D. D.

o ET t n
x E -— E] v - z -
j Lee :
a Eo C gea "
y à e i
zt E ,
z :
- P 3 X «a DN
E o —— es e :
: z asd I» - x m i SON
E Y 2 ;
E HE ^ ]
t

GEOP:
DISSERTATIONE BOTANICO - MEDICA,
CONSENs, EXPER. FACULT. MED. UPSAL.

PRASSIDE

FIRO ah eis atque GENEROSISSIMO,

à LIN N É,

— —$. R, M. ARCHIATR, c Aus, Dg SrEtLA Por. Map. xr Boraw,
— PROF. R. O, Acap, Panis, PerRopor, Iumssn. 'N, C. Horw, Urs, Losp, Aut.

em Frog. Bemor. Mowsr, Toros, Bsaw, EpiNB, RoTER, NibRos, Crtn, ——
PurtApziPE. ZrtAND. MEMBRO. zr FacuLT, EniwB, Ass, Homom

. PRO GRADU DOCTORIS, : NE e Lf
dN AUDIT, CAROL. MAJ. DIE eo. NOV, A. 1776, 74k |

HORIS, 4, ET P, M. SOLITIS, —e6J-
RSIOURXHIBET.
| CAROLUS NICOL. HELLENIUS, B

| MAG. DOC AD REG, ACAD, ABOÉNSEM. E IB
| | : JW cr

VIRO :
MAXIMZE 1N S:RAM. RAM M: TEM FIDEI,
ECCLESIE SVIOGOTHICJE
ARCHIEPISCOPO ,

ACADEMLE REGLE UPSALIENSIS d
PRO-CANCELLARIO; -—
VENER. IBIDEM CONSIST.. ECCLES.

PRJESIDI ,

REG, ACAD. SCIENT. HOLMENS.
. REVERENDISSIMO PATRI
— $.8 THEOL. DOCTORI CELEBRATISSIMO,

| NENNANDE R.

(5 Patrocinium fingulare :-

- Quod omnibus artibus ac Scientiis
Inque his etiam Medicinz ,-
CETT
- Hiftoriz Naturali |
Indulgentiffime prebet; .
atque
Ob fummum Favorem
Quem auctori perdiu -
— Benignifi ime exhibuit atque declaravit ;
Hoc qualecumque |
Inaugurale Specimen,
Humillima mente confecrare

Voluit, debuit,

— REVERENDISSIMI NOMINIS

Cultor devotiflimus
CAROLUS N. HELLENIUS,

ViRO
CELEBERRIMO aique. EXPERIENTISSIMO

ir *
b? d.
i i
JO :
v. --
l B s
j I A
e d - : ; xe
vs 2 qe i3 VE ET
* us Lp » bi ^
; "E ay e" xj / A4 1
: w NE

ADSESS, ATQUE AD REG. ACAD. ÁsoéNs. MED. PnoERHS, — —
Rzc. Er Omp. AcAp, Rzc. ScrNx. Hoiwzwsrs, MrWMsno.

Patrono de fe fuisque ftudiis longe meritiffimo,

[ [^ fludii fui medici primitias, & fe ipfa. vene-
e rabundus devovet & confecrat

Imantiffeio | Nomina

addictiffimus cliens —
Canor. N. HELLENIUS.

p.a fere eff bumani generis conditio, ut , fi varia
— bominibus concedantur , ex quibus unum tam.
. tupyumiodo eligere poffint, uni boc, alteri illud piace
4; unusquisque, tamen fuas. babet , atque adáuce-
ve porefi cauffs, cur unum pre alio amet. Hinc
mirum non eff, me, poff Zcademicorum T T
meorum. curriculumn , Hypericum, pro LDuffertationis
materie elegifle, praefertim. quam ex ipfa infantia
Jpleadidiff ani Flore campi plurimum ibi arrife.
Yint, 9 neotericorum quorundam. movitatem non Jft-
tis admirari potuevi!4, qui plantam banc, olim fun.
mis celebratasa laudibus , ita vilem jam faciumt , ut
ex officinis illam. rejecam) optaverint. T interim
B. L. E in amplifima bac sHatevia vires defecerint,
€? in con[cribendi ordinem error irrepfarit, E9 ru.
dior füylus offenderit, bemigmo ut interpreteris ami-
"io, vogo CJ confido. | |

HYPERICUM.

$. I.

(casses , quibus ab Auétoribus Botanicis inferitur *
AÀ- C/ESALPINO refertur ad Clafíem VIIL, Herba-
ceas, triplici principio, non bulbofas , & Bu
III. quibus femina plura in fingulis alveolis. x
A MORISONO ad Cl. VIII a numero Capfularum &
Petalorum dicam, & Ord. IL Tricapfularium
Pentapetalarum.
A RAIJO ad Cl. XXIII Pentapetalas vafculiferas., &
—. Ord. L quibus Folia ex adverfo bina. |
A KNAUTIO Patre ad. CL. V. Unicapfulares Penta-
| etaias, & Ord. IV !trivalvium.
A HERMANNO ad Cl X. Tricapíülares ,, & Ord. E
... Polyfpermarum.'
A BOERHAAVIO ad Cl. XVII. Triangias, & 2t. L
Polyfpermarum.
À RIVINO Est Cl. V, Regulares Pentapetalos, &. Ord.
| V. pericarpio tricapfülari.
A. RUPPIO & LUDVIGIO ad. eandem Jtvizi Claffem:
&. ordinem refertur.
A KNAUTIO filio ad Cl. XII, Pentapetalos Xiagutuiete
& ord. XVIII Capíulis tricapf. membran. poly-
: fpermis.
Ls TOURNEFORTIO ad CLVI. Rofaceos, & ord. IV.
— Pift. in fr. multicapfularem,
A MAGNOLIO ad. Cl. XII. calyce externo & interno
olypetalos, & ord. I. flore regulari, fructu capfulari.
A GENEROSISS. PRZESIDE ad. CI. XVIII. Polyadel- |
—,. phiam, & ord, I11. Polyandriam.
Ab. HALLERO ad Cl. i Polyftemones &' ord. IV -
multilocular.
A.

c0 ec *
A ROIJENO ad Cl. XVII Polyantheras, & ord. IT, pe-

-ricarpio fimplici. :
.A WACHENDORFFIO ad Cl, II. Anifoftemonopeta-
. — — des, & ord I. Pleoftemones, ftyloidese, triftylz.
.. Ordine Naturali pertinet ad. Rotaceas Cl. XX. ob flo-
rem rotaceum.

$. 1L.

—- GENERIS hujus character hic eft. - |

CAL. Perzastbium quinquepartitum :. Jzezzz/s. fubovatis ;
xt concavis, equalibus, perfiftentibus. |
COR. Pet4/a quinque, oblongo-ovata, obtuía, paten-
- tia, altero margine breviora, tenuiora. |
STAM. Pzameuta plurima, capillaria, bafi coalita, in
| s f. 3 phalanges. .ztbere parva. |
.PIST. Germez íuperum, ovatum. Sfyl interdum 5, 5,
— .— f. r, fimplices, diftantes, longitudine /famigum.
— étzgmata iimplicia. -
PER. Capfula aut Bacca in tot loculamentis divifa, quot
. 4h fuerint. pae e ecu
.SEM. plurima, oblonca, eee
OBS. Afcyri genus difünxit. P/umzer , füb nomine Hype-
ricoides , Stylis duobus, Calyce diphyllo, Petalis
quatvor, Capfíula bivalvi. Huic generi confultius
Judicamus inferere Z/yperica Digynza. Etenim ec
aut excludenda funt e genere, Zyperzcerum , aut
. totum genus A/fcyrz ZIyperzcis fubjiciendum, quum il-
. Judex tora fua natura ad ZZyperzca accedere videtur,

GEMMZUE hoc in genere conftruuntur a petiolis,
€& eum in modum ut recte ad oppofíftive petiolares refe- -
rantur FOLIATIO eft zrmiiriceta , folia enim parallele,

- fuperficie recta, fibi invicem incumbunt. Quem

e. )4C€ $$
$. IV.

SPECIES fub hoc genere cognite, funt fequentes:

Pills quinque.

baleavicuti Hi. foliis ramisque cicatrifatis. b
kalmianum. Hl. ftipalis geminis, foliis lanceolatis. 5
caijamen[z. Ki. corollis hirfutis, folis utrinque glabris,

. bacca. *$

bacciferum. E. coroliüs hirfutis, folis fubtus incanis, '

calycinuta.
A leyron.-
guineen[e.

bacca. b

H. folüs obtufis, capfula. b
H. folüs acutis, capíula. f
H, floribus pentagynis, fubumbellatis, caule

fruticofo , ramis teretibus, foliis ovatis)
acutis. vid. Figs. r.

-. Habitat in Gwimea. And. Berlim. $&
£rutex cortice cinereo, in fingulis ramu-

lis due oppofitiones foliorum: zzferiorz
folus minoribus, |

Rami leves, teretes.

Pola oppofita, petiolata, ovata, acumi-
nata, levia, integerrima. e
Peduticul oppofiti ad latera foliorum fupe- .
rioris paris , patuli, longitudine plerumque -
folii, bifidif. trifidi, multiflori fubumbellati,
Calyx. quinquepartitus, lanceolatus, con-
cavus.

Petala ere&ta, iupra medium patentia,
NeGarium elandulis quinque , ovatis.
Piamente brevia, bafi in quinque phalan-
ges connata, petalorum bafi adnata, peta-
5$ breviora. au ed |
Germen iubrotundum , 5 angulare, St
quinque; filiformes, Sfzgmete fubcapitata.

Gap-

SON À : SE
zx 3-5 f vs
Capfula 5 angularis, $ locularis, $ valvis.
Semina plurima. |

Pülls tribus.

"Indrofemutm, F1. £ructu baccato. 5
olympicum. | M. flore folis majore. $

petiolatum. — Ki. foliis fubtus tomentofis, caule 4 gono. Lj]
— eanavienfe. | Ml. paniculatum , caule ancipiti. $

hireinum. H. piftillis flore longioribus, odore hircino.fj
orientele. | H. foliis crenatis, fagittatis. b

fcabrum. H. caule fcabro. *

repens. H. foliis linearibus , obtufis, caule repente. 2
prolificum. H. folis linearibus, caule ancipiti. $
ericoides. H. foliis linearibus, imbricatis. jp.
canadenfe. —— Kl. centaurii minoris facie, floribus minu-

tiffimis.. (3

virpinicum. Hl, folüs (emidecurrentibus 3t

siexicamum. M. floribus trigynis, ramis fsbobue. fo-

aos lus imbricatis, ovatis. vid. lig. 2.
Habita? in sova Gramada) Mutis 2&
Caules pedales, fimplices, varicibus fo.
liorum fcabri, perennantes. o
Folia ovata, fefhlia , oppofita, fubimbri-
cata, obtufa , avenia, levia (ez£r).
Corytubus terminalis , dichotomus, feffi-
lis, foliis non longior. |

| Petala linearia.

| quadrangulare. H. caule 4 angulo, foliis absque p poris pel-

| ]ucidis. 3
gerforatuta.. H. caule ancipiti, foliis quafi poris perfo-
: E ratis. 24
bumifufum. | H. filiforme, procumbens. M
evifpur, H. foliis undulatis. 3.

- perfohatum.| |. panicula fubdichoroma. L
Ee | A3 : "ym

Cos )6€( ee

Aledes; ^. MH. villofum. | :
barbatum. H. vid. Zacquin. Auflr. Part. HT. pag. 35. tab,
259. differt a ceteris caule tereti, fo/;o-
- | As calycinis barbatis. |
p. Piffillis 3, calyc. €? bracteis ferrato- glandulofis.
montanum. — H. leve. 2t |
bivfutum, .— Hl. caule pubefcente. 2t.
tomentofusz, kl. folus tomentofis. 2: |
egyptiacum, Xl. caulibus fuffruticofis, compretlis. 5 vid.
! Fio. 3. |
puerum, —. H. foliis amplexicaulibus, cordatis, glabris. x,
nummularium. 1. foliis cordato - orbiculatis , imbricatis, 2f

Cori, H. folis fubverticillatis, 24
Pille umico.
ebinenfe, H. monogynum. £.

Ex his omnibus folum noftrum natale. quinque tan-
tummodo profert fpecies nimirum 4uadrangulare, perfo-
ratum , burifufus, birfatums & montazum. Unicum vero,
quod nomine triviali perforatum; appellamus, in officinis
receptum eft, diftinctum a reliquis omnibus foliis fuis
certe fingularibus, que nempe foli obverfa innumeris fe-
re poris, acu quafi trajectis, aciem tum noftram, tum
folis radios transmittunt. Ex qua ejus qualitate, nullo -
negotio, invenimus rationem denominarionis illius La-
tinc, qua perforatum & Grece, qua Zfypericum audit,
qui ultima demum nomen totius generis conftituit, Te-
fte enim BOERHAAVIO , Z/ypericuz; conflatum. eft a
Grécis vocabulis vzeg & £v, qua indicarent , quod
per folia hujus plante rerum obviarum imagines videri
poflent 2). Hi autem pori, oculo armato examinati aliam
| pror-

— $4) vid. ejus. Hift, plantar, pag. 324.

e 27€ -
prorfus fibi induunt indolem, clariffime enim mox patet,
quod revera fint veficule lentis forma, pellucide, & o-
leo -limpido, balfamico plene , non fecus ac pyxides,
ur ita dicam , olide & globofe, que in epidermide fru-
étus citri occurrunt, | |
Herbacea eft hec noftra planta, hinc tale illam
ut fruticofam defcripferunt Cefalpzzus & plurimi veterum.
-— Caulem habet ancipitem, non vero ut iisdem pla»
cuit teretem. Quod probe obfervandum, praeterquam
enim quod fiructura caulis conftans fit nota fpecierum
in toto hoc genere, fieri etiam poteft, ut hac neglecta
facillime confundatur cum ZJyperieo guadranpulari , vi-
ribus longe inferiori, alias fibi fimillimo , quod pluries
factum audivi a Pharmacopolis Botanices ignaris, cuique
ilorum errori, adícribendum exiftimamus, quod hujus
plante ufus olim preítantiffhimus, noftris jam temporibus
eo usque eviluerit , ut paffim atque propalam contemtui fit,
In collibus & dumetis habitat, & a Generofiff. D:no
Prefide in ftationibus plantarum refertur ad szmzames óc
ordinem co//inavum, llores protrudit menfe . gro///ficatzo-
Zi$, que, ut notum eft, ilud complectitur temporis in-
tervallum , quod intercedit florefcentiam | eemerocallidis:
f«ve & fulvus. Maria apud varios obtinet nomina, A
Svecis appellatur Jebamuis órt, a Scanis &. Gothlandis
FHirckenpirck. a. Fennis verán beind.. Norvegis Przkked man-
dellod, Danis. Sz. Hans. urt, Sordbumle, Blodblomfler , Ger-
manis Jobannis Kraut Belgis St. Zobands Krauyd. Anglis
St. Jobus mort. Gallis saiepertuis, Ytalis. Herba vo[fa.
uo $9. VI. utes
Quod ad QUALITATES Hvyperici noftri adtiner;
SAPOR foliorum & floris ante plenam floreícen-
tiamr, pingvis eft cum amaritie quadam, /eminum vero
maturorum . amarior inftar amygdalarum: amararum. -
ee ! | — — Odor

€ 8c &

Odor cít (vaveolens & tempore, quo nuptias celebrat,
aromatico - fpirans. |

Obf. Maxima vis hujus fita eft in folis, quippe
que innumeris fus veficulis certe !multum balíamici
continent, immo & in polline antherarum. Hinc ergo
colligenda funt ante eruptionem floris, utpote quo tem-
pore folia vegetiora fuccique pleniora funt, & flores pol-
line antherarum nondum caítrati, verum contriti abun-
dantifime dant fuccum illum .oleofum & f[pirituofum ,-
valde inficientem, fangvinis humani inftar. ruberrimum,
quem tanti fecere veteres, & éx quo herbz etiam no-
men Asdro[emum dederunt 'a Grecis vocabulis ave &
&ux compofitum. Caules & flipites rejiciuntur auctorita-
te Boerbaavi?, qui illa raucedinem excitare poftulat.
Bp E m .$. VL E

Ex allatis his Hyperici qualitatibus abunde /cer.
te pateret herbam hanc tantis, plurimis in morbis,

gaudere viribus , ut vix alia quedam majoribus ,
fed quum ratiocinia de virtutibus plantarum e qua-
litatibus. earum depromta, ut nimis theoretica, tan-
tum non omnibus placent, miíía illa lubens facio, ex-
perienüam mox provocans, qua ab antiquioribus retro
temporibus huic, ob eximium ejus ufum , in officinis fi
non primum certe nec ultimum dedit locum.

.. Inter praftantiora re/olveute, presertim ubi vitium
fit a fangvine grumofo jam inde a Camerarii tempori-
bus inclaruit P), hinc ut remedium quoddam Divinum
habitum eft in affe&tibus rezum & vefce c) & propina-
batur fub forma electuarii ex conferva malvarum & ro-
farum cum fufficiente quantitate feminum KHyperici 4),
quod 72774; ab auctore nominarunt. B

- -5y Vid, Simon, Pauli Fl, Dan. p. HT. psg. 154.
. €) Vid. Zacut, Lufit. L, III, Med. Hift, 58.
..4) Cfr, Ettmüll, Op. p. Ll. psg. 586.

€ 209 ( &$

In ufu vu/gerario precipue nervofarum partium tan-
tis femper encomiis laudata eft, ut Parace/fus apertiffime
pronunciet, quod in vulneribus confolidandis & fÍíanan-
dis nulla huic par fit in toto terrarum orbe.

In admirationem raptus, pluries audivi D:num Pra-
fidem narrantem de Chirurgo quodam Scanico, cogno-
mine S$zell], qui fola TT'in&tura Hyperici cum aliquot gut-
tis tinécture Aloés vulnera fanavit, que omnium judicio,

non folum gangrenam & fÍphacelum, fed ipíam etiam
mortem minabantur. Cafum habemus etiam a Forefjo e)
notatu certe dignillhrimmum. Puer enim, qui tam graviter
in fronte contufus erat cum cranii fractura, ut. mox de-
liraret & quicquid in buccam veniebat evomeret, 'per-
fecte curatus fuit fola inunctione olei Hyperici in fron-
te. Hinc in fpecies, balfama, olea, gargarifmata, inje-
CHiones, ungventa: Verbo in omnia fere remedia vul-
neraria ingreditur f). |

. Inter astibeZca primas etiam penes veteres hzc no»
ftra tenuit herba, noílris licet temporibus hic ejus ufus
penitus eviluerir; etenim, ut cecinit Poéta:

—— Fila fuut mobis, quecumque prioribus amnis

Füdimus, 7 fordet guicquid [peQavimms ante.

"Hunc vero nec fuiffe imaginarium, nec fructu de-
— füitutum a. fequenti obfervatione, benigniffime mecum
a Generofiff. D:no Prefide communicata, clariffime pa-
tebit.. Drotningholmie dum morabatur D:nus Prefes,

— ex cafu quodam fermo movebatur de morbis, qui o-

mnem operam & ftudium medicorum eluderent, inter
quos Phthifin pulmonalem omnes, unanimi fere confen-
fu, numerandam efle exiftimabant. Primarius Regii Sta-

buli Prefectus Generofiff D:nus Jattragg, unice Pur |
eo ex B .. fen-

e) Vid. Ejus Libr. IX, obf, 32.
.... £) Vid. Plenck. Pharm, Chirurg. anno proxime praterlopfo editam,

4X 207( $*

fentiebat , dicendo nullam fere effe curatu faciliorem,
& hanc fuam affertionem probare voluit experientia Do-
mine Matris fuz, quam religiofe affirmabat formula
medicamenti cujusdam , quam poffideret, ultra centum
phthificos ex orci faucibus eripuiffe. Petitionibus o.
mnium annuens promifit, cum ruri fuo reverteretur ,
fe hanc illis oftenfurum. .Promiffs ftetit Generofiffimus
Vir & rediens fecum habuit fchedulam, a continuo ufu.
penitus detritam, in qua erat defiderata illa Formula feri- -
pta; & quod mirum ipfa illa, quam virgini Phthifice a-
pud Paftorem-Zredenberg in Paroecia A7órckf/kog, D:nus
Preíes olim propria manu, cum ad Weftrogothiam pro-
ficifcebatur, prafcripferat, quam fibi, nefcio quo cafu
fortuito, acquifitam , per plurimos annos, ut facram in
Phthifi ancoram, pie fervaverat fupra nominati D:ni Z"at-
frang jam vita defuncta mater. Hanc, nutu faventiffimo
Praefidis mei, in ulterius & vulgatius commodum gene-
ris humani divulpare jam mihi permiffum eft. En ita-
que formulam, ob eximium fuum ufum, centies probatam
& laudatam.

Rec. Summitat, Hyperic tap, r. |

Cogue im Fin. Hifpan. libr. IP. ad tertie

partis vemanentiam Cola, —— E

Dur Str. Decotl , bvaraf ett. balft quarter. intages. snár-

gon ocb aftom, — pe
— . Verum quidem eft, quum plures phthifeos funt fpe-
cies, quod hac medela in omnibus non valeat, in illa.
tamen, quie poft Hzmoptyfíin & ex ulceribus pulmonum
provenit, ex hujus ufu femper exípectandum effe fructum
exoptatiffimum, experientia nixus Generofiflimi D:ni Pre-
fidis certiffima, certo certius afferere audeo, Re c
.. Melancbolicis , ^ Hypochondriacis, Manmiacis & — ceteris
affectibus animalis facultatis deliriofis hoc, ut fpecifico, u«
tebantur veteres, Hinc quoque effentiíam Hyperici pes
Em | TT

—

e )nc

fitam cum dnagalhde Mynficbtii contra. quivis deliria pa-
rare folebant g). In Daemonia, credita imprimis, tanti z-
ftimatum fuit Hypericon, ut etiam nomine Jzge Daemo--
wur inclaruerit. Credidit enim 9... Daptiffa Porta (e hac
herba ipfum Dsemonem ejicere poffe ). |
Cblorofín corrigit tefte Simone Pauli 7) & in Zrz/rz-
tide, Rbeumatifmo , t0vbo Jcbiatico, tremore artuum &
Hyflería hanc optimam effe plantam pleno ore affirmat
"Celeb. Boerbaave &£) cum plurimis recentiorum. In ul.
timo vero tnorbo nimirum ZJyfleria, Hypericon , quod
birciuum vocatus, majoris efle efficacie ex odore ejus
hircino , merito concludimus. e
—- Lumbricis refiftere hanc herbam noftram tam gene-
randis, quam generatis, experimentis certis compro-
bat Averius 2), & inter optima in vermium doloribus re-
media extollitur, a Zartbo/iuo, in. acis Hafnuieufibus. Nec
mirum , Jucundiffimo nim experimento, oftendit, immor-
tali memoria digniffimus Zeerbaeve, quod fi hec herba
cafeo infpergatur, omnes vermes moriantur z;) Ex quo
. etiam, quantum boni nobis ex hac herba in morbis ex
exanthematibus vivis oriundis promitterelicear, acutus quis- .
que vidit, & fera pofleritas probabit. Semina a femisfe
drachma ad integram adíumi poflunt. Fieri quidem pot-
eft, quemadmodum non raro accidit, ut huic remedio non
femper obtemperet illa 77e fpecies, quam .So/iuzm no-
mine triviali appellamus, fed pluries etiam vidimus o:
ptima, fic dicta, ípecifica ad illam expellendam fruftra
fuiffe adhibita. Valeat itaque heic, quod in plurimis
cafibus medicis, Zterata 7uvagt. — | (Hy.

p Vid. Ertmüll. Loc. cit. | |
j) Vid, Libr. 3 phytognomon. Cap. 13. pag. I7t.
?) Vid. Quadripart, Bot, pag. 350»
À) Loc. cit,
J) Cent. I. Obf, 9z, Cent, 1I, obf. 16.
3) Loc: citato, |

$$ )oc( $$

Hypericum fosezto[um in Dyfenteria magnopere
laudat Rajus, noftro etiam Perforato egregiam vim in eo-
dem morbo tribuit Zoeerbaave. | | Rec

Serpiginez: fucco Hyperici Pacczfer? pellunt Surina-
menfes 7) an non huic noftro eadem competat vis, inqui-
ant curiofi, valet enim plerumque in regno vegetabili ca- -
non: qua genere conveniunt, virtutibus etiam conveniunt. -

Ruftici noftrates floribus hujus fpiritum frumenti fu-
um pingunt, quem dein lubenter hauriunt, cum ob co- -
lorem ejus, laete purpureum , tum ob ufüm, quern ex il-
lo fibi promittunt, polychreftum ; optimum.

| $. VIH

E veteribus materie medice Scriptoribus habemus

rimarium Ziofcorzdem Anazarbenfem. | Sed plerumque
nullas adfert plantarum fuarum defcriptiones, & fi. que
adíunt, tam obfcure atque inperfecte funt, ut neutiquam
determinare poífimus, quanam revera fuerint plante,
quas hoc vel illo nomine indicare voluit. Mifit quidem
gloriofiffimz memorise Gallorum Rex, Zudovicus XIV, Tour-
gefovtiut: in Orientem, ut, inter alia negotia , in Grecia
& ejus viciniis invefligaret, fi fieri poflet , quaenam ge-
nuine fuerint plante, ad materiam medicam pertinentes,
a Diofcoride allate, | Crediderunt enim tum temporis fere
omnes, quod in fcriptis veterum plenam utique habere-
inus materiam inedicam, modo eorum cognoíceremus
herbas. Profectus quidem eft Tournefortius, fed par-
vo certe hunc in finem fructu, ut, cuique in Hiftoria
litteraria materi& medice aliquantulum veríato, notum
eft. Quum vero de noftro Hyperico ex verbis JDiofco-
vidis patet, quod eadem fit planta, quam fuo jam tem-
pore eodem nomine infignivit, ipfa illius verba, a AZzr-
£bzofo

?) Vid. Differt, Dtni Candid. 44/5 fub Prefidio D;ni Prafidis anno
praeterito ventilatam de Plant, Surinamenf, pag. 15. |

d$ a (m

£biole in lingvam Latnam tranílata, proferre neceffa-
rium' duxi. Hec itaque funt: "Zyper:con, alii endrofee-
"grum ali corzog ali Chatmepitbys apellant, quoniam fe.
"men odore refinam imitatur ; furculaceo frutice, dodran-
"tali, rubefcente: folio rutze: flore luteo, Leucojo fimili,
"qui digitis: attritus fangvineum fuccum remittit (qua ex
"cauffa androfamon cognominatur) fubhirfuta filiqua. &
"in rotundo oblonga; hordei magnitudine, femine intus
"nigro , odoris refinofi, gignitur in locis incultis &
"afperis, Urinam cier, menítrua pellit adpofitum, tertia-
"nis quartanisque cum vino potum liberat. Semen qua-
"draginta diebus hauftum lfchiaticis medetur. Folia cum
"feminibus illita ambufta fanant. 24feyrom f. afcyroides
"Hyperici genus eft, magnitudine diftans, fruricofius ,
*majores habens ramos, furculofiores rubentesque; Folia
"tenuia, ores. luteos, & fructum refinofuüm iy
"non abfimilem, cujus attritu digiti fere cruentantur ,
"qua de cauffa JZzdrofemum vocaverunt. Ufus feminis
"ad Ifíchiadicos, potum in hydromelitis fextario: nam
biliofa recrementa amplitfime detrahit: fed affidue dare
"oportet donec fanitati reftituatur. lllinitur & ambuftis
. "efhücaciter. vide — MattbzoKi Comment. zn. Diofc. L. 1l.
Cap. C. LIII. & CLIV. . À fucco floris fangvineo & o-
dore refinofo patet hoc verum noftrum fuiffe Hypericum,
| Quod in oeconomia, nec contemnendi! fit hujus
herbe ufus ex fupra allato experimento Boerhaaviano ab-
unde liquet. Poffumus enim, illa adfperfa, cafeos &
fortaffis cujuscunque fint generis edulia, de noxa infe&to-
rum liberare. xc | Ince

— In arte tinctoria, tefte Rev. D. D. Prof. & Soc.
"Ord. Vaf. Kalm, o) gcemme cum flipitibus lanam pul-.

| | | zc : chro

3) Vid. A8, Reg, Acad. Sc, Holm, Vol Vl. pag. 250.

42 14€ de

ehro tingunt colore luteo. Succus vero antherarum
ruber, quod. proxime conveniat cum Gummi Lacca
& in Bapbzs cmulatur Sangvirem Draconis €? Gummi
Laccath aperte affirmat, Celeb. Prof. & Eqv. Otd, Vaf.
Gad2. p). | | €

Ex enimantibus domefticis pecora, boves, capre , oves
hanc plantam, edunt, rarandi vero refpuunt. Belluze autem
ut equi & fues, intactam hanc relinquunt, forfitan in me- -
dicinam illis, in oeconomia Nature, deftinatam. -

inter zzfe&a, qua noflro vefcuntur Hyperico, haud
raro ad radices ejus reperii larvas Cocci polomici in fat
magna copia. Similes etiam in radice Nard; f/riia vidi,
quod, cum antea a nemine obfervatum audiverimus, in lu-
cem proferre mihi placuit. Sed num ejusdem fint fpe-
ciel determinare non audeo, quum metamorphofin ha-
rum obfervare numquam mihi data fuerit occafio, Inqui-
rant ulterius in hac re acutiores , fortaílis laboris impen-
f, neminem pigebir.

$. XI.

( Hzc funt CZL. pauciffima , que, pro otii ratione, de
Hyperico in medium proferre conftitui, huic conatui in-
nocuo fi ignoícas, forfan alia vice maturiora exípectare

poteris, Valeat interim de his pagellis illud tritum:

zran[zant eum ceteris.

P) Vid. eadem Ad, & Vol, XXIII, pag, 119.

$ e:
E.

D E

—- "0
ie icu

| viii