mihipifcator Lucernen- 
fisaffirmarit, Stacbtfifth vocari Albu- 
lam czruleam anno primo;cum circa 
diem divi Johannis zftate jam ad di- 
giti longitudinem excrevit. l'ota fpe- 
cieaccedit ad illam quam proxime 
albulam parvam nominavi , fed plé- 
rumque minor eft; & in capite minus 
viridis. Sipifcem erectum  infpicias 
per dorfum aliquid coloris purpura- 
Ícentisinlateribusapparebit. Bran- 
chiz ei quaternz funt ; pinnulz al« 
bent; Ore aperto fuperioris mandi- 
bulz extremitas deorfum tendit. Os 
haberlongiufculum ; dezzes nullos. 
Juliocotuzz. No&tutantum capiuntur 
retibus ad paffus quadraginra. aut 
quinqaaginta demiffis. Cum caelum 
ferenum eft. , altius defcendunt 


ji camnubilum ;afcendunt; Denfiffi 


mis gregibus pre czteris Albulis ca- 
piuntur, non paffim in lacu noftro, 


| (ed maximed pago Vzdefuilla;ufoue 


adInfulam & verfus alteram ripam 
àloco Surenbach dfquead arborem 
longam; Diebus quatuordecim ferc 
ànatali Dominicapi incipiunt & im - 
mixtx eis Albulz cerulex aliquot, 
& mox expirant. GCumcaptz mox 
expitent;utrecenteshabeantur ma- 
tutinotempore potius ad prandium 
co&muntur ; & affi in craticula quam 
calidiffimi à gulonibus devorantur, 
quieam ob caufam non univerfos, 
fed paulatim alios affari jubent , ut 
ftatim aflumtis prioribus, fetvidipo- 
fteriores menfis afferantur. Embam- 
máadditur exaceto; fapa;pipere , fa- 
le & potri aut cepz foliis concifis. 
Placetitem recens in jure albo fri- 
gido ; apio copiofe infperfo, maxime 
per menfem Decembrem. Sale 
idem conditusinfumatuf. 
' quecomendatur. 


HISTORIA NATVRALIS | 
| " Necenimulla condiendi ratione fa- 
pidus effici poteft. T'orrefa&us ta- 
men pauló minus ingratus eft pala- 
to;folumque in aliorum pifciurn pe- 
De. Albo Saloiani e9 nutiico velíci folemus. 
|  FARRA,Fota&Pala quoque di-T £5. 
Farra. rm E: vel-Thriflas re-XXXV. 
'TAn. AN M ert,ut fcribit Rondeletius,magnitu-;;, 35, 
XXX. Lbus Salviani;Capfto lacuftris Gef^| dine cubitali, ore patvo; rid yb 
9. IO. neri cftQuamvis SqualoAlbur- busutin Thriffisy colore cineteo;L.ccap. $6 
AIdpov: noveappellato piíci petfimilisfit ; ab corpote depreffo & lato , quais; 
depiüb. ab eo tamen evidentibus quibuf- pinnarum fiu & numero Lavare- 
5.655. dam fiotis facilé internofci poteft. tisfitnilis , lineaà branchiis ad cau- 
Primum enim etfi uterque latitudi- ipo ccc eile un UE e UE 
nisratione oblongus appateat 5 €a^: pinnnlam dorfi iai pinguem- 


74 


Ca»ur VI 


dem nihilominus utriufque cxiften- que liabet,caudamlariffimam: Car- 
te latitudie, Albus paulo longior AI- heeft candida & fuavi; qud bavcrot 
burno confpicitur. Deinde roftto | 
acutiore , oculis májoribus ac dorfo 
magisrepando Albus eft. Nam cum 
Alburnifenfimatque modice, Alb: 
repenteac plurimum à capite extu- 
beratdor[am. Pinnarum autem tum 
inlaretibus; tum in dorfo acinimo 
ventre éxiftéütium;fituac numero ei 
cum Albufno conveüiente , earun: 
dem colofe ab inviceiu difcrepafit: 
fabnigras enim Albus :fübrüfas veró 
Alburnuseas habet. Poftremó ari« 
plioribus/guam:s albustegitur. Ven- 
treque atquelateribus, eque atque 
Alburnus candidus atque argenteus 
eft:capite vero acdorfo magis quam 
ille fübviridis. Magnitudine non dit. 
ferunt. Uti enim Alburnus, fic & Al- 
bus pedalis, frequens:bipedalis vero 
aliquando rantum reperitur. Lacu- 
ftrispifcis eff, non tamen in lacubus | Pig; & Picqu? ; quod clavisfuis feu a- i 

'omnibusaut eorü quám plurirpis,ut| culeis pungat ; tiomeri impofüere. Pos 
Tinca , Lucius;Squalus ac Barbus,. Rondeletius Cjprzaztm clavatümi; AT- l.c. cap. 574. 
fedeorumi nonfullis folüm reperi-| bertüs Zeréil/ádez , quod V érgilia- | 
tur.In Trafymeno enimlaàcu; ubi et- | rümortuapparent dixit. Cypriano, 
iam Albo vulgo vocato, frequens fa- | defcribente Roüdeletio ita eft; fimi- 
tisin fine veris capitur. In fluminibus | lis,ut demptis aculeis Cyprianum 
eumreperiri huc ufque nori obfer- | effeaffirmes, Eft enim eodem corpo- 
vavimus: eftque advertendum , ne | ris habitu, pinnas totidem eodetnin 
quifpiam eum in fluminibus etiam re-| loco fitas, os, oculos, eodem todo 
periri contendens ; Squalam pro Al-| carnofüm,interna omnia fimiliáha- 
bonobisoftendat, in mari tiecnafci- | bet. Vitaitem; moribus ,fapore,fuc- 
tur,neque ex lacubus fluminibufve CO Gyptiano fimilis, nifi quod paulo 
adid defcendit. Duramcarzezsha-| melior eft. —Salviagus. diligenter. fic 
bet Albus, & propterea zgre coqui. | defrrip/iz.Pigus pifcis eft capite rotun- 
tur.Infipidus adeoeft, ut pifcium o- | do:roftro obtufo ,nec admodum ex- 
mnium jure viliffimus cenfeatur.| tento;ore mediocri & edentulo. 

Bran- 


torum 'TIruttarumqué carni non 
cedit. | cie. 
JEftlate & autumno capitur ; hye- 
inein altis gurgitibuslatet. Sale con- 
ditur & fervatur in hyemem. . Sic 
ille, Cxterum monendus eft Lector 
in Rondeletii codicibus diverfum 
piícem ,quem in Lemano Vangero- 
némvocant , huic capti haud recte 
pet librariorum incuriam przfigi. 


AU T.-OORTTETT V - Ww 


| 
| 


Ca»rur VIL 
De Pigo,€9' Schilo. 


Ici, quem defcriptüri fuinüs, V er- T 
bani Lariiqué lacus accolz Pici, yeyve 


TIMERE 


quarum medio albi & pyramidati a- 


dente imminuuntur primü,demáq; 


litaribus, quibus fufhigebantur, didi 
funt; pyramidata capita. Eiufmodi a. 


. dit, Solius Larii atqs Verbani lacus 


DE PISCIBVS. 


Branchiashabetutrinq: quaternas, 

& juxta eas;pinnas binas, uttinq; vna: 

aliafouein imo ventre, cauda magis 

quá capiti vicinas. Indorfo feré mc- 

diounahaud magna; nullis aculeis 

armata reperitur: Imo vétri ppé cau- 

dàaliauna etia minor haret. Caudai- 

pía in falcatam pinna definit. l'ot:us 

figurani paulo lógior effet,ovata cen- 
feripolfet. Sguamzs magnis tegitur, ex 


culeiin fine veris & ineunte zítate;e- 
nafcuntur. Quibus cum primis 40. 
zítivis diebus horreat; xftate proce- 


prorfusdelitefcunt. CQ uapropter pri- 
misillis zftivisdiebus deinptis ; reli- 
quoanni tempore prz dictis pyrami- 
datisacsleis onininó caret: unde cü 
Plinius fcribat:Duo lacus Italic in ra- 
dicibus Alpium Larius & Verbanus 
appellatur, in quibus pifcesomnibus 
annis vergiliarum ortu exiftuntíqua- 
mis confpicui crebris atq; praacutis 
clavorum cáligarium effigie,)necam- 
plius qua circa éum menfem vifuntur, 
Dubio pcul Pigum pifcem,etfiinno- 
minatum eum relinquar,detcribit,cü 


is( utinframonftrabimus ). Larii& 


Verbanilacus alumnus fit, & (uti di-- 


ximus) in prima xftate ( quoquidem 
tempore vergiliz exoriuntur ) eius 


fquamz parte media, clavorum cali- 


gariü inftar,przacutzfiant, Habent 


enim caligares clavi,quià caligis mi- 


aculeos, ficuti Majo 3c unio tantum 
menfibus, in dorfog; folum & lazeri- 
bus;& nó in vétre;Pigo enaíci affeve- 
rantomnes,fic nó fademinas,fed mares 
tanrum inhorrefcere, teftantur non- 
nulli: Venterexalbo languide rubet: 
tergus ex czruleo nigricat. Quod ad 
interanea attinet, nilhabet pra cz- 
teris pifcibus peculiare atq; animad- 
verfione digum.Cum maxime excte- 
verit;quinasautíenas libras nó excc- 


-accola eft. Nemo enim in aliolacu 
flumin eve eum reperiri hucufq; (, q 
Íciam J animadvextit. — Et licerfre- 
quentioresin primaseftate, cum cla- 
visillis caligaribus infigniti appa- 


' 77j 
rent, in iis lacubus capi foleent,rcli- 
quis etiam omnibus fere anpi cctopo- 
ribus, ineifdem; etüinon xquec crc- 
bro,capiuntur, Majo Menfe circa la- 
cus littora parzt. Sapore & fucco Cy- 
priano eftfimilis ;, paulo tamen me: 
liot, Salvianus ei carnem tribuit te: 
neramatque fapidiffimam; ideoque 
cum optimis quibufcunque dulcisa- 
quz pifcibus conferri poffe & maxi- 
me in aítatis principio captum : hoc 
enim tempore nulli pifcium etle fe- 
cundum, & quovis denique modo 
conditcuni, probefemper fapere. 

 ScnuiLuM;qui & Nagemulus;ita de- 
Ícribit Ga(ferus.. 9iagmaul pifcis eft 
in Ambronis lacu Bavariz , qui raro 
capitur , quohiam raro altius natan- 
do evehitur. Longiffimus ulnam a- 
quat;Formá non diffimilis eft Lucio, 
nifi quodin aquafubviridis , extra a- 
quam veró dilurior apparet: oculis 
albicantibus, ore retro juxta tnaxil- 
lasminuslato. Squamarum magni- 
tudine, ordine & afperitare Percam 
refert, Pinnz dorfi ere& z, aculezs tres 
fere digitis rigent. Prater dorfi fpi- 
nam paucas alias & parvas habet. 


Parit Martio. In cibo quidem opti- 


mus eft Majo & Junio. Elixatus,affa- 
tus & fruftratim concifus étiam frigi 
folet. Pinguiseft admodum, & car- 
nemetiam coctus albitfimam fervat. 


wr VIL o ——— 
1 De Saracho. 


lisacutis,q'x afperam fpinofamque 
in eius ventre lineam conftituunc& 
velat acusquidaíunt. Rondeletius 


cat;dici opinatur, alicubi forté Sarda- 
zel/a dicitur. Deipforum Generibus 
itaBellonius.'T res fünzapudInfübres 
lacusin quibus pifcem vulgari Me 
diolanenfium idiomate , Agonum 
nominatum capiunt, varium quidem 
eum... v | 
Larius 


Aldrov. [.e. 
cap.s9. 


| pus quem Albanenfes Sarachz, T 4 p, 
Ichtyopolz Sarachbinz vocant.Bel- x x x. 
lonius 4g02422 , Jovius & Salvianus 4r,y d 
Aconem;Fracalftorius & Jovius Auo- p;jcib.Ls. 
a£ Yocant, ab officulisfine dubioil- c.58, 


Chalcidem , quem Gaza Africam vo- 


[ 


Bellon. de 
Aqaatilib, 


7 LR 


176 HISTORIA 
Larius enim lacüs; qui hodie Co- 
..menfis cognominatur, Ágonos edu- 
catexiguos ac magis populares, Sar- 
dis fimiles, dempto quod ventre funt 
latiore: neque alio quam Mediola- 
num transferuntur, aut fa]tem raro 


Mantuam pratergrediuntur. Eos do- 


liismuriá conditosadíervant, quan- 
quam etià mediocrirer ficcifine mu- 
ria cóperiantür. Verbanuslacus, qué 
lacum majoré cognominant , multo 
majores Agonos quá Larius educat. 
Indi; enz urbiü,quazad cius litus Áitae 
fütit, Aronan, Palencza, Cornobio; 
Locaria & Eugudrz vocatos pifcicu- 
los magno proventu capiunt, medià 
magnitudine inter Latios & eos ex 
lacu Lugarz , quos Indiginz urbium 
nominant Cazepignon Gc Buiffon.Bena- 
cusauté Lacus magnitudine in(ignes 
Agonos profert. Sed nec Vrbani aut 
Benaci Agonimurià condirifolent;ut 
minores. Hzcille; & mox rurfus de 
Saracho. Duo,;inquit , trefve lacus 
funtin Epiro, in quib. Sarachi capiü- 
tur,quos ubi fale condierint, exicca- 
verint,& fumó infecerint, Venetias, 
Anconá & alió navigiis tranfvchunt. 

uorum eos maximé in pretio habe- 
refolent,quos dela Boiance huius no- 
minis flumineac lacu cognominant. 
Horum veró duo comperiuntur gese- 
ra,altcrum minus;,alterum auté Clu- 
pez feré magnitudinis. Minores Sa- 
rachiquadrante longiores non funt; 
maiores pedalem implentlongitudi- 
nem. Ambo cádem linea fub ventre 
przdici funt,quá Clupeainfignita eft. 
Caterum Agoni omnes ( inquit ide 
Bellonius)/guamas habentlevi conta- 
&u decidentes,tenues, latas & tranf- 
parentes : corpora argenteo coloro 
nitentia, fed parum nigricant in ter- 
go. Defquamati iuperargentum ter- 
fiffimumrefulgent. Oris rictum ha- 
bencgrandiufculu fine dentibus: pin- 
nàin tergo fimplicem , parvam, duas 
inlateribus fub branchiis, quarum o- 
mnium exterius tegumentum fpi- 
neumin medio crenatum eft, Ocu- 
los valdegrandes proferunt, caudam 
inpenicilli modum difciffam. LItrin- 
que nonnunquamlituris duabus;ro- 
tundis ac nigris, interdum pluribus 
figillatur in tergo. Lizeam fub ventre. 


NATVRALIS 


habentíerratam, adanu definenté. 
quam fi digito in adverfum cófrices, 
cultri modoacutam percipias. £zas- 
cbias habent utrinque quatuor;inter- 
n parte veluti fimbriatas, quod eti 
Harengis,Celerinis & id genus pifci- 
busaccidit. Cor utíemen Cicerculz 
trigonuminter anteriores pinnas fub 
branchiisoccultatum. Hepar fubru- . 
brum finiftro ftomachi lateri & oe- 
fophago incubans, ipfumq; pylorum 
amplectens, Szozachi hgurain conum 
türbinatur , à cajus fuperiore parte 
pylorus exit;multis apophyfibus coe- 
cisac circundatur. Lzeg dextra Sto- 
inachi parti; inhzret ruber, à pyloro- 
inteftintinou reflectitur, fed rectaad 
anum tendit. Triginta fub ventre offi- 
cilaacuta ,afperá in hoc pifce lincam 


Y 


 conítituentia , connumerare potes. 


Hxcomniairaque Bellonius, quibus. 
addi poteft, Hofce pifces ita pingue- 
ÍcerereferenteR ondeletio,ut cumin. 
craticula affantur, pinguitud o veluti 
oleü diftillet;jadeó utab hac pingue- 
dine,nt qui Lipariz appellent.Carzi- 
vorilunt;& pulicesaquaticos venan- 
tur. De gezeratione prodít Salvianus, 
Acones faeminasovis gravidas,mari- 
busfcminerefertis confequenribus, 
adífaxofalitora Majo meníe adnata- 
reibique illas parere fua ova; hos fuo 
íeminefceecundare,moxque pufillos 


inde pcreati pifciculos,q intra pau- 


cos dies ad digiti augeantur magitu- 
dine,tuncq; vulgo Azzefitos vocati. À.- 
qua exempti mox ezzoriugtur. Grega- 
tim vZv42/,& temeré inretiaincidüt. 
Adco funt zzzidi , ut vel àatremula 
umbra terreantur. A Luciis, Cyprinis 
& Truttis adeo (ibi metuunt, ut ali- 
quotaliquando millia,infequentem 
inimicum longo per lacü tra&u b 
vidifugiant , jucundo intuentibus 
(pe&aculo. Alofis (apore -perfimiles, 
vere graciles,autumno optimos]ovi* 
facit.Salviano Julio, Augufto,Scpte- 


| bri& Octobri menfibus probantur. 
; Craffiufculü tamé fuccü gignunt,dif- 
! ficulter concoquuntur, & mediocri- 


ter nutriunt. Cum faliendi caufa ex- 
enterantur ; o/euzz exinteraneis 
ad lucernarum ufum col- 


ligitur. 
HISTO. 


e 


» ; eit 
"Porcus E Salbnani " 


— lumus S alu. 


E n 


c Meforo uel SBlennus Salu. 


C, yprinus Sali. 


] 


» I 
A 
ll H ii 


N 
o 


j 

] 

| 
/ 


iN 
T 


3 


NS 
SN 


3 


SRSNSS 
YN ASQ x 


SSRRCOROL NS 
» x DN 
j 

o7 


I o ae 
j P^ D 


PM 


'T A». 


DE PIS$CIBVS. 


NATVRALIS 
De Pifcibur 
Lu EUE'.UUT V, 
De Pifeibus: Exoticis. 
Tirurus L 


De Pifibur fquamofis. 


2DeTajafica, Paru, Pira-eA- 
tangata,E9 evdcarauna. 


goxNO Oterantquidem &i- 
2 B fti, quos hoc libro tra- 
C e», demus pifces, ad fua 
ze «sa genera in pratetitis 
[- CMM 227. referri : verüm cüm 
tardé nimis ipferum deícriptiones & 


iconesin manusnoftras pervenerint, 
coadi fumus eos peculiari libello in- 
cludere, [3 


Tajafica itaque prout Brafilienf- ! 


XXXIL busvocatur:pifciseft o&oautnovem 


LJ, 2. 


digitos longus , corpore obterere & 


Marcgray. pyramidali, excenuatur enim verfus 


Hif. Brafil. c3 dam. Caput cftilli groffiufculum 
liba. 6. t. & coimpreffum : Oculi eminentes & 


nigri, circelloaureo : os edentulum. 
Sexhabent pinnas ; nimirüm fub 


qualibecbranchia unam oblongam; 


fubhisin medio inferius unam bte- 
Viorem:ünam in médio dorfo ; aliam 
longiorem verfüs poftremam dorfi 
parte; & é regione huius unam in in- 
fimo corpote: feptima eft cauda;ob« 
longa & inexitutfotundata.  Tegi- 
tür Íquamulis parvis; éoloris hyalini 
pallidi tesciubd varüsfufcis Vetriicu- 


latisvariegatus pertotüm; exceptis 


pinnis poftbranchialibus & infimo 
ventre;qua ex pallido fubflavefcunt. 


177 
Cauda eft undata fufco, — Latet iri 
árena abfconditus; ideoque capitur 
pedibus; eos ponendofuper arenam 
ubi latet, " 
Co&us atque affatus bene fapit & 
convenit cum Hollandorum Q9oft/ 
eftenim carnealbiffima & friabili, 
Panv,Pifcis eft latus & fübtotun- 
dus; vérurm haud craffüs, novetn aut 


decem digitoslongus ab ore ad pin- 


nam Cauda qu duos & feris digitos 
longa & totidern lata: latitudo pifcis 
feptem digitorü. Pizzer obtinet fex: 


| duasmagnas ac latas duos circiterdi- 


tosiuham in dorfo;alteram in ventre; 
qua utrobique ad caudam extcendü- 
tur; habetque quzvis piniiaà in fine 
prominentiam inftarfunicüli; ea vi- 
delicet, qua indorfo quinque digi- 
tos, quz in ventié tres digitos lon- 
gam. Poft branchiasin quolibet late- 
reetiatn pinna eft duos digitoslonga; 


unum ]lata;& dias in inferiori ventre 


füb his,duos digitos longás; angultif- 
[imas. Capite eft patvo ; ore elato;an- 
gufto,minuctiffirnis dentibus albi co- 
lotis: oculis confpicuis; flavo circulo 
circumdatis. Totum corpus veftitut 
Íquamis mediocribus , quarum dimi- 
diüsnumérus niger eft, dimnidiusau- 
tem flavefcit, ita utlünulas flavasin 
nigricante cotpore geftare videtür. 
Circábranchias flavedo eft;& in ini- 
tiopinnarüm ., poft autes macula 
flavain qualibet, 
. Pifciseftedulis. | 
. PiRA ACANGATA , idelt, pifcis 
duro capite:Perc& fmediz magniru- 
dine,feptém aut octo pedes longus, 
orehaudamplo; oculisnigtis, circel- 
lonigricante aureo &ruffo colore, 
mixto, Pis»4; habet fex & [epti- 
inam pro cauda : duas poftbranchia- 
les,duas ininfimo ventre junctas,u- 
ham verfus pofteriora in ventre, & 
unam pef totius dorfi longitudi- 
nemülfque ad caudam exteníam & 
érectam;firmis fpinis fuffültàm quam 
in vaginam recondereporeft. Pinna 
caudZfurcata, Tegitur iquamulis 
argéntéis, aufeo & igneo Colore 
trahfplendente , przfertim in dorfo: 
ii ventrein argenceo thalaffinus co- 
lot &raüslucet, 
Pinna 


7 HISTORIA NATVR ALIS . 


Pinna dorfi argentea. tranfplen- 


dens& maculisfufcisinfignita. Pin- | 


nzlaterales albz, quein ventre ca- 
tulefcentes. Caudz quoque pinnain 
extremitate czrulefcit. | Eft edulis. 

AcARAYNA;Pifcis magnitudine 
exzquat Paru,fed non eft italatus,& 
fquamulas habet nigricantis coloris. 
Caudaeft bifida, pinna tres digitos 
longa,duos lata. Pene utramq; bran- 


chiam etiam pinnam habet, inferius: 


inanticaparte duas anguítas. er 
totum dorfum & per ventrem etiatn 
pennam utrobique extenfam , acu- 
tam,continuam,in poftica parte cor- 
poris circiter unum digitum latam. 
Osparvum,anguftum,denticulis mi- 
nutiffimis. Ocu/; haud magni. Inu- 
troquelatere prope caudam acutitfi- 
mum habet aculeum; quos in latera 
poteft recondere & evaginare & a- 
liospifces ledere: quilibet aculeus 
fere digitum longusoffe pifcino con- 
ftans. - 
Pifcis eft edulis. 


Carur. IL 
De Guaperua ; Piranema, 
| €9 eVicarapucu. 
Ue ( SV^?ERvaA Brafilienfibus.  Pi- 
(cis eft corporelato &z compref- 
Marqgray, 0 quatuor digitoslongo, tres lato, 
pifl.Brafi], abilatifüumus. ^ Ore parvulo, denti- 
lib.4.c.2. culis minimis. Pisgzs habet fex: 
poft quamlibet branchiam unam, 
parallelogrammi figura : in infimo 
ventre duasoblongas: in dorfo & in- 
feriore ventre extremo longam ac 
latam ,quzin acumen definunt, fu- 
bulz figura. Cagda quadrata feu 
potius parallelosramma , unum di- 
gitum longa , duastertías digiti lata, 
. legitur fquamulis coloris nigri, 
 fplendentis inftar bombycini, qua- 
rumor ( non omnium fed quarun- 
dam)fimbrias flavas habent inftar 
femilünularum. Pizz4 íünt nigra, 
Circa os linea craffapurpurei eft co- 
lotis , & illi perpendiculariter altera 


fuppofita Corpus tres linezlatz atti» 
iunt,quarum duz per latus & po- 
flicas pinnas extenduntur... Cau- 
dam etiam talis fecat linea & ejufdé 
colorisiuna pro fumbria ipfieft ocu- 
lorum pupilláà nigra ; circulo au- 
reo, | 
PRANEMA , Pifcis imedioctis 
Capionis feu Percz. magnitudine: 
novem decern aut undecim digitos 


longus ; latus , ubi maxime, tres di- 


gitos aut paulo ámplius, 0; ha- 
betamplum,fubrotundum, edentu- 
lum quidem , fed acutiffimis promi- 
nentiis afperum : oculos magnos in«- 
ftarfolidi Hollandici , pupilla cry- 
ftallina;'circulo aureo fplendente, 
qui fuperius ad dimidiam partem 
coloriseflminiati, Branchiashabet 
admodum amplas. . Pone has in 


quolibet latere pinnx digitutm qui- 


demlongz fed haud latz, & fübter 
has in ventre dux fibi propinquz 
duos digitos longa & fefquidigitum 
latz;triangulares , fpinis fuffultz. 
A ventris medietate ad caudz exor- 
tum ufque pinna protenditur tres & 
femis digitum longa,unum lata, iti- 
dem fpinis intertexta, quam abfcon- 
dere fere poteft in rima ad hoe 
comparata : per univerfum dor- 
fum ab occipitis fine ad exortum 
cauda pinna extenditur quinque di- 
gitoslonga , paulamplus digitum 
lata,tenui membrana conftans, dua- 
bus & viginti fpinisintertexta, quam 
erigere atque deprimere & fere ab- 
Ícondere poteft in rima, — Cauda 
quz à corpore protenditur fefquidi- 
gitum eft longa , unum lata; pinnam 
habet tres & temis digitos latam, & 


 plufquá fefquidigitumlongà. Calor 


totius pifcis eft argenteus laccatus 
laccaflorentina. Squamulas habet 
minutulas quafi triangulares : in 
ventre plus albicat, fcu argenteo 
minus laccz intermixtum. cerni- 
cur. Tee : 
Capitur in tnari & boni eft fapo- 
ris,edulis. zs pe 
. AcARPVCcY, fluviatilis pifcisin 
tefquipedalem longitudinem excre- 
Ícit , ubilatiffimus quatuor aut quin- 
que digitorum, Q;acuminatum cir- 
cirer 


SOME 
SRUURNNATMN ARRAS 
AMAN ANN AS 

SS RIANAME T 


ARR | 
ANA AURORA E 
PUN D 
! - Qu y A DOUUCE 


N ? E 


b" *»2* r$ 


/ "P 


nh 
ull 


/ j : i 


BI AE — 

: 3 
(MEMURRE C. RUN E: 
SS  N S NNI NINE T INS, 

pNSSNSONSQSREENENSNEIS 


citer duosdizitos longum, haud am- 
plum,labia abfcondere & contrahe- 
reporeft ut folum hiatus apparcat, 
nullos habet dentes. Qcu/ magni,pu- 
pillanigra fplendente, circulo exal- 
bo &fufco mixto. Pipz4s habet 
feptem : unam per dorfi longitudi- 
nem ad caudam fere extenfam non 
latam , quam erigere & fpinis fu- 
Íftentare , atque recondere poteft: 


DE PISCIBVS. 


179 
& femis digitos longam: & feptimam 
pro cauda,q eft quadrata, dig:tü lon- 
ga & lata. Tegitur pifcisfquarmis fub- 
tilibus,itaarcte coplicatisutadtadü 
glaber effe videatur. Color totius cor- 
poris flavus cum aureo mixtus. Sum- 
mitasautem capitis & torum dor- 
fum ad media utrimque latera, & fe- 
reufque ad finem dor(alis pinnz pur- 
purei eft coloris egregii cum lacca 


poftbranchiales .duas , totidem | mixti : extrema ora pinnz majoris 
ininfimo ventre , unam poftanum: ! inventre verfus caudam ctiam pur- 
Septimam pro cauda, furcatam qua- | purafcicut & pinnz illijunctz tota- 


tuoraurt quinquc digitos. longam. 
"Totus. fplendet fquamis argenteis 
minoribus; indorfío tamen aliquid 
aureiádmixtum: & in quolibet late- 
refexoblongz maculx carulez ru- 
feícentes,nonita confpicux. Pinna 
dorfi & canda diluté cinetei funt co- 
loris, ut & laterales : duz in infimo 
ventreflavefcunt paulü, ut & ea qux 
propeanum. Edulis eft. 


C Apu r- Hi 


qe Pudiano vermelho , Pu- 
dianoverde, €9' Iuruu- 
 capeba. . 


Tas. 
XXXII. 
4.5. 6. 

Marcgrav. 
Hifl. Brafil. 
lib.4. 6.3 


Vp1aNo Zermelbo vulgo; fedre- 
&ius Bodiago: Brafilienfibus Azpi- 
mixira, 8 Tetimixira, Pi(cis mediocris 
Percz magnitudine. Latitudo cor- 
poris, ubi maxitna duorum digito- 
'rumprope caudam unius aut paulo 
plus. Corporis fcre 'zqualislatitudo 
eft. Capuz parvum,os acutum; fuperius 
inanteriori parte tres denticuliacuti, 
minimi, inferius item,& verfus inte- 
riora in utraque mandibula alii mi- 
nimi denticuli. 


teriorialbo,hinc flavo circulo. Pzz- 
zi habetfeptem : nimirum duas plus 


digirolongas haudlatas, poft bran-. 
chiasin utroque latere unam: fub his 


duas junctas in ventrezaliam in ven- 
tre verfus caudam duos digitos lon- 
gam,fecundumlongitudinem adna- 
tam: unam item talem in dorfo, tres 


Oculos habet paulu-. 
]um eminentes , pupilla nigta, ex- | 


liter:reliqu& pinnz £iavx cumaureo 
colore mixtz ,ut & totum reliquum 
corpus. Pars u tima pinnz majorisin 
dorfo etiam flaraut & cauda. Piícis 
eftedulis. | 
Pudiauo Verde. Lufitanis. Pifcisob- 
longus,nimirum decem digitosab o- 
risextremo ad caudz initium ; cor- 
pus tres digitos latum , circa caudam 
aurem feíqui. 0sacuminatum , haud 
amplum, anterius in fuperiori man- 
dibula habens duos dentes acutos; 
longos; & feriem denticulorum mi. 
nimorum : inferius in anteriore par« 
tequatuor, longos; acutos , & feriem 
minutorum candidorum.  Ocz/osha- 
bet parvos;pupilla nigricante,circel- 
loptimum aureo , dein exterius al- 
befcente. Pizzzs obtinet fepté,nimi- 
rii unà per dorfilongitudinemexten- 
fam,fex & íemis digitos longam, di- 
| midium latam;quam fpinis erigere & 
fuftinere poteft: polt utramq; bran- 
chiarum unam,duos digitoslongam,. 
paulo plusuno latam:füb ventre duas 
! parvas junctas:à medio autem ven- 
treinferiori una tenditpenead cau- 
! da exortum; quatuor digitos longa, 
unum ferelata:-Septima pinna. eft 
cauda,quz eft quadrata aut paralle- 
grammi figura, íefquidigitum longa, 
duoslata, . 
Totus piícis veftiturfquamis latis 
quzita compofitz fant, utmericubi 
ibiappofiti videantur; lutei feu aurei 
colorisac per.totum ambitum linea 
feu fhimbria elegatiffimaazuri fcu cz- 
ruleicaloris. Capuz fuperius aureum 
eft cum magna macula coloris ex vi- 
ridithalaffini, circumdata azureo & 


azureis flavis fubviridibus & albican- 
VATME: tibus 


à 


| 
f 


190 
tibus ftriis vaticgatüm. Pine dux la- 
terales feu poftbranchiales & duz in 
ventre albicant, in laterali: ambitu 
exrulea lineola preditz. Pisa dotía- 
lisaureicft coloris & ftriis undulatis 
cxruleis fecundum longitudiné rio- 
rataque in ventre major ex ruffo ad 
brunum vergit colorem, ftriisitidem 
cxruleis fecundum longitudinem. 
Cauda rufefcit ftriata thalaffino ac 
czrulcofecundumlongitudinem, in 
extremitate autem paululum virc- 
Ícit; m i) UT 
Pifcis infigiis coloris &z edulis. 
Capiturin mari; | 
Iuruucupebayaut étiàm I?ajara.Pifcis 
longus feptem aut octo digitos , duos 
aut treslatus, ubi latiffimus: ere fatis 
patulo,& ex triatigulari rotundo lin- 
guaangufta, brevi, denticulis minu- 
ciffimis :ecu/z rotundis, pupilla cry- 
Ítallina & circulo rubro. Poftbran- 
chiasin utroque latere haberpinnam 
Ícíquidigitüm longam,quadratam & 
exterius circinatam: fubterlias;duas 
in inferiori vente junctas; paulo poft 
occipigium incipit pinna anteriori 
medietate fpinis fuftulta ;pofteriori 
mollis; quz tendit fecundum longi- 
tídinem doxíi ad: caudam ufque ; & 
Íemperfit latior, prope caudam digi- 
tum)Jata. Ininferiore corpore verfus 
caudam etiam pinnam habet haud 


amplam. | Cauda conftat pinna fef- 1 


quidigicum longa, plas uno lata & 
quadrata. NS 

Squamatus pifcis ;. fed (quamis ita 
complicatis ut. lzvis effe vidcatur. 
 Pifcis univerfi color egregie ruber; 
inventreautem exrubro & albo ma- 
culatus; in lateribus autem conftan- 
ter maculas habet puniceas ;. nigras, 
Varias , majores & minores.  Pzz- 
74 omnes funt rubrz& nigro macu- 
latz. : 
Pinguis eft pifcis & boni fapóris, 
optimustamen affatus. .Capiturin 

mariinter fcopulos. Parieti re- 

cens appenfusnod&u toto 
corpore clare lu« 
Cet. — 


5 


HISTORIA NATFRALÍIS 


Carsur IV. 
De laguaraca, Carauna, Cus 
Vurtca , C9. Guatieupa 


luba. 


'AGY ARACA. Difcis eft mediocris T AE; 
J Percz magnitudine, ere acuto , e« XXXI. 
dentulus;Oculos habet magnos, pu- 7-99: 
pilla cryftallina nigra; magna & am- 
pla;circulo coloris argentei, & fupe- 
riusmaculam fanguineam habente. 
Pipha: habet in. lateribus & infimo 
ventre fimiles przcedenti pifci:per | 
dorfum veró fecundum longitudi- 
nem extenditur pinna digitumlata; 
ufque ad unum digitum ab initio - 
caudz, conftans tenui membranula 
utidecim fpinis acutiffimis fuffulta; 
quam poteft elevare & íubfternere 
prolibitu: atque non folum compo: 
nefc,fed&  abfcondere inríma cai 
pinnainfidet: | 

Hanc fequitür alia contigua unuri 
digitum lata , pertingens ad cauda 
exortuin;duos digitos longa;triangü- 
laris & fuperius definensin acumen. 
Catde aute pars reliquo corpori fub« 
tenía rotünda eft,fefquidigitum lon- 
ga,continens pinnam furcatam , cu« 
ius pars inferior duos digitos longa; 
faperior paulolongior.Ad branchias .- 
inutroque latere;in quolibet duos | 
habetaculeos,in quorum medioalii ^ 
funtminimi:his branchiis& aculeis ^" 
ferit & vulnerat: ferit etiam cum ^ 
fius dorfali & cumiis quz funtinin- 

ro ventre;ad quarum fingularum 
latusaculeus eft fatis longus ,& qui- 
dem in pinna prope caudam in infi- 
mo ventre fpina eft anü digitülonga; 

"Totus pifcis tectus eft fquamulis 
elegater difpofitis ; & quzlibetfqua: 
mulain ambitu minutiffime cft fer: 
rata. Color totius corporis eftar; en 
teus,in ventre planealbicat. : Caput 
fuperius incarnati eft coloris; & hi: 
fpida tefta munitum;P/zz« omnes co- 
lorisfunt dilute incarnati; ea autem 
quain dorfo. fpinis fuffülta , prope 
Ípinasauroeft umbrata;. 


lib. 4-63 


Cara 


j oM 


Marcgray: | 
Hift. Brafils | 


 bdem. Lib. longitudinem excrefcit, dorfo pauli , 


incurvato. Qs habet triangulare;acu- | 


apitaps d 


ww -— 


DE PISCIBVS. 


Caro pinguis & boni faporis; prz- 
fertim fi pifcis affetur. Capitur in ma- 
riinter fcópulos; ". | 

Carasma. Magnitudinem & figu- 
ram habet ut zuruucapeba , differt. ta- 
men capite & colore corporis. Piz- 
74: qdüoque eodem modo pofitas ha- 
berurille:O:sautemobtinetlunatum; 
dente(que habetacutiflimos;fed mi- 
niütos : 8razcbiasamplas , qu& aculeis 
in poftica parte funt munita. OceJ 
verfus fummitatem cápitis in lateri- 
buspofiti nonlongeab invicem haud 
magni; pupilla ovali nigra; quàm arm- 
bitcirculus ruber. Squamulis in vni- 
verfum veftitur lunatis, coloris mi- 
niatipertotum; & ubique pun&tula 
nigra, maguitudine feminis papave- 
ris infpatfa; habet , preterquam in 
"ventre. | | 

Capiturin mati inrer fcopulos:eft. 
que edulis, molli adimódum carne 
atque boni faporis. ; " 

— Cururuca, fpecies Córvina s Piícis 
fluviatilis, feíquipedem lengus,cor- 
poteoblongo;ore fatisamplo;oculis 
mediocribus, nigris. P/zzz* habetfe. 
ptem :unam perdorfilongitudinem 
ad caudamfere protenfam;qua divi- 
fa eft & prior pars latior, tres digitos 
ferme; & totidé longa, triangularis, 


fpinis fuffulta , pofterior longior, fed. 


exilior. Cauda fere quadrata. Squa- 
mashabet mediocris magnitudinis 
argenteas cum auro & fubfufco pau- 
co mixtas,pr&fertim in dorfo & late- 
ribus. Pinna in dorfo & lateribus ac 
cauda, cinerez; in medio ventre fla- 
veícünt,& fufcefcunt. Edulis eft. 

Guatactiba Iuba, in duorum pedum 


|novemaut decem interdum pedes 


141 


pitpinna definens ad caudz initium; 
quinq; digitos longa unum fere lata; 
quz duabus & viginti fpinis erigitur: 
cauda duos penedigitos lága ;unü Ia- 
ta,pinna habet plus uno d longa 
& quatuor latam páulülumque ex- 
terius verfus interiora arcuatam. V e- 
ftitur fquamis paulo majoribus; colo- 
risargentei & ftriis flavis & exargen- 
teo tufefcéntibus fecundum losyi- 
tudinem extenífisáà capitead caudam 
ufque. In utroque latere etiam a ca- 
picead caudam eminens linea tendit; 
Caput cx argenteo, rufo; flavo mixtü: 
Pinnzalba five argentex ; caudx 
pinnaruffa:venter albus. 

Capitur in mari inter fcopulos. 
Boni eft faporis, & lingua & caro cir- 
ca mándibulas longe optimi ut in 
Carpione;, 


Carur. V. 
De Pirá durumenbeca,dla- 
Poata,"Acara,€$9 Pira 
Pixanga. 


| pisa JvRYMENSzCAVulgo Boca- 


TAs. 


«nolle , quiamolliore & aquis eX-x X XIL 


tractis ftatim moritur: vivit in mari 
in ceenó : oblongus pifcishaud latus: 


longus ,duos& femis latus , ubi latif- 
fimus.0s habet elevatum; quod am- 
pliare & rotundare poteft : oculos 
magnos, pupilla cryftallina , circulo 
exargenteo & brunno mixto.Sepzem 
habetpinnas, duas anguílas poft. 
branchiales , duos digitos longas: 
duas ininfimo ventre jun&as, duos 
fere digitos lóngás,unumlatas:unam 


minatum,dentes parvos acutiffimos, , poft anum rma fpina füffultam:fex- 
Oculos magnitudine ftuferi Hollandi- | tam per dorfüm extenfam & bife- 


eipupilla magna, nigra; fplendente 
circulo rubro. 2izz4 habet molles fi- 
ne fpinisinlateribus; nimirum unam 
inquolibetlatere;poft branchias,an- 
guítam;duos& femisdigitos longam: 
duastales jun&tas & ventre fubteril- 


&ari; anterior eius pars fefquidigito 
longa,unum lata, triangularis, quam 
erigere & inrimam recondere po- 
te(t,mollis & translucens ; altera pars 
ufque ad caudam fere porrecta , tres 
digitoslonga , femidigitum latajiti- 


Aasunica fpina munitas; & unam pro- : dem mollis. Septima eft cauda, duos 
péanum digitum longam aclaram; | fere digitoslonga, fefquidigitum la- 
unicaquoque fpina armatam. Ánre| ta,figura pentagoni cuius bafisinfer- 


medium dorfum vetfus oceiput;inci- | tain corpus. 


Ze 3 5qta- 


IL.I2, 
Idem lib.4, 


4. 


162 


$quamas habet toto corpore at- 
genteas, fplendentes,mediocris ma- 
gnitudinis » in dorfo viridis & au- 
teus colortranfplendet.Pinneargen- 
tex & inmedictate exteriore aurez. 
In quolibet latere tinea tendit pau- 
Jum elata , ctiam a rgentei coloris ut 
rcliquum corpus. 

Edulis eft& bonifapotis. 


Memlib.4. "T AMOAT A;Lufitanisfoldido (quia 


6.5. 


idem,lib.a. 


€. 6, 


ármatus) pifcis fluviatilis feu aquz 
dulcis,edulis. Longitudo corporisab 
occipitio ad initium caudz trium & 
femis digitorum;longitudo capitisu- 
nius digitis latitudo paulo major. 
Craffities corporis;ubi maxima;nimi- 
rum poft occipitiü , trium, citca cau- 
din duorum. Caput latum ran fet- 
me modo;oshaudamplum ; ad cuius 
quodlibet latus filum haber unü di. 
gitumlongumi inftar barbz;, os eden- 
culü. Oculi minim1 cryltallini, magni- 
tudine feminis papaveris , circcllo 
aurato cincti.Pinnas obtinet octosad 
quamlibet branchiam uná , dicitum 
longam, firmaminítar cornu in uno 
latere , dire&e à latere protenfam: 
duasin infimo ventre, non ita firmas 
atciufdem magnitudinis: unáin me- 
dio dorfo , alteram in eodera dorfo 
propecaudam, minima:unáa parvam 
ininfimo ventre prope caudam & o- 
€tavam pro cauda, digitum longam 
& latam. Totum caput fuperius te- 
giturtefta dura inftar clypei: & uni- 
verfum corpus veftitum eftlorica ex 
oblongis íquamofis corporibus com- 
pofita :funtque hzc corpora per am- 
bitum minutiffime ferrata & quadru- 


pliciordine tota lorica difpofita : id| initio orisad exortum caudz. 


eft;coeunt partes feu fquamz lorica 
in utriufque lateris medio,in dorfo & 
in infimo ventre. Color totius pifcis 
obícute ferreus, przfertimin capite. 
Carnebonaeft. 

Pifcis hic aquacarens influvio ubi 
eft,tempore ficco ; pérterram abitut 
aquamquzrat. 

Acara Pinima. Piícis eft latus,dorfo 
incurvato, fex autfepté digitos lon- 
gus,quatuor latus,ubi latiffimus,par- 
vi Carpionisfigura aut verius Percz 
mifnicz.0shabet haud amplum,den- 
ticulos minutiffimos:ogulos fatis ma- 


HISTORIA NATVRALIS 


gnospupillanigricante tranfplendé- 
te,circulo rubro,fu(íco & albo: Pizzas 
feptem;unam pertotum doríum ex- 
tenfam & continuam verfus anterio- 
raminusuno digito latam, verfus po- 
fteriora latiorem: huius pinnz mce- 


j dierasanterior fpinis fuffulta eft & il- 


lam inrimam poteft recondere: poft 
branchiasin utroquelatere una duos 
digitoslongam;haudlatam,in medio 
ventre duasjunctasfemidigitü ferme 
longas firma fpina fuftentatas : inter 
anum & caudá inferiusitidem unam 
firmafpina munitam : Septima pro 
| cauda eft furcata; plufquá fefqui di- 
gitumlonga; totidem lata. | 
"Totus veftitur fquamulis argen- 
teisexauro fplendentibus: in quoli- 
betlatere fepré magnas haber ítrias 
fecundum longitudinem ad caudam 
ufque extenías , coloris fufci fplen- 
dentis ( in quibufdamaureifeu lutei) 
àfummo item capite per utrumque 
,oculum ad extremitates oris, in quo- 
libetlatere capitis lata fira nigra 
defcendit, ad cuiusorá aliquid cgru- 
leiadmixtum eft. Vltraharumftria- 
rum.exortum in dorío, nimirumubi 
pinna dorfiinitium fümit, itidem per 
quodlibet latus defcendit nigra ftria 
|ufquead exortum pinnz lateris feu 
oram branchiarum. Omnespinnz & 
cauda coloris funt lutei feu aurei 
fplendentis;  Capitur in mari inter 
Íícopulos: & eft edulisatque boni fa- 
poris. LL 63 
Pira Pixanra , Belgis (Satoiftb/ quia 
ininitioantri inter fcopulos degitin 
mari. Longuseft novem digitos, ab 
 Cau- 
daduos digitoslonga.  Osíeíquidi- 
gitam amplü,minutis fed acutiffimis 
denticulis przditum. Capgz haud ma- 
gnum:oculimagni,prominentes,pu- 
pilla colorisinftar Turcoidis optimi; 
circulo nigro, cii aureo & fanguineo 
mixto. Branchiz in triangularem fi- 
guram definunt, ampla & acuta fpi- 
nulaprzeditz. Piszashabet feptem: 
unam per totius dorfi longitudi- 
nem extenfam ,unumferme digitum 
latà; & in poftica parte latioré, cuius 
prior medietas undecim firmisfpinis 
fuftinetur,pofterior eft mollis, : " 
o 


] 


TAL 
(OXXXIIL. 


Poft branchias in utroque latere 
unam, duos digitos longam & toti- 
demlatam, fubrotundam & càrno- 
fam: duas jun&as in medio pene in- 
fimo ventre , unica fpina fingulas fir- 
matas : unam mediocrem pofta- 


cauda, duos fere digitos longa & to- 
tidemlata, no fe&tafed extremo am- 
- bitufübrotunda. Tegitur fquamulis 
parvulis per totum corpus,ad tactum 
glabernifià cauda verfus caput digi- 
tisfricetur. Totumcorpus , caput, 
pinnz, cauda exalbo flaveícunt: & 
pertotum varieganturmaculis fan- 
guinei coloris diluti;. rotundis , ma- 
gnitudine feminis canabis :quazdam 
etiam in ventre majores. Pinnz eo- 
dem modo maculatz in. ambitu fuo 
obfcurius rufefcunr. .. Figuram feré 


poris, Auli 


etiam quando fpiritu inflatur. 


C ^ 3 js Vi. 


De Vabarana, Capeuna;E5 


| ventre ;ünam poft anum firmafpina 


| eAcarapitamba. 


pog 


—DE PISCIBV S... 


num fpina munitam.Septima eft pro 
numunam parvam. 


Auratxz habet. Eduliseftac bonifa-| | 
left defquamaré : co&tus nonita com 


"Captusper trihorium extra aqum 
poteft vivere : bihorium poftquam 
mortuus effet, aperiebam illum... & 
cor adhuc movebatur exemptum: 
cor fitum erat ftatim poft fauces; & 
afpera arteria inid inferebatur, erat- 
quedigitum remotum à reliquis vi- 
Íceribus per mediaftinum ; minimum 
utique & vix granum critici zquans 


variegato. 


V VBARANA. Pifcis figura cor- 
- V . poris Trutz noftrati ümilis,ubi- 
queferm e zqualis craffitiei, paulum 
Idem H. p, 'àmenin dorfo exaltatus;verfus cau- 
lil.44.7. damautem anguftior. Gorporeob- 
longo,quadráte cylindraceo:pedalis 
longitudinis, femipedem craffus. Ca- 
4ur acuminatum feu coactum, haud 
magnum :oculi ftuferi magnitudine, 
pupillanigra, circulo primum aureo, 
exterius. argenteo: 0s edenrulum & 
lapisillipro lingua.In medio dorfo u- 
Rnicamhabet pinnam duos pene digi- 


16? 
toslongam , unum ànteiius latam, 
trapezii figura, non tamen dutis fpi- 
nis firmatam. Poft branchias in quo- 
libet latere verfus inferiora parvam 
pinnam oblongam & anguftam obti- 
net & duastaleslaterales ad infimum 
ventrem é regione dorfalis:propea- 
: Cauda. conftat 
pinna furcata inftar harengi plus 
duobus digitis longa. Squamulasha: 


betordinelinearifecundumlongitu: 
dinem corporis pofitas, ita affabreut 


adta&um quaqua verfus glaber vi- 
deatur. Superné fi afpiciatut oliva- 


- cei eft colotis,ateminus autlateriali-- 
terfi intuearis plane argenteus ac 
fplendens videtur, & dorfum czru- 
lefcit ex argenteo :. venter plane al- 
bus: branchiz ita glabra funt utla« 
mine argentez vidcantur, 


: Affatus boni eft faporis, necopus 


modus ob multitudinem: fpinarum 
per carnem difperfíarum, IET 

-^CAPEVNA., Pifciscorporeoblon- 
gononlato quiiníeptem digitorum 
longitudinem excrefcic. :05illi obtu 
sé acuminatum 5 habetque in. fupe- 
riore atque. inferiore mandibula 
unam feriem minimorum denticu- 
lorum: tota cavitas oris cum lingua 


fanguinei coloris infignis : ocu illi 


parvi,ftuferi magnitudine , cryftalli: 
ni,circulo partim argenteo' colore 
Pinnas obtinet feptem; 
in.quolibet latere poft branchiam u- 
nam oblongam, tenuem quafi crian- 
gularem: duastriangulares in infimo 


munitam: unam per dorfi longitudi- 
nem excurrentem , cuius anterior 
medietas fpinis munita,quem recons 
dere poteft; pofterior mollis & (ine 
fpinis: cauda bicornis, molli pinna; 
Tegitur fquamulis parvis argenteis, 


in quibusaliquid aurei tranfplendec. 


In quolibet latere habet duas lineas 
craffas aurei colorisunam à fummi- 
tate oris per oculos & mediumlatus 
tendentem ad caudá, alteram magis 
fuperius. per. dorfi latum. pergen- 
tem. In fummitate capitis livefcit. 
Pinng omnes funt cinereg: Feprer 
albus ut & ciuspinnz, tr 
Co- 


dent, Lib. ÁACARAPITAMBA; 
44.8. corpor 


194. 
t1 Íco ulos.; 
y itt Pifcisoblongo 
eutmullus feu barbus;in duo- 
tum pedumaut etiam majorem lon- 
gitudinem excrefcit : O5 habet mi- 
nutum ác dentes : Oculos. amplos; 
upilla cryftallina , circulo minía- 
to : Piunas feptems;unam à futumí- 
táte doríi cendentem ad exortum 
caudz fere , fpinis fuffultam, digitum 
Jatamaut paulo amplius : poft quam- 
libetbranchiasunamtenuem & lon- 
gam;fübtus in ventre duas junctas, 
&prope anumunum : cauda conftat 
pinna quinque digitoslonga, quz in 
duoobliqua cornua definit. —$4wa- 
mis totus veftitur modo Carpíonis, 
eleganterexpurpureocaruleis. In 
utroque latere in medio ab oculis 
ad caudam tendit linea fefquidigi- 
tumlata; aurei coloris , per totum 
autem dorfum & latera ufque ad 
hanclineam pun&a aurea majufcu- 
la habet: fub linea. in lateribus fub- 
tileslineas aureas feu flavas , fecun- 
dumlorigitudinem, Venrer albicat. 
Pinnz laterales & ventris ex albo 
flavefcunt, Dorfalis pinna & tota 
caudaaurei funtcoloris. - 

Optimé fapit affatus, & melius 
quamco&us. Pinnz ejuslucent no- 
&u. Gapitur in trrari, 

Hicpifcisà cruftaceo quodam a- 
nimalculo vexatur , fefquidigitum 
longo, digitum craffo, figura oblon- 
gx,ur cauda Gammari & codem mo- 
dofotmato & cruftato : conftat au- 
tem femptem juncturis , & habet 
quatuordecim brevia crura ; urigui- 
culisacutis praedita ; in quoliber la- 


LÀ 
LÀ 


HISTORIAN ATYR ALIS 


Co&usboni eft faporis. Capiturin | 


£e 


De laguacaguare , Curimata, 
dareira, d. eta ,€9 Ta- 
reiradeRio. | — 
AcGvACAGVARE,Lufitanis Ja4ue- 
£ajid eft,in terula,à colore;qa nigri- 
tx ejufdem coloris amiciuntur.Piícis 
inflar Percz noftrz latus & obrotun- 
dus , ad fummum o&to digitos,quin- 
que autfex latus, 0s habet parvum; 
cum minutulis dentibus ordine di- 
geftis:0culos mediocres cryftallinos, 
circulo fufco: Pizzas porro feptem, 
unam à medio dorfo ad exortü caudae 
protenfam, fpinis fuffultam ; anterio- 


Carur. 


T AB. 
XXXIIL 

:5.6.7. 
1 de. [// 1 lib. 
€.9, 


requidem parte femidigitum latam, - 


pofteriorilatioré& trianguli figuratn 
definenté. Duas poftbráchiales,duas 
in inferiori ventre ;uná poft anum la- 
tiufculam: caudam deniq; duos digi- 
toslongam, parellelogrammi figura; 
quzin duo cornua dcünit. Squamis 
veftiturinftar percz,majufculis; quse 
écinereo czrulefcunz. A dorfoauté 
perlateralatz linez defcendunt ad 
ventrénigrz,;in quolibetlatere quin- 
que.Superiuscaput quoq; nigrefcits 
venter veró albefcit atq; erübefcit. 
Pinnzomnesé cinereo czrulefcunt 
& quodarmnodo nigricát verfus extre- 
mitates. Tota deniq; caudanigra eft. 
Edulis eft pifcis. ! 

Haud malé convenit cii Mormyto 
Gefneri, nifi quod Icon in eo differat; 
quodin Mormyro Gefneri pluresli- 
nez nigra vclpulla à dorfo ad ven- 
trem per latera defcetidant. 

Cv RIMAT A. Piícis Carpioni,figu- 


terafeprem : anterius corpufculum | ra;colore, carne valde fituilis:fefqui- 
| pedem longus; quatuor & femis digi- 
eft (üb crufta inftar cochlez lenta | tos latus:capite Catpionis;ererotundo 


paululum ampliatur, | Corpus melle 
cute obdu&um:nec oculi necosap- 
parent. Hocanimalculum ori pi- 
Ícisfeingerit & unguiculis fuis aréte 


& edétulo: corpore oblógiori; & fqua« 
mis rnajufculis. P/pzas habet feptem 
prater caudam; nimirum duas poft- 


faucibusinharet , nec unquápifcis | brarichiales, duas inmedioventrein- 
fe ab illoliberare poteft.Poftero die ferioriyuná poft anii,& unà plane par» 


adhuc vivebat capto piíce & 
pridie mortuo ; in totum 
albi eft coloris. 


E s 


vulam parallelogratnmá huic oppo- 
fitamin dorfo; unam denique in me- 
dio dorfo magis longá quam latam, 
Totüs pifcis coloris eft árgentei ut 


Carpio, & ejufdem fapotis. Nom ca«- 


pitur nifi in dulcibusaquis. 


Ta-- 


SESS 
€ E 


is 


are - 
ia. 


laguaca 
Firaliap 
radio " 


J 


Guarac 
1] ! 
n A In 


Hl 
Hl 
TAI 


1 
n 


A 


NNI 
Wr "i ent € 1 
0 AAGACRUNGULC 


amba. . 


ü 


4 


( 


£c 


4 ; 


" 
^t 
f 

di 


(c 
clara 


á 


7177 
7/7 


Guara 
invo & Piabebe - 


tamadacu. 
Dos 


Liane 


A 
Am 
Hi OD 
M op 


oU 
e 


, 


De UISCBUOS. 


MuHsh ^ DAREIRA d'ALTO,ideftmari- 
lib 44.9. nus;pifcis tereti corpore,decem digi- 


toslongus (reperiuntur & maiores) 
quinq; craflus ; ubi craffiffimus, nar 
verfus pofteriora fenfum minuitur. 
Caput habeccolübrinti , fupra oculos 
in duo tubera elatum: oculos pupilla 
nigra, circulo flaveícente;osacumi- 
nacum fatis amplum; interius flavum 
denticulis acutiffimis munitü,quales 
& lingua habet. Pigras obtinet octo; 
nimirü in quolibet latere poft bran- 
chias unam , uno plusdigitolongam, 
trientem latam , direGté à latere pro- 
tenfam: poft hasinterítitio pene fef- 
quidigiti in infimo ventre duas jun- 
&as figuratrapezii, duos digitos lon- 
gas&totidé fere latasin extremitate: 
verfus caudamin infimo ventreunaá 
duos digitoslongá in corpore exten- 
fam,fed planeanguftà, fupra hancin 
dorfo parvula eft inftar cufpidis cul- 
telli : in medio dorfo una pene qua- 
drata,duos digitos lata;plus unolon- 
ga: Octava eft cauda vix fefquidigitü 
longa&furcata. P/zz« a.inftarfoliorü 
papaveris funt tenues , & mollib. fpi- 
nis fuftentantur. —.Suazulis v efticur 


ij 
c&tera nigri. CapyzLucii capiti parümà 
fimile, Longuseft pifcis quindecim 
autfedecim dipitos.Pizzzs habetfex: 
nimirum duas oblongas poft quamli- 
betbtàanchiam una; duas junétas ob- 


x DX 


fatis magnis; fufcis in dorfo & lateri- 
busiverü in lateribusfufcurm argéteó 
eft variegatum , ut ita pet fufcum at- 
genteli videatur. Capurtegitur dura 
tefta fufca. V enter totus albicat. Pin 
nzomnesfufcz fed nigro undulatze 
transverfum uc Nifi cauda: itidem & 
cauda. Capituririfluviis, Edulis eft; 
fed multas habet fpinas. 


Cabrvr VIII. 
"De Pirattapia Ceixupira, €9' 


Piquitinga. 


peltatis ; ita affabre compofitis utad pis ATIAPIA pifciscft oblógo cor- T A s. 
tactum glaber videatur. V éter totus pore &fatis craffo , interdum tan- XXXIII, 
albicat : latera & dorfum fecundum | tammagnitudinem acquirit ut quin- 8. 1. 
longitudinem lineas habentalterna- | quaginta libras eque: 077 parsinfe- Idem Biff. 
tim flavas & virides. 0refquamularü | riorlógior fuperiori, Dezziculos habet ^44. 


circumcirca brunne funt; & videntur 
quafi rhóbi ordine pofiti effent brun- 
nis lineis circumícripti, & acfiperu- 
num ordinem tenderet linea, flava, 
perlateraviridis. Pinnain dorfo fe- 
cundü longitudine ftrias habet brun- 
nasreliquz flavas. Caudaitidem ftria- 
tabrunno.Caput fuperius maximam 
partem brunnum.  Pifcis affandus, 
nam co&us nonita bonus eft.Sapore 
autem multo antecellit Tarcira do 
Rio,quimultas habetfpinas. 
TAREIRA do Rio, i.e. fluviatilis, 
oblógo corpore , dorfo recto, ventre 
paululum protuberante : inferior il- 
liusmandibula lógior fuperiori:den- 
tes habetacutiflimos&intereosduos 
longioresin medio inferioris mandi- 
bulz & quatuor tales in fuperiore: 
mordet vehementer : Oculi fatis ma- 
gni;prominuli, pulchri; pupillaatra, 


acutos;inordinate pofitos& tota oris 
cavitascum linguaeftrubra. —Ocul 
promineétes, pupilla cryftallinaovali 
& circulorubro. Anteutrumq;ocu- 
lum habetforamen. Brazchia definüt 
intriangular. figuram, & funt amplz. 
A fummitate dorfi ad caudam usque 
extenditur pinna ; qux ad medietaté 
anteriorem fpinis furrigitur , reliqua. 
medietaseft mollis. In inferiori cor- 
porepropeanumetiam pinnam mol: 
lem habetobrotundam : in quolibet 
latere poft branchiasuna , & duasin 


infimo ventre jun&tas,obl6gas. Cauda, - 


fere quadrata eft , at in extremitate 
paulo latior quam in exortu. $4422 
veftitur parvis. .Derfzz & infimus. 
venter cinnabrii funt coloris, latera 
exgryfeo fufcefcunt. : 
In totum praterea eft maculatus, 82 


indorfo quidé maculas habet maio- 


Aa res 


(dá HISTORIA JCATU RALIS 


resnummo mifnico,exgryfeo fufcas, 
inlareribus vero &infimo ventre mi- 
noreseiufdem coloris. Pzz74 omnes 
cinnabrii coloris , in extremis oris li- 
neam albiffimam habentes , adque 
cam fimbriam latam nigerrimam. 
Poftbranchiales pinnz totaliter cin- 
nabtiz funt ine fimbria nigra autal- 
ba. Dorfalispinnz medietasante- 
riortota rubra, reliqua fimbriataal- 
bo&znigroutreliqua. Optimifapo- 
riscarnem habetíicoquatur. 
CEIXVPIRA , acquirit interdum 
longitudinem novem ac decem pe- 
dum, atq; craffitiem corporis huma- 
nicorpore oblongo & capite atq; fi- 
gura corporis Tuberoni haud abfi- 
milis.Q uem defcribo rantü duos pe- 
des eratlongus cum femiffe. Eracilli 
caput copreflum & latum , fepté digi- 
toslongum & fere quinquelatum:05s 
haud inamplum pro mole corporis, 
parabolicz figurz, edentulü, promi- 
nentiis tamen acutiflimis confertim 
, repletum:lingualata:oculi albi haud 
:3nagni, pauló maíores duplo ftufero 
Hollandico,;pupilla cryftallina. rz- 
chias habet fatis amplas: Pizz4s fepté, 
nimirum poft qualibet branchiam u- 
nam,dirce&ké à latere proten(am tria. 
gularem,femipede longam, duos. & 
Ícmis digitoslatam,;ubi latiffima. In- 
ter&itio fere fex & femis digitorü ab 
occipitioin medio dorfoincipit pin- 
na quatuordecim digitos longa , in 
initio ttiangularis,&quatuor digitos 
alta, hincíenfim minuitur & ad cau- 
dam ferme pertingit ; ibiq; triangulo 
definit. Huicoppofita eft eiufde figu- 
rzunaininfimo ventre,undecim di- 
gitoslonga, definens cum fuperiore, 
Ícd non cumilla incipiens.Infra duas 
poftbrachiales ininfimoventreduas 
habetjunc&tas,quamlibet tres&femis 
digitos long& & fefquidigitü latam. 
Septima pinna cft cauda , incipiens 
duorum digitorum interftitio à fine 
dorfalis & ventris, bicornis, fuperius 
cornu fere o&o digitoslongum, in- 


ferius pauló brevius , nimirü feptem. 


digitorum. . Pinnz omnesanterius 
fpinashabentfed molles. In interíti- 
Ulo inter occiput & dorfalem pifiam, 
octo oflcostriangulares aculeos pro- 


minentes obtinet,quos recondete iti 
carne & erigere pote/t, ac proarmis 
ufürpare. Ante quemlibetoculü,in- 
tervallo unius digiti foraminulü ha- 
bet duplex. Caput oleum & glabrum, 
Aotum corpus exiguis (quamulis ve- 
Giturjtautrotus pifcis glaber videa- 
tur. Colorctotus eft niger, excepto 
tamen ventre , qui albiffimusinftar 
creta;in lateribus (inter album & ni- 
grum)paululü canefcitnigredo, cz- 
tera,ut dictum, nig errima. P/zz4 om- 
nesnigtz, exceptis duobus infra poft 
branchiales in infimo ventre quz al- 
ba funt;oris nigricantibus. Inutroq; 
latere pifcis linea quzdam profun- 
dior reliquis íquamulis tédit ad cau- 
dà ufq; eiufdem cum corpore coloris. 

Pifcis gravisac pinguis eft, ac pro 
optimo habetur inter omnes in Bra. 
filia,przfertim quádo adhuc medio: 
criscft magnitudinis. Capit.in Mari. 


PriovrriNGA eftduos, aut paulo em L4: 
plus digitos lógus,figurz pene utPa- ^19» 


rabucuà quo non multum differtut 
dicam. 0shabetparvulum,fed g; am- 
p:eaperire&rorundare poteft: oculos 
fatis magnos , nigros, circulo argen- 
tco:branchias amplas: pinnasícx &z 
feptitnam pro cauda: nimirum duas 
poftbranchiales, triangulares, infe- 
rius pofitas:duasjunctasin medio in- 
himo ventre : unam triungularem in 
medio dorfo, unam poft anum:cau- 
da conftat pinna furcata. Color capi- 
tis argenteus fplendens fuperius oli- 
vacco imbutus. Tegitur fquamulis 
albis,in dorfo tamenolivaceus color 
translucet. Pinnzomnesalbz. Dif- 
fertà Piabucu , quod ille pauló maior 
evadat, & linea illiuslata non fplen- 
deat, cum reliquum corpus íplen- 
deat,quod in hoc contrario fc habet. 
Piabucu etiam pinnam habet in dorfo 
propecaudam,quahiccaret. Cate- 
rum caro fimilis,edulis. 


Carvr IX. 
«De Camurt , G'varacapema 


€9 Marvipera. 


C AM X.1LufitanisRobajo;pifcis eft 'T A 5. 
duos pedeslongus. Lupo noftro XX XHH 
figura corporis fimilis atq; etiam ore; Idem lib. 4. 


craí- 610.€ 3k». 


. €raffus plus uno pede ; ubi craffiffi- 
inustcapuz fe(quipedem penelongü: 
ósfemilunate, in mediopaulum acu- | 


minatum , fex digitoslonguim ; fed 
quod mais dilatare atque rotunda- 
re poteft, itaut circumferentia eius 
fiat tredecim digitorum :vculos habet 
dupli ftuferi magnitudine , pupilla 
cryftallina; circulo aureo : Pízz4s o- 
&o; nimirum duasin dorfo; priorem 
ttes digitoslongam & paulo plüsla- 
tam, firmis fpinis fuftentatam , quam 


- inrimamrecondere poteft: alteram 


liuic magnitudine parem , fed fpinis 
deftitutam , néc habentem quo con: 
datur : duaspoftbranchiales; paulo 
plus tribus digitis longas , duas inin- 
fimo ventre quatuor digitos longas; 
duos & ferais lacis, ünam talem poft 
anuti;octavá pfo cauda ;qu& eft fur- 
cáta, quinque digitos longa, fex lata; 
Priser ecut Carpio, colotisat- 
gentei, fplendentes; in dorfoauterà 
& latcribusaureus admufcetur. V en- 
ter plane albicat : Pinnz funt aürei 


coloris, quibus aliquid fufci admixtü. 


eft, in quolibet latere fuperius à fine 
branchiarum ufque ad raedium ex- 
ortuscauüdz , du&am habet lineam 
craffam, nigram. TY 
GvARACAPÉMA fas eft Dotà- 
da.Pifcis compreffo corpore&latus; 
licet nonitacraífüs. Capsz definitin 
figurarh quadratam, eftque in fronte 
itain aciem eductum , ut facilius flu- 
&us marisnatando fecare poffet, In 
fcxautfeptem pedum longitudinem 
excrefcit : latitudo fivealtitudo; übi 
inaxima,nimirum verfus anteriora 
one caput; fefquipedalis. Oshabet 
bud ità amplum , pro magnitudine 
corporis,mandibulas cóptreffiffimas; 
denticulosacutos, Paulo fuptaos &z 
quide verfus eius interiora oculi po- 
fiti inferioriloco , ne nimirtim in a- 
quisimperiofe ageret , qui aliuslin- 
ceus, Oculiauté funt magni,rotundi, 
pupilla cryftallina,ceterum argentei 
coloris.Branchias habet amplas: Piz- 
zasíeptem , nimirum unaminfignem 
à (ummitate capitis pertotü dorfum 
exteníam ufque ad caudz exortum, 
latamin medio feptem aut octo digi- 
tos, qua fenfim minuitur , conftans 


—————H—Á——— DÀ —À 


iembrana ad. tatüm coriacea , & 
fpinis mollibus interius fuftentata? 
hanc natás inzquore erectam tenet. 


A medietate infimi ventris ad caudié 
initium itidem pinna producitur, fed. 


vixunüm digitum lata;ín exitu trian- 
gulara: poft utramq; branchiam pin- 
iiam habet oblongá octo vel novem 
digitos:fub his ininfimo ventre duas 


| propinquas paulo longiores. Caza 


circiter fefquipedem longa in duo 
cornuaampla diftenditür. Squamiü- 
lis minimis Veftitur totus, quasque ad: 
ta&tum vix fentiüntur ; ità ucglabér 
videatur. Color in capite, dotfo,late- 


ibus ex viridi & atgenteo mixtus;uti 


& in pinis;in ventfe vero àlbicat.Per 
totum aüteincofpus (nimirum latés 
ra,dorfüm;capur)maculis variegatus 
cztuleis; variz magnitüdinis; milii; 
gráni hordeaceí;erui. Carneim habet 
ficcam,bonifaporis. - | 
Velocitate natandifüpetatpercos 
márinos, & eodem modo faliendo 
progteditur, Vefcitur pifce longo 
vulgo Perumbo appellato. Mt 
Mivi?PiRA& PiRABEBE Drafi- 
lienfibus;Peixe volador Lufitanis. Pi- 
Ícis eft volans; Vel hiründopifcis: vas 
ri eft magnitüdinis:malor erátHale- 
tequémhic defcribo;& form rario- 
ris.Figur cotpotis habet (inftar Zá- 
dat Porneranorum)téretem&npofte- 
tiota Verfüsacuriorem.Totiuslongi. | 
tüdoabore ad finé cauda tredecim 
digitoruin;craffitiesubi maxima, ni- 
mirütm citca exortümalarum ; fepté 
fere digitorüm;ad exottütn à. caudae 
duofum. Capui ctaffüm habet,fupe- 
tius copteffüm &latum,nimirum fü- 
pens ere duos digitos&quafiin tu« 
erafupra oculos elatum , osnonita 
magnum, edétulum,atoffa eius pau- 
lum fetratainftarlimz. Oculi magni, 
rotundi,ftuferoHollandico equales, 
pupillanigra, circulo flavo, & exte- 
riusaltetofuíco, Pizzas habet'fex cü 


| cauda; duasin dorfo, unam parvula 


| 


inmedio, paulum tamen verfus an- 


| teriora, altera poft hanc duos digitos 


longam;fíeíquidigitum latam,tenué, 
atocto fpinis fuffulta ; duas robuftas 
ininfimo ventre, fübter illa, duos & 
femis digitos lengas; firma fpina có- 

Aa 2 ftantes 


HISTORIA NATORALIS 


deHirundinibusfüpetius fed quia 
huius E abillis divería, addere & 


i86 
ftantesfedanguftas,8z unam parvam 
ininferiore corpore ex oppofito ima- 


ioris in dorfo:feprima eft cauda,duos 
 digitoslonga, totidemq;lata & fur- 
cata. Praterea habet duasalas ma- 
gnasjin quolibetlatereunam;haben. 


hanc placuit, 
a uITGCAPYT-. X, 
De Gauaibi Coara , Guaperua 


tesexortum fuum fefquidigitum fere 
poftoculos; poftbranchias paulum; 
eftq; alarum longitudo feptem digi- 
torum,latitudoin exortu plus uno,in 
extremitatefex digitorum : conftant 
alz tenui membrana inftar chartz 
purz Doftpapier)ex albo feu cinereo 


€9 Piraya. 
(a 13I CoaRaA Brafilienfibus,T , vm 
BuracodeFelbaLufitanissPifciseft yyxrvy. 
corpore latiufculo; dorfo elevato & Maregr.H, 
à capitearcuato, duodecimaut qua- Brafil. L.45 
taordecim digitos lógus,quatuor la- c-12. 


fubfufcicoloris:habent a.aliquotpli- 
cas&ful(tentantur fpinis tenuibus pet 
longitudinem extenfis. Ad utramq; 
alamin initio eiufdem parva quafi a- 
laexit,duos & femis digitos loga,fed 
plané anguíta & íüa fpina munita. 
Totum caputcuminitio dorfi(abore 
nimirum ad quinq; digitos numerá- 
do)veltiturtefta oflea,dura,que ver- 
fus füum finem dupliciter divifa in 
duos aculeos definit qua(i fpinas. 
Brauchia 2, ad duos digitos extedun- 
turinaculeosufq; fub alis. Totum a. 
corpus veftitur fquamulis eleganti- 
bus , ordine difpofitis, quz in ventre 
triangulares,in lateribus & dorfo ve. 
rius ellyptica figurz., In venttea. ita 
difpofitz funt ut piícísad tactum gla- 
ber videatur : atinlateribus & dorfo 
quclibetinfui medio habet tubercu- 
lum,itautordine naturz difpofitz in 
recta linea;repracfentétlineas rectas, 
elatas, tuberculatas. IÍn toto ventre 
albicat, in lateribus & dorfo fubfu- 
fcus,& fplendensutHarengus.Sping 
quz alas fuftinent; & per easexten- 
duntur etiam albicát. Alx ipíz ex ci- 
nereo fufc(ceentisfunt coloris , ma- 
culis,nigricantibus variegata. Volat 
hic pifcis fuper aquas inftar Hirundi- 
nis pet fpatium quantü fclopeto per- 
tinpipoteft:nimirum ufq; dum ficce- 
fcatale , tuncn. iterü aquz fe irnittit 
alashume&ádigratia &denuo volat. 
Naturaa, liuic pifci alas dedit , ut fe 
falvare poflet, dum hoftis eius Dora- 

da magria catervaipfum perfequitur. 


Szpiflime milleeorum fimul volátes 


vidi in Oceano Tropicis interie&o: 
interdum etiam volando inciduntin 
naves, ut nobis etiáfactum memini, 
Caroboni eft aporis cota, Actum&z 


tus, uübilaciflimus. Caput & os acumi- 
natum,fatisamplum, habensin utra- 
quemaxillaferiem minimorum den- 
ticulorum,linguam confpicuamsque 
una cum: cavitate inferiorioris, (an- 
guinei eft coloris : Oczlvs ftuferi ma- 
gnitudine cryftallinos, circulo colo- 
risexaurco & fufco mixti. Pizzas ob- 
tinetfepcem , nimirum poft brachi.s 
in quolibet latere unam, quafitrian- 
gularem mollem : in infimo ventre 
duasjun&as: unam poft anum dupli- 
cifpina munitam :perdortuma. una 
extenditur, euius medietatemante- 
rioremundecim fpinc erigunt,quam 
recondere poteft in cute , pofterior 
medietas mollis & fine Ípinis. Cauda 
conftat pinna bicorni , & parallelo- 
grammi figura à corpore extenditur. 
5quamas habet mediocres,inftarPer- 
cz,argenteas,qua perorasfuntmeli- 
ni coloris, & afpectureferunt meros 
cubos : in occipitio & dorío fümmo 
Íquamz ex argenteo carulefcunt, & 
per orasitide tunt melinicoloris. T o- 
tum a. caput fuperius & adlacera cft 
aureiceloris, ftriis cxruleisfecundü 
longitudine variegatü.Pinna omnes 
melini funt coloris , exceptis duabus 
ininfimo ventre;que magis albefcüt: 
platus a. utrumq;verfus dorsüfecun- 
dülogitudine tenditlinea melini co- 
lorisad cauda usq;.Pifcisbonifaporis 
co&*:capitur in mari interfcopulos. 

Gv APER V A Brafilienfibus, Peixé 
PorcoLufitanis, Grecis «ze. Ab ore 
adinitium caudz quindecim digitos 
longus,in medio ubilatiffimus, octo 
latus : corpore paulum compretfío 
aclato : dorfoarcuato , ventre ad- 
huc magis curvo : capite porcino: 
dentibus canimis;albis,longis;oéto in 

! quas 


(I ESPdJS$SCIbBORS .. d 


qualibet mandibula duo medii tam , 


inferius quam íuperius longiores 
funt reliquis: dentes inferioris man- 
dibulz aliis quafi brevioribus fuften- 
tantur, 0; fubrotundum ; anguftum: 
quatuor fere digitorum interftitio 
abore fuperius funt oculi , fcfquidi- 
gitum à feinvicem diftantes; maio- 
res groffo mifnico(& ante eos quafi 
veftigium foraminis) pu pilla cryftal- 
lina , circuloaureomaculato ceru- 
leo. Branchiarum loco timam ha- 
bet duos digitoslongam , plusuno 
latam, n dorfo tres pené digitos 
poft oculos , duo habet cornua, u- 
num pennam olorinam craffum ; 
tres digitos longum , quod. verfus 
pofteriora paulum inclinatur, alte- 
rum parvum per membranam alteri 
adnexum, utrumque in rimatn re- 
condere poteft demiflum. Trium & 
femis digitorum intervallo poft hzc 
pinna eft , ininitio fermé triangula- 
ris, hinc magis magifque anguftatur 
ad caudam fere , quinque digitos 
longa, initio paulo plus duobus la- 
ta: & é regione in infimo ventre ta- 
lem, initio duos & femis digitos Ia- 
tam, magis magifque ar&tatam ver- 
fus caudam. Cauda quadrata figura à 
Corpore extenditur; & pinnam ha- 
betquatuot digitos latam, duoslon- 
gam , quz in duo cornua dilatatut, 
ut totius longitudo fit quatuor digi- 
torum. In medio inferioris corporis 
parvam habet pingam & ante cam 
cornu fcíquidigitum longum. Pzz- 
24 omnes fuftentantur fpinis & funt 
cxrulei coloris,venter albicat.Squa- 
mis veftitur elegantibus , in fuperfi- 
cie fua pun&ulis thalaffinis cum cz- 
ruleo indico umbratis,in dorfo ma- 
gis ceruleis. Aboris fümmitate inu- 
trumque latus ad pinnas poftbran- 
chiales, femilunari figura , duz li- 
nez craffz carulez , unius digiti in- 
tervallo, ducuntur. Comeditur affa- 
tus,co&tus non valet. 

Dedimus huius & in fuperioribus 
defcriptionem,fed qua cum ifto non 
convenit. ^ d )ss 

PiRAYvA & PrRANHA Prafili- 
énfibus : Piícis pedalis longitudi- 


nis,lato corpore circiter fex digitos, | tris. 


ubilatiffimus : dorfo incurvato , ca: 
pite obtufo ut Dorada. . 9r/s hiatus 
patabolicus; quod exacté clauderé 
poteft; habet labia parva quibus de- 
testegit; obtinet enim tam fuperius 
quam inferius ordinem dentium tri-- 
angulatorum, alboruni, acutiffi mo- 
rum, quatuordecim in qualibet mà-: 
dibula (minores habent duodecim). 


quibus uno morfu partem carnis ex 


quacunque parte hominis poteft ab- 
ripere quafi novacula effet abíciffa: 
Siquisingrediaturaquam velfaltem 
immittat pedem vel manum ftatim 
ab illo lzdi poteft, ita fitiens eft fan- 
guinis & cupiens carnis humanz; 
quare caureab illo cavendum. 0cs- 
loshabetrotundos , parvos , cryftal- 
linos pupilla nigra, & inter illos duo 
foraminula feu fpiracula: branchias 
amplas, exterius duras & ofleas : fex 
pinnas & feptimam pro cauda ; duas 
nimirum poftbranchiales paulum e- 
latas à ventre infimo, duos digitos 
longas , unum latas zin medio infi- 
mo ventre duas junctas parvulas; 
vix unum digiüim longas & angu- 
ftas: é regione harum in medio dor- 
fo incipit pinna, & ad duorum & fe- 
mis digitorum longitudinem exten- 
ditut verfus pofteriora , paulo plus 
uno digito lata: duorum autem di- 
gitorum interftitio à parvulis in in- 
fimo ventre incipit pinna firma fpi- 
na anterius münità , czrerà mollis 
& maximam partem fquamiulis tecta 
& paulo plus duobus & femis digitis 
longa ; extenditurque ad exortum 
caudz,unum digitum lata: exortus 
caudz fefquidic itum longus, ipfa bi- 
cornis , & quodlibet cornu in exitu 
arcuatur.  $quamuls tegitur : tota 
fummitas capitis dorsü & latera uf- 
que eo fi linea ducatur à poftbran- 

chiali pinnaad medium pinnz fqua- 
mofz, coloriseft cinerei diluti cum 
pauco czruleo tnixti , ac fquamula 

qualibet fimbriam habet ignei & 

czrulei coloris tranfplendentis, re- 

liquum laterum feu inferior pars & 

venter coloris funt flavi obícuri , ut 

& capitis inferior pars ; ac pinna 

poftbranchiales & omnesintimi vé« 


Áa 3j Pinna 


TAS. 
XXXIV. 
4 5. 
Idem l4. 
613. — 


100 
— Piuma doríalis & cauda coloris eft 
É ci .cárulefcentis. 
- "Edaliseft; & carnem habet albif- 
fimam, paululum ficcam & boni fa- 
poris. Sapiffimé comedi. Hxc fpe- 
cies maximé gaudet. cxnofo. fluvij 
fundo. 4 
Pyraye alia fpecus hic reperitur 
magnitudine & figura plane fimilis 
ptiori, excepto quod parvulam ad- 
huc pinnam habeat fquamatam in- 


zer dorfalem & caudam, & quod co-- 


loredifferat: nimirum fummitas ca- 
pitis totum dorfum & laterum fu - 
perior pars eo ufque fi linea ducatur 
à pinna poftbranchiali ad medium 
pinnz fquamofz, coloris funt aurei 
cum cinereo mixti,8z czruleo tran- 
fplendente, 

Capitis inferior pars, reliquum 
laterum & infimus venter infigni co- 
lorecroceo fulgent, cui aureus per- 
Íplendet, Eiufdem coloris croceo 
aurei funt pinnz poftbranchiales & 
infimi ventris, Dotfales duc & cau- 
da cinerei diluti cum pauco czruleo 
inixti;ut& dorfum. * | 

Hzc fpeciesmagis gaudet areno- 
fo fluvij turido: Edulis eftut prior. 

Reperitur & alia Pyrayefpeciesal- 
ba,figurz ut antecedentes , folum 
caput non ita obtufum, fed os pau- 
lum prominet figura conica : color 
ventris & laterum argenteus : dor- 
fum & caput argentei coloris cum 
pauco czruleo tranfplendente: pin- 
ns omnesargentei coleris cum gry- 
Íco mixti, 

Denteshabetparvulostriangula- 
resordinedifpofitos , nec ita mot- 
detutczteri, Pauló minor quoque 
eft reliquis fpeciebus, ceterum non 


HISTORIA XC ATVR ALI8 


] liparvi nigri circello aureo, Pizzas 
habetfeptem : nimirum duas poft- 


branchialesoblongas, quafitriangu- 
laris ; duas fub hisjunckas ; duas in 
orfo, anteriorem minorem pofte- 
riorc;& éregione pofterioris unam 
ininfimo ventre, Cada oblong iufcu- 
la, parallelogramma, in extremita- 
tccircinata. — Teyitur fquamis pro 
fua magnitudine majufculis. Pifcis 
intotumferrci coloris, in ventte ta- 
menpaululumé ferreo albicat. Eft 
edulis. 
GuACcART, pifcis fübrotundo feu 


pyramidali corpore, pedalis vel pau- 


lo majorislon gitudinis; octo digito- 


rum craffities ubi maxima eft. Ca. 
put inferius planum, ateribus elly- 
pfin defcribit, fuperius fubrotun- 


dum. 
0s parvumrotundum habet fübZ 


terin planocapitis: loco dentiumin 
utroque larere proceffus habet qua- 
fi fetis equinis factos : inferius labium 
explicatum , lunatum , membrana 
conftans, quz in lateribus oris in fu- 
is extremitatibusin cirrhum definit, 
triennem digitilongum , quicirrhi 
pro barbaferviunt. Oculi parvi , ro- 
tundi, nummi mifnici magnitudine, 
cinerei fufco maculati,fuperne pofi- 
ti & inter quemlibet foramen , di- 
ftans dimidium digitum ab oculo 
verfus interiora. 
inferius verfus &: ante quamlibet 
proxime corpuículum parallelográ- 
mum, femi fermé digitum longum, 
quod extendere& recondere poteft, 
ita ut reconditum vix videatur. Con- 
tinetillud corpufculum in extremi- 
tate denticulosacutos fetancos, qui- 


Branchie an guftzo 


busalios pifces pungit. Et poft bran- 
| chias in quolibet latere inferius ad 
planum , triangularem quafi pin- 


minus edulis, quam illa. 


( | nam quatuor digitos longam pene, 

$ adii. tale plusunolatam, oblongam, fpina of- 

:De more Gauacu E59 Ícain extremitate lateralifuftentata 

£ e. : & aliis minoribus fecundum longi- 
Guacart. 


A Moxz Gua cu Brafilienfibus; 

in femipedis longitudinem ex- 
crefcit ; corpore oblongo, capite 
craffiufculo , branchiis amplis , mi- 
autifimisin ore denticulis : ocgj il- 


tudinem difcurrentibus : fpatio au- 
cem fefquidigiti verfus pofteriora di- 


|recté poft has ia defcriptas,iterü du- 
as inferius pinnas habet quadratas, 


in quolibet latereunam,duos & fe- 
mis digitoslongas,duos latas,codem 
UT modo 


Praia ciironla 


»99 
n 
SONS n, 
QR EST VCI ER SEE e ISO 

EL 
ETE pec ge 25307: 09 — 198 9I 


Tobe XXX ni . 
Guoibr C oca 


AU AIL s 
Io D LA C 
uL MI ru tu a 
277 


1) 
I 


| » / 
171 
l 17H 7 


1 
[Ml 7), 


I 


j, 
/ 


3 


a 


5D IVDIDND 


——— 


Dg PISCIBUS 


mede fpihis hifpidis offeis fuftenta- | 
tas. Poftanum in infimo ventrean- 
gufta eft pifia, parallelogtamma, du- 
os digitoslonga.In medio dorfo pin- 


"7. 
fus obrotundis,nigris, feminis finapi 
magnitudine. Caro huiusboni eft fa 
poris. 


XIL. 


Carurc 


nacít, quatuor digitos Ponga dnas 

longa, fpinishifpidisordinedifpofi-| ;. — 7;. Pr - ow 
tis dro Me. om fpina dura DEL. aumba, Acaraja £9 
cráffiore fuffulta;poft hanc prope or- cara. 


tüm caudz fuperius parva quzdam | | [p | 
eft pinnà,membranofa , quz anteri- In AuMBü Brafilienfibus ; Chay: — 

üs corniculatafpina fuleitur, Cauda | ^ qwarona Lufitan. Pifcis Carpionis yxyry. 
conftat pinna tres digitos longa infe- magnitudine & figura, decem digi: g, 
rius, duos fuperius,bicornis, fpinis toslongus ab ore adinitium cauda; yaregray, 
firmisfüffulta. Totum caput tefta | paulo plus quatuor digitos latus, ubi H.Braf.1. 
veftitur duraad cactum hifpida: to- | latiffimus: verfus caudam anguftior 4-€ 14: 


tum corpus fquamis triangularibus, 
verfusantetiora majoribus , ordine 
pofitis, 
Suntautem Íquamz& omnes ad ta- 
&um afperz, quafi exículpta , quz- 
libecinfui medio exraberantiam ha- 
bens: fcilicet totum corpus loricatü 
eft, & quzliber pats lorica habet 
quatuor angulos, & in quolibet exi- 
ftit tuberculum,ita utin quolibet la- 
zere fit quadruplex ordo tuberculo- 
rum. Coler totius pifcis croceus dilu- 
tüs5, in ventre faturatior; ac pertotü 
maculatur maculis rotundis, magni- 
tudine feminisfinapi, fufcis. Macu- 
lx hz in lateribus & pinnis paulo 
funt maiores, in capite minores , ac 
in fummitate capitis maculz ruunt 
quafi rivuli. Pofterior medietas ven- 
tris nullas habet maculas. Pzwzae o- 
mnes utcorpus coloratz & macula- 
tz, excepta pinnula prope caudam, 
qux conftat membranulanigra ,cor- 
niculata autemillius fpina crecea eft 
& maculatautreliquaz. 
Diu vivit extra aquam, ad quinq; 
horas. Editur defra&ta lorica, fed 
paucam habet carnem: inteftipa ló- 
giffima, zqualisomnia craffitiei , in- 
ftar craffioris fili quo vela coníuunt. 
Habebat unus pifcis quindecim di- 
gitos longus, inteftina viginti octo 
pedeslonga, qux dimenfus fum. 
Reperitur & hic Gzacarí ; magni- 
tudine & figura plane fimilis priori, 
qui in flumine S. Francifci capitur 
folo colore differens & bonitate car- 


& equalis latitudinis, duorum nimi: 
rum digitorum. 0s habet inftar Car- 
pionis, oculos magnos prominentes; 
pupilla cryftallina ; circulo aureo cü 
| albo mixto. izz4és obtinetocto, ni- 
mirum unamiri medio dorío , paulo 
plus tribus digitislongam | & unam 
latam ; quamintimà recondere po- 
teft, & erectam novem firmis fpinis 
fuftentare: huic contigua eftalia tres 
fere digitoslonga , minus .unolata 
nullisinnixafpinis : poft utramque 
branchiam unam habet tres digitos 
|i longam, unam latam in exortu : in 
, infimo ventre duas jun&tas, duos di- 
gitoslongas, vixunumd]latas ; firma 
fpina munitas;poftanumunam;digi- 
tum latam; dimidium longam , itidé 
firma fpina fuftentatam : octava eft 
pro cauda , tres digitoslonga, roti- 
.demlata & furcata. Squamas habet 
maiores, inftar Carpionis, argenrei 
fplendentis coloris ; pauxillo aureo 
mixti: quzlibet autem (quama me-. 
diam partem ufqueab infertione fua 
coloris eft feuliemort:íub capice &z v&* 
tris priore parte magisargenteus eft: 
Omnepinnz dilutécinerei funt co- 
loris. Inore fuperius & inferius lapi- 
dem habet; denticulis minimis prz- 
ditum,vix fenfibilibus. 
Edulis eft ac bonifaporis. 
ACARAIA vulgo corrupte Ga» 
ranba: Piícis qui trium pedum longis 
tudinem adipifcitur , figera Carpio- 
nis. Dentesin inferiorimandibula ha 
betacutos,inftaracicularum : in fu. 


nis:eft enim totusumbrz coloris ob- | periori duos longos paulo craffio- 
fcuri, & per totum maculis adfper- | res, quibus interjacent minutiffimi 


vix Íens 


Tax. 
XXXIV, 
9.1O. II, 


7902 
vixfenfibiles. Oc«li ipfi magni funt, 
pupilla cryftallina , circulo fangui- 
neo primum, hincargenteo. Pignam 
longam habet per dorfilongitudiné 
expanfam , cuius mediam partem 
veríus anteriora fpinis furrigere , & 
intimam recondere poteft: reliquas 
quinque pinnas communes habet 


. cumaliis pifcibus: feptimà pro cau- 


da, quz lata & pené bicornis eft. 
quamuis vefticur argenteis , medio- 


' cris magnitudinis , quz fanguineo 


coloreumbratz funt ,ita ut maximá 
partem fanguineus videatur, argen- 
teo coloretranfplendente; in ventre 
totuseftalbus , ut & fub faucibus. 
Pinnxzomnesfanguineicoloris, ex- 
ceptis iis qux funtin infimo ventre, 
quzalbz funt, in extremitatibus ta- 
men fanguinez. 

Eduliseftpifcis. Sale etiam con- 
ditur & fervatur, .- 

A CARA pifcis palmum longus, 
dorfo curvo , & alto corpore ut Per- 
ca. Oshabet anguftum, & dentium 
locolimam.  Ocw/;; habet magnos, 
nigros,circulo aureo. Pizzz obti- 
net fex, nimirum fub qualibet bran- 
chia unam longam; triangulum a- 
cutumreferentem: à fummitate au- 
tem dorfi pinna extenditur, firmis 


fpinis fuftentata & in trianguluma- 


cutum prope cauda exortum defi- 
nens, Cauda oblonga eft, parallelo- 
gramma, inextremitate recta. Ve- 
ftiturfquamisfatis magnis , argentei 
coloris, fed in capite, dorío , & late- 
ribusitaumbra mixtis, ucfufcus vi- 
deatur. Venter albicat. Pinnzom- 
nes &z cauda fufcifüntcoloris ex um- 
bra, Inmedio quolibetlatere ma- 
enam habet maculam nigram , ut & 
propeexortum cauda. 

Eduliseft pifcis ,& capiturin dul- 
cibusaquis. 


Caruc XIII 


De Guarn-Guariu, Cucupiu- 
Gauacus 5 AMaturaque. 


Uanu-Guazu pifciculus eft 
minutus, nunquam maiorfefqui 


HISTORIA NATFR ALIS 


digito, exili corpore, oblon go, inftar 
minimi &fbrig. ^ Capitulum habet 
compreffum:ocellosnigerrimos,cit- 
culoaureo: pinnulas quinque, nimi- 
rum iduas poftbranchiales, & duas 
fubtus feré in infimo ventre, & unam 
inpofteriore medietate dorfi, C444; 
conftat pinna parallelogramma , in 
extremitate circinata. V eftitur (qua« 
mulis , & totum caputfüperius, & 
dorfiantetior medietas funt tufci co. 
loris, pofterior & latera áurei , fqua- 
mulis umbratis umbra: caputinferi- 
us & venter albi fplendentisut ma- 
ter perlarum, pinnulz flavz, Prope 
caudam utrimque maculam habet 
nigram. 

Edulis eft & capiturin lacübus & 
ftagnis. | | 

Cucu»u-Guacu Brafilienfibus, 
Lufitanis Ceres, Belgis Iacob (*oetz 
fett : ingens fitpifcis : habui, inquit 
Marcgtravius , quorum corpus cum 
capite quinque pedes erar longum 
& cum caudafex. Corporisambitus 
quatuor pedum, o&o digitorum , al. 
titudo unius & femis, Caput & 05 ma- 
gnum habet, quod apertum in rotü- 
dum dilatat, edentulum:oculos me- 
diocres, pupilla cryftallina nigrican- 
te, circulo flavo: Brazchias inambitu 
rotundas,medio autem in trianguli 
definentes : Pinnas quinque; nimi- 
rumunamà fümmitate dorfiincipi- 
entem & non italongeà cauda defi- 
nentem , adanteriorem partem feu 
medietatem plane anguftam & acu- 
tis fpinis munitam; pofterior autem. 
medietaslataeft , & femilunatain 
ambitu , fpinifque haud firmiseri- 
gitur: prope anum unam ciufdem fi- 


gutz,cum medietate pofteriore dor- 


falis, fed dimidio minorem:Poft bra- 
chiasprope infimum ventrem duas 
longas & latas, tenuioribus fpinisin- 
tertextas. Cauda magnam pinnam ha- 
betquadratam,in extremitate latio- 
rem,quaminexortu. 54449745 habet 


Idein L4. 
é 


parvas, Totum caput, dorfümacla- - 


tera cinereifünt coloris|cum umbra. 


mixti, & verfus dorfum paulo fatura- . 


tioris. Fez£er albicat. Pinnz omnes 
cum cauda diluté brunnz, Per to- 
tum-caput, dorfum, latera & pinnas 

poft- 


poftbranchiales maculz parve ni- 
gra, feu puncta frequétiffima difper- 
fa. Venter veró & reliqua pinna cu 
cauda his pun&is carent. Bonam ha- 
betcarnem,Capiturinmáfi, « 
MaruzAQuE pifcis eft corpore 
oblongo, &fermé parallelogrammo; 
figurafcilicet Taura, Quinque aut 
fex digitos longus, fefquidigitumJa- 
tusubi latiffimus. Caps? habet latiuf- 
culum,dura tefta te&tum. Oris pars 
inferior pauló longior fuperiori : & 
ininferiori fex denticulos acutifli- 
mos habet, in fuperiorialiquot mini- 
mos : Branchias fatisamplas: oculos 
rotundos, nigros, circello aureolo; 
exterius fufco :Pinnas fex ; nimirum 
duas poftbranchíales oblógas , haud 
latas: duastalesin medio infimi ven- 
tris,& unam poftanum trapezij figu- 
ra,& fimilem in medio dorfo. Cauda 
conftat pinna quadrata ; unum feré 
digitum longa, inextremitate circi- 
nata. Tegitur magnis fquamis ordi- 
nepofitis. — Totum caputfuperius; 
dorfum & latera nigra funt , venter 
ex alboobfcuré canefcit. Pinnz o- 
innesnigre, 1 
Capitur folum inlacubus & palu- 
dibus, non influviis. | Boni faporis 


eft. 


Carsur XIV. 
De Carapo, Piaba , Piabucu, 
€9 INbaquunda. 


(one prima fpecies , corpore 
oblongo figura cultri , dorfum 
nimirum craffum & obtufum , ven- 
Mattgt4V. cer aocutusut culter: pofteriusautem 
pee corpus definitinacumen : unum pe- 
dem circiter longus,duos digitos la- 
 tus,ubilatiffimus. Caps acuminatü, 
fed compreffum,inferius labiü pauló 
longius fuperiori,osanguftum, infe- 
rius ordinem denticulorum minuto- 
rum;fuperius nulloshabet, Ocu/ini- 
nimi,nigri, Vix grani papaveris ma- 
gnitudine,Branchiz anguftz,& poft 
quamlibet parvula pinna oblonga. 
Unius feré digiti intervallo à capite 
in infimo corpore incipit. pinna te- 


T5. 
XXXIV. 
12.15. 


n DE PISCIBFS$. 


103 


nuis,àngufta, & pertotum ventreni 


-&qualiter porrigitur ad finem cor- 


poris: nam caudam nullam habet; 
nécullam aliat pinnamin toto cor- 
pore. Squarnas habet imediocres. 
Totus pifcis eft coloris ex fufco,&£ 
pauco rubro mixti; ac in dorfo & ca« 
pite imagisnigrefcit. A branchiis iü 
quolibetlaterelineaténditad inem 
corpótis ufque , quafi cultriacie trà« 
&a,&fuüb hac linea macula nigre pet 
Corpus difperíz ; feminisfinapima- 
gnitüdiné. — ^. UE 
Capiturinlacubus & eft edulis. 

In flumine S. Francifci capiuntur 
Carapo huic prioti fpeciei fimiles; 
excepto quod longiores fint; &in ex-- 
tremitàte acuminati inftar fubulá, 
adtrium digitorum longitudinem 
fquamulas patvashabent, 

J CAR APofecunda fpecies ; prioii 
figura; colore & lineis lateralibus fi- 
tnilis,excepto quod dimidix tantura 
fitlatitudinis, nec ullas maculas ha« 
beat, Capiturin lacübus, Caro fpi 
nofa;fed boni faporis. 

 PiaRAmachitudihe PIoxigi , pi- 
íciculus duo$ aut tres digitos longus 
(inte£dum quatuoraut quinq; quan. 
do màáximus) ocellos habet nigros, 
citcelloauteo, Squamulis veftitus, 


.. zInmedio dorfo pinhula erecta trian- 


gularis : poft quamtibet branchiam 
unamhabetoblongam; duas in me- 
dio infimo ventre & poft hasunam, 
qua ad caude exortum protenditur: 
cauda eft furcata. Cpu ad latera au- 
to & argentofplendet : totum dor- 
fumargenteo viridi & multo Indico: 
medium laterum fecundum longi- 
tudinemargenteo & Indico mixtü: 
Venter auteo & argenteo & pauco 
Indico. Poftquamlibetbranchiam 
maculamhabetrotundam , fatis ma- 
gnam Indici coloris, & ftatim poft 
hanceiufdemcolorismaculam lunz 
corniculata figura , eiufdem coloris 
oblongam in quolibetlatere ad cau- 
daexortum. Pizz«omnes & cauda 
aurei coloris, quz in infimo ventre 
rubrz, X Capiturinomnibus fluviis 
currentibus Brafiliz , ac fumma vi 

contraaquz curfum nititur. 
Brafiliani involvuntfoliisarborü, 
Bb & ci- 


n4 HISJTORIeA 


&cineribus condunt,defuper ignem 
imponentes ; fic przparatos come- 
dunt. Saporis funt haud contem- 
P rsbeet pifciculusfex digitosló- 
us; fefquidi itum latus , ubi latiffi- 
müs, ventre paululum extuberante, 
oculis elegantibus , pupilla cryftalli- 
na, circulo argenteo;cui fuperius pa- 
rumrübri admixtum. Sepzez; habet 
pinnas, octavam pro cauda furcata: 
nimirum poftbranchiales duas inin- 
fimo ventre, unam in medio dorfo, 
circaanum unam longam exteníam 
verfus caudam; & é regione huius in 
dorfo parvulam. 'Tegiturfíquamulis 
argenteisfplendentibus. Per medià 
laterum. fecandum longitudinem 
tenditlineaalba lata, nó fplendens. 
Dorfum autem ad hanc lineam oli- 
vaccieft coloris, cui viridis hyacin- 
thinus perfplendet. Pinnz alba. 
Capiuntur facillimé aciculis, vel 
cotbe , aut olla immiffain aquam, 
cuiparum farinz de mandioca, aut 
mica panis intrita. Co&ti comedun- 
cur & frixi. Si quis velleviter vulne- 
rato unoautaltero membro , velul- 
cufculum tenens aquam ingredia- 
cur , ftatim hic pifcis vulnus petit 
mordendo , ita fitiens eft fanguinis 
humani. ^ 


Nn AQuuxb A:Mas & fcemina re- | 


Ne4TVReALIS 


ra obfcurigryfeifunt coloris cum ài: 

genteo tranfplendente. Venter al- 

bus. Inutroque latere unum ordiné 

habet maculatum, rotundarum , ni- 
| grarü, pifi magnitudine , & inter has 
 difperfa püctula multa cerulea. Pin- 
nz omnesaurcez,ut & cauda: & pin« 
na dotfi infuper variegatur per totü 
pun&ulis czruleis. In utroque late- 
re perordinem macularumnigra té- - 
dit linea, incipiens à fine fuperiore 
branchiarum , & ad regionem finis 
piunz dorfàlis definens, & femidigi- 
tiferé interftitio fub huius fine , alia 
linea incipit ; ac in medio exortus 
caudz definit, Linex hz elatz func 
acaurez. 

Capitur in fluviis , ac boni eftía- 
poris. 

Faemina mari per omnia fimilis, 
excepto quod pun&ulis czruleis in 
lateribus & pinna dorfali deftitua- 
tur,& quod ventercircaanumrube- 
fcit. Comeditur ut mas. 


Carvr XV. 


De ezimore Pixuma, e/1more 
dinga, Guara Tereba, 
Piracoaba €9' Co- 


?0oCOVO. 


Moz PixuM A Brafilienfibus, T,,. 

vulgo corrupte .40re4 piícis XXXV, 
magnitudine 7ameate;capitelato;0- 3.4.5. 6. 
reamplo,& edentulo,corpore obló- Maregrav. 
go,ita utfere 7420atam referat, Co- H- Braf.I 
loris eft obícureferreiin ventre qui 4^17* 


peritur, Mas corpore eftoblongo,fe- 
réubiquezquali,feptemi , o&to, aut 
decem digitoslongus,duosaltus;ubi 
altiffimus: Caput & os feré Lucij ha- 
bet,fuperius labium extendere,& o- 
rishiatum rotundare poteft: Dentiü 


locohabetlimas , linguam tenuem, 
branchias amplas , oculos confpicu- 
os,pupilla nigra;circulo fufco: fepte 
pinnas , poft quamlibet branchiam 
unam;duos feré digitoslongam ; fub 
hisininfimo ventre duasjunctas , &z 
poftanumunam penéquadratá. Ab 
initio feré dorfi una propenditur pe- 
néad caudz& exortum , ttes digitos 
longa,unüferme lata , equalis , mol. 
libus fpinis fuffulta;quzin fine paulo 
latior,& intriangulum definit. Cauda 


tefta dura tegitur nigra. Totum cor- | 


pus fquamis mediocris magnitudi- 
nis veftitur,actotum dorfum & late- 


extuberat, albi, 'T'egitur cute molli: 
pinnas habet feptem & octavam pro 
caudain ambitu circinatam. Carne | 
eft ficca & bona,ut Tazaza. 

AMoxE T1NcA Praáfilienfibus;pi- 
fcis eft eiufdem plane figurz cum A- 
ore Guacu fed tantum minor:habet- 
que fquamas in zou; albicantis, feu - 
pallidicoloris, & in totum macula: 
curmaculis fuícis; ut T4ja//ca. Caudá 
tamen illius eft fufco undata. Edulis 
eftutprzcedentes. | 

Gara Tereba. Pifcis magnitudine 
feptemaut octo digitorum : capite 
-obtufo;oculis cryftallipis;circuloau- 
| | Í€9:65 


» 
952 


EN XY 3 
| D. 


c- Im ore Já xuma. 


$J S x—3 


^ 
AN () 


TUAM : 
dO f 7p 
fi^ h ^ j VAN 
GANPRAIPAANE TG 
^ s) Md AN 
Pouni RR 
Y $ 
SS 


: 222 7 
; 2 
^ T, 72 I 
P. 


C PP CN 
Li 
AES ACE HGEEE 


I 
In p 


| 
AERE 


y, 
I MM 


SN /; », 
77 Ji X 


eM. 
SU 


ERN 


2C e 


]/ 

D T 
E, DA UO A 
20 


; 17 EAT K CC SQ 
AAA AU (Ad Vn CAIQNAGA 
SQ ette RAT Ko uM 
SRINSSSNUS NOSNN SC S x X 
n Lr Z 7 RSS SER Nt SES 


 DETISCIBUS. 


reo: os denticulos habet minimos: 
Branchias amplas: dorfum incurva- 
tum, unde & Corcovado minor poteft 


appellari. Piszas obtinet fepté: poft 


quamlibet branchiam , unam longà: 
fub his duasjunctasin infimo ventre: 
in medioaucem ventre duas fpinu- 
lasacutas, quz membranula coniü- 
guntur ; & poft has triangularem, 
quz deincepsangulftata ad exortum 
caudz extéditur: in füummirate dorfi 
triangularem mediocrem, & poftil- 
lam aliam fimilem majorem,quean- 
euftata ad exordium cauda porrigi- 
tur. Cauda in duo cornua extendi- 
tur. À branchiislinea tendit ad me- 
dium pifcis, quz deinobliqué deor- 
fum vergit, & dire&teufque ad cau- 
dam porrigitur: hzc pofteriorlinex 
medietas hamulis pofterius verfis 
armatur, & utroque latere triangu- 
laribus veftitur fquamulis , quz mi- 
nimz funt, üt ad ta&um glaber vi- 
deatur. Coloris eft in dorío & lateri- 
bus ufque ad medietatem longitu- 
dinis ex hyalino czrulefcentis: reli- 
quum laterum & venter albicat, fed 
aureus color tranfplendet. Pizza vé- 
trisalbz , reliqua cum caudaaurei 
funtcoloris. 

Edulis eft pifcis. 

Piracoaba pifcis pedalem longitu- 
dinem adipifcitur,corpore oblongo; 
ut ZazdatPomeranorum, Os habet 
acuminatum , amplum, edentulum; 
mandibulam füperiorem longiorem 
inferiore, & fuperior parsoris promi- 
net in rotundum conum écartilagi- 
neconftantem : Oculi illi fatis ampli; 
pupilla cryftallina , circulo aureo. 
Pinsashabeto&o: nimirum duas in 
dorfo triangulares erectas, interíti- 
tio fe(quidigiti: poft quamlibet bra- 


19$ 
tate capitis paulum cancfcit. Pinnz 
quoque omnes cani feu cinereitunt 
coloris: poftbrancliales tamen ni- 
gredine dilutz funt,Barba alba, Ca- 
pitur arenofislocisin mari, Doni eft 
faporis. 

Conocono pifcis dorfo incurva- 
to,capite & ore obtufo : pedalis lon- 
gitudinis. Denticulos habet parvos, 
haudacutos:branchias fatis amplas, 
quarum anterior pars infpinam defi- 
nitacutá fex pinnas : nimirü in quo- 
libet latere poft branchias unà tres 
digitos longam,fubtusin infimo cor- 
pore duas triágulares fere, fed in ex- 
tremitate circinatas& anterius firma 
&z acuta fpina fuffultas,poftanum u- 
na craffa,dura & acuta fpina nixam, 
cui parvula fpinaantiftar. A fummi- 
tate dorfi pinna incipit ; d arcuatim 
ad medium dorfum tendit, firmis ac 
acutis fpinisfuftentata , hinc definit 
& contigua illi eft mollis, qua & ar- 


| cuata fere eft, & penead exortü cau- 


da protenditur. Czz« duos digitos 
loga, quatuorlata. 54442745 majuícu- 
lis veftirur totus argentei coloris,fed 
intoto dorfo,& eius fummitate dilu- 
taumbra mixtis & perlatera traífver- 
fim (nontamen ad ventrem ufque ) 
inquolibet o&o ftriz,digitum latum 
craífx,ex diluta umbra defcendunt: 
venter totus albus;ut & illiuspinnz, 
Pinna dorfalis , poftbranchiales & 
caudaex argenteo & diluta umbra 
mixtz. Pinnam autem anteriorem 
doríalemin rimam poteft reconde- 
re. Capiturin mari, & eft edulis. 


Carur XVI. 
De Guatucufa , Vribaco 


€9 Gauarerva. 


.chiamunamlongam,anguftam; du- (s. TucurA Brafilienfibus, 24- Tas 
as his brevioresininfimo ventre jun- labolla Congenfibus, Corviza Lu- XXXV; 
&as,& propeanum unam triangula- | fitanis.Pifciscorpore oblongo;dorfo 7.8.9. 
tams;octava eft cauda furcata. Sub | paulum,ventre minimum curvo: 10- 1dem ibid. 


qualibetpinna poftbranchiali barba 
habet fex pilis craffiufculis conftan- 
tem, tres digitosferé longis, eftque 
eiusexortus prope exortum pinnarü, 
vergens retroríum. Totus veftitur 
Íquamis mediocris magnitudinis ar- 
gentei coloris; & in derío ac fumrni- 


gitudinem duorum pedum non raro 
adipifcitur.0s habet acuminatü , cu-. 
ius inferior pars paulo longior fupe- 
riore,quodque ample poteft diducc. 
re; dentes minimos, linguam confpi- 


cuam;branchias amplas;oeulos ftuferi 


magnitudine ; pupillanigta, circulo 
L argen 


106 

argenteo. Pinnas obtinet fcpté ; poft 
quamlibet branchiam unamoblon- 
gam ;» duas fub his in infimo ventre 
paululum verfus pofticam párté , u- 
nam poftanum triangularem, unam 
triangularem aclatamin fummitate 
dorfi,duriufculis fpinis fuffultam , & 
huicferecontiguam alter in pofte- 
riore parte dorli oblongam , qua g- 
qualis fere latitudinis, atq;ad exortü 
pené caudz protenditur. Cass con- 
ftatpinnafere quadrata & lata. Par- 
vulisrotüdis fquamis totus veftitur, 
coloris per totumargenteifplende- 
tis , cuitamenin dorfoaureustran- 
fplendet, & ad ta&um videtur Ixvis. 
Pinnz & Caudaut& venteralbicat. 
A fummitate autem branchiarü per 
medium latusad caudz exortum te- 
ditlineaargenteicoloris. Capiturin 
mari,ac optimi eft faporis. 

UnisAco pifcis dorfoincurvato, 
ventre protuberante,quindecim aut 
fedecim digitos longus,quinque;aut 
fex altus,ubi alttffimus. Caput & os ob- 
tufum, conum referens triangularé: 
détes parvuli;acuti,lingualata: brá- 
chix amplz in triangulum definen- 
tes: Oculi dupli ftuferi magnitudine: 
pupilla cryftallina;circulo argenteo, 
cuialiquid cinnabrii mixtum eft. Pjz- 
24; habet fex , nimirum poft quamli. 
betbranchia,unam longam triangu- 
lum acutum referentem ,fed exteri- 


HISTORIA ACATOU RALIS 


bet nigram magnitudine groffi mif. 
nici. Capiturin mari,Edulem habet 
carnem & bonam. 
Guarerva,pifcis corpote lato; com- 
preffoq;, quatuor digitos longo , tres 
lato;ubi latiffimus, ere patulo, denti- 
culis minutis, P2725 habetfex ; nimi- 
rü poftbranchiales duas , parallelo.. 
grami figura ; duas oblongas & latas 
infuperioti dorfo, & infimo ventre 


! pofteriori,quz in acumen definüt,fi- 


gura fubulz.Cazgda quadrata, feu po* 
tius parallelográma , unum digitum 
longa,& duas tertias partes digirila- 
ta. Squamulis tegitur nigri coloris 
fplendentisinftar bombycini, quarü 
ore(quaruada tátum, non omnium) 
himbriashabent flavas inftar (emilu- 
nularum.Pinnx omnesnigrz. Circa 
oslineacrafla eft fetrei coloris,&alia 
illi perpendiculariter fuperpofita. 


| Corpus treslinec late ambiurit;qua- 


rum duz perlatas & pofticas pinnas 
extenduntur ; (caudam etiam talis 
lineafecat,& eiufdem coloris) una 
profimbriaipfieft. Oculorum pupil- 
lani gra,circulus aurcus, 
Cxprur XVII. 
| De Camaripusuacu , Prratia 
pua» Curema , Paratz, 


€9 Aramaca. 


— 


(Cover pifcis dorfo re&o, T4, 

: ventre paululum extuberante; XXXV: 
pinguis ad ta&umG&crevera. Capuzha- 1o- 
betanteriusacuminatum, o; amplü, M4274*, 
edentulum, quod in rorundum di. S | 

| ducere poteft , nimirum fuperiore ET 


us paulum circinatam:fub his in infi- 
mo ventre duastriangulares;anteri- 
us firmafpina munitas: poft anum u- 
namoblongam; in exteriori ambitu 
circinatam , molliufculis fpinis per 


medium fuffultam;anteriusauté du- 
ra & acutafpina:à fümmitate autem 
dorfiad exortum fere caudx pinna 
latiufcula,latitudinis fere ubique z- 
qualis, & acutis fpinis fuftétata. Cau- 
da itidem lata in duo veluti cornua 
diftenditur.effitur fquamis magnis, 
intotum argentcicoloris,fed cui pa- 
rum cinnabrij translucet. Pinnz la- 
terales, & infimi ventrisalbz feu ar- 
gentez;dorfalis & cauda plus cinna- 
brij,qua argentei habent. A fümmi- 


mandibula, inferiori inimota perma- 
hente , itaut duos pugnoshumanos 
iuxtafe , vel etiam humanum caput 
poffitadmittere. Lzzguam habet co- 
nica,craflam,;füpcerior autem mandi- 
bulabrevior eft inferiori, ita ut clau- 
fum os fuperius habeat : Ocufoslatio- 
res Imperiali;rotundos, cryftallinos, 
& argenteos, branchiasampliffimas. 
Longitudinem adipifcitur undecim 
autduodecim pedum, craffitiem vi- 
ri, Pznz4s obtinet feptem; duas haud 


tate deniq; branchiarü ad caudá ufq; | procul diffitasà branchijs, inlateri- 
(paulumarcuatim tendit linea ru- | bus proximé ventrem anteriorem; 


bra, & fupra cam in pofteriore parte 
corporis,in utroq; latere;maculá ha. 


| 


longas;triangulares; cuilibet autein 
harum parvula fübeft , qux tamen 
natans 


DEINEPTVCIB'O-S 


batando vix videri poteft : ín medio 
inferioreventre itidem duas coniun- 
Gas, triangulares, latiores prioribus, 
fed breviores: has verfus pofticà par. 
tem corporis inferioris fequitur alia 
folitaria pifia,triangularis,lata;fqua- 
mata, quz appendice continua, an- 
gufta,protenditur ad caudz feré ex- 
ortum:in dorfi altera medietate ver- 
fus pofteriora, pinna eft elata triagu- 
laris,lata, qux appendice habet ver- 
fus pofticam partem vergentem,ele- 
vatam, triplo longiorem,inftar funis 
craflioris.Septima pinna eft pro cau- 
da,quz fecta eft; &in amplam exten- 
ditur furca. Squamis veftitur magnis, 
obrotundis feu peltatis , maioribus 
Imperiali; ia dorfo tamen minoribus 
materia fquamarumalba, pellucida 
inftar matris perlarum ; funtautem 
atcté fibiimpofitefquame,ita ut qua- 
druplices aut quintuplices jaceant, 
ac de qualibet antealiam prominet 
parsfigura lunz bifectz, quz argen- 
tco obducta eft (revera reprafentat 
argetum)& rivulos hincinde difcur- 
rentes monflrat argenteos in argen- 
teo campoiita totus pifcis argéto ob- 
ductus videtur,preterquam in dorfo, 
ubi czruleus eft;argeto tamen tranf- 
lucente.Pinnz omnes argentec,;pre- 
ter dorfalem , quz cundem colorem 
habetcum dorío. Carnem habet len- 
tam , quzdiu coqui debetmultxin 
carne fpinz,fed fatis craffa: , ut facile 
inter ededum extrahi poffint. Magis 
afpeétu quam efu pifcis dele&or. 
Comedi fxpius eius carnem, fed 
lenta eft, & cantü famelico conveni- 
ens. Osfüperiusoffa habet duritie x- 
qualia offibus alicuius animalis. 
Piratia Puaingenté adipifcitur ma- 
gnitudinem, ut Capuripima. Inferior 
mandibula paulo longior fuperiori: 
dentesacuti in tota mandibula infe- 
riori,in fuperiorifolum in medio,qui 
longiores,quemadmodum & mediü 
in inferiori : 0s ampliare ampliffimé 
poteftinrotundumforamen. Oculos 
obtinet non ita longos pro corporis 
mole, pupilla cryftallina. Branchias 
amplas , duras feu atmatas. Corpore 
a.eftoblongo;dorfo paulüincurvato 


verfus caput, & ventre mediocriter 


amplo.Pinnas habetfeptem:V nam à 


197 
fammirare dorfi (incipientetn verfus 
capitisferé exortum ) ad caudz ufqi 
initium protenfam ; quoad medieta- 
tem anteriorem fpinis fuffultà; quo- 
adpofteriorem mollem fine fpinis,in 
medio a.fui anguftiorem;anterius las 
tiorem, pofteriusadhuc magis latam 
& quafi circinatam in extremitate. 
In quolibetlatere poft branchias , u 
namlatam,&in extremitate circinas 
tam,cztera quafi quadratam: füb his 
ininfimo ventre duc propinqug func 
oblogz,haud latz,firmisfpinis nixa? 
propeanumunam habet fatis ampla; 
itidem circinata fimbria pofterius,u-« 
tica quz indorío. Corpuspofterius 
quadrate extenditur, & continet fe- 
ptimam pinná pro cauda,quz ampla 
eft, & fipurz pené quadratz. S$qua- 
mulis veftitur parvulis, ita ut ad ta- 
&um glaber videatur , etiafrantror- 
fummulceatur, Coloris cft per totíi 
corpus ex obfcuroaureo epatici , qui 
tamen obícurior in dorío & furno ca- 
pite huic a. colori per totumretisin 
modum cinerei colorisliturg obten- 
duntur. Pinnzomnesciufdem cum 
corpore coleris,lateralesa. praterea 
&mbriashabentaureas, reliquz epa- 
ticas. Carnc fatis probata eft,fi junior 
fitjnimirüfex , fepréaut octo pondos 
& aflatus magis quam codus , nans 
pinzuis eft : adultior veró ducentorü 
aut plurium pódo carnem habet pro 
baiulis; nec delicatioré carne Cama 
rapim aji,nimirum lenta,tenacem,ac 
difficilis coCtionis. Capitur in mari. 

Curema fpeciesT aizba grádis& craf- 
fa, Pifcismarinus,in duorum pedum 
longitudiné excrefcens,corpore ob- 
longo,;feré cylindraceo,more Trutz 
fluviatilis,craffo & prepingui. Capzz in 
conumobtufum definit, fuperius có- 
preffum&latum;durum,fquamis du- 
riste&um. 0spro mole corporis par- 
vum;parabolicü,labio fuperiori con- 
fpicuo, mobili, inferius a. os tríangu- 
lare,obtufum difcübit, & paulo bre- 
viuseft fuperiori, edentulü. Ocu/i ma- 
gni,totundi,anterius pofiti,nigri;cit« 
culoargéteo. Duonariumforamina 
fupraos.Branchiz femilunares,haud 
ampla. Pinnas habetíeptem(octava 
jpeauda, quz in duo cornua definit) 
nimirü duas poftbranchiales, triágu- 

Db; latas 


Ta B. 
XXXV]. 
T2. 


195 
latas duas, magis veríus pofteriorain 

infimo ventre, junctas;in furno dorfo 

parvam, tribus fuffultam duriufculis 

fpinis: poftanumunam bicornem,& | 
illioppofitum in dorfo ciufdem feré 

magnitudinis. . T'egitur fquamis ma- 

enis clypeatis, planis:color totius pi- 

ícis infummitate capitis,dorfo &me- 

dietatelaterü obfcure cinereus, cui 

hyaliustranfplendet:reliquum late- 

rum,venter&caputinferius argentei 

fplendentis coloris,uti & pinna ven- 

tris,reliquz pinnz cum cauda eiuíde 

cum dorío coloris. Prepinguis eft & 

co&us vel affatus fineolco vel buty- 

rocomedi poteft. Salit? & in fole fic- 

catusaífervatur magna copia.Salitus 

quoque & in muriafervatur. Opti- 

ma illius pars venter. 

Parati Lufitanis T aizDa, pifcis eftin 
longitudiné pedis excrefcens, figura 
corporis ut Czrez4, cui peromuniafi- 
miliseft excepta magnitudine , & q 
circulum aureü habeat circa oculos. 
Carne eítüicciori , & quz inter co- 
quendumpinguedinem flavam de fe 
fundit. Magna copia falitiin fole ex- 
ficcantur & recóduntur. Capiuntur 
retibus;ut & Carema;tranfiliunta.re- 
tia cleganti fpe&aculo,quandoillud 
trahitur: quando malacia eft magno 
numero ex aquis exfiliunt. 

"Aramaca Lufitanis Lizgoada & vulgo 
Cubricunchatolez eft fpecies cópreffo 
corpore, &figurá habensfolez d Bel- 
gx vocant S ottge. Os denticulisacu- 
tis pditum:caretlingua: Oculos habet 
duos in uno latere(ubi lapidei eft co- 
loris)inaltero nullum, pifi magnitu- 
dine , unum ppelatus pofteriusoris, 
alterum fuperius & magis verfus po- 
fteriora vergentem , pupilla lunata, 
eryftallina;hyalinocoloretranfplen- 
dente. Branchiz fatis amplz,in quo- 
libeta. latere poft bráchias eft pinna 
una,duos digitos lóga,angufta,fupe- 
rius in pilumtenué definens; ad brá- 
chiarum finé in infimo corporefunt 
duz parva pinnz jun&z. Pertotum 
2.corpustam fuperius, q inferius fe. 

cundumlongitudinem habertpitiam 
uíq;ad cauda extenfam,tenuem, vix 
femidigitum latam ; cauda fere qua- 
drata cóftat pinnatenui. V eftit Íqua- 
mulis parvulis, & in totofiniftro late- 


HISTORIA NATFR ALIS 


re;ubioculoshabet, lapideieft colo- 
risjinlatere dextroalbi, vivitin mari 
interarenas.Edulis eft&bonifaporis. 


IITTEETETETTYY 


M'uo-v pestem 
"De Pifcibus Exoticir La- 
vbi. 
Carvr I 
"De Pifcibus intotum levibus. 
AnTicvrivs Ll 
"De Guamaiacn ; "Ape €9 Pe- 


mbuala. 


See Ifces Exotici Izves funt in 
| 3» duplici differentia: Vele- 

c3 nim funtin totumleves,vel 

hecum aliqua lxvitate fpi 

nofi. Exiftisfunt quoshic defcribes 
mus. 

GvAMAIACY Á»E Pifcistriangu- 
laris; duplex eft,unus cornutus, alter 
fine cornibus. Cornutusab ore ad in- 
itium caudz feptem digitos eft lon- 
gus, (interdum & longior) à ventre 
ad dorfi fummitatem tres digitos la- 
tusícu altus : venter vix duos digitos 
latitudine complet : cauda unum di- 
gitum lata, definens in pinnam duos 
digitoslongam & totidemlatam. 0s 
ipfi parvulum, & pifitantum capax: 

habens in fuperiori mandibula duo- 
decim denticulos anguftos, acutos, 
ininferiori quinque. Caput ab ore ad 
cornua ufque in gibbum aflurgit, 
convcexitate fefquidigiti; dorfum au- 
tem ad eundem modum in gibbum 
arcuatur : &cunicamtantumhabet 
pinnam in poftica parte verfüs cau- 
dam,& quidem exilem. Oculos habet 
fatis amplos, diametro trientis , fu- 
| perné incapitein fronte pofitos pro- 
pecornua;abore circiterfefquidigiti 
intervallo:&ante fingulosoculosfo- 
raminulum unii. P/27245 in univerfum 
obtinet quinq; uná in extremo dor- 
fo,utjam dixi, & in quolibet latere u-« 
n, lógé infra oculos verfus pofticam 

| corpo- 


QT TEL Tu IN. LIENS Cus pem 
Oen Clo, 1 SI) 
)x d e 


—— 


T AR. 
XXXVI. 
34 
Marcgr. Tf. 
Braf.l. l4 
6l. 


pDéevlisciBusS. 


Coftpóris partem paulum vergentes; 
ünum digitum longus:& prope utra- 
que rimà unam plus femidigito lon- 
gam;branchiarumloce:unadenique 
pinnainferius in ventris extremitate 
$peexortum caudz, unum pene di- 
gitum longam,dimidium latà : quin- 
ta facit caudà. Corzsa duo directe an- 
tefe protenfain fronte gerit propeo- 
culos,magnitudine calcario galligal- 
linacii, duo itidem zqualis magnitu- 
dinisin infimo vétre verfus quartam 
pinnam. Caretíquamis,fed tegitur 
denía cute;in ventre quidé alba,reli- 
quo a.corpore fufca, atqucin ventre 
& lateribus ufq; ad altitudinem ocu- 
lorum figuris trigonis,tetra; onis,pé- 
tagonis,fexagonisque mirc diftincta 
& notata. Vbique a. (exceptoinfimo 
ventre ) eadem cutis variis maculis 
nigricantibuseftinfignita. Dealtera 
fpecie fuperius egimus. 
Petimbuaba pifcis ues aut quatuor 
Hb Aca pedeslongus:corporeinftar Anguil- 
| 1x.0sedentulumacuminatum,fupe- 
| riori mandibula breviori quam fir in- 
ferior: eftque lógitudo oris fefquidi- 
giti, amplitudo, ubimaxima, vixu- 
nius.Capué novem digitoslongum eft 
aboculisadoris extremum,craffities 
ciuspoft oculos quinque digitorum, 
binc paulatim minuitur , ita ut prope 


Jdem H.B. 


osfittrium tantii digitorum. In fum-. 


ma a. longitudo capitis à fine bran- 
chiarum ad oris extremum eftunius 
pedis &unius digiti. 0cu/os habet fatis 
magnos,magnitudinenucisavellang 
& pencfigura , pupilla [plendida ca- 
rulefcente , quà tunica ambit argen- 
tea, in parte anteriori & poftcriori 
inacula miniata notata. Poft bran- 
chiasin utroquelatere;pinna diredté 
ptenditur álatere fefquidigitum lata 
& longa rufefcentis coloris: hinc fex 
& femis digitorum intervallo verfus 
pofticam corporispartem , duz pin- 
nz parverufefcuntin quolibet latere 
una;fed magis verfus ventrem. 
Pofthas pedis intervallo fequitur 
pinna rufeícens duos digitos longa, 
fefquidigitum]lata: fub hac autem e- 
iufdem magnitudinis & coloris una 
ininfimo ventre: demum à fine harü 
intervallo fere quinque digitorum, 


19g 


funt adhuc dux pinnz tüfefcenres 


| paulo minores fuperioribus, una fur- 


fum altera deorfum elata , & inter 

hasortumfumit caudainftar mureng 

tenuis,teres, fex digitos longa. Cor- 

porísa.longitudo à&nebranchiarum 

adcaudz initium eft duorum pedum 

& trium digitorü-Cute eft inftar An», 
guillz glabra;colorisintoto corpore 

& lateribus ab oread caudam, hepa- 

ticiin dorfo triplici;in lateribus uni 

caferie macularum czrulearum ma- 

gnitudíne nummi Mifnici fere : hzc 

maculcà medio corporisin lateribus 

ad caudá ufq; in lineas cocunt : intet 

omnes a. maculas cxruleas ordine 

interceduntmaculz virefcentes. In 

inferiori corpore tam fub capite quá 

ventre albefcit, 8&z videturaliqua ru- 
bedoinfpería. Corpusa. univerfum 

non exacté tereseft, fed compreflum 

&latiufculü,ventris n.latitudo prope 

fecundum par pinnarum, ubilatiffi- 

mus, duorum digitorü , craffitiesibi- 
dem totius corporis fex digitorum. 

Hinc paulatim attenuatur , donec 
prope exortum caudz fit (c(quidigis 
tum paulo plus aut minus craffum. E- 
dulis eft pifcis, Poteft Acus pifcis vo- 
cari. lconum quasíupra dedimus, 

nulla cum hac convenit,nifi forte A- 

cus minor Bellonii. 


ÁnTicYrLVSs Il 


De INbambdia €9 Guape- 
tud. 


NUES Brafilienfibus, Zag7é T , 
do Río Lufitanis , pifcis corpore Xxxvf, 
oblongo;obefo, ventre molli, verfus s.6. 
pofterioraanguftiori. Capzze copref- Maregras, 
Ío,&z ore parabolicz figura , & denti- li. 4 v.g. 
culis minimis przdito. Eft autem 
corpus duodecim aut quatuorde- 
cim digitos longum , duos & fetis 
altum; ubialtiflimum. Oc parvuli, 
paululum protuberantes , rotundi, 
pupilla nigra, circulo ex auro & üm- 
bra mixto. Branchix fatis, ampla, 
& barba fex filis conftans ; düo- 
bus fupra & quatuor inffa os : Eo« 
rum quz fupra os verfus larus 

— ftant 


nt ——HISTORkA 


ftant quodlibet craffitiem habet ili, 
quolitera obfignantur, quinque di- 
gitos longum, & poft cuiusque exor- 
tum fovea eft oblonga, in qua barbz 
initium incumbit, vertedo illam po- 
ftica parte , utfempet facit: quatuor 
ihferiorum quodlibet exterius duos 
& femis digitos longum, interius fef- 
quidigitum;funtq; inferiora fila bar- 
bz nonita craffz ut fuperiora. P/zzas 
habetfeptem, & octava eft p cauda: 
nimirum poft quamlibet branchiam 
unamoblongam, firmiffima & acuta 


NeATT'U ReALIS 


feu in fronte cornicultü gerit farfün 
ercétum, & paulü retrorfum verfum, 
| & anteillud corniculumetiam filum 
tenue; & dimidium fermé digitülon- 
gi verfus anteriora dire&é ppenfum 
paululum tamen elevatii, cuiappen- 
diculum adhzrer ut in Liliis:filü hoc 
retró recodere poteft: nam poft cor- 
niculü fovea eft in vertice , hinc par- 
vaeminentiaG& iterum vallis,tunc ad 
unir" digiti longitudine pinnain dor- . 
fo porrigitur quadrantem lata. Cauda 
pinnula habet plus femidigitum lon- 


fpina munitam ( quemadmodü & in | pam:àcaudainterftitio aliquo verfus 


exortu ipfius poft branchiam osdu- 
rum eft,triangulare) ad medietatem 
corporis ante anum duas junctas ob- 
lógas,in extremitate circinatas: ver- 
fus caudamiin inferiore ventre unam 


anteriora circa ani regionemitcrum 
pinnula cft emidigitum longa &duc 
parvulz in inferiori corpore fub pe- 
&ore.In medio a.feré corpore;magis. 
tamen verfus anteriora , in quolibet 


feré quadratam &in extremitate cit- | laterebrachium obtinet, defiaens in 


cinatam:in fummitate dorfi magnam 
quadratam multis fpinis fuffultam & 
poft illam unam longam anguftam, 
cute carnofa conftantem,qua & cor- 
pus eft tectü. Cagdabife&ta eft,& quc- 
libetparsinexitucircinata. Cuzete- 
gitur non fquamis. 4 
Caput duratefta rectum, osque fu- 
periustotum umbrz coloris:dorfum 
& lateracinereicum pauxillo cxru- 
lco mixti: V enteralbus: pinna dorfa- 
lisprior prope exortum eiusdem co- 
loris,cztera intotum nigri , fpinisci- 
nercis : pofterior eiufdem coloris 
cum dorfo & lateribus : pinnzx poft- 
branchialestotx nigra: barba nigra, 
uti & pinnz ventris &z cauda, licecin 
exortu paululum ruffz, A fummitate 
branchiarum per quodlibet latus 
tenditin medio linea rubra ufquead 
caudz initiü. Capitur in fluviis, & eft 
optimi faporis,vulgoque comeditur. 
Guaperua pifcis cuius longitudo ab 
initio oris ad exortum cauda paulo 
plus duorum digitorum(reperiuntur 
tamen & duplo maiores ) corporis 
medii craffities, ubimaxima trium: 


laterum quodlibetunum digitumal.- 


tum. Caretomnino bráchiis:os habet 
fatis amplum & elatum , proiectum 
inftar canis , minutiffimis denticulis; 
locolinguz lapidé habet inftar Car- 
plonis: ocellos vixgrani milii magni- 
tudine, colore egregiiturcoidis. In- 
ter ocellosin medio fuperioris labii, 


pinnà duas trientes digiti longam, & 
pené italatam, pinnaa. brachiorum 
octoconftat fpinis,quz per pinnzlo- 
gitudinem difparguntur, & anterius 
prominentinftaroctounguiculorum 
acutorum. Brachiü quodlibetunica 
conftat junctura ac verfus anteriora 
defle&it , ut ita naturz pifcis corno- 
| diusferviat. Carerin totum íquamis, 
fed tegitur cutein ventre molli, reli- 
quo corporead tactum afpera & fca- 
bra,utin T'iburonibus. Co/or cutis eft 
obfcuré rubricans, cui füfcusadmix- 
tus, & pertotum corpus maculas ha- 
betnigras,figura undarum.Pinnz & 
brachia etià eiufdem funt coloris cit 
fufco mixti. Sed pifiain dorfo in quo- 
libeclatere quatuor habet maculas 
nigras maiores: caudaveró & omnes 
pinnz minores eleganter variegatz 
funt. Ventriculü habet duos digitos 
longum, cum orificio tres digitosló- 
go,& duoscirciteramplo, q, in ipfas 
fauces inferitur : Vnde ventriculum 
inflareinftarutriculipoteft. Caro e- 
iusnoncomeditur. Ad orbium claf- 
fem pertinet. V efciturfquillis:natans 
egregie explicat pinnas & inflat fe,ut 
inftar orbis, fcu pileiappareatrotun- 
dus.Habui alium totum colore diffe- 
rentem, duos&femis digitos longum 
qui totus erat coracini coloris fplen- 
dentis,& fcinflabat. Cuz horum pi- 
fcium facilé detrahi poteft, & to- 

mento impleta fervari. 
' ÁRTI- 


5 


à 
ES 
OAM. 


RS RESO NSOQARS) 
ROSSI 
SP OC "m Ses . 


* es M S 

— AI Sede No NRSNNSVARN AN ES — 
r5 MON) NN MS d NN NSNS 

buo 1 2 S2» « 


E. [259 ds MSS 
I Lue 2-4 Ic) À 28 2D, L7 zi TQUE 
[255 Ey fr^ - ESL TEES vL 27.159 cx 
LOAD Ey Y Y SP AD ads P4 2 
D-2- L3 "oy DES ; " 
[LJ 


CD 2 ] 
2 Y 2 30 ooo 2j 


E22 ^ b 
ELO Y Woy-- 132 e ap iP E 3 
poopoo CT xp: Jb D Y XD 2 


CM. pm 
ADS y E o 2E DUI 
|j L2 
DP X porxap 


7 Li 
» m Um. 47; 8). S) PL Y 
2735279798732 357097251 TE 
FTU yy )7y3 3 75, Pp ^/ A AZ on D e 22920 
VA XUL OY P UT TM M IE Tz 
Dri PII A III AI LU 
124912, 72 


2, T P UL 


vj 


M 
3 7 /; 
ASSSS 


RES SSNSMENSESSSSN SSSSSSSSN 


"has 


N 


AN Y y 


BESSSSSSSS 


5S 


E———-7]j 
UNE —— 
eS SESS SEDES pEL———— 
yo D Da SESS E E——————À1 


7:9:9. 
Marcgray. 


lib.4. c.s. 
€» 6. 


Ji. Br af. 


| '—D 
PARTICULA dll 


«De Curvata Pinima, Purad, 
€9' Pifce 1s2mominato. 
VnvATA PrixiMA;Lufitanms Bó-. 
into, Pifcis eft Cordcovadi magui- | 
tudine, veletiam maiot,;corpote ob- | 
longo; fatistamenlato & craflo,ame 
plisbranchiis;oculis gtandibus argé- 
teis. Caret/guam, & tegitur folum. 
modo cute preterquam in medio la- 
terum: nam cuiuslibet lateris mediü 
àbranchiis ufq; ad caudam petmeat 
latalinea aurei coloris; hinc àbran- 
chiis incipies alia parallelos fuperius 
ducitur ad duas partes totius lorigi- 
tudinisshinchzc parallela fecat obli. 
queauream, & pergit parallelosufq; 
ad caudamt:lineahgc parallela aurez 
anterius, &ufque dum auream fecat; 
duplici fquamularum ferie minima- 
ruminfignitur;& tota eft glabta, po- 
fticaparte; ubifecatauream; & infra 
itidem duplici ferie fquamarum no- 
tata,fed maiorum; & lineaipfanó efti 
glabra,ucanterius,fedaculeata quafi 
denticulus pifcium. ' Color pifcis in. 
dorío & lateribus fübvirefcens,in v&- 
trealbus & fplendens. Pizzas habet 
fepté, nimirum poft quarnlibet bran- 
chiam unam oblongam : duasftüb his 
verfus pofteriora junctas in infimno 
corpore:unáin medio ventre,&huic 
oppofitam unam infummo dorfo, & 
adhucin dorfo uná magis verfus an- 
teriora. Abultimadorfali & ventris 
pinna contínua , haudlata, acutau- 
ttobig;abitad exordium caudz:quz 
furcataeft. Capitur frequentius in 
mari,& boni eftfaporis. 

PvyRAQyYE, Lufitanis Piexe viola, 
obfiguram quam cum Cithara com- 
munem habentqua ludunt Luátani. 
Pifciseft latus,non crafíus, cartilagi- 
neus. Longitudoeius abinitio capi- 
tisad inem caudz unius pedis; &no- 
vem digitorum. Abinitiofeu acumi- 
ne capitis ad octo digitorum inter- 
vallum verfus pofteriora , cordislati 
figuram habet,uti pingi folet, latitu- 
do eius, ubi maximafeptem digito- 
rum, excurritque ibiin latere in pin- 


E TPISCIBVS 


20Í 
nasinftar Raijz , eftque pené ttans- 
parenscumluciobvertitur, ^ Careé 
branchiis, Capat in coni figürárm deli 
nit; Abacumine capitis tres digitos 
& femis rettó numerádo,; óccurrunt 
oculi unm digitui ab invicein dis 
ftaites;rotündi; ptotnin&tes, medios 
cris avellanz magnitudine ; pupilla 
nigrà; citciloauréo. Adutrümque 
oculum verfus pofteriota habet fiftu- 
lam , miniimi digiti apicem capienté, 
per quam aqua evomere poteft. Sub 
oculis ; i inferiori tamen corpotis 
parte;os habet, diftans tantüm ab iti- 
itio capitis quantumoculi ; fefquidi« 
gitüimamplum ; edentulum ; à duo 
fpiracula fefquidigitum poft os ver« 
fu$ pofteriorà : In quolibet latere 
quinque incifürashabet; ut Raijz & 
Tiburones. : 
Poft anteriorem illam cordifor- 
metn cótpotispartemreliquü corpus 
teres;aliquantulum tamen comprtef- 
fumn;& ibilatü tres digitos; & in quo- 
libeclatere habet pinná mollem,tres 
digitoslongam; & fe(quidigitümla- 
tam : hincanguftius fit corpus ufqi ad 
cauda pinnam ; ubi digitum eft craf- 
fum. Caude pinitia fermé duos digitos 
lotiga; paulo plustinolata ; fuperius 
longior; d inferius,utin Tiburonib*. 
Inter duasa. illaspinnasfecütidas la- 
terales verfus caudam in dorfo, di- 
ítantia duorum digitorum ab ínvi- 
cém adhuc duas pirinas etectas ha- 
bet ; ad tactum inftar membranz 
ctaffioris, triangulares , duos di gitos 
longas;fefquidigitumlatas, T'egitue 
cute molli , nullis fquamis, acintoto 
infcrioti corpore iti medietate ante- 
tioricft albus; in pefteriori incarnati 
coloris cum albo mixti. In dorfo, aut 
fuperioricorpore glutinis eft colore, 
fufcis maculis variegato;infperfaque 
egregia varietate pun&a exalbo cx- 
ruleícentia, Pinnz quoque glutinis 
habent colorem , acinlateribusali- 
quid rufefcentis mixtum. Acumen 
capitis cartilaginis colorem obtinet, 
quaetiam conftat. Pertotiusdorfi 
longitudinem ad tactum fpina dorfi, 
quafi cuberculis minimis eminet. Ca-. 
[^t illius recenslucetno&u. Caro 
eiusnoncomeditur. Sedíi comeda- 
Cc tur; 


2U2 
tur, afferunt pifcatores; per tres ho- 


ras femifatuos reddi homines , dein. 


fponte adíeredire, Vnius attactus, 
crepicum articulorum manus,&bra- 
chiicaufat, qui tamen ftatim definit: 
& fiinmedio tangatur, artuum tre- 
morem efficit. 

Capitur menfibus pluviofis, quan- 
do tempeftuofum eftin Bibribi flu- 
vio, longé ex terraadveniens, cum 
Raijs & Paftinacis. 

Piscis Iu NoMINATVS infepté 
digitorum longitudinem excretcit; 
figurafimilisilli; quem vulgo Jjarber 
appellamus ; pinnistamen aliter fir- 
martis : duz enim quazininfimo ven- 
treanteriore fub branchtiisfünt, ma- 
gna & latz,duz poft branchiasin]la- 
teribusparvz , indorío dux medio- 
cres, & ininferiori ventre pofteriori 
patva. Caudaconftat pinna furcata. 
05; parvum;oculimagni. Cuzezz habet 
glabram,fine fquamis:in dorfo nigri. 
cantem, ac inutroq;latere quatuor 
nigricantes maculz magnz à dorfo 
protenduntur, in ambitu fuo viola- 


cei coloris:Inter maculasautem ver- . 


fus dorfum prominet thalaffinus co- 
lot: reliquum corpus argenteum. 


Pigsanigricantes cum violaceo mix- 


tz, G& duz ille magne (ub ventre 
quinque argenteis maculis fingulzx 


infignitz, |. [nfignis coloris | pifcis, 

quando natans videtur. Vi&titat ve- 

nenisillis Befaenen. 

AnricvLvs IV. 
De Mucu,eAbacatuaia , €9 
e/Icaramuct. 

TAB. V cv Brafilienfibus, pifcis tereti 
XXXVII. corpore,ut Ezzeopzbalzmus, vulgo 
x Lampreta , Germanis tcunauge/ nec 
neo craffiori: circiter duos pedes ficlon- 
deb 4 gus,magisaur minus: Capitulum ha- 


becacuminatum , conicum ; ocellos 
parvosnigros:ositem parvulum:gut- 
turinflare aliquo modo poteft. Ca- 
ret pinnis: per lateralineas obliquas 
nigrashaber , angulos obliquos per 
medium laterum invicem facien- 
tes. 


Edulis eft & capitur in lacubus & 


HISTORIA NATU ReALIS 


paludibus.Iconem eius Nobiliffimüs 


| deLaérinAmerica defcriptione,fub 


nomine Zbzrre dedit verum defcri« 
ptio Macs cumiconenon fatisconve-- 
nit,1deo non cft mirum, quod diver- 
fumà Msc eile fentiat. 

Abacatuaia, Lufitanis Peixegallo,Fa- 
ber&z Gallusmarinus. Paílerisma- 
gnitudinem habet , altus & latusin- 
tar illius,fübrotundus,neq;illo craf: 
fior : Osillieft haud amplum,edentu- 
lum; Oculi nigti , circulo argenteo. 
Pinnas habet quinque, uria in dorío; 
unain ventre,utramque defcenden- 
tem,& continuam ad caudam ufque: 
itidem poft branchiasutrimq;unam: 
Cauda conftat pinna furcata. Przter- 
eahabetduo quafi fila in longum ex- 
tenfa ab inferiore corpore, &unicü 
tale in dorfo ante pinnam dortfalém, 
Caretíquaris,fed tegitur cute levif- 
fima,fplendente;coloris argentei;to- 
tusq; eft illius coloris,ex ceptis filisil- 
lissque nigra funt. Carnem habetbo- 
nifaporis. In defcriptione Americae 
fub nomine 4vvab Fattoe five Iavvke 
datur. Icon fuperius data;nonin to- 
tum convenit,ideorepetimus. 


" Zcaramucu Pilcis corpore eft cópre[- Idem Hiff. 
fo,neccraffo,verum oblongo,decem /4-612« 


enim digitos longus eft , quatuorla- 
tus,ubilatiffimus. Osilli parvulum, 
anguftum,rotundum , apicem mini- 
mi digiti admittens,ut pifcis triangu- 


| laris, Superius & inferiusin anteriori 


parte oris utrimq; dentes triangula- 
tim acuti. Ocufiftuferi magnitudine, 
ctyftallini,pupilla nigra.Diftátocuh 
abore,duos digitos & femis,planein 
alto pofiti,tres quartas partes digiti à 
dorfo fub utroque oculo, in quolibet 
latere, branchiarum loco fiffurá ha- 
berobliquefactam,unum digitülon- 
gam;trapezii figura. In dorfi furnita- 
te dire&é fupra oculos,inftar fili ma- 
ioris,feu craffioris cordz violz, cor- 
niculum habetoblique erectum ver- 
[uspofteriora, quatuor digitoslongü 
& teres. In poftica corporis parrein- 
ferius & fuperiusutrimq; pinnam ha- 
bettenuem, tres digitos & femis lon- 
gam;tres quadrantes digitilara, qua: 
definuntcircaccaudam, que paralle- 
logrammi figura exoriturà corpore; 


habet 


udi w E 


Qe 77 


r 
S 
T PES OSEE 
m io 
z N NE 
e * i2 
C HEES E 
EN * xi 
z 
zc 
e 
s 
Me 
iE 
ESSI 
SN 
SW 
SSSS/ 
SSSSSNNNNWDA 
ESSNQWME pus 
E 
E 
E—ES 
zz 
zc 
z- 


SN 
N 


Es MEE... LRL e e NW 
5, 
e enardmusa - 2 zz z 


7 " 
/ / f / NN 
qii Sh 


A LZ SN z 


«Fg 


MP Alti T T T! Bro uz ; aZ 
: - 7l RISHAU ANNI" quee m 
JA LL. | JU ji QE 


eu 777 


UIT 


—À EE d 
s e Dy» E 
E——— d ES 
CL 
Nw. 5. 
| ASNSSUONNNME 
mM NS SESS 
ELO NN 6d SNNS : 
—— AS : - — 
5 à h: 


NO eL. 


SUR 


x ur 


P 


"4 


j A5. 
, XXXVII. 
d$ (2C. 


Marcgr. H. 
- Brafil. I.4. 


Er 


| Idem H. B. 
Jib. 614. Pifcisduos eft pedeslongus;corpore 


c3pDE PISCIBUS 


habetque pinná fefquidigitum lon- 
gam,paulo plus duobuslatam. Caret 
Íquamis, fed tegitur cute glabra, pa- 
rum tantum hifpida,utXiphiz,colo- 
ris albicantis, cui cryfeus eftadmix- 
tus, & in dorfo paulum fufcus ; pininz 
quoque gryfei coloris, Non eft edu- 
lis:in ventriculo alge feu mufci mari- 
nimultuminveniebam.  Parietiap- 
penfus no&u clariffimé lucebatin te- 
nebris. 
" CARTICYLYS V. | 
SDe Punaru , Timucu, €9' 
| Guebucu. 
pys AR Y piíciculuseft quatuor di- 
gitoslongus,corporé slgugesehs 
pite craffiufculo , & anteriusobtufo. 
Oshabet parvum, in maxillainferio- 
re duosfolummodo denticulos, lon- 
gos,acutosinftar acicularum : oculos 
fuperius & in fronte pofitos, pupilla 
nigra;circello aureo:& fupra hosduo 
zubra fila brevia, ptrominula; bran- 
chiasamplas:utpote quz una ei efté 
duabus conflata. Pinnas poftbran- 


chiales duasoblongas,&fub his duas | 


plane anguítas. Paulo poít occiput 
incipít pinna , quz ad caudam ufque 


producitur, fpinulis prominulis fuf- 


fulta. In medioinfimo ventre incipit 
fimilis , fermcad caudam ufque pet- 


tingens. Caudaa.longiufcula, & pa- 


rallelogramma. legitur cute fufca, 
& pinnz funteiufdem coloris. . 
Reperitur hic&aliaP vw AR v fpe- 
cies,figura corporis priori fimilis,(ed 
mandibulas habens roftratas , quafi 
é minimis denticuliscompofitas. A 


fuinitate capitis pinna latiufcula ex- | 


tenditur ufque ad exortum caudz, 
qua mollibus texitur fpinis non pro- 
minulis. Poftbranchiales habetferé 
utprior,ut & in ventre & cauda. Co- 
lorut prioris, fed variegatus eftinla- 
teribus lineis curvis obícuré purpu- 
reis, Vtraque fpeciesinterícopulos 
vivit , &c intrat etiam teftaceorum 
domicilia. 

TriMvcv Lufitanis Peixe agulba, 


teretiinftar Anguilla. Rof/rum habet 
offcum, tres vel quatuor digitoslon- 


gur;acuminatum;ütrobiquedenti.- 
busminimis refertum : inferior roflri | 
párs paulo longior fuperioti ,.& id 


quod prominet molle ; non oflcuim; 


caret lingua, Oculos habet totundos; 
cryftallinos; circulo argenteo: fex 
pinnas,nimirum duas oblongas poft- 
branchiales , duas junctas ininfiino 
ventreante anum,parvas, poft anuni 
unam , quz feréad exortuim cauda 
porrigitur ,..& fimilem huic oppofi« 
tam in dorfo. Cauda pinna quafi bife.- 
&aconltar. Caretfquamis;fed tegi- 
tur cute, Sutrnitas capitis & roftriac 
dorfi cum medietate larerum olivà- 
ceieft coloris: inferior medietas cum 
ventreargentci., Perurrumqueau- 
tem latus fecundum longitudinem 
linea tendit virefcens , diftinguens 
olivaceum abargenteo.. .Pinnarum 
color refpondet patti cui appofita& 
luno din T! 

 Eduliseft. Capiturinmari, & flu- 
viisfalüis, Bonieftfaporis,prafertim 
frixus butyro : Caro eius non eft fpi- 
nofa. | | 


Gv£ Bvcy Lufitanis Bcuda , piícis 1dem lib.i 
toftratus; oblongo & fermé réreu eft c.15. 


corpore , üt Darada : capite porcino, 
roftrato, caudain duo cornua didu- 
Gtaut Albacara, roflrum acutumosofleit, 
durum : partis fuperioris longitudo 
fedecim digitorum , inferioris de- 
cem. Craflities totius prope infertio- 
nem feptem digitorum : uttamque 
autem roftri partem movere poteft. 
Branchias os amplas : Osinterius 
orbiculatis fiparz , in medio füihy- 
perbolico foramine;lingua oblon ga n 
alba, dentibus omnino catet. Ocu- 
los habetfolidimagnitudine, pupilla 
cryftallina,circule argenteo.A roftri 
infertione caput in altum aflurgit, ut 
in Dorada mare : Eft autem caput ab 
oculis adocciput longum fe premdi- 
gitos,)novemaltum. Corporis longi- 
tudoab occipitioad cauda exortum 
quatuot pedum, & altitudo lateris 
poft occiput unius pedis; in medio . 
autem corporisdecem digitorum, &z 


.propecaudam duorum. CauZain duo 


cornua exteditur&ampliatur,quod. 
libecoctodecim digitoslongum , ad 


cuius exorrumin quolibetlatere dug 


Cc 2 auri- 


204. HISTORIA 
auriculz membranacex. Piggarha- 
bet fex: proxime poft quálibetbran- 


chiam uriam;directe à latere proten- | 


fam ,düra membrana conftantem ut 
in Tiberope, gura trianguli acuti,un- 
decim digitoslongam , & in exortu, 
ubilatiffima , duos cantumlatam:é 
tegioneharum in infimo ventre duo 
bacilliformia corpora juncta habet, 
exoflenigro conftantia , dura, plane 
utos$epe, quodlibet novendecim 
digitos longum,utrumque junctum, 
inrimalonga , profunda recondere 
poteft, quz à natura fecundum lon- 
gitudinem ventris facta eft ad cau- 
damüfque. Interftitio duorum pe- 
dumáfinehuius fiffurz feuano, in 
infimo corpore pitinam habet trian- 
gulatam fex digitoslonsam , latere 


NATFRALIS —— 
multos integros pifces pédalesinve 
niebat author. : 


AgRriCcVLVS VL — 
"De Bagre aliquot Speciebus. 


AGXE pifcis fexponitauthorSpe- 


TAs. 


cies. Prima et oblongo corpore, XXXVIII, 
initio dorfi paulum elevato , capite *?: 5: 4-5« 


acuminato feu conico , q; duratefta 
eft te&um adiinitiü elevationis dorfi; 
pedalislongitudinis:Barbá haberfex 
citrhis conftantem,quorum quatuor 
inferiores fcíquidigitü longi, duo fu- 
periofes longitudinem totius pifcis 
| &quant, P7772: obtinet íeptem,o&a- 
và pro cauda: nimirum duas poftbra- 
| chialeslocoinferiori pofitas, & ante 
| quamlibet fortem aculeum, dentatü 


anteriori firmafpina rnunitam;etiam | ofleum , uná in fümmitate dorfiele- 
hatc inrimam quandam recondere ' vatà, & ante illamitem aculeum for- 
& rurfus furrigere poteft: OGodigi- : tem;equaliscumpinna longitudinis: 
toruminterftirio ab hac pinna , par- | duasjunctasin medio fere infimi v&- 
vám habet verfus caudam,in acutum | tris, magis tamen verfus pofteriora, 
trianyulum verfus pofticam partem | unam membranaceá fine fpinis ver- 
definentem; & é regione huius fimi- | tus caudam, & huic oppofitá medio- 


lem & qualem in fuperiore corpo- 


34 : ] 
re, has duorumdigitorum intervallo 


fequitur cauda,quam fupra defcripfi. 
Maximaa; omnium eft pina dorfíalis, 
incipiensa futnitate occipitis, que jp- 
tenditurp dorfumin trium pedülon- 
gitudine,conftans membrana perga- 
meni zmula, coftis intertexta, hanc 
quoq; torá demittere poteftac in p- 
fundarima códere : lata eftfefquipe- 
dé, ubi latiffima, & verfus pofteriora 
paulüanguftatur. Cuzecrafla,fubafpe- 
ra veftitur, totafubfüfca:fpinulis ob- 
longis;ttiente digitislongis,utira fo- 
lidafit&afpera,cum fquamis careat. 
Venter & caputinferiusalbicantla- 
tefacinerei & argentei coloris: dor- 
fum ex cinereoargenteo obfcure fu- 
Ícü,ut& caput fuperius & roftrü;reli- 
quaroftrü cinerefcit flavo. P/zz4 om- 


| crem mollibus fpinis fuffultam. Cauda 
conftat pinna furcata,caret fquamis; 
| fed tegitur cute per totum argentei 
coloris fplendentis.Pinnz omnesar- 
gentei funt coloris,ut & barba & ca- 
put.Per mediumutriusq; lateristen- 
| diclineaargenteaad caudá ufq; con- 
! ftitutaex 77.protuberantiis. Ocu/ini- 
 grifatisampli;os parvulum edentu- 
lum,labiis elevatis. Pifcis eft edulis, 
| fiquisab eo lxfus fuerit, difficulter 
| fanatur,& magnos patitur dolores. 
Secunda corpore oblongo , capite 
 comprello & plano, ore inferius pa- 
rabolice figure,obtufo,edentulo.Ca- 
pt octo digitoslongü tefta dura pü- 
ctulatatectum. Org/j parvi, rotundi, 
cryftallini,quatuorferé digitos abin- 
vicem diftantes. Barbamhabetfex 
 cirthis conftantem;quorum exterio- 


nescü cauda ex cinereo argenteofu- | reslongiores,quatuor digitorum,re- 
Ícefcunt,ut & dorfalis, que praterea | liqui breviores :feptemilli pinnz, o- 
maculis orbicularibus, nurni mifnici | &tava procauda : una nimirüin fur- 
magnitudine eft variegata, illa poft | mitate dori, firmafpinaanteri? mu. 
anum paulü undulata maculis fufcis: | nita;ere&ta, tresdigitos longa, totidé 
Carnem copiofam habet,non fpino- ' lata : duz poftbranchiales , itidem 
fam,pingué,non glutinofam, ideo ad | firma fpina munit , quatuor digi- 
comedendum aptiorem , quam caro | toslongz , duoslatz , Incerftitio 
Maríorum; Inventriculo interiore. fex &  íemis digitorum polt bran- 

chiales 


Mar'cgrav. 


H.Br'af. 1.4. 
6.16. 


We 


LIII 


Ml 


See end d 
T» 73 A 


SESS 
SS 


DADA Ca 


SS 


WB, HL, TS t pur 


RN-. - 


LOS Ix 
DÀ 


pet : 


(dus 


7 


l 


DS PISCIBJS 2of 


chialesin infimo ventre(qui paulum 
extuberat) dux jun& , tres digitos 
longz; duos latz ,inàmbitu circina- 
tz : fcptem digitorumintervalloà 
dorfíali,alia in extremo dorío;carno- 
fa,fefquidigitum long 1, unum lata, 
inextremitate mollibus fpinis muni- 
ta , &f(ubhacininfimo ventre alia 
paulo major cauda fequitur trium 
digitorum intervallo; in duo cornua 
diducta, craffa feu molli membrana 
conítans duos & femis digitos lon- 
ga,inquolibercorau duoslata. T'otü 
caputíüperius , & ad latera) dorfum 
totum & latera ad protuberantiam 
ventris ufq; candidi cum diluto fla- 
vo.& aureo mixti eft coloris, in tefta 
capitis etia aliquid viridis tranfplen- 
det : Pizz« omnes & cauda gryfez 
funt: Venter & laterum inferior pars 
& caput inferius (quod planum eft) 
albicoloris. Garetfquamis fed ve- 
ftitur cute. Bona fatiseft carne, me- 
lior quam Camarupi; cuius magni- 
tudinem fere zquat. 

Tertia Bigura & magnitudine ut 
praecedens, fed barbam^habet qua- 
tuortantum cirrhisconftacem,duo- 
bus nimirumlongis o&o digitos , & 
latiufculisinftar ligula, duobus bre- 
vibus: ad pinnam derfalem fimilis li- 
gulanovem digitos longa , & poft- 
branchiales pinnas eodem modo: 
cxtera fimilis przcedenti. 

Quarta Belgis vulgo Clipbagre de- 
cem digitorum longitudinem habet; 
corpore oblongo: Capitelato & có 
preffo:ore parabolico, edeérulo. Bar- 
ba conftat fex cirrhis, quorum qua- 
tuorinferiores unum digitum, fupe- 
riores duos longi. Oculos habet par- 
vulos , czrulefcentes , quatuor digi- 
torum interítitio ab ore in fummita- 
te dorfi tegitur tefta dura offea , & 
poft branchiasin quolibetlatere py- 
ramidalis tefta angulta tegit latera, 
Pinnashabetfeptem , & octava pro 
cauda: nimirum unam in fummitate 
dorfi, elevatam, mollem, fefquidigi- 
rumalram, plusunolatam, anterius 
fpina offea craffa dupliciter ferrata, 


lam, anzuftam,& é regione huius in- 
feriusaliam parvulis fpinis fuffultam; 
cauda difhifain duo cornua fefquidi- 
gitumlonga, Tegitur cute:acin ca- 
pice;initio dorfi & lateribus , ubi te- 
ftaceus eft;umbrz eft coloris, per re- 
liquumtotum dorfum & latera um- 
brz dilutioris, & fufcis maculis me- 
diocris magnitudinis variegatur: in 
ventrealbicat, A teftx latiorefine 
ad caudam ufque in quolibet latere; 
per lineam te&tam tendit ordo den- 
ticulorumacurorum, pofterius vet-^ 
forü, quiclypeo duro ferratoin me- 
dioinfunt, nam anguli obcufi figura 
pofitifuntufque ad caudam hoc mo- 
do 7. 

Edulis eft; fed pauca carne , quz 
non magni fit, 

Quinta prcedenti fimilis , & ma-. 
culis nummi miínici magnitudine 
variegatus: Verum caret denticulis 
illisin lateribus: lineam folummodo 
habet: & duos cirrhos, & fex longio- 
resquamalter. Hzc fpecies habet 
carnem bonam & pinguitfimam. 

Sexta magnitudine & figura fimi« 
lisilli;, quem fecundo loco defcripfi- 
mus:fed barbam habet tantum qua- 
tuor cirrhis conftantem, duobus ni- 
mirum longis octo digitos & latiuf- 

| culisinftarli ulge,duobus admodum 
brevibus. Ád pinnam dorfalem fimi- 
lisligula eftnovemdi itos longa; &z 
ad poftbranchiales eodem modo; 
catera peromnia fimilis illi , quem 
diximus; nam & ventrem ita protu- 
berantem habet. 


AnricvLvs VIL 


De Zjereba , labebirete , Ni- 
qui;€9 Guatacupu. 


IzxEBABrafilienfibus Rzjefpe- T5. 

cies, pifcis planus, circinatus, u- XXXIIX, 
num pedem & novem di itos lon- 6.7. 
gus, & totidem latus ( reperiuntur Marcgray, 
& duplo maiores.) Quatuor digito- H- 5r/7, 
ruminterítitio ab anteriori circum- 4619: 


duos & femis digitoslata fuftentata. | ferentia in fuperiori tuperficie duo 


In medio ventreinfimo duas parvas: 
infine pené dorfi, carnofam , parvu- 
L 


foramina habet fatisampla,tres digi- 
tosabinvicem diftantia, prope cau- 
| Cc 3 d& ex. 


, rabolicz. 


'T As. 
XXXVII. 
8. 


1I 617. 


206 


HISTORIe4  NeATVReALIS 


dz exortum orbicularísincifüra eft | dorfo pinnaad caudam pene contí- 


in quolibetlatere: catida teres, qua- 
tuor pedes longa; & DIPOEUR in d 
dio fui, duas offeas fpinas craffas te- 
tro dentatas habet, quibus pungit, 
quando ad fpiracula apprehenditur, 
caudamincurvatam fupra corpusle- 
vando. 0s inférius habet, haud am- 
plum, édentulem , incifura quafi pa- 
Cure tegitur infuperiori 
corpore ferreicoloris, & in medio 
dorfo infignitur tuberculis nigris, 
parvis:inferius corpuscotumalbum. 
Caro nihili zftimaturin cibis. 
 Jabebivete Rajefpecies,eju(dem ma- 
gnitudinis cum Afereba, figura aute 
obtufi vomerisad latera extuberan- 
tis: fectiones prope caudam utinilla, 
&prazterea duo corpora cylindracea 
digiti craffitie protuberantia. Cauda 
longa. Colorpifcisfüperius é cine- 
fco fufcus;iuferiusalbus, carne pro- 
bata eft & bona. 

Reperitur hic & alia A4jz fpecies 
precedentifimilis ; excepto quod 
proceffibus illis cylindraceis prope 
caudam deflituitur. | Color totius 
corpotisfüperiusumbrz, pun&ula- 
tuspertotum maculis nigris, feminis 
finapi magnitudine : Cada aculeis 
caret. Carnem habet bonam. 

Reperiuntut hic & Rzje, quarum 
caudze tres & femis pedes longz, 
craífz in initio tres digitos, & infine 
plane acuminatz, plenztuberculis 
nigricantis in totum coloris, flexiles 
utícutica, 

. Nrour BelgisPieterman: Pifcis 
eft capite craflo, oreranz amplo, e- 
dentulo,craffalingua, inferiore màa- 
dibula paulo longiori quam füuperi- 
er. Antetior corporis medietas eft 
paulo latior, pofteriorangufta & te- 
res: eftque ut plurimum fex aut fe- 
ptem digitos longus, latus anterius 
quidemfefquidigitum aut paulo la- 
tior : Ocelli ipfi parvi quidem, fed 
exferti,cylindraceimore cancrorum 
terreftrium, pupilla ni gra, circuloé 
cinereo fufco. Branchias habet am- 
plas, & poft quamlibet pinnam u- 


nam, digitumlongam & latam , in 


ambitu circinatam: in ventre fuübhis 
pauloinferius duas junctas: à medio 


uuatur, femidigitum]lata, at in fine 
paulo anguftior , cui refpondet fimi- 
lisin infimo ventre: Cauda plus digi- 
cum longa, minus lata, parallelogra. 
mi figura, in extremitate circinata. 
Ante exortum pinnz dorfalis duos 
habet aculeos fortes, & fupra poft- 
branchialem utramque unum acu- 
tum. T'egitur cute,cujuscolorexni- 
gro & umbra, eryfeoque mixtus, ni- 
mirumin toto dorfo, capite & late- 
ribus, pinnifque omnibus;V enter al- 
bicat, & in lateribusetiàm plus albi; 


quamnigriautgryfei eft, Per tocum 


dorfum , caput & latera, puncani- 
gra, magnitudine feminis papaveris; 
difperfa, 
Inarena abíconditus jacet prope 
littus Maris, acincédentes vulnerat. 
. Eduliseft,tijecur & fel benefepa- 
retur,aliislethalis. ^ ' | 


Guarapuce Lufitanis Cavala , Belgis —r,.,. 
St'onitigfifch/ eft corpore oblon go;fe- XXXIX.z 


rezqualisubique craffitiei , excepto 
verfus pofteriora, ubi magis magifq; 
attenuatur. Ucplurimuminfeptem 
pedum longitudinem excrefcit, ác 
craffitiem corporishumani. Caput &c 
0s habetacuminatum , détes acutos, 
rotundos;ordine pofitos,oculos ma- 
gnos cryftallinos, circulo argenteo: 
Pinnas octo, videlicet poft quamlibet 
branchiam unam triagularem, dire- 
&e latere protenfam: unam tenué 
anguftam feréin initio dorfiypoft hác 
unam ineodem dorfo triangularem 
ere&tam;fub hacininfimo ventre tri- 
angularem;duas mediocres triangu- 
laresininfimo vétre fübter poftbrá- 
chiales. Cauda conftat ma gna pinna 
in duo cornua amplé extenía. A pin- 
nisautem triagularibus, tamin dor- 
fo,quam infimo ventre , parvula or- 
dinepinnulz oblongz funt difpofite 
uíq;ad caudam. Veftitur cute argé- 
tei coloris,cuiin ventre paulum cz- 
rulei;in dorfo multum mifcetur , ut 
colorrefplendear.In quolibetlatere 
linea fübtiliffimis fquamulis con£or- 
ta defcribitur ad caudam ufqu e.Boni 
eftfaporis, Eft quidem Scozzber , fed 
quialcon quàm füpra dedimus, non 
cóvenicidco & hácadijcere pla cuit. 

Car. 


x 


Guamaiacuc Átinga - 
E] 


22 40////) 


SSSM 


——x 


S urdes- 


MASS 


CIIIISSGS E Eee ee ES 


"or 


p 


pee 


DB UT Y. y Cg ys 


Carur IL 


De Pifcibus non omnino 
levibus. 
Axcrr6uius Umicus. 
De Guacucuja, Guamajacu 
guara;,€9 Guamajacu 


"Attinga. 

' LIA cucurA; Moseceros pifcis:e- 

fpertilio Aquaticus poflet appel- 
lari. Corporis figura anterius eft in- 
flar vometis: Corpus octo digitos lon- 
gum,quinque latum in medio, ubi 
latiffimum : medietas autem corpo- 
rispofteriorrorunda eft, & veríus 
caudz pinnam faftigiatur in conum: 
mediet3s aute anterior vomeris feu 
lati cordisfi; uram obtinet.  Pitcis 
autem non ctraffus, fed latus; caput 
vix prominet feorfim à corpore, eft- 
que illi inter oculos fupra os cornu 
impofitum, durum, duos pene digi- 
toslongum, conicum. Oculos habet 
nummi mifnici magnitudine;pupilla 
cryftallina lenticulari ; reliqua pars 
variegata maculis, & lineis flavis al- 
bifque. orzshiatus caftaneam poteft 
capere,ipfum edentulum eft. Supra 
oscatnea prominentia eft inftar ton- 
fillz humanz feré. In utroque late- 
re in medio piícis , brachium emi- 
net , quatuor digitos longum, una 
jun&ura conftans;inferior medietas 
brachij duos digitoslonga eft, unum 
lata in infimo ventre inter brachia 
duas habet pinnas fefquidigitumló- 
gas, quz quafi pedes funt. Cauda có- 
itat pinna duos digitos longa;íefqui- 
digitumlata,acfere quadrata. — In 
inferiore corpore, fefquidigitiinter- 
flitio àcauda etiam pinnulam habet 
patvam , G& talem etiam in dorío, 
trium digitorum intervalloà cauda, 
Cutetegitur, non fquamis, quz füpe- 
riusfufca eft , multis tuberculis du- 
ris, per dorfum infignira verfus anti- 
cam partem, & utrumquelatus. In 
| utroque autem latere undecim ni- 
1 gras habet maculas lentis magnitu- 


Tas. 
XXXIX, 
zi XL 
 Marcgrav. 
H.Braf. [. 


dcl, 


gitorum i 


207 
dine & figura, binas ac binas juxta fe 
pofitas. Prope infertionem utriuf- 
que brachij etiam multas ejufmodi 
maculas nigras habet, & ibidem in 
quolibet latere foramen parvum in 
corpus. ' 

Infümma, inlateribus, circaocus 
los, in extremis branchiis, mire va- 
riegatur punctulis albis, nipris; lines 
ifqueitidemalbis & nigris; ut vix ex- 
primipoffità pid'ore. Intotoaurem 
inferiori corpore egregij miniati eft 
coloris, atque ibi cutis equalis , ve- 
rum ad tactum paulum hifpida. 

Guamaiacu Gnara , Lufitanis. Pezxe T as, 


perco &. Diabe: Oxbis eft fpecies. Lon- xxxrIi, 


gitudo cjus ab initio oris ad pinnz y. 
exortumin cauda quatuordecim di« Idem .4. 
pinnz cauda longitudo 619: 
plus duorum digitorum : Rotundo 
eft corpore; & craflities eius duorum 
& viginti digitorum. Caret Íquamis, 
tegitur cute;pertotum corpus ex fu- 
(co ochrz coloris pallidi , in ventre 
albi. Totum corpus aculeis muni- 
rum eft, qui in lateribus longiores,in 
reliquis partibus breviores ( longio- 
res autem funt duorum digitorum) 
teretes , in extremitate valdé acuti, 
& Ginguli tribus infertionibus, quafi 
triquetris cuti infixi, Inter aculeos 
cutis ubique maculis nigris fcatet; 
excepto ventre. Oculos haber ma- 
gnoseminentes: Os parvumobro- 
tundum, edentulum: pinnastantum 
quatuor , duasinlateribus duos & 
femis digitos longas: unamin dorfo 
verfus caudam eiufdem magnitudi- 
nis,& minorem füb ano. 
Poteft orbis muricatus Gefneri 
dici. 

. Habuiinquitauthor,alium mino- 
rem vivum Menfe Febr. anni 1639. 
item alios duos menfe Septembri vi- 
vos. Cutis eorum etat éfufco vire- 
Ícens, in ventre nigricans : aculei ut 
prioris , & plané fimilis figura cor-. 
poris: prope quamlibet pinnam, ma 
culá habebant nigram, ut & utrim- 
queadlatera propeos.Pinnarum co- 
loreratflavus: oculorum pupilla ni- 
gricás,circuloluteo. Supra utrumq; 
oculorum cornu exile, fatis longum, 
molle, cutacea fubftantia conftans, 


quod 


iem I. d. 
' 64. 


TAn. 
XXXIX. 


208 


quod pra fe fert natans; quando au- 
tem extraaquam efbflavefcit,Inflare 
fe potcft &icerum confidere,Sonum 
edic Qofdy/9Dfd. Si velisutfeinflet, 
trahe pinnam quz in dorío eft. 

| Guamalact « Attinga Brafilienfibus, 
Marcgravio Orbis muricatus Ranse ri- 
&u,feptem digitorum longitudinem 
habebat, & corpusoblongum:os R.a- 
nz fimile,& loco dentium tam fupe- 
rius, quam inferius; os durum ; ocu- 
losmagnos, rotundos , protuberan- 
tes, pupilla cryftallina circulo flavo: 
Branchiarumloco foramen in utro- 
que latere digitum ad mittens, & po- 
nehoc pinnam trapezii figarapunum 
digitum longam;,duoslatam : In ex- 
tremitate dorfi verfus caudam etia 
pinnamoblongam,haud amplam,& 
é regione huiusíimilemin infimi ve- 
trisextremitate. Cauda conftat pin- 
nafcíquidigitum longa, unum lata. 
Totum corpus tegitur cute fpinofa; 
quz in capite in duram teftam abit. 
Spinz illa conftant duris offibus & 
acutis: ininfimo tamen ventre caret 
fpinis,fed molliseft inftar Kanz.'To- 
tum corpus & caput fuperius ex gty- 
fco & fuíco eft maculatum:magis ta- 
men fuffecit, inferius totum ex albo 
flaveícit;ut & fpina totius corpuris, 
Pinnz omnes flavefcunt, Poft utra- 
que pinnam poftbranchialem macu- 
lam habet nigerrimam ftuferi ma- 
gnitudine, & fupra hancutrobique, 
paulum tamen magis verfus anterio- 
raaliam minorem nigerrimam, Ad 
utrumque latus exortus pinnz dor- 
falisetiam fimilem habet , parvulas 
item fub oculis & ore. Vtrismodo fe 
inflarepoteft. Eduliseft, & capitur 
in fluviis dulcibus. | | 


Carur III. 


De JNarinari ,. Tiburone , 
€5 dperuquiba , 
ARINARI. Sunt aliquot illius 


fpecies , hzc quam hic defcri. 
bimus, appellatur Aarigari pinima: 


HISTORIA XL ATFRALIS 


Lufitanis Raja , Belgis 9Milfteert vel 
Deicle. Paftinaca marina. Corpus 
habet magnum, latum, fermé trian- 
gulare:conftàs ad utraque latera la- 
tiffima pinna triangulari,carnoía : & 
prope caudam habet duas pinnas, 


! palmimagnitudine, (übrotundas x- 


qualislongitudinis: caput magnitu- 
dinem habet mediocris porci , craf- 
fum,compreffum,in medio quafi fof- 
fam habens, 05 triangulo fübrotun- 
dum, cópreffum pauló & in promu- 
Ícidem definens : nam oris hiatus 
quinque diftat digitosab extremita- 
te promuífcidis verfus ventrem : am- 
plitudooris duorü & femis digitorü; 
cdentulum, fedloco dentium os ha- 
bet lingue figura inferius inore;qua- 
tuor digitos longum, fefquidigitum 
latum , ad fauces ufque pertingens, 
& fimile osfuperius, tranífverfim po- 
fitum, duos digitoslongum & totidé 
latum. Inferiusos conftat é fepten- 
decim odfibus;albis,duris literze U fi- 
gura habentibus, qua ar&é per mé- 
branasconiunguntur , hifce alia fe- 
ptendecim fubiacent, fingulafingu- 
lis)fpongiofaadafpectum;necita du- 
ra,fuperiusos conftat quatuordecim 
offibuslirere J figura, qux codem 
modo per membranas fibi invicem 
agglutinantur,iifque etiamalia qua- 
tuordecim ofla fuperiacent: duo au- 
temilla offaper membranas anne- 
&untur aliis ofibus capitis. Crasij 
cavitas fex circiter digitos longa eft, 
vix duoslata, in qua cerebrum latet. 
Promufcis tantum conftat cartilagi-. 
ne. Oculos habet parvos, nummi mif- 
nicimagnitudine: poftoculosin quo . 
libetlatere fpiraculumamplum po- - 
mivulgariscapax ; intra hzc bran- 
chiarum folia recondita jacér: ad la- 
tera inferius àfine capitis in quolibet 
quinqueoblongas infciffuras. Color 
totiusfüperius ferreus,maculis albis 
per totum infperfis , magnitudine 
nummi mifnici , inferius totum al- 
bum. Cur totaglabralzvifque. Cor- 


poris longitudo ab occipite ad exor- 
tum caudz fefquipedalis , latitudo 
inter excremitates pinnarum trian- 


gularium, crium pedum , & decem 


, digitorum. 


Pinna- 


NN SS 


— 
" - 


277773 DLP 777722 2 2p 


MN. 
LEA "i 


S 
aw N 
Qm 
2 


Sm lj 
E 7 J hi i 
y 7 77 


4 HeORz-AA-— LL 


p ewolscisB-s. 
- Pinnarum prope caudam longitu- 
do feptem digitorü, latitudo quatu- 
or. Capitis lon itudo decem , latitu- 
dofeptem digitorum ; craffities fef- 
quipedis, Caude longitudo quatuor 
pedum & trium digitorum: cratlities 
Ícíquipedis .Candalóogitudo quatuer 
pedum & trium digitorum: craílities 
ia exottu quinq, digitorum,que fen- 


209 
&55555555555 555 
Trirwurus IlL 


Dealiquot aliis, €9 inter hos 


monferofis pifcibus. 


fim gracilefcit. Paulo poft exortum Casrur ld 

caudz fuperius parvam pinnam cur- ] | 

tam habet, paulo plus digito longa, De pifc € àvboenquéseo €9. .Remo- 
& mox poft eam duos hamulos fibi unt 


invicem fuper ere&tos;pifcatoriis ha- 
mulis fimiles & incurvatos lon; itu- 
dine trium digitorum. Caro boni eft 
faporis, fufficiens quadraginta ho- 
minibus faturandis, 


sz*« Ifcem ayleweripooQov, tà. de- "Tau 
x Ícribit Kircherus. Capi- XXXX. r 
A eS tur certis anni tempori- x; 

| bus in mari Orientali In- 47:5 wo- 


OS NE 
Tas. Tiburonisfpecies minor,Belgis een | dix ad infulas Viffajas , quas infulas ger. 1. 5. 
XXXIX Crupshape;à figura. Convenit cum | Pi&torum vocant, fub Hifpanorum ger. /. 6. 
majore, excepto capite, quod trian- | dominio, pifcis quida aDgwzr dopo Qs P: 67$ 
gulare habetíeu proutcor vulgopin- | id cft, humanaprorfus figura, quam 
gitur.Oculi parvi ad latera ipfius capi- | ideoPeche muger vocant;abindige- 
tis. Os parvum, triangularelongein- | nis Duyon. Caput habetrotundum, 
fra pofitum, triplici ordine dentium | nulla colliintercapedine trunco eó- 
minorum, unde ita nocerenon po- | pa&um. Extrema aurium fibra, quz 
teft,os quippe habensanguftum.Ca- | & auriculz nominantur, ex cartila- 
ro meliusíapit,quam majoris. ginea carne eleganter veftita, quarü 
Tas. Iperuquiba , &. Piraquiba. Lufitanis | interiorparsampliffimis formataan- . 
XXXIX, Piexepogador Gc Piexeptolho , noftrati- | fractibus, veram hominis refert au- 


^n 


bus Dupger , quia Tiburoni adhzret 
fugens, O&todecim digitos longus, 
feré teres,quatuor digitos craffus, u- 
bi craffiflimus, in poftica parte atte- 
nuatut. Oshabettriangulare, cuius 
pars fuperior brevior inferiori , etia 
linguam. Capur fuperius ad dorfum 
ufq; duos digitos longi , circiter pla- 
nuin & figuratum ,ut palatum alicu- 
ius pifcis fLrijs tranfverfis , hac parte 
Tiburonifirmiter adheretin ventre; 
& capto illo fimul capitur. Oc«£ par- 
vi, flavi, pupilla nigra, femicirculo 
flavo. Dezresnulli, fed eorum loco 
multe minutiffimz. prominentig. 
Poft branchias utrobique pinna ob- 
tinettriangulatam,duos & femis di- 
gitoslongam ,fubter in ventre duas 
junctas:à medietate corporis tam fu- 
perius, quam inferius, etiam pinna. 
extenditur anguíta ufque ad caudá, 
quz pinna conftat fefquidigitumlo- 
ga. Cutetegitur per totum corpus ci- 
nerei coloris. | 


rem; Oculos fuis ornatos palpebris, 
fituque & colore non piícis fed ho- 
minisiudicares;nafo nonnihilaber- 
rat: malam inter utramque non uf. 
quequaque eminet, fed levi tramite 
bipartitur;fub eo veró labra magni- 
tudine fpecieque noftris fimillima, 
Dentium non quales infunt pifcium 
generi ferratilium , fed plenorum & 
candidiffimorum continua feries. 
Peé&tusalbacute contectum,hincat- 
quehinc paulo latius quàm pro cor- 
porein mammas extuberans; neque 
easutfoeminis pendiculas, fed qualis 
virginibus globofas, plenaslactis cà- 
didiflimi, Brachia non longa fed lata 
adnatandumapta;nullis tamen ipía 
Cubitis, ulnis , manibus, articulifve 
diftincta. In adminiftris foboli pro- 
paganda membris, in utroque fexu- 
nulla ab humanis diftinctio: pofthzc 
in pifcem cauda definit. Hactenus 
ingeniofiffimus Kircherus. Otfa hu- 
ius pifcisinfignem vim fanguinem fi- 


Dd  ftendi 


- 


Nierenb. 
H.N.l.1T, 


£ «dde 


106 
ftendi &attrahendi habent: vifa, ita 
fanguinem curretem ftringere; qua- 
fi vena ligaretur. Efficaciora tamen 


HISTORIA AATURALIS.— 


furcifque & organis, conferentibus 
Czteris, ad arcendum eum tamdiu 
ftudiofiffimé laboratum eft , donec 


feminarum, & ex his qua maculis tandem, cauda plicatiliavulía ; na- 
ad. nigrorem accedentibus diftin- | vem illedeftitueret,cum iam diebus 
guuntur. Alius quidà dicit, carnem ! quatuordecim integris illi aggluti- 


carnihominisapplicatam, ita omnes 
fpiritusadte attrahere, uthominem 
veluti ftupidum reddat, De Remoe- 
ranti pifce apud Hugonem Linfícho- 
tanum habemus. Hiftoria. talis eft. 
Navis quzdam Lufitanica per Mo- 
rambiquem in Indiam decurrebat. 
Vento hzc adeó fecundo & optato 
utebatur , ut vela omniapleniffima 
navem proferre feliciffimé videren- 
tur, Diebusergó quatuordecim in- 
tegris curfum verfus Lineam zqui- 
noctialem nautz tenentes , & quoti- 
die altitudinem metientes , tandem 
obfervarunt , gradusad metam pro- 
pofitam,non minuiaut pauciores fi- 
eri, verum quotidie multiplicari , fe- 
que ab equinodtiali Linea quamló. 
giffime difpelli& arceri. ^Quzres 
noníalte prxteromnes naturz cau- 
faseffe videbatur, ad admirationem 
univerforum,verum etiam qui in na- 
vibus erant, certis fe prftigiis & in- 
cantamentis agitari, liquidiffimé re- 
bantur,cum fcirent , illiusloci mare 
huius appulfus neutiquam caufam 
cffe , & vela fecundis ventisinterim 
nihilominusex voto turgida proce- 
dere. Sefeergóanxié invicem con- 
tuentes, partem terrore, partiman- 
xiavi & admiratione diuexerceba- 
tur; dum tandem , nefcio quo cafu, 
nautarum quidam , attentis & folli- 
citisin undam oculis defpectans , la- 
tam & itipentem quandam caudam 
prora intortam innexamque con- 
tuitus eft, qua pifcis quidam navem 
firmiter prehenderat, reliquumque 
corpus per navis longitudinem ex- 
porrexerat, adeó utcaput ipfius poft 
puppim promineret.Hoc ille fitu na- 
visomnem molem ita violenter tor- 
quebat, ut illam contra violentiffi- 
mum quoquerceflantis venti impetü 
Vi & robote füo immenfe retroage- 
ret.fecumque tot dicbus rapide pro- 
ferret, Iam itaq; hoc pacto caufa re- 


| 


natus adhzfiffet, &z violento renifu 
camdem;omni impetu ventoq; con- 
ttatiofpreto,natando fecum abripu- 
iflet.In eternum itaque memoriz fi- 
gnum hiftoriam hanc Pro Rex in a- 
triofuo depingi accuravit : quà effi- 
giem his meis oculis perfzpe egomet 
cummagna admiratione ufurpavi,& 
circumftantiis fupradictis fübnotatis 
diligentiffime perlegi. 


^o p—— 


Carur IL 
Depifce Goenfr. 


Dé&Hugonarrat, ex lumine quo- 
dam Goz , cujus oftium hyberno 
tempore pro loci more obftzuctum 
erat; pifcatores quofdam monftrosü 
pifcem extraxiffe,; cuius fimilem nec 
in India nec in aliis locis ufpià videre 
contingit: qui obnovitatem Archi- 
epifcopo, ejus juffu à pitore ad vi- 
vum exprimebatur cujusTcon feu ef- 
figies Regi Hifpaniarum poftmodü 
tranfmiflaeft. Animal illud medio- 
cris magnitudiniserat , canem do- 
mefticum vulgarem altitudine haud 
excedens, cujus roftrum porcino fi- 
mile protuberabat. Oculi ei parvi e- 
rant; nulla aures , quarum loco duo 
faltem foramina hiabant, Pedesele- 
phantinis ( refpectivé ramen) per o- 
mnia firniles erit. Cauda ad dorfi f- 


" 


] 


neslata, fenfim inacum€é definebat. 
Peratrij pavimentum curfitans , fuü 
percorumvegrunniebat ritu. A ca- 
pite ad caudam univerfüm corpus 
Íquamis, pollicisarticulum prioris c- 
quantibus;conftitutum erat tam fo- 
lidisacfirmis,utnecferrum , nec xs 
plusrefifterent. | Grandibus & fre- 
quentibus, nonfecus ac incus quz- 
dam.à nobis plagis contufus, nihila- 
liud quam convoluebatur, & echini 
more caput caudamq; intro conde- 


pulfus przcognita ; adactis fudibus j baut globi exquifitam rotunditaté 


, | prz- 


Nzeremb. 
H.N.. Ils 


que 


- 00 O— pee M - 


Nierenb. 
H. Na, 
£.I3. 


Nieren. 
H.N.. Uu. 
£.14. 


praftatet: nemine interim jun&tura- 
rum proportionem fatis obfervante. 


"Conglobatus, nulla, vel vi , vel ma- 


china divelli aut expediri poterat; 
relictus tamen;fpontefeicerum pan- 
debat aut explicabat, & qua via pa- 
tebar errabat. | 


sm 


! 
L " 


CaAruT IIl. 


De pifce ludicro, Pufta, €9 
Michipiln. 

Lluvies menftrua , & ludicrus ge- 

ftusjunde nomen meruit,commé- 
dant Z4xozozl, h. eft, lufum aquarum. 
Genus quoddam eft pifcium lacu- 
ftrium molli cuteintectum,;ac lacer- 
tarum more quadrupes, dodrantis 
longitudine pollicemq; craflum, etfi 
interdum cubitum excedat. V ulvam 
habet muliebri fimillimam ,ac vérer 
eius maculis fufcis diftinguitur ; cor- 
poremedioad caudam ufque, nem- 
pe prolixam & quz juxta finem te- 
nuiffima fit,paulatim ac fenfim graci- 
lefcit, Pro lingua eft cartilago brevis 
aclata. Quaternisnatat pedibus, in 
totidem digitos;per(imiles ranarum, 
fiffis. Caputdepreffum eft, & reliqui 
corporis proportione magnum. Hif- 
cens rictus, aterque color. Huic mé- 
ftrua fingulis quibufque menfibus 
flucreobfervatum fxpe íxpius eft, 
haudaliter ac mulieribus:tum vene- 
remabunde excitare, haud fecusac 
fcinci facere folent; quos terreftres 
crocodilos quidam vocant;ad quorü 
genusfortaffe pertinet. Salubre ac 
gratum przbencalimentum;nec dif- 


fimile anguillarum carni. Multis mo- | 


dis parari folent,frixi nempe,affi;eli- 
xique. V erum ab Hifpanis magna ex 
parte exaceto mulfo, addito pipere, 
caryophillis , atque filiquaftro Indi- 
co:à Mexicanisvero filiqueftro folo, 
fcu intadto, feu integro, familiariffi- 
moillis ac prezgrato condimento. 

Puffe capiunturin fluminibus Panu- 


cinorum , minimi digiti vix zquan- 


tes longitudinem atque craffitudi- 
nem, fed ventre ranunculorum in- 


SCIBPFS. 2H 


ftar paulo protuberantiore, quibus 
fimul eum miltomame permixtis & 
admotis, fübvéniturpaflis erifypela- 
tà , brevitate & facilitate mirabili. 
cMichipillin feu ova pifcium , dicitur 
genus quoddam lacuftlre , album; 
quod exomni pifcium in lacu degé- 
tium Mexicano conflatur multitu- 
dine , unde factum eft illi nomen. 
Statis anni temporibus eadem capi- 
tur palude, haud aliter quam thyn- 
ni,trichiz,ícombri, fimilefque pi- 
Íces, alij gregatim vagantesin Ocea- 
no.Ágmen pifciculorum effe credis 
tur, haud lendibus majorum... .Me- 
dio id proceditalveo,in neutrum lic- 
tusinclinans, tá numerosü à multi- 
tudine,ut quinque cubiroruminter- 
vallumautamplius occupet. Non 
pratermittunt occafionem piícato- 


Nieremb,; 
H.N.l.i Í. 
TA 


res, fed diligentiobíervatione & cu- 


ra vagantes pifciculos captant exci- 
 piuntve retibus , atqueita non me- 
diocris folet fcepenumero fieri captu- 
ra. Coquuntur ijdem alienis fiGili- 
bufve vafis,ferculifque ubi opus eft, 
adiiciunt;addito filiquaftro chillive: 
quo apparatu neque modico neque 
ingrato. cibo conftanr, fed quo non 
modo ndi, verum advenz quoque 
| Hifpani fxpenumero  veíci gau- 
deant. i: "en ken 


CaArurc IV. 
De Ambiza €9' pifce 


| mulart | 
. A Dne&am quod Philippus Piga- 
fetafcribit de quodá pifce Zairi, 


i manasreferentia, & caudam clypei 
| & forma & magnitudine. Vocatur 
| hicab incolis 4»bize angulo, id eft, 
| porcus aquatilis, propter pinguedinem. 
| qua porcum refert, Caro, qux abin- 
| colisfumoinduratur, & ad lautitias 
|refervatur, & guftu & odore eft gra- 
|to. Aquamdulcemnon relinquit, 
Pabulum ejus eft gramen, & omnis 
generisherbzinlittore enatz. Ore 
bovemrefert,  Tantzxinterdum & 
| Dd 2  'magni- 


Nieremb; 
H.N.l. 1 I. 


qui membra duo habet manus. hu- c5; 


E 4. 


Nieremb. 
H. NA Il; 
f£:62, 


inagnitudinis, ut quingentas libras 
pondere elevet. Capitur à piícato- 
ribusnon utpifces , fedfereut bos, 
Obfervaro enimloco diligenter, ubi 

aíci folet, fcaphis fuisexfípectant, & 
advenientem contis autremis occi- 
dunt: occifum ad aulam regiam de- 
terunt; aliter enim capitali propofita 


pona(ut & aliospifces ; qui hinc 


Re;ij dicuntur , nempe trutas , & 
cacongo pifcem fingularem ;falmo- 
nem figurareferentem , fed colore 
diverfum , caro énimea eft alba ; & 


tam pinguem , ut prunis füpetim- 
pofitus eas extinguat) vendinon po- , 


teft. Unde diligenter ne impuniras 
audacioresreddat , obfervantur pi- 
fcatores ab Aulicis , & deprehenfi 
abfque ulla remiflione plectuntur. 
De pifcemulariic (cribit Nierember- 
CIUS, / 

4 SubPhilippo Il. vifa in Oceano 
bellua duabus velificáns alis , navis 
fpecie.  Fregit unam bombardsgi- 
&us. Ittupit per fretum Herculeum 
belluafurens , &horribilibusfren- 
dens migitibus atq; illapfa per me- 


diterraneas Hifpaniz oras , Valen- 


tiamappulit ;ubi demum exanima- 
ta, centum & quinquaginta dodran- 
tes prolixa, molis circuitus cencum, 
vacuitas cerebri feptem homines ca- 
piebat. 

Eques ' in os confiftere poffet. 
Maxilla fervanturin Efcuriali ufque 
ad decem & feptem pedesporrectz, 
vigintiarmatz dentibus duorum do- 
drantum , minimi unius. —Gehita- 


lia immodica, Appellatum idcirco | 


monítrum pifcis mularis. 


Aliqui 


eruditi lamiam fuiffe putarunt ob: 
 fauces& ingluviem. Duo cadavera 


in ftomacho reperta. ^ Creditum 
quoque aliquibus huius generis bel- 
luam devoraffe Ionam Prophetam. 


Q uis certofciet? 


CaArPur ' V. 
De Pifce tauriformi. 9 
ZAmlotl, 


NeATT'O ReALIS 


2 Iis tauriformis eft Francifco Her- wieremb. 
mando piículus vix duos palmos H.N./1r" 
longus , fed pinna munitus caudx 24: 
inftar, fed pene prolixa digitos: co-- 
rio inte&us duto, fufco , fed circa 
ventrem candenti, & ubique penta- 
gonis fex angulifve diftin&tos iguris, 
Os eft minimum , fed longiuículis 
munitum dentibus : Oculi magni, 
pinnz circa aurcs binz fatis parvae, 
quemadmodum & alix duz , qua- 
rumaltera circa extrema ventris eft, 
aliera veró juxta poftremum dor- 
fum; mirum eft, in hocpifciculo du- 
|as promincre juxta frontem fpinas 
acuminatas, infractz duritiei, inftar 
corniculorutm, ac totidem alias ea- 
dem imagnitudine & forma circa 
ventrispoftrema. VideanadBoopa . 
vel Acanthiam referri poffic. 4;/o7/ Nieremb, | 
veto eíl pifcis teres , lacuftris , fqua- P«N- | Te 
mofus, candefcens, maculis afperfus (126. 
pullis , fcíquidodrantem longitudi- 
ne , & pollicem craffitudine exce- 
dir. Binas pinnas habet in dorfo, to- 
tidem in ventre, utrimque unam, ac 
infra ventremalteram. ^ Caput eft 
oblongum , rofttum acuminarum: 
fed inferna maxilla prominentior, 
Oculifuntnigri, irisaurea. Aureum 
caput, venter luteus, adeoque reli- 
quum pznécorpus. Vidumeiusfic 
commendat Francifcus Hermadus, 
Optimum & conco&u facile przbet 
alimentum;nam & ovis capitut ma- 
gna ex parte onuftus , adeoque gra- 
tum,urcum gravem quamdam eva- 
fiffem a grirudinem , mihique nutri- 
mentaomnia , à fanishominibus& 
| fagacioris palati vehementer expe- 
titaf(orderenrdifplicerentque yche- 
mentius,hocuno cibi genere fuavif- 
fime ufusfim, & ad viresinftaurádas. 
non mediocriter adjutus. Sed ma- 
gnitudoipfaadcogratiam commen- 
| dat,ut quo in majorem amplitudiné 


—— — 


—ü s —————————————— 


- | adoleverit , co majori habeatur in 


precio , expetatur avidius, ra- 
rius inveniatur venalis, 
inyentuíque ematur 
carius. 


j 


HISTO- 


rt 


i 8555555 
TIHITECHHEHIT: 


HISTOR IE 
1 ^ NATVRALIS 


LTREDLCM. 
| CICERO CINETI S 


TT 
TI 
I 


I. 
DeCens imgeneve, 
AN y Erorum nomine (pé tat 
Japud Gracos " quàm La- 


I3tinos ingentis molis pi- 
eS ES ces intelliguntur ; hicpro 
" illis duntaxat fümimus , qui pulmo- 
| nés,arteriam , collum & alia mem- 
bra cum terrenis quadrupedibus 
communia habent , quibus omne 

proptrié dictorum pifcium genus de- 

iticuitut. Specialiusaliquando, fed 
proPi&rice, feu pro Bolzna fumi, a- 

pud Ciceronis Aratum, & Oppia. 

num videbis. lntegunturcorie, qui 
Macedonibus , dum é Mefambria 

locam navigarent, vifüs, corio 
fquammofo , tam craffo ut cubitum 

zquaret , oftteisque patellis, & algis 

oppletus , pro tnonftrofo habendus 

eíl. Loraexeofunt, quibusmaxi- 

ma pondera pet cochleas fublevan. 

tur , fimili duritie & nervos effe , & 

chordas exiisad bellica inftrumenta 

.«Klian.H. confici, prodidit /Elianus. —P4/o- 
4.,17-c.6- ges habent,quod plus caloris,quia in- 


C -w pu 


: gentis molis animalia, utpoffint mo- 


pPlin.H, veriyrequirunr. Branchiis T ideó ca- 
ANA. 9.6.7. rent , fed fflulas (oxa vocat Plinius, 
| nares Ovidius, Cardanus ofcula) ac- 
T cepere.  Du&tus hzc ab ima palati 
: ad extímam parte duplex, fepto di- 
:  ftin&us , & noftrarum narium fora- 
minibus ad palatum dedu&is , pro. 
: portione quodammodo  refpon- 

dens. Vnicum in extima parte li- 

terz C.figura foramenappaterquod 


D HupyS$gcuudsy 


| carne pingui;tanquam operculo , te- 


2 


gitur. Refpirationis gratia dacas, 
vcl exindecolligas , quod obturatis, 
citius moriantur , quod in Delphi- 
no Rondeletiusobfervavit, Osipfos — | 
fübtet habere; Ariftoteles & Plinius 4'/flor. H: 
reliquere ; üt dum refupinantur, pi- po t 
íces quos captant, evadendi tempus 2 dil. ei 
habeant, in promptu habere, obíer- 
vavit.Rondeletius — Refupinatos 
tamen cibum capére, tum ób dictam 
caufam,tum propterlongam& mul« 
tum infra defcedenté oris fciffutam. 
Carent quidam Demribus inftructi 
quidam, ferratis, planisjexertis;ali- 
quando. hominis fimilibus. Eboris 
inftat candidos, ad opera firmos;an« 
reriores latos; nc hzreret cibus, pos 
Íteriores acutos, ut prompuusdivi- — 
deretur , apud Catdanum legimus, Cedar. 
Mamas fceminze habent i detractos "4^6t.6.57 
aliquando ex una in Aquitznicolit- 
toré duo lactis.cados ; Rondeletius 
prodidit, Audirecertum, & nuila 
manifefti inftrümenti veftigia , üt. 
putat Ariftoteles , Rondeletius ta- 4^ $us, 
mén in Delphini cranio , mearam "4* ^ ? 
quiad.cerebrum ufque excurrit ina : 
venit. Vchementerpizzueféupt,quod 
pifcium carnealantur, & moveahtue 
tardiffimé , quod tardo motu digeri 
pollet , denfitate corii prepeditur. 
Internas paries veebis Rondeletiide- 
Ícribam. Sub peritoneo,inquit;par- 
tes qua ad nutritionem & genera- 
tionem conformatz fünt;ad quadru- 
pedum rerreftrium magis quam ad 
pifcium partes accedunt. Nam Epi- 
ploez habent , fed minus pingue, quo 
ventriculus & inteftina incalefcunt,. 
 &foventür. Venricnlum ,ma gnum, 
cum ad juftam magnitudinem ac- 
creverint;inrecens natis exiguus eft, 
& getninus videtur, Eiusfando pan- 
creas hatet, de(initin intéfliua, qua in 
multos gyros convolvuntur, eadem 
fer&ubiq; craffitudine, preterquam 
in extremis , quz mediis pauló funt 
latiora. Mefeuzerium,vertebrisanne- 
&icur;glandulasnigras, venas, arte- 
riasque intertextas habens. —Rezey 
vena magna ttunco,arterizque ma- 
gnzper emulgentes anneGuntur, 
funtinter epar & teftes Gti. riga per 
z ! 3 urete- 


24 
areteras in veficam percolatur : qua 
terreftrium animalium: veficis fimi- 


lis.fita eft inferiore ventris parte. In 


iis qui utero adhuc geftantur,inura- 
chum definit, per quem urinam de- 

onit in allantoidem tunicam ad 
diem ufquepartus.  Editiinlucem, 
per pudendum urinam veluti terre- 
ftria emittunt , & per mufculum 
Íphincterem retinent. Prachbearteriz 
umbilicales adhzrent , atcetiz ma- 
gnzinferioribus ramis infertz.  U-- 
trinque funt zeffes oblongi , quibus 
praparantia vafa przpofita funt, in- 
finiti fcilicec venarum arteriarumq; 
é magna vena ortarum ramuli , qui 
poft varios & multiplices anfractus, 
inepidymin inferuntur. Cumenim 
magna fanguinis copia, multo femi- 
ni generando neceffaria fic, quz 
longo vaforum duc&u, ob fpatii bre- 
vitacem tranímutari &zelaborari non 
poteft , folerter admodum natura 
2yros illos vaforum conftituit , ucil- 
lissid quodlongitudini deeft; penfa- 
retur , & quibus finguli meatus ca- 
preoliintorti dependent, & glandu- 
lofacorpora radici pudendi adnata 
definunt; ex quibus meatu urinario, 
nervo cavo gezit4le conftat humano 
fimile,cuiusextremum foris propern- 
det, in glandem tenuem linguis a- 
vium fimilem deüinens, qua prapu- 
tio non omninó integitur : intusre- 
plicatumlatet, ad veneris ufum exo- 
ritur.  Venasífuss,nervos, arterias, 
idem pudendumfáaber.  Offiinniti- 


tur , quod offi pubis proportione re- : 


fpondet. Tharax coítis verisac men- 
dofis, fterno , vertebris , mufculis 
conftat : cuius capacitatetn pulzzones 
magni complent; denfiore fubftan- 
tiaquam interreftribus:craffitudine 
& colore hepar quadrupedum refe- 
runt ,tum , neaquain rariorem fub- 
flantiam penetrans, ejici non poflet; 
tum ne in magnis exfpirationibus, 
quibus in aquis feré femper cogun- 
tur , tenuior fubftantia feré difrum- 


peretur. | Hi in duas partes divulfi. 


funt, parte inferiore adeó gracile- 
Ícunt, ut membranam effe affirmes. 
Undique Co; complectuntur peri- 
cardio cenclufüm , in mediothora- 


HISTORIA NATFR ALIS 


celocatum , nulla in te porcorum 
cordiabfimile : duos finus, totidem 


auriculas, denique omnia fimilia ha- 


bet. Adhzc, afperamarteriam, Oe- 
fophagum, mufculos & quacunque 
interreftribus corporibus funt;clavi- 
cula exempta , reperire eft. Caput, 
cum vertebris articulatur. —Cerebrz 
difpofitio divería. Nam in anterius & 
pofterius divifum eft, nóin dextrum. 
& finiftrum,ut inhomine. Xervoruz 
coniugationes exeo nafcuntur, ple- 
XUS »veoedzc, in co rete mirabile , me- 
ningesduz pro integumento. 7zlva 
in facminis cervicem palmum unum 
longam, habet : ea deinde in ramos 
duos diftribuitur, veluti in quadru- 
pedibusterrenis videre eft, teftesad 
uteri cornua pofiti, pudendum inter 
umbilicum & podicem. De Magzita- 
die infingulis fpeciebus dicetur. Lo- 
cum li fpectes,in folo nectamen omni 
mari (Pontus Euxinus nullos habet) 
reperiuntur. Semperqueferé in alto 
verfantur. Circa folftitia maximé vi- 
funtur , quod tuncillicruantturbi- 
nes,tuncimbres,tuncdelecta mon- 
tium jugis procellz ab imo vertant 
maria,pulfataque ex profundo , bel- 
luascum fluctibusvolvant. Aliàsin 
fundo maris feré degunt, molis fuze 
pondere.  Cibwsipfis pifces)harengi 
inprimis,quos quandoque tam avidé 
perfequuntur , ut in littora vadofa 
impingant, Gezeraztintra fe,&z catu 


losenituntur.. Hiteneri fequuntur 


matrem quodà nautis vifum. Mozg,; 
ob cerporis molem, & ventrisin glus 
viemtardo feruntur. 7ifg & auditus 
ipfis hebetior.Hinc curiofe omnium 
naturz beneficio,pifciculo, fi crede- 
refaseft;tanquam duce utuntur, O- 
dere picisadeó delectantur , utíefe 
naviaffricent.Strepitu terreri A rria- 


nisin rebus Alexandri M. prodidit. 


F[am in cibis , apud Ichtyophagos, 
prodente antiquitate invenere, 
-- Praparationemvideapud | - 
Aldrovandum. 


CAPVT 


—- 


- Voff2us de 
' ddol. l4. 
€ 32. 
- Phn. HAN. 
4.9. 63, 


. gefimale appellant. 


"ditz, quibus iter praetentat. 


DÉ PISCIBUOS 


Carvr Il. 


«De Getis in [pecie 


Anrricvrvs L 


|. De Balana. 


T hzc de Cetis in genere fuffi- 

4ciant , inípecie jam de iifdem 
agentur. JNumerantur autem in- 
ter eos, Baleza, Balena vulgi , Pbyfe- 
zer , Priflis , Orca, Delphinus , Phocenas 
Scalopendrayvitulus marinus, i Mana- 
7i Indorum. 

BAL NA; Grzcis qaaalva, vel abi qi 
Qánen , id eftemittere, quod maris a- 


quas per fiftulas emittat; vel à qoo» 


quo vocabulo Grzci meatum in ga- 
leis militaribus , cui plumas infere- 
bant, indigitant, vela Chaldzxo yo3, 
quod & devorare dicitur. 1ngen- 
tis eft magnitudo. — Vifa in Indico 
mari, quaternum jugerum, ícu non- 
gentorum fexaginta pedum longi- 
tudine. Centum & quinquaginta 
cubitos obtinebat , quem Nearchus 
eiectum vidit. Defribitur à Bello- 
nio, Rondeletio , & Aldrovando. 
De fro fcribit Bellonius ; adipem e- 
ius velut oleum non concreícere: 
pinnas habere utrinque unam & 
tertiam in dorfo , qua totum cor- 
pus dirigit. Caudam lunatam,Co- 
rium nigrum , cui pinguedo pedis 


— 


21 j 
rum pifciculorum, intér quos falmo 
uniusulnelongitudine;inventa funt. 
Pelle nigro undique tegebatur; nifi 
quod maculz duz candidz, utrinqs 
fupra medium oculi inciperent , & 
retrotenderent. Tota maxilla infe- 
rior erat candida , & pars quadam 
fub ventre. Plura apud Gefnerum vi- 
de. Aldrovaud: prior colore eravfub- 
caruleo, tota maculis nigricantibus 
confpería, ventrecandido. Altera, 


quam Bufalinam vocat tota nigrica- 


bat. Capta erat An. M. D[.LX XVII. 
in Scaldi decem ab Antverpia mil- 
liaribus monftrofa,quam Pareus de- 
Ícripfit. Longitudo ciuscrat pedum 
octo & quinquaginta , altitudo fex- 
decim. Cauda quatuordecim pedes 
lata; ab ocuload extremum roftrum 
intervallum fexdecim pedum , Ma- 
xillainferiorfenumin fingulislateri- 
bus pedum erat; viginti quing;den- 


tibusarmata , quitotidem foraminis 


bus in fuperiore dentibus omnino 
carente excavatis,recondi poterant. 
Tot dentium longiffimus fex polli- 
cesnon excedebat. Loczipfe procul 
àterraubicunque degit. —Plurimas 
autem circa Islandiam , Gronlandia, 
& vicina Septentrioniloca, à Bifcai- 
nis , Anglis Hollandis , circa zfti- 
vum inprimis folftitium ; quo tem- 
pore finus receffusque maris paca- 
tiores quzrunt,capiuntur. dn Ta- 
probanz mari Thunnis infidiari , a. 
pud ZÉlianum legimus : in Gadi- 
tano Oceano non ante brumam 
conífpici: ftatis temporibus inquodá 


altitudine fubfit , laridum quadra- | (inu placido & capaci , miré gau- 


aliquotlibrar. pondo. Ante oculos didit. Fu ipfis pifces , vifus qui 


pratenturz, feu tenues quzdam af- 
fulz , quatuor ulnas longz ; ac fef- 
quipedemlatz,longiffimis villis prc- 
Ofla 
tam magna , ut poftes ex iis fieri fo- 
leant,  Rondeletius fuz parvam lin- 


guam, & quz quatuor duntaxat 


vel quinque vafa falfamentaria ad- 


fcribit. Alibi , penem fe unius vi- 


.apw— 


difle, quià procero homine hume- 
ris deportatus terram contingeret, 
ícribit. In eius quam Gefzerus de- 
fcribit ventriculo tria- dolia crudo- 


quadraginta aíellos devoraverat, 

cosque adhucrecentes; quosocula- 

 tusteftis diffe&tos & faleconditos ad. 
folemficcavit. Suntquicomedere 

mafticando negent: pifces deglutire 

integros , eosque minutos, quod in - 

terna gutturis membrana nil magnü 
ingredifinat, dicunt, Quidam carne 
vefcinegant , quod in captz vifceri- 
bus preter mucum & fpumam ni- 

hil reperiatur.  Pifciculum Lodel 
venatoribus dictum , fi copiose vo- 
ravit inobviatur quafi, & in furo- 
rem 


Schonfeld, 
in Icbtyel. 


4Elian.H. . 
A.6.618 


Lingua eidem | dentesibi parere;condi, Plinius pro- Plin. H.N. 


l.9.€.6. 
Schonfeld. 


iti Ichtyol, 


216 
remacta , nechominibus nec aqua- 
libus fuisparcit. De Coitu portuque 
(verba funt Schonfeldii ) venatores 
referunt, Balanas contracta focieta- 
te & confuetudine in amorem mu- 
tuum,quem coniunctione, faltatio- 
ne, aliisqueaffe&tuum coniugalium 
fignificationibus inter fe teftantur 
coire; hincunànatare femper ,ami- 
citiamque captam confervare , do- 
necaccenía ad libidinem foemina, e- 
recto ad perpendiculum & in cau- 
dam corpore, marem eodem pofitu 
obviam, pinnisfuis , tanquam bra- 
chiis duobus amplectatur, mutuoq; 
complexu per horz dimidiam , vel 
integram utrzque hzreant : Inde 
ceniugium &z converfationem ad 
mortem ufque colere, Fxmellafoe- 
tum autumno iater Octobrem & Ia- 


nuarium pariunt,unicum , tauro non 


minorem, imó maiorem pro matris 
quantitate,qui fub maternarum pin- 
narum pra'fidiis & tutela tutas, non 
philofrat. deferit parentes,nifi ablactatus. Phi- 
l.2. devita loftratus faucibusab eis filios abícó- 
Apoloni. dijiquandomaiorem belluamfuge- 
re contigerit;prodidit, quod & apud 
obfcurum de natura rerum autho- 
reminvenies. "Terrzdcefectuaque 
affinis , aquá orerecepta & ejaculata 
fuccurrere , fide eiufdem dicitur, 
Dormire edita per famma, fiftula A- 
Oppian. riftoreles author eft: ftertentes audi- 
Halieut... fi Plinius : inficcum exire utà Solis 
15.404. fadiis calefcant , Oppianus & ZElia- 
JElian.H. nus.  Imimicitiam, cum Delphino, 
A.-9..50. ''hunnis & Orca gerit. A gladio 
pifce ut feptem diximus vehemen- 
tertimetur. Zigleruscaftoreoaqua 
diluto & in mare effufoadeó terre- 
Ii, ut totus grex diffipetur prodi- 
dit. DeverarioneGccaptura videSchon. 
feldium. — 7/z: adipis ; in lucernis, 
adinungendacoria, curruum rotas, 
&alia. 'Cardanusvifcera quia pin- 
guia, &fapore & viol quafi odo- 
Gales. L3. re. commendari. fcribit. Galenus 


4l".  eismucofum faporem tribuit Vi- 
Schonfeld. P 


dod ginti balznarum genera apud Harte- 
niuminveniuntur,ex quibus Przz;; 
quot Ninting vocatur hominem fu- 
gi, & comeftibile eft, pecizsum, quod 
Fifcraake , haleces Verfus cerram fu- 


Ariffot. H. 
4.1.4. 6.10. 


HISTORIA NATORALIS 


gat. Pzdecimum , quod triginta ulna 
rum,ultra feptuaginta dentes haber, 
& cos tam magnos, ut inde tabulx 
acmanubria cultellorum fiant. Dzo- 
decimum , non habetpinnasindor- 
lo. Décimumquintum , quod Rod- 
kemling vocatur , fübvertit naves, 
& XL. eft ulnarum. — Decimum Lfeac- 
tut, quod Nahwal, anterius in fü- 
periore mandibula , dentem lon- 
gitudinis feptem ulnarum , adcó 
exadté tortum in circuitu, ut huma- 
no ingenio melius fieri non poffet, 
habet, Decimum Jfeptimum, quod Ske- 
ling; octuaginta ulnarum , diverfos 
fuperciliorum fupra oculos habet 
ordines. — Decimum otfavum , quod 
Nordhwal,nona ginta ulnarum,non 
vivit nifi de pluvia & rore coclefti, 
quodfabulofum credo.  Ficeffmum, 
quod Haffnegruffiz, magisinfula ef- 
fe videtur quàm pifcis. Fides fit pe- 
nesauthorem, 


AnTicvivs IL 


De Balanza "ulmi, E Pb- 


feteve. 


BB hzc ut plurimum triginta Aldroy. dr 
Ut ceti c, 


fex cubitos longa eft;octo alta, 
Rondeletius defcribit. — 077 íciffu- 
ra ad duodeviginti pedes porrigi- 
tur. JDezrzes in conulli , fedhorum 
loco in utraque maxilla ,' cornez 
funt laminz nigre , fenfim in pilos 
fuillis fimiles definentes, quz inan- 
teriore & pofteriore five interiore 
oris parte breviores funt , in media 
longiores. Ab interioribus Lizenz 
intus continetur & coércetur : in- 
de abdu&a vel abífciífa ita diffun- 


ditur, ut in eundem locum iterum. 


recipi non poffit. Ocu£, quatuorul- 
narum fpacio àfe diftant, foris parvi 


apparent, intus capitis humani ma- | 


gnitudinem íuperat.  Pigzz; duas 
maximas in lateribus habet , qui- 
busnatat, & catulos in metuoccul- 
tat , in dorfo nullam habet. Cas 
da , fitucaudis Delphinorum fimilis 
eft , figura non multum abfimilis, 
quam cum movet , ita mare agitat, 
ur naviculas fübmergat. —Roffre 

IN. 


! 


7e 


AMO 
Mr 
MNA 


XM. m" 
ESO ESOSNTS 
i 


| 
N 


PAS à 


QUO) 
DOOR 
WS 


2254 


T 


S 92» jd 


"e 
wl 


Y 


v) 
Doo 


SN 


y 


n 
lu 


WW 
WM 


wm 


J 


Mast 
eee 


( 
W 


MN 


* 2m 0d. crm 


MASA 
SS 


— TE 


«v 
Tu 
(s en 

] a 
. 

1 

", 


i3 


LOW 


N 


E THES Tar PE puachus, unu [o Log pr 


aasboar) 


NT 


i 


SONNEN 


eit brevi. Fiflula caret, Corio, duro,ni: 


& ofttea hzrentia aliquando repe- 
riuntur. Imferma partes ,veluti in Del- 
phino;In ventriculo mucus,fpuma;a- 
qua;alga fcetida;ambra inveniütur,ut 
exinde Carnivorá nó effe colligas. Vi- 
tulos vivos parir, Carnis nullusizCibzs 
vfus, folalingua commendatur, fale 
4, ,, Condita. Viginti tria fiepe vafa ei im- 
Ariftot, H. plentur. ucz/xymw Ariftotelis effe , vel 
exindecolligitur , quod proden- 
tibusfetas, quibus intus os hirfutum 
Plin. HN, eft; habeat, Plinius mufculum ma. 
111.37, nuumbené dixit,fed pro dux Balznz 
inalé pofuit, e aii 

PuvssTEX,qui& Phyfalus, «2 

c Qv ideft à flando dicitur, quod 
copiofiorem aquarum eluviem prz 
C&teris efllarefcribatur, Gefnerus e- 
dem vel faltem affinem cum Pufti, 
qui TOig cy aX OY S6 y & melcic dicitur , facit, 
quem vide. Diveríum effe à Phyfalo 
JElias,g, atis ryibri ,ex defcriptione videre 
4,.3..18, €ft- Magnitudine hic adulti Gobio- 
| nis,fíneore, cum branchias tamen 
habeat, perniciem eiqui guftaverit 

cteat. Intumefcitenim ; tandemque 

ventris profluvio vita finitur. De De- 
Jeriptioue inter authores non conve- 
Plin.u. N, nit.Plinius ingentifq; columnz mo- 
Ls..4, dofe attollere fcribit. Solinus füper 
antennas navium velis quondam di- 
luvium etuctare addit, quod Strabo 


Strabo 


Turdetaniam facit. Turnerus por- 
tentofz magnitudinis cetum facit; Sz 
fingulos fe corum tantum aqua 6 fi- 
ftulisquas in capitibus habent ejacu- 
lantes vidiffe,ut fingulifingulasnaves 


etent adjicit. Bellonius hocfoloà 
f lenis differre,quód nullas przten- 
turashabeat,neque tàm vati corpo- 
tismole, figuraque fit magis tereti, 
Rondeletio eft ore maximo , -den- 
 tibusacutis ; ferratis; linguá carno- 
s& & mapná, fiftula longé quam 
icliquis craffiore;pinguc- 
dine multa. , 


c DE PISCIBUS. 


gro;integitut ; fine pilis cui lepades, 


Geogr], CoÁmmune cetis in mari exteto circa ' 


aquarü copià inprofundum fübmer-- 


ini 
AnTICULUS 11. 
De Pufle €? Orca. 


pow àfecádo,quod perniciffime p , , 
nate diduseft. Perperáà Bello- yy jy 

nio capite vafto, rotundo , & cacabi 4 
figuram exprimenre defcribitur,quo 
modo namque aquam velociter fe- 
caret? Rondeletio e(t roftro, valdé Belloz, de 
longo;offeo,utrinq; aculeato. À culei4gaatub, 
validifunt;&Delphinorum dentibus ^. 
fimiles. Aloyfius Cadamuftus ferram 
aquaticam vocat, eaque in affamenta 4/oyfrus 
fecari ligna fcribit, Clufius ipfius for- ^6.Nz- 
m rationc inter Galeosícu canicu- "£t. 
lasrepoui debere affirmat : eumque 
ita ex pictura defcribit. Erat hic pifcis; 
inquit; corporisformá & colore Ga- 
leorum generibus , aut Caniculze A. 
tiftotelis valdé fimilis : nullistamen 
maculis utilla,confperfam cutim ha- 
beris, perinde tamen rudem, & inftar 
Zygzn& cutis afperam;fufci in dorfo 
coloris,in ventre candicantis, & fex 
pinnas habet ;inlateribus , medio ví- 
delicetpzné corpore binas,&c. Ca- 
putinlongum & anguftum, planurn 
& firmum roftrum porrigebatur ,u- 
trinque cum iis dentibus, five offcis 
firmifque & re&isfpinis, ex adverfo 
fitisferrzinftar munitum, vigintivel 
etiam pluribus, &c, Binos oculos in 
prona capitis parte habebat , binas 
nares in füpina; & infra illa oris fcif- 
füráur Zygena feré tranfverfam, Re- 
petitur plerumq;in Oceano occiduo. 

On cA Latinisà vafis olearii aut vi- 
naríi (imilitudiue dicitur, Quodnam jy c c 


Aldroy. de 
Cet c, 5 


Clufins 
Exot.l, G, 
£.19. 


àpud Graecos habeat nomen, vix có- 


pertum, nifi vocabulo Orygis apud 
Strabonem;qué in mati extero circa 
Turdetaniam ponit,veniat, Bello-S/74le 
nius octyn& Oppiani effe credit, (ed 9^6 1. 
petperam. l'hunni enim hic genus 
maximum, Delphino eft corpore to- 

to vigefies dulos potiffimum circa 
ventrem: Toto tergoreatra, ventre 


,exalborofeo; ad lateraferé carulea. 


Roffrum habetfimum, furfus repar- 
dum; cuius labri inferioris vanta. eft 
craffitudo,utà füperiorefcjungatur 

Ec dum 


218 
dumpifcis pronus eft, quadraginta 
truculenti in eo dentes, quorum an- 
tcrioresobtufi & graciles , pofterio- 
resacuti & craffi funt." Oculi eidem 
funtparvi, pinna pro corporis ma- 
gnitudine pufilla. Cuz glabra & po- 
litiffima. Casdalunata,& ulnam di- 
ftentaexcedens. Pudendum mariin 
medio ventreabftrufum, duor, pedü 
longitudinem excedens; in foemina 
anovicinum eft, ad quod utrinque 
duorum digitorum intervallo, quz- 
damforamina vifüntur , in quibus 
mammartü papillz delitefcunt. Sape 
o&tingentas, aliquádo & mille libras 
excedunt. Lzezem unico orbiculari 
globoin placente formam effectum 
habet.Plurimum aquz per fiftulas e- 
jaculari, Pliniusauthor eft. 0rca; in- 
quit;zporta Offienfi vifa ei? oppugnataa 
. Claudio Principe. Venerat tunc exadift. 
cante eo portum ,ipvitata maufragin ter- 
gorum e Gallia advectorum , fatian[quefe 
per complures dies , alveum in vado  fulca- 
«erat , accumulata. fluciibus im tantum; 
at circumagi nullo modo po[fet, e dum fa- 
ginam perfequitur , in littus fluctibus pra- 
pulfa, eminente dorfo , multum fuper a- 
quas , carina "vice ipver[e. | Pratendi 
ju[frt Cafar. plagas. multiplices inter ora 
portus, profecfufque ipfe cum pretorianis 
eobortibus , populo Romano [pettaculum 
prebuit ,lanceas congerente milite,e na- 
vigis affaltantib.quorum unum mergi vi- 
dimus veflatu bellua oppofitumunda. De 
earum & Balzna pugna ita quoque 
Plinius, Balxnz & in noftra ma- 
rapenetrant. In Gaditano Ocea- 
nonon ante brumam: eas confpici 
tradunt. Condi autem zftatis cem- 
poribus inquodam finu placido & 
capaci miré gaudentes ibi parere. 
Hocícite orcas; infeftám his bel- 
luam,& cujusimago nulla reprafen- 
tatione exprimi potlit alia, quam car- 
nis immenfíz dentibus truculentz. 
Irrumpunt cr, o infecreta, & vitu- 
losearum & foetas vel etiamnum 
eravidas lancinant morfu , incuffz- 
que ceu Liburnicafum roftris fo- 
diunt.. lllz ad flexum immobales, 
ad repugnandum inertes , & pon- 
derefuo oneratz , tunc quidem & 
. utero graves, pariendive panisinva- 


HISTORIA N ATVRALI$ 


duabus validis natat, quz veluti ho- 


lide, folum auxilium novere inal»«. 
tum profugere , fefeque opponere, 
& cautium angufliis trucidare , in 
vada urgere , faxis allidere,  Spe- - 
&antur illa przlia ceu mari ipfo fibi 
irato;tullisinfinu ventis , fluctibus 
veró ad anhelitus i&tufque ; quan- 
tos nulli turbines volunt. 
Hucufque Plinius, 


AnTicvrivs IV. 


"De Delphino. 


pies quem Latini Delphinum vo- T'As. . 
cant , is Grzcis Ji qic& 4i giv& fi X LIV. | 
minutus JenQ moda plzrifque Euro- Aldrov. de 
pa nationibus, Porcus marinus dici- Céf4 e. 7. 
tur, ExCetiseífc, quód branchiis 
careat,pulmonemque & arteriam 
habeat, Ariftoteles reliquit; Re- 
pando dorfo incurvum effe plarif- 
que proditum , unde incurvé cervi- 
cum pecus Pacuvius vocavit , feu 
quod ralis oculisnoftris, dumabun- 
disexfiliens in mare praceps fertur, 
propter celeritatem motus appa- 
reat; feu quod, quia branchiis de- - 
ftituitur, revera corpus, cum fe vi. 
brat,incurvet , ut promptior in gur- 
gitempronusferatur. . | 
Rofirum ci cftimum , unde Simo- P/iz.H. Nj 
nisnomine gaudere Plinius fcribit. ^. . 
Linguam mobilem , brevem, latam, 
carnofam,exertam in ambitu ferra- 
tam,fuillznon abfimilem. — Dezres 
parvos,acutos,pe&tinatim co&untes.- 
Oculos magnos ,Íed cuteadeo tectos, 
ur pupilla folum appareat,nonlonge 
aboris fciffura,quin in eadem prope- 
modum linea fitos. De Fifslefitu 
nonconvenit interauthores. [n dor- ^ 
fo effeífcribunt Ariftoteles & Plinius, Arifat., 
ante cerebrum Rondeletius, cuius" — 
veriorfenrentia , inter oculos Bello- 
nius. In dorío efífe creditum veteri- 
bus, quod magisad pofteriorem par- 
tem quaminbalenafpectet. — Pzzaus 


minis brachia cum omoplatis articu- 
lis junguntur. Éatü mufculi quatuor 
robufti dorfi pe&oriq; annec&tuntus. - 
Hein v étre funt,ita fite,ut no folum 
nata- 


djvispibs fomes o- 4 pa die 
Phan 
— 


Jab. ovum . | 


—— 
————— 
——— 


FU 
aum al 
Ifi Qu HAMA M, tmm 
Np ly | 


WM 


ANNNSNSNWAN 
ON 


NN 
)) 
NN) 


SN 

OSRSOUNSOSSO 

CSNOOSORDeSOQÓES 
NN 


NNN NNSS 
e 7 
NNNNN NNNS N WNSNSN ^ X NS : NOS NSOSIOSSOSS 
NS NS 
S S : x : — | 
] 
Dilplun . | 
» 7 c j a IL LL P D a 

f ! 
| 
"^* ] 
x SN SS SS : 
| 


(7/7/77) 
p p 4 4 
VASE P 


Lr. // 
L1 
sp HP 4 P: 
"I P 
T 
- 


///f) 
m Ta. 
- uf 


a, 


me 


Y CLA NP a Rot NN Ma rer P " " 1 , s / ; Je 
E PNETE Cen Md E Dt Ya AO OAM , J ! 1 | "IMS 


h 


d 
d 
1 
k 
- 


hatatum , fed & motum;quo furfum 
fe effert refpirandi caufa;adiüvenit. 
In dorfo-quz eft , aculeatam Plinius; 

& Paufanias fáciunt, propter duri: 
tiamfinédubio. Namrigidam fatis 
effe Rondeletius teftatur, duz quz 

in cauda;ex ejufdem lateribus, altera 
dextram,alterafiniftram partem ver- 
füsiita ut cauda ; quz lufiata, aquam 
latitudine fua verberét. Sexzuz fi at- 
tendas;pudendi in fémiza orificiit,a- 
no vicinum eftad. cerreíttia anima- 
liaaccedens,- binas d , fiPli- 
mium fequimur in ima alvo papillas 
tantum gerunt, nec cvi entes , & 
pauló in obliquum porre&as. Arifto- 
teles mammas prope genitale conti- 
nere ait; papillas quadrupedüm mo- 
reconfpicuas habere negat, fed ve- 

.. lutalveolos quofdam humoris duos 
eíle (cribit, utroque delatere fingu- 
larem;é quibuslac fluit; quod ore 
catulorüm parentem  fe&tantium 
excipitur. 74lvacervicem palmum 
unum longam habet, qus deinde in 
ramos duos veluti ín quadrupedi- 
busterrenis videre eft , diftribuicur. 
Teftes ad uteri cornua, pudendum 
interumbilicum & podicé gerit Mari 
foramen quoddam in medio ventre 
apparet , é quopudendü quadtupe- 
dibus fimile exit, quod in congreffu 
étigitur , & extraeminens profertur. 
Ideó forté Ariftoteles genitale foris 
Pün.H. N, efle dixit, teftesintus, quifecundum 
Pliniumprolongi, ad alvum ne&i. 
Felleomninó caret. Locuz fi fpectes, 
nullum feré fine. Delphinis mare; 
adeó ut& in Ponto, quem nullapi- 
ícibus inímicabelluá ingreditur, re- 
petiantur,& inÁdriatico quamvisra- 
rócapiantur , fed & aquas dulces 
fubit; & Nilum ipfum; ibique pifci- 
bus aliquandiu pafcitur. Illostamen: 
noneffe ; quos Solinus ferratascri- 
ftas habere. Crocodicolos ftudii ad 
natatdum elicete , demerfofque a- 
ftu fraudulento tenera ventrium 
fabternatantes fecare & inrerimere, 
fcribit, facilé mihiperfüaderi patior, 
uod Marcellinus non Delphinos, 
fed Delphinis fimiles vocat. Accepit 
à Grzcis qui circa Propontidemía- 
litantBellonius, eofdem inftar alio- 


- Solitius 


Polyhift. 


-— 


DE PISCIBVS. 


zZIp 
| rum pifcium migrare, e mari medi- 
terráneo videlicet Septentrionem 
vetfus ; Hellefpontum & Proponti- 
deni emetiri;Euxinum ingreffos cer-- 
to témpore immorari,tum denuo lo- 
capriusreli&tà repetere. Cibus Del. 
phinopifces; iii quos crudeliter graí- 
fatur habetque Cépphos aves comi- 
tes, quz ab eo occiforuiti fanguine 
pafcuntur, ut Oppianus fctibit. Pza 
latisloga;ad tricerios (epe annos pro 
ducitur,fotté quodfelle careat. Coi- 
z;5shumano fimilis , illeque pauló 
quam piíciüm qui attritu. ventrium Aiftot 
coeunt, diuturnior, Ariftotelesta- H.A.L f. 
men czterot. more congredifcribir. c. 
Geftatutero* decem menfibus, & * Ariflot. 
fingulos uno partu ; interdum & bi- H.4. /.6. 
nos edir. Parerezftare, necullo alio 13 
| invulgatisPlinii codicibuslegimus. . 
| Rondeletiusfeetum veré aliquando 
extraXit, altera foemina Octobri dif- 
fectiit,irique eiusutero tum demum 
formari ceeptü faetum invenit. Cho- 
|i rioamnio & allantoido tunicis,isin 
utcro involvitur , fanguine per venas 
urbilicales nutritur, & fpiritum per 
eafdem arterias recipit. Proles cele- 
riteradolefcit, quippe quz annis de- 
cem ad fummam magnitudiné per- 
veniat,ut tradit Ariftoteles. Pro voce 
| ipfisgemitus eft humano fimilis , ut 
Plinius ptodidit. Rondeletiusftrido- 
| rém edere fcripfit , vocifque nofini- 
hil. Pig; habentacutiffimum taut 
pifcem etiam fub lapide velin caver- Ariftor. 
na aliqualatitantem videant. Omniü H.4./.9. 
cum terreftr:um tum aquatilium ve. ^49. 
lociffimos Ariftoteles dixic, OCyores Plin H. N. 
volucre;ocyores telo. Namcumfa.^" 
me concitati fugientem in vadaima 
pifcem, diutius fpacium continuere, z/;,. p, 
utarcu emiffi ad refpirandum  emi- 4.12.12. 
cant ; tantaque vi exiliunt , ut plae- 
rumque vela navium tranfvolentfal- 
tu. Perniciei fepe caufa ifta velocitas. 
Nam aliquando , dum Mugiles per- 
fequuntur, necincitatüum curfum in- 
: hibere poffunt, rerrz impa&ti, przda 
! fiunt;squod & tum fit, cum vel afylo 
infeftantur , ut. Rondeletius obferva- 
vit;velnimio pifcatorum ftrepitu gra- 
vantur. Plinius celluere ràáctas mori piiz. H. N. 
ait,repugnante experientia. Nam & /.9.c.8. 
Eheu Arifto- 


Plutarch. 
li utraa- 
aunalia. 


* Msriffot. 
H.4A. l9. 
647. 


220 
Ariftoteles extraaquam mutientem 
& anhelantem czteror. fpirantium 
morercliquit ; & Gefnerus Arimini 


' capcum trcs dies in terra vixiffe fcri- 


fit,& Rondeletius vivos à Monfpe- 
lienfib. Lugdunum ufque deportari 
affirmat. Gregatim ex atatum ratio- 
nedifpofiti natant. Parvuli prace- 
dunt;adultiores fequuntur, Hoc fin- 
gulariin prolem amore fit,quo etiam 
motustenellos in fauces recipere;ut 
Solinus dicit, velíaltem eosin fauci- 
busaliquando geftare , quod Oppia- 
no & Gefnero vifum, folet. Deipfo- 
rum fono ita. Plutatchus, Delphinus 
dormiens de fummo per altum demittitur, 
zantifper dum in vadum impingat, folum- 
que fentiat : Hic excuffo fomno ronchoque 


HISTORISA NATVRoALIS 


nonaliter ac xgri afbciantur; feug; 


procellà exfurgente,confurgentes ab 
imo maris exhalationes; calorem in 
Delphinis excitent ; quem ut tempo- 
rent,crebrius erumpüt. Piícatoribus 


| Euboicis in pifcatione fübfidio effe; 


authoribus proditum eft : V erüm re- 
&iflimé Bellonius, nonfuopte inge- 
nio fed fortitudo id facere, obferva- 
vit.Sieninin Celerinorum aut Sardi- 


niarum greges inciderint;capitib.ab- - 


fumptis, truncos capientibus relin- 
quunt. Pifces veró irruentis Delphi: 
niimpetu confternati , poftquàm in 
acrem exiliiffent, tam denío inter- 
duminmare agmine relabuntur jut 
pluviam reprztentent. Qua de Del- 
phinor.in puerosamoribusdicuntur, 


edita ad [upsmum. vuv[ns meat , rurfefque | apud Gellium & /£lianum invenies. 


demittitur ,acpronusfertur, imo quodam 
anirabiliter | compo[rto. quietem captans. 
Ingenium fengulare vefipit,quód paren- 
tesfenio confectos alant;fuique cor- 
porisnifu natatum corundé promo- 
veant ,totamnationemtanto amore 
profequantur, ut fzpe aliquem * ex 
Íe captum ad portum ufque comiten- 
tur,mortuum veró quafi ad fepelien- 
dum efferant; quod Hefiodi àlatro- 
nib.interfedii in mare projectum ca- 


* Plutarch. daver, * ad Rhium & Molycriam de- 


2n Sym- 


^s. 


Plutarch. 
l.utraa- 
nunalia. 


* Plin. H. 
ANU.8.c. 


ortaffelegantur,quódnavib. in qua 
aliquis ex delphinicidis, coorta tem- 
peftate, quafi in ultionem perniciem 
Ítruant,quodà Grzcis, Italis, V ene- 
tisinprimis nautis creditur; quód Se- 
rapidem & Dyonitium, juffu Prolo- 
mziSoteris revehentibus, & fupra 
Maleamabreptis,ducemfe ad ftatio- 
nem przbuerint; quod Simonisno- 
mine miro modo gaudeat,;ut poft pli- 
nius ,Gillius cü ad Antipolin provin- 
ciz Narbonenfis urbem navigaret 
expertus fcribit; quód captus mife- 
rationem gemitu moveat, ut auritus 
teftis Gillius prodidit,quód denique 
cantu & Muficá,undeilla de Arione 
inmare injedo &à Delphino libe- 
rato;feu fabula,feu Hiftoria;oble&te- 
tur. Tempeftates lafciviendo praía: 
gire *nautz , Belloniorefraganre af- 


5* firmant, & à nobis cüex Anglia Sco- 


tiam aliquando peteremus obfetva- 
tum eft; feu quodaéris mutationibus 


possess Delphinifpecies eft. Ro 


Inimicitias cum Balzna, ut apud Phi- 


lenlegimus; Pompilo;& Amiis gerit. 4/,6.c. 15. 


Gell, Nódls | 


ÁAtticaT. 
1.7.6.8. 
Alan. H. 


Ex pifciculis ; Pediculum parafitum [.8.c.13. €" 


habet, de quo ita Ariftoteles; Maris 
quoda Cyrena in ZEgyptum randi: 
tur,pifcis Pediculus nomine circa 
Delphinum cft,qui omnium pingui: 
fimus fit pabuli copiá, quz Delphini 
operáfuppeditatur. 7/7; ejus quibuf- 
damgenubus in Cibzs, & quidétan- 
tus, ut in menfas Principum veniat. 
Maximé tamen hepar &lingua come 
mendantur. Illud tenerum, fed mali 
fucci. Hzxe;teneriorpinguior& hepa- 
ti przferenda, Cardanus vifcera nor 
folum fapore fed & odore quafiviolz 
commendari fcribit. De Ufuzz Medi- 
ciza pauca occurrunt. Kiranidesven- 
trem ficcü & tritt Ípleneticis prodeft: 
leyjeeur alum & in cibo famprum,ter. 
tianam & quartanam integrefanare 
Ícribit.Plinius febrium circuitus tol- 
liait,i ante acceffioncs deguftatum 
fuerit. Dentium cum melle Cihis in. 
fantium gingivis dentitionibufque 
confert. Alligatus,pavores repenti- 
nos tollit. 
AnTIGurus V. 


"De Phocana €9 Scolopendra 


Cetacea. 


deletius quidem diverfumà Tur- 


 fionefaciifed Gaza, motus fine du- 


bie 


I3 


Ariflot.H. 
A L.5-£. 31 


Plin. H. N^ 
Laz.6.194 | 


E TA B. 
"XLL 


*$ 


| 
| 
: 


I 
| 
| 


l. 


Jab. xtv. 
chez ja 


) 


$5 


R 


4 


Li 


Kop] 


La 


E 


^ 


—E 


Alt Mee 


AN 


NS 


Ein 


t 


c PES 


" 


Py 


— 

E—] 

E 
D 


AN 


p 


"B celncea E 


Átolopend 


A) 
iy 


^ 
bu 


Í 
i 
' 


DE PISCIBVS. 221 


| phinotamen eft deterior; quia pin- 
guior. | 
 ScoroPENPRJE& CETACEA, ,, 
ap Eden M : i4n H. 
ZElianus folus meminit. Exerint ali- , , ,,. 
quando totum e mari caput, Nariüm c.r; 
pilos magna 'excelfitate apparere; 
caudam petinde atque locufte latam 
confpici,reliquum corpus aliquando 
phinimagnitudine veró quinque cu- | in fuperficie equoris fpe&tari, & cum 
bitorum,facit. Deferiptionera fà atteri- | triremijuftz magnitudinis conferri 
das,itade iis Plinius. De/phbimorumff- | poffe : Permultis pedibus,utrinque 
militudinem habentyqui vocantur T ur[to» | ordinefitis, tanquam ex fcalmisap- 
zes.Diflant có 1riffitià quidem afpettus: | penfisnatare. Addunt inquit harum 


plis, y, y Dio Plinii verbis;qui Turfiones Del- 

(o, phinorum fimilitudinem habere fcri- 
pfit; Phoczná Turfioné vertit; & pro 
iifdem;Scaliger,Bellonius, Gefnerus; 
Jovius & alii agnofcünt; Differt ta- 
men & ab eo qui Athenzo8veezoi 
dicitur, & à Plataniffa., quem Plinius 
in Gange Indix roftro & cauda Del. 


Plin.H. N. 
| L.9,c.3. 


abeft emm illa lafcivias maxime tamen vo- 
féris.Canicularum smalefrcentia affimnilati; 


Cardan, ii Nobisex Bellonio. & Cardano, ifta 


yaris. 


Arifl. H.4. vivere , &in loco illo, Ariltotelis, 


4.8,6.15. 


placet.Phoczna Delphini eft magni. 
tudine, breviore tamen craffioreque 
cotpore. Captus aliquando in Neu- 
ftria;qui mille libras pendebat, adeo 


pinguis utteresvidererur. Capuzha- / 


 betobtufum ; Roffrum tam fimum ut 
-cüm capite feré rotundetur ; Mearus 
auditórios adinodum obfcuros fi repe- 
rire volueris,ab oculi majore cantho, 
fex digitor.intetvallo caudam verfus 
accuraté difquirete ; illucquegran- 
dem calmutm inferere oportebit. Piz- 
zscidem folide ac nigrz. Tergoris 
colorexczruleo in obícurum]livens; 
Caudalunata, Catdanus eum quiDie- 
pzinNeuftria captus erat, ff/ulamin 
medio per quam aquam effunderet, 
digiti magnitudine habuiífe fcribit: 
dentes quoq; obtufos,Sz hominis mo- 
larib.fimiles. Minxiffe;ore aperto re- 
fpitafle & fufpiraffe ; Lacbrymatufuif- 
fe, p fluentib. exoculis guttulis; diu- 


rerum peritiac fide digni, ipfos etiam 
flu&tus ea natante leviter fubfonare. 
Prohac Ceracea Scolopendra, hanc 
quam exprimi curavimus Aldrovan- 
dus exhibet. Tota ad colorem czru- 
leum vergebat; ad latera tamen & in 
ventre nonnihil ruffeícebat. 


 AmRrTrICVLVS VÍ. 
«De Phoca , [eu Vitulo ma- 
Y170. 


Tf Phoca animal fitamphibium, i 


quia. tamen humore poriílimum 
vi&titat , nec diu extra aquas vivere 
poreft,interaquatilia referre placuit, 
Grzciqwx» dicunt, feu ex Qux beatu 
quem edit, undeServiusapud Virgi- . 


i gilium,Phocas , zsarizos boves inter- 


pretatus eft , feu aliunde ducto voca- 
bulo.Plinius& Gaza vitulos marinos; 
ille; quandoque Vitulos fimpliciter 
dixit. Fefto Beces, ut Gefnerus cóiicit, 
vocatur. Varinusimduovsimc, Oppia- 
DuS07eo edxias dixit. Differt Corpord 


que fupervixiffe , quamvis fanguise Ifeura ab omnibus tum pifcibus, cum 
vulnete,nó fecus ac vinum é fiphun- | Cetis,adeó ut quadrupedem voca- 
culoflueret,addic. Nullius non ma- | vetit Ariftotel.Habet quippe,ut ocu- 
riseft incola. Bellonius fzpius in O- | latus teftis Rondel.fcribit, veluti £ra- 
ceano Gallico quam Delphinos capi | e/zafine cubito, fine ulna;breviffima: 
ícribit. Rondeletius etiam in Ponto | Quod fequitur, Carpo noftro refpon- 
dens,ex multisoffibus conftat: Me- 
tacarpium veró, ex quinque offibus 


sÉo ydp QaAwÍvae qq) deAQivoc div iiv &1à 
quz pelle tantum teguntur :. inde 


Tlovro, &cipuxonvuc pro daAokvIc exeo dem 


Ariftotele, qui antea Phocznam in 
Pontonafci fcripferat,legendum cf: 
Íc putat. Hocalii de vitulis marinis 
accipiunt. P4rzz magna ex parte bi- 
nosvelfingulosut Ariftoteles prodi- 


tanquam manus indivifa, praterquá 
in extremo in quo quatuorlinearum 
diftin&diones,tantum fpe&tantur;un- 
guesautem quinque diftin&i. Quia 
pinnarum vicem agunt, ideo Home- 


dit.Bellonius infor, Parifiis, diebus | rus qéxas v£2od«; cognominavit. | Corzo 


Venerisinprimisadferri reliqc. Del- | tegitur duro, 


folido , pilis nigricanti- 
Ee 3 bus 


Ari[lot, 


Plin. 


222 
bus & cinereis,qu&dam maculas par- 
vas albicantes in ventre habent. Pli- 
nius Cartilagizes non offa habere fcri- 
bit, fed Ariftoteles carne abundare 
mollemque effe; & cartilaginib. offi- 
bus cóftare, author eft. Capaz eft bre- 
ve,& pro corporis magnitudine par. 
vum. Cillum longius , quod proarbi- 
trio extendit & contrahit... Inferior 
maxilla Lupinz fimilis eft, fuperior d 
in lupo latior, hacque & naribus vi- 
culis cerreftribns affiniseft. Oris fcif- 
fura mediocris. Swpercilierum locum 
& fuperius labrum pili duri aliàs ni. 
grialiàsalbitegunt. Deztes funtfer- 
zati & lupinorum fimiles. Oculi fplen- 
dent & fubinde in millecolores ut 
hyznz tranfeunt. Lézgua eft fcifTa;id 
eft bifulca. Plinius duplicem facit, 
Rondeletiuslatá effeaddit. 4472025 
caret, quod vitam in humore tradu- 
cat,partes veróaurium meatibusad- 
ditz , ut motus aéris à longé delatus 
fervaretur: fed loco eorum meatus 


anguftiffimos & exiguos habet;quiin | 


viventib. funtevidentes iri mortuis 


difficillimé inveniüntur.Lato eft pe- 


(fore, Omoplatas enim habet quater- 
nismufculis conexas , fuperiore vel 
pofteriorein parte quam canes térre- 
ftriaque alia animantia , quz in late. 
ribus eashabent.Fe/in hepate habere 
negat Ariftoteles , otnninó habete, 
Bellonius. P/zizstribuit , fed partem 
non cxpritnit. Renes ei funt firmiffimi 
& folidiffimi , cumreliquor.omnium 
magis minufve cavi.Gezitale,rmaribus 
oblon um, foeminis ad terreftria ac- 
cedens. Atiftoteles fimile Rajz effe 
ait. Locus Phoca aqua & terra. Nec 
penitusilla carere poteft, necinipfa 
agere fecus, nifi per intervalla quz- 
damrefpiret. 

Vefcuntur pifcium carnibus, &in 
vivaria immifsé , furibundi in eos fz- 
viunt; apud Troglodytas extra finü 
Arabicum pifcium captutz non mi- 
nusac homines intenti. Inretia de- 
lapft,dilacerant eadern,& pifcibus u- 
na capitis effugiendi anfam przbent. 

Leporum& aliorum retro mingen- 
tium ritu 27779971 & coéunt , nempe a- 


verfi , inque medio coitu coherent. | 


Pariungt interra pecudum more,nun- 


HISTORIA NATVRALIS 


quam geminis plures; tit fcribit Plis 
nius.Secundinas emittere fcripfit À.- 
riftoreles. Prolém circa duodeci- . 
mum partu diem in mare dedu: 
cunt , quod Calpurnius inrer impof: 
fibiliarecenfuit. Maxima ex parte 
perlittora vagantur,& vicinosagros; 
vineta & pomaria deperdunt. $i 
quando colliculum afcenderint, in- 
deque fecedere. coguntur , pedibus 
accapite in ventrem contraétis , ac 
toto corpore in globum conftri&to; . 
maximo impetu in mare devolvun- 
tur, Non procul ramen àlittore rece« 
dunt quod ipfis difficilis pedum in 
terra ufusfir. Difficulter zzszerfíciuz- 
ziir,nifi capite elifo , quód corpusto- 
tum carnofum fit, Extra aquam ad 
folemin arena littoris vel fuperfaxa 
dormiuntz,utliberius refpirent; Nul: 
ium animal graviora fomrio. premi 
authoreft Plinius. Nos aliquoties; pli; 
cum Ándreapoli in: Scotia ftudiis o- Iuvenal; 
peram daremus ;tam prope ad fter- 54t5ra. $» 
tentesacceífimus; ut lapidibus infe- 
ftari potuerint. Poftquam fe in aquas 
conjeciffent ; elatoex undis capite 
nos intuebantur. Inter dormien- 
dumtam akhte ftertunt; utmugirum 
edere videantur, quod Ariftoteles 
quoque & Plinius meminere. In 
caufa pituitofus humor , qui in afpera 
arteria ,infpirando & exfpirando ex- 
agitatur. Sed & in aquis forte dor» 
miunt. Nam & ranz, quarum more 
fübaquisdiu urinantnut ; longiffimo 
annitempore , fub aqua latere pof: 
funt,neqaicquam de pelzoze dicam; 
quiexiguus , fpumofus, nec fangui- 
neus /ggenium fiípectes. — Szpitfime 
mitefcit,& naturam ferinam depo- 
nit,& quod miteris, accipit difcipli- 
ham, voceque pariter & vifu popu 
lumin fpe&taculis exhibitus falutat; 
& incondito fremitu, nomine voca« 
ta,tefpondet ; fed & inhominem a- Z 
morefertur; hacin parte nihilá Del- 
phini natura abhorrens. — Vifus ali- 
quande vitulus marinus, qui ad ptini- 
cipis ^ Chriftiáni nomen gaudio 
perfundi videbatur , obmutefcebat 


ad Turcz. Is etiam cuius Rondele- 


tiusiconem dedit; in Lerini infula 
Conobio;nullo metu cum horninib, 
: per 


| DE PIS 
per multos dies verfabatur, adeó ut 
..,  & gradus afcenderet. Damnis apud 
hiloftr. Philoftratum, Phocam à pifcatori- 
E, 77^ buscaptum;filium quemin cavea pe- 
U^ pererat;ita deplorare mortuum vi- 
| . dit,ut per triduumà cibis abftinuc- 
rit, Tzetzes veróteftatur, cum fuis 
catulis mori, iftos cum fuis matribus, 
arente(que fenio confe&os, in na- 
| [iom juvare. Summa ipfis cüm mari 
| Sympathia. Pili enimexcoriati fi mare 
turbatum in flu&usfurrexit, fimiliter 
| eriguncur; (1 defedir; in planum fter- 
nuntur, Quod cum non crederetur; 
fa&toin Indico mati circa Hifpanio- 
laminfulam périculo,non amplus fa- 
bulofum haberi Cardanus afletit. 
Plinius fenfum  aquorum retinere, 
femperque zfítu marisrecedente in- 
horrefcere fcripfit: Rondeletius ve- 
ró mütationes aétis fignificare;au(tri- 
nis ventis furrigi ; borealibus ira defi- 
. dere,ut nullos plané affirmes, fe pius 
blitarch.! obfetvavit. Fulmina & grandines co- 
rium prohibere Plutarcho & Palla- 
Sueron;g dio proditum. Ideó , & fummas velo- 
Auguflo, rum partés co obtegi,; & Auguftum 
Czíarem pellem vituli marini per- 
petuo ciréumferre cófueviffe , & Se- 
verü Imperatorécáde tectü voluitfe 
legitur. Graridiniveró obviare Pal- 
laaius credit fi per poffetfionis ter- 
minos circumfceratur, & in villi aut 
cortisingreffufufpendacur, cum ma- 
lum videris imminére. Urfos metue- 
te Oppiano debemus, congreffosa- 
liquando cum iifdem in fpeé&taculis, 
Lycoftz ruftico apud Galphurnium; 
fugcre & arietes marinos, & forti 
anhelitué cavernis extrahi , ZEliano. 
Negligitur etiam ab infima plebe in 
Cibis, QCarocnimipfius , mollis eft; 
fpaneiofà ,& pinguis; adeo ut lique- 
turfidiutius manibus coritreétetur. 
In Mediciza , dextra pintia capiti fub- 
ditafomnum adfert, quód nulluma- 
nimalgraviorefomno prematur. Pel- 
i5 à podagra przfervat; fi ex eacal- 
ceosgeftaveris. Adeps in muliebri- 
pi,  busmorbis vehementer ab Hippo- 
Theoph. H, crate laudatur. Coagulum quod €vo- 
Lg.r.12344. meredicunt,ne in hominummanus 
incidat,cum panace ; vel fücco puni- 
ci, Comitiales morbos fanat. Czlius 
Aurelianus tamen id reprehendit. 


Pallad. 
RR. 


sA&lian 


— Plin. 


CIBV S 


£22 
ARficvLiVs VIL 


De Manat ldorum. 
EIU pifcis nemo vetérum me: dus 
^  minit;nifi forté Bos fit Ariftote- X T I]], 
lissquem in. Hiftoriis incer Cetacea Arift. H., A; 
reponit.Belgz vaccam marinam vo- /,6.i.11. 
cant.Nec ín congrue ifte dicetur; cü 
quód capite terreftrem bevemrefe- Lopez 
rat;cum quodejufdem more herbis Hift. Ges 
| interra pafcatur. LUtri eft fimilisiideo Pr 
 fcediffimus afpectu. Caput habet bovis n é 
inftar, Oculos exiguas, Pedes circa ca- b ty, ug 
put binos , craflos tanquam alas bra- 
chiorumloco,quibusnátat. Zwriuz 
loco duoforamina éxigua quibus àu- 
dit.Lapides feu. offa in cerebro bina 
parva pila palmariz magnitudine, 
orbicularia. Circa casdare ftrictior. 
eft & quafi przcin&tus , que etiam ab 
indead extremum tota confpicitur 
nervofa. Foeminag duo fünf ubera 
in pe&ore,quibus catulos lactat. Co- 
rium ,quo integitur eft fimileuftula- 
ti porci corio, digitum denfum,cine- 
raceo colote,rat:íque pilis prz ditum. 
Adcó magnus eft,ut jugo boum opus 
fitadunum vehendum.  Nonnun- 
quam quatuordecim aut quindecim 
pedum longitudinem fuperat ; octo 
veró palmarum craffitudinem. Circa 
infulam Hifpaniolam in mari capitur. 
Subittamen & flumina,& fecundum 
ripas eorum herbas depafcitur. Maz- 
faefcit aliquando. Aluit quendam per 
vigintifex annos in lacu Gvaynabo 
Caramatexi Regulus; tam manfuc- 
tum, licet jam grandei ,utnomine 
Matonisinclamatus ; élacuegrede- 
retur , & ad edes cibi fümendi gratia 
perreptatet;iterümque inlacum re- 
méatet, pueris atque viris, quorum 
canti delectari videbatur comiran- 
tibus. Idem denos fimul pueros ter- 
Boexceptosexünalacusparte nop- 
pofitam tranfvehebat. Cum quidam 
ex Hifpanis haftam in eum vibraffet, 
etfi non zfus, nunquam tamen im- 
pofter.emergere voluic, fi viros vafte 
indutos,& barbatos confpexiffe t.In- 
tumefcente fluvio Hayboaico, & in 
lacum illum fe effundente, in mare 
Ee 4 regreí- 


224. 
fegreffuseft, Zum & in Cibi & in 
Medicina prztftat. Garo enim ejus 
rcficcata, Anglice bubulz fimilis eft, 
& diutiffinié incorrupta manet 5 co- 
&a Thynni catne cft praftantior. 


Cauda in partes concifa;& foli per | 


quinque dies expofita; tandem in 
patella cocta, multa pinguedo eli- 
citur,quz , quia tancorem hon con- 
ttahit; ad ova in fartagine frigendo 


l 


HISTORIA NATFRALIS A 


adhibetur. Offa in capite colice. 
paflioni & doloribus nephriticis val- 


dé adverfantur,fiprimó adufta, con- 


trita & per cribrum tranfmiffa,in vi- 


tio drachma unius vel alterius pon- 


dere,affumpta facrint, Ex Co- 
 riocingula etiam & cal- 
ceorumfolez fiunt, 


ADDIT A- 


DE PISCIBVS. 22j 


Load -w; 


Pom 


GENERE 


ADDITAMENTUM 
CERE AtusfoTsris 


$ Iscrs qui hodie Tu- 
bero dicitur , Canis 
Carcharias effe vul- 
gO creditur. At quia 
Z ille quem Francifcus 

Hernandus defcribit; 
exacté defcriptioni,quam attulimus; 


nonrefpondet ;ideó placet & hanc 


apponere. Cetaceus inquit pifcis eft, 
exgenere oblongorum, Oceani in- 
cola,quindecim interdutn dodrantes 
longus;voraciffimus,curfu velox, nec 
omninó ftupidus , & bina humana 
corpora íxpenumeró craílus ; ore 
quód roftro unciarum decem inter- 
vallo fubjacet ; lunato ; vallatoque 
fuperné trino dentium przacuto- 
rum;ac fefe mutuo ferrz modo fub- 
intrantium , acquaternoinferné bi- 
nim dodrantum riétu , & brachiis 
utrimque quinis : roftro ranz obro- 
tundo, pinnisfingulis utrimque ju- 
xta branchias, totidem juxta puden- 


longiufculisnoxia acuminibus , qui- 
busnovaculz modo facilé quidvis 
obvium abfícindit. Maleficurm ani- 
mal eft, atrox, ac hominum devora- 
tor:adcó vivax, utin perquam tc- 
nués etiam divifum apale&tos ; atfi- 
xumque veru, ac vitam adhuc videa- 
tur mordicus retinere.  Mediocre 
praftat,& quale alii congeneres pi- 
Íces,dum parvum eft alimentum;fed 
prove&tius, durum,ingratum,infalu- 
bre, & fluxum alui ciens. V nicum eft 
illiinteft.num , fatisamplum ; unde 
tamimproba contigit voracitas. Cor 
parvum fubalbidum,laxum,;& ufque 
adeó vivax,ut eductum , & in varias 
pattes fectum , diutius confpiciatur 
moveri, ventriculiíq; diftin&tü. Sto- 
machus vaftus eft, hepar candens, in 


dranteslongas, ac decé uncias latas. 
Splen vero jocinorislongitudine;fed 
duas tantum uncias longus. 


Caterum folent circa tuberones Nieremé, 
pifeiculi quidam natare Roweri dicti, H-N. / 11. 
equibus ira Hernandus. Pifcis eft 19- 


dà, juxtà caudam unicá alterà o- 
innium maxima imminente dorío 
ftatim à branchiis , alteraque juxta 


caudam modicà, à contrario alterius 
pátva fed inoppofitam partem vér- 
gente caudá magná, crafsá, falcaca- 
que, & fuperra parte triplo aut qua- 
druplo longiore atque latiore, & ju- 
xtaexortum quibuldam parvis cavi- 
tatibus infigni : oculis modicis lon- 
gointer fefe diftantibus intetvallo: 
pupillà magni, & fíub lutea iride, 
cotio Veró ceterorum cartilagineo- 
füm ; cumfefe cendic; nullis ictibus 
penetrabili: dorfo ac lateribus cx- 
ruleis exfacuratis,acventre canden- 
ti.Mirum eft, bina pendere mari, of- 
fea pudendá , cava;alba, dodrantem 
longa,& ternisfingula ; glandis loco; 


fpinofus, Oceani Septemtrionalis 
alumnus,dodrantem 20 minus lon- 
güs, ttesuncias craífus, corio tectus 
molli & pane teres. Lunatá conftat 
caudá,& roftro refimo atque com- 
preffo oculis magnis, fi magnitudini 
Corporis comparentur , pupillà nigra 
ac lüteáiride.Senis natat pinnis, qua- 
rum altera medio pzné dorío in 
caudamufque procedit , fenfim fefe 
áttenuans, & à quibufdam przacutis 
fpinulis fümensexordium : altera à 
| pudendo pzné ipfoin caudam fe1e 
defcendit , utrimque à brachiis fin- 
gulz, binzque paulo ante initium 


ventris, | 
Color 


duaspartium txnias, quatuor do- 


Nhrenb. 
H.N. It. 
621. 


226 HISTORIA 


CGlor univerfiex albo in. czru- 
leum tendit, quamquam dorfum ca- 
putque cyaneo exfaturato videan- 
tur nitere ; uünivetíftmque corpus 
fenis pavonini coloris trarifverfi in 
difcurrentibus orbibus ambiarur. 
Extrema corporis caudam contin- 
gentis quadrata funt; & quatérnis 
veluti dorfis diftin&a quarum bina 
quz inlatera excurrunt ; definuntin 
acumen. Caudz initium pavonino 
exfaturato fplendore, —Micant me- 
dixzutrimque partes ,dilutiores funt 
fequentes exfaturatz,ac demum po- 
ftremz candentes, 


DEGLAVFVCO 4. 
 LIANI 


D Glaucum ZEliani videtur re- 

ferri debere, & hic quem Clu- 
fiusexenteratum & reficcatum ita 
deíctibit. Erat , inquit; corpore 
longo ; trium feré pedum longitu- 
dinem ecxplente - coloris ( reffica: 
tum enim &  exeriteratüm dumta- 
xat confpiciebam ) ex cineraceo fu- 


Íci, in quo tamen quidadi candor; 
, przfertim in tergore ; adhuc eluce- 


ret: vivum enim & recenter captum 
argentei pzné coloris fuiffe. intel- 
ligebam. — Medii corporis ambitus 
pedis, hoc eft; duodecim unciarum 
longitudinem zquabet. 
Cartilagineus veró erat, & lxvi 
cute przdicatus; roftrolato, fed in 


obtufum deinde acumen definente. | 


Oculi magni erant, 6é quorum in&- 
ma parte enataerat membrana, qua 


NATVRALIS — 


culeoin eá parte, quá dorfum cer: 
vici conne&ebatur , fito, eoquefex 
uncias longo, infimá parte lato & ca- 
Vofüpertiàautem valdé acuto. Pin- 
 nafürre&ta innitebatur quatuor pz- 
füéuncias longa. Binas dumtaxat 
in lateribus branchias valdé aper- 
tas obfervabam , utrimque videli- 
cétutiam; cum aliorum galeorum 
genera denas habéant, infingulis la- 
teribus quitias. 

Has íequebantur dux pinnz ad 
nátandum idonez longiores quam 
inüllo galeorum genere confpe-- 
Xétimi; novem videlicet unciarüm - 
longitudinem zquantes.  Binasa- 
las habebat exutraque podicis par- 
te,quatuor uncias longas , illaque 
bifidas ; hominuimtie induftria fic 
fiflas; an à natura nihil pronunciare 
potfum. | | 7 

Alia deinde pinnà in dorfo paul- 
ló infraeam , qux ad aculeum erat; 
exoriebatur,ad extremam feré cau^ 
dam ufque inzqualiter | porre&ta; 
hoceft, ad eam ufque cauda par- 
temi ; quz tenuiffima, & feptetn un- 
€iaslonga, mitris caüidam qüodam- 
modo zmulabatür. Podici;qui in 


| fupina patte ,ut inreliquis pifcibus; 


fitus; viciha apparebant binaforami- 
na, inquem ufum, ignoro: iin 

Capitis porro cutis ficcitate adeo 
eratcontracta, ut nulla circa oculos, 
nullaante eos , fotamina obfetvare 
potuerim. 


De "Pi[ce Giblo. 


EIS 52d: eft Acacariá 5 qui eft xioropyr, 
dodrantalispifcis, infignis pro- n. L1z. 


furfum fefe attollens, velut pos 
lixitate inferioris labri ; & eminen:c.25, 


caliginem illis offunderct. 


Oris ri&us non valde latus , in fa- 
pinacapitis parte maxillas in obtu- 
fum angulum delinentes habebat, 
feré utfimiz : quaternis autem den- 


tibusos przditumerat , binis in Disi 


periore maxilla; totidem in infetio- 
re: iifque firmis , quorum finguli 
quibufdam  íulcis erant diftindi,! 
ut pluribus dentibus armatum os 
cfle videretur. Corpus à cervice 
fenfim gracilefcebat: fpina five a- 


tiàgibbá ,qua àcapiris exordio uf- 
quead os; quod perexiguum eft, ar- 
cuato defcendit tlexu.. 

Dorfum lateraque cyanea funt, 
venteraclaterum pars alba, ac prae- 
terduaspinnas quz circa branchias. 
funtuttimque,unicam anguftam & 
Jlongam,& aliam parvam, dus alie. 
vifunturbreves, alteraà medio ven- 
tre altera vero à dorfo in caudam 
uíque procedens. | 


Squa- 


nfl 


fi Wi / 2 ^ 
TUUM iil fiit iut ple ML "m. 
ji Ati 17 Vm (A ( WW WA 


j ht 
In uL TT MATTRTITTETTUIT CTUM YWiHwmu, T TA mA 
| HH 


p) P Jp, B. 
ji " E 
n y Z 


DE 


NE e: bo 
' d. Du m fi | S" ^ 


ill ill / yl T 


i. n Jl e" 


WP) A 
D» » 


- 


uM oM] 7/7 Oréir Pana nh . 


SINN N "ms 
n Tage SM b 2) 
- mm amie A 


s TET Dm 
"B i n "t PUvW n 


I 


6 «m 
J MASS Y 
P dp DW QUE 7-9 


| (if 23^ h i iii P. WIN » 
i W c a i dp 


(I 


1 "Pa 


re da d ^il THTHITTH ii l « wor — 
m Ai S Lue —— 
WORT NI | pue 
P m "i TR SN 


QUT we — 


LE RC 
NN We -: 
-— )) JJ) tz. 


WW Y N | Y I 
jm  N 1d ui "T": x 
| A B W x "i S oo vin "T T —— 
N ww o es 377 $7 M // | 
oom om, 2B I LL 
» J , UAE Ww J | ll ) ; p TR I— — 


fy d 
FE 
a 


, 


Abd nebss 
Lys yrs) » 
m | m 3320 hh 
J opo : JA 
IM tu t 
MAPA 
—— P Jj 1] ow NIU MU 
a A 7 , 7, | 


ggg | uu Ts 
TTD 


TI amie — 


SD 


SSNSS Nee A 


o 


XLV 


dad 


OT 


n 


Aft 


* o^ 


S THZIWTHTZÁY 


LL 


$^ 


eal 


Jun 


SNWN 


j 


L7: 


SS 
IHIGUUILLS o) 


V 


NN 


3 THU 


e 


ICLLS 


Jal 


Pd 
THLLS 


Lo 


2 
* 


Morus frarends allg; 


mp 


Ü 


E 
ex ' 
E "3 So 
B ote 
S E: 
F3 d: 
let 


: 


P 


MG 


Nieremb. 
EI. NL. 11. 
(sp. 


De Laet. 
Ind.Oc« 


DE PISCIBV S. 


Squamoíus noneft, & tamen bo- 
no confítat.alimento. Mare illum 
adme mifit Auftrale; etíi quidam re- 
ferant , in Septentrionali quoque 
reperiri. 


De Offracione Generi. 


Stracioni affinis eft. Cara» qui. 


pifciseft quindecim pedes, cum 
in perfe&am magnitudinem adolc- 
vitlongus, cortice rectus duriffimo, 
laminis rhomboidis figurz , pau- 
cifque contexto , teftacex pane du- 
ritieinitidis, ac circa ilia elatis, qui 
vicem lorice praftare poffet,  Ro- 
ftrum eft prxlongum & acutum, fer- 
rati dentes ; &  quaterno ordinc 
difpofiti , ac pinnz craffiflimx binz 
juxta branchias, ac juxta caudamu- 
hica. Vivit in lacubus aut ma- 
gnis luminibus provincie Panucen- 
fis. Salubri conftat nutrimento: 
fed cum parandus eft,hic pifcis; fpo- 
liatur corio. Vivit ex aliorum pi- 


fcium canumve taptu, homines quo- 


que interdum aggreditur, 
Editur veroaflus, non coctus aut 
elixus. | um 


Ap Lisnuw V. 
De Phoca. 


- 


p generis eft Wallrusfeu 


Mors, animalamphibium , quod 


eident. 1.5. Vorftius apud Delaetium ita defcri- 


46, 


Belluam hanc marinam vi- 


bit, 


di, magnitudine vituli , aut cahis| 


Britannici majoris, Phoce non 
diffimilem: capite rotundo , ocu- 
lisbovillis, naribus depreffis ac pa- 
tulis, quos modo contrahebat, mo- 
dodiducebat, aurium loco utrim- 
queforamina ; ri&u oris rotundo 
necitavafto , füperiore parte aut 
labro myftaca geftabat fetis carti- 
lagineis, craffis ac rigidis conftan- 
tem. Inferior maxilla trigona c- 
ratlingua craffa brevifque , atque 
osinterius dentibus planis utrim- 
que munitum , pedibus anterioribus 


cm teda 


! ftiebatur , colore cinereo. 


E27 


pofterioribufque latis, atque extre. 
macorporis parte Phocam noftra- 
rem plane referebat. 


Pedes anteriores anttoríum, po- 
fteriores retrorfum fpectabant cum 
ingrederetur. dh 
— Digiti.quinque membrana inter« 
fepiente diftin&ti,eaque craffa, Po- 
fterioribus Digitis ungues impofi- 
tihnon prioribus caudá plané care- 
bat  Poftica parte repebat magis 
quam incedebat. 

Cutecraffa , coreacea, pilifque 
brevibus ac tenuibus obíta ve- 
Grun- 
nitum apri inftar edebar feu croci- 
tabat voce gravi & valida.  Repe- 
bat per arcam extra aquam , quo- 
tidie per femihoram aut am: 
plius dolio aqua pleno immitte- 
bant,ut fé ibi. oblectaret, —Catu. 
lus erat, ut ferebant qui attulerant 
exnova Zembla, decem hébdoma- 
darum , dentes feu cornua exerta, 
utadultiores , nondüm habens, tu- 
bercula tamen in füperiori labro 
precipiebantur , unde brevi pro- 
dituta . facile - apparebar. Fe- 
rüm «€ validum animal calebat 
adta&tum,valideque per nares fpis 
rabat 


. Pulméntarium ex avenà, milios 


'vécomedebat lenté &íuctu magis 


quam deglutiendo, herumque ge- 
ftantem cibum ac offerentem ma- 


,gno hifu acgrunnitu accedebat, 


fequebatürque , nidore eiusalle- 
&us.Lardum eius guftanribus haud 
infuave vifum eft. ' 
Confpiciebantur ibidem due 
majorum capita, dentibus duobus 
exertis Elephantorum inftar , lon 


! gis ac craífis & albicantibus muni- 
|ta; quideorfum verfüs pectus fpe- 


Qabant Eorum cotia cc6c, aut 


|Io.pondo pendifle ferebant Angli 


quiattulérant, — 

Hifce dentibus rüpes afcendete, 
feque füftinereajebant. Etprodeunt 
in continentem Ííeu térram ut fo. 
mnuüm ibi capiant gtegatirm.. 

Pabu- 


228 HIST NATVR. DE PISCIA. 


Pabulum ajcbant illis effe. folia ponderofuüm ac folidum, in finepro-- 
oblonga ac magna ; herbz cuiuf- |peglandem longe craffiorem ac ro- 
daméfundo maris nafcentis. Nec|  tuhdiorem. Hujus pulvere ad 


pifcibus vivere , aut carnivorum calculum pellendum Ma- 
efle. Vidiibidem penem ejufdem Ícovitz utuntur 
animalis offeum , rotundum; cubi- 3 


tum & amplius longum ., craffum 


Finis Hiftoria de Pifebus. 


J HISTORLE NATURALIS 


EXANGVIBU 
) AQVATICIS 


EIOS RT IK 


Qum firurit aneit. 


|^ JOANNES JONSTONUS 


Med. D. concinnavit. 


FRANCOFVRTI 


i ud. 
| MOENVM, 
Ippendio 
"MarrHzi MERIANL 
» MDCL 


* 5 (CUN 
A Kf 
ALS) 


HISTORLE 


 EXAN 


C 


EÓ 


JT. iTvLVs L 
"De Mollufeis Hn genere. 


&oUATuox Exanguium 
as M genera . Ariftoreles 
jJ conftituit, MoZ4,nem- 
EA peícu Mollgra, qu 
zx «e, carne molli foris ob- 
97«—* duda , folidum inte- 
| rius modo fanguinei generis conti - 
nent. Craffata , quz cruftis collifis te- 
guntur. Teffacea ; qua teftis duris 
'fragilibus muniuntur , & JI»feia; 
qua Grzcitympya dixere, Zeophyta,hi- 
fce adnumerari meliori jure poffunt, 
quàm utinter plantas , numeren- 
tur, | 
Jwomes. Mollufra premittimus , tum quod 
a. nobiliorafint, & partium numeto ac 
| roborelongé przcellant ; tum quód 


| Ariflot, H. € 
| ALtc4. SÉ 
€ 8, l4. 
er 


Ariff. H.A 
L4. €, I, 


'"-— idem Ariftoteles &: Plinius fece- | 


b rint. Nec malé Aquatica Pifcibus 
Plin. H.N. fubiungentur,cum & Plinio, ea; pi- 
-49.c.:8, Íecs nuncupare placuerit. Mollu- 
Gale. — Ícaíeu uaAdua dicuntur , quód ne- 
deAim. que afperam , neque teftaceam cu- 
facult. L3. tem ,' neque fquammam habeant, 
Athenzus 42445, feu. Loligini fi- 
miliadixit. Dici & uaaaxéJeouo, Ga- 
zz & Rondeletio vifum:deceptos,& 


NATURA 


G 
AQVATICI 


U xd Ro. 


«De Mollibus ; feu Mollufcis. 


VIBU 


LIS 


" 


Cartilaginea Ariftoteli talia dici Sal. 47/67. 4e 
vianus oftendit. Gener.l.x, 
Naturaminter carnem & nervum co. 

mediam obtinent : fiffilis haec, in an- Deferiptio. 
fra&um, ut ad vires commodior ef. 4'/for« de 
fe poffit : locooffium , quod pifcium 7" Y 
fpinis proportionetur omnia , Poly- "^ 
pum Íi excipias. ..Exzerieres partes 
tres precipue habet Caput , pedes f- 
ve brachia , quos Ariftoteles quan- 
doque gea; , Gaza crura , bar- 
bas,cirros vocat, && 4; X07 (Q* &diceAquy 2 
id eft, alvez indifcretà. Caput omnibus Plin. H. N. 
inter.pedes & ventrem , feu ut A- ^9. c28. 
riftoteles » QV Héru cUv TideY rGY XcAÀg^ 
iav aNamosy. In capite Os eft & 
bini deg£es , qui potius, cumimmo- 
biles fint ;, neque ad retinendam 
predam firmé innitantur, e/y, o. feu 
roftrumdicendiíunt. Eftenimhzc 
pars, (os & denres) adunco carnivo- 
rarum roftro per quam fimilis, ex 
duabus partibus compofita;fuperio- 
re & inferiore commiffura pyxidata, 
utloquiter Rondeletius, itautinfe- 
rior fuperioriinferatur. Loco Zzgue Ariffot.de 
carnofum. quiddam in. orc gerunt, parr. , 4. 
quo efculentorum voluptatem di£.c.. 
cernunt. ;;Ín capite ecw/es binos 
grandiufculos, quibus exigua quz- 
dam. carrilago ,. difcrimen. cere- 

a5 brum 


brum parvulum continens , pra- 
ftat. — Pedes habent parti priori, cir- 
cum caput; infra oculos circa os & 


dentes vin&os , quód pats eius po-: 


fterior ad priorem adducta fit, ex- 
tremaque coéant ac confundan- 
tur, hinc fit ut excrementa meatu 
ori vicino infra emittant. ^ Odoni 
hic fed fingulis eorum generibus di- 
verfi, Acetabulalunt quibufdam ; ciz- 
ramentaque,implicamencisillis qui- 
bus digitos antiqui medici indere 
folebant, fimilia fibrisimplexa , qui- 
bus carunculas cxreraque ceden- 
tia trahunt: Aliis breves & inutiles, 


binzque promuícides prxlongz;: 


quibus veluti anchoris innituntur, 
feque contra zítus marinos navigii 
Arif. H.4. modoftabiliunt. Fiffulam, fupra ca- 
L44. 1.8. put, & brachiaantealveum, gerunt, 
s g,y, C888» quam modo in dextram 
iodat modo in finiftrá partem transferunt, 
Ws & hac,mare tranimittunt. Ariftotele 
lic modo;asxé mad yow,. Gefne- 
rus Qvezmegz legit, Gaza & Plinius 
Arifot.de navem eranftulere. — Pismulam quo- 
pert. 47 oue habent cireumdantem alveum; 
54.619. arnatare , & fein natando dirigere 
poflent — - Lieu. | 
— CAlvens à capite amplioris capa- 
citatis propendet, cuius caro nonin 
directum, fed in orbemfiffilis & cu- 
teintegitur. Cutem tamen Salvia- 
Plin. H.N. nusdenegat, & Plinius, nulla, Poly- 
A9. €12, pos veftiri fcribit. —Capillamenra in 
toto eorum latere confpiciuntur, 
quorumis , quibranchiaruminaliis 
pifcibus,ufus. Scholiaftes Nicandri 
ósMyjas, Atiftoteles «44» vocat. 
Ipteriora li fpeGtes. — Osgula excepit 
angufíta, quam fequitur ingluvies, 
ae9^o69., ampliufcüla , nequeavibus 
abfimilis , cuijungitur vezzer , tan- 
quam s,/sos facie buccinorum cla- 
vicula. | 
Inteftinumab eo tenue, partem ver- 
fus repens füperiorum ad os fertur, 
quodlaxius eft quamgula. De Cere- 


bro , vel quod ipfi proportione re-- 


fpondet ; fuperius diximus; ve/iza ca- 
| rent. «47/5 adhuc fupereft, quam 
Ariflot. de Ariftoteles , principatum fentien- 


| fees di obtinere dicit , acfi hzc cordi ef 


fet àoyg.  Humida ca& corpu-"' 


HISTORIA NATURALIS . 


lentapars per quam gula in venttetit 
pertendit,adnata magis tergo, — A- 

ter humor , quem quidam y 9cxoy, 

ali ut Athenzus & Diofcorides 

9i u£Aa» Vocant;pro fanguine ipfis in- 
eft, f1 Plinio credimus : probile, uc P.H. N, 
Rondeletio placuit. Non folet, fci. "9 "9 
licet, natura, id quod pro fanguine 

crvat, in quolibet metu effundere: 
necullus meatus venz proportione 
refpondet, quoalendicorporiseau- 

ía ia univerfum corpus diftribuacur. 
Secretus isabalimentoin vefica, feu 

tunica membranea ; Ariftoteles 
pskewe , Gaza Papavet appellavit; 

exitum finemquehabente , quaalvi 
excrementa emittunt , parte quz fi- 

ftula vocatur , quz in fupinis pofi- 

ta eft, 

Infal&saquisdegunt: fed in potu- Locus. 
lentioribus non inveniuntur , idcó 4'/. H. 4 
fruftrà in Pontoquaras. - « ca 

Vefcuntur carpibus, Necfexusipfis Cibus, 
denegatus. Ariftoteles enim vulvas arife. H. 4. 
bifidas, ac teftesgeminos juxta geni- ^4- «1. de 


3 3 TE j j 
tale in omnibus repeririait, - - us dae 
Differunt foeminz à maribus,quod Vra 


. 3 . LE LN eXUuS.. 
mas prona fui corporis nigriora fu- * 


pinis , partesque omnes afperiores 

habeat quàm foemina, & lineisinter- 

venientibus varias,caudamqueacu- - 

tiorem, In mare quoque meatus qui- 

dam fubditus gulz,à Cerebro inima 

alvei pertendit, idq; ipfum ad quod 

fertur, fpeciem mamm imitatur;in 

feemina duplex illud idem, füpraque 

pofitum habetur. bonn i 
Gengerationem quod fpectat , Ter- Generac 

giscopulari, & diuin venere, quia tio 


frigida, morari,compertum. Orc 


coire, & renixu atque complexu mu- 
tuo brachiorum jungi , prodidit ali- 
biAriftoteles. — Arift deGe- 


: - Ber da e.1g 
Semen per meatum emittunt, ,; l.3. 6.82 


idque parte corporis füpiná , qua 

puramen diftat, & mareillabitur, fa- 

ciunt. Conrinent foeminz primó 

ova indifcrera, mox difcrera in plu- 

ra : fed quia imperfecta excludun- 

tur,augefcunt more vermium , poft- 

quam vim vitalem ab afperfo ma- 

ris femine accepere. Sic gluri- 

no uvz inftar cohzrent, & quam | 
primum 


Hil 


hs 


efc du 


m 


CD 


3d 


o 


mem 


2» 
t) 
7) 


777 


Ls 


E 


SSNS 


SSSSS 


R 


SENS 


SS 


Li 5 p» - 
bo 772 Neues. 
"Uunon. grelej 1 


D 


SONS 


SS 


VS 
SN 


Sx 


Tm b 
T"LHITEL-* 


A ETCC 
SERT 


P 


iQ " 
11 I RSEN PATRE Y VP IRR? E 


ug 


e 
[TES Bs 


nu PS 
BTEEETRTSRTEEEEEESEN EE 


is 
SO WU 
mew 


ges 


" i, : em 
^L iP b UP M 
PR ) 


xt j ! M 
"^ 4^l » "m 


N- 


€«.8. 


d. 4.2.14. 
Art. de | 
| Gen.l.1.c. 


ptimum vitale virusattigere,animal- 
culaexijs nafcuntur. 

De fenfibus nullum eft dubii, Dor- 
mire & fomniare apud Ariftotelem 
habemus. 

Vue. Apponebantur olim menfis ; & 
arf. H. 4. probabantur maximegravida. Nec 
nuncá culina exulant; quzdam Po- 
lyporum genera fi excipias, Succum 
19. alfum exiguum crudum copiofum 
Galen.l. de habere fcripfit Galenus;Flatus pare- 
bic» re, elixataque probiora effici, quod 
mali fiti humor noxiuseluatur, Diphilus. O- 
cibis, va an aliquando in cibo fuetint, du- 
bium. 


dettes tette et eet etat 
li rurus IL 


De Mollibus in fpecie. | 


C x oL rA 


De Polypo. 


'TAz. —- 95045 Au TuM de Mollufcis in 

Ii. v3 4 genere fufficiat , iam in 

Aldrov. — 3 pecie deiisagemus. Nu- 

Exangy. Qa A8 merantur autem inter ea, 

LLe. 2, Polypus , Sepia, Loligo , quibus Leporem 
marinum adijcimus, 

Nomen. Pelypus, qui pro ratione Dialecto- 
rUIT,, aroA U7rGc, TTRAU TC TTRÀUG (Oy Ava (Qus 
&sonoj vocatur,à multitudine pedü, 
nomen fortitus eft. Antiphyllus By- 
zantius in quodam Epigrammate 
ws2vzddyy dixit. Lacones décor, alij dvov, 
feuafinum marinum , infimz ztatis 
Grzci OGtapodia , feu Octapodos 
Vocavere. 

boiripti. — Defcriptionem quodattinet;Fes- 


gremium figuratum tactu , cü Sepiis 
fimilem habere , ftomachum nimirü 
fivegulamabore przlongam, quam 
ingluvies excipit; tum ventrem con- 
iui; acinteftinum fimplex ventri 
ariftt. d, &necti,& ufquead exitum tendere, 
part.l. a. Ariftoteles prodidit. Cerebzum in dif- 
fecto duplex conjici , citat ex Ari- 
Atbe.— ftotele Athenzus, qui & azramentum 
Diptofiph. eius (übruffum effe, & in vefica, quá 


r7 «ava, VOCant , quoque füpr ré 

2 ponavo, ;q que P a Ventre; 
VER auctoribus /Eliano & Scholiafte in 
4. , Ariftophanü,fita eft, contineri , fcri- 


D& EXeANGU. eAQVAT. 


bitminufque huius quàm Sepiam, & 


3 


quidé ad mutim habere, quod bra- 

chia habeat coloremque mutet ; ubi 
amiffum eft, accrefcere , & nunquá 

eius copia defit, Ariftoteles addidit. Atiffot, 
Caput ci pre durum quam diu vivit; & 4,/.9.c,7. 
quafiinflatum eft, Alveus id in czte- 
rismollibus dicitur, quod brevior & 
rotundiorconfpiciatur. Oculi, füpra 4rfoy, 
duos pedes: 0s & dentes in pedum Dipn. 1.7; 
medio. Pedeshabet ut reliqua octo- 

nos membrana intetiecta magnos, Ariffot. B; 
noníolumadnatandum , fed & ad 47 4.c.1. 
ambulandum utiles , quorum medii ) 
quatuor habentur maximi,ut bina - 

Ízpe cubita fuperent, cum acetabu- Arift. de 
lorum ordine duplici , quibus ori ci- part.l. 4. 
bumadmoveét; reliqui quatuor, duo v. g. 
fupetne, totidem inferne, memini. 

A quibufdam brachia, abaliis, Cru- 

ra, Cirri, à Plinio barbz, vocátur. A- 
cetabula Ariftoteles «cavas , alij wc- 
7vXudovac, Ántiphilus Bizantius juxas, 
Antipater Thettalus z35,u4;, Ovidi- 


us flagella, dixere; ze;0ua à Hefychio 


& Varino dici , nonnulli ctedidere, - 
aliiid capiti tribuunt. Dorfu, Plini- 
uspartemzvem appellat,à qua ace- 
tabulorum ordo inchoatur. Cervice, 
habet imbecillam ,. cum premitur. 
Pinnulamipii anguftam,;de medio or- 
tain, qued parvum habeat alveum; 
quem pedibus füisdirigerepoffit, A-  . : 
ritotelestribuit, Pliniusob eandem 4/7 H 4 
caufam, habere negat. Tam effe ex. 4^9 
iguam ; üt minimé autvixconfpici — 
poffit, experientia didicimus. Fj//u/g Plin.H.N. 
ipfiin dorfo, cava ., qua tare tranf- ^96 2» 
mittit : eamque modo in dextram 
partem, modó in finiftram transfert. 
Rofirum Pfittaci, fi Scaligero & Bel. Scalig.Eun 
lonio,fides.Cuzz nulla, quamvis Bel- **. 1 8. 
lonius pedescute contegi reliqueric, ^I». oP- 
Caro alba; cavernofa, meatuumque^^ iun 
plena, quod apud Galenum & Plu- c5, 4, 
tarchum legimus. Jfmpr.canf 
| Ansari Adriatico funtfrequentiffi- £3. 
mi. Thafus & 1 Cariaoptimos, Cor- Lew. 
cyra magnos alit, | In exterioribus P/4t. qs. 
Cartejz locis ad talenti pondus ac- 9^ 12 
cedere; Straboferibit. In Ponto Eu- ut Phens 
Xinonon reperiuntur magni , fi Op- $7,j, 
pianumifequimur : circa Hellefpon- Geogr. ha. 
tum nulli, quod hoc mare ad Boreà oppian.. 
a. 3 Ípeétans Hall.x, 


é 


fpectans imbribus feré fit obnoxiü. 

Arift. H. 4. Viéfus ipfis carnes cóchularum quas 
1&2. complexu crinium frangunt;itaque 
VilW. S rvjacentibus teftis cubilia corum 
4ElianH. 4 sorehenduntur , Carabi, Cancri, 
Al. 632. Paguri;Locufte , quarum carnes 
quandoque exfügunt, & fuccum ex- 
hauriuntifalfamenta, & pifces. Hac 

omnia tanta aviditate devorant, ut 
neàproprio quidem genereabftine- 

&lian.H. ant; & fi Zliano fides eft, quimino- 
Alr61. pesrctibus inclufi capiuntur , majo- 
rumeícafiunt. Humanas veró cat- 
nesinprimis appetit. Ec refert Tre- 

bius Niger apud Plinium , adconfi- 
ciendum hominem, inaqua, nullum 
hocatrocius efle animal, luctaricó- 
plexuatque forbere., & numerofo 

fu&tu detrahere ; ac in naufragosuri- 
nantesimpetum facere. Depafci & 
arborum fru&tus , in ficcum zíftivo 
tempore egreffos, certum. Ex plan- 


tisautem olea maximné delectari e- 


iufque truncum flagellis fzpiffimé 
ampledi, przter Achenzum ,. Op- 
pianus prodidit. Ficis ad mare natis 
affigi, & fru&tum mádere, ex Clear- 
cho habemus... An brachia fua tem- 


Athen. Di- 
pofl 7. 
Oppian. 
Halie, l. 4. 


porepenuriz ; fub brumam come- 


dant; quz rurfum renafcantur , du- 
biumquidem eft, à maximis tamen 

Ojpan. authoribus, Alczo;Diphilo, Hefio- 
 Cjeget.. do, Oppiano,& ZEliano, affirmatur, 
l5. hinc xo1s&z;dac dici lohanni Gram- 
Arif-H.^- matico ajunt. At Ariftoteles, Plu- 
LS. tarchusid falfüm cenfent, & ille, ali- 
quosfua brachia à congris: habere, 

Sew, addit. — Diftingui.sexz, nullum du- 
bium, & Marem à fcemina differre, 
quod ille capite effe produ&tiore, & 
brachio fto gerit,quod genitalis fpe- 
ciemreferat,in quo duo ampliffima 
acetabula habentur. Nervo id quafi 
conftare, porre&tumad medium uf- 


- Anft. H. A. 
l. 5.6.6. 


quebrachiumconfirmant, torumq; 


4e»,  Darifeeminzannedcti, Athenzus, a- 


Dipnof.I;7. catius & folum albicans effe, parte. 


luiextrema bifürcatum , doríoque 

Generatio. annexum tradit.Pliniusforte cagda 
. WOCat. 

DeCoitsipforumhocfcimus,cum 

Arif... 4. latent; ( condunturautem binis mé- 

h5e32,.- fibus)idquchyeme coire, & ova pa- 

terc. Os ori , acetabula acetabulis 


HISTORIeA | NEATVReALI $ 


componunt. Cum eo, quod vocant Arift. 1.4. 
caput, in terram reclinato ;unus in- , "n ea "T 
vitetut , brachiaque pandat, alter, ^^^ 
paífisitem flagellis, adaptat fefe ita; 
ut acetabula continuentur. Edunt 
ova&quidem vernótempore,fiftu- | 
la. De Ovisita Ariftoteles, Depontit 4r/f*. H. 4.| 
autin cavernisautin teftis ,. aliove ^ f-^ i8. | 
cavo loco fimile quiddam labrufcz 1 
cirrulis,&candidz populi fru&tui. E. T 
ditaova dependent ab ambientibus 
Ípecuum parietibus,tanta copia, ut 
exemta , vasimplerint longé maius, 
quam caputipfius, in quoipfa conti- 
nebantur, His quinquagefimo de- 
mum die difruptis, pufilli polypi ge- 
nerantur:& magno agmíne ferpunt, 
phalangior. more. Ac quanquam nó 
omnibus membrorum fingulorum 
natura confpicua cft: totatamen ap- 
paretforma. Multiautem propterea 
quodinvalidifint,pereunt. ^ Adeó- 
veró aliquando exigui reperti fant , 
ut nihilhaberentdifcretum ; cetera 
diícreti moverentur. Q uodita bre- 
viffimé Plinius. Po/yp? vere pariunt ova Pl; 
tortili fümulata pampiuo , tanta fecun- |, 
ditate, ut anultitudinem ovorum cgntd 
VeCipiAnt CAVO capitis, qua pregnantes tu- 
lere. Excludunt quinquagefimo die, ? qui- 
bis multa propter numerum intercidunt. 
Polypusfoemina modó incubat ovis, 


li 


s. H.A; 
9-651. 


.módó cavernam cácellato brachio- 


rum implexu claudit. Artificiosé hec 
extructa, & circumjecta concharum 
cenuiorum. & fcabraruin congeries 

velat lorica dura erigitur, De AE/aze A7j9.H. A. 
hzcapud Ariftotelem legimus. Pa&- L.9.c.59. 
ciffema genera Polyporum biennium «vi. Scalig. 
vunt. Natura enimfacilecomtabefGit, Ar- 
gumentoeft. Prelfus emimy aliquid femper | 

emittit ,ac Tandem evane[cit. Patiuntur 

poc femina, poft partum nag, ac flupidee 


Wunt,ueque fluctibus agitata lentiumt. Fa- 
| ; £3 ede | 


cile quoque ab urinantibus snann capinn- 
eur. Muccofe quoque evadunt meque ad 
venandum con[iflere queunt, quod autem 
bimmatumnn expleant , inde capiunt ar- 


gumentum. Nam pofiquam polypuli orti 
Junt, tumin affare, tum. fab Autummum; 


laud facile invenias polypsm evandem. 
At anteid tempus maximifünt.. V bi igi- 
zur ova ediderint, fic confenefcere atque 
debilitari utrumque affrmant, ut etiam à 

| pifa- 


DE EXÁNGU. «4QU AT. y 
pifticulis exedantur, perfacile quoque ab- | Cau(as huius rei diverfi diverfas a(- 
|  férabià cubilibus. Ante id tempus , nibil | fignant. Plutarchus idaftu facere & 
JElian.H. tale. /Elianus hoe Veneri adfcribit, | quod corpus porofum & tranfparens 
44.94.30. cui & Oppianus aflentitur. Vivitta- | habeat,ait. — Alij, ut Theophraftas 
men etiam in centum diffe&us par- j fcribitmetui id affignant , utcíi ho- 
Motu, t€$.  Natanr& pinnis & pedibus, & | minisgena;provaria cordisconcita- 
quidem obliqui. Pedesin eam porri- | tione ;hocvelillo colore tinguntuz, 
gunt partem , quz capitis nomine | Bellonius,obmollem pellem , quz 
appellataeft , ira, utcum natant,in | facile depglubi poteft, id fieri credit. 
adverfum profpiciant , & caputex | Cuius colorem, nunc album ( hunc 
adverfo habeanr.Sub aquis, ita in fo- | affumere non poffe, apud quofdam 
lidoingrediuntur, ut humoris bene- | invenies) mox ruffum,poftealividü, 
ficiofüfpenfi lu&uent, In ficco ( in| mox variis coloribus diftin&tum vi- 
ficcumexeuntafperum , lzvitatem | deas. Hucpertinet & illud quoda- pj, gj, x. 
. odere) cum cambulatio cum pulía | pud Plinium extat. Polyputn hamos /.;, 
& wactufiat , alterum folum eftin | appetere; brachiifquecomplectipnó — ' 
Scalig. Ex- Polypi motu. Acetabulis enim ia- | morfu, nec prius dimittere, quam e- 
ee. 28. qu procul, ut, cuique applicuereid | Ícam circumroferit , auc harundine 
apprehenfum tenent: tum brachio- levatum extra aquam: Monftro veró 
rum contra&ione corpus admovét, | propiora funt, que T rebius Niger,;a- 
ita fübvehunt fefe ineam partem cui | pud eundé prodidit. Carteje, inquit, pj, y v. 
| .  wdhzicrunt^ | n in Cezariis prodire a[fuetus ,exire in lacus Lo.c.30. 
 Tugemum. —"pyeenium C? fagacitatem fi fpectes, | eorum mari apertos, atque ibi falfamenra 
ayiyr quidem Athenzus , brutum | populari, convertit iz fe cuflodum , indi- 
Plinius vocat , quodad homines ad- | ezazionem  Affiduitate furti immodici. 
natet; nec perfequentem fugiat: eft | Sepes errant obiecta, fed bas tran[cende- 
Arift. H. A. pihilominuscallidus & folers. Nam | £az per arborem , nec deprehendi potuit, 
4-9«. 37. primoó,omnia in domum comportat, ! s/j camura fagacitate: Hiredeuntemcir- 
dein putamina erofa carne egerit;ad | cwmvafere nocfu: Concitia, cuffades expa- 
natanteíq; ad ea pifciculos venatur. | verezevitatem. | Primum omnium ma- 
Idem Conchasartificiose difcuneat, | zzitudo inaudita erat, deinde color nuria 
: & earundem carnibus vefcitur. No» | obliti , odere divi. Qus ibi Polypum ex- 
Plin. H.N. fent; inquit Plinius, pretereuzda c£ L. | pe&aflet,aut ita cognofceret ? cum 
-Lg.c.3o.. Lucullo Proconf. Beticacomperta de Poljy- | monftro dimicare fibi videbantur, 
pis que Trebius Niger à Comitibus etus Namque & afflatu terribili canesa- 
prodidit, avidiffimos effe Concharum ; il- | gebat, nücextremis crinibus flagel- 
[as ad tatum comprimi, pracidentes bra-| latos, nunc robuftioribus brachiis 
chia eorum , ultroque efcam ex pradante | clavarum modo incuflos , zgrequc 
capere,  Carent Concha vifu , omnique | multistridentibus confici potuit. 'O- 
fenfaalio,quam cibi e periculi. Infidian- | tendere Lucullo caput eius dolij 
zur ergo Polypiapertis, impo[rtoque lapillo| magnitudinejamphorarum quinde- 
extra Corpus , ne palpitatu ejiciatur ,it4| cim capax, atque (ucipfis Trebij 
fecuri grajJautur, extrabuntque carnes:il- | verbisutar ) barbas, quas vix utroq; 
lefe contrabunt fed. fruffra, difeuneata. | brachio ample&ti effet, clavarü mo- 
4 anta folertia , animalium. hebetiffimis | do torofas , longas pedü X X X. ace- 
quaqueeft. Colorem eüm mutare , fic | tabulisfive caliculis urnalibus , pel- 
pifciculis imponere , vulgare; in eo | viummodo:dentesmagnitudini re- 
4tbe». — nonconvenit, quod Theognis, Pho- | fpondentes, Reliquizaffervatz, mi- 
Dipnof.l.2. cy lides, Ion, petrar. duntaxat men- | raculo pepéderepondoDCC. Quz zii 
Pls. H. N. iri coloremfcribunt. Plinius veró & | dealio, mercatorü res falfamentaq; es m 
^9:^37- A ntigonusadfimilitudinem, illelo- | Purcolis depopulante, dicuntur, a- 4555, 
ci, hicrerum, quibus appropinquar, | pud ZElianum vide. Dipnofil. a, 
quod & de arena Scaliger innuiffe| ^ Quantumad sfr» appofitos olim — vfu. 
videtur, eandem füfcipere, prodanc. | menfis;nullum dubium. In-convi- 
vio nu- 


4 
vio nuptiali Sphicratis ; qui Cotys 
Regis Thracum filiam ducebat ; €- 
rant centum. Mnefimachus in Hip- 
Athen, otropho apud Athenzum,ecoídem 
Dipuof.l. appatat: Apud Grzcos,quoque cum 
" Audidedpurs celebrarentur, ab amicis 
mirtebantut. 
nis, & ad concoquendum difhcilís, 
Idcoligno contunduntur, veladla- 
pidem atteruntur ut fibrofz carnis 
durities frangatur. Capwr fuaviflimi 
fapotis effe perhibetur. Caro;fi con- 
coquatur,copiofum alimentum, fed 
P/n.H. N. facco.crudo fcatens;fuggerit. Plinius 
L31. 6 19; muriam ex fefe emittere , fcribic, & 
ideó non debere in coquendo addi, 


Durz tamen funt car- l. 


HISTORLA NCATVR ALIS 


tium firmitate brachia f abícindit. f futs 
Cum apud Epidaurum eafdem feca- H-4..1.c 
retBellonius,ventticulos cirris Po-32«.— « 
lyporumrefertos comperit, Immo- cce 
bilesmanere fi quis rutam cohiiciat, Mapas 
ZElianusauthor eft. 

Quantum ad Differentias & Gese- Tiifferen- 
74, Vàtiantcirca ca authores. Apud tia. 
Athenzum ex Ariftotele & Speufipe Atben. 7. 
po; Heledonem, Polypodinem ;Bol- 
botynen, & Ofmylen, fpecies Poly- 
porum invenies. Apud eüdem Nau- 
tili & Trepfichrotis fit mentio. 472- Arifl.HsA; 
ffotelis haec funt verba, ex Scaligeti ^4.c.2: 
interpretatione, Polyporum multa fant Scalig. 6 
genera,  Vnuumgenus est frequenti|[ime dt. 


& arundine fecari: ferro enim infici, | fuzzza aqua natans, quod C maximum 


vitiumque trahere , natura deíinen- 
te. Elixi magis probantur quam affi. 
Philoxenus Dythiramborum Pocta; 
quod totum excepto capite deveraf- 


Íctin egritudinem incidit; & mortu- 
uscft. Idem Diogeni Cynico acci- 


4 Plutar. I, ditjquod crudum T deglutivifler.In- 
4n aqua i- venere & ip Medicigalocum. Polypo 
gne melior. tufo & appofitofifti fanguinem,fcri- 
püic Plinius, Myrepfus in clibano cü 
lignis olez eundem urit,donec in ci- 
nerem vertit, pulverisunciam, cum 


dimidia Chalcanti mifcet,& naribus 


adtollendum Polypuminfufflat,Se- 


zippcr. i. cundum Hippocratem;tofti puerpe- 
deinter. vii purgamenta purgant ; bene ad | 
4/*4.de — concipiendum dantur, menfesin vi- 
N4U^  noalbofüffocati, movent... Uteros 
uuliebrt I : x 
As molliunt, & in dislocatione eorun- 
dem beneprzícribuntur. Ad Vene- 
rem ítimulare, preter Diphilum , ZE- 
ginetam, Dioclem, Alexis & Xenar- 
chus apud Athenzum teftantur. Io- 
vius veró, fale inveteratos Venetias 
ex Dalmatia & Illyrico deportari ; & 
à fenibus acetabula & extremitates 
cirrerum;ad fobolem procreandam 
expeti, fcribit. Caufam Mnefitheus 
in flatuofitatem,Iovius in falfedinem 
... . Aldrovandus , in feminis copiam, 
Antip- quam füppedirant;coniiciunt, 
DE Inimicities cum Locufta, Camma- 
1 Pn. H. 
N.L.9..6; 1? Congro, & Murzna exercet. Lo- 


JRlasg, Cuftaceumintanrum pavet, T utfi 
A.io.;, Juxta viderit , omnino moriatur, 
33.  — quod& ZElianus prodidit. A Con- 
TPIn.& c. gris T laceracut.Murzna eidem den- 


.ro olentia, vel potius Putilia dicitur. 
Gyllius eam;ut & zo2va:2ivij hominé 


eft. Horum littoris accola longe funt mata- 
vesquam quiin alto degunt. Aliud genus 
parvorum vario funt calore, neque efr- 
taptur. Itemaliaduo. |. Nam Eledona 
zum, peculiari crurum longitudine ; I 
quia mellufcorum fala. fimgularibus tan- 
tum acetabulis praditaeff.. Cum bina alij . 
babeant. Et quam alij vocant Bolitze- 
nam,2//j Olentiam. Poffremo altj duo 
in conchis. Vnus ,aquibu[da c?» Nautilus 
e» Naüticus, appellafur,ab alijs autem o 


um Polypi. £jus teffapecfunculo frmsilrs 


e[f.cava: neque etconnexa matura, Ts pra- 
peterram pa[citur fepe numero : quare à 


| fluctibus eijcitur im aridamyubi elapfus de 


Gopcha,aut capitursaut t Dumo periz. Hoc 
genus c pufillum eff , e fimile Bolitenis, 
Alter inteflatanquam limax, (5 ex eani- 
quam exit : fed interdum brachia exerit. 
lantum Ariftoteles: Quinque ita- 
que Polyporum genera funt, quorá 
duoin conchis hzrent, tria;finccon- 
chís confpiciuntur,inter quz levem - 
& exiguam moderni differentiam 
effe putant. E/edoze xen «$ $a, quod. 
comprehendat, vel 3o 7$ iovilu ide, 
quod fefeipfam rodat, dicitur, c Cats 
iLoAQ«, éspí A (G-, À gravi capitis odore 
nomen habet : Ofmylus adeo bene 
olet,ut Gyllius , nihil mofcofius fe 
fenfiffe, ctiam tum cum mortuus ef- 
fet,fcribat. Pollux tamen inter cir- 
ros &caput fiftulam gerere,e qua te- 
trumemittatodorem,prodidit. 
Boliiana, quo & GoxGoriyos Scalige- 


ab O£ 


ab Ofmylo duntaxat differre , fcri- 
bit. Epicharmus apud Athenzum; 
mareolere ait. Non alit eam Euri- 
| pus: in Laconia frequens eft, — Illa 
L»;.x, Menulas Sepiolafque venatur. Ad 
1. 9. c. 30, Venerem pluscztetis valet. Exficca- 
|^ ^turá quibufdam,;ut veftibusfra; ran- 
tiam 1n aquis conciliet 


De Sepia. 


S Epis; quz "Thebanis Opiflbolia, A- 
rabibus Sarazbasn & Sarthbag audit; 
Grzcisita dicitur, non quod fepibus 
' interclufa facilius capiatur , ut lfido- 
ro placet; nec quod profufo atrame- 
tofefepiat, ne capiatur: fed quod a- 
tramento , veluti putrida quadam 
fanie , quam Gr&ci cqzedova Vocant, 
abundet. | 
Deftriptionem quodattinet,multas 
cum Polypis, plutimascum Lolligi- 
|  ne;communecs habet ; partes quas- 
- dam etiam proprias. Cum Polypoó 
| convenit , quod pinnas exiguas ha- 
E. beat. Anguítam effe , & pertotum 
Avifl.de |... l 
E. alveum circumduc&tam apud Arifto- 
Animal, 1, '€lem legimus, ventrem tum figura 
tumtactufimilem, CumbLoligini-. 
bus, fortita eft alveum corporis ma- 
. gnum,quitamenSepix latior Loi 
tariftH, ginilongior;ctura j. brevia; pedes 
4.L.4.c, 1, fupra dentes fenos exiguos , eorum- 
que noviffimos duros majores , reli- 
quos octonorum duos infra, omniü 


Tas T. 
2.3.7.8. 
Nomen. 


- Defcri- 
ptio. 


| 4468. 


| D£€ EX«ANGU. edQUeAT. 


! 


9. 
lypis & brachia, & mutatio coloris 
inferviar. Continet hoc non éaquá: 
p^» vocant; quam Plutarchus vefi- 
culàm collo dependentem facit ; (ed 
infraad alveum, qua inteftinum pe. 
tere incipit fuperiora , foramenque 
fuum eadem obvolutum habet. V o- Arift. dà 
catur hoc Galeno 94a. éadeuypa & C fenf.crfet 
T€D0Vs Nicandro Xo ZEliano, aro Qaa. fat. 
Atiftotelesnoctu prefulgere ut quo- 
' rundampiícium capita, addit, Ha. 
bet & (/zwv, in dorfo , robuftum & 
latum, inter fpinam & os , mediam 
pra fe ferensnaturam, fungofam in- 
trafe comple&tens & friabilem cor- 
pulentiam. Athenzus, & Diofícori- ' 
deszzeg«», Columella teftum vel te- 
ftam vocavit. ExemtumidéSepix 
dorfo , candidum eft fuperiori parte; 
| durum aclzve: inferiore autem fun- 
gofa quadam medulla repletum;,que 
& leviter afpera, & ligni modo fre- 
quentibus venis diftin&a vifitur, 
Germani Sifchbein vocant. — Sepe 
binum cubitorum magnitudine ca- 
piuntur, - tutem 
In Pontonullas reperzriSepias;Pli- t oeus, 
niusauthor eft. In feptentrionali O- | 
| ceano degere,cum fint frigida & ex- 
| angues, mirum. Major earundemin joy 1x, 
Gallia quam Italia copia , maior.in 6.4. i 
Adriatico quam T yrrheno mari. Ar- 
cheftratus ; eas quz prope Abderas 
& Maroniam capiuntur , laudat. 
Littoralemtantum vitam vivere, a- —— 
pud Ariftotelem, cavernas maris in. 4riff. de 
colere , apud Oppianum habemus. f71*.^. 4 
2. JE Ya 6.5. 
Victitat pifciculis,fzpe & mugile, ae 


| maximos, promufcidesbinas longas | quem longis promufcidibus vena- Arif H. 4; 
Mrf.de acetabuloparteextrema bino afpce- tur, Aliquando & majores pifciculos l.9.6,37.d* 
Part. — riufculas , quibus veluti anchoris ! Vincit. L84.2:. 

inim. 4-innituntur,fequetempeftateurgen- | — Gezerazie fic perficitur. —Co&unt Genera« 


po te modo navigij ftabiliunt , venan- 
tur, & przdam ori € longinquoad- 
 plin.H. N. movent, pedes Plinius vocat. Vul- 


-L.o.c. 8, vam quoquearticulatam habent, ut lingua Plinius falfo dixit. Vere ute. 


Larift. de bifida cernatur, cum Polypi rotun- 
£68. dum conglobatumque urcrum ha- 
E. beant. Proprium Sepiz eft prater fi- 
 ftulaminter caput &alveum promi- 
nentem, atramenti copia , & vel id- 
ceóquàm czteris maior, quod vitam 


corporainteríe amplexa; adaptan-tio. ——— 
tcíque mutuo ex adverfo narem (yv Ps H. Ny 
xriga.) && brachia; quod ore coire & L9.63t. 

: anc z Arif H. EA 
rum fcemina gerit continet partum LigeiA 
diebus quindecim: Ova ftatim can- $52/ 4j, 
didafpecie grandinis: magnitudine 
myrtillorum grandiufculorum. Edi- 

tis fuperinfundit de fuo atramento. 
Itaque & nigrafiunt: & quafi gluti- 


littoralem traducat , & nihil aliud | no hzrefcuntinter fe ad racemuli fi- 


- quo fibiauxilietur habeat, cum Po- | gurarm. 


Mas quoque genituram fua 


"] 


effundit, qua illa & nigriora & du- 


riorafiunt, atque augeícunt uyz ad 
acini magnitudinem: Ex candida fit 
Sepiola,exitque die quinto decimo 
cute obrupta , exitque in caput & 


ventre annexo, utaves. Quanquam 
pexus ille umbilici nondum fatis 


conftat, Crefcente itaque Sepia, de- 
crefcitalbumen, utin avium óvis vi- 
tellus, ac randem deficit : OculiSe- 
piolarum ut in ceteris quoque ani- 
malibusgrandiffimi. Perfecta iam 
Sepia cum eft egreffura,fe membra- 
nula fecare occipit, Sepiola perter- 
rita & (tercusedit, & rubefcit. Pa- 


Anf bte vi verà juxtaterram interarundines 


daban 3 & ficubi enata alga , aut aliud quid- 

Arf.lLc, piamemari ejectum, ut matetiafar- 
mentorum aurlapides.  Bimatum 
non complere Ariftoteles prodi- 
dit. 

Sexus — — Seyusdignofcunturfacilé. Mares 

Arif H.A. prona fui parte nigriores funt; par- 

ADU: tesomnesafperioreshabent , & li- 

) neis intervenientibus varias, cauda 
etianracugiorem. Foemina inteftina 
continet duo veluti mammas , qux 
alvo. diffe&a. facillime confpiciun- 
tur. » 

lagen. — Ad Isgemiumpertinet, quod per- 


Pln.H.N. cuflz tridente foeminz auxiliatur | 
mas: at foemina icto mare fugit:quod 


Jl. 9.29. 
pur FH. 4- folifuoutituratramento, non folum 
?^37 cummetuit,fed &abfcondendi can- 

| fa: quod ambo ubi fenfere fe appre- 
Pl.c. hendi,effufo eodem, quod pro fan- 


ow y, &uinehis eft, infufcata aqua abícon- 


per i dantur: quod à colloacetabulumin- 

Phje ;, htarfuniculi, quo hamus dependet, 

lumb;, dimittit , & pifciculis mordendum 

exhibet, eodemque retracto przdá 

Oa. ad fe adducit: quod denique tempe- 

m4jgr, Fatcurgente , propriis fcopulis de- 

ES vincta flagellis hzret,& nativos dura 
conne&ir cauterudenres. 

Víüs, Habenrtutolim ita & nuncin Ci- 


bs locum. Nam & cum Amphi- 
dromia celebrabantur, mcanas cum 
Sepiis mollire,& plurimos cirros di- 
ligenrerftringerefolebanr, & in Ipfi- 
cratisnuptiis , affarum fit mentio. O. 
primz putantur gravidz , menfibus 
inprimis lanuario,Februario,8zMar- 
tio.Elixantur magna ex parte, affií- 


HISTO R1.A NAJTYR AL I$ 


que przferuntur. Majores fale cons - 
fervantur inIllyride, indeque Vene 
tias deferuntur,ut & Genua Medio- 
lanum. Ad Veneré ciendam quida 
cum nucibus adhibent. Ova inficcü 
cjecta,nonnulliin fartagine coquüt. 
Sethi difficulter concoqui, parumq; 
iníe continere fucci, ícripfit. Eft & 
in Medicina earum Zfus. Ad dentium. — 
dolorem, cum ovorum putaminibus 
& oleo mifcet Galenus. Hippocra- 
(6s in morbis mulierum fzpiffimé 
priícribit. Celfus & Diofcorides a- 
tramentum alvum emollire prodüt. 
Ovauriná moventtefte Plinio.Mar- 
ccllus ad tin&turas &: maculas cor- 
poris abolendas ex ijfdem remediü 
facit. Dentifriciis aptiffimum eft os 
Sepizi quod & thoracisvitiis cum a- 
qua potum prodeffe Gefnerus fcri- 
bit. 

De Differentis nihil occurrit. Ró6- DifferenZ 
deletius pifciculum hunc , quemitatisg, 
defcripfit,Sepiolam vocavit. Sepiz, 
inquit, nafcenti fimilis eft, pollicis 
craffi magnitudinem non fuperat: o- 
cto pediculis conftat: duas probofci- 
des habet,necfepiumin dorío , nec 
gladiolum habet:utrique lateri pin- 
nula,velutiala parva affixa eft , rotü- 
da,nec figura;necfitu pinnisSepiarü 
& Loliginum fimilis, &c. Colore eft 
vario;parvulusenim pun&is in dorfo 
notatur. Ore;oculis,fiftula, partibus 
internisà Sepianon differt. Carne 
eft molliore. 


* game m 


Ca»ur IIL 
De Loligine majore €5' 
"nore. 


Tone major «9.9. Grecis, Gazae TA. T, 
Lolium, Gallis Calamar ,à thecz 4-5 
Ícriptoriz fimilitudine, five quod in Nomen. 
ea reperiuntur, quz ad fcribendum 
neceílariafunt,dicitur. Minorem 
«e/9ida Vocavere. Quaznam cum Po- 
lypo &Sepia communia habeant;ca- 
pite de Sepia explicatum eft: hocfo- 
lum addimus, Loliginum promufci- 
des, Ligulas vocari Apulcjo; id VCFO. 4p], Apa? 
quod durum ac folidum intus. per. 

: €orpo- 


| 
| 


"Oppian. 


X Hal.l.3. 


Aldrov. de 


Mol. lib. 1. 
1. c.6. 


tio, 
Bellon. de 
Pfcib, l. 2. 


DE EXeANGU. eA4QU AT. 


Corpotisptona continctur, £iog» feu 
gladiolum dici, Differuntà Sepia, 
quodalveum , quem Ariftoteles x; 
Diets Athenzus Quoi vocat, lon. 
giorem habeat: & bina quidem con. 
ceptacula gerat, quz venrrisferunt 
fpeciem, fed alterum minus inglu- 
vié imitetur & tca&u diícrepet, quo- 
niam& Corpustotum carne mollio- 
reconftat. Quin & preteratrámen. 
tum, quod prope mutim habet;gerit 
& fuccum purpurafcentem ; exec A- 
thenaus vocat , Oppianus /atevbgor, 
Gladiolus autem , quem Athenzus 
ózegxo» dixit , cartilagineus eft, pellu- 
cidus,& ab uno parte cultrum, ab al- 
teracalamum referens. 
Aldrovandus cryftalli inftar fpl&- 
didum depinxit. Peculiarum Zefcri- 
ptionem fi attendas, T euthos, deícri- 
benteBellonioipía quidem Loligine 
major eft, ut cubitoruminrterdum 
quinque effe, inquit Ariftoteles. Ex- 
tcriore quoq; corporis nota aliquan- 


tulum Loligine difcernitur. Parse- 


nim Lolii, qux exitinacutum,in Lo- 
liginelatioreft. Quin etiam pinnulz 
totum Lolium ambiunt;junctz per- 
petuzque , quzalioquin in Loligine 
partem aliquam relinquunt. Minus 
autemacceditac Polypü quàm Se- 
pia.Nam corpus ei oblongü eft, cat- 
tilagineii duabus peilibus obductà: 
gladium axctiore&z magis cartilagino- 
fumin tergore continens, transluci- 


II 


nihilabiftadiffert , vide apud eun- 
dei. 

Reperiunturin profundo T mari;et- Locus. 
iam propé 4 Eubeam , quin & in ! 4rd 
Ponto;,in quo nulla Sepia. In noftro CN Cae : 
mari, inquit Plinius, quinüm T cu- 4 4,45, 7 
bitorum capiuntur. iz pifcibus: 7.pipz. 
necà Cancris Paguris & Aftacisab t P/m. n. 
ftinent; diligenterque, quicquidin N-.9.c.15. 
ftomachüm dimiferint, roftto, quod Adetn l.9.6, 
robuftiffimum habentatterunt. V á 

De Coitéidemin Loliginibus oc- 6m. 
currit,quodin Sepiis diximus, Pa- tio, 
riuntinalto, & conferta ovaedunt. p/i; o. c, 
Apparéthzcgemina,quodvulvz ea- ;. 
rumita articulatafir,utbifidacerna 47/f.dege- 
tur. Neque his bimatu t lonzio: vi- "^^ ^3.c8 
ta. Masá foemina diffetr, quod intus T Pim. H. 
meatus duos habeat, quibus mas ca RAE: 
ret;ficutiin Sepiis e enit, Non tan- 4. pp, gr, 
tum fuis pinaculis natant] ed etiam N,/.9.c.29 
iifdem extra aquam fc effc ientes vo- 
litant: & fzpé tanta mulutudine,;ut, 
quod ex Ttebio Nigto Plinius prodi- 
dit,navigia quoq; demetyant. Dum 
volitant tempeftatem prznunciant, 
quódcato ipfatum nuda & glabra, pj, qu; 
frigoris quoq; fitimpatiens, ut Plu- j»;;5", ;g, 
tarchus prodidit. 
. fus Loliginumutolim in Cibis Víus. 
fuit, icnunceft. Inccna lauta ap- 
pofitos Pherecrates apud Athenz- 
um teftatur: Scholiaftes Ariftopha- 
nis& Suidasinterviles reponunt. 
Preferunturgravide , & quas Am- 


dum vitri modo, tenui theca inclu- | bracia dedit; Romz menfibus frigi- 
fum: roftrum aquilinum, pfittaci fi- , dislaudantur,Et affarum,& infarta- — , 
gura. Sed eodem modo atramentum | gine co&tarum ,Athenzus meminit. 


quodSepia emittit; & citros octonos 
habet;breves tamen: in quibus tot 
acetabula confpicies quotin Sepiis.Ac 
przterillosoctonos duo quoq; lon- 
2a flagella, feu promufcides multis 
in extremo acetabulis circumfeffa 
videbis, — Hzc  acetabula prz- 
tetSepiarum & Polyporum morem, 
tribusintrorfum offeis aculeis robu- 


ftis,ingyrummunita funt. Latas in | 


gyrum diffundit pinnas: à cuius ore 
corneo gula prztenditurangufta , & 
ufque ad ftomachum longa, quem 
habetampliffimum, atque adeó in- 
gluviem,quz hunc pracedit. Loliei- 
nis minori: defcriptionem; qua fere 


Antiphanesfar&a delectatur. De- 
terius jus fine attamento confici o- 
pinantut. Quomodo fapidiores 
reddantur,vide Aldmvandum. In.,,, 
Medicina, tomachicis convenire | in ood. p 
ciboapud Galenumlegimus. Tor- gena F 
minofis affatas prodeffe Mar- 
cellus Empiricus pro- 
| didit. 
* x 
*. 


ba CAPUT 


12 


C. Frarrf. V. 
De Lepore marino. 


E»rus marinus, Grzcis »eyes & 
AuytO- JuNxosiQ., à colore leporis 
terrefílris,quem iyzé£guo; VoCant , no- 


T 4.L, 6. 


Nomen. — 


men fortituseft. Monfpelienfes e- 
brium vocant, quód vivus colore 


exrubro nig ticante fic, quali plerü- 
que ebrii confpiciuntur. Mortuus 
ex fufco albicat. 
Defeiz — Variéàvcteribus defcribitur, qui e- 
ptio. 
4Elian. H. 
A.L.2.6.4. $ 
Apulej, tn 
Apo loget. 


fem , duodecim tamen numero of- 
faadfimilitudinem talorum fuillorü 


connexa& catenatagerere;reliquit, 


Diferen. | Rondeletiuszra gegera deícri pfit. 


[ch 


noía, qualia funt in cochleis, altera 
tantum capitis parte Zygenz caput 
imitatur:altera parte foramen eft, 
perquod carnofam quandam fub- 
ftantiam exerit, quam etiam pro at- 
bitrioretrahit. In harum duarü par- 
tium mediorima eft pro ore, azramé- 


£0 & reliquis partibus internis loli- 


inemrefert.Idque in bocgenere eft 
mirabile, quód.cum in omnibus ani- 
mantibus partes finiftra dextris fimi- 
lesfint;inhocíint valdé diffimiles, 
ideo offa informis meritódicirur. O- 
dore eft Pifculento tetroque.  Aize- 
yum genus fuperiore eft maius, parti- 
bufque & aliis fuperiori fimile, fed 
parte priore duas latas appendices 
carnofas habet, in quarum medio ri- 
maeít. Paulóinfracornicula duo, 
qualia in fuperiore defcripta funr;ni- 
fi quodacutiora & breviora finr. In 
dorfo os nullum, neque pofterior 
pars,cochlez exenteratz fimilis eft. 
Huius pofterioris partisutroque la- 


um modo offz informi , ut Plinius; 
modo cochlez tefta exempta ut ZE- 
lianus;modó Lolligini parvé, car- 
neam fi refpicias,ut Diofcorides : af- 
fimilarunt, Apulejus cetera exof- 


Primum genus maxime lethale eft, 
cochlez nudx admodü fimile, maxi- 
me polteriore corporis parte. Os ha- 
bet in dorfo veluti Sepia, volutzin- 
ftar contortum, qua parte caudam 
Ípe&tac;in lateribus Sepiarum mo- 
dopinnashabet alveum ambientes 
replicatas: mox cornicula duo car- 


HISTORIA NATORA LIS 


tere, velutiin Sepia pinnz funt ma- 
gis replicate & expanfz.Tertii gene- 
"/5 prona &fupina pars. exhibetur. 
Quodin partis füpinz medio confpi- 
citur,eftos: Suprapofita ori pars al- 
veus, qualis in Sepiis ovi figura, fed 
inambitu crenatus, Ori fubiecta 
patsmembrana eft tenuis , carnofa, 
magis expanía in rorundum ,. cuius 
ora fimbriata eft, imbriz ni re funt. 
Intus cerebri nigii parum eft, gu- 
lam excipit ventriculus, ex quo o- 
ritur inteftinum inftar capreolorum 
vitis convolutum, In medio füb- 
ftantia quzdam eft fungofa, fuccum 
fufcum continens , fortaffis pov 
cum attamentoíuo.  Totocorpo- 
re eftfplendido: Cryftallum vel pi- 
tuitam concretam con, elatamque 
dixeris. Odore cftingrato & pifcu- 
lento naufeumquejmovet. Hoc ge- 
nus Bellonius procommuni lepore 
defcripfifle videtur. Fulvum inquit 
leporisterreftris colorem imitatur. 
Pulmonis marinimore per mare di- 


'vagatur,tamertfi pinnis careac.Pellu- 


cidü habet corp? ovi anferini magni- 
tudiné nonexcedés,g, pro lubidine 
huc & illuc tr&sfert.Septe habetap- 
pendices innumeris promufcidibus 
ftipatas ex Indicoin cyaneum ver- 
gentes, quibus fugendo corpori ali- 
mentur fuggerit : appendicum au- 
tem fubítantiafungofa eft. Exaqua 
emergens naturamíuam emittit , & 
infcipfum concidit. Linguamde- 
morfus vellicat utari radix, pauló 
tamen remilfius,&c. 

Addit 7Elianus & Izdicum, quod 4£lian. RH. 
exomniparte ad terrenileporisfimi- 4416. c. 
litudinem accedit, przterpilos; qui.' 
fpinofi& erecti. Terriumilludge- 
nus in alto mari degit;ideoque rarif- 

Íimé capitur. Primum in ftagnisma- 
rinislutulentis, & algalimoqueve- . 
Ícitur. Frequentesinter cycladasin- 
falas occurrere Bellonius prodidit. 
Dariin hoc genere marem & feemi- ; 
in à: Plin.H.N. 
nam apud Plinium habemus, Cum Pup 
ad Rondelertium delatus effec qui. 
lingula carnoía careret & orein dor- 
fo,marem etle judicavit, primo loco 


defcripram foeminam,quod in ea Po- 


lyporüovis (imile quid reperiretur. 


Adhi- 


X 


fus. 
Galen. l.11. 


"cAdbibitus est in Medicina olim.Ga- 
lenus & Plinius inter Pfilothra refe- 
runt. Archigenes ad xgylopas la- 
nz tomentum fíanguine leporis 
marinitinctumindit. Iubentquidam 

& lepore marino recenti podagram 
fricari; prodentePlinio. Zezezatum 
efle certiffimum eft, eum inprimis 
quiinIndico mari, Eo litusafratre 
Domitiano fublatus eft , & Plinius 
ait. Noníunt minus mira quz dele- 


- Plin. H.N. tum faciunt. Remedio eft mas indu- 
4.32,6.1. 


demnocet. Alibitamen; mortem 
Íz pe inferre;& fi nihil aliud ventrem 
doloribusacerbiffimis torquere fcri- 
bit:quód & ZElianusprodidic. Quz 
de mulieribus di&a funt, à Rondele- 
tio experto confirmantur fed reme- 
diinon meminit. Symptomata quz 
infequi folent, egregie vetuftiflimus 
Poéta defcripác 
Post bibitum boc virus viridis fla- 
gnantiafells — 
Excrementamauent  teuebrofo lu- 
mina vifus 
Caligant , liquide abeuntin corpore 
CATAES: | 
Naufea adest, tumet alta utis, talia, 
calefcumt: | 
$ubque cavuis oculis vofeo fucata ru- 
bore - 
"Apparet facies ,feflensque urina mas 
ratur, 
Que nunc purpureoyaunc fanguinea 
effe colore 
€ernitur, ci quemcung, videt con- 
 Lemhere pifcem 


- aEliau. H. 
14.1. 2.6.24. 


1 Nicand.in 
Alexiphar. 


EE 77^! 4ger. 


infeftum,cum tot affectus fumpto co 
oboriantur. Fatendum tamen ple- 
rumque tabem invadere. Alexiphar- 
macorum quz contra adhibentur 
haud paucus eft numerus. Exhibetur 
primo helleborusniger, hinc lac afi- 


DE EX«ANGU. e40 VAT. 


pore marino traduntur. Venenum | 
eft aliis in potaaut cibo datus , aliis | 
etiam vifu. Hiquidem gravida íta. ' 
fpexeiint foeminam duntaxat ex co | 
genere,ftatim naufea &redundatio- | 
nevitium fatentur, ac deinde abor- | 


ratusfale , utin brachialibus habe- ! 
ant : eadem res in mari & tactuqui- | 


Hinc patet vix pulmoni proprié | cruftata. Etvidetur Athenzusa 


| 


13 
ninum inprimis : necnon decoctum 
malvz, & alia de quibus Aldrovan- 
dum vide. Rondeletius mulieri quz 
nauíeam ex odore coticeperat; can«- 
crorum ufum pracícripfit. 


$585 
IIDIIDEIT: 


HISTORI/ 


NATVRALIS 


Aldroy, dà 
Moll. cult» 


55 
iL 


De Exanguitur Aaneir. 
Lisex 1i 
De Craftatis. 


- Tirvrvs 


L 
"De Cruffatis in genere. 


£z) Va Cruftata Plinio , illa Plz. H. N; 
R Latinis aliis Cruftacea, ^11^3r- 
3 quod molli crufta operta iNomeds 
NO fint ? Grzcis aA avo seas 
bcaufamdicuntur. .Me- 
dium inter L'eftacea &Mollufca for. 
titalocum videntur. Nam quatenus 
foris crufta etfi fragili & tenui obte- 
guntur , cum teftaceis conveniunt: 
quatenus molle carnofumque intus 
continent, Mollibus comparantur. 
Offibus carent, quód ofla jun&uris Defcri- 
' indigerent, ut Cardanus fcribit,nec Ptio- 
! fub crufta Scal ap eronma- 


] 
| aes ipfis cum c is exangnibus 
| 


partes, Caput, Alveus, Gula,venter, 


& inteftinum. A/vezs totius corporis Ariflot.H.; 
4.1.4.€.3« 


indifcretus eft : nec capuz diftin ctum, 
! necaliud qujcquam. Ideó ea Gale- 
| nus capitetrümcare voluit: quod ca- 
, ve de Caudatis accipias, «49/7«. ifta 

dicuntur, nontam quód magnum 


Affolet aver[aus , ut qualibet «quo- | caput habeant ; exiguum enim hoc: 


quàm quod maximum inter cztera 
pud ares, pz 
quem iftaleguntur xoa» catachre- puof15. 
Ílice pro thorace & capite fümerc. 
In Capite 05 eft quod protinus ven- 4f. H.4. 
treminomnibus,prazterquam in Lo- L4. 6.5. 
cuftis excipit , moxà ventre intefti- 
num. Exiguusis, fi proportionisin 

] eorpo- 


i4 HISTORIA XCATO RALIS 


corporum magnitudine ratio habea- | cant quas aad»; Ariftoteles, quibus 


tur:hoc;fimplex ufque ad exitum ex- 
elit. H.N. ccementidejicitur. Denfesin ore ha- 
fa € 37* bent duos priores, & quia hi ad exa- 
Gam ciborum contritionem non fa- 
tis, quoad intima corporis penetrare 
que:t,tresin ventriculo; altrinfecus 
fingulos;inferius tertium. Longi qui 
inore & tegmine duplici operti, in- 


cor cruftz coagmentantuür. Lapides 
fub erufta genitos refert Cardanus, - 
dequibusin Cancrisagemus. 

In ftagnis potius marinis & juxta Loous. 
amnium oftia, faxorumforaminibus 
& limofis locis morti ex Ariftotele 4'/f'ot- de 
& Athenzohabemus. Lapillis, alga; EM 
limo & ftercore vi&itant: necàcar- 4,5,,, 


ter qux talia quzdam interiacent nibusabhorrent. Coeuzt more eorum pjpsofoph, 


qualia locuftarum dentibus annecti 
fuoloco dicemus, Intra hosbinos 
dentescaraofum eft illud , quod lin- 
guz proportionem eiusque effigiem 
Arif. H.4, gent. Supraos Oculi ác fünt, iique 
La..:2 /— duriomnibus, aptiintro, foras, & in 
obliquum & quidem celetiter mo- 
Card?". veri, ideo palpebris carent : Carda- 
yart-437 sas in latus moveri ait noftri compa- 
tatione ,' directé autem oculorum 
fuorum. Melius enim effe ut altero 
utrinque profpiciant erfi diverfis o- 
culis, quàm utroqucfimul necante 
necpoft. Prominere autem quiaa 
late ibus : quiaalirer anté penitus 
profpicerent: à lateribus autem col- 
locati , quia fi fupra caputron vide- 
rent,ante veró noti poterant; quia o$ 
infra reponere neceffarium füiffet, 
quia caput habentimmobile : neque 


—— 


que inaveríum mingunt;ineunte ve- /.;. 
re, & cum Gicus maturefcunt, propé Genera- 
terram , & quidé quód exanguia fint uo. 
& nature frigidz,diutiffime.Formina Arifl deGe- 
ovumrubidum,membrana prztenui 
obvolutum;ventri,lateri, & utrique 
inteftino annexum , & ad carnem Arift. H. 4. 
ufque adhzrens parit. Imperfe- L4.cs. 
&umillud;quod foriseditum, incre- 4r/ff. H. 4. 
menrumcapiat. Diverfitas Sexwum L4--ult. 
ex nonnullis cognofcitur. Maior & F.H N. 
craffior mas, tenues genitales mea- ia eg 

4 : CXxus. 
tus habec, & primum pedem fimpli- 
cem.NNec non duabus particulis can- 
didis, quas in carne pectoris habet, 
fed àfce: ina difcretastum colore tü 
concretione fimiles Sepiarü promu- 
Ícidi.Vorricofz hafunr,quemadmo- 
düm buccini anfractus, quem Grzci 
pIxova ld eft;papaver vocant. Oriun- 


ante fimulos & oculos effe,quoniatn | cur ex ab acetabulis, quz fub extre- 


oportuiffet effe latám faciem , unde 

in motu ctiam tardiores evafillent. 

Caput etfi exiguum; appendicibusta- 
men & cortiibus munitur, quz & ad 
pugnandum & ad ptztendandum i- 

Pls. H.N. terdatafunt. Bggesomnibus octoni, 
L9.-3.  omnesinobliquümHexi. Bracbiafor- 
cipibus denticuletz funt bina , qua 

Grzci faa; Apuleius furcas , alii no- 

mine Grzco fervato Chelas notni- 

nant. Horum parsfuperiorit primo- 

ribushis ; ut loquitur Plinius, move- 

tur fuperiore immobili ; hisque pro 
manibus utuntur, & contra quam 


Tmiisfunt pedibus. Foeminz oper- 
culum diftantius , hirfutius , & opa- 
cius : vulvz membranez ad intefti- 
num hinc atque inde fiffz , in quibus 
ovum gignitur; primus pes duplex, & 
cauda latiot. 

Longz vite efle fcripfie Plinius, PA. H. N. 
Nullarefferazt , fedaquam perfiftu- Le 
lam egerendorefrizyerantur.Humo- —V!t*: 
remoreaccipiunt, & meatuoris fu- 
perioreemittunt,  Hebesomnibus 
vifus , tum quód oculos habeant du- 
riores & promittentes, tum quoda 
latere pofitos. Valent guffu & oderat, jy;f. yi, 4, 


pedes fledant. Omnibusmagnaex, & ad morem aquatilium dermiut. L4.c.10. 
parte grandior & validior dexter | Nullum fonum velvocem emittunt, 
quàmlzvusforceps eft. Caracolore | & obliquo motuincedunt , caudáq; 


fanguinisrubra & tcactulento. Inal- 
veo humor eft pallidus, & minuta 


tantum natant. 
Ad Naturam & Mores pertinet; Mores. 


quzdam oblonga & albida, ruffa et- | quód hyberno folum tempore con- 
Arifl. H. 4. iam alia maculis difperfis, Papaver ! duntur,vere & aütumno pinguefcüt, 


É4-.2.  eispatcius. brachior. annexus con. 
munis. Zabe//sa; quidam Latinivo- 


|a 


uod autennis potius & cornibus Plis. H.N. 
quàmchelisquibus tamen magis va- ^9.« 1 
| lent 


. fer lA CE. 


A ) 


? Lema manua. 


n 


JLiuaulil 


p — 
3 Yrs Lim 
1» — 
i 
3a) —RE 

» "m. *-——— 
u " 
g$7—— 


2777/7777. 


ITIPR 


P 
ty * 
bazar paru manm. 


n ow 


MN « 


c pot 
——— 


) , LAO APT NM 
Ano oe i ox ioci EE 
Ne N "d " : ^ u e 


isplusr ? 


pu mor 

A » B Ü D [| "2 d - A. e 

iani s m or ^» dale Le 
h * 4 t [ , 


773 E a lentinter fe depugnant, iftis cum a- 
jf.c17. liis; quod denique vere& autumno 
|8.c17. poftpartumoperculumexuant. — 

Vfus. —— I» Cibolaudantur plenilunio, quia 
lin. H.N. fydus tepido fulgore mitificat tem- 
irte. Di- vam gerunt. €Gratifuntfaporis, fed 
, durz carnis , ideó coctionis ardua. 


Aur, [.3. : 
uftionem conferre , Lemnius tradi- 
dit. 

Er Webb eue 


SEMINE Se 


De Cruflatis in fpecie. 


NEN  É 0 C 


(Ad vm UL 


2De Craflatis caudatis. 


Anricvrvs Ll. 


De Locufía. 


Ruftata in Caudata & Rotunda 
TI. r. optime dividemus. Illa fuat, Zo- 
Nomen. cuffa, Affacus ef» Squilla. Locuffam Yüdo- 
rus, à pedum longitudine dici putat. 
- Grcis eft xqeo CQ. , epi v xen Dd- 
- yer, quód capite incedat , vel eo fit 
mulcum prominente , x«eaCiz apud 
Trallianum , Hefychio & Vatino 4 
AMI: àcauda motu, xa Gta Q x eot- 
ic. Ab aliquibus yezqiajoi, ab aculeis; 
quee m yesioen 49) xaest flens 1d eft, ad 
ícribendum & fculpendum idoneis. 
Ariftophanis fcholiaftes zwyéesc 72s 
9mo» vpn une Gsc exponit, Hirto afpe- 
roquefuntcorpore. - | 
Duo eis ante oculos cornua ma- 
gna; initio afpera & aculeata,deinde 
rotunditate przpilata;(«éze4 Oppia- 
nus & ZElianus, Ariftoteles x£ezu, 
nos antennas vocarus ) in exortu 
craffiffima , quz paulatim magis ac 
magis itagracilefcünt, uttandemin 
tenuiffimum cirrum definant, ino- 
mnemmque partem pili inftar flecti 
poffint. Ocucorneifemper promi- 
nentes, & exerti;in obliquum mobi- 
les,aculeis acutiffimis firmiffimisque 
utrinque tanquam propugnaculis 


(DE EXANGU. e4QU AT 


19.037. poreverno&zautumnali,& cum ute- 


1j 
muniuntur. Oris lateribus additze 
appendicule tanquam parvi pedes 
ad tutelam. Dorfom afpertimum eft&c 
aculeatum , velut é fronte aculeus 
magnuseminet. Inlateribus brachizs 
habet velutié pilis coagmentatas, pe- 
desutrinque quinos annumeratis ex- d 
tremis chelis,quas Gaza modó forci- 
pesdenticulatos, modo brachia for- 
cipatainterpretatus eft: fle&unt eos 
in obliquü;utchelasintrorfum. Caz- 
dalzvis & fineaculeis ex quinque ta- 
belliscontexta, in pinnas quinq; de- 
finens, natandi caufa, ei tanquam re- 
moinnititur, & inea totius corporis 
robur fitum eft, quod experieris fiea 
parte Locuftam apprehendas. Dézzes 
habent primoresbinos maiufculos&z 
gulam ante ventrem exiguam, inquo 
nonnulli dentes, & finilismuti hu- 
mor. Cor exnigrorufefcere obferva- 
vitBellonius. Mare cum excipiunt 
| ore,tranímittütid ad fuas branchias, 
quarum plures quàm aliá crufta inte- 
&aobtinent. Przterea zzeazus pecto- Ariffor, 
redependetufquead exitum excre- 44.4.3. 
menti:ispro vulvafaeminis eft :geni- 
raleveró femen continetin manibaüs; 
Iacetautem in concavo carnis , itaut 
interiaceat caro. Naminteftinum 
ad partem curvam fitum eft; meatus 
illead cavam; nonalio modo quam 
in quadrupedibuscontinetur, Ne- 
que vero id alia fpecie eftin mafcu- 
lo & faemella , fed utrisque & te- 
nucs& candidi , acpallidum conti- 
nenthumorem. Et utrisque eadem 
origo pectore. üem ÁAldrovan- 
dus appinxit dorfum habebat inter 
actrum&ceruleum medium,dentem 
fuperiorem triplo maiorem inferio- 
re. Vterqueintustuberculis caret, 8c 
utrinque eft acutus, 

Reperiuntur in mati , circa Sigzon Locus. 


| inprimis Acthon & Liguftico,In Indi- 


co quatuor funt cubitorum. Hyeme ?/. H.N, 
veróaprica littora fectantur , xtate ^95. 


inopacagurgitumrecedunt, petro- E H. 4. 
| fisq;locisvivunt. In Liguítico nigri- ^? 7 


cantcs Pierius Valerianus confpexit. 
^&. Fitfusipfispifciculi,quos circa cu Victus, 
v ia capiunt , & captos ori forcipe 
fdoudmovent. Murznas & congros 
malorts devorare; & cibosoretere- 
| RH re;quod 

e 


J 


1 HISTORIeA NeATVReALI$ 
; re, quod otisconftitutio & gula an- Fosmina quoque pinnulas quz fub- 
Bellon.A-— outia oftendit,obfervavit Bellonius. | tus funt magnas habet , fed colluni 
guatil. bz. y. omnib.diuturnior.D e Gezeratie- | verfus decrefcentes. Mas omnes 
TT. nc ita Ariftoteles.Ingenere cruftato- | &queminores. Maris etiam pedibus 
iio: rumlocufta poft coitum impletur, & poftremis quafi calcaria quzdam 
Arifl-H. A, continet ova circiter menfes tres, | funt: eaquetum magna tum acuta, ' 
£5.17. Maio, IunioQuinuili.Deindeedit ea foeming eiufmodi pars parva & in- 
füb ventread plicaturas: ubi crefcüt, | offenfa, Rondeletiusadditin caudz 
quomodofolentvermiculi. ldquod fupina parte foeminam habere ap- 
commune eft & mollufcis & pifci- | pendices duplicis pinnis fimiles, ad 
bus oviparis , ut omnium ova cre- | contegenda & confervanda ova; 
fcant. Locuftarumigitur ovum eft | mari fimplices & parvas.  Vulvam Ariflot. de 
folutile in arenz modum , oco in | bifurcatam habere , Ariftoteles te- Gener. Lg4 
claffes partitum. : pro numero fcili- ftis eft. | c.8. 
cet cooperculorum , quz lateri ad- De Nazatu, pedes anteriores, in eo Motus, 
hzrent. Quorum fingulis cartilagi- | qui maiores funt moveri Bellonius Bellon. 4- 
neum quiddam adíitum eft: circum | negat, fed pinnulis quas partim fub quatil. za 
quod hzrent cumulata fpecie rami: | cauda gerit, partim in extremo c- 
unumquodque enim horum cartila- | iufdem , cum quaternis reliquis pe- " 
. gineorum in plura fcinditur. Quod | dibus natare afferit..— Cum nullius 4Elian.H.— 
deprehendas,fi diducas:fin aliter in- | rei metuafficitur anteveríus pregre- Arg e 
tucare, unum corpus concretum pu- | ditur non prztenfis fed. obliquatis | 
tes. Grandiffimum quodque non | ad latera cornibus , neaqua contra 
eftad foramen, fedad medium : po- | natantem ruensreprimat cornua, & 
ftremaautem minima. Minimis ma- | ulterius progredi prohibeat. Retro- 
gnitudo quanta ficigranulo. Neque | cedensin metu, demittit & laxat ea- 
continuó ipfi meatui hzrent,fed me- | dem , & tanquam remis altius de- 
die.  À cauda namque ad. pecus, miffisScapham propellens, multum r 
duo, fingula utrinque funt potiífi- | itineris conficit. Latent menfibus Plin. H. Ny! 
imümintervalla. Sicenim etiam co- | quinis , & more arietum cornibus ^9.c.30. 
opercula ipfa difpofita funt; ut àlate- | dimicant. Lzdi non pofle nifi fub 
retegerenonpoflint. Qüareextre- | caudatradit Rondeletius, 4zzipazbia 
mitatibus fuis impofita cooperculi | fiattendas, tantum Polypum pavet, pj, n wr 
modo contegunt omnia. Videtur | ucfi juxta viderit omnino moriatur. / ,, *e 
autem parturiens producere ova i- | Murznam eadem aggreditur, & cx 
pía ad illa cartilaginea caudz ap- | victa prandium inftituit. 
plicatu. Comprimens enim fefe | — Pfum £2 Cibisti fpectes, Collime- Ufus, - 
atqueftatim cutvanspazit. Cartila- | don ideó Carabi accepit nomen q» 
ginea hoc temporeaugefcuntita ;ut | hoc cibi genere impensé delectare- 
ovorumipforum capacia effepoffint. | tur. Eligunturgravidz & tempore 
Nam ad cartilaginea pariunt ficut | plenilunii. Praferunturin Italia ab 
Sepiz ad malleolos, autalia quz flui- | O&obri ufque ad Aprilem : prz. 
tant.Iseftpariendimodus. Conco- | feruntur & maximz, quales capiun- 
quitautem ibidem potiffimumvice- | tur in mari Indico , & circa Africa 
nis diebus. Tum abjicit cuncta fimul | quoddam littusloco petrofo , ut fcri- 
coníiftentia ficut cum eiecit,viden- | bit Synefius. Plus carnis habent 
tur : indeexhislocuftz oriuntur die | quàm Cancri , ut Diphilo Siphinio 
feré quinto decimo : capiunturque | apud Athenzum vifum, difficulter 
fxpénumero minores digito. Ánte| concoquuntur , fed admodum nu- 
Ariflot. g. Ar&urum pariunt, poft Ar&urum | triütíalà humoris ficciq; participes, | 
44.4.62. amictuntova. Hucusq; Ariftoteles. | & fiaqua dulci fzpius cequantur, : 
*UU* ^ — Sex»; differentia in eo confiftit, | ventrem cobibenr. Condituras vide 
quod feeminz primus pes bipartitus| apudAldrovandum.7fgzis Mediiza — | 
fit , mari continuatus uno ungue. ' g;fpe&at; Hippocrates puerperz ut | 
e inelius 


5 


nti pa- 


DE EXANGO. AQV AT. 


melius purgetur przfcribit. Simeon | 
Sethi ceftas combuftas accum mera- 
covino potas renes calculofos ex- 


Iz 
fpecie, fed breviora & tenuiora, fu- 
per his oculos pufillos breves; Pro- ^ 
minetpars cui fubfunt oculi, acüta & 


LJ 


purgare fcribit. 
Anricvrivs IL 
De Affaco. 
PuNc Tu M I. 
. De Affaco marino commu- 
nt. 


À Stacus.ex fententia Rondeletii, 
PENSIR quafi àsxr., id eft, non deftil- 
E lansfed abundé fluens dicitur, quod 
Nomen. tubercula plurima , tum alba tum 
purpuperaguttarum, five lachryma- 
rum fpecie forcipibus infperfa ha- 
beant. 
Eft vel Marinus vel Fluviatilis. A 
Defcri- eumLeo feu Elephantus Plinii , & 


ptio. — iftzquem hicdefcripturi fumus per- 
P. . tinet. Eftautem Aftacus colore toto 
| Ariffot. nitido,(ed nigtitia infperfo. Pedesin- 


H-.L4.. feriores grandes , ad octo ufque ha- 
EU bet:ab his grandes fpfos duos multó 
majores &mucronelatiore,quàm lo- 
cufta, fed 1pecie diversà. — Dextri 
namque fummum latum oblongum 
tenue eft: finiftri craffum & teres:u- 
triufq veró bipartitumacquafiman- 
dibula cum dentibus infra fupraque. 
Quanquam dextro dentes ferrati 
funtomnes, alterius primores ferra- 
ti: at interiores canquam molares. 
Inferiorum ordo quaternis zquali- 
bus, füperiorum ternis inzqualibus 
expletur. Movent partem fuperio- 
remutrique , & ad inferiorem pre- 
munt: ac valgi quidem íunt fitu 
ihferiore , tanquam à natura de- 
ftinatiad protendendü & premendü. 
Suprahofce duo alii hifpidi paulo in- 
fraos, Moxhaudlongé infra;bran- 
chix circum os multe & hifpidz, 
quasaffidué motat. Hipedes qui ori 
przító funt, extantibus quibufdam 
tenuibus barbulis afperantur. Dezzes 
duoshabet ut locufta: fupra hofce 
cornicula brevioraactenuiora quam 
locufla. Tumalia quatuor cádem 


afpera quali frons, major quàm locu- 
ftis. Omninó facies acutior, pectus 


' autem latius : totumque corpus car- 


nofius ac mollius quàmlocuftz. O- 


| &o pedum quatuor bifidi, quatuor nó : 


quodcollum appellatur, quisque in 
partes divifum eft extrinfecus. Tum 


| eft fexta parslata quinque producta 


plagulis, Hactenus Ariftoccles. Get- 
nerus Chelam facié hominis ridicula 
reprzíentantem exhibet. Nam Che- 
Iepars minor maximum & aquili- 
numnafuümrefert: & qua in. utriuf- 
que partis confinio apparent verru- 
ca;,oculos,fi fuperciliaaddantur.Su- 
periorem parré quatenus feu corni- 
cula quatuor fupra nafum & fronté e- 
minent;czruleoaliove.colore fi pi- 
&or inducat;ad reprefentationé pilei 
auriti & ad latera defcendentis, ita 
tamen ut aures lateant :retró & cir- 
catempora pili prominanr nigri. 
Facies partim albo inducatur pig- 
mento,partim rofeo fuco niteat.Lin- 
guz inftar partis chelz majoris tube- 
ro rubicando colore infigniantur. 
Quod ficriftam quoq; é pennisprz- 
fertim gallinacei, capi aut pavonis 
nutanté, foramini fümmo indideris, 
plané Gorgoneam & terribilem ha- 
bebisfaciem. 

Nunquam nó in Oceano frequen- Locus. 
tes:in Euxinio tamen nulli. In faxis 
habitare Oppianus prodidit: Arifto- Oppian. 
teles in terrenis. Circa Thafüm & Peur. 
Hellefpontum nafcuntur. Coezzz eo- dri.H 
dem modo quz caxtera cruftata., nf. ir 
Mas faeminaque nulla nota infigni XT 
interfedifferunt. Namutriufvisu- Gene- 
tramlibetforcipem majorem depre- ratio, 
hendes; quanquam utramque xqua- 
lem unquam neutri, Ore mare ex- lian.H. 
cipit,cumlocuftz ad branchias tranf- 4./.8. 
tnittant. Sine humore longius mari ^??- 
 deferrinequit: & tam eft locipatrii |, 
amantiffimus, ucnon longé deporta- i 
tus,eodem adrepat, Polypum exti- , ,.. 
| mefcit. 


Quantum ad Vo in Cibis , optimi QT(us in 
illiapud veteres qui in Methymna Gibis, 
c capie- 


. H. 


16 


capiebantur. Omnes difficulter co- 
quuntur, & tardé defcendunt: rite 
confe&ti & preparati non imbecilli- 
ter alunt. Mnefitheus aífos elixis prz- 


tulit. 


PuucruM Il, 


De Leone [eu Elephanto€9 
Aflaco parvo Ronde- 
letij. 


"T Az.II. (ote quód. hic defcripturi 
$. 


fümus,nomé Leonis vel à magni- 


HH TORIeÀ NATFReALIS 


e 


fervatum fit; Maffiliz vulpem per te« 
tam no&em ,ab uno detendam 


fuiffe, 


Apponuntur lautis in Italia con. Ufus.- 


viviis,ZElianus, adipem fqualide & 
infufcatz faciei nitorem afferre , re- 
liquit. 


AsTAcvs paivis márinus Ronde- T A2.IL: 


letiifemper eft parvus. Corpus ei vivo 6. 
rübefcit;alioqui lineis ezruleis tranf- 
verfis variatum. — Capize & thoracé 
eftrotundiorequàm £sluviarilis, in la- 
teribusincifo.E capiteeminet Co?29 
latiufculum , magnum fi torum cor- 
pusfpe&es, utrinque ferratum,íntet 
oculos fitum, quas recondit & exe- 


Nomen. tudine ,ut Aldrovando videtur,velà | rit, Cornua quatuor oculis prafixa 
Belln.de/ coloreflavo,quo vivus confpicitur;ut | funr ; dum & breviora cortiu fertato 
AUT Rondeletio placet, fortitum eft:Bel- | vicinora , alia duo multo longiora; 
7^5  ]oniuscum Elephanto Plinii idem |'fexibilia,articulata. Chelamutrin- 
Alias, facit ; quód eadem fit Leonisapud queünicatn habet denticulata, qua: 
Alij. 4Elianum & Elephanti apud. Pli- terrisarticulisconnexam.Utrinque 
dU. nium defcriptio. pedesfineforficibus. — Collum tabel- 
Deieris Corporis fpecie Aftacoaffiniscft, | isconftac, & in pinnulas definit. 
pio.  fedbrachia longiora habet, forcipes | Sub cauda àppendices furit ovis re« 


tenues & latiufculos, quorum fícif- 
furamajor, quàm in ullo alio Crufta- 
torum generc. Pedes tres qui proximé 
brachia fequuntur, longieres funt, 
aculeati , in calcaria terminati : ulti- 
mus exiguus brevis & tenuis, neque 
aculeis,neque pilis munitus. Prater- 
ea ab Aftaco dorfo aculeis differt, 


ponendis deftinatz. 
Puxcrumw ll 


"De Cammaro feu Affaco  fln- 
viatili €9 alis. 


Staci fluviatiles Galeno xaypael-T 4 g. ff 
óc; Athenzo Xa MA LEOL; modernis Tas. 
Grzcis Caranides & Caranidia di« JT], 
cuntur. . Nomenmi, | 
Circa eot. Deffriptiomem non eft Defcri- 
quód multum laberemus, hoc tamen ptio. 


quibus cum locufta convenit. Utrin- 
quecoraua duo longiffima cenuiffi- 
maque habet , item alia in fronte 
brevia, inter quz unumin fronte c- 
minet acutum , Dneutrá parte ferra- 
ium :hzc funtoculorum propugna- 


cula , quicornei funt & prominent. 
Corpustotum undulatum eft, inftar 
panniex hircorum camelorumque 
pilis contexti. Cauda perinde ac in A« 
Ítacisin pinnas quinque definit, fed 


poni poteft; Ventriculum mutimun- 
diqueambire, quam quidam ftercus 
efle credunt, Bellonius hepar , fed 
falsó, quódhoc folis fanguineis da-.. 


tum(it: Eundem tam miro artificio 


fabtefactum,ut etiam in ejus fundo 
alterum os comperias fuis maxillis & 
dentibus refertum.  Utrinque et- 
iam fpiraculum fcu foramen füb cor- 
ticead latera oris videas, per quod a- 
quam ore acceptam referunt, Bran- 
chias habere ex Ariftotele Gaza&t — — 
Rondeletius prodidere.  Philoío- 4r/f. H. 4« 
phusenim Qoayxiedy, hoc eft , partis ^4-2« 
branchiis fimiles dixit. - : 

Gefne- 


lineis magis diftin&a. Scaliger unum 
vidit, cujus brachium puerilis bra- 
chii magnitudinem aequabat, quan- 
tum & ille quem Aldrovandus Brun- 
dufio fibi miffum defcribit, habebat. 
Phs.H.N. PliniusElephantum fuum nigrum ef- 
32.931. (evultjid eft, violacei exfaturati co- 


puer eua ccr ae Msn ATi dendi ilf 
wepi———— M 


loris. Nam xua»; Grxcé denigro,ut 
de /Echiiope, & cxruleo; ut de mari 
dicitur. Forcipibus adeóvalent, utob- 


vL nn 
mime 


opi 


" 


vhi [7/s Pin Mai i^ 


2 TM 


ri 
Tes: cr SPIRI dt 


V EL 


, 


.7. 


DE EXANGU. AQUA. 


Geínerus cirros potius effe judi- 
/'cat,ad motum progreffionis natatio- 


Heluont. nifque à natura datam, vel ne aqua 
Lithisfi introrfum penctret. 


De Lapidibus 
memorabilia prodidit Helmontus, 
quz fequuntur. Per plurimas inquit 
atqueuniformes cancrorum diícre- 
tionesi(ta comperi. Inprimis ftoma. 
chum cancri efle in capite propé ver- 
ticem. Mares enim quotannis zgro- 


72 

Vitlitant cadaveribus, & carnibus, 
&z quidem his adeo dele&tantur, ut 
inDanubio de navibus fufpenfis, 
magna multitudo adhzreat. Ra- 
nasquoqueappetere, Albertus te- 
Itatur, & nos experientià comproba- 
tum habemus, er tredecim dies vi- 
vumabíquecibo confervavit Gefne- 
rus Sexusnotis diftinguuntur. Mares 
ineaparte quá corpus ad. caudam 


tare incipiunt, à meníisJunii medio: | continuatur fubtus , quatuor longas 
faemellz dein inJulio ante teftarum ! prominentes virgulas habent,quibus 
exuvium. Suntenim per diesnovem | fceminz deftituuntur. Cauda eria il- 


& amplius velut femiexanimes ac 
immoti. Quatempeftare ftomacho 
illorum exterius obducitur membra. 
nula nova,inter quam & ftomachum 
veterem, eftliquor quidam la&teus, 
qui fenfim exterius in globum ftoma- 
chi convexum,quá parte attingit;ob- 
ducitque ftomachum veterem, con- 
trahitur utroq; latere in concavum, 
ftatimq; lapidefcit. Interim nectunc 
nec multó poft cancer efitat quic- 
quam. Ideeque(pené incredibile) 
vetusfiveinteriorftomachus, fenfim 
inmucilaginem alimentariam ab- 
fumitur; exteriorque ac novus alter 
ftomachus,in vicem abfumpti;fucce- 
dit. Siquidemiftiladi, adftomachi 
veteris convexum fübnato;obtendi- 
turftatim pellicula, per modumladi 
tepenti folitum: crefcitque lac iftud, 
inter utramque przfatam membra- 
nam, utriufque fcilicet ftomachi. 
Quz cun&a ducentis forté cancris 
diffe&is , dietim obfetvavi , jucunda 
admiratione. Tandem refiduapars 
lactis,cancroceditin alimentum,Ni- 


- 


lius, rotundio, planior& fpiflior ; tc- 
nuis , vacua, & latahuius, majorq; ta- 
bellarumin eadem diftantia. 


De Gezeratiogehocfciendum, Ma- 
remin coitu primó fupra dorfum fce- 
minzafcendere , moxfeiftam fupi- 
ná vertere: per folam meatuü appli- 
cationé coire: membro n. gp alterius 
corpus ingreditur deftituuntur: Ova 


Vi&us. 


Genera- 
tio, 


peranum, per quem & excrementa - 


reddunt;parere: & fzpe minimos A- 
| ftacos cauda matrisadhucadhzren- 
tesconfpici. Albertusovafceminz 
primo in corpore valdé comprefla ef- 
fe,dein paulatim exire & virgulis cur- 
tisfub cauda dones complectantur 
adhzrefcere,fcriptit. Hyeme menfi- 
bus quinque /azez£, fi comunem opi- 
nione fequaris. Aliquienim tü etiam 
apparere ac adlitora prodire; zítate 
ad optatasaquas gregatim concede- 
re dicunt. Novilunio emaciantur; 
plenilunio pinguefcunt. 


, De mirà quedam inter Canctos Antipa- 
| & parvos az£ipatbia, lic Helmontus. thi. 


.hilautem cancer edic, autin eius fto- |n Marchia Brandeburgica lecuple. 
macho reperítur,quantifperifti lapi- |tiffima eft cancrorumpifcatio. — Ve. 
des füntin ftomacho eius , vivitque | toresautem coguntur noctuexcu- 
circiter XX v1I, dies tam ex veteri | biasagere,ne ferté porcus aliquis vel 
füo ftomacho, fenfim abfumto,quam | leviter fubter currum tranícutrat. 
exufurefolutorum poftea lapidum. Nam id ficontigeritmané quorquot 
Hucufque Helmont. Albertus ple- |caneri,in curru fuerimtinveniuntur 
nilunio crefcere putat, mortui, "Iam exitialis eft porcus 

Reperiumtur pallim in fluminibus, | Cancro. 

lacubus;& rivis,InPannoniatam fte- | -Dividupturin Minores & Majores. llli, Differen- 
quentes ut Julius Alexandrinusfzpe | quód füb faxis degant , faxatiles di. 

| fupra triginta curtus - Aftacis onu- | cuntur;parte fupiná albicant , pto« 
ftosinforo Gammario Vienna nu- | ninigticant, elixi non ündiquaque 

 meravit. In Hifpania non haberi af- | rubefcunt. Majores , totündioti 
firmant quidam. ( . |Kfuntmagifque crenato in Padocot- 
e€ à pore; 


Locus. 


20 
pore, quàmin fquama, cuius dexter 
pes (iniftro renuior eft. 

Locum in Cibi habere,omnes no- 
runt,quamvis ctiam difficilioris con- 
co&ionis effe cercum fit : quia & lon- 
giore in ventriculo morá , mandatis 


Vfus. 


bus,foporem inducunt. Martio & A- 
prili menfibus à quibufdam cómen- 
dantur , lunà inprimis accrefcente. 
Venzquzineisinterdum reperiun- 
turimprobantur. Varias pra para- 
tionesapud Aldrevandum vide. Me- 


dicis , contra canis rabidi morfum, | vocant , feu 3z««opcapite, quod 


HISTORIA. NATV RALIS 


fas vocant,tam prope Gammarorum 
formam,ur cüm effoffum é terra con- 
fpexiffec Julius Caefar Scaliger |, ac 
roganti quid effet, in fepulchris in- 
venirialiidicticaffent , a Gammaris 


! abftinuerit diu. 
frigidis & humidis in caput vapori-: 


ÁRTICVLVS III. 


De Squilla /n genere ». 
TAB. 
IV. 


4595 
6.0. 


Ruftata , quz Latinis Squillz, 
Gt Cl xaeldac , xaeddac 9 & xseidas 


C 


phtifin febrem he&ticam , urinz re- | Squillis majufculum eft ; feu 3o» 1; Nomen. 


tentionem  calculum;,inflammatio- 
nemlinguz & gutturis, &&Cancrum 
in mammis inferviunt. Contra angi- 
nam íicàquibuídam przparatur. A- 
ftacoscirciter decem vivos contete: 
& ftillatitios liquoresintybirofarum 
& papaveris erraticiaffunde,inde ex- 
preffus fuccus vinum rubellum re- 
fert. Eolinguamabluere & diligen- 
terac penitus gargarizare oportet, 
deinde éthauftü eius mediocre bibe- 
re,Linguáabíteríam & purgatam la- 
rido infulfo percinge , poft horam & 
dimidiam, quicquid vifcidz pituita 
infederit, rurfus abfterge , & fucco 


; Aítacorum przícripto denuó lava. 
Aldroy. p P 


Cruftat. : 
M ratio contra mammarum cancrum 


Hartman, apud Hartmannum optima. Lapides 
inpraxi quód fpe&tat;rariffimum exiis diure- 


i Reliquain Aldrovando vide. Przpa- ipiano tefteacura, & in fummo capite 


exiger, Í. initiali abjecto. Heraclides AMrov.de 
Colybdanas apud Athenzum vo- Crafíar. 
cat;quo nominc Epicharmus, ut Ni- c.8. 
cander vult pudendum marinumia- | — 
telligit. 

Defcriptionem à attendamus , Can- pe(zi. 
dam habent ,fed forcipe carenv;forté ptio. 
quód pluribus pedibus , in quosre- 4riff.de 
dundantiailla abfümitur, inftru&ti, i part.L.4. 
Ariftotelem & Rondeletium fequi. (9. 
mur: At Bellonius pedes forcipatos 
habere fcribit ; quas etiarn ZElianus, 

& quidem maximas Indicis in Gan- 
ige fluvio attribuit. Cerpere funt vere 
nigrefcente , fed poftea albedinem 


recipiunt. Corzua etiam habent O p- Ariffor. 
H.A...8, 


pofita: ZElianus aculeum acuciffi- cult, 


mum triremis roftrofimilem , & fe- 
&uras,ferrz modo habere fcribit. o- 


Chymia. ticum ,febrifugum, & vulnerarium 'culifub eodem munimento przduri 


t'i4. ^ parari poffe exiftimat. Helmon- 
tius)fi in formam priftini lactisrefol- 
verentur, Ufürpantur quoque con- 
tracalculum, cum nucleis perfico- 
rum & mefpilorum : Contra fangui- 
nisgrumos , cüm carbonibus é tilia 
aceto reftin&tis,& c. Huc pertinet 4- 
ffacus. Caraboides , 8: Gammarus terre- 
ffr. Mlle colore eft omni parte corpo- 
ris cinerco,antennisquatuor,duabus 
longioribus, reliquis brevioribus,pe- 
dibus & 'chelis hirfutis. Pedes duo 
priores chelis proximi tabellas in ex- 
tremitate circum undique ferratas 
habent, ad natatum faciliorem forté 
utiles. Quantumad hunc, Cruftacei 
quoddam genus interralatitat, ma- 
ximéinIndia Occidentali, Cuarat- 


agnum ee e M gU e E EE CE. 
ra M — 


eminent. Izzef/ium quoque re&té in 
caudam veluti Locuftis & Aftacis 
finit, qua excrementa emittunt & 
ova pariunt. | 
Vivuntin marinis paluftribus & Locus, 
faxofis locis. Ab illisaz), ZEliano, ab Offi«r. 
his petrez Oppiano dicuntur. Indi. P4/ewr. 
cummare majores alit ,quz in pro- '' 
fundo hzrent , ut minores littoribus 
gaudent.In diffra&is faxisin mariru- 
brorepetiri, prodidit l'heophraftus, 
quodde vivisan de figuris fumen-- 
dumfir, dubitatur. Habentur &in 
Oceano Germanico, & Gallico,mari 
Tyrrheno & Adriatico. Circa Jafum: 
magnascelebrat Archeftratus. ; 
Vitlitaut oftreorum carnibus; ZE. Victus, 


lianus quafdamalga vivere prodidic. &/42H. 
De A. 1.6.20, 


c, io fon aliae s 
yz. v 


T0 IRIS 


villa lala. ondel. 
^5 


P l 1] 


29; 
C Carangon bndlel.. 
e PC E prionao Rot | 


(i7 TANT h; Nes 


"ud 
uS 


x p ? . ry? m? "m 
[f Syd bts. "Báren Kebs 
uw 72 E. 


T3 


vimm 
SH d ^ 


» 


/ tijg 


l 


i: /) () 


mE 


bopag t sid asta 


»€a t 
-- 


EU o; x 
x E, 2. ne Sexu ita Ariftoteles. Diftingui- 
tur àfoemina mas duabus particulis 
candidis, quas ipfe peculiares habet 
incarne pectoris , fedab ipfa difcre- 
tas tum color , tam concretione , (i- 
miles fepiarum promufcidi. Vortico- 
fxhz funt , quemadmodum buccini 
anfractus, quem Grzci uxova, id eft, 
papavervocanr: Oriuntur ex aba- 
cctabulis , quz fub extremis funt pe- 
dibus. Eft etiam in pe&ore caro ru- 
bra,fanguinis colore, qux tamen at- 

trectata dilabatur,; neque fimilis car- 

nifit. Abea meatu qui in pe&ore 
buccinirefert fpeciem, alia eft (inua- 

tio funiculi craffitadine,fuüb qua duo, 

quadam funt appenfà inteftino arc. 
naceagenitalifemini deflinata. At- 

que hzcmashabet. At foemina ova 
ibi,colorerubra, quz annexa ventri, 

atque utrinq; latus inteftini, ad car- 
nofasufque partes ,membraná tenui 
continentur, | 


Coéuzt more quadrupedum retró 
mingentium,fcilicet;ut faemina cau- 
damfupinam exponat, mas fuasfu- 
perimponat & applicet;& co&untin- 
eunte vercjuxtaterram,& cum ficus 
matureícunt. 

Inimicitias cum Laborace exercent, 
& àPhycide ac Lupo comeduntur. 
| Q uofemodo ulcifcantur, apud E- 
aEian.H. lianum habemus, Cum fe, inquitjin- 
4.1.0430. terceptasfentiunt, faftigium quod e- 
minetà capite, quodque fimile eft 
acuti(li motriremis roftro, atque in 
fumma partefecturas habet, modo 
ferralz uncinatz , hoc,inquam,ani- 
mofz illz beftiolz cum incutvarint, 
fumma Ixvitate faliunt, & tanquam 
faltatorium verfantorbem. Lupuso- 
rehiante fquillam laffam compre- 


Genera- 
| tio, 


Antipa- 
thia. 


bendit, hzcingutturis laxitatefal- 


tatutgulaintumefcat. —— 

Vas earum & in Cibzs eft & in Me- 
dicina. In Cibus preciofum pifcem Ju- 
- Juven. S4- Venalisnominat. Ápiciustantigran- 
(54. — diufculasfaciebat, utearumgratia in 


' Vías. 


- Atben. 
—Dini. minores animadverteret, guberna- 


DE EXANGU. AQV AT. 


| 


21 


friguntur etiam in Cartagine cum o. 
leo farinà adfpersi. Olim ficus fol is 
affatz involvebantur. Difficulter có. 
coquantur, ftomacho nocent, & Ve- 
neris defiderium excitant. Hoc & fibi 
contigifle Cardanus teftatur. Hecti- 
cisexim!é prodeffe nullum dubium. 
Ajunt tritas & particule impofitas, 
cufpidem velfagittam, (i quz infixa, 
fingulari atrahendi vi educere. Qui- 
dam efcz ad mugiles capiendos ad- 
mifcent. lifdem & lupus pifcis ine- 
fcatur. 


AngTIGUurLUS IV. 
De Squillain ;[pecte ». 


PuNcruw L 


De Squilla lata frve Ur[a, 


(P aw Squillam latam Rondele- T , "e 
tius vocavit, hancnos Fzfgzéc qv. - 
quide Ariftotelis cà Bellonio & Sca- 
ligero dicimus. Ubi enim porrecta ja- 
cet,uríi corium excenífüum reprzíen- 
tat. ASquilliseam feparavic Ari- Scalig. 
ftoteles, quod fub Squillarum nomi- £« 245. 
nenon notet. Neapolitani Meffa- 
nenfesin SiciliaMefIacaram,quafi it 

(et Cuv xaesc VO CAD, 

Ron&cletius cam ita deerisfez. Lo- Defcri- 
cuftarum eft ina gnitudine,íed latior, ptio. 
multo & magis depreffo corpore & ! 
hirto,in fronte offa duo, utrinque u- 
nicum , inambituferratum, in qui- 
bufdam acutius, in aliislatius. Hi 
pinnz duz alligantzur. Inter hzcduo 
enafcuntur cornua, initio articulata, 
circa media bifida, ut ex duabus qua- 
tuor ftant, non valdé longa. Brachia 
duo habet cum aculeis , veluti clavis 
eminentibus, pedibus majora, non 
bifida,quz in os fle&un tur,quibus o- 
ri cibum tanquam pedibus admo- 
vent. Pedesutrinque quaterni funt. 
Oculi patü prominent. Froz; quadrata, 


3»4.8.12. 
Nomen, 


] 


Africam navigaret , cumque priuf- [ &latior quám in ullo Cruftatorum 
quam navi exiliret Minturaenfibus , genere.Twzores multi p dorfum fpar- 


fifunt, ex quibus exrant. tubercula, 


torem,nulla excenfienefacti,cádem quorumíumma pars adeó rubet, ut 


vialtaliam repetere juberet. Hodié 
clixantur & cumacceto comeduntur: 


- 


carbunculus inannulorüm pala in- 
clufas dicas. 


i 


6^5 In 


22 
Ín Ccenofis vivere argumento eft, 
uódluto obfita € mari extrahatur. 


Scalig. Ex- RS in Gallia capicur ; Romz & 


LM 


"TAE. 
IV.6. 


Defcti- 
ptio 


Neapoli frequenter; in Africa fre- 
quentiífime. Circa Minturnas Cam- 
panic oppidum majores fant Smyr- 
nzis. ldem eispariendi tempus na- 
tura ftatuit y Locuftis. Perhyemem 
& verepriíusq ova excluduntlaudan- 
tur,Ethacde Vría, qua Major dici- 


tur,accipiendafunt.  Eftaliaquam 


Minorem & Calatam vocant. | Scali- 
get Cangren Ariftotelis credit, Ron- 
deletius Cicadam zmarínam, quód cum 
Cicadis terreftribus magüam fimi- 
licudinem habeat. | Quinquetabel. 
lis conftat. & dorío egregio natura 
artificio varié czlatis & fculptis. T'o- 
tarübet. Dodrantalem magnitu 
dinem vix fupetat. 


PvwNcrvM IL. 


«De Carangone €9' Squilla 
gibba. 


Uas Ariftoteles s4?»yys; aut 
xgatty&ts Hefychius X gat vac VO- 
cat,ez Gazzíunt Crangines. « 

Eft veró hac Squilla, fi Defcripzia- 
neni attendas , palmi majoris longitu- 
dine. Gontegitur crufta tenui, lxvi, 
candida, nonnunquam ex albo pa- 
rum rubefcente , quz cocta, tora ru- 
befcitcornuinftar pellucida. E dor- 
fo enaícitur corgu in froriteferratum, 
furfum recarvum , cuius denticula- 
tzafperitates infuperiore & infe- 
riorefuncparte non inlateribus. 0- 
culifunt cornei,in quibus fubje&ta 
parscavacochlearis modo. — Corzu« 
funtquatuor, ex quibus duo bené 
longa;tenuia & flexibilia. Pedes ha. 
bet quinos ; quiim calcar terminan- 
tuc terni funt. 

Pofterior pars pro reliqui corpo- 
tis craffitie & magnitudine longa, 
feptem tabellis conftans , in qua- 
tuor pinnas definit: € quarum me- 
dio extat aculeus latior quàm iri 
Squillagibba. Quam Gefnerus vi- 
dit;partimrubebat , partim dilutius 


HISTORIA N ATVR ALIS 


albicabat , ad latera flavefcebat. on 

- Sunt omnium cruftatorum (api. Vfus. 
diffimun, Carne tenera dulci, boni- 
que & multialimenti conftant. Cau- 
dzin primis crufta fpoliatz , cum 
pipere ,fale & aceto, menfibus Fe- 
bruario , Martio ; Aprili, Majo , lau- 
dantur. 

SQVILLA GIBEA xí, propter 
gibbum quem babere videtur dum 
fe curvat dicitur. Alii XOLIOYU A d & 
xvm; Vocant. Grxci moderni Ca. Defcri- 
ridas & Caranidia nuncupat. Cran. PUo- 
gonibus funt tenuiores maxime in 
cauda extrema, Senos ante frontem 
gerunt valdé tenues cirros, Caudam 
contradam, in cuius extremo pin- 
nzíünt quinz : quarum quz me- 
dio loco pofita eft, ferratam duram; 
atque in acutum faftigiatam for- 
mam habet, In Santonum littora 4riffer, H. 
maxima carum copia.  Ovapariagt 445-617- 
& generant Locuftarum more. Ce- | 
terum menfes citciter quatuor ge- 
runt. Cornu frontis elarum in pa- - 
latum Lupi pifcis infigunt, cumque 
interimunt. Ubitangunturfaltant, Anexamdr. 

X : in Pindart. 
actarigentem fxpe expavefcunt ,cor- 


TA85. 
IV. s.15. 


pufque in aqua gibbofum arcuato 


motu promovent erucarum modo. 
Vendebantur olim in fportulis ex 
junciriminc contextis;friguntur cum 
oleoin farra, ine : aut elixanturina- 
qua & comeduntur cum aceto, 


PuucruM II. 


De Squillaparva , €9' Squilla 
eAXanti Rondeletij. 
Souls parva nomine proprio cátet. 


Xx/Aapor Ariftotelis,non eft;ut per- 
peram Gazaconvertit;, Chelasenim — — 
hoc, Aftaci modohabet. | Quidam 4rif. H4. 
iyxpalescà colore fortaffe ; quem vivis^ 5 
Rondeletius obfcurum tribuit, dici 
volunt. Alii ueuxaeiJu; apud. Athe- 
nzur propter fuavitatem in cibo. 
Duplexiftarum eft ges;;. Unum Ma- Differen. 
j^, duriote crufta quàm Squilla gib. tia & dez | 
ba,q vivü in a£re faltat, & noctu ucfcriptio. 
candelalucet, Cambarezto Romanis. | 

Alterum Mizimum , ut tam cxi. 

guurni; 


Tas. 
IV. 7. 


TAS. 

IV. 9. 
 Aldrov. 
4.2.c.16. 


 Defcri- 
| ptio. 


guum, ut mille vix libram zquent 
pondere , Venetiis frequens. Cocis 
quibufdam Brava , Vafconibus, Ci. 
vade,id eft , avéna, pugillatim enim 
devoratur. Caput habet pro Cor- 


pufculi magnitudine craffum & la. 
tum; fine cornu. 


Gatidam tenuem, 
gibbum parvum, Oris appendi- 
cibus & aliis Gibbz fimiles , pun- 
&is aliquot variatur;  Bellonius vi- 
vas fubfulvasfpe&ari ait , coctasruf- 
feícere. 

Etin mari, & in fluviis nafcuntur: 
etfi Bellonius longé à mari proveni- 
redicat. De Garumna caniítris exci- 
pbScaligerteftis eft; l'arentinusflu- 
viatiles nominat. | 

"Carne funt adeó dulci , ut fafti- 
diumparianr. Vix ullumaliud Ci- 
bi genus , tefte Rondcletio , dul- 
cius deguftaveris. In aqua hotdei 


lotx , &incarnis jure coctz, he&i- |. 


cismaximé conveniunt. GCumcru- 
ftisadje&o pipere elixe , venerem 
ftimulant. 1lcon quam hic damus, 
Gefneri íquilam parvam  expri- 
mt. 

SoQvILLAMANTIS , nomen 
à beftiola quadam ex  Locuftarum 
genere accepit , nec antiquis cíLdi- 
é(ta. Occitani eam  Preguedicus, 
id eft, precantem Deum appellant, 
quod femper manus jun&as teneat, 
& corpore fit , jejunantium in. 
ftat , gracili& macilento. Divina- 
re candem vulgus credit, & de itine- 
requaxfitam alterum brachium ex- 
tendere; | 

Mathiolus Eppotamspum appellat, 
Bellonius Cicadazm marizam , quám 
Speu[ippe Nympbá efle (ufpicatur, ean- 
dem ita defcripfrr. ; 

Tenuiseft ; inquit , huius crufta, 
cruda ita albicat;ut feré tranfpareat. 
Una cum piíciculis marinis fxpe 
fuocortice conte&a extrahitur; & 
fimul cum carpionatis, bocis ; manis, 
& trachuriscaniftrisinferitur. | Na- 
tura incredibili feré artificio. Cica- 
dz oblongum corpus decem zabel/z; 
affabre articularis loricavit : qua- 
xum prima,qua caudam extremam 
conficit , caudamin lateribus expan- 
git. Cauda porró duabus masulis 


pheeniceis fubrubrisinfignita eft,que 
duorum oculorum fpeciem prz fe 
ferunt, eftque aculeata & crenata; 


Primatabella à cauda incipiens,ver- 


[onum i inu" "lx 


fusfecundam , tertiám , quartam; 
quintam, & fextaim,pinnulis fimbria- 
tismultiplicibus fubtus munita efti 
quibus , dumin mari natat, aquam 
petcutit , & cofpus incitat. 

Tres zadelle , qua fex predictas. 
fubfequuntur, ternis itrinque pedi- 
bus communitz funt: , ad cervicis 
autem initium , duo brachia majo: 
raoriuntut , quibus cibum appte- 
henfum oti függerit: fed ea cancris; 
altér quam  locuftis forcipantur: 
Sunt enim in longum exportedta; 
atquein extremo grandioribus cre- 


nisfuffulta, quibus cum cibuin cor- 


ripit, exurio brachio, ad aliam bra- 
chii articulationem transfert. 

Horum autem extrema velut 
in duritiem offeam abeunt denti- 
Íícalpiis conficiendis ob id expetita. 
Parsquz capiti contigua cft, in exile 
quiddam terminatur,& contra quam | 
caudafe inlatum diffundit. Extra 
aquam proríus immobilis &: imbe- 
cillis cft. Ps, 

vAculewn ünum habet utrinque 
oti przfixum , ut Phalangium & 
Scolopendrà, quo mordícuscibum 
à pedibus faggeftum continet quem 
poftea dentibus conficiat, & in íto- 
machuüm detrtidat. 

Dentes illi natu£a in oris lateribus 
protulit, unice utrinque oíli érena: 
to, V. littérz formam referente in. 
fixos. Cujus anterioris partís of 
ficium eft , éa incidere que mandit 
pofterioris veró quacrenas habet; 
conterere. Namideín os;duoshabet 
dentium ordines. | 

 Pratenturas duas infronte breves, 
utfinis fimiles, ofténdit, trifariamin 
extremo diffiffas : ác rürfus duas alias 
in lateribus predictis breviores. Ocu- 
loshabétvirides , éxertos, quos non 
alveo ut Cancrarium & Locuftatium 
ganu$ cohdit : fed antehos pirnnulas 
exporrigit eis fiinilés uás in cau- 
da gerit :ex quo rmüultidecepti cau-- 
dam capat elle crediderant. Striasrc- 
ctas intetgote , atq; in capitis tabella 

duc&tas 


24. HISTORIA 
duákas profert. Pifce diffe&o; dentes, 
fortib. mufculis movere confpicien- 
cur. Cerebrumque adeó effe exiguum, 
utvix hordei grani. magnitudinem 
zquet: Optic tamen ad oculos per- 
duci apparent. Rondeletius toto cor- 
ore pellucido cfle addit. Eodem 
modo patit & coit; quo aliz fquillz. 


Vfus. Carnecítmolli , dulci, delicata. 

Huic affinis eft Tamaru evacit Brafi- 
TAS. ]ienfium,Camaroz de Salgado Lufitanis 
LI. di&a. Caput habertriangulare. Bar- 
c bam cancerinam octuplam. Et inco 
uf 5;,íi, ntum à Manti differt, quod inan- 
VERTES parte corporis pedes nonha- 


beat,nec brachia interius ferrata. 


i 


CA PUT II. 
De Cru[latis rotunda. 
ÁRnRTIGULUS L 
De Cancri in genere ». 


Ruftata quz Latini Canctos vo- 


Cs xagxíyor , quafi «oggevon, | tant,fed incedunt, & quidem traní- 
oculos | vetfolatere quod fimiis & urfis; pro- 


Siculi | fter pofteriorü pedum latitudinem 


quód £ga;, id eft; pupillas , & 
mobiles habeant, dicuntur. 
Xagy ac vocant ; Hefychius xaDetouc. 
De; Apud Vari : 
ptio, Cancer dicitur ; quod oftrea lapillo 
inter teftes fcu valvas (glvyocnav£ia) 
ariff. gj, 4, Inje&to, venetur. Caudam habent 
l.4.6. 10. revolutam,fine izixdAvpo "jux ades Ari- 
es. ftotelesvocat, qua ex tabellis con- 
ftat,& corpus pofteriore parte inte- 
git: Caput indifcretum. Cerebro carent, 
etfipartem qux cerebri fungitur 
munere habeant. In obliquum 
afpiciunt inclufis cruftz fragili ocu- 
pis, y, li. Pedes quiin obliquum ferun- 
1.9.13, d» UE eis deni cumforcipibus , quo- 
i.i. c. 48. rum dexter in omnibus major , & in 
primoribus fuperior pars tnovetur 
inferiore immobili, 
Arift. de 
part.4.c.8,inter cos caruncula linguz effigie. 
Stomachus oxi continuó junctus exi- 
guus. | 
Plin.H.N. Mollibus & petrofis /cis gaudent: 
L9..3. quin & fübverra inveniuntur. Hye- 


| tceminislatius, & hirfutius ;ita à ma- 


Varinum zW£ayei vel £a? tionc & pulfione fiat, 


Deztes interius bini primores, & 


|los,patulz hiantique eorum tefta in- 


NAT VR ALIS 


mé aperica littora fe&tantur zíta- 
teinopacagurgitum receduütescesg 

Fefcuntur conchiliis. Polypum ob Vi&us. 
nimiam Venerem imbecillum devo- 
rantj)nec àfüo genere abftinent. A- 4riff. H.4. | 
quam quam ore excipiunt, parte 0-1 4-6. 2. 
risexigua emittunt;hincapparetcir- CL. de Re. 
caos fpuma , quod aqua & aer, qui P 
cum ea hauritur, perattractum & re- 
je&um agitentur. 

Galenus dulci & falsáaquá vivere cales.de 
fcribit. La&e potatos fine aqua diu- ciP.Pon. cr. 
tiffimé,author denatüra rerum. — "4h fuc- 

Generationemfifpectes, Cancri par- C 
te priore copulantur, fua opercula; BEN 
loculofa illarugofaque, mutuá con- Arift. HA. 
fertione cóponentes. Primum Can-5,,^, — 
cer minor ab averfo fupervenire fo- | 

ler; tum major , ubiillefupervene- 
rit.Ovaedunt inoperculo,hinciftud | 


Locus. 


ribus difcernuntur. 
Addittamen Plinius, faeminz 
mum pedem duplicem, mati fimpli- 
cem, eundem duasinter ventrem & 
caudamfípinas habere, quibus illa 
caret, 
Soliécrüftatorum genere non na- 


pri- Plin. H.N, 
L9.6.31. — 


Motus. 


competit. Cum enim motus tracta- 

& ficfecundum 

artuü flexiones, qua Cancris intror- 

fumad pe&us funt ideó quafi. cum 
|trirémes circumaguntur , laterisu- 
niusremiges impellunt, altrinfecus 
inhibent,autretrótrahunt,itaquam 

in partem proceffurus eft cancer eius 

lateris utitur cruribus ad carpendü 
folü;alterius laterisad afpellendum. 

Infidias incredibili fagacitate fubo- Natura, 8r. 
dorantur,& confeftimíe velluto ob- Ingeniü.. 
ruunt,velinterfaxa fubducunr. Uni- h^ 
verfi ubi aliquando congregantur;os Pis. H-N. | 
Ponteevincerenon valent:quamob- L.9.0.38. 
remregrefli circumeunt;apparetque . 
tritum iter. Concurrunt inter feut 
Arietesadverfis cornibus. In capien- 
disoftreis & conchis, fumma callidi-- 
tateutuntur. Calculosenim &lapil- - 


gerunt;ita ut occludi nequeat, mox 
dentato forcipe pifculentá carnem 
 abra- 


| Umm | 
| D Nm 
N | 3 l TM 


1 SS 
Muze Qu 
"mL S W er) 
s | CNW 
zu WS S 
" I ra- a 


7 22 
i 
-— , 


| 


2 
A Tia li 
à 


M 
m 


| 


(itt 
f 


( j (d um 
— ll (MMC : 
- E x mt 4 
2 Wi 


exanimatifünt corpora ín ficco tráf- 
figüráriinScorpiones Pliniusauthor 


"Ovid. Me- 


p^» fi füb tertaoccultétur producere, jp- 
Ioj;». gi, v, didit; Latent menfib. quinis, & veris 


rj 
Xi 


Iig...3o. principio fenedturemanguium more 


& vix prz teneritate ambulare pof: 

funt. "uw | 
Dura fünt carnis,ideó difficiles; 
conco&u,fed firmialimenti. Id apud 
Galenum, Athenaum, & aliis inve- 
' nies, Necin Mediciza Ífpernuntur. Pli- 
nius Sole cancri fignum tranfeunte 
cotra ferpentum idus mederi tradit. 
Sues percuffashoc pabulo fibi mede- 
ti Thrafyllus author eft. Apri hyo- 
fciamo devorato Cancros pro reme- 
dioquarunt. Cervià phalangio vel 
quovis alio admorfi iifdem fibime- 
dentur, Carbunculos & carcinoma- 
tain mulierum patte, prafentiffimo 
remedio fanari, tradünr, Cancrofce- 
mina cum flore falis coritufo;poft ple- 
namlunam, & aquá illità ; ut apud 
Plinium legimus. Ad ftranguriam, 
tres;in aceti cyatho cocti; in morta: 
tio contufi & expteffi propinantur. 
Succus cum aqua florum Cyani de- 
ftillata expreffus, gingivis puerorum 
in dehtitioriefalubriterillinitür.Pul- 
veremRanzovii ad diffectionem nert- 
viapud Aldrovandum vide, Lapisin 
capite repertus ; & aceto acerrimo 
immifflus,motum manifeftum habe- 
te deprehenditur. 
a ÁRTICVLIYVS 


c 
En 


"Blin. H.N 
« em 65 25 


1I. 
De Cancris in fpecie , e5 qui- 
dem de Cancris extra conchas 


infalfis aquis degen- 


tibus. 
PuwctuM Lí. 
E. JDe Cancromarino. | 
dv. — C Áncti degunt extra conchas, vei 
"L'A. V. iniftis. Illivelfuntin aquis falfis, 


velindulcibus.Inter;llos quiin aquis 
f alfis funt. Cagcer marinus, Cancer Maja 
dictus , Pagurus, Cancer eq ues, Cancer fla- 


DE EXANGU. «4AQVAT. 
abradentes devorant. Solé fignum ous dalatis Romdeletii , Capcer (AVILS, Aldroy 
Canctitranfeunt , Cancrorüm cum | Cageer cordis figura S& alii Chelari l2gitu- cruff. ] 

dine differétes. Capero marino generis v, 1». 


| 


noménindicum eft;necin eius defcti- 


' Gefnertis conveniunt: | 
| Rondeletii acuminatüs imagis eft 
parteantériore prope ocülos;& duo 


Bellonii, anteriore,parte crenis dívi- 
fo,crüftaceotegmine cóveltltito. Má- 
jorestriumaut quatuor digitorü la- 
titidinéem non excedunt. Hepar ha- 
bentruübrum; quod Ariftoreles mü- 
tim neminare videtüt.Intéftina mul- 
tiplicibus cirris obfeffa , moventur: 
que horum partés folidiores albis 
mufculis agentibus. Aldrovandus a- 
liam obfervavit fpeciem;cujus pes ul- 
timus qui ab utraque parte eft; 
| brevioribus & craflioribus conftat 


2j 


de 


«2. 


las. 


eft.Ovidius; brachiisorbos;fcorpios; | ptione Rondeletius ; Bellonius; & IV. 1. 


TaAs.V. 
3. 


exuuntrénovatione tergorü , & cum | habet cornicula; quibus hotü caret. Defcri- 
mollisad modum crüfta fubnafcitur, , Rorundo eft ac circinato corpore Ptto 


internodiis; & aliispedibus eft cut- 


tior, in fine duabus; aliis articulatio- 
nibus latior. Plurimi propé-infülam 
Canibalorum;quz hodie Domeneca 
dicitur, reperiuntur; & quia in faxis 
habitant, TéTpálut Oppian. dixit. Et 
mares Gc femina, llis color rubenitiot, 
his ex lividoin cyaneum tendit. Ma- 
resfeeminas opptimerevidentur an- 
tequaminéant. Cruraiü ventrem in- 
fle&ünt dumincedunt. Rondeletius 
fceminz partem ineffe quandam cro- 
ceam fcribit quá mares carent. Ovo- 
rum putateffe materiam.In Bofplioto 
Thtacio, vento violentoingruente; 
contra fluctüsnituttur : Circa pro- 
montotía, ubi major vis venti;finguli 
in finuofolocofe teneiit. 

Maximé;z Cibi , fceminae cüm o- 


| visturgent laudantur;ideó majus ea- 


rundem Bononie pretium. InIndia 
fucco dulci cü luna parturit türgere; 
plenam eodem deftitui,à quibufdam 
proditum. /z Medictza , phrificis caz- 
nem prodeffe Rondelerius expetien- 
tiádocuit; quod & apud Marcellum 
invenies. 'Stranguriam fanant fi dua- 
rum draclimarum pondere ex la&te 
tnáterno vel nutricis infantibus por: 
rigantür. Ád quartanam, fcabiern,& 
oculorülachrymas ab Avicenna ; ad 
Carcinomataà Pliniolaudantur. li- 
dem pilosé mamma tollunt. —— 
Pux- 


Elia. H. 
4i.7. 
6.24. 


Vfus. 


26 
PuwcruM IL 
De Cancro Maja dicto. 

TA2.V. —BAncer Majas di&us , nomená 
$ magnitudinefumfit. Nam yao 
Tas. quzamitam & nutricem fignificat, 
VI. aliquando etiam pro grandiore natu 
Nomen. (. nebatur. 

Dec ^ EoàPagure differt, quód hic par- 
puo. te anteriore latusfit, Maja fe pofte- 


riorein latitudinem diffundat, an- 
teriore coar&tetur , & magisorbicu- 
lata fit. 

Corpus illi tam grave , ut ad incef- 
fum fit ineptiffima, idque vivx li- 
vet;aut virefcit, aut rubore phzniceo 
afperfum eft; quam fi fupinam con- 
templeris , tria parte anteriore bre- 
via fpecula ab ipíius cruftz tegmine 
continuata cernes , inter qua pra- 
tenturz dux delitefcunt. — Crwra 
quaternis articulis intercepta funt, 
alta & exilia. ^ Pedes utroque latere 
quaterni, quinis articulis intercepti, 


unguibus bené muniuntur. Tibia! 


multa fcabritie exafperantur.Famiza 
operculum latiufcuium habet , fub 
quo duo foramina membrana occlu- 
fa;in ipfis pofteriorum tibiarum radi- 
cibuscoilocata apparent. Quatuor 
preterea femicirculisutitur in natan- 
do;à quorü radicibusoctoni ,pdeunt 
pinnati ramuli,quibus hzrentova in 
foctis.Interanea fi fpeCtes,in capite at- 
queadceó oreipfo duos offíeos dentes 
gerit;in palato, carunculam quá lin- 
guz vicc fungitur:ante dentes bina 
denticulata officula , atq; in ejusore 
cavitatem ftatimante gula , in qua gj 
rubrum continetur, habec multipli- 
cesfiexus. Vulvam efle Bellonius pu- 
tat,Exhacenimova prodire comper- 


—— À— 


HISTORIA NATVRALIS 


partem receffuü, fic apophyfesubiqs 
per cavitates immittuntur , tenuibus 
tamen ligamentis adftrid,& maxi- 
mé muículis. Nec eft aliud. intefti- 
nummanifeftum , quam illud in quo 
definunt apophyfes , excrementi Íci- 
licetrecepraculum. Eftautemidte- 
res,cztreris partibus incumbens, ad 
caudam ufque protenfum.Sed & ve- 
ficam utrinque unam inipfaalvo, ro- 
buftam, magnam & membranofam 
cernas,cuius exitus eft per ea duo fo- 
ramina, quz fub operimento latent. 
Branchias habet utrinque fub tefta ir. 
lateribus numero fenas: quz certà 
membranáab ipfo tegumento diftin- 
guuntur. Aquam enim in ore acce- 
ptampermeat's qui adradices cru- 
rum funtegerit. Hazcomniafeic Pa- 
guro fuo Rondeletiusadfcripfitqué 
vide. Ad Mxam pertinent & aliquot 
fequentes. 

Primus Hipposarcinus à magnitudi- 
ne,cum addito /pzdu;, quod univer- 
fum tergus aculeis fpinofbifque qui- 
bufdam op erculiscbfitum fit;quz ad 
latera majora videntur,dicitur. Su- 
praoculos emiffitios € tabulis qui- 
bufídam ad latera proteníos f;ionte 
media, duo velut cornicula acuta 
exeunt. Qsinfimoloco fitum; duo ve- 
luti brachiola intus tota-villoía imu- 
niunt, Quinque ab utroque larere 
pedes,fibrachiaannume::s,in toti- 
demarticulos diftin&ti. Chelz ante- 
riori parte , brachiü puerile zquant, 
forcipibus fufci coloris, 6 quibus vil- 
loía quzdam. prominentia ftamina 
inftar penicilli. ! i 

cAlrer eft parce fupina Hippocar- 
cino non diffimilis. Cauda eft ovalis 
feré figure , & extremoin anguftam, 
appendicem fcutiformem quinque 


um eft. Subfequitur cavitas fatis | angulorum feu pentagonam definit. 


capax,vacua quidem ea,dum jejunus 
eft pifcis, ut vel osalterum; vel ven- 
triculumejus eífe dicas: cui etiam 
dentes adfüntnumero quaterni, in- 
ciforii , & unus molaris,à quibus gula 
incipit , in cujus fummo epiglotti- 
dem manifefté videas: ea autem ad 
apophyfes meatibus cómittitur adeo 
exilibus ut vixappareant: & quem- 


-admodü vulvaadimplebat majorem 


Infignis in eadam fcutellata cavitas 
apparet. 05 multis veluti brachiolis 
villofis,füperné & inferné circumfe- 
pitur. In vezzre plana cavitas;ovis re- 
tinendis aptiílima. 

In Terzo Íenz ípinz majufculz la- 
terautrinque ambiunt: & binz maxi- 
ma fronté muniunt. Duos palmos eft 
longus;chelis,brachiis& fupiracor- 
porisparte tuberofus; & hifpidus. 


Quartus 


——— —— 


gun TL " ! : 
M 2rrHs foeni Cancer. ATLAS . 


VS 


Biss" 


— ALME t y 
23 p) 


V 


D^ 


* m 


Pm 


rur "Varus 
| E 
wen me: 


A, 


d 


X Lees... W 


E 


id "bri eeczs gene 


dugr 2. 


^ 


(GST 


Za 
agnum 


Q», 


^ tH i 1 T e ' 
^ ; a Ms | 
ADnCen ds ehuodhe jt 4 eas 2E ge 2 c 
» ^ * ANTE i a Bi p. me 07272. PI. 
" Mug, wu TEE A UN » eS 
"S TE NU 
2 »- jut / » ERN n Ac ig 
E qu gr, x s 
u , S 5» S (re 7/f / NC / pem E ue 
; ; ^ MAN ^P: ' 
» : dn m 
! j Meere eerte Y AL SPHNISSSINSSSNUN lii NCC 


BUARIJJ/" SS 


(c 
, - "en 
Y E ftem Aes NS 
pur 1 


NS 
qms» 


B o 5c 


— 
1 


ds 


TIERRA 
Dn d 


Abi Pd eub: 
rat prete o 
dam 


DE EXANGQ. AQV AT. "" 


Quartus eiufdem eft figurz , fed | ftenduntdifpofitas, ut reliquum ge- 
pluribus fpinis ab utroque latere & nus Locuttarum, fub tergoris cruíta 
in dorfo horret ; pedibus & brachiis fenis ordinibus ad tibiarum radices 
hirfutus, & füpina parte ; variis colo- | infertas, Ineretot comperies natura 
ribus fed przíertim rubro macula- | fecreta;tot adftantes appendices; tot 
tus. | pelliculas ; ut coa&tus incredibile ar- N 
T AB. Quists quem  Heracleoticum | tíficium neceffe cft fatearis; Mutin, A.V. 
1V. Ronudeletius vocat; aculéos in fron- quz hepar eft , habet dulciffimam, 3:10; 
4.5... t€ habet&z inlateribus. —Parsteftz maxima ex parte fabrabram; cum in- 
prona aculeisafpeta eft , & hirta,co- | finitis prope apophylibus flavis gran- 
loreque fufco. | di ftomacho adjacentibus. Reliqua 
Sextis alperitatem in tefta tomen- ) partes internz mufículis albis con. 
tofam habet; coloreque eft cinereo | ftant, quibus externz moventur, 


& fufco: Rondeletius fub nomine Cancri Ma. Diferen- 
Lo Reperiunt in ZEgxo ; Jonio & A- je defcripti. Differentias i fpectes; a- tid; 
995.  driatico mari. lius eft Mas; alius Feemina. Scaliger 
Vfus. Mates eliguntur autumno hye- | aliümorzbiculatiorem,; füfciorem, & 


me& Aprili menfe ad Cibum ,in ple- | majorem facit; alium quadratiorem 
nilunio:faemina veió reliquo anni & minorem,colore dilutiore,& pené 
temporeufqueadSeptembrem; Af.| pallida vitiditate, Poretfosvocant 
fanturetiam in furnoano & ore clau- ; Veneti. 


fis, ne quodintus eft liquidi cffluat. Huc pettinet Cazcer Herácleoticus 
Belloniiab urbibus Heracleis , qua- 

PuscraM Ill. rum una Pozo, altera Propontidi ad- 

| Jacet,dictus. Cruffa firmiore munitur 

ut Maja, Tjbias utrinque quaternas 

Dr Paguro, habet; £racbia duo admodum firma, 


OA À guro, ets P wgeny ua) Qu deu] [ binis articulis geniculata, forcipibus 
13.14. mbyocjid eft, neserdde[) aire, quod in | robuftis bifulca; hifpida , & bené ar- 
NN locis praeruptis verféturjnomen indi- jimata, quorum pars fuperior elatis 
yp o, Cumeft. Simeon Sethi eum Carcini crenis vallata eft. Nonuulli Gallum 
1.3.4. appellatione dignatur. A Palladio marinum vocant,quód brachia eiusin 
Nomen, Cancermarinus dicitur, Scholiaftes | erifta galli modum tornata videan- 
Ariftophanis Caraburi exponit; Mo- |tur. Dzzfazs tuberculis exafperatur & 
derni Grzci Paguri nomen adhuc | coloris cft miniacei. —— | 
retinent; idemque in Dalmatia,tefte |  Huicfimilis eft 4lter pilorum den- 
Der. Maflarioretinetur. Latiot eft quam litate Urfi corium referens, Differtà 
ptio. longior, & ex Oceano in pedalem ipriore primum chelis, qua longiores 
longitudinemabitr, Vifüs in Ánglia !func,& in extremo parsuttoque,qua 
decemlibraspendere; Validacruftá !forcipém facit, & inftar dentium fibi 
integitur & inlzvi,;eaque novemin |invicem dum claüduntur contin- 
gyrum crenis imbricis modó incifa !g nt,colore miniaceo: przterea pe- 
cít. Color vivorum viridiorum pre !dibus brevibus , quorum duo pofte. 
nimia rofei exhalatione veluti fuübni- ! riores utrinque breviffimi;antennis 
gra tergota apparent: rura utrinque | &oculismagisa fe invicem diftan- 
blzfa quatuor babent,villishirta;tet« tibus. Imvenitarintnari Tyrrheno & 
nis articulationibus geniculata, in | Adriatico: fed in Oceano maximus, 
quibus vngues acuti oblongiq; funt; Vidit Rondeletius unum, cuius lati- 
ininimé bifidi, Brachia bifulca parte |tudopalmum majorem íuperabat, 
anteriore binis articulis intercepta |longitudo adíemicubitum accede- 
forcipibus crenatis munita; in extre- bat. Alexander apud A4Elianum genus 4E//5.H. 
monigtra: quibusquzconftringunt |quoddam Cancrotum cómemorat, 4-17. c.r. 
utedant;etiam dura confringere pof. | quorum teíta circüferen tia undique 
funt. Brazchias utrinque inlatereo- |pedis menfüram impleret. Miraseo- 
| Tw Ju CNN - rum 


25 

rum magnitudines infinu quoq; Per- 
fico Straborefert. Suetumiipfis inte- 
gumento fe exuere.Hoc cü Iuxari &à 
corpore abfcedere fentiüc,furiis quafi 
agitatihuc & illuc ferütur,& plenio - 
rem vi&ü quzrünt,ut cumore inflatis 


HISTORIA NATFVRALIS 


tempore é matiegrediuntur, diemq; 
fab fole;tráfigunt;circa vefpera mare 
repetunt. Tanta velocitate ferri vidit 
Belloniusjut ne unum quide unquam 
curíu confequi potuerit: quin nec la- 


! certam ex ambrofia fub qua delite- 
&lian.H. £ cilius crufta rumpatur. Elapfifimi- ; 


Ícebatexilientem,;affequi eundé po- 


^L9-  lesmortuisinfabulo jacent/fibi refti- | tuiffe. Volare potius quam currere ! 

94* — tuti fabulumguftant, & poftquam fe | videbatur. |. | 
abdidere, nó citius exlatebris, egre- Dromonem Hefychii quidam in Locus, 
diuntur,quá priftina armatura inftru- maris zftuariis capiícribunt, fagittz- 
&i.Muficz funtadeó amantes, ut eá- | quemodo peraquas fümmum decur- LN. 
décapiantur. Captos aliquando fo- | rere. Facit ZElianus quorundá men- , , 7" ; 

Nicand, is ramina fübire,& mortuosin Scorpios| tion&,quos z«/z;à volando (Gillius ; " j 


Therica. mutari Nicander prodidit. 
V fus. 


71 ?legitzsac) vocat, quód perparvisa- 
Inter lautiffimos numerantur ci. | lis volatum exerceant, quibus curré- 


bos,fed difficillimé digeruntur. Cum | cesnon utuntur. Poteft ipfis zoJovépov 


coquntur parum tüffefcunt & parum 

nigrefcunt. 
PvxwcrvM IV. 

De Cancro Equite. 


Ancer Equesà volocitate curfus 
noté accepit. Hefychio eft 27/12», 
JEliano.J5;u/s Curfor, aliis Graecis 
'rz«v; Eques. Major eft Caftanes pat- 
và,colore fübalbido; pü&is fubrubris 
confperfo, & ut Pagurus,tornato,So- 
liobjectustotus pelluciduseft; pra- 
terquam in ea corporis parte; quz in- 
teraneacontinet. Oculos grano pha- 
feolinó habet maiores,quibusacutif- 
fimé cernit. T;b« funt villis levibus 
obfeffz,utrinq; quinz:quarü dux an- 
teriores brachia funt forcipata, quib? 
cün&a cóple&itur:reliquz graciles 
vnguib.re&is &obliquis variatc.Hu- 
ius generis forté erit,qui Rondeletio 
Cancer latipes dicitur , nucis juglandis 
magnitudine aliquado pauló maiore. 
Chelzs habet denticulatas & articula- 
tas,pedesutrinq; quatuor.Poftremus 
& minimus, gin offeam latitudinem 
definat;/nomen Cancro impofuit.7e- 
fla ettIcvi;parte fuperiorealbefcente, 
quodammodo nigricante. Cum ma- 
rispurgamétis inlitus eiicitur. Huic 
fimilis cft quem Bellonius Grzcis 
puxgoy Xa px fvor Romz Grancettum vo- 
carifcribit. Pun&is frequentibus cá. 
didis in tergore variatur Ophitz mo- 
do. Singulares digiti quaternis con- 
ftantarticulationib?. Amphibii funt, 
& in maximis ardoribus meridiano 


Nomen. 
Ariftot. 
H.AL4i 
6.2. 

Plin. H.N. 
1.6.c.3. 
Aldrov.l.2., 
£.20. 
Defcri- 
ptio. 


titulus,qui ex Cratete Comico ab 
Athenzo datur, tribui. Neglieuntur 
in cibis propter exilitatem. : 


PuucruMw V. 

De Cancro flavo undulato 
Rozndeletiz, Marmorato, Cor- 
dis figura , €9' aliis Chela- 
vum longitudine diffe- 

rentibus. 

D flavus undulatus,à colote Sz 'T A s, 

lincis,qua in prona parte funtfi- V] 6. - 
nüofz undarum rodo ; non aliter AJuroy.].2, 
quàm Cameloto vulgó nuncupato, car. | 
nomen fortitus eft, Pedes quaternos 
habetlongos & hirfutos:Chelas duas 
magnas,ctiam hirtas: Cornua duo fa- 
tislonga:in fronte appendices duas, 
in lateribus alias. Capitur circa Anti- 
polium & Lerinum infulam. | 

Cancer Marmoratus frve varims,quod qr 4 s. 
tefta fitlzvi, ac perpolita, & maculis y Los 
viridibus cxruleis, albis,nigris,cine- 4jyoy. 1. 
reis,Jafpidis inftar & marmoris per-c.23.. 
fperfusfit. Simortuusin fole exficce- 
tur,totus fit flavus, maculz veró in. 
iortuo ftatim evanefcunt. Forfices 
habet alüs breviores & craffiores, 
Tubercula veluti gemma in eis e- 
minent,utin Áftaco. Cornicula duo 
é fróteextant. Poftoculos;qui fatisa 
fe diftant,tefta eft ferrata. In faxorü 
cavernulis degunt, & ita pedibus ha- 


rent,ut vix avelli poffint. Crufta funt 
cxteris 


Aldrov.l.2. 
6.23. 


DE EXANGU. «AQV AT. 


cxteris dutiore. Infaxis Agathenfis 
littoris degunt. 

Cancer cordis ffeura Cornua duo é 
fronte prominentia habet; brachia 
quoque duo brevi forfice, & quater- 
nospedes.Pelagiuseft,& panagro ex 
altomari cum pifcibus in littus per- 
trahitur. In maiorum Afellorü ven- 
triculisfzpiffimé reperitur. 

Cancri chelarum longitudine diffeven- 


29 
Congener brathichelo Aldgovandila- | 
genam crafTo ventre refert, caudam 
fi demas; Capite eft valdé acuto,cor- 
pus parte fupinà aculeis horret, co- 
lorequeeft ceruleo, pronéalbicat, 
forcipes Chelarum tübent. 


A TXEOY6 I1I.- 
De (acris firosattlibus. 


ze$ , Vel funt Maxgeysnon vel Beoyuvanoi, 
Chelis vel tenvib.vel craffis, axo 
^o chelis tenuibus , füb Aranearum 


(^ oet fluviatilis feu | fluvialis, 1 ^ 8. 
- xo Qu (Gro To ui Grzcis dicitur. II. ; 
Simeon Sethus & Galenus;,Pagu rum 4rov.La, 
fluviatilem:vocavere, Eoà marino ^^t 


TAs. 
VI. 
7.8.9. 


lo.ll. 


marinarum nomine apud Aldrovan- 
dum veniunt, & füb tribus generibus 
exhibentur. 

Primum eftfufco & cinereo colo- 
reparte priore quácaput eft,acutum, 
oculis parum à fe invice diftantibus; 
cornibus duobus acutis. 

Alterum corpore eft rotundiore; 
quod fub Aranei cruftacei nomine 
venit, 

4 ertium magis totundius, colore 
cinereo & fufco; chelis quàm priores 
craffioribus, cui Aranei marini cru- 
ftacei alterius in Tabula nomen if- 
ditum, —— 

Differt ab his Arazea zariza, cuius 


differt; quodücteftá duriore & crat. 
Ítore ; tibiis afperioribus, brachiis ru- 
gofioribus, & cum marinus lividum 
loti corticis coloremreferar,fluviati- 
lisex rütfo nietefcit. Marino, pra- 
terea,ungues extremam tibiatum ar- 


| ticulationé faciunt: fluviatiles mul- 


tascrenasin gyrum circa ungues ha- 
bent. | 


Fruftra eosin Gallia,& Germania Locus. 


quaras. In Gracia , Creta,Sicilia,8&c 
Etruria inveniuntur. Bellonius in A- 
thoMacedonix monte vidit,& in Ci- 
liciz rivulis,quinon longe ab Itfo de- 
fluunt. Tanta aliquando eorü ibi co- 


Ariftotelesin Cancelli defcrrptione 
meminit. Formáenimfimilisaraneis 
eft,mfi quód partem capiti & pectori | num habemus, 

fübjedumaraneo maiorem habeat. Sunt Sarcophagi, & cum invicem Vi&us. 
Brachia forcipata habere pro corpo- ! tágunt;pedesfibiartodunt& vorant. 
tis exilirate longiffima Rondeletius | Rondeletius cà ducentos Roms e- 


pia,uttemporis momento mille Capi zig 
poffint. In Nilohabitareapud ZElia- x; L5.c.52. 


"Tas. 


addit. MaxeóyyAoi craffis brachiis, funt 
hirfuti & afperi,utacüleati videàtur. 
Vnus eft prona parte corpore & pedi- 
busalbus, unde albicantis nomen. 
Chelis cxruleis, fupina vero ruber. 
Alter priore minor colore nigticante; 
unde nigricantisappellatio. 


iniffetdeniquein aquam ut fefe refi- 
cerent conieciflet , ita interfefe con- 
fli&tati funt , utplures quinquaginta 
mutilatos reperiret. Eotandé deven- 
tum eft,ut omnibus necatis , unus tá- 
tum füperftes fuerit, Ibidé ligonibus 
effoffa fcrobe vel paroptide capiun- 


tur.Juxta Ephefiam metropolim fer- //z;, gr, 
pentes,qui ex caverna quodá cgrefli 4.1.16. 
paludé tranare conantur,forcipibus c 38. 
arreptos interficiunt. Romz in foro 
pifcario, filo appenfiac trajedti, pro- 


— Beayvyiouvaliquot funtfpecies. Ex 
quibus Rondeletii ex rubro nigricat, 
Chelis valdé brevibus ac tenuibus, 
pedib? proximis longiffimis pro cor- 
poris ratione , craffis, acutiffimis ,la- 
nugine quádam obdu&ta. Frequens|ftant. — — 47 
eftin Lorino infula. | Eduntur omni tempore fed xfta- víus. 
Reliqui funttenues & lgves;fupi- |! tefuntmeliores,& potteaquam durü 
na parsaculeos habet. Ex his unuso- corticem exucerunt,magnatum men- 
reeft acuto admodum, & oculis à la- | fis apponuntur. Lacte à quibufdam 
| tereuzringue prominentibus;corpo- | fuffocantur. Avicennain hecticis fe- 
poreundiq; afpero. Migzstior dicitur. | bribuscü aqua nde; 3 Probst 
| | | ; à 


VI. 


12.13. 
I4.IS. 


30 
Ín Medicina cafdé fere habent vires 
quas & alii. T ritos potofque ex aqua 
recentesfeu cinere aflervato, contra 
omnia venena prodeffe, privatim có- 
tra Scorpion ictus, cum late afini- 
no,velüinon fit,caprino,vel quocun- 


Plin. H.N. que, Plinius author eft;quod & apud 


l.3246.5 


Diofcoridnm invenies. 
morfüm bibunturé vino perfe ; vel 
cum ftaphideagria,fale & polio, ut 
zeftatur /Egineta. Cinis uftórü pro- 
deft pavore potus peticlitantibus ex 
canis rabiofi morfibus ZEfchrion em- 
piricus vivosin patella zrisrübritam 
diu urebat, donec facilé in lzvorem 
redigi poffent , lunádecim3o&tavi, 
poftcanis fyderis exortum, cumfol 
leonem ingreffus effet. Huius pulve- 
rem tenuiffimum cochlearii unius 
menfurá exaque cyatho propinabat, 
cum recentior effet moríus; augeba- 
tur quantitas;fiinveteraverat. Huic 
remedio tantam vim ineffe fcribit 
Galenus;ut dicat nullos periiffe,qui- 
bushocin tempore datum effet. Id 
ex proprietate fuübftantiz fieri idem 
credidit. Triti in oleo & aqua perun- 
&i, anteaccefliones in febribus pro- 


Pln.H; N. funt,tefte Plinio. Archigenes apud 
L3110. Galenum ex cancris ficcis tritis, pe- 


dib? & eminentiis amputatis, drach- 
ma unái,& afari drachmáalterà, cum 
aquaexeodem flumine ex que can- 
cri famtà, medicamentum aquas e- 


Hippcr.de ducens componit.Hippocratesin vi- 


anorb. mu- 


nofuffocatos in flexu uteri propi- 


Ad viperz. 


HISTORIA N.ATVRALIS 


swvoQixat, quafi i«scmivine Qda a£, ut 5"i- ptios 


das; Hefychius , & Varinus tradunt, 
aiosigie Chryfippo ;ut Arhenzus ci- 
tat,3em 7 Twgávs QuAceseoX, vip rivulus 
dicitur. Suntautemquiin oftreis re- 
periuntur, parvz fabz magnitudine, 
toto corpore candidi , przterquam, 


quód pronz cruftz medium rube- 


ícat. In pinnis qui degunt , majores 
funt& magis rubri, alioqui chelis; 
pedibus toto denique corpore aliis 
|fimiles, .À Gancellis eo differunt, 
quód parvi cancri viventium pinnas 
rum & oftreorum hofpites fint: Can- 
celliinanes duntaxat teftas & turbi- 
natas fübeant;fintque lengo corpore 
Locuftisnon Cancrisfimili. 

De Gezeratione non. coriveniunt 
authores. Pifícatores cum illis quo- 
rumteftisinhabitantquafiex eodem 
femine nafci tradunt, tefte Ariftote- 
le. Apud cundem ifta invenies verba, 
Pinnz quz petrisaut faxorum caver- 
nis adhaferint , radices agunt, illic 
Margaritam generant. Vivuntau- 
tem & nutriuntur pef pattem carni 
hzrentem. Huiusautem conchz ori 
adnaícitur animalculum chelas ha- 
bens, & cibum affumens,quod cari- 
cro parvo fimile eft , & vocatur Pin- 
nophylax. Rondeletius cum fa piffi- 
mé Canctros parvosin Conchis & O- 
ftreisovis turgentes viderit,ex Coitu 
maris & fcmina & ovis provenire 
affirmare audet, Ucücfit, nó poffant 


Genera 
tio, 


[55.6.15« 


nde. avit; | ifti inaliis procreari,ut nec vel vifcü 
Augeprcuias. EV) vel polypodium, nifi fuper aliisarbo« 
| ribuscreícere. 
TRIN S uz decorü prudentia apud Plu- Mores; 
De Cancris tn conchis de- ns p EUN ;& Alios inve- Platarchis 
gentibus. nies, quod nempe pinná regat, & de de folertid 
appropinquante preda admoneat, anitial. 
fabulofa funt. Decem Pinnasaperies Mises 
Puscruxwm ÉL p l.2.Hali« 
antequam unum pinnophylacem in- 5. 
| mE : venias. 
De Capcris parvis. Aqua tantum & luto exdem pa- Victus; 
| fcuntur, ut Mytuli, Latere in eiscre- 
TAA. Kater ea qua hactenus retulimus deut vitamfervent vitam , Molliore 
VIL cruftata;funt & alia, quz in alienis | tefta prditi injuriis magis funt ob- 
3 $. conchis ,ut Mitulis, pinnis , pe&ini-| noxii. Ideo & fpongiarum cavefnu- 


lisfaxorum rimis, & in exterris tefta- 


bus,oftreis, ac varii generis turbina- 
rum quibus Oftrea teda funt cavis; . 


tis degunt, ut Cancelli , Cancti par- 


viSquili,& Scylari, figurá non ufque 
adco à przdictis diversá. 


fxpitlimé Cancros parvos fe reperi: 
fe, Rondeletius affirmat. « 
Pux- 


im. Cae Molucen prantas. NM NS 
NS 


SA X — ^ NS 


35533) 


AN 
J, Mi 


an 


-— 


Y 4» 
Cancer Molle 
DEN 


E" 


"utis 


Can. ub ics pu: ( 


Caruzlluc [g 7 ^ 


77. Y 


[| ) 
e! 


n 


dec 


^, 


dularur [pe canal: im Norte 
ri 


—RB 


2 
ha his 
b] gie Mj 


ERU 


A dd 
as AN 


|! E95 4 x 


) "] , 
Ses vis DuEHO. THATATUL . 
E 


UNUM NM 


ml M ND 


S 4 
e QURE S 


*N 


c—— , (z TCI ASeracleolus Io dus 
» 


: NS /, E 7 


// 4 


S / [/ UM j ) Y 
pr LUE - 


ND i 
al 
S prd ; 


TIasdudo HAGTUL E 


Lella maria. Ir, 


DE EXANGU. AQUAT. 


PuwcruM II, 


*De (ancello. 


! Ui Latinis Cancellus, Grzcis eft 
TAB. XOLQKITIOY, Oppiano xagxivac. Plinius 
VII. eum & Cancrum parvumfub Pinno- 
Nomen. theris feu Pinnophylacis nomine có- 

fudiffe videtur , ut Aldrovandus o- 
ftendit. Gallis Eremite;Bernard P E- 
remita dicitur.Eremitam, quod alios 
fugiens in tefta quafi in folitudine vi- 
vat.Betnardum autem;,quoc vulgo in 
Gallia Bernhardus fatuos proverbio 
di&titent : hunc autem fatuam, quód 
| cru(ta tectus , chelashabens,qua ad 
Aldrev..2. yitam tuendam fatis effe poflent , a- 
£26. lienas domos in. quibus lautet, quz- 
rat, Exac&titffimé ab Ariftotele defcri- 


IDefcri- 7 
ptio. bitut. 
Gommunis feré eft , aic Philofo- 
phus Cruftatorum & Teftatorum fo- 
j cius,quippe qui fpecie locuftis fimili 
diibun fpe&atur, nafcique feorfum per fe 


folitus eft. Verum quod teftam dein- 
de petit ; quam ingtreffus elt , hinc 
fimilistefta cotedisanimantibus eft: 
quapropteris in accipiti efle; genufq; 
fibi vindicareutrumq; videtur. For- 
máramen,(quod fimplicius dixerim) 
fimilis Araneisceft, nifi quod partem 
capiti, & pectori fubditam' amplio- 
rem quam Áranei habent. Cornicula 
duo ruffa tenuia gerit,quibus ocu to- 
tidem fubjacent,quinunquam inttó 
recedant ut Cancrorum,fed femper 
eminentes appareant." 05 fub iis eft 
quod veluti capillamentis pluribus 
circumdatur.lispedes fubjundti duo, 
bifurces, quibus cibi ori admovent, 
Biniitem utriqueadhzrent lateri, & 
rertiusparvus. TZoracis pars inferior 
mollistofaeft, diffe&toque fine pal. 
lidumintus cernitur. Meatus ab ore 
adventrem pergit. Foramen excre- 
menti perfpicinullum poteft. Pedes 
acthorax dutitiemprz feferunt,fed 
minus quam Cancri. Nexu nullo te- 
ftisadharec. Buccinarum ac Purpu- 
rarü modofolatus liberque vagatur. 
Omnes finiftrum pedem crafliorem 
dextro habent. Cum enim in te- 
fta circa medium corporis complica- 


ti vivant, quantum dextrz parti có- | 
pteffcalimentiac proindeincremen- 


3l 
ti decedit, tantum finiftrrz liberiori 
aclaxiori accrefcit. Bellonius addit, 
Oculos inflar Aftaci elatos habere, 
quos porrigit ac contrahit , maculis 
albis diftinctos. Dezzes ofleos. Ab ore 
efophagus tenuis ut filum ad ftomachü 
protenditur. 7zze//Ziza bis tantum re- 
volvuntur:acqui in eius ftomacho vi- 
ridishumor fpe&ubatur,is in intcfti- 
nisapparet candidus, 

Tres ipforum ffecies Ariftoteles fa- Differen- 
cit. Oblongior esf , qui Turbinem fcili- t! 
cetingreditur, quàm qui Netirim. 
Quiin Natice degit, dextrum bifur. 
culatum pedem parvum habet, cum 
lzvum grandiufculum habeat,coque 
potiffimum 1n; rediatur. Ad tertiam 
Ípectare videtur, de quibus idemita. 
Suntinter Cochleas;quz inter fe be- 
ftiolas habent Aftacis parvisíimiles, 
quz in fluminibus gignuntur. Sed eà 
differentia,ut przmollem intra fuam 
teftam carunculam habeant, form 
qualesná fint ex diffectionibus con- 
templare. Noshic ternasIcones da- 
mus. i 
Scaligero Squilla minima, Vafco- 
nibus Civada , Pugillatim enim de- 
voratur. Reperiuntutrin pifciculis,pe- 
desnovilffimoslatiufculos habent, ut 
ad nandü utiles fint. In faxofis locis, 
cceno,& luto verfantur. | Exeodem 
gigni credidit Ariftoteles,fed perpe- 4rior, y. 
ram. Adlatera enim adherent tan- 445.c, a. 
quam racemi aut globuli ovafilo an- 
nexa. Ecobfervatum eft mares à fce- 
minis aperte diftingui. Nati conchu- 
las ingrediuntur; ubi excrevere in 
ampliorestranfeunt. 

Vfum &in Cibishabent. Dorion Vi 
enim apud Achenzum;, inter hepfe- 
tosrefert; Gefnerus, Coctum odo- 
rem colorem & íaporem fluviatilis 
habuiffe fcribit. Bellonius non effe e- 
dulem, fed Julidibus,channis,Percis, 
&id genus faxatilibus gratiffimum 
ait. Galeruseorum ufa Mullosde- 
teriores, & mali odoris evadere te- 
ftatur: fed forte hoc de Cancellis, 
qui in fpongiis, & qui «eo à. fcetido 

colore dicuntur,fümendum eft, 

Ettantum de Grufta- 
ceis. 


ets 


ÀPPEN.. 


'T AB; 
IX. 


34 


s 
$ 


$558555 555 


& 
STHIDHIHI 


APPENDIX. | 
De quibu[dam Cruflaceis 
Brafilienfibus Cancris 


"primis. 


Ei 
$ 


Carprur IL 
De Guaja Apara ,cancra 
MAXIMO. 


VA1A ÁPARA , cancet 
maximus elegantiflime 
(G) variegatus, Corpera fi- 
[ONSE gura eft Lunz bifledz 
fimilis;inlatitudine habens tres digi- 
tos, in longitudine duos & femis 
(quanquam & majores repetiantur) 
T effa,ut dixi,lunata eft;in utroque la- 
terepofteriusexfeda ,. & in acumi- 
na definens,  Ántetior pars teftz 
ültra medietatem coloris eft obfcure 
brunni,& variegata maculis exalbo 
Savcícentibus: pofterior parsex albo 
flavefcit ,ftriis brunnisfecundü lon- 
gitudinem ornatá. | 

- Pedes habeto&tosfingulos quatuot 
internodiisconftantes,fubrotundos, 
exalbo flavefcentes : brachia duo, 
quodlibet duos & femis digitoslon- 
gum,& fefquidigicum latum; quodli- 
betparvaforcipe przditum; quibus 
non ita ar&té comprehendere potett; 
utalii cancri, Eft autem quodlibet 
brachium fuperiusarmatum & den- 
tatuminftar criftz galli, ita ut quan- 
do vivus brachia corpoti applicatis 
ca componit , uti aptiffimé poteft; 
ctiftas duas galli fibiinvicem appofi- 
tas efíeappareat;Tenaculareprzfen- 
tatroftrumgalli ; brachium itaque 


totum roftrum galli cum fua crifta. | 


Brachia autem etiatri ex albo flave- 
Ícunt, & maculis brunnis funt va- 
riegata. In aquis natans per os 


HIST ORIeA NATV ReALIS 


yaquanmi exfufllat, qua(iex fonte ex» 


filiret. 

Gv A14 aliafpecies.Corpus rotun- 
dum,;paulo oblongum , juglandem - 
cum fuo viridi cortice quat , octo 
habet pedes canicrinos : duo Zrachia; 
quodlibet feré duos & femis dipitos 
lorigum; at exilia; in parte extrema 
corporistres habet aculeos obtufos; 
& oculos plané exiles. Coler. to- 
tius cotporis , brachiorüm &  pe- 
dum eftalbus; ac tota tefta dor- 
fi egregiis maculis brunnis ordi- 
natimdiftin&a, infummitate májo- 
tibus , at in lateribus , minoribus: 
Brathiapatvulis maculis ex ruffo pur- 
puteis funt variegata: pedes albicant 
intotum,ut & venter. ! 

GvArA alia fpecies qua rarius 
capitur. Corpus cllyptice figurz, 
latum, tres digitos & totidem lon- 
gum, aut paulo minus ; tefta tecta 
eltellyprica; in ambitu multis cor- - 
niculis prz dira ,fuperius autem con- 
| vallibus: oce ; atvuli;ut aliis:sin qua 
libeclatere pedes quatuor cum qua» 
|tuorjun&uris,  Craura fubhirfuta;& 


| in extreimitaté ünguemi nigrum cor- 


À 


niculifigura habentia. Anterius au- 
tem crus tres digitos longum , reli- 
quà femper breviora unum altero. 
Brachiorum cum forcipibus,cujusli- 
betlongitudo trium digitorum;craf- 
fitics humani digiti, foicipefefquidi- 
gitum longa &fíatiscrafla. lpízex- 


/ 


-— 


| tremitatesforcipis paulo plus feíqui- 


, digitum longz , roftratx &z exterius 
| verfüs dentatz , quafi denticulis hu- 

manis , & ita apté fibi invicem qua- 
' drantes coniplicatz ; quafi quis to- 
| ftrum dentatüm clauderet, in una 
 tenacula forcipis, quz — movetur 


| fcorfim, in medio etiam eft dens.al- 
|! bicans, 
| faturaterubens, ut pruna noftratia 


Color totius cancri vivi 


majora efle folent, in medio corpo- 
refatutatior, reliquis partibus dilu- 
tior : extremitas tenicularum ruffi 
cum brunno tixti,ut cerafa ni- 
gra tingere folent. Co&tus 
recinet colorem. 


— M 


Y pain E^ i 
Y mm á 
ANI WA | CAR 


p Ve au » 


(agg gi s 


2d 3 
u- C As 


lj 


m ti | Guanhumi . 


tPohau unnxe. 
"die 7 


Y PN s 2m. 
Nx SSNS 2m 
Y NS P wl a NU l " 
S 9 M FN Ns NNNM 
ie Partim zzx 3] iy '! / . 
» cm sé E ESI] | TAM 
can : d nn 
- utili, U^ // / NN SNNT 
S / "uil a 6. 
VB SS ANMUNTI : ji .ON 
ESSEN yy Y N 
CORO is (e jn Ja 2 1 : N BY 
Y / qu Y 
^ qttam Wit S SN 
3 h d r/ - y hs SN 
Weed N 
Ni em ) Ne. 


NS s T AGAHAIWMCace. 
A. vfum 7 - 
S M. 


- 


DE£ EXeANGU. e40Vs43. 


| derepoteft, | Crurao&ó: brachium 


Carvr l|]L ! 
dDe Guaia Miri , Carara F- 
na, Cunuru, €9' Cre- 
cie Ete. 


VArA Miriazi , cancerculus in 

falfis luviis degens , nunquam 
excedit pruni magnitudinem ; ze/fa 
eft ellyptica, anteriore partein mul- 
tos angulos definente : Oce//; parvi, 
breves : brachia duo , dextrum paulo 
minus finiftro:crgra octo, quatuor in- 
ternodiis conftantia, & brevibus pi- 
lis hirta : coler tefte ferrugineus: 
brachiorum & crurum obfcure vio- 
laceo-purpureus. Pilicrurum pal- 
lidi ; inferius forcipum latus albi- 
Cat. 

"CARARA VNA Cancer parvus, 
cuius corpus quadratum refert, cu- 
ius finguli anguli tranfverfim ab- 
íÍcilli, caterum compreffum , ma- 
enitudine femi digiti. Oc pro- 
minuli , haudlongi, nigri; inangu- 
lis abíciffis confiftentes. ^ Brachia 
brevia , forcipibus obrotundis craf- 
fiufculis : crura octo haud ctrafla, 
fed compreffa. —7ef/;z cum cruribus 
cpatici coloris;feuinftar hepatis to- 
fti: brachiaitidem : forcipesbrunni 
coloris , qualis fuccus ceraforum ni- 
erorum:Crura minutulis pilishicin- 
de veftita; eiufdem cum cruribus co- 
loris. 


CvxNvRv , famella eft 7c u- 
na, figura & colore conveniens, 
folum magnitudine corporis & bra- 
chiorum differt , minor enim eft, 
quam mas, & brachia habet par- 
va, brachio maris finiftro vix equa- 
lia , finiffrumque paulo grandius 
dextro ; raros quoque habet pi- 
los, cum7cauna tota fit hirfuta. 
Cizcre Err Brafilienfibus: 
Crangver[inbo des Manges. Lufitanis: 


corpus ad. quadratam figuram acce- | 


dit, G& totum vix füperat maioris 
avellanz magnitudinem : Oculi pro- 
 minentes longiufculi quos recon- 


3 


finiftrum ipfi maximum , non ta- 
men ctaflum , forcipis tenacula tc- 
nuia & longa , «qualia, fine denti- 
bus : dextrum brachium tenuiffi- 
mum.  Tef/4 coloris hepatici : re- 
liquum totum corpus cum cruri- 
busobfcuré flavum ex pallido. 
Edulis eft; & Brafiliani illo. cu- 
rant morbum,quem vocant Mz. 


—— 


Carvr I. 


"De Cii Apoa, 'Uca "Una, 
Gauanbuni,€9 Aratu 
Pinima. 


Inr Ároa Brafilienfibus. Can- 

cer marinus , 7ef/s quafi elly. 
ptica tectus , qux in medietatis an- 
terioris ora dentata , & in quolibet 
latere in acutum definit angulum, 
mediocris magnitudinis. — Brachia 
habet duo mediocria , itidem den- 
tata : fex crura & feptimi & octavi 
loco pofterius duos remiges planos, 
quatuor internodiis , circum cit- 
ca pilofos, quibus utitur natans. O- 
culi longé à fe invicem diftantes, 
parvuli , cylindracei, craffiufculi,- 
non tamen longi & ad quemlibet 
cirrhulus eminet inftar pili. . T o- 
tius teftz color fufcus , feu nigri- 
cans , inqua diverfo fufco cordis fi- 
gura,alixque depi&z. — Archia fu- 


Íca , forcipes ex czrulefcente al- 


bent. |Crzrz ad medietatem inter- 
nam viridi & albo mixta : medieta- 
tes exteriores cxrulez : remigum 
extrema pars, quzlata eft, cxrulea, 
reliqua viridis & albo mixta. Cer. 
p'^ interius etiam carulefcit. Boni 
funtfaporis. Ciriordinarie in fundo 
aqua falfz ambulant , interdum ta- 
menad littora prodeuntcum decre- 
mento maris, led rarius. Capiuntur 
marisrefluxu. ^ 

VcA VNa Cancer in paluftri- 
bus degens , corpus eius ellypticum, 
fuperius convexum ;juglandis cum 


fuo cortice magnitudinem zquans 


c vel 


34 
vel etiam füperans. 
octo , quatuor jun&uris : anterio- 
ra lon iora , pofteriora breviora: 
Oculos haud longe diftantes, cylin- 
draceos , haud longos, quos erigit 
& recondit, coloris pallide flave. 
fícentis, pupillahyalina. —Brachbium 
dextrum ipfi maximum , interius 
multis tuberculis acuminatis prz- 
ditum, ut & forceps: finiftrum par- 
vum. Color zefs fuperius oliva- 


Crura. habet 


to. Corpus interius pallidé flave- 
íÍcit. Omnia crura & brachia ca; 
.ftanei funt coloris , forcipes etiam 
fuperius , cztera pallide llavefcen- 
tia una cum tenaculis. Crura omnia 
inferius veftita funt copiofis pilis 
longiufculis obfcuré caftanei colo-- 
rs, Carnefíuntbona. 


HISTORIA AXCATU RALIS 


ceus ,flavo in extremitate t 
| 


Crura. o&to , quatuor internodiis, 
comprefía, ruffa, ac per totum ma- 
culis purpureis , nigris àc albis di- 
ftin&a.  Chele dux non ita ma- 
gna, quales, ruffz,in extremitate 
ex alboflavefcentes. Inventreet- 
iam flavefcit. Crura raris pilisnigris 
veftiuntur. 


Garur IV. 


(De AMaracoami , Pottqui- 
quiya, €9 Hamaru 
Guacu. 


ÁRACOANI, cancer patvus, 
in locis ambulans, quz reflu- 


M 


'^GvANHYMI , Cancerterreftris:; xu maris ficca evadunt , alio enim 
corpus illi rotundum , fed paulum| tempore e latibulo fuo non prodit: 
compreffum , magnitudine Auria- corpore cft feré quadrato , digitum 


ci mali. 


longo & lato , anterius tamen pau- 


Pedes habeto&to, quinque digitos! ]à latiori :. Ocu£ prope fibi invicem 


longos , quatuor internodiis : erra ; 


appofiti, longi plus femidigito, te- 


longis pilis veftita: osmagnum & ad | nues inftar aciculz craffioris , quos 
latera orisutrimque latitudine unius erigere & apté in rima recondere 


digiti hirfüutum, ut & corpus: Brachia 
duo, dextrum magnum , finiftrum 
parvum , magnum longum oco di- 
gitos,Jatum plus duobus;parvum vix 
quartam partem illius zquat. 

Oculi bini , quos inftar parvz pilz 
eripit, & iterum in longa cavitate 
abícondit : circa os quafi duo bra- 
chiola qux recondere poteft ,. & i- 
terüm depromere, & ufqueadocu- 
los deducere, 

Celerrimé currit , & quidem 
tranfverfim , ita ut oculos ad latus 


poteft. | 

05 babet amplum & maius quam 
cateri cancti: crura oCto;quatuor in- 
ternodiis. | Brachium dextrum illi 
maximum ,, tres digitos longitudine 
fuperans; fatiscraffum, & fe totum 


| poft illud poteft abícondere : for- 


ceps autem brachii latior,haud craf- 
fus , referensforcipem fartorum, ex- 
tuberantiis haud. acutis loco den- 
tium przditus; fuperficies brachii et- 
iam parva tubercula habet: brachium 
finiftrum. minimum , minus uno & 


convertat & brachium maius eleva-| pedibus , forcipula minima inftar 


tum geftet. Maximo numeroinfilvis 
paludofisoberrant. Carnem habet 
bon m. ! | 
ARATVG& ÁRATYV PriNIMA. 
Cancer terreftris, quadratz figure, 
corpore haud. magno , zef/a multipli- 
ci colore.pi&a , brunno, czruleo, 
. albo, rubro punctatim varié inter- | 
mixtis. 
Oculi prominentes longé diftan- 


tes,nigri,in angulisroftri pofiti. 


Ícorpionis. ss 
Crara ratos habent pilos fufcos. 
Coloris eft inteftafulvi , ut & in pe- 
dibus & minore forcipe , atque in 
inferiori corpore : extremitate pe- 
dum magis rufefcunt. 'Brachium 
dextrum .é fulvo obícuré rufefcit. 

Eft edulis. «iD 
PoriQvrovivA Brafilienfibus. 
Locufíta marina , Belgis Sefredft. 
Longitudo corporis à fronte ad. ex- 
hu | ortunx 


? 
ex 


pis conftat fex tabellis , feptem 


gum, alterum novem , tercium pe- 


quag eraciliora. 


 gitos longa, vel paulo plus. | capiti : 


ad quodlibet latus duos habet p 


cancrina; xeu [plendegte i in- 


DE EXANG". QUA. 3f 


ftar cornu politi , ad jun&turas au- 
tem fubnigricat ant purpurafcit; 
pedes'in quolibet latere tres, ni- 
mirum ad tertiam , quartam & 
quintam juncturam à collo nume- 
rando; exilia, duos circiter digitos 
| longa. 

- Caput triangulare , olivae magni- 
jusue fub tefta albicante ífplendi- 
da latet, duosdigitoslonga. Pone 
caputad quodlibet latus habet bra- 
chium unum , feptem digitos lon- 
gum , quatuor juncturis conftans, 
eflque extrema pars brachii ab ul- 
tima jun&tura incurvata inftar fal. 
cis maioris, & novem dentibus acu- 
tiflimis pradita : his brachiis ferit, 
& qui vulnerati funt , gré fanan- 
tut. | 

Oculos habet prominentes;oblon- 
gos : barbam cancerinam octuplam:. 
prope oculos duas prominentiasre-. 
trorfum verfas, digitum longas, Iz- 
ves, atin EXE LA INS hir(íutas: 
infra caput adhuc octo prominen- 
tias, duos digitos longas ; quz in ex- 
tremo tuübercula gerunt, Verfus po- 
fticam corporis partem inferius 
multas latas ^ quafi pinnas haber, 
quz. natationi haud dubio infer- | 
viunt; & quafifolia complicata ven 
tri indes adjacent. . Non come« 
ditur. | 


ortum cada feptem digitorum, 
cauda (ex: latitudo fe doli feptem, 
centri duorum & femis.: 'totius 
corporis ambitus novem digitorum 

& Íemis ; caudae ambitus quinque, 


jua&uris fibr invicem appofitis : & 
habet cauda ad quodlibet latus in- 
ferius quatuor pinnas , fefquidigi- 
tum longas, unam latas : extremita- 
tes laterales cuiusque tabellz de- 
finunt in cornu acutum : in quoli- 
bet latere quinque habet cru:a; 
quinque internodiis diftantia ; pri- 
mum par crurum fex digitos lon- 


dem,quartum feptem digitos; quin- 
tum quinque : Quodlibet aucem 
unguem habet incürvum , acutum, 

ilis multis fllavefcentibus hirrum, 
inftar penicilli pi&torum : crus an- 
terius craflitie di itam z quat, reli- 


d effa córporis varie tuberculata, 
frequentibus emirientiis inftar cor- 
niculorum rectorum, acutorum, an 
teriusícatet. | 

Oculi: prominentes cylindracei, 
& poft eos duo cornua furrecta an- 
irorfum inclinata ; digitum. longa; 
ante oculos fupra OS quatuor cirrhi 
exortum fümunt,; primo duo magni 
pollicis: humani cíaffiie in exortu, 
ubi quatuor internodiis conftat,lon- 
gi feíqaipedem & undique fpinofi, 


inter hos duo minores, quatuor in- Ca P uT Y- 
tertiodiis, teretes finefpinis,acultra 
médietatem bifedti; decemintotum | | 
digitosfingulilongi. Lu De IM M €o' Gua 
CÜxaMARY GYACV, Brafilienf- 


emm. 

ÁRANA cam. : GAEAATHS in. 
g concha degens; Aiaud edulis, tres 
longitido duorum digitorum ; ver- | digitos longus : brachia haber duo 
füs caput magis posue aH cum forcipibus, crura quatuor lon- 
ftatur. | giffima, nimirum tres digitos longa, 
" Corpusautem Nabereadecim qua- | &pofthecquatuor plané brevia;cau- 
f;jjandttiras, quemadmodum cauda | dam fefquidigitum longam inftar a- 
in Gamaris:in poftica parte corporis ! liorum Gammarorum ; oculos lon- 
! gos & prominulos: duos-éirthos pro : 
barba i / 
Corpus tegitur teíta obícuré ca- 
 ftanei coloris; eiufdem coloris eft 
CA & cau- 


bus: Camaron de Sálzado Lufitanis. 
Locufte marinz fpecies, novem di- 


ceffus fubhirfatos.. | 
"Fotüm corpus tectum eft — 


'* ii 


4 ^ HISTORIA X ATVR ALI1$ 

& cauda , nigris ftriis fecundum Ne ^ i ^ É i Á 
longitudinem variegata, corpusin- | i $ $$5$5$5555 | 
eius &r: exortus crurum & bra- $ $ $3 $99$$$$$9$434* " 


chioriím interius carulefcunt, uti 


.&oculi & barba; pertotum corpus H I $ TOR I ys i 


habet pilos ochrz coloris. 

Concha quam inhabitat fermé NAT VRALIS 

. quatuor digitos longa;turbinata co- 
loris pallide fubflavefcentis. 

Variz autem magnitudinis re- 


"De Exangui bur Aquaticie. : 


periuntur , planéparvule , magni- 2 
tudine minoris pruni , turbinatz Lisgnm Hl. 

& variis tuberculis acuminatis prz- ; 2 : 

ditz , pallida , rufefcentes , ni- ER 7 Teff acer. 


En j JTervrvscE 

GvaRrcvav Brafilienfibus, 
Gammarus vulgo Camaraog ; qua- 
tuor digitos longus : crura habet ! s 
fex , tribus internodii$ conftantia, | & 
cum unguiculo in extremitate : an- | 
terius par crurum quafi furas habet, ; ES 
craíffius reliquis &. vicem brachio- | Palladius claufa marisanimalia, AI- 
rum fungens ; paulo plus duobus | bertusteftudines, plurimi Conchas, | 
digitis longum , ultimum paulo & Conchilia dixere. Graci sesse- Arift. HA 
plusuno; omnia aculeata Ícu fpi- ! Jseua , ac fi dicas teftacez cutisani- L1. c.6,.— 
nofa. malia;275««, quod apud Philofophum 
| 


«De deffaceus 15m Centre. 


gra , ad littus prope fluvium Pa- 
| 
j 


€ 


b S 


Cirrhos prope os prodeuntes | invenies;;oea,ut Athenzustef&atur, 
habet fex; duos longiffimos, nimi- | ésezuifeséseoxsdn qd) oyxcediiqp Strabo 
rum tres digitos fingulos ; verfus ' fcribit, exzeddeguasNdbia., quod Em- 
pofteriora reflexos; duos unum di- | pedocli tribuitur, ésegwóoo , ésepnu, 
situm , & duos femidigitum : füb | égaxedéouec ix9vao feu teftaceos pifces, 
ore parva tenacula quatuor craí- quodapudSuidam,;utillud apudOp- 
fiufcula , & quatuor tenuiora, qui- | pianumlegimus;jiya24; Hefychius&z | 
bus cibum tenet. Oculi fimiles | Varinus , xuuamdopnida; idem , ap- - 


rcliquis, ^ Color totius fu- pellavere. | | 
Íícus, . Co&ti edun- " Partes corporis Gi fpe&emüs , Omni- Defcii- 
tur. bus tefta intuslzvis zqualisqueha- — ptio. 


betur, Caroitemquam Grecé fpon- 
VW dylum, latiné callü dici Hermolaus 
em o (iie author cft, quam Lunz incremento 
^ " | augeri prodidere quidam. T'errenü 
| illudquod continet & confervetfo- 
jx riseft;hoccaloremleviculum , quia . 
(elu | ER). 11 fn fanguine carent, tanquam furnulus 


obvios h oo mi fovet & coníervat, & tefta dicitur. 
7 3 TT ERIT 4005.- | Nonmutanteam; tum quód nómo- 
"ALaWTates. conl ain veátur,tüm quód non ficcentur. Oce- 
fol so je atri - loshaberenegat Ariftoteles, Plinius 47jf. H4. 
it Td bisolit movere etiam,fcribit.Dezfesipfispri-^t. c9. — 
ov M d mÓores,&carzofam illud quod propor- Plin. Epiff.. 
le ibi anos) tionatur ad fentiendü cibum capzzo- BE | 


. | mnib.infra,plantar. modo. $zozzacbus 
Lo» e Mp 24 . dde t adm 

| eri cotinuo jungitur  isq; pportione 

n 4 inagüi- 


Dé EXeANGU. eA0 VAT. 


mnàgnirudinis exiguus. Hunc exci- 
pitvézzer in quo qp papaver dicimus; 
5b M] y 3 , 

(uixw) fitum. Moxinteftinum con- 
X Hd TT MR 
tinuum tendit fimplex, originem 
 papavere illo ducens. Excrementu 
illud quod papaver dicimus, conti- 
nentturbinata omnia fua clavicula, 


^MXiaus  Univalviafündo, bivalviaqua nodo 
- Aiifl. 1, A. lipantur. Laborantomnia per fri. 
48..3. .gus,& xítüm atque exuperanuam 
| ArifL^H.4, temporis patinequeunt.. ANurzgntur 
L9.52e. more plantarum per poros, & quide 


Differen- 


tiz. 


Plin. H. fo,fotiseffufo,intus replicato , jam 


humore dulci,fi Ariftoteli credimus. 
.Ideó eisanni pluvij profünt , Purpu- 
ras fi excipias, Moventur omnia 
parte dextra; non ad vertriginem five 
claviculam,fedinadverfum. 
Differentias quod fpe&at, mira in 
ipfisnaturz ludentis varietas. Tot 
color. differentiz, tor figurz, planis 
 & concavis, longis, lunatis,in orbem 
circumactis ; dimidio orbe czfis, in 
dorfum elatis, ]xvibus, rugatis , den- 
ticulatis,ftriatis, vertice muricatim 
 intorto,marginein mucronem emif- 


N..3.633. diftin&tione virgulata, crinita, cri- 


fpa, cuniculatim, pe&inatim; imbri- 
catim,undata,cancellatim reticula- 
- ta;inobliquum, in rectum expanfa, 
pradenfata;porrecta , finuata , brevi 
modoligatis, toto latere connexis, 
ad plaufümapettis; ad buccinum in- 


. curvis. Rondéletius eas breviffimé 


complexus eft. Alia ab aliis reftz 
duritiafuperatur, ut pulmones; Ho- 


lothuria, Echini;longé minus dura 
tefta conteguntur , quàmPurpure 
& Buccina. Aliiundique circumte- 
guntur , ut nihil interioris cotporis 


tegi poffit; ut Oftrea; Tolline, Pe&i- 


nes, Alia alrera tantum parte teftam 
habent, alteri partiteftz loco eft 
Ícopuli pars cuihzret. Cham & 
Da&yli five Solenes utrifq; extremis 
noninteguntur, per qux. caput & 
pofteriorem partem exerunt.Eorum 
quz undique integuntür: alia turbi- 


nata funt,ut Purpura;Buccinum;alia 


turbinata non funt; ut conchz, qua 
à Gallis Porcellainos vocantur. Alia 


- unica cócha cóftát; ut Lepades. Alia 


duabus;& Mytuli.'T'eftar.alizlzves, 


97 
Purpurarum,;Buccinorum, Oftieo. 
rum,quarur rurfus teftarum ; pei 
magna eftin afperitare varietas, qua 
infingulis declarabitur,&c. Nosea 
brevifliméin Turbinata, Turbines, 
Bivalvia & Univalvia diftinguimus. 
Lotusipfismare , quod ità amant, ut 
apud /Egyptios marisfymbola con- 
chyliahaberentur. 1n marirubroe 
mira quadam magnitudine augen- 
rur.Biba&aiifdem referta eft , ut & 
maris ZEgei & Laconicilittora, In 
montibus & remotis procul à mari 
locisreperiri, nullum dubium.Cau- 
fas alibi inquiremus: Ad Temwperiem 


Ípectat, quod plurima eorum algore rfi; ij. 4, 
& cftulateant.Limaces hyeme,Pur- 8.33. — 


purz & Buccinz canis exortu rtice- 
noscirciter dies conduntur. /Eftate 
tamen potius plures vigent, Piréfem 
Euripum fi exceperis ;in quo non 
minus hyeme probantur, quod tum, 
pifcibus alio migrantibus- pabulen- 
tur uberius. 

Deipforüm Generatioze accuratif- 
fimé Ariftoteles in libris generatio- 
num egit,eoq; resredit, utomne ge- 


nusteftatum fponté oriri prehun- 4rifl. H. 4, 
Ciet. |. Apertum, inquit, id hinc eft, /.5.c. 14. 
quodnavigiis putrefcentibus , fzce 5e4lig. 


Ípumofa adnafcuntur,& locis multis 
ubinihil tale aderatante;poft perin- 


I opiam humorisfa&to coeno ,, Oftrez 


bit.;.in [peciali hiftoria 


utUnguiü; Mytulorü.Alic afpere;ut 


prodiere ;:utapud Rhoduminfulam, 
ci claffis applicuiffet, & fictilia pro- 
ie&ta effent, in mare,tépore poft ca:- 
noobdu&o teftis. Oftrrez in eis repe- 
riebanrur. Nihilautem partis geni- 
talis emitti abiis, argumentum eft, 
quód.cum Chii quidémex Pyrrha 
LesbiinfuleOftreas vivas portaffent, 
&inlocaquaedam | maris reciproci 
«ftus, & luto fimilia. dimififfent,plu- 
res nihilo fuere temporis fpacio; 
quaquam incremiénto corporis plu- 
rimum profecerunt,Q uz autem ova 
vocantur; nihil ad: generati inem 
conferunt; fed indicium: funti 1tri- 
cationis ri elioris;quale in fanguineis 1 
pingueeft í quamobrdfn fapore per 
idtempus przftarit ciboque laudá- 
tur. Quz de Conchis ZElianus fctri-- 
adfere- 


3 


mus, ' 


e Senfüs 


Senfus. 


Antipa- 
thia. 


Vfus, 


$6 


HISTORIA NATURALIS | 


I". 


Senfus eis Plinius adimit ; tribuit. &anfra&us feu fpiras, quales in pra- 


Ariftoteles. Purpuris efcasputidas 
Purpurarii emoli. acceduntq; odo- 
te fine dubio illectz ad ipfas. 


Un- | 


lis & torcularibus vifuntur , Teftas 
fuas quoquo modo refle&tunt. Greci 
sgouGadu vocant, Gefnerus iue quo- 


: : VERS | eei [n 
uesad ftrepitumfefübtrahunt, in- que dici poffe putat; quód $uxa; vo- 


| 
Ícriufque fübfidere cesnuntur; quo- , 


ziesferramentumfenitiunt admove- 
ri. Exiguonamqucextant, reliquo 


autem toto corpore perinde ac in | 


cubiliocciduntur. Natices qui ca- 
piuntnonadverfo, fed fecundo flato 
adeunt, quoties efcam perfequun- 
tur, nec voce ulla fed filentio a- 
gunt. | 

cZntipathiam cum tonitru habere 


creduntur, & adhzrefcentis tem- | ** Inna, rap 
...| diftant & aliisaffe&ibus qui excetfu 


peftatis figna funt. i , 

Adeo olimzz Cibrs adhibebantur, 
ut inde conformatum fit adagium, 
conchylia viduarum cupedias , & 
Plinius,lüxuriz matrem Conchyli- 
orum,precia margaritis propemo- 
modum zquafle , quzritur, Com- 
mune omnibus falfum  quendamin 
fua carne fuccum habere , quoal- 
yum ciere natafunt: quód fiprobe 
aíflentur, maximé tum falfa evadunt, 
utquzfüccum jamhabeant ab igne 
veluti fuccenfum, & prope dixerim, 
abfumptum. Mollitietamen/& du- 
ritie operationis variatur eventus, 
Venereminvitare certum,unde cam 
Concha Cyprum. vectam quidam, 
aliié concha natam voluerunt. In 
Mediciza quoquelocum inveniffe in 
Ípecialibus dicemus. 


ETTETYTETT 


sssdliurus.dL 


De Teffacers 1n [pecte ,€9' pri- 


30 de "Turbinatis 4n 
i e E£eHETELA oue 


&EN LU»PrxronE titulo Tefta- 
(NAS ceorum. omne genus ,in 
iy -b Turbinara, l'urbines,có- 
Scencess chylia bivalvia feu. diSuau , 
& pordjves fe univalvia diftinximus: 
Turbinata vel zz genere , vel. zz fpecie 
confiderantut. I» genere dicfa-T urbi- 
?4t4 funtilla,qua cumque in volutas 


MEC T, 
(qUDSIO 


cent, quas diximus, volutas, Ar Ró- 
deletio ;«eju&c. ingenere pro omni- 
bus Turbinatis fumitur, "Turbo 
autem eftid quodex amplo & lato 
paulatim in mucronem definit, cu- 
ius figurz eft & Turbo luforius,Pro- 
prium illis eft teftam habere conti-- 


nuam totam & unicam. Si externa Aviffot. 1t. 
Ífpectemus, fi interna confiderentur, 4.1.4.0. 4. 


quodammodo fimilem naturam na- 
&afuntomnia, magnitudine autem 


comparantur, Quaedam enimqua 
maiora funt fuas quoquc partes 
confpe&tiores habent: minora au- 
tem minus fic eriam duriora & mol- 
liora, & ejufmodialia alii-Nam qua 
caro fummaa tefta oftro exorta eft, 
cam quzdam firmiorem quadam 
folutiorem habent, Ex cius medio 
caput eft & corniculabina; inmajo- 
ribus proceriora, in minoribus mini- 
ma. Eximendi capitis eadem omni- 
um ratio, & perterrefactis contrahé- 
di.Habent quadam os & dezzei , 1mi- 
nutas,tegues. Q'uzdam etiam mu- 
Ícarum more habent probofcidezzlin- 
guz fpecie. Hzc duraeftbuccinis & 
purpuris. Namquemadmodum Ta- 
bani&cafilus tergora quadrupedum 


| pertundunt :ita his tanta eft duritia, 


ut cícarum reftas perforent. Subeft 
oriftatim vezzer fimilisavium in glu- 
viei, qualis eft etiam umbilicis.Infra 
duo candida quadam, firma, fpecie 
amammillari, qualiain fepiis inveniun- 
tur : fed hzc folidiora. A ventre gzlz 
duplexlongaac papaver ufq; , quod 
infundoeft, Quz omnia perfpici 
poffunt; infinu vorticefo teftarum. 
Q uod gulz jungiturzzzefAipum eft, à 
qua, continuó tra&u fertur. rorum 
fimplex ufq; ad exitum ;.incipi easá 


 votticofo finu quo papaver. contine 


tur,atque inde laxiorum. Eft autem 


papaveris magna pars quafi .excre- 
mentum inomnibusoftraceis.inde | 


inteftinum reciprocans rurfum afce- 


ditadcarnofías partes; atq; circiter 


n3 caput 


3 2B us. 
zi Nauklus . 
—- 4 4 
| E / 
Ny, » 

À E A 9 4 
m. A "- 
^M |£ YT j 

E SSSSSNENN E S ) — 

' aai) Sg : 

- mmm mall iW E — mee 
| eL c 
! io 


22 , 3 
i277 


z — 
v 5 C 
RUNS 
P 


Nautil Strudura . 
» 


EROR 


L—— z ccu — z 
A ———— À ————— I 


*Buzzina . 


à 
SS 


NW aems, 
] WW QA Y MN ES N wi / 


à | f "oj 7 « a ; i [ | -w E Sibámbus 


ES — 


DE EXeANGU. «AQUAT 


3 


Capüt terminatur, qua emittitur ex- 
crementum omnibus türbinatis cám 
terrenis quàm marinis. Hucufq; A- 
riftoteles. Crefcere ut vermes, fcilicet 
anfractibus, qui fubinde accrefcen- 
tes plurcs efficiuntur in partem prio- 
rem, quod caput vocatur, experien- 
tia docuit. Serpszt parte dextranon 
ad claviculas,fedinadverfum. De 
Congre[fain fpeciebus dicetur. 


TITO 
TIDTIHREHETT: 


TrirvrvsIl* 


De Hurbinatzs in [pecie o. 


e j— 


Carur L 


De Turbinatzs in anfratium 
fortis, 


AnRTrICurLus L 


"De Natio. 
'TAs.X. quem Uuw funt Turbinata a« 
Aldrov. [. g) Es & pud Ariftotelem gene- 
3.6.3. 7 D, *»Rrum, velenim $uxt) ha- 
: EX bent, vel funt ($ejpsadss feu 
Arif. H. A. in globumcircumada. Exillis funt 
I4 6.1. Nautilus, Purpura , Buccinum , «à: Con- 
chylium. 
Differen- |— Nauzilus, quem Suidas vaocL , alii 
tiz. vawTX9y GC aov zoAvzód(Q- VOCAnCt, vulgo 
sno; dicitur, & cum Nawplio A- 
theuei idem effe videtur. A modernis 
Grzcis 9wi dul r92(mdíe vocari Ro- 
bertus Conftantinusauthot eft. 
| Arif. H. 4. | 
L4... emus genera. 


cies eft. 4/rerumin tefta. tànquam 
limaxeft; Is ex ea nunquam exit: 
fedinterdumbrachiaexerit. Illud 
refpicit Plinius cum dicit. Inter prz- 
cipuamiracula qui vocatur Nauti- 
lus, ab aliis; Pompilos (potius poly- 
podisovum ) Scipinus ( verius pro- 
nus ) infumma zquorum; pervenit; 
ita fe paulatim (übrigens; utemifla 
omni per fiftülà aqua;velut exone- 
ratusfentína;facilé naviget. Poftea 
prima duo brachia rerorqués(porius 
attollensex Athenzo) membrana 
inter illa mira tenuitatis exrendit. 
Qua velificante in aura czteris fub- 
remigans brachiis, media cauda ; ut 
gubernaculoíeregit, Ita vadit al- 
to, Liburnicar.ludens imagine, & fi 
quid pavoris interveniat, haufta fe 
incr,ensaqua. Eundem exa&tiíflimé 
Bellonius 4efcripfit. Concha,;inquit, 
tribus fragmentis cobftare videtut 
(carina fcilicet & lateribus, cum ta- 
men una & fimplexíit) quarum la- 
tera utrinque ceucarinz juncta ap* 
parent, cautplurimum magnitudi- 
ne,quam ambe manus ampledi pof- 
fent: latitudineauté quantum pol- 
lex cumindice comprehendat. Om- 
nes autem non excedunt crafficudi- 
nem membrapa pergamenz, ftriiíq; 
inoblongum du&is, adoras crenis 
laciniate funt; informám roründam 


l 


 abeuntes:foramam autem perquod 


! Nautilusalitur atque exit de Cozc/a, 
magnum eft. Fragilis hzc lacteico- 
: loris,lucida, admodum polita, om- 
' ninonavisrotundz effigiem referés. 
Navigat enim per maris fumma, ela. 
tus deimogurgite offertque fe tefta 


i629 


' invería; utfaciliusafcendere poffet, 


, &inanifcapha enaviget, atque ubi 
jinde emeríerit, tum concham in- 
vertit.  Caterum Naucili brachiis 


Dwo ipfiusapud Ariftotelem ha- | interjacet membranula , qualis eft 
Vaumcít, cuiuste- | inter palmipedum digitos, fed hzc 


fta pe&unculo fimilis eft; cava, ne- magis eft cenuis, intelz aranez mo« 
queeiconnexanatura. Is prope ter- | dum, robufta tamen, qua etiam au- 
ram pafcitur fzpenumero: quareá | ra infpirante velificat. — Cir; quos 
flu&ibus eiiciturinaridam, ubi de- utinque multos habet , pro gu* 
lapfus de concha, aut capitur aut in bernaculis utitur, atque ubi metuit; 


humo perit. Hoc genus pufillum eft 
& fimile bolitenis:qua Polypi fpe- 


tum concham protinus martino hu- 
moreoppletam deníergit. — 
Alterum 


Plin.H. i A 


40 

Alterum Nautilum ; Cochleam 
margaritiferam Bellonius vocat , & 
videtur eam Fauconerius defcribe- 
re, cum in Epiftola ad Geífnerum ait, 
fuum Nautilum ,teftà habere inter- 
naparteita nitentem ,ut cum unio- 
nibus preciofitlimi sdecoloris amce- 
nitate cercare poffet; Bellonius enim 
fuzilliuscochlez concha in ma- 
gnoapud artifices Gallos, ad vafa di- 
tiotibusabacis accómoda conficie- 
da, precio effe;& Porcellanam ob id 
vocariícribit. Fauconerius multa in 
fui Nautili teftx carina tabulata,eo- 
dem amano colore nitentia, fuiffe 
prodit. Hinc facilé colligas eun- 
dem cum -eoeffe, quem à Grz- 
CIS 9uA apio rex(zmod fs, id eft,polythala- 
má dici fcripfimus. Plin. cü de Nau- 
tilo pauló ante dixiffet,mox tanquá 


Plin. j.N, de altera eiusfpecie. Navigeram fi- 
1.9.30. fnilitudinem;inquir, & aliam inPro- 


9 


pontide vifum fibi prodidit Mutia- 
nus, Concham effeacatii modo ca- 
rinatam,inflexa puppe; prora roftra- 
ta:in hanc condi Nauplium animal 
Sepiz fimile, ludendifocietate fola: 
duobus hocfieri generibus. Tran- 
quillo enim, vectorem demiffis pal- 
mulis ferireutremis ; fi veró flatus 
invitent, eofdem in ufu gubernacu- 
li, pandiqueconcharum finus aure. 
Huius voluptatem effe;ut ferat, illi- 
us, utregat: fimulque eam defcen- 
derein duo fenfu carentia: nifi forte 
trifti (id enim conftat) omine navi- 
gantium humana calamitasin caufa 
eft, Cardanus quoque cuiufdam 
cochlexz meminit, quam India mit- 
tit. Eftinquir,formatriremis cum 
alta puppi,in qua vafculum aliud;di- 
ceres poculum à. natura excogita- 
tum, Nam & magnitudo tancae- 


iusquam vidi, ut cotylam capiat. 


Res profe&tóufus elegantiffi- 
mi & pulcherrima 
forma. 


Es 
T 


HISTORIA NATVRALIS 


AnTicVLVS À|L 


De Purpura. 


Tas.X. 
$. 6.Cc. 


Nomen. 


pysum Grzcis sepes, Plinio a- 
liquandoPelagium,Politiano có- 
cha Herculea, quód tincturz Her- 
cules author credatur ; Serapioni 
Pulpia, Brafavolo Antale dicitur. | 
Qui cum Conchylio confundunt; à py, gj. 
Plinio refutantur. Diftinguit enim; ,, (, 3j. 
ifte, & expreffe apud eum legimus. 
Conchylia & purpurasomnis ora at- 
terit , quibus eadem mater luxuria 
paria pené etiam margaritis fecit. 
Necminusilli, qui Conchylium idé 
cum Buccino ponunt, quód Plinius PJi.H. N. 
cum duo tantü genera Turbinator. /.9.c. 36. 
continentium florem illum tingen- C 39 
dis veftibusadeó expetitum polue- 
rit, alterum Purpuram, alterü Buc- 
cinum efle,necelle videatur,Eodem 
enim libro hzcverba extant. In Có- 
chyliata vefte cetera fine. Buccino, 
preterque jus temperatur aqua pro 
invifo potus humani excremento, 
Concham ex Turbinatorum gcnere 
efle Ariftoteles prodidit, & aliquot 
ipfarum genera agnovit, ut circa fi- 
nem dicemus. 

Défcriptionem fi fpe&tes, (xpe ovi eft , $.rgd. 
magnitudine, aliquando major; nifi pefari- - 
clevata& aculeis munita effet ,&ca- ptio. 
nalé ad latusqua linguam exeritha- | 


Plin.H, N. 


beret. Rugata eadem, afpera , cine- 


rca , aliquando flavefcens, aliquan- 
doex viridi cinerea, intusluteo co- 
lore. Roftroeit longotubuli mo- 
doexcavato: Cornua Limacum mo- 
reattolit; atque codem modo ferpit, 
iifdem cornibus iter fibi prztendit. 
Linguam ex tubuloillo canaliculato 
inlatere procurrentem habet , que 
callofzhuic parti adherefcit , cui 
caro ipfi eft adjungitur.Eft autem 
cac 4ro, muículus quidem fortis ac 
candidus, mediz teítz alligatus,quo 
Purpura.tanquam congenito quoda 
operculo,carni patulae oppofito,diu- 
tiffimé exiraaquam vivit, Marinam 
enim aquamhauftam aífervat, qua 
pluribus diebus refovetur ac fuften- 
tatur. Capwt illi cartilagineum ac 

durum. 


durum. Osineapartequafcopulis 
hzret, rotundoforamine pervium, 
quolapidesarrodit;&in ftomachum 
exugens demittit.Hepar quoq; habet 
viícidum, tenaci quodam lentore 
pradirum, utpené vifcum effe ap- 
pareat.Sed hoc quod de hepate,bra- 
chiis, & corde, Bellonius fcripfit; pro 
fabulofis cenfet Rondeletius. 

Ethzc quidemrecentior.Defcri- 
ptioeft. LItvero & veteres videa- 
mus, Clavatam Plinius facit Purpu- 
ramad Turbinem ufque aculeis in 
orbemfíeptenis feré , qui non funt 
buccino. "Teftam intortam curri- 
culatim ín .crepidinem definere, a- 
pud Ariftotelem extat. Parres illa 
quz Dioícoridi fecundum Hermo- 
laum sicyia; aliis iQvia quod violam fi- 
gnificat, partes funt interniPurpure 
corporis mediz,fibratz , toroífz, & 
firmz, circaquas teftz volumina ca- 
preolorum ritu circumvolvi incipi- 
unt fecundum Diofcoridé : vel qui- 
bus hzret | vena illavel membrana | 
illà lorea Purpurar.continens;inter 
p*paver nempe quod turbinata om- 
nia fua clavicula continenr, quod 
efLinferiore loco, & cerviculam feu: 
collum fuperiore loco. | 
&ufuH.4, Deco fhrefeu füccoita breviter 
Í.5.6,15. Ariftoteles.Inter papaver & collum 

florem continent, textura denía,co- 
lorecandidz membrane, qua ablata 
& ccompreflamanus flore tingitur, 
Hocipfe flos videtur effe : reliqua 
concretio, quafi alumini, 
florem in mediis faucibus habere di- | 
Xit, liquoris eum efle minimiin can- 
dida vena , unde pretiofus ille bibi- 
tur, nigrantisrofz colore fublucens, 
reliquü corpus fterile, Rondel.par- 
tem füccum continentem , cordi 
proportione refpondere exiftimat, 
florem, fanguinisloco effe. Caro earü 
penitusincluditur, neculla ex parte, 
excepto capite confpicitur, ut apud 
Jin.z. N. Ariftotelem habemus: / Tefta fua 
9.036. adheret.  Lizguam duram habere 
lian. H. caque teftascícarum perforare, non 
47.634« tantumab Ariftotele, fed & Plinio, 
qui longitudine digitali facit, &z /E.- 
liano proditur: Rondeletius promu- 
fcidibusmufcarum que inter cornua 


"Mrifl.H. 4. 
45.6.15. 


| 


DE EXANGU. e4QU AT. 


bet;hoc efbilluftratur rines quo 


3j 
comparat; & firmam;torofam,quzq; 

exeri poflit; concedit: fed tam dura 

effeut teftas perforet negat» roftro 

id fieri verifimilius addens. Qui 
ngokudu y Íeuwgoxída, aícavequous apud Ga- Galen. [. 3. 
lenum, pro. tomento purpurarum, de Medic, — 
pro depexo &contufo in medicamé- féeund. loc, 
tis veteresuterentur,fumunt, vehe- 
méterfallütur.Lanz n.purpuratin- ' 
&z craffior & minus curata pars eft, 
cuius & Diofcorides meminit. Oper- 
clum varia apud authoresfortitü eft 
nomina.Pliniuspurpurarum cavum 
dixit, Ariftoteles «aA usque, OduxaAuppa, Ga- 
lenus ao vocavit, Alii aa z]oy vow mov, 
velB/Zorio, à Byzanto vel Byzantio 
Africa nominant, & longé verius: 
quàmilli, quiid nomen ori narium 
purpure adícribunt,quas non habet, 
velquiblattas Byzátias buccinorum 
& Conchyliorum petmifta oper- 
cula appellant. Galenus Indici 
conchiliüiteftam inter oftraca & te- 
ftas purpurarum &muricum genera- 
tim comprehendit. Necnegandum 
forte eft, Conchylii;,buccinz & pur- 
purzoperculasnec fubftátia, nec vi- 
ribus differe;nili forte unguisodora- 
tus differétiam fu pponat. Nam blat- 
ta Byzátia dü uritur ingrati eft odo- 
ris,& caftoreum redolet:unguis ve-- 
ró,fuavé odorem fpirat, Poteft tamé 
& id quodiva2« Graecis dicitur, gra- 
visapud. Latinos odoris effe, & in 
quibuídà locis ungues odoratos, Íe- 
tidosinaliis reperiri. Ur ut fit, Car- 


Id Plinius ' nihzretoperculum purpurarum ut 


unguisnofter, Ex filisfeu fibris coa 
gmentatur, & quia: pinguedinis ali. 
quid infe habet, fumum.cornu mo- 
do acceníum emittit. Et haec qui- 
dem de partibus füfficiant. 


Flori,qui & fuccusPlinio, «4o; cy plos Par- 
avoQugov Grzcis ; varia indita funt no- purz. — 
mina. Vitruvius oftrum dixit 3542 7 ;- yita, 1. 7. 
seaixs, cui Virgilius Sarrani epithetG, 
^ con T ies - 

a SarurbePhoeniciz,quz poftea T y- 
rus, unde purpureus color & Sarra- 


nus & "Tyrius, fecundum Maflarii 


addidit, Nectamenomnis Purpura 
oftrum;uttradit Gellius, quamviso- 
mne oftrüm purpura fit, quod exu- 
berantiam fplendoremq; ruborisha- 


alia 


Locus. 


T 
alia purpura caret, saniem etiam pre- 
cer PliniumidemVitruvius vocavit, 
Pollux A492»; Fucus, pelagium , ve- 
nenum Tyrium, purpuriflum; Rao 
ciuídem funtapud alios nomina.7?r4 
veró huius floris, à varierate coloris 
fumpta;pofuere QEHEYA; ayvogveldo, CO - 
loris violacei, faturati, & | fubnigri- 
cantis, quo colore zogg/geo xpo; Ho- 
merus dixit: qualis eratamethyftina 
& quz € Pelagiis purpuris & bucci- 
nis fierifolebat.9»wxide punicorti ru- 
bentem colorecocci, qualis fuit 
"Tyria vel Tarentina. A2seyí/2« deniq; 
coloreglauco,irato marifimili , au- 
ftero, diluto, qualis fuit conchylia- 
ta, Tyriaomniü celeberrima,quz& 
oftrum dicebatur quo obfcurior & 
nigricantior eo carior. Sed &à 
loco aliqua eft differentia. Teftatur 


enim Vitruvius,oftrum quod legitur 


in Ponto & Gallia, quod hz regiones 
fint proximz ad feptentrionem ; ef- 
featrum. Progredientibus inter fe- 
ptentrionem & occidentem ,lividü, 
quod legitur ad zqu/noctialem, ori- 
entem, & occidentem, violaceo co- 
loreinveniri: quod veró meridianis 
regionibusexcipitur, rubrum efle. 
Inventum fuiffe à Pheenice regnan- 
tc à TyrioPhilofopho Hercule pro- 


HISTORIA XC ATVR ALIS - 


Lotaphagorum terram putant; á£ 
Getulici littoris: LaconicaPaufanie, 
Horatio & Valerio Flacco celebris 
eft. Unde huicfucus Tenarius; Ar- 
riano, Muxa emporium ad mare ru- 
brum. Tenienfem purpuram apud 
Pliniülego,forté quod in tzniis feu 
cautibus in mari candicátibus, &fa- 
1ciz inftar pratenfis,degit. Dialuten- 
fem íeu forte Dialucenfem alibi, 
quafi 42 & avro, quod per falfum z- 
quorrapit:Porphyrufía Ariftoteli à 
frequentia Purpurarum dicta eft.Fit 
& Melibxz apud Feftum mentio. 
Celeberrima deniq;iomnium eft Ty- 
ria, ut Plinius de fuo tempore fcti- 
pert: Tyri nobilitas nuncomnis 
Conchylio atque Purpura, 

Vicittant piíciculis tefte Ariftote- 
le :fed nec algá necmufcum rejici- 
üt. Itaifta infuasteftas recipiunt ,ut 
iisinorbem exertis, quafi circularé 
convivationem przbeant,una alte- 
rius alimentum depafcente. Plinius 
pabulo & folo purpurarum genera 
difcernit, ut fit lutenfey quod putri 
limo ;algenfe , quodalga; dialutenfe 
quod vario foligenere, pafcitur. I. 
ftud effe viliffimum. 

Ortum apud Ariftotelem invenio 
duplicem. V el enim ex limo exiftune 


dunt, Cumenimin eam, referente ; velex falivario lentore , ut Plinius 
Cedreno, Tyri partem adícendiffet | prodidit, quem emittunt, de quo ita 


qua ad mare pertinet, paftoris cané | Ariftoteles.Purpurz vernotempore Arif. H. 4; 
concham vorantem, & paftorem la-  eundemin locum congregata faci- /.5.c. 14. 

. * AS . « . - 
nafanguinem prourille putabat 4 untidquod vocant favaginem.Efte- eir. scat. 


fanguinis ote abftergentem vidit. | nim favi fpecie, fed minus expolita. 
Tin&ura dele&atus,lanam iftamad , Quemadmodum fié folliculis albo- 
Rege detulit, quilanamita tingi, & rum cicerum multis quiddam cópa- 
| &is. Nullus his patet aditus,neq;in- 
Qu uantü ad Purpurarü /zci in pela- | de fiunt purpurz , fed tum illa cum 
go & littorib. uc in Differentiis dice- | teftaccaalia ex putredine atq; limo 


fibi veftem parati curavit. 


mus degüt,neculla magis idonca i- 
píis regio quàmlimofa. . Si amnis in 
mare cfflluentis aquam deguftarint, 
eodem diemoriuntur. Dies tamen 
circiterquinquaginta extra aquas 
capte vivunt;fzpe inarenalatent,& 
Canis exortu circiter tricenos dies 
conduntur, Sunt tamen peculiaria 
loca, qux à Purpuris celebrantur. 
Virgilius & Petronius Aílyriz me- 
minere, Plinius Meningis Africa in- 


ful, non longé à Syrtibus fite , quà 


proveniunt. Sedid eft quafipurga- 
menrum & ipfis & buccinis. Etenim 
hz quoq;favificant. Generantur ve- 
ró hzc quoq; favificantia, quemad- 
modum czterateftacea.  Caterum 


etiam facilius,fi qua fübfint principia: 


referentia genusfuum. Cumn. inci- 
piunt favificare,emitcunt lentorem 
quendam mucofüm, ex quo folliculi 
concrefcuntilli. His igitur omnibus 
folutis, eflluitin terrà id quod con- 
tinebant. Atq;eoin loco purpurillz 

minuta 


Vicus; | 
Arift. H.Ag 
L$.6.2.73 


Generas 
tio. 


DE EX-ANGU. e440UAT 


minut& óriuntur atq; concrefcunt, 
qua herentes purputis capiuntur;a- 
liquotetiaminchoatz tantü. Quod 
fiante partustempus capiantur ; ini- 
pfisftorcis non teneré pariunt,fed in 
'€undemlocumconventu facto que- 
admodum etiamin mari: lInde per 
cratium anguítiasquafi racemi pro- 
deant. Celerrime inter teftacea cre- 
ft. Sex annos vivunt, & fingulisan- 
nisincrcmentumearum per orbes 
patet , quibustotidem quot annos 
habent, tefta claviculatim intorta in 
crepidinem definit. Parum progredi- 
| untur, & ad eícasà longo accedunt, 
» .. quódodoratu valeant. Z/z&araratio 
Víus In ' alio fpe&at.Pfüm im Cibus przftant, & 
[Cibis fhoccum oftracodermis communes 
habent,quz falium fuccum contine- 
| ant, codemq;alvum fubducant,car- 
| neaurem fint dura. Athenzus ex Hi- 
cefio papaver copiofiusalere fcripfit, 
magis tamen Scillam fapere. Colla 
zgré confici & difficulter fecedere 
E excrementumfacile, partes extre- 
: mas aptiffimas effe , & feu elixas feu 
aflashümoriorigratum & ftomacho 
 Vüsi acómodü emittere, Xenocrates pro- 
Hei cT à l 3 
"Medicina didit. Peculiare eft eis quód co&x 
Plin. p. N. )ufculis fpiflent. Nec à Mediciza ex- 
132.c.6,' cluduntur. Contra venena prodefle, 
E docuit Plinius , contra Dorycnion 
Nicander. Saliva recentia vulnera 
pli». H.N, 8gglutinàtur. Callus pro fe operiun- 
132,19. tur tufos glutinat nervos przciíos, 
| Teftz cinis puftulas verendorum e 
melle diícutit;ad dentifricia cumro- 
fis & caryophyllisufürpatur, Cü pul- 
vereglycyrrhizz, papaverifq; femi- 
ne,cremorehordei pauco vinoalbo 
ulmonib.auxilantur,&fluxionesfi- 
' ftet,In pollinéredacta ulcerib.mali- 
eniscópetit. Cum melleillita;pilos 
attenuat.Filum é purpura quo vipe- 
ra cervici circüpofita füffocata fuit, 
collocircüdatum tonfillar. affectus 


JÉta S; 


felle madefactam & mulieriumbili- 

co diebusfeptem impofitam conce- 

ptum juvare tradit,fi deinde creíce- 
rf.lc telunacumviro congrediatur., 
Zifferen- — Differentia feu genera i quaeras, funt 
ia ^ — Maggequzad Sigzum & Lo&ü Ide 
promonteria giguntur, Parve; quas 


*» 


tollit. Aetius veró purpuram hircinio 


5j 
Euripus fert & Caria. Pelagie qusé 
magnz & fcabr z;quarumq; los ma- 
gna ex parte niger,fed nonnullispu- 
lillumrübidus, Noniullzadpretiü 
ihinz evaiffe;prodiditAriftotel. Lir- 
?orales qug patvze,& flore funt rubro; 
Echinate,quz vel pluribus fpinis má- 
ximéin poftica parte horrent: velra- 
rioribus,minoribus, & brevioribus. 
Illz extra modó flaveícunt , modó 
cáadicant:iintus, modó violaceificut 
coloris modó rubicundi.Iftorum to- 


taturbinata pars rubicundo colore 


confpicitur,dorfum veràó partim ru- 
bet, partim vire(cit, Anterior mucto 
acutus non eft,fed notabili latítudi- 
ne fpectabilis. Intuscolore ferrugi- 
neo, flavefcenteac eleganti ceruleo 
variant.Sunt & Rabra,utin Auftrinis 
partibus Nere,in Aquiloniis; Livide, 
in Occidentalibus & Orientalibus. 
Marmorez qualis eft illa longis un- 
dig;tuberibus,ubiq; ferme duplici- 
busatminimé acutis fed obtufis ple- 
na, labto latiffimo, quafi canalicula- 
to,binzenimid fovex percurrunt, 
totafcré marmorez duritiei; undiq; 
candida , przterquam in extremis 
foraminis orisquz purpurafcüt. Ad 
hanc pertinettota excinerem can- 
dida, minor quàm priores omnes|la- 
brofübtusfpinofa,cum alioqui nulle 
in toto corpore fpinz dentur. Vétre 
eft plene feffili ,feu non turbinato. 
Pentadaifyli deniq; qualis eft illa quá 
fuperius defcripfimus. Gefneri quà 
ex Adriatico mari accepit. 


ART1icvLvs III. 
De Buccigo. 

pEccioun à fimilitudine petius 

bucciniquoíonuseditur, rotun- 
ditate orisin margine incifa;utPlin. 
vifum dicitur,quàm quod vel buccis 
admodum fonos muficos edat, . vel 
buccas inflare tubicines rogat , ut 
Belloniusvoluit, Gillius maículino 
genere extulit, quidam etiam den- 
tale buccinü interpretantur. Grzcis 
hodiernnis ouo diciGefn.autor eft: 


| noónullis seopGoc & go GIA (Q- idéfignifi- 


cant. Cómuniter wv, fortéà cera , 


|quam muco fimilem mutuo attritu 


lalivant,q; Grgcis eftue/atey vocatur: 


; fa quod 


Tas, X, 
Sic 


44 
x. quod vocabulumex antiquis Grz- 
cis nónulli pro purpura fumpferunt : 
Plinius nonnunquam muricem tráf- 
tulit Achenzus purpura filium no- 
minat. | | & 
Tefta tegiturfcabra, eaque con- 
genita promufcidibus , ut mufca in- 
ianfng, ltruitur, quod membrum linguz ef- 
A46, 4, figiem prae fe fert. Venter osprotinus 
| excipit; fimilisinumbilicis iagluviei 


pim. H. 
L,9.6.36« 


Defcri- 
ptio. 


avium.Infra duo candida quzdam ! faliverio lentore lapidibus & cauti- 


firma fpeciemammillari, qualia in 
fepiis inveniuntur: fed hzcífolidio- 


ra. A ventre gula duplexlongaad | cio conftituunt, ut nihil coacerva- T 


papaverufque, quod papaver in tun- 
do eft:quz omnia perfpici poffuntin 
finu verticofoteftarum, Quod gulz 
jungiturinteftinum eft; à qua conti- 
nuo tra&u ferturtotum fimplex uf- 
quead exitum, incipiensá verticofo 
finu quo papaver continetur, atque 
indelaxior. Papaver veró pars cius 
ima efculentaq; eft.Inter hoc & cer- 
vicem flos eft,(ed,uc Plinius dicit, 
dilutior & minus floridus. Echzc de 
Buccinoveteres. Bellonius Bucci- 
ni conchamut plurimum minimi o- 
vi magnitudinem non excedere, 
ftrias in tergore quinas habere; ut 
nerita;plerifquein gyrum tubercu- 
lis obtufis, brevibufque obfeptas, 
multoquam in purpura frequentio- 
ribus, fed ubiin claviculum definüt, 
unicum tantum eam comitari tefta- 
tur. Interna. parte incifam oris ma- 
gnitudinem habet turbinum modo, 
& canalemadlatus, per quem lin- 
guam exerit,purpurarum modo: eo- 
. demq; operculo contegitur, qua et- 
iam turbinata omnia,ne in teftas có- 
tractàab externisoffendantur. Co- 
lor tefte intus lacteus foris fulvus, 
tantaque magnitudine. aliquando 
crefcit, ut ad. Cartejam purpura & 
buccinz decacotyli, id eft, decem 
cotylorufn capacesreperiantur. 
Locus. Locus li fpectes, petris adhzrent, 
d H. 4. circaque fcopulosleguntur. Canis 
Ur "n , Cxortu circiter tricenos dies latere 
Nam fcripfit Ariftoteles, quod Plinius de 
muricibus accepit. Annos circiter 
fex vivere, idem tradidit. 
Genera- 
tio. 


HISTORIA NATVR ALIS 


nullum habent, Favificare into- 
re eispofitum, Ova fub lapide prona 
parte oblonga albaque, deinceps 


: codem veícuntur. 
i . | 
, quz exeis manat;calefacta,ventrem 


1! Galenum & Diphilum invenire li- 


falfus humor eft. Ad alopeciam, 


ad glutinis craffirudinem redacta à 
"Myrepfo vehementer commendan- 


las, in furno afíix& ex melle trita 
Idem ipfis Giggendi modus qui( commendat. Anderpnacus ex fucco 
purpuris. Semen ad dear | 


pendentia difponunt, quzita difpo- 
fitafavi nomen habeat ab apum fi- 
militudine.  Supini autem fub la- 
pide ftabulantur , cum favificant: 
quo veró tempore favos exftruunt, 
fi incoquantur & abícindantur, ova 
intra continere comperientur:que 


bus ferruminant,utinde decidere 
non poffint: quod tam magno artifi- 


tum efle videatur. 
De carum in Cibzsufu, hacícri- Ulus in 
pfit Xenocrates. Buccinzfunt du- Cibis. 
riores purpura; & magnitudine aá - 
loco differunt, triplicefque vires ha. 
bent, teítz , colli, & excrementi in 
tefta contenti. Nam ícabra fub- 
ftantia pifcis alvum fiftit , acpra- 
cipué fi affetur : contra: magis facit 

elixa, | 
Collum earum alvum fiftit, 
difficulterque concoquitur : idcireo 
exfinapivelaceto,aut liquore, aut 
piperecorrigere ipfum debeat; qui 
A qua denique 


fubducit: Cum eo veró excremento | 

quod tefta continetur, cocta, magis 

gilva fit, & pifcis qualitatem pra- 

fert. Si veró totx decoquantur, T 
maiorem fiftendi vim habebunt, & . 
fiimofferent, Quidam veró eas 

clixas lzvigant, & zqué ac urticas 
condiunt, untque ori grat. Luna 
exoriente plenz, & aílate gra- 

ciles. Eadem apud Diofcoridem, 


cet. E 
Habent & in «7ediciza ufum. Car- o. 

dialgialaborantibusin cibis praícri- e 

bit Trallianus , purulentis etiam, fi 


ufta,trita,&in oleo verterifübacta,& 


tur. | 
Galenusad ophelidas & lenticu- 


limonum detrita ad genus mulierü 
deal. 


deéalbandas depredicat;prafertim fi 
aliquidargenti vivi (ublimati, iifdem 
inieceris. In Belgio contra tuflim ina- 
nem inprimis & puerorum, potus ex 
buccino propinatus. 

Differentias quod fpe&tat, Ronde- 
letius duo reperiri fcribit , parvum, 
nempe, lineisfrequentibus afperiu- 
fculum,&alterumeci fimile;ni(i quod 
lineasprominétiores habeat, &tranf- 
vetías , ut ftriatum meritó dici poffit. 
Eft & tefta fpifhore durioreque, nec 
nongenusmagnum coloris violacei, 
fed cuius orbes flavefcunt, & in ore 
candicant. Gefnerus fe & aliud vi- 
 difle fcribit, purpura fimilius,figura 

& magnitudine propius, tuberculis 
undiquaque difpofitis, deincepsro- 
tundis fcité omninó eleganterque 
ey) elevatum » nec in mucronem 
adeó exporrectum, fed capiteobtu- 
fiorebrevius. Miffa & Aldrovando 
peregrina, colore & duritie marmo- 
ris, circulisrofas zmulantibus. 


"Differen- 


tix b 


ARTICVLYS IV. 


| «De Müurzce. 


"Tas. Urex modó Buccinum , modó 
X.&XI. Purpuram fignificat, taceo co- 
| Nomen. : orem purpureum , cui Muricisno- 
^ menimponitur. Hic proteftaceo fu- 
mitur, quod & turbinatum & lon- 
gos firmosq; aculeoshabet, nomen- 
que ab afperitate muror. fortitum 
'eft. Perottusinter oftrea enumerat, 
propter fcabritiem corticis. Sed alia 
in Oflreis afperitas , alia in Murici- 
bus. Illapertotam fuperficiem fefe 
repandit : hzc, aculeisquibufdam 
per intervalla eminentibus conftat, 
iisque longis & firmis, quod Plinius 
quoque firmare videtur dum ait.Fir- 
mioris jam teftz murices & Con- 
char. genera, Valerius Flaccus dum 


Defcri- 
;ptio. 


dus eft. 

Vfum in Cibis quoquc habent , fed 
illaudatis.Xenocrates enimfalfos vi- 
rofosefle, & ventrem turbare , uri- 
nam ciere, ori ingratos , concoctu 
difficiles,pituitam gignere,&c. fcri- 
bit.Scribonius Largus tamen & Cel- 


D€ EXeANGU. e4Q VeAT. 


intortum vocat, debuccino fumen-. 


2 
fus inter Cibos ftomacho gratos re- Lergu 
cehnfent, Apud Macrobium etiam Copáf. 
cum aliis conchisin epulo apponun- !?4 
tur,quo dieLentulus flameninaugu- 
ratus eft. 

fum im Medicina fi. attendimus, Víusin 
Carnes appofitz pilos in-mammis Medicina 
tollunt : T'eftar. cinis cum oleo tu- | 
mores aufert; panis refiftit; Capitis 
ulceribus cum melle illinitur; macu- 
las in facie mulierum purgat , & pa- 
rotidestollit. Habetur & prodenti. 
fricio. Carbunculos de veretris ex« 
terminare, MarcellusEmpiricus pro- 
didit. E 

Quantum ad Differentias & Ge- Differenz 
Rera, eft Murex Marzzereus, Triangm-tim, —— 
laris, Lacfeus , Purpureus Ortbacentros, 
Coracoides , e$ Aporrbars. Marmoreus à 
candore &z duritia nomen fumfit, 
Rondeletii parte interna ex albo 
purpurafcit. T'eftagraviseft, denfa, 
folida,aculeis multis horrens, figura 
interbuccinum & conchylium me- 
dia,ampla , ut meritó JexaxgvA G dici 
poffit. Vriturfacilé, & in cinerem a- 


. | bit; acrimoniaque ob empyremum 


acquirit, Xmbuftis medetur, cicatri- 
cemque pulchram inducit, poftqu& 
abluta, &r cum oleo rofato in un- 
guentumredacta fuerit. Gefíneriani 
marmorci muris color foriníecus 
pallefcit , intrinfecus cum pulcher- 
rimo fplendore ex albo rofeus eft. 
Labrum exterius protendit fe & di- 
latat in marginem : mucrones infra 
caput feu conum teftz duo magni, 
fed obtufi prominent. In ipfo cono 
parviadmodum & fubrotundi , per 
fpiras deinceps nonaculei fed tumo- 
res vifuntur. Huicaccedit A4/drovag- 
di, turbineacutiffimoatque longo 8z 
exili undique ftrictusautpotiusun- 
datus. 

 Triangularis , altera parte eft pla- 
nus, altera fere rotundus , fed ita, ut 
utrinque fint duo latera , certium, 
plane parsafficiat, à qua figura, qua 
huicpropria eftjnomen famfit. Acu- 
leos habet breves & firmos, vario eft 
colore,foramen duplexhabet rugo- 
fum , quo obteftz amplitudinem & 
brevitatem fonus editur gravis & tri- 


ftis. Operculum cumuritur fümum 


E emittit. 


ET 
emittit. Pinguedinis aliquid habere, 
te&té inde colligas. Q uare in oleo 
amygdalino deco&um in aurium 
doloribus utiliter ufurpatur. Laéfeo 
color nomen impofuit. Obtufiore 
eft curbine aliquando quam czte- 
ri; aliquando Exochas potius & tu- 
bercula habet quam clavos.  Tri- 
plicis effigies invenies apud Aldro- 
vandum.  Purpureos Orthocentros to- 
. tus forinfecus & intrinfecus rubet, 
turbine candicat.  Mucrones ha- 
bet duodecim re&os 8&z robuftos; 
fcx conítat volutisquaz exiguis& ob- 
tuíis tuberculis refperguntur. —Co- 
vacoides Rondeletio ab infirmis & 
roftris corvorum fimilibus aculeis 
dicitut; 
cAperrbaides quidam inter Lepa- 
des , quód ut iftz faxis adhzreant, 
ponuntfedmalé. Faciuntenim & 
Neritz idem , quz tamen toto gc- 
nere ab iifdem differunt. Addele- 
pades parte altera detecta & car- 
nem oftentante affixas ; Aporrhai- 


des veró acclinato tegmine , quod.| 


iis operculum eft , ad faxa aggluti- 

2 nantur. Quidfi illius Muricum ge- 

EU N. neris fint, quz Grzci Plinio proden- 

3 te Colycia,& Corythia vocant, tur- 

binatazqué fed minora multo, effi- 

caciora etiam, & oris halitum cufto- 

dientia. lIturfit, quem Aldrovan- 

dus expreflit , marmorea eft duritia; 

intus & extra candicans,feptem acu- 

leis,ab uno tantum latere , iisque ca- 
naliculatis inftru&us. 


AnrICvLVs VI. 


"De Conchylo. 


Aldroy.L3. 4 1 ON cu v L1 1 nomen ut ut uni- 
€.15. verío teftaceorum generi impo- 
natur,privatim tamen pro unica fpe- 
cieaccipitur. Sicapud Plinium inve- 
nimus,cumin Ponto conchylianon 
effe cum oftrez abunadent , fcribit: 
fic apud Philoftratum in vita Apol- 
lonii,cum,in Biblo maxima conchv- 
lia & murices eximize magnitudinis 
naífci,dicit. Sumi & pro colore,apud 
Plinium inprimis , tam.certum eft, 
ut demonílratione -non indigeat. 


HISTORIA NATURALIS 


Qui pro Oftracio fumunt , tiotríesi 
partis totiaccommodant. Eft autem 
ea parte latius qua in turbinem de- 
ficit, fine aculeis tuberculisve ullis.. 
Foramen quo carointerioroftendi- 
tur, nonrotundum, utin purpura & | 
buccino, fed longum, X Operculum - 
blattam Byzantiam Serapionis effe, 
quzeadem,quodavium unguem z- 
muletur , cum ungue Diofcoridis, 
opinatur Rondeletius. Neciva2se VO- 
cabulum obeft. Necenim hocfem- 
pergratusinnuiturodor; fzpe etiam 
gravis. ldeóexprefse Diofcorides, 
eu ponon diivddes, SvpataNeot s xot eA Co Te € à) 
mic 7/ óc pue Atcaítoreum feetet, & 
utrumque , tam operculum , quam : 
hzcblatta Byzantiaad fuffocationes - 
uterinasadhibetur. Quod autem, | 
in Indiz nardiferis lacubus unguis 
inveniri, & nardi pabulo vefci dici- 
tur,cum conchylium marinum fit, id 
ex aliorum potius quam fua fenten- | 
tia à Di1ofcoride fcriptum opinatur 
Rondeletius. Similispurpurz tegu- 
mento dicitur,non figura,ted ufu po 
dius & fubftantia. (a^ eta! 
Laudatiffimuseft qui à mari rubro Vfus, 
adfertur, candicans, pinguis. Baby- P/.H. N4 
lonicus nigrefcit atque minor con- Lines. | 
fpicitur ,fuccumipfis & quidem pur- 
pureum ineffeteftatur Plinius. Par-. 
tes eius omnes in medicamentis u- 
furpantur. Crematum idem efficit 
quod purpura & buccinum. Caroin- Gale3: 
terna medicamentis aurium dolores 4 Med-f-1. 
fedentibus à Galenoadmifcetur. 


Caprvr ll 
De Turbinatzs in orbem cir- 
- Cumacta. 


AngTIiCuLus L.. 


De Turbinibus. 
à Tu ia de seu Giodu; feu "T'urbi- T A s. 1; 


natis, & in anfractum tortis, fe- 
quuntur Turbinata, quain orbem 
circumagütur , Turbizes nempe, 7 ro- 
chiNerita, Cochlea,Ecbyni, e$- Cochylia.. 
Turin haud fpernenda funt gen p 


—À—— € 


and Oriewlalis tt prrluds- 3aL XI n 


! 
| 


Bos marmoreus Reudel - 


frochus IONESEM 


els . 


SOSELE 
SORA VeTLE 


1 DE EXANGU. eAQVsAT. "m 
JDdui. ^— Eftturbenswagnus, duritus,tubero- |vielws drole & diigms àpid. Athe- 
vto. — fusyangulo]us , muricatus, pentedactylns: | nzum , Hefychio v/ojse., dicitur. 


- 


funt & zurbiges im fpongiis majcentes. 
Magnus voultis volüminibus coiiftat; 
tnargine fpiffo & afpeto , tefta alba; 
lineis tuberculisque rultisfcabra & 
afpera. Foramen habet rotundutn; 
& rimam qua excteémenta excer- 
nuntur. Saxishzret turbine furfum 
verfo. w4uriti, wesicones liabemus,; 
quorüin primus perelegantem & in 
mari Gallico rarum exhibet, alter; 
intus & in tergore ferrugineum ca- 
tera croceüm, concha tüberofa,pto- 
né & füpiné pi&um;irertius,cubercu- 
lofum; tefta fuperius leucophza,in- 
ferné crocea.  Twberofo wubercula 
nomenindidere. Variieftgeneris, 
longus, tenuis , acutior; lzvis, albus; 
niger,varius. Aldrovandus quatuor- 
decim Icones exhibet , exquibus fe- 
cundus,eft ftriatus, é monte erutus, 
"Angulafas exinde nomen fortitus eft, 
quod tefta volumina ita à fe difcreta 
fint,utin medioangulos efficiant; U-- 
ftus dentifriciis conficiendis utiliffi. 
mus eft. Mauricazo,tuberculabrevia & 
obtuía nomen impoluere , teftaeft 
intuspurpurea , foris alba , & quafi 
calce illita. —PenrzeZacfylos: dicitur, 
quod quinque appendices longas & 
acutas, fi extremum turbinisannu- 
meres habeat.Spongirs qua delecfantur, 


Nomen à Nerco Deo marino for- 
titos videtur , quod isforté tali con- 
clia tanquam clevantioré buccinz 
loco, ufus effe fingatur : ficut & Tri- 
ton, quem vifum auditumque in 
quodam fpecu Olyffiponenfis orz 
concha canentem Pliniusrefert, Ab 
illis qui Adriaticum finum accolunt 
etiam nunc veteri nomine appella- 
tur. Teftaeftlevi,fi Asia de: ^ 


defctiptionem fequimur ; ampla MT 


rotunda ; forma buccinis proxima; - 
papaver tamen non nigrurh ut buc- 
cina,fed rubrum habet. Corpus me- 
diumteftz firmiterannectitür. Trà- 
quillis diebus foluti pafcuntur: coor« 
tis ventisrecipiunt fcad faxa cancel: 
li;,atque ibi quictem agitant. Neritz 
autem adhzrent more patellarum, 

& earum quas 3ewjaíde Grzci vo- 
cant, € cxtera horum genera om: 
nia. Hzrentenim faxisreclinato te- 
gumento , quod quafi tegumentum 
effe videantur. Quem enim ufum 
ambz valvzbiforibus, huncprzftat 
alteratandem parsturbinatis, Intus 
pulpacarnea,nq:caos. Inrimisca- 
vernisq; faxorum generantur,celeri: 
queincrementoauge(cunt. Et olfa- 
ciunt, & audiunt. Ideó filentium fer- 
vent necefle eft, qui eos capiunt. 


De Nziatiose eorum ita Plinius, Motus, — 
Navigant exhis Neritz , przbentes. P/-H: N; 
que concavam fui partem , & alte. ^9: ^ 5» 


multorum funt generum, quz omnia 
apud Aldrovandum videri poffunt. 
Conchula,quz lactea vocatur,;in 


X. 


as. 


AB, . 


fucco pomi Citrii,cumaqua vitz dif- 
foluta,mulieresad faciem fucandam 
utuntur. | 


AnTrrICvrivs Il 


«De Irochis €9' INerite. 


"T^Rochiafimilitudine inftrumen- 
ti, quopuerilufitant , appellan- 


Wdrov.13. cur. Omnesfuntleves & varii. Te- 


fta veluti cruftis duabus conítare 
videtur; externa minusnitet : qux 
fubjacet unionum eftfplendorc. A- 
lii funt parvi, alii oblongi. 
exhibent CMagnos , Pyramidales , Ni- 
loticos albos e£ smaculofos , "Nerita feu 
ut Scaliger legit Narita , Grzcis 


Icones | éfaxiscollizant; & coquant. 


ram aurz opponentes , per fumma 
equorum velificant.  /Elianus & 
Bellonius diverfos abAriftotelis Ne: 
rite proponunt. . //us cft magaitü- 
dineexigua , pulchritudine eximia; 
& inmariubifordiumnihil, & tràn: 
quillitas viget inque faxis-ad imam 
maris fedem adhzrefcentibus Ina. 
[citur. | Haizs, teftam inanfractum 
intortam habet , qua penitüs inclu 
fa nulla ex parte preterquam capi. 
te confpicua eft. Apud Areimori: 


l 


| cos tanta huius teftacei frequentia; 


ut abícedente zítu, magnosacervos 
Quia 
papaver rubrum habet, pulmentá 
exco confecta; ac fi minio tin&ta ef. 
fent; confpiciuntur. B 
Graci 


46 


J. Grxci. crudas eius carnes edunt, | 


quód appetentiam excitare , inpri- 
mis cum cz pis comeftz , credantur. 
Icones plurimas apudAldrovandum 
vide. Nobisaliquot duntaxat exhi- 


bere vifum. 


AnTicvrivs lll 


*De Cochleis. 


Nomen. Ochlez , Ariftotele xex^/aj & «s- 
Aldroy.l.5. x^ » quód au osegua xx ole M ha- 
6.29» beánt, Spartanis E UEAOI & ciao, LHe- 


Íychio & Varino cuza,, aliis zopaaia] 
ab operculo, Q«oéentel & Qsgorion s feu do- 
mipor L3 yr uuo uoi 5 xgauadon a) , avypa- 
dauéno,&c. dicuntur;quorum tamen 
nominum quzdam terreftribus po- 
tius convenire videntur, 


Defcri- Defcriptionem fà attendas, Teucer 
P"O. — animaleffefine pedibus, fine fpinis, 


fineoffibus,teftaceum, oculosnunc 
exerens , nuncretrahens, ad exem- 
plum quzftionis ludicra fcribit. Si- 
liceo, claviculatim intorto zegzzize 
elauditur,quod vulgus teftam, &vo- 
lutam, Cochlearem teftam Budzus, 
Cochleam íynecdochicé Celfus, 
domum Sammonicus &Statius,cali- 
cem. Plinius ; zv» Diofcorides, 
eoe» Galenusvocant. Sieamde- 
traxcrishebetefcere atque exfpirare 
quidamaiunt , negantilli , qui circa 
initium Augufti exire, & novis fup er 
induci prodidere. Capzzzs figura care- 
re,apud Albertum M.legimus. | Át 
Plinius equorum capitibus affimila- 
vit; Maffarius boviniprz fe ferrefi- 
guram fcripfit. Carzza quidam bina 
attribuere, ut Plinius; quatuor nos, 
id eft, magna duo quz pofteriora 
funt, & minoratotidemferé in fron- 
te, habere videmus. | Án Oc dati 
Íint difquiritur. Pro vifu tentamenta 
proportione pundli atrioris in fum- 


mo corniculorum  accepiffe , tradit 


Scalig. "mn Scaliger. Carereiis,& corniculisin 
E quibusarenacea durities , prztenta- 
PJi, p, y, IE ten Plinius, Habereinfuümmitate 
Lio 57, COrnuum; & cum appropinquant;o- 
culos incornuaretrahere, cornua in 
caput, & caputin.corpus, Albertus, 


05 cisincft. Deztes, acuti,tenues prz-- 


HISTORIeA  Ne4TVReALIS - 


duri, eiusque indicium, derofam à P/z.H. N- 
minimisearum vitem, dentibuscar-^11.637. — | 
nofum quid interiacet. Promufcidem 
etiaminteraculeum & linguam ha-. 

bent, & ori jungiturquafi ingluvies 

avium ; aquaftomachus eft, quem 

excipit venter,in quo fitum eft,quod. 
papaver vocatur , mox inteftinum 
continuum tendit fimplex; originem 
àpapavereilloducens.  $a4//vaquz 
punctisacu vcl ftylo carnibus manat; 

myxa Grzcis dicitur. 

Quantum ad Locuz, reperiuntur Locus. 
in mari, fluviis, & terra, quarum iftz T 5 4s 
fylvas & confita arboribus loca po- yj; a 
tiffimum amant. Hyemepropterfri- 18.6.32. | 
gusnimium , zftate quodfervidum 
tempusreformident, inocculto de- 
litefcunt; fuoque fucco vivunt, nift 
quidroris de coelo deciderit. Ideo 
Varro. Locusis(pro cochleis)me- 479 &.R. 
lior, quem & non concoquit fol , & on ü 
tangitros. Locum matare /Elianus ,j 1, & 
prodidit, adPropontidem calidam ^" — - 
hyemare , ad /Egialum xítatemin- 
fumere fcribens. 

Rore vicitare dixi , fed non folo. Vi&us. 
Sub no&em fzpiflimé ad paftum ex-- 
eunt, &tum poft pluvias zftivas & 
autumnales accenío lumine.à rufti- i 
ciscapiuntür. Plinius miré caulem P/iz. HN, 
afphodeli in Campania profequi & ^ 22-622- 
fugendo arefacere fcribit. ""Iheo- trm 5 
phraftus eafdeminter ficorumgene- M BN 
rarecenfet. Saginabanturapud ve- 
teresinvivariis. Inftituit ea Fulvius 
Hirpinus in Tarquinenfi pauló ante 
civile bellum ; quod cum Pompeio 
M.geftum eft , diftin&is quidem ge- . 
neribusearum:quia &faginam com- 
mentus eft, fapa & farre aliisque ge- 
neribus , ut cochlez queque altiles 
ganeamimplerent:cuiusartis gloria - 
incam magnitudine perducz funt, | 
ut octoginta quadrantes caperent r 
fingularum calices. Macrobii feculo Matrob, s 
hzcfaginandiratioignorabatur. — 47 

Inimicitias cum lacertis gerere a- Vi. Hd 
pud Plinium legimus,cum laris avib. | 9, 39. 
apud ZElianum.. Maíflarius ubilimax Antipa- 
fit,nequefuem effe ,neque perdicem thia. 
ait. Sale fuper limacem piedo , totü 
feré liqueícere, & inaquá viícofam 
converti, Albertus M. prodidit. B 

! & 


Plin. H.N. | 
I. 9. €. 56, 


S 
SNR 
SS 

S 


AS 
3 ANSSNS 
SSSSNSSSS S 
: SS 
SSSNSASSS 


y mm M 
RA TIE 
BUR 
PANNI 


Cot m à | j 
SS Hie ! 2 1A vider aliiv : 


! / 


P / WA 
d vido 
ZYHnar esp D 


^y/ 


jj 


T CMS Ky 
D RON. 
Z iiri eC Brifus 


We 


EN 


SS 
SISWES 
S 


NS SS 
SS 


v li 
u 


Vs Ste mw nn 
" hi dt 
iN 


D 


"TR C 
"DIA Da 
ON AA. " 

ZA Pie 


DE EXeANGU. eA4QUecAT. 


di *  Deortunonconvenitinterautho- 


arifor. L3, 165: Solasex omnibus teftaceisin coi 
tu cohazrentes videri, &zvere acautu- 


de Gener, | p^ 
mno przgnantes apparere;exArifto- 


Xr. 


telehabemus, Geínerus quoque Li- 


maces coire, & ovaparere candida, 

magnitudine oculorum lucii pifcis; 

iisque incubantes menfe Maio ali- 

quando inveniri , audivifle fe fcribit. 

Albertus, & Porta ex limo, & putre- 

fcentibusaquisvelrore otiri, & ideo 

breviore vitafrui, Hyemetantumo- 

Piin.H.N. riri, quod Plinio placuit;vix verifimi- 

49.651. le,cameafdem la&ucis inna(ci tefte- 

| Mi tur,nosvicizíciamus. T 'efta detracta 

hebetefcere,& proceílu temporisin 

aurcliam traníire , ut eruca, acq; im- 

mobilem vivere, fed quidnam ex eo 

| animalis pennati oriatur, comperti 

nondum efle, Maflarii fideaddimus. 

lerreftres contractione & concuf- 
fione corporis móventur. 

| Vfüs, De 74 earum in Cibis apud Ro- 

: manos confítat,exfüperioribus. An 

: veró boni vel mali fint fucci , inter 

Ícriptoresnonconvenit. Cel(usbo- 

ni fuccieffe prodit , nec intus vitia- 

Galen.L3.ri ; Galenus, eti Grxcisin menfa 

e Alii^ frequentes ; fed concoqui pertina- 

acult.62. ces. craffioris fucci, & quz ventti- 

culo diutiffimé immorentur , foli- 

dius alimentum praftare, fed tardius 

& paulatim concoqui. Archigenes 

inter a9544,nutrientia; & fyncopticis 

exhibenda reponit : fed mendum, 

Mercy, | cum Mercuriali fufpicor , quod Ae- 

Vér. ie. tius, quiad verbum tranftulit coch- 

LAte5, — leasomifetit. 

Plinius necveteres, necrecentes 

ori gratas effe reliquit. Fluviatiles 

&z albas virus habere,ut& fylveftres, 

Alexandrinis ideó frequentiorem 

elephantiafin ;, quod crebro falfa- 

menta ,limaces ; quidam & afininas 

carnes comedunt, fi Coelio R hodi- 

gino;& Galeno credimus. Mathiolo 

qus in apricis degunt locis, & odo- 

rátis victitant herbis, iis quz in opa- 

| cis & paluftribus degunt; praftant, 

- Diofor.M, Diofcorides terreftres ftomacho u- 

- Ms. o8. rileselfe ; nec facilé corrumpifcri- 

| bit. OptimasSardonicas , Africa- 

nas, Aftypaleicás ;, & qugquein Si- 


cilia ac Chio gignuntur , quzquein | fumino artificio & 


4p 
Ligurix Alpibus, pomatiz , cogno« 
minantur. Marinas facilé excerni: 
fluviatiles virusolere ; qui vepribus 
frutetisque plutinatx —cohzrent, 
quas fefilos vocant, ventrem & fto- 
machum turbare , addit. 

Marcellus earum ufum penitus 
improbat. Apud Apilium la&e & 
pulte paftas invenies. Iz Medicina 
frequensearum fus... In capitisdo- 
lore , caput pricifum de collofü- 
fpenditur,  Earundem pinguedi- 
ne capilli multiplicantur. Integra 
profebrisamuleto; de collo fufpen- 
íz commendantur. Oculiscaligan- 
tibus Africanas combuftas & tri- 

| tas. Marcellus Empiricus commen- 
dat ; auribus dolentibus , cum oleo 
! nardino aut rofaceo fervefactaas A- 
fÍclepiades ; cum hordeo deco&as 
| Villanovanus. Cartilagines , car- 
| nem earum , glutinare , Hollerius 
prodidit;nervosDiofcorides. —Ta- 
gautius emplaftro ad maturanda c- 
demataadhibet. Sanguinise naribus 
fluxum concife ex aceto fiftunt. 
Cum melle & felle bovis miftz, 
anthraces maturant &z rumpunt. 
| Tritz cum fuis volutis hydropico- 
rum aquasexfugunt. 

Aqua ex Cochleis deftillata, he- 
&icam febrem ad uncias fex fumpta 
tollit; maculasoculorum , cum fimo 
Jacetrti;corallio rubeo,& faccaro de- 

| ftillata, abolet : clavos& verrucas, 

| refe&as , menfe Maio vel O&obri 

|! detracta &  inRillata fanat. Pol- 
len de teftis limacuminanibus con- 
tritis fiffüuras manuum pedumque 
infperfustollit,&c. Plura videin A1- 
drovando. 

lam de Difereztis dicendum Differenz 

eft. Multiplex autem ipfarum cft tia. 
varietas , magnitudinem , figuram, 
colorem, regionem, victum, vitam, 
& alia, fifpectemus, füntnigrz , al- 
bz;ruffez,varinz,nudz,tectx. ^ Ad- 
hazrentfico, lauto, afphodelo, car- 
duisautfoliispregatim. — 

In mati rubro , maximam, tefta 
pürpurea, cum fpira in medio, mira 
colorum varietate, inveniri , fcribit 
AElianus, Sertum , inquit , dicens, Zlian,H. 

ornatu contex- 4.L. 11.6.21» 
g tum; 


| 


f 


HISTORIA JNCATU RALIS 


venitur. Doliumcorporismole- 
quat, cornibus arboreis cervum. 
Extrema cornua in otbiculosrotun- 
dantur, unionum inftar fplenden-. 
tes. Cerviceeft craffa; oculisaccen- 
fx candelz modo micantibus ; na- 
fo obrotundo , & pilis felium adin- 24d 
ftar obveftito ; rictu orismagno, fub | 
quo pendet prominetque carnea. 
moles, afpectu fubhorrida. Qua- 
tuor nititur cruribus totidem latis. 
& aduncis palmis. | 

In Dania fe vidifle, forté menti- 4 
tur lhevetus. Ce/at4, Catagolo de- Aldroy.L37- 
mat , feu Scaragolo Hifpanis , tefta c-31 
eft turbinata & fatislonga, czlatu- 
ris inequalis & ícabra , incus lzvi. 
Operculo fuperiore parte eft non a- 
fpero, intustuberofo, inzquali , & 
rubri coloris. Succum al(um gignit, 
& venerem ftimulat. Tefta inaceto 
macerata , fuperiore veluticutevet 
crufta fpoliatur, redditurque coch- 
lez margaritiferz modo fplendens, | 
nitida & unionis modo colorata, - | 


A 
cum , é floribusmultiiugis ; viridi- 
bus,aureis, rabicundis, per aqua 1n- 
tervalla digeftis. Gyllius tantz fe 
unam magnitudinis vidille afferit, ut 
tantum vini caperer , quantum pl- 
fcator exliccare uno prandio poflet. 
In ZEgypti Nilo grandiffimz ferun- 
tur, vocales, ululantium exprefla fi. 
militudine. 

Inagro Romano funt quzdam lu- 
pinis pauló maiores , quz autumno 
quorundam carduorum caulibus a- 
cervatim adhzxreícunt, fi Mathiolo 
credimus.  Minuta forte Plinio. 
Sunt & Echinophere oblongz , qui- 
bus tübz loco uruntur tubicines; 
Pomatis , quz cancellum qui teftas 
ingreditur , raditur, raió excedunt, 
& in Tridentinis montibus, é Ter- 
ra, hyeme, & frutetis , uncis quibuf- 
dam ferreis, propé fruticum radices, 
terra circumfofla , eruuntur , prz- 
ftantiffimzque cenfentur, 

Sefeli , quz fylveftribus frutetis & 
fentibus adhzrent : & ex quibus 
quazdam opere vermiculato à na- 
tura claboratx confpiciuntur : Ca- 
vaticein Balzaribus infulis quz non 
prorepunt € terrz cavernis , neque 
herba vivunt, fed uvz modo inte: fe 
cohzrent. | Mizus denique vzlgares, 
qux adhzrente operculo eiufdem 
tcítz fefe operiunt ; & femper ter- 
raobruuntur. Circamaritimas AI- 

T 

! pes quondam effodiebantur , forte 
Phn.H.N. &/» hodié. 4 regionibus funt I/]yrica, 
l9. 6.56. quibus magnitudo pracipua ; Afri- 
cage quibus fecunditas ;.— So//taze, 

quibus nobilitas; S/cs/«, qua modi- 

cx, quoniam magnitudo duras , fa- 

cit, & fine fucco, A/Dypalaice, quc lau- 
datiffimzsLzufie, abagro cui nomen 


Huic fimilis eft Cochlea maculis vi- 
ridibus Aldrovandi, necnon ea, quz | 
inter Turbinem & cochleam czla- "d ! 
tam mediam naturam habere vide- 
tur. Quzhicexprimitur,operculo | 
eft miniaceo , miniaceis tuberculis,. | 
turbine violaceo infra, fuperné fer- | 
rugineo. Cavitasinterturbines, vi-/ | 
ridieftcolore. —. | | 

Olearis nomen à Plinio inditum, | 
quod ea oleum decapularent, velin | 
ufus quotidianos haurirent. Rotun- 
da eft,intorta,&adcó magnautaque 3 ! 
quatuorlibras capiat.  Huiufmodi | 
aurifices , additis anía & bafi inur- | 
ceosefformant. 

Deprefa , eft altera parte plana, al- 


lina eft, ita di&tz , juxta Pytiuntem, 
medio inter Parianam coloniam & 
Priapum fpacio; Gerzzaza , quas V e- 
getius in potione equi prophyladi. 
ca,admifcet.. Aceraza, quz lata & 
multifariamnafcuntur. Echz qui- 
dem l'rreftres funt. — Marinis ac- 
cenfentur , Sarzzatíca , Cala£a, Olearía, 
Depreffa, Rugofa , umbilicata , Echina- 
phora, C yMindroides , e& levi turbine ob- 
tfo , addi his uzbilici poffunt. 


Sarmatica , in mari Sarmatico in-- 


tera excavata in voluminibus , quae 


initio parva paulatim creícunt ad fo-. 
ramen ufque. Azgofa, rugas per traní-. 


verfum duéctas , ita elatashabet,ut & 
ftriata dici poffit. Colore eft intusal- 


bo foris flaveícéte,valdé fragili. 7zz-. 
bilicata , & quidem in medio, in fatis, 


infignem magnitudinem excrefcüt. 


Aliz nigricant, aliz corneo funt co- 4//9*je 


lore,aliz maculoíz. Ad cochlearum 2535 


niculi craffioribus caulibus adhz-. 


terreftrium qua conglomeratz fae- 


ren n 


pA Tfi " 


a 


» Con 


SS 
AS 


MSN 


/ A INS 
/j UN 
2 Q 
—— 
ve 
m— 


Zü 


ar 


N27 
ELS, e (m eo D E 
E7740], 7a E: 


La 


Wu dra 


Con. 


02072 Pilorum 


e e AT MA 
NU ze c CERES, 
N. E 
bac 
3 


) 


. 


——————— m 


rent, formam quam proximé acce- 
dunt. Ecbigopbore aculei quibus tota 
confpería cft, nomenindidere. O- 
perculo, fucco , fubftantia , à parvo 
buccino non differt. Cyzdroides py- 
famidem refert, pyri modo turbina: 
t2, magnitudine pugni , & punctis 
variis fubcaftaneis notatur. Levem 
zrbine obtufo, politam admodum 
Rondeletiusfacit. Tefta eft craffio- 
re,carne minusdura. Frequentiffi- 
mé circa Levinum infulam capitur. 
Hifce adde LZmacb smarimi infolen- 
tem fpeciem, nec non Cochleam 
marinamaliamtuberofam ; quorum 
. Icones damus. 
Bellonius lapidi rubro perfimili te- 
gumento rugofo & fcabro occludi 
fcribit, quodque folum inter Gal- 
lici Oceani turbinata politiem ad- 
mittat. Rotundiori hiat orc, edu- 
lisqueeft, Glavicula earum herba- 
ium more, quz fefe arboribus alli- 
gantà dextra ad finiftram invertitür. 
Papavetr in clavicula teftz contine- 


tur. Rondeletio Filii vocantur; 


quod prxter foramen illud quo co- 
chlez faxis inhzrent , quoque exe- 
runt, alterum habeantumbilico ad- 
modum fimile, quod profundum 
convolutionum veluti centrum eft, 
vel circa quod ánfra&us Cochlez 
convolvuntur, veluti citca e€imoour. 
Duos inprimisapud Rondeletium 
babemus, quorum prior, fuperiore 
partelatior, mox in tarbinem defi- 
nens,nigris,rubris , & albistubercu- 
lis, corallorum omnium colorem & 
naturam referentibus, diftinguitur: 
alterciceris magnitudine, qui in fpo- 
giis reperitur , veluti granulis rubri 
coralli emulisconfperfüseft. Inter 
umbilicum & foramen quo corpus 
exerit, teftamincifam habet,incifu- 
rz operculivice funt. | 


ARTICVLVS 


"De Echinis. 


'CurNus , quem quidam cum 


IV. 


DE€ EXSANGU. eAQ VAT. 


Vanbilicum marinum 


HM 
uva Se) ey tu) 2g quic exc az ójw d ys Nomet. 
&edmO», quod teneri ob. aculeos 
non poffit; dicitur, Quidam Car- Peferi- 
duum marinum , nec noh Erina. PU: 
ceum vocant. Spinofus ergó eftpi- 
fcis. Mirum eft quod deiis Arifto- 
telesreliquit. Eorum fcilicet corpo- 
ris partes diflectas coire rurfus & 
redintegrari, Idemapud Z7Elianum 
& Philen invenies. Spinzipfispro 
pedibus funt : his ingrediuntur & 
volvuntur in orbem. | Hinceosíz. 
pe detritis aculeis invenias , quod 
Ariftoteles & Plinius prodidit. ^A. 
gilius & celerius moveri qui funt 
cibo idonei , vel exinde colligas, 
quod femper aliquid algz fuis im- 
plexum fpinis gerant. Imminen- 
te tempeftate fefe affigere aut ha. 
rena faburrare, ne à fluGtibus exéu- 
terentur ,, inde procellarum nautis 
prafagia , abOppiano , Plutarcho 
& Plinio. creditum :. at Bello. 
nius fruftra hoc credi prodidit, 
quód. multis. promufcidibus in- 
ftru&ti ; à luctibus volutarinon pof- 
fint. | 
Sutit ex illis quidam 46gos , feu Vfus; 

cibo inepti ; funt tamen quorum 
& in Edulis ufzs eif. Nullo enim 
tempore ovis carent ; ut Ariftoté- 
les prodidit :. maximé camen ple- 
niluniis diebusque tepidis plenio« 
res redduntur, eos fiexcipias, quos 
Pyrrhzus fert Euripus , qui hyber- 
nis menfibus meliores cenfentur, 
Exiguum illudque humidum nutri- Galen. 7, da 
mentum przbent, Mnefitheo au. 4ttenuan- 
thore, fed quod Galenus ftomacho '€ d» 
commodum efle exiftimat. Ven. 
trem deiicere, omnesferé Ícriptores 
annotarunt ; magis eosqui circa Ce. 
phaleniam, lcariam, & Hadriam na. 
Ícuntur,quia amarefcunt,minus, ru- 
bicundes, melinos, craffiores,& qui 
cumraduntur , lacteum quiddam e- 
mittunt. Pliniusfecundus jus eorum 
multis verbis commendat, quo vo- 
cabulo aquam internam effe intelli. 
gendam, Gefneruspurat. | Lacoa- 
pud Athenzum unum in os immif. 
fum una cum tefta dentibus com. 
minuit:noftri;inquit. Dalechampius 
lapide , teftam frangunt, & flavam 

g 2 five 


s HISTORISA. NeATVReALIS 


five ctoceam partem, id eft , ova, e- 

dunt;de quibus ita Perottus. Scindi- 

curEchinus levi percuffu;hirta teftu- 

do in duas partes dividitur: abjicitur 

altera;altera veróleviteraqua ablui- 

tur. Deciduntíordes, quz iniis pro 

vifceribus funt : remanent quinque 

partita ova,fubruffa, ad ftellz imagi- 

nemformata. Hzccrudafumuntur, 

faporenon iniucundo , quamvis ne- 

fcio quidamaritudinis habeant. Có- 

ditos menfe Decembriolim, Palla- 
diusauthor eft. 

Qantum ad vfum Medicumyvenena- 

225 quidam prodidere, Arcefilaum- 

que Batti Eudemonis F.. cuminle- 

thalem morbum incidiffet , marino 

Echinoin potionem à Learcho fum- 

Plutarch. pto , mortemobiiffe , apud Plutar- 

devirtt. chum legimus : quod tamen apud 


que iis fpina parva , nectigida , fed 
mollior.  Ewphratezfes , quos Era- 
tofthenes , uteft apud Strabonem, srrajo 
ininfulisapud Euphratem,mirz ma- Geogr./.16. 
gnitudinis effe prodit, alios pileis 
maiores,alios4vwsv^«. — In mariIn- 

dico facilé congium capiunt , fi /E- 
lianoadhibendafides. —Ba/zbici, qui 
inftar magni mali fünt;& in mari Bal- 
thicoinveniuntur. Duroseffe,pu- 
nicei feré coloris, & fpiculisadem- 

ptis maculofos , Gefnerus prodidit. 
Circa Daniam quoque & Norve- 
giamhabentur.  F/wviatiles,ut Her- 
molaus & Maffarius ex Paulo /Egi- 
netaprodidere. —Purpurei mixto vi- 
rore, quales in fcopulis quibufdam 
maris mediterranei aqua contectis, 
apud Antii reliquias, & juxta Daias, 
reperiri fcribit Perottus , tam grata 


Mult. -  ullumaliuminvenies. | Teftzcre- | oculisvarietate , ut , ficolores dura- 
* Diofcor, t. " : ! i 1a : 
zs matzcinis, Dioícoridetefte,ordids | rent,nullaefletcum gemmis com pa- 


ulceraexpurgat. | Exdem contuíx & 

ex aqua ilütz Jwxwriamtem carnem 

comprimunt , & incipientibus paz 

refiftunt. .. Ad capitis ;manautia ulcera 

valere, Rondeletius authoreft. Ad 

abortum eundem prodeífe Aétius 

prodidit. | 

Contra wriza flillicidium valere 

Paulus. Iovius reliquit. — Quippe, 

inquit; quifrigiditate maris przalti, 

in quo degunt, (fexaginta enim aut 

ctiam amplius paffuum gurgite o- 

riuntur ) ipfi quidem exigui fint , fed 

aculeos grandes durosque gerunt. 

Caufa magnitudinis eft, quod incre- 

mentum corporis in ipfos converti- 

tur. Cüm enimparum caloris ob- 

tineant, neque concoquere poflint, 

multum ob eam rem habent excre- 

ienti:aculei autem & pili,& reliqua 

generis eiufdem excremento na- 

ícuntur. Duri vero & rigidi pené 

lapidis conftantpropterfrigus. Ad 

Bippocr.l. fecumdas expellendas, Flippocrates tres 

demotb. tenuiter tritos in vino odorato pro- 

UU.  pinat, «4lopeciam , ciniscumadipe 
porcino velurfino fanat; &c. 

Difteren- — Differentie Echinorum funt variz. 

tiz, Sunt Terosez[es , quicirca Toronem 

nafcuntur. Candidi(unt, & fpinis 

& tefta , & orc , augenturque for- 

ina produ&tiore quàm czteri , eft. 


ratio ,fed mortüopifce colorestabe- 
íÍcunt. .4giles, qui velociusmoven- 
tur,necfunt edules, 4'&e44» inde di- 
cuntur,  Calidiores quidem funt, 
fed quia voracesiidem ; & prz copia 
ingeftorum cruditatem colligunt, 
ideóincibos nonveniunt. Bellonio 
| fi credimus , maiores aculeos ha- 
bent, fed craíflitie minoresfunt, vix- 
que grandis galling ovum magni- 
tudine excedunt. Diverfíain eis co- 
lorum varietas. Sunt omninó ni- 
gri, albi, vitrei, rufli, flavi, cyanei. 
Quidam purpura fplendent, fübin- 
de circumagentibusíe igniculis, mi- 
cantibus ad aculeosícintillae modo. 
Ovarius , ut Hermolaus vocat, quem 
Rondeletius ita defcripfit, — For- 
ma eius in rotunditatem congloba- 
ta eft , dempta una parte parum 
compreffa , in qua oscft rotundum, 
quinque dezzibus incurvis , intus ca- 
vis, & in idem punctum coeunribus 
munirum:ii quinque maxillis inter-- 
nis connexi funt , qua ab ore in- 
tus eredx, exacuto in latum ten- 
dentes , & ambienti calyci non con- 
tinuz. Inter dentes interna cargas 
eulaquzdameft,quz  linguz vice 
cft; mox iungitur ga/a,quz in zzzeffz- 
zum definitlongum, per teftam ftel- 
latim difpofitam, cius tenuibus fi- 
20D bris 


DE EXANGU. e4QU AT. " 


bris fufpenfum, tandem inpatvum 
foramenterminatur. Hoc foramen 
ad egerenda inteftina deftinatum. 
eft, exadverío orisfitum,itautos iri | 
terram verfum fit, excrementi fora- 
men fupra habeatur, Partus enim ex 
imopetitur, unde fit ut os ad pàár- 


 tumíit verfum, excrementum vero 


fuperius parte prona tefta continea- 
tur,  EXcrezenta rotuda fünr exi- 
guarum pillularum inftar. — Qualis 
inteftinorumtalis ovorum ordo eft, 
Naminter nigrum id quod carnis vi- 
ceeft, & inteftinum ova flava cer- 
nuntur quz fola eduntur cruda. 

Teffa tota intrinfecus foramini- 
bus parvis plena eít, per qua mo- 
vendi facultatem serv; aculeisfuüp- 
peditant: Extrinfecus in exigua tu- 
bercula erigunturaculeorum coty- 
lem excipientia, vinculo, membra- 
nula, fcilicet, obligata, ut in orbem 
moveti poffint, Talis radii cum bra- 
chio articulatio. Aculeorum igi- 
tur caput cavum eft, & in aculeum 
ilii definunt. Hisin gyrummove- 
cur. | 

Spatagus e Briffs prout à Ronde- 
letio defcribitur, vix à cordis figu- 
ta recedit, aculeis parvis & raris fe- 
ptus. Os dentibus caret, verum 
maxilla inferior fuperiore promi- 
nentior eft, ad hauriendum aquam 
arenamq; accomodata. His enim 
& luto veícitur. In interiore tefta 
inteftinum eft convolutum , aqua & 
arena plenum, neque ova; neque ni- 
grumillud continet,quod carnis lo- 
co eft. Rari funt. 

Echinometra, quam cum Plinio, 
fpinas longiffimas calycem mini- 
mumhabere Gillius putavit, cum 
Ariftotele. Rondeletius & Bellon. 
calycis potius magnitudine alios fu-: 
perare;crediderunt. Illeeius ma- 
gnitudinis exhibet, utambabus ma- 
nibus quaqua verfum extenfis vix 
capipotuerit. Hic in Infulis mari 
JEgziita profeciffe vidit, utad duo- 
rum pugnorum craffitudinem extu- 
berarenc. Decztero, pelagiz funt, 
ininimis aculeis preditz,brevibus 
& obtufisinterceptz fpiculis, colore 
ad extremaalbicantibus, ad radices 


liventibus, & ex pürpiüreaniténtib, 
Parte proná planz , füpina rotunda 
vifuntur. | 
Aldrtovandus quatuor exhibet, 
Prima eftaculeistion admódum lon 
gis,coloristota ferruginei: Alterá 
fpinis denudata, extrinfecus fcabro- 
fa,colorisciufdetn. Ter; magnis 
longifque aculeis infignita; coloris 
totaamethy(tini, QOzarzzomnium 
maxima,quzin T'hyrreno & Adria 
co marinafcitur, tantz capacitatis; 
utquinque aquz libras capiat, in fu: 
periorepartegibba & rotunda;infe- 
riore plana. — Circumferentía erat 
duorum dodtantum & palmi, Calyx 
evidenterin parteanteriore appare- 
batalbus,in quinque ceu ventres, ut 
in Melopeponibus divifus, quorum 
finguli treshabebanttenias , quarü 
media erat tanquam fütura,que paf£- 
tes feparat, & facillime aperitur , a« 
perta figuram ferrz refert. — Bing 
ille alix teniz funt «colore quafi 


 caftaneo;crebris foraminibus pertu. 


Íx, quz tamen nifi expofitz aéri; non 
apparent , quintuplo majores eafu« 
tura. Denteshabebar quinos, cons 
cavos,figura triangulari,&c. , 
Eftrandem Echinus Mzzizzus pe- 
lagius, fpinis grandibns, longis, & 
predurisamodopené lapidis. Ple- 
rumq; un Iudeoltalisvocatur,quod 
perpetuónigrefcat & fordefcat. Te- 
ftam juglande majorem non promit, 
eftque reliquis omni^us vividior. Ná 
fifüpinum ponas, mox fuas fpinas de- 
primit;Gzíeinpronam partem con- 
vertit. Gigniturinaltogurgite. Bel. 
loniusita hoc genus defcripfit. Plu- 
res habet quámalii proboícides:id- 
circo citiusrepit, firmiufque hzret, 
Ovanonfert, fed fanguineum quid- 
damnigrum faniei fimile , quo ma- 
nus|cruentat. Dentes verticillimo- 
do habet quinos, circulari ordine 
difpofitos, quibus algas, faxa, & con 
chyliorum teftas arrodit. . In inter- 
naciusparte multosnervosannexos 
cernas:exquo indigenz coacerva- 
tam dentium congeríem; ita cum 
nervis exficcari finunt, ur annuli 
vicead fignandum panem utantur. 
Refert. enim. quinquefolium , vel 


g 3 quippiam 


j4 


Ventrem in quinque partes diftin- 
&umhabent,queab oris verticillo 
teftz appenfz, ad foramen excre- 
menti coéunt, fed difiua&z funt, & 
quafi interventu liminü difcriminà- 
tur, Totidé promufcides habétEchi- 
ni, quod in teftisforaminulis pertu- 
fisapparent.Suntenim ultra fex mil- 
lia in quolibet. 

Adhuncreferri poteft, ille qui in 
rubri maris littore femipedem latus, 
prona parte planis,fuperiore cilbus, 
paucioribus ac minus Írequentibus 
fpiculis prz ditus à Bellonio vifus eft ; 
necnonille maris rubri aculeis lon- 
giffimis ferrugineis, ad rubrum ver^ 
gentibus, cuius pictura Caftelleto 
Genuenfi debetur. 

Quem in quinto genere Rondeletius 
repofuit, faxo inhzrentem , calyce 
quoque eft parvo, fpinis pro corpo- 
ris rationelongis & duris, quoad uri- 

i ne deftillationes feliciffimé idem u- 
4rif-H. 4. fus eft.Idem eftcum Echino Arifto- 
4^5 ' telis, quem in Hiftoria Animalium 

defcribit. 


AnTicvLVs V. 


De Conchyliis,€5* quidem Bi- 
valvibus. 


PuucruM L 


«De Conchis. 


A&tenus de Echinis, fequuntur 
Conchylia, quz vel funt. Bival- 
viaíeu Jveg, Vel Fuivalvia. Ad illa 
pertinent; Coche, Cbama, Offrea , Pe- 
&ines, Mufculi, CMytuli, Tellina, Balani, 
Pholades, Solenes, Pinna :et» Concha a- 
Aldr.l. 3. €« patifera. Concharum plura funt gene- 
ul raquz ad [feras íeu ftriatas ru- 
gofafque & Levesredigi poffunt. 
Ex Afperis eft. 1, Margaritifera quz 
& Indicaquod apud Indos ; apud 
quosQZC«, dicitur, plurima nafca- 
Athen], 5, Ct» & Mater perlarum dicitur. An- 
drofthenesapudAthenzum inIndie 
uavigationcita defcribit. Oftreum 
afpe&tu pe&tini fimile, concha non 
ftriata fed plana, fpiffu, (hirfutam 
Echinorum modó malé Plinius red- 


Tas. 
XIII. 


I 


HISTORIA X ATFVR ALI1$ 


quippiam fimile affabre delineatum. | didit ) nonutrinque aurita , pe« 


pectinis modo, fed una tantum par- 
te, In ciuscarne gemina concrefcit; 
ut infuilla grando : modó colore 
adeófimilisauro, ut cum eo collata 
non facilé internofcatur,modó ar-. 
genteicoloris,modó omnino alba; 
& pifcium oculis fimilis. 

Multa earum genera Plinius re- Lifferen- 
cenfet, cuiufmodi funt,Penteda&y- tia. | 
li, melicembates,echinophorz, &c. P/r.H. N. 
Interdum tam grandes in India re- I 3276: 1E, 
periuntur, utreferant inventam in — 
mariinfulz Borneo,cuius caro pon- 
dus feptem & quadraginta libra- 
rum pendebar. Sunt quedam tot 
argentez: quzdam colore rubicun- 
doflammeo micant. 

CarnesabIndisquandoque cru- 
dz,quandoque affz comeduntur. 
Exteftis varia, ut ciftz,pocula,coch- 
learia; fcipiones mulierum, & rabu- 
Iz luforiz formantur. Inde mulieres 
armillas & monilia ex illisgeftant. | 

De Margaritis im Hifloria. Naturali : 
Joffilium agemus. | 

2. Imbricata, ieu imbricatim un- 4ldr.l.3.6. | 
data, ficdi&ta, qued tefta ad unda- 45 
rum fefe attollentium fimilitudinem 
diftin&a eft. Grxcorum vulgus 4ga- 
762 , Calojeri Arabiz Tridacsem vo- 
cant. d. | 

Eft dura,carne conco&u difficili. 
Quz Tridacna Plinio dicitur,eft pe. 
dalislongitudinis.U[traque teftali- 
bras medicasquindecim pendebat. , 

! Eoloco quofibiinvicem cónec&teba- 
tur,fingulz duos digitos per trans- 
verfum craffz erant. Allataerat Al- 
drovandoexrubro mari, Tridacna 
dicitur, quód nennifitribus vicibus 
deglutiri poffit. 

3. Striata cui ftri percurrentes. 
nomen dedere. Varia harüfuncge- 
nera. «Alba funt , nigricant, flave- 
fÍcunt, per ginglymum colligantur. 
Eft quzdam /ezga,ovi figura, teftis 
multum cavis, canaliculis parum 
profundis, Eft & pedfisiformis tota 
ex cinereo lutefcens, fafciis tribus o- 
chreis ornata. Eft&extraferruginea, 
intus albo, & purpureo violaceo va- 
ria,in quaanimans luteo; czruleo, 

& rubro varium. 


Víus; 


Defctt- 
ptio. 


Eft & 


—— —— 


Eft & Candida ac admedum luci: 
E -da: fafciam in medio habens latam 
caftaneicoloris,cujusmedium pet- 
currit linea caftanek co:oris valdé 
faturati. "D 30 

4. Echisata, qua pe&ini fimilis 
eft, teftisadmodum concavis, ftria- 
tisinambitu incifis.In ftriis ive exo- 
chis eminent aculei frequentes, in- 
| eurvi, certis intervallis à fe diffici. U.- 

Plin.H. N, nionesin ea reperiri teftaturPlinius. 
49.635. Nam & Iubatradit, Arabicis efle có- 
cham fimilem pe&ini infe&to, hirfu- 
tam Echinorum modo , ipfam unio- 
nemin carneipfa efle grandini funi. 

lem. 

$- Squammo[a , quae ftriisfeu lineis 
iemicircularibus, fquammarum in 
modum eft exornata. 

6. Lenga,cuius duas fpecies R on- 
'Aldroy,, deletiusponit, Unam colore vario, 
$647. in medioalbefcente, intuscum la- 
vitatecadido: Alteram, tefta alba, 
aípera,lineis multis diftin&ta, quam 
Pliniilongam effeputar At Aldro- 
vandus veram Pliniilongam fe exhi- 
bere credit, colore extraalbo fufco- 
quevariam;intus verorofeam, ani- 
mante fuo pragnantem. Idemaliam 
exhibet, parte qua replicatur, fora- 
mina multa;ordine difpofita.haben- 
tem,quz à natura fotté;ut aer ingte- 

diatur facta funt. 

7. Picforum,qua ideo ita. vocabi- 
tur,quod teftz eius pro conficiendis 
coloribus raderentur. Craffitudine 
plurimum excedit , & florem foris 
 habert.Reperitur maximé circa Ca- 

Aldroy.I.5, riam. Aldrovandus unam exhibet ex 

€&48. — Rondeletio colore Cinnabaris, aut 
Sandarachz, figura Spondylorum 
aut minorum Oftreorum. 

8. Coralliza, quz quod Corallum 
coloreimitetur ita dicitur. Externa 
teftarum parte pectinem refert : fed 
lineis eft afpera,tuberbulisrubtis in- 
zqualis, intuslzviffima , candidi 
marmoris colore. Carnem habet du- 
ram,odore virofo,faporefalío. Poft 
diutinos Auftriflatus, & caniculx 
exortum in littus ejicitur. 

Allie.  9« Rugata,quzlineis multis & e- 
-$o.d»sr, latis,per tranfverfum ductis rugata 
| eft: teftis valdé fpiffis, coloris intus 


: droy.L.3. 
LOL 


l 


AAldr.1, 66. 


[4 


DE EXeANGU. eAQUAT. 


L nesdma (f C f m c c CC CC CC ——————— c JM NUNNNNMEMN MD EDO DELUDEAAtinm RR ML ceu p MER a E e ra e t y 


b 


argentci,que perginglymum á£ticus 
lantur. ExiisSpherulz precum & 
dentifcalpia conficiuntur. 

Ad hanc pértinet "Córchsla rugará 
Rendeletii,qux àlatere ad latus mul- 
tas veluti rugasfparfim & fine ordi« 
ne habet; T eft funt depreflz, colo: 
re vario. Labra teftarum craífTa& tam 
aré&té cónexa, ut fine vi nonaperian- 
tur. Diphilus carnem copiofum bo: 
numq; fuccum gignere tradit. 

10, Rhamboides,quz veteribusigno- 
ta videtur, quod tefta fit mufculorii 
marinorum teftz fimili, sfeulu ffria- 
147, ondeletius vocavit, T ota con- 
chanigricat. Raraeft, quiain alto 
mari dcgit,duramq; carnem habet. 
Bellonius Balanum Grzcis dici pu- 
tat, fedfalsó ut apud Rondelerium 
videre eft, | ' IU 

Ex Lavibus eft Concha Galades, Nigra Aldr.l.3. és 
Fafciatay Craffa tefho, eh» T enuis tefla. Ga- 53: 55 50^ 
ladesfunt maxima & laviffimz, intus 36.6 575 
vcró candidiflimez, non admodum 
concavz,caroipfisalba ; dura, con- 
co&u difficilis, fuccum craffum gi« 
gnens.Satis raró capiuntur. N;gra;hi- 
Íce eft fumilis,nifi quod intus & foris 
nigricat. Fafczaza;tefta eft admodum 
]zvi, dura,& marmorea, Noméhoc 
obtinuit, quod quinq; veluti fafcias 
latasalateread latus duétas habeat, 
Harum plures Aldrovandus exhibet, 
Crafje tefte à galadibus & Chamis a- 
Íperisynon tantum teftarum craffitu- 
dine,fed fafciarumratione,quz in il- 
lis rariores & latiores funt, & in his 
plures & unica tantum]linea conftá- 
tes, Aldrovandus aliquot earum i- 
cones exhibet;interque has clathra- 
tatmn inalorem & minorem, Ex uftis 
& incinerem redactis przftantiffi- 
mum antifpodium fieri fcribit Ron- 
deletius. Tezuis tefle, concha , extra 

funt colore fzdo,lutulento ci- 

Derco,intus argenti mo- 
dorefplendent, 


vie 
* 


Pun- 


64 — HISTORIA NATVR ALIS 


& iníüis conniventes teftis ; cum 


PuucruM ll àtempeftatibus mare conquiefcere 
| fentiunt,& Favoniumflare , tum te- 
De (bam. li&is fedibus, ad fummum maris na- 


j tant, & apertis teftiseminent& qui- 
T As. Dune ue nomen àverbo x4;)cícentesventum expectant placidü | 
XIV. ut Gefnero placet ; derivatur, acfecundü:qui fi contigerit;alteram 
Aldroy.[.3, inditumque huic concharum gene- concham. fubfternentes , alteram 
c58. ri; fcu quod hient, feu à capacitate. | rigentes, hac pro velo illa pro 
Nomen. xp Varino eft xou id eft, ofcitatio, navi ad navigandum utuntur , ut 
undePlinius, Conchas Mar garita- fi easprocul videas, fic per tran- 
rum pandere fe dixitquadam ofcita- | quillum mare natantes, claffem 
üone. Galli flammas & flammatas, naviumexiftimes:  Quodfi navem 
vocant, ltali Peverazas, non tá quod adíeaccedere fentiunt, aut bellux 
faporefint piperredolente, quam |impett;aut valentioris pifcis metu 
quód pipere condiantur. Spartianus | perculíz, contractisunoimpctu te- 
Oftreas & Lithoftreas cum dixit. in | ftis, fubitó delabuntur, Carnem al- 
Heliogabalo Chamas tracheas & | vum & urinam ciere Athenzus fcri- 
Chamas leas intellexiffe Hermolao | bit: at Diofcorides urinz non. me- 
creditur. Quidam Hiatulas dixere, | minit. Diffeftugzur ig Laves, e Afperat, Aldyoy, Ly 
Galenusveró Concham pro Chama CAfpert viua seayéay Grxcis nomen ;, 6s, 
ufurpavit. z gezere casfitpe&tes , vix àteftarum externa párte, qualineas 
in tanta varietate conftat , quomo- | multas obliquas & cavas, ideoque 
doà conchis & quibus notis diffe- | mufcooppletas habent traxere. Bel- 
rant, hoc unico excepto quod Cha- | lonius valvas tornatas .& orbiculari 
mz idpeculiare habent, quod ple- |fere rotunditate habere dixit; T'eftas 
yumqueinlittore hiantes invenian- | tam durasutnonnifivalidoi&u có- 
tür. unde eagum nomen Ion Chius |fringi poffint.Labrahaud quaquam 
d£lisn. H. 353 $ veysvtyay derivat. Decateroita, in gyrum denticulata, fed Mytulo- 
N.1$4. fElianusdeiis: QChamz marine & | rum morelevia, Movetur ut limax, 
ns variz & multiplices funt : aliz afpe- | &quia fortibus fpondyliis conftar;iis 
rz,alix leves : quzdam digitorum teftas movendo per arenamlumbri- 
compreffu confringuntnr, aliz vcl , corum more, confcendunr. In arena 
faxo zgrz conteruntur, Quzdami- | circalittora reperiuntur. Carnemi- 
pfarumnigerrimafunt,uonnullzat- pforum Icefius; duriufculam , mali 
gentei coloris fimilitudinem gerere | fucci; parumnuttire, facilé excerni, 
videntur, aliz utroque colore mixto | marifq;falfüginem referre pronun- 
infignes. Acquemadmodum earum | ciavit. Diphilus ftomacho gratam 
eftvarium & multiplex genus, fic | eflcaddidit. í 
multas &  diverías fedes habent, Leaves Cha, Chameleiz Grzcis Aldr.L3.n 
Qu uxdam enim in littoribus difper- | dictz, tefta duplici conftant, qua ta- 59* 
fx jacent in arena; vel in limoquie- | men digitorum compreflu facile frá- 
fcunt:nonnullz fub algam fubjici- | gitur. Conchis lzvibus,quz Gala- 
untur;alix faxis mordicus adhz-| des dicuntur fimilesíünt: ut tantam 
rent. ic | in Oceano magnitudinem adipifcü- 
Locus. AEftivo tempore cum incipit mef- | tür,ut quaternorum digitorum lati- 
fisinltricornari gregatim natant, | tudinem, fenorum verolongitudiné 
, &leviterferuntur, cumante id tem- | exfuperent. Intus & foris candidiffi- 
Ingenii. pus fuafibimole gràvesefferri non | mz fünt,Caro quoqueintus candida, 
poffint. Contra, ex tranquillo mari | inque eaduo foramina cernuntur: 
mirifica voluptate afficiuntur, & Fa- | alterum oseft, alceram excrementi 
vonii mollibusaurisafllari gaudent: | meatus,utrumque finuofum;ut dila- 
eamque ob rem in latebras abditz, | tari & conftringi poffit: hocad attra-- 
| ' hendum 


* 


| EY : ] 
v e Az SC JA. OXCHROS 
serus afpera DBelhiz- 7m P oru. E 


AINISSNSSIS Larrzaa Uu bad 


E: M, P 


Hl MA 


y - " 
C E777 7272 oigo : 


ho—— e b: 
Canuz gla morals : 
[due - 


NODI 
3) ! Wy ! 


W 
MM | ll 
mm ! 


Q£ COULJTALGT "uL Osb "PB HA X Jo b rzal " 
€ om, 


ÜffPva. aaicore vod : 


NS 


NNUS 


J prapIus Hoo: 
v. Z 


; ondas pos , 


AUN 


A MN h. IW - 
i Wt 


WODN 

y f Ww 
Bw W 
uL y 


: ml] Y 


-T" Hus. 


NANNY 


» 
NU 
9// 
PEUT 


/ MEA / 
| | ! | [] 
/ || 


UTIEnes alij A:deonu ü 


man 


14N 


| oJ" 
lorides maiores Athenzi effe cre. 


— liendumaquam,illudad reiiciendü 
dit. 


| DE EXANGU. eAQU AT. 


éxcrementutm. Habent & jxovs, üt 
conchz exterz.  Latenter magis 
protüberante femper hiant. Facilé 
à calido tanguntur : quamobrem 


Fruftra veró Corycia inPíi- 
nio ad Chamasglycymeridas rcfe- 
ras. Macedonesenim tefte /Egéfan- 
dro, conchasafperas «ood«scut Athe- 


mox hiantes fua labra pandunt, & | 
facilius exanimantur, fi longius fe- 
ceflerintàmari. In arena cum T'el- 
linis capiuntur.Moveri à fe, & fedes 


nieníessse/«o id eft, arietinas vocant. yy. 

Macrobius in ccena adyciali Lentuli g;;,;, L $ 

appofitas fuiffe dixit. Aldroy.l. 
Peloridesnon tam à luto,(ícribi de- 3.«.64. 


Aldr. l.5.c. 


60. 


Aldrov.l.5. 


£.6T. 


inlittore mutare comperiet, qui eas 
in vafaaqua pleno immerferit; quod 
Veneti ut minus exanimes fervent 
faciunt. Non elotx propter are- 
nam refpuuntur: recentes elotx & 
adhuc vive Tellinis non funt poft- 
habendeg,Differentias earum varias 
Aldrovandus pofuit, quem in Ico- 
nibus vide, | 

Sub Lzvicomprehéduntur, Pipe- 
rata, Nigra Bellemii, Niera Rondeletii, 
Glycymeris eiufdem, cb» Peloris. 

Piperata Bellonii Biveroze quibuf- 
damltalis dicitur, nontam quod ob 
piperisfaporemfitimexcitet , quàm 
quod perpetuó bibat, neque diu fine 
aquaíervari poffit, atque in forum 
allata & aqux immería geminam 
atque oblongam exerat ligulam, ut 
cochlez modo perpetuo fitiens mo- 
veri percipiatur, In ceeno degit, & 
ufque adeó tenues teftas habet ut 
tranfpareant. Cardinibusnonjun- 
cunturinvicem infarctis ; fed nervo 
utoftrea. Labrahabentlzvia magis- 
queinrotunditatis ambitum circin- 
nantur quàmTellinz. 

Nigra Bellonii robore tefte cum a- 
Íperafacilé certat : nec crenas ita 
profundas in labris habet. Peloride 
quoque maioreft& dulcior. ldeó 
glycymeridem putat. 

Nigra Rondeletii eft veftis oblongis, 


lxvibus, duris, fpiffifque ac. veluti| 


marmoreis. G/ycymeribusfapor carnis 


 Aldroy.].;. dulcisnomen impofuit, facitque ea- 


| 6. 63. 


rum Macrobiusmentionem. Sunt 
maiores quá Pelorides , tefta obló- 
ga mytulorü fluviatiliü teftz modo; 
fed duriore & fpiffiore,rugofa, non 
tamen obid afpera, ex albo ruffe- 
fcente, carne & fucci bonitate Pe- 
loridi fimiles. Sunt qui Glycya- 
iaridasvocant. AldrovandusPe- 


beretzzze 2;2« ) quam vel à magnitu- 
dine : asgjov flV€ aáAep fignificat 
z) uie tg) rese, id eft magnum & 
prodigiofum; velà Peloro Sicilix 
promontorio;juxta quod optima re- 
periuntur, nomen fortitz funt. A- 
theneuseasunoloco ex fententia 
fortafle Phililiià Chamarum genere 
fegregafle videtur. Duabus conchis 


conftant ut Rondeletius reliquit, | 


quaznunquam ita iunguntur , quini 
Íemper hient feu vivo feu mortuo a« 
nimali,etiam fine calidi contactu. 
Ex oblongz íunt &lzves, exalbo 
purpurafcentes, in medio connexz, 
Caro intusalba eft,quz etiam con- 
tra&ta,totateftavix capi poteft, ex- 


tenta longior multóeft, rotunda; 


fpiffa; pudendo virili non abfimilis; 
digiti medii craffitudine;In extre- 
mo altero foramina duo apparent, 
alterum oris eft rotundum, alterum 


Bellon. de 


excrementi, Bellonius à calcinel- P/fcib, 1. 2. 


lis differre fcribit; quód turbinatio- 
ri&grandioricorpore conftet. Cal- 
cinellzenim , inquit; compreffiore 
funt forma tefta traslucida, ac mul- 
to quam Chemzloij teneriores. Me- 
diaautem eft inter afperam levem 
conftitutione & natura. Non enim 
itahorretutafpera, neq; itaglabre- 
fcit ut levis, albo prxterea ac fulvo 
emblemate diftinguitur. 

Eiuscarodurioreft, quam Telli- 
narum. Diphilus copiofum bonüque 
fuccum gignere tradit. Labra earum, 
addit idém,;funt craffiufcula , & tam 
ar&té connexa, ut nifi vi aperiantur; 

 &íxpeetiam rumpantur,priuf- 
quam osaperiant.Huc- 
ufq; Bello- 
nius. 


h Pux- 


Vfus, 


Tas. 
XIV. 


$4 
PuxcruM lLl. 
«De Offreis, 


de ue quod Latini Oftreum 
& Oftream dicunt, Graci vete- 


» » » Y T€ 25 ! 
Nomen, res as geovs GCosgetov, vel 32m 7£ 09924 8 y vel 


Defcii- 


ptio. 


quafi ceeev quod teíta velut ollea tega- 
tur ;moderni dze/dv», Pfellus $26/2vv, 
Hefychius iegxv, vocant, Invenies 
tamen izgey pro toto teftaceorum 
genere (umi. UndeSuidas Echinum 
Ox a i]iov vo 0s2«oy tradit, 

Formam quod fpe&at ita de iis 
Aldrovandus. Quod ad formam 


Aldr.l. 5. c, Oftteorum attinet, Bellonius inter 


66. 


bivalviumgenera hoc peculiare ait 
effe oftrez, & pedtini, ut partem ha- 
beant pronam & fupinatam,quarum 
altera fitturbinatior acprztumida, 
altera vero plana, Plinius alibi ori- 
ginem atque genituram conchz, 
quz Margaritasfert, effe oit, haud 
inultum Oftrearum conchis diffe- 
rentem. 


Alibiquoque Thethya oftrez fi- 


milia effe fcripfit. Et Hegefandera- 


pud Athenzum hepatum piícem in 
capite duos lapides habere , colore 
fplendoreque oftreis fimiles. Capiza 
oftrcorum generinulla eodeur Pli- 
nio. Galenusoftreis pilos effe negat, 
fed melius Plinius oculis carere o- 
fireas omnesdixit. Eidem praterea 
oftrcorum przcipua /fezdylo ( caro 
hic interior) brevifunt, atque non 
carnofo, nec fibris laciniofo, ac tota 
in alvo. Perottus fpondylum in O- 
ítreo efleícribit, callofum illud ro- 
tundum, albicans, quod intus habe- 
acin medio,à fimilitudine fpondyli, 
€» nos verticulum dicimus appofitü 
fufis,ut melius nendo vertantur.Nà 
reliqua caro circumíperfa Lacizia di- 
citr, Quod Ovwz vocatur. Wotto- 
nus non femper, fed vere habere o- 
Ítreasafferit: moxque procedente 
tempore minui demumqüe totum 
feré aboleri. 

Ariftotelesillud in altera tantum 
parte eis fierivoluit, idemque effe 
quod Echinos habere alias dixerat. 


HISTORIA XCATU RALIS 


Eodem authore Oflrez meaturi 


habent, quo excrementum fecedat 
parte fuperiore. Idem Ariftoteles ze- 
fla eis wibuit fcabras , alibi etiam 
labra craffa. Ec Plinius quaedam fili- 
cum duritia tegi,;ut oftrez & conche 
dixit. 


Q uantum adGezeratisuem nullum ^ 


cisfexus difcrimen;ut Plinius & Op- 
pianus prodidere: ideo putrefcente 
limoproveniunt , aut fpuma circa 
nayigia diutius ftante , defixof- 
que palos, & lignum maxime : fed 
& incavernofis & petrofis aquarum 
dulciumadventu gignuntur, Obti. 
nerctaméex putri produdtaaliquid 


Genera 


prolificum quamvis non coéant , a- 4f]. de ge- 


pud Ariftotelem habemus, Hinc & se.13.c.11, 


Plinius. Nuper comperrum in O- 
ftreariis humorem oftreis foetificum 
lactis modo effluere , & Perrus Gyl- 
lius,Bizantinos ofttea ferere & ceo- 
rum quafi lac feminare ; à fpe&tatz 
ideife accepiffe fcribit, Grandefctüt 
fyderis ratione maximé, fed priva- 


tim circa initia etatis multo lacte py, pg x: 
pragnátia,atque ubi Sol penetrat in l2. 6.45. 


vada.SydusilludLuna eft,quz plena 
corpora humentiora reddit, adcó ut 
necprudétes Chirurgi trepan otum 
aperiat , quiatü cerebrü magis dif- 
undi, & totam cranii capacitate im- 
pleri eft. Nullü eifdé fenfum ineffe a- 
pud Plinium legimus. Auditum effe 
nóeft verifimile, inquit ide, fed ad 
fonum fe mergere folent, ideó & fi- 
lentium in mari pifcantibus. Tac&tus 
tamen omnibus. Carere & motu A- 
riftoteles prodidit, Aqua marina & 
limo pafcuztur , quin & rore, quare 
igaie(s Oftrea, id eft, rofcida ,Oppia- 
nus dixit. | 


De Loco indifferentiisagetur: hoc Locus. 


tamenaddere placet;non tantum in 
pelago, dulcibufque aquis, & ubi 
plurimum influunt amnes reperiri: 
fed & inpetrofis,carentibufq; aqua- 
rum dulcium adventu, ficut circa 
Grynium & Myrinam , quod apud 
Pliniumlegimus, Mirum veró quod 
apudAthenzum habetur;pofteaqua 


AppameamPhrygiz urbem,Michri-- 


datici bellitemporibusà motu terra 
| difcef- 


--—————n 


Iàimici- 
tix, 


Víus. 


Galen. l. 


DE EXeANGQU. &4Q'UAT. 


difceffiffet, lacus quiante ibinulli 
comparuiflent;repenté extitifTe,flu- 
viofque & fontes novos exiifdem 
locisterraz motuexcitatos fuifle,ve- 
teresque multos exatuiffe, acnimi- 
rum plurimamaquam tum dulcem, 
tum falfam,tametfi ab eislocis mare 
longé abeffet,ex vifceribusterra fic 
emanaffe;ut tractum univerfum illü 
tum oftreistum aliis pifcibus ma- 
rinisreferferint; 

. Jnfeflestibi Cancros. marinos & 
ftellas marinasoftreahabent. Deil- 
lisauthor de naturarerum ita. Cum 
teftasaperit oftrea ut. clementioris 


autz deliciisglorietur; cácer infidi- 


ascirepentinas prztendit, & lapide 
inter cius teftas proiicit, ne illascó- 
jungere poflit; & fi carnes oftrez co- 
medit. "" 

" Ffümin Cibishaberenemo nonno- 
vit; crudas,elixas;affas,omniumque 
teftatorum nobiliffimas, Bellonius 
prodidit, Legimus tatien apud Ga- 


j$ 
Myrepfüm habemus. Cinisdentes 
fplendidiores efhcit. lrita & opti- 
me lzvigata ulcera rebellia exficcát; 
quod Galeno debemus. | Cirnierem 
veteri urinz mifceri adverfus eru- 
ptionesin corpore humano&ulcera 
manantia Plinius reliquit. Marcel- 
lus Empiricuseundem; fiin morem 
falis pane colligatur & voretur , fta- 
tiinad removendam nariüm grave- 
dinem proficere fcribit, Rondeletius 
denique experientia comperit, ex 
teítarum cinere factam aquam lixi- 
vam;ad minuédos tumores à riard- 
4e; pedum & genuum plurimum có- 
ferre. Exficcat;enim,;inquit; mul- 
tum digerit, & calefacit;fi poft uftio- 
nem cinis non lavetur. 

Differentia Oftreorem fünt variz, 
quazaàloco & colorefumuntur. £o- 
[g7 777 fi fpedtes; funt I; Auivos pea ut Ari- 
ftoteles vocat; quz in ftagnis mari- 
nis nafcuntur; Kondeletius ea ex 
duabus teftis componi ait modicé 


de boni &» lenum,carnem ipfarur humidiorem | concavis, &parum in dorfum elatis; 
"ali fucci & tenaciorem efle, eft craffi fucci, 


L 3s 


Mati. Sat. 


9 «6.6, 


humoreimque craffum, crudum, & 
frigidum gignere. Crudz falfum hu- 
moremde fe fundunt; ideó alvum 
movent, & tentiginem excitant, Eli- 
xz,humore fuo deftitutz; miurmura 
excitant,fecundumovium,fecundü 
Iulium Alexandrinum, ob multam 
carnis molitiem conco&u faciliores 
funt,ac pituitam potius quàm cru- 
dum humorem procreaát. Aflz, ( af- 
fanturautemin craticula addito a- 
romatemultoac falis momento fed 
teítis fuis non avulfz ) minimé no- 
xixíunt. Plinius crudas ftomachum 
unicé reficere, faftidiis mederi, ac 
leviter alvum mollire fcribit.In pon- 
tificalicaena apponebátur,tefté Ma- 
. crobio, echini initio &z oftrea eruda, 
.Quimodó edere eovolet,Lunz mo: 
tumobfervet ;hoceft, ea decreícen- 
£c,caedas: feneícente longé funt 
deteriora. |. 

In Medicina invenere quoque lo- 
eum. Adhibentur ex mulfo & pipere 
coctacontratenafmum. Gariopon- 
tushydropicis dedit. Ufta ad labio- 
tumulcera & alia prodeffe, apud 


forisinzqualibus&afperis;in tenues 
laminas facile fe&tilibus;intüs lxvi- 
bus& candidis, T'eftas parvas effe; 
carnem mollem,fuavem , concoctu 
facilem. I » 
2. Littoral, quz in littoribus 
 (eeieión Jinveniuntur: nec rion faxis 
limi & aquz dulcis expertibus.Parva 
funt, dura & acria; | 
3: Pelagia, leu marina;quz in mari 
naíeuntur,parva&zrara. Grande: 
Ícuntquider fyderis ratione: maxi 
rhe :fed privatim circa initia xftatis 
| multo lacte pregnantia; atque ubi 
folpenetratinvada. Hzc videtur 
, caufa;quare minorainaliis locis rc- 
|periantur. Opacitas enim prohibet 
incrementum, & triftitia minus ap- 
petunt cibos, Suntaliquando in Me- 
diterraneo multa fimul connexa; & 
füprafe pofita.Triter hecrepuntSco- 
lopendrz, & vermesin canaliculis 
inclufi vivunt. Teftz foris fordidz & 
luto obdu&z , & ex cruftis mul- 
tis five laminis conftàntes; intus 


]zves &albz, Caro mollis: circa eam 


fibre multx veluti fibriam con- 
ftituentes;eam aliquando ambiente 
ha puts 


L'iffereiis 
tig; 


Pii H. i 
L 32:6:6; 


Tuv. Satyr. 
4. 


Borat. S4- 
£yr.4« 


éó0 
purpureo crine, quz przftantiz no- 
tacítauthotePlinio, qui Callible- 
phara dixit, Ua 

4.Britannica , qua omnibus przfe- 
runtur, queque Máaflarius poft Lu- 
crinainventafuiffe,&: Ruputinalu. 
venali dici putat. ' 

s. Santonica, quae magisfalía &a- 
ctia judicantur. | 

&. Burdigalenfia, inter qug Medo- 
kinaaboppido vicino Medoe, dicta; 
capite nigra;fuavitate precellunt. 

7. Circsa,queab Horatio com- 
mendantur. Mos 

8. Abydena, qux olimà ganeonib. 
celebrarifolita, Clemens Alexan- 
drinusinPzdagogo prodit. 

9. Lutriza, àLucrino Campanix 
lacu,infinu Bajano;prope Puteolos 
ita di&a,de quibus ut & de D. itanni- 
cisira Plinius; Nondum Britannica 
ferviebantlittora, cum Orata Lucri- 
na fcilicetlittoranobilitabat: poft- 
ca vifum tanti in extrema Italia pete- 
re Brüdufiumoftreas:acne lis effec 
inter duosfapores,nuper excogita- 
tum , famem longe adveGionis à 
Brundufio compafcere in Luctino. 

10. Brundufina,de quibus ita idem. 
Gaudent peregrinatione trásferriq, 
inignotas regiones, Atq; itaBrundu- 
finain Averno compatta, & fuümre- 
tinere fuccum, & à Lucrinoadopta- 
ricreduntur. 

rr. Cumana,quas Strabo przftantif- 
fima facit. Nihil interim de füburba- 
nis circaV enetias & Adriaticis;qui- 
bus Bembustefte. Calcagnino pal- 
inam dedit;dicemus. Plinius paucis 
meminit;dum inquit,Dicemus & de 
nationibus, nefraudentut gloria fua 
littora,fed dicemus alienà lingua, 
quzque peritiffima huius cenfurz 
in noftro zvo fuit.Suntergo- Mutia- 
ni verba quz fuübiiciam : Cyzicena 
maiora Lucrinis, dulciora Briranni- 
cis;füaviora Getulicis,acriora L.e- 
pticis,pleniora Lucenfibus, ficciora 
Coryphantenis , tenctiora lftricis, 
candidiora Circienfibus. Hu 

Quantum ad Co/eresrüffa fant in 
Hifpania; fufcain lllyrico, nigra & 
CamneG& tefta Circais, quibus pal- 


————SRÓ——— —————— M — € —üt nd 


pA On POP 


HISTORIA NASTVRALIS 


ma menfíarum diu tributa eft. In 
mari rubro flammeis illuftrantur 
Zonis; ea ut diceres varii coloris té- 
perationead colorem iridisaccede- 
re; adeo lineis perpetuo du&u in- 
ter fe diftantibus diftinguntur. Me- 
lioraita defcripfit Plinius, Przcipua 
habentur in quacunque gente fpif- 
fa, nec faliva fua lubrica, craffitudis 
ne potius fpectanda, quam latitudi- 


ne,nequeinluto capta,etfi ea Ve- . 


neti cxteris antecellere opinentur, 


neque inarenofis fed folido vado, 
Ípondylobrevi atque non. carnofo; - 


nec fibrislaciniofa ; actota inalvo. 
Addunt peritiores notam;ambiente 
purpureo crine fibras, eoque argu« 
inenta generofa interpretantur,cal- 
liblephara appellantes. lovius ma* 
ximé probari tradit, qux magna- 
rum navium carinis adherent, & 
aburinatoribus de manu colligun- 
tur. PracerhzcfuntadhucOftrea 


Sylveffria. &: Gaideropoda.Mla vulgus - 


in Provincia Scandebec vocat;pro- 
pterea quod fapore füntacri, & id- 
có delicatorum labra calefaciunt & 
urunt. Teftafuntpellucida, parti- 
bus quibufdam| flavefcente , alias 
purpurafcente, foris crinita& crifpa; 
intus fplendida, leviffima, cádidiffi- 
ma. Carnem habent parvam, falfam; 
fubamaram , &iníuavem. : 


Facithorum Athenzus mentio- Atben.Dip; 
nem,multiq; alimenti effe dicit, fed ^3. 


virus olentia,& ori ingrata. Reperi: 
unturin mari mediterraneo. 'leftá 
ip fucis mulierum lapidis fpecularis 
vice ufürpari poteft; & exficcantibus 
pulveribus utiliter admifceri. Gazde- 
ropoda quafi pes afini dicitur apud 


Grzcos, qui daideron hodie afinum | 


vocant. 7e//4 eius; defcribente Bello- 


nio, eximio natura attificio,fup erior Aldrov, 1.3. 
inferiori infar&ta eft, ut quibufdam c. 68. 


veluti cardinibus annexa ; nigroque 
hervcin eius medio inter, cubercula 
& finus coaptato, vincta ac con- 
ftticka effe videatur. - | 
Tuberculaquoq;füperiora duobus 
acetabulis inferioribus bené corre- 
fpondent,ut & inferiora füperiori- 
bus:;Proinde apertasGaideropodas, 
fiquis 


4 


D£ EXeANGU. eAQVAAT. à 


 fiquisattenté intuebitur;inhis bran- 


chias, (hoc certe ridiculum eft, nul- 
lum enim ex teftaceishabet) & fto- 
machum & reliquas partes nutrito- 
rias contemplabitur:imo etiam auri- 
culas fungi crifpi figuram teferentes, 
magnitudine grandioris acetabuli, 
polypi, quz dilatari ac contrahi fo- 
leat : umbilicum vulgus effe putat. 
Rondeletius hzcprofpondylis, qui 
Athenzo TOS XA A0; Sum Wc Teu TWT (O5 
ideft ,abafperitate dicuntur.  Me- 
minit eorum Plinius & Galenus, in- 
terqueoftracoderma recenfet; Ma- 
crobius etiam, quiinter ccena Pon- 
tificalis prima fercula numerat; fed 
& Columella , qui inter teftaceare- 
ponit. Duplici pondylus,fecundum 
Rondeletium zef/a conftat , inttis ca- 
va & lzvi:forisfcabra, ad ungulz afi- 
niformam rotundata, latiore parte, 
quz & inferior dici poteft , cenuiot 
eft, &multó minus denfa,minus con- 
cava,ar&a valdé &firma articulatio- 
neconnexa:utriusque enim teft bi- 
nzapophyfes funt , five tubercula, 
quo binis acetabulis viciffim recipiüt 
& recipiuntur: vinculo medio nigro 
& validocohzrent. Careinterna o- 
Ítreor. carni fimiliseft : circahianc 
fimbriata membrana, Intus caro,fed 
durior, & virusolens. Adnafcuntur 
faxis, &ita hezrent,utnonnifi malleo; 
aut fracta faxi parte capiantur. Ron- 
deletiusidem, in faxis Frefconiis A- 
eathenfisfinusparvosreperit. Re- 
periunturin eis cancri parvi. Aldto- 
vandus aliquotfpondylorum genera 
exhibet, interque illa elegans quod- 
dam; plurimis extra tuberculis obtu- 
fis preditum, ab uno latere rubicun- 
dis, abalterainter viridem & czru- 
leumambigentibus , quibus tamen 
rubra etiam permifcentur tubercu- 
la:fümmum caput feu vertex candi- 
cat. Intuscirculusfatis confpicuus 
colore vitidefcente totam feré con- 
cham propé extremitatem ambit: 
dein- color fequitür caftaneorum, 
dein albus & fübviridis. In medio 
velucumbilicus eft;,addito 
luteo conftans. 


3 


PvNcrYvM IV. 

. SDe Petlinibus. 
E&ines,fi Gyllium fequimur,a ru: T A 8, 
"^ gis feu imbricaturis illis quibus XIV. 
hignatifüntita dicuntur. Plíniusali- Nomen: 
quandoàpectunculis diftinguit, nó- 
nunquam utrumque promifícue iio- 
minat. Graci x«ie; nominant, ob ma- 
nuum & pedum fimilitudinem ; ut 
Nicandri interpreti placet, - du 
Defcriptiones exactas in differentiis Defcri- 
dabimus,hicdicerefufficiatbivalves ptio. —— 
& clufiles efle; ut apud Ariftotelem Arift. H. 4. 
legimus; feque concludendo tueri: Hte 
pe&inàtim eis divifas ce(tas; ideo A- 
thenzo j46us , & eov is ooruov dici : u- 
traque parteautitas ; eafdemquere- 
feratileseffe. Nam abaltero latere 
nodo ligantur , ovum di&um altera 
tantum parte eisfieri : Achenzus eis Atbez. Di- 
oftrea in quibus nafcuntur margari- P1913. 
t£ contulit, Sponte in atenofis & Pn. H. N. 
limofis locis proveniunt: in finu veró ^9: ^5*- 
Áquitanico & Normannia capiun- 
tur frequentiffimé. Annoautem per- 
ficitintur. Temporibus pluviofis pro- 
veniunt pltirimi,quod & aliis teftatis 
accidit. Nàm fquallorepe&ines ma- 
gistrahunt ruffum colorem.Iamque 
in Pyrrheo Euripo pe&ines aliquan- 
do defuerunt , non modó propter 
ferramentum , quo pifcatores abra- 
dendo ubertim caperent, verum et- 
iam propterficcitates, Quzautem 
ovainiis appellantur, quamvis veré 
iisinfint, moxque procedente tem- 
pore minuanturaboleanturque , ta- 
men nihil ad generationem confc- 
runt, fed indicium tuntnutricationis 
melioris, qualein fanguineis pingue 
eft. Oculiutoftreis nulli, Conchis P7, H.N, 
dubii , fic pe&ines fi quis digitos ad /.9. c. 56. 
veríus hiantes moveat , contrahun:- ?/iz. H. N. 
turütvidentes. Volarefagittzmo- L9. 6.39. 
do, nififorté hocad Lolliginem per- 
tineat, Plinius prodidit: fed & ftri- 
dere fentiuntur; quotiesper fumma , 
humorisnitibundiferuntur. Maffa- 
riusperaéravolarencgat. Cume- 
nim;inquit, calloillo interioriambz 
teftz connexz fint , ut difficile di- 
l3 velli 


62 


periri ut volare valeant &c.- Tanta 
tamen velocitate dehiícunt : ut ex 
vehementi repercuffionefaliant, & 
fuperia&ent,ut quafi volare videan- 
tur, 
fum in Cibis quod attinet ; fuere 

olim apudantiquos celebres, necin 
Cotyis convivio omiffi. Celfus & 
Archigenes ftomacho aptos faciunt. 
Galenus fuccum alvum ducere non 
aliter ac ferum la&isfcribit. Xeno- 
crati dulces funt ac facilius oftreis 
concoquuntur. Magis aflati, fecun- 
dumeundem, minusfucci habent & 
difficulter excernuntur. in teftis fuis 
fiaffentur, minus huiusincommodi 
habent,facilius alunt, & valentiores 
funt. Nativam autem dulcedinem in 
muria confervant &urinam movent: 
ac candidi quidem & lati funt dul 
ciores atque albi duri : ruffi virofi & 
urinam cient:varii autem medii funt, 
& eorumaliqui fucis fimiles, qui per 
fe dati difficulter concoquuntur, & 
tamen urinam movent.  Diphilo 
candidi molliores funt. 

Locor.varietas bonitatis differen- 
tiaminvexit. Methymnzosàá plzris- 

ue gule amatoribus fuis tempori- 
bus expeditos Clemens Alexandri- 
nus teftatur. Varro pe&unculum 
Chium, inter cancrum ciborumque 
exquifitas delicias comprehendit. 
Horatius Tarentinos laudat , ideo 
in eorundem numifmatib. frequen- 
teroccurrunt.. Dereliquisita Xe- 
nocrates. PeGines,inquit; optimi 
funt , qui ad juftam magnitudinem 
pervenerunt, cavi, colore nigriore: 
przftantautem vere ac zftate, fiqui- 
dem eotemporeadLunz incremen- 
tum optime augentur, 
autem anrecellunt Mytilenzi , ma- 
gnitudine , natura, humoris bonita- 
te. His fimilis Ionium mare juxta 
Illyrida , Hetruriam, Salonas,& La- 
tium producit. lam veró & Chios 
& vicinzinfulz, item Alexandria e- 
iufmodi pifcesferunt. 
dem etiam multos fert, fed minutos 
& qui zgré augeantur. 

Vfumin Medicina fifpectes, Trallia- 


fas. 


Clemens 
Padag. l.2. 
"Varroin 
Satyra. 


nusincolicoaffe&udarijuber. Pli. | 


HISTORIeA : NeATVReALIS "m 


velli queant, non poffuntitaliberé a- | niusurinam ciere, & qua in vefica Pj. H. La 


Omnibus 


| proportioneanimalis, rudimentum- 


 tur,cuialialuteicolorisinfidet. Eft 


Pontus qui- | 


funt moderaté detergere ícribit. Ad L32. €.9s 
Venerem excitandamnon minusva- 
lentquàm oftrea. | 
Differentis pectinum fünt varia: Difteren2 | 
funt zagzi,quibus altera valvular.la- t 
tior veluti tegmen fuperpofita eft; 
funt & ruffi , candidi , ver(icolores; 
candidi & lati :. funt utraque parte 
auriti, alterutra tantum, nulla;fi Bel- | 
loniofideseft. Exauritis, quidam u-- 
tramque aurem habent rmagnitudi- 
ne; alii minoresaureshabent quàm 
caput teftz ; quidam tam magnas;ut 
ab una aure ad alteram ductalinea, 
caputteftz non tangat , fed porius c- 
mineantaures; aliidenique una aure 
minores. Duos Rondeletius defcri- 
pfit : Pieri tefta eft qua parteaurita, 
ftridior , deinde amplificara inor- 
bem circumagitur,altera modicé ca- 
va & indorfumelata , altera veluti 
alterius operculum. | Intus carnis 
multum habet , quz circa medium 
etiam carnofum , longum, tenerum, 
alligata apparet. Ineft in carne parti- 
culaluteum ovor. colorem referens. 
Spectantuür, wx», & os tubz modo 
fatum, atque inteftinum tenuelu- 
teo plenum. — Tota caro inambitu 
membranam habet veluti fimbriam 
verficolorem, ex qua fila 8z multa &z 
tenuia dependent. Huicfimilem AI- 
drovandusponit,tefta ferruginei di- 
luti coloris, fafciisque ferrugineis. 
Alter fuperiore eft toto corporelon- 
gior & ftrictior,amplioribus auribus, 
utraquetefta pe&unculorum Burdi- 
galentium modo concava. — Aldro- 
vandus plurimas earundem figuras; 
auriculis & colore differentes exhi- 
buit, interque eos verficolorem,.ca- 
ftaneumeburneum, & croceum qui 
auriculam unam habet fatis latam 


quealterius. Eburueu; infummitate 
macula quadam rubra condecora- 


& affer colore fufco, cuius I. 


cobem adjici- 
EInus. 


Pyx- 


AN 


7d AB. 
Xv. 
Aldroy, 
£.70. 
Nomen, 


Víus, 


D£ EXeANGU. e4QUeAT. 


PvwucTvM, V. 
| "De Mafculis. 


"Y^EsTAcCEA,; que vulgatiter 
Mufculi vocantur, Plinius quàá- 


i doque myiàs , aliquando myifcas, 


nonnunquam myfcos ; fzpé mufícu- 
losappellat. Athenaus ju Arifto- 
teles àadlsc ula; , VOcant , moderni 
Grzci u/dw, id eft; parvum müfcu- 
lum dicunt : nos muículos fimplici- 
ter minores appellàmus, Rondele- 
tius ita eos defcribit. Sunt ex oftra- 
codermorum generé, quz tenui te- 
&a & duplici conteguntur, circa fa- 
Xa autligna nafcuntur pilis, & vclu- 
tilanaalligantur. — Teffaforisnigra, 
fcré femper vel mufco vel lanugi. 
ne obdeda , intus levis & fplen- 
dens, exalbo czrulea ; parte acutio- 
re craffior & fpiffior, reliquo ambitu 
rotundotenuior. Care intus pallida, 
cum non cruda eft , coca vicellis o- 
vorum fimilis , in ambitu fimbriata, 
in eo foramen eft evidens ad attra- 
hendamaquam, neque cnim per vil- 
los trahit : in media carne cft parti- 
cula carnofa linguz fimilis : ineft & 
mutis , & pituita quzdam glutinofa, 
calloalboadhzrer. Reperiuntur& 
in mari & in aqua dulci ftagnante: 


nunquam vero feré inrapidis lumi- 


nibus. - 

Ubique feré zz Cibus cedunt, fed 
optimi funt Ephefii. Marini commo- 
dum praítant nutrimentum : qui in 
aqua funt dulci, carne funt dura; 
conco&u difficili, pravifucci. Lau- 
datiffimi qui in inferiore Germania 
ex Oceano Germanico capiun- 
tur. Medicizam fifpe&tes ,ad ciendam 
& urinas multum przftare vult A- 
thenzus, cui Celfus adftipulatur. 
Marinum tritum ex oleo vetereta- 
lorum tumoribus & doloribus im- 
pofitum mederi , Marcellus Empi- 
ricus reliquit. | Aquatilesad nebu- 
las oculorum in jumentis adhiberi, 
teftis eft Gefnerus. — Uruntur fuper 
carbonibus,& corium externum de- 
trahitur ufque ad medium , quodal- 
bi apparet:additurZingiber,&chal- 


canthü paribus portionibus,& ex his 
miftis; pollen in oculis equi inflatur; 


PvNcTVM V, 


«De Mytulis. 


M Ytulorum nomer àGrzcis mu- T 4 s; 
tuavere Latini ; uva»« eos illi X y. 


vocant, — Diofcorides teftam ipfam Auroy. 157. 


pJaxa. dixit:animalia Oribafius mya. c. 71. 
cas ; Athenzus dac oxodldes; , quód Diofcor. T. 
Ícyllam quidam ex iis refipiant; Ari- 2467- 
ftoteles uda; avesde«; non foliatos à 
figura, ut Gaza vertit, nec latioris 
& amplioris conchz , ut Niphus, fed 
in imo maris, fcu gurgite nafcentes, 
ut Rondeletius , nifi forté z21436, 
quod inlimofis producantur dici de- 
beant, ut Geínerus innuere videtur, 
Iovius cum Telliniseofdem effe cen- 
fet, fed falsó, utin fequentibus appa-. 
rebit. Diofcorides fané, Galenus, & 
4Egineta diftinxere, ideo feparatim 
de utrisque agunt. T 

Deferiptionem. inter. Differentias Defcri- 
quare. Sponté nature inarenofisPUo- —— 
proveniunt, quodante Plinium Ari- ^^€nera* 
Ítoteles prodidit; prodire tamen &c or de 
aliquaabipfisemifla facultate,(buc- 5 g. 4. 
cinz & purpurz , quz favare dicun- 1.3. 6.1, 
tur,ideft quafiáfeminalinaturahu- '' 
mores quofdam mucofos emittere) 
vel potius fobole , quippe mino- 
res fubinde juxta principium adna- 
ícuntur, Maftfario ex ipfo Ariftotele 
vifum. Tie 

Reperere & zz Czbslocum, tam e- 
lixi quàmaffi, — Crudi virus & fcyl- 
lam refipiunt.  Elixi, & acrioribus 
quibufdam , ut finapi, nafturtiove 
conditi, illud deponunt. Affi, fitim 
vehementer excitant,  Deteriores 
funt quiin locisarenofis,aut inter te- 
ftasfiglinasproveniunt, quàmqui in 
algofisgignuntur. Autumno& ubi P/r.H. N. 
multa dulcis aqua mifcetur mari, ^32.c.9. 
bonitatem fervant, procedente tem- 
poreamaritudinem trahunt, & co- 
lorem rubrum. Optimi quoque my- 
tuli , quandoilla fic vocata ova con- 
tinent. Ius corpusaugere Pliniusre- 
liquit : eodem fües , cefte Lemnio, 


pinguefcunt. 
Maio- 


Vfus. 


Leib, de 
Nat. LA 


1.5, 657» 


b 


J Maiores duri funt ,ideó concodtu 
difficiles: fanguinem procreantcraf- 


- fum , füccumque non adeó bonum: 


pln. H.N. 
l 32» € *9e 


Differen- 
tix. 


Arift. H. A. 
L4.64. 


copiose tamen alunt,.& ventremu- 
rinamque cient. 

In Medicipa,eaídem cum Mufculis 
facultates habet. — Carnes ad canis 
moríum valere fcribit Diofcorides; 
fedrepugnat Galenus. Iurimultum 
Pliniustribuit. Myacum jus, inquit, 
traditur alvum & veficas exinanire; 
& interanea diftringere , omniaad- 
aperire, renes purgare y fanguinem 
adipemque minuerc. Itaque utiliffi- 
mi funt hydropicis , mulierum pur- 
gationibus , morbo regio; articulari, 
inflationibus &c. Concha ad exci- 
piendum oleum loco cochlearis u- 
tuntur. 

Differentias aliquotapud authores 
invenias.Sunt enim,filocum fpectes, 
alii Marizi, alii Fluviatiles. Fli marinis 
füntfimiles , in ceotamen differunt, 
q» minoresfint , fübre&iappareant, 
atque humi pinnz modo infigantur. 
Sedemnó mutant, grandi hiatufuas 
teftas pandunt; easque referatiles &z 
clufiles, tenues, intusglabras,pi&to- 
rüm coloribus accommodatiífimas 
habent.Guftus funt ingrati. Marg, 
ut Bellonius habet; villos extrorfum 
habent more pinnz; ab ea tefta par- 
te qua fcopulishsrent , per quos ali- 
mentum exfugunt, atque arenas & 
marina dejectamenta attrahunt, 
Cancrum pinnz modo in concha 
nutrit,orbicularem, parvum , fuis fic 
membris abfolutum, ut & incedat & 
alatur, & ova excludatgrandilente 
inultó maiora & craffiora ; humi ac- 
cumbant , cum tarnen glandes five 
mufcioliadhzrendo pendeant. Dif- 
ferunt & magnitudine; rotunditate; 
&guftu. | Inmaioribuscancelli;ut 
dixi,nafcunturcancelli. Salem vi- 
rusquerefipiunt quidam. In eo veró 
à cateris oftracodermis differunt, 
tefte Ariftorele , quod tenuialabra 
habeant. De magnitudine trium vel 
quatuor heminarum,quod apud Pli- 
niumlegitur,nildico. Videturhoc 
Phocz vel Lepori marino compete- 


re, velin genere conchis debere ad- 


Ícribi. E 


pe———— —— By MM ER REMERIRRBPPEÉPBEEER Cc ed MÀ MM —— — M HM M € 


HISTORIA NATU RALIS 


" Aldrovandus plura earum genera 
cumlIconibus exhibuit;inter quz eft, 
Caftaneus , Niger cum tubercule 
adnato,alter cum ftriisflavis. Flu. 
viatilium alium maiorem; alium mi- 
norem dedit. , 


PvuNervM VL 


3De ellos. 


Ellinarum nomen Athenzus 45. 


Latinorum mytulis tribuit, Pli- 
nius pectunculis illa , quz T'ellinis 
Diofcoride adícriptafunt. Noshic 
illas intelligimus,quas moderniGre- 
Ci £oíJe;a, Lesbi incola Chinades, 

| Galli Narboneníes & Romani Tel. 
1 linas; dz Tc givov qui Tea] s quod O- 
cyflime perficiantur, Veneti Cappa- 
razole,íive Capparole ; à capparis 
fimilitudine ; appellant. 

Defcriptio inter differentias quz- 
ratur. Nontantumiin mari;& portu- 
bus undisagitatis degunt , fed & flu- 
viis, Locis veró arenofis maximé de- 
ledantur. ——— | 

In Cibi laudem prz czteris cefta- 
tismeruere. Plus fuccihabetearum 
caro , quxetiam reliquarum carne 
mollior.  Recentes , fecundum 
Diofcoridem, ftomacho funt utiles; 
fed maximé jus earum. Elixas,dulces 


ribafius prodidit. Venetiis, Genuz, 
& Rom ruftici in faccisper utbem 
circumferunt ; quas modiolis diven- 
dunt. Cum enim exiguo corpore 
(verba funt Bellonii) conftent, nec 
facilé aperiantur , guftuique grata 
fint, mirum in modum ob id expeti 
bellariorumque loco affumi folent; 
inprimis, fi abarena optimé , repur- 


Sitim certé ifta éxcitant , calcu- 
losque gignunt: —Oribafius tamen 
maiores effe ,. & plus fucci habere, 
JEgyptias inprimis, fcribit. Claufae 


rem trahunt. 
In 


fale fparguntur , & perteftas humo-. 


L e 


4 Altroy.l » 
6.72, 


Nomen, | 


Defcri- 


t10, 


Vfíus, 


efle, earumquejusalvumfolvere O- Oribaf 2. 
Coll, 


gatz fuerint. Marine inprimis, &in - 
histenuioresquz Athengo Bafilice 
commendantur;& quod CaftorDu- Durant. in 
rantes ventriculo noxias effe fcribit, Thefauro 
de fluviatilibus forté famendum eft.J4it. 


caufticum,adeó ,' uc is cum cedria 
myxrus & inftillatus;evulfos radici- 
I- 4. wssalpebrarum pilos renafci prohi- 
à pen beat. Arorxusinlliaco. affe&u iusi- 
B^ píarum propinari jubet.Pueris ad fo- 
num tubz imitádum ufui effe; Athe- 
nzus prodidit. Sopatet etiam in Co- 
moediaquz infcribitur Eubulothe- 
ombrotus fcibit. At refifte, é Tellina 
repente ad measaures fuavis quidam 
fonus illapfüseft. . | 

Quantum ad Differeptias & Genera, 
Athenzusaliasmarinas, alias Flu- 
viatiles, feuquaxin fluviorum oftiis 
rcperiuntur,fecio & addit,;in Cano- 


"Mthen.Dip. 
4s. 


Differen- 


tix. 


illarum acfloseacfeu tenuiores Bafili- 
casidemvocat, & alvum fübdpncere, 
- benequenutrire ait. Hz, quia majo- 
res,Bafilicarumnomen mererentur; 
Bifiexpreffa Athenzi in contrarium 
verbaeffent, Bellonius Bafilicasita 
defcribit. Levis eft Tellinarü tefta, 
candida, nequaquam ftriata, crenu- 
listenuiflimis denticulata, in longi- 
tudine diffufa&augufta mediocriter 
fortis&quodammodo teres. Ronde- 
letius duasetiá fpeciesponit, quarü 
una duplicitefta conftat;utraque fi- 


bituferrata; quade caufaad unguen 
conjuncta fünt, intus leviter cava; 
altera, inoftio Araris fluminis inve- 
nitur, in finu Ágathenfi, fuperiori fi- 


nuíque [piffa, & ex rübro flavefcenti 


tioremangulum definente. Addit 
& Tertiam, colorecandido , tefta 
pellucida, ex additamentis multis 


Aldrovandusplures appofuit, inter 


unaetiamtefta diaphana & fragili; 
aliacinerea; lineis purpureis 
' tranfverfali- 
bus. - 


, pico oftio& Nili afcenfu multas effe. 


mili, xvi, valida;& fatis fpiffa,in am- : 


parte, qua teftz colligantur , inacu- 


conflata, intus Izviffima. T enuis ad..| 
modum, & ambitu magis rotundo. 


quas füuntnonnullà cum dentalibus;: 


DE EXANGQU. «4QU AT 


In Medicina uftae cinerem reliquit 


] 


| mus. In Hifpaniz parte ea quo Oce- 


ó« 
(|o PyvNCTYM VIL 

— De Balanir, €9 Pholade. 
Alanifeuglandes,à glandium fi- X V. 


| teo US obtinüere Pol- a/droyJ.s: 

licipedesBellonius vocat; quia viül- 6.5.73: 

go poulfepieds dicuntur, quod pol« Nemeri. 

licumin pédibus fimilitüdinemha- 

beant. wi ^ Defcris 
Deferipfit easita Rondeletius. Id tio; 

genusglandem effe colligimus,quod ' 

illi cumglandibus magna fit fimili- 

tudo. Nam utglandis quercus vel 

Ilicis pats priorleviseft,& in acutum 

teridit; pofterior afpera; fic liec;qua 

faxo exhibemus affixa , poftetiore 

parte;qua faxis herét,rugofa funt , & 

afpera; elandiumq; caliculis, pofte- 

riorem earüm partem arcte retinen- 

tibus fimili,Plura exuna radice pen- 

dent € fanorum rimis. ^ Ex refta- 

ceorum genere funt. Parsenim prí- 

or ; longa, rotunda, ex duabus teftis 

componitur, colore & levirate üun- 

guium,in mediorima eft;ex qua ca» 

pillamenta quzdam veluti: pluma 

rubefcentes prodeunt. Conckia una 

veluti ex multisacutis anguibus có- 

ftant;tota in quinque di»itorutilon- 

gitudinemaccrefcit. —Craffitudine 

funt pollicisin Hifpania ; in Britat- 

nia Aremorica minores. - Pars po- 


TaAi£Ó 


Sip : . | fteriorquzfaxoalligatur,cotio duro 
milis, nifi quod teftafit | maiore, mi- | 


afperoque potius quam tefta con- 
ftat, exnigro flavefcit.PlurainDiffe- 


 rentiis vide. 


Dezecenoneftquodmultaadda-, ^ — 
Locus, 

ano alluitur, in Normannia &  Bri- 

tanníafrequentiffimi funt, perque 


| vicinas urbes & pagos divenduntur. 


Racematim Oceani caudibusad- 

harent. MEN 
Laudantur ín cibis;tanquam opti- 

mi faporisab Epicharmo; & qui mi- 


 rümin modd faftidia ftomachi fub- 


levent; & mulierum malaciis acco- 
modentur, In convivio quo Len- 


| tulusflamen Martialis inauguratus& 
| eftnigros & albos appofitos effe, 


Matrobiusteftatur. Elixi ex aqua 
i falía 


* 


L'ifferen- 


tia. 


34. 


66 


fal(apulpam habent duriufculam, . 


quam auferuntfiniftra tenentes ta- 
dicem;ad quam alligátur, dextra ve- 
ró caputarripientes: quod poftea- 


| quam contorferint, pulpam à theca. 


éxtrahunt, utambiens corpus relin- 
, quatur vacuum calami modo. Pulpa 
autemquz inde egreffa eft , lumbri- 
ci modo oblonga, rubra, teres, ace- 
to piperato maccratur ac manditur, 
Archigenes quoque apud Galenum 
ftomachicis convenire fcribit, 
DifferentiaG: Generacorum recen- 
fentur aliquot. Sunt x cMajore;, 
quos ex Rondeletio fuperius deícri- 


píimus. 2. Mgores, qui nafcuntur iu. 


faxis & ritnis navium, qua: diutius 
immotz unoinlocomaníerint. Ad- 
nafcuntutetiam mytulis. Striatx 
funt, foramen habent, é quo veluti 
frondem emittunt, multa fimul, na- 
Ícuntur, Intus parum carnis. conti- 
nent, & parv femper manent. | 5. 
AEgyptii, quiad Nili oftia capiuntur, 
&. (unt, tefte Athenazo,dulcess te- 
neri,origrati , copiofi nutrimenti, 
multi fucci, diuretici; & folvunt. al. 
vum. Aldrovandus etiam quofdam 
exhibuit, interque hos, multos.mo- 
dicé rubefícentes, fimul adnatos; à 
Gigante fibi communicatos, eoíq; 
Itriatos;Oftraceum quoddam,quod 
m ritó polyceps dici poffit. quoniam 
veluti ex mulcisBalanis compactum 
eft;,lxve rubefcens ; balanum deni- 
quefeffilem, quiin parte inferna u- 
bi infidet, maximum habet fora- 


- Inen. ! 
Aldi, l. 3€. 


Pholades 3z «8 $exew & QuA&en , 


quodin cavernis&latibulis condan-- 


tur, fuum obtinuere aomen.Etrec&té 


itain faxislatent, utiifdemque un-| 


diq; contegantur, perforámen veró 


exiguum &fenfui vix patens aqua 
nutriuntur. Miffum eft, inquic Ron- 
del.ad me alio ex littore faxü; in quo 


nullz rimz, nullz cavernz,fed fora- 
thina tantum apparebant ram exi-. 
gua,ut vixaciém admitrerent, 
igitur ictibus multis confra&o, cavi-. 
tatcsinterng multe erant vario fitu, 
& diveríz magnitudinis, in quibus 


conchas iftasreperi. T'eftis conftant 


Eo 


HISTORIA NATORALIS - 


duab. lógis,non inlatü extenfis my 
tulorum modo; fed rotundis. Intus 
eadem feré eft cato quz in mytulis; 
In faxorum cavernulis; velvivel na- 


— m ed — E e 2 


tura fáctis, aqua marinz appulfu : 


procreantur, atque in concham ver- 
tuntur,quz caviratis feu feraminis 
figuramfervat. In porta Veneris 
mult occurrunt. "i 

Nullusearumprzter Athenzum 
meminit, qui eafdem palato fuaves; 
fed malifucci& virofas facit; ^^. 


PuxcruM VIIL 
De Solene. 


Olen Euftathii 442 (Vu «2j £ AG: 


Vfus, i 


TAS. 


i E toto LI E 
esoALu & per ctafin euAlu, dicitur; Nomene | 


Gracis vocatur a/49» à canalis five 
tübi (imilitudine, :ja£, à figüraarü- 
diniscraffz, concave, qua. Cypria 
arundo. Diofcoridi» Da&tylus, ab. 
humanorum unguium fimilitudines 
65«£ deniquefeuunguis , ab extre- 
mis, tenuitate & figura unguibus fi- 
iili, vel àteftecolore & fubftantia 
unguibus noftrisnon diffimili. Ve- 
neti Cappam longam nominant,;Bo- 


nonienfes pifcem canellam, In Ci vfus; 


à pauperibus adhibentur. Galenus 
dura carne effedicit, & ob id diffi- 
culter concoqui,propriumque hac 


ipfis & Purpuris;ut refert Nicefius 


quod cumin jufculo coquuntur, id 
craffiusreddunt.Inore mandentium 


relucere Plinius fcriptum reliquit. 


Hisnatura, inquir;jin tenebrisremo- 
tolumine,alio fulgore clarere,& 
quanto magishumorem habeant,lu- 
cereinore mandentiutn, lucere in: 


manibus, atque in folo atque vefte; 
decidentibus guttis, ut procul dubio 


pateat;fucciillamnaturam effe , quà 
etiammiremurin corporc. Splendo- 
tiscaufam glutinofo Solenis fucco 
adícribitR odeletius, hi quidem que 
tenacia & veluti glutino compacta 


funt, ea lxvia,zqualia;acac perpoli- - 


ta eflefolentatgue ob id relucentia, 
Dijpefcuntur in Mares & Faminas. Mos 
i Plinius 


Jab. xv. 


Musculus M fhul 4 Mura Rendel : cM. eui » AEN. ó 


|f 


eum fiye ais S 


! VIT] 


Te llna : 


ling. cum entalihay: 


Jelln 
Y E— 


77 7 NS 


mm 5 DBalanus alus. 


T fl E 
——— — 


Balan; ; fiue Poly 


(fco 
ASQ 


SUN 


epedes E 


j N 


Polos diss j 


SN 
7 mes p « SS 


don - 5 ERI "T | 


m 


» [p 
nds, -- 


Plinius Solenes; Aulàs & Donacas 
vocat;has Onyches. Maiíécundum 


 Rondeletium;ex Concharüm longa- 


rüm eft genere: dupli conftans teftá, 
lzvi,tenui, altera tantum patte col. 
ligata nigro vinculo; etiamfi aliter 
fcribat Ariftoteles. Cum enim J4/ou» 
alia funt altera patte li atajalteta to- 
luta;ut claudi & aperiri pothint; alte- 
rautroque latere connexa;in his po- 
ftremisSolenasttimerát,cum contra 
[emper altera parte folutos videas: 
Dodrantalifunt longitudine,pollicis 
craffitudine , harundinis modo cávi; 
extremis duobus fenip apertis :anté- 
riore caput exerit, & retrahit ceftüdi- 
nis rita , fecandüteftz longitudine 
carnem protenfam haber. 1 eftaca- 
ruleo eft colore, lineasevidentesha- 


bét pet ttanfverfüm ductas, qua par-: 


te colligatur; craffior eft , aliis parti. 
busin tenuem fübftantiam definit,ut 
mytuli, Aqua & atenavivit. Carni 
facultatem ürinz ciendz ineffe Pli- 
nio fcriptum fed quia glutinati fücci 
eítmetuone erret, Differt ab ifto 
CMas Rondeleti. — Eft enimlineis imi- 
niaceis; per tranfverfum Variegatus; 
inaltera quoque Conchz exrremii- 
tate,linea lutea apparet. De Fag;- 
aia item Rondeletius. Onychas 
appellat Plinius Solenes fceminas, 
qua colore, fapore , magnitudine;à 


. maribus differunt, in aliisomninó fi- 


milis. T'eftalineis cxruleis diftin&ta 
nion eft; ob id Plinio ünicolores di- 
cuntur, : L9 

Caro dulcior eft: fed vix comedi 
poteft nifi ab arena repurgata. Su. 
muntutfrixz & elixz ; meliorefque 
inprunis toftz, quoadhient. Ronde- 
letius deteriores cxiftimat, quod fint 
exíuccz, duriores, & ficciores,  Ín 


| arená ftare Bellonius tradidit ; fed 


cum omnia filent furfüm é profun- 
diffimo foramine emergere, & inid 
Ícfe poftea abdere, unde poftea nifi 
palla ferreain tranfvetfüm fuppofita, 
& przfunditfime impacta avelli pof- 
fint;idquod & Plinius, & an- 
te cum Ariftoteles vi- 
dit. 


* 


.DE EXANGU. AQUA. é? 


j 


Cox» ug wt 


De Pinpir. 


piona » GtzCls zio,» &alpa, quod T As. 


— À—— 


femper fordibus obducta fit;dici- XVI 


tur. Hermolaus Concham AZEgy- 


ptia cogtiomine Paralios,à Demo. Nomen. 


crito Pinnam Vocati fcribit. A qui- 
buídam Agnus caftus vocatur. INca. 
politatii Pernam , Vene ti Afturaim, 
Vocánt. 


. Deferiptiones in Differentiis. vide. Defari- 
Ex duabusteftis componuntur , & à ptio. 


mhytulorum figura non admodum 
differunt. Gancti etiam in illis hofpi- 
tantur. Rondeletins tantàm Roimz 
fe vidiffe fcribit ; utad cübiti maeni- 
tudinemaccederet. 


Locum fi fpe&es,in Acarnanía Pin- Locus, 


haoriri & unionesgignere Plinius tc- 
ftatum reliquit. In mari an fintambi- 


git Bellonius, & Rondeletius inlocis | 


in quibusthare fluit ac refluir; vix re- 
periti fcribit; Venetiis non vifitur: 
fed in Propontide adlatera eiusfi- 
nu$,qui Nicotnediam fertur,quater- 
ram pertingunt ,frequentia magna 
exiftit: In ruinis Nicomediz civita- 
tisreperiri, Belloniusauthor eft. 


In Cibo compatando , Cancellum Natura. 


femper aut Squillam comitem ha- 
bent,fuafede non dimoventur quin 
péreant;nifiiterum eodem ftatu hu- 
ini defigantut. Nam cum eisnatu- 
tahzcinfit , utrectas flare, & per 
villos aténulam attrahere neceffe 
fit;jacentis vivere non poffunt, Na- 


turam eius optime verfibus Philes 
| expreffit , in cuius tefta & unio- 


nes & byflumreperiri teftatur. 


V[umin Cibis quod attinet, Athe- Vfus, 


nzus eas urinam pellere, difficileque 
concoqui & diftribui dixit. QO. 
vum, quod fecundum Ariftotelem 
continent , pto lunati poteftate, ali- 


| quando minus , non ad generatio- 
nem confert,fed meliorisnutricatio- 


nisindicium cft. ! 

De carnis dotibus ita Wottinus. 
Pin z,inquit,optimz funt;tenellz, 
Pd b. plenz, 


Differen- 


zix. 


Plenz , carnofzve ; quain limofis 
(merayad«() ) vadis gignuntur 5 & ubi 
mari dulcis aqua mifcetur , & locis 
tranquillis ac ventis carentibus:te- 
neriores enim hicnafcuntur, quàm 
ubi lu&ibus agirantur. —Grandio- 
ribus parva;& quz vere & atate ca- 
piuntur, aliisprzftant. Sunt enim & 
fvaviores & pleniores. Quz magni- 
tudine mediá funt , carnem quidem 
habent mollem, candidam, acdul- 
cem: collam durum, conco&u ditfi- 
cile, corruptionique renitens, Col- 
lonamque corpus reliquum facilius 
corrumpitur : elixis affz duriores e- 
vadunt, prafertim fi vino fuerinta- 
Íperfz. Earum quz invino mace- 
ratz funt caró,mollior eft;íed flatum 
generat. 

Quantum ad Differentias , Ronde- 


Jonius duas , Aldrovandus quatuor 
pofuit. 

Rondelctii przz eft Minima,my- 
tulisfimilis, nifi quod ftri&tiorem 

artem multo magis acutam & lon. 
gamhabet.  Tefta foris afpera eft, 
col&tefufíco, intus viridi, & argen- 
tei fplendoris , fi in arena vixerit 
Pinna 5 fi in coeno , colore eftma- 
gis flavefcente, & minus fplenden- 
te. Ab inferiore & ftri&iore par- 
tcin amplam latitudinem extendi- 
tur: illic ar&iffimé clauduntur 
teft ,hicfacilé difcluduntur. | In- 
tus multum eftcarnis, cuius omnes 
feré partes indifcretz, — w4lteram 
PernamPlinio vocari fcribit..— Per- 
nzjnquit ifti , Concharumgeneris, 
circa Pontias infulas frequentiffime 
ftant, velutfuillo crure longoin a- 
renadefixx, hianteíque qua limpi- 
rudo eft, pedalinon nen minus fpa- 
Cio. 

Cibum venantur. Dentes in cit- 
cuitu. marginum babent pedina- 
tim fpifaros, Intus pro fpondylo 
( fpondylus feu callus. caro durior 
& interior oftreorum eft, ) Eiusge- 


tur,ex Theophrafto Athenzus tra- 
dit. 
In Galléco zxaari inveniri , &in 


l nus, 


neris hanc eflein qua unius * 


($ ^ —— HISTORIA NATFRALIS 


|eauniones parvos author eft Roti- 


deletius. Ter£ja minor eft, & eo 
differt, quód antequam acuta & 
ftri&a parte in amplitudinem exten- 
datur, excavata fit. EUR 
Incoenofis & arenofislocis vivit 
defixa: & carnem intus duram ha- 
bet quz virus refipit. ! 
Bellonioaltera Major eft , altera 
Miwer. Tlxc forismagis albicat, 
intusad czruleumaccedit. — Molli- 
busingyrum fpiculis obrufis hirta 
eft,valvaífque continuó cardine to- 
tolatere .annexas claudit ac. refe- 
rat, quàparre planior effe conftat; 
quaautemfe in latum expandit, ea- 
dembyílum eft veluti capillamen- 
tum quoddam coacervarum predu- 
rumac nigrum quod lapillis affigi- 
tur,limumque ac fpurcitias inde ad. 


letius tres differentias agnovit , Bel- | ftomachum attrahit. llam Per- 


nam ipee qute eft,rugis pros 
fundis caret , duriore teftà conre- 
gitur , & bipedalis fxpiffimé inveni- 
tur. Pinnophylacem, uc minor; a- 
lit: uliginofo ac paluftri tractu. na- 
fcitur : profundiore, gurgite im- 
mergitur, & multum ingrati faporis 
habet. | | 

Ex Aldrovandi pintis prima efta- 4j. 
culeata , colorisrubei : A/fera pinna [5/7 6; 
parvi Rondeletii fimilis cum capil- | 
lamentis : 7erzia pinnz Pernz ge-. 
Quarta, parte interna Gz ex 
terna depicta , tefta fotis fufca, ru» 
bra,& afpería;intusfanguinen& ca- 
ruleicoloris. Datur& 4ziz£a cum 
cübereverrucofo intus adnata. 

Pinnis adde Cozchas apatiferas; dis 

verfi generis. Prima iribus parti- 
bus conftat cum umbilico annexo. 
Altera quinque partibus cum umbi- 
lico. Tertia, aperta eft; ciqueum-  : 
bilicus inferitur. Quarz4 , hiulca 
eft ea parte qua primum plumu- 
lz prorumpunt. | Qzizza ; feetam 
intra vulvas fitum oftendit. — Sexza; 
faetum: imperfectum 6 valvis exem- 

prum. Sepzizza , Berniclamavem 

adultam , exejuícemo- 
di Goncba na-. , 
tafn.. 


Í | 


ÁRTI-. 


Jab. XN. ! 


P 


AN ^. 
WA 


Y 
M 
D 


l EA 


Y jn / 
Y it 


M 


eraua / go : ; 
s )/ iz T 
THOLDI. A /; ! AT " 
MM 


Im 
ü 
l| 

[ 


E— 
Imm 
px 


N 


Ez 
A 
z— 


Z-—— 
m 
itm -— 
4 —— 
€ 
T 


hs — 


m 


-— 
EX 
xs 


N 


e 


NS 


NN 


N 


N 


ENSNNN 
cb 


€CC& 
(C C 


* : T (c 
"CC 
RC C. 


a eer T ha Eun dubene adnaaLo. 


7] 

Su VM MINUM UA 

ALMA 

MAPA TAA 
(AARAU 

1/1010. 

n ^l DI 

Ü 


22); 


E 


—ÀÁ 


S 


ZA 
NN 


1 
Ü 
VI tit! 
C 7 

oe: 


j Ni. 


E cc o S 
m T -z -—- 
res E EN 


7, 


ll 


Delle Alio. 


: Ww 
- X 
Nes Ls 


Sie 


Vds 
* D 
"M 


REIS, 
e VU, 


NU E 1] 


HE HE 

Tu 

| i | 
jl 


e 


y 
NULLI 
7I] wil / 


iN 
UU 
MN 
HN. 2 
S AME A 
ak A 
-B : 2 z 
7 
c4 T. 
-. [f 
LI 
E 


Concha. l/enezrea - Concha l'enerea. 


E^ 


N 
m NN N 


GuNSSSESSES 


& qx 


Nn | 3 
J D 


duis. imd | 
— » 


A 
W LL 


| Jab. xvi 
P pau Thin "Palella *Bellon. 


T 


E Paldla fera "ue puc: RR J 


m 
uu "e ; 


S 
Fi 


m 


SSS 


ESSERE. 


Slübuli in quibu Vermes. 


-] 2 i 
à "s «XM S 


Ammon ms 


ONE NRPTA 


"'[ A5; 


XVI. & 


XVII. 
Aldrov. 
/.5.0.79; 


Nomen. 


iDelcri- 
pio. 


Locus. 
] 


DE EXANGU. AQV 4; o 


ÁnaTicurus VL 


DeConeblj: Univalvi- 


dus. 
PuuNcrzuüM Ll 


De Lepade(eu Patella. 
H8: de Bivalvibus dictum: 
Univalvia fünt,Lepas, Concha Fé- 
méred, Concha Perfcà , &t Penicillu. 
Ad priorem uris marizá pertinet. 
Lepades, Plauto nifi mcadur fübeft 
Lopades,quibufdamiGrzcis zapZzia, 
modernis Petaglídes, ve.quóod firic 
petraium in mari quafi;Aer(4«e, id cft, 
Íquammz quzdam; vel quod petra 
cum eis fpoliantur velüti Azres 5 
Aezife du lioc eft, defquamari videan- 
tur,dicuntur. Gaza Patellas,à va- 
fisefcarii fimilitudine , ut Ronde- 
letius autümat , exponit. Inter 
povo9veg; cenferi debére; nullum du- 
bium.  Saxis tefta ín dorfum data 
adhaerent: ideo Ariftoteles alterarn 
partem füpérficiei dete&am , car- 
némoftendere dixit, Os ipfius ver- 
füsterram , & excrementorum exi- 
tus füperíus hábetur:Papáver quo- 
queinimo, five ín fuo fundo habent. 
Belloniüs fcribit tanta effe maerii- 
tudine, quanta extrema ovi putami- 
nis parsabíciffa efTe poteft. Colorem 
Zeflayum livere vel cinereum effe cor- 
nuaquelimacis inftar exerere, & os; 
& cáputhabere huic perfimile. Plu- 
tain Differentia vide. 

- Locumf quzris ; in faxis littoris À- 
quitanici & Dritannici,)nec non Maf- 
filinefis & Agathenfis finus fcopulis 
inveniuntur. Circa Lepadufasinfu- 
las tamfrequentes, ut nomen iifdem 
dederint, 6 Achenzo credimus. À fa. 


; Xis folvi , paftus quzritandi gratià 


Arifteteles author eft, cui& Bello- 
nius, dum cochlearium more feipe- 
reait , fubícribi: AdRondelerius 
idnegat, Nullis enim , inquit, ad 


m i a i 


temeré huc & illuc undis ja&ata 
feratur ; neque. vius illi qudtreh- 
dus , nam maris fruma& aqua ve- 
fcitur,quá alluuntur faxa. Quod 
fiaquáallui faxa definant; eaqua in 
tefta relicta eft abfümpta ; contabe- 
Ícere & emori tandem necefle cft. 


Tamfe fortiter attactz (axis appli- 4liéx: 
| cart, ut ne Milonis quidem digi- Viam 
tis, avelli poffint. Cultro igitur. ?* 


aut aculeato ferro opus eít , intcr 
ipfas & faxa immilffo , quod ad oras 
Oceani Aremoricorum pueri facere 
folent;prodente Bellonio. 


In Cibus crudz à pifcatoribus & Víus; 


maresaccolis ufürpantur. | Co&x 
facilius concoquuntur, modó non 
nimium decoquantur. Jus alvum 
ciet. Ufum earum & ad capiendos 
cibos effe;ex hoc Tarentini videre 
licet: Obfonii. szzg- dicti, pra- 
paratio inmari cuius vi in unum 
locum ftatim omnes pifces conve- 
niunt, — t. is 

Exmati pazelzs accipito; eatum 
fcilicet, qua circa faxa nafcuntur: 
quarum quidém contundens car- 
nem ,exprimelque ex ca in tefta ali- 
qua infcribito, qux fequuntur:fübi- 
toque non fine magna admiratione 
videbis piíces in unum locum fluere 
confertüm. — Sunt veróipfanomina 
7&o,c29249, quibus fané ichtyophagi 
utüntur. 


Dividitur in izagnam , Maris rubri Differen- 
parvam , & feram, Major. Reudeletii ve- * 


ftam habetnon exquifiti rotundam, 
fed inzqualem,intuslIzvem,foris pa- 
rum àfperam , cuialiquándo muícus 
innafcitur ;gibbam in ambitu live- 
Ícentem & ftriat&, intus cavam. Car- 
nofam quoque fimbriam in corporis 
anibitu quam expándit quum hzret; 


foluta contrahit: Interius fübeft caro 


dura , quá maximé faxo hzret,quz 
fcuti pi&iformam refert. Osfüperio- 
reinloco manifeftum eft , inferiore 
ori adverfo , excrementi meatus, 
non in tefta ; ut in ea qux aye Ao 
dicitur. ^Osventet fequitur , in eo . 
eft ine», inimo ventre etiam pars, 
quiz ovum dicitur.  Marzs Rubri 
lépas Bellonii , tabellis , quas in 


natanduri partibus pradita eft , nifi | ergo gerit, corneis numero octonis, 


i 


/ 


pL 


tranf. | 


| 


Aldroy.l.5: 
c. 8r. 


TAS. 
XVII. 


Nomen. 


/ 


Aldrov. 
:82 


Martial, 
L14. 


70 
tranverfis, loricz modo contegitur, 
atque undequaque cartilagine ob- 
fepta eft , multis fpinulis horrida , iis 

erfimilibus qus in ftellis marinis vi. 
funtur :fefquidigitum lata eft, rernos 


HISTORIA NATFRALIS. — 


factasuti. Ideó eide Lxvigatoria di- 
citur. An Bellicuh marini,Zuz- 


goi S'aAaesii Myrepfi; feu ut quidam . 


vertit, Umbilici marini rede à Phat- 
fnicopais nonnullis dicantur; du- 


veró longa. Caro rübrilimacis colo-! bito. 


remi ac natüratn habet; efturque co- 
&a. Parve Kondeletzi tefta media 
nucleis pincarum nucum figura fimi- 
liseft, & qualis, Ex laminis patvis 
conftat: Carhem intushabet,fed ob 
parvitátem partis vix difcernuntur, 

Ferd $ Aemis a'ygyo, 5 GG. auris gmartnas 


Su»di&ior&cob tnagnam cum aure no-| /as Mutianus. apud Plinium Mwrz- Plin. H.N. 
ftra fimilitudinem ; teftam habet ca- ' ce. Necaliud quid fibi 44654; Grae- ^9.625- | 


vam, argenti vel unionuni colore:fo- 
tisgibbam , lineis multis depictam: 
parre una;cochlearum inodo clavi- 
culatim contortam,à qua foramina 
incipiunt,initio parva ; quz deinde 
magis ac magis augentur. Differt 
à majore excrementí teatu , quod 
utannotavuit Ariftoteles, parteima 
teftc excrementum egeratur, quá fo- 
tamenbhabetür. Bellonius majorem 
vocat. Qusratefta pellucida & pet- 
polita eft,ideó abaurifabrisin renues 
laminas diffecatur, utirde elegan- 
tiffima vafa incruftentur. ^ Aldro- 
vandi Cypria major ftriata & non 
ftriatam ad majorem Kondeletii re: 
ferri poteft. 


PuwcruM IL 
De Concha lénerea. 
'Oncha Venerea nomen forté 
exéoinvenit ;, quód non modó 


Venerigrata, fed & ob cornmunem 
originemé mati cognata ; credere- 


L3, tur;celebrifque effet eius Dez effi. 


gies,atque haudfuo an ex hoc ge- 
nere ; ut Gelenii verbisutar , pede 
premens.Martialis Conchá fimplici- 
ter vocat;HylePoétria Conchá Ery- 
thrzam,fine dubio, quod circa ma« 
terubrum frequens fit; Belloaius 
invico nomine Tor viginti came- 
loshis conchiliis rotundis onuftos 
fe confpexiffe prodit , & Cairi inco- 
lasiis ad lzvigandam papyrum, & 
tclas colorib? permixto gummi con- 


'competias. 


Putat enim interpres lapides in- 
telligi exiguos & candidos, inlittore 
marisrepertos , umbilicum hominis 
teferentesabftergendifacultate pre- 
ditos,quos alii fabas marinas dicunt. 
Cordus Dentaliutn riominavit. En- 
fiiusforté;cirante Apulejo; Marréca- 


corum volunt , quamvis eas Arifto- 
teftes przterierit. Expreffe enim, eas 


Conchas marinas , quibus uteban-, 


tur Athenis ante calculorum ufum 
indu&um, Scholiaftes Ariftophanis 
Vocat:ne. dicam, Pollücem quoque 


idematteftari, Galli Perceflazzs ap- 


pellavere, feu àquadam otis fuilli 
fpecie, ut Gefneroplacet,quam par- 
tefuiinter. labra: denticulata dehi- 
Ícente, vel potius altero extremo 
teftz,nempe acutiore& eminentio- 
re,roftri fuilliinftar; quodammodo 
referunt: ;2Jd 7 jwoeig yuiskm muc 


- á 1.25 mS es E pu 
torxévous T) T€ [Ae TREU TOV See QV qae Ug) TR 


idéon soaoTÉlic? wxree, — Sane nutti- 


€e$apud Varronem maxümé natu- 


ramquá faeminz funt,appellant Por- 
cum , & Grzci,eadem fignificatione 
Chzron five Delphaca. | Uterinos 
etiamcalculos, qui hoc genere mi- 
üoresfünt, vulgus Germanorumap« 
pellat. Minimam aliqui Corvinam 
aut Corviolam dixete, | 


V 


€——— M — s sc E 


 Deferiptia fi attetidatur, Latioreft, Defcri- 
fecundum Mutianuim purpura, ne- Pe 


queafpeto; neque rotundo ote , nc- 
queinangulos prodeunte toftro, fed 
fimplice coricha, utroque fe latere 
colligente. "Teftam omhibus ad- 


modum durat effe vel inde agno- 


ícas, quod nuriquam eam arrofam 
Totaintus candida eft, 
foris colotum varietate in(gnis; 
in diverfis conchis, politiffima & z- 
quabilis: ^ Osipfieftin ambituden- 
diculatum , inqueecius lateribus ca- 
nalesbreves, per quos linguam exe- 
rit. Plura in Differentiis. | 

» Fam 


«DE EXeANGU. eAQ VAT. Pf 
Fjum in quibufdam concha fola | & maculis purpureis ornabatür , iri 
invenit. Inpillulis de bdellio adal- | humido detenta pallidior evafit; 
vum ftringendamreperitur : quam-. poftquam fuperiotis corticis cuticu- 
vis; Monachi -Mefues. interpretes | lam exuiffer, eria maculis per dor- 
matrem perlar. füpponi jubeant. | fum aterrimis rotundis & inzquali- 
Turcg & Cairi incole quomodo | bustingebatur. |. zara fubpurpu- 
eis ucantur,fuperiusdiximus. Galli | reis, amethyftinis & ceruleis. Rel 
ad füfpendendas claves: & confi- &qwaribidemvide. — Nos hic tresde- 
cienda cochleariautuntur. ZEthio- | pingi curavimus. Quam Lufitani & 
pibus loco moneta infervit. Ideo | ZEthiopes Buzios dicunt , undiqua: 
intahto apud eosprécio, & fiepeau- | quealbaeft, nifiquedin dorfo line 
rum pro ea permutent ; fxpe filios | binz llavent,in ovalem fere fpeciem 
- füosvendant. In Concha maiore fa- | coniuncta & dorfum ipfum inzqua- 
ciém fculptam& pulchré expreffam | lium quàm caterís & gibbofum , ita 
fe vidiffe, Gefnerusteftatur. 


utilli quoque tefta incumbere pot- 
Differen- - Differeptias Concharum plutimas fit fed oblique. . Parsinterior é rofeo 
tix; apud Rondeletium ; Gefnerum & | ad czruleumredit: — 
Aldrovandum invenies. Rondele-| ^ Huc Cezchbaz Perficam &  Penicillos 
-tiusquatuor habet, 


refero. Illaàloco aomen fumfit. Eft 
4 Prior ovi eft figura, intefta extte- 


maiore fui parte rubicunda , cztera 
mo ürroque foramen habens, alte- candida. Margaritas proferre pro- 
7^ " rum cibi gratia parum prominens; 


ditur. Miror totácinericii coloris 
alterum ad excrementa rejicienda, e(t; Tubulosteítaceos Pezicillos re- 
Remoram Mutiani effe credit. 


centiorum nonnulli vocavere. Mol: ^" 
Secunda , tefta eft tenuiore & ma: | li quadam & laxa fubftantia faxis al- 
eis perfpicua , variaquoque, & pro | ligantur,itautaquarum undis cedat 
maculis" infperfis . lineolas- haben- | & agitetur. Cumid catnofum, quod 
te, Concha fimplice utrinque fefe nimirum intuslatet , fe exerit, frons 
colligente. 2o mi | dem expandit, funt & in quibus vers 
- Tertia patte plana cornpteffa ma- 


ines delitefcunt , quorum 
gis eft; maculisrotundis notata;du- fexIconeshic da- 
riorfecundo;colore candido. inus. 
Quarta , parte altera eft intumo: 
temelata, in qua circulus aurei co- | emo Q (ine 
loris. Alioquitota foris eft candida; | L3 
intus cxrulea. | 
"Gefaeri truffa rnaior & minor non 
. . multumaá Rondeletiiabeunt, Illa 
nufquam inniti poteft nifi parte pla- 
naquzcandidaeft, utintus quoque 
gibba, quae hzmifphazrium confti- 
tüir, ruffa, maculisnigris diftin&ta. 
Lavitateitarefplendet , utimagines 
reddat,fedobícuré.. Minoris dor- 
fum in fummo varium eft , albis , pal- 
lidis, & glaucismaculis.: Pars inter- 
na candicat. 
- Aldrovandus ; ttedecim fpecies, 
Íirion plures ponit, ex quibus szato- | 
D taex ruffo candicat, & maculis per 
totum dorfum oblongis & ferrugi- 
^. meisafpergitur:alia lutefcebat primó 


Aldrav. la, 


HISTO: 


] Zh 


ie 
O 
L 


"De Exarguibut e/qua- 
ficu 
Lrisrn IV. 
zDe Zioophytus [Fve Planta- 


nimalibus.. 


De lr. 


De 'Urticis, 


Zoophyta , quz Ari- 
; oteles « izeubone:- 
2 y A ; : 

& C Coymy Qro x2) ODE feu 


appellat. ' | 
'Talia veró funt; Zr£ica,Pulmo.ma- 
zinus Holotburia , Fetbyia Malum gra- 
zatum,Fungus, Pyrus , Mentula marina, 
Penna marina, Vyamaripa, Malum infa - 
umuarinum , e Manus marina. 
Frtic£ , ab urendo Latinis dicun- 
tur, quód manum urere videantur, 
fieatangantur. Grzcisa«axsoa, feu 
quam 3emceu 75volqyv, id eft , fenfum 
corrumpentes , feu tanquam 4zza 
4j os id eft , tactui molles aclenes, 
fed per antiphrafin , afperz quippe 
func & infeftz,dicuntur. Vocantur& 
xvídaj2gro S «ví Cav, hoc eft,dmypov qa) kyI cy 
qiya umiéiv Ty a7tlop£vav xcíget y zmor[umn aut 
pruritum excitare tangentium manibus: 
nec non uereídia, à fimilitudin equàm 
cummplicbri gudendo habent: Co- 
lyzenz- quoque à modernis , quód 
colis, id eft, pedunculis fuis , Poly- 
por. more firmiter adhzreanr.In Ita. 
lia flamme maris,apud Trottulà , Car- 
zesmarimedicuntur. loviourtice & 


NATFR ALIS 


 |0rsinmediohabere, quodin maiori.PUo- —— 
$ |busevidentius effet prodidit. | Ari. 


e -———— 


Deferiptionem generalem fi fpeátes, Defcri- x 


Arift. H. 4. | 


: o£ 5 L8.c. 2. ; 
Ítoteles. Excrementanullainiiscet- e e 


nuntur; & hac re flirpib. funt fimiles. py jr. w, | 
Summatenui fftulareddi ,apudPli- 19.645. 
nium]legimus. Locus. 
Diverfa diligunt Loca; & in variis 47ifl. H, 4. ' 
generantur. Quzdam enim nun-^942. 
quam abfolvuntur; fedíaxisfemper a RM : 
adhzrent, reliqua quz vagantur, lit- «9rd 
toribus & planislocisgaudent, De | 
faxo,quafi de tefta vivunt , & przna- 
rantes pifciculos excipiuntretinent- 
que , Pliniuscarne vefci fcripfic. L- 
dem Ulticis gigzezdi modus qui te- Ted 
fta inclufis: perrimasenim, & cavet- Em) 
na$, &faucesfaxorumoriuntur, ut 1 


rem mutat & contrahitur. Tacta u- 
redinem mittit;paulumque fi fuit in-. 
rervalli; abfconditur. " : 
Comedebaturolim, utnuncetia:s Víus, 
quanquam Pythagoras abftinere di-: 
fcipulos jufferit,vel quód V enetisfti-: 
mulos afferre diceretur : vel quod — 
Hecatz facra effet. /. Ab Ari(totele 47/7 H. 4. 
poft xquino&ium hyernale magno-^4'66* 
perclaudatur, Hoc tempore pluri-.- 
mas ligneo verü transfixas , & ali- 
quantulum aflatas,primum exfale & . 
aqua fervefaciunt : deinde fariná: 
confpergunt,& exoleo vel butyro in ; 
fartaginefrigunt. Secundum Xeno- ; 
cratem grata funtori, fed ftomacho :! 
admodum iníuaves : ( Diphylusta-;- 
menivgpayes facit) fed. aflaraelixis 
accommodatiores. | Alvum cient; : 
urinamque magis movent. Cum; 
affo.aur vino: mulfo facilé.conco- 
quuntur&cexcernuntur. AMedicima.: 
pues ue , aiunrin vino potas cal- 


vertibuli haud fine errore iidéfunr.. | eulofis prodeffe , utauthor eft Galc- 


nus. 


—— 


"€ 


r 


Urelz "ATIDIT Thea paru VRe Mi : 


Té hoa. v, bu A^ a 


à uu 
2 m 
N M 


IN 
NN 


X 
a 


S 
mis 

| LX 
Wz 


2:1) EA 
K * " 4 T S I] 
^ VS T f^ van mmm 

| EN 


js! 
n 


e 


o 
e 
e. 
e 
'/, 


^ 


Thu Viaur s iniit SEE 
: - 


"Loa UM. - Jta urna. 


roe THZGDIno. CORRER 


J. 


LZ 


"M 


^ ui 


| 
l 
| 
| 


MEX 


"n 
«t, ry 
Mp ES 
LE AR 


nus. Cum aceto fcyllitico pilo- 
: thrum conftituit. pns 

Diferen- — Differentia: varias apud authores 
tiz. invenias. Ariftorelializfunt corpo- 
Arift. H. 4. e parvo,quz cibo aptiores: aliz ma- 
£$16.6 jnfculo duroque. Alia finuofisad- 
[^I —— hgrerit quz nunquam à faxis abíol- 
vuntur:aliz planalittoraamant,qua 
| fuisabiun&a fedibus vagantur.Idem 
? Athen, l3, apad Athenzumhabetur, — Secun- 
dum Rondelctium , Aliz faxis vel 
cuilibetrei alteriadhzrent ; ali mi- 
nimé. Rurfus earum quz faxis vel 
alterirei hzrent; alia perpetua ftabi- 
lique fedeillic dcgunt; quz funt Ur- 
tica parva in rimis faxorum latitàns: 
qua Purpuris & Buccinis adnafci- 


conftans : Aliz fedesmutant; & li- 
beré per mare feruntur natantque, 
ut, purpureaurtica. Semper folut 
funt, quas vulgó Potes appellant. 
Parva , juglandis magnitudinem vix 
fuperat. Tota carnofa eft,cirrosbre- 
ves habet, contracta re&i inteftini 
extremum refert ; colore vario eft. 
Quadam enim czrulea alia viridis; 
aliafubnigra,fed punctis aliquot cz- 
rüleis vel flavis vel rubris notata. 
Grzcis «xiva dicitur, — Cizerem à 
colorenomen fottita eft. Tenuis eft 
admodum, quia frondem magnam, 
id eft, cirros multos habet,;carnis pa- 
rum. In Saxorum rimis vivit:comam 
femper explicatam habet , nec un- 
.' J— quamcontrahit. 

Utraque fcopulis littoralibus , & 
iis potiffimum marinis tractibus qui 
ventorum itnpetum minus fentiunt; 
tam pertinaciter inhzret ; ut nifipri- 
mo impetu divellatur , vix poftea nifi 
in frufta concifa dirimi poffit, adeó 
fuas trichasarctiffime contrahit. Pur- 

"urea ,Íeu Phoenicea ; Rofa quibuf- 

dam, aliisPofterol, quód contracta 

. re&i inteftini extremum cum mu- 

fculo fphin&ere feu podicem refe- 

rat, eft primz fimilis, nifiquód fron- 

dem & longiorem & copiofiorem 
habet. 

Purpuris Cr buccinis adnafcens , par- 
tem exteriorem habet duram & ri- 
gidiufculam, fpiffioremque quàm in 
aliis urticis ; cirros breviffimos in 


|DE€ EXSANGU. eAQVSAT: m 


ambitu, In exterioribus eius parti» 
bus filum longum deducitur purpü- 
rco colore, tam jucundo tamque 
Huido infectum, ut cum preciofo illo 
Purpurz fuccoceértet, Ideóhancá 
cane Herculis démoríam fuifleR on- 
deletius credit. — Datur & i» Lepade 


| pata, de qua FerrantesImperatus ita 


——M HÀ — À— MÀ —— M M— 


Ícripfit. Indorfoeffe fexrimasftel- 
lam zmulantes : in medio dorfi fo. 
veam parvarn cum figura quadam in- 
clufa Concha rhomboidi fimili , fu« 
ftinetique à lateribus lepadis me- 
diante membrana continua; & cavi- 
tàtem; quz eftinanimalinon habere 
aliud intermedium quàm membra- 
hàm. Á parteantetriore cónfpici fru- 


cur:quz cinerea eft, longisque cirris | ctum Lepadis inftar penicilli pictoris 


inferevoluti | 
. Adptiotesillasreferri Be/loni; pof- 
funt, quarumquzdam rubro colore 
fuffufa eft, altera magis czrulea;gta- 
nulis in gyrum circumfíeffa. | Utra- 
qué marinum tuber cozzrac£a refert, 
explitata Czelatiem totum corpus ro- 
tundum aimbientem : nam infinitis 
cirris, ántennarüm papilionibus, aut 
Ícarabzicraffitudineconftat. —— - 
Huc etiam fpectat Aldrovandi 
Coniracía , Cineree Rondeletüicongener, 
quz etiam faxisadnafcitur;, cirris te- 
nuibus : pileifer? forma , colore tota 
Coccineo , excepta fummitate , quae 
eft viridis, cum nigra rotundaque 
macula: & quz ex Jeporzs ssarini gene- 
P : coloris partim purpurei , partim 
albi. | 


Vrtica foluta , feu Potta emarinavul- AMdroyd. 
gi, quód fpeciem quandam mulieris 4-€:2« 


vulvz reprafentet; Gtzcis Mongi, 
inhonefto etiam vocabulo , quód, uc 
Ícribit Bellonius , partibus verendis 
admota , pruritum ac Venerem, imó 
etiam ampullas excitet;dicitur. Cum 
jacet;omafo fimilis eft: cum erigitur, 
pulmo videtur, & adeó tanquam vi- 
trca & lucida eft , ut fine fectione in- 
teriora omnia viderepoffis. Sufpen- 
fa, quandam Polypi imaginem gerit; 
nifi quod brachia tenuiffima & craf- 
fiffima habent. In partibusundepe- 
des oriuntur, quofdam meatusare- 
narum plenos Gyllius vidit. For- 
mam fuperné rotundam , inferne 

5» Kk , conca. 


Difteren- 
tix, 


74 


HISIORIeA INeATVReALIS 


concavam tefert Maflarius, ut Con- | vagantem, grandis videatur quafi pi- 


cha videti poffint; Cirros ex imo e- 


mitteread modum Polypi. 

Duo huius apud Rondeletium 
genera. Primumitadefcribirt. Pars 
una veluti fungofa quedam maffa, 
rotunda, cava, in medio perforata, 
purpurea veluti fafciola ambiente; 
pileum plané refert: altera parte Po- 
lyporum pedibus fimiliseft. | O&o 


enim pedes habet craffiufculos, ex-- 
tremis partibus quadratos , in acu-. 


tum definentes , nullas interiores 
partes diftinétas habet. Corporeeft 
adeó pellucido & fplendido, utocu- 
los.offundat. Ad eam magunitudi- 
nem accrefcunt , ut pileos ; quibus 
viatores uti folent, fuperent, 
cAlterum,, quatuor duntaxat pe. 
des feu frondeshabet , qui foliis a- 
canthi cornparari poffunt : inaltera 
parte linex ftellatim difponuncur. 
Huius generis illa quoque videtur, 
quam Ze/loniue ita defcripfit. . Mollis 
quidem & albus'corpore cartilagi- 
nco;accryftalliin morem pellucido, 
quod in mucorem facilé refolvitur. 
Gibbàá habet inftar dimidiatz fphzre 
figuram, glabram, pollicis craffitu- 
dine: cuius pars internanervis rectis 
à medio incipientibus , quafi ftriis 
fulvi colorisingyrum radiatur, qui- 
bus fe diffundit & conftringit : qua 
corporis commotione aquam con- 
cutit, £ nunc in pronum, nunc in fu- 
pinumeffertur. Pinnatum vice pin- 
nis tenuibus & xgré confpicuis in 
otbem communitur , ut Lepus mari- 
nus. Cruciformes quoque citros; 
ftriatos , craffos, in modumftellz ra- 
diatos, numero quaternas, parte in- 
terna natationi accommodatos ha- 
bet : quasut exa&té confpicias , erit 
in lebetem aquz fyncerioris conji- 
ciendüs : qui fifupinus devolvatur, 
multas fiffuras in radice cirrorüm o- 
ftendet. - DUM 
Os quoque habet parte prona fi- 
tum , quo ea quz venaturabforbet, 
in quem ufum quatuor cirri ad eius 
latera fubiacent , coloris fynopidis, 
quafi eius branchiz eflent , velinte- 
fina. Hincfr,utintuentibus pul. 
monem in mari pabulandi gratia di- 


tuitz globus, qui unicum tantum co- 
lorem referret , nifi rubris illis qua- 
tuor circulis figillaretur, & eacruce; 
qua interna pars flriata eft , diftin- 
gueretur, | 

Ad primum genus referenda eft 
Frtica loluta Mathioli , quam hic da- 
mus. In fruftadivifa,acin mare con- 
ie&ta, vivitnihilominusacmovetur: 
extra mare exanimis apparet. Emor- 
tua inalto mari , acin littus eiecta, 
transparentis glacici fimilis eft. O- 
mnes pruritum in pudendis & ure- 
dinem in manibus movent, & acri- 
monia fua Venerem extinctam & fo- 
pitam excitant. 


: Carvr Il 


De Pulmone mAYIA0 , E59 Ho- 


lotburis. 


pues Teftacea quidemPulmonem Tas. | 
marinum pofuiffe Ariftoteles vi- XIX. & | 


detur: Plinius tameninter Zoophy- XX. 
ta tecenfuit ,, quem nos fequimur. Aldrov.l. 4. 


Pulmomarinus dicitur ita velà pulmo- 
num noftrorum figura, vel ab corun- 


dem fubftantia laxa , & molli, fora- 


minulisqueplena. —Kiranidisinter- 
pres Cunnum marinum exponit; & 


fic pro Vrticafoluta, fed falso; füme- 


re videtur. 

Sané decoctum pulmonis com- 
mendant Medici: at Vrticzfübftan- 
tia eft nimis mollis , & pituitz con- 
cretz fimilis, quain aquamabit ; & 
necin cinerem redi.i, necinaqua 
decoqui , corpore aliquo füperftite 
poteft. | | 


Deferiptiozezs eius vix ex antiquis 


obtineas. Plinius permare ferriubi 


imminettempeftas,pluriumque die- 
rum hyemem portendere fcripfit: 
Epbefius veró non adhztere, fed ab- 
foluta effe,addidit. Commendantur 


' ad pyloscvellendos. Inaccto putre- 
| fato & mento afperíz carnes,fugam 
| illorum faceredicuntur. Cinis alli- 


gatus egregié profluyiapurgat. De- 
co&tus veró inaqua ;. calculofis me- 
detur. 


6.3. 
Arifl.H. Ae 
L.5.6:15. 


je) 
r6] 
o? 
Leí-3 
pea 
hs 


ptio. 
in. H, N. 


I8. €.35« | 


ds marg Mate - 


EN 


AASSSN s 


CASE 


WS 


S 
SS 


ill 


zp— —À 


——À 


ill 


| 


lii 


f 
OUSYQUA. 


Y — 


| Thehjerum L fex fpetier JAldrou . 


uc m 


TNT T " Ó re 
| Qs jio, 


MAUI 


i 
i 


ENT), 
i 
j 


77, 771, / 


Dr LL SSSSSS 
z LL 
N 


N aU ANN NW Tam 
ANS NS NN Nn 
SONS uL Mw IU 


"n 


OM MSN 
Bur DUI T 


DI wA 


RSEN MAN 
ENT —— 


"d 


| DE EXeANG'U. e4Q UeAT. 
Plia.H. N. detur. Lignum fi eo confricetur;ar- 
L33. c. 10. dere videbitur, ut fualucefaculam 


zj) 


: 
| 


: quoquevincat, Rondelctiusinve- Carvr Hl 
nit fubf:antiam quandam faxis haz- 
rentem , corio duro & nigro inte- De Tethys. 


&am , intus mollem fangofam & fi- 
ftulofam aplyfiarum modo. Vel in- 
quicpulmo marinus dici poteft , cor- 
pusquoddamrotundum, pila mari- 
nz modo, virefcens;forisfubftantia 


Tuis feu ut Plinius vult , Te- T A 5. 
thez , veteribus Graecis q/9ca, &, XIX. & 

7/9va, modernis Spherdocles;à fphz- X X. 

rà fine dubio ; Adriatici finus acco- Nomen. 


Aldrov, l. 
Y a. (EE 4 


filtro fimile, intustotum fiftulofum, 
veluti fpongia aplyfia. In mariaqua 
plenumeft & grave: extra mare in fe 
concidit,& flaccefcit:infaxorum ri- 
mis delicefcit & inter algas. 
Holutburiorusgnomen unde veniat, 
nefcimus. Pauca etiam de iis vete- 
res. Saxisfoluta effe, fed immobilia, 
afperoque corio contegi. Rondele- 
tius duas nobiszcoges exhibuit , cum 
hisdefcriptionibus. Id genus, in- 
quit, quod hic proponimus, altero 
extremo obtufüum eft & planum; in 


quo rofa Ículptam imaginem dicas, 


circa quam funt acetabula. Inde 
parva appendix & mollis dependet. 
Pacwlsntuns odoremrefipit; nec mi-- 
nus ingratum & infuavem ac lepus 


marinus:altero extremo tenuius eft; 


intus, partesomnes funtindifícreta. 
Alteroextremo caput habere vide- 
tur rotundum , os in mediorotun- 
dum, rugofuüm, quod aliquando di-- 
latatur , aliquando conftringitur. 
Sequitur corpus craffius., aculeis 
multis rigens:videtur in caudam de- 
ficere, ex cuius utraque parte dux 
funt appendices pedum pinnarum- 
veloco,fed differentes. — Superior 
enim ftri&tior eft; in ambitu incifa, in 
acutum definens, ad quamá cervice 
producta eftlinea; alteralatior ubi- 
que. Harum beneficio motum ha- 
bere videtur, cuius prorfus expers 
eft primum genus : quod aliquan- 
do acetabulis fuis faxis 
hzret;fedíolvi- 
tur, 


lis [pongiz , quia cum premuntur; 
Ípongiarum inftar aquam foramini- 
busreddant; Tarentinis, propter for- 
mam &. parvos quofdam anfractus 
verticilla ; aliis à colore & tumore, 
Ícu quod nullisfibris, ut Tuberater- 
rena niti crediderint , Tuberta; qui- 
buídam , quod callofa materia te- 
gantur Calli; nonnullis, fed falsó,id- 
que ex comparatione patere poteft, 
Urticz vocantur. Gaza cum Holo- 
thuriis confundir, Euftathius & Ho- 
meri ícholiaftes 2 «9«« ab Oftreis 
nondiftinguunt.  Nicandet zà «49s, 
patellas feras explicat. 


Ariftotclesitacas defcripfit. Qux per. 
Tethya five callos fpeciali nomineà ptio. 
cegminis qualitate appellamus , na- 4riff. H.4. 
turam inter hzc genera ( Teftato- /.4-c.2. 


rum) peculiarem fortiri notum eft 

lisenim folis corpustoto tegumento 

includitur , cuius durities inter te- 

ftam & corium eft:quamobrem mo- 
reprzduri bubuli tergoris fecatur, 
Adhzret id genus faxis fua tefta, 
Duo àfe invicem diftantia foramina 

habet, admodum exigua , & vifum 

vix patientia, quibus humorem acci- 

pit& reddit. Excrementum enim 

nullum in eofpe&atur , quale in cz- 
teris Oftreis , vel Echinzum, vel 
quodpapavervocatur, Diffecanti 

ea tibi primum occurret membra- 

na nervofa Carnaceo corpori ob- 

du&a., 

Hac enim , corpulentum tethyi 
continentur : idque à cxterisomni- 
bus diffimile; fuo ingenere omnibus 
fimilis eiufmodi caro. Hsret hoc 
duobus locis& membranz & corio 
ab latere : quaque haeret utraque 
partepreffius eft ; quibus partibus 
tendit ad meatus ipfos, qui proti- 

i k a2 . nus 


76 | 
nusper ipfum calicé extrorfum du- 
cunt:atque hac emittit, atque exigit 
zum cibum , tum humorem, perinde 
atque fi hic os fit, ille autem exitus 
excrementi. Atque horum alter craf- 
fioreft,aleertenuior, Intusautem 
in parte utraque finus diffepti, con- 
tinuarepufillaquadam.  Ineorum 
altero humorineft. Caxterarum pat- 
tium , qua vel inftrumenti nomine 
velofficiofenfüuum, acne excremen- 
ta quidem cuiufquam modi qualia 
in aliis funt, quicquam habent. Et 


HISTORIA NATVR ALIS 


veró aut fublutea amarulenta Mat 
larius prodidit. Xenocrates pluri- 
mum dare alimentitradit; coriaque 
maximé eorum non confici. 

Medicinam fi attendamus , tormí- 
nibus & inflationibus fuccurrere, 
& tenefmum diffolvere renumque 
vitia; in cibo fumpto lateris dolores 
lenire;apud Plinium habemus. Con- 
ferunt etiam ifchiadicis ventrique 
fuperiori una cum ruta : item cache- 
&icis, quorum corpus macie confi- 
citur cum ruta & melle. 


Quantum ad Differentias Sz fpe- Differen- 
cies quatuor Aldrovandus pofuit. tix. 
Primaparte externo & interno py- 4!drer.4« 
ri formam zmulatur , & colore eft ^5. 


hsec quidem Ariftoteles. Hisaddit 
Rondeletius, non folum petris, fed 
& Oltreorum teftis affixa effe, & in 
illis veluti durostumores cerni. Ovi, 


Locus. 


! Motus, 


Vfus, 


addit; figura funt aliquanto longio- 
re,  Teíta extra fufca, inzqualis,ri- 
gida;intusargentea, lzvis. Tethyor. 
caro membrana alia alba involuta 
ventriculi formamrefert, rotundam 
fcilicet & oblongam , meatus craí- 
fior & ampliorgule proportione re- 
Ípondet:alter minor podice. Colore 
uterque eft rutilo vel ruffo,reliquum 
corpuscroceum. 

In ZEgyptonullainveniuntur. In 
Smyrna przftantiffima. In Oceano 
ad Gallicum littus funt frequentia, 
Parifiisque in foro pifcatio fxpe O- 
ftrcor. teftis adhzrentia vifuntur. 
Signantur etiam in cavernis faxo- 
rum : maxime veró in coeno & litto- 
ribus, quz phyco algave marina ab- 
undant. Inveniuntur & in muíco 
marino, aut aliis in herbis foliisve 
marinis. UladePlinius. Tethezin- 
veniuntur fugentes infoliis marinis, 
, feu potiusícopulis. Hinc Euftathius 

715» dicta conjicit àverbo 9» ; quod 
fignificat $A4£e quod & pro lactare 
&fugereaccipitur. Fungorumve- 
rius funt generis quàm pifcium : & 
quia nullum vifcus intus habent fed 
carnemuniformem, nihil de anima- 
lisnatura habere videtur. 

Motum &íeníumquiillisineftab 
interno provenire,cum multa Con- 
 chylia & Cruftacea intus habeant; à 
quibus motus provenit, Pliniusau- 
thor eft. 

Kubra cibo fünt idonea : pallida 


cinereo: ablataque cuticula fübftan- 
tia apparet denía poris exiguis, vix- 
que vifibilibusreferta;per quos aqua 
attrahitur, & per univerfum corpus 
diftribuitur. Duo grandiora habet 
foramina, unum oblongum; alte- 
rum rotundum; hoc alvo, illud ori 
refpondere videtur. In his quando- 
que confpiciuntur Scyllari , Cancel- 
li,& alia cruftacea ; item trochi, tur- 
bines & Oftracoderma. 

Altera eit figura mali ,foraminibus 
duobus; rotundo , quod maiuseft; 
oblongo ,quod minus. In eoScylla- 
rus continebatur , quz totum fere il- 
lius foraminis continebat interval- 
lum. Cauda eratrevoluta. 

Tertia figura eft inzquali , tu 
berofa : foramine uno oblongo 
maiore ; quodin oppofitaeratparte 
minore. ÍneocontinebaturPurpu- 
ra, proportione magnitudinis T'e- 
thyi, uretiam exterius corium pene- 
trarct. j 

Quarta, figura eft rotunda fedin- 
ferius compreífa : foramen habet 
tamexiguum , ut vix confpici poflit: 

Intus, cruftaceum aliquod , utin 
partisfüperiorisforamine 
confpicitur. 


CAr. 


- 


De EXeSANGU. A40 VeAT. "7 
» A |mni conchyliorum genere. — Eius 
recrementa viícida funt aclenta; al- 
biffima,copiofa; quz tandem indu- 
ratur,ut cum fidibus de duritia ner« 
veacertare poflint, Osingyrum of- 
ficulis, dentatum habet, preterea 
nullisoffibus alibi przditum. Ab ore 


C AI IV. 


(Woo. —-X-—XKHRCLE 


De Mentula marina. 


Tas. Entula marina Numenio zee/» | eulain ftomachum differtur,quomo- 
XX. | forté epj.mi avciger (& vivas aliis| qoin Erinaceo marino di&um eft; 
Aldr.l.4.c. forté Holothutium, à $sgéveseg libi- reliquaut inteftina circumponun- 
2 dinioperam dare;5;es« genituramfr- | curin gyrum, quz vixobfervari pef: 


Nomen. gnificat; hinc Rondeletiialtera Ho- | (inr. 
lothuriorum fpecies virilis genitalis Rondeletius duas fpecies facit. Differen- 


fpeciem profefert; quibufdam Ha- 
lefurion,quafi 2c £ez; marina cauda, 
Apuleio veretillum.dicitur. Alber- 
tuscuiufdamoftrei meminit, cuius 
fpeciesuna virgam , altera vulvam 
przfeferret.. ModerniGrzci Pfoli 


JDefcri- VOCAL. 


A Bellonio ita defcribitur. Exan- 
gue marispurgamenturn eft:folutum 
vagatur. Sedeaeius natura, ut à pi- 
fcibus aliis minimé tentetur,)neque à 
quoquamin cibo expectatur. Litto- 
rale eft neque alibireperitur, quam 
ubi Pacellz, Ricini, & vertibula de- 
gunt. Genitale ex hoc dicitur , quod 
teres fit, pedemlongum, & medio- 
cris brachii craffitudine: Diftendit 
fe & contrahit hirudinisin morem. 
Unde ei &nomeninditum eft.Q uin 
etiam ruffi coloris eft, Iners , necnifi 
ferpendoincedit, afpe&tu torofo, 
Nymphze radicis fimilitudine,Sem- 
peradima fidit: nunquam natat: có- 
trectatumquein feipfum contrahi- 
tur,accornu duritiem habet, vix- 
que acuta cufpide pertundi poteft: 
alioqui permolle dum fua fpóte mo- 
vetur, fuas promufcides quado vult; 


exerit, atqueita conftringit, ut ex 


pedali longitudine vix fex digitos 
longumappareant. Acetabulis qux 
in promufcidibus habet , lapidibus 
hzret;inquibus plufquam quatuor 
millia nonnunquam annumercs. Ex 
anteriore autem capitis parte rurfus 
crinitas emittit , veluti arbufculas a- 
cetabulis plenas; quibus quicquid 
palpat,ados adducit,quod tam am- 
plum aperit , ut vel integram con- 
chulamadmittat:vefcitur enim o- 


Fa4coriaduroconfítat, Dum vivit tia. 


iutumefcit & diftenditur: flaccefcit 
poftmortem. — Partesinternz indi- 
Ícrete funt.LATreraex tefta fpiffa;du- 
ra, cartilaginea, perípicua & ru; ofa 
conftat, | 
Gceínerus duas quoque à Sittardo 
accepit. Prior dii quadam infor« 
mis erat, retrorfum ubi craffioral« 
tiorque veluti cornu parvum, rugo- 
fum, extendebatur : oppofita pars 
humilior,inglande,foramen rubi- 
cundi coloris oftendit, 4/zera Epipe- 
trum dictum, informis quoque, inz- 
qualis, & cuberofa,tnultis acerabulis 
compacta,colore partim ni, ricans, 
partim rubefcens & albicans alicubi 


erat. 


C APuT V, 
De Male Granato , Fungo, 


Pyro , Penna marina, Qva 
marina, Cucumere marino, 
Malo in(amo , €5 e9Xa- 


nu marina. 


Alum granazum, Fungus uavinus, 


€ Pyrum à figura nomen fortita XX. 


funt. Illud eiufdem eft cum Punico 
coloris. Iftecxrulei; hoc eiufdem 
fere. | 
Penna marina eít. pennis magnis 
quz in pileisgeftare folent ; perqua 


i fimilis. Pifcatores Itali ob extremi- 


tatis alterius fimilitudinem Mezzsla 
3 latam 


7$ 
alatam vocant, Eft enimca parsprz- 
putio;id eft, glandi fimilis, altera ve- 
ró parte pennam refert.Parsilla craf- 
fior, quz glandis fpecie eft,rimas ali- 
quothabet, quales funt branchiarü 
rmzingaleis. Quz pennam re- 
rzíentat, feftucis tenuibus conftat, 
uz aluminiíciffilifimiles funt: iis, 
fubftantiaalia quadam tenera inni- 
titur. No&u maxime fplendet, 
ftella modo, ob candorem & levo- 
rem. Pénam marinam a//az; ruben- 
tem,lineaper medium caulem alba, 
fronde fimili feré,fed parte altera, 
" quz fronde caret longiore, fimplici; 
nullá cum glande diffimilitudine. 
Vvamarinafacit & Plinius men- 
tionem dumífcribit. Rerum quidem 


HIST. NAT. IDE EXAN AQUA 


non folum animalium fimulachta 
mariinetle, licecintelligere intuen- 
tibus, Uvam, Gladium,Serras. Eft 
autem oblonga quzdam & informis 
maíla, exuno pediculo dependens, 
Partes internz indifcrete funtjinter 
quas aliquando reperiuntur glan- 
dul patvz.1n vino putrefa&ta vini 
tzdiumadfert, ut Plinius prodidit. 

Maluminfanum marinum, 8z Manus 
marina, àimilitudine quoque nomé 
obtinuere. 

Cucumis, digitieft craffitudine & 
longitudine, tuberculis aliquota- 
Ífperífis velutiin Cucumereter- 
reftri parvo. Partesinter- 
nas indifcretas ha- 

bet. — 


ROUX NON 


L f aum 
í uS ESL 
; 
zi / SAN NS rn 
2 


4 p NS 2 
aep, ESLENLICA 


VENE a C 
Qe : ee zz s 


I N D E X, 
Quibus paginis Tabulz pifcium funt 


fubjungenda. 

AA. 5 à EE z Ü «XX YT 8 ^ 
2 Hiftoria de Pifcibus €9' Ns 2108 
Ceris, lie m 
| | i ar To XLII 216 
TasunAL ——— paginas XLIII 218 
II 8 XLIV 330 
un 1 XLyY 226 
* 16 XLVI 226 
206 Í 326 

VE p" XLVI à2 
VII 26 N. Tabuletres pofleriores fuperaddita fant ut 
VIII | 26 iconifmus pifcium exhibllretur plenariu. Ni« 
IX 3 mirum; quia prioribus abfolutis i. authorum 


X | 37 jervolutione,bi in Clufio,Salviano ata, Schon- 


n : feldio occurrerunt à prioribus ilis differentes; 
XiIÍ 4 peculiaviter eos fubjicere vifuim fuit. 
XIV dd circo essa d. m 
XV 5 |a Hiftoria de Exanguibut 
XVI : ji WOES ORUM 
XVII & Aquatics. 
XVIII 68]. 
m | 74 Tasura A pagina $ 
i 
XXL "s 92 III à 
XXII : 98 IV 20 
XXIII 106 V 24. 
XXIV I4 VI 27 
XXV H4 VII 30 
XXVI ' 130 VIIÍ 3i 
XXVII 146 IX 32 
XXVIII 146 X 39 
XXX 172 XII 48 
XXXI 176 XIII 5t 
XXXII 178 XIV T: 
XXXIV 190 XVI 69 
. XXXV 194. XVII 69 
XXXVI 200 XVIII 73 
XXXVII 202] , XIX 74. 


"tad 5r 
MG 


acti vutishar AE vis: Cile tt ata 
€ cina LM €— 4 


vascod wa. ut xal guion gin) d — 
-M wid TY A sli. wW anta 


Ma 


M endo vidi wáitor ifa ts 


i SQ 


wie Sx 


IN HISTORIAM DE PISCIBVS 


ET CETIS, IVXTA SERIEM ALPHABETICA M 
|  difpofitus, in quo litera P. paginam defcriptionis ,. 4p 


A, 


NeeMMC Bacatuaia 
AN E) Acacana 
Nd Acara 
Sd cAcaraaia . 
Mcaramucu. 
Acarman 
E" PinUuna 
E pitamba 


4cipenfer Zelandicus 
poo I 
pe 2 
E. c 
done ei "maior 
"dCHs TAL Opptagi ) 
-. Minor Bellonij 
—— Alla [pecies - 
"Acus Ariftotelis 
^— Alia a [ectes 
Adonis exocatus Bellonii 
Mgonus. Tialicus 
, Germanicus. 
Aierebá vv 
Alauda eriffata 
L —. 80H CY "iflata 
4 lbulacerulea 
Albula laudretus 


Albula lacuf! ris Bezola dica 


Albula minima 

Albula nobilis 

Albula parva Gesneri 
lbula 

Zilbarnus albus Saluiant 

Alburnus 4ufo 0Hij 


lofa 
f ci - 


tabulamdenotat — 
power b 
j m 49. 
2024 ^ 37 Amliza 2IL. - 
226 Ania 14. 
I02 — 34 .milott 212. 
10. 34 .Ammuocatusyvide Exocatus 
202. 37, AmoreGuacu 190. 
| 68. — 19 tore Pixuma 194. 
182. — 32 Amore Tinga 194. 
184. 33 Anguilla 120. 
178 "i ES Alia 
179.. 32  Authias Rondelet. $3. 
| 23 Anthies afellis confor mis Rond. 
IlI. 23 amutbiwprimus ——— ! 
23 fecundus 
23 Zertius 
4T quartus 
197. 30$ nthias Conger 
$3. I$ Antaceus Rondel. I47. 
$6. I$ flellatus 14/7. 
$6. — 1$ Anutropomorphos 209. 
$6. Iy Aper | 3o. 
6o. — xg phya Cobites 725 
17$. 30 .ApbyaMembras 7. 
136. 26 .AphyaPhalerica T7. 
20$. 39 .Apua 6. 
$9- Yr, puavera poo 
6o. . 18. Aquila 3j 
173. 30  4ramaca 199. - 
171. ' 30 "raneus imator feue dyaca-suarimus 
172. 30 7HAÍDY 9t 
173. 30 minor 9t. 
i 46 Afelus. ^ — A 
173. 30 Afe llus sinor fcn Callarias 7 
| 46 niger 8 
174. 30 .fellus alter frve Merluccius 9 
199. | 29  Afellus mollis 8 
ioj. 27 felusalius — 9 
MB v AT Afe llus vire[ceus 


Ke 


| NOD EX 


| Tuo sél. 
cA fellus varius ! 46 
Afper Pifciculus 144 — 26 
| Dauubiatus |o:45 — 26 
cAttagenus lepras 44 — 13 
| alius 15 
Aiherina , 779. V7.9 
"1ttilus Padi 146. 29 
Aurata Je 19 
Axoatott 2AT. 
B. 
D | 304. 38 
: [fectes alta A ads 
. alia 38 
alia 39 
alia 38 
Balene genera 21$. 4I 
Balena vulai 216. 4I 
Balana Go. pedum lopgitudiue e 
41. altitudine 42 
Ballerus 166. | 26 
Barba 130. 26 
Barbeta Gallorum 150. 227 
Barbus Salviani : 3t 
- Bezila 172. 30 
Blennus y I9 
Blesnnus Bellonits Eu 9 
Blica feu ballerus 166. 27 
Boops $4. 20 
Boops peregrinus. Juro 
Boops Rondeletiá 99. 22 
Bubulca Bellonii 145 
C. 
( amaripusuacu 1906.40.55 
- Capattri 186. 
Cazadella 47. I4 
| gCanicula fen Galeus Camis 25. $ 
/ Cam Carcharias — 24« 6 
Alia [pectes | ó 
Canis Carcharias alius é 
Canis Carcharie dentium feries 7 
Canis :arizus | $ 
Cantharus 73. . I9 
Caper frvecaprifeus I1io. 23 
Capeuna | 193. 33 
Capito anadromus 109. 23 


Capito Aufonii feu $qualus veterumt32. 26 
Capito flaviatilis feufqualus minori33. — 26 


Jliviatilis rapax Gefneri 
Carapo 
CAYAUMAA 
| Carpia 


134. 26 
1953... 34. 
I9I. 32 


XL 29 


Carplo Benaci 

[9/7777 

Cataphracfus 

Alius 
Ádem fupinus 

Catulus maiór 

Catulus feu Caniculatriflatel. 

Ghalcts altera Rondel, 


. Chame biatufa 


Charme : 
Chromts 
Ceixupira 
Centrine 
-Cepola 
Cete 
Cete admirabili forma 
Citharus 
Citharus flavus frve aber 
'Clavatus Cyprinus — 
Cobites aculeata 
barbatula 
Colites flwviatilis Randel. 
Cobitus ! 
Colia feve lacertus 
Conger 
Caracinus 
"mánor 
uiger 
Corax Rondel. 
Corocoro 
Carvulus 
alius 
Corvus Xiloticus 
Cottus Gefner. 
Cuculus 
Cucupuguacti 
Cucurz 
Curema 
Curimata — 
Cururuca 
Curvata Pinima 
Cynadus Alpbeffus 
Cyprimus — 
latus Rond. 
— Altus 
(0. amnftrofus 


Salvianus 


/ 


s 


DD. 


Typi: prior 
| alter —— 

 Dentex five fymodon 
Doncella feu Iulia Saluians 


REEL LLLI c 
—n 


cup. T. 
| Drac VIAYUB US mio? E M 
| "hinor 9t. E. 2t 
: Dracuicidus o9» 21 
* Neraficholus 78. 19 
* Epelanus fliroiatilis 1*0. — 29 
É perla I1Ó. 24 
Erythrinss — 467. 18 
Exos frve Ichthyocollà 148. — 16 
KExocatus $i Iy 
OE 
1 F Aber. v8. 17 
narints TEE I) 
Fario feu Trutta 12$. 16 
Alierà ulia. . 16 
Farra 174. . 30 
elits generi 30 
Frater Hugo : 4o 
Fratola feu Fiatola 74. 19 
Fugafeu Phyci 46. 14 
Fusdulus 139. 29 
G, 
(5. genus 4* 
Galerita 40 
Galeus Acanthizs fe u Muffelus. (fi- 27. 
"AX 2 in 
A J [74 14 26, 7 
Galeus capis 25. $ 
Galeus glaucus | 26. $ 
Galets levis feu anuftelus 26. | 8 
Galeus five alaucus AEliam 26. [8.226 
Galeus Rbodius | IIj. 24 
Gladius I$. 4 
Glazis 148: 27 
Glaucus Bellonij $3. Ig 
Glaucus veterum II. E 
Gobio Battairia Salviani 3 I 
Gobio capttatus ] i49. 36.29 
Gobio f lviatilis an cápitainl 139. x 
 Gobius maior Gefa. $4. 1$ 
minor Gefa. $4- ig 
Güuacari | 190. 34 
Guacucuja 207. 39 
Guacutufa - I9g. 3$ 
Guaibi Coará - 188. 34 
Guaamaiacu Ape 198.  3ó 
 Guamaiacu Attinga. 2098. 39 
Guamaiacu Guara 307. 33 
Guaperua 1993.200.36.32 
Guaracapema pieno MET 


1j 


N DE X 


INS ON er, os 
Duibica 3o6; - 30 
Guara Terebà 194. 3g 
|! Guarerva i96. — sg 
Guaruzitáru 192. 34 
Guatucupa Iubá 18; 32 
ebucu 203. 37 
H; 
Hrs g. I 
Hepatus 4.9. 14 
Hephetus 79. 19 
Hippurus Il. I 
EHirundo | 6 4. r7 
Hirundo Plinij M |^. 18 
Hiflrix 4$ 
Holoffeon Bellónii fFve Offración Xil 123. 25 
Háüfo 1j$...2$5 
Hufo feu Antacains [Pellaris 24 
Hufo feu ABtacens Rendel. 2$ 
IL 
Abebirete 206. 38 
2 Jaguacaquare 154.0735 
laguaraca 180. 32 
Ichthyocolla 148. 29 
dperuquiba 209. 39 
Iulia I9 
Iulis | 4 ——14 
luruticapeba [roe Itaiará 186. 32 
es 
certus 79 2I 
peregrinus vel rabrin MATIS Q8. 21 
Lamia |o «40. 
Lampreta —— Beo 23 
fleviatilis Sd 2$ 
Latus log. 4 
Lavarétus — 17Y. | 3o 
Lavaronus Bellonii 8o. 
Leo marinus 49. 
Lepras 44. 12 
- Leucifcus 136. 26 
Rondel. 18. a6 
Lipari IO. LI7 
Lota Gallorups 168, 29 
Lucius 3s EM 199. 29 
Lumptus Anglorum 440. 13 
Lupus | 103. | 23 
Lupus marinus Schonfeid, 47 
Lycoftbómtus Balthicus 47 
Lyra 66 — 24 
13 Malrba 


DN DU EV y! 


M, y or eckigatus anui oc BET. 
aui Vui Gefper | 0323. 24 
Korn | (UPS CUPS 77 Sesgatus Rondel. Cn qM US 
c Alba | p ffellatus [2 da pP 
Manati Indorum 223. n ona | 4 E 
Man dilbula Cants imarizi - Vh Spimofus | * vAS 
CMar ztpamus TE. I4.31 oMopscus teftudimis aapité. às d 
Maturaque 193. 34 owa . AMT. s 
Melanderinus i l4 Orfui Germanorum | ^7 Aalsid ad 
Melanurus 49: . 14 Orphus. : NUR C DN. 
Membras 76. 19 Orthragorife 1$ Rondel. 20- 9 
Merula 4* 2 Offracion prior Aldravv. 124. 2$ 
5S s nr Salvia: Eos Bor iov 124. 24 
Michitaunt ! -.. 2YI. 022 "Ni; 124. 2 
Caticipit vel Pirabebe 157 3 Ed m 2 m M E 
CMilfvus " | és. l^« Ova Ralarum , 95. .— 728 
Milvus Rondeletis 99.. 22 Oxyrinchns maior AES C 
Molvá | A a adi m7 (1 36. — 10 
Moli 29. 9 alius Lm 12. 
Mola peregrina AME D Osrinchs Rendeletig 138. 26 
Maza $5. 20 : I E 
dMonoceras | 16. i P.| 
Mornoyrus ZIoWiNBE- x i 
Mus — 2602. . 37 Arati 1 $8. 36 
CMugi d Io... 23 Paru | Lec M S 
Mallus zgazor ór- ry Paffrlevis: 99. 22 
aiuor (6n a7 Jquamofus 99. 
ni 1772 berbis (4s a8 Paffinaca | 398- 36 
Murena zaa(c. 20; e PavoSalviant 4 I5 
femina 20. y Pee T6. ge 
Muflela 9.  ra8 Pelamyscerulea 13. 3. 
barbata IgI; 28 Percamarina prima 46. I4 
fluviatilis | Ye337. 289 v fecunda 47- ^ 14 
"7 | Ig4. 28 Percamarim ferta. : MP toga 
lacuftris. Igi ffwviatilis maior |^. 156.398.290 
Muflelusleuis OL "nor 1$7.28.29 
[pivax —— 237. . 7 Petimbuaba 199.36.40 
Muffela. marina ivipara | 6 Phagrus ér. (sno 
Myrus alter fjve Serpens Falefcejàà. e Phocena WEE C c aedi 
Mofficetus | 14. 4 Pha AUN DAE 
*l Pholis | MES digi cocta v2 
N. Phoxiius fquamofas maior i44. 217 
iis 3 wor 22120Y 144. -27 
Hamdia 199. 36 i «E 1 levis $4. 58 
Naquunda i944 3$ Phys "y 46: "ng 
Narigari 208... 40 Phyfeter. es | (COM : 
T 139. 26 Piaba 195. | 34 : 
206. 37 Piabucu 194. 36 
ue coo Pigus —o* I4 730! 
Oo. | Piquitinza 186. 
(^ Bris l4. AR d x a5 E ic aii 
: — Pirá Jdcaneata G7Te6 
P. Oplidion Pla 19. $. Piyacoaba a I9$- 3$ 
THMRS 12. n ma 
- Orbis pifcis AAA ie 3 Pirametara | x 
britannicus | CEDEISV. VENIM Ibit "n | 
124. 24 Piraucha 189. 34 


Ppiranema 


j 


3 


- 


d NX m 
Riramema (00008 tUe s. 
Püapixanga 00 200082.,..32 
 Biraquiba ^ 209. 39 
- Piratiapia ENS | 99. 33 
- Piratia Pua "UA 197. 36 
- Piraumbu | UOI 34 
qcu 189. ' 34. 
E fcis Anthropomarphus 209. | 40 
|o Gibbofus 46. . I3 
|ee ^ Geenfis éo. 18 
c s Gutzurofus AMO. 
d — Innmominatus. xen. 36 
- Pifcis ludicrus p 0^ s 
mmularis 21. 
Remoratis 209. 
Tauriformis iS id 
Triangularis QUT" :- 
- Pompilos | 14. 3 
Porcus füpintus Salviani INC 1 
— Pracamo Bras 4o 
- Pudiano Vermelho Tro. 32 
Verde ra ASIE DÀ 
Punare .— 203. 27 
Pungitius Ig. a0 
X Puraque 201. 36 
| Puff 21. 
Pufles | 217. 
| Q. 
| S Aule : 174. 3o 
- | R. " 
p. «33. 16 
Raiaa[perrima 37. 10 
Raia Afleriaafpera 26. IO 
| levis 36. Io 
; aia clavata 26; HO 
—. clavataalia 3é. S] 
exiccata e£ coucinnata ad formam qmon-. 
ffraf pifcus volautis ! 12 
. Fullontca 202 I 
lev o 3$* 1o 
oculata e levis 3 Io 
oculata Gefg. 36. 1o 
Dx yuchos major P a Me e 5 
| minor 36. IO 
Pifatrix. Aldrovandi 35- II 
Pifcatrix fFve marina . n 
mitor XI 
| Spinofa jen TI 
Raia P ndulata-. 35- IO 
Olat 24. 12 
RanasmpariHa ——| 37- Ir 
16. . 


Remora 


Y 


| 
1 XY 
"— 


Reverfus Indicus Anguilliformis 


Indicus [quamo[us 
Rbaomboides Rondel. | 
Rlbombus 
Rhbombus aculeatus 

levis verus 


 Rosmmarus 


Iuvencus 
"*'Fetus | 
Rubellius Salvianz 


— Rutilis flwuiatilts à. 


$i 


Alar 
— Salmo- 
Salmo Salviani 
Sallema feu Salema 
Salpnserinus Jeu Salzneró 
Salpa | 


. Sandilz Anglorum 


Sarachus 

Sarda 

Sarda Flandrica maior 

: fj 20inor 
Sargus 
SargusczAldrovandi 


| Saurus 


Scarus onias 
^RDarius 
- Cretenfrs 
Sciaza frve Vmbra 
Scolopax 
Scolopendra Cetacea 


"Scomber 


Scombrus alius 
Scorpio maior 
minor 


j Scorpana 


Scorpio marinusalter — | 
| Idem 2 Wpius 
Schilus 


" Schrollus 


Serpens PAAV AUS UEFHÉ 
marinus 
marinus Norvuvegicus 
Siluri vera effigies 
Simia marina 
| emarina Danica 
Smaris. | 
alia 
peregrina 


- Sola 


lingulata 
oculata 


43 


DB, 
B 
$9. 2 
$02 
99. 3i 
$9 22 
227: A44 

44 

44 

31 

14$. 2.26 
29 

1OI. NS 
ma di 
40 

19957 a9 
"FB. 
90. 2I 
i79. 39 
'8o. 20 
1. 20 
$81. ^ 20 

"TE d 
45 
97. | 2X. 
Tuo LI T: 
49. I3 
uade. 
$1. 1g 
IO.. 1 

221. 44 
95. 2t 
95. al 
74- 19 
74. | 19 
25. 18 

47 

47 
inve 0329 
158. . 28 
18. 4 
18. 4. 
18. $ 

| 47 
29. 7 
29. 7 
SEO N20 
gj 2o 
$3, 20. 
Sm. 7^. 20 
87, 20 
$7. ..20 


Zygena feu libélla altera | 


parts: 
Sphyranajove DS. 
Spiripchus 
Squatina ; 
Squatina-ratá 32. ILIA -Exinguibus Aquatics. - T 
Stromateus ERE ^. I9 - | 
Sturio Ns 23. | A. 
Synagris à 69. 40.18 2 . »». | 
da ; 219. tad L2 ! | Bo- r4 
M | Ratépipima C 34. | 9 
ON NO t 9. Affacus f liviatilis (038€. 2.04 
Pp umana 162.. 5. JO THATIHIA COH wegen 
Tana | 23; ó 3maior 39:0) 35 $e 
i24 alteva 23. 6 minor Réis". 3 
Tania Bellona 23. 6 cAffacus parvus marinus Rondel. 15. 3 
| COYHAULA : 46 jfi pinus 3 
ffalcatá Imperat AT T: 6 
Tabac pype " 46 B. 
T aiafica i77. 32 Mec id A 
Tameoata | x$2 32 4lani | Nx 1$ 
JW areira de Alto $e 23 d DULCI €5 4R2 
de Rio 18g. 32 EDS T 7 ETE 
T bymallus 128. - 26 : 
ipe E aFviani Nd 3I (rm Guaftacnsfluviati- 1 0a 
Timucu 203. "e É : p 263 
HE e : Ancri in genere - 24 03 
Tjnca íéc E oos Jfecie 25. 4e$ 
Torpedo p : ATCÉT i 2$. 4cgy 
| enaculofá 3I. 9 x d $ 
Trachurus $4-. 2r js go fura gu e 
ene pau e : P — flavus dil Rede. 6. 
SE efus tid H ie e 29. 34 
SEU ENSE. Voas: a eo feu Elep antus Pini S Trad 
qurdus | 42. E Cance) ) nu | 19: | : 
dni Bcc | ance brachychelos 2g. v Aw 
(c 15 : Macrochylos 29. E 
yo V, | Cancer maximus Guaja Apaya .. 33. | 9 
j ! 2 |  Congeuer brachychelo! 29... | 6 
M dris feu Phoximuslevé ^ (yg. o íg Cn Pparvi 3o.. | 7 
— * Fitulus marinus - 22k 44 Cancelus —— EP 
Vmblamator — à 1059155, Chama $6- ^ 14 
miner ! 169. x Carara PFua | 3$. 9 
Vinbrá | VETUS ü. ie Chee ERO Hau 
- 0 diwviatilis i39. 36 C pa $5. 9 
Vsanofcapus Hg 5 | Cochles n 49. n 
Vribaco 196. á 3$ Conchyliuim 46 ird 
V tili pifcis (eram ddinfar bf às Comhe — $4- | I3. 
labens M Concha Vehereá gq9.7 YU 
Vubaraná | m 33 0 (o. Perfica SL 03v 
Vulpeclamarina à 27. 072. Crüflata 3. 
| £. 45. Cucumim inarinus 78. 20 
Iga |o4o6. — Cumrn NA. 
Zygana 29. pisei 


| Etbinus | 


1 
D 
4 
E 
! 
: 
| 


v 


E Chinus marinus 
F. 
pee miarinus 


G. 


€ Aged D CAHCEY TRAXIIIUS 


* Guaja alia [becies 
 aliafpecies — 


 Cuáricura 


1 Il. | 


j 
L. 


L* fe &u Elephantus Plinij 
^Lepas 


: Lepus IilAYinm 
ALocufta 


] 


JLolico maior 
SHÍAOY 
M. 
EUR Grazatum 
- Jnfanum marinum 


- Manus marina 


UMarácóáli 


- Mentulamarina 


-. Mollufca 1 [7 


Máàrex eer 


- eMufeuli 


T Autilus 


Xena 


Strée 
Qva Sepiarum 


l 


N D EM 


cAgnris 
Paratacare 
Patella - 
Peéfines | 


^ Penicilli 


Ead 
TEM 
y7 20 
34^  $ 
3^  $ 
»-. 9 
36 9 
7$? — 139 
As WAS NL 
694617 
Exch 
Ig od 
io. iE 
104 X 
rca 29 
r4 E Lo 
798. 20 
34- 9 
27... (49 
32. 
$.10.€? X 
63. —01i$ 
63. ag 
39- | 10 
4T. II 
$9. 14. 


Penpamarina | 
 Pholades 


" Pinna 


Polypus 


s Potiquiquiya. 


Pulimo marinis 
Purpura. 
Pyrum 


S. pia ^ 
Sepiola. 
Solem maje. | 
femina 
Squilla ip geuere 
! fpecie 
Squilla lia 
gibba feu Crangone 
pea 
DAMES | 
ds 
li Erie id ipe 
Telhage —. 
2 eltacea 
Tethyia. 
Trochi — 
Turbines 
CaF na 
Friüch o 
Vva marina 


3s 


zc 


BooT 


2T. $656 
3$- 9 
69.1617 
JUOD Bd 
7b 17 
Zu; 29 
éó. 1$ 
67. — x6 
$- I 
34- 9 
74. | 19 
40. IO 
77 20 
9. i 
X 
6ó. xg 
66. 1g 
20. 4 
2I, 4 
2I. 4. 
22. 4 
22. 4 
25» 4 
35. 
€4. 1 
36. 
75. | X9 
A^. ii 
e. jul 
5^ 9 
72. 19 
479. .' 20 
74 18 
 BENE- 


: tec epe eee ved cep dele Dele 
pasjt pede o hs Da RON Cd pu pa PI EM 
É he ee USE AL AEST MIR ARRA RE ESAE Re EE 


 BENEUOLE LECTOR. 


A eft fcriptorum qui longé à prelo remoti funt, infelicitas; ut alienis & oculis & manibus, in per- 
AE luftrando & corrigendo typo uti cogantur. Hincfit, at multa 1n contextum irrepantíphalmatay 
qua nonirreperent, lr operz ad manus eflent. Non eftergó quód mirerisidem & mihi contigiffe, qui 
ertotterrarum fpaciaà Francofurto remotus fum : ut veró videas me omnino dediffe operam, ne- 
"duis nzvus fupereffet , (commata, punétà &c. hurusgenerisexcipio) en Tibi fequentem erratorum 


catalogum Dabimus interim óperàm, ut lequentestomi, emáculatiores prodeant. Aie 
Erratà. Correctà. Erratá. Coreóa Errata, Correcta. 

p.g mfimito infinito D.31.2.emunis enun c accendente — accedente ^ 
pio veteres, Geo-veteres.praeter Geo-— bmafculi aufculis €ryffalinum eryfrallinam 
grapbos, graphos. p32.62. | deea p: 69.b.vinula imulLa 

quafifpripta — quafineorum |. — corpora Corpore 4dnotant —— aünatant — 
| Jeriptas b.branchias brancbia p.69-buquem culili quem cum écubili 
ilapraripué — ubidulla, augufum. .— anguflum venter venutvictltus 
alii aliis me Aliud — inalind: firmiatori fixinattori 
pz b-avena Tena p34-b.in füperiore in füpzriore parte. p.71 a.ramorum vuyramorumtutela 
p:9-4- nationis matationi —— p.37.4.nomune noinen p.73 vmefcentes — virefcentia— 
b.imprimo —— — infüpremo —— p.38.b.mfula. afulfa Loum IB 
per queper ferina feri p7 ain buncpicem: 2 buncpifcem 
p: 1o a. postilla postin illa p.394 olfattudiflin-  olfadbüidefli- — b.Inoos lgdos ^ 
fectificavere — fetificaveve a natà | tenia tenue 
b. fe falso fed falso p:39.4- ebore. ebur. jrocopims ..— per Corpus 
pix.a-Sclopace Scolopace mulum Amgulum po5dflvangurio- à ftranguriofis 
. b.Loctutt Glaucum | p40-acerematis .erenatis Jis Y 
adid ides b.Onifio .Omifeo — — lumexceptum, lana exceptum 
px2-b.eidem deflinatoyeade diffincla, j.4x.a.ovi ca oyut eara b.exentetato, —. exenterata 
a[feret ajferit ^ tolli itur colligitur adhoc . " —obhas ^ 
M.DC.LXV. | M.D.LXV. b.Capitis . Captis | tum quod Iunquod, 
pa -aniftigatur infligantur — p.42.b.Collipareg, Colli Pavoms, .76.4 padido fatido 
tepore - tempore P434. fifa fant, fufa aft, 2m üna | : 
piis b. Capt capti uri ^ «urei p.78-4-afper, fo aferfo....— 
Cordus tardus — purpura purpurea b.ingtie igne C 
Scordulas Cordylas b. finapum  Jfinapi p9o44beta — àloatu 
Auxiades Auxidas p-46.biReges — Reh quem quam - 
ps-a.ned, eo m, p-48.b.anBello-. ancompetaut: Bel- p 81.b.prlvarum pratum. 
gafcuum pal uum — Aiano loniano p92büperbius — fuperius | 
piéa. ne C nec p-49-4.decidius —— deciduis p8ybálo ^ ado c | 
D. facultatis .— facultas o aninttuin amunitum. — p.87.b.rehicienté —— vefrpiente 
quetnicam — quainunicamn alge alga "p.9o.a.vecenféntes — recentes 
Carinà - Carina b.vifcatur vefcarur  inambientibus. id ambientibus 
b.indiciorum judiciorum  Calorem colorem b.multeopere ftu- »nultum opera 
piS.quibufdam.— inquibufdam — p.go.b.pecnliares — peculiaris viv xe s yita, C; 
Claudiemus — Claudianus,ut eafdem anni. | cofdem amni u»eomedio — ineiussmedio 
prodidere fupériis dicium €» Dorione — exDorione , ^ p.oz.a.venatum .— Veneuatum 
p.19-b.de eodem — ab eodem pri baqua àqua |. — p-95.b.arborum abortum 
paoaterrefatla torrefatle — p.sz.a.c graciliores gracilioresg, | p-9G.a.abjediu. — — obicdu 
Latini Latinis | Xue DE | b.peno , pene 
lites luteo p-53D.verguni: yEgunt. — , pol. bcertum centum 
albo nigris albo cr wigro —— tamampls — tammaculo ^ p.Xoz.a.aqua | —— 4qua 
fimillismus Jümilima ——— — . amethiflin; ametbyflinoaureo — b.laxis Saxis | 
b.finoacuto —.— fpina acuta (aureÓ 000 0 so 7 pXogbobuc hinc 
Pataflutautur 00 fluitant p 4q-nigra Wigraim — ,— p.aoa44.peuitende  penetrando — | 
b.in variis in yivaria ]-55:4- nocivis nocyus — cibatij. . echnc m 
p-22.a.Huius villam intra bunus villa b.Dorynicii doryeni b.callo collo 2 
qnam modicam pondent —— pendunt pio8..Nifum ——— Nilum, 
p-23. b gemini geminilob —.— p.59-4. modo modi ^0 piro-a.branchjs — branchias 
p.25.4.4renvrum. —— aranearum — p.66.a.dicitur ducitur | 112.4. /quamas 5o fquamis | 
P-26.a.umbilica unbili b.porum parum jugulum jugul.— 
p.29. b,mano "magno p.67..omittit /—— emittit fammo —— ^ fumme C 


] 


pa. 


Errata. 


B Ens o Cortetta, Correa. Errata; Corre&ta, 
piirga.plaudem ——— paludem —— pas6.D.Porce Maiori Perca maior edem enmdetn 
aa buis bunc. qios quas p 219-4: nedtà tcili 
| D. recipit refipit B5. b. uvis. ovs —  p.télüere ; tellure 
^. 4tculei aculeis gemifas femiaffas .— p.o1o.-a.motus fetis 
pis. D. Coro Corio | pr59aseffet efft b.fortirudo — fortuito 
p6.a.nontt quoad ^, — qu quia pz. for (forum 
füinilem fimiles pX9-4-teffna vofa —— paiiadmmifs imniffi 
- Beleiycutn Belgicum p-i60.b.duo dua f-223.4. Cortis horti 
| puras geniculo pawnieulo — p.6x.2.famare Jauari b. vafle baffa 
| pn8.biferram feream p.3635.4.Ihpotenti poteuti p:22gb.untias latus — uncias latas 
? p.uo.bdifpenfato di ifpeufatori p364.b.diflinans." — ^ diflinthus divifum 
NAI «fepb 7 egeo | ob aliquo ebliquo p226.a.tranfverft | intvanfverfim. 
b.mmutim munitum  pà6s.alhc quémiuco — illicá,muco vefüicatum.  — Teficcatum 
pixi.aammoraban- iwlabantur — b.lonSibrem. lohgior pradicatus praditus 
| ur oS fai iorem latior p2774-MUflaca — syflacem 
panmaventüs (cC yentü P LT b. pracipebanti er dpt 
D-12 4-borbenz en orbem me eré ediffe 1772 

[oc 7N?HooS cU Niloticos b.contabefcent — Contabe[cere Reliqua; Benevolus Leilór , corri- 

2 pa25-2.mortui "motui pAX72-b.féparatur J'aperatur get,fToccurreriut. In Grecis 
portione ' Tatione 23-5. fapa Jfinapi intérdum invenire eft; «pro 

b.éfa offea pU 4-4. Capto » Capito iE dv pro (dw: Qvxidia pro 
|ogutaris putavit b.Capti Capiti Quiidia: &c, 

| p26.b.bic —buc | p.r76.a.lit us littus 
bumatis bamatis juna piunam 

Dpi7eabifme 0 altifume | Jigillatur fgillatur 2: à : E à : 2 : 2 - À 

Lp28.2.influviis à fluviis 177.D.ditos digitos : "Ul 

4 b.pulchrà pulchris 2255.4 NIA ostia Errata fuper Exan- 
b undate uncate b.Pranema Piranema | guium hiftoriam. ] 
! perto.2fl ec ifibac Capioiis Carpioni | | 

b.facild fülere calor cólor p34- pao etiue. poaae 

) PU U eundem paSra.Inrüutapeba Tuviutupeba p-4«4: bic. hi, 

[00 parvum parvum caput Gyatacuba Gvatucupa ^ p.s.a-brevievét vo-brevits c» votun- 

Lp233-4. Aer Cerafa' altero quandg p.182.4.4.timea linea £undior ' dius. 

: "Cerafa « pa894.ubranchias — bvanchiam metnini, minimi. 
aliquis alioqui liora latere p.6.4- appetit. appetumt. 
vafti vajis p:3185-44énfüm fenfum — depafci. depafcere. 

p-134-4:argenteo atTgento. b.triangular. triangulavem effe. est. 

.p-136.a- purpureis puerperis ^ p.x86.oectitur veflitur. p-74cambnlavio. — anbulatio. 

ferebatur ferebat Capit. Capitur p-9-cfphieratb. Iphicratis 

[ p-138.a.voce cavit: vocitavit Parabacu Prabucu vertit. vertatur, 

0 €. partione vatione p:197.4.alius alias b. quo c» qua. 

p140-2.Rb. Rbent bat e p-9.4.4quis ATCÉ, 

L paaaeonpeditu unpetu . dla ilia  fortitaesl. — fortite fant. 
Cola Coüfos  p388.a.fufefceeutis fufcefcentis bvocant,qitam, — vocant,parte 

-b:Cognuomnatum — cognomen — p.19o.a.[becus fpecies p-1o-2. foli füo utitur, — fola, 
$3424. fluite fiuitat p.198.a. bialius  dyalinus p: u.a inquit. ingtüat. 
b.parvun parum p:263.b.bifetta diffecká quod fépia qtto 

Lp143-b.deter detegz paosbliule  — — hgule pasa parve. parve. 

3 labo lobo p.2o6.ufüperior — - füperiore p14-bpromittentes. prominentes, 

Up 144-b.lafo lato | p2oS.fufent — - fufeefeit —— pag. purpupera — purpurea. 

LL p-145-b-iminut as dnunitas is triangulo triangulum b.prominamt. —promineant., 

E p3147-4-portioue ratione [2. b. fed. féx- Eunxitio. Euxino. 

b.Gartiaginil — cartilagineas in a. bac bie: qua cetera. quo 

| p-r48.b.polum. porum p215.a1maguitudo magnitudinis p39-b.quasdum cy — quos duo. 

149.4. veftis veftes Ut aljamentarins » falfementaria partisbranchiis. — parvis, 

Do p.quid qttod babeat -19.a-datam. datos, 

Lpayrb. tradit tendit p26.a. bore boram diferetiones. — di iffectiones. 

| maculis maxillis audiri audire numeravit. — munmnerarir. ' 

| aullo zulle feptem. fipra b. illius. ed!loram. 
passt à Colios á colicis f.1l7.d.Mosmupmy —— pugiuwaor parvos. porcos 

Lo — annum nimiam aufculumme | mufiulumina- p.20. Jfquama. Sequana. 

V p.15 4-D-imaioris Ilalores nuum o  — vium c b.3om am TÜ 

i" quos quas due baléna duce Balene chelas etiati. — 


quas etiam, 


r] 


pan 


Ertatái Corre&a. — Erat, Corre&ta; Emata; , , Coria 
p.21.4. Color. colore. pag.bforamam. —.— foramen. — p.sn.aMdapidis conflant, lapidis moda, 
i DUBII as Ds ara f-40:b.quod Plinius quod cum Pli- p.54. a.plami, —— planus. 

atriná atus. ntvig ad latis, 2. gp PS cl au ST HR gibus, gilvus, 
Paborace.- ———— Lebract. s p-Ax-asillam floream; hum florem, p-354-qtt, E 
b.Cartigitey fartagine. Tefta f, ua toffa fite P5 G.b.confcendunt ; Con[cendit, 
Hipinie, ry his. b.pro detexo, quo. Hh, m 
paz brimine, vinine. LITE op. P5 7-2-latenter, latere. 
ut tam e tan. dore, | differre; vVafa, vafe. 
pia 3.4. COIT. Nullus appuutur. | adi Hd tudid«c "3 Glycymeribus , Glycymeridibus: 
praguediciis. Proguedieux, piatetifangumis, (dh b.adjiciali, aditialt 
| fpeufippe Speufippi. D-43-4- communes. pine Tte digioy ( emo. | 
b. tallele tabelle que, 4 quod. afberam levem; — ev leyems 
CAMCTATIMBI, — CATICTIIUMILS jufculis. jufculas $.58:4.eoderit. eidem; 
posa fine. biris; ifs... RRLUS . hic; m 
b. aptri (4, apricas. opervuntury operunt. b. fidet fé, ? fide: vYiro fes 
tractatione tractione tufosi tuf us ünpleriefh, ^ esineceffe, 
popa tranfeunt, — tranfeuntes p43-nfiftet, fiftunt; P594, Jie s 
b.Etimares, — fünt mares coinpetit competunt. — p.Go.b. deidevopoda. gaideropoda; 
plenam plena b.Nonnulle, —— Nonmules — p.6s.suafcuntur , mafcuntur piles 
pilose pilos € fient, fmt. üendam ,  viendam alvum; 
.26.4.qud que ek Cere, — ex CHnevéA, — p.6s.a. Aroteus,  Aretaits 
p.27. b. Dr De. (2 pm — plan. b. fanorum, faxorum, 
e in laevis e» layi; pi44-axcotylorum , Cotylarum, — p.66.a.manferint. — manferunt: 
yividiorumi, — vividiore bjfüpint, fupima, b.Eufatufi,  —— Euflathio. 
defcripte, defcripfit. off: gts adferent. fumi, fimilibus 
garsutrüdy, nto; apbelidos; ephelidas hay boc 
j28.b.aquas aquarum, afe, 4f, biquidem, -— fiquidem. 
p-29.cuin ityicem , cum feivicem, ——— gems, —— Wan, ——— pi68.aumius. nones 
p.30 bifli in aliis fli nifi im alis, pA. b.empyremiütn , empyreuma, p.Go.b.-mares, arbi | 

. ferwentvitam, tritam: muri. miuricis. Coütundens; — vontundes; 
paraefme; o 0 00 fiho p:46.2- Tripliciss Triplicesi EU eel. 
pav D. Civada, Civada distut, Cum, dum. $.79.4-Suxanfiv —— Dualo 
2:374. Alü. Alia. b. ipfis, pf. baud fus; báud fcio; 

Tolline, Teline; — ; en, Conchbylii. p: 71-4-ut fapé, e fepe 
Eorum qua, Eorum alia qua. fedentibus, fedentibis, — p.72.a. feri qvam, ' feutanqvatu: 
c Mytuli. ut Mytuli. - E seopeiod ess. seu eid egi xéóu xin 
p:Bibaia, — ponead marginem Pl. p.47-b-tandem; [ lantum, p: 73:2. Cinerems Cuerea. 

! H.N.l.8; €.2.1. D-48.4-xoy Nolc ui; XUx A dlegiis p:74-6. albus, alba, 
p.38.a.emoli. emuliuntur; -49-b. Apilium ; Apitiih. — pi7s.b.ieddant, ..Teddutit; 

povevese govojveot ; dicens, dicer es. . Continentut — Continetur: 
buicam. fü ex. unicam, ft externa. pj Oa. ditur; VACHÁs, p:76-bqva; | qui 

terne etis [pedtemus.St inferna lina, Lino; 

minutats minutos; b.de mat. de nar, : 


mmn 1 - 


| e—— 
| -: 


) 


utn xfieis 


r 


lOHANNES loNsrQ 
à nus Med. Doctor, 


€ 
2s V ele 


» J r 
"teme : 


E e 


Mode dd 


al 


H 


| 
| 
" 
n 
| 
:] 
| 
N 
; 
| 
| 
[| 
d 
1 
! 
] 
I 
"] 
| 
p: 
| 
j 


JLLUSTRISSIMIS ET CELSISSIMIS 
PRINCIPIBUS ET D OMINIS, 


DOMINO 


GEORGIO, l. 


DOMINO 


LUDOVICO., | 


DOMINO 


CHRISTIANO, 


D. G. DUCIBUS SILESLE, 


Lignicenfibus,Bregenfibus,Cyold- 
| bergenfibus, & c. & c. &c. 


DOMINIS ET PRINCIPIBFS SIS 
ros 


Hanc HISTORIE NATURALIS de INSECTIS 


partem , fideliffimi obíequii monumentum , 
offert, utque fibi & fuis fubditis clementiffimó 
favere dignentur, demifsé orat , Illuftrilf. 
Celfitud. 


Fideliffimus Cliens 


JOAN. JONSTONUS 
| Med.D. 


Á 2 PRAE- 


PRAEFATIO | 
. ad Libros 
o;éà INSECTIS. 


VAN CAGN be SES Ihseet0. 0 mu 6v 
í Jie V) ANE o E wis 


Noihéi SEDE 7 NSECTORVM nomine animalia illa 


NM 

IUS) 
EY 

pd 


EN a (a trmpa Vocat;abincifuris,que nunccervicum loco, 
Iq GS y hunc pecorum, atq; alvi procindtufeparant me- 
SOLE bra tenui fiftulà cohaerentia; Albertusanaalofa di- 
CSV Nes xit; quod corpora quibusdà quafi annulis diftiri- 
do3 Quer. AME M Cagctant. Impetfe&taad fanguineaficóparave- 
(SEL JSWADANM risdici poffunt: nec enim tanto partiuim apparatu 
ftipantur: fiinfe confidérentur, quia nullare ad natutá fuam pertinente de. 4 
ftituuntur,perfectiffima jure dixeris. Parzesfiattendamus, Antennas qua- Asie. H.Aj 
dam in capite &erunt;qua in Lucano cornua potius velforcipes peopter duri- ^«€7. | 
tiem vocantur:nullasalia habent. 0cwf;in omnibus patentilliq; duri,ut quafi 
permembranam vitri modotrans lucidam cetnant; mobilesiidem, ut, cáü ob 
duritiem hebetius vide&t;clarius,fplendore recepto videant. Nec gez ipfis; 

- necjalpebre,Lingua quibusdam mollis&zinfirma;dura& valida omnibus,qui- 
Arifo.de busroriin alvo aculeuseft. | :Denzibus carent, quz cibo utuntur humido; dé 
pati. lib. 4. quibusut & aliis ciboaccommodatisita Ariftoteles: Parzes que cibum admini- 


Partes: 


Pliz. H.N. 
i6 27,57- 


NR ferant, mom parivatioue data omnibus, fed plurimum differunt. Quibusdam in ore esf; 
quodacileus appellaturs quafi compofitum ac una lingue e labiorum obtinens poteffa- i; 
dem. Quibus autemaculeus non parte priore babetur » iis intra dentes talefenforium ! 
|... , tntinetur. Ventrem, nonnulla habereadvertitidem, à quo reliquumin- Aé/ff, H.AU 
bob tetinum vel fimplex vel teplicatum proficifcitur. Vifcusnullum eff;nul- ^e 
lum étiàm pingue: nec offa, necfpina:natusam inter carnem & nervum me- 
" diam obtinenr. Cüt&oitinia cifcumdantur, fedadmodum tenui. Breviffimé 
4 EC ' hec Plinius. 7zfecfaur intelligi potes? non videntur nervos babere, &ec offa uec fpi- 


Ahas, nec cariilaginem y mec pinguia, nét carnes nec cruflam quidemfragilem,ut qua- 
dam marina, c quajure dicatur cutis : fed media cujusdam inter amnia bac natura ; 
corpusarenti fentle, nervo mollius, in quibusdam partibus frccius verius quàm durius; 
Penias quedàm habere;quadára nomin textu dicemus;de varietate in diffe; 
rentiis. E?veeo, dicitur crufta quz pennis fupervenit, easq; vaginz inftar con« 
dit. Caudam folus fcorpio,fi Ariftotelém fequimur, habet. Sezeaz exuere 
fuetumillisquorum pennz vagina continentur. Pedes quibus funt in obli- 
quum moventur: quorutidamextremilongiores foris curvantur. Quz ve- 
ro faliunt, vel crura pofteriora habentlongiora, vel gubernaculis quibus- | 
sliflor. de dam faltuiaccommodatis fulciuntur,retró curvatis. Caufam apudAriftote- if t AME 
partit. 4, lcm invenies. Pedes,inquit priores longiores nontulla ex ill habent, ut quonia pra- 5777 
&6 ——— pteroculorumduritiem nonexquifite cernunt, cruribus illis longiorib. incidentem0- Vue ga, "| 
leffiam ab[lergant e$» arceant.D e numero fciendum;plures haberequeg procor- — | 
, poris 


?RAEFATIO.. j 
poris fuilongitudine plurimum frigent; pauciores qux volucres, Pennarum 
adjumento pedum inopia compenfatur. Partim fponté partim per coitum ze- 
nerautur. Culices&z vermiculos nec coire,nec ex animalibus nafci, Ariftoteles 
habet. Vtmasin coitu faeminz inferat, vifum paucis, necadeó explorátiim ha- 
betur: miramquegenitale oblongum fceminis,; quo genitalem auram à ma- 
fculohauriant. Deillisqua vermem generantita Ariftoteles. Gezerazt e? ver- 

 memin[etía,qua vimobtinent generandi» C qua in per coltum,fed [ponte nakura oviuan- 
1ur,ex taliorigineconfiflunt.Nam c Erucas genus effe vermis cenfendu est., e fetum ava- 
neorumsquamquam propter fraura orbiculatam fpeciem, ftmiliaowo, tum eorum uongulla e? 
aliacomplura primordiaefe videantur. Verum non fiqura,nec mollitie ant duricie ovi deft- 
piendum e[t.Sunt enimconceptus mommullorum duri, quamuis ova diverfi , [ed duod tatum 
mutetur ynecex parte animal gignatur id vermis ei Omne autem boc vermiculigenus,ubi 
Jua magnitudinis fnemveceperit. quaft owtum efcitur. Indureftit enim putamen eorum c? 
zantifher immotavedduntur. Quodin vermiculi apum e wejharum atque etiamin erucis 


quam tempe[eroum [rt oum pariattanquam hic vermis adincremeutum ovi mollis adhue 
pergat. Hoc eodem moda in cateris evenit omuibus qua mon corta generantur , velin laum, 
vel alis huiusmadisatque etiaro in aquis. Omniaenim post vermis naturam motuce][ink, 
€ putamine obare[cunt.«Mox rupto putamine exit veluti ex ovo amimal,tertia perfectum 
generationeyidquepennatum quod ture multi mirentur .Erutaenim quamprimum captant 
cibumymox non capiunt, [ed motu ceffanz,qua per id tempus Aureliae à gonuullis vocantur. 
Fefparum etiam vermiculis,e? « Apum idem accidit. Pofl deinde,gue Ny phaappellan- 
Lur,proveniunt,qua nibilbuiusmodi habeant. OVorum enim natura, adepta fuum fenem, 
9p in[uperaccrefcityfed aute augeturet aliturydonec diflinguatur,.ei ffat ovum perfectum: 
Vermium auteza alii boc intra Je habent , unde excrementum ipfes uutriendis accedat, 
ut vermes apum e$ veparum s alii deforts capiunt ,ut Eruca c ceterorum uónnulli ver - 


parte patiunt-Emittantne femen incertum eft, Quot dicbus generatio abfol- 

"f.H. vatur,apud Ariftotelem habemus. Maximz pattis cernisfepcenariis aut qa- 
4.5. 20 repnis ucin oviparisdefcribitur, Septemab initu concrecionem & confümmas 
tionem ovifibivendicant : reliquis tribus feptenis incubant & excludunt, eà 
fcilicet quz fuo procreant feecusqualis eft araneus. Quoad votum nota,repere; 
ambulare,volare, &c. Omnia pluribustnotuum quam fanguinea generibus 
moveri;utpote quzin frufta divifa  mutilatis corporib. fatis diu vivere poflunt. 

prato, Spiregznecnenon convenitinterau thores. Negat Ariftoteles, & perfrigerari 


"ec (d wjverequam [pirare fene "vifceribus: quad etiamin marinis. (addit) docuizaus, guam- 
«is arcente fpiritum denfitate c altitudine bumaris. Puülmone carere, nectefri gerio 
cum fint frigida indigere,certum, Quorfum itaque refpiratio» Mürmur quod 


membranafepto transverfo fubdita;ad quam fpiritus inclufusatteritur,obftre- 
punt,Exanimantur fub aquis multa, in cineribus tevivifcuntnon quod infpira- 

re non poterant, fed quod interior ille fpiritus ab humore fuffocatus fuerit, 

quo per calorem discuffo,fibi reftituitur. OZorazus quisquis inillis,nativofpiritü 
ipforcorporisperficitur. Necenim fenforio carere.fifenfusadeft, dicendum 
Sonus. cft, P'ocem edere quis dixerit? fonum exinterioris pelliculz attritu. Locuftz 
fuis fe atterentesgubernaculisfonant.Diverfüstamen is. Murmur edunt apes: 
cumattrituftridorem Cicadz, Erquiahocgenusintus fonum habere vifitur, 

hinc Ezceladuminfccti genus appellariGrammaticiadftrnunt. Vniverfim Bozz- 

Vita, byciaà bombo diceres, Tenaciorem prz fanguineis fortita v/zaz non eft quod 


MADt, ADÍ, 


per medium vermís partes à vulnere tantaceleritatein contraria difceffere , ac 
I 


fi duo diverfaanimaliafuiffent. Caufam ad mulüplicem principii corum par- 


E 


Genéfatio 
ift dà 

gener, lib, 
L640p 


! apertum esf. — Cujus vei cana est, quod Natura pro fai imperfectione quafi smaturansanté- 


H 


mium. liu coitus durat, tardo digreffu fejunguntur : brevique maxima fui : 


Motus, 


a riflot.l.de 


lia. H.N. duntaxat voluit, At Plinius, Noz video cur noz magts po[[egt mon trahere amimam talia fom vig. 


Apes & Mufce eduntintctioris fpiritusagitatu accidit, Quz canere videntur, 


Odoratus, 


dubites, cainprimis quibus longum corpus eft, & pedesmulti, ut in Centipeda Arif H.A. 
wguft.14s videre eft, Singulareillud quod in agro Ligurix Auguftinus obfervavit, Se&i^4c. 


; tem 


" | PRGEFATIO. 
tem teferre videtur Ariftoteles, Subitó intereunt, & velfoliusoleiafperfu ene- Aj di 
cantur , quod vifcofitate huius angufliffimis per naturam meatibus occlufis, prit | 


"i 


Differentiz funt innumera : prcipuzà /»coin quo nafcuntur & degunt; 


& canibus Cynomiz:fublingua littz, Mullum pifcem aflligitfcolichia: Cypri- 

num,primo nativitatis anno vermiculus quidam niger circabranchias. In per- 

cisfluviatilibus duodecem ceu uniones ervi magnitudine generantur, carnofi, 

candidi,quib.firigulis vermisgracilis,oblongus,& teres ineft. Gobius piícisver- 

tnib.quosin vétregeftacvitiatur. Leucifcus Jumbricis candidis;latis,qui fe inte- 

ftinis &vifcerib.circumvolvunt.Nóonullisaliis minuta quzdam animalcula qua 

partum expelluntinnafcuntur. Carncs fale inveteratz blattasgignunt. Taceo 

ipfa infe&ta,ex quibus generantur alia.In Apum fané alveis Clerus,qui aliis Py- 

ranyas,invenitur. Obnoxia denique huic malo & arzifícialia. leredinesinpri- 

inis veftibus nafciPlinius affirmat, — Tinezin lanificio producuntur: in libris 

blattz: ubi & beftiolam fcorpioni fimilem;chelas brachiave forcipibus bifulcis 

dentata habentem,invenies.Inter O)palzatesmaximé Color occurrit. Alia enim 

' fimplici duntaxat tinguntur:alia vario, utin papilionum & Erucatguminprimis 

generibus, |£uagzitatem &c figuram fi attendas, funt parva, magna, rotunda, 

3 ovata,angulofa;hirta,glabra,&c.A Par£ibus plurima fumuntur;a/z inprimis,pe- 

dibus lingua dentibus,8 acultzs. Alata funt quadam, 2slees nonnulla : aliqua muta- 

ta formaalata fiunt, ur Erucarum genus,quod pofteain alatos Papiliones tran- 

fit Ex illis funt alia Celeoptera;quz alas velutin vagina recondunt, vagzzipez- 

hia Plinius dixitut Scarabzti, Cantharides,&c, alia femper confpicuas & aper« 

tasgerunt ut Mufcz, Àpes, E»vse» Philofopho crufta illa dicitur, quz pennis 

. . . fupervenit. Sunt& alia bipennia;aliaquadripennia. De quibusita eleganter 

p E. R- Plinius.Zufecforu quadam binas gerunt penuas,ut Mufea: quadam quateruas, ut «/Apes. 

^ Membranis ci Cicada velaut,quatermas babent,qua aculeisin alvo armantur. — Nullum 

cui telum imorepluribus quam binis advolat pennis. 1llis emimo ultionis caufa datum est. bus 

aviditatis.Nullis eorum penna revivifeunt avulfa. Nullum cui aculeusin alvo btpenue eff. 
Quibufdam pennarum tutela cru[Ta fapervemit ut Scarabers, quorum tenor fragiliorque 

] ) pennas 

a 


UwhewwUl—w -» F cr Beto 

kal T 5 P xh 
! " ped 

sr 


/—OPRAGBRÁATIO 0 ? 
pénua His pegattis aculeus etiam. Invenias inter ca& oótea fotipennialeu totali Que 
alas habentnon fciffas utApes SV efpe.Papiliones fatinaceas habent. Pedurra- 
tione Apodesfunt Lumbrici; MultipedesCentipeda & Millepedz.Haud pau. 


. cioresfexplurima habent, Lizguaaliis mollis infitmàqi : áliis dura & valida; ut 


Tabanis;Àfylis, &c, Omnibusqi data qiiib: acüleüs inalvonon eft. Denies haud 
pauca habent: Nor habentilla quà hümido cibo efcantur, 4culezi quibusdam 
inore eft,linguz ac labiorum poteftatem obtinens:quibusdam in alvoeft.Nos 
Omnia in Terreffría & Aguaticà diftinximüs;uttaque in Pedata & poda, prout 


in Hiftoria videre eft Et hac funt qui de Infe&is in genere dicere voloi, 7g 


fub fingulis freciebtisprofequemur. Hiftoriam Animaliüm;plantarüm exci pict 
hiftoria,cum figuris neis, cujus güftum ante quinquenüiuim dédéfam. "Iu 
Benevole Letfor, fave, & felicem fucceffum;cum profpera valetüdine nobii ap 
precareut & hócopüfcalum,;bono literatiz juventutis ceeptuim;abfolves 
tepoffimus, DabamLesznzexMufxoio.JüniiAn: — 
| M DG LlIL 


HISTO-. 


| £O 
iiiilitiibhbbiditilibiiiiii 


uic HeE 


INSE 


D€ INSECTIS TERRESTRIBUS, 
pedatia €5 alatis. | 


Trirurus Ll. 


"De Anelytris. feu Detedii- 


T pennibus, ; 
(amne n 


De ZÍnelytris quadripennibus. 


Angrricurus .[L. 


Deenelytris quadripennit- 


bus membranaces. 


PuscruMw L 


De Apibus. 


SA. Nea Fatione Infecta : jam 
864A Wélecundum —praemit- 
(am feriem de iisdem 


E)igemus, de A4zelytr 


» ES quadripenmibus mmem- 
SEXO pranaceis primodictu- 
quidem favificagz, ut 


févifícant , ut Cicada, Orfodacna , Perla, 8 
Cimex fylveftra. 

Ordo. Ab AriBus incipimus, quibus in- 
Pli-H.N. teromnia infecta principatus, & jure 
ME precipua admiratio folis ex eo genere 
hominum caufa genitis. Mella contra- 
hunt,fuccumque dulciffimum ac falu- 
berrimum.Favos fingunt & ceras. Illz 

ad ufus vitz tolerant,opera conficiunt, 
rempublicam habent , coníilia priva- 

pim, & ducesgregatim: at quod maxi- 


Rod tea 


rele rion 
Cu ua 
HISTORLE NATURALIS 


GET I5 


IcEssiMusinptrz- | ' 3 ; : 
| tiffimé: ut de Megointer Samnites na- 


| totaceam. Ariftodemum cujus Augu- 
| £inus meminit, eundem cum Arifto- 
- | macho Plinii effe puto. 


EUR 


AYITTTTUY 


S. 


mé mirum eft,moreshabent.Preterea 
cumfint neque manfueti generis,neqi 
feti: tamentanta eft natura rerum , ut 
propéexumbra minimi animalisincó- 
parabile effecerit quiddam. Quos effi- 
caciz induftrizq; tantzz comparemus 
nervos? quas vires? quos rationi me- 
diusfidius viros?hoc certé przftantio- 
ribus,quo nihil novere, nifi commune. e 
Virgilius eis partem divinz mentis &z Virg.Gum 
hauftustribuit. Scripfere deillis prz- 
ter AriftomachumSolenfem,qui duo- — | 
defexaginta annis nihil aliud egit; & Pis. He 
Philefcum T hafium,qui quodin defer- ^'^89 
tisapes coleret Agrius cognominatus 
eft; Hyginus,& quidem diligentiflime; 
Virgiliusornatiffime , & Celf. elegan- 


b 
"t 
-- 


Latinis 4pzs & Apes, hzc infecta di- 
cuntur, feu quód fine pedibus nafci vi- Noms 
deantur : feu quód examina pedibus 
mutuó fibi hereat,acfirmiter fefe qua- 
(iin botro teneant, Grzcis eft uouesa. & 
uéuila velà utxijid eft;melle, cujusopi- 
fex eft: vel à Meliffa puella, quz cüm 
favos melle plenos inPeloponeforepe- 
riffer,alias Nymphas ad deguftandum 
invitavit: velàpueatmoid eft;meditatio- 
ne & exercitio,quód femper fitin ope- 
re. Hefiodo uai epaueias e»beimlegi- 
tursfed hanc Suidas, Ariftoteles & alii, 
crabronem potiusfaciunt, Apud Ru- : 
landum,dzsacx2dov, dicitur ; apud He- 24 

" fychium 7" 


Tab. 


' NR l 


t" T 
B— 


SS QT 
POMA 


2 LL ; 
IL 7 
LLLI, uu 


Wychium ede. — Stephanus opexidu; 
quoque vocarifcripfit: VndeeweAi2v, 
apes alvearibus condo. Epitheta oc- 
currunt plurima, Dicunturenim à fin- 
gendo. z2ase à lornm depopulatione 
e/0sov«s à colore £w9aj5 à natali folo 
« Bsyreis; abobtufioribus aculeis euaj ab 
 alaruminaére vibrantium fono Qojev- 
Aaj,& (9o G/A05 à loco communi ace£dwrec 
ab aliis 53éuovecigyeQogon& Ghasid«c : quod 
cum fole & furgant & quiefcanr,sz/fe- 
que. Theocritus »«y«a dixit, à corporis 
Mi hirfutie; Aufon. & alii Cetropias , quód 
in Attica regione primüm confpe&z 
credantur: Virgilius, & Martialis. ab 
Hybla monte Sicilize Hyblezs. Callima- 
chus; quód omnia florum faftigia per- 
volitent z«vexej2« 5; Varro; quód mel 
conficiant;zelli matres. 
Vnicolores magise(fe quàm crabro- 
. mésautyvelpas Ariftoteles prodidit:ge- 
| Cardo». d negalitet nigras , Cardanus opinatur. 
Rer.varzet, hA : RP | ; 
B. Tenuem earüm fubftantiam, quia le- 
|» e vesfacilé excoquiiexcottum & humi- 
p l. dim velut nigrum evadere. Pezzzs ha- 
m 4/955 bent quatuor, ficcas, üt canctavolati- 
| , . liainfc&ta;pellucidas;fcapulisannexas, 
quarum poftremz minores neremigio 
j obeflent; zguam prlongam quam to- 
DArifl. HÀ. risgerunt : aculeus ventri confertum : 
Jeee7.- dentes G oculos tubcorneosintüs condi: 
| tos ; ftemachumexoithinium membra- 
narum cenuítfima contextum;quo col- 
lectam mellaginem,; non folum conti- 
neit, fed etiani concoquunt & depu- 


Defcriptio 


"0n 
F. 


: rant. Plinius Pzriculum dixit. Imis pe- 
| éhunculis duoquafi digiti émergunt;qui- 
| bus procellofis temporib. lapillum ad 


"ari H.d vibrandüm corpuículum ferunt , ne 
E Eres pet Ventorü impetus abripiantut. Ex- 
| cremeéntum rübrum eft : ióp/o» Graci 
E H.N. vocant. DeDucis fcuR egis aculeo non 
dee convenit, Quarai nunc aliquis inquit 
quafi indigüabundus Plinius, sus ze 
Herculesfuerit ei quod Liberi patris fepul- 
chrum; e$ veliquavetuffatis frtuobruta? Ec- 


^ 
| 


, 


| 
p 


Ag. c. 2r. 
7 lel. Hl, 4d. 


l 


DE INSECTIS, LIB. 


$ 
culo effe prodidit, ziffquis forté; inquit; coz. R: 8. 
pleniorem quafetapillum quem in ventre ge- ^o «o, 
runtacileumputet. Vv ütfirjad unum 

ji&tum ; hoc infixo;quidám cas qux u- 
tuntur;ftatim emori putant. Aliqui pu». H.N, 
nobnifi in tantum adado ; ut inteftini "1:7. | 
quippiam fequatur : fed fucos poftea AOERSA T 
effe,necmella facere velurcaftratisvi- — 
ribuspariterque & nocere & prodefle 
definere. Nullasin nova Hifpaniz in- Locus. 
fülis reperiri fcribunt quidam nullas 
inScotià Solinus,in Hiberniaalii, fed . 


falsó. "DehacPolydori Virgiliitefti- du Med 
lini T5 x n ad He ; ue DUM ET zü. 
monititiü habémus. In illa vidimus ipfi, ne 


& in horto hofpitis noftti Andreapoli; 
fumma cum jucunditate. tráctavimus 
interdum: In Africa paucasinvenias; 
propter nimiü finé dubio folis aeftutm, Le» Nolan; 
qui & ores depafcir; & fontes abfu- P». :8o. 
mit. In Mycono non gigni,importatas Ad. H. 4; 
mori, Aelianus author eft. Frequentio- ^s:e- 
res funt in Z/4//z circà Padum, inagro 
Nolano;in Arcadia, Thracia, Co/[rca;Si ci- 
lia, Attica, Incatana & Ga4. Hoftilia vicus r/.H. N. 
alluitur Pado. Hujusinquilini pabulo ^2te2- 
circa deficiente;impohunt avibus al- 
'veos,noctibufq;quina tnillia paffuum; 
conttarioamne navesfubvehunt; .E- 
greffe luce Apes; pafteque, ad naves 
quotidie rémeaht , murantes locum ; 
donec pondere ipfo preffis navibus, 
pleni alvei intelligantur , reve&tisque 
eximahtur mella. in Nolanofrequen- 
tes effe, loci ipfius temperies & beni- 
gnitas oftendit. Maxirna ibi vis Bacchi. 
| Oleznufquamgenerofior liquor: | o- 
"morum ut'omnia genera,itanullis fe- 
| cunda: zítate auta perpetua, hyeme 
'apricitàásmaxima. In 4rcadia Ariftacus 
, Arcas primusmellisufum oftendit; in 
Peloponefo Mehfla virgo. Corficz inco- 
las longzvos ideó Athenzus tradit, 
quód melleaffidué vefcantur.Ovidius - 
ob taxicopiam venenaturm facic. In 5i- 
cilia , Hyblen montem inprimis inco- 
| lunt,thymi&falicum opulentiffimum, 


ce ip reparvayvillique noflris amexa,cuius | &bundátia, comparationem vid.ex- ovi. T»ift. 

a[fidua capiaest, mon couftaz inter authores: | preffit.In4zzicain Hymetto monte qui ^5- Eg 7. 

rex nullum ue folus habeat aculeum maie[la- , & Cecropius,ob pafcua quz folisHali- 

Te TADtHIm armatus : an dederir quidem ewm | Zoniis cedunt, favificant, Hinc Hymet- ya; rpg. 
| npaturayfed ufum ejus illi tantum negaverit? | tia & Hyblza mella. At maximus in Sc. ^6. 

Arif. H.4 Ariftoreleshabere,fed non uti (cripfit: | ptentrione earum proventus.In Podo- | 

Aelianus dubitavit. At Columella;qui | lia& Lithuania,(iccarum terrarum fo- on a, 

Llneco. pleraq;ab experientiafcripfir, finefpi- | veasmelle repleri;fcribitOlaus,in quas ^2-e15. 


imma. 


I0 
immanesurfi prolapfi,fuffocati fint. In 
Mofcovia pinus vacuas ; eodem abun- 
dare,apud Ícriptores 
riamin Hiftoria Vrfihabebis. Pafcuo- 
rum forté ubertas copiam facit; odoris 
fuavitas,lorum abundantia, faporque 
jucundus. Hoc quoque experimento 
compertum efbin locis montanis mari 
vicinis,propter folitos maris halitus, & 
flofculorum copiam , adeó propagari, 
ut vagaillarumexamina, corticibus in- 
fidentia,obie&is alvearibus, facile ca- 
piantur,modo ipfa alvearia fale muria- 


veillita fuerint, Tantusillís propagan- 


habemus, Hifto- 


HISTORIE NATURALIS 


diappetitus ineft, quem vi falis multó . 


uberius expleri przfentiunt, Defedi- 

Cols. RR byselizendis Columellam contule. 
Cua Cieatasin prin cipio cum Danzo & 
Dubravio dicerem :exalterius corpo- 
ris corruptione oriri, nullum dubium. 
Ex tauro , bove, vacca, vituloque pu- 
ttefa&tis produci certum: modü Geo- 
ponicor.author oftendit. Hincin de- 
Ícriptione Philonii,mel »zparx 9vyavégov 
«awoov liquor filiarum tauvorum , dicicur. 
Excerebro Reges & Duces,excarni- 
bus vulgus gigni fcribunt, Nafcuntur 
& exfpinali medullailli; fed quos ce- 
rebrum dedit, pulchritudine, magni- 
tudine,robore , & prudentia antecel- 
lunt. Primztransformationisindiciü, 
fi parva & albafpecieimmobilia,& im- 
perfeda cadaveti circumfundunturt. 
Augeícunt raox paulatim, alisque fen- 
fim excrefcentibus,proprium.colorem 
confecute; Regem circumvallant;bre- 
vibusque & tremulis, préprer mem- 
branorum debiliratem & volandi in- 
fuetudinem,utuntur. Feetus quonam 
| módo prozenerarenr, magna intet c- 
P ruditos & fubtilis quaftio fuit. Apum 
UAPU coitusvifus eftnunquam. Alireas coi- 
- ye & parerenegant.Alii femen in flori- 
bus foliisque reli&tum;afportaread al- 
veos, ibiqueblandaincubatione perfi- 
ci. Plinius ex flore Cerinthi colligi opi- 
Arif. H.4 natur, Ariftoteles ex calandro, Athe- 
 Lhee35- qyusexarundinisquidam ex oleg;im- 
mittique ofculisin favos.Prodireideo, 
feracib. horum florum annis plura exa- 
NO mina:ratioribusrariores & ipfas vide- 
Mouf. Te. ri, Nónullisex melle;feu potiore ipfius 
e i parte proveniunt. l'axitescoireexifti- 
'""" mat, & apesmares, Reges foeminas fa- 


Ji — À———— 
————————————————O 


'fücosmares. Duces & feipfos genera- 


cit: hostempore conftituto, verhiicu- | 
losperexamina,ut mufícz,excludere, — | | 
fucosveró more ferpentum incubare, j 
& incubando ad tempus vermiculos 
fovere, Hinc vermes aa22vee. dictos 
mellepuriffimo vefci, donec in nym- 
;»hasabeant: aureliarum tunc inftar in- 
volutos,in cellis manere,nec vefci, nec 
excrementa reddere. Tandem certo 
die, ruptis corticibus fieri apes, & ad Ji 
füum quamq; munus vix dum alis per- d 
fe&is fefeaccingere. Ariftoteles, nec "triftot. di 
exallatofemine, nec per coitum gigni deer i 
opinatur: nec apes cffe foeminas,nec " —— | 


re,& aliud genus quod Apum eft:aba-- 
pibusprodire fucos;hos nihil produce- 
re.  Hinc& proportio quxdamferva- 
tur,& difcrimen. Duces magnitudine. 
fucos,aculeo apes zmulantut, & vice 
verfa. Nec mirum à paucis Ducibus 
tamnumerofas prodire. Nam & Leo- 
nescum primum quinque genuetint, 
mox pauciores generare, poftremo u- 
num,tandem nullum. Multitudinem 
primó apum à Ducibus gigni, moxífefe 
paucos: illarum fcerum minorem , aü- 
&ioremíuum,&c.  Pliniusita deca. P/i».H. 
Plurimi exiflimmuere oportere conftci flari- Merc 
bus compofitis atque utiliter (lege ex Ari- j| 
ítoréle confici ex apportatis floribus 
cerinthi, falicis'alii,alii oleae) 24gué 
coitu unius Rex ia quaque appellatur exami« 
ne. Hunc effe folum marem precipua magni- 
zudine,nefatifeat. — Idebfetum [ime eo mom 
cdit : apesqueveliquas tauquam marem fe- 
nas comttart,non tanquam Ducem? quam 
probabilem alias fententiam fucorum pro* 
ventus coarguit. Qua enimvatio, ut idem 
coitus , alios perfeitas, imperfectas generet 
alios ? Dum fceetificant , epwseyéiSa] di- | 
cuntur: faetus vioTlgevecosit, G&& Nympha I 
vocatur. De izcubarione,ita cx Ariftote- 45,9, 1. 4| 


" 


N 


lePlinius.. uodcertum eit galliparum lse.21. 
modoiucubant. Idquodexclufumefbprimo 
vermiculus videtur candidus, jacens trans- 
verus : adbarensque ita ut pacere videatur. 
(lere, deinde ita pafcitur;utadhzreíce- 
revideatur) Rex ffatime meller colorassut 
electafloreex omni copiaf atus , neque ver- 
qniculus.fed flatim penniger. Catera turba, 
cum formam capere capit , nympha vocat 
zursut fuci fivenesyaut cephenes, Si quis alte- 
vutris capite demar, priufquam penuas ba- 
kA €AHE, 


/ 


beant,pro grati fTorno funt pabulo matribus. 


Sncabant, maxim enurmurantes , caloris; 
ut putant y faciendi gr mece[farii excluden- 

| us pullisdonec ruptis membranis qua fro» 
. quos cingunt , o'vortiam todo y iaioer[um 
agmen emergat.Speilatum boc Romacon- 
falaris cuiufdam [uburbano y alvezs coruu 
laterna translacido fiie. | Fetus intra 
XLF .diem peragitur. Fit infavis quibuf 
 damyqui vocatur ceris, vel potius c«xueys 
(vermiculus eftin alvearis pavimen- 
to haícens) amare duritia cere cum fa- 
2umiudé non eduxere morbo, aut ignavia, 
aut inf ecunditate naturali. Hicest abortus 
apum. Alveustotusarena obducitur; 
Arif-H.A. & favus putrefcit. Addit Ariftoreles; 
$6«*9 Ducesfubrerad favum pendenteso- 
| . A xiri, feparatimfex aut feptem: fucos 

. quoque feorfim fi Dux fupereft;fi ob- 
iit;in Apumloculamentis provenire: 
 €ztetas in concavis imisq; favorum. 
Apum vermes dum recentes funt, & 
aluntur, & ftercus emittunt; donec 
lineamenta, fub quibus Nympha di- 


E Ü 


"o ————————ÉO—AÉ——— 


/35^1» — contracti;necullo pa&to fe patiuntür 
j- moveri, ufque dum deftinatam fpe- 
P ciem referant. Minus fcetificant,vere 
b. . ferotino;autfifqualor vel rubigo in- 
i  €iderit.. q)uses optimae fiunt , cum 


fealig. zx- mellificatur. Scaliger genitale quid- 
| $1912. damin cellisponereexiftimat, 6 quo 


xc 


à fe cicindulam cum mare in coitu, 
meridie folutum obiviffe. Edita fub 
vefperamafoemella ova, que intra vi- 
ginti horas vivificata abiére. Vifam & 
égrandiorib. Mufcis unam,qucin vo- 

la manu aliquandiu retenta , plufcu- 

-. Jlosvermiculos candidos , mobilitate 
- propriainüignesedidit.- Cur non A- 
|?»  pespauculis horis coirepo(lent: de- 
Yufende: indeillico parere? Voffius deniq; ex 


OUBERNSEUTIS BERG 


Avif-H.4 cuntur receperint. Quiefcunt cum | 


ES Belgicorumapiariorum fenrentiaita 
(270 5 depropagatione Apumícribit, Rex. 
on apum figuli im cellis femen emitzit.Ideff, 

folliculus albicans', unde prodit vermicu- 
E dus ejufdem coloris fem-papau.a[frmitis 1/3 


1j 


] folliculo circumdatur ab apilun vifcidus ex 


Temporeprocedente inffillant cibos , atque | rore bumar itidem albicans. Nempe album 


locyalbuminiovi,regium femen vitellare- 
fpomdet.Follzeulo fec vifcido vore cárcumda- 
Losapicula incubat gallina 1n[laryac fuo id 


d fovetcalore. Itafolliculus turgefcit magis 
| e&magiss donec talis fiat vermiculusqua- 
leépinguiorib-in cafets na[cividemus.Forrà 

Jap? quidem tardius imterdà ta.die nempe 

fereno yimtra diem o. vel 12. vermiculi 
ejus pelliculaperruptasexit apis ead, perfe- 
él; fenis quippe pedibus , alis quateruis ; 
pallidior tasnen, ci paulo pofl adultiaribus 

Jéenilis,. Flo tenus V offius. bna ^! 

— Dei», dequo ex lege methodi visus. 
noftrzante generationem agere de- ! 
bebamus,í quaeras, nihil venantur, 

[ed ventura hyemis memores effata labos 
vem Experiuniur, coin mediumquafita 

reponunt, Melle ergo;& &i hoe nimium zie. N 

fubtrahatur, ceragzge;cerintbo , er jtha- 19-0. 49. 
ceyandaraca dicta vefcürur. Deterior "dnd 
hzac& ficüdulcedine emulatur. His 
! deficientib. Apiarii ficus; faccarata, 
uvas paflas ficcaras,fucos tufos,fcha- 
donum capita , lanas paflo defrutove 
madidas,& aquam mulfam pro fori- 
bus ponunt. Crudas & recentes car- 
nes apponijubet Plin.Florib.odora- 
tis & caliculatis delectantur ,ex arbo- 
rib. pomor. cytifi, amygd. ramarifci, 


| catig, ziziphi,pyri;perficae cherebin- 


thi,lentiíci,cedri,ciliailicis minoris; 


Apiculz progignantur. Creari € rori- | Rhamni:ex Zerbz,thymialbi&rubri, 
 businfoliisvermiculos; pluereranis: ! fertula campana ,myrti,viticis,geni- 
quantó commodius lectum roremil-. fta; phleifabe,ferpilli,viola,mytrhi- | 
lum ;atq; calore parentis genitali fo-1 dis, rorifmarini, conizz cerinthez; 
tum,tanquam ab atchite&o;in fcha- meliloti,natzcifci;afphodeli,citragin. 
donem animaripofle. Deprehenfam ] hederz,; conüligin.origani,fatureiz, 


violz agreft.amaraci, hyacinthi,irid. 
croci;rofe,lilii attradtilis,inap.fpon- 
dilti;batrachii,&c. De quib omnibus 
diftin&e Columellaagic;quem vide. cz. &. 3 
Bibere eafdem certü,& limpida,ífeu/944. 
fluviatilifeu fontana deledari,inqua 2^ H-^ 
i : jInq l9.c.w0.  . 
ligna&lapidesinjiciendi,ut commo- varro a.&; 
de & iafidere, & feíeabluere poflint. 
Hacdeftitutz,aliunde humore hau- 
ftofitemleniunt,de coq; incusadR e- 
ges& operatricesaliquid deferunt. —— | 
Vitaad 6.7: & ad f'»m mum49.an- po 
nosproducitur:fcu uc Plinius.7774 ez; Aviff.H.A. 
longi[jma, ut projpere inimica ac fortuita 5d et S 
cadant feptenis ammi uniuev[a. vod Tueos, xe so, 
5-2 UNA 


12 
muisquam inira decet annos duraffe pro- 
ditur.Sunt qui mortuae fi intra tecti hye- 
que ferventur , deiude fole vermotorrean- 
zursac ficnlueo cinere toto die f'eveantur, 
purent reviviftere.Intotum-ver amifías, 
yeparari ventribus bubulis recentibus eum 
fma obruzis.. Virgil.jiwvencorum corpore 
examimato s ficuz equa. vepas ac crabro- 
nes ficut afrmorum [Carabaos , amutante na- 
Cavdan, de fura ex alis quadamin alia. Card.robu- 
variet. Ker. (tior.adiz.an.pervenitepoffefcripfit. 
17.6.22. 
cum volant. Re&à non volant;quia 
Volaus. | cauda deftitutze funt: ideo etiam pa- 
rum in volatuperfeverant ;aürinaé- 
re demorantur.Preftanttamen vagi- 
nipennes. Quiaexiguas pennas ha- 
bent,nec recte procedere, nec diu 
volare poffunt. 

Vocénonedunt,fed fonum;Boue&s 
id GrzcisLatinis bombilare;& bom- 
biffare. Sonusipféctyyc & 92460. illis 
murmur & fufurrus his dicicur. Q ui- 
dami modulari;fed inepte, dixit. Alii 


Sonus. 


nocte ea, qua natus elt Iefus, magis 


Odoratus'5ombos edere;garriunt. Odorazu plu- 
er Wi *ti mumvalere indecolligas;quód mel 
àlonginquofentiant, Vif exagris 


pharmacopolia&qui mel venderent. 


invififfe,revolaffeq; onuftas. Retuhit 
Vofius de & Clutius, per longü camini tubum, 
did meldomi coqueret; fuperné in- 

'^'. gteffas; necaliterquam circa cande- 
lamcicindelas & lampyridesfolent, 
circa ahenum volitaffe ; plerasque in 
illud deciderntes fubmerfas. Dein- 
ftrumento non eft quod folliciti fi- 
mus.vae(epa illud eft;& fpiritusinna- 
rus,quo & moventur. 

Auditu deftitui A quinati vifum.So- 
no vehementi, ob ingenté aéris mo- 
tum,qui & animal interimere,& li- 
gnum fcindere valet, terreri & fuge- 
re. At plaufuzrisgaudet,& murmu- 
reexcitanturad opus,fonituq; quieti 
| wis bud fedant,ut poftea dicetur. — Memoria 

^U. valere,apud Rhodiginum extat. 7j- 
Arif, H.A. fs quód oculi duri) hebetior.Ideo fa- 


4tri[l. de 
part, anith, 
La.6. 16; 


Áuditus. 
P4z.H.N. 
lai.c.26. 


Lato eijea merope & hirundine capiütur, 
| Matigue Odere feedos odores;proculq; fu4 

thia3. f - ji T $3 

Pin RUNS gitint;fed & ii.5 :&os. Iraqsunguenta 


incas,. tCdolentes infeftant, ipfz plurimor. 
Thorp. anhnaliuminjuriis obnoxiz. Impu- 
6.6. ous 1 : 
UU * gnanteasnature ejufdem degeneres 


HISTORIE NATURALIS | . | 


Attollunt fefe atque contraliunt. 


veípatque crabrones; & é culicum 
genere qui vocantur gouliones : (35m 3ec 
Arift. qui onuftos invia mulos eflate ves Arif.H.A. 
xant) populantur hirundines & qua- ^7.29- 
damalizaves.Infidianturaquanrib. —— 
rai quz maxima eft earum operas 
tio,tum,cum fobolemfaciunt, Nec 
hz tantum quz ftagnarivosqueobfi- 
dent,verüm & zabete veniunt ultró, - 
adrepentesque forib. per easfufflat: 
ad hoc provolant, confeftimq; abri- 
piuntur. (alii legunt ,zsflantur; c? pro- 
volantes eus confeflimabripiunt) | Nec 
fentire itus apam ranz traduntur. A" 
Inimicz & oves, difficilefeà lanis ea- 3 
rum explicantib. Cancrorum etiam 
odore;íi quis juxta coquat exanimá- 3 
tur. Timent quoq;ab araneis,lacet- dn H.A,U 
tis,crocodilis,u pupa; paro, merope; CN ! 
no&ua, & aliis alvearium depopula- 
toribus:fed & ab Echo,ftulgure;toni- 
ttu, & fragoreomni. . B 
. Huc & sworbi pertinent, repletio Morbi. — - 
nempe;inanitio; ficcitas, humiditas, | 
frigas,calorquenon naturalis. Reple- 
tionem nimia fatietas infert; quando 
alvearia non caftrantur, fcabietum Z 
fordibusq; difluunt,ftrumo(xq; red - / 
duntür. Igamitioe cibiinopia oritur: 
Eiufdeminopia,malaciá,diarrheam; 
BAaxlvias, & tabem affert.In malacia | 
adeó morofz funt, ut facile aufugiát, 2 
nifi cinnicu, vel rerum gratiffimarum " 
fuffituretineantur. Déarrbaar cx ti- | 
thymalli,hellebori, ebuli & f(ambuci 1 
floribuscontrahunr. Tabe correpta 
pellucefcüt. Deremediis & qua huc ! 
ípectant,vide Authores. — Dehisità prs. H.X.. 
Plin.$uzt éf operis enorbi: cumfavosnon ov. 19. 
explent,cleron vocant.Item blapfiganiamis 3 
fifietum non peragaut. Inimica eff cj» echo | 
refaltanti fona , qui pavidas alterno pulfat | 
iéiu inimica c nebula. Aranei quoque vel —- | 
maxime boflilesycum pravaluere ut inte- | 
xant,enecant alveos. — Papilio etiam hic | 
ignarus ci inbonoratus luminibus accen - " 
fes ad'volitans.peffifer nec uno smodo. Nam. — | 
e ipfe ceras depafcitur,e? relinquit excre- 4 


ua Mem a C —--—— 


L 


| 
| 
| 
I 
I 
: 
| 
| 


menta, quibus teredines gignuntur: ffs ——— 0 
etiam araneofaquacunque ince[fit,alarum 
psaxiphe lanugine obtexit. Nafcuntur c " 
in ipfoligno teredines ,qua ceras pracipu? h 
appetunt. — Infeffat ej aviditas paffus — 5 
nimia florum fatietate , verno maxima 

 dempore 


Tempore alvocita. Oleo quidem non apes 
tantum, fed omuia in[éétaexanimuntur, 
| pracipa? f£ capite fenere eximi mellaavi- 
de-vorantes. Cetero praparca, c? qua alio- 
quin prodicas atqueedaces,mon fecus ac pi- 
gras atque ignavas proturbent. — Nocent 
€ faa mella ipfis illiteque abadverfa parte 
smoriuntur. — Tot boffibus, tot cafibus,ch 
quota portione eorum commemorata ? tam 
munifieum animalespofttum est, 
Singulare ingenium regiminis & 
operis ratio oftendit, in quibus pru- 
r dentiam,fidem, obedientiam, forti- 
|^ tudinem,& exa&tz quafi meas ex- 


AIngenium. 


DE INSECTIS LIBl 


 emplum,;obfervare eft. Eleganter. 


Piin. H.N. deiisPlinius, Razio 


inquit operzs bac 
-Jr.c. 10. / 


ipterdiu flatio ad portas morecaflrarum, 
nocle quies im matutinum donec una exci- 
Jer gemino aut triplici bombo, ut buccino 
. aliquo. Tunc univer[e provolant.fi dies 
mitis futurus e. — Pradivinant enim 
ventos imbresque , c tunc fe continent 
feci. ltaque temperieceli (ef boc inter 
prafcita babent ) cum agmen ad opera pro- 
ce[fityalie flores aggerumt pedibus, alta a- 

quam ore, guttasque lanugine totius cor- 

por 

opera exeunt , et fupra diéia comvebunt : 
yere intus operantur. Qua flores com- 
portat , prioribus pedibus femina one- 
rant,propter id natura [cabra , pedes prio- 

res voftvo : totaqueonu[le vemeant farcina 
pandata. Excipiunt eas termasaut quater- 
naatq;exonerant. Sunt enimintus quog, 

officia divifa. — Alia fhruumt , alie po- 
liunt,alia függerunt, alia cibum compa- 

rapt ex eo quod allatum 63f.. Neque enim 

eo feparatim ve[cuntur , ue inaequalitas ope- 
ri €f cibi fat cf temporis. Struumt or- 
fa ea concameratione alvei ,' texumque 
vel ufque ad fumma tecía deducunt , li- 
mitibus bints circa fingulos arcus ,— ut 
aliis intrent , aliis. exeant. — Favi füpe- 
riore parte affixi, e$ paululum etiam la- 
teribus. fioul. havent: ci» pendent. una. 
Alveum mon contingunt , nunc obliqui, 
nunc rotundi , qualiter popoféit alveus: 
aliquando c duorum geuerum :. cum 
duo examina coucordibus populis diffimi- 
les habuere ritus. — Rnentes ceras ful- 
ciunt, pilarum intergerinm à folo forni- 
catis,ne defit aditus ad farciendum. | Pri- 
mi fere tres verfus inanes firuuntur , ne 


: 
^ 
! 


M 


Quibus est earum adolefcentiaad 


A e MM —————— 


J/ 
] ] 


7 
promptum ffe quod. imvitek furantegs. 
Novtf(ime maxim? implentur melle: id- 
eoque averfo alveo favi eximuntur , Ge- 
vule fecmidos flatus captant. — Si cooria- 
tur procella , apprebenf? pondujtulo lapilli 
fe hbrant. — Quidam im bumeros eum 
imponi tradunt. — luxta vero terram 
volant in adver[o flatu vepribus bebetá- 
£. Mira obfervatie operi. — Ceffu- 
tium inertiam notant , caffigant mox, 
e puniunt morte. Mira munditia. A« 

anoliuntur omnia e medio, nullaque inier 
opera [pimeitie jacent. — Quin cf excreé- 

menta üperantium intus , ue lengins ve- 

cedant unum conge[lain locum , turbidi 

diebus e operis otioegerunt. Cum adve- 

Jperafeit, im alveo flrepunmt minus ac mi* 

mus , donec una circum'volet eodem , quo 

excitavit , bombo » Cen quietem CApere 

dmperans so 4 bec caffrorum | more. 

Tunc repente ümnes conticefcumt. 


Prima fundamenta commofto vo- Pli». H.N. 
cant periti, fcugummirionem, ( » 7E, 
yuoiy Vel xoviaCn aliilegunt) cum alve- Lti.$9. 
are tectorio illinunt : fecunda pzff- 
ceron , tertia propolin, intet Cotia ce- 
rasque magni ad medicamina ufus. 
Commafis crufta eft prima, faporis à- 
mari. Piffoceros luper eam venit , pi- 
cantiüm modo ceu dilutior: cerx 
initiunt, plerumque é mitiore gum: 

mi. Propols craflioris jam materia, P/ziH. s 
(6 gatta quamin foliis populi ferunt ^24 68 
hanc faciunt) additis floribus non- 
dumtamé cera fed favor.ftabilimen: 
tum, quaomnesfriigoris aut injuria 
aditus obftruuptur,odore & ipfaet- 
iamnum gtavi , ut qua plerique pro 
galbano utantur. Diofcorides ad 
ftyracem accedere putat. De Regi: Asl. H. d; 
mine lic idem, IDE 
. Mira plebi circa Regem (de hoc pj, p y, 
in Differentiis) obedientia. | Cum £i, 
procedit unaefttotum exarnen,cit- — — 
caque eum conglobatur,cingit;pro- 
tegit ; certi non patitur ?^ Reliquo 
tempore cur populus in labore eft, 
ipíe opera intus circuit ; (imilis ex- 
hortanti , folus immunis. Circa 
eum fatellites quidam , lidtoresque, 
affidui cuftodes authoritatis. Pro- 
cedit forás nonnifi migraturo exa« - 

B. 3 | miie. 


Hg 
mine, Id multó. intelligitur ante, 
| aliquot "diebus murmure intus ftre- 
. pente, apparatus indice, diem tem- 
peftivum eligentium. Si quisalam 
ei detruncec , non fugiet examen. 
Cum proceflere, fe queque proxi- 
mam illi cuit effe, & officio confpi- 
ci gaudet, | (Id Homerus (oomgud'ov 
" giras dixit; ) Feffum humeris fuble- 
vant : . validius fatigatum ex toto 
portant. Si qua latlata deficit, aut 
forté aberravit , odore perfequitur. 
Vbicunque ille confedit;1bi cun- 
Gtarum caftra funt. 
totumtenetur agmen: amiflo,dila- 
bitur migratque ad alios. . Effe uti- 
quefine Regenonpoflunt. Invita 
autem inrcrimunt eos , cum plures 
fuere , poriusque nafcentium do- 
mos diruunrt, fi proventus difpona- 
tur: tunc & fucos abigunt. — Rege 
pefte confumto, moeret plebsignavo 
dolore,non cibosconvehit;non pro- 
cedit , crifti tantum murmure glo- 
meratur circa.corpus ejus. Subrra- 


C 


€ 


hitur itaque dedu&z multitudini :: 


alias fpectantes exanimem, ludtum 


nonminuunt, lunc quoque nifub-. 


veniatur,fame moriuntur. Huc /a- 
tifatio, mundicies , & alia fi pedtan t. 

Quiefcunt ab. occa(u Vergiliarum 
| ufque ad ver, & hyeme conduntur. 
Alii ultra exortum latere dicunt, 
prout ratio climatis & tempeftatis 
tulit. Ante fabas florentes non ex- 
cunt ad opera & labores. 


Ávijt.H. À. 
| 4.8.0, 14- 
Pn... 
€i, 


Clui.de À- 
pibae5. 
Voff.deldo. 
3.6.71. 


fusnarrat, mundiciei & amor fi- ; 
mulexemplum.  Repereratzin bor- : 
1/5 fuos apiculamsjin olla snellzs fabmer[fam: 
alteram ilem abimbre [tc afflicfam, ut e 
épfa quaft exanimis jaceret in berba... F- 


tramque igitur manui vmpo[nit s eujus 
calore [m füte. plaue fautrefacillate. — Ft 


vero fe mutuo agnovere s utraque alteram 
o[culari e$» amplecfi amicum 12 sodum. 
tc illa quidem mundiar , quam imber fic 
ferauerat, membratim purgare cepit alie- 
ran mellefordidatamzinque apera bac pra- 
pemodum horam infumfit. Tum qua be- 

, neficium id acceperat 0s admovit alteris 
| eid, Grati anim ergo» de pectore fuo edu- 
xit mellis aliquid : quod eabaufit , (atidta-- 
ques alveare revolavit. Addo de 


HISTO RIJE NATURALIS CHECA 


Duce prehenío, 


Srupendum quod ex Clutio Vot- : 


adloNoyie-&c praefagiis quzdam; Eru- 
&ibus nullis nocetur , 22494 Plinius. pln. H. 
Mortuisne florib. quidem, non mo- /1.c 
dó corporibus infidunt, Operantür fcc : 
intra Íexaginta. paflus. ,J.Etfubindeé —. ^ a 
confumtis in proximo floribus, fpe- 
culatores ad pabula ulteriora mit- - 
tunt, Noc&u dejrehenfz in expedi- 
tione,excubant fupiné, utalasárore. 
protegant.. Prafagiaab examinibus 
ubiconfederefumuntur, [unc o- 
Ítenta,uquit idem, faciunt. privata ac - 
publica,uva dependentein domibus | 
five templis ,fzpé expiara magnis e-- 
ventibus. Sedere in ore infantis,Pla- Puis. H. N; 4 
tonis tum etiam , fuavitatem illam ^1 16 
pracdulcis e oquiiportendentes. Sc- E 
dere in. caftris Drufi Imperatoris, 
cum. profperrimé pugnacum apud 
Arbalonem effet, , haud. quaquam 
perpetua arufpicum, conje&ra, qui 
dirum id oftentum exiftimant fem- | 
per. Aliter apud Dionem & O bfe- ni» gif. P 
quentem legitur. Ille examine apum 7f Oleg: Ld 
deterrictum,neuliraV ifurgim proce- pro4.c. nde 
derer: hic infeliciter dimicafle ícri- 
bit. 


. Inferviunt sffbus pluribus.apes.Vífus. — . 
In Cibo, Medicinasbelleprafacicisfuppli- —. 
cii ,etiam adhibenrur. | Vefceban- | 
tur eis, Curmanz. regionis incola. 
Gontuíz & cum vino diuretico ex- 
hibit& , hydropem. potenter curant ^. | 
& cene. comminuunt, In melle E. 

|j mortuz vomicas fanant:  Vlcera la- 2 
biorum emolliunt: dyfenteriz me- 
, dentur,  Favis immortuz .& cum 
|! melle tritz pilos partibus nudatis re- 

ftituunt. Sxpé abobfeffis in hoftes 

| emittuntur : harumqueopera Lupus 
Barriga Lufitanus ab obfidione op- 

pidi vor idfie den in Mauritania, 

Ann. millefimo quingentefimo duo - 

decimo depulfuseft, Apud veteres 

j ftellionatus reum , melle illitum, &z 

adíolisradiosexpofitum, apibusob- 

Jiciebant. — De prefagiss fuperius di- 

xi. Adde, Pompeio aciem contra 

Czfarem inflru&uro , & Dyrrha- 

chium egredienti, tanta apum exa. 
minà occurrere , ut figna obícura- 
rent, Victus eft, Severo imperan- 

te , apesin fignis militaribus , in 
ftativis 


 Plis. H.N. de. pligio A 


(«o 03998 INSECTIS L134 


- ftativis Nigri maximé , favos finxe- 


runt. Ancipites hinc interSeveria- 


nos & Nigrianos congreflus: fed illi 
obtinuere,In Confulac L.Pauli & C. 
Metelli hoftem imminentem prafi- 
gnificarunt.. Leopoldo Auftriaco 

.Sempachum cum exercitu tendente, 

apum examen in oppidum irruit; ut 

HelvetiorumHiftorici produnt.. Pa- 

latinoR egiamPragenfemingredien - 
te,tegulisinfedere. Mali rem ominis 

Anhaltinus dixit. Reliqua praetereo. 

Differentiz Apum funt variz; Ári- 
ftotelesin urbanas & feras difpeícit, & 
ibidem,alias gregales, ut Apes,Reges, 
fucos,vefpasannuas;crabrones terc- 

dines: alias fo/itarías , ut Sirenem mi- 

norem, maiore, & bombycem. Hunc 

fecutusAlbertus;)novem quoq; gene- 

ra facit, quz apud Aldrovandum vi- 

pes funt & raffice fylveffres- 

que,horride afpectu multó iracundio- 
res ; ed opere ac labore praftantes, 

Vrbanarum,addiv,duogenera,optima 

brevesvarizque, & inrotunditatem 

cópactiles:deterioreslonge; & quib. 
fimilitudo vefparum: etiamnum de- 
terrimz exiis pilofe, Optimé in zoz 


Differetiz. 
airifi. F.A, 
1.9. 9.40. 


lnu.c26, 


— — —— 


operatrices &c operatrices diltinguunctur. , 


Inter illasfunt Rex,Fwcus & Fur... De 


— Avifl HA. Regefatis fuperius diximus. , Duo co- 


^ PünH.N. 


| Colum. R ex Ariftotele Columel. & Virgilius: 


A, 


E. ds '^*? ventreq;ampliore. Operarricium diffe- 


| exigua,nectam rotunde,íedobefx tn. 


: 
j 
E - 
" 


*1^4* rum fecundum Azriftotelem & Plin. 


genera. Meliorruffus, quàm hirfutus 
niger variusq;, Omnib.forma femper 
egregia, &zduplo quàm ceteris maior, 
pennzbreviores,crura recta , ingtef- 
fus celfior,infrontemaculaquodam 
diademate candicans. Multumetiam 
ànitore vulgó differunt, V arr,nullam 
rufi mentionemfacit. Dcf»wco iníe- 
quentib.agetur, Fur eft nigrum quid, 


PCPE UR 


Arif. H.A, 


 rentiaa corports fgurasatate; morib,ope- 
vatioue,colorect» aculeo fazsnuntut. Corpo- 
ris fqura.Suntaliz vaffe (ed glomero- 
fx,exdemq; nigra & hirfurz:aliz zzi- 
nores quidem fed zquérotuo dz, & in- 
fuíci coloris,horridig; pili: aliz magis 


"i 


& latz,coloris meliufculi: aliz mini- 
mz gracilesque,& acuti alvei, ex au- 
reolo,varizatq;leves. Sic diftinguit 


|J. Optima parvule;oblongz,leves,ni- 


D 


nH 


tidz , auro ardentes, & paribus lita 
corpora guttis,moribus denique pla- 
cidis.4ezate, Sunt qu&dam zovella, 
vetule quzdam.  Ilarum examen zi, n,4 
quotannis avolare folitum eft, nec^veu, 
perinde pungunt:& fiannum non ex- 
ceflere,nitefcunt;oleique fimilirudi- 
nem & fpeciem gerunt. Hx horridu- 
lac evadunt, & rugis obferuntut: mel- 
li&icandiperitiffimz, Frigora deniq; 
& pluvias przíentiunt: ideo his in- 
gruentib. non longé ab alvearib, re- 
cedunt. Operatione; Sunt izutiles , üt ys i 4 
bombylius : igyQégon zAdsideo, ab ar-Lrasg. 
tifici figmento forté. Sunt & izer- 
165, que quidem nec favos corrum- 
puncnecmelliinfidiantur: id tamen 
nonconficiunt, Nonnullz Regem 
cingunt: quzdam mortuas ex alveo 
efferunt: aliz noctu excubias agunt, 
Qua mellificant,velinalveis,arbori- 
busexcavatis;petris,cabulatis;vel fub 
terra id faciunt.Circa T'hermodoon- Pii». N; 
tem Hduvium (in Themifcyra)duo ge- S i 
nera:aliarum quz in arborib. mellifi- dla 
cant : aliarum quz fub terra , triplici 
cerarum ordine,uberrimi proventus; 
inquit Plinius. At Ariftoteles illarum 
duntaxat meminit , has alibi ponit. 
Favusipfe;addit,levis atque xquabi- 
liseft,quem non femper,fed hybernis 
duntaxat menfibusconftruunt. Co- 
pia in eo tractu hederz , unde mel 
conficitur. Co/ore.In Ponto enim funt 
quadam albz,quebis in menfe mel- 
la faciunt. Morib, In /Ethiopia,fi Alva- 
reziocredendum,adeó cicures,utin- 
tra hominum cubilia examina confi- 
ciant. Apud Halizones cum homini* 
bus pabulatum exire, & opus tam 
concregum facere, ut mel à cera fe- Payfan.i 
jungi nequeat , Paufanias author ^//ece 
eft. Deftituuntur & aculeo quz- 
dam; [0 . 
De Novi orbisapib. ita Nerezbers NieeniH — 
gius. Multiplex apiarium genusinno- Exwe4ag. — 
và orbe femper admirabile, licet in ^" 
melli&ciodiverfum. — 9»edam inare 
borum cavitatibus, fed fine favo, cor: 
ticem cereum prius effingunt ovi ins | 
ftar , quem imbuunt penitus liquido 
& fuavinedtare. Hc ova copulata fz- 
mul , & racemata , ufque ad viginti 
veltrigintainveniuntun — Inditrun- 

pr cum 


16 
eum cxdunt;& deferant ad ufusfuos 
plenum melleis globulis SUPERARE 
utiliffima. 4//zglandes minoresconfi- 
ciunt:dlenon excedétesnucemavel- 
lanam, Hocgenusapum exiguum eft 
& manfüetiffimum. 4//z fub humo la- 
borant, quadam 3. aut 2, ulnas,quz - 
dam non amplius quàm dodrantem 
profunde;prout oportunutnillis.Ha- 
rum quadam 1nellificant iri cereis 
quafi fiftulis oblongis; quadam orbi: 
cularib.& rotündiorib, Ex his qu&dà 
sites & innoxia, alis zajuftula eff etas 
& faoslabores acriter tuentur, CAT 
quaque funt fzra diverfi opificii; to* 
tundum conficiunt favum inftar mali 
cittei circulando fiftulas fufpendutit- 
que exarborum fronde, imponentes 
favos alium füper alium : a iquando 
fuftinet frons racemumi eiusmodi 
ttium dodrantium longum. Exigwió- 
resapes fufpendunt minores racemos, 
& tenuioribus ramis; grándiotes ex 
 firmioribus (vocant has Indi Matee- 
eas) quarum morfus aequat dolore i- 
&us ferpentium , & viginti quatuor 
horisperfeverat. A4/4mitis apri na- 
tio e(Linterris Haimenfium ; quas in- 
duftria Europxorum in alVearia con- 
clufit; ubi nec püngunc nec irtitan- 
tur,necinquietes fiunt, reclufo alve- 
ate. Mirum dictu,iiec ceffant àlà- 
bore,támfíuntofficio intentz; Hic 
curiofitas nori indigeret vitteis, tiec 
tránsparentib. vafculisut exemplum 
fedulitatis difceret, Regina 8c Ma- 
giftra plurimum à plebe diftat. Eft 
quoque;apum zgram e exile genus; 
quod in fylvis fine cera mellificat. 
Cera fuübterraneatum apum peércom- 
moda ceratis ad dolores ex quavis 
caufa frigidaaccidentes: tumoresre- 
folvit: ad alia medicametita etiam i- 
donea. Albzapesfüntin Q uatetria- 
lamel quoque album & cetam fabri- 
cantes,nec nimis rioxid. 
Nuncexaliquib.authoribus dabo 


aliqua. In Cey£avaft atbotis & aliar.' 


interdum cavis nidulantur apes; atq; 
fuum mel elabotant, non mitius bo. 
numquam in Hifpania tefte Cizcá: 
quarum tria füntgeneta. /z4z paulo 
maius culicibus; Ad faviquem probé 
communiunt;rificium; tubulum di- 


LU 


HISTORLE NATURALIS 


midii digitilongitudineaptát exmà- 
teria cere fimili,perquem apes;alis eo 
quod floribus decerpferunt onuftis 
adfuasoperas ingrediuntur; Acidiu- 
Ículum eft mel iftud;cujus pauló am- 
pliüs libra praebent fingula alvearia. 
Aliud genes paulo tnáius nigrum fuüpe- 
riistamen candidutü eft, Orificiuf, 
quoinarborum cavumingrediuntur, 
confe&tum habent ex-ceraalteri ma- 
teriz commixta, lapide durius. Ha- 


tum mel füperius bonitatelongé fu. 


perat;illiusqi tresmenfürz,five vete- 
rim cohgius nonnunquam ex unico 


alveari eximitur. T'erZiuz genus Hifpa- . 
nicas tnaghitudine excedit, fed acu- 


leis caret,impetutn.in eosfertur,qui 
favos exitnere volunt; mireq; fefe ca- 
pitis & barbzepyrisimplicat. Harum 
interdum alvearia düodehnas auc plu- 


reslibras mellismulto quam reliqua- | 


rum przftantioris,continent; 
Aineritana inquit Lerius, apes no- 
ftris diffimiles,& exiguasillas mufcas 
quz zftate; prxfertim maturis uvis; 
nobisinfeftz fant, potiüs referentes; 
fium Mel & ceram conficiunt, pet 
fylvasinarborüm cavis , üindeincola 
uttumq; probé eximerenorunt.Favil, 
é quo mel nondum exemptum yra- 
yeticappellant:ytaenimillismeleft, 
yeticcera... More noftro melle ve- 
Ícuntuf: ceram veró qua inftar picis 
feré nigra eft ,in maffas convolvunt 
brachiali craffitudine. Sed neque 
futialianeque candelásex ea parant; 
(noctu enim nullo alio lumine utün- 
tur, quatn certi ligni fragmentis ac- 
cenfis, quz lucidam flammam pa- 
rànt) at ingentium cannarum ]li- 
gnearuüm tubos (ii quibus fuas plu- 
más , tie à, certo papilionum genere, 
ipfis travers di&o , cotrümpantur 


Cohfervant ) ifta preíertim obtu-.- 


tant. 4 nv 
Ánton. Herterain Provincia Ve. 
ttzepacis fcribit reperiri apes fre acu- 


loé clárum melconficientes; quarum: 


aliz fint armatz & noxix , quem- 


admodum noftrz; aliz parva ut mu. - 


Íczó ; optimé tamen mellificantes, 
alie noxii ne&aris: quod dementert 
guftantes. « Nulla .favum confi- 
ciunt fed condunt liquorem fub 

humo, 


* 


1 


SCAVUDESNSEGTIS EI. 


| Pharmacopola, & herbarum etiani 


humo, .autin cavis arboribus melli 
quidiffimum, & acefcichonnihil. UIT. 
. ticus Faber fcribit,ig terrd Marcbka]ro- 
vum ,fiquisfylvasingreflus inarbore 
quacunque foramen faciat, poffe ex 
arborequinq; velfex menfuras mel- 
lis accipere quod inftar mulfrab exi- 
. guisapibus neminem cedentib.con- 


ficitur.Hocmel adcomedendum o-- 


ptimumeft, & vinum inde faaviffi- 
mum praparatur. 

Adjiciam hifce ab Aldrovando 
obfervatas, easqQ: proprijs ipfius ver: 
bisdefcribam. Quazinquit priore lo- 
ce exhibetur, Apum regulus eft ape 
duplóferme procetiot, fed fuco ma- 
. cilentiot:mazisctiam lucefcit, & al- 
vum habet in extremo acutiorem. 
Alz funtlongz,& colorisalbi, favis 
pun&is confperfi. Caput ejusdem 
cum ventre coloris eft. Antenne func 
breves,fed patum benéà pi&ore ex- 
preffz. apiseft vulgaris, qua fecundo 
loco ponit, color ei magis ad cinereü 
vergit hirta fere tota, alvo eft obtu- 
fiori;breviffima,exeritaculeum. Ale 
funt candide intercurrentibus]ineo- 


17. 


apprimé peritus cutuad montem Pa- 
dernum vulgo di&umin noftro agro 
hetbarum infpiciendarum gratia i- 
viffet, ad me attulit, cum ut gratum 
mihi faceret, tum vetó ctiam, ut cati 
pulchrü naturz arcanum polteris a- 
liquanido communicare. cellarü alig 
erant vacuz,aliz plenz;plenar um ae 
liz continebant mel,aliz foboleim al- 

bam;qualem à latere favorum pi&or 
exhibuit; An vacuis apes qniefcere 
putàverim. Omhnium figura non fcx- | 
angulis terminatur, ut in communi- 
bus,fed erant rudes, & rotutdas; ne- 

que omnes ejusdem magnitudinis; 
A pisipfaafpe&u venufta admoduni; 

tota hirfuta capite, antennis ; & pe- 
dibus aterrimis,aterrimaitem;acro- 


tunda maculaintergoreinfignis: al 


ferruginez, caétera modo tubicun- 
do; pode dB colore vatiat. 4 
feraqua plures& i minores favos con-« 
ftruit,mminor eftut dixi; & colore di: 
verfo. Caput enim in hac pedes & 
tota alvusnigricant, dorfum totum 
rubicundum eft, alz proceré,angü- | 


lis flavis ; breves, breviores, inquam; Ítz nigricantes. Utraque favos fuos 


iplo corpore: Caput magnum; an- 
tenna, utin ipfo regulo: Fucus , 42 
tertio loco exprimitut media eft ma- 
gnitudine i inter Regem , & Apem; 
magis tamenadregem accedit; Apé 
duplo major, Rege corpulentior, fed 
brevior, colore etiá magis fufco. Ala 
fermé, utin Rege, pedes bteviores; 
caput majus. Alvi extremum velut 
in duasappendices definit. 

Inter Apes fylveffres, quaruni multa 
funtgenera, dis priores, ina cum fuis 
favisexpreffz, domefticis quodaim- 
modoaccenferi poffiot. | Melenini | 
quodparant, nonomnino fpetnen- ! 
dum videtur; propter fuü dulcorem ; 
& ex favis non contetnnenda. ceta 
paratipoffi.Ipfarum vero apum pe-. 
cies dometticisnoftris multo eft pul-- 
chtior,venuftiorque. Differuntau- 
| e NE e. & colo-. 

re. Que major eft, & priori loco pin- 
gitur , favos & cellasetiam conficit | 
majores. Has fimul cum (uis apibus | 
invétas F. Gregorius Regienfis Cap- 
pucinorum ordinis, | diligentiffimus. 


operit t quisquilijs, palea & mufco né 
facile fit invenire. - Quid fi harum 
imelle D; Ioannem Baptiftam in de« 
ferto vixitle dicámüs. 

Quz dua deinceps pinguntut, nó 
Ítrisrufticis4von? vocantur,inviceum 


| feré confimiles. Prior capite antei 


nis, & pedibus nigris; toto corpore 
magis,quam praecedentes hirfuto, & 
lutefcenre, minus'in dorfo ; mapis in 
alvo. Sed colorem ituibihtelum egts 
poris hirfuties facit, non ipfius COor- 

us. tera eadem omnino videre: 
tur, nifi candidior effet, & paulo mi- 
nor. Kepetiuntür in hoc genere et- 
dam virides, & nigra, & aliotum co« 
lorum. | Hollandi ; ut audio, omes 
ne$;, nelcio cur. Sepfers / hoc eft; 
Imperatores vocant, nifi dissi 
propter aculeü , quoacerrime pun- 
gunt, Regesin eo vincenres qui vel 
eo carent, vel íi babent , non ti« ^ 
tuntur. 

Nigrarum duarum hic iconein 

etiam dedi;przor major eft, & brevio- 


ribustamen alis; jisague corpulenta 


| oo* eft 


i8 


eftadmodum, Prior undique nigra. 
in cervice & fupe- | 


eft, praterquam 
Vonalvi pates ubi macula lutea e(t, 
& inexcrema feré,ubi candicat. .4/- 
;er4 casdem habet maculas, fed mul. 
tó majores , colorque eft intenftor. 


Priori pedes hirfutiores, & craffio- ' 


res, Utriqueatri.Antennz infecun- 


dabreviotes,acexiliores, Qua Zeiz- |- 


ceps pita es, éx carum genere eft, qua 


rope latrinas, & feedas cloacas bó- : 


bos fuos edere folent. Afpectu ele- 
gans eft;alvo craffa ex nigro, & luteo 
varia, in extremo acuta, capite & 
dorfo cinereis, oculis magnis; extu- 
berantibus, nigris, pedibus brevibus 
ctiam cinereis, alis próceris anguftis 
ejusdemcum dorfo coloris. 

Eft prztercaalia Apr fera,quam a- 
quaticam vocavi , feu potius amphi- 
biam,quod,&in terra, &aqua degat, 
Sedrarius videtur. Hancaliquando, 
ucme exercerem, fic defcripfi. Api 
vulgarivaldefimile infe&dum amphi. 


natans,quadripenne,fepes. Duos 
| pedesoblongos habet, nimirum an- 
ticos; quibus utrinque diftentis tan- 
quam temone fimul & remigibus ad 
natatum uritur. Cmateri breviculi, 
fub ventremcontra&i. Caputcom- 
preffum, oculis nigris, grandiuículis 
acfplendidisinftructum. C'orpus a- 
liste&tum;prorfusatrum, Ale fupe- 
rioresíimul,& inferioresduriufculaz, 
accruftaceg,nonnihil majori fui pat- 
te caque fuperiore é luteo colore 
habent, & nigro maculofz funt; fed 
extrema parte aut proxima fubtiliffz- 
mz , ac pellucentes, inftar inferio- 
rumalarum; quas operiunt ipíz, ap- 
pendices duz funt rarz obfervatu ; 


H15TO RI4£. NC ATER ALIS 


quando ccelum tuetur, furfum ex a« 
quaexerto ore; aliàs deorfum, & vel - 
leviflimo ftrepiru aut umbra perce-- 
pta;fagacitaté mira ftatim quovis te- 
lo velociusin fundumlancinans fub: ; 
ducit; adeó ut captu difficillimü fit. 


EX 


Ad Caput de Apibus | 
APPENDIX i: | 


o De Melle: 


/[Ellis apud Latinos nomen , à 
Graco usu deductum videtur, 
hocautein velà ^e, curz eft, quód 
cum cura colligatur: vel à we; po-- 
mo, quod ex ejus fructibus, defcen- n 
diffe viderur. Apud Arhenzum. Zes.D£ 
Alcman. ézegavssebnmcereum fru&tü, P^ mm | 
Epicharmus, svevoeleso, matutinum E 
mare » quód diluculó ex aére fluat, " 
appellat. Favus, quod vocabulum à . I 
oayev Iidorus derivat » Perottus, à 
fovendo, quód in favis fetus fuos a- 
pes foveant; Martinius ab ve tex- 
tum; Grzcis eB e vias tele ser ev pae ' 
d'eiovyus2 axi eic, Ugioy, 8 udit. Cellula eft a- : 
pum fexangula, loculamentum, & | 
fundamentum operis. | y 
Quid fi;[egregie exantiquisexpo- Defei- 
fuit Plinius. Pezitboc, inquit;ex aere, bi uu 
€ maxim? Syderum exortuy( pause o (36 L1rc.v2, 
rv dsqun n vdicAtiftoteles dixit)pra- Arif He 
cipuea, ipfo Sírio exiblendejcente ftt , ( be- Mert 
né hincMercurialisin Ariftotele pro var.Lezt. 
1 leAceteA(Q» legi debere putat) Zec 0- Ue | 
EN SERE d» : oluellá 
molino prins V'erailiarum exortu, (OYWun- g.g4s. 
rur, octavo Calend. Aprilis; in oGta- ez4..— 
va parte Arietis, ut apud Columel- 
lam habetur ) feblucanm temporibus. 


Noinez. ' 


bium, extraaquam volans, in aquis 


imoin nullo alio Infecto à me vifze, | Ztad zum prim aurorá folia arbor. melle 
quarum una a teram incumbens te- | rofcida inveniuntur : ac fiqui smatuttuo 
git, quz faciunt, ur laciniofz interna | fab diofuere, uncias liquore ve[fes, vapil- 
parte; ac rrrangulo (inuate appareat. | Jum, comeretum fentiunt. — Sive ille est. 
Sed& extremo fui erectá feu fifluratn ' ces fudor , frve quedan fyderuim falivay 
levem habent, Roftrum aculearum | frvepurgansfe aera faccus. V'tinama, ef- 
cft, ut Culicibus. Pedesantea;quib. | fere»purus ac liquidus, e fga natura, qua- 


natat , tribus articulis diffe&ti funt. 
Ruttici Bozon Gvardalefe vocant, for- 
fan quod lucente fole aque fümma 
petat, velut apricari cupiens, & ne- 
bulofo ccelo non conifpieiatur- Ali- 


| eulas conge[lus apum (ore enim vomunt ) 


lis defluit primy:mutic vero à tantacadent | 
altitudine , multumá, dum*venit , fordes à] 
Jfeens, c obvia terra balitu infecíus pra- | 
zerea à fronde ac pabulis potus , c im uter-- 


ETL. 


Mim. fa- 


CODEOINSECTIS LIB i 


adbac Jficeo flori COYYHDEHS y C alvers uma- 
ceratus totiesá, mutatus , magnam tamen 
natura celef!is voluptatem affer, Nec 
abireindiverfaaliosvidebis. Nam 
Ariftotcles,rorem qui cecidit efle;ex 
eodemonftrat, quod uno & altero 
die cellas melle repletas inveniant 


?9 
remefle;dubito: Non colligant füm.- 
mo mané, dum flores rofcidi ; apicu- 
le, fervens dies placet: nec verfus 


ccelum hiantibus infident, fed verfüs- 


terram pendulis.Induere fe&ad me- 
dium penetrare videbis , quo ros qui 
fumma duntaxat folia ftringit ; per- 


Apiarii, nec, autumno, poftd detra- | venirenon potuit.Herereintus mel« 


: &um eft;reparetur,quamvis cum flo- | leam dulcedinem teftantur, quam fi 
"Gales. 4, tesprzftent. Galenusin plantarum | leviter füxeris;guftabis.Etrcur,fi mel 


folüsoriri, & ejusdem cum rore ge-.! deciduum,;feftucis quoque& ftipulis 


fum iniisdem repertum , poftquam 
per aítatem, temperiem aéris cali- 
dam & ficcam, bené frigida nox ex- 
cepiffet, (cripfit. Scilicet, fublatié 
terra&aquis,folis calore,halitus,ex- 
aéteque tepnuati accodi, àfrigore 
fübfecutz noctis concreti coaluere. 
 InmoteLibanoid perfepé quotannis 
accidereait. Iraq:coria extendunt, 
& decuffum de arboribus excipiunt. 


|: Aelian. H. Aclianus deniquemelin Media , ex 


LS 
| ; 

| Sueca E- 
pif. 84. 


5^7? atboribusftillare prodidit, eodemq; 


in Prafliorum regione in India plue- 
re. Inherbarum& paluftrium arun- 
dinum comas decidens;ovillo& bu- 
bulo pecori tà fuave epulü,ut fuavif- 
fimü lac edant. Seneca dubitat inve- 
niantné ipfumin floribus, an füccum 
tantü quendam, quem fpzritus fui pro- 
prieiateut loquitur,& àdbibito quo- 
dam velati fermento, 1n melleà fub- 
ftantiam denfent & coagulenr. Et 
hzcquidem veterum fententia. Ex 
recentioribus Senece Erafmusin fuo 
Ciceroniano fübícribit: Fizguzt , in- 
quit; ore vifceribusd, fuus liquorem ac in 
zpfes transformatum , rurfas ex fe giguut. 
Moufetus, Chylumapum in ventri- 
culis earum confummatum. vocat; 
idque vomitione eiici, vix hoc nobis 
probatur. Excrementum effe quo a- 
 limur non poteft : obíervatumque à 
curiofioribus, ore qnidem melleum 


ex floribus fuccum colligere,fed non 


rat. Plinius, plenilunio uberius cap 


' netiseffeirecordariqs, eftate copio- | nonadheret? | Curexcertis dunca- 


xat floribus colligitur?Bené ergó Ca- 
beus, certot. florum fuccum , illum- 
queinternum & medullarem , ab a- 
pibus,nature genio cum aérea humi- 
ditate expreflum , & qui vegerabile 
quid potius acterrenum,dixit. Inde 


fané fit; quod pro diverfarum regio-- 


num genio,diverfx funt&z mellisfor- 
tes. Diverfum hz,floribus fal fubmi- 
niftrant. Indequod aquam gravita- 
te fuperat,& ad eam fe ut 10, ad 1. ha- 
berzinde, quód arte Chymica diílIo- 
lutum , maximam partem in rerrani 
facetfi: inde, quód fuavem quidem 
fed vehementem faporem , qui fali- 
num & terreftre quid fapit , pra fe 
fert 


Cabziis 


Mereor, lt 


textu sos 


quaft... 


De ZlecziozeinDifferentiisa getut. Ele&tia; 


Optimumeft Galeno; purum, abo- 


mnibus fordibus liberum , pelluci- 


dum,flavum, boniodotis, guftu pau- 


lüacre,fedfuaviffimum, & cohztrés, 


ita,ut& attollatur; continuum deflu- 


Ícribit;fereno die pinguius. Im oszi 
melleyaddit,quad per fe fluit.ut muftum a- 
eumd, appellazur acetom, maxime laudas 
bileest, Aptiffegmum exiflimatur, 9 1 ys; 
colori aurei faporis avati[fresmi, quod fet pa- 
lam doliolis( ut melsvué2« efie mon- 
| ftrarent; Thymi folia mifcebant)piz- 
giesmarinóà vore [piffum. | Quod concre- 
fcit autem boc minime laudatur , Y byma- 


29/7777 coit, eb tatiu pratenuia fila mits 


implere ventrem. Onerari duntaxat | tit:quad primum gravitatis argumentum. 


crura & coxas, in quibus pilorumin- 
ftar eminentia quzdam repagula,ne 
mel decidat, reducesad alvcaria,di- 
ftenta crurum & onuftas melle coxas 


habete, à gs à deftinatis huic offi- 


cio apiculis,'exonerentur. 
duum ex vaporibüs humorem fcu ro- 


if. Aczton quid fit , inter authores 
non convenit. Alii aav xeellisoy dis 
cunt,fuafpontefluens. Q uidà exem» 
legunt, quod ftatim fluxifler, nec diu 
in vinaceis ; fracibus, favo, jacuiffet.. 


Deci- | Defoecatum & fedimenti expers di- 


Dalcchampius, 


xeris. Nonnulli, ut 
s C. s ann 


j Plin HL, 
l 


AI.E: 


JAGKISTORIAE 


ftudiofoque nullo la- i 


20 


Dalecbp. diui deg cüriofo 


Ad Plin. ; fe um. , 
Iis boreconfe& | 


e [| i Y. 
"m Veteribus loco faccari in opere 
ufusinci- dalciario erat: hoc, faporis, illis qua 


"e actiora; gratia conciliabatur. Erant | 
qui vehementer dele&tabantur ; & 
. witamcredebantur protraxiffe. Ze- 
L«"i 0 modicé eo cum pane utebatur. 
«—. Pythagoram folo fivefavo, & pane 
| eodem contentum;quidáautumant. 
Aues.pi. Democritus in annum centefimum 
swíl»  & nonum fatidiem diftuliffe, quód 


eooble&aretur,credirur.Idem mel- 
lis odore vitam per Thefmophotia 
produxiffe putatur: fed Ficinus, vino 


businfudiffe opinatuseft. De Pol- 

; x d lioneitaPlinius. Corpora auget. Multi 
t 7 fenectam longa mulfi tantum mutritu to- 
leraverened Alio ullo cibo,celebri Polliouts 

Romuli exemplo. Ceutefimum anum ex - 
cedentemycum Divus AugtfIus hofpesin- 
Zerrogait quanam maxim vALone vi- 

gore illum animi corporisd, cuffadiffet. 

44 ille refpondit, intus mulfo , forts oleo. 

Apud Lacedemoniosinitium caenz 

fuit; fed & in fecundis menfis appo- 

sr nebatur. Placentz quz exeo para- 
UU. bantur wellitapyramuntes, & itria di- 
Tues — cebantur. Illa in caenisquas Nero fa- 
MAU miliaribusindicebat, quadragiesfce- 
4"  ftertium conftabant. Pyramumtes ex 
tritico & melle conftabant: Itria; ex 

eodem & farina conficiebátur. Mel- 

ApuLMi- lita ffitamenza Apulejus vocavit. 
^/9.  Owuantum alimenti corporibus lar- 
giatur, nonconvenitinter authores. 
Hipporr. 1. Hippocrates, per fe, attenuare magis 
s Afetli. s, erurinamplusjufto purgare;cum 
aliis fumptum , nutrire & bonum co- 

lorem conciliare dixit. Celfusinter 
valentiflima reponit. Dulcedineil- 

le&as partes , plus ad fe nutrimenti 
rapere,retinere, & in fimile fibi con- 
vertere,verifimile. Senib. commen- 

datur. Annoíi Antiochus Medicus, 

& Telephus Grammaticus fenes: ii- 

dem Attico melle fzpius cocto pane 

velalica excepto vefcebantur. Acri- 

moniam amittit, fiaqua diluatur, ac 
coquatur donec fpumare definat, 
fpamaaffiduó deterfa. llrinam fic 


paratum tollit,& fputa craffa incidit. | prsdentiores ffatim ad tertias partes de- 


Edulii illud genus quod Cocezuz; Fe- | 


NAJ3TVR ALIS 


| tabat, Paratur ex eodem ezzlfnmsame- 


| ! jarumque profpe&tu fundit, nobile. 
liquefa&um albo calentibus pani- | Craffum & turbidum olim fuiffe, ex 


aromatibus condire. Per totam feré 


ftus vocat;ex melle & papavete con- 


doymelomelites 8c vinum. Mulfitreques 
apud antiquos mentio: nomen à 
mulcendo,quod vini aufteritas cjus 
dulcedine molliatur. Plinius Ari- goo z. 
ftzum Thracium primum inveniffece24. — | 
tradit:quidam cumoinomeliteidem pue T 
cenfent.Sed Ulpianusdulciflimovi- —— ^ 
noidemtribuit. Ex vino & melle pa- | 
rabatur, ex vetere utilitfimum, ra 
quód facilé cum melle concorpora- | 
tur, exauftero, Maffico inprimis. d 15,1, - 
mons Gauranus, in Puteolor. Baja- 4z. | 


Horatio colligit Mercurialis. Dua eror. 
partesuni mellis affunduntur, Ali- variar.l.zs 
qui, quo celerius przberi poffit, una Dun "n 
coquunt,& transfundunt: Alii,utili- 4145.16, 
tatisgratia, ad fex mulftifervétisfex- 
tarios;unum mellisadjiciunt,&poft- 
quam deferbuere recondunt.. Adji- 
ciebantur & aromatica, folia mala- 
bathri ,myrrha,cafia, coftus, nardus; 
de quibus authorem Geoponicor. 
confule. Mede Septentrionalium po- 
tus eft, aliquando tam nobilis, utnó- . 
nifi lautioribus menfi$ apponatur, 
Laudatiffimus Covenfis, Moris & 


Europam devehitur, Idem cum me- 
done etre, (tr alé apud Ethymolo- 
gum peMyeos in vulgatis quibusdam 
lexicis &&vypwov legitur) diceré, quod 
vxOkoy zróuodtov (Ov odas. &Jopflvoy Hefy- 
chius explicet, nifi & herba accede- 
ret, Cum illo convenit , quod pév 
xixeo; Athenzus vocat, quodque ex 
vino,melle, & herbis variis conficie- 
batur, Cambrisnunc MezPegliz; Hi- 
bernis Fsbebache dicitur, Fiza ex mel- | 
le redolere, Illyriis quos T'aulátinos A75; 
vocabantolim füctü.Favus aqua fü- »ab. an- | 
perfufaexprimebatur, ac fimülahe- ^"^ 
noad mediam usq; partem incoóta, — 
fi&ilibus primuminfundebatur, jam 
tum dulciffima: dein vafis ligneis in 
multatemporarefervabatur.InGrz- 

cia parum differebat à vino , quod | 
nafcitur. Pliniusita de co. Quizquep- Plin. H.N. 


nio 4d boc fervari celeffem guber. Aliqui L14.6A7, 


Hafjcbin 


inLexigo. . 


COQUMHIT y C Tertiam veteris smells adi- 
CHE, 


eluntdeiude quadraginta dieb. Canis ortu 
' ;nfole babent. Alg diffufa ita, decima die 
obiurazt. — Hocvecatu Hydromeli, c 
vetuflate [aporem «vini affequitur , aun- 
quam laudatius quamin Phrygia. | Dio- 
fÍcorides ex duabus menturis aqux 
co&z, & fub Caniculz fydus infola- 
tz,ac mclomelitis ex cotoneis facti 


, 


— Plutarch, 


"Syspsf.1.4. 4D componit. Plutarchus ante vi- 
4". numinventum , propinatum fuiffe 
16,7, EDibit. Melrzeli quod & Cydonites 
Be quomodo fiat, apud Geoponicorum 
" authorem qui id Hydromelum vo- 
j cat;habemus, quomodo ex melle vi- 
num,apud Portam. Eft& Melitites vi- 
2173quodadje&o ad quinq; congios 

aufteri mufti mellis congio , & falis 

E cyatho, paratur. Seculis jam feri mom 
E arbitror boc genus iuflationib.obnoxium, 
E inquit Plizius. Dodram quoq; genus 
"Aufs.r. potionisapudAufonium,à dodrante 
Pigr$3. novemunciarum menfurà ita dicta, 


ingrediebatur mel,cum jure, aqua; 

vino,pane,;pipere,; herba, oleo; & (a- 

í le. Eodem, puritas vini probatur; fi 
cumlaó&e infuderis. 

Adlapideam duritiem decoctum, 

& pulverizatum ex albo rubellum 

reddit, fi tranfuaf(ando mifccatur. 

Plau. p os MellizaP lauti inPfcudolo Hydromeli 


dati, eft.Deícriptiones & compofitiones, 

fee Galeni, Áecginctz;Plinij, Diofcori- 
dis, Anglorum, qui hordeum torre- 

m fa&umadjiciunt, & Mofcovitarum 

E de apud Moufetum vide ; Mauritano- 

c;  rumapudAldrovandum. 

Uus in Auxit & Medicorum contra mot- 


Medicina, bosremedia. Nec hoc tantüm AMz/- 
20 fmm Hydromelifeu melicratum »Eoyxuueo, 
ápomeli,cliomameli, T halafJameli,0mpba- 

comeli, ci Oxymeli belleboratum in ufum 
 deduximus:fparitum;oleum,& quintam 

Y effentiam hisadde. Mells quidem ipfrus 
ls. H.N. gaturatalus est , uz putre[cere corpora uon 
daneie [ep ducundo  fapore atá, mon afpera y alia 


"Columella J^ ^4 : d | 
R.L1s. QUA falis matura... Idcó Democritus 


irn 
! 


$45 ,,' melle condiri juffit: (icque Alexan- 
pin.in $1. dri && Agefipolidis,necnon Agcfilai 
"Vis. corpora confervata,à StatioPapinio, 
Bue Xenophonte, &DiodoroSiculo pro- 
em. L;, si. ditum, Hjbleo inquit ille, perfufus uc- 


emmlss. fare durat. Hippocetaurumin Thef- 
- faliáà natum eodemq; die denatum, 
principatu Glaudii Czfaris in melle 


X 


DE INSECTIS LIB. 1 


ex ZEgypto adlatum, Plinius vidit. yj, ,, y 
Faucibus;ronfillissangine, omnibus- 17.4. » 
Qqueoris defideriisutiliffümumeft, a- — — 
reícentiq;infebribuslinguz, Jam 
veró peripneumonicis , pleuriticis |. 
decoctum,item vulncribusà ferpen- : JH 2 
te percuffis: Er contra venena fün- —— 
gorum. Auribus fonantibus inftilla- - 
tur cum rofaceo, lendes & feda cà- 
pitisanimantianecat. Dyfentericis 
& cxliacis medetur , inquo fint im- Pli». zi. N. 
mortuzapes deco&tum. Tale& ocu- ^? ^». 
lisutiliffingum. Ufus defpumati fem- pi gn. v: 
peraptior:ftomachum tamen inflat, ^25. sl. 
bilemauget, faftidium creat, alioqui 
oculorum angulos melle tangi fua- 
dent. Eadem apud Diofcoridem in- bir. 
venies. Hippocratesin fecüda pleu. *^'*^* 
titidis fpecie favumin aqua macera- 
tum; in cafu exalto, cremorem cius 
decoc&um, przfcribir: inconvolvulo 
lingereiubet. Exapibus quz in tu- p/j.gn.x. 
mulo eius melli&cabant, collectum, ^29 
ulcufeulis oris puerorum. medebatur. 
Cum fru&u etiam in Zegzitione cum 
butyro gingivis inun&um; in vifus 
hébetudine & albggize cum primo 
infantis ftercore fübactum ; in fau- 
cium dolore , cum agrefti papavere 
permixtum;jinlienis, demortuis api- 
busappofitum; in Zyfezreria & celiaca 
cumapib. vel cafeo recenti coctum; 
teftibus frigidis, cum refina tempe- 
ratum;adhibetur. Cum nitro & lacte 
bubulo z/cera facie? fanat : cum corii 
bubüli cinete, pbagedenas & panos 
curat: fpuma cumoleo iuglandium, 
aduftionem cutis emédat. Hollerius 
inter Diaphoretica retulit. Cum 
lenticula cocta, & contrita, vel myr- 
tifoliis viridibus , vel galla, redwvie; 
manuum inprimis prodeft. Id apud 
Oribafium, hocapud Prifcianum le- orzafsy- 
gitur. A Nicandro contra Opium PUN 

! sua j . Prifc. Ew- 
laudatur: ab Ovidio, cum ovis & pi- 5,47. 
neis nucibus ad ciendam vencrerm. c5. 
Celfus cectum inter alvum ftringen- 
tianumerat , quód coquendo, acri- 
monia alvumciens detrahatur. Mi- 
nui & alimenti virtutem, addere po- 
teris. —— $us 

Aqua mulfa duo funt genera ,fobiza. 
acrecentis,alterum izvererata enéuusa & 
3mócvs; conditivz,quod proprie Hy- 

C 5 dro- 


2 OHISTORIZESNAMVARALISO 
dromeli dicitur, RepentinaiinquitPli- Javiditatem cibi. Alvummollitfrigi- | 
pis.H.N, pius, defpumato melle praclaram utilita- do potu;calido fiftit. Corpora auget. ; 
aene gon babetsinciboagrotantium levi , hoc | Vartorcgium cognominatum mor- 

ej alice elute; viribus recreandis, ore[lo- | bummarquatum tradit,quoniam mul- ^ 

gnachoó, snulcendo , ardore efrigerando. fo curetur. Apemeli quod ex melle ex 

Frigidam enim utilius dari ventri mol- ' favis niveo candore fplendentibus 

lieudo, invenio apud auidores. Hunc po- | cumaqua fontis, proutab Aetio tra- 

um bibendum alfiofis: item animi humilis | ditur, decoquebatur, deterget & di- 

eh praparcis quosilli dixere micrapfjchos. , gerit, urinas ciet, calidioribus natu- 
(r3enJaspoesuéruc ta) impos Qodvec, quiim- "risinimieum. Confert & ad educen- 

modico fudore diffluunt, & langui- | dum fpiritum. Chiezemel cum nive. 

dum pulfum habent,intelligit;)Effc* | &cummelle c ómifta ficbat,&in fe- 

ratio fabtilitatis immenfa à Plutone. de- | brib. propinabatur. De omphacomeli, 
féendens: corpu[tulis verum levibus , fca- | quod fucco uve immaturc& melle fit 
byis,anguloftsrotundis, magtssaut minus, | nihil bngulare occurrit. T balazfomeli ' 

ad aliorum naturam accedentibus :. Ide) | ex aequispartib.maris,pluvie,8c mel- 

gon eadem omnibus amara aut dulcia effe. | lis defzcatis, & in picato vafe per ca- 

Sic eb in la[fitudine proniores effe ad ira- | nis zítum infolatis paratur.Sapore& ] 
cundiam, ei in fiti. Ergo e? bacanimi a- odoregrarum eft , clementerq; pur- — - 
fperitas, feu potius auima» dulciore fucco | gat. Oxymelitis;variz apud authores —————- 
snitigatur. | Lenit tran[fitum fpiritus , ci» | tunt delcriptiones;quas apud Aldro-- 
mnolliores facit meatus, ue (Cindant eutem | vandum vide.Sumptü humores craf- 
redeuntemá, Experimenta im fe cuiquet | fos attenuat; ifchiade & arthritide | 
zullitis noz iva lucfusque triflitiaci omis | laborantib.prodeft:in anginautiliter 

animi impetus cibo molitur. Ideog,obfér- ! gargarizatur. De Scyllitico oxymelite 

vanda fünt, qua mon folum corporum me- | confule Medicos. Helleberatum Ge- 
dicimam.fedet- morum habent. Aquamiül- ínero debemus, cuius encomia in e- 
fü cb tuffentibus utilis traditur, calefa- | piftolaad Occonem perfequitur. 

£ainvitat vomttiones. Contravenenum Spirits, qui per recortam exit, & 
pfommythg faluzaris addito oleo. I2e con- 

£rabye[cyamum, cus laéfe maxime afini- 
20,€5 contra balicacabum,ut diximus.In- 
funditur cr auribus c genitalium frftuls. 
Vulvis impouitur cum pane molli, fabitus 
zimoribus, luxatisy legiendisqueomnibus. 
Inveterata ufum dammavere pofleri, mi- 
nus innocentem aqua, minusque vino fir - 
aum. Longátamen oetu[late tranfit in 
vinum , ut conflat iuter omnes flomacho 
dputiliffimum,neruisq, comtrarium. Sem- 
per vaulfum ex vetere vino utililfimum , 
facilimeng, cum melle conzorporatur, quad 
im dulci nunquam evenit. Ex auflero 
factumnon implet flomachumsneg, ex de- 
coéfo zuelle,minusq inflat, quod ferbewe- 
nit. Appetendi quoa, revocat aviditatem 
cibi. Aluum mollit frigido potu. pluribus | 
calido frflit. Eadem apud Diofcori- 
dem habentur. Idem & o£vyav«k prz- 
ftat. 


Plin.H.N, Mulfum ex auftero vino fa&um ; 
22.6.24 


velalbusvel flavus eft (aquam quod; 
vocant effufiones & albugines ocu- 
lorum fanat,&ad capillos producen- 
dosadhibetur, 0/eu quod inftar a- 
quz vitz arder,fi cum fpiritu vini cir- 
culetur, gratiflimi faporis evadit, &z | 
nontantum fclopetariis vulnerib. & | 
phagedanices ulceribus convenit 
fed & dolores podagricos vchemen- 
ter mitigat: maculasq; faciei cum o- 
leo Camphorz difcutit. Componi- | 
tur &: cumvitriolo calcinato. —4ce- | 
£um €x cocto cum aqua fluviali & fe | 
mineerucz,quod duntaxatinpetra - 
füfpenditur, deftillatur. Solvitfili- Eertmar. 


inCrol —.| 
- Hn 


ces, reliquosque lapides: nec eft | 
quód calcinationé premittas. O)uin- Agric. in | 
ta effentia quz. fale ex fzcibus pro- POE 
priis incineratis acuitur, in colica , LEN N 
'caleulorenum &c. remedium cre- E 
diturparatifimum, De Elxirequod ^. 
Dodtiffimus Schróderus defcribit, sehr. — 


Phbarmae 


nonimpletftomachum, neq; ex de- cops pgtbs 


cocto melle;minusq; inflat, quod fe- 
1€ evenit. Appetendi quoq; revocat 


taceo. : . P 
. Nenpermittere ut corpora putre- 
Ícant, fuperius ex Plinio dictum: Ba- 
i | : bylo- 


— SE INSEC 
AXHerodot.i» byloniosq:in melle cadavera ferva£- 
DW fodicidebuit. Nuncde purpuris, anti- 
| dotis, & arborum farculis aliqua adjtce- 
re placet. Purpurz Hermionicz; 
compofiez quidemante centum no- 
naginta annos, f&d aejcdamv m evt o 
Ent) venpov, recentem àdhbuc florem ef no- 
vum]Jervantis, quinqué millia talen- 


Plutarch, 
3» Alexan- 
iro ML, 


ventá fuiffe , Plutarchus suthor eft. 
De purpuris hoc ctm fucco in maf- 
famredad&is, vel lore, qui Virrüvio 
oftium, cum vaginula fola, inre!lize: 
talentum de pondere potius quam 
precio fumendum eft , Durationis 
cauía,mel,in quo maílz pünicearum 
immergebantur. 7eriace & aliisan- 
tidotishaud fruftraadmifcetur. Co- 
Caria [ervatea,G& excipit. Lentori; confi- 
— Midi ftentia debetur , & ne ambiens aér 
P exhauriat. Seivariin melle forculos ; 
nec quicquam propagationi dece- 
dere, apud Cardanum habemus: 
Scalizereo multa fervari , multa vi- 
tiari reponit: llle mellis humido 
quod tenue , dulce ; temperatum, 
bon pingue ; nec putredini obno- 
xium adtcribit. Hicjuglandis natu- 
raminéoirncorrüpram ptoprer oleo- 
fitatem fcrvari; ficus, períica, pyra; 
tabo lluida fieri;afTeric l'a&tm à pa- 
ne corrumpitur; & in formicas fimi- 
liaqueanimalcula abit; Fugitivo de- 
nique & exanimi vino vitam reddit; 
fuétum cenopolis mangonium, 
Differeniis melhsfunt varie. Sub- 


[ Szalig. Ex. 
| h79. 


Differétig. 


Terreum, Anthinum, GalbanariumyT hy- 
mofinuim » Cerofum , adulteratum. A8- 
feum, Ménfe enim Majo, unio & Ju- 
lio ; ambrofia quzdam cceleftis , li- 
quidà; pira, fuaviffima , planrarum 
foliis illabitur, ut. vulgó creditur: 
hanc colle&am & imbibitam apes 
| liz. H,N. inalvearia deferurit. Initio dilutum 
Biere-- efti utaqua & primis diebus fervet, 
3 die craffefcit , mox obducitur tenui 
membrana, quz fervoris ipfius fpu- 
maconcreícit: Terreumtore abeun- 
te ex terr ipfius fudore , & planta- 
rum dulci parte exugirür , derifioris 
fuübftantiz,torque differeritias; quot 
plante funt ex quibus detrahitur; 


tum ; captis ab Alexandro Sufis in-- 


fianiiam fi fpe&es , habetur Aerium ; 


utinüftum, fequepurgat :. vicefimo, 


fortitur. De Azibiseiüferius dice- - 

mus; Ga/banario nomen A plirodifien- A15, Àj£. 
fis impofuit;à paftuapum, quem gal- 2274. 
banavitiant. Prodeftad oculotum 
claritatem. T/ymofimum non coit, & 

tadu pratenuia fila mittit ; quod 
primum gravitatis argumentum eft.^ 

Si plané thymum redolet, confum- 
matum ne dicas: quanquam vendi- 
tores ab iniecto laudem conciliare 
foleant. Cerofuz craffius cft;& in quo 
craffitudines quedam innatant, Ad- 
de hifce Bizbymum; quod ex utroque 
thymo; albo & nigro paratur; oculis 
& ulceribusaptiffimum, — 

Loci xatione eft; 5y/vef/re , Do- 
ee(Icum , Atticum » Cycladicum y. Si- 
CHUA Cappadocium  Soythieum , :Sa- 
mogitium ,  Cephalonicum , Creticum , 
Cnidium , Myfrum , Halizonum , Tbra-' 
ciun , Lydium , Aegyptium Medicum ; 
Hyrcapum , ut/alias tegiones raceam. 
De 5y/vefriinfequentib.agetur; A47- 
ticum,quod & Hymettium, idin pri- 
mis; quod in argentifodinis fit ; pri- 
inasinteroptima obtinuit. Optimá 
quippe ibiapumindoles,&terra thyz 
mo& alijs florib.luxuriat. Vidit bau- 
hinus Veronz in pharmacopolio; il- 
lüdà; in vefica elephanti valde craf-- 
fa;ponderelibrarum XXI. longitu- 
dine duorum cubitorum; latitudinis 
fefqui cubitiinvenit; Ex Africa alla- 
cum fuiffe verifimile eft. Cycladicofe- 
curdas Diofcorides tribuit. Urba- 
num & jucundum eft. Szcufe fei Hy- 
blao tertiz debentur, In Cappadocia lias. b 
fincfavis conficitur, & perinde uto- ^54 
leur craffum efl. In $cyrbia quoque 
& Samongitia landatiffimum haberur: 
feu quod flores fint meliores , pertla- 
to à fcptentriaonali vento aere: feu. 
quodibi robufliores vivant; & mel 
diligentiuselaborent; Ex Cephalenia Cardan 4e 
fümma bonitatis & faccaro fuavius "^" Rer. 6: 
devehi, Cardanus authoreft; uc A- ^77 
phrodifienfisin infulis & littoralibus 
optimum effe pura. De Cretico ita 
Plinius, ludin Creta miraculeem mel- 
lé : Mons est Carina 1 X. millium paf- 
[aum ambitu x intra quod fpacium mufca 
mop reperiuntur : natumque ibi wel muf- 
quamartingunt. — Hoc experimento fen- 
gnlare medicamentis eligitur. — V. a el 

adve 


Plin. H. X. 
11. £16; 


—Á— 


Pis. H; Ni 
216g. 


bu soo OEPTNS TRO 1E 
adve&uri, Thafio & Hymettio pro- 
ximumeft. Ubiconfenuit,vini con- 
ditiones affumit. De Mfr hzc a- 


Galen. de pud. Galenum occutrunt-  Noffra 
Astilo 4. inquit, 2 Afra» callis quidam inter Per- 


gamum cb Eleam urbem maritimam 
*gorrigitury thymo fcatensy m quo Apes o- 
gumum mel reponunt quod ibidem to» 
zum. abfumitur. Im Myfia quoque, qua 
parte noftra provincia Jfuitima eif » rae 
chus occurrit, quem Britum appéllant;im 
guo mel Attico. fimile penitus anagná 
cum admiratione comhexi, quamquam 
deteriora quod, mella ibi proveniant. Ex- 
zabat ibi quoque smonticulus quidam man 
magnus, faxo[ms totus thymo atqs origana 
plenus y ad cujus vadicés agri cythifo plu- 
yimoabundabant. | Ex eov collis domanus 
melusá, adeo dulce colligebat , uk in bac 
parte, Atticum etiam Juperavet : ACE F4 
menut Atticum nom erat s idcirco flatim 
gaufcam au[lantibus excitabat. Ápud 
Halizones ita conctetum eft,üt à cera 
fejungere nequeas, T/racicum » are- 
nofim erat, In L4 ex arboribus 
colligitur. . Incolz paftillos absque 
cerárantá duritie conficiunt; üt ni« 
fi vehementiore attritu nihil inde 


Pau[an. ii 
Atticis, 


Aphrodi.. demi potlit. Aegyptium dilutum eft, 


2 Probl, 74 quod flores illius trá&tus , nimia Nili 
irrigatione humefcant.. In Hyrcazia 
multo folia tinguntur. ^ Extingui- 
tur, nifiortum folis colligeritis pr- 
verterint,fi Curtio credimus. . In 


Mela5.de | Medeaex arboribus ftillat. Ad 4z-- 


dA fe denique prodente  Ariftotele, 


conyehitur à fuperiotibus lociscan- 
didum;craflumqQue; quod apesin ar- 
boribusfine favo; quod &1n Ponto 
Berinotum, faciunt. Breviffimé ifta 
pi», H.u. complexus eft. Plinius. $u77z74 qui- 
dem banitatis natione con[lat, plurib. mo- 
-di. Alicubi euim favi cera fpetlabiles 
gignuntur , ut in Pelignis, Sicilia: alicubi 
anellis copias ut in Creta, Cypro, Africa: 
alicubi magnitudine yut im Septeutriona- 
libus, vifojam im Germania octo pedum; 
favoincavapartemigro. — m 
Sumptasà Tempore collageudi diffe- 


1l C414. 


tentias recenfet eleganter. Plinius, 


tu — In quocund, , inquit, £racfu zerma funt 
znellis eegera. V ernum ex floribus con- 
firucto favo , quod ideo vocatur. autbi- 


 Wum. Hocquidam attingi vetant, ut lar- 


! 


NAUTVFR ALIS 
goalimento valida exeat fabales. Alij ex 
nullo sinus apibus relinquunt ,quomam 
qagna fequatur ubertas ,gmagnorum [yde- 
rum (Sirii,Caniculz, Arcturt) exorta. 
Preterea JolfHtio cum thymumqr uva fla-. 
rere incipiunt,pracipua cellarum materias 
Alterum genus ejt imellis aflii, quod ideo 
vocatur horaum ,à legia pracdi- 
| pua, ipfo Sirio ex[plende 

tinm diebus X X X. fere. Immenfa circá 


eme, pot fuf 


boc fabtilitas natura , mortalibus patefa- | 


Ga eit, nififraus hominum cuncía perni- 
ciecorrumperet. Namá, ab exortu fjderis 
cujuscund s fed nobilium smaxime, aut c&- 


leflis arctis (de hocloco confule Mar- . 


filium Cagnatum) f£ zez fequantur im- 
bres ,fed ros tepe[cat, folis radiis , medica- 
meptanou mella giguuntur, oculis, ulceri- 
bus interatá, vifceribus dona. cale[Hia. 
OQuodfifervetur boc, Sirio exoriente, ca- 
fed, congrua in eundem diem s ut fepe, 
Feuetisaut 1o, Merturgá, ex0ürfts,non 
alia faavitas visd, , mortalium malis à 


orte "vocandis y quàm divisi uetdarzs 


frat. Rutilum omnetale, ut diebus confe- 
win feccioribus, Aeflioa mellatiaue deci- 
imam partemT bafio Dionyfia apib.relinqui 
placet, fi plemifuerint aluet: fin minus, pro 
vatá portiane:aut flmanes, omnino gonat- 
tingi. Huic vindemia Atticifrgnum dede- 


pz H. N. ! 
W.6AS. 
| 


| 
j| 


l 


veinitiumsCaprifrcialem diem Vulcanafa- — 


crum, (. Iacidebat is in Nonas Julij, 
quac& Caprorinz & vulgi fuga voca- 
bantui.) Tertii genus anells minime pro- 
batum ylveftte,qued ericzeum vocant. 


Comvelitur pofl primos autumni iambres y 


cum erice fola floret in fyluus vob1d arenofo 

4 a 5 Éh ' v. 4 
fimile. Athenien[es tetralicem appellant , 
Eubeafifaram , quam putant apib.e[fe ava- 


P.H. M. 
1.6.16, 


tiffmamfarta[fis quiamullius tunc alius 


1 Ji£ copia.  Hacellatioftue vindemia c 
| Fireiliar.occafu, Idib. Nouembris fere in- 
cluditur.-Relimqui ex ea duas partes apibus 
ratio per[uadet,e$- eemper eas partes favo- 


rum qua babent erithacen. 


Dantur& à Ozal;zatib.differentie, blin. à. x; 


Laudati[ftnum exitimatur é thymo , 
colotis aurci,fapotis gratiffirni, quod. 
ficpalam doliolis, pingue; marino é 
torefpitlum. "lale nafcitur, ubi thy- 


mus, cunicula, origanum, viola, &c. ' 
pullulare folent;utinAchaja monti- 


| bus,Hybla, Himéetto, & aliis,&eri fo- 
let; Taleodoratum, ex dulci 
 gluti- 


II.6I$. 


acre; 


Apiarium — ] 
Dienenfts ck. . 


. Henigftéek d» 


D:ienea 


ta 


PTTTY 


[/ 


" | 
ui 


l 
. 
PO 


erm 
FIT 


h 
| 


TES 
DN d ] M l 


YNNAY 
VII 


z— 
US 


"Wefpen. d 


ND CR, AUN 
/[/99 is EVE) o n) 
a T ES f 


TERRE) 


—— 


L 
LETT. dor; 
MTS 


SALE - 


pi 


*DE IN 
glutiri ofüm;petlucidum,quod mini- 
mam fpumz vomit, Tale Cretenfib. 


"Me&tLi  CoisCalaminium. Tale;fi Moufet- 
» eg tum fequimur;pingue,lentum gluti- 
'. mnofum;grave ( unde in fundo opti- 
mur j «ss»*vz», clariffimi therebin- 
 thini liquoris zmulum ; fui ubique 


mo calore liquefactum , & levitlimo 
frigore quafi in lapillos concretum. 


32/6 Tale deniqüe quod Strabo in Attica 


adargentarias gigni; S éxdmisw voca- 
rifcribit. — Ma/uzz eft; quod vel jufto 


cratlus;veljufto tenuius,vel diverfa- 
rum parcium eft ; quod thymum pla- 
héredolet; multam fpumam egerit; 
Tale quod quia ex cuftodia compu- 
truit,male olet: quia écicuta conta- 
gium contraxit, graviter ; quia acre; 
naves odore ferit: quia fub vappa 
"vapulat; nihil olet. | P'égezarum in 
Ponto ex argolethro Diofcoridi, ex 
Rhododendti floribus Plinio; ex A- 
conito Aétio,teftibus;colligitur. In 
Carina, Perfide, Mauritania & Ge- 
tulia,vel ob terra halitus ; vel viru- 

. lentos fuccostalc evadit: livore de- 
. ,  prehenditur. Apud Macronas inía- 
E niofum prodente Xenophonte, ha- 
, . Ucetun Nec flare quidem poterant; 
. Qui co vefcebantur. Iri Heptacome- 
[ 4,5 .tarum urbe contagiofüm ; & quod 
Brrablai. ftupidos redderet , Strabo reliquit: 
In Corfica ex cicuta, Ovidius:in Tra- 
pezunto Pontica ex buxi florib. gra- 
vis odoris;fed quod infaniam cura- 
rec, ZElianus, Cognofcitur;finono- 
mninó denfíatut, rutilüni eft, alie- 
no odore; & ad nigredinem vergit. 
 Duestali melle guítato inforo Ro- 
mano obiiffe;apad Galenum habe: 

| us. 1n Troglodytice parte qux 
Seal, Exe»- Baleada dicirur, adeó Casdidum eft; 
7^3"  urnenivibus quidem cédar; durum 
quafi lapis,folidum etiamita;utfpor- 

tis contineatur. Meminirralis & Á- 
riftoteles, idque ex puro thymo con- 
 fe&umnegar.In Tigremahon & Ta- 
godaft;Moufetus ponit. . Ruziliza cft 

| s eriegum. Nigrum fufcum ;ffadiceum; 
Gite a: S lvidum fütpe&tum effe folet. | vi- 
tidotzt, c3. Iofum apad Galenumhaberur, 4: 


- 


$ECTIS LHBÀ 


Acramaumorion, Cypriis Chyrriüs 


fimile; & vel nullisvel faltem pauci. 
 fimis feecibtis impuratum , blandiffi-: 


Af. 
rumjuxtaPhafin; &inPonto; Eva-.. 
dit& vetuftatetale; | Duleiffrmum in s, 
Myfiafuperius diximus. Fez» cu- Gésgr.ui 
ftodia evadit. Farina milii aZw/zera- 
dur. Fattitiusn,ex nuce Indica, & vul« 
garib;filiquis, quas Graci sse no v o- 
.carit;paratur,qui Troglodyticam A- 
 rabiamincolunt, radices Zingiberis 
recentesineoconfervanr, Mirum 
veró quod Eudoxus Cnidius apud 
Apollonium refert , ^ Gyzanteres 
Africz fupra Sirtin & Carthaginem 
gentem;apum more lores colligere; 
& mellificium exereere , felicitate 
pari. Diodorus Siculus mellis confi: 
ciendirationem Curetes primos in: 
veniíTIe author eft. 


APPENDIX [Il 


De Cera. 
'Eg £x nomen à Grzcis fümptttni Nomieg: 
— eft, x»eoc liis dicitur, feu à xsara; 
quod curareeft, ucT(idoro placer;feu 
à aic jadioc quod favis igniscalore 
liquatis fiat; feuab Arabico vp quod 
ceram Arabibus, ut murum feu pa- 
rietem Ebrzisfignificat. Etcerré fa- 
vorum cerz funt ut parieres , intra. 
| quospeAievydcliquidutn mel ftipatur: 
Dicitur & pa^6» Galeno tefte, quod 
vocabulum quidam emollitg tan- 
tum attribuunt. Potefttamen & du: 
rg imponi. xn 
Exlachryma arborum ab Aribus. — ^ 
confici; Ariftot. prodidit. Exomnium 47/7. H. 4 
arbor;fatorumq;florib.confingiPlin. Deforiptid 
rümice & echinopode,feu equino- 
pode;(quidam dapi echion; 
nonnulli fpinz quoddam genus in« 
telligunt) excepta. Addit. Falfo exci: biis: N, 
pitur e$ fhartum,(genifta, iisdem locis 11e: 
quib. & juncusíterilis nafcens) quip- 
| pecumin Hifpania multain fpartariss mel- 
la berbam eaim fapiunt.. Falfa ei» oleas ex- vun, H.N: 
cipi arbitror;( alibi verum id elfe affir. ^st &14; 
mat) quippe oliva prowentuplurima exa- 
mina cienicertumest. - De Lampfana 
apud Columellam habemus. Modus 
claborandi apud Ariftotelem extat. Àif.z. A. 
Perreptant Hofes primum primis pe. ^s:4o: 
dibus,quos leviter affingunts tum in 
mediosfefe abftergunr, & affricánt: 
tandem veró tindturam florum aqua 
| vel 


[-j 


E 
velíaliva fualaboratam, & compa- 
&am,in crufcula pofteriorumpedum 
dextré & celeriter depotüunt,& inà- 
gnitüdine formaq; lentis collectam; 
onüftz ad propríos lares redeünt, 
ut Motifetiis exponit:Q'iomodo ex- 

Cols. &.&. primatur Columella expofüit. EX: 
b3e16— profe inquit; favorum veliquiá , poflea- 
quam diligenter aqua dulei perluie funt; 
jnvas enéum conjiciuntur : adjeclà dein- 
de áquia liqantur ignibus, quod ubi fa- 
éum cera per fPramenta ef juncos defufa 
colatur y atque iterum fimiliter deintegra 
éoquitut chin quas Qui[d, ualuit formas, 
... aquáprius adjecía defunditur. .Btevius 
Plis.H. X. jgaPlirnius. Cera fft expre[fis favis. fed an- 
du purificalis aqua , C triduo in tenebris 
Jiccatis, 4. die liquatis igni in novà frci- 
li,aquafavos tegente tunc [payta Colts. 
Rur[aus im eadem olla coquitur cera. cum 
eadem áquasexcipiturque aliafrigidayva- 
Js melle circumlitis. p i od 

De Zoo tion eft quod multa dica- 
inus. Habeturübi & apes. Cotfisa« 
lim tam copiofa;üt Romanis ttibuti 
lococentürn millia, (ducerta pofuit 
Livius)pondo pérfolverinc. ExRuffia 
& Mofcovia in univeríaii fere Euto- 
pam defertur; Ad Mombazzz urbem 
ingens eiusdém vis; — Livones olii 
purgamenti inftár£eieciffe; à Cran- 
tzio próditum. Eiusderiüfüm & fl: 


€ 


Locus. 


Crantz. 
Vand.i6; 
€£,9. 


Natura; 


confundatur. 
dovide; '. : p wot 

Víutà nobis praftat eximium ; iti 
Medicina, feribenduspizigendo, fraillando; 
Tmaginibusycon (lutinaudé,lucem praben- 
do,& aliis.. Inmedio quodainmodo 
eft calefacientium; refrigerantiüm; 
hunie&antiuin & ficcatitiüm,; Habet 
áliquid emplaftici & craffarüm par- 
üüm,ut Galenusífcribit; Ideoreli- 
quorum medicamentorum iüatetiá 
efficitur, ét d emplaftrorum ; & ce- 
ratorum compofitiotiém adhibetur; 
Prxbecür dyfehtericiscam pomo af- 
fato; Nervis&tendonib;denudatis 


en dé 
fifnpil.7s 


J! 


HISTORIE NATURALIS 


applicatur, Linteo in cera intincto; - 
& calidiffime appofito,jun&turar.ex - 
frigore dolorestolluntur. In I&ero 
cum ovi vitello ad duritiem cocto,a- 
liquot graniscroci; & fyrupo abfyn- 
thii; pillula ex eadem laudatiffimz. 
Valdeéfitim excitant. Dat & oleum; 

in diurefi, & tumorüm émollitione 
eximiüm;cuiüs preparationem apud 
Chymicos vide. De Adwlzeratione & 
Colorátione alibi dicetur,fic & de aliis 
uibus, pom cn 
. Generacerz dantutaliquot. Eft Diferéiz. 
Nativa,cit &z Fatzitia. Habuit Aldro- 
vandus Jzdicam; colore flavo, viridi, 
rubro, £ nigto,lapidez prorfus duri- | 
tieiquam exlacca conficiab Acofta 


diíciraus, Lasdati[fimá eft recens, fub- DiofM.M. 
Wi. dus OH MRNAPRAR IC mel- **7$. 
eum referens ; Ponticaaüt Cretica. 

Potitica, i Galenuinfequimur ob flo- 
resábfynthii amara eft. Plinio óptima 
qua Punicá dicitur, (candidiffimain o- 
rinium Dalechampius facit) proxzzzá 
quammiaxtine fulváudarisá mellei, (hinc 
Cicero ;unguentá grátiora effe quz 
Cerám quamquz crócum redolent; ^ — 
Ícripfit. Sicomninólegendüm;non 1 
tettam)puranatione Ponticá,quam com | 
flaréaddit,eguidem miror inter venena- 
tasellà.Déinde Cretíca; plurimum enim 
ex própoli babet. — Post has Corfrca, quo- 
hiam ex buxo ffi» babere quabdaun visi 
medicaiiainus putaiur.. Albasícu candi - Plis.Le. . 
da,qiiam quidam virgizeam vocant; 
quómodo fiat Diofcorides & Plinius . 
prodidere. Pesluinquit hic, feb. 
dió [epe cerà fulva. Deinde fervet in a- 
qtia málina ex áltà petita, addito nitro, 
lIjdeliguls bauriunt florem. 1d effcandi- 
diffimadquaque , transfunduntqué ii vas 
quod exiguum frigide habeat. — Etrurfus. 
marina decóquun£ feparatim $. dein as 
ipfumvéfrigeraut. Etcum bacter fecere, 
juncea erate,fnb dio ficcant Sole Lunaque: 


Pliz. H.N; 
l.31. 6.34 


bac eniim candoremfacit. Siccamtes, ne hi- 
áuefaciant ,protézunt ienui linteo, Cán- 
didiffima verà fft poft iafolationeimn etiam 
intotlá. Scilicet. "Tollitut ita à cera 
inel,e£qte pattes exfpirant,quarum 
tenuitate Color cotiflàtur. i£epwactlej | 
inelabigne,inquitSécaliger. Vené- SaLzx. | 
tiis cándidiffimaá liabetur. Talis & 3272« . 
Ádulteratüt there- ^-^ 

| binthina. 


Táreniiná fuit. 


- , -—— l 


Vnde qp ix TQ» pic AsukowiTe Actio di- 
., Citur; & «eanralCe» Phavorino inalbe- 
Ícere.Sed & waaveldiotraGtadicuntur, 
quod manib.tractataalbeícant. Me- 
dicisutiliffima eft ,.&s commendatur 
àPaulo ad pforam. Vfürpatur & ad 
excipiendos pulveres in mafticato- 
riis,& quidem fadctitia , qualis Tyr- 
rhenica fuit. Convenitrenib.inflam- 
matis. Paulusaevxd mgoseoxte meminit, 
Flava ob aéream ex melle naturam 
magis emollit, relaxat, & dolorem 
folvit. Frequentius liquefacta ter- 
reftrem naturam contrahit. Ideó re- 
censácnova adhibenda, Pireinenm VO- 
cat Hollerius, à juvene Apum popu- 
lo elaborata. Actuatius ptopolia effe 
dicit. Commendaturabeodemiin ce- 
ratis. /ridsin /Egyptiacis numerat 
B. chr inter medicamenta purgantiaHolle- 
Je.  riusvelmollitaoleoimponitut. | :N- 
Pun. H. N. grefcit cera, addito chartarum cinere 


Heller. In- 


GM ficucanchufaadmifta, ruber. Colligi- 

4$c7. .turtamen & in Moluccis infulis & 

America naturaliter nigra, Mirum 
i . quod fcribitAriftoteles tepefacta ju- 

E nior.boum cornuain cera fle&i: nec 
| fentire dolorem pedum , fi ea inun- 
| antur. V ls 


" Addere aliquid de Propoli & Ery- 
thace placet. Hla dicitut quafi foburba- 
gayquod prz forib. alveiab apibusa- 
dificetur. Grzcis aliàs eptiov, eapoouc & 
eyeseG« Scribonius pro cera virginea 
accepit: profzce alvearium Sylva- 
ticus. DBellanenfisforditiem parie- 
tum vocat, & pro Bdellio adhiberi, 
Nonnulli abarborib.ftillare conten- 
dunt;alii primum effe favum: Dice- 
rem;craffliorem quandam effe mate- 
riam,inter commofin,quz Ariftoteli 
AMitysymios?12:v 8t cetam mediam, fla- 
vefcenteém;odoraram,ftyracemrefe- 
rentem; & in maftiches modum du- 
&ilem. Cordus apud Moufetutn, la- 
chrymam effe , arborum gemman- 


Bropolis. 


lectam;circa veftibulumalveor:mab 
apib.tufpendi,contrainiuriasfrigoris 
munimentum. Quatuor ciusfacit 
Jpecies.. Prima é nigra tantum populo 
colligitur. ZEeyrinam vocant. Tra- 
.. &atu eft mollis , vifci inftar, colore 


tiumoculisinnafcentemfcribit. Col- 


DE INSECTISLIBI — 


binthina. Inalbefcir & tra&ando. | flavo,odore iucundo, fomnifeto, 


——— 


 dESECo nS MAUI RB rali E SESUR OR me s EC e eS SPNEESUEBENONMO. UMEUTURG, NUCLEUS MEN RED NM IU ONLUS RA E MP UELE SEU C TUMOR UG I erg yWA aene ucc i rr eeu, Dx» aa qe cot Mc E RTT OR 


27 
& 
ftyracis.zemulo: fapore populneis 
gemmis refpondente. Secuzda;ex be: 
tula, eandem redolet, colore intet 
flavum;cinereum & fübviridem me- 
dio,duétilis. Terzia ex Alpinz populi 
lachrymis colligitur , eaque rata. 
DQuarta,ex his omnibus eaque mixta. 
Defitum jam eft ea uti. Apiarii exem- 
ptis favis confundunt: & cera, quz 
Avic. Mum digritnihil aliud eft quàm 
quoddam poft deco&tam ceram fun- 
dum petens fedimentum.R efolvitur 
oleo veluti cera, fed przponderar, & 
fundoillabitur. Synceta & odoratif- 
fima oprima.Fufione in aquam faci- 
léà cera feiungitur. Crezica & Paffidi- 


ca, quód maior illius pats à flyracis 


& ladani pinguedinecolligatur. fuz 
fifpe&tes vitiofam materiam ex alto 

elicit. Celfo intet anaftomica recen- 

fetur. Aetio calefacit, difcutit, ma- 
turat,extergit. Varro propter mul- 
tiplicem ufum , multo carius in facra 

via, quàm melipfüm vendita fcri- — — 
bit. Indeforté Cerefzac/a apud Lat- varson.g, 
gumnornen. Veterituffi (uffitu pro- ^s c6. 
deft. Gutram rofaceam ex aqua tol- 

lit : impetiginesillita extirpat, & ad 
plurima prodeft. " 

Erithacam Ariftoteles Sagdarachas Érithaca; 
& Smerion,alii Cerigthum vocant. Do- di ru 
&ioribus eft ergilago ; quibusdam SUIT RAM 
tempeftate Perzix. Rufticis Lombar- 
dis,apud Niphum.Carbiza. Diximus 
deeoexPliniofupra. Varro glaten 

cfle vult,quo favos extremos apes in- 

terfe compingunt. Mira ei vis elici- 
endiexamina,  Vbivoluntexamen 
confidere, ramum erithace, addito 
apiaftro,oblinunt. Virgilius g/szeg 
vocat. | | x 


- 


Carur IIl 

De Fucis. 

U cusá fuco, feu quód fit fucata Nomen^ .- 

- apis; feu quod fücum faciat, s dr | 

5 ^ d z e 0.1. €. io 

prztextualvearia calefaciendi, me!- ? 
li&iciaabfumar;dictus videtur. A e«- 


y$p4 qui deducunt , audaces nimis — 
funt: ut & illiqui à furando, quam- | 


visverum ficfurari. Gracciseftuoiy &c 


D 


2 : les 


P.  HISTORIZB 


béeova£. xdbsc (ge epithetoneft, «opa. vo xev Der 


viv iauráv dear) quod aculeum, ut alia. 


apesnon exerat. el d 
- Columella eosgenus amplioris in- 
cremétiappellat , fimillimum apum, 
lia animalcula col- 


Defcriptio 
Coluz.RR 
7.9. c. 15. 
Plin. H«N, atque inter grecga 


lare;  ]ocar. Plinio funt fineaculeo, velut 
imperfe&z apes noviflimzque;a fef- 
fis ac jam emeritis inchoatz, feroti- 

— usfceetus,& quafi fervitia verarum. 

Arift. H.A. 4: j ; 

| esquartumgenus apum;fed 

DX Ariftotelesq genusapum,fe 


erperam, nec enim mella faciunt, 
facit. Vulgariape feré duplo maiot 
eft: imó Regem crafliore & compa- 
&iore ftatutazquat. Duceseflenc,fi 
aculeoinftruerentur. Magnitudo ex 
vitzinftitutoobtigit. Nihilfuper- 
fluitatumlaboribus abfumitur;& in- 
terdiu & no&u fefe liquore melleo 
ingurgitant. Colore fplendente ni- 
| gricant magisquàmapes. Qui Fw, 
Arif. H.A. Ariftoteli «2e Hefychio e?e Gs dici- 
F5. 545, tur,minoreft. Plin.interapesgran- 
lisci. diffimosnominat;nigros ,lataque al- 
vo;ita appellatos, quodfurtim mella 

4 . , devorent. 
weno  DegGerzeritoe, Vatic funt opinio- 
nes. Ex mulisputrefcentib.nafci pro- 
diditIfidorus,ex aífinis Cardanus, ex 
equis Plutarchus & Servius.Sunt qui 
aliunde,ex cerinthi , olez , vel arun- 
dinis floribus portari credunt. Alii ex 
apibus degeneratione quadam feri 
exiftimant;pofteaquam aculeos per- 
 didere. Nonnullihas exfucis origi- 
nem ducere nugantur. Quidam de- 
niq;inmaresá&tceminasdiftinguunt, 
(fané Varinus eujyras 73s appevas T6 a- 
meoi«rss Tuv ueNiesáv explicat) & coitu 


4rif.de propagari conrendunt. Ariftoteles 
gener b ex apib. longioribus & porrectiorib. 
3:6. I0, 1 


prodire taro fucos quam fures affira 
mat;& quidem annis profperis,quib. 
largior mellis copia fperatur,abun- 
dante humóre,quod & ex Plinio fu- 
periusadduximus,  Addit,feorfim 
gigni fi Dux vivat: fi obiit;in Apum 
loculamentis, & hos fieri animofio- 
res. Minores veró ipfis cellasconfin- 
gunt; nec eas fparfim per alveum, 
ice'extimis & vclut eiectitiis caftris. 
Sicintra ternarium numerumy;ratio- 
negenerationis,totüum Apum genus 
redcgifle videtur. Duces & feipfos & 


NATU RALIS 
aliud genusgignunt: Apesfucos: fu« 
ci gignendi facultate deftituuntur. . 
Foetus autem prout Apum,;candidus 
eft: exeovermiculi apum vermicu- 
lis minores exfurgunt. 2 
Grzcis quibusdam Zeweevie deo; 
dAerrsgyi (Gr ioo (Qrspatd ev eic T9 XOWHY 


cuu te»v fucus eft: ideo Virgilius im- virg.Gerg. 


munem ad aliena pabula federe di- ^ 
xit, Atquibufdam vifum magnoefle  : 
ufui. Vivuntquidem,fi melli&cium 
attendas perperuó ociofz : imó to-. 
tum diem in mellariis cellulis latent; 
no&e,fopitis fomno apib. opera in-- 


vadunt & vaftant alveos,ut /Eliano 4EJiz.H.4£ 


proditum; fed (i nos Bartholomzus ^'^ 


Anglicus non fallit , regias manfio-. 

nes , illasque magnificas,in apice & 

meditullio favifpeciofo cooperculo 

infignes,exftruunt. Tzetzes £Jeogoges Tzetz. 
facit: Columella feminibus , quibus C^ 8. 
apesfiguranturinfiderefcribit. cAd 
fovendam & educádam novem pro- 
lem adhiberi , exclufis próturbari: 
quz omnia egregie Plinius. Domos, 
inquit,prizum plebeis exadificant, dein- 
deregibus. Si [beratur largior proventus, 
adiiciumtur contubernia ci fucts.. His cel- 
larum minima y fed ipfi majores apibus. 
Sunt autem fuci ffae aculeo, velut imper- 


i 
fecta apesnovifimaque | afe [fis et Jam e* 


lat.cat. 


1.9, 6.114 


meritis inchoata, férotinus fatus ci quafi 
fervitiaverarum apum. Quamobrem im- 
perant i5 , primosque 1m opere expellunt, 
zardantes [re clemeutiapuniunt. Neque 
ip operetantum.fed infetu quaque adju 
vant eas, multum ad calorem couferenté 
turba. Certe quo major fuerit multitudo, 
£0 maior fiet examinum proventus. Cum 
mella ceperunt maturefcere , abigunt eos t. 
multaque fragulos aaave[[fa trucidant. Nec 
id gent, ntfi vereconfpicitur-Fucus adem 
ptis alis in alveum reieétus, ipfe cateris ad^ 
imit: V el potius,f1 Ariftotelem fequi» 
mur;ézteror.fucor.intusrelidtorum 
alas ipfz apescomedent:at malé Pli- 
nius,gr(G- pro az7aj legerit, & vÀvAomTZW 


adapesretulerit. Sunt qui ex Arifto- Arif. H. 


| ^ P 
tele favos in eodem alveo fingere ^^ «4* | 


tradunt. Manent enim maxima rem- 
poris parte intus,cumque exeunt ef- 
ferunt fefe fufim; in füblime,gyroq;: 
volitant; & quafi exercitium faciunt, 
quo peracto, domum redeunt, e | 
|, pulis 


"n 


Hiflii7i - 
Plin.H. N. 


Coli. R. RE. 


! 
- 


i 


DE INSECTIS. LIB 


pulis: perfruuntur. De Auripatbia quz 
occurrunt , ex jam dictis petantur, 
"De Furibus hoc adiicere placet, adeo 
fcíe aliquando replere, ut vix exire 
aut refiftere poffint: fiepé in apum 
cellulis parere: neque melcolligere; 
' nec &des erigere :ingreflos; verbera- 

ri& pro foribusfemianimes relinqui, 


E idi morte dein 
| 


Carur IIL. 
«De Vejpas. 
Apod á Latinis nomen inditum 
e(fe puto,nontam quod vefperi 
mufíeas capiat ; vel vi petat & adoria- 
tur; quàm quód vefca, id eft;gracili 
ft pede. Grzcis coul &eQpiuov, aut à 
eeiyya ftringo & gracilem facio , aüt 
Son cuc ajerdayf« quàd medio ita fit 
-diffe&ta ut quafi hiare appareat,dici- 
tur, Ni:candtriScholiaftz funta«veo- 
ezxad« Suida Jénadcc & Jul«eHefychio 
adir] Bees eges Gazz, fed kerrauy gn 
Hz enim potius Gra- 
Defarptio brones dicidebent, 
E Animal eft gregale , annulofum, | 
oblongü, quatuor alis membraneis, 
E (quarum prim& maiotes)przditum, 
 exangue;intüs aculeatum; fex pedib. : 
-inftruétum , colore luteo deaurato; 
Y fuper xod ni:tas triangulatim 
pofitas,corpore toto transverfim va- 
riegatum;,unde forté Pollioni 3Jgx2v- 
e$ dicebatur. Corpusmediope&ori 
tenuiffimo veluti filo alligatur , ut 
- Muf. Tbe veluti elumbes & hiatul appareant: 
| "e Aculeum omnesgerere, Moufet.cxi- 
Varro R. ftimat. Var.eoabApe diftingui putat; | 
dae: — quód Apisfitbrevior; cópactior, pe- 
&oré ac dorfo pilofis; capite oblon- 
3 i giorejacutioreroftro,minuscolorata | 
d alvo, annulor. lineis coloreruffis ; & 
nigrisut plurimü diftincta,3ntennas; 
fuboculorum regione locatas ha ibet: 
veífpaverólongior,veluti quadam hz 
y . ftula medio cohzrentib. alvo & pe: 
] Gore;glabra tota, rotundiore S bre- 
Viore capite coloratior: & antennas 
fupraoculosgerit. 
. Gaudentlocisafj etis,iniisq; magis 


r. T de 
jt »[.1.1. c. 8. 
Nomen. 


"d 


c1406 as Dos vags 


J ^. 


 Loeus. 


4 
multiplicantur, Quzdam tn.geriéra 
quibusdam in locis,ut poft dicemus; 
nonreperiuntur. In infula Nicefin, : 
Ortelio referente; mortem idu infe- 

runt. In extremo polari climate fre- 
quentiffimas Olaus ponit. Gondunt oZ M. 
& vefpeta, cellulis & foraminib. ple- ^2» 
nosin quibus nidificant & ftabulan- 
tur, Reperies eain fublimi aliquádo; 
teitis,arborum truncis, montibus & 


j quercubus: aliquando fub terra; in 


maceriis;cavernis & fpeluncis. Al- 
drovandüs & in leguminibus & in 
humilioribus arbufculis confpexit 
[ria nobisidem dedit; Vnumovale 
fub nucis iuglandis atbore , terra ad 
pedis altitudipem.eftofTa : alterum; 
[ubterraneum itidem , (ed orbicula«: 
tum: tertiumphialiforme. — Prioris 
hacerat conftitntio. Antrum;inqui&é 
Aldrovand. feu foramen anguftum : 
nempe ea amplitudine , qua lingulis 
pateret aditus in terrx (uperficié 
confpicuum erat;à quoiter erat etufz 
dem amplitudinistendens ad Vefpe- 
tum, non quidem redtà,feu perpehn- 
diculari linea deorfum rendens, fed 
adlatera per cuniculos quosda duo- 
rum,plus minus palmoruminterval- 
lo;àprimo(quodinfummam humuni 
definit) foraminis veftibulo; Hic ma- 
iori & ampliori finu terra excavata 
eftrotunda propé modum ,acipfius 
Vefpeti ovali figura proportione res 
frondensjita tamen , ut inter Velpas 
rum domicilium, & telluris cava la: 
tera, tantum lit fpacii, quanturi iri- 
grefluris fua penetralia vefpisfufficit; 


ad tranfeunduni ar&tum illud oftio- 


lum totius alvearis unicum;ad late: 
ra collocatum. Hacfctobeaperta, c£: 
foflaque vefparum zdificium, domi: 
ciliumque apparuit figura fere ova- 
li, altum feré dodrantem , duas pal: 
mastransverías medio latum ;undi- 
que ceu ovum tefta , ita hoc mem: 
brana corticea obductum; eaq; fub-- 
albidaarenofa,íimili lichenimarino; 
eiusdem cum favis fubftantiz, non 
ut Apum cctea , fed lignofum quid 
habente,filiquisque tenuiorib: legu- 
minti,feu lunari maioris Dona 
di& pericarpio;aut fcabiofg (imilli- 
3 iná 


E T) 
3" 


tedivicem gcrebat;& veluti tuguria 
ac mappalia culmine medio in co- 
num faftigiato abimbreundiquaque 
(cum forte incidit) defendebatinq;. 
parietum lateribus omnei hoftilem 


HISTORIE NATORALIS 


"anafubftantia. Huius fuperna pars; 


faccharo,aut melli. Mufcasetiam - 
[grandiores venantur & ámputato iis 


Capite,reliquum corpusauferunt;ne Plis.H.N, 


apibus quidem parcétes. Serpentib. 
avidé vefciapudPlin.legimus,eoque 


11.6.21. 
Arift, H. A. 
1.9.c.41. 


alimento mortiferosióctusfacete. ^ Pl» H.N. 


incurfum aditumque przcludebat, | |— Sexuzragnofcit Ariftoteles. Ma-477 ja. 
Ínfma bafis fundamenti vice funge- | jores.& robuftiores mares inftruun- 45.c ar. 


batur, denique undiquaque àíordi- 
bus,putrédinetutasreddebat. Hoc 
veluti pütamine detra&to feni favo- 
rum fefe prodüt claffes feu orbes, qui 
fibi mutuó ceu tabulata folaria, aut 
cótignatione fuper ponuntur;ac itn- 


^ minent;juftoq; diffiteintervallo.Sed 


netabulatafüperioraininferioracol- 
labantur,,foetusq; premant; aut fuf- 
focentfingula columnis quibusdam 
fuftinentur , qui non fufque deque 


' format& fünt,& conftiturz, fedàla- 


tabafiincipiunt,& ad concavaim,feu 
pronam fuperioris tabulati facie la- 
to, ac protefo epiftilio protendütur, 
inftar claviutrinque capitati pollicis 
lati longitudine ; itazut fornices, & 
hypogxa videantur, infimiacfüpre- 
mi rbesexigui,&angufti,medij am- 
pliffimi, reliquiorbes mediz ampli- 
tudinis, Sipguli plurimis cellulis ab- 


. ündantíexangulis, in quatum qui- 


bufdatn Vefpa adultz,in aliis foetus 
juniores,attamen perfecti, & alati; 
aliis Vermiculi condebantur; qui o- 


inncs pofteriori parte furfum fiti e« 


rant,capite deorfum. - 
Dealtero nihil ángulare occutrit. 


türque aculeo: minores imbecillio- 
resq;feeminzs,& carent eo. Matrices 
vocaripolfent,nifi eas Arift.latiores, 
ponderofiores, craffiores , & vefpis 
maiorésponeret. Darifexus,apud. 
quosdam indicium , quód, fi vefpam 


cx pedibus ceperis, & bombilare fi- 


veris,quz aculco deftituünturadvo- 


lent. Coirevifasfuiffe; idem i y fefcri- | 


bit: aliiambigunt Vincentio , agre- 
[tes cum domefticisrem habent. De 
Gezerationeita Arviftotel. duob. locis. 
Ptimo,Crabrones vefpaque favos exadi- 


ffcant pullis fuis, fe ducem babeant nullum, 


eumque palantes quarant.. Ac crabrones 


quidem 12 fublimiloco: ve[ha imforami- | 


ne : qua ducem babent fub terra. — Horum 
itemfAvi fexanauli,quemadmadum ut a- 
pum ycompo[iti non € ceva , fed ex corticea. 


materia c araneofa.. Adcellalatus depa-- 


«unt fitus [uos gutta smaguitudiue , qua 

ayieti haerent. Non omnibus in cellis ta- 
men femulferus eff : [edin quibusdam ad- 
£0 gYAnmdes,ut etiatn "volare pofint : in alis 
nympha zia aliis vermiculi adhuc. Quibus 


| folis fabeft f'evcus.ficuti etiamin apum ge- 


uere. Ac quandiu nympha fant,neque mo- 


| ventur, ci obducuntur follicuto. Altero. 


Phialiforme , etat collo angufto ; con- 
tra ventre capaciílimo , cui latuspe- 
diculusappendebat, Matetia con- 
ftabat fubtilioemembranofa; quaun- 
dique cirtcumductum erat. Forfice 


' Dutes ubi cepere locum con[hicuum imeum- Arift. H.A. 


ze offatefínauntfavos:eb conflimuuntqua SGT 

; ve[petavacantur pufilla. Putà,quaterums — — 
3 " P um r^ , 3 i 

| ofHolissaut prope modum. in quibus vefpa 

oriuntur non autem satrices. Quibus ad- 


pet longitudinem diffe&um , tres 
membranas;illasque inani fpacio di- 
ftinctas , per quas circumcitca per- 
currerepoterant,exhibebat, Prima 


altis, deintegra preter fuperiores telas,a- 
lias snajores coufiruunt : atque his adulzis 
Alias. Adeout ad ffnem Autumui plurima 
ei maxima we[paria fFat. 1a quib.dux qué 


membrana , exteriore minor,fecun- | matticem Zominauimus, non amplius 


da amplior; tertia omnium minima i gigzzt ve[fas fed matrices. Oriuntur ba, 
confpiciebatur. In intimz médio, | erandiorz vermium [pecie in quatuor ant 
feptem cella: exquefexagonz etant. | zen multo plurium inter fe continuatarum 
Apollonio eus&oeni, Ariftoteli uanc- féperiarzcellar.labris fummis. Plin.addit. pis, |... 
 €gi, quód. crudis carnibus malisve | Fegm ipfum inequalem ef barbarum a- vent. 
maturis vefcantur. Sed nec pyris, | /ium evolare , aliumin nympha e[fe, alium. | 
prunis,uvis, floribus fru&ibusq; va- | zn vermicule. | Ef'autumauo 20m were 0-- | 
riis parcunt ; nec ulmorum fucco, | zz2/4e4.Maximo numero matices o- 
riun- 


Vi&us. 


riuntur; fi anno proximo vefparum 
&imbrium copia przcefferat. Ver- 
miculianrequam in Nympham tran- 
. feuntoblongi funt,vermiculisin car- 
ne (^as vocat Hippocrates ) & in 


albicantes,incifurisnotabiles;extre- 
mo corpore craffiore,linea; nigrican- 
teperdorfüm difcurrente, fine pedi- 
bus non repentes ,fed hbuc,& illuc fe 
volutantes & movéntes. Depofito 
feetu, tenui quadam pellicula cellas 
obveftiunc;qua,ubi ad perfe&ionem 
ducuntur perf. àc&ta; egrediuntur i in 
lucem,& à biduo volucres circum- 
volant.Oriri & ex pütricertum. | Ex 
equi cerebro üaíci prodidit Pachy- 
 metiüs;excarnibus,Plinius, Plutar- 
chus,& Antigonus. NNafciexafini co- 
rió,apud Ifidorum:ex Crocodilifan- 
güinevelcadavere apud Horum ; ex 
putredine atborum&frü&duum apud 
Albertumlegimus.Exfenis cervis4ca- 
pitis fub. oculo terebrato ofle con- 
crevifle, Vincentius Bellüacenfis, ex 
vetuftiffimo quodam authore tra- 
didit: 

Vitàni quod Ípe&tat ,inatrices bi 
inatümi non fuperanti Operariz una 
cum autiümno finiunt ztatem; Imo; 
inquit Moufetus,utrüm matrices fi 
vedices ánni fuperioris, novellis jatü 
procreatis ducibus intéreant ; üna 
cum vefpisnovellis;idque fimili mo- 
| dofempereveniat; an amplius etiam 
téporispoffint vivere; mult dubiutü 
relinquunt. Ágrcítesvivaciores ha 
bentüt. .. Vite brevitateth,tenacitas 
Compenfat. Nám fialvosáà capitejhoc 
àpectorefeiungas, fetient tamen, & 
quidem nec levius quàm anceliac: 
Cireulariter volant; quia cauda de- 
. Ítituuritur; Cedunt tinuncuiilis, hi: 
rundinibüs ; roétuis;taxo , & vulpi 
incibum, Vulpes caudam in vefpe- 
tum inferit: onuftam, ad arbores al- 
lidit:& mortuis vefpis vefcicur.Pfcu- 
dofphecem,quam folitariam vocát, 
finiftra apprehenfam atq; arinexati, 
d qux prima co anno capitur , máxi- 
mé conducit)contra quartanam lau: 
E. :N. dat Plinius. Mizaldus aqua ex vefpis 
7^" füllatitie meminit,quz tumoresabf- 


Jlutav. in 
Cleomene. 


AEtas; 


"Wfus, 


avellanis nafcentib, non diffimiles, 


que doloreexcitet. Inflativum efle 


DE iNSECTIS LIB. 


— —Ó——— ——————— 


amat M cor e dicum A a E re HMM —— M—— MM M M MÀ ÀÀ— —— M —— M — M MÀ —— 


Jum meminit. 


E 
neceffe eft, Curatur i&us fi contufas 
vulneri impofueris, vel emplaftrum 
exterrafurnorum,aceto, & mufca. . 
rüm capitibus, Alii exzrafüccum ci- 
trulli; folia teneriora filiqux Plinii; 
falviam cum acero ; cretamin pulve- 
rem redactam, meliffophyllon cum 
oleo; afparagum tritum cum melle; 
fimum deniq; bubulumlaudant: 2z- 
zu: faccum fampfühet cum bolo BR 
meno & agrefta folia tenuiora lauri 
cum vino ; Althez decoctum ex po- 
Íca ; rut vel meliffophylli fuccutii; 
fólia eiusdém commandücaàta,etiani 
commendant. Si à vezezarz ictus eft; 
quodítupor, delirium etiam ofteri- 
dunt, locus primo (calpello aperiá- 
tur; dilatatus fugaturjinfequenti cà- 
taplafmate ex terrz in qua vefr: z ni- 
dificant rafura ; cum aceto fubacta: 
Inter prefervativa , malva & althza 
palmam tenent. Quomodo capián- 
tur videapud Moufetum.Inferviunt 
& ad prefazia. Longam portendunt 
yer fi ante finem Octobrisap- Spb. de. 
paruerint: pluviofam ac frigidam , fi gric.1.e.8. 
inultisiàlocis; ante Vergiliarum ex- 
ortuin; fübtertaneos fpecus glome- 
ratim ingrediantur : ingentes im- 
bies;fi mult autumno generantur: 
Scilicer;frigida.: cum fint adimalcula; T/255r4- 
fubterraneos quz calent fpecus fub. ff 4efan. 
eunt: & quia nonnifi terra hümida 4,,».. 
& vapotofa procreantut;nimiatn htüz P4om. 
moris copiam;fi cópiofe provehiant, d 
indicabunt. — Capüz ; ingens ca- 
rum iültitüdo quz in de Martis 
confederat, hoftium adventum, & 
& urbis incendium quafi prgfagie- 
bat. [ Y 
Differentiz vefparum funt plà Differen- 
rim Ariftotely/veffrium  domeftica- 3i 
Yum, inatricumis ju Ducum & Üferaria- 


tz. 

Arift. HA 
1.9.6.44. - 
Apud Pliiiüm funt Piin. H.N., 


Ichueumones,8c Pe &udo[bbeca. Apud a- Lt 621 
liosoccurzunt,awvevosreeyd end oAdorec Gas 
Gikee, parcas magna y flava Inda ,[puria, 
venenata folitaria,Laerte, Aculeata, mon 
átuleate, Aldtovandus daodecem fpecies 
quas obfervavit defcripit, quarum 
icones damus,  Moufetus duas ex 
Hungaria accepit, quz etiam hic exe 
hibentur. | 
Ferusaillud & 5y/veffregenustarum 

| ! eft 


Fs 


EY 


| offi In montib.&fylvis nafcitur: & 


nonfübterrafed in quercu nidificat. 
Grandius eft , porre&tius , nigrius;. 


vàárium, longius, fortius aculeatum, 


Monfeit. 
de Infect. 
P: 4j. 


Và&rré R.R. 
L3. £616. 


Nitcand, in 


dberiac. 


- i&uque acerbius. Authores funt;ter 


riovenis pun&is intetfici hominem. 
Vivit toto anno :& hyeme ;cafía ar- 
bore,evolat. Hyemem inlatebra 
exigit. Moufetus femelin fylva Etfe- 
xienfíi cum vitz periculo obfervavit. 
A totoexamine obrutus fuiflet , nifi 
aliquot geniftz ramulis feíe defen- 
differ. Varro pilofas magisfacit. Do- 
mefHice,qua: & Cicures, & placida, ícu 
mitiores,minoresfunt. Dividuntur 
in Matrices 8£ Operarias ; quarum illae 
biennio durant, & majores funt.Pli- 
nius clementesfacit. Latior earum, 
addit.fpecies: dubiumq;anhabeant 
aculeos,quiá non egrediuntur, Ope- 
rariein opere verfantur, & matres pa- 
Ícüt. Icbzeumones, minores funt quam 
aliz,& unum genus ex araneis peri- 
munt phalangium appellatum, & in 
hidos fuos ferunt,deindeillinunt, & 
ex iis incubando fuum genus pro- 
creant. Vocanturita; quód /4/« , exi- 
lesnempe & graciles videantur. Pfes- 
dofhbece caput, fufcum , duo bre- 
via & gracilia in fronte cornicula ; 
oculimagni,nigri;prominentes; os 
oblongum;bifurcum;pe&us craíffum 
ac prominens; quibus tres utrinque 
pedes affixi; fcapulz denfz;gibbofz; 
corpus procerum gracile, articula- 
tum ;alz fuícz,duz: pedes hirfuti,& 
& coloremalarum affecuti. 

Parnopes uvas tam maturas quàm 
immaturasexíugunt, Vnde ita di- 
cantur,nefcire me fateor. INo&tua- 
rum ftridularumque preda funt; z&p- 
$eidov, Nicand,Scholiafti;eft animal- 
culum «9s263cc minus ape,majus for- 


 mica;aligerum,albo nigroq; colore 


varium: Montes faltusq; incolit, & e 
fruticum floribusmelleos fuccos car- 
pit,& in cavis quercubus ftabulatur. 
Idem effe cum ve», aut 7e92522v,, 
non facile dixerim,. BépG£ apud Ni. 
candrum ex vefparum quoquegene- 
reinfectum;wtaav x 9v sppovatrsitb v pta vati - 
pevov, caloris nigri: aculeo utens: V oca- 
tur,nifallor, & &&p4£. Nicander fyl- 
Veflre & montanumfacit, De par- 


HISTORIZ NATURALIS — 


vis nihil fingulare occurrit, | cAa- Ardea; 


£parum,quadam capita nigra, & acu- $.4e Vemm: 
leosplurimoshabenr. Flave Ardoy- 
no czriz , in duas divifz partes , in. 
medio tenuiffimi ligamenti benefi-- 


cdohzrent. /Jgz4«funtG& domefticz, . 


quz innoxiz ; & fylveftres,quz viru- 


 lenteiQuas Oviedus defcripfir,funt 


cotpore magpo colore luteo;ad al- 
bum tendente;alis maculatis nigris; 
extremitate aliquantulum albican. 
t€. | Spurie apum aur mufcarum fhi- 
guramobtinent. De Fezezata in fyl-. 
veftribus & Indicis dictum. — Laert2 
huc fpe&ant , quia mortiferam pla- 
gam, ut laertz viperz formica infe- 
runt. So/ifariein muris & aggeribus 


congeftis nidificant. Ante oftium fo-- 


raminislutofa ponitur porticus.Lon- 


gitudo ejus duosquafi cransverfos di-- 


gitos quat: intuslzvigatoluto em- 
plaftratur. In aculeatas & nomaculeatas 
diftinxit Ariftoteles. id iud 


! 
^ 


Menfst. liés 


Defuisita Aldrovandus. Qua à Aldrov.de | 


tneobíervatzfuntvefpz. * 
* X CEN -X z 2 
Prior vcíparum omnium,quotquoet 
obfíervavi maxima. eft toto corpore 


atro,preterquam in fupernaalvo;u- 


biquatuor funt maculz lutee illa fc. 
quas albasicon exprimit, Caputmi- 


nus,quam in plerisque aliis à cervice: 


diftinguirur, in quo oculi nonnihil 
lutefícubt. Antennz funt magna , & 


latiores, quaminaliis, nigrz nigri 


quoq,» pedes; & hirfuti. Alz argen- 
teo,&aurco obícuro ad caftaneum 
inclinanterefplendent, . 
Secundum genus elt veípar. minima- 
runi , alis proportione latiufculis, & 


oblongiufculis fubfavi coloris. Cor- 


poretoto ex nigroad caftaneumver- 
gente, fed zonis ex alvo flavis ad cro. 
ceum inclinantibus diftin&to, Caput 
erat exiguum valdé, pun&is duobus 


.croceis feré,füperné infignitum, O« 


cüli nigricabant;antennx nigerrimz 


inextremoobtufz. Pedes exigui;co- 
lore croceo. | 


Tertiamagnitudine V efpz vulgari 
compar; vel pauló minor, fed tota a- 
tra;antennis, pedibusq; longiffimis; 
capite ovali,alvo breviori,lineis exi- 
guis transverfalibus;fubflavis diftin- 
&a, tenui ligamento pe&oriannexa. 
Aix 


e 


Inf.l,1. c. 03 


5.202.6difs. 
Bononienf. 


Dé INSECTIS LIBl | E 


Àl& vetoargentex; fplendidz, fub- 


rubris velut venulis percurtentibus. 
predite, DEM S: 

Ex minimarum genere funt uar- 
14 & quinta: quarum prima tota atrá 
c(t; capite nimirüm;pe&ore & alvo; 
quz partes feré equé magn (unt; 
quod in aliis non obfervabis: Pedes 
quoque ni?rifunt; & léves, antennz 
item nigri & exiles: Ala fuüfcéícunt, 
Alteracapite item eft nigto,totundo; 
Haüicantenne brevioresfunt;fed né- 
Ício quid velut tricüfpidem exerit; 
pecore eftanguíto; qua capiti heret 
latiore;acluteíceote;quà alvo angü- 


[iore & nigto;alvofererotunda;pri-- 


mo lutea;dein modo lutea, modo ni- 
grovaria, - Alf&adaureüm colorem 
accédunt. ; 
Allatam ad me eam, qua fexzo loc 
depingitür , proptet mirám capitis 
formam. Simis quodammodo afpe- 
&um zmulantem , Vefpatm finufor: 
má nominavi, Tecgore eft craflo; ru- 
bicundo:tubicundoit.verrice;oculis 
nigtis , maiufculisinfra linea femilu: 
natis,ceu os conftituit. Álvus it. ciaf- 
fa eft, fed tenui pellicula tetgoti ad: 
hzret: ÀAnterius nigricat,iti excremo 


candicat;pun&is transverfalibus ni- 


gris. Alz fufca, fed perperam duas 
tantumipidtorexpreffit — — 
Septimaintet magnas & patvas 
àmbigit , totà àtra ;, fed maculis 
undique aurcisdut flavis ititerftin- 


 €a,iis aütem qua iti expteffa icone 


albxzapparenc. Pedes non utinaliis 
V efpis,tenues,fedcraffi refpe&u cor- 
potis, quod compadius eft, colore 
íubcroceo àntetinz aterrimz,exiles, 
& breves, Ale cinéreó luteo. 
Odfava icon; Véípa eft imperfe- 
&ioris, quam utpolfet volare, femi- 


nympha adhuc,üt esnympharecens. 
 otta. Corpus ex alboad luteum vet: | 


gere incipit;nondum maculis diftin- 
&um. Eft ceiusgeneris,quod decimo 
fubinde loco depitigecur ; nimirum 
favisinfidens. 3 : 
Noua pe&ote eft lorgiffimo, alvo 
tnediocris longitudinis, ita inviceri 
harent, ac (i duz divetfie effent Ve« 


| fpà.  Totà flavo & nigto colote al: 


ternatim conítatpedes & antennz 
füntlongi, fed valdé tenues,coloris 
ferrüginei. —Ferrupinez quoque 
ala funt quatuor , quanquam tinz 
tàntüm fint depictz. Caput quoque 
luteo,& nigro colorevariat. ' 
Detimáciusdém omninó cumnó- 
viffimé defcripta coloriseft, fed bre- 
viori pe&ore. — Vefpeta talia quali 
infidet,fere edificat,vel àd feneftras, 
veladatborum tamos;vel alicubi à« 
lio inloco; Un 
. Fhdetimá. elegans genus [ylvé. 
ftriim Vefparum eft , alvo miniacei 
coloris; fed annulis nigris ; & ni-- 
grà podicis extremitate. Alas has 


betquatuor,; oblongas, fed angüe 


[tas colotisfermé cinerei, Pectus, & 
dorfum tigricant;& àd ferrügineum 
vetgunt, Caputeiusdem eft coloris; 
totündum,exiguum: antetinz veró 
longiufcul& ; nigré in exttemo à- - 
cuta. 

Duodecimatota eft coloris fuíci, ad 
àtrüm vergentis, pedibus longiüfcu- 
lis;longis item ahtennis: capite, & 
alis nonnihil ad fetrugineum ácce- 
dit, . ; 

Deécimnoieritó,c poltrémoloco de- 
pid'um Vefpis congener judicàvi; 
qtanqtiam revera nondum didices 
timan favificet, Corporecx ptoces 
to,higro,& flavo coloribus Vatio;te* 
nüi. Alaspi&or duas expreffit,fed 
nunquid vel duas , vel quatuot ha« 
béat;ut qiiod reseft dicam ;ighoro, 
Capite intetità Vefpás potius,quatn 
Mufcastefett. "Antennz in extre« 
mo obtufz fünt. | Pedes fublutei: 
Moufeti Hunzarice , quas Vienna 
accepit, dorfis eránt luteoattoque 

varié pictis; Corniculishuic pt- 

lofisilli glabris; tertia pe- 
né parte vefpis vul- 
garib.majo- 


"n 
"x 


E Caput 


is 


Carur. IV. 
De Crabronibus. - 


Ty à Vefpis Crabrones 
genus pono , quod in corpore 
tantum discriminisappareat; Nec 
placetab Ariftotele & aliisabire; qui 
diverfis capitibus de iisdem egete. 


Nomen. Nomenipfiapud Latinos velà Crabra 


inagro Tufculano , ubi perfrequen-. 
tes func; velà cabo; fei caballo, ex. 


l/4.13. quo creantur;ut I(1idoto vifum;obve- 
nit.Scaligerà craceo deducit; à quo 

Craber & Crabro: alii à xaéo« caro & 

Beg cibus,quód carnibus vefcantur. 


Grzcis eft 92» forté quódiétu ear- 


bunculum excitet. N 

Defctiptio 

bui, proxime ad easdem accedunt. | 4/5 

sj.  — inftruunturquatuor; quaruri exter- 

nzinternis duplo minores, & hume- 

tisobfcuré fufcis & caftaneo colore 

tinctis, afüguntur. Pedes habentfex; 

. eiusdem cum pedtore & humeris co- 

loris.Capuz oblongum;ctoceum. Ocs- 

li funt propenduli eeswoeés , intet 

quos antennz duz oriuntur , falcis 

zmulz, eiusdem cum pedibus colo- 

ris.entertenuiquafi filo humerisan- 

nectitur: cuius anterior pars media; 

fufco colore,& cingulo croceo nota- 

tur : pofterior; tota crocea videtur; 

o&tofufcis puhctulis notatayuna cum 

trianguló parvo , incifüris preterea 

quibusdamin utraque parteexiften- 

tibus,quib.fe extendere & conttahe- 

reprolubitupoffit. luxta ventrem 

maculas utrinq; quatuor nigras ha- 

bet,& in cauda, aculeo longo; tobu- 

fto ; & taximé venenato atmatur. 

Hocinter crabrones & vefpasinter- 

currit difériminis ; quód vefpis fint 

maiores alvum minus gracilem ha- 

beant, ciusque pars, quz tenui liga- 

mehito thoracianne&titur , multó fit 
latior;thoraxque eothpadior. 

Favos («»0eiua Suid ) fub terra; 

d quam formieatum inftar egerunt,fa- 

Pi». H.N, ciuht: duceabalveisaberrante;fub- 

lave,2. | limia & arborespetunc. IdeoPlinius 

in cavernis arborum degete feripfit. 


Locus. 


HISTORIE: 


z- 


| gulares zdificant. 


Duplo vefpis funt maiores forma 


NATU RALIS a 


Nidosadamuffim onines feré fexánz 
Extetior facies 
candidis ferrugineisque fegmenris 
diftinguitur: materia membranacea 
eft;& betulacei cotticisper eftum in 


taquadam faliva,& gommofis foliis, 
plurib. ob prolem tabulatis adauáti 
eleganter poliuntur; Duos Aldro- 
vandusobtervavit, de quib. ita fcri- 
bit.Inveniuntur quinis aut fenis, & ut 
plurimum fex ordinibus; feu tabula- 


[x fatifcentisperemula.Len- 


Aldrov. di. 
Infect. L1.8z 
6.7.f. 2295 


Y 


tis conftri&i,cumsmodiiseratquam - 


agricola meus,cüm quercumper me- 
dium ferra divideret, offendit: -cu- 
ius cacumen in fuperna trunci caví 
parte fitum; teé&i loco fungebatur, 
fubftantia membranea betula me: 
diano cortici fimili, quam ex populi 
nigra & íalicis ligno putrilaginofo; 
ac pulverulento ab exedente carie; 
humore glutinofoiispeculiari,com- 
pingere dicuntür: nec ea cohtigua; 


& folida eft; unica veluti membrana 


conftans; fed pluribus:ita uclancel- 
lz plures fibi mutuo adhzrentes vi- 
deantur , in eo, quod inter ipías in- 
tercedebat interflitio ; rotundos 
quosdam duétus canalium modo feu 
fifttularum continuoad fundum,feu 
ultimum orbem via,effinxerant, pef 
quos fupernz deorfum ferri poffent; 
infundoautem cortex quo totus al- 
veus citcumveftitu£ patulo aditu 


dchifcebat , utpote pet quem alvei. 


penetralia fübeuntes, ad fingüla ta- 
bulata afcendunt , itierant enim, & 
fingulis tabulatis fua foramina fatis 
ampla , per quz ih fingulas cellas 
fingulz ferecipere poterant, | Ob- 
fervavimus. quoque alveum tam 
prudenter ab his fuifle conditum; 
quüárb ab aliis quibusvis ,- aut api: 
bus áut vefpis , nàm füperna atbo- 
ris Cav& parte üho latere, in quod 
üohhihil parte fuperiore reclinabat; 


füfpenfus erat, eo fitu, üt cellularum. 


ofculà deorfüm propendentia fun- 


 damántri arboreifpe&arent; & cra: 
"bronesac eorum Nyniphz, & vet- 


miculi capite déotfum tanquam tui- 


 gurz conderentur ; nec id aliam ob 


caufam quam ut ab omni aéris iniu- 
ria, & qux defüper in ea arbore in 
cidezé 


cidere poterant,pluvia, aliisque ut- 
pote adrepentibus tutiores effent. 
nam fi cellulz ea.parte; qua patent, 
. €clum fpectatlent, magnis certe in- 
commodis obnoxii fuiffent ; fingula 
autem tabulata ejusdem erant ma- 
teriz, cuius cortex exterior veríico- 
loribus lineis albis dico & ferrugi- 
neis , tanquam fegmentis interftin- 
Gz. Reperiuntur nonnulli quoque 
alvei Crabronum maiores multó, 
quam praediti, & feptem tabulatis 
exornati ciusmodi rure meo in tuto 
reperi trabi appenfum ,. altitudine 
duorum dodrantum circumferen-. 
tia , quinque iisdem lineis aut cum 
fuperiori eminentibus albis & fer- 
rugineis,tabulatisrotundistanquam 
orbib. cellulis plenis, digitum trans- 
verfumaltis,quz digitorum duorum 
latitudine à fe invicem diftabant;ad 
facilem fingulis ingreffum; hzc co- 
lumnis optimé erant fulta, ia fupe- 
riore huiusnidiparteforamina erant 
maiora, in quibus parentes dege- 
bant, in inferiori minora in quibus 
filii. 
Quia Cibumin favisper hyemem 
non recondunt, ideó jejuni tüm la- 
rent;& plurimi moriuntur. Vefcun- 
tur muícis maioribus. Captis caput 
abfcindunt.  lvas corrodere vel 
inde conftat, quod autumni tempo- 
re frequentes vites circumvolitent, 
atri H.A. Carne quia magna ex parte, Arifto- 
3*4 tele tefte vivunt: ideó in ftercorib. 
i fxpiffimé verfantur. Avesubi czx- 
Monfet. Lc. perint, accipitrum ritu,caput primo 
vulnetant, deinde abfcindunt.Pen- 
nius in Petropoli , in publico urbis 
vico,pafleriaccidifle vidit. In India 
oleum;butyrum & reliquos cibosin- 
feftant, ut nihil inta&tum feré relin- 
quant. 
Ex equorum cadaverib. oriri;plz- 
: rique cum Ovidio, fentiunt: ex afini 
Bus q, cerebro Landus;ex duriore carnium 
ARum.vet.' equi parte , ut vefpas ex. teneriore 
| E. Si Moutetus. De Cvizz ita ex Ariftotele 
c. — '& Plinio Aldrovandus. Quod (vet- 
ba funt Ariftotelis) ad generatio- 
nem, cognatorum iis ( Apib.) ani- 
"malium pertinet ; ut Crabronum; 
Vefparumque,fimilis quodammodo. 


* 


Vi&tus. 


Gen eratió 
Ovid. Me- 


DE INSECTIS LIE. 


3$ 
| ratio eft : fed defuit his locuples na« 
turz dotatio merito. ^ Nihil enim 
apum genus habent divinitatis. Ge- 
nerantquippe matrices vocatas;pri- 
mosque favos confingunt, Géne- 
ratione veró coeundo inter fe fin- 
guntur. Vifus eft enim fepe eorum 
coitus.Faeturam autem Apummodo 
inftillant adlatus cellularum favi,& 
parietibus admovent. Sed quemad: 
modum V efparum foetus,ita quoque 
Crabronum haud eft xqualis, nam 
aliis cellis grandiufculus ineft ; ut 
queat volare, aliis Nympha, aliis ad- 
huc vermiculus,  Excrementoruim 
vcrmiculis tantum ut & in Apum ge- 
nere eft... Nam ut ait Ariftoteles, 
Apum & Crabronum & Vefparum 
vermes, quamdiu recentes funt: tan- 
tifper & ftercus emittere videntur: 
at cum form lineamenta recepe- 
rint ; fub qua facie Nympha appel: 
lantur ; lamneque cibum praterea 
coquunt,neque ullum reddunt alvi 
excrementum, fed coerciti; & con- 
tracti quiefcunt, nec ullo pa&o mo- 
verefe patiuntur, ufque dum fpecies 
deftinata perficiatur,quo pacto evo- 
lat proles rupto quo continebatur 
folliculo. Caterum quod foetus in« 
aqualis fit, Plinio quoque traditur. 
Feecus(inquit tam de Crabronibus 
quam de V efpis) ipfe inzqualis eft & 
Barbarus (alii legunt ut Barbaris ) 
! alius evolat, alius in Nympha eft, 
alius in vermiculo, Et autumno, 
non Vere omniaea. Plenilunio ma- 
| ximecrefícunr. Mellis quoque pau- 
| lulum quantum gutta,in cellis Cra« 
bronum é regionc parari fcribit Ari- 
ftoteles, Schadonesq; huius generis 
non vere fed aurumno fieri, creíce- 
reque plurimum plenilunio, 


— Vefpisamicifunt, Ideo petculfi Aadpa- 
à Scorpionibus;necà Vefpis, nec áthías. — 
Crabronibusferiuntur. Mufcis ini-j2 55 
micos effe de victu di&um. Inter " 

Caniculz & Ar&uri ortum; apibus 
prodeuntibus ante alvearia plarum- 

que obfidiantur, luvencis quoque 

func infefliffüimi. Melis plenio illo- 
rum antra ingreditur, totamque fa- 
miliamdeftruit: — 

| E a 


& 


D 


36 HISTORIZE 
Nau. — le Natura c cAMoribus pàücá oce 
currunt. Ducem unum. habent, 


magnitudine corporis maiorein; 
eumque impense amant, In fingu- 
- - lishic eorum alveatriisoritur;contra 
rif. H.A. hoftes foris pugnaciffimus 5 facilli- 
^45 mus domi erga fübditos,. Nulla fit 
examinis,ut inter apes etmiffio; no: 

vella profapia finu parentum fove- 

tur; & ad illius cohfervationem plu- 

.ies contighationes fuperftruuntut. 
Amplificant,inquit Moufetus; ma- 
ioremin modum favos;& jam ex và- 

lentiore quodam grege; qualos tres 

aut quatuor favorum plenos exce: 

pimus, In cellis parutn mellis quan: 

tum gutta é regione prolis paratur; 
Maiorem quàm V efpz inter volan- 

dum fohumeédunt, | Cicurationem 

non admittunt: & tantz fünt mali- 
 gnitatis, ut, Syrio przfercim orto,;ter 
novenis ictibus , hominem, imó & 
Equum interficiant;, Haud remere 
fine febre-effe, dixit Plinius, Reme- 
dia in Vefparum hiftoria pofuimus. 
Maioré duntaxat quantitate;hic ex- 
hiberi debent, Si luce crepera ; fz- 
pius nidos intraverint , quafife óc- 
cultaturi; pluviam & ventos expe- 
Ga: fetenitatem proxima dieifive- 
fperi nirnerofioresobvolitavere.Ie- 
iunos pet hyememlatere; füperius 

De 7f» nihil habeo quod dicam, 

nifi quód Mizaldus prodit , aqua 
 deflillationis eorum ; cutim atta- 
étam, in tumorem attolli. 
fic imprzgnationém coóraim amafíis 
merctriculas. 

Nec de Differentiis quicquam óc« 
cüttit. Quzhic de Tlenthredine; 
Tenthreüe, & Pempliredine Mou- 
fetus habet; in capite de Vefpis alla- 
ta funt. 


Àvieà. i 
Carmin. 


Vfas; 


iDifferetia. 


CAruT V. 


4De Cicada. 


]H^&enus de Anelytris quadri. 
penhtibus tnembranaceis  favifi.- 
cis di&um : jam deillis qua non favi- 


Aldrow, de 
Inf.Lài, €.13 


'"Mentiti 


NATURALIS 
| icantagemus , & primum de Cicada. 
Nomen apud Latinos invenit , feu Nomes. 
| quod cito quafi cadat & evanefcat i | 
feu'quafixix(- ador. Apud Grzcos pro. 
régionum,fexus. taris , & magnitu- ; 
dinis ratione, Varíaobrinuit, Gene- "n 
ralitervocatur zi; Eleis 846249, Si- D. 
detis «eozgc Ponticis 9X«eecy(G Cre-.— 
tenfibus e/pqvyysnSuidepopularibus —. — 
'tgonquod rorem exugendo vivat.Foe- uà 
iinanon vocalis liano eff «sexomm r 
&xaxepain? Athenzus tamen fimile arbes.Di- | 
cicadzé animal credit; Novella; (o Mee 
G xD parva RatNDUA D Xa AogMd as QC p exe. 1 
govizaz aliidicunt. Tecos etiam Cis — «j^ 
cadafttasfigni&icant,utapudCelium 
legimus.  Epitheta apud authores 
plurima invenies. Dicuntur ze«Ade 
là volando: reeazlevesóse, quod quas 
tuor peinisin aereremigent: epos 
quod nimio cantu fe oble&tent : ei 
AopGgon quód tempeftare piuvia pluris 
ma naícantur : 4so«paves quod infano 
folisamore capiantur: e9wwoveé. aed 
v) aj)eSu Umi 1$ 415, quod à fole com- | 
burantür: «vevézh«eos quod alas cya- HU 
neàs habeant, Virgilius querulas && Virg, in 
argutas dixit; INemefianus effrvas : is A 
quidam graciles dixere, | Pontanus gi, 
Choraliflriam vocavit; quod alterna- 
timG& choriinftar canat. — | 
. Vulgaresita Moufetus defcripfit: Detciprigi 
Fulsarium caput pronum , magnum vi- 
detur s e$ peatagontm imitatur Jateribus 
inaequalibus frattum. — Colore esf viridis 
niericanté y ( Aldrovandus fuperio- 
rem corporis partém nigram ponit, 
infetiorém ad nigrum vergentem : jj) 7 jj 
ünde & Martial. nigtàm fecit. )utrig- Epig.nós - 
que tumulos duos obtinens, ejusdem colo- ; 
vits fedovalis feguraset» margine quadam 
f'fta. cireumfeptos ;— fufca dtem. linea 
eumilos fecaz medios y imediumque capué 
jota litera nigerrima dividit. Oculos 
babet ex fufco non multum *iridantes, - 
jrominenes quidein c magus pro cor- 
porés tatione: (immobiles adde & lu- 
cidos) uz mirer Nigidium y qui cicad 
oculos negavit, eos non vidifle. S4- 
itum caput [rue facies. , diluta ex alba 
iridinfculum apbaret. Ipzer inedia om^ 
gin) in boc animalium genere una; ote — 
cáret: babet tamen prolixum quid,com- 
patiuimyindivifumquey iptus parumque 
1 | Conditum 


a e eos n d i 


p 


"ew 


if. H. 4. COPditum, quod veluti promufcis , tur 
Bo oris, tum lingue. ufum fupplet.denis [bris 
ln.c;;. P'ansverfrs affabre canaliulatumi.. ( Vhi- 
^ . hius Jizguam forte appellari: figurze 
eft criangularis ;' coloris caftanci.) 
Corpus capiti brewilfumo collo , vel po- 
uus nulloannectitur: $capule, ex vi- 
D vidi e$ nigro maculata: pectus viride 
Mart.Epig. magis albicat; (durum hoc; ideó Mar- 
5 tialisvetulas, pectus Cicada habere 
1 dixit.) ? quo zresutriuque pedestibiz- 
Que erumpuat pra[[tzi coloris. (Aldro* 
vandus fübtiliffimos,& in fine afpe- 
13 ros, ut arbores confcendere polfTent; 
| addidit) Venter; zz maioribus dues 
digitos trapsverfos equat y latitudize ue 

Dum: interma-wentris pars , peltam ré- 
| fert im apicem defineutem, ei limbo duo- 
| decem tredecemeoearticulis couflante cin- 
itur: dmtus incifura aliquot. ápparent 
concolores ventri, caudamque extremam 
mares , /d eff, minores s fe]am babent; 
faeminz coz£raintegram. Dorfüm zi- 

gricat, feptem vel ocfa linets e incifuris 
virentibus, transierften duciis ornatum. 

, Alz pulcherrima argento illita , nàJvisa, 

| J'ufets i» maculis éum ornatu picfa , ex- 
E terna interum duplo longiores fuut , ima- 


Li.car6.8. (unt; ideo vpeeozteai Vocantur. . Pez: 
| narum illis matura qua apibus; [ed pyo cor- 
pore amplior,dixic Plinius, ! 
Non vifuntür ii fepteritrionali- 
 busregionibus, quod frigusaverfen- 
tur. . INecapud Cytenam in campo 
ullz,ctim circaoppídum multa pro- 
veniant. Iri nemoribus uimbto(is fru- 
. ftraquzras, Id&o oleás,quia minus 
opaceambiunt. Nullasin Gecala 
agri Nolani monté ; nullas Neapoli 
proditum: feu Maronis magia id fa- 
&um,; ut Nipho placet; feu incola- 
rum induftria quiatcete norunt; feu 
terrxipfiusgenio; Scioquid fignis 


focus. 
Arift H. d 
d 30,3 Oo, 


Copiofas Italia, Natbonen(s Gallia; 
Pli», H.N. &z /Egyptusférünt. Mirum veró; in 
12227. Milefiaregiórie paucis effe locis. Ia 
R Cephalerniaamrnem quendam penü- 
Aldrov.de riam earum & copiamdirimere. In 
Dyfs-15 Dulichio maris Ionii infüla idem ob- 
| -fervatum. — Vefüvium, qui agrumi 
| Rol 6i: [Nolanum à meridie clatidit eas ne- 
| Ícire; Abellam;quo motite idem ab 


| 5€ INSECTIS LIBÀ 


Plin. H.N. /5que Variegate.  Membtanez quia. 


& fcripturis, qua suéa; adícribatur. 


27 
Arco fepitur, plurimas producere. 
De utis & vocalibus in Differentiis 
agemus. | 
. Kore vefci, prxter Ariftotelem viaus. 
Theoctitus & Virgilius prodidere. 47/-H.4 
Excitata, cum fubvolant, inquit Pli. Veg, iul: 
nius,humorem reddunt,quod folum 
argumentum elt, rore easdem ali. 

Q uià veró ore carent,quiddam acu- 
leatumlinguis fimile pro eo habent; ! 
& hocitü pe&ore eft;quo rorem lam- 

buit, Antonius ab Altormati ex fta- Ai i d; 
xini & Orniprzcipiié ramis cortici. Mazza. 
busquelachrymam fugere dixit. Ex 

herbis vel de herbis more papilio- 
num id facere ; probabile eft; tum 

quod jejunz fémper & inanes repe- 
riántur, tum quod niliil excerneré ,,5 4 4 
cobfpiciantur; nififorté ubi plufeu- 14.c7. 
lum roris àbforpíere,fuperfluam eius 
partem , uc ruftici notaturit; remo- 

vendo ejiciant  Ariftotelestamen 4j j; 
alimentum Cicadarum, in ipfa cor- 24r «niv 
poris humiditate fitum effe, opinari ^^* ^5 
videtur: foramenque fe confpexiffe 
dicit;pet quem áquofümqui in veri- 

tte contineturhumorem ; eiiciunt. 

. Ex Cuculotum fpiuto náíci abus Gescaia 
latur Iidorus. Provenire Sz ex putri; Uzer.i» 
verifimileeft. ViditBaldus Angelus PREUn 
fub quercubus £arioribus , imperfe- 
&as , forma folita ; albas; & fine alis 
effoffas; cum terra non culta; & ad 
Orientem obverfafoderetur. | No- 

"vimus & Anguillas exlimo naíci,que e 
poftea more cetetorü animalium ge« 
nefant: & circa ZEgyptias Thebas 55/5; 
poft vehemenres in zftibus pluvias, Hexaez. 
univería atva foricibus impleri; Bafi- ! 
lius prodidit. Sed &lutum,;fi non 
debitotempore profcindatur, Cica- 
das ptoférre, teftatur Paracelíus , & pj; H. Ni. 
ante eüm Hefychius; Otdinarió pet 11.226. 
coitum generant. Coitus füpinis: 
masque inferitin foeminam;quz ge- 
 hitalirecifo; recipit quod à matein- 
jicitur. | Afperitáte qu& in dorfo; 
excavant fotürz locum in terra. 

| Quaptoqter mrnagna Cieadárum in 
agro Cyreneníi copiaeft. —Pariunt 
& infquillz caulibus: & inarundi- 
nibus quibus vites eriguntür, nidos 
foturz cavanb, — Ova alba depo- 

E 3 nunt; 


p.  HISTORLAE 


NATURALIS 


4 


nunt; Fitprimó vermiculus: dein | guo gutture Cicada. cantilenam. dixit. Aptur. 
Platonis eloquentiam Simon Sillo- Hecez2. 


eX €o; qux vocatur; Tettigometra, 


bis. H.N, (theca eft; aurcli papilionum fimi- 


lu.c.26, 


Lucret; d. 


4. s. 


AEtas. 


Cantus, 


lis) cujus cortice rupto, circa folfti- 
tia evolant, noctu femper: primum 
nigra atque durz, Tettigometra in 
coà Chryfalide differt, quod in hac 


nullafit partium diftin&io:inilla;ca- . 


pur,oculi,pedes, czteraq; partes ex- 
ceptisalis,apertiffimé confpiciantur. 
Color ei fübalbidus,fed qui multisli- 
neisfubferrugineis refpergitur.Q uo- 
modo exeat, Aldrovandi verbis vi- 
ium exprimere. Cue Tettigometra 
egredi cupit inquit illeyafcendiz primum 
arborem , ci illico alicud vamo adharet, 
(quamuis fcribat Ariftoteles, ubi Cicada 
eruperint, oleis ci arundinibus infidere) 
deinde exit parte fuperiore , in qua rima 

rimum apparet s vupto autem operculo, 
ut recte feripfet Philofophus , parum in eo 
velinquunt humorts ; iam boc operculum 
cum manibus coutreclarem, humore ali- 
quo aquo[o digitos illeviz. Iam tum frmul 
atque Cicada emer[it»toto fere corpore vi- 
vidis eit,dein fuperiore parte aliquantum 
ad caftaneum verait,qua [pacto unius diei 
Jebniaro fft colore s infidet tam diti buic 
exuviodouec volare incipiat. Imbecilles 
enim primum fuat ala pedesque ut diff- 
culter incedere queat, Exuvium hoc 
s€dzn» dici Hefychius reliquit: aliis eft 
AsÉveis & yes. Lucretius modo zz- 
nicam,modo fallicules nominat. | J£- 


.ftate deponiaddit. 


Hyeme, imó in autumno perire, 
apud Ariftotelem & Plinium habe- 
tur: in montium anttis aut terra fe 
condere;ex Ariftophane quidam e- 
vincere conantur. "Temperamen- 
tum in caufa, quod quam aliis infe- 
&is frigidius. 


C ; v. tj "s BORA 
uculo infeftas effe,eumque au | Sonant quippe , ut breviflimé Ari- Ari E.A; 


Ítoteles, allifo ad membranam fepto Lay. 


dita voce invadere , creditum qui- 
busdam. 
culz cuculare definunt. 


Ideó fub exortum cani-: 


graphus, Cicadarum cantilenis com- 


| paravit: eundemque fonum & ci- 


tharz & harum veteres «$ «eerícpur (e 
nomine vocabant. zl 


minores citius, quod citius é Tetti- 
£ometra exeunt. JAchetas fub Sy- 
rio aftro canere; cum caprz & vi- 
| num optima funt , apud Hefiodum 
habemus. Plinius cantus acerrimi 
facit; quo tempore Scolymus floret: 
floretautem feró, diu,& xítate. A- 
libi folftitium, zftivum fcilicet, po- 
nit. Aliquot poft auroram horis, 
cum fol validius ferit, canere , vel 


— 


Incipiunt autem zftate canete i 


ex Poetis colligi poteft. Hinc Vir- Virg. Echas. 


gilius. 


Sole Jub avdentivefonant avbufla Ci- 
cada; | 


Quam diu canant fciri rion poteft: 
aucumno filere cognitum. 


De modónon convenit. 


fuo ftridorem ciere, veluti plectrum 
quo citharz pulfantur opinati funt. 


4Egy- 


| ptiiperaculeum emodulari, & motu 


| 
! 


; Bafilio , aéris refpiratione id fieri vi- paf Hesaj 
ur 


fum.  Át quia & pulmonibus ca- 
rent; & capite, cui illa fiftula inhze- 


Hem.8. 
Cardan, dé. 
vyariet. Rer. 


ret orbz, canunt , nihil horum eft. 17. «28. 


Multo minus verum, vel dentés in- ' - 


ter featterendo, quos in commiffu- 
ra Scapularum haberent; id facere; 


vel alarum attritu, (hzcProcli Dia- . 


dochi fententia) quod locuftis fue- 


tum, Membranulz fub flabellis (fic 


vocant operimenta illa duo , poft 
poftrema crura ventri adhzrentia ) 
| reverberationi id adfícribendum. 


transverío fubditam fpiritu. Nam 
dum illa eo pacto diftenditur ac re- 


Quia fonoram vocem edunt, in- | IBittitur ; furfumque ac deorfum 


ter infe&a iy«oa« nufnerantur, |! 


veilícew id Grecis , fritinnire Latinis. 
Theoctito à Ííono «ése AaAaystlec 
dicuntur, Ambrofius dukemin exi. 


E 


mpellitur , fonus erumpit ftridu- 
lus,non fecus quàm in puerorum a- 
rundineis fiftulis pellicula tenui con- 
ftantibus; qua depreffa;intenta, vel 
vibrata, 


] 
^ 


| 


vibrata,fonitüm fieri neceffe eft. 7E. 
Porns. Pierius Valetianus;collifo;attrito;a- 
"g.lie. gitatoquecavo utero. Quia veró hz 
paites fub alis;haud improprié vete. 
| tes Poétz, Cicadas füb alis canere 

BE -. dixerunt. | 
E ,&,  Hominumita gaudént confortio, 
ped], Utagrosmellorib. vacuos fi viderint, 
t;. . fübmiffius& rariuscanant: fi conci- 
nenteslios audiverint;maximo late- 
rum cantu d TcAU Quot itd) c£udyova ad- 
ftrideant. ZEftatem certó prefagiunt; 
$5 necunquam poft Cicad& adventum 
r frigus redi.ffe vifumeft. Quod fici- 
tius folito aliqua die cecine:inr , &- 
. ftum majorem expeda.  Tempe- 
Ituofüm témpus , fi ab auftro vene- 
tint: morbidum & peftilentem an- 
Mercirial. num;fifrequéntesappareant; Rar 
Hefe 5: tàmen An. M D LX X V. graffante in 
Italia pefte vif ; quóod rore defti- 

TÜücremtem" vore | 
Vefcebantur Athenienfes affis, 
quálés & in Cotiis convivio appofi- 
tbenDi- tas Athendusauthoreft. Antecoi- 
PL tum Parchimares pr&ferunt; à coitu 
Piis.H. N, foeminas, ovis earum correpti; quz 
hiec26. candida; füaviffima cadé antequam 
^" cortex cadit, (1 Ariftoteli credimus; 
«. Carabi Amcericz juxta finum Darie- 
hem populi, ficcas vel falitas appo- 
nuüt; Proaliis mercibuscommuta- 
te, Oviedus prodidit; Cédunt & ca- 
nib.in e(cam :idque canis Aldrovan- 

dí exemplo; | 

Habent& in Médicizalocum.T tal- 
liánus exficcatas , & eonttitasalis ac 
pédibus abiedtis,in balneo cur mul- 
Ío,contta calculum éxhibere jubet. 
Galenusàá quibüsdamitres, quinque 
aut feptem cum parib:pipetis granis, 
1n Colicalaudarifctibit: Apud ZEgi- 
metam, compofitio díafezrigoz occut- 
rit: quam & apud Myreptum inve- 
nies. Quidam ad urinam ciendam 
«anthatidib. fübftituunt: — Aetius, 
treséx vino exliiber. Vriliffimum ex- 
dém apud Aretzum contra veficz 
laxáméntumremediü. Áridx& trit 
cuniaqua & radicis nardi pauxillo e- 
lixantür.In iisdetnager,loco balnei; 
ad véfice laxamentüm ; defidere ju- 
betur, Lanfraneus ad frangendum 


fas; 
Ariffopb.in 
Horis. A- 


—* DE INSECTIS LIB. 


4f-H.4]lianus x? vr» iE» AeAseiree elle dixit. 


——— —M— M HÀ 


| 3 
calculum Cicadar.fpodium,ex aqua 
raphani velcicer.decocto magni fa- 
cit. Merumanaqua dilutum vinum 
fit, Cicada cognofcitur, Natat fi il- 
lud: fi hoc mergitur, (i Gaudentio 
Merula fides. ! 


Cicadárum plura funt genera ; pig. iig, 
quorum quazdam;quod folo nomine 
ab antiquis prodita fint, difficulter 
cognofcuntur. ZElianus ; Mezbraca, Arift. H.A: 
Lachetarum; Cercopis , Acheto; & A. ^19: 44: 
canthiz meminit; Q uid fibi per prio- | 
res velit, non intelligo.Cercops Dale- 
champio;funt foeminz ; mutz;pufil- 
lz,oblongz. Acaprbias epitheton po- 
tius cft quam generis nomen,feu ab 
acantho feu fpina in qua habitare fo- 
lent; vel ab Acantho Athamantum 
utbe in /Etolia ut Stephanus prodi- 
dit; quai quoniam feré confilefcunr; 
inde receptum, ut quinon loquun- 
tur;ceoinfigniantur nomine.  Acbera 
maior eft Cicada. A pudAriftorelem, 4f. H.4 
quoque & Plinium, AcPerzaruoo Tetti- n je 
goniarum; Minorum , Majorum y Surcula- i) 
viarum, Frumentariarum s e$» Avuenaria- 
rum mentio. Zchere unt,ut dixi ma- 
iores ; quorum corpus ; fub fepto 
transverío prxcinétum diftinguitur; 
magisque funt canorz & feriuspro- 
deunt,& primz intereunt. Ex hisHé- 
fychii xo Ga£,quaim megeaury TÉiya expo- 
nit,efle videtur; Terzigozie minores, 
& quia minus vocales;1dcó Ariftote- 
les aQuvssdixit,  Primz prodeunt, & 
noviffimz pereunt. - Gaza Cicada- PA; H.- 
daftras vocavit; Surcmlarie grandiores ^3» v 36; 
funt;& virides. Frumentaris nomen, 
quod fimul cum frümentis arefcen- 
tib.appareant. 4vezarzecum iftis ex-- 
dem. Ficapud authores; & Mariuz;, 
Fieminayum,Locrenfium , Rheginenfium, 
| Seripbarum Guineenfrum » &. Virginen- 
| fium mentio. Mares vocales funt; nifi tà. 
natura foliimpediar; faeminz inucs, : 
quód 3Ja«aillud cuius figurafrü&ui 
Thlafpi patvi hieracifolii à Lobelio 
depi&ti,refpondet;non habeat; Tam | 
in inaióre;quaziin inihore fpecie te- 
periuntür. —A/egisen[e;filenti Lorros 
ttaiislatz garriünt; V terque ager flu- 
vio Alexe qui per profundam val: 
letm decurrit ; & Paulanig Caicigs; 

- Ptole: 


— M HMM esi BI À— ERI E iip i 


ix6j0o. 
JElBa HA 


l1.6,10; 


EE ENDQNEENEPOUNUIUUNUUNENUMUN M casE—csüLacaicKAM Ax 


2. HISTORIXE 
Ptolomzo Locazus , modernis Aleffo 
 dicitur,Idem deSeriphoinfula apud 
Plinium occurrit. Mutz ibi,fi alio 


NATURALIS 


Carur Vl, 


blo EROS uie a crà P ceo Mb dris « 
dein transferantur,ftrident Idem dixit De Or[odacna,e9 695m): E 
Paufanis; in Rheginoagro fileré omnes; ultra | | M DER | 
inElias, flumenin Locrenfi caneré: quod & bus fyloeftribus, í 
—. Paufanix placuit. Vmbtefaibiopa*| |... "V I MEE 
RE Sof zx cord U. dé 
caqueregioin caufa, unde membra- RSODACNA , Gazz cMordella Jule 
nulz inhumidatz minima pandun- | eft;quafiad mordendum conci- ^ "*** . 
í NI aut Y 
prico,& velüti corneg evadunt, un. | € pene denticulato puftulasq; pus 
Mowfa. de ftridot emittitur. Plinius & ZE- | rorumappetit. Nafcitur fecundum 
Tb » * * " m ] m. em - Hi À | 3 nc 1 t ? ^ 
"iet lianus igüorati tatíonem fcribunt, Ariftotelem ex vermiculis immuta- 


Ex Guizea delata fufta eft,eamq;Pen- 
niusà Ludov. Atmaroaccépit. Qu 
ex F'irgizia , cinerei omnino coloris 
erat: alis argenteis, non maculatis. 
Aldrovandus; prater vulgaretn, fex 
alia generá obfervavit,de quibusipfe 
ita.3.5. Cicada lineis in alvo ruffe- 
Ícettibus, cum eitisdem téttigome: 
tta, Hauic in pedibus antetioribus 
natura duabus providit chelis durius 
Ículis: quibustertam excavat paula- 
tim veristempore cum é terta prodi- 
reccepit; poftériores pedes quatuot 
in extrémitátes áfpéri fünt,quibus & 
aícendit,& fefüítinet, nein eundem 
locumrecidát: funt & hialiquantus 
lum hitfuti; chelas priorum pedutn 
dum tcttigometram deponit, reliü- 
quit, & in fine pretenües tit cxteta 
infe&a pedes adipifcitur ; habet & 


mediocres antennas Tettidometrà 


coloreque tum plutimütn cempotis 
ratione variat, Nam cum primurn 
€ vermiculo exit; colore magisalbi- 
cat; & quátito vicinióreft ei tempo- 
fi ,quo tettigornetram exuit, eo ap- 
^ paretnigtior. "l'ttigometram; & 
alba materia deprehendimus, 
cada minor TerZigonióp, auteis lineis 
pronam partém corpotis perreptan- 
tibus. Cicadanon diuexinvolucro 
egreffa lineis vitidibus pronam pat. 
tein depingentibus, Cicada ma. 
jor Acbeta ptona ; &z 
fupiria. 
kf 


tur. Arefcuntezdemin Locrenfi a. | tetur. Conftat 4, penhis;ore largo; 


Ci 


| olent. Vidiquaq; colore eft minia: 


tis,qui in braffic caule generantur. 


eftres; Arif. HA. | 
l.5.c.19. ^. 
Pblin.H.N. | 
l33.6. 4. 


Ex alatis funt & Céices fylu 
iisqi quadripennibus & membtana- 
céis, Leé&ulariisfünt majores fextu- 
ploqueeos füperant,zqueacilli fce- 
tidi. In malvis fzpius, in aliis plantis y 
atboribusq; coniferis,inultmo & fa- 
lice quandoque, reperiuntur; In Da- 
tiehe quoq; provincia reperiri, Car- 


Moufeb. — | 
Theatr. Inf. .— 
1 * . dice29. 3 
danus fcripi;., Coéunt menfe Maio caras. dé | 


averfis caudis, & finem Veneri pet uia | 


diem integrum vixfaciunt. Mas mi- 
nor,faminá maior & latior, Volant | 
[ole exxítüante fatis celeriter , fed | 
nec diu,neclonge. sig ami | 
Genera fünt varia. Moufetüs tres; . 
füpinos & pronos, quosintet vagini- | 
| pennesponit,tepraíeéntat. Przza;in- | 
quit,dorfum; collum, antennulz,ate | 
queelytra porrumreferunt; alz ely- ET 
tris longiotesex viridi &avefcunc, uti 
etiam oculi & pedes. Secugdus undi- . 
que infufcatur.7er£/o Corps nigro rü- 
broque Variüm , antennz pédesque 
anthracini | Omnes aureo fulgore 
hinc illinc micant, Quickelbergius 
exagro Viennenfi duas alias fpecies 
ad Penniutm miferat; aureo nigroq; 
undulatas. De füis ita Aldrovandus. 
li,quos ego divetfis temporibus ob. 
fetvavi , differunt invicem colore 
mapguitüdineque & latitudine ; fed 
pictor deceptus nominis vicinitate 
éxiguüm quédam filicem in quo.hu- 
rmanafaciesexpreffa eft, pro Cimice - 
prim , & fecundo loco depinxit. -Na- 
imer.3. Cantharidis potius quam Ci« 
micis fpecies, — Pedibus enim [eft 
longioribus, quam Címices habere 


AA ldros. dà , 
Inf.l. $. £.go 


ceo 


Sehneider Graf mütse. z dabiv 
Moeuf ; 


Ex 


NS 
m 


— NES 


SS 
SES 


SEM 


s X. EL Minima.3 


ENS 


Ws 


AN 
S 
y 


z 
xd 
/ 
cp 
y 


d 


v 
2t 
2l 
a 
MSS 

e» 

E 

E 


SS 
ANS: SN 
NN 
NN NSSSSN 
ON 


p 


—DE INSECTIS L1B. 1 


€éo, fed maculis nonnullis attis re- 
fpergitur. N44. Cimexle&ularius, 
nullinoinotus.Nz2.$5. Cimex fylve- 
ftris nófeetés,undiq;fubflavus; lineis 
fuícis.Nz.6. Coloreflavo. Aliter ver- 
füs caudam albefcens. Nw. ^. 9,9.et« 
iam flavefcunt, fed veluti humanam 
feré faciem peralas expreffam gerüt. 
Ni. 10. Colorefermeeft caftaneo, & 


alterius fermé generis,vel Canthari- 


des velS$carabcoturm. Na7.11. Cimex 
fylveftris minor undiq; cinereus. 12. 
Num,Ex Scarabzis videtur,aut Kici- 


.. nocongener;fialati vultus,quod nó- 


dum obfervavi, ex cinereo ad cafta- 
neum vergit. Nu, 13. lotuseftcolo:- 
ris Caftanei, lineis nigrisin longum 
fectis.2N4m.14. Cimexatro ceeruleus 
propé caddá tribus notis albis refpet- 
fus. Nuga. 15. Colore eft caftaneo; ma- 


"culain extremis alis ciherea, Na. 16. 


i ilias). 
3Breviarit 
4-.de firá- 
gu. 


Luteus nigro& albo cófperfüus. A us. 
17. Cinereus maculaargenteá. Nu. 
18. Cimexoleraceusatrorubeus,ma- 
cula circa anum cinerea , Mordella 
vulgó Nwz. 19. Mordella five Orfo- 


dacnealia oblonga. Nwm.20. Cimici 


& Kampttreno fimile infectum. Quz». 
21. Cimex Cirnabrinus crüciger Na 
22. Cimex viridis, Nz.23. Cimex non 
fdetens, atroviridis, gutcisalbis pluri- 
fnisornatus. 24. Cimici fimile infe- 
&um cinereum feréanelytrum. N49 
25. Cimicifimile anelytrum aliud pe- 
dibus longislocufte. Nw.26. Cimex 
ruber lineis nigris in longum infi- 
pnítus. ^ n^ mI ACA - 

De7rfai quetas, Matrhiolus iis o- 
mnes vires demit. Plinius;horterifes 
in cinceremredactos, & cumoléo ro: 
lacéoinfufos,contra doloresaurium 
varié commmendar. Palladius, cum a- 
inurca, felle bubulo, foliis hedera; 
& olco, ad fanguifugarum virulen- 
tatum vulnera inungit. — Arnoldus 
Villanovanus, contta difüriam; cá 
put virgz in oleum camornillz:cáli- 


Carur VIL 
De Perl vulgo dichas. 


Erlàrum apud Italosnomen, huic 

quod defcripturi furnus infe&o; 
velàfotundirate capitis,quz perlam 
feu unionem zmulatur, velàípl&do- 
réinditum eft. Quatuoromnes alas 
habentlóogas;tobuftas;cartilagineas; 
Alvum admodum procéram, quz in 
volatu nó incurvatur, Moufgrus,qui 
Libellas vocatita defcribit. Corporis 
formaautnihil difcrepant;fed cátum 
coloribus. Corpora enim habét duas 
nonnullzunciasoblonga & réretia ; 
qui in tres przcipué partes dividun- 
tür, caput,pe&tus, & reliquü corpus; 


Àhly. Hifi, 
I»fecta., 


£,10, 


Monfeh.. dà 
Infect. £i 
D.p,65. 


quod caude vicé fupplét. Caputcum . 


oculís magnis emitfitiis, ejusdé cum 
reliquo corpore coloris, collo eftaf- 
fixum breviffimo; cui priores duo pe- 
dés adhzrenr, reliquis pectorianne- 


xis. Pedesitem pofterioreslongiffimi . 


funt,ut fefe melius erigantatq;fufté« 
tent. Omnibus bifurcz cauda; quib. 
adverfis coeüt, acin coitu diutiffimeé 
hzrent. Maximarufticoturm pars ex 
majorisjunci aquatici purrefcentib: 
vermib. oritiaucumant: quodut ves 
rum effe concederem,coitum tamen 
non tollit, & vermium ex feip(is de: 
pofitionem;ut hoc modo & medio $: 


ternüm cteícentes, fobolé propaga: 


— 


rént. Tardeadmodum volant minos 
res,majores celerrimé,ztate conca 
lefcentefolum cófpicuz. Coegzt mo- 
remufcarum.Masfoeminz infidet;e- 
jusdemq; furíüm immittentis mem» 
brum recipit. T'enaciflimé in cógref- 
fu coh&rent , & hzrentes per agros 
volare vifz. Aeftate & autumno cer: 
nuntur, hyeme latent. Volant velo 
cifimé,fzpé lolz;plrumque gréga: 
tim, raró alté. Meridie ftipiti alicui 
infidentes quiefcunt. Unde prover- 


dum;inquo Cimices ebullierint, | bium prandenditempus indicans; /4 


mitti,& mox cum állio pifta-. ' 
'toinurngi jubet. 
DN ue 


ferla vaafficchi. | 

—. Differuntvatié. Azzezzas quedám 
hàábeht, quedarb non. Caudzr bifur- 
cátam quadam ; obtufam & bifürca- 
tione'carenté aliz. Propéaquasquz 
Qecurrüt; ceerulco feré funt corpore. 


EF 


Differétis. 


Aldro. 


zo HISTORIE NATVRALIS. 


(e 


Aldiovand.viginti& altra defcripfit. quatuor candidis, inalar.extremita- 


AuaY at. " à ; 
Prima ex médioctibus eft; éapite& 


toto cotpote iufis; alis candidis ; ex« | 


tremo maculafiigrà notatis; pedibus 
| Secunda capite perla, five uniotiem 
néquaquam tefertjnonn. rotundum 
eft; fedacütum. Ocülosliábet enor- 
iismagnitüdinis; fabccéruleos. P5 


&usadmodum craffüm : alvum pto- 
cetaim,tenuüem,tota lurefcit, nigtoq;. 


utpi&tura expteffit ; maculatur; ala 
funtfübcoertuléz: EA 
Teriiaalashabétbreves, ad fubcce.- 
iüleüm inclinantes ; alvumlongiffi- 
inám;taim fubtilem ut tnifum fit;quo. 
inodo eam regere poffit. Oculi quoq; 
utin proximo,maximi;fed caputoót- 
biculattiminfra cadicat, per dotfutá 
fuperrie ad latera lutefcic,in medio 
 fertugirieo Coloreeft. Àntennas ha- 
betadmodümbrevesfubflavas, — 
Qzartacx mediocrium genere eft; 
Corpore toto purpureo, aureis zo- 
nisundiq; interftiato, alis plané ar- 
Sentéis,nigto macüulatis; ' 

. Quinta alas quoq; liabet atgeteas; 
fed nó tàn fefpleriderites. Maculam 
in extrémio fingülg haberitnigricán- 
tem. Corpus totum aurei fere colo- 
riscft; nigricantibus Zonis interftin- 
&um:; Pedes füntat£i; deu: 

.. Ex maximis eft; qui Sex/a in hoc 
ofdine depingitürfpeciofa ac elegás 
Perla; capite, pe&ore, ac dorfo viri- 
dis; alvo tota coctulea ; per quatn li- 
neaferturà dorfoad extremuri usq; 
atefrtima.  Alxcineredfuünt; pedes 
nigri | "P HR ji | 

Septima oculos habet virides ; tota 
lutea,nigromaculofa. ———— 

Minimarunigehneris eft Oczava as 
: lashabens atgenteas; corpus viride- 

Ícéns. [ pH 

, Nena ex tiiaximis eft capite dorfo- 

que viridis, alvo diluce flava primum 

craífa; dein tenui;alis fine maculis. . 

Decima toto cotpore eft flavo; ni- 
gtoiüterftin&to;pedibusetiam flavis 

aliscinereisfplendidis. — . 

Vudecima alas habet fubflavas ; & 
corpore toto flavo eft; exceptis zo- 

his; quz funtferrüginez, I 

Dudecimatota viridis eft ; rnaculis 


V CIT o le ei adis Ll. rca E ac P llt aai amino Pi. o iar eye os s, 


tibus; n NO ON ] DUM 
Decimateriia Alas habet breves,8zla 

tas ,'primü virides, deinde coeruleas; 
cujus coloris quoq; totü eft corpus à 
capitéadanum ufq;przter oculos 8z 
pedes, quiarrifunt; Oculosa. habet 


enormitct magnos; ac prominentes; 
Alvüsinexilemacutiem velut acim 
definit; 1 
Décimaquartá,ctia aquás profequi- 
tut;toto corpore viridi,nigris,exiguis 
Zohis diftin&io. | Oculi protube- 
rant. Al quà corpori herentaiger- 
teó colore; &ífplendoire micant, deiri 
éerulez funr; argenteis venis ré- 
fertà. hii | 


Déciiiaguinta minimárum generis 


pedeshabetlongiílimos. Aranearum 
pédibus;nó diffimiles,fed admodum 
exiles, Corpore; alisq; eX luteo fub- 
albidiseft,caudafimplici. . s 

becimáfextà cx minimis eft,tota fe- 
te viridis;fed à laterib.tergoris lutea, 
Oculi candicant;pedes nigrifunt: 

Detimafeptima cuin decima quarta 
àdmodum fimilis ; pariter aquas pe- 
tit, àlvo c&rülea; pectore viridi, alis 
primutü argenteis; deinde cóeru- 
leis, s 
Déciia off ata ex máximis, capite & 
pectore viridibus,dorfi lateribus;ubi 
alz enafcuntur;nigris; alvológa; coe- 
tulea; qiiam nigra linea lata coloris 
atertimi mediam diílecát; Pedesa- 
£i fürt; ew | 

Déciinà 202a inediocrium generis 
toto corpore viridi, aurum refplen- 
dente; lii dorío nigricat: ala cine 
tc& luit, & argenteo micant. 


àcminimé bifutcatam; toto corpo- 


fertugineis, . E 
. Figefumaprima,àc poftrema alvo 
eft crafla, & brevi ; lutea , nigris cir- 
cumdata zonis; capite,pedibus;dor- 
fo; & alatum ptincipiis ferrugineis. 
Alatut cetera candicant. 


gli quidam Brifes appellant, ^ Cu- 
jus getieris octotantum vidimus. — 
, | Pris 


Figefiimá alvum habet obtufam; | 


refefrügifiéo; alis carididis ;àlatere. 


Moufetus.in Maxizsaé Mediox&i- Mofot. di 
indi , & Minimas dividit; | De qe, 
bus ideinita. Libells maximas; ÀAn-" 


| 
j 


? 
j 
1 


— E INSECTI$ LIB. 1 


/ 

Primam vite(centem; maculz i- 
temin collo fummifque lateribus ex 
fufco virides ornabant;alz argentec; 
veloces & motu impetum perma- 
£num facientes. Septemilli nigra li- 
nez ttansver(imin dorfo erant pro- 
tractz; muícis cxilioribus inter vo- 
landum vefcitur,hirundinum more. 

Secunda hic eft fimilis, fed obfcu- 
"fo magis colore. 

Tertia oculos margatitis fimiles 
obtinet;alasitemargenteas,quarum 
éxtremam fimbriam macula fufca 
inficit: corpusluteo, nigroque colo- 
re varium,cauda bifurcanigra, dua- 
bus quafi plümis ornata. | 

- Quarta, luteo eft colore,latera ha- 
bens quafi divifa infex partes: juxta 
alarum argentearum exortum ma- 

 culalatanigra confpicitur; mediolli- 
neisluteis diftin&ta: in caudzx extre- 
mitatequacuor vel quinque fpinule 
apparent. 

Duitta,corpore&capite czfio,ore 
nigro, alisargenteis una macula no- 
tatis:in caudà ultima tres fpinule tri- 
dentem referentes confpiciuntur. 

' Sexta al adnafcuntut argenteg, 
medio ipfarum nigrá infi ignita : to- 
. tumcorpus nigrum, fed rarius, item 

in dorfoatq; ventre lutefcens:Peéctus 
fcapulzque ex nigro flavoque xque 
mixtz. Subtet caudam duas fpinu- 
lasrecurvas trahic: in fine ejus quinq; 
apparent,íed admodum exigua. 

Septima caput collum& fcapulz 
fufco funt colore: reliquum corpus 
rubet: in Muízo Pennij procreara 
fuit, ex vermiculo plane illi ots 
ignoto. 

Ocfavaadhuc brevior, Pts mar- 
gatitis (imilibus, toto corpore luteo; 
nifiubilineis transverfim duétis no- 
tatur. Cauda illi quafiabtciffa, in fi- 
nelatiufcula & obtua: argentearum 
alarum fümmitas nigta Each infu. 
Ícatur , inter [egetes plerumque re- 
. periuntur. 

Libella medie maximam natura e- 
: legantiam commendant, omniarté | 
majorem. 

^ Prima colore eft elegantiffimo; 
: corpore cceruleo;alis violaceo colo- 
zefaturato: Interícapulare fpatium 


4. 
gemmis quatuor aureis, ceüiti higri- 
cantepalàfixusornatur. |. — 

Secunda corpore capite cefio appa- 
ret:alz albefcentes, cafiis item lineis 
inlongum du&tis ornantur, medio 
purpuraícentes. 

Tertis corpus atque capit fübviti- 
de ; alin Meo fanguineis veluti 
flrijs notatz, verfus extremitates ob- 
Ícurampurpuramimitante$. 

Quarta ejusdem ubiq; coloris vi- 
detur, fufci nimirüm fatifcente viri: 
ditate commixti. 

 Ouinta oculicectuleiin cápite b: 
refcenti: corptis totufn viridi coeru- 
leomixtum, emptis alis argento tii- 
grefa&o accüratiffime laboratis, & 
medio obícuratá purpura obfuícá- 
tis; 

— Sexta viridi eft omhino Corpoté i 
imo & alz illi virefcunt;fed eviter. 

Libellas minimas , quattor vidi- 
inu$. 

Prima cctpore toto Cyanco. 

Secunda xubro;ala utriq; pácés, co- 
lore argehteo. - 

Tertia corpus totum cfóceüm co« 
lorém zmulàtür. Sedcauda magis 
protüberat,& farigüinea macula ala- 
rüm extremitates,uti& orhnes fibre, 
rubefcütit. 

Quartaque ómnium minima;cau- 
dam longam habet éxilem , caput 
inagnuim,oculos cceruléos promin&- 
tes duabus antennulis pramunitosi 
Corpus oblongurn téenüe, fubtus vis 
rens,fupra nigricansiin dorfo duas li-- 
neàs virentes à capice ad alarum exe 
ortum protractas habet:caudá quin- 
que jun&utis colligatam,in cujus ex- 
iremutaceannulus fübcoeruleus. EX 
harum numero una eft , qui quas 
dam ex majotibus dirifiie intérfi- 
cit. Corporegracili & grifeo, alis i- 
tem politis ; nam ne veftigium qui- 
dem foraminis ullius apparet , pet 
quod intrare poffit. Pomoipfoacíe- 
| minibus vefcitur. Hanc muícams 
Guilielmus Bruerus,vir doétiffimus, 

& rerum naturalium indagatc t 

acerrimus,ad Penniuth 
mifit. 


Fai An 


P 4E 


| 1 


HISTORI 
ÀnT Dicen us 1L 
| «De Anclytri quadripenmi- ^ 
| bus  farinacets.. E 


- 


PuuxcrTux.IL 
De Papiliontbus. vulraribus | 
/n genere». 
| "Anse de Ànelytris quadripen- 
nibus membtanaceis,féquuntur 


fatinacealeu Papiliones ; qui vel vulgá- 
Nomen; f£5, Vel Bomsbycum. Nomen videntur 


à pappo,feulugo,quod ceras & olefa- 


exfugat & comedat , fortiti: nifi 
forté, quafi papyriones dici malis, 
quód fimilitudinem papyri habeant. 
Graci generaliter 49x», feu oxyto- 
nos, Íeu patoxytones vocant; 3er v6 
Qvyss line dubio, feu vento. Dicun- 
tür& axaoddvid ecu pideeym p pac Cx 
Vecsbdavyess Invenies & eo dici. In 
Gloffatio Benedi&ti Abbatis Flotia: 
cenfis iezmn exponitur Papilio. 

Habent pedes fex; oculos prómi- 
néntes duos; ante quos totidem cor- 
nicula ignava; uc Plinius vocat ; ena- 
Ícunturs roftrum bifurcum ; roftel- 
lum longum intra furcas abfcondi- 
tum, quororem, aliz d:iutnum; a- 
lizno&urnumfugunt. Colorem e- 
tucarum , ex quibus ort funt ; fer- 
vant; 


Defcriptio 


Locus;  Ám&nis & apértis locis gaudent; 
qui leviffimo volatu feruntur i qui 
gravius corpüsgerunt, arborum trü- 

- cis, parietibus & feneftrisadhzrent. 
vias, EX malve floribus fuccum fügunt. 


Col«mellá. ideo florentibusillis maxime abun- 
&.R94.72 dant, Sed fi defylveftribusmalis id 
accipietidum eft, de no&utnis quo- 
que papilionibus fumendum hoc e- 
ri:quod & Ifidorlus innuit. x1, 
Menfibus Majo, Junio, & Julio 
coéunt;averfis caudis, reflexis quan- 
doQque,&in coitu diu herent; Author 
de Natura rerum , poft Áuguftum 
congredi fcripfit. V etrniculos depo- 
nete falsó Ariftoteles credidit. Ova 


Ifidor. Ori: 
fin.15.c 10. 
Generatio 


A 


Arift H.A. 
3 €.19; 


edunt; tam fupra quam fubtus; illa: | 


Li 


2 i que inagna; parva; nigricantia, alba; 
| viridia; coerulea; flava: quedam fe-. 
| minibus miliiminora, quzdam du- 


plo májora,nonnullazqualia. Re- 
ponuntur ízpé in corticum arborum 


| cavitatibus; fzpiffime in foliis. AT: 


drovádusfub Chamafici obfervavit: 


da cüm ferrum vomere fcinderent; 


(einveniffe dixere. Inbrafficanafci, | 
apud Atiftotelem leges, ita cam pli- 7 
cant, utquafite&oincludantur, ne 


ipfis aliquod ab imbribus damnum. 
Quz Aldrovandus obfetvavit ; te- 
! nuilanugine involutaerant. Exovis 
| joco tepido ; repofitis, vel folaribus 
radiis vegetatis, aliquando poft qua- 


die,eruca excluduntur. . 1deó ma- 
lé Albertus ; alios ex 1js pápiliones; 


longis &z flexuofis promufcidibus- 


inftructos , hyeme ptodire- Ícripfit. 
Ex erucis Chryfalides , feu aureliz 
fiunt, quz in papiliones abeunt. Ob- 


fervatum, Erucam primo parereova 
lutea; tenui lanugine involuta , lis- 


Que editis, in Chryfalidem abivifle ; 
colorislutei, viridis & nigri. Ex o- 


vis erupere tàm exigua quadtipen- 
nia volücria ; ut vifum fere fubter- 
fagecént qualia in ulmorü veficisre- 
periuntur. Errat ergó in quibus- 


dam Pliniuscum fcribit. Malta izfe- 
&a c aliter nafcuntur , atá, inprimis ex 


rore. Infidet bic raphani folio primo vue- - 


re, € fpiffatis fole in magnitudinem mi- 
lià cogitur. Inde porrigitur "vergniculus 
paruus, ei triduo eruca, qua adjectis die- 


bus acerefeit y. dmmobilis - duro. corti- 


ce, ad tactum tantum movetur Aranet. 


Hat Eruca, quam. Chryfalidem appellant, - 


upto deiude cortice volat Papilio. . Infe- 
ftant fxpé brafficam fimul & erucz 
& vermes: nec j49axG» taphanum a- 
pud Ariftotelem , fed brafficam fi- 
gnifica. Non negaverim tamen 
| quasdam & ex vermibus nafci. Fru- 
1 


producit, hi Chryfalides, ex quibus 


piliones, inquit Aldrovandus, ex dr- 
borum, maxime falicum £auts , feo fpatio 
deuudatos. Papiliones, addit , ejusmodi 
&uni vávitatibus cra [[rtiei , im quibus fane 

ÜUE 


tufticia feminibus papilionum gravi- eeipdieia 


triduum ; aliquando decimo quarto - 


inentum certé humidius verme$ 


Papilionesprodeunt. £xire vidi Pa- 


Aldrov. l 


Pn. H. N3 
inc.32. 


D 


- -— 


^ ODEJNSECTIS LOB. À éf 
b'va fuiffe tmo. dixerit. Ex féngtlis e- | & morfülorum compofitionem, qui- 
nim cavis y finguli. exeumt. Papiliones » | bus pifces allici creduntur ; ingre- 
cum qui [mem in quadam loco edunt, id | diuntugz. 0, - | 
gongiffadmodum aumerasó pariant. Sunt | Differentiasfpeciales frequentibus 
id genus Papiliones. corpore admodum | punctis apponemus. Nunc eas in 
cra[foy alis plurima lamugine obfitis , colo- | Diurnas & Nocluraas ditinguere pla- 
» . Fe plerumá, fufca ad caffaneum vergen- | cet. Nocturna dicuntur Qaaziay pha- 
MAMmwlea, — Sed & vilà eruca, à quà ; cum | lznz «às» ec Qocoose ur, quodadlu- 


" ginta, granitritici magnitudine ;lu- | Nicolao serdvoer&éefunt,quod carr- 
tcocolore, tenui obdu&ta lanugine; | delasalarum motu fepe extinguant: 


: in quorum fingulo vermiculus pro- | sea; aliis ; quod fcabritie & furfu- 
4 diere. Licet quoq fentire exputre- | requodam difluant. — — | 
4 dine nafci. Bisterve erucis Bono- | | Quiavero aliquando lucis amo- 


-.  -nizpluit, qua in Chryfalides & Da- | reinignemfeprzcipitant, pyraufta- 
E piliones abivere. Unde hoc malum | rum. apud nonnullos Zenodetum 
CDU" in Mileto tempore hümido & lento | nempe & Aefchylum obtinuere no« 
p nafcijPliniusreliquit. . men, ] ANM 
! Naturà, Poft coitumfenfim tabefcentes | ^ Ariftoteles /z/zvo dixit : quidam 
1 vivunt, adhyemem usque, quidam | aveesdyveo :. diftinguique debent à 
X ad hybernum folftitium. | Sepé in | Papilionibus qui apibus in alveis 
| domibusperhyemem quafitorpen- | obtunr.. Harum ova Aldrovandus; 
tesconfpiciantur: plarumdq; inten- | in te&o alvearis; in unam velu- 
Pli». H. N. fogelu pereunt. $2: qui certifmum ! timaffam conglomerata, tenui qua- 


— 


Differéi£ 


- .«  expedareturPapilio., ova quadra- | cernas advolent.  Lycophroni & 


389425 evi indicum arbitrentur , ob iufirmi- | dam lanugine veftita , obruta inve- 
tatem animalis , Papilionis proventum. | nit. Subnigra,fplendida, dura; & — — ^. 
Im ipfo ammo , cum commentaremur bac, , numetrofa fuere. — Erucas eriam » ad- Alrev. di . 
( verba funt Plinij.) zezatum eit , pro- | dit idem, albicantes exiguas , qua mibi "id Hia 
ventum eorum ter vepetito frigore ex- | in. (quenti. notte folliculos. fecerunt 
zincium , advenasi, volucres , ad V 1; Ca- | quales in alveo quad, obfervaveram» ma-- 
leud. Februari) pem verts attuliffe , mox: | guitudinepiflachij uicem numeros? ad- 
fa'viffimá byeme conflicias. ln Anglia | sedam coherentes , c in fingulis [nas 
novam eoründem bis Autumno ex- | Chryfalides , que denique wi, diffecta; 
ortum, memorat Pennius. Obfer- | Papiliones pepererunt, quales quod, in al- 
vatum &  Peftis przfagia tradidifle; | vez viaeram » Papiliovibus qui 12. triti- 
quodapud Gemmam habemus. Vo- | cooriuntur nou di[[imiles. Hirfutofunt 
labant Anno M. D. EXIHL citcar;. | corpore, & alis veluti cinere quodam 
Auguft: ad aquastantá copiá, ut flu- | confperfa. - NETS 5s | 
minis curfüm obícurarent : fub no- Raró aut nünquàm , nifi erectis Meses . 
&ein; velucinftru&tis copijs, per vi- | in dorfüm alis provolant.  Inter- dite. v. 
| ,. cosvagabantur. ANNoM C. TV. | diufübter folia vel obícuro quodam 
b tutbavere àciem, intercepto etiam | inlocolatitant. Antennas maxima 
. folislumine.A. M.D.XLIIL omnem ! ex patte vel hirtas & latiores , vel 
^ melleum fuccum ábíumfere ; gta- exiguas admodum & breves ha- 
f menipfum, arido ftercore ubique | bent; Ex erucarum thecisterra ob- 
torrefa&tum, exuftum eft. A. M. D. | rutisproveniunt — | | 
LIII. cruentisin Germaniaguttis, | ^ Et quia pulverulentz funt, di- 
herbas, tecta, veftes, & hominesa- | uzrno tempore ante advenientem 
fpergebant;& ingenstum corundem | vefperam , ne pulvis folis calore a- 
Y : 0e pia di zodb a RDY . 4 tefa&tus excutiatur, apparent. Dzg- 
— ufus -. Urinasmoverecteduntur, & mi- | ye, qu&4pses(o; antennis longiori 


note cum periculo, Tinünculis & | bus &z in extremo tubcerofis gau« 
alijs aviculis in cibutn. cedunt : fed | dent. TUN 
| in | EI. | E os32) AT Pem- 


r- 3 ; 
LI 


Eu 
l3 


PT HISTOR I.4& 


Semper juxta latera .expanfis alis 


m 


NATFRALIS 


imywióvs dicitur. Eft enim Papilio- 4/4, da - 
provolant. Exaureliis pendulis, vel | num maximus. Vefpere potiffimum feto a. 


^ i . t f. : ; Lem Y 6.. 
atborum ramis affixis proveniunt. ! cernitur, interdiu latet; — Lacus eft 


Planz funt, leves, glabra, duriufcu- 
lx. No&u volare nequeunt ; ne ros 
no&urnus medullas. madefaciat. 


Differentias earum fpeciales infe- 


rius vide. j 
Nierembergius imeminit ex Indi- 


HEag. "eis Hoit£itzil Papalotl ; feu papilionis 


fimilis Hoitzitzillinyunde nomé me- 
fuit. 
fis quibusdam lineis,autei coloris di- 


ftin&to,fed maculis nigris incerfertis 
alarum fuperiora eodem colore di- 


ftin&tafunt, fedinferiora rubefcunt; 


lineis haud abfimiliter per transver- 
fum difcurrentibus. Cztera papilio- 
turn reliquogeneticonfona. Sunt & 
alie innumerz apud novam: Hifpa- 
niain differentizadmirandis variate 
coloribus pulcherrima. Illud hic 
óbitér monebo, in quibusdam papi- 
lionibus magnis. hujus novi mun- 
di pro linguá effe filum fanguineum 
oblongum excédens reliquum cor- 
pus, quod convolvit utin bucca re- 
cipiatur,quam habet, ut illud cómo- 


dius extrahere poffit, fe&am à fupe- ! nigri: 


Oblongo, inquit, eft corpore 
definentein tenuitatem, &transvet-- 


palmum,& amplius. Alzfingule to- 
tundamhabentac notabilem macu- 
lam, oculum diceres nigrüm;fed pri- 
mominiaceo ; dein candido circulo : 
obdu&um,;cztero fubnigrz, aut fu- 
íczt, molles ; lanuginofz, farinacez;. 
in extremo candicant corpus pro- 
num ad caftaneum vergit, fupinum - 
non-nihilalbicat, corniculz five an- 
tennz plumarum inftar molles, fatis - 
procerz;femora quoq;mollia;fed ti- 
bizdurz,oculinigricant. ^ ^ 
Quartusin hoc ordine fimilis feré 
proximo,fed corniculislatioribus,8z - 
filicis ramulum figura quodammo- 
doamulantibus, luteis: corpore et- - 
iam magislutefcente, denique ocu- 
lislongé pulchrioribus:miniaceus e« 
nim circulus longé in hoc major eft, 
minorque niger , qui velut pupillam 
conftituit. i; 
Secugdus totus erat viridis,annulis 
candidis. Ale etiam lineashabebant 
rofeas deorfum defcendentes , item 
maculastraníverfales albas;roftrum. 
eratlongum;trigonum;oculi magni; 
corpus procerum admodum; 


LI B" u 1 
riore parte capitis ufque ad inferio. ! craffumque,in GXEEORID acutum. Al 
rem,ut pxné totum caputíciffum fir. | Pro cujus portione funtexiguz. Ex 


PuxwcruM IL | 
De Papiliontbur in fpecie, eg 
primo de Papilionibur AL 
drovandi prima ta- 
bulo. 
DApitionesin fpecie;partimab AI- 


hoc genere alium mihi defcribédum 
ac depingendum tradidit F. Grego- 


| rius Regiéfis Capuccinus, illiusinfo- 


lenti forma ac colore captus; fed in 
quoannulieffentlutei;alaQ;maculis | 
fubflavis,caftaneis,fübceeruleis& ni- 
gricantibus diftinguerentur. Longi- 
tudo huic papilioni palmaris eft. | 
Q uidfi fexu diftinguamus, priorem 
fceminam efle ex editis mihi ovis 
coniperi, | 


drovando; partim à Moufeto de- | Tertium ex Eruca nafci obferyavi 
Ícriptas habemus :» Coincidere hu. | fub inemAugufti annofuperiori;ca- 
jus & illius aliquas, 'concedi poteft | que caudata& immenfíz magnitudi- 


facilé: maluimus camenintanta va- 


nis fuo poftmodum loco depingéda. 


rietatc omnes ponere , nequicquam ' Folliculum non texir; fed in Aure- 


defideretur. Aldrovandus fuos in 
decem tabulas difpefcuit ;; quarum 
prima quinque habet, qui à nobis i- 
píius Aldrovandi verbis defcriben- 
tur. 
Primusnquitille,jnonincongtué 


TENPN 


| liam mutata: Papilionem hunc ge-- 


neravit decem feré dierum interval. | 
lo; corpore craffo ejusdem cum alis 
colorisnimirum ex luteo & fufco va- 
riátis. In tergore notabilismacula eft 
candicans,humanum quodammodo 
caput 


a -— 


Podio Indi. er 


/ 


NN 

NY / 
NN / 
MU 


^ 


-— ——— ———— A - -— 


Fapilio nes 


Aldrevandi: - , | Tabs 


IN 
lll 


j NN N WW 
A 


LOS 
RN | 


]/790h 
Qu, l 


ii] 1 ll 


^ interna, qux aliàs mitiores effe fo- 
lént;in hoc animali procetioresfunt; 


»'"DE INSEC 


Caput anterius exprimens. | Caput 
totum nigticat; pedesq;& antenna» 
quz lariufculz funt. Alz interna to- 
txferéluteócunt. |... 5 

Poflremum inhocordine depictum 
prona & füpina párteanno 1592, m6- 
fe veró Julio; hujusque die vigefima 
fexta gigni adverti ex parva quadam 
Eruca, hitfüta; colore exrubro; albo 
&'nigro váriante. Hanc enim cüm 
cepilem in tamárifco five myrica 
fub meridiem, fubfequeti node ver- 
faeratin Aureliam viridém, qua filo 
fcíe capfulz , cuiinclufà etat, ex alvi 


exttémitate editó apperidérát;atque 


ita quindecim diebus continuis ad- 
hzrensin &éodéni colote pérfevera- 


| Verat ; deinde mutáto co lutea pat- 


tim ; pártím tiigta Facta erat; quare 
jamjam inPapilionem abiturám con- 
jéci ; ctijtüs fcilicet colores per fene- 
dàm,; quam mutando relinquunt 
exeuntes;transfplenderent, Quod 


. cüm viperinis fcetib.commune hifce 


Papilionibusfuerit, cosenim füpet- 
né in ovo corifpici teftatur Atiftotc- 
les. CümitaqueérupifTet Papilio;a- 
lisfc fecit confpicuum iis ; quos dixi- 
imus, coloribusptoné & fupiné. Co« 
lornigérlüteusque in primis alis in- 
tenfioreft;in füpinis temiflior.  Alz 


infraque ferrata ferris eisdem colo« 
ribus diftin&is, ex quibus féré media 
ceu caida quadam dependet. Cor- 
pus totüm protiini attüm eft ; adla- 
tera & füpineluteum,eftque pro ala- 
rüm longittüdine admioduüm exile. 
Oculiinagninigerrimi; nigerrim&i- 
tem antentiz, qu& in extremo obtu- 
fx: fünt;totz fubtiliffima. Inalaruinü 
internarum extreiis lateribüs ma- 
cula rubra fiverofea confpicitut, £o- 


tundainterné,femi-circularis eXtet- | 


né, Infümma; elegans cft Papilio; 
'. é€ohnfpicitur paflim per agtos 
| & hortos. 


pnae—— — ———Á—— ——ÓE—— M——————— Dn P V/[/ CAE 


g- E 
O: 
"e 
£2 
e 
p 
Nar 
£e 
eto. 
B 
ES 
d 
puru 
Len 
£5 
Non 
e: 
Oo. 
n . 
[es] 
o 
E 
E 
zi 
$' 


Ti$iEdnEOs ^ 42 


nad 3 EJ! e dp 
^» PuwcrüM lll. 

De. Papilionibus ZAldro'ian- 
dins tabula. [e- 
cunda. 

[^ fecunda tabellà fex Papiliones 
| pofüit Aldrovandus; eosdem; ita 
defcripfic. UE 3 tu WM. D 
brigio c fecundo loco fapiné nimis 
füm & prone depi&us Papilio ; ex: 
panfisalis, coloribus quatuorpotiffi- 
inüm variat; miniaceo,nigro, albo &z 
Cinereo ád ceeruleum nonnihil ver- 
gente. Suntque colores in extimis 
alisintenfiores,ut remiffiores in inti- 
mis. Capite' dorfo; alvoq; eft cine- 
reis, fed albis ftrijs fubriliffimis deor- 
fum. re&à tendentibus colerille ci- 
nercusinfignis eft. Corpus obtinet 
craffüm,latumque,parte füpina can- 
dicáns; annuli coloris fünt caftanei;- 
oculiejusdeim coloris, magni & pro- 
ininentes. Al&pariter ampla funt; 
quátüm extérhà maxima füi parte 
cinere videntut,fed explicata qua- 
tuór;quós dixi,coloribüs ita evariát; 
üt deícriptü admodum fint diffici- 
lesjfeptem velut venz rubicundg cas 
percurrunt; inter quas in extrema 
totidem fünt velut columnz nigré 
albis circulis notat; ac fupra haíce 
[eptem etiam maculz nigra V; lite- 
ram exa&iífimé exprimunt ; fed iri 
| dextra tantum; finiftra enim nequé 
colümnas eas, teqüe liters habet; 
inquáre mirus haturz lufus conípi- 
citur; colóresque omnes ifi hac funt 
dilutiotes; pallidioresq; ; Déxira et- 
iam punctis exiguiflimis higris érát 


&ldr.l.c: 


1 ! " * 
48 HISTORIE NATVR ALIS 
nigticantis coloris areas obtinent, | totzexluteo ad caftaneum vergunt, | 
interna loco albedinis habent cólo- | Perfüperiora corporis ater éft, alvo 
reni míniaceum,fed dilutioré, quàm | füpina ex cinereo ad fufcum vergit 5 
externa. Antenne erant nigrican- | alz internz, item pectus longa qua- 
tes; procerz, leves, in extremo ob- | damlanugine viridi, fplendente Yes 


tuíx. T 3 ftiuntur. 
Tertium in boc ordiné Leucomela- NE: i ele D 
num nominavi, quod prater colo- | - Puscrum Í1V. 


fem 4dlafum album; ad fubflavum NE. Lcx Ls pa 
nonnihil vergentem , totum pud "De Papilionibus Aldromarn- i 
cc tergus nigrum ac exile habeat: Me o LU ; 
pen etr extremo funt ferrate, dints tabula FeTEIA, 
habentque longas appendices, uti- 
conipfadeclarar. Suprafetras, qua 
femicirculum conftituunt, macula 
quoque funt femicirculares, candi- 
dz, atq; in hismaculz rotundz,fere 
ccrulez;qus fimul omnes egregiam 
fpeciem ac venuftatem Papilioni 
praebent. Cztera; ut dixi, Leucome- 
lanus eft excepto ventre , qui candi- 
cat,jantenncinextremitate, quam in 
plerifqueobtufiores. ; 
Talis est in quarta ferie pofitus, qui 
- totis alisnigricat;& quatuor habetin 
hifce oculorum fpécie maculas ro- 
tundas nigerrimas , oceruleá velut 
pupilla decoratas; Ale internz lon- 
eiores funt externis & ferratz, fed a- 
literacin precedentibus, hujus enim 
ferrz obrufs funt & rotunda. 
Quintui ex maximorum eft géne- 
te, Ícd eorum , qui interdiu per hor- / : 
tosobvolitant, corpore eft procero; Secundus,qui numero fecanda&c zer« 
inediocris craffitudinis, coloris fu- | z/z prone & fupiné depi&tus eft , ex 
iati, annulis per alvum lutefcenti« ) eodem cft genere; Corpus enim ha« 
bus, alis ejusdem coloris in medio; | bettmediocre, nigricans, alvum feré | 
infrà candidis, & nonnihil ferratis, | auream , mgtis annulis diftinétam. 
deinde.nigris , & in ipfa nigredine | Oculi candicant; ale externgin ex-. 
maculas ltábentibus candidas adla- | tremo nigra funt , & albis maculis 
tcra,infrà vero ad cteruleum vergé- | infignes, cxtera aurez, venisque ni« 
tes. Antenna longiflimg,obtufe funt | gris, & tribusaliis nigris maculis in: 
 & niprz. certa figurz fpecioíz. Internzin e- 
Sexti à maculatümi rnultarum fe- j jusdem aurei coloris area duplicem 
tie , quz in alis internis tàm foris; | habent ordinem majorum macula- 
quàm intus cernunttüt , mavot0aAoQ- rum nigratum; velutoculorum, fig« 
nominatur. Oculinigti (unt,pupilla | utin icone exprimuntur. ^ Colotes 
. candida , círeulus ambiens luteus, | omnes fupina parte variant; In intet- 
fantque, ut dixi; in internis alis tan: | hisetiamalis (itavaeco; qua corpori. 
tum; nam quz in externis appatent | funt viciniotes ) qui extra etat au- 
inaculz rotundz; tota candide fant; | reus , nunc feré cft ametheftinus ad 
| Habenttamen etiam hz unicum o- | cinereum vergens,adeó, uclutefcere 
culum eisdem, quibus internz, colo- | videatur,eftQue unus tantum oculo: 
ribus ad externa latera, cetero alg | rum ordo nigrorum, sajorumque; 
hos 


/[N tabula tertià novém haben- 
tür. | | 
Primus, inquit Aldrovandus, ex me- 
diocrium genere natus mihi ex Eru- 
ca,quamolim Bononiz pluit; capite 

eft,tergore alvoque coloris aurci;a 

latera nigri. Ala interna ferrata. 
funt, totzexaureo miniacez, & ni- 
gris punctis confperíz,& in exttemo- 
etiam nigra. Àlas externas Yeng per- 
currünt deorfum defcendentes, ni- 
gracin arca aurea , feu potius minia« - 
cea, item maculz magnz ttansverfa- 
les ejusdem coloris , ipfzque alz in 
extremitate undiqua jou dd funt, & 
ibimaculashabentcandidas. Pedes 
& antennz lutefcunt, & inftar pe- 
dum polypicitris przditi funt, ut ad 
€a; quibus infiliunt, fortius adha- 
reant. " ' 


DE INSECTIS L1B 1 


hoscirculus ambit candidus. Cor- 
pus,etiam fupinum totum lutefcir, 
pedes cinereifunt, ala externa pro- 
pécaput cineree, nigrisque guttulis 


- oblongis notat, dein majori parte 


colorisfunt miniacei, & nigris maxi- 
mas maculashabent; denique in ex- 
tremo funr ruürfuscinerez. | 
Tertius , qui quarto loco depi&us 
eft, coto corpore proné aterrimus, a- 
terrimx item ala externa, fed fafcia 
feré transverfali coloris miniacei de- 


- cotat&, nécnon alterius fafcie can- 


diderudimento;& pun&ulisaliquot 
rotundis, candidis. Interna tote fe- 
ré exttà miniacez funt, pundulis- 
que nigris admodum exilibus infi. 
gnes. ' | 

Qesartus, in icone quintus , cum 
hocidem eft; fed fupino corpore pi- 
&us, alz externa híc plus habent ex 
miniaceo & albo colore , quàm in 
prona parte , aterque colorremiffior 
eft.Internz inextremitatibus ad mi- 
niaceum vergunt,catera cinerec,fu- 
Ícis maculis refperíz , & alba ad late- 
ra externa imacula confpicuz , toto 
corporead cinereum vergit. 

Quinto,in icone fexto, color totus 
miniaceus, notis diverfis, lincisq;ni- 
gris, alisangulofis & leviter fegratis. 
Buimitaden: habet longiffimam , 


ac, dum vult, recutvam ejusdem 
€um pedibus coloris,nempe ex cine- 


reoadlüteum vergentis. —.. 

- Ex hocgenere Sexzus, iniconefe- 
ptimus; eflevidetur , longaitem ar- 
matus probofcide, alisque prz ditus 
angulofis.Supra caput;prater anten 
nas ; etiam bina alia habet cornua; 
quzin alijsplerifqi non videas , cor- 


pore, alisq; colore ferrugineo ; albo; 
 coeruleo,viridiq; varius eft. In fupre- 


mis preterea alis puncta quedam ha- 
betviridiainalba area, in dorfoitem 
viridefcit. . gres C1 

^ Septimusjn figura e/Zauzs, cotuslu- 
téus eft, verfüs caput ramen alz ad 
ferrugineum vergunt, nimirum ubi 


 fhaeulasnon habencfüntQque liz nu- 


merofg admodumy,ac incerti ordinis; 
omhnesaterrima.  .- 


0 Olfavus,in tabula zetus, idem eft 
. fupiné fculptus; quod colorem mu- 


M 
4 


49 
tét, interne enimalz partiin viride- 
Ícünt; partim candicant, & macula. 
illzatrz vixhic confpicuz; externa 
feré palearis fant coloris, inque his 
maculz evidentiores; corpus etiam. 
flavefcit, pedes habet luteo, anten-. 
nas caftaneo colore; ale utrzq; Ievi- 
ter angulofze.- A 
Poflrémisin hacferie éorporeni- 
groQquecapite & hirfuto, proboícide. 
procera admodutn, alisintus càndi: 
dis, ametheftinis ftriisornatus, extrà 
nigricantibus, funtQ;anguftz , laci- 
niat & longiufculz.- | 


Puxc T uM MZ 
De Papiliomibis eAldrooan- 
dints tabula quarta. 


poses quartaPapiliones medios 
cres funt;ijque duodecimiconi- 
busexhibentur. 
Primus complicatis alis literarn 4 
quodammodo exprimit; corpore eft 
prono füfco;pedibus hirfutis, anten« 
nis admodum exilibus, al externa 
ex candido & aterrimo fplendenti- - 
buscoloribus variant, interna totd 
funtminiaceo. | | 
Idem füpinus exhibetur zerzz fe« 
rie; in quocolor ille miníaceus dilu« 
tioreft, externzquealz totx candi- 
cant , venis decoratz miniaceis & 
maculisnigris,magnis, & corpus to« 
cum ex albo lute(cit; alvüs nigris pü« 
&is five guttisexiguis confperfía eft: 
Secundus cft hirfutus & craflus,alis 
fuperné cinereis, inferne miniaceis; 
lineistransverfim nigris diflectis 
Quartus corpore eft exiguoinigro, 
luteis circulis diftin&to ; oculis ma« 
gnis,luteis,& ejusdem colotisantens 
nis, alas habet tàm internas , quàm 
externas etiam luteas;in extremo nis 
gras, verfuscorpus ad caftaneü vera 
gunt,verfus nigram veró arnbienteim 
fafciam plane eftcolor ochros. Ex« 
ternz: prope exteriora latera inacu: 
lam habentrotundam,nigram: 
" Duiniu totus eft ferrugineusfive 
caftaneus , corpore intenfius, alis re- 
miffius ,' ala.exrerna unico tantur 
)J 3 ocue 


p  . HISTORI.E NATVRALIS — 

oculo plüribusintetn sorpandind 

nigris, intu$ albis; gd. fafcias ha- | Ty: i 
,eht nigras transverfales incurVass | y. 5 p o5 Aldus. 

hs anuli funt; redtasii quz lat | De P apilionibus Adr (UAndi- 
funt& exiremz. —— mS nit tabulaquinta. 

— Sexto captit eftluteüm oculi lu- ; | AN ONE 
iei, luteique pedes & antennz , cor- H^ & quintà tabula medio- 
pus nigricát; ala tra; fere aurez cres; quorum fex icones Autor 
inextrémo, uticonofteüdit; atetti- | ponit. m d 
iix, excernz ad latera externà má« , — Pripsus corpore eft nigricante; al« 
&ulam habent rotundam ; nigram; | vo extrema & dorfo cinereis. Ale ex- 
exigtiam. | .,  |tern& internis funt anguftiores; ex 

Saprimus cx luteototüs ad viridem | alboad viridem nonnihil inclinant, 
&olorem vergit; minus in exteriori- 
bus, mágis veróin interioribus, hoc 
cít, interiores exterioribus magis vi- 
iidefcunt. Externa maculam habént 
higram, rotuiidam , inrern& albam j 
capti quoque nigtá macula infigni- 


Puxcruw VL 


tr quein extremo circumcirca rofei 
Colotis velut citculo ambiuntür ; ex- 
terhz ptope finem nigrefcunt , ha- 
behtquein medio feré maculam ni- 
gram. Ántenn& purpurez funt , in 

tüti eft. ' 378 i extrémo obtuíz &z albà. 
Ocavi antennas habct procétas; Idem fecundo loco datur fupinus ,iü 
in finéobtufas, capatexiguum, ocu- | quo, quod in externis alis prope finé 
losmagnos. Corpore eftluteo & ni- | erat nigricat; hic viridefcit, fed ma- 


M MM MÀ —— — 


Aldros, 
Ee 


iagistamenviridefcuntinternz,u- 


ero diftin&o, alz quoque luteg fünt; | cula tamen nigra colorem retinuit - 


fed magisad caftaneum vergunt; ex- | nigrum; intern prope corpus pror- 
terne iigris pundtis imáculantut; | süs virides; ib finead lüteüin Vergüt; 
quibtisinterné carcnt;utraqué den cingünturque eodem circulo fofeo. 
tata fuit; BomL Eftque hoc obfetvatu digaum inin- 

Nonii ex eorutü genere eft ; qui | ternis, quod maculam habeatalbam 


procerashabent probofcides, aliseft | cuni circulo fertugineo; qua extrin- 


primum vetfus caput luteis; nigris | fecüsmon elt; eram Ex 
modó punctis,modó máculis,hisque | — D feguitur p£one & fupine pictus; 
& rotundis & longis miaculatis ; dein | à potioribus coloribus ^svzeéxvopQ» di- 
ceruleis,in extremonigricantibüs& 1 ci poteft; fed hunc, quia admodum 
deiitatis; | Ad inacülofus eft; Aewézpweew Variega- 
Decimus pfopter 1nfolenterü Vul: | ttim nuricupavi. Prono cofporeleu- 
tum , quo Satyrum quàni exadté &« Cophao cít; capitéfiigricante, ocu- 
mulatur, Zesvesedst dici poteft. Cor: | lis inftar faphiri viridibus ; antennis 
pore toto cft flavo , rübro diftin&o; | nigris cum appéndiaibus in fummi- 
alvo bifurcata , alis nigticantibus; & | tatealbicantibus; pe&orehitfuto ,a« 
velut ftellis candidis clegantiffirnée | lis cádidis, füprà prope caputad cce- 
exornatut, aeu | ruleum vergentibus , maculis magis 
Vudecimiui cotpóte eft nigro , alvà | tigricantibus;inferiusrefpetfis, dico 
ánnulisalbicantibus;alz ejus exalbo | inferius, nam, übi ccerulez furit; nul- 
ád luteum vergunt, fed maculzfer- | lam cernere eft maculam ; fupino 
fuginez & nigra altéfnatim hiuc il- | Cotpotemapiscandicát. Alzextet- 
lücque cotifperfa lutéum illuri co- | nz funt candid& & nigto variz , iri- 
loremferé extinguuntfüá copi, |— | ternzexalbo & viridi eleganter ad 
-  Poffremu cotporé etiamatro éft; | inodüimdecotats. TT ESI. 
fed tenuiori ; habetque alasinternas | |... £gigzuzs Papilionem: eracigerum 
dentatas& exterioribus proceriotes; | | 
ütrzque aterrimo & lutefcente co- 
lotibus variz;liabent tamen etiam ini ! 


; sva Céfnitür; crucem, vel potiusliteram: 
&irie aliquid candicanris. 


X.exprimat, quanquam id in icone 
» picter 


1 


üominavi, qüod externis alis com- - 
plicatis,álbis czniis ; quibusornatus | 


Fe ——— 


aurez funr. | Corpore eft ifte Pa- 


tre albo , nigris guttis triplicis or- 


.nàs ac intetnas exterius rubicun- 
'fiores colorem eundem fermé, 


. pedes; antennz nigrz , oculi lutei 


- ftinz; in quo colore cernete erat li- 


has fiti funt , quos dixi; oculi, quos 


— ODE INSECTIS E]B. 1 
 pi&ornonexprefferit.. Suntitaque 
. alg illa nigra , fafciis feu tzeniis al- 


bis infignes , & venis rubicundis de- . 


orfüm defcendentibus. ^ Interio- 
res funt totz miniacez, maculis ni- 
grisrotündis illuftres. Sextusidem 
eft parte füpina exfculptus ; in cu- 
jus internis alis maculasillas nigras 
non videas , & fafcix , qua in extez- 
nis alis proná parte alba erant, hic 


pilio proné luteo toto; füpino ven- 


dinis confpetfo , oculi nigri funt 
& exigui, exiguz exilesque an- 
rennz.  — 


Sextus ac poftremus alas exter- 


das; ad caftaneum vergentes habét 
nigris guttis confperfas. — Supiná 
parte alz interna candicant , exte- 


quem prona earuni pars , confer- 
vant. Corpus pronum atrum eft, 
fupinum cinereum, cinerei quoque 


prominentes. 


PuxcruM VII. 


De "Papiltonibus eAldrovan- 
— dinis: tabula 
e fexta. 

DApilionem , qui in rabula fexta 
frio depingitur ordine , s»vée- 
ÜuAp»v nuncupavi, quod in intetnis 
alis intus ac extrà multis notaretur 
oculis , qui tamen, licet duo tan- 
tum, in externis extetius &. inte- 
rius elegantiores funt, In his enim 
iris eft nigerrima, pupilla alba. .A- 
lx füpiné ex luteo & caftaneo va- 
riant, internz- intus prope corpus 
primum carulez, dein feréamethe- 


neas duas transverfales , flexuofas; 
caftanei coloris, fub quatum poftre- 


ma color fübfequiturluteus, deinde 


rarfüsamethiftinus.quemlinez per- 
curruntcaftanco colore, atque intra 


| jt 
fabceeruleus cingit circulus Corpus 
animantis nigricat;pedes& antennz 
lutei,oculi nigri. "Mg 

Alter alas habet dentatas , rubi- 
cundas, ad ferrugineum acceden- 
tes,& maculis refperfas nigris,in me- - 
dio rotundis, ad latera oblongis ae 
magnis. Alz füpinénigricanr, & al- 
bam faíciam habent;quz vel curren- 
teszmulaturfluminisundas. QCor- 
pus fupinum cinereum eft, pronum: 
nigricat. | 

Separatimmin Bononienfi editione 
depictus ex iis eft , qui in arborum 
truncis nafcuntur, capiteadmodum 
exiguo , albo, antennis ferrugineis; 
latis & quodammodo ferratis , dor- 
foferrugineo & albo, alis alvo&; lu- 
teis,zonis caftaneis. 


PuxcruMw VIII. 


"De Papilionibus elldrovAn- 
dinis tabula fe- 
puma. 


S Ed & illi , qui in tabula feptima 
dantur,ex mediocribus funt, quo- 
rum tredecem figurz dantur, 


Primus corpore toto ziger eft, an- 
nulos veró habet luteos , alz omnes 
candicant, & venis diftinguuntur ni- 
gricantibus. 

Tertius& Secundus Bombylij funt, 
ex erucis bombycivomis orti , vul. 
gó noti, undique candidiffimi, exce- 
ptisantennis, quz nigra funt & hir- 
futz ; invicem co&unt , mas eft te- 
nüiori corpore, fecundo fcilicet lo- 
co pictus. Inter utrumque ova ap- 
pinximus exigua, coloris feré crocei, 
alashabentbreves, &z ad volandum 
velut ineptas. 


— Quartus in hac ferie totus quo- 
que candicat per alas, per quas venas 
habet fubceeruleas, deorfum defcé- 
dentes, & pun&orum rubicundo- 
rüm triplicem ordinem, quz trans- 
verfalia funt. Externa duobus vel- 
ut oculis nigricantibus decorantur, 
in extremo ad luteum vergunt oculi 
& deorfum lutefcunt, 


Goa 


Ouin- 


$2 


Quintus corporeex crafío, cafta- j 


H1STORIJZE NATVR ALIS 


Decimustertius, quiin hactabula 


neo, luteis zonis,antennas habet fer- | poftremus cft, rotus eftferrugineus, 


rugineas,latas & hirfutas vel plumo- 
fas,in capite & cervice candicat. Alz 
ctiam albz funt, ferrugineas haben- 
tes venas, & ubi corporiherent,flria- 
rum nigrarum rudimenta. " 
Sextus totus eft candidus, corpore 


fcilicet acalis, que venas habenr ni- |. 


gras, nigros item pedes & anten- 
nas. . 

Septimus pox'xyNueG» dici pote 
propter colorum diverfitatem ; cot- 
poretotonigricat, nonnihil tamen 
adferrugineum vergit, ficutitern pe- 
des , proboícides & antennz , qux 
admodum tenues funt & obtufz. 
Alx interna torz funt miniacei co- 
loris, fed nigris lineisflexuofis diftin- 
&z,externz,qui& corporiannectun- 
tur,attz, dein miniacez , dein rur- 
fusatrz, moxalbs, pofttemóiterum 
nigra ,majoremtamen arcam albus 
color occupat, cumque percurrunt 
venz ferruginez , rubefcentes ; no- 
tandumq; eft, albumillam colorem 
infrà verfus corpus in luteum com- 
mutari, & guttis modo rotundis ac 
exiguis,modó oblongis diftinigui. 

Ocfavustuperioribus omnibus tni- 
horel[t;corpore prono nigricante, a- 
lisex luteofertugineis maculis nigris 
refertis. |. 

ZXonus idern eft , at füpine pictus 
corpore, quodcatididum eft. Ala 
éxterna colorem tetitient , internz 
plané murant, utpoté qua maculofz 
funtargentco fplendidiffimo, & fer- 
ruginieo. | 

Decimo ala externa ac intetnzni- 
gerrim&, maculofas habent alas; u- 
ti pitura indicat , corpus etiam ni- 
grum eft. : 
^. Fadetimus cotpore eX luteo ad 
ferrugineum vergit; & nigro diftin- 
guitur; Alz exterioresex albo & ni- 
gro variant, internz lutez fünt, & 
quatuornigris maculis infigniuntur. 
Externz (upino corpore pic , ut 
duodecima iconoffendit , etiam ex albo 
& nigro variant quidem; fed ad late- 
raluntferrugineg, intetnz colorem 


| 
ttiplici nimirum colore, albo, ruffo 
& luteo varians pet alas. Nam line, 


i alzexternain medio oculum habét,; 
cujus pupilla albaeft;nigrum  inter- . 
nz denticulat& funt;utraq;in extre- 
monigricant: NN | 


! PuxcruM IX. 
De Papilionibus Aldrovan- 
dinis tabulaotfavus. | 


Inimi funt; qui in tabula odta- 
vadepinguntur, inter quos qui - 


| zer?io loco datur non invenuftus eft 


quain his cernuntur, & transvería- 
les & defcendentes ruffefunt,cate-- 
ravelcandida vel lutea, pun&tis et- 
iam notata ruffis , corpore angufto,. 
exili & nigricante ; alvo bifurcata; 
pedibus exilibus & proceris; 

Huic confimilis eft quodammodo 
fecndus,corpore item nigricante,fed 
craffiori, craffioriitemcapite. Al 
externa lutez funt » füperné magis; 
minus veró inferné , utrumq; trans- 
verfalis linea nigra diftinguit , tots 
maculis , feu punctis exiguis nigris 
funcdiftin&z, internznigricant, & 
in extremo fafcias anguftas habent 
luceas. | 

Primustoto corpore niger eft, al- 
vo in extremo acuta; alis rotundis; 
candidis, 

Quartus corpore quoque nigricat, 
oculos habens luteos; alas ex luteo 
ferrugineas , ubiq; nigerrimis deco- 
rátas notis, 

Quintus lutefcit, pun&is infignis 
cinereis,quz totas fere alas occupat. 
In externis alis macula confpicitu£ 
nigra, nequealiudin liocnotatu dis - 
gnum, utin przcedenti;maculas ha- 
benccinereasin area lutea. 


albiseft, pedibus & antennis nigris; - 

in medio externarum macula eft 

nigra. v. 
Ociauus alvo eft rubrà, nigris pun- 


Septimus corpore & alis totisfub- 


retinuerunt , fed nigrz illa maculz | &is notata; pectore & externis alis 


minores funt , in extremo tàm hic, 
| quamaillic nigra funt. 


[n quidem, fed nefcio quid 


[3 
rulei 


CODEINSECTIS £48. 1/ — y 
fulei etiàm demonftrantibus. Alz 


| | jnternzlutec fant,ftriis plene nigris; PuscTu M X. 
* deorfum defcendentibus. 


Nonus corpore eftadmodum bre- qe E Papilioná j ut eIldrovan- 
vi & exili candicante alis item can- 
dinis tabula nome. 


' didis, adlatera fübluteis, undiq; ni- 
grisgurtulis refertis. In medio dua 
txnix funt colorisaurei, tortuof. 
fingulis gytis punctum lioc 
grum. 

Decimus toto corpore candidus 
eít; & nigris punctis variat; alas veró 
habet pulcherrimas , majori arez 
parte ferruginei coloris; in quo mi- 
tumeft, quàmluferit natura, — Pri- 
mum enimin co fecicfafciam ex ma- 
P culis rotundis,literam O.exprimen- 

tibus , dein parva addidit ejusdem 
coloris puncta; poftmodum alias 
duasténias tortuofas, tum denique 
albam cum pun&is intusnigris. 

Vndecimus niger eft; alas veró ha- 
bet éxfertugineoad luteum vergen- 
tes,totas nigrisuuticon oftendit; ma- 
culis di(tinétas. 

Duodecimus crafíam admodum ha- 
betalvum, coloris propé cceerulei,lu- 
tcáfafcii five circuloinfignem. Ter- 
gusnigricat,ut & caput; & oculi, pe- 
des & antenna, qux admodum func 
procer&. Alz veríus corpus caeru- 
lez, deinde nigricant; fuprà duabus 
maculisrotundis luteis, infrà tribus | 
albis confpicuz. 

Decimotertio corpus eft nigtum ; 
préterquamin dorfo; ubi cinereum 
eft. AÁlzlutez, auro refplendentes, 

. oculis innumeris nigris; quos circu- 
lusambit candidus, Solioncftatm 

Y Decimusquartus bictucus eft, aca- 
lis totis ceeruleis parte externa , in- 
terna cinereis , macülís albicanti- 
bus(in quibusmediis punctum eft a- 
trum)ordine pictis, i inexrtemo rhar- 
| gine notis rubicundis oblongis, ocu- 
E lis caüda pavc num fimilibus, alboac 

nigro uttinque claufis difpofitis, li- 

ncaque nigrainlatitudinem ala dif- 

currente terminatis. "lotum cot- 

; pusnigerrimur, item pedes, oculi; 
&zantennz. Alzinfinealbz funt; 
extera,ut dixi, exterius 

eaculez. 


N92 tabula viginti quatuor haz 

bet Papilionesexiguos, quorum 
equidem infinituseft numerus; infi- 
nitaque diverfitas. 


Primus inhac ferie corpore pros 
no nigricat, pedes & antenna (unt 
cinesei. Alx prius nonnihil ad fet» 
rugineum vergunt; mox candicant , 
pundis & lineis ubique atris con- 
Ípicus 


Secundus corporis mole vix culí- 
cem vincit, quin, ni alas Papilionis 
habéret, culexormninó foret. — Al- 
vus ei cinereus, pectus nonnihil ex 

cüerüleo poffidet; alg alba funt, ità 
tamen,ut honnihil etiam fufcefcant; 
habentQque pun&a minutiffima ni- 
gfa cum circulis ambientib. ea cai: 


didiffimis, 

Tertius mohsvAseG» minimus dici 
poterit propter alas albo, nigro, ru- 
bro & fubceeruleo maculofas; Exter- 
nz in notabilem acutiem definunt; 
corpuseitotum fübatrum eft;probo: 
fcis & antennz lutefcunt. 


Qoartus alas habet/aureas , iti 
margine feré caftanex colorem imie 
tantu, pfope extremitatem cft ma- 
cula ferruginea , alvus argenteo 
micat , pectus fuperna nigricat; in 
capite dido funt punca coloris at- 
gentei, 

Quintus exiis eft, qui adignem 
candelarum advolant, corpore fub: 
cinereo, alis totis candidis, lineis fi« 
ve venis ad ferrugineum inclinan« 
tibus. j 
Sextus alas haberinfránigras, caé- 
tera colotis rucili. Corpus cum àn- 
 £entiis & pedibus ni.rum eft. 

Septimus quoqüe niger eft, fed cir 
culis, fiveannulis duobüsperalvum 
lutéis-diftin&tus, oculi quoque lutei 
funt, alefuperné magis inferhé mi« 
nus higricant, & maculis ubiquein- 


fi; biuntur candidis. 
G 3 | Oda. 


HM 

Ovvut ex advolantibus etiam ad 
lucernas eft, alvo coloris flavi, ni- 
gris, ut iniconcapparet, puncisre- 
(tà deorfum vergentibus infignis, 
reliquo corporecandidiffimo, alisi- 
tem candidiffimis , fed qua exiguis 
admodum ferrugineis feré punctu- 


lis infigniuntur , & in fine nigri- 


cant. : 

Nenuucptimo fimilis,fed corpo- 
rc major eft, minoribusque contrà 
alis, & in quibus majores maculzal- 
ba funt, & vclut argento refplen- 
dent. 

Decimus alas pro corporis portio- 
nebreves habetanguftasque , alvum 
admodum proceram , nigricantem, 
annulis candicantibus diftinctam, a- 
lx leviter pallideque lutefcunt. 

| Vdecimo caput mágnum ac ni- 
grum,corpus & interna ala minia- 
cei coloris, lineis transverfalibus ni- 
gris in extremo infignitz,externeto- 
tz funt coloris caftancarum ; pedes 
breviffimi. 

Duodecimus cotpore eft flaveícen- 
te , proceroque , dorfo craffiufculo , 

^in quo color il!e flavus pauló eft in- 
tenfior, capite exiguo ac rotundo, 
pedibus brevioribus, a!is candicanti- 
bus, vel pallidé lutefcentibus. 
Decipusteriius vulgatiffimus ille 
eft, qui candelarum lumini inteftus 
eft; Corpore eft admodum exiguo 
nigricante;alis 8zantennisflavis. - 

Decirousquartus internas alas totas 
habetrubras , fupernasque ejusdem 
coloris, fedad internos marginesci- 
nereas. Corpus totum atrum , prz- 

-terquam in cervice, ubi circulus au- 
reus cít;pedes funt rubicundi;anten- 
nznigrz,inextremo obtufz. 

Decimusquiutusidem cft fupino pi- 
&us corpore, utalvi craffities magis 
appareret. Nam alioqui nihil, vel pa- 
rum differt. Foemina erat, & ova mi- 
hipeperit rubicunda. 

Decimofexto corpus eft oblongum, 

. & fufcefcit inferne, fuperné argen- 
: teo micat. Álz ejusdem funt coloris 
fufci, & argento auroque micantis. 

Decimusfeptim^ toto corpore nigri- 
cat, alas habet ferrugineas, fed ele- 
gatilfimé aureo colore refplendétes. 


HISTORIZ NAJTVR ALIS 


Idem Zecizostiavoloco exhibetur - 


| füpinus,quia variatadmodum. Nam 
corporetoto candicat;alcque minus. 
funtferruginez , minusque refplen- 
dent auro , fed contrà innumnieris 
punctisatris maculantur,quas circu- 


lifuiambiuntcandidi. Habent veró. 


eandem fafciam auream , prope ex- 
ttcinummarginem. —— - 
Decimusnonus alvoadmodum eft 
procera, tota lutea , cervice nigra , 
pedibus, antennis & fummo capite 
candidiflimis, alz quoq; candidiffi- 
ma funt;fed ftriis five lineis nigrisin- 


téerftinguuntur, funtq; adeó breves, 


utad volandum videantur effe inuti- 
les. Namhocineo obfervavi, quod 


continuó foliis, velut zoophyton. 


Figeftmus, nifi alas haberetlatio- 
res, exmufcarum potius, quàm Papi: 
lionum-genere videretur. Corpore 
enim eft admodum compacto, ni- 
gricate, alis ex cinereoad caftaneum 
inclinantibus, & aurumrefplenden- 
tibus. epu 

Viaefimusprimus ab alis tàm inter 
nis, quam externis prorfüsargenreo 
fplendore emicantibus , argenteus 


quoddam,adhzreat. 
| 


dici poteft. Corpore pratered toto 


candido eft, practer oculos, qui nigri 
funt;& antennas, qua funclutez..- 


Vieefrmusfecundus toto. corpore a- - 


terrimo ,alas habernigras colore ru- 

berrimo diftinctas,pédes& antetinas 
longiufculos,nigtos. 

Visefimmstertius antennas habet 

| latiffimas , hirfutas ac velut plumo- 

fas, colotis flavefcentis, caput& alas 


euntlinezx fubtiliffüimz.  Alvus to« 


candiditfimas, has tatnen fufce trás-- 


tacraífa cft & gravis coloreluteo,ni- 


| hil, vel parum volat;foliis femper ad- 
hazrens. . 


Poflremus omnium minimus, bre-^ 


NT. ^ ni EN ; 
vioribus tamen, quàm par eft, ac la- 


tioribusalis pidtus, Sunt enim angu- - 


f'ioresacoblongiores,totz albicanr. 
Triticiarius dici poteft. Nam tri- 
- tico infeftus eft;utpoté ex rri- 
tico prognatus. . 
X * 
E 


ow 


cmdtali Oi 


S 


TX &- 


TOT 


 Jéctindo loco dépi&tus eft;candicat. An- 


DE INSECTIS L1B. Ll 5 
PW |diftin&as. In exterioribus macula 
Puscruw XI .. teft nigta, rotunda ;, puncto intus 

SC zx d. albe : 

De Papilionibus Aldrocoandi- | emet, qui odfavolco depingi- 
nts tabula decima. ubsnemmaHis qua cunque plane 
| colorem retinent; praterquam ubi 

cotporijunguntur, quá parté ad coe- 

ruleum vergunt,habentQ; lineam al: 
bám;qu& medias percürrit.. | 
Exminimorumgenete eft; qui 2à« 
4i locó exhibetur , corpore cinereo; 
nigrefcente, àlis cinereis admodutri 
obfcuris, internisluteis. In externis 
macula eft candida; literam V, exa- ' 
&é exptimens; item altéra figura fé- 
miepue uns, 
Decimus alas habet longas & àü- 
guftas, colore flavefcente; fafciis fi- 
vetzneisornatas tribusatris, Pedes 

& antennz flavefcunt , oculíadmo- 

dum exigui fünc & nigri. 

— Boflremtis ómnium minimus Papi: 

lio eft triticiarius rectius ; quàm iri 

precedenti tabula exaratus, fimul 
cum fua chryfalide; & vermiculo fui 
ortus. Alashabet;ur ceteri; quater- 
nas;albidus totus,cihereufue,corpo- 


[XE iftis etiam ita Aldrovandus: 

— Papilio prize erdize in hac de- 
cima tabula depi&us figura corpo- 
ris eft admodum infolenti. Habet 
enim in alvo feriem quaridam velut 
plumarum fubtiliffimarum, penicil- 
los p corum exadé exprimentium ; 
Colofis partim albi, partim nigti. 
Corpore toto admodum craffo eft ; 
dorío & vertice fummo cinereis; al- 
volutéa, annulis diftinéta atris. 1n- 
ter quintum & fextum annulum ab. 
utróq; alvi margine macula elt can- 
didilfima;interiextim veró & fepti- 
mum atertimà, Alz exteriüs ex ci- 


e e s 


nereo füfcefcunt;intus fünt ribicun- 
di, corpote ftüpino, ficüti etiam; qui 
tennzlatz funt, & ex cinerceofufca. 
Alvusfüpinanigra eft, in medio can- 
dida. Ad mediocres pertineret, nifi 


tàm crailus effet, | televiinacutümalvo definente; at- 
Tertius ex minoribus eft; alvum PO Spent 
Curculio vocatur. 


habet luteam , nigris zonis diftin- 
Gam. Ala quoque flavefcunt; ter- eqs 
gus ferrugincum eft, ejusdemái co- Puscruw XIL 
lorisantennz, quz lata fuic & hir« 
futi, fupino ventte albicat. 

ÜDuartui alvo quoque lutea eft,fed 
magis ad croceum accédir, & pun- 
&is nótátur i médio deorfum de- 
Ícendentibus atetrimis. Álzx inter- 
nz cjusdem cum alvo funt coloris; 
& (imilibus quoque punctis macu- 
lantur, exteriores leviter pallideque 
lutefcunt, tergus & antennz colo- 
re funt ferrugineo , pedes croceo. 
Habeseundem alis complicatis;pro- 


De Papilionibus Aldrovan- 
dinis tabula unde- 
C mi. 


» Ariores fuut & forma 1infolen- 
tioris , qui in undecima tabella 
depinguntur. Ex quibus primus al. 
voeft craffiffima, fuperné candida, 
inferné nigrefcente , feu potius ad 
ceeruleum inclin&tce, annulis & pun- 
&isdiftincta nigricantibus. T'ergus 
ac caput candicant, admodumhir. 
futa. Antennz latiflimz ac villofz, 
colorisferé amethyftini. Alzxex a- 
methyfto& cyaneo medig,venas ha. - 
bentrutilas primum,póoft nigras: In 
extremo candicant , ubipun&tis ma- 
culanturexiguis,aterrimis- Pedes 
robufti,ejusdem cüm antennis colo- 
tis. Inalvonotatu dignum eft,quod 
| inex- 


utexfuachryfalide erumpit. 

Sextus valdé eft exiguus , corpore 
fuperno feriné ferrügineo ; inferno 
plané aureo, alas habet luteas ad 
croceum vergentcs, admodum par- 
VAS. s. Mr. 

^ Septimus corpote nigricat ; alas 
habens luteas ad ferrugineum non- 


.genteó fplendore. Vermiculus ifté 
nihilvergentes, & ferrugineis venis 


j 


s — HISTORIAE 


in exttemo longé craffior fit , quàm 
' ubicorporijungitur. 
Secundus ex eodem vel coníimili 
generc, licet minot, corpore eft fu- 
Íco, capite acuto , oculis protube- 
tahtibus, per tergus & fümmo ver- 
tice cinereis , alis brevibus pariter 
cinereis, interné prope alvüm rubi- 
cundis. Antennasnon re&tà, ut cz- 
teri, erigit ; fed ad latera exten- 
dit. | 

Tertius ex codem quoque eft ge- 
nere, & ipfeacuto capite, & adlate- 
raemittens antennas fuas. Corpu- 
lentuseft , craífiori tamcn thorace; 
quàm alvo , quz nigris extenditur 
annulis, Toto corpore füpernolcu- 
cophzuseft,inferné candicat. Alx 
totz fufca funt, interne, quà ven- 
trem fpedtancnonnihil poffidentru- 
bicundi. an 

Ouartus totus ex cinereo fufcus 
eft; alas habenslongiufículas& angu- 
ftas. Alvo eft crafla & bifurcata. Hzc 
annulis;alg venis infigniunturferru- 
gineis. Caputadmodum breve ett, 
antenn& minutitlimz , ac vix appa- 
tentes. 

Quintus infolentis forma caput 
obtinet , à cujus lateribus duo funt | 
tübercula rotunda, nigra multis ca- 
pillamentis nigris hirta, & in extre- 
mo aliaduo , fed qux ejusdem cum. 
'capitefunt coloris, nimirum rubet- 
rimi,qui quoque color communis eft 
' tergo, à cujus quoque lateribus duo 
alia funt tubercula nigra, ut priora. 

. Alz ex infima tergoris parte exori- 
untur, coloteferé nigticante, luteis 
aureisque lineis& guttis referta. AT- 
vus eft bifurcata, tota lutea, rubris 
zonisinterftinéta; Pedes & antennz- 
higricant. ' 
Sextus totaalvo rubraeeft, aureis 
 propefinemlineisnotata, in quibus 
pun&afuünt rubra. Alz primum lu- 
tez funt, dein totznierz , albiscon- 
fperíz punais, & lincis diftin&z au- 
| tcis, Caput villofum eft & nigrum; 
tribusantennisinftructum, ut.pictor- 
pinxit. 
Septimis minimnorutmi generis alis 
eft denticulatis latefcentibus, nigris 
lineis & punctis rubrisinfignibus; al^ 


CATFRALIS: 


vusalbida eftbifurcata, n 
ornata ambientibus , pedes nigri- 
cant. | LS: NTC 

Otfzvusalvum item haber bifur: 


catam,fed craffiorem,ejusdem pror- - 


fuscum pracedente coloris, ficut && 


ipfa alz ,íedauzlocopunctorum in 


extremitatibus  infernis rubefceé- 


bant. Y 


rubram, fuperne luteo diftinctam, a- 
las anguftas ferrugineas,nigris lineis. 
refertas,dorfum candicat. 

Poflremus 2lvo cft cratfiufcula ; a« 
lis & toto corpore cinereis, pedibus 
nigris, 


Nonus ctaffiffimam habet alvum 


DuxcruM XIII. 
De Papilionibus AMoufetz, &9' 
primo quidem de Pha- 
lanis magnis, — 
ON cedit Aldrovando Moufe- 


tus, Plurimasenim tàm noctur- 
narum , quas Phalznas vocari dixi- 
mus, quàm diürnarum fpecies , eas- 
que in magnas, medias & minimas 
diftin&as dedit, quas hic etiam exhi- 
bere placuit. ^ Et rnagnarum qui- 
démoctodecem fpeciesbabet. 

Maxima Phalznz venter atenofi 
admodum coloris eft, üri & interna 
alarum pars; oculi caerulei videntur ; 
caput veró lividum; interoculosan- 
tenriz duz emérgunt fuübfufcz , a- 
quilinum referentes fucum , & ni- 
gris transverfim lineis funem con- 
tortum imitantes. Scapulis veluti 
pannus quidam adhzret arenofus, 
furdus,à quo macula migra decuflati 
tra&tafcapulasfinit. Cateruim cor- 
pus, fi dorfüm fpe&tes, cyaneum , fi 
ventrém;arénofi coloris eft. Ale due 
exteriores permagnz , aquilinas cos 
lore zmulantur , maculis albisque 
otbibus vatié diftincta; interne mul- 


 tófunt minores, atque mellinai, ins 


tus furvisftriis& maculis quibusdam 
infignes : Crura habet lacettofa-& 


| valida, futvi (ingula coloris, & in ex- 


tremo duobus nigris digitis forcipa- 


tà, . Vola: magno cum ftrepiru ,.&& 


nocte 


gri lineis 


—— — À——M—— —— — — — EC UP E 


Moufet. dli 
In[ectis v. &&) 
14.4 [2:17 
ad 94. 


E 


ied 


Fapiliene: fe Pialeae aine 
Meuf.1. dium. ^ 


WN TOURAN 


hd 


M 
| 
M SYN ANEYRIT Y 


NW 


zm 


Fapilione: Ex Palicue. ex Moufeto Hnochurnee |. "Tab 


re à He Ec : , 
alertes y : E Tree. 


dfe rfÍfLa- . 


m 


m Y : 
Am l NN 
Judi. n 


PA a site 
Ro y 


: ^ - T 
LOMDP NS SN 


MS 
NS 


-— — 


| | | Tabu 
- Fapilione: "E : : Ur 


AMIMARUN 
| j 


vp HL 


Ur 
Il 4| 


ERI 
| | 2. V NN 


—T "3 


/s 


T 


ael | 


— u-— d-w- — — A... 


qi INSECTIS LIB. ! 


nocte exoculáta ) quemcunqs fplen- | 
doremex ligno putrido, fquamis pi- 
fÍcium;aliisverebusortum avidé con- 
- fequitur. Sicut magni Tyranni mi- 
norum gentium nobiles devorant & 
hauriunrt, ita he nodurna diurnas 
Papiliones (ub foliis laticantes alis di- 
verberant atque occidunt; 
. Secunda primae magnitudinis Pha- 
lxna, ut inole corporis nonnihil fu. 
peratur : ita primam colorum haít- 


magogé, tono & elegantia longé 


vincit: ac fi natura in hac ornanda 
pigmentariam fuam omnem offici- 
nam exhaufiffet, atq;illam primani, 
Regem Papilionum; id eft; fortem; 
ftrenuum, nigellum , lentiginofum; 
hancveró Reginam, mollem ; tenel- 
lam;comptam;unionibusgemmisq; 
Confitam;opere plüimato & Phrygio 
fuperbientemfeciffet. Corpus laná 
quafi anferina, nonnihil lzvigatum 
& hirtum.Martis,vel Sabellionis po- 
tius pellem mentitut ,capite eft par- 
Vo;oculis magnis prominentibus,an- 
tennis plumiformibus duabus; bu- 
Xxeum colorem referentibus. Alas 
habet quattior magnas fingulas mul- 
ticolore. oculo donatasquorüm pü- 
pilla nigra, iris qvx eoo; circulis &£ 
femicirculis mellini$ ;flammeis , al- 


bis & nigris pulcherrime diftincta. 


Ben. alz abexortu ad oras albi- 
cant,nigris quibusdam venulis pun4 
&ulisquéinügnes, Oram ipfam pe 
niculamentum cumlimbo ornat;ex- 
ortu fürdé füícuin, (ive fübflayum: 
lnternzalx Fafícevidentür, urioquo- 
queoculofupetiotib. conformi prz- 
| ditz;tribusq; iníftitis otnatz : harum 
prima plana eft; media opere denta- 
toexcurrens (ignei uttaquc coloris) 
extima veró fubalbida ; & veluti à 
pellionibus affuta; cruribus incedit 
validis; hirfutis; lacertofis, eiusdem 
cümreliquo cofporé coloris: Hanc 
Carolus Clufius Vienria mifit tàm e- 
lcganti formanotabilem, ut fufpice- 
te potius admirarique. cam ; qüatn 
verbis aptis deleribere facihids fit. 
Tertia eft corpore magrio;hirfuto, 
- rigticante ; fingule ali uno oculo 
 notarntut, cuius pupilla nigra; citcu- 
lus fufcus,femicirculus albus. 


— M — 


Varii 


$2 


quafi pànni in alis confpiciuntui di- 
lutó amethyftini; fimbriz veró ala- 
rum extrema primüm cinerei , dein- 
deaquilinicolóris videntur, Caput 
valdébreve & exi guum,unum ürrin- 
queoculum coracinum emittit, pü- 
pilla albiffima infignem. — Inter hos 
duzantennz valdé breves & exiles 
fufci coloriserumpunrt. Ex pilofa e- 
rucáoritur,nonglabra. 

Quaria caput habet magnura fufci 
Coloris, 6 quó duz antennz re&tz & 
fubnigra furgunt. Collum imiriataà 
inaculà o£natum ; pe&tus hit(utum; 
quadrazi fufcum. Scapularum pats 
anthracina ; venter amethyftinus 
quinque velfex orbibus nigris divi- 
ditur; Pedes picei videntur; er levi- 
terfulca; fübnigrisin longümi Vent- 
lis fatis confperta. 

Quinta caputalbefciroculi nigre- 
[cunt , cornicula aliquantum flave- 
jab. alz exteriores longz ex fulca 
atque albofurdefcunt; intetioresle- 
vitet & quafi obiter pi&tz rubefcunt. 
Scapulz nigerrima confpiciuntut; 
reliquum: yero corpusfubrofeüm,fe- 
ptera nigris circulislitiea albefcenre 
per medium tocum veritrem curren- 
te alligatis ornatum: 

Sexra caputícapulzque,atque ex- 
teriores alz;fanguincisven ulis linea- 
tz ex fufco albefcunt: Capitis oculi 
propenduli ; hyacinthini videnrursj- 
velpotiuscyanei. Interna alz nori- 
nihil incarnat€ oculum média fua 
patte téprafentant; pupilla corviria; 
circulo hiacynthinolucentem. Cor- 
pus carnet areícentem , & leviter 


infümatam refert, fex quidera orbi- 


culis ex nigro atratis notatum. 

| Septima alas habet exteriotes al« 
bas,fufcis quibusdaii maculis andu: 
latim variegatis infignes; cóllutn mi- 
niata quafi pellis circumcingit,adto- 
ta$ deinde fcapülas capucii inffat de- 
curtens: capuc rübrum;oculi tnárga- 
ritéi,atitennz flamine Videns K- 
lx ititetné rütilz,ttibusnigris macu- 
lisléntiginofz; pédes valiri venterq; 


totuó concolor, incifurisfeptem ple-- 


nius ininiatis & transveríim dudtis 
confp cuus. 
 Qilavá totà fere Bztici coloris eft; 


H niü 


$4 
nifi quod omnium alarum extremi- 
tatesbuxez videantur;uti etiam me- 
diaantennarum pars. 

Nonailli fere eft fimilis,fed extima 
alarum pars arenam nigriorem re- 

-. fert,  Cornicula verólata habet & 
tepanda, ex fufco albicantia , me- 
diam externarum alarum partem 

- candidararunda macula adornat. 

Decima patilem pra fe fert magni- 
tudinem; exalbo tota furvefcens;ni- 
fi quod media alarum extremarum 
pars puncto admodum albo , oculus 
veró pupilla valde nigra conípicia- 
tur. "aie | 

Fudecima caput tuberofum,corni- 
cula exilia,corpts atque extima ala- 
rum pars lutum fübactum zmulan- 
tur, alias veró alz tota obfcurz ar- 
gentez fuiffent. 

Duvdecima videtur fubcinerea,alis 
nigris quibusdam maculis infeftis, o- 
culos item habet nigerrimos;pupilla 
candida lucentes. 

Decimatertiaantennulas vix often- 

dit exiguas, toto corpore flavefcit, 

przteroculos (qui exigui & nigri)at- 

que alas,quz albidz videntur. 
Decimaquarta varii coloris videtur, 

cornicula tuberofa nigra habet , uti 

& ocellos & pedes. ' Scapulz albis 

quinq; veluti plumis ornantur, qua- 
rum utramque mediam tres nigra 
maculz occupant. Alz nivez nigris, 
luteis & cceruleis hic illic maculis 
pinguntur. Corpus illi nigro- coeru- 
leum,arriculatum,& juxtalatera al- 
bicans ; caudam pro arbitrio exerit 
vel recondit, mucronatam, fublu- 
team;articulatam:totum corpus pul- 
vere quafi confperfum ; aliàs enim 
corniculorum tuberantium gratia in 
papilionum claffem veniflet, Ova 
numerofa ponit, fublutea, acinter 


excludendum caudam exilem exe- 


tit; ac deinde pro libiturecondit. 
Decima quinta cornicula duo ha- 


bet nigra, exilia, caput atque fcapu- | 


lxhirfutz, fuíci coloris,collum mi- 
niato torque decoratur, femora ru- 
beícunt. Ale extrema ex fufco & 
albo fcutulatz vel undantes potius. 
Intimz veró exa&té rubent, maculis 


L 


c 


HISTORIZÉ NATURALIS- 


piceisinfe&te. Corpusleviterminia- 
tum inftitz fex nigra orbiculatim 
circumeunt; — I 
Decima fextamita admodum vide- 
tut, fi fupinam videris ubique , Xe- 
rampelinam dixetis;fi pronain,ex vi- 
ridi lutefcentem.  Scapulas autem - 
pronas quinque ruberrime linez de- 
du&z ornant, ficuti & feptem me- 
dio dorfo pun&a affixa reliquum 
corpus. Ala item  Xerampclinis 
transverfim maculis vel umbris po- . 
tius vifuntur, quarum exortus à ca- 
pite ad pe&us ufque inf&mum albe-. 
Ícente linea terminatur. | 
Decima feptima , à compreffis eam 
alis incedentem videtis, fufca. vide- 
tur,fivero.expanfiss volitantem, alas 
interiores explicat coloris incarnati, 
fed nigricante limbo juxta oras di- 
ftin&as,  Corniculis donatur ob- 
longis,& involuta quafi promufcide, 
canefcentes fcapulas maculaareno- 
farotunda inficit,latera item & cor- 
poris omnesarticuli ceu canis confi- 
ti & fimbriati videntur. 
Decima ocfava. Clufius mifit pet- 
pulchram : Antennz illialbo-nigtz, 
caput piceum, nafus aduncus, oculi 
circulus candicans 5» collum cocci- 
neum,ícapula hirfuta , nigre quafi 
allio veftite. Aleexteriores nigris 
albisque inftitis interpolatz , inte- 
rioresrubra nigris hic illic maculis 
ornatx. Corpus habet piceum, fic- 
ut & pedes, fed latera corporis fe- 
prem utrinque macula ornant fan- 
guinez. M | 

Huic 2ffizi illa, qua eft antennis 
omninó coracinis,mediisquefcapu- - 
lis inftita candidiffima, ceu marga- 
ritarum linea or^ 

nata. 


xTx 
* 


Pus- 


"-—— 


! 


j Piscru XIV. 


«De Phalenis mediocribus 


| AMoufeti. i 


Ediz molis Phalenaruim fe- 
ptemdecem exhibentur fpe- 


Cics. 

Prima feréalbefcit tota, nifi quod 
alz exteriores nigris nonnullis ma- 
culis & lentiginibus; interiores ve- 
e) quafi variolis&z morbillisruberri- 
mis medio albefcentibus fa dantur: 


; oculos item nigerrimos, pedes ,an- 


tennas fubluteas habec... Nafi loco 
capillus provenit hirfutus, veluti in 


fpiram fz: pius involutus; 


Secunda Corpus torum habet hirfü- 


tumatque fpadiceum, cuiusmodi a-. 


li exteriores, (absque maculis fim- 


briisque albicantibus & ocello lu- 


tco fuiffet )' Antennas flavas nigra 
pun&ula adornant; internzalz ca- 
lendularem colorem referunt, fed o- 
cellis quibusdam & &imbtiis uti ex- 
teriores nitent. 

Teriia alas habet. quatuor ak 
bas,exterioresautem ccerulez qua- 


dam venulz affluentiuüs íparfz infu- 


fcant , duzque in medio rotundz; 


nigricantes maculz adornant; linea 


circum alas du&a mellina videtur; 


qualisantennarum color,corpus Ca- 
putrque nigricant ; oculos habet al- 
biffimos, fcapularumque láteraà qua 
tuor utrinque linex albiffimz Obi) 
qu& decorant. 

Quarta cornuá geritrepanda: grui- 
hi coloris,cotporis nigri latera cane- 


fcunt. Ala füblutez nigtis multisma- 
- culis ferpentariam zmulantibus infi- 
 ciuntur , fuperius latis ,inferiüs orbi- 
- cularibus: fimbriaalarum V efperti- 


lionum moredentata & veluti fpino. 
fa nigerrima eft tota, quam intus fex 
ütrinq; margaritx polita: commen- 

dant. 
| Quinta tota eft andihraétaà , nifi 


| quod maculz ex albo rubeícentes a- 


larum faciemadorrnant. 


.. Sexta corpore & antennisnigerri- | 
ma oculos albos obtinuit, 


A]z illi 


bé INSECTIS LIBl jó 


fubtus coracinz, extrà aureis villis 
atque maculis confpicuz, quibus vi- 
citfim lati clavi nigri coloris& argen- 
teo quafi filo transfixi adhzrefcunt: 
extimas quoque alas meander qui- 
dam ornat nigerrimus, auro fubtus 
fufo & quafi ftriatim acu pi&o. 

Septima aticornis, corpus nigrum 
canefcens,nefício an dedecori fit ma- 
gis,quàm decori. Alarum primordia 
rabengreliqua lavefcit pars; utram- 
que veró partem nigra tefTerz lami- 
natim pofitz infieiitit; quarum ex- 
trémitas linea una aurea fplende- 
Ícit; 

Oclava quatuor cornicula habet 
racemofa, cinerea, duo autem prz- 
longa,& extremitate latiora: corpus 
aliquale feptimgalas fubcinereas ob- 
tínet;nigro teflerulatas,& circa exti- 
mam oram guttis eiusdem cóloris xs 
qualiter pictas; 

Non& caput, oculi ;antennz; cor- 
pus; internzque alz arenam illam. 
auriferam reprzfentant ; (capulz ex- 
ternzquealz nigrefcupnt; niíiquod 
inftita quadam nigerrima lineis u- 
trinque cinereis decorata ornantur; 

Decima corpus habet luteum, ni^ 
grisquibusdam guttis collo ad cau- 
dam ufquelateribus & dorfo infigni- 
turn; oculi,antenn&, pedes nigerri: 
mila exteriores candidz ,fed lim- 
bis flavis,clavisanguftis nigris;macu* 
lis quoqüe nigris diftinctae. 

Vndeciimealas fi videris,niveam di: 
xeris vel lacteam , nifi illata minim2é 
hic illic nigerrim£q; macula infice- 
rent velórnarent potius; fcapul& 
'jtem pappofz albicant: dorfum cor- 
pusqueluteum, & articulatum octo 
nigra pun&ula commendant: oculi 
prominent magnijinter quos anten- 
nz emergunt nier€ atque hiríütz; 
No&uin pratis & pafcuis volant; 

Duodecima alas habet adeó produ 
étas,ut volare commode non poflit; 
breviffimas antennas gerit ; oculos 
parvos nigerrimos , totum alioquin 
corpus albefcir , lutefcentibus qui« 
busdam venulis atque villulis rariüs 
confperfum. 

Decima tertie corpustotum (oculis 
demptis nigerrimis) gruinum colo- 

2H rem 


| 66 —— HISTORLE NATURALIS x 


rem fabnigricantem zmulatur: an- 
tennas habet productiores; corpus 
hirfütum  alas.corpori concolores, 
fed juxta oras tono quodam vire- 
(cente & vitreo coruícantes. 
Decimaquarta pulchra quidem rx 
quamvis tota propemodum arenofa: 
cornuageftat pro mole corporis va- 
lida; nigra ; & taurorum more cut- 
vatà; oculinigri & magni, caputbre- 
ve , collum craffum. — Alas extet- 
nas nigti quidam clavilli gratiores 
reddunt. Spinam veluti fupremam 
quinque nigra ceu caryophyllorum 
capita trifurcatainfigniunr. 1 
Decimaquinta ala fere funt fubci- 


"4nerez trotz, antennis fola ex omni- 


Motfet. Le 


b.27. 


bus deftituta eft; oculos habet fub- 
nigros; dorfum fubluteum & quin- 
que fufcis pun&ulis diftinGtum. 

Decima fexta eiusdem pené colo- 
tis videtur,nifi quod illius exteriores 
ale macula pulla transver(im du&ta 
ornabantur; hac veró ubique unius 
coloris ( oculos nigellos dempferis) 
confpicitur: corpus habetlongum, 
articulatum i alas. quatuor longas 
atque anguftas, pedes fex, quorum. 
poltremi prioribus duplo longiores 
funt;corniculaitem habetexilia,fed 
 longé excrefcentia; 

Decirna feptima ex erucabombyci- 
naoriginem ducit , tota albeícens 
prater oculosnigricantes , & venu- 
las quasdam fubluteas re&tà per alas 
& transverfim per corporisarticulos 
currentes. A nobisPhalzna Bom- 
bycina nominatut. 


PuscruM XV. 


De Phalanis minimis 
eJMoufett. 

" E T 

E iisdem ita Moüfetus. Mini- 

marum in claffem wzam-primám 

. faciemus mirabilem ; quatuor tan- 

rum pedibus piceisincedentem; ex- 

ternas queque alas coeruleas habet; ' 

internas luteas & externis (prater 

morem) minores: corpus item Iu- 

teum adeo magnum eft, ut abaliste- 

gi vixpoffit: cornicula punGis ple- 


| 


j 


| 


na, atque oculi(dempta pupilla albi- 
da) nigrefcunt: caput atque pro- 
müícis (longa, exilis, Involutag fla- 
vefcuht. " 
Alrera ex ccruleo viridis Videtur 
corpus exiguum habet,pedes & ane 
tennasnigricantes, 
Tertiaicapulas atque alas habet 
potráceas, corpus exfubluto fufcuti. 
apparet: alas extimas limbus ornat 
albis fufcisque maculisnotatus: ca- 
put perpufillum habet, pedes & an- 


tennas cineri fimiles, | Quinetiam 


in &dibus ary aliquot Phalznaar: 
centeis maculis notata ad lucernas 
advo quz laneas & linteas ve- - 
ftes depaífcunr & ova deponunt ,8 
quibustinez,& ex tineis viciffim ha 
Phalaeng oriuntur: ferunturaurem 
primum ex rofarum foliis ; aliisque 
herbis putreícentibus Xu €es 
pug 

Tres alias minores in paícuis &pra- 
tis obfervavi, quarum Przza alas ex- 
ternas nigrasobtinet, fingulas quin- 
que maculis quafi fanguine. perfufis 
notatas: alzinteriorestote rubent; 
corpus fufcum vidérur, caput ,an«- 
tennz breviufculz , & pedes nigri- 
cant, 93] ; | 

Secunda fimilis videtur, nifi qüod. 
quatuortantumíanguineasmaculas | 
in alis exterioribus habet, corporeg; 
conftat graciliore. 
Tertia fere parilis eft forma, abs- 
que antennis eflet multó longiori- 
bus, & fanguineis maculis alio modo 
afperfis ; nam circa extremitatem 
alarum guttz fanguinez duz tan: 
tumapparent , ab exortu veró má: 
cula duz longius tracta confpiciun. 
tut. 


| 


PuucruM X VI. 
De Papilionibus Moufeti | 
lees qa dol 


Dive Papiliones asmuts in 3á- Mosfei. Là 
gnas y mediocres, t parvas diftin- i d 

guuntür. Maggarwm íedecim fant .— — | 

fpecies. 

Primá, omnium maxiina, maxi- [ 

iain 


' 
P - 
* 

ES « 


DE INSECTIS LIB. 


iàm partem flavefcit iislocis parti- 


busque exceptis, quz hic atramento 


denigrantur. Quin etiam extremiilli 
internarum alarum globuli coelico- 
lorem fpirant , ut genuinis faphyris 
confitum putatcs. Oculi chryfoli- 


mamque adeó exfculptam hic éxhi- 


bemus, ut plura de iis attexere non 
fit neceffum. 

Secinda prxter màágnitudinem pa- 
tum differtà prima, oculos habetni- 
hilominus nigerrimos atque porre-- 
Gioresantennaseubi album colorem 
videsibi melinum fufficito, exceptis 


- illis quafi oculis maioribus Juxta fi- 


dit;nifi quod'internarum alarum ex- 


»^ 


tes, 27 


. 1ó hyacinthinos , dorfum atroccetu- 


hem alaním interiorum pofiris,quo- 


. um üpillam dammeam;íemicircu- 


lum veró Xerampelinum reddere o- 
portet. 


Tertia non multum colore àblu- 
phyfes; totaque ipfarum extima laci- 


hia glaftivafit, uti & tres illi fpinthe- 
res, quos fub concava illarum parte 


vides depictos; 


Quarta omnium Regina dici po- 
teft; Nam extremisalis; veluti Ada- , 
inantes quatuor in pala Hyacinthina 
radiantes , miras opulentias often- 
dunt, imó feré adamanti & Hyacin- 
tho oculum effodiunt; Lucent enim 
pulcherrimé (ut ftella) fcintillasque 
iricolores circumfundunt; his notis 
ita dignofcitur, ut reliquum corpus 
deícribere (licet variis pium colo- 
ribus)fupervacaneumeffet; | 


Quinta caput;pédes;corniculaXe. 
tampelini coloris obtinet;oculos ve- 


leum videtur, venter fubflavus; al 
juxta bafin luteo hilari , deinde tri- 
ftiorinitent : extimas vero partes ru- 
biginofas & inamona fufcedine ni- 
grefcentes tres luteolze maculz ad-. 
ornant;internis tubigine confperfis 
duz prim lutez, deinde ttes exlu- 
teo pallentes maculz adharenr. Si 
autém .füpinam faciem  confide- 
ale fuperiores "ex lu. 
t€o in viridem languefcünt , fenis 


octonisve maeulisinfignes: interna 


L 


thum téfetunt, magnitudinem for 
| 
Y 


yn 


éi 
autem leviter herbide & virentes 
duabus quafi lenticulis albis infici- 
untur, Ventér vultusque totus fub-- 
flavus, ex autelià prodit albicantej 
fufcis fpinulis notata. | 


Sext& ala füpetiofes ektrà nigre- 
cunt , per mediam partem limbo 
quodam obfoletius rubido currente; ^ 
exttemitates ipfárui panno, puttis- 
ve niveis micant;obfcu:is per ambi- 
tüm ctenulis afperata; intus atiteri 
limbüs ille puriórern atque faturio- 
rem exprimit colorem , & juxta ra- 
dicém ccerulez videntur; Inferio:- 
tes alz alteram intus, alteram foris 
faciem oftendunt , foris fufcae fun& 
tote , excepta fpinofa inftita fub- 
rubente limbo perpufillis . nigtis 
quatuor punc&ulis & opalis duo- 
bus polychrois fimul pofitis nota: 
tà , intus autem nihil tale mon- 


 ftrant, fed ex nigro purpureo ver- 


iniculato ín Xetampelhinum triftius 
languentes definunt; corpus illini- 
grum oculi; antennz;pedes conco- 
lores;fufci; 


Septimá cotporté tótà picea , in. 
fingulis dorf tamen incifuris pun- 
.&ulos duos gerit albiffimos ; alas 
ex flavo rubefcentes maculz nigrz; 
candidzque albx adornant, — Ve- 
rum munifica rerum parens naturà 
extremam alarum oram potiíhirnum 
decoravit , quz nonnullis denticel- 
lis ferratim aquo intervallo diftans 
tibus donatur ;.in quarum fimbria 
viginti clavi cuerulei. filo nigro 
transfixi mirificum edunt Íplendo- 
remis I 


Oclavam vefte ündulata & mixtá 
peperit natura ; fed vegetis colori: 
-bus deftitutam : conftant enim al 
ex nigro 5 iminio , flavo ; & fufco 
fatifcente ; magisque vellere mol: 
licala, quàm ornatu fplendida vi- 
detür: — | na 


Noza inàXimam feré partem 
cinerea confpicitür; (i vero intérnam 
interiorum alarum faciemintuéaris; | 
vixaliquid Indici galli 41asfigniantius 
exptimir: nat peunas remi, es alis 

3 ^ quafi 


^N 


1 


$2 
quafi V atbithides & fquamez tegunt; 
oculus coracinus eft , cuiusmodi & 
tüberofx typhamque 'inülantesan- 
tennz. 

Decima cotpus piceum, fcapule Ba- 
va quadam lanugine, ( uti Gz torum 

caput) veftitz;antennz item flave- 
fcuntcaputtenus; quod macula ex 
fanguineo atrata triftius occurrit; 
externam omnium alarum fimbriam 
circinatam plurima ovales marga- 
ritz zquis diftin&z intervallis gra- 
tiorem reddunt; intus veró maculis 
nigerrimis lentis effigiem imitanti- 
bus feedantur. Verüm ficut foris 
minus fpeciofa, ita interior inrerna- 
rumalarum pars, albo virore nitens; 
guttulis veró argenteis fuperindu. 
éLis refplendet; & quz extra ovales 
 margaritz videbantur ,intus argen- 
rum purum putum non mentiun- 
tur, 

Vadtkcima Ípeciofam tádiantium 
in-corulo margaritarum inftitam 
oftentat;alz fuperiores ex flammeo 
tlavefcentesignem referunt fex ni- 
gerrimis pannis infect : interna- 
rum radix anthracina , deinde flavo 
in igneum corufcant: corpus fufcis 
capillàmentis hirfutum,quem colo- 
rem cornicula cum pedibus i imitan.- 
tur; 


Düodecima eximiz eft pülchritu- 


dinis , alz leviter cruentz & macu- 
lis nigristinctz, radiolis micant au- 
ratis filatim adlaciniz ufque ambi- 
rüm difperfis. Hxc veró Xeram- 
pelina ferratim definens intus au- 
reis lineis lunatim. du&is ornatur. 
Corpus ex nigro purpurafcit , oculi 
aurei videntur, pedes & cornicula 
nigricant 

Decimatertie corpus & xi nigte- 
dinem referunt; alisauteminigris & 
ambicu pinnatis primum capilii ; de- 
inde panni , ultimo clavi aurci me- 
dio atriinducuntur; oculiitem exi- 
gui piceoin capite auro illiti; anten- 
n£ veró punctulis nigro candidis ex- 


creícunt, & in tuber culum higerri- 


mum finiunt, 
Decima quaríá culture lenociniis | 
tiré arridet, corpus habet hircum, 


| 
| 


HISTORIZE NATURALIS 


ex albo.nigricans, oculus niger pue 
pilla albicante: circa oculum gla- 
brum circulum videas ferà niveum, 
antennz cum priore communes; ex- 
tera maioris alz facies ex flammeo 
aureis lineis produ&is dignofcitur; 
quas nigri quatuor limbi denratim 
ductiinficiunt,circa finem veró tres . 
nuiuli argentei feré triangulariter 
pofiti commendant. Internaaurem 
facies pulcherrima videtur,variis au- 
ratis Íquamulis & clavis loricatim & 
imbricatim pofitis infigpis Extre- 
mam alarum partem aurea quoque 
linea adotnat; Pavonem nonnihil 
alis refert, eiusque ritu corpus glo 
riofum & elegans, pedem : autem & 
tibias aliquantum nijricantes ( ne 
forma fuperbiam aleret) obtinuit. 
Promufcishelicamreferclineam,ve- 
lutiinlabyrinthos convoluta. 


Decima quinta quoque probofci* 
dem habetcapillarem;,vimineiinftaf , 
viticellifefetorquentem.Eft cinerea. 
intus,forisque diluté czíia vídeturi . 
alas habet fpiniformes; vefpertilio- 
num more crénatas,has extra fuícz 
aliquotlinez interíecant, intus fex 
clavi nigricantés multum corimen- 
i dant; j 

Decigia [exta alis eed éX« 
terius obícurius vitefcit , quas mas 
cula pannique albefcentes flaven- 
tesque aliquot adornant: interiores 
exacté rubida maculis decem fca- 
tent nigerrimis. Venter octo flavis 
fquamis Íplendefcit : dorfum ex ru- 
bro ín flavum vergens cauda hor- 
deolum oftendit quafivenetum.Hirs | 
tas fcapulas citrina lunula deorfum 

ducta commendat; oculos tu- 

bentes pupilla acutiores. 
reddit argen- 
tca.; 


edi o ite 
* 


^ 


Moufet. l.c. 
$103.44 
Paoys 


 chryfalideoritur auro illita. 


etiam fpinofis crenis,fed exteriorala 


'primaalaluteola eleganti clypeo or- 


 raX , nec non totus vultus albicant; 
antennz nigricantes in flavum di- 


DE INSECTIS LIB.L -' o 

has. E: Quinta intus forisque fui fimilis 
Puscruw XVII, videtur: caputaleq; pallorem mon- 

E | a. ftrant, corpus liveícit , veluti etiam 
De Papilionibus diurmi$ — 'antennz; oculi ex flammeo ruu- 


Ao ufili E lant, fcapulz pallénti quadam lanu- 


gine hifpidz. 
Niro diurnarum tredecim 
'  fpeciesoccurrunt. | 
Primaoculifüb&avi videntür, cor- 
nua obfoleté pulla;ala reliquumque 
totum corpus ex pallido flavefcunt, 
interiores ala extràáuna tantum ma- 
cula faturiore lutea notantur; intus 
autem caduca herbidz fufca qua- 
dam vatriolà inficiuntur, dorfum ex 
coerulo nigricat,venter fübflavet, Ex 


Sexta dum adverfas alas expandir, 
arenofum zmulatur fplendentem, 
nigricantibus maculis modo Dra- 
coftii varium: corpus item, fidor- 
fam videas , aquilinz nigredinis vi« 
detur, venter nonnihil fufcidior; o- 
culus niger;albida,vel potius candi- 
datapupilla clarus,antennz coraci- 
nz; alz averfx ingrati bztici colo« 
ris,& obfoletioris muftellini. 


M MÀ MÀ MM 


Septimi generis crenulataé àlaé py- 
riten imitantur; téis micantes ve- 
nulis, & fimbria maculisque nigtis 
confperíz: corpus tótüm nigro co- 
beum deünunt ; externas nigriores | lore fplendefcente, nifi quod ancen- 
habet,fufcis hicillic maculisnotatas, | nas pun&uli albi interfecant, & 1n 


Secunda minus grati coloris vide- 
tale item corpus videtur. 3 picea fronte aureoli quodam modo 


tur: alz interiores trifti in gruinum 
fatifcunt coerulo, & quafi in plum- 


alis füómmaquc ora crenatis , & veluti oculi fcintillant. 
áculeatis horridiufcula volitat , & 
quafi fuz gentis przfica nunquam, 
nifi funerali habitu triftius incedit. - 

Tertiam depinximus rigidulam, e- 
rectis alis fefe veluti tollentem ; eft 


Ocfava eiusmodi corpus obtinuit; 
fed ex luteo rubefcunt antennz ; 
alz polymitz confpiciuntur , variis 
plicis, liris, fimbriis ; limbisq; multi- 
coloribus infignes: furdi illi autem 
omnes coloresatque hebetes viden. 
tut , vacui fplendore omni & tono, 
folaque mixtione, pofitione & nu- 
mneto amceni ; alicubi flammam fuli- 
ginofam , alibi ingratum fufcum, 
languentem rubidum prz fefe fe- 
rünt , rubinique ultima fimbria al- 
bis fémicirculis inclufi nihil vividi 
Ípirant. | 


ex pallidiore flavo tribus pannisni- 
gris maculatur; internz vetó proxi- 
ina à radice patsfurvefcit,media pal- 
lefcit,ultima rectis , transverfisque 
fibris cancellata fubalbefcit. | Cor- 
pusfufcum videtur,oculus picem re- 
fert,cyphz nigricant. 

| Quarta duplici modo diftinguitur. 
Nam quando paffisalis 1e librat,cor- 
pus nigrum oftentat , atque fuícas 
quatuor alasnigricante peniculo ve- 
lutiliratas,& in rubiginofum fulgen- | 
tem definentes cidem affixas. Quum, gro (quem medium pun&us ornat 
autem floribus infidens alas attollit, eburneus) ornantur. lnternz verà 


— 


Noua ale exteriores fordidis lu- 
teolis maculis affe&z atque infe- 
€&z ; ultima feré parte clypeolo ni- 


quatuor ejufmodigeftant clypeolos; 
fed circulo infuper flavefcente au- 
&os,quorum duo medii juftx magni. 
tudinis, laterales pufilli admodum 
videntur. Corpushuicex fufco can- 
dicat; oculi prominentes nigricant. 

Si ve- 


nata confpicitur, cujus cencrum pal- 
lidum umbo piceus, circulus exté- 
rior cittinus. "Venter atque tho- 


yergunt, 


t 


- 


P 
Siveró internam intcetioris al par- 
tem infpicias, fuliginofz videntur, & 
é fex:pulcherrimis bra&teolis- affa- 
bré collocatis elegantiam habent; ^ 


Decima caput intaminato floret 


-£&andore; La&téolas veró alas macu- 


la quadain fuíc&e & nigricantes ot- 
nant, dorfüm lateraque ex flavo fub- 
rubentia novem decemve nigra la- 
besfüb incifuris pofita. decorant. 


Vudecima proportione & fetme 
coloreformaque corporis nifum re 
fertavicularum predatricum. Álás 
habet ac reliqua Papiliones átctio* 
res, caudam latam & quafi plumó- 
fam 5 interüx a] noi ut reliquum 
corpus aquilinz,fed ex luteo ruben- 
tes & fere fiammez; nafus illi aqüila- 
rum iore adüncus , venter veluti i- 


nanis,antennz validz,magnz;ejus-. 


dem cum alis faperioribus coloris; 
oculi fatis exerti ni igti; pupilla nive- 
Ícente. 


| Duodecima fortmà eadem Hte dif- 
fert fantüm colore; ; corpus cinerem 
refert;cauda nigrefcit4tque dorfum 
nonnihil argentüm mentitür : pro- 
du&iores alz füfcz labeculis nigris 
polluuntur ; ;: interiores ; fublütea; 
furd& videntur. Mirz velocitatis 
funt he ambz papilionum fpecies 

& pernicitate nifum provocant, 
Decimaeriia oinhium Velociffimà 
fcapulis flavomufcidis apparet ; alz 
juidem làétez , in extremitatibus 
fufcis quinquefexve pennis notatz, 
inediüm doríum fubüavefcehs ma- 
cula ornat nige:rima 5 ex jateribus 
tubercula utrinqi duo pappofa pro- 
minent: üuropygium nigra qüadani 
lanugine circumfctribitur; de volatu 

hirundinum nor metuit, dtque . 
omnes revera alites 
Tipgran 


dioe 
* 


HISTORIAE NATURALIS. 


JS PuxcruM XVIIL 


*De Papilionibus Monfeti, " 


diurnisominimi. 


Hun deteni edla D Prima ala ue hà 
internz, vegeto, nitidoque COC- p.Yos.n- 
cine fatüratz ,fuave rubent ; PAIS 


teriores Yeroluculentam purpuram - 
exruübro nigroque mixtam, & niveis 
quibusdam. nervulís obdu&am re- 
prafentant; reliquum corpusnigre- 
Ícit,ctiam racemoíaz antengma. .- 
Secundá juxta alatüim bafin deat- 
gentata confpicitur,que deinceps ex 
caruleo purpuraícentes. &niunt, fus 
periotes interius clavi duo albo ni- 


gri adotnant; corpus fufcis plenum 


pun&ulis; purpurcolos pedes emit- 
tit utrinque tres,roftrum habet ad- 
uncum,; é capite quatuor antennus- 
le; prater duas longas erum 
punt 

Tertiam (à Solbes videris, alas 
purpurei exolet& coloris in. czrü- 
leum vivaceum abeuntes effe dixe- 
ris ; variis plicis donatas? intus aü-- 
SE ocüleis prieditze ,'caefiae 


iágis videnturatq;aruginofz. ; Ca. 


put ex viridi ceeruleum fplendet;cor- 


| pus fufcis albisque inftitis ornatur; 


oculi niv gcrrimipupillz albiffims Vis 
dentur, 

DSuartàl&tiore afpe&tu prodit, alis 
oculatis , cyanum cceleftem atque 
incomparabilem fpirantibus.Fecir il- 
lam Dzdalarerum artifex natura to. 
tam ocüleain, adeó üt zzzzsay illuti 
in Mythologo Ar&oris filium ; non 
pavonis cáud& infértüm ; fed in hus 
ius alishabitantein NE inepte fin- 
geres: quas quidem non minori fü 
perbia adverfo fole expàndit, atque 
illaavis lunonia; quam (prz coelefti, 
quo excellit; colore) feré in tubo: 
iem dat. 

Juisis Corpus gruinum, alz fupe- 
tioresin caulealbo virentes; medio 
]utez cineritiz inferiores exottu à- 
&ro virente funt, reliquum albida: 


intus aütem macülis in ameno vi- 


LEY i foté 


rore pi&is| equalis confpería : 
oculi nigricant, veluti & capita an- 
tennarum. 

Sexta globofis fcapulis atque gib: 
bofis planis cernitur, qu& cinerem 
atramento mixtumimitantur, cor- 
pus incifuris plenum, fübcinereum: 
alasitem anguftas , & gruini coloris 
extimas ftillicidiis quibusdá fangui- 
neis intensé rutilantes habet: pedes, 
— ^ eapitulum, antenna corpori conco- 
E lores funt. 

Septimau ex filiquaftro natam illi 
affinem dixeris,& preter molem cor- 
poris minorem & maiorem nigredi- 
nem;primarumquealarum deargen- 
turamvixdifcrepat. — 

Ocfavaalz oinneslanguidz lurea, 
vel potiüs pallefcente flavo nitentes, 
pun&ulis quibusdam fufcis, & aliis 
anhofam zruginem referentibus in- 
ficiuntur,ocelli huic nigerrimi; aliás 
Haveícit tota. 

 Nonz2 alz omnes conchis marinis 
exalbo fufcis picta videntur: extre- 
mitatibuscircinatz, &in medio al- 
bisquibufdam lineis crenulatim cut: 
rentibus ornata. . 


alis donata , ex albo &z obfcuro ru- 
bentevatié mifcetur ; nobisqueirie- 
narrabilem magis Dei potentiam; 
quàm narrabiles (uo nomine colores 
oftendit, 


| Puucruw XVIIIL. 
no De Papilione Bombycum. 
e Bosesess Papilio. ; Bombylius 
quoque vocatur, & ex eruca ftà- 
—— Tninis ferici textrice provenit. Me- 
Arif, rA. minit eius $ Ariftoteles , fi Aldro- 
» 19. , vando accedimus,cuius Verbis hifto- 
E uw. -riàeiüsideo defcribere placet; quód 
| breviorib. clare defcribi non poffit, 
Aitergo. Huius generis papilionum 
generationem paulo alitet , quam a- 
pud nosnunc fit; defcribit Ariftote- 
les his verbis, Ex quodam magno Ver- 
ime, qui cornua babes , e ab alis differt : 
primum quidem cum is utatus eff , nafci 
duy Erticasy deinde Bombylius atque ex 2 
Necydalus, | Sex porro visenfü bus ig bars o- 
pines formas mutatir. — Sicille pauló 
aliter, ut dixi de Bombylii ortu tra- 


i 
EVE rum EUM Lue mono - C uc. UNE o $T uei or 
: p—— 


Decima item conchatis & clavatis: 


DE IXCSECAIS LIB 


o6 5 
dens,quam nunc fieti Uübius Non 
enim noftrz Erucie five bombyces 
ex vermibus fiunt,fed ex ovis Bom- 
byliorum. Notandumque praterea 
ibitextumPhilofophià quopiam effe 
corruptum ; ac inverfüurn , & debere 
legi, nafciturEruca;dein Necydalus, 
atque ex hoc Bombylius, quanquam 
medofamillam lectionem fecutus fit 

Plinius:nifi& apud hunc quoq; cor- 
rupte omnia legi dicamus,quod cer: 
tiffimeéaffirmare aufim. Textus cot- 
ruptus habetfic. Eft & alia Bombycít 
(de Bóbycib, V efpar.aut fylveftrium 
Apumgeneris erat locutus) origo e 
grandiore vermiculo,gemina praté- 
densíuigeneriscornua. Hi Eruce& 
funt;Fit deinde quod vocatur Bom- 
bylius,exeo Necydalus, ex hoc in 6. 
meníib.Bombyx. Ego v.lego fic. Eft 
& alia bombycum origo€ grandiore vet- 
miculo gemina pretendens fui gene- 
ris cornua: hinc eruca fit;qux & Bó- 
byxappellatur;ex eoXNecydalus,ex hoc 
bombylius. Omnia 6. menfib. Locus 
Atiftot. colligitur facilé ex ipfiusmet 
pracedentib.ineo capite verbis,quz 
nosante citavimus, ubi nimirum di- 
fertiffimis verbis fcribit,ex Eruca fie- 
tiGhryfalidem,&ex hacPapilionem. 
Idem ex Plinio diximus,idem Theo- 


phraft tradit, binisin locis,mimirum 


in quinto de caufis Plantar. & in fe- 
cundo de hiftoria earundem , in quo 
| poftremo loco mutati fcribit gezera- 
tiones qua[dam per plura apimalia,ut cum 
ex Eruca fit Chryfalis, ex Chryfalide 
Papilio: fed 'heodor,. perperamibi 
habet, cum ex tinea Eruca,tum ex ea 


Papilio gignitur, Nam Theophraftus 


"Tinez nó meminit,fed Chryfalidem 


aitnafei ex Eruca, lam veró vexdaaor 
idem effe,quod xe/eaxs, ipfum nómé 
indicat;cum velut mortuum, vel po- 
tiusfopitum fonet,unde Gaza re&té 
invalidamtráftulit, talem effe Chry: 
falidem preterquam,quod vulgóno- -- 
cum eft;ipfemet ibid. Philofophus at» 
teftatur,cuius di&tionisvim cumnon 
affequeretur Iac. Dalechamp.in feti. 
diffirium errorem impegit, & fuo fe- 
ipfum gladio jugulat.Nam cum prius 
locum Ariftorelis codem plané , quo 
ego reftitüiffet (enfu, imóiisde pene 

i, verbis, 


" HISTORIAE 


vetbis , in fubfequenti Plinii capite; 
mutata prorfus fententia, quamdiu 
inquitfilum ducit Eruca, & latebras 
illasfibizdificat. Bombylius Erucz 
nominerelí&o,nuncupatur non à fo- 
no, quem Zogzbyzationem Fett. vocat, 
fed à bombycio id eft vellere, quod or- 
ditur,unde bombycina veftisnomen 
habet. Poft quadragefimum diem, 
quam Eruca fe abdidit, & in bomby- 
lium mutata eft, (übnafcens Papilio; 
nimirum cornutus vermis, & 4. alis 
pennatus,tum fuccum exhaurit , qui 
mollitiem velleri przbet, cum exefo 
folliculo,ut exitum fibi quzrat;velle- 
risextrinfecus incübentis filum pro- 
Ícindit ac diffecac,ut eius tra&um, 
quitota carminare nititur,fequi non 
pofüt , fed difcerpatur , ac divella- 
cur. Papilionessee22so Ariftot.vocat 
ut equidem cenfeo ameopérsc venda"; 
velutiredivivos,morte liberatos,;hac 
vita reftitutos,commutaraforma,vel 
i VEXU TE TEC LC.veg Ta EG Xe Gye9e Qavrarrovreg 
t&aioérsc ultimos , recericiffimos,no- 
viflimeprofilientes.Sicille. In quib. 
boc pratereanotaudum, quo dBomby- 
ciü vellus,& veftis bombycina, non 


dicunturá bombylio,fed àBombyce. 


Dbombyx n.eft Eruca, quz texit non 
Bombylius,utpatet ex Plinio , cuius 
caput 25.libr.ri.de Bombyce Coa in- 
Ícribitur,& in fine capitis de bomby- 
. cinis veftibus loquens, Affyria inquit 
Bombyce adhuc foeminis cedimus. 
Sed cum & in huius capitis mentio- 
nem inciderimus;in eo quoq; nodus 
explicandus eft, locus inquam alius 
emendandus, non tn. eo modoquo 
reftituiteundem Dalechamp. Plinii 
verba funt. Bombycas & in Co Infu- 
lanaícitrad unt,cupreffi, terebinthi, 
fraxinisquercus florem imbribus de- 
cuffum terrz halituanimante. Fieri 
a.primo papilionesparvos,nudosque 
moxfrigorum impatientia villis, in- 
honefcere,& adverfum hyememtu- 
nicas fibiinftaurare denfas,pedum a- 
Íperitate radentes foliorum lanugi- 
nem in vellera. Legit Dalechamp. 
Fieri a.primo V ermes parvos,deinde 
Erucasnudas,moxfrigore;&c. Ego 
legofic. Fieriprimo Erucas nudas 
moxífrigore, Eruca n. prius vermes 


NATURALIS. 


nonfunt.Vt modo adBombyliorum | 


noftrorum genetationé revertamur, 
ea plane quo dixi modo fe habet, ni- 


mirum ex Erucajam folliculoinclu- . 


fo fit Chryfalis, ex qua Papilio;qui 
folliculum terebrat. : 
Summz equidem imbecillitatis, 


& breviffime vite Papilionesifti funt, 


utqui ex folliculo erumpentes, haud 


| ita multo poft Venerem incütes die- 


bus tribus coéunt;quo pera&to ma- 
ículus moritur, foemina vero; ordine 
iteratoovaparir innumera rotunda, 
minuta, fem.hyofcyami non diffimi- 
liaautherbz peti fiveNicotiane fub- 
ftrato fibipanniculo;velalbo, velru- 
bro, deinde emoritur: tuncpanni- 


culus cum ovis fufcipitur,& ubi non - 
non poffit hyemis pertingere frigus; 


reponitur, 

Scribit Ariftotel. effe quoddam Pa- 
pilionum genus,quod durum quíddam 
fimile cartamo, i.e. cnici feminiprg- 
ducit,fedintusfluidum. Dod confi- 


derent, numquid exacte hoc noftris 


bombyliiscompetat. Ego id neque 


negare,neque certo affirmareauftm.. 


Modusn.ille generandi aliisPapilio- 
nibusetiam eft communis, & Arifto- 
teles in codem poft capire de Bom- 
bylioagit. Rurfus cum Bombylii E- 


rucaminquiatex magno;& cornuto :, 


verme oriri, cumque nofirx Erucz 
nafcantur ex ovis,aliquando credidi, 
Ariftotelem utrumque generationis 


modum fcripto mandafle,proutàdi- - 
Videtur enim ex: 
mera aliorum relatione ifthzc fcri- 


verfis audiverat. 


páffe, Quamobrem fi ex utraque re- 
latione unam, eamque veram confi- 
cias,reiecto fcilicet cornuto illo ver- 
me;& in cius loco fuppofito, duo illo 
fimili .cartamo bombyliis applicari 
poterit. Nolim n.cum Dalechampio 
cornu: cum illum vermiculum inter 
cornutos noftros Papiliones:namfic 
femeftri fpatio varia formar, fuccef- 
fio,non complebitur, ut voluit Arift. 
repetit Plin. quanquam confirmat 
experientia 2.menfib.omnia abfolvi. 
Semini a. Cnici femen Papilionum 
horum fimulare potuit,non quia z- 
qué magna fint,fedquiaintus utrum- 
queeft humidum.KHactenus.Aldrov. 
| 2 $a 2 RAT RUE 


Cpu jf E 


| Anricurus I 

P C De Mu[eis um genere, 

|^. A Nelytraquadripennia;bipennia, 

 advolant, excipiunt ; Maca, Tabaguss 
Culex ej Epbemerü. Mufce primum da 
muslocum, quod in eius laudib. dif- 
fundendis;ex veterib. Homer. & Lu- 
cianus ; ex neotericis ; Leo Baptifta 
Albertus,Henricus Cunradinus, An- 


banus,defudarint RS 
Nomen,mufculoaccepit. Nam 
detra&is alis, caput nervofum; cor- 
pus molle,cauda tendinofa apparet. 
Hinc Maftuleapud Boétium nomen. 
Grzcis ua àpjo dicitür. DeCaninarum 
..,  hominibusinferiusdicemus. 
Es?  Bipenne effe infe&um & in ante- 
4.07. Iioti parte promufcidem f. aculeum 
"n. H. gerere, apud Ariftotelem etiam ha- 
7^^** bemus. Senospedes haberefctipfit 
Plinius, exiisque primas longioresut 
oculos quos duros & hebetes habet, 


- cellatim quafi coloribus; pavonis in* 
ftar, per mictofcopium apud cele- 
brem illum mechanicum Dvrebellizm 
,Londiniobfíervavimus. Reliqua;que 
huc fpe&ant , in Mefce domeflica dc- 
fcriptione,ex Luciano adiiciemus. 

Humidis & xftuofis locisgaudent. 
Tamnumetofzin Apulia,ut prover- 
biolocumdederint. ' 'Tot& in Hi- 


,OCUS, 


fedt.l.a.e.14. 


cerentur. Apud pyramídes in ZEgy- 
ptotam frequentes, utaervolantium 
murmure concutiatut. Caufaminfe- 


Aftracanz deniq; ad mare Cafpium, 
examina illatum oberrate , ut vix to- 
lerari poffint,navigationibus Anglo- 
rum debemus.Levibus & politisnon 
Pi». H-N diu infident. In Cretz monte Ca- 


EOD. . ds m i 
Ipá, d x. rina novem M. paíluum ambitu 


noxios halitus fugiunt.RomecinHer- 
culisinforo boariozdem non ingre- 
diebantur: nec in Papho per fores 


DE INSECTIS LIBI 


De "dnelytvis bipenntbus. ^ 


"quz binis, ut Plin. fcribit, pinnis. 


dreas Da&ius , & Francifcus Scriba: | 


detergere valeat. Variis depingi can- | 


Merc. var.fpania olim,ut ear, venatores condue | 


pulchrorum copiam,facile coniicias. 


[rtesit.nonreperiuntur.  Fodinas,propter 


67 
Pratum Bremenfibus ab Emtia do- 
natum;nullas ferre, Crantzius pro- Caj4.545. 
didit,nullas & quandam Venetiis do- !/"/; rop. 
mum ingredi, quod Gatdano de- 55 iv. 
bemus. | Caufam fruftrrà vel ins45/4, 
füblimitatem conjicias, cum to- 

ta urbs in lacunis fedeat; velin pas 
rietum marmora,cuni & in politiffi- 

mis armis , & fplendentibus templis, 
mufcerda inveniantur; vel in amu 
leta,qu& nimis dubiafunt. Viditad 
arcendas mufcas conflatum lamel- 

lam Scaliger,ad quam in feneftra vix 
depofitam mufca advolans , alvum 
exoneravit; 

. Omnibusfere eduliisintidiantur: vias, 
ledinprimis, la&i; cadaveribus, mel- 

li; (mel Atticumobthymum, & Ca- 

ring montis excipio) & fphondylio. 
Plinius ideo balfami melleadultera- 

ti certiffimum fignum ponit, fi à mu- 


| fcis infeftetur. Varro eat. proprium 


lieurire dixit... Lycophronideó 2t 
VocaVvit. 

Triplex videture(Te Mufcar. ge. Geueratie 
netatio. /z4 € Coitu,quiin eftivum 
tempus,hyemem clementiorem,vé- 
to meridionalifefe vibrante,accidit. 
Coeunt qusdam diujaliznon item, | 


Mas poftquam infcendic, membrum 


faemine,intra fuos meatus receptur, 
materia & vi prolificaadimplet. Vifze 
in agroHeydelbergenfi mixtz cuiuf- 
damnaturz;à Pennio. Viciffim enim 
confcendebanr, fed talium & Lucia- 


nusmeminic Poftcoitum excludun- 


turvermiculi; quiin mufcasabeunt. 


Albihi,oculosadlarera prominentes 


habentes; qüorurm fimilitudine fta- 
phylomatisfpécies quaedam pwexica- 

AG» vocatüt. A/rera ex putrefactione, 

Nam plurimz ex fimo oriütur,in quo 
inchoatzlarent , & ex quo perfectae 

exeunt: nec non aliis fordib. xftivo 
imprimistempore, Meminirutrius- 

que & Ariftot. Mucarugninquic,artzs pvp Hg A, - 
frt in fuma quem agricole feorfumn à fIra- Ls. o19.f. 
anentis eparavvere.- Quareii quita boco- 315; € 


à 1 S 4l à 
perefunt , contendunt [ecevneve veliquim | 


Jlercoris , quod fyncerum uon eff: ibique 


ajunt fignum confici, Vermiculor. autem 
principia exiguaprimum enim Jn bis quo- 
que rubor [abitt atque ex tmmobilib. pro- 


Veneris aliqua , fi Apollonio fides. | ftciumtadenotum tanquam enafcemdo ba- 


I | yentes. 


P 1 


HISTORIAE 


ventes.Deinde vermiculus evadit immo- 
bilis T um demum smotus , vav[us mouere 


fefe ceffüt : atque ex ea mufta perfciturima- 


veturque flatus folisve faperventu.Vi de-. 


tur tamen ex aliorum obfervatione 
loqui.Nulli qui per coitum generan- 
tur vermiculi: nec qui ex putredine 
tormetamorphofesfubeunt; | Cre- 
fcunt primó ad juftam magnitudi- 
nem,mox quafiinNympham mutati, 
immobiles jacent;rupta tandem fta- 
to dienympha;egrediuntur. Scalig. 
nontà ex putrefactione, quam prin- 
cipiis quibufdam immutactis,ex gum- 
minempe quodam liquido oriri fcri- 
bit; velforté ex aliaaliqua materia; 
Naturainhunce finem conco&a.Ter- 
tium geacrationis modum Knivetus 
Anglusdetexit, Corruptum erucacor- 
ps( verba funt Mouf.) velparum con- 
£ufum in aureliam imperfectam convverti- 
zr, Hinc ex eaynom papiliosfed tria oblonga 
0eVanigricantia eiiciuntur, ex quib. enu[co 
vulzares , vel alie iis fimiles oriuntur. 
Quandoque aurelia ipfa corrupta; 
ncc papilio,necova, fed vermiculi 
albi,perforamen (quandoque unus, 
 nonnüquam plures)egrediuntur, ex 
quibus poftea mufcz valde exiles. Ex 
 guttisfudorisdelaborantium digitis 
decidentib. in Dariena regione pro- 


thia& —  rür cum rhododaphneamicitiam CO- 
Antipa- a £ b d 

ti, — lere,quodad eam etiaminfícrobe de- 

| foflam undiquaque convolent. Bel- 

lum cumaraneis gerere notum. De 

crabronibus fuperius diximus. Forté 

AEras, — cibi gratia abiis capiuntur. 4e45 plae- 


rifquebreviflima. Magnis & militari- 

bus pauló longior. .. Pereunt oleo, 

quód hocanguftiflimos quales ipfis, 
ipirandi meatus , lentore fuointer- 

Gale. dé. cipiat, Potesid & temperamento, 
| Tun quod frigidum;adfctibere. Excalefa- 
|». &z,haudfacilé contrariam mutatio- 
nem perferunt. Frigidz.celeriter re- 
frigerantur,& moriütur facile, Mor- 
tux vel füffocatasvelfolis calore, vel 
cinere luperfufo revivifcunt , ideó 
quidamimmortalem animam habe- 
reputarunt.  Tucaloriidadfcribe. 
Scrangulatur vitalis iniis calor, cum 


NHTORALIS 
LN / AX, i) n? 
exiles corpufculi meatus , copioftot | 
humor infarcit: fublato per calorem 
externum ifto, fuz libertati reftitui- " 
tur. Obrruncatascapitecurtere;fa- zl; H.df 
lire , & plurimüm reliqua corpotis io 
partevivere,notufn; — , —^' . [se 
De Folstuita Lucian. Ef ill volatus, Vola. — 
non continuo penuar. vemigio ut ve[per- | 
rnlionibus : meque faltu ut locufhis: neg, cum 
ffridarey ut ve[pis, cb» erabromibus : verum 
ffexilis,adquamcunqs aeris partem fe ma- 
veat. Adde,quod uon volet quiete e cum 
filentio y fed cum cantu ci melodias non 
item immite c [ave,quemadmodum Cu. 
lices & Mufcella : nequecum gravifvemi- 
tu Apum e Ve[fparum , horribilem offen- 
: zans fonum e£ minacems fed tanto volat 
his fnavius mufca , quanto funt tuba de 
cymbalis tibia dulciores, E | 
 .Etdum volant, & liberz,& capt, 
przcifis eciamalis fonant:fed hzs,alio 
quam illz modo: aliquando;exeun- 
te inorefpiritu,üt Albertusloquitur; 
nonfonant, Percutitur cadens inter 
alasearumaét:meatq; etiamnon vo- 
lantib.inclufus intus fpiritus, Maior 
in volatu fonus, quód maior aéris at- 
tracti copia ad feptum transverfum 
validius alliditur. Vix audiuntur qui- | 
! etequód rum fenec contrahunt;nec Arift.z.A, 
attollunt. Nonattrahitur ficintusfpi- ^* *9* | 
ritus,cuius agitationi fonus ipfe ad- | 
Ícribendus eft. nde | 
Ingenium detegunt,audacia,impu. Ingeniam 
dentia, & indocilitas. Nullireinon ^ —— | 
infident: nihil non confpurcant;1e- | 
deunt etiam milliesabaétz. Indoci- P/».Hz. 
les effe,fed minus hirundinib. quod L29. 6.6. 
captzhorreant,hzefuanaturahomi- ^ ^ 
nem oderint , apud Plutar.cui fuffra-« 
gatur experientia, habemus. .. Ara- 
neosinfidiantesobfervant illorumqs 
caffesevitare conantur.Elephantem 
adortz.,in pertuía rimis pelle, fi con-- 
ftringatur;intereunt. Plurain Leone 
BaptiftaAlberro &Lucian.vide.Do- 
lorificos inferunt morfus; corporiq; 
diuaffixiehzrent. Vnde Homer.fa- 
ittarum ictib.comparavit. A criores ZELH. 4) 
illi, fialiquid de fetpentib.vel vene- ^*^. | 
natisguftavere,Candidisillapfzve- ^ - 
| ftib.ita eas confpurcant, ut difficul- 
ter eluas. Carnes,emiffaabalvo ver- 
miumilluvie,fcedarefolent. lmmi- 
] m ^ conente 


ELRYLOT 


" 


nente teripeftate validius mordent: 
feu quod frigidiore reddito aére, ca- 


quód exhauftas ín circumuum á&- 
rem;una cum vapore humidi fubfta- 
tifici,quod paucum habent,porti un- 
* culas,qua paret via refarcire molian- 
. «tur. Tumctiam exfüpremo aeread 
| infimutn defcendunt: & in aromati- 
| Fuga mu: bus maximeapparent, Multa contra. 
"ÉKcarum. 
P. infültus ear, traduntur. Quidam coe- 
E pz fruftulo carnibus affixo arcent. 
E E 'N- Alii lupi caputintra domum fufpen- 
e i. «s, dunt: ex falicariafeu lyfimachia fu- 
mum excitant:folior. minoris íambu- 
a" ci, vel cucurbitz decocto, vel helle- ' 
 boroalbo cum lade trito, loca con- 
fpergunt. .Suntqui füccum otigani 
cum la&e& füillofelle & malo gra: . 
nator, contufo , aqua diluunr, & folo 
fuperfundunt: vifi, qui myrti aut hu- 
iusmodi plantar.fafciculosfufpende- 
- barit, iüqueiisno&u congregatas, in 
Beret, vut. faccum conjiciebant,lumenta ab'ea- 
(M ruminiuriis 'prefervare credücur,lau- | 
rus cum nigro veratro in la&e trita; 
nepetc odor& folior.eius decoctum: 
Vnguét. exbaccislauri cum ol. para- 
tum: i:frütices rhododaphncs,fi cui in 
 fcrobem coniiciantur, convolare in 
Cos undiquaq;. volumina creduntur, 
Habencin Medicizzufum. lllinun- 
tut à quibufdam cum radicelapatho- 
rum vitiliginibus.Impari numero;ab 
aliis,furunculis , medio digito, appli- 
. €antur. Capita folio ficulneo afperata 
M alopecie conferüt:cui,fecundü alios, 
ciniscumnucü-cinere con tritus, pro- 
deft.Sunt qui melle;funt & qui lacte 
* fubigi volunt. Ad pilor. raritate, vide 
| exiisdem & aliistemedium. In Epile- 
Plin. H. N. pfla rufas& in potu exhibitas comen- 
150. 16, dacPlin. M.Servil. Noniaz. additidem, 
[s princeps. ciuitatis non pridem in metu lip- 
pirudinm priusquam ipfe eam mominaret, 
Alizisue ei pradiceret , duab. literis Graci 
P. c» A.chartam jnferiptam circumliga- | 
am lino Jfabuetiebat colla. Mutianus zer 
| Conful , eadem obfervatione , viventem 
- v — unfcamyin linteoloalbo. hisremedim care- 
Galmde | ye ipfos lippitudine pradicantes. Galen,ad 
r^. via chymotin,cumovi luteo tritas com- 
Kaazloca  mendat. Adpilos palpebras pungen- 
Le5:.  tes,Dionyfius Milefius, Plin. ad eas- 
| dem gignendas ipfim Hetigauginin 


Lm 


fus, 


| 


DE INSECTIS LIB.1 


lor naturalisa ppecitum excitet: feu: 


és 
cinerem,zquis ortionib.permifcer, . , 
additis quibufdam alis.Aquacarun. —— 
demperbalneum deftillara; oculos à 
maculis & pterygiis liberari,fi vefpc- 
rilaventur;capillos , ficadem facpius 
madefiant , in immenfüm creícere ; 

/ duab.guttis,frdirarem tolli, Iudaus 
quidam apud Gefnerum retulit. Vas 
autumno fepeliendu , & materia fub 

| hyemem deftillanda eft. 44diviquen- 

dam;jinquitGefn et.folitum dare,tres vel 

quatuor sue Cus Intra corpus, atq, aloum Mouf. de 

Ande optime fo lutam. Rec.ffor. genifia s.s. die n 

ponanturi in vafe terreo, cum butyro alter- 

| gatim [trata quib. was impleatur , ac opti- 
see claufum 1n fimo equino, fo lemeer us per 
anum [epeliatur : post amuumyusufcasin- 
venies,ad unguentifor mae vedac fas,qua 
omnem dolorems;in quacunqs corporr par- 
£efedant.. Cedunt & quibufdam ani- 
malibusin czéuzms. Aranez iis infidian- 
tür,hirundinesvefcuntur. A Chame- 
leonibus, mutacillis,anate muífcaria, víus in 
Zyganis capiuntur & vorantur, Arrj- cibo. 
dent & pifcib;truttisinprimis, Adhi- 
bentur & inter fup plicia. Ap. Perfas, 
quilegib.obtrce&atler,dieb. .vigintiin 
Archivo vinctus, perfeverabat,. & 
melleac lacte delibutus , nudus mu- SziZas ip 
fcis exponebatur. Exercuiffe & Deü Ebr 
pereasíua iudicia, Hiftoriz tradunt. 
Megarenfes e fedib.pepulere.luli:ni 
Apoftatz exercitum afilixere:in Ca- 
roli Gallor.Reg. AAMCCLXV.ma- 
gnum damnum morfu intulere.In O- 
rientetanta ex mortuis & putreícen - Marip.Sis. 
tib.exorta4.M CC CXLVII. peftis,5*- uir 
ut vix decimus hominum fupercfler. Toi r 
Circa medium Auguftum in Brom- 
bienfis templi fafligio ingens exa- 
men quotannis confidere folere,: 
brigthmannusauthor eft. j 

Genera Mufcarüm plurima occur- 
runt;quz fi figillatim in fequentib. .po- 
nemus, Difterunt,magzitudige,partib. Drlilen: 

colore, loco cic. cMagnitudine;funt jna- 0. 

£na,quas seomnomidus gzilitares, Lucian. 
dicit;alii Cazes;fonitu afperrim 2, Vvo- 

latu velociffimz , vitx longiffimz, 
totaenim liyeme perdurant. Sunt 
media,tunt minime. Partibus. Aliae ca- 
pite fünr magno, parvoaliz: ventre 
quzdam: cratlo,exili , brevi ptocero. 

Sunt pilolz, glabra, antennas infró-- 
tegerentesplurimz non,Ín Cyrene 

2 -. -haben- 


/ 


Atben. H. 


HISTORIE 
habentur latifrontes veluti muftelz, 
aliz viperisfimiles.Locofunt Domeffi- 


A.Li5«t, ce, Sylvefirei, quar. oleum iti mágno 


Ja 


Rbhodig.A 
254. fecl.L, 
1746. 11 


| pteciofuitfe memorat Carda. Mace- 
donicz in fluvio Aftrao, Hippur? di- 
&o, quz fimulac hominis manu có- 
tingütur, alisevanefcentib, colorem 
perdunt, Moluccaiiz ; Sumatreníes, 
Americanz. Colgre, lNam virides & 
pictas, V efpam maiores,quazque fub- 
certaneosfibi nidos formenr, Hifpa- 
niolainfulaalit. «7//2s;aculeis acu- 
tiffimis, CafparusBalbii in itinere fuó 
»vidit, | Infignialbedinenotabilis & 
illa, qux Toleti;in macello publico; 
fola per integrtimannum comparere 
folet.Sunt& cinerez,cerulez,lutee. 
Hucpertinent Cazize quz canes, Bo- 
arie,qui boves,Egaigaqua equos in- 
feftanc,Napelli 8: Vipaceorum.Ilis àna« 
pello,qui in Alpib. Rheticis, menfe 
Iunio & Iulio floret ; nomen impofi- 
tumeft. Concolores ferme eidem 
funt, communibus maiores; alis ca- 
pitibusque ex lucido viridiq; vel cz- 
fio virente,quafi Cicindelz , vel Ca- 
tharides,ut Pena & Lobelíus defcri- 
bunt Guaineritis Ántidoturh ex eis 
confecit ad multa utilem; quemiap. 


A4. HÀ. ^ldrovand.vide. De aura vizaceor: 


of li3.ei2; 


ita Aldr, ZElian:Ephemera inquit;a- 


bimalia unum diem vivunt: ex fzce 
viniacefcenteoriginemtrahüt;aper- 


to dolio;ut luce fufceptafunt,vita ex* 
cedunt. Ariftotel. v. Culices («2vez«) 
fcribit nafci exveriniculis,quifece a- 
cetigignuntur, Quolóco GaZzapto 
&ovorec reddidit Culices vinarii, fed 
quam bene dicetürin Culice; Náfci* 
tut quidem in ipfis vinaceis Mufcat. 
quoddam exiguü genus; MofGigos vul- 
gus vocatiSed hi meo itidiciojneque 
cülicesilli Ariftotel.fuerint.rion n.ex 
ácéti fzce gignuntur , argumento; 
quód vindemiz tempore tantum ap- 
pateant cum riova vina fiunt: neque 
Ephemera Aeliani,etiam effe puto:nam 
plurimos quotidie ptopé dolia extin- 
&os reperire effet , quod alioqui nori 
fiL. Mofcini a, noftrianimalcula funt 
àdmodiü exigüa; corpore craffiufcu- 
.locoloris ex cinereo fufci;btevi: ca- 
pite rotundo, breviffimis antennis, 
brevib. etiam pedib. quz feré omnia: 
in contrario in culieib. modo haben- 


NÁATURALIS 5 


cur. Haz namq;antennashabentlon- 
gas,corpus procerum,pedes longos. 
Mofcini vini valdé fant. appetentes, 
adeo utin eo fefe fübmergant, unde. 


bibaculor.adagium cupientium Mo- : 


Ícinorum moramori ,h. e. in vino,ut 
inextinguibilem fuam fitim fedent. 
Finulas eos vocatScaliger. | 


 Anr:CuLuüs IL — 
De Mufcis im pecie. 
/PuucrzuM L 
De Mufcis Aldroandi 


prima tabula. 


Ufcar. varias differentias Aldr. AUzrov. de | 
- & Mouf.nobis propofüuére , hic I»f ^s«e« 


in clafles certas digeftas; in tribus ta- 
bellis ille.Prima 25.fpecics continet. 

PriimaMegalocephale haud inepte 
Vocatipoterir. Capite enim eft pro 
Corporis portione fatismagno, cüm 
interimvulgaribus vix maiorfit, In 
fronte candicar, oculi rubent, alvus 


prope pe&tus fublutca eft cztera fu- 


Íca;alz exluteo & nigto variegatz, 
Secundam ad Boariarum genus re- 
dücendat jüdico:longaeft duos feré 
digitos, lata transverfum pollicem, 
colore pet totum corpusluteo; capi- 
te ttiangulari , in rnedioluteo & hir- 
'futo;oculis colore caftaneis & figura 


ovalis. Pectore lato, eminente ;gib- . 


bofo,utrinq;ad latera depreffo.V en- 
trelógo;angufto;annulofo, deorfum 
inflexo,in extremitate acuto, colore 
lutefcenteac lucido;in finenigrican- 
te: Alz fublutez totum corpuslongi- 


tüdine quant;quás,dum quicfcit.fi- « 


mul coniungit;& fupra füpernas par- 
tes ita extendit, ut fere totas obte- 
gant. Pedes flaveícunt, in extremo 


fertati,vel denticulati & bifidispro- 


nà párte exluteoad fufcum colorem 


accedere videtuft. 
Tertia mufcis vulgaribus maiorib. 


pauló maior,utpote exBoariat.gene- 5 


te;cotpore eft craffo & rotundo, co- 
lorisnigrifaturatulucidi& fplenden- 
tis. In capite maculz funtaureg due, 
oblongs & obliqua C. literz confi- 
tniles. Àlz quà pe&ori hzrent,elega- 
teradmodum lutefcunt. Pedes ater- 
rimi,fed minimé fplendidi. — Qzarza. 


propter cinereum feu leucgphaum 


colo- 


- 


xy 


2o QPti m oLccocee- Ve Vesp E 


lab vmm: 


Aldrovandi figurae L [ 


nutrnerir nofalme funt. . 
BM n S 


Era Mufcarum AÍL rov: lab. x. 
Mufca- i Fhezen. vnd  Hundte Miuecken 
2 I 


S 


Y/ 


DE INSECTIS LIBJ. 


J 


E 


coloré Caninispoterit accéferi. Vul-.] dammodo tendente , tota hitfuta. 


garib.aliquantóminor eft,figura cor- 

- potis eleganti & vivida, colore cine- 

reo,fed ala ad luteumvergunt, Ca- 

putrotundum, venter oblongus & 
 hirfütus,pedesruffefcunt.. — 

OBvwintaforma it:corporis eft admo- 


Duodecimavaldé pufilla, capite ru- 


| fefcente, pe&ore fübalbo , multis tn. 


dum venufta,caput rotundum habés | 


& rübe(cens) lineolis duab. candidis 
infignitum, Pe&us,quod leucophaü 
eft,duab.maculis nigricantib.petor- 
natur. Alz cínerez nigris maculis c- 


legantervariegantur. Venter oblon- 


gus,& rotundusin extremo,ceu in a- 
ciculamdefinens. Partem fupinam 
linez duz albicarites transverfim fe- 
cant. Pronaparscinerea eft ; Pectus 
pronum czruleum. Sexz4 pecore eft 
zneo,valdeq; fplendenti, ventre ro- 
tundo;coloreviridi,fed 5.lineistrans- 
verfalib.nigricantib.diftin&to.Prona 
totavitefcit. Sepzizza maiori mufcae 
compar eft; capite in medio coloris 
argentei,antenis brevib.pe&toreleu- 
cophzo,alvofupina fübrubra,que tn. 
fiSoli obverfetur,colorem etia quen- 
damlucidum cinereum prz fe ferre 
videtur. Pronatota fimiliter fubru- 
bra eft, & totoferé corporc hirta. 
Ocava noviffimé deícriptz valdé 
. cognata eft & (imilis. Capite fimiliter 
albicat, corniculaq; cadem in fronte 
gerit, & toto corporepilofaeft. Co- 
" Joretn.quodammodo differt. Pectus 
,n. & alvusex cinereo ad coeruleum 
vergunt, & fi Soliobvertatur,fubru- 
briquidin eius alvo confpicitur. Eft 
praterea aliquanto minor, Nogaá 
vulgarium mufcar.generibus obalvi 
gracilitatem degenerare videtur, & 
. ad Culicesaccedere. Caput eirotü- 
dum,pe&us nigricás , dein color cer- 
nitur luteus,quilineis duab.nigrisin- 
vicem inftar crucis interfecantibus 
infignitur,cetero nigra eft. Decima 
totaluteaeft. Alas,cüm quiefcit,fu- 
praalvum coniungit & explicat. Pe- 
ctore eft latiufculo,ventre angufto& 
gracili. Alas habet valdefubtiles;& 
punctulisinnumeris variegatas. Ca- 
putfubtusalbicat,fupra lutefcit, & é 
medio duo brevia exilia cornicula e- 
rumpunt. zdecimacontractior &c 
brevioreft,pectore cinereoobícure, 
|. ventte nigro, fedad ceeruleum quo- 


E 


nigris pun&is eleganter vatricgato; 
alvofimiliter fübalba;aut cinerea di- 
luté, quàmlinez multx nigricantes 
transverfim fecant;alteratantum per 
longitud.excurrente. Decima zertia 
inarborum truncis,pyri veró & pomi 
potiffimüm infidere deprehenditur. 
Color toto corpore zneus, aut viri- 
dis,fed admodum obícurus. Venter 
a.fupinus foli oppofitus cinereo,luci- 
do nigroq; variegatur,pronus obícu- 


. révirefcit.Pe&tus fupinum lineis qui- 


busd.rectisexornatur. Decimaquarta 
ad maiores mufcas feré accedit;pe- 
Gus eiobícuré lutefcit ; alvusadmo- 
dum exilis eft, angufta , & in extre- | 
mo acuta,ex luteo & nigro eleganter 
variegata,Linegnamq; quaterna ni- 


| grzipfam cingunt,quar. duas priores 


| lincaalia 


quedam intermedia coniü- 
git, & fere unit:fed reliquis pun&ula 
quadánigra fubfternuntur. Alz cor- 
porislongitudinem zquant. 'Deciza 
quinta vulgaris magnitudineeft, alvo 
graciliori,colore luteo obícuro,capi« 
terotüdo, inmedio eleganterrubro, 
oculis nigris,pectorelato,prominen- 
te,& utrinq: ad latera depreffo: ven- 
tre exili&gracili,& deorfüm retiexo. 

Alz & pedes dilutius, quàm reliquü 

corpuslutefcunt. ^ Decigiafexta vul- 
garesaliquantó excedit: pectore fu 

pinonigro,fed pilis quibutd. lutefcé- 
tibiinfignito. Alvus deprefla eft, & 
verfus pe&tus duas habet maculas lu- 
teas,cztero penitus nigricat;pratet- 
quam extremo , quod obfcure albi- 
cat.Inalis,quápe&tori connectuntur, 
macula luteícés utrinq; confpicitur. 

Decima feptima ex Caninar,maiorü 

numero cinerea eft, fed jun&is qui- 

busd.nigrisdepingitur, Decimaodfa- 

va tota viridis ac maximé fplendidi 

coloris,pedibus ac capite nigricat., 

— Decimanonaillis videturaccenfen- 

da; quz carnes zftivis temporib. de- 

feedant, Figura n.omninó eft eadem, 

colore tn.magis fufco, lucido, & ad 

coiruleumobfícurum tendente: toto- 
pratereacorporehirfuto;alisq; circa 

exortumflavefcentib. ZZgefimavul- 

garium magnitudine eft, corpore tn. 

4 obefio- 


D 
(ipe Vu 


HISTORIJE NATURALIS | 


obefiori, Pe&usadmodumobfcuré 
. lutefcit, Ala maculis duab, vel, trib, 
fufcispingütur,Exdem in exortu fla- 
vefcunt, Alvustota ex cuéruleonigri- 
cat,&admodumplanaeft. 7igefma 
prima corpore eft rubro,oculiscolore 
. caftanco , pectore pilofo;alvo nigra, 
fed trib.lineis fübluteis trásverfisin- 
fignita. Fzgeffmafecunda ex Canina. 
maiorum numero, fed aliquanto mi- 


minutulos digitulos divif.Terziaekxi- . 


guaadmoduim alas habetargenteas, 
lineolis nigris ternis transverfum fe- 
&as,alvo breviores, quzinitio craí- 


| fioreft,fed pofteámagis magisq;atte- 
nuata paulatim in mucrone definit, 


Quicquidalvi ultra alasprotenditur, 
idtotum nigerrimum eft. Petioli co- 


lore funt ferruginco diluto ad lutei 


E Ji " L: Ye 5 : 
vergéte.In ventreaut eiusapice nul- 


nor,pectus habetatrü, & in eolineas | la obfervare licetfegmenta, qua an- 
fübalbas per longitud.du&tas, alvum | nulos vocat Alberr. Caput & dorfum 


cinercam ,ac admodü lucidam, ma- 
culis multis partim nigris; partim ru- 
beícentibus refperfam,Pediculi funt 
aterrimi.Pzzefrza tertia alis eft colore 
argenteo ad aurum tendentib.In ore 


nonnihilrufefcunt fuperie, In dorfo 
extremo,ubi alvo jügitur appendice 
parvam quandamhabet albicantem. 
Quarta oblonga eft & gracilis, capite 
pro corporis portione magno fufco; 


aculeumgetit, Caput majufculum& , fufcoit.thorace,quigibbotus eft. A1- 
vusexilisin mediorubra, czteroni- . 


pectus obfcuré lutea funt. Alvü plane 
luteamlinealongain 2.partes fupine 
diflecat. Fucum fermé exprimit ma- 
gnitud, Sicucinfuper vigefgma quartas 
quz ob varietatem color.valde fpe- 
ciofa eft, capuchabet album, oculos 


gricat. Pedes atri, quor.pofteriores 
longiffimi funt.In quiz£a;qu& tota ci- 
nerea eft,nihil eft preterea notatu di- 
gnum.45ex/a culiciformiseft,caput & 
dorfum fufca funt. Caput culicis exi- 


 amplosfpadiceos,thoracemnigrüm, | guum;fed nulla fiftula. Alz longz & 


fed lineis 2. fubalbisrectis exornatü. 


angufte,adextremáalvü exporre cte; 


Alvusoblongiufcula eft nigra, aliisq; | autetiamulterius;ex fufco fplendide. 


coloribus confpicua. Quà n.pe&ori 
jungitur, maculas 4.luteas habet, 2. 
 utring;intercurreteslinez nigra di- 
ftinguüt, Czteraalbo,nigro,luteoq: 
elegantiffime variat. Pronaparspe- 
nitus flavefcit,przterquam in extre- 
mo;ubinigricat. Zigefsma quieta vul- 
garibus mufcis magnitudine zqualis 
pectus habet nigrum, lineis aliquot 
fubalbis variegatum, alvum colore 
&ris politiffimi & fplendidi, " 
Puscruw ll, 
De Mufcis Aldrowandin.tab.fecunda. 
eod: fpecies & 2.tabella habet. 
Primo & fecundoloco qua pofi- 


tz ,invicem fere fimiles funt, quan-- 


quam prior cauda furfum , altera de- 
orfum fle&at. Vtraq;antetiori parte 
mufcas cómunes ad amuffim reprz- 
fentant, capitis fc. & pectoris figura. 
Dorfo funt eminenti, elatoq; acgib- 
bofo pilofoq;. Alz longz,anguftz,ad 
. caudam propemodumextremam ex- 
| porredz. Alvus nigra;anguftaq; in. 
difterminata annulos, tandemita a- 
cuitur & refle&titur , ut Scorpionis. 
| caüdamefformarevideatur. Pedes 
oblongti fcabri , in extremo velutiin 


l 


-Alvusannulofa;angufta.oblóga;dor- 
fum fupinü ,luteü , nigris maculis va- 
rium. Sep£imainraedia fronteinrer 
ocellosnigros püctulü aliquáto pro- 


minetjujubz. Probofcide armatur . 


infigni. Corpustotü,pedes & al co- 
lorefüntferrugineo. Mébror, confti- 
tution€ icon exacte oftendit, Ocfava 
ex minimar.genere eft rota nigricás. 
Alzinipío exortu, nigra , caetera ar- 


 genteofplendét. Nezapariterex mi: 


nimisefl;colore viridi perelegàti có- | 


fpicua;q,fi Soli obverfetur, velut au- 


reusapparet. Alvusangufta brevis;& - 


inextremo nonnihil acuminata, Alc 
ultraanü protefzx.Ejusd.generis,imo 
minor eft Zecz;z4, & ipfa pariter viridis 
alvo exiliore,magisq; acuminata. Al- 
vü quoq;acuminatá,fed nó adeo,ha- 
betuzdecima,colore nigro eft;fed ma- 
culisalbisin capite,dorfo&media al- 
vovarians, Álx argétez purpureum, 


YR 
quidfiSoli obverfantur,oftentanr. 
Duodecima à minimis illis viridib.nihil differo nifa 
quodano eftrotundiore;cra(fioreq;. Decimazerria 
ad maiores accedit;totaatra,preterquain alvo(que 


compacta & craffa eft ubi cribus,quatuorve lineolis : 


feu circulis cinereis transverfim fecatur, Ala am-. 


| ple , & duplo fermé toto corpore longiores, 1n ex- 


temo albicant,catera aterrim, M? 
FS Decima 


- vulgares refert; fed magnitudinein- 


COM '"- y —— ME 


Vw 


ODE IXGECSIS. LIBI ^6 


Decimaquarta vulgaris mufcz fpc- 


V'igefim quarta coloris e(t fpadicei- 


Ciemrefert,fed thorax & alvus ex ci- | auri ad inftar rutilantis, 


meteo viridefcunt. Ala & pedes fla- 


vefcunr, 


Decima quinta Fucum & Vefpam | ala argentez cohoncftant. 


refert, illum corporis craffitie, hanc 
colore potiffimumalvi. Hacn.lutea 
eft , lineis quatuor transverfis nigris 
inlignita; per quarum medium linea 


|.- aliàseiufdem colorisre&tà percurrit. 


Vige[tenamquintam , qua ültima cft 
in hac ferie, totam penitus auream 


V 


| Puwscrzuw lil. | 
| De eAMtufcis Aldrosandi 
| tertia tabula. | 
IN tertia tabella viginti dux exhí- 


Pe&us pariter fübluteum,& maculis 1 bentur. 


item duabusnigris utrinque decora- 
tur, Caputin medio luteícens linea 
quzdam nigra tranfit. Oculi füntfu-- 
fci,antennz admodum exiguz; pe- 


. deslutei;in extremitatibus quodam- 


inodo nigri. 
Decima fexta ex caninis maioribus 
eft; Oculosrubros, magnos,promi- 


nenteslinea alba interftinguit, Pe- 
-Xtuscinereum eft,fed tribus lineisre- 


&is;albis diftin&tum.Alvus quadran- 


. gulis fufcis , albisq; invicem alterna- 


tim fübeuntib,varia,latrunculorum. 


lufumreprafentat. Ipfa tota in prona 


parte ex cinereoad fufcum tendit. 
Detima feptima exigua eft &z nigra, 

mufcavulgarisforté nondum adulta. 

| Detimaecfavaapem quodammodo ; 

tefert. Alvum luteam & pilofam li- 

neaquzdamnigra füperne à pectore 

adextremitatem protracta rectà per- : 


currit. Pectore eft nigro, capite albo, | 


oculis fufcisextuberantibus, Eme- 
dia fronte cornicula brevia, nigra & 


, apicibus rotundis infignita emittit, 


Alas fübluteas & fplendidas habet. 


.Anusnigereft & hirfutus,cztera lu- 


xefcunt prater pedes , qui nigricant, 
praterquáin extremo , ubi albicant.. 
Decima nona toto corporis habitu 


ter majores & minoresambigit. 
Viaeftma cade magnit. eft cota feré 

atra. Ala maculis fufcis colorantur. 
Neq;abhis difcrepat magnitudin. 


 vigefimaprimahirfuta, pectore nigro, 


Priori loco qui depingitur,corpore 
eftexili,capite;alvo,antennis proce- 
ris,pectore nigro,alvo rubente. 

Hac aliquanto maiores funt dus 
febféquentes pulchre admodum & 
valdéfimiles. Priorcapite & thora- 
ce;pedibusque eft ceeruleis,cornicu- 
lis oblongis, alis luteis, alvoq; inter 
rubrum & luteum ambigente. 

. Quz poft has in cademferie guar- 
"um & quintumlocum obtinencvefpg 
quodammodo fpeciemprz fe ferunt, 
quanquam minores(ünt;anrennis pa- 
riterinftrucdtz , capite & pectore fu- 
Ícis,alvo & alis lutefcentibus, his in- 
tenfius,illis obfcurius. j 

Sexta corniculis adeó brevibus, üt 
carerecisvideatur. | Corpustotum 
annulis aureis, & nigris alternis va-- 
riegatur, Alzauro & argento miftis 
reíplendent. | 

Septima eXiis,quasTavanellos vul- 
gus vocat,longa probofcide,breviffi- 
mis corniculis przdita; chorace ob. 
Ícurius , alvo dilucidius lutefcente, 
alis argenteis. EE 

Ocfavacx maiorum nümero eft to» 
ta penitus viridi colore obfoleto ve- 
ftiturfed caput rubet;alz albent. 

Noua eadem videretur, nifi multó 
gracilior & minor eflet. 

. Decimam quoque ex muícarum ge. 
nere judicavi. In ore promufcidem 
habet valdelongam & bifidam. Ca- 
pite eft rufo & hir(uto , antennis exi- 
guis,corpore toto plano & depreffo, 


alvo tufa, fed fupine nigris notis ad | coloteaterrimo&fplédido inftarho-- 


podicem ufq;nigrum item continua- 


xis variegatur. Ale fufco maculantur.: 


 Figefima fecunda maioribus conge- 
ner,tota penitus coerulea eft. 
Vigefima tertia vulgaris domeftica 
cft;nullinon nota. : 


loferici:alislongiufculis,quz in parce 
externa nigrefcür,in interna argent 
referunt. I otum corpus fupinum ad- 
modum hirfutum & pilofum eft, in 
medionigticans ,ad lateraalbicans, 
pedibus eftflavefcentib.hirfutis. Ala 
! tametíi 


( 


HISTORIA NATURALIS. 


tametfi flavefcant , fi foli obvetfen- |. — igeffma capite eft nigro antennis 


tur, argento fplendent. CE 

Mufciforme infectum, quod szde- 
cimo loco exhibetur , libuit appellare; 
quod probofcide; capitis & pectoris 
conformationeomninó mufcamre- 
ferat. Caputnigrum efb;thorax item 
niger: viridisin dorfo macula longa: 
alvus valdelonga,deorfuminflexa & 
acuminata, ferruginea & maculis a- 
tris füpiné perlongitudinem ductis: 
Cruráitem füntferruginea. —— 

Duodecimo ordine depictum Infe- 
ctum mufciforme quoq; dici poteft, 
cápite craffo ferrugineo, pectore 8&z 
alvo oblongis,anguftis;colore viridi; 
alisalbis , nigris fibris intercurrenti- 
bus;pedibus fübflavis, | 

Tertium & decimum lofectum alvo 
pariter eftadmodum procera,colore 
modo nigro,modó croceo lutefcen- 
te diftin&ta, cenui & in extremo ob- 
tüfa. Alz latiufculz fantargentez; 
breves,Pertergus luteumfufcalinea 
deorfumtendir. Caput nigrum,cet- 
vix lutea,antennz petbreves, pet- 


breviflimisnigris,alisargenteis , cz- 
tera ex caeruleo viridis. | 


 Quzpenultimolaco picta eft fimilis | 
eftei; quzinfecundatabula depicta 
eftfexto ordine,fad craffior & elegá- . 


tior,nigta & luteisannulis: alisitem. 
procetis ex luteoad caftaneum ver- 
gentibus;capitenigrototundo;unio- 
nem nigrum zmulante , antennis 


| brevibussqua capitiinferuntur, ad- 
| riodumtenuibus,in extremo craffis 


& obtufis: pedibus longis, fübflavis. 

 Poffrema ex Tavanellorum vulgó 
dictorum genere eft , fed infolenti a- 
Ípectu,quaranam , bufonemve quo- 
dammodozmulatur. Corpore cft 


procero, craffoq;,coloribus nigro & - 


flavo variegato;oculis nigris,amplis; 


.& obtufo ri&u ranam , bufonemve - 


(ut dixi) exprimente. ' Antennis ca- 
ret.Pedesfuntbreviffimi. Alzlongi- 


tudine alvum excedunt & latitudi- 


ne; color iisatettrimus. 
PuscruM IV. * 


. De Mulcts AMouf- aquaticis. 
A Oufero duplices fant muíczs 2r oa 


Aquatice npe & Terreffresyqua- pag.og, 


brevesitem pedes;quiéinerei funt. 
. 7 lam v.decima quarta in hoc ordine 
elegans mufca eft, alas habens plane 


argenteas,caputnigrum,nigtas item 
& fubtiliffimasantennas;oculos 4a- 
Vos,catera viridia,przterquamin fu- 
premaalvo,ubi elegantiffimotninia- 
ceo colore infignis eft. 

Decima quintaexigua eft, at longis 
proportione alis, iisque fufcis. Tota 
ipfacandicat. Caputrotundumeft, 
exigaumy;alvushirta, — — 

Decima fexta mufcula eft omnium 
imninima,tota aterrima;alisalbislon- 
giffimis pro corporis exilitate. 

Decima feptima alis patiter longis & 
totati cooperientibus przdita eft, 
corpore fufco & nigto, fuperius va- 
tio , pedes habet pofteriores valdé 
| longos;longasitematitennas,easque 

nodofas & flexiles. | 
! Decimaotavatota eft coloris fuíci, 
corpore exili;brevifhimisantennis. 

Decimaunnaalis & àlvo colotisau- 
teifplendidiffimilongiufcula;pe&o. 
£e fuíca.In capite puncta habet duo 
lutea , antennas nigras in extremo 
obtufas; 


rum illa P/rysapidesMacedonica, Ti- 


gurina, Aefchna, Lutea, Fu[ca 8 Tipula. 


£u Gracisfeulacuftres nomen tale; 
quod rebusaáquis innatantib,vefcan- 
tur, & fuper aquas potiffimum de- 
gant,fortitz fütit. 


Phryganidessinquit Mou£ ex Phry- 


ganio vermiculo(quem Angl. Cados 
W'ormeappellant)ia aquis degente; 
& menfe A grad igetitenus aquar. 
afícendente exit,quarernis alis; colo- 
re fufco,corpore oblógo; ». antennas 
breveshabens,caudat veró bifurca- 


tam,yel duas fetas é cauda exeun- 


tes, Variahujo mufcareft forma;quia 
Phryganiorum ipíor, tanta varietas. 

Ap.Maced.circafluviü Aftrzum, 
quiinter Berocam & Theffal.medius 


| fluit, volitat mufcar.genus , que non 


ubig;tepetiütur,necad aliar.mufcar. 


! fimilitudinem quicquam accedunt, 


nec Apum V efparumve ,autcrabra- 
num faciem gerunt; hará tn. cujufq; 
aliquid referunt: nam magnitudine 
crabrones;colorevefpas;bóbitatione 

MET apes 


, Mufcae- referendee ad 'Tab.4 1 Hide « 


MIDTERUNSSS " 
DN 2, 
| 7 


SN 
UP 


Ad Taf MEC PA Edo : 


Miücken - . 


MeufetL 


M -Aquatica. 


Mufc. Lupus . M: Careigena. 


M. Treipilis 
zm 


P 


ODE INSECTISLIBI 


apes,audacia reliquasmufcasreprz- ] 


fentant; iza*e«s indigena vocant. E- 
quifeles Latini ; per fummas aquas 
volitantes pifcibus inefcam cedunt. 
Mufa aquatilis sffivamaiorfrequés 
circa Tigurum confpicitur menfe 
Majo (vulgó tesglafft vocant) quam 
à generofo nominatam accepimus 
& à ligurinis defcribioptamus. 
Aefthza muícz funtaquaticz ,co- 
lore cinereo;alis quatuor, fex pedib. 
juxta caudam multos quaá exiguos 
pilos lanuginofos habentes. 
Mufa aquatilis lutea ex fufco lute- 


- fcit;alashabertlogas,in fcapulisíem- 


perintervolandumere&as. | Oculi 
illi magni prominentes, caudalonga 
articulata,cuius in extremitate duo 
pililoagi exeunt;juxta flumina & pa- 
ludes femper verfatur , rarius alibi, 
prafertim à pluviis. | 
Fufca alia eft quatuor alis longis, 
longisq; crurib. corpore articulato; 
duaslongasantennasin fronte gerio 
parvum caput, oculos prominentes 
& nigricantes, Alzfufca,íed dilute 


magis,quàmreliquum corpus.In fyl- 


visjuxta paludes & ftagnantesaquas 
ere femper reperitur. 

Deniá, inter rariores mufcas illam 
Cardaui xeferam, à femetipfo defcri- 
pramhis verbis: Animal, inquit, ha- 
beofcarabzo fimile,quod non foetet; 
Jnolle,celerrimum omnium;quz no- 
yerim ,annuloforum ; colore eft fal- 
vo obfcuro,non nigro, 6. pedib.dua- 
bus alis perbrevibusatquetenuibus, 


) 


ES: 
PuscruM V, 


De AMu[cis Moufetz ferre- 
flribus ZacQdyoic. 


j 'Erreffres mufcasad quas & miriu- Moufe: p. 
tiffimz illa, quz celerrime cur- /*9? 


runt; &in novellis feeniculi foliis füb- 
inde reperiuntur, funt vel evActpabyos 
vel ieogatyorI1le magne süt;woxe^uvipois . 
& mulcispotiffimum vefcuntur. He 
aut funt (eoQzyos ea q: Carat vora,cagi- 
na, Equifuga,Aapaonpuyo bucularim ofo- 
res, ovifugs, oQuGopo ferbemtivora, exam- 
Qyoi merdivora, Op GoNod yon bombyli- 
vor, Vel aQuoQoyo, Carmivora muíca, 
eft fere omnium , fi corpus refpicias, 
maxima;capiterubente, corpore pü- 
&ulis ex fufco albicantib. variegato : 
vétre craflo, caeruleo, pellucido,alis 
duab.nigris;hirta pilis, carnes avidé 
appetit. Solitaria plerumq; volat,ra- 
rius multa fimul confpiciuntur, tii 
fortein carnarioatq; macello:ubi la- 
nii laniftas agunt, mufcario mufícas 
continuó cedentes aut abigentes, ne 
illar,vermib.( Hipp.» vocat)obfo- 
nia fcatentia pervilefcant. Proditum 
memoriz eft( Czlio Rhodig.narran- 
te)ap.Tolet.in publico maccellouna 
mufcam albedine nivea norabilé per 
integrüannücomparuiffe. Quá hujus 
generis fuifle non dubito affirmare, 
quü in macello tádiu fuerit cofpecta. 

Kwvousia, Mufca canü, Angl.à dogee 
Flye, Germ. Jjunvefliege/ J)unbsmiiz 
tFen/Pol.Pfia mucha exl1fid.Euthym. 
& Philon.fententia Mufca eft fylvc- 


quecaudam minimé tegunt;caudam ftris,catulor. aurib.infefta,quam etfi 
habet eiusdem cum capitc figure & | frequenterexcutiant, importuné tr. 


formz ,-üt bicipirem efle putares. 
Nam utfupina capitis parte os habet, 
duoque ibi cornicula fub mento bre- 
via: Sicduoitemaliain prona: toto 


animali longiora,totidém quoq; ha- : 


betincauda,fed his duobus, quz in 
capite longitlima funt, breviora, ex 
histamen fupcriorainferioribuslon- 
giorafunt & craffiora. Quam íané 
beftiolam. non vulgarem utinam 
cum Cardano vidiflem, ut defcri- 
ptionihuiciconem adjeciílem. - 

.; Ettantum de Mufcis Aquat. Mou- 
fet. Ego quadripennes ad Zygxnam 
potius yc] Papilionesteferrem... 


"m. [C 


revolat;ac diutius ubiinhzferit, ero- 
fionecarnis ulcus excitat. Dehac 
Homer.lliad.o.«/8 «6 xuvaputa esc te:dy 
ÉuNowvecs Athen.item eleganti cuidà 
Ícorto ob fingularem impudentiam; 
mordacitatem atq; moleftia, xvvopviaz 
nomen additum libro quartomemo- 
rat, Eftenim «voii» (utor Philonis 
verbis) evaopsov Ada d'uxccikóy ecretdég tg) On — 
G&ov Videtur mihi in facris literis. 
(népe Exo,8. Pf.77 & 104.Jinfector. 
nocentiü generale hoc effe nomen, 
utex Chaldaica paraphrafiapparer. 
Quod freciatim aliquid firnificer, 
nulli generi mufcar. magis cóveniet, 
quam 


L 


* 


-»  — HIMORLE NATURALIS — 


quàmnigrisillis grandiotib.latiorib, 
comprefliorib.vulgaribus.que impu- 
denter involantjumentis, & non tá- 
tumichorem;,utreliqua fed ex alto 
fanguinem maximo cum dolore eli- 
ciuntatq; exífügunt. Carentprobo- 
fcide,verümiilliuslocogeminos den- 
tes,ut vefpz habent,quos alté infigüt 
cuti , potiffimum v. pendulas canum 
aures inféftant ap. Germ. (afferente 
Gamerario)atq; fxpe exeoriant. Has 
nobilis quidam Anglusin Italia fe vi- 
diffe dixit, alis exceptis Ricino pet 
omnia fimiles:quemita compreffis a- 
lisreprafentant,ut utrumq; do&tiffi- 
mus ille Barbarus confündar, Niphus 
illi ut fümmam velocitatem, itaro- 
cunditatem corporisaffignat. 

Ovifuga àd xwouviar proxime acce- 
ditdum volat, horrendum quid ftu- 
det & Afilo gravius & tardius volat. 

Dux (unt eiusfpecies  folàüm magni- 
tudine diftant; maior fylvicola, mi- 
nor veró fepicola. 

YazoGssstns Germ.QRofimücten/funt 
tnufcemagnitud,vulgarium,;corpore 
cópreflo, duro, plano ac tenaciadeó 
fubftantia , utinter digitos vix rumpi 
poflintnigricant magisquám vulga- 
res,nunquamire&à provolant;fed la: 
teratim,uti dicam, & quafi per faltus; 

nec diu continuare volatumpoffunt; 


heqslongé. Equos przcipué ap. An- | 


glosvexant,eos citca aures,nates,te- 
ftes & emunótotia perpetim lanciná- 
tes, quor. fudore juxta cutém ad ra- 
dices pilor.diffluentevivunt: Angli 
jisa fide flyn velàhorfeflye nomina 
impofuerunt;ur & Graci eNeveom irae 
vocant. Quidam € Grecis w»veeasis ap- 
pellant;ac etiam in calidiorib. regio- 
nib. easdem canib, quoq; moleftiam 
afferremaximamaffirmant, Croto- 
nis fpeciem alatam ac volatilem di- 
cunt,fed hanc plate aliam fpeciem 
cíIc arbitror, acfolis equis infenfam, 
De Bucularim íeu dapanuQayosin (e- 
firoagemus. | 

. Hisproximé accedit alia mufca, 
bobus& jumentis interdiu fole fer- 
vidoinfeíta,quam Pennius curi cag" 
dam L,exAeysgor jüre appellat. Semper 
n.crutib.autyentri iumenti infidens, 


caudamverfus ipfamrecurvamtener 


& fpiculum exertum , quó ad percu- 


tiendum cauda fit páratior, Hane. 


Anglia WhameandàBurrellfye pro: 
prie vocant, necnifi in Anglia facile 
invehitur. Mufca hzcapi feré fimilis 
forma & colote;fed corpore eft craf- 
fiore. Non adhzret;nec fanguinem 
fugir,fedfolummodo ftimulo in cau- 


dapungitatqueutequos affligat;per 


longiffima itinera ipfos volando per- 
Ifequitut, Equi naturahancmufcam 
timent, & ad eius folum contactum 
quafi horrent,cauda pedibusq;: & la- 
biis tam cruentum hoftem abigere 
Ízpeconantes.Sunt;qui putanrhane 
muícamnon aculeo pügere,fed fter 
cora pilis equi affigere cauda; unde 
i poftea moleftiffimz lendes gignun- 
'tur; Sed hoc expetientia dixerit ; 
. namratioin re tàm minime proban- 
! dafilet & obmutefcit. | 
o evGs Q9. in Dryiniprafertim fer- 
pentis fquamis latibula habere dici- 
tur Aét.quz tandem ipfos ferpentes 
exanimes reddit , hecpennis xreis 


— 


donata xxxn puta vocata ab Hefych. 


om xa» xia vif x00, cum cantharis ve- 
fcitur,& morfu caloteim ferpentibus 
ingentem parit ;, deinde fitim inex- 
plebilem & mortem, Horum paftze 


cadaveribus fi poftea hominem mo- - 


morderint; lethale infligunt vulnus 
& infanabile.. 

Merdivoramufcz plurima funt,alia 
eft Greophliago fimilis,fed maior ocu« 


lis obfcure rubentib.fcapulisatratis, - 


inquib.circulusoblonguspauxillum 
albicans;dorfum nigrü ex lineis trás- 
verfim du&tisornatum. Alzatgétee, 
corporelOgiores, circa ftercg hurma- 
num plurimüverfantur,aliàs perraro. 
Eft & mufca viridzstoto corpore, 
fplendore nimio quafi lanterna Pu- 
nicapellucens, capite fufco, alis ar- 
genteisjinfylvisfrequens, circa fter- 
coraferé verfatur, vulgaribus mufcis 
maghitudine zqualis, Anfit Giacu- 
cul Sylvatici ignoro. | 
Aliam x»se»oayo deprehendimus, 
mufca viridi minorem , corpore fu- 
fco,capite rubro farurato; linea me- 
diumquaficaputfecante, - 


Aliamitem vidimus corpore hirfu- 


to,fubflavo , oculis nigris prominen- 
tib. Ícapulis & dorfo nigro pulcher- 
rimé maculatis,cauda fublutea. 


A» vli 


"DE INSECTIÉ L1R L 


aliaitem eft, cui fcapulz dilutum 
rubent; ad croccum colorem parum. 
"accedentes.  Duashabet antennas 
| cxterislongiores;alas argenteas, to- 
tum corpustegentes, caput nigrum, 
quadratum & exiguum; in flerco- 
re potiffimum equino frequens af- 
fidet. | | 

Denia, i in fterquiliniis (unde easgi- 
gni probabile eft ) muícz quadam 
crocex apparent, corpore reliquis 
magis oblongoacgibbofo, 

Mu[Gam itemraram, nec ubiq; ob- 
viam, murum exag?eíto fimo & ma- 
reria putrefícente fadtum depafcen- 
tem vidi,omninó nigram,fiabíque a- 
lisquatuor argenteis fuiffe. In fca- 
pulis etiam quatuor pun&a alba, 
in reliquo corpore octo;id eft, utrin- 


quequaruor. Oculialbi, frons can-- 


dido veluti afterifco notata , exqua 
" duz antenna nigra & longae emer- 
gant; habetiteminfupremo quoque 
femorealbum puné&ulum afperfum. 
Hanc mufícam etiamnum in pyxide 
mortuam&conditam varietatis cau- 
facuftodio. 


Bombylophbagus mufca eft monta- | 


na, magna,nigerrima,corpore hirfü- 
to,oculisoblógis,magnis, capite fpa- 
diceo, przdz caufa acrem cumBom- 
bylio pugnaminit,& volatu faperans 
dorfum agilis conícendit, eid; tena- 
citer inhzrens tàm acriter mordet , 
ut hoftem precipitemin terram mit- 
tat, € melle qualicunq; abforpto vi- 
&rix abeat. In fummis Cartmeli mó- 
tibusfe hanc pugnam , donec acies 
"ftaret, confpexitle memoratin fchc- 
dis Pennius, fed fortuna mufcis fa- 
vente Bombylios vita fuiffe ejectos 
narrat. 


PuucrTuw VI 
De Mufcts AMoufeti terre- 
| fhribus idm. 
A "(aou rebus ab animalium na- 
tura diverfis victum qu&ritant, 


füuntque Humi[uga &: Herbivora , quas 


4 


73 
pite juxta os albicante macula re- 
fplendens. Venter & pedes nigri: fe- 
cusalarum exortum macula utrinq; 
albumgerit,dorfum grifeum. In fca- 
pulis fecundum longitudinem qua- 
tuor lineas obfcurius albicantes ob- 
tinet;alasargenteas, &(fiinaquá po- 
fitz fuerinrno&tilucas. In femitis & 
talparum tumulis recens cgeftis in- 
venitur, amatetiam humum pedib. 
complanatam & lzvigatam, unde ab 
Anglis Vocatur Thegraypath flye: 
floribus raró infidet, eá praefertim 
tempeftate, quando talpz terram e- 
vertunt, cujusfe humore fuftentant. 

' Herbivorarumvarix funt Ípecies; 
quarum tres apibus fere fimiles, Lu- 
ciano segliohdec dictze,id eft, militares. 
Sunt enim aliis mufcis grandiores , 
animofiores,magisq;athleticaafpe- 
&upulcherrimz, alisargenteis dua- 
bus perinfignes. | 

Harum zaxima & primaria caput 
nigricans habet,dorfum medium in- 
ter duaslincas transverías veluti de- 
cuflàtum,extrema cauda nigra. Alias 
| corpore eft luteo. 

Secunda non multum diffimilis ; 
capite nigricante ; Ícapulas. qua. 
tuor linez flave , & tres nigra fc- 
cundum longitudinem dué&z or- 
nant , reliquum corpus eodem fe- 
ré modo & iisdem coloribus eft di- 
| ftin&um. 

Tertieatque minimz harum fca- 
pul& flavent hirfutz , caput rubet, 
reliquum corps : quatuor lineis ni- 

gris totidemque flavis per transver- 
FRU actis diftinguitur. Omnium. 
corpora fplendent, ac quafi inania 
translucent. In hortis verfantur , 
& foribus aflidentes faccum elis , 
ciunt. 

Lucianus inilitares. mufcds ita de- 
fcribit: Naícuntur, inquit, & maxi- 
maquadam mufcze , quas militares 
multi appellant, dall veró ca- 
nes, fonitu afperrimz & volatu ve- 
locifimz. Hz& longiffimz vitz 
funt, & totáhyeme incibate perdu- 
rant:contra&tz przfertim&connexe 


I 


itidem Mouferi verbis defcribere | tectis & culminibus. In quib. & illud 


placet. 
Hui fa g corpore eft. fufco, i in ca- 


eftadmiratione digniffimü, quod u- 
trumqi;&foeminarü & mariti faciunt, 
K ut Mer- 


"E 
ut Mercurii & Venetis filius, qui mi- 
ftanaturafuit & dupliciforma. His 
- forté evyywis eft alia mufca. apiaria 
di&a,cum fplendorenigra;bipennis, 
'cerilega; collectos florum fuccos po- 
fterioribus pedibus affigens apum 
morc. Autumno apparet, rariffimé | 
Aliis temporibus. Anhzc Ariftote- 
lisSirenis? Sané alarum tantum nu- 
incro diffentiG; quonia illam rerpariltqo 
fecit,hzcveró duastantümalas à nas 
iura confecuta eft, 

Harum liz funt: sauhórlegon alia i- 
eivélseoisalize a ENid onions, 

Strutiopterón tres fpecies vidimus; 
Prima teneta eft & mollis , fepes, bi- 
iiis alis, alvo oblongá,; à capite pau- 
ló fapraoculos duas veluti ftruthio- 
rum pennas przrmittens, ceu cornua 
lanuginosá mollitie ne ipfis quidem 
plumis cedéntia: fcapulis utitur gib. 
bofis, teliquo corpore albo, nigtis 
fuis alis longiore. 

Secunda eit ejusdem generis colo- | 
tealbicante, capite fufco, aliás pa- 
rum differt, | 

Tertia eltomninó fimilis, fed an- 
tennas adeó molles & plumofas non 
habet,caüda albicat,corporeoblon- 
£o, quatuor albis lincis transvetífis 
infignitur;pedeslongiufculi,albo ni- 
groque colore diftincti: dum gta- 
dus confert , caudam paulatim ele- 
vat, atque alas binas translucidas 
veluti jactabunda diverberat, | Hx 
tres fpecies verno tempore cumpti- 
mis apparentinhortis fepibus ied 
umbtofis locis; poft atq;ante pluvias 
frequentes. 

Erinopteras totà albà eft UEOE 
Vel potius argentea , exigua & tbi- 
que plumofa, ;adeó; ut dum foliisin- 
fidet; nifi penitus intuearis plumam 
diceres : alz illi quafi diíle&tz, fepa- 
ratis pennis avium feré modo cen 
jundz. Ab Edmtindo Knivetode- 
pi&am accepit Pennius , deinde in 
fepibus & traits topariis fz pius 
vidit. | 

Mufca  £idày di&a , volatu poft 
fe omnes relinquit; Pus cau- 
dà, capite fufca & ^ pilofa, oculos 
nigros habet propendulos, roftrum 


HISTORIZE NATVRALIS 


tum partesanteriores pedum nigte-. : 


cujus apice antennz dux erui» 
punt; fcapulz fummz , ut & dor- 
fum, nigra: alz duz argentez, qua- 


dini refpondent. Quandoque inu- 


noloco refidet, velutiimmobilis,ve- 


rümubi prope accefíeris , incredibi- 
li celeritate oculos fallit; 8zne hirun- 
diniquidem celeritatis palmam(un- 
de dicta. Hirundo |j) unquam con- 
cedit. 


Quam à Clufio Pennius accepit, 
nigra erat , alis duabus argenteis in- 
ftructa, Bus albis confpicua. — Ia 
dorfofeptem macul& lutez cum ni- 
groin medio puncto erant. 


PuscruM YI 


De Müfcas Mauer fiti-. " 


caudis. 


pRerer. has Mufcarum fpecies ob- ; 
fervavit adhuc Moufetus, fezicaz- 
dasfeu pilicaudas seixiusc Gb Rards. 1-7 
larum aliz uam, aliz duas , alize zres 
quatuorvéíetas habent. 


Hepothrix five Vuifcta ( funt ver- 


ba Moufeti ) eftmufca caudata, to- ^ 


to corpore nigra ( medio dorfo ven- 
treque rubefcente excepto)alis dua- 
bus argenteis przdita, fcapulis craf- 
fis, antennulis duabus nigellis facta, 
pilura unicum longum é cauda emit- 
tens; Hancdepidamad Pennium 
idem Joachimus trangmifit, affir- 


manseam nonnifiAmeoprzítantio- 


riinfidere , reliquas herbas non at- 
tingere, 


Aviléctixte funt müfcae dit in cau- 
da fetas pilosvé habentes, quarum 
aliz funt corpore faftigiato, alix tu- 
berofo, Prioris generis duas vidi- 
mus alisquatuor argenteis fine ma- 
culis, capitibus & fcapulis nigrican- 
tibus, reliquo corporé fufco, nigris 
lineis transverfis variato. , Utrique 
longz & exiles antennz, fi imilesque 
in cauda pili duo, fed pauló AE 
tes,corpore tubetofo. 


Bipiles quinque habemus. Prizz 


vel potius-nafum muüctonatum , é Mnt omnia feré fimilis , mfi 


quod 


Movfet.. E 
ges ;ne 
Gps. 


«— 5E INSECTIS. Z18. 1- 5j 


qiod huic plus quàm media corpo- 
rispars flavefcit, duosin cauda pilos 
prelongos ; quorum unus extenfus 
canis leporarii currentis caudam re. 
- fert, alter intus convolutus lineam 
 Ípiralem. 

Secazda mufcarum longarum fpe- 
cies eft, quatuor habens alas argen- 
teas ; pedeslógos miediocriter flavef- 
Centés,totüum corpus nigrum, Ícapu- 
las craífas, antennas duas longas & 
tenues, ventrem verfus caudam pro- 
tüberantem,é qua duz breves fecula: 
furfum verízx erumpunt ; In fcpibus 
degit. . | 

iP MA Catelhs Cilülius Vienna 
mifit: corpore ex fufco nigricante; a- 
lis duabus largis ex argento czruleis 
' donatam, corpore przditam acumi- 
nato,ex quo duz fete (utPennius no- 
tavit.) vel plumz potius excrefcunt 
perdícei coloris , maculis nigris fu- 
fcisque mixtimornatzs; 

Quartaglobofo eft corpore, quod 
unciam longitudine a;quat ; caput, 
fcapulzac pe&us nigerrima,anten- 
nz breves, pe&ori craffo fex pedes 
affixi nigerrimi,quorum ptioresom- 
| hiumbreviffimi;pofteriores longiffi- 
. ini.Intet volandum pedesfimul con- 
jun&tos pendulos dimittit , ala qua- 
tuor obfcura, argentei courts, oculi 
nigri fplendentes, cauda éxtremitas 
nigra, unde duzfetulz pauxillz lon- 
vitudinis fe monftrant: E ad 


SUedrre ufq; caudam colore eft feré 
fubcroceo, cauda tenui quafi filo 1- 


go fcapulis conjungitur. Velociter 
currit quaft perfaltus;in rerra nidifi- 
cat, mufcis&erucis parvis famem ex- 
tinguit. . 

.. Quintalongé hac minot eft; figu- 
.ra eadem , fed alas veré argenteas 
monftrattotumq;corpus adcaudam 
ufque fuícam rubefcit. 

Tripiliug mufcarum goingudume 
xatobfervavimus. 

Prima oblongo elt corpore & ni- 
gro,cujus VERDE valdé ex nigro ru- 
bet: antennas habet duas, etiam ni- 
gras, alasargenteas , quarum fupre- 


mam oram Re. E cula ador- 


Alterafimilis, fed minor, toto Cor: 
pore nigra; priore multó longior ; té 
nuior atq; exilior;alz item argentez; 
antenna priori fimiles,ac cauda tres 
longos pilos protrudens; volatus ce- 
léxitiiditiea à prima longéfuperatur. : 

Eft & mufca zrzpils toto corpore 
albicans, nifi quod alz quatuor ma- 
culis nigris diftin&z videantur, qua- 
rum exteriores inajorcs , interiores 
veró breviores;has, dü quiefcit, fem- 
pererectastenet. Sex habet pedes, 
quatuor minores corpori affixos ; 
duos anteriores majores » nigros, e 
colloferé oriundos; inter duosocu- 
losnigros prominen tesglobofos due 
antennznigrae atque breves exeunt. 
Corpus gracile, teres, longum tràs- 
verfum digitum : in cauda tres vifun- 
turíetz corpus longitudine zquan- 


tes , quas volando in veri trianguli 


modum expandit. Majo & Junio 
menfibus ante & poft pluvias potiffi- 
mum apparet;circa fluvios paucis co- 
mitibus ftipata convolat, quibufcum 
initinere fzpé colludit. Anceriori« 
buspedibus utitur quandoq; ad pal- 
pandum, ecquid in via impedimen- 
ti fefeobjecerit, extendit enimillos 
corniculorum more. Talem anno 75; 
obfervavit Pennius. 

Sequitur quarta mirabilis ftructu- 
rz; alashabet duasargenteas, totum 
corpus nigricat, os forcipatum & a- 
quilinum . , in fronte duo corniculaà 
brevia erumpunt: quatuor illi tan- 
rum funt pedes, fub pectore duogra- 


ciles & breves ; pauló inferius reli- 


qui robuftiores. Ex oblonga cauda 
primum duo breviffimi pili exeunt; 
atquefub his tertius multo longior; 
in extremo tuberofus oritur. | Se- 


mel tantum fe hanc mufcam cir- 


ca Hinningham , olim Comitis O« 
xoniehfis caftrum; vidiífe memorat 
Pennius. ! 

V'itima toto corpore & cauda ni- 
gra eft. Corpushabetoblongum, a- 
las duas corpore nonnihil brevio- 
res, pedes ex croceo flaveícentes ; 
TUN lengitudine reliquum cor- 
pus zquantem, nifi femel in Cantio 


nat. Crura rübent; cauda tres crines ' circa Greenhive vifa perhibetur à 


lon gos emittir,vclociter volat; 


| Pennio, | 


Kà Jus 


HISTORIE OCATER ALIS 


ies mufcà corpore Ttipi- 
lem primam reprafentat; fed imagis 
verfus caudam protuüberat; pedes i iz 
temnigri, ut antenna, alzitem pro- 
Cera , quaram externa internis tri- 

plo majores circa medium; inigrá ma- 
culádiftindz. Quatuor é cauda pi- 
los emittit. 

Deraris rhufcárüm Tusciebus quas 
ium quzdam ad Pápilionum cen- 
fumi [peétant,ità idem; 

Prima elt mufca papilioni minori 
àmula, alis quatüor argenteis ni- 
gricantibus maculis cotpusargentec 
lines transverfim ornant; cauda ru- 
' bens ex fufco; capüt nigrum, fcapu- 
lx ejüsdem cum cáuda coloris; an- 
tenüz tenues; nigri, breves; pedes 
exigtii, nigri; in ícpibus OMS pra- 
cipue tempore matutino; 

Sectindà parum à prima diverfa eft; 
üifi quod und cüin corpore anten- 
his, pedibusque & cruribus fufca 
ín c ANSA 

Terilaeftitem esdideQ Süntauü- 

tem longiores illialà, maculis riigris 
diftinctecaput imajufculum; nigrum, ! 
pun&ulis lüteis paüculis notatum ; 
 antenn£tenues diiz, nigra , pedes 
fex fubalbicaritespedtorictaffiufcu.- 
loaffixi: fcapulz lutefcentibüs exal« 
bo maculis variegátz; dorfum quin- 
qüelinez transverfim ornantlutez; 
ac pünc&tulusunicusinter duáslineás 
confpicitur colore fubluteo; in caü- 
da quinque vertebra rubent; cujus 
extremitas bifurcata eft. 

Quart cít non valdé diffimilis.fed 
alas habet argeriteas ;, finé maculis 
antennas nigraslongiores Corpus 
fepcem lineis transveríis albicanti- 
businíignitur. | 

Vidimus & du2; mulcas J^ Cor pitos. 

Primaímniles habet precedenti ds 
lasargenteas; fed pauló minores; & 
in éxtremitate ipfarum tribus trans- 
verfis lineisnigris lignatas; capüt ni- 
| grumpectus (ut& ícapulz pedesd]; ) 
albicat : reliquum: corpus nigrüm; 
cauda quinque quafi juncturas ha- 
bet quarumttcs dilüté rubent; duz 
nigricant ; exttéma cauda bifurca , 
furca autem nigra ; & [corpionut 
3nodo fürfum cut vat; 


Secunda fero fimilis, fed exttemmitas 


caudzcraffior, furc& obtufz, caput 
lüteum, oblongum os , alz eii 
feximaculisnigrisornatz. —— | 

Eft & alia mufca quadripesmis cor- 
pore virefcente, alisquatuor corpo- 
re longioribus,e liquido quafiargen- 
to fa&is, quarumnervi virelcunr;an- 
tennz huic cenues & nigrz;oculi áu- 
rei(unde jure Chryfopis dicitur) vo- 
latus languidus, odor teterrimus ; 
quem , utblattz , cüm vita amittit. 


KHortorum hofpes vivit fambucoinfi. - 


dens, Án ex Eruca oríatur, papilio- 


num more; an veróex vermibus ar- . 


borum ; equidem ighoro. Do&ilh- 
musille atq; hüimanitate clariffimus 
Joachimus Camerarius prisuge illam 
Pennüio oftendit. 


ARTICULUS 

Tfi lidorus & Junius Tabanum 

cum Oeftrofeu Alilo,eundem fa- 
ciant: ipfa tamen defcriptio, diverti- 
tatem inter eosoftendit, Graci uce- 
aw, Àftimulando forté;nam pved;cal- 
càr quo equi ftimulantur fignificat, 
dixere. Apud Latinos tabe , quod 
corporetabeat; id eft PUn fit, no- 
men obtinuit.. 

Totuin corpus oblongutn eft, in 
tres pricipuas partes divifüm, caput 
nempe Ícapulas& ventrem,quinqüe 
velfexincifuris diftin&tum. Nigricat 
ex diluto albo totus. In ore probofcis. 


longaá,totofa.Sexnon octo ut Ardoi- 
iius prodic, nigris pedibus inftruitur: 


IL 


teliquis maxitmá kuropviaw refert, Cau- ! 


da eiftimuligera nulla. 


Frequentes fant circa fylvas & vias 
tegias; fepibus arboribusque muni- 
| tes: Ex ligno, Plinio tefte;proveniüt. 
Ex eodem náfci fcripfit Ariftoteles. 
lulio & Auguftó menfibus propter 
iiimium zftum ferociunt : homines 


| tüm;equos & fetpentes aflligunt. E- 


quumin fylvaadarborem alligatum; 
fexhoratum fpacio à Tabanis occi- 
fam, Moufetusabamico fide dignit- 
fimo accepit. Quia longé videre ne- 
queünt, juinenta pet fudoris odorem. 
€ofifé- 


by 


Nomen: 


Deícri- 
ptio. 


Pn. H. Ni 


11.6.28. 


Plin. H. Nj 
ilt. :325 


€onfequuntur, Gerunt cum teter- 
b. rimi foctoris ferpente ; circa Helle- 
VNieand, i; Ópontum bellum. Camelos etiam in- 
Bp feftare, pinguedine pifcium abigi; 

B prodidit Plinius. re 
JDifeéia — Diver(a labanoruminIndia Oc- 
| cidentali genera effe; Oviedus ob- 
fervavit/fcd non defcriptit. Dueapud 
Mldrov,de Aldrovandum habemus. 74 eft 
Anota. cotpore minote;,capite niero,anten- 
. . hisbteviffimis, ut vixappareant, pe- 
ctore & pedibus nigris, alis fubluteis, 
circulisque concolotibus qui alvum 
ambiünt. A/ferzz minusadhuc, ca- 
pitenigro, duobus albispun&ulis in 
vertice infignito, pe&tore ex nigredi- 
ne ad fubcinericeum colorem ten- 

.dente. Alvo & alis fübcinereis. 

OWwfu.p,  Proximé Tabanoilla mufca acce- 
"» dit, qua (exse: & Curvicauda Pen- 


— 


taxat crallius. Stimulo in cauda pun- 
git, quam jumento infidens, verfüsi- 
píam recurvamtenet. Non faciléni- 
fiin Angliainvenitur. Sunt qui fter- 
- Coracquipilis affigere , fic pungere 
credunt ; quód moleftiffimz poftea 

; indelendes nafcantur. 
Mowfe1n- Huc teferripoteft& illa apudMou- 
E fetum Tabanides mulca, qua capite & 
"corpore virefcit. Scapgie ex virore 
'fplendent: a/zshabet duas extremis 
mediisque partibus albicantes , reli- 
quzexfufco nigricant. Pennius fe- 
me] Hanvvorthi talem obfervavit. 


ART icurus$S IV. 
De Alfio feu Ocffro.. 


gx dua Calepino& aliis cum'T'a- 
bano confunditur. Perperam, 

fuperius didum. An à Silaro amne 

ad quemfrequens;nomen fumpfetit, 
. dübium:ab affiliendo, vel quód atel- 

losinfeftet,verifimili? mihi ett. Grz- 
n cis eft és ( Latinis Ocftrus & Oe- 
ftrum)3euZ csevinfanire,quód arme- 
tainfurorem agat. .A'iévo Euftachius 
cx Homero vocat, vel quód fotma 


Nomei. 


modum moveatur, A feroci naturá 
Oppianus ye dixit. 


Et x2eeonsQa^45, && toto corpoté: 


nio. Apiferéeft fimilis,corpus dun- 


fit mi xaAxG-: Yel quod turbinis in | 


DE JINSECTIS LIE à. — 33 


CmwvaAkGe, five fubarratus, fuperat Defcriptió 
Tabanum probofcidis magnitudine; 
ab eodem vero bombi ftridore vin- 
citur, Geftat anterius, durum, robu. 
ftum; & bené compactum acuí/euz, 
quo boves tergore facilé pertundit. 
Euftathius níufcá per omnia fimile; 
fed majorem facit. Aliilocuftz fimi- 
lem(perperam)colorevarium, mo- — 
bilem, mvxyahver ponünt. i] 
 Circaftagna & fluvios verfantur, 
ad Silerüm Lucániz amnem maxi- 
me. Elatioribiisquibusdam beftio- 
lis, que fluviosfupernatentoriri; ex ^ — 
Atiftotelehabemus; quas forté alio Arifl H.À; 
in loco culices aquaticas nominat. ^^'^ 
Nicandri fcholiaftes hirüdines ; in 
terpretatur:quafi fanguivora foboles 
ex fanguifuügis matrib. prodiret. Na- 
Íci & ex putri ,nemo forré negaverit. | 
Tantummodó boves laceffunt, quos-Hemer.ia 
interdum furibundos redduht; aftu 99^. 
inprimis urente. Ne attingant, pi- | 
[cium forté adeps, ut apud Plinium P/».H. N. 
legimus,;faciet, Celerrimé volant; & ain. 
ptzcipites, Er! Ji us S Lo 
Motifetus Ocularg, Aptartj, Indici, 
Mofcoviticimeminit. Prior jarmneni- | —. 
nimus. Zpiarins, in extremis partibus d 
favorumnaícitur. Capuc cft fpadi- | 
ceicolotis: lineaalbáátronte adoc- 
cipurintercurrit: fcapulz & dorfum 
fufcefcunt, Non florum duntaxat 
fucco, & melle;fed &(anguine vefci- 
tur. Jzdicum Virginia profert, mufcáe 


Suidas, 


Natürá; 


& Differéti 


| maxime capite fubrubente magnitu- 


dine,capitenigto. Linea argentea à 
Ícapulisad os pertrahitur:ipíz ex fü- 
Íconigtefcunt, & geminas alasarge- 
teas emittunt. Caudam fex vel fe- 
ptem fubalbidi coloris incifürg ftrin- 
gunt, reliquum corpus fubnigricat. 
Venterex cinereo lutefcente dilute 
virefcit. Celerrimé volat. Mofcovizi- 
cun Elmerus Chirutgus Moufeto 
mifit. Alzhuic argentea; toto cor- 
porelongiores; oculi magni, oblon- 
gi, & maximam capitis pàrtem repleé- 
tes roftrum nigrum , duriufculum ; 
tripartitum , quo citiffimé caligas & 
triplici panho confutas penetra» - 
bar, & cutem ipfam ad- 
imordebat.. 


L j 


Ánti 


" 


HISTORIAE 
V. 


26 
AÁàRTIÍcuLUS 


De Ephemero,€9 aliis qiii- 
busdam», 


WPhemeron mufícam vocat Ari- 

ftoteles , qux Aeliano 3erese Qe, 

Hefychio povípseQQ-aliis «neeoBio», La- 

ünis Diariavocatur. Meminit ejus 

& Ciccro. Quatuor alis, totidem- 

que pedibus movetur , ut apud Ari- 
ftotclem legimus. Scaliger addit,ca- 

&alig. Ex. put. quale mufcz , oculos grandifli- 
*i94/[.j. mos ; promufcidem in fe convolu- 
tam; caudam longiffimam, fectiun- 
culis coa; geftatam atq; coaptatarm , 
inextremo bifidam & trifidam;colo- 
refubaureo in majoribus, in minori- 
busfubfufco illuftrem, ventriofa eft. 
Taurini Mozieztarm vocant quafi Mo- 
nachellam:AdriaticiadMaranum & 
Tergeftz Cuzorullum; alii Sitivolam,; 
quafiSagitellam. VIna cüm foleori- 
tur, adoleícit, vigefcit, languefcit, 
moritur. Scaliger nullam .mané ad 
Sarcam & Benacum conípexit, circa 
vefperà omnes, captam per noctem 
fervavit. Subfífolftitio zftivo ex fol- 
liculis quibusdam uvarum putrefcé- 
tium erumpit, Plinius tenues mem- 
Ànfm.4.branas vocat. Prequentiffimx ad 


* 


*p49.' Hippanim fluviuminveniuntur, pro- 
€* depar- : . x t : 
spAsa. dente Ariftotele, An vero folliculi 


«ial.4.c. 6. iti Chryfalidesfint, à quibusdam E- 
| rucis prodeuntes.difhcile eft dicere, 
Succo animulam ífuftentant,nec aéri 
necterrz quicquam debentes. Mie- 


Miei» choviuseorundem ad Boryfthenem 
spl; Ineminit, Sur,inquit, vermes, C vo- 
lucria alata , quaterums interdum fents alis; 

enan [npra aquam currendo » circa emeri-. 

- diens juxtaripas valando fefe exercent, fo- 

le verb occidéte, quotquat eo die nata funt; 

eodem obeugt.. Hucpercinenr Pennii 
vtvipse(G- Aeliani Ephemeros, & Scali- 

SOLAR geri volucellaTesiuseG- corpore eftob- 
fel. c1; 10g0 & papilionari: Capite parvo füb- 


luteo : oculi grandibus, prominenti- 
bus nigris; prezufride involura, ver- 
bafci lutei coloris, quo rorem à flori. 
busfüpit. Goeraicula duo nigra, lon- 
giufcula , paulo füpra oculos affixa 


habet:vezirem& dot(um füblividum, 


 NA3FRALIS 


.,extremam caudamteré luteam, | fui 


J. 
| 


Eu 


quot pedes; quarum exteriores livi.- 
da,extremis fimbriis ex fufco fublu- 
teis;interiores exfufco flavefcentes. 
Alzexternz,cum ad Corpus tegen- 


' dum conjunguntur, adeo funt con- 


tigue;utcontaGumearum vixanim- : 
advértas. Tardivolaeft , necdiuin 
volatu durat, Inter malvas & urti- 
cas,& quidem triduo duntaxar;vivit. 
Quam Scaliger Felucellam vocat, illa 
Cardano Mafcilio cft,Moufeto Bibio, 
Aelianoforté «oruseG-, Grapaldo Mg- 
Jeillayufeula, 8: Mufcio. A elianusfuam aean.ti, 
.é fece vini aceícentis oriri fcribit: 4-2:c4. | 
Grapaldus fuam per autumnum in 
vinaceis, Nullum etfi roftellum ha- 

bere videatur:ajunt tamen,doliaun- 

ciali robore confecta abiis pertundi, 

ut vinumtotum cfluat. Frequenrif- 

fima eftin cellis, necquicquam prz- 
tervinumappetit. 

Coronidisloco duas adhuc Mu- Mofer.ls. 

Ícatum fpecies adiiciemus. | za iti 77 
florum calicibus , berba illius qua 
Benalbum à plurimis vocarur,latet,&z 


quidem florivora:uc à BrunoPennius T 


acccpit. 
Alterain occidentalis Anglia ur- 

bis cujusdam agro ( Tanton vocant) 

infructu maliatboris; quem Felzap- 

pellant , z(tate ad umbilicum mor- 

tua, Viridis ac fplendens reperitur; 

Malo difle&o mufca evolat , & cx 

vermiculo quodam ibidem orto gi- 

gni videtur. 

Á&Ticvivs VÍ. 

—— DeCalicibus. 

| 

| C "Ulex velab aculeo,quod eo fán- Nemes; 
- guinem fügat &z carnem tere- 

bret, quod Ifidoro vifam; Latinis di- 1/4er.o- 


Gus eft;vel quafi Cuzilex quod cutem "£12: ^ 8 


laciat. Ufurpatur in virili & mulie: 
brigenere. Moufetus Curicem voca- Mosfer, dd 
ré mallet. Grzci,generali quo omnes ^f. 
culices comprehendant, nomine ca. ^ 
rent. x4 ampliffimum eft ,, quod 

zoe; Paufanie. Hinc Octzis Her-- 

cule$ Conopius, qui culices abegit : 
BzotiisParnopius Apollo. Rulande; 

iumiés tuvo £l Q-s navexb , oon dl exeo Qo 


exiit 


uo ——PMT CE 


T "m 


ACUTDPVS eB 


| 


1 


ex), &wij; Synonima funt. — Nihil 
quidem certius ipzida culicem apud 
Ariftotelem Gazz effe : fed Arifto- 
phanis fcholiaftes, (soda ywopdivon é- 
paio vr xu vem, pueicov div 7T6gA0x/1s XV divo 
piérov Aux XE AcCoc Ayo feu animal prope 
aquas genitum Conapi famile » majtus vero 
jn circumferentia, ei» circa medium, lined 
i» Nonis, Ala cinéfuma, interpretatur. Alibita- 
B men «dora dici ponit. Kwoz«& Hefy- 


À vifteph.in 
Avib. 


Nicandro, &z9z6dexnsida, wi, pecu- 


E . quodforté Plinio fub Culicum smulio- 
EC 4um nomine venit. Hefychius volu- 
creculicifimile exponit. euros, ei- 


E malculum formica aut veri fimile 
Varino. Videtur & (ve0 6» dici. Con- 
ftantinus animalculum Culici fimi- 

I - leexponit. | 

Detrpio ^ Miratur hoc infe&torum 


Plz.H.N.plinius. 7b, 
X142 : 


genus 
inquit; zz fez[us collaca- 
vit inculice? Vbi vifum ineo praetendit? 
ubiguflatum applicavit? ubi odoratum in- 
feruit? ubi vero truculemtam illam e por- 
Lone maximam vecemyingeneravit? quá 
. fabtilizate pennas aduexuit ? pralongavit 
pedum crura? difpofuiz jejnnam caveam , 
uti alvum? vitam fanguinis ci potilfr- 
quum humani [itim accendit? T elum vero 
perfadiendo tergori, qua fpicilevit inge- 
zio? Atq, ut in capaci, cum cermi mou po [Jt 


fodiendo acuminatum pariter , (àrbendad, 
Jüftulofam effet. Corpus cisoblongum, 
probofcis, quamomnesin ore gerüt, 
quia ex bipennibus, mufcarum pro- 
bofcide triplolongior. 4/e duz, ma- 
gn, ex gibbofis fcapulis oriuntur. 
Crurafex vaccia, pralonga, valga, e 
pe&ore prominente & quadrato na- 
Ícuntur, cum ut mclius ambulent; 
tum ut facilius fefe humo. attol- 
lant. | 

- Paludofis & aquofis locis plz- 
rumquegaudent. Mefopotamiain- 
fignes & leonibus infeítos alit. | In 
Aegypto magna eorum copia. Dello- 
nium cum comitibus ita circa Cai- 
rum vexavere , ut exanthematibus 
correpti viderentur.Eorundem can- 
tu famofía Adrizlittora facir Martia- 
lis.In India Cccidentali invenias qui 


uM 


| Bellon. obf. 
Ime55.' 


-- 


Martial, 
Epig. 3: 93. 


«DE INSECTIS LlB. i 


- chiofuntwedanaOwelo. animalia reptilia, . 


liaris generis. nomen efle videtur, 


dem funt xavezs. 36909: denique ani-- 


exilitas,ita veciprocá geminavit avte , ut 


7^ 


7) 
Antiochiata 8c Mar? »*. 
Rer. Oves , 
DP 4. 
Detcad.; .e 
l.9. Deca- 
de 7. 
'Tzxetz 
Chil. 2. 


. veftes pertundant. 
Byzantiumne pollentingtedi, A pol- 
lonium Thyanzum fecille , I zetzes 
author eft. | 
Acidis dele&ari reliquit Ariftote- 
les & poft eum Plinius, reliquit. c 
Necdulciatefpuere certum ; fiqui- yep 
dem fanguinem humanum , qui dul- 4.7. 
cis eft, cliciunt. Hauriunt & vinum , P/»-H.N, 
! : / ; n : EA ; 10.6.70. 
confumptoque moriuntur falicto, ut 
Martialis habet. ^ 
Quia non co&unt , ideó neceffe ceneratio 
eít,utex putri, vel aliunde nafcátut. 
Albertus ex aquofis vaporibus oriri 
fcribit. Ex coflis provenire primus 
Pierius, & falsó, prodidit. Utverbo 
dicam, Aliiex putridis cadaveribus, ' 
ex putridain paludofis aquis materia 
alii: exberbis, arboribus, ut polio, 
lentifco,ficutherebintho, palmá,ul- — — 
mo;quidam prodeunt. E vermiculis, 27fe. 
inquit Moufetus  z zapo, liguffro,len- f.Ltcap r 
LifCo t berebintbo.ficu, caprifíco, aliia, ar- p.84 
boribus veluti femimum [parfis , c per non 
putvefcentem. fed. animantem. naturam 
BALS,cHlices prodire nemo no novit. Bru- 
1jerus veró infedum longis admo- 
dum pedibus , quod culiceim majo- 
rem dixiflet;in lacuna valde fordida; 
ex theca coriaccá molli fefe proripe- 
re,vidit: putabatq:; exvermealiquo 
eruca fimili ibidem inclufo orcum 
duxiffe : quód cafula talis int? fuiffet, 
in qualem fefe eruca: transformare 
folent. Plurain Differentiis. 
Olfa&uplurimumvalent. In vo- Natura: 
lando, aérem, obalarum mollitiem 
& alvitenuitatem,non commovent. 
Lumine adeó dele&tantur, ut £xpiffi- 
mé inlucernasincidanr.: Strepitum 
alarum continuá& replicata concuf- 
fioneedere, credibile eft, | Chzre- 
phonapud Ariftophanem,an per po- 
.dicem, an petoos canant, facete ex 
Socrate quzrit. Quia morfu valent, 
ideónonmirum, Myuntem urbem, e 
alude quadam,quam Maander flu- 
viusobftru&o limo oftio, effecerat, 
olim;vaftaffe: Acarnenfium urbis 
quz juxta Afix Pergamum frequens 
habitabatur, pulfosincolas, quod a- 
ud Paufaniam habetur. 
Idemleonibus in Mefopotamia,& 
apud Rizophagos qui $5 MCN 
| i Alta- 


Paufan. in 
Achaieis. 


K emedia. 


blia.H. N. 
17.21.l.19. 
€410.l.23. c. 
6.61.27. 


£3. 


do HISTORIJ4E 
Aftapan flàvios circa Meroen inco- 
lunt , Oriente Syrio olim accidere 
(uerum, Diodorus Siculus & Strabo 
authores fant. Licet exiisdem & pra- 
figium fumere. Divergente fole,fi in 
aprico colluferint, caloris, fiin um- 
bra, tepidas & mites pluvias; fi prz- 
tercuntés pupugerint, frigus & nim- 
bospr&fagiunt, Congreth aliquan- 
dointer Shenz & Sionis monafteria 
in Anglia, ( pugna perquatuor horas 
duravit ) Monachorum exilium qui- 
busdam innutffe credebantur: Bella 
in patte Occidentali nonnullis cum 
anno M.D.L XXX. perquatuor có- 
tinuos die$,ex ltalia,in Occidentem 
evolarent. E pomo quercino,fi circa 
Michaélis feftum  culex eruperit, 
bellum hoftileMizaldo prxíagire vi- 
detur. Aquam fubeffe Paxanus eo 
loco pollicetur, quofe (cle exorien- 
te,trabisinftar contorquent. 

Multa corum exitio, velut fuga- 
rentur,vel vitari poffenc;humana in- 
duftria invenit. Conopzo olim A- 
lexandrini utebantur: hodie in fum- 
mis dibus füb dio habitant. India- 
renáobruti , faciemfrondibus inter 
ramos contegunt. Culices, eorum 
quidam;utfibi pareant,adorant. Se- 
prentrionales tentoriolo ex panno 
lineo vel cortice facto fe includunt. 
Merula cannabis humidz ramufcu- 
losinlecdtoapponendos fuadet. An- 
glifuum Fencanapy paluftre conopzii, 
feuftercus bovinum, patulum , pla- 
num,lfemiaridum , vel duriufculum 
filo ad 1mum le&um fufpendunt. 
Huic odore illedti, totatmnoctem in. 
fident. Abiguntur , coniza , cupreffi 
pillularum cumarbo:is coma,abfyn- 
thii, melanthii, lupinorum, Juniperi, 
rutz;vitrioli, Szc.futfitu,de quibus a- 
pud Diofcoridem , Plinium ; Gale- 
num,& alioslezimus. Rhafes pilum 
equinum per mediam domum exté- 
tum commendat : Pedemontanus, 
pulverem cumini fubriliffime triti, 
cum vinoque mifti, quo pampini vi- 
tis, aut alicujus arboris frondesirro- 
rari, cubiculorumque oftia, & fene- 
Itrz àfpergi debent. | Adhibetur & 
aceticum origano decoctum. Neju- 
mentis noceat ,ferpentaris fufficum 


Br MÀ MM — rr ——— — — ————M M —- 


^um ! YE 
| i * Fu] 


XTVRATSS 000 8 
facere, Olaus M.authoreft: nehor- | 
tisamurcamrecentem & ex caminis: - 


— — 


fuliginem hortis infperfam , Palla- 

dius; malicorii aut galbani famum, r 
Plinius, Ezecazzur,firataàm decocto 
conyzz madidam, in zdium angulis | 
depofueris. ! 


Vilislicet, abjecta & molefta be- 
ftiola,ufum tamen aliis animantibus 
preftat. Soloquippe culiceThyma- | 
luspifcis, Ticini luviiincola capitur, 
Crocodilus iisdem victitat, Aves 
xwriNeyss dici diximus , &z wvaeQayoe- | 
Plurain Differentiis dicemus. dE 

Magnitudine inprimis , & gene- Differétig) 
randi modo precipue differunt,Sunt | 
quidam magniquidam parvi,quidam 
minimi. Magni eia. dicuntur, quód 
paluftribus locis oriantur & vivant. 
Corpore funt oblongo, duabus alis 
przdito;quas elimatas & poliras, fu- 
prahumeros extendunr. Ocreas fx- 
pé & triplices caligas perforant; & 
morfu venenato,modó dura& livida | 
tubercula; modó veficasmodó pun- 
&ula pruritu plena inferunt. ln Hi- 
fpaniola & calidioribus regionibus 
funt crudeliffimi. An Theophra- mhepltr, | 
j de C.P. 

ME 


"Ufus. 


Nu —UUTT ES 
——-— — —— 


pa TRU 


——— —— 


fti? Strabo DTP xorazuxe VOCAat. Payv 
morfü mitiores funt, zftate umbro- ' 
fa,hyeme nivofairicolentes, Salfum 
| duntaxat füdoris pabulum morfü e- 
liciunt. Unde tuberculum jucundi 
pruritus plenum exorirur.; Juxta fe- 
pes & arbufta mutuis quafi curfibus 
celludunt. Mipizmiin Anglia aquilo- 
nari, pyramidali femper figura pro- 
volant : figurzíuz aciei fines;inemo 
tranfit. Surfum deorfum ( verba fünt 
Meuferferuntur,nictu oculb e didfo ci- 
Fius,in lateraaciem deducunt totumá fub 
tà exercitum in lateva difhertint;qua [i- y, file] 
ve mujcario [rue pulvere;ffve aquá affusá, 
Jrve fpiritu "violento fregerm , co&unt ta- 
men confeflim, e ante digiti crepitum, in 
pyramidalem fefe forma omnes vecolligunt. 
Ex uligine putrefcente oriri «credo, 
vaporequeaqueoali. Inreftinum fi- 
quidem iis tenuiffimum , album, feré 
invifibile, fpumeo,;albo, cenuiffimo, 
& nullius feré tenacitatis humore 
plenum, Longius quandoqueab a- ' 
qua volitant: & loca à flatibus libera Piv.zrie- 4 
amant. PieriusValerianus,cujusdam *2)9^z& . 
| genc- C4. 


l 
&eneris inter minimos mentionem 
facit, quod tam eftexiguum , ut vi- 
fuminter volandum fallat; nifi inté- 
deris; fed tam acuti idus, ut cutem 
perterebret, — 

A modo generandi differentias apud 
Grazcos habemus, Egzicdivri, pra- 
cipuz funt. twi quid fit fuperius 
dictum.. Albo cinguloànaturàor- 
natur. Unde Atiftophánis fcholia- 
Ítes, dd xdvamQo: coo upoy Qu viv yel" 
7G dixit. Muliones quidam vocave- 
re:fed perperam. Hi enim uno tácum 
die vivere dicuntur, & tànquà Me//ze- 

ses, quod folo melle Vefcantur voca- 
ri. Roftrum habent pici arbotei in- 
ftar, longum, acutum, Crapulá difz 
rupti ftatim exfpirát. Erupidas cx A- 
fcaridib. ( tmalé tipulas vertit Theo- 
rif. H.4. dorus)fieti fcribit Arift. afcarides 4u- 
tem in limo buteortm quo áquesfubfidente 
cocretioue terrená confluunt. Principio li- 
mmus illeputre[cens, coloyem capit candidus 
deinde nigrum po[lremo f[anguineu. Tum 
ex ea quadam perexigua rubra oriuntur ; 
alce pufille pecie. Ea aliquandiu berentia 
moventur:poflea abruptaferutur ab áquas 
€? vocantur a[carides. Diebus baudanultis 
poffstallüe fefe rectas ab aquas neg, moven- 
zur, e funt dura: tande abrupto putaminé 
culex faperinfidet,danec fole velflatu.ma- 
veatur, ut inde avolet, *»vec ficarii funt 
culices. Generantur ex captificis eo- 
rumq; putrefcétib. granis. Ideó cum 
evolavere nó inveniuntur intus gta- 
na,quz in eos verfa apparent. Ufus in 
maturandis ficubus. Naz fraudati ali- 
sent ip anatrey puzviejus tabe ad cogaa- 
24 velant,mor[ud, ficumm crebra, boc efl;a- 
vidiore paffu, inti folem [fecum primo in- 

. ducunt, cerealesd, aures ipmmittum foribus 
apertis. Mox lacte humorem frveinfan- 
ziam pota ab[utpunt:quod fft & [pontesid- 
eod, fitetis caprificus promittitur advatia- 
nem ventiyut flatus culices e volantes in fr- 
MH. eus ferat s quiubiimgre[frfuerint , turgent 
ril. H.A. ffch eb celerrim? mmature[éentes altum tu- 
| eefcunt. Ad hospertinent quos size 
xeyseitae Graeci, Latini Culices Herculeos 
»vocant. Ínertes vivunt, & nonnifi ex 
occifis fu1generis culicib.cáü fucco & 
fanguineplenosconfpexere,victitát. 
Kvizec, Vel oeuriz ec, oro xvípeny, quód fnof- 
dendo vellicent& pruritum excitent 
dicuntur: Theophraltus vocavit et- 


8. 
ealig edit, 


i] LY 
d - 


Plin. H. 


ODE INSECTIS LIB. 1 


Y 


éi 
iam dive. Vidétur,fecundü Pliniütm; 5, 
exhumore dulci fubdito corticib. in zz.2.2.caj: 
quercub. nafci, quod ex Theophra- v " 
Íto fumptü eft. Velarandué Infulànus M RU. 
Pharmacopeus,exquercus pillula;&z 
eallz foraminulentz meditüllio fre- 
quétes prorüimpere obíervavit. Pro- 
veniunt & in ultivo,napo,rapis;polio; 
lentifco;terebintho, & aliis, cum vel 
finepütrefattione. Humorém ulmi 
veficis primáà germitiationeinclufum 
fiaruerit;inwizuemutari; Symphoria- 
nus author eft. Hortos pracipue ri- 
guosinfeltat & incolunt. Pyrainidis 
inftarin aere fublimes videntur, ve- 
fperiprzcipue, & juxtafepes, Obliti 
feré eramus Pizáteoru, quosforté A- 
rift.sovozras vocat. T rahunt ex vermi- 
culis, quiin fzcé ácetigignuntur, o- 
riginem 3c ÜROAHX; 01 ydvoV ga CA TWS mA a0 
EG: bg. Generantuür tet fepte díeb, 
V Vottonusinigné quoq; nafci Ícti- 
bit: quod difficulter credetut; 
InAmerica circa metà iticognitaim 
& adNicolai portü mira füntmagni- 
tudinis;Incole Teziz vocant, Leri? in- 
ter pulices numeratapüdNieréberg. 
nifi fphaltna nó eft. In Brafilia eft gen? 
quoddá paulo min? vulgarib: tinnu- 
lis,elegatiffimi coloris. Crurahabec 
exiliafex brüni colotis, raris pilis hir- 
füta: Caput rotundum in duas partes 
veluti fitsiifuperiusq; ex viridi elegá- 
tiffim*colorrefplédetad latera pur- 
purafcés. Pofterius corpus definic in 
aculeü fatis longü, fuperius ex viridi 
elegatis aurei colotis& pilisrarishir- 
futü:habetq;quinq;jücturas fübnigri- 
cátes: alas duas tenues fatisl6gas, iri- 
dis coloresrepfentantes,imo fuperá- 
tes:in capite cornícula duo, &c. Sed 
hzc pfmicrofcopiü exploráda.Is H- NisenU, 
ffaniolainvifibiles quidà funt; fedad- H.E. 
urentisictus. Littora amát,necinin- ^"^. 
teriorib. inveniuntuf, In ramisarbo- 
rumcirca eos prafidium; Hisdomos 
cingunt. Hucforte Maca Culiciformis 
Mouteti fpe&are , nifi coire fcribe- 
tet, quod Culicibusnegavimus. | 
Aldtovand?, iüc& circaiftosnobis 
deeffet , duas iconum variorum ra- 
bulasproponit,iisdem duas alias fpe- 
ciesadjicit. Qui exacté cum mutcís 
Moufeti cóparaverit, haud paucasin- 
ter eas inveniri fatebicur. Prirmá ta- 
L bula 


Àrift.z. Á. 
3: CAp.19. 


$.6, 20. 


Marcj. H. 
N.Brafil.js 
€.7 * t 


Àldro.3. de 
Infect, c. y, 


2. 
Vide p.586.Bonon. editionis. 
esee rte eee eere 

Trirurus 1L -— À 
«De Ipfecits Coleopteris fet 
 Vaginipennibus. 
dert P. VE, 
De Locuffzs. 


"RAS TICUEFus- 


De Locuflis 77 ener, 


9 reru de Anelytris tam qua- 

dripennibus quàm bipennibus 
fufficiat: fequuntur Cleaptera íeu F'a- 
ginipeunia: Locuflan empe; Gryl/us, $ca" 


rabeus,ad quem Profcarabaus ipectat 


Cantharis, Ins, Bupreflis, Coccojus, Cicin- 
dela, &  Blatta. Nulloaculeoinfeftate, 
difficulter volare , pennas fragiles & 
corticiinclufashabere, fedentia po- 
tius quamalata videri, commune o- 
mnibus.De Locuftis tanquam maxi- 
mé notis primó agemus. 
VidenturapudLatinos fortiteno- 
men,vel quod fint longis pedibusin- 
ftarhaftz , vel quafiloca ufta, quod 
mefles & alia quod attingunt urant. 


Nomen, 


, Graciin genere axeddac e pd vo ines lov 


uxo te) vv Qurav vqpscoxt, quod fummi- 
tatesfegetum& plantarum depafca- 
tur, vocant. Mésx£,xogrol aevo, poule, 
elena G5 Bre Os dar (g, panic, xógvanb, 
piofurid, t$ bao bitayonon, quod apud Diofco- 
' ridemlegitur,fpecierum quarüdam 
nomina effe videntur. —Crerenfes 
A*pipoy vocát: quibusdam forté Gpédla- 
va, Gz QJxeo; qua iisdem exec dicitur. 
Denominib. Ebrxis confule Aldro- 
vandum. Diofcoridi uojzAcxexQ- vo- 
catur , quód poftetiora duo crura 
longiora habeat. 
Egregie & breviter Claudianus 
depinxit. 


240.76 


Defcriptio 


Horret apex capitis, modo fera lumina 


fergunt, 
 Fertice cognatus dorfo durefit. agi- 
Gus, 
Armavit uaturacutim dumis, rub£tes 
Cujpidib.parvis mnltis acuere ruboves. 
Albertus , caput habere figura equi 


HISTORIES AATFRALIS c 


bulan.r. Culexcommunis dicitur. fcripfit: & anteos duo additamenta 


| fordib.(fuccusis plantarum eft) ple- 


—ÀÀ —M—— M M € 


r————^A—o———^^O—^—O^—D—^A——^^AW^A^A^—€^———————— 


i 


, 


dura, quxlabiorum & dentiü vicem 
fuppleant, Aculeus eft pro cauda;pc- 
des fex, pofteriorum crura longiora 
&adfeipfareflexa, (Plinius foris cuz- 
varidixit J ut melius de terra actolli 
poffent; inteftinum unicum fanie & 


num. Nigidiusoculosiisnegat:fed | 
Plinius concedere videtur, quod & 4trifior. de 
Claudian?facit. Infe&orum,inquit, M 
omnium, &quib.teftacea operimen- eH. 4.4; 
ta; oculi moventur, ficutquadrupe-57 ., 
dumaures.Dealisperpetuumnóeft. 7. 
Alix (implicibus;plurib. alix volant; 
quzdáfaliunt. Neccolor;,gautbori | 
dererum natura vifum. Suntvirides, 
nigre,livide,variegate. Exuviumfet- 
pentum inftar deponere, quo tépore 
operculum circumrum pitur, Arift. 
teftis eft. 

Nullaeas nó feré terra alit; in qui- 
busdam tamen frequentius graffatur 
hocmalum. Vifznupin Ruflfia,cum Lecus. . | 
fervi & maácipiaad figna cóvolarent, . ! 
& legionesfacerent. Ig Syria militari 
ipiperio olim uecabantur. Italia ex Africa, 
inquit Plin.zaxiz? coorta infeflant.fa- 
pepopuload Sybillina coacfo vemedia cofu- 
gerexinopia metu.1m Cyrenaicaregiont lex 
etiam eflter anuo debelladi eat» primo ova 
obterendo, deinde fatis, pofi remb adultas: 
defertorts pena im eum qui ceffmverit, Et 
ip Lemma infula certa menfnra praftnita 
eft, qua [nmmaulienecatarum ad magiffratus 

veferant.. Civitatem in Africa abeis 
pulsá M. Varroauthor eft. Apud Ni- 
gritas fingulis trienniis ad duodecé 
milliarium fpacium terrà inumbrát, 
fi Cadamufto &ides. CircaBrudufium 
quotannis agros abfumunt. Apud. 
Caflini mótis incolastot,ut Seleuci. | 
dasavesa Jove fibiprecentur. Planis 
veró rimofisq; locismaximé gaudér; 
quanquam &inmontanis ubiCoti- ^ | 
nus proveniGinvenias. — Vitus. 

Herbis&fegetib.victitát.Ideo ua- — *.- 
sexo, Nicander (17s vocat. Amy- ; 
gdalorum floribus impinguantur , fi 
authoré de natura rerum fequimur: 
foliaquoq;lauri depafícuntur& vites. ^" 

Ideó haud fine: caufa Plinius. Papg- P». EN 
la petere [ciuunt. Deorum ira pe[lis eain- d 
fellieitur.Namq ci grandiores cernuntur, 1 


C In. 


/ 


Arif HUN 


S.e,277, 008 


Plig. H. 
11.5.20. | 


& tanto volant pennarum fIridare, ut alia 
alitescredantur: folemá. obumbrant, fotli- 
eit füfpettamibuspopulisie faas operiant 
erras. Sufficiuat quippe vires.ci aquam 
parum fit snaria 1ranfü[fe y immenfos tra- 
éfus pevmeant, dirad me[fes contecunt an- 
be, multacontattuadurentes s omnia vero 


YU 
Pléna de iis Hiftoriarà rnonumen- 
ta,inter que & memorabilia quedam 
occurrunt. Anno Chrifti 9r. tantam 
Itáliz intulere peftem,mortug ad lir- 
toraab Africadelatz; utc DCC CM. 
hominum periiffe; Julius Obfequens 
fcribat. Quz anno 874. Galliam va- 
ftabant, fenis pedibus, ac duob. den- 
. tibus duriffimisinftructz erant. Du- 
ces przmiffi pridie caftra mecaban- 
tut. Volitabant diurnoitinere, qua- 
tuorautquinqsmilliapaffuum: Bri- 
tànnico abforpta mari, mox ad litto- 
tarejedtz, ingentem peftilétiam ex- 
citáàvere. Annot1542. alisperinitia 
|  €arebancmoxbinas, cadem quatuor 
Mosfe. de affumebant. An.1543.inLucanoagro 
m zi,,. tam frequentes convenerant,utglo- 
lio. meratz cubiti altitudinem excede- 
rent. Subéxortum Tlartaricorum & 
Cofacicorüapüd nosante biénnium 
motuum,viíz quoQ;iisdem quib. tu- 
multuatum eftlocis, Tantum eorum 
aemen,ut poftquam confediilent; e- 
quorumin viis ungulas obtegerent: 
Mirum, nonulteriusrabiem eam ru- 
fticam pro greffàm , qu àmiftz perve- 
hérant, Nondum Lublinum attige- 
" tant, cum verfis velis; Orientem à 
quo ferebantur;repetiere: 
Gerieratitur ex pütri & pet coiti. 
Exphalangiisprocreari,apudArifto- 
celem,ni fallor liabetur. Ex putridor. 
L. |— , cotporurmi, ficciore inprimis tempo- 
| E tis conftitutione,apud alios.Sub bel- 
!. ^ lociviliinSicilia;infepultísmortuor. 
| cadaverib.ingens Attelabor. prodiit 
copia, fi Plutarcho credimus. Veris 
|, autemtemporeaàZephyro& Lybico 
B Ventis, fi Diodoro Siculo, ex deferto 
DP 5^* ad Aethiopas Ácridophagos defe- 
tuntur. Auftro & utente vento de- 
|J ferri Sacra Sapiptura habet. Ibidem 
ut& in Lybia; Strabone prodente; 
quód raró aurnüquam pluar, &lacus 
eenofi fant ; magna copia oritur; 


igebebiin, 


éüeratio 


DE INSECTIS LIB ld. 


snorfa erodentes , d» fores quoque tedfo- 


£ 

Faeminas exfe concipere ; Vircen- 
tiusinea quam nutrivit; & pragnan. 
tem invenit docuit. 

Coitus idem qui & infe& orum o- Arif. 1.4; 
mnium; quz coéunt, marem qui mi- ?:^2- 
nor,portanre fcemina. Mas in cógref- 
fu duos illos aculeos dorfo ult. emi- 
nentes,per caude inflexionem iin foe- 
mella: uterum immittit:foemina fub- 
agitata intente alvum mover; & fe i- 
ma pattemari applicans; illà diutius 
continer,modoó vulve hiatu,niodo e- 
jus contractione; venerem fibi jucü- 
diorem reddens.Zifouiur enim meatus 
duo inf emina pudedo, sutevHitio quodam 
disyunt!is (Verba (un£Moufeti) e craf-. 

Jtufculo aperimmzmto comtecti: quod externa 
Jim parte nigricaz, durum efl eb cartilagi7 
A4enintusaucem leviter hirfutum;ru- 


Vinehi, 8 
feculo. 


Plin. H. 8: 
IÍ.6.29. 


gisq; quibusdá quaft (cabrü videtur. 
Adhujusoperimscuti fundum uterus 
albicans , inftar muliebris pudendi 
cernitur; Quiaita hzrenr;ut nec fal- 
tu,tiéc motu, vix manibusavulfz dif: 
cludantur, tardo digreffu coire Pli- 
niusfcripfit. Parere in rerra fixo cau- 
liculo illo xa(miZa(3 72v Ge T) xix 
auXw) qui cauda adnafcitur: ac uni- 
verfim,& loco eodé;fetum fimul noni 
fparfim déporietejira ut quafi fav? ef- 
Íe videatur; apud Ariftot. habemus. 
Hinc vermiculos fpecie ovioriri ad- 
dit,qui terrena quada prztenui tanq 
membranula ambiüuntur: diffe&a e-- 
mergüt locufte& evolat. At veró ova 
ineunte Autumno condenfü parere; 
experiétia habetur: táq;mollis fetura 
hzceít; utad tactüleviffimum core- 
ratur. Ea durár hyeme fub terra, cuj? 
vilceribicómittuntur.Subfequéti an. 
exitu veris; (cOcoctione quafi pacta) 
emittunt parvasnigrátes, & (ine cru- 
rib.pennifq;reptátes. Mori matres cü 
peperintcertüeft, vermiculo ftatim 
circá fauces énafcente, qui eas ftran- 
gulat; Eod.tempore& mares;diffipa- 
to p validamV enerein calido;obcüt, 
Alii dplicé carum foerum,geminüq; 
exitü tradunt. V ergiliari exortu pà- 
rere:deindead canis ortü obire, & à« | 
liastenaíci. Eft veró&z alius eorü obi- Pisa 
tus. Gregarim füblarz vento in tmare 
aurftagnadecidunt. Forté hoc cafu 
evenit; non ( üt prifci exiltimavere ) 
madefaétis nocturno humore alis. 

d L À Fi 


Ariflot d. E 


PÉn.H. Ni 
IL429. 


Theaphy. dé 
animalib. 
QUÀ color& 
DAN 


- 


io HISTORIZ NASVRALIS — 

Awmses — yifofunthebetiores, quod duriffi- , torum predaabduxir. Idem tumul-- 

sOionC$ inic fint;propter palpeb£arüm caren- tuantibus Cofaccis & rufticis nupet 

tiamoculis. fex earuin ab occipitii ' in Polonia fatum : & quod mireris, 

roficifcividetur eoloco ; tibicomn- | eo usd; lymphaticam illam nebulo- 

Arift H.À. itfüra Ícapularum: .UtDalechai- | num collüviem perveniffe; obferva- 

*^*  piüslegit: utintextü eft. — Eo locó iz | tàm; quousque locuftz, qus przcet- 
Commiffura fCapulartmm quaffdenies babé- |fevunt,delatm. — ———— | 

ve exiflimaniurs eosd, imtér fe tereizalo firi- Variistantz pefti rémediis, cona- 

dorem edere, circa duó àquinatfia maxi- 

ne ficut cicada circa folffitià. Ariftoteles Nonnulli cacumeribus fylveftribus 

aidantoie vido» facete fcribitper qua | & lupinisamaris in imuriafervefadtis 

alas & faémináinnüefevidetur. Alis 

edit obfervavit Caffekius, Impofitz liones exfublimibus atborib.fufpen- 

fibi invicem ala moventur; quarum 

Íupétior parte intima córpus habet 

fubnigtum; düruryper tránsvetfüm | tür. In Chuerch Scytharum Catai- 

locatum: inferiot ejusdern fuübftan- 

tix córpüfculum in extremitate orz | (entia easarcet. Mediolanehfis praz- 

| fuperioris patte externa , cii perbel- 

siia lumtythpanum adjacet. eere zec 

volare éas nücfibus propter frigora ivadi- 

derunt, iénàri, etiam louzinqua inária ab 

ipfos tranfiri, cüfetinudta plarinza dierum, 

(quod maxim miremur, fame. Sedhic 

volàtus divine pt&ceprionis figiium 

potius eft; Aliásnot tar volát quàm 

faliunt; itertimque petinis deficien- 

tibus caduit in tetràm. Duin fe in 


decem mille taccosimplevit. 


da fünt: colle&z terrà obrui, neex 
occifarumóvisnov£ prodeant, Vi- 
teshon attingent; fi prope radicem 
triafinapeos grana cOfevetis,fi Geo- 


. Mané colligi debent; dumtorpi- - 


poriicorüm authori credéndum.. À- 4,5 4 4. 
riftotelesodorem córnucervi,fülfü- 45s. — - 


| 
Remedia - 
tontrA , là 


ta eft occurrere humana induftria. ;,7,;. 


5 
eas cohfpergunt. Quidam veltperti- : 
dunt. Nonnulli captas exurunt. O- | 
dore illiusfumi vertigine corripiun- u 

A À qe ED "a 
notuim civítate;lacus cujusdam prz- Ü 
fectus Anno 1542. conftitutoin col- ' 
lectas pr&mio; brevi tempore duo-. - . 


| 


LU 


JY 
' 
à 


aérem attollere Coriantut ; cratibus 
prinium fé impelléntes fübvolant, 
'poftniodüm alis évagitiatis evolant. 
Altius fefe efferünt,zftu utente. Mi- 
litari ordine uti quibüsdam exem- 
plistármatum eft. Tazifrivolaratione 
qnolientés » Jeypeutem cum libuit , uécant 
,, JHgHla, fautibus ejus appreben[is mordi- 
SETS ceu. Viditid & Majolrolitor. Gracu- 
Ph».L; liadveríü volatü earüm exitio oc- 
cürrutit; Ideoà L&mhi incolis cole- 
bantur. Idém Galericg & Ibides fa- 
ciunt. Ii Argo cum fcorpiorie con- 
grediüntur ; inde Scorpioimachi di- 
&i, & aculéo cxarimatum; intetfi 
ciunt; & devorant. di 
. Peftemfamem&bellaportédünt. 
Illaminté&o à mortuís& putrefcen- 
tibusaere. Hanc;abfumpris fáàtis, & 
quicquid fructuum atbot ferte po- 
tuit; Ifta, cim militári quafi otdine 
ptocedurt, Ctiri Anno 15 45.ttupen- 
dis agminibtis pet Illyricum in Ita- 
liam convolarent; TurcaRhegiuti 
occupavit, Oftiz fubfedit ; Niczain 
Cepit; & multa Cliriftiatiorüm imil- 


Plin. 


Ásiflot.in 
&efculi , 
ipirAbilib, 


fücce(Iu temporis dracuncüli in pe- 
dibus exotiuütur: quos huic victui 


lianni Baptiftz fuere; In Medicina 
quoq; adhibentur. Suffitüftrangu- 
rà makimé mulierum  jüvantur. 
Stercus pahó cobférr; & inorphza: 
lia, cut fexceritorum millium duca: | pedesq; éatüin vértucaseradicant. 


ris, àáüt ftyracis füffrum comimédar. | 
Arioldus bovini aüt vaccini fterco- | 
ris, aut Cornu fitiftrifamum. Palla- Pala4.R. | 
dius fluviatilés vel marinos cancros Ra. Titsjo 
fi&ili vali cumaqua immilfos, ficedi | 
fab dioftatüantur, ut decem diebus 

in Solevaporentut; Quicquid ea a- 

qua perfundetür; ill&tum manebit, | : 
Magorüm remediaapüud Plinium vi- ?/» H8. 


de;plutaapudMoufetum in Theátto 0o 
Infector;p.12$. SEDENT IIR ACE | 
In Cibis olim Áethiopibus Sillis, UM 


falfugine düratz erant, Necnon A- 62s. 
fricanis, Syris, Perfis, Àrabibus, Ma- 
dis; & qui Lybixlocaincolunt. Ho- 
dié in Oriéntali & Occidentalilndia 
comeduntut. Sed brevis eorüm qui 
Vefcurirut vita. Quadragefimum à&-- 
viannüm hüllusfüpergredicur. Quiii Mereur. 


"mar.led. 2. 
6,10, 


Metcurialis adfcribit: Cibus & lo-, | — | 
Plin H. Ni 
g9414. — 


ARTIS 


L e cauia 


; Hewfehrecken. Meoufet 1 
L Vul " Mayer cE12.1, 


Breuchs "mar & ^ 


Locufte Alder. A 
(Tab. 1. 


AM 7 
hb KV 
78 


NARRA X 


, REC 9 


fec 4.c.16. 


DE INSECTIS L1B. i 


ÁnTricuürus ll 
te Differentiis Locufla- 
. rum-4Wdouferr. 


T4259» de Locuftis in genere; 
^ Differentias ex Aldrovando & 
alatas & alatas: lasin'vulgares8z rario- 
re$ diftinguit, — | 

Alatarum vulgarium locuftarum 


E k E " eos - 
fex funt Majores omnes virides,tá fos- 


minzquam mares, quinque Mzgores 
inulticolores. PzZza Majorü cucullo 


. veluti herbaceo,capiit, collum; me- 
. diumqueferé corpuscontegit: alz à 


collo fubtus oriuntur, virentes, par- 
vis paucisque nigris maculis infigni- 
tz, dorfoitem virenti; venter fuícus 
fubjicituz, caulis extremo nigrican- 
te; magnum illi os; & dentes validi 
latique,ad fruges abíumnendas egté- 
gié nati, Secuzda huic fimilis vide- 
rur, fed epomis collo ainetitut; na- 
fusitem& osipfüm mágis tubefcuünt; 


punc&aqueinalishabétmájóra. Tér- 


:i« viridisorininó vultüs; crura albi- 
cant; caudá nigricat; alas máculofio- 
resobtinet; & circa extreimitátés ex 
alborubefcemte$. — — , — 
Hzautem femigafunt,à quib.ttes 
itidem mares hoc difcrepant , quód 
velextremá caudà, vel fupra caudà, 
duostresvegeftantaculeos, medio- 
Que item caputio magis fubent. 
Primà minorum fpecies Joféfpecht 
Tigutinis dicta, corpore nigro, ex- 
terriisalismaculofis ; internis minio 
illitis confpicitur ; cruta abfoletius 
füfca; lincisq; nigerrimis fusque de- 
qué ptoductisaccuraté picta. Secua- 
deantennd oCuli tibizque fuave tu- 
bent; cruta lincisitem nigris váric- 
gata, alz lentiginofa; venter fürde 


rubens ex flavo, fcitam nobis beftio-. 


lam & pulchram exhibent. Ter 
ex nigto cinerea videtur, antennas 


habens breviffimas;atque alas preter. 


moremcorpore longiores. uaria 


undique abfoleté viret, nifi quod ca- 


puciumnigris duabus lineis ornatur, 
tibizque poftrem& vivida quadam 


,rubedinerefplendent. 9ziztanon- 


$j 
nihil minor catetis ; fed colorum fi- 
tu, & varietate gtatior, Corpus illi 
neécnonfacies & pedes Xerampeli- 
ni;ialis virentibus geftit; caputioqué 
aurea quadam inftita per mcdium 


" du&a fplendente. Ornibus iftis mi- 


pn — P "n.o e o ll 
n e u—— ——M—MMX——Ó 


noribus alx longitüdine corpori x- 
quales, vel longiores; nullum item 
caulem , nullum ii cauda fpiculum 
geftant, pratisque & in pafcüis ( rarà 
inter fegetes)luxuriant; ucin Galliis 
noftraque patria Britannia fzpé vi- 
dimüus. ELM 
Rariares trestantummodo fpecies 


vidimus ; Zralicam, Gracam, 8 Africa- 
nam.Illemantes dicuntur,vel quiafuo- 


ádventu, ( prima enim omnitim ap- 
parent)ver przfagiunt,ut Anacreon 
cecinit; vel famem pradicunr ( ut 


Calius & Scholiaftes dTheoc.anno- 
tárünt ) Vel quia anteriores pedes 


veluti manus;fupplices femper tenet 
àtque elatás; vatum inore; qui co ge- 
Itü orationesád Deos fundere fole- 
bant. Mantisltalicz (cujus hic Ico- 
hein reprzfento ) mentionem facit 
Réndeletiuslib.de Pi(cibus fere in hac 
Verba. Pectushabeclongum:tenue ; 
cucullo tectum; caput fimplex: ocü- 
los fahguineos, fatis magnos, anten- 
ids breves, pedes fex ; locuftarumi 
iore, fed anteriores inultó craffio« 
reslongioresqué czteris , quosquia 
jüh&os plerumque elevat, (precan- 
tium rituJà noflratibusPreque Dieu 
dicifolet:totum corpus macilentuni 
eft. "Tai divina cenfetur Beftiola; 
üt pero interroganti de via altero 
pede extentorectam moníftrét ; atq; 
rarovelnunquamfallat, Catüdailli 
bifurca, fetaceis duobusaculeis prz- 
dita: atque ut manuum elevatione 
vates refcrt, ita ctiam & inotus fimi- 
licudine;neque enim ludit üt alii; ne« 
que faltat;,neque geítii; fed lente ob- 
ambulans modeftiàm retinet; & ma- 
turam quandam oftendit gravitate, 
Hanc quamvisin agro Monfpeflula- 
nofzpé fe vidiffe Pennius affirmet; 
tàmen Iconefn ejus ab ornatiffimo 
Antohio Saraceno GenevenfiMedi- 
co miffam fuiffe, in fchedis memo- 
rat. 4Jreram Mantis fpeciem avbsgos 
yes tian» Viennamific Carolus Clu- 
| L3 fius 


[ HISTO R 1E 


fiusé Gracia allatam qua magnitu- 


dine & formá priori fimilis, aliumta- ' 


inen colorem exnaturz locíve dono 
&ccepit, háber enim cornicula faru- 
fate lutea; hiacinthinumocellum; a- 
las ex luteo fatifcentes ; corpus reli- 
quamamethyftinum, nifi quod tibix 
priores rilofioresque fuffragines al. 
befcerenr,&recürve digitorum che: 
|x nigrefcerent. — Zfrzcagara e Bar- 
bariá noftris aliquot fumptibus ac- 
cerífivimus, gtacilem, quinq; uncias 
longam, cucullatam, capite pyrami- 
dali, (ut Macrocephalum putares) é 
cujus pené vertice dtio cornicüula la- 
tiufciila,unciam fere longa feerigüt; 
galerumqueillum Turcicum, biplu- 
. imem(quali Janifarijutüntur ) fuper- 
bientem repraíentant. Pauló infra 
iummitátem ejus oculus utrinqué e« 
mergitíatisprominens, grandis, ob- 
curé rubens. Corpusilli oblongum; 
purpureo cruentum; cauda hirundi- 
nia, bifurca; alz quatuor fubcinerez 
inaculis quibusdam füfcis ornatz. 
Priores quatuor pedes tibizQue per- 
graciles; pofteriores,robuftz, lacer- 
tofz,longz, & ex maculis transver- 
fim per femora du&tis fubnigrx. 
Atque hactenus de vulgaribus lo- 
cuftisaligeris,atque etiam rarioribus 
fatis dictum fit : nifi forte alias diffe- 
tentias adjicereneceffarium mecum 
unacxiftimaveritis. Nam valearium 
facies torva, oblonga; rugofa; velut 
iquamis munita ; qu£ osferé conte- 
eunt:dentes illisfuperná parce affixi, 
lati nigricantes; duriffimi , quibus a- 
riftas facile mandunt;maximoq;cutà 
ftridorefortiter conterunt. Grzca ve- 
ro & Africana locufta breviori appa- 
tet vultu, dentibusque adeo eft lan- 
guidis,uc molliffima tantum gramina 
& fümmirates herbs depafcat. Vul- 
garibus anrennx longz admodum; 
Manti veró petbreves: thorax illis 
qdurüs, cartilaginofus, validus; huic 
feré nullus, inanis,languidus.  lllis 
item alvus mollis, longaacuminara: 
his contra, durior, plena & torofa. 
Utiifque quatuor ale membranez 
quafi ex nervorum filis Contextz i 
nam licet interna cóplicata duplex 
videtur , ubi camen extenditur fim - 


| bellam quafijuxca nafum utrinq; fi: 


NATVRALI$ —— 
plex apparet. Id quodJodoco VVii- 
lichiofraudifuit,dum oculorum er: 
rore lapfus, fex locuftis alas impru- 
| dentiusafcribetet. | Tucundum fáne 
fueritin nonnullisurriufque generis 
locuftis animadvertere quorundam 


| femora fexangularia , affabre in fuis 


areis levigata; plexuqiretiformi at- 
tificiose picta. Vulgares locufta o- 
.cules habent magnos & prominen- 
tes: unde «dhaafoogta» n nomen Ebu-« 
lo cuidaminditum ab Arthenzo lib. 
10:cap.ult: 


zelabusatque A (ellus. Bruchbo?20 $ Ges 
x&Y,, mordendofeu vorando nomeri 
inditurn. 
Matris prima; tres relique feemina- 
ram: Mas collare geítat fubcruen- 
tum, fubquo duplex pendet cucul- 
lus leviter ex flavo virens;dorfum ad 
caudam ufque ex poórracezx lamina 
ttansverfim ad latera ducta adornát. 
Ventris (qui fatis magnus) caudzq; 
tres illi parvi aculei ad recens nate 
| herbz colorem accedunt flavoviti- 
dem, veluti etiam & femora, facies 
atqueantennz; fed tibiz rubidz vi- 
dentur. Prima feminarum zrugi: 


nofa eft;abfque linea effet Xerampe: 


linaà caputioad caulem per dorfum 
ducta: caret item aeuleoin caule nas 
Ícente ; videturetiàm plicis vel po- 
tius quafi otbibus ro. viridib.citcurn- 
cin&à. Secundaferé omnino fpadi- 
C£a atq: fufca; ventre tamen paruni 
flavefcit, aculeumquegeminum ge- 
ritprincipio caulisinfxum. "ern 
Vulttis; capurporcinum vel vitulüni 
marinumreferr:antennarü loco bar- 


tam obtinet ; duo in fuprema fronte 


tubercula;urfi velutiauresreprefen- 


tant; duofq;in caule habet aculeos; 
fufci; (uttotum corpus) colorisneqi 
parumacutos a 

Attelabus eos iade» , quód tam 
minutis pennis confpiciantur, ut ca- 
rerealiscredantur, dicitur; | Hefy- 
chiusparvam locuftam;Plinius é mí- 
nimarum genere vocavit. "Omnia 
quafi in pollinem atterit.In arvis cef: 


fantibus parit, & poftquam peperit, 


moritur. Ova aurumnalibus aquis 
| | inters 


Non alata locufte furit Bruchüs 4i M 


Quatüoreorum fpeciesi: 


L»ocuftee. . Hewfchrecken Alde ; Tab. xi. | 
get Tab .5 | | 


7 


! - 
"d - ve wt] 
e J/ 
4 eG 
"WE, 4 


Leeufta: Afta ac Indie . 


erivir maf. 


Sm v : 
OR me 
[FUN CE. 

2 I - 


! Grsllstalpa. 


NS | 
, pe ORC" » 
AERE 


E N«EOILALUM 
TUUS T — " 


-e— Á 
-— 


Y 


intereunt, cuümnimis increvere; ac 
ficcoautumno largior proventus. 
Afello, qui ov» Diofcoridi,tarditas 
nomen impofuit.Sinealis eft;craffio- 
 ribus,fed preteraliatum morem bre- 
vibus cruribus ventre propendulo. 
 Adléxscforté Scriptura , pasé & avwoo- 
£9 Nicandro:quamvis Ambraciata- 
rum dialecto omnes q«sex« dican- 
, . tur, quód frumentum cum ftridore 
mandant. 


Quas Judzis licitum comedere 
quatuor erát, Arbethb, Salaam, Chargal, 
& Chogab. Arbeth Chaldei Gebab, Gre- 
Ci 4xe49« vocant. À fecunditate no- 


Ed dihas ua le 


. .  Chargola.LXX.41laxG, Hieronymo 
7 Scarabeus, Kimchi fpecies locuftae &- 
fchon, di&a, Abenezrz Salaaz , quod 
infideat faxis. Quatuor prioribus pe- 
, ;. dib.graditur,duob.pofterioribus qui 
lógioresfalit. Chargol LXX. eQupaxxor 
dixere. Pugnat enim cum ferpente, 
quod Nipho incredibile. Zagab vel 
Chagab,Hieronym? «Teu vocat. Na- 
Íciturin terra frugum fcecunda ex o- 
visquz parens depofuit. Caulem et- 


Ícripturis & aliz,nempe Gaza à tó- 
dendo;7e/a£ à lambendo;Chafílà pet- 
dédo,Telazfalà rubigine, 8 Chezasmal, 
à manendo, quod ftationem non de- 
fcraz, di&a. Quà veró formá fucrit 
pe^epic Suidz, nvAaxexc Caelii, uaxaxesc 
Nicandri, GetTlava e yup. mea lc tomas, 


Bownoreui Hefychii, veg Arifto-, 


phanis, ps Euftathii, ey» & mae 
Phavorini , Ludelochra ldori, igno- 
ratur. | A 


An TICULUS T I11. 
S De Locuffis eAlldrovan- 
| dinis. 


l 


| | jo za A 2 c 
Aldrev.& & Ldrovandus quátuot diverfis 
Infect. 4. mi 
1220 S s * 1 2M US 
| hibuit fpecies, inter quas Papiliones 


p quosdam fuperius exhibitos ínve- 


nies, In prima tabula, omnium ma- , 


xitna eft quz prima depingitur cic. ut- 
que latitudinem diftenías eft in- 
tueri. 


tabulis,diverfasLocuftarum ex«. 


DE INSECTIS L1B. 1 


men fortita eft. $2/4:5, Chaldzis eft 


nunc defcendendo contri 


$7 
Secunddtabula duodecim habet Io- 
cuftarum diverías fpecies e?c. usque 
& poplitibus diftinctis. 
Tertia tabula ttedecem habet lo- 
cuftas. Prima c?.usQ;nigro diftin. 


In quartatabula, primus eft bruchus 
cc. usque Poftrema tota purpurea. 


Eft & Locuftz genus apud Indos 
quod Teramaxqganapaloa nomen me- 
ruitàlapillis pedibus apprehenden- 
dis, quz eftejusnatura. Cornua fert 
tenuialonga,à feipfo triplo prolixio- 
ra, Cruftatumanimal, ternis utrin- 
que pedibus, longisque, fed qui fen- 
fim procedentes verfus caudam fiant 
breviores. Innoxium eft. 


Nieremb, 
H " E13, 
€. 23. 


G X .u--lcIEb 


De Gryllo,€5' Gryllo talpa 
conet. 
PS. Gryllum, quód cutn ea women; 
mus. Quidamáa clamoreargutono- 


in multis conveniat , fubjungi- : 
men accepiffe putant;qui gryllifmus 


iam ipfum confringit. Habentur in | vocatur : alii »e/Rov Graecis vocari , 


fed nullo authore. Junio eft »xévofed 
perperam. Freigio ee/£anie,animal- 
culum impenne , quod Gryllus 
non eft. | 


Sunt Campefires& Domeflici. Hino- 
&urnoftridore vocales arida terram 
inter focos & furnos excavant. Sunt 
partim zares.partim fine. Fufcum 
illitotum fere corpus, & oblongum; 
dorfum ex fufco varium magis nigri- 
cat:quod juxta mcdior. pedum exot- 
tum, duzlinex transverfz,nivisin-  : 
ftaralbicantes adornanr. Caputor- 
biculare. Oculi nigri, antenna in 
omnes parres mobiles. Cauda bi- 
furcata. Non videnturoshabere, fi 
Alberto credimus » fed invenitur 
in capite ejus , ( verba funt Alber- 
ti ) longum membrum lingue fi- 
mile, & nafcitur fuper exteriorem 
capitis ipfius partem, & pars illa non 
eft fiffa, (icut finduntur ova anima- 
lium. fulio & Augulto, undose vo- 
lant,nunc alis expanifis afcendendo; 
ctis. 


Fonmi- 


Diferétig; 


Albert. 4 
cap, 7.apnd 
Moufetii, 


$ calig 1 25 
À riffot.dé 
piantis 


Motfet. dé 
Infeci.. 
6.1 7» 


Scalig. Ex: 
$71£/17 535 


$$ 
Füminaimajor eft,alvollóogiore;alis 
quatuot;iquarum externz breviores, 
internzarctiores fimul & longiores. 
Saltant celeriter. Liquore & fanie 


carniurn vefcuntür, & fpumam juris | vivere fcripfit: Vefcuntu? panico; Mesfer.— 
Loca- 


zythiqueavidé liguriunt Nulla ta- 
men in venttib. eorürm fuperfluitas. 
Dele&ant caütu homines; ideó Fet- 
fx in Africa caveis ferreis habentut 
& magno venduntur. Ád fomnum 
inducendüti & Scaliger in pyxide 
fervabat : quam fi cribro crebrius 
percufam reddidiffét, tertio poft die 
ron mortuos; fed diu fuperftites in- 
veiiiflet. Mouferus, fübdito pabulo 
niáréemá& feeminaim fervabat: octavo 
poft die niarermifoeminz latus crofif- 
Ie coperit, qui etiá biduo poft exfpi- 
ravit. Vixfeclufi abaere vivere pof- 
fünt,quia peztet voceni & acrem ni- 
hil continent; Aqua vitriolotinctam 
fiin vitrü immiferis,fugabis. Difcurm 
áqua plerum ,cum farina avenacea 
cinctum;fi appofucris;infiliét. A dau- 
xere & fylvam medicam. Purulentis 
autib, cum terta füa cffoffus,prodeft; 
Manibus contritus facro igni inede- 
tur, Curatallegatus parotides. In ci. 
herem réda&us; cum oleo ; putrida. 
ulcera. Aquá dilutus;calculum&dy- 
furiam. Alligatus; fauciurn dolores;fi 
Marcello fides. In collo füfpenfus, 
quartanam. Deftridore in féqüen- 
übus; nani 
Gampeftrium alii quoq; funt Ma- 
reí, alii Femina. Mari corpus oblogius 
quàm GCicadz;color nigricans,caput 
magntüdui; oculi exerti, froris ánten- 
nata. Àntefinz articulis catent. Sex 
pedum poftremi lógiffimi ad falcumi 
vegetioret. Alxinfculpre & incur- 
vz coturti corpus tegurit cauda bifur- 
Ca, Femina minor,ventricofa, viridis, 
oculis herbaceis; ancennis rubenti- 
bus,caudá rridentis aimula. Per zfta« 
tem in campis, terrà excavata nidi- 
ficant: liyeme leniore latitant : per 
graviorem pereunt. Omnibus com- 
müneantrotfum & rctrorfum ince- 
dere. Alarüm attritu fonum edere; 
credidic Plinius:per duoobftrepen- 
tià corpora, qua motii & agitatio- 
üealarutn percuterentur, Cafforius: 
alvi parte cava; Scaliger : deitium 


HISTORIE NATVR ALIS 


colliione Sabinus Garretus Phar- 
Koscumn alis avulfis, eundem fo- 
numimitando affecurus eft. Alber- 
|vis fi medius dividatur ; diu adhuc 


maturo frumento & porhis. 
ümbrofa negligunt , prata fequun- 


Allert.4; 


£7. apud. T 


tur, Avidius ftrident inagisà nobis. 


diffiti: proximi filent. Formica ca- 


je&a , efflato primó ne fe recondat 
pulvere;capiuntur. Ramulo caver- 
nz aliquoties inferto & extrado e- 


injuriam faciat. 
Ad Gryllos Moufetus Leffiolam 


da Rondeletii aqguaticam, refert, Deil- 
la itafcribit. Reftat adhic zza be- 
ffiola alatas quam an ad cicadas an ad. 
locuftarüm claffem referam plane i- 
gnoro. Quaenim catervatim volat 
acífegetes erodit ; locufta. videtur; 
forma tamen ad cicadam proxime 


& quafiinfantis facies. Caput gale- 


riore parte; quatuor funt maculz ni- 
grz , duz oblonga, & aliz duz fe- 
té orbiculatx ; inter quas , duo et- 
tiam minutiffima puncta nigra ob- 
fervabis. Alashabetquatuor, qua- 
rüm inrernd duplicantut, quiefcit; 
ita ut i£rneG- videatur, Atque hi 
forté erant ill locuftx , de quibus 
Cufpinianus € Sigeberto fic fcripfit: 
Menfe Augufto, Anno *74.immen- 
fa locuftarum vis fenis alarumremi- 
giis volitabat ab oriente , & cum fz« 
nis pedibüs &czr. à quibus tota fe- 
té Gallia divaftata eft. Dixeris pri- 
inó àfpe&u caputium fgapulas or- 
nare, fed propiüs intuenti ,. partes 
funtfüperiorum alarum velut femi« 
citcülo inclufe. "Totum corpüs val- 
dé craflum ; nigro fufcoque eft co- 
lore: pofteriorum alarürm partes in- 
finitis nigtismaculis notantur. Pe. 
trus Quickelbergius Antuerpianus 
hanc ex Africa portataim ad Pen- 
nium transmifit, quam nos ctiam- 
num exanimem in thefauro &vouav 
Íervamus ; & cicadaftram nomina- 
j mus. B- 


[ 


pillo circumligata & inantrum con- Pli». HN. 


29.c.Hlt. | 


tumpunt, quafi quafituri, quis forib. - 


quandam alatam , Tryxalida & cica- « 


accedit. Mira fan? hujus beftiolz ,. 


totriangulari tegitur, in cujus fupe 


De 


Hence 


Tab. xm 


DE INSECTI$ LiRl. 


De Tryxalide habetifta. Non mi-. 


 nusin Tryxalidehzremus. A roden- 
^ donomenforté obtinuit: verum ut 
veltryxalides Bruchosefle cenfeam, 
Yel olerum locuftellas , vel cicadas; 
vel Gryllos)nequeoquidem induci: 
Non folum quia Athenzus; Plinius, 
aliique eo ipfo Philofophi fibi non 
conítanc verum etiam, vel quod for- 
ma;vel natura longé difcrepent, Et 
quare obfecro sev£anicà seg/£o i. e, ftri- 
dor, non male non derivetur? quód 
fi verum fitfané Gryllis maxime con- 
veniet, quas tum aliàs tum per ftri- 
dorem à Blattis Peucerus meritó di- 
ftinguit: id quod Ioachimusnofter 
Camerarius(magni illiusfilius,& vir- 
tutum ex alfe hzres) primus notavit. 
Plinius exhis viginti torreri jubet ac 
bibié mul(a contra orthopnceasatq; 
hazmoptoicam paffionem, Cinis il- 
litus cum melle margines duosulce- 
rum complanat,& mulierum purga- 
tionesrctentas przclare adiuvat. 
Cicada Rondeletii aquatica ca put pé- 
tangulum imitatur. Oculi exertiat- 
' que globofu5non magni & nigri: an- 
tenna ore extimo erumpunt perbre- 
ves; pedes ütrinque ternos habet, 
poftremos longiffimos : in dorfo vel 
alas, vel earü rudimenta gerit, Cau- 
dailli bifurca,venter fpe veluti in- 
cifus ;;corporis color fubfufcus vel 
pouus ex albo nipricans. In aquis 
bora [tagnantibusque repeti, fed 
naturam eius nondum habeo pérce- 
^ pta: hoc á terteftri differtcicada, 
tum quod capite fit magis exerto , & 
cervicisaliquid haberevideatür;tum 
quod alas habeat inutiles ad volàn- 
dum,licet ad fui correctionem non 
ineptas. Hzcin foliis nymphezpo- 
tamogeti , aliarumque aquaticarum 
herbaruminfidens, iucunduin quid 
(more Cicadarüm terréftrium) ftri- 
dere dicitur : fed à nobis liactenus 
hon eftaüdica.. 

. DefüoGryllzalpshic habe£Mou- 
fetus. Beftiolam quam expreffimus, 
Cordi Sphondyla , Dodotizi vera Za- 
pref ett: perperam uterque nomi 
hant & nullo itire. 5phozdylis ehim a- 
lasnonliabet, hocinfe&um videsa- 
latum. Bupteftis Gancharidi fimilis 


| 


$5 
apud omnes dicitur;hóc veró animal 
necfigura,nec colore, nec magnitu- 
dine quicquam eo áccedit:ur taceam 
elytrorum hic abfentiam , qiiibus 
cantharides carere nemo fanus con- 
tenderit. Gry//uz dicimus, quia eun- 
dem cum Grylloftridoreim no&te ap- 
petente facit.  Talpam quia térram 
continuofodit, : Infectum vifu hor 
rendum ac monftrofum, quadruplo 
maximam füperans: Cantharidem: 
przcipué ztate fi fuerit proveckio- 
re. Formamoboculos habetis: ego 
coloresaddam: — femizalevius,Mas 
faturaté fufcus. lllipretér duaslon- 
gas antennas fibulz quatuor; quafi é 


naribuslabiisque propendenr: ocu- 


lositem habet maiores, & alarum ra- 
dix miniata macula ornatur, May 
veró fibulis illis nudus , eatuni lo- 
co fetas duas fibulis duplolongiores 
obtinuit; concolor fibi undique vi 
detur,& fine macula. Vtriusque un: 
gues coracini funt, Anterioribus pe: 
dibusrobuftisadmodum,& varis tu- 
mulos perfodicuterque & cuniculos 
agit: mediis infiftit; ultimis quando 
opuseft,faltat. Cauda illisbifurcas 
ala corpore longiores membranez ; 
corpus incifuris variis infignitum. 
Iuniores ferétotinigricant, adultio- 
résimplumati videntur. Sub terra 
paluftri & humida maximam etatis 
partem vivit,no&tu tamen egreditur; 
"Tardigradum valdé eft animal,vola: 
tüsque cjusfaltum refert: unde inlo- 
cuftaram numerum à nonnullis po- 
nitur. Soleocciduo primum prodit; 
Gryllorum more, füaque cantilena; 
fonora quidem fatis , à fupra mille 
patus ftridente fibi applaudit; quam 
ubiaudiunt agricolz,oppidó exhila- 
rantur:acfieiusadventu terram hu 
more gravidam,& calore folis veluti 
maturatam ícirent. Grana tritici; 
hordei & avenz colligit;acincaver: 
nam afportat; inde forté hyeme vi- 
&urus. Quidam ftercoribus eum 
. equinis vefci affir- 
inant; 
Ix 


QApuy 


M 


p HISTORLE NATURALIS 


—— M Ó 


Càbur IIl 
De Scarabats. | 


AÁnTrcurus L 


DeScarabais ta genere. 


Mae. Y J Np huic animalculo Scatabai 
Yofoct. Li fitinditum nomen;vix aufim di- | 
v. 24. mre ; 

Cefe; ! 
Nomen. ; y PETEA y cot 
Aliov.de , À Cabofeu Caballo,quod ex eius 


if.!4:63: fimó prodeat;dici ineptum eflecer- 
to fcio. Graci &a»0agov; T yrrlieni oppor 
vocant; AU Ko AM 

Defcipio — In eorum Defcriptionenihil fere 

ingenereoccurrit. Deasalasliabent, 
teneras illás & valdé fragiles: ideo 
fuperveniente cruftaincltfas tutele 
gratiagerunt, ne à dutioribus corpo- 
ribus offendantur. Quatuor habere 
Plin, H.N; perperam Albertus dixit; — Ácüleo 
Leif deflitutintür;i& omnes fene&aim de- 
ponuntedmey or diete ratis, 
Vbiqué fere degüüit,in fia; ÀÁfri- 

Ca,Europa & America.In monte ZE- 
tna feliciffima éorum progenies; In 
Thrácià juxta Olynthum locus eft 
parvus; in quo; cxteris animalibus 
illzfis,foli exatimanrur, Ob hioc Caz: 
ibaroletrus dicitur. ^ Cornüti iüenfe 
Iulio & Augufto fréquértiffimiin 2s 
ero Neapolitano Vifuntur; 

Diverfos cibos pro varietate .fuá 
appetunt: Suntquilignoarido; funt 
&: qüi frumento & panibus Vefcun- 
tur. VivunteXjumentoruri excre- 
mentis; ldeó apud Ariftophaneni 
fervus quidam Cantliaro fzces liu- 
ianasapponit. .. — — 

.. Eriphiam quandam herbáàiüi pro- 
didere veteres;Scarabxum in ávena 
habentem , furfum deorfumque de- 
currentení,cum fono hzdi; unde & 
iiomen accepit. | ] 


Locus; 


Victus; 


Gener átió 
feritentiz. Ifidorus ex putridisequo- 
runi carnibus nafci putat. Plinius ex 
afini, quidamexrnuli.  Ariftoreles, 
Canthatosin fimo quem volutit per 
hyemem condi ; vermes parere, ex 
iisque procteari.Nonnullisvifum fz- 
ininco fexu deftitüi nec coire: quod 


|rem; idque in Differeütiis patebit. 


| Deorum cum hominibus fieri collo- | 
DM dixerit. Quia &oxeepoic Clem. Alex, 


| & odoratisillinitiexanimantur.Hé- 


! Plinium ; aliis caurus:nonnullis Cer- 


| dine izzoxestag:, Cardano ex«eeft- 


| to, verba süt Mouf.fpadiceo nigricat 


De 0rzu vairiz (unt inteft authotes 


tamén in-Carabis falfum effe, Aldro- Aurov. dej 
vandus obfervávit. —Variare ortum f ^««e 
pro fpecierum diverfitate ego puta- : 


Tanto ftridore volant ;ut per eos Natura: — 


éle&antur : ideo tofam averfantur, 74/422: — 


merocallis Diofcoridis quoq; à qui- 
bufdam aj rixae» vocatur. 'T'acti, 
immobiles redduntur & indurefcüt. 
Solis &Lung coitum pillularii often- 
dünb;utpolteadicemus;ubi&devin- 
dicta quam de Áquila fumerefolent; 
agetur: - ys 
De7fsin géterénihiloccurrit. ^ vfus. 
Differentias cx Moufeto & Aldro- Differens 
vandofíumemus; pur. 


ÁaTrcuruüs dl. 


De Scarabaorum apud AMoa- 
fét-Differentiis, €9' primo de 
AMajorib.Corautis. : 


| : a^ v " 
psg Scárabzos in fta genera Mowfer, dj 
£—difpefcit Moufer. Sunt alii Maio- EE 
rés; q vel COY ZIULI üt dA Ti xe gc RI ine pao 
Qsxsóucs pokegus: & kedksgee;; vel non 
corni. 

. Cornutotum primus& praecipuus - 
eltm^eiose»squicervinacornuaimi- - 
tatur. Nigidio dicitur Lucazzs apud ded. N. 


! 
jl 
o» 
" 


vusvolans; Hefychio zw»$Q., quia - 
cornubusfpinofis obvia comprehen- 
dit; Comico & Euftathio à magnitu- 


AaQ Go Gaza xaeeo«Q uatuor ipfius 
occurrunt genera. Przgusf minas Lo-. 
nicerus Marem facit,fed maresinter | 
infec&aminot.fünt. Colore exobfcu- 


praecipue circa elytra & pe&tus. Cor- 
nua illi duo integra;fine articulis, ta- 
mofa cervi inftar minimi digiti longi- 
tüdinisinadultioribus,in minoribus 
minota ac breviota;vel(ut Pliniuslo- 
quitur) przlonga cornua & mobilia 
obtiner, bifulcis dentata forcipibus, 
cum libuerit ad morfum vel com- 


preílio- 


I AT eto EU : Tab. xv 


Cap ri cOo1T11— 


S caraberi. n ux 


Eofeacabeet. , Meywurm.. Mejkefer , 
Ifc Mar. Femina . ve Pesfe T oKnuiweifs 


TE 
5 fp zl 


2 — 
* 
I4 


| (| DB INSECTIS LIBA 01 
-pteffioném Coeuntia : ftringit enim ] bori alligatas; culices ficarios abige- 
miram in modum; atque cornubus | re tradidit Hefychius, Scapule eius 
utitur cum in finem,in quem chelis | curiofuleà natura fculpte , manu: 
cancriatque aftacitoculi duri promi- | brium ebeno fatum & perpolitum 
nentes;albiduli,juxta quosutrinqüe | oculis obiiciunt. — Pedesfex haber; 
antennas habet; unas in radice inter | tribus quoque geniculis diftin&os: 
cornua & oculosracemofos,quarum | fed imbecilles admodum & langui- 
articulus re&tumferé angulum facit; | dos,tantoque oneti füftinendo longe 
alteras vero media fronte erumpen- | impares. His feruntauxilium cornua 
tes,rectas atque planas, in tubercu- | düo,fupraoculosnafcentia,toto cor- 
lumleve definentes.Pedibusincedit | porelongiora,novem decemve arti: 
fex,prioribus reliquislongioribusat- | culis flexibilia;,non exactereretia,fed 
que maioribus. afperitatem capri imitantia ;.qua li- 
iter 7745 eft; illi omninó , magni- | cetin quamcunque partem movere 
tudinem fi excipias,tümcorporetüm | poffit tamen dum volat, dire&te ea 
cornibus fimilis qua licet non ra- | tantum prorendit, atque volatu fef- 
mantur , acrius tamen comprefla | fus pro pedib. uritur, Confcius quip- 
punguntdigitum,quam feeminajam | pe horum imbecillitatis , cornubus 
defcripta, L. arboris ramulum circumplicat, atqi 
Tertius prioritriplo vel quadruplo | ita pendulus quiefcit;ut in agro Hei- 
minor, colorepiceo, cornua admo- ! delbergenfi vidit nofter Bruerus ; a- 
dum parva & bifulca,juxta qua duz | vem paradifi eó referens, quz pedi- 
antennz plurimis articulis diftin&te | bus deftituta pendulis illisnervis ra- 
oriuntur. Oculos habet prominulos, ; mosillaqueat, atque ita laborisfagur 
& pro corporis ratione magnos.Sca- | quieti confulit. Y 
pulzutrinq;inangulum acutum de- | | Reliquos ita defcribit Moufetus; 
finunt. Vefciturmaximam partem | Cerambyces przter huncmemoratum 
fucco tenaci atque pingui é quercu | varios vidimus, 447 primo huic fi- 
exudante, nec facile extra querceta | inilem;fed magnitudine& colore va- 
-confpicitut. | rium :ham & paulo minor, & colore 
Gapiteprzcifodiureliqua corpo- | fuitferecinereo: Venter, crura, && 
rispartes vivunt: caputreliquo cor- | cornua,dilute coerulea:fcapüla,cau- 
,"porediurius, Lunz facer efle credi- | da & elytra;nigris quibusdam macu: 
tur. Cornua;inprimis qus excedunt, | lis vaticgata. Cornuüm quoquearti- 
infantum morbis ex collo fufpenía ! culinigricabant; poftrema crura re- 
medentur.Strümis quoque & poda. | liquis longiora creícebant. — Hos à 
gre appofitaconferunt. Inoleode- | Quickelbergio obtinuimus Antuer- 
co&isítarteria in brachioinungatur, | pia transmiflos. — AJrerwm habe- 
febresapud Mizaldumcollunt. .O- | mus extra viridem, fupiné fufcum; 
riunturex vermib, putrido ligno in- | caput , fcapule , elytra obfcure 
natis: forte & ex ftercorce. ! virentia, & auroitidem micantia: 
- Alyxegoo; dicitur & véayoxsgocytseguevé, | corpore eft pauló porrectiore; priori 
kesiu uA Q- Graecis ; Capricorzus Láti- | fimilis videtur; fed pauló minor: cor- 
nis. Magnitudine coloreque Platii; | nua purpureaobtinct, crura pedesqji 
cerotenrefert. Tredecem corumge- | Hyacinthinos. Terziuz huic conco- 
neraoccurrunt. Primus caputhabet loremipfe primus Penniodedi, nu- 
latiufculum;oculos bovinos & gran- | cem mofchatam & cynamum vere 
des,tres fere transveríos digitoslon- | fpirantem;V erümfragrantia illa dul: 
205: os illiforcipatum, hians; adun- | cis(fta&tencontranon cara)cum vita 
cis duobus dentibus duriffimis hor- | in auras ftatim effluit ; & cadavere 
rendum,quib; dum ligna rodit, (ex- | exulans, fefein pyxidem (quafuerit 
- perti fcribimus) argutulum porcel- | fervatüs)totainfinuat. Cardan.imen- 
lorum gruünitum diferte exprimit. | tionem facic huiusScarabzi:fed qui 
Hoc forte in caufa fuit, cur eas a: | antemeinvenerirneminemnovi.Eft 


M z quoque 


92 


quoq; alter cum fplendorenigricans, | 
Venrriofus, craffus; corpore , cotnuq; . 
breviorireliquis, Cornuum junéture 
non funt (ucin aliis) globeíz, fedu- 


trinqueleviterferrata. Hunc Carolo 
ClufioPenn.fe debere fatetur. Qzz- 
£t capite, ore & dentibus primo o- 
mnino fimilisoculis nigerrimis;colo- 
teperrotum corpus fuíco,ore patulo 
dentato,capite,collo,& alis mínutu- 
lis pun&tis nigris denfe confperfus s 
corporis magnitudine feré fecüdam 
equat Cerambicem: rarius confpici- 
tur ; in dibus vivit,& lignis aridis. 
Sexto cinerafcenti caput valde exi- 
guum;oeulialbiduli, cornualongiu- 
| fcula;articulata,candefcentibusma- 
culis diftinéta elytris,imo toto fere 
corpore varius efL;in zdib.item ver- 
fatur;fed an etiam in lignis habitet, 
ignoro.Septipum ex Kutflia ab Edoar- 
doElmero allatum vidi;toto corpore 
infufcatum ; junétiras habuitin eor- 
nubusglobofas,feptem velo&to:faci- 
lé ex forma cognofcitur. Ab hoc oca- 
vus magnitudine,& forma parumab- 
ludit;nifi quod capite;fcapulis & alis 
fubcoeruleis preditus videtur. Nonus 
mifitad Pennium Ioach. Camerarius 
(deliteraria repub. optime cumpri- 
mis meritüs) cui ala pedesq;arenofi 
érant coloris;caput,cornua,venter- 
que fübnigricabat: cornub.repandis 
videbatur, ex pluribus verticillisno- 
dulisque compofitis,que in utramvis 
partem nic&tu citius verfabat.In plan- 
tis (& potiffimum Cithyfo) repitat. 
Huius generis effe puto Scarabzurm 
quam Ioh.de Choul (l.de var.quetc. 
hiftor.cap.26.)ita defcribit; Degicin 
quercu animal de Scarabseor. tribu 
(quantum coniectura ducimur) co- 
lore rubricante , proceris cruribus 
geminos capite gerens aculeos, mo- 
diceinflexos: quib.acerrime ftringit 
adverfantia. Hancbeftiolam fabri 
lignarii quercus dolantes; in ipfis vi- 
Íceribus vivam invenere.R uftici Lu- 
gdunenf Thurro nominárIn laque- 
arib.felicius diutiusq;vivit,feque by- 
pocaufta colentib, levi cum ftrepitu 
prodiens confpiciendü fubinde prz- 
bet. Eaedem velilli fimilem quendam 
p.rn. Gefner. Epift; l.3. abanu pleuri- 


A —À MÀ —— ——MMMÀ— MÀ 


(0 HISTORLE NATURALIS.—— 


tim palla deiectum fuiffe teftatur in 
hac verba: Peralvum inquir à potio. 
ne exOxymelite noftro cum decocto 
faenugraci exhibita prodiit vetulx 
pleutitide laboranti fcarabzi genus 
nigrum,longis pedibus;longisit.cor- 
nubus flexibilib.articulatisque ; rudi 


plenum pure,vivum;longitud.duor. 


articulof.erantdigiti, Decízzzs totus 
exnigropurpurans , os forcipatum 
habetiFzdecimus ubiqsatrefcit. Duo: 
decimbcornua minus articulatá;cáput 
Ícapulzque cyanez , reliquum cor 
pustotumfpadiceü videtur. Horum 
omhium in iconib. utcumq; cornua 
aliàs directa , alias curvata cernitis 
(explanationis gr.) tamen plérum- 
quenonnift (caprorum more)ad hu-- 
merosteflexa gerunt, veluti primus 
Cerambyx. | 

Ad Carambycesfpe&tat uci Bra- 


inftarScarabai. Corporis longittido 
unius& trientis digi; Crura habeté. 
quodlibet trib. internodiis conftans, 
eftqueultima pars crurum ferrata; & 
quodlibet habet duos unguiculos; 
Caput & ocelli parvi: duo cornua 
propé oculos exoriétia;longa, poftc- 
rius vería & inarcut porrecta , duos 
& femis digitoslonga,longé exced&- 
tia corporis longitudinem;& fingula 
habentinternodiadecem,undecimo 
inferuntur incapüt: craffitie quant 
filum cratfius, Caput & anterior fe- 
&io obfcuri &bríni coloriscum fple- 
didonigri mixti;pofterior & alz brü- 
niobícure fplendentis. Per mediüa. 
alarum feu dorfum transverfim linea 
lata flava pallefcenstendit.Crura lu- 
tea, & adinternodia obfcuro brunne 
maculata. Cornua diverficolotia lu- 
teo & nigro,nimirum ad genicula ni- 
gra, cetera altérparimlutea, — . 
Bexegoc feu vé&VQoxegac cornub. duob. 
tauror.more exertis & diredtis cerni- 
tür. Exípadicco circüinquaq; nigri- 
Cat, & feré axtqaA Q» videtur. Capize eft 
exiguo, brevib. craílisq; fcapulis im- 
merío. Media fronte , fpina peracuta 
exit. Defenfioni à natura deftinata 
videtüt. 
 Naficormium quatuot fpecies vidit 
Moufet. Prizyjaomnium máxima atq; 
: | rariffima 


Marctgy, 


filieaftum. Infe&um eft corpore ovali P4 Brafe 
1.7.c.8 


| DEJNSECTISLIBI 
«atiffiniaapud Indosvivit;coloreni- 
 gerrimo: nafum habetad faciem ro- 


ftri navalis cornutum & extra curvü, 
circa cuius umbilicum aliud cornu 
intusreflexumé tuberculo nafcitur, 
quale eti& à fcapulz tumulo. Totum 
corpus àb ultimis cornub. ad cauda, 
longitudinem quatuor unciar. con- 
tinet,latitudoferé duarum eít. Can- 
tharorum legefoeminam non habet, 
fcdipfefuz fibi faber eft forma; foetü 
folo fibi genitum producit. Secugdam 
Naficornium fpecie ratam atq; pul- 


"cherrimam Mercurio facram Carol. 


Clufius Viennz depictam mifit ; in 
cuius agro frequens eft. Forma illi, 
qualem vides, absq; ventre faturate 
rubro fuiffet,totus videretur piceus: 
narium cornu illud recurvum adeo 


acutum eft,ut (quod de przliaturo 
 barrofertur) aciem illi rupistenacis 
, affrictioneaddi putares. 7erzius nafi- 


cornis & quartus pariformes pene vi- 
dentur, nifiquod illi alz longiores 
elytris excrefcunt,huic veró brevio- 


 tesapparent. Splendenteatramento 


perfufos diceres , uíque adcoundi- 
quaq;.nigricant, 

Kejoxsoocfeu AriesJcornubus eft no- 
dofis hyacinthum aemulantib. capite 
exauro viridante, fcapulis miniaris, 
purpureo ventre, elytris capiti con- 
coloribus pedibus, cruribusque fpa- 
diceisincedit; alz vero vaginainclu- 
fxalbicantemarundinis membranu- 


lamícite exprimunt, 


AnrTicurus Il 
De Scarabatt Majoribut nog 
cornutise9  minorib.omnib, 
Ni sete: Canthari Zxtegm: five Ex. 


cornes plurimifunt. P//[ayigs 


nem pe Melolonthes,Purpureus, Atyatus, 


Arboreus,ect-Fullo.Pillularionom& quod 
ingentes pilas averfus pedibus volu- 
tet. Dicitur & Szercorarius FimariUsa,, 
ium quód ex fimo naícatur , tum 
quodillo gaudeat. Grzcis eft xoze;vo;, 
zAi0xovÜ oes Gz aforma eise 'ucetos,id eft, 
felliformis. Stercorib. vaccar.ita de- 
le&atur, ut ad ea frequens & citus 
advolet. De eius Gezerazioze hoc ha- 
betur,pillulamé ftercore ad coeli for- 
ram conficere;camq; ab ortu ad oc- 


cafum tádiu vetfare; donecad mun- 


difiguram perduxerit, Mox eandeni 
fübterftercus ubi nidificat;ad men- 


fem lunarem reponit.Hoc exacto fi. Ad. H. 4: 
| gillatim fingulas eietas aqua diffol. ^ ««t.& 


vit. Sicprodit fcarabeus impénis,fed 
qui paucosintradiesabfolutus;in vo« 
lucremabirefolec. Nulla ergoinge- 


nere eor.anima.Porphyrius, genitu- $n, 
ram inccelum emittere, mox pillulas $».4. 


magnas pofteriorib. pedibus fingere 
ait. Apolliniideó facros /Egyptii vo- 


luere.Imóexpreffe Plinius. — Propzer pus, i. s, 
bunc Aegypti magnapars, Scarabaos inter 1.50.9. vi 


"muinina colit.curiofa Apionis ipterpretas 
Tione,quacolligat Solis operum frmilitudi- 
mem huic animali effe , ad excufandas Jut 
gentis ritus. Percoitum quoque pro- 
pagariobíervavit Aldrovand. Vidit 
n,menf. Majo vermiculosalbos plus 
quam 42.horar.fpacio,figura Curcu- 
lionis prodire. Erucas effe opinatur 
parvas Bombycum modo procredié- 
tes,queque intra 5,aut 6. horas filite- 
nuiflimi folliculos,illosq: candidos, 
Melopeponis feminis magnitud.fine 
corticerexere caeperunt. Additfo- 
dere terram rutilos& pregrandes,fa- 
vosq; parvz &-fiftulofz fpongiz me- 
dicato melle fingere. Nidos ex lutofa 
valdeque fragili materia à Greg. Ca^ 
pucino eidem comunicatos, in quor. 
uno mortuum Cantharum invenit, 
hichabet. Vnapudendieft figura, 
unico canali conftans. Parti inferna 
duo veluti teftesappenfierant:fingu- 
lisfuus du&us, cumunico illo canali 
continuus: inhifceScarabzxi. Ali. 
quando pluresfünt hi teftes,&figurg 
oblongz.Rofasaverfantur. Hederz 
umbra gaudent. Hyemeé vixacne vix 
fuftinét.Solis calore excecatos mori, 
tradidere quidam:plerumq; à pedic, 


fuffocantur,quib.undiq; fcatent. In- Mare, ds 
ículpütur Smaragdo cótra vereficia, Medic. 


Oleo rof.cum terrz inteftinis coi, 
auriumdolorib.medentur.Ex iifdem 
adcalculidolorem pulverem Lanfr. 
conficit. Ad hemorrhoidasunguent.- 
quod vnguenrum populeum;cum ol. 
rofac.in quo Scarabzi co&ti;afelli,& 
crocusingrediuntur. Habet & Villa: 
novanus contra fpaímum fuum. Le- ' ' 
thargicos excitabis , fi duos vel tres 
fub mediz juglandis cortice conclu- 

3 Íos, 


34 
V - 
fos,occipitio benerafo,mufculisbra- 
chior.antetiorib.& plantispedumal- 
ligaveris.Bene cecidit M.Ioh.deFlo- 
rentinhocexperimentum. Quarta- 
' pariis medetur, fi fulvolinteo vivus 
.. .. . inclufus colloappédatur. Expertum 
ET fe Trallianusfcribit;; ^ Chelonitide 
Hin. H. N.£emmaaurcis guttis infi;ni,cumSca- 
/37.€1 rabxoinaquamferventem miffa te- 
peftates ciere velle, infani effe puto. 
Huic fimilis eft Melanocyaneus,cumil- 
luftri quodam fplédore.. Facie eft fe- 
lina, Augufto à pediculisintra crura 
hzrentibus vexatur , & tandem in- 
terficitur. V bique occurrit. 
Melologthen, Attici Melonthen,qui- 


Plin. H.N, 


1.30. CAT. 


dam xgvaXie vocant. INonnullis eft | 


x gumope ovy Gr pvatwuavt gos: quibufdam 
Cantharis , Ariftophani Qaíguv xyeveitov 
xxibteo ono: yEuftath.Feffa maióriPol- 
. luciazimalculum volucre :rufticis Lo- 
bardicis & Gaza Galenica; aliis fGara- 
1 beusarborens. Hefych.eum coloris au- 
Ju FNepiet facit: Ariftophan.fcholiaftes lavi, 
£19.c9. IC Centiores $maragdinum fed auro 
radiantem volunt.Idem & Plin,fen- 
tit. Mas undique viret,oculos fi exce- 
perisrubicundos,Elytra foeminz ca- 
ftaneicoloris,grato fplédore mican- 
tia. Pectus utriq; mucronatum. Stri- 
duülum edunt fonum. Generantut é 
.— wermib.fimibov.autjumentorum : fi 
Moifai.Lc. Arift.credimus:fi Steph, ex Teophr. 
ex lorib.pomor.Sunt eiusdus preter- 
ea fpecies, Priori quz Clufii,caputfca- 
pula & pedes nigricant, fed é cocru- 
leo. Anten. funt cornez,elytra ftria- : 
ta;fed in circumferentia nonnihil ru- ; 
bent. Alter eft Thilefii , totuspratet 
oculosquinigricantviridis, Venter 
ex auro parum rubefcit. | Medium 
dor(um luna elytris concolor ador- 
nat.ldeó Equus Lunz vocatur, 
 Purpureus Conftantinopol.delatus 
fuit: T otustalis & violaceus etat, nifi 
oculi,véter & pedes,picé retuliffent. 
Atratuis totus nigrefcit. Os ipfi for- 
cipatum; fcapulz fere quadrata: ti- 
biz & antenna breviufculz:In lignis 
aridis habitat. Frequentiusgraditur 
quàm volat,& intergreffum;obmur- 
murat. | 
Arboreus obvius eft, Tulio inprimis 
& Augufto menfib, Vaginz alarum, 


— 


HISTORIZE NATURALIS 


punicez funt , & cenuiffimo polline - 
confperíz,leviterquefplendent. O- 
culorum circulus,antenn uleq; parve 
flavefcunt;junc&ture venttrisalbefcüt. 
In Normandia tertio quoque anno 
funt frequentiores. A.1574.vigefimo 
quartoFeb,torinAngliainSabrinam 
delapi funt,ut molendinorum rotas 
hfterent. Affinis huic efttotus ex fa- 
Ícoalbicans, glauco ventre & quo- 
dammodo canefcente. Infervitanas 
tum venationi.Grues quoque eo ca* 
piuntur,ut Gefnerus prodidit. 
Scarabaus, quemPlinius Fadozeza 
dixit, Gaza exe Ariftotelis effe o- 
pinatus eft ;Scarabzum rübeum Pli 
nius, animalculum cauda forcipata 
Iunius,cft Arboreo maior,cervo vo- 
lante femina minor, Caput gerit cor- 
neum;antennulis duab,ornatum; O-- 
culos, & pectus hirfüutum,exalbo fía- 
veícentia; pedesanthracinos.7ezter. 
caudaque plumas referunt gruinos. 
Scapulz & elytra, albis nigrisq;ma- 
culis variegantur,tàm pulchre;ut ve- 
ftem Damafcenam;,Plirygiaacu in- — — 
tertextam jurares. Non ubiq; eft ob- pz. H, w, 
vius.Magi contra quartanam alliga-!3o.c«: 
tum,commendant. "cL 
Tantum de maioribus cornutis 8 Moufer. de 
non cornutis füfficiat. Migores vel gia- 19/1265 
culati fant corpore,v el izimaculati : i- 
los &»oxeose, hos vero povexeoss Gracci 
appellant. Macule aliorum ex zigro a[- 
bicant : ali flavefeunt ali rubefcunz. Al- 
bicaptium € nigro feptem; flavefcen- 
tium tredecim , Rubefcentium duo- 
decim; quos hic fua quemque claffe . 
donavimus,Immaculatot,color cor- 
potisidem deprehenditur: atq; inter 
cos fex nigricantes, duos fpadiceos; 
globofum unum ex cerulonigtüm, 
alterum exluteo vidimus. Quidam 
quoque nupertime à nobis, inquit 
Moufetus, deprehenf(us eft fuco pu- 


| niceo,alter muricis füccoinébtriatus 


cotüparuit. Aurefcentes quinque ha-- 
. bemus , parvulos illos quidem , fed 
clare micariteque aüro uridique fuf- 
fufos,quos etiam heinvidiffé nepoti- 
bus videamur,ículpiappingi- 
^ quecuravimuis. 


ÁRTI- 


! 


| .- d góc. s : | aen Tab xim 
Szarabei s Schrster . Aldrovandi Tab 4 


Aldr, H:;fl. 
Yof dl, a. 6.3. 


. alii unum;alii duo; quidam tria cor- 


ta& quinq; utriusq, generis funtfpe- 


^ Spe INSECTIS LIBÀ 


AÁxTicurusS III — 
De Scaralait Aldrovands. 


Ldrovandus eofdem in Corzuzos; 


£L & non Corzutos diftinxit. Exillis 


nuahabent,&raró vident. Axéeoms 
aut funt Lucagi five Tauri, quorum 
cornuafunt dentata;acforficum mo- 
doaperiuntur & clauduntur: aut C2- 
rabi,quorum cornua nodofa fant, & 
ad pretendendumiterfacta.Trigin- 


cies , quas fex diverfis tabulis exbi- 
bet. Exhibeo & ego omnes,ut (i quid 
inter jam enumeratos omíffum eft, 
adiiciatur ; & Compatátio inter u- 
trumque melius inftitui poffit. 

Prima tabella feptem continet, ex 
quibus primus é Caraborum videtur 
effe genere , quoad figuram corpoti$ 
quam habet communem cuin aliis 
Carabis, quamvislocum; quo naíca- 
tur,neutiquam obfervaverim. Toto 
corpore niger , antennis longiufcu- 
lis, parvis nodulis conftantibus;lon- 
gis in poftica capitis parte fitis corni- 
bus , fcu potius appendicibus binis 
prope os nodofis; item craffioribus, 
quàm funtantennz, fed plus quàm 
media parte brevioribus; pedibusin 
éxtremo bifurcatis, afperis: caudam 
coüftituunt duz appendices vagina- 
rum,cüm coniunguntur. 

Setundus eft Scarabzus aquaticus 
protius & fupinus, Aquaticum nun- 


cupavi,quod praterreliquorum mo- 


remiraquis degát, inter maiores fa- 
né conriutüerandus: toto item cor- 
poreniger prone & fupine exceptis 
capillamentis, quz in pedum extre- 
mitate cernuntur itemq; antennis; 
namhz rubefcunt. | 
Quartusé minimorum genere,;pol- 
licem enimlatumlongus,totus quo- 
queniger,capite parvo, trigono, mi- 
nutis antennis , quarum extremitas 
obtufa, & veluti rorunda quadam. 
pilula infignitur , pedibus bifidis in 
extremitate,pauló verfus corpusha- 
bebat quasdam afperitates , feu ap- 
pendices,quibus ingreffu juvabatur, 


I 


pp—————ÁaAIOMQALAGLALL ULEULLLLLLLÜTLULUUALULTLECEOLIXNEBLOILGÉCLCLEPECLUÁUISCRCRÁLELOLEOLIUOKLLIELL —— - -— a - 1 t 


95 
tanquam cirris polypus. In ea patte; 
qua vagina fefe invicem in aliis con- 
tingere folent, evidens apparebit ri- 
mula, qua dilatata & aperta ptodi - 
bant alz fübvirides,fed nonnihil ad 
caftaneum vergentes: cüm eas ad 
volandum expandit, toto corpore 
máxime fplendet;alvoque robuftif- 
fimá; x ! y". 

Quintus eft Scarabzus pilularius, 
feu Cantharus compa&o latoq; cor- 
pore& nigro,fed caeruleum fplénde- 
(cente; Capite plano inferiüs,& fu- 
perius nonhihil arcuato & lato cu- 
cüétitbitz inftar ; ac multis eminen- 
tiis fuperius confpicuis,é quo ab u- 
traq; parte due prominentantennz 
breviuículz; fed in fine divifz in plu- 
fima tenuia filamenta , pedes funt 
anterius fetrati in fine, ita à natura 
fa&ti,ucillisycüm continuo in fterco- 
te vitam tranfigat, abítergere ante- 
riores capitis partes facilius poffet. 
Craffo magnoqg: pedore, cuius me- 
dio ab utroque larere pedes priores 
annectuntut. | | 

Sexto loco datür Scatabzus viridis 
Meloloatha Ariftotelicorum quo- 
ruridám fententia, quem inter vo- 
landum putant fonitum edere: cor- 
poris parte fupina & alvi maximé co- 
lore eít obfcure viridi, unde nomen 
fortitus,capite parvo nigro feré,& ab. 
utroqueorislatere duobus cornibus 
nodofisinfignito,itemque dentibus, 
quibusapprehendit valide,ancennis 
longis,zqualibus, in extremo paula- 
timin acutum definentibus,pectore 
aurem rotundo, tenuioriq; lizamen- 
to alvolatzannexo. | 

Vltimusciusdem tabulz nigro cor- 
pore eft, inquo maculz virides, fed 
aliquid flavedinisin fe habentes;pro- 
ceris cornibus eisdem maculis con- 
fperfis,qua verfus pofteriora fle&un- 
tur, eisdcm quoque maculis & ipfi 


pedes,przfertim eorum femora; al- 


Vo procera,quam non univetíam va- 
ginz contegunt. 
* In fecunda tabulaeft Lucanus Nigi- 
dii, Cervus volans Leoniceri, Scara- 
belaphus Cardani; Taurus Scaligeri; 
aliqui Scarabeum bicornem appel. 
lant; apud T heffalos ««gauGvza. dici & 
M £vAoQa- 


Y 


jó. ^ HISTORI.E 
£uxoodyw Bé» , quafi bovem ligni eda- 
cem autor eft. Antonius Liberalis. 
Gallis dicuntur Cerfs volantes: T'u- 
ro Lugdunenfibus rufticis forte à 
Tauro derivato nomine , Italisque 
cervo volante, Bucarone delcorno, 
Guíano con cuernos Hifpanis. Fer- 
rantes Imperatus cervi volanti vo- 
cat.Delpis cen vliegende herc. Ger- 
manis ein Crótter dicitur. Nigro eft 
toto corpore & maximo , huic duo 
cornua prztenduntur ramofa feu de- 
tata)quibus cum conflringuntur, va- 
lidé apprehendit: oculi utrinque à 
latere horum pofiti, intra veró cor- 
nua duo parva cornicula veluti an- 
tennz ; capite latiori quàm pectore, 
ícd minus longo; huius & capuc & 
corpus reliquum afe invicem divifa 
diutius vivunt. i 

"Qui vero hunc ordinem confequitur, 
caetera priori fimilis,ut magnitudine 

tantum differre videatur, qua dimi- 

dia parte minor eft. "T 

Sequuntur do 4l povonsgoi hoc eft, 
unico cornu in fummo capitis, quos 


ab/Egvptiis Mercurio dedicatos fu- 


NATURALIS 


tegentibus , fed multó brevioribüs; 
& ut puto,farinaceis.Nam;ut verurü 
fatear,id nunc me fugit, cum eius« 
modi Infe&um inventu rarum exis 
ftàt, nec ciusdem defcriptionem ex- 
actam,quam olim feci,reperire poft- 
cà unquam pottüetim ; variis coleri- 
bushuiusale exornantur,nam fupre- 
ma parte,qua fuperiorialvi parti có- 
tingupt, vicinzque funt pe&tori, ru- 
bieundam maculam ingentem pr: 
bentcordis, quod vulgó pi&ores de- 
pingere folent, comprello tnucroni 
feu cono fimilem ; reliquum dein- 
cepsalatum corpus nigrum eft ,ma« 
culis aliquot primum argenteis , de- 
inde lineislatioribusobfcure ruben- 
tibus,quz utrzque aliquoties pervi- 
ces irerantur,ira, utin huiusanimal- 
culi alis natura illufiffe pictores ar- 
temque corum videarur. | n 
Tertia tabulatota Caraborum plu- 
res coritinet fpecies, excepto primo, 
qui ad Lucanorum genera porius | 
pertinet;parvo corpore,nigerrimoqj 
cornibus incurvis parvis line dentis 
bus ad eundem ufum, ad quem Lu* 


prà meminimus, corpore nigro, cui ! canorum aliorum, hisitem antennz 


nonnihil rubri admiftum fit, craíffo 
magnoque capite, Horum pofterior 
- hirfatusatque pilofüs eft prona par- 
te, horum fpecies Rhinocerotas ap- 
pellat Ferrantes Imperatus ob fimi- 
litadinem cornuum, quam habent 
cum Rhinocerote; animali quadru- 
pede, tarde volant; quo fit, ut ultró 
fere in manum cius,qui prehendere 
voluerit, involent. | 
Quinto loco eft Lucanus Papilioni 
fimilis, eft enim verficolor toto cor- 
pore duos digitos per transverfum 
longo, cornibus inftar cervi denta- 
tis nigris , quibusab utraque patte 
pofterius anteoculos prominent an. 
rennz tenues , longa, ut ad latera 
viam tendant factz, nam ad latera 
utrzque protruduntur, capite albis 
infignito maculis , per quas rubor 
quidam obfcurus perfunditur ,  pe- 
&ore anguftioriquàm capite efl;tri. 
bus albis maculis in medio notato, 
alvo prolixa,craffa,longa, ut Paápilio- 
nibusquibusdam contingit, annulis 
rubris, alis non univerfam alvü con- 


poftponuntur fingulis à latere , pe- 
&ore modicecraflo & craffiori,quam 
caput eft, alvo duplo longiori,eius- 
demque craffitiei & latitudinis, Ceres 
vettinovulgódicitur. — ^^ — 
Secunda loco datur Carabus inter 
minima gencra referendus; ejus ca- 
put;quod parvum eft; itemq; pectus; 
antennz: & pedes nigra func: funt 
autem antennz longa ;nodofz,va- 
ginis tubris abutraque parte; qua in 
medio maculam nigram grandem 
habent. Porta terra vulgó Italis di- 
citür. . "notwo U* | 
Huic exotdine fecundo loco fucce- 
dit Carabus, quem Ariftotel. verum 
eíIe arbitrór,cüm aliquotiesinligno 
is fitrepertusarido,e quo poftea evo- 
lavit. Ex on E | 
Tertiu;Catabus é ligno arido quo- 
que naícitur.üt vidimus,nodofis pro« 
cerisque cornibus, qux nodis con- 


ftantnovem aut decem grandiorib. 
primum prope caput, deinde mino- 
ribus,in quos fingulos extremitates 
tenuiores fuperiorum nodorum in- 

ferün- 


: "DE INSECTIS LIBI 


feranturita, ut asdigulstenEs odo 


ix appellaripoffent. Vitimaautem 
articulatio ex parte conftat nodofa 
& abfque nodis'itas.ut ea ; quz no- 
disdeftituitur;teguisin finein nodo- 
fam partem inferatur, veluti in ulti- 
inis digitorum articulationibus faci- 
lé eft videre. Portó hzc cornua,quz 


 antennzmeritó ab Ariftotele nomi- 


nantur (fupplen£enim earum ufum) 
quandoque corpore multó breviora, 


quandoque longiora funt;vidi quan- 


doque duplo longiora ipfo corpore; 
czterum colore nigerrimo , ut to- 
tum corpus. —Capire pauJó minor, 
quam pectore , quod. inzquale eft, 
venter omnium longiffimus latiffi- 
musque , prona parte annulis qua- 


 tuoraut quinquelatis conftans , in 
ventris-fine, ubi alvus eit, 


hirfutus; 
pedum extreima ferrata funt & a- 
Ipera, multis hirfatis particulis con- 
ftantia, quarum ultima bifulca; feu 
bifida, & adunca in modum hami, 
qua eid il ase cuique obviz rei, ve- 
lut lapidi » ligno; linteisque adhz- 
ret; at vix inde tutóavelli fubitó pof- 
fit, . Unde Portapefo ab Infubri- 
bus diétus putatur. Nam etiamfi 


parvum fit animal, tamen quando- 


que fuftinet;retinetque pondera fex- 
tuplo , aut ampliüs ipfo animalculo 
longiora cum fuiscornibusfufpendi- 


tur,& in altumevehitur; huncali- 
quandoin pertufa pyxide confervavi 


vivum peraliquothybernos menfes, 
apponens lignum aridum .& cario- 
íum; Sed hybernis illis temporibus 
obfervare non potui,num eo veíca- 
tur, quod quidem verifimile eft;cum 
duobus dentibus aduncis fic inftru- 
&um;utreliqua Scarabzorum gene- 
ra; his enim fe coniungentibus fe- 
&umalimentum ori ingeritur ::.uni- 
veríum autem: corpus exceptis .cor« 
nibus longum düos digitos , latum 
minus uno. 
 Quideferiptum fe Gquitur S sdbsd ge- 
neris, differt autem corporis univer- 
fi colore;quifufcus eftad caftaneum 
vergens,cotnua funt tenuiora; lon- 
gioribus conftanria internodiis, fed 
tenuioribus , pe&ore multó minus 
caputjin quo oculi funt fatisconfpi- 


————————————————— 


- 


97 
cui,fici inpofteriore triágis parte, üec 
ita diftantes, & ad latera, ut 1n pra - 
cedenti , pectore quoque mifore, 
ventreque longiori & nigra cauda 
infignito. 

Succedunt wo alii füb eodem Ca. 
raborum genere referendi,minores, 
VOU DUE nigerrimo : capite maiori; 
quàm pectore, quod linca quadam 
fufca à pectore feparatur , alvo: feu 
ventrefigura fere ovali,qui totus va- 
ginisbinis cooperitur, fecus quàm in 
przdidtis ;.. pedum: extremitas non 
ufque adeo afpera, ut cuique obvix 
rei adhzrere poffit. 

Vltimuscít Carabus dubius: nam 
ezxantennze, quz'inaliis nodofz e- 
rant, in his veluti Papilionum funt 
quorundam plumatz, toto corpore 
nigro ,.capitisac pectoris magnitudo 


fereeadem ; fed inpe&ore ab utraq; 


parte dux appendices videntur no- 
dulis aliquot conftantes; quz, cum 
pe&us pedibus duobus deítiruarur, 
fecusacin multis aliis pedum vicem 
fupplere parantur; pedum utique 
conítitutio differentia cft norabili ; 
nat fecundus eorum articulus atq; 
tertius iisdem villis eft;feu afperitati- 
bus;& capillamentis; quibus füntan- 
tennz& deícriptz. appendices pe- 
&oris;univerfiauteni corporis ea eft 
parvitáate:quainicone cernitur. 
Quarta tabula duos tanrummodó : 
continet, quorum primus dde ara: 
borum' quoque genera. referendus, 
ac precedenti tabula quarto-loco 
defcripta congener. ; dorío. multis 
pun&is protuberantibus refperío;al- 
voque caudata. 

Secundus totus niger dentato. ca: 
pite absque UB ibia nodofis; quo- 
rum loco duas antennas nigras equae 
lesmedioctitet longas haber. 

- Quinta tabule primus uvas corrodits 
toto corpore niger, exceptis pedib. ' 
vaginis & antennis, quz funt colore 
caítaneo , antennx in extremitate 
multifidz funt veluti Ícopa ; Vagina 
ad finem alvinon pertingunt. 

Alter. feré ciusdem generis cauda- 
tus y pectore & capite nigris viride 
refplendentibus , vaginis non totam 
alvum, circumdantibus colore caíta- 
N neis, 


D HISTORIZE 
dicis , pedibus in-extremitate magis 
tubentibus,item antennis eodetmco- 
loreprzditis; que cam in finectalfz 
àpparentur, üt fru&us tenues & ob- 
lorigi, zqualesque, patvoadmodum 
edículo capitiàádüectuntür. . 
Iufeiía tria quae fübfequuntur,; ad 
Cantharidum | genera referuntur, 
quorüm prizzu/ totocórpotenigrum 
exceptis Vaginis;qua miniacez fere 
totz funt. Namlineanigta in princi- 


pio latiüfcula à medio vaginátum. 


aimbaruin; qua patte fibiinvicem có- 
üngünt; oritur & verfus anum pro» 
tenditur; finitque; antenna funt in 
eolonga. Secwudum capite,pectore; 
antennis, & duobus ptioribus pédi- 
busferrugineo colore;reliquis mem: 
bris colore nigris caeruleum fere 
fplendéntibus,feu plumbeis,  Ter- 
tium & ultimum pedibus antennisque 
nigris, reliquis mernbris miniaceis: 

Sexto locó ponitur Scarabus vet- 
ini$ facie, toto corporeniger,duabus 


inano áppendicibus ctáffisiantennis 


procetis. 

Septimus caudatius eft, toto cor- 
póre ex cinereo ad cáftaneumi ver- 
Benté , pectore & vaginis autüni 
Íplendentibus;antennis tetiuiffimis; 
oculis confpicuis àlaterc cápiris col- 
locatis po cune. 

In fexta tabulaordine primus poni- 
tür Scarabzus foetidus di&us quod 
tettum haberet odorem ; in campis 
fepertus , Scarabzo pilülari magis; 

"quam alteri alicui infectorum fimi: 
lisjantennis eft nigtis ceniculatis, in 
quaruütn extremitate duo funt glo 
bulifeu pilz,maáculamque prope has 
habet ferruginei coloris, czrerz pat- 
tes omnes nigertimz , eXceptis va- 
ginis; iri quatumfupretna parte qua- 
tuor apparent maculz ferruginess 
pedeserantin fine maximé ferrati & 
afperi,cauda annulofaquam exten: 
dere & retrahere poterat. Dum tan- 
gitur, ftrider , curritque velociter, 
Notanduminbhoc eodem anitnalcu- 
lo in parte inferna circa os vetmi- 
culum, aut exiguum animalculum 
extitiffe , quod utrum ei naturaliter 
infi;an veró per accidens, adhuc me 
pfofe&tó latet: nam tamdiu , quiam 


/ 


g^ 


NATURALIS 
làpud mecontinui;femper apparuifle: 
Wdptehendi, — vw^sllu 

Secundi & ille foctidus ; totus ni- 
ger, minorjantennis ferratis & absq; 
pilulis, pedum-exgterbitare afpera. 


Tertim ferpéntárius à nobisnomi-. 


nátus , iion quod féerpenris figarara 
teferat, fed quod in occifi ferpentis 
corpóre,cuius carnévefcebatur, de- 
prehenfus fit; pilulario minor, angu- 
| ftiorque corpore , capite nigro de- 
preffo; antennisnigris, parvis, qua- 
tum ápices flavefcunt,; roftro bico£- 
tii, oculisemiffitiispectore nigro fcu- 
ti formi ; vaginis quadrangularibus 
brevibus(non enini totam alvum co- 
Operiunt)' nigris , qtiarum uttaque 
duas in tedio habet fafcias luteas 
paululü ferratas , alvo valdé annulo- 
fa & circa extremitatem valde pilo- 
fa: pedibus omnibus ferratis ; quo- 
rumtamen anterioresin extremo ar- 
cicülo reliquis erantlatiores, ut ma- 
num quodammodo imitarentur; 
fubtus veró flavefcentes. Ínterme- 
dio$& pofticos pedes colore eft au- 
fco, obverfasque ea parte Soli fplen- 
dorem emittebar : fedohunc colo- 
rem aureum pili quidam ruffefcen- 


te$ efficere videbantur; In pedtoris 


parte fupina cruce eratnotata; inrer 
atitennas maculaobfcuré luteícente 
& triangulari:parseius inferna mul- 
tispediculisfcatebat; |. ^— 
Quartus & Pilulatiorum forte e(t 
genere: tiam circa excrementa eutn 
vetfantem deprchendi,brevicorpo- 
re & obefo,nigerrimo colore & relu- 
centi capite rotundo , & inftar fcuti 


militaris cfformato: ; é cuius medio. 


cornicüla duo exerit breviora cutn 
apicibus; & alias duasappendices his 
tnultó exiliores: Pe&ore item fcuti- 
formisquod tamen in antetiori pat- 
teáppendicem quandam protenfam 
& acuminatam habet , ut tertium 
cornti referre vidcatur, vaginis ftria- 
tis, pedibus in fineferratis & afperis : 
anteriofes horum minus afperis;po- 
fletiores magis: ad latera pilis qui- 


busdam ruffefcentibus veftitus , a-- 


ni figüra medii fcuti figaram expti« 
init; 

- Quintuiniger;patvocapite,anten- 
| his 


S 


- DE INSECTIS L1A] 


nis longioribus, necpedibus afperis. 


Sextusaquaticus minor di&tus, quod 


in aquis degat;corpore eft nigro; lu- | 


cido;ad viridem quodammodo acce- 
dente;pe&ore acventre lato,vaginis 


ventre maioribus , in medio ventre 


inter pedum exortum appendicem 
quandamhabet,qua pedesà fe invi- 
cemfeparari videantur. 

Duo poflremi minimi , dorfo uterqs 
variegato. Prior pectore fcutiformi, 
ac capite rorundiufculo, duabus an- 
tennis exilib.infignito, doríoautem 
multis punctis feu granulis refperfo, 
coloreque nigro. Pofteriorcorpore 
magis rotundo& compaco;capiteq; 
exiguo ,antennislongioribus , dorfo 
totovariegato,& colore magisnigto. 

. Poflrema tabule primus é minimo- 
rum genere eft;toto corporenigetri- 
mus, compactus; antennisq; exiguis, 
vaginisuniverfam alvum egentibus. 

Qui bunc ordine fequitur , maior, 8c 


, corpore item nigro, magis oblongo, 


an cennislongioribus j pedum extre- 
mitatibus minime afperis , fed levib. 
& zqualibus,urad fcandendum non 
ufqueadcoaptus videatur, mfi cius 
parvitas has afperitudines cernere 
non finat. M imer 
Tertiusinter Scarabzos quoq; à no- 
bis reiato,quod cum eor.natura cor- 
porisqueconftitutione magis, quàm 
cum aliorum conveniat, capite par- 
VO , cuius articuli cum dorío aurei 


00 


riegato,antennis redis, longis & hi-- 
oroatque flavo colore diftin&is. 

Otfavusfupine depictus,capite ros 
tundo & exiguo nigro, antennis par- 
vis & tenuibus riigris cum pectore; 
quod maius capite eft , pedibus item 
nigris, inferna ventris parte feu pro« 
narubra. | 

Nonus totus niger & oblongus: ca- 
pite rninutiffimo;anrennis mediocri- 
busacuminatis,pectore grandi,quod 
à ventre divifum longo interftitio &c 
exiguo ligamento connexum : pe- 
dü ultimis articulis ferratis & afperis. 

Decimus quoq;niger excepto dot- 
fo ,quod quodam argenteo fplendo- 
renitet, mixto fcilicet cum nigro, ca- 
piteeft exiguo,exiguisque antennis; 
ventre paulatim verfus inferiora gra- 
cilefcente, pedum extremis particu- 
lis bifidis. | 

Ultimus & isexigutsantennis;to- 
tusque niger, minus gracili extrema 
parte alvi,inter minimoshic compu« 
tandus. 


- Carur IV. 
De Pro[carabao, 69. Sca- 


vabazs aquaticis. 


^w lem Latini Profcarabzum di-Mesfat. de 
xere;illum Paracelíus Meleez, A.- ?^/Ia: $23 


gricola pipguiculum, Grac ci od ainoirtagor; 
& éAenoxavÜagor, vocant. Germani Ma- 


M 


funt;czterg partes nigerrimz. 

Quartus corpore univerío niger, ' jalemScarabzumappellant. Corpus 
capite rotundo parvo, antennis me- ; ei molle , é cxruleo obfoleto , cum 
diocribus, pectore triplo maiori; va- | fplendore nigricans, — Scapulis ala 
ginisqucuniverfum ventrem coóhte- | dux, vel potius alarum rudimenta 
gentibus. ; innafcuntur , celeritatrisin greffu ad-- 

Quintus: 6 mininiorum genereni- | jumentum.Circuli , dorfi ventrisque 
ger fere totus, praterquam in vagi- fafcig,viriduli injunioribus,inaduls 
nisin quibusaureus color,fed obícu- | tioribus, coeruleiapparent. Agricola 
ré videtur; capite rotundo; & exiguis | falfóquadrupedem facit: conftatn, — | 
valdé antennis,nec facile confpicuis, | fexpedib. Wer. ap. Clut.fic defcri« Clas. dez: 

 Sextuitotusniger,capiteferrato & | bir.Hicvermis,in capitis & colli cir- M 
magno,pedibusferratis & afperis,in | cuitu colore purpurz faturato auta Wieri 
fine bifidis, vaginis brevibus, necal- | violaceo annotatur; paulum fcintil- /7vse 
vum totam contegentibus. lans,alz delitefcéte viriditatetinGta 77 ^^ 


Septimo loco pofivus eft Gryllus po« Mouf pd 


. tius: oblongo corpore; colore flavo, 


funt; Subalisatq;in dorfiambitucir. 
culi vifuntur diverfo colore imbuti, 


fed circum latera praefertim vagina- fubinde viriditate rnicantes, fübinde 


- rum nigris quibusdam maculis va- 


LI 


flavedine obfcura diftin&das venter 
N 2 atqué 


100 


tepraíeatancin ütroque latere vene 
tristtes pedes continentur, Roftro a. 
incurvato aliis congenerib.& roftra- 
tisnonabfíimiles. Vbiztastenerior 
eft promifcue ceruleo colore tintio- 
 tescenfenturiexcrefcuntin duor.ar« 
ticulor.digitilongitidinem & unius 
craffitiem. Coritritus fragrantia fun- 
dit. Foliis violar.& graminis cenelli 
przcipue vefcitur. RaróextraMajum 
confpicitur. Reliquisanni temporib; 
vcl latet vel femine pillulis inclufo; 
obit. . In eticetis colligitur: folet 
exfoffa herbacearorida erui. Coeunt 
áveríis caudis,foemina, quat maior &£ 
orisforcipati ; quzq; leviffimo atta- 
&u oleum fündit ,traliente maretn; 
qui minor,& quafi exfuccus, ut retro 
teptare cogatur. WV ieri fupinus;(ver- 
inem Majalemvxocat) ad faciem huma: 
nàm maxime accedit, Alaslongiores 
teliquis gerit, & cingulis plurib. cor- 
pusambientib.diftinguituir. Quem 
Edmundus Knivetüs vidit, parvus & 
exfüuccusérat. Habent in Medicizs 
ufutn. In Ditmatíia filo circa collum 
apperiduntur. Ibidem in Epidémico 
capitis dolore tres exficcati & in pul- 
verem tedac&ti;in Cerevita propiná- 
tur;ad füdandü per novem dies, Sed 
folemnisin afchriride vaga ufüs.Ma- 
nib.eostangere cum colliguritur;rc.- 
ligio eft. Numerusfemper impar.pri- 
ina vice unicus poft ternosaflumitur: 
quinqiad fummum : iri pulverem re- 
dac&i,in cerevifia calida exhibentur. 
Maxima hinc primó ventris pertut- 
batio,maximus & circa urina du&us 
dolor,ut cum morte conAictari vide- 
antur; bincvomitus,cardialgia,ardor 
utinz;& fimilia; Serum randem co- 
piofum proliciunt; & aliquando re- 
ftituuntut.Paracel(in hydropeaquá 
ex dr.x. Meloum & fem-raph. unc,j. 
ab unc.ij.ad unc.iij.propirat; Deftil- 
latitumoresoculor.tollunt.Pingue- 
do fiflurasmanuum fanat. Kegler. in 
oleo dulciffinio fuffocatos, ad bubo: 
nes & carbunculos commendat, Quid 
de Scarabao Culioze Mat cellus fcribat; 
VideapudMouferum. — — . 
Scarabeum Aquaticum Moufetusita 
IcribitScarabsos aquaticos Graz- 


t 
Clatiui là 
PSn 


- Moufet. dé 
Inf l.4.6:23. 
de 


HISTORIE NATE 


atque pedes colore caput & collum | ci Udgesci wouc appellant. Horum o- 


RALIS 


mnium ventres fpadice infedti,dor- - 
[aque carbone riorata;pteter Angli- | " 
camum;lncujusiconeíilimbumíca- ^ . ^| 
|pulistotoque corporeovalicirgum- ^- — | 
| cutrentem leviter infufcaveris ; atq; | 
| oculos argétcosfeceris, non eft quod E 
amplius experasadilliusdefcriptio- ——— | 
(nem. Sexquilibet pedesobtinuirt, | 
pofterioreslongitudinelatitudineq; 
cateros vincentes , quibus pro remis 
internátandum utuntur, Sed elytris 
nigertimis ; membranez latent ala 
argento tin&a , quibus no&u aquis 
egrefli celeriter convolanrperaére, 
quem interdiu perraro (forte nun- 
quam)diverberant, Omnium v.mi- 
nimi funt illi, qui irrequieto motu 
huc illuc in aquz fuperficie multi 
nullo órdine transcurrunt;, &z quafi 
colludunt,& aqua tutbatavel fe fun- 


minib.abícondunt:Deindev.mutis ^ ^| 
& tranquillis lu&ib.iterum geftiunt. 
Chriftoph. Leuftner. fe Scarabzum 
inloco quodam inveniffe fcripfinad —- — | 
Gefrerum;vaginaria (ut folent)cru - | 
ftula;cui quafi fotmicze capur fublu- ] 
teum;atque alz multa erant affixa ; ] 
ventre inferiore pinnz fpargeban- | 
tur,caudisaftacorum fimiles: quibus | 
(ceu in aquisremi; es) divagabantur. | 
Cauda prominebat pto fua munitio- | 
ne exigua,fed inlongiffimas fecas di- | 
vifa. |Exaqua paluftri in fontanam | 


| doimmergunt, velinriparum fora- 
| 


conie&us paucis interiectis diebus 
vita excellit. » es 


Carur V. my 
Dedlauro-volante Brafilienfi, 
.. £9 eicongenere. 


"quum volantis; feu Scarabzi pla- Marezr. - 
tycerous quatuor fant apud Bra- t E 
filienfes fpecies, Ezezaincole vocát. ^ — 
Totius corpotezzprzze longitudo 

plus duorum digitorum Rhylandi- 
cor.craffitiesa.fere quatuor. T'orum 
corpus fplendide nigriüi,fed pilisfla; 
velcentib.opertum,itaut tlavefcens. 
videatur, Sex habet pedes feu crura 
duosanterius verfus, duos ad latera | 
fereextenfos dire&te , & duos poft fe 
exteníos, nigros omnes fplndioorg 

| 9j ' & ius 


Mol antis Draf : 


;Mouf. Gelt keffern. 


paid lata. C ant.Major oblong 


Ah. 
A 1 


Bup: efíir 


WM 
pe 
iN 


Qualfter 
2, 


[a UT S Tofananr Flieger. 
N 3 PIE Die 


Cord 


ny acimicklein " 
d PR 


N NN S 


Bl : Mvlendi 4 


TLOLT LOL. Tte ita 


corpo 
Alats 


JN 


| 


, | " 


0 3D€ INSECTIS LIBI 


- & fupériusraris pilispreditosiin quo- 


libet autem pede tres ungues, cum 
parvulo digito;qui quaf: tertius un- 
guis : funrque cruravatiis denticulis 
armata. V niusfere digiti intervallo à 
capitis initio (quod minimum)fedtio 
eftcorpoiis. Capitale cornu habet 
maguum, & in extremo fectum, ni- 
grum & fplendidum , unum pene di- 
gitum longum: oculos nigros emi- 


tentos, fingulos tribus apicib. qui in 
extremitatibus funtfufci. Prima fe- 
&io corporis tricornis in fummitate 
anteriori habenscornu protenfum Sz 
paululum deorfum flexum , longitu- 
dine dentis humani: & utrinq;adla- 
teraunü,ejusdem magnitudinis. Ale 
ejusdem coloris cum toto corpore; 
pilofzacdura, Pofterioríe&tio cor- 
poris inferius multas habet diviíuras. 
Prior fe&io fuperne magis rufefcit 
pilispofteriorautem magis llaveícit. 

-Alter paulum diverfus à priori eft, 
Intoto corpore fuperioriobícuré ca- 
Tlaneifeunigricantisfplendentis co- 
loris,ininfimo pertotumcaftanci co- 
loris fpledidi. l'otius corporislongi- 


 tudo,duor. & femis dizitor.craffities 


circiter quatuor. Corporis anterior 
fe&tiounumdigitum]onga. Caput 
parvum:oculinigri fplendentes,non 
tn.prominuli,utin priori;propé ocu- 
los duos habet cirrhos ut prior:proxi- 
me caput cornu ere&um & paulalü 
verfus pofteriorareflexum femidigi- 
 tumlongum; & adlatera in fecione 
antetiori fuperius verfus utrumque 
cornu craffum ere&tü , pauló brevius 
& obtufius quam priusillud. Alasha- 
becutalter& corpusita conformati: 
Crura fextrib.juncturis,& ttib. digi- 


- tis,& unomininio pro quarto: media 


crurum pars interfecundam & tertià 


. jun&uram aculeis pyramidalib, mu- 
. nita:integra autem crura fanc hirfa- 


 tapilis caftanei coloris; uti & circa 
Oosacinfec&tione corporis. 

Tertius rariffims cftconformatio- 

nis. Magnitudo illi eadem cum prio- 


— busscraffo 8z rotundo ventre: crura 


habetfex,fingula duab.jun&uris có- 
ftantia :anterioraautem quinq; pro- 
cefíus acutos quafi digitos habent, 
quib, terram fodiendo citiffimé fub 


, 


I0Í 
camfe ingerunt. Álas habet duas ftri- 
atas,& in prima fui corporis fedtione 
eminentiam fella formem,& ante i]- 
lam foveam f. cavitatem fubrotun- 
dam;avellanz maioris capacé,in qua 
magnus numerus foetuum vivorum 
vificur, coloris brunni & filamen- 
tis quibusdam in fovea anfexorum, 
qui magnitudinem referebant fe- 
min. papaveris, fcd Megafcopio qui- 


. nentes & propéillos duos cirrhos ex- | libet inditus magnitudinem often- 


debat pifi,eratq; omnib. numeris ab- 


folutus&cornutus utparés. Caputfe- 


milunarisfere figure & compreffum, 


cui cornuimpoficum, fatis craffum & 


plus digitolongum, ere&tum, fed in 
fümmitate paulum verfus pollteriora 
inclinatum, Pone cornu huius exor- 
tum,in quolibet latere oculus grani 
milii magnitud.rotundus,niger,fple- 
dens. Toruma. corpus,crura & ala 
funt infighis fplendentis coloris, ex 
nigro.viridi,& aureo mixti ;eftq, to- 
tf&n fubtilifimis pilis veftitum. Vali- 
diffimus eftjnam fcatulz craflz à me 
inclufus;aclatere cocto craflo impo- 
fito, nihilominus fe femper exfere- 


bat, ut funiculisfuetit coéórcendus. 


Hirci pene odorem de fe fundit. 
Quartus.Cruta habet fex,quatuot 
in pofteriore, & duo in anteriore fe- 
&ionc corporis: pedes definür in duo 
lunata cornicula : fingulaq; habent 
tenuiustenaculum.. Anterior fectio 
digitumlongain cotnua definit duos 
& femis digitos longum,;teres &pau- 
lum deorfum incutvatü ; & duos ha- 
bens vcluti dentes verfus pofteriora. 
Inferiusin antica parte corporis fub 
exortu buius cornu, jungitur caput, 
parvum quidem fed & cornu habens 
futfum incurvatum,duos feredigitos 
longum , cum proceflu tripartito in 
ipfo acumine. Oculos habet rotüdos, 
nigros,fplendentes femin.capnabini 
magnitudine, pone oculos a. duos 
proceffus conifotmes;contortos;po- 
Íterior fectio duos digitos eft longa, 
atque alis craffis tecta, cumanterior 
fedtioglabta & folida tefta tegatur, 
qua & in cornu extenditur. 
"Totaa.anteriorfectio cum cornib. 
capite & cturibus;atq; inferiore ven- 
tre,nigri & fplendentis eft coloris, & 
fuperius feu longum cornu, vetfusin- 
B N 3 feriora; 


flavis. Alzexteriores conftantteíta 


Maregr, 


Hift. Braf. 


4. 7* 6s i 


Nievemb, 
Hift. Nat, 
Exot 13, 
€, 20, 


4102 


HISTORI.E 


feriora,villofis pilis, obfcure flavis fi- 
vcluteis veftitur,itautad tactumho- 
lofericum referat. lun&ura ad caput 
quoq; villofa ;cruraa,& infimus ven- 
ter brevioribus veftitur pilis obfcuré 


colore fructus olivar.cui obfcure fla- 
vumadmixtum, & variegantur fpar- 
fim punctulis fufcis. Cornuailla duo 
magna coniungere poteft & illis ali- 
quidtenere. - | L3 

Congener 'Tauti volantis Brafili- 
enfis , corpus habet biffectum , cuius 
anterior pars tertiam partem digiti 
longa;pofterior paulo plus duob. di- 
gitis. Caputhabetquafi quadratü & 
duos forcipes exfertos pro dentib. o- 
culos magnosprominulosellypticos: 
duos cirrhos ante oculos, in exortu 
latiufculos , hinc anguftiores plus 
duob, digitis longos, novem jun&tu- 
risconftantes:crura fex, duo in ante- 
riorifedtione, quatuor in pofteriori 
quodlibecduos digitoslongum,trfb. 
jun&uris conftantes, pedes latiufcu- 
los, & it extremitate duos ungues 
adücos, Anterioríectio ad latera de- 
finitin quatuoracüleos, tefta nimi- 
rumquategitur: pofteriorquatuor 
habetalastenües, duabus teftaceis 


- De Cantbaride. | 


omnia ubiq; gener 


f DA 


ome! 


ET n j| ! 
NATURALIS | - 
i , T. : . "uv h- VM Y. 
inaqua fümpta,venerem mirifice ex» - D: 
citareajunt. ó aem: E 
Carur VI, 3 
EL 
! 
| 


NE quod infe&um iftudapud song. 
Grzcos habet, ap. Latinos que- 
qucobtinuit, Variegata xezo»as dici- | 
tur,quódinmodumteftudiniscom-. — — - 
pun&a, & variis maculis confpería 
fic. Plinius omnesarvos fcarabaos vo* 
cat. | | e. Me 
Deftriptiones in. Differentiis adfe- Deferiptisf 
remus. Qui zzx/aec-eas defcribunt, 
alii vefpz fimilem; fed corpore Ion- E 
giorem faciunt: alii vermem terre- 
ftrem, coloris viridisauri colore fu- 
perlucentem:nonnulliinfectum ob- 
longum parvum aureicoloris. Qui- 
dam denique animalculum parvum; 
varium , luteis lineis, quasin pennis 
transverías habet;promiffo corpore; 
blattarummodoprzepinguem. ^ ' | 
Occurrunt in Italia & aliis regio« Locus] ' 
nibus,in quibus frumentis, rofis, tra- | 
xinis,& oleaftrisinfident.Nectamen 


aoccurrunt. Nam Ar, Hf. 
Ipf.l 4. 6.4 


4 


in Belgio,& ultraejusad Septentrio- 


tectas. Totum corpusfuperius obícü- | nalem plagam provincias, ca quz in 


te eft flavefcens,feulignei colotis;ca- 
put;oculi, cirrhi, forcipes, crura;in- 
ferius corpüsfplendide nigra & ven- 
ter pretetreacana lanugine obdu&us. 

Hifce Colophonem imponat 727- 
berua, infectum teftudine rerreftrem 
non malereferensmediocrisavella- 
nzmagnitudine;alz,nimirum exte- 
rioresduz teftacec.figuraut clypeus 
tefítudinis: anterior fectio corpotis 
tefta coloris fplendidi quafi aurum 
viridi colore tin&um tranfpléderet: 
in ambitu a, teftz coloris eft fplen- 
dentis inftar rubro tin&i. Duo corni- 
culaad.quodlibetlatus obliq; exten- 
fa. Crura habetfex nitentiautaurum 
quod elegantiflimo rubro tranfplen- 
det. Corpusinferius ejufdem fplen- 
doris, "arde incedit nec facile a- 
volat. 

Facitdenique quorundam Scara- 
bxor.Indicor. mentionem Nierem- 
bergius ; quorum cornua derafa, & 


frumento inveniuntur;repetiri; Al- 
drovandus riegat. ' | 
. Arborüm foliis.& fruticum quo- viaus, 

rundam floribus ut & frumento, vi- 

&itant. Vnde xav0agi2Q- eimQzys , INi- ' 

cander meminit. Noctu in unum 

diem congregant, & mutuis auxiliis, 

formicar.inftar,confervantur. Die 

pertotum locum volare Vincenuus | 

prodidit. Ex putrefcentehumido &z lia, Hd 

ficco , oriuntur, feu humore foliis ^? 

infidentejin fummis fraxini ramis, fi- 

cubus; pyris;pinis,popülis; & Cyna- 

cantha. Ex erucis illarum atborum 

gigni, Ariftoteles prodidit; & Plinius ; E 

exprefsé. «X Cantharides zafcugzuy cx eenerauac 

vermiculoin fpongia. maxime cyno- 

rhodi,quzfitincaule.fedfeecundif- . — |. 

fime in fraxino: czterz in albarofa. : 

Coeuni tamen & quidemtardo motus Thepbr.de.. 

generantque vermiculum. Derit Poem 

ficus, fi in ea prodierint. | O/faffÁs ^" ^ 

picem liquidam referunt , guíftu .- 
"Cedrum; 


Cedrum;ut Nicander prodidit, Ca- 
lidiffimz funt & ficciffima;Ideo cor- 
pusadurunt , etodunt ; & exulce- 
rant. | 1 
Inter venenareponuntur ; periif- 
feque illis affumptis, Caium Carbo- 
nem ; Pyrrhum, tertii àb eo qui cum 
.. Romanisbellumgeffit ; Coflinum it. 
* amicitia Neronis notum prodicur. 
Adde 8&z Abbatemillum ; cui fcortil- 
lüm,ur in amore detineret; condi- 
mentum pulvere catharidum afper- 
famappofuerat,ut apud Parzum ha- 
betur. Catoni denique Vticenfi ob- 
Pin. H.N. jetz funt,ceu venenum vendidiffet 
19.4 inaucione regia, quod eas feftertiis 
Galen.l. de LX. ad dixerat. Largius fi bibantur; 
Bs de vel diutiusextra hxreant, dolorem 
Ten, j.c ; in Vifcéribusquiab oread penem ex- 
Nicand. i» tenditur excitánt; veficam ulcerant; 
pos isi penem & vicinas ei partes inflam- 
mant: fanguinis & carnis micdtum ; 
[xpé diatrhzam;dyfenteriam,fynco- 
pen, mentis alienationem etiam có- 
citant. In orefapor picisfentitur. . Iri 


'Nocu- 
mentum. 
| Céc.ad.Pa- 


hzterejudicant:negantalii, Variis 
malumimpugnatütremediis Lac 
humanum ab ubere fumptum;capti- 
num,;bubulum,üngulis horis exhibi- 
tum ,clyfteresexjure pingui cüni o- 
leis emollientib. quosnitrum ex hy- 
dromelitenonmalé excipiet, Oleum 
liliorum,amygdalinum reécensex o- 
vo forbili, Samium,cenanthinum, & 
?lis H. X, quà Lycus Neapolitanus pro antido- 
P2o.44. qp potuit, portulaca, vehenienter 
laudantur;Oleum vero cydoniorum 
DJin.H.N. cettiffimahüius morbi Theriaca eft. 
E Nec fraudatri fua laude debent,ace- 
; tum fcilliticum, terra famia, lutum 
Armenium ,quod viemplaftica ero- 
fionem were ien quidam .thetia- 
«am & Mithtidatium;quz tamen re- 
frigerantibus & erofioni refiftentib. 
doloremque levantib. cáftigari de- 
bent,adiiciunt. Nec vomitionum 
oblivifcendumeft. Idcoà Diofcoti- 
de imperantur. 


vfus; Circumfípe&é in Medicina adhi- 
fant infeftz, ut quidam, manu dun- 
taxat detentas, fanguineam utinam 


prolicere credant. Montagnana cet- 


Capite quidam & pedibus venenum. 


beanrurneceffceft. Vetica cnim ita 


«DE INSECTIS LIBÀ 


I03 
tecumalteri genuum applicata fuif- 
fent , quinque fanguinis pex urinam 
libraseduxitfe fcribit. Cauté agetur, 
fi menfurz,medicamernti,& aegri ha- 
bita fuerit ratio. Tria vel quatuor 
prabenturintusgrana; exterius, ma- 
jore copia opus eft. Calidiores zger- 
time ferunt; deftituti virib.aut vifce- 
rum fcirtho affedti planénon. | Ipfe 
canthatides , abiectis alis; Capite & Gale. i. dé 
caüda à quibüsdam exhibétur,;quod vid-at;i» 
& Hippocratiinufn. Audax qui has ^" 
partesabié&to corpore adhibüit Me- 
dicus, mortis in uno & altero hydro- | 
pico caufa erat. Nonnullis tameti to- 
tistitantut, quod & Galenus fecit. 
Alzreliquor.remedium. Vnde P/[i- 
pius, Al médentur, quibus démptis 
letliale eft i nifi forte mutilátus ficlo- 
cus. De catero;ad urinam ciendam; Pis. H.N. 
lichenes tollendos ; vérrucas, faciei ^16 3* 
püftalas; fcabiem, podagram, meti- 
tum fuppreffionem;foeminarum fte. 
rilitatem, uteri ftrangulatus; quartá- 
ham, &c. adhibentur, Scapulis vel 
brachio appofirz potenter urinarmi 
provocant. Excoriarorium liclienutm 
Pamphili, quo Romz ufus eft, dum 
inencagra morbus graffaretur, Can - 
thatidas recipit. In quartana tel 4« 
fancarum in volate,de collo xgri fufz 
penduntur, Reliquain Aldtovando 
vide. Venerem excitare nororiduri 
elt.In graviflima (ymptomata; & pe- 
nis diftentionetuü perpecuam iüci- - 
dunt;qui incautius propinatas haufe- - 
rc. Formulas paffim apud Medicos 
invenies. —Viperasfi domi in vitteo 
vafe alere volueris,canthiaridibüs ci- 
ba.Suffitu ftercoris bubuli cum gal- 
bano,àfrugibus depelluntut, 

Moufer.in zuajores &c exiguas diftiti- Differen: 
guit. Maioruz aliz funt ,ut vetbiseius e 
ATP RC MS VIE p a | .. Mouf. Thes 
utat,oblongo corpore craffz , ex tri- atrilofedl 
tico colle&e;ac Blattarüm more pin- ^1226, 
gues, Variz aureislineis; quasin pen- 
nistransverfasobtinent(atque hz in 


A 


Galen.l,ii : 
Med. fimpl. 


anedicina potiffimz habentur) alis 


3inutiores macilentz,latz;pilofz,in- 
teriotes dictz;& ad medicos ufus in- 
utiliores. Maiorümquoquenono- 
mnesex viridi radiantes videris , fed 
aliasitem ex X elampelino; inexpli- 
cabilis omnes.fplendoriss & colore 

| oculis 


oculisgratiffimo donatz. Parvum ge- 
nus$Cantharidum Thomas Decatqus 
primus mihi communicavit ; forma 
nonnmhil & mole difpares videntur; 
ied virtute Cantbaridea & ortu con- 
fentiunt. Harum (fcil.minorum ) prz- 
macorpore, & capite oblongo eft, & 
fotcipato , oculis nigerrimis promi- 
nentibus , antennis longis atque ni- 
gris, alis circa medios lumbos extu- 
berantibus, quz duobus pundis ar- 
genteis, & maculis paucis albis no- 
zantur: in Cicutariaherba per zfta- 
tem plerumque reperitur , pedesha- 
bet & crura;gracilia admodum atq; 
longa,purpurafcete minio ornata. $e- 
ciida ciusdem cum prima coloris eft, 
nifi quod antennz oculique virides 
videntur, Caput huicexiguum,fca- 
pulzglobofz; atquegibbofz. Tertie 
caput & fcapulz confunduntur;co- 
loriszruginofi,fed ocelluli picem re- 
ferunt nigerrimam :alas habet capiti 
concolores, fed ftriis quibufdam au- 
reis mnicantes : pedes irem piceos & 
breves. uar tertiamaemulatur;fed 
herbaceo potius colorecft , quam x- 
ruginofo ; aliàs prater maghitudi- 
nem ( quippe omnium minima eft ) 
non differt, 
,Aldrovandus quinq; tabulis.eas- 
demreprafentat. | 
Prima tabula prima loco depingitur. 
Cantharisé maximarum genere,co- 
lore viridi , atque aurum lucentein 
rofa aperta. | | 
Secundo. prolixióri corpore , lineis 
luteis, in capite;pedtoreac dorfoj;an- 
tennislongiufculis ac nodofis,luteis, 
utetiam pedib. in rofa ex erucanata, 


——————M— MM á— M ———A————————— —d"P—— 
— T M M MM ——  — M — € —À P — — € — 


NATUORALIS 

Proxima huic  canthatis oblongá 
capite ac pectore nigra, duabus an: 
tennisfatis confpicuis , in'extremita- 
te pilulam habentibus;pedibus item 


transverfim imaculatis. 

Eadem. (équenti pi&ura. expanfis 
alis oftenditur,utalvus,quaz tota ru- 
braett; exa&é videri poflit, 

Decimo loco eft Cantharis alia fufco 
colore.feu potius fubcinereo ad ob- 
Ícurum tendenteantennis longis, 
Vnudecimo colore nigri oremultó;an- 


tufis. 


lex occupavit,longisalis& antennis, 
rübicandis pedibus. 

Poflremoeft Cantharis tota viridis, 
& in vaginis colorc mixtóaurco ; pe« 
dibus nigris ' | L 
Secunda tabulae prima eft viridis,an- 


genere,oblongo corpore.  Secuzda 
inter minimas numetrandaj, tota c«- 
tulea. Ter£iainver fabas reperta;prae- 
di&a pauló maior, tenuibus anten- 
nis, lineis in vaginis transverfalibus 
nigtis,reliquo corporenigro. Jar- 
10 C» quinto uumero notatur Scara- 
baus x2wesyeve Gs five colore viridiià 
fupina parte , qui foli expofitus au- 
reum falgorem edit,ut in aliis qui- 
busdam Cantharidibus;tamen inter 
Scarabaorum . genera referendus; 
forte. erit Scarabazus viridis Plinii, 


tuentium vifumexacuere.Prona par- 


tenigertotus,antennís exiguis, 


in qua & zertiamreperi rotundo cor- | nigro, antennisque, exiguis , vaginis 


pore nigro & pilofo , violarum fpe- 
ciem exiftimo. TUE 

Quarto ac quinto loco eft Cantharis 
totundafeu Viola nigra prona & fu- 
pina;obícurisin vaginis punctisalbi- 


cantibus & rarioribus, in alvi vero | 


parte prona quatuor lineis parvis & , 
albis eiusdem generis, & ea eft, ame. 
banc fequitur , nifi quod: punctula illa 
alba,quazin priori rariora erant, ma- 
gisünt frequentia & confpicua. 

- Septimoloco eftaraneus, quem exa- 
ctiüsfuoloco defcribemus. 


| 


| 


fübaureis, recteq;ob parvitatem de- 
Íícribi nequit, Poffreza & Violarum, 


feu rotundarum Cantharidum fpe-- 


cie,capitenigro & pectore,antennis 
longiufculis, vaginis rubris; pedibus 
infine nonnihil divifis.& rubris. Me- 
lancephalonappellavi. |. i6 
In tertia tabula primo loco oftenditu 
Cantharis omnium minima. coeru- 
lea. Secumdo Longicolla dicta pauló 
minor Vefpa,totocorporenigro;ró: 


ftrofcu collo protenío ,.cui utrinque 


dux infuntantenn.. ER ion 
UI T; ertie 


nigris,vaginis rubro & nigro colore | 


tennisnonnihil nodofis& infine ob. 


Duodetimum lotumn egligen terCu- 


tennis longiufculis , € mediocrium. 


quem ait fuo jucundo afpe&u con- - 


Sexta'eft Cantharis parva pedore ' 


ntn merde eum disi Lom 


^". 


''erizo minima colore aureo & vi- 
ridi, 


antennis ac pedibus nigris , vaginis 
luteis, quibusfexnigra, rotundaque 
infunt puné&tula, bina fuperioti par- 
te, qua caput proximé contingunt, 
reliqua i in parte extrema verfus al- 
vü percransverfum ex ordine pofita, 
Hanc alia fequitur latiori corpore .a- 
tro, capite & pedibus lutefcentibus 
vaginis obícuré , longiufculis an- 
tennis, 

Sexto loco ponitur | Mufca viridis, 
antennis longis, inter Mufcarum ge- 
nerareferenda. - 

Septimo cj ocíavo duzexiguaprior 
ceerulea tota; altera cinerea. 
^— Ocfava oblonga corpore , capite, 
pectore, antennis ac pedibus nigris; 
vaginis rubris. 

Nonus numerus fignificat convol- 
vulum,zw« Grecis Tapliadizzo vulgo 
apud Italos agricolas, corpore coeru- 
leo, pedibus. obícuré lutefcentibus 
in viterepertum, acfoliaejus depo- 
pulantem; nafcitur hic exovis Bom- 
bicum, ovis fimilibus magnitudine, 

colore rubicundis, hic cum parere 


lia ( undeforte à Latinis id nominis. 
datum)atquein his fua ova reponit. 
Sequens numerus aliam ejus fj Peg 
cceruleam continet. 
Duodecimus Cantharidem nigram 
duabus maculis fufcis, nigrisin vagi- 
nis diftinctam. | Minima & € viridi 
aurea decima tertia eft. — Hanc fequitur 
nigrafemicirculis mineaceis in cru- 
| ftis infignita. Poflrema. mineaceis 
vaginis, fed nigro maculatis, pedib. 
antennis,ac capite nigtis, | 
Q uc in quarta tabula proponuntur, 
omnes feré funt cantharides rotun- 
dz, viole dicta à nobis nomine & i- 
n diomaté Italico , € quarum numero 
prima eftlato corporeac pedibusni- 
gris, quos extendit in utraque latera : 
- cancri mariniaut Pagurimodo: ca- 
pite nigro, antennis ejusdem coloris 
longisin fine obtufis vaginis rubris , 
- quatuor maculis nigris rotundis x- 
qué à fe invicem diltantibus , qua- 
drata figure modo. 


— ———— — —"— 


Suartomumeronotata, cft capite, . 


Í 


vult,multa cumulat, convolvit; fo- . 


E 
: 


DE INSECTIS LIB. 1 - 


Secundo loco Culex idem;quem pri- 
ma in. tabula numero. duod&cimo 
exhibuimus , hünc eximere fumus 
veriti, nenotasnumerorum atq; or- 
dinem depictorum interturbarem?, 
quemadmodum & eum, qui hunc ex 
ordine fuccedit, numero undecimo 


prima tabulz delineatum & ibidem | 


defcriptum. 

Sequuntur Coleopzera duo, quorum 
primum fufcum corpore , alterum 
viride, & ufqueadeó exiguum, ut ad 
aliquod genusre&é referri non pof- 
fit, nosinter Cantharidesretulimus. 

Sexto loco datur Viola colore ru- 
bra,;maculis nigris infignita. 

Sepzimo e$ ocavo eadem fed nigra 


utraque, quarum prior linca rubra 


cingitur. 

Noj9n eft ex predi&torum genere, 
rubronigroque colore varia. 

Alia decizeonumero notatur rubra 


! duobus punGis afperfanigris. 


Vndecimo &; duodecimo pe&ore 
funt nigro albis; punctis maculato , 
vaginis luteis; maculis nigris afper- 
Mes 

Quinta c ultima tabula quatuor 
continet violas, quarum przzza eft 
minima punctisalbis ornata, Secsz- 


damagna,nigro & aureo varia, trian-' | 


guloin lineas difle&to.nigras , dorfo 
pulchra. —Terzianigra quinq; aureis 
notisornata,  7/[timacxigua cinna- 
bari coloretincta. 
Eft & in India genus Teocuilin 
cantharidum parvarum, rubricapi- 
tis , pectoris Ímaragdini', & reliqui 
corporisfulvidi. — Ajunt,leprz iili- 
tas, atque confricatas,mederi. Vi. 
vunt apud Hocitalpenfes. Elit au- 
tem T'eocuilinvermis igneus, & ab 
igneaut urente naturá impofi- 
tum eft infe&o huic 
nomen. 


vii ( o )tge 
T 


Nieremb: 
lib.13. c. AN 


106 


HISTORIAE 


1 (^ 4 P1 T. VIL 


De Buprefte, €9' Ipe. 


A xXUem Ardoinus Bupreftem vo- 
(0 Vegetio; 7ulpeffris 8, Bul- 
paftris, Sylvaticos Buffafara, Balliffes. 
& Bubeflis vocatut, Gracis Bener 
Nicandto Qsdzxs, & Osewos, dicitur: 
quanquam forté hac pto araneola 
illatuberrima boves mordente fumi 
poffit, qux devotataeadem cum Bu- 
preftiSymptomatainferat. Buprefti 
. Veró,nomien epa rà as(21 «92s, quod 
boves rumpat ; fcu eS vo zíuzeux , 
quod incendat, impofitunieft, Primó 
enim perfummam acrimoniam inte- 
ftinainflammantur, mox tumor , fe- 
 bris,& cympanitesingruunt:tandem 
inembranis ruptis, crepunt pecudes 
mediz. 5T 
Decipio — Difficulterdefcribi poteft. Nam 
& apud veteresaltum de eafilécium. 
Scarabaxo longipedi fimilem, & in I- 
taliararam Ícripfit duntaxat Plinius; 
in Lybia frequentem Lucianus. Ideó 
didsd. nondum fe vcram Bupreftem tepe- 
Hif. 1. fiffereliquit Aldrovandus.. ArPen- 
f&*4^6. nius veramfeinagroHeidelbergenfi 
Mosfa; ia venitle gloriatur. ExCantharidum 
Thearrila- genere, efle dicit, quod & apud Ga- 
[68.1.43 lenum;Aécium, Aecginetam, Phavo- 
rinum & Avicennam habemus, fed 
oblongiore corpore. Elytrum exte- 
riusaurumimitatur. Caput eft par- 
vum, Ospatulum;durum,robuftum, 
forcipatum,dentatum: Oculi globofi 
& prominentes. Exífronte duoob- 
longa & articulatacornua. Zea£er in 
longum produ&us. Bellonio in de- 
Ícriptione montis Athos, eft beftiola 
aligera, Canthatidi (milis, fed/ma- 
jor,coloreflavo feu luteo. Vifa & al- 
tera Dupreftis vera, corpore pauló 
breviore , & circa ventrem latiore; 
caudá magis acuta; capite parvo, o- 
culisprominentibus, ote hiatulo; & 
forcipitio;elytra fecundum longitu- 
dinem ftriata, colore faturata grami- 
nco, exauro fplendente, ut Moufe- 
tus habet. Addit idem,crura pro cor- 
poris mole longiufcula tantum fex 


Nomen. 


Veget."ue- 
zer l3. €. 


Monufet. Í. 
€-p442. 


à 


| luso&o ponunt) eaque nigricantia; 
.| cornua prioriscornibus 
] ra & fubtiliora,&c. | 


ne quicquam addam. | 


lz extetnz auro faturato lineatim 


NATYRALIS 


habete, ( malé Grevinus & Mathio- 


Grevin. de 
venenis, 
L2.c AEN 
duplo mino- ) 

Raróin Italia reperiri fcripür Pli- Loc 4 
nius:frequentior tamen nunc. ? 

Vefcitur mufcis, erucis, lacertis, vius. 3 
lumbricis,&aliisinfe&is, Araneum - 
etiaminterficit. Morticinia non tan- 
git; & ubifc interfe&isimplevit;reli-- 
quum ad cavernas trahit, — Nittofi. 
eft faporis ,, foetoris vix tolerandi. venenu " 
lam exquifiti veneni,utinfe&ascó- - 1 
tagio herbas, pecudes; (i, depafcan- 
curjntereant. Intusfümptum,cor- 
poristumor, flatuum inter cutem & 
carnem copia, labiorum livor, fapor 
inore virofus infequuntur : ne de u- 
rinz fuppretfione, ventriculi & iute- 
ftinorum dolore , quicquam dicam. 
Hincbené capitis ejus propinatores 
tenentur. .. « | 

Remedio fant; aphronitrum 

cunm-aqua; lac muliebre é mammis 
affatim extractum ; urina muliebris 
epota & vomitu redditas pyrorum 
Íylveftrium omnia genera ; quz ta- 
men. corpore tumido exhiberi non 
debent: Cantharidumalz & pedes, . j 
fiquibusdam credimus. Reliqua a- T 
pudDiofcoridem vide.Bos vel equus Alv. Hi 
fi comedetint,inflantur,ftercora mi- EU 
nutim & frequenter reddunt, & ci- 1 
bumaverfantur. A curfu & venz in. 
palatofedioneremedium. Quidam 
oleumnaribusinfundunt. Plura a- 
pud Aldrovandum habes. 

Ufum nihilominüs in Medicina 
invenere,fiCantharidum inftar pra- 
parentur. Diofcorides eas fuper cti- 
brum ferventi cineretorret, Galenus 
aceto macerat, Hippocrates capita, 
alas,& pedesabiicit; Cumfevohir- 
cino, fepticá vi, lichenas tollunt , ut 
Plinius prodidit. In defperatis men- 
fibus,cum duplo ficus pulpz;abHip- 
pocratefapponitur; ne deuteri fcir- 


i 1 1 G abs E 
rho& füffocatione,aut molz ejectio- alen.l.1 


XV aim. 
- €Ap.1. 2z 

Quantum ad Differentias Moufe- Diffcrédise] 
tus duas Scaraboides deícribit,alteram | 
exauro vireícentem, alteram ex fla- 


vonigricantem. Z//;priorimajor, a- 


ducto 


DE INSECTIS L1B 1 


du&o illitz, & pauxilloviridi (verba 
ejusfunt) adumbratz : Inter lineas 
umbohes concavi, eleganter fculpti, 
affürgunt. —A4/zeramà Jacobo Qui- 
ckelbergio ex agro Viennenfi acce- 


. pit. Lonicerus, Cornarius,& Cordus 
propter faetoris magnitudinem Ci- 


micem fylveftrem proBupreíte fum- 
ferunt, Aldrovandus tres proponit. 
Primainarvis deprehenfa, rictu fatis 
magno, coloris candidi , in interna 
parteferrato; fupra cujus duo corni- 
cula,quibus conftat;aliud corpus ha- 
berur candidum fimiliter , in ipfo 


ciarum longitudine. 


4 
! 


107 


Carur YIIL - 
De Cucujo. 
[Nun Indis familiare Cucüjus; 


feu Coccojus , & exScarabzorum 
'enere effe videtur. Septuplo cicin- 
delanoftrate volante major eft, di- 
giti minimi craffitudine, duarum un« 


cervinosfcarabzos quant. V efper- 


tilionibus pauló minores ex Petro. 


Haud pauci Defctiptio 


Martyre Nierembergius dixit. Cor- wieren., 
pus duodecim incifuris ornatur,ex ci- H-Nas. 
M SUe Lid | Li 
nereo parum nigricans. Caput eltlon- Mini: 
gum;cujusanteriori partinigra füpe- Tiear.ra- 
rius quafiin medio: triangularis ma-/eérejs 


ri&u appendices illi quatuor bre- 
ves, & pilofi; quibus videtur primum 
guítare cibum antequá in os fumat, 
Capite eftobfcuré viridi;item dorfo, 


&vaginis,quarum utraque maculam 
habetrotundam,albamque. Anten- 
nislongis. Lineam quam utrzq; va- 
ginz, cüminalvimedio conjungun- 
tur, conftituunt,znei coloris,fub alis 


viridis, ucelegantiorem colorem vix 


intueri quifpiam poffet, pedibus lon- 
giuículis pilofts, colore non femper 
uno, fed prout foli obvertuntur, ita 
nunc colorem viridem,nuncazneum 
referentibus, plus tamen zneiparti- 
cipantibus. Color qvi fupina eft par- 
tenullum colorem de fe fundit: in 
parte proná omnia eleganter micare 
confpiciuntur. —Secwzdafuperiori fi- 
milis,colore tamen differt,qui in to- 
to ( exceptis pedibus, qui flavi funt) 
niger eft,&hecquoq;in arvis reperta. 
Tertia eft Jacobi Grevinb quam qua- 
tuor pedibus ab utroque latere de- 
pinxit,colore viridi. Similem depin- 
xit Matthiol]? infuis ad Diofcoridem 
Commentarij. Sed cum ibidem 


- eam nondefcribat, dubito num eam 


velit effe Cantharidem , quibus in 
Medicina utendum eft , an Bupre- 
ftem.. ll^ xci: 


Ip; Plauto eftzgvolvulas, Italisru- 
fticis Tagliadizzo. Proprium ejusin 


 vitibusverfari, easque ut & cornua 


arrodere. Hincab /7le, id eft GA«rflo 
nocco, nomen accepic. Qui Serpen- 
tisgenus effeputanr, ab Hermo-- 


laoreda£guuntur. 
uu 


cula infidet; breves antenna ; Oculi 
grandes, juxta cornicula prominuli 
& nigri, prope oslocantut; reliquum 
caput coloris eft Ípadicei ferc, exce- 
ptis duob. clavis prope co//uz aurcis, 
e quibuszad/ fplendentes, in volatu 
przfertim, atque alis expanfis , infi- 
enifulgore exeunt. Pedes fcx nigrià 
corpore exeunt.. Elytra/quibus alz 
teguntur, colore feré caftanco vide- 
tur.Iconesex Moufeto appofui. Hic, 
à Candido, pi&ore peritifimo, qui 
eas in Hifpaniola & Virginia, obfer. 
vavit,accepit. 
Lucerenoctunemo dubitat: qua Lus 
partenop convenit. Oculis dunta- 
xatradiarequidam prodidere, Un- 
de Moufeto xQae^zwme dicitur. 
Quatuor luciditfima fpecula habe- 
re, Nierembergius;in oculorum fede 
duo, inilibus füb vagina latétia duo: 
quetunc oftendit, quando more Íca« 
rabzi evaginatis tenuibus alis , a&- 
rem captat. Navigatores oculis & 
clunibus eanidem adícribunt. Alii 
vifceribus & cuti ventris diaphanz. 
Nullum aliud olim Indis five domi 
five foris lumen. INo&u gradiuntur 
duobus ad pollicem pedis allegatis: 
geftant & manuunum , dum 7Z£a, 
Íeucuniculorum genus murem ma- 
gnitudine fuperans, venantur. T'an- 
tum id, ut quivisin cubiculo legere, 
(cribere,'& necellaria peragere pof- 
fir. Imminuitur, dum fatifcunt; poft 
MN mor. 


P7! 


Capturas — 


UNderemb, 
HN. 63 


s 


Moufet,l.c. 


mortem, evanefcit. Quare vix cre- 
dipoteft, formariexco paftam, qua 
ad faciem & pectus attrita,lucere ea 
faciat. Candifio & Dudlejo , cum 
adindiclittora appuliffent;impofuif- 
fc Moufetus ex itinerariis Anglorum 
author eft. 
Quomodo capiantur, & culices, 
quori gratià captura inftituitur , ca- 
tent, Nierembergius ex Martyre 
qpdidit. Primo no&is crepufculo exit 
domo cucujorum indigus, titionem 


manugeftat ignitum,tuimulum unde 


queata cucuiJs profpici , afcendit vi- 
cinum;elatis vocib. cücujum appel- 
lando, circumtótat titionem , cucu- 
je: cucuje inclamitando, acrem ob- 
raündit. Advocantisreboatum fim- 
plices putant nonnulli , ' cucujos, 
co delectatos ftrepitu;convolare:ve- 
niunt namque pfopceranti ac ptzci- 
pitiacceílu. Ego vero accurrerear- 
bitror ad títionis fulgorem cucujos, 
quod ad lucem quamcunq; agmina 
culicum advolent, quibus cucuiJ ve- 
Ícunturinaére ipfo, uti cipfelli & hi- 
tundines, En cucujorum numeríi o- 
ptatum,titionem venator manu pro- 
jicit. T'itioné aliquando fequitur cu- 
cujus aliquis, &folofe dirittit:captu 
facilis tunc eft:utifcarabzum ambu- 
làntetni vaginá clausa, licet viatorib. 
fi quiscoindigeret;carpere. Negant 
alii hoc pacto folere capi cucujos, i- 
ino aiunt paratos habere venatores 
ftondofos maximé ramos aur latà li- 
neam quibus alto circumvolantem 
percuriunt cucujum,in terramq;im- 
pellunt; ubijacens torpefcit, & capi 
Íc patitur; vel, ut aliidicunt, fecuti 
volucrislapfum frondofo eodem ra- 
mo, vel linteo proje&o fuper eum, 
przdamaflequuntur. Utcumque fit, 
venatorvenatore cucujo apprehen- 
fo, domumrevertitur. Of[tiolodo- 
mus claufo, przdamfolvit. "Totam 
circuit przcipite volatu domü quz- 
ritando cucujus culices , füb le&is 
pentilibus,&circum facies dormien- 
tium, quas implere culices affueve- 
runt. Cuftodum officio,ut quiefce- 
re queantinclufi, fungi videntur. 
Sunt & aliz ibidem beftiolz,vo- 
lantes qua no&u lucent, fed noftris 


——— 


HISTORIE XUATVRALIS 


Y multó majores, & lucem etiam ma- 


jorem emittentes. Lucentenim ad- 
co claté, ur qui itinera conftituunt; 
capitibus & pedibus, has cicindelas 
arte quadam pendulas vivas figanr. 
Sicenim de longinquo oculis facile 
percipiunrur, & ideo rei veritatem 
ignorantesartonitosreddunt. Mu. 
lieres non alia luce ad negotia fua 
peragenda in edibus no&tu utuntur. 


Caruc dX. 
- De Gieindela. 


ous hocinfectum tà apud Grz- 
. cos quàm apud Latinos accepit 
nomína,Grecis enim dicitur Aspmvóc, 


teli /seuy Q», Suidz zvgonaezric, Helychio 
mpyoaums: vel potius zvyAeuis, igni 
clunis &luciclunis. Aliis ^epzudav, & 
Cmivme metaphorice, uve Arifto- 
phanis quidam Cicindelas exponür, 


Male ee^ewa dicitur,«0aesc veró vo- 


cabulü mari competit. ApudLatinos 
invenies appellari Cicindelasm & Cin- 
cindela, quod candore cieat, Necila- 
camy,Nitidulam,Noctuvigila ,Lucionem, 
Lucula,Luciolam,Flammidem,Veneren» 
(Levinus vetuftiffimusauthor,fic vo- 
cavit,) Lucerazuta, Incendula,ut ex Ci- 
cerone,Plinio,Scopa, Agricola, Var- 


rone, Fefto, Plauto, Scaligero; Tur-- 


nebo, & aliis videre eft. - 

Deferiptione in Differétiis vide.Nul- 
libiin hyemeapparet. Menfib. Apri- 
lis, Maii; Junii; & autumno, quo raró 
volant, in pratis vefperi cernuntur. 


í m 
Nomen, a 


y 


Aldr.H 


4.6.8. 


Locus. 


Plinius;ideó,ante matura pabulaaur | 


poft ditceffum confpicuas dixit. 
DedGezeratione dillentiütauthores. 
Baptifta Porta é rore nafci putat: a- 
pudHefychiü aliquid de ftupa e»/7eva 
legitur. Crediderimlocü generatio- 


nis innui, Arift. non volantes, ex eru- Arift. H. A! 


cis non magnis;denfis,nigris;hirfutis 
procrearifcripfit: ex his pennatas, o- 


Generatio: 
Porta Pby- 
1092.6. €.3- 1 


$£19. 


riri. Án Qospvxc(Q- dicatur,& utrum hz Mowfet, 


ex pennatis oriantur,non facile dixe. 


tim. Ephefiusfané Grecusric Gespécus 


àcicindelis prodire, & rufticis Cicer 


"T beatrs 


Iofect,z. 
€.1j. 


ac Platas vocari RicinosNiphus ver- . 


tit)reliquit, Cardan? ex genere Cra- 
bronum oriri voluit.PrimusScali ger, 
| faemi- 


Scaliger. 
Ex.19l. 


ifta 


Aaywreelsynyonagario, & m(ouurries Atifto- de Infettis. 


"ET t 


Merula 
-ebf. 5 c. ét. 


Arift, lde 


194-Mon- 
fet-^.s. 


Plin. H. 
ha 18. C28. 


6.8. 


*| 
DN 


gener.c.aulr. 


DE INSECTIS LlB. 1 


Feeminá cu füo mare in coitu depre- 
bendit. Mas,ne contactus qüidé de- 
ftitit: poftero die in meridie folutus 
obiit. Abeahorafüb vefperam usq; 
multaova edidicfeemella: quz intra 
viginti horasvivificata abiere. Idem 
Guil.Bruerus Anglus obfervavit, ut 
apud Moufetü habetur.In eo à Sca- 
lig. erratum, q ovabené nó obferva- 
verit. Ariftotelisopinioni Merula fa- 
. vet. Obfervavitis vermes no&u fple- 
dentes pilofos,táinforoLebetiorum 
in foffis herbidis & aquis carentibus; 
S inlacunis circa Viglevanum, quod 
veteres; Vergeminum appellabant. 
Diuincoituhzrere , folutas parere 
citó, Ariftoteles, tradit. 


AdNaturami pfa rum pertinet;no- 
&u lucere;quod tamen non omnibus 
competit, Mares n.in V a(conia,tefte 


"Scalig. Ex. Scalig. nonlucent, fed faeminz qux 


vermes. In Italia & agro Heydelber- 
géfifceming omnesfunt zaauzev: ma- 
res lucigeri. Exit utrinq;à lateribus& 
clunib. fulgor, fi hient & efferantur: 
Copreffistoralux obfcuratur. Fu/go-. 
"igni fimilem alarum compre]fa tegi, fe- 


N. eumá, lucem ci» nocfem babere,dixit Plin. 


Nonante crepufculum vefpertinum 
confpici,hinc Plinio,ffe/lazzes volatus, 
& terreftres flellas, apud Politianü ha- 
bemus. Innoxizfunt:nec morfü nec 
pun&ioneimpetunt. Ad candelas 
frequenter & avidé advolare,prodi- 
dere nonnulli. : 


us  - Liquoremex Cicindelis fieri pof- 

fe, feuipfis perfefumptis, feu cum li- 
Aldrov.H, gno falicis putrido, felle canis & al. 
174 bumineovicommiftis, quino&ture- 


fplendeat;docuitV italis,& Cardan*: 
Quomodo deftillari debeat , Ne- 
" ckerus& Mizaldus. Ridethzc Scali- 
ger, & lucéhofcede ccelo deduá, 
in materia, tanquam in triremem ca- 
privum remigem imponere, atquein 
caterishabere velle videri, tam veré 
quàm facete,ait. Sane,beftiola mor. 
tua, aliquot poft horis, pars illa albi- 
da, acin tenebris fplendens , lucem 
omnem amittit. Vitro lucido cum 


7 


libero fruantur aére,cocedere Mou. . 


fetus videcur: Sed illam fatifcenti- 


 busimminui, mortuis plané evarie- 


Ícereaddit. Quid Ardenus Anglus 


fecerit,apud eundem vide. 


Duplicesfunt, pezzare nempe, & 
impennes: quarum iftz, adeó clarum 
no&ufplendorem emittunt, ut ad il- 
lum majufculz literz legi poffint, U.- 
trasQ; in Maftulos &: Fenellar Moufe- 


Differétie: 


N 


tus diftinguit. Mafcülus ( verba ejus Monfet, 


fant )animalculum eft pufillum, vo- 
lucre, quatuoralis, quarum exterio- 
rescoriacea,interiores membranege, 
colore argenteo, translucida. Cor- 
pore eft oblongo parum cóprefleet 
latiufculo , quinq; incifuris przdito; 
ut pro lubitu extendi & contrahi 
poffit. Corpus extenfum , alis lon- 
gius videtur; contra&tum brevius : 
Caput latum, fufcum, compreffum 
ad cucullifermam fabricatum. Cor- 
nicula duo é media fronte tanquam 
exuno centro exeunt, juxta quz an- 
terius caput parum extuberat. Non 
procul ab antennarum exortu mi- 


nutiffimus utrinque globulus niger 


apparct, Gagatis fplendore nitidus, 
qui oculorum vicem fupplet. 
Caput collo corporique breviffi- 


mo coniunctum eft, colore ex fufco 
nigricante: pedes fex pe&tori juxta 
caput afhixi , quorum pofteriores & 
crura, juxta fubluteo funt colore,re- 
liqux pedum partesnigricanr. Tar- 
dius & greflu quafi compofito pro- 
reptat; pectus parum extuberat;cor- 
usiuxta incifuras albicat,iuxta cau- 
dam duas habet maculas; utrinque 
unam , ad lunz crefcentis formam: 
ex quibus no&u fplendor emicat 
pellucidus, fulphuris accenfi zmu- 
lus, ut fcintillas lucidiffimas peraé- 
rem volare crederes: hic nunquam 
in Anglia apparet, vcl faltern fi hic 
degat,nontamen lucet. Cicindela 
Europza foemina , tardigradum eft 
animalculum, alis carens, duos ple- 
rumque digitos transverfos- longa, 
(licetinV2afconialongeé maiores lon- 


gramine inclufas impennes , lucem | gioresq;; luctartas ibidem dictas vi- 
per duodecem dies de fe largiri,fire. | dit JofephusScaliger/ crucz magni- 
cens femper injiciatur gramen , ipfz | cudinismediocris,cui feré eft fimilis. 


O 3 Caput 


"Dbearrí 


Infect.1.e,k$ 


^ 


110 ! 
Caputilli parvum,compreffum, du- 
fum, nigrum, oblongum , & os vet« 
Íusacuminatum:é cujus extremitate 
dux exeunt atitennz , breves nigra. 
Sex habet pedes, parvos, nigros; tri- 
bus artículis diftinctos, juxta caput; 
erucarum fere modo. Corpus oblon- 
gum craffiufculum , tzniz inftar cóo- 
preífum.duodecim incifuris profun- 
dioribus praditum, prater collum q» 
ro arbitrio nunc exerit, nüc laceffi- 
ta retrahit & abícondit:partesinter- 
mediz nigricantium laminarum fefe 
ingreffu elevantium faciem obtinet. 
Perdorfumlinea admodum exilis & 
parum candicasá capite ad caudam 
ufque decurrit, Latera ventris ex 
Xelampelino fuave rubent. Cauda 
atque venter juxta caudam albicant. 
Uropygium tamen ipfum nigrü eft. 
Cujus beneficio& nifu fefe attollens 
arenatim repit, & furculis inde ena- 
tis fefe pendulam affigit, fub hoc U- 
ropygio excrementum ab alvo red- 
ditfuübvifcidum & filofum, mellis z- 
mulum quod caudz furculis ad os 
reductum;denuó abforbet, ftamina- 
que exinde retrocedens fingere vi- 
detur lentoris prodiga , quz fecun- 
de devorat; eorumque revomitione 


& teforbitione fefefuftentat, Partes. 


albz in tenebris mirabili fplendore 
fulgent, & ftellas quasdam terreftres 
repraíentant: adeó ut cum lucernis 
lunaque de lumine certare videan- 
tur, Hocobfervatione dignum; cla- 
riffimum iftum fplendorem una cum 
fpiritu vitali prorfus evanefcere , ubi 


ergo perpetua illalux, de quá non-- 
5 protrahitlentorefequax, deinde de- 


nulli putidi Paraphyfici tam inepté 
imprudenterque garriunc ? In arvis 
fzpiüs pennatas, quandoq; veró in- 
traopidorum mania per plateas vo- 
litantes vidimus. 
Aldrovandus quoq; aliquot tpe- 
ciesnobis exhibuit, de quibusitalo- 
quitur, Infectum hoc; quod primá 
zabulà Eruca feré fimile , in fepium 
fovea repertum Lampyridem leger 
effe judico, cum,&ipfum proprio fuo 
lumine in fovea latens no&u prodi- 
zum fuerit, cinez eftinftar comptef- 
fum, pollicem feré longum,fex pedi- 
bus anteriori parte inftructum,nullis 


HISTORIZE NATFRALIS. 


pofteriore. Capitulum nigrum qua- 
tuor cirtistanquam corniculisLima- 
cis inftar munitum colloalbo, quod. . 
adlibitü modo exerebat; modo con- 
trahebat , praefertim laceffirum fub 
primz incifurz lamellam tanquam 
galeam caput contegentem. Com- 
pacturfi enim eft fegmentis duode- 
cim,tibi murüo imbricatim füuccede- 
tibus , acfe fubeuntibus laminarum 
inftar dorfoz qualibus, ac compreffis. 
nigris , quz tamen fingula ad latera 
puncto utriquenotata purpureo.Pe- 
dibus,inquam, fenis oblongiufculis; 
& tria articulorum:ftans, & caudam 
trahens dracunculi quodammodo 
fpeciem przbet, Cum vero his pe- 
dibus anticis progreditur , caudam 
fub ventrem inflectens & antrorífum 
complicans poftica parre arcuatim 
repit.. Nam & cauda pedum eorum 
vicem fubit, qui in pofteriori parte in, 
veris Erucis exiftunr. Hanc enim ca- 
didam, & tricufpidem promit, qua 
pofticam corporis partem inter fer- 
pendumfuftinet, & cuilibet reiuta- - 
cicule affixx adhzreétcit pendula. 
Prima & anticafegmina lógiora funt; 
breviora vero veríus caudam vergé. 
ua, & mediolariflimum corpus pau- 
latim in cauda penicillatum mucro- 
nemattenuatur. Álvoextremaegc- 
rirexcrementum quoddam lentum, 
accerx in modum fulvü, quodipfum 
nonnunquam cauda ad os adducta 
in circulum ceu vertitur, cótractum 
oriadmovert,quo tamen etiá fimilem 
liquerem vomere videtur, ac veluti 
filofa&o,retrocedit,illud diducit; ac 


nuo abforbet, Parte orona modicé 
nigrefcens diluta purpura qualisPer- 
ficiflorum eft, admixta variat. Qui 
purpureus huic eft macularum co- 
lor,in quibusdam magis utefcit, Ju- 
lius Scaliger in Vafconia fine alis Ci- 
cindelas effe fcribic, Eruca majoris 
quantitate,;craffiores,vétricofas,Lu- 
crambam ibi vocari. Ex harum grege 
ea forte erit quam fecunda tabella 

pronam, &ífupinam oftendo, u- 

. fia cum Lampyride 3 

alata. 


CA?. 


Y 


Led 


^ | 
Carur X 


| " De Blitta. 


Nomen. Lattarum nomine, non tantum 
Mldrow.H. AJ vermes quz inauribus & alveari- 
Inf n. c.g. 


bus nafcuntur,Phalenz dicte venit: 
fed & p. grani inilice humili nafcen- 
tesyermes;necnonfarinarij. His illi 
intelliguntur, quos (9a &víAQas 
Grzci,Itali Plazelles aut Buccaroni vo- 
cavere. Necaudiendus eft Hermo- 
| laus,qui xag Buc &agagoxseidu;, blattas 
z vertit, | 

Defipuo. Infectum eftlucifugum, fcarabeo 


p fimile, fedelytrocarens. Plura in 
-Differentiisoccurrunr. De 0rzznon 
'  . -confítat. Alii ex vermibus & erucis 


"Cardas, x, Eo venire credunt: quidam, ut Car- 
«e ven.c.7. danusexligno. Omnesfene&tutem 
c D exuere, Ariftoteles & Plinius teftan- 
Pli HLN. tur; Maresmajorcs, & omnes alati 
1.628. eflecreduntur: foeminz ventricofz, 
| & alis deftitui. | 
Faciunt contra furditatem & au- 
rium dolorem, fi duodecem alis ab- 
jedtis,in vini veteris & mellis ana un- 
cia una femis, cum. malicorio uno, 
pomi fucci fefquiacyatho , coquan- 
 tubpoftterantur,&tritisunguentum 
Syriacum, pix liquida , & fuccus e 
quatuor cepis expreffus, adjiciantur, 
Fuganturherbá blattaria di&tis ver- 
vecis recenter madcrati ventriculo, 
. exconfilio Diophanis, fi isin loco in 
' quo verfantur,deponatur;oleo deni- 
quefpicz, fi eoinungantur: & hoc 
laudatiffimum elt. 
Tres Blattarum funt fpecies, Mol- 
lis, molendinaria, Sz fetida, cui Perua- 
"am addere poffumus. Mol/ium , ma- 
tesomnesalati, & minores: feeminz, 
magis ventricofz, & alis deftitutz. 
Caputhabétrparvum, unde duo cor- 
nicula, przlonga,& in quamcunque 
partem mobiliaexeunr. Pectus unà 
cumfcapulis orbiculare, cum feptem 
incifuris. Alx corpori concolores: 
Cauda bifurca & forpiculata: pedes 
fex. VifaPetropoliin templo, vul- 
gari fextuplo major, fanguinem vc- 
nantibus eliciens. Vifz & in Philip- 
; ponavia Draco capta, aolliores no- 


| Ufüs. 


Gale. med. 
fec. loca.l.3. 


Differétiz 
-Moufet. 

Infetf 1, 

ER 


i EL. INSECTIS LIB 1 
E 3 


—————— z E 
——————————————————————— ———————————————— 


a —— M ——— ——  — ——MÀMMMÁ€ HH — Ó à à. 


omnes valent: & ftruthiocamceli in- 
ftar, currunt magis quàm volant. 
Latrinarum & balneorum irncolz. 
In oleo deco&as ,vertucis efficaciter 
illiniri;experientia teftatur. Xecoyesc 
dixere quidam , quódfarina veícan- 
tur. Diofcorides &à&eroxosetoc ivejouo- 
pbasdixit. Molendinaria, Graccis pv- 
AOrROCS UAIKc, [AU A [o eAc; pae, & aprono" 
zé«v, itad Moufeto defcribitur. Foe: 
miná&, nifallor, vidi, quia alis caruit: 
vulgariilla molli longiorem, craffio- 
rem , & cum majore fplendore ni- 


griorem, osforcipatum illi, parvum, 


quafi füb ventre pofitum , antennas 
habet prima fimiles,oculositem exi- 
guos concavos, vel potius oculorum 
ligna atque veftigia. Pectori pené 
quadrangulari quatuor primi pedes 
affiguntur, pofteriores ventri: fupra 
Ícapulas alarum quafi rudimenta có- 
Ífpiciuntur,ale camen dicinó debent; 
corpus reliquum crafliufculü , varié 
orbiculis incifum, quosfiàlarere in- 
tuearis ferram referunt. Caudx apex 
& furcautrinqueunainna(cens ,.ad 
tridentis formam accedunt ; ftabu- 


antur iftz Blattz in locis tepidiori- 


bus,piftrinis & vaporariis. Vixma- 
gna in fame lucem ferunt: vel fi vi- 
&us quarendigratia in apricum pro- 
cedere coguntur, celeri curfu ad.te- 
nebrasrecurrunt,vel pulvereíefe te- 
gentes, venatores fallunt. 

MvwAexesc Pollucicft infectum , ma- 
enitudine Cicadz, colore exalbido, 
quod farina in moletrinis vefcitur. 
XÍAqui appellatum , Stephanus addit, 

Fwtida, Graecis CA cu Bdéa & 3és(x 
dicitur. Plinius, acuta clune facit: 
recentioribus fcarabzos pillulares, 
abícifla cauda,graphicé reprefentat. 
Nigerrima eft, aziaQ9», etfialatam & 
elytro tectam crederes, ore bifurco, 
cruribus longiufculis & gracilibus. 
Node lentiffimo gradu proreptat: 
profundisin cellis habitat:lucem fu- 
git, & feetore ubiverfíam viciniamin- 
ficit. Vixfané marem in hoc genere 
alatum inveneris. A quibusdam cum 
Cimice confunditur. Datur e 2/2 c- 
jus ffecies in Hungaria, Gryllo fimilis. 
In aggeribus & apricisinvenitur. Di- 

rum 


m 


ftris, coloreque magis fufco. Curfu 
atvifl Hd, 


8.£47. 


Pim.H.N. 
11.C.28, 


Monfet,. 
6 p.438. 


2 — HISTORIZE NAJTVR ALIS. 


. pauló plas rübentibus, quam corpus 


Moufetus 
"TTbeatrz 
Infa.c. 27. 


rum quid dü volat ftrepit.Hyemelu- panfiscontinuoalís, qux fab elytris. 


cisfocia,quam fugit etre. T'empore conduntur, avolat. .. Sed diligenter 
peftis, ceu arcanum geftatur, imó à | cavendum,nefeftuca autfcyrpo du- 
quibusdam deglutitur. Frequentio- rius prematur, aut vulneretur; tunc 
res, ubi vinagenerofa nafcuntur, in- | enimfi velit maxime, avolare mini- 
venias. Pinguitudinemjficaputavel- | mé poffit. Vulgatior corpore fpadi- 
latur,cum rofaceo tritam, aurib. mi- | ceo cernitur. Antennz,pedes, cau- 
rificé prodeffe, fcribit Galenus : fed | daq;forficularia, flavefcunt. Altera 
lanam pauló poft extrahendam; cum | (quz in Angli rarior & femel atque 
piflclzo ulcera fanaretraditur. Porga- | iterum duntaxatánobisviía) vulga- 
se, Arancets di&a , gryllorum funt | tioremajor eft, corporenigricantio- 
magnitudine, & gregatim nactu vo- | re , collum, argenteus quidam tor- 
litant, omnem feré mollem fupelle- quesadornat: extrema elytrafubpu- 
&ilem ambedentes. Melius forté | niceumreferunt colorem ; os forci- 
incergryllosrecenfueris. Aldrovan- patum habet & flavum. In dorfo u- 
dus unam,pronam & fupinam, colo- | trinquejuxtalatera quinque macule 
refu(co; pedibustamen & antennis | fuflavx oriuntur, caudz furca brevis 

eft & nigra, qua veríus caput fublata 

| 


reliquum. peraéremirata provolat. 


IO DOH-T XU 


tüberculis. Exvermibus in caulibus 
ortis generantur : pellem quotannis 
veteremexuunt, quá fpoliatz nives 
videntur. Sed cum zrate renafcitur 
priftinog; coloreimbuitur. Anglica 
mulieres maximo eas odio habet ob 
garyophillati flores depaftos,atq;ex- 
cfosiníidiasq; ftruunt hoc modo:ex- 
timis arcis bacilloin terram defixo 
ungulas bovinas, fuillas, vel vetera- 


De Forficula. 
Jesi Forficula, Latinis recen- 


cioribus Awricularia, Prifeis Mor- 
delia dicitur. Niphus Felliculam ap- 
pellat a Vellicando. Gallis Aareilfez 
vel Perceaureille , Germanis Jofrere 
tout. Belgis Orezvaezel. Anglis Eare- 
«vig. Hadrianus Junius Fallozem cíle 
exillimat, quum tamen à Scarabzi 
forma multum differat. AnhécGrz- 
corum secodaxry ? Sane & ottus ratio, 
& moríus confpirant; nam & hecge- 
neratur in caulibus herbarum fiítu- 
lofisqutpoté Paftinace fylveftris, An- 
celica, Ferulz) & in Braffica frequés, 
confpicitur.Boreales Angli obfcaeno 
homineTuasicbballok nominanr,qua- 
fi Scortimerdium vocaveris, veloqo- 
àclw; nam ubicunque rugofam pli- 


ftramineleviter infar&a : qua dum 
per noctem (pluviz vitanda animo, 
& tegumenti caufa)Forficulz intra- 
verint,manée veteramentisíubito ab- 
latisatq; excuffisymagnus earum nu- 
metus excidit, atq;ita pedibus con- 
tritx diem obeunt. Arnoldus eas in 
oleo communi vel flammulz coqui 
conlulit : eoque convulforum atte- 
rias, tamin temporibus quam carpo 
inungi, ut febris convulfionis mede- 
lainducatur. Jofephus Michaelis Halus, 
Medicus non incclebris , magnum 
earum numerum colligere folebat, 
acinvitro ar&tiffime claufo per bal- 
neum in pulverem renuiffimum re- 
digere. Tunc urinz leporis tantum 
admifcebat,ut in aurem infundi ma- 
né vefperiq; poffit. Arcanum hoc ef- 
coaliquo rabulave inclulas , fcyrpo | feinfurditate pellenda fzpius protc- 
huc& illuc repuleris quod Illuftriffi- | ftabatur Pennio. Alii pulverem cum 
inus Knivettus Pennium docuit, ex- | oleogaryophilli mifcent, atque adhi- 

bent 


catamque cutem invenerit, vel ore 
mordendo , vel cauda bifurca fttin- 
cendo, maximum dolorem excitat , 
quod femel nobis pueris accidit in- | 
quicPennius. 

In duas auriculariz fpecies incidi- | 


mus;utraq; volucris erat, cótra mul- 
torum opinionem. Nam fieas in lo- 


Reperiunturíepéin Brafficis &zfe- 
rulaceisarboribus,ulmiq; foliorum. . 


menta cava fupponunt pannis vel | 


Breviar 1; 
£ap.z5, 


a XS . 


bentutfupra. Gallinago minor ( Sni- 
teab Anglis dicitur) & gallinz, auri- 
.culariis vefcuntur:maximumque ha- 
rumomnium numerum in ventricu- 
lis earum teperiffeme fat memini. 


C ASR ATL 
277» Formica, €9' Pe- 
diculit alatis. | 


| De Sco 


E PU. Corpionesalatos dari, negavit À- 
nfic.15. . riftoteles, Apollodorus tefte Pli- 


'anfan. i? nio, Paufanias, Nicáder, Aelianus & 
| * Straboafferuere. Sanehomo Phryx 
- alatum in Joniam attulit. Pfylli eos- 
Eu dem in Italia importare conati funt, 
kander latinis Nepales quafincpa alatz dici 
» Iberia- poflent. Colore funt melleo, unde 


peMyAwpoi dicuntur.Flammeos Aelia- 
nus facit.Summz caudz nigernedus 
eft,duplici preditus aculeo.Septino- 
demStrabo facit. Alc lecufta Malaci 
fimiles. Magnitudo vulgaris. Repe- 
Mis. n y, Diunturin Indiaapud Prafios,in Ae- 
gypto,Palimbrotz, &c. Inuwa Siculi 
cceii regionem non vivunt : in Italia 
funtinnocui. In Joniam allatos fupra 
diximus. Communis his cum impen- 

| ."nibusgeneratio:venenum calidi eft. 
à p Lacertas,arancos,&omnegenus fcr- 
77" pentamenecant. Suo vulneri appli- 
cati medentur:& fiexufti nidor ada- 
liosícorpios pervenerit, zdib.exigit. 

fonde —— DeFormicis alatis,qua Axiftoteli,ut 
artib.ani- Nfoufetus vult izsowvpwnsee & iac , 
E hacc pauca adiicimus. nempe vwsqar 
& cios; quibusdam appellari: vulga- 
rib. corpore & lacertis efle majores, 
 &intetnigrüfurvumq; medias:qua- 
-..tuor alas argento perlitas , externas 
majores & longiores toto corpore; 
internas duplo minores habere. Que 


: C$. 


indefeffis cufto dibus,& quarum pel- 


$E INSECTIS L1B. 1 


de Indicis, vulpib, non minorib. auti. 


f. 


113 ^ 
| l 1 
Iles quafi pantherinas fe vidiffe One- 
licritus fcribit; & cornua Erythris in 
xde Herculis miraculo fuifle , Plin. 
produntur. mendaciafunt. Plura 
capite de formicis vide. ! | 
De Pediculis alatis ifta habet Mou. fes 
fetus. Agatharchides author eft, à T^i & 
maris rubri incolis non multü diftare ^^^ 
Acridophagos, fivelocuftarum efo- 
res, quz quide gens ftaturz aliis bre- 
vioris,afpectu macilens,ac fupra mo- 
dum nigra. Sub xquinocdtium vernü, 
quandoapud Italos Africi& Zephy- 
rifpirant,exloco quodam incognito; 
ineffabilis rnagharum locuftaráü mula 
titudouna cü illis ventisad ipfos pro- 
vehitur, qua ab avib. volandi facul- 
tate parum , at corpore longé diffce- 
runt. Ab hocanimalium genere toto 
tempore nutriuntur, iis falitisatq; à- 
lio modo paratis vefcentes. Venan- 
tura.ipfas fumo ex aére interram de- 
Jicientes atq; hi agilitate quidem & 
velocitate pedum pollere dicuntur. 
Sedquum valdé ficcum nutrimétum 
capiant ultra quadragefimü annum 
vitam minimé producunt , imó vita 
fané miferiorem mortem obeunt.Si- 
quidem appropinquante fenectute; 
eorum corporib.alata quedam pedi- 
culorum genera innafcuntur , figurá 
quidem caninis mufcis firilium , fed 
alioquinminorum. Incipiuntà pe- 
Goreac vétre, brevig; univeríam fa- 
cici cutem depafcuntur. Atq; horum 
alii fcabioforum inftar afficiuntur, 
deinde femetipfos graviter dilace- 
rant, tandemq; morbo confiftente , 
necnon cum beftiolarum exortu te- 
nuibus effufis humoribus»intolera- 
biles cruciatus fübire miferi cogun- 
tur: ficq; velobfuccos, velobali- | 
mentumvel ob aéris pravi- 


tatem intereunt, 
x x07 
3 


lu HISTO- 


md 


DE KENT 
D. dudes S G3i£0 6: COME 
E: & "eue 


TTTYe.: 
i» 


Hi STORLE NATURALIS. 


INSE 


LIBER 1l 
ui "Delnfeétis terreflribus pedatis 402 alatis. 
Tirurus L | imentaquz ceu duo pili de capite e- 
1 | grediantur,habentur,  Alasfenes, 

"De "Paucipedibus. necdiu füpervi&urz emittunt. | 
| In quibus degantlocis, nemo eft, Locus.) 

Cau 153 qui ignoret. Inacervis.quos congeí- 
| | Íerecondi,notum omnibus. 
De lefecta fex pedum». Frugumgranis vefcuntür, unde Viess. | 


AÁznricuruüs L 


«De Formtca. 


COSS ANIM DEINSE- 
S] [RU &is terreftribus alatis 
A 2, 
M |o 255 (ufficiant : fequuntur 
oe E: Poe» non alata , eaque vel 
) Paucipeda ; vel Multipe- 
da. lila füntpedum Íexs 
o6to,duodecé quatuordecem. Sepcds 
funt, Forgeica, Cimexs Pediculus, Rici- 
us, Pulex,Lens ,Forbicina, T. alpa,Sphoa - 


ic: 
29, 


e 


Lrenus, : ; 

Iticipio à Formica ftupendz nature 
in(ecto, & ad quod hominum genus 
obftupefcar & confündatur, A fe- 
rendis farris micis Latinis dictas; Ifi- 
dorus opinatur. * Grzcis up. eft , 
udppi£, & Doribus wvévs£ quib. ctiam 
py» wudoraésn Uppincaug VOcari 5 Hefychius 
Ícribít. 


Notufümnabimalculum delen? 
bete,fuperfluum eft. Promufcidem 


Nomen, 


Defcriptio 


Plin HN 
irc. 37. 
VVotton.de linguam tribuit V Vottonus dentes; 
Difeent. Addit, parte pofteriore aculeum ge- 


Animal, 
emo, - fere. Nulliin capite propter parvi- 


tatem oculi: fuper quadam addita-- 


ees [d | | | 1 


| Oblongailla, & columnpatz figutz , 
dyle, Szapbylinus; Afellus arven[is e& Au- | 


'oreé contentam gerunt. Plinius ipfis 


€ ir I r» A 


frugilega, & agmina granifera dicütur. | 
Cüprelli & papaveris Ícmina , expe- P 
tere,apud Plinium & Plau habe- pz. x. AN 
mus. Fructusexfugunt , necà mot- 17e 
Plautus. 
tuisanguibus abftinent. Cadaveri- 7 dins 
büs,humanisforté parcere, Aelianus | 
prodidir. Alij frugibus, fimenftruo 
fanguine polluafitur. 
Hyberne quoque tempore coire; Generat [ 
& ferenis auftrinisque diebus nafci, 2d ] 
Ariftoteles prodidit: vermiculumo- ;.£9. 
vis fimilem , vere gignere , Plinius, UE He 3 


T 


inlocis calidis&z mufcidis,extracor- 
pusincremétum accipiunt, fi Alber- 
to credimus:vermesipfi albi, & pan-. 
hiculisinvoluti erumpunt. In Ame- 
ricaex mortui par entis corpore pro- 
dire dicuntur: :miroQ; modo vivunt, 
donecexfubterraneis fpecubus alati 
evolent. 


De Ingenio, ita eleganter Plinius. 
f i comparet onera corparib. Carum Je 


PLp.H.N 
11.6.30. | 
ocn :: 


Gerunt ea mor [u. Majara avere poftremis 
pedibus moliustur,bumeriobnixa. — Et 
7 Reip. VALO,HLEIHOTIA, CIA. Semina ar- 
rofa condunt , ue rurfus in fruges exeant 
eterra. Majora ad zztroitum DPI. 
Madefaífa Piaf: proferam atd, Hie 

| ace 


Arifl. Hd 
£38. TS] 


NECEM o —— uar Er E E 
" L: 


: ? [ , 
| LIormice A medgfen. A ldieov 


AMA 


TG 
Ems 
Pdig: d 


tbi, 


8:43. 


; 
' 
» 


1 


L 


Pliz. M.N. 


" E64 I. 


FHieren. in 
"vita Mal- 


DE INSECTIS LIB. H 


Operántur Ci noctu, plena Luna. Eadem 
énterlunio ceffant.  1am in opere qui la- 
"bor? Et quoniamex diverfo comvebunt, 
alteraalterius ignara» cevtà dies , ad reco- 


| gnitionem mutuam , nundinis dantur. 


Quia tunc carum coucur[atio ? quàm dili- 
gens cuim obviis quadam collocutio atque 
percontatio?. Silices itinere earum attri- 
tas videmus, cv in opere femitam fa- 
am, ne quis dubitet, qualibet inve, quid 
poffit, quantulacuuque a[frduitas.. Sepe- 
liuntur inter (€ viventium fole , prater 
bominem, defunctasd, in granorum falli 
euis. efferunt. 
herbarum quzdam femina forcipe 
oris traxiffe:alias humum de foveis|e- 
getliffe, & aquarum meatus aggeri- 
bus exclufile, vidit. Quadamven- 
turz hyemis memores , ne tnade- 


facta humus, in herbam horrea vet-. 


terct;illatafemina prgcidebat: quod- 
quemagis mirum eflb,in cáto agmine, 
 nonobitabategrediens intrati: quin 
potius iquam vidiflent fub fafce, & 
onereconcidifle, füppofitis humeris 


HEliev. H. adjuvabant.Aclianus,ad pabuládum 
La4.2.c 26 4. 


| a£. 43.1. 6. 


profe&as, natugrádioresagmen du- 
cere, fegentes afcedere , fpicasab- 
fciflas dejicere dicit. Natu minores 
füb ftipuli ftant, fpicas diftrahunt, & 
grana vaginis inclufa explicant. In- 
terlunium fentire apud Plinium ha- 
bemus. Alvionus,quodurinc fimile, 
inzdibusnonponere:ubi per conum 
fa&oitinere,maculofz redeunt, in i- 
pfo dium veftibulo, adafperum fe- 
fe corticem elimare ; recentiora ova 
inulnisve(tare,ubiadamplitudinem 
eam devenere, utlaboremremorari 

o(fent, alto finu deponere, ab aliis 
obfervatum eft. Exclu(is, foetum ad 
- Jaborem inftruunt : denegatur tar- 


. diotibuscibus. Hincífuetum,utro- 


buftiores, unguiculis, ore, roftellis, 
terram egerant , egeftam accumu- 
lent, cuiularam ftipulis infpergant: 
fapientiores &dificent ; minores in 
cuniculis veríentur; peritiores, m- 
andros, labyrinthos, concamerata- 
que cubilia efforment. | Languens 
otio, zdibus ejicitur; pro foribusque 
ductum, factaomnium ordinum co- 
rona,capite mul&tanr. Intus Veneri 
operam dare,modeftiz debetur. Ad- 


Hieronymus , alias. 


[I ————————————————————————'/'ÁÁÓ' 
———— MM——— M 


"5l 
ditum & prafagas effe. Scilicet, ex- 
pofito ad ficcandum à formicis fru- 
mento, nunquam imber cecidiffe vi- 
fus eft. Democritus, cum coelo fere- 
no id facereobfetrvaflet , ut mefTem 
fub te&ta referret, fratrem monuit ; 
fubfecutumque diluvium. — Lheo- 
phraftus pluvias portendere putat, 
vel, cum denfioribus & infe invicem 
per viarum anguítias concurrenti- 
busagminibus, przdam convehunt: 
vel cum ova ex depreflione & cavo 
loco , in eminentiorem deportant. 
Quz de Nerone apud Suetonium, 8z 
CimoneapudPlutarchum dicuntur, 
fublimiorafunt. Piaculum effet;do- 
miciliorum, inquib, exftruendis fin- 
gulareartificium adhibent , oblivi- 
Íci. Tortuofiffimailla, ut velinvia 
fint,veladitu faltem difficilia. T erra 
pro foraminibusaggeritur,tanquam 
muri & propugnacula, ne defcendé- 
tepluviialluvione intereant, ti- 
plexijsdemregio. Mares & faeminz 
in androne habitat: Panmyrmecium 
veré dixeris:in Gynzceofoeming pa- 
riunt; tertium granorum acervis de- 
ftinatur. Plutarchus, inuna, vitam 
degere & comedere;inaltera;alimé- 
ta tanquam in granario recondere;in 
tertia, mortuos fepelire,fcripfir. Ra- 
dices & extrema monticuli ore Coe- 
miterioaffignantur. Domicilium fi- 
bivifum Majolus defcripfit, Aldro- 
vandus unius & alterius, quz in pu- 
trida quercu, &íemiputrido trunco 
obfervatafunt,iconem appofuit. A p- 
paruir;inquitille , in argillofa humo 


pedes fere quatuor, lataultta pedé; 
in qua per vias velut ad negocia ul- 
tro;cittoq; curfitare,velut cives, ipf 
formica vifebantur. Admiranda e- 
rantangulorü,laterumq; dire&ta de- 
lincatio, quam artificum amuffi, cir- 
cinoqi;fabrefa&am putaffes,quod c- 
qualis femper dimenfio longitudi- 
nislatitudinifq;fervaretur. Urbisló- 
gitudinem media fervabat via quz» 
dam dire&tiffima, profunditate, lati- 
tudineque digitali: quam rurfum per 
transverfumzequalib. interíefpaciis 
tresaliz vix eadem digitali profun« 
ditate, & latitudine dire&tiffimé in- 

ti Pa tera 


Aelian H3 
À.6.€. 45^ 


A ldrovan, 
H. jt ne D mI 


urbs quadam quadrangularis, longa ?^f.5e5- 


edir, Bonon, .- 


i16 HISTORIAE 
terfecabant;ut ita tria comipita;fora- 
; que fpé&arentur. rm 
Malclia : In extremis viarum angulis; velut 
Dier C4-/ àhgiportib: fpcctabamus colledain 
hib cl, jvacervos fervari ova, unde Formica- 
rüm proles ceignitur. Altera urbis par« 
te antra vidimus frumento;ita opple- 
ta, utin viasipfasredundarec, Mira 
fuitomnium viarum mundities, ni- 
hil in illislapillerum , nihil pulveris, 


nihil feftucarum ; nihil humoris; ut. 


deprehendasurbem illam à fuiscivi- 
bus ita cüráatam , ut prolis eximium 
ftudiüm; annonz , & ftructurarum 
ornàátusubíque fpedtaretur : qui o- 
inhes illi cives communi ftudio ad 
Reip. beneficia incumbentes; dum 
alij domi dé rebus confulunt; alij fo- 
risrcsaguntt, fumina pace , concot- 
: diaq; cürandam R empubl.nos doce- 


bant; ftuduiffe quoq; iidem cives vifi 


funt omniuim incolarum incolumi- 
tàti, Eratenim in urbis longitudi: 
nis médio unica porta Zephyro ob- 
je&ta, quod abAquilone, Euro;atque 
Aulftro, immunem urbem fua Philo« 

fophia oportere effe didiciflent. | 
Simile domiciliü in putrida quet. 
cuinventum, rufticus ad Aldrovan- 
dum attulit , quodfecundolocoini- 
coneexpreffum eft.  Admirandum 
| quoq, in quod Cleanthes incidit fpe- 
Plu.defo.Ctaculumi. Venilfc formicas de fuo 
hit, atit c6 ad aliud formicarum exámen, 
formicam portantes mortuar , ver- 
ba funt interpretis Plutarchi ; z/fez- 
diffe alias formtéas tanquam ad collequia, 
rurfum, defcendilfe. Id bis teruefactum. 
Tandem bas y farfai extuliffe vermem , 
tanquam redemption precium pro waor- 
ua. Hoc illas accepto c» reddito formica 
| &adarvere difce[fiffe. | 
Elepliantos atq; urfoslzfzab illis 
Izdunt. Serpentes& Draconesinta- 
biem aguht, feu quod laborantibus 
viam obftruant ; feu quod cavernis 
vencriatum halitum afflent. Cicadas 
gliresq; fummo profequuntur odio: 
illas quia cantando hyemem conte- 
PES lios, quia dormiendo eandem 
Éwwa;, petdunt, Pugnam & inter fe inire, 
22. Aeneas Sylvius,poft Pontifex obfer- 
"ft. vavit. Inagro Bononienfi,inquitille; 


T beat, Taf. : ]: uj, ofr z eis 
2.5142 py rüm aridam , patus gratià ex mi- 


Ántipá« 
thia, ^ 


€ 


NATFRALIS  -— 
norib. formicisfamelicis complures 
afcendunt,füupervenere majoresnon 
parvonumero, quaillas erepto fau- 
cib. bolo partim occiderant; partim 
dejeceranc, Dejecdtzad fuam rever- 
tentes Myrmeciam five acropolim, 
in itinere cà obvijs quafi habito col- 
i loquioinjurias memorant, omnem. 
quefociorum vim & numerü caftris 


| educunt:Poft duasferé horas tot Mi- | 


norum Genturiz,tantz acies exortae 


funt;ut totusager nigro agmineatra- - 


tus videretur, acceílere ftipatz om- 


nes, & arborisutrinque ftipitemcit- 


cumdantes,paularim afcendere cce- 
perunt. Majores,ubihoftesadeffe a- 


nimadvetterent, conglobarz füper-. 


né pugnam expectaverut, poftquam 
| imul commiflo przlio acies conve- 


nerant, Majores é minorib. permul- - 
tas morfurabidointeremerunt, om- - 


nefq; primo impetu afcendentes mi- 
ferrimáftrage confectas disjecerunt, 
üt morcuatum cumulusad pyri radi- 
ce$ non patvusin tert fuccreverit. 
Keliqua minorum parsmediaque a- 
cies, non animosproptrerca ponere, 
autlococedere voluerunt; fed con- 
centutiatisfpiritib. tentant, p ertina- 
ciufq; inftantes, atq; aciemacie pre- 
mentes majori quam antea numero 
arborem confcenderunt, hoftesq; à 
tergo, à latere , & à fronre undique 
| pungentes, manus herbamq; date vi 
coegerunt, Magna majotrib. viresad 
victoriam valuiffent, nifi minorum 


pravaluiffet numerus,unamq; vigin- 


tifimul effentadorrz. Hacadcta tub. 


Eugenio IV.Pontificis cathedrá oc- 
cupante,fpectante Nicolao Piftorié- 


| fe juris confültiffimo viro , omnemq: - 


pugnam bona & finceta fidenartan- 
te. Tale quid Olaus Magnusrecen- 
[et Upfaliz & Holmiz contigiffe,an- 
tequam DBarbarus , & immanis ille 
Tyrannus Chriftiernus Secundus à 
Suecix incolis é Gothorum Sueco- 


rumq; regionibus fuit expulfus. Quo. 


inprzlioillud nonomittendum.Mi- 


nores poft adeptam victoriam füo- 
rum cadavera inhumaffe,reli&tisho- | 


ftibus, & ad corvos, porefque expo- 
fitis. Martisitem in aream Campa- 
nile elegerant altiffimum ac fi T y- 
| à | ranno- 


OE. INSECTIS LIB. 1 


|^  . annorum prodigium ejufq; Satelli- 
| tes,ad füifati Xzvxawbrpenaqiimmi- 
nentis contemplationem, clará voce 
vocarentatqueattraherent. | 
— InIndijsincibz fumi, &quidem pi- 
|» pere condiras, inferius dicemus. In 
Medicamegtis yvnaximo funt ufui, Aqua 
: ex ijs deftillata vomitü excitat, & fc- 
bresfolvitapud Gefnerum. Omnem 
intermittenté febrem curabis;í1eger 
PlisH.N. omnium unguium prafegmina pro 
2847.  formicarü forib.proJici curet, & pri- 
i mam ea trahentem apprchenderit, 
Piis.H. N. ColloQ; fubnexam geftaverit, fi pro- 
27". dentib.fideseft. Ovatrita & auribus 
impofita, quemvis obtufum auditum 
fanant;fi Marcello credimus. Eadem 
interpfilochra numerat Arnoldus, & 
ad phagedznascommendar. Qui 
dam conterunt, & aquofam fubftan- 
tiá expreffam inftillant. Balneo myr- 
mecino calculus pellitur. Oleo,& a- 
qua deftillata virilitas promovetur. 
Gefnerus , ollam melle intus obdu- 
C&am,& ad mediasformicis plenaac- 
cipit,pyrethro, nuce mofchata ,.car- 
damomo,piperelongo;& butyro ad- 
ditis. In fimo macerata deftillan- 
tur. Aqua aliquid jejuno exhibetur. 
Brunfelfi? quatuor in potu fumptas, 
omnem coéundi potentiam auferre 
fcripfit. Cumfale communi, ovis & 
axungia, panno interpofito applica- 
tas, Ifchiadicam tollereidemauthor 
eft: Impetigini cum modico fale ap- 
pofitas, przfentiremedioefle, Mar- 
cellus;pruritui&fcabieié papulis;Se- 
renus:flatus potéter diffipare; Alber- 
tus: clavos & tumoresauferre Non- 
nus. Urfisin naufea ex plenitudine, & 
) poftquam mandragorz poma degu- 
B ftavere mederi,exPlutarcho;fupcilia 
"cum mufcis tritas denigrare; tricas, 
Pli».H.N, adjecto fale;pforas,lepras, & lentigi- 


— VWfus. 


h 
i 


5944  pescurare;quind; contra phalangio- 
rum morfus auxiliari, ex Plinio ha- 
— bemus. ldem, terram à formicis e- 
— geftam, aliquos ftrumisillinere Ícri- 

bit. fea : 
Damm € — Deu dixi: meminere 8 daizzo- 


Remedia. ,,,, authores. Venenum morfu fuo 


fpargere, &puftulasexcitare, Alber- 
tus prodidit, Apud Cumanenfes,ca- 
pita; inter venena quibus fagittasin- 


n? 


ficiunt;fümuntur. Ovapota, fatu 
lentiam & ventristormina excitant, 

Agris, hortis, horreis, arcis, atbori- 

bus, viribus, frugibus, fructibus, ci- 

bis infidiari, notius eft quàm ut dc- 
monftrari debeat. Remedia paffim a- 
pudautheresoccurrunr. Rubrica & 

pice liquida ab arboribus abigun- 
| tur, ficaudices perunxeris, Suntqui 
caudicem fucco Cyrenaico, ex ace- 
tofoluto inungunt, vel hedera ami- 

ciunt. Non exedenrt vitem,fi bitumi« 

ne cum oleo cocto;imas vites tetige- 

ris, Ex latibulis pellétur,fi vel tithy- 
maliexaqua decocto, vel cochlea- 

rum teftis cum ftyrace uftis , vel ori- AvJtH.A; 
gani fulfurisqspulvifculo,ea confper- vide "7 
feris. Sabinus Tyro, apud Plinium, :,7.0, - 
heliotropio necari putat. 
Differentiz formicarum , 2 comi. Diffaéie 

futione COY DUI Lá, loco, quamzitate,colore e 

effectis fumuntur. Illam tiípectes, funt 

quadam a/aze, quzdam fezforgiee. — 3 
Alat4, de quibus füprà, apud nosfe- 

nes funt & inutiles,& ejusdem gene- 
| ris,nympba di&a. In India Orienta- 
lilaccam conficiunt; & in Brafilia, ut ' 

poft dicemus,rubrifünt coloris. Ha- 
benrur& inaquilonealata. Sefor- 
micas qua .& femivermes, in Occi- 
dentali India invenies ,, Comixen 

indigenis didas. ^Albavclutcau- 
da prorepunt;& ligna erodendo pe- 
netrant. Arborcsvelparietes fcan- 
furz, operculaterrea, digitum ctaf- 
fafecumferunt, in iifquead quatuor 
& ultra palos productis, nidulátut: 
Ex Loco funt Ipdice,Braftlienfes, Philip- 
pina; & Aquilonares. Dc Indicis ita Pli- 
nius. Izdiceformica cornua, Erythrts in 
ede Herculis xa, amiraculofuere. Aurum 
eX caveri egerunt terra , üm vegione fe- 
ptentrionalium Indorum, qui Darda va- 
cantur. Ipfiscolovfelium , magnitudo Ae- 
gypti luporum : Eruttim boc ab its tempore 
pyberno » Indi furantur efiivo fervore , 
conditis propter vaporemin cuniculos for- 
qoicts : qua tamen odore follicitata prova- 
laut, crebrod, laceraut, quamuis pravvelo- 
cibus camelis fugientes. Tantapernicitas 
féeritasd, est. cum amore auri, Nearchus Se 
carum pellem , pardi pelli fimilem 5^5 
fibivifamícribit. Solinus, pedes illis -. 


Ovvtid. In« 
di&| Occid., 
€$ LL. 


P.H. N. 


lh03 I. 


| leoninos tribuit. Aclianus Campylin 
| 22 


flu- 


b//.] 


Adlian.H, luviüm nunquam tranfire author 
joco eft: domunculas, finuofis foramini- 
APP pus obliquas , ia excelíis locis con- 
ftruere,ur fluviorumalluviones effu- 
'giant,addir. Aggeres aggefti confir- 
mantur magis. Primum enim ex ma- 
tutino rore pulveri admixto, tunicá 
tenuifed validà veftiuntur:inferiore 
parte; de fluviali coeno, cortex mu- 
fcofus adnafcens, aggerem ftringit. 
Fides it penesauthores. Strabo talia 
prodétes,ridet; Arrianus reiicitimo- 


furi;fi veritati refpoóderetrelatio, T'a- 

ceo ergo & Rhafisformicam,publicé 

in regno Perfidis nutrita, quain dies 
Cavan, d, ángulos libram carnis comederet:ta- 
,feb.l9.. ceo & illas, quz apud hydrophagos, 
catuli magnitudine reperiri dicun- 
tur. Laccazin Orientali India confi- 
cere certiffimum.In regno Pegu cum 
terra pluvia, vel aqua jufto plus irri- 
gatur, ligna tenuia ab incolis difpofi- 
taconícendunt. Ex illis certa gum- 
mi fpecies defluit, quodillz exfugtüt; 
& citca ramos,ut Apes melac ceram 
diffundunt, Stercus favaginemvei- 
pfarum effe,Dalechampio vifum. A- 
cofta arborem nominat, Lufitanis, 
Mancanos delaIndia didtam,quz a- 
latis perpetuo onufta zftate videcur. 
Brafilienfes y velut forfices in ore ha- 
bent, quibus fata & frugesabfcindüt, 
Morfüearumarefcunt omnia. Ín fi- 
nu Salvatoris inveniuntur. De rubris 
in fequentibus agetur. Apud eos- 
dem, fi non alibi, aliz agros depopu- 
lantur;alix eosdem, vaftatores pellé- 
do confervant. De Philippisisita Nie- 
vembergius. Reperiuntur in Philippi- 
cis,duo formicaram genera, fz/um di- 
&a, quarum alig funt fex digitos lon- 
gx, ac craflz digitum latum , coloris 
nigri nitidique , ri&u dimidii digiti, 
praduramaxilla, & eodem quo cor- 
puscolore,cui tres harent denteste- 
nues & firmi, vivuntquein montium 
arboribus. Aliz funtalatis forzoicss fi- 
iles, & aliquantomajores. Vivunt 
in campeftribus,atque adverfushye- 
mis injurias congerunt arenz acer- 
vos incredibilis magnitudinis intra 
quos favos conftruunt;ubi & tura & 
munitiffime degunt, 


Dalechap. 
I.P. 18. 
€, 1^, 


ANierezib, 
Exot l5. 
€.13. p.28. 


HISTORIE NATVRALIS | 


derni navigatores tacent, non omif- 


——M MM M RED Eti 


d 


Aquiloparium una fpecies eft, quse 
exfrondibus pini & abietis in edito 
aliquo in campis loco , nidos &difi« | 
cat. Urfos infidiantes adeó folerter : 
invadit,utejiciat. Si velunica pilis — ^ | 
immerfain latebras delata fuerit, ita 
fotificat , ut & inde urfi pellan- 
cur. | ( 

as m s (] 

A quátitate,ali funt smagne,quales ou;44.55. / 
Indicz; alia: zzizima, qualesin novo bifer. nos 
orbe reperiütur, Domum modii ma- *'** 
gnitudine fibi exftruunt,lutum adeo 
durefcit,ut glutinis inftar appareat, 
necoladiopenetrati poffit. Adin- 
greffum oftium latens conftituitur, 
Apud Brachmanas palmaris funtló- Scal. Exe]. 
gitudinissin novaHifpania,fcarabeos 9*7. 
zquant. Majores Ariftoteles ivmpe- 
piso; nominat; Gaza formicas equites 
'vertit,Plinius Herculapas. Mlein Sici- 
liainveniti , AbenünainLyciane- |^ ^ 
gat. Ad sineres Szillz fpectat, in no- 
voorbe, quz dornos luteas, fphari- 
cas,capitismagnitudine, parat quas —— 
per prelongum acceffum quafi exi- " 
guam fiftulam , ingrediuntur, ibi- | X 
demà; horrea cóficiunt, 4 calore(unt Mee 
albe, velrabra. lllas in regno Nigtita- pasfan. in 
rü, Senegz, Pephno parvainfula , vel Lee. 
potius Pheneo Laconica invenies, | 
Humilesin Senega cafas exftruunt; j 
&: absq; calce ferruminant; clibanos 4 
velruículain ordine diceres. Aliqua- 
don.centum& centum quinquagin- | 
ta fefuübfequütut.Dealbis etiaitaN1e- — | 
remberg. Circa montéLeene;album ME | 
genusformicarum eftjidelisinclufa- o5, ^ 
rum. Vocantidola quzdam Chis, 
qua pyramidis artificiofz formam. — : 
referunt, in quibus formicz albz, 
quz foras non prodeant, fed inter- 
nis cellulis diftin&tz , ut quo vivant | 
cibo 1ncercum fit reptantes curfi- 
tantesque apparent. Has Chinas 
formidant barbari. Quocitresman- | 
cipium co£munt, ante pyramidi 
huic vinum aliaque offerunt, man- 
cipium fiftunt , eique quodammo- 
do devovent ; orantes ut ipfum, fi 
fugam ineat, ferpentes; lacerte , ti- 
gridesque dilacerent, . Quas fervi 
minas adeó exhorreicunt, ut etfiab 
herisacerrimé vapulent inire fugam 
minimé aufint. 


"C MEM e c-—— 


| 


| 
«i 
b 
| 
" 
] 


| 
| 
| 
| 
^] 
[ 
| 
| 
| 
| 


Rubra 


"^1 


iM "us P NMAS D  - Tabu 
j W Cinmicer |, [ Wanfízen.. Wandkeuf: | TH 


* 


IE S 
M 


E — —im 
Barrel 
A 


domm 
m 


D 
| 
j 
SS. 
SS 
SS 
S Cos SN | 
SS à 
YS 
SSSSSSSSESNNNN 
NS SS | 
] 
i 


TIL 
DI 
Tan, 


y 
E i 


t 


t 


—À 
be 


nes 


NN 
S 
NS 
SS 
SS 
SE 


t 
LL H414414 
LIA 
IA 
E A 
LL 
E^ uno 
AN dE 
ji 
RN 
BN 
ha 


PL 


mL 


REIR 


SN 
DA RATE Fund VSPEPPR 
* T : : 
UNKANEEUA oxseusc- GU TER SUR 
Eco. AL UP 
x yas : : 8 s d ozue 
DII 
TRITT M 
Nut Ee is : ] SEOXNUE 3 2 


] — . mRubrain provincia Mangi , qui- 
buscum pipere vefcuntur, & brafilià 
vifantur. Magnz hz, & dum conte- 
Mey xi, Tüntur, cedri odorem fpirant. De iz 
defaecu, dta Aldrovandus. V erno tempore, hoc 
PS ^ eft, menfe Septembri magnum fen- 
|  fimfctuumagmen educunt idq; eo 
D potiffimum die, qui pluvia fubfequi- 
tur,atq;tonitrua,cum videlicet Solis 

zítus viget maxime.Parentes prece- 

dunt; ducefquefuntliberis,ore apet- 

to huc, illucquecurfitantes, viasque 
undique complentes, morfus multo 

quam alijs temporib. acetbioresin- 

dacunt, ad fanguinis effufionem uf- 

que. Sequuntur fubinde liberi ma- 

E gnitudine pravalentes , volatuque 
E novas fibi habitationes quzrunt ; 
tanto fzpé agmine, ut velut denfif- 
fimaminaérenubem efficiant. Ubi 

- quiefcunt terram eo, in loco effo- 

diunt , ac quzque fibi habitacula 
conítruit. Vita earum brevis eft. ut 

ex fingularum ventre ingensfztuum 

| numeruserumpit. Cumlatibulafua 
egrediuntur, accurrunt Indi,accur- 
runt & volucres cceli. Indiautem 
magno cum defiderio tempus hoc 
expectant, Formicasiítas ceunovos 
fractus in cibi ufüm colligentes. 
Acceduntautemad cavélnarum in- 
greffus , eas aquzductibus circum- 
iepiunt, adverfus mordaces , & gra- 
viter moríuü vulnerantes patentes 
forrmicas fefe defendentes. |. INovas 
recentesque eas formicas in multos 
dies fervant , ac igne torrentes de- 
vorant. Quam modo fuavem, deli- 


catumque cibum praebeant; teítan.^ 


tur Iefuitz, qui & ipfi illis veícuntur. 

^el. H.A, Ab Zffeiiu Venenata quxdam dicun- 
jo4- rur. "Tales Telephus Cretenfis Za- 
| &tas nuncupar.. In Brafilia nidum, 
hirundinum morein arboribus fa- 

ciunt. In ifthmo del. Sur & Nott, 

tam duras cafas erigunt , ut vix fe- 

- curibus rumpi poffint. Indi iis fagit- 

tasinficiunt. I&tis, neceffario, 


moriendum eft. 
EX. 


DE JINSECTIS LIB. H 


?19 


AnTicurusS II 


De Cimice, 

Imici nomen Latini à xeu cu« 
bo, quod in cubilibus naícatut ; 
impofuifle videntur: nifi forté à cam4; 
le&o brevi; & circa terram deduce- 
re volueris. Grzci *eev vocant , à 
Cori herba, quá LatiniCimicariam 
dicunt. Appellatur & aq 8 àrecen- 
tioribus xoez. : | 

Faftidiendum natura animal eff, p... 
ut Pliniusloquitur, & fimile feré ri- prio. 
cino. Corpore eft rhomboide;colo- Um H. 
renigto,parum rubente: pedibustri- fHayoer 
bus, & juxta collumbrevibus: dorfo 
& ventreincifüris notato : Cutiap- 
primé tenera, ur vel leviffimo conta- 
&tu media crepet, fcetoremque abo- 
minandum expiret. 

Reperiuntur in le&tis, abiegnisin- 
primis,& quorumlintcamina & ftra- 
minararó rehovantursparietib.le&tis CM eed 
proximis, & alabaftro obdu&is ; co- Pia'ga. 
turnicum caveis; libris chartaceis. 

Ininfüla S. Thomz non inveniri, 
prodidere quidam. De die in parie- 
tumrimisftabulantur. Ex cujusdam 
mulieris aperta calvaria, magna Ci- 
micum multitudo prorupit. Homi- 
num fanguine,quem fugunt vic&titàt: 
poft morfum veítigia purpurafcentia 
cum dolore pruriginofo tumida re^ 
linquuntur. Victitare & aliis vel ex- 
inde colligas, quódin ijsetiam leds 
inveniantur, quosnemo frequentat. 
Exhumorc per fumma corporum a- 
nimalium exfüdante, generatiapud 
Ariftotelem habemus. Oriti& ex hu- 
moribus aliis circaleétos putrefcen- 
bus, & e lignis paulatim exfudanti- 
busnullum dubium. — Vidit Aldro- 
vandus peregrinantium velrus eun- 
tium lectosfubindeà Cimicibus in- 
feftatos , cum nulli przfentibus ap- 
paruerint. Scaliger etiam inter 
chartaceos libros,oririinnuit. In co- 


"Aldrov.H 


Inf 4. 6. 24 
Nomen, 


— 


Locus. 
Scalig, Ex. 


Vi&us & 
Generasio 


Arif. LA. 
$4631. 


turnicum caveis;maximé brevi tem- 


pore multiplicantur. Propagari & 
per coitum Penniusinagro Aurelia- 
nenfi animadvertit, In diffe&a vagi- 


| na adultos & juniores, cuim magno 


.oOVO- 


126 
ovorum diluriusalbicantium nume- 
ro comperit: Cardanus Garthufia- 
nos cumiis non conflictariquod car« 
nibus abftinerent, ridicule credidit: 

Seilis A. "T'olofaci le&uli,inquit Scaliger, car- 
nesnon efitant, & nihilominus ea pe- 
ftefuntinfames, Vulgó jactatum eft 
é contritis aliosoriri. Peftem multi- 
]licatos prefagire,apud Alexandrum 
Benedi&um habetut. 


Arcentur abiugre[[a, cucumeris an- 
guiniaquá alicubirepofita, felle bu- 
bulo aceto permixto & lecto inun- 
' Varro R.R. Gko:crinibus equi in oftio cubiculi fu- 

Bites: fpenfis: nigellaz& cicutz fumo. Fw- 
gant e05, Canabis in lecto pofita: fter- 
cus tauri fi eo fuffitus fiac : Geniftze 
communis filiquz femine pregnan- 
tes, fifubpulvinari ponantur: odor 
rubrarum pellium , quas Jteufchfeber 
Germani vocant: pix liquida, & cu- 
cumeris; fylveftris fuccus cubilibus 
infperfus, Cornu cervinum vel lepo- 
ris pedes circa le&um pendentes : 
fzces butyri co&z: obolus leo füb- 
ftratus,Gzc. Necagzur tin tura fulphu- 
ris: foliis hederz cum decem hirudi- 
nibus tritis; lupini madentis imbre : 


fuge 


Pn.H.N. 
2.7.6.9. 


&czruginis:calce cum lixivio ferven- 
tc mixta, ftaphidiagria, hydrargiro, 
fulfure, & olco laurino, additis; illis 
deniq;, qua apud Aldrovandum oc- 
currunt. 
üfus. » . 
Conferunt, in ferpentum morfibus, 
fi cum telftudinis fanguine fuman- 
tur: conu epilepfiam ab utero, fi 
futhantur zgra. in T'ercianis fi cum 
allio & mero rribus diebus vel ovo 
íumantur. Geínerus fidem facit : in 
quartanis , ficavis fabaruminclufi , 
ante febrium fignificationes fepteni 
devorentur: inurinz füuppreffione, fi 
fiftulz urinarix indantur. Plinius in 
alpidum morfu commendat: Vege- 
tiusinftranguria equorum fiunus in 
Gales, Eg- aurem, alterin meatum penis impo- 
Pro (2 patur: Galenus inurinz incontinen- 
tiain Calculo Valerandus:in eodem 
cineres per clyftereminje&os, recé- 
uores & quidem mire: in colica Ge- 
Mef^L4 (herus quatuor ex vino mané bibi- 


Eyuint. Se- 
ren. Samo- 
nicanGar- 
mig. 


Pn. l.c. 
184€i4. 


 foliisutríutq ;filicisfümo Chalcanthi 


HI$TORLE XATVRALIS | — 1] 


tos , per tot dies donec duodecem E 
devorati fuerint. Sic Functium ur- 
bis Tigurinz nepotem liberatum, Á 
&czt, ANI. Pow " 
Alijfunt Domeflici, de quibus hie: pires 
alijfylveftres , de quibus inter alata 
egimus, -- | 
Ad eos pertinent Hocitexca; & ." 
Vermi cormutus,Hocitexca denarium Nieren - 
&quar magnitudine;tetertimoodo- "* 
re,& hauftu fanguinis infenfa: morfu | 
excitat rubeas eruptiones. — 'ermis | 
coruutusapudMechoacanefesytzua- ". 
ua & fipantipe di&us, Duob. corni- Ed "| 
culisrübrisiterprztentar;nigro fu- | 
coque variegarus. | 


AnTrIcurus  IIL 
De tPediculo , €9 Syro- 
nibus, 

Nomen. 1 


Aldrou, Hi. 
Inf.,c.4 | 


pron àpedibus nomen eft. Pli- 
nio dicitur peduzcnlus , alijs prifcis 
Pedes, & pes; & quidem in faeminino 
genere;nonnullis fexcupes,vermis;fer-. - 
je95&c. A Grecis vocatur com- 
muniter, Qfepmodernis dee; A cheis 
vievG & vip. G-5aliis «aev(Qoy &yxoev o s (20 - 
eg£saezcdm Dea ayri 0 egre & C.zoA vq dec, 
& wis fpecies funt. 


De Defcriptione & Loco , non eft 
quod fimus folliciti, | 

Ex carne otiri, & futuris, puftu- Geheratio;! 
las quasdam emergere; ex punctis, 7771-4 
pediculos fundi, Ariftoteles puta. Thephs.de 
vit;ex corrupto fanguine T heophra. Cesf Plat. 
ftus : ex materia putri calida & hu- ^^**^* 
mida, qua in cute redundat, Mer- 
curialis. 

Sanguinem inprimis pituitofum 
hiclocum habere dicerem , cum bi- 
liofus & melancholicus , interimat 
eosdem , & felle illito intereant. 
Locum fi fpectes, inter cutem& car- 
nem prodire vifus eft dixiffe Gale- 
nus: in totogigni corpore, cum ubi- 
que poroía cutisfit , nemo nega- 
verit, 1 
Dicendum tamen, in capite ma- 
gis,& adaxillarum&inguinum emü- | 
&oria;erüpere. Copia ibi excremen- 

torum 


Mercurial. torum colligitur, & pilis obte&te for- 
de morb, 
[: Hidn.I I. (Ó 


longé putrefcunt.Nec collum, licet 
dete&um & glabrum eximendum 
eft. Cumenim & illic emunctorium, 
cum ampliffimis que hamorem ad 
caput deferunt vafis, frequentior & 
copiofior illic fudorexcitatur. De 


fpontaneo viventium ortu occurrüt. 
Principium ibi occultum eilenecef- 
fc eít,animatumque illud, fed quod 
abalioinactum deduci oportebit, ut 
Pli».H. N. alibi dicemus... Occafionem ortus 
415). 15, nonnulla przbere, experientia do- 
kaL.fw. cuit. De Ocimiciboidapud Plinium 
legimus; decaftaneis & ficubus, ap. 
Galenum. Idem de raphano;xyloa- 
loé fuffita;apio hortenfi,dactylis,&c. 
apud Diodor. in Empiricis tradun- 
"tur. Lanamovis à lupo admoríz,fi 
veftis exea fudore madeat, €os pro- 
Piut.Symp. creare, apud Axiftotelem & Plutar- 
iouf. Le chum habetur: imó pannos equino 
urilofz. adipe illitosidem efficere, ap. Mou- 
2e: fetum. Accedircomplexio, regio & 
| cultus. InIndia Occidentali Chri- 
ftianis ne in capite quidem innafci, 
Ovic.c.82. prodidit Oviedus;incolis ubique. In 
infula S, Thomz;nigri pediculis fca- 
tint,albi abiisdem nonattinguntur, 


qui ingredi folent, pediculos , ubi A- 
Zores infulasàtergo reliquere, con- 
feftim tabefcere ajunt : fubitó oriri 
ubi easreviferint. Oviedus de traie- 
&uzquinoGialislinez idfumit. In 
tota Hibernia ob immundirtiem dif- 
"fluere dicuntur, nihil de ergaftulis 
dicam. 

Pedicularis hinc Migne dé mor- 
bus,quo haud paucos mortuos, Hi- 
ftoricis proditum: illos inprimis , qui 
velíxvitiefamam quzrere, vel divi- 
nitatem aucupati volebant. De Àn- 
* tiocho Epiphane in Maccabeorum 

libris legimus: de Herode Afcalo- 
Hofepb. An- nita,apud lofephum:de Herode Àn- 
ES tipa in A&is Apoftolorum: de Phe- 


"Morbus 
':pedicular. : 


Barczos ob interfectum filium cru- 
Herdla. deliffimé ulta effet , apud Herodo- 

:ium.Eodem morbo E uc tradun- 
| tur,PherecidesSyrusPythagore prg- 


(0 DE INSECTIS LIBI 


des , difllatione negara promptius 


efficiente totfuntfententiz quote de 


fi |Vefpucio credimus.Iter maris Indi | 


retima Cyrengor. regina, poftquam. 


121 


ceptor; Caffander Antipatri Fil, qui 
Alexandri matrem & filios interte- 

cit; Sylla,quem Plinius;erodente fe- pj; x. N; 
ipfo & (upplicia fibi gignente,periiffe I. M, 6.32. 
Ícribit: Vidiffe fe (zvo ab agmmine 
vinciSammonicus. Idem de Euno 


| fervoin Sicilia, Galerio , Maximino, 


Speufippo Eurymedótis filio,luliano 
Iuliani apoffatz avunculo, qui An- 
tiochiz facram meníam perminxe- 
rat;& aliis proditum eft. 
Kemedia contra eosplurima apud-Remedia 
authoresinvenies,Diofcoridi allium ^?^tr2. 
í : morbum, 
cum origano decocdtum, vel corian- 
drum cum eodem tritum probatur. 
Plinio Staphidis agriz femina cortici- pzis.H. x, 
busabieGis trita: finapi, allium cum/^222» | 
aceto & nitro , oleum raphaninum, 


extra ÍeneQa anguium trita, myricae 


Íemen;aqua exraphani foliis, &c. zz- 
£ralaudantur. Oribafius,ad helxines 
Íuccum diu infricatumconfugit: ad 
berberis folia Rhafis: ad argentum 
vivum oleo rofaceo,nec malé, Aben- 
fina. , Fallopius ceratum ex oleo;ar- 
gento liquido & cera componit;eoq; 
corpus inungit. Nonnulli ftatim in- 
terimi putant;fi cingulum ex lanaeo- 
demillitum, nudo ventri circumli- 
getur.Idemlinimenti, quod ex pomi 
co&i medulla cum argento vivo có- 
ponitur,author eft, Quidamapud 
Moufet, Nofocomii pratectus,virgis 
betuleisnova pelle gros veftiebat, 
quz vibicibus pi&ta;pediculos poftea 
nonadmifit. Pluraapud Aldrovan- 
dum & Moufetum vide. 
Cumani,finavigatoribus creden- vías. 
dum; & crudis & coctis vefcuntur, 
quod & Phtirophagis olim fvetum. 
I&ericis,fi duodecim contufos ex vi- 
no vel cum butyro exhibebis, certo 
certius fubvenient. Quidamin dyíu- 
ria vivos & grandes coli immittunt, 
Si ex diutarno morbo decumbenti- 
bus,in capite nafcantur ; folutionem 
morbi indicant. E 
Differentizx à (ubie&tis fumuntur. Diferen- 
Sunt enim alii Hozizum, alii Bruto- s uu 
rum,quibus & qui z plagis Moufet. Lo s. 
adiungit. | Homiges qui infeftanc, 
vel funt Mazfueti vel feri vel Syrones 
& minimi. Mazfuezi inter digitos lc- 
viter fricati quadranguli videntur, & 


Q puli- 


122 


pulicib.paulo duriores. In capitena- 


tiymaiores funt, nigriores, quod fuce 


efali,ventriofi; tatdi; obfcure albidis 
& nigticántibus lirisinfigniti, Aldro- 
Vandusoblongiores catetis;in pofti- 
Ca parte craffiores,verfus capütin a- 
cutüm definentes dixit, Gignuntu£ 
& in veftibus laneis; leucophais in» 
primis. Puerisinagis,vitis minusin 
capite oriünitur:; nec malé tum illüd 
valét.Feros alilpediculas z2guinales, Cic- 
cosyricinos bumanbs, ci uuliurinos pedicu- 
los vocant... ltalis Piazole & Piatones, 
aliis Plac£ule & Plazule dicuntur. Pal: 
pebras, pibem,inguina & axillasoc- 
cüpant. Compreffiore funt corpore, 
acutioréroftro; quo tata alte cutem 
penetrant,ut vix cum capitis ja&tura 


avelli poffint, Raró vagantur,fedlo- 


€o quem fibi excavavere affiguntut, 
Duriores manfuetis Ariftotel; dixit. 
Quia minus tutgiduli, aridiorem & 
quafi femiaflatamn materiarn fortiti 
videntur.In Synonimils,Mozes e?» Im- 
diotes dicuntur. Palpebras fzpé ita in: 
feítaüt ; ut oculis exulceratis, vifus 
àciem obtundant. Evelli primó dili- 
gentér debent: mox faponenigtoa- 


cerrimo locus optime inungi , & fi. 


Corpus fuerit calidius, argento vivo; 
pom: dulcis pulpa excepto;  Lixi- 
vium fénz, vini fÉecem;füccum geni- 
ftz, magnifaciunt Medici: Varigna: 
iia,deco&tumex ftaphidis agriz unc; 

, ij viüiphialisiiij. fetarum porcinar. 
Moui£T^ ünc.ij.Hydrarg;purgatiunc;j. patat. 
Ij ^^ Siionesantiquitatiignotos, Thoma 


e. 


Veiga opinio s dxaeídu» Ariftotelisefz 


fe, Moufeti, Videntur 3zà 73 aded US 
ae dici,quia ttactim fub cüte répunti 
LatiniPedicellos, TautiniSciros, V afco- 
Lang. Ej.1, nS Brigantes, Itali Cirones vocant Lá- 


Med ; gius interpediculosrefert;Moufetus 
Abe. XE€r, 5 Pcoip. zt ; [^ 
;4.,. nonitem, Nullaillisexpreffa forma 


HISTORIZE NATURALIS 


cus ibi pinguior, longiores & velo-. 
ciores; inreliquo córpote magis ob- 


lis , & excitatis aqua plenis, penes 
quas habitant puftulis,pruritum ma- 
ximum ingencrent; — Ácu extracti, 
imoventíe,fi caloreSolisadiuventur. 
Ungue preffijhaud fine fono crepát, 
áqueumque virusreddunt. Intrao- - 
«culos, & toto corpore genetari, cer- 
tum,Illud,leIeune Chiturgus prodi. 
dit, apud Moufetum: lioc in nobili 
quadain Angla fexagenaria accidit. 
Interdiu& noctu,labiis;gingivis,plá. 
tis pédum;capite,nafo ; aliisque par- 
tibus lancinata , tandem carne de- 
páftaoccubuit. Maiorfuccedebat 
foboles, quo diligentius acubus ad- 
ftàntium effodiebantur. Maximum 
& prafentiffimum eorum venenum, . 
acetum falfum, & vini fublimati por- 
tio, Abenzoar corpus pulpa melo- 
numfricat,velfüccofoliorumPerfi- |. 
ci.Plurain Moufeto vide. Huc 77ze2 Tines. :.| 
pertinent,quas Grzci veixoGoo rseyrga- | 
Acospaidlazson ros, reayoo2ege, vocant. lNa- 
Ícuntur fepe in capite, & pilorum ra- 
dices exedünt,.Succolimonum cum 
quá vitz & fale ufto miftis , & inun- 
Gis,depellüntur. Alii; panis filiginei 
calidi micasfzpius alligatas comen- 
dant.Forté nec femenin abiete fum- 
má crefcensiin cineres redactum & 
afperfum oberit. Oviedus Nigu« be- 
ftiolz apud Indos Occidentales me- 
minit; de quafub pulice, | Nec eft. 
quod Derzzeftis infe&i oblivifcamur, 
quamvisadhominemnon pertinear. . 
; Pellesid confumit; & pro earumra- . 
' tione colorem mutat.Pulicis eftma- 
; gnitudine ; pedum fex , & forcipati 
 roftri. "TR 
Bruta quod cohcernit, Leo adeo à 
pediculis in palpebris infeftatur , ut 
aliquando in rabiem conjiciatur. £- 
qui tubentes capitib.reliquo corpore 
albicante habent. ous & vitulorum; 
nigtifunt. Parcoruss, qui Pri ab uren- 


Menufet. Le 


— 


| do;adeó grandes & duri; ut vix dipi- 


^ preterquam globi: vix oculis capi-«| tisintétimantur. Cazuz (unt patvi, 
tur magnitudo tam pufilla; ut unum | lentiginoficapite albicante, reliquo 


ex Epicuriatomis dicetes. 
funtalbicante, capite excepto ipro- 


pius intuenti nigricant,vel patum ex: 


nigrorubent, lrafüb manuum cru- 
füm & pedum cute habitancutactis, 
quamvis pedib.deftituantur,cunicu- 


Colore ; corporcexcoeruleolivente vel nigri- 


cante. Ovigiz minuti valdé , quib. ca- 
pita rubent, corpora candicant. Cer- 
verum,capiticoncolores. Caprer.ab 
ovillisparum differunt. 4«viw» exi- 
gui funt. In capite potiffimü atq; alis. 

. otiti, 


P && oriri Columella teftatür.DePhafia- 
"""  nisperdicibus,coturnicibus, Galli- 
nis,&c. taceo. Argo parcunt , quod 
, tardo gradu incedens,nullo fudore 
etfluat. Salones macilentiores fub 
brachiis pediculis fcatere vidit Dli- 
nius.In Abrotano, Abfynthio, Nym- 
phe floribus,& potiffimum Aquile- 
gic foliis,menfe Iunio,ob fingularem 
ejus duleedinemhaberi, Moufetus 
author eft. 


| AnrTiCurus IV. 
— De Ricino,E9. Redwvio.- 


Mr, Hif ICiemonomen à Ricini plantzfe- 
fis. e. minibus , quz zmulatur , apud 

| Latinosobtinuit. Vulgo Grzcor,. di- 
citur 22/zav, H ey chio aexérov Go, Suidae 
xoor 3», aliis xwoppossuc, Ferlinis,ut ex 
Didymo Zelonote ap. Hermolaum 
Barbarumaccepimus;ja«cic. Gaza Re- 
duvism vocat, Albertus Tacam, Guil- 
lerinus de conchis Eugulam, Sypon- 
tinus xvvopvtar, fed falsó, Scaliger Cz- 
Monf. Tho- cag, vel Ceccam. Infectum eft parvum, 
E compreffo valdé & plano corpore, 
- cuteadmodum tenaci;figura corpo- 

ris thomboide , colore nigro cum 
quodám fplendore, aut ex fufco ob- 
fcure nigticante. Sex habet pedes 
collo affixos, roftellum acutum fed 
breve , exitum excrementi nullum. 
AEftate ineunte in paícuis inter gra- 
mina, & in fylvis interfolia ex putri 
quodam humore nàfcitur. Gignitur 
aliquandoin carnibus. O£fervavi;in- 
quit Aldrovandus,fepeiz capibus,quod 
cum domo egrederentur, provjus Ricinis 
varerent redeuntes veraex agris ,ubifre- 
quentior Jfpiffor, et altior berba erat ,iis 
infecti effent. Ynfixo femper fanguini 
capite vivit, atqué ita intumefícens, 
quiaei, ut dixi, hullus cibi exitus,de- 
hifcit nimia fatietate , alimentoqué 
ipfo moritür. 
guinis, ut Hirüdinum genetiin pà- 
luftriaqua fitis. Perfert tamen & fa- 
mem per feptiduum. 
facro auxiliatur: mulieris lutnbíis fi 
.,inungatut, veneris tedium parit, Ex 
aure finiftrà canisavtilfus,omnes do- 


JEque eft mira fan. 


Sanguis igni 


|DE IXSECTIS. LIBJL 


lores adalligatus fiftit, ut Plinius ex 


122 
Nigidio prodidit. Prafervanturab 

eo canes,fiauresoleo nucum avella- pi», H.N: 
narum & amygdalarum amararum ^22.618. 
illinantur,vel ex vino,aceto,cumino | 
& aqua falía abluantur. 


 Adeó fimilis ricino Redwuims , ut wosfer Le; 

fepe interfe confundantur. Roftel- 
lum ipfi longius; pedes obfcure ru 
bent;dorfum cineritio eft colore,tri- 
bus minutiffimis nigricantibus pun- 
&is diftindum, & ad cordisfigaram 
cffigiatum. Corpus à maxima reple- 
tione nunquam ita diftentum, quin 
femper compreffum , nunquam glo- 
bofum videatur. Capur rarius cuti 
infipitur. Sanguinem per vicesexu- 
git, & excrementa inde genita per 
alvum exprimit: qux lanam viridi 
colore ita tingunt, ut vix calido lixi- 
vio abluipoflit. Ín vellere detonfo 
annum integrum vivit, & boves,o- 
ves,capras,barbam etiam hominis &Z 
inguina infeftat. 


Tolluntur mandragorz radice, 
cedria, pice liquida & fevo ovillo; 
amurca optime depurata,& vini for- 
tioribus fecibus cum decocto lupi- 
norum,fi iisoves detonízillinantur. 
Reduviorum pulveris drachma una 
& femis;in potu exhibica,Itericiam 
certiffimé & cito fanat,fi quibusdam 
Anglis credendum. 


AR TyCuLus V. 
De Pulice. 


pu. quod ex pulvere genere- Aldrv. di 
tur dicitur. Grecis eft duma omo, !^f- 15. 6-5 
Aeolibuseróma. Capar illi exiguum, pui 
55 torofum;coZsz; breviufculum ; ?ro- Defcriptio 
bofcis , cuius mucro rigidior, (ine du: | 
bio cava , ut fanguinem exugat, & 
intustrapsvehat. Duz minutiffitnae 
é fronteantennz , quibus cum viam 
explorat, tum de obiectorum natura 
jüdicat. Ocsleshaberé velinde cols | . 
ligas, quod luce fefubducanr. Po. rif 
fteriora crufcula ventrem verfus té- o, v D 
tro fle&untut, antetiora ad pe&tus, 
Exttemz zibiebifidaiancatz,acutz, 
& cornez quafitum ut certius fubli- 

2 | mia 


* 


Vi&tus. 
Locus. 


Oitrus. 


Natu; , 


Fuga. 


1 


inia fcandat tüm ut glabrae cuti fir 


"miusadhzreat Juteffinum unum mi- 


natiffimam & implicarum, quod pro 
cibi quantitate; velrelaxatur, vel 
contrahitur. Nontantumin anima- 
libus canib.vulpib.hominereperiun. | 
tur, fed & in terra fubfiliunt, | Hea 
civitas propter caprarum abundan- 
tiam,corum eft feraciffima, Interri- 
torio Sigelucenfi. nec ii quidem qui 
importanturvivunt. Loca calida & 
fole illuftrata amant. Sanquiats funt 
appetentiffimi. oriuntur ex pulvere, 
inprimis fi capra: aut hominis urina 
pramadcefiat.. Sed & inter pilos ca- 
nis, ex humore fuccido putrefcente. 
In Perienna regione;é mancipiorum. 
fudorisguttis, qux ftatim in pulices 
delapfz convertuntur. CoCunt mare 
foeminam conícendente , diuquein 
coitu harent. À coitu gravida fcemi- 
ha obefior videtur , ovorum plena; 


 quzinventre oblonga, minutiflima, 


numerofa & candida videntur; ex- 
élufa tepentenigrícant & in pulicel- 
losminutiffimosabeunt.  Ovanon 
lendesparere;apud Philoponumha- 
bemus: quod & Niplius tradidir.De 
Naturahzchabe;carni putrivel mor- 
tua non infidere , nec morbo regio 
laboraütes,8c quidem obífüucciama- 
fitudinem, nec morituros, ob-eius- 
dem Mbcsoeh: attingere, Noctein- 
primisinfeftare.  Apaftuinlodices 
villofas vel pulverem fe abfcondere. 
A moríu locum rubicunda macula 
notatumdimittere. Imminentibus 
pluviis maxime mordere: frigore de- 
ficere & moti. 

Pellàntur variis, inprimis Veto, e- 
qua urina & fcecibus; aqua marina; 
deco&ionis arfenici aut fublimati; 
calce viva cum hellebori albi fucco 
permixta,&c. Eidem negocio infet- 
viunt caules;ebulifoólia;filixjanchufg 
radix, pulcgii flores, ruta, colocyn- 


| this, rubus, oleander; mentha,lupu- 
lus ;rapi femen, cuminum  ftaphis a- 


gtia;perficaria,finapi, & alia,qua ap. 
authores vide. Alcairiredigiturin 
pulverem períicaria: pulveris citca 
le&tcs fparft odoreitrafoporantur, ut 
non motrdeant. ANumidiz mancipia 
Quia calceis deftituta , iniuriis huius 


animalculi nimis funt obnoxia, ferra 
& igne eadem arcerefolent. Multi 


tegris mutilati faperfuere. 


re corpore , dorfo gibbofo, & feré 


porcipo. Pectus venterque ex nigro 
lutiorcsin ruffis fulvidiores,in nigris 


ExRa. 
rioribus funt illi « quos iuxta Niguam 


gni:fed motdencdiriffime. 


quit Scaliger,ro/fro acuri[ mo pedes pa- * 
"jj mum invadit, (rarà partes alias) 0n 
in i aredientium Lagtumfed e Cubantium 
quoque. Ideo ig fublimà cubaut Indi. Fre- 
quentiffime partem illam que fubef. un - 
guibus lanctnant , quarta die erefteve 1u- 
qr iecipittum ad eam turget magnitu- , 
dinem, ut pijum [uperet. Tumor fetuseft 
lendibuscandidtis : quibus extraédes ,cali- 
dosi imponunt cineres. Quz deNumi- 
dix mancipiis fuperius diximus, ad 
eundem fpe&tant. | 


AÁmxTicuLus VI. 
De Lendibus, Forbicinzs,e9 
alpa Ferrantis Im- 
peram. 
JI: Ria hzc animalcula Moufeti & 
Aldrovandi verbisdefcribemus. 
Lendes,inquitille, Grzci 2éoxae & xéu- 


;, Itali Lendine. Hifpani Liende. 
Germani Nifs, Angli Nits. Illyrici 


| guida, appellitant. Suntaütem mi- 


—— MÀ — Ha Ü— 


renibus. ( animalculaalbicantia, 
| Syromibus (ti pedes haberent)quam 
fimillima , fed duplo feré minora : 
corpore item oblongi ufculo, ex qui- 
bus nihilaliudgigni poffe Ariftoteles 
teftatur.Inrer ungues compteffi cüm 
fonitu moriuntur; non folum in ho- 


minum capillis &ciliis; fed etia boum 


& equorum macilentiorum ctinitus 


Ícatent; pedum exfortes tam perti- - 


naciter nihilominus adhzrenr,ut ca- 


demopera totum pilum qua illos au- 


feras, Has Trotula ve«&goses non 


inepté 


ex eo digitis pedum ,vel pedibusi dde. . 


Sunt Cond nE atiores alii. pifcis 
pediculor, magnitudine, fed mollio-: 


flavent. In catelliscandidis funtdi- 


nigriores. InHifpaniolanon funt ma- 


fluvium parit India. Pulicellus efl in- Scal, Exer. 


44.1.8. i 
Maregr. — 
Hif. raf 
Lz.$. 

1 


| 

| 

1 
Mouf. Théo. 
atri Infect, 
l,2:35* 


: 
: 


DE INSECTIS L1B1L 


inept? dixit, nam ut cochlez herba- 
rum,fic iftz capillorum fucco vidti- 
tant,eósquedepafcunt.. - É 
Philofophus ex pediculorum coi- 
tu provenire eos affirmat, quorum 
proindeovadicuntur. Suntautem 
Iasmini florum apud nos crefcentis 
fimilia. Nam ficut illef lores profert 
feminis expertes; fic pediculi ova pa- 
riunt effaeta. Moriuntur aut alimen- . 


ti inopia ; aut pe&inis denfiotisufu, | 4.omnium eft vulgatiffima. 


aut medicamentorum vi: qualia ye- 


teresnceotericiq; medici multa prz- 


Ícribunt. Pliniusalumen cumaceto, 


- velacetum cum felle vitulino miíce- 


bat; & la&teitem caprino eas tolli af- 


firmabat. Laudatitem nitrum cum 


Samiaterraillitum , & fcrobem cor- 


 nucervinicumviniepotam. Abin- 


Zoar cum centaurea minore, & AI- 
kitrum capillos inungere prz'ícribit. 
Sulphurin aceto tollit lendes , uti 


- quoque oleum cum lixivio illitum. 
- Marcellus ftercus fuillum cum vino 


& fucco rofar. mixtum , mellis item 
cam fale armeniaco inunctionem, 
fed prafertim oleum.rapbani cum 


tortiffimo lixivio varié przdicat. Hil. | 


.  degardisex da&tylorum offibus lixi- 


vium parat,quo cum oleo radicule 
mixto lendes enecat. Ardenvus fubli- 
mati hydrargyri parum cum vino ar- 
dente mifcer: atque eriam dicit; 9i 


.. caput primumovo gallinaceo , dein- 


Aldrov. de 
lof. L.$- 648. 


decyclaminisfucco,velaqua marina 
irrigetur, nunquam renaícituras effe 
lendes. Gilbertus Anglicus fel cuius- 
cunque animalis, uti ctiam amara, 
mundificativa , & aromatica , cum 
fücco calendulzimireeHert. — | 
Ejusmodi infecta vulgo Foerbicine 
dicuntur, quod caudam habeant bi- 
furcatamadinftarforficis; apud Bel-- 
gas(uraudio)Oor V uormen,l.e.ver- 
mesauriculares,feu potius aures pe- 


tentes, fiquidem Belge exiftimant in 


aures irrépere, ut cerebrum offen-: 


dant, Habitantmultum inter uvas, | 
in cavisarborum,foraminibus parie- | 
tum,fub lapidibus,fubterra. Color: 
eis fermé caftaneus, pedes fex,cor-. 


pus oblongum. Quz prima pingitur, 


omnium eft vulgatiflima , íed nec, 
dum magnitudinem fuam adepta. 


| 


r2 
Secunda tara & infolens capite etiam 
bifurcato,corpore craffo, tota fübfu- 
Íca,& llaveícens.Terzia ejusdem cum 
proxima fpeciei , minima , candida. 
Prima veró in fecunda tabula;nefcio 
anéforbicinarumgenere(alata enim 
eft) leucomelana ive nigra & alba, 
alis expanfis. Numer.2,eadem claufis 
alisatro-caftanei coloris caudam ha- 
bet;Gz bifurcatam & ferratam, Num, 
uinta 
omnium minima caudà habet trifur- 
catam ficut etiam fexta corpore ad- 
modum craflo , magnis & craflis pe- 
dibustotanigra. Poftremo loco pi- 
&um infedum , € Gryllorum forte 
potius, quam Forbicinarum genere, 


coloris leucophzi, cauda rrifida. 


Ferrantes imperatus lNeapolita- 
nus diligentiflimus ac eruditiffimus 
aromatarius, in naturali fua hiftoria 
Iníe&um;quale hic depingimus, 74/- 
pamnominaviGquod Talpe more pe- 


dibusanterioribus ceumanibuster — - 


ram eftodiat:funt enim pedes utrius- 
que animantis fimillimi, | Rufticis 


Neapolitanis, inquit, Guffulo dici- 


tur, fed cur,non explicat, INoftriru- 
Ítici vocant Zuccaram, quos ego fe- 
curus vermem cucurbitarium nomi- 
navi.Siquidem cucuibitas quasZuc- 
cas vocant, fummopere infeftant. 
Imperatus hoc infe&um hortulanis 
appriméodiofum efleait propter plu- 


rima;quz ftirpibus damna infert;ea- 


rumradicesdevorando.Infectum ett 
quatuor digitos longum;unum veró 
latum;habitu,corpulentia terelocu- 
ftz.ln tria fegmenta pracipue divi- 
ditur. Caput enim prima fectioneab 
eaparte,quam pectus liber appellare 
ventri fuperftatem,feparatur. Hoc 


Locuftz ora, & faciem fere anterius 


reprzíentat;fed oculor. medio quid- 


piam eminens nonnihil confpicitur, 


quod naíivices,& locumtenec. .O- 


Xelli utrinque acerrimi fplendentes : 


gagatis in modum :fub hisduo velut 
'cornicula oblonga tenuia, forían ad 
pratentandumiter extant. Extremo 
ritu, feu frzno alia velut emiffitia 
(cornicula,(cu appendices in articu- 
losfeuinternodia quaterna;aur qui- 
naadcommodiorem flexum,minora 


Q 5 


tamen 


- 


w^ 


126 -— HISTORIAE 
camen fuüpetiorib. intra veró rictum 
ipfum,ac oris lateribus alie bindcu- 
trinqüe appendices, deniq; füb men- 
to utrinque una protendunctut, qui- 
bus ut opinor, tanquam dígitis qui- 
busdam,alimentumin ore retinet ac 
comple&titur, & fotían comminuit; 
itaut pattimdentium mariusobeant. 
Terniutroquelaterepedes, — Primi 
antici lati , tribus articulationibus 
compacti, quarum extrema velut in 
digitulos fe&ta eft plures ácutos fer* 
rz dentes referentes,criftam galli di- 
ceres,autequitis calcar. . Media & 
poftica crura fimiliter tribus conftát 
articulis, fed hzc maiora&z in femore 
craífiorain altum fapra tergum ele-: 
vato medio, feu poplite , anticislon- 
giora, fed minus lata maiora mediis, 
hirfutie molliinferné. Venter lano- 
fus oto compa&useft annulis. Dor- 
fum veftiunrquaternz alz ,fuperió- 
tesbreves, & lat, aliis anguftislon: 
gioribus, & ad caudam fere exteníis 
incumbentes. E cauda geminum 
exit fpiculumlongiufculum ,ac fub 
tile: cum Gryllo Locuftz fpecie affi- 
nitatem quandam habere videtur, 
eftquecolore fere per cotum fübca- 
ftaneo: 


. AnTrcurus Vil. 
De Sphondyle. 
D Sphliondyle feu verticillo (ita 


dicitur, quod circa radices ita 
convolvatur , ut verticilli fpeciem 

gerat) diverfz occurrunt fententiz, 

nif. H.4 Plinius ferpentem facit. Ariftoteles 
MD Abfyrtus j domeftice meminere, 
La»..1;. qu£ felphio fimilis Hefychio & Ca- 
merti ex Ariftophane, avería coit; fi 
tctigeris,fugit, & pra metu malé pe- 

dit: exiguo eadem corpore & fubni- 

Theoph, H. oto. Sylveffris capud 'Theophraftum 
P^5.414- mentio.Narura eiusnullam radicem 
etiam acrem inraQtam relinquere, A- 
gricola eum longitudine & craffitie 
minimo digito zquat. Capite rubro, 
reliquo corpore albo, nift quod fu- 
perne fit aliquanto, ubi cibo fümpto 
turget,nigrum.fepedem,addit. Ro- 
ditradices cucumetis afini, chamz- 


Agric, dé 
animalib. 
fnbterran. 


s, 


NATORALIS 

] leontis nigri, centautii, peucedani,. 
ariftolochiz,vitis fylvcftris,&c. Ter« 
tio fuz generationis.anno formica- 
rum inftar prorumpere,& Mogunti- 


neníém dicecefin infeftaffe , Malleo« Mallef. 


lus author éft: ánno fuum ortum (c, "rre. 


quente in fcarabzos maiales verti, 
Cordus.Germanis Cnger/forte qua-- 
fityyea dicuntur, Anglis Aprili & 
Majo menfib.plurimum nocent. 


L 


De Differentii wa ex fua Obferva- Mouf-The3. 
tione & Camerario Moufetus, Ha- Mni 


béo penes me fphondylam crucifor- '' 
mem , colore ex cinereo albicante, 
capite nigricante; tacta velutifefe 
infpharam colligit, & V erticillü foe- 
minarum fufo nentium ícité expri- 
mit: unde nomen. Extra terram tor- 
penatrisimpatiens, ^ Vulneratali- 
quorem émittit dilutius atrum ,quo 
tanquam encaufto literas fcribere 
| quispoffit. Habco & rubram fphondy- 
| lamjintra terram ad duorum pedum 
| profunditatem viventem: cui caput 
nigerrimum, osforcipatum, collum - 
ex luteo rubefcens;dorfum coccoin- 
fe&um, fex pedesanteriores minia- 
tuli, venter reliquumque corpus.o.s 
mnino flavum; nifi lateri utrique jü* 
xta ventrem , octo rubefcentia pun- 
é&tula , ornatus nomine addita fuif- 
fent.Medium digitum lógitudine ze» 
quat, & vergente zílate in muícam 
transmutataabit, Vidimus quoque 
lucidam,corpore craffiore ,faus à me- 
dio dorfo ad caudam ceerulefcen- 
tem: aàcolloautem czfíii magis co- 
loris videbatur, caput illi lavefcens 
uti & pedes:osforcipatum atque ru» 
beculum. Dum juveniseft,tota can» 
dicat corpore: Livor ztaterm fequi- 
tur,incipitqueà cauda. Mirum quo 
modo corpusinlatumlongumq; un- 
dofo quodam motu fine loci permu- 
tatione agit,acinter movendum co- 
lores fepius mutat, Nam dum in ter* 
ta quicfcit, albicat tota; dum veró 
| agitatut; quaf per iracundiam, live- 
Ícit. Omnino Coffis maioribus fimil- 
| limum Infe&um , quod ad corporis 
formam attinet; fed illifefe in verti- 
cillum agere & torqueré nequeunt, 
Exiftovermi magnum muífc& genus 
| natum confpeximus;quatuoralis do- 
natum. 


-fadices arrodunt. 


DE INSECTIS LIB 


natum. Aliam denique habemus ju- 
Xta ceperadices inventa, eiufdem fe- 
re cum livida magnitudinis, capite 
vitidi,albo, Xelampelino, coloribus 
mixtis notato: nos Capariam Vvoca- 
mus; quarum E hicomnium icones re- 
przfentamus. Nunc infuper Ioach. 
Camerarii de fphondylis fententiam 


addere placet, cuius mihi judicium. 


Sphondyli (in- 


femper integrüm. 


quit) forte funt ifti vermes qui in 


terra inveniuntur;initio Veris ,plané 
candidi , aut potius nonnihil lividi; 
qui autumno fiunt obfcure virides; 
& pellucente é cute, pullo quodam 


fucco colorantur : GCaputiis fpadi- 


ceum, nigricans & fatis durum, ut 
facile radices arrodere poffit. Erucx 


ftatim conglobantur, & moriuntur, 


aliasq; refümunt formas, mufcarum 
aut crucarum. | 

Craffitie funt digiti unius & lon- 
gitudinc fesquiunciali;pedes habent 
ecfoin medio corporis , quod caput 
Ípe&at: noftri vocant Erdtvvorme. 
Guilandinus dicit Sphondylos effe 
vermes, fic dictos;quod inftar verti- 
cilli radicibus herbarum circumvol. 
vuntur. Alii etiam vetmes,igr fub- 
rubentes téftaceoque cottice, multis 
pedibus inftar Scolopendre praditi 
(cui etiara cognati videntur ; nifi 
quod rotundiores;nec ita lati)repe- 
riuntur in terra eruta prima zítate; 
co quo dixi modo(i quis eos tetige- 
rit)convoluti. Engerlin quoque vo- 
cant. Germani vermes fubterraneos, 
flavos, nigro capite; juxta quod pe- 
destenues; in reliqua parte corporis 
nulli. Hicumerutifuerinoin glo- 
bum feformant; atque Soli expofiti 
ítatim tabefcunt. ^Vivunt etiam 
rantum intra terram , & plantarum 
Omhés hi fefe 
conglobantes vermes,quis non. 

inter Sphondylas cen- 
feret? 


kx 


| 


| 


Anricurus VIII 
De Staphylino- 
C Taphylinus Sphondylo domefti- 


co;apud Abfyrtum,fimilis eft, qui 4! 
cumnobis ignotus fit;non eft mirum; 


nectantam Staphylini notitiam effe. 


Moufetus duo infecta cum fuis iconi- 
bus proponit. 

Prima tota cum fplendorce nigri. 
cat Blattisnon multum diffimilis;fed 
corpore magis gracili ac longiore. 
Totum cotpus duos digitos Most 
veríos vel minus longum, cauda bi- 
furca; quam dum autugit (fugit au- 
tem atq; currit valdé velociter)quafi 
in fui defenfionem elevat, ac duos 
veluti aculeos candidiffimos,breves, 
extrudit: Verum nec pungere eum 
vidimus, nec ferire; minoresque & 
molliores aculeifunt, quam ut pene- 
trare poffint.Hosdum periram exe- 
rit; effundit cumiis albam & craffam 
quandam fübftantiam , fed humido 

unguento molliorem, Vivitmaxima 
ex parte fubterterram;fzpiustamen 
inter fegétes fupra terram confpici- 
tut. 

Altera quam à Kniveto depictam 
accepit,quzque frequensin Norfol- 
cia,caput habet parvum, é puniceo 
fufcum, fere elobofüm ; os forcipa- 
trum atque exiguum. Proximéà ca- 
pite tres utrinq; pédes; quorum duo 
priores breves funt, (Erucarum mo^ 
re) quatuor reliqui colore feré fan- 
guinco,quadruplolongiores. In me- 
dio corpore fub ventre. octo habet 
pedes obtufos , veluti etiam Eruca. 
Cauda tüberofa; & duabus fetis bi- 
furca. Venenatam utriufque nàtu- 
ram ex eo didicimus,quod equi duo, 
dum cum fcno eas devotarent; toto 
cotpore inflatiinterierunt. 


MeminitStaphylinorum & Cor- 
dus,qui Gallis Courtilles.Inveniun- 
tur in hottis parvi digiti quandoque 
longitudine , tumulosque elevant, 
more talparum,in quibus dormiunt. 
Thymum potiffimum & fambucum 

5 infe- 


127 


Pi ifr, H^ 

Hippiatr. 
Mouf,T bes 

üit.l.2, 6.3 


d 


Y 


n& — HISTORLE NATURALIS 


infeftant; fednon ita,quin aliis qui- 
buscunque herbis plantisque vimin- 
ferant. 


AnTicurus IX. 


De Anthreno €9' Afello 
Zrvenfr. 


pe hucplacet Anthrenum & 
Afellum arvenfera Moufeti.. Il- 
lum Graci avüeseov atlegov, alii Crabro- 
nemreptilem; quidam fpeciem Pha- 
langii Plin.pennistantum à Crabro- 
nib.differentem.Roftrum illi, inquit 
Moufetus, aduncum, & forcipatum, 
yultusque ere&us. NNo&tuam illam 
cornutam ( qualem in Belgio vidi- 
mus) plené exprimit; Oculos habet 
piceos,pe&us hirfutum valde & ful- 
vidum; pedes ortu flavi, deinde fu- 
Íci: octoincifurisexrubro flavefcen- 
tibus conftat reliquum corpus, quas 


maculzin dorfo Coracinz valdé or- 


nant. Afummo roftro antennz five 
cornua emergunt flava,hiríuta,flexi- 
bilia , tamen tactu nonnihil dura. 


. Morfumotre infert egre curabilem; 


non itajitamen lethalem;ut Phalan- 


gium videatur; nec ita lenem quin 


Crabronis fuperet «entero, 

Afellus arvenfis ob fimilitudinem, 
quam cum afello habet,dicitur. Re- 
petitur inter arvos, fegetes, pedum 
duntaxat numero ( quippe fex tan- 
tum parvos & nigricantes habet) à 
reliquis difcrepans; Collum illibre- 
viffimum, corpus latiufculum, com- 
preffum ; cauda aliquantum mucro- 
nata. Iulio menfe agto Colceftrienfi 
eum Pennius vidit, alias nunquam 


reperit. Quem in Medicina ufum 


obtinuit, nobis adhucinex- 
ploratum eft. 


eti (o ge 
- M 


| AnTICULUS I. 


Capur II. 


De Infectis aptera ocfo- 
pedum: 


De $ corpione. 


NíeGa aptera octo pedum funt Nomes, | 
Scorpio ei Araneus. | Scorpius nomen P e 
apud Grascos «eg ew exogaiQew rà» v, Mouf. Thes] 
quod venenutn jaculetur ; velutalii zi1»fea. | 
«ved. 13 exami tower , quód flexuofe fer- hz.e10. 
patnomen invenit. Plinio Scorpzo et- 
lam, Ciceroni & aliisHepa, Pandecta- 
rio Sa£ocollos dicitur. "dap 
Animalculum eft colore fübatro &c Defcriptie: 
velutifuliginco; corpore oviformi;Ca- | 
pite; quod in pe&oris fummitate ge- 
rit,latente, Oculis tam exiguisut pene 
nulli confpiciantur, Pedes habet octo: 
chelis & forcipibus folidis furcata 
bina /rachia,ceterisgrandiora,fluvia- 
libus aftacis & cancris haud abfimi- | 1 
; lia. Ariftotelesquinque bifulcis den- 477-H.4 
tata forcipib.haberefcribit. Ex cor- ^^^ 
porisimo;czuda producitur , globulis 
' multis feptem plarumque,aliquan- 
| dofex, à novem , quorum ultimus, 
czterislongior, folus praefixo fimpli- 
ci vel duplicato aculeo, & nonnihil 
reflexo ad ipfius extremitatem;ar- | 
matur.  DentemPlinius dixit. De P5».H. XJ 
lingua ncfcio quid apud Gordonium on E 
habebis. Lambereea cutem dicun. Tze;z, 
tur. Antenui fiftula quod Plinio, ZE - ^». E N« 
liano, & Nicandro, vifum ,pertufüs rues A 
fitaculeus,qua venenum eiaculetur;s.c.a. 
authores viderint. | Galenus certe bar 
negat. Admitti fortépotef;cum & ,;, 
in vipere fectione, fub dentibus vefi- 
cula lateat, € qua venenum , cum 
mordet,effundere folet, | 
Locafrigidiora nullosalunt:inno- Locus? 3l 
xii qui in Germania & Helvetia ha- jd c 
bentur.In Italia, Romz imprimis, A- Pax.g. v, | 
merica,Perfia;inrer Sufas inprimis & ji ium. | 
Mediam , Canariis infulis , Nu- ^ 
midia;Scythia;Pefcara;Barbaria, JE. 
thiopia; India Ogientali prope flu- 
men. 


«DE 
Uis H4 menEftamenum;tanta multitudo,ut 
$i. incolefolum verteze necefle habuc- 
6.117. rint. Plurain difcrentiis occurrunt. 
9» Sublapidib.& ia parietib.plzrumq; 
E —atitatefolent.. S0 | 
usc ^ Terravivunt, &aliquib. in locis, 
XH herbas,lacertas, afpidas, verticillos, 
15.5.12. . & blattas comedunt. Non coire;fed 
Mi». H. N. nimio Solis calore procreari , apud 
/ LH ZElianumhabemus.Per putrefactio- 
mig. Hif nem ex paguris, Crocodili cadavere, 
1224 ifymbrio,ocymo,& fi Alberto fides, 
E. ignis putridis,nafci, dubitari nonde- 
». H.N bet: per coitum , & quidem vere & 
jj, riy autumno,fiepius undenos, Moufetus 
noci; author eft.P'ermiculos inquit, quod vi- 
dimus albosyvivossovorum fpecie pariunt 
e jucubagt: mox ut prolem perfecerumt, 
pelluntur abipfa, interimunturque magno 
quidem uumero. Antigonus fcetumab 
ipfis devorati arbitratur, unum mo- 
-dà folertiffimum relinqui ,. qui ipfe 
. matris clunibusimponendo,;tutus & 
 ácauda8&zàmoríü fiat : reliquorum 
hunc ultorem, & fuperné parentes 
conficere. 
E. Nonnifi pilofas partes attingunt. 
pij», H.x, Cum incedunt,transverfosfefeinfe- 
Weoc.. runt, Propterlongitudinem enim 
| Eu pedum pofteriorum,quosin vacuum 
ponere necefle habenc, ingteffionis 
corrumpitur quadratura. Nunquam 
maníuefcunr, quod Galenus prodi- 
dit. Vnum per viginti duos diesin o- 
leo vixiffe,& in imo vafis ambulatle, 
Albertus author. | Quid, in foetum 
committant , & ab eodem viciffim 
patiantur,paulóanre dicti. Vmbram 
folis declinantes,umbram petüc:nec 
nificalcati,prodeunt & aculeos exe- 
runt. Capite abblandiuntur prius,ut 
L caüda commodiusferiant. Nec 1fi- 


Plin. H.N, 
Dic. 25. 


Am 
ta 
MNatuütra ac 


dis facerdotes circa urbem Copton: 


/ 


lxdere;necPfyllos, apud ZElianum 


lia.H.A. . vd TY ; 
E... invenies. Porci nigti percuffi,omni- 


IS rh 


beros dicunt. .in ZEthiopia,qui cor. 
excrementa calcavere.ita pedib.ex- 
ulcerantur,utvix convalefcant.Nul- 
lianimaliumnocere, cui non fit fan- 
guis,reliquit quidem Plin. fed Vol- 
phiuscum vipera,conclufum,mutuis 
periiffe vulnerib.vidit.(Cum omni vi- 
| ^. .sulentorum infe&torum genere;eíca 


IXCSECSIS LIBIL 


LLL ——————————— 


120 
caufaconfligere, ZElian.author eft. i7; 
Peftisimportüna veneni,nifi quód Venenunr 
graviore füppliciolenta;pertriduum iier 
morte conficiunt , virginibus lechali b 
femperi&tu,&foeminis fcréin totum, 
viris autem matutino, exeuntes ca- 
vernis, priusqua aliquo fortuito idu 
egerant venenum, Conftat eos;quib. »;;, ; ,;; 
feptem aut novem caudz internodia c.c 7. 
fzviores effe : plurib.enim fena funt: F« Ne 
e , * : 2j 
feriunt obliquo ictu & inflexo.V ene- 
numomnib. medio die; fumma item 
a ftateexafperatur,.cum incanduere 
folisardoribus: itemque cum fitiunt 
inexplebili potu. Maximé exitiales 
funt;fi fü genus adeant, antequam 
noceant. Incurabile venenü,fi idus PZz.H.x, 
eo dieocimum comederit. Non fen- NEM 
tiunt puncti dolore, fi manu cnicum Mp 
tenuerint. Symptomata varia aflli- 
gunt. Locusattectus inlammatione 
corripitur,indurefcit, inte(ius rubet, 
viciflimque dolore premitur : modó 
zítuatmodó frigore corripitur. Vul- 
neratum aílligitíudor & tremor. Ex- 
trema frigefcunt, inguina accollun- 
tur,flatusperfedem prorumpunt,ca- 
pilli eriguntur , facies diftorquecur, 
&c. Dodonzifamulustam ttigido 
fudore perfufus erat; ut algentifilima 
nive feopprimi quereretur, &c.Infi- 
nita contra ictü apud authores pro- 
ftantremedia. Ex //erbis funt Abfyn- 
thium , Abgpgranum ex vino pota; À- 
momum,Ammi,Anifum;, Allium, A- 
riftolochia, Afphodelus,Affa fcetida, 
Attra&ilis, Atriplex, Blitum, Caltha, 
Calamintha, Coepa, Cétaurea, Clia- 
mepitys, Colocynthis, Cyperus,Gal- 


 banum;Hordeum,lris,&c. Exfrar- 


nó moriuntur: non nigros abi&tuli-. 


cib.Balfamum,Myrtus,Paliurus , R o- 
43, Rubus, Laurus, Morus, 1 hus, Vi- 
tis. Ex auimalib;Sputum humanum & 
uriná, Mumia, Ranz luviatiles, Co- 
racini pifcesin Nilo ; Scorpio dentq; 
ipfe tritus, & cum fale, lini femine & 
althzaimpofitus. Taceo compofita, 
qua ap.Diofc.Plin. Rhafen, Albuca- 
fin,Oribafium,Serapionem;Sylvati- 
.cum,&z alios extant , & à Mouteto ac 
Aldrovando colle&tz funt. Villanov. 
herbam trinitatis, cum fucco radicis 
ebuli,& vino, tanquam unici reme- 
dium commendat. Ioh. Arden. Chi- 
| o: rurgus | 


Y 
e Wgec UU ESTO RAE 
rurgus Ánglas pracfentiffimum ait, f 
trcs quatuorve fanguinis gutta Juxta 
vulnus extrahantur,codemq; vulnus 
ftatimillinatur. Faugaeíurfuttumigio 
ex fulfure, galbano; & ungula afini, 
Pli.H. N. Nop egrediuntur, firaphanum incifum 
P3094 covernzimpofueris. R hafisradicem 
enulegeftatamlaudat,&c. —Toerpe- 
feit, & delphinium herbam fubttra- 
veris. Necantur,fi raphanum comma. 
fum,bafilicumlatitolium,in aquana- 
Ícens, aconitum ,helleborum nigrü, 
Pla. H.N- ocymum rubro flore impofueris ; & 


dali ^ Galatzinfulz terram. De Auzipazbia 
thia. habe.Scorpione & Crocodilü, fimul 
r yx» atque altetalter. confpexerit, in mu- 
Arif B. 4, tua funerafponte rapi;/jd ab /Egyptiis 
ME proditum. Stellionem, vifu quoque 
Wear ;», pavorem ipf.inferre,& torporemfii- 
| . gidifudoris. Cumfolin Cancro eft, 
ierpentesidtib.torquere. | À vipera 
devotari.A vefpis,apib.& crabronib. 
nonattingi , qui à fcorpionib. per- 
cuífifunt. Kevivifcere mortuum a- 
junt;fi quis belleboro candido linat. 
..JÓe odio inter eos & aconitum, ita 
Pliz.H. N. Plinius. Hoc quoquezamenin ufus buma- 
lagi ence alut vertere, fcorpiomum iclib.adver- 
Jariexperiendo datum , im vino calido. Ea 
eff natura,ut howoinesm occidat , nifi invve- 
nertt quodin bomineperimat. Cum eu folo 
colluédaturyvelut pari intus inuenta. Sola 
bac pugna efl cum venenum in vifceribus 
Veperit | snirumó, exitialiaggnbo cum fnt, 
duo venena im bomine commoriunturyut 
bomo faperfrt.Imo vero etiam ferarum an- 
LHguiremedia prodiderunt demonflrando, 
quomodo etiam venenata ipfa famarentur. 
T orpefcuuz fcovpioues aconiti tatfuy [lu- 
peutqua pallentes c vinci fe confitentur. 
"Auxiliatur em belleborum album , tain 
vefolvente : ceditque aconitum duob,ma- 

| lis fuo ef omnium,cc. 
Vfasin Magni eft in calculo atterendo & 
Poe pellendoufus. Comburitur áquibuf- 


Theriac.d dam,& ciniscum pane feliciffime ex- 
Pion.c.9. hibetur.. Alit Olea conficiunt;inter 
quz laudatiffimum & mirabile,quod 
^Matthiolodebeimus. Habetur & a- 
ud lanum Damaícenum confectio. 
Mises Differentia Scorpionum,à forma, fe- 
xuloco, quantitate ,calore &: viribus 1u - 
muntur. Forggago li refpicias eft z. Gz5- 
&efus,cauda pro corporis pufilliratio- 

J 


J 


; nüib.ut Cicadz, 4. Nez alati;quosibi- 


NATUORALIS 
nemagna;quami poft fe convolütatni 
trahit. Pallidus videtur: fed aculeus 
admodum produ&us albefcit. | O- 
mnium celerrimé, & calidam folum; 
venenum infundere,prodideruntA- 
rabes.Adictum;calor corporisin fin- 
gulasferé horas variat, Gz ex viridifla- 
vo;albo,rubidoq; alteratur:acutafe- 
brisaflligitlingua tumer,urinasagui- 
netingitur, Remedia vide ap.Mouf, 
2.Caudati &: non caudati,& velunum 
habentaculeum vel duos. Qui pagu- 
rosimitantur,fplendefcentefunt co- 
lore,& eadem quz aliiinferuntacci- 
dentia.3. 4/227, quos Mauritania alit; 
Lybiam dicit Lucianus. Alisfuntte- 


deminveniriStraboafferit. 5. Pagu- 

vor.& caucror inflar , quifplendefcen- 

te colorefunt , & eadem quzali: ac- 

cidentiainducunt, videinfra in Dif- . 
ferentiis de colore. 6. Sepzemvel oe 
nodis,qui feviores.Sex qui benignio- 
res. 7. Caudatiqui vel unico muniun- 
turaculeo,vel duplici, Excaudes, 

À Sexu unti. Mares graciliores 10- 
giores, ventre ,chelis & fpieulo ma- 
culatiores , qui venenum habentin- E 
fcftius. 2. Feiza, quz maiores,pin- 
guiores,vétricofiores, placabiliores, 

A.Locofüntt,PefCarezf.in Afr. àqb.i&ti 
continuó moriuntur.Ideó civesreli- 
&atemporis xftatc urbe, ruriad No- 
vemb.ufq; meníem commorantur, fi 
Leoni Africano fides-2. Aegyptiaci,qui 
maximi, & ftatim interficiunr.3, Ly4j- 
ci,qui vel zerre[ives ,: multis corporis 
vertebrisinfignes,velvolazicidequib. 
antehac. 4. Americani omnium mini- 
mi,fed maximé virulenti;fi Africanos 
demferis. s. Caffellazi quos agricolz, 
dumterram aratro fcindunt, formi- 
car. more congregatos , inveniunt, 
ubi perhyemem delitefcunr. 

— À Quantitate. X. Mizimilunt Ame- 
ticani.2. Maximi Africani, & illi quiin 
India Orientali. | 

A Colereíeptem funtapad Nicand, £i H. 
enera. Primum albicat,&minimé eft pr 
lethale. A/teruzz2 ote eft rufefcente:ad 
ictum,vehemensardor, febriciratio, 
& fitis intolerabilisfequitür. 7 erzzum 
luridum & nigricans, cuiusidus in- 
conftantem imembror. ictum facit, 
| —— «chin 


Pla. H. N: 
«1. 6,2320] 


4 


I 


d——ÓMM—M MM —— — — — ——— —— —— — 


Mouf . — Jabxvin 


5 cerptoner Terreftves 


A ranet 
UAE 


Nat m eve 
LE VS 
^ E 

3m Y 


A E a 


bs. todaxar 
/ 


Mouf. 
Jes Ji 


"Ww 


tE 


pin. V 21011 
1 "nde. 


Aldrov ; [ab .]1 
4 


zx 


ESSE 
T eEEN 


zu 


Age. 1o au 
trs eir 


un 
tachinnumq: Sardonicum. Quartum 
. €oloread virideinclinante. Ad ictum 
frigus& horror invadunt. Septena 
autnovenahabetinternodia. Oiz- 
zum;lividum pallidumq; eft;,amplo & 
diftento ventre. Veíciturherba: & 
" dentequoque mordet. Virus ejusNi- 
cander «6edev vocat , quod ab ipfo 
vulnerato, homini bubointumefcit. 
Sextum & [iptimumyad differentiam 
ex forma pertinet. J/4d cancro mari- 
nolittorali fimile eft, corpore gran- 
diori,orbiculari. Matthiolus nigros, 
ferrugineos , virides,in Arcinonenfi 
comiratu vidit. Hoc ad Paguror.for- 
mam accedit,ex quib.in ficco caver- 
namaliquamingreífis, & poftquam 
mortui funt putreícentib.oritur. ZE- 
lianus flammeum vocat: quod pagu- 
rum coctione rubentem zmuletur, 
A viribusfuntt. Noxii,de quibus in 
prateritis, 2. Iggokii quales funtin 
Noricor.fubalpinor.regione, Phato, 
Avanienfi territorio, Helvetix agris, 
& Germaniz regionibus. 


An Trcurus IL 
De Araneo. 
PuNcruM L 


E. De Zraneis in genere. 


AU E Raneum,feuAraneam,I(id.quafi 
* Zi. 4 ^ ; h 
Bri ros ab aére nutritam & natam efle 


Mosf. Tbe- vVültyperperàm.Sollicitémufcascape- 
amine. re (Cimus:(cimg & coire, Gc ovaac ver« 
a.c. 11. ; k vere 
miculosexcludere. Melius cum Bec- 
man,abEbr.sstexüt deducas. Grac. 
deaiyvi & eoi yuey e pd. T0 eeaas Inv Ex em 
P] apg. TO ec TOY aeg wigély T ivi, dicitur, 
Alii pvoxadvtr mufcatricem, Kirani- 
des 6/egior, Hefych, s6r vocat. Ou 
quoque nonnullis araneus; qaoay£ & 
$aAdyyi" pro araneo quovis füumun- 
tur,Lydiam R aridam Iuvenalis voca- 
vit. lllampropter Arachnen puel- 
lam, quz in hocinfectum à Pallade 
immutata dicitur. Hanc,quód telam 
aridam texat. 4zZax eft Claudiano, 


quod cum Pallade congredi aufa 


fuerit. | 

Caput omnibus minimum,;excepto 
* uno,quod gtandiffimo capitePlinius 
"effe dixit. Omnibus ternain cruribus 
internodia, quibufdam bini pedes 


- Beferiptio, 
Pin H.A 
ara 47. 
24. 


DE INSECTIS L1B11 


I3I 
Iprelongi accedunt. Nam omnes eiuf- 
dem longitudinis habere , diverfitas 
operarum innuit, Quibusdam fi- 
la quz neverunt , attenuant ,. & in 
longum protrahunt : aliis eadem in 
telam deducunt,acinvicem conjun- 
gunt: aliis denique per eadem prore- 
punc, & cum volunt, ex iis ceu immo- 
 bilesfefufpendunc. 
Nullaferé non regio Ataneos alit. Locus; 
Gaudentius tamen Merula in vetu- 
fta ptope Gratianopolim in Gallia 
curri non inveniri , immiflos emoti, 
author eft.De PPalapgis in Differen- 
tiis agetur, 
Vidlitant mufcis,afilis,tabanis, ve- vi&us, 
fpis.(zpé & parvis-Lacertis, | Nihil 
conficere vel recondere, author eft 
Ariftoteles, Quicquid ceperint;fo- 
ras fügendoevaporare, Filo fufpen- 
dere;alii exiftimanr. | 
Ex feminib;áériis fitu & corruptio- Generatio 
ne putrefa&tisgenerari inde collige- 
relicet,quód noviffimz ades, prinio 
feré quo dealbantur die, eorum cor- 
porib.telisq; fcatent.Propagatio plg- 45/-H:4 
rumque coitu fit;cujus atio & defi- ^^* 
deriumferetotum verdurat. Tum 
retis mutua & repetitaattractiuncu- - 
la,venerem quafi accendunt: conti- 
nuó inter trahendum propius acce- 
dunt;tum deniq;averíis clunib. quia 
ille coéundi modus, (ob globofam 
corporisformam) maxime erat con- | 
veniens.De Par£zita Ariftotel. ParisAsifé n.a. 
| vermiculos puftlos pripaum. T otius g.mu- : ME lio 
tatione ffunt,non ex parte. Subrotundiper | 
| dpitia funt cum peperit incubat ac ffaurat 
! &rib.dieb. . In zela fa parit omnes:fed par- 
timin tenui c brevi , partimtn cra[Jrove, 
€ alia inftguatas: monnulla etiam aliqua 


| ex parte circumdautur àzela.. Nam omnes 


arauei fegeul generantur : flatim mati e 
faliunt e fflum emittunt. Humor idemin 
 ermiculis attritus, ci in juvenculis ara- 
| aealis s quippe craffusscandidus. — Cireiter ——— 
quater feptegis diebus abfoluzi féumt, / V Ma Plin. FN 
oya multa , modica, livida; exiguis ^!:^49. 
j maculisafperfa,mollia;vifcida.Vifi&z 
ex unico ovo multi prodeuntes fce- 
tus, tam exigui, ut vix oculis percipi 
queant. Vilus deniq; fub captaara- 
neg alvo,magnus ovorum;adceoó exi- 
guor.ut atomis comparare licuiffet, AMdrov.lo 
à 'sandi- 


432 | HISTORIE NATUR 


'candidorum,& quz digito compref- 
fa,crepitum excitabant; cumulus.: | 

; Cur ftellione,lacertis, & ferpen- 

2 gn y; tib. difident, Lacertor. catulos ve- 

lic24. nantur,hos primum tela involven- 

res,&tunc demum labra utraqi mor- 

fu apprehendentes , amphitheatrali 

fpectaculo cum contigit. Libratidé, 

verba funt Plinii, fe filoin caput fer- 

pentis porrecta fub umbra arboris 

fuz , tantaq; vi morfus cerebrumap- 

prehendit,utftridés fubinde, ac ver- 

uginerotata, ne filum quidem defu- 

per pendentis rumpere,adeó non fu- 

gere queat: nec finisante mortem 

Piu, H.N. cft. De Prafagiis hoc habe:ruinisim- 

WO. minentib. cum telis primos cadere: 

incremento omnium futuro,telasal- 

tius tollere,& quia fereno coelonon 

texunt nubilo texunr,multasaraneas 

imbriiifigna effe. Sub Leuctricz pu- 

gnz tCpus, albas circa templi valvas 

Pau[an. i; '€XUere telas:adorietib;'fines Mace- 

Senis. donib.nigro opereomnia cóplevere. 


Antipa- 


. Ingenium, — ZZ gets Íolum textutzartificium 
Arift. H.A.teftarur; quod in tertio genere poft 
:9 «£439. 


Pli. H.x, Ariftotelem Plin. elegantiffime de- 
L1. 24. Icribit. Ordirur, inquit,telas.tantique 
operis imatería uterus ipfis fufficit, fFveita 
corruptaalvi natura [lato tempore, ut De- 
enocrito placet s froe eff quadam intus la- 
nigerafertilitas tam moderatounguetam 
zereti flo, cj tana «quali ducit flaminasipfo 
Je pouidereufus, ^ Texered medioincipit, 
circinato orbe[umbteegaima (xeoonac)  amne- 
Pens: maculasque paribus femper inter- 
vali fed fabiaide crefeentibus , ex anguffo 
dilatas;idiffolubili soda implicat. Quan: 
zaarte celatpedicas feuzulato vete ava[fan- 
fes , quam nou ad boc videtur pertinere 
cribrata pexitas tela , cb quadam polizura 
artesip[a fe tenax ratio trame? (villofa&z 
lanuginofa filor. natara) quam laxus 
adflatus mon ad vejpuenda qua veniunt fr- 
Qus : derelicza lofto prazeuti fumma parte, 
uU arbitrari licet dla qua difficile cermin- 
zur : atqueut in plagis lineaoffenfapraca- 

- pitanttn fium ? Specusipfe qua comcame- 
vatur aychiteifura, ei contrafrigoraqua- 
£0 vilofior? quàm remotus àamedioyaliud.- 
que agendi [milis 8 inclufus vero fic , ut fit 
Hec neyimtus aliqui cerni non po[fit ? «Age 
frmitas quantairrumpentib.venis ? qua 

— pulverummoledegravante. Latitudotela 


| 


'pip.invin.dulci fumtum;&c.faciunt, - 


f 


| | 
AURA 
Japeinzer duas arborves,cum exercet avtem 
C difcit texere: longitudo fili à culpéneae | 
vtt [ns à terra per iludipfam veciprocatios 
Jübitd, pariter ac fila deducit, — Cum vera... 
captura incidit quam viailaus ef paratus 
ad curfum? licet. extremum hayeat plagis, 
Jemper in medium currit: quia frc gnaxime. 
totum concutiendo miplicat.. Sciffa prati- 
nusveficit ad palituram farciens. Nama, ci» 
catulos lacertar. vesnautur:bos primume- 
lainvolventes,c tuuc demum labrautza- 
que mor[a apprebendentessamphitbeatrali 
Jfpecfaculo cum conttaiz. Faunam putans. 
cffe qua texatymarem,qui venatur, ita pa- 
ria fierimerita coniugio. Ax Axiftot.tz- 
minam &z venari &c texere fcripfit. 
Flandris ideó fimiles Scaliger facete sez. 242 
dicit,qui otiofe agitant: mulieres ne- Cr : 
gociaexercent. Novam verótelam/;os. | 
mane & vefperi texit:illudq; tam fir- 
mumy;ut exalto fe filo demitrens, pa- 
ricti velarboriadeóo affigac, ut ne ab i 
imbrevel ventis detrudarur.  Maxgo- Arif. Lei | 
extAésseG- de imo locofe fufpendit, uc 
inde beftiolz irretiantur; minoríu- 
periorelocoexcubatinexiguofete- | 
lzforamineoccultans. Senfus effe 
exquifitidimi vel exinde colligas, 
quod in medio fuz tela refidentes, 
Muícam in remotiflimam etiam par- 
temimpegiflefentiant, — | 
De Nocumentis 8z Remediiin Difte- Nocamé: | 
rentiiscexa&té agetur. Oleis & vitib. NM «| 
funt inimici, domosq; confpurcant. 
Demortío penis erigitur. Siquis cafu 
devoravit;viínum meliíIz fuperbibat 
neceffeeft. Prodeft & refinaabietis 
fumpta. Morfui allium cum ruta per- 
miftüm & ex oleo tritum feliciter fu- . 
perimponitur. Huc emplaftr.de mu- 
Ícis,adeps humanus, fanguis teftudi- | 1j 
num, cinis ungulz arietinz, ftercus TOM H E 
capra diflolutum , cerebrü capi cum ^^ ^** 


In iba ap.quofdam fuiffe admira- Vfas. 
tionenon caret. Ficcujufd.mererri. 
cistempore Alex. M. quz à juventu- 
tearancisnutriebatur mentio. Me- 
minit& Albert. Colonienf,cujufdam- 
puella. Sed& Heroina quzdamap. | 
Anglos,téefte Mouf.cis non abftine - wouf. 1he-. | 
bat. Notat & Cardan.triennem, in ^ro | 
Medicina haud contemnendi funtu- C7, 1. da 
fus tamarazei,quàm tela. — dranei fa- vari. rer. 

o ciunc eei 


x 


ciuntad quartape averlionem;fi alute 
velnucisputamini inclufi,lacerto aut 
collo appenfi fuerint : quod per ex- 
perientiam verum fuifle fcripfit Pen- 
nius.« AÁdauris dolores, fi oleum cui in- 


eorum exprimatur. Plin.aceto macce- 
rari, conteri, & cum croco immitti 
debere fcribit. 44 uteri füffocationem: 
ceratum ex iis confectum umbilico 
füperponatur. 4/eppreffam alvum, à 
cum filo defcendens , finiftra manu 
appreheníus & contritus, umbilico 


Ec 


Ícendentem ita adhibueris. Ad Coz- 
dyloiata, fi dempto capite pedibusq: 
infticetur,8zc. Telsadfítringit;refri- 
gerat; ficcat; glutina£, & nihil putre- 
Ícens diu fube(Te permittit. Ideo hz- 
morrhagias,dyfenteriam;& alios flu- 
xus fiftet. Empla&rifebrifugi compo- 
litionem apud Strobelbergerum in- 
greditur. Cum oleo impofita, articu- 
: lorum vulnera confolidar. Ingredi- 
; tur unguentum contra [erpigines. 
| Condylomata;alligata abfumit.Per- 


Sebroa. 
Pharm L2, 
v4. 


rucalirudior in pile fotmam convo-. 


luta,& vetrucz impofita , accenda- 
., tur, & in cineres ibidem tedigacur. 
| . Paraturapud ZEgyptios ex imultisa- 
" raneis & telis medicamentum , cum 
sf. Ai», oleo rofacceo linimentiinftar:vel ara- 
14.4: Me- neasinipfo oleoincoquunt;quo cali. 


Wie pipi. 1o carpumambar.manuuminungüt, 


V 


Pu NcrTrüM- Il 
De draneorum. Differentis, 
€$9 P rimo de Ingoxim. 


EAraneis diGturisoccurricMou- 
fetus.HicenimAraneos elegan- 


» ui 
[: $ 


 terjn Noxizs eu Phalangia &z 120-: 


.. «ios qui vel DozefHici, vel Subdiales,di- 

: ftinguit. Vtrosq; denique in Reziarzos, 
Telartos 8 varios. difpeícit. — Omnes 

n cum atate maiorem acquirere peri- 
— o  dam;lanisinclufos, rinearum gene- 
b .xationemaugere,& fenectutemquo: 
Arif, 1i, 4, Cannis fzpius exuere addit. Apud A- 
i»c6»— riftotttiahabenturgenera. Primum 
35. mordax :alterum Wuporum: zertiume- 
, fudita operatione confpicuum , de 


appofitus fuerit, 44//riz;;ajunt,fia-- 


DE INSECTIS LIBI. 


135. 
cuius tela fuperius diximus. Ariftot, 
goo raTOy xi yAo Qa raro, fapientiffi: 
mum& elegantiflimum dixit. Aldro- 


| vandusáfeobíervatos duabus tabel- 


| lisexpreffit.Nos, ne quisquam omit 
cocti tres aüri immittatur, vel fuccus. 


—— 


tatur,ucrumque coniun getnts. 

Ex ipnoxim exgó , de Domeffici jam Differ&ie 
ingenereex parte actum eft, qui o- ** Mout 
mnium maximi fubdiales à rapacitate, 
venatorum, & Lupor. A/xe» nomen 
accepere. Hor. miniminon texunt? yz; 
qui veró maior eft;afpetam parvamq, 1n/1.a. 6.1 
telam apud terramaurt fepesorditur. 
Cavernarum exigua veftibula pra- 
tendens, &primordiis telar.intus po- 
fitis,obfervat dum aliquid in tela of- 
fendens. commoverit; mox accurrit 
ut capiat. 

Ex Retiariis inum maximum vidit 
Motfet. Corpus illi fpumeurná ovali 


feré figura. Capat füb ventre exiguum 


& forcipatum. Dor[um variis maàculis 
candicantibusornarum. Brevi tém- 
pore à pifi magnitudine ad eam crat: 
fitiemafcendit. Inter rofar.ramulós 
autumno rete expandit, & mufcas, 
culices & c. mira dexteritate funeat- 
tra&toillaqueat. 

Telarii vel fabtilem telam texunt, 
vel mediocrem ,vel vilem, craffan , rü- 
dem& deformem. Prioresfunt Dos 
meftici, ex quibus uniüs, fufci colo: 
ris,& cuiusdam fiinteroculosíolém- 
que ponatur pellucidiratis. Exillis 
qui Mediecrem vexunt eft Agreftis feu 
Syl'ueffris, quiin fepib. cumfagolin- 
tcamen expandit. Corpasipfi fufcum; 
leniter hirfutum. Pedes polymiti, ni- 
gris & albis maculisferiatim varii. Os 
forcipatum , ácetabulis munitum; 
Pun&a in capite fupra o$ duo, albi: 
cantia;forte oculorum vicé. Telane 
pluviasquidé tranfmittit. Filz du- 
cit & quafi in fafciculum colligit bie 
Campefirs.  Penniuseumin Colce- 
ftrenfi agro inter Origanum mufcis 
infidiantem obfervavit. — Corpus eft 
globi xmulum, Derfoum quindecem 
maculisnotatum. 474: quadrangu- 
laris&' niovra. Pedes proximo defcri- 
pto fimiles. Aat 

Huc fpectant tres Subdialium fpe- 
cies. In murorum rimis degunt. Sor* ' 
didam & parvam telam texunt, &£ - 

3 MU EXDER 


Moufetla. | 
€. T3 


L4 


[d 


Meufet. l.c. 
P 2,344 


4 


u4 


 HISTOR LE 


hj 


NATURALIS 


extra fpeluncam fpe prada longé va- | atque in gramine, pedesillistenuiffi- 


gantur, eandemq; correptamin an- 
trum trahunt. Maximusinquir Mouf. 
fufco eft colore, capnt illi quafiova- 
le,corpus globofx fere rotunditatis, 
utrumque latus duz parva ac breves 
linez albe exornant, circa medium 
dorfum colore eft magis albicante: 
pedes habetex nigris fufcisq; macu- 
lis pulchre varios. Medis; minor eft- 
tinctura grifea.Spinamalbe rres quafi 
margaritz illuftrant,quar, quz collo 
proxima,maior & longior, Tertius 


pigrier videtur , dorfo crucem gerens 


transveríam , re&tangularem altiffi- 
mam ,ideoqueà quibufdam Sanctus 
vocatur. Eluporumhos efTe genere 
conjicio,quia currunt cum faltuquo- 
dam,& voracitatem miram produnt, 
nibil enim in craftinum reponunt, 
fed omnesuno die predasabfumunt. 
Cinereum huius generis vidit Ge- 
Íner. ' | 

Ex variis fant Longipedes Nigri, Albi 
ex atrovuffejcentes,G Rubri, dc quibus 
idem Moufetusita, Sunt prxterea 
Aranei Longipedesinordinata rudiffi- 
manque telx artifices, Campeftrem 
corporc fere globofo & fufco,grami- ; 
nicolam;,ovifequü , Angli Shepherd 
five opilionem nominant , vel quia 
ovium confortio gaudet; vel quóda- : 


gros illis refertos, paftores noxa & 


veneno carere (eft enim & ipfe cam 
intus quàm extra fumptus;animalin- 
noxiumJexiftimarunt. Suntadhuc. 
plures Araneorum fpecies, Eftenim 
araneus quidam ger breviufculis 
pedibus,oyum fub ventre niveumfe- 
cum portans & celeriter currens;ru- 
pto ovo araneoli multi egrediuntur, 
qui cum matread paftum omnes und 
procedunt;vefperi veró parentis dor- 
fo confcenfo tcquiefcunt. Huncver- 
rucisafperumeredidit Pennius, do-, 
nec ftipulz conta&u araneolorum 
defcenfum plané viderat. In pucridis 
quoque & cavisarboribus Araneini- 
gerrimimagno corpore, pedib. bre- 


-viffimis,cum Afellis & Iulis habitan- 


| tes. Vidimus item (inquit Gefnerus) 


totos 4/]os, compreflo & latiufculo 
corpore,in flore Oreofelini, in rofis 


mis longiffimi;os macula,;latus vero | 
utrumque rubicunda linea notatur. 
Venenatum credir;quia cerropithe- 
cum ejus cfu pené exanimem vidit; & 
vixeleoinfufoliberatum. Novimus 
quoque oblongo corpore araneos 
& acuta cauda ex atroruffefcentes,ve- 
lutietiam virides. Sunt & rybriduum 
generum. Vnum majus interrz cas | 
vernis tantum habitans, pectore mi- 

niato, pedibus ex rubro flavefcenti- 

bus, caudaatque ventre ex fufco co- 

lore ad flavum nonnihil tendentib. 

Aliud genus valde minutum, redu- 
vio ovili minus , ( intenfé veluti ex 
Cocco)rubens. Sextantum pedes. - 
habet, ut monítrum aranei referat : 
caputilliaraneis fimile, fed parvum 
valde. Intra terram habitat;rudiffi- 
mam telam operans, & indigeftams 
quandoque forisoberrat;& in prada . 
captanda magnam agilitatem mon- 
ftrat. r4 


Aldrovandus fuos duabus, ut dixi bifferéia 
tabellis expreffit. In priore viginti & Wu 
unum delineat,Przo7€ parvorum ge- rjf L;,eaz | 


nere eít, corpore ctafliufculoacob- 
longiufculo,pedibus octoinftru&tus, 
totiis cinereus, parvam texit telam, 
araneum lautum vocant. Secundum 
pictus minimorum generis , totus 
eft viridis, Araneuspratenfisnuncu- 
atus. INNumero8, Atancus eft pedi- 
dh brevibus,totusfubcaftaneus,af-: 
fültim ingreditur, arbitrorque eum. 
effe, quem Pulicem Ariftorelesnun- 
cupavit, Eiufdemgeneriseft,eius-- 
demque coloris , qui 47: numero 
datur. Ex minimis eft/exzu;, campe- 
ftrisyrotundaalvo;alboq;pe&tore ve- 


. ro caftaneo,tribus albisnotato pun- 


&is; cum totidem nigris notetur al- 
vus: pedibus tenerrimis, longiufcu- 
lis,telam texitoblongam, in tnedio, 
quo refidet, rotundam. Sepzimusto- 


tus viridis, & ipfe pratenfis , protenfo 


corpore, & acuta alvo , lineis can- 
didiffimis quinque infignita. —Od«- 
qu; ex minoribus eft ; breviffimo 
corpofe , alvo admodum orbicu- 
lata , craffiffima proportione cor- 


poris, 


ELO 
"i 
* i ' 


^. 


DE INSECTIS LIBI 


poris; pedibus mediocris longitudi. | corpore eft atro;albo variante;eran^ 


nis, totus nigricat. | JNo745 corpore 
maximo,;at brevi & compacto ; adco 
ut vix pectus cius fitconfpicuum ,fi- 
gura marfupium «mulatur , totus 
ruberrimi coloris, :Deciziuze lautum 
quoque dicunt , alvum habet bifi- 
dam , qualem in aliis non invenias, 
pedes veró qui hirfuti funt, illius quá 
pi&or expreffit proceritatis ac craf- 
fitiei.. Colorcicinereus,maximé in 
pedibus,corpusenimnonnihilad ca- 
ftaneuminc/inat,& pun&ulis candi- 
diffimisundique maculofum eft,7z- 
decianus quafi triangulari alvo , torus 
flaveícit. quemadmodum duodecimus 


huic poftremo congener, totuscan-- 


dicar. Decigaus zertits albo , & cinereo 
fufco varius telam texit,parvam; ro- 
tundam & fübtilem ex mediocrium 
genere. Decimus quartus admodum 
exiguus,rotüdus,coloris lavi,longil- 
fimos habet & fubtiliffimos pedes,a- 
gros colit. Decimus quintus corpus ha- 
betrotunduin,videturq: pe&tore ca- 
xere,colore eft fíubluteo & fubvinidi, 
inaculis tortuofis , ferpentium gyros 
«mulantibus varius. Decimus fextus 
idem forte eft, licecpaulo minor. De- 
cimus feptimus prateníis eft, corpore 
procero,pedtore candido;alvo flava, 
pedibus craffis, quorum penultimi 
czteris pauló funt bréviores,nullain 
omnibus apparent internodia ; an- 
tennis caret. Decimus ocíauusícx tan- 
zummodo pedibus inftructus folli- 
culum texit candidum, ficuti in ex- 
preffo hic morifolio videre licec,un- 
dearanei genetiseffe vix credo , cor- 
poreAraneis limileanimalculum eft, 
cinerei coloris, Numero20.expreffus 


 exminimorum genere, colore ex ca- 
ftaneo,lineisduabusflavisperalvum 


notatus.Poftcemus in hacferie,; capi- 


"e;pedibus, & pe&tore aterrimis,alvo 


ex albo cinerea ad maiorum genus 
redigitur. ' E phalangiorum genere 
videtur. | | v1 

| Infecundatabellanovem funt aragei. 
Primus,terreftris quoque dici poteit, 


' quiaterram habitat e Pulicum gene- 
— reffalitenim. 


Corpus habet breve 


&t breves etiam pedes ,. ex cinereo 


fufcus totus. Secundus huius ordinis 


l, ! 


di Capite, candicantc, brevibus an- 
tennis,pedibus cinereis. T errius exi- 
suus,fubalbidus ad luteum vergens, 
maculis variegatus nigris. Quartus 
aranceus foemina prolem tergore fe. 
rens,fed ea orbata: corpore procero, 
pedibus craffis, crafliflimo item pe-. 
Gore.  Quisteloco exprimitur cjus 
Feecus. fexus idem force qui quintus; 


| proletam numeroíaonultus,ut qua- 


dam hirfutie villofus efle videatur, 
Proliger dici poteft; color ex leuco- 
phzoad atrum vergit: Septimo & ocfa- 
và loco pi&us Arancus prono & fu- 
pino corpore, exeswé^es dici poteft, 
atro enim &z luteo variat. | Nozzs eft 
ex minimorum genere totus £lavus 
alvotriangulari. 

A. ddamus hic ZzZicos. In Gumana 
adco firmas telas texunt, ut difficul- 
ter distumpantur, Alibi adeo virides 
ut ferico ciusdem coloris zxquari pof- 
fint. inHifpaniola ipfi aranei pilas 
luforias corporis magnitud, quant, 
fi Oviedo.credimus. In Arafia fex 


foecies obfervavit Marcgrav. Nbam- Marcgr. 
Hif. Braf- 


L7.6.34 


duinempe,ElegaptilJezmum, Eleganti[ft- 
20 [rmilezms,Faba maguitudiue, Mufcar. 
enagnitudine S Pif; quamtitate, quos et- 
iamitadeícribit. 

Nbamdui Brafilienfibus , ataneus 
magnitudine Cicindela,clypeum in 
dotiogerit triangularem,fplendidif- 
fimum , in laterum circumferentia 
fex conis acutis przdicum albi colo- 
ris, cul brunnz maculximmixtaz. Ad 
os habec denticulos duos & fplendi- 
di coloris, incurvatos. 

Elegautifümus Cicindelam füperat 
magnitudine, corpus vix femidigi- 


| ram longum;anterior eius fedtio mi- 


nor continet crura octo , duobus in- 
ternodiis conftantia , fere digitum 
longaà,;exflavo & brunno variegata. 
Polterioríe&tio maior: priortoraar- 
gentea, fplendens: poófteriorad me- 
dietatem etiam toraargéntea, & in 
hac. ponendo: pofteriotem partém 
deorfum , quafi facies humana egre- 
gié appáret,quafi Ículptà & argento 
efletobdud&ta:reliquatnedietas quafi 
ex argenteo & brunno glaciatà. Si: 
milis quoque mixtus color in jui 
: kior 


l Mie". n e 


; "m $ HISTORIE NATURALIS. 


rioricorpore. Inveniuntur & duplo ] Placet & Hernandi Ataneospto- | 
maiores. "iN ferre, quor. undecim habentur ge- 


Elegantiffimo fimilis , maior eft eo. | nera. Prizum genus Teacolrocat] íeuNir. B.E]. 


Anterior fectiocorporis parva, ma- 
gnitudine feminis cannabín.fed pau- 
lolongior;pofterior avellana maio- 
rem zquat:& antetior fectio ut& po- 
fteriorad medietatem argentei colo- 


. tis fplendidi, ultima pofterioris me- 
"dietas flavi & maculis duabus at- 


genteis notata,in quolibet latere u- 
na;ceterum in flavo illo fübtilibus li- 
neis füfcis variegato,varia fibiimagi- 
nari quis poteft. Cruraocto variega- 
ta ex pallide flavo & fufco omniain 
anteriori fe&tione: tenacula adhzc 
duoptopeosciusdemcoloris, T elam 
facit more cateris communi. 

De Araneo faba magnitudinehacha- 
bet. Araneusalius fabz magnitudi- 


ftercoris arancus vocatur, mediocri »*^*. 


corporis magnitudine & colore, in- 
tét nigrum & fufcum conftans. — Se- 
cundum quod maius,zecazzaxatualli di- 
citureodem colore. Terum tocatl 
zintlatlauhquei, minus predidis, ac 


nigri coloris,valde venenatum , & 


quod contufum admotumque dica- 


tur laterisfedare dolorem. Quartum. - 


tzintlatlatquinuncupatur , quod etfi 
toto feré corpore nigrefcit, macula 
tamen rubeainfignitur. Qizzum di-. 
citur Zocamaxacual corpore mag 

fulvo atque hirfuto, difficile fanabi- 


liainfigit valnera,queq;(fi cicatrice 


obduci contingat)aliis atquealiislo- 
cisrenoventur,cademque non mor- 


nejfrequentiffimus ia zdibus: Prior ! fu autictuexcitata, fed incefíu, con- 
corporisfectio fubrotunda equat pi- | fricatione & redditisalviexcremen- 
fum ,. altera longior & fabzformis. | 


Crura habet o&ó,in quolibetlatere 
quatnor,;fesquidisitum longa,;tribus 
internodiis conftantia & quartüm 
eft infertioin corpus. Ánterius etiam 
duos propedes habet,vix quarta par- 


tem crurum lonzos, quibus appre- 
 hendit: duos denticulos nigros, ut 


Marrgy.l.c, 


inaximus. Totuseft coloris ex flavo; 
albo & faturatorubroinftar holofe- 
rici fufci detriti : pilofum corpus;uti 
& crura. In fuperiore corpore ma- 
2nàs habet maculas nigras: crura 
quoque per inrervalla pun&ulis ni- 
grisnotata. Hi quoque Aranei cu- 
tem exuunt,ut maior ille. Foecus in 
orbiculari folle füb ventreprogene- 
rant.Noctu texunt, Reperiuntur & 
huius fpeciei dimidiz magnitudi- 
nis. 

Avameus paulo smaior gaufeus vuleari- 
bus, cinerei coloris , hirfutus inftar 
holoferici., Inlateribus nigro feri- 
coveftitur. Craura habet fex,brachza 
duo;quibus apprehendit; cinerei in 
totum coloris,punctulis nigris. 

"Avaneus pifi quantitate, cefta.clypea- 
ta fexangula argentei coloris, cum 
maculis nigris elegantiffimis tegi- 
tur, Capitulum & crura fünt ni- 


gra. 


tis. Sex£u;z omnium maximum z/zl- 


! hachetl coloris nigri pallefcentis atq; 


| Hoitzli fpina eft, Nogzum azocatlfeu a- Idem. 
raneus verfansin aquis,rubro;aureo, 55 


| 


cinereieft. 


Septimum ocolotocatl , ita. 
nominatum , quod tigris pellem co- 
lorum quadam varietate tenus imi- 
tetur. Ocfavum eft Hoitztocatl feu ara- 
neus fpinofusmorfu dementarfupe- 
riore& media corporis portioneater 
cztera luteus,forma aculeata & fi- 
milis tribulo;indeimpetravitnomen 


& nigro variatum colore telam du- 
cens rnagna ex parte, vitamq; agens 
juxta plantam vocaram ab incolis 


metl, leviffimi atque innocentiffimi | 


ius, mirum qua dexteritate opus 
peragat, filis hinc arqueillinc diftra- 


&is, & in orbem velutcircino quo- - 


dam compofitis ftaminibus, deinde 
veró intexto atq; ftipante fubtegmi- 


9nO; 


A 


ne, Decimum excellit columbinum !^?**7* 


ovutn z/eachtocatl. Alii quitlalhocho- 
catl, dicunt. Intanta molenullius 
venenieft. Alix apud Caribesaranee 
exasquantdimidium malumcitreum 
fed crurib, exiguis. Dentesillis lon-- 
gi& acuti. Elaborant telam fatis con- 
ftantem (poffet feminis procalanti- - 
cisfervire) & cüm ora feu fimbria te- 


| xunt, Abluipoteft& albaredditur.In 
We aliqua» 


I 
/ 


- 


| aliquat. telisfi pafferincidat aut alia 
adem v. 25. vVolucrisirtetietur. ZdecimumLava- 
lava, Aranei parvuli fanc, aureique, 
" & punctis rubrisdiftincti. Vulnus eft 
Nieren. noxium » i&tusque agitin infaniam, 
E membrifq; fubinde ftuporem indu- 
€it,non (ineanxietare & dolore.Pre- 
fidium eft tub prioris tambalaguifz 


dere,atqueex vino palmarum refo- 
lutos deglutire, aut oleum cujus mi- 
xtionem narravit Francifcus. Her- 
nandusinter plantas novzHifpaniz, 
illinere vulneri, . Cavendum tamen 
primis tribus diebusá potu; aucfi bi- 
bédum fit, vinum pelmaramautno- 


| dum; prztereaab aére & fole. 
vunt in pratis herbiferis Philippica- 
ruminíularum. 


 PuwNcrumw Í1IL. 
5De tPhalangits 69 *Ia- 
| rantula. | 


Antum deinnoxiis Araneis, Xo- 


accepit, quód inrernodia terna in 
cruribus habean t. QXA2y£ enim digi- 
' torum intérnodium proprie fignifi- 
*cat, ltalizignotum inquit Plinius: 
atnüctota meridionalis era illis ab- 
undar.Singula in reti pariunt, & ma- 
| . g£nonumeroincubant: cumque ipfa 
, proles increverit , matrem amplexa 
interficit & ejicit.. INec parcit patri 
| ficeperit. Poeminam enim incuba- 
tuadjuvat. Pariuntautem & trecen. 
4, tos. Aeftate duntaxat venenati mor- 
fus effe Alexáderab Alexandro pro. 


Alexan 
ab A lexan- 
*o Genial. 
"r^ Tarantula duntaxat iumendum eft. 
E recie. Circafpecierum enumerationem 
| . aud levis eft inter Authores 4iffe- 

rentia. Plinius, fimilis Forzicé Lupi, 
moo o vsRhagionis, Afferionmy,Tethragnatij mé- 
"Aes: tionemfacir. Aétius, fex genera e- 
£4 — numerat, Rbagium , Lupum , Formica- 
: vitm, Cranacolapteny Scleracephalum, et 


attulit, addit Rhoga, Cyanei ; Aeroftus, 
Dysderi, fue Sphecium e? Formicarium. 


—————E« M nem OY I. 
, , 


"DESESEUTIS YXE -H 


& pilipoc fingulorum tres obolos tü- | 


| uti aftris infigne. 


X Phalangia Vvocàntur. Nomen 


didiffe ait Moufetus: quod tamen de: 


Scolecium.. Nicanderillis qux Plinius 


Bafilius decem Phalangiorum gene- 
ta dicitfed non defcribit. 
na, z Aegyptiacum, Nagrum, Rutilum, 
Rachen, Album, Citrinumy,V-veum , For- 
micarium, Cantbaradeum, Fefparium e$ 
Orobateg diftinguit. Nos sedecem co- 
rum genera, nempé Forenicarium, Ve- 
patoremyRhagium,Stell-tum,Cavuleum, 
Sphecium , Tetragnathium , Canthari- 
deum, Er've[ire , Cranocalapten , Sclera- 
cephalum, Scolecium, Lanuginofm, Ap- 
pulum feu Lentiginofum,Cretenfe ci» Bra- 
filiamum ponemus ; iisdemq; illa, qua 
| Moufetus minora phalangia vo- 

| cavitcum fimilibus adjiciemus. 
n Formicarium ieu Myrmecion, 


ftratum,quod preftantius eft íumen-. prigrande , eft formicz fimile , fed 
Vi- | multo majus; rufo capite , reliquá ' 


corporis partenigra, albis intercur- 
fantibusrefperíum guttis. Aetius; 
cervicem cineteam facit dorfum vel- 
Ad ejus moríum 
adeó fomno obrauntur zgri , ut in 
fempiternum z«veie» tandem inci- 
dant | 

à. Fenatorem, Nicander eyewew, 
Aétius Ace» quod Aldrovandus qui 
cum Pulice Ariftotelis eundem cre- 
dit, non probat, vocat. Muícas; vc- 
fpas, culices, apes, tabanos, vefpas 
venatur: & indenomen fíorticus eft. 
Corpore eft lato, volubili, rotundo. 
Circa ostreseminentiz enafcuntut. 


bent. Doloris expercem plagam in- 
fert. | 


-Nicandfto, j2£ Acliano, ab acini uvaé 
nigrz fimilitudine dicitur. Figura eft 
Mec riga nigro , fplendente 
corpore 

mis ( apud Aelian. píxezcmedoc lege) 
& quafi imperfectis, orefüb alvo de- 
tato.  Accumulatis pedibus mo- 
vetur, & velociffimé incedit... Non 
multumab Ariftotelis Mordace;ablu- 
dit. Ab ejus moríu exiguum quidem 
| vulnus, fed genz & oculorum infe- 
riores partes rubefcunt: totum cot. 
pusinhorrefcit:urina emittitur, &fe- 


duritaxat animal eft. 
(o4. Stellatum, idem cüm Rhapio 
effet, nififtellatis quibusdam & vir- 
$2 gulís 


A vicens. 


globofo;pedibus breviffi-. 


92 


Plin. H,Ns 
29.649. 


Aldron. led 


Partes circa. collum incifuram ha-: 


3. Rhagium ut Aétins vocat, jeg | 


men profunditur. Aeliano Lybicuin ER 
/ 3.0368 


I 


gi — HISTO R1J£. ACATVR ALIS 


gulisniveis, pinguibusillis & lucidis nimisipfius vu'nus ponit: Nicander. 
diftingueretur. Solu$ ejus Plinius & Áctiusnullo negotio fanari. 
poft Nicandrum merninit. I&iener-- 


vantur & clumbes fiunt. 


- s. Caruleum, Cyaneum, Plinius]la. 


nuginenigra hirfucum fed perperam 
vocat: Nicanderz:ó/ogov, quod fubli- 
mibus utrinque & longiffimis pedi- 
busincedar, lótus ejus vomitum a» 
raneofum , lypothimiam, coma & 
mportem coricitat, - 

6. Sphecium , V efpiforme , Nican- 
dro 29«2«e/,à ctabrone rubicundo pe- 
nà tantuni differt, & vehementer 
ruffefcit. Solota&uvenenuminge- 
rit : & fpeculum cryftallinum levi 
tranfcürfü;Scaligero tefte;confregit. 
Lento vénenotabeminducit, , 

7. Tetragnathium,corpore eft la- 


Aelian, H, tiOte,fubalbulo,pedibus tcabris. In 
Aaz. 642; €ápite duo prominent rubercula; u- 


inümrectum, alteruümlatum , üt vi- 
deanturora duo & maxillas quatuor 
habere. Magnus eorüm círca Arilia- 
tamin India ntimetüs; exitio iricólis 
fuit,ut Aclianus prodidit. Unum eft 


 citiered, pofteriore parce catidicans; 


quod telas mufcis in parietibus lacif- 
fimé pandit. Aliud, cui caput mc- 


dium línea unaalba; & tranífverfa al- 


terádiftinguit. Locusab eis percuf- 
fasinálbicat, meémbrumadatticulos 
graciléfcit. —Cinereum Nicander 
inorfu venenum infundere negát; 

8. Cantharideum parvum eft,fpecie 
Cantharidi fimile, colore flammeo 
rübertimo. Invenitur méflis tempo- 
reín legumiiibus, Puftulas excitat, 
mens pturbatur;lingüa balbütit,&c: 

9. Erve[iré , quod in etvo prove- 
nit. Eadem que prateritum edini& e- 
quos devorantes;juventaQque; fitiex- 
ardefcere,mediaq;ctepete cenfétur. 

10. Cranmotalaptes Diofcotidi «s$a- 
^od; quia prztereuntium capita 
ferit, feu per ilum deícendat, feu fe 
pracipitem dec. Phalznz papilionis 
Ipceie eft; Ccapitenutabundo, ventre 
gravi, corpore oblongo; Colore viri- 
dante. Aculeum in fuürürno geftat, 
€ qoi QUJNOIG Tfc aee(etae agédé(ga itg) ia ondé- 
€2 £y ei 014010. (quic &y (ic igotuie iu seoac: Unde 
Scholiaftesnobis infinuare videtur; 
alatumeffe. Quidam Tarantulam 
efle opinantur. Plinius lethiferum 


| 


d Sclerocephalum, caput habetía- 
xi duritie : totius corporislincamen- 
taillisanimalculisfitniliaquz lucer- 
nas citcumvolitánt, ! 

12. Stolecium longiufculum eft, & 
tnaculis quibusdam,prz(ertim circa 


caput, variegatü. Earundé cum Cra- 


nocalapte & Sclerocephalo virium, 

13 Lanmugine[um , granditlimo eft 
capite: quo diflecto 1nveniri dicun- 
tur duo vermiculi, qui mulierib.cor- 
viná pelle ante fobolis orrumadalli- 
gati; przftanit ne concipiant: eftque 


hzc vis eotum ànnua; ut Czcilius in. 


Commentariis reliquit, Anfitviru. 
letitum,;nemo determinavit, 

14. Lenticinofem Moufetusappel- 
lat, quod apalum & T arantulamá Ya- 
rentitlo agro, vel fluvio 'Thata alij, 
Reperitur quidem & in Calabria;Si- 
cilia ,, Roman'sque campis , zftivis 
menfibus:fed fineulloadífaltandum 
incitatite Veneno, Aldrovandus i- 
dem cumSolipuga facit, Multiplex 
eftfpecie. Aliud eft cinericium , al. 
bisnigrisque maculis: 2//4 dotfo ci- 
nereo , rubrisaut viridibus : 24eddam 
mole majus ,fibris nigtis, ex cinerea 
tubroque emíicantibus , aut etiam 
virgulis fubindeundatim per corpus 
porrectis. Moufetus & fz/cj memi- 
nit ; cujus iconem Pennio ab Italo 
mercator e datá; damus:& Crocei cla- 
rique, quale Aegyptum dare fcribit. 


Kiraber.. 
rtis M, 
£76t,3.paT 
168,6.2. ' 


Efhgiesà Kirchero exhibitz, Fran- 


cifci Corvini Pharmacop&i Romani 
Mufzo debentut..Vifum & illas que 
àb Imperato habentur adjungere. 
Mitavenenum i&tu infufüm Sympto- 
Mialaexcitat. Alijperpetuó currunt; 
aliiridenit, plorancalii;alii clamitant, 
dormiunt, vigilant; vomunt, faltant, 
füdant, tremebundi fiunt. Nonnulli 
coloribusita dele&antur,lut iis con- 
[pe&is;inlypothimiarm , nifi potian- 
tur,incidant. Exemplum Kircherus 


liabet. Álii;verba fuzt Kircheriaccu- 


raté ifta exponentis, Mufica incitati, 
infaltüs prorápunt gladio evagina- 
to; Velalter?armaturáfulgidáà & co- 
tuíca (quo fulgore vehementer affi- 
ciuntur)geftiétes;variaq; corporisa- 
gitatione,&ridicula prorfus mes 

| atio- 


DE INSECTIS E12. H 


. lationé;nunc ed dextera,nüc finiftra, 
nuncoreexcipiücnunc in altum gla- 
diatorit more projecta dexteré reci- 

pilit nunc in rerrá pjicientes; pugil 
more veluti duellà inituriadeó peri- 
té tra&tant; utin paléftris publicisin- 
ftru&tij,omnesartisregulas obfervare 
videatur; modo vérbis quibusdà ob- 
mnurmurátes,ed veluti incantare;nüc 
prono,nüncfupino corpore fup eam 
fefe diftedere folent, & excéfific ali- 
quantifper, veluti novo Enthufiafmo 
excitati, ad novos confli&us; faltufq; 
hincindelymphaticor. more debac- 
chantes accingere folét. A1ij,qua res 
maximaadmiratione digna eft,)nunq. 
quiefcere folentnifi vitreü vas plenü 
aquamanu circumferát , cü quo eos- 
dégeftus,quos gladiatores feciffe di- 
ximus,peragunt,Q uida ardenter vi- 
dere defiderantin medio loco faltui 
deputato;cóchasaqua plenas, eircü- 
datas viridibus herbis, potiflimum a- 
ründinü folijs, quibusuti & aqua ma- 
xime dele&tátur,intra quá brachijs&z 
manib.quin& capite toto nó fecusac 

- mergi, & anates concuffione alarü a- 

quà veluti ventilantes;fefeidétidem 

fubmergere folent. Nonnullos quoq; 
ion finerifu videas milites in duello 
cófliétantes, quosdà temulenterum 

vario jadàtium perfonas induere ;a- 

lies Hifpanicis verbisad pompam & 

gravitate affe&tatis nefcio quem du- 


cem & gubernatorem agére;vifi funt 


quidá,qui exarborib. crurib.penduli 
hareát,eaq;pendiculatione multum 
afficiantur, hocaffe&u laborant po- 
tiffimum ij qui à T'arantulisfila exar- 
borib.ducentib.feriuntur. Multi de- 
niq: poftquam aliquandiu faltarunt, 
fedentesmanib.tam fortiter collidüc 
genua,utaliquam gravem paffionem 
calamitatemq; fufpiriis & voce mife- 
rabili egerere velle videatur. Alii et- 
iamper terram extenfi, caliimpetu & 
vehementia manibus, pedibusq;ter- 
ram concutíunt, ut epilepticisaclu- 
naticis non multüm fincabíimiles. 
Venenum principio parum fenti- 
cur: anno elapfo; adfaltus violentos 
cogit: bimeftri fpacio appetitus fru- 
Ítratio, febresardentes, artuü dolo- 
tes, uys£io, i Ctericus dolor, &c. infe. 
ftant; Unicum in Muficaremedium: 


| &icithareediin plures incidere ; nurià 


139 
quz pro diverfitate veneni vatiat. A- 
liquiathiciütur, zguit Kircberus, tym 
pano quodamy;vulgo;(furdaftro) ples 
&risligneis utraq; parce pulfari íoli- 
to, cui cófonarefaciüt, ut plurimum 
fiftulam paftoritiam;vulgo (1a Zam- 
pogna ruftica de' pattori) fonus auté 
multum aT urcico illo fuperius di&o 
participat & ob vocum gravium acu- 


tarumqi jucundam commiftionem. 


multumautib. gratus eft. Alii ut pluz 
rimum cátutecreantur, cui ÁAüleras 
rum,five cibicinum ftrepirofa mufica 
cójungitur:delicatiorib.fonanrurtes 
ftadines;lyrz,cythareielavicymbala 
limul concordara:mirum tamen eft; 
quod nóomnitono mufic£; fed cer- 
| tistonisafficiantur/fin.tonüsharmo: 
hiz humori veneni pungirivo; Vellis 
cantiq; nó fucetit proportionatus, pa- 
tienstatumabeft, uraliquid indele- 
vaminis acquirat ; poti? miferabili- 
ter et hocim;pportionató adibhbumo- 
tem fono torqueri cotingat:quod fa- 
tis infolitis fuis geftib. ut orisoculo: 
rumq;diftenfiene; brachiorum , ma- 
nuum; pedumq; cóplofione; totiusq; 
corpotis in hanc, nuncinillà partem 
contorfione,(imilibufq;geftib. quan: 
cum fibi iftiufmodi mufica contrarià 
fit, demonftrat; qui tamen mox ubi 
ad amicam harmoniam converti i- 
pfüm contigerit;veluti ex cénebris in 


| lucem emergens , agillimo inotu iri 


faltus priftinos, amice modulamini 
r aurib. oculisque admotis veluti ap- 


| plaudédo erumpit; durabitq; fpe&tas- 


culum eo ufque; dum veneni vis fre- 
quentifaltu, pro ifto anno excitata; 
aliqua ex partefudore evaporavit:atz 
que ita tandem unius arini fpatio 
cum morbo conftituunturinducis. 
Harmoniasapud eundé vide; Cons 
tratiári unam ratione Muficz alteris 
Hifpanus quida Tarenti,nimisinerez 


dulus;fuo exitio expertus eft. Morfi- ^ 


busenima colore & qualitate diver- 
fis, ultró acceptis, cum remedium à 
Mufica quzreret, abuno quidé mo- 
dulofe ad faltádum follicitati fenfit; 
fed quià contrario cohiberetur. Ob- 
fervatum in civitate Andria; pálatio 
Ducali;& hoc, beftiolam ad ptopor- 
tioriatü humori foni faltaffe. Quod 


3x - BW 


[2 


140 


ha nüncillatripudiare; pro racione 


modulorum cóperiuntur. Caufasta- 


ellonriob- 
fervi éaz 


tot. Paradoxor, apud Kircherü vide. 

1$. Cretenfe fic defcribit Bellomus 
Ínfecta furit; parva,admodum perni- 
Cciofa; Aranco paulo majora, octo pe« 
dibus przdita , uttinq; quatuor : fin- 
culi pedes fcu crura quatuor árticu- 
lisconftano binofq; ungues habetiti- 
cutvos: bina uttinq: cruraanteriora 
illis datafüritad progrediendü,bina 


| poftetiora adretrocederidum, obli- 


quaiü tetràforamina inhiabitatbinos 
pedesalta,qua retrocedentesingre- 
di folet; atq, cibum ita atttahurit:ad- 
itum foraminum qus inliabirat ftra« 
rnine tüuniuntjne obtürentuür, fed a- 
pettamaneant, Corpore funt fupe- 
tiore patte cinereo, binisruberntibus 
maculisanteriore dorfi parteinfigni- 
to: iniver(íaautemi, nigrismaculis tio- 
tatá confpiciuritur ea pafte quá fin- 
guli pedes corpori inharent: venter 
flavet. Si quisa;fcire cupiat quà parte 
ftiocere queatit; eorit osintueatur, & 
binos parvos nigros aculcos depte- 
lietider, iis fimiles quos Scolopendra 
obtinet, qtiib. mordetit atq; cibü fe- 
tinéfit: telas Áraneortü more texünt; 
müfcisque&papilionibus vefcuntür. 
Circiterfexagintaova ponunt, &pe- 
&oti adheretia fovere folet; pullosq; 
exclufos ventri inligrentes geftát do- 
tiécadolefcarit. Pilofofuritcorpotre: 
quonidautem tuagnitudirie differt, 
foramina pro corporum magnitüdi- 
iie excavant: vatiate aütéinteríe pro 


infularuni diverfitate obfervavimus, 


Maycg* H. 


Immottale eft diffidiumi ititer exi- 
guutn hocanimalá V efpe cujusdari 
genus àLatinisIchnetimon vocitatü. 

16. Brafilianum Marcgravius depin: 


HISTORIAE NATVR ALIS 


dentes, inftar pun&ulorum ; &ad us 
trumqiotis latus prominentiam un« 
guifotmem;femilunarem; femidigi- 
tum longo; & itabinos dentes, quib. 
pro déntifcalpijs utímurauro inclu- 
fi$, Crüta habet dece, utrimq;quin- 
Qque;priota duo prope détes duos di- 
gitos longa, & prater duplicem atti- 
culatiotnem quà corpoti conjungune 
tut, quatuor habentiainternodia, & 


in extrémitate unguiculum curvum; 


nigrum;fplendidum retrorfup vet 
fum. Secundi patis crurum,quod- 
libet pené quatuor digitoslongum& 
praicer duplicem atticulationé pro- 


pe corpus; alias quatuor habet arti- 


culationes. Tertium pat tres & femis 
digitoslongutn,totidetn articulatio- 
nib.quartum partres digitos& paulo 


amplius longum, c&terumutprce-- 
dentiaiomtniaa.crura,in extretnitate 


duo hiabentexilia cornicula nigra, & 
bife&ta ut cancri. Propeanum habet 
duos proceffus fetmidigitü longos jü- 
xtafe pofitos; fili craffioris ctaffitie ; 
quib.nere folet. Totus ataneus vefti- 


tut cute pilofa brevib. pilis, nigris ad. 


vifum; ad tactü inftar holoferici. Per 
totam uteri fuperficié crirum pat- 
tis pofterioris; laterutn & proceffuü; 
qui dentes continent pili copiofi func 
infpatfi;exalbo&gryíeo rubidi colo- 
tis. Tota pofterior fectio corpotis in 
adultiorib.pletumq; nuda eft pilis, & 
cutis ex albo incarnata. Vefcuntut 
mufcis& aliisinfectis, Diu vivütinam 
adbienniü infcatula me aluiffe me- 
inini; qui certo tempofe; cutem exu- 
erünriritegrám, dentibus etiam ad- 
hzrertibus, nova fübtusgenerata. 
Ád Migéra & Phalàgiis fimiles be- 
ftiolas,tefero; Pulices, Phalangia po'va 


Araneus maximus five Plialangitim. 


A ! TwAejaptid Aelian.funtprtocaces,ca- A«diaz. H, 
Toturi corpustres & feriis digitos 


cuminati;falaces,& affultimincede. 45**5« 


lorigum & bife&ü, Antetior pars mia- 
joreft & perié duos digitos loiga,fef- 


 quidigitum lata;fübrotundaac com: 
' preffa : pofterior niagis otbicularis; 


nucis Mufcatz majoris magnitudine 
&figura.Sefquidigitü longa,In dorfo 
iüiedio verfus pofteriofa foramen ha- 
betumbilicale. Capite caretfpecia- 
li; fed fupra osiri anterioriparte cor- 
poris ocellos habet minimos fplen- 


tes. Pithecifimiive nuncüpantur. 0- 
ribatesnonnullis; quód in arboribus, 
píettim montanis reperiantur: Hypo- 
draini, ctiam quod fub foliis degant. 


Animaliaíunt pilofa: ventre leniter , - 


irncifoyüt fectio notata filo videti pof- 
fit. Phalaoia parva, vel potius animalia 
phalangio fimiliayBellonius in itine- 
teàtubro mari Gairum verfusobfer- 
vavit, Octonis etant pra dita pedi- 

| bus, 


LR H7: xit; incola Nhamdau Guáci appellant, | Bellogij,& Tungam Brafilienfin. Pulicess 


fero.a.6.ó8 | 


! 


rum in modum eas divexabant; uz- 
gaBrafilientium,Floridanis Nigua, a- 
lis Toz, Hifpanis Biebovocatur. Ea- 
dem cü pulicello Gviedi & Scaligeri 
.  . fuperius adducto. Infe&um eft par- 
Ales Le. vulum git Marcgravius; I" gutrapu- 
Iud o; licis;nigzicantis coloris; duos cirthü- 
dentL.1, e losin capite pro barbá habes; in pul- 
$615 vere morepulicum generatür, & pe- 
dib.fe infinua potiffimum platz, di- 
gitis& fub unguib.imoó & manib;ali- 
quando vidi, Státim aute quahdo ii 
travit pruritüm excitat, qui certum 
indicium eft; itaq; Tunga ftatimaci- 
cula eruenda, nam fi finatut ; tridui 
autquarriduifpacio fobolem prtoge- 
neràtinnumera,lendium modo, qua 
follicalo pellucido rotundo magni- 


 "Tüng»jhícfolliculusacu eruendus& 
inanet in carne foramen rotündum 
ejusdem magnitudinis; quod fponte 
fanatur,velinfpergitut pulvis pytius. 
Crepitantunguib. utiutlendes, Fà- 
miliariffimum malum,fed quod ma- 
n sis per negligentiam incrementum 
fümit quam pet fe. 


€ Aop: T iri. 

De Infetiis. apteris duodecem 

uo eg quatuordecem pe 
qon rE $T 

De Erucisin genere ». 


| Aldrow.H. 


Níe&a aptera duodecé&quatuot- 
Inf.l. €. 4. 


D: pedum funt Eruc2 de quib. 
Nomen. ingenere& fpecie dicendum eft. No- 
men Yclabetodendoobtinuere,qua- 

| | primisabrodunt: vel ab hzrendo,;ut 

Apulejo placet , quod pertinaciter 

adhztefcant.Plinio,fi Turneburm fe. 

quimur, dicuntur 74e, quód práta 

&arbores urant. Columella hirfutas; 
Ovidius agreffes tizeas vocavit. Grecis 

"dicuntur xeu, abundofo&z arcuato 

greílu,quofe rependócurvant & at- 
tollunt , & see£2M2& ab crodendo. 


Turneb. 
—aMdoer[ar. 
| 448.c.16, 


! fierodz, quód frondes , oletum in: 


CE a e e e P ge pm m m is i E me Ee T WEE 2 2 SERO ————R^R^-A——— 


DE INSECTIS. L3 B. 10 
bus,ide ft,utrinque quaternis,&dum . Forte &c atacoxseidecapud Hefychium; 
equorum ctura conícendebant; tni- | aeeex«selcinquit ifte; eft Qoov x) ugor epar 


l 


tudine pili includitur, huic infidet | 


EZ 


qu Uy pie xwamie Ae vaya: CÍb animal viride 

rodens in hortis olera. | EM 
Magni omnes arborum & herba. Nutrimé: 

rimhelluones. Hinc Philippus patà- N^ 

fitus, erucam fe thymo ef olere vefcentem 

dixit. Aliz frondem depafcuntut,;a- 


liz lorem. Cum rodunteduntye,fo- ^^. /»b: 


eA a EM R u s T heopb.l.s; 
num qüendam qui ze/zi&» dicitüts €- se c. plant; 
dunt,ut Scaliger notavit; 619: 


Circà or£gz diflentiunt authores. Geseris. 
Ariftoteles case virentib foliis braf- Arif.z.4: 
fice nimirum autraphani oriri tradit, 4/77, 
femine fcilicet milioformi, fub aüutu- Tox: 
mioibidem relicto; unde vermiculi i4 24 
nafcuntur. Ex his vermiculis trium 
dierum fpácio eruca fiunt? morituro 
veresquéaucz fatisqialite maotu cef- 
fant,atineuntéautumno cum Chry: 
falideformam viramq; mutant, Pli- 
niusrorem calore folis denfatuim iri 
foliistelinquitradit;unde Etücarum - 
genus fpeciemq;omnem deducit;cüt 


4Auffragatur Arnoldus. Alii earum o« 


| 


riginem papilionib. ferunt accepta ; 
qua (imulàácaureliis exivetint, fuprà 
velfubtus vicina folia; ova quiedain 
(ftercora vocantBarbari)excludunt; 
pro ratione fui Corporis majora vel 
minora : horum aliquot teftz cceru-« 
lez;aliorüm flava albz,nigricantes; 
virides;rubentes)quatuordecim fere 
dies fota folis calore; rupto cottice 


Etuculas excludunt; parvulis lüm- 


bricisfimiles, fed coloratas; qua pris 
mo ortu famelicesfoliis floribusq;de- 
Vorandistotz incumbunt, precipue 
illarum atborum atque plantarum; 
quibus olim in ovo fuerant. 1 
Ego üngulis his modis otii poffe 
non dubito: maxime vero hümidis 
temporibus cum humor refedit, in- 
ptimis fi acrior fol poft ufferit. 
Ubidévorandi tempus pratetiit; 
vagulz hüc illuc & jejtnz migrant; 
fenfimq:matcefcentesfame, alix in- 
tra, quzdam fupra terram; locüm i- 
doneum qüzrünt;ubifefe vel filoap- 
peníz in aureliam membtranàá ted; 
velinnudam thecam transforment. 
Hoc media zítate fi contigetit , poft 
viginti quatuor dies rupto cortice e- 


Natür4; 
Monfei. l.£; 


volat ftatim papilio:(in adultiore au- 


3 turmno, 


ViTus; 


ua HISTORIE XATFRALIS 


tumno,pef totam hyemem durat au« 
relia; nihilq; ante calorem vernalem 
excludit. Nectamen omnesinaufe-« 
liasabeunt, fedaliz, vo/vaces nempe; 
putreícuat ; é quibus nonnunquam 
ovaquafitria excidunt, Cacharidum 
Vel muícarum matrices; Quando fe. 
. YOpapilionescoivere; ova ad veruf- 
Que proximum depromunt; vitalía: 
utin Bombycibusufu venit , quorum 
ova peruncias librasque vendi apud 
Hifpanosnotum; | 
Habentzz Medicizalocüm. Oleéta- 
céas cum oleo inunétas, tutosá ve- 
nenoforum morfibus reddere; Aegi- 
netaícribit; Tela & invelucrum e- 
potum,muliebrem fluorem ftit. Li- 
guftrum depafcentes non folum Cy- 
prium pifcem miré hamoobduécteal- 
liciunt; fed & earum fimus naribus 
inditus, Epilepticis ab utero mulie- 
ribus ftatim fuccurrit,fi expertiffimz 
obftetrici , à qua Moufetus habet, 
credendum: Uta & natib.inditahz- 


Dantinum. morrhagiani cohibet, V eficas omnes 


& éniedia, 


excitant, & cutem deglubent. Equus 
fi devoraverit; tumores furgunt, are- 
fcit indüraturque cutis ; oculi exca- 
vantur. Omneshottis;pornariis; her- 
bis & floribus funrinfettiffimz. 
Reinedia apud Geoponicos ; & 


| 0 ÀR Pip IH 
De Erucis in [pécie , y primi | 
de Erucis AMoufeti, | 
B ccco LP 
De Erucit glabris. 


Rucarum differentie infinite fe« 

ré fünt;feu quantitatem; qualita» 
tem, & partes corporis; feu etiam a» 
&iones,Galia obferves, Sunt gla«. 
brz, hirfute, magna, parvae, medios 
cres: virides nigra , varia , rigidae; 
molles, cornutz,excornes, Dlurie 
mz in aurclias, hs in papiliones ab- 
eunt: quzdam non ; fed cum omnía 
depafta lanr. ipf quoq; confumun- 
tur&inrercuant; Quzaurelic funt; 
aliz immediatéin easabeunt; & ha 
non texunt , alix prius ova pariunt. 
Quarundemaurelix leves & aequas 
biles; aliarum hifpidz, rugofz , acu 
minatz,afperz:;quarundam, ut due 
riorum,nudz: aliarum mufco vel ca« 
pillis fericisobductz. Plurimgex os 
vispapilionum nafcuntur : quedam 
in arborum foliis ex femine proprie . 


qui de re rufticaferipfere occurrunt ! ibidem in tela per aütumnum dére- 


multa. Pelluntur;felletauri,fieo at- 
boresillinatur; fulfure pauéo, ficum 
ftraminefubarboreaccendaturitei- 
tà fub efculiarboris radice effoffa , f1 
in horto fpargatur; fcillà, fiin hortis 
feratur, aut fufpendatur. Alii men- 
tham, ervum, abíynthiurmi, in horto- 
tum ambitu ferunt, Fumum é ve- 
fpettilionum ftercoribus, vel fungis 
fub nuce arbore nafcentibus; exei- 
tant Multi in ficulneo lixivio fe- 


li&tó,vel roré aéreveilli inclufo&pu- 
trefcenre. Quz dam foliis;aliz flori 
bus, üonnulle fractibus vefeüntur, 
Undofo & celeri motu plurimz gau« 
derit; aliz placide & lenté incedunt. 
Alix leberidem quotannis mutant; 
aliz non. Quxdam texunt, quedam 
non. Illz vel mote àranearuri telas 
faciunt; velfolliculosfipé adeó có- 
pactos,&duros;utne acuriffimo qui- 
dem telo rumpantur,&c. 


inina pramacerant. Nec ma- 
lé poft pluvias matutinis horis ar- 
borum rami & frutices olerum fuc- 
eutiuntür. Decidunt enim no- 
&urno adhuc frigore 
torpida. 


eii(o)le 
3 


Placet & hictam Moufeti, quat Meufers 
Aldrovandi differentias ponere Sun AM 
defcribere. Illi vel funt imgyeecfis du 
ve affines à papilionibus & aureliis — 
latz : vel awyevec & confabguineze, 

Ex fua tribu ptofe&a. Utreque vel 
fünt glabra Vel birfute. Glabrain Bom- 
bjces, de quibus poft agetur; virides, 
Jlavas yvvinulas, fufcus, & varias diftin- 
guuntuti 
a e Fini. 


Tab»ax 


arborece. Xylophthort ARE 


Vertmexr 


Eruca. Viridi iz Lari 


SS 


Moufeli 
PEDE es T ost 


s — cum TM "n E 


E d - 


77/1 HM Afin 


zw S 


mue 


Tomo 
ipm 
ue 


DE INSECTIS LIB. IL " 

Virides fant quincuplices. Prima |  Farigdecemfunt, q confpiciütur. 
quod liguftro infideat , /guffriza di- ' Primefacies ceerulea, oculi nigerri- 
citur, cui vultum, ambiens circulus! mncorporis cuticula caia, nigris fla- 
, pedesqueomnes&recurvumin cau- vifque punctulis multum conf, erfa: 
dácornu;exrubro nigrefcunt;macu- | in aürellam convertitur fpadiceam, 
lzlateribus transverium indu&z di- | alba; metobranula veftiram , bratfi- 
midio purpurafícentes albicant : tu- | casamat, & genus univetfüm napo- 
beícunrpun&ula:ceterum veró cot- rum. Secuzda caput; pedes, caudam- 
pus undique virens videtur. Altera , quenigerrimaobctinuit, cácelli qua- 
Sambucina, qua non multum ab ea | drati, lavifunt: intus qua pinguntur 
differt, nifi quod undiq; viret, trans- | teffelle, ftris nigtis glaucisquealter- 
ver(isillis maculis albiffimis, & pun- | natim in longum du&is diftinguun- 
étulis quibusdam la&eis exceptis, ; tur. Faeniculumamat, anifumq; at- 
Sambuco fofea inprimis vefcitur, | quecuminum, — Terzia exalbo viti- 
Tertia Laliucarin ubiqs viridisin the- dis gibbofain inceffu graditur ; eft e- 
cam efe fufcamappetenteautumno | nim utrinque fepes duntaxat , ficuti 


MÀ e I E EE Ee 


'Vertitolera comedit molliora,lactu- | omnesvz«es. In aureliamechinatam 
casprafertim, |Duarra Mefilariami- | mutatur, colore furvam: oleas abfu- 
nor eft, undique virefcensin thecam | mit, 4724 drácontium depafcens 
cineream maculis hBigerrimis con- | viperam maculofamrefert : incedit 
Íperíam feferecipiens. Qzizta Oner- | femper capite erecto; & pe&tore po- 
ti24, 09mmum minima , in arboribus ! tiffimum fe fiftit:amat juncos, & flu- 


— (quercuprefertim)fila ducit,perque | viis innafcentes plantas pappiferas. 


defcenditin itinerantium capitave- | 9uizz4 defcendentes colftas fi obfo- 
ftesque & galerosillaqueat : notitli- | leco minio infeceris , pauca in Icone 
mum zítateanimalculum,& ubique | habes quz defideres. In 5exza quod 
.obvium ruditelafefe implicat autu- | album vides, ochra impleas: gaudet 
mno ingruente, & rubro-viridi che- | utraque populo nigra eaquelefein- 
ca incluía, moritur hyeme ; decem | gurgitat. Strix in Seprissa dut ex 
-duntaxatpedibus donatur,urfuperz | flavoalbéfcete debent:reliquum to- 
omnes. F/avefcentes dicimus,que ma- | tum corpus fufci coloris in aurcliam 
 ximampartem flavent. Tales hac fi- fpadiceam [e vertit: Ocfava cinerea 

gutz reprefentant; quibus fervatur | videtur,exnigricante undulata:the- 
-quicquid à nigro liberum: id i palli- cam facit nigro punicceam; é qua pul- 
diori flavo infeceris , Icones habes | verulentaPhalena. Noza variaqui- - 
depi&tas. Vivunt mollioribus foliis, dem, & meritó cenferi debetiincifu- 
prafercim.tilie. Pizula elegans me- | rarum otbesvirent; cornu cauda re- 
hercules Etuca, & fupra fidem (pe- ' flexum , cyaneum: füb qua miniata 
-ciofa:in falice éam invenimus avidé | maculaad ornatum facit. Media in- 
pafcentem : labra atque os illi fub- | cifurarum pars cinerem zemulatur: 
flava, oculi anthracini ,. frons pur- | aurelia demum includitur Xeram- 
purea, pedes extremumque corpus | pelina, hácin via publica invenimus: 
herbacei: cauda bifurcata ex vina- | yvaudet ranunculo pratenfi. Deciza 
ceo nigricans. Corpus univerfum | glauconigra : quod enim hic album 
veluti craffiore rubicundoque vino | eft, id glauco fuperinducto beftiam 
intinéótum; quodà collo per fcapulas ! exprimet. In thecam fpiralem trans- 
decuffatim tranfiens, ad caudam uf. | mutatur dilute czrulam , fpiris fub- 
quelineaalbiffima,mirificeadornat. | rubentibus, quad buccini concha 
Fuféa Parcellus Eruca dictus, ex fufco |.formam proxime accedit. In Solano 
nigricat, »ajor przfertim; i2 zoinore  fylveftri ( quam Itali Belladonnam 
quos vides orbiculos, albicant: tri- | vocant,)elabra eruca provenit, cro- 
 folij paluftris foliis frequencer infi- | ceiviridifque colotis,corhuin fronte 
dent , eaque mira celeritate devo- | getit digiti longitudine ; quamfe fz- 
rant. AUN piusvidiffememorat Cardanus, 
| Pux- 


| : 
——— M À— M — P — — — — M 


4 HISTORIJE 


Puucruw 1L 
| De Erucis biv[utis denfius 
pilofis Moufetz.. 
Hofe omhium maximz maleficz , 
velZenfiore funt pilo, vel rariore. Ex 
illis funt, Pizyocampe, Agbulones, Coría- 


via, Polymide,Neuflria,T uberculofa, Me- 
füleaca, Frticaria, Bra[frcaria,Sepiaria. 


Pityacampces,i.e. pinez picezve , E- 
rucz,digitum minimum craffitie z- 
quant, tres digitos transveríos lon- 
ga. Undecim incifurisinfer caput & 
caudam conítant;fedecimque(more 
reliquarum) pedes habent: nempe 
juxtacapututrinq; tres, medio cor- 
poreutrinque quatuor,& ad caudam 
extremam utrinq; unum, — P'riores 
verofaünradunci & exiles,quib. viam 
tentat;reliquilatiores, & multiscre- 
nulis ferràti, ucfolijs firmiterinfiftat. 
Caput formica; reliquum corpus E- 
rucisvalgaribus fimile. Hirte funt 
pilis,villifq; tectis undiq;obfepta:pili 
inlateribusnatialbicant;in dorfo ful. 
gent;cujus parsmedia maculis velu- 
tioculeis ornatur, Villisabrafis, cu- 
tis ubeft nigricans; pili valdé exiles: 
pungunttamen quàm urtica acrius, 
maximumq; dolorem; ardorem; fe- 
brem, pruritum, inquierudinem ad- 
ducunt: veneno fcilicet fubito fine 
fenfu vulneris infufo, & ad partes vi- 
fcerib. proximas delato. T'elas fubti- 
les quales aranei texunt;priorib. pe- 
dib.fila ducentes;ac difponétes:has, 
veluti tentorium , no&te ingruente 
 fubeunt; tum; ucfrigoristum utpro- 
cellarum vitentincommoda: tento- 
rj hujustam tenax & fubtilis mate- 
ria eft, utnec ventos curerfurentes, 
necimbribusinundet. Amplitudo 
item tanta ut vel millia plura eruca- 
rümfaciléferar. In ramulis Pini & 
Picezx fupremis nidificant , ubi non 
folitariz, (utaliz)fedgregales vivüt. 
Q uacunque iter fecerint nentes fila 
ducunttelaria: primaq; luce (faveat 
modo ferenitas) catervatim minores 


NATVRALIS 

texttinamftrenué colunt. Sol&pini 
| picezq; peftes, adaliasconiferasar- 
boresnonaccedunc.In Acho monte; 
nemoribus Tridentinis, atq; rranfal- 
pinis convallibus, (ubi frondis nutri- 


ti copii) admodum abundant, ut - 


Matthiolus teftatur; Virulentiffimae 


profe&o beftic,five extra premantur - 


manibus,five intusexhibeantur:tam 


certiffimi veneni olim habebantur j 
ut Vlpianuslegem Corneliaminter- - 


pretans de Sicarijs, in corum nume- 
rum&poeenam,Pityocampe propina- 
torem vocaret: Aliü.ff.ad leg. Corn. 
de fic. Hauftis Pityocampis dolor os 


vus,ventriculusaberodente veneno 
vaideinflammantur :. Etiám ingens 
dolor exeruciar,licetinitio pruritum 
quendam jucundum paffi videntur: 
infequitur zftus, cibifaftidiü, & per- 
petua,fedirrita vomendi dejiciendi- 
que cupiditas, Tandem nifi occur- 
ratur, adurunt corpus, & ventriculo 
cruftasinducunt, Árfenici feré mo- 


2$. Hacde cauía Aetius & Aegine- 
ta menías füb pino fternere,vel com- 
morari,noxium dixerunt,neforte ci- 


morehominum Pityocampsz fuis fe- 
dibus motz,in efcas decidant; vel fe- 
mina faltem xqué lethifera demit- 
tant. Quiabhislefifüerintad Can- 
tharidutn antipharmaca refpiciant: 


proprié ramen melinum olei ( qnod 
é Cotones& oleo temperatur)ad vc- 


tur vel potius regenerantur(convol- 
vulorum more) é femine Autumnali 
in tela certis veficulis relicto, vel ex 
ipfis Volvocibus putrefactis ut Scali- 
gerofentirevifum eft, .— . 


l 
! 
mures ) femper comedunt alienum 
cibü. Quare Angli eos Pa/pserrvormes. 
appellant;ab errarica nimirum vitas. 


majores comitantur, ac viduatis fró- | (nufquamn. vonfiftunt) quamvis ra-- 
 Gearboribus(omnes enimabfumüt) | tione hirfütiei Zearevormes dicuntur, 


Cer- 


! &palatumgraviteraflligit;lingua;al. . 


do. Diofc, Aet. Plin. Celfus. Galen. | 
itemir.fimpl.cap.g.&z Avic.íos. cap. 


binidorejufculorum vapore,velcla- - 


liberabuntur enim iisdem remediis: . 


mitü ufq; bistervehauriendüeft, ex - 
Diofc.& Actij przícripto. Generan- 


Ambulones dicimus,quibusincerta , . 
domus & efca.: unde ftperftitiofalé -- 
peregrinantiü modo vagantur, & (ut 


4 
€ 


: | Eruce. Raupen.. | Meouf . Tab.xx 


| Er. M Cori fa hids Er.R ly mita 


LI 


3PtHigeEn 


jn 
NS 


Ec. Newt. Major. 


| Eee 


N 
2) 


: SS 
») 7 
QNM ii 
NSSNSNNS vai MTGUNSSSS 


ls 


NNS 


NN. S SS NNSS NNUS T 
Ru) Ww Ww WR VS SESS 
diu 1 JT D AUR LA Ms 


UE 


"E 


rr 
t 


vasti. salas Mes 


Mage oirt me- 
un m 


Vr rum eise e 
med... J 


! * 
VA - 
ABO n e 


M 


«n US ralgni fx icis: 
1 t ! . , 
E IMPETTT. 


eir 


discs V s 
s NS. 
"rJ ead vl 


a 5 


CRI 


E 


By 


Gertis folijsautHoribus non aftringi 
fe finunt, (ed auda&ter percurrüt de- 
libantqucomnesplantasac arbores; 
& pro arbitrio vcícuntur. Uindecem 
ponuntur. Prize, quas videsinlate- 
remaculas albas,tales revera effe de- 
bent: corpus univerfum nigrefcit, 
pili inferiores omnes fubcrocefcere 
Oportet; füperiores vcro omhes in 
dorfo pofitos canefcere; tribus iis or- 
dinibus exceptis , qui in collojuxta 


' caput nafcunzur:íi enim eundé cum 


L) 


. &x,& tanquam íferratim pofite, hifpi- 
—^dz valde funt & rigida , fed à colore 


" inurinum colorem exprimit, cujus in 


-farca quadam nivea ornatur, Ozar- 
. 40, venteratcque inferiores pili infu- 


Venttris pilistenent colorem. Ex cu- 
jusaurelii exit, quem hic vides papi- 
lio;cujus iconem colorefque& natu- 
ram íüperiorilibro deferipfimus. 5i 
Secundi collum, ventremque atq;ibi 
tialcentes pilos flavosfeceris, non eft 
quód plura expe&as. Thecaejus fu- 
Íca videtur ova pallida; papilionem 
inde naícentem fuperiori libro ex- 
preffimus. Ter/iuj, toto corpore pi- 
lisq;éfuícoflavus, nifi quód maculx 
lateratim in unaquaque incifürá ob- 
liquatz latefcunt , caput puniceum 


fcantur, dorfümatque füperiores ex 
fufcoflavent. Lineainfacie bifurca 
feri colorem vel lac dilutum refert. 
Quinto, vultusfpadiceus, ventrisla- 
tera cancícentia ; corpus pufillis va- 
rium guttulis fubluteis,atque hec fu- 
pra, piceis: pili quati radioli exeunt 
flavi, argutiilli quidem, & medio a- 
cuminatiuüs crefcentes : multum vi- 
cinas herbas & fegetem ledit. Sexzus 
coloreeft leucophzo , nifi incifurz 
nigris la&cifque hic illic maculis ef- 
fentinfedta. Setz infra fupraque na- 


corporis non recedunt. Septimum 
cute nigra, pilis autem nonnihil lu- 
teícentibus donatum, Pensiculum vo- 
care foleo, quia utrinque ex fronte 
atque ctiam in uropygio peniculus 
erumpit mollis , colore coracino. 
Q uas vero cuneiformes in dorío e- 
ininentias confpicis, radice lactea; 
teram,nigellz videntür. Oéfavas 


dorfo cuneifeptimiillius refpondeét. 
ANanus coloris peregrini & rari ; fin- 


*DE INSECTIS L1B H 


[—«——À——— oÀ—————————————nnnn—————————————————Á——— w——"—————————— M —— — 


(Mj 
gulz enimincifurz variis àb invicem 
coloribus, fed mixtisinvicem omni 
bus pinguntür; quas clavus, quam: 
queafgenteuspulcreadornat. Deci- 
zu inter nacura luxuriantis lufus , 
non minus elegans quam rarus ; ni« 
gris,cceruleis,viridibus, atque luteis 
liris , & nervis fcabris ftriatus: quos 
guttule quzdam aurez mire effe- 
runt. Pilos admodum molliculos 
gerit,mirz gratiflimaque viriditatis, 
thecam habet purpuream, membra: 
nula munitam,  7decizzi incifuras 
albicantes,; pra(inas imaginare ; vel- 
lusque & pilos medio virentes fa- 
C1tos : 

. Cerylaria undique cum virore pal. 
let, tribusinter cuneolos maculis ni- 
grisexceptis, & cornuilloin ultimo 
dorío, & quafi ouropygio creícente; 
quod rofaceum ruborem laté fufci- 
pit. Coryli precipué foliisinfidecun- 
deCorylariam dicimus;duasillaruni 
fpecies vidimus: alteram faturaté;al- 
teram pallidius viridem. . 

In Polymitis multiplex naturg& ve- 
nuftas refplendet: quib. licetfaciem 
AethiopisMaurivé tribuit,veftem tà- 
men concelffit Polymitam;varze opé- 
re,vero artificio fulgentem. Infron- 
te pili, velutiincirros nexi nodofos; 
antennasreferunt;quales item in ul- 
timo dorfo; cutis iridis emula, orbi- 
culisfplédet murice inebriatis, quos 
veluti latos clavos coftisaffixitnatu- 
ra. Vellere'enati pili fulgorem folis 
reprafentant;oculofqüft oculato dié 
perftringunt; — 

Neufirias € Normania duasàacce- 
pimus. Majori vultus ceeruleus, albis; 
rubris, cxfiisque futculis corpuslira- 
tum piliáureo fplendore coloreque 
grati. Minor convolutus, echinum 
exprimit: | Caput illt nigerrimum, 
corpus glaftinis quibusdam guttulis 
varié perfufum : pili croceum fulgo- 
rem imitantur,  luberculofa pyri 
germina corrumpit, capite atràto; 
corporenigrisrubentibus; & lacteis 
quibusdam liris ornato; mediis quafi 
humeris, & ad finemfere dorfi, tu« 
mulifive tubercula affurgunt livida, 


albis punctulis confpería. Ova é qui. 


bus nafcitur, fpadicea funt i qui eff 
eciam 


/ 


i46 — HISTORIE 

étiamaureliz, & pilorum color. A- 
liam vidimus corigenerem; fed dun- 
taxátrtumulo gibbofam; ME 

Mefaleucam à capite ad dimidiatum 
dorfum, obfoleté lüteam; deinlilia- 
ceampeperitnatura. Venter luteo 
cinercus, clavismedio tefferato fixis 
ornatur. 30531 

Vrticarie pedes fifatifcente luteo 
leviter tetigeris, párum à naturali i- 
con differet: rigidulos & erectos pi- 
los habetfpinatim crefcentes. ^ Levi 
ta&u vulnerant ; primumque blan: 
dum; fed venenatum pruritum; de- 
indevix ferendum dolorem fuperin- 
ducunt. Haud defunt qui eam Pi- 
tyocampes malitiam malignitatem- 
quevincefeaffeverant. —— 

Bra[ficaria,eruca capite eft cyaneo; 
corpore flavis furculis duobus utrin- 
que litieato:inter quos fubczfia qua- 
ft areà nigris quibusdam feminibus 
corifita videtur: pili aureliz ( qus ci- 
rierafcit)colorem obtinent. 

Sepiarie bind offeruntur. |— Majori 
croceíceret vultus ; nifi quem nati 
loco triangulum. videtis liliafceret. 
Corpus albis avis rabifque& nigtis; 
(quas expreffimüs)maculis;nüllo or- 
dinelocatis; variatur: pilis fübluteis 
horret. Sepes popülatur, &nudat 
frondibus: ubi tameii ferici rüdioris 
tcli&oglomio,irn thecam fpadiceam; 
 quafiin Sarcophagum fe recipit. Mz- 
dorifacies fubcceerulea j uti & totum 
corpus; abfque maculis quibusdam 


nigris albicantibufque effet : pilos. 


cum prima concolorcs fortita eft. 
Puscruw 1IL 
De Erucin vartoris pili 
cXCoufett. 

R Arioris pili fant Geragzvora, Iacà- 
ES Dao, Antennula, Echinus, Rubictlach 
cormuta ila beftiola ; quam Gcerriani 
Jyortteiorim appellant, ET. 

Gerauivora magnitudiriem forrmiàa- 
que rité hic dedimus; & affabré ex- 
plicatam, Albasimacülas, cirigulos 


nigros ornátes, ferrugineasfacere o- 


portet; ventremque pedesque & al 


henshessnquenMEEMMM DOM MEME d REM M ER EOCEEAMAMME E Q0 ——-—————————  ——————— 


r—^^—€^^—^—^^—€—^«^—«—«——€— 


NATVRALIS 
z 
'céo,viridiornare.  Camerariusad- 
Penniumhanc mifit,cum hac Hypo- 
graphe:Erucagrandis,hortis tantum: 
agreftibus vi&itans , '& potiffimum 
| Geranio paluftri Basézysa42 infefta, | 
Antennulata corpus varium: à ca- 
pite ad tertiam incifuram cretà illi- 
tàm diceres; quinque aliis fequenti- 
bus nigtocineream s tribus iteram 
poftremis cerüffatam: Antennülz ex 
pilis veluti colligatis conftant; qua- 
lesicém ultimo dorfo,crift inftar;fe 
erigurit, Quatuorilli erecti in dorfo 
cirri, épilis quoque fiunt dentatim — 
ordine creícentibus; ; 
lacobaafive Senecionem majorem - 
depafcens erücá, capite pedibusque 
obfoletius pirpurantibus; vétre pal- 
lidinfculé virente ; corpushabetina- 
mizno vitidifacifcens ; & nigris flavis 
flaritieisque maculis ornaruüm.Pilo- 
rum color ventri confonans; 
Echinorum duas animadverti fpe- 
cies; unám é cceruleo virentem; alte- 
ram Mefoleacen, Primus Echino- 
rum teffellato prodit corpore; exni- 
gro fflavoque várius : fpina lutez vi- 
détur; ineünteaütütnnoin aüreliarmi 
cineritiam vertitur, Secundus reve- 
rà Echinum pr& fe ferc; dorfi dimidia 
pats; prior nempe; exflavo nigricat; 
pofterior cuim flavédine albefcicifpi- 
nasgetitargutas valde & craffas; co« 
lore czfio. : ZE 
Rubicolam nigfocineréám iris u- 
tririque tribus pallidé flavefcentibus 
pinxit naátüra; pilos ratiores getit, 
planeingros. 

Eft & Ceraffes cujus varialoca éíu- 
teo vitent, pilimedio dorfo nati ca- 
| hefcunt 5 cornu vero crenatum rus 
befcit. DPA 
A Variz itemin verbafco; lupulo; 
Scrophularia, Glycypicra, Solano, 
ÁAlno,ülmo; ecymo & Tithymallo 
nafcütur:imo quzvis pene herba pe- 
culiarem habererucam vaftatticem: 
quas; ne irifinitüs videar; quafi notas 
pertranfeo. - y 

Gefneri f/zzida: Eruca cornuta fi- 
tnillima eft, fed & cornis; & colore 
aliquantum difcrepans. In muro re- 
| pentem cepi exeunte; Augufto An- 


bum inter cingulos fpatium porta- | 10 1550. Gravem fpitat odorem ; ut 


plane 


^ 


N 
Eruca... | Raupen- Sus .. "Tab xxi 
Tab.. WRIT. | | 


HILL Z2 29929 999 ARTI ; 
WT JTEATIH vH ITEM HIER WHP. PP IH duit Ma 


Ü 


? i H 
[ej 
| ! m SS 
amd mu un GERADE 


à SS Ws 
x d 
WE e , . SN NS 'à Ww " TRI ; | | 
| | i fuum i i »u i i ; b» NS YS : jS TRAMA li in 
Tint UE He C HE TE PH UA M M an Will | / ) 
hai Tote "ate "i Cat 


I] » 
vm tta 
ij! sd irl nnt dish: y 


dn! calm 


uM Mad 


QUAM He hi 


QE um. 
amm QU 
SA AM 


D 
SS SNSONSNSSNS NW 


SS 
* nih TIT TLLA 


i) JVPTYH HIE EH PT V 
rmt MIT HM n PT 


NN 


DT 


iltitivthuth 


ZZ 


"fre Cni 


e 
E 


Bru 
WMNN NS S 


N | 
NSNSSSBSN N aW ! 
NSNSSS NY ! 
n iex 
JU MAH LH P 


RTL 


War. d 


b 


LI 


DE INSECTIS LlB 1L ^ —sgs 
plane venenátam crederes. Iracun- jac annulis inftru&da. uaria ex inc: 
da pefrexit capite cum anterioribus | diocrium genere, etiam caudata cft; 
duobus pedibus femper erecto; coe- adlaterafublutea , per tergus flexib. 
cam puto: digitum longa & craffa ; | arcuatis coloris elepantiflimi minia- 
paucisfparfim pilisper dorfum &la- | cei decorata; annulis vero nigris, fed 
téra horrefcens , dorfum nigricat; | quicandidis notentur punctis. Ter- 
Ventris laterumque color ex flavo | z/acaudam haber in extremo acutif- 
fübrufus: internodiis quatuordecim | fímam tota viridis, annulisnigris;pe- 
totum corpus diftinguitur. Singula , dibufque , qui funt quatuordecim: 
incernodia fülcum infuper quendam | Brafficas,& olera infeftat, ex hoc po 
ceu rugam per dorfum habent:caput | tiffimum genere Papiliones illi exi- 
illi nigrum; duriufculum; osforcipa- | guo corpore progenerantur, fubviri- 
rum, denticulatumque vel ferratum: ; des & albicantes. Papiliones enim 
his forcipibus,quicquid comprehen- | erucarum füarurn colorem feré res 
dit, mordet: pedibus16. graditur; ut | fervant, ut Ariftoteles quoque tefta- 
maximam partem omnis Erucarum | tum reliquit. Quiz;aex maximis eit; 
natio proculdubio venenofa eft. Ver- | colore flavo , & viridi, & lineis pet 
gerus Pityocampen putavit , alijfco- | dorfum latis triangularibus , viridis 
lopefidram:fed pedümnumerusnon | bus, & punctis macülata purpureis 
patitur ícolopendram dici. Vix fere- | Caudamgeritfemper erectam,&ca- 
bam odorem, dum vivam defcribe- | putetiam erectum, quare cumince- 
rem: duo hypocaufta nimio & abo- | dit, inceflum carnis quodammodo 
minabilifeetoreadeo infecit; utma- | &mulatur. Cauda hirfutis quibus- 
nendoferendoque non eflem. Hzc | dam villis przmünitur, partequein: 


Geínerus. ; ferné notabilem!habet maculam ni- 
| gram. Liguftri foliorum efü gaudet: 
An r1cuiu$ lii | Sedes habet quatuordecim. — Sexzá 


PUL. PUT .. . |eorporemajor eft, roftro; & pedibus 
De Erucir Aldrovandt. exilioribus, coloretota eodem , fed 

|  dilutiori, lineisveró transveríalibus 
flexuofis magis ad coeruleium quam 
advirideminclinantibus: Inreríin- 
She Éruezi prima Ta- gulosannulos, fingulis infra notatu£ 
pun&is nigricantibus , nam czterá 

- ula. puncta , qua per fupernum corpus 

kan ger 3: . |confpiciüntur ; ad purpureum ver- 
-Ldrovandus fex diverfis tabulis | gunt.Superné perterguscolor magis 
nobis diverfa Erucarum genera | eft luteus, inferne ad pedes magis vi- 
exhibet. In prima novem exhibet. | ridis. Degit plerumque in viti fyl« 
Primaprime tabulz ex maximis eft; | veftri. Cauda fuperiori fimilis. Ses 
& caudata; cauda nimirum inftructa | prima tota eftflava, inferné ad cro- 
farfüm revoluta:tora cft lutea, annu- | ceum vergente colore, lineis diftin- 
lis veró coeruleis; iisque triangulari- | &a fuperné triangularib. utin quin- 
busjinterquorum fingulas fingulaab | ta, fed coeruleis, & qu& punctis con- 
utroque latere nigra funt puncta. Os fperguntur atris. Pedes & roftrum 
item nigricat. Cum eam aliquo tem- ' nigricant, 0/avaadmodum efl exi- 


J^ PuscruM L 


pore domialuiffem, telam nó texuit,| gua, caudata ramen ; maximá fui .- 


autfolliculum , fed in Chryfalidem | parte tiigricans. In tergore lineas 
immutata Papilionem progeneravit | s binasadmodumexiles,luteas, 
luteum, eum quem iin prima Papilio- | inter quas altera eft lata,viridis. Ca- 
numtabulatertium exhibuimus. 5e | puthabet rotundum,;pedes quatuor: 
cunda que ejusdem eft magnitudinis, | decim , in extrema alvo appendi- 
idenridemque caudata; leviter luté- | cem, quam per terram trahít; cauda 
fcit fubfufca tota;nigerrimis pun&is; | pto corporis portione majufcula eft, 
à | ng T a Pee. 


Poflreman paulorudius, quam par e- 
rat; pictorexpreffit: nam punta illa 
candida , quibus modo majoribus; 
inodo minoribus toto corpore con- 
fpergitur, obfcure admodum appa- 
ient, Tota colore fere eftferrugi- 
iico,extremio alvi;cauda, pédibus;& 
capite rubris, £übra irem liriea latà 
à capite; adanum üfque per dorfum 
extenfafertur. Anteriuscorpusexi- 
liuscft;quam extremum,;exttemüm- 
queexilius medio; fanguifügam di: 
Xeris. 
PuxcruM Il. 
De Erucei. [fecunda ta- 
bula. 

Uz in fecundá tabulá dantur E- 

rucaz;omtesferé bicaudz funt: 
in quibus hoc notanduti eft ; quod 
caudz finttinextretnà alvo'; cum iri 
ijs quas pinximus in prima tabula; in 
extremo dorío furfüm enafcantur. 
Primatota purpuraícit; praterquatui 
inter primuni, & fecüridum flexum; 
übiviridis eft. Binz tei litniez ; eo 
quo pictor expréffit modo à capite ad 
extremum üfque alvi extenduntur; 


-candicarites; Cauda utraque rnigri- 


-Y 


cat; Pedeshliabet quatuordecim; $e- 
éunda caddis duabus infttuctá mini- 
inis tota atra eft fed luteis interftin- 
Gazonis. Tera corpore eft craffo; 


& compa&to;ex luteo virefcente Zo- 


fiis anriulisveadmoduni Viridib. cá- 
pite veró, quod exigüiutmi eft; & pri- 
ino flexu coloris aurci.. Pedes qua: 
£uordecim habet ; nigticarites; cau- 
das exiles; proceràs; | Qzgrzabrevif: 
fimis eft caveis: oblonga; fed exili; ac 
tenui corpore; totàá ferrüginel colo- 
ris, exceptis annulis femicircularib. 
quiab ima partc flavi furit; ab altera 
nigri. Ouiptanzmionftruofz quodam: 
modo figurz,quod partimi éx Eruca; 
partim ex Araries conftaré videatur 
A egmyoxdiumiw fiveEtucaráneuri nuri- 
cüpavi. Sexprinium d capite ex pri- 


 miscorporis flexibus pedes Aránéo- 


rum pedibus fimillirios emittit; dein 


interpofitis aliquot flexuum inter- 
vallis , alios octo more Erucarum; 


ta ex cinerco ad luteum vergit; ed 


—— 
—Ó———— d ————————— con A ———————J— 


V 


LI 


i$  HISTORLE X(ATFRATIS — 


quasalioqui toto corporetefert.T os 


antüli coloris funt plané caftanea- 
rutit; ficut etiani pedes, & alz, Iafo- 
lentis profecto ctiam forinz eft, quae 
féxtain hac fetie ponitürscapitefcili- 
cet; cutrid coritrahit; compteffo; fa- 
cic Muris;aurfelis,fed nigra. Supra 
énim rotundam illam nigredinem 
linea eft alba , fub qua puncta duo; 
&iémpeab utraque ejus parte unum ; 
nigra, velutaures efformant,in me- 
dio veró nigredinis pané&a alia duo 
oblonga nafumi; qui illis anirmalibus | 
ádmodurmi eft compactus , tria deni- 
que alia fub his minima ; aliquo rudi 
miododzmulantur. "lota eft viridis; 
corpore pallidius, intenfuis annulis; 
A capitead caudas ufque po£retta li- 
rüiedalba per medium corpus trans- 
fertür. Caudx eriguntür, & pun&is - 
atris confperguntur. Pedes numero 
quatuordecim , quorum qui pofte- 
riorésfunt,admodum funt craffi: $e- 
primácadem eft naturali (iru proce- 
dens. Rurfus 0/7474, à ptimoloco 
depicta differt tantüm in eo ;-quod 
primo poft caput flexu fitluteo, duo- 
bufque pun&is nigro diftiricto: item; 
quodlinezillae, qué perfupetiora fe- 
runütut;iriter quintum; & fextum fle- 
xum; invicem conjünguntür : deni- 
que; quia in hac fübinfetiori linea; 
inter fingulosflexus ; album fit pun- 

G&ulum. Nezaeàdém eft cumfecun- 
da,bisper errorem depicta: infeftum 
eft hoc genüs braffice; Habes 4erj- 
$i0 lóco Scoloperidram tétreftrem 
parvam , fed de liacfuo poftmodum 
loco. decimo loco depicta exhi- 
bentur Erucarüm ova lutea; fimul 
conglomeérata; exigua, Paffrema Eru- 
culárum minima; iri frumento ínvé- 
taeít. Infectulum hoctam tenüi; ac 
exilieft corpufculo,;ut potius fili cu- 
jüfpiam particella , quamanimalcu- - 
lum videatur longum eft digitum 
transverfum.. Maximum tantillo in 
corpüfculo robur adverti; velociter 
movetur ; & nunquam feré à motu 
.Ceffat; Pedes inultatum Erucarum 
mótehabet quatuordecim. Capite 
nigticat; ceteracinereus. Sex intes 
gris diebusnihilédebat. -.- : (5 
| LPYN- 


d 


Puxcrux lIL- 


. iDe Erucir tertia ta- 
bula. 


"T^ Ertia nobis nóvendecim exhi- 

J bet. . Prima Echinata ipfius vi- 
detur Hippocratis, zonis luteis; & 
pun&isnigris ; & candidis variega- 
tur: quam; vel faltem fimillimam fu- 
periotiad ime allaram zftate fic de- 
Ícripfa. Vermiseft digicuin , & me- 
dium longüs; poftetiore parte cau- 
da vicina latior; quam antcetiore ; 
duodecim conftat annulis ; five fe: 
- gmentis, five flexibus, qui fupini hi- 
ero colorati fuit, linea medium dor- 
íum [ecánre caíftanea. —Interítitia 
annulorum pallent. Caput duabus 
appendicibus velut cotniculisárma- 
tur. Sexpedibus; ribus utroquela- 
terc ante inflru&tus graditur, pofti- 
€aparte Eruca inftat arcuatur, quá 
latior eft." Quatuor in eo villotum 
in penicilliformarm adunatorum or- 
diresin fingulis annulis confpiciun- 
tur,bini fingulolatere:unu$fupetior 
ad marginem dorfi " alter inferior 
ventri propiot£; ille octonos annulos 
ultimos eminentibus penicillis ot- 
nat,hic movenos. luultimo; quem 
caudam dicas;extaiit duo; colore o. 
ines ferrugineo; Convolvitur in 
gloiium adinftar vértibuli:quemad- 
inodünietiam,44 Jubfeguitur, quac in 
otbem convoluca depingitur ; fimil- 
lima extoto cum illa,nifi quod in hac 
inter fingula interftitia puncta can. 
dida non func, quz illic furimam 
concilian& venuftatem ; contfa in 
liac puncta iisdem locis nigra funt, 
& fericirculatibus niaculis ex albo 
lutefcentibus ambiuritur. ^ Terzia 
totaaterrima elt ; fed caftaneis tan- 
itüimititerftinctazonis & pundis. Su- 
pina párte ; quai quartoloco depin- 
gitur, minus nigrefcebat. —C)uiafa 
tota longiffimis veftitur villis deti- 
fiffimis fufcis ; fed & ipfa erucd to- 
ta ad latera fufca eft; füpina lute- 


- fcit; pluribus przdita anhulis nigri- 


DE INSECTIS LIB. ll 


[——Ó———————— n A ———— À— Ó— —  — —— ——————— BR 


d 149 
cantibus; à capite ad extremam al- 
vum linea item nigricans defertur; 


mediam alvum diftinguens. 


Loco Sexto, quz datur, ex nini- 
inarum genere eft,quin etiam paulo 
minor quàm pictor expreffit. — Nifi 
nioveri,autincedere videàs; alvuin 
à Capite vix interflingues. Pedes 
habet innuineros. Toto corpote co 
loribus miniaceo; nigro; luteo ; & 
alba vatiaeft, Gaput totum eft ni- 
grum; higti iter pedes; nigra capil- 


"Rm emi 


ginea; Odfavaigurem montantin ; 
qui vulgo Marmota nobis dicitur ; 
faciezimulatur. 'l'ota coloris eft cà: 
ftznearum , admodum hirfüta; lon- 
ga palmum, | Color propé annulos 
dilutior eft. Cum invertit fe color 
inter annulo$ apparet niger holofe- 
rici inftar micans , & cum ingredi 
tu£  cápillamenta quz fünt à lateris 
bus; ad cinereüm vergere videntur; 
Caput totum cft higerrimum. 
Noza ex mediocrium genere eft ; 
corpulentiortamen, tota Viridis; ex: 
ceptis tuberculis; qu per fingula 
annulorüm irite£valla;ttia habet; & 
quartüm in dórío; ex quo capilla: 
merita, enafcuntutr fimilitudine pe- 


3 €GOertis 


2r 
caeraleum, & pedes prater tres an- 
.. teriotes, quiminores funt, &z colo« 


ris ex cáftaneo rubicundi , quo colos | 


recorpustotum conftat. Durum mi- 
hipeperit folliculum. Pedumnume- 
rus corpori; lexibus refpondet. De- 
tima tota etiam eft viridis, tubercu- 
lis, & floccis caeruleis;roftro & antc- 
rioribus pedibus ferrugineis , reli- 
quisnigris. Inalvo maculam habet 
ferrugineam. Habes duodecimo loco 
hujuíce decimz Erucx expreffum 
folliculii coloris feré ferruginei;ad- 
nodum denfum,& durum. .Decizze- 


£ertioloco pi&ta tota hifpida eft : Li- 


nea candida à capite. exorta ad cau- 
dxfinem pertergus fertur. In dor- 
fo duodecim liabet velut pun&ta, aut 
potiustubercula rotunda, fexad fin- 
gulalatera colore mali punici 3 item 
quatuor alía à fingulis lateribus ex 
nigro ad caítaneum vergentia ; ex 
quorum omnium medio cápillamé- 
ria quedam exeunt numero quatuor- 
decim , quorum octo magna funt; 
parvafex. Cztera per dorfum coeru- 
1ca; fupina pars; & pedes flavefcunt. 
Decimaquartà colore eft ferrugineo, 
fuperné admodum diluto ; & adlu- 
tcum vergente ; inferné admodum 
intenfo. Annulos habet nigros; & 
pundis ad latera maculatur exiguis 
candidiffimis. Decimaquinta inter mi- 
nimas majufcula eft, colore tota fla: 
No» inferné ad aureum , fuperné ad 
caftaneuminclinante; Caput & al- 
Viextremum nigra fant; In dorífoni- 
eta etiam habet punda , fed intus 
candída: eapillamenta penicillorum 
inftar diftinguunturinvicem.. Pedes 
liabetexiguosferrugineos. Decima- 
fextaeadem eft, ideo pita, quod ta- 
&a fe velut in vertibulum. contot- 
quens ftella figuram exprimat coro- 
nat.  Decimafeptimatubra eft, an- 
nulisnigris & albis , ubique maculis 
variegata,capillamentis exilibus,ru. 
biícundis. . Decismusófava capite eft 
colorísaurci, corpore vero toto cce- 
ruléo. Linea aurea nigris confperfa 
guttulis, rorundisà capite ad anum; 
ufque perfuperna fertur, Ab utro- 
que illiuslinez lateribus, turfus aliae 
maculxíunr, feu porius punctami- 


HISTORIAE. 


Lp ——————— 
EE 


NATVRAEL1$ 


nimanigra ipfa pofita,ütetiam liiéaá 


id hincinde unam efficere videa- 


tuc, Alviextremitasacutaeft, & ni- 
gra,nigri quoq; pedes, numero quas 
| tuordecitm,licet quatuor ab utroque 
lateré in anteriori parte pi&ort pin^ 
xerit. Capillamenta habec fuübtilif: 
fimaplenéaurea. Ova mihipepetit 
cahdicantia , qua appinximus p&- 
ftremo loco. 
Puseruum IV; 
De Erucis quarta ta — 
bula, 
] N quarta tabula quatuor duntáxaé 
dantur. Quz prize c fecundó loco; 
ex inaximarum generecft. | Alvum 
habetbifidam , & ex dorfi exttetno;: 
caudá exerit erectam. Toto corpo« 
referé uni colorexluteo fufca. A cet» 
Vicéad quartam ufq; vertebram lata 
eftlinea aterrimàá|, exiguis aliis una 
re&ta,czteristransVerfis candidisins 
fignita. Supremo etiam verticé atro 
eft,facieanteriote flava,pedes habet 
monftrofe rnagnitudinis.Supina par« 
te ad cinereum vergit. 4/74, qux 
zertia eft in hac ferie, tribus conftat 
coloribus,viridi,aureo, & nigro. Cor« 
pore nimirum undique toto viridi 
fed annulis nigris aureis punctis dis 
ftinétis. Interannulos fingulos linea 
eftannularis item füblutea, .— Pedes 
habetquatuordecim virides, Fru: 
Gumneé arborisan potius follicalum, 
cujufpiam Infecti dicas,quod quarto 
loco depingitur; id Frat.- Gregorius 
Capüccinus Regienfis menfe Julio 
annir$97. in abieceoffendit. Fol. 
liculum effe arbitror : eratenim in- 
tus plenum telis Araneo fimilibus. 
Inerant& ova, Quare cum. Erucas 
aliquotova edere obfervaverim; E. 
rüc cujufpiam effe judicavi, eam 
hoc fibi fabricare operculum , ut o- 
va ab omni externa injuria prote- 
gat. Figuta, & colore maturas ae« 
mulatur olivas, Ejus exterior fub- 
ftantia etat cartilaginea , & variis 
exiguistüberculis ceu punctis excu. 
berabat. hae. iz RE 
SednüquidhácErucaipfatexat, d; - 
(in: |o Ner 


DE INSECTIS LIB. H 


verifimilius eft , vel aliundé Crabro- 
num iore allaca materia conficiat, 
necdum didici. Fructum interim 
non efle abictis exemplo difcimus ; 
quz conifera eft; nifi quis dicat abor- 
tivum effe; quales multos obíferva- 
mus in quercu. Cümrepetiretur,non 
eratunicus; fed quatuor fimul erant 


conjundti: quatuor ni fallorEruca- 


rumopüsaclabor, Quàin conjedtu- 

rà fi fallar, le&tor boni confulat; 

Puxcrux V. 
s— ; i : à 
De Erucis quinta ta- 
bula. 

'N s. tabula funt nové, quae primuni 
5 locü habet , magnitudine eft duo- 
rum digitorum transverfalium j co- 
lore fufco, quaternis maculatum ni- 
grarum fcriebus diftin&ta: capite fla- 
vefcente,toto corporeglabro;utrim- 
que ad latera prope ventrem linea 
quadam flavefcente infigniro:fubtus 
toto cólote albicante; Inbraffica na- 
fciruflicidicebant. — Secunda defcti- 
pt aliquo modo eft fimilis ; quoad 
formam & glabritiem; led minor ta- 
men;coloreqüe caftaneo magis dilu- 
toi capité duabus maculis nigricai- 
tibusinfigiitür. Abeoadexttemüm 
utopygiümni duobus macularuim ot« 
dinibus,; pártii atris; parcim luteis 
decorata eft; & utrimque ad latera 
lineà quxdam rübefcens per longi- 
tudinem fertur ; cui in fingulis an- 
nulis pun&ula quedamin medio cá- 
dida; & ir circumferentia nigta fü- 
perdent. Parte fupina tota dilute 
lutefcit. Té biiia é laterib.frontis| 
emittit cornicula exilia, &brevia:ca- 
put etiam habet parvüm & nigruin. 
Toto corpore hirta eft; & colore fer- 
tügineo,annulis vero nigticantibus, 
Capillamenta penicillos zmulantur 
ubique, pretetquamin cervice & 
dorfiinitio; ubi vix ipfavidentur cà- 
illamenta;quia rariffima funt; & éxi. 
jia admodum.. Cauda etiam peni- 
cillishortet ; quodnec dumin aliis 
vidi. Juari4 ejüsdem cum fecunda 
magnitudinis; coloreelt erra illius, 
quami umbram pictores dicuntiTüter 


| | Tjr 
fingulosannulos tria habet tubercu- 
là; ex quibus pili oriuntur penicillo- 
rümfigura colotis caftanei. Albicans 
vérolitneàper doríam retta à capire 
adcaudam ducitur. Pedesanterío- 
tesmagis, quá pofteriores nigrifunt. - 
Interfingulos quoque flexus a lateri- 
bus punótula funt albicantia. aliet- 
natim pofita. Quod guizzws datüir 
in hàc tabula; id difpari fru&u naíci- 
tur. Celebre eftapud Plinium aliós- 
que probatos fcriptores àd quatra- 
nam, Alibi dehociníé&o; hoc etiam 
prodidit loquens déreimediis adver- 
fus doloresdentium, Is quoque vet- 
iiculus;qui in herba labrumV eneris 
appéllato invenitur cavis dentium . 
inditusiniré prodeft. — Nam Eruc& 
brafficz, ejus contactu cadunc. Idem 
imilii proprijs ante multos annos mà- 
nibusoftendit Cardinalis Paleottus: 
nequeidampliusvidere potui ; licet 
multos fructus ; diverfis aperuerim 
temporibus; donectandem an.1$93. 
fub finem Septembris cumforté fpe« 
cülaturus,nunquid potids in maturis 
quam immaturis nafcetentür ; in- 
veni illis; qui inatüfi erant. Lon- 
gitüdo digiti auticularis transvci- 
fimdiménfi: fed cum nunc éxadctius 
defcriptutus id intuerer , offendi 
ex erücarumgenere efle, nam qüá« 
tüordecim progreditur pediculis: 
Caput atróre fplender; ut feinen à- 
inaranthi imalaxi quodámniodo vi- 
deatur;c&teráalbicát. Diofcorides 
etiàm merinit,fed nemo veterumE- 
rucam efle fcivit. exa à latcribus 
leviterlutefcit, infra, ac füprà coloré 
eft caftaneo; annuli quoque cáftanel . 
capüénigrui,pedes exiguijfublatei; 
Septimá pictata eft induramenti cü- 
jüfpiam Erucz affabre fa&ti ex folio 
quodam arboris , aliaque matetia 
bombicina. Folium id éxttinfecus 
mültis velüt latninis feticis albican- 
tis colotis erat obvolütum;intusque 
quidem eodem modo; fed pluribus 
laminis intricatüm erát.. In centto; 
feu medio laminatum plutima ova, 
higta, parvafeminib. velliyofcyami; 
velnicotianz cormparibus, una cürü 
fetibus etiam nürmerofis latebant. 
Exqüe docetütüir etiam Erucas efle, 
qua 


Thu mc 


s; o HISTORIZ£ NATPRALIS 
ue & ova, & eodem etiam annofe- fedannulos habetnigros,&iüter finz. 
tus edant. Aliud nidulamentumfive- | gulos pun&ta oblonga tria;itidem ni- 


folliculus exhibetur locoz£/avo fi- 
gurá pudendi humani. Inferra enim 
parte referebat quodammodo fcro- 
tum, fuperiore virgam ; ac €o magis 
cum duabus, üthzcinftructum effe 
fiftulisautdu&ibus. Eoaperto vidi- 
musramifruftulum ; & folij pedicu- 
lum figuram virg& efformare:hzc e- 
nim fimul eomplicata. Eruca filisob. 
texerat;ficut item folium;quod fcro- 
tum efformabat. Intusut in proxime 
defcripto, & ova &z feetus delitefce- 
bant. Erant amboifthzcnidulamen- 
ta ita undique claufa ; ut ne hilum 
quidemaéris, néduümpluviz admit- 
terent.. At cumita undique clauía 


. gta. Caput rubefcit,retro;quod duo-. 
bàs minutiffimorum punctulorum 
nigtorum ordinibus conípergitur; 
Pedesquatüordecim nigricaces.Ha- 
besfextoloco Eruczfuzinvolute fol- 
liculo rubicundo Clhryfalidem; five 
Auteliam. Ad ractumtantum mobi- 
lis,& tota viridis eft,& nigrum habet 
inter fingulosannulos pundtü , quod 


| fupra candicar. Habes deinceps ali- 


quot Geometrarumiconés ideo hic 
adje&tas, utquomodo ab Erucis dif- 
ferrent , unico intuitu conípicias. 
(Geometras eas voco, quód hominis 
Geometrz feré inftar incedendo a- 
gros dimetiaritur)Pedes enimin hif- 


fint, quifpiam quarat , quomodo ea | ce animantibus contrario fefe habét 


ibipofueritEruca,cum hecintusnon 
teperiatur, Refponderem ego texe- 


 xequidem primo folliculum Erucam 


non totum; & in ea,quam rexuit par- 
teovaedere, deinoccludere, & abi- 


. tes fed nunquid poftmodum moria- 


rur,autin Àureliam cóvertatur, nec 
dum didici — Poffremo loco depicta 
Eruca tota erat viridis pun&is con- 
Ípería nigris,capiterubto. 


PuxcruM Vl 


De Erucis fexta tabula. 


T5 ultimá quindecim depinguntur. 
Prima eft tora viridis, lineis trans- 
ver(alibus, fed fingulis tribus aureis 
punctis decoratis , qualesin pluribus 
eliis obfervavi , annulis luteis, fub 


, quorum fingulis pun&um eft atrum: 


roftro etiam atro eft , atris anteriori- 
bus pedibus,pofterioribus viridibus. 
Secunda quoque elt viridis, fed in hác 
linez nigrzille oorpusambientes la- 
tioresfunt, & binis cantum maculis 
aureisinfigniuntur;preterea annulos 
habetnigros,& luteas,latasq;velucé 
capité antennasemittit. Terzie loco 
habetfiguram Cofli, dequo uo poft 
locofeparatim agemus, hicideo po- 
fitam,quod fi polfteriores haberet pe- 
des,omnino etlecEruca, Ouarrum de- 


picta Eracaglabra, ex minorum ge- 


nere, toto corporeex viridi lutefcir, 


| 


modo; acin Erucis, quibus nimirum 
anteriüs pauciores funt , pofterius 
plures (loquor autem deijs que ha- 
bent quatuordecim) cum Geometre 
fex habeantanterius;pofteriüs etiam 
toridem,in medio ventrenullos,quo 
fit, ut eo , quo pi&ura prima often- 
ditmodo incedanc. Atiftoteleshuie 
Erucarumgefieri nomen non dedit, 
| fed appellat xajrimo aixvuapen 7) mupeiet 
hoc eft Erucas , qua undatim in- 
cedunt. — Parteenim, inquit, inni- 
tentes priore contrahunt fefe , ad- 
ducentes pofteriorem, arcuatimque 
incedunt,& ex hisfcribitnafciowíz, 
& Vziseg, quac Gaza vertens Acias, & 
fuperasdixit. Prizatota luteícit fu- 
perné, inferne ad ferrugineum acce- 
dit: Alateribus inter fingulos flexus 
punctulis nigris maculatur. Quz 
fubfequitur eadem eft excenfo cor- 
poredepicta. Caput candicatpedes 
nigricant.Nonain hacferie Geome- 
traeft omnium minima, tota viridis, 
velpotiuscoloris herbacei, excepto 
capitequod rubicundum eft. | Deci- 
s pictura ejusdem eft in fpiram re- 
volutz : nam fi tangas , eo modo fe 
contrahunt, & caput colant, contra 
pericula, ac injurias. — Fsdecizza ex 
minorum genere eft, corpore colo- 

risferé ferruginei, à lateribuslutei. 
Pedes; caput, & extremum cauda 

haber nigra. Dwodecima,turtus ex vul. 
gatiffimarum Erucarum, qua braf- 
1Cá$ 


"Tab: xxu | 
lab. 6 


| 
| 
71 il ] TE [Aló il fi 2 


dU 


^ N WN 
Jil | DAMIV D» 


iM 


Bomb. f, 


up ine fet 9 


M cul 


Mouf ; 
Papil n éupturur 


Ellizulo Bomb. 


Fapilis | Bombyc . 


Y 


«wm, í [s zu 
I5 : gravid o » 


Cien 
| i | | m AUN 
ENMN | 


NM VANS ANS SN NN 
um BA j Ww XN DENS 
ME ian»; Nam Ata Munt i 


dolbsc. inclafe Fapil. 


DN 
dM ou 
S e ien 


Y 


A omen. 
ldr, H ift. 
UB 


^ rum nigerrima puncta. 


JDefcriptio 


o t DE INSECTIS LIBII 


ficasinfeftant, tota herbacei coloris, 
exceptis annulis,quilutefcunt, De- 
cimatertia eiusdem coloris herba- 
cei, fed annulos habet aterrimos,fe- 
rici inftar fplendentes; praterea in- 
ter fingulosannulos rotundos habet 
velut oculosluteos, & in medio ho- 
ta. Caput lu- 
teum eft, pundtisque nigris minimis 
maculatum. | Quod 4ecimotertiolo- 
co depingitur infe&tum , corpore 
quodammodo Erucas zmulatur gla- 
bras, fed pedes habet ab utroque la- 
tere ternos, quanquam bini tantum 
à pi&tore expreffi fint: toto corpore 
eft nigerrimum. Epidauro idallatum 
mihi donavit Antonius MariaAlber- 
ghinus Philofophiz & Medicinz D. 
eximius, inquiensillius pulverem ad 
Ítrumas curandas remedio effe pe- 
culiarijacprzftantiffimo. Exmini- 
marum genere eft po//rezz4 Erucula; 
tota feré cinetei coloris , annulis ve- 
to fübluteis. : 


AÁnTiCULUS IIl. 
De Bombyct. 


Doubs hiftoriam feparatim 
nosdaturos fupra diximus. Sta- 
mus ergó hicpromiffis, addituri in- 
fuper & de Chryfalide Íeu Aurelia ,ali- 
quid. Eruca ifta &op6£ eft. Arifto- 
teli, Hefychio vepizeo feu viui rues 
ut quibufdam placet; Ambrofio & 
Bafilio verzus Induss Albertoyverzus 


Janificius,Baptiftze Piera, Eruca bombi- 


civorasScaligero Ser; Aufonio,Ser ve- 
Jfifluus: Paufanim Seres. — 

Omnes feptem habent annulos : 
Pedes quatuordecem , anteriores 
Íex,qui tninotes funt , pofteriores o- 
&o;qui poft tertium annulum inci- 
piunt: poftremz dux omnium funt 


maximz, fupra quas cauda eft ; acuta. 


& furre&a. Inter fingulos annulos 
macula confpicua eft nigra. In dotfo 
inter eosdem annulos, quatuor funt 
Semicicla literam G maiuículam 
formantià, quorum priora eviden- 
tiora funt poftremis ,. quz nermpé 
tam funt exigua, ut vifum fere effu- 


4 ; - 


J 


—  — 


75 


giant. À capite ad caudam ufque li- 


nea per dorfum medium fufca fer- 


tur, Ricusomnibus idem, porco- 
rum fermé fimilis,oculi magni, & ni- 
gri,üropygium caudz pifcium ferme 
fpecie. 4 

. De generationc & aliis, haec nos 
olimin Natura admirandis diximus. 
Vermis primo eft, Folliculo inclu- 
fus emoriturinformis, E folliculo 
denuoptoditalatus papilio. Itaque 
infectum reptile in volatile per me- 
dium Zoophytum motus atquefen- 
fus expers;admirabili metammorpho- 
fi commutatur. | Exclufus enim pri- 
mo vermiculus, alimenta quzrit co- 
piofa,quibus avide depaftis, capitis 
crebra arrectione cum veterno ve- 
luti lu&tans , tandem obdormifcit 
triduum vel biduum , pelleque in- 
terca exütus ad coníüeta redit ali- 
menta. Cumquater paftus, quater 


obdormiens, quater tenovarit;fpre- 
to deinde pabulo füblime petit , && -' 


virgultis confcenfis , alvo rite put 
gata, lanificii rudimenta inconditis 
primum mzeandris per ramos exer- 
cet , mox folliculo inclufus pelluci- 
do;indefeffi laborisfru&um 6 centro 
ad circumferentiam protrudit pilum 
album, viride, flavum; ovali figura, 
cum zqualibus veluti certans ; no- 
vem dicrum fpatio , abfolutoque o- 
periimmoritut. E folliculo loco füb- 
terranco depofito, papilio poft deci- 
mut diem prodit cornutüs;fed ala- 
rumalimentique immemor, brevis 
&vi ja&uram fcetificatione repara: 
turus,molli impofitus veller;concu- : 
bitu petpetuo per triduum , rarius 
quattiduum foemninz connexus, e. 
inoritur,nec multo poft vidua; reli- 
&o poft fe inftar granorum nilii fe- 
tine, centenario fere , mariti fatà 
fequitur. Sed dehis & aliis quie cir- 
ca bombyces occurrunt;accuratifli- 


mé egit, dnzdreas Libavitisin faa obfer- 


vatiose,quam hic ingratiam Natura 
indagatorum appono. 

- Cum difficile fit 6ngulorum au- 
&orüm Ícntentias & experimenta 
ad amuflim explicare , queque illi 


diverfis temporibus aut locis obfet- 


Vavere; 


1j HISTORIZE 


vavere,ad unam hiftoriam revocare, 
proq; huius fide damnare velaftrue- 
re,quod quisque verum ufu & nota- 
tione rerum deprehenderit:ubi for- 
fan evenier;ut nec Plinius, nec Pau- 
fanias, nec cteri,qui videntur fecus 
acánobiscognitum eft,commentati 
'efle, repudiandi exiftimentur: adii- 
ciam fpecialem hiftoriam. bomby- 
cum domefticorum , quam anno fa- 


lutis répatatz 15 9 9, Rotenburgi ad | 


Tubarim ipfe éx diligenti iftorum 
cura & attentiotie ad naturam , & 
ópera confignavi, vel utique in dia- 
tium conjeci. Siquid diverfi in lri- 
dia, Grzcia, Italia,& alibi aliistetn- 
poribus,minifterio,educatione,con- 
fuetudine,& ceteris, perfpectum eft: 
quanquam natura dicatur fenipet a- 
zeréeodem modo ,ttecnifiacciden- 
tibus variate: id quoque confeérent, 
qui notaverint, ut fic ex rnultorum 
experientia naturz hiftoria accipiat, 
incrementum & abfolvatur. | 


Citca vigefimüm quinturh Aprilis 
ovabombycum in charta fimplici fü- 
periorearino procreata, & per hye: 
inem in tepidario cubiculi fervata 
exponebam Solis radiis per. fene- 
Ítrales. orbes incidentibus. Qux 
plumbeá feunigra erant nori quidem 
oninia uno die in eruculam abibant, 
Ísd tamen arite finem eius menfis 
cunda , fub auroram potiffimum 
vermibus erumpentibus;prout quis: 
que perfe&tionem füam erat confe- 
cutus, rclita vacua tefta feu puta- 
iine coloris albi,in latere otbiculo 
erofo , qua in patte extremitates 
honnihil nigrefcebant, propter ter: 
minum todendo acceptum. ^ Pu- 
nicea, & citrea , five puta, five ni- 
pro puticto difcreta, nihil edebant, 
quod vel inta&a fuerant mafculo 
femine; vel principium in eis fuffo- 
catum. — Hz etruculz intra ovüm 
nancifcuntur fuam fpeciem , & if 
€circulum convolutz jacent , unde 
excía tefta primum nigrum fplen- 
- densque caput exerunt, poftea tra- 
&im prorepunt ofculo, & pedicellis 
nifufuo , & in pavimentum impa- 


X 


NATURALIS — 


Gione, adminiculum prabentibus; 


Statim tunc notavi filamenta ab o- 


fculis dependere eaque tenuiflima 


ut vix confpicias nifi obvertas luci; 


His fefe librant, pendentque à fo- 
liis, aut etiam ficubi delapía ex al- 
tiore loco.eum repetunt, vel expe« 
riendi gratia fufpenduntur , multi- 
plici lexu involvunt; atq; ita furfum 
contendupt, more vulgarium eru- 
carum arborum folia & flores de- 
pafcentium; ^ Vermiculus niger eft 
& pilofus cum albo circulo ;in con- 
finio pe&toris & cranii, & alio in ea 
regione, qua venter contingit pe- 
&ufculum ; eique cohzret, quita- 
men ob pilofitatem non eft admo- 
dum confpicausin prima atate. In 
tine dorfi, ubi eft alvi exitus;pinna 
quadam parva prominet: Et plane 
cztera forma éadem eft cum bom- 


bycum fpecie, nifi quod hirfuties & 


nigredo per aliquod pellis mutatio- 
nes in glabritiem fplendentem, al. 
bedinemque transmigrent , & ex 


parvula beftiola fiat vermisymedium 


digitum viri mediocris tribus arti- 
culis jun&is longus; craflus fere au» 
ricularem, quanquam noh omniurni 
cadem fit magnitudo. . ! 


Invenias aliqua$ erüculas cuti 


cáüdz plectro triplici , aut duplici, | 


ita üt majus fürrigatur ex citculo 
ultimo doríi: füinorà ex fübiecta 
ftatim lorica cauda. ^Vnum vidi 
inaius hinc inde binis ftipatüm mi- 
noribus, in quorum loco aliàs dun- 
taxat fuht ptotuberantia puncta. 


 Progteffio erucarufn eft ut bom- 
bycum. Nam caudz fulcra pavi- 
tnento infigunt , & poftca tractim 
pet circulos fefe promovent , fübla- 
tis primo partibus, inter caudam & 
pedes pofteriores: poftea his fixis 
interftitio inter pectus & pedes, do- 
nec ad pe&us ipfum & pedes ante- 
riores ficperventum ; quibus hzren- 
tibus cauda viciflim tollitur & fulci- 
tur greffus. Nam motus animaliurs 
fit aliquo quiefcente & ftabilimen- 
tum przbente.  Natis ftatim prz- 
bui tenera moti folia , in quz 
- trapftuli 


Lui 


tranftuli eas cultello levi, vel etiam 
fivi per fe irrepere ih folia , cum 
quibus eas ciftelle lignez deman- 
davi , invadunt autem foliaab ex- 
tremitatibus & planitie fuperius in- 
ferius. 
appendices. lta paícebantur ab 
Vitimo Aprilis,& circiter, u(quead 
O&avum Maji ; quo animadverti 
primam fenectam pofitam, quz erat 


ofcillumnigerrimum fplendens cum 


- exili nigra pelle] Solent autem ali- 
quando ante quafi cun&ari , & dor- 
miire fomnum renovatorium , fiqui- 
dem fomnus eft appellandus. Ab- 
je&a fene&ta, ftatim apparent gran- 
diores , leviores) & nigredine dilu- 
uore. Nam corneum capitis tegu- 
mentum ;, quod fubnaícitur veteri, 
fecundum proportionem maius eft. 
. Detracta pelle,etiam intumefcit re- 
liquum corpus , quafi prius incre- 
mentum prohibuerit anguítia corii 
Idem tegumentum feu cranium ca- 
pitis, cum recens eft, albicat, poft- 
€a cum firmatur itidem evadit ni- 
grum, donec plures procedant mu- 
tationes; Sicutautem ante pofirio- 
nem leberidis abftinent efca , ita & 
poft aliquantulum quafi pigtefcere 
videntur: nam tenerius eft inftru- 
mentum quam ut carpere folia pof- 
ft. Dum percurfitant folia., non 
taro altera alteram tranfit,idque pa* 
citur ea placide nifi nimis offenda- 
tur. Tunc enim fublato pe&ufculo 
capita concutiunt hinc inde moti- 
tantes, idque etiam bombyces fa- 
ciunt, Semelatqueiterum tunc prz- 
betur pabulum; & angufto in loco 
degit multitudo. «Cum fatis come- 
derunt, ad dormiendum inducun- 
cur. Tunc videas easinftar ftatua- 
zum , aut éorum qui catoche labo- 
xrant;pectufculis fublatis cum ofculo 
in foliis quafi obrigui(le.Sed fi pabu- 
lum novum injeceris,ftatim excitan- 
tur & comedunr rurfum, | Olfattu 
videntur folia deprehendere nova, 
Nam etiam nondum tangentia ere- 
&ione corporis affectant. TFierita- 
inenidemetiam alteratione quadarn 
qualitatistactilis pates. Excremen- 
- tum alvitunc exile eft; & nigrum in« 


f 


Non enim impediunt roftri 


2000 39EOINSECTIS LIBAIL - 


| 


; " MÀ ————MX M — 


5 CEN 
ftac pulveris pyrij. Decimo fexto 
Maji aliquz fecundo mutarunt pel: 
lem;aliqua quieverunt;& fequenti: 
bus diebus exuerunt membranas, 
Rumpuntur ez in capitis confinio 
herenteíque foliis manent, eruculis 
per circulos ordine motos fefe expe 
dientibus, ofcillum etiam non ftatim 
cadit;fed pendet aliquanto fpacio ab 
Ore novo: | 

Tunc colornigetin gryfeum mu: 
tatur, & erucz grandeícunt magis; 
Pe&tustame album cenfpicitur ; ple« 
numq; fucci adeo; ut pellucere cre? 
das. Quoniam autem nonuno die 
omnes mutant corium fi placet,po- 
tes paresab imparibus fegregarc.Sed 
egounareliqui,tantumq; recentibus 
fuppeditavi novam efcam, caterisin - 
veteramentis adhuc conviventibus; 
& metamorphofin exfpe&antibus. 
Non enim tunc potes ftabulum ex- 
purgare, fed differendum negotium 
eft;donecevigilarint & poflintin fo- 
lia pellicinova: Tertia mutatio ince- 
pit22.Maji , quo dormierunt multa; 
alique etiam pellem devolverunr. 
Ea non amplius tam nigra erat, fed 
albedinem pra fe ferebat cum ofcil- 
lojipfique vermes exibant candidio- 
res,relidtafenecta, corrugata magis 
quidem ea, qu& non adhzxrebar fo: 
liis per lamenta , minus autem eá 
quz affixaerat. Nam hzcinlongum 
porrigebatur trianguli fpecie; ratios 
ne altitudinis. Etenim deorfum acu: 
tum furgit € medio , quod quidem 
ego fieri puto per caudz apicem ea 
traductum & elevantem corium.Ex- 
tremitas pofterior huiusleberidis eft 
inftar caudz pifcium bifide; Pafce- 
bantur erucz liberate rurfum ufque 
ad 25.qduofomnum renovantemani- - 
madverti,&aliquas etiam eodem dié 
novas: fed 26.dormiebant plures,ali- 
qua ctiam27;paucz29.& 29. itau£ 
jam maius eflet difcrimen. Qua ta 
men dormicbant27.ee fequentemu: 
tabantur, & ad pabulum poft cunéta- 
tionemaliquam redibanr. . 

Hac quarta. mutatione ex erucis 
fa&i funt bombyces glabri & albi; 
cummaculis tamen plumbeis, & o« 
fcilloalbicornuinítar, Hiceft men: 

VA fis 


t 


1f6 
fisprimus vita, & prima ztas. Sed 
cum intertia & quartarenovatione 
cuticulz omnia fint notatu faciliora, 
pateantque liquidius uti obfervavi, 
accuratius paulo defcribam. Eruce 
tertixz & quartz mutationt Vicina, 
pellem habent fübfquallidam afpe- 
é&tu, & rigidiorem quam vermis in- 
crementum ferat, Itaque fubtus na- 
Ícente cuticula molli abfcedit pau- 
latitn , & quia coherent nerveisqui- 
buídam vinculis in utroque latere; 
qua funt punctorum veftigia , hzc- 
que non facile diftrahuntur., maior 
nifus eftin exeundo,& quies fere bi- 
duana. 

Cum itaque foras contendunt,ve- 
tus ofcillum corneum feparatur à 


Ííubnatonovo,vermis ipfe, fiquidem 


affixa folio leberis eft;pedes & cru- 
fcula convellit, modo contrahens 
modo remittens,donecexocreis ve- 
tuftis eos exttaxerit. Interim & cutis 
laterum corrugatur , corpote per 
Íquamas divifo 1n fe contracto ite- 
rumqueextenfo. Sictotocorpote 
laxantur exuviz. Moxín anterius 
Ícíe promovet vermis , & lateralia 
vincula paulatim ducit;promotis or- 
dine fÍquamis iterumque reconditis 
ut ferc initio dubites zeéce an aso 
exiturus fit vermis. Sedtamenifto 
modo vincula abrumpuntur. | Pri- 
num juxta pectoris confinia obfer- 
vatur promotio, Ibi enim puncta fe- 
cedunt, &duo inverme;duoinlebe- 
rideappatent. Dum porro fquamz 
trahuntur, quafi linea violacea exi- 
ftitinlatereutroque fenectz, tum ob 
puncta, tum vincula intus applicata 
lateribus. Interim cauda rugatüf,pe- 
des exinaniuntur ; prorepitq; octava 
horz parte vermis novus,vetus ofcil- 
lumori przfixum habes,ut mulus ca- 
piftrum. Videasin extremitate caude 
etiam chordamalbam trahi, qua pel. 
lisdorfocohzfit. | Faciliusenituntur 
effixi, folutis veró miris modis fefe 
convolvunt in dorfum, latera,ven- 
trem,donectandem expediantur. Et 
horumleberisin globum fere coacta 
cfbillorumvero extenta, Siduoex- 
trema unguibus prehendas, & didu- 
cas,juftam lon gitudinem recuperes, 


HISTORIAE 


—Ó— UBI 
Ro hsc e MMAAMÁ—— ——9 — ———— A ÜÀ— MÀ M MH — M" 
[————— '— —ÁMP RIPE RU Ht 


NATURALIS 


cum veftigiis ped omnium & fqua-- 
marum. Nihil enim deeft pretero- 
feillum. Longea.candidior quarta 
mutationis cutis eft quam tertiz, uc 
& cranium, V ermesipfijam bomby- 
cesfuntmodore&e& fedulo fint cu- 
rati & enutriti; pingues candidique; 
quanquam alii aliis minus , adeo ut 
videantur nonnulli fubflavi effe , alii 
ad plumbeum non nihil accedere. - 
Pedes & orainitiofunt mollia.Itaq; 
& tactufoliorum & comeftualiqua- 
tulum abftinent,harent eis pertina- 
citer, & caudae quidem adminiculo 
pofluntretrahi& explicari,pedesau. - 
tem pofterioresobtufiores, craffio- 
resque tribusquafiarticulis conftan- 
tesin medionigrumpun&um habét, 
quem ego puto effe prehenfionis in- 
firumentum, quod queat pro arbi- 
trio,ut unguesfelium, promi & re- 
condi, Ánterioresnon tantumgra- 
diendoinferviunt, fed & prenfando 
folia,trajiciendo corpus, diftribuen- 
do fila & aliis ufib. partes fecandum 
longitudinema capitead caudam in 
dorío funt caput; gibbus feu tuber 
pe&orisrugofum, octo femicitcula- 
resfquame& tripartitacauda, Tuber 
pecoris in capitis confinio aliquibus 
albet , aliquib. diftinctum eft macu- 
lis duabus lividis, quas dividit linca 
flava, quzque diverfis diverfimode 
fefe habent. Nam color aliisremif- 
fus, dilutusque & fere evanidus eft, 
aliisintenfior. Qua verófefe attollit 
illegibbus,quatuornodiconfpiciun- 
tur, quibus affiftens cutis rugofa efhi- 
citur,Sequunturfemicirculi; Hijun- 
guntur membrana renuiffima tan- 
quam linea. viridante ex ceeruleo. 
Ipfe vero fquamzalbent,quamquam 
in nonnullis aliquid plumbei füblu- 
ceat: & cum jam maturi funt bom- 
byces ferificio, fpicei evadunt. Sin-- 
gule ctiamin utroque latere infigni- 
untur puncto, quem ambit circulus. 
parvus, Dixiibi vincula effe;id quod 
ctiamappatetin chryfalide. Deinde 
Íquama o&tava , aut duobus Pun&is 
lividis diftincta eft, aut femicirculis. 
lunatis,quafi duas lunulas fe mutue- 
refpicientes cornib. infcripfiffe. V.e- 
runtamen non (unt pares in omnib. - 
| | Nam 


DE INSECTIS L1B.11 $7 
Namalicubi magis funt confpicui, a- | nuioresq;. Si digitis attre&es, omnes 
licubi evanidi.fubtiliores, tenuiores, | frigereanimadvertas; Szpe fe erige- 
magisplumbei, magis albentes; &c. | re folentin pedes poftetiores,& can- 
Hinc bini circuli leves poft quos qui | quamftatuz fic manere. Cum vefci 
fequitur duos nodos habet, ufque ad | volunt;foliorum margines, & venas 
cum qui podici imminet, & apicem | protuberantes invadunt , contra ac 
feu cüfpidemfíurrigit, In maioribus | eruca. Puto obftare appendicesotis; 
obíervantur protuberantiz in fqua- | preftat. tamen aliquid adiumenti 
misfingulis,ied tamen hz funt emi- | pedumanteriorum in tenédo cibum 
nentiorésintertiis. Cranium ipfum | officium.Exeduntautem foliacircu- 
corncum quidem eft , fed. divifurn , lariter, feu in orbem; ut lacuna ma- 
quafiin tres partes,dexteram fcil, & | neat rotundi ambitus: Paftifece- 
finiftram,quas purasoculotum notas | dunt; & coniun&i multi quafi cumu- 
effe,& deinde oriscompagem, quz ! lo quiefcunt , dele&tati puto mutua 
iterum inappédices & maxillasfuas; | calefa&ione & tepore:ut dormien- 
inquibusferratz dentium figurs di- | tesa mutaturis pellerà difcernas, ob- 
ftinguuntur. Per totam dorti longi* ! fervandaerit netvorum in dotfo fy- 
tudinem gula protenditur , ufquead | ftole& diaftole: Nam in dormíenti- 
fulcra caudz ; (aper quibus interul« | buspareftvigilatibmotio, atin exu- 
, timamfquamam eftexitusalvi. Con- | vias pofituris tardior obfcuriorque; 
Ipiciuntur etiam in dorfo ufq;ad ple- | ut intelligas tunc potius xgrotare, 
&rumcaudz, quidam nerviconti- | Deinde dormientes os habent fim- 
nua diaftole & fyftole mobiles, quo | plex; fed (ene&am abiecturz prafe- 
pacto moveri cor & arteriz folent. Et | runtoffillum. Verum hocnonin bó- 
hinervi exalbedine flavent, cumque | bycibus fed erucis adhuc locum ha 
diftrahuntur;viridem gulam ; feu in- | bet,quidam iam quaterrenovati cit- 
teftinum detegunt. , Cohzrent ple- | ca caputpolluuntur fufcedine, & ta- 
&ro, tanquam ibi effet refpirationis | menperguntvefcendo. Quidam nori 
quidam exitus, quanquam non re-: proficiunt admodum incremento, 
ipirent, Sed vitz fedem ibieffenon| fedparvimanent. — 
eft dubium; licec deprehenderim in | Di&um füperius eftáMajiz;.quat- 
nymphis partem quandam rubeam, * tam mutationem in pelle ufq; ad 29. 
utinfta docebo, palpitantem per fe | eiufdem in diverfis factam eíle. Ab 
folam inftat cordis. Cum refecatur | hoc itaque tempore ufque ad Septi- 
iftud ple&rum, exit humor liquidus | mumIunii,& deinceps pero&tavum; 
ftubflavus,& vermesipíinon quidem | nonum;decimum, undecimum, ftu- 
moriuntur,fed ramen moventut ve- | diosé affe&tarunt paftum, itaq; pin- 
hementius, fefeque convolvunt, & | gues M evaferunt, fuitq; cer 
 tefle&tunbur judices dolorem Um die, & ultimis diébus quater , vel (ze- 
ti acerbum , nerveo principio lxfo.| piusprebendus cibus.Nam cum feri- 
Stercora cibüm referunt, funtqific- | ficio & maturitati fünt vicinijvorant 
ca.fexangula,oblonga;quafi (tellata; 
undeinteftini velalvi difpofitionem 
quis colligere poffit. Virent quidem 
ex efca.fedcamen quia ftipantur den- 


cótentits, invaderites folia cupidiffi. 
Ííe,& exaccafunt,nigra apparét;ficut 


meatq; & nervosabfümentes. Nota. 
bisautem circiter tredecim dierum 
fpacium intercefliffe inter renova- 
tionem quartam , & àciboabftinen- 
tiam feu fetificii meditationem. Re 
fpódent enim fibitemporaà 25, Maji 
ad 7.luniià 26.ad 8.4 27.ad 9.à 28.ad 
r0,439.ad ri.quo ultimam inclufi ex: 


plusvirideícunt humidiora, Foemi: |. 
nas à maribus diflinguere hic jam 
queas fiattentus fis. Evenic enim & 
in his, quod. de aliis foeminis fcripfit 
- Philofophus , ut fcilicet int maio-| cepto uno parvo mafculo qui diutius 
res,& pingatores ,liumidtores, mol- perfeveravitin pafcendo. Iam circa 
liores, candidioresquemaribus ; qui | ultimos dies plerique incipiunt ,fpi- 
aufterieres, maculis lividiores , te- | cceum colorem adipifci;qui à pofte- 

i: | | V 3 riore 


554 HISTOR 1E 


riore parte incipit evidentius appa- 
rere, hincq; adgibbum pectoris am- 
pliari & progredi, quamquam aliqui 
magis & fere toti flavent, aliqui albi 
mifto extuleo manent, — Cum fata 
inftant fecedunt ad latera capfulz, 
necadoriunturfolia orequamquam 
peirreptent. Nonnulli ad angulos fi- 
lafigunt, quafi iam exorfuri veftibu- 
lum:aliirepunt per extremitates , &z 
hincindefpeculantur,inquiruntque 
aptum latitandilocum. Inclufi ple- 
tosque cucullis chartaceis , quos ali- 
cubi commode difpofui & affixi, in 
quibus rodendo, vellicandoque pa- 
rietes aliquantum ftrepunt;fed poft- 
ea alvi (icco & humido excremento 
(nam tunc duplex emittunt) proje- 
Go ex pofterioribus parietibus char- 
tz afhgunt ea cenàcitate , ut glutine 
firmatam putes.Poftea triduo conti- 
nuo;occupati folliculum pertexunt, 
quo abíoluto, quincam ponunt pel- 
lem cum capite & cauda, transfor- 
manturque in nympham; Aliquos 
non inclufi cbartis, fed in capfula li- 
gnea difpofitisramufculis fivi fibi|lo- 
cum nidi eligere;ubi obíferves potif- 
íimum fequi angulos, & latebras, & 
plerumq;multi eodem inloco bom- 
byciafaciunt,fi fieri id poffit, alii fta- 
tuctites eain rectum, alii in obliquü, 
aliinlatum. | Silocus eft anguftior, 
comprifhirurà latere folliculus , nec 
planeovalemtumorem retinet; eft 
alius alio longior, amplior, denfior, 
pro magnitudine & firmitate bom- 


NAÀATURALIS 

Cum itaq; grandem vermem vàá- 
gabundum confpicerem, funiculum 
colloinjeci, & ad fectionem prorra- 
xi. Vixit pertinaciter etiam coaréta- 
ra gula,exquifite fenfit. Nam ad fin- 
gulasincifiones dor(i,etiam vix ap« 
plicatocultello,violenter fe convol- 


vit,quafiore & anterioribus pedibus. 


!fibiopemlaturus. Divifacutecon- 
|fpexi longum inteftinum, quale cft 
lupi pifcis, anteriore partetumidum 
.& capax, pofteriore ardtius. Eiin- 
teftino nervi feu arteriz pulfatiles 
cum continua fyftole & dyaftole in- 
cumbebant,& definebanrin ple&tro. 
caudx. | Hocrecifo,nontantum.hu- 
. morflavus perfpicuuserumpebat,;fed 
' &capitanervorum;in motuindefefe 
. exercebant , & agitatio fiebat langui- 
' dior, Habetauteminteftinum dupli- 

cem tunicam unam externám craf: 
fam;alteram internam tenuiffimam. 

Grafla fentit accurate, eftque juxta 


— 


gulam vifciditate multa obductum;, 
quz peftea fit materiaalarum  & pi- 


loficatis innecydalo;ficut humiditas 
excrementitia externa inaurelig pus 
tamen cogitur.Craffa cunica pertufa, 
exit inteftinum , adhuc involutum 
| tenui, & multum cibi hefternié foliis 
viridibuscontinet. Videre veró et- 


iam eft ex pelle fecta; & craífa tunica. 


inteftinieffundiliquoremíat copio- 
fum & transparentem,quemego pu- 
to profanguine effe , & mutari co- 
&ionein ferici materiam , membraq; 
beftiole. Capite prefecto extumefcit 


bycis. Difcrepant etiam colore.Sunt | initium gulz,& plane exhibet obcu- 


enim aurei,argentei,citrinique , & hi 
duplices, Quidam enim virorem re- 
ferunt , quidam plus ad citrinum de- 
clinant,quamquam hi omnesab aliis 
foleantviridesappellari. Omnium 
prodromus,quantum ego obfervavi, 
albet,prater paucos, qui ftu pam fub- 
citrinam przmirtunt, Aureialiqui 
etiam internam tunicam haberit al- 
bam , neceft ftabilis color citrinus. 
Nam cum explicantur ex aqua folli- 
culi candidum fit filum;inlixivio fla- 
veilcit,&zc. Sed opera pretium eft, 
contemplariferici materiam, & quid 
fitid,quod tanta longitudine conti- 
nuum przber filum, 


fum nymphe caput. Exemptointefti- 
no cum contentis fecibusin abdomi- 
ne confpiciuntur fpecie lumbricor. 
concretiones quxdam lentz & glu- 
tinoíz , aliz flavz , aliz albz, & dua 
quidem magnz czterz parvz, tam 
fimiles lumbricis ut nihil defit, nifi 


pellis& vita. . Vtrinquedefinuntin 


acumen acutum.  Situm autem in 
ventre talem habent;ut uterq; apex 
verfus fitad caudam;corpus veró re- 
du&um&geminarum. Dicas penfum 
effe complicatum, Siexordiurmfila- 
 tioniseftab apicibus, neceffe eft, uc 


adosácaudarevocentur, Exifítimo 


parvas & albentces portioncs imbe- 
2 IN cillius 


. DE INSECSIS LIB.L 


e - - 

cillius fericum ftupamque przbere, 
magnas veró firmius.  Exemi hos 
lumbricos , vidique in charta ftatim 
exiccari , & fragilem duritiem in- 
duere , perinde ut bubulum gluten 
folet , ut tendines animalium & in- 
teftina, Homogencum totum eft , & 
pellucidum corpus huius materia; 
quam nullus hominum queat 1n tam 
renuia fübtiliaque fila diducere, fed 
bombycibushic labor eft;ut araneis 
fua tela, relinquendus & folis dican- 
dus. Corium exterius foris quidem 
albedinem plumbeo colore miftam 
. habebat, fed intus fubducitur cuti- 
cula partim livida , partim aurea 
Íplendente;ut in halece. Circa ven- 
uem, ubi difponebatur materia fe- 
rici, fat craffa fubftantia erat nerveis 
conftans ductibus , & textura con- 
tinente pinguedinem albam nerveis 
 Uunicis implicatam : talis poftea et- 
iam confpiciturin nymphis & necy- 
dalis, eftque in his vulva & genitale 
: fhembrum.Subillafubftantia plum- 
bez funt propagines in pedes dimit- 
fx, tanquam tendines , aut chorda. 
Pellis hzc manente matrice & geni- 
tali membro , intra bombycium 
exuitur cum omnibus prominenti- 
busmembris: ita ut nympha & pa- 
pilio inde natus nihil a(lumant ex 
bombyce prstcralvum cum intefti- 
fo , & in his exiftentibus nervofis 
partibus. Humor aüremin intefti- 
no & genitalibus fübfiftit fat mul- 
tus. Vndepoftea & feminis mate- 
tia, & excrementitia proluvies alvi. 
Vetumtamen qui in intcftinoeft ha- 
inor,crudus adhuc eft, & partim vi- 
retpartim flavec, craflus quadante- 
nus,quadantrenus aquofus. Si quis 
pinguedinem à nerveis tunicis ge- 
nitalium feparet , & charte illinat; 
€um reficcata eft , fcbaceam friabi- 
lemque inveniet. Putes conféren- 
dam effe cum la&tibus pifcium, Pa- 
tet ergo in bombyce foris quidem 
hzc membra effe , pedes triplices; 
ífquamofam- ventris coarticulatio- 
nem, pe&us, caput, os, anum, pel- 
lem; caudam; ple&rum:. intus au- 
gem inteftinum, vitales arterias, vel 


X 


159 
fi mavis, nervos; carnem albam pe: 
&oris, genitalia,inter qux & intefti- 
num continetur , ferici materia, &z 
preterea panniculos membranas- 
que nerveas ; quibus continentur 
membra. 

Cor habeant, nec ne, alius inve - 
ftiget. Necefle tamen eft aliquod 
tale principium efle , idque non in 
capite; necalibi preterquam in cons 
finio peGoris ; unde vis vitalis per 
torum diftribuitur. Et maxime ta: 
men elucet motu nervorum, vel ar 
teriarum (utilibet appellare) 1n dor- 
Ío ventris ; non peGoris, ufque ad 
ple&rum caudz. Denymphis & ne: 
cydalis pofterius dicam. Nunc de 
praxi ferici ducendi quz obfervave- 
rim addam. 

Cum abftinent pabulo, & ut di* 
&um eft, locum folliculi conftruen- 
di explorant, circa alvi exitum ple 
rumque maculam virentemaut livi- 
damhabent, cztero corpore albo; 
cum virore , vel livore, velípiceo: 
Vidi tunc etiam crebro confiftere 
inter vagandum; & ore veluti hifce- 
re, ficut ruminantes vaccz,cum ex 
ingluvie revocant cibos ad mafti- 
candum. —Coníentaneum eftbom- 
byces tunc conari materiam ferici 
ad os convertere & protrahere. Si 
includas cucullo chartaceo, rofionis 
fonus fubinde per integrum diem 
auditur ; & tuncin conum cuculi 
demittitur excrementum primo fic- 
cum, pilula nigrz viridis, aut lutez 
forma.  Penultima pilula plerum- 


que virer; ultima lutea eft & flavio- 


fa. Numerus pilularum pro excre- 
menti copia eft, Nam deprehendi 
in una charta modo duas pilulas, 
modo plures , ufque ad duodecim 
diverfi coloris, utpote nigras , viris 
des, flavas, casque non ftellatas,fed. 
rotundas; Cum ultima pilula lutea. 
exit aquofitas item diverficolor &z 
confiftentia difpari. Alicubi enim 
craffior eft , alicubi dilutior;habens 


aliquid punicei & flavedinis, viro: 


risque. | 7 

. Saniem tamen quandam. dicas 

fubcruenram vel fufcam, qualis ap-- 
: paret 


160 . 
paret in charta pura; ubi tamen in- 
terdumnotes ctiam viriditatem pol- 
]utamflavedine,interdum quid cre- 
taceum... In vitro lixivii faciem ex- 
hibet. Nevero dubites;ore an al- 
vo reddatur,ícito,ore tantum expe- 
diti fericum , alvo excrementa, 
quanquam» etiam ex ore emittant 
humorem tum morbidi, tum ftran- 
gulati aut compreffi.  Deprehendi 
autem bombycem liberum à pofte- 
rioribus utrumque excrementum 
reddentem. Ab aliquibus multus 
liquor excernitur, à nonnullis pau- 
cus. Quimultum vacuantur, vi- 
dentur debiliores effe; & minus fe- 
tici collegiffe, Nam plerique patva 
bombyciatexunt,nontamen omnes. 
Quali fericum fic futurum colote; 
ambiguum eft. Nam contempla- 
tione capitis; tetgi, ventris, Red 
facta; plerumque fum deceptus divi- 
nando. Namnon eiusdetn coloris 
Ícricum ab omnibus ducitur, fzpe- 
que ftupa & poftrema tunica albet, 
medium fericum auteum eft,  Pu- 
tabam fpiceos bombyces flavum;al- 
bosalbumreddituros,fed falfo. 

Namalbumab atrisque promeba- 
tur, Semel atque iterum fcopum 
attigi, &z vaticinatus fum, citrinam 
foeminam tale edituram filum ; 
quale tamen etiam tractum eft ab 
illo bombyce , cuius ventet albo 
plumbeus erat , macula frontis f1a- 
va. Vidi & foermellam totam albarn; 
albumfericum fingere. In parvis an- 
guftisque chartis, juxta proportio- 
nem tamen vermis, minotes fiunt 
folliculi, fed fpiffiores & minus ftu- 
pz. Notavitamen in amplioribus 
ctiam parvos folliculos. Qui non 
inclufi libere fibi locum eligunt , in 
Ítupa temeraria multum abfumutit 
florum. Vnde ja&uta eft in feri- 
co. Nam bombycia plerumq; funt 
minora , & minus denfe ftipata,' $1 
velis attendere , rationem textura 
accurate cognofcere in his potes. Et- 
enim poftquam aliquamdiu vagati 
funt , & modo hic, modo ibi exor- 
dium operis facere tentaverunt (id 
quod fedulo corporis nifuü praftant; 


! 


HISTORIZ NATUR ALIS 


dum hzrentes. pedibus pofteriori- 
bus, caput & totum pe&us furfum; 
deorfum ante retro,& ad latera, va- 
rie movent , ficubi fefe offerat com- 
modus bombycii affigendi locus; 
nec vifu , fed tactu hoc peragunt $ 
funr enim hebetesoculis ) tandem 
ftamina producunt, & firmamenta 
domus,eaquce fimplicia aut multipli- 
cia , prout ftabilimentum fequiti- 
turfirmum. Si juxta pavimentutm 
id fit;pofteriore parteinhzrenthuic, 
fin in alto,pendent eadem, feu àra- 
mis,íeualiunde. Nam pe&us & 
caput liberé vertunt; fiqueopus eft, 
etiam. pofteriorum fitum mutant. 
lta. conficitur. veftibulum feu pro- 
dromus, lam autem ficca excre- 
menta abalvo fünt teddita,veftibu- 
lo abfoluto, ita ut jam vermis fecu- 
rus fit, tutusqueab infidiis externis: 
ftercus ultimum excernit cum liquo- 
re;de quoante, e 


Et hoc fzpe polluitur ftupa , pet 
quam tamen defluit, ad fundum. 
Exonerata alvo ; parumper quiefcit 


| Tunc tevocat 
veri ferici rnatériam,eamque conti- 
nuat ufque ad extremum halitum; 
& bombycii abfolutionem. Paula- 
tim tubcítipar fila ex amplo; in an- 
guftum , iraut fiat forma ovalis , in 
cuitis capacitate fefe poffit vertere. 
Os, pectus , & anteriores pedes in 
contnuo funt motu.  Pofteriora 
hzrent , transferuntur tamen ad a- 
liam plagam , cum ad bafin vel api- 
cem formandum íefe accommo- 


tum folliculos texunt; videntur in- 
fidere pavimento nudo , fed paula- 
tim fibi fubtexunt fila,& univerfum 
folliculum pariter ubivis ftipant;pre- 
térquam in acumine, ad quod in an- 
guftiis non poffunt pertingere. lra- 
que huiusfabrica magis ab initio fin- 
gitur; fed bafis magisin fine, quan- 
quam nec hzc negligatur in exor- 
dio. | | iia | 
 Ttaquecum fila explicantur tete- 
xendo, apex nudatur primum,& re- 
» | linqui- 


i * * 
! 


textor, & nudat podicem quafi la- 
boraret tenaímo. 


dant. Quiin imo juxtajpavimen- 


 Jinquitur interna tunica forma di- 
gitalis tegumenti. "Texunt ita ad 
diem tertiam : Et adhuc potes la- 
borantes videre fecundo, i follicu- 
lum foli velluci obvertas. . In cu- 
cullis chartaceis bafis furfüm ver- 
1a eft, apex deorfüm: Et,rarior illa 
apparet binis diebus. — T'ertio de- 
mum denfatur? & tunc vermis ex- 
uit fene&am ; fitque nympha ; id 
quod facile poteft deprehendi; Nam 
cum adhuc texunt, adharent, nec 
percipitur lapfus bratus.. Cum vc- 
ro nympha evafit ; quafi lapillus in- 
clufus effet, moto folliculo,nympha 
cadit: Er hic brutus cafus durat; 
ifque dum in necydalum inutátá 


. "Tünc enim expletur capacitas 
itefum , & necydalus hzrer follicu- 
lo exitum querens. | Vnus autem 
Vermis, füb mea cura unum follicu- 
lum texuit, cuius prodromus iii iri- 
Clufis charta , folida tunica eft ; in 
liberis variis modis ultro citroque 
difpofitis &: diduc&tis conftat filis. 
Ali vero animadverterunt in üno 
folliculo etiam duos;quin & tresin- 
clufosfuiffe. Verumtamen cum an- 
guftior futurus effet locus ; fe&tus 
ille folliculus communis tribus eft; 
:& in eo inventi bombyces coar&ta- 
^ti , ádeo ut (fpeciem trium digito- 
tuni coniuné&torum retulerint. . Li- 
berati poftea finguli aliquid. penfi 
parumtamendenuoedidere, — 
Notandum eft ; animadverfum 
efle, quosdam bombyces ; in char- 
ta nullum fericum fecife ; fed fta- 
tini in nymphas abiiffe : quod illis 
evenire crediderim, qui lactuca pa- 
Ícuntur,licet non omnibus, àut qui- 
bus pabulum minus jufto datum eft, 
 aurqui morbo correpti non potue- 
runt colligere ferici materiam;quam 
ficut adeps, ex fanguine abundante 
fepofitus,fieri exiftimo; 
Eveniunt & alia 
bus fuoloco. . 
Omnium follicalorum oblonga 
quidem & ovalis eft forma. Vidi 
tamen unum album , feré exactx 
rotunditatis , ita ut. utrinque bafin 
haberet fphazricam absque acumi- 


mohítra, dequi- 
( 


DE INSECTIS LIBI 


B 
ne. Erat parvus cum fuo prodro- | 
mo ; fed tamen fpiflitudinis jufta. 
Verum bombyx in eo non abiit in 
nympham , nec necydalurn abíolu: 
tum,urmox exponam. : 

- lllud videtur. dubium effe , num 


Íericum. ex alvi exitu promant ; 


an €x ore ; quariquam femper ore 
& antérioribus pedibus diftribu-- 
ànt; Non evé asgumentum eft; 
quod iuxtà caüdz fulcra in imo ven- 
tre confpiciatur quoddam rims ve 
fligium ;, G&& extremitas utraque 
máterixz fericiz in ventre refpiciat 


illum locum. Adftipulatur & ege- 


Ítio excrémentoru 
initio; j 
|. Sicut enim cum infantem exclu: 
fütà eft puerpera; quicquid fordium 
eft in vefica & re&o inteftino , id 
compretfum expellitur, ita in bori- 
byce;àferico foras contendente fie- 
ti quis éxiftimare poffit. Ita inftan- 
te labore venter tümentior áppa- 
ret ; à ventre incipit maturitas fHla- 
vitie defignata, — Ea exit primum; 
übi prius máturuit, Eruce & bom- 
byces infuper lanugine quadam fi- 
lofa , circa pedes iunguntur pavi- 
mento: Nonnulli inter texenduni 
confpiciuntur à dorfo initi;uté vca- 
tre lericum extrahatur,& digeratur 
ore; pedibusque facilius. Hac po- 
teranit afferri ; pro prima fententia; 
Sed hanc falfitatis tedarguunt alia 
firmiora, Nam ipfe oculor. obtutus 
conteftátur, quiefcente ventre fila- 
inétà ore deduci;eaq; vifcofitate füa 
adharentia retra&o collo; paulatim 
protrahi; itaque non tantumin dor- 
fum reclinati bombyces fic. filum 
trahürit; fed & proftrati in ventremi; 
ubi tameti vermis totus libere fefé 
Vertit. Deinde nec ano, nectimià 
fub cauda exire poteft. Nam ex fe- 
tici locoad inteftinum nulla eft via; 


m in ipfo operis 


[EY 


Ícunt circa caudam , fed in medio 
ventris,In capfula etiam chiartacea; 
Gur 


l 


464 
-cum nullüm in pedibus appareret 
filum, folo ore vidi promoveri & at- 
figi; quin fecundo Iunii,cum attente 
"fpectarem fibi machinantem bom- 
bycium , principium fili prehenifum 
€x vermis ore, madens extraxi in iu- 
ftam prolixitatem ; pedibus & ven- 
tre plane à ferico nudis. Ita etucu- 
1x ab ore fufpenduntur; inde emiffo 
filamento. Nec aliter aranci &z cám- 


T 


HISTORIE NATORALIS.- 


cernereetiam in furido vafis eff quaf. 


dam fotdes é ftaminibus prolapfas. 


Sedulo attentabam num üna opera 
poíffem absque tuptura totum ex- 
pedire folliculum abftracta ftupa; 
quz ob variam implicationem , in- 
firmitatem & divería principia not 


poteft continuo du&u rétexi, Affe- 


cutus füm votum tantum in medio 
ferico; nam prodomo quod proxi- 


pe atborum fua faciunr vellera. Et | mum eft ; etiam rampi facile folet, 


hzc quidem de hac quaftione; 
Cum folliculus eft abfolutus;inu- 
tato bombyce in nympham, rapiun- 
tur vellera ; fele&tis prius ad inftau- 
rationem gehetis, maribus &zfoemel- 
lis ad arbitrium. — Sexus difcrimen 
aliqui ex colore bombyciorum di- 
gnofcere jubent, aliqui ex magnitu- 
dine: Etfane aliquid eft in hac te 
argumenti, Nam quia fceeminz ple- 
-rumq; maiores, etiam maius ftruunt 
domicilium: Verantamen aliquan- 
do fallimur; quia fieri poteft ut más 
firmus , maiorem archite&atur fol- 
liculum, quam foemina debilis. Et 
vidi pares quantitate,vidi etiam foe- 
minarum alibi enutritarum bemby- 
cia longe minora meis mafeulis. I- 
taque concurrere figna ipfis bom- 
-bycibus notata oportet, de quibus 
fapra. Ceteri folliculiin aquam fer- 
ventem iniiciuntu£, ut nymphz in- 
tereant; vel fuffocentur calore cly - 
bani, poft exetmptum panem ; adhi- 
bita cautelane comburantur. Tunc 
ftupa detracta, famulz; vel focii la- 
boris prafto funt , qui exordia filo- 
tum expediant;quibus inventis inji- 
ciuntur plures in pelvim aqua frigi- 
dz, aut tepidz;aflidensque miniftra 
inftrumento tractorio continuo de- 
volvit fila, triginta vel quadraginta 
aut eciam plura fimul iun&ta. Si qua 
rumpitur ftaren, focii eft, require- 
rc principium & reddere explican- 
ti;id continuatur, donec ufque ad 
interiorem tunicam perventum fue- 
rit, quz cum difhcillime retexatur, 
exiccata difeerpitur in flupam & 
carminatur. 
Dum ita replicantut fila , pulve- 
rem multum 1n aérem emittunt; & 


Sed medium tenacius eft. — Vltima 
tunica pondere addito ( nam tunc 
nympha prolabitur) explicata à me 


eft cautiffime ufque ad pelliculam. 


parcamiquz vix unguem pollicisad- 
&quabat. Qui folliculibafi ad dia- 
metrum refpondent apici, felicius 
evolvuntur: Difficilius incurvati & 


gibbofi, & quorum apex ftri&urtam 


habet. Nam hic filum haret & im- 
cedat. Apex ptimum nudatur & de- 


liculi. Cu 
Vniusbombycii ilum cotitinüürà 
linez prifcriptz: longitudinem fe- 
pties millies , in alio octies implevit 
& amplius. Non tamen par eft o- 
mnium denfitas, & magnitudo , id 
quod etiam ex diftra&ione in cuti- 
culas videre eft. | Quidam enim 
velleta diduxi in duodecim quz- 
dam in octo plus minus exiles tuni- 
cas. Sylveftris bombyx prodotnum 
habet firnplicem tunicam & paulo 
craffiorem folliculum. Itaque et: 


tibus digitis; denfioresrefiftunt.. 


inediutn, unde fatamplum eft fora- 
men elapfurz nytmphz , procidit 
cum fene&ta ultima;iti qua caput & 
pedes omnes, Plerumque huiusfe- 
ne&z capüutapici folliculi obverfüni 
eft,ucintelligamus eam exutam effe, 
düm vermis confutnmato folliculo 
per anguftias fefe ftringit; vettitqué 
fürfur. 


da apicem:eumq; bombyx plus d du. 
Lr plo loti- 


volvitur totus ufque ad medium fol« 


iam tenuiores facile céduntpremen.. 


Cum fatiícit apex fere ufque ad. 


Nyrmphe vertex réfpicit bafin,cau. 


plicatur, ut vix citra rupture metum 


/ ( 


1 


k 


(0 3E INSECTIS LIBJL 


plo longior fuerit, nympha ad par- 


vam ftaturam contrahitur , ut vix | 


impleat longitudinem internodii 
fecundi in digito medio viri. Vi- 
vitilla vitque indicia evidentia ex- 
hibet , motu reflexuque apicis feu 
cauda cumtangitur. Siformam ex- 
tetnam refpicias ; íquamofum vet- 
mem dicas , ut qui caput velamen- 
to occultaverit. Squamz funt fu- 
fci , tanquam fumo inquinatz,octo 
numero ufque ad confinia verticis, 
In fingularum lateribus , bina funt 
pun&a umbilicalia; ex quibus ren- 


. dines , feu vincula ad: necydalum 


pertingunt, In vertice eft macula 
albaquafiibi os necydali traluceret 
cum pun&is tribus parvis nigris, In- 
de à parte anteriore typi pedum & 
cornüum funt , à pofteriore verfus 
latera veftigia alarum. | Si interiora 
quoque centemplarilibet ; quarto 
dieaboccultatione;antequamtrans. 
eat in necydalum,apetire potes. Vi- 
debis nihil aliud,quam capacitatem 


unam communem , inque hac tres 


diftinétos humores , unum aquofx 
dilutzque confiftentiz , coloris fla- 
vi. Hic per totum fpacium zquali- 
ter diffunditur." Alius rubet, fan- 


.guinolenrum dicas: Hzret hic in 


/ 


parte fuperiori, qua futurum caput; 
& pe&useft. Cordis rudimentum 
eife judices; quia poftea in necydalo 
vidi talem quandam mafílam per 
Íe mobilem more cordis ; fi modo 
cor.huic beftiz eft attribuendum. 
Tertius humor eft albo-luteus , re- 
fertqueovumgallinaceum inaquam 
ferventem inie&um difcuffumque 
vel lac cafeatum, fi quid lutei ad- 
das. Vbi foris alarum pedumque 
eetnuntur veftigia;latitat phlegma- 
tica vifciditas apta conílituendis 
membranis. vna 
Nulla videas membra diftincta, 
vitam beneficio nervez tunica pro- 
ximé externo cortici fubie&z ineffe 
puto. Nam & bombyx ea parte 
exquifitum exhibebat fenfum ; mo- 
rumque arterialem & cordis; plané 
utriculum humoribus confertum 
appelles, qui tamen collatus ad 


L| 


 geniraliurn judicabám, 
: ICiécta eft matrix, & vafa fpermati- 
, Ca, quorum principium confpicitur; 


*5 


162 
chryfalidem , poftquam érepfit ne- 
cydalus; longe cft craffior , ut corti: 
cem dicastunicis intus & viíciditate 
tenace veftitum. . Inde poftea eft 
lanugo necydali, alz, pedes, cutis; 
& cztera interna.]Ita in gulam ven- 
tremque abiit bombyx, cuius unius 

,cura antea fuerat detentus , nihil 
tamen hic viroris apparet, qui mul- 

| tüs erat in bombycis jam texturi 
inteftino; 

Pars itaquééxcretaà eft ante folli- | 
culi exordium, pars mutata in alium 
füccum. In apicé caddz etiam e 

| rat quiddam vifcidi inftar crüdi al- 

,buminis, — Rudimentumi partiuri 

Nam eó 


etiam inbombycis ventre. Humo: 
rcs in chatta pura excepti & arcfa: 
&i nigtedine infedi erant , quafi 
atramentum futorium miíícuiífes; 
| Sebacea tamen fubftantía albefce- 
batadhuc, & alicubi enitebat máx 
cula fübrubens; & croceflens, cunt 
albo punü&to cretacez confiftentiz;. 
Itaque colligere erat nigrorem illum 
duntaxat aquofi flavique humoris 

fuifle,qui etiam folusin charta, ubi 

dentiof concréverat; fplendebat, ut 

nitensattamentum. .Cateras nyt^ 

phas partím fpoliatas omnium feri - 

Celo) nudasque; partim fimplici tuni- 

ca adhuc inclufas , partim in toto 

bombycio falvas,nulla alia tra&avi 
cura, nifi quod in capfula pofitas iri 
feneftrz limine dimitterem: Di: 
ftiixeram tamen loculamentis di- 
verfis, quas foeminas, & quos mares 


|putaveram , nec me fefellit judis 


cium ; exceptó uno tantum. ltaà 
prima inclufione , üfque ad exclu 
| fionem procefferunt dies viginitifex | 
aut feptém,in mufzo meo expofito 
Soli prometidiano, tempore zftuo- 


fo Iunii , quale erat anno nonagefi- 


mo nolo; Nam undecimo lunii 
fepulta féemina ; exiit necydalus o: 
&avo Iulii. — Qui mas nono Iunii 
texere inceperat ; quirito Iulii evafie 
papilio: 


A Eo- 


164. 
. Eodem duz fzminz cxibant in 
folliculis albis maiufculis ; & unus 
masexcirrino minore,  Sextolulii 
füb auroram (natn omnes mane pro- 
deunt) mas fufcus hirtusqué ex me- 
diocri alboque bombycio enifus eft; 
foemina vero alba. teneraque ven- 
tricofía , cum magnis alís: ex folli- 
culo citrino fubviridi; Ita && an- 
te , feciindo lulii ex aureo folli- 
culo mas protepebat, & fcemina ex 
albo, Hrdeécimo Iunii inchoave- 
rant bombycium. . Cum ex inte- 
gris folliculis erupturi funt necyda- 
li, non amplius movendo fentitur 
brutum pondus; & tunc frangitur; 
circa dorfum thoracis aurclia; poft- 
ea multus humor limpidus , albus- 
que;ore effunditur ; & permadefcit 
locus, qua funtforamen fa&uri. Per 
hunc foras annifü quodam & labo- 
te contendunt. Vidi o&avo Iulii 
fceminam exeuntem. Ea tagrum 
liquoris przmittebat , ut in capfu- 
lam decideret notabilisgutta. Tunc 
Capite émicabat intus nixa pedibus. 
Poft caput paulatim hos exerebat, 
ftatimque. comprehenío pavimento 
fcfe fulciens, circulos alvi conando 
fenfim protrahebat ; ut primo ex- 
tracto; cum velle£ fecuridum prori- 
peresfefé contraheret tota parte an- 
teriore , quafi fic preherifum circu- 
]um tequentem uriaevocatet, Ve- 
tuntamen  confenraneum eft ifta 
contraCtione dilatatum effe magis 
foramen,utpoftea alvus minore cum 
labore prodiret. | 
Huc facit etiari vatia ad latera 
c€onverfio, Interim ctaffiores né- 
cy dali, & plus humoris in ventte ha- 
bentes; exprimuntaliquid inter elü- 
&andum , & folliculum pertufum; 
tum intus , tum cifca foramen fc- 
dant alvi fpurcitie marmorofa. Qui 
minus laborant, & tenuiores funt; 
purum relinquunt. ^ Videas tunc 
cauiciem totam nonnihil maden- 
tem à liquore ex ore effufo ad per- 
tufionem facilem; 

- Solent €tiamalicubi quiefcete,& 
fa pius ventrem inflare,diducere, at- 
queiterum contraliere, quafi luxata 
inembta reponerent ; & ad legiti- 


v 
| 


HISTORIZE NATURALIS — 


mum fitümrevocarenrt. Adeo aus 
tem diducuntque laxantque circu- 
los, ut jun&turz emineant implet 
citreo liquore , quafi inflatz effent. 
Nymphas nudatas ; cum intus abfo- 
lutus papilio eft, triduo, vel biduo 
ante; fefe videas crebro movere; 
quafi rupturas vincula, quibus alli- 
gatur aureliz necydalus;^ Earum 
unam tunc cultello , unguibusque 
aperui ipfe ut viderem congruen- 
tiam extremorum lineamentorurni 


cum fuppofitis membris. Id fiebat. 


quarto lulii , cum jam circiter dies 
viginti à ferificio prateriiffent. Re» 
mota fquama prima , juxta princi* 
rium pectufculi in tergo ptodibat; 
in confpedum circülus fuperior 
ventris tener; cutaneus, hitfutie hu- 
mente tectüs, brevi tamen & com- 
planata üt vix pateret oculis lanu* 


go. Sub difpofiuonealarum lateta- 


lium; quam in aurelia compares o- 
moplatis;: vere alz necydali latita- 
bant binzjunctz , 8& altera alteri 
impofita. | Lfd 

Omnes éránt breves, teriüesque; 
utpote nondam perfe&d quantitas 
te. Inter alasthoracis pofterior no« 
dus eminebat, prolixiore pilofitaté 
utrinque ftipatus; fed nondum pla- 
ne tectus. | : 

Alis & ruborelioc expedito; per« 
veriebam ad deorfum flexas lineas 
fuperiores; fub hiserant cottiuasfub 
fequentibus vero in pe&ore pedes 
récumbébant ; obliqué vetfus al. 
vum compofiti & directi. Sub alba 
macula in nymphz vertice , necy- 
dali hirftitus vertex & pregma eft; 
cui proxime adiacet aculeorüm ty- 
pus forma duorum pun&orum atto- 
rum. Hincfequitur nota oris fatis 


extans initio propter humiditatem . 


& fpeciem habetfpongioforum pun- 
&orum alborum duorum, quz tan- 
quam in Leonino labio fiffura di- 
Viduntur: Alvus tota eft inftar fuci 
albi. - 5 à | 

Piliin ea opprimuntur humidita- 
te, & lxvigati apparent; Conftant 
circulis , ut & bombyx & nympha. 
Non autem expedicbam totum ne- 


cydalum. fed ipfe feipfum fuo nifu- | 


protra* 


T——————— — 0 


. DE INSECTIS LIBIL 


ptotrahebat ex reliqua aurelia, Vi- 
debam quo conatu fefe abfolveret à 
vinculis alvi , qu& inftar albarum 
chordarum é punüis circulorum 
dependent, & in aurelia vacua re- 
linquuntur. Heret & podex ar- 
&ius. Itaque apex autclix contra- 
hitur verfus pe&tus introrfüm. Erat 
autem mas cum alis & villis impet- 
fectis. Eumreliquiin capfula, Quie- 
. vit ufquead diem fequentem. Tunc 
paulatim inalbuit, & hirfuties con- 
ipecta eft exadiius. — Alz quoque 
creverunt, & tuncalacrior paulatim 
fa&us , admiffusque tertio die con- 
cubitus peregit ftrenue. 


Necydalorum qua fpeciesfit,rum 
cx didis patet,tum fuperius fatis eft 
expofitum : Illud addendum eft, 
quod alvus in aurelia contractior 
fit;& foris diftentioneinflationeque 
crebra tertia parte fiat longior ; & 
maior, In aurelia eft ruptura tri- 
fida à vertice per dorfum thoracis. 
Etibi proditnecydalus,Czterz par- 
tesfuntintegra. 

Omnibus jam necydalis natis re- 
liquis ante decimum quartum Iulii, 
duo folliculi integri remanferunt, 
quafi nihil reddituri, licet deníi ad- 
modum effent, — Vnus maículus 
fpharicus parvus, alter foemineus 
duplo longior & fatis amplus , pau- 
- ulum circa dorfum vermis in gib- 
bum elatus, uterque albz: ftupe, fed 
ferici fübviridisin citriosquanquam 
dilutior effet color in illo». . Cum 
fphzricum cultri acie dividerem,ca- 
 daverin confpe&um prodibatfemi- 
bombyx,& feminymphaforis, Nam 
anterior pars plané bombyx erat;po- 
fterior nympha,fiquidem non totam 
exuerat pellem,fed tantum eius po- 
ftetiorem portionem;qu juxta ade- 
ratinfolliculo. . "m 

Difpofitio cadaveris ; erat incut- 
Va , ita ut priores pedes in pectore 
fere tangerent pofteriorum par pri- 
mum.  Hicenim inter primam po- 
fteriorum fyzygiam && fecundam 
ruptum erat corium, ita ut nympha 
effer galeata priftinis exuviis , in 


A M M —À ———————— ———— 


qpe—— M ráÓ——————————————————MÓ—— ——— 


10; 
quibus caput pe&tusque cum fex pe 
dibus,& portio ventriscum primori- 
bus duobus. Remota pelle, & aure- 
lia;intus abfolutus ftabulabatur ne- 
cydalus mas, isq; vixerat, argumen- 
to, quod dum conaretur exire bi- 
duoantequam fecarém , folliculum 
liquore perfudiffet; imo & iam 19. 
Iulii cum liberarem penitus ; mo- 
tus indicia in ventre & pedibus lu- 
culenta prebuit: Caufa cur non 
potuerit. , fefe exuere & prodire; 
deprehenfa eft in cranii bombycis 
pertinace cohzfione ;, ut & in pe- 
dum anteriorum , lorica firmiter 


connata, , 


Itaque licet in dorfo thoracis ri- 
mam tam in aurclia quam fenecta 
fecillet , tamen extrahere caput & 
pedes non potuit. Sic ergo paula- 
tim elanguit. Animadverti hic na- 
turz ingenium. Nam cum in ex- 
eunda íenecta exarmentur priores 
pedes , & pofteriores etiam plane 
fecedant ; tamen ibi relinquit. ve- 
ftigia , fub quibus poftea renafcun- 
turalii In veterum autém bom- 
bycis loculamenta ; alarum binnd& 


. inferte erant ; totumque necydali 


caput cum cornibus cranii galea in- 
cludebatur. "Talis mas erat. Fce- 
mina omni vita caffa adhuc mon- 
ftrofior apparebat. | Perfecto operé 
fericii (quod erat bombycium ma- 
ius, & duorum articulorum auricu- 
latis digiti longitudinem ad&quans 
fed longe teruius mafculo ; intus 
album & leve fplendensque , foris 
fubcitreum villofum) exuere pellein 
bombyx conatus erat,;indeque pro- 
traxerat totum dorfum; quod valde 
protuberabat , anterioribus in cir- 
culum contractis; fed ab ofcillo f& 
liberare ob pertinacem fymphyfin 
non potuerat. taque ibi fenedt 
caput, nymph& vertex; & necydali 
coniunda confpiciebantur; qu£ 
coniunctio retinebat fene&tam in 
ventre , ne potuerit penitus avelli, 
& deftringi. Ideó & cohzrebat, 
cum alvi acumine , non aliter ac fi 
quis facco fuiflet inclufüs; & circa 
cáput aftriétus; facto vero in tergo - 

X 3 forá- 


LI 


16d HISTORLZE NATORALIS 
foramine dorfum extraxiffet qui- J ufquein alterum diem autampliué, X: 
dem , fed adhuc hereret capite, & | Seda foemina in alvo matricem ex- 
podice , ita jacens incurvus & exa- hibet ovis plenam , adco ut poft 
nimis, Síicíehabebarfeneda. Ex | quadringenta jam edita , nihile- - 
hac prominebat & aurclia ; quod minus fuperfuerint plura. Infiftere 
attinet partemfüperiorem; Exau- | & involuta eíle fubtiliffims tunica 
rclia viciffim necydalus fere totus | videbatur. t me. 
eluctatus erat , frado putamine in |- — Apparebant & nervofi quidam 
dorfo , folitaque regione ; fed capi- | du&us , inftar meatuum inteftina« 
ta cohzrebant indivulfa icut 8z al- | lium. In medio ventris veficula 
viextrema. ] extabat; continens terreum füccum 
coloris ravifeu fulvi. — Hzc vefica 
per fe continua fyftole &: diaftole 
agitabatur, ^ Vire prineipium ibi 
tanquam in Corde effe judicabam: 
Circa collum matricis; nodus ge- 
minatus albus, nerveus , qualis ve- 
fica ánimalium effe folec , durus 
fplendensque cernebatur, idque ii 
tra ventrem, Nam de mammofi$ 
! proceffibus externis poftea. | No« 
| dulus unus maior erat, alter minor. 
Collum vulvz eít inftar tubi ; cui 
fücculento toris aftant uttinque fía« . 
vi nóduli miammatuminftar. Circa 
collum ambitus cüm rétipaculis 
corneis, latis, inque fummo obtu- 
fioribus, quibüs genitale maris vis 
ciffim prehendit; Pectus carneurá 
eft. Caput membranofüm & cote 
fuerit foemina necydalus exite;per- | De UTD " CHAFDIIGATIIHEETEEIRURET 
Ípicuum erát ex ovis eminéntibus ! te dorfo albo, HEP Mes umque 
ex interflitio eirculozum fquamo- hosce fieret triangulus. 5i Mis 
forum, : " 1 Fils dps erar Neid in 
rici adl eus s ex dorfo , feu culmo pennat 
| Cohzrent aliis venttis circuliin- cornu exit, intusque m appa- 
terveniente cuticula tenul ; conti- ret. dea feliabebat fueimíria quam 
gue, Sedirn hocadeo erant circu- | yiyan aperiebam. | Mortua nihil 
li disiun&ti, ut Zona jundturz latior | in ventre exhibuir prater cavitatem 
dier crenlo. Aeralri ned notae alvi ja peus deinde 
, , 


t ao j & humorem illum vitalem. In vefi- 
ita ut cernere exacte potes, Cofill^ |.e3: auanauam nunc nonamplius vi« 
nia. Addimidiam veróaureliz ca- 


5 HR viduin; tandem matricis evacuatz 
pacitatem pertingebar extremitas | eliquias nerveas & membranofas. 
necy dali circa dorfum hirfuti, licet | wars füperiora congruunt cum fce 
imperfede , quemadmodum & ale mineis. Ventrem fi feces, rubeum 
nondum affecute legitimum incre- | hnmorem multum intus inveneris; 
EN Et ha&enus de mon- & przterealiquamen quoddam ner- 

FÉ | - | vis plenum, cui connectitur meatus 

Necydalo vegeto ténax vita eft, | genicalis. 
praefertim in pe&tufculo. |. Nam & Genitale autem habet peculiare; 
eapite & alvo abíciffis, alas motitat | carens & cateris qua feeminz func 
ftrenuc , & pedibus difcurrit, idque proprix. Ejus hiftoria hzc cít. Sub 
cauda 


In vente éxorto inágta copia ó- 
Vorurü cónfpiciebatur colore flavo, 
Nam fcemina ftatim etiam intraau-- 
teliam ovorum formar in fua rma- 
trice abfolvit , fed qux fine maris 
afpergine fint infdecunda. Itaque 
etiam vidi ova parturientemi eatn, 
qua nullumi marem fuerat pafla. 
Confpicuüm binc fait, quomodo 
natura exuat primurn vecerem boirm- 
bycis pellém cut forma i pofteà 
tranfeat in nympham, caius;aurelia 
Viciffim exuta ptodeat necydalus, 
Triforme lioc monftrum erat di- 
guumque conteniplata, | Ineo no- 
£alles etiam aureliam ea parte, qua 
alz erant defignatz,nigram fufcam- 
pu , quafi afflara furno fervente 

uiffet: deinde quantopere conata 


^ —— 


DE INSECTIS L1A11 


taudá lanugine prolixiore ftipata, 
foramen eft not:bile , cum ambitu 
membranofo duriciei cornex ;, in 
dtros quafi dentes divifo. In huius 
ambitus medio collum genitalis eft 
ttifidum , cum extremitatibus cor- 
neis. Circa hocdifpofiti funt aculei 
punicei (cornei proceffus omnes pu- 
nicei funt ad nigrum accedentes ) 
|. duo füperiores hamati ; feu in un- 
^ €osrecurvati, ut fit forma videntia 
unci,ut cotnua caprearum deorfum 
reHexi: inferior unus re&us. — Hi 
aculei proximi fünt collo membri. 
Paulo citta in ambitus medio alii 
tres ftimuli funt parvi. Totretina- 
culis comprehenfam foeminz vul- 
vam attrahit ; fibique jungit adeo 
&rmiter ut fi diftrahere congreflos 
velis, citius videatur ruptura ventris 
& circulorum compages; quam re- 
miffura coitio,id quod fzpius arten- 
'tavi. Sed & hinc pertinaciam con- 
$un&ionis zftimare licet, quod vi- 
derim totos dics zílivos una mane- 
te;& no&u ; nefcio qua hora, con- 
fentaneum, verfusauroram , disiun- 
&os perceperim,mane inventis ova- 
libus vermiculis pluribus , ipfis au- 
tem fcorfimquiefcentibus. Frigide 
aqua iniedti nihilominus cohzrent, 
fale infperfo & muria caudar. iun- 
&urz durarurit: aqua chalchanti- 
na fimiliter addita non funt divulfi. 
Immeríi marem aqux , foemina in 
margine ficco relictas etiam iniecto 
acramento & fale in aquam ; fed vi- 
Xit, & coitum retinuit. Tandem 
ira reliqui per no&tem in aqua , ma- 
nealiquotcenturiz ovorum in vafis 
fundo erantjipfi necydali natabant 
vivi. Alteri mariin congreffu pra- 
cidebam caput;non avultuseft. 
Divifi pe&us à ventre; hic hafit 
donec per vim abftraherem. Caput 
& pe&us, ut divilx: mufcz diu vixe- 
iunt , diutius tamen pectus: 
mas in coitu ita difle&us in ventre 
fimiliter habebat humorem  luto- 
fum; fpadiceum ; cum quadam fub- 
ftantia inteftinali; fublutea ; mem- 
branofa. | : j 
Mas natus quarto Iulii ob Imbe- 


Hic 


premat. | 


uu —— — i MM MÀ ————— A ———Ó — 


165 
cillitatem quinto mortuus ; fe&usq; 
nihil aliud continuit alvo. — Alio- 
quin vita necydali feptem aut octo 
pluriumve dierumeft. Vtenim dixi 
eft pertinax ; adeo ut cum contrin- 
gerem quatuor ictibus principia a- 
larum & pecus ; poft etiam alvum 
aliquoties; tamen vita manferit qua- 
fi inviolata, licet fpiritu tandem dif- 
fipato , altero die ut plurimum ita 
tractati moriantur, ^ Coirum mas 
ferventer appetit , parva mora poft 
exitum ex aurelia; idque fzxpius ex- 
Oonerato ventre nonnunquam ta- 
men etiatn nullo humore emitfo , & 
hoc evenit etiam in foemina. Qui 
vegetus eft;poft primi diei congref- 
fum , interveniente noctis quiete; 
altero dierepetiteandem foeminam. 
aut in quamcunque inciderit; adeo 


ut ter quater peragat co&undi vices: 


Foemina quoque toties marem ad^ 
mittit: quanquam non femper ova 
. Non enim gignit, nifi ova 
in fe habeat; licet rore mafculino 
concepto, 


Poft folutionemá con greffu ftatim 


deponuntur ova ordine alterumpoft 


alterum,ubi videas quaficum conatu 
& contra&tionealvi protrudi,exclu-« 
diq;ex matricis collo exerto,adeó u£ 
pavimentum tangat. Numeravi qua- 
dringentis plura e una foemina, ex 
aliis feré quadringenta ; quz tameri 
difle&z adhuc multa in fua matri- 
ce habebant. | Quod ergo Vidas 
de centenis fcribit ,; id de macris 
parvisque necydalis poteft iritelligi, 
quales ego vidi evafifle ex negle- 


étiore nutritione ; aliis triplo tere 


maioribus, Quidain mares emit- 
tuntalvi proluviem ante coitum fe- 
mel; & iterum poft fecundutn con- 
greffum. . Interdum mares foluti; 
nec dum fatiati,incipientem ovafe« 
rere feminam interpellant ; & co« 
eunt denüo, quanquam foemina per 
vim cohzreat, cupiatque contracta 
alvo & pedum pofteriorum deter» 
fionefolvi, Ita una ante concubi- 
tum 1^. emittebat; poft primum fo* 
luta centü nonaginta quatuor&tunc 

iterum 


Diffeer: 
i, 
Y 


166 HIST 
iterüni colens; poft quatuor horas 
révulía , edebat 245. inde áppeten- 
tétnare humoremtanquam ex fipho- 


iie eiaculabat ; 1térumque congref- 


fa, & liberata adliucova plura vice- 
nis Qus ova quarto Iulii erant e- 
dita colore citrio ; feptimo evade- 
bant punicéa, & inde plumbea. De- 
tincbantut in capfula poft feneftram 
poirieridiano foli expofita. / Sterilia 
tamen colorem non mutabant; féd 
fubfidebant duntaxat; | In necyda- 
lis folüris obferves aliquotíes mo- 
ium tremulum, qualis eftà rigore & 
horrore febricitàntium. IN eque ta- 


men febri laborare dixerim. Sed, 


eam concuffionem effe puto; ex al- 
tefatione & promotione feminalis 
inateri£ , exhalarre inde vapore & 
herveas partes convellente, ^ Vlti- 
inus necydalus pumilio vigefimo 
quarto Iunii inter duo folia mori te- 
Xens folliculum pàárvum prodiit de- 
cimo terto Iulii; ii quo przterquari 
quod minimum feciffet bombylitüm; 
etiam lioc peculiáteerat ;quod nón 
exiret in bafi folliculi fed juxta api* 
cem fa&toforàmine ; contrá ac alii 
ómnées; nias autem erat, qui non ti« 
mebat coniüngi cum fzmella iàám 
tef mareii paffa &z vix fpiritum trà- 
henté, Bis autemi coitu impleto 
poftea proie&us eft; Alz etiam vi» 
debantur pictz aliterac czteroruim; 
Nam cum reliquorum finc lineis in 
longum & latuni diftincte,tariquam 
limbis, hic quidéri quatuor eiusmo. 
dilineás plumbeas in latii accepe- 
rat,fed intet fecundam & tertiam; 


Werfüs finus alarum extimos ; inter- 


ie&tus erat parvus quidam circulus; 
hon exadus , lividus ; cuni püncto 
alboinniedio. Verum enimvero tani 
ingeniofa natura eft in hoc infecto; 
ütcum plura obfervaveris;fcripferis- 
'que; femper tamen reftené notanda 
plura; aie | 
Quarntuti ad Differeztias fumuti- 
tür illa à/eco Gz colore; Sunt I2de,Hi- 
fai, Calabra. — Mae pollicis humani 


magruitiidinem excedunt;domus oa: 


rumcapitis,  Hiffaze Italicis mino- 
res , maiores & przftantiores folli- 
culostexunt. Calabra maiores & plus 


HISTORLE 


dem, que ex 


NATURALIS. 


ferici largiuntur. Alibi qui vifuns 
ttir; magnitudine omnibus iftis ce- 
dunt;  Coólarzrationesfunt albz,ci- 
nerez , fubflava.. Aldrovandus tri- 
bus tabulis cos depingit. In prima 
priori loco depicta foemina eft,& to- 
ta catidicat , exceptis pofterioribus 
pedibus; qui lavefcunt, Secuzda tota 
eftalboczrülea;mas. Terzia exalbo 
lxvitet flavefcit, & pedes habetom- 
nes candidos. Hicalbum texuitfol- 
liculiü. Poffremiaità picta eftficutnon- 
nurquam fefe contráhunt, vel metu 
velfrigore. Prior folliculus totus e- 
rat candidus.& à candido bombyce 
textus. Secundus patitet candiduseft; 
& bombycis fceminz opus. Terzius 
tótus feré virideícebat, maris opus, 
poftremus faeminz;eiusdem coloris. 
Quiiü fecunda tabula ponitur quar- 
tus  gemellus eft ,à mare & foemina 
una laborantibus fa&us,vulgus hoc 
folliculorum genus doppiones vo- 
Cat, Tertius quodaminodo lacertz 
velalterius animantis caput zemula- 
batur obloügutm; deinde paulatim 
€xtenuatum in àcütum declinabat. 
Primiaüreofünt cóolore,uterque et- 
iam inonftrofüs, quoniam ovalesnon 
fint; Quorumunus aámygdalam ef- 
formáre videbátur ; cortici fuo et- 


ijáàmnürminvolutamialter malum Ar- 
inéniacum. Tales vulgo nobis Ven- . 


turini dicüntur.7z tertia tabula 57/6 
locohabes Bombycis jatnferico gra- 
vidi integri iconem; fecundo fupina 


patte fecarn,fericum velut quedam | 


inteftinà demonftrantem, zerzio feri- 
cuiü cxerüptüm ; quarzó, quintosfextos 
diverfas figuras Chryfalidum , prouc 
nitirum; magis vel minus perfecta 
funt. Septimoyocfavo, & nono Bomby- 
cum diveríaexuvia; Zecizze folliculos 
duosinvicem cohzrentes, sz4eciz;o 


folliculum planum; & compreflum, - 


dubdecisma alium folliculum oblon- 


| &um ; ex quo Papiliojam jam erum- 


peré tentat, decinzoterzio Chtyfalidem 
ex' qua exiturus Papilio media fui 


párte propendet, decimioquarto fol. 
liculüm ; qui cerafum magnitudine - 


vix excedit; poftremo femichryfali- 
rumpit. —— 


ran 


folliculo pyri figura e | 


seifl. 2. de 
TEnt'af. a- 
jinsal.c. I» 


Viidrou.H . 


CUIDA 


Vide (bh a- 
pn Moufe- 
ERHII. t 


- Vsincibisinvenere. Vir do- 
&tus, Germanos milites frixas come- 


DE JINSECTIS I1A2 1 


diffefcribit. Cohortales avesappo- - 


fiisimpinguantur:apponi poflunt ; fi 
de z?ré habentium falute deípera- 
veris, De Educatione Aldrovandum 
coníule, Sericumide quo alibi,com- 
buftum , putrida vulnera mundat; 
cum fale mixtum; dentium rubigi- 
nem abftergit: cor corroborat: ideó 
confectionem Alkermes ingreditur. 
Funiculo ex eofacto, fi viperz fuffo- 
centur, inangina Medici feliciter u- 
tuntur. j | 

— Chryfalidosíeu Aurelie nomen, ovo 
Atiftotelestribuit, Omnesenim.E- 
rücz,quz folliculostexunt, cumfe 
iis incluferint, figuram prorfus mu- 
tant. Nam cum prius molles effent, 
pedibusinftru&z & moverentur, e- 
derentque: tumindurefcunt, pedes 
nonapparent amplius; non moven- 
cur, nifi adta&tum; & velutiovi fpe- 
ciem accipiunt. Mirum autem eft 
xevCaAi3ss à Philofopho vocari: cum 


plurima etiam (int viridia, nec paüca' 


pallida. New/222a dici , alibi monui- 
mus, Cum veróin Aureliam Eruca 
tranfiit, infantis faíciisinvoluti fot- 
mam imitatur , facie humana prope, 
cum mitra & cornibus. 
Aldrovandus quatuor Icenes u- 
nicatabula dedit. Prima 1nfolentis, 
& forfan monftruoíz eft figure cum 
ob enormem magnitudinem ; tum 
maxime;quod in capiteannexam ha- 
bet velut promufcidem. T'ota aureo 
colorerefplendet;fed annulos habet 
nigros. Ejusdem coloris funt Chry- 
falides, five Necydali Bombycum, 
exquibus quoq; unam depinximus , 
camatutem, qua fecundoloco pofi- 
taelt. derzia coloris eft viridis, non- 
nihil ad coeruleum vergentis ; pün- 
&is toto corpore maculata aterri- 
inis. Hujusgeneris Eruce folliculos 
non texunt; fed in Chryfalides im- 
mutatürz,eo quo hícpingirurmodo 
füperaliquod lignum, foliumvé aut 
eciam lapidemextendunrt, & folis ar- 


dore. dein. mutantur in papiliones;| . 


eosautem, quiex albo viridefcunt. 
parta etiam viridiseft, fed auri in- 


— ) 1 i €* 


D—————————— 


tá 
ftar refplendet, depicta eft prone, & 
fupiné,item à latere. 


Habet & novus orbis zinulutn Kir». 


bombycis aliüm yermetm , zemiczli di- 
&um:quife; poftquam injuftam ma. 
enitudinem adolevit; in membra- 
nam feralem ab ipfo filis intextam 
condit; & deinde ac (i parum effet, 
fuapte fponte detrufum in carcerem 
exhalafle animam. fe libitinamque 
fuam à furculo aliquo fufpendit , ut 
procedente tempore, in volatilem 
papilioném vertatur, ac infperatas 
fubeat transformationes. 


IV. 


ÁRTiIcuius 


De Curculione 5, 


^ Urculio;quia in Papilioném ab- 
it, Erucisfubjungitur. Nomen 
per eihoyr accepit , tefte Vàrrone; 
quód nihil pené aliud in eo quam 
gula videatur, Grzcis eft xic & pido 
forté & «ewZ, Multa eorum veré 
prodeunt examina;ubi frumenta re- 
cens demelfa, eaque madida , ante- 
quam occalluerunt, reponuntur,vel 
ubigranarii feneftrz Auítrinis flatí- 
bus,funtoppofitz.. 
Inveniuntur tamin faba, quar in 
tritico. — LIpicum erzzs remediuim ; 
frumenta bené & commod? recoü- 


dere: & fabam, cumin areá exarué- - 


rit, confeftim priufquám luria iicre- 
mentum capiat , excüuífam; inferre. 
Cato, areasarnurcá fübígi przcipit: 
Columella eadem, parietes füba&to 
luto,oblinirijubet,& c. Perimuntuür 
falíugine in qua allium decoctum 
eft , fi ea pavimenta & parietes irri- 
gentut. Kefugiunt fabinam, liede- 
ram, lupuli falictatii flores, juglandis 
folia;abfynthium,abtotanura;nigel- 
lam,&c. Naporamfemer roiram ín 
profternendis vim habere, noftra & 
avorutn méimoriá" obfervatum elt; 


Quia dulce & oleofum,appetitur: eo 


- diftenti,intereunt. Plura deiis 
videin vermibusfrumen- 
atiis 


Tiru- 


libu13.c. 145: 


Colniela 
R;RieIIR. 


Colushella 
R.RAa$. c.g 


170. 


deese eerte | 


Trrurus Il 
De lu[eétis terveflvibus non 
alatis muliipedibus. 

CaPur L 

«De Zfello. 
Níe&ta multipeda non alatá funt; ! 
Afelluss Scolopeudrà terreftrzs;& Inlus: 
Nomen; 4fe// vocabulum infecto huic Laüni 
impofuücre,non quód atino fit fimilis; 
fed quód ad colorem ejus accedat; 
Quidam 5 Cutmnem & Porcellionemi 
vocant, Plinius Centipedem dixit; ÁA- 
tiftotcli eft o/G; Medicis Gracis ovi 
exo Tlieoplirafto 7 zvíy, € ; Diofcori- ; 
di «sage; Abfyrto dvi«Qo»; Áfiaticis ; 
Galen .4.dé Galéno tefte, xia s feu. à forma fa- 
Het bx ; cui fimilis dim fe in^ globum 
fomp.fe. Coütrahiti feu quod fabarum folli- 
enit cülis & culinis prodire foleat; Pli- 


nius svAov; à cutis callo & duritie Vo: 
cat; alii/sAovfed perperam: 


Deferipid: . Infe&umi cf patvum,inquit Mou- ! 
Mouftuá. fetus; digituni transverfum vix lon- 
ED guri, (emidigitim feré latüm; coloré 
livido nigticahté; Quatüotdecem 
illi pedes; utrinque feptem : fingulis 
edibus unica jun&ura; vix perce- 
pribilis: duz breves azzezz& , qüibus 
viam tentat: latera circa pedes ferre 
modo dentata; Tactus fe iri globum 

colligit; 

Sub tegulis, & lode plané afi- 
ninuni colorem refert; quatuorde- 
cimilli pedes ucrinque feptem; fin- 

| gulis pedibus ünica eft pün&ura; vix 
perceptibilis; duas liabet breves ari: 
tennas , ut viaritentet ; tactus fe ir 
Slobum colligit vel ( ut Cate 10s 

uitur ) ad faba émilitudinem , un: 
1. xoxus riomen indidit: látera circa: 
pedes ferrz modo dentata : (üb ce- 
gulis , vafis aquariis; in medulla ar: 
borum exefa, inter corticem & cau: 
diceni putreícentem naíciturj uti 
étiam fub petris, ex hiimido | putre: 
Ícentenáti. Deiride coeürit;& à coi- 
tu ova deporiunt(unde vermis) can 


Gerieratig:; 


HISTORIE NAJVRALIS —— 


dida, fpleridentia; margatitulis fi imi- 
liainultà, & codem loco coacerva- 
ta, titanno 15 8 3; obíervavimus;: te- 
pidoliuriore vivuht; in rimis paric- 
.tüm aut zdiuni latebris hyemem ; j^ 
tranfigunt; Ex ovis primum vermes 
duriuículi exclüduntur;qui aliquan- 


| tifper fere irnmobiles hzrent & al- 


bícantés; tandem parentum mote ; 
liquiotem atque rorem fugünt.. In 
calidis regionibus & ficcis etiam re- 
periunturj fed ibino&urno rore va- 
poreque refarciunt ; quicquid per 
diém humioris fuerat exhauftum. 
Galen.hoc Afelium pacto defcribit. 
(os vien tamitide (go £i ig mmy &y mis u- 
grins d a yyeias , iu] 6) avi xXo7r educ yevoptuor 
xb dias vy JaxrUAGV izrepe ode sg eugépdiuor, 
À£iftoicli fuiffe éum cognitum id 
probat; quod pediculum marinum 
huicfimilimum dixerit; deptà caudá. 

. Ffuscorum eft iz Mediciza , multi- 
plex; A periunt;, attenuant ; diícu- 
tiunt, .Zrizáé diffcultati auxiliantnr, fi | 
cx vino triti potentut.. Calculum pel- Duis "P 
luu£; íi duo triti, cut ftercoris Inü- M.2.c.37. | 
iium & columbarum (émidrachma; 
hautiantur, In regio morbo ex mülfo 
| Galenus propinat; ' In aftbziaté ab 
| Aíclepiade ; ti combufti, cum melle 
fümantür, conimendantür. Fidem 
Hollerius & Agricolafirmant. Ocu- 
lorum feré omnes morbos;ab adnatis 
vel inüatis ortos tollunt;catarrha&t 
excepta, fi recentes bené contriti,ex 
convenicriti liquore fümantur ; vel | 
extraadbibeántur. Nihil de aurium | 
dolore;parotidibus& ftrumis dicam. | 
Vivi paronychie applicati medentur. | 
Pauos cum refinz tetebinthinz ter- | 
tia parte tollunt; Unguentum ad | 
hzmorrhoidas dolétes ütiliffimum; | 
ex ünguenti populeiünc.j. oleirofa- 
cei,in quo deco&i funt afelli unc.j. f. 
ctocigr.4. paratur, Álii cum adipe 
& bütyto coquünt,& oviluteuni ad- 
dünt: Olei violàcei unc. iij, in quo 
quatuor afelli ebulliere ; ad. tertia 
partis confuriptionem ; falfum hus 
morem extrainunctzteprimunt. 


De Calculo quod dixi , ceitürii Hártman. | 

Laurembergius pronunciat ;: cüi & P^» 

nmiarr. pAgs. 

Hartinannus adftipulatur, Seqüi- 160. 
tur poft DEUHQESI medigamentum 


totius 


Plip. H. N. 
10.£,9. 


M 


Bombises Aldeov. /— Seidenwürm.. Tab SRHE 
T. ab «4 


z 
2] 
An 
(4 
CN ]i 
NC 


Scolop endre Mouf 
ó cel . Maxina. lerrertr . 


z 


SN !l 
Sestri ET) 
SPA n 


y 


SE 
PD, 
22 A) 


I 


L, d 
MS AN 
IPSA US M QN 
' MTASTIPERDS AS c 
NSUDTDIHTSNESS 


600068 
P i M M A 
isee4$979 79 7. 


——Ó— 2$ 


lul Glabei Mewf. 


- P mu 
A 


api ttm 


? 
f 
4 
4 
I 
1 
H 
| 
' 
» 
v 
4« 


dd H 


Af ae 


J 


- Jibas.e 18. 


Nemen. 


-—— — — — ^ 


ODE INSECTIS L1B. Jl 


totius corporis calor: fitisq; molefta, 
& circa pubem dolor affligit. Przpa- 
rationem apud Laurembergium pe- 
culiarittactatu vide. Comedunturaà 
lacertis aquaticis , raná terreftri , & 
ferpentibus, Ad Afellos pertinent 
Polliz & coyayboal. Mitificam vim ex- 
cludendifpiculapeZishabet. Infe- 
&um eft parvulum; centipes: tritum 
& impofitum, aculeos & fagittaso- 
cyüs extrahit. Predurus vermis eft co- 
gayaboal, alijs zzimcboillin, aliis ichcaton 
di&us, faperné fulvus , pedenume- 
rofo purpurafcens. Arcfactus, tufus, 
& aqua dilutus, maxillisque quoti- 
die bis illitus , dolores dentium. 
placat. 


Nieremb. 


ldem v. 22. 


e* 


| Garurt IL. 
DeScolopendra terreftvi. 
Q Colopendre nomen ex eo datum, 
quód exéaozw aculeü habeat &i2ez, 
.. voluntnonnulli. Quidam, Hepz, Cez- 
B TipedamsMillepedamsPorcum lutofum, & 
SL Multipedam dixere. Ariftoteli eft exs- 
Aégtrdes, "'heophrafto exe2ozis , Dio- 


Mosf2. 6:5 (coridià ferpentum interitu iquxsevi. 
Diofcorid . ? "ian ; 
L,6ca3. Varino & Hefychio zuQiecQasarov, a- 
: liis eV; nonnullis uvesezsc & mAszse; 
vulgo. Grecorum exeNrésga dicitur. 
Nicádroideó zpqinagic ; biceps, quód 
pati facilitate prorfum capite , re- 
trorfumq; ducente cauda incedat, 
Defcri- Plutimos pedes habere, & pennis 
puo. : . 
Agricola de CATTE ; Agricola fcripfit , quod Julo 
Animali. potius.debet coloréque eis eneum, 


fsherra- corpustenue, & latum, tres digitos 
gba autad fummum quatuor lógum ad- 
Addrosl.e, dit. AfpleniifoliofimilemAldrovan- 
dusfacit. Moufetustantum à Julo 
- differre vule, quantumlocufta mari- 
naab Aftaco. Robertus Conftanti- 
nus in cauda cornigeram commini- 

Ícitur,. n 


Nau. — [nrruncisarborum, aut lignis; vel 
palisterrz 1nfixis , & gignitur & vi- 
vit, À motis egreditur; aliàs plarum- 
quelatere folet. Circa radices gla- 

aca dioli reperiri apud 'Theophraftum 

6.855, habemus. Olim Rhytienfes & Ob- 


terietes fedibus fuis pepulerunt ; fi 


«cian. H. A eliano & Pliniofideseft, Ex fre- 
A15,6,26. gs 


rei 
quenti exitu , ferenitatem a£ris ru- 
ftici prefagiunt. — Ad zerfzzs cjus, 
locus undiquelivefcit, putreícit, in- 
tumeícit, & vini rubri fzcibus fimi- 
lisvidetur. (Contraeumcommen- : 
dat, zwzra, falemexaceto; Acgincta 
trifolium afphalrites cum vino : À- 
ctuariusneperam cum eodem ; Dio- 
Ícorides, rutamfylveftrem, radicem 
dracunculi tritam; ferpilli ramos & ' 
folia; Aérius abfynthium & men-. 
tham cum vino. Quidam morbum 
remedia refpuere credunt. — Ex/r«, 
locus fcarificari, mox profunde in- 
cididebet, Venenum per cucurbi- 
(asextrahitur. Tumfuccum centau- 
rij minoris cum tertia parte vini dul- 
cis, ad mellis confiftentiam coctum 
imponito ,& corium fuperligato;pet 
octo aut quatuordecim dies; locum 
tandem cum fpongia vino calido in- 
tincta foveto; & Scolopendrz mor- 
fum certó curabis. Reliqua apud Pli« 
nium & Diofcoridem vide. 
Habenttamen & in Medicza ali- 

quos ufus. Oleo deco&i capillos cum 
levipruritu auferunt, Cimices fuffiti Asim 1.7; 
interficiunt, &c. | 

Aldrovandus Ophiniforen divet- Differétig, 
Íamáà vulgari effe credit. , De cetero, 
aliquot ipfe fpecies obfervavit. Prza. 
eft colorearethyftino, albis ruber- 
rimisq; punctulis maculofa.  4jrera 


Mozxfus; 


Ufüs. 


lutea,;maculis obfcuris infignita. Ter- 


Ziaminor, colorerubicundo,perter- . 
gusatro. Oz4rza Vulgaris, autei-co- 
loris ad cattaneum nonnihil vergen- 
tis. FIziza viginti inftructa pedibus; 
proceriufculis & longiffimis anten- 
nis, colore fübferrugineo, | 
Moufetus tres fpecies exhibet. Moufit. Les 

Prima cft maxima, terreftris Scolo- — 
pendta, ea quam videscraífitie & l6- 
gitudine eft, colortotius corpotis ex 
fufco nigticantefplendens. Singulis 
incifuris pedunculusappendertlute?; 
id eft in fingulis| lateribus fexaginta 
prorfum & retrorfum zqua facilitate 
promovet. Nam & cáput verfus in« 
greditur & in caudamiideoq;à Nicá- 
dro& Rhodigino £iceps dicitur. Parté 
intercaput & alvü non fimplicé fed 
multiplicemhabet: quo fit ut przci- 
fum hoc genus vivere odi: 

| 2 —. hic 


T 


Moufetuá 


Jleatrila- 


fedi 3.6.8; 
Notte: 


172 
hicScolopendra tamacritér rordet, 
ut Ludovicus Atmartis ( qui nobis 
eumLibya dono dedit)quávis Chi- 
rotecis dupliciq; liticeo munitü$; viX 


' eütganupetentem ferre potuetit:al- 


té enim inlinceum osfotcipatüm ad- 
egerat; diuqipédulus vix tandetn ex- 
cuti permifit. Horum alitim ex tiov 
Hifpaniolà allatum litica qu&dà flam- 
inea medium pet dorfum ornat; atq; 
zineus later P colot cómen- 
dat:shabet enitn capillares pedes,atq: 
atriatimfe tollens celerrime cutrtit: 
Hocfummaadmiratione dignü eft; 
quum nacura huicanimalculo caput 
minimum dederit; metiüofià tamcti; 
vimdqi rationis émulam;neqs congio; 
iec urceo fed ampliffia quadam 
inéfüra tribuifle: cüm eniminnuthe- 
tiàd(int pedes, quafi femiges,& à ca- 
pite velüti clavo alij permultutu di- 
Ítlant ; novittamen quifque officium 


füurn;& proimperáhtis capitis man- - 


dato;in hanc velillam partemfe coti 
ferunt; | 


Casr?urcT. IIL 
De lale. | 
] Ulos Grzci, mea quideri feritéii- 
tiajinquit Moüfetus;non àlanugi- 
tie; fed à nuctm jüglandiü atq; avel- 
lanárum veluti caudis, quatur villi 
callo compa&tiliinfixi; Julos tios te- 
práfeütantiunde & ipfi renomien 
fortiti; Ego Latiie Jülum dici noii 
nefcio, fed triremem quoqüe dicere 
aüderém.  Quaüdoquidem Lyco- 
phrorn Paridis critenies nürietofis u- 
tritiqifcaltnis celeres CAezt(eé VoCát; 
Eandém(ífimilitudine Nicardér Sco- 
lopendtisapplicat; uride parifortües 
eic Tulum à6 Scolopeiidraim facile 
apparet. HosHifpani Centopeas,lta: 
li Centogámbi: Angli(exime forfan) 
Gally vvormé di&türi. Nuzezius Lü- 
bricosterrefttesnigros Julos it& Vo« 
, €avit Átlienzo tefte libro 7. 
acu22 JHADÍ | h: 
| AERA Duvet [né iré jeudi witéa yate: 
Nihilominus nifi fuetine etiam mul: 
tipede;in Julorum iumerü nomenq; 
nonvenient.Sunt autem Julibreves; 


HISTORLE NX ATVRALIS | 


(utdixi)Scolopendrg;pedum nume* - 
to ion afellum tatum atq; Erücaruri 
gentem ; fed omnia alia infe&a vii- 
centres. Julorum 4/j glabri ; cerhuti-- 
turjalij birfati, Glabrum seu vidiin 
laduca capitata;parvi junci fluviati- 
lis cratfitie, atq; ca quam videtis ina 
ghitudine: caputilli nigertimü, dor- 
fum autcatindtüm flaveédine. Venter 
excaíio àrgentatus;incifurz pedefq; 
cápillafes totidém, üt octilos & ime- 
imotiám facilé fugerent. Secuzdus to- 
tus nigtefcebar; alba litiea exceptá; 
quà capitead caudam ufque te&a 
perdorfumducitur, Terziw obfole- 
tiis lavefcitjicaput illi rubeícituti & 
pedes; antetinz autem & nafcentes 
juxtá caudam feta livetcurt. Ouar- 
zumi i corpore nigrius punicatem fe- 
ceritis, pedib. atitém & antennisle- 
vius;facileré expedietis. Hot. aliose 
muíco atborum corticib.intiafcenté 
ptodeuntes; alios fub ollis ttuncifq; 
pütridis latitantes cepimüs. In hirfu- 
tos on plaresiticidi quam duos. Pri- 
tàó hac figura & forma albicans; in 
muro repfit; pili breviffimiianáfcen- 
te$ nigri füerunt. | Secizdus ventre 


| füblivido dorfoq: inámeeria flavedi- 


j—————*—^^—^——A—Q———————— —— — Lc 


neimácülato: eft illios punicatum,; o- 
cellusniger, pilicanefcentes. Inar- 

botib. effectis;atq; annofisinterfCof« 

ticer & lignum latitat , átqué etiam 

iüterfaxamufco villofo ac denfo ob- 

du&a. Orines Julita&tufein gyrum 

&olligunt & convolvünt. | 

. Ánfnt verienatiequidem igroro: | 
fed (ifüerint; fané perbeatum Pen- 
iiiü! qui varié ipfisnudamanuirrita- 
ti$ aclzis ; immorfusfanüsq; evafit. 

Georgius Agricola znei coloris Ju- 
luti, (fedis Scolopendtam vocat) his 
verbisrecebfet;Scolopendraadnio- 

dum exigua; in truncisarborüimi; áüt 

in palis terrz infixis; (undenorméin- 

venic)gignitür& vivitiquibüsatnotis 

vel cortimotis egreditur ;aliás omni- 

nólatitura. Pennis catet;fed pluri- 

inos habét pedes. Si quando repit; 

Cofpotis párté miédiam,velutiarcum - 
interiditifi bacillo aliavé re tangatur, 
fe éoüttalit: color illi neus; corpus 


£enüe;tieclatum,tres transverfos di. 


giteslongum; ad fummum ib eit 
ug c T 


vu DE UINSECTIS LIB. H 


Alia item fpecie , iisdem fere locis 
repetitur, corporeexili & terete;fi- 
li feré craffitie, fpadicei coloris di- 
luté: pedibusadeó numerofis atque 
exiguis, ut eos nümero compledi 


€x vy ddvrdsav lit, quatuor digitos 


 transverfoslongacft: fub ollis degit 
& afferibüsputridis. AvicennzSco- 
lopendza, (qui etiamJulus ) folum- 
inodo 44.pedeshabet, palmamlon- 
. &u$, tam exilisactenuis ; auresutin- 
 tràre poffitlibro quatto Fen. 6. tía- 

Gat.g.capite19,  Hujus(inquit/aut 


nüllum autlanguidum vénenum eft, ' 


nec mágnüm dolorem excitat; qui 
floribus Afphodeli , vel fale cum a- 
ceto mixto ftatim fedatür. Juli no- 
ftrates, (inquit Gefnerus ) fi in zdi- 
bus fuerint; ad Saccharüm Thoma; 
ideft puriffimum ( ceu ad optimum 
cafeum mures;)congtegantur,Brue- 
tu$ nofter ( petitusac indufttius na- 
türz explorator) Scolopendrasfein 
Anglia vidiffe , & liabere referet io- 
&ilucas , in ericeris mufcofis toto 


173 
corpore fülgentes, Cui licet, menti» 
endinefcio, ultró credam:eó tamen 
inagis, quod Oviedusidem in nova 
Hifpaniola per agros ; & Cordus in 
Germania in. cellis humidis obfer- 
vaffe fe fcribunt. Mirum eft quod 
Plutarchus refert ; beftiolam afpe- 
ram multis pedibus celetiter ambü- 
lantem, multo cüm femine ab Ephe- 
bo Atheniseje&tam, libro $,Sympof. 
probl.g. Juluscellariusin pulverem 
crematus, mirifice urinam provocat. 
Merula. Julorümhumor cum cruo- 
re exafellis expreffo; ad albuginem 
' oculorumtollendam divinum & ef- 
ficaxremedium. Arnold.Brev.r1.ca- 
pite 18. Atque hactenus de Julis; 
, dequorüimnatüra Hefychij, Ariftos 
telis, Nicandri; Lycophronis & At* ' 
doyni varias opiniohes pra:tere 
eo; quia variz non 
vera. 


 wioyge 
Ej 


HISTO: 


E 


? 


124 


iiikt diiiblibikd 
E e TE zm dur 


TUT PPEPETUTTUERETTYTE 
HISTORLE NATURALIS —  — -— 


| pNS-E6TIS 
ciyLnu uMy qup" qo opp | 
De In[ectzs Terveftribtu apodibus. 


"^w tiora attrahentes , quod e&verésw 
Carur L w^ proprie Grzcis. Motu undarum mo- Gales. de 
veri Galenusdixit. Nullum iisdem 7 É uf 
De 'Uermibus "n dg ingenium vel merhoria. Unde qui-. 
Zere;. dam obliviofos dixere. Medio corpo-. 
, re difle&i, utraque parte vivere vi- 
D T nHAEC pE InsECTIS | dentür; jisdem4ue aluntur, ex qui- 
99557 terrcftribuspedatis volui- | bus conftant. 
2180] mus. poda funt Fermess| ^ Ceduntaviculis& aliisanimalcü- ufus 
4 Teredo,Lumbricus terreffris, lisin cibum, fed & ab Indis omnigeni 
Tanta, Limax. comedi dicuntur. Crudos vorare; 
Nomen. Fermi nomen inditum, quod fc | Lopezius teftiseft. Quz de Schamir 
in multas partes vertat ac torqueat: | verme; cujus in indendis lapidibus . 
vel quód vertat, feuad partesoppo- | ad templi Salomonici ftru&uram u- 
fitasfe trahat, ut IYidoro placet: nifi | fus, Judzifcribunt, nuga funt. | 
forté ab *ez» deducere malis , quod Multz eorum Differegtia,ive ma- Difati 
repere fignificat, Gracis eft exe»5 | pnitudinem, locum, colorem, five "gr 
aliquando 2«guidy. aliaattendimus, Sunt port medio- 
Geettio  Materomniünon tam putredo elt, | cres, longi, & quidemita utad cubitos 
ex humidinimia abundátia; cum ca« | feextendant. | Sunc pigri, rubri, igneo 
lidojuncta exorta:quam f&mé vel fe- | coloremicantes. Quidam rubicundo 
minale principium quod idoneam ,circulo propé caput infigniuntur. 
materiam nactum , & à calore am- | Habent alii caudam , carent eadem 
bientisexcitatum, fefe exerit, & vi- | alii. Anno M. CC. LE Scor- 
tales operationes exercere incipit, | pionum inftar caudati in Ptuffia va- 
Undeaccidit,ur & in illis que putre- | gabantur. Intra diem tertium pun- 
Ícere nequeunt reperiantur: molito- | &iextinguebantur. Author libri de 
resque dum fuorum lapidum la. | Natuta, aureicoloris quosdam effe ait, 
viorem ftylo caftigant ; vermes ibi | quiftatimacnatifüntà parentibusa- 
natos reperiant. lantur , deinde absque cibo vitam . 
fatta; Nulli geneti oculos effe Plinius | tranfigunt ;, ut quafi immobiles ja- - 
Nm afleruit: leviffimum quibusdam ve. | cant. Conltituto tempere revivi- 
^77". fligium Galenus. Sentire , guftare | fcere addit. Veftiunturnonnullipi- | 
dacum. Percepto fonitu E Bn lis; quidamnoni item. |. 
A1ata refugiunr , dulcia requirunt | - Apud Mechoacanenfes, ItQuaqua Nirtb, Hi; 
& (ügunt. Repunt, inar&um corpu- | verrnis, qui & Sfpantipe dicitur, duo- 2 is 
fculifai partes colligentes, & pofte- | bus corniculisrubzis iter prztentat , 
| nigro 


Tab xxiv. 
Vermer — Atborej . HeoltewiürmnL Mouf 
M, 


» NN 
S MN 


n 
Vermes Hominum. Menfechenwurm- Aldr . 


n2 AVILCTTL . 


Limaces Sobnecken. 


dicen 
dug Mol aea 


^l 


YR EM 


[ 


" Miufetuà 


TBeairi Yi- 


DE INSECTIS LIB. ill 


nigro fufcoque variegatus. 7/axqui- 
jillin Mexicanis feu marfupium tet- 
x vermis quidam niger dicitur, cu- 
jus pulvis infperfus medétur lepra. 
Coyayaboal, aliis ? zipchotllin , 8 Icha- 
1n, prz durus vermis éft,fuperné ful- 
vus, pédé numerofo purpuraícens; 
Arcfa&us; cufus; & aqui dilutus;ma- 
xillisque quotidie bis illitus; dolores 
dentium placat; Anno M. C.IV.i- 
gnei vermiculi ; incértá Ípecie; in I- 
talia per aérem; vecti; ceu denfa nu- 
bisobjectu, folis etiam lumen huma: 
nisoculisauférebant, &c... INosfe- 
cundum fübje&a; in quibus nafeuri- 
tur, difpefcemus. 


| C À PR: 1i: 
De Vermibur im [pecie 


-* 


AÁnTIcuruüs |L 
De Vermilbus qui in plan- 
fu najcuntur. 


PuwcruM LI 


De Vermibus arbora- 
hs 


Vf. 


D € 
Kg unes alii plantis; alii aniniali- 
. V bus; alij homini innafcuntur; 
Nihil delápidibus dicam. Plantarii 
Nelfünt Arborar vel Fruticarij, vel Le: 
guminariiNel Frumeniarii Nclberbarii: 

 ARBORARILquidam lignum;qui- 
darmi cotticém; fioniiulli folià;jflores; 
& frü&tus exedunt; ; Anni 

 Ligii- perdes duplicites diftinguun- 


SUE 


fi.à.;,5, tüfy Vel abipfis arboribus, vel lignis: 
7 itfeftànt nofinulli ícüm;aliiforbüm; 


alburriuni; efcülum; Citinàmomüm; 


Platarium; Quercum; &c.... Eorum 
-qui iri fczs exiftunt, alij éxipfisnafcü- 


— ——— Ht 


tur arboribus: aliusitém paritur, qui , 


. Vocantuür Cérafies. Quum cnim ver: 


imitinimagna párs fpecie formavein- 
teríe differunt, difcrimen támen 
prxcipüumin hiseft; quod iri aliáar- 
borefructuve nati, translati in aliud 
-&enus fervari nequeünt, |Cerafteri 
autem & in.olea nafci; & ii fico pa: 


Mene. 775. 
reréaffeverant; ^ Habet iraque& fi- 
cüsfüos vermes; & illos quoq; emit- 
titjquosalienosréceperit. Omnes 
tamen in Cerallen figurantür ; fo- 
numque edunt parvuli ftridoris. 
Sypontirus duoilli cornuain capité 
affignat. Cum erodendo tantum lo- 
ci excavaverir ; ur feineripfurm cit- 
cümágeré poflit sese oi pícAodor à- 
liüd aiimalculüm progignit; & ü- 
naim fpeciem in aliam(erucarum mo- 


ré) transimutat: 


Et sorbus arbor infeftátur vermi- 
culis rufis; pilofisatque itaemoritur: 
Mefpilusitemi in fénedta vermes tales 
procfeát; fedgrádiores quam in aliis 
arboribus, üt Theopliraftus refert: 
Alburaus vermein profert T htipifor- 
mem; ex quo Culices deíncéps vel 
Phalertiarum Ípécies nafcuntur ;zxeo: 
divi) (à qid. Eunetpate Helychio ; quià 
Pyrosfylveftres acriter infeftant. 
Verrüiculusin Efculo arbore ( Gaj- 


| busà Suetonio di&us ) mirzeft exili- 


tatis; unde qui primus Sulpitiorumi 
Galb cogüomein tulit ; à fümmá 
gracilitàté ità Vocatus eft. Cara. 
bum P/a£azus producit, (teftibus He: 
ífychio & Ariftotele ) verriem can- 
cri$ márinis fimilem; fed fex tantuni 
pedibus donatum: KaeeBüde. exdout 
Hefychij hoc modo nafcitur: (Theo: 
plirafto autore; )ligni Cinamormira- 
mülos binum digitorüm longitudis 
nieabícindunti récentesque bovinis 
tefgoribus infüunt ; tum exinde li- 
giis putréfcentibus vermiculos na- 
Íciajuiit; qu1lignüra Cortodunt; cor: 
ticeni nullatenus tangünt ob acti. 
moniam: lignum liocinadibus Per- 
nij vifüm eft; à vermicüulo erofum; 
quod cinetrei fuit colotis; non valde 
durum, infipidum prorfus, & inodo- 
rüm , coritrá quam Lufitani aliquoé 
metcatores,&medicaftri fimpliciuni 
igharijaffirmaht: 


KRaücs vermes O)ercus radici in- 


fialcuntur, iisque nocent. Olea ( in« 


quit Plinius) male ponitür,ubi quer- 


.cüseffoffa fueratiriam relidtiin que£- 
.cüs rádicibusrauca vermes; ad ole 
fádicés tfanfeunt; átque eos infes 
Atant xu 


| Cors 


17Ó HISTORIZE NATVAR ALIS 
Corticarj vermes pauci à veteri- nuclei tam duri offa exedit. In Gal 
busnominantur. Decempedem il- uU. perforatisvermiculietiam depree 
lum Cope di&um füperius defcripfi- henduntur, ip(a intima medulla ge- 
mtus. / niti; é quibus poftea mufcarum& cu- 
Folia arborum e flores depafcunt | licum quorundam genus oriri, V ale- 
Syronés dicti, quorum craflities quan- 
ulla fic ex eo cogitare poffumus , | dunenfisauthoreft. In zercasitem 
uodinter folij cenuiffimi membra- | glande & pomis illis fnngofis ver- 
nas fodiendo ferpit, falvautraque e- | mesaliquandonafcuntur; eoquean- 
pidermide.Poft acetilumbricos:(in- | no famem & annonz caritatem A- 


quitJoachimus Camerarius)nullum , ftrologi przfagiunt. Nucibssavella- - 


vermiculum vidi adeo compreffum. | nis vermes ine(le notius eft , quam 


Cuniculi, quos agit, fubriliffimas a- ut deiis contendam: preferrim zefta- 


liquando lineas & fibras referunt ; | tehumida, & vento ex Auftro flan- 


randusDoures PharmacopzusLug- - 


folia cerafi & mali mnaculata pluri- 
mum lzdunt, atque poft fatietatem 
excidunt;, & videntur ex multis femi- 
nibus peponum [íecundum latum 
conglurinaris formati,nift quodlon- 
géfinr minores. Abhis emortuis a- 
liud proditinfectulum, veluu & hi ab, 
alio; ; 

Syronibus perfimiles z«aeo quos 
Angli camin lignisscortice,folio, flo- 
reque & fru&ibus arborüm , quam 
caíco & cera genitos, mites id eft mi- 
nutulos fiveatomos appellant; à Sy- 
ronibus eo differunt, quod ex mul- 
tis ÁAcarisconftare videntur, | Áca- 
xus autem ipfe globofum, album, fe- 


pes, & pedicillo fimile eft animalcu- | nis;pedesjzxzz caput urrinque tress- 


lum; tam nullius feré fübftantiz , ut 
inter digitos pollicemque fortiffimé 
compreffus, ob exilitatem lzdi fen- 


Ariftoteles Af» piov vocaruntjid eft 
[ovispromum; eamforté ob caufam 
quod craffiflüuuma vini dolia roltro. 


perforat. Et (anenifiJoviseialiquid 


inefletaut divinz virtutis, quomodo 
tantz vires in tam pufil'o & pané 
nüllo corpufculo cernerentur? In f2- 
gi quoque folis tubercula parva re- 
periuntur , in quibus vermiculi 
exiles, 
Frutus etiam arborum (üt Theo- 
phráft? loquitur)e(t evonsxo8oorQ-:et- 
iam cumadhuc crüdus eft; utin Sor- 


mus. Olivatamin cüte quam nucleo 
vermes «erac vocatos patitur: unde 
haud contemnenda peftis Theo- 
phrafto dicitur, que non folum fuc- 
cum & oleum abforbet , fed etiam 


. bis;Mefpylis; pyris, malisque cerni- 


te. Mirum eft quod Ringelbergius 
libr. experiment.fcribit. Hos vermes 
lacte ovillo ad ferpentis magnitudi- 
nemenutriri pofle. Cardanus tamen 


idem confirmat, modumque nutri | 


cationis, feptimo dererum variet,o- 
ftendit. Vermiculi in feubus arefa- 
&is fimilésiis quiin avellanis naícü« 
tur, capitenigro,reliquo corpore ex 
luteoalbicante,fed minores. Conos 
cedri vermibus effe obnoxios cóm- 
peri, (inquit Bellonius ) quemadmo- 
dum& pineos. Cicindelam feemi- 
nam craffitie referüt ,digicum trans» 
verfum longi ; capiteformicz ; fed 
mapis cornpreffo ; incifuris duode- 


antennz circulares bine , venter 
craffüs, cauda mucronata, In pr£&- 


! | duris quoque& lignofis opali pericar-- 
tirive nequeat, Antigonus eum & | piisfemen ineft latiufculum& fzpé;- 


vermiculis exefum : quorum veluti 
aureliasibidem reperies. Nullus de- 
nique fructus nominari poffit, quem 
nontinea aut vermis inficit ; imo i- 


píum aliquando Manna ( ut Poétz. | 


fingunt, Deorum; ur Scriptura affe- 
rit, Dz1filiorumcibus ) putredinem 
& vermem admifi;quum;przter Je- 


| hovie mandatumin craftinum repo- 


neretur. jf o 
Hucrefer Nopal Ocuillin , feu 'Tu- 
narum vermes, A xocuilim, & Cucbipi- 


lutllndorum, Deillis ita Nzerember- wo 


gius. Familiare eft hucxutlz , pro- H.EJas. 
T 6.30. 


vincie Panicenfis, tunarum genus, 
folia ferens longa, & anguftioracz- 


teris, intra quz folent vermes ge- 


nerarilineis candidis cyaneifque di-- 
ftin&ti, mirabilis facultatis in curan- 
| .— dain- 


-— 


ANVeremb, 


eat la 


ANiéremb. 
dibu$. c5: 


- 


. «E INSECTIS LIB. Hl 


dainfania, fi bini tufi,& refoluti ex 


aquafemelintra fumantur; aut fi in- 
veteratus fit morbus , bisaut ter: in- 
ducitur enimé veftigio fomnus,per- 
miflusquezger dormire, paulo poft 
mente conftans expergiícitur, atque 


 refipifcit. Suntautem hi vermes in- 


noxii, neque ullum inferre nocu- 
mentum folent , fi intra corpus de- 
glutiantur: quo fit, utintrepidé pol. 
fintpropinari. Addunt; paralyticis 
atque epilepticis eàdem menfura 
conferte. —. 

De Axaconilinita idem. Plurimum 
ufum viliffima etiam natura híc vi- 
debimus. Nafcuntur inquit Franci- 
ícus Hernandus;in arboribus guam- 


patli,autaliis,quasnoftri ob fimilitu- 


dinem prunos vocant ( cüm tamen 
ad myrobalanorum Arabicorü per- 
tinere genus alicui fortaífis videri 
poilit) vermesquidam hifpidi, axo- 
ctillin , feu ferentes axin; pallentes, 
vixlongi binos latos digitos , ac pen- 
nam craffi anferinam. Hos indigenz 
abarboribus deturbatos permictunt 
adignem exaqua clixari ac difcoqui, 
donec comminuantur, & adeps ejus- 
dem coloris;axin nomine, fuperna- 
tetatqueeminear.  Colligunt hunc 
ad ufus multiplices incole, & con- 
formant inglobos, ébutyro vaccino 
parari folitis haud abfimiles, olei o- 
dore & lenitate, &z ad' omnia, quibus 
oleum conferre folet , prítantifli- 
inos,nontamenin nuttimenti ufum 
adbucvenére. Dolores, quamcun- 
que parrem corporis obfederint, fe- 
dant:nervostenfoslaxant, emolliüt- 


que, difcutiunt tumores;aut;finatu-. 


ra inid potius propenfafitmaturant: 
erylipelatis definentib. conferunt, 
ulceribusferunt fuppetias ; convul- 
fisque; nec non enteroccelis , addita 
refina ac picietl ,'collectionesq; cu- 


jusvis generis brevi admodum mi- 


nuunt atque difcutiunt, 
Cuchipilutlita defcribit Nierem- 
bergius: Vermisgenusceft juxta mo- 
rosautfalices verfans,bombycis ma- 
gnitudine, & pzné forma, fcfe illius 
inftar O&obri menfe firma convol. 
vens membrana, ac prodiens Aprili, 
converíus ip papilionem. . Sufpen- 


It. 


| E 
dunthunc Indi infantium cunis, at«. 

i que ita fomnum illis conciliari cre- 

| dunt Unde impofuere ei nomen. 
Idem in pulverem reda&us, ac ex vi- 
no proprio; quod pulque vocant, to- 
tus potus, Venerem ftimulat. |. Mes 
xicanisagris provenit; & ex his quas 
dixi arboribus vidtum fibi quzrir. 

A lignis in quibus prodeunt fum- 
ptas differentias, fi attendas, vel in- 
nàícuntur virentibus truncis , qui 
às«es dicuntur; vel in aridis &z exfuc- 
cis qui y£&vAe; vel in folidis& ficcis qui 
T hripes, velinlignis calidioribus qui 
Termites: velin folidis & ficcis qui 
Co[fí: vel innavium tabulis qui Tere- 


jo 
dines c rap [ 
Axes forte 3$ £ddxven nomen fum- 
píerunt, adeó ut fzpé ad earum ra- 
dices magna pulveris vis, mordente- 
nim & mandunt vivas arbores, quafi 
ferrationefa&a, confpiciatur: caput 
huic deforme; varium , tegmine co- 
opertum , quod exercere & contra- 
here prolubitu poteft. Pedes habet 
in. pofteriore parte caudam verfus, 
ficut Coffiin pe&ore; reliquum cor- 
pustunica arenófa tegitur, quafi pus 
tamine; qua exuti moriuntur, ut co» 
| chlex teftis nudatz, T'empore à na 
cura conftituto;in thecam aureliz f1- 
milem obdurefcunt;fed que beftiola 
pennata inde provenir, nondum a- 
nimadvertimus. Coflo longe majo£ 
ob nimiam edacitatem,& minus de- 
licatus. Pici martij,alizqueligniperg 
aves roftro virentes arbores percu« 
tiunt. & fono concavitates invefti- 
gantes, eoloci perforant & pertun- 
dunt; donecad mordellas iftas per- 
venerint;ipfasq; deglutiverint, Val- 
dé enim delectantur hoc cibi gene 
re, ejusque gratia integros aliquot 
dies in perfodienda arbore, infu 
munt. | | 
'Ey£voov in ligno furdo reperitur, & 
 pumicofo; quod ne baculo quidem 
percuffum fonü edit: Ceraftz T'heo- 
phrafti, & pityocampz Medicorum 
valdé cognatus, nifi quod ttestátunm 
urtinque pedes confecutus fit, V iro- 
fum illi &z pertinacem odorem , & 
vim valdefepticam tribuitGefnerus. 
Ggyic à erento, dicti videntur, 
Na vul. 


178 : 
vulgares fatis vermiculi ac frequen- 
tes,parvi, corpufculisalbidis; capiti- 
busnigricantibus vel éx rubro infü- 
fcati$, pedibus fex juxta collum te- 
nuiffimis, exilibus ; & cum rubediné 
noii íüagna nigricantibus;vermiculo 
avellanz nucis ftructurà corporis 
petfimiles, fed miedio minores atque 
breviores;nigra lignanoriámant; fed 
albicantibüs duntaxat (-qualia furit 


Alburni, Coryli; Betulz, Cinamo-- 
mi; Platani)irinafcuntut: quz jam a- 


tidafolidaQ: perterebranr; & abfor- 
pra hüniiditate cariéminferunt; - 
. Termitem ptoducünt ligna folis 


nimio calore to£refa&ta; qui ( Servio: 
authore ) ex ipfa medulla geritus; 
matrem taritum abfumit; ofleamque 


& €orticcam fubftantiam rion áttin- 
git.Ingratum fanc ariirnalculum,tan- 
toque aliis vetmibus deterius, quan: 


£o cordi arbotum ; & vitali ipfifonti: 


| perniciofius; vivunt enim aliquando 
cute& otlibus fpoliatz:atqüi medul- 
laabfíorpta, ftatirii percurit, nec me- 
- deritárito valet vulneri natüga. Cor- 
potis effigie Coflosreéférunt:funtau- 
tem minores niulto , & non parum 
niolliores; dg , 

Co[[; rugofi admodum furit corpos 
tis, ünde & Coníules quidam Ro- 
inani Coffi vocabantur. Majores 
Coffi feré. mitiimum digitum craffi 
Videntur; & tres digitos rratisvérfos 
longitudinéadzquant; colore albi- 
cante, erücis majoribus fere firilesi 
quare à Plinio przgrandes Coffes di: 
eurituripedes utrinqüe trés,non pro- 
cülà capire petiduli, breves; exiles; 
higricantes. Cofpusannulis diüode- 
nis conftat , verfus caidam fémper 
ininoribus & pellücidis; cápüt craf- 
fiufculim; colore nigro; duz in frote 
, laminz ; juxta os fünt exigus quafi 
fetx aculeatz, finguliannuli irilate- 
' fibus, fingulispunéctis rubentib: mo« 
dice cavis notaritür. Tardigraduni 
valdé eft aninial,& motüs vix perce- 
ptibilisi qua de caufà venitricofos 8 


defides coffos appellat Feftus: Ocus- 


loshabet parvos valdé;dorfum teres; 

Ventrem nonnihil concavum; colo: 

realbicante dilutum; obefuli viden- 

iur & valde molles,lignis noviterífed 
Na 


HI1$TORLE X ATVRALIS 


intempeftivé czfis innafcantur;fi véz 
ró diutius refe&a füerint, plurimam 
que liumiditatem amiferino minores 


oriuntur Coffi ^ magnitudine folum 


à majoribus diverfi. Veteresin Pon- 
to& Phrygia,(ut Plinius& Hierony- 
mustfadunct Jiis quafi delicatiori ci-- 
bo vefeifolebànt,atque etimin ufum 
farina faginabant, ut vermiculi quo- 
Quealtilesfierent; In niedicum et- 
iam ufürn veniüncPlinio tefte; fanát 
enim ulcera; lacaugent, riomasilliti 
percufait; id quod Alberrus quoqs 
confirmat. 

Terédinti, capite ad paftion& grari« 
diffimo;todünr dentibus; pérforant- 


| que robora, vel fono refte. Hz tan- 


tum in marifentiuntur ( I heophra- 
fto tefte) necaliam putácteredinenmi . 
proprié dici. Horum alios tam lon- 
vosin navibus Venetorum qug diuin 
Alexandriz portubus conftiterant s 
tépertos meminimus,ut cubitum Ió- 
gitudine; pollicem craffitudine - 
quafeiit. Quales etiam inclytus illé 
Fraricifcus Drakus , àlter quaft Ma- 
ris Neptunus; in riave fua orbivaga 
( canéjámi perie fpóngiofa ) domum 
feduxit; Vidimus alias Teredines 
ünciam longas vétmi faritiatio perfi- 
iniles. Hiscorpüs téte&; caput ex 
luteo fplendenté; parumrubens , os 
forcipátutn;à cujus quafilabrisparve 
fpinulz iafcunturj pedes utring; ter- 
hi; incifurzé corporis uridecim , ali- 
quantum rubetités:teliquüim corpus 
diluté livefcit cum fplendote ; quo 
majores fiunt;eó ex phaniceo obícu- 
iiüsfplendent; quo veró minores, eó 
intentiusálbicant. lraliByffam, Hi- - 
Ífpàni abedulio Bromam vocant:exe- 
dic enim naves & perforaG;unde Ari- 
ftophanes in Equitibustriremem ex- 
efami,loquenté, introducit his verbis 
Oz) ipud ova caziéie vd ra v Lo (Rl ei Mage 
Sic ctiam Ovidiusi.de Ponto. Eftur 
ut óccultavitiata terédine riavis. T'e- 
rédinestonnavestantüim, fed & az- 
dium trabesinfeftare. ( PacePennij: 
dixeriin)ex Homeri Scholiafte. ( O- 
diff.A; )conftat; cujus hzc funt verba: 
Melarmpus, cui Draco aures purga- 
verat, ut Brutorum fermonemiifitel- 
ligeret; ob boves Iphicli abaétos in 
| Cab- . 


st 


carcerem conje&us eft. Ubi cum 
intellexerat ex Teredinum :collo- 
quio;parum fupereffe de ttabe;effer. 
ti fejuffit, neilla decidente vitam fi- 


nitet. Atque duma viro & muliere 


fublimis fa&us efferretur,domo cor- 
rüente, uterque reverfusperiit. Pa- 
tet idetiamex Comicorum Latino- 
rum facil? principe; quam Philola- 


.€hen adolefcentem his loquentem 


verbisintroducit: 


Atque illud fep fitstempe[tas ut- 


HIE s 


Teredo ades ingreditur, Cj vermus 


malus. | 

Veuit imber y lavit parietes y per- 
phunt. | 
Tigha, putrefacit aev óperam fa- 

| bic c 
Magnis hi praefertim nocent arbozz- 
bus,nempe Quuercui, pyris, malis, ca- 
. ftaneis,laricujuglandibus, fagis, me- 
fpilis, ulmis & latifolijs falicibus: in 
quibus immatuté czfis, & plantatis; 
pingüedoquzdam mollis & mala o: 
ritur ( alburnen & alburnumfaltua- 
riis didtum)omnium T'eredinum fe- 
ges & fomentum, | Quo ficciores; 
amatiores, oleofiores; atque durio- 
resfunt arbores; eo magis à Teredi- 
neliberz creduntur: camen aliquan- 
do cupreffojjuglandi;Guajaco,& Ti- 
liz, Ebeno etiamipfi,vimfacit, Mo- 
dus autem generationis ipforum in 
lignis hujufmodi eft.Pleriqiinnafcü- 
tur, nonforis feinferunt; depafcurit« 
que fua principia, utex quibus con- 
ftant , ex iisdem conftare pergant. 
Marterialis caufa. & conjuncta, eft 
dulcis & alimentarius lignorum hu- 
mor putredineinfe&tus,quemadmo: 
dum ex pituita dulci lumbtrici intefti- 
norum nafcuntur. Putreícirautem 
dulcis ille humor duplici de caufa. 


Dyfcrafia fcil.vel continui folutione: 


per Dyfcrafiam qualitas cortumpi- 
tur;per vulnera vero,non rantumin- 
natus cfHuit;&fe effundit humor,fed 


alienus quoque per pluvias caligi-. 


neíqueillatus putredinem efficit, In 
vetulis, raris, & ficcatis per ztacem 
arboribus , maximi funt vermiculi; 


tum quia humidum radicale magis 


^E INSECTIS LIB. ll 


179 
minuitur.tamquod Dyfctafia color- 
que& humor peregrinus magis au- 
gentur:quemadmodum& fenes ple- 
rumque dira ícabies, & fyrones aca- 
rique crebriüs infeftant. Sub luná 
expofita ligna citius vermiculantur, 
ob nimia aeris humidiracem;füb fo- 
leautem calidiore , ob nimium at- 
dorem. —XQuiveró innafcuntur , hi 
omni témpore generantur: Illatitiis 
autem » & ex femine culicum , mu- 
ícarumve natis, ver potilfimum atq; 
xítas amica funt: hyemeenim con- 
glaciatipereunt. Coelum quoque & 
folum magnam vim habent » ligna 
quippe Hibernicararius putrefcunt, 
ex Solis virtute; quemadmodum & 
Arabica;ex coeli. 


PuxcruM Il 


«De Vermibus fruticavim. 


Ermes fruticatii', Salicem ; Ili- Mosfet Z4 


cem, Jüniperum, Cynosbathü; 
& reliqua infeftant. In 52/ice humi- 
liori, (przfertim quando galle tuber- 
culofec erutnputit)nonnunquam qua- 
firofzinveniuntür, quà vermibus 
Ícatent;uti etiaminlentifci folijsac- 
cidit, T ; 
llicis (inquit Quinqueranus) duo 
genera:alterum arboreícés; alterum 
frutex exiguus, fefquipedali proceri- 
tate. Lztiffimé viret, folijs lxvore 
prafulgidis , fpinarum vallo ambi- 


'tis numerofo, ftoloneaffurgitinmo- 


dum rofarij: à noftris Fagiappellatio- 
nem fortita$, quamvis nullam fagi 
imaginem reprzfentet, — Provenit 
locis planis quidem, fed in altitudi- 
nemevedtis;exilibus & fitientib.col- 
libus,fedinfeecundis. Vere medio 
totatiimbtibusfrutices, Coccuze hoc 


modo ordiuntur. Ubiimusícirpus fe 


in duo brachia fortitur,in horum me- 
dio primum omnium inctefícit ro-. 
tundum. quiddam magnitudine & 
colote pifiihoc Mattem vocát, quod 
exeó cetera grana producuntur. Ma: 


| ttesporró liabet ucplurimum quinq; 


qualibet cefpitum familia , quz in- 


| eubte zftate e(tuq; minutiflimorum ! 


vermiculorum catervam profundür, 
P. SUIDA, dEMEST:- 


1fo -HISTORIZE 


fatifcuntq;in fummitate.In anima lia 
prorepithiova foboles colore cadida 
profequifq; in fublime. At ubicunq; 
vermiculi vel germinantis furculi a- 
xellis occurrerint;decident,&incre- 
inentis aucti Milij magnitudine fiüt. 
Inde liberius adolefcentibus , albus 
colorin cinericium trá(it, jamq; non 
animal, fed Pifum ruríus apparent. 
Tuncq; €a grana maturitatem ade- 
pra colliguntur;jamn coloratis vermi- 
culis feeta: dum afportantur mérca- 
toribus, ambiens pellicula prz tene- 
ritate rumpitur, Vermiculorum qui- 
dem qui circa vaginulam habentur 
pretiumin libram quamlibet;aureus 
folatus:ingranorumvero qux adhuc 
corum parté retinechujus quadrans. 
Torpétinterim vermiculi, acimmo- 
bilesjacent. Caterum;quü primum 
tempeftivitasadeft,in lintea precipi- 


tati Soliexponuntur. Tum libato co- | 


lore ftatim prorepunt, atq; aufugere 
nituntur, fed à cuftode;qui cotinuus 
affidet, concuffulintei in mediü eo- 
ufq; rejiciuntur; donec emoriantur. 
Tantaquidem dum hzc fiunt;totoq; 
inox triduo, odorisfuavitate ac gra- 
tia, ut non Cibetaz,non Mofcho,non 
Ambrz, fed ne Citriorum quide flo- 
xib.conceflerit.Si que veró granale- 
gentis effugerintfedulitaté , eamox 
alatorum animalium numerofum e- 
xercitum inauras effandunt. 
fervatum eftunoanno ex campo la- 
pídeo, in Arelacenfiagro; hunc pro- 
ventum undecim aureorum millib. 
eítimatum. Hzc Quinqueramus. 
SimilisCocci parandi ratio,etiam- 
num meotempore ( inquit Carolus 
 ClufiusJin Gallia Narbonenfi;atque 
etiáin Hifpaniiobfervabatur. Areas 
enim fub dio habentadid deftinatas 
eminente aliquantulum margine , 
. quib.linteo pannoinftratis Coccum 
effundunt, cuftodibus cum bacillis 
fummo fervore Solis perpetuo áffi- 
dentibus, &extremalintei cócutien- 
tibus: ut vermiculos effugere prope- 


rantes, in interiorem lintei partem. 
repellant. Verum Petrus Bellonius | 


lib.r.obfer.cap.r7.aliam preparandi 
Coccirationemrefert. Cocci baphi- 
cz (inquit) proventusin Cretà ma- 


Ob- 


ANATVARALIS 
gnus eft: Paftores & pueri eam colli- 
gunt. Inveniunt menfe Junio in exi- 
guo quodam frutice ex llicis genere 
quz glandem fert, fine pediculo in- 
hzrensillius fruticisftipiti, coloreex 
cinereo albicante. Quoniam vero i- 
ftius fruticis folia fpinis horrent , uti 
Aquifoliz ;paftores ferulam finiftra 
geftant , quà ramulos deprimunt & 
inclinát. Dextra falcem puratoriam; 
quáramulos demetunt; à quibus ve 
ficulasrotundas;exigui pifi magnitu- . 
| dinéaufetunt;qua parte lignoadhz- 
ferantapertas & hiantes, plenas exi- 
guisrubris animalculis lende tnino- 
rib. qui per hiatum iftum effugiunt;. 
& veficulati vacuam relinquát.Pue- 
ri CoccumJam relictum ad Quzfto- 
rem deferunt, qui ex dimenfo ab illis 
redimit. Isáà veficulisanimalcula cri- 
bro fegregat, deinde ea fummis digi- 
tislenitér prehendédo in pilaseffor- 
mat ovi gallinacei magnitudine: Ec- 
enim finimium comprimeret,totain 
füuccumrefolverentur, & color peti- - 
| tet. Itaq; duo infe&ionis genera; u- 
num pulpz,alterum veficularum; & . 
quoniam pulpainficiendo magisuti« 
liseft,ejus prerium quadruplo majus 
quam véficularum. à ETRAS CUN) 
In fummis Zggiperi furculis, exi- 
lesé croceorubentes, Gefnerus ob- 
fervavit. ln Cyzosbati, live rofzíyl. 
veftris fpongia vermiculi nafcuntur 
albicantes ,; ex quibus Ariftoteles 
Cantharidas provenire fcribit. Poft 
duosméfes, (inquit Gefnerus) in hy- 
pocaufto fervata fpongia magnum 
numerum vermiculorum viventium 
effudit. Spina itém, & fentis, Rofa; 


——Má€— M SA 
M —MÀ—Ó— 


| Erica, Genifta ; Colutea, Rubus I- 


dzus, Myrtillus Capparis , uva cri- 
| fpa, Carpinus , Oxyacantha , ligu- 
ftrum; vitex, glycyrriza, omnis deni- 
que frutex, & fuffrurex à vermibus . 
exedirur: neque Ricinusipfe ( Jonz, 
divino illi vati, nimium exaftuanti 
umbram przbens)ab hacpe- | 


| fte legiturimmunis. 


i£. 


D 
' 


* * 
a 


| 20e c Pus. 


Moufeiis 


—Wbeatra. 


| €2o6, 


— Frumén- 


tarii. 


Farinarii. . 


Á 


DE INSECTS LIB. DL —— od 


Dux cTuM IL. 


3De. vermibus. leguminariis 


|J Ey frumentarus. 
T ferina fant aano: fed quo- 


modo id eveniatincertum eft. An 
quoties diffundi nequit humor ob a- 


ftum& fqualoré,utlheophraftus in-- 


nuereviderur? An potiüs dicendum 
à ficco humoremappeti,humorem aa, 
illum refugere tanquà adverfarium? 
Sic pendentes arido parieti videmus 
guttas. Ancalor nimius corrüpit na- 


 turalem, cum calore, tum humorem 


intus contentüm? Sané eo modo pu- 
irediné induci,morbidiffima ZEthio- 


pia teftis eft. Fabas depafcitur vermi- 


culus, MidasTheophrafto;Hefychio 
xoieA Q» VO Catus. veaz x, xvapaapat vermi- 
culus legüminaris dicitur, fed prci- 
pué inPifis veríans,&ab erofione no- 
men obtinens: qualis etiam in Cice- 
re, pofteaquá pluviisab eo elotafue- 
ritfalíügo;ut preter Hefiodi Scholia- 
ftenPhavorinus& Theophraftus fta- 
tuunc; leguminibus dulcioribus fx- 
péinnafcuntur , tum ob alimenti a- 
ptitudinem, & Elementi verminan- 
remnaturam. Dulcia enim vermes 


-citó generant; generatosq; nutriunt 
&fignant. 


[ ^ 


Frumentarij vermes, in genereda- 


' pueec dicuntur:qui tritici, filiginis, pa- 


nici,aveng;orizz, milij, & fecalibus 
radicibus,ftipulis,calamis, fpinisque 
vi&titant, Eorum alij amylo vefcun- 
turfrumento; ut Farinarij: alij inte- 
gro & mola: nondum conífracto , ut 


- Curculiones. Farinarios Angli Meale- 


vvormesappellant ,teredini fimiles, 
fepedes, capite parvo & fpadiceo, 
corporeafiulofo, & pro farinz diver- 
fitate vario colore: proba enim & al- 
biffima farina; albos generat; vetu- 


 ftior flaVos; macra & furfuribus im- 


mixtaetià fufcos. Cardanus eos B/az- 
ta frumentarias vocitat, fed (ut faepe 


 fit)incogitanter, Furfure nutriti mi- 


ruin eft in quantam excrefcant mul- 


titudinem,&cx decemtrecétos bre- ! 
vi videas. Apud pannilaneitextores.| prodit Curculio, 
, - j aix 


quovis feré tempore inveniuntut: hi 


'enim ex furfuribus, acero & axungiá 


mixruram faciunt , undé copiofiífi: 
me nafcuntur. Integri frumenti, five 
tofti,ut inv Aéti(quamMaulcAn- 
gli,cerevifia matrem,;appellant)five 
crudi, ftrages curculio: fic enim re- 
Giffime meus Comicus; etfi Virgilius 
atq; Varro Gurgulionem, & Curcu- 
lionemfícribant, —— 


Xie Grzcis dicitur; Ànimal tritos 
ftrum. Triticumprzcipué fed ctiam - 
alia quzcunq, vaftat frumenta; pra-- 
ter caffam tenunemq; membranulam 
nihil reliquum faciensinam utGeor:« 
gicorum vates; populatq; ingentem 
farrisacervum, Gurgulio. Ad Scara« 
beiminuti faciem formatus; roftrum 
habet fibi peculiare, & trifurcü. Cor- 
pus aliisnigrum, aliis fubfuscü;aliis; 
& majorib. fubviride, cujus medium 
ifthmus coar&tat. Beftiolz tanta cft 
ficcitasut primo quoq; tactu leviffi- 
mo in pulverem abcac Vere maxime 
generatur paucorum dierum fpacio,; 
antequam examina faciuntapes.Nà- 
fcuntur(inquit T heophraftus)ex alia 

-graniparte; quod vero reliquum eft, 


| procibo utuntur:rufticinoftri nv9z- 


7» hoc animalin parietum rimis ac 
inter tegulas ova ponere pro explo- 
rato habét, unde per procreationem 
novafoboles.77i4 de hisbeftiolis mi- 
ramemorant, Prizium,quod licet ab 
initio paucz fuerint, brevi in infini- 
tam fobolem propagantur. Secundo 
quod inter tegulas ac in ritis parie- 
tum triennium ac ampliüs fere fine? 
cibo vivunt. 


|: Tertio, fiuna cumhordeo vel tritis 
copertriduüfubmeryantur, tandem 
exemptz revivifcunt. Syliardus no- 
fter(diligensnature obfervator.)Car- 
culionis propagationem ita defcribie: 
)uum formicz arifta culmen exe 


|! derint, afcendit curculio, & perexi-. 


guumilludforamen; ovum unum vel 
alterum,;(rariffimé tertium)deponit, 
magnitudine fermé grani miliisobló- 
gum fulvum, liquide matetiz & ful- 
va plenum: ex quo deinceps novus 
Daturin hocinfc-, 


VES &ulo 


14. z 
&ulo uterq;fexus:fiquidé coéunt an» 
tequam hanc injutiam inferunt, Pe- 
trüsComeftorexfabatü corruptione 
provenire affirmat,cui precerGuille- 
rinum de cóchis nemo fubfcribit, né 
curculionem cum Mida malé cófun- 


culionem Joach. Cameratius é Ger- 
manor. horreis duos ad Pénium alios 
mifit, ventre longetutgidiore; quot. 
anusfubcinetitii, alcer vitidis colo- 
ris. Eft etiamin tritico ( inquit Scali- 
er)Curculio quidam etoftris,quem 
forte Plinius Scarabei frumentatii 
itiomitie fubiticellexit. | 
Circa Letitzburg oppida Getma- 
nicinagtis reperitur Infectum, gj alii 
veput;nonnulliKorne vyvorme;qui- 
dam Kornevele appellát. Dicitur ef- 
fcadeovenenofüm & noxiü; utagri- 
cola atatrorelicto obviumillud per- 
fequantur, & interficiar, Ex rubro 
párvonigticat inter fegeres habitas, 
& grana comedens, V ermesin vitib. 
nati Cocciillos vermiculossemulatur; 
qualesin Pirppinella radicib, colligi 
putat;imo ptinaciusinftatBraffavol", 
PuxNcrTüMw IV. 


De vermubus Herbavas. 

IL T Erbarii nafcüntur,in Violis, Cy- 
*- J nara, Ocymo;Saccháto, Lupu- 
lo; Afphodele;Pimpiaella;Dypíaco; 

- Carlina,&c. Polars vermes minutif- 
fimiconfpiciuntur,& nigti,celetire- 
pétescuríu;ut Jacob.Garetus,Phar- 
fnacopola diligentiffimus; & fimpli- 
cium cognitione iritét paucos cele- 

*bris;obfervavit. Eradice Cigar pro- 
dit vermis Hexapis; eruciformis; al. 
bicans, capite ex nigro rübefcente. 
Cinarz rádices qua rodit tiigras red- 
diti ac taünderüititérire facit ; talesi- 
tem Raplianus ptoducit. 

Referunt; (inquit Cardanus) ver- 
inemzz uta folis inventum , la&eo- 
villo; eodem modo quo Avellatneus; 
ad niagnitüdinem non parvam enu- 
£tiri, Vermiculus filius totis, Ocymi- 
que liofpes; corpoteferé erecto; po« 
fteriotib. pedibus hztet; dum prioti: 
buslocü,captet. Ex aruzdine faccha: 
tiia, faccliarü paratur, omniutüqui- 
dem falium dulciffimus,& (ut vulgus 


derent.Preter vulgo notü hincCur- 


 HI$TORIZE NC ATVR ALIS 


medicorum exiftimat) putredinis o- 
mninoéxpers. Tamen fretus Scali- 
geri clypeo; in faccharo pufillüi ver: 
mem, longum, pulicis colore, & ( fi 
toftrum adimas ) Curcullioni períi- 
milem nafci affeveramus; & faccha- 
rinü propterea merito dicimus. Hu- 
jusicem Bellonius mentionem facit. 

Videturetiarn rataadmodum ge- 
neratio ejusInfecti quod Getmani(u- 
torCameratii verbis)Maeyn vvotm- 
len appellát.Quippe menfeMajofz-- 
pé cadunt totes infalubriores; qui fz 
in lupuli folia incidetinc, vertuntur 
in animalia;Hoppen di&a. Eorum a- 
liquot inter millia unum interdum 
viderisaliislonge majorem(quamvis 
ipfe pediculum obefiorem vix fupe- 
rat ) cui lutei circa ventrem circuli; 
dorfum ftriatum; cauda fatis proten- 
fà, colot maximam partem córpotis 
fubniger. Huic cum ros deficivali- . 
mentarius, reliquos fui gregis figilla- 
tim devoratfemper à proximo inci- 
piens. Bombycuminftat cutem mu- 
tat demum ubi totus feré perlucet ; 
depofità ultima ttinica, capite & pe- 
dibüsper gluten quoddam tenue fo- 
lioaffigitur, atq;ita emoritur: Hunc - 
vermmem lupularíum vocare quid im. 
pediat? 

à Afphodeli caule vermis gignitur 
eiMglwseidis cutn herbá florere incipits 
cx huius Scapulis alz fenfim excre- 
Ícunt, atq; tum volücrisfaé&tus, larcs 
defetit.In Perficarie Siliquofze & Cat- 
dui fylvefttis geniculis extuberanti- 
bus,vertniculi nafcuntur albicantes, 
ut in floribus P/£éudocacalie purpura 
fcentib. fublutei,in Pz»epizelle radice 
miniati. 4piefceminz vermeslanugi- 
nofos; in Fungi, & Braffica, graciles ; 
higricantefq;:in cori radieealbidos 
fepe vidimus.In radice £zwlefiveHe- 
lenii viréntis & crefcentis, vetmisal- 
büs decem velundecim artictlis có- 
fpicuis oritur,ad péna anferinz craf- 
fitietm,capite parvo & nigro, pedibus 
fex breviffimis , & colore anthraco- 
Co.Indorum reges ( Aeliano tefte ) in 
plánta quadam vermem repertum ; 


igne tofttuim; fecundis menfis adhi- 


bent; & pto cibo fuaviffimo blandit. 
fimo laudant. | | 
In Dy« 


auibed mec ' a" UucAAÀ oe Z2... 


—— Athen. Di- 
bof. 6.66. 


. t£udine,catnofíos tamen, candidos;& 


l 


^PE INSECTIS LIB. ll 


In Dypfaci capite vel caule vermi- 
culum vidimus exigutim, capite par- 
vopedibusfexnigricantibus, incifu- 
xisdecem vel undecim.Primum cau- 
lis medullam illam fpongiofam de- 
pafcitur, eaque deficiente; petino- 
piam pabuli commoritur. Menfis 
OG br sinitiofacilé invenitur,qua- 

. vis Marcellus in Diofcoridem infi- 
gni fané audaciá , id denegat. Hic 
eftille, ni fallor; quem Tatinum àp- 
p:lant vetérés; Galedracon vocat 
Xenocrates plantam leucahthemo 
fiinilem; (quit Plinius) Caule feru- 
laceo,álto spitiofoque capite; & ovi- 
formi. inhoéuna cum xtate verimi- 
culos nàfci téadunt ; iti dolore den- 
tium petutiles; Inradicibus Catline, 
(quz plantà iü. excelís Sabaudie 
montibusluxutiat) vermictilus repe- 
'titut, in quibüsdam nafcens; inalijs 
àdolefcens,in plurimis alatus, & avo- 
latépatatus. —Albuseft, in aliquot 
divifus articulos, oculis nigris con- 
fpicuus. Animalculiir potenti her- 
ba geníti ufüs in te Medica forfan 
eximius eft: cujus cutiofis fecreto- 
tüm naturg indagatoribus difquifi- 
tiocommittatur: | | 
Á&Ticuius ll. 

De Vermibus qui in ammali- 
bus na[cuntur. 
hA in animalibus qui exori- 
untur, füpérius quoQüe cum de 
jpediculis ageremus áttigimus: nuric 
ut omiffaaddantur : dé quibusdam 
duntaxat qui in pifcibus & quadru- 
pedibus reperiuntur, agere placet. 
Pifcéi quod conicernit Mp//us ideo fte- 
rilis eft; quod in ejus utcfo vermicu- 
li;ypoftqiam ter peperit,;inveniutitur, 
quifemei abfümunr,fi Athenco cre- 
dimus, Cyprizi parvi nigrü fub bron- 
chiis aliquando getunc, qui eosin ta- 


bemdeducit. Duodecem veluti u- 


nionesjinquit Bellonius, ervi magni- 


calli duritiem liabentes , in quibus- 
dam Cerzus,(fic vocat, refte Gefne- 
ro, percas fluviaules ) confpexi: 
quorum unusquisque vermer in- 


pr— ——. "———————————————————— Áo — — É !m—————— À—  — Á———:" 


pna—————— ————————— —— A—À — 
—— 


162 


clufum , gracilem ; oblongum acte - 


tecém condineret: qui ex venis mé- 
faraicis dependetent inter colon & 
ileon, ád eosanfra&tus, in quibus la- 
&es cfle folent; Circa Bafileam o- 
mnibus dulcium aquarüm pifcium 
generíinnafcuntur, Leuciícis inpri- 
inis, quos Schvvdlenibidem vocant; 
Albifunt, longi, convoluti. 
Aeftateafficiunti & ex ventris du- 
titie; magnitudine, & albore depre 
henduntur. Quáruorlumbricos;in 
fecunda Leucifci Rondeletii fpecie 
Gefínerusinvenit; vivos, candidos; 
latos, exigua craffitie, Major, digi- 
tosferé decem longuserat, latus di- 
midium. ldem ub finem Maij , in 
Cyprino lato,aliquot offendit, ad 
digitilongitudinem, unum albican: 
tem. Sed & Gobio vermiculosin ven 
übeeftabe, ^ n | 
— ExQoadrupedibus laborantiisdem, 
Equi, Oves, Lupi, Capra ; Boves ; 
Cervi,Canes, &c.  Eqwsin quavis 
feré corporis parte exoriri poffunt. 


-Pafchalius ventris facit cràaflos & al- 


bos: gutturis ; breves, rocundos , & 
cráffos, qui etiam aliquando in intc- 
ftinuri rectum defcendant: inter co- 
ftam natos; longos; & capillotumin- 
ftartetiuis. Ruinus quatuor /ubri- 
corum genera in corum intefLinis ex« 
ponit. Craffos&: breves, inmodum 
piftachiorum fanguineos. Lozgesro- 
tundos & albos, qui teretibusinhu- 
máno corpore relpondent. —Parvos 
actenues, Tarze talis, qui quando- 
que cum fzcibus egrediuntur. Afca- 
ridesforté. Namfeforaminirectiin- 
teftini copiose ingerunt, reves de- 
nique & craffos inftar faba ; pilofos , 
qui fé interiori recti inteftini parti 
applicant. Braffavolus in pullorum 
ventticulo;jingentem cópiam rubro- 
rum & feminigrortüm Ferraria repe: 
rit; feminis cucurbitz forma, Kui- 
nus pfopé ftomachutn,in equis rmior- 
tuis; plusquam centum;piftachii fere 
magnitudine; fanguineos, qui prima 
ftomáchi membrana etofa;ad fecun- 
dampervenerant. In oviwz hepate 
reperiri)nullum dubium. Adbarent 


& bifulcis eorum ungulis. In cava 
vena diebus canicularibus ; Coite- 
| fusin- 


Ruin. dé 
morb. e- 
quor. 4.6. fà 


4 | 
rusinvenit, Zap in vulneribus & 
ulceribusfacillimé oriuntur. Ideo 
forté la pides ,nelzedantur, pertime- 
'vallian.1, Ícünt. Caprarumgregariarum caput, 
»maeg. multis vermibus juxta cerebri bafin 
nacuralitcr affici, fcripfit Trallianus. 
Bovesfub hngua,necnoninter cutem 
& carnem fzpiffime aflligunt. In ce- 
rebro Cervizo lemina cucurbitulz e- 
mulantur, in aqua mortui videntur; 
in vino tevivifcunt. — Propé verte- 
bram nati;iisqui carnes foedant,fimi- 
les funt. Cages fub lingua vexantur. 
Absavelaiis Graccis. Alij nervofam 
uandam congeriemdicunt,quá cu- 
niculatibus inflarumata,rab:em con- 

cipere opinantur, 
Huc pertinétpsíaj, quiin carnibus 
nafcuntur: Tarzia; quiin lardo. Me/- 
dera,quiincafeo. Cleri, quiin favis a- 
pum. Habent & Locuftz, poftquam 
pepererunt, circafauces fuas, qui cas 
Vias? 1 ltrangulant. Inventi & in phalangio 
344. duo. Qui in mortuis corporibus 
reperiuntur , vel ulceribus Chirur- 
'gorumaliquando incurià, &Az,Hip- 


pocrati & Plutarcho , feva vermiza | collüm magna multitudo. Prodiit 


Lucretio, xzxZ$9ye« Suidz, dicuntur. 
Sunt vel caudatz, vel caudarum ex- 
pertes. Gallinzutrisque vefcuntur. 
Democritus eorum ex Oraculi con- 
filio ufu, 8& 'Theognofti Democratii 
ductu , à comitiali morbo liberatus 
€ft. De Faga, & quomodo occidan- 
tur,veterinarios vide. 


AnzTIicuLus l1Il. 


De "Uermibus qui im bo- 
WIInc.. 
E vivo homine reseft, Namex 
cadavere exurgere certum: na- 
tumque aliquando ex medulla fpi- 
naliferpentem , Camerarius author 
.., eft. Invariis vero illi membris repe- 
eu riuntur. In Cerebro nafci, teftantur, 
voii; Hollerius, Thomas à Vega, Corne- 
. delocaaf- lius Gemma & álij. Frequens id o- 
pnm lim in Hungaria & Germania: qui- 
Gemina i5 que laborabant in phrefin& maniam 
appedice incidere folebant. Unicumin allio, 
(RUE quod cum vino füblimato exhibeba- 
Bev, turremedium, Virapud Benivenium 
& 


HISTORIE NAJTVRALIS. 


robuftus € dextra nare palma lon- g,,,, 
giorem ejecit. Prodiere ex auribus in oo. 
pete ,ijque craffifed non ita longi. 
FHàincósz exonguevis D'iofcoridi. 

Vidit&z Valefcus de Taranta duos 
vel tres, granorum pini magnitudi- 
ne,crafliorestamen. Sublinguana- 
íci,Montuusauthoreft. In Dezzibus Montaeme 


| Sinonesa quibusdam vocantur. Dat. *^'? 


txoSyriz Monacho exnimiainedia, | 
enatos fuiffe, Sozomenustradit. Per sj; 1; 
eculiinteriotem partem puellztrime £ece34- 
vermem femipalmarem;album,edu- J 
&um, Amatus Lufitanusfcribit.Sta- Lefita. cfe; 
bularialiquando in afpera arteria; | 
venzoar;in pulmone, Aloy(ius Mun- uusadetia 
della;in vefica& renibus, Dodongus; Dr4logo 4. 

: : £5 eue: Dodon.ad ' 
Rondeletius, Fernelius & Jácotius 5,7, 
in utero, Prifcianus &: Garzias Lo- gosdoler. — 
pius, teftes func. Eje&tus ex pectore PE 
per tuffim segreflus per penis mea-— "^ - 
tum & quidem fponté unus: minxit 
quidam Perüfinusparvos &latos;l. . 
ralus quidam elychnii crafficudi- 
ne, vivos & rubentes; vide & apud 


Moufetumexempla. Exiitper uteri Mosfen' 
& "T beatrá 
: di . 7 Ipf.z.e. 305 
ex polypofis naribus poftquam folio- ^ 


rum tabaci fucco cruciaretur. De 


3 
j 
1 


A- VIl.eur.65 - 


corundem mi&u, Tulpium confule. 5,;, T - 


In brachiis,cruribus,furis,& cute re- 2:«.49.5o, 


| periri, Dracontia pueror. Nigua feu 657. 


'(Toni Americanorum , & Indorum 
Orientalium, oftendunt. Quid plu- 
ra? Nec cot forté liberum erit. 
Darienim & in fanguine lumbri- 
ciformia animalcula, corpus exefü- 
ra,apud Plinium habetur. Cum fe- E 
minecje&tos,apud Plutarchum, Eris: 
quinon nafcanturibi vermes,ubi an- 
gues bifidiflagellati, utin Appendi- 
ce ad ferpentes diximus , inventi . 
funt. 
Ininteftinisquihzrere folentfunt 
Lati,Teredes &: Afcarides, — Priores o- 
mnes xtatesinfeftant, Graecis iplo 
aerea & wea, Latinis proprié Te- 
niz.Per toraenim aliquando exten- 
duntur inteftina, corollzinfeipfam | 
du&zinftar. Tricenum pedum efle yj, ,, y, 
notat Plinius, Platerusquadraginta n4; 
vidit. Partes eorum non ira exacté . 
[emen cucurbita referunt , fed ubi 
abrumpuntur, & moram aliquando 
| jam 


jam femimortui trahunt,pars qua ad 


in medio veluti nodus,figüram femi- 
nis cucurbitz vel cucumeris refert, 
Quatuor hiftorix apud Fabricium 
Hiob. Hildanum vide. Adhosilli, qui eva- 
'Ovnti 2.7 te 

72.hc. 


ldeoquibusdamalterum T'eniz ge- 
nus. s partibus multissquarum fin- 
gule femen cucurbitz referunt;con- 
ftant. Exhis illumfuiffe puto quem 
Lutitanus defcribit, quatuor cubito- 
Qe, c, rum, latitudine femiunguis exigui, 
C»;«  albus,capite verrucofo , ex quo to- 
tum corpus procedebat, quem mu- 
lier Illyrica tuífficula vivum eiecit. 
Teretes sooyysAoi (eu rotundi Grzcis fi 
magnitudinem fpe&tes,funcaliquan- 
do,longitudine (esquipedali; quinq; 
pedum fzpe,nonnunquam palmam 
honexcedunt: ficolorem , funt ru- 
bri,flavi,nigri, ex parte albi vel fülvi, 
& virides: ficonftitutionem,vifus eft 
tubro capite,pifi magnitudine,lanu- 
ginofus,cauda lunata: vifus dorfo la- 
nuginofo , pilis rabris confiro; &c. 
Platerus octodecem ulnarum exfic- 
catum habuit,quemMoufetus vidit. 
Trecentorum pedum longitudine 
cjectum,Plinius author eft. 
Afcarides 3o 78 a(ev, quod mordi- 
cationem & pruritum excitent; vel 
àb éexagico moveo,dicuntur. Veteres 
jumentarios dicebant, quód fxpius in 
equis,canibus,&boum genere appa- 
rerent.Sunclumbricisterreftrib.fimi- 
les,fed unciam raró fuperant. In ex- 
tremolanguore reperiuntur, 
Dantur prater bos & Morz/[froff.Be- 
niveniusunüum pedib. quatdot, càu- 
danovzlunz inftar falcata, digitor, 
duorum longitudine obfervavit:Ga- 
bucinus,nigrum & pilofüm : Capria- 
Dasbinis cornibus lexibilibus,& cen- 
tum utrinque pedibus fubviridem;& 
| qui mire progrediebatur. Rondelet. 
: -. Scolopendtz fimilem, fine oculis. 
Schenckii filius vatiantem  roftello 
acuto & fanguineoexcrevit. Rufti- 
cus apud V'ierumo&opedém,;ri&tu 
B orís capitequeanati fimillimum. Pu- 
| ellaLovanienfisapud Gemmam An- 
guillz fimilem; &c. Pluraapud Al- 
-«irovandum & Moufetum invenies. 


A 


Aur. Hj. 
Tof Jl, 6.c. 2. 


latera tenuior, putrefcit: qu& ver. 


decfeucucurbitinivocanturpernnent. 


ID 


DE INSECTIS 


EE EE EE ERES EO EE RE EE EE EE EE E E ERE m 
gun i ————————— —————— - ; 


LIB.HI 


C APuTc ll I. 1 
- DeTeredine 68 Lumbrico 
|  £errejtri. 


ETeredine pedata, fuperiuscum 

de vermib. plantariis ageremus; 

cgimus. Depedz meminit Agricola, 

quem ab zneo colore fupfferturm Aoricde 

vocat. Serpit,inquit, quia & pennis S iud 
à n ^ ucterAM. 

caret & pedibus. Crafficudo ipfi qua- 

fi parvz anferinz penna, longitudo 

Ícolopendrz. Tereseft,fub lignis pu- 

tridis natus, & plerumque juxta fco- 

lopendram invencus. 

Aldrovandus quatuortéredinum 

genera conftituit. — zur Plinii & lis. H.N, 

Theophrafti, quod dentes habec & ^'^*** 

duntaxat in mariin li; nis reperitur, 

Alterum V ermiculus dictum; Terz£um 

Thrips, Quartum Gotlum quem ver- 

mem multipedem in lignis quidam . 

faciunt. Ipfe obfervavir vermetn pili 

longitudine in ligno nafcentem ,co- 

lore album, figura fere Eruca fyl: 

veftris fimilem. Lineain dorfoà ca- 

pite ad caudamufq; confpicua; mo - AZroo Hr 

re Erucarum repentem fere, unde- 1»^*5 «5, 

cem incifurisconftantem;in fingulis 

lateribus , punctulis quibuíd. caíta- 

neis, ore nigro ex duobus veluti in- 

trorfüm fe curvantibus dentib.con- - 

fe&to,quiadmodum conftringeban- 

tur,plufculis prope ospedibus. Ex 

oreíuccus quidam vifcidus, lentusq; 

emanabat. Hunc vermem Coffur al- 

bum exiftimat. f 

Multz tamen fünt arbores quz te- pis.£.c; 

redinemnon fentiunt,ut tilia,quávis 

corticis & foliorum fuccus dulcis fit, 

ob odorem ; buxus;ob duritiem ; a» Toup; E. 

bies circagerminationes decortica- E45. 6s. 

ta; Mori materiem zcernam T heo- 

phraítus reliquit: — Alexandri vero 

Magni comites prodidetuntiti Tylo 

rubri maris infula, arbores efle, ex 

quibus naves fierent;quás CC.annís 

durantes inventas, & fi mergerentur 

incorruptas. In eademelfe fruticem 

baculis tantum idonez craffitudinis, - 

vatium , tigrium maculis, pondeto- 

Aa fum 


j 


de 0 HISTORLE NATURALIS. 


fum: é& cuminfpiffiora decidat, vi- 


- INNEN 


crimodo fragilem &c. » | | Apis WEE | 
Lumbtcdi — Fypjbyiciterre[Ires,Guraccis ye tvreeons mMoLrur V 
poU. Jeixat andere Siculis j«94ysj quod ter- | : "s D Í MF 
I»f.16.c.6, ram comedant ; Latinis Jpeffiua ter- o0 4L LIPS. 
»&, Monardi Ozifruli 8c Nifculi dicun- | qu AN ^L 
gut,  ÍImacis nomen teftudini terrefLri at) 


| » y x 
Duo ipfor, genera Lumbricisin-| — perperam Albertus impofuit.Di- Inf.l.4.c td 
/ teftinalibus quidam funt fimiles ; alii ftinguit & à Cochleis Plinius & quo« | 
Afcarides.  Mli colorefuntinterdum | tes cochleas vocat , nudas adiicit. 
fübalbido, interdum fübfanguíneo : | Nominis rationem locus fuggerit.In. 
5 & pluviis cadentibus fubitó é terra limo enimnafcuntur.NecapudGrz- . 
prodeunt. Hosquiparvi,nonunius | CO$ peculiate nomen babent. . 
eiufdemque coloris dicit Agricola. De FormasGegere & Differentüis,ica 
Sunt candidi; lurei, nigris fzpiufque fcribit Aldrovandus. Limacum, feu 
áratro excitantur. Vaftant fátatadi- | hudarum Cochlearum; aliz magnz 
cibus fubfectis. Ad eos pertinent funt;alix parv: Magna Gernianisà. 
Zuccarole lalis di&ti,craffi longi pau- | colore rutfz dicuntur(quatiquamin , 
ló minus digitum, Subaeriszítum, | hocgenerceriamnigra funt) de qui- 
éterra prodeunt, Terra pingui alun- bus fentire fcriptores quidam docti ^ .— 
tar,& dulciradicumíucco. Ex eo- | putant,cumad mederidum cochleas 
demnafci , Gaudentius Merula fcri- | nudas poftulant: Patvz gregatim fo- : 
pfit. E terra egreffos coiviffe obfer- lia fe&antur, & hortosinfeftanc,ci- 
vavitÁldrovandus,  Tazguzzféfag- | nctebaut fufci coloris, & hz: quidem 
fummiodo, inquit, plusquam demidiafere femper nudz funt;quodíciam. Plin. 
corporis parté,atque ita artt? fibá inuicem | Limaci magna fimilem effe fcribit e-. 
adberent,ut monmifi pedum duriuftulo éal. chinüm. Suntvero partium diftin- 
cAtu e fricfione abfiflaut. Videtur autem &iones, ut & Scaliger annotavit in 
nerqs cim caet unus lumbricus in qme. | hifce animalculis admodum obfcu- 
dio corporzs paulocra[fuov cateris, — Plu- | requa hicexprimüntur pritioloco, 
viam prafagiunt, f; pertufa quafi te- | €X cinereonigticant;albis pef tergus 
£ebello: liunio; affatim foras erum- maculis;,cornicula exerunt;quaruor 
pant. Terrà namque ab Áuftro & écapice;quibusiter pretendunt.7er- 
aére vaporofo madefacta,perfacilem | 4/4 totá nigra: poftrema cinefeaalbis 
iistranfirum largitur. lnferviunt in maculis pet dorfum,iisque longis va- 
éíca pifcibus , avibus turdisiriprimis | r1a- Albertusin eorum extremo fitos 
& cornicibus. Sed & galliriziisdem habere oculosafferit, — Plinius co-- 
vi&itant.Haud fperrendi & in Medi- chleas haíce nüdas five Limacesron 
€inaufus. Profuntadi&teritiam tol- | tamen omnes in capite lapidem ge- 
lédam fi pulverizatiin vino vel com- | Fete memoriz prodidit;idque veram 
inodo vehiculo exhibeantur: contra | €fle docuit quotidiana expetietitia: 
artlirítidem fcorburicam vagam , (j  Ronnunquamofficulum, üt poft pa- 
cum fabiria;atiftolochia, &c.exhibe- | tcbit;idem Plinius nominat. Garda- 
antur: innervorum vulnerib.(6 crici ; Dus Limacium lapidem vocat his 
imponantur; in calculo fi ex vino verbis. .Limacius lapis in capite Li- 
patlo bibantur, Mercurialisin lactis | macis,qua corticenonintegitut ,fo- . 
defe&u nutricibus cum tiucleis pini, | letgenerari, Huncutoftenderepof-: 
amygdalis, femine petrofelini,feni- | um candido colore, & afperafuper- - 
culi,rapis,&zc.exhibet. Exiisdem | ficie efleoportet, quod exaquz fub 
oleum lunmibricorum componitur, ftantid coactus fit, & ob id etiam par- 
Lixivio, & amaris aquisocciduntur. | Vi$quod in parvoanimali inventus, 
Aqua veró, in qua teminacannabis | Lapillus quem ego propriis manibus 
decocta funt;ad fuperficiem exemié capite nudz cochlez , poft-. 
proliciuntur. quam in multis fruftra quzfivillem, . 
albi- 


enc" Jc e A—————————————————— 


DE INSECTIS LLBJLII 


albidus etat faba: feré magnitudine, 
multó tamen humilior , compreflus- 


que magis,modice transparens, inz-- 


'qualisadmodum glaber, parre alte- 
ra planior;altera velut in oculü pro- 
 tuberans-durus, fed dentibus friabi- 
 lis,itautin arenulas atteratur. Ven- 
duntur , & alii lapilli multó maio- 


res , magis protuberantes , minus | 


candidi,obfcuriintus foveam haben- 
tesfed eiufmodi é nudis cochleis exi- 
ini non püto, Noctu potius, quam 
interdiu animalia ifthzc ad paícua 
exeunt, degunt autem non modoin 
campis & hortis,fed in cellis vinariis, 
latrinis,cloacis & aliis fubterraneis, 
uliginofisque diumlocis. 


vis. -De7rfshochabe. In Afticaquaf-: 


dam edi, fi Brafavolz credendum. 
Exiisdemin Medicina;fale gemmeo 


afperfis,& cumaqua Limonum infu-- 


fa infolatis , donec quafi inunguen- 
' tum abeant, Cofmceticum ad faciem 
lzvigandam fieri.  Illinitur,& mox 


aqua florum fabarum abluitur. Pro- | 


" fantin ulceribus pedum, vivae combu- 


1$7 
rantur,cinis cum thure & albumine 
ovorum füperlinatur : in Jerzia, ruffae 
inprimis, fi emplaftris illinantur: ín 
verrucis& gangliis vollendis,fi ex bene 
falicis liquor colligarus , iisdem atlri- 
cetur. Producunt in jumentis pilos 
ruffz; fi exexenteratis & fale alper- 
fis unguentum fiat.In iisdem,;ex fero 
acido tepidé propinatz , fanguinis 
per veficam & anum excretionem, 
cohibent, 


Lapillus quiin capite, quartanam P/»H. N. 


folvere folet. Offrculum quod in dor- | 
fo reperitur,ad dentitionem alligari 
jubét.Inter duas orbitas invente, per 
aurem cum ebore trajectum, vel pel- 
licula caninaadalligatum,doloribus 
capitis medetur. Mizaldus ftrangu- 
riofisprodeffe fcribit: nec non 
parturientibus, loca ipía 
laxando. 


esi c) 
* 


| Àa 


L^ 


30.6. 15. 
$29. €£«6. 


1$$ — 


gs 2 id Pn ur Dm ds 
ug i wy TIPTTIT 


E 


HISTORLE NATURALIS — 


E x3 


ha f 


LIBER iV. 


Tirurus I. 
De lufeiiis aquaticis 
pedatis, 
Carur 1, ^ 
De lIp[ettis aquaticis pau- 
cipedibus. 


Ánricuius L 
| De Squilla, Locufla , Scorpio 
ne,lNotonetla Cicada An- 


Hhreno s Forfrcula, Lacértas 
Corc tlo à 


i gNs£ECTA aquatica, in 
8 Pedata & poda diftiri- 
guuntut, llla velpaucos 
Ay (rb velzzulros pedes habent. 
Paucipeda tunt, $quilla,Locuffa SCOf pio, 
Notonetfa, Cicada, Anthrenus,Fotficula; 
Lacerta Cortulus , Mufca aquatica, Cam- 
tharis, ScarabaussTipula, Attelabus Ara- 
chnoides,c Ligniperda feu Bellanii Phry- 
gABIUB 


Ton del. de Squilla primus,quod Íciati rherni- 
flviatil. 


€4375 
xat. Pedes ternos utrinque habet. 


Caudaii duolonga & tenuia veluti 

fila definit, caput totundum & cotn- 

, preffum quatuor corniculis inftrui- 

x Mar, Th uut. At Moufetusplura genera ob- 
Ait L2.37 (e ravit; & icories expreffit, Squilla 


nit Kondeletius;fed cruftatz dunta-- 


"De lofectis aquaticis, 


| infectum; inquit. ifte,à Squilla.pifce 


parum differtnifi, quod & breviores 


. |[multó antennas, .&.colorem magis 
| fpadiceum velterreftrem potius ob- 


unuit. Horum aliitefta fragili obdu- 
cuntut;alii planifunt & nudi. Tefta- 
cei in.rivulisprafertim degunt,arun- 
dinum vel eladioli radicibus adhze- 


|[£éntes: colore funt fubflavo, non- 


nutiquam autem albicanteatque ci- - 
hereo, Sex tantum pedibus ince- 
dunt; reliqui hic appendices pinna- 
runi munerefutguntur, Nudi,vel 
immollesfunt vel cruftacei : Molles fi- 
gura hzc conftatfatis, modo caput 
Ípadiceurn , reliquum vero corpus 
Obfoleto cinere cinctü imaginemur, 
Cruftaceorum genera otnniaarticu- 
lata funt , fed aliis globofiarticuli, a- 
liis alii : globof effigies graphice hic 
teprafentatur,f ipfam levioti fpadi- 
ceo molliusattigeris, Talis primi & 
Jecutidinongloboficolor, Tertia au- 
tem fpecies dorfonigricat,venttefu- 
Íco: atomnibusosforcipatum &ap- 
pofiti pertinax, ^ Ozarzus ptioribus 
tribus pedibusfe movet, cateri$ap- - 
pendiculis pro temis utitur, Collutm 
illi & antenn£& fotcipesque minio di- 


lutiüs illit; corpus füfcum,vel ma- 


giscinereum, . Quinte caput longé 


nigerrimum ; corpus plané malico- 


tio fimileSexzus ax£qaAQ- vide tür, ea 
quam videsforma & colore cinereo. 
Hisomnibus oculi duri;picei,emem- 
brana vitri niodo perlucida obdudti, 
qui nor minus Continuo moventur, 

quam 


A quahiee. 


z 


toties 


r 
BEL 
DES 


RS 


Umm 


Forficule Aquat MM. 


1 2 


Bonnie 


Cereuls 


Canthari 
——— — 


u 


Tpule- 


Ea n6 2 ia e aen S 
T 


x9 
4 
5 


a e 


Hn £n RT " 


t. 
RI 


: T 


M nex M^ 
H rot teyy dts petri. veh 


NN 
t 


DE ÍiXSECSTIS LIBIF. ido 
Quam quadrupedumaures.  Afful. 
tant illi protinus,ut Squillz pifces,in 
coitu; & ubi licentia audacia crevit, 
implentfemellam.Hoc tepusfpecu- 
latus index morfu levi fignificat: illa 
orecompteffoquicquid inclufic exa- 
nimat, partemque foció tribuit: co- 
e€untenimore, cancrorum more & 
locuftarum. Quem veróin Medici- 
naufum fortiuntur, nequeo ex fcri- 
ptoribusvel Empyricisullis, quibus 
velignotiSquillz vel defpe&ti viden- 
— tur,recenfere. Id tamen conftat, 
menfe Aptili &z Majo, nibilad pifces 
inefcandos utilius haberi pofle. 
*. — Lecnflapifcemimitatut. Colorem 
* , habetpallentem cum virore.scorpio- 


ARTICULUS IT. 


De Mufa aquatica, Cantba- 
ridejScarabaoTipula, Zttela- 


bo Arachnoide, € Ligni-. 
peraa. 


E Mufa aquaticaita Rondeletius. nondl.de 
Mutcas volantes,in aqua extte- EU 
mitate fepe vidimusaftate. Oculis E 
funtmagnis pro corporis magnitudi- 
ne,dotfo rotundo; ventre plato, fe- 
nos habentpedes, pofteriores majo- 
resad corpusin aqua impellendum. 
Inter natandum geminasalas exteri- 
dunt, Quare& in aére volare,& in 


flu viat.l.38 


Mofe.li 545 Saluftriumtria vidit.atq; habuit 
[x 


genera Moufetus.Primus nigricabat 

. nonnihil , reliqui arenam candican- 
tem teferebant. Mv 
Noroneééanon ventre 
Ípinainnatant, Horum aliis oculi, 


Ícapulz corpusque nigticant,aliis vi- | 


reícunt;aliispyropum;aliis picem re- 
ferunt; Raróduosciusdem videris 
coloris. '. | | 

Cicada flwviatiles , & ventris latitü- 


dine & pedibus natant;utrinqueter-. 


noshabent;poftremi longiffimi fant. 
Hocá terteftrib.differunt, quod ca- 


quid habere videantur. 
 Anüibreno fufcum ubique corpus, 
oculis piceisexceptis. - ! 
Forficuleidemferé colot,fed magis 
faturus; carere oculis videtur,fed in- 
tus conditis cernit atq; dijudicatob- 
jeca. | 1 
Lacerta varii coloris eft,& pifcato- 
rum gaudet intuitu; Circatupes Bri- 


tannicas non infrequens, ubi pifci- 


bus infidiatur. » 
Gorculus cordis effigiem, pedibus 
 capiteque demptis , fcité exprimit. 
Ocellos habecperexiguos & nigros; 
tibias fex.concolores,duob. | 
digitis inftructos. 


«b 


ut alia, fed. 


pite funt magis exerco,& cervicis ali-- IBS | 
| tantum;fed etiam profundius ferun- 
tur.Magnitudine , € forma Cimices 


funt.Icon earchzceft. Cum deScara. 
bzis ageremus, diximusetiam aqua- 


aquanatare poffunt. Natantventre 
in ccelum converío , contrario fitü 
volant. Vtrumque per vices faciunt, 
Venter lineis nigris & viridib.diftin. 
guitur;his pifces infidiantut. 

Videveró quz de iis in-Müfcis di- 
ximus. | 


Cantharides,in paludib.circa lacum A/4/s1. 
ptope Bononiam; reperiuntur, qua If ^7. 


pertupetficiem(placethzc & feque. 
tia verbis Aldrovandi defcribere)a- 


| quz todo irtequieto huc illuccirca 


eundem feré femperlocuim mità ce- 
leritate fe traiiciunt: nec in fümmo 


teferunt, Crufculafena habent fub- 


tuffa.Vaginz e nigro virides; praíet- - 
titi adfolem  & fplendentes alas te- | 


gunt fed non penitus: àd caudam ni. 
alarum extremitas ptotninet ; qua 
cum in aqua celeriter feruntur ut fo- 
lent,tnirabili candore,fplendoteque 
confpicuoatgentüm vivü, quodam: 
modorefert: Vnde, & Pygolampi- 
des fiquisappellat, nomen ipforuti 
naturz conveniens pofüerit. Inaé. 
temfiprorepferint,volare etiam pof- 


ticos dari.Eosaudio effe majufculos 
corpore lato;cotapteffoq:,& à Get- 
manis 2Dafferaugem appellari, & in 


| quatumvis aquarum fundisreptate, 
| Sed videre eos mihi necdum licuit. 


Obfervavi vero Infe&ulum quod- 
|» sAa. $ piam; 


"m HISTORIE 
Canthariduin genere : Ruítici vio- 
lamaquaticam dicunt. Cantharide 
minot eft, forma oblongiori, angu- 
ftiorique utrinque in acutum defi- 
nens,aterrimo fplendens colore duas 
juxta ridium appendices breves ha- 
bens, feu cornicula, fenos pedes co- 
- loreferrugineo. Obfervavi & aliud 
Scarabziaquatici genus, Scarabxo 
ftercorario minori per omnia fimile, 
nigertimum; coleopteron, greflu, 
curfüve , celerrimum , faliens etiam 
dorfo 1mpofitum,maximo nifu in a€- 
rafe vibrans,fübfultim in ventrem fe 
convertit:pedes habetinzqualis ma- 
gnitudinis: ptiores breviculi adgra- 
diendumrantum apti fünt, duo po- 
ftremi,cum ad natandum fervire de- 
bcantremigum loco,multofuntlon- 
giores: aliis veró illiscommunibus, 


:L-————^———^—————»— 


NATURALIS 


piam; vel ex Scarabxorum, vel ex Jinceffum inutiles per tetram trahit, 
Coleopteron eft hoc infe&um vagi«. 


natectum duriffima, ventre quoque 


duriffimo;ac propé offeo, colorejus : 


ex atro ad caftancum nonnihil ver- 
git, Antennasá lateribus capitis eri- 
gitadeo exilesut vifumpene fugiant, 
caftaneicoloris. Iníummaelegans 
animaleft. —— Aa 
Tipularum,qua: etiamMacropedii, 
Pedones; & Gruinz à pedumlongi- 


pote fere ovali , cinereo albicante, 
alis argenteis , oculis nigerrimis pro - 
minentibus; antennulis duabus bre- 
vifhimis,cauda mucronata:volat fub. 


diendo:aliquando tameninaére vo- 


z qualis pédum omnium cft magni- | lat/fed neclongé nec diu; Lucis ad- 


" tudo.Huius icon poftea dabitur une | 


cuim Tipulis, Inveni & aliudin horti 
publici vafisaqueis,in quibus plante 
aquatica confervantur. Infectum e 
Scarabzorum genere;fuperioriin eo 
plurimum differens;quodanteriores 
pedes haberetduplicisu(us,nimirum 
ad natandum & gradiendum. Saga- 
ciffima enim natura latiffimos eosfc- 
citin medio,haudaliter;acavium a- 
quaticarum pedes funt; & ne latitu- 
do (rotunda;ac cava) ad ingreflum 
non effet inutilis,eosdem inextremo 
rurfusfecit exiles,robuftostamen & 
hamatos,uteisunà cum duobus fuüb- 
fequentibus,qui contiguifunt, ac z- 
que longi,ca carenteslatitudine , ad 
progrediendum uti poffet. Poftremi 
pedes dupló funt longiores, in ex- 
tremo velutin pinnàám molliufculam 


definunt, in medio ventris fitilongé. 


à primis, qui funtin pectore. Horum 
quoque duplex ceít ufus , ad natan- 
dum, feu potius ad natatum regen- 
dum , ranquam pinna aliqua , aut 
cauda,& cum cubat in dorfum, (a: 
pricatur enitn libenter, & aprican- 
tcm egocepi)adinfiliendum. Sali 
enim cum in dorfum cubat, iis fefe 
ad faltumáterraelevans. Cum cu- 
batin ventrem, vel omnib, pedib.in- 
fitit, hofce pofteriores tanquam ad 


co eftappetens,utlucernz amore fz- 
! pé conflagret: autumno in paícuis & 
pratisfrequenscernitur, Sed hzc de 
mare, Femina cenuformi videtur, fed 
paulo nigrior, & cauda mucronem 
quafi demorfum obtinet, Has Angli, 
Schepherds vocant: id eft opiliones: 
quiaubiovesvefcuntur ibi fzpiusap- 
parent.. Secutda lTipula caput magis 
habét, oculosprominentiores, an- 
tennas quatuor exiles, corpus luteo 
nigtoq; colore varium;alasobícurio- 
|. res, Terzia feré fimilis,fed corpus to- 
cum luteum 6, vel 7. maculz nigra 
magis adornant; habet item tam mas 
quam faemina caudam trifürcatam. 
| Quarta fpeciesrara & perelegansvi- 
detur,capite & maxime ore furcato, 
Ícapulis turgidis ; brevioribus pedi- 
bus,corpore duplo cateris craffiore, 


tudine,Moufetus quatuor , Aldro- 
vandus duasobíervavit differentias. 
Prima Moufeti fpecies cft tibiis lon- Mosf. fea 


giffimis araneofylveftri fimilis, cor- ^'/1/e&. 
L1. 1T. 


*" 


inde (utftruthiocamelus) quafi gra- - 


dorfo nigricante, ventre & lateribus - 


croceis, cauda mucronata & nigra. 


In fepibus verfatur zítate , rarius in. 


campis reperitur. Coeunt di&zti- 


pulz averíis caudis ; atq; ita volant s 


recurvantur tamen quandoque ve- 
lut in complexus. Aldrovandus bi- 
na Tipularum genera obíervavir. 
Prius in aqua ftagnante fcrobis, fo- 
vezve , cui cannabim macerandam 
immergunt ruftici Bononienfes,qux 


abeo ufuMaceratolo vocatur,inven-- 


tum, 


L" 


Aldsro,H. 
Inf. A [43 0 


DE INSECTIS LIBJF. 


tum,longum eratintegrum palmum; 
colorefufco, Attelabofivelocufte 


apterz non ab(imile, nifi quadrupes 


fuiffet, Antennas binas,fedarticula- 
tasprope medium, extremo nonni- 


hil déorfum reflexas, ac hamatas u- | 


nico anicularum unguiculis fimili, 
quibus obvia apprehendit , altera 


- nempe articuloreliquzantennarum 


longitudineannexas. Capitulum e* 
xiguum ante exigua appendice, vc- 
lur corniculoacuto armatum, figura 
feretrigona ; ocellis utrimque emi- 
nentibusatris,acfplendidisimmobi- 
libusinftru&um. Alatumeft pennis 
quaternis longis, & anguftis,fubtilit- 
fimis. Caudzlocoappendices/binas 
longiffimasfilamentorum inftar, fta - 
timabano difpartitas geftabat, Pe- 
desquatetnos;fingulos tribus articu- 
lationibus diftin&tos, nempe ob 'lon- 
gitudinem,fed imbecillimos, quales 
fere Araneisfunt, anteriore corporis 
partej;pectorelocatos. Vndecumin 
aquisdegant,Belgx & Gerrhani,ut 
audio fuo idiomate Waterfpinnen 
Vocant;i.é.araneasaquaticas ; Collü 
à capite fübeft oblongiufculü , quod 
à ventre paulumlatiore excipitur, & 
ipfo tandéminacumen paulatim ex- 
tenuato.  Doríum ei erac planum, 
quod alistegitur;ac ferruginei colo- 


tis. Venterfupine uttimq; in fulcum 


^ 


confpiciturexfculptus, prominente 
medio tereti; feu cauliculo herba 
cuiusdam , ut polygoni fceminz in- 


1oI 
ris figura maiori plané fimili, fed & 
multó minus;oblonga caudz apperi- 
dice carens , & maculis in ventre, 
quarum loco in mediis alis nigris al- 
bidamteretegerit. - 


dtovandus infe&tum quoddam, Ara- 
nei fpeciem ferens , fcd fex tantum 

pedibus dotatum;colorecinereo ac 

vulvz , feu fundi lutofi (in quo fefe 
| occulit;autfümma luperficie eius fe- 
detr,aliquádo reptans,nonnunquam ^ 
natans)adeo fimili, ut nifi lynceiso- 
culis data opera diligentiffime intu- 
enti eum deprehendere , aut obfer- 
varenon liceat. Ri&tufere eft Locu- 
ftz,ocellisutrinquealté fatis extan- 
tibus , cxréro corporis habitu non 
malearaneum referens;alvo totaan- 
nulis plurib, fe&ta; parte prona com- 
prefla , fupina nonnihil rotunda; ità 
ut mediam quandam formam inter 
Araneum,; & Attelabum,; feulocu- 
ftam apteram brevem habeat. 
Ligniperdam aquaticamnon videtur 
Atiftotelesagnovifle. Etenim feftu- 
cas. lignave colligere eam ícribit; 
uibus fefe induat, atque cum poft 
iis fpoliatur,emori ,Cum eiuícemodi 
animal, quod Lignipérdam adquati- 
cam nominavit, fpoliatum fuis feftu- 
cis,quz variis ex partibus herbarum 
conftant,minimé moriatur; fed fub- 
indenovasfeftucasrecolligat,in qua- 
rum verticéexiguarm ligni,atnon cü» 
juslibet ; fed quod levitate. fua a- 


ternodiis, ac geniculis quinque quos ) quis fupernatare cognefcit portiun- 


annulosvocant,fecto. Horum fin- 


 gulotGiminterftitiis macula;feu pun- 


&umnigtumconfpicitur. Cum ita- 
quequadrupes fit hec Tipula;ab ea 
quam fe pedem Feftus efle dicebat, 
plurimum differt. Sed & hanc ob- 
fervavit. Mira corporis levitate; & 
pedum agilitate aquis quoqueinam- 
bulat,oblongiufculum, & anguftum; 
fed priore multó minus, & multis ab 
illapartibus diferepans.Sepeseft nec 
alatum, nigrum toto corpore, fine 
cauda, fed antennas exiguas, veluti 


 ^filamenta fubtiliffima anre gerens; 


quibus etiam ingreditur. nonnun- 
quam. Eft, & aliud genusinterhanc, 


culam íupra cervicem fuam, ne 
mergatur ,immifcere novit: alioqui 
àterreítrinihil velparüumadmodum 
differt, Bellonius Phryganium vo- 
care videtur,& fic deco fcribic; Phry: 
ganium fluviatile que, ac marinum 
dejectamentum , Galli Charreeap- 
pellant,quod cinereum exerementis 
fit perfimile.Pifciculus eft;aut potius 
vermicülus; quo pifcatores utüntu£ 
pro efca :(icappellatus ; quod phity- 
gana;id eft, fremiasfive feftucas,five 
tliecae, aut tegutnenti lateribus, filo 
tanquamaranezab eius ore depen- - 
dente (novit enim nere üt aranea) 
agglutinans citcumponat;ex quibus 


& maiorem medium V ere , ut Aprili | augeícens,cafam ampliotem fibi có - 


aquis füpermatans, acrepens,corpo- 
5 P pp 


firuit, In quo pinnoterem imitare- 
NC tut: 


Attelabum arachuoidemnominat A1. A1, ; 2, 


HISTORIZE NATURALIS. 


ridiculos pictos;aliis partib. locuftas gosd.detbz 
reprzíentat: cram parva.ut parti-/Pblis. 


192: 
cur: nifi pinnoteresfibi ipfi domum 
facereneífcirent. Senos utrinque pe- | 


Aldr. Hift, 
Inf.1.7.c.2. 


des habet, quibus in aquz etiam ra- 
pidiffimzrivulisincedit: nare etiam 
nefcit, Eftqucanimal tenue , oblon- 


gum parvz Erucz fimile, quem avi- | efcam ex piíce confectam , fi diu in 


diffimeappetunt Truttz. | Eftenim 
profluentibus aquis, ac torrentibus 
frequens. Eo ctiam pifciculi/fi fua 
theca,feu involucro nudetur,affatim 
capiuntur. Chryfippus Philofophus, 
inquit Plinius, tradit, Phryganium 
alligatum remedio eíle quartanis: 
quodautem efletid animal ,necipfe 
defcripfit , nec nos invenimus , qui 
noviflet. 

uid de eofentiat Geínerus,vide 
apud eum & Aldrovandum, 


Sw a os v 
"De lnfectis aquaticis mul- 
Hpedibur. 

Nfe&a aquatica polypoda funt 77- 


nea,Pulex marinus, Pediculus smarinus, 


du amem 


Aftlus aquaticus, Scalopendra anarina, e$ | 


vermes ip tubulis delitefcentes.. 

Tinee vermes funt perparvi , & 
quia convolvi folent , minores ali- 
quando;colore albo, pedib. plurimis 
per totius corporis alveumcontiguis, 
& molliorib. — Cauda oblonga in al- 
veum definit. | Ocu/ funt perexigua 
punda alba , cum centro longe mi- 
nutiffimo. Reperiunturin fontibus 
bonis & frigidis; Martio przfertim 


I 


«€ula corporis nifiab oculato;difcer- 
ninonpoflir. | Gignuntur,inquit;in 
profundo mari tanta feecunditate;ut 
: X. t Í 
imo manfetit,toram corrodant, Al- 
| drovandus huncinter cruftata re- 


;fert, Niphuscum Scolopendra ma- 
rina confundir. Kiranides minimum . 


animal , quo pifcatoresurantur , effe 


dicit : falireque per littus. Moufetus Mosf. dr 
Afellum marinum vocat, & fic de- (^f se?» 


fcribit. - Pwlex five Afellus marinus 


Íquillam mollioremrefert, nifi quod. 


quatuor tantum pedibus ( pace Ge-. 


Íneri dixerim) donatur, & frequenti- 


bus longisque falubus fe liberar, à 
numero pedum. Afellus dicitur à fal- 
tu, Ariftotelis pulex: à dorfo gibbo- 
fo, Scrofula nuncupatur: color illi 
lividus cum nigredine, Longitudo 
fluviatilium digitum tranfverfum:la- 
titudo , femidigitum non füperat: 


marinorum maior dimenfio , quilit- - 


torerefluente, & in aquis dulcibus 
Ízpe confpicitur. Venatoribus item 
fpectatoribusque mirum agilitatis 
prebetexemplum. 


Hunccum Pfyllio herba decocti, Aldrev. x. 
&de collo füfpenfüm rigorem tertia- 17/47.«.7- 


narum fugare; cum aqua marina a-« 
Ífperfos;pulices pellere; tres in lapide 
pforite,qui & porus;fculptos;fub ca- 
lamo viridi manentes, cum radice 


herbz pfyllii reclufos, contta mor- 


t 


- menfe. In terra propter pedum feu | poesie tee es , Mera effe fcri- 
mollitiem feu multitudinem(nam & , Pit &iranides. Meminiffecorundem . 


abore veluti pedes prominent) pro- videtur Plinius,cum dicit. 44eo zihil 
gredi nequeunt: inaquis,corpore in | 707 £Z€?Wntm marr, ut Cauponarum et- 
latus alterum inclinato currunt; & | /47 4f/?vaanimalia » pernici moleffa fal- 
nifi fallor, retrorfüm quoque ince- | //»4"? 444 capillus maxime calat,exiffant: [ 
dunt. Cumaqua eporz ventrem in- | &" ciresmalobata efe fape extrabuntur : 
flant, & largo hauftu vini pelluntur. | 244 caufa fomnum pifcium in mari noetib. T 
Forte & therebintine , oleo, butyro, infeflare exiflimatur. | " | 
lacti & fero cederent. Gefnerus Gal. ^ — Pediculus,qui Ariftot. oBelo un desi, gua, 
liscasdem cum Scrofulis,quas Agro- | duplex ex Rondeletii fententia eft. piat pP 
velles vel Efcroelles vocant effe pa. | 27 qui in mari,quod eftà Cyrene *** 
tat. Multipedes fane faciunt, corpu. | ad ZEgyptum circa Delphinum eft; 
fculo brevi, cauda redexa; inveniri- | qut omnium pinguiffimus pabuli GO 
que in fluviis,puteis & fontibus. piaevadit,que à Delphin.fuppedita- 

Pulex marinus ,qui Ariftoteli oxo, | tu^. Alter eft,quem hic depinximus, 
wii», Rondeletio eft tenui crufta | maiorisfabe magnitud. & latitudine, 


inte&ta beftiola, qux facie homines | Ícarabzo terreftri fimilis, iin ex 
aliquot 


— 4un5rift. Hifl. 
adit, L4. 
€1Q. 


DEINSECTIS LIBSUE 9a 
aliquot tabellis, veluti locufte vel in caufa eft partis mollitudo , pin- 
fquillz cauda, conftat: ante os duo guitudo,& fanguinis copia. Reliquo 
cornua brevia habet: utrinque pe- ; corpore Thynni cute quidem lavi 


des rnultos, incurvos, in acuttim de- 
fnéntes — Pifcibus itahzrect ur eri- 
pinon poffit. Sugitut hirudo, nec 
prius abfcedir, quàm tabidum & ex- 
fuccum pifcem reddiderit. Repe- 
ritur cervici mugilum ; luporum, & 


' faxatilium piícium affixus. «Arifto- 


telis effe demonftrat ibidem.. Bel- 
lonius perperàm Afilum feu Oe- 
ftrum vocat. Octo utrinque pedes 
habere, o&tonis tabellis is zergore lo- 


integuntur , fed illi füb(unt quama 
duriores. | | | 
Quantum ad Scelepegdras, Atifto- 
teles, «eurAs(lac T6 eda (xis x.egoauauc, 
afpeciuterrenis frmiles etle dicivs in fa- 
xofis locis gigni, colore magis rubro 
efle, pedum numero terreftres fu pé- 
rare , gradilitatem crurum fi exci- 
pias , ferpentum more non in altis 
gurgitibus nafci ; adjicit. 
Rondeletius , duzsípecies propo- 


ricari; priorum pedum unguesad ca- ; nit. Prior minor cft, colore planeru- 
put; pofteriorum ad pedes conver- i bro, dodrantalimagnitudine , in (a- 


ti; oculos parvos, nigros, & aliquanto 
eminentes habere; Erythrinis etiam 


. dentalibusacfargis veíci ; in orbem 


Rondel,do 
Isfedr.c.8. 


fe conttahere; przgriantem denique 
plerumqueinveniri;addic. Eft & a- 
liud animalculum marinum , cujus 
hiciconem appono. ema quoque 
Numeniihuc ipectat, littoralis ver- 
mis & foffilis ; longis pedibus con- 


ftans, repens & ineícandis pifcibus. 


idoneus. 

Afilus martius, quem Oeftrum ma- 
rinum veteres à naturz fimilitudi- 
ne, qua ei cüm terreftri communis 
vocant;Ligures Prafam pro ore tabu- 
lum feu fiftulam habet, pto corporis 
rationelongam. ltrinquefice funt 
veluti manus duz quz ad os le&tun- 
tut, fequitur alvus cum incifuris, cui 
affixifuntfexpedes , duo quiin ex- 
ttemá alvo funt, craffiores funt & 
longiores, qui fequuntur uttinque 
locati, paulo minores; reliqui duo; 
qui magis in lateribus funt, omnium 


1ihinimi. Ore fivefiftula, fcorpionis 


terreftris caudz, pedibus, ejusdem 
brachiis fimilis eft, alvo & magnitu- 
dine,ardneo. UcPolypiacerabulis, 
ità hic ore adhaeret parti molliufcu- 
lx & pingui fub pinn? ita tenaciter, 
ut avelli integer non poffit, San- 


. guinem exugit hirudinum ritu  uf- 


que dum prz plenitudine decidat & 


moriatur. Curinfummo tantum z« 


ftu , & Canicule cempore pifces di- 
&os infefter , id in cau(a effe puto; 
quod zftate cantum nafcarur, autu- 
fmnopereat. Caríüb pinna hareat; 


ginantur ; latere fcripfit. Nonnus 


xofis locis degit. A capite ad cau- 
dam pedes haberplurimos: in flexus 
& volumina feíe contorquet: nunc 
longior, nunc brevior ; nunc graci- 
lior,nunc craffiorefficitur. 4/zera eft 
fuperiore multó longior,utpoté qua 
ad cubiti longitudinem accedat , 


tenuior, colore ad candidum vet- 


gente. A capitead caudam pedes u- 
cinque haber plurimos , veluti fu« 


perior Aldrovandus addit ex Gef- 


néro tertiam, colore miniacco. Ge- 
ínerus videtur quzdam ex his in du» 
bium vocare, dumAriftotelis defcri« 
ptionem attendit. Minores terre 
Ítribusfacere Ariftorelem: Brafavo- 
lui veró ad fe mifile duos pollices 
longam ,apudfe vix duos digitos x- 
quare: Rondeletii longé majores eí- 
fe , Marcellum Virgilium terreftri- 
bus longiores facere. Quód forma 
attendatur, longe aliam cauda ca- 
pitisque in terreftribus vidifle. Utué 
fit;in lacertorum marinorum, ut & 
acuum ventriculo fxpé eas reperit 
Rondeletius: ita ut exinde; iisdem 
hos pifces veícicolligi poffit: & quia 
in alto mari vivant , in littoribus aü£ 

litcorum faxiseasdem vivere, falfum 
fit. Appeterenidorulenta; hamum 
devoratum fimul cum intéraneis de« 


jicere, deje&o, ifta iverum intro re- 


cipere; pifcatoribus quód fi hamum 


attigerint, nullus pifcis ad hamum 


poftaccedatjiinfeftam effe; attactam 
adurereinatura ipfius eft. Moufe: 
tus in limofis ftagnis, & ubi oftrez (a- 


Arift. H. 4. 
2x6 Af. 


-Rendel de 
iIn[eik. v. à , 


Moufit.a, 
639. 


 HISTORIAZE NAJIVR ALIS 
| Greci 89a» & quidem uJemisiuqoradew 
dixere, fine dubio T à 94x, DdRu,a-. 
tritis, & cum calcis pulvere commi- péxyosóméo euis (o. Hefychio dicun- 
ftiséommendat. tur deua és & BA Gruees & deihanics fecun- ^. 
De Férmilus in tubulis pafcentibuss. dum Elienfes. Eidem fabwz dona cft. ^ 
Duüorum eft gencetum. | Mariza Difer&ise 
nempe,& Lacuffris. llla; Rondeletio 


p : 
pfylothrum ex thuris; atrafmenti fu- 
totij aria unc. ij. fcolopendr. unc. tij. 


Rondel.de : 
lofell.e5« i«4 Rondeletius..- Nafcuntur infa- 
Rondelet.; 


Àldrou. Hi 
1nf.3 .é.11, 


€. 415 


Nomen; 


E 


xis maririis & fuper concliarum ve- 
tuftarum teftas , tubuli vel Siphun- 
culi téftacei; rotundi; afperi, can- 
didi; intus lxvitfimi ," quorum alii 
re&i fant, alii contorti & replicati. 
Inliis procreanitur & vivunt vermes; 
qui foras feexerunt haurictidz aqu 
ratia. Hicolore, fübftantia,ícolo- 
pendra rubrz fimilesfunt ; figura & 
magnitudine nonnihil differunt: lo 
gillimi enim. digiti magnitudinem 
non excedunt. Pars pofteriot folij 
iyrtei modo in acutum definit. 
Priore parte utrinque pedes habent; 
velütiícolopendrz, unde &ftula pro. 
ininet in extremo obtufa cba mo: 
do,& perforata; quaálém iti afilo ma- 
rino depingemus; eá aquam trahit. 
Horum vermiculóruüni-tefta Pliar- 
macopsinoftri utüntur,in compofi- 
tione uigüenti citrini pro dental; 
Huic fimilem teftam étiam denéale 
vocant, quo iri codém ungüento u- 
tuntur, Hujufmodi aliquot pitur 
fuperioriafperfimus, j 
Yee eee te eee 
T ITULUS BR 


*De netiis aquaticis apos 


defcribente, digiti eft magnitudine " 
cervice graciliore , cauda pauló craf« 


fiore; Os & caudz extremum Poly« : 


porum acetabulis fimilia furit; ut eo- 
rut adhzfione fefe trahant, Corpus 
infectorum modo ex multis annulis 
circulisve conftat, fed dutiore cute 


dà Inf 7s 


quam paluftres, quod in caufa eft, - 


cur nonitainglobum fe contrahere, 
necitaíe colligere poffint , fed caus 
dám tantüm àc caput proferunt ; & 
tetrahunt, Interna omnia continuo 
du&u producta & indiftincta. In lu- 
to vivit, virusolet; ciboidonea non 
efl: pifces tamen lutofi & litorales ca 
Vefcuntur. In oleo antiquiffimo de- 
coc&taaurium dolorem fedar. In oleo 
amygdalino, vel Chamamelino,do- 
lorem hzmorrhoidum. In vino,vul- 


neribus nérvorum & convülfioni« : 
| hus utiliseft. Uftz alopecias curn a- 


ceto curant, | 
Latuflrei citculis velutinterfe col- 
ligatis conftant, quorum opera quàá- 
doque ín globüm contrahuntur. Of- 
fibus& pinhis catent. 0; illis trian- 


| guliinftar,id vulnusinfliGum often- | 
dit. . Villanovanus fiftulam in ore | 


inofeculicistribuit, Ali in tnajori- 
bus ácutius, in míinorib. rotundum; 


dibus; inomnibus foramen in medio exile; 
| : obfervavere. Àb oreadalvüm con- 
Qasur.L tinuus eft meatus. In mortuis lon- 


De Hirudine.». 
JA Bolus infe&orüm aquatico: 
rum pedatoruni hiftoria; ad a- 
poda progtedimiur. Hzc vero in- 
tra. Hirudines 5 Stellas , Hippocampum , 


4lio confiftunt, — ^. : 
. Hirudinerà quidam ab haer: 
^ - e. M : 9» | 
do, quód corporibus hzreat ; alii ab 
hauriendo. Latinis di&am effe pu- 
tant, Dicitüt Latinis & Sazguifuga: 


gicudo circiter digiti. Lineis & puri 
Gisnigtis notantur omnes , reliquo 
colore variant, Varias differentias 
fottiuntur. Sunt que caput magnum 


habent; coloris ruffi; variisfilamen- 


tis diftin&z ,lanuginofz, & venena- 


/ 4a i tz.Sunt &aliz tenuiores,capitebre-- 
Moufet..,. P "Uam marinam y Oripem , Lumbricum Vi, Vvehtre rubzo; 
WAriBums Setamiy Fermem Indicum ef | habitant: - 


quz in aquis puris 


gulas rubeas & aliquantulum ruga- 
tasliabent &c.meminit. Apud Hel- 
vetios Mizores fantnigraemajores füb- 
virides, ftriis perlongitudinem fub- 
" - — A flavis 


Albertus Nigrarum &- 
 planarum: nec non quz in dorfo vir- 


* 


Tnfecta. Vara ad lec fua. referenda. Tab xxvui 
Eypilione: | 


Maximi. 


; Apis fu b. "igna 


Tii 9 


Fillizul, 
Indies 


Ww E——— M 7 


Vermes i dubuli delitefeentes 


aa 


SM Fo T e 


" 


jl 


e S 


2l 


E -— 
E —— ——i 


y A 7:- 
L—— m 7 NS 


"Fereslyamo 


MI 


7 


"Aui ^ Ww : ik. 
gal 


m (S Agen 


sx are t Line ot 


» 
b 


1 2. 
le vrl 
N E 


T 


» s 


n 


[ 


2 


- Seolopendree - Marne — Alde 


zz 


"A 
A 


S 
SS, 
Nw 
Adda AMA Ss 
99 gy 277 a Pg a PH E 1 
p j HAS PU Y ES 
UM 72/7 UN LC 2 NN S 
"s 


D^ 
/ 


7, 
EFE 


7 


4 


iiis n o QM, j "m - 


t 


^ 


Meer S'augegel 


NNNSNSSNSS - 


Marnmnce 


m 
(att 


EORR VECES 
SWUV 


7, 
7 777577 7ff/ i 
NANNY bu 
ARNSSNSSNSSUSSSS 


5 44 * 44 
Marimit .  Meerwiürm. . 


Moufet, de 
Infeti. 2. 
€.41. 


| N fia Hipü-.- 


Winurm. 


^ Nierem.H.; 


E.13.6.19* 


Ravisautruffis, in quibus pun&aali- | 
quotnigricant. Vifz Venetiis vir;- 
des, maculis hinc inde nigris refper- 
fz.. In luentibusaquis, z/bzs,perexi- 
guas, ore uttinquein-circulum lato, 
fedaltero duplo latiore , quales vel 
pifcibusponntürnquam adhzrentin- 
venies. In Mautitaniz quodam flu- 
mine feptenum cubitorum, qua per 
gulam perfotatam rcípitent,inveni- 
ri , Sttabo prodidit. Ia jecinoribus 
boum fimilem hirudini lacuftri ver- 
mém,; alij; Moufetus in perforatas , 
quas Europa non novit; & Zmperfopa- 
?45 diftinguit; | | | 
Ad Naturam eatüm pertinet; in 
paludofis & turbidis aquis ut pluti- 
riumsin faxofis; arenofis & claris, fa-- 
rà inveniri: exputtinafci, nec fcitur 
an coéant:autumno condi; pet hye- 
mem latitare; citca Calendas. Maij; 
atit pauló anté,& quidem nonnifi té. 
pidoaéreapparere. Exdem, fangui: 
nevictitant. Ubi corpori adhazfere, 
non citius avelluntur , quàm exple- 
tà decidant: imó quanto magis tra- 
huntut, tantó fortius iafident; do- 
necrumipantur, Caudzx & ori inni- 
tentes moventur, Cannz inclufz 
retrorfuüm exeunt: & quia os valdé a- 
€uere,; & in tenuitatem fe éextende- 
té poffunt; peranguftiffima etiam €- 
labuntur, Dr LU 
Magni funt in évàacüando fan- 


» güinéin Mediciná ufus; Fugiendz 


rufa; magnortm capitum, virides; 
nigra, & quain limofis imis agünt; 
Laudantur, qu£ ex aquis fluentibus 
iufx rotunda, colore jecinotis, par- 
Yorumcapitum. Praftantiffimz pu- 
tantur, quibus venter rubet; dorfum 


- Niret , pracfertim fi ex aquis.fluenti- 


busfuetint. In Germania ptxferun- 

tur majores, ex nigro fubvirides ; 
[triis per longitudinem rüffis; in qui- 
busmaculz nigrefunt. Applican- 
türiri vulneribus veneriatis; capitis; 
colli;jecoris,lienisgenicalium mem- 
brorum;&c. morbis. 


teidi ; abundé apud Medicos inve- 
diese c 1S qe *oR 

^o Huc fpe&at, Lumatei imoleftiffi- 
ma hirudinis fpecies ; intet herbas 


DE INSECTIS L1B. Hl 


| uj 
& montium arbores vivens, femidi- 
gitum longa, & impense tenuis, Ad. 
harent iter agentibus ; fubeuntque 


| quosvis hümani cot poris mcatus, et- 


iam anguftos & faedos; neque prius 
difcedunt; quàm humano fatientut 
fanguine: tünc enim fponte cadunt; 
aécminus infeftant Sole vigente. Re- 
medium eft;arundinibus quibusdam 
praiacuuis edsavellere, aut fefe tue- 
tiintraáquas;confidendo faxis;fi que 
forté adfunt; aut pyram conftruere; 
atque intergonere ignei. 
GA P ih 
«De Srellzs. 
dwAtumIníe&o huic$ze/enomen; 
quód ftellas imitetur. —Gracis 
eft zie ; Myrepfo eie; modernis 
Grzcis ee. ut Gillius notavit;vel 
potius; üt Rondeletio vifüm , edo 


quod pali lignei infixi modo; radios. 


habeant. Sylvaticus ; Sydus mari- 
num vocat; Cremonenfis ; Magiaras 
ftrum marinum; 


Osipfisverfüs caudam; in medio Defcriptia 
radiorum fitum; inque gyrum quin- - 


que digitos oftendere , author eft 
bellonius: Excrementofum nullum 
exitum» & ore excerni qu& füperva- 


Aldroi.Hi 
inf. 6,C. 185 
Noinen, 


Nd 


/ 


cuafünt, Rodeletius. Duriore corio Resde, dé 
live callooinnesinteguntur;ideó A- Infett, 60i 


jMtoteles cum aliis teftaceis receti- 
fuit; 


In matinis littoribus fzpe confpe- Netus 


ximus: Vaganturquein mari ; ut po- 


lypi; brachia deducendo; nunc an- 


tegradiéndo ; nunc iti orbem corni- 
volvendo ; & fuc&tü acerabulorüim 
Echini modo , lapidibus adherent. 
Concliasaggrediuntur & devorat. 
Quinqüein diffe&o ventre cochleas 


inveniffe (cribit Rondeletius, tres - 


integràs, duas cum teftis fuis confe- 
&as. Adeo fervida ejus natura eft; 


Jj 


J/Àrift.H.A, 


ONE üt quicquid fümferir, id licetillicó 
. De prepatatione , & modo u. | abea extrahatür, bifcoctum ; (7iet9or) . 


appareat. Plinius dicit, tam igneum PP» E. 


fervotem ei effe ttadi , ut omnia in 
tari contà&à adurat , omnem ci- 
bum ftatim perágat, Extraaquam 
| à tor- 


[7 


Uus; 


HISTORIE NATFR ALIS 
etiam nonimmceritó tubérofaj& vers 
quam immerfías , & fupinas inftra- | rucaria nuncupari , nam fuperiori 
tas , promufcides in extrema pluf- ! parteinfingulisradiistubera; &z ver- 
quam quing; millia exerere cernet, fücas habet. 
&cin pronam partem moveri. 


106. 


torpefcere, prodidit Bellonius: ina- 


Lavis eft duplex: Rosdeltif nempé; 
Effe quasdam in cibis, ex Bello- | aculeisenim omni exparte,atqué a 
niocolligimus. In Medjiciga, Hippo- | fperitatecarer, Radiilongifunt ro- 


 erates,nigrascum braffica & vino o- | tundi, flexibiles, murium caudis per- 


Rondel de 
Aofeci.t.14« 


Differétig. 


dorato advetfus uteri ftrangulatio- | fimiles: eorum integamentumcor« 
nempropinat. Apud Myrepfum in- | tici ferpentum fimile eft : & ob ni- 
ter fufhmenta contra epilepfiam re- grarum albarumque macularum va- 
cenfetur, Inter pfilothra à Galeno | rietatem;fpectaculum jucundum. In 
numerari , certum : & Gefnerus, ca- | medio eorporistrunco circulus eer- 
tünculam, in quibusdam edulem ef- | nitur, intra circumferentiam quin- 


riüm diftinguüntur. 


fe fcribit, reliquam fubftantiam pilos 
deperdere. Lzvem, ad peritonziru- 


que maculis rotundis : & inter has - 
ftellula pi&tura diftin&us, à cujus 


pturam , cum ononide, felici cum | circumferentia quinque radii exori- 


fucceffu applicari pofle exiftimar. 
Differentias &; Genera fi attenda- 
müs,funt plura. Sunt parv&,magne: 
funt, quz flavefcurit, nigricant, ci- 
nerafcunt:funt acüleátz,lxves,lon- 
ga, brevcs, Optime vero,in eas qua 
quinqueradiorümfuat, & qux plu- 
Illa Carzilagi- 
wea, Teflatea,Leves, Pecfinata, Echina- 
£e, Arborefcentes, Solares. »- 
Cartilaczines proné & fupinéexhi- 
betur. Supiné partis marginibus pu- 
niceis,reliqua parsintima,&que hif- 
ce marginibus continetur , fangui- | 
neis maculis & albis, veluti in quo- 


dam marimoris genere , cornfpería. 


Pronz vero partis margines admo- 
dumfuncfanguirie: quinque in me- 
diorimz , in fingulas partes abeun- 
tes, maculisautem cceruleis, ea pars; 
qu£ margines undique contingit, 
infignitur: hafcealiz fequuntur pro- 
pé medium maculzrubicunde. 

Teffacea dicitur, non quod veré 
teítacea fit(nam exficcata, cum cor- 
tice teri manibus, quamviszgré, po- 
teft) fed quod duritie corticis , ma- 
gis quam alis ftellz, quas unquam 
obíervavi, ad teftacea accedat. Hzc 
cottice candicat ; fpithamam lon- 
ga quoquoverfum ditnenía, nempe : 
ab unoradioadalterum, quié regio- 
neeft.. | 

Diftant autem extremitates cü- 
jufque radii à proximis mediam fpi- 
chamamaut paulo amplius, .Poffet 


untur. Oriscompofitione à czteris 
non diffett,nec victusratione. Bra- 
chiorum longitudine , & vario flexu 
cclerrimé natat. Et A/drovandi quit 
duas ponit. Prima eft proni parte & 
fupina colore Lapidislazuli : inme- 
dio pun&ulis nigris, & circulisaureis 
novemradiorum, actotius corporis 
ea magnitudo eft, quá cernitur. Pro- 
na pars variis colorib. delineata; cu- 
jus medium, & colorem, & figuram 
pentaphylli &mulatur. ! 

Secunda multó prafcripta minor; 
undique colore ferruginea, fed ni- 
gris afpería maculis mediam fpitha- 
mam,autamplius longa. l 

 Pétfinatarum quinque funt fpes 
cies. Prima Rondeletii, prima ejus- 
dem fimilis,iis demptis.quz fequun- 
tur. Radii circa rotundum corpus 
difpofiti, in exortu fao angulumacu- 
cum non conftituunt, fed obtufum. 
Aculei , quibus latera muniuntur, 
rari, recti , pe&tinatim difpofiti , un- 
de pedinatam ftellam: appellavit 
Rondeletius, (s E 

. In totius corpotis centro ftellula 
quzdam expreffa eft, à cujus ambi- 
tu linez quinque per. medium ra- 
diorum ad extremum ufque proten- 
fa funt , radii initio fatis lati funt. 


Rara eft hzc fpecies, ore; dentibus; 


moribus, facultatibus aliis fimilis cft. 
Secunda cujus figura exprimitur ( fo- 
lio 748. ) marginibus albis pectina- - 


tim non rede fed oblique difpofi- 


" 


2518 4: 


A 


Uibrifteriusfanguineisundique con- 


fpería macülis in. centró ftellulatn 


. conftantem , tota pedem longa eft. 


-ni, quinque denticulis vix confpi- | 


habetádmodum rubram , fed radiis 


f'ertianullaelegantior,ejusdem cum 
predica magnitudine, colore;ac tu- 


berculis fpinofis admodum varia. 


Nam in medio eft os , inftar echi- 


cuisconftitutum, hoc continet ftel- 
lula feptem radiorum, qua interio- 
ri parte nigra fere eft , exteriori ve- 
ró cerulea, hanc circulus ambit al- 


bus; feu area alba, quam alia ruffa 


feu carnea ; hunc deinceps circulus 
circündat ex undecim tuberculis 
conftans in,füpremà parte acutis, 
Singuli autem radii tres habent tu- 
berculorum ordines fingulos vigin- 
tiquinque , aut triginra tuberculis 
conftantes. CER 

Quartacft haud difparycum pra- 


&edenti longitudine, radiis albo cce- 


ruleis, marginibus pedinatis fertu- 
gineis: in medio ftellula eft ; ex fex 
puné&tatis radiis conftituta. - 

. Quivta qux quinque radiis in- 


| qualibus& hirfutis conftat: 


Echinata eft corpore. exquifité. 


rotundo, parvoque conftat, & radiis 
quinque, fed brevioribus,unde fit;ut 


-3minoríitczteris. liliéparvo circu- 


Jo, inquo crucis figura delineata eft, 


veluti é centro , exoriuntur tenues 


frequentiffimis aculeis horrentes, 
quáde caufa échinatatn Rondele- 
ciusnominavit, in latetib. difpofitis. 
Radiorum flexuofo motu ferpen- 


&umritu ,repit hzc ftella; & in ficco 


pofita eos movere nequaquam de- 
finit , quoufque in parces disjecerit, 
quae feparate etiam moventur per 
flexus: ut Vermium partes, & Lacer- 


"torum caudz abfciffz.. Oshabetce- 
174 


* ^A [ Ls 
Rondel. ' de. 


Bof. p. 122. 


atum. c PN nts 
"Reficulata eft duplex. Romdeletij & 
zAldravandi. Ila à retis five Cancello- 
rum figuta reticulata; five cancel- 
Jatam nuncupamus, & quia inter di- 


 ftin&iones, retibus vel cancellis fi- 


Roe, 


miles extant tubercula quadam ro- 
«unda; tuberofa etiam vocari poteft. 
Jnter majores ftellas reponenda eft, 


DE INSECTIS LIB. ii 


i97 

brachiaenim ad pedalem lóngitudís 
nem perveniunt, ctaífiora funr alia- 
rum ftellarum radiis. Aculeis parvis 
utrinque eadem munita funt. Os 
habet ceterarum modo. Elegantiil- 
la & reticulata diftin&tione fpe&tà- 
bilis eft, &z inter anathemata collo- 
canda. Hectuberculis rotundis coe- 
ruleis gemmae Turcoiz aemulis , ra- 
diorum marginibus hirfutis & peci- 
natis : quilibet radius fupina parte 
appatet conus pinusidez oblongior. 
Pronaautem partefertis, tum luteis, 
tum ceeruleis. Singuli radii habent 
cauliculum tenuem per medium 
ctranscuntem. 

- Arborefcens à frondium &z xamo- 
rum multitudine. Hujufmodi duas 
vidit Rondelitius, Unam perma- 
gnamapud Guilhelmum Pelicerum 


| Monfpelienfem Epifcopum; ad Le- 


rinum ifelam captam;alteram ex lta- 
|liaadipfum delatam. Ab aliis omni- 
bus ftellisplurimum differt. Radios 
quing;, five truncos habet; in medio 
oscum quinque appendicibus, qua 
multisparvis dentibus horrent pars 
ca depreffa eft, & fübmiffa, ambitus 
tumet, in quolibet radiorum inter« 
valloforamen, feurima confpicitur. 
Q uilibet radius ftatim in binos fin- 
ditur; hi rurfus in binos ramos divi- 
duntur,;atqiita deinceps; quoufq; ad 
cenuiffimos ; & capillorum tenuita- 
tem referentes deventum fit. À quo- 
libetorisangulo linea albicans pro- 
dit, & peromniumramorü medium 
pro duda eftalioqui tota ftellanigri- 
cat, & tenui, atqiadmodum durá,fed. 
afperáà cute tegitur, ramuli omnes 
intro fle&untursquod argumento eft 
hostanquam cirrosad cibum captá- 
dur conditos effe;quibus undiq;dif- 
pofitis in orbem preda elabi non po- 
teft. Id(pe&taculum aliquando Ron« 
! deletiusin mari ftudiose contempla» 
tuselt. Stellam parvo filo alligatam 
inmare demittebat, in quoexpanfis 
ramis natábat; fed praedam aliquam 
appropinquare fentiens , brachiis o . 
mnib.cótra&tis amplexabatur uiticaé 
ritu. Rara eft hec telle fpecics;& jp» 
pterca inter anathemata füfpéditur: 


Bb. 5 E 


L] 


VIE. 


58  HISTORLE XATFER ALIS. 


- Salaris Sol matiriis Rondeletio; | diiomnes finedifrupti; emotitur,nie 


"Watycr x 
qui folis referat pidturam; - Differt à 
Ítellis quod in his e medio corporis 
trunco veluti é céritro radij enafcun- | 
cur; inbocveéro ex corpotis rorundi 
citcumferentia, breves ; minimé a« 
fpei fuperiorein parte; fcd veluti ex 
Íquamis compofiti, in lateribus vero 
patvis aculeis tigentes;álbi ad extre- 
mum ufque gtacilefcéntes. Corpus 
illud rotundum; in tnedio rof pict& 
figüram exp£effam haber; Ore victu; 
facultateà ftellis non differt; 
; ] 
| Szelle qua plurium fant radiorum, vel 
iiv Po funt feptem vadiarumy deldecemà vel dua- 


Xo fedt. lib; d 
7.capis,.— ecl. 


Sépiezos qua) habet; parte gibba 
Colo:éferragineo obícuriore, fpino- 
fis, & parvis quibusdam tuberculis 

Ácabra, acinaqualis, radiis iri éxtre- 
ino Izvi diftortione inflexis , parte 
concava ochr feré dilutum colo- 
tem exhibet ad ferrugiüneuin mini- 
inum quidtendentem. Exirerüilà- 
terum ; quibtis cümi niedio corpore; 
cuim brachiis juxta eorundem longi-- 
tüdineri fe&tis corimittitur ; maitgi-. 
iie crenis; feu deriticülis quibusdam 
albicantibis funtafperi. Longitudo 
totius; aclatitido in periplieriain ze- 

; qualis eft, palmiünius cürmi dimidio; 
Singülivérotadij tres propemodum 
digitos funt longi,quilóngitfime-à fe 

 inutuo palmi unius intervallo diffiti 

^ 4ünti 

AlWwels —Deilláqua decem brachia habet icà 
Columna. : Nova& perelegans hii- 

.jüs ftella forma, ab aliis omnibüs dif. 
ferens; necadhücdefcripta: noftro 
littori frequeris; ita üt nec ulla retiá- 
hantür retia quin ipfis iniplicatd ; & 
ífimul cuin pifcibus in foto etiàm- 
nümirnvehatur. Hic admodumifra- 
gilis eft; uc vivatiéab£eté exéipiatur 
potius frangi patitur ; ita illi 1e im- 
plexá cirris Contiriet; Non vi$ üllairi 
extraliendá ftella eft adhibeiida 
cum radii fint gericulati;atque geni: 
cula conjungens cartilago firadmos: 
dumtenuis , qua deré facillimé ge- 
hicula diflolvantur,néc quamvis £à« 


$4 


r 
! 


filongo poft intervallo. Hujus colof 
fubrabéseft; forma veroabaliisftel- - 
lis diflideré videtur; Hzc enim par- * 
vumadmodum corpus habet: radios 
quinq; fed figuli in bínosdividütur; 
ita ut déceim prima facie; videantur: 
[émipedémlongos; necmajoreshuc 
uíqi vidi: ftella diameter pedem e- 
quat. Radij vero omnes geniculis 
patvis conftant, atq; ingula genicu- - 
la formam trianguli liabent; linea 
quidem fecaiites nunc in dextram , 
nuricin finiftram partem conjungü- - 
tur; fpirarum modo, qua alternatim 
angulos oppofitos Conficiunt. E fins 
gulorum vero triangulorü bafi, cirri 
etiam, ut bafesquoq, utrinquealtet- 
natit producüntur, fimilimodoge- ' 
niculati , minimi digiti longitudine; 
& cantabini fili craffitie, quibus ma- 
ximé implicatur, graditur, & áppté-' 
hendit ? / Horüm füperiotes parum 
lotigitüdine ; ficuti. &€ craffitic alios 
infériorés ad exttémüm ufque fupe« 
rant, Eceütro ipfis alij tenues cir- 
rifili étiam craflitie, & eodém imo- 
do geniculati; majoris digiti longis 
tudineexeunt; quórüm fupetiores 
inferioribu$ minores fünt ; atque 
eoiitrário módo; quo radii majores 
curvantur, quibüs efcam apprehen- ' 
dere; atqüeinos adducere cenfeo; 
in quorum urnbilico vifitur ineffe, 


ex adverfa parte V ci ed | 
| : 


rotundum, lzye molle ; cujüs inte- 
ilora pfoprér tériuitatem confide- 
ráre nequivi: ipfa vero facillime 
disjungicur à ftélla: lzvis eft tota; 
fedafpera tactu videtur propter ge- 
nicülorum,; & cirtorum multitudi- 
iem crufta integitur duriufcula ; 
ita üt offeis geiiicülis ; fed rion ad- 
inodüimn duris ; compacta videatur, 
An fpleiideat; ut alia no&u; cum vi- 
vàm domihaberernon potuiffem, ex«* 
peririnon potui; FazcFabiusGos 
lürina. | ^ Vr 
Poflrezza duodecim habet radios; 
qui quidem fingulis fingulos habent 
liabent caules ceeruleos per mediutai 
ttanseüntes, à quorum uzroquea« 
y - tete 


1 


/ 


ex SSSSSBIRURINN d T e 


ENS 


————— —— — 


Stellae f . Acterium.. Marina... Meerftern. Adde. Tabxxvi | 


MMI 

NT 
NW Zi M 
NN e: 
SS | H 


MM UU 
INIT 
S N Y (7. 


SSWNRNS S 


AMT 
(qu 


MSN 


zm 
TL CRUNS 


NN 
Nul 
RON 
RW 
RN 
iN 
N 
N 
NY 
N 
N 


N 


"DE INSECTIS L1B. IK. 


tere füntftriz , feu linez cransverfz, 
. fanguine frequentessin medio quo- 
| que circulus cjusdem coloris; undi- 
quaque radiorum margines denti- 
culati, coloreque albicante. Tam 
variz, & multiplices ftellarum for- 
mx confpiciuntur , ut quarendi, 
& contemplandi nullus fit futurus 
finis. Er 


CQarsurt Ill. 


Y 
iDe Hippocampo €9 Uva 
| WHAVIAA, | 

| quddes TE Ieeocampo ab "mss & xapm 
A nomen datum eft, Repando 
enim éft corpore, € inarcumfíe cur- 
Vantes erücasque cauda maxime re- 
fert : reliquo veró corpore, equum 
imitatur. Marcellus voce /22» tma- 
gnitüdinem denotari putavit. Non- 
nulli zz/um zzarinum, quidam Sala- 
máandram marinam dixere. | 
— ]ta eum nobis Rondeletius de- 
Ícripfi, FHippocampüs toto corpo- 
reincifütas habet, dodrantalem ma- 
gnitüdinem non fuperat , fzpé mi- 
norreperitur, polliciseft craffitudi- 
ne;toftro oblongo;tubuli modo ca- 
vo fine fciffurà , ab inferiore ejus 


Rondeleb; 
de Inf.£.9; 


parte operculum foramini opponi- 


tur ; ad claudendum, vel demitti- 
tur àdaperiendum : oculos habet 


?totundos, fatis prominentes, in cà». 


pitis vertice pili ere&tifanr, qui adeo 
tenuesíunt, ut ionin mortuis & ex- 
ficcatis; fed in viventibus tantum 
Hippocampis , & natantibus appa- 
Ieant; quemádmodum & qui in re- 
liquo fune corpore. — loto capite, 
collo graciliore, ventte protubetan- 
te,equovaldéfimiliseft, — 
Poft oculosquo in loco in czte- 
ris pifcibus branchiz effe folent;pin- 
nula duzarticulis fimiles fünt, ma- 
 Ximeobfitum,utrinque unica, Btan- 
' chiz vero nullz funt, neque tectz 
neque detedz, fed füpra dí&tas pin- 
nulas duo funt foramina furfum fpe- 
&antia, Sub veatre rimulas duas 


Ri 
» 


| mortuus & exficcatusíervat, 
Venenatuimfed folo ventre Ae-« jy. n. 


199 

habet. Exuna alvi excrementa, ex 
altera ova forás emittuntur.. Cau- 
da rcliquo corporétenuior eft , qua» 
drata, cü exochis aculeatis, toto et- 
iam, eft, corpore fimiliter. aculeato, 
veluti ex cartilagineis circulis com- 
xacto; exquibus aculei extant, mem- 
Dranuli intermediis , uc nulla:caro 
appareat. Colore eft fufco pundis 
albis notàto, ventre albicante. Ven- 


^ |triculum pro corporis ratione fatis 


magnum habet, hepar rubrum, fimi- 
literovarubra, corexiguum, Cau- 
dam quovis modo infledtas, & qua- 
lem vivo figuram tribueris , talem 


lianus prodidit. Qui ex vino deco- Avia, 
&umbibit, primo fingultit, moxfic- ^. 
catufliafficitur, Venterfüperiorin- 
tumefcit; per naresaquofa pifculen- 

ti odoris egerüntur: oculi fanguine 
füffunduntur, &c. Quievadunt, a- 
quam , tnente capti , fummo ftudio 
profequuntur, Remedium, acetum 

in quo fepia fuffocata cft; A&tius po- 

nit. Venefica eum in amatoriis ti» 
fürpánt. 


.. Ufüseotum fingülatisin canisra- 

bidi morfu eft,^ ut apud Aelianum 
habemus. Plinius leporis marini ve- Pliz. 2. x; 
nenum reftinguere poros; alligatos 3267 
Venerem concitare ait. . Galenus ; 5,5, 1, 
uftos alopeciis prodefTe fcribit. Ve- fopl.eiun, 
hementer vermes, fi torteantur , & 


Cum aqua abfynthii propinentur pel- 


lere Rondeletius ex Grzco quodam 
habuit. 
— De Pvamarina ita Aldrovandus, goo4,4 
Pifcatores noftri ; inquit Rondele- 14:5 
tius, ovà fepiarum racematim com- oai. 
paca à pediculo uno dependentia, "^ 
earundemattamento afperfo V vam 
marinamnominat, Eft etiam Uva 
marina Zoophyton ; diverfum fane 
ab eo; quod nobis depinxit Ronde- 
letius, cujusimaginem, cum dezoo- 
phytis agimus, traditüri fumus : de 
hoc loquitur Plinius cum fcribit, 
Rerum quidem non folum anima- 

lium . 


e HIST MAT DE OINSECT LIBOGI 


lium fimulachra( mari ) ineffe , licet bentes; capite duobus cornicalisLi« 
| intelligere intnentibus uvam ; gla-! macis inftar premunito movetur 
dium,;ferras.. Nos veró & hocce e- | mmotuprogreffivo. 
grecium afpectu animal Infectum 1 givur DAR I Br br 

potius, quam alteriuscujufpiam ge-| ^ Et tantum de Infectis, Si 
neris Vvarum racemum veré refe- quid intepili f-iei d ienü ab 
rensinOccanodeprehenfüm damus s (UT MIU, : 
depidtum, & ad vivum delineatum, ervatum ruerit , | poterit 


ea magnitudine , qua depi&um vi- impofterum. | Quia VCro ita - 


detarin Vale iei : acihisfané un-| . Hiftoriam Animalium 
diquaque refertiffimum, quorum a- pe 
Jii caerulei : alii amethiftini: alii ru-  abfolyimus, 


$OLI DEO ESTO GLORIA, IN .- 


fempiterna fecula, e Amen. 


2 


dm HISTORIAM NATURALEM 
de INSECTIS JOANNIS JONSTONI Med. Do- 


- &oris; prior numerus Hiftorica defcripiionis paginam 
feu locum indicat; pofterior Tabulam Iconifmi 


-* |  demonftrat, 
hj 
ÀÁ; 
QA UU . Pag.67. Cera , Nomen , p.35. z.. Deferiptio, pà5. Locis; 
— Dete&ipennia.p.8; Natura, Differentia; «p.26; 
Quadtipennia.p.8; Chrjfalis.p.65. 
| inembranacea. p.8. | Cicada,Noinenp.36. E 11.12.13. Doferiptio; p.36. 
farinacea; ud i443 Lociis, Victus, Genatatio, p.37« ZEtas, Cantus; 


Anthrenus. p.128. . 
aquaticus, p.189. 

Apis; Nomen, p.8.t.1. Defcriptio, Loctts, p.9. Gé- 
hératto ,b.10; ViCuss ZEtas , p.t. Volatus , So- 
4i , Odoratus , Auditus , Antipathia , Morbi, 
pss Ingeuintns p.13. Pus p.14« Differentia; 
P: : 

Á pis amphibia.p. 18. s 

Aqua mulfa; p.21. 

Araneus,t4D.18. Nomét,Deferiptio,Locus, Vidtus; 
Generatio; p.131. Autipathia, Ingenium; Nocu- 
menta C" Reinedia;p.132. Vfus,p. be Differenz 
Üüe,p.33.135. m 

Afcatides; p.184. 

Afellus, Nomen, Defcriptió, Generatio u 170.87. 
133. 

- Afcllus arvenfis. p.128. - : 

Afilus, £.10; Nomen ; Deferiptio, Natu; Diffe- 
rentia. p.77: 

aquaticüs. p.86. 

Attelabus. p.193. 

aracbnoides.p. 191; 
Aurelig Alirovandi..16,. t.22; 
Áxacouilin. QU7T c 


D» 


"BOUM alata Mode p.88. 


- Blattz;Nomeft, Defriptio, Vfie, Differentia. pri. 


£16; 
Bombylius. p.65. 
Bombyciszm: dus Temi dlli didus. jube 
Bombycum hiftoria. p.153. | 
Bombyx:p'i53.5,22.23. 
Bruchus.p.86.t.1. 


- Bupreftis.t.16. Nomen; "diae cic] | 


Vesienum, Differentia. p.1o6. 


j Bupreltis Dodongi vers, p.89. 


Canth arid es, Nomen, Defcriptio, Locus, Vithus; 
Generatio p. 1021.36. Noctiment un , Diffe- 
fehli&.p.Q3. 7 

Cautha ticg. p.189. 

* acides aquatica. p.189. 


p-39. Natura; Vfus, Differentia. p.39; 
aquatica;f.189.£.12; 
Kondeletii. p.88. 
Cicindelá, Noten, p.308. t:16. Locus , Generás 
. tio, p.108. Vfws, Differentia. p169. 
Cimex, Nomen, p.1t9.t.3. Defcriptio; Locus, Gé« 
— ferAtiO p.X19.Fuga, V fus p20; 
j| Cimicestylveftees. p.49. £37; 

' Getierá varia. p.40:41: 
Congener Táuti volantis Bratil. pio2td6; 
Corculus.5. 189; 

Coffi. p.177. 


Coyayhoal. pie 


Crabroncs, Nomen p.34. 1-1. Defctiptio, Locus; 
P-34: Viclus, Generatio, Sfopue P 35. F/fus; 
(n 

Cucujo.j. 107. 

Cu€hipilutl. p.177; | 

Culex; Nomen, p.78.£.10. Defcriptió, Locus; Ci« 
bus; Generatio; Nattra; p: 79. Remedia, Vfüs; 

| Differentia.p.80; 

Curculio..169; 

yc 2 

Ephémeton mufca.p.78. 

Eruce, Nomen, p. 141. t.19. 30. 21. Nufrimei- 
Éum,Generatio, Natura, p. 14IVfus, Datum 
Remedid.pi42. — 

glabrz Moufeti. p.142. £.19.20; | 
hirfutgdenfioris pili Mou£ p.142.f.19; 
.. Fatiorispili Moüf. p.146. 

Erucz Áldroyandi Tabulz primz;p.147.£.21; 
Íecundz, p.148. £.21. terti , p.149. r.21; 
quartz , j.150. £.21; qui Dt y p4151.2.1; fes 
Xt, P4152.1.22. 

F. 

Fotbicinz.p.125.£.17. 

Forficula.pa12.7.16; 

- aquatica. p.189. 

Formica, Nomen, p 114.137. Deferiptio , Locus; 

Vicius,Genératio, Natuma C Ingenuins p.314. 
Gc Ants 


—— 


| T3 | INDEX 


Misit p.116. Vfis, Damna ) 0 


Diferentié.p.ui7. ) 
- . alata.p.113. 
Fucus,tab.1. Nenten, Déferipno, Generatio, p.28. 


Gryllus, Nomen, Differentia. 5.97.13. 


Gryllotalpa Moufeti, Nomen , Differentia. |. 


D374 s. p 
H, 


 Herbivorz. p.73. 
Hippocampus.p.199.f. 26. 


Hirado lacuftris.p. 1941.35. 
. müátina.p.194.f.25. 

Syofüfpebt Tigur.p. 85. 

Humdwugz. p.73. 


Vdussricd peu p128. 
duodeciin & quatuordecim 

pedum.p. 141. 

aquatica.p.189. ^ 
i  apoda.p.194. 
multipeda.p.192. - 

paucipeda.p.188. ' 
pedata.p.188. — | 

Anfecta Coleopteraf. Vaginipennia:p.83. 

| T'erreltria apoda.p.174. 
pedata non alata. p.114; 
paucipeda. p.114. 
mulupedano alataj:7o. 

ÍnvolvulusPlauti.p.107: 

Ips.p.107. 

Julusip.172.t.23. 

Supfferourmi. p.135. 

L. 

Lacertaaquatica, p. 189.£:27. 

Lendes. p.124. 

Libellz, M aeetadutun d PAM » 

Ligniperda. p.189: 

Limax.p.186.t.24. 

Locuttaaquatica.p«199. £.27. 

Loculttz, rab. ui. Nomen,Deferiprio, Locus, Vidlus, 
p.92. Generatio 5. AGiones animales , Vfus. 
p:i94s AEí 

| Aldrovandi.p.87.. 
Moufeti. p.85. 
Lumbrici tetreftres; p.185. 
aquatici.£. 25. 
ns M. 


Majalis Searabacus, 99.4.14. 
Manres Africaoa.p. 186. £. 11.12. 
Italica. p.18. 

Mel, Nomen, Deferiptio, p.18. Electio, p.19. Vfus 
in cibis, p.20. in medicina, p.21. Differentia. 
pa. 

Meloes Paraceifi. p.99. 

Mulfum.;p.22. 

Muféz in genere, tab.9.10. Nomen,Defériptio, 


Locus, Vitus, Generatio, Sympathia C Antipa- | 


i 


thia, tas, Volatus, Iugenium.p. 67. Jf Dif. 
ferentia. p.68. 
Mufcee AldrovandiTabule prima ».69. £9. 
lecund&, p.69it.9. tertia, p. 76.539. 
Mace Moufeti aquatica; p.70. £10. 
terreftres.p.73.1.10. 
militaresLuciano segmd ndec,, p. 7" 
flrutiopterz. p.74» 
Erinoptere. p.74« 
Chclidoniz.p.74. 
feticauda Moufeti. 474 
unifetar.p.7 4. f. 10» 
bifetze.p.7 4.116. 
bipiles.p.7 4.10» 
tripiles;p.75.r.10. 
quadripiles. 76. £. 19; 


Müfcz rariorisfpecien, p.76. - 


Ícorpiutz.p.76:t.10. 
quadripennes. p.76.f.10: 
Mufca Chryfopis dicta. p. 76.2.10» 


Tabanidcs.p.77.1-10. 
Mufcz verreftres Moufeti CoQatgor pn. 
irap Teo * 
Mufca aquatica p. is. | 
Nic 
Notontdia, p189.L27. 
Q, 


Oeflrus.p.77.1.9. 

Orfodacna.p.40. 

Papiliones 1n genere, Nomen, beksipiio, Lis 
cus, Vickus, Generatió,NAtUTA, p.4.4 Vfus, Dif- 
ferentia. p.45. 

'"Aldrovandi Tabulz primz;p.A6. 
47-5 lecundz, p.47.48.7.5. 

| tertiz, p. 48.49. f. g- quarta, | 
49:50. Tj quinte, p. oA T» 

6o Eg dextas p. gr. Fi f. feprima, 
p615245.0€tavas pz. gg ege 
n0nz£;p.53.54-f. 6. decime, ' 
p.55. t: 6: undecimg, p. 55. $6; 
£6. 

Papiliones Moufeti.p.56.£.7. f 

"diurni, magni Mouf.p. 6Oif. 7s 
medii. .65:1.7. 
minimi.9.64. £7. 


Pspilio Bombycum.p.65.£.22. 


Iudicus.p.46.7.5. 
Pediculi alati. p.11. 
Pediculus SRREPIG tert DUNG p.i20. .biff- 
rentia.p.121. | 
raaririus.9.192.£:27. 


| Perla vulgà dicte, Differentia AT de d.3. 42 


PHA HE p337:28- 
200 parva Bellonii.p. 449. 
Phalgnz magna Moukfeti.p.56.1.7. 
mediocres M. p. 59-1-7* 
minimz M. p.60-t.7. 
Pinguiculus Agricola. p.99. 
Pollin.p.171. 
Portpefo Infübr. p.99. | 
Dee cni Pro- 


-. Propolis. p.27. 
 Proícarabaus. .99.f.15.- 
P(eudospheca. p.31.1.2. 
Pulex, Nomen , Defriptio, iuri Lorni; Ortus, 

Natura, Fuga, Differentie.p. I24« 
marinus p.92,527..— 


Pulices, pugus 
| Q 
; Quici Brafil. p.92. 
K. 


Reduvius, p.125. 

R.cinus. pun | " T 

Scarabari Noten, Defcriptio, T Victus, Ge- 
neratio,Natura.p.90. 

Scarabzi Aldrovandi.p.95.t. 14» 

Moufeti majores Cornuti,p. 90.£.15. 
EIS OD 

Scarabzusaquaticus. 189.100. 

Scolopendra terreftris,Nomen,Defcriptio, Na- 
tura, Morfüs,Vfis,Differentie. pX 71.23 

matina, p.193, t.25. 

Scorpio, tab.18. Nomen, Défcriptio, Natura, 
mores, p.128. Locus, Vitus (& Generatio, Vene- 
anum c» medela, p.129. Antipatbia,V[us in me- 
, dicina,Differentie. p.130. 

alatus. p.115. 7.16. 
paluftris.p.189. 1.27. 
Sphondyli pi26. 


Squilla. 2:188. 

Staphylinus. p.127. 

Stelle , Nomen, Deferiptio, Natura , p.195. Vus, 
| Dii P d d CY NUES 


INDE X. 


minores non cornuti. P $3 


Nord p299. : 


"b d | d. 
'Tabanides mufca. p. :27-1-10. 
Tabanus, Nomen, Defcriptio, p. 76.t.9 Differen- 


tie. p.77. 
Tagliadizzo Ital. p.167.C7105. 


| Talpa Ferrantis Imperati: p. n5. 


Tambeiva Brafil. t.16. 
Tarantula.p.138.£.28. 


"Taurus volans Brafil.p.100. 


Tenamaznanapaloa. 5.87. 


.| Teocuilin.p.105. 


Teredines, p.178. * 

Tetedo. p.185. - 

Termites. p.177. 

Thripes;2.177. 

Tineg.p.122. 

inea. p-192. 

Tipula,QQaffertnüd'en. p.190.t.4. € 27; 
Tunga Brafilienf. p.140. 

Joe eg p.98. 


Vermes, Nomen, Generatio Natu Vw; Diffe- 
ventis pY7A. 5. 
arborarii, p.17 5.t. 24. 
fruticarii.p.179.. . 
NORIS ENT P ien 
m 
firinacet jiBk NE 
" Herbarii. p.182. 
in animalibus nati. p.185. 
Homine. p.184. f.24. 
- tubulis nafcentes. p.194. 1.28, 


| Velpa Nomen; Defctiptio , Lotti p. 29. Vichu, 


p-30-4Etas; Vfus, Differentia.p.31. 
Uva marina.?-199. £.26. 


op adip OI NE 7$: 


qoo Refes 


ex(o)2* 1 


Referenda- 

Ad paginam 97. Art. IIT. 

In prima tabula omnium maxima 
eft, qux prima depingitur alis claufis 
& ruríus apertis, à capite ad extre- 
mum alvi usq; commenfurara longi- 
tudine fex digitos explet, extétis ve- 
ró pedibus digitos decem.R egeritur 
in noftris collibus nonnunquam in- 
ter herbasinlocisferé incultis. Ca- 
ptaacriter mordet, dolorem inferés 
haudexiguü. Ova mihi peperitinnu- 
mera,quz omnia animarinon puto; 
nam fi ita effet; inextinguibilis fem- 
per earum eflecrnumerus ,omnemq; 
quotannis fegetem abfumerent.V o- 
lat magis, quàm falit, quamobrem 
pedes natura deditanteriores nefcio 
adquem ufum;nifiad hzrendum;cui 
involat,firmiustenacius que;craflfio- 
res,cum in Czteris pofteriores crafli- 
tie przcellere foleant , ut iisinfiften- 
tcs facilius faliturg à terra eleventur. 
T'oto corpore pedibusQ; colore ve- 
ftitur gramineo viridi, alvus tamen 
nonnihil perintervalla rubet; potif- 
fimum in fuperiori parte. Differtab 
aliis non fola magnitudine & ventris 
craffitie (craffus eft autem pollicem) 
fed & partium quarundam fitu & fi- 
gura. CapitePerlam vulgó nomina- 
tam potiusquaàm locuftas, quz equi- 
num quodammodo caput habent, 
exprimit. Dorfumgibbofum eft, e 
priorum pedum regione longius, 
quàm aliis: pedes anteriotes , quos 
diximus pofterioribuseffe craffiores; 
€ principio feré pectoris ortum füum 
habent,in extremo chelis aftacorum 
more infignes fubflavis, neutiquam 
ferratis, fed ipfi inter primum & fe- 
cundum articulum infigniter ferrati 
funt, ut minus horum exemplo Pli- 
nium miremur, qui ex IndicisSertas 
fieri tradidit. Médii (üb alis oriun- 
tur , anterioribus breviores , quibus 
feré contigui poftremi,omnium lon- 
giffimi. Ale intus argento refplen- 


dent;albo cinereoq;variantes;in ex- 


tremo virides; viridiincluduntur te- 


 gminefivevagina. Antennasé fronre 


, exerit exiles,breviufculas,(ubflavas. 
Ex minimis cft tertio loco picta 


locufta, dorfo ac vagina rubicundis, 
alvonigra, luteis Zonis diftin&a, ca. 
pite plané equum refert. Antennas 
habet breviflimas, breviffimosq; pe- 
des anteriores & medios; poftremos 
contràlongiffimoslutefcentes. —— 
. Mediocribus adícribenda eft 
quarta, toto corpore Zavefcens ; tz- 
niis quibusdam fufcis transverfali- 
bus , pedes ac potiffimum poftremi 
albo nigroque diftinguuntur. Alvus 
coloris caftanei diluti , refperfa mul- 
tis maculis,exiguis,fufcis. Alzx vagi- 
nz inclufz ex ceruleo diluto perpul- 


| 


| 
| chré admodum virefcunt. - | 
. Quinto& fextoloco pofita ex ma- 
ximis eft, medium digitum corporis . 
craffitie zquans , palmutm feré lon- 
ga, capite viridi,nec nontoro capite 
continuato articulo; qui in dorfum 
deorfüm excürrens triangulari cu- 
(fpide,fquamaceis marginibus cucul- 
li cujuspiam fpeciem przber, medio 
acclivi,& inacumen furgente füper- 
cilioà fronte ad alarum principium, 
| quod ipfum integit, difTeptus; in cu- : 
jus lateribus utrinque lacunz quz- 
| 


dam, feufcrobiculi inlongum exca- 
vati hinc ab ipfo medio gibberz, il- 
linc exiguo tuberculo conftitutz uti 
intcr montes valles mediz jacere fo- 
lent; colore nigro diftin&a íÍpectan- 
tur, Ocelli,utcancri,immobiles,ni- 
gri,minimée fpharici , fed longiores, 
quàm latiores. Inter hos medios dux 
non ita longa, nempe digitum tan- 
tummodo , anrennz extant ; rcli- 
quum corpus, nempe pectus latum 
ac compreflum, ac,zquabile, alvus 
novenis coagmentataincifuris , qua 
veluti loricarum lamelle exterius 
imbricatim fefe excipiunt. Pecilli 
item quaterni, nempe aritici, & me- 
dii coloris cinereis; poftici veró lon- 
giflimi , quibus tanquam remigibus 
nixa fefe vibrans proculfalit,verfico- 
loresfunt; Femen enim nigris macu- 
lis notatur , femur veró viridi & füb- 
albido variat. Tibia ac pediculi in- 
ftar ferr dentati , dilure punicea 
funt. Alemedia fuiparteultra ex- 
tremam alvum in longum proren- 
duntur quaterna. Harum binz fu- 
perioresfuíco & balio maculofz. In- 

ferig- | 


| 


NC e2(o)em . 


feriorés ex fufco argenti fplendore 
micant ,ac 3 volatusofficio ceflante 
infecto, minimé ut illz fimplz funt, 
fed decuplo rugarum ordine in fe 
complicata quomodo manuilia ex- 
tergendis manibus dicata & pueto- 
rum illzex charta laternz viz duces 
multiplici plicarum ferie ibi mutuo 
incumbétium componi folent, quas 
cüm ad volatum explicat , in crium 
digitorum latitudinem difteníus cft 
intueri. | | 

Secunda tabula duodecim habet 

. "Locuítarum diverías fpecies. Prima 
é majorum genere dorfum habet co- 
lore ochrz nigris minutis punctis fi- 
ve guttulis confperfo.. Alarum te: 
gmen virideícit, & cjusdem coloris 
& magnitudinisnotatur. Capur,pe- 
&us& alvus;item pedesviridi ochro- 
que variat. Alvusin aduncum aculeü 
ochrz colore definit;capite Pelis fi- 
miliseft. Antennashabet mirzlon- 
gitudinis & tenuitátis , rubicundas 
fübrutilas. | 

Num.2. locufta capite & antennis 
Cochleam five Domiportam zmu- 
latur; capite, nifi oculi id proderent, 
carere videretur. 
funt, & crafa quoque admodum fe- 
mora pofteriorum pedum. Alasha- 
bet corpore protenfiores , undique 
concolor fibi; color eft cinereo fla- 
veícens. 

Num.5.locufta eft é genere vulga- 
rium,unicolor,viridis,prater ancen- 
nasqquzlutefcunt. —— 

Quarta tricolor Locufta vocari 
poteft, vulgó Frate, hoc eft, Mona- 
chus nominatur;non ob colorum di- 
verfitatem , fed quod cucullara eft. 
Caput, & collumcucullatum eft, pé- 
&us & femora pofteriorum pedum 
funt viridia. Tibiz veró eorundem 
pedum fanguinei plané coloris,cz- 
-teraomnia cinerea ,antennz exiles, 
furfum erectz. HET 

Quinta ex aculeatarumfive cau- 
datarum genere, ubig;unicolor, vi- 
ridis; Num.6.exatro cin erea,undiq; 

' fibiconcoloreft. | 

Septima 27e. Bruchus dici po- 
teft;fecum illius maximz,quaz primo 
loco in prima tabula fpe&tatur, efle 


Antennz craífa 


puto; Nam etiam gibbofa eft, & prio- 
res pedes é pectoris initio 6 gibbi (eu 
tüberculi regione producit, & viri- 
disefttota. 

Num.8. ea videtur, cujus defcri- 
ptionem fuprà dedimusexAutore de 
natura rerum ; nam aculeum habet 
pro cauda, ut ille loquitur, & tota vi- 
ridis eft, caput equino capiti fimile. 
"Tales Hellandi,ut audio, Corenme- 
fen vocant. Tales ego proprie legiti- 

& 


mas Locuftas effe putem, hanc cüm 


E onm D C ————————————  —— ÁÓÉ————ÉÓÓÉMÀ [i "^ P———— Pu! —— CN NN 


Cypriooftenderem,Bruchum voca- 
bat,quod non probo. 

Num. 9. ex Atteluborum genere 
dici poteft propter alarum brevita- 
tem, Hxenim alvo, quzadmodum 
craífa cft; comparatz inutiles effe vi-- 
dentur, impotentes fcilicet eam de 
terraattollere. Cacullum quoq; ha- 
bet,eumq; viridem,reliquo toto cor- 
pore ex viridi , albo , flavo & nigro 
varia. i 

Decimainfigni ac notabili aculeo 
furfum reflexo viridi infignisex vul- 
garium genere eft, fed ditterens plu- 
rimum colore. l'otaalvo & dorfo co- 
loriseftamethefltini five violacei;ro- 
ftro viridi,fronte , cucullo & anten- 
nis,quz procera funt ac exiles, colo- 
ris ochrz , pedibus pofterioribus vi- 


ridibus,alis caret; Bruchus adhucac 


imperfecta Locufta. 

.,, Undecimo & poftremo numero 
Locufta feu Attacus cinereus linea 
in vertice & dorfo ferruginea alis ex- 
terioribo nicro & cinereo variis, cru- 
ribus poftremisin femore interno & 
inimis tibiis phzniceo fuave ruben- 


tibus, & maculis atris in rubeo colo- 


re & poplitibus diftináis. 
Tertia cabula tredecim habec Lo- 
cuftas. Prima etiamnum Bruchus eft, 
cjus generis locuftarum , quod ceu 
maximum primo pofuimus; nam & 
chelas habet in anterioribus pedi- 
bus, figura corporis, qualem hgura 
oftendit, ubiq; tibi concolor, tota ex 
cinereo luceícens. | 
Num.2. Locufta ex minimorum 
genere five Attacus, five Attelabus, 
capite, doifo, pectore alisq; & pedi- 
bus é vitidi lutefcentibus, alvo mi- 
niàcea,Zonis diftiné&ta atiis. 


Ce 5 Num. 


a (o)dm- 


Num.23. Bruchus viridi & atro va- | 


rius; alviextremum habetbifurcatü. 

?uarto numero datur Bruchus fi- 
ve éxe4div dlsey» omnium minimum, 
totum viride, exceptis pediculis, qui 
flavefcunt. 

Num. s. Papilionisiconeft, quam 
fuprà dedimusinterPapiliones. | 

Num.6. Bruchus eft corpore te- 
nui,totus viridis.; 

Septimo numero ex vulgatis Lo- 
cuftis maximis eft aculeo admodum 
longo; tota viridis; per dorfum veró 
& alvi Zonas purpurafcit. 

Num.8. ex codemgenere, fed mi- 
nor & aliscarer, Bruchusadhuc;fu- 
pino ventre flavefcit, pectore candi- 

cat,cxtera viridis: | 

Num.9. Bruchus eftinüfitatz pla- 
né formz alvo fermé retunda , five 
fphzrica, affulatim compactatota ex 
cinereo fufcefcens. 

Num.1o. Áttacus vel Àctchibus 


. Num.r.in quarta tabula eft omniü - 


neumvergit. «^ 
Nüm. 2. & 3. infolentis admodum 


formz Bruchum F. Gregorius Cas. 


puccinus Regienfis , rarioribus ftir- 
pibus inveftigandis intentus, 1n pra- - 
tis collium noftrorum inventum ad 
me detulit, ut eum ftudiofis curiofis- 
que Le&oribo communem facerem. 
Gum quiefcit;ita fedet, quemadmo- 
dum prioriconexprimit, incedit ve- 
rà, progrediturve, ut i in altera often- 
ditur. Capite cervum vel equum cri- 
ftatum refert, item cauda, qua mul- 
tifida eft, fed furre&ta, Sub articulis - 
pofteriorum pedum tubercula habet. 
fphzrica, corpore toto fufco, luteo 
& albo variat, Rariffimum eft Infe- 
&um, & mihi alias nunquam vifum 
velobíervatum. 

Num.4. depi&tumInfe&umlocu- 
ftaceum Bruchus quispiam imperfe- 


háud dubio omnium maximz Locu- | &us totusfufcus eft, & exiguo admo- 
ftx , capite; pedibus & dorfo fübüa-|dumcorporé. ^ - 


vis, alarum tegmine ad ferrugineum 
vergente; 
Undecima tota ferruginci coloris 
ex majoribus eft. 
Num.12, Bruchus alius totus vi- 
ridis; LES 
—.. Num.r5. Bruchus viridi, albo & a- 
trovarius. | 8 
.— Num.14. Bruchus viridi, luteo & 
nigro diftin&tus: f 


; Tresifte feparatim pidtz , cum 
pricedentes tabul& eas non cape- 
rent, ex minimis funt. Ptior alis,cor- 
pore toto & antcetricribus pedibus 
coloris cinerei,dorío viridis,pedibus 
poftrema rubicundis; Altera per fu- 
perna: viridis,catefa cinerea. 
Poftrema totà purpureg. 


minimus, totus ex flavo ad ferrugi- E 


d Sed IV. P 41. 


. Tabula loco fao fit 2 bd 


TABFLA CURT UE 
II. p. 125 
III. po. 


S Jy 46; 


io 
d r 
VIII. p. d ( 
IX, p: 69. 
D qv: 
UL. pes. 
Jur XII. * 9. 78. 
A012 XIIL 7. 88. V 
XIV. p. 95. 
AV. o DO. 
XVI. p.199 4 
XVIL. p, 114. 
XVIIL. p»: 151. 
XIX. p. 142. 
Duc NEXU "pc X46. 
| XXI. p. 147. 
XXIL p. 153. — 
| XXIII. p. 171. 
co UEXIV. p.175. 
"uns XS V. ip. 195- 
XXVI p.199. 
XXVII. p. 188. 
XXVIII. p. 194. 


à ADMONITI o ad Bibliopegum quo quavis 


/ 


n 


- 


HIST OR IZ 
»«— NATURALIS. 


RPENTI 
i ILES 
LIBRI DUO. 


JOANNES JONSTONVS$ MEDICINE 
5 "DOCTOR CONCINNAFIT. 


SS C SS. 
y (3 V7 Pas 
y n t] 2 QI gc Qe 
SS 


e h HH 
SM 5 Y J 
«S ES -— SRI SS r 
9 N » 7 4 3; LUSSO, SS NN NE 
——— FS S S p 1 
ja Cre Rn EE 2 C GNO Sed. set 
É i DN ; 
DASS 3 M i 
- s ens V SESS S / «d 
MEN CEN NS SEM ES 
- M E ) JNSEDAN d ESSSENE  ESSS NES SRS BITS 
. ZSN WN j i —— NNI e USSSAI S S 
i -: VD S sai DS Cv: , D 
i S [SS | 
—- eA NS " NN ; l 
X I v. 
; 2 


SS 


NAR SS 
NS 


a, 
Hu 
NA 


M n 


QN 
| 


W 
) 


| 
AR 


NI 
J Il ——, 
(2 A" 
Ad) g Xy 
mc um 


ze 


N OE X b. 
T S rM: - n4 exu TA 
1 D 09 S lw d : E : AS N 
H l EN EREM, 2 * 
—i - NAP God QNS 
E 2. cL —À (2) j 
NS S] wi 7 » —— ec al UL 
VA: E : Ss: 


|. FRANCOFFRTI ad Meum, 
Ex Bibliopolio Hzredum Merianzorum, 
3 - ANxo MDCLIIL - | 


bs 


» x LM 
yy Xor* 
35 D Ü Y3 TA 


5 9 


"eb f 


E siis: REVERENDISSIMO 
DOMINO, DOMINO 


DIVINA PROVIDENTIA MO- 
NASTERII DVCALIS LIBVSIEN- 


SIS ABBATI, 


Désho & Patrono fuo sdófo, 


Hanc de SERPEN TIBVS Hiftoriam 
| » Obfervantiz ergo offert EUN 


| JOANNES "JoRPMONS dba 


1/7: i Dotfor , Zübeniaci Dominus. 


y uM BIST. 


i4ibidibiliiiiiilid. 


TUIPPDTYTTUUTTTTTTOTTTY 


A bd dd 


l 


HISTORIAE NATFRALIS 


J SERPENTI 


Liber Primus. 


BUS 


De Serpentibus Vulgaribus,feu Minoribus. 


Tirvrvs I 
eDe Serpentibzs im genere. 


7m Erpertis vocabulum, velàfer- 


Wf n n 
Lsleof X9 pendo, quód occultis acceffi- 
n N35, bus,nonoccultispaffibus, ani- 

AES -€c- : 


Z6») mal hec. progrediatur 5 vel à 
--* Grzcoitentlz , nifi Feftus fallit, 
defcendit. Ingenerefumptum , omnia illa, 


tib. Let ( Z 


quz vel citraufum pedum repunt , vel tam , 
exiguós habentut repere quamincedere vi- | 


dcantur , complectitur. Dicitur etiá prifcis 

Serpula,i Fefto credendum ; alijs Coluber feu 

quód in lubricos tractus flexibus finuofis 
Virgil. Ge- labatur feu quód umbras colat,ut apud Vir- 
eg3. giimuilegimus:quanquamalijpro ferpente 

domeftico accipiant;alij pro ferpenteaque, 
ut l'heophraflus , Gaza , & Ponzettusfu- 
mant. Dicitur & 47gv& , quód femper quafi 
angulofus & plicatus confpiciatur : quan- 
quam Servius , aquaticis duntaxat hoc no- 
mentribuit , alij etiam terreftribus. Tbyrum 
Ecbydnam & Draconem vocari,paífim apud au- 
thores invenies. Grzcis veteribus eft oque, 
modernis oQ/2,íine dubio z49210071o  , Ícu 
quód acutüm cernat ; feu quód oculis aper- 
tis dormiat: Hefychio d»yac, Argivorü Dia- 
le&o.Undse Paufanias Mercurium Argipbon- 
zen dixit quód fit ápioclovos ; id eft, ferpenti- 
cida. 
—— Lacertis valdé funt fimiles. Caput qui- 
busdamleve;gravealijs ; quibufdam latum, 
anguftum,album;nigrum, nonnullisflavum 
variegatum, Sunt qui illud tam velociter 
in utramq; partem vertunt, ut intuentibici- 
pites vel amphicephali videantur. Azres etfi 
habeant,non eminent tamen 5recté caver- 
nasadaudiendum,Plinius vocavit. Sed nec 
meatus narium , z4*es recte appelles, quód 
nonitaexplanatifint. Oculi funt duriori- 
bus.Palpebras faperiores non movent, infe- 
rioretantümconnivent, Collo carent.Dentes 
pecinatim coeunt, Corriee tanquam pelle 


.. Beferiptio, 


teguntur. Canidam , utin fequentib. agemus, 
variamgerunt, - 2 

De Interuis partibus & Anatüimicis ita habet 
;Ambrofinus. Primitus cepur ferpentis offe 
unico tegitur coni retufi figurá, ficuti aftruit 1330222 
Cardanus. Imoinhoc offe oculoram fo- nn n» 
raminanatura ion infculpfit, quod ideó fa- orat. c 295 
Gum eftnefacilelzderentur,dum humi fer-.- i 
punt. Dentes habent fetratos , & acutos, Lil.2;de 
quemadmodum pauló antein defcriptione, differ Aii 
bujusanimalis fuitexaratü, Sedntnotat E- mal E 
doardus. Wottónus. duo funt in lupremáà —— 
parte,dextrá,leváque longiffimi,tenui fiftu-- 
l&jinftaraculeiScorpionum perforati , per 
quam poftea venenum, datà occafione, cja- 
culantur.Liugua ferpentumtenuis, longa;a- 
troque colore referta eft ; ideoque longius 
protrahitur:Infummitate veró cít bifida, & 
Íecundüm nonnullos pilofa,feu potius exilis 
inftarpili , utin cap;te de lacertis fuitexpli- 
catum. Plinius linguam ferpentum zrifal- 
tC4th vocavit, quataritáceleritate illam vi- 


bratit;uttriplicem linguam exerere videan- 


tur, Sub linguà in quibufdarn cuticula in- 
venitur,qua tanquam veficula dentes operit, 
inqua venenum occultatur, quod poítmo- 
dum mordendo per cavitatem dentis com- 
municant, Cor exiguum longum , & figu- 
ram renum reprzfentans , poftremz adha- 
retarteriz, & naturà valde calidum eft: Ob 
hanc caufam tradebat Galenus Serpentes In libro de 
inter ceteros animantes maxima audaci AmatomiA 
efle refertos. Arferia eft admodum longa, viverum 2. 
& juxta osfuamtrahitoriginem,ita, utfub ^ — 
linguácffevideatur. Imo linguz quodam- 
modo videturpreminere , quàipfacontra- 
hitur, neque eodemloco, utin czteris ani. 
malibus, permanet. Hzc pofteadefertur 
in pulmonem quo angues ad differentiam pi- 
Ícium;utuntur:; Quo circa notabat Plinius, 
ferpentum & piícium omnia effe fimilia, . 
prater pulmonem , quem naturaferpenti- 
bus & nonpifcibuslargitaeft , cum pifces 
loco pulmonis branchiasadhibeant. Hie 

pulmo 


| 5 DESERPENTIBVS LIB.1, 
"pulmofimplex eft Gibrofus fiftulis divifus, 


przlongus,fungofus, &cordinon multüm. 
proximus. Lingulam veró quam Graci é- 
yAd ado vocant, artcriz fuperpolitam an- 
guesnon habent, fedipfum meatum , adli- 
bitim,modó contrahunt , modo laxant , id- 
que przftant,ne aliquidin pulmonem dela- 


batur. Ventriculumhabent ferpentes veluti. 


amplum inteftinum canino fimilem, nempé 
anguftum, & figure longa, Inteffinum vero 
fpiriscarenstenue, & longumad meatum 
ufque excrementorum protrahitur. Nam 
interanea ferpentum partibus internis la- 


! certorum fimilia funt , fed vifcera , pro- 


pter longitudinem , & anguíliam cor. 
porisita longa &ar&tafunt, ut vixà fcinvi- 
cem dignofci poffint.  Iecur igitur longum 
eft, & fimplex,/ien exiguus &rotundus qua- 
lia vifcera etiam in lacertis obfervavimus. 


omnibusferpentibus bifidus videtur proli- 
xior , ab unoinferiori meatu àd utrumque 


fpinglatus deductus , in quo ova generan- rj. ;.de: 


tur;indeque eontinuà quadam ferie exire 
folent. Circa offa anguium docet Ariftote- 
leshac effe naturz lpinarum : quare fpina 
dorf illis,ritu pifcium,inelft,. Vertebre. carti- 
laginofz;& flexiles funt,ficuti natura horum 
animalium expoftulabat; Nimirum ut quof- 
cunque motus,& corporis flexienes facilius 
excercere peffent, Tot coffeinfunt anguib?, 
quot dies menfem complere folent .; Unde 
Pliniusin fingulis angvibus coftas tricenas 
enumerabat, Caterum in confirmationem 
| corum;qua hactenus de anatome. Serpen- 
ti explicata funt;addemusilla,quz deinípe- 


part.An. 


6A. 9- 


Plin. H. N. 
L11.6, 27. 


Cioneanatomicá hujusanimalis obfervavit 


Io. Gregorius Macer, qui Ícribensad Gefne- 
rumretulitfein ferpente iaterfe&o primó 


Felpr&ter natricem , in omnibus ferpenti-, | inter cutem, & carnem;fubtilem quandam 


bus,inteftinis adhzret, &nigro quodam,li- 
quidoque excrementc refertum eft, ficuti 
in vipera fcemina nuper confpicati fumus. 
Hoc excrementum , in comparatione ad 
corporaturam animalis , eft valde copio- 
fum , Quare meritó tradebar Plinius;fer- 
pentes, necnon pifces copiofo fellis excre- 
mento redundare.VeficA , &renibus ferpentes 
carere notat Ariftoteles,veluti, &alia, qua 
pennis, Íquamis , & cortice integuntur, 
praterteftudinem. Hocauteminde naíci- 


Xib.20.6.3. tur, utautore Vincentio in fpeculo naturali 


yibax.de 


gen. Anim, n& 


 €ap,5. 


Tore 


vifum,quia humiditas anguium, ficut & avi- 
um paucaeft;ideoque in Íqvamas , quoad 
ferpentes, &in pennas quoad aves degene- 
rat. Ampliusvim fztíficam natura his ani- 
malibus velut, & pifcibusimpertita eft, cum 
pene,&teftibus careant. Scripfit n. Arifto- 
teles,eospene carere,cum non habeant crura, 
hicàcrurib. originéhabere dicitur.Teffes 


veró propter corporis longitudinem non 


& pingviufculam membranam inveniffe, 
quz tamen cumipfà cute deícendebat. . Se- 
cundó dum ícindens animal ad meatum ex- 
crementorum perveniffet, £zces graviffimo 
odore excrementa humana fuperanres in- 
vitusolfecit. Detecàcute,membrainter- 
napartimavibus , partim pifcibus com mu- 
niaeffe vidit. Nam tracheaarteria longitu- 
dinequatuordigitorum,parvis, & gracili- 
bus circulis infignita ad. pulmonem ufque 
defcendebat,cuicor , & ciftis fellis adhzre- 


bat. * Poftea Tecur ad inftar hepatis lucij pif- 


cisinlongitudinem extendebatur. Deinde 
pinguedine candida inteftina erant referta, 
quz à faucibus ufquead podicem morein- 


teftinorum pifcium progrediebantur. Infra 


heparutrinque juxta inteftina vera nervofa 
longo ductu defcendcbat, cuiova pellicu- 
culisalbis rectà inhzrebant; ut in gallinis 
videre licet,fed fitu diftincta, quialongo or- 
dineducuntur. Numerusin quolibet la- 


— 


funtfortiti.fed meatum, more pilctum obti- | tereeractriginta,& duorüm ovorum , qua- 


nuerunt t quandoquidem propter longum 
itergenitura facilerefrigereraretur, & infz- 
cunda evaderet, | Hoc fepe iis contingere 
folet , quilongo peneà naturáfunt doaati, 


mobrem ratione cordis,pulmonis, & afperz 
arterig ferpens avibus valde affimilatur. 
Ratione hepatis inteftinorum & abdominis 
'Serpenscum pifcibus convenit. Verum 


quamobrem infzcundiredduntur ; cum fe- poftearatione ciftis fellis ,, & difpofitionis 


menob mentulz longitudinem refrigera- 
tum infecunditatem pariat, Verum loco 
prazdi&arum partium geaitalium,naturahis 
animantibus bigos communicavit qméatus, 
quiàfepto orienteslatus fpinz ab utrdque 
parte perreptant , &utrinquefüpernejuxta 
Ípinamjunguntur , 'atque ita ad osexcre- 
mentifiniunt. Himeatus, tempore con- 
greffus, humoris fztifici pleni confpicitur, 
attrituque mutuo candidum femen effluit, 
quemadmodum in hiftorijs pifcium fuit 
memoratum. Mamnizinanguibus non ob- 
fcrvantur,quia/zc non habent, cuminovo 
la&eus ille cibus,ingenitus contineatur. 
Valya feu uterus ex fententid Ariftotelisin 


j 


ovorum , Serpensabutrifque nempé tam 
abavibusquàmà pifcibus diffidet. Hacte- 
nus Ambrofinus. 


Nullos effe in Ebufo infula prodidit Pli- Zocus P/iy, 
nius, in Creta Ariftoteles & Solinus ; in Bri- H. N.135. 
tannia Cardanus;inLaponia, ali. 1n Hi- cap.r9. 


berniamallatosinterire, imó terrà illisre- 


gni confperfos,exarimari, Angli prodidere. Cardag. 


NavibusinBugum fluvium delati, edito fibi- 
lo alió confugiunt,fi Ícriptoribus Polonicis 


e 


fides. 'Bellonius tamen nonnullas in Creta Bejloy, obf; 


fpecies obfervavit : rationes veró Cardani 


de Britannia , à Scaligero confutatz fünt, Scalig, | 


Frequentes funtin Ophiufa,Melitea, Thef- 
falia; Apulia; Arabia, Numidia , ZEthiopià, 
à 3 Sep- 


plin.BN. 
EDO 


Herodot, 
Hiffor.L.3. 


Leo Afric. 
L1. 


Scalig. 
Exerc. 


6 
Septentrionalibus regionibus , Helvetia, & 
Italia.Opbiufam feu Colubrariam ob ferpen- 
tum copiamijinhabitabilem factam Plinius 
refert. Melitam , in quaterra Gratia S, Patu- 
li di&anafcitur , eorundem Fecundiffinam 
notum.Theffasliain tantum abundat;ut nifià 
Ciconijs vorarenturincolas fedibus pelle- 
rent.Opp'di S.vitiin monteApulis&argano 
cives;alió migrare coégerant, ut apud Lean- 
drumlegimus. In Arabia citca thuriferas 
arbores verfantur: indein. ZEgyptum avo- 
lant. In Numidia morfibus eorum venenofis 
plurimi quotannis moriuntur, In ZEtbiopia, 
fi Pierio credendumin gyruminvicem vol- 
vuntur,ut montis fpeciem intuentibus re- 
przfentent. In Africa agricole przaltasin- 
duuntocreas,nea ferpentibus qui ibi copi- 
ofiappetantur. In Indjs funt maximi. In 
Septentrionalibus regionibus per campos & fyl- 
vasvagantur. InLombardia & agro Fer- 
rarien(i multasinveniri fpecies, Scaliger au- 
thor eft. Celfus minus ibi venenatos tradit. 
Maximéveró caulas , cafas rufticas, caver- 
nas, prata;fylvas ceduas , & arbores amant. 
4Elianus fané cirea paludem fitam juxta E- 
phefiam metropolin,cavernam ferpentibus 
plenaminveniri narrat. Apud Septentri- 
onales,in cavatis betulz radicibus refident, 
&hyemetalem juxtaradices calorem efflant, 
utarbor folianon deponat, Interra etiam 
tophacealatibula parant. De Vio inter 
Brachianum & Romam , inqua ferpentes 


xircher. de ftabulantur , ita Kircherus. |. Ab his montis 


Magnet. 
p7926- 


fpiraculis deorfum verfus quindecim fer 


paffuum fpatio defcendentibus , occurret 


dit. Colon, uimus,arbor fat eminus fpectabilis, fub quà 


Ípecus,feu caverna quzdam, vulgo /a Grotta 
delli Serpi, duorum hominum capax, fiftulo- 
fis quibufdam foraminibus in cribrifor- 
mam perforata cernitur, ex quibus ingens 
quxdam principio Veris diverficolorum 
ferpentum, nullatamen;ut dicitur, fingulari 
veneni qualitate imbutorum , progenies 
quotannis pullularefolet. In hac fpelunca 


HISTORIE NATVRALIS 


1 ; : 
dà ratusfum: conducto itaquenon viarüti | 


duntaxat,fed & naturz montis perito duce, 


Ípeluncam per avia & devia non fine pe- 
riculo adij, & quz de fitu montis , de fpira- 


culis five evaporario, de cavern & ferpenti- 
businaudieram , omnia vera effe cognovi, 
fpeluncam ingreffus , eam utcunque cali- 
dam inveni, at ferpentes non vidi,ut pote eo 
tempore latitantes, fpolijs tamen & exuvijs 
eorum ulmus paulo anté memorataita o- 
nerabatur , ut ftaphylodendrum,coluteam, 
feu veficariam folliculis refertam dixiffes; 
quaferpentium, quorum mons fcatet , ge- 


niminis luculentum prebebant teftimoni. ? 


um;imo auribusad meatuum oríficia appli- 
catis , ncfcio quod obtufü murmur,aut quis 
fibilofus ftrepitus;fi non aéris cum halitibus 
inclu(is lu&z certe latentium angvium ma- 
nifeftum fignumpercipiebatur, &c.mcga- 
yoi funt Ariftoteli , & herbis quoque vi&i- 
tant. Pulverem comedere ex facris quidam 


Vicus. 


concludunt : nec negandum , dulci glebá Arif. H. 4 
dele&tari.In Africaonifcis ;in Oriente,tefte /.8.c.4. 


Vitriaco, pipere albo nutriuntur, Exiguo 
interdum contentos cibo, & inediá bené to- 
lerare , vel circulatores norüt,quiangvesin 
capfulis, modico furfure paítos circumfe- 
runt. Hyemefubcervicali , veladignem, 
ad verusque vitam protrahunt. Ambrofi- 
nusin valculo perfex menfes fine cibo con- 
fervavit. Ariftoteles, devorato aliquo ani- 
malculo, totam ab eo nutritivam fubftan- 
tiam extrabere , reliquum per feceffum 
excutere fcripfit. Dum vorant ex longis 
breviffimi , & extenuibuslatiffimifiunt,ut 
quod deglutivere, melius in ventrem dela- 
batur. Avibus devoratis, plumas & offa e- 
vomunt. InregioneSenegz pullis pfitta- 
coruminfidiantur. "Vino,lacte,aquá, & o- 
vorumvitellis dele&antur. Hzc quidamab 
ijs deglutiritradunt, fi faucibus capiantur, 
moxab ipfis in femet convolutis frangi , & 
corticesper inferiora dejici. Tunioresor- 
be fpirz perftringunt; & fracto putamine, 


E|ephantiacos;leprofos, paralyticos,arthri- | liquorem hauriunt. Vini incontinentes 
efle  Ariftoteli proditum. Ideó quidam. 


ticos, podagricos, fimilibufque defperatis 
membrorum affectionibus laborantes nu- 
dos exponerefolent,qui moxhalituum fub- 
terraneorum calore in fudorem refoluti, 
ferpentum propullulantium totum corpus 
infirmi implicantium fuctuque linctuque, 
ita omni vitiofo virulentoque humore pri- 
varidicuntur , ut repetito hoc peraliquod 
tempus medicamento, tandé perfecte fani- 
tati reftituantur. De hac fpelunca cum varia 
àvarijs inaudiffem , &jam dudum ingens 
me reitam prodigioíe veritatem exacte & 
Xkavro. TW evaoxlioty examinandi invafiffct defi- 
derium, tandem cum hoc anno1640. 8. die 
Dccemb. easorasin negotio quodam Geo- 
datico pervagarer, tam infignem veritatis 
indagandz occafionem minimé negligen- 


vino circa lepesappofito,viperas venantut, 
Temperàmento quibufdam funt frigidi, 
calidiquibufdam.  lllis Galenus inprimis, 
his Avicenna favet. " 

De Generatione. ferpentum duo occur- 
runt; Undeortifint, € quomodo generent, 
De Ortu variz Íententiz. Quidam Poétze 
exfangvine Titanum àSaturno &Opiocci- 


Arift. H.A; 
l.10.6.4. 


Ariff. H.A) 
L8. 


Generatio. 


forum prodiiffe fabulantur. Alij ex. guttis Ovid. Me- 


capitis Medufz fangvineis Nonnulli expu- 
tredine terrz , exqua magnus ille ferpens 


tain.l.4. 


Python prodiit. Necabfíonum hoc. Nam Meta.11 


& Nervi Scythiz populi ob natosexterra 


ferpentes, pauló ante Dari; expeditionem Herodot. 
folum mutare coacti funt, Herodoto teíte: La. 


& Amyclas;Italiz inter Terracinam & Ca- 
jetàm 


uM. ry 


"DE SERPENTIBVS L1B. 


Plin. H. N. jetam civitatem, ferpentibus cx vicinis pus 
19.€.29. |udibus prognatis , deletam, Pliniusaffe- 


rereaufüs eft. In corpore humano nafci, in. 


Hiftoriade Hominedicemus, Ex fangvine 
quarundam avium confufo ,' Democritus 
prodidit , referente Plinio: exfalviain fter- 
quilinio putrefacta alij, — Infolido & vafto 
Pareu]. marmore inventumfuiffe, Martini v; Pon- 
20.24. tificis tempore; ex Baptifta Leoneapud Pa- 
Cardan.de veum habemus : Caufam Cardanus reddit. 


varitt..— Ex cadaveribus humanis nafci, & corrupta 
76.l7. — fpinzmedulla;apud Cámérarium invenies. 
(4p.19. — Ataliex plumbeo feretro prof(iliente, Ave- 


| nionenfem opificem lzfum , apud Pareum 
- Pli. H. N.. legimus. Modum generationis aperuit ex 
10.4.62. Ariftotele Plinitus.Cocunt , inquit, complexu 
Ariff, H. A, adeo citcumvoluti fibiipfi , ut unus exifti- 
l.5.€. 4. & mari biceps poffit. Contecta ova interra 


L6..34. incubant, & fxtum fequente excluduntan- 
no. Continuatailla ferie contexta , ut mo- 

.. milisinftar videantur. Quidam & animal 
4Elian.H, pariunt. Fetoremin congreffuedere, apud 

AlLg.c,  ZElianum legimus. 

49. "Vosipfis eft fibilus, Obtufümteftudines, 
Vox longum ferpentesreddunt , ftridere id Lu- 
Luca.l,6. | cano: joi£av Apollonio in Argonauticis.E- 
.te&osantelapfum inceffiffe , imaginantur 

Motus nonnulli: ferpere,quis non novit ! Flexuo- 
fis impetibusincedunt, & caput, reliquo. 

corpore quiefcente, ob vertebras cartilagi- 

Ariffot.de  nofasvertunt ; ficque corpusfuum longum 
inffua- &anguftumin pártes adverfas refpicientes, 
üinal, ^ meliustueri poffunt. Squamis quafiungui- 
bus, &coftis quafi cruribusinnituntur.Grz. 

ci dehoc motu verbum àüavczz So ufurpát.. 

Antipatbia | inimicitiam cum bominibus , plantis & ani- 


Plin. H.N. alibus gerant. Quantum ad bomines , o- 
1.7.6.2. &" mnibus contra ferpentes ineft venenum; 
l28.6,3.  feruntque ictosíalivà, ut ferventis aquz 
contactum effugere. Crates Pergamenus 
in HellefpontocircaParium, genus homi- 
num fuifle tradit , quos Opbiogenes vocant, 
ferpentum ictus contactu levare folitos, & 
manuimpofita , venenaextrahere corpori. 
Varronis tempore ; pauci ibidem erant, 
quorum falive contra ictus ferpentum me- 
debantur. Similis & in Africa gens Pfyllo- 
rum fuit, ut Agatharchidesfcribit, à Pfyllo 
Rege dicta;cujusfepulchrumin parte Syrti- 
um majorum eft, Horum corpori ingeni. 
tum fuit; virus exitiale ferpentibus ut cujus 
odorefopirenteas. Mox veró liberos gc- 
nitos,protinus objiciendi [zviffimiseorum, 
eoquegenere pudicitiam coniugum experi- 
undi,non profugientibus adulterino fan- 
gvine natos ferpentibus. Simile&in Italia 
Marforum genusdurat, quosà Circes filio 
ortos fervant,& ideo ineffe ijs vim natura- 
lem eam. IdemapudStrabonem invenies. 
. Interanimalia gerunt inimicitias cum ay;- 
4iff. B. A. bus , quadrupedibus,& exangvibus.Avibus. Nam 
1.9.6.1. 


F 


I, "^ 


pulli à ferpentibus lzdantur, Ezdem in 
montibus regni Morfili angvibus vefcun- 

tur. Notum , quam gratitudinem Aquila ZE/ian.H.A 
àferpente Spirisarctiffimé complicata, ru- /.6.c.57. 
fticoliberatoripreftiterit, apud ZElianum, — | 
Payouis clamore terrentut , C/conie in Thef. 

falià maximé immunes, quodferpentesin- 


terimant, Ejüfdem in Italia pulli tribusan- Oppizg. 


iiiscontinuisaliquando devorati fuere. Huc Halieut. 
accipitres,ibides, quorum pennastiment, vu- 75. 
tures,hirundines gall; & gallia pertinent.Ex 
quadrupedibusfun. Elepbanti quiSpiritu cer- 
vorumritu, ferpentes 6 cavernisevocant: 


. Leopardi, quorum odorem vitant, Ceryz, qui 


feutanquam medicamento quod Ifidorus 

tradit; leutanquam pabulo, quod Bellua- 

cenfis ; feulevandifenij ergó,& ut pilos mu- 

tent cornuaque deponant, quod alij,ferpen- 

tibus vefcuntur. '$get ctiam angues inven- A7fl, H. 4. 
toscdüt. P ereasager Plombinenfisà quodà /.9.c.1. 
ferpente purgatus eft. A /orieibus brumali 

tempore infellantur , quód rüm langvore 

quodam laborent.Cum ijfdem,teltudo;ich- 


neumonjlaccrta, & Chamaleon;ut proprijs 


locis citdidum , congrediuntur. €Catum 
xe 5 : 
quoque cisinfeftum;apud Ariftotelem ha- 
bemus, ExExanevibus , Locuftze fpecies 
d Wa 
quzdam Opbimachus dicitur, quód cum fer- 


Arift. l.c. 


pentibus pralietur , eofque gutture arrepto 


mterimat. Albertus Opimatum vocavit. Zlian. H. 
Cancrilerpentes ad Ephefiam metropolim, 4.16. 
forcipibus arripiunt , dum paludes juxta c.38. 
Ephefiam tranare conantur. — Arameiíub /El/an.H. 
umbrofis arboribus apricantes,ictuinflicto 4. L1.6.38. 
vertiginofos reddunt ; quod tamen melius P/ig.H.N. 
delacertis fumferis. — Dcplantis hoc habe. 1 11.6.24. 
Nec umbras quidem fraxini arboris ferre; (10. 
ideóhgc prolixo naturz beneficio , ante- c.37, 
quam é latebrisegrediantutr floret ;. poít- 

quam delituere;folia dem um deponit.Smi- ZElian, H. 
lo;in l'rachinio folo, f1 appropinquaverint, 4.7 9.6.27 
interire, Folijs quernisinjectis, (1 Gcopo- 

nicor. authoricredimus,perire,  Octorem Pli. H. N. 
florefcentis uve averfari , nec tum temporis 7.24 c. 13. 
invitibus inveniri." Vetonicze circulo in- P/iz. H. N. 
clufos flagzellando, quia exire non audent, 21.6.21. 
Íefe perimere. — Odore all; deterreri ; rute ZE/iag.H, 
veró Lybicas inprimis,animo linqui. T'aceo 4. 9.c. 


| trifolij quandam fpeciem, ut Plinius volu- 26. 


it,abfynthium, artemifiam,abrotonum, li- Z//ay, H. 
banotidemnepetham viticem,quam mulie- 4.7.9. c.» r. 
resin Thefinophorijs pulvinaribus fubfter- P/iz. H, N. 
nebant ; Helenium denique feu Enulam L24.6.315, 
Campanam , cujusideó ZElianus meminit. Caz4a5.de 
Therionatcain Cappadocia & Myfia nal- varier, 
cente;omnes feras torpefcere,fabulaturPli- Rer.l.7. 
nius. Ab igne abhorrere apud Cardanum 39, 
habemus. | Sympa 
Amicitiam colunt izfer fe, quia in caver- thiz, — 
nisfzpé conglobatim inveniuntur : cüm P/iz. iz 
angvills , utGefnerus exemplo cujuídam prozzzjo, 


aquilalapidema&titemin nido de ponunt,ne | pueri docet : cum vulpibus quiain cryptis Arif, H, 4, 


com- [.9.€.1, 


8 
Pliy. H. N. communem vitam degunt: cum Cattis, quia 
46.6. 34- aliquando fecum colladere vifi funt. Hede- 
ram ferpentum frigori gratiffimá, utmirum 
fit ullum honorem habitumei. Fenmiculode- 
Plin.H, N. guftato,fene&turem facilius exuunt : &füc- 
1.20.6.23. cooculorumaciem , inlatibulis fere amif- 


| 


HISTORLE NATFÉALIS 


centij mens eft,falfum. Breviote an diuttif 
niore temporis fpacio icti intereant, partim 
veneno,lxfo partim, adfcribi debet.InIndiis 
Orientalibus fues vel canes à quibufdam 
admorfi, fex duntaxathoris fupervivunt: 


» , I3 


homines diem naturalem: remedijs liberati, 


A 


Ambrof. de 


fam, recipiunt. Circa fabinam femper obver- | perieulo vacant fi poftea admorfi fuerint. Serpent. 


fantur. : 
Naturac* — Naturam & Mores fcquentia exprimunt. 
Mores. — "Terraferpentes homine percuffo nonam- 
Plin.H.N. plius recipit,penafqueetiam inertium no- 


L2..63. mineexigit; venenum fecundum quofdam, 


incaudahabent, quodinveficam ori vici- 
nam deducatur; quz, priore etiam ejecto; 
intra diei naturalis fpacium alió impleatur. 
Arifl.H,A. Quatuor frigidiffimis menfibus latent, nec 
12.8. 15. quicquam comed(t, imbecilli tum adeó ve- 
Galen. l.2. neno,nt impuné tractentur; Urgente cani- 
de locis — culàadeó &ltuant , utnunquamferéquief- 
affi. — cant: Plinius,cumfolcftin cancro,torqueri 
Plini.H.N. dixit. Vere, dum latebris prodeunt , e- 
l52.05. xuviasdeponunt ; quas quidam fjpbar , alij 
Arifl. H. A. feniutit ysoxc , nonnulli ad Plinij mentem; 
Lgc.17. vernationem vocant. Incipiunt à capiteut 
€1,8.c.17. quafi,à decidentibus obcecentur : diei na- 
turalis fÍpacio devolvuntur ad caudam,totü- 
que aufertur Ípoltum, ut Ariftoteles prodi- 
ditprout fetus membranarum involucris 
liberantur. Degultato fzniculoinhomi- 
nis confpe&um prodeunt. Genuina ne 
hzc pellis , àn exmuco &fordibus per hye- 
mem contractum fpolium , ad Difquifitio- 
nem caufarum pertinet. Diuturniorise- 
tiam funt vitz , feu quódexuvias deponant, 
feu quod patci (int cibi , euin comparatio- 
neadalias beftias. Diei noctem pervigi- 
lemconjungere , dum apertis oculisfom- 
numcapiunt, alij prodiderunt. Prudentia 
ineo notatur à quibufdam , quodtotum 
corpus periculo exponant, ut caputillzfum 
fervent. Illud facile priftinz fanitati vulne- 
ràtum redditur ;hocattacto, moriuntur fa- 
cilé. Arundine percuffi, mortuorum inftar 
jacent: fi frequenti. icu petieris totis viri- 
bus mordere conantur. Stercus ferpen- 
tum bené olere, facilé concedi poteft, five- 
rum eftjinter Calecutum & Cranganon in- 
veniri, qui ab Ore fuaviffimum & mofciin- 
ftarfpirent odorem. 
Venenu. - Fucvenemi confideratio fpectat. In cy- 
Plin.H-N. ftfellisiftud,fecundum Plinium, refidet: in 
Lx14.37. velicá quadam fub lingua , qua diírupta li- 
quor quidam biliofus emanat & corpusin- 
ficit,fecundum Grevinum, —Tot eorum ve- 


nena quot genera ,tot pernicies quot (becies,tot do-. 


lores quot colores , Yidorus dixit. Diverfata- 
men operatio. Mares fzminis , fenes ju- 


Alibi,velipfe halitus prztereuntes interi- 7:40* 
mit. Quendam interiiffe, cum fe in aqua li- - 
gnispropéferpentiscavernamexcalefadis, ^ . 
/avaffet,Ponzettns author eft; Scaliger Para- St4lig. 
vicinum quendam , non procul Dcrtoná, Exerc. 
ferpente;in venatione hafta occifo; mortu- [29 
um;prodit, Mathiolus in agro Tridentino MathbiolI. 


| vaccárum cuftodemin periculo , & morti $n Diof- 


paratum , nifi theríacá &alijs refocillatus «974. 
fuiffer.Habet &/ocus aliquid. Ferocioresijs. 

quiin plano montaní,qui inter Arabica bal- FForton 
fameta minus nocere creduntur. Vulnere de Df. 4- 


| infli&o , ftapet primó eger: mox vulnus numal.L 6. 


dolore afficitur,color mutatur , inflamma-- 
tur,rubet,livet,nigricat,& ger totus ardet. FEN 
De Remedjs multa habentur, | Vulcani in Vézem re« 
Lemno antiítes, Umbro de gente Marubi- media. 
orum apud Virgilium, Atyr apudSilium Ita- 
licum,virtutem Serpentum morfusfanandi — 
poffidere credebantur. Mira de Pfyllis Ly-. 4Elians, . 
bicisZElianus. Non valdé fi dolüifient pun- H. 4.116. 
&i ,foláSalivafanaffe : ubi dolore preme. (28. 
bantur, colluto aquáore , bibendam tan- 

quam falutarem dediffe : fi nechocjuviffet, 
accübaffezgro , & corporis fui contactu, 
infregiffe venenum. Certiora remedia funt; 

quz aliundefumuntur. Laudatur,capra ni- 

gra lac,filocum affectum eo foveris, Puella 

quadam cafeo caprae recenti ulceri impofi- 

tofanata eft. Medulláà cervi perlinitus,ab eo - 

dem optimé defenditur. Vegetiusin jumen- 


| tisdemoríis, ftercorefuillo recenteutitur. - 


Diofcorides fimum bubulum vehementer 
commendat. Quid fi ipfemetferpens fuos 

i&us fanet.? Herbarum huc facientium ca- 
talogü,apud Ambrofinum vide, Maphzum-4;, lom 
fi lequimur , funt inIndiaarbores Copaibe Hoe. Indic 
dictz,balfamum fundentes, quo lai àfer- ! j 
pentibus fanantur.Idem arboresex nucum 
genere,fiPliniofides , faciunt; necnonin Plin. H.N 
Gracia frutex, Epipa&is nominatus, alij j,, i. 
Embolínen vocarunt. Ex Conipofitis, Vheri- j 
aca Andromachi intra, extra , Confectio 
 Hermetis,Emplaftrum Epigonum, Oleum 
fcorpionum,& divinum,de quibus Ambro- | 
finus,laudantur. - T Ta in cibis 

Vefcebantur ijsolim, Troglodytz,& 4E- Herodot. 

thiopes , fi Herodoto credimus; Candzi; Bift-L, 4. 
qui & Ophiophagiinde, fiPlinio; Arabes, ZEfian.H.- 
fiSolino.In Brafilia, carnem quorundam, 44.9.0.44. 


I. 


277461. 


nioribus,magniparvis, jejunifaturis, o- qui brachij humani craffitudine , conci- P/ip.H. N. 


mnes,cftate quàm hyeme,füt perniciofiores. 
Depofito fento magis formidolofi feruntur. 
Analiquando veneno careant , difquiritur. 
Pra dolore ob amiffum difrumpi , quz Vin- 


dunt,&inter apparatus reponunt. In Cuba, /.6.c.29. 
inter regios apparatus cenfentur. Ova co- ZE/ian.H. 
mefíta per murznam redduntürinnoxia. A.L.11,6.34. 
In Medicind magni funt ufus. Totum. fi fpe- V/as in 
v €es, Medicinz, 


Ges, capite&caudi trücatis,interaneisabje- 
&is,deglubiti;carne benélotà,&cü vino co- 
&à,jure aromatib. condito, inleprá cómen- 
dantur.Suffituinveterati in menfib, provo- 

candis Plinius utitur. Quidá cü florib.herbz 
paralyfisin oleo ad podagrá decoquunt.Ci- 

nis cóbufti in fiftulis fanandis vehementer 
«ómendatur.Baculus quo ranaab angve ex- 

cuffa cft; parturiétes adjuvat. Quantü adpar- 

t65,0culii dexcrü utiliter ad epiphoras alliga- 

ri, dümodo ferpens dimittatur, Plinius ali- 
cubi,author eft. Cor fi mordeatur aut allige- 

tur, in odontalgia efficax perhibetur. Iecur 

| qui deguftaverit,fi credere fas eft, nullo fer- 
M. Pati: yentetangetur. Eltofti Paulo Veneto, de- 
Venetusl. xS orfos, à cane rabido fanat ; parturientes, 
7-«49«  deguftatü,feliciffime juvat;&haemorrboidi- 
Ainbrofin. bas illitum opitulatur.De /angvine;exlib.in- 
de férpent, nominati , prodit. Ambrofinus , pallida 
Area. przlabia rubicunda reddere , faciej inun- 
Gum ab omni macula fervare 5 dentibus 
illitum gingivarum fztorem auferre. Ping- 

vedinem alijs ad luem veneream curandam 
Matthiolus admifcet:eadé,cü butyro maja- 

porta pby- lilento igne co&a & percolata, ad paraly(in 
togn. l. s.c. & podagrà confervatur. Peffis ad fterilitate 
12« tollendá, cü felle tauri, Hippocrates miícet. 
] Carnes ad extergendam cutim humanam va- 
lere, Porta perívadere conatur. Abenfinain 

Tagaut.l.x, lepra eafdéinhumat donec vermes enafcan- 
Infit;  turimoxcum his ex(iccat , & drachmam pul- 
Chirurg, Verizatarü cü fyrupo de melle leprofis exhi- 
Porta Pby- bet. Tagautius, ftrumis & eleph antiafiijíde 
togn.l.5. medetur: Porta vulneribus & nervisincifis 
"T2. quód diffe&i brevi téporis fpacio coaleícát. 
Galen.Eu. Spolii infigniü virium effe credidere antiqui. 
porift.L.a. Adcafum pilorum códucere , ait Galenus; 
ad claritatem oculorü,fi eodé fricentur , Pli- 


d mpl niustadodontalgiamin aceto deco&tum, & 
emedij, denteseradicandos ijdé. Aurium dolori,feu 
Diofir. invinofeuin oleo,co&á, prodefle Diofco- 
M.MLz, rides & Theophraftus;cum capitib. papave- 
(17. ris Archigenes.Suffimentum partus difficul- 


Plin. H.N. tatesfolvit, Exfententia Plinij,lübis partu- 
128. c. 11, rientisalligari debet. Villanovanus fuffitu 


29.c.&.L. exeodé,cum opopanace, myrrha, galbano, 
304.7. Caftoreo,ftercore columbino vel accipitris 
Vis in va- fa&o,fetum mortuum & vivum educit. , 
Ts Olimijfdem in puniendis parrícidis ute- 
bantur. ZEgyptiiin foveamferpentib, plena 
eos conjiciebant:R omani,culeo,cum fimia;. 
Egtat ver. gallo gallinaceo & ferpente infutos, in mare 


hiftor 1.6.  projiciebátInIndia,tefteLinfchotano,à cir- 
| culatorib. circüferütur, qui cofdéad inftru- 
menti mufici fonum tripudiare cogunt. An- 
nibal, injectà magná vi ferpentum fi&ilibus 
incluforüin Romanorum claffem,effecit,ut 
Antiochus viCtoriam reportare. A dipe vete- 
rinarij ad equor. ftranguriam utuntur:aucu- 
pes carnib. ut aves citius pennas mutent. AI- 
bertus multa ex partibus,fed nugatoria, có- 
ficit quz apudAmbrofinum vide.Oyum qui- 
dam eques coráClaudio litigaturus;fpe vin- 


DESERPENTIBFS LIB.1, 


9 


cendi geftabat:deprehenfus,tanquam vene- 
ficus,interfe &us fuit. Senectam tanquá amu- STetott. th 
letü , inarmillis quidam ligare folebát.Car- Hiffer. 4,6. 
danusad nefcio que non,in certis conftella- 
tionib, adhibet. Plinius cum fale, & ferpillo 
tritam bob. in fauces,uvà maturefcente in- 
Jicitut per totü anni curriculü valeat. V'ot- 
tonus in armarijs & ciftis reponit;ut veftes à 
tineis immunesfervet. Alij ejus pulverem 
infpergunt , utapes ad alvearia revertan- 
tur. MOM 
Differentislerpentum multa funt; Prima- bifferciia, 
ria: adfequens caput rejicimus, fecundarie,à 
quantitate,colore,laco,odore,noxa,apeciu, &ali* 
is accidentibus famuntur, De quantitate nota, 
Marem fzminá femperminorem. Inplagà 
feptentrionali,;ineunte aftate, parvosrepe- 
riri,quiregem criftatum habeant,eodemq; 
occifo diffipentur. In Theffaliaparvü &/ir- 
fatum, Belluacenfifides, quem Incolz acri Belluacenf 
vocent;aliü, folà voce animalia interiiere. Spiculi "i 
InIndia quoq; magnitudine alijslongéin- ,5 | ., 1 
feriores,sum/A ss Tiv xpoav verficolores » Gt mr s H, 
arepsy cpappoaxs xollayoaQtilas , quafi pigmenti AN 
diftinctos. Alibi maximi funt. Megafthones 
| fcribit, verba fant Pling, in Indiaferpentesin 
tantam tnagnitudinem adole(cere,ut folidos 
hauriant cervostaurofq;. Metrodorus;circa 
Rhyndacum amnem, in Ponto,ut fupervo- 
lantes quamvis alté perniciterq; alites hau- pj, pe 
ftu raptas abforbeant. Nora eft in Punicis j , «je, 
bellis,ad flumen Bagradam, (nunc Megera- 
da Jà Regulo Imperatorebaliftis,tormentif- 
que ut oppidum aliquod, expugnata ferpés; 
C. XX. pedum longitudinis. Pellis ejus mas 
xillzq; ufque ad bellum Numantinum dura- 
vereKomzintemplo. Huc Seneca refpexil- ceyer, do 
fe videtur, dum fcribit, Lenis & privata per- c/;525;, 
nicics non folas urbes movet. Quod latéfa- L12fs 
rere cxpit,& omnesappctit, undique confi- : 
gitur.Scrpentes parvula fallunt; nec publice 
confequuntur;ubi aliqua folitam menfuram 
tranfit,&in monftrum excrevit; ubi fontes 
potuinfecit, & fi afflavit, deurit, obteritque; 
quacunque inceffit, baliftispetitut. Circa 
marce rubrum longitudine XL. cubitorum, 
craífitie eidem proportionata olim obferva- 
ti fant.Inloco quodam Macra,vifus, qui jus 
gerilógitudinem zquaret;craffitie;fi credc- 
refascíltantà, utequites exutraque parte 
adítantes, feipfosintuerinon poffent. Po- s;raj5Gegs 
fidonius idretulit. PorusIndorum Rex ad 5; j., d 
Auguftum decem Cubitor. mifit. In Ma- 
laber octonum pedum inveniuntur , pu- 
erorum amatores.lacentes angviliná effe fa- 
cie dicuntur;furgentes eat adeó dilatant, 
ut ad humanam effigiem propius accede- 
revideantur. Novem pedum pellem apud 
Clufium invenies, Tántam & Ambrofi: 
nus apud magnum Hetrariz Ducem vis 
dit. Ideó non inepte forte Gilliusferipfit; 
faum magnitudinem Calecuti zquare: cum 
prafertim edi&oregio, neoccidanturcau- 
b tum - 


* 


4.L17.U; 25 
Plin. H. Ns 
[.8.c.14, 


Elia. Hs 
A. 17.c:t; 


P cnc ccetend 


1o 

tum fit.CircaflaviiSenegz capras, alibi cer- 

vos devorare dicuntur. Coloremíi peCtes, in 

feptentrionalib. regionib.variegati vagátur. 

4Elian. H. 1nIndias(i Zilianum fequimur,vittisà capite 

4.L17.62. ad caudá pertinentibus,alijs ereis,alijs aureis 

& argenteis confpicui funt. .Ihevetus quof- 

dà rubefcétes , cum fquamis verficoloribus, 

alios inftar foliorum lauri virides facit, FTu- 

jus coloris & apud Valefianos inveniuntur, 

Arif. H. A. Hefpchius Sauritas vocat.A loco füt aquatici, 

L24:14. — terreftres,quorum alij montofis, alij planis; 

alij quercetis;alijlatibulis circa fagos,& co- 

rylos dele&antur, &amphibij. Obtervavit 

Bellonius circa Abydenum portum genus: 

quoddam, rubore inlevcophzo refulgens, 

quod interdiu in mari vivebat,noctu conti- 

nentem,quietis causa,petebat. Odorá ratio- 

ne funt quidá exijs mofcati  utferpens ZEf- 

culapij, & Cuff cypriorum,capite magno, & 

. corporeesxoffe.Integrum agnü devorat;hoc 
Ambrofin, €9TP 5 Sx 

de férp.p.& abfumpto,ad arboré fe tamdiu fricat,donec 

offa excufferit.Noxam fiattendas , in Hifpa- 

niola innocui verfantur:circa regi Peruana 

Cufíco;incantantionib. ligati, nihil damni, 

poftquam fere integrum exercitum delevif- 

lent,inferüc.Interhos Nicander Moluros re- 

ponit, 4fpedu funt vario. Alij habent. oculos 

pragrandes;ut Lybici;alij parvos & locuftis 

fimiles: nonnulli fangvineos & luteo colore 

fuffufos.. Ad accidentia pertiner,quod quidá 

funtoreacuto,quidam vafto, Nonnulli co- 

notanquam criftain vertice fuperbiant: no- 

nulli cornua habeát: quida deniq; alas. Huc 

pertinétmóftrofi, qualis unus biceps;inMu- 

ÍzoBononienfi videndus, alterlatiffimi cor- 

poris, &cóprefsà caudá;quor.icones damus, 


Tirvrvs Il 
De Serpentibus in (pecie. 
CaArvT L 


De Serpentibus terre[fribus. 
ARTICVLYVS, lc 
De Vipera. 

ph aria feré Serpentum Differentia eft, 
in quatüinTerreffret& Aquaticos&Dubi- 

os diftingvütur. Terreffres lunt, Vipera, Ammo- 

dites; Cerafles,Hainorrbo Seps, Afpis,Dip[as, Scy- 

Anbrofit. talo cy Ampbisbenas Cacilia, Cechr?, Aeptia Dryi- 
de fevpent. uy Elabs cy Angvis Zfeulapiyj. His Indicos adde. 
L.1.6.2. Viperam quidà ab eo quód vi pariat, nomé 
Nothél. — (ovritam putantzquafià fztu exeunte, alvus 
matris laceretur:alij,&quidé veriffimé,quafi 
viviparam; & per contractionem yiparam & 
viperam,quódova intraalvü concipiat , de- 

inde fztü vivum enitatur, Grecis eft aliquá- 

&riffoi .].x, do per excellentiam ogic, utin Oppiano ani- 
de generat, mad vertere eft,cómuniter exie mas, &tidya 
Animal, femina,megéotyew ev Gad] ilg sy oy as oia 
(Io. v&]g,quodad interitum ufq; fztü contineat, 
cui fabulz apud veteres fides data;vel zupa'1a 

ye & ad1510 (Gov, quod animalintra alvum 
contineat, quod veriffimü.Hodierni Graci 
Echendras;tefte Bellonio, nominant. Itali 


HISTORIZ NATPRALIS 


— —————————— —— —— — — — M M—— M "M € 


——À — 


| 


Maraffos.An re&e, alibi difquiretur.Sveffa- 
nus Scordionem vocat :Nicolaus Florentinus 
Scorzonen;g» vocabulü,apudItalos,omnib, 
ferpentibus commune eft. ArabesThyrivo- | | 
cabulü ipfis imponunt.UndeAndromachus .— ^. 
viperinos paftillos;ferinos appellavit,àGre-- 
co'gp feuTypioy.Nepzin non effe,certum. 
Serpens eft venenofus longitudine cubita- 
li fzpé prolixiore,colorefubflavo;pluribus 
maculis confperfo , Mari caputanguftum & 
acutü,collum craffius,corpustenuius. Czu- — ? 
daritu aliorum ferpentügracilefcit, nonta- 
mé acervatim ut feminz. Squamis circaex- 
tremitat&afperioribustegitur, quas ira per- 
citaerieit, Meatis excrementorum in cauda 
eft ventripropinquior. Canini dentes duo, 
fzmínis plures.Gafenus, feminas fubflavi co- | 
loris,admodüagiles,collá maximé porrigé- c,foy, da. 
tes,oculisfubrubétib?, inverecüdis&ferini rper; | 
intuitus facit.Az59, multis notis inflarrotarü 44 pjo,2. 
exornatas , magnitudine Cubitali caudáa- "a 
cervatimin tenuitatem definéte, alvo finno- 
fiore,&quz caudz innixa gradiatur.Cardenz 
fi fequamur, erit przftantiffimis viperis ca- 
putlatüm;erectum,& cavi, figutà rhombi, 
oculi vivaces,breve corp?,& ad motáralacre, 
AmatusLufitan? in Hifpani&cubitaléeffefcri- — — ——.j 
bit,capite preffo &acutoinquoverrucacó-  — 
fpicitur, dorfo veluti quadá catená depicto; | 
Anatomicaipfius Ambrofini verbis exe- Anatomica 
quemur.Sic auté ille. In diffe&ione viperini Az;brofin, 
capitis cerebrum fubnigri coloris cofpicitur, Hiflor. — | 
& adeó pufillü,ut vix quátitaté quatuor gra- Serpent, L | 
norum milij adzquet, propterea hocanimal 1.c, 2. pags 
à quibufdá calidü, & ficcü effe effe creditur: II7.. 
qj immodicus calor cordis àfrigiditate cere- 
tri temperari nequeat. Auriculis vipera carét, 
fed earum loco quafdà cavernashabét: Ete- 
nim Plinius tradiditanimalib. £ztü vivü pa- 
rientib, aures ineffe eminétes; exceptis cat- 
tilagineis, vitalo marino; Delphino &vipe- 
ris qug quibufdá foraminib. pro aurib$, u- 
tütur. Quoaddeztes,Gefnerus tradit quoídà 
viperin&ü caput fecátes, quatuor oblógos de- 
tesin fuperiori mádibulàfpectaffe ; cum alij : 
détes táluperioris quà inferíoris maxillz,ob ' | 
parvitaté, non appareant,fed maxillam aca 
fricando afperitatem, & ftridorem percepif- 
fe ; Hospufillosdentes, tam in vivis ; quam 
in mortuis viperis,nifi auferaturveficulz , in 
quaconduntur, nemo ünquam intucri po- 
terit, Baldus Angelus Abbatius quatuor 
dentes caninostam mari , quam feminz vi- 
pera attribuit,cum lhoctamen difcrimine,ut - 
mas duos habeat deciduos:Ideoque non ad- 
mirandum effeputat,fi interdum maris den. 
tesduos tantummodo effe conípiciamus. 
Quamobrem. Authores: Nícandrum fecu- 
tos procul dubio hallucinari ftatuit , quan-. 
do pronunciat,demorfos à viperà mare,duo 


, 
' 


Defériptios. 


tantum ulcufcula, &à fzminá quatuor re- 


portare;cum duos dentes maribus, & quatu- 
or fzminis femper ineffe crediderint, Ecta- 
men 


m -——— 


V 


M 
NN 


N 
NON 
SS 


e SR 
SN 


NN 


AZ 
Át 


SNONSN 

wr SN 
4 SAUTTLA WS 
NM NU Hn WI ? N 
UM N 


UNA 


ip 


wn 


Ven dude aote 


DE SERPENTIBVS LIB.1, II 


menvipera más, antequam illi duo dentes 
adant, quatuor etiam vulneribus poffit pa- 
tientesafficere, Hxc autem fententia fifit 
vera mec ne , indiget animadverfione; 
quandoquidem noftri circulatores viperas 
quotidie pertractantes,duostantüm dentcs 
taminmare, quaminfzminá fe obfervafle 
referunt. Nos igitur decocto vipera capite, 
& carne diligenterà craneo feparata, duplex 
dentiü genus confpicati &fumus:uníiquo 
hzc beítia fetuetur, & mordendo venenat; 
alterum quo ad mordendü utitur. Hi autem 
funt dentes quatuor fupra trigintaab Anti- 
| quis non defcripti: cum in gingivis occultati 
nonappareant.Horum a.talis eftordo; nam 
prater quatuor caninos nominatos, duode- 


currente, quzdimanansà cordeadextremá 
ufq; caudáferpentis progreditur. Ibictiam 
vifuntur veneíeu arterie , quz à corde & he- 
pate ad gingivas, s. veficulas dentiü afcen- 
dunt;cum in vefcá fellea tanquam in propria 
lacuna contineatur hxcmateria venenofa; 
quz indead dentes defertur. Poffumus a.ne- 
ceffarió attefítari hancvenenoíam materiam 
in cyfti fellisrefidere, quoniam neq; hepar, 
neq; cor, neque fangvis viperz venenü par- 
ticipát. Ventriculus fub jecore latitat, cui oefó - 
phagus adharet cum afperá arterid ad pulmo- 


| nes ufque defcendente. Splez colo inteftino 


anne&itur. Colenflexuofum cft, &inlatere 
finiftlroterminatur.  Redfum a.intcftinum à 
fundo ventriculi dimanare videtur. 


Et tantum de viperz anatomià Ambroft- Severinus 
nus.Severinus in viper àfe fe&tá fequétia ob- zootom : 
fervavit.Oblonga omnia vifcera item & ova. part.4, 
Primum exerto fpolio ad cervicem , afpera pag. 359. 


cim in fuperioribus maxillis, nimirum fexin 
utroque latere confpiciuntur ; funtque ad 
inftar ferre verfus gulam, & aliquanto majo- 
tesdentibus armantib. inferioresmaxillas. 


Inferiores dentes funt vigintiduo , nempé 
undecim in quolibetlatere,quo circa quan- 
doauthores memorant vulneraà dentibus 
viperinisinfli&a , eosdecaninis dentibus 
verba facere opinamur ; Cum cateri dentes 
horum animalium illisignoti fuerint, Quà- 
doquidem veteres , harum ferarum caminos 
tantummodo . dentes , defícripferunt, 
quos vidimus perforatos ; & veficula ve- 
neno plena munitos , quz novo toxico 
quotidie repletur, dum primum inictu con- 
fumptüm fuerit. Etenim quemadmodum in 
fingulis animalibus aliqua femper generan- 
tur excrementa, quz per partem determina- 
tam extra corpustruduntur: Ita etiam vipe- 
rz venenofum excrementum per dentes e- 
vacuant,dum fe defendentes,mordendo cz- 
teraanimaliavenenant, Hoc etiam przftat 
Ícorpio, quiin caudà aculeum perforatum 
inftrardentium anteriorum viperz poffidet, 
& fub aculeo habetveficam veneno plenam, 
quod punctis animalibus communicàt.Ne- 
quermirandum eft viperas caninis dentibus 


arteria perlongum annexa pulmoni eodem 
du&u.Cordi lubftantia alba tota; nifi quantü 
auriculz rubent, quarü finiftraamplior. A- 
qua in pericardio; Cortríangulare compla- 
natum. Felis veficula non hepati affixa,fedEc- 
phyfi.Renes oblongi duo ex multis quafi re- 
nibus conflati,inferiores hi vifcerib. omni- 
bus,& propéanum.T2ffes oblongi , formá z- 
mulantes Pinez femen.R.cperti in utero tres 
catuli viperini , quià matre biduo jam mor- 
tuà fuperltites inventi funt, caudis micantes^ 
Adhzec ova multaad vafa fpermatica utrin- 
q; : hinc autem defcendentia re&é per me- 
diosrenes.Intra caudam veficulz due pleng 
viru illo. Inteffiga rubra, carnofa przfertim 
fupernéconvolutain quofdam veluti nodu- 
los.In ventriculo & inteftinis herbaceum ali« 
mentü. Ventriculi tunicainterné rugofa,ru« 
gx autem re&tz, qua poftea diductáutraq; 
tunicáfacilé explicantur. Differentia fexus 
inhoc genere: Mari cauda longior;fzmine 
brevior & latior. Marifub caudam vafa que- 
dam oblonga;interne fpinofa;genitalia non 


dubito. In multis inveniuntur regionibus, Lo | 
Italia; Hifpania;Indía, Melita, Cypro, Chio; Solin. n 
circa Amyclas,ubiinfanabilis earü morfus, Poly irs 
&alibi. Ariftoteles tamenin Creta nafci ne- Ariffor.it 
gat.Cordusin Germania nunquá confpica- Mimrabil, 


adtutelam tantum fibimet à naturà compa- 
rafle : fiquidem accidit idem pifci piftrici ro- 
ftrum hincindedentatum poffidenti, quos 
dentes huic animanti nonnifiadtutelem na- 
turaimpertitacft. Quod autem noftri vipe- 


rarum venatores pronunciant,fe tam in ma- 
re,quam in feminá duostantum dentes con- 
fpicatos fuiffe,inde natüeffe credimus:quo- 
niam ceteri in gingivislatentesnon videan- 
tur:deinde hoc genus hominum tanquam 
rude,&imperitum nunquam anatomen ha- 


tus eft.Ininfula Syagro Arabiz promonto- 
rio vicina, magnz reperiuntur.Marfi popu- 
liqui tmpuné viperastractabant,alibi gene« 
rarinegavere, Delectantur inprimis locis 
montanis;ideó circaHaliacmonMacedonie 
fluvium, &in EuganeisPatayinis montibus 


rum beftiarum exercuit. Pu[moin viperis ve- 
lutiveficulaoblonga membranofa, varijíqs 
meatibus plena;& aére turgens obfervatur. 
Itemcor grandiufculum apparet; '& mobile 
in pericardio ; hocq; quando animal alexi- 
pharmaco necatur cócitatius movetur;quà 
fiferro interimeretur, ob repugnantiam a- 
lexipharmaci advenenum, JIecur eft oblon- 
gum vená admodum craffa per medium per- 


inveniuntur; aquis; populeis árboribus, & Martia], 
locis, quarum carnes Galenus pro antidoto Epigr.L4, 
reprobat , quód zgrotantibus fitim intole. $9, 
rabilem faciant. Hyeme latent, nontantum Ariff. H. A; 
fubfaxis,immotis fimo prefepibus,utArifto: /. 1o. ,62, 
teles & Virgilius prodidere;led etiam ftatuis Virgil.Ge- 
lapideis,& terris, Kuftici fane Itali, dum li- org. L3. 
gonibus profundiora terrz tentarent, fimul Marzial.l, 
glomeratas prs E" 3.Epigr.16 
P In ! 


[n m ——— a0 —————————————————————————————————————Óo€— 


! 


i HISTORIE 


Vicus. InmontanáPhzniciz parte herbis vefci, 
. Paufan. in& quafdam radices vorare,Paufanias prodi- 
Eaot.Ga- dit. Nontantü herbis,fed & erucis, bupre- 
len,in .— füb9,C&tharidib*,phalangijs mure araneo, 
herida. ftellionibus,fcarabeis,bufonibus, Galenus: 
ad Pifonem fcorpionibus Ariftoteles; picz pullis » Al- 
bertus, Circulatores furfuribusin pyxidibus 
& capfis olunt. Venatores quidam decimo 
quinto quoque die potum cum herba qua- 
demprebent. "Vino delectarialijsvifum: 
diu à potu abftinere ,' Bellonio. Frigidas 
videtur Ariftoteles facere, quód hyemela- 
Arifl.Ge-- titent : calidas, Galenus; Diofcorides & alij. 
ner.4ni- Hyememinus tales effe,facilé exinde €olli- 
mal.la.c. gas,quia non mordenr: xítàte ; & prafer- 
910.G4- timfub ortum Caniculz vehementer zítua- 
len.defim- re , quia fervorem quendam pra cfcrunr. 
plic.imedic. Ex capite Cerberi natas, antiquitas olim fa. 
facult.l..— bulata eft. Ex cinerevelputti: materia oriri 
1nc«2. — poffevelexindecolligitur, quódIulio Ob- 
Generatio, lequente prodente ; bello civili inter Augu- 
ftum & Antonium durante,Pado effufo, in- 
4Elian.H. gens viperarum copia proruperit. Ex con- 
AlL9.&  greffumaris & feminzprogigni , tàm cer- 
96... tum,quàm falfum, , cum murena pifce con- 
Plin. H.N. gredi , vel maris caput àfzminá poftcon- 
L.10.c. 62, greffum morfuavelli, quod apud Plinium 
4Elian.H.Alegimus,cui Herodotus, Nicander , Plutar- 
1.1.c.244. chus;Solinus,& alij aditipulantur. Oyz pri- 
15.16, usunius coloris & mollia , ióftar ovorum 
Ariff. H. A, pifcium concipiunt; & quidem fuperné ver- 
l.5.c. tlt. : ius przcordia tempore parturitionis;catuli 
fine ullis membranis quandoque quod eas 
Ícindant;aliquando ijídem obuoluti;prode- 
unt. Verepoftquamconcepere, fztum ad 
menfem Auguftigeftant. Viginti ,uná die, 
Arif. H. A. & quidem fingulos parere , apud Ariftote- 
lemhabemus Tres fupra viginti abuna in 


"Tempera- 
mentum. 


PR pyxidefervata prodijfle, quarum qua à ma- 
trefeparata erant,inertes reddebantur, Io- 
hannes deSavijspharmacopzusauthor eft. 
Antipathia .. Cum multis occultam enimicitiam exer- 


4Elian. H. cet vipera.Sputo bumano, i hocinipfius ven- 

A..2.0.24- trem penetret,interficitur, Malieri gravida fi 
occurrat, abortum inferre creditur. Sol 
vocefacit utzmures mufculos. fuos alió de- 
portent, Cum off/fraga , &teftudine dimi- 
cat ; lllafibiherbà foncho fimili providet: 
hzcoriganovelrutimedetur. Cum forpio- 
nt congredi,& mutuo fe conficere , Cafpar 
Wolfius obfervavit. 4llg,ícordij, & alliariz 
odorem vitare, apud "T heophraflum habe- 
tür. Art radix manibus affricata moríus 
viperarum arcet,fi Avicennz credimus. Si- 
napi idem adverfari,ider affirmat. R amulo 
f^i leviter contactz obftupefcunt, fi Lacu- 
nz ides et, Inter folia fraximi & prunas 
conflitutz , igni fe potius credunt. Solani 
fucco Galenus manuscontra eafdem made- 
faciebat. K hafes viperz oculos fmaragditin- 
tuentesliqueüeri, & moxacapitecflluere, 
reliquit. | 


lie E EE a ee Me Ee ar e d m i e m E Ug e S a. 2 


NATPRALIS^ 


—— —Á——— I0 M OM — —À—M —— M 


'torti$fuisradicibus , convoluti ferpentifi- 


Helius.Ex Compofitis (ant plurima, inter quz 


a.c 


Ad Naturam fpectat, quód vere & autum- wr, J, 
nofpolium deponunt ; tempore vernali o- Arift. H. A, 
culos fzniculo affricant, ut vifusin cavernis 18.617. 
contractam hebetudinem tollant ; & quód 
graviffimum odorem fpirant. Feminz, qua 
pingvior mare,acerbior morfus eft. . i 

Venenatum animal effe, fuperius dixi- 
mus;figna varia occurrunt. ' Aulicus qui- 
damapud KRhodiginum in colorem porra- 
ceum incidit. Purpurafícentem vel amethi- 
finum aliquando contrahi apudGrevinum 
habemus. Excitatur aliquando fingultus, 
quód vétricul? veneni acrimonii vellicetur. 
Semper feré corpusintumefcit, puftnlz am. 
buftis fimiles erüpunt , fitis infeftat,eingivee 
cruore fuffundütur,jecur inflàmatione vex- 
atur,biliofivomitusfuccedunt,vertigo, fo- 
por,tremor,& urinz difficultas, ut Diofco- 
rides & /Fgineta reliquit, oboriuntur. Ubi 
veró virustotum occüpavitcorpus , ungves 
ob caloris defectum livefcunt & corpus - 
grandinem congelantem [entit, — Remedia BE 
varia habentur. Amatus Lufitanus partem E Hs 
itam fcarificari juffit: emplaftrum ex allijs ^45 
cum theriaca eidemimpofuir ; &drachimnas Lufit. Cut» 
trestheriacein vino meraco propinavit. Ex [LUE 
animalibus laudantur . Caroviperina qug 
interaneis abjeGtis cocta , virus ad. cutem 
pellit; cervi maris genitale, muflelz venter 
falitus ; caneri fluviatiles vel marini; fangvis 
fulice cumoleo potus; teftudinis marinz 
cum acéto ; patientis urina. haüfta; (tercus 
caprinum in aceto deco&um, velia vino tri- 
tum,butyrum denique vetus.  Interplan-- 
£45 plurima quoque occurrunt, Anchufa 
manducata & in fauces projecta eafdem pe- 
rimit. Abenfinaradicem,folia, & corticem 
Ariftolochizlauda: ; Crollius., aconitum 
cum vino tepido : Alijbiftortam, qux con- 


Veneuum, 


Plin.H.N. 
L.22,6. 2.8 


Crollius de 
Jignaturis, 


guram reprzfentat. : Matthiolus Bryoniz 
radicem', Citri femen & faccum Rhafis: 
Ferulam & juniperi baccas Diofcorides: 
Plinius Tragoriganum : Claudius Impera- 
tor,taxum arborem: femen viticis ZBgineta:; 
acerum calefactum & potum .Dorotheus 


Diofcor.M. 
M. 5. 
Plin.H. N. 
1.20, 6.1747 


precipua, lheriaca Andremachi,& Antio- 

chiPhilometoris;AntidotusApollodori;ru- 

ftici medici, Avicennz &Galli,quà exArabia 

redux Cafari obtülit.Pulvis viperinus quem 

nobis Medici defcribunt , plurimum quo- 

queprodeft.  Extrzapplicantur, humani 

dentes in pulverem redacti: urina humana 

calida : Caput vipere amputatum, &impo- Galen. de 

fitum: emplaftrumex ranis-: fimus capri- 

nus inaceto diffolutus,& pellisrecensabea- 

dem dctra&ta: herba de Corfo nuperapud 

Hifpanosinventa, quam Cantabricam qui- 

dam autamant :radix ebuliin vino elixata: 

fraxini cinis cum fucco foliorum permix- 

tus:furfurescumaceto &rutà. deco&i:li- 
gnum 


fimpl.me- 
dic.l.6.e. 
IO, 


"DESERPENTIBES L1B: I 


num colubrinum 1n Malabar nafcens.- 1- 


deo abincolis per arva decurrentibus , cir- 


cumfertut. ' Laudantur etiam, meliffz folia 
eorumque fuccus: origanum viride contu- 
füm,;radix perfonatz in vino clixata : pix li- 


«uida cum fale: decoctum pulegij : ferpile | 


lum cumaceto, & cetera, quein Ambrofi- 
Pareml. ^ novide.Pareustheriacáantiquain aqua vitz 
20«,16. diffolutà;ufuseft.Suntqui cantustibicinum 


cujufdam fontis mentionem facit jin quo fi 


Fallop. L. de zgri demergantur, evadunt. Fallopius ob- 


Lsmnoribus. feryavit, (verba funt Ambrofini) dum ruri ver- 
faretur,filiumagricolz à viperain pede de- 
morfíüm, lUndepaterfenex ad clamorem fi- 
lijaccurrens , arcto vinculo pedis digitum 
vinxit:deinde digito fcarificato cum nó me- 
diocri fangvinis effufione , juffitibilocum 
oftendi , ubi à vipera filius percuffus fuit: 
quo cogntto;utlafam pedem ibi natus fige- 
ret , imperavit ; poftea ducendo ferulam 
circa pederh , illius figuram obfignavit, & 
fumptogladio, cretam intra veft gi) lineam 
radensjin vino diffolutam, filio propinavit; 
quo prafidio juvenis; vomitione & alvi flu- 
orecorreptus , tandemfíanatuselt. ^ Virus 
quoque veficulis gingivarum exemtum & 
fel ejufdem. infcere , Gefnerus author 
eft, qui puellam quandam, quz carnem cui 
viperina permixta erat , guftaverat ,in opi- 

dtotonum & alia gravia fymptomata inci- 
diffe fcribit. Fel confeftim animi deliquium 
4Eliam.H. generat. Semen citri faccaro conditum, 

A.L, 4.6.7. Ícordtum,cornu cervi,lapisbufonites, hya- 

| cinthus, fapphirus, fmaragdus, interpra- 

Vfusin Ci- fervativarecenfentur. | Etolim & nuncin 

bis. menfis habuere locum. ZEgyptij, 'Troglo- 
dytz,& Arabes , paffim eas conquirebant. 

Plin. H.N. CirniIndiultra flumen, & quimontem A- 

45.4.2..." thonincolunt,zthiopes, Macrobij, & Seres. 

' jfdem alebantur,ideó ad centum. quinqua- 

Athen.Dip. gintaannos vitam prorogabant. Athencus 


nof.l.8. ritu pifcium conditas apponit. Nunc inlta- 
lia à mulieribus ob pulchritudinem expe- 

tuntur, 
VfusinMe- ^InMedicinamultusearumufus , ex ijf- 
diinà —— quepulveres,fales,olea,extra&a, tin&ure,. 


Galen.de / & vina,parantur. Caput collo appenfum 
Jimpl.f«-— contragutturis affectus, & anginas celebra- 
cult.l.6. tur. Cerebrum in pellicula ligatum dentitio- 
PortaPby- nem promovet. lecur coctum à venenato 
zogi.l6. morfu prafervat. Offa inpurpurea findone 
o 6, XI- ligata,& portata, epilepfiam & vertiginem 
Pli. H. N.l. moliuntur, Spoliutm,medicamentis ophtal- 
29-.4- . micis mifcetur ; ex fententia Hippocratis, 
in delenda. impetigine commendatur. Pe/- 

lis ad facilitatem partus valet, fidextro par- 
turientisfemorialligetur. Pingvedo, fi dili- 

Galeu.l. 7. genter praparetur , adoculor. fuffufiones, 


de Compof. ambufta , cocrcendum pilorum fub alis ex- | 


 Medic.f. ortum,cutiseminentias, in paralyfi , com- 
. loca. 


pro remedio ponunt. Amatus. Lufitanus- 


13 

gandam facere fcribunt , quibus Renodzus 
refragatur, Alij cum fzniculo decoctz 

jufculo , vifumimbecillü firmant, Ejufdem 
cfu,fervus Cratetis Medici, cui caro ab offi- 

busin morbo abfcefferatfanatus cft, fi Por- Porphyr. 
phyriofides,  Plurimumficcare , & excre- z«ej om 
menta ad cutim detrudere;ideó elephantia- sy. 

cis ; & alijsqui cutaneis morbislaborant, Orrbaf' 1. 
fummé proficuám; apud plurimos Medicos demorb. c, 
invenies, ^ Galenus aliquot exempla pro- 62. Ga/en. 
didit, quicum vinum in quo vipera extin&a Sizplie, 
bibiffent, liberati funt.Cardanus eàdé phthi- edicL11, 
ficos curavit,Faere qui Gallinàs nutriebant; CAp.1. 
donec deplumarétur,quas poftca egris exhi- 

bebát. Matthzü deGradib?, & Gattinariü id 

feciffe proditü, Alij ex tali paftu ova propa- 

gádz vitz idonea, fibi pollicentur.Pulveres 

& alia quomodo parentur, videapud Am- 
brofinum, quiexauthoribus collegii. Pul. Abrofig. 
verem fitim excitare,ipfi experti (umus. Ad de ferpent, 
aquas hydro picorum exficcandas adbiberi, p.162. 
apud Petrzum invenies. Cinis intcr cau- 
fticaàFallopioceníetur. | Aquam Gallefij 
pharmacopzi ibidem vide. Baldus Angelus 


indolium vini injectas, corruptum priftino 


nitorireftituere , idque in cella Cardinalis 
Urfini accidifle,fzripfit, Ad theriacam fin. 
gulariratione przparantur, Primus Andro- Galen.de 
machus adhibuit, Antoninus Imperato rre- Antid L5. 


vocavit. Galenus cgregié defcripfit. Con. de Iberiaca 


fulefi place: Ambrofinum , fed & nos ante 4dPifoue; 

nonitamultos annos, 1n fchedialímate ad € 4i. 

Theriacà Andromachi,expofuimus, cü ejus 

Lceínz inPolonia difpenfationi przeffemus. 
Viperarum differentias, Color,& magnita- Differetia. 

dodabunt. Ratione Coloris , Paufaniasin 

ZEthiopia & Lybia nigras eflefcribit. Porta Porta Pby- 

proratione foliin quo vivunt , virides, ru- £027 4.c. 

bras; rufas,albas,& nigras obfervavit. Car- 28. 

danisrubrz craffz & brevis, Milort ab Italis 

dictz meminit:fed Mathiolus , innocentif- 

(imum animal effe, domibufque familiare, 

addit. Magnitudinis reípectu , 1n Hifpania; 

nonnifi cubitalesinveniuntur,fi Amato Lu- AmatLufr- 

fitano credimus. In regione Troglodytica, ta5.:m 

longitudinem decem & novem cubitorum Diofrorid, 

exxquantíi4&liano. ,Inaurea Caftella, vi- Z/zzn, H. 


ginti pedum funt, fiCardano. /Egyptiaca- 4.1.9.6. 53. 


rü pelles tométo repletz duplo majores funt 
noftris,fi Bellonto, Alpinus 1n Illyrico uni- Belloz.ob- 
coin frontecornu infignes, marem album fery./.2, 


'gerere,fzminam duo tanquam acus in lyn- c,56. 


cipite, capite latiore& compreffiore effc, & A/pzn.de 

à ceraftis differre , fcripfit. Sumunt&àve- Medicina 
neno quidam differentiam, &ferpentem il- 4Egypt.l 4, 
lum, qui Efcurzo [talis adferunt, — Verum cap.8. 
hic,quia eftcolore cinereo nigricante ma- , 

culis diftin&to , longitudine fefquipalmari, ? 
capite craffo & quadrato, ore magno & hi- 
ante,lingvà nigrà & mucronatà , & tarde in- 

cedit;in viperarum cenfum referrinon po- Nieremb. 


mendatur. Ca7gs quidam ad vitam proro- |terit. De Vipera Chiappe ita, Nierembergius. H.Exor.l, 


3 Genus 12.6.3. 


' 


Numi. 
Ambrofin. 
L1I.6.5. 


| 


14 HiSTORLE 
Genus viperarum Chiappa nutrit mage 
num,fimile putrido ligno;peftilentem f] piri- 
tum quatuor narium feneftris. fundens. 

uzdam morfu equum intra diem occi- 
dunt, fufo per omnes jun&uras fangvine. 
Suntalizvariegate , alie nigre & prolixe. 
Quemcumque momorderint , i 
crefcente lunà mitefcunt , decreícente 1rri- 
tantur. Aliz funt pallidae,nigris diftin&tz 
lineis , interítinctz maculis albis E morfo 
abijs decidit pet frufta cato. Alijs tanta 
peflis fupereft, ut fifufte contingantur, fa- 
beatvirusufque ad brachium. Alie hujus 
funt conditionis,ut fi mordeant mane,mor- 
fusevomens fangvinem pereat ; fub vefpe- 
rum, nonfunt lethales. — Vifusibiferpens, 
incujusutero inventi triginta & unusfz- 


| £u$, 


AARAU aS 
ARTICVLVS ll. 


 DeAmmodyte. 


Ri hic tum ratione figurz tum 
partus ad viperarum genera, Vocaturaà 
Latinis Aminodytes vocabulo à Grecis de- 
fumpto;qui & epuod Tov , Vvrosqued uv s QA go 
dw Iv,perypfilon , & zpyusdfIyy periota ap- 
pellantiibi aav/8 zung x«l dVzev quonia a- 
renam fübeat: bic ab zupoc & diopozle per- 
fodio. Aétio eft Cencbrias vel potius Cer- 
ebnias abafperitate miliari, quód cauda ip- 
fiusinftar granorum milij dura fit. An Zuuo- 
Qalwapud Lexicographos fit ab co diver- 
fussvelapuuozricapud Suidam difficile eft di- 
ccre.Nonnulli Ammoditem, Centriam,aut 
Centritem, ob duritiem caudz dici debere 
innuunt, Cum xé/]ge quadam lignorum & 
lapidum vitia dicanturut apud Theophra.- 


Theophr. ftum videre eft: & Plinius , in quibufdam ar- 


P.L. 56.5. 


Defcriptio, 


boribus velutiin marmore, centra quz- 
dam,id eft, durities clavis fimiles, &feris ini- 
micas effeaffeveravit. Ut utfit^, cormutum 
vocavi,quod eminentiam quandam cornu 
zmulantemfupranafum gerat 5. & viperam 
Cornutaimn lyricam.quód in illa regione fre- 
quens fit, monoceron denique ,' propter cal- 


lum qui fummam oris partem exornat, cer- | 


tum eft. | | 
De ejus forma & Defcriptione ita A4mbro- 
fiuus.Olaus Magnus fcriptis mandavit quof- 
dam efle ferpentesarenacei coloris , longi- 
tudinecubitali , maculis nigris diftin&os 
babentes fupra dorfum linearum veftigia : 
Deinde inter hzxcce ferpentium genera 
Ammoditem commemorat, Quamobrem 
Lucanus colorem arenaceum hujus ferpen- 
tis contemplans canebat hunc in modum, 
Concolor exuftis atque indifcrétus arenis 
Ammodites. Eft igiturferahzcviperz per- 


quam fimilis,capite tamen ampliore , & za-- 


ne,quam exhibemus melius & commodius 


NATVRALI1S 

xillis latioribus, &in fuperiore parte roftriy 
eminentiam quandam acutz verrrucz fi- 
milem gerens, Propterea vulgares, nonin- 
juria,cornutum ferpentem vel cornutam vi- 
peramnuncupatunt. ZÉtius quoque Am« 
moditem cubitalis magnitudinis , &arena- 
cei coloris effe (tatuit. Immopellem maculis 
nigris przditam, & caudam preduram ei 
affignavit: Has a.conditiones le&or inico- 


meditari poterit. 

In Lybia tefte Solino in multis Italiz 
IMlyrizlocis, comitatu inprimis Goritienfi 
ftabulatur. Quadramius obfervavitin Cir- 
culatorum capfulis, catulos ritu viperarum 
eniti, | 


 DeVeneni fignis &remedijs , itasdem Am Venenutn, 


brofinus.Olaus Magnus defcribens figna ve- 
nenihujus ferpentis ea effe protulit , quan- 
doparticula demoría non folum ingenti 
dolore & tumore afficitur , verum etiam 
quando virus à vulnere effluit , & propterea 
fipatienstertio dienon perit , quandoque 
ad feptimam ufquediem vitam protrahit.At 
Inter ceteros Authores, clariorahujus ve- 
venifigna affignat Matthiolus ,dam percuf- 
losab Ammodite , feftina morte opprimi 
Ícribit,& àvulnere eorum , qui tam brevi 
tempore non obeunt, fangvinem primó di- 
manarte, labiaq; vulnerisintumefcere,dein^ 
pe pauló poft faniem effluere ; capitifque 
gravitatem,& animi deliquiü generari.Imo 
addit homines etiam robuftos ab hoc fer- 
penteictos triduo interire, & celerius qui à 
fzmina fauciantur. Quamvis obfervaverit 


& Lócis. 


Y 


[ 


nonnullos ab hoc ferpente percuffosad fep- 


timam ufque diem vitam protraxiffe, 
Przfidiahocvenenum caftigantia,inpri- 
mis communia laudatAbenfina;deinde tan- 
quam Alexipharmaca, caftoreum,cinna- 
momum , & radicem centaurez cum vino 
exhibet, Itemradicem Ariftolocliizlon- 
ge, & Gentianz probat , poftmodum pro 
emplaftris parandis,mel exficcatum , & tri- 
| tum,radices gracatorum;centaurez, femen 
linijharmel,la&ucz , & volubilis przfcribit, 
Verum Matthiolus admonet primo appo- 
fitis cucurbitulisambitum vulneris fcarifi- 
candum effe , inje&is tamen vinculis ar&if. 
fimispartibus fuperioribus.deindetanquam 
prafidium peculiarementam exaqua. mula 
potam,caftoreum;cafiam , &fuccum arte- 


Reiedia; 


mifiz,cumaqua commendat.Przterca the- 


riacam in potu exhibet , eademque vulnus 
linit,& tandem emplaftris attrahentibus u- 
titur. Imó in hac affectione cataplamata 
nomis, & ulceribus ferpentibus con." 
ferentia fummoperé cele- 
brat. —. 


AC — AnRri- 


/ 


Ceraftes. Geeuini Aldrou. Gebornicte Scllang d 


- : z 
E 
z E 


7 
- Ve A 
T A 
A 


iW 
j ) o, NN NN 
"n jp | i / NN ) 
Quos | im n J 
i d NN " 
WI i NY WM WI 
Wa NU M 
MAI WM 
you N 
7 J 


Hoemorrhoüs Paret 


name 
om ts 
i 


e 


eum 


Mr 


MERO E 
GENMPAM 
217 ME 


Ww, 
Tti 


t 


AG , 
qp TTE 
i , 


(|. fDESERPENTIB/S L1B. 
-a9050 «$50» 40050» «0050» «005r «090r 


"| ARTICVvLVvS TII. | 
- *DeCerafle, 


Xcipithic Ammodyten ferpens , quód 


JAmbrof.l. 
Y b. -&inlocisetiam arenofis libenterftabule- 
Nomen, tur.Noméàduab? eminenti]s,zzo "z x£oxloc; 


quein fronte;cochlearum tnftar,fedfolidio- 


res habet, fottitus eft. Ariltoteli Thebanum 
Bellon. obf. colubrum,dici placitum eft Bellonij, Olao cft 


424.54. Criflalis, Alberto M.Ceriflalis, Sitalis c Trif- 
— — nli. | 
 Defiriptio, — In Deferiptione variatur, Plinius corpore 


Pli. H. NJ, Ceraftis eminere cornicula fzpé quadrige- 
9.6.23. minafcribit: quorum motureliquo corpo- 
Solin.Poly. re occultato follicitent ad fe aves; T'oti- 
bifl.c.A0. dem & Solinus habet. Albertus octo. Dello- 
Bellon. Obf. nius duo inftar granorum hordei fupra ocu- 
|A6p4,  losgeminaminuta cornuaimitantia, ponit, 
| Addit, dentes viperinisfimiles, dorfum lineis 
quibufdam puniceis variegatum habere.A2- 
tits cubitalis magnitudinis , longiffimum, 
duorum cubitorum, corporearenaccico- 
loris , juxta caudam defquamato, partibus 
ventris per ordinem Íquamatis,reliquit. 
Inveniturin Lybia, cujus mediterranea 
arida & fabulo referta funt. Olim in Zigy ptü 
migraffe,& magnamiregionispartem inha- 
bitabilemreddidiffe, prodidere quidam, & 
exhisLucanus. Bellonius dum Cairo in 
| Pharfal,; montem Sinai iter faceret , copiofos con- 
l.9. Ípicatuseft. In vijsper quz plauftra agun- 
Bellon. obf. tur , frequens ftabulatur,obviofque aggre- 
Lz.56. ditur & perimit Y 
Naturae Duo ipfis congenita adícribit Bel. 
lonius ,- nempe, quód ritu viperarum fce- 
tus edant vivos, & quód inter omniaferpen- 
tum genera diutiffimé fitimtolerent, Greffa 
flexuofo volutari, quoniam breves & craffi 
- funt; molecorporeaarenisobruta , exertis 
J&lian.H.. cornibusaviculas allicere, ut fuperius dixi: 
A..16.c,  Pfyllospopulosnon attingere;adijci prate- 
28. ^ ritis poteft. E 
Venenum. — Demoríüsà Cerafte , parte affectà intu- 
- Diofcor 4.6 mefcit, & duritiem quandam inftar capitis 
clavi cum puftulisexperitur. Mox fanies 
modó nigricans , modo fubpallida effluit: 
mens alienaturivifus hebefcit,ingvina&po- 
plites dolent, . 'eníis genitalibus convul- 
fusobit, Inter remedia ponit Diofcorides 
membriprzcifionem. ZEgineta & Aretzus 
Ícarificari & fcrro ut inuratur jubent.Celfus 
- rutam ex aceto coctam,& nepetam cum fale 
& melle permixtam laudat. Plinius pice cum 
polentáquandoque utitur,interdum Cafto- 


Lotus, 


Lucan. 


risteftibus cum panace &ruta in vino.Quo-- 


4Elian. H. modo id Pfylli frangant, apud4Elianum ha- 
A..194. bemus. Cornuad prefentiam viperz ,na- 
pelli,aut fellis Pardi exudare ,' Grevinus & 


2,8. 
Petrus de Abanoaffirmant. 


- | dit. Nicander ita defcribit ; 


1$ 
Datur apud Nicandrum genus Ceraftz Differétia. 

mutilum vel quód cornibus careat;fed fic Ces 

raftes appellari non poffet : vel quod non 

tam patenti habeat : & quidem grandiori- 


| bus quàm alij maxillis inftructum eft, Maxil- 


larevocatur.. Forte illad quodfuperiusex 
Matthiolo in Illyrico inveniri diximus, 
Thair ZEgypuijs dictum , & quod intheria- 
ca,utProfper Alpinus fcripfit. ,. adhibent, 
Herodotuscirca Thebas ZEgyptias cornu- 
torumferpentum, parvi corporis meminit, 
quifacridicuntur.. Sed quia inpoxij ; ad 
Cerallas referri non poffunt. Nos duashic 
in Iconibus fpecies exhibemus. Secunda 
adSerenif],M. Hetruriz Ducem ex Lybia 
allata efl,una forté ex illis , de quibus Faz- 
conerius Anglus ad Gefuerumitafcribit. | Allati 
fuerantex Cairotresferpentes ad nobilem 
quendam Venetum qui, diligentiffime in 
vitro magno & arena propé focum ferva- 
bantur, "Fres numero erant,quorum unus 
ferme erat triplo reliquis major, ifque femi- 
fia,que tum forté quatuor,aut quinq; ova i 
ipfa arena edidit magnitudine fere ovi co- 
lübini;longitudo erat trià pedá, craffitudo 
fere brachij :zaput duos digitos latum, idque 
compreffum. Oculorui pupilla nigra, reli-. 
quá parte albaquorá cilijs utrinque promi- 
nebant cornicula duo brevianon carnea ut 
in quibufídamalijsfedveré cornea. Collo e- 
ratpro magnitudine corporis tenuiífimo, 
&fatislongo. Totus partefuperioretectus 
erat/quams cinereis, Supremaíquamarum 
parte nigricantibus,czuda; in extremo exte- 


| nuata,& fubfuíca. Alijs duobuseademerat 


forma , nifiquod cornua adhuc non exta- 
bant. Dixerunt cífefilios illtus majoris. 


GISELE ENSE EID EE SERE NE 
| ATOIOVIYS IV. 
"De Hemorrboo. 


| 4Emorrhous, Grecis& Feminine eiuob- Ambrofrn 
boc, & mafculiné aipopboog oo 18 eiue de férp. lx, 

lec, &g£o , quod ad ejusiGturm fangvis ab o- C4p-S. 
mnibus corporis humani meatibus effluat. Nomej;, 
Ifidoro eft4fpis bemorrbois, Arnoldo Afrodius, 
Sylvatico Afudius , Avicennz etiam'Sabrz, & 
Alfordius. Olaus tria differentia genera. effe 
putavit. — Thopitm Nicandro dici, quodlo- nbodig, 


| cisillis Egypti, quibus Thoóis imperavit, Anzio Jetf, 


dele&taretur, Rhodiginus author eft. lA6.L.9. 
Defícriptionem hujus ferpentis, apud ZE- Defcriptia, 

lianum, Nicandrum , & Parzum habemus. Z/;zj.].A 

Corpore eit pufillo. Oculis igneo quodam ful- 7, $6.13. 

gore ardentibus,Care fplendidiffimà , dorfo 

multis albis & nigris notis maculato,ceryice 

anguftà, Cauda pratenui, cum corniculis fu. Níczz4. ig 

praoculos.Avicenna ei dentes zquales tra- Therígc, — 


Vnum 


Loctit. 


JElian.H. 


T3 JHISTORLE 


aum longa pedem , totoque gracillima tva- 
Hu, " 
Jgnea quandoqueest , quandoque eft candida 
forma, 
Confiricbumque fatis collum y e tentia 
cauda 
Bina fuper gelidos oculos frons cornua profert, 
Splendentum quadam radiorum albentia luce 
Sylveffres ut apes populatvicefque locu[fa. 
Anfüper borvibile ac afprumcaput borret ,— 
inflar 
Ipfius oblique fua parvula terga Ceraffe 
Claudicat ex amedio videas appellere dor fo, 
Parvtin navigium terit imam lubricaterram. 
Alvus c baud alio tacite trabit iliamotu 
Ac per arundineum fi tranfeat illa grabatum. 


In ZEgypto &illis locis quibus Thonis 
imperabat,viverefuperiusdidum. — In In- 
diareperiri, ex Diodoro Siculo colligi po- 
teft. fs enimin eo tradu quo Alexander 
Porum perfequebatur, inventos fuiffe fer- 
pentes,parvos equidem, fed quorum alij e- 
reis virgis fpecieerant fimillimi , alij denfam 
& hirfutam criftam arrigebant, ad eorum- 

ue moríüm toto corpore fangvineum fü- 
dorem dimanaffe, fcribit, Particularemlo- 


A. 9.6.43 curn fi attendamus;faxorum cavernas inco- 


j 
NATPRALIS 
urina prodire incipiat, — Mathiolus alliurii 
& vinum dilutum , cumtheriaca, exhibet: 
vulnusaquá frigidá abluit, & demum,regio- 
nem yeficz fpongijs calidis fovet, Plinius, 
flores & morarubi commendat, 


Circa Differentias nihil feré occurtit Differentia 


pratereaquae Nierembergius de Indicoba- 
torrboo,& KokobÍcribit,Pifo & Marcgravius 


de Cucuructiille de Ibiracao hábent. De Ha- Nier£letg, 
morrboo Va Nierembergiw. — Habet novus H.E. 4. 12. 
orbis fuum hazmorrhoum , Abucyatli di- cap, 2. 


&um,fimilem teutlacotzuchqui , nifi quód 
fonalib. careat, májorem hzmorrhooanti- 
qui mundi,fed ejufdem veneni, Per omnes 
corporis meatus & cicatrices profundunt 
fangvinem morfi, Eftalius qui etiam per 
jun&uras prodigé cruoremfacit. De Kokob 


ficidem, —OffenditurinagrisIucatanenti- Nieremb. 
bus,quidam ferpensad hemorrhoi noftratis H E./12. 
pertinensgenus, quatuor longus dodran- c4p.4 9, 


tes,fufco colore, fed cyaneis & rubrescenti- 
bus maculis confperío. Flujus ictusadeó 
pettilens efl;ut intrahorz unius fpatium co- 
gatictum hominem fangvinem reje&tare, & 
intradiem unum ex omni corporis parte 
effundere;atqueita demum mori.Antidotum 
effe inquiuntfiliquaftri fuccum liquori ta- 
baci permixtum, cx quo alia contufa atque 


Lb 


L6.50. triculusdolore afficitur:deindefangvis non | 


Galen.de 
Theriaca 
ad Pifone. 
Lucan. 
Phar fal, 
L.9. 
AEltan.H. 


4.l.9.6.43. 


Nicander 
in Tberi- 
&is, 


folum exforaminibus morfis , fed etiam ex 
naribus fluit ; fpirandi difficultas fubfequi- 
tur ; & fiquzin corporeobdu&z fuerint 
cicatrices,recrudefcunt. Inmor/au femina, 
anguli oculorum & radices ungvium fang- 
vinem fundunt :immó fangvis ab omnibus 
corporis meatibusmanat , & tandem den. 
tes,putrefactis gingivis excidunt. Eadem 
Nicander, Galenus,Lucanus, & ZElianus 
prodidere. Immedicabilesquibufdem e- 
jus morfus, alij partem fcarificatam canden- 
ti ferro inurunt: quidam ftatim precidunt; 
deinde cataplafmatis validé attrahentibus 
utuntur. Diofcorides ad iftendum fang. 
vinem emplaftrum ex folijs vitium co&is & 
cum melletritis primóimponit., poftpor- 
tulacam cum pelenta antequam fangvinea 


lere folent, reloluta fint, epotumque.  Saxorum colit 
Natura. DeNaturáloc occurrit, fegnem admo- | cavernas, &in his cubilibus educat prolem. 
dum ininceffu& pigrum effe: naturaliter, | Egreffusantrum , cum ftrepitum audit,im- 
nonaliter ac navis dum mare fulcat,incede- | petum facit in abvios. 
re;moreundz , quzaffurgit & deprimitur: Curucucu Marcgravius vocat, quem Pifo Martgr. H. 
& feminam à mari greffuita diftingvi, quod | Cucurucu Brafilianis dici fcripfit. Ife novem p.J, 6.6.14 
hzceuminterné circacaudamfirmet, cum | pedeslongum facit,fquamisflavefcentibus, 
Jlian.H. masventri tantummodó innitatur, &col. | ac per dorfum maculis nigrisgrandibus va- 
A.L. 15.6. lum ferpendo extendat. , Quz de obliqui | riegatum. Nimirum, intoto flavo macula 
13. inccffus caufa,& Canobo Menelai guberna- | eft grandis , innigro duzflavz , in quibuf- 
Nicander | tore veteres nugantur,apudZElianum & Ni- | damnigrisetiamunicaflava,&ficcontinué, 
ànTheria" candrum vide.Nemo alias hujusfabulg me- | C/. Pifo;amicus & condifcipulus nofter, qui Pifode Me- 
cis, minit. per aliquot annosillas oras luflravit ita de- dic. Brafif, 
VenenW. — Inejusmorfu, (verba fant Mathioli) color | fcribit. Cucurucueftangvis craffus, cine- 7, 34p41e 
Matbiolus loci percuffi fit cruentus, ex quo ab initio ni- | ritij coloris interius flavus, externis maculis 
adDiofcor. hil preter aquofum quoddam , cffluit : ven- | nigrisdiftin&us, &ijfdem ut Cafravel Íqua- 


mis veftitus; novem &interdum duodecim 
pedeslongos. Maxime eftvenenatus , &. 
plurimum metuendus , licetcaro ejüspra- 
parataaBarbaris comedatur. ; Precipuum 
illi venenumincapite , ideoque Brafiliani 
IDntercepto quantocius caput amputant & 
cooperjunt humo: Ab illo 1&us, corripitur 
vertigine, tremoribus , torminibus,animi 
deliquijs;febribus ardentibus, quibus fudor 
frigidus ac ipfa denique mors,intradiem na- 
turalem;aliquando & celerius fuccedit.Pra- 
ter enarratas qualitates ; peculiare eft huic 
ferpenti , quód morfu ejus virulento,venz 
erodi videantur,tantamque inflàmationem 
& ardorem efficiat , utfangvis bulliens mox 
€ naribus, auribufque,imo manuum & pe- 
dum ungvibus promanet.Huic malo fi que 
Medicina detur ,. ipfius ferpentis, qui mor- 

fum 


$ | eps Aeinü ex Malthiolo . 


j Afpidis fpecies 
AA 


AP UTRTESN 
lc € €, € 2N 


DE SERPENTIBVS LIB.1, 0; 


fum intulit, caput emplaftri forma, vulneri 
applicatüzT um &Folia Tabaci recentia,le- 
vitertantü ab ignisflammá tacta, mirabiliter 
profunt,canterijloco. Idem praftatcon- 
tra hujus , aliorumque Serpentium morfus 
radicis Cagapia decoctum. — Deinde fucce- 
duntfudorifera, vel ipfo ftatim initio. con- 
venienter exhibita, utfunt radices Iufepe- 
ba, Urueu, Malvifíco,Iaborandi, &c. 
De Iliracoajitaidem. Iliracoa Brafilienfi- 
datop.43. busferpens DE PRSE ABD ED 
 rübrifque maculis infignis. . Ejus morfus 
eftadmodum venenofus,& peffima fympto- 
mata infert, haudfecus , quam Cucurucu, 
utà Brafilienfibus accepi : quippe fangvis 
quantocyus à morfu , ex auribus , nari- 
bus & oculis profluit , & nifi ftatim fub- 
ventum fuerit, moritur vulneratus. Si 
virusnondum ad cor abierit , carne ipfius 
/angvis cocta cum radice Iufepeba , Tabo- 
randi, Malvalfeo, Caapeba; Capypuba,ad- 
ditisfummitatibus Nhambi, exvinointer- 
neexhibitisvulneratireftituuntur, | Adda- 
tur externum remedium,ex capite ipfius fc- 
rz contufo, & cum ZErva de Cobre, alijíque 
ejufmodi ante enarratis przparatum. 


V. 


Pifo loco ci- 


ARTICVLVS 


"De Sepe. 


Ambrof.de 


ferp.lLx.c.6 
Nomen, 


QEUeQuN S NAA maléSepes, Graecis 
ei, & quidem feminino genere dicitur. 
Sine dubio aea loewmew 18e mAwyéflae; 
quod vulneratorum ab hoc ferpente caro, 
ftatim putredinem concipiat. Ideó non- 
nulli ex Scaligero, non malé Putriam voca- 
re, . Dicitur & eszedov , quamvis Nican- 
der Sepis & Sepedonis diverfis locis memi- 
nerit, Nec vel ifte diverfas Sepis & Sepe 
donis defcriptiones habet ; nec morfus Sc- 
pisfymptomata ab Aétiorecitata, ab acci- 
dentibus Sepedonisi&tus,que apud Nican- 
drumleguntur,differunt. Ideó Gefnerus, 
& Grevinus pro fynonimis fumfere. | Avi- 
cennas Sel/ir vocavit, 
Defiiptio. — In Defcriptione variatur, Abenfna eum ca- 
pitelato , collo parvo, caudábrevi,ventre 
2 rotundo,tergore lineis diverfi coloris varie- 
VElieu.H. gato facit: tius duorum cubitorum longi- 
A.L16.. tudine, ore acuto , albisnotismaculatum. 
14 . £lianus eidem quatuor dentes, quos Vola- 
Nicand. in cerranus,recurvosfacit; quituniculis qui- 
Theriac.  bufdamoccultantur,adícribit, Paufanias ci- 
- Grevin.de nereum colorem, & macularum zeiuAévi(2; 
Venen.l.1. alvum majorem. Nicander, colorem hirfuti 
c1.  — tapetisaffignat, quem Scholiaftes varium, 
Locus. Grevinus,pallidum interpretantur, 
Paufanin ^ Invenitur in regionibus Syriz & Arca- 
" Elien. dia. Legimus namque apud Paufaniam,/£- 
gyptam Ela P. Arcadiz Regem,incau- 
tum ab eo interemtum fuiffe, Dum cur- 


- 4Elian.H, tui à 
rit;,brevior cauda videtür:quem tamen ob- 


/A.L16.C. 
14- 


EN 
! 


liquo majorem tramite ducit. Colorem 
in eorum quz attigit fimilitudinem mutat. 
Venenum , quod admorfum illicó tabe de- 
ftruit, ex dentibusejaculatur... Offa cum 
corpore diffolvere, Lucanus fcripfit. Dici. 
tar Nicandro Zduos, vel quodfitZgeae , vel 
quod faciat dijavToie Qanvepévors 1 vel ob fic- nw 
citatem,vel quód percuffis fitim adferat. De PAM 
fignis veneniita Lucanus: Me 
Mors erat ante oculos , miferique in crure Sas. . 
belli | 
Seps ftetit exiguus, quem flexo dente tenaceim 
Avulfitque manu piloque affixit arenis. 
Parva todo ferpens , fed. qua non ulla erus 
enta 
Tantum mortis babet $. mam plaga proxima 
circum 
Fugit ruptacutispallenttaque offavetexít : 
lamque finulaxo nudum est fine corpore vul. 
nus. 
Membrauatant [anie s fara fluxeve, fene ullo 
Teginine poples erat , femorum quoque iufcu- 
lus omnis 
Liquitur € nigra difllant inquina tabe. 
Difiluit flringens uterum membrana , flu- 
untque 
Viftera nec, quantum toto de corpore debet 
Effluit in terras favum. fed. membra vene- 
num 
Decoquit ; in minimum mors contrabit omnia — 
virus, 
Vincula nervorum c laterum contexta. y c4- 
. yumque ' 
Peclus,e abflrufum firi rd ontue 
Quidquid bomo est , aperit peflis, naturapro - 
fana : 
Mortepatet ;imanant bumeri , fortefque la» 
certi | 
Colla caputque fluunt; calido non ocyus Au- 
fhro 
Nix vefoluta cadit nec folem cera fequetur, 
Parva loquor corpus fanie fHllaffe peruftum; 
Huc d flammapotefl , fed quis rogus abftulit 


Venenum. 


» 
I 


feo | 
Hac quoque difcedunt , putrvque fecuta me 
dullas, 


Nulla manere finunt rapidi ve[ligia fati. 
| Cynipias inter poffes tibipalma nocendi eit: 
- Eripiunt. omnes animam,tu fola cadaver, 
Inter remedia , portulaca & acetum mul- pioftorid. 
fumà Dioícoride ;à Plinio cortex & baccz ; 
lauri, oxymel;pifcium falforum cibus, dum- P/ig. H. N, 
modó vefperi vomitu rejiciatur ; ab Aétio, /29.c.g. 
fpongiaaceto calido imbuta , & morfui ap- c 6. 
plicata;laudantur. | 

InterSepem & Sepedona; ut fupra dixi- Differztie, 
mus , vixaliquideftdifcriminis, etfi Scho- 
liaftes Nicandri , Sepi colorem coccine- 
um , Sepedoni variam affignet. — Viden-- 
tur tamen. reperiri ferpentes qui ad eun- 
dem referri poterunt. —— Meminit. Ari- 

e. ftoteles 


4Eltian. H. 
4.8.6.7. 


Niereberg. 
H. E.I. I2 . 
CAp.11., 


Aimbrofin. 
de Serp. [. 
1.6.7. 
Nomen. 


18 HISTORIZE 
ftoteles cujufdam pufilli, quem quidam S27 
erum vocant, qué & reliqui ferpentes,ettam 
magnivitant. Hujus morfu omnia putref- 
cunt. Legiturquoque apud ZElianum , vi- 
rum quendam folo ferpentis attactu periif- 
fe,& veftem zgri pauló poft patruiffe. Huc 
& Agvafen pertinet, de quoita Nierembergius. 
Subita peftis Agvafen ferpens duas fpitha- 
maslongus duntaxat; fufco colore, lato ca- 
pite atque compreffo :adeó veró lethali eft 
1&u,utintra dimidiz hore fpacium interi- 
mat, decidente carne vulneri vicina , ac mi- 
ferc putrefcente. Verfatur montofis locis; 
editis, atque arentibus,  Alexiterium ejus 
Pangagvafen,Nafcitur in Philippicis. 


ARTICVLVS:VL 


*De Afpide. 


n quemAfpidem vocamus nomen, 
velabafpergendo, quod venenamorfu 
afpergat,utI(idoro placet ; velabafperitate 
cutis,ut Arnoldo; velab afpiciendo, quód 
acutumintueretur, nifi eorum oculi àqui- 
buídam carunculis comprimentibus im pe- 
direntur, ut Aben(inz ; vel à eze/Qew, quod 
eít,more ferpentis beftiz fibilare;& fe gyra- 
re,propteracutum nempe fibilum , velejus 
corporislongitudinem,utalijs ; impofitum 
eft.Quidam Serpentem Niliacam & Zigyp- 
tià dixere, quód ZEgypto (it peculiaris: Pro- 
pertius facrum. colubrum , quód in fimula- 


- chris Ifidis adhiberetur, dixit; alij Hypzalzn à 


Defcriptio. 
Nicandin 
Theriacts. 


fomni inductione. Quatramius Maraffum 
vocavit,quód viperarum inftar , vivos catu- 
lospariat. 

Defcriptionei apud Nicandrum habemus. 


Tam procera, ( inquit ) exten[a quetnt quam 
brachia duci 

Tantag, craffities esbquantum anle telum, 
Quod faciens baffas docta faber expolit arte ; 
Protrucium. borri fonataurorum; c cede leo- 

(qnum. r | 
Squallidus interdum color albet , fape viventi - 
Cum iaculis fepe est cineves imitante figura s 
Nonnumquam ardenti veluti faccenditur igne 
Idque nigra ethiopum fub terra, qualevefufus 
Nilus fepe lutum vicinum in. Nerea volvit, 
Praterca gemina caliiinflar, fronte caruncla 
Harent fangvineis fcintillant lumina flammis 
Turgida [quallet item cervix, gravefibilat ipfa 
Befha,dum certam voutt ira cancita mortem 
Quatuor binc intra maxilla concava dentes 
Radices fixere fuas quas juncta quibufdam 
Pelculis tunica abducit ,trifleunde venenum 
Effundit.fi forte fuo hac approximet boffi. 

| 


Belluacenfis ei ceruleum colorem, den- 
tes extra labia,utin apro; exporrectos, ad. 
Ícribit. Agricolalongitudinem & craífitu- 


Loc dc p c cc Dien —————'——————— cmd 


NaTPRMIS (70 70 
tudinem mediocrisangville, V'ottonusfe- — À 
num pedum;affignant. Plinius,duos dentes Plin. H. N. 
infupera parte dextera lzvaquelongiffimos; LTL.€ 6.37. 
tenui fiftulà perforatos,utfcorpionum acu- 4Elian.H, 
leijvenenum infundentes. — ZElianus tenu- 4-^ 9.6.4, 
iffimis quibufdam tunicis imduilcribit, qui- | 
bus inverfis venenum effundatur, effufo,il- 

lz adpriflinumflatum redeant. 

InGallia nullas divagariBellonius author Locus. 
eft: plurimas in Hifpaniz infulis Chrifto- 
phorus Andreas. Calidiore aére gaude- 
recertum,ideó Africam, & ripas Nili inpri- 
misincolunt. . Olaus in feptentrionalibvs 
regionibus obíervavit , fcabrosá cute, 
cinereo colore|, oculis fcintillantibus, lon- 
gitudine trium vel quatuor cubitorum. 

Umbrofislocis dele&antur. Ideó Sene- Sympathia | 
ca,ad umbramexíurgere dixit. Abhorrent é Antipa- | 
abIchneumone , Argolisangvibus, rana- thia. 
rum fztibus, cimicibus,aro, & halicacabo, Nicandin 
Ichneumon ova ejus contcrit, & mordente Theriar. 
dente laceffit. | Bellum,quod & apud Zlia- ZElizn.H.- 
numinvenies, Lucanus ita egregie defcrip- 4.73.22, 


fit. €» 6.38. 
Afpides ut Pharias cauda folertior boffis (10.47. | 
Ludit,C» iratas incertaprovocat umbra, Lucan. | 
Obliquafque caput vanas ferpentis inauras — Pharfall. - 
Effufo tuto comprebenditgutturamorfu, — 4. | 
Lethiferam citra faniem tuncirritapeflis — Arifl. H.A, 


Exprimitur,faucefa, fluunt pereunte veneno. 1,9.c.5. 
Argoli ferpetes apidesinterimüt, ideo iuffu Suidas. 
Alexandri M.Alexádriá deportati fuere.R a- Agricola 
narü fetus cauda infignes perfequütur. Gal. de atim. 
linz eà diequá cimices comedere, ab ijsnon fabter. — 
tanguntur. Fumo z7ita inebriantur,uttor- Port2 Phy- 
pide cvadant.De Halicacaboita Pliniw. Nec tegnl.g. — 
illud przteribo afpidum nature Halicaca- c.24. | 
bumin,tantum adverfam , ut radice ejus Pini.H.N, | 
propius admotà, foporetur illo fopore ene- L21.c.31. 
cansvisearum. Ergó trita exoleo percuffis Atben.H, 

auxiliatur. Deamore afpidis mariserga an- 4.1.4.c, 
ferum cuftodem puerum , & fzminz rivali- $4. 
tate commotz erga eundem odio , vide A- 
thenzum. Ll 

Ad Natura pertinet,quódIfidorus fcribit, Natura. — 
adincátatoris vocéalterá auriü premere, al- lfidor, Orig. | 
terá caudá obruere:nüquá maré nifi comite L.12. | 
feminá e fpelunca egredi ; alterutrum ab ali- 
quo occifum;occiforem etiam in turba que- 
rere, quodaliqui afürmant; vifumimbecil- 
lum ob carunculam,de quá fuperius, feutu- 
bercula fronti adhzrentia habere ;& leviff;- 
mo ftrepituaudito,quafi ex fomno excitatas 
fefe erigere, cp apud Nicádrü legimus.Inira- Nicandn 
cundia precipitib. tumet collü.De evorz na- Theriacis, 
tura prodit Bartholomzus Anglicus,parva, Anglic]. - 
rotunda,livida,vifcofa,fztida,fummé vene- 19.088. - 
nofa , & filamentis quibufdam conglobata 
effe,quzfià Rubeta velalio: venenofo ani- 
mali foveatur, verméprocreari , qui vifu & 
halitu more Bafilifci,primó foventem,dein- 
dealios etiam animantes perimat. Manfue- 

I fieri, 


[ 
L 
[ 
! 
; 
: 


] 
! 
1 
[ 
| 
| 
| 
| 
| 
' 
!] 
| 
d 
1 

/ 

| 

1 

: 


| 


DE SERPENTIBVS LIB.1, 


vElan.H, feni, apud AElianum légimus, Cicurantur 
4517.6. 5. cibos cuminfantibusvivunt, & crepitu di- 
gitorum vocatz cx cavisprodeunt, Men- 
lametiam, in quatemperatz vino & melle 
farinz ipfis apponuntur,circumftant, acre- 
liqu3 omnifpirdinterrarclictà , caputalle- 
vantes circumlábunt;fenfimque explentur. 
Plin. H.N. Egregié deilloP/iniu.Unicus huic tam pefti- 
4.84.23. fcroanimalifenfus vel potius affe&us eft. 
— Conjugafermé vagantur : necnificum có- 
pare vita eft, itaque alterutraintcremta, in- 
credibilisalteri ultionis cura. — Perfequi- 
turinterfe&torem,unumq; eum in quanto- 
liberagmine populi , notitia quadam infe- 
ftat, perrumpit omnes difficultates, permeat 
fpacia,necni(i ab amnibusarcetur, aut pra- 
ccleri fuga. T 
I&us Afpidis tam fübtilis eft;ut vifum ef. 
Nicand. jj Fügiat:ideó mors Cleopatrz difficilis erat 
Jierigca, cognitu, l'umorcirca vulnus nullum; poft 
* j&umftatimfopor infurgit , oculi caligine 
fuffüdütur, facies pallet,frons refrigeratur; 
i&i affiduó hiant,& tandem convelluntur. 
AGuarius egri colorem in viridem & her- 
baceum permutari afferit. Inter remedia, 
Ariftoteles & alij folam partis mutilatio- 
nem ponunt. Vifum haud paucis, fi centauri- 
umin vinotritum zger evomucrit , peritu- 
rum certó ; vi&turum, finfecus. Mercurialis 
plage exuftionem fuadet ; Pareus, quód 
fangvinem in venis & arteríjscongelari pu- 
tettenuiorum partium,medicameta, fi pars 
nigricet amputandam cenfet. "entari ta- 
menremediatam ffjplicia quàm compofita 
poffunt. Inl funt, origanum virens cum 
vino tritum ; allia cum Zytho ;ariftolochia 
cumrofis; apium cum mero. Deaceto ita 
Plin. H. N, Plinius.Nuper cüab afpide calcata percuffus, 
123.63. utrem acetiferensdepofuiffet , fentiebati- 
&um aliàsillefofimilis. Intelle&umibire- 
medium eft, potuque fuccurfum, De Citris 
videri JElianuspoterit, Object afpidibus 
rei , evafere quod id pomum comediffent. 
Hucurinaimpubium, quam Plinius laudat, 
fel muftelarum,ftomachus ciconiz; urina & 
fangvis teftudinum , lapis Malacenfis & hi- 
ftricispertinent, Ex Compofitis funt, T heria- 
camagna Andromachi, Antidotus Antipa- 
tri, &alia.Quidá compofition£ ex folijs tap- 
I" barbati, cary ophillatz, leucoij rubri,pari 
pondere fumptis,qua inaceto acerrimo&u- 
rina hominisfani decocta, parti extra appli- 
cátur: Aetius profomento aquammarinam 
adhibebat; quandoque polt fcarificatas cu- 
curbitulas , centaurium cum myrrha & mo- 
dico opio apponcbat. : 
vfus. Marfisn Cibisinfervire,capite abfcifo,& 
Galen.4d. caudáad digitos quatuor,interaneifque ex- 
Glauc.1. 2, emptis,cute detractà,& corpore aquà ablu- 
capio. | to, Galenusprodidit, Mediinam li fpe&tes, 
Galen.de  Plintiusad vifum clarificandum cjus mem- 
Cempofit. braná cü adipe alterius animalis permifcet, 
Galenus emplaftri Andromachi meminit, 


Venenum. 


4Elian.H. 
A.1. 3.6. j. 
Püin. H.N. 
L28.6.6, 


I9 

ad difcutiendas ftrumas & podagras, «p ex medic f.g; 

afpidib. vocatur,quódcineré ipfarü recipiat, /.6.c, 1 4. 
Differentie AMpidum apud authores funt Differ£tie, 

variz. Apud Galenum eft eeyaío , terreffris, 

qua loca mediterraneaincolit ; 3/622», bi- 

ridinaria, que hirundiné colore emulatur, 

& circa Nili ripasexcubat :zluzc, fputatrix, Galen. 1.de 

quz fputo animalia interficit. Prioris longi» Theriaca 

tudinem quinq; cubitorum quant. Cheli- ad Pifonz, 

doniz colore albo & nigro referta funt ; 

Ptyades cinereo adaureuminclinante afper- 

guntur, Illa quatuor horarum fpacio inani- 

malium perniciem operantur.Iftz,inflinctu 

quodam naturali, cum flumé debet crefcere 

perdiestriginta alta petunt, &momento in- 

terimüt, Hz cinerez & virides preter mor- 

fum falivam habentvenenofam, & adeó te- 

nuem , utanguftiffimos etiam cutis poros 

penetrare poffit. Galenus,exporrectà cervi- 

ce, & certà intervalli longitudine venenum 

exfpuere fcripfit: quod & apudPorphyrium Porphyr .de 

invenitur. Ab hisadmorfi, motu privantur, alfüinen- 

poftcontinuosfaltus foporantur , & cá tor- £j; e», 

fione colli,fpafmo,pulfuinordinato,& abfq; 

dolore vitiprivantur, Bellonius inltaliaa- Bellon. obf. 

pud Brutiosferpenté callumin frontetuber- L.346.51. 

culiinftar geftantem vidit , quem afpidem 

veterum effe putat. Diofcorides unam tantü 

afpidem defcribit.Strabo duasZEgyptiar.fpe- 

cies facit, quarum una, fpithamalisfit longi- 

tudinis, & O£vlavaretgo , chelidonia forte; 

altera,unius orgyz , fub qua ptyas & terre- 

ftris fine dubio continetur, Apud Ponzettü 

tres funt,Sicca nempe,& longior que oculos 

carbonisinftar micátes habet.Caput elevans, 

& conftrictis dentibus fputum ejaculans: & 

Hirundinaria quarum Yconcs exhibemus. His 

addere placuit,parvam,coloris ferrugiuei ;& 


;4 alteram colore fübviridi maculofo infignitay 


quz Italis afpido tornmiento qp morfutormen- 
tum adferat .In America quoq; inveniuntur; 
quz caudz aculeo feriunt.PropéBononiam 
ejufíq; villam Malalbergo dictam , habentur 
varij coloris,quz dentibus vulnerant, & ob- 
longo caudz aculeo ferire nituntur. R uftici 
faucij partem tumefactam ligant , & adhibi« 
tis prafidijstriduifpacio liberantur. 


ARTICVLVS VII. 


*De Dipfade. 

Acoisem Ícquitur Dipfas , quam Solinus Assibrof-]: 

-inter fpeciesafpidum numeravit.Nomé 1,c.8. 
à (iti quáitufuo infert promeruit. Undelüi- Nemen. 
,dorus situlam vocavit, Dicitur etiá ueaavs- Ifidor,Orig 
ex,ànigra cauda; ppoo luc, quód per arená /.12. | 
incedat; ze521e cp ius ejus veluti flamma a- ZE/ias.H. 
durat;xcvcoc,ob candemrationem, Videtur A. Gc. $T. 
tamen inter Prefterem & Dipfadem aliquà Agrico/; de 
effe Differentia, ut Agricola prodidit.Prz- 4gj;54/, 
fter percufium EAE veluti quadàfy- /abrerras 
deratione, menteque alienum reddit:mox neis, , 
pilis deflueptibus, & urgente pruritu, àlvi- 
que fluxu , patientem abfumit : quod de 

pud Dipfa- 


N 


* 


26 


Dipfade fcriptum non invenias. Diofcori- 


des folam nominum caufam Difterentiam 
onere credit. 
Ifidorus tante exiguitatis effe credit , ut 


Defcriptio. ; 
At Aetius 


| Alian.H. non videatur , dum calcatur. 


Al. 6.c. 51. longitudinem. cubitalem, quz paulatim ex | 
craffiin tenuem definit,corpis albicans, fed. 


fimul maculis rufefcentibus partim nigris 
variegatum, ei affignat. Softratus caudam 
duabus lineis nigricantibus infignitam ; A- 
benlinacellum magnum, & tergum ad extte- 
mitatem nigricans, & caudam valde te-- 
nuem. 

Locus, Nafcuntur in Africa & Arabia, ut Zlia- 

Galen Ll.  nusprodidit:in Lybia & Syria vagari apud 

11.de fimpl. Lucianum & Abenfinamlegimus.Plerumq; 

medic. apud Garamátas Pfillis finitimos inveniri, 
facult. — Galenus autoreft. : 

Natura, De Naturahoc occurrit , inter ova Strü- 
thionum in arenis condita ftabulari: fic Ga- 
ramantas;qui illis fictilium& pileorumloco 
utuntur,adoriri. Acriquoq;ardere fiti & 
feréinextinguibili. Ideo os ficcum habere 
fertur: & veneno fuo totum in corpore hu. 

Ls4tan. | moremabfumere. Aulus Tuícus Catonis 

Pharfa.l. 9 raMes nullo aqua potu, nec etiam proprio 

- fanguine fatiari potuit. 

Venenum. — DesSignisveneni , nimiainprimis & inex- 

Diofcor. L, tinguibilifiti non eft quód multa dicamus, 

6.,50.  quiajam deeaegimus, Aqua nec perlotium, 
nec perfudorem exit, fed intus detenta, ab- 
domen ita tumidum reddit, ut hydropem 
mentiatur,R eliqua fymptomata cum iis que 

'àmorfíuviperz conveniunt. — Lucanuscle- 
ganter deis: 


Ecce fübit facies letho. diverfa fluenti, 
Nafidium Mari cultorem torridus agri 
Percuffit Prefler sillirubor igneus ora 
Succendit, teudita, cutem, pereuntefigura, 
Mifcens cuncta tumor totoiam corpere maior, 
Humauumque egrefja modum. fuper omnia 
membra, 
Ffflatur fanies laté torrente veneno. 
Ipfe latet penitus congeflo corpore morfus, 
Nec lorica tenet diflenti corporis auctum. - 
Spuimeus accenfo non fic exundat abeno 
Vadarum cumulus,nec tanto carba[a Coro 
Caurvavere finus, tumidos iam nom capit avtus 
Informis globus c confufo pondere truncus: 
Intadium volucrum. vo[ffris, epulasque datu- 
"um ! 
Haud impuneferis non aufi tradere buff, 
Nondum flante modoecrefcensfugere cadayer. 


Morfum immedicabilem effe, Diofcori- 
desprodidit : poffe tamen adinuftionem 
partisaffecz & f[carificationem procedi. 
Galenus Thertacam | Andromachi vehe- 
menter laudat.  Abenfina vomitum pro- 
vocat , & diuretica commendat; exterius 
veró,emplaftrum ex fale;calce,& oleo com- 


EISTORLE NATPRALIS -— | N 


laudat: nec nonfalfamentorum cibum me- 25.68 
rofubinde haufto,itaut circavefperam, vo- 
mitu fubinde reddatur. i 

De Differentis nihil feré occurrit. Soli- Differetie. 
nus afpidisfpeciem effe putat , Diofcorides Grevin.de 
totogenere differre exiftimat, — A&tiusad Vene. 14« 
illud viperarum genusreducit, quodinma- ' 
ritimis locisftabulatur. ^ Grevinus àvipe- 
ramaculisparvisincauda , & quod citius 
mortem inferat diftingvit. At Marfi po- Galen. Lr, 
puli Aétio accedunt , & degentesin folo u- de fimpl. 
liginofo viperas;infalfo , Dipfadas nomi- tnedicam. 
nant. 


* 


ARTICVLVs VIII 


DeScytale. | . i 


S Erpens Latinis Scytale di&us , Grecis Nomem. 
quoque cxdlaAnyexvraAie , aut'1o exvlaAuoy Ambrof.L. 
Íeuà forma?77; cxvuAqc,qua vox baculum fi- Lé.9. 
gnificat; feu àlonga & terete figurá , quod 
exvlzAgvlorumcoriaceum aut baculum z- 
| quet ; dicitur. Quidam Caciliem vocant, 
quod ineuntevere ex antro egreffus, £zni- 
culum fugiat, nevifum recuperet. 
Formà efttereti & ita &quali, utubica- Defcriptios 
put vel caudi (it, difcerni vix poffit. Magni- ^ . 
udinemligoni terreftri Nicander compa- - 
rat, Quidamintergo varià macularum zzixi- 
Aocíl;diftingvitradunt. linde pictum fer- 
[ pentem Mantuanus vocavit. Deipfius & Nicand.in 
Amphisbzne difcrimineita Nicander; | —heriac. 


Bifronti fimilem. veperis fcytalem. Amphis- 
&f4, 
Pingvioresttamen , cv caudaquanulla fere 
exit, 
Craffiov, ut quantum folita 
lignum, 


| 
[ 
est comprehendere 
Curya mans ftridtum, quoties tenet ipfa ligo - 


nem, 
Tam prolixa, vagans , pluvio quam reptile 
celo, "de 


Quod fecunda genus fua aignit viftera tellus. 


In defcriptioneejus errat Lucanus,& So- 
linusforteexeo. De Natura hoc duntaxat 
habemus,rergo fulgere,forte, ut quiatardé Nattit4s 
progreditur , fpe&atores alliciat : primum, 
nondum diffipato brumzrigore egredi, & 
Ípolium deponere: nevifuüm recipiat, à fz- 
niculo abftinere:( Gillius tamen oppofitum 
fÍcribit) nec i&u mortem inferre. In- 
flammationem duntaxat infert , qualis ab 
apum & vefparumaculeis prodirefolet, — 

De Differentiis nibil occurrit. ; OlausM. 
cum Amphisbzna confundit, f 


ARnrr- 


ponit. Plinius deco&um ex folijs lauri Pg. H. N«- 


dd nlias laculus ..AÀ pellus 


AM ter A 


, 


7 
7 
Pl 


, W 
ü m il 
WS y) ji AU fn 
SS. 7 Wi d 
NS d) MORAN BI Ji 
£o LUNES -— HII 
y VN Ji] 
PELLIT] 7 


5 
"uu 


Ye 


"DESERPENTIBVS L1B. 1. 


| ARTICVLVYS IX. 


"De Amphisbena. 
Nomen, — A Mphisbenz nomen ab zíoi & Baivoscp 
Ambrofin. 5 * geminumut caput itainceffum babeat; 
Li.3o. Venit, Dicituralias Amphiczphalos, He- 
fychio duqícpano Etbymologo apqicüpar- 
va, Alberto Amphifelene & Armena,Latinis 
quibufdam Utrimquegrada. 
Deforiptie, — Defcriptionem apud Nicandrum habe- 
mus. | : 
Poft hanc. exiguam tibi fabdimus Amphisba- 
| namo 
Duplice con[picuam. ( smonftrum. mirabile ) 
vultu, | 
Cujus perpetua cacum caligine lumen 
uod latas utrinque genas ,porrectaque menta 
Plus aliis alto ferpentibus agere tendat ; 
: - Terreusest illicolor, & denfifima pellis, 
Plurima quam varie diflintlam figna figurant . 


Exiguam dicit, quiaparvus & imbecillus 
ferpenseft. Hefychiuscubitalem & decur- 
tatam caudam haberefcripfit. De duplici 

éElian.H,A vultu ingens eft controverfia, ZElianus, Pli- 
L94.23. nius,Lucanus &Mantuanus affirmant, Mat- 
TZi. H. N.. thiolusnegat, Hefychius dubitariait, Dari 
9,,23. . tamenbicipites ferpentes in Differentijs di- 
| cemus.. Colorterreusilli eft,quem Grzci 
Qaloy, Latini pullumappellant.. Czcum ad- 
dit , quiatamlatas habet genas, utoculos 
quodammodo premant. Notisintergore 
pi&am, nemo clafficorumauthorum dixit; 
& in Nicandri textu, pro zegievy?e » zrégisvyte 
legendum eft,quodidem eft quod zegieifis, 
Circulatisenim tractibus ferpit. . 
ReperiturinLemno,fedinLybia maxime, 
fiLucianocredimus. Germanis ignotam 
Agricola fecit. i | 

De Natturahococcurrit,mulierem gravi- 
damíi Amphisbznam tranfierit abortire: 
&ante cuculi cantum egredi, & fibilo e- 
tiam interficere. Quidam ore eniti fabulati 

funt. JElianus, caudzloco alterum adhibe- 
re fcripfit. 

Moríumejuseaquz à punc&ura apum 
proficifcuntur,infequi Aétius ; qux à vipe- 
rgi&u, Diofcorides prodidit. Id fortein 
principio fierifolet;hoc, temporis fuccef- 
fu, Kemediaex capitede vipera peti pof- 

funt. Avitecitiffiméinterimi,apud Rho- 
diginum habemus. Alij femen papaveris 
& Caftoreum laudant. 
De Ufu egregie fcripfit Nicander. 


Locts, 


Natura. 


Venenuum. 


Rbodig. 
Antiqu. 
leci.l.26. 
€:35. 
yus. 


Hac ubi jam crevit cadentes ligna coloni 

Sectam deglabrant oleaflriex arbore virgam 

Quale pedum füridis  prabenti pellibus an- 
qvis :: 


1nfertam obvolyttnt , quas certis deinde diebus | 


X Exarerefinunt, cantantes ante cicadas 


AE 


Vilis bic baculus frigentibus artubus effe 

- Fertur,ubiexanimis digitos torpedo fatigat. 
Tunc quia conflrictos c eorum vincula nervos 
Calfacit immo fovet ,extenditque calore. 


Quod denervisfcribit , proditum eft e- Zlian.H. 
tiam Plinio.ZElianus veró habet, corium fu- 4.1.8.6. 8. 
gandis ferpentibus & venenatis infervire, 

Dantur quzdam in India Occidentali, quas Differetia, 
incole Maqvizcoatl , & Tezaubeoatl vocant, 

quaft angves abufus; quódraró confpician- 
tur,fefqui digitumlongi, & minimi digiti 
craffitudinem equantes. — Coloris funtar- Nieremb. 
gentei;niridi , ac yeluti translucidi,. Gradi- H,E..12. 
unturin utramque partem, In Drafilia cap.1o. 
quoque elt ferpens ibyarz  Brafilienfibus, 
Bodty'lapuyis , di&us. Vulgo fertur duo Marcgr. 
habere capita fed falfo ; inde autem error Hif. Brafil. 
promanavit:; quiatam cauda quam orefe- /. 6,613. 
rit&inficitfuo veneno : nec facile cauda à 

capite diícerni poteft, quia ejufdem funt fi- 

gurz & magnitudinis : Minimi digiti craf- 

fitiem equat, & longitudine unum pe- 

dem & duos digitos circiter, Color eft albus 
Íplendensinftar vitri,& annulis & eleganti- 
buslineis notatur, coloris brunniautzrei; 

Oculos habet minimos & vix confpicuos, hz. 

rentin cute,inítar punctuli acu facti, Non 
proculàb extremitate czzideanum habet,in- 
ftarreliquorumferpentum. Contra vene- 

num illius nullum dari reinedium affirmant 

Lufitani. Sub terra vivit & illam fodiendo 

eruitur, victitatformicis. 

Hucfpe&anttria hzc que apponimusfer- Ambrofi. 
pentü gcnera.PrimumbBrafilianum, quod bi. /.c. 
cepselt,& cancri modo incedit. Alterum 
caput tam eft amplum ut toti corpori ad- 
zquetur ; alterum proportioni corporis 
réfpondet;utlofephus Acolta prodidit. A/- 
terum Vaprobaneníeapud Kamufium, qua- 
drangulariformá, s.quatuor capiubus in- 
ftructum,utunum orientem , alterum occi- 
dentem, tertium meridiem , quartum fep- 
tentrionem fpectet, Unicuique oculus in- 
eft, & quo fe unum gradiendo convertit, eó 
&alia feruntur. Animaleft multipedum, 
fangvis vulnera citiffimé confolidat. Tertium 
inHungariareperitur, breve ; duorum pal- 
morum longitudine, nulla cauda, & equali 
per totum corpus craffitie;ut olim | Vitus 
Hungarus Gefnero narravit:De Ampbisbana 
marina in mari Anglico capta, refert idem, 
bina capita, geminisornata oculis habuif- 
fe, qnorum unum ab altero vix diftingui po- 
terat. Quatuor , addit, linez. coloris ame- 
thiftini totum. corpus exornabant ; quz 

quidem linez, undiquaque flofculis 

quibufdam erant decoratz pul- 
cherrimis,inftar florum 
 pfeudofycomori, 


€ 


xe 


22 HISTORIE 
AnTICVLVS X. 
"De Cecilia, )j 
Ambrof.1. NOEL Catilie à czcitate inditum eft. 
I6 II. Albertus & Ifidorus Czculam vocant. 
Nomen.  NiphusCeriallam. Grzcis dicitur "JUpAonp 


&lvQaívos,Hefychio xe píac, quafi furdafter, 
quód hebcetis fit auditus. Nicander aT4- 
uaflo»yocavit, quód nullam noxam inferat. 
Germanis eft Blindtfchleiche , modernis 
Grazcis T'ephloti, Tephliti, &T'ephlini;pro- 
utannotavit Bellonius, 

Fufci & obfcuré maculofi eft coloris, cum 
fubrufo exiguovixnotabili. Colorhic ad 
latera magis varius cft, cum nigricantibus 
maculis dilutà purpurá diftinctis, tanquam 
Gefüer.de in marmore porphyrite obfcuriore, Totus 
Serpentib. Yetter atto colore faturo nigricat. Sub 

collo &parte proxima. color eftglaucus, 
maculis quibufdam nigris variegatus.Dentes 
minimi,afperi,& qui vix apparent, in inferi- 
orimandibula plures & magis. confpicui. 
Lingvabifida. Oculos an abíolutos habeat, 
explorarein mortua non potuit Gefnerus ; 
obfervavit tamen, totum oculum ab inferi- 
ore palpebra tegi, cujus foramenin compa- 
ratione adreliquü corpus,erat perexiguum. 
JElianusCafpst murene fimile habere fcripfit. 
Femnina,aliquando capta exGefneri defcrip- 
tione,erat dodrantalis, craffitudine fcytalis, 
'cute admodum nitida. Meatus in medio 
ventrisapparebat,quo compreffo,ova velut 
immaturaexibant. Infraad caudam mea- 
tuserat excrementi : Oculorum cavitates 
magis quam oculi confpiciebantur.Deinde 
. fquame majufcule magis caput quàm reli- 

quum corpus tegebant. | 
Natura. 'Tam velociter repitac lacerta. Chalcidi- 
Arift. H.A.ca, Faztus vivos more viperarum eniti- 
L6.c.13.. tur.Percufsá uniàGefneri uxore,fztus vivi 
Columella. ejecti funt. Prz multitudine fztuum , ute- 
R.RI-6.  rumipfisaliquando dehifcere,Plinius&Ari- 


Deftriptto. 


£497. . ftotelesprodidere, — Virus bubus effe le- 
thaleapud Columellam legimus , Remedio 

i caro ciconiarum;quaz Cacilias vorant. 
Vfas In Medicina adhibuit Ofvaldus, Theria- 


Gefntr. i camnamque ex Czcilijs & aqua theriacali 

Epift. paratam , pro fudorifero in peftilentia exhi- 
bebat. 

Differ£tie... Belloniusin Terzeftrem & Aquaticam , fed 
nullo argumento nixusdiftingvit. Poteftin 
Vulgarei & Crafüorem dividi, quarumicones 
damus. Lufitani Cegenomen , ferpertiin- 
diderunt, quem Brafilienfes Iyarz, l'apuyiz 
Dodtyvocant , Craffitiem minimi digiti e- 
quat, longitudine unum pedem & duos di- 

Marc*.H, exoscirciter.— Color eft albus fplendens 

B... 6. 6.15. inftar vitri, & annulis & elegantibus lineis 
notatur,colorisbrunniaut grei. Oculos ha- 
bet minimos & vix confpicuos , hzrentin 
cute ; inflar punctuli acufati. Nonpro 


! 


NATVRALIS 


culab extremitate aude anum habet, infla? 


reliquor.ferpentum. — Non facilé caudaá 
capite difcerni poteft , quod ejufdem fint & 
figurz & magnitudinis. "Tam cauda quàm 
ore ferit, Sub terra vivit , & eam fodiendo 
eruitur. Victitat formicis. Contra vene- 
num illius nullum remedium dari;affirmant 
Lufitani, Videtur mihi inter Czciliam & 
Amphisbznam ambigere. | 

L 


ARTIC YLVS XI. 
* De Cezchro. 


EnchrinomenLatini 3Grzcis defump- Amrofrz 
lere. Diciturenim his xéyxgos » x&yei- de ferpent: 
dis odic ut apud Diofcoridem legitur, xey- Lr.c.12. 
agir, GCxéyygic, ut apud Nicandrum : xey- Nomen. 


C 


xeivapud Varinum; Xeyocellie » & xeysvolae; 


utapud Lexicographos,. Diciturveró ita 
àmilio, feu quod quibufdam notis milij in- 
ftarexornetur : feu quód temporetantum 
milijappareat,ut Ethymologus reliquit: feu 

quod florente milio fit perniciofior, ut A&- 

tio placet : feu quód.calorem milij planta 
referat,ut Avicennz&Olao Magno placuit. 
Ideóabaliquibus Miliaris appellatur. No- 

bis primaderivatioplacet. Nicandereum-wj;454 js 
Mov vocat , vel quód fquamme ejusinftar rj; 
Leonis Lybici fint varijs notis diftin&z: 
velquódcaudáerectà , more leonino fe ad 
pugnam paret:vel quód more leonisfangvi- 
nemhumanumexforbeat. Quidam lacu- - 

lum dixere,fed perperam, utinfequentibus 
apparebit. | Avicennz eft Fzufaus Avacis, 

& Afpis diverftcolor. | Alberto, Arachis, Centris, 
Miliaris, & Falvifus , An SerpaSerenaferpens 
Siculus;fubalbidus , longitudine humanum 
corpus,brachiumcirca carpum craffitudine 
&quans, venenofus ut Maffarias ad Gefne- 
rümfícripfit,referri ad eum poffit, difficile eft 
d!ctu,cum nullas notas appofuerit. 

Longitudine eftduor. cubitorum figurà Defcriptio. 
crafsáin tenuem abeunte , & colore viridi, rjcag, 
adluteumtendente , qui maximé juxta al- Phar[al, 
yum apparet. Lucanus marmor ferpenti- L 9. 
num Thebisadyectum pluribus maculis z- 
mularifcribit. Nicander quoad craffiti- 

em & longitudinem nihil determinat, quód 

& grandiór & minor reperiatur; totum ve- 

ró maculofum effe ait. | : 
InveniunturinLemno , &Samo,in qua Lecus, 


mons Mofychlus, Hinc Nicander : Nicander 
P in Theria- 
Atquicumrapidisferve[cens Solibuseflus — cis. 


Ardet in borrida fe fylvarum deyiaconfert, 
Imbellefque vapax venatur prado bibentes ; 
Perceifive Sai juga. frondoftve Mofychli, 
Subviridis quando frigentibus abietis umbris, 
Securi fe i » grege circum errantemagi- 
ri. 


Morfum 


"DESERPENTIBFS$ L1B. 1 


Wnenu & ^ Morfum Cenchri fymptomata. quz in 

Remédia, Wnorlu viperz occurrunt,excipiunt : fed in- 

primis aquzin ventre inferiore , qualis in 

hydrope generari folet colle&io; ut Nican- 

der notavit:ut Diofcorides & /Egineta, pu- 

tridum primó ulcus , poft partium tumor; 

tandemlethargus. Erafiftratus jecur inte- 

flinum colon, & jcjunumingenti putredine 

corripi credidit. Remediaexillor. Ceníu 

| funt , qua viperino morfaui adverfantur. 

Plin.H. N. Commendantur praterea , fatureja fylve- 

1.2. 0.0.22, Ílris, radixmenthz faracenicz, gentianz,& 

ariftolochiz: maximé veró Ciconiz caro, & 
rcliqua membra. 

Maximo z[lu per montes vagatur : ru- 
bos & fpinasfügiens per rectum trami- 
temincedit ; &animalia caudà implicat, a- 
pertifquejugularibus venis fangvinemfor- 
bet. 


Natura. 


ÁgrICVLVS XII 


"De Acontia eu laculo.. 


Ambrofitt, 
J.1.6.13, 
Nomen. 


Erpens hic axovhae Graecis dab 18. aoriloc 
J quodjaculi inftar fe vibret.  Hefychio 
eftaxovhicos Nicandro d Xovl4Au, V ario exov- 
hee — Latinilaculum vocavere ; Autlior li- 
bri de Natura; /erpentem volatem ob celerem 
motum ; Aetius Cenchriteim, Cenchriam , & A- 
fpidem acontiam ; quidam Cherfydrum : Sylva- 
; ticus Acoran ; Abenfina Cofezati & Altararat, 

. . Lemniincolez Sagirtarium. 
Defcriptió. — Ys quem Bellonius vidit , erattres palmos 
Belloniss'|ongus , &digitumcraffus, — Colore cine- 
Obferv.l.2, seo, fub ventrealbo , juxta dorfum fquam- 
€4p.16. — matus,juxtaventrem laminis munitus. À 
i: cervice nigra duz albzlinez perlongitu- 
dinemdorfíiad caudam ufque percurrebant: 
deinde, maculis nigris oculi figuram &mu- 
lantibus diftingvebatur , ut benélenticula- 
risà quibufdam di&usfit. De eo cujusicon 
in Muízo Senatus Bononienfis habetur 


ita Ambrofinus. Eft craffitudinis baculi, 


longitudinistrium circiterpedum. | Caput 
habet magnum coloris cinerei,reliquo cor- 
pore fufco preterventrem, qui ad colorem 
minus obfcurum vergit. 
Loc. ^Noninveniuntur in Germania , ut Agri- 
Lucani? colaprodidit.In ZEgypto & Lybia reperiri, 
Dialogo dé Y.ucianus & Marcellinus prodidere. — Vifi 
Dipfadib. 
zr: ' inLemno & Rhodo, Anin Calabria &Si- 
cilia occutrant , quod Matthiolo relatum, 
dubium. Qui inde à circulatoribus defe- 
rüntur,& Boz acSerperigenz nominantur, 
pinnaslongas & acutasà capitead medium 
ufque corpus gerunt, quibus fefe in altum 
attollere poffunt. 


Venenut. — Morfummajora quam viperinum icum 


fymptomatainfequuntur ; putredo inpri- | parte hiferpentes arbores amplexi ; 


'tactu nocent. 


& in Norvegia ab Olao Magno , à Bellonio 


213 
/ i 
mis&carniumdefluxus. Remedia ex capi- 
tedeviperapetipoffunt. | | 
- DeNaturahoc duntaxat conftat , tamin Natz/ra. 
locis viar.publicar.abditis, quàm in arbori- Zlian.H. 
bus;capite intrafrondes occultato, degere: 4./, 8. c.13. 
jaculi modó ferpendo ruere, & quidem tam 
validé , utfpacium viginti cubitorum tran- 
filiat;& humi jacentem, antequam infiliat, 
primó fefe contorquere. 
Fel ejushabet in Medicina ufum. — Aec- 
tiusex eo cumlapide fcythico trito collyri- 
um parat,contra diuturnasfuffufiones. 
Albertus duplicis generis effe fcribit. A- Differ?tie. 
lios mortem fine fenfu ínferre, Alios diu- 
turnodolorefatigate, — Utveró hocincer- 
tum;néc cujufquam authoritate probatum ; 
fic certum eft,non unius generis effe. Tex^ Nieremb. 
fitinenienim, quem & Micoatl vocant,ferpens H.E.1. 12. 
eltapud Quanahuacenfes, przlongus & te- £45.29. 
huis,cujufmodi etiàm capüt cernitur, ven- 
tre livido, dorfofuüfco. Vibratfe ex arbo- 
tibusin homines & hominum oculos; Vi- —, 
tulentus eft , nec ultra cenum affurgit. Ke- 
&àincedit , corpus minime infpiras con- 
volvens, llle quoque quiin agro Tigurino 
ruftici brachium italaferat, utcarne nuda- 
retur,baculicraffitudine , &trium vel qua- 
tuorpedum longitudine ex genereIaculo- 
tumerat Bononienfium etíam Acontias 
à jaculo Bellonij differt , Ambrofinuszire- 
vum Vocat, In Hungaria quoque qui De- 
(urtativocantur , dequibus fuperiusquz- 
dam,in homines eminus;jacüli modo infili- 
unt ApudIndosin' campis& locis fub- - 
terráneis inveniuntur , qui velociffimis fal- 
tibus ferpunt,&homines eo potiffimü tem- 
pore;quo prolem edücant , aggrediuntut, 
In Hifpaniola habentur perexigui , coloris 
viridis,quifola cauda arbor. ramis hzrent, 
reliquo corpore propendentes, pretereun- 
toslzdunt. ApudSabzos veríantür co- [5 [.c, 
loris rubicundi, longitudine palmi , quiin 
hominesinfiliunt ,, nec tantum i&u,fed & 
Scholiaftes denique Nican- 
dri fub nominejaculor. non tantum hos de 
quibus egimus venire fcribit:fed & illos, qui 
celerrimi & innoxijfunt,  Flucpertinet 
ferpens Polpocb, de quo ita Nzerembergius. Yn. Nieremb. 
agris provinciz lucatanen(is offenditur H.E. 12, 
monfirificum quoddam ferpentium genus, (45,48, 
tres dodrantes cum maxime longum , bra- 
chium craffum,aut fufco exfaturatoquetin- 


vfus. 


Gum colore , fed à capite ad quinque uncia- 


rumlongitudinem nigro & candenti vari-. 
um,lato & compreffo capite, oculi5 magnis & 
fplendentibus.& caudá qug reliquo corpo- 
ricraffitudine non cedit,non diffimilisfcor- 
pioni; nec ungviumterrore zlurorum ma- 
gnitudini cedit. Nec vero uno tantum 


modo maleficum eftanimal, fed caudá pun- 


gens,& ore mordens. Vifuntur magna ex | 

cum 
^ 

veró 


14 
verà ictu virusjacularivolunt, fi folo confi- 
ftant , vifüm hominem élonginqvoinfe- 
antur; cauda füpra caput contortà atque 
convolutá ferotantesin eum, atque ita bre- 
vifaltibus attingentes ; Cum vero arbori- 
businhzrenr, ita caudam capiti adjungunt; 
utarcusreprefententfiguram , & jaculi fa- 
gitceye more,fefe non fme ftrepitu qui fen- 
tiri poffit ; jaculentur atque contorqueant. 
I&us eftexitialis intra tres. dies iC partis 
carne deciduá atq; putrefcente: offibus ve- 
rónudatis, &in colorem fulvum vergenti- 
bus; &adeo fztido odore exhalante , ut o- 
mne rapacium avium genus inviteturad 
carnificinam.  Ajuntindigenz ictu ejus 
noninferri vehementem dolorem, fed uni- 
verfi corporis fenfum potiushebetariarque 
torpefcere;atqueita idum hominem velut 
temulentum mori. Sibila edit cothurni- 
cum cantui haud diffimilia, quz prater- 
quam quod longius audiuntur, nomen fer- 
pentis , quodpolpoch effe diximus ,expri- 
munt;non fine vehementiformidine atque 
fuga indigenarum. 


Anarrcvrvs XIIL 


Ambrofin. JA rpserc pue , tum quàd 
Lia. Aejusicon cum jaculo Bellonij belle: 
Noms. conveniat : tum quódScaliger eundem à 


jaculo ob fimilitudinem non difcreverit, 

Nomina plura obtinuit. A Scaligero & 

Grevino dicitur Querculus, alijs Hicinus. — A. 
Grecis,vocatur dgínoc,& devívgs , à 9o); , feu 

d&lian.H.4 quodin quercubuslateat : feu quódàcra- 
l.9.6.42. bronibus vexatus continuo in quercum 
confugiat: feu quód fquamis cortices quer- 

, cusemulantibus tegatur : xéAvgos, quod 

afpera cuteadinftar teftudinis fitmunitus, 

xA ndgos Alidrat cuidam fcriptori feu Cherifi- 

dal qui addixfumumáterra excitare, &non- 

ni(iin interioribus Africz reperiri, Azdrias 


Olao ;Duriffos Abenfinz, Glandofa Alberto, | 


Dendrogail modernis Grzcís , ut Bcllonius 
gellon, Ob- prodidit. Quidam & Brymum, & Hydrum 
fes. deu Cherfydrum dictum effe volunt, . Bryi- 
cap.si, | num,quod relictis interdum mufcofis locis 
Nicaund. in (£oviv villofumilludin arborum truncis di- 
Tieriacis, Citur)prata petat humida , ubi moluridas 

locuftarum fpecies , & partusranarum im- 

, peifedosvenatur. | Hydrum. quód per hu- 
me&a convallium loca libenter diyage- 
tur. 1 

In Defcriptione in diverfa abeunt authores, 
Annal Nicander. Caput ei Natricis capiti zquale 
fubter, — affignat,rergss album, — Agricola longitu- 
VVotton. l. dinem & craffitudinem mediocris angvillz, 
G.deDif-. terguscineret coloris, in capite convenit. 
fer .Ani-- NV ottonusilli tribuit longitudinem duor. 
114l.€.20.- cubitorum, Corpus obefum, Íquamas afpe- 


Agricola de 


HISTORIZ NATFRALIS 


-— Usi 


-— 


ras,in quibus parvz mufcz nidulantut €o5 
, lerem tergorisfubatrum,capur hydro zqua-. - 
lefed latiufculum, nec itaacuminatum. In ; 
tantam aliquando molem excrefcere Bello- Bellon.Ob 
niusícripfit , ut facco impofitum rufticus fer vl. gi 
| perduo milliaria , quin interdum quiefce. (P. jT. 
ret , ferre non pótuerit, Idem Ípolium 
|! feenoreplevit, quod humani cruris craffitu- 
dinem adzquabat. | 
Veneni proprietatem accurate defcripfit 
Nicander,his verbis, 


Quod fi cui prebenfum. Dryinustalumuepedes —, -— 

/ j] 7n us "d l " 

Luferit;àtoto [e fpargens corpore fertur 

Triflis odor ,- fuyguntque nigri, quaplaga tu- 
tores, 

Maftaque triflitia, c» lacrymalilis. opprimit 
Angor 

Compreben[amtnsorfi quadam. caligine men- 
tet 

Et periens nimio flaccefcit forma dolore : 

Vque adeó pafcens ab[umit membra vene- 
nutu, | 

Quin etiam obfu]cans obducit lumina nubes 

Et mifer affedtumperdit lethaliter egrum, 

Sunt etiameju[dem. qui. morfi dentibus an- 
gvis, 

Inflav balantum foleant clamare caprarum 

Sive oyium , c gravibus torti cruciatibus 
angi. 

Pallidus urina liquor it, torpenfque veternus 

Ingruit C crebris quasfi fingultibus gri 

Nunc fimilem fell vomitum , uunc[angvino- 
lentum | 

Eüciunt, ipfamque malum facit arida labra, 

Poffremoque gravem fundit. per membra tve- 

7H0T £?H« l 


Symptomailludde balatu;ab Aétio,Egi- ZElian. Hz 
neta,& alijs confirmatur. Z£lianus omnes 4.4.17. 
illosaffectus Dryini morfui adícribit, qui Pert« Pby- 
in Chelydro occurrunt, Videntur ei quer- £ogro.1. 4. 
cüum radices refiftere.  Inflexz enim hz caf.2.. 

& circumvolutz, à fummo ad imum fenfim , 
deficientes , corpus gradientis Dryini imi- 

tantur , ejufque chara&cremferunt. /— Di- 
oícorides Ariftolochiam cum vino laudat: 
Grevinus origanum contufum & morfui 
Ampofitum,lixivium cum oleo , & theriacam 

probat. 


AnrICYLYS XIV. 


- De Elape feu Elapbe. 


E Lopsfeu Elaps inter innocuos ferpen- Ambrofrn. 
tesà Nicandro ponitur. Quidam 44 H.$./.1,e, 
1a ele lovóz , quód vifu deftituatur di- 15. 
Cum opinantur : & fortaffe cum Cecilia Nomen. 
confundunt. Alij ab £à«qoc Cervo dedu- 
cunt;feuquàüd more Ceryorum fint meti. 

ád culofi ; 

dor 


e. 


1 


iH 


Slnckfe 


D 


Dryinius 


——— 


YN 
RT 


XS 


N XS 
MUI ex 
SS 


N 
SSSNS 
S 


NN 
cum 


RS 
Lo 


E E 


A 


Y e m 
lI | 
DÀ P, x TZ 


A 


N 


AM 


a 


p 


pedem 


L 


Ánguis A efculapi 


Ln 


* 
* 
: 


"— 


DESERPENTIBVS LIB. 1, 


Bellon.Obf. culofiifeu quód celeri curfu ferantur. Bello- 
L.2.6.51. niuscujufdà fcrpentis ininfula Lemni me- 
Falop.de ^ minit,quamLapbiati vocant,eundemq; cum 
tumorib. , co qui veteribus Elaphis arbitratur, Facit & 
14. C 22, Fallopius cujufdam quem Cervonis anguem 
vocat mentionem ; ut & Cerveriangvis: fed 
ciillum Caprimulgum,hücAnzam,quo no- 
mine apudPatavinos angvis ZEfculapij venit, 
vocet , diverfosabifto concludendum eft. 
De Defcriptioncita Ambrofinus. Mona- 
chi qui commentati funt in. Mefuem pro- 
mulgarunt ferpentes quofdam cervinos fi- 
mileseffe nigris illis, qui multisin regioni- 
bus, & potiffimum in Apuliàfunt no- 
tiffimi, nequemultum veneni participant 
quapropter per hos forte Boas intelligere 
voluerunt. Nos in MufzollluftriffimiSe- 
natus Bononienfis , quod olim fuit doctiffi- 
- mi Ulyffis Aldrovandi,invenimus coloratà 
iconem ferpentis,longitudinis trium pedum 
circiter, cujus venter lutei elt coloris, & ter- 
gus colorisLeucophzi,cumtribuslineis ni- 
grisàcapitead caudam ufque percurrenti- 
bus:fübicone hzc nomina extantfcripta. 
Elope,vel Elape, forte Nicandri , Elaphis 
quorumdam, Laphiati;incolis Lemni infula 
apudBellonium. Elephantias,forte & Cer- 
vone.Quamobré utlectores hujus animalis 
figuram contemplaripoffint , illamhocin 

loco exhibemus. 
Pl.H.N.  Morfüm ejus volvulofa tormina fequun- 
l32.«.5. tur,(i A étij Elaps,cü noftro idem eft.Contra 
eum,cómunia auxilia;illainprimis que urinà 
cient;profunt. Nec non falfamentorü cibus. 


Amricvrvs XV, 
De Angcve ZEfculapij. 

Ngvi Zículapij nomen à tutelari ZEfcu- 
*lapij nomine inditum eft... Dicitur & 
16. Angvismpliciter & quaft per excellentiam: 
Nomes. Quodfortéfolusinter ferpentesbeneficus& 
&Elian. H. innocuus fit./Eliano cft Pareas, Greci zwe:/- 
4..8.c.12, && mwgsa fcribunt , feu gwoz Td arQveiopt- 

vac xd) joe yoAae maxQelac tyiv , quód maxillas 
quodammodo turgidas habeat feu à zoziov, 

que vox aliquanto z&2ov mitem & manfuc- 

tum fignificat Lucanus Phariam vocat: 
nonnulliPagerinam. Apud Hefychium & 
Varinum legitur zvbo/ac , à colorefic dictus, 
quécum hoceundé effe vehementer dubito, 
Defcriptionem fifpectes , oblongas eft fub - 
Defcriptio. lutei aut potius porracei obfcurioris coloris, 
fed magis circa tergus nigricantis, Parsin- 
ferior albefcit pauló in fe fubviridis, In qui- 
. buídam notaquaedam formi crucis ex fqua- 
 marumordineapparet , fi aliquibus credi- 
mus.Zlianuslato ore effe dixit ; Ovidius illü 


Defcriptio. 


Ambrofrn. 
H.S.L1.€. 


4Elian. l.c. qui Romz peftilentiz tempore criftisin-- 


Ovid.Me- íjignitum,po&ticá forte licentia. Maxille den- 

t4i.l.15. tibusutrinq; multis valdé acutis armantur. 
In cerviceduz parve eminenti confpiciun- 
tur,inter quas locus vacuus.Sceleton hic ex- 
hibemus. In eo fcquentia M. Aurclio Sevc- 


25 

rino obfervata.Larysx nulla, fed arteria afperz Zootoq,, 
caputteres, & tonfum;utfiftula, ubilinguz pemorrir, 
radixinde inchoans ,in cófinio fcilicet ter- 363. 
minantis maxille inferioris. In tunicá peri- 
tonzide, veficulz plurimz oviculorum in- 
ftar.Hepar multo fuperius ventriculo, Huic 
quidem finiti nonilli adh zret vefcula fellis & 

vena cavi defcendens. Alternolatere fplen 
pufillus,pifum referés,ruber. Ventriculi fun- 

dus corpus uni verfü difterminat feré, Remes 

infimi utero proximi,his cava quinq; binos 
infignes ramos mittit. Inteffinum fere unü, 
quamvis Baldus Angelus Abbatius colon 
diftinguit. reri cornu cave applicitum. G/z- 

dula oviformis fuppofitalieni,fundo ventri. 
culiadhzrens ; glandulz autem cholido- 
chus,perforans ipfam ad inteftinum. 

Invenitur plerifq; inlocis, Germaniz,Ita- tori 
le, Hifpaniz,Poloniz, &c, in Afia etiam A- Allat in] 
frica & America. In Italia tam familiariter 2 iia 
cum hominib, vivunt, ut & inle&isinveni- Mu 
antur.Idem fepé & in Lemno infula accidit, enia 
utapud Leonem Allatium habetur. | 

DeNatti'a dici poteft,benignum quidem 
effe , & mitem, fedqui irritatus feriret. Pli- 
nius per menfem luná infligari fcribit, Am- 
brofinus juvenis cujufdá exemplum adfert, 
quicameum complicare in nodum conare- 
turjítaadmorlus efl,ut copiofusfagvis pro-  , 
Huerer. Excrementa ejus mofchi odoré fpi- 
rant: vix tamen omniü, aut omnitemporc. 

Komz n domibusolim pafcebatur. Nifi in- Phnde 
cendgs femina exurerentur ,non effet fecunditatt : 
eorum refiflereinquit Plinius. 

De Vita Plinius. Prodeff vivus coprebenfus, V/üs. 
Qinaqua cütufus, fi foveatur ita morfus.Quin C pJjy, Le, 
ine[fe ei remedia multa credütur,c ideo fcula- 
pio dicatur. Democritus quide ex bis mou[lra qua- 
dam conficit,ut poffint. avium fermones intelligi. 

Duplicis funt generis, Alij pallidores: alij, Differstie; 
nigredineperfufi quorum icones damus, V ot- 
tonus totidem Syriacorum facit, Alij eris re- 
feruntcoloré:nigricant alij. Morfum tumor 
duntaxat & levis inflammatio excipit. In A - 
frica,ejufq; in Mauritania monteZiz qui va- 
gantur, prandij tempore mícas de méfis ca- 
dentes legüt. T'ales&apud Pyrenzos Bige- 
rones haberi;teflatur Scaliger. In Norvegia Scalig, 
vaccino aut ovino la&e aluntur, & plzruti- gypr,, 

q; in infantü cunis,fidi ipforü cuftodes do:- 
miunt;verum fi quando incendio domus de- 
leantur,autpeftilentià incole pereant,inan- 
tris conditi itafe propagant, ut incolis gra- 
vesfint. Hujus generisillefuit,quem Marfus 
quidsm Vénetijscircüferebat,aGeínero de- 
fcript?. Capite eratclegati&lubflavo,corpo- 
re nigricante maculis purpureis diftin&to.In 
laterib.linea quedà fecüdü longitudine có. 
Ípicua erat,quz paulo fupra caudá termina. , 
bat,& infra caput, perfpacium palmi incipi- 
ebat.Lógus erat dodrátes quatuor cü dimi- 
dio,ex plaga orientali delatus; Venenatü non 
fuifle inde patet, cpcirculator, caput ejusori 
d indere 


Natta, 
Plin. H. N, 


[. 29.6.45 


2709 LEN. : 
inderefoleret.In Angue fuper omnes tenui- 
fimo quem propter innocentiam Neapolita- 

nidicunt Angioleta , Bononienfes Bifognola 
: Sever.Zoo- funt hac fingulatia. Cor cum cxco quodam 
tj. Demo- angulo ad bahin affurgens , qui 2 Th 
crit.j.568. corpore &alligato vafe figuram TE t . 

cei.Hepar bifidum,tum inlongum, tnm in a- 
tum,  Uteri cornua ficut &in caprimulgo 
angue ; talisetiá vulva & veficulz dus fper- 
maticg hincatque hincad eam formam. 


"^ — AnT1icvrLrvs XVIL 

De erpentibus zerreftribus Exotics, 

^— Indicis inprimis. 

PvucrVM L1 
De Boiciginga;feuTeutlacacaubqui. 
Jo DAS varij (ant,quos hic füb 
fix punctis trademus. — Sub. primo po-. 
nimus Boimingam , qua & Boicinininga & 
Boiquira Brafilienfibus, Aug T apuyisLufi- 
tanis Cafcavela , & Tangedor,Belgis Raetel 
fiblange, Mexicanis Teutlacocaubqui dicitur, 
Tresipfius defcriptiones dabo; quia icones 
variant, Maregravii , Pifonis , & Nierembergg. 
Marcgravio eftferpens quatuor pedes&tres 
digitoslongus, Corpore in medio craffiori, 
verfus utramque extremitatem veró attenu- 
ato ;in medio a.ubi craffiffimus , brachium 
humanum prope cubitum craffine. equat. 
Venter illius cft planus:Caput cópreffü,felqui- 
digitülógü&latü.Oculi parvi/lingua teres & 
bifida, Inter czteros dentes , quatuor habet 
reliquislongtores, falcatos,albos , acutos 
inftar fpinz , quos rettó condere & gingivà 
occultare poteft.In pelle quamas habet; verü 
haudtalis duritiei, Totum dorfum infignitut 
catená pallide flava, ham ulisillius figura cu- 
bicaconftantibus, fimbriatis nigro:fpatium 
a.intermedium inter quemlibet hamulum 
fufcefcit, Latera corporis flavefcentia cubis 
nigris ordine pofitis variegantur : nimirum 
duplex ordo cuborum nigrorum in quoli- 
betlatere, & cuilibet angulo hamuli catenz 
derfalis, refpondet cubus unus lateralis uni- 
us feriei;alter alterius feriei refpondet,inter- 
ftitio duorum hamulorum catenz dorfi.Vez- 
ter Íquamas habet gtandiores reliquis , quafi 
parallelogrammas , pallide flavefcentes, 
Caudea.inextremitate adnatum eft corpus 
parallelogrammum , paululum compref- 
fum , conítans quafi hamulis catena- 
rjs fingulari modo invicem aptatis , ut 
cymbali modó ferpens fonum eo edat, &e 
longinquo audiri poffit. Quot annorüfer- 
pens , tot partes habet crep:taculum hoc. 
Serpens decem annorum habet crepitaculü 
hoc longum duos digitos aut pauló plus,la- 
tum quog; plus quà lemidigitum.Subftantia 
conftatlzvi,glabrá;pellucida, ficca,coloris 
ex albo & cinereo fubfufcefcentis. Serpens 
eft apprime venenatus, nec Antidotum co- 
Pifo deMed gnitum contra illud. virus. | 
Bra[.L.3. De eodem ferpente itaPifo. Primo ferpens 
ille Bocinininga, quem Ca/cavel & Tangedor 


Martgr. 
Hift. Brafil. 
[.6.6.14. 


HISTORLE NATFRALIS. 


———— — ————— —À ———— M ———— 


Hifpani nominant, propterea quod fonitü 
inftar tintinnabuli caudà edat;in trivijsjuxta 
ac devijslocis cernitur;taque celeriter pro- 
reptans,ut volare videatur, Huictam perni- 
ciofo colubro, benigna riatura , cautionis 
quafi grati nolam addidiffe ut illius fonitu, 
admonitus quilibet tempeflive fibi caveat 
à vicino hofte.Brachi; eft craffitie , longitu* 
dineinterdum quinque pedum, //zgva bifal- — 
c4, dentibus ongis& acutis,colore fufco, & ad 
flavum vergente. Quotannis articulus,quo 
infeflarefolet, in cauda crefcit, cujusextre- 
mitate in anü hominis immiffa, mortem in- 
fert confeftim;venenuma. quod ore vel dé- 
tibus infert,multo létius vitam tollit, Ex vul- 
neremoxfanies cruenta effluit , caro livet, . 
ulcufq; paulatim ferpit. Ad remedia extrahé- 
tia, vulnus dilatantia, fcarificationes,cücur- . 
bitulas, &fiparsIzfaintercipi poffit, ad vin- 
cula feftinandü,idq;junco Jacape cui reme- | 
dio maximé fidunt Brafiliani; fin minus,cau- 
terio utendum elft.Interim dum veneniqua- 
litas ad cor penetrat, curandum utinterius 
przmuniaturTipioczh auftu;fudorefque e- 
vocantibusinfiftendum. Prafentiffimü pra 
ceteris remcdium,quod Barbaris, cótra liu- 
jus aut qualifcunq; ferpentis morfus reftat, 
eft ipfiusnocentis caput,quod contundunt, 
contusü emplaftri forma vulneri calens ap- 
plicant:cuiremedio fimul addunt, in omni 
fere morfu;falivam bominis 1ejüni, qua per- 
petuo partém affectam demulcent. (Plinius 
1.7.c.2.Galen.l.10.fimplic,Scaliger inHiftor. 
Animal.l.11.c.18, hanc falivee vim quoque a- 
gnofcunt)Adeoq; his duobus Antidotis ni- 
tuntur,ut defperent, fiinillis voti compotes 
nonfiant, Ego hzc &niiliaremedia,qua 
longaillis experientia dictavit , jubenteme- 
ceffitate,lubéter fürn imitatus:NÓ intermit- 
tendo tamen ea quz à veneráda antiquitate 
& authoribus nobisfuntreli&a.Ne nimium 
temere hifce novitijs,aut pertinacius veteri- 
bus viderer ad harere. | | 
Nierembergius Dominam Serpentii vOCat, Nieremb. 
& hecdeeahabet. Non fine natur ufurep- Hift. Exot. 
tilia funtznec minus majeftaté creatoris hu- / j, c y, 
militate fuá exaggerant,non minus bonitate 
.pefte fuá, Scit peffimis Deus juvare,fcit vene- 
nomederi; liberalem medicinaopé énoxijs 
iftis ufurpat, Exordium occupet atroxferpé- 
tum genus , Teutblacocaubgui, feu domina fer- 
pentuim Batbari vocant; viperam Hifpani, five 
ob fimilitudiné capitis five peftis. Anvis hic 
quaternos pedesautampliuüslongus, & hu- 
manü;ubi mediocriter craffus eft,latus:dorfo 
eminéti,viperino capite, vetre ex albo pallef- 
céte,laterib, opertis, cádentib./qguamis fafcijs 
tamen pullis pez intervalla intermixtis,dor55 
fufcü elt, luteis tamen lineis fefe in ipsáfpi- 
náfecantib. infigne, Multefünt ejusferpétis 
differ£tie,nó plurimü inter fe diftantes, &ictu 
morté inferétes, nifi celerrime prafidijs oc-.— 
curratur, In fpiras;irritatus,aut cótrectatus . 
"A ac ine 


Tab.vi. 


Boiciminga 


Boicinin ing Aliter. 


* P4 


dk 


A more f Inuima- 


4 


NS / E 
NS ([j E s 


SS 


NN 
SN 
SS 
NS 


eM 


ANIMS 


i 


Serpenlutr 
Niteremb . 


talo Capite 


Chuf. 


J oae os 


^ DESERPENTIBVS LIB. I, 


ncinzqualitercaput contorquet, fed ita fi- 
biundique cavet,ut nullà non parte fe vindi- 
cetabinjuriá, Excogitatum eft icta huma- 
re mébraterrágy obruere; € ita manere do- 
nec omninó ceffet do'or,aut morbus fit cu- 


ratus: profpero m agnà cx parteeventu, Per: 


faxafertur celeri curfu, atperterreftria pla- 
naque (quod mirum videtur) non. adeó; 
Ob quod Mexicanorum quidam àventono- 
men:ndidere , vocantes Hoacoatt, uot 
annosnatus efl;tot accedunt caudz peiftre- 
pentia fonalia , pofteriore in parte caudz 
vertebrarum inftarconnexe. Oculi font ni- 
erimediocrismagnitudinis. Denres habet 
fupernámaxilla caninos,quib. jaculatur ve- 
nenum; utroquea.latere oris quinque parvi 
dentes fupernz maxilleinfunt,fcd qui facile 
confpicià quolibet aperto ore queant. Et 
finuosé graditur,i&us , toto corpore hian- 
tibus rimis faufcit, & viginti quatuor horis 
tranfacis à morfu animam dicitur agere 
Apprehenfoscaudà , Indi, quicos ven- 
antur , tuto tenent appendentes ; tamen 
torquentes collum , perftrepentes fona- 
libus , corpusilluc hucquejactantes, ac ni- 
hilnon molientes , ut pznasdevenato- 
refumant. Narrant multi,qui euinferpen- 
tem domi alere folent, atque educare , an- 
numintegrum durareabfque cibo ullo po- 
tuque, abíciffamque caput decem aut am- 
plius dies ferunt apud Panucenfes in femo- 
riscra(fi tudinem , & longitudinemincredi- 
biliteradolefcere. — Norunt cicurari poffe 
permulti,qui eos domi alentes habentin de- 
licijs. Venenum jaculatur caninorüm tubu- 
lisscavi n.funt,Nec defunt, qui affirment,vi- 
vum parere etfifalsó , quemadmodum ex a- 
liorum narratione conftat. Cum lzfusiraf- 
citur, fonalibus concuffis vehementer per- 
ftrepit, erigitque collum non fine adítanti- 
umtimore,nectamen mordet,nifi compref- 
fus aut incitatus. Caninis in ufus medicos 
fervatis , pungunt Mexicani Medici collum 
cervicemque, doloris capitis placandi gra- 
ti, pinguedineque animalis omnium feré 
nocentiffimi, lumbos perungunt , fedando 
illorum dolori; aliafque corporis partes do- 
lore infeftatas;ac difcutiunt preter naturam 
tumores. Edunt Indi eorum carnes,ac veriffi- 
mum efle ftatuunt,cortalium carnibus , effe 
praftantiores;ac guítugratiores.Linteo có- 
volutaquantum velis,tenui raroque, ita te- 
pelcit illa feritas,üt velàpuero quolibet cir- 
ca formidinem,aut noxam ullà deferri poffit. 
Ajuntcaput hujusferpentis alligatum collo, 
inftar viperint,gutturi morbido ferre fuppe- 
tias;Febrienribufq; medentur puncturefer- 
pentium omnium, quibus natura appendet 
fonalia , humano ftercore duarum uncia- 
rum pondetre,ex quà congruenti propinato, 
aut commanío, piciet] , & admoto vulneri, 


item corniculis cujufdam arboris vulgaris | 


—— M o ——— À— — 


noyi orbitufis, atque applicatis. Eft etiam - 


27 


huic malo cóvenientiffima Chipato acpro* 


venitin calidislocis NovxHilpanix ubique: 
feré.Eft & alius ferpens , teatlacoutrauhqui 


quoquenuncupatus, quinq; dodrauntesin- 
terdum longitudinem füperans , & humeráü 
craffitudine , nec diffimilis alteri eju(dé no- 
minis tum formá, tà veneniatrocitate , prz-« 
terea ctiam & fonalibus,in quz finitur cau- 
da:fed hujus color pullus cft, vergensinu- 
teum,pallidis maculis ( quod alteri quoque 
contigit)obliquefefe interfccantibus. Ajüt 
eam efle veneni hujus vim , ut non i&u 
tantum , verum conta&u quoque officiat: 
unde fortitum nomen. 


PvNcCTVM I. 
De Iliboboca eo? B 01g ACH. 


Jrinobscunce Pifo & Marcgravius àcfcribüt. 
Illeita de ea.Ibiboboca Brafilienfibus, angvis 


pulcher, Lufitanis Cobre de Corais appellatur, Maytg.bifl. 
duos pedes longus, pollicem autem craffus, B'afil. 1. 6. 


coloreniveo,& nigris , rubrifque maculis 
variegatusMorfusillius venenatiffimus,non 


Cap.t3. 
Pifo Med. 


extépló vitam depafcitur, fedtardé fe pro. Braf.l; a. 


movet.Sanatur emplaftro é capite ferpentís 
cócinnato, &efficaciter appofito.Pulvis plà- 
tz Nhambi,tü &íuccus foliorüCaapeba;& 
Cajatia, vulneri inftillatus, extrahit virus. 
Exactius pauloMarcgravius fuum depin- 
xit.Ita n.de eo. Ibiboca Brafilientibus; Cobra 
de Corall.ufitanis ferpens duos pedes longus 
& pollicem hu manum feré craffus, ubi crat- 
fiffimus; nam uerfus pofteriorem partem te- 
res eft, & acutus,inflar fubulz. Totus venter 
eft albus & fplendens : dorfum & latera tin&ta, 


-Caput habet (quamulasalbas cubicas, ad o- 


ras nigras, hinc cinnabria fequitur macula, 
cujusíquamz perorasnigrz , & ita femper 
rubra maculaeft, hincfequiturnigra , hinc 
alba, iterü nigra hinc rubra & fic deinceps. 
Kubra macula plus uno digito eft longa,dug 
albz &tres nigrz (imul fumpta fefquidigi- 
tum longz , zqualesinterfe: nigrz a, ma- 
culz totaliter funt nigrz,albarüm autem o- 
rz nigrz,venenatus eft ferpens. 
Boigvacualiquot fpecies habetMarcgra- 
vius,quas ejuídé verbis exhibemus.Boiguacu 


Brafilianis Cobra de Veado Lufitanis, Erat pel Marcggifé 
lisfeptem,& femis pedes Rbynládicos lóga, 9ra/ 1.6. 
inmedio corporeundecim digitos lata;fen. cap.15. 


fim verfuscaput & caudáin anguftiorélati- 
tudinem vergens , itaut eo loco quocaput 
abíciffum, tantum circiter quatuor digitorü 
latitudinem haberet, &in caudz extremitate 
paulo minore. l'otaauté pellis íquamiserat 
te&a certa ferie difpofitisin ventre maJorib. 
in dorío minorib. utin omnib. ferpentibus: 


Pedes LO crat variegata ; népeper 


mediü dorfüfecundumlongitudiné maculis 
nigris, G cathene cujufdá majorib.partib.có- 
ftàtis figura quafi referebat, adlatera aute ut- 
rinq; palmü inter fe diftátes macule nigre ro- 
tüdz ferejinquarü centro albo macula itidé 

dz rotunda, 


V Pifo Med: 
Braf.l. 5. 


' drantem hora fubfiliebat, 


28 HISTORIZXE 
rotunda, magnitudinem autem hz zacule 
habebant majorem imperiali : inter haíce, 


' attamen extra illarum ordinem, verfus ven- 


trem iterum utrinque duz feries minorum 
inacularum nigrarum difcurrebant. Ejuf- 
dem coloris & fimilibus maculis accipicbam 
Septimo Augufti1638. Sed majorem priori, 
craffitiesn. corporis medij erat. tredecim 
digitorum, longitudo a. octo pedum & fu. 
pra. Ejufdem fpeciei unum accepi vt- 
vumtertio Augufti 1628. fimilibus macu- 
lisslongum quinque pedes & quatuor digi- 
tosscralfum vero,ubi craffiffimus , femipe- 
dem. Carucim habebat albam angyvillz fi- 
Cor exemptum é corpore per qua- 
In poftica par- 
té corporis,feptem digitorum intervallo ab 
extremitate caude duos breves 4mgues ha- 
bebat quafi avium , circa anum nimirum. 
Duplicem ordinem dentium acutisfimo- 
rumyin utraque maxilla. Caputlatum & fu- 
rà oculosin duotuberaclatum. 

Ejuflem [Deciei ingentem accepi fexto 
OGobris 1638. zuquit Marcgrayiu , cujus 
longitudo erat octo pedum & femis; craffi- 
ties ubi maxima, quindecim digitorum :e- 
tatque valde nigro & albo variegatus, Car- 
nem habebatalbiffimam & pinguem, Car- 
nem fepelivi,& offa polt quadrimeftre fpa- 
tium exemi pro Ííceleto, — Pelle tomento 
replevi. Spinaa, dorfioffibusconftat, & 
coltzdurafpina. Duplicem ordinem ha- 
bebat dentium inutraquemaxilla, quaiti- 
dem duplex ctat, — Dentes funt. acutiffimi, 
paulum incurvi, acus pcCtinum referentes, 
Íplendide albi coloris , inftar matris perla- 
rum politz. ferpens hic vocatur à Brafili- 
enfibus Boaguacu, i. e. magnus ; nam vidi 
quiintegram capream deglativerat. Non 
funtvenenati & caro illorum cómeditur. 

Alterius fpeciei mihi allatus decimo quinto 
Novembris 1639. cujus longitudo erat 
quatuorpedum & unius digiti craffities, ubi 
maxima , quinque digitorum. Squamis in 
ventreargenteicolorís fplendidiffimi , rcli. 
quo corpore,nigro & albo variegati.Cauda 
quafi € fcx annulis compofita eratargenteis, 
Sexacutosdentes habebat inutraquema- 
xilla. 

Habuietiam ferrei plane coloris &in 
ventre albi , longitudine trium pedumaut 
circiter,craffitie ubi maxima, duorum digi- 
torum. Kabitantin dibus & ova gallina- 
rumexforbent. Szpiusinveni in zdibus 
&extra planévirides , duos aut trespedes 
longos;craffitie digiti articularis. Amplum 
hisos & nigralingua : funtqueadmodum 
venenofi,vocantur à Brafilianis Bor obi. 

Pifoeundem ferpentem paucis no: 
bis ita exhibet.  Boiguatu five Iiboya, fcr. 
pentium omnium facile maximus , pe- 
&us feré bominis craffus, Lufitanis Cobre de 


imilem. 


—————————— M ————— 


e. 


NATF RALIS "We 
Veado di&us;quod Dotcades integras devo- 
ret;idque fügendo potius, quam maflican- - 
do, . Exhorum genere quidam octodecim 
vel quatuor & viginti pedes reperiuntur 
longi : Cineritio , fpadiceo varicgato fant 
colore. Nonzqueveneno, ut multialij, 
turgent.Carnecorum non folum Indigenz 
& Nigritz,fed & noftrates vefcuntur. Fame- | 
licus hic angvis vel ex dumetis profilit, cau-- 
dzque fuz nitens,horrendefeerigit & ftre- 
nue cum feris &hominibus luctatur , &fi- 
bilatirritatus ; vel ex arbore infidioséin via- 
torem defilit , eumque validiffimis cingit 
amplexibus, ita utvelfola complexionein- 
terimat: nec minus validi atque ferocesexi- 
[tunt duo in gentes illi 4rabo &  Cucuracits 
hominibus zqué ac capreis infidiantur. 
Quippeomnes hujusgeneris folidis verte- 
bris & coftis preditos ex Anatomejanimad- 
verti, Ictus eorum vix cenfetur venena- 
tus,& per fealiquando, etiamfi nullo vellevi- 
oti faltemadhibito remedio , curatur.lta ut 
hi inter non venenatos ferpentes,de quibus 
paffim auctores multa teftantur ,, debeant 
numerari:quibus$ Caninana, Macina; & Vo- 
ciaannumerare licet ,quodnihil vel parum 
faltem hominibus noceant. 


His fimiles furit ferpentes in Kegno Se- Nieréb, H. 
negz,fi Aloyfio Cadamufto credendum elt. E, /.12,0,43 


Duorum n. pedum menfurani excedunt: a- 
las,nec pedes habent ut ferpentes, alioquin 
immenfi,& tantg quidem vaftitatis, utinte- 
grascaprashauriant, neclancinent,folidé 
devorent. Feruntincolz , ferpenteshu- 
jufmodi congregariftatis anni diebus, & 
migrare inloca quedam , ubi formicarum 
eft vis magna , quibus & coloralbicansquz 
fuapte natura humiles. quafdam cafasin- 
[tar pecus ferpentibus extruunt. 

Nam ore terram portant , & ferruminant 
abfque calce. Diceres clibanos aliquos 
vel rufculain ordine difpofita.nam ex hujuf- 
modi cafis. videbis centum & quinqua- 
ginta continenter fubordinatas , ut al- 
teram fequatur altera , miro naturz ordine. 
Sed & contumax viribus ferpens quidam eft 
Thenu, cuilcabuilia enim idem eft,atq; cum 


advolverit,ftranguletinterimatque, aut fal- 

vohomine ipfe coluber difrumpatur fuo 

obnixu,  Quihuüjusnaturam novere, eum 

deludunt , opponentes arboremautaliud 

cujus nexu difrumpatur, putans comprime- | 
re hominem , ut ita tandem con- 
'vulfus intereat. ] 


fi ) 
1 


Ges 


PvN- 


Nieremb. 


quinque pugnans;in obvios n. impetum H.Ex.L125 
facit,edque vi opprimit, ut ficollo femetíe €4?-41- 


3 s 


PvNcrTvM Ill. 


*De Boittapo,t Iraraca. | 


"«DESERPENTIBVS LlB. I - ag 


emollitum, ubi magná ex parte quiefcunt, 
vivuntq; , nifi cum edendi et tempus. Tunc 
n. egreffi cubile , aut humeros beri amice 
confcendunt , benevolé terrifict animalis 
amplexus tolerantis, aut e piftillis, inmedio 


aite 


aeg.) s 77, i sLufitanis Cobra A SEE 
ie de | bie bmc € Bb! sodts contra&iinfpiras , rotamque magnam z- 
vafis VEI pU er dd E quantes, innocentiffimi vefcuntur oblatis, 
j4p14. —longus,brachium humanum craflus: Teres ique auis cubt, | 
i i 'te inftar fubulz acumina- t 
«a — acinpoftica parte 1n ibulz Serpens quidam eft apud Pamelenfes Nieremb. 


tus ; coloris olivaceijin ventreflavefcens, Vc- 


Ititur/quamulis elegantibus quati triangula- quinosprolisus cubitos , & quattaor digi- T.F. 12. 


tos latus, Squamis nitidis, albo nigroque 64-45. 


Pifo Medi. 
Braf.l.5. 


tis." Vicitatranis ; Eft venenatus. Irzraca 
breviseft hic ferpens raroque fcmicubiti 
longitudinem excedit, venisquibufdamin 
capite prominentibus inftar viperarum, & 
haudaliter quam illeftridens: rubris & ni- 
gris maculisinfignis,ceterum terreo colo- 
re ; Ejus morfus venenatusnon minoraad- 
fertfymptomata, quam vel reliquorum fer- 
pentum,exceptisijs quilenté & clam vitam 
depafcuntur. Ipía fera poftquam vulnus 
inflixit,àcute,cauda , capite & intraneis re- 
purgata, &in aquá radicis Inrepeba, cum fa- 
le,oleo;porro , anetho & fimilibus cocta, à 
vulneratis comeditur , magnoque illisfolet 
efleprxífidio. Convenit. denique prz cz- 
teris, Caatia4,qua merito Herva de Cebras dici- 
tur,quod foris & intus exhibita, hujusalio- 
rumque ferpentum morfus facile reftituat, 
Idemfeliciter przftantacini arborisSuibira, 
contufi & morfibus applicati. 


PvNcrvM IV. 


*De Cauinaua,s erpente mau[-oefa- 
6Ío , Apochycoatl , e» A- 
latis. 


(rsen Serpens,ventreeftflavo ,. dorfo 
— autem viridi , octo circiter palmoslon- 
gus, inter minus venenatos habetur: ovis 
vi&titat & volucribus : "Capite & cauda rele- 
Gis,ab Afris & Americaniscomeditur, De 
peculiariillius Antidoto , nihiladhuccerti 
afhirmare poffum. — Vulgaribus alexiphar- 
macis five Europzis , five indigenis fupra 
enarratis,malum fi quod infert facile expu- 
gnatur,Familiareautem illud decoctum an- 
tidotale , exradice Iurepeba,cü pauxillo fa- 


' lis huicalijfque morfibus vel puncturis ve- 


Nieremb. 
JL. E.L.12. 


4p. 4.0. 


nenatisíxpeapplicandum eft, necnon fru- 
&us Ananas viridis , ifque in cataplafmatis 
modum contufus, Denique fi neceffitas 
ulterius urgeat,pars laa fcarificetur, mox- 
que vivus gallinaceus pullusimponatur, 
Ali vidimus ab Indis, ait Franciícus Her- 
nandus deliciarum gratià , co/ubros quofdam 
virides,quiallatiab agris , pollicari tantum 
magnitudine, in femoris craffitudinem am- 
licentur & adolefcant. Ubi pro antro eft 
illis dolium ftramento indulgentig gratià 


p——O€————AA—€^€€€—A———————————————————————————————— 


| 


| 


variantibus colore: Apachycoatl vocatur, & 
morfu minime exitialt, 


Alatiferpentes inFloridàreperti alis eate- Neremb. 
nus inftructi, ut poffe tolli € terrà & volare H.E 12. 
demiísé viderentur, Amcricus Velputius eZ. 5 6- 


quoq; invenit Indos pifcatores, quiferpen- 
tem alatum craticul lignez impofitumaf- 
fabant, -In tugurijs complures ejuímodi 
ferpentes vivos habebant, quorum pedes 
vinculis alligati,faucefque funibus conftri- 
&zcrant, nequidhominibus nox infer- 


rent. 


PvNucrvM V. 


*De Bojobi , Tetrauchcoatl , Tleoa 
feu 1gneo;famgvinem e7 
Trinbutil. 


Ofoli Bralienfibus, Lufitanis Cobre Ver- 


de,ulnz eftlongitudine & pollicis craffi- Pifo. Med. 
tie,coloris porracci& pulchre micantis.ZE- Braf.1. 3. 


dificijs gaudet,neque ulli nocet nifi irritan- 
ti: morfustamen illtus veneenatus , remedio 

uamviseximiovix cedit. —Radixa.illano- 
dofa herbz Caapia contufa & exaqua pota, 
fummopere prodeft; ceterifq; herbis Anti- 
dotalibus, facile palmam in hoccafu prari- 
pit. Miles quidam gregarius anguem hunc 
inter arbufíla latitantem , dum pede forte 
conterit,ab eoin femore demoríus, paucís 
poft diebus,toto corpore tumefacto &livef- 
cente,deficiente radice Caapia, czterifque 
remedijsfruftra adhibitis,prafentibus com- 
militonibus, quam miferrime exfpiravit.I- 
dem videtur cum illis de quibus fupra ex 
Hernando. 


Tetraubcoatl ferpens eft tres dodrantes: 


longus;ac digitum craffus, cujus i&us pefti- Niereb, H. 
lens eft ; dorfum nigrum , venter. candefcens F*ot-J. 12. 


ro) 


ex pallido, &rubefcens infernà caudá, ven- (7P- 35. 


ter a.&cauda punctis nigris confperfa,capaur 
nigrum, actorque circumcinctüluteo, Re- 
medium morfus eft;i&um locum fugere, fed 
commanfo priuspicietl,ne venenum noce- 
at prefidium adferentibus,quodetiam velut 
egregium antidotum admovere expedit 
vulneri: nec folum adverfans illatz noxz, 
(ed ipfis quoque ferpentibus infenfum &i- 
nimicum, : 

d 3 Tleoz 


* 


! a 2 


(360 

Tleoa's, igneus coltber angvis eft fefquido- 

drantem longus;ac digitum craflus f/quamis 
albis,nigris,fulvis,fufcifquediftínétus. Ca- 

put e& vipera noftratis capiti fimile, cauda- 

. que juxta finem fübito attenuata , interval- 
loquebinüm tantum digitorum, que defi- 

Nieremb. Wein fonalía.. Lethaleminfert morfum, u- 
H.E. L, 12. rent queunde evenit ei nomen, Cum 
€P.31. incedit, in laterautrimquefe convolvit , ac 
Jentoproceditgreflu, Contra ejus mor- 
famajuntconferre tufam radicem herbe, 
quam vocant ancola. Idem au&or fcribit 
de thecoatl, f.ignito ferpente : Colubereft 
fex dodrantum menfuram adolefcens, tri- 
umque digitorum craffitudinem. — Vivit 
montanislocis , &lethaleminfert morfum: 
coloreft fulvus,feddilutior circa ventrem, 
ac vcrgensin cinereum finuosé incedit , in 
utraque fefe latera contorquens , vivitin 
montibus T'eportlanicis. 

Sunt tamenalj ferpentes,qui afpectu rcfe- 
rantignem,octo pedibuslongi, colore fan- 
gvinei,qui noctu inflammat! apparent, uti- 
gnis aliquis videatur, quemadmodum An- 
toniusFHerrera prodidit. Scribit quoque 
Francifcus Hetrnandus vocari cumcoatl colu- 
brám , qui nocturnis tenebris fplendeat,; 
qui &letifer morfu, quatuorlonguscubi- 
tos,& brachium craffus. : 

Serpens eft Panucinus, longus ac latus, 
albis & nigris diftin&us maculis, trinhuitili 
vocatus,quod caudi, quz przacuta eft,le- 
thaliter pungat. 


Nieremb. 
ILE.lL12. 
€4p.32). 


Niereimb. 
H. E.l.i de 


€4p.4.6. 
PvNuNcTrvM VI 


«De quibufdam Ueterum fev 


pentibus. 


Rater hzc que jam enumeravimus fer- 
 pentum genera, funt &alia apud veteres 
obvia,quax difficulter adjam explicata refer- 
ripoffunt. Facit ZElianus cujufdam Hyene 
dictimentionem , quem utriufque fexus 
participem effe narrat. — Altero anno ma- 
rem, altero fxminamobfervari. Adftipu- 
latureidem Orus. Nicander quafdam Li- 
Nicand. in byasangvesinterinnoxiosrecenfuit. —Sui- 
Theriaci, dasícribit dé Azgelis ferpentibus , quos A- 
lexander Argo Pelafgico Alexandriam de- 
ferri, & in flumen pro extingvendis Afpi- 
dibus conjici curavit." Gefnerus Mergolos 
etiam nominat , ex Africa delatos ; fed qui 
& quales fint , non addit. A Helychio & 
Varino cgíoxoe &docoQsoc nominatur. 
&lian.H. Clitarchus etiam, referente ZEliano , fer- 
4.17.62, pentesin India fedecem cubitor. generari 
Icribit: alios etiam multó minorespigmen- 
tisdiftinctos. Virtas enim à capite ad cau- 
dem pertinentes habere , aliaszreas, alias 


ZHISTORIZ NATVRALIS 


eafdemque celerrimé peftilero i&u interi: 
mere, Meminit & alterius, punicei colo- 
ris,quem forte Porphyrum ZElianus vocat, 
Strabo, apudIndos dodrantali magnitudi- - 
ne,capitecandido , dentibus nullis, quem 
venatores in montibus meridiei obverfis, : 
ex quibus Sardiuseruiturindagant. Non 
mordet , fed vomitu cjusconiperfus locus 
fubitam contrahit putredinem. Quaprop- 
ter,caudà fufpenfus , duplex veneni genus 
eructat ; alterum nigrum & fpeciem ele&ri 
referens,quod à vivo cjicitur : aleerum fim- 
pliciternigrum , de ore animantisprodit, 
Illud grano fefami exhibitum, cerebrum per 
nares excutit: hoc tabem inducit. 


HISEISSISERTISSIBSRCIGEEIE SEE 


Carvr. IL 
*De Serpentibus Aquaticis, 
AmrTr1cvrLivs [. 


"De Hydro feu Natrice, 


Tec de T'erreftribusferpentibus,fe- 
quuntur Aguatici , nempe Hydrusfeu Na- 1.6.17. 

trix , Natrix torquata,Natrix rubetaria,Boa, NOE. 
Hydrus marinus, Scolopendra marina,& quidam 

Exotici.. Hydrum 4m 18 (dorrog ab aqua nem- 

pe dici,clarum eft. Cretenfibus eft 120597c 5 

alijs $vdgoc, quod nomen generale eft de il- 
lisque inaquis vivunt; Nicandri interpre- 

ti xéeavdpocquód in aquis& terrá divagetur. 
Latinivocant Hydrum , mafculum , Hydratm Athen.H.A; 
fzminam,cujus tomenAElianus Dryino im- 4,8,c. LE 
pofuiffe videtur,dum ait Hydrasin Cercyra 
genitas,maligno flatu hominem perfequen- 
tem reprimere 5 Natricem à nandi peritia; 
Colubrum aquaticum , quem tamen Plinius, 
dum jecur colubri aquatici & hydritritum 
lithiafi fubvenire fcribit , ab Hydro; diftin- 
gvit; Lutricem denique, quod apud Gazam 
legitur. Belluacenfis & author libri de na- 
tura rerum, Naderz ferpentis Germanici 
meminit , craffitudinebrachij,colore ven- 
tris luteo, & dorfo viréti, halitu ádeó noxio, 
utin cortice virgz recenter cxfz, & ori ad- 
motz,vefica fellez excitentur;imó fulgens 
l;diuslingva veneno inficiatur , quod ad 
bc caen ufque gladij deferatur. Pede 
hominisvulnerato , venenumftatirtrinto- 
tumcorpus penetrat. Ideóictus confeftim 
fufpenditur,ne afcendere poffit. 

Pulcherrimos ferpentum in orbe terra- Defériptio, 
rum Plinius facit ; fed nullis ferpentium P/iz,H, N. 
infetiores veneno. — Nicander caput pla- 1.29.54 
num & humile adfcribit , & dumterteftrem 
fqualidum prodit & decolorem , videtura- 


Ambrof.l. 


argenteas ,' nonnullosrubras;aliasaureas, | quatico pulchritudiné vindicare. Alioquin 


afpi- 


vw 


2d UN 


AIT Tab. viu: 


LS 


C herfydrius Greuini Hydrus VETT | 


Natrix Torquata.-. 


Y 
N 
c - 
A 
x 


Rubetaria j 


VANS 


— 


c 


-— 


EAE 


EE 


m 
— Ja A 77 
C - 
CSETSCS atm 7 7, 
CEA CPC COLO 2A 
CE P Tr A 
UU LA 


AN a [a ri Xx RH 11 be 7 z 205p EE 
7/ 
^l 


E SS 
' 
/ 


EU a 


VAN ut- es 


MA 
: Perge 


"DE $SERPENTIBVS LlB. I 


31 


afpidem formá rcferüt; cervicem fi excipias, | fxpe morbos contrahi, quor. caufas Medici 


quz nonitalata confpicitur. Cinereo quo- 
quefunt colore, & quibufdam maculis Ípe- 
&abiles,Lingvam bilidam habere, ( falfódu- 
asponunt ).commune illi cum alijsferpen- 
tibus. ! E ! 
— Stabulanturin Cercyra tefte ZEliano , in 
lacu Mycleo, circa Terracinam in talia: in 
paludeAgnaniinterPuteolos,&Neapolim, 
quosipfi vidimus jn aquis calidis.& Ther- 
malibus. l1deó redemptores balneatum 
ad Limagum lacum 5 laminas ferreas cre- 
bris foraminib. perviasemiffariis obdunt, 
nealveosfübeant.  Inaquisetiam corrup- 
tis plerumque reperiuntur, Adventante 
hyeme fubterraneas cavernas eligunt;in ijf- 
que ad vernum tempus latent. In aquisau- 
tem precipué verfantur ; exficcatis terram 
petunt,vi&tus conquirendi grati3. Extraa- 
quasetiamova parere , Ariftoteles prodi. 
dit. pma 
DeVicia hoc tradit Virgilius ; pifcibus & 
ranis vefci,gulofofque effe. Unde Nican- 
der A/yysc vocavit. - Virgilijverbafunt. 


Locus, 


Gefner .de 
férpent, 


Arif. H. A. 
].1.c.1. 
Victus, 


ESf etiam illemalus" Calabus in. faltibus an- 
gri | 

Squamea convolvens fublato pettore tergas 

Atque notis longam smaculofus, grandibus. al- 


Virgil. Ge- 
org«l. 3- 


vun. 
Qui dum aunes uBivumpuntur fontibus , e 
dum J 


Veretmadent udo terreac pluvialibus Auffris, 
Stagna colit , vipifquebabitans bic pifcibus a- 
[ tran 
Ymprobus ingluviemsranifque lequacibus ex- 
pet. 
Poflquam exhau[la palus, terraqueardore de- 
bifeunt: s 1 
Exilitinficcum.,. eflammantia lumina tor- 
coh quens 
Sayit agris. , afperque fiti, atqueexterritus 
aftu. T 


Avatus in Kectécrgó Aratus, ranashydrorum ci- 
Phenom. bumdixit. | Falliturtamen'fzpe ab ZEgyp- 
tiaca,qux Cherfydrum eminus confpicata, 


fruftum arundinis tranfverfum arripit &ge- 


ftat ne deglutiri poffit: necillé tamaperto 
oreut utrumque abforbeat. 
Natura. 


unt in diverfa authores. 
venenati habent,fi perviperas undaminco- 
lentes, Cherfydros intellexit Czlius Rho- 
Rbodigin. 


1.8.65. 


Ad Naturam duo fpe&tant,venenum, & la- 
pis quemincapitegeftat. De venenoabe-. 
Cardano nihil 


diginusinterrafzviorem,minusin aqua fa- | 
JElian.H,A cit. ^ At Zilianusex Apollodoro tam per-' 
nitiofum fcribit , ut & cadaveris ejus con- | 


perfcrutari minimé poffint , addit, . Ut ut 
fit, Dasdalus & Euridice Orpheiuxor , ictu. 
. Cherfydriperijffetraduntur. Lapi; à deglu- 
bitoevomi creditur, Quidam eum caudà 
; fufpenfum folijs lauri fuffiunt, & per Deum 
 utlapidem ejiciat,orant , quod nonminus 
fuperftitiofum quàm blafphemum eft, Hol- 
leriusvasaqua plenum fufpenfo fubjicit ; 
lapisejectustotam.abfumit, | Sed de eo a- 
libi. zia Y 
De veneni fignisita Nicander. Veneni fi- 
qna e me- 
Peffima quas fecit plagas .hec | figna fequun- dela, 
tur. 
 Arida tota. cutis circum putret. borribilem- 
que 
Elevat a[pectum magni ignitique dolores 
Taudem boininem interununt , mox plurima 
puftula favgit, 
Ac alia ex alia bulle fe partevependunt 
Et miferum diris turbant affehibus egrum. 
Adde his, vomitum cholerz fxtidz, 


| ' quemyveltertiihorá,veltertio die mors ex- 


| cipit: vulneris dilatatio & nigredo ,. ex qua 
nigra & fxtida fanies extillat,quod apud A&- 
tium & Abenfinamhabetur. — Morfui Diof- 
corides origano trito & cum aqua fubacto, 
vel Cortice Ariftolochiz ,radiceve quernà, 
occurrit : Zgineta ,. nafturtio fylveftri , aut 
afphodeli fru&u;vel femine fzniculi; Plinius 
ipforum hydrorumjecore& eryngio : Apu- 
lejusverbenaca: Aétiusthertacá, mitbrida- 
tio, &drachma nucum cupreffi, cum zqua 
portione baccarum myrti, & melleaut vino ; 
Celfüs,panace;prafio, & fatureja: Abenfina, 
emplaltro ex calce , calamintha montana, 
Corticcradicis quercus & oleo parato. Pa- 
reusin quodam admorío, qui cum manu o- 
riadmota,vulnus fuxiffet, in tumorem quo- 
quelinguz, & brachij, cum dolore ingenti 
&fyncopeinciderat,theríaca ad fudores, & 
vulneris elotionem feliciter ufvs eft. 
Magnieftin MedicinaV/i,(i veteribus, & 
recentioribus credimus, Ex dente dentif- 
calpium ódontalgiam fedat,fico Ícalpentur. 
Duo fuperiores fuperiorum, totidem infe- 
rioresinferiorum dolorum mítigant,;alliga- 
ti. Adipe Niliaci perunctià Crocodilisnon 
tanguntur, . lecarlithiafi medetur. Spolium 
füffitum. uteri .prolapfui & fedis prodeft ; 
quodab Encelio proditum, — Cinis inolla 
luto probé circumlita, igne farmentor. vitis 
cremati, cum oleo permixtus ad ftrumasà 
Sylviolaudatur. Lapis bydropi vehemen- 
ter conducit, (i genuinuseft. .. Talem effe 
fcribit Gefnerus, fi conchz enez aqua ple- 
ng circumligatus, quotidie cotylasduas,feu Ca?illus 


Vfus in Me- 
dicia. 


Plin. H.N, 
I.29:6.4. 


uncias decem ejufdem abfumferit. Venena- Leonbar.[, 
tos vermés fugare ; Camillus Leonhardus 2.de lapi- 
Pifaurenfis prodidit.Sumptumla pidem vefi- dibus. 

c& perfringere fabulantür quidam.,. 


tactusperimat. -. Plinius nulli hac in parte, 
ferpentumgeneri inferiorem dicit, ut fupra. 
Columella. allatum. «| Columella denique, exficcata u-' 
RR. liginejin qua Natrices morabantur, czcos: 


Paucá 


LM 

PaucadeDifferentijs occurrunt ; Alij 
funtVulgares , quales fant illi qui circa ther- 
mas Porre&anasverfantur , & interdum ab 
ore fontis cum aqua exeunt. Aut funt plane 
innocui:aut fi nocent levem dütaxat tumo- 
remautinflámationem morfu inferunt. Alij 
funtVenemati, & magnitudine pro ratione 
locorumdifferentes. In flumine enim Ar- 
gade ad Perficam Sittacem fito , copiofi 
funt , capite albo , reliquo corporenigro, 
quatuor cubitorum longitudine inveniun- 
tur, quiinterdum fubaquálatent, no&ua- 
quantibus exitio effe folent. In lacu infa- 
no,quiter fingulis diebus faporem mutat, 
primó amarus , mox falsus , tandem dulcis 
evadit, vicenü cubitorü confpiciütur. Anno 
M. CCC.XCIX. dievigefima quinta Maij, 
fub Ponte Urfz amnis vicenum cubitorum 
vifum, Gefnerusex chronicis Tigurinorum 
M.SS.authoreft. Inlacum Anianum menfe 
Iunio multiinvicem permixtorum globi , fe 
przcipitant, In Lybiz defertis tam per- 
niciofus eft hydrus;brevisille , caudátenui, 
Agricola circa collum gracilis,ut omnino partis lafz 
de Animal. amputationemrequirat, Agricola Boam, 
fübterrat. domefticam natricem appellavit. 


Differitie, 


4&Elian. H. 
A.L16.€, 


42. 


ARTICVLVS IL. 


"De Natricetorquatae? Ru-- 


betarta. 


NS torquata nomen à circulis qui- 
bus tanquam torquibus fuperior ani- 
malisparscircumdatur, invenit. Scholia- 
ftes Nicandri za vesQéaz vocat,feu multis co- 
ronisinfighes:alij & pvzyosse feu pusbueus; 
quód muribus vefcantur, &oeoQias , quód 
circadomorum te&a verfentur,vocant, A- 
pud Ariftophanem,oQucoimseor, domu cu- 
Íftodes dicuntur. Nerophis cftmodernorum 
Grzcorum vocabulum, Serpens niger à Mat- 
thioloimpofitumnomen,  InItalia aliqui 
Carbonarium vocant. | 
Defcriptionem ex Ambrofino dabimus, de 
quaille ita. Aetius Myagrum veterum de- 
Ícribere videtur,duminquit, hunc angvem 
ex craffo intenuem caudam abire, lato capi- 
te cffe przditum,& mures comedere, neque 
morfu necare,fed inflammationem tantum 
inducere, Hujus natricis iconem ad vivum 
ex preffam fervamus in Mufzo Illuftriffimi 
fenatus Bonenienfis,ubitenuis confpicitur 
circa collum & caput ,craffior penes circa ven- 
trei ,qui pofteain caudam admodum exi- 
lemfinit. Colortergi nigricat;circa alvum, 
colorinterluteum,& viridem eft medius li- 
neis nigris virgatus,hujusa. nota infignis cft 
in collognam maculz candicantes é pallido, 
inftar torquis, circulum tamen non abfol. 
ventis apparent, Inter utrafque maculas in 


Ambrof. H. 
$.L.6.6. 18. 


. Nomien. 


Defcriptio. 


HISTORIE NATPRALIS. 


fammo cervicisanguft eft interflitium diz 
arum formá fquamularum , ubimaculz u- 
trinque quafitriangulari figurà inacutum 
definunt. Deinde maculz nigrz fplendi- 
da utrinque etiam poft torquem fingule 
confpiciuntur, A 

Delos & Natura & alijs pauca ocur- Nettire; 
runt. Inpratisuliginofis,aquis,& fterqui- 
linijsftabulari folent; Muribusvictitant,& 
ideó circa Lucarnum atque Verbanum la- 
cum non interimuntur, quód ijídem vineas 
purgent. Vaccarumuberaíugere, &po- 
Ileafangvinem fequi , Flandri prodidere; 
quodveteres Boz tribuunt. In fimetis 
quandoque pariunt, Geínerus quandam 
menfe Majo quatuordecem peperiffe vidit; 
conftitutioneanni pluviosá, & ijs gignendis 
commoda. . Perora dormientiumirrepere; 
vapore la&is fervidiille&tos,iterum egredi, 
quorundam traditioeft,  Anverumfit;/ho- 
minesin quorum os intrarunt fuaviter ca- 
nere;penes lectorem fit judicium. 

Huc Natrix Rubetaria lpeCtat,qug vocem Differentia 
fonoram.&. rubetarum :emulantem edit. 
Maculofa eft valde, & venuftate admiranda, 
fibiloque à ruflicis agnofcitur. Poloni 
Padalica vocant. Ictus remedium patien- 
tispedem;interrehumidz fcrobe per diem 
naturalem fepelire, Iconem & fceleton ex- 
hibemus. . 


AmTiCYLVSs III 


*De Boa. 


DE Boa ferpente pauciffima occurrünt. 4ibrof. H. 
Nomenaccepit , nontamab effedu, 5.1. 1.6, 19. 
quod bovem integrum deglutire poffit: | 
quam quódarmentorumgreges fequatur, 
& rigua] vaccar, ubera fugat; & ita la&ebu- Agricola 
buloalatur. Salmaftusà voce 3/;5, quz ZE- de animal." 
olibus Bzoticis Quse deducit. J/7se veró u- fabterran, 
rinator eft. : d 

Iningentemexcrefcit molem, itaut fub 
Imperatore Claudio ex fententia Solini, 
occifa fuerit,que integrum infantem inalvo 
geftabat. | In Calabriain cam magnitudi- 
nemcrefcere poffe , verifimile, Nam & M, 
AntoniusCuccinus Epifcopus Anglonen- — . 
fisad Thomafinum fcribit , quadraginta & Thomaf.in 
fex ab hinc annis,inagro oppidi S. Archan- praefat. 
geli, Anglonenfis dizcefeos , à paftore fclo- ad1ll. viros 
pii&uinterfectum , qui armenta & greges Italia. 
depafcebat, cujus mandibulz , duorum feré 
palmorumlongitudinis,in templo Dei para. 
deUríeolo appenfze exhibeantur. Morfu 
inflammationem duntaxat inducere, com- 
munis eft opinio. | 

Huc Angvem Caprimulgum,quem Cervo- Sever; — 
nevocant de quo duplex eft M.  Aurelij Zeor. De- 
Severini quantum ad Anatomica , illa fin- mocrir,p, 
gularis, obfervatio , quàm'cum iconibus 36. 


addo, 


i Serpens Marine Mari Nerue ico. familiaris. Ade  "ITab.ix 


(I 


Y 
777 


A 


BW 
SEULIT LL 


ANN NNSSNS d Serpens Martinus laus Coloris 
"io Maris uedici Aldro : 


Scolopen dra — Marina» 
: Aládre. 


Scolopendra Martia amebi]hnc C BOEis AÍd $£ 


Y NS 
QNS : 


e 


MA 


vM, à 
hug 


JA UT glex 


i AX even v diat 


j - 
*, 


&ddo;referre libet.Prior feita habet. Laryna 
exerta atque confpicua quacunque cordis 
diductione: fub larynge Jingua per meatum 
ultro citroque excurrens. Quódfibilumer. 


29 edit,ne quidem mirum, Hecn. velut fi- 


itula conje&ta in infernamgenam mediam 
re&o ductuvidetur. Dentism ordo fuperné 
quadruplex,inferné duplex. Octli veluti vi- 
"trei, Affera arteria parte anteriori circulis 
cartilagineis, pofteriori membraná tenui & 
amplafatis conftructa, Oc/ópbagus latiffimus 
procorporisratione. —VWentrictlu item am- 
plus, in quo reperta avicülztres nidacea. 
Cor vifcerum omnium primum& fupremum 
àpparet:Nam funt & inferiores eo palinones, 
quicavi & filtulofi funt, ductu eodem quo a- 
Íperaarteria.Magnaarterie defcendentis re- 


/ DESERPENTIBVS LIB. 1, 


TE 
neam ventriculi membranam g/andule mili- 
ares. Vterus non inteftino, fedhuicinte* 
finum. incumbit quà cervicis medium. 
Venazrenisramusin principium uteri , intra 
cujus membranas miro quodam artificio 

|vefica latitat parva.  Mafculorum — nota; 
cauda prolixior,craffior, folidior ; maribus 
penes duofpinofi, quemadmodum viperz. 
Vterufque item fpinofus duplici cornu. Quo 
rumutrorumquefines in. ácutum definen 

|tescum caudáfiniunt , & paricjufdern gra- 

cilitàte. Afpritudinis finis delectatio. La 
rynx é faucibusexerta; credo equidem , co 
naturz confilio, neper. amplos deglutitus 
prafocaretur animal. 


ÁnTiCVLVvs IV. 


verfivi duo rami;alter ad oefophagü; alter ad 
pulmones. Vena cava in parte hepatis cava: 
portaveróingibba, Ha poftquáfines hepa- 
tisexcefferint, committuntur , & nonante 


«De El ydro marino, d? Scolos 


diftinguuntur quam ad teffium confinia per-- 


venerint:;ubi primum Ípermatica vafa pro- 


muntur;Felli veficalongeinfra hepar,dupli- 


cem ductumbhabet ;. alter à portá infertus 
viixQuce per mediam quandam glandulam, 
forma & figuratonfille humanz : cujus& 
* à laterefflen vifitur parviculus fatis & ex ru- 
bro candicans. Alter veró veficulz fellis ta- 
mus;abeadem glandulà ad bain dictz vefi- 
.culz procedit, medià membraná cum cor- 


pendra marina. 


! Dre fcu ferpente marinoin T'omó Ambraf. B. 

| de Pifcibuslibro primo , Titulo primo, 8.Li.0: 10: 
capitis fecundiarticulo quinto di&um eft ; Bri 
hic pauca duntaxatibi omiffa adiiciemus, Et // 47H. 

! deLoco quidem addi poteft , nufquamiria- 
quis dulcibusinveniri, &abillis quos Ari- 
ftotelesibirepeririait diverfos effe ; tum 
quódillos parumab afpide diftingvi dicat: 


poreveficeadalligatus. Teffes (itu difpares; , hiveri congruo corpore & colorc fint fimi- 

"nam dexterfüperior ,, ad quem mittitaorta | les:tum quódilli veneno noceant,hiinnoxí 
Ípermaticum & varicofum ramum , colore ) fint: tum denique , quód illi pulmones ha- 
| p 


albidumunum 5; minores deindealioshuic 
oblique mittitinferné,Idemin (iniftro. Sed 
ramus fpermaticus à vena cavafimplex eft 
participatus ab utroque tefte, Rene; infra te- 
ftes confiftunz; exmultis quafi renibus con- 
flat. - NT, 

Ab artería magna rami confpicui def- 
cendentes oblique adteftes utroíque. Vterus 
hacfiguratibialium veftimentorum inftar. 
Cerebri forma eademeft ,, quam obfervavi- 
mus. Inalio Caprimulgoangue, hec obfer- 
vata.  Pulimo interné cavus,oblongus,velu: 
tifaccus ubi primum inchoat hepar,defi- 
nens mox per veficuláà adrenes ufq; defcen- 
dens.Fel füb. ftomacho , convolutus gyris: 
huic adhzret Men ( verius n. credo , quam 
glandula ) ex albo rubefcens, paryus tercf- 
^ que,velutexilepifum. Vefica oblonga, flatu 
plena, fub vifceribus naturalibus pifcium 

modo , continuo ductu defcendensa pul- 
monibus ad "renes. — Caufam afferebat F. 
Thomas Campanella noftras: , quod cum 
certis quibuídà motibus affurgat hic ferpés, 
copiafpiritus egebat ,in longinquo alio- 
'quin cerpore, quatenus attollere & fuftine- 
re fefurfum poflet. — Omentumà fine hepa- 
tisadufque anum, | Internervofam & car- 


l . . 
beant ,hi branchias. 


— — ————"wH'ÁMÁMÉM 


————————— A — 


De Na£ra hoc dun- Pl. H. N. 
taxatoccurrit, captum , íi dimittatur,are- L.9.6,27. 
nam roftro quam primum adacto terebra- ü 
re, fubireque totum. | Quantum ad Diffe- 

rentia , dantur qui & € mari in terram 
egrediuntur, qualem circa Abydum in par- 

vis quibufdam alveis, feu canalibus falfis 
Bellonius invenit. Ejus qui in Balthico 

feu Suetico mari flavi coloris,tefte Olao Ma- 

gno verfaturjiconemli/icapponimus. Cum 

radice lilij adhibitum Plinius contra urinz 
incontinentiam commendat. - 

Scolependra marina propter fimilitudinem Szelepen- 
cum terreftri nomen obtinuit ; quafi £ysca dra. 
exóAomaivlicdea., quod in extremo , quod Ambrof. Hi, 
caudz loce eft, corniculum quafi radius at S.L 1.6. 21) 
que impactusaculeus fuperemineat. Mari. 4f?f'. H. A. 
numanguem azmulatur; & tcrreftri fecun. ^2 6 £4: 
dum Ariftotelem minorcft, coloreque ma-, 
gis rubens;nifiin loco mendum cubet,quod 
Vottonus fufpicatur , fic enim ne mi. 
norem quidem hamum deglutire poffer, 
quodtamen facit. Gillius digiti lon- 
gitudine fe vidiffe afferit. ' Alberto a. 
nimal quadraginta quatuor vocatur , 
cum totpedes habere videatur. ^ De Na- 
tura hoc duntaxat occurrit , quod apud. 

in sdaEk Arifto« 


cS  HISTORIZE 
fatoomniainteranea evomere , donec ha- 
Ariff. H. A, mü egerat, deinde reforbere. A ddit Gillius; 
L9.c, 37. obtctrum odorem pifcatoribus infeftiffi- 
mumefífe ; quod hamum ab ea attactum, 
 J&lian. H.. pifces vitent. Morfü urtica inftar urit,ut 
4.1.7.6.30. ZElianus prodidit : qui ettam adjecit, fputo 
Jlan.H, hominisinterire, & rumpi. Duarum hic 
AL 4.622. exhibemusicones,ad cubitum fere acceden- 
tes; quarum altera eft nuda ioftar angvis, al- 
tera pedibus hirtis & coloris amethy- 


ftint. 


l.9.6.45. 4 


AnTIiCvrLVS WV. 


"De ferpeutibus Exoticit Acoatl e 
Maripetis. 


Nierem- A dicitur ferpens aquatilis ( alij 
berg.H. * Miocaoatl , quod imitetur colore fpicam 
, Exot. 1,12. Maizíj) qui etiam vivum parere fertur.Den- 
Cap. 7. tibus patviscft, &innocenti morfu: longus 
quinque dodrantes;pollicem craffus; t&n.js 
nigris & cyaneis alternis diftintus füper- 
né;in ferneveró cyaneus eft;capitis fuperna 
nigra , infernalutea,latera cyanea, In pa- 
ludibus regionum temperatarum invent- 
tur. 

Nivenb. — DeMaripetis ita idem. — 1n OrientaliIn- 
H.Exot.l. dianonnulliangves, utfallant inftans feni» 
32.544. um aut fatum, poftcertum tempus pe- 
. tunt mare ubi concufsáin undas caudà, & 
velut flagellante; fcindüturin multos ramos 
velutpedes: quà aftutià miro natürz mira- 
culoevadunt in genus quoddam polypi, 
tam fimileillis quos Lufitani vocarit po/ttos; 
utfillantignaros. P. Chriftophorus Borrus 
enarravit mihi(verba sut Nierebergg )fe vidif- 
Íe quofdáLufitanos,cepiffe in India aliquos; 
rati poluos effe , utijsfedarent famem :in- 
colastamen admonuiffe ne facetetit, noxi- 
oscffe;nec poluos fuos effe, & diftingvi pe- 
dum numero , namangvesilliimpares illos 

habent. 
Beinbus , Huc ponemustumillos qui fefquipeda- 
Venet. Hif. les. eximij coloris; in Cubainfüla vivunt & 
L6. Boquatyrara vocantur : tum eut cujusico- 
nemà Pcllicerio obfervati Kondeletius ex- 
hibet. Terreftrisangvis fpecie eft ; colore 
rubro, cumlineisobliquis &finuofis à dor- 
fo ad ventrem du&is,eamquelineam à capi- 
teadcaudamfecantibus.  Sciffura orisnon 
admodumgrandis , dentes acuti & ferrati; 
branchiz opertz; fquamofi pifcis inftar. In 
dorío à capitead caudam fere, quzdam ve- 
luti capillamenta tenuia , pariterqueinal- 
.vo. Claudant agmen illi qui in flumine 
fuumlongitudine , duarum ulnarum latitu- | 
dine , capitibus fuper undas eiminentibus 
natant, & hominesnatandi vel bibendi cau- 


Americano Urquaja , quatuordecem pat- 


t 


 NATF RALIS 


: ] r T / ; / 1 | " 
Plin3lN. Ariftotelem &Pliniumextat , hamo devo- J fa lumen accedentes caudá 


involutosin e- 
undemtrahunt. | fx Wr) d 
BIHESUSHSHERSTESHORSHSEEE 
. Hiftoriz Naturalis : 
*DeSerpentibus 
L : BER Il. 
.*De Dracouibus. 


Tirvrvs LI 


*De Dráconibus in genere. 


ytecene nomen non tam zzea lo dae Ambrof. A, 
&os,quód magnam hominibus mole- H.5.7.2.6.1, 
[tiam creet , ijs intenfiffimus;quàm awez. | 
q óéexe , quod vifione valeat, venit. Graci 
Agaxo/lavOcant, Syrenas alibi dictos a- Nomen, 
pudlüdorumextát , &in Arabia alatis tale 
^nomens; 4 
In Defériptione tion bené convenit autho- Deferiprio. 
ribus.  Abenfina & Aétius afperrimis 
fquamis obfitos, magnis eculis, pelle fapercilto- 
fuinloco eminenti , cum pelle farbe inftar 4 
fub mento;amp!o riu, lingua exerta, dentibus 
magnisinftructos faciant. — At Solinus a- 
deó parva ora habere fcripfit , ut mordere 
non poffint; id eft, non dehifcentia ad mor- 
fum : Dentitimi quoque numerus in contro- 
verfocft. — Claudius Minosfedecem ponit. 
Nicander triplici ordine difpofitos, — Ei- 
dem Draco eítcolorenigro , ventrefübvi- 
tidicum palearibus funt mento rufi colo- 
tis. Philoftratum: fi fequimur, montano- 
tum juvenes modicam gerent criftam , zta- 
te provecti grandiorem, & crocei coloris 
barbam: pali ftres criftis carere. Plinius | 
vero cxpreffé, Id modb mirum , unde criflatos Plii-H.N. 
Juba crediderit, Circa Atlantem mediá cor. ^ 8.6.13. 
poris parte crafflefcunt, cauda & collo gra- Leo Afri 
cilii. - | (0 €m.4. 9. 
In Africa inprimis & India reperiuntur, Ltw. 
Nam Plinius apud ZEthiopes Azichazos, Plin. l.c, 
Strabo apud Helperios 5 Leo Africanus Solin.Poly- 
in fpecubus Atlantis; Solinusin montibus bift.c. 33. 
JEthiopie ardentibus meridiei obverfis ; P biloftr. it 
Philoftratus circa Gangem flumen ; Aben- Y//4 Apol" 
finain partibus Nubie ; in provincia Caraja lonj. 
Paulus Venetus;prodidere.In Calecut mul- Belon.Obf. 
tos adolcfcere;alij authores funt. Bellonius ^2-7- 
ex quadam Arabiz parte in ZEgyptum alatos Nícet4. in 
deferri fcribit," Nicander in Pelethronijsad TPeriae, 
Peliumin Theffaliamontem,vallibus quen- 
dá olim ftabulatum.FuifTe & ad Cracoviarmn, 
in hiftoria Polonicalegimus. - » 
Famé diutiffimé ferre poffunt.Semel cibü P?! 
aggreffi, difficillimefatiantur,ita ut reb. ve- 
nenatis;herbis ; pomisinprimis,quor.fucco 
alyum 


LI 


4.9.6.6; 


"DESERPENTIBVS L12.. I 


Arift. H. A, alvum laxant,vefcantur :- naufea ex illis ve- 
xati,lactuca fylveftri fibi medentur. Ova fer- 
pentum fpectanda arte forbent, Autenim 
Plin. H.N.. folida hauriunt, fijam fauces capiunt, qua 
l.10..6.72. deinde infemetconvoluti frangunt intus, 
| 'atque ita putamina excutiunt : aut fi teneri- 
or eft, & catuli adhuc ztas,orbe apprchenfz 

fpirz , ita fenfim vehementefque praftrin- 

gunt,ut amputata parte ceu ferro, reliqu am 

JEliag.H. qu& amplexu tenetur forbeant. Simili mo- 
A.L2.c.2. 1, do avibus devoratis folidis ( dicuntur hos 
Phile im. fpiritu copiofo deftabulis egreffi attrahere) 
lumbi, | contentione plumas & ofla revomunt, Ari- 
Ítoteles famptum ovum iterum atq; iterum 
fibiadmovere, quoad fummam partem re- 

Arift, n. 4, Cam ftatuant,&tum , parum contractos fe 


Lg..4. colligere , utdiftento corpore , hauftumo- 
| vum deorfum]labatur, dixit. | 
Generatio, | De Generatione vix habeo. quod fcribam, 


Herodor.ig quía & apud authores nihil feré occurrit. 
Th4ia, | MHerodotuscapite maris infzminz os infer- 
to coire fabulatur : mutuo complexu con- 
gredi verifimileeft. Afriexlupz cum aqui- 
lacongreffu, Draconem erumpere,roítro & 
alis patri , caudà matri fimilem , corio fer- 
pentino, multifque maculis verficolore,nu- 
gantur. Quidam fxtus vivos parere do- 
- cent ; alij ova , quod de Ternatenfibns Bal- 
thafar Diaz fcripfit. Utrumque facilé con- 

) cederem. ^ etg 
Antipathia | Inimicitias cum Aquila &Elephante gerit; 
Geopog,[, adeó ut Geoponicorum author prodiderit, 
9.6.5. non ftabulari ibi Draconem ubi ftercusa- 
Arifl. H, 4. quila invenirctur , auditoque alarum ejus 
19.6.1, ftrepitu, in antrum aufugere, ZElianus fcri- 
ferit. Dimicationem cum ea ita Nican- 

der deícribit. 


Hunc petit invifum , qnagni ovis armiger bo- 
ffe nm; 
Cumque genis. parat. acre füis ex etberebel- 
^ dum, ir nen "tU 
Pafcentemiu. fylvis quam primum viderit il- 
co dam ^d 
Quod totos ferusis nidos cum smitibus oyis 
Et fimulipfaterens, e vaflans pignora per- 
, dit. 
Non timet boc ferpens , inno 
durus, 
Profiliens ,ipfamque Aquilam , leporemque te- 
! nellum gna 
Extrahit ex rapidis, vifraudeque fortior unus. 
Cauta inalum declinat ay , fitibi a[perapu- 
gn45 , 
Vt. queat. extortam vitlor 
dam, Hd 
Sedfruffraelapfam , c volitantem bincinde 
| yolucrem— | | 
Infequitur , longos finuum contradius in or- 
bes, | ' | 
Obliquoque levans forfam fua lumina vifu. 
Quomodo cum Elephantibus dimicent, 


quodam ipete 


Jii tollere pra- 


plin.H.N. 


cmi. xl MED s i M M ie a IER B IEEE e Ra IN NI d e e m Eg eo ug 2 QA M 


pou BP PSI I 


35. 
| inhorambhiftoria fcripfimus. Quz de Gry- /.8.c.11. 
phibus apud Philoftratum habentur, fabu- 
lofa funt, . : | 
Venenumbhaberenonnulli negant'folo in- Venenum, 
terficere morfu. Alij aérem inhcere halitu, P/j. H. N.4. 
| cujusexemplum apud Ariftotelem lcgitur, 29.6.4. 
Tempore Philippi Regis Macedonum inac- 
ceffa ideà montis cujuídam Armenie via, 
extinctis demum Draconibus patuit. — At 
Geínerus & Stumpfius venenatos probant. 
PropéNiderburgum oppidum,cum fe Dra- 
cones in quodam fonte abluiffent, quicun- 
que poftex eo bibere , alvo tumefactá mo- 
riebantur. Is qui Helvetiamà Dracone 
fupra pagum Wilver ftabulantem purgavit, 
fangvine ejufdem confperíus , occubuit. 
Moríum dolor partis. & fztor excipiunt, 
vulnufque paucum fundit fangvinem. Lau- 
dat Plinius gramen ; Aetius remedia quzin P//g,H, N. 
aliorum 1ctibus adhibentur , prafcribit. / 7 4.6, 19, 
Ponzello caput abíciffum, pelle nudatum & | 
impofitum placet. 
Circa Mores obferva , vigilantes effz, &i- ores, 
' deó nontantum auditus exquifiti, fed&vilus p/ip, H. N. 
acutiffimi, Aurimicisíi quas invenerint, 18.6.27. 
incubare, Philoftratus prodidit. Remali- p/;z H.N. 
quam aggrefluri ingentem fibilum edunt. /,9.c.; 3. 
Vernam naufeam lactucze fylveftris fucco /zfag.H. 
adftringunt, /In ZEthiopiaquaterni & qui- 4.1.6. c. 4. 
niinterfecratium modo implexi erectis ca- 
pitibus velificantes ad meliora pabula Ara- 
biz,flu&ibus vehuntur. Indies majorem 
adipifcuntur vigorem, & ad extremam fene- 
&am perveniunt, Homines adorfuri mor- 
tiferas radices comedunt. Cicuri denique 
folent. ^ Heraclides Philofophus exarma- 
tumhabuit, quigradienti & quiefcenti ca- 
nisinftaradfftere folebat. 
ZEthiopes eisvefcuntur, quod vitreifint 
eorum carnes coloris&maxim é refrigerent. Vus in Ci- 
Vefputius etiam,cum extra fortunatas infa- jjj, 
las navigaret , populos quofdam fimilibus 
dzaconi animalibus demptis alis in cibouti 
vidit. ZEgyptij ferpentibusvefcuntur,ut Ga-. | 
lenus fcripfit. Quantum ad Medicinam, com- Galen.de 
mendatad fugandas venenatas beftias adi- A/im.fa- 
pem?P/mis : eàádemin ulceribus illatis uti- culz.L.1. 
tur: Cum melle commilto,inchoantes cali- 
gines fanat. Caput fi geftetur, àlippitudine . 
prafervare fcribit. Oscxípina dentium do- 
loresfedat. Reliqua nugatoria funt. Delapi- ; 
dealibi agemus, 
Differentie Draconü à magnitudine, lococo- Differetie, 
lores figura &venefica qualitate (ami poffüt.Ma-- 
gnitudo pro ratione natalisfoli variat, Mar- M.Paulus 
cus Paulus Venetus decé cubitorum in pro- Venet.l.2, 
vincii Carazon ftabulari dixit. Tempore c4p.40. 
Philadelphi duo quatuordecem cubitorum 
ex ZEthiopia Alexandriam delati fuere. 
Hieronymus unius XV. cubitorum me- 
minit, Elianusin ZEthiopia XL. Octavia. 4lian.H, 
nus Auguftus L.cubitorum Romz aluit, & 4.17.6.1, 
| e 2 populo 


— ———— MM —— 


36 
lian. H. populo oftentsvit. Tempore Alexandri vi- 
fusinIndia LXX.longus.A polyfares LXXX. 
cubitorum nutrivit. Strabo , centumre- 
periri,fcripfit :jugeri in Macra juxta Iorda- 
Strabo Geo nem longitudine;& tam altum;ut duo equi- 
grlA€. teshincindelocatife confpicere non pof- 
fent. Taceo Pofidonium qui de quodam 
ropé Damafcum , centum quadraginta 
edumfcribit; Gell:um, apud quem deillo; 
qui M. Attilij Reguli exercitum infeftavit; 
Egnatium, qui de cujufdam inteftino cen- 
tum viginti pedes longo prodidit. Loc:rati- 
one funt alij montani qui grandiores, & acri- 
j ores , criftis infigniuntur : alij paluftves 
philoft.l. j* qui tardt motus, caput vix attollunt,& criftis 
de yita A- carent.CelorZ fi (pe&tes, lunt A&tio, nigri,ru- 
pollonj.e-2 & cinerei; Nicandio ventre fübyiridi: Phi- 
Homer. — |o(trato tergorenigri; Homero rubicundt: 
Iliad. L2; paufaniz fulvi ; Lucano aurati.. 
Lucan. Figurelunt variz. — Sunt authori libri de 
Phaerfal.— gatara rerum Draconcopades, facie huma- 


4,L.15, 6.21 


L9. na,vultu venufto, reliquo corporetortuo- 
fo : inter quos &illequi primos parentes 
feduxit,cenfetur, Suntfuibusfimiles,cor- 

Tu pore graciliore,roftro valídiffimo, dentibus 

Act in. aprinisutapud Aétiumlegimus. Sunt in 


Congo arietis magnitudine, alati,fulvi,ob- 
longi roftri , crudis carnibus vic&itantes. 


Suntad Gangem, fi Philoftrato credimus, 
quorum oculi,lapidis preciofiinftar, coruf-- 
cant.Sunt apud Plinium, pedibus anferinis: 


Plin. H.N. apud Thebanos cornu munitiffimi;in re- 
l.11.0,47 gione Carajam quidam qui tantum anteri- 

orcs pedes habent :alij qui pedum loco du- 

abusungulis armantur , ventreenormi,ri- 

&uamplo. Dari Alatos nullum dubium; 

eosque membrana ab anterioribus ad po- 

flerioresinftructos , quam in volandoex- 

pandunt,dum quicfcunt ad alvum colligunt. 
Éucian.de Sané tales Ariftoteles in ZEthiopia, Lucia- 
Dipfadib. " nusin Lybia , Ioviusin Georgiana;Bello- 
Iovius Hiff. nius qui & cadaver conditum babuit in. ZE- 
l38. gypro,ponunt. Cardanus duos Lutetix 
Bellonius  bipedesvidit, Solinus, circa Arabis palu- 
obfl.2.c.. des verfariobfervavit. ^ Vifus&in Florida 
"O. tam exiguis alis, utvix fe à terra attollere 
Melal2. poffit. Deijídem quoqueapud Pomponi- 
c.4.Cicero um Melam,Ciceronem,  & Herodotum ha. 
de N.D.1.2, betur ; qui ab Ibidibus in ZEgypto perimi 
Herodot. addunt. De Wmnenorum differentijs habe, 
Ls. In monte Atlantefolo contactuinterimere, 
Scalig.Ex- capite & caudágraciles, fed ventre adeó im- 
€5.183. manes,utvixfintadrependum idonei. In 


monte regniNarfin ga,quiinarboribus ver- |. 


fantur, obtuitu perimunt. Undequi- 
dam in arboreos & Chamodracones 
diftinxere. 


dat 


HISTORIE NATPRALIS 


7] ! ES 


Y 


40650» 40030» 40650» «09050» «90 5C» «9; 508 
— "CTrirvrvs II. 


*De Draconibus in fpecie, 
her ; m | 
"De Draconibus uon alatis. 
ARTICVLV$ L. 


*De D?aconibus non alatis 


apodibus. 
PvNcTVM L 
*De Bafilifco. | 


LY» optimé in yop alatos & alatos: 

illosin podes & pedatos diftingvemus.A- - 

podes lunt Baftliféus, Draco Pythius , & quidam 

Exotici, Bafilifeus Latinis Regulus vel quod Nomen. 
terrori alijs Draconibusfit, vel quod dia- ! 
dema in capite gerat,ut Feftus, habet,dici- : 
tur. Sibilo cjus reliquos terreri, & przdam 4Elar.H. 
derelinquere, apud ZElianum legimus, De- AL... 
fériptiones ejus variz habentur. Galenus Déferiptio. 
facit flavum;tripliciapice frontis decorum. Galen.l. de 
Abenfina , ad flavedinem & nigredinem TPeriaca 
vergentem, capite valdéacuto;oculis admo- ad Pifonem 
dum rubentibus. Plinius XII. non amplius Phn. H.N. 
digitorum magnitudine, candida in capite 18.6.21. 


| maculà,ut quodam. diademate. infignem. 
- Grevinusex Nicandro r1, palmoslongum, 


corpore flavo,tribus eminentijs fuperbum. : 

Alas nonnulli tribuunr, fed exiguas&abfque 

ufu. lllequiin Marchia, in Abbatis Zin- 

nenfis ditione propé LuckenW'aldamin- 

terfe&us eft,erat acuti capitis, flavi coloris, 

tres palmos longus, & valdé craffus,caudáin 

latusturbinata, alvo notiscandidis diftin- 

Ga,oremagno , tergore ad cyaneumten- 

dente,prouteum Encelius defcripfit. Addi- 

dit paftor, circa paludes divagari,ranis, fer- Encel. de 

pentibus & alijs animantibus veíci , vaccas ?* metal, — 

Íepéinterimere;&lacte delectari. Forman- L 3:654. 

tur &ex Raja;prout exicone videreeft, Ser-. 

vanturin Muízo Bononienfi. In Cyrenaica . 

naíci prodidit Plinius: Africe proprium J£- 4Elian. H.. 

lianus dixit. 4.1.3. 6 31s. 
De Generatione vix quicquam compertum, Generatio, 

Ex ovis Ibidum prodire poffe, ZEgyptijs cre- 

ditum : exovogalli inlutaminefepulto AI- 

berto: figurá;gallo,caudá excepta, futurum 

Ícribit ; ex ovo galli decrepiti , vulgata fen- 

tentia ; exfylveftris Encelio proditum. Quid 

fentiendum fit alibi dicemus. Quomodo 

formarià gallo intra ovum poffit,cum utero | 

deftituatur non video, Incubafle à gallinis 

pofita, 


 Bafilifeus. iue regulus GreuiniL "I Tab. xi 


Aldre . 
7 
/, 7 NN M 
ud Do 
WMULVAR / I 
WI RA l/, [JA Ja 
V — (UA NN 
Du) — QU UM 
2 NNUS TIN 
vi, NN : NN / ASI 
$0 NN TUM) 


Quum. gall putatur Addere, 


NN 
NS 


SS 
N ! 
N 


Y 


ED. 7 
Draco Apicios Greiuimnc 


Aldee . 


-— 


Ho»vdra eplee m 
7 / ATCIR » 


NN 


Nuxsst 


E 


ELM 
EE 


SWAMN 
pn E 


!] 


ECT RENS, 


l 
" 
^l 

di 


IA 
7 


eff TTE 


x Haia 
Aldrow. : 


! 


CO E; 


Dra 


m. 


à 


Íus , 


Dr MÀ 


22^ 


E 


(Un fua, 


z 


2773 


Aldro . 


exficcala, conc 


ene 


* 


tudine Africe Utuemy 


/ 


Bafi 


Bafilifcu; in 2 


/ i 
127; 


ite pu 


"E 


í 


TA 


e f 


SN 


L 
PEEL 
E 
ur, 
UU 


t 


j UE 


145 


£ 


vt 
Aldys 


a4 


hifeus. 22 Ha: 


E s 
Aue 


yes 
T 


| DE SERPENTIBVS LIB. I, "MP 


| itipatbia pofita,non diffiteor. Inimicitias gerit cum | flámat, aurei coloris ;Chbryfocepbalon,capitis 


amuftela,gallo,infectis & alijs Serpentibus, — De 
Muflelaita Plinius. Huictali monftro ( fzpé 
enim ene&tum concupivere Reges videre ) 
muftelarum virus exitio eft; adeó natüre ni- 
hilplacuiteffefinepari. Iniiciunt eas ca- 
vernisfacile cognitis foli tabe,necantilla fi- 
mulodore, moriunturque ; & naturz pu- 
Solis. c.27 gnaconficitur. Muftelis tantum vinci dixit 
Solinus , quasillinc hominesinferciunt ca- 
vernis in quibus delitefcit. Vis tamen ne de- 
4Elian.H.. functo quidem deeft. 7Elianus galli przfen- 
A... 3.6.31. tiam pertimefcere dixitsideo iterantibus per 
Africam comes. Mori quoquc ficanentem 
| audivit , addit. Deinfedi& Solinus. —Bafi- 
lifcireliquias amplo fcftertio. Pergameni 
comparaverunt.Ut edem pellis manuinfi- 
 gnem,necaranez intexerent, nec alitesin- 
volarent,cadaver ejus reticulo aurea fufpen« 
fum ibidem locarunt. De Greffa habet Plini- 
us, necflexu multiplici ut reliquos corpus 
impellere , fedicelfum & ere&um in medio 
E os incedere. Cum movetur, medià corporis 
Solin...  parteferpere,medid arduum & excelfum ef- 
fe fcripfit Solinus. : 

Necat frutices,inquit Pliziu, non conta- 
' &osmodó , verum & afflatos : exurither- 
bas,rumpitfaxa. Talis vis malo eft, Credi- 
|. tum quondamex equo. occifo haftlà & per 
Plin, H.N. eum fubeuntevi,non equitem modo fede- 
48.21, quum quoqueabfumptum. Solinu veró tra- 
dit,non hominis tantum vel aliorum ani- 
malium exitijs datum, fedterrz quoque ip- 
fius,quam polluit & exurit , ubicunque fera. 
le fortiturreceptacolum, Denique extingvit 
Solin.c.27 herbas, necat arbores ; ipfasetiam corrum- 
pitauras , itaut acra pullaalitum impuné 
tranfvoletinfectum fpiritu peftilenti. Intui- 
tu interimere, vix crederem, quis enim 
primus vidiffet, Halitus peftilens interitus 
caufa,qui peraerem diffufus,homini fe infi- 

nuat. Ideo Nicander. | 


PUn.l.c. 


Veuentm, 


Tam teter vacuas odor. binc exhbalat in au- 


YA, 
Atque propinquantes penetrant mon fegniter 
artus. 
Lüta. i 
Pharflo. | Venenumetiampertela currere, & ma- 


num invadere apud Lucanum habetur. 
Diofcor.l; Morfusexinflammatione , vulneris flavedi- 
6.655. ne , &capillorum defluviocolligitur. Id 
Diofcorides,exErafiftrato ; hocA étius pro- 
didit , Remedio eltcolubrinum lignum, 
quod ex infula Zeilan adfertur.  Adhiberi 
. Cluf Ext. ibi contraferpentem coronatum , qui Hi- 
Lx1c.44.. Ipanis Cobrasdecapolo dicitur, & (ine du- 
cioBafilifcus eft, CarolusClufius prodidit. A- 
nimalculum etiam quod ibi cum eodem pu. 

Differstie, guat,co fefe munire obfervatum. 
: Quidam tria Bafilifcorum genera confti- 
tuüt, He/yochryfon,qui qua vidit accedit, & in- 


aurei quiquod videt perterrefacit& occidit: 
& Hamatitenangvinei coloris,ad cujusictü 
carne animal nudatur, Sedhas ego fabulas 
cffe puto.Encelius in Sylveffres & Domefficos 
ditingvit, — De reliquis ita ex. Cardano Ambrif, de 
Ambrofinus, | Kecitat Cardanus quód cir- Serp. /.2, 
culator quidam — Serpentem, in macerijs Cáp.2; 
domusdirutz Mediolani inventum ferva« 
bat,qui caput ovi m»gnitudine,& pro ratios 
ne corporis prxgrande habebat, dentes in u- 
waque mandibulá viperinos , corpore & 
formá  ftellioni fimili, Pedes illi inerant 
duo, cruraquebrevia; undeconftabatnon 
fatis proportionàtum animal à naturáfuifle 
fabricatum , cum longitudini corporea 
quátuor pedes neceffarij fuiffent, — Tales 
pedeserantmagni: Et ungulis veluti folium 
muniti, cz4d4 longitudinemtotiusanima- 
lisadequabat, cujusextremitas capiti ftel. ' 
lioniszquali erat predita, Cardanus ex 
genere Bafilifci hunc fuiffe credidit ; Siqui- 
dem dum ftabat;gallo fimilis effe videbatur, 
nifiquod corio , & non plumistegcbatur, 
alifque carebat, Denique in voluminede 
oftentis obfervatur icon cujufdam Bafi. 
lifciin folitudinibus. Africe ftabulantis ; 
quz quoniam eft £gura animadverfione 
digna;diciturque animal,fibilo , halitu ce- 
teras animantes necare herbafqueex(iccare; 
libuitantelegentium oculos talem iconem 
reprzfentare, 


PvNcrTVM IL 


*De Exotics, nempe Dracone 
Pytbio , €$ ferpeutibus 


Bambe, 


[Ebro Pythie pauca occurrunt. Pu- 
| taturitadictus, quod poft Deucalio- 
nis diluvium ex putredine terte natus fuiffet, 
Suidas Delphinem etiam fuiffe di&umte- 


| ftarar,quod ex Apollonij Argonauticis hia- Apollotiiue 


bet. Ratio nominisà Delphici oraculi cufto- 476557, ;, 


.diafumptaeft. Dicitur habuiffe os triplici 


dentium ordine armatum, oculos magnos, 

&vifum acutum,ma gna fub mento palea- 

ria,& corpus exflavo rutilans. Fueretamen 

& virides & czrulei, ut apud Statium videre stat rbeb, 
eft ; Cyanei, quod Claudianus reliquit. E-  (, 
minentibus fulgidis & duris fquamis tcge- 


 batur.Iconem ex Grevino damus, Éxterra 


poft Deucalionis diluvium genitum Poétz 


fabulatifurt. Ideó Deucalionzus diceba- 
tur, -- De férpentibus Bamba ita Nierember- Nieremb, 
gius.Serpentes funt magnitudinis horren- 4.E..12, 


dz, li conferantur cum noflratibus , & pre- cap.58. 


cipuépalufires , quorum aliqui longitudine 
25. &in latitudine 5. fpithamas excedunt, 
ventre tam capaci , ut totum ceryum, 

e i aut 


3$. 


: : f DOPSAS 4 DS 
aut aliud. ejus magnitudinis animal unà 


^wice devorent, Ex aquis egrediuntur & 


' cognofcentes ; rapit. 


Nieren. 
H.E. l. 12. 
cap.18. 


pafticó redeunt; unde & ab incolis magna 


natrices appellátur.Afcendunt quaívis altiffi-. | 


masarbores, in quibus vagabunda anima- 


lia,quafié fpecula contuentur, : & ubi1ea vi- | 


&um quarentia accefferunt, fummá vi fein 
eadcmiíttunt , atque ita & morfu, &mole 
occifa ,infolitudinem aliquam vicinam tra- 
&a,tota cum pelle offibus & carnibus deglu- 
tiunt,  Etfzpius etiamaccidit,ut cibo ni- 
miumrepleti , quafi ebrij reddantur, &in 
fomnum maximum incidant 5ita ut puer e- 
tiam illosoccidat;durat hzc fatietas ac fom- 


l 


 HISTORLE.NATF RALIS. 


vesexonerare. De Serpentibus Senega fupe- 
rius diximus, Mm de, 
ARTICVLVS AL 
*De Dracomibus nou. alati 
| pedanm. 
PvNcrvM [ 


*DeHydra. 


Raconesnonalati pedati funt Hydra xojjgp, 
& Draco bipes Bononienfis. Hydra nomen pLausu; in 


D 


4 E . . * N(]e €/ * .* 4 s 
nolentia per quinque aut fex dies continuos, | 4e v2a]loc accepit. Vireilius PelluamLerne Per[co. 


poft quos demum experrecti , ad confuetas 
fuasvenationesredeunt. Pellem ftatistem- 
poribus mutant, Aliquando etiam nimià 
dilatione excibo nimio rugofam antetem- 
pus exuunt;quz innenta;homines in admi- 
rationem , belluz magnitudinem inde 
Magni cjus carnes 
toflas faciunt ZEthiopes , & gallinarum ha- 
bentür multum delicatiores, fed vix eas adi- 
pifci poffunt,nifi cum aliquando nimio ca- 
lore incenduntur fylyz,& tum omnes, que 
àfuis lacubus, aliquando fuerunt remota, 
femitoftz inveniuntur, &in magnis haben- 
turdelicijs, —Viperz praeterea inveniun- 
tur ibiadeó venenatz , utmorfi ab ijs,poft 
24. horas fummo cum dolore moriantur, 
Incolz itaque diligenterfe muniunt herbà, 
quam ejusantidotum effe norunt. 

Idem de illis & Iaricus prodit... Quod 
autemaddit , effe quoddam genus;in cauda 
rotundam lagenulam , quz dum femovet, 
ftrepitum edit habens , ad illum quem 


Treuhtlacacahuqui vocari diximus, referen- 
dum eft. ; 


PvNucrTrvyM Ill. 


€De Bitin,cv ferpentibus 
Senege. 


A? Exoticos quoque fpectantBiriz & Ser- 
pentes Senega,Incolamontanorumloco- 
rum Bitineft, afpe&tu ferpensterrifico , ni- 
gris punctis,rubeisac candidis , vitulino cz- 
pite,amplà fronte adufque oculos , qui migri 
fontlucidique,fed virenti circumdati iride, 
riétuorütagno , munito multis & acutis 
dentibus,caninis quaternis , digitum pro- 
lixis,fefe mutuo invicem excipientibusqua- 
tuorulnarum longitudine & craffitudine 
hominis, Confcenditarbores , unde fe vi- 
bratappenfus caudà: Rapit boves & apros, 
& aliahujus generisanimalia , devoransea 
quandoqueintegra , exhoc venatu vivens. 
Amatinfulam Cubu, vifufque eft in Infulà 
Lutaij ànilitibus Hifpanis, cum vellent na- 


àlacuLernzojin quo à Hercule interfecta Eurip.in 
dicitur; Plautus Excetram , ícu ut Ifidorus Hercule 

Excedram,quód uno capite detruncato , duo furente, 
vel trià 'excrefcerent' vocavit, Euripides 
XU yo dixit, : 

Plurium capitum effe; Poetz fabulantur. 
ÉwtéanéQaaor Alceus , YIerlaovlaxéQeaov, Si- 
monides. |. Unumhabere Paufanias prodi- 
dit,quod verifimile: magnitudine à reliquis 
hydris difcerni. QuarumIcones appofui- 
mus,artiortum debent. — Fzz vila Venetijs 
inthefauro Principis)incredibilis ob rarita- 
tem pretij , ut Gefnerus examico accepit, 
fepticeps. ^ Altera cft Equitis de Corneto. 

Allatam A, C, 1550. menfe Ianuario, Ve- 

netias ex T'ürcia totidem capitum, Kegique 
Gallorumoblatam; iconteflis eft. — Vifa i- 

bidem non multis ab hinc annis bipes, fex 
ungvibus armata, ut Ambrofinus reliquit. 

Lato valdé corpori, feptemartificio fingula- Ambrof. 

ri formata capita, annexaerant. Cardani Hifl. ferpet. 
illaquam Meona Pifanus fi&itiam fectione 1.2.6, 4. 
comperit;medium Caputlongius & craffius Cada. 
gerebat, viperar. omnia zmulabatur.Oculi de fübt.L.g. 
poft aures,hiatus maximus, détes canini;lin- | 
gualati , Golla maculofa erant.Cauda toto: 

corpore dimidio longior ;pedes ungvibus 
parvisarmiati. Magnitudine cuniculum z- 
quabat. Color fub ventre carididus, cir- 
ca dorfum flavus;feu viridi dilutus. 

Apud inferos ftabulari Poétz dixerunt, 
Virgiliusinprimis, Paufaniasfuüb Platano 
quadam adfontem Amymone altam fcribit. 
In lacu Lernzo Argivis& Mycenis conter- 
mino vixifle,vulgariseftopinio. 122 

Hefiodus Echiduz ex Typhonefiliam o,,,,. 
fccit, Exíordibus in Lernam conje&is; | 
ibidemque putrefcentibus , extitiffe verifi- 
mile eft. Y n , 

Velipfo afflatu exitium attuliffe , muli Venenum. 
tradiderunt: fangvine infe&a Herculis, qui 
eam füperavit tela, exitialia fuiffe, paffima- ^ 
pud Poetas occurrit. "Toxicum veterum; 
quod quidam napellum;alij taxum, nonnul- 

li venenum Scythicum effe volunt, non faci- 
ledixerim. — Linguam fi in illudincurras, 
inflammat, tuffim ficcam; phrenitidem , & 

| tremo- 


| 


Defcriptio. 


Locus. 
Virgil. 4E- 
neid.l.6, 
Paufan. 
Corinth, 


» 5 5 Y d 
3 ' 
e 
Y ' 
e So 
S | 
€ 
UU : "s | 
^" x ! 
: Gu Ew 
jJ Ji Ms | 
^o 
QE ^ MERE 4) IMS —— MINCNENMANN  — — : 
Es 3 x S 
A SER | 
d --- | 
dE —- "i a 
PS A S h elm s : WIE 
—-s y —— 0 AMMIMIC— S -- ——  — | o—VM —— * MILI ; WC | d T | | 
a3 x a Y NSSS ) SEM WW | | 
E v. NNSWINSS RAS WE NW | 
S^ S - , — | 
s 
Re 
u 
€- 
RT | 
-.A 78 | 
M | 
- M 
P 
I i | 
j 
' n eZ s 4 PN Es» 
) 


a 
iier 
"E 


| *«DESERPENTIBVS L1B. IL —— 


trémorem cordis excitat, Cutisaduíta qua- 


ffi, Corij lammeadmoti inftar, facilé rumpi- 


Ambrof. 
Bift.ser- 
pent.la, 
C4p.5. 


tur, Eger in ululatus & vociferationes 
folvitur , quas ftri&um infe videns enfem 
excitareconívevit, Remedium à Coloca- 
fia,panaceAfclepio, Carne inprimis cydoni- 
orum, & fangvine hircino; quod apudDiof- 


coridem habemus, petitur. 


PvNcrTYvM ILI. 


*De*Dracone "Bononien[t li- 


Dee hic Anno Chrifti 1572. 11 i. Idus 


Martij primum inloco Malavolta fibi- 
lum edidit: poft diemAfcenfionis veró;juxta 
fepem apparuit , &àruftico currum & bo- 
ves,qui co vifo ulterius progredi non audes 
bat,hafta ictus &interfectuseft. — 

Defcriptionem ejus, verbis Ambrofitt ap» 
ponam.Admirabilis hié. Draco;zzqui£ille à 
Capite àd extrémitatem ulque cauda erat 
duoturm cubitorum :.ab ore ad initium uf- 
que/atitudinis corporeg dodrans inter cor- 
porislatitudinem & caud& principium ob- 
fervatur. Deindead extremitatem ufque 
cauda /ongitudo cubitalis. ; nempe duorum 
dodrantum, hujufmodi partem ade quabat; 
Propécollum eratlatitudinis duorum digi- 
torum, &àcapitead primum ufque & ani- 
teriorem pedem dodrantalis longitudinis & 
iprimo pede adeamufque partem , vipere 
affimilabatur. Et corpus in eà parte lati- 
tudinis fefquipalmaris,nimiruim fex digito- 
rumvifebatur, |Pofteriorem colli partem 


torques albus exornabat; ad inftar Natricis: 


torquatz,vel inftarAnatis fylveftris torqua- 
tz,quz Italis vulgó Cefosé nuncupatur ; vel 
tandé inftar merulz alpeftris torquatz,que 
vulgà Mera della colàn4! cognominabáatur, 
Caterumin hocdracofe torques rion erat 
mutilus,utin multis alijs animantibus ob- 
fervatur, fedabfoluti circulitorqu.em Inte- 
grabant.Supra dotfüm fquainalatz apparc- 
bant, zinulantesfqüamas Cyprini pifcis A- 
riítotelis,qui vulgoRaina appellatur. Major 
pars harum fquamarum ad viriditatem teti- 
debat : imóaliquz erantfübrubre , fedin- 
terhas quedam nigrefcebant ; hinc depre- 
henfum efthocanimal ad genus Draconum 


$ 
referendum effe ;: Propterea quod Draco- 


nes,ut plurimum ,, virides effigiarifoleant. 
& ant. 


Pars «lvi, Draconem proprie. reprefentans 
Íquamis viridibuserat exornata.Sipedes con- 
templemur.Primum advertendum eft,quod 
femur junctum tibiz erat latitudinis polli- 
cis ; & digiti fuis articulationibus connec- 
tebanturut in lacertorum digitis obferva- 
tur,Digititaméno erant quini, utin lacertis, 
fed tantüm quatuor brevibus unguibus ar. 


» 


39 
mati,qui adhuc eorum primordia prz fe fe- 
rebant:undeDraconem juvenem cífe con- 
jectavimus:quemádmodum etiam ex denti- 
biis dignofci poterat. Preterea altitudo pe- 
dum latitudinem corporis adequabat.Immó 
inagnáadmirationetenebamür , quàdpe- 
des ex oppofito jun&i non clfent : velutiin 
c&terisanimálibus quadrupedibus, &ina- 
lijs exanguibus multipedibus obfervamus: 
fed pedum unus erat anterior altero , di- 
ftantiafexdigitorum, nequeineodemlate- 
rejimmo per Diametrum erant oppofiti: 
ut facilius forté corpus movere poffet; prop- 
terea quód media pars corpotis motu pro. 
ereffivoimpellebatur , relique àutem par- 


tés,nempé colli, & cauda per lubricos fluxus. 


titu ferpentirio inovebantur.Podex ab extre- 
mitate cauda duabris diftabat palmis, pats 
taude fuperior vipera erat fimilis , inferior 
vero diffimilis : fiquidem fquama partim 
nigrapártim virides erant; hoc tamen ordi- 
ne,&figura, utquafifingule formam femi- 


circülarem referrent, & bing tantum latitii- 


diriem caüdz amplectebantrur; Secis veró 
in vipera fehabent,quoniam fquamz réctz 
funtper totam corporis partem inferiorem; 
Inhoc autem Dracohe à podice ad caput 
ufquefquamz inferiores , tam refiduz cau- 
dz,quam ventris; &totius colliad os ufque 
re&z erant; ut ii vipera ; hoc tamen ordi: 
he,utimbricatiim fite effent, colore u(que ad 
alvum pártim albo,pártim nigro,fub ventre 
albz, &làtiofes dimidioferédigito. Atin 
extremitátefquamarum rectaruni nohnihil 
coloris viridis confpiciebatur; Deimum ex- 
cremitás cauda duriffiimo , & corneo feré a- 
pice munita erat ; cujus uia pars fquamulis 
tegebatur,& extremitas apicis nigerriina, & 
aculeüs inftar litere C. feu. inftar Centri 
Ícorpionis,erat repandus. Quamobrem ve- 
rifimile fuit ;, hocanimalhujulinodi aculeo, 
protütelaadverfus catera animantia uti. 
C&terum, ut melius forma hujus draconis 
intelligatur, denuó fingulas partes confide- 
rabimus,C4put eratádmodum fimile viperi- 
no , párscapitisfuperior juxta extremita- 
tem;erat niora, noyém nigris quamis inte- 
grata, reliquaautem pats fquamis majori- 
bus leucophzistrigonam figuram emulan- 
tibus.Or hiatuslongitudo erat duorum di- 


-gitorum:/ingvatenuis,longa & bifida, mo- 


re aliorum lerpentum conlpiciebatur, Sin- 
gula oris latera dentes ferrati , & eraciles ar- 


mabant, anterioribus tamen in vipera ob- . 


fervatiscarebat. Hinc colligimus hoc ani- 
malnonvalde fuiffe venenofum. Oculos in 
comparatione ad molem corpoream ma- 
gnoshabebat , & aurei coloris :quadere 
draconem huncfolaris natura fuiffe judica- 
vimus.Foramina agri, ritu avit, habebat; 
deinde auriculis carebat;quávis in Helvetijs 


Anno 99. fupra mille(imum & quadríngen- 


tefis 


Brodaus 
Mifcell.L5, 


tap.1. 


a ^-— "HBr.NAT DEYERPDINSENL . 6 


X 


tefimumDracoauribuslongiffimis przditus| Arabia in ZEgyprum advolant. Craffi i: 


fueritinventus. |. Idcirco ad monftrum in 
genere ferpentum reducendum füiffe puta- 
vimus. 


- 


CapvT IT. 


*De Dracouibus alatis. 


D Racones alatos dari negat Ammianus, 


| comprobatexperientia, Dari in ZE- 
thiopia certum. Vifus &in agro Piftonien(i 
Íquammofus, bipes,dentibus magnis;auri- 
busurfiinftarpilofis ; cujus ale , cubitum 
longz &latz, multis intertexebantur ner- 
vis. Sirenes ZEthiopibus dari I(idorus au- 
thoreft. Defcripfit & Scaliger longitudi- 
ne pedum quatuor, craffitie braehij huma- 
ni,cuialz cartilaginez de lateribus depen- 
debant. Similem in agro Santonico occi- 
fum,& ad Regem Francifcum delatum, Gal- 
liam vidiffe Brodzus teftis eft. Cardanus 
quoque Lutetiztam diligenter exficcatos, 
ut vivi viderentur,bipedes;alisextiguis,capi- 
te ferpentino,colerelurido, pilisnullis, cu- 
niculimagnitudinevidit. Ex India allatz 


Cardan.de dicebantur. Bellonius integra corundem 
Variet. rtr, cadavera , diligenter condita fe vidiffe di- 
L7.29. cit;& quidem de eorundem genere ,. quiex | 


———— 


 circaalvum,bipedes , alis vefpertilionum, 
& angvinicaudá inftru&ti.  Refpondit eis. 
icon quam Gabriel Barbarus Aldrovando 
cómunicavit;& ZEthiopicus exliccatus Dra« 


| co, quemà Francifco Cetenfi acccpit ; tu- 


bercula quinque in dorfo prominentia fiex- 
cipias,Squammz virides, &fubnigricantes - 
erant; pedesbini , unguearmati ; auriculz 
totidem;ale advolandum, fa&e ; Osdenti- 
busacutisinftru&tum nares binz ; pars ca- 
pitis inferior verfus auriculas plana ; Oculi 
pupilla cum circulofemiluteo nigra ; Cauda 
longa , flexuofa, fubluteis fquammis tecta. 
Noshicquatuor icones exhibemus; qua- 
rum prior eft ex Grevino ; altera ex Pareo; 
reliqux du& ZEchiopicos exprimunt, unum 
fine eminentijsin dorfo ; alterum cum emi- 
nentijs , quar: modó mentionem fecimus. 
ReperiunturinArabia,&fi Herodotofides, |. 
circa arbores thuriferas,(i Plinio, circa Caf- C/t?? J. 1. 
fig. Indein Egyptumavolant & ab ibidi- deNat, 
bus confumuntur.. Cicero Lybia difcedere Deortm. 
Ícripfit. Tnantrisplerumque degunt.Cum Ph. H. N, 
aquila & elephanto dimicare, Plinius author LÀ... 
eft. Ettantum de Serpentibus & Draco- 
nibus, Siquainterim occurrent, vel in Pa. 
ralipomenis, velin editioneiterata; repo- 
nentaur,volente Deo,cuilaus;,honor& * 
- gloria;infempiternalecula 
Amen. 


7 SS 7, 
S, As 


aS. i (11:1) E 
Y NÉ QW n E 7 7 C077 
ANE e QE ; 

n E i rz " 3) 
S n / 


) 


gta € c S d s 
- M" M (E 7 : mt 


INDEX 


In HISTORIAM NATURALEM 
de SERPENTIBUS JOANNIS JONSTONI Med, 


Doctoris: prior numerus Hiftorice defcriptionislocum 
S Rune: TabulamIconi(mi demonítrat, 


A. a 


A Covington uri | 
«4 Locus, Venenum , Natura, Differentia, 
Vfus. Pag. 23. Tab. 4» 
Aguafen. p.18. 
Ahucyaili. p.16. 
Ammodytes, Normen , Dafiriptio,1 Locis , Vene- 
hum,Remedig. py4s t1. 
Amphisbzna, Nomen, Defcriptio, Locus; Nataü- 
r4, Veneninm,Differentie, Vfus. p«aX.t.5. 
Pup pai6 
ZEfculapii , Nomen , Deferiptio , Lecus, 
Natura, V[us, Differentia. p.2 yt. $- 
BifognolaBononienf. pas 
"Caprimulgus. p.32. 
Cerveri.p.25. 
Cervonis.p.2j. 
Rsechscdad pi. c 
Argoli.p.30. 
Afpis , Nomen , Defcriptio , Locus , Sympatbia c 
, Antipatbia, Natura. p.38.t.3.Venenum,P[us. 


(pus 
B. 


Bafilifcus , Noten , Generatio, Venenum, Diffe- 
féhti.p4g.36.37-tab.1t. 
In (olitudinibus Africg T SVASUS 
€ Rajaeffitusproné & fupiné pi 
| tus. £12. 
Bitin.p.58. 
' : Boa. p.52. 
Bodty.p.22. 
Boicininga. p.26. t.6. 
Boicinininga.p.26.1.6. 
. Boiquira. p.26. 1.6. 
Boiguacu. p.27.t.6 
Bojobi Brafil. 7.29. 
Boitiapo. 7.29. 
Boquatrara.p.35 4. 
Bor obi.p.28. 


Caninana. Y 

Cafcavela Lufit.p.26. . 

G cilia $Otínbfdyleid)l Nomen, Defetiptio, NA4- 
Tura, Vus Differentia. p.22. 1.4» 


| Decurtati. 9.23. 
 Dipfas, Nomen, Deftriptio, Locus, Venenum Dif - 


Hydrus marinus, p.33.c. 8. 


| CegaLufit. p.22. 

'Cench rus , Nomen, Deferiptio, Natura, Vf 7 
Differentia. p.2.2.t.4. 

Cerattes, Gebórnídyte Gilang/ Nomen , De- 

ffiptio, Locus, Natura, Venenum, Differentia, 

pista. 

Ceíone,p.39 

Cherlycrus.p.22.23.7.8. 

Cobra deCipo Lus. p.29. 

Cobra de Coral..27. 

Cobra de Vcado.p.27. 

Cobre Verde. p.29. 

Cuilcahuilia. p.28. 

Cumcoatl. p. 30. 

Curucucu.p.ró. — 

S D. 


ferentia. p.20.t.3. 


"DominaSerpentum Nieremb.p.26.f.7. 


Draco;Nemen,Defcriptio, Locus, Victus, Genera- 
£i0. p.34. Antipatbia, Venenum,Mores, Vfus in 
Cibus,Differentia. p.35. t.XO.1I. 

&thiopicus. p.40. £.10. 
bipesBononienfis. p.39.£.10. 
Pythius. p.37.£.17. 
exKajaeffidtus Aldr. — z.12. 


alterexKajaexiccata Aldr. — £.12. 


| Dryinus, Gtíndfdlang / Nomen, ds 


Venenun. p.2 4«t.5. 


t) PExtelira Hidori. us. 
| Excetra Plauti. p.38. 


Elaps,feu Elops,Elaphis, Nomen p.2 4.t.5.De- 
feriptio. p.25. 
Hemorrhous, Nomen, Defiriptio. p.1s.t.2.. Lo-- 
cus, Natura, Venenum,Differentia.p.AG. 
Hoacoati Mexic. p.27. 


-Hyzna ZEliani.p.30. 
| Hydra, Nomen, Defcriptio, pos Venenuin,Or- 


Eit; p.38.6. 1T. 


Hy- 


INDEX 


Hydrus, Nonten, Defiriptio, p.3 Locus, Vitlus, 
Natut'a, V[us.p.31.0.8. UM i4. p.32. 
Hypnalis. £118. 


JMibobocaBrdf p. 27. 1.6. 
— Ibyara Marcgr. p.21. f«3«. 
licinus.p.24.. 
Iraraca.p.29. £6. 


Kokob. p.16. 


e. 


Laphiati.p.25. 


Maquizcoatl, p.21. 

Maripeti angucs. p.34: 

Mater formicarum p28. t.7. 

Mergoli.p.50. i 

Miliaris.p.22. 

Natrices magng,7. 58. 

Natrx.p.30. —. 

Torquata$.32. t.8. 

R.ubetaria, Nomen, Deferiptio, Nati. 
p32.1.8. 


PadalicaPolon.p.52. | 
Polpech.p.23. - 


uerculus.f.24. t 
Qu ? - 


Raetel(do[ang. p.26. : 


: Scolopendra marina.p.334£:9. 
ametyfthini telae 


P4 


Scjuli ain DEP P 16/fi45 : i 
Seps, Nomen, Defcriptio, Locus, Fenstimegra x 
Ventit«p.17.t.2. C7 3». d 


" Serpentesin genere, Nomen, Deferiptio p. 4o 


Lotus, p.5. Vitus, Generatio ,p.G. Sympathia, 
p-7. Natura C mores, Venenum,p.à. Vfup.9» 
Differentie.p.9. —— 
Serpens alatus. p. 29. 
, americanusIndicus, p. 4 t.g» 
biceps. £.1. 
manfuefactus.p. 29. - 
 mariNorw'egico familiaris; P 399: 
Suetico, p.331.» x 
marinus.p.33.£.9. 
Serpentesaquatici pes 
Bamba,p.37.- 
exotic. p.26.£. 9, 
, Senegz..58. 
| Terreftres.p.1o» 
Veterum. p. dee 


| Situla.p. 19; 


T. 
Tangedor Lufit. p. 26. 
Tetrauchéoatl.p.29. 
Teutlacocauhqui Mexic. pió 
Texminenhpag. —— 


| T'ezauhcoatl.p.zr. 


'Tleoa.p.50. i 
pies 4o i 
Vis 
Vipera, Nomen, p-10.t.1. Deferiptto, p.10. Locut,: 
Victus, p.11. Temperamentum, Generatio, An« 
tipatbia,Venenum,Remedia,p.12« V[us,p. d 


PAN uin 2,5" EE disi 


^——  UADMÓ- 


À DM ON | TIO. ad Bibliopegum quo quavis 


loco inferenda. 


Tabula fuo fit 


gioco t 4. pag. 1o. 


JH. p. 


RE 


hc 
DA 


VE 
NI MD 


E 
EZ ; " 
Éá 
dp 
E 
&7 
P. 
1 
ad 5 
* 
D 
) 
à 
* 
I 
: E L 
" ? 
1 
E OY 
" 
; * 
$ 


mà, 


SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES 


TITRTT