L4 Tí. im III "RUN L srett? etum ume mm m mess. a T. aee. aie T Mim Rom mem cm Mem e t MIRO VA ADS M, Cors Ne LUN, omes mm n Re ÉR "Án UH M IA ie A Eie NULLI i- p rr ipti — T : Uem ar T t Ttt Mr oh ena ra ar IU É ) E o : P4 a o e : s : m EX LI BIBLIOT aM M TS » ATE iTi uU LS J 1 ul Maus ] En. pa / TEN Ls "LM ! n | | ALIM [ mir] TAI 1 AM]. UE. , M V M de mu J y WUDN MIT i Wu Mul / TP i j J iN m ' MM UBL a PT RA ALTI. 11 a M À yat PV ib MY Ki 1 j j PUMA bir d UNS iom pM Ut m y ji "s OUI TTA E ) j in! in 'u NAT " h n nn | | Ao T VUE n Ni M | TT d APT "Md (iM is Ae - n MN d bon EC UST TENTER 2I LM PIN MY. ^M» TE j A u ra bs ; i D [aa : i M 'A 4 y AP "3 f | FTN! r^ LS SERE IIS JJ M», U i oen A MP d OB PN Us 1 ir hA lod "MV l TE OUPUCL )ue WALNUT "77 WWE "TA "Vm i H9 C M "rit TA Li ] TN EHE TEM E | own j M [ [ [ m i v ips TE | * HMM? í T L5 í | D ^ 1 AW D i jus " i s - | i NA » H y ] I | í z | i i ^ e "A | à: » . A LR M 'ü j h " 3) I4u J n ! Un; s ^ UT | Wn ' &i ) 7 1 j mm í )! ' , ! ] M4 Nn n J M ina » " LM i ^, [ ] ' . ". , T [C [] ! PT | | "i 1 | i : un] i Lj T H W J » i n l I 4 M i i 1 , Lain Dd H |] l n ey L ] à " j * b L 1 5. 0 6 N nn m ow m d a gn osi i n iouE Jun tol CLA t "V dd | | UA v AY] i "i | Xn rab IU A UB eM YT mr t j ANIM E LEN r NU bU Li "i ! M d i MU M ^h n n UA " r " i hi AR u J TY "Nr D Lo EN us 2M d ü A "n in Á laf. yo, P MN d 2. n "lu ] ? QORICA S Noo en A Ü ?" : "ü B2 belt J TN MI bio E y d " 1 " d Js ! Tu * PT ) TA i / b, | m» ít : jn » MZ 4H MABBBERELTETETE MEE HET MTM " i N QUII rr AS wf P /À díos Y Z2 2 SN 7 UN M VN m——— E-—— E E-— E— Im— L—— E Tm E— E—— E—À Im—— ITINERE PLU U4. - ACADEMIAE CAESAREAE-LEOPOLDINO .».. GAROLINAE. NATIVRAE CVRIOSORVM EPHEMERIDES JSIFE OBSERVATIONVM. MEDICO- REM CELEBERRIMIS VIRIS Tum Medicis, tum aliis Eruditis in Germania | et extra eam communicatar un — CENTVRIA IX. et X. | Cum APPENDICE Privilegio acr. Caef. AMajeflatis. — AFGFSTAE FINDELICORV M, Apud Viduam PAVLI KüHTZ.II, à — AN DETLEFFSEN. NO M DCC XXII, V Js i1 p * 201 T E H . P 1 4 ? Fox / , à E el » liii: nt ei Bes foL corpor LI 7 DRMNUT XIV da 7 RM io eel ct EN 3e sigdiuid i RMENE tb j8 7. MEM t meme mne ceti eter san leri NW SGHM x u Lapi M UT ; DIDI PM o EUN CORRQWE Y ehe ex s XEM OIL NE M NRX 30d. .OEXNA T UA DEO DATO | IMPERATORVM CAESARVM - MAXIMO . .PIO FELICI SEMPER AVGVSTO GERMANIAE HISPANIAE .INDIARVM HVNGARIAE BOHEMIAB " "CASTILIAE LEGIONIS ARAGONIAE . : SICILIAE VTRIVSQVE HIEROSOLYMORVM | NAVARRAE DALMATIAE CROATIAE : ^ SCLAVONIAE BVLGARIAE BOSNIAE -SERVIAE ET RASCIAE .. .. REGI BVRGVN DIAE BRA ANTIAE — MEDIOLANI STIRIAE CARINTHIAE " CARNIOLAE AC LVCEMBVRGI : |. VIRTEMBERGAE ET. VTRIVSQVE PRINCIPL SVEVIAE :MARCHIONI BVRGOVIAE -MORAVIAE ET LVSATIAE . /|COMITI PRINCIPALI -HABSPVRGI TIROLIS: PFIRETARVM KYBVRGI ET GORITIAE PROVINCIALI ALSATIAE COMIII FLANDRIAE DOMINO MARCHIAE VENEDICAE PORTENAVIAE ET SALINARVM ET QUAE SEXT RELIQVA TOT CAESARVM. REGVMQVE -IMAGINIBVS GLORIOSISSIMO E BELLIQVE TRIVMPHATORI MAXIMO .*. ORBIS PACATI- PATRIIS VIRTVTIBVS ^ ^. "RECTORI INVICTISSIMO INTER IMPERII CVRAS. GRAVISSIMAS | ^ MVSARVM STATORI BENIGNISSIMO . COELI ASTRORVMOVE BENEFIC VS INFLVXVS I -.SALVTIS INTEGRA CONSERVATIO — FAVENTE LVCINA TORI PROGENIES. : - FAVSTA Y ! "CARA DEVM SOLOLES . "^ MAGNVM IOVIS INCREMENTVM ' TRANQVILLA REGNORVM POSSESSIO SYBDITORVM. OBSEQVIVM TVTVM on ET VERI SI QVID MENS AVGVRAT OMNE ABL OPTATVR -ey /ATQVE VOTIS: QVANTVM FIERI POTEST ^ ABDENTISIME EXPETITVR ^ACADEMIAE NATVRAE X CVRIOSORVM PRAESIDE, DIRECTORE, ADIPNCTIS ET " COLLEGIS VNIFERSIS 345 W* Vod ex effato Ciceronis, facun- «$27 b diae illius Latiarumque Mufa- 5, dw, 404, rum parentis, novimus : Non emess9—* minus bellandi virtutem in fummo ac perfecto Imperatore quaeren- dam effe, fed multas etiam artes eximias hujus adminiflras & comites virtutis, nam quanta innocentia,quanta deinde omnibus in rebus temperantia, fide, felicitate, inge- nio & humanitate Imperatores efle debe- ant, id, IMPERATORVM SVMME, MAIESTAS VESTRA. Exemplo Suo pleniffime comprobavit & confirmavit. Nam cum Regna Sua ab oriente & occ: ente dente hofliles turmae temere invafiffent, fortitudine non minus ac conílantia & po- tente armorum robore easrepreffit, ficque reddere Orbi quietem, feculo pacem fuo, fumma virtus fuit, poftquam perenni vi- Goriarum tenore unus triumphus alteri —povo materiam fubminiflravit, nec un- quam haefitante fortuna ingentes hoftium copiae proftratae,validiffimae urbes ac mu- nitiffimae arces aut vi expugnatae, aut ter- rore ad deditionem compulfae funt. In eo tamen feliciffimo belli fucceffüu MAJE- SITAS VESIRA CAESAREA omnium commotionum moderatrici tranquillitati fingulare prorfus indixit temperamentum, & cum luftiniano Imperatore;nihil effe tam peculiare Imperiali Maieftati! reputavit , quam humanitatem, per quam folam DEI fervatur imitatio, ideoque in fecundis re- bus in adverfarios fuperbe, ac violenter nil confulit, nec meliorem tutioremque cer- - tam pacem,quam v— vi&toriam ab- | nuit. muit.. Fidei delubrum Numam Po mpilium Corde fio delabra teuens , feque omnibus acis lifevit, baec nullo docuit lrve[cere fuco, Nunquam fala loqui , menquam promi]Ja morari, Trois odt/Je palam, non virus 1n. alto | Gandore ,non laetam [peciem praetendeve frands, .. ved certum mentique parem componere «oultum. . Quodí praterea juxta C. Plinium luniorem vera felicitas eft, felicitate dignum videri, quis AVGVSTISSIMO NOSTRO CzZESARI feliciorem ullum efle fibi perfuaderi patie- tur,quo magis $4 MAIESZAS & DEI & Suimeminit, uti olim fapientiffime Xeno- phon cenfuitnec inquieta felicitas effe s Dou dy UG — ONBEL teíl, quando inter obfequia fortunz cauta . eft mortalitas. Humanitatem AV S T RLACAE DOMVI propriam pleno ore eloquentur omnes & finguli, quicunque mite Caefare- um pectus & mollem affectum ad omnium calamitatum confípectum viderunt, immar- cefcibilem gloriae adoream CAES ARIS pru- dentia & confiliorum vis pene Divina jam dudum promerita eft, dum femper fagi togaeque officia divifit, & fub graviffimo imperialium occupationum pondereatque | verendaRegibus Majeftate artes literasque curaeaccordi fibi efle voluit. Alexandro M. ideo MAIES FAS CESARE Azquiparanda, quiintantoexpeditionumactriumphorum numero literas quoque refpexit ac coluit. Caeterum. füperat verborum noftrorum . Vim, facundiamque exhaurit omnem inef- fabilis CAE-SAREA GRATIA, qua Acade- miam noftram curiofam hucusque clemen- tiffime dignata eft, hzc fiquidem ficuti fub Divo Genitore LEOPOLDO natales fuos N TRO X X2 nacta, nacta , fub gloriofiffime memoriz Fratre JOSEPHO adolevit , 1ta fub MA'ESTATIS VESIR/E clypeo incrementum fumíit no- tabile,jamque audet induftriz fuz maturas fruges ad aram Veftram humillime depo- nere, fpe freta certiflima, ut quibus Augu- 1t Benignitatis radiis priores excepit, prz- fentes etiam gratiofiflime fit animatura. In- terim nosuniverío orbeadmirante, CAz$A- RI NOST&Ointer vidtrices hederam ferpe- re laurus fubjedtitfime fufpiciemus, & quod fupereft, 4DEO ter optimo maximo id fe- riis exorabimus precibus , ut mox feculi fpem celebrare , novum fidus. caliganti inundoexoriturumintuerlh |. Dardautum Droinae Stirpts Ztceflen | : venerari, & votorumnoflrorum culmen af- fequi poffimus. Sit adeo felix MAIESTAS VESIRA C/ESAREA. vic Ww Jofivosque levet quoscimque labores... CATA- LL CE) MES ; RURRRERLARALRRAer PARRARERRLRARRAE mo riori OER «97Re*- e 6pe- | TETTVT PEYEVFWETeITUPTTPETIITITIT CATALOGVS -NOBILISSIMORVM DOMINORVM, Quorum Obfervationes Phyfico - Medicz in his duabus Centuriis leguntur. D. D, Chriflianus Michael Adelphi, Archiater Ducalis Saxo-Cizenfis, & Medicus Lipfienfis, Academicus Curiofus; ^^ pag. 171 D. D. Mabael Albertus, Sacr. Reg. Maj. Borustie Confiliarius Aulicus, Profeffor Medic. &Philofophiz Publicus in Univ. Halenfí, 700 Acad. Curios. 320 D. D, Sylvefler Samuel Anborn de Hartwiff , Senator & Poliater San Gallenfis, Acad. Cur. 28. 2173 D. D. Gottlieb Ephraim Bernerus, Prof. publ. in Acad. Duysburg. 129 D. D. Onupbrius Bonfiglius, Poliater Cracovienfis, Acad. Cur. 9 D. D. Sobannes Conradus: Lib, Baro: de Brunn; Dominus in Hammer- ftein, Confiliarius intimus & Archiater Pegnius M S ri Electoris Palatini, Acad. Cur. D. D. Rudolpbus Sacobus Camerarius, Med. Profeffor publ. in Univer. : MATES, quiet medici Infpeétor, Ácad.Cur. 66. 253. 384 D. D. Elios Comevarius , Coufiliarius. & Mrchiater Würtenberg. 1n Univer. Tubing. Med.Profeffor publ. Acad. Cur. — 2o7 . D.D. — Camerarius, Prof. publ. i in Univerf. Tubing. Acad. — 18.187.194 D. D. Gorgias Deibarding , in Uaiverf Roftochieof Profeffor Med, . ^ publ. Acad. Cur. - . 396 | D. D. Sobannies Sgacobus Délleuius, Poliater Gilfenfis, Acad.Cur. 114 D.D. Philippus Eberbardas Dillegius, Poliaser Giflenfis, /— . — 11$ XX3 D. D.Cb;- E IT 3 pnc D. Giriffiamis Hi Henricus Erudl, Sacr. Reg. Rcg. Maj. "Poloniz 1 Medicus | aulicus, Acad. Cur. : DJ D. Micbail Erneflus Eitmiüllerus, Med. Profeffor publ. in Uniseif - Lipfienfi, Acad. Nat, Cur. Adjun&us. 152 . D.D. Sobaunes Cafbarus Febrius , Segui & Phyficus ordin. Suin- furtenfis Acad. Cur. 273 D. D. Daniel Fifcberus, Phyficus in Kásmarck in Hungaria — 45x... Acad. Cr, 83 D.D. Georgius Fridericus Francus de Franckenau, Pro feffor pet Re: gius Hafnienfis, Acad. Cur. 154. D.D. Sgobannes Adamus Geritzius , Poliater Ratibonenf is, Ácad. .Cur, 266 D. D. Sobanues Cafparus Grimmius , Sef. Ducis Saxo-lfenaceníis Ar- , chiater, & Poliater Lipfienfis, Acad. Cur. 203. 383 D. D. Benedictus Gullmanmus, Poliater Auguftanus, Acad. Cur. 292 D. D. Chriflianus de Helwich, Seren. Princ. Elifabethze Confiliarius | & Archiater, Poliater Vratislavienfis, Acad. Cur. | 304 D. D. Sobannes Fridericus Henckelius , Phyficus provincialis apud Freybergenfes in Hermuuduris. 359 Dn. Carolus Guflavus Heraeus , Sacr. Caf. Majeft. Confiliarius & tiet rei antique ; nec non feriendis numismatibus Prafe&us. | Acad. Cur. 23I | D. D. fobaunes Chriflopborus Hertzius , Confiliarius & Archiater Ele&oralis Mogüntinus & Haffo-Darmftad. nec non Med. | Profeffor P. Giffenfis primarius. |... 285 D. D, *fobannes Mauricius Hoffmannus, Sacr. Caefar. Majeft. Archia- ^o ter & Comes Palat. Cxfar. S. R, J.: Nobilis; nec non Se- ren. Marchionis Onoldo-Brandenb. Confiliarius aulicus & -- Archiater primarius,Ephem.Acad. Nat. Cur.Dire&tor. 299 — Du Lic. Daniel Hoffimannus, Poliater Tubingenfis, Acad.Cur, 246 .. D. D. jobannes Georgius Kisnerus, Poliater Francofürtenfis, —. 141 D. D. Samuel Koleferus de Keres-Eer , Secretarius Gubernalis 'Tran- fylvanie, Acad. Cur. . | ^ 416 EO E Botas Kryfmgius, Poliater Lubecenfi& 402 D.D.fo- $3 (€t ) e D.D. pig vns Lanaonus, Ptoto-Medicus & Profcflor Fesaricnfis, | cad. Cur. - II D. D. Hieronymus Laubius, Sact. Reg. Majeft. Daniz Medicus auli- cus &c. |. I6. 262. 407: D. D. Sobannes Georgius Liebbnecht, Mathem. Profeffor publ. in Uni- | verfitate Giffenfi, Acad. Cur. BUCO 282,349 Pp. D. gobaunes Adamus Limprecbt, Ser. p. m. Fratrum Würtemb. & ; in Silefia tum Olsnenfi, tum Bernítad. Ducum olim Con- filiarius, Acad. Nat. Cur. & Collegii Medici me ug oli- nenfis AdjunQus. —— 435 D. D. Yohaunes David Maucbartus , Phyficus Majbaceilis; , Ac Cur D.D. Jobannes Burckardus Mógling , Confiliatius & Archiater Du- calis Würtenbergicus & Dufac. prim, Acàd. Cur. — 329 D.D.jobanues Adamus Morafch,Ser.Ele&.BavarizConfiliar.&A rch.in Univerfitate Ingolítadienfi Med. pra&t. & Anatom. Profeí- ^ for P. primarius & fenior, Academ. Cur. - 350 Dn. Lic. Matthias Millerus, Phyficus Cüazelfavienfis,-Acad, Cur. 368 D.D. Daniel Nebel, Medicus aulicus Ele&oralis Palatinus, in Uni-- fi ver(itate Heidelbergenfi Medic. Prof. P. Acad. Cur. 141 D D.TobiasFerdimandus Paulz,PoliaterVratislavienfis,Acad. Cur. 170 D. D. Jobannes Andreas Pizlerns, Atchiater Haffo- Homburgenfis & Medicus Ordinarius Fridbergenfis,Acad.Cur. ...— 328 P. D. Maximilianus Preuffrtus, Proto phyficus Vratislavienfi is; Acad. Cur. 21 D. D. gobannes Adamus Reimánnus , Phyficus Eperienf: sin Hunga- | ria fuper. Acad, Cur. | II6. 173. D.D. Chriffiants Gottlieb Reusnerus , ^ Archiater Ill. Com. à Schaf- | - goich, & Poliater Jauerenfis, Acad. Cur. 432 D.D.Vitus Riedlinus, Phyficus primariusUlmenfis, & GymnafüScho- larcha, Acad. Nat. Cur. Adjun&us. 275.355 | D. D. Sobannes Salzanaunus, Anatom. Profeffor P. in Univerfitate Argentoratenfi, Acad. Cur: 269 D. D. Lucas Schrückius, Sacr. Cadar. Maj. Archiater; & — «jar, ee | ^o Caffar, S. R. J. Nobilis, Reipubl. Auguft. Phyficüsprim. | Acad. Nat. Cur. Praes. . 437 D. D. Michael Bernbardus Valentini , ín Univerfitate Giffeafi Med, Prof. P. Acad. Nat. Cur. Adjun&us. | I51. 429 D. D. Antonius-Vallismerius, € Nobilib. de Vallisneria, publicus in Univerfitate Pataviua primarius theor. med. Profeffor, Acad.Nat.Cur.&SocietatisReg..Londin.Collega. 161.343 D. D. Tobaunes Andreas Vjeubenzius, Poliater Ulmenfis. ;7 D. D. Wilbelmus Huldericus Waldfcbmidtius, Med. & Philofoph. ex- p inUniv erfitate Kilonienfi Profeffor P. Acad. Cur. J 158 D. D. Georgius Wolffzangus Wedelius, Heredir. in Schwarza, Cita. ^c Pal. Caf. Sacr. Cz. Majeft, ac Seren. Saxonie Ducum Confiliarius, Vinarienfisaulicus & Archiater, prax. & chim. in Univerfitate Jenenfi Prof. P. totius Academiz & Facult. Med. Senior, Acad. Nat. Cur. Adjunctus. 406 D.D. Jobannes Baptifla de Wenckb, Nobilis & Lib. FrancoCom. Pal. Caíar. inclyt. Statuum Ducatus Styriz PA XE E Collegii Medici Senior, Acad. Cur. D.D, Hermannus Wernerus Engelbertus de Weflbofen, S. R. J. No- | - bilis & Eques, Com. Pal. & P. Laur. Caf. Conful & Me- . dicus Hammenfis, Acad. Cur. 23 E. D». Li. Chriflianus Gottbardus Wilifibius , Phyficus mets & -. Poliater Pirnenfis, Acad, Cur. 25 | D. D. fohames David Wogan, Phy(icus Memmingenfis, - 191 ior 02« e) C TDBLCS Yl » p ( —— pa. (CX EL d 2) v3 / NY » *J - OBSERVATIONVM - "PHYSICO- MEDICARVM ACADEMIAE CJES. LEOP. CAROLINJE | — NATVRAE CVRIOSORVM * D VERE BLAUE. $5 OBSERFATIO I. T . Dn. Joannis Conradi Lib. Baronis d Brunn, . . — — Mia Metaftafis. 353. € Erfona quadam illuftris, LV. annorum, pro- $» cerz ftature & biliofz nature, capillis flavis, (| Ex 457 curfu & faltu pernix, nervofa, acris judicii 5 GN ER mz morbos infantiles perpefía, veneris utrum QE I uis cfugerit & hinc Chirurgorum manus; ego zc--5 quidem neício. Defluxiones varias exper- - tà, rheumatiífmos ; dolores ifchiadicos , catarrhosque alios graves, pertinaces. Aliquot abhinc annos vertiginem fenfit cum tinnitu auris finiftrz: fecuta eft paralyfis muículorum fa- Obferv, Acad. N, C. Cent, LX. A ciei E Obfervatio T. | | ciei cum oris tortura, & oculi dextri ut claudere illum non potuerit. Varia adhibita fuerunt remedia, therma quoque & acidule , quas amavit : recurrit tamen usque affectus tempore prafertim hiemali ; circa initium Januariüi. ^ Altius rem penfitans medicus de lympha errantis; hinc inde vitiosé quin periculosé ftagnantis puritate dubitare coepit: fuafit loco acidularum ; thermarum & fimilium fpecifca decocta : qua profuerunt pre alis. — Anno fequenti medio Januarii rediit catarrhus cum dolore capitis ; oculi dextri inflamma- tione , coryza atque tusfi pertinaci, citra paralyfin mufculo- rum faciei, manente tamen tenfione quadam eorum. Suafit medicus idem remedium cum manifefta euphoria. — Anno fubíequenti, cum tempote pacis meditandum fit bellum, de annuo cogitans & venturo malo, ad illud praveniendum fuafit decoctüm Salí(e parille methodicé ufurpandum ,. id quod ante finem Novembris per negotia nonlicuit. — Die quarto ab ejus ufu feníit acrimoniam in reddenda uri- na; in qua corpuícula oblonga,ceu ex proftatis apparuerunt. Die XIV. puftule in labio tuperiori eflloruerunt, ceu folent in febribus, id quod animum addidit, quia tenfio muículo- rum faciei infigniter remiffa fuit. Continuavit usque ad finem anni, per XXXII. dies. Vim materiz albicantís,acris, turbi- de cum multo muco per urinam reddidit, cum nixu, ftran- 2uria & tenesmo ceu à calculo. ^ Die XIV. Januarii M DCC XIX. fitiit infolitó, aures ftillarunt fanguine; fuccef- fit coryza cum tuffi & jamjam anniveríaria imminere opi- natus eger dolorem fenfit ex tarfo pedis dextri; qui inceffitra- dicem pollicis, totumque hinc taríum cum tumore, rubore occupavit: Doluit abhinc quoque ex manu finiftra, citra tu- morem. Sxviit dolor praefertim circiter fecundam matuti- nam. Quz dum fiebant in pedes, ceffavit ftatim coryza cum tufi & ftranguria ; tenfio muículorum faciei, ceu detractà larvá abiit : verbo: caftra movit morbus, & capite relictos fa- €&a metaftafi cranfut faufté in pedes. SCHO- I o-9e—e———ocs.owm————MÁ MÀ A— 7. / Mira Metaflafis . TASCA a —» SCHOLIUM. ME: fuit cataftrophe ,. dum tot & tanta annis preteritis circa caput graffata fuerunt fymptomata , ut apoplexiz proximus videretur eger, poft ufum fal(xparillz omnia con- vería, & ad pedes, quod ajunt delapía fuerint. Neque enim usque adeo tuti eramus de malo forte juvenili inveterato : unde aut averruncanda periculofa fymptomata, qux quot- annis menfe Januario redire funt folita ; lympham vitiofe errantem & hinc inde periculosé ftagnantem ufu falfeparil- le, quz olim profuit; inftituimus repurgare ; & quidem eo cum effe&u , ut quarta die acrimoniz circa collum veficae excitate fuerint; forté ante fopite (nam filamenta albicantia identidem vifebantur cum ardore urinz) cum ftranguria ; qua crevit in dies, atque tenesmo ceu calculus in vefica lateret: qua períeverarunt per totum curz tempus & jam poft finitum. Multa mucofa; albicantia, farinacea aut chyloía fecefferunt cum ingenti afllidione : — Coryza fupervenit . cum tuffi , precedente hamorrhagia narium. — Apparente. forté fortunà dolore in metatarío dextro ; fata xajaeeuas omnia eó ceu ad metam converfa fuerunt. Interrogatus quondam à Med. Do&ore & Profeffore; Pradico infigni; quenam medicamenta inter tot re maxime . efficacia obíervarim in praxi? Refpondi, plura dari. lllam autem phraíin mutandam effe; quam dicunt medentes, hoc vel illo remedio fe fanáffe zgrum ; mutandam & dicendum potius: Dum hoc vel illo remedio utebar fanatus fuit xger, Subrifit ille. Remedio tribuam an nature tantam moibi cataftrophen ; dicere non poffum. ^ Salutarem tamen in morbis praefertim venereis falíe parille efficaciam expertus fui in pluribus ; przfertim ubi non nifi mitiffimis fupereft lo- cus, in tabidis, extenuatis cum febre lenta, |^ Caterum jam olim profuit, cum ab ejus ufu fymptomata paralytica feu apoplectica ceffarunt, ut eo majori ratione permoti — | 2 . hoc : -Obfervatio I, hocanno, ad praevenienda illa; repetere coníultum duxeri- mus. Credo & remedium & naturam manus commodáflfe fibi mutuó, falfam pàrillam quidem folviffe ; naturam autem moviffe morbi caufam & ad extremitates ablegaffe. Eó ma- gis autem. arrifit falfa parilla, cum utrobique fatisfaciat ;.& in aliis lymphz vitiis, & arthriticis & venereis. Formula hzc eft: zx. Rad, Salfzparill. fele&.: zii; Concis. & conquaffat. infund, in Aq. fervent. t5 vij, per 12. horas, poftea coq. ad medietatem: Colature $viij, íumantur bis vel etiam ter quo- tidie ; continuando per quadraginta dies c, regimine. Re: fiduo adde Salfzpar. si, Coq. cum Aq. t& IX. ad tert. part. confumpt, c. flavedin, Citr. Cinam, pro potu ordinario. Vi- tando frigus externum ; cibos acidos, falfos ; fumo indura- tos &c. quibus defperati ad fanitatem redierunt, -OBSERVATIO II Dn. Joannis Conradi Lib. Bar. à Brunn De Calculo Véfice. o.Everendumus atque Cel(üiffimus quidam Princeps LXIT. annorum, vividus olim atque floridus, habitus corporis pleni; amavit falía, fumo indurata, vixit in aére locisque; qui- L2 Ícorbutus eft endemius :: multos olim commifit exceffus - jn vino: parum zgrotavit ; vegetus usque & robuftus. I Ne- phritide tandem coepit laborare; & lapillos aliquot. excrevit, Anno atatis LVI, dyfuriam, mox ftranguriam paffus cum te- nesmo. Urina tamen continuo radio fluxit; nunquam inter- cepta; claraque citra fedimentum mucofíum apparuit... Cal- culum fufpicabantur medici, eoque magis, quod jam olim apillos excreverit eger ;. adeo ut tantum non omnes fectio- nem íuaferint, Ipíe autem, exemplo antecefforis à fe&tione mortui deterritus eam abhorruit : nec probárunt nonnulli cum anceps foret eventus, in fene prafertim; fcorbutico qui- | que i 9E De Calculo Vefiez, * que potando olim infauftum fibi contraxit prognofticum; quem confervare familie magni intererat. | Pallare hinc malum; vitamque prorogare confultius vifum. .'. -Miffis acribus, diureticis & lithontripticis ; quibus cum damno ufus; id fuit ftudium, urinz acrimoniam temperare; partem affectam leaire ; quin; fi per artem liceret, veficam blanda mucagine unà cum calculo obducere & palliare. Fa- &um eft ita : Uus eft zger pulvere mitigante Wepferi mane atque vefperi, borà abhinc bibit decoctum Forefti aut fimile. Infuper juscula ex Rad, rec, Malv. Alth. cum cancris fluvia- tilibus contufis ; cui premifit Oleum Ámygd. dulc ree. ex. - No&u Emulfiones Sem, frigid. Violar &c. infigne leva- men attulerunt. | Catheterem eo confilio omifimus, ut con- firmaretur in fua opinione eger, non effe, nifi acrimoniam urine fcorbuticam ;: detecto autem calculo defponderet ani- mum; magisque egrotaret: Prater varia mulcimina tam diz- tetica quàm pharmaceutica, fuafit quidam ufum mercurii dul- cis fepties fublimatiad grana aliquot, nunquam tamen ad fa- livationem usque.. Inde egregium fenfit levamen ; ut quot- annis, cura vernalis locó eum repetierit, eo cum profectu, ut equum conícenderit; equitaverit; id quod ante per quinquen- nium ipfi non licuit: acidulas biberit, quas autem ferre. non potuit ; & tam bellé fefe habuerit ; ut. medico extero abe- undi & ad curanda ftra peregre proficifcendi licentiam dede- rit; & quod plus eft belle fe valere fcripferit abíenti. «. Ni- mium forté valetudini confifus venationibus, tempore quo- que frigido inhiavit; in conviviis contra amicorum dehorta- menta frequentioribus fefe plufculum invitavit fzepius: unde exacerbata fuerunt omnia. Medicus longé accitus tantüm non in deplorato invenit egrotantem ftatu : dolores praffer- tim, ftranguria cum tenesmo acerbi ; oris ficcitas absque fiti 5 naufea & vomitiones crebrz; deliquia cum dextri pedis frigo- re & oedemate infeftàrunt, — Acceffit febricula cum levi deli- | | À 3 rio £A Obfervatio II. rio; fluxit ftercus & urina involuntarié, tandem blanda moite calamitatum finem fecit, | Poftridie aperto cadavere omnia vifcera abdominis in- tegra (ita Profector) nec ullo inflammationis ftigmate. nota- ta: Renes juító grandiores, finifter praefertim : Ureteres utrinque turgidi ceu gallina inteftinula. . Poftquam Renum doría incidi; urina pleno flumine profiliit: Pelves ampli erant; qui digitum facilé admiferunt, nullo fabulo obfiti, niíi fub ca- pite ureterum ; & circa finem eorundem ad veficam. Corpus vefice cüm manu comprehenderam duritie retinebatur; quo à fundo veríus collum diffe&o in conípe&tum venit calculus, magnitudine & figuraovi gallinacei; parum applanatus, cztera glaber ; ceu ex pluribus lapillis compa&us rotundis; liber un- dique, capacitatem vefice ceu nucleus corticem opplens; pondo quatuor unciarum cum dimidia. Ipía vefica medium digitum craffa craffior verfus cervicem :. interné cavernulz; cicatrices, filamenta , uti in thalamis cordis circa columellas conípiciebantur, absque rubore; inflammationis aut gangranze nota, Vaía fanguifera exhaufta & exanguia: Cor flaccidum; complanatum ac femunciam fanguinis continuit; Pulmones pallidi; diffecü ne guttulam fanguinis fuderunt ; — ha&enus Profe&tor. LÀ SCHOLIUM. ter alia, qu in memorato Caíu occurrunt. illud inprimis notatu dignum videtur, dum calculum in vefica geftavit eoer perannos, non quidem citra incommodum , quod fieri non poteft, ita camen ut poftquam vitavit noxia, tam in dise- ta; quàm pharmacia, vividus vultu & corporis habitu flori- dus, & quod ante per quinquennium mon licuit, con- Ícenderit equum , equitaverit ; quin quod fidem pe- ne fuperat ; cicatrices ex vulnere , finiftra methodo contra- &o invenerit Profe&or in vefica. |. Contraria huic methodus fidem fecit ; dum ille interdixit omnibus; qua hoftem d 1 : re vui- De Calculo Vice: re vulnusque exafperare poffent ; undé perbellé fefe habere | fibivifus medico peregre abeundi licentiam dedit. Inde au- tem abíente medico ad priora relapíus tam venationibus tempeftate frigida inftitutis, quàm conviviis, contra monita | amicorum & prafcripta medici, morbus recruduit & ad in- ternecionem usque agrum excruciavit. Fuit & alius Calculo veficze obfeffus qui predicta me- thodo fatis commodé vixit: in ejus cadavere, aliis morbi genere defunài Calculum vefice reperit Wepferus b. m, quem inter curiofa affervavit, non glabrum, fed hifpidum & prominentiis horridum. ^ Pulvis initigans Wepfer fuit fe- quens: E. Radic. Alth. 5j. Glycyrrhiz, $$. Sem. Bombac. Portulac. Papav. albi an. 51. Bol. armen, or. ppr. Farin, Hor- dei an. 3 5. Guin. Arabic. 3.. Tragacanth. fele&t. 8i. Sacch. penid, 58. Míc. f. pulv. ad Scatul. Dofis mané ac vefperi 5j. c, Cremore hord. aut la&e rec. non: omiffis aliis fupra me- moratis. Mad peur ni in calculo veficee non femper ab- foluté erit neceffaria. OBSERFATIO Ill Dn. Joannis Conradi Lib. Bar. à Brunn: Apoplecfici anatoime. D^ N N. LII. annorum; facie rubicunda, tubicinis officio apud Ele&dorem Trevirenfem condigné fun&us, ob ca- fum dentium faáus inhabilis ; in Italiam miffus in arte Mu- fica ita profecit, ut Magiftri munere functus fuerit per annos cum laude. Duodecima Junii M DCC XIX. ob infignem «ftum fefe plusculum invitavit cum fociis in vino rubello. Nou apertis ex utraque conclavis parte feneftris aéri frigi- diuículo no&urno fefe expofuit. Mané furgens circiter quin- tam matutinam, vertiginem & capitis perturbationem fenfit, unde ad captandam phialam Aqua Regine Hungarie ple- | nam, — $8 | 5 Olfereatio TIT. | nam, ciftam, quam habuit in Conclavis capite demiffo reclu- fit. Relevato hinc capite vertiginofus hemiplegia. lateris finiftri tactus fuit cum vocis interceptione & maxima capitis perturbatione.. Medicus vocatus ftatim fanguinis miffionem 3n pedum dextro imperavit, nec fufficienter ob vulnnículi exiguitatem co emiffo, poít meridiem fecundam in: eadem parte. inftituit. Vinum (íubtraxit & propter ingenrem fitim deco&tum fuafit : . Mixturam infuper ex Aq. Cerafor. nigr. Flor. Til. c. ó. diaphor. Lapill, 5$. Succin. ppt. Cinnab. $.- & Nitr. 5to. Dolorem capitis ingentem fenfit eger ex par- te capitis dextra, prafertim à motu quocunque , tuffi prz- fertim :- cum fomnolentia & ftertore. — Applicita fuerunt ve- ficatoria Femoribus ; Clyfteres immiffi & reliqua pro rei exigentia adminiftrata fuerunt ;; quz tamen non impedive- runt, quin tertia ab infultu die cum fummo ftertore extin- - &us fuerit, fcilicet d; 15, fub auroram. | Poft meridiem fe- G&ionem inftituimus :. Ablato cranio cerebrum bona fpecie apparuit; fecto ventriculo cerebri finiftro ferum cruentum ef- fluxit : Dextro abhinc grumi fanguinis apparuerunt & cauía mortis copioft. . Ceterum immenía fiti laboravit vi- vens, cum halitu oris putreolente;ut intrans cameram odo- rem vix ferre potuerit Medicus. ast Imprimis notatu dignum illud occurrit, dum dextra ce- rebri parte affecta paralyfis in latere finiftro: contigit, qua lin- gua; labium finiftrum brachium atque pes; univeríum ícili- - cet latus finiftrum affectum fuit. | Note. l. Tubicen olim tubam, & cum hac vafa cerebri, tefte expe- rientià inflavit, unde diftenta majorem rumpendi habi- litatem nacta fuerunt. ; IL Vina rubra fumma & caput petunt prz albo; hzmorrha- giam narium excitant, & apoplexia frequens in locis ; ubi vina rubra bibuntur juftó copiofiüs. | III. Ter- Ren magnitudinis excedentis, * extra naturalem dre, o - JI. Terore tempeftatis fanguis rarefactus; vino rubro incen- íus caput petiit, repercuffus frigore nocturno; cui fe - mudum expofuit, majore impetu vafa cerebri diften- — dit, diftenta jam olim difrupit & apoplexiam fangui- neam excitavit. OBSERFATIO I. ^ —* - Dn. D. Onuphrir Bonfggli. | Ren magnitudmis excedentis, &5^ extra natu- valem fitum» interud fubflantid partim petrificatus y partim £avuss atque repletus foliat& glutinoftate inter. - x urinam ibi flagnantem. i" Uotquot in medicina obfervationes mihi obvenerunt ftu pendz,non adeo tuam expectationem explerent ,-óbli- gantifime Klauningh, ficut ifta, qua patuit poft fata Illuftr. omitiffe de Morftyn Capitanez Siradienfis ; in cujus extravagantis morbi colluctatione una cum Excell. D. D. de Helvich Tu quoque noftrorum laborum pars magna fuifti. Scis enim, predictam Matronam (piritu promptiffimo, - temperamento fanguineo- biliofo, corporis habitu cacochi- mo; & rufo genarum colore przditam, ab ineunte xtate dy- furiam concepiffe, urinam copiofam interdum ad inflar feri flui- diorem;albeícentem;interdum craffiorem ad inftar la&is excer- nendo; in qua per ultimum vitze annum lymphatica mate- ria concreta , & innatans comparuit membranaceo glutini fimilis, & diftinda in plura fruftula foliata, aliquando expan- - fa, aliquando convoluta , quorum craffities charte. perga- menz & latitudo argenteo ícuti nummo plus minus com- parabantur: Hac protrudi é vefica cum urina coníuerat graviffimi ponderis fenfu; dolore;ac ardore. Hujusmodi in- folitum excretum figura ; & fubítantia à fedimento mucofo diverífum meruit quoque admirationem Excell. D. D, Egher- des tunc Cracovie fapienti fuo confilio prafentis. HE Obferv. dcad. N, C, Cent, 1X. b Scis 30 as Obfervatio IV. hs UA. Scis etiam, in Patients dextro hypochondrio invete- ratum tumorem , qui manibus tractari permittebat extitiffe. Scis maculas, vulgó dictas hepaticas, fparfim. ejus cutim fzpé fcedaffe, atque menítrua eopiofa curíus fuos fine virium de- bilitate acceleraffe. — Scis anno ante obitum tertio per uni- verfum abdomen dolores (in tumoris autem circumferentia graviores, & per meníem perfeverantes) ipfam cruciaffe , qui inpofterum v*re nephritidis fignis aliquando fefe prodi- derunt. : | Scis poft longum catarrhum cum tuffi ferina, cotvul- fivum afthma eidem fuperveniffe, quod paroxyfmis fuffoca- tivis à principio rarioribus, fucceffivé frequentioribus immi- nentis mortis timorem incutiebat, Hos paroxyímos vapor utplurimum przveniebat à lienis regione afcendens , & qui ex minima occafione odoris acuti, aut animi pathematum fufcitabatur. Scis tuffim ficcam magis de mane infeftantem «um rara phlegmatis non corrupti excretione febrem lentam no&u incalefícentem concomitaffe , cum corporis emaciatio- ne, debilitate, nec non abrafionibus, & conftri&ionis fenfu per fauces, € pectoris interiora. His non obítantibus appe- titus à confuetudine nihil defecerat. Poftquam autem zgra Poloniz fefe reftituerat, notum . adhucte facere debeo, tumorem oedematofum ad phlegmo- nem accedendo, & fnppurando aperuiffe ulcus fuper tibiam dextri pedis, íuperveniente gangrana; cui & pes finifter fuc- ceffive factus Íphaceli comes acceleravit mortem ; confecto ztatis tempore 48. annorum die 25. Januarii 1718. Cadavere aperto ;, abdomen primo examini patebat, Statim inter ilium dextrum, & umbilicum prominens globus fub inteflinis apparebat, quem non fine admiratione dete- &um; unum ex renibus fuiffe ab inferiori cofta notha dimif- fum. & à lumbis diftra&um (quibus tamen appeníum,; atque .hepati per latam membranam hzrentem) dignovimus. Hu- jus moles quintuplo naturalem excedebat; figura ovalis, ad 3 , tactum Ren magnitudinis excedentis, ?» extra naturalem dc. 11 ta&dum renitens. Cultro ren ifte monftruofus diíciffus de- monítravit, fubftantiam corticalem glandulofam, feu vafculo- fam juxta naturam perftitiffe ; illam autem; quz vafa renalía, & pelvim refpicit; degeneratam fuiffe in petrofam duritiem, quz longa calcinatione vaporofa poros adepta offeam po- tius faciem imitabatur, & cujus craffities mediam digiti lati- tudinem occupabat. Pars veró interior-tubulos urinarios , qui in papillas definunt, continens carnofa; & maxima ex parte excavata amplum conftituebat marfupium, in quo uri- nz copia ftagnabat una cum multis fruftulis lymphatici illius concreti, quod membranatim in matula comparuerat. In- gteffus ad. ureteres exterius pollicis craffitiem admittebat. Reliqua viícera in hac cavitate contenta fine labe fuere. In ventre medio pulmones excedentis magnitudinis to- tam feré thoracis cavitatem implebant, quorum fuperficies colore livido cum violaceo intermifto maculabatur. Gib- bofa latera utriusque lobi, mediante pleura; coftis, extremita- tes veró diaphragmati tenaciter hzrebat. — Horum internum corpus ad inftar ipongiz mucofitatibus erat imbutum, & hinc inde frequentes veficularum racemi exulcerati , & putridá materià infar&i diftinguebantur. Hinc maüifeftatas habes, Amice; caufas organicas oc-- cultarum affectionum, qua in diverías fententias Medicos di- ftraxerunt.— Me interim dilige, & vale. &Crarovia d, x, Febr. A, vz58. Vratislaviam mi[fa.) OBSERVATIO V Dn. D. Jofephi Lanzonr. (— Febris quartana à terrore fugata. " A Dolefcentula Ferrarienfis , temperamenti fanguinei, fub autumno febre correpta fuit octana ; non quidem ob- ZI. | B2 Ícuris GER 2o sientas vibe ade ss is Sat MAL fcuris , fed paroxyímis evidentiffimis, que hyeme in quarta- nam converfa fuit; horrore primo horas duas durante corripie- batur ; inde fuperveniebat febris 16. horarum fpatio perdu- rans : fruftra fuere adhibita plurima, ita ut adoleícentula debilior fa&a vix é le&o furgere poffet ; denique quod re- media non potuere, valuit timor. Nam cum in acceffionis principio exifteret; & in le&um fe ad paroxyfmum fuftinen- dum componeret, ac fopita fomno indulgeret, repente foror ejus cubiculum ingreditur, dicens : Surge & propera, domus enim noftra incenfa concrematur, audi clamores populi , audi vicinos fletus, fuge ignem, fuge necem. Hocaudito; furgit atto- nita; & femiveftitaad januam domus currit; tunc foror cjus cla- mat: fife fatua; nec vides me tibijocum feciffe; taleque finxiffe periculum; ut à pertinacia febris timor te liberaret ? Et ita re- vera evenit; ac jugulato quafi paroxyímo , ftatim fana facta eft, & adhuc Dei gratia fana vivit. Et Matronz recordor ; qua patiebatur fere continuum capitis dolorem , atque ob infeftum nuncium repentinum mortis filii fui, fana facta nun- quam inpofterum capitis fenfit dolorem; moefta tamen ac in- felix ob filii necem diu vitam duxit, : OBSERVATIO VI Dn. D. Jofephi Lanzoni. Surditas ex terrore. A Poleleentula nobilis & formofa, annorum statis 15. cum ruri effet, ex confpe&o angue, improvifo in herba juxta fe obíervato, tanto terrore corripitur, ut tremens & frigido perfuía fudore domum revería; lipothymia corriperetur, qua ceffante furda. eft fada, & adhuc nonnifi fortiter clamantis vocem audit; fonumque campar haud percipit. v OBSER- — . Splen petrefacius. ——— I$ 2 OBSERFATIO VI | Dn. D. Jofephi Lanzoni. . 'Aplen petrefacfus. N hiftoria Acad. Reg. Scient. Anno 1790, Dn. Littré often- dit lienem humanum petrefa&um erutum é viro 6o.anno- rum ; cui non abfimilem liceat mihi referre cafum, cujusdam nempe fabri ferrarii, etatis 5 5, ann, temperiei melancholicz, ad fletum proni atque ad iram 5 is poft, dolorem colicum i&ericus elt fa&us, acceffit febris primo quartana; mox dupli- . cata maligne naturz,vigefimo autem morbi die pertinax na- rium hemorrhagia ; cum letali eventu. In cujus cadavere aperto varia notabilia reperta funt, uti pulmo flaccidus & li- vidus, cor nigris maculis foedatum , pancreas pené coníum- tüm; mefenterium flaccidum & faniofum, jecur aqueis veficu- lis plenum, veficula fellea vacua, renes (uccenturiati fere con- fumti, lien vero taliter induratus & exficcatus, ut lapideam referret nattiram , cultro enim anatomico non cedebat, & malleolo percuffus in tres divifus partes ut faxum frangeba- tur. Quem D. Cafar Lollius, difcipulus quondam meus ad- huc contervat. . (E XI UZBSDEI | OBSERVATIO VIIL.— |. — Dn.D.Jofephi Lanzoni. Hemorrbagia letalis ex fCarificatioue. NUre miles praefidit noftri Ferrarienfis annorum 5 $. rali - * habitus, & obftru&ionibus vifcerum obnoxius, febri ma- li moris correptus medicam imploravit opem 5 cui; pramiffo clyftere; impofitz fuere octo cucurbitulz fcarificate, per quas non tantum magna fanguinis copia effluxit;fed peffima etiam fecuta eft haemorrhagia ; quippe cruor enormiter diffolutus ; | b 3 totus to : ^ :Obfervatio IX. totus per levia cucurbitularum foramina infra 24. horas ef- fluxit, absque-eo, quod ars noftra ei auxiliari potuerit, omni- bus adítringentibus incaffum adhibitis ; ficque fenfit per vul- nera mortem. OBSERVATIO IX. ^ Dn. D. Jofephi Lanzoni. - Cecitas ex Scabie retropulla. Aupercula quzdam puella 13. annorum, correpta fuit quar- A tana , poft cujus feptimum paroxysmum fponte oborta eft fcabies univeríalis in corpore, & nullum amplius quartanz ve- ftigium apparuit: Ejus mater; ne tota familia ícabie foedare- tur , variis unguentis ; ex fulphuratis & fublimato ; una.cum Leandri foliis acfloribus (cabiem aufferre tentavit ; fic unguen- tis quater adhibitis ; puella oculorum inflammatione primó tentata fuit; ex qua cito aucta fuffufio ac cxcitas orta ; quz nunc etiam perdurat ; evanefcente tamen dolore & inflam- matione. | ; OBSERVATIO X. . Dn. D. Jofephi Lanzoni, Dolores articulares ex ad/lrica Diarrbea. Uo natura vergit; ceo Medicum ducere convenire; ait Hip- pocrates ; quod ratio & experientia teftantur; nam cum pravi humores a natura per alvum fecernantur, male eos re- tardat Medicus ac adítringit, ut ad partes nobiliores deferan- tur magno vite difcrimine. — Ita accidit Meníe Junio Anni 1718. in quodam mercatore Bergomenfi, qui diarrhoeam paí- fus ; poft biduum , ab Empirico edo&us, pulvere fuberis aí- Íumpto; alvi fluxum retardavit, aliisque adftringentibus amo: | | no fu- oos os Tumor Verminofu. TU HD no fuftulit; verum oborti in illo funt dolores articulares atro- Ciffimi, ita ut nec brachia nec genua; imo nec caput movere potuerit: qui nervorum cruciatus per menfem duraverunt. OBSER/VATIO XI. . Dn. D. Jófephi Lanzoni, 000 Jumor verminofus. Vt Romandiolus an. 5 5. temperiei melancholicz, zftatis tempore valde delectatus venatione, cui fupervenit febris - tertiana duplex, cum vomitionibus biliofis in principio, att le- viter purgato corpore , melius fe habere incepit ; undecimá autem morbi die tumor fub axilla finiftra apparuit, qui ad ovi magnitudinem creícens tandem fuppuratus Chirurgi ferrum paflus eft; quo aperto. exivit cum pure mixta non pauca quan- titas vermium vivorum exiguorum; mox ulcere cicatrice ob-. ducto zger convaluit. | OBSERVATIO XII Dn. D. Jofephi Lanzoni. lnfania. periodica. Ne obfervavi foeminam annorum 4o. quz absque fe- bre infaniebat in quovis plenilunio, quod fpatio duorum dierum durabat; quibus elapfis, iterum mentem recuperabat :. nunquam ipía menftruas vidit purgationes, capillos rubri co- loris habet;& fudor ejus foetet; eryfipelati valde obnoxia, mor- bum hunc modo in cruribus ; modo in brachiis patitur ; nec menfis integer tranfit; quod eryfipelate non tentetur. ; | OBSER- $6 | . .Obfervatio XIII. NNPOR AUS 75e o9BSERFATIO XIIL C Dn.D.JofphiLanzoni | . . Dolor mter caput &5' genua reciprocus. Q Aurcinator quidam ztat. an. 39. multis abhinc menfibus dolore capitis vexatur per integrum diem, & quidem bis in menfe, & quod notatu dignum eft, dolor femper corre- fpondet dolori in genubus , ut creícente primo , hic pariter augeatur, & centra; modo autem incipit à genubus dolor; mox furgit in caput; nunc primo caput invadit , nunc genua; & uno evaneícente, evaneícit & alter. ' Ego fufpicabar de Celtica lue; verum patiens fe nullam ni(i conjugem honeftifüi- mam cognoviffe fancte teftatus eft; nihilominus tamen, leviter purgato corpore, decoctum faríaparille per menfem exhibui, teda fimul inftituta victus ratione. Nunc melius fe habere. incipit (perans fe priftinam recuperaturum fanitatem. Et fce- ninz recordor , quz dolorem auris dextre patiebatur, cujus: iemper comes infeparabilis erat dolor calcanei, iftique crucia- :us maxime ad plures dies infeftabant hyemali tempore. (Ferrariá Augu[ftam Vind. d, 23. "Aug. A, Yr18. miffe,) OBSERVATIO XIF. sel Dn. D. Hieronymi Laubii, » Paralyticus ex Carte Crami &»^ Apoflemate NUN RH Cerebri. Pig pE integrum menfem in Nofocomio Status Maritimi decu- buit nauta quidam 520. circiter annorum ftipitis inftar fine "loquela, & motu lateris finiftti , parum comedens & femper fere dormiens, nulla ratione per medicamenta externe eque 4c interne adhibita excitandus. In cuius capite poft mortem exa- ExLueVenerea olim curatipo[lea febre petlórali re, v7 examinato apparuit Cranium fere totum; inprimis in dextro latere carie profunda exefum; imo pone os temporale de&- trum ad cerebrum usque foraminulentum : ipfum vero cerc- brum in eodem latere non exiguam puris cocti quantitatem ad ventriculum usque dextrum penetrantem continebat. Re- - liquas cavitates examinare non licuit. w OBSERVATIO X. , Dn.D.Hieronymi Laubii. ] Ex Lue venerea olim curati, poftea febri pe- l:oralt demortui Anatome. Toros lue venerea infe&us cum cruftofa per totum corpus ac fceda fcabie, ope Salivationis Mercurialis feliciter reftitu- tus elapío anni fpatio denuo ad Nofocomium remittitur ob febrem continuam afthmate difficili; dolore pe&oris, tuffi fic- ca & anxietate przcordiorum junctam, qua tunc laborabat, & adhibitis remediis nil juvatus; fpatio 3. hebdomadum vix ela- pío, extin&us fuit. Cadaver illius apertum monftravit Pul- monis lobum finiftrum dextro ad medietatem minorem atque collapium: pericardium vero plus quam dimidiam thoracis ca- vitatem explens & ultra 15j. fanguinis atri congrumati conti- nens, quo ope fpongia abfterío cordis fubftantia lamellis qs. obfita & exeía oculis fe fiftebat. j Circa divifionem Trachez primam Vomicz adhzrenti parti ejus pofticz includebatur Calculus acutus & afper , pia magnitudine. In Abdomine prxter Lienem parvulum & Pan- creas induratum nil extraordinatii reperiebatur. Olferv, Acad. NC. Cent. IX. — C - OBSER- 087 07 Olervatio XV. ( ) A—TTDÓ X*FT, ORSERVAIIO XFi. ^ ^ Dn. D. Hieronymi Laubii. In Pbtbifwi anatone Ren [mer duplex ! repertus. Te Miles gregarius; juvenis ex Lalandia Infula ortus, tuffi mo- lefta cum ardoris fenfu in thorace ; afthmate ac febre continua jam ab aliquo tempore laborans, in Nofodochio mi- litari poft octiduanum decubitum, demortuus in cadavere fuo confpiciendum prebuit Pulmonem, ejusque lobum dextrum inprimis ; mediante firmiffima membrana ubique adnatum. & inftar hepatis cocti durum, pure cafeofo infarctum & in fupe- riori parte cavitatem pure fluidiori fed foetidiffimo repletam habentem: lobum vero finiftrum etiam hinc inde viciniz con- cretum , pus lividum abfcondentem. In Abdomine hepatis fubftantia flaccefcens, veficula fellis omni bile orbata, in late- re dextro Renis abfentia veri, licet fuccenturiatus adeffet, ob- fervabantur : in finiftro autem latere Ren fpithamz longitu- dinem zquabat vafis emulgentibus duplicibus, duplicique ure- tere inftructus, quorum fuperior ad dextram veficz urinariz, inferior ad finiftrum latus abibat: vaía tamen fpermatica in utroque latere aderant é truncis vaforum majorum paulo infe- rius folito egredientia. m (Hafuiá Auguflum Vind, d. 5. Nov, 4, 1718. tmif[e-) OBSERFATIO XVII Dn. D. Georgii. Dethardingii. Polypus Cordi. pRonuper ex ventriculo cordis dextro Militis gregarii, qua- draginta circiter annorum ;in confli&u transfoffi, conípexi Polypum, fitu fuo ad orificia declinantem, quem citra omneni violentiam füfpenía manu protráhere potui; pedibus; ceu jm ; ceílus | Polypus Cordis. ! 19 ceífus ita vocant, tribus in(tru&um, | Horum alter brevior in ipíam fubftantiam cordis fe demerferat; alter nec adeo oblon- gus auriculam memorati thalami refpiciebat, fed tertius ex- tendebatur in arteriam pulmonalem, longior binis prioribus, Protractum curatius infpexi coloris erat incarnati, fubftantiz corii inftar denfz ex fibris fibi appofitis compofitz, figurz ir- regularis, convexus latere hoc, quo refpiciebat ventriculi la- "tus, altero vero quafi concavus; Pondus equabat unciam fe- mis. Pedunculojqui falutabat arteriam pulmonalem adhzre- bant vaícula fanguinea connexa, qux una protra&a non ine- leganter exprimebant plexum choroideum, fi quando hic & Gerebri meditullio eruitur. Miles hic ante conflictum fanus vixerat modo quod tardiot fuerit in negotiis fibi commiffis expediundis, | : | ^ SCHOLIUM. i [)Elineare volui hunc Polypum curate magis , quo. (i qui fint; qui Kerkringio adhaferint, qui in Obfervat, Anatom. LXXIill. contendit; Polypos non effe nifi fanguinem poft ani- malium mortem refrigeratum ; geumofum & duriorem reddi- tum, eó fecurius opinionem iftam deponant. Non negave- rim, nam ipfe hzc obíervavi, reperiri aliquando in defunctis ftillas tales, ut ita dixerim fanguinis congelati, que externam fuam formam oblongam valorum proteníioni debent : aft, quam non hz difítant à vero polypo, robore & denfitate folita . inftru&o! Inhoc quoque coníeníerim, primordia Polyporum cordis tribuenda effe fanguinis grumo ex mora fortuito obla- ta in cavo illius hzrenti; iedquando jam, dum ad ax,» per- venere, non magis merentur dici fanguis coagulatus, ac quan- do reliquas corporis partes vellem colliquamentum appellare; quia hoc in ovulo materiam illis prebuit. | Quis infuper fibi perfuaferit; corpora adeo compacta & corii inftar fpiffa, (ub mortis arriculo fuiffe coorta ut ftatim à morte compareant, Aft; an v omne punctum ferunt, qui | | z Cons» P Obfervatio XVII. cretionem hanc fibrofam tribuunt vel przcipitationi à fermen- to aliquo peregrino, quale fit in pefte, febribus malignis? ne quidem auferim à folo lentore aut viíciditate fanguinis Poly- pos derivare, prima hypothefi obftat abíentia talium concre- torum in his, qui ex pefte, vel febribus malignis &c. occubue- runt , nec modo adduá&us miles morbo aliquo fuit detentus . alteri infrequentia Polyporum in Melancholicis & Phlegma- ticis. Mitto examinare, quz alii de Gencfi ifta afferunt. Ego quidem concluferim Polypos cordis non nifi Fungos cordis effe; modo quod loci reipe&us, & circumftantiarum hic pe- euliarium momenta videantur formam fungorum invertere. Originem plane fortuitam lubenter agnoíco,1n hoc tamen fun- datam, quod guttula una vel altera chyli minus adhuc divulfi fanguini infufi in ventriculo cordis haferit; id quod obtine- re tunc vel maxime poterit, fi à cibo avidius affumpto motus . corporis folito impetuofior ; fed fubito iterum ceffans, fuíci- piatur; quod fi hz ofculo inhaferiat , vel quod magis conío- num fe immerferint, ex quo in ventriculi cavum fanguis pro- fili; qualia defcripta & delineata Verheinius in Anatomia fua fiftit, & lefio continui ex fricione illa fub cordis jugi motu. "accefferit, fit levis exulceratio, ab hac affufio humidorum ge- latinoforum , pro coníolidanda illa; fed quia nulla hic quies; ex motu illo cordis interrupto; loco coníolidationis fit accre- tio fatis luxuriofa, qua cum à ftri&ura illa cordis prefforia inhibcatur; magis in longum extenditur; & pedcs ita formas. OBSERFATIO XVIII ... Dn.D.Georgit Dethardingi. Gyaidines plumbei deslutiti ummedicalilis do- nun lors in Vemtricato autbores. [rumes javénis ab elevando poriderofiora conqueftus eft de damno corpori illato, Gr babe fid) tiberDoben ; deglu- tiit ex confilio Patris grandities plumbeos medie maguitudi. NUR nis Grandines plumbei degluiiti immedicalilis doloris Ce, a3. nis, hac copia qua iolent bombardz onerari, (inen Cd)uf Gnbten-.Dagel/ & decurrendo abhinc fuit fanitati reftitutus, Hinc alteri Filiorum ex eadem caufa lecto affixo idem Parens | Evporiftorhoc commendat ; aft tantum abfuit ; ut hic inde convaluerit, ut in miferrimum nec fatis dolendum ftatum fue- ritredactus. Grandines namque deglutiti non fuere exclufi, fed hzrent omnes in ventriculo, & quod ex dolore fixo; cu- jus fedem zger Ícite fatis digito monftrare poteft, concludere cft; circa pylorum haerent, Appctitus fatis viget, cibosque . avide affumit , aft morà brevi interje&tá graviffimi cníciatus angunt, ut in terram fe conjiciat; & volvendo ac revolvendo corpus medelam quzrat; fed quam nonnifi vomitus affumpto- rum femi-fübactorum in tantum affert. Quam hic eger fue- rit per vomitoria, purgantia draftica ab Empiricis vexatus, ci- tra omne fuit folatium, —Efflagitat ergo quam inftantiffime ; ut Chirurgi manu perícinderetur locus ; quo grandines hz- rent; aft; quisni manum de ventriculo fub hepate perforando? (Roffocbio Auguflam Vind. d. 24, | Decembr. A, 1718. mif]e) OBSERVATIO XIX. — Dn. D. Maximiliani Preuffii. Fietus uterum disrumpens €" pofl mortem fta (matris in Abdominis bujus Cavo deprebenfus, N Buhnii, fütoris veteramentarii, uxor parvula, gibba; ^ * claudicans, genubus valgis, f. introrfum flexis & pedibus divaricatis; f. extroríum fpe&antibus ; poftquam ante aliquot annos Foetum mortuum difficillimis conatibus pepererat, fe- cundum ha&enus gravida, fub finem noni menfis fummo ma- ne medià horà fecundà diei r4. O&obris, A. C. 1718. non exiguo cum dolore membranarum Foetus fentit ruptarum cum aquarum & fanguiais hinc profufione & eflluxu; unde Obfte- | ig: €3 tricem vo € EP -Obfervatio XIX, tricem vocari jubet, que haud diu poft accedens funiculi um- bilicalis adhuc pulíantis, unà cum fecundina in orificium uterí internum ingreffum obfervat, nullis tamen conatibus & dolo- ribus parturiendi amplius infequentibus ; quibus proin diu fruftrà exfpectatis ; horà íecundà pomeridiana d. 15, Menfis predia, viribus fucceffivé magis magísque fatiícentibus , mi- fera hec parturiens placidé tandem exípirat. | Hoc fato Ob- ftetrix ejus ordinaria Maria Elifabetha Beckia, unà cum alíis quibusdam Obftetricibus follicité à me petunt, ut per Ehren- fridum Fellnerum , Chirugorum Seniorem & Civitatis noftrae Ordinarium , cultro anatomico curarem aperiri corpus dc- mortuz Parturientis hujus infeliciffima ; iplísque in exanima- tá hác demonftrarem fitum in utero Foetüs cum impedimento hujusce Patrtüs, partibásque fimul genitalibus mulierum. Quod ipfum earum petitum prompti hinc explevimus, in focietatem mutui laboris diffecandi a predi&o Fellnero fi- mul vocato, Chirurgo pariter noftro; Johanne Georgio Kotz- deé, Ante omnia proinde oculis prius luftravimus abdomen parturientis extinctz , & deprehendimus illud enormiter ma- enum & fecundum omnes dimenfiones exteníum; durum in- fuper, difforme, inzquale & figura triangularis quafi ita, ut partes Faetüs externas ; immediate fub integumentis infimi ventris delitefcentes tangere & diícernere tantum non liceret, tanquam figna Foetüs extra uterum ruptum jam fiti & locati, inprimis fi iub conatibus parturiendi, hi fubitó f. ex improvifo ceffent penitus, nec amplius redeant in matre t. t. viribus aliàs adhuc valente. | Hàc contemplatione finitá, per Crucem cul- tro diffociavimus abdominis cutem ; pinguedinem , muículos & peritonzum ,. cuncta valde attenuata; puellámque nafcen- dum jam extin&tum , àque mole ejus magna inteftinis in cir- cumferentia hujus retroríum adactis, in dextro abdominis la- tere & illius cavitate extra uterum. deprehendimus, offibus pubis ibidem capite incurvato aliquomodo , firmiter in- nitentem ac infixum & circa collum funiculo umbilicali cin- | | | aun . Fornhotz ; annorum 5 5. conquerebatur haud ita pridem , fe Fatus uterum divumpens, d pof mortem fuic. — 23 | &um & ftrangulatum quafi; funiculus autem przdi&us unà | cum fecundin:z zEnuatenus jam foetentibus orificio uteri in- -——— ipis | terno, à quo fundus uteri abruptus erat, inharebat, manibus pedibüsque una cum reliquo corporis infantilis trunco furfum usque ad. Hypochondrium matris dextrum magis porrectis ; | cujus € regione in finiftro abdominis latere fundus uteri con- | cavus & aliquomodo corrugatus, à capite Foetus, offibus pu- | bis firmiter innixo, & pedibus furfum calcitrantibus, violenter nimis extenfis, procul dubio avulíus, mitra five cucuphz cu- | jusdam inftar intra plicas inteftinorum ; locatus cernebatur, | fubftantiz admodum ípongiofz, tres fermé digitos craffz , & agglutinato in cavitate fua multo fanguine gelaunofo; foetidó- | que ac femiputrido Jam, refertz, utut de catero ; quantum ! deprehendere licuit; parum fanguinis in; vel extra abdomen |. & vaginam uteri effluxerit. — Parallela huic aliquomodó & rariora exempla uteri à | Foetibus disrupti; cui libet, legere licet in Guil. Fabricii Hil- dani Cent. I. Obf. 64. & Cent. 4. Obf. 57. nec non Henr. Eyffonii Differt, de Foetu lapidefa&o ; Muffipontano fcilicet; | Gróninge Typ. Joh, Draper Typogr. A. 166r. in duodec. | edità; inprimis p. 3. 6. 18. 25. 44. 51, &c.- (Vratislavid Auguflam Vind. d. 28, Decembr, A, Yz18. miffa.) OBSERVATIO XX — Dn. D. Hermanni Werneri Engelberti de | Wefthoven. De calculis in abdominis muféulo oblique de- fceudente generatis, [ E8ifima, virtutibusque fequiorem, ut Apuleji l. 1o. p. 249. phrafi utar, fexum ornantibus florentiffima virgo Gertrudis ante EZ! -... Obfervatio XX. ante duos annos fere Lippiz graviter cecidiffe , & abdomen ad angulum cale offendiffe. | Nihil autem incommodi inde fenfit, nifi quod fepe poft prandium ; ac coenam male affe&a fuerit. Interim vix anno circumacto exiguos in abdomine percepit dolores ; quos tamen, quum parvi nec continui ef- fent, flocci habuit. Seníim in hypogaftrio dextrorfum; qua- tuor circiter digitos infra umbilicum, levis fine ulla inflamma- tione apparebat tumor dimidia nucis bafilice magnitudinem reprzfentans ; ac infolitos aliquos pun&oriosque ad ultimum cruciatus afferens, Hoc igitur decenter examinato & lanceo- la pertuío flavus emanabat /»/9p cujus quantitate dactylion impleri poterat; ta&uque durities in muículo oblique deícen- dente obfervabatur rotunda palmz unius latitudine , ac die- bus quinto , fexto, feptimo atque o&avo lapides prodierunt fexaginta quatuor inclufz magnitudidnis & coloris. Vulnere tandem, lege artis, probe deligato; virgo plane convaluit, & adhuc valet pancratice. (Hamnmona Auguflam Vind. d». Januar, A. 119. mia.) SCHOLIUM. (Ui ab Exc. D. Authore ad Przeíidem Acad. miffi fuerunt calculi, teffellatze funt figure ; ad magnitudinem teffera- rum Helvet. Badenfium fere accedentes, flavefcentis coloris, nullius faporis, non admodum duri , ex tribus lamellis con- creti, atque in meditullio duo punctula nigricantia, fupra quae . concretio facta effe videtur, continentia. | Corpufcula illa ni- -gricantia fortaffe ex globulis fanguinis ortum ducunt, reliquo concremento ex lympha ftagnante & particulis biliofis, à ca- fu; ob viciniam veficulz felle, tin&a, prognato, fed quomo- do modulus ad efformandam illam quadratam figuram fe habuit eate V eod "Vid. Tab. VI. | — (QSehrückius.) ODSER. I | | De Calculo, per alvum excreto. d$ — OBSERFVATIO XXI Dn. Lic. Chriftiani Gotthardi Wiilifchii .. De Calculo per afoum excreto. Cis cujusdam honefti uxor nomine Ziegenbalgia;feptuage- naria, faepius arthritide & dolore nephritico infeftatur, que tamen per integrum fere annum optime valuit. Jam vero an- te aliquot feptimanas denuó conqueri incipit de. infigni ab- dominis dolore gravativo, alvi obftru&ione, vomitu & ma- gnis inteftinorum torminibus. Hzc intenfis admodum cru- ciatibus mifere conflictata meam implorat opem, Inquiro ia caufam , an de obftru&ione alvi & fecibus induratis, an de .paffione hyfterica, an vero de Calculo quodam latitante iftos atrociffimos experiatur dolores? Ad profliganda itaque fym- ptomatz, clyfterem ex emollientibus, carminativis & blande - laxantibus ad alvum aperiendam , & Linimentum ex oleis expreffis & deftillatis, carminativis, antifpafmodicis, emollien- tibus & anodynis, abdom:ni illinendum, ad dolores mitigan- dos pracícribo, interne vero pulverem antifpaímodicum, ex ciít, nat. Conch. lap. 5» prep. Succin. * (lat, Caftor. & Mixturam ex Eff. Caftor. chamom. cort. aur. Succin. & anod. poftquam ' alvus erat aperta; cum 'R.? propinari fuadeo. His adíumptis dolores quidem remittere videbantur, at enim brevi poft eo- rum fequebantur exacerbationes. . Hoc dum mecum reputo; Clyfterem iterum oleofum & fpecies pro balneo artificiali prz- X parari jubeo , clyftere iterum inje&o , calculus in inteftinum re&um , magnitudinem ovi gallinacei fuperans prorumpebat ; cujus exitum , anguftia orificii ani impediebat, Agra, cu- rarum plena ; obítetricem no&u accerfere jubet; qus attritu digitorum, calculum effe friabilem fentit ; quoniam duos in- ftar oculorum cancri extrahebat lapillos. | Hinc eundem fua- Íu meo forcipe prehenfum & fra&um, divaricatis egre pedi- Obferv, Acad. N, C. Cent. IX, D bus; $4 2o ooo t Obfervatio XXI. bus, ftando feliciter extraxit Chirurgus, auxiliante obftetrice; que manum in uteri vaginam immittebat, ut regreflus calculi impediretur, cujiis exterior facies fiava ; interior vero cryttal- ina eft. Sic adjuvante DEO, à faxea hac mole liberata eft zgra, poftquam tertio die poft, unum adhuc inftar nucis avellanz excrevit calculum; nunc vero ex voto optime va- let. | Calculos divería habere loca natalia; exempla à Clariff, Medicis digefta fatis comprobant , & facile fieri poteft; cüm in diverfis vifcerum du&ibus excretoriis, particule Calculum ««onftituentes, reftitent fepius & concreícant, etfi in. renibus & vefica figillatim germinent, propterea quod ferum fangui- pis urinofum; copiofis hujusmodi particulis imbutum, in reni- bus uberius, quam in aliis excretorus transcolatur. | Sic lapi- des in Cerebro fuiffe inventos referunt Ephemer. Germ. À.1. Dec. 2. Obf. 131. Sub lingua ad faba minoris magnitudinem accedentes vidit calculos Hagendornius , Cent. 1.-Obferv. Phy(, Med. 71. In Corde 14. granorum Kerkringius Spici- leg. anatomic. Obferv. 78. annotavit. . In Pulmonibus ; à phthifica rejectos Hagendornius Cent. 1. Obferv. 94. teftatur. Ipfe quoq calculos à quodam Jurium Candidato per Tuffim fapiffime fuiffe rejectos, fum teftis: In ventriculo calculos obíervavit Lanzonus in Schol, ad H. à Moinichen Obferv. Med, Chirurg. 1o. Lapides veficz fellez ante oculos ponit Exc. Brendelius Differtat. de Lapicidina microcoímica. In -Liene obíervavit Vefalius Libr. V. Corp. humani fabric. In Umbilico Hagendornius Cent. 2. Obíerv. 9, — In Inguine Platerus Tom. III. Lib. 2. p.964. . Calculum per fcrotum ex- cretum vidit Carolus Raygerus in Boneti Medicin, fepten- trion. L. III. T. 1. p.787... Lapidem per alvum excretum ncie unius duarumque drachmarum pondus zquantem, pof- idet Ill. Schróckius. vid. Eph. noftr. Dec.I. A. 9. Obf. 9o. Tandem magnitudinem calculi noftri cum Marcello Donato admiramur; qui Ícribam quendam; dolore colico correptum; per |. ^De variis, ex nimioSudoriferi ufaSymptomatibus, à» per alvum excreviffe calculum ovo anferino majorem; anno- tavit Hift. Med. mirab. Lib. IV. Cap. 30, OBSERFATIO XXII Dn. Lic. Chriftiani Gotthardi Wlifchir. De «aris , ex nimio Sudoriferi ufa Sympto- OU ATTNI AES PRESS Cn T | Ufticus quidam, annos triginta natus, à Pharmacopoeo in | vicino quodam Obppidulo médicamertum-fibi expetens fudoriferum ; fpiritus tas ammoniaci drachmam unam pro dofi in vino fumendam accipi. Hoc medicamento utitur rufticus: Sudore vero haud fubíequente, ab uxore alteram procurari dofin jubet. : Hzc vicinum adit; qui fpiritum be- zoardicum B. habet venalem , à quo drachmas duas circitet Ípiritus hujus accipit; adíumto & hoc, nullus extorqueri tu- dor potuit. Hic Patiens ; impatiensque fruftranei medica- menti: effe&us, natura robur accufat, dicens :. &r' Dabe eine ftarcfe Satur; e$ foáre nod) xu toernig; toas. er eitigenout men/ bie Srau miifte ibur nod) ettoas nacgeben, Hac fta- pida admodum juffu mariti. iterum | affert. dofin. módo diétám Ípiritus beZoardici, eamque etiam. marito pro hauftu propinat. Quo facto graviter conqueritur de iníigni pra " cordiorum anxietate; fiti; ex fummo ventriculi inteftinoruni- que calore, clamans: (&8 tvolle im bas £erGe abbrud'en/ uuib alles im €eibe oerbrennen. — Horis deinde aliquot clap- fis magnam fanguinis incipit evomere portionem, quam de- je&tiones alvi cruentz fequuntur. | Ager itaque vita pericu- - lum metuens, implorat auxilium, cui hzc praícripfi medica- menta : E&, V. fl. Til. Scabiof. C, B, fl. Sambuc. Scorzon. 5j. Cinamom. borrag. :F: a 38. lap. $9 ppt. Corall. r. prep. aa 5). 6. diaph. 3ij Sang drac. (D ó!at. Mand. luc. pi'é. bez. min.cinn. nat. a4 35. Syrup. myrt. papav. rh. aq. f. Hanc : | Ed EU. D 2 potio- 28 Obfervatio XXII. —— | potionem adfumfit cochleatim, interpofito pulvere: ex modo . di&is fpecificis: — Gelatinam itidem CC. & Ebor. cum potu ordinario haurire juffin, His medicamentis , iteratis vicibus ufus, optime DEO adjuvante convaluit ; & cautius mercari. didicit zger. Nil etenim prodeft, quod non & ledere poffit. . QPirná Auguflam Vind. d.2, San. A. 1719. mifJe.) OBSER/ATIO XXIII Dn. D. Sylveftri Samuclis Anhornii de . Hartwifs. Energunénos vifus. M lerrimo & quo vix tetrior ullus affe&u aflligebatur Juve- nis 26. annorum, Joachim Schirmer; honefts Parentibus honeflé educatus , at cui id vitii à puetitiz annis familiare fuit, quód mendaciis affueverit, & idcirco caftigationem in Scho- lis crebrius tulerit. | Opificio futorio addictus, magiftrum na- &us eft durum, ex quo fulmina magis & execrationes, quàm ferias adhortationes & pias preces audivit, Sic ad exteros profectus, panem lucrari nullibi locorum diu potuit. Tan- dem militie fe dedit & Religionem mutavit, |Patriz poft trium annorum decurfum repetenda causá auffugiens, in via publica ditionis Tigurinz fcripta fua convoluta € fundo elapía perdidit: huc iter faciens Mercator urbis noftra ex primariis; perípectum fafciculum fervo fuo tollendum imperavit: reclu- fo illo reperiit teftimonia plura, & quz ex Patria fecum tulit Schirmerus, & qua addita fuerunt Religionis mutatae docu- menta. Domi dum hominem nemo noviffe vellet, tradita hzc funt Ecclefix Miniftro, cujus manu unum ex teftimoniis exaratum erat : vocatus & fati admonitus, abjurationem per- vicaciffimé negavit tamdiu, donec oftentato teftimonio con- vidus, rem fateri cogeretur; poenitentià & verbis & vità P | teftata; TM | | Energutenos vifus. | 29 teítatá, feríà cum exhortatione dimiffus eft. Biennio poft, | resangufta domi ad militiam denuó fe&andam eum compu- | lit: miles mercenarius ferviit per triennium fub Colonello | Diesbach. Anno 1713. die 2o. Auguft. veré miferabilis do- ' mum rediit, animo & corpore afflictffimus ; tabe propé con- | fumtus; vix pedem domo efferre valens, & infuper auxilii, | amicorum, & omnium rerum inops. In Nofíodochium juffü - | Magiftratüs receptus, fumptibus publicis fuftentatus, & mihi . Poliatro curandus tradituseft? in examine de fua invaletudi- | ne inftituto, precipue ad dolorem ex ftranguria medelam ro- | gavit: cujus farinz Symptoma id fuerit, buboncs in inguine; . exoftofes, dolores capitis & artuum indicabant. | Hauftu terebinthinato rep*dütà vice exhibito, per Pillulasex $ dulc. & Cinaabar. $ij cum refina gunjaci paratas; & ex decocto lignorum hauftas, virus ? reum impugnatum, & falivatione debité ftccedente; fic tandem expugnatum eft, ut pleraque mala; preter tumorem fub axilla finifira ad fuppurationem. zgrius tendentem, evanefcerent ;. quartà falivationis hebdo- madà, dum falivz rivulus diminueretur, à dornefticis obferva- tus eft, & infolité animo perturbari , & quandoq trunci adin- ftar fixis oculis decumbere , & nec acclamatum nec vellica- tum feníuum indicia praebere. Expergifcentem tandem a&o- rum fe infcium dicere. | | -- . Ex particulis $ bus generi nervofo hoftilibus, id quic- quid deliquii fuerit produci ; rem indubiam habui. Tentatum eít ? ro emet. jurato ? rij hofte, & dein 6$. diaph. cum ery- ftall. mont. m. & v. exhibito, virus fi quod re(iduum pro- fandius generi nervoío impactum effet; & corrigere & expel- lere; at malum indies pejore fubfequente auctum eft: moro- . fus; difficilis; impatiens evafit. Chirurgi operam in deligan-- do tumore pectoris magnam partem occupante & fuppurato, execrando reípuit: ulceribus oris ut profpiceretur prohibuit, à precibus ubicung potuit fe fubduxit, & ipfe orare clará voce noluit. Paroxysmus ecítaticus, fi non mane; circa meri- D; diem 39 -Obfereatio XXIII. — diern & nocte ingruente redire coníuevit: ex eodem refítitu- 'tus maeítum fe geffit & anxium : . de hoc aliquando feverius interrogatus reipondit , fe cum Diabolo in pugna conftitutum fuiffe: peccatorem fe inexpiabilem & fatanz mancipium effe, totamdq vitz anteacte hiftoriam fequente relatione. expo- fuit. Anno 1710. à Dn. Colonello Diesbach fe primüm ad przfidium urbis Cremonz in Italia fite deductum effe; ve dum íorte fibi affignarentur excubiz in munimento quoc fuburbino facienda, inculcatum fibi ceteris; commilitonibus effe, (ut fabulam. narrem vereór) ad hanc ftationem horá noctis undecimá fpe&trum accedere, quod folenni formulà ac- clamatum, datà reíponfíione fe appropinquans excubitor; ejusdem arma petere foleat, vices excubiz*um agere & horá duodecimá redeunte ordinario excubitori & reddere fibi tradita & ex ftatione recedere; quod fi quis arma fpectro con- credere renuat, vel horá pracisé duodecimá ad repetendum excubias non redeat , illicó ia foffam fubjacentem deje&um iri: hoc fibi non fine extrema animi coníternatione pluries contigiffe; audaculorum plures, qui ie vel tentari vel decipi dicerent, & petenti munimina fpe&ro refifterent,y in foffam non fine vitx periculo przcipites fa&os effe. ^ Exhinc fibi natam terroris idxam usque animo inhzfiffe; anxium evafiffe, & in tenebris levi de caufa exhorruiffe. | Paviam hinc caftra ponentes, fe piuresque alios febre intermittente correptos & multüm extenuatos effe. Ex Italia ad Rheni urbes Coloni- am & Bonnam przíidio miffos, e Bonnz apoftatam innotuif- íe; tentatum ad revertendum varié, refraétarium vero depre- heníum, diris & execrationibus dimiffum addità comminatio- ne;íe diabolum ubique fibi pediffequum habiturum effe : ex- . autoratum eodem tempore & abiturientem, ab appofito ex - lentibus obíonio fe largiàs paftum, quafi maniacum factum effe, & vinculis coerceri debuiffe ; eru&atà vehementi cona- tu, corrupti phlegmatis fimul cum obíonio faburrá , mentem Mina d Spa 1 recu- am - PN Euergumenos vifus. ——.. 2I recuperáffe ; vertiginofum abhinc & quaíi ex magno morbo - |languentem, cum fociis patriam repetiturum difceffiffe, In campo proximé urbem Hanoviam fito & vià & inediá fef- fum, fub arbore requieviffe; cxteros ftipem petituros in ur- bem intráffe , dormiturientem à viro Carbonarii habitu fibi adftante feverius his verbis compellatum effe : Tu miferrime quem omnia mala premunt, memento quoties juratam fidem dederis, te hoc vel illud minus fa&urum effe, fecifti nihilo- minus, & fic ex compacto te mihi dedidifti ! "Tuum jam ett [ut profitearis & obítringas te praeceptis meis obtemperatu- rum, preces non amplius fa&urum ; nec quodcunque fuerit templum frequentaturum effe. Hoc fi prarftiteris, virum te reddam locupletem & ubique felicem, fin promiffis non fte- teris, fic excruciabo ; ut miferi tux finem non videas: metu & terrore vel exanimatum fe petito annuiffe verum infuper. virum petiiffe, fidem verbis fieri tradito nomine fanguine fuo fignato. « Vix ac dato refponfo, fe nec fanguine nec ad fcri- bendum requifitis inftructum effe; fanguinem ubertim e nari-- bus fhillàffe; ibique cum charta calamum fanguine ebrium ob- latum effe : id veró dum exfequi cum prztextu fuz in fcriben- do imperitiz, nuncupato DEI nomine recufaret, mox virum minitante terribili vultu, fuà firíiftrá arreptà & violenter com- |preffà difparuiffe. | Sic animo & corpore zgrum; lento tra- hentem veftigia greífu; urbem petiiffe, ftipem oftiatim quafi- viffe; & cum reperto fodalitio fuo perno&áffe; manüs bra- chiique dolorem circumvoluto indufie in tantum mitigatum E ut difcedere poftero die quomodocunque valeret; no- 'tam brachii tumentis cum pectoris parte exulcerati; hucusque füperftitem exiftere & omnem Chirurgi operam eludere. Rem fic veré geftam effe conftanter affeverabat ; fimul fe anxium exhibuit ; quafi gravis hác nocte cum viro hoc lu- &a, propter factam confeffionem (uftinenda fibi incumberet, & en ! inter facras exhortationes ad DEI auxilium contra Sa- tanz technas devoté implorandum ;. mox rubore facies per- Mr ; | fu/a E 5 . Obfervatio. XXIII. fuía eft, auditi funt ructus & paroxyímus cataleptico - convul- fivus preftó adfuit, exhinc fufpicio nata eft, phenomena hzc fphzram morbi excedentia, ceu ludibria Cacodemonis, ani- mz magis quàm corporis medelam expofcere. Pondus fu- fpicioni addidit; quód magis magisque à precibus abhorreret;. admonitiones nauci faceret, nuncupari audito Salvatoris noftri JESU Chrifti nomine exhorreíceret, rubore fuffunderetur; ru&us porci adinftar emitteret, tandem omni feníu privatus corrueret, mox convul(tonibus agitarerur tam diu, donec pre- cum finis fieret. Id infuper prodigiofum maximé fuit, quód quicquid ciborum vel potüs cum folemni benedictionis for- mula affumeret, id mox vel vomitu vel feceffu reje&um effe. Sic acá tantifper Tragoedià non defuére loci Paftores tantó ardentius hec Satanz ludibria impugnare ; periclitanti animze piis fuppetiis confulere, & utcunque ringentis mali dz- monis aftum indefeffis precibus fuperare. Notatum à dometti- cis eft, quód mifer adventum cujusque V. D. Miniftri, (imul ac des intraret, anxià mente indicaret, & trementibus mem- bris introitum exípectaret; id oblervavi pluries, quoties ego. . vel alius quispiam accederet folemni formulà ipfum falutans; quod vix ac nuncupato DEI nomine , rubor per genas & fa- ciem exíurgeret , & ille gratias agens DEI nomine nunquam uíus (it. Sermo quamdiu vel fimpliciter in ftatum fuum inqui- rendo, vel de rebus anteactis & alius cujuscunque tenoris ha- beretur, prudenter & ícité non folum ad fingula quaftionis puncta refpondiffe, fed etiam pro alendo colloquio materiam fuggeffiffe : Simul veró ac mentio fieret miferabilis (ui, medi-- cinà [pirituali ad refiftendum malis tentationibus, maximé in- digentis ftatüs; faciei ruborem fenfim invaluiffe, oculis micát- - fe, capite contremuiffe, & ru&us fonoros porci adinftar emif- fiffe; materià diícurfus mutatà, & alia quacunque de re infti- tuta, przcipitis paroxysmi infultum inhibitum effe; continua- tà veró illazz DEI manu afflidionis mentione , in flammam protinus erupiffe; non prafentiffimis antifpasmaticis in- & ex- ternis , | | Energumenos vifus, mU terais coércibilem, & nunc mitius nunc atrocius defzvientem, prout facrz exhortationes & preces magis vel minus feveré adhiberentur. | | Stupendz hujus & nufpiam ex contumaciffimo Atheo vel fceleratiffimo Satanz mancipio audita rei cau(à altius pen- fitatà, à Rev. Minifterio conftitutum eft, vicibus alternis pià adhortatione , ferià prece & alis functionibus facris non de- ferere Patientem , quàm prius confufà & fuperatáà Myriotech- nitis nequitià. Spem felicis fucceffus expletum iri; animum addidére ipíius Patientis conteftata defideria, ab his Satanze vinculis liberari; & cam DEO in gratiam reftitu. Non veró femitam aliquamdiu tritam ultrà terere ratum erat; nam quó preces ardentius fierent, hoc paroxysmus impetuofior fuit, à prima luce ad feram vefperam exacerbatà vehementià protra- Gus; nec nifi cum precibus abruptis abrumpens. | Sic nempe furor tandem invaluit; przcipué ex hymnorum cantu, ut non fuerit qui fine ftupore fe fpectatorem przberet. Ex catalepti- ca membrorum rigiditate fpiritus parumper attoniti, fubito in motus explofivos profiliére; totamque corporis machinam mo- do vix explicabili exercuére, Hoc durante agonismate con- tra ferventes zelo Paftores dentibus frendebat, ringebat; ocu- lis minitantibus fixis profpexit, linguam ad extremos fines ex- feruit, canis adinftar allatravit; conípuit, raanibus ferire & un- - guibus in illos involare contendit. Pe&us aliquando pugnis quà vi valuit percutiens in verba defperationis plena erupit: Deo & coelo ornnimodé renuntiantia, & totum feSatang devo- ventia: aliud raptu durante ex ipío verbum, per morbi de- curfum auditum non eft: id infuper vifu admirandum fuit, quód catenis manibus pedibusque ar&é conítridus , utcun- que ftupendis motibus convulfivis agitaretur , nullius tamen: vel füperficiariz cutis lafionis ftigma monftrarit, catenis hac ex caufa alligari debuit, eó quód nec numerus fortiffimorum virorum , fzvientem coercere váleret, auffugit aliquando , € manibus cuftodis fe proripiens ; & ex hypocaulto elapíus per - ead. N, C, Cent, LX. E | — fcalam $4 —.. Obfervatio XXIII. x fÍcalam uno faltu profiliit; eàque violentià caput ad muri parie- tem allifit, ut ad tergum proftratus,ne minimá labe acceptá fe . denuó in pedes conferret ; haud improbabili augurio;mali geni illufione ad clientem in fua poteftate retinendum; hoc quic- . quid monftrofi accidit, effectum effe. —Fovit fufpicionis cau- fam, quód utcunque terribiliter toto die, vel ine momenti in- duciis convulíus fit; &' ne guttà cibi vel potüs refocillari po- tuerit, ex paroxysmis tamen alacris furrexerit ; expedite utt fanus confuevit, loquutus fit; & ne minimum delaffationis fig- num de íe przbuerit: a&orum fe neícium ferió faffus eít: id agonismate finito pepetuo ore edixit, fe cum diabolo in pugna conftitutum, malé tractatum, aliquando ut pactum cum - iplo reftauraret coactum fuiffe, interdum vero fe omnes ejus- dem conatus eluctatum effe: confueviffe ha&enus diebus y rii & pni, circa mediam noctem carbonarii formà & veftitu ap- parere, & dum fidem datam violàrit, ipfum omni torturz ge- nere aíHigere, donec de novo fponfionis fecuritatem jureju- rando extorferit, quód nempe admonitiones D D. Paftorura auci fadurus, preces deteftaturus ,. & facri non quidquam exercitaturus fit. Praterità no&e fe auxihum domefticorum.. pleno ore & multis precibus contra vim fibi intentatam folli- citáffe, à nemine tamen fuppetias fcrente, hoc pejus minis & verberibus exceptum, utque fidem obedientie renovaret eoa- &um fuiffe: auditi domeftici qui excubitorum vices agerent, . 'Rihil (e animadvertiffe teftati funt, ac inquietam pro more fuo - «orporis jactitationem; & anxia fuípiria. | Coinonitus hinc ut fal(am conceptz opinionis ideam defe- zeret; & fupplici prece ad DEI ntifericordis gratiam & auxili- um confugeret, & ille animum à monitis haud alienum tefta- tus effet, ftatim quafi ftrangulari, & paroxysmo fuo abripi vi- fus eft: ex ecftafi (ibi redditus rogavit ut anima fuz quantis li- «ct viribus confulatur : comminatos fibi effe ut feedifrago ex- quifitiffimos cruciatus proximá y rii noóte füftinendos; fi de- nuo pacta, violàrit cavit nihilominus fibi; ne DEI vel — | fimi ——ÉA Jp——————o—M—P ÀP——— o 7 8 —————— 0. Fnergumenos vifus. 35 fimi Salvatoris noftri nomen ullà fermonis ferie nuncuparet: ad recitandam orationem Dominicam compulíus , primam & ultimam petitionem vix, idque tremulà linguà expreffit, ^ gwriino&de, quam trepidans exípectavit ; excubitores conftituti funt; quos juffus eft à carbonario tentatus auxilio fi- bi vocare, ipfis veró injun&um ut tacitis precibus & ledione facrorum tempus tranfigentes , fingulos patientis motus ob- fervent, ipfümque in graviore lucta conftitutum é fomno ex- - citare contendant. — Coníumpta nox eft fomno ut femper coníuevit interrupto, capitis in varium fitum jactitatione, an- helatione, anxiis fufpiriis , cum cataleptica rigiditate ; at fine notabili motu convulfivo reciprocantibus. | Mané multis ingemuit quzrelis quàm horribiliter ab hor- zibili (uo hofte tractatus, arreptis capillis € le&to | extra&us, verberibus inclementer exceptus, manu faucibus preffis ftran- - gulatus, & fic fuffocandum propediem, comminatum fibi effe, quamprimum à via dictata denuó defle&eret. Se multo cla-- more & precibus cuftodes ad ferendum fibi fuppetias rogáffe; verüm à profugis nihil auxilii impetráffe. —. Ut denuntiatum ipfi eft, quam claré jam & manifefté falfiffimz opinionis error illuxerit, & infallibili documento pateat, non nifi inania phantaímata quz retulit effe , £alasque & mendaces confufi & perturbati animi ideas, à malo fpiritu fine dubio fuggeftas, & in faciem conftituti excubitores ; rem ut acta e(t, enarrarent, anxius quidem totus, dictis vifus eft au- res prebere. Ad DEum igitur ut revertatur, quem falíis Sa- tanz fimulacris deceptus, impie deferuiffe convictum fe vide- at; ejusdem tentationibus totis viribus re(iftat, & fpernere ma- gis quàm timere ítru&as fibi infidias annitatur ; blandiffime £ommonitus, priftinam tragcediz (cenam, praviis ructibus ni- dorofis exhibuit: vomitus non minus ac feceffus ut hactenus paffus eft, quamprimüm DEI nomine quicquam ingereret; aut benedictionis Vatum quacunque de re acciperet. E 2 | Satius $6 .. Obfervatio XXIII, $1 - Satius fic duximus fore; currenti cedere furori tantifpers donec profundius menti defixa idea, vel fponté paulatim eva- neíceret ; vel ob oculos fubinde pofito errore extingui poffit & fibi fanius ratiocinium fenfim reftituat. Hinc preces non nifi matutinz & vefpertinz atque pro menía folemnes ,- ipfo prafente factz funt; nec alium de fuo ftatu fermonem fieri cu- ravimus, quàm quo greffibus tacitis convinci poterat ut crede- . ret ; hoc quicquid ab ovo fecum accidit; mera phantasmata fuiffe; & falía imaginationis terriculamenta, qua à putato fpe- é&ro Cremonenfi, & indica maledi&ione Bonnenfi fua infau- fta primordia traxerint : hinc omnem Ípirituum a'aEiar effe ; & tetrum illud fpe&ri fimulacrum & quz cum ipfo in campo Hanovienfi per infomnium actitata fuerint, menti hu- cusque obverfantia, nullis ha&enus mediis exftirpari potuifle, Non fpem fefellit fucceffus ; cum hac mentis; adhibità fimul corporis curà, haud operam ludi , prima initia monftrárunt. In hac quidem univerfali fibrarum ftomachi & inteftinorum atonia ; dum validum evacuans tentari haud licuiffet, bolus rhabarbarinus cum theriaca confectus vice repetita exhibitus eít, unde adftri&ior alvus evafit. Hinc mane & vefperi hau- ftum fumfit feq. infufi.Rec. Rad. caryophyllat. zj, Valerian. z g. fol. card. ben. flor. centaur. min, 34 Ms, Cinamom. :iij. Nuc. mofch. 5ij. Macis 5j, Limat. 23j Incif. & nodulo inclufis at- fund. vin. opt. t5iiij, tulit hoe & fingula ingefta melius; modó non ad recitandas preces follicitaretur. Affuevit fenfim verba fieri & colloquio aures przbere de fraudibus Satana & laqueis quibus irretire inenarrabili aftutia, etiam dilectos DEI filios quandoque attentet, — Ecftafis quidem cataleptica per fuos paroxysmos , circa meridiem ; vefperam & mediam no&em plerumque obíervata, non minus ipfum afllixit, ex quibus ejus- dem tenoris tentationes fuftinuiffe faffus eft. At motus convul- ivi minimé ut olim enormes confecuti funt. . nftante Fefto Nativitatis Chrifti; clamantium peccato- tum fuorum admonitus, ad veram poenitentiam & feriam de- | Pi preca Energumenos vifus. —— 37 precationem adhortatus, admonitionis haud impatiens , diu- | tius eam tulit, at tandem paroxysmo cum ru&ibus abreptus, | ut olim furere perftitit, quamdiu preces & facra cum illo per- | agerentur. / / | |. Dum autem fuccorum gaftricorum fummam corruptio- | nem ru&us perpetim & fedes graviffimé olentes indicarent, | valido illos everrere Catarciuco conftitui; ipfo Nativitatis | Chrifti Fefto datus eft hauftus ex Infuf. laxativo Man, 3ij. & | Syrup. emet. 3f. effe&us fuit medicamento longe validior ; horribilis quantitate & qualitate materia ad feram usque ve- Íperam avo G& xe» excreta eft , foetoris turpiffimz | fentinz gravioris , unde finguli opem fibi ferentes, vel modo conclave intrantes ad ftomachum exonerandum commoti | funt: hác tandem evacuatione fic vires attrite funt, quafi omnis ex totidem paroxyímis in hunc terminum unà irrueret debilitas, fe nefcio excrementa profluerent, frigus membra occuparet, & ex pulfu vix perceptibili extrema imminere vi- derentur, vel alto fomno per biduum fepultus, vires tandem | & animum recepit; & en!totus mutatusà priftino, preces ferio . audivit, ipfe facra devotus peregit, le&ione librorum facro- rumtempus trivit; exhortationes & confíolationes lubens ad- mifit; Rev. DD. Paftorum corte&ioncesbenetulit, & ne ipfum . defererent, inftanter rogavit. Ecftatici interim vel convulfivi nihil rediit: ad vacandum opificio fuo; dum vires denuó fuf- ficerent, nullus fuit Magiftrorum ; qui illum in zdes fuas re- cipere non extimuit. Sic tandem uxorem duxit; & jam us- que vitam degit ut folent quibus res eft angufíta domi: pium; honeftum & laboriofum íe gerit, in peragendis facris tam publicis quàm privatis diligentem & devotum fe preftat ; & affedüs iui reliquias non. alias commonftrat , quàm quód appropinquantibus diebus Feftis animo infolite perturbari sud & nocte ingruente vel pedem | portà efferre folus nan audeat. A p TARTE CIEL. A "^n * - E.3 EE5ys- — 38 — Obfervatio XXIII. EZiyncis. | Catalepticum hunc veré éreeygZ;4e»or Cacodamone prifharió operante fingula hzc perpetráffe, fuerunt. ex Viris Primariis utriusque ordinis, qui id velin dubium vocantibus probro dare haud veritifunt: tantum valet apud plures fuper- ftitio; ut que phoenomena ultra fpheram íui captüs evecta , ingenio fuo affequi non poffunt, fatanz viribus attribuant. Medicus vero Chriftianus, ut pulchré pro more fuo differit Celeber. Lentilius in Miícellan. p. m. 250, quàm diu caufas rei cujusdam mente concipere potefl; aut certé morbi phrnome- na funt talia, quz nature circum non evidentiffimé tranícea- dunt, fatanz malo tantum potentie nunquam adíerit. Morbus fine dubio primordia fua debuit confternationi ac metui ab excubiis in munimento Cremonenfi, quas fpe- &roà fe pluries concredendas fuiffe dicit, unde prima terroris veftigia mens usque retinuit — Firmmata pavoris idea & pro- fundius in animo defixa eft, dum íe Diris & Furiis devoveri audivit ex quo animz folatium exípedabat. In rabiem tan- dem efferatus & omni rationis ufu privatus ex obíonii é lenti- bus confecti efu, mentis non ante compos redditus eft; ac dum idem largo vomitu exclu'um effet, infuper perennantes animá anguítias foviffe potuerunt male conícientiz ítimuli, forté etiam ex Cura. i riali reftitantes reliquie : quód veró à pre- cibus fe fubduxerit ex nuncupato DEI nomine erubuerit , tu&us emiferit, & affumpta vel vomitu vel feceffi. rejecerit, ad pias exhortationes przvià Catalepfi, motibus convulfivis agitatus fit; & quo preces & exercitia facra ardentius fierent, hoc magis ceu Furiis abreptus fzviret tamdiu donec precum finis fieret ; ex paroxyfmo a. à prima luce ad feram vefperam fic pluries protracto, ne minimum delaffatus ; animo & viri- bus alacris refurgeret actorum fe neícium ; verüm cum Dz- mone in pugna conftitutum fuiffe profiteretur, id eft quod hoc loco curatius penfitazi optime meretur. Melan- | xd — Energumenos vifus, | 89 Melancholicos in tuto timere etiam à periculo alieniffi- mos notum eft: hinc Jew» timorum nomine Melan- choliam notat Hippocrates, nidum & balneum Diaboli vocant. alii, dum ille omnem occafionem arripiat fic difpofitis; DEO permittente, non modó malé fibi confciis & perdité viventi- bus; fed etiam dile&is DEI filiis, (fecundum illud; nunquam bella piis, nunquam certamina defunt cum malo hofte ) feíe affociant, il'isque quz poteft triftia; terribilia & ad defperatio- nem deducentia, fugeerendi. ... Sic non defuit noftrum, ex raptu melancholico vix dum fpiritum trahentem, triftem, & in folitudine ad confinia Ha- novienfia meditabundum, fub arbore obdormifcentem, dete- ftabili imagine perterrere ; fine dubio mens per infomnium veftigia repetiit; quae vigilans metuit, qui execrationis é»ée- *ysias timuit in Tomno fub fpeári formà delufus, fe ad pa- &um reciprocum ab eodem folicitatum fuiffe evieilans fic ve- ré contigiffe autumabat. — nu Idea hec magis magisqüe radicata & in cerebro quafi figillata fic tandem invaluit, ut perfuafifimum haberet, fibi facramento obftri&o à precibus & quibusvis facris & audien- dis & peragendis abftinendum effe, fecus facientem ad exqui- fitiffimum tortura genus raptum, promiffis veró ftantem, omni fortunz genere locupletatum iri, | Quamprimüm itaque Sacrofan&um DEI & Salvatoris noftri Jefu Chrifti nomen exprimi, vel preces & alia facra peragi audivit, conflétnatus pacti fui memor exhorruit ; & quafi íuccensà. flamma erubuit, rem impoffibilem autumans has validas Satanz manus eluctari, Quo fecum intenfius zque ac anxié perpenío , fpiritibus ad centrum fuum revocatis, ela- ter fibrarum ftomachi & inteftinorum | elanguit ; oefophagi fibris relaxatis halitus impuri fermentefcentes cum fonitu pro- rumpere & quicquid noviter ingeftum cibi vel potüs ftoma- chus liabuit; elabi quà datà portà potuit. - Con- | Obfervatio XXIH. Continuatis pro miferrinii ftatüs conditione tionibus, omni fensü privatus obriguit tandem convulíus eít &c. fcilicet ex metu poenz fibi per infomnium dictata, fpi- ritus attoniti in poris & meatibus cerebri medullaribus turgen- tes & fixati fubftitere; unde quó magis fpiritus animales ad profequendum fun&ionum fuarum officium, in motu progref- fivo fuerunt irretiti; eó motus inteftinus, fcilicet conatus à compedibus fefe vindicandi, fortior exftitit; & interim totius machina corporis, motore íuo orbata muículis omnibus zqua- liter inflatis, velut fidere afflata obriguiffe neceffarió debuit, affe&uhinc aS «xlaAauAaiecS a) à comprehendendo,haud inconvenienter nomen trahente;dum fic affecti quafi ab hofte comprehenfi aut terrore panico perculfi, in ftuporem ver- tuntur. : Hanc Convul(ionem tonicam polt temporis intervallum furor convulfivus excepit, dum fpiritus perruptis repagulis quafi Furiis agitati manipulatim nullóque ordine aUrecs xsu fAiaíos per ípinalem medullam elapfi; corpus & fingu- la membra irregulari modo concuísére; quó enim fortior eft Ípirituum & humorum in partes muículofas influxus & ftimu- lus acrior, eo gravior fibrarum abbreviatio & motus mufcu- lorum conttriaivus ac fpirituum & humorum explofivus exi- ftit; appofiré Lucretius affetum fequentibus depingit. Quin etiam fubitó vi morbi fzpe coa&us ante oculos aliquis noftros, ut fulminis icu corruit, extentat nervos, toreWiretur, anhelat incoaftanter, & injactando membra fatigat. Ex paíffionibus animi, ira; terrore, moerore, gaudio, amore, ex ftudiis & meditationibus feverioribus, fumma de- votione, Catalepticorum hiftorie paffim plurimz exftant. Haud veró quid videas ingeniofius atque folidius de caufa. & modo producendi exaratum, ac qua Perilluftris D. D. Hof- mannus, Medicus Regius Pruffiac. in Schediaímate ad Magnific. & Excell. 7óv 7a» noftrum D. D. Wedelium typis excufo com- pe Enereumenos vifus, 4t commentatus eft occafione Puella, que ex anxia menus trifti- tia & confternatione propter peccatorum commifforum mul- titudinem & nimis intentam meditationem rerum divinarunt Cataleptica facta; non minus circa paroxyími declinationem fortiffimas thoracis & abdominis concuffiones & elevationes* «um palpitante cordis motu paffa eft ; & ad fe rediens, nihil Íe fenfiffe vel audiffe edixit, ac jucundisfimas fpeculationes & Salvatoris fui contemplationes. In quo przcipué cum affectu noftro convenit, id. eft, quod paroxyími femper invaderent poft auditam Píalmodiam aut prolata verba ex Divino Codice; maximé qux ardentisfimum Chrifti amorem exprimebants unde Vir Celeberrimus probat fonorum ac verborum in cor- pus noftrum efficaciam fpirituum animalium motum varié de». terminandi, addu&o exemplo eorum, qui à Tarantula punati Muficá curantur, item Puelle nobilis, quz campane fonitu, velíonore loquentium aut canentium voce auditá, animi de- liquium paffa eft, & inde concludit; quemadmodum ex auditu verbi Divini percellentis valde mentem, ortus (it affe&us, & fpaímodicus fpirituum in parte quadam cerebri motus ; fic non mirum videri , repetito verbo Divino; fpiritusad eosdem extraordinarios jam confuetos motus fübeundos fpecificé de- terminari. — | ; Sic ex ftatu zquilibrii depulfos, varié determinatos effe fpiritus animales, pro varié renovata & continüatá idez fibi formidabilis impresfione , Cafus nofter commonftrat. Ex - precibus etenim ad usque veíperam continuatis, & ex hymno- yum cantu przcipueé paroxyímus efferatior factus, non ceffavit nifi precibus prius abruptis, & quó magis tacité peragerentur, hoc magis furor miteíceret , JEfu vero nomine acclamatus; - & ad fatanz conatus eludendos incitatus, multó terribilius de- fureret 5 licet fenfuum composfactus nihil aliud conftante ore edixerit, ac fibi denuó pugnam cum hofte fuo fuftinendam, & totis viribus refiftendum tuiffe, ne manu collo adhibità fuffo- caretur, ceterum nec vidiffe quicquam nec audiviffe. .. Olferv, Acad. N. C. Ceut. 1X. F Ratio — BUNT EIO .. Obfervatio XXIII. -. . Ratio Phenomeni alia effe non poteft, quàm quod fo- nus ille incitatius factarum precum ; & Píalmodix validior, fibi licet nefcio aurium organa ferierit validius: hinc fpiritus jugi ides fibi formidabilis impresfione ;: in motu excentrico non modo confervati, fed continuato incitamine efferatiores faái, in toto quod eft faíciculo fyftematis nervoft, turbas con- zinuarunt, fimulque: convulío diaphragmate cum mufculis gnotui pectoris deftinatis & nervis intercoftalibus, refpiratio intercepta & fauces ftrangulatis fimul gutturis & faucium mu- fculis, quafi laqueo conftringi videbantur, ficut linguá poten- ter ac poterat exfertà fpiritum trahere cogeretur. Has ille anguítias à malo fpiritu fibi inferri imaginatum effe hinc patet; quod vi torminis aliquando in verba eruperit blasphema. - IDEO & coelo renuntiantia & totum fe fatanz devoventia, . Qui quidem extra paroxyfmum de DEO & Divinisloqui, & qua ad anime falutem faciunt, tra&are non tam recufavit , quàm àd eadem tractata metu panico correptus 'exhorruit, quafi foedifrago (ibi omnis generis exquifitis(ima tormenta fu- ftinenda imminerent. | Imo ferió & anxius ubicunqne potuit fuos Paracletos & animae Cuíftodes rogavit, ne defifterent fup- petias fibi ferre ad fe violentis fatanz manibus eripiendum, cum quo padum renovare bis hebdomadatim cogeretur. Quod unum, illum yindicat fatis ex fpeciali & prameditato «um Cacodzmone commercio ; non quidquam quod conti- git factum effe. oi Id unum nos torquet, cujus ratio haud zque obvia eft, qui fieri potuerit, quód ex efferis his motibus in feriem die- rum & menfium protractis non quicquam debilior fa&us in- tegris ex quocunque paroxyfmo viribus & animo furgeret, & licet vinculis ferreis manibus pedibusque conftri&us intra can- cellos cohiberetur, non vel fuperficiariamlefionem ullibi ob-. fervatam fuiffe, nec ex continua Diarrhoea vires defeciffe ; nec furentis caput parieti lecti; & per ícalam profilientis muro violenterallifum ut ad tergum proftratus concideret;ullam labis notam accepiffe, | 2 Pro- Energumenos vifus. 43 ' — . Profit equidem hiftoriz paffim, idem à Tarantula de- morfis in Chorea S. Viti obtigiffe; qui ad faltandum ; quam- diu fonum Muficum audierint toto die per integros menfes compulfi, non. modó non defatigati, fed viribus aucti fint. Non minimum veró labis accepiffe caput & furentia membra catenis conftricta , ut non media crepuifle, offa fub- inde impoffibile videretur ;' id captum noftrum propemodum fuperat. Satana ludibrium, cujus operationes nullis vinculis orporeis coercentur, tam in hoc quàm ín plurimis aliis quae per morbi decurfum contigére; omninó excludi poffe, noi forté erit qui ftatuere fufcipiet. . | Quod veró évepyjuevos & à malo. fpiritu obfeffus hzc fua peregerit, fidem neutiquam meretur, dum fingula defue- rint; quz indubia & pathognomonica figna Obfeffos defignant : nempe non vaticinia nec in- aec extra raptum protulit ; non ulla qux captum ejus fuperant, minüs linguis peregrinis loqui- tus eft; de DEO & Divinis plané verba non fecit, facere ve- ritus.eft, falío phantafmate deceptus: nec ulla peregit quee fphairam nature tranfcendunt. — Ut fic ad. io "|. recurrere vcl fatanz viribus attribuere, causá naturali vel fenfibus obvià, nulla nos ratio invitet. | " | " — Sunt inter Pietiftas Infpirati dicti; qui v1 qnafi & fortius fi non ambitiofius commercium cum DEO, intenfiffimo men- tisconatu ambientes, Divinas paffim inípirationes fomniant, Sirem phyficé contemplemur, quid quzfo ab hoc noftro dif- ferunt ? nifi quód illi facris & Divinis intenti; fummé devoti, :& dulciffimo ut perhibent DEI amore capti; previo rubore faciem perfundente, cum ftrangulatione quafi fuffocativa & partium tremore convulfvo ad Ecítafin catalepticam rapti Divinis ut referunt colloquiis, maximo animi folatio fruantur: hic blanda quamvis & fuavis fpirituum titillatio, nimia tamen '& in uno obje&o nimiüm defixa efficit, ut fpiritus ad cerebri meditullium rapti, ibidem turgentes & concentrati, immoti perítent; fibique phantafmata fingant; quz prius pro genio fuo M F2 impen- $2 |. —. Obfervatio XXIV. id impenfius animo volvebant , tamdiu donec fuopte impetu e elatere viam inveniant ad folennem partium irradiationem — continuandam , que quidem non fine anxietate & conatibus. .. €onvulfivis, paroxysmum concomitantibus impetratur. Un- - de fidem deliramento ja&atis vifionibus Angelicis conciliare 'conantur, & effata inter ecftafin, ceu divina oracula hujus fa- rinz gens credula recipit. — Ecquis ludere demonem quan- doque devotiffimos hoíce minus pià ambitione quz fibi non «ouveniunt affectantes, eque ac lufit noftrum non tam impium quàm impiis imaginationibus a&um falíumque crediderit 2 OBSERVATIO XXIF. Dn.D. Sylv. Samuclis Anhornii de Hartwifs. Catalepfis cum furore comoulfrvo Salfülis Scol- lienftbus curata, | pelis & generis & virtutum fplendore ornatiffima; 14. an- * norum, facie pallida, artubus languens, capite multum do- lens, ab affumptis quibusvis in ftomacho male habens, & fiti 'continua tentata, dum anno proluperiore abhinc Lindaviam ad facra peragenda cum nobiliffimis parentibus navi fuper la- cum Acronium veda iter faceret, in reditu parumper flu&uan- tibus undis procul dubio pérterrita, in animi deliquiuim inci- dit: refocillata quocunque ftudio non animum recepit, donec navi ad portum delatà, in lectum deportata effet. — Durante deliquio; de DEO & Sacris mira, vel captum cjus füperantia perpetuo ore loquuta eft. | Domum deveniens ex adhibitis Antihyfterico- epilepticis commodius vixit : ícilicet fuffoca- tionibus hyftericis per paroxysmos redeuntibus mitius corre- ptaeft. Thermaz Fabarieníes pro v&iisDuumviratüs corrigendis, falibus efferis diluendis; fiti íedandá ; & generis nervofi mul- cimirie, ad potandum mans exhibitz funt, at in. veram cata- lepfii affectus uanfüt: attonitam poft temporis intervallum | : EA MARIS IN tant e " Catalepfis cum furore comvulfrvo falfulis dc. — 4s tanti artuum totiüsque corporis motus exercuére , ut robore plures ipfam in le&o detinentes fortiffimos viros eluderet; il- b. adlatrando , mordendo, infpuendo; percutiendo, & qua vi valuit repellendo malé tractaret, anhelatione & miferabili clamore loca diffita impleret, donec poft plurium horarum de- curfum, actorum neícia mentis compos fieret, Sic tandetn af- fe&us invaluit, ut quotidié ter quaterque repetitis paroxysmis invaderet : & dum fine vinculis illam coércere impoffibile effet , ex his veró periculum haud abs caufá metueretur , de- cretum eft ipfam utcunque furibundam (fub fedula infpe&ione fui juris facere, ad perfpiciendum quid agere; quid conari at- tentet. Libertati reddita 6 le&o profiliit; per hypocauftum claufis oculis divagata, quos fibi appropinquantes comperiit ; arripuit, unguibus lefit ; manibus percuffit: dein pallium de pariete fufpenfum induit, ad fpeculum quafi infpiciens ftabat ; & alia ridicula, ne verbum proferens peregit : tandem humi fubfidens obriguit, mox convulía artus varie infle&ens & ja- &itans dentibus frendebat , linguam exíeruit ; & infignem ftrangulationem paffa eft : aliquando fponte fua lectum petiit, & tremulo artuum; capitis & oculorum motu fenfim ceffante, nec multum delaífata; nec actorum memor mentem recupe- ravit. 1 vj Qua ex Antifpasmodicis praftantiffima funt , adhibuit nullo mali levamine. Sic Sal(ulas Scollienfes, afflicto generi nervoío maximé amicas ; fale nitrofo foetas , potandas com- mendavi. Paroxysmus, qui precedente die toto non mife- ram deíeruit, & hác quà Salíulas capere inchoavit matutiná; non minore vehementià rediit; ex quo primum poculum ex- bauftum effet, filuit ex tempore. Sic Curà per novem dies do(i dimidie meníurz continuatà, per alvum peffimé olenus faburrx copia excreta eft... Vivit exhinc lectiffima virgo, ter- tio jam anno , ab hoc affe&u liberrima; & fi recidiva metus quandoque immineat; mox ad Salíulas ceu facram aacboram : F3 Cons — da 0 00530 ON leva En Cem confugit, & uno alteroque hauftu ex omni fe periculo vin- dicat. - : á qi | Singulare & fpecificum quid Sal(ulis ineffe;ad aflli&i gene- ris nervofi affe&us edomandos, nec id effeaus ex folo quem posfident inteftina everrendi ftimulo procedere, ex eo patet; quód durante malo, aliquando ex. emetico, & dein aliis lenif: fimé fordes primarum viárum extergentibus thabatbarinis, ja- lapinis, magnefia, & anthelminticis , ne minimum mali leva- men impetratum , potius exacerbatio notabilis fequuta fit ; quz fingula magnificus Dominus Prefes, éxccuatles ipfius nobilifs. Domina Matris prolixius enarrata nuper habuit. OBSERVATIO XXE .Dn.D. Sylveftri Samuelis Anhornii de. Hartwilfs. Catalepfts cum furore coweulfroo Salfülia ! Scollieufibus. curata. TIE: heroico ftemmate nata, corporis seque ac animi ornamentis excellens, ad magna quazque fuà progenie di- gna apud exteros magnis impenfis educata, non quidem pari cura circa diztz ufum, przeipué inftante catameniorum tem- gore obfervata eft. Gallis fcilicet quod ufu venit, fru&uum & qua alia cavenda erant, liberaliore uíu fine temporis difcri- mine conceffo, menfes quidem ftatis periodis fed parcius vi- dit: ad hoc in florentiffima 17. annorum atate minüs atten- t2, dum cztera integra valetudinis effet ; patriam ab illuftriffi- mis parentibus vocata repetiit. Ex itinere in Carpento feli- citer quidem , fed non fine tzdiis & terrore ex diluvio aqua- rum fingula inundante confe&o, id femper incommodi per- fttit, ut capite doleret. Adhibito Medici patrii confilio; pro Íeri meninges laceffentis evacuatione & correctione, data funt ( 5 per -- Catalepfis eum furore comvulfrvo Salfulis "t. — 47 per epicrafin laxantia, pracipitantia nervina, & invaleícente dolore ad Plethorz diminutionem fanguis fe&à venà extractus eit. Fuit pro totius conftitutione optime notz, floridus fed pauco fero perfufus, hinc fine dubio zgré invafis fuis circulans & fibras meningum onere fuo tendens, per plures horas fan- guine detracto levari vifa eft & mitius affligi; fub vefperam veró tenfio frontis cum cephalalgia rediit ; in fuffocationem hyftericam & motus convulfivos terminata. Medicus di&us do&rinà, confilio, fcientià, & ex longo rerum ufu medendi dexteritate praftans, quà licuit celeritate advocatus; quz ars expertiffimo dictabat adhibuit : id folicità curà effe&um eft, ut meníes copiofius fluererit , capitis dolor mitigaretur & pa- roxysmus protra&iore intervallo rediret. Dum veró impe- tus furoris convulfivi ex quavis acceffione violentior evade- ret ; illuftriffimis parentibus placuit , & aliunde confilía con- quiri; & me quibus olim Fabariis innotueram, advocari. Non morem gerere petito non poteram. . Sufceptum eft iter, fa- cies illuftriffimz Patientis ceu Veneris & Gratiarum manibus fada, ne minimum venuftatis & virium detrimenti oftendit. Singulari fermonis fuavitate, animi veré excelfi indice retulit, quem affectus originem fortitus fit, unde incrementa coeperit, & quz mutationis imminentis indicia habeat. | Pharmaca fibi pro prafervandi & curandi fÍcopo commendata oftendit, fi- mul conteftata ; jam quidem ab.o&idui fpatio fe optime va- lentem, fi amplius quid pati cogeretur, malle ut me autopten habere poffet : & en! hoc ipío tenfionem frontis, deliquii fui prodromum indicat, faciem occupat robur & le&um petere cupit affumpto prius aqua antihyfterice hauftu.— Vix ac decumbens feníuum uíum amifit, oculis fcintillabat, velut utero ftrangulata diu jacuit ; non quovis fuffitu vel fpiritu na- ribus admoto excitabilis, motus tremuli modo hanc modo il- lam partem agitárunt, donec vel ignem concipiens malum in fammam íubitó erupit ; illuftriffmam ceu furiis raptam con- cuífit ; agitavit; & tam enormi modo commovit, ut in lecto T cufto- 4u«*? 7 o 0 Olervatio XXL. | cuítodiri vix debité potuerit ? totius truncus corporis modo tonicé convulíus obriguit, modo totus in altum clevatus , vi ftupenda denuo in lectum projeaus eft: cuftodes fuos qua va- luit vi manibus pedibusque compulit , & tanti tamque varii exagitationis convulfiva, modo hujus modo alius partis, modi obfervati fuat; ut fingulos receníuiffe ad rem non faceret; qua- tuor horas & fupra paroxysmus duravit. Colle&is fenfibus actorum nil meminit , gravi fomno fe preffam fuiffe, infom- niis terribilibus pleno; quafi vel in aqua fibi fuffocandum, vel falutem fugà quxrendam , vel cum hofte dimicandum, & vis attentata reprimenda fuerit ; conquefta eft: vires pro tanti laboris onere haud zque defecerunt. His fic actis, Medicus ordinarius omni laude fuperior ac- ceffit, perpenfis invicem qux perpendenda crant, amice del;- beratum eft, quo modo quibusque armis hic feralis impetus infringi & coérceri commode poffit. — Primus fuit intentionis Ícopus ; ut ftomachus ad nauíeam & vomitum proclivis leni emeticoexponeretur: datus eít pulvis hippecacuafz fcr.j. pon- dere ex jufculo: effeáus licet non pro voto fuerit, blennz tamen viícido-biliofz modicum repetito vomitu excrevit, &- paroxysmus ad usque vefperam protractus ; non minus ferox ac hactenus rediit, fragrantibus & fpiritibus naribus admotis vis impetus manifefté augebatur, non citius & mitius;ac fponte deferveícens finiebatur. —— — Quó vero irritaminis caufa undecunque fuppeditata, vel ex primis viis, nervis ftomachicis ; mefentericis , uterinis, ad ipfum meninguin contextum & poros cerebri medullares ceu gas halituofum penetrárit, per remedium afiHi&to generi ner- ' vofo fpecificé dicatum tolli queat; cum Salíulis; prolata in me- dium hiftoria , & aliis pluribus exemplis, rem tentare amice. convenimus. Dumautem hoctempore hyemaliSt. Gallo; plu-. .; rium dierum intervallo diftante acceríendz effent; interea to-. tis viribus profpe&um eft, ut qua licuit follicitudine appropria- tiffimis nervinis omne irritamen, & hinc fpirituum inordinate. excur. - ——— Catalepfis cim furore comvulfrvo Salfalis &c. 49 "fiones prohiberi poffint, Adventantium tandem Salfularum jejuna menfuram dimidiam fübtepidé bono animo exhaufit : unde, alvo lenius commoti pofteris diebus aliquid magnefiz additum eft, quod largiore Salfularum dofi & melius & tutius expeditum fine dubio effet. Refípondit tamen efre&us DEI Opt. ex gratia, ut exhinc unicam adhuc acceffionem nec adeo validam tuftinuerit , & medium usque fequentis anni prorfus incolumisattigerit. A& ftu xftivo infolite hoc anno invalefcente, - denuo dolores capitis invaluerunt. — llla vivida licet; & flore fanguinis turgentis luxurians menftruisque parcius purgata , prime ven Íe&ionis veítigiis perterrita, eandem diftulit, do- nec priftini affe&us tragoedia illam przoccuparet, accitis à me Salíulis, ex primo hauftu omnis anomalia conquievit. Hinc ex integra meníura quotidie per novendium evacuatá, effectu per utramque viam & falivationem non minus quod proprium Salíulis eft, fe pro voto exerente, pro voto convaluit. .. Jam vero illuftriffimis parentibus cordi haud fuit imme- rito de confilio follicitis effe; quo & profpici venturo, & fo- mes mali extingui poffit; ne modicum vini tulit illuftriffima fi- . ne zítu mox faciem occupante, & dolorem capitis concitante, Ideo non quid praíentius vifum eft ad ignem de facili con- cipientia falia (upprimenda, amicam iriter luccos corporis har-. moniam conciliandam, & excedentem turgentis fanguinis co- piam ad regulas folemnis excretionis reducendam, ac acidu- larum ufus, zeaxixclaclos atque ac folertiffimus loci Medicus purgato prius corpore per magnefiz 5j, dein fanguine per ve- nz fe&ionem detracto, fic fingula cure momenta pro fua pru- . dentia direxit; ut DEO benedicente illuftriffima, illuftriffimo- m parentum maximo íolatio abhinc integerrimà fanitate. ruatut. T" Ob[zrv, Acad. N, C. GmtlX, ^ G Obfer- jo: Obervatio XXVL OBSERFVATIO XXYLl. Dn.D. Sylv.Samuelis Anhornii de Hartcwils. -.— De&Salfülis Scolliegfibus. | Alfulz fic dicuntur à fapore falino, quem guftatz linguz imprimunt. Locusipfts natalis eft Rhatiz pars fuperior Foederis Cathedralis in inferiore Engadina Coetüs Tharasp, . ad viculum Culpera; unde loco declivi defcenditurad fontem, ubi in planitie ex rupe petrofa binà fcaturigine ex binis fo- veis ebulliunt; quarum minor plerumque efficacior haberur, ambo in-fluvium Oeni proximé praterlabentem fe exonerant. Id quod ufui Medico deftinatur, cochleari ferreo exhauritur, & vafi infufum bibitur, vel vitris inclufum ad loca disfita de- portatur. | Scollienfes nuncupantur à pago trans Oenum circiter quartam hora partem à Salíulis diftante, qui amcenitate loca vicina in hoc fuperat; quod in agro fatis amplo; gramine fru- mento & Acidularum fontibus fertili fitus fit, unde advenarum plurimi ibidem divertuntur, & bene lauté habentur: mane ad. potandum Salíulas trità & facili vià Culperam exfpatiantur. Salíulas haíce Acidulas effe aliis particulis magis foetas, — probant plures, qui in confinio circiter horz dimidiz Acidu- | larum fontes vifuntur, quorum duo tantà copià & alacritate. | é canalibus fuis profluünt; ut urgenda rot molaris fufficerent. Has inter Aquas alie veré Acidulz etiam generofisfimas S, - Mauritii acidulo fapore longé fuperant. Aliz Salífule, ad gu- . ftum falinum tendentes habentur. : Salíule recentes & frigide & fontibus fuis fcaturientes; non quidem Acidulis pariter grate, aliquamdiu tamen pota- tz, haud fic guítui adveríx , confuetudine redduntur: calore -autemagitatz & lübtepentes vel inlocis minüs frigidis affervata; notabiliter & cum naaifea urinofz evadunt. dd - De Salfalis Scollienfibus- iit Id crebro experimento vidi; quod ad fontem recentes, pulvere Gallarum mixtz fenfim mutato colore primum rubel-.... le & poft aliquot horas fuíce S)uncdelbraum evaferint : addi- -to fpir. bli notabilem luctam, bullulis turmatim. exíurgenti- bus concitatam, à fpiritu autem falis ammoniaci ne minimam mutationem fecutam effe. Acidulas ejusdem loci ex pulvere Gallarum in inftanti mutatas & Salíulis profundius & citius tin&as éffe, | Quod accuratisfimus zque ac folertis(imus in fcrutandis naturz abditis D. D. Scheuchzerus Tigurinus ; in Hydrographia fua; p. 503. in Salíulis ex pulvere Gallarum ad- dito) nullam mutationem obíervárit; id Viro in quibusvis foli- - disfimo accidiffe potuit; experimento cum Salíulis ex disfito | fibi adportatis, & fuà parte tingente volatiliore orbatis infti- | tuto: idem mihi Anno 1686. cum Acidulis S. Mauritii ob- . | tigit: ad ipfum fontem pulvere Gallarum inje&o; non qui- dem uti Scollienfes prompté colorem mutárunt, & fenfim ex | flavo vini adinftar rubebant fenfimque tin&iores evaferunt : in Pagum veró haud femihoram à fonte diftantem. deporta- | tis; idem pulvis infperfus parum mutationis attulit. Patet ex hoc, partem volatiliorem effe & fpirituofam Aquarum mineralium ; qua tin&uram ex injedis extrahit, | quantumque difpendii ad loca disfita deportatz patiantur ;in- | fuper partes fuas valdé activas mobiles & fpirituoías produnt; | vafis vitreis inclufz ; hec enim vafa fibene repleta mox fube- re obturentur, & bitumine ut affolent munita ; ad deportan- .dum exponantur, mox cum fragore rumpuntur. Salíulis przcipue id fe expandendi virium íneft; aér enim quàm pri- mum fe falibus miícuit, eadem commovet, & amplius fpatium affeGans ; vaía diffringit, hinc earum bajuli fervente fole in diverforio quiefcere ; & bene mane ac horis vefpertinis eas- dem frigida perfufas deportare coguntursfecus vitra quibus ad exhalandum via non datur ; rimas agunt, vel penitus diffiliunt; Seminale Salfularum principium quodnam fit, id à prio- 1e determinare haud facile eft. Alkalicam profapiam indicant ea- 4 G 2 : rum Br Obfervatio XXVL rum cum fpiritu Gli lu&a, guftus quandoque ad naufeam urino- fus, & fapor quem potatores fentiunt fpiritu plenus, inebrians & vertiginofos ad usque tempus exclufionis efficiens, — Sal ter- tium pofsidere ex alcali nitrofo cum 2re qpli stis varie cir- «ulatum, alteratum, cicuratum & tandem amico connubio fo- ciatum , vel folus ille fapor urinofus indicat, quem calore ex- terno actuatz, foluto amice conjun&ionis vinculo deguftatze exhibent, qualis ex lapide prunelle cum 2 re parato habetur. Salis nitrofi; guftus non ingrati Excellentifs. DD. Scheuehze- "pus ], c. gr. vi ex quavis uncia per evaporationem habuit, Huic haud abfimile fal album, diu affervatz, in fundo depo- nunt & ubique vitri parietibus afhgunt ; acidulis econtra St, Maurizii; rubente ochra 41i vitra confpurcantibus. Ex hujus- modi falis tertii predominio vires fuas pofsidere Salíulas ad af- fiiàum genus nervofum fingulares & fpecificas, prafentiísimi effe&us 'lexyuseioy , docet, quod ab aliis quocunque artificio paratis medicamentis eque promptum & felix haud ha&enus impetratum eft. Etíam in colicis doloribus quibuscunque ; tam curandi quàm prafíervandi Ícopo appropriatas, & in hoc fingulares fuas vires exferunt; quód vix detur inter plurimos unus; qui folo Salínlarum ufu ad ipfum fontem curatus, reliquo - vitz fuz curfu recidivam expertusfit. Solus Salfularum ulus; fcilicet non medicamentis aliis nec etiam acidulis fociatus, ut - quidam folentrequiritur. Sole namque id efficacie habent, | ut fucco fermentante hoftili ex plicis & glandulis inteftinorum exterío , & fermenta reftaurent; & dolore fractum fibrarum robur reftituant & firment ; quod ab acidulis defuper potatis denuó infirmari , & fi non in ipfo adhuc loco, faltem paulo poft in priftinum delabi, plurium exempla mihi usque tefta- tum dedeére. | Vix eft qui me attocius in juveritute füa dolores coli- cos pertulerit, ex facharatis; mellitis; acidis; glaciatis, alliatis, pedum refrigeratione, preíto affuit ingratus hic hofpes, cum pertinaciísima alvi conftipatione ; à beato Domino Parente ! mco | De Salfulis Scollieufibus. 55 meo pluries commonitus , ut Salíulas Scollienfes nemini non in hoc affectu proficuas, in ufum ducerem , aures non invitus | dediffem , nifi hzmoptoicum auguria deterruiffent fic affeis propria, vicit tandem ex tormine exquifitiore & crebriore, conftipatione & vomitu ileos periculum ; repetita vena fe- | €tione & juículis cum fücco urtice & plantaginis alteratis | fedata hemoptyfi (approbante propofitum perilluftri & excell. | 4D. D. "Theod. Zuingero, Facult. Med. in alina Bafil. Acad. - P. P. fautore & amico finceré colendo) fub finem Junii 1686. comite DEO & ampliís. Urbis noftre Quzftore Dn. Tob. Schobingero ad ipfum fotitem profe&us, à media incipientes, integram deinceps meníuram jejuni exhaufimus : unde non minus largiter ac leniffimé alvo commoti ; die undecimo abi- tum paravimus, & via ad acidulas St. Mauritii vifendas dire- &a, DEO duce falvi domum devenimus. | Vitam quidem pluribus abhinc annis finiit amplifs Dn. Quzftor feptuagena- | rio major, ex procidentia infcrotum ftrangulatis inteftinis Ilia- cus: mihi vero DEI Opt. ex gratia vel torminis vel hzmo- ptoes in hunc usque diem ne minimum quid obtigit. Complura recenfere poffem vel prodigiofa Salíulis ex colica reftitutorum exempla: id unum innuiffe fufficiat ; ex quo primus in me periculum feci; me non unum noviffe, qui non incomparabilem earum virtutem usque dum in fe de- pradicarit. ) | | Dumautem nobis tum temporis(quamvisnon equeRhatiz incolis) ignotz, &à nemine usque patrie Medicorum in ufum vocatz funt ; Opt, Parentis mei literas addidiffe haud lectori ingratum fore exiftimo , que ad experiendum vires illarum ;. primumin me iplo me moverunt; qua fuére fequentes: - Chariffme Filt. | pEs à me prolixius Tibi fignificari; quz de Sal(ulis Scollien- fibus mihi nota fint tradám qux de iis mihi conftant... Site funt in inferiore Engadina ; territorio Rhatiz, quod pars eft | G 3 foede- P4 54 Olfervatio XXVT, foederis Cathedralis ieu Domüs DEI ut vocant, cujus Metro- | polis Curia Rhatorum eft. Dum A. 1647. ibidem negotio- rum causà verfarer ; audivi excellentiís. virum Dn. Ulyílem à Salis longo fatis tempore torminibus ; five doloribus colicis mirabiliter fuiffe excruciatum, & eodem quoque tempore am- plifs. Virum Dn. Tícharnerum, civitatis Curienfis Confulem , inclamavit uterque Medicorum operam, ut illorum confilio exquifitiffimis torminum doloribus liberarentur. ^ Adhibita fuerunt à .peritiffimis Medicis confilia & medicamenta , quz non putabantur non operatura; & doloribus linimentum ali- quod allatura; fed res omnis exoptato caruit fucceffu, & vide- bantur duo illa Rhatie columina inexplicabilibus doloribus füperata propediem ad plures abitura. — Acceffit tandem ad ftrenuum. Virum Dn. Ulyffem à Salis Mareíchallum Campi Regis Gall. Ludov. XIII, Medicus Voltureníis, qui eum juísit Scolio ex inferiore Engedina Cadum Salíulis ibidem ad Oe- num fcaturientibus plenum acceríere, & aliquot diebus mané jejunum menfíuram bibere. — His auditis przfatus Dn. Mare- fchallus é veftigio famulum fuum, equum clitellarium & duos cados parare, & ad iter fe accingere jufsit. — Scripfit interea epiftolam ad Dn. Jacobum Vulpium loci Paftorem , quem rogavit, ut quamprimum fervus fuus Scolii appulerit, duos il- los cados circa vefperam Salíulis impleri curet ; altero mane iterum evacuet, recentibus Salfulis impleat, cados obfignet, & fervum ad fe remittat, adventantium cadum unum pro fe re- tinuit, aleerum Dn. Coníuli TíÍcharnero Curiam mifit, Hac cum mihi nobilifs. Vir Dn. Abundus à Salis Mareíchalli fra- ter natráffet, & fratris reftitutionem & ipfius quoque Confíu- lis; non fine magna animi lxtitia retuliffet, ego St. Gallum ubi tum temporis agebam reveríus ; totam hiftoriam excell, Dn. Cafíparo Rothmundo Med. Doctori narravi; & juxta quoque fignificavi; me à teneris doloribus colicis exagitatum, intol- lerabiles nonnunquam dolores paffum, in animo habere Sal- Íulas illas in loco frequentare 5 tentaturum; num ab iftis dolo- ji ' | ribus De Salfulis Scollieufibus. 55 ribus harum ufu liberari queam. Approbavit propofitum meum, & e cum quatuor aliis Civibus iisdem doloribus obno- xiis) comitem mihi adjunxit. ^ Profedi igitur ad Salíulas il- las, menfe Junio Anni 1648. per novendium ibi commorati fumus ;, mane jejuni quisque meníuram integram bibimus. Die quinto finguli naufeam cepimus integram evacuandi men- furam; bibimus unusquisque mediam , & lenius laxata fuit alvus. Frigidiffime dum fuerint, jusfit Dn. Do&or. ad ignem calefacere & bibere. Ego ad finem usque frigidam bibi & etiam vefperi tantundem evacuavi, Die decimo Scollio di- Ícesfimus , & ab ifto tempore in hunc usque diem nec ego qui nunc annum octuagefimum ingredior, nec ullus qui me- cum ufi funt; .& jam omnes é vita difcefferunt, txdiofos iftos dolores ne femel amplius fenfimus, DEO fint laudes in fzcula. In predia durante curà & prata deambulando quotidie ex- currimus ; & in femihorz circuitu ultra viginti Acidularum Ícaturigines deprehendimus, fed nec Mauritianis aut. Wil- dungenfibus in Hasfia acore, nec Fiderifenfibus & Deinacen- fibus in Wittenbergia amoenitate fimiles. Dixerunt mihi Pagi incolz, nunquam de fontibus iftis bibi; nifi quando plenà z- ftate in prediis vicinis foenum colligant. Hac jam habequz mihi usque de Salfulis nota funt, & que Tibi profutura pu- tas felige ; & profperé vale cum Uxore & liberis. Dabam Elíaue. d. 2. Febr. 1686. | / L2 Tui amantiffimus Pater Bartholom. Anhorn, "Uti veró in Colicis doloribus incomparabili virtute ex- sellunt Salfulz, fic etiam ad afthmata fuffocativa, ad hydro- pem tendentia in duobus Reipl noftre Proftats, confilio micisfimi Collegz inoftri D. Do&. Hilleri felici fucceffu pro- pinata fuiffe non pronuper vidimus. : Unum ! 4 56 ^ Obfervatio XXVI. PME Unum liceat addere, quod admirandam Saltularum vir- tutem antifpaífmodicam egregie illuftrat; exemplum fcriniarii noftratis Georgii Kitt; qui annorum circitcr 48. à multis an-- nis ftrumofus, fic tandem anhelofus evafit ,. ut non nifi tardo greffu incedere; opificio fuo vacare neutiquam potuerit. Col- lum ubique pregrandi tumore cum facie xqualiter coexten- fum, vafis fanguiferis cruore ftagnante turgidis, oculis ex or-- bita fua extrufis & prominentibus , lividus ubique & adípi- cientibus, terribilis videbatur, variis medicamentis incaffum - tentatis, me fualoreut vires Salfularum experiretur ; eques ad fontem abit, ad locum deveniens, unanimi Advenarum íuf- | fragio, quafi tumulum fibi ftru&turus, ad fuos ut recederet dum viribus valeret, juffus eft unus Hofpes animum addidit, peri- | culum fine periculo fieri; & auctor fuit, ut tantum intrepide biberet quantum ftomachus fine faflidio ferat: id praftitit mane cum cateris qui curz facienda causà accefferunt, & fpreto confilio qui metum deterioris events incutere conten-. derunt, integram meníuram exhaufit. | Singuli Compotato- res cum voto felicioris fucce'süs ac funt ominati Scollium di- | fcefferunt. Solus nofter in loco; Culperz permanfit, ad al- | vum reddendam pluries ftimulatus, jam circa vefperam dimi- nui tumorem & piritum facilitari fenít: no&em prater foli- tum quietus egit: mane iudore madens evigilavit, & omnis; experstumoris, quàm qui antiquus glandularum ex lympha | incraffata aderat, lecum deferuit: letus totus, ad fontem fe contulit, & fuà portione denuo hauftà, adventantibus Scollio Hofpitibus alacris obviam ivit , à nemine ne quidem con- civibus primà facie cognitus, eundem fingulis quem ipíe cura - fucceffum Thaumaturgi Numinis beneficio ceu azó jy aw?6 impetrárit, non fine omnium ftupore apprecatus eft, Curá | feptem dierum fpatio peractà domum íe pedes contulit, & . pluresadhuc vite annos proíperé egit: tandem tuffi & afthma- " T te denuó invalefícentibus Afcite obiit, | o - . ld receníuiffe de Salíulis noftris adprimé meretur, plu- rimos incolarum fine ullo medicamine confeneícere; vidimus conjuges, maritum 9o. maritam 88. annorum Scollii prz fo-- ribus fedentes, & in libro fuo idiomate, quod eft ex Latino, Italico & Gallico corruptum; excufo ambo fine fpecilli fubfi- dio legentes; qui nobis retulerunt; fe fingulos confueviffe, fi quid fibi adverfa valetudinis obtingat, ad Salíulas ftatim ceu facram anchoram confugere, & ex his rato non quafitz ope- xationis fucceffum reportare. — (San-Gallo Augufftam Vind.!d. 9, Febr. MOBSERFATIO XXVII .— Dn. D. Johannis Andrex Víenbenzii. ZInatome feeimine ex Hepatis fCirrbo de- : | : funcia. i He quamplurimos pati manes, hinc inde Obfervatio- hes cumulatiffime abunde teftantur, quibus fequens no- tatu haud indigna annumerari poterit hiftoria : Deferebatur in Nofocomium Ulmeníe foemina quedam ruftica quadrage- naria; Barbara Oefterlina, qux jam per triennium de dolore | lateris dextri circa regionem hepatis in propriis dibus gra- viter conquerebatur, qui vero fenfim augmentum unà cum - Obfervatio XXUTI. Anatotmie femineex Hepats o. $7 tumore partis affect fumens eandem iummé excruciabat, usque dum tandem penurià & viribus fracta Nofocomium noftrum petetet. Vifitans eandem, macie fermé totam con- | fumtam íceleti inftar vivi deprehendi, cum fumma tamen fu- | periorisabdominis intumeícentià ; curiofius idem contrectans, infignem duritiem fentio, quam nihil aliud; quam induratum & in nimiam molem excretum hepar effe ftatim judicavi, & hinc prognofin fatalem predixi. Id quod & eventus, dolo- ribus continuo laceffentibus, & hinc viribus totaliter collaben- Acad. N, C, Cent, 1X. H tibus. «8 - Obfervatio XXVII. Anatome femine ex erc, tibus, confirmavit ;" Poft 5, enim hebdomadas patientiffima blandiffime exípiravit. ^ Vifcera igitur perluftraturus convo- cavi-Dominos Georg. Riedlinum, Chirurgum multifaria pra- xi expertiffimum, "ejusdemque Adjunctum Conrad ; David Hekingium itidem folertiffimum, in quorum aliorumque fpe- &atorum przfentia anatomicum ipfe dirigens cultrum fequen- tia obfervavi: Referato nempe abdomine, inteftina valde flac- | cida fero flaveícenti men(uram fuperanti innatabant, meíen- terio hinc inde glandulis fcirrhofis confperfo. —— Ad Hepar ipfum, tanquam primariam partem affe&am progrediens, de- ' prehendi illud ratione qualitatis & quantitatis totum quan- tum à ftatu naturali valde alienum ; ratione enim coloris erat pallidi flaveícentis tam in tota externa fepe M per to- tum & intimum ejusdem parenchyma, faltem in margine lo- borum pauculi rubicundi aderat ; vix unius uncike pondere eenuinam hepatis fuperítitis fubftantiam referens, totum ferme exfangue$ ratione confiftentie durum, deníum; fcirrhofum, & quaíi cafeofum. . In quantitate quoque multum à ftatu na- turali recedebat, totam quippe fuperioris ventris cavitatem re- plebat ; & ad usque lienem extendebatur, ftaterá vero exa- minatum iBxis ponderis civilis fuperabat. Reliqua, prater cor folito flaccidius, & pulmones pleurz affixos, interiora pro fubje&i conftitutione fatis integra erant. d faltem mirabar; in tanta & ferme totali hepatis fcirrheícentia; ne minimum ( calculi tum in illo ipfo ; tum in veficula biliaria de- ulic. — ! OBSERVFATIO XXVIII —.' Dn. D. Johannis Andrez Vfenbenzi. — Jumor infignis. circa pudenda feliciter. ex- trpattus. [gentes & vaftiffimos, imo & portentofos quandoque re- periri in variis corporis humani partibus tumores, folertes & : . curio- I z Obfervatio XXVII Tumor infignis circa pudenda ct. $9 €uriofi Obiervationum Colle&ores hinc inde annotarunt. Loca quoque pudenda ab iisdem haud:effe immunia experien- tia comprobat, & optandum effet, ut prepofterus, certe deridendus muliercularum in ejusmodi cafibus pudor fepo- neretur, cum Medicis totius Natura, & hinc etiam Corporis humani Myftis qué notiffimz fint hz obvelatz partes, quam aprico expofite 5 Nihil quippe aliud efficiunt; quam ut mala hzc indies majus capiant augmentum, & cura reddatur diffi- cilior. Ejusmodi Cafum & mihi videre contigit, cum d. 22, Sept. Anno hoc 1717. unà cum Chirurgo in arte fuà fatis pe- rito Michaele Krebs vocarerad virginem textoriam 27. anno- yum, faciei & corporis habitu haud inveauftam , quz pude- bundareferebat, quod ante quadriennium circa latus finiftrum pudendorum fenferit tuberculum quoddam inftar fabz mino- ris, quod veró neglexerit, & inta&um reliquerit; cum vero attenderet illud fenfim majus capere augmentum, tentaffe il- lud removere iterata fzpius impofitione Emplaftri de fpermate ranarum ; fed incaffum,. intra biennium enim hunc tumorem ad pyri mediocris magnitudinem excreviffe, usque dum tan. dem citatius fümens augmentum in ingreffu maximum excita- verit impedimentum, propter attritionem, excoriationem ; & ichorefcentiam continuam, unde obvelationem ulteriorem fibi effe impoffibilem; hinc eundem tamdiu pudoris velamine te- &um detexit, & ecce; confpeximus tumorem tantum & ta- lem, qualem Figura exhibet, fecundum omnes dimenfiones, longus enim erat novem pollices cum dimidio, latus & craffus feptem ; pedunculi autem craffities ultra duos pollices exten- debatur, confiftentià folidus & duriufculus ; colore cum cute reliquà fimilis ; vafis fanguiferis percurrentibus conípicuus, inferiorem vero partem ultra tres pollicum latitudines exco- riatus. Confilium ineuntes de medendi methodo , conclufi- mus, ut factà prius ligaturà fenfim ar&tius conftringendá totus hic tumor vel fponte fepararetur, vel fa&tà véxecc ferro re- fecaretur. Subligavimus igitur filo ferico; unde mox ingen- | "E | Ha tes L 6o Obfervatio XXIX. De pro Obfeffa vel Fafcinata ce. tes (uborti dolores, quos vero Patientiz Linimento demul- | -cendos effe fuafimus. | Die 25. arctior fuperimpofita eft liga-.— tura, unde tumor fenfim livefcere & frigefieri incipiebat, hinc die 28. circa locum illum in Figurà punis notatum fine no- stabili hzmorrhagia amputavimus; bilance examinatus pen- debat zxxxvj. FaQa ejusdem fectione; reperi totum quantum glandulofum ; innumeris ftipatum vaículis fanguiferis & lym- phaticis, unà cum nervofis. Reli&am vero portiunculam de- mum die 4. O&. refcidimus, unde quidem valde notabilis íe- quebatur hzmorrhagia, quz vero applicato cum ftuppis pul- vere lympathetico mox ceffabat ; fruftulum autem hoc iv. . pendebat. Curabatur ex fectione ortum vulnus, usque dum - eirca finem Octobris illud cicatrice cutaneà plenarie obtegere- tur, & fic hanc virginem letam abíolvimus. — Similem ferme obíervationem extirpati, & per fecionem curati in pudendis : tumoris feu Nattz in ancilla quadam Eph. Nat. Cur. Cent. I, Obf. 73. nec non in foemina quadam Eph. dictarum | Dec. 1. A. 6. &. 7. Obf. 19.annotarunt, quam ultimam etiam — Bonettus Med. Sept. P. 2. L. 4. Sect. 1. Obf. 9. inferuit. Cum vero nofter tumor alterum zxxvfi. quantitate preponderet, | hinc & eundum notatu haud indignum judicavimus. Vide Tab. I. - OBSERFATIO XXIX. . . Dn, D. Johannis Andrex Vfenbenzii, . De pro Obfeffa vel Fafcimata babita, curata. | | N l| magis familiare ; praeprimis in rudioris farine plebe; ^ quam przternaturalia; imo quandoque naturalia cum fu- pernaturalibus confundere, & morbos ex caufis plane naturali- - bus ortos pro magicis; faícinatis & diabolicis venditare & pro- clamare. Diffitendum vero minime, dari haud raro morbos tam mira imo horrenda fymptomatum fyndrome ftipatos, ut. non folum vulgo ; fed & hifce prudentioribus imponere que- "s ant . " Cr / AB.I. ad Cent. IX. Obr. XXVI. ? ! S DAS $* N À od ^ ^ Obfervatio XXIX, De pro Obfeffa vel Fafcinata do. — 6x. ant, Medico vero natura fcrutatori incumbit altius hec in- dagare , & nifi fermé omnia omnem naturz ordinem & po- tentiam tranfcendant; mitius & prudentius de hifce judicare: "Obtigit & mihi ejusmodi cafus; in puella quadam ruftica de- «enni , ex pago Dimmetraufen territorii Ulmenfis prognatas de qua vulgaris rumor fpargebatur, illàm à diabolo corpora- iter effe obíeffam , vel ad minimum fafcinatam ; hinc etiam . parentes & cognati ejusmodi conquirebant auxilia, quz vel ca- codamoni profligando ; vel à fafcino liberando effent fuffi- «ientia; preprimis id exfpectarunt à famofo quodam Clerico haud longé à noftra urbe degente ; qui etiam fuis fungebatur rebus, aft irrito & plane nullo effe&u, quin potius malum ex- afperaretur, & fymptomata indies fortius ingravefcerent. Hinc anxii parentes hance fuam filiam die 19. Febr. 1717. ad meas &:des advehi curarunt, ubi ftatim in earundem limine, nec non in mufeo aliquot precipue primo intuitu maxime horrendos perpeffa erat paroxysmos; oriebantur quippe ru&tus & fingul- tus adeo velociffime & violentiffime feíe invicem iníequentes & alternantes , ut omnia pe&oris & abdominis contenta per fances jamjam proruptura feré juraffes , unà cum jectigatione totius corporis adeo enormi 5 ut duo robufli ruftici unà cum matre przfentes vix quidem ad eandem fuftinendam fuffice- rent, contorquebantur etiam facies & oculi torviffimo modo. Ingenue fateor ; me hifce vifis non parum mente fuiffe com- motum, & nifi partim ex propria, partim aliorum experien- tia & obfervationibus mihi conftitiffet; quam horrendas pof- fint motus convulíivi excitare tragoedias, fermé fimilem de morbo magico concepiffem fufpicionem; aft cum viderim pa- roxyímos creberrimos quidem; ( intra dimidiz quippe horx- fpatium quinquies hoc modo corripiebatur) fed non diu du- rante$ ; poft paroxysmum rationem integram , faciei torvita- tem in ferenam ttansmutatiornem, animum & mihi & prefen- tibus erexi; fperans, medelam divino adípirante Numine ad- huc affuturam 5 attendebam quippe; primum mali infultum cir- E Wi. - H 3 [c Me rmm ine ' à €» Obfervatio XXIX. De pro Obfeffa vel Fafcinata cc. ca ventriculum initia fumere, hinc materiam peccantem & (a- burram humorum vitioforum in primis viis latitare haud va- no augurio judicavi, quz genus. nervofum vehementer irri- tando & vellicando tantas excitet erumnas, unde ad has eli- minandas feq. potiunculam unico hauftu fumendam pracripfi: -. . Rec. 9 emet. gr.ij. rad. ari gr. iv. V Hyperic. Sir. Cichor. c. Rhab. a. 5vj. M. Ta cen Pro generis nervofi vero confortatione & motuum con- . vulfivorum mitigatione mixturam antifpasmodicam ; coch- leatim fumendam : | ..... Rec. pulv. epilept. March. Specif. ceph. Mich. an. 5ij. s7 Meliís. Hyperic, Poeon. an. 3ij. Epilept. Lang. Sir. Poeon. an, 28. Ex quorum ufunon folum copiofiffima biliszeruginofze quan- titas do xaj xd» expurgata , cum maximo zgrz levamine , fed & poft mixturz ufum bis iteratum omnis paroxysmus ple- narié evanuit ; ut ab illo tempore jam per quadrimeftre ex divina gratia optime & fanifsime valeat. OBSERVATIO XXX. Dn. D. Johannis Andreae V[enbenzii. —. Partus octimefTris sovous, frigidus es rigidus. , 1 | QC rimefirem foetum rarenter, imo fecundum Hipp. Lib. de Carnib. $. 22. & Lib, de O&imeftr. Part. plane nunquam. effe vitalem , plurimi tam veterum quam recentiorum confir- mare contendunt, quorum rationes exquifita uti folitus erat, - lance, acutifsimus quondam Proto-Medicus Romanus Paulus Zacchias in Quat. Med. Leg. Lib. I. Tit. 2. Qu. 4. examina- | ; vit * t- Obfervaiio XXX. Partus Ocfimeftrris vivus, &vt.— 62 vit.- Quz noftra hac in re fit fententia, lubentes prxtermitti- mus , ne à propofiti & tituli meta nimis avertamur, —Cafus | autem, quem optimá fide propono, talis eft: Pepererat quippe - | in Nofocofio noftro, die 7. O&. 1718. gregarii cujusdam tuilitis uxor circa finem o&aviab imprxgnatione menfis partu | fatis molefto filiam; quamprimum autem obftetrix officio fuo | gnaviter fungens eandem fuíceperat, ftiriam quafi fe füfcepi(- | fe ftatim affeverabat ; non folum ratione frigiditatis intentiffi- | mz » fed etiam rigiditatis plane infolitz & quafi lignez , ut ne buccis quidem forti quamvis manu fovea notabilis imprimi | potuerit, verbo tota corpufculi compages erat adinftar car- | nis fumo valde exficcatz & induratz ;. hinc nifi refpiratione , ; eaque admodum levi, vitz prefentiam prodidiffet, veré jam-- | jam demortuam omnes firmiter credidtffent. | Quo igitur in tenellum hunc ; cetera tamen optime formatum ; nec nimis - «.cetoxor foetum omnis debita & follicita cura impenderetur, | calidis linteaminibus involutus , imo & ad fornacem pofitus, - | optime & blandiffime fovebatur ; attamen uti ftatua lignea à calore quidem incalefcebat, ab eodem vero remotus citius . | eadem refrigefcebat, rigore à capite ad calcem continuo per- | ennante, in quo etiam ftatu perintegrum triduum fine cibo & potu; cum maxillz prz rigiditate diduci nequiverint ; perma- ; nebat; quo abloluto animulam fuam fine feníu& motu, ne ullo | vagitu quidem ; Creatori à quo accepit placidiffime reddidit. | Raram cert& notatuque digniffimam judicavi hanc obferva- |üionem, Perquam note quidem mihi funt hiftoriz embryo- | num in utero materno induratorum imo petrefactorum, qua- ;lem Marcellus Donatus in Hift. med. mirab. Lib. 7. cap. 2,'& |; Sennertus Lib. 4. Prax. part. z. Sect. 4. cap. 8. ex Joh. Albo- . (fio defcripferunt ; Indürati item foetus hiftoriam tradit D. To. -hriftoph Bauzmaunus in Eph. Nat. Cur. Dec. 3. A. 7. & g. |Obf. 24. fed mortui & gelidi, D, Alph. Khonius Dec. 3. A.5. (& 6. obf. 8o, pariter mortui ; de vivi vero, quamvis minus vividi foetus tantà. frigiditate me neque audiviffe neque E giile, | P Ei €4 — Obfervatio XXX. Partus Ocimeflris visus dve,-— gie, variis quamvis follicite erutis obíervationum documen- £15, unquam recordor. ui gb In caufas infoliti hujus & certé admirandi partus inqui- - rens, varias quidem fum meditatus, attamen utrum axpíeiae Lydium íuftineant lapidem, illorum quorum ex meliori luto finxit praecordia Titan, inveftigationi & enodationi fublimiori relinquo. Utrum imaginationi, in gravidis aliàs multa potentis, ali- : quid fit adícribendum, haud plane inficias iverim , quamvis ex | puerperà nil plané expifcari potuerim 5 cum vero illa Romano- 2 Catholicorumreligioni firmitér fit addicta; in quorum Templis 7 communiter copiofiffimus Imaginum, Sculptilium & Statuarum : numerus reperitur; ex quorum attentà, vel religiosi contem- | platione, rigorem fcetui communicari potuiffe; non adeo ab- fonum effe judicarem, Si veró haec diípliceant, & via plane / naturalis, imo potiüs przternaturalis in puella hujus formatio- 7 ne irregulari fit inveftiganda , optime forfan in matris foetum hunc foventis temperamentum & conítitutionem fiet inquifi- 7 tios eft autem tenerioris & ficcioris corporis habitus, quod 7 etiam ex lochiorum totali ferme defeàu non vanus concludo; 2 hincob temperiem fanguinis craffiorem & viícidiorem matris, T talem etiam foetui communicari debuiffe neceffe eft, Ubi au- | tem fanguis craffus & viícidus, ibi minor motus ; ubi minor | motus, ibi minor calor, & potius frigus ; ubi frigus, ibi rigidi- /1 tas; & quo illud intenfius, hzc quoque major. Quae omnia)! fibi invicem rite conjunda, preprimis fi embryo, quod forfan" nemo negabit, in clauftris maternis egrotaverit; majorem opi-? nionibus hifce probabilitatem afferent. — Sed; uti fuprà innui, - meliora à docuoribus expedto. dii 2.4 a «— OBSER- Obfervatio XXXI. Uterus fcirrbofus. — .— 6g OBSERFATIO XXXI. Dn. D. Johannis Andreae Ufenbenzir. Ukerus fcirrbofüs €^ famofus. q7Tówm monftrofe magnitudinis Eph. Nat, Cur. Dec. 1. A, 1. Obf. 128. & fteatomaticum Dec. 3. A. 7. & g. Obf, 152.annotarunt. Licebit forían hifce addere uterum partim fcirrhofum; partim putridum multaque fanie repletum, Textoris quippe Ulmenfis $Ravtit: SWtáuteré uxor 53. anno- rum fex liberorum mater denuo gravidam fe effe non folum firmiter credebat, fed & obftetrices melioris note id pro certo alfeverabant, cum venter fenfim intumefceret, & fororiae mam- mille incrementum aliquod fumerent, Intra vero hoc tem- | pus fuperveneruntatrociffimi infimi ventris dolores,quibuspro- | fligandis hinc inde; uti plebis mos eft, varia conquirebantur auxilia; aft omnia incaffum, usque dum ventre in immen- fami, molem au&o, dolorumque acerbitate viribus exhaufta |vitam finire cogeretur. Ut autem innotefceret, utrum gravi- da fuerit, d. 23. Oct. ad. cadaveris fectionem invitabar , unà cum Chirurgo Michaele Krebs ; praeíentibus (imul duabus matronis obítetricantibus , que adhucdum nil minus quam |de graviditate dubitabant, cum in latere dextro. embryonis caput tadu íe percipere firmiter contendebant. Aft ego aliud vaticinabar, & partim hydropem, partim Ífcirrhofum quendam tumorem latitare ex abdominis enormi vaftitate- jpro certo affeverabam; id quod & fectio comprobavit: Si- niftro quippe eoque inferiore abdominis latere aperto; ftatim aqua hydropica flavefcens maximo prorumpebat impetu, que colle&a 14. libras civiles fuperabat. Referato per totum ab- domine, confpe&ui ftatim fe fiftebat uterus, totam ferme ab- dominís cavitatem adimplens, reliqua viícera diaphragma verfus protrudens, inzqualis fuperficiei ex inflammatione val- . Obferv, Acad. IN, C. Cent. LX. I de 66 Obfervatio XXXIL.— PSOE de rubicundus, qui, cum in finiftro latere mollis effet; & ta&tu£.— cederet, in binis locis quaft faceulis fibi invicem coharenti- — bus apertus, copiofam faniem faris feetentem fundebat, quz | itidem colle&a ; undecim ferme librarum pondus adequabat; | aderant infuper hinc inde tum in füperficie, tum in cavitate . ejusdem variz veficula diver magnitudinis, fimili materia faniofa nec non pituitofa replete ; ne ullum autem embryonis | veftigium.. Dextrum autem uteri latus totum. quantum erat. — valde durum. & fcirrhofum , :n folidam & deníam maffam | compactum, hinc totum uterum ad latera non ligamentis fo-. lum fed & peritonzo firmiter affixumíeparavi, lance examina- vi & ultra 15, libras pendentem deprehendi. Plura rimatus elfem;. aft mariti & cognatorum vana & przpoftera in de- | functam religio manum de tabula jubebant. | (Uima Auguflam Vind. d.10. — Febr, A. Viz. mie.) ——— H4 da dm poff ab Excellentiffmmo Dm, D. Riedhino ^ cominunicatas: bas. Obfervatioues ,, Dn. Auctor febre | aaligua petecbiali correptus , cum voix trigefimum [extun «tali annuum complevi[Jet extimclus. fuit. ud. ng - OBSERPFATIO XXXIL. Dn. D. Rudolphi Jacobi Camerarii | - De Globi lucidi meteoro. | Cibus lucidus Tubingam nuper pratervolans, cum illumi- - . -— matiene zdium: oppofitarum , ad claritatem qs. Iunz ple- - me comparatan;, dicitur ab aliqribus meruiffe nomen draco- | nis volantis, do dem autem quondam Ephemeridibus ^ . foftris inferta fait diflertatio Kavirise (qua alibi eiratur Monta- Rari; & Gulielmini alteraad nosnon pervenit) liceat etiamide l pra-- m— De Globi lucidi meteoro. ér praienti meteoro hic agere; expilcatum; quomodo aliisalibi comparuerit illuftre phenomenon, ut ex obfervationum col- le&ione plurium perveniri poffit ad rationes ipfius verofimi- liores. | Liceat ergo referre; quantum mihi hocloco innotue- rit de tam íplendido meteoro, plené quidem autoptes ipfe ego non fui, in medio urbis, fedens ad meníam non in humili, fed altiore domüs contignatione verfus meridiem fuper cul-, mina oppofirarum zdiun altiorum lumen modó amplum, fübitum, momentaneum, gemini inftar fulguris, coloris coeru- leícentis, conípicatus, nullo plané exaudito fono; omnem mox viciniam tanquam à fulgore infolito commotam & excitatam audivi, eó magis, cüm profpicientibus coelum quà patebat ap- pareret ferenum , ftellis. plenum. micantibus. Hinc autem. quzrendo paffim, quibus liberior in campum profpectus, ne- eare nequeo, nimià relationum varietate me feré confufum, certi przcisé parum eruere vel determinare potuiffe, adeo non confentientibus fpe&atoribus, ne quidem vicinis, quanto magis fub fitu diverfo aliis fibi contradicentibus , inprimis in modo & moti , ejusque termino à quo, ad quem : Huic fuit coelum qs. apertum, hiatus, ex quo effufus veluti ignis ; Illi globus vilus re&tà deorfum lapíus;, alteri trajectio oblonga trabis obliqua s alteri motus à meridie verfus ortum ; cui ta- men ita contradixerunt plures, ut non potuerim non contra- rium admittere. Denique fuerunt; qui non (ine fono ftrido- ris hoc factum fuiffe pretenderunt: alii nil quidquam fe au- diviífe , utut ita conftituti, ut audire potuerint; debuerint, fue- - runt conteltati. — — | DN A .« . Quàmbene ergó, quódforté fortuna ex Magiftris Aftro- philus, amicum ipsá przcisé dicendà horà ducens ftellatum, ( fit venia verbo, qua datur euntibus herbatum) in alto edium verfus campum plané liberarum hoc ipío teftis idoneus vidit omne fpectaculum, & narravit in hunc modum: Sc. in vicinià Cordis Hydra, non altius, non propius ad vicinum tunc Jo- wem ortam fuiffe lucem improvifam, modo vix alio; ac foleat ES E Uo» (00. "ftella: | 8 Obfervatio XX XII. " ftella cadere incipiens, conglobatam, & mox afpe&uamplio- — re multó Veneris jucundo motu leni zquabili horizonti pa- rallelo transverfim trajeciffe verfus Sirium, quótamen nonper- venerit, vifam majorem in fine ac principio, ut nec afcendiffe, fic nec delapfam, fed difparuiffe fubitoó, & humilem tenuiffe fitum, plus minus graduum viginti; Traxiffe qs. caudam, reli- quiffe tractum albicantem, fed durationis perbrevis, fuperftite tamen ut videbatur ibi velut fumo tenui nigricante. De ífo- no, de fcintillis, divifione, nihil; cauté diftinguendo fonum praterfluentis Nicri noce filente. De amplà autem valle; hanc fuiffe velut à lunà plenàlongé latedp omninó illuminatam. Mirum, fpe&tatores alios in collegio eodem voluiffe vidiffe - coloresiridis fub motu hujus globi: In alpibus nobis verfus meridiem propinquis altis globum in fine vifum non manífiffe ; integrum, unum; fed divifum in duos tresvé. Tandem ple- risp placuit comparare phenomenon cum pyrobolo, raket ; | fatentibus tamen globum bené majorem, & lineam non fuiffe proje&ionis furfum; Etcoelo quidem ut di&um fereno voluit . quibusdam verfus meridiem juxta tractum iftum haberi pro. : certo; ftellas ibi minus indé potuiffe confpici. Pro claufulà ; vulgus indé frigus, fed annum porró fertilem; fibi promittit. Obfervatum fuit hoc die 22. Februarii; cinerum, & ca- thedrz Petri, anni hujus 1719. no&u ante dimidiam nobis te- fte quidem horologio octavam ; quarto poft NL: ad quem - attendi voluit Virgilius in Georgicis. Sub Saturno, modà - ftationario, jam incipiente retrogredi. Poft Jovem nupet | Veneri; jam Soli oppofitum Regulo propinquum. "Tempore | five menfe pratermorem non hyberno;fed lutulento. Plerique | | tunc dies mané nubili, humidi, à meridie ad vefperam clario- 1 res. Sic ille ipfe dies 22. habuit tres irides, matutinam, po» | meridianam, & vefpertinam fc. ad hor. 5. vefp. ex Weft atrae | nubes, plané uttempeftuofz zftivz, tulerunt imbrem, cui fü- jl pervenit iris perpulcra. Indé principium ferenitatis, cüm pau-. €x fupereffent verfus NO. nubes, & ruberent; pope : polt- -— | —. De Globi lucidi meteoro. | 69 poftmodüm ex Weft aliz, etiam fubrubentes. Hisergo difcuf- fis, inter hor, 7. & 8, micantibus ftellis, ferenum erat coelum; cüm fulgore ifto excitatus profpicerem ; ne nubeculam qui- dem vidi. Atíequens mane habuit coelum iterum nubibus obductum,; qux tamen iterum difcuffe reliquum diei dederunt ferenum, — Indé dies nubili, pluviofi , nivofi tandem ult. Febr. plena hyems, cum gelu. Sic f£. Matthiz fecit glaciem, quam non invenerat. Barofcopium à die 19. Febr. lapíum ad imum; imó infra imum fuz Ícalz, per diem 22. non ul- trà venerat in altum, ac ad fecundüm & tertium gradum , & altero mane ad quartum 3. non nifi die ult. Febr. pertingens ad duodecimum; cümaliàs füprema omnium fatio fit graduum viginti: juxta pag. 55. app. E. N. C. cent. 4... Hancsd Hoc eft leve fymbolon; ad formandam hiftoriam con- ferre quoad poffum : Ad alteram partem xtiologicam non aufim progredi temere, phyfico- mathematicis locum effe con- cedendum ratus. Liceat tamen & circa hoc pun&um propo- nere aliquid; quod ab illis mereatur vel confirmari vel con- futari. Scil. qui ab Ariftotele quid diverfum proferat, vix no- vi quenquam; Perinde enim omninó fore videtur, f. quis di- cat accenfam exhalationem ficcam, fumum, f. fulphuream, pinguem; res redit omnis ad meteoron ignitum , fi vel ma- ximé fuerit rarior ; tenuior; fübtilior, fulguri fimilior quàm fülmini. Keplerus utique ad Ephemer. anni 1623. d. 17. Nov. Meteorum ignitum; globus ardens; ab occafu in ortum volans, totàpaffim Germanià fuit conípectus. In Auftrá etiam fragorem exauditum affirmarunt, qs. à fulmines quod vanum tamen puto: nihil enim tale confirmant defcriptiones, quz extant, De ortu ambigo ; fueritne incenfio à circurn- ftanti frigore, materiz vifcide & oleofz, ut eft cim trajectio- nibus vulearibus: anne potius dicam ; inceníam in vifceribus terr, eaque crepante, in immenfam altitudinem explofam ; cx quo nifu, vifcerum veluti parturientium, ille horror & illa fudatio extraordinaria à die g. in 17.? Et Kavinz Fax, feu [2 i; | Lam- 70 |. Obfervatio XXXII. Lampas volans; magaum meteorum,viium poft occatum Solis, d. 5 r. mart. 1676. per Italiam, occafione terra motüs difrupts. his compagibus natum, & inftar bellice pile, bomba; ejacu- latum, ignem admififfe; lammam concepiffe, dicitur, ex ful- phure & halinitro concretum, conflatum, accenfum ,. & eve- &um, deícripfiffe motu fuo lineam parabolicam. &c. Verumenimveró liceat hàc occafione quxrere, utrum in publicum non enotuerit fententia; bené recedens à priori, omnino fingularis, viri quondam jure fuo celebris: Fuit is Nofter quondam Wilhelmus Schickardus, Lingg. Or. & Ma- thes. (miro nexu) Profeffor, in medio optimz fpei promoven- darum illarum pramaturo fato abreptus, Moeftlini & Kepleri difcipulus, nec Gaffendo: in Vità Peireskii, nec Cartefio in epiftolis , fine laude di&us. ^ Hic nobis reliquit fcripta me- — | teorologica tria fingula digna, quorum adhuc fiat mentio: | Íc. claritatem borealem fulgurantem anno 1630. vidit magis attonitus, ac Ille, Duos Parhelios obíervavit anno 16533. & conftituit in loco interfectionum halonis & circuli horizon- . talis, rationem hujus fchemate optico- geometrico exponens. Prior igitur ordine fuit Globus lucidus, 7. Novembris anno 1623. coelo fereno.confpe&tus, quem avtoptes ita deícripfit, fingulari quidem libello in vernaculà ( quz caufa videtur, cur minus attendatur, minus fit cognitus, ) ut mereatur feré poft feculurti revocari , datà occafione Ípectaculi adeo fimilis. Quod ipfi ergó primo fuit proprium, erat receffus à. communi fcholarum fententia: Negavit, & rationes fuz negationis ex- pofuit fortes, fuiffe meteoron ignitum, non. admifit ignem, flammam, materiz inflammabilis accenfionem vcl deflagratio- nem, apparentem non verum praténdit fuiffe delaptum, &c. Regeffit & (ubftituit Globum, nontam lucidum, quàm illumi- natum ; à quo, nifi à Sole; extingui vifum, cum immerge-. - retur in terre umbram &c. lta paucis multa; íc. commen- ..| dandum & evolvendum cenfeo fcriptum ipfum. | Ex quo duo faltem adhuc addo ad hiftoriam : Vifos & ipfi quondam Iri- ias: —Ó—À |... — De Gloli lucidi meteoro, | 71 dis colores; & bonà fide relatum, globum apparuiffe in ine divifam id duosinzequales. ; | 3i] -- — Hoc paradoxon decurfu tot annorum & per obíervatio- nes plurium fübindé talium globorum fuiffet utique examinan- duni diligentius: (maximé cüm cateri non à Sole ab occafu ad ortum, fed ab ortu ab occafum veríusSolem fuerint moti.) Cüm tamen ne quidem habeamus talium per annos appa- rentiarum juftum catalogum. ^ Prater alios; noftráà memorià vifos vel auditos, ut talium numerus compleatur ternarius, ci- tabo fimilem ex vere anni, cujus autumnus tulit nobis ma- lorum multorum & longorum principium :. À. 1688. d. 17. Apr. ft. v. vifus Heilbronna, Tubingz, Ulma; & neício quous- que mané inter hor. 2. & 3. atque ita horis duabus cum di- midià ante Solis ortum; ccelo fereno ex Sud weft per Eclipti- €am circa decimum gradum Arietis à Ceto ad alasPega(i ver- fus Nord-Oft cum tanto fplendore, ut terram inftar pleni- lunii illuminaverit, curíu non adeo celeri, fed ita di&tis ftellis cadentibus fimili in. minimum tripló diametro Veneris prz- fervolare. Reliquit pone fe caudam inftar lang candidam, Quafi vento pulíam, ut poft quadrantem horz adhuc vifibilis à feptentrione veríus ortum incurvatum arcum extenderit. &c. Ceu in calendario quidem ad annum íequentem id annotavit Honoldus, Profeffor quondam Ulmenfis. | | Quod autem operz fuiffet pretium; & effet adhuc, non praetermittere talia; globorum talium magnitudo, amplitudo; altitudo; major omni. meteoros nube; fulmine, &«. docebit; fi audias viros laudatos. —.1He Schickardi tam. Argentina vi- fus. quàm Vienna, & ex calculo ipfius videri potuit per tra- &um terre 183. mill. germ. Diametrum 40oo. pedum: Al- titudinem 20. mill germ. Alter Kavinz calculo vifibilis plus 95 o. mill. Ital, Diametrüm unius cc. mill. kal: Altitudi- nem go. vel 120. mill, Ital. habuit, Non mirum ergó loca- tum fuiffe iftum à. Noftro globuni in ethere, ( certé ab Arí- ftotele videntur tales confttuti ibi ; ubi fuum ignem fublIuna- Ne tems | ef "TV — Obfervatio XXXII. | | | d 5 e rem voluit, fupra aérem, in loco exhalationis calidze & noluit tamen in altiorem, quia vifus fuerit bene in longum, ab occafu in ortum, fed non eque in latum, ad meridiem vel feptentrionem. gi E Superfunt duo Schickardiana; globi materiam & motum quz concernunt. Confidenter ipíe tum provocavit quoscun- que (liceat repetere hoc poftulatum) quis ullibi unquam reve: ra obfervaverit ignem delapfum ? Errori tali optico fubftituit trajectionem horizonti parallelam; Eó usque fingularis, ut in zthere fuiffe & manfiffe globum iftum voluerit, vel quo deve- nerit, quid cum ipío fuerit fadum, fe neícire fuerit profeffus, deciduum certe non agnovit, nec apud nos; nec alibi; locis etiam diffitis. — | | | Si porro non fuit fulphur accenfum , qualis ergo juxta Noftrum maffa illius globi ? Hanc utique voluit mollem ;li- - quidam, fimul & aliquantuur vifcofam, totam pellucidam; cui .| níhil opaci à tergo , ut tota potuerit à Sole illuminari; lumen . | ejus refle&tere nonà puncto, fed à globo toto; ut aquam fpon- | gia; fic illa lumen qs. imbiberat intime, 1 At ifte quidem materiz modus non potuit non & olim. & nuper revocare in memoriam illud liquamen vifcidum 5 mucilaginis inftar vel gelatinz, oblatz quondam & venditate | .à ruricolis pro ftelle cadentis purgamento , Sternbuzen,. | Quamvis Nofter multis modis globum lucidum rarum à frc-. quentiore ftella cadente voluerit diftin&um; proceffiffe tamen |; hoc videtur ex hypotheíi, ab eo non admiffa; qs. pro hac ignis revera delaberetur ; imo, ut.diGum, plane nihil in fuo pheznomeno deciduum admifit. Liceat ergo querere: An. & qua inter ftellam trajicientem ; diícurrentem, & cadentem | fit differentia ? Alteri enim maffa illa vifcofa negari nequit; | alteri apparitio, trajectio, difparitio cum globo eft plane fimilis. |.| Qui plura volet de ifto ttella jaculo, vel qs. tali, prater Brunonis Lexicon, fub Coslifolio & Noftoch Paracelfi, evol-/ vat fafciculum Medicamentorum Cnoéfelii in app. E, N. C. s.d | P194. ] De globi lucidi meteoro, ——— 73 p. 194. unde conítabit , notiorem fuiffe illam gelatinam vul- 20, quam fchole ; in fyftematibus Phyficorum vix reperitur: Addat autem omnino Obf. Menzelii, in E. N. C. II. IX. ubi tres circumftantiz notabiles: íc. ftella cadens fplendorem fu- "um in terram usque fervavit; in terra adhuc ab aftrorum lu- minibus refplenduit; (& Mercurius in barofcopio dubie Pho- fphorus, an radios evibrando, vel faltem reflectendo? ) & hic. Ítelle marínz comparuit fimilis, Atqui Dortous de Mairan in memoir. d. Trevoux 1717. Novembr. talem proponit pul- monem marinum , dubie pro pifce vel excremento viícofo maris habitum, & 4ddidit : il eclaire la nuit; il rend lumineux les corps, qui en font frottés; il y excite dela demangaifon, &c en fait tomberle poil. Gesnerus ex Plinio : Pulmone ma- rino fi confricetur lignum , ardere videtur ; adeo ut faculam |ita przluceat, Et plura ex Kiranide, Fluddus aliquando ignem fatuum affecutus, comperit illius materiam non igneam; fed vifcofam, lubricam & candidam, nigris maculis infperfam, fed hoc ipfo vix fidem invenit; quam fc. in dubium vocavit du Hamel d. meteor. qui porro: Fieri poteft; ut ftellze cadentis | reliquias pro igne fatuo contre&taverit ; nam illa funt vifcofz, & lubrica; ut experti teftantur, | Plinius hanc naturalis hiftori» partem non pratermifit fed exemplis in Grecia & Italia obíervatis declaravit. l, 2. |C. 26. 33. 4. 5. 6. unde tria notari poffent; fc. quod facem in ipfo gladiatorum fpe&aculo prater ora populi meridiano transcurriffe ; fcintillam e ftella cecidiffe; auctam cüm terrse ap- propinquaret, ac poftquam in lunz magnitudinem facta effet, illuxiffe ceu nubilo diei, deinde cüm in coelum fe reciperet; lampadem factam fuiffe; ( quale vero fuit illud monftrum; five qua vel fide vel phantafia vifum aut fcriptum ; ex quo Lflamma devolavit, rivum exhauftt, agri fru&us abfumfit ? Jon- I fton. thavmat. p. 10o. fub cujus tamen finem funt, qua huc Ifpecant) difcuríus tandem ftellarum nunquam temere fieri; Ácripfit; ut non ex ea parte truces venti cooriantur; & iis tunc Obferv, Acad. N, C. Cent. 1X, K pro- X4 —Obfervatio XXXII. De globi lucidi meteoro, procellz in mari terrisqüe &c.— Capite autem octavo redar- guens vulgi opinionem, qs. fidera fingulis attributa forent ho- minibus, clara divitibus, minora pauperibus, obícura defectis, quia ron cum fuo quique homine orta moriuntur ; nec ali- quem extingui decidua fignificant, fubjungit: llla nimio ali- xnento tracti humoris igneam vim abundantia reddunt ; cum decidere creditur, ut apud nos quoque id luminibus accenfis hiquori olei notamus accidere; íc. videtur aque ac Ariftoteles ineteor I, 1. c. 4. prater ignem & aquam dediffe tali pheno- meno. Forte; ut Greidanus , ftella cadentis reliquias dixit; qua flamma confumi non poterant, in terram delabentes, ge- — latine fpeciem referre. Qua forían ratione fententiarum con-. trariarum quzdam tentari poffet conciliatio. | Utrum vero: — tale quid vi quacunque elevari poffit furfum; ubicunque iterum dimittendum; quis determinabit? . | | | . Felix,Poéte ingenium & ia hoc themate fe quondam exercuit. Inter fatalia Caaris & belli civilis injurias ad fi- nem primi Georg. . Non aliàs coelo ceciderunt plura fereno. 1 Fulgura; nec diri toties arsére comete. — Atqui globis iftius- | modi hoc proprium magis eft ; ut ad ipfos rece confpicien- dos qs. coelum ferenetur , & error non infrequens; voluiffe - ipfos confundi cum cometis. Quam vero graphice propo- : fuit hoc phoenomenon : Sape etiam ftellas vento impenden- | te videbis pracipites coelo labi, notisque per umbram flam- - marum longos à tergo albefcere tractus, Porró ; mixtura | quzdam ftellz cadentis & fulminis occurrit l. 2. Aneidos; ubi |; poft ignem lambentem Juli; ad preces Anchifz, fubitóque fra- v, gore intonuit lzvum ;. & de coelo lapía per umbras ftella fa- 1; cem ducens ,. multa cum luce concurrit. lllam longa fuper |; labentem culmina tecti cernimus idea claram fe condere fyl-- : Và, fignantemque vias; tum longo limite fulcus dat lucem, & |y. late circum loca fulphure fumant, Quam de fülmine hic odot |; certus cft, tam incertus de ftella cadente. Tertio l. 5. A&neidz l1 aliud augurium, "Telum Aceftis ipío motu per aérem aria | Voians | Obfervetio XXXIII. Luxatio Offis bumerzfpime dre. 76. Volansliquidis in nubibus arfit arundo, fignavitque viam flam- mis, tenuesque receffit confumpta in ventos ; celo ccu fxpe tefixa transcurrunt;crinemque volantia fidera ducunt. Ubi com- -mentator : ex vulgi, putantis revulías & ccelo ftellas cadere y opinione de meteoro ítelhe cadentis. Qua finon cecidit; potuit cecidiffe videri. — (Tubing Augtflam Vind. d. v, Mart, A, Vzt9. amiffa.) OBSERVATIO XXXIII. Dn. D. Johannis Davidis Mauchart. — Luxatio Offis bumeri , [pma xventofe 69 by- | dropis letbalis caufa, | | [ Ux aut fede fua moveri offa quavis fere, in loco conne- ; xionis cum vicinis ; notius eft, non vulgo folum; fed & ;Medicis, ptxcipue Chirurgis, quam ut ulla indigeat probatio- me, & eandem luxationem effe vel perfectam, vel inchoatam | folum & dimidiam , fubluxationem vulgo dicam, Chirurgici | docent libri; qui infimul multas earum differentias, maxime à fitu offis dislocati defumptas; in fÍcenam adducunt fno videa- as loco ; ubi inprimis ut novitate, ita perfectione blanditut Opus Chirurgicum Excell. D. D. Heifteri, cujus part. 1. l. 5. de hac quaftione agitur. An à cauía quoque ínterna, humo- rum przcipue affluxu, in articulationibus inprimis majoribus queant contingere ? controverfia eft nondum; quod ego íciam, | communi coníenfu decifa ; nec mihi hoc loco disquirenda, cum interim mihi fufficiant que laudatum Opus Heifterianum p. 174. & 186. tradi. Nam plerasque, fi non omnes luxa- tiones à cauía externa, eaque violenta, cafu; diftorfione, tra- | &ione jufto fortiori; impulíu rerum durarum impetuofiori or- tas communiter ftatuunt ; utut non femel, ne quidem zgroti, taceam adítantes, ejusmodi violentias vel obíervent, vel mei | i K 2 dicià 926 | — . Obfervatio XXXIII. dicis & Chirurgis detegant; ut proinde latus erroribus pateat fubinde campus, & non femel utrinque cogantur ingeminare, — odiofum alias & viro prudenti parum conveniens : non puta- | ram. Cujusfarinz quatuor, prater alia non pauca,liceat hic. — proferre exempla. Puella 12. annorum, viri pauperrimi & duriffime vitam fuftinentis ; proletarii tamen ; adducitur ad | Medicum ex mandato Magiftratus infpicienda; alias enim pa- rentes, vel ob egeftatem, vel hinc natum in fuos duritiem, ne — nunc quidem medicam imploraffent opem. ^ Axilla finiftra — majori, quam caput zgrz emaciatiffime , tumore prominebat, ..— cum fuperiori parte humeri, ulceribusque duobus finuofis , fa-. — niem non adeo male notae fundentibus binis ; profundis, & . tertio in thoracis finiftro latere fupra mafnillam; ejusdem com- matis perforata plumbeo fimul obfcura erat colore facies; | cum Ícabie ficca pruriginofa totius. Mater; quz illam addu- | xerat, interrogata de prima origine mali, refpondit; olim non | femel affli&am fuiffe achoribus capitis ; fzpius iterum fua di- ligentia ficcatis. Ante biennium obíervatos ruríus in collo 1; tumores inflammatos glandularum falivarium ; achorum aliàs — prodromos; his autem non erumpentibus; in fuppurationem — abiiffe, plurima fanie hinc per longum tempus effluente, adeo- | que fcrophulas vere exulceratas, mali alias ominis, ortas; nul- la tamen Chirurgi, fed folius matris, induftria, per varia do- | meftica, rurfus confolidatas ; quod plures & deformes tefta-. bantur utrinque in collo cicatrices. Abhinc paulo poft emer-. fiffe ifthunc tumorem; jam ab anno; uti fupra dicum , in ul- cera degenerantem, | De externa lefione interrogate mater | & puella, vim fibi ullatenus fa&am negarunt. Purgata hinc; & inter alia quoque mercurialibus, diu bibit deco&um ligno-.| rum & Chirurgorum commiffa eft diligentiz, fumptibus pu- | blice fnppeditatis. Diu cum ea lu&ati funt Chirurgi, & tu-.| morem tandem axillz multum imminuerunt; fimul tamen de-. prehendentes, omnem mali culpam effe tribuendam luxationi. |j effis humeri ; antroríum fada utut mediocri ; qua prius ob. Luxatio Offis bumeri, fine ventofe c» bydropis vt. 77 tumoris magnitudinem obfervari non poterat; ( puella vero tum demum fatente ; fe jam ante biennium ex fcala ancipiti delapfam , humerum .finiftrum valde contorfiffe) . Ego hinc ftatim fpinam ventofam fi non fubeffe, tamen ante portam ftare; conjeci, quod & eventus docuit. Nam ulcera; quicquid molirentur Chirurgi externi ; Medicus intern curationibus, nullam promittere volebant confolidationem, puella vero in- dies magis ad cacliexiam properabat, pedibus primó tumore cedematofo, fenfim crura quoque diftendente ; cum hectíca in fuperioribus macie ; & tandem hydropico abdominis tu- more aggravata, fuccedente diarrhoea colliquativa; nunquam conftanter compefcenda; fatis conceffit, Poft mortem fea, exhibuit abdomen multo fero lurido ; & parum foetente ple- num, omentum extenuatum , & verfus ventriculi fundum re- tra&tum , mefenterium vero prater fpem & opinionem valde pingue, hepar pallidum & fatis adhuc molle fed undique peri- tonxo & diaphragmati per fibras validas adnatum, quod idem inliene obfervabatur. Renes erant mediocres, nulla intefti- norum inflammatio , ventriculus aqua pota plenus, ejusque fphin&er adeo refolutus, ut hzc, illo parum preffo, per os fta- tim regurgitaret ; folliculus fellis major longe jufto, non bile fed fero fubluteo plenus, (ine arena & calculis ^ Os humeri finiftri anteriora verfus luxatum ; magnitudine duplo ; quam natura fert craffiori, fubftantia vero ita molli ; ut medullam potius ; quam os referret , atque cultello anatomico facillime difcindi, imo corneum hujus manubrium fine violentia pro- funde intrudi poffet; idque cubitum verfus ad palmz latitudi-- nem; inferius erat debite folidum. — Idem; fed minori fpatio Occurrebat in cervice ícapulz, quz offa utrinque quadam qua- fi medulla cruenta erant farta.— Quacum hiftoria fi conferas fpinam offis calcis ventofam in Joh. Horne microtech. p. m, 132. prolixius defcriptam ; melius forfan ; qu& hic defunt, intelliges, — ! | K5 OBSER- l | | | "4 9 050070 Okerario XXXIV. OBSER/ATIO XXXIV. Dn. D. Johannis Davidis Maucharui. Subluxatio offis femoris, cum füecedente fpina . uentofa, ab[cej]u Lari &- bydrops initio, tbalis. Uvenis annorum r6. natus patre arthritidi fpafticisque affe-. — ] &ibus obnoxio, matre ad rheumatismos prona, fanis alias. — ad fpeciem, precibus à parente, ut Icarus ab Apolline, obti- nuit, ut equum Affini adducendum liceret ipfi confcendere; | & alteri equitem accedere. Quod quidem feliciter fatis ceí- fit ; cum autem in reditu pediti effet iter faciendum juveni, coelo pluviofo & via lutoía, miertus eft ipfius Affinis, & ubi- cunque per honeftatem academicam , ut putabat, licuit; à | tergo pone fe permifit equum conícendere, quod adeó plu- ries eo die fatum. — Erat autem juvenis ifte fatis quidem pro- — cerus , fed gracilis & tener, adeoque non parum incommodi ex toto fuftinuit itinere, & diebus aliquot poftea claudicavit, | locum vero dolentem nullum prz alio vel fenfit vel indica- vit, unde omnia neglecta , praíertim cum paulo poft clau- dicatio fponte ceffaret. — Semeítri poftea rediit claudicatio, absque ulla cauía externa, tumore aut rubore, juvenis vero . querebatur de tranfitorio primum, hinc fixo iíchii finiftri do- ^ lore. Adhibitis autem purgantibus & diaphoreticis internis, | cum externis diícutientibus & paregoricis rurfus omnia funt ^ Íopita. Denuo elabitur femeftre, cum redirent modo dicta, | (re non parum miranda, quod verno & autumnáli tempore | Íemper accideret; ) nec prioribus, eadem licet diligentia & | methodo, majori etiam conftantia, diu adhibitis, cedere vo- | luerunt, habita nunc pro iíchiade. ^ Adiit hinc ex medici | . «onfilio thermas Rietenavienfes, fatis in hujusmodi affe&ibus ^| celebres, eo cum fucceffu, ut brevi dolor, hinc & claudica- | v ug Subl uxatio offis femoris, cum fuccedeute fpina (»". 79 —— áá—Á am. tio ceffarent ; ipfeque ad lares non modo patrios per fesqui- milliare; fed biduo poft ad metropolin per tria milliaria pedes rediret. "Talis manfit ad autumnum usque anni preteriti ubi rediit primo dolor tolerabilis cum claudicatione; qua ta- men indies ita augebantur, ut minifterio. ( mercator futurus) non amplius vacare poffet, hinc ad penates paternos reduci opus haberet. Medicus coníultus, cum nullius plane, prater di&am equitationem,; incommodam magis quam nocivam; lafionis mentio fieret, affenfum prebet ab initio opinioni de ifchiade ; atque ex methodo facit ; qua videbantur opus. Coepit autem pes elongari fenfim; ut co nifi protenífo, & pe- dis men(ura ante fanum "dextrum pofito ,. erectus ftare non poffet, quod fzpius tum à Medico tum zgroto fuisque obfer- vatum eft. Continuata hincquzvis ifchiadica nihil profuere; ut de empiricis, more folito fed peffimo, cogitarent parentes, " &ab eorum uno unguentum quoddam contra atrophiam, quam cau(abatur empiricus, acciperent ; quo bis terve inun- &o plurímz in toto crure exorta funt puftulz pellucida, fum- mé ardentes, gro tamen laete, quod has, ut optimum futu- rz curationis fignum, przdixiffet empiricus. Medicus autem forte accedens, illas deprehendit effe à veficatorio, & in un- guento invenit reliquias ícarabxorum hic loci famoforum, quos vocant Schmalzkefer ; Dolor vero ab hoc unguento non eft imminutus, fed auctus potius, unde & illud reje&um,; pes autemin tarío & metatarío valde intumuit cedemate, fen- fim vero rurfus fubfedit; dolore ifchiadico continuante ,. & pede femper longiore aliquantum focio. ^ Quinquemeftri ante obitum medicus eum denuo vifitans invenit ftantem. & Ícipioni hifpanico inn&um; pede autem finiftro jam non pro- tenío, fed retrato & breviori,ad minimum duobus pollicibus, dextro. Quod, ut novum, miratus, interrogat xgrum,; «que ac parentes ejus; de nova lxfione quacunque ; vix autem extorquet, «grum decendio ante; opeícipionis, aculeo in imo non muniti; per planum area; afferibus ftrate volentem ince- E : ; dere, 8o. TS Olbfervatio XXXIV. | dere, illo glifcente ; lapfum effe pronum, fed fiae evidenti lefione. | Ab eo tempore ipfum quoque obfervaffe pedem fenfim factum effe breviorem, | Cogitatum hinc de qualicun- que luxatione, acciti duo chirurgi , deprehenderunt pedem. non in planta modo fed & genu cum fano collatum; ultra duos pollices breviorem effe fano; fine ulla in di&tis partibus apparente lzfione. | Infpicitur ergo iíchium, idque pugni pue- rilis magnitudine videtur protuberare veríus exteriora, prz fano. Hincvotis communibus concluífum, requifitis etíam confiliis aliorum , fubeffe luxationem femoris extroríum ífu- periora verfus, tentata itaque repofitio per lentam , ope trochlez duplicis, eine Doppelteti fubfilen Slafd)emne 3ugs/ tradionem ; & chirurgorum manus , fed fruftra; quicquid ' enim clamaret «ger, vel molirentur chirurgi pes brevior, & tumor ille in Iíchio maníere, aegroto per triduum pejus non habente. Sed íucceffit hinc novus tumor oedematofus, pe- dis non finiftri modo fed & dextri, feníim auus. | Ufurpatze hinc thertuz ferinz, confulti omnes chirurgi; inquos mifer in- cidebat, variabant fententie ; Aliquibus luxationem defen- dentibus, aliis callum in acetabulo 'ifchii enafcentem & os cruris fuo extrudentem loco; quodam etiam offis cruris fra- &uram, repugnante licet »gro, aut certe iftius.epiphyfeos à reliquo difceffum ; ad modum feré Obf. 2o. C. 6. E. N. C. caufantibus. Rediit interim € thermis , qua primum vide- bantur prodeffe, pejor quam adierat, hinc citis paffibus fub- repfit tumor pedum veré hydropicus, tandem veficulis fub- ortis multum ichoris ferofi fundens, cum heGica partium fu- periorum, tuffi ficca inani, crebra, decub tu molefüffimo , ut plures íedendo noctes cogeretur tranfigere; "Tandem triduo ante mortem ruríus decubuit; & d. 26. O&obr. 1718. placidé | animam Creatori fuo reddidit. |. Medicus fectionem cadave- | ris ut obtineret, omnem movit lapidem, vix autem, ob matris pervicacem in demortuum pietatem obtinuit; ut vefperi ad. - | cade- AL "u 4» Subluxatio offis femoris, cum fuccedente fpina coc. 8t candelam loco maxime incommodo liceret crus lefum inci- dere, ut ad minimum de prima origine mali conftaret. — .— Invenit z. pedem finiftrum, uti dicium, adhuc duobus digitis non in calce modo fed & genu breviorem dextro. 2, líchion finiftrum dextro plus duplo prominentius vet- fus exteriora &craffius. jr | 3. Nullam ín offis ilii cum facro. connexione pn.alem conftitutionem, aut luxationem , mobilitatem. tumoremve, quod tamen chirurgus quidam , brevitatis pedis caufam effe urferat, quicquid ipfi de firma. nimis horum offium, in adultis praefertim, connexione, & violentix externg defectu op- venit. poneretur, "y guru 4. [n parte femoris anteriori verfus internam feu dome- fticam tumor apparebat mollis, mediocris, oblongus; flu&uan- tem fubtus materiam & hinc abíceflum oftendens, absque ulla rubedine vel duritie, 35 | ..5. Quem ut vitaret medicus fector, cutem exteriüs à "margine offis ilii ad medium usque crus incidit, & muículos ejus fummé flaccidos atque extenuatos partim digitis partim cultelli manubrio corneo divifit. ! 6. Tumque ex vicinitate muículi promanare vidit pus album fed aqueum, inftar la&is ebutyrati, particulis quafi pinguibus & caíeofis refertum ; plane non foetens nec acre; ad quantitatem fere fesquilibre; cum reli&a fatis magna ca- vitate, veríus iíchium latiore; inferius contractiore; quam me- dicus digito percontans, penetravit absque ullo negotio in ipfum iíchii acetabulum, idque magnam partem vacuum ia- Pa 7. Hinc accuratius infpecto cruris capite, illud interiora verfus à muículis & membranis nudum afperumque, exterio- | | | xa veró verfus adhuc tendinibus & ligamentis tectum; fed ad - dimidiam fere partem extrorfum luxatum deprehendit. De- tradis hinc, minori quidem labore, ligament invenit 8. Illud, quod ha&enus pro femoris capite habitum fue- Obferv. Acad. N. C, Cent, 1X. Rus rat, $5 —. . . Obfervatio XXXIV. ; . raut, effe trochanterem externum f. majorem dictum, ad ovi gallinacei minoris magnitudinem, fecundum omnes dimenfio- nes au&um , ipfumque caput femoris itidem plus duplo ma- jus debito; utrumque molle, acie non cultelli modo, fed & manubrio ejus, imo digito prementi cedens, nullam ullibi fra&uram ejusve veftigium ; aut epiphyfeos feparationem, ( quam fe&or etiam fruftra, manubrio cultelli profunde in- truío, vectis modo ufus, perficere tentavit) nullum ullibi cal- lum, aut in iíchio fiffuram, ligamentum veró rotundum plane arrofum & deletum. — Friabilitas illa offis cruris palmam cum dimidia latam apparebat inferius, ubi fenfim. rurfus folidius erat os, inftarfani, Ex molli autem parte exprimi porerat medulla quaedam cruenta, inftar illius, quz in offium plerorum- que non concavorum meditullio reperitur ordinarié. Et hoc facto fectioni finis erat imponendus, nec ullis precibus à. patre adítante potuit obtineri, ut femur oppofitumíanum, ad. comparationem cum affe&o inftituendam, nedum corpus re- liquum difcindereliceret; íatis interim habuimus detexiffe - nos fpinam ventofam & fübluxationem, cum abíceffuqmuco- : carneo, multisque diffidentibus impoíuiffe bulam; & finiftre judicantibus. | SCHOLION. QiImiles fere cafus obíervaffe videtur Chirurgus Anglus; Che[eldenus, in Anatomia fua Anglice conícripta; quando .— pag. 30. ita Ícribit: Quando à violentis contuftoutbus , aliisve | caufis glandule iu articulis ulceramtur , emittunt materiam |. acrem corrodeutem, que erodit. cartilagiues offrum ,— donec. penetret in capitum eorum. (ubflantiam [bongio[am , eamque zotam cariofam reddat. — Quando boc malum in femoris jun- éura oritur, materia illa viam fibi facit per ligamentumt quoniam acetabulum bujus articuli deorfum [bectat 5; atque junc pergit [ub gluteo. maximo, ver[us externam femoris. partem ,— fub. iendiue expanfo [roe apouevrofi mujculi fefc - Dijercatia XXXV. Subluxatiotarfi male tradam irc. 83 — fafcialis frve fafcie late, — Qui vero cafus. funt. immedica- be 5 E ! | OBSERFATIO XXXV. Dn. D. Johannis Davidis Maucharti. Subluxatio tarft snale tractata in [imam ven- tofam à anajarcam letbalem tranfieus. an quidam tricenarius, procerus, robuftus & fanus alis, rigida hyeme, terraque gelu conftri&a currum fequens fuum ,' in fulcum ante congelationem rota factum calcei parte elatiori, tnit bem 9(bfaB/ pedem ita demittit; ut retrahere non poffet nifi magno cum nifu, & pedis aliquali contorfione. Mox abhinc claudicare; pauloque poft domum claudus redire cogitur, curru equisque fervo concreditis, dolens in tarío ma- xime. Chirurgus hic coníultus non fane iners, obfervato tu- more phlegmonode, non cogitat de ulla luxatione, fed ery- fipelas caufatus , mox , ut folent ; fed male noftri chirurgig- (quod toties, fed plerumque fruftra , inculco?) applicat deco- &um nigrum Millandi, quod falfo tribuunt Hildano, in cujus tamen operibus nusquam reperies, fed in Blancardi chirurgia, ubi majori cum fpecie veritatis Millando, Leovardienfi cui- - :dam chirurgo adícribitur edit. serman. p. m. 348. utut va- rient ejus deícriptiones. In quod cum prater caetera non "usquequaque convenientia ingrediantur quoque valde ad- 'ftringentia, nemo non videt; ab eo lympham, in quavis luxa- | tionis fpecie; facilius forte quam ipfum fanguinem ftagnantem, | in lentorem quendam cogi, &; fi non alia; certe humores quafi lardeos perpetuos cum immobilitate, nullis poftea difcu- "tientibus refolvéndos induci. Id quod & hic faàum ; do- lore enim fopito; manfit tumor magnus in tarfo, cum aliqua immobilitate & claudicatione. | Cujusimpatiens Patiens, in- cidit magno cum fuo malo in chirurgum Stuttgardie tum va- gantem, variüsque technis famofum magis, quam celebrem, 3 L 2 | Serp 9 ei d^ en . x $4 Obfervatio XXXV. Subluxatio tarfi maletratfata &e,— Serp dicum ; Qui nelcio quam ex toto corpore in hunc pe- dem f£ctam effe defluxionem caufatus, calidiffima fuafit. un- guenta & olea; atque iis. allitis pedem ad. ignem violentifit- mum. in fornace calcaria, tegularius enim erat zegrotus, quoad — tolerare modó poffet, foveret, oleisque ingreffum, & materie colle&z fluxilitatem conciliaret. Paruit egrotus ; fed aucto non folum tumore; verim & accedente phlegmone , vix ite- zum fine exulceratione fopienda, que tamen brevi fucceffit. Nam paulo poft chirurgus videns non fuccedere methodum inftitutam, fuafit mercurialem. falivationem quam & ager. magna conítantia, majori tamen noxa fuftinuit, tumore 1n- terim indies aucto ,. & tandem quinque in. locis exulcerato, Hinc ad fympatheticas neício quas & magicas curationes de- lapíus ftentor, zger vero in manifefte apparentem cachexiam. Tum demum accerfitur medicus, qui tamen: prefentem quogs poftulat chirurgam;. ex quo accedente querit Medicus, quid hoc mali cenferet effe quam caufam fingeret; & quid coníul- tum. duceret ? fed: piíce magis mutum & theoriz chirurgica | Agnarum penitus deprehendit; loquaciffimum aliàs. —Excuífa- bat vero fe, utcunque poterat, & cras rediturum promittebat | meliusinfirudum, | Quod cum feciffet, altero die Profefforem magis quam chirurgum egit : Curn enim pridie fpinam. ven- .tofam fubeffe intellexiffct, nunc tanta cum facundia de ifthoc affcctu. verba fecit, ut ex libro illum legere crederes, licet in- | epta.non. pauca immiícerets ut interea temporis vel ex libro! vcl à viro. quodam chirurgie gnariffimo. informatum fuiffe ' oportuerit, ni ab ipfo, quod aliqui fufpicabantur, diabolo id | facumeft. Medicus pleraque cogitur approbare, ut metho- ^ 4o medendi coníentaneas & tantum. valuit apud adftantes chirurgi authoritas, ut ifü vix relinqueretur locus anticache- - €tica quzdam & viíceralia interna praícribendi ; qua tamen — altero ftatim: mane ruríus xger repudiabat , Ííolo fc. chirur- £0 contentus, ut in affeu externo, ad folos chirurgos fpe- &ante maníurus — Larcliquit cum medicus cum prognoftico, 1 ^. Bon c er. Obfervatio XXXVT. Spina ventofa im carpo fimiffre, $3 | non protraéturum vitant in alterum abhinc amnum, nifi tra&ta- - retur internis quoque; fed fürdis narrat fabulam. — Hinc ca- | chexia indies aucta, ceepit primüm inlzío , hinc & altero . erure afiligi oedemate, atque tandem, ut manum in pugnum | colligam 5. toto corpore anaíarcicus factus. ut faccum lana fartum potius quam bominem referret... Cum ultimo vitze | die revocaretur Medicus ; ne fc. fine illo moreretur, indicat | confeftim, ex pulíu fummé languido & intermittente atque | extremorum Íüdorisque frigore colligens, ut anime & íuis | confuleret, eo: adhuc die moriturum, quod & coelo vefpera- fceunte fa&um. Cadaver. autem nt fecaretur, Medico petenti conccífum non eft, | ; OBSERFATIO XXXVL - Dn. D. Johannis Davidis Maucharti.. — pma ventofa letbals in carpo. [mifiro..— E dem feres fed breviora cum precedentibus experta eft ^-^ fata mulier quzdam in pago hic vicino. Hac annorum 27. procera; robufta & alacris 1r lotione linteaminum , eum focia certavit de robore brachiorum , & utra alteri linteum 3manibus. extorquere poffet; convenit... Utigitur firmius fuam teneret extremitatem ;. finiftre circumvolvit, & certamine -aliquamdiu continuato , viéta manum implicatam ex linteo -€ontorto expedire nequivit; quin carpus finiftre, cum dolo- ze non levi, diftorqueretur. Hinc quidem primó rifus, mox autem poftea lachrymz & tumor carpi inflammatorius, eo- dem Millandi decocto. repreflus, manente tumore infigni, duro; lardeo; cuti concolore; cum; manus aliqua. immobili- tate. Succefferunt alcera in dorío carpi nune plura nunc. pauciora, íc, 3 chirergo primo , nil. mifi. coníolidationem- in- tendente ; traumaticis folis; & quidem leniffime, tradiata.. . Xandem accerfitus Medicus, dicit fubeffe: fpinam ventoíams T M UE & in- | | | | | : ^t & 86 . Obfervatio XXXVI, Spina veutofa letbalis im wc, * ; & incidendum artificioíe tumorem , ad eximenda, qua late- rent; officula cariofa. Sed egrota, fi que unquam, impatien- ? tiffima ferre noluit; fed cum priore fuo Chirurgo in continuan- dis perftitit traumaticis & paregoricis, usque dum in cubito, . axilla, coftisque etiam orirentur ejusmodi ulcera; & mifella; - tota he&ica, quadrimeftri poftea extingueretur. OBSERFATIO XXXVII. Dn, D. Johannis Davidis Maucharti. Hydropbolia lethalis, accurate obferoata. Ulti multa fcripfere de hydrophobia ; plurimi forfán ex — traditione potius & aliorum le&ione, quam propria ex- - perientia, Plerosque forfan, fi non omnes , füperat Excell. . Oribafii noftri induftria & acriba, utut forían non omnibus ' idem, quod ipfi videatur. Rarus enim eft affedus, per DEI fingularem gratiam, nunquam fatis laudandam; mirandam ta-- men íummopere obcanum frequentiam, & veneni hydropho- bici fummam propagationis facilitatem 3 non dicam , me ex pradicis non otiofis aliquot luftrorum audiviffe , quod ipfis . nunquam tractanda contigerit hydrophobia, mihi certe pra- &ico jam v. luftrorum, non, quod przfiícini dixero, dcíádi, fed omnia rimari atque annotare folito; nupero demum anno - primus obtigit hydrophobus, & utinam ne hic quidem, íi qua | Chriftianum, & proximo quzvis profpera Optantem, me afpe- - xeris : Si autem qua Medicum , in caíu, cujus nt caufa non ^ fui ; ita poft fa&um averruncus effe non potui, gratus & ac- ceptus. P Sutoris egeni filiolus feptennis d. 3. O&ob. 17:g.in - platea difcurrens, à cane peregrinos magno fatis, per portam | fubito irrumpente ,. ibique anferes disturbante , & catellam (quod fi maículus faciat indubium rabiei fignum eft) mor-- dente, itidem demorfus eft in facie ut veftigia tamen morfus tri - $0 , | t Obfervatio XX XVII. Hydropbobia letbalissaccurate t, 97 tria non nifi fuperficiaria in mento; radice narium; & gena dex- tr apparerent, fed quo vix cuticulam fecerunt rubentem; ni- hilque fanguinis fuderant, plane non profunda, nec dolentia, uti tum mihi ftatim vix hore fpatio poft moríum infpicienti & accurate percontanti apparuit. Parentes primum non cura- . bant, ego autem ex Chriftiana charitate monui, & me ipfi ali- qua rabiei aut hydrophobiz antidóta porre&urum promifi, acetum etíam rutaceum [uppeditavi, quo totam faciem ali- quoties abluerent, & moríus loca probe fricarent. Sed fuere qui illis fuaderent adeundum quendam Chirurgum in pago vicino, qui ex hereditate paterna & multa propria experien- tia certum moríus canis rabidi poffideret remedium :-. id ifte mihi aliquando aperuerat, & conftat : 1. venzíectione media- nz , in latere ubi moifus ; tanto copiofiore ; quanto vetuftior. eft moríus, & fi jam adfit melancholia & triftitia; ad deliquium üsque inftituenda (quod quidem huic puero non fuafit ob te- neram aetatem.) 3. Morus fcarificetur, & fanguis extrahatur aut exprimatur, usque dum folum prodeat ferum, | 3. Mortui - imponatur epithema, ex Ele&. de Ovo; mithridatio, theriaca; ruta & nucleis jugland. ar. qu. f defuper ponatur empl. defen- fivum. 4. Rec. Ele&. de Ovo; Mithrid. Theriac. fem. eruc. an. q. f. fant pilule magnit. pifi; dentur novem omni die per novendium, imperato fimul fudore & domi manfioue. | Non plane improbanda forte methodus; ego autem pulv. Palma- rii aut acetum Hannemanni ex A&. Hafn. Vol. 2. Obf. 119, p. m. 274. prztuliffem ; & aduftionem íuafiffem. | Dum his "Utitur puer; parentem ejus in platea obvium; ut ad hydropho- "biam attenderet monui ; & fi quid fingulare obíervaret ,. me ftatim acceríeret rogavi, "Iraníüt totus OGober fine incom- modo; pratterquam quod puer ex curatione caperet, & abs- | que ullo periculi figno, dizta prout parentum tulit paupertas, Hmftituta. Periculum evafiffe cum videretur omnibus, d. 1. | Novembris ; qui erat vigefimus nonus à lefione dies, coepit | metum neício quem prz fe ferre, terreri aliquoties; minus !o- lto d CU m ve 7] Lollia" 98 | "^ "-- Obfroste XXXVII. lito comedere , fed hactenus fine nota hydrophobiz, me tum - forte apud extraneum verfante patientem .& domo abfente. | Node jam prove&a cum redirem domum, narrantur ifta, (ua- — fisg Ther. Androm. fcr. r'Tin&. bez. fcr. 8, aq. fcorz. $8, facch. alb. zi, M. pro uno hauftulo; le&oque tectus ut fudorem pro- curaret juffi.. Hanc ille mixturam zgre deglutiit; quod tamen | à fuis potius averfione à medicamentis tributum fuit , bibit: enim poftea non femel aquam, absque horrore, in fecundam usque poft mediam noctem ; ubi primum queftus eft, fe qui- .— dem velle fed non poffe bibere, quod ftatim ipfi dentes in ma- xilla inferiori doleant. Circa lucis exortum dixit: íe adeo. fitire; ut fauces aridz fint, & lingua palato hzreat, bibere ta. men non poffe. Octava matutina ego accedens, inveni ve- ftibus indutum, in facie nequaquam torvum; aut oculos tur- - batos, altiori fcamno in(identem, (ibi tamen à me metuentem (neício an putarit fibi quidquam exhibutum iri) plorantem ad. propiorem meum acceífum. | Sopitus promiffo nummo, &- de potu interrogatus, recufavit omnem aquam , vinum vero fe admiffurum reípondit. Allatum intrepide afpexit, ex ma- jori autem vitro haurire noluit ; poculum vero minus porre-: xit, cumque illi infunderetur cum ftrepitu folito, non fe alte-- rari monítravit. Hinc poculum ipíe iumpfit in manus & ori admovit, fed tremulans & quafi ignem metuens ; vix etiam. id ori appropinquaverat, quin mox retracto capite cum impe. tu, & fublato clamore anxiofo refugeret, ac fi ipe&rum in po- culo vidiffet 5 & projeciffet hoc ; ni mater ftatim (ufcepiffet,. Prolapíus eft tinc pronus in lectum ícamno inftratum, feque. volutavit, mox autem ad fe rediit; quafitus cur ita fugeret vie. num ? refpondit, fe mox quando vellet bibere, dolorem in: maxilla inferiori finiftra percipere: períuaíus hinc ut rurfus tentaret ploravit & tandem promifit , fe pane intinc&o velle: - fru. Allata (imila, ex medulla particulam ipfe intinxit vinoy & probe madidam ori ingeftam absque impedimento deglu- Git; alteram vero mox particulam ipfe quidem iterum fine ^ hor- ré de ELT —— rF wr Zhi. ind pw Hydropbobia letbalis, accurate obfervats. | — 89 horrore inunxit, fed ori immiffam retraxit quod deglunre non poffet, ob dolorem dentium in maxillz inferioris finiftro latere. Iafpecto autem ore & maxilla ; nihil tumidi aut in- filammati, nec in gena vel faucibus conípicere potui ; digito autem ori immiífo, ut linguam removerem , & infpicerem, exclamavit altum, ac fi ex attactu dolorem percepiffet ; osque claufit ac fi mordere me vellet, quod me non parum terruit. Cumque alio deftitutus inftrumento, cultrum latum non acu- tum ad linguam removendam arriperem , puer refugit & ex- clamavit: fibi linguam pracifum iri, nec perfuaderi potuit; ut os denuo aperiret, utut manus inermes oftenderem, Inte- rim nec calebat, nec pulíus à naturali diftabat ; utque panem madidum reciperet, non potuit induci, guttas autem aliquot vini in menía profulas abíorbere tentavit, non tamen potuit; prono licet capite; poftea perfuafus eft, ut guttas aliquot vo- le manus infulas forberet, quod & absque infigni fecit abhor- "rentía, fed à deglutitione rurfus de ingenti dolore dentium queftus eft; ut ad experimenti repetitionem duci nequiverit. Hinc pater ejus denuo rediit ad fupra didum Chirurgum ; qui rurfus nec venzs. nec fcarificationem fuafit, fed folas pilu- - las, quarum unica dofi confe&a, & à puero in offa deglutita; | fudor fruftra exfpectatus eft. À meridie d. 2. Novemb. z- | : | grotus me prafíente offam, ex pane & multa confectam aqua; comedit, fine ullo impedimento ; monitus, cochlear etiam | fola plenum aqua forpfit, alterum vero ori non potuit inge- | rere; fed ne tunc quidem prater hec hydtophobiz initia p.n- | le. quid oftendit, Veíperi hora o&ava pater retulit ipfum | perbene habere, potum quidem non admififfe, fed offam val- de jurulentam íumpfiffe absque remora , & jam valde compofitum effe, ac de nulla re queri. — Juffi tamen ut ipfum bene obfervarent ; atque interea Hannemanni acetum paravi, ut; fi opus, ftatim ad manus effet. Noóe autem non- dum ad medium provecta revocabar ad eum, quod vocife- raretur horrendum, & rabiem minetur: accedens inveni po- .| fitum in pavimento hypocaufti; quod in le&o altiori ita fe je- — . Obferv, Acad. N, C. Ceut. 1X. M &igal- — —— wem —XN TC wp go —- . Olferostio XXXVII. | &igaffet, ut à caíu defendi non poflet. | Oculi erant turbati; puer pallebat ; pulfus erat citatior & longe minor jufto ; con- tinuó exclamabat fibi cadendum : *Yd) falf/ id fall Debef micd/ id) fall. | Obfecrabat fimul omnes, ut pro ipío orarent, eircumípiciebat indefinenter omnes angulos, & licet manus ejus & totum corpus teneretur firmiter ab adftantibus, femper tamen cafum metuebat. | Aquam admittere aut vinum pra- fra&té recufabat; feque velle quidem fed non poffe bibere af- feverabat, aceti tamen Hannemanni guttas aliquot; cum the- riaca miftas & vi intrufas non adeo gravate deglutiit; & pau- lo poft vomituritione vexatus magnam muci viícidi & fplen- - dentis, in maximas bullas a&i; copiam non tam vomitu; quam fub violentiori refpiratione eructabat. . Hinc admonitus, ora- vit iple preculas aliquot pueriles, & orationem dominicam, absque haíitatione quidem, fed fub anxia refpiratione, & per. omnes angulos circumípectione; cumque mentio fteret Pafto- ris,anxié ut accerferetur flagitavit; quo accedente rurfus mul- - ta folus & cum ifto precatus eft, ut mentem nusquam effe Iz- fam , nifi in opinione de caíu imminente; conftaret uti & fi - Paftor quedam inciperet ipfi ignota, regeffit mox : bag fait - icb nicht / ba8 bab id) nid)f aelernf, — Nihilominus metum - cafus innumeris vicibus repetiit parentes, fratres & fororem fecundum etatis ordinem fzpius inclamavit, fumma & indici- | bili cum anxietate przcordiorumque compreffione , fudore - copiofiffimo ex capillis guttatim decidente, le&o hinc, non indufio folum, ac fi aqua intin&um fuiffet madente; fed cali- : do, utut manus, nares, auriculz frigerent. | Repetitum eft cir- | ca fecundam matutinam acetum Hannemanui paulo copio-- fius , cujus aliquid renitendo profudit, ad minimum antem | guttas 3o. deglutiit. Hinc queftus eft de torminibus & femel: fiatum emifit fonorum, pedes vero tenuit immotos. | Circa tertiam rurfus , quafi vomens eructavit prioris muci copiam majorem, & melius habere vi(us eft, minus clamavit, lectum; ut à fudore madens; mutari rogavit ^ Cumque linteum | ! ficcum Hydrophobia letbalis, accurate olfervata, —— 91 ficcum fuübfterneretur, fe reclinavit, qui ha&enus federat, fem- per tamen fibi cadendum adhuc ingeminavit, utque tenere- tur rogavit, utut nunc fupinus jaceret. "Tentata circa quar- tam denuó aceti Hannem. ingeftione adhuc copiofiori, rurfus . deglutiit; & paulo poft in latus dextrum quafi dormiturus fe repofuit, repenté autem facie-faca livida, expiravit, adeo pla- cide, ut nifi defixos in eum oculos continuó habuiffem, mor- tuum nemo forían'obfervaffet. ^ Anima fit bene! Anxieta- tem cordis ego majorem me non vidiffe recordor, etiam in catarrho fuffocativo , aut ad fupplicium datis. Exemplum hoc erit notabile venenofitatis morfus canis rabidi, ut qui - mifellum ne minimum quidem vulneravit , fed notas faltem | dentium impreffit ; trigefimo demum die interfecit. — Canis | ipfe mihi non vifus eft, accurrit, ut poftea conftitit, ex oppido | tribus horis à nobis diftante, fpe&abat ad lanionem, qui illum, | utut rabiei fufpe&um, dimittere quam occidere maluit,;intem- | peftiva ductus mifericordia ; cumque ipfi ad nos tranfituro, | Nicer fuperandus effet; qui tum abundabat, in ripa ulteriori | diu difcurrit; vocatus à quibusdam pueris, tranavit, ftatim | vero felem molitoris dilaceravit; hinc gregem anferum diftur- | bavit, nefcio an & lfit; poftea catellam, que bis jam pepe- | rerat momordit; hinc puerum invafit di&um; eo autem voci- | ferante aufugit; per transverfum oppidi noftri currens, nonnifi | unum adhuc canem momordiffe dicitur; excurrit hinc in pa- | gum vicinum horz itinere diftantem, ibi invafit vaccam ; fed | cum hac illum cornibus in altumtolleret, & longe projiceret; | nihilominus eam denuo aggreffus in capite & cauda vulnera- |vit, Abhinc adortus eft canem lanionis, fed, quod rarum, | hocfe defendente, & alio-vicino in auxilium veniente, primo | fugit; mox autem rediit & ambos momordit, acerrime tamen |fe defendentes, quod canibus alias infolitum etiam ferociffi-. |mis, ut fe contra rabiofos defendant. —Moríu hinc petiit ali-- os in hoc pago canes, deglubitori paulo poft traditos, & duas adhuc vaccas; abhinc fe proripuit in alium pagum, in via au- Ne s | M tem E - Obfervatio: XXXVTIT. tcn alum poiculnt Bac noxa, in aho Concs edortus ruflicos mox habuit unanimiter perfequentes. — Quibus ut fefubduce- - ret, cum alia non patebat fuge via, in Nicrum rurfus profi- - liit fed in eo medio glande ex flinta traje&us purpuream evo- muitanimam. |Certiffimé rabiofus, nec tamen ipfe, ut aliqui contendunt, hydrophobus; De vaccis nemo quidquam ab initio movit, usque dum prima illa demoría rabici quandam Ípeciem oftenderet. | Maníueta enim prius erga omnes, nunc quarta feptimana cornibus petiit etiam domefticos & ancillam quoque confuetam. Hinc cx magiftratus mandato per de- glubitorem occifa eft , uno i&u eoque non forti, cum antea jam ita debilis fuiffet, ut cornu petens aliquem, mox in genua procideret. Lacte & axungia inde parata; non minus quam ex altera, ufi funt poffeffores, reliquie autem igne deleta : 1Ài funt juffi pulvere Palmarii uti, quod refractarii tandem promiferunt , fed fine dubio neglectim fecerunt. An ali- quid in illos mali redundarit, tempus docebit. | OBSERVATIO XXXVII. Dn, D. Johannis Davidis Maucharu. Spma bifida. Nnisabhinc aliquot referebat mihi chirurgorum noftratium - " * aliquis, quod ipfius demandata fit curationi puella 14. . dierum, quz jufto magis macilenta in lucem | edita, primo - octiduo mirandum in modum aucta fit; mammam fuxerit, pul- tes comederit, feces alvi & veficee depofuerit, fat quieta toto tempore. Abhinc iterum decreviffe manifefte; fomno brevi. & interrupto gavifam, non ut prius comediffe, rarius alvum & non fine torminum indiciis excrevifle; convulfionum figna | inordinatis motibus & terroribus in fomno exhibuiffe. "Ium | demum obfervatam effe maculam quandam in lumborum in- feriori parte; auf bem (reu excoriatam quafi & fUPEOEUM tactu *, B Spina bifida. 93 - tadtu moliem , cum levi tumore, ad ta&um non dolentem, duplicis coloris, cum area quzdam apparerct interior, latitu- dine nuclei perfici; nonnihil oblonga, rubedine nigriori & quafi hepatica tincta, circulus vero eam ambiens, coloris effet rubelli, qualis ab intertrigine ; pro qua etiam ab initio ab ob- ftetrice aliisque foemellis eft habita & neglecta, longitudo erat - pollicum 22. latitudo f2squi-pollicaris. | Chirurgus primó im- pofuit ftypticum Crollii, deinde album co&um 5 fine mutz- tione maculz, nifi quod area exteriorfenfim, à cute incipien- | do conflolidaretur verfus aream inferiorem; Interim quid hoc effet ulceris aut apoftematis, nefcire fe fatebatur, & ex molli- tie, in qua digito profunda fovea, fed non permanens pote- rat imprimi, pus fub eo latere fufpicabatur apertione per cul- tellum educendum. | Mox regerebam , effe hoc fpinam bi- fidam Tulpii, nullatenus aperiendam, fed palliative tractan- dam, nifi in mortem brevi fecuturam milellam pracipitare vellet; conjicere me tamen; nihilominus brevi morituram, fed nullam in fe culpam ut fuíciptat me fuadere ,. interim id | agat ut ad infpectionem ego admitterer ; aut fi vel tandem; | poft mortem cultello pateret anatomico. . Omnia fe obíer- ! vaturum fanáé promifit chirurgus, fed ut viva daretur inípi- | cienda obtinere non potuit; quod mater hoc quidquid cífet | vitii ftuderet occultare. — Vixit abhinc puella dies adhuc 14. fed indies magis emaciata; plorans continuó, cum terroribus | & convulftonum indiciis, tandem quatriduo ante mortem ac- | ceffit diarrhoea colliquativa, unde iub coavulfionum interna- | rum tormentis é vivis eft fublata. Mater tandem multis pre- cibus inducta fuit; ut cadaveris fectionem non quidem totius, | attamen loci affecti, adftante patre concederet, qux 24. poft fata inflituta eft hora. Jacebat genubus ad abdomen retra- | és, uti etiam pedes crebro moviffe & furlum deoríumque | traxiffe animadvería eft, non à parentibus modo; fed & chi-- | rurgo ; przfertim fub torminum indiciis. | Macula hinc fuprà | memorata, cum infpiceretur accuratius, deprehenfía eft partim OO" ; M 35 | | , uti u— iÉ- | Obfervatio XXXVII. uti dictum, partim chirurgi diligentia, quoad aream exterio- rem fanata; & legitima cute atque cuticula obducta, albá jam - | fatis & fere nullis notata intertriginis fignis ; area vero media. ex rubro livefcebat, punétata quafi, non fecus acfi acicula effet pertufa, ferc inftar papille in mamma. — Mollities fuberat ma- . gna; fed quz cavitatem potius quam pus fubeffe indigitabat, - hinc decuffatim incifa vix guttas xv ichoris effudit purulenti; nec alterius quid quam foveam exhibuit inanem, intus mem- branà quadam fubrubrá, validàá, nervosá, & nonnihil verfus | centrum rugosa, erat obíepta, quz veríus fpinam dorfi in an- | guftum. coibat, inftar infundibuli, intra vertebras lumbares quartam & quintam delitefcentem fine fuo. Primum quid: B . , » 3 A . . ^ * hoc effet non intelligebam, penitiüs vero veftigans inveni, in - ejus medio prominentem medullam fpinalem, in hanc ipfam membranam fe per fibrillas tenuiffimas circumcirca extenden- tem & plane definentem, ficuti etiam absque negotio ftylus | plumbeus utrinque juxta eam fupra in fpinz dorfi cavitatem immitti potuit. lpía vero area toties memorata, reliqua cute duplo erat craffior; & limbo expanfionis iftius membranez, quam primam medullz fpinalis tunicam; à dura matre derivari folitam, fuiffe ortam , tum manifefte apparebat, circum- circà adnata, medulla vero fpinalis eam non attingebat. Diu fatis hec omnia contemplatus, tandem membranam iftam | removeo, &íub ea quartam lumborum vertebram, fpina & proceffübus obliquis inferioribus plane carentem , quintam vero itidem fpina & proceffibus obliquis fuperioribus defti- tutam invenio, inter ambas vero cam diftantiam, ut facile di- gitus index fatis profundé potuerit immitti; & ego primum crederem, foramen illud in cavam abdominis penetrare. |. A- perturus eram hinc etiam abdomen, fed aftans pater non con- ceflit, hinc: osfacrum: & coccygis penitus denudavi, ut vel hoc modo in abdomen penetrare poffem ; íed obftabat in medio offeum quid, in lateribus valida peritonzi membrana. Hoc autem digitis à fpina doríi feparato; tandem deprehendi. hanc Mone Spa buda, — 95 hanc iplam interiüs effe plane integram, & naturaliter confti- tutam, imó firmiorem & latiorem folito. Ut ergo etiam quid in vertebris lumbaribus reliquis & offis facri lateret (ci- rem, eas cultello fidi; & plané folidas, íine ulla cavitate ac medulla fpinali deprehendi. Reliqua percontàari non fivit pater adftans, qui jam diu patientia fua me abuti rugofa fron- te innuebat. SCHOLIION ES: totus hic affe&us conformationis morbus, & particularis A—monfítrofitas, in conformatione vitiofa vertebrarum lum- .barium ultimarum , cum aberratione medullae fpinalis in fuo itinere, quz per quintam lumbarem vertebram in fiftulam offis facri deícendere, & ibi adhuc minimüm fex nervorum paria ; non folum pro partibus vicinis, fed maxime nervis cruralibus fat magnis emittere debuiffet. Jam vero, quacunque de cau- fa, fi non à prima conceptione, certe paulo poft eam à via regia defecit, & cum fuis integumentis extra oleas vagata in interftitio vertebrarum lumbarium quartz & quint , plus- quam digiti latitudine , preter imo contra naturam diftanti-- bus, fed folum exteriori parte, interiori fatis integra; ipfique fpatium evagandi concedentibus prodiens, primam fuam membranam in finum quendam , infundibulum referentem, | expandit, ipfaque vix tres lineas, feu quartam pollicis partem Jonga, in fibrillas divifa, circumcirca in eandem membra- |nam defit. Patet quidem hinc ertorem commiffum à for- | matrice in utero, quid vero ipfi anfam prabuerit apparere ne- | quit; mater enim nullius terroris ; cafus, aut objecti terribilis | toto geftationis tempore oblati vult recordari. In monftro- | rum vero geneíin altius nunc inquirere, nec vires mex, nec | inftituti ratio permittunt ; cum de iis tacere; quam pauca & |inconcinna dicere fatius ducam. | Exftat hinc prognofis primó indicata chirurgo ; malum | effe incurabile; hincque folum pulliativé tractandum, id nul- | atenus 96 — Obfervatio XXXVII. latenus aperiendum, cum certiffimé íi non ipfa meduila fpina- lis; tamen membrana ejus exterior, € dura matre orta, po- - tuiffet, imo debuiffet l»di; convulfionibus lethalibus loco Íperati puris à Prud fubfequis. ^ Indicationis enim cura- | toriz ratio requififlet, ut medulla fpinalis fuo canali reddere- tur, isque ín vertebris inferioribus deficiens; aperiretur, ver- . tebrarum vitiofa conformatio reftitueretur in ftatum natura-. | lem; quod arti medice impoffibile quis non videt? imo licet conjicere, fi vel tandem mifera diutius fupervixiffet ; eam ta- men futuram fuiffe miferrimam, & pedum minifterio ad eun- dum nequaquam; ob nervorum forte defectum, quin & lum- . borum vertebris adeo vitiofis, ne ad fedendum quidem ere- .- &é, ufüram fuiffe. Nec etiam putarim maculam iftam exfic- — cari & confolidari potuiffe, fed perpetuo exíudaturam fuiffe — ichorem tenuem. In multis igitur hec mea fpina bifida con- - venit cum illa cujus in difputatione quadam inaug. Altorffii 1703. habita per D. Carolum Frid. Hoechítetterum, Roten- burgo-Francum , ut & aliis cafibus in Tulpio, Ronhuifio & : Schradero inveniendis. Diícrepat vero adhuc in aliquibus, - €. g. tumoris aquofi ab/entia; vertebrarum inferiorum folidita- te, medulla defectu ; hujus integumenti per finum expanfio- - ne,& tamen pedum mobilitate, licet nervi iis neceffarii un- 7 de fucrint deducendi vix liqueat, nifi quidam rami eorum, . quos Vieuffenius lumbares vocat; prater náturam fuerint na- - &i, ut dealiis taceam. : " f | .. Siquidem vero DEus miferetur creaturarum omnium | fuarum , fine dubio fi miíellam diutius foperfuiffe voluiffet ; huic malo remedium inveniffet , noa fecus ac aliqui, harum | aut illarum partium minifterio non folum panem lucrari, fed & actionibus , integrorum induftrix vix imitandis, omnium oculos in fe convertiffe leguntur , in quorum numero facile. Rhinoptes Smetii, aut ceecus de colore judicans Pechlini, cum. fociis, Lignario guítu de lignis, & Gubernatore navis coeco. codem fenfu de loco ubi vagarerur navis judicantibus. — No- meu Spina bifida. DER men vero [pinz bifidz quod attinet , quivis facile videt, non intelligi fpinam vegetabilem fed animalem ; & licet affe&us hujus naturam vix apte fatisexprimat, cum tamen commodius nunc praíto non fit, retinetur meritó, & more aliarum notio- rum defignat ftatum hunc fpinz dorfi & ejus medullx prater- naturalem;bene tamen diftinguitur à fpina bifida naturali;quam nonnullianatomiciia fecunda & interdum aliis colli vertebris collocant, & fpinam iftius vertebrz in apice nofiihil bifurcatam - aut divifam intelligunt, Án hic affectus etiam veteribus fuerit cognitus aut deícriptus forfan non prater rem quzri poffet 2 Difputatio Altorffina ultra Tulpium non progreditur , fed in Schenckio quoque L. 5. p. 731. & 733. (qui ultimus pro- guofin fupra memoratam egregie firmat) reperiuntur cafus ejusmodi ; nec abludit Obf. 7. L. 3. Obf, Forefti chirurg. An & exulceratio offis facri ab Hippocrate pro lethali habita , huc trahi poffit; difpiciant alii; Dubium fane non eft, fzpius Ípinam bifidam fuiffe ortam, fed obíervari neglectam , quod forían pofthac minus eveniet. | OBSERFATIO XXXIX... Dn. D. Johannis Davidis Maucharti. Cajas ab alto sia, eventus ratione, di- | verfitas 111. duobus, "qp'Extor quidam quadragenarius; mediocris ftaturz & robo- . ris, à quadriennio monoculus, finiftro fcil. captus oculo, .& pifo ex Mufquetta explofo in columnam quercinam, & in- de per angulum obtufum in oculum impetuosé involante , -Xornezque tunicam exteriorem ita deglubente, ut cicatrix obfcura indelebilis permaneret ; oculoque obícurato vifum 'enitus deleret, Is xítate preterita in. conventu contribu- ium ebrius, nocte Jam provecta tacite fubdu&urus fe, per .Ícalam in diverforio contignationis fuperioris defcendit folus Olferv, Acad. N, C. Cent. IX. nU « | : | S 82 Obfervatio XXXIX. ! & (ine lumine; cumque hzc feneftram fatis patentem habe- ret oppofitam, & per hanc mifer candelas vicinorum confpi- ceret, portam diverforii hanc effe ratus, ebrietate fimul incre- - dibilia perfuadente; utut per parietem, ultra tres pedes altum, effet aícendendum, per hanc tamen feneftram evafurus deci- dit in plateam lapidibus ftratam, altitudine 45. pedum, ne- saine id obfervante ; ipfoque vel ob crapulam, terrorem aut. deliquium nec clamante, nec citius quam fere poft horz fpa- sium à vigile nocturno, ifthuc transeunte, reperto. Netunc quidem humanam edidit vocem, murmure tamen aliquo ad- huc fe vivere teftatus eft; delatus autem in diverforium & à fociis agnitus, chirurgoque commiffus, nullibi autem infignius: Izfus eft repertus, nifi in maxilla inferiori dextra oblique di£- fracta, dentibus tribus amiffis ; in capite ne tumor quidem aut. fuge;llatio, utut ftrenué ab initio vomeret, ab ebrietate forfan potius quam cerebri commotione. Datis hinc quoque ana-- lepticis & confortantibus internis. ad fe rediit ; &; blafa licet: voce, queftus eft de lumborum dolore; utut nulla ibi efto pa-- teret, egro interim quid. ipfi preterea evenerit; penitus iena-- ro. Altero poft die in lumbis magnus livor, cum infigni do-- lore obfervatus eft, cui fuccefíit ftranguria; cum fübcruentatio- ne urine. Nihilominus hic xger intra bimeftre ab omnibus. liberatus eft incommodis, maxilla etiam fractura affabre refti- &uta ut nullum fupereffect damnum permanens ; fi dentium: emiffionem exceperis;, Non ita licuit effe felici cuidam fütori ; is enim fe2 xagenario majors procerus; valde robuftus homo, furdafter ir auxc dextra, etiam ebrius per fcalas in pavimentum lapideum przceps. fuit, per altitudinem vix quinque pedum ;, nemine ftatim przfente, fed quantum conjici poterat, pronus in dex- trum bregma. —Attonitus jacebat , aphonus & ronchos du- cns, fine fenfu: & motu, fanguinem ex aure dextra fatis co- giofe profundens. —Vomuit etiam fatis liberaliter, vinum fc. ingurgitatum , cum prandii reliquiis, quin & tandem ires / & all "d - Cajus ab alto mira. eventusvatione, droerfitasin duobus, 99 & alvum inícius exoneravit. Deportatus in domum fuam & accurate inquifitus ; nullibi inveniebatur lzfus, preter vulnu- fculum in dextro bregmate fupra aurem verfus occiput , tan- tillum fanguinis fundens. Quod cum diduceretur, deprehen- fa eft cranii fiffura, de qua tamen; quorfum ulterius pertinge- ret, non poterat judicari ante incifionem. — Quia autem ve- fperaícente coelo & crapula nondum difcuffa nihil moliri con- fultum judicabatur ; omaia dilata funt in craftinum diem, de- tonfis folum capillis, oleoque rofarum calido , capiti inuncto; facculisque cephalicis fuper empl. de beton.injedtis. Secun- do à lapíu die; orto fole , cum nec vocem nec auditum etiam in aure finiftra redire cerneremus, fere nulla etiam rationis re- cepta figna praeberet, fed potius tota nocte furens, à quatuor viris robuftis teneri fe non patiens,fed moríu etiam eos petens, le&o alligari funibus debuiíet, incifio vulnufculi decuffata eft | fa&a, & fiffura cranii uncialis, angulum tamen formans obtu- | fum, deprehenía, qus tamen non videbatur penetrare utram- | que tabulam cranii ; nihil certé per eam humidi vel cruenti e- | manabat; pulíus tum erat zqualis , lentus, magnus; & licet | &ger fub incifione & deligatiore renitens omni vi, frenderet, | non tamen fatis judicari potuit, an ex dolore aut delirio id fa- | ceret, verbum enim aut fufpirium non protulit, "Tertio die - | cum zger in eodem femper maneret ftatu, & vox zque ac | auditus redire nollent, ratio etiam vix aliquas & ambiguas | monftraret fcintillas , inftituta eft trepanatio prope fiffuram , | verfus occiput, & artificiofe extracta cranii particula, mox fe- | quebatur fanguinis finceri prope cochlear plenum; feu&£, fed | fineulla gri fublevatione per totum diem. Mirandum erat z- | grum fub ipfo trepanationis a&u fediffe quietum, quafi ex con- | di&o; aut fpem ex operatione hauriens, cum tamen antea urfi | inftar repugnaffet ; & à quatuor viris robuftis vix fell cui alli- | ganduserat;ne forte turbaret operatoremyinferri potuiffet. Poft operationem circumípexit quidem ac fi circumftantes cogno- Íceret; ed absque ulteriori rationis mem Velperi fub al- 2 tera | | : (pe Oljfercatio XXXIX. — tera deligatione rurfus emanarunt cochlearia duo fanguinis non congrumati, rurfus absque left emolumento, quin potius . nox fecuta eft gravis, infomnis, inquieta; ut femper furgere; li- gaturas capitis detrahere niteretur, nullum vero rationis re» - cüuperate fignum praeberet , nec cibum nec potum peteret 5 utrumque oblatum infani inftar abliguriret, urinam vero; ut- | cunque monitus, non redderet, fed tandem in le&um emitte- ret, alvi autem beneficio hucusque careret. Data per noctem emulíio anodyna fomnum non procuravit; fine furore tamen - jacuit, folum fe femper denudans & cum vinculis propterea | inje&islu&ans. Mane diei quarti adftantes referebant, eum dulciffimum Salvatoris noftri nomen ter blefa voce invocaffe; & (emel forcipem flagitaffe, forfan ad folvenda vincula. Hinc ; deligatus, iterum fanguinis liquidi rubicundi £ij. & poft diem | mediocriter transa&tun, vefperi füb miti dure matris depref- - ftone ruríus ziij. ejusdem fanguinis profudit, me ftatim de Iz- : fione alia quadam infigui vaforum cerebri, quam quae vifui pa- tebat fufpicante, Poft deligationem aliquoties in conclavi ;' inftar quzrentís circumfpexit, & oblatum tandem urceolum; «um decocto pro potu, utraque manu arripuit, avideque bi- - bit, ita ut etiam indufium in thorace anterius madefaceret; | inmque me przfíente, blzfo ruríus fermone dixit: 9fbtoiften/ - plura autem ; przfertim miferam concernentia animam, ex-^ fÍcul pere non valuimus; tractatus hinc, ut prius ; ex arte; nos &em habuit mediocriter quietam, j Quinto die ceepit ruríus loqui aliqua fed non omnia; nec. refpondit ad interrogata;ut eum penitus furdum effe conftaretz? tulle prxterea rationis ftri&urz , nifi quod fub deligatione iterum quietus federet ;, & cum aliàs fepius urinam in lectum deponeret, monftrato femel vafculo, eam rite in illud emifit «zterum nec calebat nec horrebat ünquam, potum ron petiit oblatum accepit, raro dormiens , alids cum vinculis continuo" lu&aus. Sub deligatione liodie parum fanguirtis ex vulnere - emifit; pullus erat ut antea magnus ; paulo tamen velocior | fed | m - Cofusab alto mira,eventus ratione drverfitas in duobus, yox fed xquals. — Tota hinc nocte fuerat inquietus ; mane vero obdormivit, ut multo jam die demum; & hoc à lapfu fexto, potuerit deligart. Tum vero apparebat fomnolentus, pulíns. que valde debilitatus, utut venz , ubi poterant confpici , tur- gerent; vulnus autem vix aliquot ichoris guttulas emifit ; e- gerque aliquot verba protulit nunquam autem vel minimum ad interrogata aut monftrata refpondit, fiftulam vero tabaci- nam à focio monftratam arripiens ; orique inferens , non ta- men füxit, Poft debitam deligationem inftituta eft venxfe- €&io ad $viij. quam cum alias fpectri inftar abhorruiffet, nunc defixis in brachium oculis eft intuitus , & fanguinem videns profilientem in fra&a erupit verba: QRa$ ifi Da8? à meri- die cum fomnolentia continuaret, & in lethargum abitura vi- deretur; nec alvus à quinquendio effet foluta; licet flatus eli- deret; turgeret autem abdomen; clyfter injeáus eft; non re-- pugnanti utut infueto, ex emollientibus, carminativis purgan- tibusque. Cum ultra triborium nulla fequeretur operatio ; gger autem iterum cum vinculis lu&aretur fuis; adftantes igna- ri an fellam adire vellet, non folverunt, unde alvum depoftuit in lecum , cum epicrifi : €»o red)t » quafi eos fubfannaret ; quod non citius dimiferint. — Nulla autem ulterius rationis figna monftravit, nifi quod bis poftea lafano imponi fe pate-- retur; fatisque quietus alvi beneficio, licet, ut poftea apparuit ex folo clysmate, gauderet. Duravit fomnolentia nocte tota, interpolata tamen fxpius clamoribus inftar venantis , mane; feptirno die ex vulnere ne gutta vel fanguinis vel ichorisema- Havit; dura mater videbatur liveres nec ut prius pulíare ; uti etiam pulíus iri carpo erat palpitatorius & undulatorius, eger urinam ruríus in lectum emittebat; loquebatur interdum, non plane incondita ; nec tàmen aliquid ad. interrogata regeffit uec in libro legere voluit oblato, — A meridie magis in le- thargum propendebat, nec quidquid tentaretur, excitari po- tuit; led tota hiuc nocte cum fatis lu&ans, mane obivit placi- de; & absque ullo conval&onum figno. ^ Horis aliquot po- N 73 flea 102 Obfervatio XXXIX. Cofus ab alto mira, eventus c. ftea fecto capite, deprehenía eft, prater dictam, alia in cra- nio fiffura, pollice inferior illa; prope os petrofum incipiens, totamque cranii bafin per transverfum dividens per offa tem- porum & fphoenoidis, in fellà equinà duplicata; uno ad dex- tram, altero ad finiftram oculorum orbitam pertingente ra- - mo, inftar literz Y. adeoque multum conveniens cum obf. 52. cent. 5. Ephemeridum noftrarum. Czterum reperieba- mus in occipitis dextro latere, fub dura matre, puris bene co&i aliquantum, absque ullibi manifefta fuppuratione in ce- rebro, & prope aurem dextram tantillum fanguinis congru- 1 vnati, hujus vero 3$ij.ad minimum, prope os petrofum fini- ftri lateris, unde forían & furditas iftius auris; dextrum cere- bri hemifphzrium pallebat, finitrum erat diftindum venis - rubentibus, totum vero interius plane naturaliter conftitutum erat, Quanta jam hic cafus ab altero diverfitas in effe&u! ce- idit uterque ebrius, ille noctu, hie fatis claro adhuc die; ille per pedum 45. hic quinque folum altitudinem; ille tenerior, hic altero tanto robuftior, uterque in locum lapidibus ftra- tum, foli ambo, nec ftatim à quoquam obfervati, priorautem longe diutius jacuit defertus. Neuter locum & modum prz- cisé lzfionis indicare valuit. Primus lumbos folum contudit graviter & in capite folam fregit maxillam inferiorem; pofte- rior cranium bis, & in loco quidem infolito feré atque fir- miffimo, divulíum habuit, ubi nec dignofci, & fi vel tandem. ulla curari potuiffet arte; mortuus diei octava initio cum al- | ter quarta hebdomade meas, per hor iter, repeteret ades; gratus pro prxftito fibi officio, Recordor hac occafione , cafus ab alto aliüs, in duobus fabris murariis Ludoviciburgi ex fummo zdium principalium faftigio lapforum , ita ut prior labaícens in altero fe fuftentaturus,focium pertraheret fecum. in precipitium 75. pedum. Prior eadem adhuc noáe fatis ceffit; conquaffatis, ut audivi, omnibus internis pectoris & abdominis vifceribus , nec enim mez commiffus erat cura. Alter autem prater terrorem & confternationem nihil fere. — cepe- — Obfervatio XL. Leibales cerebri à caufaexterna crt. 1e5 y LI , L NA E - ceperat incommodi, &. octiduo poft iterumin | platea mihi occurrit ad opificium excurrens repetendum, — Ita ut vulnera nec cafus dentur ad meníuram, : JA OBSER/ATIO XL Dn. D. Johannis Davidis Mauchartr. Letbales cerebri à caufa externa laftoues, | - dllefo cranio,. Emeftre agitur, cum à Prafe&o quodam vicino vocarer |? ad inípectionem cadaveris viri, ex allifu ad lapidem dc- funàt Decimus quartus erat dies, cum , non fatis fobrius; | €um focio, magis adhuc ebrio ; robufto, tricenario ,. ipfe | plusquam quinquagenarius debilis, ftrumofus, dyfípnoeicus ]u&aretur, retenturus eum fc; bona intentione; ne in alium, quocum rixa fuerat ipfi; inveheretur. Hac occafione tandem à fortiori victus, & magna vi proJe&us in crepidinem faxeam | fontis publici; mox autem íponte furrexit ; & nihil. damni | fenfit prater contufionem, & vulnuícula. duo; in fronte; fupra | oculum dextrum, ubiíc, ad lapidem alliferat. Balneator mox accitus , invenit unum vulnuículorum per cutem & pericra- nium penetrans, & cranium oftendens nudum , fed vix pifunx capiens, immediate fupra fupercilium, alterum vix pollicisla- | titudine fuperius, folam tamen cutem apertam, & eadenr cum |priori magnitudine. Utrumque more balneatorum deteríum, [impofito dipalme: emplaftro, deligavit , fretus phxnome- morum gravium abíentia. — Xger etiam. non folum. ea nocte |! dormivit quiete, fed & altero die in. publicum prodüt, & balneatorem vix ad deligandum ulterius admifit,, multo: mi- mus ulteriori cura cenfuit dignas lxfrones fuas. Dwuravere ifta halcyonia in decimum usque diem; ubi fübfidente omni E vulnufculo cutaneo confolidato, profundiori ad fa- nationem prono, in campum. quoque exiit; & toto die in de- por | meten- Esp con omes /Obfervatio. XI... -—. s as 1 metenda avena, colligandisque mergitibus occupatus eft abs- ue ullo impedimento; circa velperam fubito exortus turbo, imbrem effudit abundantem, quem cum non poffet effugere; - bené madidus domum rediit, mox querens de horrore, cum - fubfequo calore aucto. Neglexit tamen & hoc, fed altero | mane, die nimirum undecimo, quiritabatur de cardialeia quadam, nec cibo nec potu in jentaculo vincendáà. Seque- . banatur vomitus aliquot, non adeo exacte numerati, cum in- | crefcente calore pn.li, & juncta virium dejedtione; atque do- - loribus nefcio quibus per totum , maximé autem przcordio- rum angufítia ; ied netum quidem de capite lxío cogitatum eft; verüm epidemiis tum febrilibus quibusdam fymptomati- : bus omne imputatur. Ita tranfegit etiam duodecimum & de- cimum tertium dies, nec ipíe cum íuis balneatorem, de vul- nerato capite anxium, audire voluit. Nocte vero ante de-- cimum quartum fubitó eft mortuus , uxore ipfi accumbente, : nec obíervante; certé quaerenti referre non valente ; an quid? convulfivi accefferit, aut qua ratione vitam cum morte com-. mutaverit? Infpe&tus hinc vulnuícula, uti jam di&um; exhi- buit fere perfanata, parum puris tundentia fine nota gangras: na aut alius mali phenomeni. — Cute capillata decuffatim de-: tracta, cranium ex omni parte illzefum , nec fiffum nec de-| preffum eftinventum ferra autem horizontaliter circumíectum;) & vix elevari coeptum fuerat ejus hemispharium fuperius, cum ultta £ij. ichoris fubcruenti & purulenti promanarent, & olla detracta in dextro cerebri latere fupra auris regionem appa rebant in dura matretres, fupra feinvicem pofitae & verfus coro nalem futuram affurgentes, exulcerationes, quarum tamen nom nifiultimaduram matrem penetrabat;& purulentum illud fer plorabat , reliqua interiorem. durz meningis tunicam exe- dentes, exteriorem papyracez.tenuitatis reliquerant. Incifa hincetiam dura matre, totum fere cerebri hemisphzrium dextrum pure conte&um erat albo-luteo ; fpiffo, non admo- dum fcetente, piz matri allito,. quz fimul valde intumuerat; venas etiam triplo majores quam in finiftro latere; turgentes- / | | | — Letbales cerebri à caufa externa Lefiones, illefo cranio. 105 que humore quodam íubcruento & purulento exhibebat. Maxima puris pars fe demiferat verfus os petrofum dextrum, - ibique ftagnabat. —Cerebrum ipfum ibi locorum pallebat & in confiniis futurz fagittalis 3. minime linearum craffitie pu- &refactum erat. Ventriculi autem anteriores nihil prater tan- -tillum feri fübcruenti, inftar loturz carnis, continebant, quale quoque liquidum veríus medulle ípinalis initia ; fed paule abundantius reperiebamus, ia cranii autem parte interna, ex- ulcerationifupra dicta obje&a comparebant indicia conceptae cariej; Nemo forte dubitabit cauíam interitus hujus mifelli effe in aprico pofitam , fed quomodo tam enormis cerebri & integumentorum Izfio, falvo cranio; & quidem in loco à lx- fione externa remoto; absque fignis aut phenomenis vel mi- nimum obfervatis ; in decimum diem durare & evenire po- "tuerit, mecum non pauci mirabuntur. Sed defíinent, credo, mirari; multó minus fcholion hic defiderare qui egregiam RJ. Caifierarii Tubingenfis difputationem de Vomica cerebri per- legerint attentius. Cumque Vir optimus cenfeat, p. r5. opus efle; talium cafuum, (quo plurium, eo melius) obfervari & | colligi phenomena; brevibus folum tangam cafum, mihi 17 1 1. multiplex creantem negotium. Cum mendicus quidam fenex ; |pumilus & exíuccus , Georgius Zóhrer ; Styriacus, coecus à | multis annis ob oculos plane exhauftos & concidentes ex tri- chiafi feu phalangofi, (ut ipíe referebat) raro alias affe&u; du- :&us'à fcemina quadam fere gigantea, Sufanna W'eigleria; ro- -bufta ; procera & feroci, trahens fecum puerum privignum , ,puerum decennem , Colonia, ubi ad tumulum, ut cre- dunt; trium Regum fe vifum fperaverat recuperaturum; redi- | ret 2que caecus ac adierat; infeníus autem eflet privigno pro- pter crebriorem , ut dicebat, inobedientiam , ultimo propter dyfenteriam, qua per triduum afHius, fequi eos non valens; :dorío foeminz portari plerumque opus habebat. — Proinde il- Ium non longe abhinc verberibus ope baculi; quo ccecus du- '&ebatur, probe dedolaverant , ut in dorío maleferiata expi- | Ob[erv, Acad. N. C. Cent, 1X. Q raret. | | l i 4 onticum, & in toto cranio ne minima comparuit rima vel de- l ' $ d la. f | ^ - 106 Obfervatio XLI, Letbales cerebri à caufaextermna dye, — raret. Cum autem in domum requiei pauperum deftinatum.— in pago vicino, divertiffent, quafi agonizantem magna , per femihorium coram reliquis mendicis, tra&arunt cura; mox au- | tem ut mortuum ex dyfenteria luxerunt, & tum demum à Pa- ftorc loci petierunt ut publice fepeliretur fubfequo die. — Vix | autem humatus erat, cum accederet quidam colonus;qui inhu- manam ejus tradationem coram viderat ; fufpicionemque occifum effe violenter; moveret. Hinc reeffoffus eft quidem, . fed ob intervenientem aliquam moram , quarto demum die | culero patuit anatomico. "Tum quoque nullam, prater vibi- . ees aliquot cutem folam concernentes, in toto corpore lafio- | nem exhibuit, preterquam in capite tres contufiones ; unam - «irca futuram coronalem, veríus dextrum latus; fed ubi vul- - nuículum ne cutem penetraverat quidem ; alteram fupra ocu- - lum fiaiftrum , fine vulnere, fed fola fuggillatione notabilem. ""Fertiacrat inoccipite;cutemque capillatam ad pericranium usq aperuerat; fub utroque hoc, decenter feparato ; plane nihil | -» preffio,fed ifthoc ablato, utrinque durz, & fub hac etiam piae. matribus adhzrebat multum fanguinis congrumati, diutiori à. -morte mora non quidem putrcefacti, fed fere folidi; ipfis cere- - bri anfra&ibus fe infinuantis, & ad baíin cerebri prope fellam | equinam & divaricationem nervorum opticorum , ados pe- troíum finiftrum, verfus cerebellum, & principium fpinalis me-* dullz aliquot ejus uncie demiferant fe, cujus tamen ne gutta in cerebri ventriculis, tantillum vero feri limpidi fublutelcen-: tis flutuabat, Dixi negotium mihi creaffe multiplex hunc ca-. fum; & fiebat id non folum ob has vulnerationes , fed & quod de immediato, cum mortuus ab utraque & diverfis vapu- Taffet temporibus, vitricus effet coecus , foemina epileptica, &; gravidam praterea fimulans ,' hinc quaítio de tortura utrique. decernenda , cum infanticidas fe fateri nollent ; & que alia? huc non referenda, utut forte le&u non indigna, ne le&orum: otio intemperanter, ut loquitur Cicero, abuti velle videar. — - | OBSER-. $27) vr Obfervatio XLI. Hydrops Lienis. | 107 p ORBSERPATIO ALL. — Dn. D. Johannis Davidis Maucharti. L. ... Hydrops Liens. pirum an indignationem le&ori moturus fit ifte titulus, an- ENcepshzreo. Nusquam certe illum hadenus me legiffe recordor, nifi in Moroni directorio per Schefferum aucto, p. 232. fed quod , more folito ad alium me ablegat titulum dietfis nempe tumores, corvum vero hiantem vento paícit, & nihil ibi ad rem faciens, prxter Pifonem qui mihi ad manus non eft, affert. — Ut itaque & hic epicrifis Schelhammeriana in additamentis ad introdu&ionem Conringianam p.m. X AT. de opere ifto confufo non minus quam vitiofo , vera fit, Iu A&is certe Societatis noftre nusquam vel ego, vel qui ea diligentius excufferunt alii duo de hoc cafu confulti Medici , "fimilem non reperere cafum, ut adeo novum nomen fingen- düm, aut male fitum , fit retinendum... Foemina quxdam | plebeja; plusquarn tricenaría 1717. d. 2. Julii obviam in cam- po mihi fa&ta fuit; domum ab zgroto redeunti monftrabat inv finiftro hypochondrio tumorem durum, indolentem, cuti re- liquz concolorem, & fola ten(ione atque gravitate moleftum, fenfim ex ignotis caufis ortum, & ad quantitatem, quinque | minimum librarum, fi carneus effet; accedentem; ac à me tum temporis pro abíceffu quodam muco-carneo integumentorum "hypochondrii, (ita tenaciter illis adhaerebat) aut fcirrho qua- licunque habitus eft. Praícripfi altero die aliqua illi difcu- 'tientia, emollientia & aperientia interne & externe, fed cum non ftatim primis diebus morbi ablationem perciperet, me ac- 'curatiorem licet inquifitionem meditantem non adiit amplius, 'usque d. 35. Auguíti, anni nuper elapfi, ubi chirurgi pagani difcipulus incondita quzdam retulit nomine fui domini : quod ab eo tempore , de*quo fupra, fuerit ufa variis empiricis ; € quibus unus: ipfi fuaíerit decoctum rad. acac. German. cum : i: ! O 2 : baccis Itu | ! | 108 | Obfervatio XLI. | | baccisjunip, Unde plurimum urinz reddenti tumor fenfim tantum non integer evanuerit , ut rurfus in campum exire, & tufticis vacare operis valuerit. Impragnata interim, cum foe- tu tumoris iftius quoque molem in priftinum redire fenfit. fta- | tum. Pepererat abhinc decem feptimanis fatis fe- liciter , & primo tempore ipfa lacavit puellum ; fed ob lan-- guorem indies auctum, id negotii vicinz coaQa eft relinquere. Quatriduo ante mortem d. 25. Aug. 1718, incidit in iíchu- riam valde moleftam , euporiftis non cedentem; fine dubio à decocto fupra dicto, aut alio fortiori diuretico; quod tainen chirurgo fateri noluit, fed culpam excandefcentiz iracundz imputavit ipfa. Praícripta etiam per me primo biduo nihil : effecere, Hinc urináà per catheterem eduáà, & fub ultima. applicatione; humore la&is inftar albo fed parco prodeunte, - liberius quidem vixit, fed urina fponte noluit abire; nifi ali- quot ante mortem horis, quam convulfones praeceffere bre- ves, fed vehementes. Se&a hinc à me, utut tempore perquam ^ brevi dato, inftante fc. veípera , inteftina habuit flatu valde | diftenta, imprimis colon; omentum plane extenuatum, & ver- fus ventrículum retra&tum, in fine coli & re&o excrementa copiofa, dura, globularia. Nulla ullibi confpicienda erat in- flammatio aut gangrana; renes erant fani & integri, ureteres | illefi, flatui pervii, uterus cum annexis partibus bene confti- tutus, vefica penitus vacua, ampla,non contracta ;. ut folet, externe naturaliter conftituta; interne nec urinam nec calcu- | lum, nec pn.le quid prxter maculas quasdam rubicundas pi- fo vix majores, & circa ureterum infertionem crucigeri latitu- dine ambientes ; urethra hiabat in veficam , non contracta | per fphin&erem, nec in ea vel minima urinz remora. | He- par pizterea fuit fanum, ventriculus infatus, tenuis; pancreas naturale, melenterium extenuatum, fine ullo tumore. pnili; - Lien requifitus vix creditus eft id effe; quod erat, exacte enim - referebat inteftinum coecum porci annofi, fanguine, ut folet apud nos fieri fartum ; figura ipfi erat conformis ; bafi caput | virile | Hydrops Lienis. | 109 virile non mediocre zquante fuperius, cono inferius tendente» inteftino colo, ventriculo ; hepatis lobo huc protenío? diaphragmati undique annatus, & vi avellendus, c&terum valis fuis (olitis connexus. Cum in corpore non fatis com- mode inípici poffet; extra&us ponderavit tbirij $iijj. tactu un- dique durus, maximam partem quafi cartilagineus, natura- lem adhuc fubftantiam referebat in parte füperna & inferna; & parumper in medio, fed divulíz erant hz particule liena- res quafi ab invicem, & membrana quadam valida, craffa, dura, quafi cartilaginea diftin&a, inftar ventriculi fuilli; fan- guine farti & femicodti; totus autem ; ad crepaturam erat diftentus , ut vix aliqua flu&uatione; fub forti etiam compref- fione latens qualecunque fluidum proderet. Facta vero levi compun&ione in parte membranea, profiliit mox radiatim & cum impetu; lympha tenuis, quafi gelatina calore fo- luta & croco tincta, ultra menfuram noftratem feu fbiiij, to- tusque lien fübfedit. Foramine autem ampliato apparuit tu- nica quzdam candida, duas tresve pollicis lineas craffa, cavi- tatem internam circumcirca veftiens, nullibi tamen adnata ; fed libera penitus, (quod mirabar) & hinc excidens fine ulla feparatione mea, mucofa, que lympham iftam continuerat interius lubrica, exterius nonnihil aípera, fed adeo fracida , ut ubicunque vellem apprehendere, mox fub digitis divelle- retur, non aliter quam mucus in aceto reperiundus, quem Gffig;SOtutfer vocant. | Reliquum lienis hujus monftrofi in- tus erat membraneum, afperum, plerumque tenue & veficam urinariam referebat exinanitam. Nullum alibilefionis quon- dam fa&tz veftigium. In thorace, pulmones. erant optime conftituti, cor flaccidum, in ejusque utroque ventriculo po- lypus, craffior, & maximam partem pinguis, in fine cruentus, in dextro ; longior, magisque grumum íanguinis referens in finiftro ventriculo. Reliqua luftrare; ob coelum vefperaícens; non potui. Ls O5 . . OBSER- $ I0 A Obfervatio XLII. UCTOBSERVATIO. XLI Dn. D. Johannis Davidis Maucharü. ——. Lienis lnflammatio letbalis m oaccis cum pre- : . fervatione & curatione, 41 Um anno nuper elapío Medicus adeffem generofiffimo - Domino Baroni de Knieftzt, feni octogenario, Filius iti- dem generofiffimus & oeconomiz perquam ftudiofus, inter Và- - ría hujus argumenta monftravit mihi gratiofe ovium greges; equos & vaccas , omues bene habitos fanos & alacres ; uti - etiam omnes lucceffive ftabulis aquatum in aream emitti juffit. me fpe&ante, fubfultantes, & ne minimam ullibi valetudinem adveríam pra fe ferentes, idque hora quarta vefpertina. Cum circa 7. tandem ad coenam vocaremur, nuntiat, qui vaccarum. curam gerebat, unam earum, & quidem ordine quartam inter. gravidarum feriem periculofe agrotare, ex ebullitione fangui- nis, quam noflrates vocant: ba$ tvilbe (Gebliüf. Quzreba- | tur remedium, & ex me quoque; cum autem veterinariz pro- fiterer ignorantiam ; & nihilominus adderem : me id morbi habere pro febre maligna, ex vel cum vifceris alicujus interni infiammatione ( ad mentem Scretz , quem ut ingenuum ita veriffimum & zpaxixolet]»» fcriptorem magnifacio) proinde fi. quid à me opponendum effet, in alexipharmaca & bezoardi- ca inclinarem; in fpecie radices levift. carlin. valer. imperator. petafit. cum tantillo camphorz. — Prioribus quidem applaufit | vaccarum magifter, contra camphoram autem proteftatus eft; quod vacca effet gravida, cum camphora queat procurare ab- orum. 1nauditum id quidem mihi fuit, praterquam quod. Vólterum. quondam noftrum, chirurgum expertifimum, in. fÍchola obftetric. p. prior. edit. 217. — Moebius fane in Ana-- tomia camphorz, hanc ex Khunratho vefice & renibus noce-- re tradit, p. 104. & tamen in variis renum; veficz & uteri af-- fedibus ex alüs laudat. c. 21. p. 88. — Non itaque repu-. güavi N Lienis Inflammatio letbalis t1 vaccis cum cc. rs | E" expertis, fed paulo poft recurrit idem pecoris magifter ; & refert vaccam in agone verfari, protinus occidendam , nifi | «edere debeat deglubitori. Quod cum Gen. Baro juffiffet rogavi ut me non nifi pracfente aperiretur, id quod non folum | conceffit, fed & oeconomica curiofitate ductus ipfe mecum adítitit lanioni. In tota autem vacca nihil praternaturale de- | prehenfum eft, prxter maculam gangraenofam in finiftro ute- gi cornu, cum foetus feré maturus in dextro quiefceret ; jam mortuus, utut ultra fesquihorium à mactatione non effluxiffet. Lata erat macula palmam feré , fed fuperficialis tantum, ad- eoque non fufficiens caufa mihi vifa, que vaccam eousque. 'affligeret. Ulterius igitur querenti, quatuor macula itidem gangrenofz patebant in temuibus inteftinis ; fed maxima vix thalerum zquabat ; reliquis adhuc minoribus & fimiliter fu- perficiariis tantum. —. Tandem deprehentus ett lien fecundum omnes auctus dimenfiones, nigerrimus; triplo feré major na- turali & digitis prementibus undique cedens, & fub manibus | quafi difluens ; Auricula denique cordis finiftra leviter tu- mens & inflammata , reliqua omnia naturaliter. conftituta. ! Miratus non tam mortem ex tanta vilceris tam nobilis infíam- | matione; quam ejus acutum tempus & violentiam in armento | paulo ante ad fpeciem fano, & omaíum pabulo recens co- |mefto fattum habente. Pecorum magiftro in. aurem dixi: fufpe&um mihi effe hunc morbum, & : tranfiturum | forte. ia vaccas vicinas, fed neglexit. Quarto poft die coepit «gro- tare vacca , ordine prima; qua pridie vitulum enixa erat ía- num , idque fine ulla egritudine fubíequa, ipfa ferox alias & petulca; pofthorasaliquot, exhibitis licet aliquibus ex 'fu- predi&is alexipharmacis , eadem neceffitas fupervenit eam occidendi, ut ad minimum cutis Domino coníervaretur, car- fibus jam ad ufum humanum fufpectis. ^ Deprehenfa fuit ea- dem lienis conftitutio, nulla vero in aliis partibus gangrana fuit obíervata per lanionem & adftantes. Eadem die cum ego circa vefperam ad Generof. D. «grotantem rediiffem , iat ratur 1:2 |. Obfervatio XLII. EUVIAM firatur & tertia, qua ante tres hebdomadas pepererat , & - ha&enus lactaverat vitulum fanum.& opimum. — Conftituit | Baro Generofiffimus flocci facere cutis ja&turam: nec fe per- miffurum ut hec occideretur ; fed, damni fecurus, expectare | volebat, an & qualem fubitura effet necem. Seducta ergo à reliquis, & datis pulveris radicum fupradictarum prope 3üj. videbatur aliquandiu habere melius ; cum antea cordis palpi- tatione & dyípnoea fonora valde laboraffet, alia enim mali figna prater anorexiam non deprehenía fuerant hadenus; | coepit enim aliquotíes ruminare rurfus , & egeffit quoque ex- | crementa utraque, cum fpe bubulz de reftitutione, fed brevi; ad mediam enim noctem, cum veíperaícente coelo xgrotare coepiffet; omni momento pejus habuit, & circa folis exortum. expiravit cum tota nocte ftetiffet, prxter modo di&a fym* tomata nihil (ingulare monftrans, fubito enim & absque ulla. Je&igatione convulfiva, deceffi. — Exenteratione , cum de-; glubitor é longinquo accerfendus effet, non licuit intereffe, — - fed relatum eit eandem fuifle lienis conítitutionem, necalium. deprehenfum eft vitium. Hinc tres relique vacca hujus fe- rieià cxteris funt feparatae, contagii concepti & ulterius propa- gandi metu: fed eodem vefpere incepit fimiliter male fe habere ' vacca quarta, ferie quinta; interim acceríitus eft veterinarius perquam famofus, opilio prope fexagenarius, qui, cum pri- mo in me incideret, ipfique vix narrare occepiffem phaenome- na, de cordis palpitatione & difficili refpiratione , mox re geffit: caufam efle lienis inflammationem, Der 9Branb it e99RilG/ & multa (e doctum experientia confirmavit, lethalemi" effe morbum , nifi ftatim venzíe&io inftitueretur, & radix. bryon. daretur in pulvere. Dedu&us hinc ad vaccam, vix ab hore fpatio xgrotantem,; defperavit mox de curatione. De- dit tamen illi tres taleolos rad. bryon. aridos, quorum plures fecum in pera geftabat; & vacca devoravit avide, cum antea non minus quam reliqua poft inva(ionem ne gry ullius pabuli capere voluiffent; mirabantur omnes, imprigyjs ego; cui - 1 I | Y "t Lienis Inflammario letbalis in vatcis eum t.— i13 radicis iftius amarities bene nota erat. Hinc venas incidit in. oculi orbita utriusque, quas fe bene dicebat tangere, ego au- tem nec in hac nec in aliis tactu poteram deprehendere. Ri- .vulofe profiliit fanguis valde niger, craffus & glutinofus, cujus "partem vacca rurfus deglutiit; non impediente veterinario, re- vi quaft per ftirias longas tenaces, non tam in ftramentum - -delapíus eft, quam ex capite pependit. Hinc & duabus reli- quis eedem fectz funt venz , fecundz nimirum & fextz vac- cz; fed fanguis erat valde rubicundus ; & quafi miniatus, nec adeo impetuofe promanavit, citius etiam fubftitit in his dua- bus ultimis, idque fponte, quam in prima, ut veterinarius ap- pofitis ad vulnufcula digitis hemorrhagiam reprimere cogere- tur. Hinc omnibus denuo datus eft pulvis rad. bryon. ia pane; eo cum fucceffu, ut non folum, fanz adhuc, nihil pate- rentur mali, fed xgrota quoque fexta poft morbi principium hora ruríus non ruminaret modo ; verum comederet biberet- que, atque ita demum plane reftitueretur. Altero die reliquis. quoque armentis fectz funt fupra indigitate venz , datusque pulvis idem , nec ab eo tempore ullum poftea male habuit, multo minus occidi debuit. —Veterinariam exercere infra di- | enitatem effe Medici honefti, ut nemo facile negaverit; ita Ícire illam & in materiam ejus medicam , operationes atque effe&us omni folertia inquirere confultum effe ; prudentior quisque credo mihi concefferit; quo tutius in brutis, & absque conícientiz tenerioris lefione inftituimus experimenta, &, feu antereant, feu evadant, licentiofius in eorum graffamur vifce- r4; morborum & inde refultantium lefionum five lethalium, five damni permanentis naturam rimari poffumus. Multa hoc fine colle&a , forían fuo tempore videbunt lucem ; fi DEus porro vitam viresque largitus fuerit benigne. | | , Obferv. Acad. N,C, Cent.1X. — P ODSEA- 114 Obfervatio XLIII. Lacrimam Papatveris in t. OBSERFATIO XLIIL |... Dn. D. Johannis Jacobi Dillent.————^ | Lacrimam Papaveris m Germania etiam bo- FR. nam obtineri. E Uamvis verfatiffimus Daniel Ludovici in Not. ad Differt. T. — f. (!. 31, non dari exiftimet Opii fuccedaneum; & in ipfa — Diís. ]. p. m. 293. domi colle&am maffam exotice acumen ea- dem dofi neutiquam attingere obfervaverit, & Sirubus de pa- — paveris capitibus ad integra cochlearia paffim propinetur, no- ftrum tamen: papaver neutiquam ita debile, ac vulgo creditur, | effe, (equens obfervatio teftari poterit. Nimirum zftate anni. — 1717, de papavere, cujus capitula foraminibus hiant, incifio- - ne fuccum collegi refinofo-gummofum, cujus denfati granum unum eundem , cum vulgari Opio effe&um dedit ; nifi quod — fomnum aliquanto turbulentiorem (forte quod recenti crudi- | tate adhuc moleftum effet) produxerit, — Id vero notabile erat, quod diapnoén paulo largiorem ac vulgare fubfequam ^ habuerit. Albi papaveris capita eodem tempore lacrimam : prabuere, Opium odore & confiftentia fatis referentem, cujus ' energiam non tentavi. Utriusque papaveris incifa & cocta | capita extractum largita funt mere gummeum , odore minime : ita validum ac Opium , & viribus etiam multo inferius ; ceu | cujus dofis ad fcrupulum usque augenda erat. Quo conftat | refinz ( ac forte multo magis remixta, cum gummofa nempe parte, dum effentiz vini fpiritu extract paffim debiliores ob- Íervantur) precipue deberi vim illam quam edere obfervas — tür Opium fuper motus & externum corporis habitum, quem ^ nempe attollendo peculiariter & jam ex veteri obfervatione ,'— ad pruritum usque afficit, ut ii, qui opium vel mofíchatas etiam nuces, recentes precipue ; quod //zzerara loquuntur, copio- — fius abíumíere & in vitz ideo difcrimen adducti fuere, infigni- a ter turgefacti vifi fuerint. An Turca nobis mittant Meco- nium - » 273 | Obfervatio XLIV. Urina nigra letbalis, Irs nium., quod aliqui exiftimant, fuccum nempe infpiffatum & de gummofa ideo parte potiffimum conflatum, Opium vero fcu lacrimam refinofo-gummeam retineant, obfervent quibus obfervandi occafio erit; mihi odoris gravitas, inflammabilitas; refolutio vulgaris maffz in refinofam & gummofam partem, & prafens experimentum diverfum fuadere videntur. OBSERFATIO XLIF Dn. D. Philippi Eberhardi Dillenii. Urma nera letbals. ( XUod antiqui evi medici de sriza nigra plerumque letba- "M«. I; dixerunt, id prafenti lubet magis confirmare obferva- |tione. Puer 4. fere annorum, perfzpe aliàs valetudinarius , calore p. n. cum intumefcentia genarum & fuperciliorum ca- tarrhali affligitur, poft uíum vero mixturz fimpliciscum Effen- tia Succini combinatz, interpofito; ob vermium ex urina albi- cante jJudicatam przfentiam, laxante; plenarie reftituitur. Tres fere excefsére feptimanz , cum itidem calore p. n. fpirandi difficultate, & capitis ac abdominis dolore infeftatur ; urina - itum erat ex rubro-fpadicei coloris, nec tum adeo finiftcum quid portendens, fiquidem poft ufum Electuarii ex fpermate ceti cum oleo amydal. dulc. & faccharo confeati, externorum pe&oralium , & emulfionis refrigerantis bezoardicis & con- fortantibus auctz, malum in tantum alleviabatur, ut puer rur- fus deambularet ; & plenarie reftitutionis fpem mox de fe ;promitteret. Sed poftaliquot dies multo mane denuo evo- catus, przdicta fymptomata majorem in modum au&a, cum immani quantum calore urente & cordis palpitatione depre- hendo ; urina tum colore magis ad nigredinem vergente tin- &a, & diverfis vicibus excreta magis magisque ita apparebat, ; ut malignitatem morbi humorumque corruptionem non vane inde judicans ; quoties accedebam, majorem virium proítra- . P2 tionems | | | | | | S ate t t a tit 116 ! Obfervatio XLV. tionem, minoremque reconvaleícentiz ipem illo die conci-- perem : qua me quidem non fefellit fufpicio ; fiquidem fru- ftraneis.optimis cardiacis confortantibus & refrigerantibus in- tus & extus adhibitis, truculentus ille paroxysmus aegrum de- fatigavit ita; ut ejusdem diei hora XII. noGurna teneram Cre- atori fuo reddiderit animam. OBSERFATIO XLFE Dn. D. Johannis Adami Reimanni. | De dubia Auri Uvarum vegetabilis | exiftentia. NTEminem ex Medicis facile latere poteft, quanta cum --'* confidentia à plufculis temporibus pro coníanguinitate & fympathia auri cum vino demonítranda, ad vegetationem Auri in vitibus provocatum fit adeo ; ut quantum quidem nobis innotuit, nullus rem hanc in dubium vocare prafumpfe- rit: At quam dubia; incerta; ne dicam nulla exiftentia fit au- ri hujus vegetabilis evidenti & facili experimento aperiam. Obrinui fcilicet non ita pridem uvam putatitii auri vegetantis .Jniculis 7. oblongis teretibus, coloris omnino aurei nifi quod. ^ . magis fufcum eflet; (ex diuturnitate temporis, per decen-- dium enim.confervata fuit) in fuperficie exornatam, harum | duas , relicto veftigio luteo; ftudio cum decerpfiffem, fruftra : cum io vivo depurato amalgamare conabar , quippe ex- | quifitiffima licet diligentia. adhibita liberrime miculz hz inna- | tabant sio. Dclatasergo ad aurifabrum, cum in lapideLydio | ob magnam tenuitatem examinari non poffent, in carbone 2d lampadis flammam flatu in fummam & fubtilitatem & - longitudinem traducta & concentratz qua alias in momento. quafi metalla liquantur; naturam harum folicitius indagare cu- pientes deprehendimus , primo impetu flatu abreptas & di- iperías effe; quod ut prxcaveremus incommodum, foveola in carbo- )* — De dubia Auri Uvartm vegetabilis exiflentia. — 117. carbone exículpta, eoque depofitis miculis his radios cerei fla- tu mediante illuc concentratos direximus, qux primo caloris atta&tu corrugabantur & per minuta aliquot licet immutabiles quantum vifu diícernere licuit perfifterent ; tamen mex fine reli&o aliquo. fui veftigio vel fumi exhalationisve fenfibilis prafentia difparuerünt: unde non fine cauía fubfcripíi non effe miculas has genuinum aurum, proprietatibus (fcilicet auri carentes & deftitutas. — Quippe primarius & nulli alio me- tallo communis character eft, ut in minima mole maximum obtineat pondus : ut hiac vi experimenti per inftrumenta hydroftatica à Boyleo fadi fi cubus auri puri unius pollicis nu- mero rotundo dicendo rg. ponderet ex y 1o conflatus pende- bit 14. ex 5no II. ex ) 1o. ex 9 8g. ex 7| & gte 7. cui fundamento etiam tota auri fpurii & factitii à vero naturali & genuino dignofcendi innititur methodus; quam etiam Aca- demix regiz Parifinx feligere placuit: proximus hnic eft cha- ra&ter auri fixitas in igne tanta ut per duos menfes continuos in oculo furni vitriarir; ex inftituto Ducis Hetruriz, in perpetuo fluxu fine ponderis aliquo decremento detineri potuerit, cujus experimenti veritatem Boyleus etiam expertus eft. Denique - inter alia propria eft auro improclivitas ad amalgamationem cum grio vivo ; ob naturam fcilicet hujus auro homoge- neam;qu ppequod poft aurum eft graviffimum metallum,& in gne incombuftibile atque incorruptibile obtinet corpus,quam avide hinc illud arripit aurum; quam intime ei affociaturquam &gre ab illo avellitur & quam fluidum illud reddit, ut diutius um hoc tractatum cere inftar fluat vitraque fi Bechero creden- dum penetret, obvia teftatur experientia, ut hinc non male Verulamius dixerit ; ficut fpongia aquam ita s aurum im- bibe. —— .. Non meequidem fatet infignis du&tilítas tri quamEdmun- dusHalley in AG. Anglican. adumbrare & explicare voluitdum €ylindro argenti 3 84. miícuit.anri 2j, du&od in filaargento ita. utfubciliaunum granum duis virgasAnelic.conftitueret omnia. b P3 | adco b I. 1:18 —Obfervatio XLV. De dubia auri wvarum drei adeo auro obducta & inaurata effe deprehendit, ut necmi- crofcopii ope argentum transparare obíervari poffetetfitans — tum 4, pars grani auri in illa virga fuerit: ex quo aliquod. pro defe&u ponderis in experimento. allegato noftro enafci É L1. poffet argumentum : nec in dubium vocabo poffe aliquo ar- tificio interveniente facilem alias & naturalem auri cum gio amalgamationem fruftrarequa tamen evidentia demonftrabant defenfores auti vegetabilis hoc re ipía hic contingere fci- — re aveo; etíi nec fic quidem fuam caufam fatis probabunt. Ve- ftris autem hanc confecravi obfervationem Ephemeridibus, | quoniam in earum D. v. À. 2. Obf. 115. refertur D. Paterfos — nium Hain acinum uva. poffediffe quem Aurifaber expertus ' eft 27. Carat. effe; vereor tamen ne íi igne experiri voluif- fet naturam ejus, idem mecum fubiiffet fatum cum auro (uo vegetabili : Is ipfe-enim Aurifaber, in cujus. edibus noftrum inftituebamus experimentum , retulit fe ante plufculos annos acceffiffe nobilem Hungarum,;ut acinum aureum; quem propriis ex uvà extraxerat manibus in lapide Lydio examinaret;quod. cum factum effet, metalli videbatur habere naturam, e8 fat fid) fireicben affett/fed cum ob levitatem fuam fufpe&um effet Au- rifabro ; dimidium acini hujus ad ignem lampadis uti mecum examinavit, & eodem modo quo meum disparuiffe affevera- vi. Qui ergo in pofterum pro afferenda auri in uvis vege- | tabilis exiftentia hoc veftro exemplo uti voluerint, aut melio- | ra dent demonftrationis fuge argumenta ; aut fufpe&a fidei vel. | plane non ens illud effe libere confiteantur. OBSERFATIO XLI . Dn.D. Joh. AdamiReimanni. | Obfervatio XLVI. DeMedicin e efficaci in ophbtsalimia dc,119 ' lofum , & judicium in Medicina difficile effe; non fine caufa . confiteri voluit; cum enim natura; quam morborum medicá- , tricem effe experimur; à natura deficiat Medicusque hujus mi- | nifter non Dominus aut Imperator fit, nec nifi ea re&e coope- | rante aliquid utilitatis dicia corpori humano, quid mirum | fi experimenta Medico pro fübje&orum diverfitate varient, | nec femper unam eandemque exferant in depellendis mor- | bis efficaciam ;. hujusque diverfi effe&us caufa Medicos fz- | piuslateat genuina. Retulit jam olim Lanzonus in Epheme- | ridibus veftris D. Il. A. IX. obf. LIV. infida experimenta | medica ; & Rommelius experimenta non ubique fuccedentia | D. II. A. X. ob. CXCVIIL exhibuit, fed uterque de reme- | diis fuperftitiofis vel ut modeftius loquar fympatheticis quali- | tatibusque occultis gaudentibus agit : ego vero in prafenti | de Medicina efficaci id eft praffidiis Chirurgicis in ophthal- | mia non eque femper füccedentibus methodice licet adhibi- | tis, paucis agam, horumque diverfe energie fundamentum | quantum potuero detegam, ficut jam olim de praecipuis di- | verfitatis morborum fundamentis horumque curatione diver- fa in Differtatione mea Inaugurali Lugduni Batavorum habi- |ta quedam memoravi. | | |. Utque à veficatoriis ordiamur, notum eft, ea ficut in omni- bus fere defluxionibus catarrhalibus, ita & illis que ad ocu- los fiunt celebrari , nec id fine optato quandoque fucceffu s quid nobis de his innotuit paucis referam, — Foemina nobilis fanguineo-melancholica, aliquot liberorum mater chronica in- /flammatione oculi finiftri fepiusque quamprimum fe aéri li- beriori exponeret recidivante correpta » nefcitur qua ex caufa fuerat; hec'prxter alia medicamenta ; quz averfabatur, confi- lio cujusdam Medicafiri; utrisque temporibus adplicavit vefi- catorium, & ex hoc tempore ad prafens usque absque omni ulteriori recidiva faniffima degit. Doloroía equidem eft ve- ficatorii efficacia hac in parte corporis, experiri tamen volui- Rüus in aJiis fimili morbo adfectis «gris; fed. femper TE | 8o | rati | d": 59s ue t Obfervatio XLVT.. TE e uk ^ "A3 ftrati (umus , licet enim preíentem inflammationem allevia- - rent; recidivam tamen tollere non poterant, Cum preterito Anno graffantibus epidemice inter pueros & infantes vario- lis, quarum Hiftoriam dedimus in Adis Literariis Wratis-- lavienfium; plurimi horum ophthalmiis variisque vifus perne-- bulas, ungues; pterygia; fuffuftones &c. deturpationibus& cor-. ruptionibus adfligerentur,infidam veficatoriorum horum pone aures aut in nucha vel brachiis aut pedibus more noft/o loca- torum deprehendi efficaciam; morbum enim non tollebant fed ad pauculos dies durante nempe eflluxu materie ferofz mitigabant, taceo dolorum impatientiam in fimilibus gris & inquietudinem inde prognatam, qua impediebamuruti recen- tiorum artificio admixtione fcilicet emplaftri veficatorii por- tiuncula ; ordinario veficatis locis adponi folito emplaítroy - pro confolidatione ita impedienda & ad plufculos dies ad- . aperta vefica confervanda , utpote ex quo ipfi adultiores ma- | jores fere quam ex ipfo veficatorio fentire quzrulantur do-.- lores; fubftituimus vero optato fane cum fíucceffu fonticulos in brachiis, qui minori cum moleftia ope cauterii potentialis | excitabantur, & geftabantur, continuatoque effluxu feri viícidi; malum non tollebant faltem fed ab omni recidiva & ulteriori. noxa certo & conítanter tutabantur. 1 | Nec in hac folum atate fonticuli officium faciunt, fed in ^ adultioribus quoqe prafentaneam horum efficaciam experti - fumus non femel. Vir 28.annorum fanguineus, obe(ulus, (eden- tariz & otiofz vite deditus, oculorum inflammationem incur- 1 rere folebat quoties frigidior aura eum aflaret, hic ex quo in. brachio oppofito fonticulum fibi inuri paffus effet noftro con- ^. filio; nunquam amplius eam fub maximis etiam aétris tempe- ftatibus expertus eft, quam prius fruftra przíervatorio fine ad- | - hibita Víne in pede fupprimere tentaveramus, Sed nec in; hoc conftans apud omnes eft efficacia poffemus; (i res exige- ret in contrarium allegare experimenta, & occurret inferius. juvenis nobilis manifeftum exemplum, - '" Uli- | o. dust tete PARC h MU ARENA m m ue Eie — .. Ultimum idque potentiffimum in morbis his recidivan- ibus eft fetaceum in nuclfa more fimpliciffimo recentiorum, levatam nuche cutem finiftra à chirurgo & dextra à miniftro acu filo ex ferico non contorto inftructa perforando excita- tum : efficax hoc Vi&tor Tricanvellius, & Scultetus praftan- ziffimum vocant remedium , & certe fi qua falus fperari poteft jn morbis oculorum, in hoc pofita eft. — Obveríatur. noftris indies oculis Praefe&i Salisfodinarum Sovarienfium Cafíareo- Regii Filius, qui 8. annorum puer exiflens, diuturna fcabie ad- fectus, & neício quali medicatione ufus, tantam tandem incur- rit ophthalmiam ut nec minimam perferre poffet lucem, fed vefpertilionis inftar obfcura incoleret continuo loca; adeo ut jamjam coecitas ex fuffufione incipiente deturpato levore "cornex & humorum pelluciditate immineret: fruftra per no- tabile temporis fpatium à fuo. Medico tractatus prognoftico re- li&us noftro confilio uti vult, ut (i quid adhuc in medicina opis effet, experiar: Duro nodo durus requirebatur cuneus, ;ad laqueum in nucha id eft fetaceum, ficut vocat Amatus Cent. 4. Curat 68. ceu ad facram confugio anchoram , quo facto quamvis copiofum viícidumque ferum ploraret ulcus;transacto | integri menfis fpatio paucula fpes affulgebat tandem, nil enim |levaminis conípeximus , nifi quod velpertinis horis candela "debile é longinquo lumen infpicere poffet. Magnam nihilo- minus parentibus anxiis de filii unici ftatu fecimus fpem, nec | fruftra, fucceffu enim temporis oculi ferenari, & omni inflam- |matione vacui & liberi effe incoeperunt ; ita ut poft 9. men- | fium fpatium in integrum quoad utrosque oculos convaluerit; | relicta faltem nubecula in uno horum ; quam pinguedinis vi- | perinz uu feliciter fine omni vifus noxa; non fine infigni pra- | Xeos noftra tum temporis augmento fuftulimus : Altus puer | nobilis fimilis fere ztatís, adhuc geftat fetaceum, cum poft va- | riolas hac hyeme prxgreffa fuperatas ; inflammationes oculo- | rum fingulo plenilunio recidivantes cum narium obítru&ione pninus, foetore & tumore metuque fic ozenz experiretur ; Qbferv. Acad. N. C. Cent. IX. Q. - fimul- l1 hk | EE S " * : ua - De Medicina efficaci tu ophtbalimia uon femper &c, vay. - p . — Olbfervatio XLVI. uM ; UT fimulque diuturnitate mali fuffufionis.initia in oculis monftra- ret; hic hoc ipfo remedio in tantum convaluit, ut nil. nifi nue becula tenuis vifüm tamen non impediens fuperfit in corneas | nec recidiva amplius obnoxius fit: Contigit autem quodam. tempore, quod fetaceum pro more fuo ferum excrementitium non ploraret, unde ftatim gravius quoad nares & oculos. - habebat, juffimus ergo zonam inungere unguento digeftivos | . quod cum pulvere cantharidum roboravimus , cum pracfenta- - neo effe&u , proritato namque priftino eftluxu fanitas etiam redire coepit pofthac conftans. Non opus eft utilitatem hu*- jus remedii pluribus deprzdicare, proftant exempla apud Ga. belchoverum, Horftium, Hildanum, Glandorpium, Amatum;. Scultetum, Wedelium & alios, unicum tamen adhuc referam maturioris tatis egri exemplum. : 3 Juvenis nobilis 23. annorum, fanguineo-melancholicus; - ex Academiis in patriam reveríus fcabiem contraxit, cujus tae-- dio captus; & citam liberationem expetens linimento fulphu-- rato ex confilio muliercularum ufus , liber ab ea evafit ; fed. mox inflammationem oculi finiftri infignem incurrit; quo hz: reditario quafi vitio fratres etiam plerosque adfligere folebat: hec quamvis primo tempore fzpius difcuffa fuerat; progreffu tamen temporis adeo invaluit, ut totaliter nunquam abigi po». tuerit & ager hinc plane libero aéri fe exponere non aude- ret, nec lucem aliquam perferre poffet; palpebra fomni teme pore prater hic adeo conglutinabantur , ut evigilans absque: externa ope diducere palpebras non potuerit: ufus eft hinc confilio celebris in vicinia Medici ; qui pramiffis methodice univerfalibus, venzíectione; ícarificatione, repetita; multisque internis & topicis exquifitis remediis malum tollere fruftra co- nabatur, donec fetaceo in nucha exítructo in tantum egrum reftituerit; ut jam in aperto aére quoque fed tranquillo iter fa* cere poffet; cum vero fetaceum partim moleftum effet, par- tim non ploraret humiditatem, ita ficut ab initio excitato fon- ticulo in brachio collaterali, illud coale(cere paffus eft; dura* Li |. De Medicina efficaci in opbtbalmia won femper dr. 123 tità inducig per quadrantem anni fere; pofthac vero tiuen- te licet fonticulo fatis copiofe, priftini recruduerunt labores, E confumptione corporis hectica & fudoribus no&urnis : |! Hic multa ruríus quz ratio & experientia fuadebant;ad nos de- Jata curandi provincia, adhibuimus, fed laterem lavimus, do- mec reparato corporis habitu ex parte & hectica ablata feta- |ceum iterum poneremus, cum prius veficatoriis in temporibus !& hirudinibus pofitis negotium abíolvere fruftra tentaffemus, etfi ex hirudinum uín ad aliquot dies infigne emolumentum confpexerimus: cum fic per fetaceum affluxum humorum di- - | vertiffemus, rediit tardius licet tolerabilis fanitas ut fe etiam li- Ibero aéri tuto jam exponat nec tam gravi malo recidi- 'vanti amplius obnoxius vivat. Inter topica mihi familiaria laudem meretur x7 calcis vivae cum portione certa. y ii fübli- mati roborata fcu inpregnata; hec enim duplicatis linteis ad- pofita egregie inflammationes refolvit: in prafenti vero juve- ne optime ie geffit linimentum, ex bolo Armena, facharo fni & pinguedine viperina conflatum, quoties enim palpebras in- ungeret, toties inflammationis concrementum notabile exper- tus eft, nec palpebrarum tanta fuit conglutinatio : efficaciam vero Collyrii D. III. A. VI. & VII Obf. 185. laudati, depre- hendere non poteramus. | ias Hac utut vera fint; contrarium tamen etiam de efficaci hac medicina experti fumus inter alia in foemina 26. annor. den- fioris corporis habitus: qua licet menftruum fluxum debitum experiretur, in fterili tamen conjugio hactenus vixit: erat hzc à multis annis cephalez obnoxia & leviori oculorum in- flammationi, cum aciem eorum intendere valde debuerit in j | l I | ! l ] juvando fuo marito ; qui Aurífaber fuerat; facto vero zftuoía |admodum tempeítate itinere quodam, cum radiis folaribus |toto die expofitum caput haberet ; gravem incurrit ophthal- | miam , qua diícuffa ex parte animadvertit in dextri oculi pu- pilla foveolam obícuram, vifum impedientem fimul; obíer- »vat oculum hunc altero contra&iorem ; nec fé palpebras " | | Q2 eculo oculo adfe&o debite diducere poffe , ficut fit in fano initium - fuffufionis adeffe rata; ex confilio Chirurgi formicarum acrem. liquorem inflillavit , fed poft magnos exinde natos ardores. ob acrimoniam malum deterius effe potius animadvertens - intermifit ufum , ruborem & ardorem fere conftantem poft-- hac oculi, folabatur cum flore lactis & viridis ris portione 1m - linimentum reda&o, quo palpebras inungebat : oculus fem- - per hinc ficcus fuerat; nec ulla unquam ferofitas obfervari po- - terat ; iino fi flens humectaret eundem melius fibi effe lauda- bat. Confilium noftrum expetens indu&a aliorum exemplis; - quamvis malum fore incurabile fufpicaremur; quod fo-- veolam illam vel ex reficcatione eryftallini ( referebat enira circulum) vel cornez aliqua lamellarumque hujus ruptura. productam judicaremus ; tamen experiri voluimus utrum ali- - quam alleviationem conferre egra liceret: fonticulum quem in brachio fibi jam ante excitaverat ficcum effe continuo fa- - tebatur ,, & cum topicis nullam levamen procuraretur; à pitt» - guedine viperinain pejus haberet experiri voluit íetacei effica- ciam, fed fine ullo effectu, quamvis eninr aliquantum flueret. hac materia feroía plusquam ex fonticulo ; tamen ardo-: rem & ruborem oculi (e8 brennt recbt/ ajebat) tollere non li- «uit. Ita quoque viro quadragenario majori ex fpiritus vini. abufu5ophthalmia feu rubore oculorum continuo & trachoma-. te adfecto, recordamur alterius Medici confilio fruftra adhibi-. tum fuiffe fetaceum. : : D Jam ergo ficut futor omnium pedibus aum calceamen-: eum adplicare non poterit , ita & Medicus omnis ztatis &. conditionis homines uno eodemque non fervabit remedio quo vero fele&u opus; & quod diverfz ir morbis propofitis. efficaci fundamentum fit confideranti premiffa experimenta: medica; haud plane obfcurum effe poteft, nos concludimus ve- ficatoria fetacea ipfos ex parte fonticulos in atate junioti & te- neriori conftantem magis & certàm prz adultis exferere effi- «aciam : fique majoris atatis hominibus quidpiam im motbis fimili-- n Y — De Medicina efficaci in opbtbalimia uon femper cc. 125 fimilibus utilitatis confcire debeant , humidioris & laxioris tentperei fubjecta fint oportet, in ficcioribus enim aut nihil aut parum proderunt, fi non nocebunt, probavimus hoc enarratis obfervationibus , nec aliter effe poffe à priori ex eo inter alia 'conjicimus; quod vafa fibreque corporis humani in inferiori &tate ceu in incremento conftituta; modificationem promptius admittant, ut fic tono & ftriétura moderata, congeftiones hu- morum ad certa loca, diverti;revelli & organismus materialis; id eft; viarum reliquarum motus inftrumentorum conditione 5 circulantisque humidi qualitate, correcta, penitus fupprimi & tolli queant : inprimis cum natura nondum per affuetudinem diuturnam pertinaciter erroneis fuis motibus inhzrere hac in &tate ficut in adultiort didicerit: unde pubertatis tempore fepius multos magnos fubigi experimur morbos. In majoris vero & maturioris atatis fübjectis nec tam facile folidorum ftri&ure & crifpaturz tolluntur aut corriguntur ; fed nec hu- mores ceu craffiores & fibrofiores per factitia hec emunctoria depurati fecedere poffunt, unde veficatoria, fonticuli & feta- «ea, aut parcam plorant humiditatem, aut cito reficcantur & inflammantur , idque quo magis quis ficcioris corporis habi- tus eft. : ud ! - Neque vanus eft Plempius cum veficatoria in ficciori- bus adaugere malum fcribát, quod majorem folidorum ofcilla- tionem promovendo fanguinem fimul inflammet : fi enim veterum excutiamus monumenta in morbis foporofis potiffz. imum ubi excitatione opus erat, & à colluvie ferofía ; non re- ftagnationibus fanguinis genuinis oriundis adbibita fuiffe di- Ícemus: hinc multi ex recentioribus promifcuum eorum non in oculorum faltem vitiis, fed. febribus potiffimum damnarunt ufum. Nos experientia duce; putamus ea unice neceffaria ef- fe in morbishis ; ubi prafentanea & cita revulfione opus eft, in principio morbi, & à caufa externa potius quanr interno vi- tio feri ficque malo clironico, prognatis; alias fonticulos mat- | leni; qui utia & revellunt & peccans ferem imminuunt & edu- Q3 cunt: Y Eo — ole Sao ^ mS 126 (— . »Obfervatio XLVI. i cunt: quid his in infantibus 5. vel 6. annorum horumque - » LI - y T 3 f oculorum morbis tribuat Ettmüllerus, videri poteft in Colleg, 1 Pra&. S. 18. cap. 1. fol. 15. nectimenda tam facile eft aridu- rà vel debilitas brachii aut incrementi defe&us, poffunt enim ante pubertatis annos iterum occludi & fupprimi5 quot novi infantis.& pueros , qui cum mlceribus multam humidita- tem plorantibus, oprime adoleverunt fine. pedis, debilitate - vel incrementi defectu aliquo ! Setacea ejusdem cum fonti- culis funt ufus , nifi quod ob propinquitatem loco adíedo prafentiorem & certiorem exferant efficaciam, hinc in contu- macioribus & chronicis oculorum malis merito prz fonticulis - praferuntur. | | . . De venzíe&ionis porro utilitate nihil teftari poffumus; hoc fateri debemus, nos eam efficaciam ; quam Galenus in adolefcente, qui ab Erififtrato Medico aipAoQ o i3a fruftra diu tractatus fuerat, expertus eft; non deprehendiffe, fufe enim li- : bro de venazíe&ione cap. 3. receníet, quod ftatim ac ipii ad 15:v. fanguinis extraxiffet à phlegmone & fluxione liberatus - fit; ut res incantationi fimilis videretur de velocitate curatio- - nis obftupefcentibus,'contrarium potius obfervationes noftra - docent , five quod peculiaris aeris vel fubje&i fuerit idiofyn- crafia, five quod noftra xtate tam copiofam fanguinis edu- - &ionem non inftituamus ; quod nobis verofimillimum effe videtur. d Commode mihi hic incidit hiftoria Viri prenobilis, qui - in juventute fua valde obnoxius fuerat ophthalmiis, hic Dan-- tiíci exiftens fruftra prius in confilium vocatis Medicis ejus-- dem urbis primariis, ab empirico & circumforaneo quodam; brevi curatus eft: affumendo per 7. dies continuos purgans- drafticum , quod 3o. vicibus eum fellulare cogebat ; quibus. quidem artibus vix non enecatus eft, itaut de vita follicitus al-: terius confilio uti debuerit, immunis tamen ab omni ulteriori. recidiva in przíens vixit : Morbo fane remedium gravius I. purgantia quidem in morbis oculorum certa & conítans ex-. | perien- im aee. 0 4 "ET CUVNUSZ € : v3 — De Medicina efficaci in Opbtbalimia mon femper t. 127 perientia commendat, fed quomodo in prafenti viro omnem ulteriorem recidivàm przecavere potuit exceffiva purgatio? Fateor me ex mechanicis principiis nihil hic concludere poí- fe; dicam tamen quid fentio, fubeffe hic moralitatis quandam ««onfiderationem : ponamus trabem ligneam anguftiorem cui fübjacet przcipitium aliquod; fi per hanc quis progredi jubea- tur, vacillabunt pedes horrorque corripiet corpus ; cum fi in planitie aliqua collocata eadem trabs fuerit; libere & fine om- ni difficultate quisque eam calcabit; qua cauía materialis hic eft? nullafane, íed anima five natura przvidens imminens periculum in priori cafu; cum renifu aliquo pedes commovet; ita in recenfito cafu natura metuens fibi intentatum interitum, motuum quos pertinaciter hactenus continuabat rythmos ne- gligit & intermittit penitus. Simile quid de me ipfo referam: In primis mez juventutis annis odontalgiis frequentibus labo- rabam, qua femper tumorem cedematofo affinem in. maxilla relinquebant: cum vero in itineré Hollandico me idem cor- ripuiflet malum, negligentiusque tumorem curare debuerim, füppuratus & ruptus eft: ex hoc tempore nunquam amplius tumorem expertus fim etfi odontalgia pofthac fepius me ad- flixerit. | | . Quid denique de cura inflamfnationis oculorum chro- nice per abíciffionem capillorum capitis obfervarim referam z idem nempe quod D. Preuffium in hiftoria morbor. Vratisla- 'vienf. An. 1699. obfervaffe fcribitur, quod tuffis fuccefferit EE ita curate quam ille laxantibus fuftulit : at vero in viro noftro tuffis tam contumax eft, ut fxpius fe phthifi- cum factum fuiffe metuerit & praterea pruritum totius corpo- iris moleftuga experiatur : fine dubio ob denegatam excretio- inem humorum per capillos alias ferri folitorum factam meta- ftafin ad pectus & corpus reliquum :: degit tamen adhuc tol- lerabiliter ex quo venzfe&ione in pede zquino&iali tempo- re &infufo laxante uti ex confilio noftro incoepit : In aliis effica- Bap La uo - Obfervatio XLVII. - mA u€———— M————————— efficaciam hujus remedii experiri nec s nec potüi, quo-. niam capillitio apud noftros major quam Germanos ho- nor . eft. $ OBSERVATIO XLVIL — Dn. D. Gottlieb Ephraim Berneri. E: De Ruptura &' conquaffatione voeficee uri- "avi. vi 3o. annorum major , € gente rurali , cum in vicinam - urbem, frumenta venundanda vexiffet; bene potus; curru. domum vehens; in itinere impetus & furor equos corripit, - ut habenis minus audiendo; currum traherent eo, quo ire ani- . mus non erat, ruíticus fomno indulgens ,. expergefa&us ; € - curru defiliendo & habenas arripiendo, pro domandis & di- rigendis equis , impetu & ferocia eorum in terram profterni- - i tur , ita quidem ut abdomen ad terram applicaretur. In qua - proftratione Jacens currüs pofterior rota , intra tibiarum & - crurum fpatium intermedium procurrens, veríus clunes p tnoíe adigitur, ut tranfcendendo easdem, verfus dextrum la- tus dire&a , terram denuo attingeret. — Quo ipfo contigit; ut. abdomen ingenti vi, & impetu veríus terram adigeretur &. comprimeretur. | Eodem momento dolores vefice obtufos fentit, cum fuppreffione urinz omnimoda 5 no&te & die fe- | quente ; Ícrotum in ingentem. molem intumefcit; fiquidem - cum advocaremur pilei majoris amplitudinem fpectandam | dabat, cum rubedine & nigrore intenfioribus, de inflammae | tione & fphacelo ícroti teftantibus 5 perrumpenge & tranfue | dante, plerisque in locis fcroti; lymphà. Pro meri evacuae | — tione & defluxione feri, inciditur Ícrotum à Chirurgo ; & aps | plicatur cataplasma, ex herbis diícutientibus & reíolventibus; | in vino coctis ; fed ptogrediente putrediae fphacelofa, cone! fumpfit Ícrotum integrum, ut tefticuli nudi confpicerentur, nec | | conté- | ET i ; ——— DeRuptura c conquaffatione velice uriuarie. 129 contegerentur amplius, ab ulla £croti tunica; vel. membrana ; febre przíente continua; cum pulíu frequenti; parvo & debili, attamen aquali ; cujus reípectu fudorifica quedam: emulfio, pulveribus diaphoreticis & abíorbentibus mixta, przícripta fuit. Abícedente itaque Ícroto; cum omnibus (uis membra- ^nis generatus fuit callus, qui tefticulos tegeret & defenderet ab externis injuriis, ita tamen ut utrimque unus diftincté ja- ceret & conípici poffet. In dextro latere mufculi glutzi; ab(cedebat cutis, thaleri magnitudine, rubicundà fefe con- Ípectui prebens, plorans liquorem, qui pro urina à Chirurgo habebatur, continuans rivulum hunc confuetum ,. toto illo tempore, quo urina per fcrotum defluebat, nec per ordina- rias vias urethrz exibat. Scroto novo callo inftructo, urina per urethram denuo flüillare incipiebat, & fons ille lymphati- cus in clunibus, deficcari incipiebat. |^ Convaluit ruíticus, fe- cundas inivit nuptias, aptus exiftens ad procreandam fobo- lem, fiquidem vafa feminifera tefticuli, fub tunica fua albugi- nea illeía & integra maníerant 5 abícedente faltem fcroto, ob ingentem urine inundationem , à conquaflatione veficz, & ruptura ejusdem abdomen illabente, & per tunicam vagina- lem; fcrotum occupante , ad inflammationem , gangranam, Íphacelum; & abícetfum; dilpofitum, OBSERVATIO XLVIII. l Dn. D. Gottlieb Ephraim Berner! -— De fungo mammarum. cancrofo. E Ulier viginti fex praterpropter annorum ; ad cachexiam prona, lactationis officia infanti ex conductu praftans, nou, per plateas incedendo, horrore infigni, ex vifo phan- tasmate, per totum corpus afficitur, fuccedente xftu. — Quo ceffante, ia finiftra marmilla nodulum avellanz magnitudinis, cum aliquali dolore fentit. Nodulum hsnc diícutere; ipi Obferv, Acad. N,C. Cent. 1X. — R fuit ^130 . 'Obfervatio XLVIIT. fuit animus; quare fuaíu anicularum, folia braffice rubre im-.— pofuit ; ex cujus ufü dolor aliquatenus ceffavit, in la&atione infantis, fibi concrediti; pergendo. Poft duodecim vel fede- cim feptimanas, augetur potius tuberculum iftad, interius -in mamma latens, quam quod evanuerit; inflammatur mamma - & tuberculum in abfceffum abit; fic ut pus faniofum perfo- - raret mammam , & hac ratione ulcus mammz induceretur. | Tandem ulcus in ingentem hiatum ad palmz latitudinem dilatatur, & tuberculum iftud in tantam altitudinem excre- — íÍcendo fefe extollit, ut ultra dimidii digiti altitudinem, - ultra fuperficiem mamme promineret; divería in capita & . ramos veluti divifum; gleid) eiter mitfelmágigen Ctaube eon SB[ummeftobl abiens, venis horridum fanguiferis; & tu- mentibus fanguine craffo & atro, lacte quin etiam coagulato & przcipitato, ubique hinc inde circa radicem fungi & poros ejusdem ícatente, & ad latera ejus promanante. Chirurgus | eam ad me adducendo , confilium poícebat. Adhibitis igi- tur univerfalibus, cure nos adcinximus. Et quidem, cum per excreícentiam illam fungofam & cartilaginofam, chirurgus acu filum traduxiffet , quo ipío fungum attrahere poffet, ad extir- pandam radicem ejus; fed novacula quidem partem fungi | iftius cancrofi per medium abícindendo, bafin ejus, & radi- | cem relinquebat, que quoad latitudinem fuam, majorem fun- gi partem conftituebat. | Cum vero fungus infignibus rami-: ficationibus venarum inftru&us erat, fanguis fat copiofe pro- fluebat; imprimis fubfiliendo prodire confpiciebatur, pulfum arterie fequens & fimulans, cum tamen in füngo nulla arte- ria lzía fuerat; fiquidem nulla arteria, in fimiles concrefcen- tias abit; multo minus in iisdem generatur, feu de novo pros. ducitur ; fana vero mamma pars intácta manferat à novacula, Lipothymia tentata xgra adhibitis fanguinem fiftentibus füb- : ftitit idem; ficuti animus quoque ad fefe rediit. Poft ali-- quot dies cum ulcus & vulnus mammz aperiretur & remove- rentur ad fanguinis profluvium adhibita medicamenta; fan-- | guis 1 ^; i Loo RR ^2. NE De Ruptura d conquaffatioue vefice urimarie. — x3t guis quidem, fed non tam copiofe rurfus promanavit, quare adhibitis denuo fanguinem fiftentibus, animadvertimus, fun- gum,non exiguum denuo incrementum fumpfiffe ; cum enim altius radicatus effet, ita ut nec filo traje&to, eousque attrahí poffet, ut novacula in fana parte mammz exfcindi poffet, fed per medium faltem fungus fecaretur; reftitit magna ejus pars, plane cartilaginofa. Adhibito igitur pulvere fequenti - ex radice ariftolochix rotundz,lap. 5» myrrha, calam. arom. '& mercurio dulci,copiofe & undique implevimus cavitatem di&o pulvere, & fpatium quod fungus occupabat; fingulis matutinis renovando pulveris impofitionem ; qua ipía qui- dem pulveris admotione, xamen non defiit fungus accrefcere & augeri; fed findebatur fungus; qui antea folidus erat ; fic ut racematim veluti dehifceret planities fungi diffe&i. Juxta hanc igitur dehifcentiam racematim, & per fruíta ulterius exícindebatur, & feperabatur fungus à fana mammz parte; ut optima rubicunda & íana accreíceret caro ; fundusque ul- ceris pulvere fupra di&o repletus, mundus appareret, ac tan- dem íub continuatione ejusdem pulveris, cavitas mammz aliàs infignis, folida & fana repleretur carne. — Interne prz- fcripfimus diaphoretica, cum abforbentibus fub pulveris & mixture forma ; quibus ipfis remediis, tam externe quam ia- terne exhibitis, optimé convaluit «gra. ... OBSERVATIO XLIX | —. . Dn. D. Gottlieb Ephraim Berneri, |. De Araneee punttura &5' ejus Medela. Um Cothenis Anhaltinorum Phyfici ordinarii munere | fungerer, fulloniz operarius 30. prater propter annorum, | cum in le&o quietus decumberet, no&urno tempore fomno indulgens, fentit araneam rependo, geram dextram adícen- | dere; qux ipfa fupercilia & oculos fomno claufos transgre- "E | UUUOB | diens, 8 t9 PB t 5 " E t "AS 35406 09 CEPR XETY, 00mm E diens, forte laía, durius allifo fuo corpore ad rigidos fuperci- liorum & palpebrarum fibrofos pilos, ictum infligit, tres vel | quatuor lineas infra fupercilia, in medio fere palpebrz oculi dextri, fatis fenfibilem , & primis poft iàum intervallis; fatis dolorificum, fiquidem idem fatis profunde penetraffe fpe&tan- tibus apparebat, qui i&us fugeillationis fpeciem prz fe ferens; in orbem teruncii diffundebatur, rubicundo-purpurei & luci- di cóloris, tamore comitante cutem fuperciliorum, & palpe- brarum fubjacentem, cum emphyfemate, & dolore exquifitos & tumore palpebre fuperioris infigni; ita ut oculum quoad latam circumferentiam obtegendo, & claudendo; radiorum aditum. arcerent. Praterlapfo 24, horarum fpatio, ictus & circumferentia, gangrara tangebantur, & colore fphaceloío; nigro & livido apparebant ; Neque hic fubfiftebat gangraenay & fphacelus, fed ulterius ferpendo , fupercilia; & palpebram fuperiorem dextram, verfus utrosque oculi canthos oecupa- bat, imprimis glandula lacrymalis in majori oculi cantho — fita; inflammatione, gangrana & fphacelo afficiebatur, ita ut fub inflammationis ftatu, ferum lacrymale copiosé exinde | füllaret.— Inferior oculi palpebra inta&a & fana perfiftebat, | nec inflammatione, vel gangrana, vel fphacelo tangebatur, quia abícondebatur fub luperiore. "Tunica oculi adnata feu albuginea rubicunda & inflammiata apparente ; qux tamen nec ad corneam ferpebat, nec ulteriorem oculo labem affe- rebat $ fiquidem pupilla clara & pellucida ; per totum morbi . decurfum erat, faltem, quod altera oculi finiftri tunica albu- ginea, & glandula lacrymalis, infammationem fucceffu tem- poris fübierant, licet nec adeo diffufam, nec moleftam ; Nec . íolum fphacelus palpebram fuperiorem, & internum oculi. - canthum; cam glandula lacrymali occupaverat, fed perge quoque ad partes infra oculum fitas, & íucceffive ftragem fat magtram gene dextra inferebat, cutaneas faltem partes inva- dendo; & depaícendo,ubi primo livor, mox nigredo intenfa: apparebat; imprimis illas partes invadens; ad quas lacrymas ; | (| 0 0 €x o Iu os | | | suc De Aranee pittura é ejus Mello. — 133 | ex cantho oculi ftillabant , & pertingebant, qua fine dubio | ex glandulis minoribus palpebrz fuperioris ftillando, partes ! gen afficiebant, intactis palpebrz inferioris partibus; utpote | bo. quas fuperior palpebra fefe extenderat , ita, ut pura & | intacta maníerit ab acri; feptico; & venenofo liquore. Ni- eredine igitur & fphacelo, ulterius cutaneas partes occupan- | te & ferpente, cogitandum erat de apto remedio, ad vim ve- neni fiftendam & inhibendam, ne ulterius partes in fui ditio- | nem traheret: Applicuerat Chirurgus qui initio folus ad cu- | ram vocatus erat, varia ex myrrha, camphora, unguentum ! fufcum Würtzii cum oleo ovorum , fed fruftra hec erant | omnia; fiquidem pinguia , & unguinofa , in fiftendo fphacelo vel gangrena parum proficiunt; & contra indicationem ratio- | nalem pinguia hic adhibentur. Variis tentatis, in nullo prz- | fentius levamen percepimus, quam in applicatione effentie - | Caftorei, paratz cum fpiritu falis armon. quz colorem niger- | rimum, ftatim, per aliquot horas in petiis impofita; & pluma | illita, mutabat in czfium, quo colore apparente fiftebatur, nec | ulterius ferpebat gangrana & fphacelus; partes vero ; quae | occupatz erant à fphacelo; poft applicationem dicte effentiz, | (imo füb nigro colore jam tales erant) in pellem veluti ari- | dam convertebantur ; arctiffime coharendo cum partibus fa- | nis, fub pelle ifta exiftentibus; Ita ut fcarificatione incidenda effet cutis usque ad fanam partem , in qua patieas denuo do- | forem & acumen lanceole percipiebat, & qua (anguinem ftillabat loridum ; ficque exulceratione nova facta, per ap- | plicationem digeftivi fucceffivé feparabatur pellis ifta fibrofa; à fana fubje&a parte; Imprimis vero fat magnam portio- nem, per Ícarificationem amifit palpebra fuperior, que omni- um maximé, prater partem, puncturam perpeffam, fphacelo tentabatur ficuti & portio quxdam carünculz lacrymalis ab- fcedebat, ut & magna palpebrz fuperioris juxta profundita- tem ejus fuperficiei portio ; peracta cura, palpebra fuperior | ultra ipharam ; paululum propendebat, nec tamen vifionem d K3 | Ampe- . ESR--| | Objfervatio L. impediendo ; Interior óculi bulbus fanus perftiterat, tempore - curationis, fic ut vifus perfe&é rediret, palpebris à tumore li- | beratis. Interius adíumendum nihil fuit przícriptum ; quam - deco&um lignorum, & pulvis abforbens & diaphoreticus, | quo per aliquot hebdomadas continuato ; rediit cum fanitate | in gratiam zger. E OBSERVATIO L. . Dn. D. Danielis Fifcheri. Zinatomia bydropice. Alle 26.annorum» pauco cibo & potu content, ac à | t X primis aetatis annis valetudinariz, fenfim venter tumere | incepit, quo vifo, impraegnatam eandem effe Magiftratus op- | pidanus Leibicenfis credidit, idcirco etiam in carcerem cons | je&a, ut ibi expectaret premium (ux malitiz 5 fed cum jam | ultra tempus inipregnationis in carcere detineretur ; nullus | tamen partus fequeretur, ex €o liberata, valetudinaria per fes- | quiennium apud amicos degit , tumore indies creícente , ut | tandem nec loco fe movere potuerit , ac paupertatis caufay confilio omnis medicationis exclufa, tandem obiit. ^ Defun-- &am ergo, cum rogarer, ut cultro anatomico fubjicerem ; ad . innocentiam ejus magis detegendam, petitioni haud deeram; | atque cadaver, przfentibus quibusdam ex civitate noftra a- | micis, ac Magiftratu oppidano; fecui, ubi inveni plane admi- randum fitum viícerum, qualem nunquam vidi. Thorax be- | ne coníftitutus apparebat, nii quod aquz librz dus circiter | in eo continerentur, ac pericardium magis quam f. n. folet) aqua repletum effet, inque dextro cordis ventriculo polypus | ad quadrantem ulna partem longus, in arteriam pulmonae | lem proteníus reperiretur. — Emiffis ex abdomine aque li- | bris 120. circiter, illud aperui, ac in eo inveni ftatim fub dias | phragmate facculum ; ad dextrum hypochondrium vergene | tem, E d Anatomia bydropice. — 135 tem ; in quo contenta erant omnia vifcera deftinata chylifi- *€ationi, colationi urinz, fecretioni bilis, ac ipfe lien, arteria: aorta, ac vena cava furculos fuos in vifcera fpargentes, tan- - demque fociato inteftino colo, ex facculo exuntes, ex dextro ^in finifttum latus, & ex eo, inftar figmatis greci in pelvem euntes, ubi ramos fuos. communicarunt partibus genitalibus -.«ruribusque; more apud alia fübjecta folito. ^ Uterus plenus erat aqua; ac veficulas fex habuit aqua plenas ; in eodem ori- ficium ejus membrana valida claufum confpeximus : liga- menta habuit quinque;quibus pendebat in facculo fupradictos formam tendinum referentia ; ovarium in finiftro latere ei - haud annexum , aqua & materia purülenta plenum , in ma- am molem extenfum ; in dextro autem latere naturaliter Ie habebat, | OBSERVATIO. Ll. — ' . . Dn. D. Danielis Fifcheri. — Zhnatomia femme febri fecundaria F | laborantis. FOEnins hujus loci homeffa, zo. annorum, temperamenti .—* fanguineo- melancholici à partus die, laffitudine fponta- | nea; ac doloribus vagis vexabatur, donec tandem vires mor- |! bus confumeret, le&ique incolam faceret, ac ab officiis folitis liberaret; accedente calore ingenti, febrili (imili, & infequen- tibus etiam deliriis. Ad hunc igitur morbum debellandum, | prius morem hic loci folennem iectabantur; ac vetularum u- |tebantur confilis ; donec tandem neceffitate exigente, me are quam cum vifitarem , Emulfionem ex fem. aquileg. nap. papav. alb. c. b. melon. citri c. aq. ulmar. c. b. tiliz fa- | &am; adje&o facchar. antim. diaph. & pulv. diaphor. polychr, D. Ludov. exhibui. Verum.intra duas horas hzmorrhagia ani magna fiebat; talis quidem ; ut loco excrementorum fanguis l. excer- l iffe! adis £É TL AU Ay A v M Z4 4 "IL 136 Obfervatio Ll. Anatomia famine febri feceund cc. excernerctur, quo vifo profluvio ; arbitrabar effe motus na- - turz ad falutem dire&os ; fed fefellit me hoc folatium, nam vires haud augebantur; fed magis magisque fupprimebantur - hinc fiftendus erat fluxus, primo clyfteribus emollientibus, - dein anodynis. Cum dolores fentiret in abdomine ; appli-- candum efle fuadebam cataplasma emolliens, quod calide ab- domini imponebatur ; Medicamenta cxterum etiam exhibui bezoardica terrea fixa, mixta nitrofis, falinis fixis, cinnabari-- nis; fed incaffum, nam oftendebant fe ftatim fecundo die cu- rationis macule violacez ; quibus vifis, prognofticum mortis praíto erat. Externe tamen eis appofui fpiritum fal. aímon,: mixtum c. ess. myrrha & difparuerant, fed dolor ingens;ar- dens ac erodens, urinzque fuppreffio xgram afHligebant; ad-- hibitis fruftra remediis temperantibus, ac dolorem demulcenz tibus; tandem obiit. Cadaver cultro anatomico cum aperi-- retur, deprehendi caufam macularum, inflammationem nem- pe partium, dum omentum ea in parte, quz pelvim tegit; - Íphacelatum, eoque ablato, vefica totaliter. erofa erat, urina vero in cavo abdominis continebatur, mixta purulentz mate- rie, quz ad minimum libras duas zquabat; in utero obíer- vabam fundum inflammatum, & ligamentum ejus latum una cum ovario dextri lateris fphacelo correptum, ac illa parte. qua vicinis alligatur partibus, divulfum ; Inteftina craffa.pu- trida; ac mulus fiflulis füpata. — Reliqua vero vifcera libera erant ab omni malo. | OBSERFATIO LIL — | Dn. D. Danielis Fifcheri.- Anatomia pueri variolis extinéli, — - ( hac aftate apud nos, praterita vero hyeme in cit- cumjacentibus locis varioli epidemice íeyirent, cujus morbi hiftoriam Annalibus medico-phyf. Vratislav. commu TUS nicavi, m | | - Obfervatio LIII. Lienteria motibus Lune aufcultaus. v37 nicavi, inter alios,qui hoc morbo vitam cum morte mutarunt, puerum quatuordecim annorum cultro fubjeci anatomico, in quo obfervabantur vifcerum inflammationes, & fuperficies inteftinorum magna copia variolorum obfeffa,qui alte admo- dum tunicam inteftinorum infederant, ut parum abfüuerit , quin non in eadem penetrarint. Idem etiam obfervabatur in fuperficie interiori. ; AOBSERFATIO LIII. Dn. D. Danielis Fifcheri..— Lienteria motibus Lune aufcultans. "YXyUer 6. annorum zo xaj xa» omnia haud mutata reJicie- X bar, accedente atrophia fumma ac lapfu virium, In hoc illud fingulare obfcrvabatur;quod ad fingulos quadrantes Lu- . nd morbus in pejus mutatus fuerit; ac poft duos dies rurfus | remiferit, tandemque etiam in ipfo plenilunio obierit. Hic | morbus optima medicamenta eludebat reípuebatque. | ; | — OBSERVATIO LIF. | e Dn. D. Danielis Fifcheri. Sanguis pof? partum von per loca folita, fed IE per ulcus caucrofum mamme flueus, | | À /Ulier 32. annorum , temperamenti cholerico-melancho- | lici; de nodis mammz dextre conquerebatur, qui tem- |poris progreffu magnitudine augebantur ; quam cumfentiret, confilio vetularum utebatur, fed infelici cum fucceffu, nam |cum talis aliqua corrofivum aliquod emplaftrum mamma applicaret ad aperiendam illam; ficque humores hos extra- -hendos, ecce! cancer occultus, qui adhuc diu confenfu omni- - um medicorum ; occulte latere in mamma potuiffet, fadus eft ulcerofus, unde dolores quoque atroces mulierem excru- Obferv. Acad. N. C. Cent. 1X. $ ciabant; ym Olfervatio LIV. d ciabant, qui adftantes adegerunt, ut me confilii caufa adirenty. quod cum ipfis denegare nollem', tentabam quid medica- menta hactenus à Practicis prolata poffint. Sed qux demum cumque illa fuerint; tam externa quam interna, haud profi- ciebant, nullum enim neque doloris, neque ulceris fentiebat | levamen, nifi excipias medicamentum, de quo Joh. Guferus- in feiner. Eleinen Joauf/lpotDecE tab. 3. p. 11. mentionem. facit, fcil. ftercus humanum : 'ex hoc ergo paravi & oleum, & prius ftercus calidum tantum apponere curavi, unde etiam per aliquot dies levamen patiens fentiebat, fed tandem rurfüs — dolores redibant, unde cataplafma hoc aliquantum corrigere volui , & fieri linimentum ex oleo predicto & oleo Libani . Carpathi noftri; cum quo inungere curabam ulcus cancrofum; ac deinde ftercori additum oleum Libani, & fic cataplafma- | tis forma applicatum ; quibus adhibitis, cum ad tempus do- lores remitterent, deinde tamen redierunr ; hinc accepi che- — lidonii maj. & coníolide maj, radices recentes, illisque con- tufis addidi oleum ftercor. hum. & Libani, & calide cataplaf- matis more applicare feci: fed & hoc ad tempus tantum - prodera. — Cum ergo vidiffem nullam medicamentorum - vim; exftirpationem mamma quidem fuadere voluiffem, nifi | gravida fuiffet viresque illam permififfent. Hinc Deo com- mifi eandem , adhibitis tamen medicamentis didis, modo hoc, modo'illo , ad dolorum lenitionem. Adpropinquante | autem tempore partus, ille citius & facilius quam antea, fuc- «elferat; fed fanguis partus pediffequus, non per loca à natu-- ta provida deftinata, fcil. per muliebria, fed per illud ulcus. cancrofum , per triduum £uxit, & tandem intra o&o dies ex hac miferiarum valle egre difcefu — — — * B" Y T^ à- * OBSER- L —————— — 2 c0 BTOB Sacer daiéd oci ci Saga OBSERFATIO .LF. -. Dn. D. Danielis Fifcheri. Hydrops dureticis curatus. " DÁrentis mei noverca; 65. annos nata, matrona honeita, quz ex fterilitate in cachexiam, ex hac; conjuna triítitia poft obitum pl. Rev. mariti, Mich. Fifcheri, Paft. prim. in hac moftra civitate; moeroreque per 13. annos durante, in hydro- pem pe&oris aícitemque cum tumore pedum oedematofo in- «idit. Relpiratio erat difficilis, ad metum fere fuffocationis, cum conjuncta tuffi ficca; venter tumidus apparebat &c.. Qui- bus ergo vifis, exhibui prius fpiritum aper. Penoti, fal. dulc. elix. pe&or. efs. abfinth. comp. g. ammon. fed fine ullo fru- &u.Donec tandem fumto purgante ex rad. jalapp. 9j. ?.(D. gr. xv. primas vias à fordibus liberavi, propinatoque lixivio diuretico ex ligno Carpath. abfinth. ftip. fabar. combuftis & vino generofo extractis , cujus mane & vefperi pro dofi un- cias duas fumfit, à meridie vero fpiritum aper. Penoti, am- mon. eís. abfiath. comp. Atque ita per Dei gratiam reftituta eft in integrum, nulla fuccedente recidiva. lisdem medica- . mentis fuccurri quoque Rev. Dn. Vernero; Paft. Belenfi vigi- lantiffimo , nullis aliis adhibitis, qui itidem hydrope aícite cum ingenti tumore ventris laborabat. OBSERFATIO LFI Dn. D. Danielis Fifcheri. - Hifforia partus difcilis 65^ [ymptomatum | | eum comitantium. OEmina 2o. annorum, temperarmenti fanguineo-cholerici, ' ob incendium in civitate obortum doloribus partus fpu- riis vexabatur ; obítetrix & alie mulieres adjuvantes arbitra- bantur illud jam effe veri partus tempus; ficque confunde- | $2 bant Hydrops diureticis curatus. | r39 ES aps roy chors ^ | "br s, M - 340 Obfervatio LVI. Hiftoria partus difficilis & fympt. &c. — bant fpurios cum veris doloribus, ac zgram ad pariendum animabant; fed cum id per 5. dies incaffum ageretur , tan- - dem confilii caufa me adierunt. Ego ex adítantibus mulie- | ribus percipiens,foetum jam inhzrere orificio, fed aquas non- dum eflluxiffe, colligebam, ante tempus mulierem ad partum fuiffe ada&tam,& cum vires fere in totum laffz effent; exhibe. re curavi effentiam caftorei cum aqua cinnam. borag. viasip | oleo amygdal, dulc. inungendas effe, nec non —€— emolliens inferiori ventri apponendum ; hinc ex infperato - aqua fluebant; quo fa&o pellentia exhibui, atque ita intra duas horas aderat foetus vivus. Sed nondum finis erat hujus - tragoedie ; nam cum jam optime per tres feptimanas fe ha- - beret puerpera;tandem doloribus intolerabilibus fere excru- ciata fuit; cum animi deliquiis, convulfionibus, tremoribusqg ac aliis fymptomatibus ; atque hoc ob exulcerationes uteri; inflammationes viarum urinz excretioni dicatarum , & fiftu- : las in inteftino redo prafentes ; hinc urina non nifi fumma - cum difficultate & doloribus reddebatur ; feces cum purulena - materia non fine dolore excernebantur. Exulcerationibus - uteri injectiones decocti emollientis opem tulerunt; inflam- mationis medela erat emulfio ex amygdal. dulc. fem. 4. fr. maj, plantag. portulac. alth. papav. additis lap. cancr. c. aq. - petrofelini. Fiftulis vero debellandis aquz thermales calidae ^ loco clyfteris injiciebantur 5 atque ita reftituta; nunc in bona fanitate vivit. OBSERVATIO LV1I Dn. D. Danielis Fifcheri. Remedium abortus. (Um Inter czteros morbos abortus quoque ín fui curatio- nem me invitaret; hinc ne quid à me peccaretur, de re- medio ejus cogitavi; quz cum in ufum ducerem qux paffim | ab / - | r[. Obfervatio LVIT. Remedia abortus, | 14r gr. 22, Ess. caftor. 8ij. theriacalis 9). ol. cinnam. gtt, iij. Atg hoc remedium non femel cantum, fed pluries; & in 20. jam aborturientibus comprobatum eft; fic in forore mea dolores Ípurii ante partum per 14. dies prafentes; exhibito hoc, fta- | tim fedati erant: & uxor Dn, Re&oris noftri, tempore gra- »viditatis multis fymptomatibus;ac conatibus aborturiendi ve- xata; idem falutare experta fuit. | — - OBSERFATIO LIII Dn. D. Johannis Georgii Kifneri. | De Gonorrbece fuppre/Jze noxa. IN[On ita pridem adolefcens 3o. annorum, nephriticz con- |^ * ftitutionis hic mortuus eft; qui notabile vitium in parti- ;bus genitalibus habuit, penis utpote glande non more con- 'fueto anterius, fed juxta frenum inferius exitum oftendente. IBS ereícentibus annis libidinofus admodum fa&us, ut tandem |poft multos exceffus gonorrhoeam gravem, finon virulentam jincurrerit, quam ipfi; uti poftea mihi innotuit, Chirnrgus ali- iquis fupprefferat. Hinc poft nonnullos , tolerabiles tamen dolores; in exitu urethrz aliquid haerere fenfit; quod ipfemer | | $3 | extra- 4 | | E E "142 — Obfervatio LVIII. Gouorrbae fuppveffe maxa.— éxtrahere anniíus , tandem integram urethram, à cervice ve- - fice usque ad extremitatem penis, prodiiffe animadvertit; ex - quo admodum perterrefactus, me una cum Chirurgo vocari juffit; qui mox aliquas turundas, pro du&u aperto fervando paraverat ; quarum ager brevi pertafus ; easdem immittere - neglexerat ; unde meatus fere penitus confolidatus, vix gut-- tulam urinz, ejusque cum purulenta materia permixta effun- dere valuerat, nífi argenteo fubtili ftylo indito promoveretur; & quidem non fine difficultate; cum mox in medio urethra caruncula deprehenderetur, atque ftylus, non minus, ac mul- ti juxta ejus latera. parvuli lapilli exitum parantes , intolera- biles dolores excitarent ; grzcipue dum urina nunquam in; quantitate prodibat , nifi fimul per fortem veficz in perinzo preffionem, eam adjuvaret ; ex quo & repetita flyli intrufio- ne carnucula & partes relique adeo fuerunt irritatz, ut in- flammatione füborta, íÍcrotum valde intumuerit, eoque aper- to tanti fcetoris materia effluxit;ut vix tolerari potuerit; pau- lo poft etiam partes genitales propter omnimodam urinz. fuppreffionem ita intumuerunt , ut neceffe fuerit urethram à fine penis usque ad carunculam fuper ftylo excavato ape- rire; ex quo urinz facilior quidem & copiofior effluxus conti- git; vires tamen fenfim fenfimque decreverunt, ut poft pau- cos dies mors fubfecuta fuerit ; cadaveris autem apertioneni amici denegarunt. | OBSERFATIO LIX. Dn. D. Danielis Nebelii. Aneurisma arterie magne 65^ utrtusg. emul- | gentis po[l refectionem tefficuli, & aliud fere cou-.— fimile ex lapfu ab equo. "e vk triginta & aliquot annorum temperamenti fanguinei . & corporis robufti; in coelibatu vivens;contraxit ex fre- UM. quenti * | 7 * | | ! | quenti equitatione tefticuli dextri fcirrhum , qui nullis reme- | dyforexiam, oris amaritiem & crebros ructus murmurad ven- | tris intulit; Íomnum turbavit, & febrem lentam, refpirandique | difficultatem produxit; qua tandem praterito autumno vitze | fnem impofuit; poftquam media atate aqua thermalisWisba- | denfis (ine levamine haufta & dein plurima remedia fruftra | in ufum vocata fuerunt. Die XII. Sept. anni MDCCXVII[. |€orpus defun&i cultro anatomico íubjedum exhibuit r. | ementum maximam partem abfumtum; contractum atque li- | nu. 29, ventriculum. flaccidum & fine labe. 3?. renem | dextrum putridum;cui ut & vicinis lumborum partibus adhz- | fit aneuriíma proxima arterie magne ex tenacibus & rubi- | €undis membraais hic illic corruptis & coagulato ferosoque |fanguine repletis conftans, quod decem circiter librarum fipndos &quavit & ventriculum furfum verfus. diaphragma preífit- 4^. renem finiftrum per fe quidem illz(um, fed cui | annexus fuit tumor fübrotundus, mediocris pomi magnitudi- me, intus ex pluribus tunicis conftans & cruore materiaque |tartarea refertus. 5». pulmonis lobum dextrum & fubjectum epar inflammatum atque gangrana infe&tum. | Et hac qui- | dem ita à Medico Ordinario 1ectionem corporis inftituente . relata fuerunt; qua tamen minus accuratam partium Lxíarum |defcriptionem exhibent , licet ex omnibus circumftantiis (a- us; me judice; pateat; poft refectum teftem dextrum fanguinis | circui- Xg 7070 000) 0o bfervaito LEX... 7 We :1 circuitum primo per arteriam fpermaticam illius lateris & po-- ftea per aortam eo in loco; ubi hzc arteria fuum habet ex-.. ortum, tandemque in utraque artéria emulgente & lobo pul-- monis dextro arteriaque hepatica fuiffe retardatum, cruorem illic colle&um, atque ita aneurifma arteriz magne & utriusqg- emulsentis produ&um, — Confimile fere aneurifma'iu magni nominis Medico, Fautore & Amico quondam meo defide- | ratifimo , die XXIV. Novembris MDCCXVIIL defun&to |. per anatomiam detectum fuit, Poftquam enim ille ante IV. annos cum equo, quo vehebatur, precipite cecidit in fini- ftrum dorfi latus, inde dolorem illius partis continuum fenfit, primo quidem mitiorem , fed fenfim magis auctum , adeo ut . ab initio nephritidem ex calculo; poftea rheumatiímum adet- fe putarit ; tandemque ineunte menfe Novembri, quo dolor . àccrevit & cum pulíatione continua in loco affe&o, fimul ci- tra externas inflammationis notas intumefcente , aneuriíma . fubeffe dixerit ac fpem recuperanda fanitatis amiferit, fubor- to fubitaneo & vehementi dolore in loco tumente, repente mortuus. Aperto corpore depreheníum in cavi abdominis latere finitro aneurifma caput triennis infantis magnitudine quodammodo referens, cui incumbebat. inteftinum colon huic tumori annexum & ea parte lividum : in diffe&to tu- . more concavo & internis membranis diftin&o coagulatoque. fanguine repleto hzfit ren finifter flaccidus & putridus: ar- teria magna fupra & infra aneuriíma, ut & vena cava cum rá- mis lateralibus fanguine fuit exinanita, in ipfo autem aneurif*: mate foramen duorum digitorum latitudine vifum fuit; é quo fanguis copiofus imminente morte in cavitatem abdominis €ffluxit; fubitoque vitam extinxit : reliqua vifcera tam medii; quam infimi ventris fana ac illafa fuerunt. : — 3. 3 » | OBSER- wt Spafmodica vsttosiatà eX cju coturntenm. » ami —MMÀ "UC COBSERFATIO LX. 2 -Dn.D. Danidis Nebclii Spafmodica [ymptomata ex efü cotur- Bi 25. "PE WiCHM. — | ciere muículorum plurimos in Doride, Boeotia & 1 "Theffalia ex comeftione coturnicum contraxiffe Gale- nus l. 6. Epidem, comment. 5. retulit; & fpaímum pedum ex earundem efü fubortum commemoravit Celeb. Vitus Ridlin. Linear. Medic. Anno r. pag. 130. Graviora vero fympto- mata perpeffus eft quidam Confiliarius Palatinus, cum uxore; poftquam preterito autumno in coena unam coturnicem aí- fatam quivis eorum comediffet : hora enim poft coenam transada, dum cubitum eunt conjuges ; primum maritus & paulo poft uxor in finiftro corporis latere fpasmodicam ter- , pi fentiunt valde moleítam in cervice & dorío, quz fub- inde ab offe claviculz finiftrz ad illius lateris maxillam fubito aícendit, nullo previo vel fequente vomitu, & hzc quidem Ífymptomata per totam no&em molefta, imo periculofa fue- ruat; quia maritus delirare fimul coepit; uxor autem de cor- dis palpitatione conqueri ;. quapropter ab advocato Medico antipasmodica & nervina utrique exhibita fuerunt cum le-. vamine & tandem omnimoda omnium fymptomatum ceffa- tione, relicta tamen magna corporis debilitate, quz per plu- es dies duravit. Ab eíu vero coturnicum h&c pathemata exorta fuiffe, inde fatis liquet; quod tres liberi in eadem cce- ma idem cum parentibus jufculum paucosque cibos alios ap- | pofitos, exceptis coturnicibus, affumferint & nullum incom- modum feníerint. Noxiam hanc coturnicum qualitatem non tam cum Galeno aliisque, comefto Helleboro, qui in illis lo- | €is, ubi hz aves nidificant; non provenit, quam potius Lolio temulento, quo coturnices maxime dele&antur & impinguan- | tur; tefte C. Bauhino Theatr. Botan. l. r. (ect. 1. cap. 24. ad- | Obferv. Acad. N. C, Cent, 1X. * Ícriben- | | , i ! E51 " L4 r 1 | iai d 7" 146 Ob[ervarlo LXT. fcribendum effe reor , quoniam illius efus fpaftica fympto- mata inducit, uti ex Celeb. R. I. Camerarii difp. de Lolio te- mulento Tubinge MDCCKX. habita fatis patet. Quoniam autem hoc lolium in agris humidioribus & fub pluviofa anni tempeftate inter avenam ; hordeum & triticum copiofiffime provenit, inde ratio , ut arbitror, petenda, cur coturnices in talibus agris, ubi lolium iftud luxuriat, capte & comeftz per-. niciofiores fint aliis, quarum efus propterea innoxius, quod. lolio viruleuto non fuerint enutríte. Et fic diverfasScripto- rum Dixteticorum fententias de falubri vel nocivo coturni- cum efu conciliari facile poffe, mihi perfuadeo. OBSERVATIO LXI. Dn. D. Danielis Nebelii. Condylomata in ventriculo Viri, ex füppre/Ta fubito: falrvatione Mercuriali , que pro confolidanda fiflula aui excitata fuerat, mortui per ana- tomen deiecía, VI fanguineo - cholericus quadragenario major, cui à pri- mis juventutis annis hemorrhoides fatis large per intet- valla fluxerunt ad virilem usque ztatem; in qua hic fluxus fu- bito. ceffavit , fenfit ab eo tempore dolorem & ardorem in. ano cum tuberculis fubrotundis & molliusculis illic. promi nentibus, € quibus fubinde ferum cruentum & acre deftilla- vit, hisque fucceffit excretio. plurium condylomatum tenui pediculo in inteftini re&ti oris inhxrentium; qux à Chirurgo. Íeta equina ligata & fic brevi ablata fuerunt cum levamine Dein ftylo in anum continuo dolentem immiffo deprehesl fuit in illius latere finiftro. durities quedam atque callofitas, € qua ferum purulentum inftar loture carnium nunc effuxit, nunc rurfus fuppreffum fuit & per inteftinum rectum in illo latere. erofum cuniculos fecit in proximis natis finiftra muf- Condylomata in ventriculo Viri, ex fuppro]fa dre. vy culis, ubi tumor inflammatorius & valde dolens cum febre fubortus fuit; fequente gangrana atque fphacelo, qui matura partis corruptae à fana feparatione & refe&ione convenienti- umque remediorum uíu füblatus quidem fuit, fed per hanc finiftre natis incifionem profundam exitus fecibus alvinis paratus, quz tamen per anum rurfus exclufz fuerunt poft in- cif partis confolidationem fere plenariam , relicto faltem in media nate finiftra foramine callofo ; é quo continuo ferum flavefcens atque fzculentum efHluxit, indicio manifefto prx- fentis fiftulz ani complete , quz ín vicina parte caraofa plu- res habebat finus, ex quibus incifis feces tenui pure dilute quandoque prodierunt, uti etiam decocta vulneraria & ab- ftergentia, quz prius ano vel patenti fiftulz in finiftra natium parte per fiphonem infufa erant. Varia remedia in- & ex- terna à Medicis & Chirurgis exercitatis adhibita nullum leva- men attulerunt : fiftulam igitur funditus incidendam effe fua- ferunt nonnulli, quod tamen alii ob finuum pluralitatem & profunditatem difluaferunt ; donec accitus aliunde Chirurgus callofas natium partes circa fiulam fenfim & audaáer cultro fuftulit, fiftulam dilatatam fe&ione, quoad potuit, aperuit, & quia ne hoc quidem modo partium exulceratarum coníoli- dationem promovere potuit, exhibito medicamento Mercu- riali falivam copiofius prolicuit & brevi poft ambitum fiftule in finiftra natium parte nigricantem ac putridum offendit fa- Gaque feparatione partis mortuz à fana illius eafumn promo- vit;fed fuborta mox naufea cum affumtorum vomitu & prz- cordiorum angutftia fubito fuppreffum vidit ptyelifmum & to- tum corpus ferofo tumore diítendi, erumpentibus in cute ina- culis rubicundis, quz poft cuticule defquamationem paulatim difparuerunt, & decreícentibus fenfim viribus, animique deli- quiis poft quatuordecim circiter dies vitz filum abrumpenti- bus. In fedi abdominis cavo feri limpidi quinque libre ftagnabant, hepar fcirrhofum & flavefcens, lien exiguus & du- riusculus, ventriculus foris fine labe erat; incifus autem interi- la orem 148 | — Olfervatio LXII. | orem tunicam glandulofam innumeris ven velut con- dylomatibus ^j ltr oblongis, intus concavis, extus fub- rotundis , obtufis & hic illic faltem in extremitate bifidis vel trifidis, tenui pediculo inharentibus, in fundo & lateribus fto- . machi majoribus, in utroque autem orificio minoribus obíes- fam exhibuit, qualem rudiori ftylo delineatam hic fifto. In | inteftinis nihil infoliti deprehenfum, Diffe&a fiftulaani;pure abfumtus fphin&ter inteftini re&i hujusque extremitas livida — & pure fuffufa comparuit, In pecoris cavo feri falü atque — limpidi aliquot libre flu&uarunt.. An hzc ventriculi condy- lomata à refoluto nimis corporis fero, in glandulis ftomachi- cis congefto easque valde diftendente, poft falivationem (u- . bito ceffantem, produda fuerint, aliis pd relinquo, : Vid. Tab. I. (Heidellerga ZAuguftum Vind, d. Ys. April, A. 179r. mi[fe-) OBSERFVATIO LXIL | Dn. D. HieronymiLaubiü. | — Pg variolas confluentes bydrops petforis. | Gr abfceffus bepatis. E | rers nauta ex variolis confluentibus peffimi moris anno elapío in Nofocomio miíere decumbens, iis xgre fuperas-. tis cruftisque 6 facie ac toto corpore fruftulatim — per 3. hebdomadas (atis bene fe habere vifus, mox nova fe« bri cum fumma refpirandi difficultate, decubitu in latera, in primis dextrum; impedito tuffique molefta corripitur, reme« disque adhibitis nullam omnino opem afferentibus, poft trí- meítrem decubitum miíeram vitam cum morte commutat. Cadaver examinantes. ínvenimus lobum pulmonis dextrum inflammatum; cavitatem vero thoracis finiftram fero copiolo repletam : in hepatis parte convexa inter lobum medium ac vim [^] mini- Mrenklé s is glandula pineali reperta. 149 minimum, abíceffüm ovi gallinacei figuram referentem intus ex materia flava, ípiffa, tenaci in cellulas quaft diftinéta; pro- d. craffx ac fere cartilaginez tunica incluía conftantem. OBSERFATIO LXIII Dn. D. Hieronymi Laubii. — Arenule in glandula pineall reperta. N Avita focordiz, fpurcitiei ac potui plus quàm laboribus deditus d. 6. Febr. A. 1719. mortuus in platea inven- tus, ut in caufam mortis inquirerem; fe&tioni anatomic de- mandatus eft. Exterius circa oculum finiftrum contufionis notz apparentes cafum, corpus vero; inprimis pedes maculofi, fcorbutum indicabant. TThorace aperto pulmones erant flac- idi hinc inde pleure adnati; cor magnum multa pingvedine circumdatum , flaccidum tamen & fanguinem valde fluidum cum polypofarum concretionum initiis continens; Abdomi- nis vifcera pleraque prater opinionem fana ac firma confpi- tiebanurr, inteftina multo ftercote duro repleta; lien parvulus & durior, ventriculus intus cotüs inflammatus. Cranio deni remoto proxima mortis caufa apparebat, dura quippe matre feparata;utrumque cerebri haemil ipharium non exigua faagui- . mis extravalati atri & congrumati quantitas premebat. "An vero hzc fanguinis effufio; ex cafu; cujus indicia circa oculos aderant, an vero caíus ex apoplexia, illa ex probabili temu- lentia, cui affuetus erat defunéus; & cujus fü'picionem ventri- '«ulus inflammatus movebat, ortum ade incertum: frigus vero hiemale intenfum mortem fimul acceleraffe non impro- babile erat. Interim qui vivus ad nihil fere utilis erat; mor- tuus ex accidenti curiofo fpe&aculo anfam dedit —Cerebri quippe interioribus accuratius inveftigatis, cum adftantibus Medicine & Chirurgiz ftudiofis glandulam »pinealem de- monfrarem cum addito: en fedem anima Gartefianz, cam T3 cactu "s 150 c Obfervatio LXIV. ' É tau duriorem deprehenderem ,. fpectatorum unus jocoíe. regerebat : forfan anima adhuc intus latet: exitum ergo me. paraturum refpondens glandulam difcindebam, intusque tres calculos minimos; vel potius arenulas craffiores fubflavas, fa- - bulum fcorbuticam vafis urinariis adhaerens referentes inve- niebam. | 14 OBSERVATIO LXIV. Dn. D. Hieronymi Laubii. Ren mouffrofüs bydropici. Ml: gregarius vix à Dyfenteria, qua laborans fub initium | menfis Octobris anni elapfi Nofodochio adícriptus eft, liberatus in hydropem incidit cum febre per 3. hebdomadas sffligente, hincque meníe Decembri anní ejusdem moritur. In ejus cadavere obíervabantur pulmones gangrena proximi undique adnati , ferum in cavitatem thoracis effufum copio-- fum cruentum, cor parvulum maximos tamen polyposabícon-: dens: Abdomen fero tenaci expanfum, hepar fcirrhofum &: pallidum, veficula fellis ferme inanis pauca faltem bile craffa refidua, lien flaccidus, inteftina mire contorta & in unum | quafi globum umbilicum verfus coacta, colon durum, & in. duodeno 2. vermes; qui fine dubio dolorem illum ; de quo. illa in regione eger conqueftus erat, non parum auxerant. Renes erant pallidi;(inifter vero ftupenda magnitudinisquam. ex pondere illius ad ttiff. afcendente eftimare licet, figuram pilei nautis Belgarum ufualis non inepte rcferens, ob pelvim. mirum in modum ab urina viícida.concluía, cui per ureterem. obftra&tum exitus denegabatur, expaníam, ipíam renis fub- ftantiam fero urinofo diftentam. |. Ad eundem renem prater vaía emulgentia folita 2. rami arteriofi; & 3. venofi abire de- prehendebantur, carnoía vero renis fubítantia penitus erat. abiumpta, ejusque faltem membrana urina adeo diftentz in- Íolitam. : Cultrivora Harrburgenfis. 151 folitam iftam figuram efformabant, magnitudo vero renis in longitudine fpithamam; in latitudine vero 8. pollices 2equa- ba j (Hafnia Auguflam Vind. d, 3s, — 45pr. A, Yy19 inif]a.) OBSERVATIO LXV. Dn. D. Michaelis Bernardi Valentini. Cultrroora Harrburzenfis. Cultrivoris ha&enus famofis addo jam Cultrivoram Harr- turgen[em, de qua literis, nonis Januarii praíentis anni 1719. Harrburgo ad me datis ; feqq. retulit Dn. J. W.- Alruz Med. D. & Medicus Provincialis : | aee: P. P. | OQ? fingularem prafentis cafus raritatem Excell. Tuz bre- vibus atque ovo ordiens notum facio, quod 2 r. Decem. anni proximé przteriti ancilla quaedam, 27. circiter annorum (quz fervitium, quod in Francop,; pago ad Elbam fito, per ali- quot confequentes annos. preftiterat. deferuiffe dicitur ) in horreo five ovili extra pagum, cui nomen Wolmftorf eft, à ruftico atque horrei proprietario Gerhardo Haníchild for- tuitó reperta fuerit, quam non fine correctione & inhibitio- ne, ne pofthac illuc rediret, interrogat, cujàs effet? Illa nunc hec nunc illa pratendens locumque , unde venerat altum .celans fe. minimé eó redituram promittit & difcedit. . Sep- timo veró abhinc die in eodem horreo, verum mortua, inve- nitur. . Re igitur ad Przfeduram delata; ego ad cadaver ana- tomicé fecandum competenter requiror, ut mortis cauía cla- 1€ innoteíceret. Seco igitur & tyronibus preíentibus cuncta demonftrans atque ad ftomachum deveniens nigrum quid ex .€0 prominere cerno, & ecce! cultri apicem apprehendo atq; an confpeu plurimorum adítantium paulatim extraho;omni- | busque : a52 Oca LXVLE OC 7 00 075 12 busque demonftro, cujus hzc accuratiffima eft figura : a.a.a.3.- manubrium inftar cornu nigrícantis confpicuum. b.b.b.b. La- mina à fucco gaftrico five , juxta alios, ventriculi fermento | quodammodo arroía & nigricans. Dgnocn '| Cum itaque ancilla modó dicia locum habitationis prz- | vie, ut & patriam ftudio celarit; &; quod maximum eft, foris, | in corpore externo, nullum omnino vel perpeff; vel pera&z | violentiz fignum-obfervari potuerit : hinc minime dubitan- | dum, quin voluntarié & data opera cultrum deglutiendo fe | enecare voluerit. Hactenus Dz. Zlruzius. Vid. Tab. IIl. | : ( Gifsá Augu[lam Vind. d.a. April. A. vig. miffa.) - OBSERVATIO LXVI Dn. D. Michaelis Ernetti Etemülleri..—— Cucurbuee efus noxius. porn feptuagenaria, Matthefii, fartoris vidua, qu rheu- maticis affectibus ultra annum expofita, de ventricult de- bilitate , motus impotentia, viriunique imbecillitate haétenus diu conquefta fuerat , dié 28. O&obris 1718. poft eium pul- | menti ex cucurbitis parati, potumque cerevi(iz fecundariae frigidae aciduleque;utpote quz per duos jam dies in vafe fte-| terat, defüper hauftum; vomitus aliquot atque feceffus paffa; | no&e infequente moritur. Cujus repentinz mortis fama pér|- urbem percrebelcente; in veneni propinati fufpicionem cadit |. defun&z ex forore nepos; qua ferculum hoc paraverat; eam | que augebat virginis cujusdam morbus inopinatus, qua pul- menti iftius portionem fimul comederat. ^ Juffu ieitur mag | ftratus oppidani; quoniam Magnif. Bohnius; Phyficus ordina-|- rius, vov €v ayieic, le&o tum ob morbum affixus, muneri huic |" exequendo minus parerat, ego ad cadaveris fe&ionem mre| Eu ^. [ | Cucurbite efus. noxius. 153 áccingo; quod nullo modo tumidum, cutem in dorío extra-- vafato [anguine pictam monftrabat. Aperto thorace atque abdomine oefophagum íine labe, ventriculum vero liqua- mine fufco ad libram dimidiam repletum, & interne in fun- do duabus oblongis maculis fphacelatis fignatum reperio , pulveris autem , pro veneni reliquiis habendi, nihil confpice-- re potui inteftino duodeno reliquisque viíceribus omnibus falvis exiftentibus. — Virgo interim illa, modo commemora- t4, febre intermittente laborare dicebatur, à qua mox con- valuit. | A SCHOLIUM. [^ ztiologiam hujus mortis non eft, cur quis anxie inqui- rat; qui ea; que in Mifcellaneorum noftrorum Dec.lI. Ax, Obf. 139. ejusque adjecto fcholio habentur, bene perfpexerit. Quibus addo,quod Jul AlexandrinusSalubr.L.1X. c.9. recen- fet his verbis : Per:clitautem meminimus quendam ex ejus- modi edulio cucurbite elixe,emolliteque primum, tum foliofa caílos, quam paften vulgo dicimus, membrana imvolute ac fé tefla'cocie, fed erea, ut zortas foleut, quas vocant ;. cita usque adeo inde alvo, tantaque. vomendi vehementia, ut con- velli videretur , multisque opus babuerimus medicamentis, quo remitteretur affectus, [rve id unius cucurbite corruptela, |frve abfcedeus erugimis aliquid ex tefla fecerat, non autea ad ufum fatis emundata. | Propter humidam fcilicet ac frigi- dam cumprimis facultatem male audit cucurbita, quapropter Chryfippus Medicus eas in cibis damnabat. — Ab aliis vero: |ftomacho gratisfimz judicantur, biliofo forfan temperamen- to praeditis, pituitofis enim magis nocebit. Quoniam autem ad illam alimentorum vel medicamentorum claffem fpectaut; qux a^7oi«. dicuntur, hinc facile aliorum, quibuscum mifcetur; laffumit qualitates : hinc nullo non tempore variis condituris apparabatur, & corrigebatur. Veteres cum (inapí, aceto; vel cum falíamentis eas manducabant ; vel cum cydoniis miíce- Obferv. Acad. N. C. Cent. IX. ..— V bant. 144 | Obfervatio LXVII. N bant. Galenus de Aliment. Facult. Lib,2. cap.3. cum origano corrigere jubet. Recentiores faccharo condire norunt. In | Saxonia inferiori aliisque locis pulmenta ex pulpa cum ovis; - aqua rofarum & cinamomo przparant. Sequens modus no-- ftris mulierculis admodum arridet, quo etiam pulmentum in. Obfervatione allegatum, paratum erat : fcilicet cucurbita pul-: pam rejecto cortice cum feminibus in frufta di cindunt, & in aqua fimplici ad mollitiem coquunt ; qua effufa , quod reli- quum eft, denuo; fata primum valida expreffione; in lacte co-. quunt, atque pipere bene condiunt. Hj J OBSERVATIO LXVI . Dn. D. Georgii Friderici Franci de Frankenau. Eunuchum fe faciens mercator,fehciter tamen fanatus, mew à feines haud levem apud Gentiles fuiffe olim exifti- - .* mationem atque venerationem apud Zertulliauum ac : Diod. Siculum legimus; & majorem longe quidem , quam apud illos hodie offendimus, qui cceco religionis vel finguz laris caftimoniz zelo ac impetu obumbrati, Origenis, ut dici- tur; fectatores in hoc effe malunt; partesque illas, quibus fe vis ros prazíftare debuiffent, nefario ac defperando aufu, infelici: quippe fectione auferre ftudent, cujus fimile inauditum apud: nos hactenus exemplum flupet tota civitas: Nimirum ege- rat apud nos vitam folitariam , le&ioni facrarum literarum plus nimio indulgens, Vir Juvenis; quinquagenario jam pro- ximus, Mattbias Georgius Dr - - per octiduum febre laborans continua, & incondita interdum proferens; hic inter octa* vam & nonam horam matutínam, fibi foli reli&us, proemedi- tato animo totam fibi virilitatem refecando in orbem nova- cula lecto infidens pubetenus ademerat, & tanquam rem nate ci homineque facro indigaam in extremum hypocaulti ane gulum rejiciens impavidus. OR Me | | | Neque ; Cad ww Eunuchum fe faciens mercator feliciter tamen [auatus. ys — Neque hoc fatis videbatur crudelitati ipfius, quin é le- &o furgens, ut mortem eo citius acceleraret, cultellum acu- iffimum, pennis aptandis idoneum, in finiftrum quoque pe- &oris latus, quintam inter & fextam coftam circiter adege- rat, unde tam largum fanguinis fubfecutum eft ftillicidium,. üt animam cum cruore pene cfHliffet humi proftratus.— Au- dito hoc tempeftive in edibus rumore, ftatim ad chirurgum in vicinia habitantem , hujus urbis jurátum & fatis expertum, nomine Henricum Schbalce , ab hofpite mittitur nuntium, ut, (i qua falutis adhuc fupereffet fpes, omnem adhiberet ope- ram, ac femianimis, fi fieri poffet, ex faucibus orci eriperetur, qui extemplo etiam advenit; graviffimoque vulneri gemino, admotis prius fanguinem fiftentibus, debita deligatione vali- - disque futuris ac fomentis neceffariis ita profpexit, immo tan- dem perfanavit 16. dierum fpatio, ut; quod pectori inflixerat vulnus, omníno fuerit confolidatum, ut & alterum in inguine fatis feliciter poft 6. feptimanarum decuríum ad cicatricem fere perduxit , ut nullo amplius fubligaculo aut deligatione opus haberet, nullamque plane urina incontinentiam inde perfentiíceret. no In principio ftatim deligationis, cannula in abfciffam fa- tisque patulàm emittebatur urethram feneftrata atque anfu- lata, qualem pro hydropicorum aquis educendis adhibemus, fübere tamen clauía emplaftrisque füuperimpofitis, quo liber tam lotio quàm alvinis pateret fecibus exitus, nec ipfa un- quam deligatio turbaretur, & fanatio vulneris largiffimi eó melius íuccederet. O&iduo poft deligationem primam de-. lirans nou, ac de falute ferme defperans totum deligationis folvit apparatum, enormi nova fanguinis profufioni fic viam fternens ; nunc autem per Dei gratiam ad optimum fanitatis rediit ftatum, corpore valentior ac pinguior, ita ut commode 'obambulare, federe; cubare; omnesque reliquas actiones ex voto peragete valeat. Exceptum fic in rei memoriam co- bus omnem cum Darto; fpiritui vini immifit chirurgus modo | |] E Un WE. | didus | 156 | Obfervatio LXVI dictus ut à curiofis ípe&ari porro poffet. Hujus rei in fidem. elegantiffima hisce diebus in lucem prodiit elegia Illuftris Dn. Frider, noflgaard Confil. Status ac Juftit. Regii apud nos, graphice fatis Eunuchi iftius deícribens fata; quam curio- fitatis gratia quoque heic fubnedto. CASTRATOR. Elegia. ( Loquar,an fileam? non jam fera nomina; Monftra, ^ Et diros partus África fola dabit. | . Proh dolor! in patria nuper tellure repertus, Stultitia antiquos quem fuperaffe vides. Qui propria; horrendum di&u; miferabile vifu, Inguina przcidit non titubante manu. Nec fato infontis Monftrum hoc fatiatur Amici, Sed, ne quis referat, Teftis uterque cadit. Utque mifer pereat, ferro przcordia tentat, Ne folita poffit fpiritus ire via. Fruítra eft, & vere non exorabile Fatum; Nam votis petitur nec Libitina venit. Accurrunt famulz, moribundus tollitur eger, Et fubito Medici quaritur auxilium ; Nec lubet ulterius palloris fingere cauffam Vefteque celatum conticuiffe malum ; Ecce, ait; impurum obfcuro fornacis in antro; ! Quod íecui, membrum; quo caruiffe juvat. Vanus ero memorans, quantus pudor ocyus omnes Ad le&um ftantes occupat, atque metus; —— Atque verecundz qualis rubor hofpitis ora Tinxerat, & tacito quam pede carpfit iter. Ante alios fertur multum indignata miniftra; . Furtivo ut vultu íceptra triíulca videt. Nce mora, protrahitur multo inceftata cruore Corporis indigni portio jufta fatis ; ( Et Caflrator. — e NP Et datur artifici; qui rite parare liquores | Novit, ut in vitro Virga virére queat. Sed, malefane, novo cur geftis tramite Campos Inferri & mutilo corpore in Elyfios ? Si ftat fixa animo durz fententia mortis ; Cur hoftes Patriz non petis atque fugas ? Intrepidum cur non objectans pe&tus & igni Et ferro hottili funere tectus obis ? Qui tua mens agitur rabie; CASTRATOR inepte; Siccine formofus, ficcine caftus eris? Quale manus monftrum truncaro Pollice, qualis Eft facies Nafo non veneranda fuo; Quale ratis monftrum, que Clavum perdidit omnem; Indicis atque expers Tabula Solis erit; Quale etiam currus, quem Temo haud dirigit ullus; Et privata fua nautica Pyxis Acu.- Tale tuus mifero foedatus vulnere venter, Impia & immerito quod tua dextra dedit, Vidimus, immani fub tempeftate laborans Abícindat Malum quam trepidante manu; Sed vite haud aliter, navique, & quicquid in illa; Conf(ulitur; lucri funt ea damna loco. Perpetua urbanis adamatur Buxus in hortis, Cujus continua forfice membra cadunt; Sed novus hinc horto cultus, nova gratia buxo; Vicinisque locis conciliatur honor. Dum tuus haud cultum quzrit nec culter honorem, Qui refecat pulchri corporis omne decus. Nempe nec in propriam carnem Judzus apella Sic furit, exigua qui cute mancus abit, Barbara Pyramidum gens accola inutile tollit " legmen, ut ad Venerem convenienter eat, Dum caftrat vites, non lxdit Vinitor uvas, Namque ingens pretium fuccus amatus habet, : V 3 Sic AXE. Obfervatio- LXVIT. - / ' Sic tondere pecus, fed non degluberePaftor ^ — . —— Debet, & agnellos usque fovere finu. — — — — Lex erat antiquis; Ávibus qua parcit, & Ova Donat vel Pullos, Tu íed utrumque necas.. Forte Bilancis erat pondus nimium grave 5 cur non . Infonti Librz gratia facta tuz ? m A&um eft de Vobis, Vidux, innupteque Puelle, — . Debita fi Vobis perdere Dona licet. | A&um eft de Patria; nec ad arva ferenda juventus, . . Nec qui vela regat, navita fufficiet ; " Nec qui Sacra litent Coelo, aut defendere Caftra; $i CASTRATORUM major erit numerus. Forfitan Hic aliquot filum protendet in annos, Si vires Artem concomitare velint. Defun&o tamen hoc, quoniam brevitatis amator Vivus erat; Carmen perbreve Mufa dabit: EPITAPHIUM CASTRATORIS.. CASTRATOR heic Colebs ineptus eft fitus, Cui Virgines & Foemineus totus chorus Negaverant Jus Matrimonii & Fidem, Quod Patrimonii nihil fervaverat, M. DCC. XIX. OBSERVATIO LXVIII Dn. D. Wilhelmi Hulderici Waldfchmiedi. Vulnus veficam utring penetrans mtra breve temporis (fpatium feliciter fanatum, / A Noo hujus feculi decimo tertio, die 6. Junii menfis, pun-. &im vulneratur Theologia Studiofus; etatis annorum 22, circa pubis regionem in latere finiftro ad radicem penis, enfe. ids in . Vulnus veficam utrimq; penetrans antra breve ft. 159 in parte fuperiore & finiftra natium, latitudine trium digito- rum ab offe facro exeunte. Ex utroque vulnere; tam antico quam poftico, prater fanguinem urina in fat magna copia profluebat, corpus totum frigidum erat, membraque tremo- - ribus convulfionum prodromis agitabantur, ita ut in ancipiti omnia, morsque prz foribus effe videretur. "Verum, quam- vis Hippocrates veficz vulnera lethalia pronunciet, proftant tamen hinc inde exempla in contrarium, atque hic ipfe ftu- diofus prater omnium fpem integra fanitati reftitutus die 24. à lzfione, Junii fc. trigefimo, ad xdes facras properabat, DEO pro clementifimo auxilio gratias acturus; ita lefio hacce; utut periculofiffima ab initio apparuerit, per DEI im- primis benedictionem ; ufu & applicatione remediorum ex- ternorum atque internorum, iffzcipue decoctorum vulnera- rorum, dixtx regulis ftridtiffime obíervatis ; fitu corporis convenienti; breviffimo temporis fpatio perfanata eít. J OBSERVATIO LXIX. Dn. D. Wilhelmi Hulderici Waldfchmiedu. Vüluus wveficee propter peculiares circum[lan- 5 iias letbale. | : U' vero non omnibus adire licet Corinthum, quod in pro- ^/ verbio eft: ita non omnibus, quibus vefica leditue; li- €et effe tam beatis, five diftinctionem inter collum & fundum ejus fauciatum admittere velimus, five minus Crediderim enim ego, non deeffe nobis exempla fauciati eius fundi, cum eventu iecundo , & quis ex horum vulnerum claffe eximere velit illud ; cujus in przcedente obfervatione facta fuit men- tio? Certe fitus vulneris,prafertim poftici, hoc fatis evincere videtur. Periculoía nihilominus funt, & lethalia utplucimum hujus generis vulnera. Civis hujus loci, annorum 58. leditur puncum 1o. Aprilis anni preteriti; moritur Ma]i undecimo, poft 160 .. Obfervatio LXX CEPIT T | poft feptimanas quatuor, & quod excurrit. — In fectione cada- veris in abdominis parte inferiore dextra, fupra pubis os, di- - giti latitudine à linea alba confpiciebatur vulnus, unciarum 2, cum 1. per integumenta veríus inferiora & interna penetrans; - enfisque illzfis inteftinis oblique dextram. & deorfum verfus: procefferat. ipfamque veficam, fundumque ejus, in parte dex-- tra uncia 1. cum 4. fub infertione ureteris, vulnere; cui digi- tus commode immitti poterat; in ipfam ejus cavitatem perfo- |. raverat. Vulnus autem hoc, non obítantibus quicquam ex- emplis in contrarium ; propter partis liz vulneris fitus; pro- funditatis & magnitudinis diverfitatem lethale renunciavimus. OBSERFATIO LXX. Dn. D. Wilhelmi Hufllerici Waldfchmiedii. Vühuus abdomivis utrinque. penetrans. mtra decem dies períanatum, / : * Nno 1714. die 4. Maji, dum officialis quidam evaginatis: gladiis ludit cum puero nobili , annorum fepteta filio. ftrenui cujusdam militie Ducis, nefcio quo infortunio hic punctim lzditur, penetrante enfe ancipiti fub cofta fpuria ul- tima lateris dextri ; egrediunte mucrone gladii acutiffimi in tergo; ad marginem offis ilii ejusdem lateris, nulla fubíequen- te aut hamorrhagia graviore, aut ullo alio, vel leviore etiam | fymptomate. Vulnera deligantur cum balíamo quodam vi- tz, ex vini fpiritu rectificatiffimo, cum fale tartari; fapone, & terebinthina, chirurgo caftrenfi Monzingero, viro, fi quis alius; in arte fua exercitatiffimo, fine turundis ; interne datur deco- &um vulnerarium. — Die Maji 14. utrumque vulnus fuit con* folidatum, & puer cum fanitate in gratiam rediit. , — Pulmonum vulueva brevi perfanata. — — x6t OBSERVATIO LXXI Dn. D. Wilhelmi Hulderici Waldlchmiedu, Pulmonum vulnera brevi per[anata. TLla pulmonum vulnera, qua cum lefione vaforum majo- X rum junaa funt, lethalia effe, reliqua facile fepe fanari, evi- dentiffimum eft;multisque exemplis demonftratum. Studiofus Theologie ante plures annos in duello pun&im vulneratur fub maimilla dextra, penetrante vulnere in thoracis cavita- tem: fanguis calidus & fpumofus eo ipío momento cum tuffi excerhitur, infallibili lzforum pulmonum teftimonio nihil- ominus intra paucas feptimanas reítitutus eft. Similis con- tigit nundinis folennibus anni currentis : menfis fc. Fébrua- 'rii die primo pun&im leditur Judeus Pragenfis David Sa- .mucl, enfe fub fcapula finiftra prope dorfi fpinam in cavita- 'tem penetrante, cum gravi hemorrhagia plage, & fputo fan- guinis; & quamvis res fauciati in ancipit ftare videbantur; ille tamen trium feptimanarum fpatio perfanatus eft. ' |. OBSERVZTIO LXXII | - Dn.D. Antonii Vallifnerii. Penis- cum meatu ad vadicem bunte. X Nvifimus unà cum praftantiffimo Collega noftro D. Mor- ^ gagno rufticum annorum decem & octo , qui juvenem p in uxorem ducere avet animo, quam ipfe.fe prze- |gnantem reliquiffe profitetur. Opportuné venerat in dubi- ipn an id verum foret, cum generationis organum imperfe- | &um , ac malé conformatum habeat: quare à fuo Parocho .|rufticus ad hanc noftram Epifcopalem aulam miffus. Inípe- -|&o membro invenimus ipfum ad inferiora infculpto meatu ,malé conformatum, id eft; ad radicem penis foramen hzrere |o oblongz, & adinftar vulvae duobus parvis labiis con |. Obferv, Acad. N, C. Cent, LX. X cludi: | Tog MOREM : i ho VELA Aa, LARA s, T 162 ...- Obfervatio LXXIT. POMEM"MOS cludi : at quod magis mirum obíervavimus;dimidiam urethrae partem fuperiora tenentem à radicibus ad verticem glandis. apertam patere; non fecus, ac fr reliqua dimidia pars inferior - dempta effet, in fuperioribus dimidio canali juxta membri. longitudinem inhzrente. Canalis hic dimidia fui parte glan-- dularum ofcula ab ipfo D. Morgagno repertarum admodum - patula; & confpicuz praefert; adeoque nemini dubium, quin hzc fit notata jam fuperior pars urethrzsinferiore tantüm de- - ficiente. Per dimidium igitur canalem hunc urina percur- rebat magno cum impetu ad fumma propulía , feré tanquam - «analis foret inferiüs claufus , (ruftico é compofito nyngere juffo) urinaque ad murum perbellé trudebatür, Hinc una-- | mimes rati; eadem; ac fortafle meliori ratione femen & ipfum: ad membri extremitatem fuperiorem poffe irruere eodem dimidio canali deducente, itaque vaginam ingreffum foemi- mam pregnantem reddere. Haud vero diíffimile quoque vi- fum eft, in erectione meinbri tumefa&is limbis ad latera di- midie partis canalis fegamentum circuli femitirculo majus e& formari per totam virga longitudinem excarrens; quo facilius feminis ja&us usque ad glandis verticem provehatur. Non multum temporis fpatio preterito compertum efl; veré mulierem utero gercre, initisque aliis ad rei opportuniz | tatem periculis, variisque animadverfionibus adbibitis ; el dem viro in matrimonium dimifía eft. Ut clariüs rara penis | hujus conformatio pateat, hanc graphice delineatam. absque | modeítiz jactura ante oculos ponimus. Vid. Tab. II. Fig, I. 1| 3.4. Glans penis in parte inferiori cunr urethra praternatut FI .... liter aperta à vertice usque ad ejusdem radicem... — — b. b. b. b. Di&z urethrz pars interior, ac fuperior: dimidia. nempe pis ejusdem; in quà glandularum ofcula mani- fcfté pátent. | 1 C€.c. Foramen; üve hiatus urethrz ad radicem penis vulvam , | | &IDu- » ! Ob. SN C ZX. NN i SENSN ad NN RN NN WM ove R7 SAN CS à SN NN rm tera E HE ML bt LM My cd f Penis predio non. multum abfmilis Ravenne dt. 163 zmulans, per quem urina; & femen, dato impetu, usque ad fummitatem penis per dimidium canalem explo- duntur. d.d. Scrotum ín duas partes, five burías divifum , quarum fingula tefticulum folito minorem includit. Penis praditfo non mulum abf/nnihs Raven- me fuit obfervatus im quodam pro Hermapbrodito babito,ita tamen, ut primo virilis magis, quam muliebris, fecundo qmu- - iebris magis, quàm virilis nature particeps credere- tur, quem cafum bisce verbis D. Honorzmis— Gallettus ad me perfcripfit. Uvenis Ravennates morabatur domi Viri nobilis, quem usig J modo foeminam exiftimarunt, hicque annos nacus, quibus - barba mento adnafícitur, vifus eft familiaribus vir.effe, fed hermaphroditi formam referens, maris tamen potius; quam minz naturam gerens: hinc viriles veftes induere juflus eft, à foeminis ablegatus. Accerfitus ego ipfum infpetum mulierem magis, quam virum credidi, quod virile, ut putatut, membrum non effet perforatum , & ad radicem illius parva quadam rima appareret, qua urina egreditur, qua; ut reor, exigue vulva adinftar, in uterum viam aperit. Verum qui- dem eft, utrinque parvam quafi burfam pendere; quarum fin- gula parvus teftis concludi videatur, fed generationi inido- neos eos opinor, aut fi mavis, aut ajunt, nature ludum. Si non intenditur membrum, vir primo afpecu apparet quód illud rimam delapfum cooperiat : fed ere&o pene, hiatus quidam manifefté confpicitur, qui uteri collum zmulatur; ideoque muliebris magis ; quam virilis ftru&urz naturam ía- pere judicavi. Tibi, Vir Illuftriffime, fchema mitto, ut ple- mius in hanc rem tuum poffis ferre judicium: exinde veró- fapientiffimam, graviffimamque fententiam tuam expectabo. Lie s Hur ut X2 Bax n |j s d ax E Olfervatio LXXIT. — Vid.Tab.ILFig.] — — 4. Foramen praternaturaliter claufum, b. Glans. c. Preputium. d. d. Teftes inclufi. c. e. Scrotum divifum. | ) f. Meatus urinarius. 1 g. Suppofitum collum uteri. | | CE CI. Valliínerius refpondit: Bene re penfitata,fe mini- | me, quem alii putaverant; hermaphroditum credere, aut | n ." —O—— n P————MÓ 9 A RLEER RRRP ad muliebrem magis, quam ad virilem indolem accedentem, fed vere marem illum fe reputare, qui partibus generationi. / dicatis non naturaliter conformatis conflaret, eodem prorfus - modo , quo fupra notatum una cum Cl. Morgagno Patavii | viderat. Primam illam perexiguam, qua ad penis radicem: hiat, effe veré urethrz virili infculptam ; ficuti in fuperiori: Obfervatione deícripfit ; zzmulantem primo intuitu vulvam; quz poffit facili negotio minus peritos fallere. Duobus verà | facculis veré duos parvos teftes contineri ; qui non magnitu-; dine, fed viribus eftimantur, nec nifi prater rationem uterum; / vaginamque mente confingi. Hinc ex accuratà Cl. Valli - nerii Obfervatione elicias , non tam przceps circa herma-: phroditos ferendum judicium, fed illos, aut veros mafculos;.- aut veras foeminas plerumque effe judicandos fecundum par-. tes illas monftrofas, qux leviter penfitatae informis figure ap-' . parent, ac facili ratione in errores inducunt. ; OBSERFATIO LXXIII Dn. D. Antonii Vallifnerii. Partus *oefwalis. N 9biis mulier Cefenatenfis, temperamenti calidi; & ficcij | | | habitus. X "Partus veficalis. ^ 165. itus gracilis, ac ab ineunte atate fere femper fanitatis lu- ; anno artatis fü 30. viro nupta puellam peperit, qua jo poft obit. — Sequenti anno ruríus fibi concepiffe viía Suppreífa enim erant monftrua; à vino abhorrebat, ani- quia patiebatur; venter tumebat. A quinto concep- iliber hebdomada modó major ; modó. minor patienrem piabat. Septimo menfe poft uberrimum fanguinis flu- um. peperit, fuis filamentis» ac canaliculis connexarum; libras quatuor ponderabant. Ovario gallinarum perfi- erant, alie granum ciceris equantes; aliz viciz ; fabae quarum aliz rotunda» majores vero ovalis erant figuras "omnesque lympha quadam vilcidula turgide. — Coctis den- rquidem liquor, & aliquantulum albeícebat; fed non abatur;ut ovorum albumen; qui liquor lente obfervatus larem plexum, cum microfcopio vero ad radios folares fitus ramufculorum adinvicem implicatorum maffülam argenteam aureis bracteolis intertextam reprafentabat. Interea uterino fanguine per quindecim dies adhuc fluente ülier ad priftinam fanitatem reftituta eft. - Vid. Tab. III. (Ex communicatione D, Fran- ci[ct Veretti.) SCHOLIUM. Irtus confimilis veficularis; diligentiori tamen exarati ca- amo hiftoriam olim dedimus ex pracitato D. Antonio fuerio; Decad. II. An. IX. Obf. 38. p. 75. que poftea imie cum Animadverfionibus ejusdem Auctoris ernata; at- que illuftrata apparuit in fuo libro idiomate Italico confcri- hjneri Qe, acerefciuti com Annotazioni, e Giunte, e com B^ : X3 figure menfe larga ab utero hemorrhagia fequuta. eft; que. ac repetitos animi defe&us , incredibilem veficularum, di. Titulus: Raccolta. di varz Trattati del Sig, Autonto- Ix. pm PL POPIEEPUT 166 —. Olfervatio LXXIIL fauré im rab. fu Venezia is. appreffo Gio. Gabbriello | Hertz, pag. $3. e feg.. lbi enim luculentiffimé de hoc raro - naturg phanomeno tractat; multas hiftorias tüm veteres, tüm - novas accumulat, adinuicemque comparat, ut abftrufam ejus | caufam venetur, ad cujus fedulam lectionem curiofos remit- timus. Addimus folüm novas Obfervaiiones in alio veficu- lari partu nuperrime factas à praedico D.Vallifnerio, & pra- clariffimo noftro Przfidi D. Luce Schrockio fideliter commu- nicatas. Primo animadvertit amplam, craffamque membranam, . ex cujus parte fuperiori acervus veficularum diverfe magni- | tudinis, veluti uvarum botrus, ab uno trunco prodibat, cujus | in parte poftica ex adverfo bafis ejusdem cavernula quedam - apparebat, qua tamen non intra truncum hiabat. 2. Rami; quibus appendebantur veficulze multis in locis cavi manifeflé apparebant, qui intruío per fiphonem aére tumebant, inde aér in laterales minores ramos fe infinuabat;. deinde in alios minores, & tandem minimos , donec ad ex-- tremas veficulas perveniret, intra quas tamen nunquam pe- netrare potuit. | | 3. Norandum tamen eft; predictam veficularum , atque canalium congeriem per mültos dies intra fpiritum vini im- meríam Jatuiffe, ultimasque propagines admodum exiles red- ditas, ex quo fortaffe minima cavitates ex membranarum cri- fpatura obftru&z remanferint. : 4. Facto foramine in illis veficulis, qua ultime ramu- Ículis appendebantur, immiffoque per illud aére; tumebant; fed aér ab earum cavitate nunquam retrogradus in focios. ramulículos corrivabat, quod ita non evenit in nonnullis ea-- rum, qua in canalium tradu extabant, intra quas aér intru- Íus usque ad extremitatem ramufículi perveniebat. E 5. Intra majores veficulas preter limpidiffimam lym- pham materia pultacea flaviuscula continebatur. 1 6. Ne- | m / Magnitudo, co quantitas calculorum enovmis, jt. 167 —— 6. Neque in ramufculis ; neque in veficulis fanguinea "vafa apparuerunt. | | . Ex quibus omnibus facile colligere eft; rem adeó ob- fcuram indies magis à: Cl. noftro Vallifnerio illuftrari, ut tan- 'dem veficularis hujusmodi partus indoles pateícat. ——-OBSERFATIO LXXIF. . | Dn. D. Antonii Vallifnerii. Magnitudo, 65* quantitas calculorum enormi, | Qr quibus remedas triturati, d expulfr. | : — Vrai Reverendus Clemens Parilenus, Monachus Caf- * * finenfis ann. 2 1. temperamenti biliofi; habitus gracilis, & €orpore parvus, tota hyeme tali ventris ftypticitate laboravit; - ut quandoque ad 12. ad 15, & interdum ctiam ad 20, dies feces non exonerarct, cui tamen, poft varia prafícripta reme- dia, adventante vere alvus obediens reddita eft, Dum in gratiam fanitatis fe rediiffe exiftimabat, urine difficultas ap- paruit, qua prodeunte calculo, liber evafit;fed qualibet heb- domadà dolor incurfabat gravior, majoris molis indies ex- eunte calculo. . Eó tandem devenit, ut quarta qualibet die; duorum menfiun: fpatio ;. acerbioribus femper attritus dolo- tibus, calculum indies mole majorem ejiceret, quorum ulti- mus grana oQuaginta ponderabat. Lorum figura diveríxs feré femper tamen angulofz, ut in icone apparet. Sed id, quod mirum mihi videtur ; quando jam fanus credebatur, qualibet die per tres hebdomadas tantam fragmentorum la- pidum copianr excrevit, ut fingulis diebus unciz unius, ac fe- mis pondus zquaret, ita. ut unà cum calculis jam excretis to- tà petrificata- materies fex libras & ukra ponderaret. Hac tandem ceffata, furfuraceas urinas mingebat ; quibus & ipfis paulatim imminutis ad priftinum fanitatis ftatum. revocatus ld heme- TWESOU ] . - Wég 000p Giferustio BENI. 7. 0o st — Remedia in toto morbi progreffu praícripta fuerunt. diverfa, inter que aqua e baccis viridibus fambuci, ac € per- . ficis immaturis unà cum amgydalis fuis contufis deftillata pri-- "mas tenuit, fed pauco cum fru&u ;. quamvis aliàs in hujus- » modi morbis efficaciffimam obfervaverim. . Juffi propterea -ut lapis Judaicus, lapis fpongiz, & Lyncis in puro; & re&ifi-- cato fpiritu falis diffolverentur, quos poftea exficcatos, & fa-- linis moleculis faturatos-per plures dies fumma cum utilitate: fumpfit ; cum non amplius integros calculos; fed folüm eo-. rum fragmenta, tandemque furfuraceam materiam mingeret;. cui lapideícere datum amplius non fuit. Cogitaveram fpiri- | tum uring adeo ab Helmontio (Lib. de Lithiafi cap. 8. S. 23.) commendatum praeparare; fed cum urgeret neceffitas, & lon^ ga fit hzc preparatio, ideó ab hac abftinui. Dum in Anglia :degebam, ligni Indici vires, quod vocatur Gueapea ; ad ex pellendos calculos admiratus ium, fed.in noftris Regionibus. defideratur. | Rafuram hujus ad 3f. prxícribunt, calculosqu in renibus, ac lapides in vefica comminuere meritó: deprz- dicant. Hoc inodorum, atque infipidum eft, figuraque, ves nulis nempe, ac filamentis, ligno cupreffino períimilis, quod. & apud Indos in fumma exiftimatióne eft. — Prafcribitur etiam ad excitandam in impotentibus venerem, & nifi cauté praícribatur, fatyriafim ad duodecim, & etiam ad 15. horas perdurantem cauliat. : i Vid. Tab. Il. Ex communicatione Cl. D. Fras- cifci Verettt, ! OBSERVATIO LXXV. Dn. D. Antonii Vallifnerii. De vufoa duplicata. TJ.*ok producere quz de vulva duplicata Nob. Dn. Hya | cinthas o - |. DePulva duplicata. 165 *einthus Ceftonus ad me fcripfit: D. Anel Chirurgus Gallus "celeberrimus novum quid nudiustertius nobis oftendit , quod quidem fortaffe nec amplius videris, nec amplius au- "diveris. Id erat pudendum mulieris annos natz triginta du- iplicatum, quorim unum ad naturalem fitum pofitum erat, & "huic transverfalis digiti interje&o fpatio fuperincumbebat ri- "ma alia qux ad vaginam eandem rimz inferioris hiabat. Ip- "feque profeffus mulierem ultró faffam per utramque rimam "virum adjunxiffe. Prxclarum id recens obfervatum adhuc vini fpiritu inclufum affervat, ab ipfomet jam 6 diffe&o ca- davere extraàum Romz in Xenodochio ubi mulier vita "erat defun&a: dixitque fuis oculis idem vidiffe ; adhuc ill -dum viveret, que pretio pudendum oftendebat. .— ^ | | Bo pondi D. Ceftono CI. Vallifnerius, rem quidem effe 1* miram, fed non adeó raram, quin & alia non reperiaütur "exempla. D. enim Ambrofius Stegmannus (uti legere eft in Ephem. German. Decur. 3. Án. 7. Obf. 3.) & ipfe vulva du- - plicate mentionem facit poftquam Clitoridem perforatam ireditam fuiffe fibi relatum acceperat. Sed cum pudenda ip- ! fe infpexiffet hujusce, ut ait; impudice Corinna, obíervavit tum clitoridem, tum meatum urinarium affueto fitu adhzre- ! re: ,, Alt (en illius verba) clitoris monftrofa fua excreícen- 155 tia; & magnitudine non folum in utrisque lateribus craffio- | T ds efficiebat nymphas, fed & longitudine, & craffitie fua |5 ovum columbinum fermé füperante meatum urinarium te- |» gebat. Secundo loco meatus urinarii ; in flatu. naturali. | s» craffitiem aliàs calami fcriptorii obtinentis, fiffura deprehen- |» debatur, quz latitudine duos ; & longitudine quatuor | transverfos digitos przter propter zquabat. In hujus fif- |» [ure orificio meatus urinarius naturali craffitie praeditus | 5» confpiciebatur , qui jam ob nimiam inflammationem tan- |» tum excitabat dolorem , ut lafciva hzc vix effet fua, nec | »» ego interiorem hujus fiffura fubftantiam (qua tamen mem- "^ Obferv. Acad. N, C, Cent, 1X. Y ; brana- | 17e. .. QObfevatie LXXXV... | — »branacea, & fibris carneis transverfalibus intertexta dee | Videbatur) ob exinde obortum tumorem rité indagare » poffem. Sub hac fiffura vera uteri vagina; loco, & parti- », bus fuis legitimis dotata deprehendebatur. Ex his erui- tur, haud tam raró id obvenire; quod. in foemina Romana: contigit, primamque hiftoriam lucem addere fecunda, hanc- que prima. Si mulier vulva unica przdita infatiabilis dici- zur; quid de his mulierculis ; duabus vulvis lafcivientibus ; di- cetur ? | | | OBSERFATIO LXXVI Dn. D. Tobiz Ferdinandi Pauli De Calkculis veficee. | "[ Kibus fe&ionibus Calculo renum & veficz demortuorum in urbe Patrià intra unius anni fpatium intereffe licuit. Duo- ex illis jam fenes, dum adhuc in vivis. effent, eadem patie- bantur fymptomata; dolores quippe gravativos & punctorios. circa renes, difficiles ac fxpe ftillantes mi&tiones, naufeas atQ vomitus, immo ad lipothymiam usque fzpe virium ionic fiones. Doloribus paululum remittentibus, rurfus incederes. vehique, lotiumque per multas fepe horas retinere poterant, Tertius in numero horum egrorum exquifitiffimis dies no- étesque per femeftre fpatium afili&us cruciatibus, omnem ex immani perpetuaque nauíea, ciborum appetitum ad finem. . vite usque perdiderat ; omnium ftomachalium adhibitorum xemediorum irrito effectu. ] In duorum priorum fubje&orum corporibus cultro ana- tomico fubjedis vefica verfus fundum tres oblongo rotun- dos, planiformes, gryíei coloris lapillos equali linea. conjutz- &im pofitos in confpectum dabat, quorum unusquisque per- debat ultra 31]; in rene vero finiftro calculus oblongus porr- . dere $f$ erat recondirus. | : ; iu EC E: De Calculis vefice. d 171 E AT "Tertium quod attinet corpus ; in cavitate renum non- nulli oblongo-rotundi calculi pondere à 3j ad 3j, atque in "folliculo bilis triginta & quinque lapillorum coloris fubfufci, fuperficiei, figurzque triangularis, delitefcebant. | - -. Rationesautem, quod duo priores nephritici à grandio- : -tibus vefice calculis tam in vectatione, quam in greffu parum Mos ve fenferint impedimenti, funt 5 quod vefica circa fundum & fi- xum calculorum quafi füerit fulcata; & quilibet calculus veré in fuo fulco hzrens nunquam verfus orificium fecedere , uri- nzque fluorem impedire potuerit. Et quod tertiüs perpetua fiaufea, & omnis appetitus proftratione tam diu laboraverit, .&aufam ex numerofa lapillorum in veficula bilis inventorum fobole proveniffe fentio ; quippe qui non modo orificium ! ventriculi inferius, fed & inteftinum duodenum molefté pre- mendo & vellicando omnem ventriculi orexin proftraverint. - * ( Vratislavia Auguflam Vind, d. 4« Maji 44. 1719. mie.) OBSERVATIO LXXVII - J Dn.D. Chriftiani Michaelis Adolphr. - Hydropbobia morbi cbolerici pedi/Jequa. yt 47. circiter annorum modico corporis habitu & fuc- " culentiori fatis predito ex nucibus rancidis ( ut refert ) cholericam paffionem paffus eft, cum intolerabili fitis cru- |Ciatu quam vix copiofiffimis potulentis extinguere potuit, |füperavit morbum debitis remediis exhibitis, fed ex illo j tempore menfibus fere tribus exactis omnia liquida; potum, |imo & juícula magnum in modum abhorret, adinftar eorum |qui ex moríu canis rabidi in rabiem deliriumque funt ati; |indies marcefcit; fauces arefcunt & deglutitionem fere impc- |diunt; abdomen contrahitur, alvus adítringitur, vires dece- 1 | Y a dunt; o | | | y 0 Olfervatio EXXVIIL dunt,marafmo confumitur, adeo ut falutem defperent omnes; | alias fibi optime conftat. | o on OBSER/ATIO LXXVIIL Dn. D. Chrfüani Michaelis Adolphi. -De vene fecfione tn podagricis doloribus. | igAri proftant preclari Autores; inter quos & Guido eft V Patinus, qui fummum & unicum remedium doloris po- dagrici venzfe&ionem habent. Neque mihi ignotum eft in Gallia Medicinz Pra&icos frequentiffime & iteratam quoque eandemque largiorem felici cum fucceffu adhibere. —Noftris vero in oris hunc in finem maxime ea eft fufpe&a atque ex- ofa. Neque ego auderem facile & periculum facere.: Nuper de hac ipía re cum Practico quedam famigeratiffimo inter ali- os fermones & imprimis de veazíectionis in doloribus alias immanibus ufu, ferui differuique, is fibi propofuit quod da- - ta occafione fi indicationes venazíectionem íuadentes non . deeffent, experimentum vellet inftituere. Inftituit etiam e- lapío aliquo temporis fpatio commoda occafione in viro quodam quinquagenario fere majori ; dolorés hos pertina- ciffimos perpeffo, optato dolorum lenimine fineque ullis no- xis, quas alias ex retroceffione podagra incurrere folent. Licet hoc verum fit ; nollem tamen facile Autor fuaforque effe ut omnes in omnibus temere imitarentur ; cautelis & cir-. cumfpe&ione omnino hac in re opus éft, digna tamen quae ulterius debite obíervetur & ad majorem cognitionem inter 'nos perducatur. WCHBAE- (Lipf AugufTam Vind, d.2. —.- Maji 4,1719. tnif]a. ) D OBSER- - De Rbevmatifiro coxendicis muliebri. —— 173 7 — OBSERVATIO LXXIX. — - Dn. D. Joannis Adami Reimanni. - DeRbevmatifmo coxendicis sulebr:. ! amvis Rhevmatifmus coxendicis ex Atrthriticorunm eau profapia fit ifchiadicique mali fpecies, adeo- que utrique fexui communís ; tamen cum in fequiori fexus. partim. ob. corporis ferofiorem fpongiofioremque habitum; - partim etiam ob geftationis foetus in utero contingentes la- bores; prz virili; fingularem per abíceffum fcilicet; decernendi. modum utplurimum .obfervare foleat, ceu proprium . quaft feminino fexui morbum hunc confideramus ejusque hiftoriam interpofito: fingulari cafu exhibebimus. EN | Foeminaobefula, fanguinea; xtatis annorum 36. frequen- tibus puerperiis fatis tamen feliciter defuncta, fub finem elapfi anni 1718. 14. nempe Decembr. iterato partu robufti & o- befi filioli mater facta, poftquam biduo ante partum dolores fatis acerbos feu conatus partus experta effet; nec tamen his 'obftantibus, ob negotia urgentia quiete frueretur, fed potius celeri & violentiori greffu uti, non fine dolorum exacerba-- itione , coacta fuerit ; lochiis mox à partu nullis fere proce- dentibus, dolores.in coxarum dextra fentit, tenfivo-gravati- vos , quos tamen violentiori partui adícribens patienter fert & cum tempore fublatum iri firmiter credit: verum cum pra- er fpem his au&tis pedis etiam lateralis debita extenfio im- minueretur indies; hincque claudicare zgram cogeret ; adpe- itus infuper penitus deje&us effet , aftus vero.no&turnus íin- primis graviter corpus adficeret, cum fitit& exareícentia fau- icimi multa fomno exiguo; aut utplurimum nullo, fudationi- busque fub primum fomni articulum largis ; & vires attritas corporis multum enervantibus, muliercularum, uti fieri con- fuevit; auxilia experiri decrevit; quo in inguine dextro prope tOxam protuberantiam quandam ad tadum dolentem ,. al8 -174 Obfervatio LXXIX. | d ein Gefthrár tf)at e$ toebe/ oblervarent, unanimi: conicniu, | uterum effe judicabant: utque hunc reducerent, multum fibi negotii, & «gra fimul, balneisunctionibus, & emplaftris faci- . ebant, donec quadam vice egra fub corporis converfione à coxa hac devolvi quidpiam animadvertens, manuum fuarum. preffione, deícenfum promoveret, & mox tumorem hunc di-- fparuiffe una cum doloribus antea coníuetis lztabunda tefta- retur. Lochia interim Jam paulo ante fluere incoeperunt, &- adhuc rubicunda fanguinea fluunt , claudicatio etiam pedis | dextri & vitiata extenfio continuant, cum amarore oris appe titu proftrato, fiti; aftu, fudoribusque nocturnis, & corporis lenta coníumptione, in inguine praterea vena funiculorum inftar, protuberant, copiofoque fanguine infar&as vifu & catu. explorare licet : his in anguítiis conftituta, noftro confilio uti. decrevit: atque 22. Januar. primum pillulas ex aloe violat. extr. fumar. cent. min. Íchacarill. przparatas fumit, ut uteri: reftagnantes forfan impuritates ob quas lochia immoderata fieri incipiunt; he&icaque febris imminet , educerentur iis- dem: & revera facta alvi dejectione fimul ex utero etiam flu-- entibus adhuc lochiis, fanguinis nigri grumofi & foetidi por-- tio excreta eft, reiterataque dofi pillularum & ufu Ess. mille-- folii lochia brevi fübftiterunt fucceffive per fe fublata quidem; eft etiam amarities oris illa urgens, fed perfeverant exacerba-: tiones caloris no&urnz , cum fudoribus, & ardores inprimis: in volis manuum plantisque pedum, quos antea etiam mox à. principio morbi habuit, pes dexter totus usque ad extremos! digitos torpet & rigidus eft, ita ut ex minimo motu graviffi-.- me Íe torqueri fentiat aegra, ac fi mille pungeretur aciculis). dolores in coxa umbilicum & inguem fimul occupant , cum. ardore lumborum , qui augetur decubitu corporis continuo fupino, quem retractis cruribus: toto morbi tempore obfer vat; ad uterum in loco fuo retinendum; perverfionemque co-^ hibendam: multa intra hoc temporis fpatium adhibita fuere. remedia pro doloribus tollendis aut faltem mitigandis fed. *» : omnia "d i Rd id M 1 -— De Rbevimatifuo coxeudicis muliebrz..— — x75 omnia frufira, donec 18. Februarii non jam coxas fed inguina & femur acerbiffime dolerent & immota in le&o, per multos dies ob metum incrementi dolorum ex minima converfione «orporis perítaret : Obfervata eft tum temporis oblonga ia inguine fupra pubem aliquantum eminens prominentia, fed «um reflexo corpore retractisque cruribus continuo decum- beret fupina, non licuit prafentiam puris manu nobis explo- rare , nec affenfüm aditantium ullo modo confequi potui- mus, qui uterum potius protuberantiam hanc fi quz eft facere ftulte defendebant: Interea. fudores in facie refolutorii con- tinui, refrigerationes extremorum , lipothymiz frequentes ialvique dejeaiones foetidiffimz, vitello ovi colore fimiles, li- quida, cum magna virium deje&ione urgent, acftus nocturni ünprimis graves & fudores foetidi cum malarum rubore lin- guxque fquallore & ad fiffuram usque auda exficcatione ad- funt, & praterea pes finifter, fanus hactenus, dolore contufo-- rio, dI8 foeni. alles $erfd)lagen totirbe/ dolet.osque coxygis cui incumbit molefto. itidem dolore ad decubitus mutationem : fam cogit; quam cum 26. Februar. fufcipere cogeretur , ne- ique enim prius induci ad id poterat, depreheníum eft intra /commiffuram natium fupra lumborum vertebras, vel offis fa- | potius, prope os coxygis ulcuículum ad os ipfum contin- gens, cum. modico pure albo, ob decubitum continuum puta- bant adíftantes hoc enatum effe, fie bátte fic) auffaelegen/ ego vero latentis puris certiffimum. inde me confequutum effe idicium affeverabam : Ex mutato decubitu in coxam adfe- lam, nec enim finiftro ceu fano lateri ullo modo incumbere potuit. acutos dolores mifere quarulabatur , cumque recurvo. /|& nunc contractoque corpore & cruribus decumberet nec "explorare prominentiam. 1inguinalem nec cataplafmata ad- movere cum fibi molefta effent. conceffit , pes dexter circa malleolos oedematofus fit; & 2. Martii totus cedemate tumet, 10 4. finifter quoque fimili tumore adficitur & fucceffive 3aucos poft dies aequaliter totus oedematofus fit: Cum his m Ífympro- L 7 p vi ANON IRL LLaR Loo ble MARIS jfymptomatibus coritinuisque in facie iudoribus lipothymicis 1 & virium magno defe&u invalefcente ad finem menfis hujus pervenit, cumque à 26. Febr. hucusque cox dextra conti- nuo incumberet, & poftremis his temporibus ne quidem mi- nimum converti fe ob utrosque retra&os pedes; qui loco moti acérbiffimos caufarunt dolores, permitteret, factum eft; vt ab adftantibus pro renovando lecto vi quadam inde tolle- : retur, ut ad proxime adítans interea deponeretur, deprehenfa eft exulceratio coxz livida & foetida, coactaque eft hinc fini-gj 1tro etfi cum magnis dolorum exacerbationibus lateri incum bere , ulcus interea offis facri parum puris dabat, nec injectio- nibus quidpiam vel preffone circumjacentium locorum ex? primere licuit; jam modo vero íanies fpumofa fcetida puri loco preffione adhibita fuccedere incipit, alvi etiam excre menta nigricantia & foeridiffima urinzque tales fuccedunt tumorque in inguine dextro femoris etiam partem occupat, J ad magnitudinem pugni, ad contadtum, qui commodior eft ob decubitus formam mutatam, cedens, quam ferro aperiregr nec zgra concedere voluit nec nobis admodum placuit ne hzc per nos periiffe videretur, quam tamen fors fua peremit; nihilominus:cam^adhucdum fuftinerent muliercule effe ute rum cáufam hujus tumoris; perfuafimus ut coepas cum cineri: bus co&as mellique & fermento in cataplasma redactas ei dem adponerent : cum interea zgra lateri finiftro per dies quinque continuos immota jaceret; fimilis fed major livid: indolensque & gangrenofa exulceratio cum foetore hant quoque coxam occuparit, ut hinc nulla jam decubitus formi commoda fupereffet ; ?graque imo omnes adftantes nil. má: gis quam beatam analyfin exfpectarent, 9. Aprilis in inguine ruptus eft inopinato abíceffus , & effluxit tenuis fubrubra foe- tidiffima & cadaverofi odoris fanies, ita ut intollerabilis omni bus effet; tumori quem uterinum effe putabant multum difpa: ruit, jam non fine pudore aliquo affenfum fuum nobis darem mulierculz;interimíuina virium adeft dejectio;perfrigeratio ex i tremo | De Rbeumatifimo coxeudicts tulicbr:. 177 tremorum ad calorem non amplius rediens, lingua gravis; fer- moque hinc vitiatus , refpiratio difficilis , cum deglutitione potulentorum fufpenfa, & die 11. Aprilis exoptata dolorum . omnium medela mors. : SCHOLIUM. Li gprteunaismun Coxendicis ex congeftione & infar&u hu- morum in coxa oriundum hic exhiberi omnibus rei medi- . €& peritis in confeffo elfe perfuafus fum, qua vero fubeffe po- | tuerit caufa, penitius paulo indagare oportet, Praztermifimus in hiftoria morbi memorare; quod egra hzc; toto graviditatis | fuz tempore totam molem uteri, dextre inherentem coxz . habuerit, exinde vero facile colligere licet non levem aníam morbo huic datam eífe cum per preffionem infolitam vafo- rum fanguiferorum inguinalium precipue & iliacorum inz- qualis humorum diftributio fieti potuit & debuit ; inprimis «cum biduo ante partum;urgentibus tamen jam pariendi labori- bus, corpus violentius ut di&um eft moviffet, Uterum vero in gravidis in hanc vel illam partem procumbere prater quo- tidianam eamque obviam vifuique expofitam , experientiam ratio quoque dictat, cum enim indies mole fua increfcens pel- vi circumícribi & contineri non poffit; oblongeque pyrifor- | mis figure cum fit ; & quoad fundum potiffimum diftendatur & augeatur ; multoque gravior evadat ea parte, quz fupra li- | gamenta ( cum alias extra impragnationis ftatum ligamenta uterum totum continere videantur ) quam contraria eft, ma- | nifeftum eft uteri ligamenta membranofa incapacia efle pro- | hibere tante molis in hanc vel illam partem prolapfum: Ut | hinc etfi defendere nolim adeffe extragraviditatis tempus tam frequentes uteri perverfiones quales Veteres fupponebant & Ípaímos potius convulfionesque mefentericas tragoediam lu- |dere in talibus cafibus certum fit, tamen in praegnanti- | bus & paulo poft partum eosdem contingere, & in fpecie hic contigiffe, perfuafus fum: nam etfi uterus à partu fatis cito in- Ob[erv, Acad. N, C. Cent, IX. Z — . terdum 17 AW SUNG Obfervatio LXXIX. ee ILI MM M —— a — terdum ad naturalem priftinamque figuram redeat, & Henri- «us à Deventer, in defuncta puerpera 8. vel 9. die uterum tam exilem & naturaliter conftitutum mirabundus invenerit; quafi puerpera non fuiffet ; Operat, Chirurg. c. IX, tamen mox à partu fzepius dislocatio uteri fieri poteft, cum frequentibus par- tionibus tonum fuum & vim fe contrahendiamiferit; capacior- - que ultra morem redditus non recto in loco intra pelvim fub- fidet, fed ad latus alterutrum declinat, ibidemque inftar mar- fupii conftridi, in molem ingentem complicatur, ut probe animadvertit Willifius de Morb. convulf. cap. X. utque hinc ego quidem fatis demirari nequeam , qui fiat; quod recentio- rum pauciffimi dislocationes has uteri cofnemorent, cum tamen ; & Veteribus &Hippocrati ipíi creberrima earum fiat mentio, Ita ut quedam in demonftrationem thefeos noftra adferamus,libr. de Natur, Puer. Edit. Foefianz p. 257. quandoque, inquit;uteri fanguine redundantes in coxendicem & lumbos procumbunt; & dolores exhibent; nonnullisque in inguine velut tuberculum oboritur ; ibique.in pus converíum foras prodit ; quales vero dolores hic contingere intelligat Hippocrates, colligere licet ex libro 2, de Morb. mulier p. 647. ubi fi uteriin latera decum- bant, durus tanquam pila, inquit, infiftit; & contra&us velut ulceratus dolet: Et paulo poft, fi uteriin coxam defidant, do- cet , nifi celeriter decedant ,. rurfusque fuo loco reftituantur,. cox& adhzrefcentes reficcari, quod diftin&tius p. 65 2. expo- fuit; dum fi uteri in coxam procumbant, inquit, dura ad lateris. inanitatem evadit, imo ventris dolor eft & ad ipfam lateris. inanitatem, lumbos & crura ingruit ac extenditur, pus colligit; & ea qua per concerpta linamenta fit curatione indiget ; pe- reuntque , nifi quid feces aut uras. — In fpecie vero in caf noftro uteri decubitum in coxam dextram factam fuiffe loquun-- tur omnes circumftantiz, aderantque omnia fymptomata, qua | Hippocrates in fimili cafu requirit: ita enim 2. de Morb. mu- lier p. 654. inquit: Si ex partu uteri in dextram obverfi fue- rint, puerperi purgamenta non eunt ; dolor imum ees | Wunboos De Rbeumati[mo coxendicis muliebri, | — 139 lumbos & lateruia inanitates detinet; crus dextrum gravitas & torpor occupat; ita Stymargi ancilla Idumez ex filize partu uteri ofculum convolutum eft & in coxendicem & tibiam dolor firmatus eft 2. Epidem. Sect. 4. p, 1057. & Przdict. libr. 2. p. 115. fi in coxa aliquid concreícat, & ad inguen dolor per- veniat; femur torpores fentit, & ad poplitem primo; poft per tibiam ad tarfum primam pedis partem feruntur, crusque mo- do calidum modo frigidum evadet ; quod abíceffuum notam elfe alibi docuit: pedem talis extendere non poteft juxta p. $65. libr, de Natur. muliebri ; fed digitorum capitibus eradientes incedunt, ut optime Czlius Aurelianus exprimit morb. Chron. L. V. cap. I. fi quis erigat ita adíedum aut transmoveat pre dolore quantum poteft ingemiícit juxta p» 560. de internis affection, ut reliqua jam taceam. | —— — Ardores in volis manuum, & plantis pedum, fitis, & fau- cium ficcitas fudationesque no&turnz febris lente coníectaria elfe : partimque ob fulceptum à natura acerbiorem motum fanguinis ad abítergendum difcutiendumque in quapiam parte | corporis infartum humorum, partím etiam ob fanguinis den- | fitatem & reficcationem feri, jufto majotem, hincque depen- | dentem nonni(íi violentam per extrema vafíorum circulatio- |nem proveniffe nullus facile dubitabit : violenta enim illa | preffione & circulatione impeditiori major attritus in vafis ex-. | tremis, quz in nulla parte corporis immediate quafi tactui ex- ! pofita ita funt; quam in volis manuum & plantis pedum; hinc- | que ardoris fenfus excitatur : labefactato infuper vaíorum ex- | tremorum przcipue ita tono, tempore fomni ; quo fanguis ad |interiora magis fe recipit, juxta aphorif. 28. Sect. v. Epid. 6. | hincque omnes acuti inflammatorii viícerum morbi nocturnas | exacerbationes, ut & puris colle&iones juxta Epid.7. habent; | & cum praterea omnes excretiones, prater per fudores con- | ingentes íomno tollantur, fit; ut fudores largi obveniant , in |univeríum enim fudores quosdam ex corporum diffolutione; quosdam vero ardoris vi fieri docuit Praeceptor. | Ju A Cum | 186 | : Obfervatio LXXIX. Cum fluentibus poftea lochiis, uterus 2d minorem mo- lem deveniffet fa&um eft, ut in cavitatem pelvis ceu locum debitum prolaberetur, remanens tamen claudicatio teftimo- nio fuit ; adeffe in coxa & inguine colle&ionem ulcerofam : etfi enim ob cutis mufculorumque robur & pinguedinis co- piam nulla fui extus tumore vel rubore daret. judicia , abícef- fus enim non innotefcunt, vel ob puris craffitudinem, aut lo- ci juxta 6. Aph. 41. & in fpecie in his fuppurationibus pus eífe potius quam carnem alte pervadit nec aliquamdiu fic fe. zgrum habere innotefcit exemplo Eupolegi in 5. Epid. Kero. 7, tamen multa aderant alia judicia ; quz Hippocrates in occultis puris colle&ionibus adeffe docuit: ita febris non dimifit, fed interdiu levior no&u vero major fuit; fudores mul-- ti oborti funt, & iisdem diffluxit fere »gra, quod utplurimum. fieri 419. Coac. docuit , oculi cavi redditi funt» male rube- bant, ungues adunci evaferant, quz omnibus tabidis propria funt; digiti maximeque fummi incalefcebant, & in pedibus tu- mores oborti funt . cibos minime adpetebat , quibus fignis diuturnas indicari füppurationes, quibus multa fides habenda eft, monuit Hippocrates libr. Prenot. p. 42. & 402. Coacar.- Fa&ctamque puris coctionem 18 Februar. circiter ex remiffio- ne dolorum conjicere licet, majores enim dolores fiunt cum pus fit; quam confecto, quod poftea in offe facro fui indubita- tas notas dedit, quo ob fupinum continuo corporis decubi- tum denegato alio exitu gravitate fua conceffit | Nigra & foetida deje&io judicium przbüit non jam pu- | ris fed putredinofz corruptionis, quare multis in locis ab Hip- poócrate damnatur, fic etiam etfi rupto abíceffu poft fanies foe- tida efflueret lethale erat judicium: optimum enim eft pusal-- bum xquale;& leve, & quam minimum graveolens;contrarium. autem peffimum Prznot. p. 39. lethale eft pus in empyicis li- vidum aut ex pallido virefícens ex 402. Coac. & amurcz fi-. mile ex hepatis uftione 45 r. Coacar. füberuentum & coeno- fum Prenot. 43. & foetidum 7. Aph. 44. | 2 Atque j ! ] ] | De Rbeumatifino coxendicis muliebri. 18r | Atque ita morbus hic infeliciter licet terminatus ;- auxit | potius quam diminuit famam noftram , veraque effe expertus fum; qua Hippocrates Przd. libr. praemittit; quod is fcilicet; qui pradictionis fuz fuceeffum confequitur, apud prudentem | egrum admirationi erit;qui vero deerraverit praterquam quod odio gravabitur, nec iníanir quidem íufpicionem effugere poffe; & quod in Prxnot. libro annotavit, quod qui moritu- TOS pradixerit & prznoverit egros, extra culpam conftitutum fore, & ficuti ille in citato ex 5. Epid. libro Eupolemi cafu; 'qui diu ignoratus eft pus habere, donec admodum debilis ex- ftitiffet, in fimili morbo, cruftisque multis magnis & denfis li- «et inuftus mortuus , paulo poft tum ex ulcerum multitudi- ne tum debilitate corporis;effet,dixit: hic videbatur inquiens liberari poffe fi unica ampla fectione fe&tus fuiffet; ac per eam pus demiffüm atque in hoc tempore facta oportuit: ita ego de «gra tum temporis noftra dicere poffum veriffime, eam fer- vari potuiffe ; fi falutaria confilia admififfet & fectionem non: reformidaftet. 1 "T ! .. Ut enim paucis etiam curationis adhibitze modum fub fi- nem exponam, 26M eft, egram nonnifi tardius doloribus jam auctis medicatione uti inccepifle uti dictum eft, nec tam ad medicamenta congrua adiumenda perduci potuiffe , inter- ne ergo prater pillulas dictas & alias 9 ales pauca adhibuit , ex quorum ufu aliquantum melius etiam habebat: externe vero plura adhibuimus: venafectionem in pede cum non ad- mitteret, Ícarificationem coxa inftituerat . fed cum dolorum augmento; veficatoria ibidem nihil effecerunt, ut & fonticu- lus inter principia muículi Gaftrocnemii, quem tantopere lau- datScultetus, fruftraneus fuit : emplaftra rata, & diaphoreti- ca varia im ufum fed fruftra tra&ta funt; & poft pro dolorum aliquali mitigatione fotus ex decoctione herbarum anctiarthri- carü;ex vini fpir. accenfoslinimenta etiam variamodo ex foluti- one faponis Venet. fpir. vini camphor. facta & fucco lumbri- cor, remixta fcu liquamine ejus, modo ex folutione exci & L3 ciner.. A m 18? | Obfervatio LXXIX.. | ciner.clavellat. in V conveniente, ad mentem Lentilii facta, non intermiffa funt etiam fuffumigia , nec illud Slevogtii, ex fabina & filice quod Wratislavienfes etiam in hift. morb. À. 1702. laudant;Dec. Allii methodo Albrechtiana in Ephem; D. 2. A. 6. p. 45. adhibitum mitigavit dolores, fed ob foeto- rem aegra amplius bina vice adhibere noluit : cognita vero fuppuratione cum nec fe&ionem nec inuftionem per caute- rium potentiale, vel ruptoria cataplafmata admittere voluiffet &gra quod uterum tumorem hunc facere períua(aetfet, fuo fa- to permiffa eft, & prater pulveres Qío- s nos cum Spec. de hyacinth, & M.P. de cynogl. granis 3. aut 4. pro fymptoma- tum mitigatione fub no&em fumendos nihil amplius adhibuit; cum prius inter alia etiam fuccum lumbricor. in Dec. Trifolii fibrini fed femel tantum fruftra fumfiffet. | At vero feliciorem fortem experta eft foemina nobilis ejusdem fere xtatis , & bono corporis habitu gaudens , qua frequentibus puerperiis etiam exercitata cum effet; & noviffi: me ex filii partu rite purgata effet ; neício ex qua cauía quin- ta à partu hebdomade , vehementiffimam paffionem colicam incurrit, ita ut lipothymici frigidi fudores, animique deliquia continuo urgerent, imo iliacorum vomitus jam inítare videre- tur, fruftra enim alvum obftrucam clyímatibus oleoíis emol- lientibus follicitavimus, fruftra enam inferiorem ventrem fimi- libus cataplaímatibus fovebamus, donec tandem ex uíu amyg- dalorum dulcium olei; cum 9$ dulci in minus artificioífam quíi-: dem mixturam; fed omnibus intentionibus fatisfacientem re- dacti alvus primum liquida deponeret ; & poft globularia ftercori caprarum fimilia: Evafit ita foemina hzc ; quam Jam morituram omnes deflebant, verum ab illo tempore in coxa rum dextra dolores fenfit cum claudicatione pedis & prohibi- tz extenfione convenienti , utebatur primum balneis & lini- mentis fpirituofts, fed augebant dolores, fucceffu temporis fus pervenerunt etiam fudores nocturni , «ftüs feafibus exacer- bas; cum fiti & amarore oris etiam; fed dolores femur - à ... De Rbeumatifmo coxendicis muliebrz, Y23 'ad genua usque occuparunt, nec ultra procefferant, nihil etiam aninguine doloris aderat, fepofuit omnia muliercularum con- filia, quod iis non fatis fideret contentaque fuit cataplasmate ex femine lini late coco domeítico ; quod coxa dolenti adplicabat cum lenitione aliquali dolorum ; poft duos menfes animadvertit coxam aliquantum tumere fine rubore tamen; & finealiquo faftigio.fudores nocturni interim & reliqua omnia icontinuant, cum dejectione virium & lenta corporis confum- ptione; cumque tumorem hunc manu examinaffemus, depre- hendimus preffioni cedere & flu&uationem quandam obfer- abamus, pus ergo confectum effe pronuncíavimus, & Chirur- go licet diffuadente incifionem fieri curavimus, & ftatim eru- pit pus album zquale (ine omni odore pauloque poft plenarie convaluit ; fudores remittebant perfe, qui ultimo tempore magnum pruritum in corpore caufarunt, quos etiam ad tem- pus procedere permiíimus, donec per fe expurgatis recremer- tis fanguinis falutariter definerent. ! (Sempronio Auguflam Vind. ab Exc, D. D. Geufelio , d. 26, un. À, Y719 .miffa-) | - OBSERPATIO LXXX | |. .. Dn.D. Danielis Fifchert. j ' ] ] | Anatomia pleuriticee muleris. Um practerito anno pleuritis epidemice graffaretur, ftudui ^ ut aliquod fubjedum hoc morbo laborans cultro fübji- cerem anatomico ; nimirum ut de controverfia, de loco in-- Rlammationis tam acriter à quibusdam agitata quid fentien- um fit; quodque inter pleuritidem & peripneumoniam inter- cedat diícrimen, viderem : Mulier autem obveniebat confti- :utionis fanguineo-cholericz, 3o annorum, hzc primo con- E de anxietate pracordiorum, & dolore pungitivo lextri lateris; quibus fe jungebant fymptomatis ; refpiratio . i ditici- . - ferunt, mortique tradiderunt. Impetrata ab amicis venia íe*' 184. | X Obfervatio LXXX. AY, 07 0 difficilis & dolorofa, cum febri acuta;: que quidem acciden- tia cum de die in diem creícerent, eandem quoque oppref- candi, & aperto Thorace atque Abdomine, in hoc nihil repe- riebatur p. n. in illo viro vidi dextrum pulmonum lobum in- flammatum , ac in vafculis pulmonalibus majoribus, concre- tiones polypofas. Adeoque verum eft effatur djvzzi fenis Hippocratis de locis 22 bomine, quo docet peripneumoniam fieri ambobus lateribus offenfam fubeuntibus ; pleuritidem vero uno duntaxat latere pulmonum obleífo; quod etiam fecuti funt Heropbilus, Platerus, Zecbius, Hoechfleterus, Syl- vius, Donetus, Malpighius , Willifius, c. Neício ergo une de quzrant Veteres Galenici fententiz fuz (habent enim pleu- ram pro fede hujus mali) argumentum. — Quamvis etiam ne- 2andum haud eft, illam coftts, dorío, & internis pe&oris offi-8 bus ac muículis , fupertenfam membranam , quam pleuramg vocant, inflammationibus prompte poffe corripi : cum ut e- leganter FriZ. Ruyfcbius demonítrat, plurimis inftru&ta fit ar- teriolis, tamen ea membrana , pro fede vere & exquifite pleuritidis habenda non eft, cum ejus inflammatio illam affe- &uum fyndromen coníeCtariam habere haud poffit; hinc pleu- rz inflammationem fpuriam effe pleuritidem, cum fanioribu Pra&icis ftatuo. Ecquidem, de dolore pungitivo afferunt Galenici eum in pulmonibus infenfibilibus fentiri haud. pof- fe; fed hos à vero aberrare; ipfa fubftantia pulmonum evin- cit, quippe quam Hippocrates raram & teneram effe docet, Nam ex anatome conítat, pulmones membrana extrinfecus fuccingi, in quam ut C7, V;eu[Jens Nevrograpb, p. 185. demon ftrat,nervez quamplurimz fibra definunt; atque edendis fenfus ta&us actibusaptam eandem reddunt, ut proinde illius inf mationem difficilis fpiritus, ac pungitivus laterís laborantis dolor, ceteraque fymptomata, ex quibus legitimam cognofci- mus pleuritidem comitari omnino poffint & debeant. Ac hac arteriarum; qua per pulmones fparguntur innumerabili | : copia HM . Lapi Bezoar in Dama repertus. — — 185 copia diftenfio diftra&ioque varia, varium quoque dolorem. Eüci. —— | ! OBSERFATIO LXXXI — ^ Dn.D. Danielis Fifcheri. — Lapis Bezoar in Dama repertus. p alia animalia quz Carpatus nofter poffidet, funt Dames, * feu caprz alpine & rupicapre dictz , quz funt fpecies ca- prarum noftrarum, & colorem-pilorum referunt in rubro ni- gricantem , cornua habent veríus pofticam partem reflexa, quibus fe faxis appendunt, ac caudam exiguam; fed pilofam; in alpibus degunt ; De his itaque cum locutus effem cum ve- natoribus referebantíe fepiffime invenire lapides in ventricu- lis earum, quos ergo rogavi, ut mihi tales adferrent , fi quos- dam impofterum reperirent ; qui promiffis fteterunt, attule- runt mihi IX. lapides, quorum maximus ovum columbi- num aquabat, reliqui vero paulo minores erant, minimusds pifi Leuchovienfis magnitudinem habebat; Ex his lapidibus quosdam contudi, & vidi eos congeries effe plurimarum la- mellarum 5 intus colorem cineritium habebant, extus vero - ex atro virentem, nihil autem de pilis vel muco cacochylico ex herbis reperi. Cum ex venatoribus percontatus eífem; quando & qua capra hos lapides habeant, reponderunt; nul- lum effe certum tempus, fed modo hoc; modo illo tempore id fieri; fed hoc fe lemper annotaffe affirmarunt ; quod hz - «apre tum morbidz fint; idque ex curíu utpote tum tempo- ris tardiori przfagiunt, quin & macilentz magis ex(iftart. Virtutes in praxi Medica easdem habet, quem lapis bezoar- dicus Indorum, de quo vid. Bogtius de Med. Indorum Lib. I, Hiftoriam quod attinet anatomicam de ea vid. P«onis Ef, ad Heliautbum, de Rupicaprarum interaneis && egagropili, qua habetur ;z Zppend. ad A.I. Dec Il. Epb. Med. Pby[. N. C. s - Obferv. Acad. N, C, Ceut, 1X. Aa OBSER- (386 — 5 . Olférvatio LXXXIL - OBSERVATIO LXXXIL- Dn. D. Danielis Fifcheri. : Aquarum petrefactio. farpeeon in antro draconum Petre Benedikova dicta, montium Deminfalvenfium aqua ex petris ftillantes, & in petra: fübftantiám abeuntes, figura varia eaque etiam ad- - miranda; pro vario aqux ftillate caíu fupra partes five guttas antea deítillatas. — Mifit mihi CZ, Ds. Georg. Bucbolz, Rector- Nag»- Palagyen[is tales lapillos in aqua concretos ante ali- quot feptimanas, ex quibus aliqui conum acutangularem ; - quidam lateribus afperis, quidam vero planis praediti erant ; - aliqui vero rotundi, pifi magnitudinem zquantes , aliqui ex pluribus globulis modo majoribus modo minoribus erant compofitt, | Color quorundam eft albicans plus minusque: flaveícens, quorundam vero ex atro albicans. Hujus rei ra- v- tionem perquirens, experimenta inftitui, & obfervavi hos la- pides infüío -u Qi efferveícere, quod innuit X. € alkalico | imbutam ; Porro obíervatur 4€ Cia purificari , eorumque promoveri cryftallifationem, id quod exemplo cryftallorum. (D. *? 9 (Bt. conftat; in quorum quippe praeparatione dum 4 additur, clariores acquiruntur cryftalli; adeoque pellucidi- tas quorundam lapillorum docet; ineffe quoque illis €, & quo clarior lapis, eo plus ?is eum continere. |. Atque hec elementa funt horum lapillorum, videlicet V. & & 4 qux invicem juncta i vehiculo Veo natitant, quibus intra petras etiam gummofa admifcetur materia. ^ Cum ergo talis Va li- beriori exponitur aéri; aqua avolat; quoniam íua natura po- | ris amplis, & particulis tenaciffimis villofis & plicabilibus gau- det, qua in tranfitu aéris, eidem fe tam facile fociant, impli- cant, eoque ipío cum eodem avolant. Meretur hic utannote- tur locus C]. Mart. Gottb. Ler[cheus in Dis. de Lapid. Cons eret, & Aceret. S. VI. p.i. Intra. petras gumma nounun- | | quam WU — Tariari emetici dracbme bine [atis mmnoxi? devorate, v8y quam elaborate profluunt , prejfureque. &is expofite coagu- dant som modo, verum etiam alie partes gummo[e offluentes majJam concretam involvunt, illique tandem arcdliftme con- vrefcunt..— Cxterum quod figuras admirandas attinet horum lapidum; de his evolvi potcft Cl. Chrifi. Vateri Phyfiol. Expe- viment, P. fp. Sect. V. Cap. VI. QIlI. p. 410. féqv, qui de his accurate egit. | | | ^— (Sempronio Auguftam Vind, ab Exc D. D, Genfelio, d, 26. unit A, 1719. mie.) /. OBSERVATIO LXXXIII. 1 - Dn.D. Georgiu Dethardingu. : AE A . Bác. . Tartari emetici dracbme bie fanis amoxie : mec cesar cosi ORE aw & generis antiquitate, & eruditione folida, & merito- |. * rum in Rempublicam undiquaque inclutus, fexaginta: | quatuor circiter annorum, juífit famulum à Chirurgo ceu hoc |! familiare ipfi fuit; petere cremoris tartari binas drachmas ad | alvum leniter follicitandam. | Chirurgo abfente, hujus uxor |: ipfi difpeníat tartari emetici drachmas duas; quas citra quod | ulla fuípicio de Medicamenti errore animum moviffet, libe- | raliter affumit. Aft errorem primus hora quadrans à deglu- | titione detexit; dum vomitus unus alterve non (ine przcor- | diorum anguftiis eft infecutus, qui tamen poft aliquot repeti- - | tiones iterum ceffavit; & omnia fuere iterum compofita, nifi | quod in artubus dolorem quendam obtuíum adhuc perce- | perit. $133 SCHOLIUM. | KFXUin dofis tartari emetici fuerit non maxima, fed veneno- | fa; & citra quod propinanti manere poffit ípes, hunc; qui [illam affumpferit evafurum fore vivum ; nemo negaverit. Sufficiunt etenim grana tria, ad fummum quatuor, pro fcopo AME Aa 2 ven- | | 188 Obfervatio LXXXIIT. | | ventriculum fübvertendi. Aft in memorato exemplo. ego mihi perfuaderem erroneam illam & ftupendam dofin fuiffe | loco remedii, quod mors atrociíffima & convulfionibus hor- rida non fuerit infecuta. | Fruftra foret harum mearum cogi-- tationum fundamentum ponere vel in acido fermento ven- triculi; quod fua vi eluferit efficaciam emetici illius; quando-. quidem funt, qui abhinc difficultatem vomendi ab emeticis. in Melancholicis deducere folent; vel in muco fundum & : latera rugofa ventriculi obducente ; quo minus fpicula falina - tarrari emetici undique titillare ventriculum potuerint; & ad vomendum laceffere ; vel in tartari emetici debiliori virtute; à Chirurgi fortean imperitia in arte chymica derivanda. Ci- tior enim folito & repetitus effe&us Medicamenti five veneni - propinationem excipiens; neutrum ex iftis admittit, fed magis. dubiis involvit, qui potuerit tanta quantitas-illius citra vite di(pendium tolerari ? Huc redit mea mens, non fuiffe omni | tartaro. emetico affümpto permiffum fpatium -folutionis in. ventriculo,nec ergo operationis eventum, quin ftatim ab ali-- quibus moleculis ejus diffolutis vomitus fit .infecutus, & fub. primis his infultibus reliqua dofis tartari fimul excuffa, &. hinc elufa tragoedia , quam certo certius error foeminz me-. dicatricis fuiflet producturus. | Confirmor in hac mea fen- tentia exemplo pulveris radicis Hypecacoannz, cujus virtu- tem emeticam nemo hodie in dubium vocat, aft; cujus blan- dos mores abhinc effe judico; quod füb primo; ab illo af- fumpto; vomitu, ipfa radix iterum excutiatur & in confpe&um | veniat, adeó ut imperitum etiam vulgus, cui iftam Medici | propinant, doleat ftatim ac pulvis ifte affumptus fuerit, illum iterum rediiffe; nec ergo effe&um fperatum, Da fie vomirett- t»ollen/ potuiffe obtinere. Nec ergo binz drachmz illud hic przftarunt, quod fex grana prafuuffent, i.e. pracipitarunga in. anguftias mortis. ; ! E | Em —-— — -— E ME Rifus imvolumtaritus. 189 OBSERFATIO LXXXIV. Dn. D. Georgii Dethardingi. . Rufus moolmtarius.- "ATOn ita pridem fatis ceffit Vir profunda eruditione per -* orbem commendatiffimus, quem; ceu Patinus quondam de fe dicere folit:zs erat; fe regnare in ftudio notitiz numma- riz, regnaffe affirmaveris in Mathefeos doctrinis, adeo fcri- pta ejus, quz has rractant, omnibus funt regule loco. Huic er annum ante obitum fuum; nihil magis erat t»dioíum ac ridere; id quod tamen illum vexabat fub feriis colloquiis eum Magnatibue,.eum amicis, cum. domefticis famulisve ; ut videretur on;nes fannis eludere: — Non infrequens ergo e- rat videre hunc ridentem fimul lachrymantem , quod feveri- tati deditus deplorabat miferam hanc fuam conditionem, que illum rifüi aliorum exponebat ; & negabat cum aliis commercium ferium. — Erat ceteroquin melancholicz indolis '& xtatis ultra quinquagefimum, affectus hypochondriaci ty- rannidem Medicorum chalybeata offerentium confiliis, uti re- ferebat; admodum auctam; quotidie fuftinens; potuiffet ergo allegari in exemplum verficuli illius triti : m 4 Splen ridere facit. 1 SCHOLIUM. (-jUoties xtiologiam hujus mirabilis rifus penfitavi, magis ^w. magisque fentio aut rifum non Ípedtare ad motus vo-: luntarios, aut horum aliam effe (tatuendam defcriptionem, ac quod in arbitrio anima fint repofiti. Non minorem dif- - ficultatem attulit ipfius rifus genefis , de qua multa habent Authores, fed pauca hac lege probant, ut animus fciendi cu- pidus faturatus recedat... Nunquam quippe mihi períuadere poffum, fufficere ad rifus explicationem, fi dixerim, natura- lem rium fieri ab exaltatione fpirituum animalium, ab horun- ÁÀa 3 dem ^ — —— ———Ó —————— —— dem vero irritatione infigni rium przternaturalem iurgere, - quibus tamen verbis Vir in arte medica non inglorius Lecto- rem fuum dimittit eque qui Cartefii ingeniofiffimi atiolo-- giam penfitaverit; quam de riíu in libr. de paffion. animi at- tulit, defiderabit probationem poftulatorum, & connexionem inter phoenomena fub rifu obvia, quz przcaíia fatis eft. Non ego dixerim meditationes meas de Riíu, rifum aliorum effu- gere poffe , dabo ramen harum fciagraphi£m alia occafione: evolvendam, an cots inftar acuta Doctiorum iagenia magis | valeam acuere. | Haud alium vero conceptum mihi formare poffum, fi omnia quz in ridentibus obveuiuat probe penfi- tavero, quam Ípectare riium ad confilia animz , quo latitia mente concepta tuto mag;s continuct. Sub lacitia; quod in. confeffo eft, fanguis per vala & partes majori impetu decur- rit; pulíus fit magnus & vehemens, faciem rubor diftinguit, ca- lor corpus Íenfibiliori perceptione pererrat ; qux omnia te- ftatum faciunt, Éeri in motu ianguinis mutationem quandam; magis tamen quoad motum ejus inteftinum ac localem five: progreffivum. | Succurrit vero & íuppetias fert circulus (an-- guinis per pulmones, à quo alter per ambitum corporis fuos ftimulos accipit, tam ut vividior ille obtineat, quam ne ex improvilo illa fanguinis exaltatio ftafin quandam hinc inde incurrat. Utrique negotio iterum fubvenir & fufficit, quan- do aéri libere non modo fed admodum patulae funt viz in- tranti ac redeunti ; & fuccuffatorius quidam motus bronchia; hisve appenía vafa exercet. Non ergo difficile erit, fed fpon- te fluit, ut intelligamus quare fub latitia rifus, fub rifu rictus oris, mutatio vultus, colli extenfio, aéris tremula exclufio; . abdominis reciproca elevatio & concidentia; cachinnatio &c. fint familiaria; modo quod pro gradu lxtitiz; imprimis ex ini- provifo furgentis , gradu majori vel minori, pro tempera- menti indole divería, item, quod unus prz alio fit bene mo- ratus, &c, phenomena memorata ridentibus folennia magis aut minus oculos auresve adftantium ferian. — Quod E obíer- TRY" ^ "UA De flupendo bydatidum artu. 9I Oblervationem à me allatam [pectat, non diffiderem conclu. dere, hunc ríum involuntarium & hinc gravem refpexiffe pracavendam ftafin in homine temperamenti melancholici ica , imo in illo magis metuendam , quod affe&us fple- netici alim & nunc familiares vexabant, ac fub vita quoque fedentaria, qua delectabatur, non parum increverant. Non negaverim tamen ; .anomaliz quicquam fubfuiffe ;. alias in omnibus melancholicis obfervaretur, fed qua tamen vel & | WMegisqno relpexerit finem memoratum. ( Roflocbio Auguftam Vind, d. 22. — Sept. A. v9. miffe.) OBSERFATIO LXXXV. Dn.D. Joannis Davidis Wogau. De ffupendo bydatidum partu. E EX uteri robiliffimo pariter ac fumme neceffario vifcere, j fertiliffimo fcilicet naturz agro; praternaturalia etiam iprocreari , vix ullum medicorum effe puto quem lateat : Monftra. enim, molz, & hujus generis alia, &c. id abunde | declarant, & Mifcellanea Naturz : Curioforum, ut & aliz ob- fervationes, Medicz à Pra&icis paffim libris infperfz fatis te- flantur. Quibus etiam cafum fequentem ad ftudium phyfico- | o" magis excolendum, voluntate D. Prafidis, ob fingu- raritatem, & varia notatu digna , adjicere, non incon- cinnum effe duxi: Hiftoria autem fequenti tenore fe habet: Chriftophori Ubleri, pellionis hujus loei conjux, XXXI, gom, temperamenti fanguineo - phlegmatici, & quinque liberorum mater, vegeta tamen & fana, hactenus ignobiliori ks & duris laboribus asíueta ; advertit fubfiftere menftru- | T fluxum, & exhinc mammas & abdomen fenfim intumeíce- | r&y ita; ut fe utero geftare exiftimaret. "Tertio exacto menfe " vexabatur immodica ; pedes circa talum intumefcebant, cuna " s | : h 192 . . . Obfervatio LXXXV. me cum proftrato appetitu , ítillatitio fanguinis ex.uteri venulis. fluxu, & laffitudine totius corporis. Ne itaque gravius exin-- de reíültet malum ; obftetricem in confilium adhibet; qua €i; ut vena, medio geftationis tempore; in brachio fecaretur,. perfuafit: Mulier di&o audiens, &, quinto licet exa&to mens. . fe, nec minimum foetus motum perfentiens, venam fibi tundi. curavit: Vix vero fanguine ex mediana extra&o , uteri Mes morrhagia adeo coepit effe immodica; ut mulierem, phe mis animi deliquiis correptam, vita oppido excedere, adítaa- ,tes omnino putarint ; acceríor itaque quam maturrime;& in- ftantiffimis mariti precibus commotus, contra animi defectus, habita quidem iafimul ad fluxionem confideratione, medici nam facio ; quibus refocillata aliquantisper ad aliquot horas melius e habere vifa eft; donec, veípera appropinquante; precedanea fymptomata recurrunt, & mulier, voce quidem debiliffima, de graviffimis ad partum doloribus vehementer: conqueritur : Obftetricem ergo reclamant, que oppido ad-- ventans, & juffu meo uteri conftitutionem explorans; ferio. affirmat , hiare uteri cervicem, & omnia ad partum diípofita inveniri. Ego hujus rei certior fadus,ne lipothymiis inter-: ciperentur dolores, medicamenta adorno, & vix uno vel al- tero cochleari oblato, ecce! miraculoíus veficularum fcetus ín lucem excluditur: Proveniebat fiquidem ex arvo mulie- bri in confpe&um carnez fubftantia, inftar placent uterings quidam portio, libram circiter pondere unam adzquans; cui adnata erat fibrofo- muículofa , mucilagine quadam illii t, membrana, in qua confufo fatis ordine; nobis omnibus ftu- pentibus, veficule & puftule innumerz, peculiari radice una- quxque predic. membranz infertz conípiciebantur , cum fubíequente fluxu, & gravi deliquio. Elapía poft femihora, rurfus ejusmodi carnoía fubftantia cum fuperftrata membri- na; hydatidibus innumeris referta, protruditur , ita ut fpatio duarum horarum quinque hujuscemodi partes;aliquot cente- m nis hydatidibus fcatentes ; quinque quoque partitis vicibis, bini à xe. T " , * - De inedia, febris ardeutis, d dyfenterie remedio, 193 multo naturz conamine; mulier hec pepererit, Ex hisce ve- ficulis, cum acu aperirentur, effluebat putrida & citrini colo-. ris aqua; qux guftu erat gelatinofa ; fubdulci quidem & ama- riufculo principio praedita: difpares etiam erant magnitudi- ne, nucem enim juglandem aliquz, plerzque vero pifi for- mam referebant. - | - Et ita partutiens noftra ex orci faucibus erepta eft: fir- miffime enim perfua(us fum, quod; fi mirandas has veficulas partu non enixa fuiffet; brevi temporis fpatio miferrime ute- rino periiffet hydtope.. Aft vivit nunc per DEI fingularem | gratiam , qui medicinz: noftrz ex alto largiffime benedixit; | incolumis, & optima imo athletica fruitur valetudine. — AOBSERFATIO LXXXVI. E Dn. D. Joannis Davidis Wogau. | De inedia, febris ardentis, 89 dyfeuterie d ru . vemedio, | |f XEnerofi cujusdam Capitanei elegantiffim» form: filiola, | annum agens quintum incidit praterlapío anno fubito | febrim ardentem malignam, cum tanta vehementia; ut omnes fatis eam ceffuram crederent : nihil enim nec alimenti nec |meédicamenti, durante toto morbi curíu fibi obtrudi paffa || eft, folummodo modico aquz fontanz potu contenta: Ap- || propinquante vero nono; utpote critico die fponte fuacibum -| capeffere; & animuin variis modis exhilarare coepit; cum ple- -| Daria febris ardentis remiffione. : |... Vix vero cum hoc morbo rediit in gratiam, de novo -| poft aliquot menfes febricula infeftatur, cum intenfo calore, .|& conjun&is moribus convulíivis: aft nono die ; neglectis - | omnibus medicamentis, per folam à cibis abftinentiam fym- -|ptomata hac evanuére; & febris terminata ctt. "ftx Olferv. Acad. N. C. Cent. 1X. —— Bb Cum /.o«, quo triplici, albo; purpureo; flavo infignis eft, Florz Amafiis 1 NN Olbfervatio LXXXV. ( .—.. Cum autem.ante tres vel quatuor hebdomadas Dyíen- teria apud nos impuriora paulisper corpora adfligeret , non. intadam quoque rcliquit filiolam memoratam ; fiquidem torminofum hoc malum eam ita moleftabat, ut fepe fapius unico horz quadrante plus quam fexies & fepties alvum de- . ponere coacta fuerit cum multo fanguine ; concomitante te- nefmo, magno in ano dolore, convulfione; & fumma virium. dejedione. Nenio ex nobis ob omnium medicamentorum. & alimentorum plenaríam abominationem , eam evafuram putabat, nam cum incrementa de die in diem graviffimum | hoc malum caperet, puella lepidiffima ob exhauftum nature. robur , & diffipatum fluidum nerveum vix amplius fpiritum ducere capax erat: fed ecce! nono rurfus die; quod mirum: auditu , ultro cibum defiderat & oblatum pullum gallina- ceum fumma cupiditate comedit,dyfenteria interim & cateris gravioribus fymptomatibus fponte; imo oppido; remitten- - tibus. | L[ (Biberaco Auguftam Vind, d. | 2,0dlobr, 4.1719. mif]e.) OBSERFATIO LXXXVIL- Dn. D. Alexandri Camerarii. E Flos Cyam. (C Yones Turcicus five Orientalis non. odore folo ; quo: *— tamen fuavi Mofchatus dici meruit, nec colore modo; fed & natura curiofis fingulari quodam phenomeno inno- tuit; ex obfervationibus primum P. Bore//; ubi de Jacea aro- matica fermo eft, per quam vel intelligitur Flos ille fuaveo- lens, vel tribuitur ipfi; quod & huic competit quam maxime. Res certa fatis eft & clara; non eque tamen clare defcriptas Hinc quia de florendi modo & motu agitur; hujus diftinda prius habenda erit ratio. m di 4 — 5 Hos Cyani, ^ T 195 — Eft autem cyano illi genus flotculorum multorum du- plex quibus communi calyce fquamoío. capitato conclufis flos:componitur totalis. Conveniunt in hoc, quod fint mo- nopetali fiftulofi, fed modo differunt. Exteriores, margi- nales, primi expandiíoliti , ípeciofiores ;. diffinduntur ín lacinias graciles, longiuículas , multas, numero vel vi- ginti : Sequuntur interiores quinquefidi pentapetalodes, mi- mus profunde incifi; ex fiftula feu tubulo definentes in filum gracile. | | Ex harum, non illarum; fiftularum medio erigitur qux- - dam quafi vagina; per hanc fuo fe cempore exerit. ftylus, primo fimplex, tandem bicornis. Oritur vagina ex fuperfi- €ie interna petali bene infra quinque filis gracilibus 5. ftylus deícendit ad usque femen ; cum petalo: prolongato, fundo -perforato, illius fummo infidet: — Illi eft pollen farine ; qua Écatet intus; huic pertranseunti non póteft nón obtingere, - adhzrente illo pulviículo fubtiliffimo conípergi. | Utroque, & vagina, & ftylo, carent marginales, ( datur -in media ipfarum fiftula hoc fenfu vacuum ) carent etíam fe- mine; hi ergo transeant; tanquam in quibus phenomenon - dicendum non obfervatur: De interioribus folis verum cít; -quod Borellus ícriptum reliquit. P. / Etenim itá incipit : Flores dum zu ffatu (9 visore, c - dum quafi flos farinaceus im eis percipitur. Re&es contro- .xérfia enim ftatus moveri poteft exterioribus , utrum Floris -nomen mereantur ? Utrum in petalo confiftat , quod florere | dicitur? Certe nifi flos fit & dicatur Farinaceus, vanus erit, | -&; fi in petalis conítituatür floris ratio, multe plantx bene fer- ! «tiles non florerent; ne fruges quidem, quod non dixerim. | | Dum ita turgent Floículi medii , & (urgere incipit ítylus | ille, tunc, juxta Autorem, fi minima berbula tangantur (per- | inde eft, calamo, bacillo, cultro; digito tangas, quin fortior | oris flatus fufficit) tum pappos costrabumt. Nullus eminet | pappus; fed occultatur fubtus, ubi florum copia floribus & | I 4 | | j| | | Bb2 . Íemini- u 196 Ob[ervatio LXXXVIII. ; Áeminibus non conne&itur, fed interponitür, adeoque aliter | -. hic fe habet, ac in aliis pappefcentibus. Nec obfervatur tum zquemotus contractionis,quam erectionis : fcilicet ftylus cum. vagina fua cui includitur,duos fere motus exhibet;alterum fur-- -fum ftyli, retra&a vagina, alterum ad latera, ultro citroque. —— lafcilicet plantam fenfttroam fe primum obferva[fe glo- riabatur ille, ze siremur faltem peregrina, cum contemtu eo- rum; que apud nos fuit. Idem enim ipfi faciunt Jacee & | Cardui quidam pratenfes. Ita eft. Etiam Stebe di&a. Vide- tur tamen fere precellere Cyazus ille. Quod autem eo ipfo motu fezfiim quendam utut obfícurum $/jaztis ineffe voluit probare, hoc aliud eft & transeat. ud Superíunt duo: Hec acfio n eodem flore nom repetenda, Poftquam ftylorum unus poft alterum ad "um reverenter quafi fe inclinavit tum quiefcunt utique,nec moventur;fi mox ^43terum contingas, motumque talem ftatim pretendas. —Ve- rum enimvero patientia. Expectandum tantisper; poft mo- ram redire licet ad experimentum, & obfervabitur iterum ite- rumque phenomenon idem, non per horas modo; fed per diem, & ultra ; ex ratione qua fequitur. - | i In bac actione fedulitas && perfpicacitas requiritur. Yn tempore venire omnium rerum primum eft. Florem jamjam pandendum decerpe, & aqux immitte, fic fofculorum medi- orum non fimul, fed fucceffivé omnium obfervabitur expan- fto, & vi hujus aptitudo ad motum; ad fignum; quafi viveret; & nutu fuo ta&us fenfum declararet. Tempore hoc opportu- no przterlapío, fruftra tangitur ftilus, fruftra fperatur notabilis alias ille motus. Quod jam plene furrexit & eminet, nom commovetur amplius. Flofculus autem ipfe qua petalodes movebatur nunquam. | ; Principium ergó talis motus erit in illo nifir tangentis ftyli ad fuperandam refiftentiam vaginz , & erigendum fe re- éta furfum. Juvat & occafionem dat tenío ha&enus ftatui . contactus folidi cujuscunque externi ? Favent tenuia & proin | : facile | "Cicatrix falroans. i747 b acile mobilia qme fubíunc & fuftinent mobiles partes fila gra- | €ilia. Quz confirmantur, quia femel obtenta libertate; quam | natura in elevando & protrudendo ftylo intendebat, id cft, ^| koc plene exporre&o, nullum fenfitive vel quafi talis faculta- | tis ullo amplius motu exhibetur fpecimen. | |^ . Interim fpe&aculum eft breve quidem nec magnum, ju- | eundum tamen & curiofum, atque adeó dignum, de quo qua- ;ratur: Cur huic foli lorum generi competat, aut quo usque | fe extendat ad quascunque aliorum florum partes genitales? |^. OBSERFATIO LXXXVIII - —. Dn. D. Alexandri Camerarii. | |... Gratrix falvans. : "in fub finem Julii anno nupero cicatricem vulneris füb —* aure finiftra in genam, confolidatam quidem, fed guttas" t fubinde limpidas ftillantem ; eujus proin phzenomena confi- gnare videbatur opera pretium. 5 um : — — Cicatrix ut dictum eft claufa; firma, non adeó re&a qui- Idem, fed interruptas fine dolore, (ine tumore, nulli obnoxia "laffluxui infammatorio : Premendo tamen circumcirca, & in- ter mafticandum & deglutiendum, panem inprimis duriuscu- Ium, non folum guttz multe exíudant, deftillant; verum eti- "am eliduntur quafi fiphone in diftans: Accuratiore infpectio- -me vix comparent hinc inde aliquot per cicatricem. puncta modo, anguítiffima, tam veríus aurem ; quam anteriora, unde folebat fieri eruptio ; quibus inferi potuerunt fete fubtiles : quod inde prodit, tum non fuit, nec alias dicitur fuiffe, vel 'eruentum; vel purulentum, omnis quoque foetoris expers;fed videtur quaíi mera aqua, non pauca ; fed fub actu max ille -tanta, quae plus quam cochlear unum & alterum repleverit, | Hiftoriam pregrefforum retulit tum chirurgus, tum ipfe finem Aprilis ifüus anni vulneratus ruri fuper imum auri- EE Bb 3 | cule 1 |J i - | praterquam quod dolores fuerint excitati, pro fiftendo i] - clarz declarati fuerunt chirurgo; qua ad ipfum ípectare vi- ' unum & alterum, fcilicet protracta confolidatio, ufus corrofi- » provocavit ad cafum fimilem & íucceffum curationis olim alive ut antea. 198 Obfervatio LXXXVTIL. cule & genam finiftram transverfim, czíim; jtrveuz, militum quondam f£ibicen, fed abhinc furdaffer, rude donatus : Cura- tionem in pago fatis feliciter proceffiffe; abíolutam intra fpa- tium fex feptimanarum ; 77irt&m modo ipfi fuiffe vifum co- piofüm ex hoc, ut aliàs ex. articulorum vulnere, fynovie flu- xum, qui ceffare noluerit, càm ad confolidationem tenderet; quapropter turundis & pulvere corrofivo fuiffe tractatum, fed fluxu nihil obtentum, fed vulnus ultro inclinans ad coalitum, fic eó fuiffe dedu&um;, ut ha&enuüs claufum maneat, dicto au- tem modo fubinde madeat. Intus autem in ore & in denti: bus nullum effe vitium. : " His vifis & auditis, fontesson fynovie fed falrve pure & debantur, caput adeoque tertium totum ex Nusc£io de faliva ipfi expofita; exprobratum autem ab altero Chirurgo vi, & turundarum. | Propofitum inde pro primo tentamí antequam ad ulteriora ex confilio laud. fcriptoris fieret pró- greffus, cicatricem fpiritu vini camphorato diligenter fove 1- dam, & imponendum empl. de minio camphoratum, cum le ni compreffione : Interne tentandum melle rofíato illito, faliva in os fluxus an promoveri poffit. Verumenimvero ficcar cicatrix, ceffare fluxus quidem videbatur, fed fucceffit tenfíic loci molefta ; obdu&a fuit & elevata ibi tenuis membranula: ad novam brevi perruptionem & eruptionem five ftillicidiun T Hinc fuperveniens forte tertius Chirurgus veterant cum milite ita laío & affecto inftitute : fcilicet vel barbe fi los, vel capillos capitis plures paucioresve, majores vel mi nusculos, harere incluios cicatrici; itaque incifione fa&k ipfis extractis conftantem obtentam fuiffe confolidatione 2 Refpon | . Refpondit prior, vulnus fuiffe inflitum à tergo, & tic aefiffe quidem aliquos in vulnere capillos, fed à fe exemtos, aec per progreffum curationis plures inibi à fe confpe&os : Regeffit porro (1 confolidatio impediretur folum à re extra- aea inhzrente, non ita clarum liquorem fluxurum fed faniem, & novos fubinde futuros aftluxus inflammatorios; quales per tot menfes à vere in autumnum non obfervati. Quod lauda- 'am curationem conceraat , illius fücceffum non tam fuiffe à rantillorum pilorum exemtione; forían dubia; quam recenta- "one vulneris, & occlufione jam firmiore bur ' — Tibicen auditis promiffis veterani, fub finem Septembris »affus eft in pago vicino inftitui fe&ionem, juxta ductum fe- We immiffe; de qua relatum fuit; ipfam ob duritiem cicatri- zis difficulter fuiffe peractam, & difficiliorem adhuc coalitio- 1em;, quz procuranda fuerit abíümendo cicatricem przcipi-. iato rubro, ut recens fieret fundus. . Interim vel 2o. parvu- s pilos à fe fuiffe extra&os; conftanter prztendit Chirur-. »us, Et ita quidem claufum iterum vulnus fuit, fed non pro- hibitus plane falivae fluxus, utut ex relatione multo parcior. Novembri ergó altera incifio fuit fada ad puncta ícaturigi- 1is, & exemtz dicuntur nova reliquie pilorum minimorum; ande vel tandem fuerit obtenta felix absque ullo amplius madore fanatio. Hzc quidem tunc ex audito : poftnodum uvenis ipfe mihi obviam faá&us ruri cicatricem conftanter ilaufam ficcamque confirmavit, de ulla ibi moleftia non que- ulus ; ad quzftionem de falivz ex finiftro fupero latere oris Juxu dubié refpondens, Scilicet hac occafione addendum idetur , ipfum à vulnere ifto & ejus tractatione chirurgica audire melius, fed priftina aque laborare difficultate. — | j A uf m Cicatrix [alroans. 199 EE eodem ce BR MER: 100: ^. - Olfervatió LXXXIX: OBSERFATIO LXXXIX. ^. Dn. D. Alexandri Camerarii. sp - Cakulus ex perm«eo. : Ese fibi calculum ex peringo viri perrupto fponzé nuper. L— elapfum, referens Chirurgus, (qui olim dextre pollicem: communicaverat ;. €um. servo Q9 teudine flexore avulfumy thema mihi quondam difputationis publice) rogatus rei fa-: tis rarz fidem faceret, tandem defiderio meo fatisfecit; ipfum. exponendo examini meo. Procedam itaque prius per rin, dicendo; qualis hic mihi non fuerit vifus; quam inquiram im veram ejus originem & naturam. : v o Non fuit ergó calculus ? vefica urinaria, quandoqui- dem nec ante tiec poft hanc excluftonem virum illum ullam: urinz difficultatem fuiffe paffum , conftanter afferuit Chirure gus,nec quidquam urinz ex loco affe&o unquam eftluxiffe, Accedit modus materix dicenda , tot calculis lithotomi no*. ftri; mihi bené notis, non fimilis. E Non fuit porró calculus, quales 2? vefreula fellea ptoce- dere folent, & egeri per alvum ; Non modó, quia fuit unus, quem nec pracefferunt nec fubíecuti funt plures, fed etiamy quia nullo modo eft (imilis illis; quos & quales poffideo, & & defcriptos legi ut alibi, fic in Difp. fub Prafid. B. D. Mez- geri: fclicet non pinguis, non glaber, non aquz innatans, fed mox in ea cadens ad fundum. ^ Adde, quod eger tor-- mina ventris dicatur nunquam paffus; dolores hypochondrii: dextri nullos meminerit. —— | | Ww Non fuiffe tandem videtur calculus vefrcularum femina- lium, qualis quidem deícribitur in Mifc. Dec. II. Afi. VI. Obf. 158. tam quia hic rarus nimis, quam quia nofter cum facibus alvi mox dicendam habuit communionem. a | . Cata thefin autem fuit bofpes zuteflini reci, & transiit per perinai fiflulam , proin comparandus fere cum illis e Ann, - " " B ». - Calculus ex perineo, 201 Ann. X. Obf. XXXIII, & CLXXXV. adde & Obf. XC. de- fcriptis... Ad cujus declarationem & confirmationem fubjun- gam,non modó qualis fuerit calculus,quàm qualiter fe habue- rit ante & poft hunc quafi pa&um patiens. FERT. — Lapillus ille poft unum atque alterum menfem pozde- rabat adhuc dracbmam unam, grana quindecim, oblongus, reniformis, fuperficze? inzqualis non admodum afperz, colo- ris obícuré lutei, fuíci, fubnigri; micantibus alicubi minimis & paucis externe punctis, fo/;dus fatis ad tactum, non tamen ad modum gradumve duritiei lapidex. — Duca fuper medium ipfius acie cultri dividi tandem potuit in duo fegmenta, Tum comparuit; z4///am intus fuifle cavitatem, nec diftintum ga eleum, aut durius in medio folidum, quod concretioni & cir- «umvolutioni ulteriori occafionem dederit primam ; fed in- tra eruffam duriorem , quaft corneam , fuiffe ex minimis & fubtiliffimis quafi pilis, velut glutine quodam compa&áam | maffam molliorem, comparandam fuo modo fpozgie,vel po- | tius egagropile ; paucis, concretum tuit durum, neício quod, | 502 xque fabulofus lapis. 'Tantillum fcobis deciduz in pru- | ma fumigando, alicubi bulliendo, abiit in carbonem atrum, in | eoque ita perftitit. WMOA |... Cxterum, quod hiftoriam ipfam , V7rique conditionem Concernit, ex relatione huc redit : Effe Praezorem ruflico- | Z'ui9s nondum fenem, fanum; robuftum, & ad laborandum & | ad compotandum fufficere; paffum à multis vel 12. annis, abs- que przvio vel conjun&o morbo, vefrculam ut ajebat in pe- .rineo, non fine quadam nec tamen magna inter eundem , | &flate inprimis, minus per byemem , molettia; folitam ftillare |non nifi parum ichoris tenuis; chirurgos coníultos dixiffe deufculum. à furunculo relium, nec potuiffe tamen curare; | quin manferit orificium anguftum ; apertum, vifum quidem /| ficcari interdum , nunquam tamen plene claufum; itaque diu | negligentius habitum ; impofito emplaftro non fatis tenaci | utcunque tractatum. —'Tandem ad majorem moleftiam voca- | Obferv, Acad. N. C. Cent, LX. Cc s.-füm , 202 Obfervatio LX XXIX. tum chirurgum, conditionem loci accuratius explorando, cum fpecillo ftatim appuliffe ad folidum quoddam ob/faculum, du- rum , non fine Íono quodam ad tactum ; unde non potuerit non referre Pratori, adeffe calculum; incifione extrahendum é fuis latebris. Spe igitur fa&a operationis non difficilis, conftituto die zgrum equitem concitato curfu. ( etenim ipfe à motu urgens calculus dolorem videtur tunc intendiffe) ad- volaffe in pagum vicinum; locum habitationis chirurgi; & fe exhibuiffe facilem ; tum vero orificium ulceris deprehenfum | à chirurgo fuiffe amplius , fed sibil zm eo duri , calculum ta- men, cum quzreretur feduló, in caligis tandem füffe imoen-. ium; fponté inter equitandum Zelapjum , & facibus alvoimis . eon[purcatumy ut affufa calida ab illis fuerit purgandus. An- tequam prodiret calculus, nihil fzculenti ex ulcere prodiiffe - fuit obfervatum ; uti quidem ipíe demum immundus ita com- paruit. Ab ifto autem tempore non quidem fzces ipfas, li- quoris tamen foetidi modicum inde fluxiffe aliquandiu; modó: plus modó minus participans de iftis fordibus. Denique addebatur depofitionem alvi effe liberam ; & utut raró quid de obftipatione & difficultate quadam ibi fue-: rit auditnm, nihilominus bemorrboidale quid e experiri nom femel quafitus, & quid hoc fibi velit informatus ; Prator to- ties negavit. Et cx poft fao quidem, dum hz pagellz pre-- ftolantur occafionem commodam, qua transmitti poffint, re- fertur à chirurgo, perigez illam aperturam , excluío peregri-- no ifto hoípite, utut minus folicité curatam, fporte tamen vel tandem fuiffe occlufam. Utrum conftanter, dies docebit. Vir | ipfe interim bene valet. Quid ergó videtur : Ufrum genitus aut coricretus hic infra, vel ab altioribus huc delatus hic modó haefit ille quaft | calculus ? 74» ipíe caufa perruptionis , ulceris, fiftule ? Vel. in fiftula ipfi data occafio harendi; concrefcendi? uti diver- ticulum quoddam inteftini p. n. ex Rayfcbzio & Morgagno eitatuz in Eph. Cent. ult. Obf. L. ab Jl, Dae. Prefide. — Tum, qua Cepbalalgia inveterata per decennium duraus. — 203 quae prima veüicula dicta cauía ? fi nec bamorrhois, nec morbus quisquam przgreffus ? " Incidit quod per modum appendicis locum habere pof- fit, olim relatum à Nobili de fe ipío, fano : Ab itinere pau- «arum horarum domum reverío fubitam acutamque infra in- - tus in inteftino re&o veniffe affli&ionem , nec de(inentem; nec leniendam , ut ex urbe chirurgum properé vocari cura- rit; Hunc modeftà fa&à dilatatione dextré admodum & feliciter apprehendiffe & extraxiffe offtetum oblongum, a- cutum, transverfim hzrens, quod à fe in menfa incauté. de- .glutitum ante aliquod tempus meminerit, & mirabundus. zransitum indemnem ad extremitatem usque obfervarit, do- nec male ibi nefcio quo cafu ita haferit. ' (Tubinga Auguflam Vind. d.16, Odlobr. 44,1719. mifJe.) LR OBSERVATIO XC | Dn. D. Joannis Cafpari Grimmu. |—. Cephalaleia swveterata per decemium I : |a | duras. iun | ME quidam per aliquot annos laboravit cephalalgia | 1 peculiaribus fymptomatibus ftipata nam dolor exquifi- | tiffimus periodicé, recurrit, praprimis (i aér fit undofus, hic | medicamenta parum vel nihil efficiunt fed caput fortiter | &omprimendo & ftrictiffimé ligando xger levamen adipiíci- | tur ; etiamfi decumbat in le&o fat molli, tamen quafi fupra | dapidem fe jacere ipfi videtur, quo fa&to fuperveniunt agry- | pnia; vomitus, lipothymiz & deliria ; & hoc durat interdum | per XXIV. horas, & interdum etiam longius. Ante dimi- .| dium anni tanto impetu ingruit hic paroxyímus ( quod antea nunquam fa&um) ut per octiduum nihil nec efculentorum | nec potulentorum affumere potuerit, cum continuo fudore LM 1 Cca2 - frigido. | | — Án H— e — — ARR ———————————— BM — - ! 2064 Obfervatio XC. frigido. Cum autem omnia medicamenta & auxilia adhi- bita fuere incaffum , ratus fum fubeffe malum immedicabile; adeoque judicavi caufam affectus hujus fpasmodici infignis. non effe materiam diffipabilem feu fluidam, fed folidam fta- bulantem in finubus cerebri, fiquidem ibidem materiam to-. phaceam feu gypfeam repertam fuiffe; teftantur Obfervatio- nes fide digniffima. OBSERFATIO XCLl Dn. D. Joannis Cafpari Grimmir. Foraminulum in parte dextra xoentriculi lapfu. ex alto letbale. . Apheus quidam ante fedendecim annos ex alto cecidit in baphia in lignum (quod Germanicé vocant 9Qatibel? $3ol& ) & hzc allifio facta fuit circa coftas fpurias dextras, adeoque per o&iduum le&o affixus fuit. Poftea femper. conqueftus eft de dolore lateris dextri modo minore, modo. majore ; & quia fibi perfuafit hujus doloris caufam ftabulare: in ventriculo, femper à me popoícit vomitorium, quod ipfi. autem certis de caufis denegavi, adeoque juffit uxorem, ut. vomitorium procuret ex pharmacopolio, quod etiam coaáé accerfivit, quo affumto do xaj xa/rc« ad lipothymiam usque operatur. Nihilominus tamen feníim atque fenfim dolor punc&orius in dicta parte íta accrevit; ut perpetua ferie lecto affixus fuerit; poftea varia fymptomata fuborta fuerunt , fcili-- cet vomitus, febris lenta; agrypnia, cephalalgia & intumefcen tia abdominis , qux indies adau&a poft IV. hebdomadas mortem attulerunt. In fecione abdominis in przfentia al- terius Medici pra&ici hujus loci, in parte dextra ventriculi quz fubjacet epati; foraminulum rotundum in figura denarii ex quo pedetentim feu guttatim contenta ventriculi in ca- vitatem abdominis effluxerunt ; & ibidem excoriationem-& | Corro- Ew j "i | Puer 6. aunovum bemorrboidibus fluentibus laborans, 205 | cofrofionem, tandemque gangranam cauíabantur. Unde fo- ^raminulum iftud ortum traxit, citra omne dubium cauía fuit fupra di&us lapíus ex. alto; nam exinde, ubi fcilicet allifio ad lignum fa&a eft, conquaffatio epatis & partis dextre. ventri- '€uli fübjacentis exorfa eft; ex his partibus conquaffatis enata !fuit coalitio » fcilicet particula ventriculi adnata fuit fübftan- |tie epatis: Cum autem ex fumto vomitorio propter motum ! ventriculi inverfum vehementiorem particula hujus adnata | abrupta fuerit; natum inde eft di&um foraminulum. b OBSERVATIO XCII p" | Dn. D. Joannis Cafpari Grimmil. | — Puer 6. amorum bemorrboidibus fluen- tibus laborans, CA rariffimum effe laborare homines xtatis tenerioris "2 hzmorrhoidibus apertis uno ore teftatur fchola Medi- corum. Contigit fepius, quod puer quidam annorum VI. laboraverit hoc fluxu, interim nulla adtuerunt fymptomata; mam vegetus erat nullumque fenfit dolorem. In hoc cafu ad- hibui la&icinia cum terreis.. Procul dubio hoc malum ortum traxit ex plethora & acrimonia fanguinis fcorbutica. OBSERFATIO XCIIIL Dn. D. Joannis Cafpari Grimmii. Phreneticus per potum copiofàm cerevifue 2». Wurzen[is curatus, ^ ups | [obborabat quidam "Mercator hujus loci famigeratiffimus phrenitide cum infigni aftu febrili & deliriis enormiori- bus; ita ut vix tres viri ipfum domare valuerint, & cum fitis extinguibilis eum invaderet ; intra triborium quatuordecim Dte2 ^r. menfuras à LA | | |.406 Obfervatio XCIV. meníuras cerevifiz W'urzenfis epotavit ; quo facto largus fu- dor infequebatur , calor fanguinis inflammatorius & deliri enitus ceffabant, & ita paulo poft reconvaluit. Procul du: bio per potum hunc extraordinarié infvetum & vix auditu particule in maffa fanguinea falino-fulphurez inflamma fuere dilute, hincque ceffavir phrenitis cum zfítu febrili deliriis, | | OBSERVATIO XCIE. ...- Dn. D. Joannis Cafpari Grimmir. j Puer 8. amorum ex efu H. Dature Gar - zi feu Stramonii [pimofi per XXIV, boras delirans. (n uxor ftannifabri cum fuis filiolis hortum ingredere- tur,ex his junior capfulam feminalem herba Datura ab- ripiebat & femina in hac contenta edebat, paulo poft circiter praterlapfis horis tribus incepit infanire & faltando; gefticu- lando, cachinnando & cantando delirare. Cui malo refiz ftendo propinandum adhibui lac tepidum cum theriaca An- dromachi, quo fa&o paulo poft fubíecutus eft fudor largior per totum corpus & fomnus per 24. horas, poftea hic pa- roxyímus plenarie ceffavit, | : Nota. -: Hac herba Grzcé vocatur z&eaxexxaAor, Latiné po- mum fpinofum, nux metella, hyoícyamus de Peru; Hippoma- nes, nux methel Avicennz & Datura Turcarum, olim ad no- " ftras regiones transportata eft ex India Orientali; adeoque in plerisque hortis Germaniz invenitur, habetque capíulam fe» minalem fpinofam, & in hac tria interftitia; femina intus cott- tenta funt alba, in maturitate autem nigricantia. * Nunquam interné adhiberi debet, nam habet vim infa- niendi , unde ingreditur Turcarum Maslach, imo fi in majori | : quan- Micfus eruentus in puero. — 207 antitate affumatur poffidet vim necandi. Si autem aliquis his feminibus ufus fuiffet, ftatim affumat hauftum cerevifize calide cum butyro mixtum , item & amygd. dulc. cum Bol. Armen. feu vSigill, in vehiculo conveniente ; pro odoratu onvenit acetum rutaceum cum Eff. Caítor. mixtum. OBSERFATIO XCF. Dn. D. Joannis Cafpari Grimmir. — —— Mifus cruentus m puero. | pus cujusdam Pharmacopei XI. annorum; cum prafcri- berentur & ad ícatulam darentur moríuli ad coitum Mynfichti ; furripuit de his clanculum aliquid & comedit, quo fato poft bihorium fubfecutus eft mi&us cruentus enor- mior, imo per urinam fruftulum fanguinis in magnitudine pollicis initar mole excrevit. Poft adhibita medicamenta e la&e, ó» amygd. dulc. & emulfione fem, 4. frig. major. per biduum reconvaluit. — Quia; uti notum; morfulis ad coi- tum Mynfichti admifcetur aliquid de cantharidibus, qua infi- gnem habent vim corrodendi ; & ejusmodi effe&um in tali nore tenello vefice urinariz corrofivum produxerunt, [ ( Lipfia Auguflam Vind, d,3. Nov, |a — A, vy19. mil]a. ) | a. ^ OB$SERFATIO XCVI | | Dn, D. Eliz Camerarii. Macbinarum atque Enchirefium funpliciorum in luxationibus preflantia. "Édecím aunorum Juvenis ex agro cumPatre redux, equo- " que ve&us, hoc fübitó perterrito atque aufugiente feroci- ersexcatitur)hzretque altero pede in appenfis ephippio funi- a5; trahitur, rapiturque infelix puer capite terra allifo per longif- Jom 0 10Mervatio XGVT. ^k b longiffimos pagi vicos; trabibus ftratos, queis miferum capüt. riumerofis alliditur i&ibus, equo per interftitium duarum co-. lunmarum impetuose transeunte, corpuículum infelix mifer-- rime quaffatur, laceraturque, donec tandem duas inter xdes reda&tus in anguftías furens, trahensque miferum equus ab au. daci Virgine detinetur fübito, liberatürdg femimortuus Juvenis .à laqueo, cui implicitus pede hadenus trifti fato firmiter hz- ferat. JKger fine fenfu motuque decumbens vix ulla vita | dabat indicia, omnia capitis integumenta ex occipite depen- debant à cranio avulía latiffimé, lutoque ac ftercore repleto intervallo, que quidem mox lota vini fpiritu aptabantur in fitum pritinum, rafumque cft caput, & fomenta ipfi adhibita ex arte ; magnum fub inferiori maxilla vulnus hiabat amplif- fime, maxilla utrinque confra&a, cui profpe&um pariter fuit. Apparuit dehinc luxatum genu, extenfo igitur ut par erat pede, repofita funt mox ifta offa Mortui inftar cubabat eger, truncumque referebat ; altera autem die Chirurgus de- nuo omnem corporis ambitum accuratius perveftigans luxa- tum quoque introrfum deprehendit femur, rogat parens ut & hujus repofitioni daretur opera; promptius autem alacriusquee omnia ifta licebat exequi, cum femianimis eger nihil eorum. quz cum ipfo agebantur perfentifceret, deerant Chirurgo in» ftrumenta ac trochlearum combinationes , juffit hinc in terra extendi juvenem ,. pluribusque adhibitis apteque collocatis robuftioribus. viris extendi pedem curavit aequabiliter, tum fubito ac dexteritate agili longiore cylindro ligneo linteis obvoluto, & manu utraque prehenío femoris offi fortiter tan quam plano inclinato admoto caput ejus cum vigore verfus acetabulum fuum urgere cepit, quod illicó non fine ftrepitü fonoque extantiore 1n cavitatem fuam irruit ; repofitumque eft feliciter ; - *gro quafi mortuo omnium ignaro coque magis tractabili. "L'ardius. proceffit tot malorum fanatio;quitt- taque. demum feptimana adítantes cepit iterum agnoícere (tanta fpirituum confufio cerebrique con«cuffio fuerat ) reme | Macbinarum, atque Encbirefium fimpliciorum cc, 209 diis tamen cephalicis, nervinis, bezoardicis, nitrofis, vulnera- risque internis atque externis ftrenué res ata eft ut. plené reftitueretur prodeuntibus ex vulnere maxillze officulis plu- ribus cariofis, quanquam & hoc tandem penitus occlufo; ju- - ' veneque ad plenum corporis vigorem feliciter redeunte. Ea- |: dem fimpliciore methodo (ex plani inclinati vedisque ratio- me combinata) opem fenfit fub idem feré tempus prefectus quidam, cui thoracem verfus humeri caput exciderat; hunc fruftra variis diftra&tum linteis;methodisque;fruflra etiam por- ' tabilibus, quod folent admotum fcalis, in terra tandem repo- duit Chirurgus, talo dextri pedis prolapfo capiti admote (brachio autem fortiter, juvantibus fulcientibusque ipfum aliis 'Fobuftioribus viris extenío) illoque fic ad oras acetabuli fui promoto, detentoque fic brachio; donec eodem linteis ob-- voluto cylindro zquabiliter urgente non fine fonitu manife- flo fuam in cavitatem refilirec humeri caput, redeunte mox brachii motu; doloribusque mitioribus redditis... Neque ve- 'fÓ potuit eadem gaudere fortuna miles paulo poft brachium offerens luxatum , atque à Chirurgo dudum negle&um, cum 'repofitum tamen primum judicaretur, nec poterat veró mi- 'fellus manu pileum capiti impofitum attingere, varia hinc à ' variis tentata funt Chirurgis, violenta etiam methodo, fi qua iratione humeri illud caput repelli in fedem fuam poffet, fed. obftitit pertinaciter occalleícentia & intervalli diuturnitas, re ligitur pro defperata ab iis habita, ne quid relinqueretur in- |tentatum, emollientibus fovebatur diutius pars affecta , tum |veró Chirurgi íeptem robuftiores & linteis admotis extende-- ibant brachium, & fextuplicata quoque adhibita trochlea, nec licuit tamen vel hilum proficere in mutando capitis prolapfi Ifitu; donec tandem repetita extenfione ;. ejusdem Cylindri- (memorati tentaretur quoque applicatio violentior, qus ta- men firmatam jam pertínacius in loco peregrino offis íüummi- |tatem in fedem priftinam propellere plenius haud valuit; tan- |tüm tamen effecit; ut poffet manu iterum attingere caput «—- Obferv. Acad. N. C. Cent. IX. — Dd pileuna- LU MP bh | Olfervatio ; XCVII. — € ommo *pileumque, quod antea haud poterat , & ficaliquem falem | hinc fru&um vel tantillo latior fucceffu ferret; exuendus alias - militis officio homo mifellus vitz huic generi dudum addi-. és, aliarumque artium expers. AD t OBSERFATIO XCFII Dn. D. Elie Camerarii. Mus cruenti largif]mni cum ani flu inveterata combinatio. | ; ws ot Extor annorum nunc circiter triginta; feptennio feré ab- hinc propé fphin&erem inteftini re&i abíiceffum paffus. ef admodum dolorificum, qui apertus intra. octiduum coa- luiffe videbatur, brevi tamen poft infidum recruduit malum; ac largam ftillavit faniem , acceffit fenfim fenfimque dolor effis facri enormis atque adeo aucia eft fenfim effufio fanieis. ut totus contabefceret inter continuos dolores , fubftrataque: ipfi lintea putreicerent ; morbo in pejus continuó ruente adeo, ut triennio integro ab opificii fui laboribus ob dcbili- tatem abftinere fuerit coactus; remediis tamen ipfi exhibitis: vulnerariis ac mundificantbus, febri. fimul. qux obrepferat;. lenta haud. neglecta, id tandem effectum eft commendata adcó in prudentiorum Medicorum praxi expectatione come moda, ut fedione, quam reípuerat conflanter xgrotus, negle-- &a; defineret tamen largiffinus ille faniei fluxus, egerque vi- ribus quodammodo biennio abhinc reftitueretur, ita quidem. efficaciter; ut licet attollere onera gravia durosve fubire la* bores haud valeat nec frigoris ferat inclementiam, fuis tamen. laboribus przeffe in hypocaufto commode: füfficienterque valeat, ulcere ha&énus minutiffimo faltem foramine hiantes 4c parcius cfundente faniem fübinde flavam ac tenuiorems «uam exilem; fi przcedentia graviora fpectes, moleftiam lu- pcatifime — Hujus veió anni 1719. 28. Aug. die im nee vica Mictus erueuti largifft cum ami fiflula dc, — 2t vinea fua decerpturus ex arbore pruna fenfit lapidem fum- mum lapídeorum queis infiftebat graduum fub pedibus ab- fcedere, fimulque in przceps cum lapidibus illis decem fere pedum altitudine decidens, (iniftrum latus ex vi lapidi. allidit fuccumbenti, ut ille frangerctur, correptus deliquio jacuit diu, donec ad íe rediens reperet magis quam rediret ambulando jn viam , qux ducit in urbem, ubi repertus à cuftode vinea- rum domum inter deliquia & dolores immanes deducitur ac quaíi portatur. Cum veró ad fenfüum ufum in vínea redii(- fet, mox inter dolores graviffimos urgente onere veficee emi- fit ter magnam finceri fanguinis vim per urethram, cumque & domi in le&ulum effet repofitus, urine cruentz largiffimee profiuvium haud ceffavit ; fecta vena; inun&toque vini fpiritu Xorpore, finiftroque cumprimis fummé dolenti latere. im- mobilis jacuit, metuens fibi à minutiffima etiam corporis mo- titatione, data veró funt remedia congrua, pulvis feduló ex- lhibitusex pulv. pannon. rubr. ocul. cancr. antimon. diaphor, fad. alth. bol. armen. nitr, in aq. malv. cum (yr, de jujub. 'frequentiffimé hauriendum przcipiebatur theeforme infuíum ex lalvia & veronica, decoctum ordinarium cum chzrefolio *co&um hauriebat ; hecque planta largiter incocta Juículis eo- »dem Ííerviebat fcopo : externé inunctioncs fpiritu vini ita a&z, ut ille & infunderetur & circumfunderetur emplaftro -quod toti lateri impofuerat Chirurgus. Ita urina cruenta "quidem aliquot adhuc diebus prodiit; fed quantitate admixti «ruoris fenfim imminuta, donec die feptimo flavefcete iterum *ac naturali ftatui inciperet appropinquare egerque motu fen- "fim ac fenfim reddito liberiore fub itta dolorum fucceffiva cef- ; fatione acevaneícentia commodius jam in hypocaufto iterum obambularet, &íi adhuc admodum laffus ac debilis, id tamem ánter dolores fuos ac cruciatus probé advertit, fi(tulam fuam - ani hos intra dies nec ullam ipfi peperiffe moleftiam; nec do- lores acceffiffe in offe facro , nec quidquam per hoc tempus 'effluxiffe inde faniei; cujus alias ftillatio nunquam penitus ce(- fare folet. INS DRE OBSER- | 812 Obfervatio XCVIII. OBSERFATIO XCVIIL Dn. D. Elize Camerarii. "dHdtbma ortbopuoicum in opifthotonum fpas-. ! mosque terribiles nou [me fafcini fufpicioue " tranfiens. d Ni liodié delicatum magis, aut paradoxo propius quam fafcini ia Hiftoriis Medicorum facere mentionem , cum plurimi confidenter adeó omnes à faícino morbos promiícu& videantur profcribere , aut fi mavis ridere; &ft veró non fe- mcl ab eorum recefferim opinione ; ubi manifefta rei fuppe- tebant judicia; in cafü nihilominus heic fubjungendo nihil de- terminareaufim;res enim non liquet;nec incertas amo conjectus ras. Puerannorum duodecim;fzpe quondam cephalalgia tenta» sus, pallidiusculus, diuque torpidus;adeó ut narium optaret hze-- morthagiam, qua levandum fibi caput credidit, laffusque ince- deret, fubitoamifitloquelz claritatem, deglutitionem fenfit co hibitam; coepit refpirare difficulter, ac cum fono, ita ut paucas intra horas orthopnoea corriperetur intenía s acceffere terro-. res in fomno graviffimi , &(i inter dormiendum halitus effet. proríus liber; appetitus non omnino ceflaverat, pulíus poft. aliquot dies fit intermittens, cumque ifta omnia fpasmodicum. fratuui , nervosque oftenderent irritatos, vefice in brachiis. furisque fucceffivé quatuor excitata funt, fermentum plantis. pedum admotum; íenfim fenfimque mutantur paroxyímis non meré jam afthmatici, fed & delirium junctum adícifcen- tes, dolere cepit brachium, cui fimul videbatur imminere pa- ralyfis, queritur videri fibi aci ex le&o projiceretur ; colli gitque turbátus leéti tegumenta, jacet quaft in deliquio fub inde, vel fi mavis interna convulfione, claufis oculis, fubinde Íe tamen aperientibus , fed corneis, tota dein node dormi- vit; refpiratque tum facilé, urina tenui, antea muco tenuiore imbuta. Exhibita fuit mixtura cam Gummi Bap b — Mflbina ortbopnoicum in opiffbotonum fpafmosq; c. 212 dule ex eodem gummi, extr. enul. caftor. cinnab. nat. deco- -&um pe&orale, thée fpecificum &c. ung. pectoral. & nervin. $30. Jan. (ann. 1719.) quatuor fuftinuit paroxyímos, immotus tum placidusque , quaíi dormiens, altius refpirans, pollices | comprimens, claufis oculis; finito paroxyímo refpiratio non 'amplius fonora fuit, friguit in paroxyímo; fudoreque frigido ;perfundebatar ; dolente adhuc brachio; trementeque, & quafi immobili: Sequenti die pedibus non amplius infifüt, iis quafi refolutis ; increfícunt paroxyími, leéto conatur egredi, mutat perversé fitum, omnium poftea ignarus. Jamque ab initio morbi nullam vocem emifit clariorem , aure loquentis ori ad- movenda; fiquidem "animi ejus fenfa parentes fcire. vellent; dormiens facillime refpirat ; tum fubitó coepit attolli abdomen capite pedibusque lecto innitentibus opiftotoni in formam; ut yel duo fimul Viri fubillius corpore potuiffent rependo tran- fire; cum paulo ante rigiditate. directa tetanum obtuliffec triftibus parentum oculis, pollice curvato vix ulla vi extra- hendo , tenuis tum urina erat; qua biduo antea fedimentum obtulerat. 1. Febr. plusquam triginta una. nocte paroxyfmi eandem exhibuere triftiffimam fcenam, fatis in intervallis valet: dormivit poftea octo horis continuis, fpuma ex ore agitur in paroxyfmo, qui increícunt adhuc, ut Viris opus fit robuftis pluribus, qui corporis capitisque impediant allifiones violen- as» Ípaímodici motus variant; nunc rigidus infurgit; nunc in arcum contrahitur globumque quafi format. — Frequentiffimi 3. Febr. paroxyfmi, in intervallo multa de monte conícenden- do memorat, bonam noctem quatuor peffimi dies fequuntur ; nunc agitantur membra, nunc tetanüs confpicitur, xgro mox pedibus, mox eodem momento capiti infiftente ; mox in arcum curvato ac formante opifthotonum; gyris celerrimis, ea & violentia & pertinacia, ut feptem gyros capite in lecium fixo elatis:protenfisque in aérem pedibus trochi inflar una ferie effi- ceret abfolveretque, ac duravit hoc malum ea frequentia & violentia; ut totum calcitrando lectum laceraret, uíuique ul- : Dd 3 teriori | | | WE. Obfervatio XCIX.. | | | teriori redderet ineptum. Áb eo tempore remedia averíatus elt, donec tandem poft fumigationes quasdam uterentur emetice fortiffimo , poftea atroces paroxyfmi tandem ceffarunt; alii ve- ro füucceffere tremoribus manuum przcipué confpicui. i:e- rum tamen füb Martii finem Lunz(g quadraturam paroxyfmno mentis ufum auferente tentatus eft; fübíequa tali oblivione; ut mentis quoque compos omnium oblivifceretur qui ipfum paulo ante inviferant. Circa illa tempora fubito voci claritas redit, ut fonora illa magis quam ante morbum fieret; dehine recté fatis valuit donec binis ante aícenf. Feft. diebus fibi per- fuaderet aliquem fibi: violenter detraxiffe tegumentum lecti ; ac manum aliquam fibi compreffiffe oculos; quod eó magis parentes terruit, cum in ipfo morbi principio aliquam fafcini fufpicionem parentes in feminam quandam conjeciffent; Materque cjus, femina & prudens & honefta, cum altera die lectum petens, vigilans ; oransque clara voce; fentiret in utro-* que fe brachio duabus quafi manibus violenter tangi ac com iuingi , indeque prz terrore exclamaret, mané in quovis bra chio con'piceret quatuor imprefforum digitorum co ín lo maculas coerulefcentes durantes, at fine dolore, per feptima-e n3s quinque; horum veró quicquid fit, puer eodem mane tre- meas lectum cogitur petere; akeraque die epilepticis motibus terribili vi corripitur, recurrentibus ultra triginta vices cade n die, capite miferrimé allifione contufo, actaque hac fabula. pet hebdomadem integram; iterum dehinc ulus eft emetico vio: le3t05ac tandem reftituitur ; ha&enusque ; anno ad finem j: vergente fat bené valet. | E OBSERFATIO XCIX. | Dn. D. Elia: Camerarii. P Deliriorum ac Spafrnorum internorum [mg | laris combinatio, BE 20 Vi Juvenis viginti & quod excedit annorum per fcalas afcen. dens, cum jam fummum atüigiffet earum gradum , nefcic Y .' AR " (0 Deliriortim ac Spafgorum igternorum ngularis Que. 21$ |qua pedis in togam przlongam involutione przcipiti retror-- fum devolvitur lapfu, caputque graviter fatis eque ac totum corpus allidit; delatus in hypocauftum, variisque. excitanti- bus à deliquio diuturno refocillatur, molefté quidem noctem (fed fine. magnis tamen fymptomatibus transegit, cum veró horis matutinis graviora minari videretur tam praccps ac vio- lentus lapfus, Chirurgus vocatus abrafis capillis capitis omnem ambitum probé examinans nihil lzfionis manifeftz, aut infignis potuit deprehendere , redire potius videbantur diffipatz quafi tanto & terrore. & lapfus impetu vires; fed cum in. vado effe. viderentur res zgri; incepere tamen vefperi primz poft lapfum liei obfervari fymptomata graviora, qua cum ad decimum. jam usque, per vices affligant diem non definunt effe fufpe&a;. licet in intervallis eger fatis fit alacris, extra lectum degat, at- | | *ut" '" ique appetitu non deftituatur; funt veró fufpecta illa mala, fin- gulares quedam vel deliquiorum vel deliriorum fpecies ; quae ipfum cum € fomno evigilat potiffimum corripiunt, ita ut fen- »rimó vocatus convenientia probataque remedia, juffi, cnm & neum de ancipiti malo peteretur judicium, fimilia iftis, atque Mia quaedam adhibere remedia nervina ; ex Liq. C. C. fuc- nat. pulv. epil mirab. Mynf. Pannonic. rubr.- nitr. cafto- reatis &c. admixto largius; urina monente; cortice peruviano; emifere hinc paroxyfmi, quos & cohibere poterat aut retar- dare íomno refiftendo. — Poft tertiam à lapfu feptimanam, ac- Teffibus iftis per dies complures ceffantibus, huc rheda ve- Rus rediit, lipothymia iniunere correptus; unde exacerbata »mnia, unaque die paroxyímos tres fuftinuit; trium quemvis iorarum ; qu: deliquium adeó non referebant, ut potius ma- ma actionum varietate hactenus luferint fatis feriarum, loque- atur concinne de rebus Theologicis (quafi qui in fomno lo- T etur, recitat ubinde verfus ex Triftibus Ovidii, jubet can- |! Q1c6 E bas 20 216 Obfervatio XCIX.. Deliriorum ac Spasinorum d»c.—— tare, & certas quidem aptasque cantiones, cantat cum adftanu- bus, loquitur vero & multa de certo centenariorum fibi in- cumbentium pondere, quorum aliqui jam à corpore fuo fint. devoluti, refpiciens forte in ifüsphantafie turbis criticor n numerum dierum , qui ipfi à Chirurgo in malo tam fufpe&to fuerat tanquam attentione dignus commendatus, paucis multa: ac mirabilia agit ; ac loquitur, videturque agnofcere adftantes. tac, adeó ut nodos tunicarum tangendo, manus marfupiw. immittendo, indeque varia extrahendo ac contre&ando diftin- gueret fuos, cumque in tali paroxyfmo diu manus exererets. quzrens aliquid, omnesque obvios rcpelleret, incepere offerre ipfi ex numerofa bibliotheca libros; quos omnes, cujuscundg etiam fuerint formz, tangendo agnovit; nominavitque, reddens eos; tandem juffit Medicus adítans ( non claufos folum oculos. zgri, fed & capitis tegumento obtectos conftanter hactenus vi dens, audiensque per horz fpatium Graeca & Hebrza etíi nom connexa oraculi velut in modumrpatheticé prolata) adftantem virginem ; gro chariorem , offerre poft alios repulfos ma- pum fuam ; illam veró, tangendo , reperto tandem in digito: auriculari annulo ; retinuit parum & acquievit, lento dehisl gradu mentis compos reddirus, fenfibusque, reftitutus, in quo* vis enim paroxyfmi fine fenfim ad fe rediit; poft horz, i i longius, hunc brevius intervallum, omnium à fe geftoru n xqué ignarus acfi dormiviffet; quorum quidem paroxyímo- rum ingens fuit numerus; poterat tamen & illos cohibere aut differre eorum accesfionem , impediendo fomnum, eique re fiftendo , femper enim adoriebantur evigilantem, Prioribut veró remediis nervinisac cortice potisfimum paucos intra die: fuit reftitutus, homo catera hypochondriacus infignis affe &uum vehementia; ira potisfimum ac amore vehementer agt- tatus. : 1 T (Tubinga Auguflam Vind. d. — Y2, Novembr, 4.1719. mif]e-) — QBSER- M SPSR C. De Venteibus monftrofis , "6. 217 p OBSERFATIO C. — Dn. D. Sylv. Samuelis Anhornii de Hartwifs. De Ventribus inonftrofis , Conceptione Tuba- | via (? extraordinaria Hydropis fpecie, | L ures ab annis compluribus , medicam manum folicitá- 5 * runt & Juniores, & qua ztatem attigerunt, quà folenne ' foeminis tributum expendi parcius & minus regulariter confue- | vit, quibus ceu Utero ferentibus venter fenfim extumuit , va- !rium fuit quod. variz fatum expertz funt. — Plurimz mali in- !ereícentis mole, tabidz tandem occubuerunt. | Id prodigii ob- !tigit Curforis noftri publici Glintzii foeminz, tricenariz , quz : |per plures annos: pregrandi ventris farcinà, fibi & aliis terrori lexiftens, ex allifo vehemente in terram lapidibus ftratam ab- domine ; mox enormi quantitate urinz profusà, omhi tam pe- lum quàm ventris tumore liberata, hucusque incolumis |; Vivit. |- . HI. Plurimum analogie cum recenfito cafu habuiffe tu- "morem quem Amplifs. Dni. Confulis noftri Nepos, Juvenis |17.annorum fesquianni tempore nutrivit; qui poftquam ex Ar- ;thritide vagà toto corpore fubtumidus, pluries Anafarcá, per - lotii quantitatem redditam curatus, tandem ventris Sarcinà ac- «reícente pro Afcitico habitus, ad medicamenta veró naufeans; - diu (ibi reli&us eft , extuberante fenfim, & lymphá pellucente "umbilico ; càm ad pugni altitudinem afcendiffet, fimplex cu- —'ticule pertufio propofita eft, quam formidulofus Patiens decli- — mávit tamdiu, donec umbilicus fuá fponte ruptus, unà & perpe- — tuà fe undà exonerans, feri menfuras circiter quindecim , fine virium difpendio profudiffet, exhinc collapfo ventre; parum - ultra eductum eft, impofitis per intervalla fomentis, largius urina profluxit; & brevi fanato vulnere pro opificio addiícen- do ad Magiftrum reveríus indies firmiore talo incedere vifus eft; poft menfium duorum decurfum fpiritus difficilior redditus —. Obferv, Acad. N, C. Cent. 1X. Ee $»:8 o s Obferuastio S o cron: eft; & novi ftagniinis ferofi indicia, denuo illum lecto addixé- re; tumor ventris inctevit, & turgensin exftante umbilico aqua- rum copia, diffractis ruríum foribus, cum impetu. forás erupit, & integram fitulam ut prius, fero obícuré flavo explevit, cura- tüs iterum, tertium extumuit; extabuit fimul; & profufo fimic : liter latice fatis cesfir.. | | Jj ow Cadaver fe&ione lnftratum nihil feri in abdomine conti nuit, cutiscum carne mufculofa ad inguina praefertim ceu folle: "ánflata mediantibus veficulis fero madentibus cohzrebat, intét duplicaturam Peritonzi aliquid feri, vix Libram excedentis de- lituit. Peritonzi facies interna pluribus tubulis lymphaticis: ceu nodulis glandulofis , limmpidam presft plorantibus; confi- tum fuit; & fidem indubiam fecit, ex hoc fonte prodiiffe de- pluvium, quod graviore onuítum depofito onere per vices novo ftagmine collectum fit, inteftina bene fana comparue- runt, hepar plures corruptionis notas habuit, & magnitudine excedens , pallefcens & digitis preffum in amurcam diffolu- bile; pulmones dextri lateris corrupti fuerunt, & Pericardium. ne guttulam feri continuit. : | i III. Honefta Civis Machzropoei Locheri uxor, à fupe presfis Catameniis 5o. etatis fuz. anno; preter quod ventre fenfim turgidior; nihil moleftiz fentiens, & exin fe gravidam im dubié autumans, ex quo motum infantis nullum percepit & | fuá fe fpe delufam vidit, auxilia ubi potuit quafivit; nihil fuit quo diminui ventris moles poterat; urina aflumptis & quanti- tace & qualitate refpondit; pedes omnis tumoris expertes, refpi- ratio liberrima, nec coloris faciei nec virium defectus notaba- tur, licet ftupendum tuberis pondus fecum ubique geftaret; at viribus prevaluit morbus, marceícebat caro muículofa , venter rimas egit; & tantus illum dolor torfit, ut apertionem abdomi- nis multà prece folicitárit; dum veró affeéus non tam Afcit dis quàm tumoris Tubarii facie compareret, ex fimplici Para centeí haud quid auxili fponderi poterat. Tuba fecuon ope evacuationem reformidabat. Paracentefin aíciticis es un 23 ^x. POM E -.. DeVentribus monflvofis, Conceptione Y ubaria doc. -2 2-3 doque cum iolamine adminiftratam expetiit, id datum eftpre- cibus, fimplicem abdominis cum lanceola pertufionem tenta- 'tam, tantumque lotii quantum ad füblevandam onere fatis vi- Ibi fuerit, per intervalla extractum iri; junctà Prognofi , fic quidem levamentum ad pluículos dies, ne minimam veró re- 'ftitutionis fpem concipiendam effe, in omnem eventum para- tisfima admarurari auxilium cupivit, gratificatum eft ,— & per !Chirurgum Zollicofferum extractz funt mane & vefperi feri fla- veícentis librz circiter fex, multümab Agra deprzdicato leva-- mine, é vulnere tamen utcunque folerter munito, non minus per noórem profufum, ac binis deligationibus emiffum fuit; mane ab extra& turundà, liquor turbidus fubcruentus magná !vi profiliit, tertio die verum turbamentum Tubaríum veré ca- |daverofum tanto impetu per repetitas explofiones excretum eft, A iut vel minutz fpatio patina duarum menfurarum adimpleretur; lexhinc retineri nullà potuitarte, quin & adpofita linteamina & le&um oppidó cum foetore intollerabili madeícerent, ex quá- |vis detraétione major notatus eft impetus, & ceu ex vafe bene 'Obturato mufti fermentantisexploftva proruptio,quantumcundqg |autem colliquamenti foecum vini amuli & mephitim fpirantis |detraheretur, ne minimum diminutus, auus potius eft ventris lumor,; interea vires elanguére, febris, delirium; fpasmus accef- fit; & fexto die Fati legem fubiit; pedor non ftomacho feren- dus, fateor; cadaveris luftrationem prohibuit. n Plures infuper przcipuarum urbis Familiarum | fimiliter -laffe&e occubuére, calamitatis noftrz particeps factus eft Dn. "Pra(es, Magnif. Dn. Lucas Schróckius; fuis nos confiliis quan- -|doque beavit, infauftus fuit omnis conatus in Tubis colle&am - eolluviem , per folita primarum viarum excernicula, evacuan- di; ut mirum non fit clufiffe hactenus & elufurum in pofterum 'ore, hoíce folertisfimorum Medicorum conatus Pharmacis in- Jexpugnabilem morbum, his füimulis motus decrevi, quà primá licitum fuerit occafione, per profundam in Tubx cavum pene- - rantem incifionem; aut fimul evacuare coacervata liquamina, ioi. Ee s aut "420 ^ . — Obfervatio C. aut inje&to ad fundum vinculo tuba baün conftringere, & cul- tro refectum folliculum extrahere, id inftituti minus difplicuiffe - Dno Prafidi, in fuis 19. Junii 1698. ad me datis fequentibus teftatum dedit: Qua de Hydrope faccato refers. ft per. fectio- sem aliquando curam experiri daretur , ves effet memoratu digna, nec de felici eventu prorfus defberandum, modo ferum zon pluribus inclufima vehiculis irritam. reddat curationem, qualis in egrota d me Ephem. N, C. Dec. 2, ann, 8. ob[erv. 233. qmemoraius fuit, in quo equidem fi non plures, duas tamen mi- aimmum ade[Je veficas, tau explorare potueram ,. & adflan- dibus indicaveram; aculeos hec mihi addidére ; rem quà datá occafione experiundi.- | | 1 V. Anno 1713. veré Venerabilis fenis ; Excellentifs. Dni. Adriani Ziegleri; Med. Do&. in Abbatiscellenfium pago pri- mario Celeberrimi ; Lectisfima Filia; poftquam in primo tho- ro plures abortus, feptimo menfe fingulos; pafla effet, ex fe- «undo matrimonio filium ftato tempore peperit fanum, hucus- que füperftitem ; in puerperio parum fluxiffe lochia advertit; venter turgidior maníit; magis infuper elatus, poftquam é puer- perio egreffa eft, detumefcentiam exfpectavitex Menfium flu- xu, qui promotus eft obviis primum, dein fortioribus Emena- gogis, adhibito Optimi Dni. Parentis, Fratris, & ex forore Ne- potis; Celeberrimorum Medicorum confilio, nihil conquifita quecunque auxilia ad fublevandam onere valuére, ego poi mum vocatus, tumorem faccatum, non nifi profunda incifiones & colle&i ex foetu corrupto liquaminis evacuatione aufferen- dum, períuadere conatus fum moeftisfimo Parenti, per No- bilifs. Nepotem, Dn. Doc Grabium, Medicum eximium, & maximé fagacem , argumentum fuppeditárunt auctoritas Dni. Przfidis & (timuli Excellentifs. Dni. Do. Pfifteri Schaffhufien- fis Medici & Chirurgi exercitatisfimi, qui ut non inani ratioci- nio fed experimentis fuffultum demonftratum daret propofi-|- tum, epiftolam Cypriani Med. & Profeís. Anat. & Chirurg. in| Academ. Eraneq. Publ. quam ad Amplifs. Thomam Milbing n 4 Me 7T tT |». De Ventribus monflvofis, Conceprione Tubaria dye. 22x — | Medicum Regium Londinenfem de Foctu poft XXI, menfes ex | uteri Tuba matre falvà & fnperftite excifo; amice communica- | vit ubi Vir Clariís. p, m. 42. & feqq. cafum addit noftris, quas recenfuimus & dabimus ultrà; plané confimilem , nobis quan- tum animi fuit tantum luminis fubminiftravit prolixior mate- rie in hoc Schediaímate diductio, ut commendare totis viri- | bus, incertum in cafu defperato medendi genus haud deftite- . rim; ut vero Celeberrimo Medicorum Tigurinorum Collegio ad deliberandum tradita res eft, hanc procedendi viam ab- horruiffe vifi; Curam per fimplicem abdominis pertufionem, -& alluviei per canaliculum amplioris meatüs in huncfinem fa- bricati ab Excellentifs. Dn. Do&. Lavatero cum fucceffu in ufum vocati; edu&ionem commendárunt. Dum decertata inter nos res eft, Chirurgus paganus acceffit; certam ex Para- centefi reftitutionem addudtis recentibus fic curatarum exem- plis; promittens; pollicitationibus fidens aures prebuit garru- lo, & infcio Venerabili Dno. Parente & Excell. D. D. Grabio, | qui curam ipfius per multa cum Viris Celeberrimis colloquia, usque impigram geffit; curam tantopere jactitatam admifit , | & felici, ut Íperavit omine tentatam ,. fuis denuntiari curavit, litraéo primis diebus fluidiore fero, fucceffit turbida , foecu- lenta vifcidior miftura, qua difficulterex vulnere ftrictiore pro- diens, digitis quandoque extrahi debuit, fic plureshebdoma- |das pacatius ac fperatum eft, egit; donec diminuto effluvio, & raffiore turbamento intus computrefcente , lentá tabe. cum aphtis faucium quávis arte inexpugnabilibus, tertio menfe poft fa&tam ventris perforationem, coniumeretur, ut autem pridem folicitata cadaveris luftratio; hzc quz ratione magis quàm ex- perimentis probata, hactenus conflitere, detegiffet plenisfimé; ob diftantiam tamen plurium horarum; obitus non prius ac poft f(epulturam mihi innotuit. | « Non tulit hic caíus, qui ut defifteretur propofito abfter- ruiffe poffet; imó magis calcar admovit, operationem quam Clariís. Cyprianus propofuit aliquando experiri; hanc etenim -. (ML E e 3 in ji$ ^ Sov. vascos ^ Obferatio: C: | . n defün&a noftra dextré inftitutam; quin feliciter. iuccefíur: fuiffet, nec fupra laudatus Excell. D. D. Grabius diffenfit. —.« ——. V. Pauco abhinc tempore alia confimili affectu laborans fe mihi curanda obtulit, honefta Paftoris Abbatiscellani uxor Barbara Hausammin 26. annos nata, quz ex fecundo puerpe- rio ventrem geftabat quafi denuó parturiens ; dum probe la- &àffet parum de hoc folicita, ablactato infante; menfibus fti- mulandis, ceu quod purgamenti uterini poft puerperium fub- ftiterit expurgandi intenta fuit, licet Menícs fuis periodis haud: fegnius redderet, aucta nihilominus eft abdominis moles, & in eam alitudinem excrevit, ut fuperato partüs exfpe&tata . tempore, monítri quid alihaud obícuré compareret; itum eft ad Obftetrices, Agyrtas, Carnifices, Circum foraneos & quam- cunque infamem medendo plebeculam. Solatium ex ampullis & íesquipedalibus promisíis tantum quandoque fuit , ut ex Drafticis utraque vià vel animam ejicientibus, fe plurimum füblevatam crederet, ad me delatus rumor eft; quàm ftupendi tumoris non minüs admirabilis Cura fucceffus in hac mulie- re; quz in urbe ad Arborem Felicem juxta lacum Bodamií- cum fità Chirurgi cujusdam Dni, Beníel ex Suevia hebdoma datim accedentis operà utebatur, dum ego in zedes Mercatu rá longe latéque Celebratistimi Dni. Albrechti b. m. vocat medicabar , vifendi cupidine motus oítenti, dum mecum de- liberarem, accerífitum me audio; & en! ventris emplaftris une dique muniti veré monftrofi curam omnem in ampla promif forum fpe ha&enus hafiffe & ne minimam faufti fucceísüs nos tam adfuifit, quin deteriora indies exípectanda effe, non fuii quod non pertuafum me redderet; annus elabitur & vix cutis osfibus hzret, accedit ad me cuim marito falicitus Pater curam quam vel nuncupato fe&ienis nomine Patiens abhorruit, jam . ejusdem nomine inítanter expetunt. S. Gallum deportari cue ratum & promiffum eft quicquid per vires liceret tentatum iris miíeranda facie tabe propemodum confecta, folà ventris far- cinà turgens incesfit; fpiritus minus difficilis erat; non EX id- E 3 De Ventribus monfivofis, Conceptione Tubaria dt, 225 fuit, nec pedum tumor notatus e(l, precibus inftitit fuá zrumná "quocunque id fieri modo posfir, liberari; parata funt qua ad fecandum cum Tuba abdomen ex methodo Cypriana requiri videbantur, dies operationi dictus eft Aprilis 17 14. folertis(i- mus quem habemus Chirurgicarum operationum gnarum ; Urbis Tribunus Dn. Sylvefter Hiller , incifionem fub. umbilici latere finiftro; profunde adacto cultello perfécit, vix medix longitudinem palmz progreffus, dum ceu undans fretum lym- - pham plená undáà extruderet ; deftitit ultrà fecando ventris ut ajebat elatere deficiente, vel metu potius, ne inter operandum Patiens periret; limpida primüm lympha; mox turbidior cru- nta prodiit menfurarum circiter decem; vix potuit fluctibus Amoles opponi, per quaevis munimina juxta turundam ichor penetravit, fub vefperam emiffum eft materiz crafle feculentze mucaginofz quantum prodiit 5 venter exin coliapíus facculis Terbarum aromatico - balfamicarum in vino & aquáà coctis, per bihoria repetitis, fuit munitus, fingulis deligationibus quic- quid fuit colliquamenti ichorofi evacuatum eft, interdum: vix Mibrz fexta pars obtineri potuit, & fequentis hebdomada die-- quad 8f. diminuta eft , foetens aliquantum at gangranofi | feu fphacelati nihil fpirans, interim zgra ex primis diebus no- tabiliter elanguit; fitiit ; febricitavit, noces infomnes egit, & quecunque fufpe&i eventüs figna de fe dedit, qua fingula |fimidiüs peract operationis effectus fuére, fe&ione etenim E fi pro hypothefi Cypriana; reftagnanti in Tuba fuc- *€o nutritio & foetüs in colliquamentum refoluti reliquiis, fimul jexitus conceffus & in Tuba refítitantes quisquilie fpongia exterfae fuiffent, plurimum hoc minus dextrz operationis pe- iriculum caveri potuiffet.. Interim Agra refici analepticis opus buit, fervor febriliscontemperatus é Mifturà aquarum cum przcipirántibus, antepilepticis& mixtura fimpl. paratá; nec non ihauftu ex herbis traumaticis m. & v. exhibito, & potu ex de- «o&o CC. rad. chin. & pafful. pro lubitu conceffo, fimul ac K€pit corpus modico madore perfundi virium incrementum T cum p ENSE . Obfervatio C. | Lu cum fymptomatum remiffione perceptum eft. Curà adiccün-- di menfis finem prztractá, faniem vulnus ex quávis deligatio-- ne plorabat, vulneris deligatione neglectà, anxietas mulierem corripuit; donec materia exitus concederetur; venter diu pro- .tüberare vifus ad conta&um fenfibilis perftitit; corpore tamen & viribus infigniter aucta; dum meníes periodicé prodirent; vix annus elabitur, & en !fubfiftentibus catameniis [ymptomata gravidis familiaria experitur, de graviditate non dubia; folàm de partu anxia fuit, metuens ne conatuum vi uteri pars le deterius aliquod damnum acceptura fit, commodé tamen & geltavit & felici partu exclufit filium nullà labe notatum; quem fuo lacte prope annum nutrivit, fiftulà ventris quo fuerat ftatu perfeverante; mater veró prope miraculum corpulenta & ve- eta, paucis abhinc menfibus, fébre epidemicà, ut ruri affolet feri, curari neglectá, vitam finit. 1 VI. Huic illuftrandz novo experimento hiftoriez occa- fionem non nuper fuppeditáffet Dn. Joh. Conradi Frankii Ro- thenburgenfis fegmentarii, nunc ad Arborem Felicem Inquili- ni; Lectuffima Uxor Lindavià oriunda, cui ex abortu iterato. cum febre erratica, cardialgia, uteri ftragulatu, a(thmate &c, diu collu&andum fuit, nihil non intentatum reliquit ad. fe à morbo vindicandam; ventricofior facta; an hoc hyfterico pae themati vel graviditati adícriberet ambigua; & Medicis & Ime poftoribus paffim fe credidit; poftquam dies partüs longüm, exceffit, modó ut Tympanitica modo Afcitica, perperam ubi que tractata fuit, .Curam per fectionem abhorruit, & i- tum (ub juramenti lege obteftata eft, ne poft mortem in mali caufam inquiri permittat, fic ventris ad pracordia affurgentis mole fracta, tabida tandem occubuit. ! ia VIL. Spe fuá quandoque fruftrari; & noftrum de rebus abditis judicium fallax effe & incertum, fecundum Divi Hip procr. effatum Aph. S. 1.2. 1. » X xelais YAT experimut in rebusquibus ceumaximé exploratis atque compertisomnem fidem tribuimus; id mihi cum muliere Tragà Abbatiscellenf De Veniribus mon[Irofis, Conceptione Tubaria dc. 22$ Barbara Sondregger, quz annos 36. nata, à tertii partus fui medio geftationis, ventrem infolitó augeri & feptimo menfe ceu trigeminorum molem geflaret fimul & pedes & genitalia extumeícere fenfit, ex impetrato à me fale polychrefto, fe- cunda portione hauftà, copiam aquarum una cum foetu ex- clufi Puerperii dies tolerabiles fuerunt, plurimum tumo- ris primis diebus difparuit, lochia parcius fluxerunt ; & abdo- men perpetim tumidius permanfit , ex puerperio prodiens negotiis rufticis curandis vires fufficiebant, anno elapío; ex affurgente magis magisque abdominis mole aliisque (inis fe denuo gravidam foetu augurabatur, feptimo menfe fimul cum ventre & pedibus & genitalibus extumuit , mihi forté ibidem transeunti narratur, quid fibi ultimo partu ac. ciderit ; & cjusdem falis ufus defideratur. Diaph. & cum rcano duplicato remixtum trado ; & fic tempus partus ex- Ípe&andum commendo, hoc dum transiit, fpe fala opem de- nuó à me petiit. Tumor ut quidem ftupendus ventrem oc- cupavit; non tamen cachedicus color , non dyfpnosa, non pedum oedema, nec urinz fuppresfio notata eft, ut proin de aliüs indolis, ac ex conceptione tubaria proveniente tu- more, ne minima mihi infederit fufpicio, In hoc na&us fum mihi confentientem Eximium loci Medicum , D. Do- .&orem Zellveger, non erat affe&us cujus indicia evidentius cum hoc noftro convenirent ; multo medicaminum appa- atu pugnare, non viis ad everrendum Tube colliquamen- tum patentibus ; haud libuit. Sale tamen polychrefto ten- tatum eft, fi quid boni per exturbantia exípe&andum fit, alvus commota eft, at idem tumor permanít. Incifio abdominis ceu unicum mali remedium propofitum eft, au- | res Clinica prebuit; exemplo fuperius memoratz , conter- |ranez fuz commota, maritus permittere recufavit ; fic re | anni fpatio adhuc protra&a, inani opera oberratum eft ubi- que ; redierunt ad me denuó, prodigiosé interim tumor ex- | Obferv. "Acad. N, C, Cent, LX. Ff Crevit 226 Obfervatio C. | crevit, cui fidem nifi avlézi»; nemo dediffet, commen- furatus fafcià fesquiquadrantem ulnz ventris crasfities ex-- cedebat mulieris ftaturam ; & quod hactenus fpretum erat. medendi genus , jam precibus expetitum eft, ut veró re fic. ftante incifio tentaretur (fphacelo haud dubié tubam fic fi- mulevacuatam é veftigio excipiente) dudum eft ancipiti deliberatione agitatum, vicit tandem curiofitas ; veram ftu- pendi affe&us cauíam exquirendi zqué , ac commiferatio miferam tanto onere levandi, prefertim dum vires confta- rent, & vitalibus zque ac animalibus rité defüngeretur.: St. Gallum ut deveheretur curavi ; quod tempore hyemali: alto nive tecta terra , commodeé accidit, & in le&o trahae impofito preftitum eft, accesfit, dubium an animo vel corpore major ; fcilicet utcunque res cefferit; fefe DEO & Medicis totam devovens, vix latitudinem fores habebant. pro ingreffu fufficientem , non fuerunt ex plerisque przci- puis familiis , qui non & muneribus & alimentis beneficos íe ipfi preftarent ; turba quin etiam oftenti fpe&atorum ex disfito advolavit, quorum nemo non per hypocauftum incedentem, ventre ex przcordiis ad genua propendente 5 & vaíis cruore turgentibus confperfo , cum ftupore cerne ret, dilatum eft in miferz folatium tempus operationis fta-: tutum ; dum & quazftum fic faceret, & lautioris alimenti ufu vires augerentur, convocatis tandem qui mutuas ope- ras conferrent commiffüm eft quicquid ad curz momen- tum conferre videbatur peritisfimo apud noftrates Opera tori; Domino Tribuno Sylveftro Hillero , & przvia deli- beratione cum Excellent. Collegis DD. Hoegzero , Hille- ro & Filio meo, conclufum eft, elevata pro viribus vem: tris mole, prolixa incifione ad latus linex albz per inte gumenta muículofa ad usque peritonzum penetrare, aper- to dein peritonzi momento experiri feu ftagminis lympha: - "d DeVeutribus monflvofis, Conceptione 'Yubaria doc. 22g tici in abdomine , feu Tuba protuberantis prafentiam ; pró ftagmine afcitico minus folicitos nos fecit, facies pro cor- pore emaciatisfimo coloratior, refpiratio libera ; genitalia & pedes tumoris expertes, urinz largior proventus, & mi- mus vitiofa , unde id maxime deliberatum inter nos eft; qua ratione Tuba feu foetu feu colliquamento corrupti foetus vida , hoc onere levata, (íi infuper peculiares adhuc ve- Eos & folliculos , feu etiam tubera & abfceffus foveat, ut - Magnifico Domino Prafidi amicé commonere placuit , & in Ephem. N. C. Decur. 2. ann. vj. p. 89. hiftoria exftat ) prorfus everri, hoc Augiz ftabulum fine majore damno expurgari , gangrana & íphacelus arceri, & totius cure curfus prudenter perfici queat, in fingulis tritam Excell. Cypriani viam profequi conclufum eft; at qua nos opinio - fefellit! D. 11. Martii 1718. neceffario apparatu conftituto ; prolixa incifione dete&um eft peritonzum ; & hoc latiore vulnere fauciatum vim totam Cataclyími fimul tantá copiá profudit, ut huic excipiendo non qux ad manus effent fi- mule fufficerent ; quin totum conclavis pavimentum lym- |phà profunde inundaretur ; quz alluvies colligi poterat , fi- jmlas quinque implevit; quod noftraubus íesquiamphora ef, menfíuras $4. capiens; 1ítupenda laucis fimul exantla- |tí vis ; at magis hoc fübiit mirari virium ; vel animi defe- |&um ne minimum obíervatum effe; quin vulnere duabus |Muturis & balí(amo herniotomis fpecifico debité munito , lx- |fabundam & DEO pro immenío beneficio gratiás agen- |tem, in le&um deportatam effe; veré oftentum viderit qui | pv viderit vacuas integumentorum lacinias ab. utroque. Matere in le&o repofitas ; refecta jufculo & ventre linteis |deco&o herbarum vulnerario - balíamicarum ebriis cuítodi- |to, ut quieti ftuderet juffa eft. Somno placido peregit |plurimum temporis & diei & nocis fübíequentis, multis- E FÍfa3 que n | | | | | 228 (ni Obfervatio C. AA. que conteftata eft ; fe à biennio pacatius non dormülffe; renui viu & euchylo utebatur , pro potu hordeatum bibit; mixturà analeptico - diaphoretica. fubinde refocillata eft mane & veíperi hauftum decoéi herbarum traumaticarum fumfit, unde blandus mador obíervatus eft, alvus fponte efficium fecit, urina largius ac unquam reddita eft, & qua- «unque exípectari poterant ; natura ad mifere confervatio-. nem moliebatur, nec ullas nifi de laciniis integumentorum; | quafi cor in profundum fecum rapientibus, querelas movit laciniis altius & ventri congrué locatis ; plurimum levata €ft, inde & mantiefté coibant ,. & linteis calido decocto: xmbutis involutz ; tertio die plus tertiá parte corrugatz vi-. debantur, vulneris labia fuppurare ceperunt; id non affe- qui ratione potuimus, quód inteftina ; profluxum quà datà portà intentantia, nec unquam fe confpectui obtulerint , d. 15. Martii inquieta & anxia ; noó&tem infomnem egit ; non. appetiit, fitiit & pulíus febrilis erat d. 16. haufto fale an- tifebrili ex fl. fal. ammon. 5j. & nitr. óiat. 98. fudor obtine-. ri non potuit, quod ferofi liquaminis fub deligatione efflu-- xit; nihil corruptionis feu foetoris habuit, iterato ad vef- peram fale antifebrili , fortius per noctem febricitabat & ulta delirans protulit ; d. 17. continuó foporofa non vel parum ad interrogata refpondit, urinam involuntaria rede didit , nec quidquam curavit. —Serofitates quz prius in abdomine depofite , nunc in cerebri arcem excuffe funt j' diaphoreticis antifebrilibus , cephalicis in - & externis nihil preftitum eft; d. r8. invalefcente lethargo fpiritus fuppresííy. vite nem fecerunt. ^ Nefas d | De Ventribus monflrofis, Couteptione Tubaria fc, 229. . | — - Nefas erat occafionem neglexiffe ;' in tanti cauíam | mali folertius inquifiviffe , in qua afferenda tantoperé ab- erratum eft, minusque conciliari potuit cum diuturno & !omnem nature fphxram excedente tumore, totiusque fi- mul laticis profufione , inaudita corpotis.& animi virium. | eonftantia ; libezum urinz profluvium ; dyfpnoez in ere- |6a & Ííedente abíentia ; & alia quae cum Hydropifeos 'ordinariis fpeciebus & effectibus minus conveniebant; ex- lenteratio faca eft mutuas manus conferentibus amicisfimis Collegis , Excell. D. D. Zollicoffero & Hillero Poliatiis ; Hoeggero item & Filio meo Med. Do&oribus. —Refe- &is iuturis poft operationem hiatui quo minus inteftina onoeren: occludendo injectis ,. vulnus ad coftas usque |& pubem produ&um eft; & integumenta pro-more trans- verfim diffe&a funt ; dum veró dubiis nos explicare qux- |fitum , fcrupuli occurrunt novis erroribus nos implicantes ; totum enim abdominis cavum , firmo operimento conte- j&um , ne veftigium inteftini vel vifceris confpiciendum prebuit ; ex peritonzo , quod cum mufculoío integu- imento ar&é erat unitum ; hinc inde , pracipué à parte anteriore plura tubercula glandulofa , fabz adinftar ma- |jora & minora, extuberabant, qua preffa limpidam lym- pham plorabant, in cavitate vix 3j, feri refidua fuit, cor- |ruptionis ex gangrana vel fphacelo labes minima notaba- |tur, foetor deterior cadaverofo non adfuit, di&o operi- |mento per medium diffe&o ; confpe&a íunt inteftina & Mingula imi ventris vifcera fuo quodvis loco recubantia Mara & omnis notabilis labis expertia. — Uterus cum ad- |penfis Tubis multum exinanitus & prater morem parvus. |Solum hepatis parenchyma flaccidum fuit & turgidius ,tu- mica illa feu operimentum quod afferis inftar viíceribus |profündé incubuit; ut ne oculatisfimus vifceris praíentiam "m ; Ff augu- -- —CMP- ou. CLE 9o ns | - 430 —Obfervatio C. De Ventribus monflrolis, dc. * | fecit, verum fuit Epiploon ; quod fubfavum , tota íui | lique cavitates & finus fcatente lympháà affatim — | turgerent. D | n » jJ» | | $1 m l » | z- WW D -— 9). zx s sr SS AE (D Ne Lg o E p ó AW d RE iv A WA S A * (60/4 $ m. A : di | e | 7 - m " i | h